çalıştay - SETA | Siyaset Ekonomi Ve Toplum Araştırmaları Vakfı

seta
T Ü R K İ Y E - E R M E N İ S TA N
İ L İ Ş K İ L E R İ Ç A L I Ş TAY I
ÇALIŞTAY
S E TA | S i y a s e t , E k o n o m i v e To p l u m A r a ş t ı r m a l a r ı Va k f ı | w w w. s e t a v. o r g | H a z i r a n 2 0 0 9
TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ
ÇALIŞTAYI RAPORU
SETA Sİyaset, ekonomİ ve toplum araştırmaları vakfı
S E TA
Ç A L I Ş TAY
seta
ÇALIŞTAY
K a f k a s ya Ça l ı ş m a l a rı 1 | H a z i ra n 2 0 0 9
TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ
ÇALIŞTAYI RAPORU
25-28 MAYIS 2009, Conrad Otel, İSTANBUL
SETA
SİYASET, EKONOMİ VE TOPLUM ARAŞTIRMALARI VAKFI
İÇİNDEKİLER
TAKDİM | 3
GİRİŞ | 4
GENEL DEĞERLENDİRME | 4
SONUÇLAR VE TAVSİYELER | 6
2 0 0 9 © Ya y ı n h a k l a r ı m a h f u z d u r
T Ü R K İ Y E - E R M E N İ S TA N
İ L İ Ş K İ L E R İ Ç A L I Ş TAY I
TAKDİM
Soğuk Savaş, dünyanın geri kalanında bitmesine karşılık, Kafkasya’da devam etti. Kuzey, güney,
doğu, batı hattında bölünmeler, bölgede barışın, işbirliğinin ve karşılıklı bağımlılığın tesisini uzunca bir
süre engelledi. Rusya-Gürcistan savaşıyla artık bölgedeki statükonun devam edemeyeceği anlaşıldı. RusyaGürcistan savaşı, bölge jeopolitiğini ve diğer küresel değerleri ciddi şekilde etkileyen bir gelişme oldu.
Kafkasya’nın sınırlarını kuzeye çekmeye çalışan bağımsızlık arayışındaki oluşumlar ortaya çıktı; Gürcistan,
Kafkasya denkleminin bir anlamda dışında kaldı.
Diğer taraftan Kafkasya, uluslararası güvenliğin bir sorun alanı haline geldi. Rusya ve ABD, Soğuk
Savaş sonrası dönemde ilk kez Kafkasya üzerinden Karadeniz’de karşı karşıya kaldılar. Kuşkusuz bu, çok
önemli ve tehlikeli bir gelişmeydi. Bütün bu kriz ortamında belki de en önemli gelişme, gizliden gizliye
devam eden Türkiye-Ermenistan ilişkilerindeki normalleşme sürecinin ivme kazanması oldu. Bir anlamda,
krizin fırsata dönüştürülmesi yönünde bir imkân ortaya çıktı. Ancak bu süreç, bölgesel ve uluslararası çok
sayıda unsurun etkisi altında gelişme durumundadır.
Yeni dönemin belirleyici aktörleri olarak Rusya, Türkiye ve Azerbaycan öne çıkıyor. AB ve Amerika,
kendilerine resimde yer bulmakta zorlanıyor. Türkiye’nin 2004’ten günümüze sürdürdüğü önce gizli, sonra
açık diplomatik çabalar ve Kafkasya İşbirliği ve İstikrar Platformu gibi girişimler, ortaya koyduğu yapıcı tavrı
örneklemektedir. Türkiye’nin açılımı, bir ölçüde yeni Amerika yönetimine alan açmıştır. Avrupa Birliğinin
bölge ile ilgilenmesi, ancak Rusya-Gürcistan savaşı sonrasında ortaya çıkmıştır.
Türkiye’nin yeni açılımı, Ermenistan ile normalleşmeyi, Azerbaycan-Ermenistan sorununun
çözümünde alınacak mesafe ile fiili olarak ilişkilendirmektedir. Azerbaycan’ın bu yakınlaşmadan şüphe
duymaması için Türkiye’den en üst düzey siyasiler devreye girdi. Kısa süreli bir gerilimden sonra, TürkiyeAzerbaycan ilişkileri eski durumuna döndü.
