un sanayi sektör raporu

Transkript

un sanayi sektör raporu - Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu

ÖNSÖZ
Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (TUSAF) yasal kuruluşunu Nisan 2004, fiili kuruluşunu
ise Mart 2005 tarihinde gerçekleştirmiştir. İçinde bulunduğumuz yılda kuruluşunun 5. yılını
kutladığımız un sektörünün en üst düzeyde yasal çatı temsilcisi sıfatı ile TUSAF,
sektörümüzün ihtiyaçları doğrultusunda çalışmalar yürütmekte, sorunlarına çözüm aramakta
ve sektörün istikrarlı bir biçimde gelişimine katkıda bulunmaktadır.
TUSAF, gerek yönetim kurulunun oluşumu gerekse üye yelpazesi dikkate alındığında,
sektörün tüm ilgili taraflarını Türkiye’nin tüm bölgelerine yayılan sekiz adet Derneğimiz ile
bünyesine alan entegre yapısıyla, yerel olduğu kadar uluslararası nitelik taşıyan sektörel bir
bakış açısıyla çalışmalarını sürdürmektedir.
TUSAF, Sektörümüze daha kapsamlı hizmet sunulması ihtiyacı doğrultusunda ve bu
hizmetlerin geliştirilmesi perspektifinde bugünün yanında geleceği kuşatan strateji ve
vizyonuyla sektörümüze ve ekonomimize büyük faydalar sağlama potansiyeli taşıyan önemli
bir oluşumdur.
Her ay yapmakta olduğumuz sektörel toplantılarımız sadece üyelerimiz ve ilgili firma
temsilcileri için değil aynı zamanda kamu kurumlarının üst düzey yöneticileri ile
temsilcilerini bünyesine katan önemli bir buluşma noktasıdır.
Sektörel kurum ve kuruluşların tek bir çatı altında toplanabilmesi, sorunların çözümü ve
sektörümüzün ülke ekonomisine katkılarının artırılması yolunda “Un Sanayi Sektör Raporu”
önemli bir taahhüdün göstergesidir.
Sektörümüz üyelerinin çalışmalarından daha fazla verimin alınabilmesi, farklı görüş ve
düşüncelerin uyumlaştırılması, tutarlılık sağlanması, sektörün mevcut durumu ve geleceğe
yönelik beklentileri konusunda kamuoyunun bilgilendirilmesi amacıyla sektör raporu
hazırlanmıştır.
Global Dünya’da gözlemlediğimiz yeni hububat piyasası politikaları, bu politikaların yurt
içindeki yansımaları ve dalgalanmalar biz sanayicileri yeni politikalara uyum sağlama ve
globalleşmenin dışsallıkları konusunda donanımlı olmaya yöneltmiştir. Geçirdiğimiz bu
süreci anlamakta bize yardımcı olacak en önemli kaynaklardan biri de bu rapordur.
Hazırlanan raporun, sektörel politika ve stratejilerin oluşturulması, geleceğe yönelik
projeksiyonlara ve piyasa araştırmalarına ışık tutması ve bu konudaki boşluğu doldurması
açısından faydalı olacağı düşüncesiyle sektörümüze, camiamıza ve ilgililere hayırlı olmasını
dilerim.
Erhan Özmen
Yönetim Kurulu Başkanı
2
3
İÇİNDEKİLER
I.
II.
SEKTÖRÜN ÖNEMİ VE GELİŞİMİ
DÜNYA BUĞDAY ÜRETİMİ VE PİYASALARI
A. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BUĞDAY BİLGİLERİ
i.
ii.
iii.
iv.
v.
vi.
vii.
viii.
ix.
x.
xi.
DÜNYA BUĞDAY ÜRETİMİ VE ÖNEMLİ ÜRETİCİ ÜLKELER
DÜNYA BUĞDAY STOKU
DÜNYA BUĞDAY İHRACATI – 5 BÜYÜK ÜLKE
DÜNYA BUĞDAY İHRACATI – KARADENİZ ÜLKELERİ
DÜNYA BUĞDAY İTHALATI - 5 BÜYÜK ÜLKE
TÜRKİYE’NİN BUĞDAY İTHALATI
NÜFUS BİLGİLERİ
DÜNYA BUĞDAY TÜKETİMİ VE ÖNEMLİ TÜKETİCİ ÜLKELER
DÜNYA VE ÖNEMLİ ÜRETİCİ ÜLKELERDE BUĞDAY VERİMİ
BUĞDAY DENGE TABLOSU
DÜNYA VE ÖNEMLİ ÜRETİCİ ÜLKELERDE BUĞDAY EKİM ALANI
III.
UN SANAYİSİ VE GELİŞİMİ
A. TÜRKİYE BUĞDAY İTHALATI VE UN İHRACATI
B. BÖLGELERİMİZE GÖRE UN FABRİKALARININ DAĞILIMI
C. BÖLGELERE GÖRE BUĞDAY ÜRETİMİ
IV.
SEKTÖRDE DIŞ TİCARET
A. DÜNYA UN TİCARETİNDE ÜLKE PAYLARI
B. TÜRKİYE’NİN YILLARA GÖRE BUĞDAY UNU İHRACATI
C. AB ÜLKELERİ İLE TÜRKİYE & KAZAKİSTAN BUĞDAY UNU
İHRACAT MİKTARLARININ KARŞILAŞTIRILMASI
V.
BUĞDAY, UN, ÜRETİCİ FİYATLARI VE REKABET
A. ÜFE BUĞDAY VE UN FİYAT ENDEKSLERİ
B. YILLIK BUĞDAY FİYAT DEĞİŞİMİ
VI.
TÜRKİYE UN SANAYİCİLERİ FEDERASYONU
A. KURULUŞU
B. ETKİNLİK VE FAALİYETLERİMİZ
C. “BUĞDAY, UN VE EKMEK” KONGRE VE SERGİSİ İZLENİMLERİ
D. KISA FAALİYETLERİMİZ
EK:
TABLOLAR
4
I – SEKTÖRÜN ÖNEMİ VE GELİŞİMİ
Tarihte bilinen ilk değirmenlerin İç Anadolu’da olduğu bilinmektedir. Un tahılların
öğütülmesi ile elde edilen değerli bir ürün olup modern insanın kullandığı ilk besindir.
Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu günlük enerjinin %60’ı tahıl ürünlerinden sağlanmaktadır.
Besleme için en yaygın olarak tüketilen tahıl türü ise buğday, ekmek ve türevleridir. Türkiye
iklim ve coğrafya bakımından buğday üretimine oldukça elverişli ülkelerden birisidir.
Ekmek halk için dayanışmayı, çalışma hayatını ve hayatta kalmayı içinde barındıran bir
simgedir. Ekmek yapmak için önce un, un içinde buğday ürünün yetişmesi ve toplanması
gerekmektedir. Buğday ve un üretimi aynı zamanda iktisadi bir faaliyet alanıdır. Buğday
saklama koşullarına uygun en önemli tarım ürünlerinden birisidir ve bu yüzden her mevsim
kullanılabilmesi mümkün olmaktadır. Bu yeterlilik sayesinde buğday emtia piyasalarında ve
borsalarda işlem görmektedir.
Bugün 60 trilyon dolar olan dünya gayri safi hâsılası içinde küresel gıda harcaması 10 trilyon
dolar civarındadır. Dünya tarımsal GSYİH’nın küresel ısınma nedeniyle 2020 yılında % 15
civarında gerilemesi beklenirken, gelecek 30 yılda dünya nüfusunun % 60’nın şehirlerde
yaşayacağı tahmin edilmektedir. Net tahıl ithalatçısı ülke sayısı, net ithalatçı ülke sayısının
yaklaşık 4 katıdır.
Tarım sektörü, ülkemizin ekonomik ve sosyal gelişmesinde önemli görevler üstlenmiş ve bu
görevini günümüze kadar etkin bir şekilde sürdürmüştür. Ulusal gelirimizin %15’ini ve
istihdamın %45’ini oluşturan tarım sektörü; gıdaların üretimi ve beslenme ile doğrudan ilgisi,
aktif nüfus ve işgücünün yüksek değerler göstermesi, milli gelire katkısı ve sanayi sektörüne
sağladığı hammadde ve sermaye yanında, sağlıklı çevrenin oluşması ve korunması, ekolojik
dengenin kurulması ve sürdürülebilirliği açısından, tüm ülke halkını ilgilendirmesiyle,
ekonomik ve sosyal bir sektör olma özelliğini korumaktadır.
Cumhuriyetin ilk yıllarında milli ekonomide %40 düzeylerinde olan tarım sektörünün Gayri
Safi Milli Hasıla içindeki payı, sabit fiyatlarla 1970’li yıllarda %36, 1980 yılında %25, 1990
yılında %16 ve 2000 yılında ise %13,5 düzeyine düşmüştür. Bununla birlikte, bugün ülkemiz
ekonomisinde tarım sektörünün payı, diğer gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında yüksek
düzeydedir.
Gıda sanayi hammaddesini yüksek oranda tarım sektöründen karşılamaktadır. Ülkemizde
tarımsal üretimin % 25 – 30’unu hayvansal üretim, % 70 – 75’ini bitkisel üretim
oluşturmaktadır. Türkiye’de ekili ve dikili alanların önemli bir bölümü tahıl ve baklagil
5
alanlarıdır. Türkiye’de tahıl üretimi, tarım sektörünün olduğu kadar genel Türkiye
ekonomisinin de temelini oluşturmaktadır. Tarım sektörünün GSMH içindeki paylarına
baktığımızda 2011 yılında % 7,5 olması öngörülmüş fakat bu değer yılsonunda %8,1’e
ulaşmıştır. 2012 yılı için ise tarım sektörünün GSMH içerisindeki payının %8,2’ye
yükselmesi hedeflenmektedir. (Kaynak: TOBB)
Türkiye’de, Tarım ve Gıda Sanayi içinde % 40’ya yakın bir payla tahıl ve nişasta ürünleri ilk
başta gelmektedir. Bunu %15’er pay ile süt ve et ürünleri takip etmekte, şeker, meyve ve
sebze ile bitkisel yağlar % 11, % 9 ve % 6 ile takip etmektedir.
II – DÜNYA BUĞDAY ÜRETİMİ VE PİYASALARI
Uluslararası Hububat Konseyi’nin Ekim 2012 sonu raporuna göre 2011 – 2012 sezonunda
694 milyon ton düzeyinde gerçekleştiği tahmin edilen dünya buğday üretiminin, Ekim 2012 –
Haziran 2013 döneminde 39 milyon ton düşerek 655 milyon ton olarak gerçekleşeceği
öngörülmüş bulunmaktadır.
A. DÜNYADA BUĞDAY BİLGİLERİ-EKİM 2012 İTİBARİYLE (Milyon Ton)
Üretim
Ticaret
Tüketim
Stok
09/10
10/11
11/12
tahmin
679
128
652
200
653
126
659
194
694
145
692
196
12/13
öngörü
28.09
29.10
657
655
132
132
679
679
175
172
Kaynak: Uluslararası Hububat Konseyi
Uluslararası Hububat Konseyi, 2011 – 2012 sezonunda 692 milyon ton düzeyinde
gerçekleştiğini tahmin ettiği dünya buğday tüketiminin 2012 – 2013 döneminde 13 Milyon
ton düşerek 679 milyon ton olarak gerçekleşeceğini tahmin etmektedir.
Uluslararası Hububat Konseyi’nin istatistiklerine göre 2011 – 2012 sezonunda 145 milyon ton
düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilen buğday ticaretinin 2012 – 2013 döneminde 13 milyon
ton düşerek 132 milyon ton olarak gerçekleşeceği beklenmektedir.
Uluslararası Hububat Konseyi 2011 – 2012 sezonunda 196 milyon ton düzeyinde
gerçekleştiğini tahmin ettiği dünya dönem sonu buğday stoklarının 2011 – 2012 döneminde
172 milyon ton olacağını tahmin etmektedir.
Gelecek yıl öngörüsü ile son 5 yıldaki gerçekleşmelere baktığımızda; ticaret ve tüketimdeki
artışların ya da azalmaların üretim ve stoklardaki artışlarla dengelendiğini görmekteyiz.
Üretim değerlerine baktığımızda, buğday üretiminde en güçlü 5 ülke, AB(27), Çin, Hindistan,
ABD ve Rusya’nın bu performansta eşit rol oynadığını görmekteyiz. Aynı resim, bu ülkelerin
stok miktarları açısından da karşımıza çıkmaktadır.
6
i.
Ülkeler
AB (27)
Çin
Hindistan
ABD
Rusya
Kanada
Pakistan
Türkiye
Arjantin
Kazakistan
Avustralya
Diğer
Dünya
DÜNYA BUĞDAY ÜRETİMİ VE ÖNEMLİ ÜRETİCİ ÜLKELER (Milyon
Ton)
2003/04
90,1
86,5
65,1
63,8
34,1
23,6
19,2
18,5
14,6
11,5
26,1
104
557
2004/05
136,1
92
72,1
58,7
45,4
25,9
19,5
18,5
16
9,9
21,9
111,6
627,6
2005/06
122,7
97,5
68,6
57,2
47,7
26,8
21,7
18
12,6
11
25,2
111,8
620,7
2006/07
125,1
108,5
69,4
49,2
44,9
25,3
21,7
17,5
14,5
12,5
10,8
98,1
597,5
2007/08
118
109,3
75,8
55,8
49,4
20,1
23,3
15,5
16,3
16,5
13,6
93,9
607,4
2008/09
150,7
112,5
78,6
68
63,8
28,6
21
17
8,4
13
21,4
102,2
685
2009/10
138,3
115,1
80,7
60,4
61,7
26,8
24
18,5
8,8
16,5
21,8
105,8
678,5
2010/11
136,8
115,2
80,78
60,1
41,5
23,2
23,9
17,5
14,7
10
27,9
101,1
652,6
2011/12
138
117,9
86,79
54,4
56,2
25,3
24
18,8
14
22,7
29,5
107,8
695,5
ii.
Ülkeler
1.Çin
2.ABD
3.AB (27)
4.Hindistan
5.Rusya
10.Türkiye
DÜNYA BUĞDAY STOKU (Milyon Ton)
2006/07
31,6
12,4
14
5
3,1
1,9
2007/08
36,3
8,3
10,3
7,1
4,2
1,2
2008/09
43,5
17,9
19,7
13,1
10,4
1,8
2009/10
53,2
26,6
15
17,6
11,8
1,8
2010/11
56,9
23
10,4
17
3,5
1,9
2011/12
53,9
20,2
11,1
20,5
11,0
Uluslararası Hububat Konseyi, beş başlıca ihracatçı ülkenin (AB(27), ABD, Arjantin,
Avustralya ve Kanada) 2011 – 2012 sezonunda 69,2 milyon ton olarak gerçekleşeceğini
7
tahmin ettiği dönem sonu buğday stoklarının 2012 – 2013 dönemi sonunda 19,2 milyon ton
düşük olarak 50,0 milyon ton olarak gerçekleşmesini beklemektedir. Bu ülkelerin stok
pozisyonları, 2008/09, 2009/10, 2010/11 dönemlerinde sırasıyla 48, 79 ve 73 milyon ton
olarak gerçekleşmiş bulunmaktadır. 2011/12 sezonu için bu ülkelerin tahmin edilen stokları
69 milyon ton olurken, 2012/13 dönemi için 50 milyon ton olacağı öngörülmüştür. (Kaynak:
Uluslararası Hububat Konseyi)
iii.
DÜNYA BUĞDAY İHRACATI - 5 BÜYÜK ÜLKE
Ülkeler
2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12
Miktar
Ton)
ABD
Pay (%)
Miktar
Ton)
AB(27)
Pay (%)
Miktar
Ton)
Kanada
Pay (%)
Miktar
Avustralya Ton)
Pay (%)
Miktar
Ton)
Arjantin
Pay (%)
5 Ülke Payı (%)
(Milyon
25,0
22,6
34,3
31,1
26,8
19,6
23,9
18,7
34,7
28,1
28,5
19,6
12,8
11,6
11,2
10,1
24,5
18,0
20,8
16,3
21,0
17,0
17,4
12,0
19,4
17,5
16,4
14,9
18,3
13,4
18,4
14,4
18,0
14,6
17,7
12,2
1,4
10,3
7,5
6,8
13,5
9,9
13,8
10,8
16,0
13,0
25,2
17,3
11,9
10,8
72,7
10,0
9,1
72,0
8,5
6,2
67,3
5,1
4,0
64,1
8,0
6,5
79,2
12,6
8,7
69,8
(Milyon
(Milyon
(Milyon
(Milyon
iv.
DÜNYA BUĞDAY İHRACATI - KARADENİZ ÜLKELERİ
Ülkeler
Miktar
Ton)
Rusya
Pay (%)
Miktar
Ton)
Ukrayna
Pay (%)
Miktar
Kazakistan Ton)
Pay (%)
3 Ülke Payı (%)
2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12
(Milyon
10,9
9,8
12,1
11,0
18,3
13,5
18,8
14,7
4,0
3,2
21,6
14,9
3,3
3,0
1,2
1,1
12,9
9,5
9,3
7,3
4,5
3,7
5,4
3,7
8,1
7,3
20,1
8,2
7,5
19,6
5,8
4,2
27,2
8,0
6,3
28,2
5,5
4,5
11,4
10,7
7,4
26,0
(Milyon
(Milyon
Beş başlıca ihracatçı ülkenin dünya buğday ihracatı içindeki paylarına baktığımızda, 2007/08
sezonunda 34,3 milyon ton (%31,1) ile zirve yapan ABD’nin ihracat payı, son iki sezonda
yaşanan düşüş sonrası, oldukça ciddi bir artış ile 34,7 milyon ton (%28,1) ile tekrar zirveye
oturmuştu. 2011/12 sezonunda ise 28,5 milyon tona düşen ABD buğday ihracatı %19,6’lık
payı ile zirvedeki yerini korumaktadır. AB (27)’nin son dört yılda ABD’nin göstermiş olduğu
8
azalışı kapatma yönünde çabalarını sadece 2008/09 sezonunda koruyabildiğini (24,5 milyon
ton), 2009/10 sezonunda ise 3,7 milyon ton azalışla 20,8 milyon ton olarak gerçekleştirdiğini
görmekteyiz. 2010/11 sezonunda ise AB (27) ülkelerinin ihracatı 21 milyon ton olmuştur.
2011/12 sezonunda ise AB(27) ülkelerinin toplam buğday ihracatları 17,4 milyon ton (%12,0)
olarak gerçekleşmiştir. Arjantin’in geçtiğimiz 2008/09 ve 2009/10 dönemlerinde yaşadığı
ciddi pazar kaybı, 2010/2011 sezonu itibariyle son bulmuş görünüyor. 2011/12 sezonunda ise
12,6 milyon ton (%8,7) buğday ihracatı ile Arjantin kaybettiği yerine yaklaşmaya daha da
yakın görünüyor. Avustralya 2008/09 sezonunda yakaladığı 13,5 milyon tonluk ihracatını,
2009/10 sezonunda istikrarlı bir şekilde devam ettirmiş ve 2010/11 sezonunda ise 2,5 milyon
tonluk artış ile 16 milyon tona ulaşmıştır. 2011/12 sezonunda ise 25,2 milyon tona ulaşarak
son beş yıldaki en yüksek ihracat rakamlarına ulaşmıştır. Dünya buğday ihracatındaki payını
da %13’ten %17,3’e çıkarmıştır. Bu beş ülkenin dünya ihracatından aldıkları toplam pay
2009/10 sezonunda % 64,1’e kadar inmiş fakat 2010/11 sezonunda % 79,2 ile son 10 yılın
