Telefon-1-iletisimi-ve

Transkript

TELEFON İLETİŞİM VE ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ
0
Alper
Alper
1-TELEFON ANAHTARLAMA SİSTEMLERİ
1.1 HABERLEŞMEYE GİRİŞ
İnsanlık tarihinin başlaması ile birlikte insanlar birbirleriyle sözlerle ve
işaretlerle haberleşmişlerdir.İnsan sesini ulaştıramadığı mesafeye işaretlerle, bu
şekilde haber veremiyorsa bizzat giderek haber vermek veya bir vasıtayla haber
vermek ihtiyacını duymuştur. Toplum hayatının gelişmesiyle yazılı metinlerle
haberleşmeyi sağlayan posta işletmeleri kurulmuştur. Posta işletmeleri alt yapılarını
elektronik-haberleşmenin gelişimine göre sürekli geliştirmiş ve bugünkü modern
işletmeler haline gelmişlerdir.
1.1.1 TELGRAF VE TELEFONUN KEŞFİ VE İLK UYGULAMALAR
Elektriğin keşfi ile uzaktan haberleşmede kullanılması yeni bir çığır
açmıştır.Elektrik akımına bağlı
mıknatıslanma olayı ve ilk basit rölenin
gerçekleştirilmesi ile uzak mesafeye işaret gönderme yolu açılmıştır.
İlk olarak anlamlı bir işaret gönderme sistemi MORSE tarafından ortaya
konularak 1830 yıllarında demiryolu işletmesinde kullanılmaya başlanmıştır. Sistemin
gönderme tarafında hatta gerilim uygulamaya yarayan anahtar (maniple) ve alış
tarafında akım geçişini tam olarak duymaya yarayan kulaklık vardı. Her iki taraftaki
operatöre kısa uzun işaretlerle ifade edilen harfleri gönderecek ve alacak şekilde
morse alfabesinin öğretilmesi ve titizlikle eğitilmeleri gerekiyordu. Çünkü kaçırılan bir
sinyal bilginin hatalı olmasına netice veriyordu. Daha sonra alıcı tarafın işaretleri şerit
şeklindeki kağıda yazmasını sağlayan sistemin geliştirilmesi ile telgraf (latince
tel:uzak, graphe:yazı) ticari amaçlı yaygın haberleşme aracı haline gelmiştir.
Maniple
Hat
Hat
Lamba
Gönderme
Sistemi
Hoparlör
Pil
Telgrafın basit şeması
1
Şerite
Yazıcı
Alper
Telgrafın pratik olarak kullanılması yaygınlaşırken artan haberleşme talepleri, uzak
mesafeye iletmedeki zorluklar, aynı anda çok sayıda haberleşme isteği, ticari olarak
cazip bir iş kolu haline gelmesi, hızlı bir şekilde daha iyi yeni sistemlerin
geliştirilmesine ve telgraf şebekesinin kurulmasına zorlayıcı sebepler olmuştur.
Fransa'da Emile Boudat 1874'de çoklayıcı sistemleri keşfederek telgrafta
uygulanmasını sağladı.
Telgraf işaretlerinin uzak mesafelere doğrudan bakır iletkenlerle naklinde
karşılaşılan zayıflama, girişim ve gürültü gibi zorlukların etkisini azaltmak için, ilk
olarak uzun hatlara röleli tekrarlayıcılar (repetör) kondu. Bu yenilikten sonra tek
hattan tek kanallı olarak uzak mesafelerle haberleşme sağlanmış oldu.
Telgrafta kazanılan tecrübeler ses nakliyle ilgili araştırmaların yoğunlaşmasına
sebep oldu. Elektrik akımındaki titreşimi bir bobindeki mıknatıslanma etkisine bağlı
olarak vızıltı şeklinde izleme gerçekleştirildi. Telgrafın keşfinden 40 yıl sonra 1876
Abraham Graham Bell ilk olarak insan sesini elektrik akımındaki değişmeye bağlı
olarak iletmeyi gerçekleştirdi.
İlk mikrofon , sabit mıknatıstan çekirdek etrafındaki iletken sargı ve manyetik
akıyı sese dönüştüren diyaframdan ibaretti. Alıcı ise benzer şekilde dizayn edilmiştir.
Endüksiyon akımının bobinden geçmesi ile değişen manyetik kuvvet etkisi ile
diyafram sesi tekrarlıyordu. Daha sonra zayıf olan ses iletimini güçlendirmek için
besleme bataryası ilave edilmiştir. Böylece uzak mesafeden insan sesiyle
haberleşmenin yolu açılarak telefon (tele=uzak, Phone=ses) hizmete girmiştir.
Telefonun keşfinden hemen sonra sisteme zil akımı üretecek manyeto
sistemi eklenerek diğer tarafı uyaran ilk telefon işaretleşmesi gerçekleştirildi. Daha
sonra telefonları irtibatlamak için manuel santrallar kuruldu. Santrallar arası irtibatı
sağlayan trank devreleri gerçekleştirildi. Uzak mesafe haberleşmesinde ortaya çıkan
zayıflama , gürültü gibi problemleri çözecek tedbirler ve araçlar geliştirildi. DC işaret
gönderme zorlukları sebebiyle AC ton üreterek uzak mesafeye işaret gönderilmesi
sağlandı.
Yoğunlaşan haberleşme talepleri bir hattan çok sayıda bağlantı kurma
çalışmalarını arttırdı. Ve 1920 yıllarında çok sayıda frekans kanalı kullanan telgraf
taşıyıcı (fransızca couranporteur = akım taşıyıcı) sistemleri geliştirildi. Modülasyon
teknikleri kullanılmaya başlandı. 24 kanallı telgraf sistemi tesis edildikten sonra çok
büyük bir tasarruf sağlandı. Daha sonra üst mertebede analog çoklayıcı sistemler
geliştirildi.
2
Alper
1.2. SES VE SES ÖZELLİKLERİ
Ses hava zerreciklerinin bir titreşim kaynağının etkisi altında bir noktadan diğer
bir noktaya hareketiyle meydana gelir. Temas eden diğer zerrenin etkilenmesi
suretiyle yayılır. Yayılmakta olan ses titreşimleri hava moleküllerinin, bir kısmından
diğerine doğru iletilmesinde karşılaşılan direnç sebebiyle zayıflar.
20Hz ile 20KHz arasındaki sinyallere ses frekans sinyalleri denir. Normal bir
insan kulağı 100 Hz ile 12 KHz arasındaki sinyalleri rahatlıkla duyabilirler. İnsan
kulağının işitemiyeceği seviyede olan 20KHz'den büyük seslere ultra ses denir.
Kulağın algılama özelliği ile ilgili yapılan çalışmalarda ses gücünün artması ile
ses artışının doğrusal olmadığı ve logaritmik olduğu anlaşılmıştır.Haberleşme sistem
ve cihazlarının yapısı ve ölçü birimleride bu sebepten logaritmik olarak
düzenlenmiştir.Decibel kullanılır.
1.3. SANTRAL VE TELEFON İLE İLGİLİ KAVRAMLAR
•
•
•
•
End office : Abone hattının bağlandığı santrala end office (uç santral) denir.
Trunk: End office ‘leri (telf. santrallarını) birbirine bağlayan hatta trunk denir
Tandem office : Birden fazla End office ‘i bağlayarak santrallar arası anahtarlama
yapan merkezdeki santrala tandem office denir.
Tandem trunk :End Office’ leri tandem santrala bağlayan hatlara tandem trunk
denir.
3
HABERLEŞME KEŞİF
VE GELİŞMESİNİN
TARİFİ
Mors telgrafı
İlk çoklayıcı sistem
Telefonun keşfi
İlk manuel yol verme
İlk ticari manuel santral
İlk otomatik yol verme
düzeni Strowger
İlk uzak mesafe telefon
irtibatı
İlk ticari otomatik
santralın tesisi
İlk döner sellektörlü
santralın tesisi
İlk Krosbar santral
İlk analog çoklayıcı
sistemlerin kullanımı
Bell NO.1 Krosbar
Uzak mesafede oparatör
otomatik araması ile
bağlantı
Şehirler arası uzak
mesafede otomatik
görüşme
İlk uydu haberleşmesi
İlk milletlerarası
otomatik görüşme
Elektronik santrallar
Yeni
işaretleşmelerin
kullanılması
Sayısal santrallar
Mobil (araç) telefonu
No.7 işaretleşmesi
GSM santralı
İŞLETMEDE KULLANILAN İŞARETLEŞME
VE BAĞLANTI ŞEKİLLERİ
Tek hat,tek akım tek ibre ile
Emil Baudot beşli sistem
İki tel irtibatı ile görüşme
Zille diğer aboneyi ikaz
Aboneden santral operatörüne - santraldan
aboneye zille ikaz ve meşgul lambası
5 telli abone telefonundan 4 tel sinyalleşme ve
sürücü
Manuel kanal kullanılarak Londra-Paris
arasında
Abone devresinin durum kontrolü, Pals
şeklinde adres kodlama, zil,geri tonu........
DC tek hat işaretleşmesi
DP yazıcı işaretleşmesi
Santrallar arası otomatik arama ve trank
işaretleşmesi
12 kanal K/P sistemlerinin geliştirilmesi
DÜNYADA
İLK TESİS
YILI
1830
1840
1876
1879
1879
Alper
TÜRKİYE’
DE TESİS
YILI
1881
İstanbul
1909
1889
1891
Ankara-İst
1926
laPorte
1892
İngiltere 1914 Ankara
1926
Stockholm
1919
1920
1940
Amerika’da geliştirildi
Operatörler trank üzerinden otomatik arama
yaparak irtibat sağlıyorlar
1938
Philedelphia
1943
1970
Abone Şehir kodu kullanarak otomatik arama
yapıyor.
1960
1976
ABD de ilk uydu yer bağlantısı
Trank ücretlendirmesi
1970
1965
Yer İst.1975
1979
TTE 500A tipi santrallar
1965
R1 ve R2 MF işaretleşmesinin kullanılmaya 1968
başlanması
Ankara’da Kavaklıdere DMS10
1980
Ankara ve İstanbul Nokia Firması
Ankara DMS 300-ABD arası
İstanbul,Türkcell-Ericson
Pasin 1983
1968
Telefon Haberleşmesinin tarihi gelişme dönemleri
4
1984
1986
12.08.1983
24.02.1994
1.4.
Alper
A-B HATTI (Tip-ring Hattı)
AB hattı telefon santralı ile telefon makinası arasındaki bağlantıyı sağlayan bir çift
hatta denir. Bu hat üzerinde DC besleme akımı , AC zil çaldırma akımı, numara
arama sinyalleri, konuşma sinyalleri ve telefon makinasının durumuna göre
ücretlendirme işaretleri taşınır. Bu bağlantı fiziksel olarak ya da radyo dalgaları ile
sağlanır. Fiziksel bir AB hattı iç şebekede kullanılan 0.4, 0.5, 0.6, 0.9, 1.3 mm
çapındaki iletkenlerden oluşabilir. AB hattına bağlanan telefonun santralının
göndermiş olduğu çevir sesini ve 12 KHz ücretlendirme sinyalini algılayabilmesi için
max zayıflaması -7.75 dB0 olması maksimum bukl (gidiş-dönüş) direnci ise santral
tiplerine göre XBar 1500 ohm ,Erikson 1200 ohm ,elektronik santrallerde 1300 ohm
olması gerekmektedir.
A
AB Hattı
A
B
Çatalaltı Kontağı
B
C
-48 V
Santral hat
röleleri
Zil
Telefon
makinası
AB hattı prensip şeması
Ahizenin kaldırılmasıyla çatalaltı kontağı üzerinden devre tamamlanır ve
santrallardaki hat röleleri çeker .Bu şekildeki telefonun açıldığını anlayan santral
numara kaydedici devreyi A-B hattına bağlar. Bunu da çevir sesi ile aboneye duyurur.
5
Alper
Numara bilgisi santrala iki şekilde gönderilir.
1- Kadran kontağı yada hat transistörü yardımıyla A-B hattı çevrilen numaraya göre
açılıp kapanır.Ahize kapalı iken -48V DC besleme vardır.Ahize açılınca besleme
gerilimi -12V ile -19V DC olur. Numara bilgisi gönderilirken hat 60 ms açık 40 ms
kapalı kalır. Bu bilgiler DP (Dial Pulse) kayıt devresi tarafından değerlendirilir.
DP
Kayıt
Devresi
A
A
B
B
K
a
d
r
a
n
-48 V
Diğer Devreler
Santral hat
röleleri
Telefon
makinası
0
40ms
-12
60ms
-48
3
Telefon
Kapalı
2
DP Numara Bilgisi
Telefon
Kapalı
Telefon
Açık
Konuşma
Süresi
DP numara arama sinyalleri
2- Göndermek için tuşa basılan rakamın değerine göre makina içindeki osilatör
tarafından üretilen bir çift sinyal A-B hattına iletilir. Bu frekans santraldeki MF (Multi
Frequency) kayıt devresi tarafından değerlendirilir. Abone tuşlara hızlı basarsa
numara grubu hızlı gönderilir. Bu özelliği nedeniyle DP aramaya göre üstündür.
6
Alper
MF
Kayıt
Devresi
A
A
B
B Numara
Devresi
Diğer Devreler
-48 V
Santral hat
röleleri
Telefon
makinası
0
-12 V
3
-48 V
2
MF Numara Bilgileri
Konuşma Süresi
Telefon
Kapalı
Telefon
Açık
Telefon
Kapalı
DTMF numara arama sinyalleri
7
Alper
1.5 TELEFON MAKİNASININ TANIMI , ÖZELLİKLERİ VE ÇEŞİTLERİ
AB hattından gelen elektrik enerjisini yükselterek kulaklığa , mikrofondan
alınan elektrik sinyallerini yükselterek AB hattına ileten uzak iki birim arasında
görüşme yaptıran cihazdır.
Bir telefon makinasının 3 ana prensibi vardır.
1- Çağrılma (Aranma ) durumu
2- Çağırma (Arama ) durumu
3- Konuşma (Görüşme)durumu
1.5.1 TELEFON MAKİNASININ PARÇALARI
Bir otomatik telefon makinasına ait parçalar aşağıda belirtilmiştir.
1-Telefon ahizesi
a)Kulaklık
b)Ağızlık
2-Endüksiyon bobini
3-Zil ve Zil bobini
4-Kadran
5-Çatalaltı kontağı
6-Spiral kordon
7-Köken kordonu
8-Dış koruyucu ve şase
8
1.5.1.1
Alper
TELEFON AHİZESİ
Mikrofon ve kulaklık kapsüllerini içine alan portatif parçadır.
a)KULAKLIK KAPSÜLÜ:
Ses bileşimi şeklindeki elektriksel dalgaları sese dönüştüren ve 300-3400
Hz'de verimli çalışan cihazlardır.
Elektrik sinyalleri bobin üzerinden geçerken manyetik alan meydana getirir. Bu
manyetik alan yumuşak demirin elektromıknatıslanmasına neden olur.Yumuşak
demirin elektromıknatıslığı sabit mıknatıs parça tarafından çoğaltılır.Yumuşak demir
etrafında oluşan alan şiddetine göre metal diyafram şiddetli yada zayıf bir şekilde
çekerek hareket eder. Diyafram hareketiyle titreşen hava molekülleri ses çıkartırlar.
Böylece elektrik sinyalleri ses enerjisine çevrilmiş olur. Kulaklığa paralel bağlanan
varistör (VDR) yüksek akımlarda düşük direnç gösterip kulaklığı kısa devre yaparak
yüksek akımların kulakta şok tesiri yapmasını engeller. Düşük akımlarda ise yüksek
direnç göstererek kulaklığı kısa devre etmez. Böylece ses seviyesi dengede kalır.
Diyafram
Bobin
Yumuşak Demir
S
N
Mıknatıs
Kulaklık kapsülü iç yapısı
9
Alper
b)MİKROFON KAPSÜLÜ:
Ses dalgalarına bağlı olarak değişen ses basıncının etkisi ile titreşim yapan
diyagramın mikrofon kapsülü içindeki kömür zerreciklerini sıkıştırması ve serbest
kalmasına göre iletken bağlantı uçları arasındaki direncin değişmesi esasına göre
çalışır. Bu işlevin yürütülmesini sağlayan bir çok mikrofon tipleri bulunmaktadır.
1-Karbonlu mikrofon
2-Kristalli mikrofon
3-Kondansatörlü mikrofon
4-Elektrodinamik mikrofon
1-KARBONLU MİKROFON:
Piston
Diyafram
Karbon tanecikleri
Ağızlık
V
+
DC kaynak
Karbonlu mikrofon prensip şeması
Mikrofon iki disk arasına yerleştirilmiş karbon taneleri diyafram ve ses
dalgalarını da toplayan bir ağızlıktan oluşur.Karbon zerrecikleri yatak ve piston görevi
yapan pirinç parçaları arasına yerleştirilmiştir. Piston üzerine diyagram bağlanmıştır.
Piston ile yatak arasına DC kaynak bağlanmıştır. Mikrofon karşısında konuşan bir
kimsenin ağzı aracılığı ile oluşturduğu ses dalgaları hava moleküllerini hareket
ettirerek mikrofon diyagramı üzerinde değişen basınç oluşturur. Diyaframa çarpan
ses dalgaları diyafram ve pistonu hareket ettirir. Pistonun hareketiyle sıkışan veya
gevşeyen karbon taneciklerinin direnci değişir. Değişen direnç değerlerine bağlı
olarak akım miktarıda değişir. Böylece ses şiddetine bağlı değişen bir akım şiddeti
elde edilir.
10
Alper
2-KRİSTALLİ MİKROFON:
Kristal üzerine düşen ses sinyalleri kondansatör üzerindeki yükün değişmesine
sebebiyet verir.Bu ise transistör beyzine uygulandığında transistörün iletime
geçmesine veya kesime gitmesine sebebiyet verir. Bu ise diğer kondansatör
üzerindeki yük değişikliğine sebep olacaktır. Kondansatör üzerinden elektriksel sinyal
elde edilmiş olur.
Ses
Kristal
C
C
Kristalli mikrofon prensip şeması
3-KONDANSATÖRLÜ MİKROFON:
Diyagram üzerine düşen ses dalgaları bobin üzerindeki magnetik alanı etkiler.
Bobinin ucundaki kondansatör üzerinde bir elektrik yükü değişmesi meydana gelir.
Böylece ses sinyali elektriksel sinyale çevrilmiş olur.
Diyafram
Bobin
Mıknatıs
C
R
Kondansatörlü mikrofon prensip şeması
11
Alper
4-ELEKTRODİNAMİK MİKROFON:
Bobin
Diyafram
Mıknatıs
Elektrodinamik mikrofonun prensip şeması
Diyagramın titreşmesine bağlı olarak sabit manyetik alan içerisindeki bobinin
hareketiyle sese bağlı olarak indüksiyon akımı elde edilmesi esasına göre çalışır.
1.5.1.2
Endüksiyon Bobini
Mikrofon veriş ve kulak alış devrelerinin iki telli bağlantıya uygun hale getiren
hibrit bobini telefonun önemli bir parçasıdır.
Görevleri: Konuşma akımını yükseltir, dengeyi sağlar, konuşma akımının bir
kısmının kulaklıktan geçmesini sağlar.