Türkiye’nin Karabağ sorunu ile ilgili Azerbaycan’a garanti vermesi, Ermenistan ile normalleşme
sürecini bir anda altüst etmedi. Ermenistan’dan gelen tepkilere bakıldığı zaman, normalleşme sürecinin
bir direnç kazandığı, karşılıklı olarak siyasi irade ve kamuoyu oluştuğu görülüyor. Siyasi iradenin yanında
toplumlar arası ilişki ve sivil toplum iradesinin ortaya çıkması, elbette kaçınılmaz bir gereksinimdi. Nitekim
Türkiye-Ermenistan ilişkilerini geliştirmeyi hedefleyen bir sivil toplum iradesi de ortaya çıktı.
SETA olarak, 25–28 Mayıs 2009 tarihinde Türkiye ve Ermenistan’dan akademisyenlerin, uzmanların
ve gazetecilerin bir çalıştayda bir araya getirilmesini sağlayarak sivil toplum diyaloguna katkıda bulunmayı
hedefledik. SETA uzmanı Muharrem Ekşi’nin hazırladığı rapor, çalıştay ile ilgili kamuoyunu bilgilendirmeyi
amaçlıyor.
Prof.Dr. Bülent Aras
SETA DIŞ POLİTİKA KOORDİNATÖRÜ
3
S E TA
Ç A L I Ş TAY
TÜRKİYE-ERMENİSTAN
İLİŞKİLERİ ÇALIŞTAYI
RAPORU
25-28 MAYIS 2009, Conrad Otel, İSTANBUL
GİRİŞ
Türk Dış Politikasının 2009 yılı gündeminde Ermenistan ile ilişkiler önemli yer tutacaktır. Bir sivil
toplum kuruluşu olarak SETA Vakfı, Türk-Ermeni ilişkilerinin geliştirilmesini önemli görmekte
ve toplumsal aktörlerin bu ilişkilerin gelişimindeki oynayacakları rolün gereğine inanmaktadır.
SETA Vakfı son yıllarda artan ölçekte ihtiyaç duyulan kamu diplomasisi ihtiyacına cevap verecek
şekilde 25–28 Mayıs 2009 tarihleri arasında İstanbul Conrad Otel’de Türkiye-Ermenistan İlişkileri
Çalıştayı düzenlemiştir.
GENEL DEĞERLENDİRME
Çalıştayın temel amacı Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde son dönemde yaşanan gelişmeleri
değerlendirmek, ilişkilerin normalleşmesi önündeki engellerin neler olduğunu analiz etmek
ve Türk-Ermeni ilişkilerinde yakınlaşmaya katkı sağlayacak öneriler geliştirmektir. TürkiyeErmenistan ilişkilerinin normalleşmesi yönünde atılan adımlar, lehte ve aleyhte çeşitli tepkilere
yol açmıştır. Müzakere ve çözüm süreçlerinin her zaman zor olduğu gerçeği göz önüne
alındığında, bu durumu normal karşılamak gerekir. Türkiye-Ermenistan ilişkileri hem TürkiyeAzerbaycan, hem Ermenistan-Azerbaycan ilişkileri açısından hem de Güney Kafkasya’da güven
ve istikrarın tesisi açısından önem arz etmektedir. Türkiye-Ermenistan İlişkileri Çalıştayı’nda
4
Türkiye’den ve Ermenistan’dan uzmanların katılımıyla iki ülke arasındaki ilişkiler ve bölge
siyaseti ele alınmıştır.
T Ü R K İ Y E - E R M E N İ S TA N
İ L İ Ş K İ L E R İ Ç A L I Ş TAY I
Türkiye-Ermenistan İlişkileri Çalıştayı’nda Türkiye ve Ermenistan’dan gelen katılımcılarla
iki ülke arasındaki ilişkiler ve bugün devam eden normalleşme süreci çok yönlü olarak ele
alınmıştır. Çalıştayda iki ülkenin son zamanlarda normalleşme süreciyle kaydettiği gelişmeler
ele alınarak nasıl daha ileri aşamaya getirilebileceği noktasında Ermeni ve Türk katılımcılar
arasında fikir teatisi gerçekleştirilmiştir. Yapılan oturumlarda Türkiye-Ermenistan ilişkilerindeki
normalleşme süreci, Karabağ sorunu ve sınırların açılması gibi temel konular ve sorunlara dair
farklı yaklaşımlara değinilmiştir.