rekorunu kırmayı başarmıştır. 2011/12 sezonunda ise bu beş ülkenin dünya buğday
ihracatındaki payı %69,8’e gerilemiştir.
Geçtiğimiz yıl bu analize, Karadeniz ülkelerinin alınması ile yukarıda ihracat pazarları azalan
ülkelere ikame olarak Rusya, Ukrayna ve Kazakistan’ın pazar paylarının oldukça ciddi bir
şekilde azaldığı gözlenmişti. Rusya, 2009/10 sezonunda 18,8 milyon ton ihracat yaparken, bu
tutar 2010/11 sezonunda 4 milyon tona gerilemişti. 2011/12 sezonunda ise ihracatını 17,6
milyon artırmış ve 21,6 milyon tona ulaşmıştır. Dünya ihracatındaki payı ise %3,2’den
%14,9’a çıkmıştır. Ukrayna’da ise özellikle 2008/09 ve2009/10 sezonlarında elde edilen
dikkat çekici rekor ihracat performansı, 2010/11 sezonunda ciddi bir düşüş ile 4,5 milyon ton
olmuştur. 2011/12 sezonunda da çok fazla değişiklik kaydetmeyen Ukrayna buğday
ihracatının dünya içindeki payı %3,7 ile geçen sezon ile aynıdır ve miktarı ise 0,9 milyon ton
artış ile 5,4 milyon ton olmuştur. Geçtiğimiz sezon Kazakistan’da tıpkı Ukrayna ve Rusya
gibi ihracat miktarında düşüş yaşamış ve 8 milyon ton olan buğday ihracat miktarı bu yıl 2,5
milyon ton azalarak 5,5 milyon tona gerilemişti. 2011/12 sezonunda ise 10,7 milyon tonluk
ihracat ile Kazakistan’ın buğday ihracatının dünya buğday ihracatındaki payı %4,5’ten
%7,4’e yükselmiştir.
v.
DÜNYA BUĞDAY İTHALATI - 5 BÜYÜK ÜLKE (Milyon Ton)
Ülkeler
1.Mısır
2.Brezilya
3.Endonezya
4.Cezayir
5.Japonya
12.Türkiye
2006/07
7,1
7,9
5,8
4,9
5,6
1,8
2007/08
7,6
7,1
5,2
5,8
5,7
2,2
2008/09
9,8
6,3
5,5
6,3
4,9
3,6
2009/10
10,2
6,7
5,4
5,1
5,5
3,3
2010/11
10
6,4
5,6
5,4
5,2
3,1
İthalat açısından ilk beş ülkeye baktığımızda son beş yılda dengeli bir seyir gözlemliyoruz.
Türkiye’nin özellikle 2005/06 sezonunda buğday ithalatı 0,1 milyon tondu. 2006/07 (2,2
milyon ton) döneminden itibaren mamul madde ihracatında kullanılmak üzere buğday
ihracatında, 2010/11 sezonunda 3 milyon ton ile 12. sıradaki ülke olarak rol oynadığı
görülmektedir. Son yıllarda, Rusya’dan yapılan ithalat dikkat çekmektedir.
9
TÜRKİYE'NİN BUĞDAY İTHALATI
vi.
Yıl
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Miktar (Ton)
963.668
346.827
1.116.575
1.846.284
1.065.389
135.596
239.874
2.147.107
3.708.003
3.379.928
2.554.189
4.729.257
Kaynak: TÜİK
Türkiye Buğday İthalatı (2000-2011)
5000000
4500000
4000000
Miktar (kg)
3500000
3000000
2500000
2000000
1500000
1000000
500000
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Yıl
Kaynak: TÜİK
10
vii.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
NÜFUS BİLGİLERİ (Milyon)
Ülkeler
Nüfus
Çin
Hindistan
AB (27)
ABD
Brezilya
Pakistan
Rusya
Japonya
Almanya
Mısır
Türkiye
Fransa
Ukrayna
Arjantin
Kanada
Avustralya
Kazakistan
1.338.612.968
1.165.351.955
495.128.529
305.050.309
198.078.227
176.419.946
143.420.309
127.417.244
85.012.000
80.420.000
74.815.703
65.447.374
47.425.336
39.537.943
32.805.041
20.229.800
15.185.844
viii. DÜNYA BUĞDAY TÜKETİMİ VE ÖNEMLİ TÜKETİCİ ÜLKELER
(Milyon Ton)
Ülkeler
2002/03 2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12
Çin
108
107,4
104,2
100,5
99,2
102,4
105,6
106,5
112
121,5
AB (27)
95,7
91,9
116,7
119,6
123,6
117,1
123,5
126,4
122,9
126,8
Hindistan
71,2
71
72,4
72
74,1
75,5
72,6
76,5
81,4
81,2
Rusya
38,6
34,5
38
37,6
35,6
36,4
39,5
41,6
46,8
37,6
ABD
30,5
32,5
31,9
31,3
30,9
28,6
34,3
30,9
32
32,3
Türkiye
17,8
17,8
17,7
15,2
16,4
16,9
17,8
17,7
17,5
Ukrayna
13,3
9,5
10,9
12,8
10,6
11,9
13,5
11,8
11,3
13,9
Kanada
8,2
7,5
9,2
9,3
8,8
6,7
7,8
7,6
8
8,9
Avustralya 6,3
5,3
5,9
6,7
7,3
6,2
7,3
5,1
6,4
Diğer
218,5
207,1
219,2
202,4
211
219,1
223,9
223,7
5,5
264,4(Tr
hariç)
Dünya
601,1
595,9
613,9
624,1
609
612,6
640,9
648
661,9
692,1
211,6
11
Gerek üretim, gerekse tüketim açısından ülkelerin sınıflandırılması yapıldığında, nüfus
açısından da bu ülkelerin dünya sıralamasında ilk sıralarda yer aldığı görülmektedir. Önemli
üretici ülkelerde verim ve ekim alanı karşılaştırılmasında ise AB(27) ve Çin’in dünya
ortalamalarının üzerinde olduğunu görmekteyiz. Ülkemiz buğday tüketiminin ise diğer
ülkelere göre oldukça tutarlı bir grafik çizdiğini söyleyebiliriz.
viii.
DÜNYA VE ÖNEMLİ ÜRETİCİ ÜLKELERDE BUĞDAY VERİMİ
(Ton/ha)
Ülkeler
2002/03 2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12
AB (27)
5,76
5,29
5,91
5,48
5,06
4,78
5,65
5,38
5,28
5,34
Kanada
1,83
2,25
2,63
2,72
2,61
2,32
2,85
2,79
2,80
2,96
ABD
2,36
2,99
2,9
2,82
2,6
2,7
3,02
2,99
3,12
2,94
Rusya
1,96
1,58
1,98
1,88
1,95
2,1
2,45
2,23
1,84
2,26
Çin
3,78
3,93
4,25
4,26
4,53
4,73
4,81
4,88
4,74
4,85
Avustralya 0,91
2
1,59
2,01
0,92
1,1
1,58
1,56
2,04
2,10
Türkiye
2,15
2,15
2,09
2,03
1,94
2,05
2,37
2,19
2,35
Dünya
2,66
2,68
2,89
2,86
2,83
2,82
3,08
3,04
2,99
3,15
2,02
ix.
BUĞDAY DENGE TABLOSU 2011 / 2012
Birim
Buğday
(Toplam)
Buğday
(diğer)
Buğday
(durum)
Üretim
Ekilen alan
Üretim kayıpları
Ton
Ha
Ton
19 674 000
8 103 400
1 082 070
16 224 000
6 769 400
892 320
3 450 000
1 334 000
189 750
Arz=Kullanım
Ton
22 766 035
19 414 131
3 351 904
Arz
Kullanılabilir üretim
İthalat
AB 27
Ton
Ton
Ton
18 591 930
4 174 105
715 013
15 331 680
4 082 451
675 486
3 260 250
91 654
39 527
12
Kullanım
Yurt içi kullanım
Tüketim
Tohumluk kullanım
Yemlik kullanım
Endüstriyel kullanım
Kayıplar
İhracat
AB 27
Stok değişimi
Kişi başına tüketim
Yeterlilik derecesi
Ton
Ton
Ton
Ton
18 187 098
15 766 287
1 458 612
404 441
15 334 544
13 349 468
1 218 492
306 634
2 852 554
2 416 819
240 120
98 808
Ton
Ton
Ton
Ton
Ton
557 758
3 228 101
66 432
1 350 836
459 950
2 606 412
1 548
1 473 175
97 808
621 689
64 884
- 122 339
kg
%
213,86
102,23
181,08
99,98
32,78
114,29
Kaynak: TÜİK
x.
DÜNYA VE ÖNEMLİ ÜRETİCİ ÜLKELERDE BUĞDAY EKİM ALANI
(Ton/ha)
Ülkeler
2010/11
1.BDT (Kzk. Rs. Uk.) 52,7
2.AB (27)
25,5
3.Çin
23,6
4.ABD
20,2
5.Avustralya
13,9
7.Türkiye
7,8
2011/12
46,5
25,8
24,3
18,5
14,1
8,0
Kaynak: Toprak Mahsulleri Ofisi
III - UN SANAYİSİ VE GELİŞİMİ
Ülkemizin yıllık üretim ve stok miktarları tüketimimize yetecek miktarda olmakla birlikte,
mevsimsel dalgalanmalar ve kaliteli buğday arzında yaşanan sıkıntılardan dolayı özel
sektörün ilave taleplerinin karşılanması amacıyla unun en önemli hammaddesi olan buğdayın
ithalatı yapılmaktadır. Un ihracatında son yıllarda yaşanan olumlu gelişmeler de kaliteli
buğday ithalatı ihtiyacını açıklar nitelikte görülmektedir.
13
A. TÜRKİYE BUĞDAY İTHALATI VE UN İHRACATI (KG)
Çeşitler
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Durum Buğdayı
3.764.600
127.494.707
151.273.929
111.229.372
77.859.858
24.156.119
Adi Buğday
234.215.051
Buğday Toplam
237.979.651
2.000.982.852 3.550.437.332 3.266.949.939 2.469.071.040 4.729.256.930
2.128.477.559 3.701.711.261 3.378.179.311 2.546.930.898 4.753.413.049
Durum Buğday Unu
25.258
75.627
Adi ve Kızıl Buğday Unu
1.250.088.442 1.216.760.594 1.213.077.199 1.805.652.306 1.836.100.410 1.984.077.747
1.100
1.762
56.785
76.079
92.037
549
Mahlat Unu
Un Toplam
Kaynak: TÜİK
124.578
121.454
193.680
435.909
1.250.115.462 1.216.893.006 1.213.277.856 1.805.865.797 1.836.294.639 1.984.514.756
Dünya’da başlıca buğday üreticisi ülkeler aynı zamanda en fazla un üretimi yapan ülkeleri
oluşturmaktadır. Ancak, üretimde söz sahibi olmayan, yoğun ithalat yapan bir ülke olarak
Japonya, dünyanın önemli un üreticisi ve ticaretini yapan ülkeler arasında yer almaktadır. Un
sektörünün stratejik önemi, ekonomik kriz anlarında daha iyi anlaşılmaktadır. 2007 – 2008
küresel ekonomik krizi gıda sektörünün önemini bir kez daha ortaya koymuştur. Un sektörü,
çiftçisiyle, fırıncısıyla, yarattığı istihdamı ve tüketicisiyle birlikte milyonlarca kişinin hayatını
doğrudan etkilemektedir.
Türkiye’de 700 un fabrikası aktif olarak çalışmaktadır. Bu fabrikaların bölgelerimiz itibariyle
dağılımı aşağıdaki gibidir. Türkiye fiili üretimi yaklaşık 12 milyon tondur. Kapasite
kullanımında dünya ortalaması % 65 iken bu oran Türkiye için % 45’tir.
B. BÖLGELERİMİZE GÖRE UN FABRİKALARININ DAĞILIMI
İç Anadolu Bölgesi
Karadeniz Bölgesi
Marmara Bölgesi
Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Ege Bölgesi
Akdeniz Bölgesi
Doğu Anadolu Bölgesi
Toplam
202
141
135
94
54
46
28
700
Bu verilere göre, fabrikaların % 28’si İç Anadolu Bölgesinde, % 20’si Karadeniz Bölgesinde,
% 19’u Marmara Bölgesinde, % 13’ü Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 7.5’u Ege
Bölgesinde, % 6.4’ ü Akdeniz Bölgesinde ve % 4’ü ise Doğu Anadolu Bölgesinde yer
almaktadır.
İşletmelerin kuruluş yeri ve yatırım planları analiz edildiğinde, hammaddeye, pazara ve
altyapıya yakınlığın önemli olduğu, ayrıca Türkiye’de buğday ekim ve üretim alanlarının bu
seçimde önemli rol oynadığı anlaşılmaktadır.
İşletmeler buğday alımını, her ay yaptıkları gibi sadece buğday hasadının yapıldığı dönemde
de yapmaktadırlar. Alınan buğdaylar yoğun olarak piyasadan tedarik edilirken konjonktüre
14
bağlı olarak da TMO’dan da alım gerçekleştirilmektedir. Satın alınan buğday için pazara
yakınlık birinci kriter olarak gözükürken diğer bölgelerden alım veya ithalat’ta seçenek olarak
kullanılmaktadır. Bölgelerimize göre buğday üretimi ise aşağıdaki gibidir.
Buğday üretiminin bölgelerimize dağılışına baktığımızda, 2009 yılı ile 2010 yılı arasında en
belirgin değişikliğin İç Anadolu, Marmara ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimizde yaşandığı
söylenebilir. İç Anadolu Bölgesinin buğday üretimindeki payı %26’dan %34’e yükselmiştir.
Buna karşılık Marmara ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin payları ise sırasıyla, %21’den
%17’ye ve %15’ten %21’e düşmüştür.
Kalite ve fiyat kriteri esaslı, işletmeler buğday ithalatı yapmakta, yalnızca ekmeklik, özel
amaçlı ya da hem ekmeklik hem de özel amaçlı üretim yapılmaktadır. Üretim genelde
ekmeklik olmakta ancak diğer un mamullerin tüketimindeki gelişmeler nedeniyle bu ürünlerin
üretimine yönelik un üretimi de giderek önem arz etmektedir.1 Başarılı tarım politikaları ile
çiftçilerimizi kaliteli buğday üretmeye teşvik etmemiz gerekmektedir. Sertifikalı
tohumculuğun geliştirilmesi ve Türk çiftçisinde bu şuurun oluşturulması, hammaddede
yaşadığımız kalite sıkıntısını ortadan kaldırmada ve dolayısıyla buğday ithalatını azaltmada
en önemli unsurdur.
Tohumculuğun yanı sıra, iklimsel koşullar, fiyat dalgalanmaları, tarım işletmelerinin
küçüklüğü, çok parçalı tarım arazileri, teknoloji kullanımının yetersizliği, sulanabilir alanların
azlığı ve üretici örgütlenmesindeki eksiklikler hububat sektörünün önemli yapısal sorunları
arasında sayılabilir.
C. BÖLGELERE GÖRE BUĞDAY ÜRETİMİ – 2011
Marmara Bölgesi
Ege Bölgesi
İç Anadolu Bölgesi
Akdeniz Bölgesi
Doğu Anadolu Bölgesi
Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Karadeniz Bölgesi
Toplam
Miktar (Ton)
Pay (%)
Miktar (Ton)
Pay (%)
Miktar (Ton)
Pay (%)
Miktar (Ton)
Pay (%)
Miktar (Ton)
Pay (%)
Miktar (Ton)
Pay (%)
Miktar (Ton)
Pay (%)
Miktar (Ton)
Pay (%)
Kaynak: TÜİK
15
Diğer
Durum
3.126.396
5.654
17
0,1
1.146.468
487.779
6
13
6.626.125
1.072.559
37
28
2.233.670
393.872
12
10
594.937
10.083
3
0,3
2.259.828
1.637.535
13
43
1.962.576
242.518
11
6
17.950.000
3.850.000
100
100
IV – SEKTÖRDE DIŞ TİCARET
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre (2004 – 2007), dünya un
ticareti ilk yirmi sıralaması içinde Avrupa Birliği(AB) ilk sırada yer almaktadır.
A. DÜNYA UN TİCARETİNDE ÜLKE PAYLARI (2011)
Sıra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Ülke
Türkiye
Kazakistan
Arjantin
Pakistan
Fransa
Almanya
Belçika
Rusya Federasyonu
ABD
İngiltere
Çin
Sri Lanka
Kanada
Dominik Cumhuriyeti
İspanya
Japonya
Macaristan
Slovakya
İtalya
Sırbistan
Kaynak: Trademap
Miktar
Değer
(ton)
(1000$)
1.984.727
891.814
1.901.847
551.192
1.238.354
387.440
922.152
351.781
610.287
296.939
599.545
283.137
579.501
235.162
493.336
214.188
419.670
154.697
288.289
144.760
286.536
143.429
286.397
140.328
235.384
107.882
191.480
84.204
179.294
83.718
157.951
72.730
152.135
71.840
137.589
64.447
127.481
55.196
123.396
52.407
Birim
Fiyat
($/ton)
449
290
313
381
487
472
406
434
369
502
501
490
458
440
467
460
472
468
433
425
2004–2012 yıllarına ilişkin karşılaştırmalı ihracat tablosu bu raporun Ek–2 kısmında yer
almaktadır.
Fransa, Belçika, Almanya, İtalya, İspanya, İngiltere ve Hollanda ele alınan yıllar için önemli
ihracatçı ülkeler arasında yer almıştır. AB’nin, ilk yirmi sıralaması içerisinde yer alan ülkeleri
2004 ve 2006 yıllarda 3.264 milyon ton, 2005 yılında 3.067 milyon ton ihracat yaparken,
2007 yılında Kazakistan ve Arjantin’in performansındaki yükseliş nedeniyle Pazar payını bir
ölçüde yitirmiş ve 2.698 milyon ton’da kalmıştır. AB ülkeleri dışında, Orta Asya ve Uzak
Doğu Asya’dan, Rusya, Japonya, Avustralya, Pakistan, Hindistan, Çin, Malezya ve
Endonezya ilk yirmi sıralamasına girmişlerdir. Kuzey Amerika’dan ABD ve Kanada, Afrika
ve Kuzey Afrika’dan ise B.A.E, Umman, Tunus, Fas ve Tanzanya dikkat çeken ülkeler
arasında bulunmaktadır.
Ülkemiz ise ele alınan yıllar içinde 2005 yılında birinci, 2006 – 2007 yıllarda ikinci ve 2004
yılında da üçüncü sırada yer almıştır. Ele alınan dönem içinde sıralamalar değer üzerinden
hesaplanarak, yapılmıştır. Sıralamanın, miktar olarak tekrar yapılması durumunda, 2007 yılı
hariç Türkiye’nin sürekli birinci sırada yer aldığı görülecektir. Ancak, 2008–2009 yıllarındaki