R
AB
Hattına
VDR
Hoparlör
Mikrofon
Endüksiyon bobini prensip şeması
Konuşanın kulağını kulaklığın kapatması ağızdan çıkan sesi duymasına sebep
olur. Bu yüzden kendi sesinden bir miktarını kulaklığa vermek suretiyle rahat
konuşma ortamını sağlayan yukarıdaki devre gerçekleştirilmiştir.
12
1.5.1.3
Alper
ZİL VE ZİL BOBİNİ
Abonelere telefondan çağrıldıklarını haber vermek için telefon makinalarına zil
ve zil bobini konmuştur.
Telefon makinalarında genel olarak AC zil mekanizması bulunur. Çağırma
akımı telefon makinalarında AC olduğu için telefon makinalarında kullanılan ziller
polarize tip zildir. Zil devresinde seri bir kondansatör bulunur. Bu kondansatör doğru
akımın zil devresine geçmesini engellediği gibi aynı zamanda AC çağırma akımına
karşı da zil devresinin empedansını düşürür. Şekilden de görüldüğü gibi AC zil
akımının bir alternansında sol taraftaki kutbun armatörün çektiğini kabul edersek
diğer alternansta sağ taraftaki kutup armatörü çekecektir. Tokmakta buna bağlı
alarak çanlara vuracaktır.
Elektronik telefonlarda zil olayı doğrultmaç+transistörlü devre + buzzer
devreleriyle gerçekleştirilir.
Çan
Tokmak
Yumuşak Demir
S
N
Armatür
Mıknatıs
Polarize zilin iç yapısı
13
SORU-1
çiziniz.
-48 V DC Telefon Hattına binen 110Vrms zil sinyalinin dalga şeklini
CEVAP-1
v=VmSin2πfmt
Vm=Vrms*1,41
Vm=110*1,41=155,1V
200
155,1V
150
100
50
0
-50
1
-100
-150
-200
Şekil:1A.
-155,1V
110Vrms sinyalin dalga şekli
-48 Volta binen pozitif alternans -48+(155,1)=107,1V
-48 Volta binen negatif alternans -48+(-155,1)= -203,1V
144
107,1V
96
48
0
-48
-96
-144
-203,1V
-192
-240
Şekil 1B.
Alper
-48V DC üzerine binmiş 110Vrms sinyalin dalga şekli
14
Alper
SORU-2) Aşağıda verilen telefon zil sinyalinin şekline göre zil sinyalinin efektif
değerini bulunuz
96
64,8 V
48
0
-48
-96
-144
-160,8 V
-192
Şekil 2 . Telefon zil sinyali
CEVAP-2
(1)
Birinci yol
160,8-48=112,8
112,8
= 80 Vrms
1,41
(2)
İkinci yol
64,8+48=112,8
112,8
= 80 Vrms
1,41
15
1.5.1.4
Alper
KADRAN
Çevirdiğiniz yada tuşladığınız numaraya göre hattın uçlarını açıp kapatarak
santrala sinyal gönderme işlemi yapan otomatik santrallarda araya hiç bir aracı
girmeden arayacağımız numaraya göre hattın uçlarına açıp kapamayla numara
bulmamızı sağlar. 4 parçası vardır.
1-Şase kısmı
2-Delikli kadran levhası
3-Empüls ve kısa devre kontakları
4-Regülatör
1-Şase kısmı:Regülatör, kontak grupları, kurma yayı ve diğer parçaların
yerleştirildiği yer.
2-Delikli kadran levhası: Üzerinde numaralar yazılı 10 delikli bakalit yada
plastik malzemeden üretilmiş bir parçadır. Bu parça göbekten bir yay aracılığı ile
sabit olarak kurulur. Her numara çevrilişinde bu yay kadranı yeniden ilk konumuna
getirir
3-Empüls ve kıssa devre kontakları: Abone kadran numara levhasını ileri
yönde (saat yönünde) çevirirken empüls kontakları temas durumunda kalır. Kadran
yay etkisiyle geri dönmeye başlayınca bu kontaklar açılır kapanır.
Empüls ve kısa devre kontaklarının görünümü
Kadran üzerinde bulunan diğer bir kontak çifti kısa devre kontaklarıdır.
Kadranın parmakla döndürülen ileri hareketinde kadran eksenine saptanan bir kam
parçası kontakları temas durumuna getirerek mikrofonu ve kulaklığı kısa devre eder.
Ancak kadranın geri dönmesi sonunda yaylar yine açılarak kulaklık ve mikrofon
üzerinden kısa devre kalkar. Empüls gönderilirken kulaklık ve mikrofonu kısa devre
etmekteki amaç mikrofonun değişken direnci ile kulaklığın reaktansını kadran
devresinden çıkarmak hem de empülsleri düzenli olarak sağlamaktır.
16
Alper
4-Regülatör:
Kadranın dönme hızı regülatör yardımıyla ayarlanır. Her numara çevrilişinde
kadranın aynı hızla geri dönmesini sağlar. Telefon makinasında bulunan kadran
ünitesi ile yalnızca pulse araması yapılır.
Empüls kontakları adı verdiğimiz parçalar DP numara arama arama bilgilerini
mekanik olarak üretirler . Üretilen DP işaretlerinde işaret boşluk oranı 60/40 dır. Yani
AB hattı 60 msn açık 40 msn kapalı kaldığında bir numara bilgisi elde edilmiş olur. İki
numara arasındaki maksimum süre 800 msn dir. Bu süre aşılacak olursa hat meşgule
düşer.
Elektronik telefonlarda numara arama bilgileri transistörlü yada entegreli
osilatör devreleri ile hem DP hem de MF olarak üretilir.
1.5.1.6
SPİRAL KORDON
Telefon makinasıyla ahizeyi birbirine bağlayan kabloya denir.
1.5.1.7
KÖKEN KORDONU
AB hattına telefon makinasını bağlayan kabloya köken kordonu denir.
1.5.1.8
DIŞ KORUYUCU VE ŞASE
Telefon makinasının parçalarını dış etkenden koruyan parçaya dış koruyucu
denir.
Telefon makinasının parçalarını üzerinde toplayan kısma şase denir.
1.5.1.9
ÇATALALTI KONTAĞI
Telefonun AB hattı ile irtibatını sağlar. Telefon makinası kapalı iken zil
kondansatörünü ve zil bobinini devreye sokar. Telefon makinası açık iken konuşma
transformatörünü, mikrofonu ve kulaklığı devreye sokar. Mekanik telefonlarda
çatalaltı kontakları hem A hem B iletkenlerinin açılıp kapanmasını sağlar. Elektronik
telefonlarda ise yalnız A iletkenini ya da B iletkenini açıp kapatan bir anahtardan
oluşur.
17
1.6.
Alper
TELEFON MAKİNASININ ÇALIŞMA PRENSİBİ
T
A
C1
Mikrofon
C2
Hoparlör
Zil
Y
X
S
B
Telefon makinasının basit şeması
Telefon kapalı iken S çatalaltı kontağı Y konumunda açıktır. Santraldan arama
işaretleri (rink akımı) geldiğinde bu sinyal A - C2 - ZİL - B yolunda devresini tamamlar
ve zil çalmaya başlar. Telefon açıldığında S anahtarı X konumunda kapanır. Ve ring
kesilir. AB hattına gelen elektrik sinyalleri T tranformatörü (indüksiyon bobini)
tarafından yükseltilip kulaklığa iletilir. Kulaklık bu elektrik sinyallerini ses sinyallerine
çevirir. Mikrofon yaptığımız konuşma sinyallerini elektrik sinyallerine çevirip T
transformatörü aracılığıyla yükselterek AB hattına iletilir. Aynı anda yükseltilen bu
işaretlerin bir kısmı kulaklığa iletilir. Böylece konuşmamızı hem karşımızdaki hem de
biz duyarız. Zil ile seri bağlı olan C2 kondansatörünün görevi hatta var olan DC
akımını (voltajını) süzmektir. C1 kondansatörünün görevi ise gelen sesin seviyesini
belirgin bir seviyede tutmayı sağlar.
18
1.7
Alper
TELEFON MAKİNALARININ ÇEŞİTLERİ
Telefon makinaları kullanma şekillerine göre çeşitlre ayrılır.
1-Manyetolu Telefon Makinası:LB (local Bataryalı)Telefonlardır.
2-Merkezi Bataryalı Telefon Makinası:CB (Santral Bataryalı)
3-Otomatik telefon Makinası
4- Ankesörlü Telefon Makinası
5-Telsiz Telefon Makinası
6-Araç Telefon Makinası
7-Self Sekreter ve Tele Sekreter
8-Cep Telefonları
1.8
DP VE DTMF ARAMA
a)DP ARAMA: Bu aramada kare dalga osilatörü 10 Hz'lik işaretler üretir.
Basılan tuşun değerine göre hat açlıp kapanarak numara bilgisi hatta iletilir. DP
arama bilgilerinde işaret boşluk oranı 60/40 msn'dir.
3
5
800 msn
DP numara arama sinyalleri
ÖRNEK
DP telefon ile 5 çevrildiğinde hatta oluşan darbeyi on-off hook sürelerini
göz önüne alarak çiziniz.
ÇÖZÜM
100
-8V/-12V
-48V
60 ms
40 ms
19
Alper
b)DTMF (ÇOK FREKANSLI) ARAMA: DP numara arama bilgileri teker teker
santrala gönderilirken DTMF aramada son rakam çevrilinceye kadar numara bilgileri
telefon makinasının hafıza ünitesinde saklanır. Arama işlemi bittikten sonra bütün
numara bilgileri toplu olarak santrala gönderilir. Bu şekilde gerçekleştirilen numara
arama olayı çok süratlidir. DTMF kullanımında her rakam için 2 değişik frekans
üretilir. DTMF kullanımında her numaranın gönderilme süresi aynıdır. Ve numara
bilgileri dışardan gelen müdahelelerden az etkilenir. DTMF Frekansları aşağıdaki
tabloda verilmiştir.DTMF tuşlamada bir digit için geçen süre 0.25 sn ve digitler arası
geçen süre 0.25 sn alınır.
Satır frekansları arasındaki artış ortalama %10 dur.
KOLON FREKANSLARI (Hertz)
SATIR
FREKANSLARI
(Hertz)
1209
1336
1477
1633
697
1
2
3
A
770
4
5
6
B
852
7
8
9
C
#
D
941
*
0
Tuş takımı ve DTMF Frekansları
20
ÖRNEK
Alper
a)DTMF Telefon aparatında 01234 digitleri tuşlandığı zaman hangi
entegre hangi frekansları üretir ,toplam geçen süre ne kadardır?
b)Aynı numara DP telefonla çevrilseydi geçen süre ne olurdu?
ÇÖZÜM
KOLON FREKANSLARI (Hertz)
SATIR
FREKANSLARI
(Hertz)
1209
1336
1477
1633
697
1
2
3
A
770
4
5
6
B
852
7
8
9
C
#
D
941
*
0
Tuş takımı ve DTMF Frekansları
0
1
2
3
4
941
697
697
697
770
1336
1209
1336
1477
1209
(a) DTMF frekanslarını , TP 5088 DTMF generatör entegresi ya da TP5650 DTMF
generatör entegresi üretir.
DTMF tuşlama için geçen toplam süre:
Digit ler için
5*0,25=1,25sn
Digit arası için 4*0,25=1 sn
Toplam süre
=2,25 sn
(b) DP için geçen toplam süre:
0 için 1 sn
1 için 0,1sn
2 için 0,2 sn
3 için 0,3 sn
4 için 0,4 sn
Digit süresi toplamı = 2 sn
Digit arası için 4*0, 5 =2 sn
Toplam süre
=4 sn
21
Alper
1.9 KONUŞMA ÜNİTESİ:
Elektronik telefonlarda DTMF tuşları ve entegreli konuşma devreleri bulunur.
Konuşma devrelerinde mikrofon ve kulaklıktaki parazitleri giderici devreler bulunur.
Böylece her zaman net bir konuşma yapabilir.
Ayrıca telefonlarda ahizeyi kullanmadan görüşmede yapabiliriz. Elektronik
tuşla arayan abone meşgul ise ahize yerine konur. Bir süre sonra tekrar aynı
numarayı aramak gerektiğinde telefon kaldırılır # tuşuna basılır. Aranan abonenin
hafızadaki numara bilgileri santrale gönderilir. Hafızayı silmek istiyorsak * tuşuna
basılır.
22
Alper
2.TELEFON DEVRELERİ VE FANTOM DEVRELERİ
Fiziksel telefon devrelerinde randımanı arttırmak ve bir telefon devresi
üzerinden daha fazla haberleşme sağlamak gayesiyle teşkil edilen sistemlere fantom
devreleri denir.
Bunlarda prensip fiziksel devrenin iki ucuna birebir değerinde yani primer ve
sekonderleri aynı değerde olan bir transformatöre irtibatlamak ve transformatörün
sekonder sargılarının sonuna bir telefon sistemini bağlamaktır.
Toprak dönüşlü fantom devrelerde iyi kaliteli bir telefon haberleşmesi
sağlanamaz. Bu bakımdan bunlarda genellikle bir fiziki telefon devresine bir telgraf
sistemi irtibatlandırılır.
Transformatör 1
Fiziksel devre
Transformatör 2
Telefon
Telefon
Maniple
Maniple
Lamba
Lamba
Pil
Pil
Toprak Dönüşü
Yarı fantom devre prensip şeması
Fantom devrelerde daha kaliteli haberleşme sağlamak için süper fantom denilen
tertipler kullanılır.
Bu bağlama ile fantom akımlar yan devre tansformatörlerinin bobinlerinde ters
yönde akarlar. İki bobinin endüktif etkileri birbirlerini yokeder.Telefon görüşmesine
etkisi olmaz Ancak yan devre transformatörlerinin merkez simetrilerinin (orta ucunun)
çok iyi olması ve her bir devrenin A ve B kablolarının aynı dirence sahip olmaları
23
Alper
gerekmektedir. Bu durum dışındaki çok küçük sapmalar bile devre sinyallerini
etkileyecek ve karışık telefon konuşması (crosstalk) meydana gelecektir.
Transformatör 1
Transformatör 2
Fiziksel Devre
Süper Fantom devre
Fiziksel Devre 2
Toprak Dönüşlü Fantom Devre
Süper fantom devresi prensip şeması
24
Alper
3 .HİBRİT:
Hibrid 2 teli 4 tele çıkaran devreye denir
A abonesi için hibrid ayarını yapmak için sinyal jeneratörü f=800 Hz 1Vt-t ayarlanır.
Osiloskopta minimum genlik çıkışı için 1 numaralı hibridin balans ayarı yapılır.
B abonesinin hibrid ayarını yapmak için ölçü aletleri çapraz konuma alınır ve 2
numaralı hibridin balans ayarı aynı şekilde yapılır.
25
Alper
4.RÖLE
Elektromagnetik anahtarlardır. Bobinden geçirilen akım ile oluşturulan
elektromagnetik alan yardımıyla karşısında bulunan iletkeni çekme esasına göre
çalışır. Çok çeşitli ayak konumları vardır. Normalde kapalı veya nomalde açık gibi.
1
Devre
1 ve 3
nolu
uclardan
tamamlanır
Kılavuz
2
3
Bobin
Yay
Enerji
Uygulanmamış
Rölenin enerjisiz haldeki çalışma şekli
Röle armatür adı verilen harekli bir kontağa sahiptir. Enerji uygulanmamış
durumda iken yay armatürü yukarı doğru çeker ve armatür ucu 1 nolu röle bacağı ile
irtibatlıdır. Elektriksel olarak 1 ve 3 nolu röle bacakları arasında bağlantı vardır.
1
Devre
2 ve 3
nolu
uclardan
tamamlanır
Kılavuz
2
3
Bobin
Yay
12 V DC
Uygulanmış
Rölenin enerjili haldeki çalışma şekli
Röle bobinlerine 12 V DC uygulandığında bobinin oluşturduğu manyetik alan,
röle armatürünü çekecek ve armatür konum değiştirecektir. Armatür normalde kapalı
olan kontağını açacaktır. Armatür rölenin 2 nolu röle bacağı ile irtibatlanır. Elektriksel
olarak 2 ve 3 nolu röle bacakları arasında bağlantı vardır.
Bobin uclarındaki voltaj kaldırıldığında, armatür yayın etkisi ile, tekrar konum
değiştirerek rölenin 1 nolu bacağı ile irtibatlanır. Normalde kapalı konumuna geri
döner.
26
Alper
5. İŞARETLEŞME İHTİYACI VE UYGULAMALARI
Birbirine bağlantılı müstakil düğüm noktalarından oluşan genel veya özel
haberleşme şebekesindeki kullanıcılara hizmet verebilmek için , bu farklı sistemler
arasında işaretleşmeye ihtiyaç vardır.Ancak bu sayede kullanıcılar şebeke üzerinden
farklı amaçlara uygun bağlantıyı sağlayacak mekanizmayı harekete geçirebilirler.
İşaretleşme sistemin donanım yapısı telefon, teleks ve data gibi hizmet türüne bağlı
olarak farklılıklar gösterir.
İşaretleşme sistemleri kullanılan haberleşme ünite ve cihazlarının bağlantı
durumuna göre;
a) Aboneden aboneye işaretleşme,
b) Abone ile santral arası işaretleşme ,
c)Santrallar arası işaretleşme,
d)Santral içi anahtarlama işaretleşmeleri,
e)Transmisyon teçhizatı işaretleşmeleri olarak sınıflandırılır.
Telefon Şebekesi Yapısına ve Kullanma Yerine Göre;
a)Local,
b)Şehir içi,
c)Şehirler arası,
d)Milletler arası,
e)Özel servisler ve operatör devreleri olarak sınıflandırılır.
İletim Sistemi Transit Santral İrtibatına Göre;
a)Uçtan uca,
b)Bağlantıdan bağlantıya olarak sınıflandırılır.
İşaret Fonksiyonuna Göre;
a)Hat işaretleşmesi ,
b)Yazıcı işaretleşmesi olarak sınıflandırılır.
İşaret iletme Metoduna Göre ;
a)Normal işaret ,
b)Zorlanmış işaret olarak sınıflandırılır.
İşaret Sürekliliğine göre;
a)Darbeli işaret,
b)Yarı devamlı işaret olarak sınıflandırılır.
Frekans sıralamasına Göre;
a)Bant içi ,
b)Bant dışı olarak sınıflandırılır.
Kullanılan Frekans Sayısına Göre;
a)Tek frekanslı,
27
Alper
b)Çok frekanslı olarak sınıflandırılır.
İşaretleşme Seviyesine Göre;
a)Düşük seviye,
b)Yüksek seviye olarak sınıflandırılır.
İşaretleşme Kanalının Kullanılmasına Göre;
a)Müstakil kanal,
b)Yardımcı kanal,
c)Ortak kanal olarak sınıflandırılır.
6. TELEFON KABLOSU (YALITKAN) RENK KODLARI
Kablo renk kodları konusunda henüz yerleşmiş standartlar bulunmadığından kablo
renk kodları ülkeden ülkeye değişim gösterebilmektedir. Telefon kablosu , renk
kodları için soyulmaya başlandığı zaman gruplara dikkat edilir ve farklı renk
kodlaması ile karşılaşılabileceği göz önüne alınır.Telefon kablosu renk kodlarıyla ilgili
olarak doğru yaklaşım üretici firma ile temasa geçmektir.