Çalıştayda, Ağustos 2008 tarihinde meydana gelen Rus-Gürcü çatışmasının, Kafkasya’ya
istikrarsızlık ve güvensizlik ortamı getirdiği üzerinde durulmuştur. Buna karşı Türkiye’nin kendi
inisiyatifi ile ortaya attığı Kafkasya İstikrar ve İşbirliği Platformu (KİİP) ve ardından TürkiyeErmenistan arasında ivme kazanan normalleşme sürecinin bölgeye istikrar ve güvenlik getirici
bir unsur olarak görülmeye başlandığı dile getirilmiştir. Türkiye’nin KİİP ve normalleşme süreci
ile etrafında bir barış kuşağı oluşturma politikası izlediği ve yakın çevresi olan Kafkasya’da
güvenlik ve istikrar üreten bir aktör olarak proaktif bir dış politika izlediği vurgulanmıştır. Bu
girişimlerin Kafkasya’da yeniden entegrasyonu ve güven artırıcı işlevleri yerine getirdiğine
dikkat çeken katılımcılar, bölge politikasının taraflardan birinin kazandığı ve diğerinin
kaybettiği sıfır toplamlı oyun yerine herkesin kazanacağı kazan-kazan stratejisi ve işbirliği
eksenine kaydığını ifade etmişlerdir.
Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde ve normalleşme sürecinde temel konunun öncelikle sınırların
açılması olduğu, ancak bunun da al-ver denklemine indirgenmeyerek karşılıklı işbirliği ve
çıkarlar doğrultusunda yapılması gerektiğinin altı çizilmiştir. Sınırların açılması her iki tarafa
da kazanç sağlayacak olup, iki ülke ticari ilişkilerini hızla geliştirecektir. Sınırların açılması
halinde Ermenistan ticaret hacmi 14 kat artarken Türkiye ticaretinin de üç kat artacağı
öngörülmektedir. Özellikle, Ermenistan açısından sınırların açılmasının 70 milyonluk bir
pazarın açılmasını ifade ettiği; bu nedenle sınırların açılmasıyla Ermenistan’ın Türkiye’den çok
daha fazla kazanç elde edeceği ileri sürülmüştür. Bunların yanında tecrit edilmiş Ermenistan’ın
Batı ile entegrasyon yolunu açacağı ve sonuçta Ermenistan’a Batı’dan daha fazla yardım ve
destek göreceği vurgulanmıştır. Katılımcıların dikkat çektiği önemli bir nokta, Ermenistan’ın
bugüne kadar bölgedeki enerji projelerinden dışlanması durumunun sınırların açılmasıyla
ortadan kalkacağıdır.
Çalıştayda dile getirilen bir diğer görüş, normalleşme sürecinin Karabağ sorununa
endekslenmesinin süreci tıkayacağı; bu nedenle, Karabağ sorununun normalleşme sürecinin
ve yol haritasının bir konusu olmaması gerektiğidir. Ancak, paradoksal olarak normalleşme
süreci, Karabağ sorunu ile çakışmaktadır. Bu iki süreci birbirine paralel olarak iki ayrı kulvarda
yürütmenin daha işlevsel olacağı öngörülmektedir. Bununla birlikte, normalleşme sürecinin
ilerlemesinin Karabağ sorununun çözümünde kolaylaştırıcı işleve sahip olduğu da eklenmiştir.
5
S E TA
Ç A L I Ş TAY
Ayrıca, Türkiye’nin Karabağ sorununda Azerbaycan tarafını tutan bir aktör olması yerine tarafsız
politika izlemesinin sorunun çözümünü mümkün hale getireceği, aynı zamanda bu tutumun
Kafkasya’da Türkiye’yi lider aktör konumuna getireceği ileri sürülmüştür.
Normalleşme sürecinde diaspora, resmi söylemler, tarihsel algılar ve sözde soykırım tasarılarını
üçüncü ülkelerde gündeme getirme çabalarının yavaşlatıcı ve engelleyici faktörler olduğu,
buna karşı bu konuların siyasallaştırılmasından kaçınılması gerektiği üzerinde duruldu.