ihracat performansı dikkate alındığında, 2008 yılında 1.213 milyon ton ihracatı ve 617.975
bin $’lık satış, 2009 yılında 1.806 milyon ton ihracatı ve 581.470 bin $’lık satış potansiyeli ile
Türkiye’nin ilk sıralarda yer alacağı yönündeki geçtiğimiz yılın öngörüsü gerçekleşmiştir. Bu
16
bağlamda 2010 yılında 598.106 bin $’a karşılık 1.843 milyon ton un ihracatı yaparak ülkemiz
liderlik koltuğundaki yerini korumuştur. 2011 yılında ise ülkemiz 1.985 milyon ton ihracat
yaparak hem miktar ve gelir olarak geçtiğimiz yılın üzerine çıkmış hem de liderliğini
sürdürmiştir.
B. TÜRKİYE'NİN YILLARA GÖRE BUĞDAY UNU İHRACATI
Yıl
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
(Ocak-Eylül)
Miktar (Ton)
618.665
551.355
844.110
345.704
219.801
358.062
171.841
253.245
593.364
786.054
1.980.053
1.250.115
1.216.893
1.213.277
1.806.857
1.836.100
1.985.392
Değer ($)
137.517.000
166.808.000
253.628.000
253.628.000
90.338.000
64.681.031
30.887.112
47.607.578
111.482.397
197.487.303
426.152.222
272.849.665
424.485.702
617.975.617
581.470.576
596.156.518
892.119.000
Birim
Fiyat
($/Ton)
222
303
300
734
411
181
180
188
188
251
215
218
349
509
322
325
449
1.548.806
627.281.425
405
Kaynak: TÜİK & Trademap
17
TÜRKİYE'NİN BUĞDAY UNU İHRACATI
2.500.000
Miktar (Ton)
2.000.000
1.500.000
1.000.000
500.000
0
Yıl
C. AB ÜLKELERİ İLE TÜRKİYE & KAZAKİSTAN BUĞDAY UNU İHRACAT
MİKTARLARININ KARŞILAŞTIRILMASI
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Türkiye & Kazakistan
(Ton)
1.334.436
2.931.660
2.393.989
2.700.148
3.012.426
4.054.686
2.514.017
3.886.544
AB (27)
(Ton)
3.264.606
3.067.328
3.264.835
2.697.782
2.877.106
2.813.347
2.825.613
2.896.311
Kaynak: Trademap & Kazakistan Ticaret Müşavirliği
2005 yılından itibaren, Türkiye ve Kazakistan’ın AB ülkeleri arasında yer alan yedi ülkenin
ihracat potansiyeline ulaştığını ve 2006 – 2007 yıllarında geçtiğini ve Uzak Doğu Asya’da ise
Çin ve Pakistan’ın ele alınan dönem zarfında istikrarını sürdüren bir pazar olarak dikkat
çektiğini görmekteyiz. 2007, 2008 ve 2009 yıllarında Türkiye ve Kazakistan’ın ihraç ettikleri
buğday unu miktarı 27 tane Avrupa Birliği üyesi ülkenin toplamından daha fazla etmektedir.
Bu durumun en temel sebebi Türkiye’nin ihracatında son yıllarda meydana gelen ciddi artıştır.
Türkiye ise iklimsel olumsuzluklar karşısında çok başarılı bir performans sergileyerek Dünya
buğday ihracatında liderlik koltuğuna oturmuştur. 2010 verilerine göre Türkiye ve
Kazakistan’ın ihracat rakamlarında AB’ye göre düşüş gözlenmekte olsa da bunun asıl nedeni
18
Kazakistan’ın kesin verilerinin paylaşılmamış olmasıdır. 2011 yılında ise Kazakistan ve
Türkiye’nin toplam buğday unu ihracatı AB (27) ülkelerinden 990.233 ton daha yüksektir.
Kazakistan’ın 2011 yılına ait verileri ticaret müşavirliğinden alınmış olup kesindir.
2000 – 2012 (Eylül) yılları arasında Türkiye’nin ihraç pazarlarına baktığımızda ise Orta
Doğu, Uzak Doğu Asya ve Afrika ülkelerinin ilk 50 sıralamasında yer aldığını görmekteyiz.
2004 yılında itibaren en önemli ihracat pazarımız Irak’tır. Dünya’dan ihracat şampiyonu
olduğumuz 2005 yılında toplam ihracatımızın % 58’ni Irak’a yapmış bulunmaktayız. Diğer
ülke grupları arasında son beş yılı dikkate aldığımızda, Endonezya, Filipinler, Sudan, Libya,
İsrail, Malezya, Güney Kore, Tayland, B.A.E, Madagaskar, Gürcistan, Azerbaycan, Cezayir,
Filistin, Eritre, Arnavutluk, Maldivler, Cibuti ve Küba önemli yer almaktadır.
Ülkelere göre, 2001–2012 yılı arasındaki yıllık buğday unu ihracatımızı gösteren tablo bu
raporun ekinde yer almaktadır.
Türkiye Dünya buğday üretiminin yaklaşık %2’sini gerçekleştiriyor ve Dünya un ihracatında
1. sırada bulunuyor. Türkiye un ihracatı her yıl artış gösteren bir grafiğe sahip. 2004 yılında
ülkemizin un ihracatı geliri yaklaşık 190 milyon dolar iken bu miktar artarak 2011 yılına
geldiğimizde yaklaşık 892 milyon doları bulmuş durumda. Bu yıl ise en son mayıs ayı verileri
göz önüne alınarak un ihracatı gelirimizin şimdiden 334 milyon dolara ulaştığı söylenebilir.
Geçtiğimiz yılın mayıs ayı istatistiklerine göre Türkiye toplam 70 ülkeye ihracat yapıyordu.
2012 yılı mayıs ayı itibariyle ise 89 ülkeye ihracat yapar durumda. Bu durum ülkemizin bir
yandan un ihracatında dünya birinciliğini korurken diğer yandan da pazarını genişletmek için
çalışmalarını sürdürdüğünün göstergesidir.
Türkiye başta Irak olmak üzere pek çok Asya ülkesine ve buna ek olarak da çeşitli Afrika,
Amerika ve Avrupa ülkelerine ihracat yapıyor. Federasyonumuz ve Türk sanayicileri bu
sayıyı artırabilmek ülkemizin adını daha pek çok ülkede duyurabilmek maksadıyla pek çok
uluslararası organizasyonda boy gösteriyor. Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ülkeler
sıralamasında 2011 yılında da 2012 yılının şu ana kadarki kısmında da birincilik Irak’a ait.
İkinci sırada ise Endonezya var ve Libya da üçüncü olarak Irak’ı takip ediyor. İhracat
yaptığımız Avrupa ülkelerinin arasında İngiltere, Hollanda, Avusturya ve daha pek çoğu
mevcut. İhracat yaptığımız Asya, Afrika ve Amerika ülkelerinden bazıları ise şöyle: Lübnan,
Hindistan, Kenya, Afganistan, Ürdün, ABD, Togo, Filipinler, Haiti, Kamerun, ...
Türkiye un ihracatı geçtiğimiz yıl 1 milyon 9 yüz 2 milyon ton aralığında idi. Geçen yılın ilk
5 ayı ile bu yılın ilk 5 ayını karşılaştıracak olursak, geçen yıl 678 bin ton iken bu yıl 850 bin
ton olduğunu görürüz. Miktardaki bu ciddi artış, geçen yıla oranla ihracat miktarımızın yıl
sonunda oldukça yüksek olacağına yönelik olumlu bir işarettir.
2004 – 2012 yılları arasında Türkiye’nin ihraç pazarları; Orta Doğu, Uzak Doğu Asya ve
Afrika ülkelerinden oluşmaktadır. 2004 yılında itibaren en önemli ihracat pazarımız Irak’tır.
Dünya’da ihracat şampiyonu olduğumuz 2005 yılında toplam ihracatımızın % 58’ni Irak’a
yapmış bulunmaktayız. 2012 yılını dikkate aldığımızda Irak yine ilk sırada ve diğer ülke
grupları; Endonezya, Filipinler, Sudan, Küba, Güney Kore, Tayland, B.A.E, Madagaskar,
Gambiya ihracatımızda önemli bir yer almaktadır.
2009–2010 yılı Türkiye buğday unu ihracatı verilerinde oldukça dikkat çeken bir nokta
mevcut. 2009 yılında Küba, Gine, Zimbabve ve Rusya’ya ihracatımız yokken; 2010 yılında;
Küba’ya 13,2 milyon kg, Gine’ye 1,5 milyon kg, Zimbabve’ye 0,8 milyon kg ve Rusya
19
Federasyonu’na ise 0,7 milyon kg un ihracatı yapılmış olmasıdır. 2011 yılında ise Küba hariç
diğer ülkelerde elde ettiğimiz pazarları korumuş bulunmaktayız. Bu yıl Ocak-Mayıs
döneminde ise Gine ve Zimbabve’ye sırası ile 9 milyon kg ve 3,4 milyon kg ihracatımız
olmuştur.
Kazakistan ve Türkiye’yi karşılaştırdığımızda; 2010 yılında miktar olarak Kazakistan’ın,
2.1 milyon ton, Türkiye’nin 1.860 milyon ton un ihracı olduğunu görüyoruz. Bu miktarlar
karşılığında, Kazakistan tahmini olarak 520 milyon dolar gelir elde etmişken, Türkiye 610
milyon dolara ulaşmıştır. Bununla birlikte Kazakistan’ın ihraç pazarı incelendiğinde;
Özbekistan, Tacikistan, Afganistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Moğolistan, Azerbaycan gibi
fakir, nüfus yoğunluğu fazla ve komşu yedi ülkeden oluşması dikkat çekmektedir. Türkiye
ise Afrika’dan Avrupa’ya, Rusya’dan Hindistan’a kadar 100’ün üzerinde ülkeden oluşan
geniş bir pazar payına sahiptir.
Türkiye 2012 yılının ilk 9 ayında, şimdiye kadar 98 ülkeye un ihraç ederek, karşılığında 627,3
milyon ABD doları gelir elde etmiştir. Bu, 1.548.806 ton una tekabül etmektedir. Türkiye;
dünya ve yurt içi piyasalardaki olumsuz koşullara rağmen, geçen yıl gösterdiği çabayı ve elde
ettiği başarıyı bu yıl yüksek rekolte beklentisi ile daha da artırarak kürsüdeki yerini daha da
yukarılara taşımayı hedeflemektedir. Bu yılın istatistikleri de bu hedefin ne kadar yerinde
olduğunu doğrular niteliktedir.
Ocak – Eylül 2011 ve Ocak – Eylül 2012 tarihleri güncel ihracat verilerinin aylık
karşılaştırılmasında da gerek bölgesel pazarlar gerekse ülke sıralamasında çok büyük
farklılıklar görülmemektedir. İçinde bulunduğumuz yıl, ilk dört sırayı Irak, Endonezya,
Filipinler ve Libya almış bulunmaktadır. 2011 yılının Ocak – Eylül dönemine baktığımızda
ise 1.491.646 ton un ihracatına karşılık olarak 627,3 milyon dolar gelir elde etmişiz. İçinde
bulunduğumuz yıl ile geçtiğimiz yılın bu dönemlerini kıyaslayacak olursak bu yıl miktarda
artış yaşanmış fakat elde edilen gelir düşmüştür. 2010 ve 2011 yıllarının karşılaştırmasında
görülen yaklaşık aynı miktarlardaki ihracata karşılık gelir neredeyse iki katına çıkmıştı. Bu
durum da ürün kalitemizin arttığının göstergesidir. Bu yıl hava koşullarında yaşanan
olumsuzluklar nedeniyle buğday sıkıntısı yaşanmakta olduğundan dolayı kalitede bir miktar
düşüş yaşanmıştır. Yılın geri kalanına yönelik iyimser beklentilerimiz bulunmaktadır.
V – BUĞDAY, UN, ÜRETİCİ FİYATLARI VE REKABET
Un sektöründeki fiyat hareketleri, önemli ölçüde buğday fiyatlarına bağlı olarak
gelişmektedir. Aylık değişim grafiğinden görüleceği üzere, özellikle buğday hasat
dönemlerinden sonra piyasa fiyatlarının yükselmesi, un üretimi maliyeti içinde hammaddenin
payının yüksek olması, sektördeki fiyat hareketlerinin büyük bir ölçüde buğday fiyatlarına
paralel bir seyir göstermesine neden olmaktadır. Bu süreçte, global ölçekte üretici fiyatları da,
piyasadaki rekabet nedeniyle önemli bir rol oynamaktadır.
Buğdayda taban fiyat uygulaması da sektördeki un fiyatlarının oluşmasında önemli
faktörlerden biri olmaktadır.
20
A. ÜFE BUĞDAY VE UN FİYAT ENDEKSLERİ
ÜFE, Buğday ve Un Fiyat Endeksleri (2003 Ocak=100 )
220,00
200,00
180,00
160,00
140,00
120,00
100,00
80,00
1 4 7 10 1 4 7 10 1 4 7 10 1 4 7 10 1 4 7 10 1 4 7 10 1 4 7 10 1 4 7 10 1 4 7 10 1 4
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
ÜFE
Kaynak: TÜİK
Aylık Değişim, %
12,00
10,00
8,00
6,00
4,00
2,00
0,00
-2,00
-4,00
-6,00
1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5
2003
2004
2005
2006
2007
2008
ÜFE
Kaynak: TÜİK
21
2009
2010
2011
2012
Yıllık Değişim, %
45,00
35,00
25,00
15,00
5,00
-5,00
-15,00
1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
ÜFE
Kaynak: TÜİK
Dünya buğday piyasasındaki gelişmeler çerçevesinde buğday fiyatları artışı 2011 yılında
çarpıcı bir şekilde gözlemlenmiştir. Dünyadaki bu fiyat hareketi yurt içi piyasadaki buğday
fiyatlarının da olumsuz seyretmesine neden olmuştur. Buna rağmen grafikten görüleceği üzere
un fiyatları azalma trendine girmiş; ekmek fiyat artışları ise durağan bir seyir göstermiştir.
B. YILLIK BUĞDAY FİYAT DEĞİŞİMİ
Yıllar
Makarnalık Buğday
(TL/ton)
Artış
(%)
Ekmeklik
Buğday (TL/ton)
Artış
(%)
ÜFE artış
Oranı (%)
56,79
Ekmeklik Buğday
Alım Fiyatının Dolar
Karşılığı ($/Ton)
165
Dünya Ekmeklik
Buğday Fiyatı
(FOB, $/Ton)
118
2000
117,3
28
102
28
2001
188,6
61
164
61
61,76
150
130
2002
259,9
38
230
40
46.80
153
150
2003
367
41
325
41
29,62
220
151
2004
392
2005
360
7
370,5
14
17,84
240
161
-8
350
-6
4,25
259
159
2006
385
7
375
7
12,52
243
202
2007
440
14
425
13
2,89
322
267
2008
2009
500
-
500
-
17,03
347
-
525
0
500
0
-1,86
325
238
2010
575
10
550
10
7,64
348
247
2011
640
11
605
10
10,19
368
331
22
VI- TÜRKİYE UN SANAYİCİLERİ FEDERASYONU
A. KURULUŞU
Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (TUSAF) yasal kuruluşunu Nisan 2004, fiili kuruluşunu
ise Mart 2005 tarihinde gerçekleştirmiş olup, sektörümüze yakışan bir Federasyon merkezi,
güçlü bir idari kadro ile çağdaş bir Meslek Kuruluşu ve Sivil Toplum Örgütü olmanın
gerektirdiği sorumluluğun bilinci içinde çalışmaktadır. Üyeleri Anadolu Un Sanayicileri, Orta
Anadolu Un Sanayicileri, Çukurova Un Sanayicileri, Güney Doğu Un Sanayicileri, Karadeniz
Un Sanayicileri, Marmara Un Sanayicileri, Ege Un Sanayicileri ve Doğu Anadolu Un
Sanayicileri Dernekleridir.
Misyonumuz; üyelerimize dolayısıyla sektörümüze amaç ve yön vermek, sorunlarımızı
tespitle, geçmiş tecrübelerin ışığında, ortadan kaldırılması yönünde çaba göstermek;
küreselleşen ekonomide yurt içi ve yurt dışı etkinliği büyütmek ve yaymak; etkinlik ve
hizmetlerin yürütülmesinde doğayı, çevreyi, kurumsal ve kültürel değerleri korumak ve
geliştirmek; yenilikçi, katılımcı, paylaşımcı, girişimci, yaratıcı ve ekip çalışmasına önem
veren bir sektör kültürü oluşturmaktır.
Vizyonumuz; ülkemizin ekonomik ve sosyal gelişmesine katkıda bulunmaya yönelik olarak
üyelerimizin, dolayısıyla sektörümüzün ulusal ve uluslararası düzeyde etkinliğini ve verimini
geliştirilmesini ve artırılmasını sağlamaktır.
Federasyon olarak AB Un Sanayicileri Birliğine (GAM) ve Uluslararası Değirmenciler Birliği
(IAOM) Orta Doğu ve Afrika Bölgesine üyeyiz.
1896’da kurulan Değirmenciler Birliği, esnaf temsilcileri ve tahıl üreticilerinin
oluşturduğu uluslararası bir organizasyondur. Bu kuruluş; kendini,
değirmencilikteki fırsatları artırmaya ve sektördeki değerleri geliştirmeye
adamıştır. Organizasyon üyeleri kendi aralarında iş birliği yaparlar ve
ortaklıklar kurarlar. Böylece yeterliliklerini ve dolayısıyla da sektöre olan ilgiyi
artırırlar. Fikir, teknik ve gelişim fırsatlarının yanı sıra yeni ürünleri duyurmak
için dünyada 15 bölgede forumlar sağlayan IAOM, bireysel üyelikleri temel alan bir
yapıdadır. Dünya çapında 70 ülkeyi temsil eden bu organizasyona “Uluslararası” sıfatını
resmi ismine 2003 yılında eklenmiştir.
Yönetim kurullu 19 kişiden oluşan IAOM’in 7 adet daimi komitesi bulunmaktadır. Bunlar:







Ticaret Komitesi
Eğitim Komitesi
Çalışma İlişkileri Komitesi
Çevre-Sağlık ve Güvenlik Komitesi
Gıda Güvenliği Komitesi
Küresel Stratejiler Komitesi
Teknik Komite
1896’dan bugüne IAOM logoları:
23
1896
1919
1992
Özetleyecek olursak, Uluslararası Değirmenciler Birliği dünya çapında değirmen sanayicileri
ve sivil toplum kuruluşlarının üyesi olduğu oldukça geniş yelpazeye sahip bir kuruluştur.
Düzenlediği eğitim forumları ile değirmencilik prosesi ve teknolojik gelişmeler hakkında
sanayicileri bilgilendirir. Ayrıca düzenlediği kongre ve konferanslar ile de üyelerine hem
dünya piyasaları hem de bölgesel piyasalar hakkında bilgilenme olanağı ve sergiler ile ikili
görüşmeler vasıtası ile ticari bağlantılar kurma olanağı sağlar. IAOM’in günümüzde dünya
çapında her biri birbiriyle etkileşim içinde olan 16 ayrı bölgesi ve 4 tane de konferans bölgesi
bulunmaktadır.
Uluslararası Değirmenciler Birliği bölgeleri aşağıdaki gibidir:
1. Kuzey Amerika Bölgesi
2. Avrasya Bölgesi
3. Un şehri Bölgesi
4. Altın Batı Bölgesi
5. Dağarası Bölgesi
6. Latin Amerika Bölgesi
7. Orta Doğu-Afrika Bölgesi
8. Niagara Bölgesi
9. Ohio Bölgesi
10. Pasifik Bölgesi
11. Güneybatı Bölgesi
12. Texoma Bölgesi
13. Batı Kanada Bölgesi
14. Un Devleti Bölgesi
15. Volverine Bölgesi
Uluslararası Değirmenciler Birliği konferans bölgeleri aşağıdaki gibidir:
1. KUZEY AMERİKA: San Antonio, Texas, May 2-6, 2011, IAOM's Annual
Conference & Expo
2. ORTADOĞU-AFRİKA: 22-25 KASIM 2010, International Convention Centre Cape
Town, South Africa (2-3 Ekim 2011 Ürdün)
3. ASYA: August 9-10, 2010 Le Meridien Phuket Beach Resort, Thailand
4. AVRASYA: October 13-15, 2010, Convention Centre Reims, France
5. LATİN AMERİKA: Kasım 6-7, 2010, Hilton Hotel, Cartagena, Colombia
24
Türkiye’nin IAOM ile sıcak ilişkiler içinde olduğunu IAOM Yönetim Kurulu Başkanı Bart
Hahlweg’in şu sözleri kanıtlamaktadır:
“Bizler yalnızca bireysel üyelerimiz ve gönüllü liderlerimiz kadar güçlüyüz. Bu yüzden
TUSAF’ta ki iş arkadaşlarınızın ve sizin, Uluslararası Değirmenciler Birliğini ve misyonunu
geliştirmeye yardım etmekle ilgilendiğini bilmek gerçekten çok güzel.“
Avrupa Birliği Un Sanayicileri Birliği (GAM) ise gıda güvenliği ve gıdaların
besin değerlerini korunması konularında gösterdiği titizliğe ek olarak rekabet
ve inovasyonu destekleyen bir yapıdadır. Un ve buğday ile ilgili piyasa, teknik
bilgiler, teknolojik gelişmeler, yasal düzenlemeler gibi pek çok alanlarda
bilgilendirici konferanslar düzenlemektedir.
Avrupa Birliği Un Sanayicileri Birliği üye listesi aşağıdaki gibidir:
Türkiye
Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (TUSAF)
Kıbrıs
Cyprus Flour Milling Association (CFMA)
Bulgaristan
Union of Bulgarian Millers
Romanya
Rompan
Protekiz
APIM
İspanya
Asociación de Fabricantes de Harinas y Sémolas de España
Fransa
Association Nationale de la Meunerie Française
İtalya
Italmopa
İsviçre
Dachverband Schweizerischer Müller
Belçika
KVBM-ARMB
Hollanda
Nederlandse Vereniging van Meelfabrikanten (NVM)
25
Almanya
Verband Deutscher Mühlen
Danimarka
Foreningen af Danske Handelsmoller
Hırvatistan
Croatian Flour Millers Association
Slovenya
Gospodarska Zbornica Slovenije - GZS
Food Industries Associations
Sector Millers Association
Avusturya
Verband der Mühlenindustrie
Çek Cumhuriyeti
Svaz Prumyslovych mlynu CR
Polonya
Stowarzyszenie Mlynarzy RP
Litvanya
Baltic Millers Association
Letonya
Estonya
İngiltere
National Association of British and Irish Millers (NABIM)
İsveç
Svenska Kvarnforeningen
Swedish Flour Milling Association
Finlandiya
KauppamyllyjenYhdistysr.y.
Unun Zenginleştirilmesi
Unun zenginleştirilmesi ilk kez 1930’larda ABD’de başladı. Günümüzde kimi ülkelerde
devlet düzenlemesi ile zenginleştirmeler yapılırken kimi ülkelerde gönüllülük esasına göre
yapılmakta kimi ülkelerde ise hiç yapılmamaktadır.
Unun zenginleştirilmesi amacıyla dünya çapında çalışan kuruluş Un Zenginleştirme
Teşebbüsü (Flour Fortification Initiative – FFI)’ dür. Bu teşebbüs unun zenginleştirilmesini
bir standart haline getirme amacı doğrultusunda hükümetler ile uluslararası kuruluşlar, un ve
26
buğday endüstrisi, tüketiciler ve sivil toplum kuruluşları arasında bir köprü görevi
görmektedir.
Ülkemizde Unun zenginleştirilmesi projesi, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Sağlık
Bakanlığı, Türk Standartları Enstitüsü (TSE) ve Federasyonumuzun işbirliği ve
koordinasyonunda yürütülmektedir. Bu kapsamda, 5. Avrasya Uluslararası Değirmenciler
Birliğinin 13–15 Ekim 2010 tarihlerinde Fransa’nın Reims kentinde yaptığı konferansta bu
kez “Unu Zenginleştirme Girişimi” (FFI) için bir toplantı düzenlenmiştir.
Proje Ortakları
İletişim
Diğer Ortaklar (Türkiye)
Türkiye Un Sanayicileri
Federasyonu (TUSAF)
Vural Kural,
Genel Sekreter
Doruk Grup
Hacetteppe Üniversitesi
Dr. Rifat Kose, Genel Müdür
UNICEF
Reza Hossaini,
Ülke Temsilcisi
TÜBİTAK
İstanbul Belediyesi Halk
Ekmek Fırınları
UNICEF
Parantez Fuarcılık
Eksim Grup
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO)
Spina Bifida Derneği, Türkiye
İstanbul Teknik Üniversitesi
Ankara Üniversitesi
Sağlık Bakanlığı, Anne ve Çocuk
Sağlığı Başkanlığı
APB, Ltd.
Diğer Ortaklar (Uluslararası)
IAOM
DSM
Muhlenchemie
Akzo Nobel
IF
USDA
CDC
Bu girişimin başkanlığını üstlenen ve 2009 yılında Antalya’da yapılan Kongreye de Mr.
Robert Baldwin ve Kıdemli Danışman Ms. Anna Verster’in talebi üzerine, Türkiye’nin un
standardında ve zenginleştirme çalışmalarında gösterdiği gelişmeler hakkında TUSAF Genel
Sekreteri tarafından bir konuşma yapılmıştır.
Konuşmada, TSE’nin Ocak 2010 tarihinde “Demirle Zenginleştirilmiş Un” standardının
yürürlüğe girdiğini ve bunun önemli bir adım olduğu vurgulanırken, Gıda, Tarım ve
Hayvancılık Bakanlığı’nın 11 Haziran 2010 tarihindeki kanun tasarısı ile ekmek ve ununda
dahil olduğu gıda sektöründe AB direktiflerini uygulamaya hazır olduğunu, 2011 yılının ilk
altı ayında özel sektör için bir geçiş dönemi yaşanacağı ifade edilmiştir. Bunun ötesinde,
Sağlık Bakanlığı’nın, 2010 yılına kadar bitirilmek üzere bir anket düzenlediğini, bu anketin
sonuçlarının, bu projenin daha da ileri götürülmesinde önemli olacağı belirtilmiştir.
Yapılan konuşma sadece bu kapsamda kalmamış, Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF,
yöneticilerinin de bulunduğu bir çevrede aynı zamanda Türk un sektörü ve Federasyonumuz
tanıtılmıştır.
27
B. ETKİNLİK VE FAALİYETLERİMİZ
2007 yılında önemli sağlık sorunlarından “Anemi” ve “Spina Bifida”ya karşı mücadelede en
etkin çözüm olan “Unun Zenginleştirilmesini” UNICEF ve ABD Una Değer Katma Girişimi
(FFI) ile birlikte ele aldık. Sağlık Bakanlığı ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’mız bu projeye
ciddi destek veriyor. Unun zenginleştirilmesinin zorunlu olması yolunda yasal zeminin
oluşturulması çalışmalarımız devam ediyor. Bu bağlam Türk Standartları Enstitüsü tarafından
“TS 13412 Demirle Zenginleştirilmiş Buğday Unu” standardı 26 Ocak 2010 tarihinde
yayınlanmıştır.
2008 Kongremizin gündemini ise, çok önemli bir Sosyo/Ekonomik soruna, “Ekmek İsrafı”na
ayırdık. TOBB ve TMO Genel Müdürlüğü ile müştereken düzenlediğimiz bu Kongrede de,
her yıl yaklaşık 1 milyar TL’lik bir kaybın önüne geçmek için Kamuoyunu aydınlatma
görevini üstlendik. Burada çok ilginç bir ironi vardır. Un Sanayicileri için ne kadar çok un
tüketilirse o kadar iyidir. Ekmek israfında bir anlamda un tüketimini de artırmaktadır. Fakat
biz burada sektör çıkarı yerine Ülke çıkarına öncelik verdik. Bu durum her sektörün
kolaylıkla kabulleneceği bir durum değildir.
2009 Ekim’inde de 54 ülkeden, yaklaşık 650 temsilcinin katıldığı Uluslararası Un Sanayicileri
Birliği Orta Doğu & Afrika Kongresini Antalya’da düzenledik. 2009 yılı IAOM’nin 20.
kuruluş yılı ve Federasyonumuzun da 5. kuruluş yılı olduğundan ayrı bir önem arz etmiştir.
Kongre açılışını Başbakanımız Sn. Recep Tayyip ERDOĞAN yapmışlardır. Devlet Bakanı
Sn. Zafer ÇAĞLAYAN ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Sn. M. Mehdi EKER ‘de
katılımcılara hitaben konuşmalarını gerçekleştirmişlerdir. Bu Kongre üyelerimize oldukça
yararlı bir dayanışma, fikir ve tecrübe alışverişi ortamı oluşturmasının yanı sıra, Ülke tanıtımı
ve Federasyonumuzun bölgedeki etkinliğinde çok önemli bir rol oynamıştır.
2010 Kongremizin gündemi ise “Gıda Güvenliği & Küresel Buğday Ticareti” olup Rusya’dan
RUSMET Şirketler Grubu ile müştereken düzenlenmiştir. Kongre’de yine çok önemli bir
sosyal önem arz eden “Gıda Güvenliği” konusu tüm detayları ile ele alınmıştır. 13 – 16 Mayıs
2010 tarihlerinde Bodrum’da yapılan ve yaklaşık 400 temsilcinin katıldığı Kongre’de “Gıda
Güvenliği”nin yanı sıra Rusya, Ukrayna ve Kazakistan’dan katılan temsilciler ile buğday
hasadı öncesi son durum değerlendirmesi yapıldı.
5 – 8 Ağustos 2010, tarihlerinde St. Petersburg Rusya’da tamamladık. Uluslararası Hububat
Forumu “Buğday ve Un” konulu kongremiz, Rusya Federasyonu, Tarım Bakanlığının
kuraklık nedeniyle ihracatı yılsonuna kadar yasaklama kararı alındığı gün başladı. Bu karar,
28
bir yandan kongre gündemini olumsuz etkilerken, diğer yandan kongreye medyanın ilgisini
artırmış ve kongreye katılmış olan sanayicilerimizin belirsizlik ortamı içerisinde ilk elden
bilgi almalarına ve planlamalarını yapmalarına yardımcı olmuştur. Kongre’ye katılan Rusya
ve Ukrayna temsilcileri Rusya Hükümetinin aldığı kararı kınarken, kararın özel sektöre
danışılmadan ve aceleci olarak alındığı ifade edilmiştir.
Rusya, Ukrayna ve Kazakistan’da yaşanan olağanüstü mevsimsel şartlar ve Rusya’nın aldığı
kararların yansıması olarak, kamuoyunun sektörümüze olan ilgisinin devamı niteliğinde,
dünya ve Türkiye’deki buğday piyasalarına ilişkin Federasyonumuz yazılı ve görsel medya’da
yer aldı. BN Toprak Mahsulleri Ofisi ve Dış Ticaret Müsteşarlığının koordinasyonunda
sektörün sorunlarına ilişkin yürütülen çalışmalarda ve kararlarda önemli rol oynadı.
Federasyon, Dernekler ve üyelerimiz arasında kurumsal çerçevesinin daha da
kuvvetlendirilmesi, sektöre yönelik mevzuat, istatistik paylaşımı, ekonomik değerlendirme
raporları, teşvik ve destekler gibi konuların sektörümüz tarafından etkin bir şekilde takip
edilebilmesi için mevcut teknolojik altyapımızın geliştirilmesi yolunda ciddi adımlar
atmaktayız.
Bu doğrultuda, Türkiye’deki ilk kullanımı Federasyonumuzun başvurusu çerçevesinde
gerçekleştirilen KOSGEB Genel Destek Programı, Rusya’da yapılan faaliyetimizde
katılımcılarımıza sektörel destek kapsamında kullandırılmıştır.
Çağdaş bir sivil toplum kuruluşu olarak sosyal sorumluluk yükümlülüğümüz çerçevesinde
büyük bir üzüntüyle öğrenmiş olduğumuz Pakistan’daki felaket için üyelerimizin işbirliğiyle
geçen ay yardım kampanyası başlattık ve yerine getirdik.
Her ay sektörümüzle ilgili konularda gündemi yakından takip ederek kamuoyuna açık, şeffaf
bir anlayışla gerek yurtiçinde gerekse yurt dışında kongre ve seminerler düzenlemekte ve
projelere katılım sağlamaktayız.
3–6 Şubat 2011 tarihlerinde Arama Konferansı gerçekleştirdik. Buradaki amaç; sektör
oyuncuları tarafından paylaşılan ortak vizyonun ve stratejilerin oluşturulması idi. Arama
Konferansı sektörde stratejik yönetim sürecinin sağlıklı işleyebilmesini sağlayacak olan
katılımlı yaklaşımı başlatacaktır. Böylece iddia sahiplerinin stratejik öncelikleri paylaşması
ve arzuladıkları gelecek tasarımını oluşturmaları sağlanacaktır.
Bunu takiben “Buğday Üretimi ve Ticareti, Lisanslı Depoculuk, Vadeli İşlem ve Opsiyon
Borsası ve Tohumculuğun Gelişimi ve Sertifikasyon” konulu Kongre ve Sergimizi, 10–13
Mart 2011 tarihlerinde Antalya / Belek, Rixos Premium Otel’de gerçekleştirdik. Uluslararası
bir nitelik taşıyan bu konferansta, Federasyon, dernekler ve üyelerimiz arasındaki kurumsal
çerçevenin daha da kuvvetlendirilmesini sağlamaya çalıştık.
Uluslararası bir nitelik taşıyan bu kongrede, Federasyon, Dernekler ve Üyelerimiz arasındaki
kurumsal çerçevenin daha da kuvvetlendirilmesi sağlanmıştır. Bununla beraber, buğday ve un
ticareti, lisanslı depoculuk, vadeli işlemler ve tohumculuk konularında uluslararası düzeyde
