12. HARİTA VE LEVHA LİSTESİ.qxp

KAYNAKLAR
Ayça ADALILAR, “Türklerde Halý Sanatý”, Doðu Türkistan'ýn Sesi,
C.5, S.20
H.Yýldýrým AÐANOÐLU ( Hazýrlayan ), 1896 (Hicri 1314) Kosova
Vilayeti Salnamesi (Üsküp, Priþtine, Prizren, Ýpek, Yenipazar,
Taþlýca), Rumeli Türkleri Kültür ve Dayanýþma Derneði Yayýný,
Ýstanbul 2000
Nurettin AKSU, 'Baþkurt Kýyafetleri', Ana Yurttan Ata Yurda
Türk Dünyasý Dergisi, S.5, Ýstanbul 1994, s.65-68
Ali Murat AKTEMUR, 'Türk Ahþap Ýþçiliði', Türkler, C.6, Ankara 2002
Yener ALTUNTAÞ, vd., Bursa Halk Oyunlarý Kýyafetleri, Ankara 1992
Yener ALTUNTAÞ, vd., Sivas Halk Oyunlarý Kýyafetleri, Ankara 1992
ANONÝM, Türkmen Halýlarý ve Halý Yýnýmleri, Carpets and
Carpet Products of Turkmenistan, Aþkabat 1983,
ANONÝM, Türk El Sanatlarý, TTK, Ankara 1993
ANONÝM, Jandarma Genel Komutanlýðý Tarihi, Ankara 2002
ANONÝM, Türk Dünyasý Kültür Atlasý - A Cultural Atlas of The
Turkýsh World Türk devlet ve Topluluklarý-Turk States and
Peoples, Ýstanbul 2003
ARÝFÝ Paþa, Los Costumes de L'empire Otoman, Paris 1863
M. Ý. ARTAMONOV, Hazar Tarihi Türkler, Yahudiler, Ruslar
(Çeviren D. Ahsen Batur), Ýstanbul 2004
M.Ý. ARTOMONOV, Ýstoriya Hazar, Leningrad 1962
M.Ý. ARTOMONOV, Hazar Tarihi Türkler, Yahudiler, Ruslar (Çev.
D. Ahsen Batur), Ýstanbul 2004.
Neal ASCHERSON, Karadeniz (Çev. Kudret Emiroðlu), Ýstanbul 2001
Oktay ASLANAPA, Türk Halý Sanatýnýn Bin Yýlý, Ýstanbul 2005,
Ahmet Ali ARSLAN, Türk “Dünyasýna Hoþ Geldin Macaristan”,
Türk Dünyasý tarih Dergisi,Nisan 1995, s.30-31
Beþir AYVAZOÐLU, 'Mezar Taþlar: Eþsiz Bilgi Kaynaklarý', Zaman
Aþan Taþlar, Ýstanbul 2006
E.Hakký AYVERDÝ, Avrupa'da Osmanlý Mimari Eserleri,
Yugoslavya, C.III, Ýstanbul 1981, s.213
Mirza BALA, Kýrým , Ýslam Ansiklopedisi, C.6, Ýstanbul 1955,
s.744 -745
Csanad BALINT, Hazarlara Ýliþkin Arkeolojik Araþtýrma, Türk
Kültürü Araþtýrmalarý, XXVI / I , Ankara 1988, s.35-49
Belkýs Balpýnar ACAR, Türk Düz Dokuma Yaygýlarý, Ýstanbul 1982
Ý. A. BARANOV, Tavrika ve Dnepr boyundaki ilk Türklerin Tengri
inancý tapýnaklarý, Türk Dili Araþtýrmalarý Yýllýðý Belleten 2000,
Ankara 2001, s.37-45.
S.Ya. BAYÇAROV, Avrupa'nýn Eski Türk Runik Abideleri,
(Çev.Muvaffak Duranlý), Ankara 1996
Kakacan BAYRAMOV, “Türkmen Kumaþlarý”, Tarih ve
Medeniyet, S.28, Ýstanbul 1996, s.64-66
Kürti BELA - Lorýnczy GABOR, " ... Avarnak mondtak magukat
..." - "... They called themselves Avars...", Szeged 1991.
Yusuf BERDAK-M.Mehmet TULUM, Özbekistan-Türkiye
Türkçesi Sözlüðü, (TDAV yayýnlarý), Ýstanbul 1994,
Süleyman BERK, Zamaný Aþan Taþlar, Ýstanbul 2006,
Veselin BEÞEVLÝYEV, Prvo - Blgarite Vit i Kultura, Sofya 1981
Istvan BONA, Das Hunnen Reich, Budapeþte 1991
Istvan BONA, A Hunok es Nagykiralyaik, Budapeþte 1993
O. E. BORÝSENKO, Polovetska Skulptura Katalog Muzeynoy
Zbirki Natsionalnogo Zapovidnika" Hortitsiya - Polovtsian
Sculpture Muzeum Collection Catalogue of Khortysia National
Preserve, Kiev 2003.
331
C. E . BOSWORTH, Ýslâm Devletleri Tarihi ( Kronoloji ve
Soykütüðü El Kitabý ) ( Çev. E. Merçil - M. Ýpþirli ) , Ýstanbul 1980
Jean BRÝDESÝ, Anciens Costumes de Constantinople, Imprimerie
de Lemercier Paris
Sipahi ÇATALTEPE, “SSCB ve Çin Halk Cumhuriyetinde Yaþayan
Türkler Ýstatistiklerine ait Bilgiler", Doðu Türkistanýn Sesi, S.26,
Ýstanbul 1990, s.4-10
Tülin ÇORUHLU,'Osmanlý-Türk Kültüründe Savaþ ve Sanat', P,
Ýstanbul 2003, S.30, s.80-95
Tülin ÇORUHLU, Sakarya Ýlinde Türk El Sanatlarý, Sakarya Ýli
Tarihi, Sakarya 2005, s,1097-1110
Tülin ÇORUHLU, Kaynarca Dokumalarýnýn Türk Kilim Sanatýndaki
Yeri, Uluslar arasý Geleneksel Sanatlar Sempozyumu, Bildiriler
Kitabý 2, Ýzmir 2006, s.591-597
Tülin ÇORUHLU, Sakarya Ýli Geleneksel Türk El Sanatlarýna Giriþ,
IV.Ortaçað ve Türk Dönemi Kazýlarý ve Araþtýrmalarý
Sempozyumu Bildiriler Kitabý, 24-27 Nisan 2000, Van 2000
Tülin ÇORUHLU, 'Kaynarca Dokumalarý, Irmak Dergisi, S.70,
Sakarya 2006, s. 110-115
Yaþar ÇORUHLU, Kýrým Arkeolojisi ve Sanatý (Baþlangýcýndan
Altýnordu Devrine Kadar)", Türk Dünyasý Araþtýrmalarý, S. 113,
Nisan 1998, s.97-118
Yaþar ÇORUHLU, Leningrad Hermitage Müzesi ve Türk Sanatý,
Türk Dünyasý Araþtýrmalarý, Prof. Dr. Bahaeddin Ögel' e
Armaðan, S. 65, Ýstanbul 1990, s. 283-302.
Yaþar ÇORUHLU, Ýslâmiyetten Önceki Türk Sanatý' nda Hayvan
Mücadele Sahneleri, Sanat Tarihinde Ýkonografik AraþtýrmalarGüner Ýnal' a Armaðan, Ankara 1993, s.117-141.
