Kütahya İli Doğa Turizmi Master Planı

Transkript

T.C.
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ
V. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
KÜTAHYA İLİ
DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI
(2013 – 2023)
http://bolge5.ormansu.gov.tr
Özellikle son yüzyılda sanayileşmeye bağlı olarak kırsal alanlardan kentlere yoğun
olarak gerçekleşen göç hareketleri sonucu havası kirli, kalabalık, gürültülü, yoğun ve stresli
günlük hayatı yaşayan kent merkezleri ortaya çıkmıştır. Bu durum kent merkezlerinden
dinlenme, eğlenme, gezme, spor, araştırma maksadıyla kırsal, dağlık ve ormanlık alanlara
yapılan ziyaretleri artırmış, yoğunlaşan ziyaretlerle birlikte oluşan ekonomik fayda Doğa
Turizmi olgusunu ortaya çıkarmıştır. Bugün için Doğa Turizmi sağladığı ekonomik girdiler
nedeniyle Dünyada ve Ülkemizde kırsal kalkınmanın önemli bir faktörü haline gelmiştir.
İlimiz 7000 yıl öncesine dayanan geçmişinin ortaya koyduğu tarihi eserler ile Tarih ve
Kültür Turizmi, sahip olduğu termal kaynaklar ile Sağlık Turizmi yanında dağlık yapısı,
yaylaları, bitki çeşitliliği ve alanının % 53 lük kısmını kaplayan ormanları ile Doğa Turizmi
açısından önemli potansiyeli barındırmaktadır.
Kütahya’nın mevcut turizm değerlerinin ve potansiyelinin ortaya konması ve Korunan
Alan statüsünde bulunan yerlerin Doğa Turizmi açısından değerlendirilerek planlanması ve bu
doğrultuda çalışmalar yapılması şüphesiz Kütahya’nın ekonomisine ve kalkınmasına önemli
katkı sağlayacaktır.
Hazırlanan Kütahya Doğa Turizmi Master Planının 2023 yılı hedeflerine ulaşmasını
hem İlimize hemde Ülkemize faydalı çalışmalara vesile olmasını temenni ederim.
Şerif YILMAZ
Kütahya Valisi
ÖNSÖZ
Tarih, kültür ve olağanüstü doğal güzelliklerin iç içe yaşandığı Türkiye, bu özelliklerini
günümüze kadar devam ettirebilmiş dünyanın ender turizm cennetlerinden biridir. Turizm
sektörü, dünyada ve ülkemizde doğa, özgü kimlik ve aktif tatil arayışının giderek arttığı yeni
bir süreç içine girmiştir. Ülkemiz sahip olduğu çok zengin doğal değerler ile doğa sporlarına
yönelik büyük bir potansiyeli de bünyesinde barındırmaktadır..
Bakanımız Sayın Prof. Dr. Veysel EROĞLU’nun emirleri ve Doğa Koruma ve Milli Parklar
Genel Müdürümüz Sayın Ahmet ÖZYANIK’ın talimatları doğrultusunda “Kütahya İli Doğa
Turizmi Master Planı” hazırlanması çalışmalarına başlanmıştır.
Bu doğrultuda, Kütahya Şube Müdürlüğümüzce konu ile ilgili bir uzman ekip oluşturulmuş ve
“Doğa Turizmi Master Planı” hazırlanmıştır. Söz konusu plan, Şube Müdürü İsmail
LAFCİOĞLU’nun koordinatörlüğünde, Kütahya Şube Müdürlüğünden Orman Mühendisleri
Nihat Erim BOZDEMİR ve Bünyamin ŞİŞMAN , Kütahya Orman Bölge Müdürlüğünden
Orman Mühendisi Eşref KAMAN ,Kütahya İl Kültür Turizm Müdürlüğünden Şube Müdürü
Muammer ÖZER ,Kütahya İl Özel İdaresi Genel Sekreterliğinden Şehir Plancısı Meryem
BOSTAN , Kütahya Dumlupınar Üniversitesinden Yar.Doc.Dr Yakup ŞENYÜZ ve Araştırma
görevlisi Ece Gökçe ÇAKIR ,Kütahya Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünden Harita Mühendisi
Yıldıray KALKAN ,Kütahya Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü Spor Uzmanı Ercan
ŞİRİN ’in katılımlarıyla oluşan proje ekibi tarafından yapılmıştır.
Bu planla; doğal güzellikleri, tarihi ile zengin bir doğa turizmi potansiyeline sahip olan
Kütahya’da, bugünün ve geleceğin ihtiyaçlarını göz önüne alarak doğal kaynak değerlerin,
sürdürülebilirlik, katılımcılık ve çevreye duyarlılık temel ilkeleriyle planlanarak, doğa
turizminin geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Kütahya İli Doğa Turizmi Master Planının hazırlanmasında katkı veren tüm paydaşlarımıza
teşekkür ederim.
İSMAİL LAFCİOĞLU
Kütahya Şube Müdürü
ÇALIŞMANIN MAKSADI
Bu çalışmanın amacı; doğal güzellikleri, tarihi ile zengin bir doğa turizmi
potansiyeline sahip olan Kütahya’da, bugünün ve geleceğin ihtiyaçlarını göz önüne alarak
doğal kaynak değerlerin, sürdürülebilirlik, katılımcılık ve çevreye duyarlılık temel ilkeleriyle
planlanarak doğa turizminin geliştirilmesini sağlamaktır.
Bu master plan, Kütahya ilinin doğa turizmi konusundaki üst düzey amaç ve hedeflerini
açıklamaktadır. Planda 2013-2023 yıllarını kapsayan 10 yıllık dönem için toplu bir
değerlendirme yapılmaktadır.
KÜTAHYA İLİ
İÇİNDEKİLER
1.GİRİŞ ................................................................................................................................................................1
1.1.DOĞAL ALANLAR, YÖRE İNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL KALKINMA,
SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM ALTERNATİFİ ve KÜTAHYA VİLAYETİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR
DOĞA TURİZMİ ................................................................................................................................................1
1.2.DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA ..................................................................2
1.3.SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ .....................................................................................................3
1.4.SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME STRATEJİSİ .........................................................5
2.SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR ..................................7
2.1 KAYNAK ANALİZİ .....................................................................................................................................7
2.1.1 Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar ..............................................................................................8
2.2 TURİZM POTANSİYELİ .......................................................................................................................... 11
2.3 TAŞIMA KAPASİTESİ.............................................................................................................................. 15
2.3.1 Taşıma Kapasitesinin Elemanları;..........................................................................................................16
3.İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI .............................. 18
3.1 İLGİ GRUPLARI/PAYDAŞLAR ..............................................................................................................18
3.2 İLGİ GRUBU KATEGORİLERİ ..............................................................................................................18
3.3 İLGİ GRUBU ANALİZİ ............................................................................................................................ 19
3.4 TOPLUM TEMELLİ YAKLAŞIM ...........................................................................................................20
3.5 YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI .............................................................................20
3.6 TARİHÇE .................................................................................................................................................. 20
3.7 KÜTAHYA İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ ...................................................................................... 34
i
KÜTAHYA İLİ
3.7.1. İlin Coğrafi Konumu ............................................................................................................................... 34
3.7.2. İlin Jeolojik Durumu ............................................................................................................................... 41
3.7.3. İlin İklim Durumu ...................................................................................................................................44
3.7.4. İlin İdari Durumu ...................................................................................................................................48
3.7.5. Nüfus ........................................................................................................................................................ 48
3.7.6. Ulaştırma.................................................................................................................................................. 52
3.7.7. Turizm ...................................................................................................................................................... 54
3.8. İLGİ GRUBU ve PAYDAŞ ANALİZİ ....................................................................................................64
4.
KÜTAHYA DOĞA TURİZMİ ARZI....................................................................................................66
4.1 KÜTAHYA nın DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ (DOĞA TURİZMİ ARZI) ..................................66
4.2. Kütahya ilinin Doğa Turizmi (Arzı) Değerleri ve Bilinirlik Değerlendirmesi ....................................67
4.3. Kütahya İlinde Doğa Turizmi Amaçlı Kullanılan ve Koruma Statülü Alanlar .................................68
4.3.1. Kütahya İlindeki Milli Parklar ..............................................................................................................68
4.3.2.Kütahya İlindeki Tabiat Parkları ...........................................................................................................73
4.3.3. Kütahya İlindeki Tabiatı Koruma Alanları .......................................................................................... 75
4.3.4. Kütahya İlindeki Tabiat Anıtları ...........................................................................................................77
4.3.5. Kütahya İlindeki Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ...........................................................................80
4.3.6. Kütahya İlindeki Mesire Yerleri ............................................................................................................87
4.3.7.Avlaklar..................................................................................................................................................... 90
4.4. Seçkin Özellikli Diğer Sahalar .................................................................................................................. 90
4.4.1.Frigya Vadileri .........................................................................................................................................90
4.4.2. Termal Turizm ........................................................................................................................................91
ii
KÜTAHYA İLİ
4.4.3. ORTACA TURİZM MERKEZİ ............................................................................................................98
4.4.4.Enne Barajı Su Sporları Projesi .............................................................................................................99
4.4.5. YEDİGÖLLER ŞEHZADELER PARKI .............................................................................................. 99
4.4.6. Ağaçköy Belediye Regreasyon Piknik Alanı ....................................................................................... 101
4.4.7. Murat Dağı Kayak Merkezi ................................................................................................................. 102
4.4.8. Gediz Adnan Menderes Parkı ..............................................................................................................103
4.5 KÜTAHYA İLİNDE DOĞA TURİZİM ÇEŞİTLERİ ..........................................................................109
4.5.1 Kütahya Doğa Yürüyüşü Potansiyeli ...................................................................................................109
4.5.1.1. Frig Vadisi Yürüyüş Yolu 501 Km ...................................................................................................109
4.5.1.2. Murat Dağı Rotası ( Murat Dağı Tesisiler-Murat Dağı Zirve)13,3 Km ........................................109
4.5.1.3. Muratdağı Gölyeri Yürüyüş Güzergahı 8,95 Km............................................................................110
4.5.1.4. Sarıçiçek Yürüyüş Güzergahı 9,150 Km .......................................................................................... 111
4.5.1.5. Kesiksöğüt – Karapınar Yürüyüş Güzergahı 3,5 Km .....................................................................112
4.5.1.6. Kütahya Merkez Çamlıca -Aydoğdu Rotası 14,8 km ......................................................................113
4.5.1.7 Simav Eynal–Gölcük Rotası 12,3 Km............................................................................................... 114
4.5.1.8 Simav Karakür Karşıyaka rotası 6,7 km .......................................................................................... 115
4.5.1.9 Emet Yenice Tahtalı Yaylası Rotası 9 km ......................................................................................... 116
4.5.1.10 Emet Eğrigöz Dereli kaplıcaları Rotası 8,1 Km..............................................................................117
4.5.1.11 Domaniç Durabey Güzergahı 15,0 Km ........................................................................................... 117
4.5.1.9 Tavşanlı Yaylacık Göleti Rotası 14,7 Km......................................................................................... 118
4.5.1.10 Pazarlar Göleti Pazarlar Rotası 7.1 Km.......................................................................................... 119
4.5.1.11 Çavdarhisar Aizonai Çavdarhisar Barajı Rotası 6.48 Km ............................................................ 120
iii
KÜTAHYA İLİ
4.5.1.12 Dumlupınar Şehitliği Zafertepe Çalköy Rotası 16.8 Km ............................................................... 120
4.5.1.13 Emet Turfanalanı-Malı Rotası 6,5 Km............................................................................................ 121
4.5.1.14 Emet Kocakır Yürüyüş Rotası 25 Km ............................................................................................. 122
4.5.1.15 Emet Samrık- Sarıalan Yürüyüş Güzergahı 8 Km ........................................................................123
4.5.2 Kütahya Kamping Potansiyeli ..............................................................................................................125
4.5.3 Kütahya Fotosafari Potansiyeli .............................................................................................................125
4.5.4 Kütahya Av Turizmi Potansiyeli ..........................................................................................................125
4.5.5 Kütahya Flora ve Fauna gözlemciliği Potansiyeli ............................................................................... 125
4.5.6 Kütahya Dağ Bisikleti Potansiyeli ........................................................................................................125
4.5.7 Kütahya Kuş Gözlem Potansiyeli .........................................................................................................125
4.5.8 Kütahya Sportif Olta Balıkçılığı Potansiyeli ........................................................................................ 127
4.5.9 Kütahya Yayla Turizmi Potansiyeli .....................................................................................................128
4.5.10 Kütahya Mağara Turizmi Patansiyeli ................................................................................................ 128
4.5.11 Kütahya Dağcılık Patansiyeli ..............................................................................................................129
KÜTAHYA İLİ KORUNAN ALANLAR HARİTASI ................................................................................. 132
5.SEÇKİN VE YÜKSEK DEĞER TAŞIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE
POTANSİYELİNİ GELİŞTİRME İMKANLARININ ORTAYA KONULMASINA İLİŞKİN
ANALİZLER ................................................................................................................................................... 133
5.1 Çamlıca Tabiat Parkı ................................................................................................................................ 134
5.2 Enne Barajı Tabiat Parkı ........................................................................................................................ 139
6.KÜTAHYA İLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ STRATEJİLERİ .........................................145
6.1. Gelişme Stratejileri ..................................................................................................................................145
6.2. Pazarlama Stratejisi .................................................................................................................................145
iv
KÜTAHYA İLİ
6.3. Ziyaretçi Yönetimi Stratejisi ................................................................................................................... 145
6.4. İzleme ve Değerlendirme Stratejisi (Turizmin etkilerinin ve sürdürülebilirliğin izlenmesi) ............145
v
KÜTAHYA İLİ
TABLOLAR DİZİNİ
TABLO 1. KÜTAHYA MERKEZ İLÇE’DE BULUNAN ANITSAL YAPILAR ...................................................................... 23
TABLO 2. İLİMİZDEKİ TESCİLLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARI ........................................................................... 26
TABLO 3. KÜTAHYA İLİNİN KOMŞU İLLERE UZAKLIĞI ............................................................................................ 34
TABLO 4. KÜTAHYA İLİ ORMAN ALANLARININ İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI ........................................................... 39
TABLO 5. İL GENELİNDE MEVCUT KUŞ TÜRLERİ ................................................................................................... 40
TABLO 6. KÜTAHYA İLİ GÜNEŞLENME SÜRELERİ .................................................................................................. 44
TABLO 7. AYLARA GÖRE İLİMİZE AİT YAĞIŞ TÜR VE DEĞERLERİ ........................................................................... 45
TABLO 8. YILLIK ORTALAMA VE EN DÜŞÜK BAĞIL NEM ........................................................................................ 46
TABLO 9. RASATLARA GÖRE TESPİT EDİLEN RÜZGAR DEĞERLER .......................................................................... 47
TABLO 10. EN HIZLI ESEN RÜZGARIN YÖNÜ VE HIZI.............................................................................................. 47
TABLO 11. FIRTINALI GÜNLER SAYISI .................................................................................................................... 48
TABLO 12. YEREL BASINÇLAR ................................................................................................................................ 48
TABLO 13 KÜTAHYA NUFUS .................................................................................................................................. 49
TABLO 14 1927-2012 YILLARI ARASI KÜTAHYA İLİ NÜFUS ARTIŞ HIZI ................................................................. 49
TABLO 15. KÜTAHYA İLİ İLÇELERİNİN NÜFUSUNUN YILLARA GÖRE DEĞİŞİMİ ..................................................... 50
TABLO 16. İLİN GÖÇ DURUMU ............................................................................................................................. 50
TABLO 17 KÜTAHYA İLİNİN YAŞ VE CİNSİYETE GÖRE NÜFUS DAĞILIMI ............................................................... 51
TABLO 18. KÜTAHYA İLİ’NİN İLÇELERE GÖRE NÜFUS YOĞUNLUĞU ...................................................................... 52
TABLO 19. KÜTAHYA İLİ İLÇELERİNİN MERKEZ İLÇEYE OLAN UZAKLIKLARI ........................................................... 53
TABLO 20. KÜTAHYA GAR’INDAN KALKAN TRENLER............................................................................................. 54
TABLO 21. KONAKLAYAN YERLİ YABANCI SAYILARI ............................................................................................... 55
TABLO 22. TURİZM İŞLETME BELGELİ TESİSLER .................................................................................................... 55
TABLO 23. TURİZM YATIRIM BELGELİ TESİSLER .................................................................................................... 55
TABLO 24. KÜTAHYA İLİ ETKİNLİKLER TAKVİMİ .................................................................................................. 56
TABLO 25. KÜTAHYA’DA DOĞA TURİZMİ İLE İLGİLİ FAALİYET GÖSTEREN STK’LAR ............................................... 65
TABLO 26.KÜTAHYA ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ MESİRE YERLERİ .................................................................. 88
TABLO 27. BARAJLARIN BESLENDİĞİ KAYNAKLAR, DERİNLİKLERİ, ALAN VE HACİMLERİ .................................... 106
TABLO 28. MERKEZ VE İLÇELERDEKİ DİĞER GÖLETLER....................................................................................... 107
vi
KÜTAHYA İLİ
1.GİRİŞ
1.1.DOĞAL ALANLAR, YÖRE İNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL
KALKINMA, SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM ALTERNATİFİ ve KÜTAHYA
VİLAYETİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ
Tabiatı korumanın geleceği kırsal alanların geleceğine, kırsal hayatın korunmasına ve sağlıklı
yürüyen bir kırsal ekonomiye bağlıdır. Kırsal alanlardaki düşük ve dağınık nüfus ile beraber
yetersiz gelir söz konusu olduğunda bu alanların turizm köyleri vb. gibi faaliyetler için
kullanılması söz konusu olacaktır. Bu tür girişimlerin önemli bir kısmı korunan alanlarda veya
dışında yapılmaktadır. Bazı etkinliklerin korunan alanlara ve tabiata çok zarar verdiği de
görülmektedir. Bu sebeple tabiatı korumakla görevli olan bizlerin çevremiz ile iyi bir proaktif
ilişkiler içinde olmamız gerekmektedir. Proaktif kişi; ilişkilerde ve faaliyetlerde inisiyatifi
eline alan kişi demektir. Tabiattaki faaliyetlerin kontrolü için Orman ve Su İşleri Bakanlığı
taşra kuruluşlarının kırsal sahalarda doğa turizminin geliştirilmesinde öncü olması doğru bir
harekettir.
Son yıllarda sivil toplum kuruluşları ve diğer kamu kurum ve kuruluşları; statülü korunan
alanlar, doğal alanlar, kırsal kalkınma, kalkınma için işbirliği gibi konuları tamamıyla farklı bir
bakış açısı ile algılamaya başlamışlardır. Tabiat ve geleneksel kültürler üzerinde turizmin
meydana getirdiği olumsuz tesirler ve bunların neticesinde duyulan korkular kitle turizmine
karşı alternatif, çevreye duyarlı turizmi ve tabiatı korumayı öne çıkarmıştır. Sürdürülebilir doğa
turizmi ve ekoturizm tabiatın korunması için bir umut olarak ortaya çıkmıştır. Algılamadaki bu
değişiklik, doğal alanlar, korunan alanlar ve çevresinin bölgesel planlamasında turizme ilişkin
proje ve çalışmaların giderek artmasına yol açmıştır. Bu sayede turizm, zaman içinde kırsal
alanların kalkınmasında, yoksulluğun azaltılması ve yöresel kültürel zenginliğin korunmasında
anahtar bir rol haline gelmiştir.
Sürdürülebilir doğa turizmi, kırsal ekonominin çeşitlendirilmesi, kırsal nüfus için yeni bir bakış
açısı meydana getirilmesi, yoksulluğun ve kırsal göçün azaltılmasında önemli seçeneklerden
biri olarak görülmektedir. Ancak, turizmin yalnızca yerel ekonomi ile doğru şekilde
bütünleştirildiği takdirde beklentileri karşılayabileceği ve yöre halkı ile diğer ilgi gruplarına
fayda sağlayacağı unutulmamalıdır.
1
KÜTAHYA İLİ
1.2.DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA
1980’li yıllardan itibaren Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), çevre konularına ilişkin
çalışmaları arttırmış, Bu çalışma giderek artan bir etkinin meydana gelmesini sağlamıştır.
Dünya Çevre Kalkınma Komisyonu’nca 1987 yılında tamamlanan çalışmalar sonunda “ortak
geleceğimiz” adlı bir rapor hazırlanmıştır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, çevre ve
kalkınma konularına çok farklı yaklaşılması gerektiği bu raporda vurgulanmıştır. Kalkınmanın
ve insanlığın sahip olduğu kaynakların sürdürülebilir olduğuna vurgu yapılmıştır. Raporda
ortaya konulan “sürdürülebilir kalkınma” kavramı, insanların elinde bulundurduğu ve onlara
muhtaç olduğu ekolojik, kültürel ve sosyo-ekonomik kaynakların nadir ve eşsiz olduğu
görüşüne varılmıştır.
Bir sahanın sahip olduğu kaynaklar, çok farklı maksatlar için kullanılabilmektedir. Örneğin, bir
orman, kereste imalatı için kullanılabilirken, üzerindeki ağaçlar kesilerek tarım toprağı olarak
kullanılabilmekte ayrıca korunan alan olarak da ayrılabilmektedir. Alanın ve alanda yaşayan
yöre halkının özelliklerine bağlı olarak bu seçeneklerden bazıları uygulanabilirken, bazıları ise
kesinlikle uygulanamaz. Yalnızca korumacı bir yaklaşım içine girildiğinde doğru görülen
seçenek ormanın el değmemiş eski haline bırakılması olsa da, yöre halkı ve diğer iş gruplarının
bu kaynakların sürdürülebilir kullanımı hayat kalitelerini yükseltmek için ormandan hak iddia
etmeleri mevzubahistir. Bu sebeple yüzde yüz sürdürülebilir kalkınmaya her zaman ulaşılamasa
da bu hedef üzerine yoğunlaşılmalıdır.
Doğal ve korunan kırsal alanlarda, geçmişten günümüze yerel topluluklar ile arazinin
beraberliği çok önemlidir. Korunan alan ağı büyüdükçe korunan alan kavramının anlamı da
değişmeye ve gelişme göstermeye başlamıştır. Bu gelişme içinde yöre insanlarının varlığı ve
faydalanmalarının sürdürülebilirliği de öne çıkmaktadır.
Bir doğal alan ve korunan alanın içinde yer aldığı bölgenin sürdürülebilir kullanımı, turizm,
ekolojik tarım, hayvancılık, yeni bölgesel ürünler, sürdürülebilir ormancılık, hatta enerji
üretimindeki yatırımlarla birlikte düşünüldüğünde daha başarılı olacağı açıktır.
Doğal alanlarda faaliyetlerin açıklanmasında Kırsal alan, Kırsal kalkınma ve Sürdürülebilir
Kalkınma gibi kavramlar değerlendirilmelidir. Bu kavramlara baktığımızda;
Kırsal Alan; Şehir diye tabir edilen yerleşme sahalarının dışında kalan tarımla ilgili
2
KÜTAHYA İLİ
etkinliklerin yapıldığı alanları da içeren köy, mezra, kom vb. adlarla adlandırılan ve anılan
insan yerleşimlerinin var olduğu alanları “kırsal alan” olarak tanımlayabiliriz.
Kırsal Kalkınma Kavramı: Kırsal kalkınma, küçük toplulukların içinde bulundukları
ekonomik, toplumsal ve kültürel şartları iyileştirmek amacıyla giriştikleri çabalarının, devletin
bu konudaki çabalarıyla birleştirilmesi, bu toplulukların tüm ülke insanlarının tümüyle
kaynaştırılması ve ulusal kalkınma çabalarına tam katkıda bulunmalarının sağlanma süreci
şeklinde tanımlanmıştır.
Kırsal Alan Kalkınması; Hem eğitim hem de örgütlenme işi olup, kırsal alan; toplumun
ihtiyaçlarının göz önünde tutulması, kırsal alan kalkınma politikası ile ilgili planların alınması
sırasında topluma zorla kabul ettirilmemesi gereken bir konudur. Toplum istediklerini elde
etmedikçe kırsal alan çalışmalarına katılmayacaktır. Tarımsal çalışmalar, beslenme, eğitim,
mesleki önderlik ve öğretim, kooperatifler, el sanatları, küçük sanayiler, sosyal güvenlik
çalışmaları, planlama ve sağlık politikaları nitelikleri kırsal alan ve ülke planları ile bir
bütünlük içinde olmalıdır.
Sürdürülebilir Kalkınma: Ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir
kullanımına dayanmaktadır. Burada ekolojik, ekonomik ve sosyo kültürel sürdürülebilirlik
şartlarının tamamının sağlanması önemlidir.
Kırsal alanlar turizm ve boş zamanların değerlendirilmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Kırsal
alan, turistlere sakin ve huzurlu bir seçenek sunmaktadır. 2005 yılında yapılan bir araştırmada;
Fransız vatandaşları tatillerinin, %52’sini ya bir ailenin yanında ya da bir arkadaşının evinde,
%26’sı evlerinde geçirdiklerini ve %9’luk bir kısmı ise kırsal alanda ikinci bir eve sahip
olduklarını ifade etmişlerdir. Kırsal alanlar doğa için önemli role sahiptir.
Tabii kaynakların korunması, biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi, doğal felaketlere karşı
koruma, iyi hayat şartlarının korunması ve doğal manzaranın korunması doğal çevre ile ilgili
hususlardır.
1.3.SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ
Sürdürülebilir kalkınma, ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir
kullanımına dayanmaktadır. Sürdürülebilir turizmin gelişimi de sürdürülebilir kalkınma ile
bağlantılı bir yaklaşımdır. Sürdürülebilir turizmin gelişiminde turistlerin ve ziyaret edilen
yerlerin bugün kü ihtiyaçlarının, gelecekteki fırsatları koruyup geliştirerek ve genişleterek
3
KÜTAHYA İLİ
karşılanması amaçlanmaktadır. Bu yaklaşım, ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel
bütünlüğün, gerekli ekolojik süreçlerin, biyolojik çeşitliliğin ve kırsal hayatı destekleyen
süreçlerin devamını içermektedir. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün tanımına göre
sürdürülebilir bir turizm gelişimi;
Çevresel kaynakların en iyi şekilde kullanılmasını sağlamalı,
Ziyaret edilen toplulukların sosyo-kültürel yapısına, gelenekselliğine saygı göstermeli,
Bütün ilgi gruplarına adil bir şekilde dağıtılan sosyo-ekonomik faydalar ile tutarlı ve uzun
vadeli ekonomik faaliyetler ortaya koymalıdır.
Buna göre sürdürülebilir kırsal/doğa turizminin gelişme ölçütleri;
a. Biyolojik çeşitliliğin korunması,
b. Ekonomik tutarlılık,
c. Kültürel zenginlik,
d. Yöre halkının refahı,
e. İstihdam kalitesi,
f. Sosyal eşitlik,
g. Ziyaretçi memnuniyeti,
h. Yetkinin yerele doğru dağıtılması,
i. Toplumun genelinin refah ve mutluluğu,
j. Fiziki bütünlük,
k. Kaynakların etkin kullanımı,
l. Çevre temizliğidir.
Korunan alanlar açısından; tabiatın seçkin parçaları olan korunan alanlar ile turizm arasındaki
bağ, korunan alanların tarihçesi kadar eskidir.
Korunan alanlar turizme, turizm de korunan alanlara ihtiyaç duymaktadır. Turizm korunan
alanların kurulması ve yönetiminde göz önüne alınması gereken önemli bileşendir.
Turizm; aynı şekilde koruma altında olmayan flora ve faunanın tutunduğu tabiat alanlarına ve
insanın yaşadığı sahalardaki yöresel kültüre de bağımlıdır. Bu bağımlılık doğa ve kültürün
bozulmaması için tedbirleri gerektirir. Bu tedbirlerin neler olacağının “sürdürülebilir kırsal
kalkınma” ilkeleri çerçevesinde tespiti de zorunludur.