üretici, ihracat ve ithalatçılarını, buğday ve un üretiminde pay sahibi olan makine
üreticilerini, mühendislik şirketlerini, bankacıları ve sanayicileri bir araya getirerek
sektörümüzü bütünüyle değerlendirmiş olduk.
29
13–15 Mayıs 2011 tarihlerinde Konya Hilton Garden Inn’de, 25–29 Mayıs 2011 tarihinde
Tayland’ta Thaifex Gıda Fuarı’nda, 17–19 Haziran 2011’de İstanbul Grand Cevahir’de
bulunduk. 26–28 Eylül’de Rostov/Rusya’da, 2–5 Ekim’de Ölü Deniz/Ürdün’deydik. 14 – 16
Ekim 2011’de Kıbrıs’ta Anadolu Un Sanayicileri Derneğimizin toplantılarına katılım
sağlamış bulunmaktayız. Kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarının tek bir çatı altında
toplanabilmesi, sorunların çözümü ve sektörümüzün ülke ekonomisine katkılarının artırılması
yolunda düzenlemiş olduğumuz “Aylık Sektörel Toplantı”larımız Federasyonumuzun sektör
ve üyelerimize karşı önemli bir taahhüdü niteliğindedir.
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün’ün başkanlığını yürüteceği, sekretarya
hizmetlerini KOSGEB İdaresi Başkanlığı yerine getireceği 4 Ocak 2012’de toplanan
Girişimcilik Konseyi’ne katılım sağlanmıştır.
25 - 27 Mayıs 2012 tarihlerinde Marmara Un Sanayicileri Derneği Ev Sahipliğinde
Çanakkale’de yapılan Genişletilmiş Sektör Toplantısına, 12 – 15 Haziran 2012 tarihlerinde ise
UNICEF ve FFI tarafından unun zenginleştirilmesine yönelik olarak düzenlenen çalıştaya
Federasyon olarak katılım sağladık. 28 – 30 Eylül 2012 tarihlerinde Ege Un Sanayicileri
Derneği Ev Sahipliğinde İzmir’de düzenlenen Genişletilmiş Sektör Toplantısına katılımımız
gerçekleşmiştir. 5 - 8 Aralık 2012 tarihlerinde Ölü Deniz, Ürdün’de gerçekleştirilen
Uluslararası Değirmenciler Birliği (IAOM) Kongresi’ne de katılım sağlayacağız.
C. “BUĞDAY, UN VE EKMEK” KONGRE VE SERGİSİ İZLENİMLERİ
Son olarak 29 Mart – 1 Nisan 2012 tarihlerinde Antalya, Belek, Susesi Hotel’de “Buğday, Un
ve Ekmek” konulu, yaklaşık 680 katılımcı ve 50 sergiden oluşan uluslararası nitelikli
kongremizi gerçekleştirdik.
Sunuculuğunu TRT spikeri Sayın Berrak Ataşen’in yaptığı Kongrenin açılışında Sn. Erhan
Özmen, TUSAF Yönetim Kurulu Başkanı, Mr. Hubert François, Avrupa Un Değirmencileri
Birliği Başkanı ve Yönetim Kurulu Başkanı, Sn. Ziya Altunyaldız, Gümrük ve Ticaret
Bakanlığı Müsteşarı ve son olarak da Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanımız Sn. Mehmet
Mehdi Eker konuşmalarını yapmışlardır.
Sayın Özmen konuşmasında geçmişten bugüne ülkemizin ekonomik
durumundan bahsetmiş ve un sanayicimizin ülkemiz ekonomisindeki
konumundan ve ihracat potansiyelinden bahsetmiş ve kısaca Kongre
hakkında bilgi vererek konuşmalarını tamamlamışlardır.
Sayın François ise Avrupa Birliği’nin buğday üretim
rakamlarından ve AB un değirmencilerinin un üretim ve
ihracat miktarlarından bahsetmiş, ilgili AB mevzuatları
hakkında kısaca bilgi vermiş ve AB’nin ekmek
tüketiminden
bahsederek
konuşmalarını
tamamlamışlardır.
30
Sayın Altunyaldız, tarımın diğer sektörler
içerisindeki önemine vurgu yapmış ve ardından
da ülkemizin dünya buğday üretimindeki
önemli konumunun altını çizmişlerdir. Gıda,
Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın buğday ile
ilgili düzenlemelerinden bahsetmişlerdir.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Sayın
Eker, tarımsal üretimi ve verimi artırmak
için Bakanlığın yaptığı faaliyetlerden
bahsetmişler ve sertifikalı tohum uygulaması
ile buğday üretiminde hem miktar hem verim
hem de kalite olarak artış yaşandığını
belirtmişlerdir.
Bakanlığın
başlatacağı
ekmek israfını önleme çalışmasından
bahsetmişlerdir.
Son
olarak
un
sanayicilerimizin dünya un ihracatındaki
başarısını kutlayan Sayın Eker ülkemizin tarım ürünleri ihracat kalemleri arasında ilk
sırada yer alan fındığın önüne geçilmesi yönünde uncularımıza bir de hedef
belirlemişlerdir.
Açılış konuşmalarının ardından ise Bloomberg HT
Direktörü Sayın Kerem Alkin kongre konuşmacımız olarak
küresel ekonomi, olası riskler ve sürdürülebilir ekonomi
hakkında bilgi vermişlerdir.
Moderatörlüğünü Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi Sayın Tolga
Saltık’ın gerçekleştirdiği “Buğday” oturumunun konuşmacıları: Sn. Ali Ö. Güvenir, Ticaret
Dairesi Başkanı, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü; Ms. Amy Reynolds, Uzman
Ekonomist, Uluslararası Hububat Konseyi; Sn. Şerife Dayı, Yönetim Kurulu Başkanı,
Mergrain; Mr. Ian Flagg, Başkan Yardımcısı, Amerikan Buğday Birliği; Dr. Dmitry N.
Rylko, Genel Müdür, Tarımsal Piyasa Çalışmaları Enstitüsü (IKAR), Rusya
Sayın Güvenir “TMO’nun Hububat Piyasalarındaki Rolü” konulu konuşmalarını
gerçekleştirmişlerdir. Sayın Reynolds ise Uluslararası Hububat Konseyi’nin hizmetlerinden
ve hububat piyasalarındaki volatiliteden bahsetmişlerdir. Amerikan Buğday Birliği Deniz
Aşırı Operasyonları Başkanı Mr. Vincent Peterson’un yerine katılmış olan Sayın Flagg ise
“Amerika’nın Dünya Buğday Durumuna Bakışı” konulu konuşmalarını gerçekleştirmişlerdir.
Son olarak Sayın Rylko da Rusya’nın dünya hububat piyasasındaki yerini anlatan
konuşmalarını gerçekleştirmişlerdir.
31
Bir sonraki oturum ise moderatörlüğünü Hacettepe Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölüm
Başkanı Prof. Dr. Sayın Hamit Köksel’in yaptığı “Un” oturumudur. Oturumun 1. Kısmının
Konuşmacıları: Doç. Dr. Hülya Doğan, Öğretim Görevlisi, Kansas Eyalet Üniversitesi; Sn.
Ali İhsan Özkaşıkçı, Yönetim Kurulu Üyesi, Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu; Prof. Dr.
Hamit Köksel, Bölüm Başkanı, Hacettepe Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü; Doç. Dr.
Mehmet Civan, Müdür, Gaziantep Üniversitesi, Naci Topçuoğlu Meslek Yüksek Okulu; Sn.
Yaşar Serpi, Genel Müdür, Erişler Gıda San. ve Tic. A.Ş.
Sayın Köksel “Un Sanayi, Bazı Sorunlar ve Fırsatlar” konulu sunumlarını
gerçekleştirmişlerdir. Sayın Doğan ise ABD’nin Kansas eyaletinin buğday durumundan
bahsetmiş ve Kansas Üniversitesi hakkında katılımcılara bilgiler vermişlerdir. Sayın
Özkaşıkçı ise ülkemizde gerçekleştirilen un tebliği çalışmaları hakkında bilgilendirme
yapmışlardır. Sayın Civan da Naci Topçuoğlu MYO hakkında bilgi verdikten sonra açılması
planlanan Un ve Unlu Mamuller Teknolojisi programında gelinen noktayı katılımcılarla
paylaşmışlardır. Son olarak Sayın Serpi “Buğday Unu İhracatında Başarıyı Etkileyen
Faktörlerin Rolü” konulu konuşmalarını gerçekleştirmişlerdir.
32
Bu yıldan başlamak üzere Türkiye’de
sektörümüz için mesleki eğitimin öneminin
artacağı ve üniversite-sanayi işbirliğinin
gelişmesi yönünde çok önemli bir adım olan
“Un ve Unlu Mamuller Teknolojisi”
eğitim programının 2012–2013 döneminde
başlatılmasını planladık.
Bu kapsamda, Kansas Eyalet Üniversitesi
ve Gaziantep Üniversitesi arasında da bir
işbirliği ön protokolü yapıldı ve ileride
sektörümüzün ihtiyacı olan kalifiye eleman
ihtiyacını dünya standartlarında sağlama
yönünde ilk adım atıldı.
Un Oturumunun 2. Kısmının Konuşmacıları: Dr. Jens Dreisöerner, Gıda Laboratuvarı
Başkanı, Brabender GmbH & Co KG; Mr. Scott Montgomery, Direktör, Unun
Zenginleştirilmesi Girişimi (FFI); Ms. Vilma Q. Tyler, Beslenme Uzmanı, UNICEF
İlk olarak Sayın Dreisöerner Brabender’in 3 fazlı sistemi hakkında bilgi vermişlerdir. Sayın
Montgomery ise buğday ununun zenginleştirilmesinden bahsetmişlerdir. Sayın Tyler ise
“Mikrobesin Eksiklikleri ve Bunun Sağlığa Etkileri ve Bu Eksikliklerin Önüne Geçmek için
Uygun Maliyetli Yöntemler” konulu sunumlarını gerçekleştirmişlerdir.
Unun Zenginleştirilmesi Nedir?
Zenginleştirme, buğday ununa öğütme sırasında vitamin ve mineral ilave etmek suretiyle
daha kaliteli ve besleyici özelliği yüksek ürünlerin geliştirildiği prosestir.
Zenginleştirme işlemi, toz formundaki vitamin ve minerallerin (mikrobesin premiks),
öğütme işlemi sırasında una eklenmesi suretiyle yapılmaktadır.
33
Bu yıldan başlamak üzere Türkiye’de sektörümüz için mesleki eğitimin öneminin artacağı ve
üniversite-sanayi işbirliğinin gelişmesi
yönünde çok önemli bir adım olan “Un
ve Unlu Mamuller Teknolojisi” eğitim
programının 2012–2013 döneminde
başlatılmasını planladık.
Bu
kapsamda,
Kansas
Eyalet
Üniversitesi ve Gaziantep Üniversitesi
arasında da bir işbirliği ön protokolü
yapıldı ve ileride sektörümüzün ihtiyacı
olan kalifiye eleman ihtiyacını dünya
standartlarında sağlama yönünde ilk adım
atıldı.
Kongrenin son oturumu olan “Ekmek” oturumunun moderatörlüğünü Doruk Group Holding
A.Ş., Grup Ar-Ge Koordinatörü ve Hububat Ürünleri Enstitüsü Direktörü Prof. Dr. M.
Hikmet Boyacıoğlu yapmıştır. Oturumun 1. kısmının konuşmacıları: Sn. Ahmet Kavak, Genel
Müdür Yardımcısı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı; Sn. Hasip Gencer, Yönetim
Kurulu Başkanı, Doruk Group Holding A.Ş.
Sayın Kavak “Türkiye’de ve Dünyada Ekmek Sanayi” konulu sunumlarını
gerçekleştirmişlerdir. Ardından Sayın Gencer “İnsan ve Beslenme” konulu sunumlarını
gerçekleştirmişlerdir.
34
Oturumun 2. kısmının konuşmacıları: Sn. Dilara Koçak, Uzman Diyetisyen, MEZURA; Prof.
Dr. Artun Ünsal, Yazar; Prof. Dr. Julie Miller Jones, E. Öğretim Üyesi, Gıda Bilimleri ve
Beslenme Bölümü, St. Catherine University.
İlk
olarak
Sayın
Koçak,
“Ekmeksiz
Diyet Olur Mu?”
konulu
sunumları
kapsamında ekmeğin
insanların diyetindeki
yeri
ve
önemini
vurgulamışlardır.
NEDEN EKMEK?
•
• Yağ içermez
• Önemli bir karbonhidrat kaynağıdır
Rafine edilmiş gıdaya göre daha uzun süre tokluk sağlar
• İyi bir lif kaynağıdır
• Mineral ve vitamin desteği olabilir
• Pratiktir
• Geleneksel damak tadı olarak mutlu eder
• Ucuzdur, doyurucudur
Kaynak: Dilara Koçak’ın Kongremizde gerçekleştirdiği sunum
Sayın J. Miller Jones ise buğdayın sağlıklı yaşam için ne kadar önemli olduğundan, buğdayın
içeriğinde bulunan birtakım maddelerin çeşitli hastalıkları önlemek için ne kadar gerekli
olduğundan söz etmiş ve hububat tüketiminin sağlıklı yaşamın anahtarı olduğunu belirtmiştir.
TUSAF 2012 Kongresi kapsamında sosyal ve sportif aktiviteler de gerçekleştirilmiştir. Tavla
turnuvası ve Dernekler arası futbol turnuvası düzenlenmiştir. Hoş geldiniz Kokteyli
kapsamındaki sıra gecesinde ve Gala gecesinde sahne alan Coşkun Sabah ve Ebru Yaşar
eşliğinde eğlence doruk noktasında ulaşmıştır.
35
Bu kadar geniş katılımlı bir organizasyonda gerek yurt içinden gerekse yurt dışından herkesin
memnuniyetini kazanmış olmaktan mutluluk duyuyoruz. Bu doğrultuda, un sanayicilerimizin
çıkarlarını ülke menfaatleri doğrultusunda korumak ve geliştirmek üzere kurulan
Federasyonumuz önümüzdeki dönemde de sektörümüzün geleceği konusunda gerek yönetim
kurulumuzun gerekse profesyonel kadromuzla çalışmalarına hız kazandırarak devam
edecektir.
Sektörümüz üyelerinin çalışmalarından daha fazla verimin alınabilmesi, farklı görüş ve
düşüncelerin uyumlaştırılması, tutarlılık sağlanması, sektörün mevcut durumu ve geleceğe
yönelik beklentileri konusunda kamuoyunun bilgilendirilmesine artan bir ivme ile devam
edilecektir.
Un sanayicilerimiz, özellikle son yıllarda yaşanan global kriz dönemi başta olmak üzere,
gerek iç tüketim ihtiyacının karşılanmasında, gerekse sektördeki ihracat potansiyelinin
sürdürülebilir bir yapıya kavuşması yolunda büyük çaba göstermişlerdir. Bu çabaların pilot
bir uygulamasını da, Ağustos ayı başında Rusya Federasyonunda yaşanan kuraklık bazlı
sorunlar nedeniyle tüm dünyaya yayılan spekülasyonun Türkiye’de önlenmesine yönelik
olarak Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (TUSAF) bünyesinde yaşamış bulunmaktayız.
Yönetim Kurulumuz içinde sağlanan birlik ve beraberlik ortamı, ortak görüşlerin
oluşturulmasına ve ortak kararların alınmasına imkan sağlamaktadır. Ortak kararlar
doğrultusunda başlatılan girişimlerden ilgili merciler nezdinde daha olumlu sonuçlar
alınmaktadır.
Bu çerçevede, bu sürecin en az zararla atlatılmasına yönelik olarak, Federasyonumuzun, gerek
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) gerekse Başbakanlık,
Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü ile birlikte yürüttüğü çalışmaların ve işbirliğinin
büyük rolü vardır.
Bu doğrultuda, un sanayicilerimizin çıkarlarını ülke menfaatleri doğrultusunda korumak ve