Yaþar ÇORUHLU, Erken Devir Türk Sanatýnýn ABC'si, Ýstanbul 1998
Yaþar ÇORUHLU, Nagyszentmiklos hazinesindeki iki sürahi
üzerinde bulunan yýrtýcý kuþ (kartal / garuda) figürlü kompozisyonlarýn Türk sanatý ve ikonografisindeki yeri, Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araþtýrmalarý Merkezi Prof. Dr. Yýlmaz Önge
Armaðaný, Konya 1993, s.319 - 337.
Y.ÇORUHLU, Türk Sanatýndaki Ýnsan Figürlerine Ellerinde
Tuttuklarý Nesneler Açýsýndan bir Bakýþ, Sanatta Anadolu Asya
Ýliþkileri, Ankara 2006
Yaþar ÇORUHLU, Türk Sanatýnda Hayvan Sembolizmi, Ýstanbul 1995
Y.ÇORUHLU, Türk Ýslam Sanatýnýn ABC'si, Ýstanbul 2000
Yaþar ÇORUHLU, Türk Mitolojisinin Anahatlarý, Ýstanbul 2006
E. DANIK, Koç ve at Þeklinde Tunceli Mezar Taþlarýnýn Figürleri
Hakkýnda bir Deneme, Sanatta Anadolu Asya Ýliþkileri, Ankara
2006, s.173-191
O. D. DAÞYEVSKAYA, Glava Tryetya Pazdniye Skifi (III V. Do. N.
E. - III v. N. E. ), Stepi Yevropoyeyiskoyi Çasti SSSR V SkfoSarmatskoye Vremya, Moskova 1989,H. 11, levha 49-50.
Bekir DENÝZ, Ayvacýk Yöresi Düz Dokuma Yaygýlarý, Ankara 1998
Bekir DENÝZ, Türk Dünyasýnda Halý ve Düz Dokuma Yaygýlarý,
Ankara 2000
Ferit DEVELÝOÐLU, Osmanlýca Türkçe Ansiklopedik Lugat,
Ankara 1984
Nejat DÝYARBEKÝRLÝ, Peçenek hazinesi ve Türk sanatýnýn çeþitli
kýtalarda geliþen ortak nitelikleri, Tarih Enstitüsü Dergisi, S. 45'den ayrý basým, Ýstanbul 1974.
Yusuf DURUL, Türk Kilim Motifleri, Ankara 1987
Feridun EMECEN, Osmanlý Devletinin Kuruluþundan Fetret
Dönemine, Türkler, Ankara 2002
Istvan ERDELYI, Avar Sanatý, Türk Kültürü El Kitabý Ýslamiyetten Önceki Türk Sanatý Hakkýnda Araþtýrmalar, C. II, Kýsým I a,
Ýstanbul 1972, s.109-112.
Hasan Eren vd., Türkçe Sözlük, TDK, C.I, Ankara 1988
Ayla ERSOY, 15. yüzyýl Osmanlý Aðaç Ýþçiliði, Ýstanbul 1993
Emel ESÝN, Türk Kültür Tarihi, Ankara 1985
Geza FEHER, Bulgar Türkleri Tarihi ( Çev. Heyet ), Ankara 1984
Fenerci Mehmet Albümü, Osmanlý Kýyafetleri, Vehpi Koç Vakfý
Yayýnlarý, Ýstanbul 1985
Nandor FETTÝCH, Hunlarýn Arkeolojik Hatýralarý, Attila ve
Hunlarý (Çev. Þerif Baþtav), Ankara 1982 ( 2.baský)
Eva GARAM - Attila KÝSS , Goldfunde aus der
Völkerwanderungszeit im Ungarischen National Museum,
Budapeþte 1992,
E. GARAM - I. KOVRIG - J. Gy. SZABO- Gy. TÖRÖK, Cemeteries
of the Avar Period 567-829 in Hungary Avar Fýnds in The
Hungarian Natýonal Museum, C. I, Budapeþte 1975
Tuncer GÜLENSOY, Orhun'dan Anadolu'ya Türk Damgalarý,
Ýstanbul 1980
Tuncer GÜLENSOY, Kýrým Türk Yurdunda Kültür Varlýklarýmýz, X.
Vakýf Haftasý Kitabý, Ankara 1993, s.111-125.
Andras Paloczi HORVATH, Pechenegs, Cumans, Iasýans- Steppe
Peoples in Medieval Hungary, Macaristan (Budapeþte)1989
Mehmet ÝBRAHÝMGÝL, Kosova'daki Türk Eserleri, Türkler, C.12,
Ankara 2002, s. 29-32
Vacit ÝMAMOÐLU, Geleneksel Kayseri Evleri, Ankara 1992
Ýbrahim KAFESOÐLU, Türk Millî Kültürü, Ýstanbul 1986 (4.baský)
Johannes KALTER-Margaret PAVALOÝ, Uzbekistan, London 1997
Haþim KARPUZ, Erzurum Evleri, Ankara 1984
Kaþgarlý MAHMUD, Divanü Lügat-it Türk, (Tercüme Besi
Atalay), C.I, Ankara 1998
Levent KAYAPINAR, Yunanistan'da Osmanlý Hakimiyetinin
Kurulmasý, Türkler, C.9, Ankara 2002, s.189
A. Kýss, Cemeteries of the Avar Period 567-829 in Hungary
Avar Cemeteries in County Baranya, Budapeþte 1977.
Neriman Görgünay KIRZIOÐLU, Eþme kilimleri, Ankara 1994
Neriman Görgünay KIRZIOÐLU, Altaylardan Anadolu'ya Türk
Dünyasýnda Ortak Yanýþlar, Ankara 2001
Arthur KOESTLER, Onüçüncü Kabile (Hazar Ýmparatorluðu ve
Mirasý) (Çev. Belkýs Çorakçý ), Ýstanbul 1984
Marianna KOROMÝLA, The Greeks And The Black Sea from The
Bronze Age to The Early 20 th Century, Athens 2002
Akdes Nimet KURAT, Iv - XVIII. Yüzyýllarda Karadeniz
Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara 1972
Gyula LASZLO - Istvan RACZ, The Treasure of Nagyszentmiklos
(Macarcadan çev. H. Tarnoy), Budapeþte 1977
Mahmud Þevket Paþa, Osmanlý Askeri Teþkilatý ve
Kýyafetleri(1876-1908), Ýstanbul 1986
Elmira MEDCÝDAVA, Türkmenskoyo Norodnoye Ýskustvo
(Tukmen Folk Arts), Aþkabad 1990
A. I. MELYUKOVA, The Scythýans and Sarmatýans, The
Cambridge History of Early Inner Asýa, Cambridge, 1990,
s.107-108.
MELYUKOVA, Skifskiye Pamyatniki Stepi Severnogo
Priçyernomariya, Stepi Yevropoyeyiskoyi Çastý SSSR V SkifoSarmatskoye Vremya, Moskova 1989
A.I.MELYUKOVA v.d., Stepi Evropyeyiskoyi Çastý SSSR V SkifoSarmatskoye Vremya, Moskova 1989.