Ayrıca, bu noktada uluslararası resmi sınırları aşan işleve sahip STK’lara iki ülke sorunlarının
çözümünde önemli roller düşmektedir. STK’lar toplumlar arası karşılıklı anlayışları geliştirerek
normalleşme sürecinin alt yapısını hazırlayıcı işlev üstlenebilirler. Başka bir ifadeyle; STK’lar
siyasi sorunların çözümüne zemin hazırlayarak normalleşme sürecinin kolaylaştırıcı motoru
olabilirler. Bununla birlikte, normalleşme sürecinde iki ülke arasındaki bütün sorunların
çözülmesi gibi bir zorunluluğun olmadığı, Türkiye-Yunanistan ilişkilerinde olduğu gibi sorunlar
üzerinde çalışılırken ilişkilerin geliştirilebileceği vurgulanmıştır.
Sonuç olarak katılımcılar, bu çalıştayın bir süreklilik çerçevesinde tekrarlanması konusunda
mutabakata varmış ve benzer bir çalıştayın Türkiye- Azerbaycan İlişkileri çerçevesinde
gerçekleştirilmesinin yararlı olacağı ortaya çıkmıştır. Bunun da ötesinde her iki çalıştaya da
katılanların bir araya gelerek oluşturacağı Türkiye-Ermenistan-Azerbaycan ilişkileri çalıştayının
gerçekleştirilmesinin stratejik açıdan yararlı olacağı öngörülmüştür. Son tahlilde SETA’nın
düzenlediği bu çalıştay siyasal söylem ve eylem sınırlarını aşan yeni bir dil ve arayış zemini
hazırlayan bir işlev görmüştür.
SONUÇLAR VE TAVSİYELER
1.
Türkiye-Ermenistan ilişkileri ve normalleşme sürecinde sınırların kısa zamanda açılması
beklenmemektedir. Buna karşın, iki ülke arasında uçak seferleri ve vize işlemlerinin
gerçekleştirilmesi önemli bir aşamadır.
2.
Türkiye’nin etrafında barış kuşağı oluşturma politikasının bir ürünü olarak normalleşme
süreci açılımını gerçekleştirmesi, Kafkasya’da istikrar ve güvenliğin gelişmesini olumlu
yönde etkileyecektir.
3.
Türkiye-Ermenistan normalleşmesi, her iki taraf içinde bir zorunluluk olarak ortaya
çıkmıştır.
4.
Normalleşme süreci, Karabağ sorununa endekslenirse işleyen sürecin tıkanması kuvvetle
muhtemeldir. Ayrıca, Karabağ meselesinin normalleşme sürecinin bir ön koşulu olarak
ileriye sürülmemesi gerekmektedir. Bu nedenle, Karabağ sorunu, normalleşme süreci ve
6
yol haritasının dışında tutulmalıdır. Bununla birlikte, koşulların olgunlaşması durumunda
iki sürecin birbirine paralel götürülebileceği de düşünülmelidir.
T Ü R K İ Y E - E R M E N İ S TA N
İ L İ Ş K İ L E R İ Ç A L I Ş TAY I
5.
Karabağ sorunu, Ermenistan’ı küresel politikadan tecrit etmekte ve Batı’nın da
Ermenistan’a desteğini engellemektedir. Ermenistan’ın normalleşme sürecinde daha
istekli davranması için bu olgu sürekli hatırlatılmalıdır.
6.
Ermeni diasporası, Türkiye-Ermenistan ilişkileri ve normalleşme sürecinin ilerlemesinde
olumsuz bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Diasporanın Ermenistan yönetimi ve
kamuoyu üzerindeki etkisinin kırılması gerekmektedir.
7.
Türkiye Ermeni diasporasından ılımlı gruplarla yapıcı diyalog geliştirebilir.
8.
Azerbaycan-Ermenistan sorununda Türkiye’nin Azerbaycan tarafında yer alması,
normalleşme sürecini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle, Türkiye’nin mümkün
olduğunca tarafsız kalması gerekmektedir.
9.