Turizmin önemli bir ekonomik faaliyet olması ve tüm göstergelerin bu faaliyetin büyüme
4
KÜTAHYA İLİ
eğiliminde olacağı yönünde olması önemli bir husustur.
Turizmdeki büyümeyle beraber sürdürülebilir turizm, ekoturizm gibi doğayla ilgili turizme olan
talep artmış ve turizm ürünleri ile destinasyonlar çeşitlenmiştir. Turistlerin talepleri de değişmiş
ve çeşitlenmiştir. Turistlerin talepleri konaklamada konforun sağlanması yanında, yöreye özgü
kültürel değerler hakkında bilgi edinme, yöre halkıyla iletişim, bölgenin flora ve faunası, özel
ekosistemler, doğal hayat ve bunların korunması da dahil olmak üzere daha sorumlu bir seyahat
deneyimi kazanmak da söz konusudur.
Beklenen büyüme ve yeni eğilimler turizmi o kadar stratejik bir konuma taşımıştır ki, turizm
eşsiz özellikli doğal veya korunan alanların sürdürülebilirliğinin yanı sıra bu alanların
çevresinde yaşayan yöre halkının kalkınma potansiyeline de müspet etki sağlayabilmektedir.
Bu durumda turizm, doğal alanların korunması ve yöre halkı ile ziyaretçilerin çevre bilincinin
arttırılmasında kullanılabilecek çok önemli bir araçtır. Dolayısıyla turizm sayesinde koruma
çalışmaları için gerekli mali kaynakların kazanılmasının yanı sıra ziyaretçiler ile yöre halkına
yönelik bilinçlendirme ve eğitim programlarının oluşturulması ve uygulanması gibi hedeflere
de kolayca ulaşılabilmektedir.
En önemli hususta; turizm faaliyetlerinin uzun dönemde sürdürülebilir olması için geniş
kapsamlı, dikkatli, katılımcı ve paylaşımcı olarak planlaması, sürecin etkin yönetimi ve
izlenmesi gerekmektedir.
Aksi takdirde, bu faaliyetlerin geri dönüşü mümkün olmayan
olumsuz etkileri ortaya çıkacak ve turizm bu alanları tahrip eden bir faktör haline
gelebilecektir. İşte bu nedenle; “SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME (MASTER)
PLANI” çalışmasına lüzum duyulmuştur.
1.4.SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME STRATEJİSİ
Yukarda da bahsedildiği üzere, insan kullanımı bakımından hassas olan sahalarda turizm söz
konusu olduğunda turizmin iyi planlanması ve yönetilmesi önemli olmaktadır.
Alışılmış turizm stratejileri ile Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Stratejisi arasındaki fark
şudur; alışılmış yöntemler yukarıdan aşağıya bakış açısı ile uygulanmaktadır.
Yani kararlar merkezden alınmakta ve uygulanması için yerele taşınmaktadır. Yöre halkı
katılımcı olamamaktadır.
Sürdürülebilir turizm ise aşağıdan yukarıya bir yaklaşım için gayret göstermektedir. Bu
yaklaşımda yöre halkının beklentileri ele alınır, yönetime katılmasını sağlayıcı yapı kurulur,
yörenin kalkınma potansiyelini bünyesinde barındıran tabii değerlerin korunması için ortak
kararlar alınır. Karar almanın yanında uygulama ve izleme aşamalarında da yöre halkının
bilgisini, becerilerini, en uygun şekilde kullanmak esastır. Bu yaklaşım yöre halkının, yerel
5
KÜTAHYA İLİ
otorite ve organizasyonların yetkilendirilmesine dayanır.
-Sürdürülebilir turizm gelişim aşamasında doğa ve çevresinin ortak çıkarları söz konusudur.
Konaklama ve diğer turizm altyapıları mümkün olduğunca doğal alan dışında olmalıdır. Bu
durum doğaya ve kültüre zararı en aza indirdiği gibi ev pansiyonculuğu gibi faaliyetlerin
yapılmasıyla yöreye faydayı arttırabilir.
-Yöre halkı ve diğer bölgesel ilgi grupları turizm gelişiminde önemli ortaklardır. Söz konusu
gruplar turiste konaklama imkanı sunacaklar, sunacakları ürünün kalitesinin korunmasında da
sorumluluk alacaklardır.
-Günübirlik ziyaretçiler yerine uzun süreli konaklamaya lüzum duyan turistle hedefleniyorsa,
doğal ve kültürel mirasa dayalı çekim noktaları, el sanatları gibi faaliyetler ortaya konmalıdır.
-Doğal alanlar genellikle çok hassastır, bu sebeple ekolojik değerler, belirli bir saha ile sınırlı
olmayacaktır. Geleneksel hayat, yerel kültür, kırsal, sosyal ekonomik yapılar da aynı zamanda
turizmin temel kaynağı olmaktadır.
- Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın ilimizde/bölgemizde ve ülkemizde
doğa turizmine konu olacak sahaların tüm ilgi grupları için anlamlı ve cazip bir bakış açısına
dayandırılmasına esas olmalıdır.
- Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nda turizm; doğayı koruma, kırsal
kalkınma için bir araç olarak ele alındığından, doğa turizmi yönetim planı olarak ele
alınmalıdır. Halihazırda olan turizm etkinlikleri de tartışılmalı, değerlendirilmelidir. İlde
sürdürülemez olan turizm veya gelir getirici faaliyetler de tanımlanmalıdır. Ayrıca iyi bir
yönetim için tehditler ve fırsatlar da ele alınarak bunlardan hareketle ortaya çıkacak fikirler
ortaya konmalıdır.
-Doğaya dayalı turizm yönetiminin entegre bir anlayışla (alan ve çevresinin sahip olduğu doğal,
tarihi ve sosyo-ekonomik kaynakların bütüncül ele alınması) değerlendirilmesi de önemlidir.
-Turizm gelişimi genel olarak piyasa talebine göre yönlendirilir. Bir alanın turizm
potansiyelinin değerlendirilmesi, rekabetçi özgün ve özellikli bir destinasyon oluşturması için
gerçekçi beklentiler ortaya konulmalıdır. Yüksek ekolojik değerlere sahip olan sahalar yüksek
turizm değeri içermeyebilir. Turizm, ancak doğru pazar ürünlerini hedeflediği zaman başarılı
olabilir. Özellikle hassas tabiat alanlarında taşıma kapasitesi düşük iken, bu alanlardan
beklenen faydalar yüksek olmaktadır. Taşıma kapasitesinin düşüklüğü sınırlı sayıda turist
demektir. Bu sebeple taşıma kapasitesinin değerlendirilmesi de önemlidir.
6
KÜTAHYA İLİ
-Entegre Doğal Alan Yönetimi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı ile doğa
ve turizm yönetimi için tüm ilgi gruplarının desteğini almayı hedefler. Tüm ilgi gruplarının
etkin desteği önem taşır. Turizm gelişiminin karmaşık yapısı göz önüne alınırsa, ilgi gruplarının
etkin iş birliği oldukça önemlidir. Planın herkes tarafından sahiplenilmesi ayrıcalık olacaktır.
-Sürdürülebilir kırsal kalkınma için kapsamlı bir vizyon belirlenmesine de ihtiyaç vardır.
-Pazarlama
Stratejisi; Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın bir
parçasıdır. Kalkınma ve rekabete açık ürün-Pazar kombinasyonu için yaratıcı yaklaşımlar
içermelidir. Pazarlar, hedef gruplar, turist sayısı, ürünler, hizmetler, yaratıcı yaklaşımlar bu
stratejide yer almalıdır.
-Turizm Destinasyonu Yönetimi; Yaygın bir stratejik yaklaşım olup, destinasyonu rekabete
açık hale getirir, bir turizm pazarını iyi bir şekilde yönetmek, pazarlamak, bir destinasyonu
rekabetçi yapabilmek için gereken tüm unsurları içeren bir yaklaşımdır.
-İyi tanımlanmış amaçlar ve göstergelerle mantıksal bir çerçeve kurmak, ayrıntılı bütçe, mali
portre ve ilgi gruplarının tümüne açık görev ve sorumluluklar veren bir iş planı hazırlamak
gereklidir.
-Ziyaretçinin İzlenmesi ve Ziyaretçi Yönetim Planı: Madem ki doğa gibi hassas bir sistemde
çalışılıyor, bu durumda turist ziyaretinin ilkelerini belirleyen bir ziyaretçi yönetim planı
lüzumludur. Aynı zamanda da hem geri bildirim temin etme, hem de taşıma kapasitesinin
kontrolü için izleme programı da olmalıdır.
Geri bildirimler kalitenin arttırılması, sunumların taleplere uygun hale getirilmesi
(iyileştirilmesi), hizmetteki aksamaların ve doğadaki değişimlerin takibi için çok önemlidir.
Şu unutulmamalıdır ki; turizm, doğanın korunması için ortaya konan ana hedeflere ulaşmak
garanti edildiği takdirde teşvik edilmelidir.
2.SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR
2.1 KAYNAK ANALİZİ
Gelişme planı ve stratejisi için öncelikle kaynak analizi yapılması mecburidir. Bir alanın sahip
olduğu kaynaklar, o alanın kalkınması için bir sermaye veya potansiyel oluşturmaktadır. Bu
kaynakların analizi de önemli veri ve bilgi oluşturulmasını temin etmektedir.
7
KÜTAHYA İLİ
Ekolojik ve kültürel kaynakların yanında sosyo-ekonomik özellikler de turizm gelişimi için
önemli bir temel oluşturmaktadır. Örneğin kırsal turizmin, tarımsal faaliyetleri desteklemediği
durumlarda kırsal turizmin gerçekleştirildiği bölge hem kendi sermayesini hem de kırsal olma
özelliğini
kaybedecektir.Gerek
turizm
potansiyeli
gerekse
taşıma
kapasitesi
turizm
kaynaklarının mevcut durumuna bağlı olduğundan kaynak envanterinin mutlaka yapılması
gerekir.
2.1.1 Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar
a. Doğal Kaynaklar: turizmin gelişimi için önemli olan yöreye özgü doğal kaynaklardır. Bu
kaynakların hali hazırdaki ekonomik kullanımları, korunma durumları, statüleri, iklim gibi
turizm gelişimi için potansiyel kaynakların envanterini içermektedir.
Seçkin Doğal Kaynaklar: Turizm yalnızca korunan doğa parçaları ile ilgili değildir. Eşsiz
manzaralar, dağlar ve nehirler gibi ve korunmayan türler de turizm için ilgi çekici
olmaktadırlar. Örneğin; ormandaki ağaçların üzerinde gezinen sincapları, konakladığımız evin
penceresinden gözlemlemek son derece çekicidir. Bir orman öncelikli olarak odunculuk
amacıyla kullanılsa da dağ bisikleti gibi bir aktivite için ortamı çekici hale getirebilmektedir.
Seçkin Doğal Kaynakların Halihazırdaki Ekonomik Kullanımlarının Tanımlanması
Doğal kaynakların çok çeşitli kullanımları söz konusudur, ormanların odunculuk, nehirler ve
göllerin sportif balıkçılık, su sporları ve enerji üretmek için kullanımları gibi. Bu
kullanımlardan bazıları gelenekseldir ve düşük etkilere sahiptir. Bazıları ise sürdürülebilir
değildir. Bu sebeple bunlar turizm gelişimi için de uygun değildir.
Kaynağın Korunma Durumu ve Statüsü: Bazı doğal kaynaklar mevcut kanunlarla korunur.
Bunların turizmde kullanımı da bu kanunlara uygun olmalıdır.
İklim; mevsimlerin dağılımı, ortalama sıcaklık, nem ve günlük ortalama optimal güneş ışığı
saatlerine bağlı olarak iklim analizi yapılmaktadır. Burada önemli olan iklimin farklı
mevsimlerde turizm için elverişli olup olmadığıdır.
Turizm Gelişimi İçin Potansiyel Doğal Kaynaklar: Potansiyel kaynakların tespiti turizm
planlaması için önemli ve özellikle yönlendirici olmaktadır. Tüm bu kaynakların envanter
çalışmalarının haritaya aktarılması, turizm ürünleri ve hizmetlerinin gelişmesi ve altyapı ile
tesislerin fiziksel planlaması için önemli olmaktadır.
b. Kültürel Kaynaklar: Kültürel kaynakların envanteri doğal kaynaklara ilişkin çalışmalara
8
KÜTAHYA İLİ
benzerlik göstermektedir. Özellikle doğal ve kültürel kaynaklardan oluşan kombinasyonlar,
turistler tarafından yüksek ilgi ile karşılanmaktadır. Kültürel mirasın korunmasının önemi
konusunda farkındalık meydana getirilebilirse, sürdürülebilir turizm gelişimine ve doğa
korumaya verilen destek artacaktır.
c. Sosyo-Ekonomik Kaynaklar: Altyapı, insan kaynakları ve farklı ekonomik sektörlerin
bileşimini içermektedir. Bu konuda yapılacak envanter çalışması, birbiri ile bağlantılı birçok
farklı unsurlar içermesi ve bu unsurların turizm gelişimi için ilk bakışta kavranamaması
mümkündür. Bölgenin kalkınma potansiyelinde, sosyal ve ekonomik rekabet edebilirlik
unsurları büyük öneme sahiptir. Yerel nüfusun turizme yaklaşımı, turizm sektöründe çalışma
isteği gibi bazı unsurların turizm ile doğrudan ilişkisi bulunmaktadır.
Altyapı: Bir bölgenin turizmde rekabet edebilirliği ve kalkınma seviyesinin tespiti için altyapı
kalitesi önemli bir göstergedir. Altyapının kalitesi, yerel nüfusun hayat kalitesini ortaya
koymanın yanı sıra turizm gelişimi için de zorunlu bir şarttır. Alan, güvenli içme suyu,
donanımlı sağlık tesisleri gibi temel unsurları içermiyorsa turizm gelişimi asla başarılı
olamayacaktır. Altyapının farklı unsurları için şartlar, kalite ve gelecekteki durum
değerlendirilmelidir. Kaynak halihazırda turizm için mi kullanılmaktadır? Sorusu hem
kaynağın turizm gelişimi için önemi konusunda hem de kaynak kalitesi hakkında göstergeleri
ortaya koyabilmektedir.
-
Su kaynaklarına yönelik etütler; kaliteli su kaynağının sağlanması, su kaynağının
sürdürülebilir kullanımı ve su çıkarmanın çevresel etkisini de içerir.
-
İletişim ağına yönelik etütler; turistlerin refahı ve turizm gelişimi için önemli olan cep
telefonları da olmak üzere telefon ve internet ağlarının kalitesine yönelik etütleri
içermektedir.
-
Sağlık hizmetlerinin; kalite, miktar ve coğrafi dağılımı son derece önemlidir.
-
Güç kaynaklarına yönelik etütler; elektrik şebekesi, ısınma ve yemek pişirme için enerji
kaynaklarının varlığı önemlidir. Her ne kadar resmi standartlara göre planlansa ve tehlike
içermese de turistler nükleer santrallerin yakınında konaklamamaktadır.
-
Su ve toprak kirliliği etkisi olan atık su sistemleri önemli olup, bölgeye gelen turistlerin
sayısı ile meydana gelecek atık su miktarı da dikkate alınmalıdır.
-
Katı atıkların düzenli depolaması toplum için olduğu kadar çevre için de önemlidir. Katı
atıkların görüntü kirliliğine de yol açması ayrı bir menfi etkisidir.
9
KÜTAHYA İLİ
-
Yol ağlarının durumu; çoğu turistin tercihlerini yaparken en önemli etkendir.
-
Güvenlik; kamu güvenliğini ve asayişi sağlamak turist güvenliği gibi unsurlar önemli
olmaktadır. Aşırı kar yağışı, kanyon veya dağ kurtarma timlerinin olup olmaması da çok
önemlidir.
-
Politik istikrarsızlık ve suçlar; turist için caydırıcı etki yapmaktadır.
İnsan Kaynakları; Bir bölgenin insan sermayesini ifade eden bu unsur, turizm gelişiminde
anahtar etmenlerden biridir. İnsan kaynakları hem hizmeti hem de manevi nitelikteki kültür
ve kimliği oluşturmaktadır.
İnsan kaynaklarına ilişkin etütler aşağıdaki unsurları içermelidir;
-
Yöre halkının nüfusu,
-
Göç vb. eğilimler,
-
Demografik yapı,
-
Aktif nüfus ve yapısı, eğitim seviyesi, potansiyel bilgi ve beceriler, açık fikirlilik, geleceğe
odaklanma, çalışma ahlakı,
-
Yöreye özgü geleneksel ekonomik faaliyetleri ve yöresel sanatları yapabilme,
-
Turizm gelişimine ilişkin tutum, misafir severlik duygusu, hizmete yönelim,
-
Sosyal tutarlılık, esneklik, mevcut sosyal ilişkilerin kalitesi ve aralarındaki işbirliğini içeren
sosyal yapı,
-
Yerel kurumlar, idareler, yönetişim, bürokrasiden kaçınma vb. hususlarla finansal
kaynaklar ve yönetimleri,
-
Alanın kültürü ve kimliği, alanda etkin görev alacak kişilerin ortak değerleri, ilgileri,
yaklaşımları, algılama şekilleri, özel ilgi ve becerileri, özgün gelenekler, o topluma ait olma
ve o toplumda yaşamaktan onur duyma gibi durumları içerir,
-
Farklı ekonomik sektörler; söz konusu coğrafi bölgeye ve ile yoğunlaşma durumları, firma
sayısı, ölçeği, ortalama karlılık, geleceğe yönelik bakış açısı, pazarları ve dış ilişkileri,
sektörler arası işbirliği son derece önemlidir, tüm sektörler turizm sektörü ile ilişkili
olabilmektedir.
Kaynak analizinin sonuçları; sürdürülebilir turizm yönetimi ve kalkınmada sermayeyi
oluşturan kullanılabilir kaynaklara genel bir bakışı sağlamakla beraber, bölgenin mevcut
kalkınma
durumunu
ve
sürdürülebilirliğini
değerlendiremeye
yönelik
bir
resim
10
KÜTAHYA İLİ
sunmaktadır.
Analiz aynı zamanda; bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına yönelik bir
vizyon oluşturulmasını ve turizm gelişiminin diğer sektörlerle bütünleştirilmesini
sağlayacaktır.
2.2 TURİZM POTANSİYELİ
Yüksek değerlere sahip doğal ekolojik sahalar her zaman yüksek turizm potansiyeli içermezler;
- Bazı doğa parçaları araştırma yapan uzmanlara, iyi eğitimli ekoturistlere hitap etmektedir. Bu
alanlar sayıca az olduğu için de sınırlı bir turizm potansiyeli içerirler,
- Bazı doğal sahalar, erişim, güvenlik gibi nedenlerle turistler için elverişli olmayan yerlerde
bulunurlar,
- Ekolojik kaynakların kullanımlar karşısındaki duyarlılığı (taşıma kapasitesi), ziyaretçi
girişinde kısıtlamalara sebep olmaktadır,
Bir sahanın daha fazla turist çekebilmesi için ihtimalleri ortaya koyan turizm potansiyeli
önemli bir konudur. Turizm potansiyelinin tespiti için arz ve talebin ortaya konması gerekir. Bu
potansiyel sınırlıysa başarılı bir turizm girişimini başlatmak imkanı olmayacaktır.
Turizm ekonomik bir faaliyet olduğundan ancak turizm pazarında sürdürülebilirliği için bir
talebi karşılaması lüzumludur.
Turizme ilişkin motivasyon ve istekler değişkendir, kaynakların değeri aynı kalırken değişen
tüketici davranışları turizm potansiyelini etkilemektedir. Dolayısıyla turizm potansiyeli
tüketicinin bakış açısı (talebi) ile değerlendirilmelidir.
Turizm potansiyeline ilişkin veri toplarken, istatistiki veriler, anketler gibi yöntemlerle veri
elde edilebilir, ayrıca derinlemesine görüşmeler, katılımcı gözlemleme, olaylar üzerinde
çalışmalar ile veri elde etmek için kullanılan niteliksel araştırma metotları kullanılmaktadır.
Turizm potansiyeli için “turizm talebi” incelemesi aşağıdaki hususların tespiti ile yapılabilir;
-
Halen yapılan turizm,
-
Halihazırdaki turist miktarı,
-
Her bir ziyaretçinin günde harcadığı miktar,
-
Ortalama kalma zamanları,
-
Turist profili,
-
Dürtü analizi; hangi temel etmenlerin turistler için rol oynadığı,(doğa, kültür, sağlık, güneş,
11
KÜTAHYA İLİ
vb.)
-
Benzer bir il veya saha ile kıyaslama yapılması, milli veya milletlerarası bir il ile kıyaslama
yapılması ve neden o ilin tercih edildiği,
-
Gelecekte rakip olacak iller hangileridir, nedeni,
“Turizm arzı” incelemesinde ise aşağıdaki hususlar öne çıkmaktadır;
-
İlimizde bir uluslar arası havaalanı var mıdır veya yakın bir ilden yararlanma imkanı makul
müdür?
-
Alan ulaşım hangi araçlarla olur?(demiryolu, özel taşıt, genel taşımacılık, vd.), bunlara
yaklaşım nasıl olmaktadır (kötü, yeterli, iyi gibi),
-
Alana ulaşma durumu (kolay-rahat, çaba ile, zor ve tehlikeli)
-
İle gelmek için yabancı turistler ülkemizden vize alıyor mu?
-
Sahamızın istikrarlı bir yönetimi var mı?,
-
Güvenlik ve ulaşım açısından ne gibi problemler yaşanabilir?
-
Alt yapı incelemesi; taşımacılık ağı, yerel yolun durumu (toprak, asfalt), anayolla bağlantısı,
demiryolu ağı, yerel genel taşımacılığın yaygınlığı, program, ücretler, hat/duraklar, döngü
patikaları, patikalar, yollar, işaret levhaları, genel enformasyon levhaları, araç-otobüs park
kapasitesi, bilgi alma, tercüme kolaylıkları,
-
Yiyecek içecek ve barınma; restoran sayısı, restoranların sınıflandırılması (iyi-sayısı, orta
iyi-sayısı vb.)
-
Hangi standartta yiyecek sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü)
-
İl ve çevresinde ne tür barınma alanları var? (otel, hotel, yatak kapasitesi, rota üstü barınma
kulübeleri, bungalov, parkları, kamp alanı, diğerleri),
-
Hangi standartlarda barınma sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü),
-
İlinizin seçkin özellikteki doğal alanlarının özellikleri (sundukları ile tek mi?, biraz farklı
mı?, diğer seçkin özellikli yerlere benziyor mu?),
-
Alan turist gezi rotasına girecek şekilde turistlerin ilgisini çekebilecek diğer sahalara yakın
mı? (diğer çekici sahalara yakın, orta derecede potansiyel, düşük veya yakında böyle bir
potansiyel bulunmamakta),
-
İlin alanlarında yaban hayatı; (bayrak tür, ilginç diğer türler, temsil edici yaban hayatı,
12
KÜTAHYA İLİ
farklı yaban hayatı izleme aktiviteleri, yürüyerek, botla, gözlem noktası ile vb.),
-
Yaban hayatı izleme de tatmin edicilik durumu (garanti etme, genellikle, şans veya
mevsime bağlı),
-
Bölgedeki önemli yaban hayatının tanımı,
-
Yardımcı tesislerin durumu (rekreasyonel, spor, diğer; durumu:kötü-yeterli-iyi),
Kaynakların turizm potansiyelinin değerlendirilmesi;
-
doğal değerler: (sahiller, sahil kayalıkları, kumullar, dağlar, ormanlar, korunmuş izole
olmuş alanlar, şelaleler, göller, nehirler, mağaralar, yaban hayatı, hayvan-kuş, deniz
canlıları, iklim, diğerleri),
-
kültürel değerler; (tarihi binalar, tarihi yerler, anıtlar, arkeolojik yerler ve koleksiyonlar,
folklor ve gelenekler, el işleri, müzeler, sahne sanatları, sanayi mirası vb.)
-
Toplumun turizm potansiyeli; (insan kaynakları; aktif nüfusun büyüklüğü ve yapısı, eğitim
düzeyi ve profesyonel bilgi, beceriler, eğitimler, orijinal-karakteristik ve geleneksel
özellikleri, ekonomik faaliyetler-sanatlar profesyonel olmayanlar dahil, resmi olmayan bilgi
ve beceriler, turizm gelişimine yaklaşımlar, misafir severlik anlayışı, hizmet eğilimleri,
yerel kuruluş ve idareler ile yönetişim, alanın kültürü ve kimliği,
-
Ekonomik kaynakların turizm potansiyeli; (tarım, ormancılık, balıkçılık, sanayi ve diğer),
-
Altyapı; (su sistemleri, ulaşım ağları, sağlık imkanları, ulaşım terminalleri, enerji
kaynakları, kanalizasyon sistemleri, katı atık ve yok etme sistemi, caddeler/yollar, güvenlik
sistemleri vb.)
-
İş ve hizmet altyapısı; (fırınlar, kasaplar, bakkallar, süpermarketler, doğrudan satış yapan
çiftlikler, kiralık araç, servis istasyonları, taksiler, otobüsler, kiralık bisiklet, kiralık spor
malzemeleri ve bakımı, postaneler, bankacılık hizmetleri, doktorlar, dişçiler, eczaneler, kafe
ve restoranlar, atm’ler, bankalar, diğer iş ve hizmetler.)
Turizm Talebi; turizmin mevcut durumunun incelenmesi;
Ziyaretçi; boş zamanlarını geçirmek için bir yere gelen kişi olarak tanımlanabilir, turist ise
alanda bir veya daha fazla gece konaklamaktadır. Her turist bir ziyaretçidir, ancak her ziyaretçi
turist değildir. Dolayısı ile turist ve ziyaretçi sayılarının ayrılması gerekmektedir.
13
KÜTAHYA İLİ
Ziyaretçi ve turist ayrımı farklı talepleri sebebi ile yapılmak durumunadır, ayrıca her ikisinin de
farklı etkileri bulunmaktadır. Bir turistin ortalama harcaması alanda daha fazla zaman
geçirdiğinden, konaklamaya, ilave yiyecek ve içeceğe ödeme yaptığından genellikle daha
yüksek olmaktadır.
Turizme ilişkin mevcut durumun ortaya konabilmesi için;
-
Turist ve ziyaretçileri ayrı ayrı sayısı (yıllık, mevsimlik, aylık, haftalık, günlük),
-
Son on yılda turistlerin/ziyaretçilerin değişimi,
-
Ortalama kalış süreleri, konaklama ve ulaşım şekilleri önemlidir.
(Sürdürülebilir doğa turizm gelişme planımızda ana unsur turizm olduğundan;turizme ilişkin
veri kullanılamaz olduğu hallerde ikinci en iyi seçenek olarak ziyaretçilere ait verielr üzerinden
değerlendirme yapılması mecburiyeti doğmaktadır).
-
Turist başına ortalama harcama,
-
Grup hacmi ve düzeni,
-
Turistlerin ağırlıklı yaş grubu,
-
Yaptıkları faaliyetler,
-
Ziyaret edecekleri-ettikleri yere ilişkin seçimleri,
-
Memnuniyeti, deneyimleri ve para harcama şekilleri,
-
İkinci ziyaretlerin yüzdesi ve sayısı,
-
Kullanılabilir ilave veriler.
Talep incelemesinde ilimizi rakip olarak gördüğümüz veya bizimle rekabet eden benzer il
veya illerle karşılaştırmak faydalı ve yerinde olacaktır.
Turizm Arzı:
Konum Faktörü; Bir ilin başka turizm pazarları ile ilişkili olarak nasıl konumlandığını, bir
turistin alana ulaşmak için harcadığı zamanı, parayı/enerjiyi belirtir.
Bir saha ne kadar güzel olursa olsun, hedef grup tarafından kolayca ulaşılabilir değilse asla
başarılı bir turizm gelişimi sağlanamayacaktır. Yerel nüfusun değil turistin algılama durumu
14
KÜTAHYA İLİ
dikkate alınmalıdır. Örneğin bakir alanları ziyaret etmekten zevk alan ve ilkel patika yollarla
ulaşılan yerleri ziyaret etmek isteyen turistler için düşünülen uzak mesafeler için alanın sınırlı
sayıda turist potansiyeli olacaktır.
-
Uzun mesafeden gelen turistler için hava alanına uzaklık çok önemlidir,
-
Tur operatörlerinin çoğu havayolu ulaşımını zorunlu görmektedirler, bu sebeple bağımsız
turistler veya tur operatörleri hedeflenebilir,
-
Tren, otobüs veya özel araçlarla erişim de konum faktörleri içinde önemlidir,
-
Alana ziyaret iklim şartları açısından da kısıtlı imkanlara neden olabilir,
-
İle özgü yapılan bürokratik işlemlerin bıktırıcılığı da önemlidir, sık sık güvenlik birimleri
tarafından kimlik sorulmak, aranmak gibi,
-
Turizm arzında; işaretlemeler, doğru yönlendirmeler, bilgiye ulaşma kolaylığı da önem arz
etmektedir. Haritalar, broşürler, internet imkanı, kılavuz ve rehberler önemli bir arz
faktörüdür.
-
Yiyecek içecek sunumu ve konaklama arzı; Sunumun ürün ve hizmet kalitesi, hijyenik
standartlar, özgünlük/otantik, yöresel olması, yer ve ürünlerin çeşitliliği, ortam ve
konukseverlik önemlidir.
-
Restoranların sınıflaması önceden yapılırsa turist için kolaylık olacaktır.
-
Konaklama tüm türleri içerebilmelidir, ürün ve hizmetlerin kaliteli olması, özellikle
hijyeniklik konaklamada çok önemlidir.
Doğal Alanın Kendine Has Özellikleri; Doğal alanların değer yaratması, kırsal kalkınmada
rol oynaması beklentisi de son yıllarda öne çıkan bir görüştür. Doğal alanların alternatif kaynak
kullanımına dönüştürülmesi için yapılan baskılar sonucu tehdit altında olduğu yerlerde
devamlılığını sürdürebilmeleri, diğer alternatif kaynak kullanımları karşısında koruma ve
kullanma dengesinin uzun dönemli ekonomik değerinin gösterilebilmesine bağlıdır. Tabiat ve
kültürel miras, yaban hayatının gözlemlenmesi, yöreye özgü özellikler ve korunması gereken
öncelikli türler, doğa ile ilgili çalışan ve doğanın kıymetini bilen eko-turistler için son derece
önemlidir.
2.3 TAŞIMA KAPASİTESİ
- Belirli bir sürede ( yıl, ay, hafta, gün, saat ) bir bölgenin alabileceği ziyaretçi sayısı veya
15
KÜTAHYA İLİ
bölgenin kaynakları üzerinde istenmeyen veya planlanmamış etkilere sahip olmayan ve
sürdürülebilir kalkınmayı tehdit etmeyecek düzeyde bir alanda aynı anda bulunabilecek
ziyaretçi sayısı,
- Bir bölgenin, hayati önemde olduğu düşünülen değerleri, ekolojik süreç ve koşulları tehlikeye
atmadan ve sürdürülebilir kalkınma imkanlarını azaltmadan belirli bir süre boyunca
destekleyebileceği insan faaliyetlerinin (ağaç kesimi, avlanma, tarım) ve diğer etmenlerin (örn:
iklim değişikliği, kirlenme.vb.) baskısı,
- Ziyaret edilen bir alan veya tesisin sahip olduğu kaynaklar üzerinde koruma amaçlarını
tehlikeye atmadan, istenmeyen ve planlanmayan etkilere neden olmadan belirli bir süre (yıl, ay,
gün, an) boyunca alabileceği ziyaretçi sayısı şeklinde tanımlanmaktadır.
Taşıma kapasitesi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planında önemli bir
planlama aracıdır. Turizmin gelişimi ve korunmasında önemli bir kavramdır.
Taşıma
kapasitesinin analizi ve izlenmesi, yönetim kararları yönünden girdi sağlayacaktır. Taşıma
kapasitesi sayesinde kullanımı sınırlamak, en elverişli ziyaretçi sayısını tamamlayarak müspet
etkileri azamiye çıkartmak, olumsuz etkileri en aza indirmek mümkün olabilecektir. Kısaca
Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planındaki “sürdürülebilirlik” taşıma kapasitesinin aşılmaması
ile temin edilir.
Ziyaretçi sayısı ve etkinin büyüklüğü arasında doğrudan ilişki vardır. Ancak alan içinde tek
tehdit unsuru ziyaretçiler değildir. Doğa için önemli olan tehditlerin tümünün birleşik etkisidir.
2.3.1 Taşıma Kapasitesinin Elemanları;
Sosyal Taşıma Kapasitesi,
Turizm için yerel tolerans limitleri olarak tanımlanmakta olup yöre halkı üzerindeki olumsuz
etkilerinden ve ziyaretçiler ile yöre halkı arasındaki çatışmalardan kaçınılmasını içerir.Bu
unsurun turizm gelişimi içerisinde anahtar rolü vardır. Yöre halkı turizmi desteklemezse
kalkınma asla olmaz.
Yerel kabulü belirleyen temel etmenler, sosyal yapı ve kültürün hassaslığı, toplumun değişimin
üstesinden gelebilme yeteneği, turizmin algılanışı, yöre halkı ile ziyaretçilerin ilişkileri,
kullanıcı grupların davranışları, birbiri ile uyumu ve paydaş olmanın ekonomik ve toplumsal
faydalarıdır.
Ekonomik Taşıma Kapasitesi;
16
KÜTAHYA İLİ
Sürdürülebilir bir turizm gelişiminde turizm, ekonomik yapı ile bütünleşmiştir ve diğer
sektörleri de desteklemektedir.
Ekonomik taşıma kapasitesi; turizm gelişimini sağlayan bir yerel ekonomi ve yerel ekonominin
sürdürülebilirliğini sağlayan bir turizm gelişimi anlamına gelmektedir. Yani temel kıstas;
turizm gelişimi ile yerel ekonomi arasındaki sinerjidir.
Ekonomik taşıma önemli olan iki unsur; Beklenen faydaları temin etmek için asgari turist sayısı
ve ekonominin üstesinden gelebileceği azami turist sayısıdır.
Ekolojik Taşıma Kapasitesi;
Ekolojik taşıma kapasitesi, ziyaretçilerin/turistlerin ziyaret edilen alandaki ekosistemler, ikamet
yerleri ve canlı türleri üzerinde ortaya koyduğu ekolojik zararlardır. Burada, ekolojik
değerlerin, ziyaretçi akışlarının ve davranışlarının uzun süreli ve sistematik olarak izlenmesi ve
veri toplanması önemli olmaktadır.
İdari/fiziki Taşıma Kapasitesi;
Fiziki taşıma kapasitesi aynı anda ve belirli bir zamanda müşteri olarak alınabilecek ziyaretçi
sayısıdır. Bu kapasite, alana uygun insan sayısına, yani alanın büyüklüğü ve diğer fiziki şartlar
(doğal, coğrafi koşullar ve hava şartları) ile turizm altyapısının kapasitesine dayanmaktadır.
Burada temel göstergeler; kalabalık, kuyruklar ve trafik sıkışıklığıdır.
Fiziksel kapasite yönetiminin verimliliği ve etkinliği şu unsurlara bağlıdır;
-
Organizasyon kaynaklarının kapasitesi (insan ve ekonomik kaynaklar vb. gibi),
-
Ziyaretçi yönetiminin kapasitesi,
Bir sahanın ziyaretçi kullanımına/ turizm gelişimine karşı hassas olan kaynakları: Kırmızı liste
ve endemik türlerin habitatları, alanın savunmasız olan diğer kaynakları, göçe hassas türler,
Ziyaretçi yönetimi de dahil olmak üzere yönetim amaçları ve hedefleri: Genel bir doğa koruma
planı, amaçlar, hedefler ve doğa koruma politikası, tür koruma politikaları, bölgeleme sistemi,
izleme sistemi,
Ziyaretçiler/turistler, turizm gelişimi ve etkileri üzerine veriler; tüm güzergahlar, tesisler,
konaklama ve ziyaretçi/turist için olan etkinlikler ve detaylı haritalar, ziyaretçi sayısı,
özellikleri, akımları, ziyaretçi modelleri, etkinlikler ve mevsime bağlı özelliklere ilişkin bilgiler
vb., ziyaretçiler tarafından özel olarak gerçekleştirilen faaliyetler, ziyaretçi etkilerine ilişkin
17
KÜTAHYA İLİ
veriler, etkilerin izlenmesi ve değerlendirilmesine ilişkin yöntemler, ölçütler ve göstergeler.
Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknikleri ile bilgilerin gösterilmesi mümkündür.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi;
Psikolojik taşıma kapasitesi bir alanın belirli bir zaman diliminde ziyaretçi deneyimleri
üzerinde olumsuz etkilenmeye sebep olmaksızın kaldırabileceği maksimum ziyaretçi sayısıdır.
3.İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI
3.1 İLGİ GRUPLARI/PAYDAŞLAR
İlgi grupları, “belirli bir koruma ve sürdürülebilir kalkınma projesi ile ilgili olarak fayda
sağlayan, projenin içinde yer alan veya söz konusu projeden olumlu ya da olumsuz etkilenen
bireyler, gruplar veya organizasyonlar” olarak tanımlanabilirler.
Paydaşlar, bir problemi çözmek için sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ve amaçlarımıza
ulaşmak için güvenebileceğimiz kişilerdir.
İlgi gruplarının hepsi sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ortak değildir veya olmaları
gerekmez. Çünkü bir ortağın projeye olumlu bir bakışı, tutumu olmalıdır ve amaçlara ulaşmak
için işbirliği yapmalıdır.