Çoyun OMURALÝUULÝ, Tengricilik, Biþkek 1994 Hüseyin Namýk
ORKUN, Eski Türk Yazýtlarý, Ankara 1987
Bahaeddin ÖGEL, Ýslâmiyetten Önce Türk Kültür Tarihi Orta
Asya Kaynak ve Buluntularýna Göre, Ankara 1988 ( 3. baský )
Bahaeddin ÖGEL, Türk Kýlýcýnýn Menþe ve Tekamülü Hakkýnda,
AÜ Dil ve Tarih Coðrafya Fakültesi Dergisi, C. VI, S.5, Ankara
1948, s.431-460
Orhan ÖZGÜNER, Köyde Mimari, Doðu Karadeniz, Ýstanbul 1970
M.Zeki PAKALIN, Osmanlý Tarih Deyimleri ve Terimleri
Sözlüðü, Ýstanbul 1993
E. D. PHÝLLÝPS, The Royal Hordes Nomad Peoples of The
Steppes, London 1965
Borýs PÝOTROVSKY - Lýudmýla GALANÝNA - Nonna GRACH,
Scythýan Art (Rusça'dan Ýng.ye çeviren V. Sobolev), Leningrad 1987
N.V.POLOSMAK, Visadniki Ukoka, Novasibirsk 2001
Ellen D.REEDER, Scythian Gold, New York 1999
Tamara Talbot RÝCE, The Scythians, London 1963 (3.baský)
M. ROSTOVTZEFF, The Animal Style In South Russia and
China, New York 1973, s. 29-30
M.ROSTOVTZEFF, Ýranians and Greeks in South Russia, Oxford 1922.
Sergei I. Rudenko, Frozen Tombs of Siberia, Londra 1970
Rýfat SAÝT, Türk Dünyasýndan: Balkanlarda Türk Diasporasý,
(çevirim içi),
http://www.fikirdebirlik.com
Yüksel SAYAN, Uþak Evleri, Ankara 1997
Yüksel SAYAN-Sebahattin ÖZTÜRK, Bitlis Evleri, Ankara 2001
M. Sevüktekin APAK vd., Osmanlý Dönemi Kadýn Giyimleri,
Ankara 1997
Musa SEYÝRCÝ, Makedonya Yörükleri, Ana Yurttan Ata Yurda Türk
Dünyasý, S.3, Ýstanbul 1993, s.51-53
Denis SÝNOR, The Hun Period, The Cambridge History of Early
Inner Asia, Cambridge 1990, s.177-203
Sabiha TANSUÐ, Türkmen Giyimi, Ýstanbul 1985
Ý. TASMAGAMBETOV - Z. SAMAÞEV, Sarayþýk, Saraýchýk,
Sarayçik , Alma Ata 2001.
Fuat TEKÇE, Pazýrýk, Ankara 1993/Ayça Adalýlar, “Türklerde Halý
Sanatý”, Doðu Türkistan'ýn Sesi, C.5, S.20,
T. TEKÝN, Orhun Yazýtlar, Ankara 1988
Muzaffer TEPEKAYA, Türk Kültüründe ve Tarihinde Nevruz,
Türkler, C.3, Ankara 2002, s. 603
Erhan TÜRBEDAR, Balkan Türkleri / Balkanlarda Türk Varlýðý,
Ankara 2003 (asam.org.tr) Herwýg WOLFRAM, Treasures on the
Danube Barbarian Invaders and Their Roman Inheritance (Edit
: G. Langthaler), Wien - Köln - Graz 1985
Stanço VAKLÝNOV, Formirane Nastaro - Bulgarskata Kultura,
Sofya 1977
Güzel VALEYEVA-SULEÝMANOVA Rozalina, The Decorative
Applied Art Of The Kazan Tatars, Moskova 1990
Raif VIRMÝÇA, Kosova'da Osmanlý Mimari Eserleri, Ankara 1999
A. Yu. YAKUBOVSKÝY, Altýn Ordu ve Çöküþü ( Çev. Hasan Eren),
Ankara 1992
K.K.Yudahin, Kýgýz Sözlüðü, (çev. Abdullah Taymas), C.I, Ankara 1988
M. ZAVYOLOVA, Tatar Costume/Tatar Milli Kiyimi, Kazan 1996
I. ZIMONYI, The Orýgýns of The Volga Bulghars, Szeged 1990
332
HARÝTA VE LEVHA LÝSTESÝ
LEVHA 1 DOKUMA MOTÝFLERÝ
1- Kola motifi ve etrafýnda çift ejder,
Çorap (Melike)
2- Meçka motifi, Kilim (Leþtane)
3- Filcan motifi, Kilim (Melike)
4- Kola motifi, Kilim (Melike)
5- Kola motifi, Kilim (Melike)
6- Kola motifi, Çarþaf (Zilipotok)
7- Dað motifi, Terlik (Zilipotok)
8- Yelek (Melike)
9- Tayare motifi, Kilim (Zilipotok)
10- Mihrap motifi, Seccade (Leþtane)
11- Dað motifleri ve içinde üçbenekler, Terlik (Zilipotok)
LEVHA 2 DOKUMA MOTÝFLERÝ
1- Yarým kola ve etrafýnda ejder,
Çarþaf (Dragaþ)
2- Ejderli kola ve içinde koç
boynuzu, Çarþaf (Dragaþ)
3- Yarým kola, Çorap (Melike)
4- Kola motifi, Çorap (Leþtane)
5- Sektiriçe motifi, Kilim (Leþtane)
6- Kola motifi, Kilim (Zilipotok)
7- Güneþ motifi, Yelek (Zilipotok)
8- Kola motifi, Kilim (Melike)
LEVHA 3 DOKUMA MOTÝFLERÝ
1- Kanatlý Ejder motifi, Halý Seccade
(Leþtane)
2- Vuk motifi, Kilim (Melike)
3- Ejder motifi, Halý Seccade
(Leþtane)
4- Balýk motifi, Halý Seccade
(Leþtane)
5- Kola içinde hayat aðacý ve Balýk
motifleri,Halý (Brod)
6- Koç boynuzu/eli belinde, Çarþaf
(Dragaþ)
7- Meçka motifi, Kilim (Zilipotok)
8- Ýnsan motifi, Halý (Brod)
9- Lepturçe motifi, Halý (Brod)
10-Kuþlar, Halý (Brod)
LEVHA 4 DOKUMA MOTÝFLERÝ
1- Ok-yay-damga- motifi, Halý (Brod)
2- Çift ejder/zencerek motifi, Yelek
(Zilipotok)
3- Ay motifi, Mahrama (Brod)
4- Güneþ motifi, Mahrama (Brod)
5- Runik harf þeklinde iþlenmiþ motif,
Kilim (Zilipotok)
6- Meçka motifi, Kilim (Zilipotok)
7- Alem motifi, Yelek (Zilipotok)
LEVHA 5 DOKUMA MOTÝFLERÝ
1- Kola motifi, Kilim (Baçka)
2- Hayat aðacý motifi, Yelek (Brod)
3- Ay-yýldýz motifi, Mintan Yelek
(Melike)
4- Daire içinde kare, güneþ ve ayyýldýz, Evren tasvirý, Hüseyin Efendi
Sandukasý Kavuðu (Dragaþ)
5- Dört yön motifi, çorap (Melike)
6- “Þar Köpeði” motifi, çorap
(Melike)
LEVHA 13 MEZAR TAÞI TEPELÝKLERÝ
1- Kukulane
2- Kukulane, katalog 127
3- Baçka, Leþtane, katalog 129, 117
4- Baçka , katalog 128
5- Kukulane ,Leþtane, katalog,112,114
6- Leþtane- Kukulane- Dragaþ katalog 113,
7- Dragaþ, katalog 60
8- Zilipotok, katalog 65(ay,güneþ ve
ok-yay)
LEVHA 6 DOKUMA MOTÝFLERÝ
1- Diþ/çine motifili bordür, Kilim
2- Kolalý bordür,Kilim
3- Kolalý bordür-vuklu-, Kilim(Melike)
4- Çeþel-tarak-bordürü, Kilim
(Melike)
5- Kola bordürü, Kilim (Leþtane)
6- Vuklu kola bordürü, Kilim
7- Kola bordürü, Kilim