Rus-Gürcü çatışması, Kafkasya’nın haritasını ve dengelerini değiştirerek bölgede güvensizlik
ortamı doğurmuştur. Bununla birlikte, Rus-Gürcü çatışmasının yansımalarından biri
de Türkiye-Ermenistan ilişkilerindeki sıfır-toplamlı oyun yerine normalleşme süreciyle
tarafların bütününün kazanacağı bir sürece de ivme kazandırmış olmasıdır.
10. Normalleşme süreci, Türkiye ile Ermenistan arasındaki kronikleşmiş tarihsel güvensizlik
ortamını olumlu yönde değiştirmeye başlamıştır. Normalleşme, Ermenistan ve Türkiye’ye
daha fazla güvenlik sunmaktadır.
11. Normalleşme süreci, taraflar açısından salt bir dış politika konusu olmanın ötesinde
kimlik, kültür, tarih ve küresel aktörlerle (AB,ABD, Rusya) ilişkilerin yeniden şekillenmesi
konusudur. Ermenistan’ın Rusya endeksli politika izlemsinin maliyeti artmakta ve bu
durum Ermenistan’ı Türkiye ile yakınlaşmaya sevk etmektedir.
12. Türkiye Ermeni ilişkilerinde esas mesele sınırların açılmasıdır. Sınırların açılması diğer
konuların çözülmesini kolaylaştırıcı işlev görebilir.
13. Ermenistan’ın 7 reyondan çekilmesi gerektiği ileri sürülmüştür. Çünkü buraları
Ermenistan’ın 14 günlüğüne geçici olarak işgal ettiği, ancak 15 yıldır elinde tuttuğu ifade
edilmiştir. Normalleşme sürecinde de Ermenistan’ın 3-5 reyondan çekilmesi ilişkilerin
aşama kaydetmesinde önemli rol oynacağının altı çizilmiştir.
14. STK’lar, Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde siyasi sorunların çözümünde inisiyatif başlatan
bir etken olarak ortaya çıkabilir ve sorunların çözümünde kolaylaştırıcı işlev görebilir.
7
S E TA
Ç A L I Ş TAY
TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ ÇALIŞTAYI PROGRAMI
25-28 MAYIS 2009, Conrad Otel, İSTANBUL
25 Mayıs 2009
Otele giriş ve kayıt
20:00 - 21:00
Akşam Yemeği
26 Mayıs 2009
09:00 - 09:30 Açılış Konuşmaları
Bülent Aras, SETA
Dr. Alexander Iskandaryan, Kafkasya Enstitüsü, Ermenistan
09:30 - 10:45 1.Oturum: Türkiye-Ermenistan İlişkileri
Oturum Başkanı:
Dr. İbrahim Kalın, Başbakanlık, Türkiye
Panelistler:
Dr. Alexander Iskandaryan, Direktör, Kafkasya Enstitüsü, Ermenistan
Fatih Özbay, BILGESAM, Türkiye
10:45–11:15
Çay/Kahve Arası
11:15 – 12:30 2.Oturum: Kafkasya Güvenliğinde Türkiye ve Ermenistan’ın Rolü
Oturum Başkanı:
Prof. Dr. Bülent Aras, SETA
Panelistler:
Prof. Richard Giragosian, Direktör, Ulusal ve Uluslararası Çalışmalar için Ermeni
Merkezi (ACNIS), Ermenistan
Suat Kınıklıoğlu, Milletvekili, Türkiye
12:30 - 14:00
Öğle Yemeği
14:00 -15:15
3. Oturum: Türkiye Ermenistan İlişkilerinin Ekonomi Politiği
Oturum Başkanı:
Taha Özhan, SETA, Türkiye
Panelistler:
Haroutiun Khachatrian, Ekonomi ve Siyaset Uzmanı, Noyan Tapan Bilgi Merkezi,
8
Ermenistan
Doç.Dr. Mehmet Dikkaya, Kafkas Üniversitesi, Türkiye
T Ü R K İ Y E - E R M E N İ S TA N
İ L İ Ş K İ L E R İ Ç A L I Ş TAY I