Bazen bir ilgi grubu projeye olumsuz bakabilir ve hatta aktif bir tehdit bile olabilir, ilgi
gruplarını işbirliği yapılanlar haline getirmek onlara paydaş değeri verilmesi ile mümkün olur.
3.2 İLGİ GRUBU KATEGORİLERİ
Turizmde ilgi grupları;
-
Yöre halkı, kişiler ve kurumlar,
-
Alana dayalı ilin sorumlu yöneticileri,
-
Bölgesel yetkililer,
-
Ulusal yetkililer,
-
Turizm ofisleri, yerel turizm organizasyonları, konaklama ve hizmet sunanlar,
taşımacılar,
-
Turizmle ilgili sektörler,
-
Tarım, ormancılık ve balıkçılık gibi farklı ekonomik sektörlerin temsil edildiği ticaret
18
KÜTAHYA İLİ
ve sanayi odaları ve el sanatları ile ilgili birimler,
-
İşçi sendikaları, dernekler, STK’lar,
-
Eğitim ile ilgili birimler,
3.3 İLGİ GRUBU ANALİZİ
İlgi grubu analizi sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının ortaya konması ve
uygulamasında yer alan farklı taraflara ilişkin genel bir izlenim sahibi olabilmek, niyet okumak
için kullanılan bir araçtır. Yalnızca bir envanter olarak ele alınmamalıdır, sürdürülebilir doğa
turizmi gelişme planının planlanmasında potansiyel ortaklarımızın kimler olduğunu ve hangi
tarafla çelişkiler yaşayacağımızı bize bildirmektedir. Ayrıca projenin farklı seviyelerinde destek
temini için de son derece elverişli bir analizdir.
İlgi grupları analizine dayalı olarak sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının yönetiminden
sorumlu bir organizasyon oluşturulmalıdır.
Sürdürülebilir doğa turizmi gelişimi için, detaylı bir ilgi grubu analizi ilgi gruplarının;
-
Genel hedeflerini,
-
Turizmden beklediği faydaları
-
Turizmdeki rollerini tanımlamalıdır.
Bu süreç; şu adımlardan oluşur;
1. İlgi gruplarının tanımlanması,
2. Her ilgi grubunun çıkarlarının, önceliklerinin ve değerlerinin belirlenmesi,
3. Her ilgi grubunun davranışlarının belirlenmesi,
4. İlgi grubunun gücünün ve ilgi grupları arasındaki muhtemel koalisyonlarının gücünün
tahmin edilmesi,
5. İlgi gruplarının mevcut ihtiyaçlarının ne düzeyde karşılandığının değerlendirilmesi,
6. İlgi grupları ile birebir iletişimlerin başlatılması ve ilgi gruplarının güveninin
kazanılması,
7. Ortak menfaatler, sinerji ve başarı unsurlarının tanımlanması,
8. Paydaşların bir araya getirilmesi,
9. Ortak hedef ve amaçların ve onlara ulaşmak için gerekli olan stratejinin ortaya konması,
19
KÜTAHYA İLİ
10. Organizasyon çerçevesinin oluşturulması,
11. Uygulama (zaman çizelgesinin ve hedeflerin ortaya konması, iletişim organizasyonunun
oluşturulması, ilgi gruplarına somut sorumlulukların verilmesi.)
12. İzleme ve geri bildirimin yapılması
3.4 TOPLUM TEMELLİ YAKLAŞIM
Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planı’nın hazırlanmasında toplum temelli yaklaşım
uygulanması neticesinde;
-
Yöre halkı için sürdürülebilir geçim kaynakları ortaya koymak,
-
Toplulukların kendi yapılarını korumalarını teşvik etmek ve
-
Doğal alanların koruma hedeflerinde yerel faydayı oluşturmak mümkündür,
Toplum temelli turizmin en önemli özelliği, doğal kaynakların kalitesi ile alanın kültürel
mirasının bozulmamış ve turizmle güçlendirilmiş olmasıdır. Doğal çevre üzerindeki
olumsuz etkiler en aza indirilmeli ve yerel kültür korunmalıdır. Turizm, insanların kendi
yerel kültürlerini yaşatma ve değerlendirmeye teşvik etmelidir.
3.5 YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI
İlgi grubu analizine dayalı olarak, korunan alan ve çevresi için, Sürdürülebilir Doğa Turizmi
Gelişme Planını izlemek veya biçimlendirmek amacıyla, korunan alan yönetimi ve tüm ilgi
gruplarının resmi işbirliğine dayalı bir organizasyon oluşturulmalıdır.
Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planını uygulamak, desteklemek ve sorumluluklarını,
karar verme gibi hususları düzenler.
3.6 TARİHÇE
İlimizin 7000 yıl öncelerine kadar uzanan tarihi bir geçmişi vardır. Antik kaynaklar Ünlü
masalcı Esop’un doğduğu yer olarak Kütahya’yı gösterir. O çağlarda Kütahya’nın adının
Kotiaeon olduğunu sikkelerden biliyoruz; daha sonraları Seramonum adını alan İl’de o
günlerde de toprak kap çalışması yapılmaktaydı. İlimiz topraklarına yerleşen en eski halk
Friglerdir. M.Ö 12. yüzyılın sonlarında Anadolu’ya göç eden Frigler Hitit İmparatorluğu’nu
ortadan kaldırarak bölgeye hakim oldular. M.Ö. 676’da Kimmerler Frigya Kralı III. Midas’ı
20
KÜTAHYA İLİ
bozguna uğratarak Kütahya ve çevresine egemen oldular.
Alyattes’in Lidya Kralı olduğu dönemde Kimmer egemenliğini yıkan Lidyalılar
yönetimi ele aldılar. M.Ö. 546’da Anadolu’yu istila eden Persler Lidya ordusunu yenilgiye
uğrattılar. M.Ö. 334 yılında Biga Çayı yakınlarında, Makedonya’lı Büyük İskender, Pers’leri
yenerek bölgede üstünlük kurdu. Büyük İskender’in M.Ö. 323’de ölümü ile Kütahya ve yöresi,
komutanlarından Antigonos’a geçti. M.Ö. 133’de ise Roma egemenliği altına girdi. Bizans
döneminde piskoposluk merkezi olarak önemini koruyan Kütahya ve Kalesi, daha sonra
Anadolu Selçukluları’nın hakimiyetine geçti. 1078’de Anadolu Selçuklu Devletini kuran
Kutalmış oğlu Süleyman Şah, Kütahya’yı da ele geçirdi. 1097’de Haçlıların saldırısına uğrayan
Kütahya, kısa süren bir işgal döneminden sonra tekrar Türk hakimiyetine girdi. II. Kılıçarslan
kaybedilen diğer yerlerle birlikte Kütahya’yı da geri aldı.
1277’de
Anadolu
Selçuklu
Devleti’nin
dağılmasıyla
birlikte
bu
topraklar
Germiyanoğulları Beylerinin payına düştü. Son Germiyanoğlu Beyi II. Yakup’un akrabalık
kurduğu Osmanoğullarına bütün topraklarını ölümünden sonra bırakmasıyla Kütahya
Osmanlıların sancağı oldu.
1850-1851 yılları arasında Macar bağımsızlık hareketinin milli kahramanlarından Lajos
Kossuth şehrimizde konuk olarak kalmıştır. 1867’den itibaren Hüdavendigar vilayetine bağlı
bir sancak merkezi olan Kütahya, 2. Meşrutiyetten sonra bağımsız bir sancak olmuştur.
I. Dünya Savaşından sonra 17 Temmuz 1921’de Yunan işgaline uğrayan Kütahya Türk
ordularının 26 Ağustos 1922’de başlattığı Büyük Taarruzla makus talihini yenmiş ve sonsuza
kadar yaşayacak Türkiye Cumhuriyeti tarihinin Dumlupınar’da yazıldığı bir İli olmuştur.
Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün; “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri....”
komutunu verdiği yer olan Başkomutanlık Karargahı Kütahya Zafertepe Çalköy’dedir.
13 Temmuz 1766’da imzalanan dünyanın ilk toplu sözleşmesi Kütahya’da yapılmıştır.
Dünyadaki ilk borsa, Aizanoi antik kentinde kurulmuş olup, Çavdarhisar İlçemizdedir. Ünlü
seyyah Evliya Çelebi Kütahya’lıdır.
Atasözleri; bir ulusun yaşadığı doğa, iklim, sosyal koşullar, etnografı, iş aletleri, bitki,
hayvan, tarihsel olaylar, eski dinsel görüşler ve inanıştaki gelişmeler sonucu oluşan hayat
prensibi olacak fikir ve düşünceleri kıvrak zekayla bazen sert, bazen komik hallerde hüküm
21
KÜTAHYA İLİ
bildiren nesilden nesile aktarılan kısa, özlü, kalıplaşmış hikmetli cümleler olarak tanımı
yapılmıştır.
Kütahya, Ege bölgesinin "İç Batı Anadolu bölümünün" doğusunda, İç Anadolu'yu
Ege'ye, Marmara'yı Ege ve Akdeniz bölgesine bağlayan kara ve demiryollarının kavşağında yer
almaktadır. Korunan tarihi dokusu, doğal zenginlikleri ve yaşayan folklorik değerleriyle
Kütahya özellikli İllerimizden biridir. İlimizin yedi bin yıl öncelerine kadar uzanan tarihi bir
geçmişi vardır. Antik kaynaklar ünlü masalcı Ezop’un doğduğu yer olarak Kütahya’yı gösterir.
Binlerce yıl ötesinden süzülüp gelen bir yaşam ve uygarlık geleneğine sahip olan Kütahya,
adete bir açık hava müzesi hüviyetindedir.
Kent ve yöresi Hititlerden bu yana pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış. Bizanslılar
döneminin piskoposluk merkezi, Germiyanlılar döneminin başkenti, Osmanlılar döneminin
Anadolu Beylerbeyliği merkezi Kütahya tarihin her döneminde önemini koruyan bir kent
olmuştur. Kervansarayları, menzil haneleri, medrese, kütüphane, imaret, kilise, cami,
külliyeleri ve Mevlevihane’siyle döneminin ilim irfan ve medeniyet merkezlerinden biridir.
Kütahya’da esnaf teşkilatı, dünden bugüne Ahilik geleneğine bağlı birer eğitim ve kültür
merkezidir. Mevleviliğin de Anadolu’daki yayılma merkezlerinden biri olan Kütahya’da
tekkeler halk yaşayışını önemli ölçüde etkilemiştir. Kütahya insanı kanaatkar, sabırlı ve
geleneklerine bağlıdır. Çevresinde Kütahyalı için “Havası sert, insanı mert yerden” denir.
Kütahya’da gelenek, görenekler ahlaki değerler ve dinsel yapı güçlü bir kurum olarak
toplumsal yaşayış üzerindeki belirleyiciliğini korumaktadır.
Anadolu’nun her yanında kendine has folklorik özellikle bölgenin kültürünü
yansıtan giysileri vardır. İç Anadolu, Marmara ve Ege Bölgeleri kavşağında bir geçiş
noktasında bulunan Kütahya’da özellikle kadın giyimi Anadolu’nun başka hiçbir yerinde
olmayan bir farklılık ve zenginlik taşmaktadır.
Kütahya, Germiyan Beyliği ve Osmanlı saray giysilerinin etkisi altında en kaliteli renkli
ipek işleme, sim sarma gibi tekniklerle kadife, atlas, yünlü mantin kumaşlar üzerine işlenmiş
çok değerli kıyafetlere sahiptir. Anadolu’da düğün giysisi olarak bir veya iki çeşit giysi varken,
Kütahya’da Bindallı, Yolaklı, Dallı, Eğrimli, Çatkılı, Tefebaşı gibi çok çeşitleri vardır. Bunlar
da kendi içlerinde ayrıca üçetekli entari ve şalvarlı olarak ayrı türlere ayrılır. Giyilen elbise
22
KÜTAHYA İLİ
giyenin düğündeki durumunu, hangi taraftan olduğunu tanıtır.
Geçiş noktasında bulunan Kütahya’da erkek giyiminde de kendine özgü özellikler
vardır. Şehir merkezi ve ilçeler arasında farklılık görülmekte ilçeler çevre merkezlerden
etkilenmişlerdir. Merkezde kadın giyimindeki saray etkisi erkek giyimine de yansımıştır.
Karasal iklimin hüküm sürmesinden dolayı erkek kıyafetleri yünlü ve kalın koyu renk
kumaşlardan yapılmaktadır.
Tablo 1. Kütahya Merkez İlçe’de Bulunan Anıtsal Yapılar
ANITIN ADI
SOK/ MEVKİİ
Taşköprü
Soğukçeşme cad.
Soğukçeşme camii
Soğuk Çeşme Cad.
Mezarlık
Sultanbağı
Kırklar camisi
Kırklar cad
Çatalçeşmeli Ahi Arslan camii
Çukurçeşme Mescidi
Çukurçeşme
Durmuş çelebi Camisi ve haz.
Gediz cad.
Ahi Aslan camisi
Gediz cad.
Baldöken
Sultanbağı mez.
Kütahya Kalesi
Kalai Bala Camisi
Kütahya kalesi
Kadı Şeyh Mescidi
Kadı şeyh sok.
Koşut Evi
Börekçiler mh.
Dükkancık Mescidi
Börekçiler mh.
Şengül camisi ve haz.
Şengül sk.
Şengül hamamı
Şengül sk.
Kurşunlu camii ve mescidi
Börekçiler mahallesi Kurşunlu sok.
Paşam Sultan Türbesi
Kurşunlu sk.
Bola Efendi türbesi
Ulu Cami
Ulu Cami Cad.
Abdülvecid Bin Mehmet Türbesi
Ulu Cami Cad.
Hamam Kalıntısı
Gediz Cad.
Mevlevihane Dergahı
Kapan Dere sok.
Eydemir Hamamı
Eydemir Sok.
Balıklı Tekkesi
Kapan Deresi
Darul Kurra
Kara Sok.
23
KÜTAHYA İLİ
Karagöz Camisi
Karagöz Paşa sok.
Kurtuluş İlkokulu
Kurtuluş Cad.
Hıdırlık Mescidi
Hıdırlık
Deve Yatağı Camisi
Beşikkaya Sok.
Yakup Çelebi Mescidi
Mecitönü Sok
Yakup Çelebi Türbesi
Mecitönü Sok
Yeşil Cami
Hükümet Cad.
Servi Camisi
Servi Sok.
Saray hamamı
Hükümet cad.
Saray camisi
Mahvel sok.
Ahır Ardı Camisi
Spor sok.
Tayyare Şehitliği
Maltepe
Gümüşeşik Tekkesi
2 Nolu Gümüşeşik
Atatürk Anıtı
Hükümet binası önü
Şevelli Camisi
Tavşanlı Cad.
Gaybi Sultan Türbesi
Meydan Mah.
Cemalettin Sultan tekkesi ve Türbesi
Kemer Sok.
Dablak Mescidi
Dablak Sok.
Cemalettin Mescidi
Kemer sok.
Alemdar Sultan Tür.
L.H.Paşa Cad.
Şadırvan kalıntısı
L.H.Paşa Cad.
Nallı Med.Haziresi
L.H.Paşa Cad.
Ballıpınar Çeş.
L.H.Paşa Cad.
Çeşme ve Çamaşırlık
Domaç Sok.
Ulupınar Mescidi
H.Ahmet Cad
Aşağı kale
H.Ahmet Cad
Gavur Hamamı
Hamam Cad.
Ahi Evran Mezarlığı
Kütahya Kalesi Kuz.
Ahi Evran Türbesi
Yaylı Sok.
Hatuniye Sok.
Ballı Tekkesi Hazire
Balıklı Cad.
Havva Nine Türbesi
Karaağaç Köyü
Pir Ahmet Beşiri Türbesi
Sabuncupınar Köyü
Cami ve Hamam
Yoncalı
Çukurhan
Merkez
Teşvikiye Anıtsal Mezar
Teşvikiye Köyü
24
KÜTAHYA İLİ
ANITIN ADI
SOK/MEVKİİ
Evliya Efendi Türbesi
Ulu cami Cad.
Yardım Sevenler Der.
Ulu Cami Cad.
İshak Fakih Camisi
Hisarlı Ahmet Cad.
Ali İzzeddin Türbesi
Hisarlı Ahmet cad.
Kadidler Camisi ve çeşme
L.H.Paşa Cad.
Şen Kemer Hamamı
L.H.Paşa Cad.
Sadettin Camisi
Germiyan Cad.
Hal-Gedik Ahmet Paşa Bed.
Çemberciler Cad.
Küçük Bedesden
Kavaflar Çarşısı
Takvacılar Camii
Kavaflar Çarşısı
Pirinçhan
Pekmez Pazarı
Taş bina
Çemberciler Cad.
Sebil
Balıklı Cad
Molla Bey Camisi
Balıklı Cad
Mollabey Muvakkithanesi
Balıklı Cad
Şeyh Salih Efendi tekkesi
Balıklı Cad
Ş. Mehmet Efendi Türbe
Balıklı Cad
Analcı Mescidi
Kapan sok.
Vahit Paşa Kütüphanesi
Gediz Cad.
Saka Hane
Ulu Cami Cad.
Vacidiye Medresesi
Ulu Cami Cad.
Duvar kalıntısı
Poyraz Sok.
Eski Kütüphane
Gediz cad.
Hazer Dinarı Mescidi
Kapan Deresi Sok.
Menzilhane kapısı
Menzilhane sok.
Balıklı Hamamı ve Camii
Balıklı Cad.
Rüstem Paşa Medrese Kalıntısı
Balıklı Cad.
Ziraat Bankası
Cumhuriyet Cad.
Hıdırlık Altı Mezarlığı12
Hıdırlık
Behdi Çayı Taş Köprü
İki kuyulu sok.
Özbek Camisi
Mecidiye Mah.
Küpecik Camisi
Beht Sok.
Hatuniye Camisi
Mecidiye Sok.
Küçük Hamam
Cumhuriyet Cad.
Kürt Ali Paşa Cami
Cumhuriyet cad.
Kütahya Lisesi
Fuat Paşa Cad.
25
KÜTAHYA İLİ
Eski Hükümet Binası
Fuat Paşa Cad.
Baldöken
Eski Mezarlık
Zeryan Camisi
Şehitlik Cad.
Merkez Komutanlığı
Fuat Paşa Cad.
Site Camisi
Azot Sitesi
Musalla Mezarlığı 1.2
Meydan Mah.
Aslanbey Camisi
Kapanderesi sok.
Karadonlu Canbaba Tekkesi ve Türbesi
Karadonlu sok.
Karadonlu Mescidi
Karadonlu sok.
Alaaddin Camisi
Kobak Caddesi
Lala Hüseyin Paşa Camii
L.H.Paşa Cad.
2 Ad.Şadırvan
L.H.Paşa Cad.
Paşa Hamamı
L.H.Paşa Cad.
Cedid Mescidi
Domaç sok.
H.Ahmet Cad
Kilise
H.Ahmet Cad
Öksüzoğlan Camisi
Servi Sok.
Zafer Camisi
Zafer Sok.
Ahi Evran Camisi
Ahi Evran Sok.
Karapınar Camisi
Karapınar Mah.
Sarnıç
Kale İçi
Anasultan
Afyon yolu Üzeri
2 Ad.Türbe
Karaağaç Köyü
Özer Hamamı
Kemer Hamamı Yamı
Eski Askerlik Şubesi
Gümüşeşik Tekkesi
Merkez
18 Çeşme
Muhtelif Yerlerde
Kaynak:Kütahya Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Tablo 2. İlimizdeki Tescilli Taşınmaz Kültür Varlıkları
S.N
Yeri
1.
Merkez
YERİ
ADI
TESCİL K.ve T
Kütahya Kalesi
Merkez
17.07.1987/3552
2.
Köprüören Höyük
Köprüören Köyü
03.04.l990/l064
3.
Uluyol Höyük
Bölcek Köyü
16.01.1993/2918
4.
Seyitömer Höyük
Seyitömer Köyü
19.07.1985/1304
5.
İnli köyü Mağaraları
İnli köyü Asma kaya m.
28.10.1989/792
6.
İnli köyü mağaraları
İnli köyü Kaya Başı Mev
28.10.1989/792
26
KÜTAHYA İLİ
7.
Fındık Köyü Kaya Mağ.
Saburcupınar Fındık
03.04.1990/1064
8.
1 Nolu Orman Alanı
Sofça Köyü
08.10.1989/761
9.
Porsuk Barajı Kıyısı
Sofça Köyü Güneyi
27.01.1995/3996
10.
Kocataştepe
Sabuncupınar K.Batısı
27.01.1995/3996
11.
Kaya altı yerleşimi
Doğuluşah ve İnli K.ara.
27.01.1995/3996
12.
Fındık vadisi
Fındık K.Doğu ve güneyi
27.01.1995/3996
13.
Söğüt Nekropolü
Söğüt K. Güney doğusu
27.01.1995/3996
14.
Yeniceçiftliği yerleşimi
Yenice Ç.Güney Doğusu
27.01.1995/3996
15.
İncik Yerleşimi
İncik Köyü Güneyi
27.01.1995/3996
16.
Kayzer Kale
İncik -Çobanlar K. Arası
27.01.1995/3996
17.
Avren Önü yerleşimi
Azot Fabrikası Güneyi
27.01.1995/3996
18.
Haymana kalesi
Haymana köyü Batısı
27.01.1995/3996
19.
Deliklitaş Kalesi
Ovacık K.İnli M.Kuzeyi
27.01.1995/3996
20.
İnlice nekropolü
Ovaık K.İnlice M.Kuzeyi
27.01.1995/3996
21.
Panter Kale
Ovacık K.İnli M.Kuzeyi
27.01.1995/3996
22.
Malatça Höyük
Demirözü K. Kuzeyi
27.01.1995/3996
23.
Avdan Yerleşimi
Teşvikiye K. Güney b.
27.01.1995/3996
24.
Göçer kalesi
Göçer K. Kuzey Batısı
27.01.1995/3996
25.
Kangın Nek.ve Tümülüs
İncik ve Kangın K.arası
27.01.1995/3996
26.
Arnavut İni Yerleşimi
27.01.1995/3996
27.
Bozcahöyük
Aslanlı Köyü
27.06.1997/367
28.
Boztepe Höyük
Ortaca Köyü
27.06.1997/368
29.
Çançan Tümülüsü
Doğuaslan Köyü
23.01.1998/464
30.
Tilki Tepesi Y-Tümülüsü
Merkez Dereköy
23.01.1998/465
31.
Parmakören Höyüğü
Parmakören köyü
04.09.1990/1312
32.
Parmakören tümülüsü
Parmakören köyü
09.01.1998/442
33.
Balpınar Nekropolü
Parmakören köyü
09.01.1998/442
34.
Arlıkbaşı nekropolü
Yaylababa köyü
27.02.1998/496
35.
Kocaambar Tüm.ve Nek
Yaylababa köyü
27.02.1998/496
36.
Tekke Höyük
Yaylababa köyü
27.02.1998/496
37.
Tombaktepe Tümülüsü
Aslanlı Köyü
04.09.1990/1312
38.
Ballıçeşme Höyüğü
Ayvalı Köyü
03,07.1998/596
39.
Yenibosna Höyük
Yenibosna Köyü
07.05.1999/819
40.
Belkavak Tümülüsü
Belkavak Köyü
07.05.1999/821
41.
Küçük Höyük
İkizhöyük Köyü
03.07.1998/608
42.
Kıran Höyük ve Nekr.
Zığra köyü
03.07.1998/611
43.
Koca Höyük Tümülüsü
Siner köy
03.07.1998/607
44.
Yenice Tümülüsü
Yenice Köyü
03.07.1998/611
27
KÜTAHYA İLİ
45.
Elekli Nekropolü
Elekli Çiftliği
03.07.1998/598
46.
Kadıpınarı Yerleşimi
Kınık Köyü
01.08.1999/876
47.
Başdeğirmen yerleşimi
Eskiyüreğil Köyü
01.08.1999/877
48.
Tekke tepesi Höyüğü
Kızılcaören beldesi
02.08.1999/979
49.
Antik Taş ocağı
Enne Köyü
10.12.1999/1017
50.
Tepe Höyük
Gümüş Köy
23.06.2000/1162
51.
Gümüş Höyük
Gümüş Köy
10.12.1999/1014
52.
Belkavak Nekropolü
Belkavak köyü
01.08.1999/878
53.
Ambar Höyük
Yaylababa Köyü
10.12.1999/1015
54.
Söğütözü Yerleşimi
Yaylababa köyü
10.12.1999/l016
55.
Yoncalı Tümülüsü
Yoncalı Çiftliği Köyü
18.05.2001/1445
56.
Maltepe Höyük
Erenler Beldesi
13.4.2001/1419
57.
Koçak Tümülüsü
Merkez Koçak Köyü
04.09.2002/2069
58.
Uluköy Höyük
Merkez Uluköy
15.08.2002/2017
59.
Elmalı I Tümülüsü
Merkez Elmalı Köyü
04.10.2002/2143
60.
Elmalı II tümülüsü
Elmalı-Sevdiğin karaağaç
04.10.2002/2143
61.
Eski Mezarlık alanı
Karacaören-Erenler m.
04.0.2002/2143
62.
İnbolluk Nek
Ağızören köyü
29.11.2002/2211
63.
Sökmen yerleşimi
Sökmen köyü
29.11.2002/2212
64.
Gümüşköy nekropolü
Gümüşköy/harmanyeri
13.12.2002/2221
65.
Üyücek höyük
Elmacık köyü
10.01.2003/2240
66.
Hamamlık Yerleşimi
Eskiyüreğil Köyü
04.09.2003/2515
67
Başsaray Höyük
Kırgıllı Köyü
04.09.2003/2514
68
Yassıtepe Tümülüsü I
Geven Köyü
19.12.2003/2616
69
Gelinkaya Kalesi
Gelinkaya Köyü
19.12.2003/2617
70
Höyüktepe Nekropol ve Höyüğü-Ağızören Köyü
01.08.1999/880
71
Kıran Tümülüsü
Mustafalar köyü
24.10.2004/111
72
Yassıtepe Tümülüsü II
Geven Köyü
24.10.2004/110
73
Yassıtepe Tümülüsü III
Geven Köyü
24.10.2004/110
74
Yassıtepe Tümülüsü IV
Geven Köyü
24.10.2004/110
75
Civli Tümülüsü
Geven Köyü
24.10.2004/110
76
Avdan Mağara Yerleşimi
Avdan(Soğukçeşme) Ky.
12.02.2005/262
77
Yassıtepe Tümülüsü V
Geven köyü
24.08.2006/1372
78
Hıdırlık Tepesi
Merkez
26.01.2007/1684
79
Koçak
Koçak Köyü
28.08.2007/2133
Akçaköy Nekropölü
Akçaköy
07.05.1999/822
Höyüközü Höyüğü
Çayırbaşı Köyü
03.07.1998-600
1
2
Altıntaş
28
KÜTAHYA İLİ
3
Gecek Höyük
Gecek Köyü
03.07.1998-601
4
Hebilin Höyük
Yayla Köyü
09.01.1998-444
5
İnan Höyüğü
Altıntaş Merkez
10.12.1999-1030
6
Bozbay Höyük
Altıntaş Bozbay Mh.
10.12.1999-1029
7
Güllü Dede Tümülüsü
Altıntaş Mer.Ören Mev.
10.12.1999-1031
8
Gökçeler Höyük
Gökçeler Köyü
10.12.1999-1022
9
Gökçeler I Tümülüsü
Gökçeler Köyü
10.12.1999.1022
10
Gökceler II Tümülüsü
Gökçeler Köyü
10.12.1999.1022
11
Üç Höyük Höyüğü
Üç Höyük Köyü
10.12.1999-1028
12
Büyük Tümülüs
Üç Höyük Köyü
10.12.1999-1028
13
Orta Tümülüs
Üç Höyük Köyü
10.12.1999-1028
14
Küçük Tümülüs
Üç Höyük Köyü
10.12.1999-1028
15
Altıntaş Höyük
Altıntaş Köyü
10.12.1999-1027
16
Alibey Höyük
Alibey Köy
10.12.1999-1019
17
Yalnızsaray Höyüğü
Yalnızsaray Köyü
10.12.1999-1024
18
Çaltepe Kalesi
Altıntaş Merkez
28.03.1997-266
19
Kurucaova Yerleşimi
Oysu Köyü
03.07.1998-599
20
Abya Höyük
Pınarcık Köyü
03.07.1998-602
21
Bogaz Höyük
Pınarcık Köyü
03.07.1998-602
22
Sarıyer Höyük
Pınarcık Köyü
03.07.1998-602
23
Aykırıkçı Yerleşimi
Aykırıkçı Köyü
14.01.2000-1054
24
Tavşantepe Tümülüsü
Osmaniye köyü
19.07.1992-2619
25
Beşkarış Höyük
Beşkarış Köyü
10.10.1996-142
26
Genişler nekropolü
Genişler köyü
18.05.2001-1447
27
Osmanınağılı Antik T.Oc
Çakırsaz Köyü
26.06.2001-1535
28
Yalnızsaray mezarlığı
Yalnızsaray Köyü
28.09.2001/1618
29
Eren Höyük
Erenköy (Tatarmuhat)
07.12.2001/1687
30
Sevdiğin Höyük
Sevdiğin Köyü
08.03.2002/1797
31
Dedelik Nekropolü
Genişler köyü
15,08,2002/2016
32
Kılıçlanmış nekropolü
Yenikaraağaç köyü
04.10.2002/2144
33
Yenikaraağaç tümülüsü
Yenikaraağaç köyü
04.10.2002/2145
34
Asartepe Nekropolü
Saraycık Köyü
14.01.2005/202
35
Aşağıköy Nekropolü
Sevdiğin Köyü
11.06.2005/492
36
Aşağıköy Höyük
Sevdiğin Köyü
11.06.2005/492
Akalan tümülüsü
Karadiğin köyü
27.06.1997/369
2
Koru I tümülüsü
Karadiğin köyü
27.06.1997/369
3
Koru 2 tümülüsü
Karadiğin köyü
27.06.l997/369
1
Aslanapa
29
KÜTAHYA İLİ
4
Koru 3 tümülüsü
Karadiğin köyü
27.06.l997/369
5
Gavurdamı taş ocakları
Karadiğin köyü
27.06.l997/369
6
Taş Ocakları ve Atölyeleri
Göynükören Köyü
09.01.1998/448
7
Ortaca Höyük
Ortaca Köyü
03.07.l998/595
8
Değirmentepe Tümülüsü
Aslıhanlılar Köyü
18.5.2001/1450
9
Höyüktepe Höyüğü
Kureyşler Köyü
26.12.1996/235
10
Aktepe Nekropolü
Kureyşler Köyü
26.12.1996/235
11
Kepez I Tümülüsü
Ortaca Köyü
08.09.2001/1617
12
Kepez II Tümülüsü
Ortaca Köyü
08.09.2001/1617
13
Çalköy höyük
Çalköy
19.09.2002/2115
14
Ören Nekropolü
Adaköy
15.08.2002/2025
15
Yaka Nekropolü
Aslıhanlar köyü
15.08.2002/2025
16
Aslanapa höyük
Cumhuriyet Mah.
19.09.2002/2114
17
Taşlık Tümülüsü
Örenköy
04.09.2003/2519
18
Çukurca höyük
Çukurca Köyü
02.04.2005/335
19
Mezarlık
Nuhören Köyü
12.02.2005/265
20
Akçeşme Sarnıçı
Örenköy
11.06.2005/488
21
Siyalar Höyük
Haydarlar Köyü
11.06.2005/490
22
Ören Höyük
Örenköy
11.06.2005/489
23
Sağırlar Höyük ve Osmanlı M
Terziler
11.06.2005/491
1
Çavdarhisar Aizonai örenyeri
Çavdarhisar
2
Karabulut Nekropolü
Çavdarhisar karabulut mk.
3
Demirtepe Nekropolü
Hacıkebir beldesi
13.ll.1993/3516
4
Yığınçağıl tümülüsü
İlcikören köyü
02.08.1999/906
5
Tekke yerleşim ve nekropolü
İlcikören köyü tekke mevki
01.08,1999/886
Kocahöyük
Çiftlik köyü
03.04.1990/1064
2
Hamam Kalıntısı
Karaköy Ören mevkii
03.04.1990/1064
3
Anıtsal Roma Mezarı
Hisar Mah.
11.01.2002/1712
4
Yolarası Nekropolü
Yeşilköy
13.12.2002/2222
5
Dumandede Nekropolü
Tıraz köyü
13.12.2002/2217
6
Fındıcak Antik Kenti
Fındıcak Köyü
23.11.2006/1563
07
Erikli I. Derece Ark Sit
Erikli Akkaya Mah. Tandırlık
Mevki
23.11.2006/1564
Arpalı Köyü
03.04.1990/1062
1
1
Domaniç
Dumlupınar Nekropol Alanı
2
Cafergazi Tümülüsü
Dumlupınar Uşak Yolu üze
03.04.1990/1066
3
Kızılca tümülüsü
Kızılca köy mezarlığı içinde
24.01.2003/2272
4
Tepeköy yerleşimi
Kızılcaköy Tepeköy mevkii
24.01.2003/2272
30
KÜTAHYA İLİ
5
Ulualan Höyüğü
Dumlupınar Merkez
15.01.2004/2643
6
Yörük Mezarlığı
Dumlupınar Merkez
15.01.2004/2643
7
Allıören Höyüğü
Allıören Köyü
15.01.2004/2642
8
Ağaçköy Tümülüsü
Ağaçköy
15.01.2004/2642
9
Sümbültepe Nekropolü
Selkisaray Köyü
11.06.2004/2820
Maltepe Tümülüsü
Günlüce-Çiftlik Dam.Mevk
08.01.1996/35
2
Eskimezarlık
Köprücek köyü Karaçay Mevkii
08.01.1996/35
3
Damlıtepe Tümülüsü
Günlüce Damlıtepe Mevki
10.12.1999/1033
4
Baraklar Höyük
Esatlar Köyü
10.12.1999/1032
5
Avara Mağaraları
Esatlar Köyü
10.12.1999/1032
6
Örencik Asarı
Örencik Beldesi
14.01.2000/1056
7
Yarış Höyük
Yarış Köyü
23.06.200/1163
8
Subak Höyük
Subak Köyü
23.06.2000/1164
9
Eğrigöz Kalesi
Eğrigöz B. –Hisar Mah.
21.06.2002/1978
10
Kocakır Höyük
Çerte beldesi
24.10.2004/115
11
Günlüce An. Yerleş
Günlüce Beldesi
29.04.2005/384
Eski Gediz Ark Sit
Eski Gediz
2.07.1992/2581
2
Eski Gediz Ark Sit
Eski Gediz
2.07.1992/2581
3
Gökler Nekropolü
Gökler Beldesi
10.10.1996/146
4
Höyüktepe Tümülüsü
Yenikent Beldesi
9.01.1998/ 445
5
Karaardıç Höyüktepe
Ece Köyü
9.01.1998/ 446
6
Hasköy Yerl ve Nekro
Ece Köyü
9.01.1998/ 446
7
Doğan Koç Der.Yerleş.
Altıntaş Köyü
03.07.1998/603
8
Yardeğirmeni Nekrop.
Fırdan köyü
03.07.1998/604
9
Çamlıktepe Ark Doğal
Fırdan köyü
03.07.1998/604
10
Gümüşlü Nekropolü
Gümüşlü Köyü
10.12.1999/1034
11
Teytepesi Yerleşimi
Yağmurlar Köyü
01.08.199/ 883
12
Hoyratkaşı Höyük
Çeltikçi Köyü
02.11.2001/1662
13
Damtepe Tümü.
Eski Gediz
04.09.2003/2516
14
Damtepe Küçük Tümü.
Eski Gediz
04.09.2003/2516
15
Yardeğirmeni Nekropolü
Fırdan Köyü ( 2 pafta, 211 parsel )
03.11.2006/1532
16
Karamustafalar Höyük
Üzümlü Beldesi
22.12.2006/1650
Zincirli Köprü Yerleşimi
Yenipınar Köyü
08.01.1996/35
Hasanlar Yerleşimi
Hasanlar Bel.
20.06.2003/2434
Mozaikli Ev (1)
Karşıyaka Mh.
29.04.1991/1710
2
Hisar Höyük (1)
Naşa Beldesi
26.12.1996-237
3
Yel değirmeni
Kelemyenice Beldesi
03.07.1998-606
1
1
1
Emet
Gediz
Hisarcık
2
1
Simav
31
KÜTAHYA İLİ
4
Yel değirmeni (2)
Kelemyenice Beldesi
03.07.1998-606
5
Ankyra Antik Kenti
Boğazköy
10.02.1998/1039
6
Bahtıllı Kalesi
Bahtıllı Köyü
10.11.2000-1294
7
Hisarbey Kalesi
Hisarbey Beldesi
18.05.2001-1451
8
Akçaçeşme Yerleş.
Taşköy
18.05.2001-1451
9
Çağılarası Yerleşimi v
Taşköy
18.05.2001-1451
10
Balabanlar Nekropolü
Muradımlar Mh.
29.11.2002/2214
11
Üyücek Höyük
Hisarbey Kasımlar Mh.
20.06.2003/2432
12
Simav Kalesi
Karşıyaka Mh.
01.10.2004/46
13
Üyücek Höyük
Çitgöl Beldesi
24.10.2004-16
14
Kelemyenice Tümülüsü
Kelemyenice Beldesi
12.02.2005/263
15
Tarhana TepTümülüsü
Kelemyenice Beldesi
12.02.2005/264
16
Viranağzı Yerleşimi
Ahmetli Köyü
02.04.2005/336
Köytepesi Höyük
Başköy
03.04.1990/1064
2
Tavşanlı Höyük
Merkez
03.04.1990/1064
3
Tepecik Höyük
Tepecik Beldesi
03.04.1990/1064
4
Kuruçay Höyük
Kayı Köy
03.04.1990/1064
5
Gazelyakup Höy.ve N.
Gazelyakup Köyü
08.10.1989/792
6
Cambazın Tepe Tümü.
Köprücek Köyü
08.01.1996/36
7
Moymul Höyük
Moymul Köyü
10.12.1999/1037
8
Koparan Tümülüsü
Karacakaş Köyü
10.12.1999/1039
9
Baykuşluk Nekropolü
Karacakaş Köyü
10.12.1999/1038
10
Batak Çayır Tümülüsü
Kayı Köy
14.01.2000/1055
11
Örenköy Höyük
Ören Köy
12
Beyköy Höyük
Beyköy
01.08.1999/882
13
Göbel-Umarcık Yerle.
Göbel köyü
01.08.1999/884
14
Çamaşırlık yerleşim yer
Yağmurlu Köyü
13.04.2001-1424
15
Frig Kaya Anıtı
Köprücek köyü
15.08.2002/2011
16
Cümeyli yerleş. ve nek.
Köreken köyü
10.01.2003/2244
17
Köy önü yerleşimi
Karaşehir köyü
10.01.2003/2245
18
İkiçeşmeler Yerleşimi
Devekayası
20.06.2003/2414
19
Yel değirmeni Tümü.
Kayı Köy
19.12.2003/2614
20
Mozaikli alan
Tepecik Beldesi
18.07.2006/1335
21
İğneağzı Mevkii ÎII. Dr. Ark Sit
Eşen Köyü
17.01.2008/2438
1
Tavşanlı
GENEL TOPLAM: 225 ADET
32
KÜTAHYA İLİ
Kütahya’da Koruma Altındaki Sit Alanları:
Arkeolojik Sit Alanı: 222
Kentsel Sit Alanı: 2
Doğal Sit Alanı: 13
Tarihi Sit Alanı: 5
Kentsel Arkeolojik Sit Alanı: Diğer Sit Alanları (üst üste sit alanları): Arkeolojik ve Doğal Sit: 15
Tarihi ve Arkeolojik Sit: 1
Tarihi ve Kentsel Sit: 2
TOPLAM: 260
33
KÜTAHYA İLİ
3.7 KÜTAHYA İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
3.7.1. İlin Coğrafi Konumu
Konumu:
Kütahya, Ege Bölgesi’nin İç Batı Anadolu Bölümü’nde yer alır. İç Anadolu Bölgesi ile
denize kıyısı olan Ege Bölümü arasında geçiş alanıdır. Kütahya İli, 38 derece 70 dakika ve 39
derece 80 dakika kuzey enlemleri ile 29 derece 00 dakika ve 30 derece 30 dakika doğu
boylamları arasındadır. İlimiz 11.875 km²’lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının yaklaşık
%1,5’nu kaplamaktadır. Kütahya, kuzeyinde Bursa, kuzeydoğusunda Bilecik, doğusunda
Eskişehir ve Afyon, güneyinde Uşak, batısında Manisa ve Balıkesir İllerimizle çevrilidir.
Tablo 3. Kütahya İlinin Komşu İllere Uzaklığı
Komşu İller
Kütahyaya Olan Mesafe (km)
Afyon
97
Balıkesir
222
Bilecik
110
Bursa
178
Eskişehir
78
Manisa
193
Uşak
144
Kaynak: Kütahya İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği
34
KÜTAHYA İLİ
Şekil 1. Kütahya İli Haritası
Yeryüzü Şekilleri:
İçbatı Anadolu eşiği üzerinde yer alan Kütahya bölgesinin yüzey şekilleri bakımından
bariz karakterini, üzerinde bir takım dağ ve tepe dizilerinin yer aldığı muhtelif yükseltilerdeki
yaylalar ile bunlar içinde gelişmiş ovalar teşkil eder. Gerek dağ ve tepe dizileri, gerek çukur
sahalar, eşiğin genel karakterine uygun olarak kuzeybatı – güneydoğu istikametinde uzanırlar.
Kütahya yaylalarında farklı yükseltilerde iki kademe ayırt edilir. Bunlardan; alçak yaylalar
1000–1250 m’lere, yüksek yaylalar ise 1250–1450 m’lere tekabül eder.
35
KÜTAHYA İLİ
Şekil 2. Kütahya’nın Uzaydan Genel Görünüşü
Eşik üzerindeki başlıca dağ ve tepe dizileri, Kütahya ovasının hemen güneyinde yarı
kristalize kalker ve metamorfik şistlerden oluşan Yellice Dağı (1764 m) ve Gümüş Dağı (1901
m); kuzeyde, serpantinlerden meydana gelen Yeşil Dağ (1533 m) bölgenin batısında kısmen
yarı kristalize kalker, mermer ve kısmen de volkanik elemanlardan oluşan Türkmen Dağı (1829
m), güneyinde Murat Dağı (2312 m), Şaphane Dağı (2121 m) ve Batısında Eğrigöz Dağı (2312
m) ve bunların uzantılarındaki tepelerdir.
Alüvyonlarla kaplı bulunan Kütahya, Köprüören, Tavşanlı, Altıntaş, Aslanapa, Gediz,
Simav ve Örencik ovaları eşiğin alçak kısımlarını teşkil eder.
Gerek dağ ve tepe dizileri gerek çukur sahalar eşik üzerinde az yer tutarlar. Eşik büyük
kısmıyla neojen yaylalardan oluşmaktadır. Kütahya yaylaları Porsuk Nehri vetabileri ile
Kocasu tarafından derince parçalanmıştır. Yaylanın yüzeyi ile Porsuk Nehrinin tabanı arasında
100–150 m’lik seviye farkı vardır.
Kütahya Ovası deniz seviyesinden ortalama 930 m yüksekliğindedir. Ovanın kuzeybatı
36
KÜTAHYA İLİ
ucu ile güneydoğu ucu arasındaki uzunluğu 25 km kadardır. Kütahya Ovasının alanı ise 93
km2’dir.
Kütahya’nın akarsuları ise Kirmasti, Emet Çayı, Kocasu (Adırnaz), Simav Çayı, Porsuk
Çayı ve Gediz Nehri’dir.
Flora:
Söz konusu arazi flora bölgeleri düşünüldüğünde Akdeniz, Avrupa-Sibirya (Öksin) ve
İran-Turan fitocoğrafya bölgelerinin birbirlerine geçiş teşkil ettiği ve her üç flora bölgesine ait
bitkilerin bulunduğu, Kütahya İli sınırları içersinde yer almaktadır. Kütahya yöresinin doğu ve
alçak platolarında ve İç Anadolu’da step sahasının üzerinde karaçam ve meşe türlerinden ibaret
kuru orman alanları yer almaktadır.
Kütahya ve çevresinin bitki örtüsünü inceleyen DÖNMEZ (1972), karaçam (Pinus
nigra), meşe (Quercus cerris, Quercus infectoria, Quercus libani) türleri ile ardıçlardan oluşan
ormanların özelliklerini belirtmiştir. Araştırıcı, karaçamın, Yellice ve Gümüş Dağlarının
eteklerinde, özellikle doğuda yüksek plato sahalarında; meşenin ise, bu kütlenin batıya doğru
devamını oluşturan sahanın alt kesimlerinde baskın duruma geçtiğini bildirmektedir. Nitekim,
Yellice ve Gümüş Dağının kuzeyinde saçlı meşe (Quercus cerris) güneyinde ise genellikle ardıç
türleri (Juniperus excelsa, Juniperus foetidissima) ve meşe türleri (Quercus cerris, Quercus
infectoria, Quercus libani) bulunur. Ayrıca Gümüş Dağının kuzey kesiminde Fagus orientalis
toplulukları bulunur.
Yellice ve Gümüş dağlarının kuzey eteklerindeki alçak platolardaki kuru ormanlar
genellikle saçlı meşelerden ibarettir. Bu dağların güney eteklerindeki alçak platolardaki bitki
örtüsünün önemli bir elemanı da ardıçlardır. Juniperus excelsa ve Juniperus foetidissima daha
ziyade yarı kristalize kireçtaşları üzerinde yaygındır. Kütahya’nın kuzeybatı kesiminde
Sakarya’nın kolları boyunca (Ozandere vadisi), karaçam (Pinus nigra), mazı meşesi (Quercus
infectoria), maki elemanları ve çınar (Platanus orientalis) ve ılgın (Tamarix) görülür.
Kütahya Ovası ve çevresinde dağların kuzey yamaçlarının yüksek kesimleri ve vadi