8- Dað bordürü, Terlik (Zilipotok)
LEVHA 14 MEZAR TAÞI TEPELÝKLERÝ
1- Zilipotok- Melike- Brod, katalog
72, 107
2- Melike, katalog 78
3- Melike, katalog 89
4- Brod, katalog 95
5- Brod, katalog 98
6- Brod, katalog 102
7- Brod, katalog 96,109
8- Brod, katalog 104
LEVHA 7 DOKUMA MOTÝFLERÝ
1- Güneþ bordürü, Koþula Yakasý
(Zilipotok)
2- Ay ve güneþ bordürü, Koþula
Yakasý (Melike)
3- Testeriçe bodürü, Kilim
4- Çapraz taramalar, Çorap
5- Zibalke -den/dan- bodürü, Çorap
6- Oklu zig zag bordürü, Çorap
7- Tarak bordürü, Kilim
8- Þeker bordürü, Çorap
9- Zig zagTerlik
LEVHA 8
Madalyonlu Halý- Hayran (Brod)
LEVHA 9
Mihraplý Halý- Hayran (Brod)
LEVHA 10 DOKUMA MOTÝFLERÝ
1- Koþula Yakasý (Zilipotok)
2- Basamak motifi, kilim (Melike)
3- Baklava motifi, kilim (Melike)
4- Harf motif, Halý (Leþtane)
LEVHA 11 DOKUMA MOTÝFLERÝ
Halý- Hayran (Brod)
LEVHA 12 DOKUMA MOTÝFLERÝ
Halý- Hayran (Leþtane)
333
LEVHA 15 MEZAR TAÞI TEPELÝKLERÝ
1- Brod, Baçka , katalog 103, 133
2- Brod, katalog 97
3- Zilipotok, Baçka, katalog 64, 130
4- Dragaþ, katalog 61
5- Melike, katalog 85
6- Brod,
7- Brod, katalog 93
8- Kukulane, katalog 121
9- Brod,
10- Leþtane, katalog 111
LEVHA 16 MEZAR TAÞI TEPELÝKLERÝ
1- Brod, Dragaþ, katalog 110, 61
2- Kukulane, katalog 120
3- Brod, Resilika, katalog 101,
4- Kukulane, katalog 125
5- Zilipotok, katalog 63
LEVHA 17 MEZARTAÞI BORDÜRLERÝ
1- Baçka, katalog 130
2- Dragaþ, Baçka- Kukulane, katalog
60, 120, 121
3- Brod, katalog 61
4- Baçka- Leþtane, katalog 128
5- Brod, katalog 93,
6- Brod, katalog 95
LEVHA 18 MEZARTAÞI BORDÜRLERÝ
1- Dragaþ,
2- Brod-Baçka- Kukulane, Leþtane,
katalog ,118, 111
3- Draðaþ, Kukulane, katalog 61,116
4- Brod, katalog ,98, 104, 108
5- Leþtane, katalog 114
LEVHA 19 MEZARTAÞI BAÞLIKLARI
1- Baçka, Brod, katalog 130 ,109
2- Kukulane, Baçka, katalog 123,131
3- Kukulane, katalog 124
4- Zilipotok, Baçka, katalog 62,130,133
5- Melike, katalog 80
6- Melike, katalog 87
LEVHA 20 MEZARTAÞI BAÞLIKLARI
1- Melike, katalog 81
2- Zilipotok, katalog 69
3- Melike, katalog 86
4- Melike
5- Zilipotok, katalog 70
6- Zilipotok, katalog 68
LEVHA 21 MEZARTAÞI BAÞLIKLARI
1- Leþtane, katalog 111
2- Kukulane, katalog 116
3- Brod, katalog 93
4- Kukulane, katalog 118
5- Kukulane, katalog 120
6- Dragaþ, katalog 61
LEVHA 22 MEZARTAÞI BAÞLIKLARI
1- Dragaþ,
2- Brod, katalog 101
3- Kukulane, katalog 121, 122
4- Zilipotok, katalog
5- Brod, katalog
6- Zilipotok, katalog 65
7- Zilipotok,
8- Melike, katalog 78
LEVHA 23 MEZARTAÞI BAÞLIKLARI
1- Brod
2- Brod, katalog 96
3- Brod, katalog 100
4- Brod, Zilipotok, katalog 107
5- Brod, katalog 94
6- Brod, Zilipotok, katalog 97, 66
LEVHA 24 MEZARTAÞI BAÞLIKLARI
1- Zilipotok, katalog 71,72
2- Zilipotok, katalog 64,67
3- Baçka
4- Melike, katalog 74
LEVHA 25 MEZARTAÞI BAÞLIKLARI
1- Dragaþ,
2- Melike,
3- Kukulane, Brod, katalog 119, 110
4- Brod, Kukulane, katalog 95,126
5- Kukulane, katalog125
6- Melike, katalog 88
7- Dragaþ, katalog 59
334
LEVHA 26 MEZARTAÞI DAMGALARI
1- Melike, katalog 74
2- Melike, katalog 75
3- Melike, katalog 78
4- Melike, katalog 87
5- Melike, katalog 80
6- Melike, katalog 87
7- Melike, katalog 76
8- Zilipotok (Aile Damgasý)
9- Melike, katalog 80
LEVHA 27 MEZARTAÞI DAMGALARI
1- Zilipotok, katalog 68
2- Baçka, katalog 132
3- Dragaþ, katalog 59
4- Melike, katalog 80
5- Zilipotok, katalog 71
6- Zilipotok, katalog 67
7- Zilipotok, katalog 73
8- Brod, katalog ,95, 100, 103
9- Zilipotok- Melike- Brod, katalog
66,69,79,81,94
LEVHA 28 MEZARTAÞI DAMGALARI
1- Baçka, Kukulane, katalog,131,124
2- Melike, katalog 86
3- Melike, Kukulane, katalog, 87,125
4- Melike, katalog 88
5- Baçka, katalog 128
6- Melike, katalog 75
7- Brod
8- Kukulane
9- Leþtane, Kukulane, katalog,126
10- Baçka, katalog 128
11- Melike, katalog 80,87
12- Melike, katalog 81-82
RESÝM LÝSTESÝ
(Kaynak belirtilmeyen fotoðraflar yazara aittir.)
1. Pirizren'den Þar Daðlarýna çýkarken
bulutlar aþaðýda kalýr.
2. Prizren-Dragaþ yolu
3. Dragaþ'dan bir görünüþ
4. Dragaþ'dan bir görünüþ, DRATEKS
tekstil fabrikasý
5. Sokakta sohbet eden Goralýlar, Dragaþ
6. Günlük hayattan bir kesit, Dragaþ
7. Günlük hayattan bir kesit, atlar, Dragaþ
8. Goralý kadýn sokaða çýkarken, Dragaþ
9. “Þar köpeði” ve sahibi, Melike köyü
10. Çöplükten beslenen 'Þar köpeði'
11. Bir köy yolu ve sýðýr sürüsü,
Zilipotok köyü
12. Þar daðlarýnýn eteklerinde bir Gora
köyü, Dikance
13. Bir dað atý/tagi, Kuruþeva
14. Duvarlara serilmiþ çeyizinin önünde
bir Gora delini(1970'ler), Brod köyü
15. Düðün sýrasýnda Goralý damat
(1980'ler). Gelini baba evinde ata
bindirerek getirme geleneði Gora'da hala
sürdürülmektedir), Brod köyü
16. Þar Daðlarýnýn zirvelerinde bir köy, Brod
17. Brod köyünden bir sokak manzarasý
18. Brod köyünün otlaklarý
19. Brod köyü yaylasýnda bahar þenliðinde genç kýzlar(1980'ler)
20. Þar Daðlarýnda bir köy, Restilisa
21. Gora'da bir bayram hatýrasý
22. Macaristan, Budapeþte' deki Askeri
Müze' de bulunan geyik biçiminde Ýskit
devrine ait altýn eser (Fotoðraf : Yaþar
Çoruhlu).