Aşağıda 2 tip kodlama anlatılacaktır.
A) 25’Lİ GRUP KODLAMASI
Kablo çiftinin tanınması:
Kablo çifti teşhis edilirken 3 durum göz önüne alınır
1) Kablonun geometrik yapısı
1.1) Kablolar gruplar halinde bulunurlar
1.2) Büyüklüğüne bakılmaksızın kablo merkezindeki grup başlangıç grubudur.
1.3) Kablo grupları merkezden başlayarak saat yönünde yer alırlar
2) Bağımsız iletkenlerin renk kodu
İletkenleri birbirinden ayırmak için 10 renk kullanılır
Renk birimlerini, alt birimleri, süperbirimleri birbirinden ayırmak için bağ renkleri
kullanılır. Bağ rengi olarak da 10 renk kullanılır
3)Renk birimleri, alt birimler, süper birimler
Bir birim 25 çift iletkenden oluşur.
Bir alt birim ; bir birimin 12+13 ya da 8+8+9 lu gruplara bölünmesi ile oluşur
Süperbirim iki ya da daha fazla birimin bir araya gelmesi ile oluşturulur (50 çift iletken
2 birimden oluşmuştur.)
RENK KODLARI
TİP:Tip kablo çiftinin gönderici iletken rengidir. 5 Tip rengi vardır
RİNG:Kablo çiftinin alıcı iletken rengidir. 5 Ring rengi vardır
28
TİP İLETKENLERİ
BEYAZ
KIRMIZI
SİYAH
SARI
MOR
RİNG İLETKENLERİ
MAVİ
PORTAKAL
YEŞİL
KAHVERENGİ
GRİ
1
2
3
4
5
Ring (-) İletkenleri
Mavi (Blue)
Portakal (Orange)
Yeşil (Green)
Kahverengi (Brown)
Gri (Gray-Slate)
BİRİM
İÇİNDEKİ
İLETKEN
NO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Tip (+) İletkenleri
Beyaz(white)
Kırmızı (red)
Siyah(Black)
Sarı(Yellow)
Mor-Menekşe(Violet)
RİNG (-48Volt)
NEGATİF
TİP (0 Volt)
POZİTİF
MAVİ
PORTAKAL
YEŞİL
KAHVERENGİ
GRİ
MAVİ
PORTAKAL
YEŞİL
KAHVERENGİ
GRİ
MAVİ
PORTAKAL
YEŞİL
KAHVERENGİ
GRİ
BEYAZ
BEYAZ
BEYAZ
BEYAZ
BEYAZ
KIRMIZI
KIRMIZI
KIRMIZI
KIRMIZI
KIRMIZI
SİYAH
SİYAH
SİYAH
SİYAH
SİYAH
29
Alper
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
MAVİ
PORTAKAL
YEŞİL
KAHVERENGİ
GRİ
MAVİ
PORTAKAL
YEŞİL
KAHVERENGİ
GRİ
SARI
SARI
SARI
SARI
SARI
MOR
MOR
MOR
MOR
MOR
TİP
RİNG RENKLERİ
RENKLERİ MAVİ PORTAKAL YEŞİL KAHVERENGİ GRİ
2
3
4
BEYAZ
1
5
KIRMIZI
6
7
8
9
10
SİYAH
11
12
13
14
15
SARI
16
17
18
19
20
MOR
21
22
23
24
25
30
Alper
Alper
SORU
10.Çift için renk kodu nedir?
CEVAP:
KIRMIZI-GRİ
SORU
CEVAP:
KIRMIZI-YEŞİL
SORU
CEVAP:
SİYAH-PORTAKAL
BAĞ RENK KODLARI
BAĞ: Birden fazla kablo birimlerini saran üzerinde renk kodu olan sargıdır.
1-600 arasındaki herhangi bir kablo çiftini bulmak için önce süperbirim bağ sargı
rengine bakılır. Mesela 72. kablo bulunmak isteniyorsa önce 72. kablonun içinde
bulunduğu bağ rengi bulunur. Bu bağ rengi 51-75 arası birimlerin sarildığı (YeşilBeyaz) bağ sargısıdır.
Yeşil-Beyaz bağ sargısı içinde yer alan ( 72-50=22) 22.kablo çiftinin rengi (morportakal) rengini taşıyan kablo çifti aranan 72.kablodur.
600 Den daha büyük kablo renklerini bulmak için de aynı yol takip edilerek önce
süperbirim bağ rengine bakılır daha sonra birim rengine bakılır .
PAİR
(Kablo
SUPER-BİRİM
BAĞ RENGİ
KISALTMA
çifti)
BAĞ- NO
SAYISI
1.
MAVİ
BEYAZ MAVİ-BEYAZ
1-25
2.
PORTAKAL
BEYAZ PORTAKAL-BEYAZ
26-50
3.
YEŞİL
BEYAZ YEŞİL-BEYAZ
51-75
4.
KAHVERENGİ BEYAZ KAHVERENGİ-BEYAZ 76-100
5.
GRİ
BEYAZ GRİ-BEYAZ
101-125
6.
7.
8.
9.
MAVİ
PORTAKAL
YEŞİL
KAHVERENGİ
KIRMIZI
KIRMIZI
KIRMIZI
KIRMIZI
MAVİ-KIRMIZI
PORTAKAL-KIRMIZI
YEŞİL-KIRMIZI
KAHVERENGİ-KIRMIZI
31
126-150
151-175
176-200
201-225
Alper
10.
GRİ
KIRMIZI GRİ-KIRMIZI
226-250
11.
12.
13.
14.
15.
MAVİ
PORTAKAL
YEŞİL
KAHVERENGİ
GRİ
SİYAH
SİYAH
SİYAH
SİYAH
SİYAH
MAVİ-SİYAH
PORTAKAL-SİYAH
YEŞİL-SİYAH
KAHVERENGİ-SİYAH
GRİ-SİYAH
251-275
276-300
301-325
326-350
351-375
16.
17.
18.
19.
20.
MAVİ
PORTAKAL
YEŞİL
KAHVERENGİ
GRİ
SARI
SARI
SARI
SARI
SARI
MAVİ-SARI
PORTAKAL-SARI
YEŞİL-SARI
KAHVERENGİ-SARI
GRİ-SARI
376-400
401-425
426-450
451-475
476-500
21.
22.
23.
24.
MAVİ
PORTAKAL
YEŞİL
KAHVERENGİ
MOR
MOR
MOR
MOR
MAVİ-MOR
PORTAKAL-MOR
YEŞİL-MOR
KAHVERENGİ-MOR
501-525
526-550
551-575
576-600
SORU
20.Çift için bağ rengi ve renk kodu nedir?
CEVAP:
Bağ rengi : MAVİ-BEYAZ
Kablo rengi: SARI-GRİ
SORU
413. Çift için kablo rengi nedir?
CEVAP:
Bağ rengi : PORTAKAL-SARI
Kablo rengi: SİYAH- YEŞİL
SORU
CEVAP
Bağ rengi : YEŞİL-BEYAZ
(Bağ rengi 51-75 arası)
Kablo rengi: SARI-KAHVERENGİ (50+19) 19. renk kodu sarı-kahverengidir
Kablo rengi: SARI-KAHVERENGİ (25 İN KATLARINI ÇIKARTIRIZ) (69-50=19)
32
Alper
SORU
210. Çift için bağ rengi ve renk kodu nedir?
Bağ rengi: KAHVERENGİ-KIRMIZI
Kablo rengi: KIRMIZI-GRİ (210-200=10)
SORU
120. Çift için bağ rengi ve renk kodu nedir?
Bağ rengi: GRİ-BEYAZ
Kablo rengi: SARI-GRİ
SORU
172. Çiftin bağ rengi ve renk kodu nedir?
Bağ rengi: PORTAKAL-KIRMIZI
Kablo rengi : 172-150=22 MOR- PORTAKAL
B)
10’LU GRUP KODLAMASI
10 ‘ lu grup kodlamada kablolar 10 ‘arlı bağ yapısı içinde yer alırlar ve sadece 10
renk kullanılır .Bu tip kablo kodlaması 50 çiftlik kablolara kadar kullanılırlar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
RİNG (-48Volt)
NEGATİF
MAVİ
PORTAKAL
YEŞİL
KAHVERENGİ
GRİ
MAVİ
PORTAKAL
YEŞİL
KAHVERENGİ
GRİ
TİP (0 Volt)
POZİTİF
BEYAZ
BEYAZ
BEYAZ
BEYAZ
BEYAZ
KIRMIZI
KIRMIZI
KIRMIZI
KIRMIZI
KIRMIZI
BAĞ RENKLERİ
UNIT
NO
1.
2.
3.
4.
5.
PAİR (KABLO ÇİFTİ
SAYISI
MAVİ
1-10
PORTAKAL
11-20
YEŞİL
21-30
KAHVERENGİ 31-40
GRİ
41-50
BAĞ RENGİ
33
Alper
SORU
CEVAP:
Bağ rengi : PORTAKAL
Kablo rengi: PORTAKAL-KIRMIZI
• B4610 TELEFON SANTRAL SİSTEMİ EĞİTİM SETİ
• ÖNSÖZ
B4610 eğitim seti, 6 hat kapasiteli olup, endüstriyel tip telefon santral sisteminin
kompakt bir modelidir. Bu hatlardan 1tanesi operatör pozisyonudur,genel telefon ağı
ile bağlantı kurmak için gereken hatlar ise 2 tane şehirlerarası hat devreleridir.
B4610 küçük bir sistem olmasına karşılık, büyük ve ileri teknoloji sistemlerinin
özelliklerini taşımaktadır. Bu özelliklerden bazıları şunlardır;
Ses ve veri iletimi için elverişli olan tamamen sol id-stat bir telefon santrali ağıdır.
Santral ağı birbirlerine bağlantılı olan 4x10 matris olarak entegre edilmiş analog
şalterlerinden oluşmuştur
Şalter matrissi “Statik boşluk Şalteri, Statik Space swich” olarak çalıştırılabilir, bu da
telefon teknoloji üzerindeki en son CCITT ÖNERİLERİ’ ne uygundur.
Mikroprosesöre dayalı kontrol. Bu kısım değiş tokuş (exchange) modelinin çoğu
yüksek seviyeli özelliklerinden sorumludur.
Sistemin içine yerleştirilmiş ses tonu ve zil sesi jeneratörleri. B4610 modeli değişik
ülkelerde kullanılan çeşitli telefon tonlarına sahip olduğu halde, en çok kullanılan tonu
benimsenmiştir; örneğin “Hat alınmış = numarayı çevirmeye davet “ eden 150 Hz
tonunu ve 1 saniye ON / 1 saniye OFF tonunu da “Hat meşgul “ için benimsenmiştir.
Çalma sinyali bir saniye ON / 4 saniye OFF dadır.
Sistemin içine yerleştirilmiş güç kaynağı : eğitim seti belirtildiği üzere 110 , 130 , 220
V AC ton ağı tarafından direk olarak güçlendirilir, bu da 50 den 60 Hz ye kadardır.
Sistemin içine yerleştirilmiş operatör pozisyonu. Bu da operatörün ahizesini ve kolay
kullanıla bilen kompakt bir klavyeyi içermektedir. Operatör pozisyonunun her komut
ve kontrol cihazı açıkça ipek yazım ile etiketlenmiştir.
Eğitim seti 6 telefon seti birleştirici kablolar, güç kablosu ve aşağıdaki kullanım
kılavuzu ile verilmektedir.
34
Alper
B4610 santralinin Numaralandırma Planı,
Tel. istasyon 1 = 41
Santral
= 49
Dış hat
=0
• SİSTEMİN ANLATIMI
Şekil 1 eğitim setinin önden görünüşünü göstermektedir. Bu şekil sistemin
çalıştırılmasında gereken unsurları, öğrencinin anlayabilmesi için anlaşılır bir şekilde
ve be sistemin mimarisini ve organizasyonu göstermektedir.
GÜÇKAYNAĞI.
Bu kısım şekildeki eğitim setini sağ-alt kısmında yerleştirilmiş bir kutu ile temsil edilir.
Bu kutu 3- delikli AC prizini , ana şalteri ve kaynağı açık olduğunu gösteren bir ışık
içermektedir.
Güç kayağı sistemin çalışmasında kullanılan aşağıdaki voltajları yaratır ve gönderir.
+12 V, +5 V,-12 V,-24 V, 100 V AC zil çaldırma voltajı.
Sondan bir önceki güç kaynağı (-24 V), telefon hatlarını çalışmak içindir.
100 V nominal AC voltajı telefonların zillerini çaldırmak içindir. Bu Voltaj arama
işlemleri sırasında uzatma hatlarının üzerinde gönderildiği için yanlışlıkla öğrenciler
tarafından kullanılmaması için özel önlemler alınmıştır; bu önlemler AC hatlarından
üçlü insülasyon içermektedir , böylece seri halindeki rezistörleri kısa devreler karşı
dayanıklı olmaları için kısıtlamıştır, aynı zamanda riskleri azaltmak için eklenmiş güç
kısıtlamaları içermektedir.
TELEFON İSTASYON HAT DEVRELERİ veya CCITT ÖNERILER tarafından verilen
sonraki ismi ile “Abonman Değiş tokuş Terminalleri “.
Bu devrelerin 6 tanesi verilmektedir. Her hat devresi şunları içermektedir;
Telefonları modemleri veya kullanılan herhangi bir cihazı bağlamakta kullanılan
standart ISDN telefon prizleri.
Telefon istasyonlarını çalma sinyalleri gönderildiği zaman komut üzerine merkez
kontrol çalıştırılabilen, röleden oluşan sistemin içine yerleştirilmiş zilin çalmasını
sağlayan devreler.
35
Alper
Telefon kullanan kimse avizeyi kaldırdığı zaman mantık sinyal geçişini veren optoinsulatör sensorindan oluşan uzun duyarlı halka (loop)devresi.
Hat sağlayıcı köprüsü. Hatlar direnç köprüsünden geçerek –24 V’ de verilir. Bu 20 de
30 ma ’a kadar olan loop akımına sağlamaktadır (telefonu içten ne tür rezistansı
olduğuna bağlıdır). Bu hem geleneksel elektro-mekanik aletler ham de modern
elektronik telefonlar için kullanışlıdır.
Ağ bağlantı çıkışları İnterfeyzi. Bu devre, konuşma sinyali hariç , abonman hatlarının
santral ağından ayırması ve dekapulaj yapmasını elektriksel olarak sağlayan
transformatörü kapsar.
ANA İLETKEN HATLARI KUTUPLARI
Bunlar B4610’nın genel telefon ağına veya B4610 Telefon Hat Simulatörünü bağlama
noktalarıdır. Bu devreler dış dünyaya olan elektrik interfeyzlerine kadar, sıradan bir
telefon seti gibi çalışırlar. Örneğin;
Bunlar DC loopunu kapatarak bir hat ala birler. Bu tür bir hat alma olayı “Hat Kutusu”
(bak şekil 1) bloğunda bulunan röleleri harekete geçiren mikroprosesörü tarafından
kontrol edilirler.
36
Alper
Bunlar çevrilen numaraları sıradan bir telefonun yaptığı gibi dışarıya
gönderirler. Bu işlem yine ,”DİEler” yani çevirici diye bildiğimiz bir diğer alt-blok
tarafından yapılır.
Bu hatlar arama sinyalini yaklaşık olarak 100V AC voltajın standart formunda
algılar ve fark ederler. Zil çalması yerine , arama sinyali ZİL DEDEKTÖRÜ tarafından
algılanır ki bu detektör de mikroprosesör tarafından taranması için bir mantık sinyali
temin eder. Aktif bir ZİL DEDEKTÖR‘ün sinyaline tepki olarak mikroprosesör
operatörün cevap vermesi için TRK 1 veya TRK 2 ismini verdiğimiz uyarıcı lambayı
çalıştırır.
SANTRAL AĞI
Daha önce de belirtildiği üzere , santral ağı 4x10 ebatlarında analog şalterlerinin
statik matrisidir.(aslında ebatlar daha büyüktür ancak bulunan komponentler bu
sayıya uygundur).
37
Alper
10 bağlantı kutupları aşağıda belirtildiği şekilde kullanılmaktadır:
İstasyon hatları için
6
Ana iletken hatları için
Ton jeneratörü için
1
Operatörün konuşma devresi için
2
1
Matriskin diğer tarafının büyüklüğü 4 dür, bu da demek oluyor ki sistemin içinde ardı
ardına 4 bağlantı yapılabilir. Bir bağlantı şu şekilde yapılır: Tel. bir hattının Tel 3
hattına bağlanması gerektiğini düşünün ;bu bağlantı mikroprosesörden alınan talimat
üzerine 12 ve 14 ‘üncü şalterlerin kapatılması ile elde edilir. Eğer örneğin aynı anda
hat 2 ve hat 6 arasında bir diğer konuşma da yapılacak ise , 23 ve 27 ‘inci şalterler
kapatılır ve bu böyle devam eder. Eğer örneğin 4 ‘üncü abonmanın meşgul sinyalini
alması gerekiyorsa , ton jeneratörüne bağlantı yapılır, ve bu da 35 ve 30 uncu
şalterlerin kapatılması ile bu ayarlanır. Bağlantının aralıklı hallerde duraklaması çok
iyi bilinen “Hat Meşgul” efektifini üretir.
Ağ meşguliyetleri rasgele olacağı için , bağlantıları kontrol eden mikroprosesör
basit bir kuralı takip eder; her bağlantı isteği için ilk idle (kullanılmayan) sıra bağlanır,
ve bu sıraları 1 , 2 , 3 , 4 , diye takip eder.
Bir örnek vermek gerekir ise ;eğer santral hatları kullanılmıyorsa ve bir
abonman ahizesini kaldırırsa 1 numaralı sırayı almış olur. Ondan sonraki bir başka
abonman aynı şekilde ahizesini kaldırırsa 2 numaralı sırayı alır ve böyle devam eder.
Eğer bu sırada ilk abonman ahizeyi yerine bırakırsa 1 numaralı sıra idle hale gelir ve
bir daha ki sefere kullanılır.
OPERATÖRÜN POZİSYONU
Bu fonksiyonel blok panelin sol tarafında yer almaktadır ve ahize , klavye ve
Led ikaz lambalarını içirmektedir. Ahize santral ağına ağ bağlantı çıkışı ile iletilir.
Klavye ve ikaz lambaları sırasıyla direk olarak mikroprosesör tarafından doğru buffer
/ çalıştırıcı kullanarak işletirler. Ledler ve görüntü ikaz lambaları sistemdeki yazımlar
tarafından kontrol edilirler.
Operatörün pozisyonunun işlem detayları deneylerin işletilmesinde daha kolay ve
çabuk referans olması için bu kılavuzun bir kısmında toplanmışlardır.
MİKROPROSESÖR KONTROL BİRİMİ
Bu blok hartware’i kontrol eder, gözetler ,ve aynı zamanda santral
pozisyonunun ve abonman hatlarının yüksek seviye teknolojisinden de sorumludur.