içlerindeki yarı nemli karaçam ormanlarının dışındaki ormanların tahrip edildikleri alanlarda
meşe ve ardıçların hakim olduğu ormanlar bulunur. Kütahya Ovasındaki step alanıda, orman
37
KÜTAHYA İLİ
tahribi ile gelişmiştir.
İç Anadolu fitocoğrafya bölgesinin flora ve vejetasyonu konusunda 1930 lardan beri
çok sayıda araştırma yapılmıştır. Nitekim bölgede KRAUSNE (1926-1934), LOUİS (1939),
WALTER (1956-1962), BİRAND (1947-1954-1960-1970), ÇETİK (1963-1965- 1971-19751979-1985), AKMAN (1974-1976), USLU (1959-1970), AKMAN ve KETENOĞLU (19761979), KILIÇ (1979), KARAMANOĞLU (1964), HESKE (1955-1963) ve diğer araştırıcılar
çalışmışlardır. Bilhassa ÇETİK (1984)’in İç Anadolu’da çok sayıda ayrıntılı araştırmaları
vardır.
Bölgenin vejetasyonu; ot, ağaçlı step ve orman topluluğu olmak üzere üç ana
formasyona ayrılabilir.İç Anadolu’nun çevresindeki yüksek alanlar üzerinde ormanların tahribi
ile gelişmiş step alanları, karaçam ile karışım yapan meşe ormanları ve saf karaçam ormanları
bulunur. Meşe toplulukları, genellikle antropojen step alanlarında ve step ile orman arasında
geçiş zonunda bulunur.
Karaçam ormanları ise dağların genel olarak 1200 m’den yüksek kesimlerinde görülür.
Geniş alan kaplayan karaçam ormanları, kuzeybatıda Sündiken ve Sivrihisar Dağları, batıda
Kütahya-Afyonkarahisar hattının doğusunda Yazılıkaya Yaylası, Sandıklı ve Murat Dağlarında
yer almaktadır. Diğer kesimlerde karaçam ormanları parçalar halinde kalmıştır. Meşe ormanları
ve toplulukları plato yüzeylerinde kümeler halindedir.
38
KÜTAHYA İLİ
Tablo 4. Kütahya İli Orman Alanlarının İlçelere Göre Dağılımı
KORU
İŞLETME
MÜDÜRLÜĞÜ
NORMAL
(Ha.)
BALTALIK
BOZUK
(Ha.)
NORMAL
(Ha.)
BOZUK
(Ha.)
ORMANLIK ORMANSIZ
ALAN
ALAN
(Ha.)
(Ha.)
TOPLAM
ALAN
(Ha.)
DOMANİÇ
19.165,5
11.148,5
365,0
5.097,0
35.776,0
20.104,0
55.880,0
EMET
43.177,0
52.165,5
39,5
0,0
95.382,0
80.094,5
175.476,5
GEDİZ
47.414,0
22.100,5
0,0
5.064,0
74.578,5
69.130,5
143.709,0
KÜTAHYA
67.135,5
85.780,0
1.707,0
33.818,0
188.440,5 234.567,0
423.007,5
SİMAV
49.853,5
13.757,5
695,5
28.570,0
92.876,5
69.243,0
162.119,5
TAVŞANLI
68.926,5
48.004,5
706,0
8.043,5
125.680,5 69.329,0
195.009,5
TOPLAM
295.672,0
232.956,5
3.513,0
80.592,5
612.734,0 542.468,0
1.155.202,0
Kaynak: Kütahya Orman Bölge Müdürlüğü
ORMANLIK ALANLAR
KORU ORMANLARI
Bozuk
Koru
% 45
Baltalık
% 14
Koru
% 86
Normal
Koru
% 55
Şekil 3. Kütahya İlinin Orman Varlığı
Fauna:
Fauna zenginliği ve yaban hayatı doğa turizmini destekleyen en önemli ögelerden
birisidir. Fauna bakımından zengin alanlar özellikle fauna ve kuş gözlemcileri, doğa
yürüyüşleri tarafından tercih edilme sebebidir. Doğa turizminin yoğun olduğu bölgeler
incelendiğinde fauna bakımından daha zengin olduğu görülür.
İlimizde Türkmen dağında bulunan Kara akbaba ile Altıntaş ilçesi sınırları içersinde
Altıntaş YHGS bulunan Toy kuşu dünyada nadir olarak rastlanan türlerdir. Altıntaş YHGS
burada bulunan Toy kuşunun yaşam alanlarının korunması ve türün sahada mevcudiyetinin
39
KÜTAHYA İLİ
devamının sağlanması için 13546 ha büyüklüğünde bir alanda 16.10.2005 tarihinde ilan
edilmiştir.
Tablo 5. İl Genelinde Mevcut Kuş Türleri
LATİNCE ADI
TÜRKÇE ADI
DURUMU
Ciconia ciconia
Leylek
Göçmen
Accipiter nissus
Atmaca
Yerli
Buteo rifunus
Kızıl Şahin
Yerli
Aquila sp.
Kartal
Yerli-göçmen
Tetraogallis caspius
Urkeklik
Yerli
Alectoris chukar
Kınalı Keklik
Yerli
Cotumix cotumix
Bıldırcın
Göçmen
Scolopax rusticola
Orman Çulluğu
Göçmen
Columba livia
Kaya Güvecini
Yerli
Columba oenas
Gökçe Güvecin
Yerli
Columba palumbus
Tahtalı Güvecin
Yerli
Streptopelia turtur
Üveyik
Göçmen
Cuculus canorus
Guguk kuşu
Göçmen
Bubo bubo
Puhu
Yerli
Asio otus
Kulaklı Orman Baykuşu
Yerli
Otus scops
Cüce Baykuş
Yerli
Athena noctua
Kukumav
Yerli
Strix aluca
Alaca Baykuş
Yerli
Merops apiaster
Arı Kuşu
Göçmen
Picus viridis
Yeşil Ağaçkakan
Yerli
Dendrocopus syriacus
Alaca Ağaçkakan
Yerli
Dendrocopus major
Büyük Ağaçkakan
Yerli
Dendrocopus minor
Küçük Ağaçkakan
Yerli
Dendrocopus leucotos
Aksırt Ağaçkakan
Yerli
Ptyonoprogne rupestris
Kaya Kırlangıcı
Göçmen
Alauda arvensis
Tarla Kuşu
Yerli
Lullula arborea
Orman toygarı
Yerli
Motailla alba
Akkuyruksallayan
Yerli
Pycnonotus xanthopygos
Arap Bülbülü
Yerli
Prunella collaris
Büyük Dağ Bülbülü
Yerli
40
KÜTAHYA İLİ
Prunella ocularis
Sürmeli Dağ Bülbülü
Yerli
Prunella modularis
Dağ Bülbülü
Göçmen
Custicola juncidis
Yelpaze Kuyruk
Yerli
Regulus regulus
Çalıkuşu
Yerli
Muscicapa striata
Benekli Sinekkapan
Yerli
Saxicola torquata
Taşkuşu
Yerli
Monticola solitarius
Gökardıç
Yerli
Turdus merula
Karatavuk
Yerli
Parus sp.
Baştankara
Yerli
Sitta krueperi
Anadolu Sıvacıkuşu
Yerli
Sitta europea
Sıvacıkuşu
Yerli
Sitta neumayer
Kaya Sıvacıkuşu
Yerli
Certhia brachydactyla
Bahçe tırmaşığı
Yerli
Carduelis carduelis
Saka
Yerli
Carduelis spinus
İskete
Göçmen
Acanthis cannabina
Ketenkuşu
Yerli
Serinus serinus
Küçük İskete
Yerli
Passer domestricus
Serçe
Yerli
Passer hispaniolensis
Söğüt Serçesi
Yerli
Petronia petronia
Kaya Serçesi
Yerli
Stumus vulgaris
Sığırcık
Yerli
Garullus glandorius
Kestane kargası
Yerli
Pica pica
Saksağan
Yerli
Phyrrocorax phyrrocorax
Kırmızıgagalı Dağkargası
Yerli
Phyrrocorax graculus
Sarı gagalı Dağkargası
Yerli
Corvus corax
Kuzgun
Yerli
Corvus comix
Leş Kargası
Yerli
Corvus frugilegus
Ekin Kargası
Yerli
3.7.2. İlin Jeolojik Durumu
Kütahya İli’nin içerisinde yer aldığı İçbatı Anadolu Bölgesinde paleozoik, mesozoik ve
senozoik üst sistemlerinin değişik dönemlerine ait jeolojik birimler bulunmaktadır.
Kütahya ve çevresinde en eski kayaçlar devoniyen yaşlı gnays, muhtelif çeşit şist ve
mermerlerdir. Bu serinin üzerinde fosilli orta permiyen kalkerleri diskordans olarak gelir.
Mesozoik, yerleşme yaşı üst kretase olan ultramafik kayalarla temsil edilmiştir. Genellikle
41
KÜTAHYA İLİ
peridodit ve piroksenit bileşiminde olan ofiyolitik kütle bölgede allokyon birliği temsil eder.
Yer yer tamamen serpantinleşmiş durumda olan bu kayaçlar bölgede masif ultramafikler
halinde olup Murat Dağı civarında karmaşık bir durumda değişik litolojili kayaçları içinde
bulundurur. Ultramafik kayaçlar üzerinde ise çoğu silisleşmiş, karbonatlaşmış ve limonitleşmiş
bir örtü kayaç görülmektedir.
Tersiyer, temel kayaçlar üzerinde diskordan olarak bulunan miyosen ve pliyosen yaşlı
sedimanter kayaçlarla temsil edilmiştir. Miyosen, genellikle flüviyal karakterli, kaba taneli ve
ince taneli detritiklerden ibarettir. Miyosen detritikleri üst seviyelere doğru tüf katkıları içerir,
nihayet tüf ve aglomeralardan ibaret bir volkanik kuşak miyoseni pliyosenden ayırır. Arada
hafif açısal bir diskordans tespit edilmiştir. Pliyosen laküstr karakterli marn ve kireçtaşları ile
temsil edilir. Daha üstte yer alan ve geniş yayılım gösteren gevşek konglomeralar orta
pliyosenden daha genç bir yaştadır.
Kütahya çevresindeki kayaçların birbirleri ile olan stratigrafik ilişkileri aşağıdaki
çizelgede gösterilmiştir.
42
KÜTAHYA İLİ
AÇIKLAMALAR
Şekil 4. Kütahya İli Jeolojik Haritası
43
KÜTAHYA İLİ
3.7.3. İlin İklim Durumu
Kütahya İli deniz seviyesinden 930 m. yüksekliktedir. Kütahya'nın iklimi Ege, Marmara
ve İç Anadolu arasında "geçiş iklimi" özelliğini gösterir. İkliminde her üç iklim tipinin
özelliklerini görmek mümkündür. Sıcaklık şartları daha çok İç Anadolunun karasal iklim
şartlarını andırmakta ise de step ikliminin dışında kalır. Kurak iklim ile nemli iklim arasındaki
"geçiş iklimi" tipine girer.
Güneşlenme Süresi: İlimizde özellikle yaz aylarında güneşlenme süreleri fazladır.Uzun
yıllar ortalamasına göre toplam aylık güneşlenme süreleri haziran ayında güneşlenme süresi
321.1 saat, temmuz ayında güneşlenme süresi 298.6 saat , ağustos ayında 313.1 saat olarak
gerçekleşmektedir.
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
135.0
183.7
248.3
321.1
298.6
313.1
199.3
188.5
109.5
47.6
1.9
2.9
4.9
5.7
8.7
7.3
10.3
10.1
6.9
3.5
4.9
2.2
Aralık
Nisan
61.4
Şubat
54.4
Ocak
Met.Elemanlar
Mart
Tablo 6. Kütahya İli Güneşlenme Süreleri
Günlük ort.
Güneşlenme
süresi saat,
Aylık ort.
Güneşlenme şid.
cal/cm2.dk.
Kaynak: Kütahya Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
Sıcaklıklar: Kütahya' da ortalama sıcaklık ölçümleri aylara göre değişir. Yıllık
ortalaması 10,6 oC 'dir. Yüksekliği 1.000 m.’nin altında olan ovalar Kütahya'nın en ılıman
yerleridir.
Buralardan yaylalara ve dağlık kesime doğru girdikçe sıcaklık yavaş ve düzenli bir biçimde
azalma gösterir. Yıllık ortalama en yüksek sıcaklık 34.4 (oC) ile ağustus ayında en düşük
ortalama sıcaklık ise -10.6 (oC) ile ocak ayında gerçekleşmektedir.
Yağış Dağılımı: Kütahya'da yıllık ortalama yağış miktarı 568 mm'yi bulur. Ancak bu değer
44
KÜTAHYA İLİ
bazı yerlerde azalırken bazı yerlerde ortalamanın üzerine çıkar.
İlin genelinde yağışlar 400 ile 1.100 mm arasında değişir. Farklılığın en önemli nedeni
yükseklik farklarıdır.
En çok yağış alan yerler Gümüş, Yellice, Yeşil ve Türkmen Dağlarıdır. Alçak yaylalar
ile ovalık alanlar İlin az yağış alan kesimleridir. Bunların yağış ortalaması 400-600 mm
arasında değişir.
En yağışlı ay Aralık, en kurak ay Ağustos dur. Eylül ile birlikte yağışlar artmaya başlar
ve en yüksek seviyeye Aralık ve Ocak ayında erişir. Yağışların % 38,8 kış mevsiminde, % 29,4
ilk baharda, % 19,3 sonbaharda, % 12,5 yaz aylarında görülür.
Kütahya'nın rakımının yüksek oluşu ve kış sıcaklık değerlerinin düşük oluşu kar
yağışlarını olağan getirmektedir. İlimizde 19 gün kar yağışlı geçer. Kar yağışı en çok Ocak,
Şubat ve Mart aylarında görülür. İlin karla örtülü olduğu günler ortalaması 31 gündür.
En fazla yağış Domaniç’te, en az yağış da Tavşanlı’dadır. Karla örtülü gün sayısı 8-31
arasında değişmektedir. En yüksek kar kalınlığı 86 cm olarak Simav’da kaydedilmiştir
Tablo 7. Aylara Göre İlimize Ait Yağış Tür ve Değerleri
Ort. Kar Yağışlı Günler
7
4
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Nisan
Mart
Ocak
Şubat
Elemanlar
Mayıs
Meteorolojik
9
6
Sayısı
Ort. Kar Örtülü Günler
Sayısı
Aylık Maksimum Kar
5
7
6
18
29
21
17
14
12
Kalınlığı (Cm)
Aylık Donlu Günler
Sayısı
Ort.Sisli Günler Sayısı
1
12
8
18
7
45
KÜTAHYA İLİ
Ortalama Dolu Yağan
Günler Sayısı
1
Ort. Kırağılı Günler Sayısı
8
4
6
1
1
1
11
6
Kaynak:Kütahya İl Meteoroloji Müdürlüğü
Nem Miktarı:
Tablo 8. Yıllık Ortalama ve En Düşük Bağıl Nem
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Meteorolojik
Ocak
Aylar
31
27
8
13
11
17
10
11
11
22
22
17
80.4
73.1
65.7
66.2
55.3
66.3
59.0
50.7
60.0
78.3
63.8
77.0
Elemanlar
Aylık
Minimum
Nem
(%)
Aylık
Ortalama
Nisbi
Nem (%)
Rüzgar ve Basınç:
Genelde Kütahya' da hakim rüzgar yönü kuzeydir. Yıldız adı verilen kuzey rüzgarı her
yıl ortalama 2944 kez görülür. Bunu karayel (kuzeybatı) izler. Daha sonra lodos (güneybatı)
rüzgarı görülür. Ortalama rüzgar hızı 1,5 m/s' dir. Ölçülen en yüksek rüzgar hızı 22,7 m/s ile
karayele aittir.
46
KÜTAHYA İLİ
Tablo 9. Rasatlara Göre Tespit Edilen Rüzgar Değerler
Ortalama rüzgar hızı m/s
1.7
2.1
1.6
1.5
1.4
1.5
1.6
1.4
1.4
1.3
1.3
1.5
Yıllık
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Haziran
Mayıs
Nisan
Mart
Ocak
Şubat
Meteorolojik Elemanlar
Temmuz
Aylar
1.7
Kaynak : Kütahya İl Meteoroloji Müdürlüğü
Tablo 10. En Hızlı Esen Rüzgarın Yönü ve Hızı
Rüzgarın hızı m/s
15.0
S
18.1
12.4
NW
14.2
SSE
14.6
W
13.8
N
9.9
N
13.6
SSE
15.4
15.8
Aralık
SSW
Kasım
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
S
Ekim
SE
Eylül
Rüzgarın yönü
Mart
elemanlar
Şubat
Ocak
Meteorolojik
S
13.0
S
11.1
KÜTAHYA İLİ RÜZGAR GÜLÜ
N
NNW
NW
WNW
W
4000
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
NNE
NE
ENE
E
WSW
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
Şekil 5. Kütahya İli Rüzgâr Gülü
47
KÜTAHYA İLİ
Tablo 11. Fırtınalı Günler Sayısı
Yıllık
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
1,0
Haziran
Nisan
2,0
Mayıs
Mart
Şubat
Ocak
Aylar
Meteorolojik Elemanlar
Ortalama Fırtınalı Gün Sayısı
Rüz.Hızı (17,2 m/s)
Ortalama Kuvvetli. Rüz. Gün Sayısı
1,0
(Rüzgar Hızı; 10.8 – 17.1 m/s)
8,0 13,0 8,0
3,0
5,0
8,0
3,0
6,0
6,0
2,0
3,0
1,0 64,0
Tablo 12. Yerel Basınçlar
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Kütahya
Mart
(hPa)
Şubat
Buhar Basıncı
Ocak
Aylık ortalama
903.0
899.3
904.8
905.1
903.3
902.2
903.3
903.8
905.1
906.3
907.6
903.7
3.7.4. İlin İdari Durumu
Kütahya merkez ilçe ile birlikte 13 ilçeden oluşmaktadır. Bunlar ; Merkez, Altıntaş,
Çavdarhisar, Domaniç, Dumlupınar, Emet, Gediz, Hisarcık, Pazarlar, Simav, Şaphane,
Tavşanlı'dır. Kütahya'nın idari yapısı 50 belediye ve 579 köyden oluşmaktadır.
3.7.5. Nüfus
Türkiye’de sanayileşme süreci ile birlikte kırsal kesimden kentsel kesime büyük bir
nüfus hareketliliği yaşanmıştır. Bu süreci sanayileşmiş ülkeler geçtiğimiz yüzyılda yaşamış
iken ülkemizde 1950 yılından sonra göçler başlamış, 1960 yılından sonra Batı Avrupa
48
KÜTAHYA İLİ
ülkelerine işgücü göçü hızlanmış özellikle 1970 yılında meydana gelen Gediz Depreminden
sonra ilimiz Batı Avrupa ülkelerine önemli sayıda işçi göndermiştir. Ülkemizde nüfusun
artması ile birlikte oluşan işsizlik nedeni ile kırsal bölgelerden kentsel bölgelere önemli ölçüde
nüfus hareketliliği yaşanmıştır. İl nüfusu 2000 yılında 656.903 ten 2007 yılında 583.910’a 2012
yılında da 564264 de düşmüştür.
Tablo 13 Kütahya Nufus
Toplam
Erkek
Kadın
74.724.269
37.532.954
37.191.315
Kütahya - il nüfusu
564.264
279.162
285.102
Kütahya - il/ilçe merkezleri nüfusu
362.274
180.286
181.988
201.99
98.876
103.114
Türkiye - toplam nüfus
Kütahya - belde ve köyler nüfusu
Kaynak TÜİK -2012
Tablo 14 1927-2012 Yılları Arası Kütahya İli Nüfus Artış Hızı
Yıl
Nüfus
Yıllık nüfüs artış hızı %
1927
303.641
16,93
1935
347.682
6,9
1940
359.890
13,29
1945
384.625
18,93
1950
422.815
18,36 (*)
1955
330.978
21,07
1960
367.753
15,85
1965
398.081
20,01
1970
439.967
13,39
1975
470.423
11,03
1980
497.089
17,81
1985
543.384
12,36
1990
578.020
12,79
2000
656.903
2007
583910
2012
564264
Kaynak : İl Nüfus Müdürlüğü
49
KÜTAHYA İLİ
Tablo 15. Kütahya İli İlçelerinin Nüfusunun Yıllara Göre Değişimi
2000Genel Nüfus
2007 Genel Nüfus
İL VE İLÇELER Sayımı Kesin Sonuçları
Sayımı Kesin Sonuçları
Şehir
Toplam
Köy
Şehir
Köy
41.240 237.570
212.934
24.636
Toplam
Merkez
207.905
166.665
Altıntaş
25.271
6.375
18.896 20.316
5.976
14.340
Aslanapa
13.094
2.348
10.746 12.051
1740
10.311
Çavdarhisar
13.538
4.687
8.851 8.906
2.333
6.573
Domaniç
19.560
4.673
14.887 17.860
4.931
12.929
5.494
3.310
2.184 3.277
1.442
1.835
Emet
45.994
19.350
26.644 24.437
10.198
14.239
Gediz
77.483
19.375
58.108 54.259
18.728
35.531
Hisarcık
20.902
6.321
14.581 14.807
4.815
9.992
Pazarlar
12.409
5.455
6.954 7.087
2.979
4.108
103.763
28.415
75.348 76.210
25.677
50.533
Şaphane
11.715
4.671
7.044 7.697
3.262
4.435
Tavşanlı
99.775
47.224
52.551 99.433
55.240
44.193
Toplam
656.903
318.869
338.034 583.910
350.255
233.655
Dumlupınar
Simav
Kaynak : İl Nufus Müdürlüğü
1965-1990 döneminde 73 İlin 20’sinin aldığı göç verdiği göçten fazla olmuştur. Net göç
alan İllerin tamamı sosyo-ekonomik bakımdan gelişmiş batı bölgelerinde, göç eden İller ise
doğu, İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunmaktadır. Ülkemizde nüfus hareketlerinin
büyük çoğunluğunu kırdan kente göçler teşkil etmektedir. 1990 yılında Kütahya’nın verdiği
göç aldığı göçten fazladır.
Tablo 16. İlin Göç Durumu
2000 yılı daimi
2000 yılı daimi
ikametgahı
İkametgah
nüfusu
Kütahya
603 765
Aldığı göç
Verdiği göç
Net göç
Net göç hızı
38 553
39 617
- 1 064
-1,76
Kaynak : : İl Nufus Müdürlüğü
.
Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve Eğitim Gruplarına Göre Dağılımı
50
KÜTAHYA İLİ
Kütahya İli içerisinde yapılan sayımlar sonucunda elde edilen veriler aşağıdaki
tablolarda verilmiştir:
Tablo 17 Kütahya İlinin Yaş ve Cinsiyete Göre Nüfus Dağılımı
Yaş Grubu
Toplam
Kadın
Erkek
0-4
18.949
17.776
36.725
5-9
20.883
19.631
40.514
10-14
21.577
20.594
42.171
15-19
23.258
22.781
46.039
20-24
38.001
26.161
64.162
25-29
25.700
23.155
48.855
30-34
21.594
21.817
43.411
35-39
19.691
20.634
40.325
40-44
19.614
20.525
40.139
45-49
19.616
19.845
39.461
50-54
17.571
17.372
34.943
55-59
14.206
14.761
28.967
60-64
9.828
11.474
21.302
65-69
9.355
10.843
20.198
70-74
7.370
8.675
16.045
75-79
5.346
6.867
12.213
80-84
2.801
3.544
6.345
85-89
667
958
1625
90+
140
330
470
TOPLAM
296.167
287.743
583.910
51
KÜTAHYA İLİ
İl ve ilçelerin Nüfus Yoğunlukları
Tablo 18. Kütahya İli’nin İlçelere Göre Nüfus Yoğunluğu
İl ve İlçeler
2000 Genel Nüfus Sayımı
Nüfus Yoğunluğu
Kesin Sonuçları
(1 km2 ye Düşen Nüfus)
Yüzölçümü km2
Toplam
Şehir
Köy
Yoğunluk
Merkez
237.570
212.934
24.636
2.461
96,5
Altıntaş
20.316
5.976
14.340
947
21,5
Aslanapa
12.051
1740
10.311
781
15,4
Çavdarhisar
8.906
2.333
6.573
200
44,5
Domaniç
17.860
4.931
12.929
536
33,3
Dumlupınar
3.277
1.442
1.835
276
11,87
Emet
24.437
10.198
14.239
1.096
22,3
Gediz
54.259
18.728
35.531
1.441
37,6
Hisarcık
14.807
4.815
9.992
373
39,7
Pazarlar
7.087
2.979
4.108
159
44,6
Simav
76.210
25.677
50.533
1.561
48,8
Şaphane
7.697
3.262
4.435
238
32,3
Tavşanlı
99.433
55.240
44.193
1.908
52
Toplam
583.910
350.255
233.655
11.977
48,7
Yüzölçümüne göller dahil değildir. Harita Genel Komutanlığından temin edilen 1/1.000.000
ölçekli haritadan hesaplanmıştır.
3.7.6. Ulaştırma
Karayolları:
İlde Karayolları 3. ve 14. Bölge Müdürlüklerine bağlı toplam 898 km karayolu ağı
bulunmaktadır. Devlet yolu ağı 475 km’dir. Bu yolların tamamı asfalttır. İl yolları ağı 423
km’dir. Bu yolların 430 km’si asfalt, 3 km’si parke yoldur. İl genelinde toplam köy yolu ağı
3.834 km olup, bunun 2.419 km’si 1. derece öncelikli yol, 1.415 km’si ise II. derece öncelikli
yoldur. Birinci derece öncelikli yolların 1.640 km’si asfalt, 759 km’si stabilize, 20 km’si
tesviye yoldur.
Ayrıca Afyon-Uşak üzerinden de İzmir
karayolu bağlantısı yoğun şekilde
kullanılmaktadır.
52
KÜTAHYA İLİ
Kütahya'nın Türkiye genelindeki tüm illerle karayolu bağlantısı vardır. Yolcu
taşımacılığı ildeki otobüs şirketleri ve çevre illere ait Kütahya'dan geçen otobüslerle
yapılmaktadır. Tüm ilçelerin il merkezine karayoluyla yolcu taşıyan otobüsleri vardır.
Şehirlerarası karayolu ulaşımı Kütahya Çinigar'dan sağlanmaktadır. Kütahya, Ankara'ya 311
km, İstanbul'a 360 km, İzmir'e 334 km, Antalya'ya 364 km. uzaklıktadır.
Tablo 19. Kütahya İli İlçelerinin Merkez İlçeye Olan Uzaklıkları
İlçeler
Merkeze Mesafe (km)
İlçeler
Merkeze Mesafe (km)
İlçeler
Merkeze Mesafe (km)
Merkez
-
Dumlupınar
82
Simav
144
Altıntaş
48
Emet
97
Şaphane
130
Aslanapa
40
Gediz
90
Tavşanlı
50
Çavdarhisar
60
Hisarcık
108
Domaniç
89
Pazarlar
127
Kaynak: Kütahya İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği
Şehir İçi Ulaşımı:
İlimizde günlük olarak hareket halindeki insan sayısı ortalama 74.000 kişidir. Toplu Taşıma
Araçları ile taşınan yolcu oaranı yaklaşık %77'dir Toplu Taşıma Araçları güzergahlarda ki
yoğunluğa göre 1 ile 15 dakika ara ile çalışmaktadır.
Havayolları:
İlimizde Alıntaş ilçesinde Afyon, uşak, Kütahya illeri ortak kullanımı için planlanan
Zafer Hava Limanı inşaatı tamamlanmış olup 25.11.2012 tarihinde açılışı yapılarak hizmet
vermeye başlamıştır.
Demiryolları:
Kütahya Gar Müdürlüğü 1933 yılında ilimize hizmet vermekte olup 1970 yıldaki Gediz
depreminde yıkılarak, mevcut binası 1972 yılında faaliyete geçmiş ve hizmet vermeye
başlamıştır. Konumu itibariyle kavşak notası olması Haydarpaşa-Denizli-İzmir-Ankara-Adana
ve güzergâhındaki İllerle bağlantısı sağlamaktadır.
53
KÜTAHYA İLİ
Tablo 20. Kütahya Gar’ından Kalkan Trenler
Güzergahı
Adet
Ankara
2
İzmir
3
İstanbul
4
Konya
3
Denizli
1
Afyon
5
Balıkesir
4
Haydarpaşa-Gaziantep
1
Adana-Diyarbakır
1
Diyarbakır-Eskişehir
1
Toplam
25
Kaynak:Kütahya TCDD Gar Müdürlüğü
3.7.7. Turizm
Ege Bölgesinin İç Batı Anadolu bölümünde yer alan Kütahya doğal güzellikler
açısından oldukça zengindir. Bu güzellikler güçlü bir çevre bilinci ile özellikle iç turizmin
hizmetine sunulmuştur.
Kütahya’nın turistik varlıkları; doğal değerler, tarihi değerler ve Kütahya Çinileri
olmak üzere üç bölüme ayrılabilir. Kent ve yöresi Hititlerden bu yana pek çok uygarlığa ev
sahipliği yapmış, bu uygarlıkların eserleriyle bezelidir. Frig Vadisinde kaya kiliseleri, kaya
mezarları, peri bacaları ve kaya anıtları,
Roma Antik Kenti Aizanoi’da, Zeus Tapınağı,
dünyanın ilk borsası, Mozaikli Hamamı ve Roma mimarisinde bir örneğine daha rastlanmayan
stadyum–tiyatro kombinasyonunu, Germiyan ve Osmanlı eserleri Osmanlı İmparatorluğunun
kurulduğu
Domaniç
yaylaları,
Başkomutan
Meydan
Muharebesinin
kazanıldığı
Dumlupınar’daki zafer alanları, Germiyan Sokak’taki tarihi Türk evleridir.Taşınmaz, kültürel
varlıklarımızın yarısı sivil mimariye ait örneklerdir. Kütahya ve Tavşanlı İlçemizde Koruma
Amaçlı İmar Planı uygulanmaktadır. Kütahya kent kültür kimliğinin korunması, anıtsal
mimariye ait örneklerin restorasyonu ve tarihi çevre koruma ve düzenleme çalışmaları
yapılmaktadır. Bunun en iyi örneği Germiyan Sokağı’dır. Kütahya ili 2011 yılında 201.000 ,
2012 yılında 408.000 turist ağırlamıştır.. Turist sayısının artırılması için özellikle sağlık turizmi
54
KÜTAHYA İLİ
yatırımlarının önümüzdeki dönemde öncelik kazanacağı değerlendirilmektedir. İlimizde 7 adet
termal turizm merkezi bulunmaktadır.
Tablo 21. Konaklayan Yerli Yabancı Sayıları
Önceki Yıllarda Konaklayan ve Geceleyenlerin Toplamı (Yabancı)
Yıllar
2006
2007
2008
2009
Konaklayan kişi
Yabancı
875
1.789
1.514
1.898
Geceleyen kişi
Yabancı
1.395
1.831
3.284
5.083
2006
2007
2008
2009
Önceki Yıllarda Konaklayan Ve Geceleyenlerin Toplamı (Yerli)
Yıllar
Konaklayan kişi
Yerli
34.863
26.238
41.378
62.144
Geceleyen kişi
Yerli
48.116
37.434
60.730
87.630.
Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Tablo 22. Turizm İşletme Belgeli Tesisler
Tesis Adı
Sınıf
Oda
Yatak
Bulunduğu Yer
Erbaylar Otel
***
42
84
Kütahya -Merkez
Hotaş Otel
**
74
150
Kütahya-Merkez
TÜTAV Termal Otel
****
73
154
Kütahya-Merkez
Güral Harlek Termal
Özel Konaklama
98
200
Kütahya-Ilıca
7
16
Kütahya-Merkez
113
230
Kütahya-Merkez
442
904
Kütahya Geneli
Otel ve SPA
Ispartalılar Konağı
Tesisi
Özel Konaklama
Tesisi
GÇGRAND Çınar Otel
***
Toplam
Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Tablo 23. Turizm Yatırım Belgeli Tesisler
Tesis Adı
Sınıf
Oda
Yatak
Yatırım Tarihi
Bulunduğu Yer
Emet Resort Otel
*****
123
322
18.04.2008 11355
Kütahya- Emet
Hilton Garden Inn Otel
****
121
242
10.07.2008 11481
Kütahya – Merkez
Arslan Otel
***
64
128
25.08.2008 11561
Kütahya - Merkez
318
692
Toplam
Kütahya Geneli
Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü-2009
55
KÜTAHYA İLİ
İLİMİZDE TERMAL TURİZM MERKEZİ İLAN EDİLEN YERLER
1- Kütahya Gediz Ilıcası, 09.04.1987 tarih , 87/11608 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
Turizm Merkezi ilan edilmiş olup söz konusu merkezde fiziksel planlarla yaklaşık 2182
yatak kapasitesi öngörülmektedir.
2- Kütahya Muratdağı Kaplıcası, 19.04.1987 tarih, 87/11608 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
Turizm Merkezi ilan edilmiş olup söz konusu merkezde fiziksel planlarla yaklaşık 2475
yatak kapasitesi öngörülmektedir.
3- Kütahya Ilıca Harlek Kaplıcası, 19.04.1989 tarih 89/13900 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile Turizm Merkezi ilan edilmiş söz konusu merkezde fiziksel planlarla yaklaşık 2315 yatak
kapasitesi öngörülmektedir.
4- Kütahya Simav Eynal Kaplıcası, 19.04.1989 tarih 89/13900 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile Turizm Merkezi ilan edilmiş söz konusu merkezde fiziksel planlarla yaklaşık 192 yatak
5- Kütahya Emet Kaplıcaları, 17.10.1993 tarih 93/4833 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
Turizm Merkezi ilan edilmiş söz konusu merkezde fiziksel planlarla yaklaşık 6600 yatak
6- Kütahya Tavşanlı – Göbel Kaplıcaları ; 16.12.2006 tarih 2006/11354 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile Turizm Merkezi ilan edilmiştir
7- Kütahya Hisarcık – Esire Kaplıcaları ; 16.12.2006 tarih 2006/11354 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile Turizm Merkezi ilan edilmiştir.
Kültürel Aktiviteler ve Tesisler:
Kültürel etkinlikler ve festivaller Doğa turizmi açısından sonderece önemlidir.
Tablo 24. Kütahya İli Etkinlikler Takvimi
Etkinliğin Adı
Tarihi
Atatürk’ün Kütahya’ya Gelişi
24 Mart
Kütahya’nın Fethi ve Hıdırellez Şenlikleri
6 Mayıs
Simav Sünnet Şenliği
6-10 Mayıs
56
KÜTAHYA İLİ
Simav Hıdırellez Kutlaması
Mayıs Ay. 1, II, III. Pazar Günl
Çavdarhisar Hacıkebir Rahvan At Yarışları
17-18 Mayıs
Kütahya Evliya Çelebi Satranç Turnuvası
Mayıs Ayının 3. Haftası
Geleneksel EMOK(Endru Motosiklet Kulübü) Şenliği
Haziran
Simav (Kuşu Kasabası) Gözleme, Bazlama Günü
Haziran’ın İlk Haftası
Tavşanlı (Çukurköy) Şaban Dede Leblebi Festivali
27 Haziran
Domaniç Yağlı Pehlivan Güreşleri
Haziran’ın 3. Haftası
Şaphane Vişne, Kiraz Festivali
Haziran’ın Son Haftası
Pazarlar Altın Kiraz, Vişne Festivali
01 Temmuz
Çavdarhisar Kültür ve Turizm Festivali
17-18 Temmuz
Gediz Tarhana Festivali
01-07 Ağustos
Şaphane (Üçbaş Beldesi) Sarımsak Festivali
7 Ağustos
Kütahya Hıdırlık Uçurtma Şenliği
Ağustos’un 3. Haftası
Tavşanlı Linyit Kültür ve Sanat Şenlikleri (Tunçbilek)
22 Ağustos
Dumlupınar Zafer Haftası
26-30 Ağustos
Kütahya Sünnet Şöleni
Ağustos’un 4. Haftası
Simav Panayırı
25 Ağustos-5 Eylül
Altıntaş 30 Ağustos Kültür ve Sanat Etkinlikleri
28 Ağustos
Altıntaş Zafertepe Çalköy Beldesi
27-28-29 Ağustos
Kütahya’nın Kurtuluşu
30 Ağustos
Kütahya Dumlupınar El Sanatları ve Ticaret Fuarı
15-31 Ağustos
Emet’in Kurtuluşu, Bor Kültür ve Termal tur.Festivali
30 Ağustos-5 Eylül- Şenlikleri
Haymeana Anma ve Göç Şenlikleri
Eylül 1. haftası
Altıntaş Zafertepe Çalköy Beldesi
3 Eylül
Tavşanlı Kurtuluş Günü
4 Eylül
Simav’ın Kurtuluşu
8-16 Eylül
Hisarcık Emtia, Hayvan, Müzik, Eğlence Panayırı
Muharrem Ayının 10. Günü
Kütahya Aşure Günü
28 Ağustos
Müzeler:
Kütahya, müzeler açısından zengin bir İldir. Arkeoloji Müzesi, sahip olduğu eserler
açısından emsalleri arasında önemli bir yere sahiptir. Çini Müzesi, Türkiye ve dünyadaki ilk
olma özelliğine sahiptir. Kossuth Müzesi, tarihi değerinin yanı sıra etnografya müzesi olarak da
nitelenebilecek bir konumdadır. Ayrıca İlimizde Tavşanlı Belediye Müzesi ile Dumlupınar
Kurtuluş Savaşı Zafer Müzesi de bulunmaktadır.
Kütahya'da ilk Müze, Ulu Cami bitişiğindeki Umur-bin Savcı Medresesi'nde 1965
57
KÜTAHYA İLİ
yılında ziyarete açılmıştır. Etnografik ve arkeolojik eserlerin birlikte sergilendiği bu yapı, 1999
yılındaki
restorasyondan sonra Arkeoloji Müzesi olarak düzenlenmiştir. Bu müzede
sergilenen çiniler, yine 1999 yılında restore edilen ve Çini Müzesi olarak düzenlenerek
ziyarete açılan II. Yakup İmaretinde sergilenmeye başlamıştır.
Kültür ve Turizm
Bakanlığı'na ait ildeki diğer bir müze, 1982 yılında ziyarete açılan Kossuth Müzesi'dir.
Müzelerin koleksiyonlarındaki toplam eser sayısı 35.642tür. Bunların 10.520’si
arkeolojik, 3.562’si etnografik eserdir. 21.812 adet sikke ve 6 adet mühüre sahip müzede, 44
adet 18. yüzyıla ait Macarca kitap vardır. Kurumsal kütüphanesinin kitap mevcudu ise
1.269’dur.
Arkeoloji Müzesi
İl Merkezinde, Börekçiler Mahallesi Ulu Camii bitişiğinde Umur bin Savcı Medresesi
olarak bilinen yapıdır. Medrese binası 1314 yılında Germiyan Beylerinden Umur bin Savcı
tarafından yaptırılmıştır. Vacidiye Medresesi olarak da anılır. Kesme taştan inşa edilen yapının
girişi Selçuklu sanatının özelliklerini yansıtmaktadır. Kapıları kubbeli, orta mekâna açılan
dokuz küçük odası vardır. Müzede yer alan vitrinlerde Geç Miyosen döneminden itibaren
Paleolitik, Kalkolitik, Eski Tunç, Hitit, Frig, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı
dönemlerine ait eserler sergilenmektedir. Arkeoloji Müzesindeki en önemli eserlerden biri de,
Amazonlar Lahdi'dir. Çavdarhisar-Aizanoi'de yapılan kurtarma kazısında bulunan lahit, yüksek
kabartma tekniği ile yapılmıştır. Lahidin yan yüzlerinde Greklerle Amazonlar arasındaki
savaşları betimleyen yüksek kabartmalar vardır. Dünyada bulunan sayılı Amazon Lahitleri
içinde en sağlam durumda olanlarındandır. Müze 1965 yılında ziyarete açılmıştır.
Çini Müzesi
İl Merkezinde, Paşamsultan Mahallesi Ulu Camii yanında yer alan müze, Türkiye ve
dünyadaki tek çini müzesidir.
Germiyan Beyi II. Yakup Çelebi (1387 -1429) tarafından 1411 yılında yaptırılan
imaret, medrese, mescit, kütüphane ve hamamdan oluşan külliyenin imaret ve türbe bölümü,
Kültür ve Turizm
Bakanlığınca çini müzesi olarak restore edilip, 1999 yılında
ziyarete
açılmıştır.
58
KÜTAHYA İLİ
Kubbeli ve şadırvan orta mekâna, üç yönde kubbeli eyvan ile iki oda açılmaktadır.
Türbe bölümünde II. Yakup Bey’in çinili sandukası bulunmaktadır. Yıkılan Medresenin vakıf
kitabesi, müzenin giriş kapısının solunda yer alır. Müzedeki vitrinlerde, 14.y.y.’dan günümüze
kadar Kütahya ve İznik'te üretilen çini mimari elemanlar, çini kitabeler, çini vazo, tabak, pano
ve çiniden yapılma ev gereçleri kronolojik bir sırayla sergilenmektedir. Müzenin girişinde, son
Germiyan beyi II. Yakup Çelebiye ait Osmanlı Türkçesiyle yazılmış dünyanın en büyük ikinci
taş kitabesi bulunmaktadır.
‘‘Gök Şadırvan’’ olarak da bilinen müzede 13 Temmuz 1766 yılında fincancı ustaları ile
kalfalar arasında imzalanan tarihteki ‘‘İlk Toplu İş Sözleşmesi’’nin metinlerini görmek
mümkündür.
Kossuth Müzesi
İl Merkezinde, Börekçiler Mahallesi, Macar Sokakta bulunan 18. yüzyıldan kalma bir
Türk evidir. Halk arasında Macar Evi olarak bilinir. Macar özgürlük savaşının önderlerinden
Avukat Lajos Kossuth (1802-1894) ailesiyle birlikte 1850-1851 yılları arasında bu evde misafir
edilmiş ve Macaristan Anayasa tasarısını yine bu evde hazırlamıştır. Kossuth, BulgaristanŞumnu'dan başlayarak Türkçe bir gramer de hazırlamıştır.
Bahçe içinde yer alan ve sokağa penceresi olmayan ev, iki katlı ve yedi odalıdır.
Kütahya geleneksel ahşap mimari tarzındadır. Müze evde birinci katta selamlık, Türk yemek
odası, yatak odası, bitişiğinde çocuk yatak odası ve çalışma odası bulunmaktadır.
Çalışma odasındaki eşyalar Macarlarla ilgilidir. Üst kata ahşap bir merdivenle çıkılır.
Bu katta baş oda, aile odası ve anı odası olmak üzere üç oda bulunmaktadır. Baş oda misafir
59
KÜTAHYA İLİ
odası olup, camekan içinde Kossuth ile ilgili müzik aletleri, tütün kıyacağı tabaka vb. ile
Şumnu'dan başlayarak yazdığı Türkçe gramer kitabının kapak sayfasının fotokopisi
bulunmaktadır.
Aile odasında 18.yüzyıldan kalma bir piyano, ünlü Macar porselen yemek takımları,
bayanlara ait eşyalar ve Budapeşte'nin eski fotoğrafları bulunmaktadır.