23. Hayvan Üslubunda bir Ýskit gem
plakasý. Bronz.M.Ö. 5. yüzyýlýn baþý.Kýrým
Bölgesi Kulakovski Kurganýndan. Ermitaj
Müzesi (B. Pýotrovsky-L.galanýna-N.
Grach, Scythýan Art, Leningrad 1987,R.61).
24. Bir soylu Ýskit kadýnýnýn baþlýðýnýn
rekonstürüksiyonu. Altýn kabartma figür
ve süslemeli. M.Ö.4.yüzyýl Chertomlyk
Kurganý' ndan Ermitaj Müzesi
(B.Pýotrovsky-L.galanýna-N.Grach, 1987,
R. 233).
25. Avrupa Hunlarýna sanatýnýn ünlü
eserlerinden Csorna Diademi genel ve
ayrýntýsý (I. Bona, Das Hunnen Reich,
Budapeþte 1991, R. XIV-XV).
26. Avrupa Hunlarýna ait taký örnekleri
4-6.yüzyýl (I. Bona, 1991, resim XVII-XIX.).
27. Macaristan Budapeþte'deki Milli
Müze'de bulunan Avar eserlerinden bir
grup (Fotoðraf Yaþar Çoruhlu).
28. Macaristan Budapeþte'deki Milli
Müze'de bulunan Geç Avar devri eserlerinden bir grup (Fotoðraf Yaþar Çoruhlu).
29. Macaristan Budapeþte'deki Milli
Müze'de sergilenen Geç Avar devri eserlerinden bir grup (Fotoðraf Yaþar Çoruhlu).
30. Macaristan Budapeþte'deki Milli
Müze' de bulunan Geç Avar devri eserlerinden bir grup. Aynalar,kýlýçlar ve
özellikle gönder veya çadýr tepelikleri
dikkati çekiyor ( Fotoðraf Yaþar Çoruhlu).
31. Avar devrine ait baský ve kakma
teknikleriyle iþlenmiþ bir madeni eser,
567-68 tarihli (1) ve eski Yugoslavya
Mokrin köyü cývarýnda bulunan kemik
kab üzerinde bulunan oyularak yapýlmýþ
kutsal dað üzerinde dünya aðacý tasviri
(I. Erdelyý, Avar sanatý, Türk Kültürü El
Kitabý- Ýslamiyetten Önceki Türk Sanatý
Hakkýnda Araþtýrmalar, Ýstanbul 1972).
32. Budapeþte Arkeoloji Enstitüsü'nde
bulunan Avar keramiklerinden bir grup
(Fotoðraf Yaþar Çoruhlu).
33. Hazar devrine ait olarak (9-10 .
yüzyýl) kabul edilen Sidorovo yerleþmesinden alýnmýþ kazý sonrasýndan bir
fotoðraf (E.Y. Kravçenko-V.V.
Miroþniçenko- A.N. Petrenko-V.V.
Davidenko, Ýsledovaniya
Arheologiçeskogo Kompleksa U S.
Siderovo (Materialý Ekspeditsiiy 20012003 g.g., Trudý Po Arheologii Stepi
Evropý V Epohý Srednevekovya.
Hazarskoye Vremya, C. IV, Donetsk
2005, fig. 72.) .
34. Hazar devrine ait olarak (9-10.
yüzyýl) kabul edilen Sidorovo yerleþmesinden keramik ve demir kaplar
(E.Y. Kravçenko-V.V.Miroþniçenko-A.N.
Petrenko-V.V.Davidenko,2005, fig. 35).
35. Peçenek hazinesinden 1 ve 2 numaralý sürahiler (Gyula Laszlo-Istvan Racz,
The Treasure of Nagyszentmiklos,
Budapeþte 1984, Lev. I).
36. Peçenek hazinesinden 7 numaralý
sürahi ve 19 numaralý kap (Gyula LaszloIstvan Racz,1984, Lev. II).
37. Savaþ kostümü ile bir Kuman-Kýpçak
erkeðini gösteren heykel ön ve arka
taraflarýyla ( A. p. Horvath,).
38. Macaristan, Budapeþte'de Osmanlý
devri eseri Gül Baba Türbesi'nden bir
görünüþ (Fotoðraf Yaþar Çoruhlu).
39. Macaristan, Budapeþte (Budin) kalesi'ndeki Osmanlý mezarlýðýndan bir
görünüþ (Fotoðraf Yaþar Çoruhlu).
40. Macaristan, Budapeþte'deki Milli
Müze'de sergilenmekte olan Viyana bozgunundan sonra düþman eline geçen bir
Türk çadýrý (Fotoðraf Yaþar Çoruhlu).
41. Budapeþte Tatbiki sanatlar
Müzesi'nde bulunan IV. Murad tuðralý
Osmanlý eyeri (Fotoðraf Yaþar Çoruhlu).
335
42. Manzara, Þar Daðlarýndan
43. Dragaþ, merkez camisi
44. Geleneksel konutlar, Dragaþ
45. Bir evin avlusu, Dragaþ
46. Geleneksel konutlar da avludan
sokaða açýlan kapý
47. Konutlarýn bulunduðu dar sokaklar,
Dragaþ
48. Ýki katlý bir konutun sokaða bakan
cephesi, Dragaþ
49. Þar daðlarýnýn eteklerinde bir Gora
yerleþimi, Melike köyü
50. Melike köyü merkezi
51. Melike köyünde bir konutun sokaða
bakan cephesi
52. Melike köyünde bir sokak ve sokaða
açýlan, konutun avlu kapýsý
53. Melike köyünde bir evin avlusu ve ev
sahibi Nuhi Rahime
54. iki katlý konut ve yanýnda çit sarýlmýþ
depolar, Globoçise köyü
55. Kýrma beþik çatýlý iki katlý bir köy evi,
Globoçise Köyü
56. Baçka köyü camisi
57. Maçka köyü camisi harim mekaný
58. Baçka köyünden bir sokak görüntüsü ve geleneksel konutlar
59. Baçka köyü çeþmesi, hayrat
60. Baçka köyü genel görünüþü
61. Kruþeva'da bir meydan çeþmesi, hayrat
62. Leþtane köyü meydaný ve camisi
63. Restelisa köyü çarþý meydaný
64. Restelisa köy meydaný ve camisi
65. Restelisa'da eski sokaklar ve konutlar
66. Restelisa'sa eski sokaklar ve geleneksel konutlar
67. Geleneksel taþ duvar örme tekniði,
Restelisa
68. Meydan çeþmesi, ön cephesi ay-yýldýz
ve taþ kakma nakýþklarla iþlenmiþ,
Kukulane köyü
69. Brod köyü merkez camisi
70. Brod'dan geleneksel konut mimarisi
örnekleri
71. Alt katý dükkan, üst katý konut
olarak planlanmýþ, çarþý merkezinden
geleneksel mimari örneði, Brod
72. Bir sokak manzarasý, geleneksel sivil
mimari örnekleri, Brod
73. Sarý kök boyalý, iki katlý bir konut
örneði, Brod
74. Kireç badanalý geleneksel sivil
mimari örnekleri, Brod
75. Kireç badanalý geleneksel sivil
mimari örnekleri, Brod
76. Ahþap kafesli ikiz pencereler, Brod
77. Ahþap hatýl destekli taþ örgü avlu
duvarý, Brod
78. Bir evin avlusundan görüntü
79. Avlu kapýsýnýn sokaða bakan cephesinden ayrýntý, nal. Brod köyü
80. Plave yakýnlarýnda Sarý Saltuk makamý
81. Gora'da bir köy kahvehanesi ve
Goralýlarla birlikte ekibimiz
82. Alýþ-veriþe giden bir Goralý kadýn,
Draðaþ
83. Goralý bir kadýn, Elam Þevket Þemsiye, Hüseyin Efendi Türbedarý, Dragaþ
84. Melike'de sokak kapýsý önünde bir
Goralý kadýn
85. Kilim dokuyan Goralý genç kýz,
Zinaide Elmasi, Melike köyü
86. Bahar dalý üzerinde bir çift kuþ ve
kelebek nakýþlarý, çeyiz halýsýndan, Brod.