MCU, programın depo edildiği Sadece Oku Hafızası ve kullanılan fonksiyonlarla
bağlantılı olan geçici verileri saklamak için RAM ile sağlanmıştır ve 8-bit
mikroprosesörün etrafına inşa edilmiştir.
38
Alper
MCU 48 hatlı programlanabilir Çevre İnterfeyzi ile birliktedir. Bu 48 hat ya Giriş
(Input) veya çıkış (Output) hatları olarak kullanılırlar. Girişler, hardwarein belirli
noktalarının algılamakta ve mikroprosesörün gereken işlemi yapmasına izin
vermektedir. Çıkışlar, mikroprosesör tarafından hardwarin belirli kısımlarını işletmek
için verilen talimatlardır. Bu çıkışlar LED lambası, düzenleyici, vs... olabilir.
ARAMA İŞLEMLERİ
Bu bölüm adım adım sistemde çeşitli bağlantıların nasıl yapılacağını
anlatmaktadır.
Birinci kişi birinci telefon istasyonunun ahizesini kaldırır bu durumda:HAT
SAĞLAMA KÖPRÜSÜ – Telefon prizi – Dış hat – Telefon seti – Dış hat – Telefon
prizi – HAT SAĞLAMA KÖPRÜSÜ loop ’unda bir DC akımı akmaktadır.
Loop akımı mikroprosesörü uyarmak için düşük seviyeli bir lojik sinyali üreten
loop algılama devresi tarafından fark edilir. Bu lojik sinyali aynı zamanda test
noktasında öğrencinin incelemesi için bulunmaktadır.
Algılama noktalarını seviyelerde değişiklik için devamlı tarayan
mikroprosesör,birinci kişinin lojik sinyalini fark eder ve hemen bu kişiyi ton
jeneratörüne bağlamak için kullanılmayan bir hat aramaya başlar.
Arayış birinci sıradan başlar. Bu sıranın kullanılmadığı farz ederek,
mikroprosesör 12 ve 10’uncu şalterlerin kapatılması talimatını vererek bağlantıyı
yapar. Böylece ton üreticisinden 1 inci istasyonun bağlantı çıkışına ve buradan da
telefon kullananın setine bir yol açılmış olur.
Birinci kişi aradığı numaranın ilk rakamını çevirir.
Numarayı çevirme sesi Loop algılama devresi tarafından algılanan abonman
loop ‘undaki zamanlanmış aralıklardır. Mikroprosesör, büyük bir hızla hala algı
noktalarını tararken,bu zamanlanan duraklamaları fark eder, ve duraklamanın
uzunluğunu çevirilerden mi, ahizenin yerine konmasında mı yoksa arızalardan dolayı
mı olduğunu ölçer. Çevirme duraklaması olduğunu anlayınca mikroprosesör loop
aralıklarını sayar, örneğin çevrilen numara gibi.
B4610 santralinin numaralandırma sırası aşağıda görüldüğü üzeredir:
Tel. istasyon 1
= 41
Tel. istasyon 2
= 42
Tel. istasyon 3
= 43
Tel. istasyon 4
= 44
Tel. istasyon 5
= 45
Tel. istasyon 6
= 46
Santral
=9
Dış hat
=0
39
Alper
Böylece ilk çevrilen rakam abonmandan sadece 4 , 9 ve 0 algılanırlar.
Hangi rakamın sayıldığına dayanarak, mikroprosesör aşağıdaki işlemler yapar.
4 = istasyondan istasyona arama
9 = istasyondan santrali arama
0 = dışarıya giden arama
Diğer rakamlar: kabul edilmezler. Ahizenin yerine konması dışında abonmanın
işlemlerinin hepsi göz ardı edilir. Abonmanın ağ kesişme noktası ton jenaratörüne
meşgul sesi vermek üzere bağlanır.
İSTASYONDAN İSTASYONA ARAMA
Bir kere, ilk çevrilen rakamın “ 4 “ olduğu anlaşılırsa mikroprosesör daha önce
kapatmış olduğu 12 ve 10 ‘uncu şalterleri açarak 1’inci kişiye çevir sesi göndermeyi
durdurur. İşlemde olan aramayı tesis ederken birinci sıra meşgul kalır ve böylece
hattı bir başkasının alması önlenmiş olur.
Abonman ikinci rakamı çevirir. Eğer bu rakam mikroprosesör tarafından
dışarıya giden rakam olarak algılanmaz ise işlemler ret edilir ve daha önce de
açıklandığı gibi 1’inci kişiye meşgul sesi gönderilir.
Eğer algılanan rakam geçerli ise (2 den 6 ya kadar olan rakamlar). Mikroprosesör
aranan kişinin off-hook olmasını önlemek için arana kişinin hat devresini kitler ve bu
arada bir başka telefonla aramayı başlatır. Aynı zamanda mikroprosesör aranan
kişinin zil çaldırıcısını da işletir ve arayanı ton üreticisine bağlayarak ZİL KONTROL
tonu sağlar .
Aranan kişi ahizeyi kaldırarak cevap verir. Bu yine arana kişinin hat devresinin
loop algı devresi tarafından ortaya çıkarılır. Aranan kişi aranan olarak bağlantıya
alındığı için mikroprosesör aşağıdaki işlemleri yapar.
Cevap veren kişiye zil sinyalleri göndermeyi durdurur.
Arayan kişiye zil kontrol sesi göndermeyi durdurur.
Ağdaki gereken şalterleri kapatır(örneğin eğer aranan kişi 46 ise, 12 ve 17 inci
şalterler kapatılır).
Telefon konuşması başlar.
Konuşma biter. Kişilerden biri ahizeyi yerine koyar. O kişinin loop algı devresi bunu
fark eder ve mikroprosesör bağlantıyı keser. Ağdaki sıra (1) diğer kişi ahizeyi
kapatana kadar meşgul kalır. Böylece 1’inci sıra idle hale gelir.
40
Alper
İSTASYONDAN SANTRALİ ARAMA
Birinci kişi “9” u çevirmiştir. Üstte belirtildiği üzere mikroprosesör çalma
sinyalini göndereceği yerde, santral pozisyonun INT lambasına yanıp sönme sinyali
gönderir. Önceden olduğu gibi zil kontrol sinyali arayan kişiyi gönderilmektedir.
Operatör INT düğmesine basarak cevap verir. Bu mikrooprosesör tarafından sanki
loop algılayıcısından bir sinyal olarak fark edilir. Bundan sonraki yapılacak işlemler
daha önceki belirtilen işlemlerin aynısını teşkil etmektedir, sadece bir değişiklik vardır
o da operatörün telefon konuşmasını END düğmesini basarak sona erdirmesidir.
Aramanın sonu erdirilmesi aynı zamanda operatörün yeni bir arama yapması için
START düğmesine basması veya bir başka arayana cevap vermesi halinde de
oluşur.
iSTASYONDAN DIŞARI GİDEN ARAMA
Birinci kişi tarafından eğer çevrilen ilk rakam “0” ise, mikroprosesör
kullanılmayan bir ana iletken kutubu arar ve eğer hiçbir ana iletken hatları temin
edilmez ise daha öncede gördüğümüz gibi, meşgul sinyali gönderir.
Diğer durumda, ilk ana iletken kutubu elde edilir ve 12 ve 18 inci şalterler
kapatılır. Şimdi arayan kişi ilk genel hattın sağladığı telefonun çevirmeye hazır olduğu
sesini duya bilir ve istediği numarayı çevirir. Her çevrilen numara mikroprosesör
tarafından sayılır, böylece DIALER devresini harekete geçirerek pulsların dış hatlara
gönderilmeleri için yeniden tayin edilirler.
Hattın boşalması önceden olduğu gibi birinci kişinin ahizeyi yerine koyması ile
gerçekleşir.
OPERATÖRÜN POZİSYONU
Bu bölümde operatörün pozisyonunun fonksiyonlarını çalıştırmak ve
denemek için nelerin gerektiğini anlatılmaktadır.
SANTRALDEN İSTASYONU ARAMA
Operatör ahizeyi kaldırır. Ses yoktur.
STARTL a basar. Bir sıra şalter matrisleri işleme girer ve telefonun sinyali
duyulur.
Extension (dış hat ) numarası çevrilir, örneğin 41.
Bir numaralı telefon istasyonu çalar. Operatör zil kontrol sesi algılar.
Aranan kişi cevap verir. Konuşma başlar. Aranan kişi ahizeyi yerine koyar ve
hattı kapanır.
Operatör aranan kişinin pozisyonunu, END düğmesine basarak veya bir başka
telefona cevap vermek gibi bir işlem yaparak iptal eder.
İSTASYONDAN SANTRALİ ARAMA
Birinci abonman kişi ”9” u çevirir.
Santral pozisyonundaki INT lambası yanıp sönmeye başlar.
Operatör INT düğmesine basarak cevap verir.
INT in kırmızı ışığı söner ve operatörün içten bir aramaya cevap verdiğini
gösteren yeşil ışığı yanar.
41
Alper
Operatör END düğmesine basarak veya yeni bir aramaya START düğmesine
basarak cevap vermek, bir başka aramaya cevap vermek, beklemekte olan bir
telefona cevap vermek gibi diğer işlemler yaparak hattı boşalta bilir.
SANTRALDEN TRUNK ( DIŞ ) ARAMA
Operatör START düğmesine basar. Çevir sesi duyulur.
Operatör “0” ı çevirir. Eğer kullanımda değil ise 1’inci dış hattı şileme girer,
eğer kullanımda ise ikinci hat işleme girer. Eğer tüm hatlar meşgul ise operatör
meşgul sesini duyar.
Operatörün bağlantıda olduğunu gösteren ışık devamlı yanar. Operatör genel
değiş tokuşun sağladığı tonu duyar ve istediği numarayı çevirir. Bağlantının sonunda
operatör END düğmesine basarak hattı işleme koyar.
DIŞ HATTAN SANTRALİ ARAMA
Dış hatlardan gelen bir arama operatörün panelinde bir kırmızı ışığın yanıp
sönmesiyle anlaşılır. Operatör duruma göre TRK 1 veya TRK 2 ye basarak cevap
verir. Kırmızı ışık söner ve yeşil ışık yanar.
Eğer operatör diğer dış hatta dışarıdan arayan birisi ile görüşüyor ise, arama
otomatik olarak beklemeye alınır (kırmızı ışık yanar halde, yeşil ışık sönmüş halde).
Eğer operatör içerden arayan bir kişi ile konuşuyorsa hat işleme girer.
BEKLETİLEN ARAMALAR
Operatör birinci dış hatta dışarıdan arayan birisi ile konuşuyor. Tam bu sırada
başka birisi arıyor. Operatör bu ikinci telefonun nereden geldiğine bakıp INT veya
TRK 2 ye basar. İlk telefon kapatılmaz ama otomatik olarak BEKLEME durumuna
gelir. İkinci konuşma bittikten sonra, operatör bekleyen telefonu TRK ‘ye basarak
alır.
Dışarıdan gelen bir telefon gerektiği kadar beklemeye alınır ve sonra cevap
verilir. Operatör tarafından END düğmesine basılarak işleme sokulur. Yapılan
herhangi bir diğer işlem aramayı beklemeye alır.
İçerden gelen bir arama beklemeye alınamaz. Bir iç arama ile konuşurken
operatör tarafından yapılan herhangi bir işlem (örneğin, dıştan gelen bir aramaya
cevap vermek veya yeni bir konuşma için START a basmak veya akımı durdurmak
için END e basmak)iç hattı kapatır.
ARAMALARIN TRANSFERİ
Operatör dışardan arayan bir kişi ile görüşüyor.
Aramayı transfer etmek için operatör START düğmesine basar. Bu durumda
arama beklemeye alınır. Operatör iç hat numarasını çevirir. Dış hat cevap verir.
42
Alper
Operatör telefonun geldiğini haber verir, sonra TRANSA basarak aramayı
transfer eder. Operatör aradan çıkar ve içten arayan kişi dışardan arayan kişi ile
konuşmaya başlayabilir.
İç hattan aranan kişi eğer cevap vermez transferi istemez ise, operatör
dışardan gelen telefonu yeniden elde eder ve ondan sonra başka bir dış hata transfer
eder veya işleme sokar.
BREAK-IN (Telefon konuşması yapılırken arya girmek)
Operatör dışardan birisi ile görüşüyor ve bu telefonu iç hattan bir aboneye
transfer etmek istiyor. Operatör önceki işlemlerdeki gibi yapıyor fakat aranan hat
meşgul. Operatör konuşmanın arasına girebilir ve transfer edilecek aramayı haber
verir. Araya girme INCL (=ınclusion) düğmesine basılarak yapılır. Operatör
konuşabilmesi için bu düğmeye devamlı olarak basmak durumundadır.
Araya girerken, operatörün sesi konuşmayı yapan iki kişiye haber vermek için
meşgul sesinin yerini alır. İç hattaki kişi konuşmayı bitirdikten sonra operatör
beklemekte olan telefonu daha önce gördüğümüz işlemleri yaparak transfer eder.
KONFERANS
Operatör iki kişiden fazla kişi arasında aşağıdaki örnekte görüldüğü üzere,
konferans bağlantısı yapabilir .
41 inci abonman ahizeyi kaldırır ve “9” u (operatörü ) çevirir.
Operatör INT düğmesine basarak cevap verir ve 41 numaralı abonmandan 42,
43, 44, vs...numaralı abonmanlarla görüşme isteği alır. Bu görüşme hepsi ile aynı
anda yapılmak istenmektedir.
Operatör 41 numaralı abonmana hatta kalmasını söyleyerek ilk önce kendisi
hattan çıkar sonra”konferans” düğmesine basar.41 inci abonman bu durumda iken
ahizeyi yerine koymamalıdır yoksa bütün işlem iptal olur.
Operatör ilk istenilen kişiyi arar (örneğin 43 numara ).Bunu da START
düğmesine basarak ve 43 ü çevirerek yapar.
43 numaralı abonman cevap verdiğinde, operatör konferansı haber verir ve
eğer 43 kabul ederse KONFERANS düğmesine basar. Bundan sonra operatör
aradan çıkar ve 43 ve 41 numaralı abonmanlar konuşmaya başlarlar.
Operatör bir diğerinin arkasından diğer istenilmiş olan kişiyi arar ve her
seferinde görüşmeyi sağlamak için KONFERANS düğmesine basar.
Konferansı bağlaya bilmek için gereken önemli şeyin, operatörün bunu tek
başına başaramayacağıdır. Konferansı sağlaya bilmek için operatörün bir
abonmanda istek almış olması ve abonmanında ahizeyi açık tutması şarttır.
Konferans bağlantısı elde edildikten sonra, konuşan kişiler ahizeyi yerine
bırakarak konferanstan ayrıla bilirler. Bu durumda pozisyon idle hale gelir ve diğer bir
arama yapılabilir. Konferansa yeniden girilmek isteniyorsa, konferansı terk eden
43
Alper
abonman operatörü isteğini bildirmek durumundadır ve aynı zamanda ahizeyi yerine
koyması da gerekmektedir.
Tıpkı ilk seferde konferansa katılıyormuş gibi operatör aynı abonmanı arar ve
KONFERANS düğmesine basar.
Aynı anda sadece bir konferansa izin verilmektedir. Kişi sayısı önemli değildir.
Tüm abonmanlar ahizelerini yerine koyduktan sonra konferans statüsü otomatik
olarak kapanır. Bu zaman yeni bir konferans bağlantısı yapılabilir.
B4610 TELEFON SANTRALİ MONİTÖR PROGRAMI
Monitör programını kullanmak için aşağıdaki işlemleri takip edin:
B4610 eğitim setine ve IBM uyumlu PC’ nin seri bağlantı çıkışını 25 pin düz
kablosu (M-F bağlayıcıları)ile bağlayın.
PC ’in seri bağlantı çıkışı KOM 1 olmalıdır.
Program disketini A (veya b) sürücüsüne yerleştirin ve B4610 yazarak ENTER
tuşuna basın.
Eğitim setinin devrelerinin dahili (iç) statüsünün bir özeti ekranda belirtilir.
Eğer “Device I / O error ” veya “Device time – aut ” mesajı belirirse, eğitim seti
ile PC arasındaki iletişimde bir hata var demektir. Sonra gücün B4610‘a gittiğini
kontrol edin ve aynı zamanda kablo bağlantılarını kontrol edin.
Program CTRL – ALT ‘a basılarak istenilen bir zamanda durdurula bilir, sonra
F2 ye basarak program yeniden çalıştırılabilir. Son olarak programdan çıkmak için
CTRL - ALT tuşlarına birlikte bastıktan sonra SYSTEM yazın.
Program ADVANCED BASIC dilinde yazılmıştır ve eğitim seti ile deney
yapılırken bu program kolaylık sağlayan bir seçenek olarak düşünülmelidir.
PC – B4610 eğitim seti seri zinciri 1200 Bps de ola yarım – dubleks zinciridir.
HATA SİMULE EDİCİ SİSTEM
Bu sistem B4610 eğitim setinde istek üzerine geliştirilmiş bir sistemdir. Hata
simule edici sistem, eğitimcinin eğitim setinin arka kapağından girerek ulaşa bileceği
bir adet 8 kanallı mikroşalteri içermektedir. Hata simule edici sistem öğrencilerin
sitemin işlemlerini anlamalarını geliştirmek için inşa edilmiştir. Sistemin aygıtları ne
gözle görülür ne de ulaşılabilir olduğundan öğrenciler tarafından yapılacak olan hata
yakalama işlemlerinin amacı hatalı aygıtların yerini bulmak değildir, fakat blokların
birbirlerine olan fonksiyonel ilişkilerini ve bazı sistem bloklarının başarısızlıklarının
işlemleri hangi yönde etkilediklerini anlamaktır. Simule olabilen hataların her biri
donanımından yapılan ya açık devre yada kısa devreden dolayı meydana gelir.
Simule olabilir hataların ve bu hataları harekete geçirme talimatlarının listesi
bu kılavuzun eğitimcinin kullanması için ayrılmış olan bölümde yer almaktadır.
44
Alper
• B4620 TELEFON DENEY SETİ
• ÖNSÖZ
B4620 deney seti grupları, telefonlaşmanın önemli temel yönlerini denemek ve
öğrenmek için devre bloklarını tek bir modülde toplamıştır. Bu öğrenme öğeleri
şunlardır:
1 – Telefon hatları
2 - Görünmeyen (Phantom) devreler
3 – Rölelerin temel işlevi
4 – Gecikmiş bağlantı röleleri
5 – Hibrid
6 – İki yönlü tekrarlayıcı /amplifikatör
7 - Kesişme noktası anahtarının matrissi
8 – Zaman bölmeli anahtar lama matriksi
Şekil 1 deney setinin ön görünüşünü göstermektedir. Deney Paneli, B4190
güç kaynağından sağlanan , stabilize edilmiş, +15 V / -15 V ’ luk bir güç kaynağına
ihtiyaç duymaktadır. Her bir kaynaktan gelen akım deşarjı 300 mA dan azdır.
• DENEY NO.1 TELEFON HATLARI DENGELEME
Öğrenci, ana telefon hattı loop devresinin yapısını ve bunları dengelemenin
önemini teori derslerinden öğrenmiş olmalıdır. Bu Çalışma Sayfasında, iki telefon seti
arasında sade bir telefon bağlantısı kurulacak ve dengeleme vasıfları da dahil olmak
üzere özellikleri incelenecektir.