Avukat Sadık ATAKAN tarafından düzenlenen evde, son 200 yılın en güzel çinileri
sergilenmektedir. Değerli çini ustalarının eserlerinin görülebildiği ev, geçmiş ile gelecek
arasında bir köprü oluşturmaktadır.
Özel Müzeler
ANADOLU KÜLTÜR SANAT VE ARKEOLOJİ MÜZESİ
İl Merkezinde, Kütahya Hava Er Eğitim Tugay
Komutanlığı
bünyesinde
Kültür
ve
Turizm
Bakanlığından alınan izinle kurulmuş olup özel
müze statüsündedir.Tugay ana girişi yakınındadır.
Eski
uçak
hangarının
düzenlenmesiyle
oluşturulmuştur. Müzede Kütahya Müzesinin taş
eserleri ile Müzenin kendisine ait arkeolojik
eserleri, sikkeleri, çinileri ve Kütahyalı sanatçıların yağlı boya tabloları sergilenmektedir. Müze
2005 yılında ziyarete açılmıştır.
kurulmuş
olup
bünyesinde Kültür ve Turizm Bakanlığından alınan izinle
özel
müze
statüsündedir.
Tugay ana girişi yakınındadır. Eski uçak hangarının düzenlenmesiyle oluşturulmuştur. Müzede
Kütahya Müzesinin taş eserleri ile Müzenin kendisine ait arkeolojik eserleri, sikkeleri, çinileri
ve Kütahyalı sanatçıların yağlı boya tabloları sergilenmektedir. Müze 2005 yılında ziyarete
açılmıştır.
60
KÜTAHYA İLİ
ANADOLU KÜLTÜR SANAT VE ARKEOLOJİ MÜZESİ
İl Merkezinde, Kütahya Hava Er Eğitim Tugay
Komutanlığı
bünyesinde Kültür ve Turizm
Bakanlığından alınan izinle kurulmuş olup özel
müze statüsündedir.Tugay ana girişi yakınındadır.
Eski
uçak
hangarının
düzenlenmesiyle
oluşturulmuştur. Müzede Kütahya Müzesinin taş
eserleri ile Müzenin kendisine ait arkeolojik
eserleri, sikkeleri, çinileri ve Kütahyalı sanatçıların yağlı boya tabloları sergilenmektedir.
Müze 2005 yılında ziyarete açılmıştır.
izinle
kurulmuş
bünyesinde Kültür ve Turizm Bakanlığından alınan
olup
özel
müze
statüsündedir.
Tugay ana girişi yakınındadır. Eski uçak hangarının düzenlenmesiyle oluşturulmuştur.
Müzede Kütahya Müzesinin taş eserleri ile Müzenin kendisine ait arkeolojik eserleri,
sikkeleri, çinileri ve Kütahyalı sanatçıların yağlı boya tabloları sergilenmektedir. Müze 2005
yılında ziyarete açılmıştır.
KENT TARİHİ MÜZESİ
Kent Tarihi Müzesi, Germiyan Sokakta bulunan
Kitabesinde 1912 yılında yaptırıldığı anlaşılan
Şapçızade
ve
Karaca
Konakları,
Kütahya
Belediyesi tarafından restore edilerek, Kültür ve
Turizm Bakanlığından alınan Özel Müze izni ile
Kent Tarihi Müzesi olarak açılmıştır. Bahçesinde;
dünya’da
Çini
Sanatının
merkezi
olan
Kütahya’mızın geleneksel ata sanatının üretim
aşamaları yer almaktadır”.Kent Tarihi Müzesi’nin zemin katında, tarih öncesi dönemden
başlayarak, Hitit, Frig, Roma, Bizans, Selçuklu, Germiyan, Osmanlı ve Türkiye
Cumhuriyetine
ait
bilgi,
belge
ve
fotoğraflar
bulunmaktadır.
Birinci katında Kütahya’da kaybolmaya yüz tutmuş mesleklerden olan demirci, bakırcı,
61
KÜTAHYA İLİ
kalaycı, keçeci, sepetçi, dülger, bıçakçı, semerci, nalbant, saraç, kunduracı gibi meslek
gurupları, bölümler halinde mankenlerle ve fotoğraflarla canlandırılmış olup, bunlara ait
aletlerin orijinallerine ait dükkanlar yer almaktadırİkinci katta ise, Kütahya’daki ev yaşamı ve
konaktaki odaların iç mekanları gelin, düğün, kına, selamlık, giysiler, yatak odası, mutfak ve
halı
dokumacılığı
gibi
günlük
hayat
canlandırılmıştır.
JEOLOJİ MÜZESİ
İl Merkezinde, Börekçiler Mahallesi,
Kapan çayı
kenarında, bugün aynı adı taşıyan Celal Efendi
Mescidi’nin (Şengül Camii) önünde bulunan tescilli
tarihi bir yapı olan Şengül Hamamı 16 y.y. dan
kalmadır. Kütahya’lı seyyah, ilim adamı, yazar ve halk
bilimci
Evliya
Çelebi
(1671
-1672)
yıllarında
Kütahya’yı ziyaretinde hamamlar arasında bu hamamı
da saymaktadır.
Restorasyondan sonra, bu tarihi
mekân, yerel ve ulusal ölçekte yeraltı zenginliklerinin tanıtılması ve sergilenmesi amacıyla
Kültür ve Turizm Bakanlığından alınan izinle Jeoloji Müzesi olarak 25.04.2008 tarihinde
ziyarete açılmış olup, Kütahya Belediyesine bağlı özel müze statüsündedir.
Küthya yeraltı ve yerüstü kaynakları bakımından son derece zengin bir ildir. Dünyada
bulunan 90 çeşit madenin 57 si Türkiye’de, bunun 35’i de ilimiz sınırları içinde
bulunmaktadır. Maden ruhsat sayısının en çok olduğu il olan Kütahya; Türkiye bor
rezervlerinin %50’sini, linyit rezervlerinin %7,6’sını ve seramik hammaddelerinin (feldspat,
kuvars, kaolin gibi) çeşit ve rezerv olarak çok önemli bir miktarını karşılaması; manyezit gibi
refrakter hammaddesinin de günümüzde üretildiği yegâne yer olması bakımından maden
sanayisinde
önemli
bir
yer
işgal
etmektedir.
Kütahya, bu maden kaynaklarına ilave olarak termal ve jeotermal kaynaklarıyla da çok
zengindir. Müzede, Eti Bor A.Ş, Eti Gümüş A.Ş, T.K.İ Seyitömer Kömür İşletmesi (SLİ),
Tunçbilek
Linyit
İşletmeleri
(GLİ),
Yıldız
Entegre
(Azot),
Kütahya
Manyezit
(Kümaş), Kütahya Belediyesi El Sanatları Üretim Merkezinde (Kestaş) üretilen süs taşları,
Kütahya Porselenin üretim aşamaları ve Şaphane’ de üretilen şap ürünlerini görmek
mümkündür.
62
KÜTAHYA İLİ
DUMLUPINAR KURTULUŞ SAVAŞI MÜZESİ
Kurtuluş
Savaşımızın
cereyan
ettiği
topraklar
üzerinde kurulan ve bu savaşın anısına yaptırılan
müze, Kültür ve Turizm Bakanlığından alınan bir
izinle 30 Ağustos 1997 tarihinde ziyarete açılmıştır.
Orman ve Su İşleri Bakanlığına bağlı özel müze
statüsündedir. Müzede Kurtuluş Savaşına ait çeşitli
silahlar,
kılıçlar,
fotoğraflar,
belgeler,
araç
ve
gereçler
sergilenmektedir.
TAVŞANLI BELEDİYE MÜZESİ
Kültür ve Turizm Bakanlığının izni ile 22.02.1989
tarihinde ziyarete açılmış olup, Tavşanlı
Belediyesine bağlı özel müze statüsündedir. Eski
Belediye Binası olarak kullanılan tescilli sivil
mimarlık örneği konağın ikinci katında hizmet
vermektedir. Yöreye ait etnografik ve arkeolojik
kültür ve tabiat varlıkları sergilenmektedir.
Mevcut Kütüphaneler:
DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ KÜTÜPHANESİ :
Dumlupınar Üniversitesi Kütüphanesi merkez kütüphaneden oluşmaktadır. Kütüphane
koleksiyonu 83386 basılı, 49000 e-kitabın yanı sıra 4340 adet süreli yayın, 340 adet aboneliği
devam eden süreli yayın, 2027 adet yüksek lisans-doktora tezi, 16 adet online veritabanı, 15
adet ulusal gazete ve yerel gazeteler ile 2000 civarında görsel-İşitsel materyalden oluşmaktadır.
Kütüphane koleksiyonunda yer alan kaynaklar AACR2 (Anglo American Cataloging
Rules 2) kataloglama kurallarına göre kataloglanıp, Dewey Onlu Sınıflama Sistemine göre
sınıflandırılarak
MARC
formatında
YORDAM
Kütüphane
Otomasyon
Sistemine
63
KÜTAHYA İLİ
aktarılmaktadır.
VAHİTPAŞA İL HALK KÜTÜPHANESİ:
Osmanlı sarayında Reis'ül Küttab olan, ancak bilinmeyen bir nedenden dolayı
azledilerek Kütahya' da oturmaya mecbur edilen Vahit Paşa 19.yy' ın ilk yarısında yetişen
devlet adamlarının en önemlilerindendir. 1809 yılında Kütahya' ya gelen Vahit Paşa 1811 yılına
kadar kütüphanesini kurar, 1812 yılından itibaren de halkın istifadesine sunar. Kütüphanenin
ilk kuruluş yeri Ulu Caminin son cemaat yerinin girişe göre sağ tarafa düşen küçük bir odadır.
Vahit Paşa, Kütahya' dan ayrıldıktan sonra da kurduğu kütüphanesine yardımını sürdürmüş,
Halep ve İstanbul' dan kitaplar göndermiştir. Kuruluş kataloğunda 900 kitap bulunan
kütüphane, kısa sürede 1200 cilde ulaşmış, Mevlevihane ve Molla Bey kitaplıklarının da ilavesi
ile daha da artmıştır. Türkiye'nin sayılı yazma eser kütüphanelerinden kabul edilmektedir.
Kütüphanede 3185 yazma, 5565 eski harfli basma ve 20.000 den fazla yeni harfli kitap
mevcuttur.
BELEDİYE MUSTAFA HAKKI YEŞİL KÜTÜPHANESİ:
Kütüphane Kültür Sarayının bir bölümünde güzel sanatlar galerisinin üst katında hizmet
vermektedir.
100.YIL ÇOCUK KÜTÜPHANESİ:
Vahit Paşa kütüphanesinin bir bölümü çocuklara ayrılarak yapılmış bir kütüphane.
TAVŞANLI ZEYTİNOĞLU KÜTÜPHANESİ:
Zeytinoğlu ailesi tarafından oluşturulmuş, Türkiye çapında nadir el yazma eserlerin de
bulunduğu kıymetli bir kütüphanedir.. Bunların dışında ayrıca: Gediz, Simav, Emet, Şaphane,
Altıntaş, Dumlupınar, Domaniç, Demirciköy, Çitgöl' de de birer kütüphane mevcuttur.
3.8. İLGİ GRUBU ve PAYDAŞ ANALİZİ
Kütahya’da 2012 yılı itibariyle doğa turizmi ile ilişkili 1 Federasyon , 27 kulup ve 9 dernek
bulunmaktadır (Tablo 25)
64
KÜTAHYA İLİ
Tablo 25. Kütahya’da Doğa Turizmi İle İlgili Faaliyet Gösteren STK’lar
Türü
Sayısı
Genel Amaçları ve Faaliyet Alanları
Dağcılık Kulubü
1
Dağcılık sporunu geliştirmek, doğa severleri bir
araya toplayarak dağcılık ve doğa yürüyüşü
aktiviteleri düzenlemek.
Bisiklet Dernekleri
3
Bisiklet sevenleri bir araya getirerek bisiklet
sporunun gelişmesi için çalışmalar ve aktiviteler
yapmak. Doğada bisikletle bilinçli ve sorumlu doğa
gezileri düzenlemek.
Avcılık ve Atıcılık
Dernekleri
24
Ekolojik dengeyi korumak, sağlıklı çevre ve doğal
yaşam bilincini pekiştirmek üyelerin fizik ve moral
eğitimini
sağlamak,
sosyal
ve
kültürel
gereksinimlerini karşılamak.
Avcılık,atıcılık ve
yaban hayatı koruma
federasyonu
1
Ekolojik dengeyi korumak, sağlıklı çevre ve doğal
yaşam bilincini pekiştirmek üyelerin fizik ve moral
eğitimini
sağlamak,
sosyal
ve
kültürel
gereksinimlerini karşılamak. Avcılık ve atıcılık
sporunu bilinçli faaliyetlerle geliştirmek..
Çevre Koruma
Dernekleri
6
Ülkemizin doğal ve kültürel mirasını korumak, bitki
ve hayvan türleri ile bunların doğal yaşam
alanlarının değerinin farkına varılmasını sağlamak.
Doğanın korunması konusunda toplumun
bilinçlendirilmesi için faaliyetlerde bulunmak.
Üniversite kulubu
2
Turizm ve el sanatlarının gelişmesini sağlamak.
TOPLAM
37
Kaynak: Kütahya Valiliği, İl Dernekler Müdürlüğü, 2012.
65
KÜTAHYA İLİ
4.
KÜTAHYA DOĞA TURİZMİ ARZI
4.1 KÜTAHYA nın DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ (DOĞA TURİZMİ ARZI)
Kütahya topraklarının % 53'ü ormanlarla kaplı olduğu için ilin her köşesi zengin doğa
güzelliklerine sahiptir. Bu güzellikler güçlü bir çevre bilinciyle korunmakta, günübirlik olduğu
kadar uzun süreli dinlenme ve kamp imkanları içinde faydalanılabilmektedir. Yayla turizmi için
önemli imkanları olan ilimiz, trekking için de aynı potansiyele sahiptir. Ancak İlimizde Doğa
Turizmi ekonomik olarak değer ifade etmekten çok uzaktır. Diğer turizm sektörlerinin
yeterince gelişmemiş olmasının bunda payı son derece fazladır. İlimize gelen yerli ve yabancı
turist sayısında son yıllarda artış görülmekle birlikte bunun ciddi bir turizm ekonomisi
oluşturduğunu söylemek güçtür. Doğa turizminin Kütahya da il ekonomisine katkı sağlayacak
bir sektör haline getirilmesi diğer turizm sektörlerinide içine alacak yoğun tanıtım
kampanyasına ihtiyaç göstermektedir.
İlimizde hali hazırda turizm faaliyetleri içersinde Doğa Turizmi yeterince yer
almamaktadır. İlde yaşayanlar günü birlik olarak hemen hemen her ilçede ve il merkezinde
bulunan ormanlık alanlardan piknik yapmak suretiyle doğayla başbaşa kalma ve günlük hayatın
stresisnden uzaklaşma imkanı bulmaktadır. Yayla olarak tabir edilen çok sayıda alan
bulunmakla birlikte tamamına yakınında iskan alanı bulunmamaktadır. Buralar genellikle
66
KÜTAHYA İLİ
Manisa-Salihli yöresinden gelen göçerler tarafından otlatma amaçlı olarak kullanılmaktadır.
Yalnızca Muratdağında Gediz belediyesi tarafından işletilen konaklamaya müsait yapılar
bulunmaktadır.
İlimizde bulunan Murat Dağı, Türkmen dağı , Yellice Dağı, Eğrigöz Dağı, Akdağ,
Şaphane Dağı, Gümüş Dağı, Simav Dağı Doğa Turizmi açısında potansiyel alanlardır. Bunun
yanınsıra Kütahya Merkez İlçe sınırlarında kalan kaya içersine oyularak oluşturulmuş eski
yerleşimlerin, kaya mezarların ve Nekrapollerin bulunduğu Frig Vadisi, Simav İlçesinde
Gölcük yaylasında bulunan Gölcük mesire yeri, DSİ ve İl Özel İdaresince yapılmış sportif
balıkçılığa uygun içme ve sulama amaçlı baraj gölleri ve göletler, Kayın Karaçam karışık
Meşcerelerin ve Kaşalıç tabiatı koruma alanının bulunduğu Domaniç Ormanları, Kütahya
Merkez ilçede bulunan Çamlıca ve Enne Barajı Tabiat Parkları, Ehrami Karaçam ve ebe çamı
önemli bir turizm potansiyeli oluşturmaktadır
4.2. Kütahya ilinin Doğa Turizmi (Arzı) Değerleri ve Bilinirlik
Değerlendirmesi
Bir bölge doğa turizmi alanları bakımından ne kadar zengin olursa olsun yöre halkının
kültürel çekiciliği ve turiste olan davranışları konusunda bilinçsiz olması doğa turizmi kaynaklı
gelişmeyi engeller. Bu sebeple belki de doğa turizminin tam da merkezinde yer alan yöre
halkının pazarlama teknikleri, turiste davranış biçimleri konularında eğitilmeleri ve
bilinçlendirilmeleri gerekir. Bu eğitim ve bilinçlendirmeler için yerel yönetimlerin diğer ilgili
kuruluşlarla işbirliği içinde olması gerekir.
Yerel halkın doğa turizmi kapsamında yapabileceği ticari faaliyetlerden bazıları:
• Ev pansiyonculuğu
• Yöresel ürünlerin yapımı ve pazarlanması
• Yerel rehberlik
• El sanatları ve el işi ürünlerin yapımı ve pazarlanması
• Yöresel yemeklerin yapımı ve pazarlanması şeklinde sıralanabilir.
Doğa turizminde doğal alanlarda tesis kurmak temel amaç olmamalıdır. Mümkün
olduğunca yerel olanaklar kullanılmalıdır. Doğal alanları bozmadan faaliyetleri artırıcı ve
kolaylaştırıcı bazı altyapı yatırımları yapılabilir.
Yemek, alışveriş, dinlenme ve eğlenme gibi bazı ihtiyaçları da mümkün olduğunca
yerel halka bırakmak doğa turizm amacına uygun hareket etme anlamını taşır. Özellikle
köylerdeki kültürel çekiciliklerin desteklenmesi ve görünür hale getirilmesi gerekir.
67
KÜTAHYA İLİ
4.3. Kütahya İlinde Doğa Turizmi Amaçlı Kullanılan ve Koruma Statülü
Alanlar
Korunan alanlar, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları,
doğal sit alanları, sulak alanlar, yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları, özel çevre koruma
bölgeleri ve benzeri koruma statüsü bulunan, biyolojik çeşitliliğin, doğal ve bununla ilişkili
kültürel kaynakların korunması ve devamlılığının sağlanması amacıyla ilgili mevzuata göre
tespit edilen ve yönetilen kara ya da deniz alanlarıdır.
Kütahya genelinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın kontrolünde olan 1 adet Milli Park,
2 tabiat parkı,1 tabiat anıtı, 2 tabiatı koruma alanı, 4 yaban hayatı geliştirme sahası,1 devlet
avlağı, 2 örnek avlak, 17 mesire yeri, bir kent ormanı bulunmaktadır.
Bu alanlardan doğa turizmi bakımından önemli olanlar olup özellikleri detaylı olarak alt
bölümlerde verilmiştir.
4.3.1. Kütahya İlindeki Milli Parklar
İlimiz sınırları içersinde Başkomutan Tarihi Milli Parkı Dumlupınar Bölümü
bulunmaktadır. Daha önce Kütahya ve Afyon illerine bağlı Mühendisliklerin sorumluluğunda
ki Milli Park, Orman ve Su İşleri Bakanlığı V. Bölge Müdürlüğüne bağlı olarak Başkomutan
Tarihi Milli Parkı Müdürlüğünün kurulmasıyla bu Müdürlüğün sorumluluğu altında
bulunmaktadır.
BAŞKOMUTAN TARİHİ MİLİ PARKI:
Yeni Türkiye Cumhuriyetini kurulmasına temel olan ve sonucu bütün dünyada derin
yankılar bırakarak tarihin akışını değiştiren Başkumandan Meydan Muharebesi, 26 Ağustos
1922'de Kocatepe'den başlamış 30 Ağustos 1922'de Dumlupınar'da Büyük Zafer elde
edilmiştir. Aziz şehitlerimin hatırasına 26.08.1992'de Büyük Taarruzun 70.yıldönümünde
Kültür Ve Turizm Bakanlığınca 137.000 şehidimiz anısına Kurtuluş Savaşımızın geçtiği
Zafertepe Çalköy,ve Dumlupınar'daki bu topraklar üzerine şehitlik, müze ve anıtlarla
donatılmıştır.Milli parktaki bu anıt, müze ve şehitlikler şunlardır:
Zafertepe Çalköyde; Zafer Anıtı (Başkumandan Meydan Savaşı Komuta Yeri), Şehit Sancaktar
Mehmetçik Anıtı, Yüzbaşı Harputlu Şekip Efendi Anıtı, Atatürk Anıtı, Dumlupınar İlçemizde;
68
KÜTAHYA İLİ
Atatürk Evi Müzesi, Dumlupınar Kurtuluş Savaşı Müzesi, Dumlupınar Şehitliği ve içinde;
Mehmetçik Anıtı, Şehit Baba-oğul Anıtı, Milisler Anıtı, Gazi Mustafa Kemal Paşa - İsmet Paşa
- Fevzi Çakmak Paşa (Üç Komutan Anıtı) bulunmaktadır.
DUMLUPINAR İLK HEDEF ANITI
Bu Anıt; Başkomutan Meydan Muharebesinde, Mustafa Kemal Paşa'nın
''Ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!.'' emrini verdiği karargâhın yeridir.
1964 yılında yapımına başlanmış,1968 yılında kısmen bitirilmiş, 26 Ağustos
1972 tarihinde ziyarete açılmıştır.
Anıt, Bronz Atatürk Heykeli, arka
planda betonarme bir anıtsal yapı, bronzdan süvari birliklerini canlandırır
rölyeften oluşmaktadır. Atatürk Heykelinin yüksekliği 4 metre, beton fon yüksekliği 12
metredir. Bu fon, yıldırım şerarelerini göstermekte olup, Başkomutan Meydan Muharebesini
sembolize etmektedir.
DUMLUPINAR ŞEHİTLİĞİ
Yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasına temel
olan ve sonucu bütün dünyada derin yankılar uyandırarak
tarihin akışını değiştiren Başkomutan Meydan Muharebesi
26 Ağustos 1922 günü Afyonkarahisar-Kocatepe'den
başlamış, 30 Ağustos 1922 de Dumlupınar'da büyük
zaferle sona ermiştir. Bu şehitlik Kurtuluş Savaşı boyunca
tüm cephelerde şehit düşen vatan evlatlarının anısına
Kültür ve Turizm Bakanlığınca yaptırılarak, Büyük Taarruzun 70. yıldönümü olan 30 Ağustos
1992 tarihinde büyük bir törenle ziyarete açılmıştır. Şehitlik;Üç Komutan Anıtı, Milisler Anıtı,
500 kişilik sembolik şehit mezarları ve kitabeleri, Şehit Baba Oğul Anıtı, Mehmetçik Anıtı,
Namazgâh ve Şadırvan’dan oluşmaktadır.
ŞEHİT BABA-OĞUL ANITI
Bu anıt; 1912 yılında daha oğlu
Mehmet 8 yaşında iken Balkan Savaşına katılmak
için köyünden ayrılan, daha sonra sırasıyla
Galiçya, Hicaz, Yemen, Kafkasya’da 11 yıl
cepheden cepheye koşarak çarpışan, Çetmili
69
KÜTAHYA İLİ
(Çetmi: Konya’ nın Taşkent ilçesine bağlı bir kasabadır.) Kara Ali Çavuş ve oğlu Onbaşı
Mehmed’in muhteşem destanını sembolize eder.Çetmili Kara Ali Çavuş, Anadolu’ da Milli
Mücadele başlayınca, Doğu Cephesinden Kurtuluş Savaşına koşmuş, Başkomutan Meydan
Muharebesinde 19 yaşındaki Alay Sancaktarı Mehmet Onbaşı ile karşılaşmıştır. Mehmet
Onbaşı, O’ nun 11 yıl önce bırakıp gittiği oğludur. Bu büyük asker, 31 Ağustos 1922 günü, 11
yıl sonra kavuşabildiği oğlunun kollarında şehit düşmüştür. Oğlu kahraman Onbaşı Mehmet de
9 Eylül 1922 günü İzmir’e giren birliğin başında şehit olmuştur. Anıt 30 Ağustos 1992 de
ziyarete açılmıştır.
MİLİSLER ANITI
Milli Mücadelede şehit düşen sivil vatandaşlarımızı sembolize eden
bir anıttır.
ÜÇ KOMUTAN ANITI
Milli Mücadelemizin üç büyük komutanı olan Atatürk, İsmet
Paşa ve Fevzi Çakmak anısına yapılmıştır.
MEHMETÇİK ANITI
Milli Mücadelede süngüsünü takmış düşman üzerine saldırmaya
hazır binlerce Mehmetçiğimizi sembolize eden bir anıttır.
70
KÜTAHYA İLİ
DUMLUPINAR ATATÜRK KARARGÂH EVİ
Kurtuluş Savaşı sırasında Gazi Mustafa Kemal'in,
karargâh olarak kullandığı bu ev aslına uygun olarak
yeniden yapılmış ve ’’Atatürk Karargâh Evi’’
olarak 30 Ağustos 2003 tarihinde ziyarete açılmıştır.
BÜYÜK ASLIHANLAR ÜÇ TEPELER ŞEHİTLİĞİ
30 Ağustos 1922 tarihinde yapılan
Başkomutan Meydan Muharebesinde,
Büyük Aslıhanlar Köyünde şehit düşen
Elazığ’lı Binbaşı Hacı Ömeroğlu Yusuf
Ziya, Diyarbakır'lı Üsteğmen Mehmetoğlu
Ahmet, Urfa'lı Teğmen Halil, İbrahimoğlu
Mustafa Hilmi ile beraber 42 Mehmetçik
anısına yapılmış olan şehitlik 1995 yılında
ziyarete açılmıştır.
ZAFERTEPEÇALKÖY ZAFER ANITI
Zafertepeçalköy'de Başkomutan Meydan Muharebesinin sevk ve idare edildiği 1181 rakımlı
tepede yaptırılmıştır. 1964 yılında yapımına başlanmış, 1968 yılında ziyarete açılmıştır. 30
Ağustos törenlerinin düzenlendiği yerdir. Çatılmış silahların uzaktan görünüşü ve alev alev
meşale hissini uyandıran Zafer Anıtı, asıl manası ile Kurtuluş Sava şımızı sembolize eder.
Anıtı bir bütün olarak meydana getiren değişik yöndeki
üçgen bloklar; milletimize gösterilen haksızlığa,
feverana, karşı milletimizin tek vücut halinde birleşerek
kazandığı 30 Ağustos Zaferini canlandırır. Anıt,
gelecek nesillere, Türk milletine karşı içte ve dışta
meydana gelebilecek kötü tesirler karşısında er geç
birleşerek zafere gidilebileceğini anlatan bir anıttır.
71
KÜTAHYA İLİ
ZAFERTEPEÇALKÖY ŞEHİT SANCAKTAR MEHMETCİK ANITI
Atatürk, 31 Ağustos 1922 günü muharebe meydanını gezerken şehitler arasında düşman
topçu mermisinin açtığı çukura gömülmüş bir sancaktar görür. Bu aziz şehit, toprağın üstünde
katılaşmış kolu ile sancağı dimdik tutmaktadır. Manzara karşısında duygulanan
Başkomutan, savaş sonrasında yapılacak Şehit Asker Anıtı için bunun sembol alınmasını
emreder. Atatürk, 30 Ağustos 1924 günü anıtın temel atma töreninde yaptığı konuşmada, bu
Anıtın taşıdığı anlam ve önemle ilgili olarak; ‘‘Hiç
şüphe etmemelidir ki, yeni Türk devletinin, genç Türk
Cumhuriyetinin temeli burada sağlamlaştırıldı, ebedi
hayatı burada taçlandı. Bu sahada akan Türk kanları,
bu
semada
uçuşan
Cumhuriyetimizin
şehit
ebedi
ruhları,
Devlet
muhafızlarıdır.
ve
Burada
temelini attığımız ‘‘Şehit Asker Abidesi’’ işte o
ruhları, o ruhlarla beraber gazi arkadaşlarını, fedakâr ve kahraman Türk Milletini temsil
edecektir.
Bu Anıtın temeli 30 Ağustos 1924 tarihinde Atatürk tarafından
Zafertepe’de atılmış ve 1927 yılında törenle ziyarete açılmıştır. 1961 yılında 220 Sayılı Yasa ile
Anıtın, olayın geçtiği Berberçam Tepesine taşınması kararlaştırılmış, 1964 yılında Zafertepe’de
Zafer Anıtının yapılması ile yerinden kaldırılarak Afyonkarahisar Müzesine taşınmış, 1979
yılında şimdiki yerine yapılarak 30 Ağustos 1979 tarihinde ziyarete açılmıştır. Anıta,
Zafertepeçalköy-Dumlupınar asfaltının 2. km. sinden sola ayrılan 600 m. lik yol ile ulaşılır.
ZAFERTEPEÇALKÖY YÜZBAŞI ŞEKİP EFENDİ ŞEHİTLİĞİ
Altıntaş İlçesine bağlı, Zafertepeçalköy Beldesindedir. 29 Ağustos 1922
günü 14. Süvari Tümeninin 3. Alayı, 2. Bölük Komutanı Yüzbaşı Şekip
Efendi, bölüğünün başında büyük bir cesaretle, çevre savunmasında
bulunan 20 keşif düşman grubunun içerisine saldırarak 2000 kadar
düşman askerini esir alır. Derinliklerde bulunan düşman toplarını ele
geçirmek üzere hücuma geçtiğinde bir kısım askeriyle birlikte bu
bölgede şehit düşer.
72
KÜTAHYA İLİ
Şehitliğin bir yüzünde; 29 Ağustos 1922 Muharebesinde Yunanlılara hücum eden Türk Süvari
Kolordusunun verdiği şehitler anısına yapılmıştır Kendilerine Hak’ kın rahmeti niyaz olunur.
Şehitliğin diğer yüzünde Yüzbaşı Harputlu Şekip Efendi, neferlerden Düzce’ nin Üsküp
Nahiyesinden Veysel Ömer, Keskin’ in Yağlıken Köyünden Veli Mehmet, Akhisar’ ın Tatasut
Köyünden İbiş Ömer adlı şehitlerin isimleri yazılıdır.
4.3.2.Kütahya İlindeki Tabiat Parkları
Kütahya ilinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı V. Bölge Müdürlüğü Kütahya Şube Müdürlüğü
sorumluluğunda 2 Tabiat Parkı bulunmaktadır. Bunlar; Çamlıca tabiat parkı ve Enne Barajı
Tabiat Parkıdır.
ÇAMLICA TABİAT PARKI
Kütahya Merkeze 7 km. uzaklıkta bulunan Tabiat Parkı 35 hektar Büyüklüğündedir.1964
yılında mesire yeri olarak inşaatına başlanan Çamlıca Tabiat Parkı 1973 yılında B tipi dinlenme
yeri olarak faaliyete geçmiştir. B Tipi Mesire Yeri iken 11.07.2011 Tarih ve 903 sayı ile 2873
sayılı Milli Parklar Kanunun 3.Maddesi gereğince Tabiat Parkı İlan edilmiştir. Toprak türü
olarak Balçıklı, ince taneli killidir. Saf kara çam mesçeresi ile örtülüdür..
. En yakın İlçe Merkezi Kütahya 214.286
nüfüsludur.
Çamlıca
Tabiat
Parkı
Kütahya’nın batısında İl Merkezine 7
km.’dir asfalt yol ile bağlanmaktadır.
Sahanın içinde Vali Konağı (İl Özel
İdareye ait) ve bir adet kır gazinosu
bulunmaktadır. Elektrik sorunu yoktur.
Sahada 3 adet
tuvalet, 50 tonluk su
deposu bulunmaktadır. Bir adet giriş
kontrol kulübesi vardır. Arazi hafif engebeli yukarı doğru çıkıldıkça yer yer düzlükleri olan bir
sahadır. Sahada su kaynağı devamlı olmayan dere mevcuttur. İklim Özellikleri olarak kışları
soğuk, yazı sıcak ve kuraktır. Ziyaretçi kapasitesi günlük 706 kişidir.
73
KÜTAHYA İLİ
ENNE BARAJI TABİAT PARKI
Merkez İlçe Enne Köyü yanında, Seyit Ömer Termik Santralının su ihtiyacı için yaptırılan
Enne
Barajının
Batı
ve
güney
yönünde
tesis
edilmiş
Ağaçlandırma
sahasını
kapsamaktadır..sahanın alanı 47.2 ha büyüklüğündedir
Sahanın birinci bölümünde su ishale hattı, su
deposu ve su şebekesi, enerji nakil hattı ve
trafosu 3.000 M. yaya yürüme yolu 4 adet çocuk
oyun alanı girişte 1.600 M² kilit taşı kaplama yol
Sahanın
ikinci bölümünde 1.2 Km. 5 metre
genişliğinde yol 1 Adet Alışveriş Ünitesi, yaya
yürüme yollarını bağlayan 3 Adet ahşap köprü
36 M2 lik kamelya 3 adet yağmur barınağı, 1 ad. basketbol sahası, 1 ad. voleybol sahası, 3 ad.
bulaşık yıkama yeri ve tanıtım levhaları mevcuttur. Alanın günlük ziyaretçi 4300 kişidir. 1996
yılında Mesire Yeri olarak ilan edilmiştir. B Tipi Mesire Yeri iken 11.07.2011 Tarih ve 903
sayılı olur
ile 2873 sayılı Milli Parklar Kanunun 3.Maddesi gereğince Tabiat Parkı İlan
edilmiştir.. En yakın İlçe Merkezi Kütahya 214.286 nüfüsludur. Kütahya Merkezden 17
km.uzaklıktadır. Her mevsim ulaşım şartları mevcuttur.Seyit Ömer Termik Santralının su
ihtiyacı için yaptırılan Enne Barajının Batı ve güney yönünde tesis edilmiş göleti vardır. Kışı
soğuk, yazı kurak ve sıcaktır.
74
KÜTAHYA İLİ
4.3.3. Kütahya İlindeki Tabiatı Koruma Alanları
İlimizde bulunan Tabiatı Koruma Alanları Vakıf Çamlığı Tabiatı koruma Alanı ve Kaşalıç Tabiatı
koruma Alanıdır.
Vakıf Çamlığı Tabiatı koruma Alanı
Vakıf Çamlığı (Abdulgaffar Acatay Ormanı) 390
27’80”,390 26’50” kuzey enlemi, 290 40’ 50”,290
42’00” doğu boylamında yer almaktadır. Alanı
685 hadır.
Bu çamlık dünyada bir benzeri daha
bulunmayan eşsiz, nadide bir karaçam varyetesi
olması ve dünya üzerindeki yegane tabii yayılış
alanı
teşkil
etmesi
dolayısıyla
korunarak bilim ve eğitim
bu
değerin
çalışmalarına ve
gelecek nesillerin hizmetine sunulması amaçlanarak koruma altına alınmıştır. 1988 yılında
Tabiatı Koruma Alanı olarak tefrik edilerek tescil edilmiştir.
Eşsiz ve nesli tehlikeye maruz bir karaçam varyetesi olan Ehrami karaçamının meşcere
olarak dünya üzerindeki yegâne tabii yayılış alanını teşkil etmektedir.20 metreye kadar
boylanabilen 50-55 cm’ye kadar çap yapabilen herdem yeşil,silindir yada piramid görünüşlü
fazla dallı ve dalları yukarıya doğru eğri olup estetik ve dekoratif değeri yüksektir.
75
KÜTAHYA İLİ
Dünya üzerinde meşcere olarak sadece bu yöremizde bulunan Ehrami karaçam (Pinus
ssp. pallasıana var pyramidata) türüne sahip olması, yine yalnız yurdumuzda bulunan bir
karaçam varyetesi olan Ebe çamın bulunuşu, karaçam ve iki varyetesinin bir arada görülebildiği
eşsiz eko sistem oluşu, mıntıkanın tehlikeye maruz ve kaybolmaya yüz tutmuş bir eko sistem
oluşudur.
Vakıf Çamlığının 292,5 ha’lık kesimi 8.6.1988 tarih ve OGM.MP. tefrik edilmiş, daha
sonra da 685 ha’lık sahanın 2873 sayılı Milli Parklar Kanununun 3. maddesi ve 2. paragrafına
istinaden Bakanlık Makamının 28.5.1993 tarih ve M.P.G.MP 2/37sayılı olurları ile tabiatı
koruma alanı olarak tefrik edilmiş bulunmaktadır.
Saha Vakıf Köyüne 2 km, Tavşanlı İlçesine 30 km, Kütahya’ya 45 km uzaklıktadır.
Orman içi stabilize yol mevcuttur.
En yüksek yer, 1.290 m yükseklikteki Çetir Tepe Mevkii, en alçak yer 1.000 m
yükseklikteki Değirmendere Mevkiidir.Başlıca su kaynağı Değirmendere Deresidir.İç Anadolu
iklim kuşağı; kışlar soğuk, yazlar sıcak ve kuraktır.
Kaşalıç Tabiatı Koruma Alanı
Kaşalıç Tabiatı Koruma Alanı Kuzey Enlem: 39o 24’ kuzey enlemi, 29o 58’ doğu
enleminde yer almaktadır. Alanı 134 ha dır.
76
KÜTAHYA İLİ
İç Ege Bölgesinde çevresi stepekosistem ile kuşatılmış, büyük ölçüde Karadeniz orman
eko sisteminin özelliklerini yansıtan bir tabiat parçasıdır. Kayın-karaçam karışık ormanların
optimum yayılış alanlarında doğal özellikleri bozulmamış bir örneğini teşkil eder. Kayın ve
karaçam anıt ağaç özelliklerini gösteren fertleri bulunmaktadır. Kayın-Karaçam karışık
ormanlarının optimum yayılış alanlarından birini temsil etmektedir.Geçmişte fazlaca bir
müdahale görmemiş bakir yapıda,anıt ağaç niteliği gösteren yaşlı ve boylu fertlerin olduğu bir
sahadır. Zengin bir alt flora ve yaban hayatı potansiyeline sahip bulunmaktadır.
Saha bu nadir ekosisteminin kaynak özelliklerinin
korunarak bilim ve eğitim çalışmalarının hizmetine doğal
özelliği bozulmamış alanlar sağlamak ve bu tabiat
parçalarını bugün ve gelecek nesillerin istifadesine
sunmak için ayrılmıştır.
Orman Bakanlığının OGM MP 1 sayı ve
5-
2.1991 tarih olurları ile Kaşalıç Tabiat Koruma Alanı
tefrik ve tesis edilmiştir.
En yüksek yeri 1.333 m, en alçak yeri ise 1.070 m’dir.Domaniç İlçesine 7 km
mesafededir. Domaniç’in nüfusu 4.500’dür.Ege Bölgesi iklimi etkisindedir.
4.3.4. Kütahya İlindeki Tabiat Anıtları
Mızık Çamı Tabiat Anıtı:
Kütahya İline 95 Km. Domaniç İlçesine 3 Km. mesafede dir. Sahanın Alanı:
0.5 Ha.dır.
12/07/1993 tarihinde tescil edilmiştir.
Osmanlı İmparatorluğunun kurucusu Osman Bey’in bebekliğinde bu ağaca salıncak
kurulduğu ve Osman Bey’in bu salıncakta sallandığı söylenmektedir. 1987 yılında devrilmiş
daha sonra bir kaide üzerine konulmuştur. Ağaç hava şartlarından korunmak üzere
verniklenmiş ve etrafı düzenlenmiştir.Ağaç Osmanlı İmparatorluğunu temsil ettiği için;
İmparatorluktan kalma bir miras olarak koruma altına alınmıştır. Her yıl bakım onarımı
yapılmaktadır.
Yapılan inceleme ve ölçümlere göre;
77
KÜTAHYA İLİ
Boyu
: 11 metre
Çapı
: 1,55 metre (1.30 metre yükseklikteki çapı)
Çevresi
: 4.70 metre (1.30 metre yükseklikteki çevre)
Yaş
: 1980 yılında yaşı 743 olarak tespit edilmiştir.
İlimizde tescillenmiş 120 adet anıt ağaç
bulunmaktadır. Bunlardan 46’sı Çınar, 33’ü
Karaçam, 1’i Ehrami Karaçam, 5’i Ebe
Çamı, 8’i saçlı Meşe, 2’si Tüylü meşe, 1’i
Palamut meşesi 4’ü Boylu ardıç,1’i Kokar
Ardıç, 3’ü Kestane 1’i Uludağ Göknarı, 1’i
kavak, 1’i Kayın, 1’i Porsuktur. Özellikle
Kestane anıt ağaçları yaşları 1000’nin
üzerindedir
Değerin bilinirliği; Bölgesel seviyede B, Ülke seviyesinde T,
Milletlerarası seviyede: M
1- Milli Park ve benzeri sahalar
Adı
İlçesi
Bilinirlik
Başkomutan tarihi Milli parkı
Altıntaş-Dumlupınar
M
Kaşalıç Tabiatı Koruma Alanı
Domaniç
T
Vakıf Çamlığı Tabiatı Koruma
Alanı
Tavşanlı
T
Mızık Çamı Tabiat Anıtı
Domaniç
T
Çamlıca Tabiat Parkı
Merkez
B
Enne Barajı Tabiat Parkı
Merkez
B
78
KÜTAHYA İLİ
Kütahya Milli Park ve benzeri sahalara ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
- Tabiat Parklarının Merkeze yakın
olması
- Doğal koruma alanlarının Kütahya’nın
bakir orman alanlarını oluşturması
- Tabiatı koruma Alanlarının Yerleşim
yerinden uzakta olması sebebiyle
sosyal ve ekonomik baskının olmaması
- Milli Park Müdürlüğü şeklinde tek
elden yönetilmesi,
- Başkomutan TMP’nin Uzun Devreli
Gelişme Planının olması
Zayıf Yönler
-
Çamlıca TP ve Enne barajı TP
zengin kaynak değerinin olmaması.
Mesire yeri özelliği göstermesi
Müdürlük olarak yetersiz sayıda teknik
elemanı olması,
Milli park çevresinde konaklama
tesisleri yapımı için gerekli sermayeyi
ortaya koyacak yatırımcıların
bulunmaması,
Devlete bağımlı kırsal yapı,
Kaşalıç TKA ile Mızık Çamı TA’nin yol
merkeze olan ulaşımının uzak olması,
STK destekleri
-
-
Fırsatlar
-
Halkın ve yöneticilerin etkin
katılımcılığı,
Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın
ödenek gönderme yönünde imkanlarının
olması,
Coğrafi bilgi sistemlerinin
gelişmesi
Ücretsiz/ücretli tanıtım fırsatlarının
olması,
Tehditler
-
Kültürel ve çevresel bilincin zayıf
olması
-
Kentin yatırım
edilmemesi
-
Turizm üzerine yeni proje
çalışmalarının yetersiz olması
amaçlı
tercih
Milli Park ve benzeri sahalara dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha
geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
1-Kütahya Şube Müdürlüğünün teknik personel bakımından güçlendirilmesi
2-Tabiat parklarının planlama çalışmalarının tamamlanması
3-Tabiat parklarının gelişme planları doğrultusunda tesislerin yapılması/ yaptırılması
4-Tabiatı Koruma alanlarının biyolojik çeşitliliğinin araştırılması için üniversitelerle işbirliği
yapılması
79
KÜTAHYA İLİ
4.3.5. Kütahya İlindeki Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları
İlimizde 4 adet yaban hayatı geliştirme sahası bulunmaktadır. Bunlardan üçünde hedef
tür Kızıl geyiktir bu sahalar Akdağ YHGS(Yaban Hayatı Geliştirme Sahası), Çatak YHGS,
Türkmen Baba YHGS sahalarıdır. Altıntaş YHGS sahasında hedef tür Toy kuşudur.
Akdağ Yaban Hayatı Geliştirme Sahası
Sahanın Alanı 3541 Ha. olup
05/10/2006 tarihinde ilan edilmiştir.Kütahya-Simav
karayolunu takiben Simav İlçesi ve Naşa yol ayrımını takiben, Naşa, Güney Köyü ve
Koyunbaba Köyünden sonra sahaya ulaşılır. Kütahya İl merkezinden 175 km, Simav İlçe
merkezinden 40 km.dir.
Sahanın güneyinde ve hemen sınırında yer alan martılı göleti, hem içerdiği doğal peyzaj
unsurları hem de çevre düzenlemesiyle rekreasyon için çok uygun bir alandır. Saha içerisinde
Doğa yürüyüşü, doğa fotorafçılığı yapma potansiyeli bulunmaktadır.
Akdağ Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Koruma Stratejisi ;
1-Alandaki ormancılık faaliyetlerini, öncelikle mevcut kızılgeyik ve karacaların yaşama
alanlarının korunmasına yönelik yürütmek.
2- Sahada uygulanacak koruma ve kontrol sisteminin bireylerin artışını engelleyen
unsurların tespit edilmesini ortaya çıkartacak şekilde düzenlenmek.
3- Sahada hedef tür ve karacanın ekolojik istekleri gözetilerek silvikültürel faaliyetler
yapmak.
Yönetim ve gelişme planı 01.08.2012 tarihinde onaylanmıştır.
80
KÜTAHYA İLİ
Altıntaş Yaban Hayatı Geliştirme Sahası
Karasal ve sucul ekosistemlerden oluşmaktadır. Karasal ekosistemler tarım alanları ve
bozuk ardıç ormanı, sucul ekosistemler ise dere ve drena kanallarını içermektedir. Yaban
hayatını oluştıran flora 214 dür, Fauna ise 3' ü balık 2' si amfibi, 7' si sürüngen, 173' ü kuş ve
15' i memeli olmak üzere 200 türü içermektedir.
Sahanın florasını oluşturan 214 bitki türünden 22 adedi endemiktir.Başlıcaları Papatya (
Anthemis wiedemonniana fisch&mey), Peygamber çiçepi (Centaureo kotschyi), Çivi otu (Isatis
floribunda bissex bornm), Geven ( Astrogalus ıydius boiss), Korunga ( onobrychis ormena
boiss&huet), Keten (Linum hirsutum L.), Gelincik (Papaver ateritium koch.)
Korunan hedef tür Toy kuşu (Otis tarda) olup, diğer türler Karaleylek (Ciconia nigra),
Akleylek (Ciconia ciconia), Angıt (Tadorna ferruginea), Boz ördek Anas strepera), Arı şahini
(Pernisapivorus), Yılan kartalı (Circeatus gallicus), Kızıl Şahin (Buteo rufinus), Kirpi
(Erinaceus concolor), Yabani tavşan (Lepus europaeus), Kurt (Conis lupus), Kızıl tilki (Vulpes
vulpes), Yaban domuzu (Sus sucrofa), Kaya sansarı (Martes foina.)
81
KÜTAHYA İLİ
İl merkezine olan uzaklığı 35 km. olup, Kütahya-Afyon Karayolunun, Doğalar Köyü
asfalt yol ayrımını takiben, Doğalar Köyü ve Sadıkkırı Köyünden sonra sahaya ulaşılır.
Büyüklüğü 13546.0 ha olup 1993 yılında koruma statüsü kazanan saha 16.10.2005 tarihinde
YHGS ilan edilmiştir.
Bern Sözleşmesi ve Merkez Av Komisyonu Kararı ile koruma altına alınan Toyların
Avrupa ve Türkiye’de nesli hızla azalan türlerden biri olması sebebiyle 4915 sayılı Kara
Avcılığı Kanununun gereğince saha koruma altına alınmıştır.
82
KÜTAHYA İLİ
2011 yılında yapılan envanter sonucuna göre sahada 28 Adet Toy Kuşunun olduğu tespit
edilmiştir. 16.07.2012 tarihinde yönetim ve gelişim planı onaylanmıştır
Çatak Yaban Hayatı Geliştirme Sahası
Sahada orman ekosistemi yanında
yüksek
dağ
ve
dere
ekosistemi
bulunmaktadır. Yaban Hayatı Geliştirme
Sahası, deniz seviyesinden yüksekliği 1050
ile 2022 m arasında yayılış göstermektedir.
Kütahya-Emet
karayolunu
takiben,
Değirmisaz yol ayrımından itibaren asfalt
yolu takiben Çaldibi Köyü ve Çobanlar
Köyünden sonra sahaya ulaşılır. Kütahya İl merkezinden 85 km., Tavşanlı ilçe merkezine 35
km.dir.Sahanın Alanı 2.807 Ha. Olup, 16/10/2005 tarihinde tescil edilmiştir.Yönetim ve
Gelişim planı 01.08.2012 tarihinde onaylanmıştır.2011 envanterlerine göre 72 adet Kızıl Geyik
tespit edilmiştir. Doğa yürüyüşü ve amatör fotoğrafçılık faaliyetleri gerçekleştirilebilir.
83
KÜTAHYA İLİ
Türkmen Baba Yaban Hayatı Geliştirme Sahası
Sahada
orman
ekosistemi,
step
okosistemi ve dere okosistemi bulunmaktadır.
En yüksek noktası deniz seviyesinden 1826 m
dir. Sahanın alanı 11,375 Ha. olup 05/10/2006
ilan edilmiştir. Kütahya-Eskişehir karayolunun
Sabuncupınar yol ayrımından itibaren yolu
takiben Akpınar, Sabuncupınar, Fındık ve İncik
Köy yollarını
takiben
sahaya ulaşılır.
İl
merkezine uzaklığı 55 km. dir. Rekreasyonel faaliyetler, doğa yürüyüşü, doğa fotoğrafçılığı ve
tarihi alanların gezilmesi faaliyetleri gerçekleştirilebilir.
Av Turizmi Kapsamında, özel avlanma planı çerçevesinde, üreme yeteneğini kaybetmiş
6 ve daha yukarı yaştaki erkek Kızıl Geyiklerin avlanması konusunda 2012 yılı içinde 4 Adet
Kızıl Geyik kotası Genel Müdürlüğümüze teklif edilmiş ve 3+1 Kızıl Geyik av kotası Genel
Müdürlüğümüzce verilmiştir. 2011 yılı envanterlerine göre 124 adet Kızıl Geyik Tespit
84
KÜTAHYA İLİ
edilmiştir
Değerin bilinirliği; Bölgesel seviyede B, Ülke seviyesinde T, Milletlerarası seviyede M
Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları
Adı
Akdağ Yaban Hayatı
Geliştirme Sahası
Altıntaş Yaban Hayatı
Geliştirme Sahası
Çatak Yaban Hayatı Geliştirme
Sahası
Türkmen Baba Yaban Hayatı
Geliştirme Sahası
İlçesi
Bilinirlik
Simav
T
Altıntaş
M
Tavşanlı
T
Merkez İlçe
T
85
KÜTAHYA İLİ
Yaban Hayatı Geliştirme Sahalarının SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
-Flora ve fauna zenginliği
-Yöre halkının çekingenliği ve bilgi
-Yaban Hayatı ve Yaşam alanlarının
eksikliği
koruma altında olması
-Salt anlamda doğa turizme için tanıtım ve
-Kolay ulaşım ağı
pazarlamanın yetersizliği
-Tanıtım eksikliği
-Seyahat acentelerinin özel ilgi turları
organizasyonları eksikliği
Fırsatlar
Kütahya’ya hava yolu ulaşımının
bulunması , Altıntaş YHGS da Toy
kuşunun uluslararası korunan bir tür
olması
Tehditler
-Doğa turizmi amaçlı kullanılan alanların
doğayı tahrip edici talepler nedeniyle
baskı altında olması
-Doğal alanlara insan baskısının artması
-kaçak avlanma
Yaban Hayatı Geliştirme Sahalarının doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha
geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
1-Kütahya Şube Müdürlüğünün yaban hayatı bölümü mezunu personel
bakımından güçlendirilmesi
2-Yaban Hayatı Geliştirme Sahasındaki türlerin korunması ve popülasyonlarının artırılması
3-Ağır kış şartlarının hüküm sürdüğü dönemlerde yem takviyesinin yapılması.
4- Yaban Hayatı Geliştirme Sahalarının biyolojik çeşitliliğinin araştırılması için üniversitelerle işbirliği
yapılması
86
KÜTAHYA İLİ
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler var
mı?
Genellikle rastlanma
ihtimali
Şans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler
Rekreasyonel tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Memeliler
Kuşlar
Tilki , Tavşan
Kızıl Şahin ,
Agaçkakan
Atmaca , Şahin
Kızıl Geyik ,Kirpi
, Sincap,Yaban
Domuzu
Ayı , Karaca,Kurt
Yetersiz
Açıklama
Toy , Kara Akbaba
Yeterli
İyi
Durum Açıklaması
Sahalar YHGS
olduğundan Tesis
yoktur.
4.3.6. Kütahya İlindeki Mesire Yerleri
Kütahya ilindeki mesire yerleri Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü,
Kütahya Orman Bölge Müdürlüğü sorumluluğu altındadır. ilimizde 1 adet B tipi, 16 adet C tipi
ve 2 adet D tipi olmak üzere 19 adet Mesire Yeri bulunmaktadır. Mesire yerlerinin detaylı
bilgisi Tablo 33’de verilmiştir.
87
KÜTAHYA İLİ
Şekil 6.Kent ormanı ve mesire yerleri krokisi
Tablo 26.Kütahya Orman Bölge Müdürlüğü Mesire Yerleri
KÜTAHYA ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ MESİRE YERLERİ
sıra
no
İli
İlçesi
İşletmesi
Alanı Sahanın adı
1
KÜTAHYA
DOMANİÇ
Domaniç
7,25
2
KÜTAHYA
DOMANİÇ
3
KÜTAHYA
DOMANİÇ
4
KÜTAHYA
EMET
Emet
5
KÜTAHYA
EMET
Emet
9,8
6
KÜTAHYA
ŞAPHANE
Gediz
5
7
8
KÜTAHYA
KÜTAHYA
9
KÜTAHYA
10
KÜTAHYA
11
KÜTAHYA
GEDİZ
GEDİZ
ŞAPHANE
ŞAPHANE
GEDİZ
Domaniç
Domaniç
Gediz
Gediz
Gediz
Gediz
Gediz
9,5
Selimdede
Çatalalıç
2,2
Kocayayla
48,02 İsmail ALTINAY
8,01
4,6
11,7
10
29
Tipi
Bilinirlik
Derecesi
Açılış
Tarihi
C
B
21.12.2006
C
B
02.03.2007
C
B
03.04.2006
05.08.2005
C
B
Köy korusu
C
B
16.06.2006
Gaipler
C
B
15.02.2007
C
B
25.06.2007
C
B
18.08.2005
C
B
04.01.2008
C
B
22.03.2007
C
B
07.01.2008
Karapınar
Altınkent
Ilıca
Seyitgazi
Dede çamlığı
88
KÜTAHYA İLİ
12
13
KÜTAHYA
KÜTAHYA
MERKEZ
Kütahya
SİMAV
Simav
3,7
2
Ilıca Mesire Yeri
Düden
Mesireyeri
28.09.2007
1984
Şabandede
C
B
28.04.2006
Kösekalfa
H.İbrahim
YILMAZ Kent
Ormanı
Ebe Çamlığı
Kent Ormanı
C
B
03.06.2005
29
Kuşu Göleti
Simav
70
Gölcük
16
KÜTAHYA
SİMAV
TAVŞANLI
Tavşanlı
12,8
17
KÜTAHYA
KÜTAHYA
Tavşanlı
18
19
240
KÜTAHYA
DOMANİÇ
Domaniç
10
15.02.2007
B
Simav
KÜTAHYA
KÜTAHYA
B
C
B
SİMAV
15
MERKEZ
29.03.2005
C
14
KÜTAHYA
B
B
KÜTAHYA
18
C
B
D
06.05.2004
B
D
14.06.2006
Değerin bilinirliği; Bölgesel seviyede B, Ülke seviyesinde T, Milletlerarası seviyede M
Mesire Yerleri ve Mesire Yerleri Teknik İzahnamesi’ne göre;
Mesire Yeri: Rekreasyonel ve estetik kaynak değerlerine sahip alanlarda halkın günübirlik
ve/veya geceleme ihtiyaçlarını karşılayan ve arazi kullanma özelliklerine göre gerekli yapı,
tesis ve donatılarla kullanıma açılan veya açılmak üzere Orman Genel Müdürlüğünce ayrılan
orman ve orman rejimine tabi sahalar ile Orman Genel Müdürlüğü’nün özel mülkiyetinde olup,
işletilmesi Genel Müdürlüğe verilmiş sahaları,
a) A Tipi Mesire Yeri: Yüksek ziyaretçi potansiyeline sahip, çadır, karavan, motor-karavan ve
bungalov tipi tesislerle sadece geceleme ve/veya gecelemenin yanında günübirlik kullanım
imkanı da sağlayan sahaları,
b) B Tipi Mesire Yeri: Yerleşim merkezlerinin yakın çevresinde veya rekreasyonel kaynak
değerlerine ve ziyaretçi potansiyeline sahip, sadece günübirlik kullanım imkanı sağlayan
sahaları,
c) C Tipi Mesire Yeri (Orman içi dinlenme yeri): Halkın günübirlik dinlenme ve piknik
ihtiyacını karşılamak amacıyla düzenlenen alanları,
d) Kent ormanı (D Tipi): Geleneksel piknik anlayışının dışında, daha çok ormanların sağlık,
spor, estetik, kültürel ve benzeri gibi sosyal fonksiyonlarını halkın hizmetine sunmak, aynı
zamanda teknik ormancılık faaliyetleri ile yöredeki flora ve faunanın da tanıtılması amacıyla
metropoller, iller ve büyük ilçeler gibi yerleşim yerleri bitişiğinde veya civarında düzenlenen
alanları tarif eder.
89
KÜTAHYA İLİ
4.3.7.Avlaklar
İlimizde hali hazırda 1 adet devlet avlağı 2 adet örnek bulunmaktadır.
Kütahya Merkez Yellice Devlet Avlağı
Alanı:31.350 Ha. Tescil Yılı:21.05.2010 Hedef Tür:Yaban Domuzu ve Yaban
Tavşanı
Tavşanlı Yaylacık Örnek Avlağı ( Çayıroluk, Gümüşyeni, Gümüşgözlük, Şenlik, Eğriöz,
Gazelyakup, Kıranşeyh köyleri)
Alanı 15.600 Ha. Tescil Yılı:2006
Hedef Tür: Yaban Domuzu
Merkez Sabuncupınar Örnek Avlağı ( Doğuluşah, Seydiköy, Fındık, Sofça, Sabuncupınar
köyleri)
Alanı :6.700 Ha. Tescil Yılı:2008
Hedef Tür: yaban Domuzu
4.4. Seçkin Özellikli Diğer Sahalar
4.4.1.Frigya Vadileri
Kütahya, Afyonkarahisar, Eskişehir üçgeninde, ‘‘phrygia Epiktetus’’(Küçük Frigya) dağlık
yerleşimi olarak tanımlanan bölge, bugün ‘‘Frig Vadisi’’ adıyla anılmaktadır. İl sınırları
içerisinde, merkeze 7 km uzaklıktaki Yeni Bosna köyünden başlayıp, Kütahya’ ya 54 km
uzaklıktaki Ovacık köyüne kadar, ilin doğusu boyunca uzanan alan; Sabuncupınar, Söğüt,
İnli, Sökmen, Fındık ve İncik mağaralarının bulunduğu kuzey bölüm ile daha güneydeki
Ovacık köyü, İnlice Mahallesi ve çevresini kapsar.
Kütahya’ nın doğusunda eski bir yanardağ olan Türkmen dağının tüfleriyle örtülü olan Frig
yaylaları; M.Ö. 900-600 yılları arasında Frigler tarafından iskan edilmiştir. Volkan tüfünün
kolay işlenebilir bir kayaç olması Figlerin bunları oyma ve yontma yoluyla çeşitli amaçlarla
kullanmalarını sağlamıştır. O dönemden ana tanrıça Kybele’ ye adanmış açık hava
tapınakları, sunaklar ve kaya mezarları ile savunma ve barınma amaçlı pek çok yapı
günümüze ulaşmıştır. Daha sonra Roma ve Bizanslıların da yerleştiği bölgedeki kilise ve
şapellerde, kök boyalı haçlar, meander motifleri, yazı ve fresk izleri hala seçilebilmektedir.
Frigler ve Bizanslar tarafından kayalar oyularak yapılan, ‘‘Deliktaş Kalesi’’ ve ‘‘Penteser
Kalesi’’ denilen doğal kaleler yer almaktadır.
Frigler Hint-Avrupa kökenli oldukları halde kısa bir süre içinde Anadolululaşmışlar ve bir
yandan İon öbür yandan Geç Hitit etkileri altında kalmış olmakla birlikte özgün ve
Anadolulu bir kültür oluşturmuşlardır. Friglerin maden ve ağaç işçiliğinde, dokumacılıkta
ürettikleri eserler İon piyasasında beğeni kazanmış ve bu ustalar tarafından taklit
edilmişlerdir. Makara, kulplu bronz tabaklar ve bronz kazanlar; dönemin ‘‘teknolojik’’ bir
başarısı olan altın, gümüş ve bronzlardan yaylı çengelli iğneler (fibulalar); değerli
madenlerden giysi kemerleri, tokalar ve zengin bezemeli tekstil ürünleri; geometrik
desenlerle süslü mobilya eşyası bunlar arasındadır. Topates denilen kilim sanatı, sonraki
Anadolu uygarlıklarının kilim ve halı sanatlarını etkilemişlerdir.
90
KÜTAHYA İLİ
Bölge Kapadokya’yı andıran doğal kaya yapısının yanı sıra çam ormanları ile kaplı ilgi
çekici bakir bir bölgedir.
4.4.2. Termal Turizm
Ege Bölgesinin graben sistemi ve bunu oluşturan kırıkla üzerinde yer alan Kütahya
jeotermal kaynaklar açısından ülkemizin en zengin illerindendir. Bu nedenle Kütahya’ya
Termal Turizmin başkenti de denilebilir. Zira Türkiye de Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan
edilen 65 Termal Turizm Merkezinden 8 tanesi Kütahya’da bulunmaktadır. Bu kaynaklar
oldukça yüksek termal değerlere sahiptir ve sağlık turizmi açısından son derecedir.
önemlidir. Kütahya’daki termal sular romatizmadan felç hastalıklarına, kadın
hastalıklarından sinirsel rahatsızlıklara kadar bir dizi hastalığa derman olup, yerli ve
yabancı turistlere şifa dağıtmaktadır. Kaplıcalarımızın tedavi edici nitelikleri efsanelerle
olduğu gibi tıbbi laboratuar tetkikleri ile de kanıtlanmıştır.
Ilıca Termal Turizm Merkezi
Kütahya Ilıca Kaplıcaları Bakanlar Kurulunun 19.04.1989 tarih ve 89/13900 Sayılı Kararı
ile Termal Turizm Merkezi olarak ilan edilmiştir.
KONUMU: Kütahya’nın Kuzeyinde yer alan Ilıca Harlek Termal Turizm Merkezi
Kütahya-Eskişehir karayolunun 23. km’sinden 4 km içeride, çam ormanı içindedir.
DENİZDEN YÜKSEKLİĞİ: 1.100 metredir.
SUYUN ÖZELLİKLERİ: Oligometrik sular grubuna girer.
SICAKLIĞI: 25 - 43 C derecedir.
İÇERDİĞİ MİNERAL MADENLER: Kalsiyum, magnezyum ve bikarbonat içerir.
ETKİLİ OLDUĞU HASTALIKLAR
Sağlık Bakanlığı İşletme Ruhsatında bu suların balneolojik açıdan başlıca şu hastalıklar
için etken olduğu belirtilmektedir.
Romatizmal hastalıklar,Kronik bel ağrısı, eklem hastalıkları,yumuşak doku hastalıkları,
Ortopedik hastalıklar, beyin ve sinir cerrahisi sonrası, genel stres bozukluğu ve spor
yaralanmalarında tamamlayıcı tedavi unsuru olarak kullanılabilmektedir.
Ayrıca suların kalsiyum ve florür iyonları ihtiva etmesi sebebi ile yaşlılarda kontrollü içme
kürleri şeklinde kullanımı halinde kemik erimesinde yardımcı tedavi unsuru olarak
kullanılabilmektedir. Ayrıca kadın hastalıkları, karaciğer yetersizlikleri, böbrek ve safra
kesesi iltihaplarına da iyi geldiği bilinmektedir.
HARLEK EFSANESİ:
Kütahya'da Harlek adı ile bilinen kaplıcaların ve bölgenin adının konulmasına öykü olan ve
dilden dile anlatılarak günümüze kadar ulaşan bir efsanedir. Sarıkız Efsanesi olarak da
bilinir. Efsaneye göre ; halen Ilıca olarak bilinen bölgede sarıkız hamamda yıkanırken; bir
gün aniden bir ses duyar :
"Harlayarak mı geleyim, gürleyerek mi ?" Sarıkız bu sese hiç bir anlam veremez. Ses bir
91
KÜTAHYA İLİ
kaç kez tekrarlanır. Sarıkız sonunda "Harla da gel" diye karşılık verince kayaların içinden
"harıl harıl" su gelir, yükselen sular Sarıkız'ı alıp götürür.
ULAŞIM
Kütahya
Eskişehir
Ankara
İstanbul
İzmir
Antalya
Bursa
Termal Turizm Merkezine ulaşım karayolu ile sağlanmaktadır.
27 km
47 km
287 km
337 km
357 km
387 km
155 km uzaklıktadır.
HAVA YOLU: Zafer Havaalanına 50 Km.dir.
DEMİRYOLU: Yüksek Hızlı Tren Ankara-Eskişehir 1,5 Saat
Raybüs Eskişehir – Kütahya
1 Saat
Otobüs Eskişehir – Kütahya
1 Saat
GEZİP – GÖRÜLEBİLECEK YERLER
:
Ilıca Mesire Alanı, Sarıkız Mağarası, Porsuk Barajı, Türkmen Dağı. Frigya Vadilerine 30
dk, Aizanoi Antik Kentine 45 dk mesafededir. Kütahya Arkeoloji Müzesi, Çini Müzesi,
Lajos Kossuth Müzesi (Macar Evi) ,Anadolu Kültür Sanat ve Arkeoloji Müzesi, Jeoloji
Müzesi , Kent Tarihi Müzesi, Dumlupınar Üniversitesi Müzesi
YÖRESEL YEMEKLER
Tarhana, miyane, oğmaç, sıkıcık ile tutmaç çorbası, Haşhaşlı pide, gözleme, tereyağlı şibit,
su böreği, mantı çeşitleri, cimcik, hamur işlerinin en sevilenleridir ,Küp eti, güveç, yahni,
kavurma, Labada, lahana, yaprak sarmaları, kabak tatlısı, yufkalı tatlılar, güllaç, ev
baklavası başlıca yemeklerdir.
Bu yemekleri tarihi, Ispartalılar Konağı, Kütahya Konağı,Germiyan Konağı ve Küçük
Hamam’da tatmak mümkündür.
KONAKLAMA TESİSLERİ
200 yatak kapasiteli, açık havuz, 2 adet Türk hamamı,Sauna, Spa-welness, buhar odaları,
fitness center, Aguapark, 125 kişilik konferans salonu, 150 kişilik restoranı olan, Kültür ve
Turizm Bakanlığınca İşletme, Sağlık Bakanlığınca Kaplıca İşletme Belgesine sahip,
Güral Harlek Termal Hotel&SPA adında Özel Konaklama Tesisi bulunmaktadır.Ayrıca
halka açık 2 hamam ve 2 açık havuz bulunmaktadır. (www.guralharlek.com 0 274 245 24
50 )
92
KÜTAHYA İLİ
Emet Yeşil ve Kaynarca Termal Turizm Merkezi
Emet Yeşil ve Kaynarca Kaplıcaları Bakanlar Kurulunun 17.10.1993 Tarih ve 93/4833
Sayılı Kararı ile Termal Turizm Merkezi olarak ilan edilmiştir.
KONUMU: Kütahya'nın batısında Emet ilçe merkezindedir.
DENİZDEN YÜKSEKLİĞİ : 979 metredir.
SUYUN ÖZELLİKLERİ : Hipertermal ve Hipotonik sular grubuna girer.
SICAKLIĞI : 43 – 48 C derecedir.
İÇERDİĞİ MİNERAL MADENLER: Sülfat, bikarbonat, kalsiyum ve magnezyum içerir.
ETKİLİ OLDUĞU HASTALIKLAR :
İstanbul Üniversitesi Tıbbi Ekoloji ve Hidro-Klimatoloji Merkezi raporuyla, sularının
sülfatlı, bikarbonatlı, kalsiyumlu, magnezyumlu, hipertermal ve hipotonik özellikleri
taşıdığı rapor edilmiştir.
Her türlü romatizmal hastalıkların kronik dönemlerinde özellikle mide, bağırsak sistemi,
karaciğer ve safra kesesi üzerinde kuvvetli etki bekleneceği sindirimi kolaylaştırdığı ve
bağırsak hareketlerini düzenlediği bildirilmiştir.
ULAŞIM: Termal Turizm Merkezine ulaşım karayolu ile sağlanmaktadır.
Kütahya 91 km.
Eskişehir 169 km
Ankara 402 km.
İstanbul 451 km.
İzmir 425 km.
Bursa 264 km.
Antalya 455 km
GEZİP – GÖRÜLEBİLECEK YERLER : Tahtalı yaylası, Sarıalan Yaylası, Cevizdere
Şehitliği ,Eğrigöz Kalesi
YÖRESEL YEMEKLER : Keşkek, Peynirli Pide, Fırın kebabı.
KONAKLAMA TESİSLERİ :
97.000 m² alan üzerine kurulu Kültür ve Turizm Bakanlığı Turizm Belgeli 5 Yıldızlı Emet
Termal Resort Hotel & SPA , 123 oda ve 322 yatak kapasitesine sahiptir.
Tesiste 1 adet kapalı restoran ve 1 adet Ala cart restoran bulunmaktadır.
Otelde 83 standart oda, 4 suit oda, 36 family suit oda ile 1 açık termal havuz ve 1 adet
kapalı yüzme havuzu, Osmanlı Hamamı,sauna bulunmaktadır.
Kaplıcada ayrıca, 60 yataklı 3 otel, 108 yataklı 36 motel, 50 yataklı 2 pansiyon, 3 hamam
ve 3 kapalı havuz, 1 açık havuz ve özel banyolar bulunmaktadır.
İLETİŞİM BİLGİLERİ
Emet Belediye Başkanlığı 0 274 461 41 48
93
KÜTAHYA İLİ
Emet Termal Resort Hotel&SPA 0 274 461 45 55
Gediz Muratdağı Termal Turizm Merkezi
2312 metre yükseklikteki Murat Dağı, Gediz ve Porsuk nehirleriyle Banaz Çayı'nın
kaynaklarını barındıran önemli bir su bölümü noktasıdır.
96 familyaya ait 853 çeşit bitkinin yetiştiği bu yüce dağ, üç ayrı iklime ait bu zengin
florasıyla, bilim dünyasının da ilgi odağı olmuştur.
Binlerce pınarın kaynadığı dağ, karların erimesiyle birlikte; çiğdem, ters lâle, kardelen,
orkide gibi çiçeklerle bezenerek eşsiz güzellikte bir huzur dünyasına dönüşür.
Yaz aylarında, ulu çam ormanları ile kuşatılmış yaylalar, dağın serinliğinden yaralanmak
isteyen piknikçilerin akınına uğrarken, Kaplıca Alanı'ndaki konaklama tesisleri dolduktan
başka, kurulan çadırlardan da yararlanılır.
Doğaseverler için gün batımlarının büyülü güzelliğine eşlik eden serin dağ havası bile
Murat Dağı'na çıkmak için yeterli bir nedendir.
Antik Çağ'da “Ana Tanrıça Kybele'nin Kutsal Mekanı” anlamına gelen Dindymon adıyla
anılan dağ, 1313 yılından sonra Türkmen Cengaveri Murat Gazi'nin adıyla anılır olmuştur.
Gediz Muratdağı Kaplıcaları Bakanlar Kurulunun 19.04.1987 tarih ve 87/11608 Sayılı
Kararı ile Termal Turizm Merkezi olarak ilan edilmiştir.
Kaplıcada yan yana inşa edilen iki hamamın Germiyanoğulları dönemine ait olduğu
sanılmaktadır. Kocahamam ve Hacıdâna adlarıyla anılan hamamların sıcak suyu, dağın
batıya dönük yamaçlarından çıkmaktadır.
KONUMU : Murat Dağı'nın sık bir orman örtüsüyle kaplı 1450’nci metresinde yer alan
kaplıca, Gediz'e 30 km uzaklıktadır.
DENİZDEN YÜKSEKLİĞİ :1450 metredir.
SUYUN ÖZELLİKLERİ : Meteorik vadoz sular grubuna girer.
SICAKLIĞI : Kaplıca suları 37-43 C derecedir.
İÇERDİĞİ MİNERAL MADENLER: Sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, bromür
ve sülfat içerir.
ETKİLİ OLDUĞU HASTALIKLAR:
Başta romatizmal hastalıklar olmak üzere; deri, kadın hastalıkları, sinir ve kas
rahatsızlıklarına dair pek çok hastalığı iyileştirme gücüne sahip olan kaplıca suları, Evliya
Çelebi'nin de övgüsünü kazanmıştır.
ULAŞIM: Termal Turizm Merkezine ulaşım karayolu ile sağlanmaktadır.
Kütahya 124 km.
Eskişehir 172 km
94
KÜTAHYA İLİ
Ankara 435 km.
İstanbul 454 km.
İzmir 248 km.
Bursa 367 km.
Antalya 458 km. uzaklıktadır.
GEZİP – GÖRÜLEBİLECEK YERLER : Kıçıroğlu Yaylası , Ocakoğlu Yaylası ,Gökoluk
Yaylası ,Kirazlı Yaylası ,Dokuzçam Yaylası
YÖRESEL YEMEKLER: Gediz Tarhanası, Gediz Göveci
KONAKLAMA TESİSLERİ
Muratdağı Kaplıcalarında 168 yataklı 34 adet pansiyon bulunmaktadır.
Orman İşletme Müdürlüğüne ait misafirhane ve konferans salonu ile 200 yataklı Kızılay
Gençlik Kampı, sıcak su havuzludur.
Belediye tarafından işletilen,
Kıcıroğlu Yaylasında 20 adet
Ocakoğlu “ 15 adet
Gökoluk “ 22 adet
Kirazlı “ 03 adet
Dokuzçam “ 15 adet olmak üzere 98 bungalov tipi apart bulunmaktadır.
Gediz Belediyesi 0 274 412 44 44
Kaplıca Müdüriyet 0 274 412 74 96
Gediz Ilıcasu Termal Turizm Merkezi
Gediz Ilıcasu Kaplıcası Bakanlar Kurulunun 19.04.1987 tarih ve 87/11608 Sayılı Kararı ile
Termal Turizm Merkezi olarak ilan edilmiştir.
Kaplıca, Ilıca Çayı'nın aktığı vadinin güneydoğusundan doğan sıcak su kaynaklarının
çevresinde gelişmiştir.
KONUMU : Kütahya’nın güneyinde Gediz’e 13 km. uzaklıkta ve Simav yolu üzerindedir.
DENİZDEN YÜKSEKLİĞİ : 750 metredir.
SUYUN ÖZELLİKLERİ : Hipotonik sular grubuna girer.
SICAKLIĞI : :40- 85 derecedir.
İÇERDİĞİ MİNERAL MADENLER:
Sülfat, bikarbonat, sodyum, magnezyum, metaborik asit içerir.
95
KÜTAHYA İLİ
Romatizma, deri hastalıkları,sinir hastalıkları, eklem ve kas hastalıkları. böbrek, idrar
yolları, sindirim sistemi ve kadın hastalıklarına iyi geldiği bilinmektedir.
ULAŞIM: Termal Turizm Merkezine ulaşım karayolu ile sağlanmaktadır
Kütahya 107 km.
Eskişehir 185 km
Ankara 418 km.
İstanbul 467 km.
İzmir 235 km.
Bursa 280 km.
Antalya 357 km. uzaklıktadır.
GEZİP – GÖRÜLEBİLECEK YERLER : Muratdağı , Kıcıroğlu Yaylası , Ocakoğlu
Yaylası, Gökoluk Yaylası,Kirazlı Yaylası,Dokuzçam Yaylası
YÖRESEL YEMEKLER : Gediz Tarhanası, Gediz Göveci
KONAKLAMA TESİSLERİ :
Kaplıcada Belediyeye ait 40 adet 160 yatak kapasiteli apart motel ile 52 adet 208 yatak
kapasiteli Lojman, 24 adet 96 yatak kapasiteli perafabrik evler bulunmaktadır.,
Ayrıca kaplıcada , 1 buhar banyosu, 1 çamur banyosu, 2 hamam ve 2 havuz bulunmaktadır.
Eski hamam yerine, sauna, jakuzi, çocuk havuzu gibi çağdaş anlayışa uygun bölümleriyle
yepyeni bir hamam inşa edilmiştir.
Kaplıcaya kazandırılan ve büyük ilgi gören Su Oyunları Merkezi (Aqua Park) ise alternatif
turizm etkinlikleri kapsamında ilk sıralarda yer alan bir tesis olarak değerlendirilmektedir.
Açılır kapanır özelliğiyle yaz ve kış aylarında da hizmet veren tesis, bölgenin en büyük
aqua parkıdır.
Gediz Belediyesi 0 274 412 44 44
Kaplıca Müdüriyet 0 274 431 52 00
Yoncalı Kaplıcaları
KONUMU : Kütahya'nın batısında yer alan Yoncalı Kaplıcaları şehir merkezine 16 km.
uzaklıktadır
DENİZDEN YÜKSEKLİĞİ : 950 metredir
SUYUN ÖZELLİKLERİ : Bikarbonatlı sular grubuna girer.
SICAKLIĞI : 42 C derecedir.
İÇERDİĞİ MİNERAL MADENLER: Kalsiyum, magnezyum ve kükürt içerir.
96
KÜTAHYA İLİ
Yoncalıda 5.10.1991 tarihinde açılan 200 yataklı Yoncalı Hidroterapi ve Fizik Tedavi ve
Rehabilitasyon Hastanesi bulunmaktadır.
Kireçlenme ve eklem romatizmaları, iltihabi eklem hastalıkları, yumuşak doku
romatizmaları, nörolojik hastalıklar, travmatik ve spor rahatsızlıklarının tedavisine iyi
gelmektedir..
Dübecikler Yüzme Havuzu: % 83 oranında radyoaktiviteye sahiptir. Karaciğer bozuklukları
ile böbrek hastalıkları için iyileştirici özelliğe sahiptir.
Çelik Suyu Hamamı: Radyoaktivite daha yüksektir. Yaşlanmaktan korkanlara moral ve
dinçlik aşılar. Halk arasında gençlik suyu olarak da bilinir.
Batak (Çamur Banyosu): Türkiye' nin en yüksek radyoaktivite miktarına sahip hamamıdır.
Bilhassa romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir.
ULAŞIM: Kaplıcaya ulaşım İl Merkezinden dolmuş ve Belediye halk otobüsleri ile
sağlanmaktadır.
Kütahya 16 km
Eskişehir 94 km
İstanbul 430 km
Bursa 130 km
İzmir 404 km
Ankara 381 km
Antalya 434 km uzaklıktadır.
GEZİP GÖRÜLEBİLECEK YERLER :
Tarihi Alaaddin Keykubad Cami ve Tarihi Hamam, Enne Barajı Tabiat Parkı
KONAKLAMA TESİSLERİ:
Yoncalı Kaplıcalarında Kültür ve Turizm Bakanlığı Turizm Belgeli 3 yıldızlı 64 oda ve 128
yatak kapasitesine sahip Arslan( Nehir) Termal Otel ile
Kültür ve Turizm Bakanlığı Turizm Belgeli 22 oda 36 yatak kapasiteli Yoncalı Huzur Apart
Otel bulunmaktadır.
İl Özel İdaresine ait 73 oda 180 yatak kapasiteli daha önce 4 Yıldızlı olan şu an Belediye
belgeYoncalı Termal Otel hizmet vermektedir
Yoncalı Kaplıcalarında Belediye belgeli otel, motel ve pansiyonlar mevcuttur.
Dübecikler, çelik, açık havuz isimli, üç havuzu vardır.
97
KÜTAHYA İLİ
Simav Eynal Kaplıcaları
Şehir merkezine 4 km mesafede olan Gölcük Dağının eteğinde geniş bir alana yayılmış
tesisleriyle gerdanlık gibi asılı görünüm veren mülkiyeti Simav Belediyesine ait Eynal
Kaplıcaları Simav Belediyesi bünyesinde işletme çalıştırılmaktadır.
Simav denilince akla ilk gelen Eynal kaplıcasıdır. 3 bin yıldan beri hastalara şifa dağıtan
Eynal
Kaplıcası
için
1671
yılında
Evliya
Çelebi
“Dünyada
ve
Anadolu’ da pek çok kaplıcayı gezdim gördüm ama Eynal Kaplıcası gibisini görmedim.
Böylesi yeryüzünde yoktur” diye belirtmiştir. Kaplıcamız 800 yatak kapasiteli olup 70 odalı 2
adet otel, 137 apart Motel ve 15 adet hususi aile banyosu, 2 adet termal havuzlu Türk hamamı,
kapalı termal yüzme havuzuAqua park, açık yüzme havuzu ve toplantı salonu, çay, kahve
salonu ve televizyon izleme salonları, şifalı ayak banyosu, 200 kişilik lokanta, 150 kişilik aile
restaurantı, Kafeterya, masa tenisi, bilardo, oyun salonu ile çay bahçeleri, mangal
yapabileceğiniz
piknik
alanları,
çocuk
oyun
parkları,
gezi
alanları,
voleybol, basketbol, çim futbol sahası, market, pide fırını, berber ve camii bulunmaktadır.
Kaplıcalarımızdaki
tüm
kapalı
mekanlar
Jeotermal
ısıtma
sistemi ile ısıtılmaktadır.
TEDAVİ EDİLEN HASTALIKLAR: Romatizma, Siyatik, Kırık, Çıkık cinsel rahatsızlıklar,
Nevraliji, Cilt ve Deri Hastalıkları, Nevrit, Mide Ülseri, Böbrek taşlarının dökülmesi, Egzama
ve ruhen, bedenen görülen yorgunluklar.
KATYONLAR: Kalsiyum, Sodyum ANYONLAR: Bikarbonat – Sülfat – Metaborikasit Klorür
– Bromür RADYOAKTİVİTESİ: Rn 1 – Eman 3 – Ph değeri: 6,36 – 8,46
TOPLAM MİNERİLAZASYONU: Litrede 2 gr
4.4.3. ORTACA TURİZM MERKEZİ
Merkez, Ortaca Turizm Merkezi 17.12.2012 tarih ve 2012/4153 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile 20.01.2013 tarih ve 28534 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.Ortaca Turizm Merkezi’nin ilanı bölgedeki turizm imkanlarını daha da
zenginleştirecektir. Zira, Yoncalı’nın güneybatısında Ortaca ile Kirazlıyayla arasındaki
bölge doğa turizminin gelişebileceği bir potansiyele sahiptir. İdaremizce bu bölgede doğa
turizminin geliştirilmesi için Ortaca-Kirazlıyayla arasında Teleferik Hattı ve Tesisleri
yapılabilmesine yönelik imar planı için çalışmalara başlanmış bulunmaktadır. Burada 1.000
metre kotundan 1.800 metre kotuna ulaşan yaklaşık 3.5 km. uzunluğunda teleferik hattı ve
tesisleri ile zirve noktasında bungalov tarzı kafeterya ve restoranların bulunduğu
düzenlemeleri içeren bir proje gerçekleştirilmesi düşünülmektedir. Projenin hayata
geçirilmesi neticesinde bölgede turizm tesisleri, otel vb. yeni ihtiyaçların ortaya
çıkabileceği de değerlendirilmektedir.
98
KÜTAHYA İLİ
4.4.4.Enne Barajı Su Sporları Projesi
Enne Baraj Göleti ve çevresinde olta balıkçılığı, su sporları, yürüyüş (trekking) ve tırmanma
sporlarının da yer alacağı yaklaşık 610 hektarlık sahada düşük yoğunluklu turizm tesis alanları
ve kentsel-sosyal-teknik altyapı alanlarını içeren planlama çalışmaları devam etmektedir. Enne
Baraj Göleti’nin kuzeyinde kalan yaklaşık 120 hektarlık alanda da Golf Turizmine yönelik
planlama çalışmaları devam etmektedir. Yapılan tüm bu çalışmalar Yoncalı bölgesinde termal,
sağlık ve kongre turizminin yanında diğer turizm türlerinin de gelişmesine katkı sağlayacaktır.
Bununla birlikte kent merkezine 40 km. mesafede Kütahya-Altıntaş’ta faaliyete geçen,
ülkemizin dördüncü büyük havalimanı olan Uluslararası Zafer Havalimanı da bölge turizminin
çok daha hızlı bir şekilde gelişmesine katkı sağlayacaktır.
4.4.5. YEDİGÖLLER ŞEHZADELER PARKI
Tüm alan 930.707 m2 yaklaşık park alanı 693.928 m2 bir alan üzerine kurulmuştur. Bu alanın
146.225 m2 lik kısmını eski katı atık depolama sahası oluşturmaktadır.
99
KÜTAHYA İLİ
İçerisinde ;