87. Atký desenli bez dokuma örneði,
Hatice Limançe, Brod.
88. Razboyda bez dokuyan kadýn, Brod.
89. Razboyda dokuma yapan kadýn,
mekik atma, Brod
90. Razboy/dokuma düzeni, Restelisa
91. Þar daðlarýnda beslenen sürülerin
yapaðýlarý dokumacýlýkta deðerlendirilir.
Koçlar, Luboviþte köyü
92. Bu gün hala Goralýlar evlerine kendi
dokuduklar yaygýlarý sermektedir. Restilisa.
93. Yeni bir yaygý üzerinde geleneksel
motifler. Kola, çeþel, karanfil buketi vb.,
Restelisa.
94. Geleneksel baklava(kola) desenli yaygý,
Baçka köyü
95. Kilim, Melike köyü
96. Nevruz Þenliklerinde Goralýlar
(1970'ler), Kadýnlarýn ellerindeki vurmalý
çalgýlar 'þaman davullarý'na benzemekte.
97. Gorada geleneksel gelin baþý baðlama, Zilipotok köyü
98. Kýz giyimi, Zilipotok köyü
99. Kýz giyimi, Zilipotok köyü
100. Kýz giyimi, Zilipotok köyü
101. Kadýn ve çocuk giyimi
102. Goralý gelin kýyafeti (fotoðraf E.
Sofuoðlu)
103. Goralý gelin makyajý, þaman
makyajlarý gibi yüze nakýþlar iþlenmiþ
(fotoðraf E. Sofuoðlu)
104. Geleneksel günlük kadýn giyimi,
Restelisa köyü
105. Kadýn saç takýsý, komar , Restelisa
köyü
106. Geleneksel kadýn saç örme þekli,
Restelisa köyü
107. Geleneksel gelin baþ baðlamasý,
kapa ve marama
108. Çocuk giyimi, Zilipotok köyü
109. Günlük yaþamda kullanýlan erkek
baþlýðý ve çevre, Restelisa köyü
110. Goralý genç erkek ve çocuk giyimi
111. Goralý erkek giyimi
112. Goralý erkek giyimi
113. Yeni defin sýrasýnda kullanýlan
þematik insan formunda hece tahtalarý,
Kukulane köyü
114. Ahþap minber kürsüsü, Baçka camisi
115. Baçka camisi ahþap minberi
116. Ahþap beþikte torununu büyüten
büyük anne, Restilisa köyü
117. Ahþap oyma atölyesinden bir
görünüm.
118. Aðaç oyma ustasý Emrullah
Recepler
119. Ahþap oyma atölyesinden bir
görüntü
120. Ahþap oyma atölyesinde yeni çalýþmalar
121.Ahþap oyma ustasý Ramazan
Recepler'in taþ ve sedef kakmalarla
süslediði sazý
122. Þar daðlarýnýn karlý tepelerinde bir
Gora mezarlýðý, Brod
123. Baçka köyünde modern bir mezar taþý
124. Kukulane köyü mezarlýðýnda kadýnlarýn güneþ, erkeklerin fes baþlýklý ve ayyýldýzlý modern mezar taþlarý
125. Globoçiçe köyünde mezar taþý
ustasý, ay-yýldýzlý ve Fes baþlýklý
mezartaþlarýný geleneksel olarak üretmeye devam ediyor. Muas Tücari
126. Dragaþ mezarlýðýndan bir görüntü
127. Zilipotok köyü mezarlýðýnda
kýrýlarak bir kenara atýlmýþ mezar taþý
128. Melike köyü mezarlýðýnda kýrýlmýþ
mezar taþý parçalarý
129. Brod köyünde iþ makinalarý ile
parçalanmýþ ve daðýtýlmýþ mezar taþlarý
130. Kukulane köyünde kaba yontulmuþ
insan þeklini hatýrlatan mezar taþý
131. Kola motifi, merkezinde eli belinde
kýz/koç boynuzu motifi, çevresinde ejder
kývrýmlarý, yaygýný kenarýnda zik-zak bordürü, Çarþaf/yaygý, Dragaþ (eser no 16)
132. Kola motifi, merkezinde dört yönden gelen balýk, çevresinde ejder kývrýmý,
Halý/hayran, Brod (Eser no.7)
133. Bahar dalý ve kuþlar ile insan figürlerinden oluþan bordürler, halý, Brod
(Eser no 7)
134. Beyaz kuðular ile aralarýnda ok-yay
motifinden oluþan bordür, çeyiz halýsý,
Brod (eser no 10)
135. Seccade üzerinde balýk motifleri,
halý, Leþtane (eser no.1)
336
136. Kanatlý ejderler(gök ejderi) ve zikzak motifleri ile oluþmuþ bordürler, Halý,
Leþtane (eser no.1)
137. Sukutaçe üzerinde meçka / ayý ve
çeþel / tarak motifli bordürler (eser no 18)
138. Çilim üzerinde çeþel, küçük kola,
tayare motifleri ve runik iþaretlerden
oluþan bordürler, Zilipotok
139. Kilim üzerinde vuk/kurt, çeþel/tarak
ve filcan motifleri (eser no. 11)
140. Koþula/entari yaka ve kollarýnda ay
ve güneþ motifleri
141. Mezar taþý üzerinde güneþ motifi
142. mezar taþý üzerinde çift kollu çarký
felek ve silindirik yüksek baþlýðýnda
güneþ motifi
143. Mezar taþý ser levhasý üzerinde
sitilize edilmiþ kuþlar ve Ýskit / Hun
kadýn baþlýklarýný hatýrlatan geleneksel
Gora mezar taþý tepeliði
144. bir evin kapýsý üzerinde nazar tedbiri “nal” motifi
145. Eser no.1, Halý
146. Eser no. 2, Halý
147. Eser no. 3, Halý
148. Eser no. 4, Halý
149. Eser no. 5, Halý
150. Eser no. 6, Halý
151. Eser no. 7, Halý
152. Eser no. 8, Halý
153. Eser no. 9, Halý
154. Eser no. 10, Halý
155. Eser no. 11, Kilim
156. Eser no. 12, Kilim
157. Eser no. 13, Yaygý
158. Eser no. 14, Yaygý
159. Eser no. 15, Yaygý
160. Eser no. 16, Yaygý
161. Eser no. 17, Yaygý
162. Eser no. 18, Yün dokuma bez
163. Eser no.19, Sanduka kavuðu
164. Eser no.20, Örtme/pullu örtme
165. Eser no.21, Entari/Koþula
166. Eser no.22, Yelek
167. Eser no.23, Yelek/Cübe
168. Eser no.24, Yelek/Cübe
169. Eser no.25,Yelek/Cübe
170. Eser no.26, Yelek/Cübe
171. Eser no.27, Yelek/Cübe
172. Eser no.28, Yelek/Cübe
173. Eser no.29, Mintan Yelek
174. Eser no.30, Mintan Yelek/Camedan
175. Eser no.31, Terlik
176. Eser no.32, Çorap
177. Eser no.33, Çorap
178. Eser no.34, Çorap
179. Eser
180. Eser
181. Eser
182. Eser
183. Eser
184. Eser
185. Eser
186. Eser
187. Eser
188. Eser
189. Eser
Razboy
190. Eser
Razboy
191. Eser
192. Eser
193. Eser
194. Eser
195. Eser
196. Eser
197. Eser
198. Eser
199. Eser
200. Eser
201. Eser
202. Eser
203. Eser
204. Eser
205. Eser
206. Eser
207. Eser
208. Eser
209. Eser
210. Eser
211. Eser
212. Eser
213. Eser
214. Eser
215. Eser
216. Eser
217. Eser
218. Eser
219. Eser
no.35,
no.36,
no.37,
no.38,
no.39,
no.40,
no.41,
no.42,
no.43,
no.44,
no.45,
Çorap
Bebek Kundaðý
Bebek Yorganý
Hamayil ve Gerdanlýk
Gerdanlýk
Saç süsü/furke
Paralý baþlýk/kapa
Damga/stamp
Ýbrik
Býçak/hançer
Bez dokuma tezgahý/
no.46, Bez dokuma tezgahý/
no.47,
no.48,
no.49,
no.50,
no.51,
no.52,
no.53,
no.54,
no.55,
no.56,
no.57,
no.58,
no.59,
no.60,
no.61,
no.62,
no.63,
no.64,
no.65,
no.66,
no.67,
no.68,
no.69,
no.70,
no.71,
no.72,
no.73,
no.74,
no.75,
Bebek Beþiði
Masa
Masa
Saz
Duvar panosu
Hüseyin Efendi Türbesi
Sinan Dede Türbesi
Taþ Kitabe
Taþ Kitabe parçasý
Taþ Kitabe
Taþ Kitabe
Taþ Kitabe
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
Mezar Taþý
220.