geliştirmek üzere kurulan Federasyonumuz önümüzdeki dönemde de sektörümüzün geleceği
konusunda gerek yönetim kurulumuzun gerekse profesyonel kadromuzla çalışmalarına hız
kazandırarak devam edecektir.
7-10 Mart 2013 tarihlerinde Antalya Susesi Hotel’de “Buğday, Un, İklimsel Değişikler
ve Yeni Trendler” konulu kongremiz gerçekleştirilecektir. Kongremizin ilk oturumu olan
“Buğday” oturumunda “Buğdayda üretim ve kalite, iç ve dış ticaret, borsaların yapısı ve
devletin rolü” konuları işlenecektir. İkinci oturum olan “Un” oturumunda ise “Türk un
sanayinin AB un sanayi ile karşılaştırılması, un tebliği, üniversite - sanayi işbirliği” konuları
ele alınacaktır. “İklimsel Değişiklikler ve Yeni Trendler” konulu sonraki oturumda ise
“İklimsel değişikliklerin gıda ve hububat sektörüne etkileri, iklimsel değişiklikler hakkında
senaryolar ve simulasyonlar, devletin rolü, hububatın enerji sektöründe kullanımı ve bunun
gelecekte hububat üretimine etkileri ve beklentiler” konuları hakkında ilgili uzmanlar
tarafından katılımcılarımıza değerli bilgiler verilecektir.
36
D. KISA FAALİYETLERİMİZ
2011
 Van Depremi Yardım Kampanyası Düzenlemesi
 Afrika’ya Yardım Kampanyası
 TUSAF- Uluslararası Hububat Birliği ve Teknolojisi Birliği (ICC) arasında işbirliği
oluşturmak için ICC Bşk. Dr. Marina Carcea, Hacettepe Üniversitesi Gıda Müh.
Bölüm Bşk. Prof. Dr. Hamit Köksel ve TUSAF Genel Sek. Sn. V. Kural arasında
akşam yemeği
 Türkiye Avrupa Birliği Katılım Süreci için Sivil Toplum Girişimi
 İran Hububat Kongresi (22-24 Ocak 2011)
 TUSAF Ev Sahipliğinde Ankara’da Genişletilmiş Sektör Toplantısı (16 Nisan 2011)
 TUSAF- CME Vadeli İşlemler Çalıştayı (19 Nisan 2011)
 TUSAF Yön. Kur. Gıda Tar. Ve Hayv. Bak. Sn. M. Mehdi Eker’i ziyaret etti. (2
Aralık 2011)
2012
 Girişimcilik Konseyi Toplantısı Katılımı (4 Ocak 2012)
 TUSAF Yön. Kur. Ekon. Bakanlığı ve Gümrük ve Tic. Bakanlığını ziyaret etti. (13
Ocak 2012)
 Gaziantep Naci Topçuoğlu Meslek Yüksekokulu Un ve Unlu Mamuller Teknolojisi
Programı İstihdam Garantili Burslu Eğitim Vermeye başlamıştır.
 TUSAF Ev Sahipliğinde Ankara’da iftar yemeği ve sektör toplantısı (3 Ağustos 2012)
 TMO 300 bin ton kapasiteli hububat depolama tesisleri temel atma törenine TUSAF
Bşk. Sn. Erhan Özmen katılmıştır. (19 Eylül 2012)
 Uluslararası Tahıllar Konferansı ve Sergisi (17 Ekim 2012)
 Kalkınma Bakanlığı Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) Gıda Ürünleri ve
Güvenilirliği Özel İhtisas Komisyonu (5 Ekim 2012 ve 15 Kasım 2012)
Etkinlik ve faaliyetlerimizi www.tusaf.org. adresinden yakından takip etmeniz mümkündür.
37
EK
TABLOLAR
1. Dünya Ticaretinde Ülke Payları
2. Ülkelere Göre Buğday Unu İhracatımız
38
DÜNYA UN TİCARETİNDE ÜLKE PAYLARI
2004
2005
Birim
Fiyat
($/ton)
Sıra Ülke
Birim
Fiyat
($/ton)
Sıra Ülke
Miktar
(ton)
1
Fransa
776.447
Değer
(1000$)
243.999
314
1
Türkiye
Miktar
Değer
(ton)
(1000$)
1.999.510 432.041
2
Belçika
736.090
221.682
301
2
Fransa
757.509
206.930
273
3
Türkiye
803.704
203.410
253
3
Belçika
708.901
194.786
275
4
Almanya
570.044
186.591
327
4
Kazakistan
932.150
142.363
153
5
İtalya
429.136
139.450
325
5
İtalya
523.855
140.083
267
6
İspanya
318.385
103.840
326
6
Almanya
474.372
131.786
278
530.732
94.365
7
Pakistan
669.238
909.977
136
333.449
93.506
8
Çin
349.988
89.315
255
87.254
385
7
8
Kazakistan
Hollanda
178
280
216
9
Kanada
239.489
894.455
374
9
Kanada
226.403
10
Çin
310.613
802.242
258
10
İspanya
255.119
74.792
293
11
japonya
304.465
77.072
253
11
Japonya
289.911
72.845
251
12
Avustralya
279.046
76.569
274
12
Avusturalya
259.759
69.778
269
13
ABD
265.183
74.279
280
13
B.E.A
266.786
69.734
261
14
Pakistan
291.772
42.690
146
14
Hollanda
225.173
57.332
255
15
İngiltere
101.055
39.035
15
ABD
191.987
56.319
293
13.542
34.787
16
İngiltere
122.399
48.968
400
43.659
187
16
Rusya
386
257
17
B.A.E
140.432
29.338
209
17
Rusya
233.423
18
Hindistan
130.162
28.843
222
18
Umman
92.344
24.043
26
19
Umman
90.094
24.899
276
19
Tunus
73.068
22.768
312
20 Malezya
Kaynak: FAO
57.354
17.848
311
20
Endonezya
102.152
19.684
193
2006
2007
Değer
(1000$)
229.700
Birim
Fiyat
($/ton)
Sıra Ülke
290
1
Kazakistan
Miktar
Değer
(ton)
(1000$)
1.454.672 339.224
Birim
Fiyat
($/ton)
1
Fransa
Miktar
(ton)
792.651
2
Türkiye
1.271.513 224.162
176
2
Türkiye
1.245.476 321.011
258
3
Belçika
694.037
282
3
Fransa
766.436
312.337
408
Kazakistan
1.122.476 175.352
4
Belçika
743.155
290.261
391
5
Almanya
570.508
157.979
Arjantin
887.046
254.605
287
6
İtalya
555.057
140.986
6
Almanya
565.929
221.733
392
7
Çin
401.723
100.181
249
7
Çin
743.009
214.329
288
8
Pakistan
472.296
97.216
20
8
ABD
356.159
135.631
381
9
Kanada
245.980
95.171
387
9
Pakistan
517.782
110.234
213
10
Hollanda
293.895
81.168
276
10
Kanada
224.126
106.137
474
11
Avustralya
242.183
69.841
288
11
Rusya
277.579
94.294
340
12
Japonya
290.033
67.899
12
İspanya
205.779
82.089
399
13
İspanya
229.597
64.927
13
İtalya
181.933
82.055
451
ABD
184.854
58.349
Avustralya
212.644
80.942
381
Sıra Ülke
4
14
195.378
154
277
5
254
234
283
316
14
39
233
15
İngiltere
129.090
46.908
363
15
İngiltere
145.818
73.200
502
16
Rusya
191.393
44.754
234
16
Japonya
255.377
65.644
257
17
Sri Lanka
156.799
39.574
252
17
Sırbistan
145.730
51.853
356
18
Arjantin
163.447
38.784
237
18
Fas
105.080
43.824
417
19
B.A.E
111.473
29.671
266
19
Hollanda
88.732
41.333
466
83.417
23.837
Tanzanya
89.691
41.055
458
20 Fas
Kaynak: FAO
286
20
2008
2009
Birim
Fiyat
($/ton)
Sıra Ülke
472,
1
Türkiye
2
510
2
3
Arjantin
986.370
435.499
442
3
Kazakistan 2.247.828 574.450
950.499 294.838
Arjantin
4
Belçika
699.345
386.580
553
4
Fransa
653.807
259.418
397
5
Fransa
678.551
359.897
530
5
Belçika
622.389
249.577
401
6
Almanya
523.131
295.991
566
6
Almanya
544.270
222.727
409
7
Rusya
448.064
197.579
441
7
ABD
268.662
132.282
492
ABD
368.527
137.254
Rusya
386.244
121.495
315
Kanada
357.744
133.239
9
Kanada
153.522
98.872
644
BAE
188.006
121.337
10
İngiltere
174.121
98.035
563
11
Ukrayna
260.098
118.973
457
11
Çin
236.627
96.003
406
12
108.768
567
12
Japonya
185.410
58.380
315
13
Avustralya 192.005
130.279
İngiltere
102.131
784
13
Hollanda
92.123
52.221
567
14
İspanya
157.610
85.146
540
14
44.813
476
15
Hollanda
157.164
82.255
523
15
Avustralya 94.187
155.300
Sırbistan
42.212
272
16
Japonya
187.060
80.317
39.757
329
17
Çin
183.887
77.368
Macaristan 120.993
106.067
İspanya
39.689
374
18
Suriye
155.527
73.784
92.963
39.575
426
19
Sırbistan
130.810
62.374
477
166.944
38.725
232
104.680
60.303
576
33.310
575
Sıra
1
8
9
10
20
Sri Lanka
Kaynak: FAO
372
8
372
645
429
16
421
17
474
18
Sri Lanka
19
Ukrayna
57.968
20 İtalya
Kaynak: Trademap
2010
Sıra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Miktar
Değer
(ton)
(1000$)
1.806.858 581.471
Birim
Fiyat
($/ton)
Miktar
Değer
Ülke
(ton)
(1000$)
1.800.489
849.228
Kazakistan
1.211.937 617.572
Türkiye
322
256
310
2011
Ülke
Türkiye
Arjantin
Fransa
Belçika
Almanya
ABD
Çin
Sri Lanka
İngiltere
Kanada
Japonya
Miktar
(ton)
1.843.193
801.797
607.072
612.049
621.373
319.392
277.224
275.122
183.100
168.973
196.183
Değer
(1000$)
598.106
276.754
232.049
230.157
217.401
140.393
117.712
104.561
102.274
96.995
66.928
Birim Fiyat
($/ton)
324
345
382
376
350
440
425
380
559
574
341
40
Sıra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Ülke
Türkiye
Kazakistan
Arjantin
Pakistan
Fransa
Almanya
Belçika
Rusya
ABD
İngiltere
Çin
Miktar
Değer
(ton)
(1000$)
1.984.727 5.379.951
1.901.847 891.814
1.238.354 551.192
922.152 387.440
610.287 351.781
599.545 296.939
579.501 283.137
493.336 235.162
419.670 214.188
288.289 154.697
286.536 144.760
Birim Fiyat
($/ton)
418
449
290
313
381
487
472
406
434
369
502
12
13
Dominik
Cumhuriyeti
Avustralya
14 Tanzanya
15 Sırbistan
16 Pakistan
17 İtalya
18 Hollanda
19 Güney Afrika
20 Mısır
Kaynak: Trademap
111.407
53.170
97.989
43.616
84.904
43.588
146.167
154.883
63.599
96.295
60.772
99.506
41.464
39.061
38.179
37.500
36.537
36.056
477
445
12
13
513
284
252
600
389
601
362
14
15
16
17
18
19
20
41
Sri Lanka
Kanada
Dominik
Cumhuriyeti
İspanya
Japonya
Macaristan
Slovakya
İtalya
Sırbistan
286.397
235.384
143.429 501
140.328 490
191.480
179.294
157.951
152.135
137.589
127.481
123.396
107.882
84.204
83.718
72.730
71.840
64.447
55.196
458
440
467
460
472
468
433
ÜLKELERE GÖRE BUĞDAY UNU İHRACATIMIZ
Ülke
Genel Toplam
İsrail
Azerbeycan
Kes.Ülke ve Böl.
Eritre
Antartika
Endonezya
Arnavutluk
Gürcistan
B.A.E.
Lübnan
Angola
Ürdün
Singapur
K.K.Türk.Cum.
Etiopya
Suriye
Bolivya
Namibya
Ukrayna
Filistin
Güney Kore
Malezya
Sırbistan-Karadağ
Makedonya
Moldova
Tanzanya
Rusya Federasyonu
İngiltere
Ege Serbest Bölge
Benin
Almanya
İran
Bulgaristan
Belçika-Lüksemburg
Tayland
A.B.D.
Bosna-Hersek
Kazakistan
Hong Kong
Hollanda
Yunanistan
Malta
Fransa
2001
Miktar (kg)
Değer ($)
171.675.282
30.826.876
33.973.150
5.958.932
30.117.878
5.594.777
22.078.030
4.330.644
21.050.000
3.313.324
14.400.000
2.477.250
11.014.000
2.137.092
10.943.840
1.907.675
10.166.680
1.808.157
4.200.000
642.600
2.872.500
523.785
2.220.000
460.180
1.380.000
282.900
1.461.000
271.706
1.033.649
241.314
1.025.000
158.875
900.000
148.500
700.000
140.000
594.000
134.244
390.000
62.400
216.000
38.880
200.000
38.180
154.250
36.736
111.000
17.010
83.525
13.739
34.452
13.636
44.000
10.120
51.655
9.925
26.780
9.251
41.356
7.828
42.000
7.560
29.600
7.072
42.000
6.397
40.000
6.000
10.330
4.728
22.000
4.224
1.080
397
1.000
330
3.750
278
547
150
150
54
50
16
30
10
0
0
42
Ülke
Genel Toplam
İsrail
Eritre
Azerbeycan
Libya
Endonezya
Arnavutluk
Madagaskar
Kes.Ülke ve Böl.
Cezayir
Ürdün
Antartika
Lübnan
Gürcistan
Suriye
Filistin
Cibuti
Gana
K.K.Türk.Cum.
Mısır
Somali
Yemen
Küba
Singapur
Honduras
Angola
Brezilya
Tayland
Malezya
Malavi
Filipinler
Mozambik
Türkmenistan
Ege Serbest Bölge
İngiltere
Yunanistan
Senegal
Kongo
Almanya
Norveç
Rusya Federasyonu
Belçika
Makedonya
A.B.D.
Slovakya
Romanya
Afganistan
Avustralya
B.A.E.
Kazakistan
Özbekistan
2002
Miktar (kg)
Değer ($)
253.092.924
47.559.918
48.236.520
9.350.721
51.005.000
8.452.775
30.963.483
6.019.247
17.271.750
4.428.615
17.421.500
3.206.344
13.779.950
2.550.518
11.726.000
2.000.327
9.735.953
1.902.745
9.375.060
1.642.094
8.711.560
1.612.615
7.740.000
1.393.200
5.242.600
989.753
4.097.520
725.839
4.020.000
717.256
2.420.500
409.006
1.734.000
322.550
1.753.000
285.801
726.798
225.436
1.500.000
217.500
1.000.000
198.536
852.000
167.244
880.000
167.200
770.600
152.245
440.000
86.240
225.000
54.500
242.000
45.012
242.000
41.514
198.000
36.687
220.000
35.695
220.000
32.560
110.000
20.460
58.194
15.438
73.000
14.776
15.105
9.464
22.600
5.876
23.000
5.290
5.000
4.385
5.514
3.222
6.120
2.008
3.500
1.735
985
1.556
3.000
1.297
2.592
1.016
4.000
1.000
2.000
1.000
5.000
765
800
288
1.000
250
500
196
220
121
Ülke
Genel Toplam
Ülke
Genel Toplam
Libya
Kes.Ülke ve Böl.
İsrail
Eritre
Irak
Endonezya
Azerbeycan
Arnavutluk
Venezuella
Gürcistan
Ürdün
Gambiya
Yemen
Sırbistan-Karadağ
Sierra Leone
Malavi
Güney Afrika
Moldova
Madagaskar
Lübnan
K.K.Türk.Cum.
Gana
Liberya
Haiti
Suriye
Filistin
Bulgaristan
Angola
Sri Lanka
Honduras
Malezya
Suudi Arabistan
Filipinler
Mersin Serbest
Bölge
Güney Kore
İran
Rusya Federasyonu
Romanya
Brezilya
İngiltere
Çad
Avustralya
Makedonya
Mayotte
B.A.E.
Bosna-Hersek
2001
Miktar (kg)
Değer ($)
171.675.282
30.826.876
2003
Miktar (kg)
Değer ($)
593.169.006 111.405.222
105.562.370
31.240.972
114.540.644
14.625.761
61.369.870
10.721.551
50.766.000
8.738.000
45.855.696
6.869.126
28.028.000
4.784.113
25.085.912
4.725.247
21.467.320
4.117.563
21.000.000
3.801.000
17.282.200
3.154.164
10.392.220
1.890.921
9.103.375
1.634.457
8.800.000
1.555.136
7.000.000
1.240.400
6.493.284
1.172.893
5.940.750
1.024.576
5.992.720
935.588
4.473.800
868.618
5.420.000
844.558
4.630.350
816.590
3.384.476
815.648
5.275.740
784.020
2.625.000
761.730
2.970.000
619.547
3.511.480
579.058
2.995.000
528.900
2.366.000
487.578
2.816.000
470.677
1.320.000
191.400
880.000
154.996
528.000
142.736
442.800
118.068
748.000
116.433
418.020
400.000
400.000
380.000
350.000
312.000
90.633
264.000
228.700
122.500
176.000