161.713 m2 göl alanı bulunmaktadır. Bu alan içerisinde 67376 m2 araç yolu alanı
mevcuttur.

Kütahya halkı için canlı bitki müzesi olarak kullanılacak yörede yetişen endemik türler
ve seralarda yetiştirilecek egzotik türlerin yer aldığı yaklaşık 105.000 m2 lik kısmını
Botanik bahçesi,
Alanın yaklaşık 37,000 m2 lik kısmında Hobi bahçeleri yer almaktadır. Uygulaması
biten bu alanda her biri 108 m2lik bahçe ve 14 m2lik kapalı alandan oluşan 88 adet hobi
bahçesi yer almaktadır. Alanda 356 m2 çocuk oyun alanı mevcuttur.
Alanın yaklaşık 45.000 m2 lik kısmında Kütahya ve Türkiye’de yer alan arkeolojik
eserlerin sergilendiği Arkeo Park yapılması planlanmaktadır.
Alanın yaklaşık 65.000 m2 lik kısmını tematik bahçeler yapılacaktır. Bu alan içerisinde
gül, lale, japon bahçesi gibi tematik bahçeler yer alacaktır.
İhalesi yapılmış olan yaklaşık 15.000m2 lik kısmı halkın piknik ve olta balıkçılığı
yapabileceği, restoran ve çocuk oyun alanlarının yer aldığı piknik alanlardan
oluşmaktadır.
Alanın yaklaşık 6.500 m2lik kısmında Dumlupınar Zaferinin anlatılacağı açık ve kapalı
alanlardan oluşan Zafer Kültür Vadisi yapılacaktır.
Alanın yaklaşık 20.000 m2lik kısmında Çocuk Eğitim alanları yer alacaktır. Çocukların
doğal yaşamla iç içe olacakları alanda meyve bahçeleri, sera, bitki üretim ve konaklama
alanları yer alacaktır.
Alanın yaklaşık 50,000 m2 lik kısmında meydan projesi yapılmıştır.İhalesi yapılmış
uygulamasına yeni başlanmıştır. Su ve ışık oyunları, oturma alanları, gezinti yolları,
çocuk oyun alanları olacaktır. Ezop Masallarının heykellerle ve sesli olarak anlatılacağı
Ezop Masal Adası yapılacaktır.
Alanın yaklaşık 32.000 m2lik kısmında Sera ve Park Bahçeler Bitki Üretim Alanı
yapılacaktır. Alan 2000 m2 lik sera alanı ve yaklaşık 300 m2 lik kısmı depo ve idare
için planlamış kapalı alandan oluşmaktadır. İhalesi yapılmış uygulaması yeni
başlamıştır.
Alanın genelinde gezinti alanları, yürüyüş yolları ve seyir terasları bulunmaktadır.
Alanın bazı bölümleri ileride gerekli görülebilecek uygulamalar için rezerv alan olark
bırakılmıştır.