Şekil 2. Panel üzerinde yapılan bağlantıların blok şema halinde kısmi bir
görüntüsünü vermektedir.
Bağlantıları gösterildiği üzere yapın
Öncelikle, sinyal jeneratörü bağlı olmadan iki telefon arasındaki konuşma
bağlantısını kontrol ediniz. Test donanımının her bir durumunun sizce açık
olduğundan emin olunuz.
Jeneratörü bağlayın ve 1 Vpp, 1 KHz ’ e ayarlayın.P1 potensiyometre ‘sinin
pozisyonuna bağlı olan bir seviyede ses duyulacaktır. P1’in pozisyonu, çalışmasının
ortasından sonraki sınırlı bir pozisyon da ise, bir şey duyulmaz. Çünkü bu durumda
hat denge dışıdır.
Bu durumdu ton akımı aşağı ve yukarı hat bölümlerinde eşit durumda akar ve
birbirlerini silerler.
45
Alper
• DENEY NO. 2 GÖRÜNMEYEN (PHANTOM) DEVRELER
Her biri iki kablolu ve çift taraflı devrelerden yaratılan bir ilave iletim yolu,
görünmeyen devre olarak bilinir.
Belirli koşullar altında, fantom devreden çift-fantom yada süper – fantom
devreleri oluşturulabilir. Bu devrelerin iç direnç uyuşumlarının ve hatlar arasında DC
izolâsyonlarını sağlayacak transformatörlere ihtiyaçları vardır.
46
47
Alper
Alper
Fantom devre düzenlemesinde,bir yan devre çıkış veya gidiş gibi diğer yan
devre ise geri dönüş hattı olarak kullanılır. Sinyal, yan devrelerin iki
transformatörünün sekonder merkez uçlarına verilir. Bu besleme (feeding) metodu
ile, fantom akımlar, yan devre transformatörlerinin kısmi-bobinajına ters yönlerde
akarlar, iki bobinajın indüktis etkileri devre dışı kalır, ve fantom sinyali devrelerin bir
sonraki iletim elamanlarına transferi yapılamaz. Ancak, yan devre transformatörlerinin
merkez-simetrilerinin çok iyi olması ve her bir yan devrenin a ve b kablolarının aynı
direnci sahip olmaları gerekmektedir. Bu durumdaki çok küçük sapmalar bile yan
devre sinyalinin etkileyecek ve karışık telefon konuşması (crosstalk) dediğimiz bir
kavramı ortaya getirecektir.
Bağlantıları şekil 4A ‘da ki görüldüğü gibi kurun:
İki telefon seti de birinci hatta bağlanmıştır. Sinyal jeneratörü, R4 ‘ü yüklemek
için sinyal gönderir,böylece fantom devre üzerindeki ikinci konuşma kopyalanır.
İkinci hat fantom devredir. Eğer hat dengelemesi kusursuzsa,fantom devre
akımlarından dolayı birinci hatta hiçbir bozukluk oluşmaz. Genel durumda hat
elemanlarının eşitsizliğinden dolayı az miktarda olsa karışıklık (crosstalk)olacaktır. Bu
karışıklıklar,bağlantıyı TF 1’in merkezinden P1 potansiyometrenin merkez kollarına
bağlantısının değişmesi ve P1 ‘in pozisyonunu kusursuz dengelemeye ayarlayarak
engellenebilir. Örneğin; telefonlarda rahatsız edici bir ses tonunun duyulmaması
için.(bak. şekil 4B).
NOT:
Şekil 4 ‘teki montajda , 6 tane rezistör gösterilmiştir (R1 ‘den R6’ya kadar).Bu
rezistörler, test tonu jeneratörleri gibi değişik iç dirençli donanımların
eşleştirilmesinden ve aynı zamanda terminal görevini yapmakta kullanılmaktadırlar.
Tüm rezistörler 560 ohm nominal değere sahiptirler, buda yaklaşık 600 ohm olan
telefon hattı ortalama direncine yakındır.
• DENEY NO. 3 HİBRİTLER
Telefon deney seti, kısmi olarak birbirlerine bağlanmış iki hibrid devre ile
donanmıştır. Bu çalışmanın başlangıcında,bu iki devreden sadece biri kullanılacaktır.
Oluşturulmuş olan hibridler birbirlerinin benzeri ve her ikiside aktif tiplerdir (aktif
parçalardan yapılmışlardır). Şekil 5A ‘da da görüldüğü gibi, hibrid 4 bağlantı çıkışlı
(port) bir cihazdır. İki bağlantı çıkışı çift yönlüyken (A ve B), kalan ikisi ise tek
yönlüdür; sırası ile TC1 giriş ve TC2 çıkıştır.
Bağlantı çıkışı A telefon hattına bağlanırken, bağlantı çıkışı B de
dengeli yüklemeye (potensiyometre) bağlanır.
Etkili bir hibrid in amaçları:
TC ve A (hat) arasında – 6 dB kaybı
A (hat) dan RC ‘ye 0 dB kaybı
TC ve RC arasında ise minimum aktarma oranı
48
Alper
Daha öncede söylediğimiz gibi, bağlantı çıkışı A , bağlantı için kullanılan
kablonun tipine, hattın uzunluğuna, ve vb., bağlı önemli bölümlerle yaklaşık 600 ohm
Karakteristik iç direnci olan telefon hattına gider.
Tam bir hibrid işlemi için, B çıkışındaki yükleme hattın dengelenmesi için
ayarlanmalıdır.
49
Alper
Aşağıdaki gibi devam edin (bak. Şekil 5B):
SW anahtarını bir numaralı hibrid ‘i izole etmek için açınız.
İlk olarak TF 1 telefonunu A çıkışına, sinyal jeneratörünü TC çıkışına ve
osiloskobu da RC çıkışına bağlayarak hibrid ‘in nitelikli olarak çalışmasını sağlayınız
.
Jeneratörü ve TC deki GAIN ‘i (kazancı) 800 Hz de yaklaşık 2 Vpp’ye
ayarlayın. Telefondaki tonu duyarken, RC çıkışındaki (osiloskop) minimum sinyal için
dengeleme düğmesi (B çıkışı) ayarlayınız.
Şimdi telefonda konuşun. Konuşmanızın izleri ekranda görünecektir.
Telefonu kaldırın ve R1 (560 ohm) rezistörünü yerine bağlayın.
Tekrar yeni yüklemeyi denge dışı bırakınız , sonra TC , A , ve RC
çıkışlarındaki sinyal genliklerinin ölçümünü yapınız. TC’den A ’ya ve TC ‘den RC ‘ye
olan aktarım oranını hesaplayın.
A çıkışına ikinci bir jeneratör bağlayın. Eğer jeneratörünüzün düşük çıkış iç
direnci varsa, A çıkışının uyumlu kaynağı olmasını sağlamak için (iç direnç 200 – 800
ohm arası olabilir) R1 ‘e seri olarak bağlayın. (Bu sıralama dışında bir dengeleme
mümkün olmayacaktır )
A çıkışındaki jeneratör hiçbir sinyal vermezken , tekrar hibrid ’i denge dışı
bırakın (TC jeneratöründen RC çıkışına minimum sinyal).
A çıkışının jeneratörünün seviyesini yükseltin. A ve RC deki seviyeleri ölçün. A
dan RC ye olan aktarım oranını hesaplayın.
50
Alper
• DENEY NO.4 İKİ YÖNLÜ TEKRARLAYICI
İki yönlü tekrarlayıcı amplifikatörü kurmak için, deney setinin ön yüzünde
gösterildiği gibi iki hibrid ve iki amplifikatör birbirine bağlana bilir. Bu sistemi test
etmek için aşağıdaki yöntemleri takip edin:
İki hibridi izole etmek için SW anahtarını açınız.
İki hibridin hat çıkışlarına iki telefon bağlayın.
IN1 noktasında 0.5 Vpp, 800 Hz sinyal jeneratörü bağlayın (bak. şekil
6).kazanç (GAIN) kontrolünü orta ile düşük pozisyon arasında bir yere ayarlayın.
Daha önce de görüldüğü gibi. RC1’ de minimum sinyal elde edebilmek için
hibrid 1’ i ayarlayın.
Jeneratörü IN2’ deki minimum sinyal için hibridi ayarlayın.
İki hibrid ayrı ayrı yüklemelerle (telefon) dengelenmiştir.
SW anahtarını açınız ve iki telefon üzerinden arkadaşınızla konuşun. “parazit
noktası” dediğimiz noktayı bulana kadar kazancı yavaş yavaş yükseltin. Parazit,
bizim ilgilendiğimiz iki yönlü amplifikatörde değil de iki telefon arasında olacağından
dikkatli olun. Bunu engellemek için iki telefonu birbirinden uzak tutun.
Eğer maksimum kazanç da bile amplifikatörde parazit olmuyorsa, mükemmel
bir hibrid dengelemesi yaptınız demektir. Bunun tam tersine, eğer parazit düşük
kazançta bile varsa kötü bir dengeleme yaptınız demektir.
Bu son durumda, trastgele olarak tekrar dengelemeyi denemeyin çünkü
başarılı sonuç elde edemezsiniz.
Önceden de görüldüğü gibi, SW’ yi yeniden açın ve tekrar dengeleyin.
Son olarak IN1 ve IN2’ deki uygun bir sinyal uyarlayarak ve hibridlerin hat
çıkışlarındaki yükseltilmiş sinyallerin genliklerini ölçerek, SW’ anahtarını açarak
parazitsiz bir duruma izin verecek olan maksimum kazanç ölçümü yapınız.
51
52
Alper
Alper
• DENEY NO. 5 ANAHTAR TEKNİĞİ KURALLARI, RÖLE
Röle Devreleri :
Röle, bobinlerden ve genellikle iki şalter pozisyonlu kontak yayından oluşan
elektro mekanik bir cihazdır. Fonksiyonu , güçlendirme devresi yöntemlerinin sonucu
olarak kontak devresinden değişiklik yapmaktır. Böylece bilgi mantık ağlarını kurmak
olasıdır.
Eğer rölenin bobinajı değişken rezistör kullanılarak voltaja bağlanmış ise
aşağıdaki karakteristiklerin değerleri muntazaman yükselen ve sonrada azalan voltaj
tarafından belirlene bilirler (bak. şekil 7).
Hız Alan Voltaj :
Hız alan voltaj, röle işleminin meydana geldiği voltajdır ; armatörün merkeze
çarpması sırasında ortaya çıkan voltaj. Hız alan voltajı ölçmek için değişken rezistörü
maksimum değere (röleden minimum değer) ayarlanmalıdır ve sonra rölenin
işleminin olduğu noktaya kadar düşürülmelidir. Bunu yaparken S2 ‘yi açık S1 ‘ide
parmağınız basılı tutun .
Azalan voltaj :
Rölenin işlemi elde ettikten sonra armatör hareket ettiği için manyetik
devrenin geometrisi değişir. Bu durum şöyle bir hipotezin ortaya çıkması demektir;
eğer bobindeki voltaj tekrar düşürülmüşse röle kendine gerekenden de daha az bir
voltaj ile işleme girer. Bu değerde azalan voltaj değeridir.
Verilmiş bir rölenin azalan voltajını ölçün.
Düşük Ve Yüksek Akımlar :
Bu değerler, röleyi seri halinde temin edilmiş R2 rezistörüne doğru bir
voltmetre yerleştirilerek ölçülebilirler. Rezistörün 10 ohm lik bir değeri vardır böylece
birkaç yüz mV aralığındaki voltajları ölçmek mümkündür.
Rölenin Değiştirme Zamanı :
Değiştirme zamanı (switch – on time), voltaj kaynağının bobine bağlanması ve
röle kontaklarının kapanması arasında meydana gelen zamandır.
Kayıp zamanı (dırop - out) rölenin harekete geçme zamanına tekabül eden
gecikmedir. Gecikme zamanını ölçmeyi kolaylaştırmak için , röle devresindeki
sinyalleri başlatan ve durduran bir entegratörden yapılmış olan metre devresi ile
temin edilmiştir.
Aslında 2 başlama , bitme sinyali de Exclusive NOR devresinden geçmektedir
bu da sadece iki sinyalin yüksek ve alçak veya Alçak ve Yüksek olduğu zamanda
53
Alper
ancak her ikisinin de Alçak veya Yüksek olmadığı zamanlar entegratörün çalışmasını
sağlar. Bu da metre devresinin hem değişik hem de azalmaları ölçmede
kullanılmasını sağlar.
Ölçüm yapılması gerektiği her seferinde ve rölenin işleme girme ve harekete
geçme arasında entegratör ZERO düğmesine basılarak sıfırlanmalıdır.
Ölçüm yapmak için , devrelerin ayarlanması gerekir. Osiloskobu çıktıya
bağlayın ve devreyi CAL ‘e ayarlayın. Potansiyometreyi de istenilen rampa eğimine
(mV/cm veya V / cm) ayarlayın, sonra CAL pozisyonundan çıkın ve gereken ölçümleri
yapın.
Her ölçümde rampa tarafından ulaşılan son volta ölçülecek olan zaman
aralığına orantılıdır. Zaten bu da sizin ayarlama madunda yaptığınız ölçümlere
dayanmaktadır.
• DENEY NO. 6 GECİKME DURUMLARINDAKİ RÖLE
Rölenin işlevi , harekete geçirme veya hareketi durdurma yada her iki
durumda biraz gecike bilir. Telefon eğiticisi bunu deneyebilmek için kolaylıklar içerir.
Harekete Geçişin Gecikmesi :
Bağlantıları şekil 8 ‘de gösterildiği gibi kurun.
S2 ‘yi açık tutun. Röleye işlemesinden yeterli olacak bir voltaj vermek için R1 ‘i
(potansiyometre) ayarlayın.
54
Alper
B47’yi B51 ‘ e bağlayın. C1 ve R1 in kombine hareketleri yüzünden rölenin
harekete geçmesi gecikmektedir.
Röle bırakıldığı zaman , R3 ‘ün C1 ‘i boşaltma fonksiyonu vardır ve daha
sonra yeni bir gecikmeli hareket için ayarlayın.
R1 ‘in çeşitli ayarlamalardaki zamanı ölçün. Ancak R1 röledeki birleşme
değerinin altında bir voltaj değerine getirilmemelidir.
Hareketi Durdurma Gecikmesi :
Şekil 9 montajı göstermektedir.
S2 ‘yi kapatın. B52 ‘yi B47’ye bağlayın. Rölenin geçiş zamanı R4 / C2
devresinden çok etkilenmeyecektir fakat bırakılma zamanı etkilenecektir.
Hareketin duruş zamanını rötar metre ile tekrar ölçün.
Hareketi Başlatma ve durdurma Gecikmesi :
Şekil 10 ‘da montaj gösterilmektedir.
S2 ’yi açın. B53 ‘ü B47 ‘ye bağlayın .
R1 ‘in değişik ayarlamalı için röleyi test edin, bu test olayı rölenin birleşme
voltajından daha yüksek bir voltaj seviyesinden yapılmalıdır.
DENEY NO. 7 ŞALTER TEKNOLOJİSİ , KESİŞME NOKTASI ŞALTERİ
Şekil 11 ‘de ilk kesişme noktası şalterinin çalışması gösterilmektedir. Sütun ve
sıraların kesişimler ‘inden bulunan her kare , normalde açık olan fakat kontrol
hafızasının bir BİT ‘i tarafından empoze edilen , mantık seviyesi tarafından
kapatılabilen şalteri simgeler. Bu sonuncu durum 4 dip şalterlerinden oluşmaktadır.
Birinci şalter kutbunun ikinci şalter kutubu ile iletişimini sağlayabilmek için, V
sütunun 1’inci ve 2’inci şalterlerinin kapatılması gerekir .
Birinci aralığa ton jeneratörü (maksimum 5 Vpp, 800 Hz ), ve ikinci aralığa da
osiloskop uygulayarak bu durumu ispatlayın.
55
56
Alper
57
Alper
58
Alper
Alper
1 ve 2’inci aralıkların iletişimlerinin aynı zamanında , diyelim ki 3’üncü ve
4’üncü aralıklar arasında V2 sütununu kullanarak bir başka iletişim yolu açılabilir ve
bu böyle devam eder.
Simultene görüşmelerin sayısı temin edilmiş sütun sayısına eşittir.
Kontrol hafızasında çok kişili iletişim kurmayacaksanız, aynı anda 2’den fazla
şalterin açık olmamasına dikkat edin.
• DENEY NO.8 ŞALTER TEKNOLOJİSİ , ZAMAN BÖLÜMÜ ŞALTERİ
Şekil 12. Öğretilen devreyi temsil etmektedir. Örneğin , PAM tekniğinde
çalışan 1 ilk zaman bölümü şalteri.
Saat jeneratörü , ZAMAN ARALIĞI sayacı olarak çalışan bir sayacı çalıştır.
Her zaman aralığında sayaç , 4 kontrol hafızasından (dip şalterleri) birine yüklenmiş
olan verilerin şalterleri kontrol etmelerini sağlar. Bir devir 4 zaman aralığı sürer, sonra
kontrol hafızasının ardışık olarak elde edilmesi tekrarlanır.
59
Alper
Her kontrol hafızasında , bir çift şalteri “ON” a ayarlaya biliriz. Bu çift şalter ,
kontrol hafızasının iletişimi sağlanan bir zaman aralığı sırasında iletişim kurulmasına
izin verilen bir çift ağ aralığına tekabül eder. Örneğin, 1’inci ve 2’inci şalteri ilk
hafızaya, 3’üncü ve 4’üncü şalterlere 2‘inci hafızaya, 5’inci ve8’inci şalterleri de
3’üncühafızaya ayarlaya biliriz. Her çift aralığı sadece ilgili zaman aralığında iletişim
kurabilecektir, ancak devir çok hızlı bir oranda tekrarlanacağından (saat frekansı bölü
dört), aralığa bağlı abone herhangi bir değişiklik algılamayacaktır.
Anlatılan bağlantıları deneyin. 1ve 3’üncü aralıklar için sinyal kaynağı olarak
kullanılacak bir sinyal jeneratörü ve osiloskop kullanarak 2 ve 4 ‘üncü aralık çıktılarını
görüntüleyin. Çift yönlü aktarımı ispatlamak için 3 ve 4’e test sinyali yerleştirerek ve
bir ve ikiyi gözetleyerek işlemi geri çevirin.
Son olarak iki telefonu matris üzerinden şu şekilde bağlayın;
İki telefon arasına B5 ve B46’yı bağlayın. B4 ‘ü şalterin birinci aralığına ve
B45 ‘i ikinci aralığına bağlayın.
İstediğimiz kontrol hafızasında 1ve 2’inci şalterleri “ON” pozisyonuna getirin.
Aynı hafızanın diğer şalterlerini kapalı olduğundan emin olduktan sonra, öğrenci
arkadaşınızla konuşarak ses yolunu test edin.
60
61
Alper
62
Alper
Alper
• B4630 MODEM EĞİTİM SETİ
• B4630 MODEMİN TANITIMI
• MODEMİN BLOK ŞEMASI
Şekil 1, bu kategoride olan tüm modemlerle prensipte aynı olan B4630
modemin blok şeması ile birlikte ön görünümüdür.