162.000
125.000
94.055
88.528
85.009
75.244
65.000
55.552
50.200
47.564
41.339
33.070
32.975
27.800
26.405
2002
Ülke
Miktar (kg)
Değer ($)
Genel Toplam
253.092.924
47.559.918
Fransa
0
0
2004
Ülke
Miktar (kg)
Değer ($)
Genel Toplam
786.016.683 197.464.316
Irak
198.040.565
53.628.368
Libya
88.332.750
27.611.424
Gürcistan
92.212.533
20.021.915
İsrail
65.793.850
16.265.933
Bulgaristan
50.601.925
13.050.154
Eritre
56.648.250
12.847.997
Azerbeycan
31.877.393
8.244.379
Endonezya
28.259.000
6.399.865
Arnavutluk
26.676.500
5.999.338
Sırbistan-Karadağ
19.382.827
4.654.470
Gambiya
19.740.000
4.503.070
Cezayir
17.826.000
3.813.758
Ürdün
13.165.590
3.021.795
Suriye
13.388.620
2.535.490
Sierra Leone
7.512.544
1.742.247
Romanya
5.348.000
1.412.478
K.K.Türk.Cum.
5.274.442
1.322.636
Makedonya
5.197.000
1.258.325
Moldova
4.849.500
1.152.094
Lübnan
3.842.250
976.079
Filistin
4.343.520
960.594
Malavi
4.218.000
860.350
Rusya Federasyonu
3.185.000
746.045
Gana
3.821.750
716.106
Suudi Arabistan
2.346.000
700.044
Sri Lanka
3.096.000
464.400
Ukrayna
1.479.000
404.670
Haiti
1.202.000
284.563
Çad
880.000
207.605
Cibuti
882.000
176.265
Moritanya
500.000
147.806
Güney Kore
602.000
143.533
Mısır
750.000
138.750
Filipinler
Angola
Yemen
Madagaskar
İngiltere
Kongo
İsviçre
Kenya
Uganda
Gine
B.A.E.
Bosna-Hersek
Kamerun
43
660.000
428.000
500.000
427.000
99.860
240.000
212.600
258.000
258.000
220.000
275.000
150.000
110.000
138.557
100.582
87.050
80.030
60.203
57.600
55.912
55.470
54.438
48.400
45.917
36.677
27.401
2003
Ülke
Miktar (kg)
Değer ($)
Genel Toplam
593.169.006
111.405.222
Ege Serbest Bölge
93.080
20.591
Surinam
108.000
20.101
Tayland
107.550
20.017
Türkmenistan
43.500
16.339
A.B.D.
25.200
9.700
Mali
44.000
8.066
Trinidad ve Tobago
41.280
7.373
Kongo
44.000
7.031
Tanzanya
44.000
7.031
Hollanda
22.000
7.015
2004
Ülke
Miktar (kg)
Değer ($)
Genel Toplam
786.016.683
197.464.316
Mali
88.000
23.576
Türkmenistan
75.000
23.422
Senegal
110.000
22.500
Tanzanya
104.450
21.600
Togo
120.000
18.000
Güney Afrika
120.000
18.000
Ege Serbest Bölge
31.375
14.094
Mozambik
64.500
13.223
Benin
44.000
10.960
Ekvator
47.000
9.530
Maritus
Belçika
44.000
15.215
6.512
5.151
Malezya
Belçika
44.000
19.606
8.768
5.731
Kamerun
Gine
Etiopya
Almanya
Bursa S.Bölge
Özbekistan
Fransa
Tacikistan
Kanada
Kazakistan
20.000
6.850
5.025
4.200
2.016
1.200
800
500
480
250
3.476
3.075
2.437
1.994
1.867
1.282
508
318
295
277
A.B.D.
Özbekistan
Afganistan
Tacikistan
Kazakistan
Almanya
Danimarka
Fransa
Kanada
Yunanistan
10.095
3.450
3.250
11.000
3.532
2.100
1.000
116
640
300
5.156
2.432
1.889
1.560
890
813
516
403
317
153
Ülke
Genel Toplam
Irak
Libya
Sri Lanka
Pakistan
Gürcistan
Endonezya
Eritre
Azerbeycan
İsrail
Angola
Arnavutluk
Gambiya
Madagaskar
Cezayir
Tanzanya
K.K.Türk.Cum.
Mozambik
Gine
Cibuti
Suriye
Mısır
Malavi
2005
Miktar (kg)
Değer ($)
1.978.903.746 425.870.020
1.147.015.870 240.662.527
228.853.350
61.087.653
154.472.829
28.288.512
50.000.000
20.705.237
57.221.851
10.324.812
49.296.000
9.187.728
46.546.000
8.791.015
26.031.371
5.474.611
31.144.340
5.285.300
22.018.500
4.910.507
22.271.610
3.996.463
17.130.000
3.217.135
17.023.750
3.153.424
13.705.000
2.323.513
10.063.920
2.073.494
6.573.783
1.403.642
7.708.500
1.350.361
6.382.000
1.294.361
5.586.500
1.036.331
5.765.000
929.623
6.123.000
906.384
4.133.000
760.155
Ülke
Genel Toplam
Irak
Libya
Endonezya
İsrail
Eritre
Gambiya
Azerbeycan
Gine
Arnavutluk
Gürcistan
Madagaskar
Tanzanya
Filistin
Cezayir
Sudan
Suriye
Yemen
Angola
Sierra Leone
Gana
Cibuti
Filipinler
44
2006
Miktar (kg)
Değer ($)
1.250.088.442 272.833.038
531.175.809 116.680.517
179.877.650
43.403.853
74.380.350
15.704.025
55.240.602
11.103.150
55.200.000
10.927.700
35.119.750
7.411.957
27.271.626
5.968.950
25.697.299
5.653.649
24.464.650
4.883.734
20.280.251
4.084.495
18.217.550
3.962.209
18.151.100
3.317.428
9.695.060
2.966.780
16.128.750
2.937.170
11.618.000
2.395.289
9.734.150
2.007.814
6.696.300
1.834.786
10.368.900
1.816.570
6.989.719
1.720.730
7.837.000
1.659.590
7.669.750
1.581.008
7.837.600
1.523.407
Ülke
Genel Toplam
Gana
Sudan
Güney Kore
Ürdün
Suudi Arabistan
Rusya Federasyonu
Yemen
B.A.E.
Çad
Filipinler
Burkina Faso
Singapur
Doğu Timor
Tayland
İsviçre
Kamerun
Somali
Bosna-Hersek
Malezya
Filistin
Samsun Serb.Bölge
Tayvan
Togo
Haiti
Maldivler
Moğolistan
Moritanya
Hong Kong
2005
Miktar (kg)
Değer ($)
1.978.903.746
425.870.020
3.272.350
660.118
3.864.000
656.283
2.558.000
633.267
3.201.400
629.357
2.304.600
627.531
3.272.500
574.148
2.500.000
552.250
3.055.750
544.023
2.267.000
409.067
1.783.600
351.425
1.867.500
324.563
1.164.000
213.149
1.126.307
211.922
1.054.000
196.708
1.153.620
182.640
979.000
178.127
977.500
172.894
124.465
172.715
765.000
145.609
605.520
121.815
506.000
93.610
516.000
93.432
484.000
92.144
420.000
84.000
528.000
83.424
456.000
81.939
580.500
81.851
424.902
80.152
2006
Ülke
Miktar (kg)
Değer ($)
Genel Toplam
1.250.088.442
272.833.038
K.K.Türk.Cum.
5.612.753
1.367.807
Tayland
6.461.289
1.345.487
Sri Lanka
7.361.250
1.333.872
Mozambik
6.274.750
1.261.452
Lübnan
6.998.250
1.244.574
Singapur
5.729.000
1.111.010
Güney Afrika
5.059.500
1.095.577
Güney Kore
4.027.000
1.005.482
B.A.E.
5.363.500
998.882
Kamerun
4.374.000
949.471
Hindistan
3.990.000
871.616
Ürdün
3.582.024
809.642
Suudi Arabistan
2.685.000
749.261
Rusya Federasyonu
3.100.000
658.500
Hong Kong
1.790.985
436.438
Togo
1.446.000
307.629
Kenya
1.615.200
306.501
Malezya
1.481.000
300.923
Malavi
1.400.000
300.888
Kes.Ülke ve Böl.
870.000
297.393
Doğu Timor
1.296.000
277.691
Senegal
845.500
228.968
Maldivler
1.165.600
227.723
Kuzey Kore
1.312.000
215.168
Burkina Faso
831.000
170.331
Komorolar
636.000
150.028
Çad
664.500
136.237
İngiltere
199.242
110.736
Orta Afrika
Cumhuriyeti
453.700
97.267
Mersin Serbest Bölge
406.770
95.563
Nijer
460.000
95.448
Gabon
250.200
67.843
Haiti
304.000
67.298
Benin
226.000
50.465
Afganistan
Vietnam
Makedonya
İngiltere
Şeyseller
Senegal
282.400
259.500
287.297
80.860
176.000
151.067
61.113
50.015
49.763
40.385
34.320
29.554
Zaire(Kongo Dem.
Cum.)
Komorolar
109.520
133.000
26.300
25.713
Bosna-Hersek
Pakistan
50.123
120.000
47.317
44.095
Sırbistan-Karadağ
Panama
Ege Serbest Bölge
Belçika
Kongo
Güney Afrika
Bulgaristan
Ekvator Ginesi
Yunanistan
A.B.D.
Gabon
Trakya Serbest Bölge
119.000
106.171
26.925
22.857
44.000
46.000
42.518
44.000
32.550
14.800
21.820
10.000
22.910
21.128
14.384
11.803
11.000
9.880
9.237
7.652
7.204
6.645
5.952
4.200
Şeyseller
Kongo
Ekvator Ginesi
Avustralya
Gine Bissau
Sao Tome ve Prin.
Moğolistan
Etiopya
Bulgaristan
Ege Serbest Bölge
Maritus
Panama
216.000
207.500
157.500
60.000
132.000
137.750
164.000
129.000
100.750
57.454
110.000
89.812
43.632
42.768
30.375
29.328
28.380
26.861
26.361
25.542
23.357
22.076
22.000
18.142
45
Ülke
Genel Toplam
Almanya
Romanya
Kazakistan
Türkmenistan
Moldova
Kırgızistan
Katar
Özbekistan
Umman
Nijerya
Fransa
Ülke
Genel Toplam
Irak
Libya
Endonezya
Eritre
Gambiya
İsrail
Küba
Maritus
Azerbeycan
Gine
Filistin
Tanzanya
Arnavutluk
Cezayir
Sudan
Cibuti
Gürcistan
Madagaskar
Sierra Leone
Lübnan
K.K.Türk.Cum.
Çad
2005
Miktar (kg)
Değer ($)
1.978.903.746
425.870.020
970
2.570
3.200
1.923
2.000
2.000
1.000
1.000
1.200
1.330
1.150
0
0
Ülke
Genel Toplam
Umman
2006
Miktar (kg)
Değer ($)
1.250.088.442
272.833.038
88.000
18.016
İran
Belçika
A.B.D.
Mısır
Liberya
Afganistan
ABD Virjin Adaları
Ruanda
Kolombiya
Yunanistan
Mali
Almanya
Bursa S.Bölge
Türkmenistan
Moldova
Romanya
Arjantin
Japonya
Özbekistan
İspanya
Hollanda
Fransa
1.604
1.500
1.180
1.136
593
421
342
315
250
0
0
2007
Miktar (kg)
Değer ($)
1.216.760.594 424.398.825
481.312.484 158.026.283
213.349.050
95.012.415
162.452.650
47.254.465
49.240.000
15.410.980
35.392.600
11.560.625
35.464.490
11.066.092
26.333.800
10.844.057
17.003.000
8.977.462
20.014.640
7.041.656
16.869.500
5.838.455
14.404.260
4.800.809
10.632.000
3.952.327
12.346.700
3.887.355
8.058.000
3.337.963
10.364.000
3.300.711
9.746.700
3.261.276
8.533.776
2.895.295
7.300.500
2.207.855
6.500.000
2.010.000
5.350.000
1.995.000
4.441.814
1.823.276
5.631.000
1.790.345
Ülke
Genel Toplam
Irak
Endonezya
Libya
Sudan
İsrail
Filipinler
Angola
Tayland
B.A.E.
Gürcistan
Azerbeycan
Cibuti
Cezayir
Somali
Gambiya
Suriye
Arnavutluk
Suudi Arabistan
Çad
Tanzanya
Sierra Leone
Maritus
46
90.000
13.852
17.390
41.000
45.000
3.450
20.000
23.000
20.000
18.850
22.000
11.052
6.100
4.700
2.410
1.500
1.160
640
420
150
2.000
0
17.100
12.102
8.841
8.604
7.920
7.430
6.600
4.370
4.000
3.982
3.929
3.011
2.958
2.256
1.438
716
603
317
297
210
122
0
2008
Miktar (kg)
Değer ($)
1.213.077.199 617.825.496
442.330.022 230.571.592
248.742.650 118.862.023
171.764.100
99.834.630
66.893.450
34.045.773
43.603.842
19.736.936
30.577.000
13.088.117
22.524.000
10.831.907
18.290.142
9.037.598
17.255.700
8.707.747
18.683.506
7.711.890
9.007.840
5.423.039
11.560.311
5.358.289
11.101.500
5.014.441
9.942.154
4.787.852
7.791.000
3.571.670
6.899.504
3.567.756
7.492.750
3.250.168
4.276.500
2.856.829
5.952.000
2.557.376
4.695.000
2.341.150
4.358.192
2.301.335
4.287.408
2.255.044
2007
Ülke
Miktar (kg)
Değer ($)
Genel Toplam
1.216.760.594
424.398.825
Gana
5.120.000
1.755.322
B.A.E.
4.050.975
1.750.117
Kenya
6.809.000
1.741.305
Suriye
5.565.000
1.535.718
Suudi Arabistan
2.904.000
1.238.098
Yemen
3.903.250
1.069.491
Güney Kore
2.998.940
893.675
Kamerun
3.070.500
887.427
Mozambik
1.957.000
668.330
Kuzey Kore
2.333.300
592.658
Maldivler
2.044.800
572.544
Hindistan
1.517.000
553.670
Tayland
2.155.569
535.170
Senegal
1.282.500
489.036
Togo
1.126.000
460.523
Avustralya
886.000
365.104
Komorolar
722.500
305.743
Sri Lanka
1.070.000
262.150
Kosova
381.304
228.795
Malezya
806.000
221.784
A.B.D.
360.109
217.080
Singapur
595.000
188.104
Moldova
147.000
165.755
İngiltere
359.165
165.375
Haiti
527.000
137.106
Rusya Federasyonu
450.000
123.750
Filipinler
503.500
118.468
Ürdün
274.600
114.340
Ege Serbest Bölge
156.702
85.698
Benin
266.000
79.145
Malavi
263.000
77.345
Fransa
230.300
70.665
Angola
166.196
69.822
Bulgaristan
200.000
68.800
Ekvator Ginesi
Nijer
Orta Afrika
Cumhuriyeti
Etiopya
Yunanistan
Sao Tome ve Prin.
Afganistan
Bursa S.Bölge
Belçika
Zaire(Kongo Dem.
Cum.)
Gabon
Türkmenistan
İsviçre
2008
Ülke
Miktar (kg)
Değer ($)
Genel Toplam
1.213.077.199
617.825.496
Eritre
4.390.000
2.079.686
Filistin
3.874.200
1.887.878
K.K.Türk.Cum.
3.099.389
1.882.205
Gana
3.970.900
1.807.013
Kenya
3.401.500
1.655.419
Güney Kore
3.260.660
1.575.744
Malezya
3.371.760
1.555.547
Ürdün
2.841.000
1.378.412
Gine
2.156.500
1.099.602
Mozambik
1.889.000
1.027.224
Singapur
2.206.500
980.806
A.B.D.
1.601.868
929.158
Kamerun
1.386.000
688.365
Kamboçya
840.000
401.455
Yemen
718.000
320.264
Letonya
1.161.000
318.114
Hindistan
940.000
296.100
Togo
583.200
275.293
Avustralya
339.000
264.220
Komorolar
429.800
257.212
Benin
381.000
186.985
İngiltere
218.887
186.589
Fildişi Kıyısı
239.000
140.150
Katar
202.000
118.936
Umman
228.910
111.708
Madagaskar
240.000
108.000
Rusya Federasyonu
300.000
100.500
İspanya
120.000
71.064
Ekvator Ginesi
88.000
51.700
Mayotte
86.360
51.460
Lübnan
84.355
50.802
Kosova
100.000
43.400
Japonya
66.000
40.040
Bosna-Hersek
19.750
29.698
152.000
129.000
55.021
40.635
Yunanistan
Belçika
43.950
25.324
25.384
23.131
138.000
100.650
80.000
56.500
69.000
20.000
21.650
12.800
38.902
34.837
26.800
21.487
18.975
17.127
13.932
8.314
Hong Kong
Ege Serbest Bölge
İran
Güney Afrika
Türkmenistan
Gabon
Almanya
Afganistan
23.000
17.846
44.000
18.000
8.845
7.500
4.153
3.550
18.190
14.172
12.500
9.360
8.273
5.330
3.832
3.794
18.000
9.240
2.000
4.450
6.392
4.531
2.989
2.108
2.225
2.000
2.500
2.500
3.546
2.260
1.967
1.480
Yeni Zelanda
Kazakistan
Bursa S.Bölge
Sirbistan
47
Ülke
Genel Toplam
Almanya
Kocaeli Serb.Bölge
Danimarka
Hollanda
Fiji
Japonya
Ülke
Genel Toplam
Irak
Endonezya
Filipinler
Sudan
Libya
İsrail
Angola
Tayland
Güney Kore
B.A.E.
Gambiya
Filistin
Ürdün
Madagaskar
Maldivler
Cibuti
Malezya
Tanzanya
Gürcistan
Singapur
Umman
Gana
Suudi Arabistan
Lübnan
Suriye
Kenya
Cezayir
Mozambik
Yemen