100
KÜTAHYA İLİ
4.4.6. Ağaçköy Belediye Regreasyon Piknik Alanı
Kent yaşamında özellikle hafta sonu ve tatil günlerinde rekreasyon, dinlenme, eğlenme amacıyla
insanların gidebileceği piknik ve mesire alanlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyacın
karşılanmasına yönelik olarak Ağaçköy DSİ Regülatörünün bulunduğu bölgede bir kısım
düzenlemeler yapılarak kent halkının kullanımına sunulacaktır. Bu amaçla Ağaçköy Mahallesi, 1819-21-26-27 paftalarda, 1550-1551-1552-1553-1554-1555-1556-1557-1563-1179-1180-1305 nolu
parseller bölgesinde imar planı yapılmıştır. İmar planında Belediye Rekreasyon Piknik Alanı
lejandlı sahalar ve yol alanları bulunmaktadır. İmar planında 5.090 m2 yol alanı, 123.780 m2
Belediye Rekreasyon Piknik Alanı olarak düzenlenmiştir.
DSİ 34. Şube Müdürlüğü, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü/Müze Müdürlüğü Raporu, İl Özel İdaresi
Genel Sekreterliği, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, TEİAŞ 6. İletim, Tesis ve İşletme Grup
Müdürlüğü, Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş. Proje ve Tesis Müdürlüğü, Orman Bölge
Müdürlüğü, Tarım, Gıda ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü, Su ve Kanalizasyon
101
KÜTAHYA İLİ
İşleri Müdürlüğü kurum ve kuruluşlarından imar planına esas görüşler alınmıştır. 11.01.2013
tarihinde onaylanan imar planına esas Jeolojik-Jeoteknik Etüd Raporu koşullarına uyulacaktır.
4.4.7. Murat Dağı Kayak Merkezi
Bin 450 rakımlı alanda termal suya sahip Muratdağı Bakanlar Kurulu kararı ile Termal
Turizm merkezi ilan edilmiştir. 2013 yılında oluşturulan kayak
merkezi hedefimiz,
ziyaretçilerimizi kayak takımlarıyla termal suyun bulunduğu alana indirmektir. Bu, Türkiye'de
olmayan, dünyada sayılı yerlerde olan bir imkandır. Ziyaretçiler kayak yaptıktan sonra sıcak
sudan yararlanabilecektir. Bu çalışmalar tamamlandığında Muratdağı önemli bir merkez haline
gelecektir. Murat Dağı Anadolu'nun batısındaki ünlü kayak merkezleriyle yarışacak imkanlara
sahiptir. Ayrıca kendine has endemik bitki ve kuş florası ile yaz aylarında birçok yerli ve
yabancı doğa bilimci ve doğa dostunu ağırlayan Muratdağı, her yıl ülkemizin dört bir yanındaki
heyetleri
ağırlamaktadır.
üniversitelerden
102
KÜTAHYA İLİ
Muratdağı kayak merkezinin geliştirilmesi durumunda ülkemizde bir ilk olacak
Termal su ile kayak bir arada bulunacak, dünya basını ve turizm şirketleri bu denli özel doğal
güzelliği görmek isteyen binlerce konuğu ağırlamak isteyecek buda ülkemize turizm girdisi
sağlayacaktır.
4.4.8. Gediz Adnan Menderes Parkı
Bugüne kadar yapılan en büyük yeşil alan ve park düzenlemesi olan Adnan Menderes
Yaşam Parkı rekreasyon projesi 24,000 m2 alanı kapsamaktadır. Halkımızın boş zamanlarını
değerlendireceği, dinlenme, gezi, yürüyüş, koşu, aletli jimnastik alanları, bisiklet pisti, piknik
alanları, kafeterya, Gediz Evi, dev oyun parkı, şelaleler ve mini göletlerle Adnan Menderes
Yaşam Parkı Gediz Sosyal Hayatına Zenginlik Katacaktır
4.4.9.Akarsular
Kütahya il alanı, Susurluk, Sakarya ve Gediz havzalarında kalmaktadır.
Felent Çayı:Köprüören Havzası’nın kuzeybatısından Şahmelek yöresinde doğar, Enne Baraj
Gölü’ne ulaşır. Daha sonra Kütahya’nın kuzeyinden Porsuk Çayı’na ulaşır. Uzunluğu 35 km,
ortalama debisi 0.56 m3/s’dir.
Porsuk Çayı: Porsuk Ovası’nın en önemli akarsuyu Porsuk Çayı’dır. Havza dışından doğan ve Çat
103
KÜTAHYA İLİ
Tepenin güneyinde havzaya giren Porsuk Çayı havza dahilinde Güvezdere, Çaydere ve
Değirmendere’yi alarak Porsuk Baraj Gölü sahasına ulaşır. Porsuk Barajından çıktıktan sonra
Kargın Deresi, Uludere ve Musaözü Deresini de alarak havzayı terk eder. Kuzeybatıda bulunan
Koca Dere, Güvernaz Dere ve Kapaklı Dere, Yeniköy’de birleşir ve baraj gölü sahasına girer.
Murat Çayı (Oysu): Murat Dağı’nın kuzeyinden doğar. Gediz Nehrine ulaşır. Uzunluğu 35 km,
ortalama debisi 2.5 m3/s’dir.
Kureyşler Deresi: Yellice Dağı’nın batı eteklerinden doğan küçük debili kaynaklardan oluşur.
Kuzeyden gelen Mantarlık, Kuruçayır, Oluklu, Eyrek ve Güvem derelerini içine alarak, Kureyşler
Köyü’ne ulaşır. Bu noktadan sonra Çukurcaadaköy Boğazından Altıntaş Ovası’na ulaşır. Debisi
0.178 m3/s’dir.
Kokar Çay: Dumlupınar ilçesi civarından başlar, Kızılca, Selkisaray ve Yıldırım Kemal
İstasyonuna kadar batı-doğu yönünde akar. Daha sonra yön değiştirerek güneyden kuzeye akmaya
başlar
ve
Beşkarış
Köyü’nden
ovaya
ulaşır.
Debisi
0.423
m3/s’dir.
Avşar Deresi: Allıören Köyünün 3 km güneyindeki Karapınar ve Gökpınar kaynaklarından doğar.
Zafertepeçalköy’ün doğusunda ani bir dirsek çizerek kuzeye doğru akmaya başlar. Bu noktada
Çatak Deresi ismini alır, Karakaya ve Ürkmez Dere ile birleşerek Avşar Deresi ismini alır. Genişler
Köyü ve Altıntaş ilçesinin 2 km kuzeybatısından Altıntaş Ovası’na ulaşır. Debisi 0.026 m3/s’dir.
Gediz Nehri: Akkaya Köyü civarından doğar ve Akyarmadenoğlu ve Dereoğlu dereleri ile
birleşerek Ege Denizi’ne ulaşır. İl sınırları içersindeki uzunluğu 45 km, ortalama debisi 82.5
m3/s’dir.
Emet Çayı: Saruhanlar ve Aşıkpaşa köyleri yakınındaki kaynaklardan oluşup Kocadere adını alır.
Doğanyakası Deresi ile Kayaköy altında birleşip Emet Çayı adını alır. Hisarcık, Emet ilçelerinden
geçerek Uluçam Köyü yakınlarından il topraklarını terk eder. Uzunluğu 90 km, ortalama debisi 130
m3/s’dir.
Bedir Deresi: Bedir Deresi güneybatı-kuzeydoğu yönünde akar. Yenisusuz’un 1 km kuzeyinden
Çavdarhisar’dan geçerek, Zobu’nun 1 km güneydoğusundan akar. Barağı Deresi, İmam Deresi ve
Çat Deresi ile birleşir. Ortalama debisi 0.178 m3/s’dir.
Tavşanlı Çayı: Esatlar Köyü yakınındaki kaynaklardan doğar. Gökler Köyü’nün 2 km batısında
Bedir Deresi ile birleşir, buradan kuzeye doğru akarak Tavşanlı Ovası’na ulaşır. İl sınırları içindeki
uzunluğu 65 km, ortalama debisi 8 m3/s’dir.
104
KÜTAHYA İLİ
Simav Çayı: Gökçeler ve Muradınlar köylerinin güneyinde Kalkan Çayının bittiği yerden başlar,
Beciler Köyünden sonra il sınırlarını terk eder. İl sınırları içindeki uzunluğu 40 km, ortalama debisi
ise 68 m3/s’dir.
Hamzabey Çayı (Kocaçay): Naşa kasabasının 5 km güneyinden doğar. Bedirler Köyü
yakınlarında il sınırını terk eder, daha sonra Emet Çayı’na dökülür. Uzunluğu 45 km, ortalama
debisi 31.46 m3/s’dir.
4.4.10.Göller
İldeki tek doğal göl olan Simav Gölü DSİ ’ince 1967 yılında sahada açılan drenaj kanalı
ile kurutulmuş olup, yaklaşık 5 km2’lik arazi Milli Emlak
Müdürlüğünce çevredeki köy
halkına tarımsal amaçlı kullanılmak üzere kiraya verilmektedir.
Bunun dışında regreasyon amaçlı yapılan Simav Gölcük göleti Mesire yeri içersinde
kalmaktadır. 1305 m yükseklikte bulunan gölet gerek manzarası gerekse serin ve temiz
havasıyla ilgi çekici özelliktedir.
Gölcük Gölü
DSİ III. Bölge Müdürlüğü 34. Şube Müdürlüğüne bağlı göletlerin ve Barajların
beslendiği kaynaklar, su alma yapısından itibaren derinlikleri, alan ve hacmi aşağıda Tabloda
verilmiştir.
105
KÜTAHYA İLİ
Tablo 27. Barajların Beslendiği Kaynaklar, Derinlikleri, Alan ve Hacimleri
Gölette Ortalama Derinlik
Besleyen
GöletYüzölçümü
Gölet hacmi
Baraj Adı
Akarsu Adı
Kış
İlkbahar
Yaz
Sonbahar
( Km2 )
( m3 )
Kayaboğazı
Kocaçay
10,65
9,52
6,69
6,59
3,84
37,840,000
Çavdarhisar
Bedir Çayı
28,51
26,49
22,11
25,94
3,06
34,000,000
Enne
DereboğazıÇayı
8,38
7,14
3,84
7,22
0,94
Söğüt
Ilgın çayı
10,97
10,22
7,84
7,89
0,15
900,000
Yenice
Kavacıkçayı
14,43
15,35
14,41
13,09
0,12
1,068,000
Çerte
Evkayaçayı
9,55
9,86
8,74
8,86
0,35
350,000
Kuruçay
Kurudereçayı
8,65
10,47
9,54
7,00
0,18
1,332,000
Gümele
Combutçayı
8,85
9,13
7,94
4,42
0,31
2,625,000
Pullar
Akpınarçayı
2,00
3,05
4,10
2,70
Ter. Sant
Kul.
780,000
Kaynak:DSİ III. Bölge Müdürlüğü -34. Şube Müdürlüğü
Enne Baraj Gölü
Porsuk Baraj Gölü
Bu baraj göllerinde sportif ve amatör balıkçılık yapılmaktadır.
106
KÜTAHYA İLİ
Tablo 28. Merkez ve İlçelerdeki Diğer Göletler
Max
Adı
İlçesi
Su Kaynağı
Min.
Amacı Derinlik Derinlik
(M:)
(M)
Max.Su
Max Su
Yüzey
Depolama
Alanı
Hacmı
(M²)
(M³)
Genişliği
Sulama
Sahası
(Dekar)
1
Belkavak
Merkez
Sazak deresi
Sulama
17.70
6.00
145,000
1,020,000
1,500
2
Demirciören
Merkez
Yapıcı deresi
Sulama
8.50
3.00
16,000
92,466
305
3
Karağaç
Merkez
Çatak Deresi
Sulama
12.00
6.50
16,200
100,000
310
4
Doğuluşah
Merkez
Göl deresi
Sulama
13.10
5.15
110,000
570,000
1,050
5
Elmalı
Merkez
Algedik deresi
Sulama
7.00
2.00
47,400
150,000
200
6
Körs
Merkez
Almalı dere
Sulama
6.00
2.00
37,500
12,000
150
deresi
Sulama
22.00
5.00
118,500
913,455
1,860
Hamam dere
Sulama
13.50
4.00
32,000
256,000
1,060
Sulama
21.00
6.00
131,000
1,024,560
1,920
deresi
Sulama
16.00
6.00
577,000
2,740,000
3,420
7
Muhatboğazı
8
Sekiören -
9
Kranseyh
10 ZafertepeÇalköy
Merkez
Merkez
Merkez
Altıntaş
Büngüldek
Taşköprü
deresi
Karakaya
11 Kızılca
Altıntaş
Aldere
Sulama
18.00
2.00
99,000
700,000
1,290
12 Yeni Karağaç
Altıntaş
Kocadere
Sulama
6.00
2.00
6,560
16,600
250
Sulama
18.00
5.00
107,000
965,000
2,160
13 Merkez
Dumlupınar Kestane deresi
14 Kayı
Emet
Kayalı dere
Sulama
21.00
5.00
195,000
1,485,000
2,120
15 İkibaşlı
Emet
Donurlu deresi
Sulama
6.50
2.00
28,600
81,000
303
107
KÜTAHYA İLİ
16 Erdoğmuş
Gediz
17 Karbasan
Çıkrıkçı
Sulama
22.00
4.00
243,000
2,150,000
3,960
Hisarcık
Kozaklı dere
Sulama
6.50
2.00
18,000
37,500
190
18 Şeyhler 1
Hisarcık
Göl deresi
Sulama
8.00
2.00
9,900
60,000
380
19 Şeyhler 2
Hisarcık
Köy yeri deresi Sulama
10.00
3.00
20,000
95,000
304
20 Boğazköy
Simav
Kovuk Deresi
Sulama
13.00
5.00
57,000
220,000
310
21 Hisarbey
Simav
Derin dere
Sulama
7.00
2.50
7,550
52,750
270
22 Aksaz
Simav
Küçük memet
Sulama
6.00
1.50
6,300
35,260
149
23 Kınık (Akdağ)
Simav
Karabalçık
Sulama
28.90
7.00
291,000
2,534,000
5,000
deresi
Sulama
21.70
6.70
152,000
1,520,000
2,630
Gölcük
Sulama
14.50
6.60
33,000
185,000
500
Simav
24 Kuşu
Hıdır divan
25 Yeniköy
Simav
26 Merkez
Pazarlar
Düden deresi
Sulama
17.00
4.00
303,000
2,177,000
3,750
27 Yakuplar
Pazarlar
Sarısu deresi
Sulama
29.50
8.00
88,000
1,080,000
1,800
28 Gaipler
Şaphane
Kayalı dere
Sulama
8.50
3.00
13,000
102,000
120
deresi
Sulama
11.00
2.00
60,500
750,000
840
Yancık dere
Sulama
11.50
3.00
19,800
225,000
115
Sulama
15.00
7.00
81,250
380,842
603
436.40
128.95
Taşköprü
29 Kızılkoltuk
30 Köprücek
Şaphane
Tavşanlı
Kayaağzı
31 Ayvalı
Tavşanlı
deresi
3,070,060 21,730,433
38,819
Kaynak: İl Özel İdaresi
108
KÜTAHYA İLİ
4.5 KÜTAHYA İLİNDE DOĞA TURİZİM ÇEŞİTLERİ
4.5.1 Kütahya Doğa Yürüyüşü Potansiyeli
Kütahya topraklarının % 53‘ü ormanlarla kaplı olduğu için her köşesi zengin doğa
güzelliklerine sahiptir. Bu güzellikler güçlü bir çevre bilinciyle korunmakta, günü birlik olduğu
kadar uzun süreli dinlenme ve kamp imkanları içinde faydalanılabilmektedir. Kütahya’da
Eğrigöz Dağı, Muratdağı ve yaylaları, Akdağ ,Simavdağı, Frigya Vadileri, Çamlıca, Göçlük
yaylası ve Domaniç ormanları gibi pek çok yerde doğa yürüyüşü yapılabilecek alanlar vardır.
4.5.1.1. Frig Vadisi Yürüyüş Yolu 501 Km
Gordion
(Ankara)-Seydiler
(Afyonkarahisar )- İncik - (Kütahya) Yazılıkaya (Eskişehir) arasında Frig
Vadisi boyunca Friglerin kullanmış
olduğu yollar esas alınarak yaklaşık
uzunluğu 501 km olan yürüyüş yolları
uluslararası standartlarda işaretleme
çalışmaları yapılmıştır. Yolun GPS
verilerini ve her türlü dokümantasyonunu oluşturmak suretiyle tanıtımının yapılması önem arz
etmektedir.
4.5.1.2. Murat Dağı Rotası ( Murat Dağı Tesisiler-Murat Dağı Zirve)13,3 Km
Murat Dağı tesislerden 1460 m rakımdan başlayan rota kademe kademe artarak Kartal tepede
2309m ulaşır. Karaçam ve sarıçam 2000 m rakıma kadar görülür bu rakımdan sonra alpin zon
da bulunan sürünücü ardıç (bodur ardıç), defne, sığır kuyruğu gibi bitki türleri görülür.Geri
dönüş yine aynı rotayı takiben yapılabilir.
109
KÜTAHYA İLİ
Geven (Astragalus)
Deve Tabanı (Tussilago Farfara)
4.5.1.3. Muratdağı Gölyeri Yürüyüş Güzergahı 8,95 Km
Muratdağı dinlenme tesislerinden başlayıp Söbealan mevkisi,Gölyeri mevkisi, Tahtaoluk
mevkisinden sislere dönülmektedir. ara mesafe: 8+950 km rakım:Muratdağı tesisleri :1450
Söbealanı mvk :1550 Gölyeri :1650 parkurun başlama noktasında Muratdağı tesisleri olup
kadın ve erkek ayrı hamamlar mevcuttur. parkur güzergahı karaçam ormanları ile kaplıdır 30
ha’lık Söbealanı merası, 2000M² büyüklüğünde Söbealanı gölü,yine güzergahtaki Gölyeri
mevkisinde yaklaşık 5000M² göl bulunmaktadır parkur motorsporları ve ofroad için uygundur.
zorluk seviyesi kolay olan parkurdur.
110
KÜTAHYA İLİ
Şahtere (Fumaria Officinalis)
Oğul Otu (Melissa Officinalis)
4.5.1.4. Sarıçiçek Yürüyüş Güzergahı 9,150 Km
Muratdağı dinlenme tesislerinden başlayıp Geyikçiftliği , Sarıçiçek mevkisi ,Gölyeri mevkisi
ve Tahtaoluk mevkisinden tesislere dönülmektedir. ara mesafe 9+150 km rakım:Muratdağı
tesisleri :1450 Sarıçiçek mvk :1850 Gölyeri :1650 parkurun başlama noktasında Muratdağı
tesisleri olup kadın VE erkek ayrı hamamlar mevcuttur. parkur güzergahı karaçam ormanları ile
kaplıdır, Gölyeri mevkisinde yaklaşık 5000M² alanda göl, sarıçiçek yaylası olup halen 2 adet
çeşme ve kayak merkezi bulunmaktadır. ayrıca bu mevkiden Gediz rahat görülebildiği için
seyir tepesi yapılması uygundur. güzergah üzerinde eski geyik çiftliği bulunmakta olup tekrar
canlandırılması uygun olacaktır. parkur motorsporları, ofroad için ve yamaç paraşütü için
111
KÜTAHYA İLİ
uygundur. zorluk seviyesi kolay olan parkurdur.
Nane (Mentha Piperita)
Yoğurt Otu (Galium Verum)
4.5.1.5. Kesiksöğüt – Karapınar Yürüyüş Güzergahı 3,5 Km
Ara mesafe : 3+500 km rakım:
Karapınar :1573 Kesiksöğüt :1734 parkurun
başlama noktasında karapınar mesire alanı bulunmaktadır. parkur güzergahı karaçam ormanları
ile kaplıdır. yine parkur güzergahında şarlaklar (küçük şelale) bulunmaktadır. parkur sonunda
Kesiksöğüt mevkisi bulunmaktadır. bu mevkide doğan suyun bir kolu Gediz çayına bir kolu da
porsuk çayına dökülmektedir. parkur motorsporları ve ofroad için uygundur. zorluk seviyesi
kolay olan parkurdur.
112
KÜTAHYA İLİ
Ara mesafe : 3+500 km rakım:
Karapınar :1573 Kesiksöğüt :1734 parkurun
başlama noktasında karapınar mesire alanı bulunmaktadır. parkur güzergahı karaçam ormanları
ile kaplıdır. yine parkur güzergahında şarlaklar (küçük şelale) bulunmaktadır. parkur sonunda
Kesiksöğüt mevkisi bulunmaktadır. bu mevkide doğan suyun bir kolu Gediz çayına bir kolu da
porsuk çayına dökülmektedir. parkur motorsporları ve ofroad için uygundur. zorluk seviyesi
kolay olan parkurdur.
Mührü Süleyman (Polygonatum Multiflorum)
Kekik (Thymus Vulgaris)
4.5.1.6. Kütahya Merkez Çamlıca -Aydoğdu Rotası 14,8 km
Yürüyüş başlangıcına ulaşmak için Çamlıca’ya giden belediye otobüslerinden faydalanmak
113
KÜTAHYA İLİ
mümkündür. Hareket noktasında rakım 1060 m dir. Karaçam ormanı içersinde stabilize orman
yolunu takiben Yellice Dağında otlak alanları koru ve bozuk koru orman alanları içersinden
geçerek 1680 m rakıma kadar yükselerek buradan sonra 1300 metre rakımdaki Aydoğdu Mah.
Sona ermektedir.
4.5.1.7 Simav Eynal–Gölcük Rotası 12,3 Km
Yürüyüşe başlamak için simavdan Eynal’a
Belediye Otobüsü ile gidilebilir. Burada
814 m rakımdan başlayan rota maki bitki
örtüsü
içerisinden
Karacaören
Köyü
istikametinde yükselerek köy yolunu yolu
takiben 1400 m den itibaren karaçam koru
ormanına ulaşılır orman içi yolu takiben
1310 metredeki Gölcük Mesire yerine ve
gölete ulaşılır .
114
KÜTAHYA İLİ
4.5.1.8 Simav Karakür Karşıyaka rotası 6,7 km
Simav Merkezde stadyumun arkasından 835 m rakımdan başlayarak Nadar çamı mevkiine
doğru yükselen rota burada 1350 m kadar yükselerek Nadar Çamı mevkiinden Karşıyaka
Mahallesi üzerinden tekrar Simav merkeze dönmektedir.
115
KÜTAHYA İLİ
4.5.1.9 Emet Yenice Tahtalı Yaylası Rotası 9 km
Emet ilçesi Yenice Göleti’nden 1340 m rakımdan asfalt yoldan başlayan yürüyüş
güzergahı mesire yerinden sonra stabilize orman yolundan yükselerek karaçam ormanı
içerisinden 1700 m rakımdaki Tahtalı Yaylasına ulaşır. Buradaki tahtalı gölü Ağustos ayına
kadar suyunu muhafaza eder özellikle mayıs-haziran ayındaki manzarası görülmeye değerdir.
116
KÜTAHYA İLİ
4.5.1.10 Emet Eğrigöz Dereli kaplıcaları Rotası 8,1 Km
Dereli kaplıcalarından 594 m rakım dan başlayan yürüyüş güzergahı Emet Çayı Kenarı
boyunca
devam
ederek
780
m
rakımda
Eğrigöz
Kalesinde
neticelenmektedir.
4.5.1.11 Domaniç Durabey Güzergahı 15,0 Km
Domaniç ilçe merkezinden 915 m rakımdan başlayan rota kuzey istikamette önce
karaçam ormanı 1300 m rakımdan sonra karaçam kayın karışık ormanı içersinde 1460 m kadar
yükselip buradan doğu istikametinde inişe geçerek 960 m Durabey’de neticelenmektedir.
117
KÜTAHYA İLİ
4.5.1.9 Tavşanlı Yaylacık Göleti Rotası 14,7 Km
Bağlık
900
Mahallesinden
m
rakımdan
başlayan rota orman
yolunu takiben 1210 m
ye
kadar
yükselerek
Yaylacık dağı yangın
göletinde
1145
m
düşer.
Yürüyüş
boyunca
karaçam
ormanları ve orman içi
açıklık
geçilerek
alanlardan
gölete
ulaşılır.
118
KÜTAHYA İLİ
4.5.1.10 Pazarlar Göleti Pazarlar Rotası 7.1 Km
Pazarlar İlçe merkezinden başalayan yürüyüş güzergahı gölet istikametinde asfalt yol boyunca
119
KÜTAHYA İLİ
devam ederek Pazarlar Göletine ulaşmakta burada gölet çevresinde bulunan orman ve suyun bir
arada bulunduğu manzaralı stabilize yol takip edilerek sonlanmaktadır.Dönüş isteğe bağlı
olarak yaya olarak yada araçla yapılabilir.
4.5.1.11 Çavdarhisar Aizonai Çavdarhisar Barajı Rotası 6.48 Km
Çavdarsihar İçesinde Aizonai antik Kentinden başlayan yürüyüş güzergahı Çavdar hisar barajı
istikametinde toprak yolu takip ederek yeryer dere kenarı vejetasyonunu takip ederek antik
baraj yakınından geçerek baraj gövdesinde sonlanmaktadır.
4.5.1.12 Dumlupınar Şehitliği Zafertepe Çalköy Rotası 16.8 Km
Dumlupınar Şehitliğinden başlayan yürüyüş güzergahı Büyük Aslıhanlar köyü
Üçtepeler Şehitliği oradan Zafertepe istikametinde Şehit Sancaktar Anıtı devamla Zafertepe
Abidesi devamla Zafertepe Çalköy’de sona ermektedir.
120
KÜTAHYA İLİ
4.5.1.13 Emet Turfanalanı-Malı Rotası 6,5 Km
121
KÜTAHYA İLİ
Güzergah Başlangıcı:Turfan Alanı
Güzergah Bitişi:Malı Mevkii.Mesafesi :6,5 Km Ortalama Eğimi :% 3,4
Güzergah Başlangıcı :Turfan Alanı
Güzergah Bitişi
:Malı Mevkii
Mesafesi
:6,5 Km
Ortalama Eğimi
:% 3,4
Güzergâh Boyunca görülebilecek Doğal Güzellikler: Turfan Alanı, Gavur Fırınları (Mağaralar),
Malı Deresi, Kayalıklar, Malı Mevkii (Emet-Hisarcık Çevre Yolu)
Orman Deposu alanının hemen altında halk arasında Turfan Alanı olarak tabir edilen yerden
başlayan yürüyüş, kış aylarında akan dere boyunca devam etmektedir. Yol boyunca; Gavur mağaraları,
Kayalıklar ve Doğal Güzellikler görülmeye değer niteliktedir.
4.5.1.14 Emet Kocakır Yürüyüş Rotası 25 Km
122
KÜTAHYA İLİ
Güzergah Başlangıcı:Tetik Yaylası.
Güzergah Bitişi:Musalar Köyü, Mesafesi:25 Km Ortalama Eğimi :% 12,4
KOCAKIR YÜRÜYÜŞÜ
Güzergah Başlangıcı :Tetik Yaylası Güzergah Bitişi
Mesafesi
:25 Km
Ortalama Eğimi
:Musalar Köyü
:% 12,4
Güzergah Boyunca görülebilecek Doğal Güzellikler:
Tetik Yaylası (Orman İşletme Tesisleri), Krater Gölü (Gelgölcük), Koşu Yaylası, Sarısu Mesire ve
Kamp Alanı, Eğrigöz Dağı Zirvesi (Kocakır-2.180 m), Sarılan Yaylası, Kuşoynağı (Orman Gözetleme
Kulesi), Seyir Tepesi Dinlenme Durağı, musalar Köyü
25 km’lik doğa ile iç içe olan güzergah boyunca birçok doğal güzellik sizi karşılamakta Doğal
Krater Gölü, Sarısu Kamp Alanı, ve 2.180 m. Rakıma sahip Eğrigöz Dğı Zirvesinden çevreyi
seyretmenin güzelliği eşsiz bir nitelikte.
4.5.1.15 Emet Samrık- Sarıalan Yürüyüş Güzergahı 8 Km
Güzergah Başlangıcı:Samrık Deresi (Emet Çaykıyısı Mevkii) Güzergah Bitişi :Sarısu Mesire ve Kamp
123
KÜTAHYA İLİ
Alanı Mesafesi :8 Km Ortalama Eğimi:% 32
Güzergah Başlangıcı :Samrık Deresi (Emet Çaykıyısı Mevkii)
Güzergah Bitişi
:Sarısu Mesire ve Kamp Alanı
Mesafesi
:8 Km
Ortalama Eğimi
:% 32
Güzergah Boyunca görülebilecek Doğal Güzellikler: Çaykenarı (Emet-Eğrigöz Asfaltı), Samrık
Deresi, Samrık Kayalıkları, Tarihi Hamam, Samrık Hamamı, Acet Yaylası, Samrık Şelalesi, (Sarısu
Kamp ve Mesire Alanı)
Tetik Yaylasından başlayan yürüyüş Doğal Krater Gölü görülmesi, Koşu Yaylası Eğrigöz
Köprüsünden başlayan yürüyüş Emet Çayı ve Eğrigöz kalesi altından devam ediyor. Yol boyunca;
Doğal Mağralar, Şelaler ve Kamp Alanları yer almaktadır. Bölge doğal varlıkları ile Kaya Dağcılığı,
Rafting, Tarihi ve Kültürel Turizm için oldukça elverişlidir. Güzergâh Dereli Kaplıcaları’nda sona
ermektedir. Burada bulunan şifalı sular, Termal Turizm açısından değer arz etmektedir.
4.5.1.16 Domaniç Koca yayla Kardere Topuk yaylası rotası Rotası 5.1 Km
Domaniç İnegöl asfaltından Koca Yayla bölgesinde1270 m rakımdan başlayan yürüyüş
güzergahı Kardere istikametinde devamla Yükselerek 1420 m rakıma ulaştıktan sonra 1340 m
124
KÜTAHYA İLİ
rakımda Topuk Yaylasında sona ermektedir.
4.5.2 Kütahya Kamping Potansiyeli
Kütahya - Çamlıca, Hıdırlık, Kent Ormanı, Frig Vadisi - Kuzey (Porsuk Barajı – Türkmen
Dağı), Frig Vadisi – Güney (Türkmen Dağı – Altıntaş Ovası), Türkmen Dağı, Kumarı Köyü –
Boyacılar Mevki Kestane Ağacı Civarı, Gelin Kayası ; Domaniç - Domaniç Ormanları Ebem
Çamlığı, Mızık Çamı Mevki; Emet - Köprücek Kanyonu, Eğrigöz Dağı; Gediz Muratadağı,
Çukurören; Şaphane - Şaphane Dağı; Kuruçay Göleti; Simav-Akdağ, Simav Dağı.
4.5.3 Kütahya Fotosafari Potansiyeli
Kütahya İlinde Türkmenbaba,Çatak,Akdağ ve Altıntaş Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ile
Murat Dağı ve Domaniç ormanları fotosafari için uygundur.
4.5.4 Kütahya Av Turizmi Potansiyeli
Zengin bitki örtüsünden dolayı, ilin yaban hayatı da hayli zengindir. Kurt, çakal, tilki,
yaban domuzu ve tavşan en çok rastlanan yabani hayvanlardır. Kütahya İlinde Türkmenbaba,
Çatak ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahalarında av turizmine yönelik Doğa Koruma ve Milli
Parklar Genel Müdürlüğünce Kızıl Geyiğe yönelik av turizmi yaptırılmaktadır.
4.5.5 Kütahya Flora ve Fauna gözlemciliği Potansiyeli
Türkmenbaba,Çatak,Akdağ ve Altıntaş Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ile Murat dağı ve
Frig vadileri ile Domaniç ormanları flora ve fauna gözlemciliği için önemli alanlardır.
4.5.6 Kütahya Dağ Bisikleti Potansiyeli
Kütahya İlinde frig vadisi, Murat Dağı ve Domaniç Ormanları dağ bisikleti için uygun
yerlerdir.
4.5.7 Kütahya Kuş Gözlem Potansiyeli
Kütahya İlinde Altıntaş ve Türkmenbaba Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ile Porsuk Barajı ,
Altıntaş ovasındaki küçük su birkintileri kuş gözlemi için uygundur.
Altıntaş Yaban Hayatı Geliştirme sahasındaki korunan tür toy kuşudur. Toy (Otis tarda) düz ve
125
KÜTAHYA İLİ
genişl alanlarda yaşlayan bir bozkır kuşudur. Yaşam alanı doğal bozkırlar, tarım alanları ve
meralardır. Küresel ölçekte tehdit altında olup IUCN tehlike kategorisi Hassas (Vulnerable)
olarak belirlenmiştir.Türkiye, Bern ve CITES uluslararası anlaflmalar altında türün
korunmasını taahhüt etmiştir.
Toy Yavruları
Kur yapan Erkek Toy
Türkmenbaba Yaban Hayatı Geliştirme Sahasında Kara Akbaba (Aegypius monachus)
bulunmaktadır. Kara akbaba sadece ülkemizin değil Avrupa’nın da en büyük kuşlarındandır.
Yaklaşık üç metreyi bulan kanat açıklığı ile Avrupa’da ve bazı kaynaklara göre tüm dünyada
yaşayan yırtıcı kuşların en büyüğüdür.Siyaha yakın koyu kahverengi tüyleri onun kara akbaba
olarak isimlendirilmesine neden olmuştur. Boynuna kadar tüm vücudunu kaplayan koyu renk
tüyleri, yakasını çevreleyen açık kahverengi yakalığı ve başının üzerindeki kısa tüyleri ile son
derece karizmatik olan bu türün bireyleri tek eşlidir .En fazla 39 yıl yaşadığı kaydedilen kara
akbaba bireyleri üreme olgunluğuna 5-6 yaşlarında ulaşır. Kara akbabalar yaklaşık iki metre
çapa ve zaman zaman bir metre yüksekliğe ulaşan büyük yuvalarını çoğunlukla tepesi
düzleşmiş yaşlı çam ya da meşe ağaçlarının üzerine kurarlar.
126
KÜTAHYA İLİ
Murat dağı özellikle Sakallı Akbaba,
Kara Akbaba ve Kaya Kartalının
zengin
üreme
popülasyonlarını
barındırması nedeniyle Dünya Doğa
Koruma vakfı tarafından önemli kuş
alanı
(OKA
no.13)
olarak
belirlenmiştir.
Kara Akbaba (Aegypius monachus)
4.5.8 Kütahya Sportif Olta Balıkçılığı Potansiyeli
Kütahya’da Porsuk, Enne ve Kayaboğazı barajları ile Doğuluşah, Zafertepe-Çalköy
ve
Kuruçay Göletlerinde sportif amaçlı olta balıkçılığı yapılmaktadır. Baraj göllerinde, göletlerde
ve akarsularda balıkçılık yapılabilmektedir. Özellikle sazan, aynalı sazan, kızılkanat, dargın ve
yayın balıkları çok avlanan balıklardır .İlimizin Gediz ve Domaniç İlçelerinde modern alabalık
tesisleri bulunmaktadır. Porsuk çayının taşkınlarından çevreyi korumak amacıyla yapılan
Porsuk Barajı son yıllarda balıkçılığın da önemli bir merkezi haline gelmiştir. Porsuk
Barajında, Sofça köyü civarında su sporları merkezi oluşturma çalışmaları yapılmaktadır.
Kayaboğazı Barajı
Emet Yeniceköy ( Tahtalı ) Barajı
127
KÜTAHYA İLİ
4.5.9 Kütahya Yayla Turizmi Potansiyeli
Geniş orman alanlarına sahip olan Kütahya’da çok sayıda yaylalar da mevcuttur. Bu
yaylalar ulaşım, konaklama, altyapı ve hizmet tesislerinin yapılması halinde kültür ve termal
turizmin önemli bir saç ayağını oluşturacaktır.
Nitelik olarak Simav-Gölcük ve Gediz-
Muratdağı daha iyi bir durumdadır. Başlıca yaylalar şunlardır.
Kütahya Merkez Söğüt Yaylası, Uluköy Yaylası, Suludere Yaylası, Ketenova Yaylası, İnli
köyü Yaylası, Çamlıca Yaylası, Bayat Yaylası, Kirazlı Yaylası; Aslanapa, Ermez Yaylası;
Domaniç, Çatalalıç – Durabey Yaylası, Kocayayla, Safa Yaylası, Karagöl-Çukurca Yaylası;
Kütahya Emet,
Sarıalan Yaylası, Küreci Yaylası, Alanoluk Yaylası, Katrandağı Yaylası,
AlıçYaylası, Tetik Yaylası, Cevizli Yaylası, Mümye Yaylası, Karataş Yaylası, Kovalı Yaylası,
Başmaklı Yaylası, Kirazlı Yaylası; Gediz, Akdağ Yaylası, Kozaklı Yaylası, Kirazlı Yaylası,
Cevizli Yaylası, Karaötek Yaylası, Avlutepe Yaylası, Kıroluk
Yaylası, Söbalan Yaylası,
Sarıçiçek Yaylası, Kurudere Yaylası, Kartaltepe (zirve) Yaylası, Muratdağı Yaylası; Kütahya
Simav,
Gölcük – Söğüt Yaylası, Korucuk Yaylası,
Alıçlı Yaylası, Gebeoluk Yaylası ,
ÇeyrekçeYaylası, Dokuzcan Yaylası.
Kütahya’nın güneyindeki Muratdağı Gediz’e 30 km uzaklıktadır. 2312 m. Yükseklikteki
Muratdağı, Kütahya’nın olduğu gibi İç Ege’nin de en yüksek dağıdır. Kestane, meşe ve çam
ormanlarından oluşan bir bitki örtüsüne sahip olan Muratdağı temiz havası, soğuk suları ve
özellikle zengin termal kaynaklarıyla çok önemli bir yayla turizmi merkezidir. Muratdağı
Yaylası; Kıcıroğlu Obası, Ocakoğlu Obası, Gökoluk Obası, Dokuzçam Obası gibi obalardan
oluşmaktadır
4.5.10 Kütahya Mağara Turizmi Patansiyeli
Frigya Vadisindeki mağaralar, Ovacık’ın İnlice Mahallesi ile Söğüt, İnli, Sökmen,
Sabuncupınar, Fındık ve İncik Köylerinde yer almaktadır. Frigya Vadisinde kayalara oyulmuş
kaya mezarları, sığınma ve barınma amaçlı yüzlerce yerleşim yeri vardır.Tavşanlı İlçesi Eşen
Köyü eşen çayırları mevkii cırcır ini mağarası 100-150 mt lik yatay bir mağaradır.Dikey
mağara olarak Anasultandaki kocadağ ini mağara tutkunları için görülmeye değer bir
yerdir.Ayrıca Kütahya Emet Şıngırdaklı Kuyu Mağarası da dikey bir mağaradır.Simav Örencik
köyünde İnçal Mağarası bulunmaktadır. Simav
128
KÜTAHYA İLİ
ilçesinde, doğal bir mağaradır. Tavşanlı-Simav yolunda, Örencik Köyü’ndedir. İçinde sarkıt ve
dikitler bulunmaktadır
Simav İnçal Mağarası
4.5.11 Kütahya Dağcılık Patansiyeli
Kütahya’da en profesyonelden en amatöre kadar her yaştan insanın en zordan en kolaya
doğru yüzlerce farklı rotadan zirve yapabileceği, Akdağ, Eğrigöz Dağı,Gümüşdağ, Muratdağı,
Türkmen Dağı, Simavdağları, Yellice Dağı, Şaphane dağı mevcuttur. Bunların dışında henüz
isimlendirilmemiş olanları da eklediğimizde pek çok zirve vardır. Bu kadar büyük bir
potansiyele sahip olmasına rağmen yeterli reklam ve tanıtım yapılmadığından, ilin dağcılık
potansiyeli gerek kendi sporcuları, gerekse ülkedeki diğer dağcılar tarafından bilinmemektedir.
129
Aslanapa İlçesi
Çavdarhisar İlçesi
Domaniç İlçesi
Dumlupınar İlçesi
Emet İlçesi
Gediz İlçesi
Hisarcık İlçesi
Pazarlar İlçesi
Simavİlçesi
Şaphane İlçesi
Tavşanlı İlçesi
Değerler toplamı
Altıntaş İlçesi
Aktivite/değer
Merkez İlçesi
KÜTAHYA İLİ
28
11
3
4
16
7
11
22
2
3
21
3
21
Mağaracılık (M)
X
Dağ bisikletçiliği (DB)
X
Dağ-yayla gezisi imkanı ( DG)
X
Peyzaj güzelliği/fotosafari (PF)
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Yaylada konaklama/kamping(YK)
Düzenlenmiş doğa gezisi rotası(DGR)
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Tabiata uyumlu kırsal miras gezisi(KMG)
Pansiyonculuk(P)
X
Kır havasında şehir merkezleri(KHŞM)
X
Kelebek gözlemciliği imkanı(KeG)
X
Kuş gözlemciliği imkanı(KuG)
X
X
Sportif olta balıkçılığı imkanı(SOB)
X
X
Milli park vb sahalar(MP)
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Milli park vb. nde kona25klama(MPK)
Kış sporları potansiyeli(KSP)
X
Aktif kış sporları merkezi(KSM)
X
Estetik göl/baraj olan yerler(EGB)
X
Botanik gezilerine uygun saha(BOG)
X
X
X
X
X
X
Tescilli avlak sahası (AvS)
X
Yabana hayatı geliştirme sahası(YHGS)
X
X
X
X
Garantili yaban hayatı gözlemi(GYHG)
X
X
X
X
X
130
KÜTAHYA İLİ
İzole ilginç ekosistemler(İE)
X
Ormanaltı florası tanıma gezi imkanı(Mantar ve
benzeri dahil) (FGİ)
X
Endemik Bitkilerin Gözlemi (EBG)
X
Köy
Pazarları(Orman
meyvelerinden
reçel
marmelat, kurutulmuş meyve satılması kaydıyla)
(KP)
X
X
X
X
X
Bakir doğa parçaları keşif gezisi(Bakir vadi ve
bakir orman gibi gizli kalan değerleri keşfetme
gezileri) (BDPKG)
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Dokusu bozulmamış kırsal miras gezisi (köyler)
(KMG)
X
Yayla gezisi imkanı (Ya)
X
Yaya gezi imkanı (Y)
X
Tarihi eserler, sit alanı (Ts)
X
Peyzaj değeri yüksek yerler,fotoğrafik yerler (P)
X
Mağara gezisi (Mğ)
X
Motorlu gezi imkanı (M)
X
Jeolojik ve jeomorfolojik değerler (Jm)
X
Botanik gezisi imkanı (Bt)
X
Bakir orman gezisi (Bo)
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Gastronomi gezisi (Gezi günü belirlenir. Gezi günü
ziyaretçilerle yöresel yemekler yapılarak yedirilir)
(GG)
Atla geziye uygun (At)
X
X
X
131
KÜTAHYA İLİ
KÜTAHYA İLİ KORUNAN ALANLAR HARİTASI
Tabiat Parkı
Tabiatı Koruma Alanı
Yaban Hayatı G.S.
Millipark
132
KÜTAHYA İLİ
5.SEÇKİN VE YÜKSEK DEĞER TAŞIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN
DEĞERLENDİRİLMESİ VE POTANSİYELİNİ GELİŞTİRME İMKANLARININ
ORTAYA KONULMASINA İLİŞKİN ANALİZLER
Kütahya İli Doğa Turizmi GZFT
GÜÇLÜ YANLAR
- Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu Osman Gazi’nin Ninesi Hayme Ana’nın
kabrinin Domaniç’te olması nedeniyle “Kuruluş”a,
- Dumlupınar Başkomutan Meydan Muharebesinin kazanıldığı topraklara evsahipliği
yapması nedeniyle “Kurtuluş”a mekan olması
- Peri bacaları, mağaraları, kaya mezarları, sunakları, şapel, kiliseleri ile doğal
güzelliklerin yer aldığı bir mekân olan Frig Vadisince uzanan tarihi ve doğal dokunun
turizm çeşitliliğine uygun olması
- Taşınmaz kültür varlıklarının yanında el sanatlarının, sözel kültürün nitelikli ve özel
olması
- Bakir bir doğa ve iç kesimde olması hasebiyle geleneklerle yaşayan bakir kültürel
yapı
- Türkiye’de en fazla sıcak su kaynağının çıktığı il olması ve sağlık turizmi için gerekli
jeotermal kaynaklara sahip olması
- Bölgenin en yüksek dağı’nda (Murat Dağı) Türkiye’nin en yüksekte çıkan termal
suyuna sahip olması
- Doğal koruma alanlarının Kütahya’nın bakir orman alanlarını oluşturması
- Yerel kültürün önemli unsurlarının yaşatılıyor olması
- Tarih, kültür ve sanat değerleri yönünden zengin bir il olması
ZAYIF YANLAR
- Kütahya’nın tanıtımının bölgesel, ulusal ve uluslararası anlamda yapılamamış olması
ve tanıtım kaynaklarının oluşturulamaması
- Kentte birçok sektörde olduğu gibi turizmde de rekabetin olmaması ve bunun da
hizmet kalitesinin yetersizliği sonucunu doğurması
- Turizmin sadece maddi unsurlarla işleyebileceği anlayışının gelişmesi, turizmin
zihniyet değişimiyle gelişebileceğinin ihmal edilmesi
- Yerli ve yabancı ziyaretçi sayısının az olması
- Yeterli turizm tesisi ve bu tesislerde nitelikli personel olmaması
- Ulaşım Sorunlarının olması
- Turizmin sadece kaplıca turizmi olarak kabul edilmesi
- Gelen turistlerin zaman geçirmelerine yönelik aktivite çeşitliliğinin olmaması
- Organize turların olmaması, olanlarda da harcanan zamanın azlığı,
- Kütahya’nın profesyonel rehberlere sahip olmaması, az da olsa mevcutların daha
hareketli turizm merkezlerini tercih etmesi
- Kamu-özel sektör-STK ve üniversite arasında eşgüdümün zayıf olması ve buna
paralel işbirliğinin geliştirilememiş olması
- Kütahya merkez ve ilçelerindeki tespit çalışmalarının yapılmamış olması
133
KÜTAHYA İLİ
FIRSATLAR
- Kütahya Destinasyonu ve Marka Kent çalışmaları,
- Kütahya’nın Kültür ve Turizm Bakanlığınca ilan edilen Frigya Kültür ve Termal
Turizm Gelişim Bölgesinin odağını oluşturması,
- Kültür ve Turizm Bakanlığının belirlediği 15 marka kültür kenti arasında
Kütahya’nın da bulunması
- Zafer Havalimanı projesinin hayata geçirilmesi
- Kütahya’nın Domaniç ilçesinde başlayıp Çanakkale’de son bulan “Kuruluştan
Kurtuluşa Kültür Yolu” projesinin hayata geçecek olması
- Dumlupınar Başkomutan Meydan Savaşının geçtiği tarihi sit ve milli park alanının
çekim merkezi haline getirilmesi
- Osmanlı İmparatorluğu’nun kurucusu Osman Gazi’nin beşiğinin kurulduğu Mızık
Çamı’nın Domaniç’in Domur köyünde yıkılmış olarak koruma altına alınmış olması
TEHDİTLER
- Kültürel ve çevresel bilincin zayıf olması
- Kentin yatırım amaçlı tercih edilmemesi
- Turizm üzerine yeni proje çalışmalarının yetersiz olması
5.1 Çamlıca Tabiat Parkı
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırda ki ziyaretçi Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan: …0….kişi
sayısı
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : 26958 kişi
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Kıyaslanabileceği saha
Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel
kurutulmuş veya konserve ürünler alınarak para ödeme şekilleriyle
Kişi başına ortalama en az 20 TL harcama yapılmaktadır
Bireysel gezginler : % 5
Eşler: %.25 Aileler : % 70
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde) : % 0
Diğerleri : % 0
1- Piknik Amaçlı,
2- Doğa Yürüyüşü,
3- Fotosafari
4- Yaban Hayatı ve Kuş gözlemciliği
5- Cadır ve kampcılık
134
KÜTAHYA İLİ
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
Yakın 45 Dk
Özel taşıt
(x)
Toplu taşıma
(x )
Diğerleri
( x)
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş,
atlı vb.)
Ulaşım için problemler: Proplem yok
Altyapı Analizi
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
Ziyaretçinin Genel ulaşım
kanaati: Özel taşıt
İyi
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Açıklama
x
x
x
x
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek
şekilde turistlerin
ilgisini çekecek diğer
alanlara yakın mı?
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet-Hayır
Var-Yok
Yok
Var
Neler?
Saha içersindeki 120150 yaşındaki
karaçamlar anıtsal
nitelikte
Enne Barajı Tabiat
Parkı
Hangi Sahalar
Sunduğu özellikleri
135
KÜTAHYA İLİ
Alandaki yabanıl
varlıklar
Bayrak türler
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
Yok
Yok
2.
2.
Kelebekler
Endemik bitkiler,
….. tür
Yok
……. tür
Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel
Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor
5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para
yatırımı yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri
ele alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
İyi bir işbirliği içindeler
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden
sonra gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
1
2
3
4
x
5
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
136
KÜTAHYA İLİ
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Etki
Faaliyet
Kamping&piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların satılması,
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Müspet
Müspet
Korunan alan
üzerindeki etki
Kabul
edilebilir
Müspet
Müspet
x
x
Müspet
Müspet
x
Müspet
Müspet
Müspet
Müspet
Müspet
Müspet
x
x
x
Müspet
Müspet
x
Kabul
edilemez
Kabul edilebilir
ancak;
Satış merkezlerinin
yapılması.
-
-
İzlemeye esas olan Ekolojik Göstergeler aşağıdaki şekilde incelenmelidir.
1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok,
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar
veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana
gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
1
2
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Doğa turizminin alan içerisinde mevcut fauna ve flora’ya her hangi zarar veya rahatsız
vermeleri söz konusu değildir. Korunan alan olmasından dolayı fauna ve flora korunmaktadır.
Yeraltı ve yer üstü sularının kirlenmesi söz konusu değildir.
137
KÜTAHYA İLİ
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı, Yeterli 2- İyi, 3- Fena Değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Altyapı
Park girişi
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yaban hayatı izleme noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
Yer
Kapasite 1
Korunan alana giriş yolları
Korunan alandaki yol ağı
x
Korunan alan içindeki toplu
x
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
x
Seçenekler
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
Sayısı ve uygunluğu
seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
2
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
Tabiat Parkı işletmeciliği özel sektör tarafından yapılmakta olup, çalışanların giysileri hijyenik
olup, ziyaretçilerine karşı nazik ve kibar davranmaktadırlar. Saha içerisinde çöpler çöp
bidonları ve konteynırlarda toplanmakta olup, belediye tarafından sahadan alınmaktadır. Saha
içerisinde yeterli miktarda park alanı bulunmaktadır. Alt yapı tesisleri tamamlanmıştır. Saha
girişinde giriş kontrol ünitesi bulunmaktadır.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi:
Tabiat Parkı işletmeciliği özel sektör tarafından yapıldığından dolayı sahaya gelen ziyaretçilere
138
KÜTAHYA İLİ
karşı özel sektör işletmeciliği zihniyeti ile yaklaşıldığından dolayı sahayı ziyaret eden
ziyaretçiler kendilerine verilen hizmet ve ilgiden oldukça hoşnut kalmaktadırlar. Ziyaretçileri
rahatsız edecek her hangi bir olay olmamıştır.
5.2 Enne Barajı Tabiat Parkı
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırda ki ziyaretçi Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan: …0….kişi
sayısı
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : 73766 kişi
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Kıyaslanabileceği saha
Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel
kurutulmuş veya konserve ürünler alınarak para ödeme şekilleriyle
Kişi başına ortalama en az 30 TL harcama yapılmaktadır
Bireysel gezginler : % 1
Eşler: %.10 Aileler : % 89
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde) : % 0
Diğerleri : % 0
1- Piknik Amaçlı,
2- Sportif olta balıkçılığı
3- Doğa Yürüyüşü,
4- Fotosafari
5- Yaban Hayatı ve Kuş gözlemciliği
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
Yakın 1 saat
Özel taşıt
(x)
Toplu taşıma
( )
Diğerleri
( )
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş,
atlı vb.)
Ulaşım için problemler: Proplem yok
Altyapı Analizi
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel taşımacılık
Programlar
Yetersiz
x
Yeterli
İyi
x
x
x
Ziyaretçinin Genel ulaşım
kanaati: Özel taşıt
Açıklama
x
139
KÜTAHYA İLİ
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
x
x
x
x
x
x
x
x
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek
şekilde turistlerin
ilgisini çekecek diğer
alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl
varlıklar
Var-Yok
Yok
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Var
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet-Hayır
Evet
Çamlıca Tabiat Parkı
Bayrak türler
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
Yok
Yok
Hangi Sahalar
Termal Turizm
sahalarına yakın
Kelebekler
Endemik bitkiler,
Neler?
Gölet ile orman yeşil
ile mavinin iç içe
geçtiği bir habitat
oluşturmakta.
Sunduğu özellikleri
Termal Turizm
2.
2.
….. tür
Yok
……. tür
140
KÜTAHYA İLİ
Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel
Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor
5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para
yatırımı yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri
ele alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
İyi bir işbirliği içindeler
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden
sonra gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
1
2
3
4
x
5
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
141
KÜTAHYA İLİ
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Etki
Faaliyet
Kamping&piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların satılması,
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Müspet
Müspet
Korunan alan
üzerindeki etki
Kabul
edilebilir
Müspet
Müspet
x
x
Müspet
Müspet
Müspet
Müspet
x
x
Müspet
Müspet
Müspet
Müspet
Müspet
Müspet
x
x
x
Müspet
Müspet
x
Kabul
edilemez
Kabul edilebilir
ancak;
Satış merkezlerinin
yapılması.
İzlemeye esas olan Ekolojik Göstergeler aşağıdaki şekilde incelenmelidir.
1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok,
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar
veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana
gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
1
2
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Doğa turizminin alan içerisinde mevcut fauna ve flora’ya her hangi zarar veya rahatsız
vermeleri söz konusu değildir. Korunan alan olmasından dolayı fauna ve flora korunmaktadır.
Yeraltı ve yer üstü sularının kirlenmesi söz konusu değildir.
142
KÜTAHYA İLİ
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı, Yeterli 2- İyi, 3- Fena Değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Altyapı
Park girişi
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yaban hayatı izleme noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
Yer
Kapasite 1
Korunan alana giriş yolları
Korunan alandaki yol ağı
x
Korunan alan içindeki toplu
x
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
x
Seçenekler
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
Sayısı ve uygunluğu
seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
2
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
Tabiat Parkı işletmeciliği özel sektör tarafından yapılmakta olup, çalışanların giysileri hijyenik
olup, ziyaretçilerine karşı nazik ve kibar davranmaktadırlar. Saha içerisinde çöpler çöp
bidonları ve konteynırlarda toplanmakta olup, belediye tarafından sahadan alınmaktadır. Saha
içerisinde yeterli miktarda park alanı bulunmaktadır. Alt yapı tesisleri tamamlanmıştır. Saha
girişinde giriş kontrol ünitesi bulunmaktadır.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi:
Tabiat Parkı işletmeciliği özel sektör tarafından yapıldığından dolayı sahaya gelen ziyaretçilere
karşı özel sektör işletmeciliği zihniyeti ile yaklaşıldığından dolayı sahayı ziyaret eden
ziyaretçiler kendilerine verilen hizmet ve ilgiden oldukça hoşnut kalmaktadırlar. Ziyaretçileri
143
KÜTAHYA İLİ
rahatsız edecek her hangi bir olay olmamıştır.
Yeme içme konaklama analizi Çamlıca ve Enne Barajı Tabiat Parkı
Restoranların durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Açıklama
Turistik
2
Yerel
30
Yüksek standartlı yemek sunanlar : 2
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: 30
Kötü standartta yemek sunanlar :
Kategori
Kuruluş Sayısı
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
iyi
9
1087
Hosteller (Misafirhaneler)
Yatak&kahvaltı oteli
Rota üstü kulübeler
Bungalov tarzı
Kamp alanı
Diğerleri: Pansiyon
KÜTAHYA
İLİ
VE
DEĞERLENDİRMESİ
İLÇELERİNİN
KIYAS
YÖNTEMİ
İLE
KISA
Karşılaştırma yöntemi, kapsam dahilindeki unsurun benzerleri ve rakipleri ile arasındaki farkı
görmesi ve daha ilerlemesine itici güç olması amaç edinilerek verimliliği arttırma yöntemidir.
Karşılıklı bilgi alışverişi olarak değerlendirilen bu yöntemde, kopyalama değil, kendi
ürünlerimize yönelik ilham almak, uyarlamak hedeftir. Gelecek eğilimlerini şimdiden görüp,
müşterinin isteklerini şimdiden karşılamaya hazırlıklı olmayı gerektirir.
Karşılaştırma yapılan ilçenin/ilin başarılı oluğu hususta takip ettiği yolun ilçede/ilde
alınabilirliği araştırılmalıdır.
KIYAS YÖNTEMİ İLE DOĞA TURİZMİ POTANSİYELİ YÜKSEK OLAN BAZI
İLÇELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Kütahya ili
İlçe
Kıyaslanan
Kıyaslama
Örnek Alınacak Deneyim
İl/ilçe
sebebi,
Gediz
Doğa Turizmi
Merkez ilçe sahip olduğu alt ve üst
Kütahya
yapı tesisleri, deneyimli personel,
kolay ulaşılabilirlik, konaklama
tesisleri varlığı itibariyle öne
çıkmaktadır.
144
KÜTAHYA İLİ
6.KÜTAHYA İLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ STRATEJİLERİ
6.1. Gelişme Stratejileri
Strateji 1. Korunan alanlarda flora ve fauna envanterinin yapılması.
Strateji 2: Doğa turizm potansiyelinin yüksek olduğu alanlarda alt yapı tesislerin yapılması.
Strateji 3: Doğa turizm bilincinin oluşturulması.
6.2. Pazarlama Stratejisi
Strateji 1. Doğa turizm potansiyelinin yüksek olduğu alanların tanıtımının yapılması.
Strateji 2. Doğa turizm ürünlerinin pazarlanarak yüksek gelir elde edilmesi.
Strateji 3. Doğa turizmi alanları bilgilerini kamuoyu ile paylaşmak.
6.3. Ziyaretçi Yönetimi Stratejisi
Strateji 1. Koruma ilkeleri ve ziyaretçi yönetim kriterlerinin ile yaygınlaştırılması, bunun
yanında, müşteri beklentilerine de dayalı sürdürülebilir ziyaretçi yönetiminin sağlanması.
6.4. İzleme ve Değerlendirme Stratejisi (Turizmin etkilerinin ve
sürdürülebilirliğin izlenmesi)
Strateji 1. Turizmin etkilerinin izlenmesi için, izleme birimlerince göstergelerden
yararlanılması.
145
6.1 .KAPASİTE GELİŞTİRME Amaç: ilgili paydaşların turizm (doğa turizm) açısından kapasitelerini geliştirmek
1
Öncelik
Eylem no
Süresi
1
Eylem
Gelişme ve İmar Planlarının
yapılması
Açıklam
a
Çamlıca Tp.ve Enne Tp Gelişme ve
imar planlarının yapılması.
İldeki endemik bitki türlerinin tespiti
2
2
Kütahya ilinin endemik bitki
türleri tespiti
3
Kamu kurum/kuruluş ve yerel
halkın doğa turizminde
bilinçlendirilmesi için
çalışmalar yapmak
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Başlangı
ç
tari
hi
Orman S.i.Şb.Md.
2013
4
1
5
2
6
1
7
1
Doğa müzesi , İdare
veziyaretci tanıtım merkezi
ve kır evleri yapılması
yapılması
Biyolojik çeşitliliğin
araştırılması
Doğa turizmi konusunda gerek kamu
kurum/kuruluşlarındaki personelin
gerekse yerel halkın bilinçlendirilmesi.
Çamlıca Tabiat Parkında Doğa müzesi ,
İdare veziyaretci tanıtım merkezi
yapılması, Çamlıca ve Enne Barajı Tabiat
parklarına kır evleri yapılması
Tabiatı Koruma Alanları ve Yaban
Hayatı Geliştirme Sahalarında Biyolojik
Çeşitliliğin araştırılması
Yürüyüş yollarının
yapılması,işaretleme ve
tabelarının konulması
Yürüyüş yollarının yapılması,işaretleme
ve tabelarının konulması
Ortaca Turizm Merkezi
Turizm merkezindeki Tüm tesisler
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
6
2
0
1
7
2
0
1
8
2
0
1
9
2
0
2
0
2
0
2
1
2
0
2
2
2
0
2
3
Bütç
esi ve
Finans
kaynağı
DKMP Genel
Müdürlüğü
DKMP Genel
Müdürlüğü
Orman S.i.Şb.Md.
Dumlupınar Ünv.
2014
Valilik
3
2
0
1
3
Orman S.i.Şb.Md.
İl Kültür ve Turizm
Md,
Dumlupınar Ünv.
2015
2014
Orman S.i.Şb.Md.
Saha İşletmecileri
Valilik
Orman
S.i.Şb.Md.
Üniversiteler.
2014
Kaymakamlıklar,
Orman İşletme
Müdürlükleri,
Belediyeler,Özel
idare
Valilik
Belediye,Özel
İdare,İşletmeciler
,Kültür ve turizm
Bakanlığı
Valilik
2014
DKMP Genel
Müdürlüğü ,
İl Turizm
Müdürlüğü
DKMP Genel
Müdürlüğü
ve Saha
İşletmecileri
DKMP
Genel
Müdürlü
ğü
Özel
idare
Kaymaka
mlıklar
Belediye
2014
Göstergeler
8
1
Enne Barajı Su Sporları Projesi
Enne Barajındaki Tüm tesisler
Belediye,
İşletmeciler
Valilik
2014
Belediye
9
1
Yedigöller Şehzadeler Parkı
Projesi
Yedigöller Şehzadeler Parkı Projesindeki
tüm tesisler
Belediye,
İşletmeciler
Valilik
2013
Belediye
10
1
Muratdağı Kayak Merkezi
Kayak merkezi için gerekli tesisler
Belediye
Kaymakamlık,
Özel idare
Gençlik ve Spor İl
Müdürlüğü
Valilik
2014
Özel
İdare,
Gençlik
ve Spor
Bakanlığı
6.2. FİZİKSEL ALTYAPININ OLUŞTURULMASI Amaç; altyapıyı güçlendirmek veya geliştirmek,
Öncelik
Eylem no
Süresi
Eylem
Açıklama
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Başlangıç
tarihi
Alt yapı tesislerinin onarımı
4
1
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
6
2
0
1
7
2
0
1
8
2
0
1
9
2
0
2
0
2
0
2
1
2
0
2
2
2
0
2
3
Bütç
esi ve
Finans
kaynağı
DKMP Genel
Müdürlüğü
Valilik
Çamlıca Tp.ve Enne Barajı Tp
altyapsının bozulan yerlerinin onarımı
2
0
1
3
Orman S.i.Şb.Md.
2013
Göstergeler
6.3. PAZARLAMANIN YAPILMASI Amaç: mevcut doğa turizm ürünlerinin ortaya çıkarılması, geliştirilmesi, tanıtımı ve pazarlamasını yapmak.
Eylem no
Öncelik
Süresi
1
Doğa Turizm potansiyelinin yüksek Tabiat Parkları başta olmak üzere
diğer önemli alanların ulusal ve
1 olduğu alanların tanıtımının
yapılması
uluslararası tanıtımının yapılması
İl Turizm Md,
Belediyeler,
Orman
S.i.Şb.Md.
Doğa Turizm Ürünlerinin ve yöresel Yöresel ürünlerin ve doğa turizminin
ürünlerin pazarlanarak yüksek gelir yapılmasında kullanılacak olan alet ve
2 elde edilmesi
teçhizatın pazarlanarak ekonomik gelir
elde edilmesi
İl Turizm Md,
Belediyeler, Halk
Egitim müd.
2
Eylem
Açıklam
a
Yapacak kişi
ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Başlangıç
tarihi
Valilik
2013
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
6
2
0
1
7
2
0
1
8
2
0
1
9
2
0
2
0
2
0
2
1
2
0
2
2
2
0
2
3
Bütç
esi ve
Finans
kaynağı
DKMP Genel
Müdürlüğü
Yerel
yönetimler
2014
Göstergeler
6.4 . iZLEME VE DEĞERLENDİRMEYE YÖNELİK EYLEMLER Amaç: doğa turizm faaliyetlerinin izlenmesine ilişkin kriterlerin belirlenmesi, izlemenin yapılması, raporlama, değerlendirme ve geri
bildirimlerin yapılması.
Eylem no
Öncelik
Süresi
1
1
Eylem
Çevresel etkilerin izlenmesi
Açıklama
İndikatörlere göre izlenecektir.
2
3
2
3
4
1
3
3
Ekonomik etkilerin izlenmesi
Sosyal ve kültürel etkilerin
izlenmesi
İndikatörlere göre izlenecektir..
Sürdürülebilirliğin
izlenmesi
İzlemenin raporlama,
değerlendirme ve geri
bildirimlere dönüştürülmesi
Doğal ve kültürel değerlere etki yapan
Faaliyetlerin sınırlara göre durumunun
izlenmesi ve raporlama, değerleme ve geri
bildirimlerinin yapılması,
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Orman S.i.Şb.Md.
Çevre ve Şehicilik
İl Md.
Dumlupınar Ünv.
Orman S.i.Şb.Md.
Ticaret ve Sanayi
Odası
Orman S.i.Şb.Md.
İl Turizm Md,
Dumlupınar Ünv.
Başlangıç
tarihi
2022
İl Turizm Md,
Dumlupınar
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
6
2
0
1
7
2
0
1
8
2
0
1
9
2
0
2
0
2
0
2
1
2
0
2
2
2
0
2
3
Bütçesi
ve
Finans
kaynağı
DKMP Genel
Müdürlüğü
DKMP Genel
Müdürlüğü
2022
Ünv.
DKMP Genel
Müdürlüğü
Valilik
2022
DKMP Genel
Müdürlüğü
Orman S.i.Şb.Md.
2014
Orman S.i.Şb.Md.
İl Turizm Md,
Dumlupınar Ünv.
DKMP Genel
Müdürlüğü
Valilik
2022
Göstergeler
f
i
I
rürnrıyn
i
iı.i
ooĞn runizıvıi ıınasrER pLANı
ıl
xüraxyı
ooĞı runizrvıi
iı.i
MAsTER ptANı
2ot3-2023
Kütahya ili DKMP Şube Müdürü
'M
,
l{/,(r
UYGUN
TAKD|M
Mehmet KUŞCU
V. Bölge Müdürü
0rmon, Su Varso Hayot Von
V. Bölge
ııtcrıııç
valiyardımcısı

Kütahya İli Doğa Turizmi Master Planı

Transkript

Benzer belgeler

Turizm Akademisyeni, Mezunu ve Öğrencisi! Mesleki Yeterlilik

71490862-010.06.02 Konu ıHijyen ve çevre

Siz hiç uçan balık gördünüz mü?

Özeti için tıklayınız.

Haberi Devamı İçin Tıklayınız

30 Ekim-10 Kasım 2012

08.05.2013 TÜRKİYE –B.A.E DUBAİ BÖLGESİ SAĞLIK TURİZMİ

2015_Reklam_Bilgilendirme _Raporu

Sayı 24 -Şubat 2016 - Turizm Fakültesi