Bu modemde bulunan çeşitli blokların fonksiyonları şöyledir :
Telefon Fişi :
Servis telefon setinin bağlanmasını sağlar ve böylece en uzak noktadaki
santraller hem birbirleriyle konuşabilir, hem de data (veri) değişiminde bulunabilir
(konuşma ve veri değişimi aynı anda olmayabilir).
Ses / Veri Düğmesi :
Telefon hattını servis telefon moduna veya modem moduna geçirmede kullanılır.
Data Erişim ayarlaması ( Data Access Arrengement,DAA) :
Telefon ağına geçişi sağar. Başka bir değişle modeme telefon hattını tutma özelliği
verir.(telefon hat devresinin DC elemanının içindenden geçmesine izin vererek)
Ve ses frekans elemanlarına 300 – 3400 Hz baud da çift yönlü olarak geçmesine izin
verir. DAA ‘nın temel parçası dış hattan modemin galvanik izolasyonunu sağlayan 1 :
1 oranlı transformatördür.
Duplexer (Alıcı ve Verici İşleminin Aynı Anda Yapılması ) / Hibrid :
Sinyaller DAA ‘yı çift yönlü olarak geçer ve geçen sinyaller duplexer içinde
ayrılır. Hattan gelen sinyaller A / D çeviricisine yönlendirilir ve demodülatör tarafından
alınır. Modülatörden ve D / A çeviricisinden gelen sinyaller hatta gider (aynı modemin
alma kısmına yönlendirilmiş sıfır veya geri kalan minimum sinyal ile ).
A / D Çevirici ve Alıcı De modülatörü :
Modemin demodülatörü dijital tip olduğu için bu etap A / D çevirici tarafından
tamamlanır. Demodülatör çıktıları yeniden yapılanmış veriler ile (= Alınan veri,
Received data ,RD) doğru sinyal ulaşımını onaylayan mantık sinyalleridir (Taşıyıcı,
Algılayıcı, Carrier Dedect, CD) .
63
Alper
Aktarma Modülatörü :
Bu kısım , uygulanan dijital girdilere karşılık olarak anında gönderilen sinyalleri
sentezler : TD (Transmit Data) aktarılan veri demektir ve bunlar bilgi sayardan gelen
sinyallerdir.
• KULLANIM STANDARTLARI
Modemler için, bilgisayar bağlantısından (Veri Terminal Ekipmanı ,Data
Terminali Equipment , DTE) modemler arasındaki hat üzerindeki veri alışverişine
kadar hazırlanmış çok çeşitli standartlar vardır. B4630 tarafından kabul edilmiş
standart moda uygun frekans detaylarını aşağıda görebilirsiniz.
64
Alper
NOT :
Sağdaki son kolon sadece bilgi tamamlaması içindir. Bu özellik (Cevap Tonu,
Answer Tona), B4630 da mevcut değildir.
Bilgisayar tarafındaki bağlantı, Veri alışverişi için kullanılan bilgisayarlar veya
modemleri kullanan herhangi bir alet genellikle DTE (Veri terminal ekipmanı, Data
Terminal Equipment), modemler de DCE (Veri iletişim ekipmanı , Data
Communication Equipment ) olarak adlandırılır.
Ayrıca, belli başlı organizasyonlar tarafından belirlenmiş, kullanılan birçok
standart vardır; Amerika için bu organizasyon EIA ve ilgi standart RS232 dir. Avrupa
ve diğer yerlerde ise CCITT, V-24 interface’i standartlaşmıştır.
Her iki standart da sinyalleri, bunların seviye ve zamanlarını , konnektörlerin
tiplerini, bağlantı sırasında değişen protokol vs...gibi özellikleri belirtir. Her iki start da
tüm uygulamaları kapsar. Bu sebeple oldukça komplike olup daha ileri formları ile
uyumlu değerlidir. Ancak uygulamaların büyük bir kısmı, RS232 ve V-24 tarafında ön
görülen sinyaller ile yapılabildiğinden, standartlar genel olarak uyumlu hale gelmiştir.
Devre AA
Koruyucu Topraklama – Çerçeve Topraklaması, Frame Ground FG (CCITT 101)
Yön : Belirsiz
Bu iletken elektriksel olarak cihazın topraklanmasına bağlanmalıdır. Ayrıca,
buna ek olarak istendiğinde dış topraklamaya , bağlantı kurallarına uygun olarak
bağlanabilir.
Devre AB
Sinyal Topraklama , Signal Ground SG veya ortak dönüş Teli (CCITT 102)
Yön : Belirsiz
Bu iletken elektriksel olarak cihazın topraklamasına bağlanmalıdır.
Devre BA
Aktarılan Veri , Transmitted Data TXD (CCITT 103)
Yön : Veri İletişim Ekipmanına
Bu devrenin sinyalleri diğer uçtaki terminalden üretilir ve karşı terminale veri
iletimi için bölge sinyal dönüştürücüsüne transfer edilir.
En uçtaki terminal , karakter veya kelimeler arasındaki duraklamalar sırasında
ve veri aktarımı olmadığı anlarda BA devresini (TXD) “MARK” pozisyonunda
tutulmalıdır.(“1” binary = kapalı)
Devre BB
Alınan Data, Received Data, RXD (CCITT 104)
Yön: veri iletişim Ekipmanından
Bu devre üzerindeki sinyaller, diğer uçtaki terminalden alınan sinyallere
karşılık olarak alınan sinyal dönüştürücüsünden üretilmiştir.
65
Alper
BB devresi (RXD), CF devresi (Alınan Hat Sinyal Dedektörü) kapalı (OFF)
pozisyonundayken, sürekli olarak “MARK” pozisyonunda bırakılmalıdır (“1” binary).
Devre CA
Gönderme İstemi, Request to Send RST (CCITT 105)
Yön : Veri İletişim Ekipmanına
Bu devre , bölge veri iletişim terminalinden iletimi gerçekleştirebilmek ve bir
yarıdublex (çift katlı)kanaldaki iletimin yönünü belirlemek için kullanılır.
Bir tek yollu veya çift (dublex) yollu kanalda açık “ON” pozisyonları iletişim
ünitesini sürekli aktarım durumunda, kapalı “OFF” pozisyonu da iletişim in olmaması
durumunda bulundurulur.
Devre CB
Gönderime Açık, Clear to Send CTS (CCITT 106)
Yön :Veri İletişim Ekipmanında
Bu devrelerdeki sinyaller, iletişim ekipmanı tarafından, veri iletimine hazır olup
olmadığını belirtmek için üretilmiştir.
“ON” pozisyonunu, CA, CC ve (belirtilmişse) CB interface devrelerinin “ON”
pozisyonları ile birlikte, BA devresi (TXD) üzerinde bulunan sinyallerin iletişim kanalı
tarafından aktarılacağını diğer uçtaki terminalle bildirir.
“OFF” pozisyonu, diğer uçtaki terminale BA interface devresi (TXD)
aracılığıyla data aktarımı yapmamasını belirtir.
Devre CC
Veri Hazır, Data Set Ready DSR (CCITT 107)
Yön : Veri İletişim Ekipmanında
Bu devredeki sinyaller, bölge terminalinin durumunu göstermek göstermek
üzere kullanılır; bu devre üzerindeki “ON” pozisyonunu şunları belirtir:
Lokal bağlantı ekipmanını iletişim kanalına bağlanmıştır
Lokal bağlantı ekipmanı ne test statüsünde (lokal ya da uzak), ne de lokal iletişim
Statüsündedir.
Lokal iletişim şunları sona erdirmiştir:
konuşmayı tamamlamak için, düğme sistemi tarafından istenen herhangi bir
zamanlama fonksiyonu
uzunluğu sadece lokal ekipman ile kontrol edilen herhangi bir cevap-ton
aktarımı.
Devre CD
Veri Terminali Hazır, Data Terminal Ready DTR (CCITT 108.2)
Yön: Veri İletişim Ekipmanına
Bu devredeki sinyaller, iletişim ekipmanının, iletişim kanalıyla olan bağlantısını
kontrol etmek için kullanılır.
66
Alper
“ON” pozisyonunu, iletişim ekipmanını kanal için bağlantıya hazırlar ve yollarla
oluşan bağlantıyı korur.
Devre CE
Zil Göstergesi, Ring Indicator R1 (CCITT 125)
Yön :Veri İletişim Ekipmanından
Bu devrenin “ON” pozisyonu, zil sinyalinin iletişim kanalı tarafından alındığını
belirtir; zil sinyali olmadığı zaman, “OFF” pozisyonu korunur.
(NOT:
Birçok kişisel bilgisayarlar ve B4630 bu sinyali almaz.)
•
ALIŞTIRMALAR
• DENEY NO: 1 ÇALIŞMA
İki B4630 modeminin (ya da bir B4630 modemi ve uyumlu herhangi bir
modem) arasındaki veri alışverişi için test bağlantıları aşağıda belirtilen biçimlerde ve
Şekil 2’de görüldüğü gibi yapılabilir.
PTT telefon ağı aracılığıyla ,
B4620 telefon düğme değiştirme sistem deney seti aracılıyla ,
B4680 telefon hat simulatörü aracılığıyla ,
Doğrudan modemden – modeme (sadece 2 adet B4630 için ;2 değişik alet ile
bunun çalışması garanti değildir).
Doğru uygulamayı seçip çalıştırdıktan sonra , şöyle devam edilir:
Bilgisayar ve modemlerinizi açın. Modemleri “Voice” pozisyonuna getirin.
B4630 ile birlikte verilen demo (tanıtım) programı veya seri iletişim için hazırlanmış
herhangi bir programı bilgisayarınıza yükleyin. İlk seçenekte , daha kolay ve menüsü
bulunan programın avantajı vardır.
300BPS ,tam dublex (çift) modu seçin (örneğin V-21).
Bir modemi V-21 ORIG’ e diğerini de V-21 TERM’ e ayarlayın . bu TX ve RX
standart frekansı kullananları tespit etmek içindir. Bu “ORIG” e ayarlı taraftan
aramaya başlanacağı anlamına gelmez. Arama herhangi taraftan başlayabilir, ama
diğer tarafın tamamlayıcı olması gerekir.
Bir telefondan diğerini arayın. Diğer operatör cevapladığı zaman , onunla
modemini V-21 ORIG ‘e hanginizin ayarlayacağınıza birlikte karar verin . Diğeri kendi
setini diğer moda getirir.
67
Alper
Her iki operatör de setlerini DATA (veri) konumuna getirir. Telefonlar kesilir
(hattan çıkar) ve veri aktarımı başlayabilir,bilgisayar monitöründen talimatları izler .
NOT:
Eğer B4630 telefon hat simulatörü kullanılıyorsa , NOISE (gürültü) ve
ATTENUATION’ u (zayıflatma) minimuma ayarlayın. Gürültü ve Zayıflatma deneyleri
daha sonra yapılabilir.
Deneyi ,B4630 ‘un diğer operasyon modalarını deneyerek tamamlayın. Yarıçift (dublex) durumunda aktarım sadece bir duyumda olduğundan ORIG ve
TERM frekanslarında uygulamaya gerek yoktur (ve mümkün de değildir).
İletişim duyumunun tersini, her zaman yarı-dublex (çift) modunda uygulamaya
çalışın.
• DENEY NO . 2 ELEKTRİK SİNYALLERİ :
Bağlantı ve veri aktarımını uygularken aletin,değişik test noktalarındaki,
sinyallerinin şeklini çalışın.
Çift taramalı bir osiloskop kullanın.
Gözlemlerinizi gerekiyorsa, bu kitapçığın giriş kısmını kullanarak açıklayın ve
yorumlayın.
68
Alper
• DENEY NO. 3 SES VE ATENÜASYON ÇEVRESİNDE AKTARIM
KALİTESİ
B4680 telefon hat simulatörünü kullanarak önceden öğrendiğimiz gibi
bağlantıları kurun
Bu alet, iki modemi birbirine bağlayan hat üzerine kademeli olarak konulmuş
beyaz ses ve zayıflatmanın miktarını tasnif etmeye izin verir.
“GÜRÜLTÜ YOK (NO NOISE), ZAYIFLATMA YOK (NO ATTENUATION)”
pozisyonunu başlayarak, aktarım devam ederken, iki parametreyi ilk önce ayrı
olarak, sonra beraber olarak yükseltin ve alınan veriyi ekranda gözlemleyin. Hata
oranın gözle görülür derecede hatalı olduğu noktaları tesbit edin.
BİR HATA ORANI‘nı pahalı olmayan ve bulunmayan analiz cihazlarının
kullanmadan ölçmek için tavsiyeler şunlardır:
Bilinen uzunlukta bir dosya hazırlayın, örneğin 100 kilobyte. Bunu verilen S/N
oranı ile gönderin. İletim bitiği anda, hatalarla dolu, bir dosyaya sahip olunacaktır.
Alınan dosyayı orjinali ile eşleştiren ve hataları sayan bir program hazırlayın. Her
aktarılan byte, 8 BİT artı 2 başlangıç BİT’i ve 1 duruş BİT’i (eşitliği kullanılmadığı
farzederek) olmak üzere toplam 11 BİT alır.
Bu 100 kilo byte’lık dosya için 1.1 MBİT aktarılmıştır demektir.
Bundan BER’i hata rakamın 10 üzeri 6 olarak hesaplayın .
Bu metot sadece ender hatalar için mantıklı sonuçlar verir.
Bundan dolayı, 1 byte içindeki hatanın sadece içindeki hatalı BİT’i yüzünde
olduğu varsayabiliriz. Her ne kadar sınırlı olsada, bu metot kolay ve etkilidir.
• DEMO MODEM PROGRAMININ KULLANIMI
Demo disketini A sürücüsüne (veya B sürücüsüne ) yerleştiriniz.
İlgili sürücüyü seçtikten sonra B4630 komutunu yazınız ve daha sonra
ekranda belirecek olan talimatlara uyunuz.
CNTRL + BREAK tuşlarını birlikte kullanarak istediğiniz noktada programın
çalışmasını kese biliriz. Bu noktadan sonra programın tekrar çalıştırmak için F2
tuşuna basınız veya DOS ekranına dönmek için SYSTEM yazarak ENTER tuşuna
basınız.
Bu programın Geliştirilmiş BASIC dili kullanarak hazırlanmış bir program olup
modem deneyleri için son derece kolay kullanımlı ve kapasitelidir. Ayrıca sistem
tamamen Endüstri standartlarında olduğu için , herhangi biri ticari modem
programında bu program yerine demo programı olarak kullanılabilir.
69
Alper
• GÜVENLİK
Bu deney seti , personel ve aletin maksimum güvenliği göz önüne alınarak
yapılmıştır. Set , düşük voltaj ve düşük güç kaynağı ile çalışmaktadır. Güç kaynağı
kesintilerinde otomatik devre – sınırlayıcısını emniyete almak için B4190 güç kaynağı
kullanılır. Bu cihaz olası tüm yanlış kullanım kazalarına karşı korunmuştur. Girdi ve
çıktılar, yanlış bağlantılara , kesinti ve yabancı potansiyellere karşı korunmaktadır.
• B4640 TELEFAX CİHAZI EĞİTİM SETİ
• FAX MAKİNASI İÇİN GENEL AÇIKLAMALAR
Faksimile terminali , Tele faks , Tele kopya makinesi , Faks , vb., isimlerle
birlikte CCITT den sonra “Faksimile Telgraf Cihazları “olarak anılmaktadır.
Telefaks makinesi telefon ağı aracılığı ile aynı tip diğer makineler ile birlikte
birbirlerine bağlanmakta ve bir doküman grafik içeriklerini aktarıp / alabilmektedir.
Bunu yapabilmek için herhangi bir telefaks makinesi aşağıdaki temel altyapılar
ile dolanmıştır .
Telefon hattı intedrfeyzi (arabirimi) :
İşleme giren dokümanın kodlanmış bilgilerini almak ve aktarmak ve aynı
zamanda hattı meşgul etmek veya tutmak gibi fonksiyonları yapmakta kullanılır. Bu
cihaz aynı zamanda gelen aramaları fark etmek ve karşı tarafa ulaşmak için çevir
sesi vermek gibi fonksiyonlara da sahiptir .
Optik Tarayıcısı :
Faks makineleri genel olarak ISO A4 büyüklüğündeki (110mm genişliğinde x
297mm uzunluğunda ) dokümanlar için standart olarak yapılmışlardır. Ancak çoğu
makineler sabit genişliğe 210 mm ve birkaç cm ‘den 1 m’ye kadar uzunluğu olan bir
dokümanı işleme sokabilecek durumda olabilir. Doküman , bir optik tarayıcı cihazının
altında sabit bir hızla dokümanı çekebilen bir mekanizmaya yerleştirilir. Bu cihaz
dokümanı nokta nokta okur ve her noktanın siyah / beyaz bilgilerini kodlanmış
bilgilere çevirerek gönderilecek yere gönderir. Doküman yatay şeritler halinde soldan
sağa ve üst sıralardan alt sıralara doğru taranır.
Optik sensörleri çoğunlukla CCD (Charged Couplet Device Şarj Eşli Cihazlar)
tipidir. Bu cihazlar 60’lı yılların ortalarında çıktı ve MOS teknolojisinin Monolitik
Entegre Cihazlarından çıkmaktadırlar.
Bu IC ‘lerin dahili yapıları birbirlerine bağlanmış MOS transistor hücreleridir
(1024 , 2048 , 8192 hücrelerin genel boyutlarıdır), böylece bu hücrelerin şarjları bir
sonrakilere verebilmektedirler. İlk hücrenin elektrik şarjı , 1024 , 2048 , 8192 , ...
pulslarından sonra cihazın sonunda bulunurlar.
70
Alper
Bu nedenledir ki bu cihazların “Bucket Brigate” modunda çalıştıkları
söylenmektedir. Bu cihazlar çoğu zaman analog değişim kaydedicileri olarak hatların
geciktirilmelerinde ve daha birçok alanlarda kullanılmaktadırlar.
Optik tarayıcıların kullanımı için CCD parçasının üst kısmına bir parça cam
yerleştirilmiştir. Ekrandan gelen ışık CCD hücrelerinde foto voltaj etkisi için bir elektrik
şarj üretir. Şarj gelen ışığın yoğunluğu ile orantılıdır. Her hücre nokta nokta
yakalanan ışık katına göre şarj edilir ve bu şarjlar elektrik sinyallerine çevrilerek hatta
iletilir.
Piyasada bu tip gelişmiş cihazlar her gün artıyor. Burada şunu belirtmekte
yarar vardır ; amatör kullanım için olan taşınabilir TV kameralarında bu CCD sistemin
oldukça geniş kullanımını başlanmış ve vakum optik tüplerinin kullanımı hemen
hemen bırakılmıştır.
Yazıcı (Printer) :
Alıcı modunda telefon hattından gelen kotlanmış bilginin kodu çözülür ve bir
kağıt üzerinde yeniden siyah /beyaz noktalara çevrilir,bunun sonucu olarak orijinal
doküman nokta yeninden meydana getirilir.