15:15 – 15:45 Çay/Kahve Arası
4.Oturum: Küresel ve Bölgesel Aktörlerin Azerbaycan-Ermenistan
15:45 -17:00
Uyuşmazlığına Yaklaşımları
Oturum Başkanı:
Ceyda Karan, Gazeteci, Türkiye
Panelistler:
Dr. Sergey Minasyan, Kafkasya Enstitüsü Siyaset Çalışmaları Bölümü Başkanı,
Ermenistan
Doç. Dr. Sedat Laçiner, USAK, Türkiye
20:00–21:00 Akşam Yemeği
27 Mayıs 2009
09:00 - 10:15 5.Oturum: Türkiye’deki Ermeni Azınlığı ve Ermeni Kültürel Varlığı
Oturum Başkanı:
Prof. İhsan Dağı, ODTÜ, Türkiye
Panelistler:
Dr. Ruben Melkonyan, Erivan Devlet Üniversitesi, Ermenistan
Doç. Dr. Ferhat Kentel, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Türkiye
10:15 – 10:45 Çay/Kahve Arası
10:45 -12:00 6.Oturum: Türkiye-Ermenistan İlişkilerinde Üniversiteler
ve Sivil Toplum Kuruluşları
Oturum Başkanı:
Doç.Dr. Şule Toktaş, Kadir Has Üniversitesi, Türkiye
Panelistler:
Karen Bekaryan, Avrupa Entegrasyonu Araştırma Merkezi Başkanı, Ermenistan
Dr. Levent Korkut, Hacettepe Üniversitesi – Sivil Toplumu Geliştirme Merkezi (STGM)
Başkanı, Türkiye
13:00 -14:00 Öğle Yemeği
18:00 – 21:00 Yat Gezisi ve Akşam Yemeği
28 Mayıs 2009
Otelden çıkış
9
S E TA
Ç A L I Ş TAY
TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ ÇALIŞTAYI KATILIMCI LİSTESİ
25-28 MAYIS 2009, Conrad Otel, İSTANBUL
10
Adı – Soyadı
Aghavni Karakhanyan
Alexander Iskandaryan
Alin Ozinian
Artak Shakaryan
Haroutiun Khachatrian
Hovhannes Nikoghosyan
Johnny Melikyan
Karen Bekaryan
Masis Mayilian
Petrosov Konstantin
Richard Giragosian
Ruben Melkonyan
Seda Muradyan
Sergey Minasyan
Suren Deheryan
Adem Çaylak
Aris Nalcı
Bekir Berat Özipek
Bekir S. Gür
Belinda Mumcu
Bülent Aras
Bülent Keneş
Burcu Yakar
Burhanettin Duran
Cemalettin Çelik
Cengiz Çandar
Ceyda Karan
Ertan Aydın
Fahrettin Altun
Fatih Özbay
Ferhat Kentel
Garabet Paylan
Gökhan Çetinsaya
Gülden Ayman
Hatem Ete
Hilal Barın
Hilda Ermen
Hüsnü Kapu
İbrahim Kalın
İhsan Dağı
Kenan Dağcı
Kurumu
Sivil Toplum Merkezi & Bölgesel Kalkınma
Kafkasya Enstitüsü
Türk - Ermeni İş Geliştirme Konseyi
Avrasya İşbirliği Vakfı
Noyan Tapan Bilgi Merkezi
Profesyoneller Derneği
Seçim Sistemleri Merkezi
Avrupa Entegrasyonu Araştırma Merkezi
Uluslararası İlişkiler Uzmanı
ARKA Haber Ajansı
Ulusal ve Uluslararası Çalışmalar için Ermeni Merkezi
Erivan Devlet Üniversitesi
Savaş ve Barış Bilgilendirme Merkezi
Kafkasya Enstitüsü
Sürdürülebilir Gelecek İçin Gazeteciler Ekibi
Kafkas Üniversitesi
AGOS Gazetesi
Gaziosmanpaşa Üniversitesi
Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Hrant Dink Vakfı
SETA
Today’s Zaman Gazetesi
Sabah Gazetesi
Sakarya Üniversitesi
Başbakanlık
Referans Gazetesi
Radikal Gazetesi
Çankaya Üniversitesi
İstanbul Şehir Üniversitesi
Bilgesam
İstanbul Bilgi Üniversitesi
Ermeni Vakıf Okulları
İstanbul Şehir Üniversitesi
Marmara Üniversitesi
SETA
SETA
Liberal Avrupa Derneği