K.K.Türk.Cum.
Azerbeycan
Sierra Leone
Kamerun
İran
2007
Miktar (kg)
Değer ($)
1.216.760.594
424.398.825
652
1.704
1.600
1.000
772
106
0
1.036
585
322
313
0
Ülke
Genel Toplam
Avusturya
2008
Miktar (kg)
Değer ($)
1.213.077.199
617.825.496
1.064
1.352
Bulgaristan
İtalya
Danimarka
Nijerya
Tacikistan
Romanya
Mersin Serbest
Bölge
Fransa
Kanada
2009
Miktar (kg)
Değer ($)
1.805.652.306
580.904.540
789.607.198 279.403.700
443.103.685 123.436.545
103.518.300
30.042.537
67.628.200
20.972.727
48.998.842
19.259.331
54.155.360
14.342.621
28.690.600
9.834.488
29.662.745
9.808.518
19.533.695
6.642.511
19.563.030
5.857.770
20.340.650
5.771.659
13.419.733
5.055.568
17.741.000
4.874.815
14.811.000
4.298.645
11.672.400
3.820.509
12.921.950
3.594.167
11.294.591
3.353.038
11.244.900
3.280.531
9.968.626
2.823.681
8.626.000
2.489.363
8.226.500
2.479.363
7.424.000
2.251.961
4.549.000
2.023.979
6.742.536
1.949.063
4.943.200
1.823.719
6.503.500
1.760.713
5.074.000
1.288.571
3.586.000
1.068.200
3.470.000
1.037.092
1.991.372
736.179
1.954.825
707.999
2.170.500
661.479
1.608.000
579.785
1.591.100
415.925
Ülke
Genel Toplam
Irak
Endonezya
Filipinler
Sudan
Tayland
Gambiya
Madagaskar
B.A.E.
Küba
Güney Kore
İsrail
Filistin
Yemen
Haiti
Mozambik
Gana
Pakistan
Cibuti
Malezya
Tanzanya
Gine
Kenya
Maldivler
Singapur
Suudi Arabistan
Ürdün
K.K.Türk.Cum.
Zimbabve
Maritus
Suriye
Umman
Cezayir
Güney Afrika
Malavi
48
1.000
2.000
992
390
750
1.000
1.273
1.161
957
807
715
696
750
470
280
584
466
355
2010
Miktar (kg)
Değer ($)
1.836.100.410
596.156.518
818.454.487 295.468.609
462.005.709 131.270.145
100.128.805
27.716.328
36.459.450
11.779.234
36.673.835
11.652.873
35.517.750
10.228.980
32.403.000
9.375.729
28.716.626
8.794.496
25.300.000
6.810.100
18.255.720
6.391.164
18.928.704
5.669.962
17.213.500
5.568.641
20.976.000
5.353.805
15.253.880
5.063.542
15.895.000
5.054.980
17.285.000
4.829.887
4.136.536
4.653.097
14.796.100
4.149.827
12.421.653
3.108.666
10.618.500
3.023.434
7.686.900
2.885.111
11.033.000
2.693.005
8.135.100
2.633.178
9.321.000
2.588.137
5.860.500
2.220.799
5.221.350
1.525.765
3.256.325
1.258.916
3.908.000
1.235.752
3.035.050
1.209.538
4.392.000
1.125.828
3.952.000
1.084.096
3.096.000
794.635
2.167.165
776.880
2.271.000
698.273
2009
Ülke
Miktar (kg)
Değer ($)
Genel Toplam
1.805.652.306
580.904.540
Kamboçya
840.000
309.185
Benin
936.000
278.350
Kongo
842.500
248.616
Çad
734.500
226.597
Sri Lanka
745.000
206.015
Güney Afrika
665.000
197.478
Katar
477.400
179.226
Maritus
575.000
174.225
Malavi
479.000
155.031
Bosna-Hersek
42.680
144.818
Somali
460.000
140.530
Haiti
480.000
138.907
İngiltere
133.713
108.750
Etiopya
286.000
94.784
Trinidad ve Tobago
238.886
77.173
Gine
164.000
47.071
Vietnam
120.000
37.282
Yeni Zelanda
71.500
34.063
Togo
96.000
29.735
Mısır
88.000
29.462
Senegal
105.000
26.468
Kostarika
72.000
21.428
2010
Ülke
Miktar (kg)
Değer ($)
Genel Toplam
1.836.100.410
596.156.518
Arnavutluk
2.055.075
638.371
Sierra Leone
1.464.787
510.036
Somali
1.870.875
472.407
Lübnan
1.532.557
470.907
Azerbeycan
751.790
319.574
Mısır
1.026.390
313.600
1.332.500
303.718
Kırgızistan
158.786
302.187
Rusya Federasyonu
670.000
291.400
Kostarika
618.050
281.770
Benin
923.000
278.891
Libya
825.744
269.034
Gürcistan
643.500
251.339
Togo
689.000
247.631
Gine Bissau
690.000
235.980
Kamerun
697.300
222.341
Katar
609.000
199.122
Çad
576.000
177.351
Dominik Cum.
336.000
140.053
Komorolar
306.500
127.363
Angola
325.000
122.778
Ekvator Ginesi
341.500
122.521
Belçika
A.B.D.
27.890
41.544
20.798
17.703
İngiltere
Kongo
149.456
279.750
99.558
88.776
Dominik
Şeyseller
Dominik Cum.
Hong Kong
Japonya
Komorolar
Şili
Yunanistan
48.000
48.000
47.950
43.144
52.000
46.600
48.000
35.500
17.040
16.920
16.138
14.251
13.520
13.185
13.085
10.722
137.970
237.070
241.000
38.316
144.000
192.000
156.000
120.000
80.709
72.177
69.895
57.962
52.395
52.128
46.559
42.379
Tayvan
Ege Serbest Bölge
Brunei
Mayotte
Arnavutluk
20.000
16.112
23.000
22.075
29.240
10.707
10.363
8.648
8.586
8.448
Liberya
A.B.D.
Vietnam
Özbekistan
Tonga
Etiopya
Hong Kong
Samoa
Orta Afrika
Cumhuriyeti
Yeni Zelanda
Şeyseller
Nijer
Kazakistan
120.000
70.000
120.000
90.000
38.000
42.300
41.650
38.961
38.700
37.656
Menemen Deri
S.Bölge
Gine Bissau
Çin
El Salvador
Türkmenistan
Almanya
Afganistan
Kazakistan
Gabon
14.100
23.000
23.000
21.600
4.600
2.483
2.700
3.688
4.020
2.550
7.647
6.788
6.661
5.763
4.953
2.575
2.340
2.266
2.228
1.691
Afganistan
Moldova
Tayvan
Dominik
Malta
Türkmenistan
Fildişi Kıyısı
Belçika
Bursa S.Bölge
Kiribati
88.850
60.920
96.000
72.000
72.500
17.962
45.380
27.210
19.200
45.000
31.977
30.505
26.892
25.370
21.718
19.278
18.230
16.502
14.568
13.050
49
Ülke
Genel Toplam
Bursa S.Bölge
Bulgaristan
Kuveyt
Kanada
Fransa
İsviçre
Kosova
Ruanda
Avusturya
Meksika
Hollanda Antilleri
Bangladeş
Uganda
Ülke
Genel Toplam
Irak
Endonezya
Libya
Filipinler
İsrail
Gambiya
Tayland
Madagaskar
Filistin
Kenya
Gana
Maritus
B.A.E.
Angola
Sudan
Mozambik
Haiti
Cibuti
Gine
2009
Miktar (kg)
Değer ($)
1.805.652.306
580.904.540
2.700
2.000
825
360
420
590
2.040
1.000
1.000
1.013
135
150
60
2011
Miktar (kg)
1.601
1.482
1.381
876
766
681
608
590
536
506
251
188
102
Değer ($)
2010
Miktar (kg)
Değer ($)
1.836.100.410
596.156.518
Ülke
Genel Toplam
Menemen Deri
S.Bölge
Botsvana
İran
Bahreyn
Sri Lanka
Vanuatu
Hindistan
Almanya
Gabon
Uganda
Ege Serbest Bölge
Avustralya
Danimarka
Norveç
Kanada
Yunanistan
Bulgaristan
Kosova
Romanya
Arjantin
Fransa
Tacikistan
Brezilya
Senegal
Ülke
1.984.886.327
891.711.448
Genel Toplam
841.705.102
376.027.850
164.411.998
105.459.459
46.416.490
41.948.600
38.146.785
37.456.000
25.061.730
24.800.375
24.300.135
23.100.000
17.874.278
16.476.650
14.920.000
13.612.320
13.350.000
12.342.500
11.804.800
394.908.214
137.584.814
101.231.596
40.631.210
19.611.339
17.675.259
15.997.723
15.652.373
10.270.274
9.617.820
9.113.713
9.997.000
7.584.856
6.365.257
6.590.829
5.388.207
6.013.231
4.791.848
5.258.051
Irak
Endonezya
Filipinler
Libya
Madagaskar
Tayland
Sudan
Angola
Gambiya
Filistin
Gana
İsrail
Cibuti
Kenya
Sierra Leone
B.A.E.
Tanzanya
Liberya
Gine
50
17.900
43.000
10.500
24.000
24.000
24.000
21.000
8.500
7.400
1.350
3.750
2.000
3.000
1.920
3.000
1.324
1.000
2.040
500
600
234
500
1.109
200
11.767
10.711
10.500
8.112
7.309
6.960
6.800
3.765
3.617
3.150
2.636
1.614
1.350
1.343
846
777
599
561
500
474
463
400
383
200
2012 Ocak – Eylül
Miktar (kg)
Değer ($)
1.548.806.157
627.281.425
676.118.990
293.696.498
190.267.500
65.453.336
131.574.350
48.252.942
91.765.190
38.514.922
54.700.900
21.255.776
42.652.305
16.823.474
38.425.460
17.511.342
33.291.275
13.067.089
32.752.850
12.519.465
32.497.270
13.960.670
28.509.050
10.591.030
19.796.447
7.123.441
17.046.050
6.192.200
14.409.075
4.759.463
12.953.733
5.371.179
11.690.173
4.703.846
11.677.500
4.422.836
10.968.473
4.324.095
9.040.000
3.827.591
Malavi
645.000
540.000
298.635
245.430
Ülke
Miktar (kg)
Malezya
7.417.625
Singapur
7.411.792
Suudi Arabistan
6.323.825
Güney Afrika
5.976.600
Arnavutluk
5.373.566
Kamerun
4.298.550
Haiti
3.857.000
K.K.Türk.Cum.
3.674.433
Zimbabve
3.360.000
Benin
3.222.500
Samsun Serb.Bölge
2.800.000
Güney Kore
2.632.824
Umman
2.160.000
Dominik Cum.
2.009.000
Somali
2.006.500
Eritre
2.000.000
Yemen
1.875.752
Maritus
1.788.700
Hong Kong
1.679.200
Komorolar
1.636.300
Vietnam
1.560.500
Çad
1.510.000
Mısır
1.100.000
Togo
1.053.500
Fildişi Kıyısı
1.049.700
Mozambik
996.575
Kostarika
992.864
Azerbeycan
933.468
Fiji
783.500
Ürdün
744.383
Lübnan
643.036
Gine Bissau
480.000
Panama
458.400
Suriye
415.600
Bursa S.Bölge
405.000
Orta Afrika
Cumhuriyeti
360.000
Trinidad ve Tobago
336.000
Eritre
Zaire(Kongo Dem.
Cum.)
500.000
205.000
Maldivler
325.100
125.409
490.000
198.450
Nijerya
250.000
80.135
Kongo
Togo
Tonga
Nijer
Kanada
Bursa S.Bölge
Fildişi Kıyısı
Vanuatu
Mali
480.000
442.000
410.500
406.000
297.450
272.200
259.300
219.500
216.000
169.920
190.574
205.190
209.780
107.253
131.873
94.877
92.793
94.061
Namibya
Etiopya
Ekvator Ginesi
Samoa
Malavi
Nijer
İngiltere
Burundi
Vanuatu
250.000
240.000
231.000
218.400
215.000
161.000
147.635
122.500
121.000
101.875
93.840
91.410
84.970
85.570
66.008
98.425
48.326
48.285
Ülke
Tunus
Malezya
Güney Kore
Tanzanya
Suudi Arabistan
K.K.Türk.Cum.
Arnavutluk
Singapur
Somali
Sierra Leone
Umman
Zimbabve
Pakistan
Samsun Serb.Bölge
Güney Afrika
Hindistan
Maldivler
Cezayir
Liberya
Kamerun
Çad
Dominik Cum.
Yemen
Azerbeycan
Suriye
Uganda
Komorolar
Etiopya
Hong Kong
Senegal
Kostarika
Mısır
Fiji
Lübnan
Ürdün
2011
Miktar (kg)
10.972.150
10.811.700
10.028.750
9.187.225
7.489.100
7.142.610
6.867.956
6.259.796
4.770.891
4.690.198
4.675.000
4.442.850
4.320.360
3.990.000
3.841.100
3.619.000
2.534.775
2.365.000
2.220.009
2.182.500
1.620.000
1.592.500
1.568.984
1.556.829
1.404.000
1.355.000
1.237.000
1.080.000
1.051.820
930.000
790.450
777.000
710.500
703.284
650.506
Değer ($)
4.366.916
3.984.760
4.819.652
3.735.049
3.733.734
3.244.842
2.474.691
2.510.448
8.544.749
1.877.902
1.774.488
1.727.689
6.194.405
1.870.000
1.480.086
1.384.511
962.464
982.658
897.249
827.444
632.012
766.997
605.954
748.673
607.312
548.345
520.303
378.480
462.867
301.556
381.981
326.769
306.613
334.448
257.045
51
Değer ($)
2.589.229
2.958.174
2.659.625
2.296.717
1.765.202
1.643.168
1.439.336
1.534.558
1.310.528
1.364.995
937.664
1.215.247
683.505
817.556
1.048.413
794.000
717.071
623.071
692.703
614.357
511.535
620.966
469.172
402.248
411.358
381.844
458.672
412.235
310.955
290.731
260.248
199.754
203.740
182.406
185.775
138.600
128.548
2011
Miktar (kg)
158.501
100.000
97.000
91.600
Değer ($)
113.303
51.900
45.015
62.360
Katar
A.B.D.
Kosova
Kamboçya
Vietnam
Trinidad ve Tobago
Moldova
Almanya
Menemen Deri
S.Bölge
Kuveyt
Ege Serbest Bölge
69.500
58.901
51.100
50.000
48.000
47.600
40.920
29.951
25.000
33.430
30.385
21.538
15.401
18.819
20.460
21.087
26.975
25.000
24.301
17.999
36.525
14.995
Yunanistan
Belçika
Barbados
Afganistan
Bulgaristan
Gabon
Romanya
Benin
Türkmenistan
Danimarka
Rusya Federasyonu
İsviçre
Ekvator Ginesi
Bahreyn
Avusturya
Fransa
Makedonya
Hollanda
Kırgızistan
Tacikistan
İran
İtalya
İsveç
Kes.Ülke ve Böl.
24.000
22.525
21.016
15.484
10.000
6.975
6.600
6.500
3.240
3.000
3.000
2.200
2.000
2.000
1.950
1.480
1.100
1.000
600
408
35
0
0
0
9.360
15.753
10.566
10.272
7.467
4.622
4.597
2.080
7.176
2.160
1.020
1.251
1.291
800
1.373
1.158
258
550
156
665
114
0
0
0
Ülke
İngiltere
Nikaragua
Samoa
Yeni Zelanda
Miktar (kg)
115.449
98.516
94.500
89.500
Değer ($)
207.578
56.836
36.135
62.322
İst.Deri Serb.Böl.
Gabon
Senegal
Çin
Yunanistan
Katar
Kuveyt
Afganistan
84.500
76.200
72.000
72.000
69.699
48.500
48.100
28.108
41.390
34.805
27.092
26.526
28.284
19.655
30.114
23.856
Solomon Ada.
Norveç
Kanada
Menemen Deri
S.Bölge
Almanya
Burma
Cezayir
İtalya
Belçika
Ege Serbest Bölge
Danimarka
Kongo
Bangladeş
Avusturya
Kazakistan
Fransa
Türkmenistan
Surinam
Tacikistan
24.675
24.500
24.000
9.253
9.776
8.288
22.000
17.550
10.200
9.180
6.000
5.940
5.650
4.500
3.480
2.000
1.531
1.000
721
540
399
300
13.025
12.630
15.462
22.673
4.143
4.291
3.963
2.264
1.292
987
1.434
4.620
804
1.140
933
500
Ülke
Kosova
A.B.D.
Kiribati
Yeni Zelanda
Kaynak: TÜİK, TMO
52

un sanayi sektör raporu - Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu

Transkript

Benzer belgeler

PDF İndir

SELÜLOZİK ATIKLARDAN BİYO-YAKIT ÜRETİMİ (BİYO

chopin tribune_27_TR_arteal:CHOPIN TRibune.qxd

Helal Gıda Açısından Tahıl ve Tahıl Ürünlerine Bakış Selman

PHONE FAX EMAIL BEIJING cAIrO cAPE tOWN cAsABLANcA

29.03.2010

Proje Başlığı : Seleksiyon Yoluyla Bisküvilik

Baby`s First Feeding Tracker

Türk Buğdayı: Bir İmparatorluğun Temel Taşı Yazar(lar): K. S.

PDF İndir - Mühendislik ve Teknoloji Bilimleri Dergisi

100% ekolojik pazar projesi

Sayı / Issue - Değirmenci Dergisi

İndeks Bilgisayar A.Ş.

tmo ansiklopedik sözlüğü - Toprak Mahsulleri Ofisi

news • haber - Değirmenci Dergisi

Slayt 1

Samsung`un hedefi: “3 yıl içinde be

www.beysad.org.tr

para insanı nasıl değiştirir?

Untitled - Pamukkale

Kazakistan Ülke Raporu 2012-03-27