Prensip olarak , herhangi bir yazıcı tekniği yapıla bilir. Pratikte ,tüm faks
makineleri dayanıklılık ve kompaktlık sağlamak için termal yazıcılarla donatılmıştır.
Termal yazıcılarda, bir rulo termal kağıt termik yazıcı kafasının altından geçer.
Termal kağıt işlemden geçirilerek ısıtılan noktaların koyu (siyah ) belirlemesine yol
açar. Kağıt zayıf bir ısı ileticisi olduğundan, birbirlerine çok yakın olan kağıt
noktalarını secici bir şekilde ısıtmak mümkündür, bu sayede yüksek bir ”Yazı
Ayrışımı” sağlanmaktadır.
Termal yazıcı ışın, yazım genişliğinin gerektiği uzunlukta, bir şerit seramik
materyal olarak nitelendirile bilir. Şeridin kağıtla teması olan uzun bir kenarı vardır.
Şeridin bu kenarında paralel ileticilerden oluşan mikroskobik tarağa benzer, ince film
birbirinden mm nin yüzde biri kadar ayrıdırlar. Bir iletici ile diğeri arasında iletici
parmaklarına uygulanan elektrik pulsları tarafından anından ısıtıla bilirler. Aynı
dayanıklı materyalin anında soğuması, ısının seramik şeridine ve kağıda yayılması ile
elde edilir böylece termik baş, sadece uygun elektronikler yardımıyla geçen kağıda
yazabilir
Operatörün İntedrfeyzi (arabirimi) :
Bu kısım kontrol tuşlarını, operatörün sistemi işletebilmesi için kontrolleri içerir
ve çeşitli fonksiyonlar seçilebilir. Operatöre yazılmış mesajlara vermek için alfa
nümerik bir ekranda içermektedir.
71
Alper
Kontrol Bölümü :
Faks makinesinin karışıklığın bir mikro bilgisayara dayanan kontrol gerektirdiği
açıktır. Aslında endüstrinin eğilimi makinenin içindeki kontrol fonksiyonlarının alt
bölünmelerine ayrılmış birkaç mikro – kontrol sisteminin kullanılmasından yanadır.
Tipik bir alt bölüm operatörün interfeyzine (kılavye ve ekran) işletmek için
kullanılan mikrokontroldür. Bir diğer kontrol mekanikler için özelleştirilmiş ve üçüncü
bir tane de , diğer iki kontrolü gözetlemek ve yüksek seviyeli faks özelliklerinin
yardımına koşmak içindir.
• STANDARTLAR
Faks makineleri piyasada , 70’li yılların ortalarında belirmiştir, ve yayılması o
kadar çabuk olmuştur ki , üreticiler , özelliklerin ve işlemlerin daha iyi yapılması için
adeta yarışa itilmişlerdir. Bu öyle bir noktaya kadar geldi ki , kısa bir süre içinde 3
nesil faks iletici tekniği ortaya çıktı ve şimdi bunlardan ikisi hemen hemen kullanılmaz
haldedir.
CCITT Tavsiye T.O. Bölüm VII ‘ı takip eden standartları sınıflandıralım:
Birinci Grup :
Aktarılan sinyalin bant genişliğini bastırıcı hiçbir özel ölçüm almadan , çift yan bant
modülâsyonu kullanan aletler olup, ISO A4 boyutlarındaki dokümanları nominal
olarak her milimetrede 4 satır yazarak yaklaşık 6 dakikada iletebilmeye yatkın
cihazlardır.
Bu gruptaki cihazlar, ISO A4 ebadında olan dokümanların 3 ile 6 dakika
arasında düşük seviyede kalite ile iletiminde elverişli olmak üzere yapılmışlardır.
İkinci Grup :
Telefon tip devreleri yolu ile her bir mm’de dört satır yazma kaydıyla ISO A4
boyutundaki bir dokümanın iletimini yaklaşık olarak 3 dk. yapabilmek için , bastırılmış
bandgenişliği teknikleri kullanan kullanan cihazlardır. Bu kısımdaki bandgenişliğinin
bastırılması kotlamayı ve / veya artakalan kenar bandını çalışmasını içermekte fakat
fazlalığı azaltmak için doküman sinyalinin işlemini içermemektedir.
Üçüncü Grup :
Modülasyon işleminden önce , doküman sinyalindeki fazla bilgilerin azaltılması
için, çözümler birleştirme telefon tipi devreler yolu boyutlu ISO A4 olan bir dokümanın
yaklaşık olarak 1 dk. da gönderen cihazlardır. cihaz hat sinyali için bandgenişliğini
bastırır.
Birinci ve ikinci grup standartları piyasadan şimdi silinmişlerdir. Üçüncü bir
grubun uygunluğu dünya standardı olmuştur.
72
Alper
Yukarıda verilen CCITT tavsiyelerinin bazı açıklamaları bu noktada
belirtmekte yarar vardır.
Fazla bilgiyi azaltmanın yolları
Bu üçüncü grup cihazlarının çok akıllı bir şey yapabildiklerini gösterir. Örneğin
, eğer orijinal dokümanda boş bir satır iletilecekse satırın sonuna kadar Beyaz ,
Beyaz... iletileceği yerde , Beyaz + tekrarlama sayısı iletilir. Bu da iletim zamanın da
çok zaman kazanılması demektir.
En son makinelerde , ISO A4 dokümanını iletime CCITT standartlarındaki 1
dk. dan yaklaşık olarak 18 saniyeye indirilmiştir. Dünyada geniş çapta benimsenmiş
bilgi bastırmanın adı “Huffmann” metodudur.
Hat sinyalinin band genişliği baskısı
Faks modemleri , iletim için oldukça büyük bir band genişliği gerektiren FSK
‘de çalışırlar. Telefon bağlantıları dar bantlı (ve kaliteleri belli olmadığından)
olduklarından, FSK spektrum, dijital FM ‘lerinin alışkın olmadıkları sınırlamalar ile
kısıtlanmışlardır. Bu durum daha sonra eğitim setinde bir alıştırma olarak
gösterilecektir.
• FAKS BAĞLANTILARI
Şekil 1, bir telefon ağından geçerek yapılan faks bağlantısını prensibini
göstermektedir. Duruma,göre faks makinasına bağlı telefon hattı tamimiyle faks
iletişimine adanabilir veya f aks ve ses iletişimleri arasında paylaşıla bilir. Herhangi
bir durumda faks terminali , iki faks operatörü arasında yardımcı iletişim görevini
yapmak üzere telefon seti ile donanmıştır.
B4640 faks makinası içinde yerleştirilmiş konuşma tesisleri ve bir de telefon
ahizesi ile donanmıştır. Bu durumda yardımcı bir telefonun sağlanmasına gerek
yoktur.
Şekil 2 ve3 şekil 1 deki faks bağlantılarının genel prensiplerin , sağlanan
deney setleri ile laboratuar şartlarında nasıl yapıla bileceğinin göstermektedir.
Şekil 2 B4640 eğitim setinin B4680 telefon hattı Simulatörü aracılığı ile bir
başka faks makinası bağlantısı göstermektedir. Bu bağlantı , pahalı halk hatlarını
kullanmada, bağlantının tüm unsurlarının deneyde kullanılmasını sağlar.
Aynı zamanda , B4680 Telefon Hatları Simulatörünü ile hatta zayıflatma ve
gürültü yapıla bildiğinden , bu modül kullanılarak faks performansını değişik kalite
hatlar için denemek mümkündür.
Şekil 3 , B4640 eğitim setinin B4610 Telefon santrali kullanılarak ikinci bir
makinaya bağlantısını göstermektedir. Bu son olarak belirdiğimiz eğitim seti , altı –
73
Alper
hat kapasiteli bir telefon santral modelidir ve bundan dolayı altı hattın ikisine bağlı iki
faks makinasının işlemlerini göstermeye uygundur.
• ALIŞTIRMALAR (BÖLÜM 1)
B4640 eğitim seti üzerindeki alıştırmaların ilk bölümü sistemin işletimini
içermektedir. Amaç öğrenciye faks cihazlarının özellik ve karakteristiklerini
tanınmaktır.
Bu grup deneyler için izleyeceğimiz prensipler şunlardır:
Öğrenci bu kılavuza ilave olarak faks makinalarının orijinal kullanım kitabını
dikkatlice okumalı ve çalışmalıdır. Bu kitap işlemlerin prensiplerini tam olarak
anlatmaktadır.
Şekil 2 de gösterilen bağlantıların deneylerde kullanılması tavsiye edilir.
Deneysel bağlantıları kurmak için gerekli işlemler bu paragrafın son kısmında
anlatılmıştır. Daha detaylı bilgi B4680 eğitim kılavuzunda bulunabilir .
Makinanın kullanımında kullanılacak olan tüm özellik ve modların denenmesi
kullanım kitabını takiben olacaktır. Deneyler elde bulunan zaman programına ve kurs
şartlarına göre gruplandırılabilir.
74
75
Alper
Alper
B4640EĞİTİM SETİ BİR TEST BAĞLANTI KURMA METODU
Şekil 2 de gösterilen kuruluş şekline bakın. Genel prensipler başlatıldıktan
sonra diğer bağlantı kolay olacaktır.
İki faks makinesinin “LİNE” ucunu telefon prizi ile beraber verilmiş olan iki
kablo yardımıyla B4680 modülünün hat ucuna bağlayın.
İki faks setinin termal kağıt yerini açın ve termal kağıt rulosunu doğru bir
şekilde yerleştirin (eğer daha önce yapılmamışsa).
B4640 eğitim setinin Blok Şemalı devre paneli , B4640 modülünün arkasında
bulunan terminale 37 – telli bir düz kablo yardımı ile bağlanmalıdır. Aslında test
noktasında çalışmayı gerektirmeyen testler için , Blok Şemalı devre panelini
bağlamak gerekmez. Makine bundan bağımsız olarak da çalışabilir.
B4190 güç kaynağını B4680 modülüne bağlayın.
İki faks makinesinin B4190‘ın ana AC prizlerinin topraklanma bağlantılarını
kontrol edin, sonra cihazı açın.
Başlangıç olarak zayıflatma kumanda düğmesinin veB4680’in sesini
minimuma getirin. Aynı zamanda iki faks makinesini otomatik cevaplamaya ayarlayın.
Makinelerden birine orijinal A4 yerleştirin , mesela B4640 makinesine olabilir.
Makinenin görüntü ekranı iletime hazır olduğunu gösterecektir.
Ahizeyi kaldırın ve B4680’den çevir sesinin duyulup duyulmadığını kontrol edin
(bu sinyal devamlı bir ses olacaktır).
İstediğiniz bir numarayı çevirin. İlk rakamdan sonra , çevir sinyali duracaktır. Siz
netwok dan geçerek çevirme fazını taklit ediyorsunuz.
Çevirme tamamlandıktan sonra B4680’in üzerindeki anahtar tuşunun manuel
olarak çalıştırılması suretiyle , B4680 hat simulatörü çalma sinyallerini aranan
makineye gönderir bu esnada karşı makinede simule olmuş aramanın başlatıldığı
gözlenir.
Çalma sinyalinin standart zamanlama süresi ON 1 saniye – OFF 4 saniyedir.
Eğer armaya cevap verecek olan makine oto cevaplamada ise , otomatik olarak 1, 2,
..5 çalmadan sonra ayarlandığı üzere cevap verir (çalma sayısı makinenin önceden
ayarlanması tarafından olur).
Aranan makine cevap verdikten sonra , hatta , “ben bir faks makinesiyim.
Cevap verdim , almaya hazırım” manasına gelen periyodik bir ton gönderilir.
Bu ton başlangıçta aramayı yapan kişi tarafından duyulur ve bu kişi buton
üzerine START düğmesine basar. Cihazın ahizesi işleme girmez ve alan ve
gönderen makineler arasında otomatik olarak bir işlem başlatılmış olur :
İlk olarak , makineler komünikasyon kurabilecekleri iletim hızını belirlerler.
Bunun nedeni ise hat kalitesinin belirsiz olduğundadır.
Cihazlar başka türlü ayarlanmamış ise ,makineler maksimum hızda (9600 Bps)
örnek mesajlar gönderirler, sonra eğer mesajlar doğru alınmazlarsa , 7200 , 4800 ,
2400 Bps 7de denemelere geçilir (bu işleme Otomatik Geri Düşme Fonksiyonu adı
verilir).
Bir sonraki basamak , gönderen ve alan kişilerin hüviyetleri gibi ilk gereken
bilgilerin değiş tokuşudur , sonra asıl doküman iletimi işlemi yer alır.
76
Alper
Yukarıda açıklanan bir faks göndermenin temel prosedürüdür. Tüm diğer
alternatifler , seçenekler , modlar , fonksiyonlar , orijinal Kullanım Kitabını takip
etmekle denenecektir.
• ALIŞTIRMALAR (BÖLÜM 2 )
İkinci bölüm alıştırmalar faks makinesine donanım ve yazılımlarının
kullanılması yönlerini ilgilendirmektedir.
Bu kısma öğrencinin eğitim seti üzerindeki içleme yönleri hakkında yeterli
bilgiye sahip olmasından sonra , örneğin alıştırmaların birinci bölümü yapıldıktan
sonra başlana bilir.
• BLOK ŞEMALI PANEL
Blok şemalı devre paneli, kıssaca faks sisteminin blok diyagramından deney
için gerekli olan test noktalarını temsil etmektedir.
Öğrenci , Detay çalışmalara girmeden önce önce sistem blok diyagramı
hakkında açık bir bilgi kazanmalıdır.
Her bloğun fonksiyonlarının açıklanması aşağıda gösterilmektedir:
HAT KONTROL BÖLÜMÜ (LCU) :
Bu blok sistemin telefon interfeyzidir. Bu blok, hattı meşgul etmek ve
yakalamakta kullanılan, cihazdaki çevir sesini üreten ve gelen aramaları fark eden
devreler içermektedir. Aynı zamanda, aşırı voltaja ve hattan gelen karışıklıklara karşı
korunma sağlar.
LCU bölümünde yardımcı telefon için bağlantı çıkışı vardır. Bu bloğun test
noktalarında bulunan sinyaller şunlardır:
TP 5 :
nCML sinyali = CML rölesine
voltaj sağlar. Normal voltaj yaklaşık olarak 24
V’dir, ancak Genel Hat rölesi dışarıya çevir sesi gönderdiği zaman bu voltaj düşer.
Çevirme işlemi sürdükçe , sinyal düşük kalır.
TP 6 :
nPDL sinyali = Hattın Puls Di al (çevirme) sinyali. Normal değeri 24 V dir.
Voltaj sıfıra düşer ve hatta çevir sesi üretilir.
HAT SİNYAL ANALOG BLOĞU :
Bu blok LCU ya / LCU dan gelen “konuşma” sinyallerini algılar. “Konuşma”
derken, demek istediğimiz şu dur; hat tarafından taşınan formdaki asıl ses sinyali
veya iletilen / alınan veri sinyalidir.
77
Alper
TP 7 :
FAXSIG = faksın modemine veya modeminden gelen ses sinyali. Bu sinyal
modüle olmuş sinyal şeklinde verilir. Alınan ve iletilen sinyal arasındaki fark edilir
seviye değişiklerini gözden kaçırmayın.
TP 8 :
HISIG = telefon ahizesine veya ahizesinden gelen ses sinyali. Uzaktaki kişi ile
telefon konuşması yapılırken dalga şeklini gözlemleyerek kontrol edin.
Faks iletimi sırasında HISIG sinyali bastırılır.
TP 9 :
Analog referans toprak hattı.
HOPARLÖR DAYANAK BLOĞU :
Sitemin devre panelindeki hoparlörün amplifikatörünü içermektedir.
TP 3 :
Ses ton sinyali = hoparlör monitör sinyali. Bu sinyal yaklaşık 3 Vpp lik ,
ortalama değeri sıfır olan bir sinyaldir. Bunu ahizeyi yerinden kaldırmadan ve TEL /
DIAL ‘a basarak kontrol edin.
TP 4 :
Analog referans toprak hattı.
78
Alper
KONUŞMA + ÇALIŞMA DEVRESİ :
Bu faks servis ahizesinin , ve çalıcının devresidir. Bu devrenin işlemi prensip
olarak telefon setinin konuşma devresinin işlemine benzer, yalnız tek fark faks lojikleri
altında elektronik olarak kontrol edilmeleridir.
Bloğun test noktalarında bulunan sinyaller şunlardır :
TP 1 :
nHSSW sinyali = “kancalı şalter” sinyali. Bu sinyalin lojik seviyesi hattın
statüsünü açıklar : +5 V = kullanılmayan :düşük seviye = hat kaldırılış ahize
tarafından meşgul edilmektedir. Çevirme durumu sırasında veya hat faks loji
tarafından meşgul ediliyorsa lojik seviyesinde bir değişme olmaz.
TP 2 :
nPRING sinyali =zil detektöründen sonra gelen çalma sinyali. Bu sinyal bir dizi
lojik pulsları olarak belirir, genel bir arama sinyali fark edildiğinde bu sinyalin
yüksekliği +5V dir. Bu sinyal sistemin devre panelindeki çalıcının işlemini belirler.
MODEM DEVRE BLOĞU
Bu blok basitçe tek bir çip modemi olan R960FX ‘i içermektedir, buda Rockwell
Inc tarafından üretilir. Bu IC dünyadaki tüm tele faks üreticileri tarafından
benimsenmiştir.
IC ’ye CPU ’ya bilgi göndermek / almak için paralel bir bus temin edilmiştir ve IC aynı
çip üzerinde hem modülatör hem de modülatör bölümlerini içermektedir.
TP 14 :
RX IN sinyali = faks bağlantısı sırasında hattan alınan sinyal. Belirli işlem
durumlarında bu sinyal FAXSIG ‘a (TP7) çok benzer.
TP 5 :
TX OUT sinyali = hatta aktarılan sinyal.
MERKEZİ İŞLEM BİRİMİ
Bu blok , hardware’i görüntüleyen ve kontrol eden tek bir çipli oluşan
mikrobilgisayara dayanmaktadır.
TP 10 :
nHEADP sinyali bu sinyal normalde yüksektir ve kağıt üzerindeki termal başın
doğru pozisyona ulaştığını göstermek için alçalır. Bunu , mesela kopyalama devresi
sırasında test edin.
79
Alper
TP 11 :
pSNDOR sinyali = termal kağıdın kanat kapısı sensör sinyali. Normal değeri
+5V dir ancak kapı açıldığında bu sefer sıfıra düşer.
TP 12 :
nSNADF sinyali = otomatik doküman besleyicisinden gelen sinyal. Normal
değeri 5V ‘dir. Besleme sandığına orijinal doküman yerleştirildiğinde , bu değer sıfır
olur.
TP 13 :
nSNRP sinyali = Okuma Noktası sensörden gelen sinyal. Normal değeri 5V’dir
ancak orijinal dokuman yüklendiğinde ve okumaya hazır olduğunda, bu değer sıfır
olur.
TP 16 :
nTM1 sinyali = motorun birinci fazı için voltaj dayanağı. TP’de gösterilen voltaj
aslında motor voltajının 20 : 1 ölçüsünün aynısıdır.
TP 17 :
nTM4 sinyali = motorun dördüncü fazı içindir.