Kafkas Üniversitesi
T.C. Başbakanlık
ODTÜ
Yalova Üniversitesi
T Ü R K İ Y E - E R M E N İ S TA N
İ L İ Ş K İ L E R İ Ç A L I Ş TAY I
TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ ÇALIŞTAYI KATILIMCI LİSTESİ
26-27 MAYIS 2009, Conrad Otel, İSTANBUL (devam)
Adı – Soyadı
Levent Korkut
Mehmet Dikkaya
Mehmet Efe Çaman
Muharrem Ekşi
Muhittin Ataman
Murat Sofuoğlu
Nasuhi Güngör
Osman Kavala
Ömer Duran
Özge Genç
Özdem Sanberk
Özden Zeynep Oktav
Özlem Dalkıran
Pınar Akpınar
Rabia Karakaya Polat
Rabia Mandal
Sadık Ünay
Salih Bıçakcı
Samet Günek
Sami Kohen
Sedat Laçiner
Selin M. Bölme
Stephanie Coe
Suat Kınıklıoğlu
Şule Toktaş
Taha Özhan
Talip Küçükcan
Tarık Çelenk
Ümare Yazar
Yılmaz Ensaroğlu
Yonca Poyraz Doğan
Zeynep Taşkın
Kurumu
Hacettepe Üniversitesi
Kafkas Üniversitesi
Yalova Üniversitesi
SETA
Abant İzzet Baysal Üniversitesi
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi
Star Gazetesi
Anadolu Kültür Vakfı
SETA
TESEV
Emekli Büyükelçi
Yıldız Teknik Üniversitesi
Helsinki Yurttaşlar Derneği (HYD)
Genç Siviller
Işık Üniversitesi
SETA
Fatih Üniversitesi
Işık Üniversitesi
SETA
Milliyet Gazetesi
USAK
SETA
Ekopolitik
TBMM
Kadir Has Üniversitesi
SETA
SETA
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi
SETA
SETA
Today’s Zaman
Hrant Dink Vakfı
11
S E TA
Ç A L I Ş TAY
12
T Ü R K İ Y E - E R M E N İ S TA N
İ L İ Ş K İ L E R İ Ç A L I Ş TAY I
13
S E TA
Ç A L I Ş TAY
Türk Dış Politikasının 2009 yılı gündeminde Ermenistan ile ilişkiler
önemli yer tutacaktır. Bir sivil toplum kuruluşu olarak SETA Vakfı, TürkErmeni ilişkilerinin geliştirilmesini önemli görmekte ve toplumsal
aktörlerin bu ilişkilerin gelişimindeki oynayacakları rolün gereğine
inanmaktadır. SETA Vakfı son yıllarda artan ölçekte ihtiyaç duyulan kamu
diplomasisi ihtiyacına cevap verecek şekilde 25–28 Mayıs 2009 tarihleri
arasında İstanbul Conrad Otel’de Türkiye-Ermenistan İlişkileri Çalıştayı
düzenlemiştir.
Çalıştayın temel amacı Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde son dönemde
yaşanan gelişmeleri değerlendirmek, ilişkilerin normalleşmesi önündeki
engellerin neler olduğunu analiz etmek ve Türk-Ermeni ilişkilerinde
yakınlaşmaya katkı sağlayacak öneriler geliştirmektir. Türkiye-Ermenistan
ilişkilerinin normalleşmesi yönünde atılan adımlar, lehte ve aleyhte çeşitli
tepkilere yol açmıştır. Müzakere ve çözüm süreçlerinin her zaman zor
olduğu gerçeği göz önüne alındığında, bu durumu normal karşılamak
gerekir. Türkiye-Ermenistan ilişkileri hem Türkiye-Azerbaycan, hem
Ermenistan-Azerbaycan ilişkileri açısından hem de Güney Kafkasya’da
güven ve istikrarın tesisi açısından önem arz etmektedir. TürkiyeErmenistan İlişkileri Çalıştayı’nda Türkiye’den ve Ermenistan’dan
uzmanların katılımıyla iki ülke arasındaki ilişkiler ve bölge siyaseti ele
alınmıştır.
w w w.setav.org