221.
222.
223.
224.
225.
226.
227.
228.
229.
230.
231.
232.
233.
234.
235.
236.
237.
238.
239.
240.
241.
242.
243.
244.
245.
246.
247.
248.
249.
250.
251.
252.
253.
254.
255.
256.
257.
258.
259.
260.
261.
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
Eser
no.76, Mezar Taþý
no.77, Mezar Taþý
no.78, Mezar Taþý
no.79, Mezar Taþý
no.80, Mezar Taþý
no.81, Mezar Taþý
no.82, Mezar Taþý
no.83, Mezar Taþý
no.84, Mezar Taþý
no.85, Mezar Taþý
no.86, Mezar Taþý
no.87, Mezar Taþý
no.88, Mezar Taþý
no.89, Mezar Taþý
no.90, Mezar Taþý
no.91, Mezar Taþý
no.92, Mezar Taþý
no.93, Mezar Taþý
no.94, Mezar Taþý
no.95, Mezar Taþý
no.96, Mezar Taþý
no.97, Mezar Taþý
no.98, Mezar Taþý
no.99, Mezar Taþý
no.100, Mezar Taþý
no.101, Mezar Taþý
no.102, Mezar Taþý
no.103, Mezar Taþý
no.104, Mezar Taþý
no.105, Mezar Taþý
no.106, Mezar Taþý
no.107, Mezar Taþý
no.108, Mezar Taþý
no.109, Mezar Taþý
no.110, Mezar Taþý
no.111, Mezar Taþý
no.112, Mezar Taþý
no.113, Mezar Taþý
no.114, Mezar Taþý
no.115, Mezar Taþý
no.116, Mezar Taþý
no.117, Mezar Taþý
337
262. Eser no.118, Mezar Taþý
263. Eser no.119, Mezar Taþý
264. Eser no.120, Mezar Taþý
265. Eser no.121, Mezar Taþý
266. Eser no.122, Mezar Taþý
267. Eser no.123, Mezar Taþý
268. Eser no.124, Mezar Taþý
269. Eser no.125, Mezar Taþý
270. Eser no.126, Mezar Taþý
271. Eser no.127, Mezar Taþý
272. Eser no.128, Mezar Taþý
273. Eser no.129, Mezar Taþý
274. Eser no.130, Mezar Taþý
275. Eser no.131, Mezar Taþý
276. Eser no.132, Mezar Taþý
277. Eser no.133, Mezar Taþý
278. Gorada bahar aylarýnda ve nevruz
eðlenceleri sýrasýnda yapýlan çayýr güreþlerin müsabakalarýnda pehlivanlar
(1970'ler)
279. Bozkýr kadýnýnýn törensel kýyafeti
içerisinde 'Gora Gelini' (1980'ler)
280. Gorada bazý köylerin boþaldýðý, son
kalan sakinlerin birkaç yaþlý insan
olduðuna þahit olunur. Özellikle kadýnlar,
gazeteci olduðunuzu düþünerek,
fotoðraf çektirmek istemezler. Sebebi ise
Belgrad'da çalýþmaya giden evlatlarýna
Sýrplarýn zarar vereceði korkusudur. Bu
resimdeki örnekte olduðu gibi. Baçka
köyünün son sakinleri.
281. Goralýlarýn 20. yüzyýlda yaþadýklarýna þahitlik etmiþ bir portre. Yaþadýklarýna
raðmen, yüzündeki özgüven ve tebessüm
ifadesi asaleti ile ilgili çok þey anlatýyor.
Selim Selimi(90), Dragaþ.
282. Þar Daðlarýnda büyüyen gençler….
Restilisa
283. Kýrmýzý baþlýklý çocuk… Leþtane
284. Okul yolu bilmeyen, yayla kokulu
kýz çocuklarý… Restelisa
285. Atlar
286. Prizren'de ilk Osmanlý eserlerinden
olan 'Namazgah'ýn minber kürsüsünün
merdivenlerinde beslenen güvercinler…
SÖZLÜK
Bu kýsa sözlükte halk sanatlarý ile ilgili olarak Gora bölgesinde tespit etmiþ olduðumuz terimlerin
Türkçe karþýlýklarý tarafýmýzdan açýklanmýþtýr.
Alem:
Dokuma ve iþlemelerde ince ve
yüksek bir kaide üzerine yer
leþtirilmiþ daire yada, Beyzi
biçimde motif.
Gaytan:
Elbiselerin üzerine iþleme
yapýlan sýrým veya kalýn bükme ip.
Guna:
Kaba keçeden yapýlmýþ erkek ceketi.
Hayran:
Halý. Düðümlü yün dokuma yaygý.
Hýrka:
Kalýn kumaþtan, özellikle keçe
den veya kapitoneden yapýlmýþ
kolsuz ve önden açýk, Uzun yelek.
Kapa:
Üzeri gümüþ yada altýn paralarla
süslü baþlýk. Gelin takkesi.
Türkmen kadýn baþlýðý.
Klaþne/aba:
Keçe.
Kilim/Çilim:
Düz bez ayaðý tekniðinde yün
iplerle dokunan yaygý, kilim.
Kofça/Kola:
Hora/horon. Dokumalarda
uygulanan kare, eþkenar dört
gen veya daire þeklinde, motif,
halka.
Komar:
Kadýnlarý saçlarýný örmek için
kullandýðý baðýn üzerine takýlan
gümüþ para dizisi.