TP 18 :
TH SIG sinyali = termal yazıcı başına veri sinyalidir. Yüksek giden
patlamaların normal sıralaması olarak belirir. Patlamalar , başın lojiğine yapılan
verilerin yükleme fazına tekabül ederler. Patlamaların arasındaki düz zaman aralıkları
yüklenmiş verileri kağıda yazma alınan zamandır.
Bu sinyali , mesela kopya devresi sırasında test edin.
TP 19 :
THCLK sinyali = termal başın işleminde kullanılan saat. Sıfırdan 5V seviyesine
kadar giden bir dizi patlamalar olarak belirirler. Patlamalar arasındaki zaman süreleri
yaklaşık olarak 10 m saniyedir. Her patlama yaklaşık olarak 2 m saniye düşer.
TP 20 :
THSIB sinyali = termal başı verileri için elektronik flaş sinyali.
80
Alper
TP 21 :
Referans toplama hattı.
TERMAL YAZI BAŞI :
Bu blok makinenin yazıcı kısmını temsil eder. Yazıcı başı kısımlara ayrılmıştır.
Her kısım kendi entegre olmuş lojiği tarafından çalıştırılır. Veriler CPU ‘dan termal
başa seriler halinde yüklenir.
TP 22 :
THEN1 = termal başın birinci kısmı için yetki sinyali.
TP 23 :
THEN2 = termal başın ikinci kısmı için yetki sinyali.
TP 24 :
THEN3 = termal başın üçüncü kısmı için yetki sinyali.
KAĞIT SENSÖR DEVRE BLOĞU :
Bu blok , termal varlığının optik sensörünü temsil eder.
TP 25 :
nSNPSA = termal kağıdı sensörü. Normal seviyesi düşüktür, (yaklaşık olarak
0.4 V). Kağıt yerleştirilmediği zaman sinyal 5V ’ye çıkar. Kağıt koyma yerinin kapağını
açın ve geçici olarak kağıdı çıkarın.
TP 26 :
Referans topraklama hattı.
LED TANZİM DEVRE BLOĞU :
Bu blok optik tarayıcının altında geçen, orijinal dokümanı ışıklandırmada
kullanılan multiple – LED lambası içerir.
TP 42 :
LED sinyali = Normal değeri 12V dir. Orijinal dokümana tarama sırasında
değer sıfıra düşer (mesela kopyalama sırasında).
81
Alper
İMAJ TARAYICI DEVRE BLOĞU :
Önceki kısımda anlatılmış olan Şarj Bağlı Cihazı içermektedir. Bu cihaz
taranan orijinal dokümanın Siyah ve beyaz noktalarını algılar.
TP 35 :
TL1 sinyali = optik tarayıcının işleminin zamanlama sinyali.
ABC DEVRESİ :
Otomatik Zemin Kontrol (ABC) devresi video sinyalinin ortalama değerini ,
siyah / beyaz noktaların daha iyi fark edilmesi için fark eder.
TP 36 :
ABC sinyali = Otomatik Zemin Kontrol sinyali. Normal değeri yaklaşık olarak
3V ‘dir. Bu değer , kopyalama ve iletme sırasında videonun ilave edilmesi ile 4 V ‘ye
çıkar.
ANALOG ŞALTERİ VE A / D KONVEKTÖRÜ :
Bu blok, 4 analog şalteri ile seçilen analog sinyalini, kontrol sistemini
okuyabilmesine yetki veren A / D konvektörünü içerir. Ana analog sinyalleri video
sinyalleri ve termal kağıt sensörlerinden gelen sinyallerdir.
TP 27 :
TL2 sinyali = optik tarayıcıdan gelen video sinyali.
TP 28 :
TP3 sinyali = analog ’un çıkışındaki analog sinyali.
Şalter seçici. Örneğin = işlemin çeşitli durumları sırasında okumak üzere
seçilmiş sinyaller. Kopyalama ve iletme sırasında bu sinyal TL2 ‘ye (bak. TR 27)
eşittir.
TP 29 :
Referans toprak hattı.
FAKS İŞLEM BİRİMİ :
Bu sistemin mikrokontrol birimlerinden biridir. Sistem seviye işleminden ve
makinenin özelliklerinden sorumludur. Bu birim ilerlemiş aralık tanzim cihazından
yapılmıştır.
82
Alper
TP 30 :
+24 VTH = termal baş için güç kaynak voltajı. Bunu kopyalama ve alma
sırasında test edin.
TP 31 :
nLP = dış puls rakamlarını kontrol etmekte olan sinyal. Normal değeri 24 V dir.
Her bir dış puls anında değer sıfıra düşer.
TP 32 :
DCLP sinyali =telefon interfeyzini kontrol eden bir diğer sinyal. Bu sinyalin
normal değeri 5v ‘dir ve çevrilen rakamda bu değer sıfır olur (TP 31 deki gibi). Bu
sinyalin TP 31 den farkı gelen zil sinyallerini hissetmesidir sonra bu periyotlar
sırasında kare dalga şekline gelir.
TP 33 :
TP 34 :
Buzer işletme sinyali = normal değeri 5V dir. Buzer çalıştırıldığında bu değer
sıfır halinde giden bir dizi puls‘e olur.
ÖN PANEL DEVRE BLOĞU :
Bu blok operatörün interfeyzini içermektedir, örneğin, klavye ve LCD ekranı.
Bu birimlerin her ikisi de PFU ‘ya benzeyen bilgisayar çevresinden ulaşılır.
TP 37 :
PSID sinyali = Girdi Verilerini Algılayan Panel = klavyenin algı sinyalidir. Bu
sinyal, görev devri eşitsiz olan bir TTL kare dalgası olarak belirir.
TP 38 :
PSOD sinyali = Çıktı Verilerini Algılayan Panel. Bu sinyal sıfıra giden bir TTL
seri puls patlamaları olarak belirir.
TP 39 :
PSCKL sinyali = saati algılayan panel. TP 38 deki aynı görünümü alır yalnız
pulseler daha kısadır.
83
Alper
TP 40 :
DAMLA BİRİMİ :
Bu gönderilen orijinal dokümana pembe bir iz bırakan mekanizmadır. Bu
işaretleme cihazı mıknatısla çalıştırılan, mürekkeplenmiş bir lastik çekiçtir.
TP 41 :
İŞARET = İşaret mıknatısını çalıştıran sinyal. Normal değeri 24 V dir.
İşaretleyici çalıştırma sırasında kısa bir süre için değeri sıfır olur.
84
85
Alper
86
Alper
87
Alper
88
Alper
89
Alper
90
Alper
91
Alper
92
Alper
93
Alper
Alper
• B4670 MPG87 LINEMAN TEST SET
MPG 87 DTMF – PULSE
AÇIKLAMALAR
MPG 87, milletler arası ihtiyaçlara göre dikkatli bir şekilde dizayn edilmiştir. Bu
cihazın ergonomik yapısı, her pozisyonda tutulabilmesi ile birlikte kolaylıkla omuza
takılmasını sağlar. Poliüreten gövdesi sayesinde kullanıcıya güven sağlanmakta ve
cihaz şok hasarlara, düşürmelere, neme veya toza karşı korunmaktadır. Cihazın
silikon lastik tuş paneli tüm fonksiyonların tam olarak güvenle PULSE ve DTMF
modunda numara çevirme fonksiyonlarını tamamlar. Profesyonel bir cihaz olarak
üretilmesine rağmen, MPG 87 her koşulda kullanılmaya uygundur.
TEKNİK ÖZELLİKLERİ
Tuş panelli :
f-0 , A , B , C , # , * , flaş tuşu , mute (sessizlik sağlayan tuş), topraklama tuşu ,
tekrar arama , DTMF – PULSE işlemini değiştirme tuşu.
94
Alper
Pulse Sinyalleme
B/m oranı
Pulse oranı
Rakam arası
aralığı
10 pps ± 1 pulse
60 / 40
840 ms
DTMF Sinyalleme :
Ton Frekans hatası max. ± % 1,5
Seviye: düşük ton
-8 dBm ± 1dB
Yüksek ton -6 dBm ±1dB
Ton(ses)”açık”
68 ms. Dak.
“kapalı”
68 ms. Dak
Flash pulse süresi
100 ms.
En son çevrilen numarayı yeniden çevirme:
DTMF ve PULSE Hafızası 23 rakamlıdır. Hat dışında iken numarayı hafızada tutma
süresi 30dk.
İletim:
Elektronik iletim devresi 600 ohm kompleks empedans için dengelenmiştir. Otomatik
kazanç kontrol. Dinamik mikrofon ve alıcı
Monitör:
Empedans 10 K ohm’den büyüktür.
Kılıf:
Çok geliştirilmiş poliüterin kılıf. Özellikle omuza yerleştirilmesi için yapılmıştır. Kemer
kıskacı
Hat kordonu:
Uzunluğu 2.1 metre. Krokodilpenselerle ‘A’ (beyaz), ‘B’ (siyah), Topraklama
(kırmızı)ya bağlanan 3 telli kordon.
Korunma:
Lineman’s deney seti kısa süreli fazla voltajlara karşı korunmuştur.
Ağırlık:
600 gram
MPG 87 DTMF-PULSE cihazı CCITT & CEPT. Şartlarını karşılamaktadır.
95
Alper
Seçici Düğme Kapalı (OFF) Pozisyonda
Elimizdeki bulunan deney telefonunu hatta bağlarken kırmızı LED (off) yoluyla doğru
polarizasyonu onaylamak gereklidir.Herhangi bir durumda, LED ON (açık) olursa,
işlem hiçbir şekilde tam olarak yerine getirilemez.
Bu pozisyonda deney seti gelen aramaları iki tonlu buzzer ile belirtir.
Hatta sinyaller varken, monitör fonksiyonunu yüksek empedanslı dinlemeyi sağlar.
Seçici Düğme PULSE Pozisyonda
Bu pozisyonda, telefon PULSE modunda çalışır ve fonksiyon tuşları hariçtuş paneli
çalışır.
Lineman’s deney seti maksimum23 rakamlıkbir sayıyı hafızasında tutabilir.
En son numarayı yeniden çevirmek için MGP87 D/P düğmesini kapatın, OFF
pozisyonunda birkaç saniye bekleyin, ve sonra tekrar açın ve R düğmesine basın.
Numara, cihaz bağlantıda olmasa bile, en az 30 dakika hafızada kalır. Cihaz gürültülü
ortamlarda çalıştırılırken anlaşılabilme, sessizlik tuşuna (MU) basılarak etraftaki
seslerin yok edilmesi ile geliştirilebilir. MU tuşuna basmak iletici kısa devre yapılır.
OK tuşu →
PULSE modunun altındaki OK tuşuna basılarak DTMF moduna geçilir. Pulse
çevirmeye geri dönmek için FL tuşuna basın.
Seçici Düğme DTMF Pozisyonunda
Bütün 16 tuşta işler durumda. 23 rakama kadar tuş bilgileri hafızaya alınır.
Flash tuşu FL, topraklama tuşu (kırmızı düğmeler) ve sessizlik tuşu MU hem PULSE
hem de DTMF çevirme modlarında kullanılabilirler.
NOT: Eğer iki tuşa aynı anda basılırsa hiçbir sinyal üretilmez.
96
Alper
• B4680 TELEFON HATTI SİMULATÖRÜ
• GİRİŞ
B4680,B46 serisi çeşitli deney setleri ile birlikte kullanılmak üzere
tasarlanmış,genel amaçlarda kullanılan bir telefon hattı simulatörüdür.
Bu deney setlerinden bazıları, B4630 faks deney setlerinde olduğu gibi iyi bir
deney ortamı için iki cihaz arasında bir hat simulasyonunun yapılmasını gerektirir.
(1’den 6’ya kadar olan şekillere bakınız).
B4680 simulatörü bu özelliği ile pahalı PTT hatlarını kullanmama avantajı ile
birlikte hassas bir şekilde ayarlana bilen hat zayıflatmayı sağlamaktadır. bu sebeple,
çeşitli simule olmuş hat- kalite koşullarında aktarma deneyleri verimli bir şekilde
yapılabilmektedir.
• B4680 TELEFON HATTI SİMULATÖRÜN AÇIKLANMASI
B4680 (Bak şekil 7) ayarlana bilen zayıflatıcı devreden gecen ve daha
önceden bağlanmış olan 2 hat terminasyonundan (J1 ve J2) oluşmaktadır. Her
bloğun karakteristikleri aşağıda belirtilmiştir.
Attenuator (zayıflatıcı):
Bu bir dual – T direnç ağıdır. Zayıflatma ayarlana bilen bir düğme tarafından
yapılır. Zayıflatma, indeks scale ‘i (cetveli) düğme pozisyonun % sine göre
değerlendirilir. Böyle yapılmasının sebebi , telefon terminasyonları arasındaki asıl
zayıflatmanın aynı aynı zamanda devrede bulunan malzemelerin empedansına bağlı
olduğu içindir. Bu sebeple, scale (ölçü) hassas bir şekilde tam olarak kurulamaz.
Ses Üreticisi :
Sinyalin genliği bir düğme ile ayarlana bilen ve yapay gürültü sinyali üreten bir
devredir. Zayıflamanın ve gürültü seviyesinin birlikte ayarlanabilmesi , telefon
hatlarını istenen şekilde simule edilebilmesini sağlar.
Hat İnterfeyzi :
Bu bloklardan her birisi hat simulatörünün her iki tarafında da bulunmaktadır.
Fonksiyonları ise aşağıda tanımlanmıştır.
97
Alper
Geçerli telefon standartlarına uygun hat loopuna DC temin etmek, (serbest
hattaki voltaj yaklaşık 30 V dir,kısaltılmış hatla DC akımı yaklaşık 30 ma dır).
Hat çıkış uçları ve simulatördeki devre arasındaki galvanik insulasyonu
sağlamak.
Hat loop ‘unun gözlenmesini sağlamak, örneğin, hattın serbest / meşgul
durumu .
Çevresel aletler (modem, faks , telefon seti, vs... ) serbest (on - hook) olduğu zaman,
telefon hattında DC akımı yoktur. çevresel aletler meşgul (off - hook) olduğu zaman,
LED lambası ile belirtilen ve izlenen bir DC akımı vardır.
Manuel kontrol anında, bir hattın arandığını simule etmek için, hat çalma
sinyalini vermek.
Hat yakalanınca, hatta “dial tone” (çevirmeye hazır sesi) vermek. Hat çevrilince
veya ikinci bir hat terminasyonu (kesimi) meşgul olunca “dial tone” otomatik olarak
durur.
98
99
Alper
100
Alper
Alper
Ses Modülatörü :
Bu devre , operatörün hattaki sinyalleri duyması ve izlemesi için bir amplifikatör ve
hoparlörden oluşmaktadır. Sadece bu kullanım için maksimum ses seviyesi kasıtlı
olarak sınırlanmıştır ve aynı zamanda bu kısıtlamanın bir diğer maksadı da
simulatöre muhtemelen bağlı olan hoparlör ve telefon setleri arasındaki ses feedback
ihtimalini azaltmaktır.
• B4680 SİMULATÖRÜNÜN KULLANIMI
Bu bölümde, cihazın özelliklerinden tam olarak yararlanılabilmesi için
kullanıcıya simule olmuş telefon bağlantısını kurmanın prosedürü anlatılmıştır.
101
Alper
Kendimizi sadece simule olmuş telefondan – telefona olan bağlantıları göz
önünde bulundurmakla sınırlayacağız. Kuralların diğer durumlara (fakstan faksa ,
modemden modeme) uzatılması açık olarak yaptırılacaktır. Bunun için şekil 2 ‘ye
bakınız.
B4190 güç kaynağını B4680 simulatörüne bağlayınız.
Simulatörün her iki tarafına 2 telefon seti bağlayınız. Makineyi açınız.
Aşağıdaki belirtilen işlemleri yapınız.
*her iki telefon da kapalı durumdadır. (on - hook)
*hem zayıflatıcı ve hem de ses düğmeleri saati ibresinin ters yönünde
çevrilir.
*ses monitör seviyesi yarıdadır.
Soldaki telefon ahizesini kaldırınız. Devamı olan düşük seviyede bir dial tone
duyulacaktır.
Şimdi herhangi bir numarayı çevirin. İlk çevrilen numaradan sora dial sesi
kesilecektir. İstediğiniz kadar numara çevirebilirsiniz. Soldaki LED lambası hatta
doğru verilen çevirme puls ‘lerini “out pulsing” göstermektedir.
Sağ taraftakinin çalmasını simule etmek için, sağ taraftaki düğmeyi kısın.
Standart çalma oranı ON için 1 saniye , OFF için 4 saniyedir.
Sağ taraftaki telefon ahizesini kaldırın ve iki telefon arasındaki konuşma
bağlantısını kontrol edin. Konuşurken, zayıflamanın yükselme etkisini kontrol etmek
için, zayıflatma düğmesini (ATTENUATION) yavaş yavaş yönünde çevirin. İlgili
etkileri kontrol etmek için gürültü seviye (NOISE) düğmesinide yavaş yavaş saat
yönünde çevirin.
Her iki ahizeyi de yerine koyun ve sağ taraftan başlayarak bu prosedürü
tekrarlayın.
• NOTLAR
Her iki hat terminasyonu daimi olarak bağlanmıştır, bundan dolayı bağlantı
kurmak için numara çevirmek ve / veya hat çaldırmaya gerek yoktur.
Çevirmenin izlenimi ve çalması otomatik outpulseları dahil eden ve oto
cevaplaması için çalması gereken aletleri test etmek için temin edilmiştir (tele faks
gibi).
Both – on – hook (her iki taraf serbest) pozisyonudan başlayarak her bir taraf
meşgul olduğu zaman dial sesi duyulacaktır. Dial sesi bitecektir; eğer ;
*İkinci tarafta meşgul ise (sonradan bırakılmış olsa bile bir şey fark
etmez).
*bir çevirme gönderilmiş ise
*çalma düğmesi çaldırılmış ise
Çalma sesi başlama noktası tirimmer resistör tarafından belirlenen bir shift –
faz osilatör tarafından üretilir. Eğer osilatör, devre elemanlarının değerlerinin
değişmesi, ısı farklılıkları driftler (fazla yüklenmeden dolayı meydana gelen sapmalar)
gibi sebeplerden dolayı işlevini göremez ise bu durumda yeniden ayarlanması
gerekebilir. Bu ayarlama simulatörün arka kapağının açılması ve baskılı devre
üzerindeki trimerin ayarlanması ile yapılır .
102
Alper
ÖNEMLİ :
Telefonu açık olan kişiye (OFF - hook) çalma sinyalleri göndermekten kaçının.
Çalma sinyali, DC ‘den AC ‘ye çeviricisi tarafından içten üretilen bir AC yüksek
voltajıdır. OFF – hook ‘taki bir hattın çalması çeviricinin fazla yüklenmesine sebep
olabilir, ve uzun süreli olarak devam eder ise hattı tutan çevresel araçların konuşma
devresini hasara uğratabilir (telefon, modem, faks, vs. gibi).
103

Telefon-1-iletisimi-ve

Transkript

Benzer belgeler

LZR6 - Lazer Distomat

İçindekiler - Notos Kitap

Reliability Assessment - International Power Electric Technology Co.

Hat yönlendirme sistemleri Dijital geniş bant

Online teknik sayfa