Aþece:
Aþýk. Dokuma ve iþlemelerde
uygulanan aþýk kemiði þeklinde
motif.
Baþlýk/külah:
Erkeklerin baþlarýna taktýklarý
beyaz keçeden yapýlmýþ baþlýk.
Baþ marama:
Beyaz baþ örtüsü, mahrama
bezden yapýlmýþ örtme
Benebrek:
Keçeden yapýlmýþ ve düþük aðlý
ve dar paçalý erkek pantolonu
Botnoþka:
Ayakçak. Dokuma tezgahýnda
ayak pedalý
Buka:
Dokuma mekiði yapmak için en
uygun aðaç türü, þimþir.
Camadan:
Ýnce keçeden dikilmiþ erkek yeleði.
Çevre:
Erkekleri baþlýklarýnýn etrafýna
sarýlan çevresi oyalý veya iþlemeli bez.
Cübe:
Kolsuz ve önden biritlerle
kapanan kýsa yelek. Sýkma.
Koþula/mintan: Pamuklu bezden dikilmiþ iç
gömleði. Kol ve yakasý iþlemeli.
Çerga:
Uzun havlý yolluk halý.
Kundura:
Papuç, ayakkabý.
Çeþel:
Tarak. Dokuma ve iþlemelerde
uygulanan tarak þeklindeki motif.
Külah:
Erkek fesi. Keçeden yapýlmýþ
sivri tepelikli erkek baþlýðý.
Filcan:
Fincan. dokumalarda iç içe daire
þeklinde bir motif.
Lasafçe:
Yün veya kýldan dokunmuþ
bebek örtüsü, battaniye.
Furke:
Kadýnlarýn boyunlarýna veya
baþlýklarýna taktýklarý boncuk,
gümüþ, altýn takýlý süsler.
Lebturçe:
Kelebek, köþebent motifi.
Maksým/Sabi:
Ýþlemeli bebek kundaðý.
Meçka:
Ayý. Dokuma ve iþlemelerde
uygulanan ayý postu þeklindeki
motif.
Mintan:
Ýnce keçe\abadan yapýlmýþ, uzun
kollu, üzeri iþlemeli ve önden
açýk erkek üst giyimi.
Furkeçe:
Boncuk, gümüþ veya tüylerle
hazýrlanmýþ, kadýn baþlýðýnýn iki
yanýndan yanaklara doðru
sarkýtýlan süsler, yanaklýk.
338
Skutaça:
Muska/hamayli: Dokuma veya iþlemelerde uygu
lanan üçgen þeklinde motif.
Kadýnlarýn bellerine baðladýðý ve
günlük kýyafeti tamamlayan el
dokumasý iþ önlüðü. Kelime
mânâsý kucak.
Süvelka:
Dokumada kullanýlan mekik.
Nici:
Þtize:
Dokumalarda düz þerit þeklinde
ki çerçeve motifinin adý.
Terlik:
Sokaða çýkarken, kýyafetin
üstüne giyilen, uzun kollu,
önden açýk, tüm yenleri ve
yakasý iþli, genlikle siyah saten
türü kumaþtan dikilmiþ, içi
pamuklu astarlý kadýn kýyafeti.
Testeriçe:
Dokumalarda kullanýlan testere
motifi.
Teyare:
Dokuma veya iþlemelerde uygu
lanan þematik olarak uçaða
benzetilen geometrik esaslý bir
motif.
Yelek:
Kollu yada kolsuz, içi astarlý,bel
boyunda kýsa üst giyeceði, Yelek.
Výratilo:
Dokuma tezgahýnda, dokunan
bezin dönerek sarýldýðý aðaç,
varangelen.
Mintan Yelek: Kýzlarýn sokaða çýkarken terlik
yerine üzerlerine giydikleri uzun
kollu ve kýsa ceket, sýkma.
Nogaiça:
Nogalke:
Kici. Kücü. Gücü Dokuma tez
gahýnda çözgülerin taraða
düzenli gelmesini saðlayan ve
her tezgahta iki adet bulunan
bükme ip veya tellerle hazýrlanmýþ
taraklar.
Ayaklýk. Diz boyundaki þalvarýn,
diz altýna geçirilerek þalvara
baðlanan kýyafet parçasý. Tozluk
gibi kalýn ve tok kumaþtan yapýlýr.
Dokuma veya iþlemelerde uygu
lanan paralel sýralanmýþ küçük
düz çizgiler, ayakçýk, Motif.
Opençe/Çarýk: Deri veya meþinden el
yapýmý ayakkabý, çarýk.
Osnuva:
Dokumada çözgü ipleri.
Pat/patika:
Dokumada düz, ince ve dar
bordürün adý.
Pireplet:
Genç kýzlarýn veya kadýnlarýn
saçlarýný örerken, örgüyle birlik
te saça sarýlan renkli ipler.
Výrfke:
Erkeklerin ayak bileklerine
takýlan tozluk.
Potka:
Dokumada atký ipleri.
Vutsi/Vuk:
Puaz/posat:
Bele sarýlan kuþak.
Düz dokuma ve halýlarda kul
lanýlan bir motif adý, Kurt.
Razboy:
Düzen. Bez, kilim dokunan
ayaklý tezgah.
Yelek:
Üzeri iþlemeli önden açýk, kolsuz
kýsa cepken.
Saçak:
Halý veya kilimin uçlarýndan
sarkan püskülleri.
Zibalke/çine:
Dokumalarda uygulanan ve den
dan þeklinde bir sýrada dizili
motiflerin adý.
Sekiritçe:
Dokuma ve iþlemelerde
basamak, merdiven motifi.
Zicne viratilo: Dokuma tezgahýnda çözgülerin
ucunun demet halinde baðlandýðý yer.
339
ÖZGEÇMÝÞ
1961 yýlýnda Sakarya-Arifiye'de doðdu. 1985 yýlýnda Hacettepe Üniversitesi
Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümünden Mezun oldu. Yüksek Lisansýný Mimar Sinan,
Doktorasýný Ýstanbul Üniversitesi Sanat Tarihi kürsüsünde tamamladý. Uzmanlýk alaný
“Osmanlý Askeri Kültür Varlýklarý” olan araþtýrmacý 1985-1996 yýllarý arasýnda müze
uzmaný olarak Ýstanbul Askeri Müze'de çalýþtý. 1996 yýlýndan bu yana Sakarya Üniversitesinde Öðretim üyesi olarak görev yapmakta. Ulusal ve Uluslar arasý çeþitli gruplarla
arkeolojik kazý ve yüzey araþtýrmalarýna katýldý. Ortak yazarlý çeþitli kitap projelerinde
yer aldý. Türk Silahlarý ile ilgili bir kitabý ve yüzü aþkýn makalesi bulunan yazarýn, Türk
el sanatlarý ile ilgili de çok sayýda araþtýrma ve yayýnlanmýþ makalesi bulunmaktadýr.
Müzecilik alanýnda önemli projelere imza atmýþtýr. Edirne Türk Psikiyatri Tarihi
müzesinin kuruluþunda danýþman ve uygulayýcý olarak görev almýþtýr. Ayrýca
Burhaniye'de altý yýldan beri yürütmekte olduðu Ören (Adramytteion Antik Kenti)
kazýlarýnýn raporlarý da periyodik olarak her yýl yayýnlanmaktadýr. Halen Sakarya Üniversitesi Sakarya Üniversitesi Sanat Tarihi Bölüm baþkanlýðýný sürdürmekte olan yazar evli
ve iki çocuk annesidir.
340