Untitled

Transkript

Untitled
>>> SAYI 13
TEMEL B‹LG‹LER
B‹LG‹SAYARINIZA BAKIM YAPMAK
RAHAT ÇALIfiMA ‹Ç‹N B‹LG‹SAYARDA BAHAR TEM‹ZL‹⁄‹
GRAF‹KLER
B‹LG‹SAYARDA GRAF‹KLER‹N MANTI⁄INI ANLAMAK
OYUN ARAÇLARI
DAHA ZEVKL‹ OYUNLAR ‹Ç‹N FARKLI KONTROL AYGITLARI
WINDOWS
WINDOWS B‹LEfiENLER‹
DAHA GEL‹fiM‹fi B‹R ‹fiLET‹M S‹STEM‹ YARATMAK
KARAKTER EfiLEM
STANDART KARAKTERLER‹N DIfiINDAK‹LER‹N‹ KULLANMAK
14. SAYIDA NELER VAR?
PROJELER
V‹DEO KASET KAPA⁄I YAPMAK
WORD’Ü GÜNLÜK UYGULAMALARDA KULLANMAK
INTERNET
NET ÜZER‹NDE M‹ZAH
INTERNET ÜZER‹NDEK‹ EN ‹Y‹ E⁄LENCE S‹TELER‹
OUTLOOK ‹LE MAIL YOLLAMAK
ELEKTRON‹K MEKTUP YOLLAMANIN ‹NCEL‹KLER‹
INTERNET’‹ Ö⁄RENMEK
INTERNET HAKKINDA ÖNCEL‹KL‹ OLARAK B‹LMEN‹Z
GEREKENLER
MULTIMEDIA VE E⁄LENCE
CD OKUYUCUSU
CD OKUYUCULAR ÜZER‹NE B‹LMEN‹Z GEREKENLER
TEMEL B‹LG‹LER
BITMAP GRAF‹KLERLE ÇALIfiMAK
WORD 97’DE FARKLI GÖRÜNÜMLER
WINDOWS
KISAYOLLAR ‹LE ÇALIfiMAK
BAfiLAT MENÜSÜNÜN
ÖZELLEfiT‹R‹LMES‹
PROJELER
WORD ‹Ç‹NDE HESAP TABLOLARININ
YARATILMASI
INTERNET
INTERNET ÜZER‹NDE SANAT
YEN‹ MESAJIN OKUNMASI
INTERNET EXPLORER’DA ARAMA VE
YAZDIRMA
MULTIMEDIA VE E⁄LENCE
CD L‹STELER‹N‹N OLUfiTURULMASI
SÖZLÜK
S HARF‹
22 A¤ustos’ta Bayilerde
Kaç›rmay›n!
SÖZLÜK
R <RADYO KARTI - RIVA>
B‹LG‹SAYAR TER‹MLER‹N‹N SÖZLÜK ANLAMLARI
Bilgisayar›n›zla ilgili her türlü sorun için
“Herkes ‹çin Bilgisayar” Destek Telefonu
0 800 211 61 17
Saatleri: 9.30 - 11.00, 13.00 - 14.30
Abone Servisi
0 800 211 61 18
Herhangi bir say›y› kaç›rd›¤›n›zda, bunu abone bölümümüzden temin
etmeniz ve “Herkes ‹çin Bilgisayar”› eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün.
En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek.
Böylece “Herkes ‹çin Bilgisayar” her düzeyden kullan›c› için
“eksiksiz” bir baflvuru kayna¤› olacak.
Genel Yay›n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz› ‹flleri
Müdürü: Mahmut Karsl›o¤lu, Editör: Banu Cengiz, Grafik Tasar›m:
Murat Çelik, Reklam Koordinatörü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz
Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili,
Da¤›t›m: Nebi Danac›, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti.
Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard›mc›s›: Beste Özerdem, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Ad›na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk
Ayr›m›-Film Ç›k›fl ve Bask›: As›r Matbaac›l›k Ltd. fiti., Da¤›t›m B‹RYAY
A.fi., Vogel Ankara Temsilcisi: Dilek Özgen
Vogel Yay›nc›l›k
Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu
Cad. Ün ‹fl Merkezi No: 231/3
80380 Kas›mpafla-‹STANBUL
Tel: (212) 297 17 24
Faks: (212) 297 17 33
Ankara Büro
Menevifl Sokak No: 26/4
06540 A. Ayranc›-ANKARA
Tel: (312) 467 03 50
Faks: (312) 466 27 66
>>>
B‹LG‹SAYARINIZA BAKIM YAPMAK
TEMEL B‹LG‹LER
B‹LG‹SAYARINIZA
BAKIM YAPMAK
Bilgisayar asl›nda pek de talepkar olmayan bir arkadaflt›r ama yine de arada bir de
olsa ona ilgi göstermeniz gerekir. Bilgisayar›n›z, toz, sigara külü, yemek kal›nt›s›
ya da günefl ›fl›¤› gibi d›fl etkenlerden zarar görebilir.
Bilgisayar›n›z› -ev ya da ofis gibi normal bir ortamda yaklafl›k üç ayda bir kere- do¤ru flekilde
temizlemeniz gerekir.
Temizleme ifllemi s›ras›nda bilmeniz gereken ilk
fley, bilgisayar›n›z›n baz› bölümlerinin plastikten
yap›lm›fl oldu¤u ve bu nedenle onu temizlerken
sadece bilgisayar temizli¤i için özel olarak üretilenlerin d›fl›nda ya sade su ya da bulafl›k y›kama
deterjan› kullanmam›z gerekti¤idir. Çözücülerin
bir ço¤u bilgisayar›n›z›n plastik parçalar›n›n erimesine neden olabilir. Örne¤in benzin kullanmak,
tam da bu nedenden ötürü hiç de do¤ru bir tercih
de¤ildir.
Dikkat etmeniz gereken di¤er önemli bir kural
ise, bilgisayar›n›z› temizlemeye bafllamadan önce
kapatman›z gerekti¤i. Temizleme s›ras›nda hafif
nemlendirilmifl bir toz bezi kullanman›z do¤ru
olacakt›r. Kulland›¤›n›z temizlik ürününü de kesinlikle bilgisayar›n›z›n üzerine düflürmemeli ya
da aras›na kaç›rmamal›s›n›z.
S‹STEM ÜN‹TES‹ (B‹LG‹SAYARIN DOLABI)
Toza ve kire karfl› savafl›rken yaflayaca¤›n›z en büyük
dezavantaj güç kayna¤›na
yerlefltirilmifl olan vantilatör
ya da do¤rudan ifllemcinin
üzerine yerlefltirilmifl olan
fand›r. Fan, bilgisayar›n iç
k›sm›n›n so¤utulmas›n› sa¤lar. So¤uk hava kasan›n arkas›ndaki fan delikleri taraf›ndan (ama ayn› zamanda
CD-ROM ve disket mekani¤i
taraf›ndan da) emilir ve s›cak hava d›flar› üflenir.
Fan›n yapt›¤› ikinci ifl ise, toz ve sigara duman›n›n emilme ifllemi. Bilgisayar›n›z› tozdan koruman›z çok önemlidir, özellikle de içinde metal bulunan ya da kimyasal elementler bar›nd›ran toz türleri çok daha tehlikelidir.
Size tavsiyemiz fandan düzenli olarak gelen monoton sesi dinlemeniz. E¤er her zamanki monoton
ses d›fl›nda sesler duyarsan›z, bilgisayar›n›z›n so¤utma ifllemiyle ilgili sorunlar yafl›yor olabilirsiniz. Bu fan›n ifllemlerini yerine getirmedi¤inin bir
göstergesi olabilir. E¤er fan›n sesini duymazsan›z,
gerçekten üfleyip üflemedi¤ini anlamaya çal›fl›n.
Daha pahal› ve yeni bilgisayarlarda var olan
"ak›ll›" fanlarda bulunan termal sensör sayesinde,
fan bilgisayar›n ›s›s› yükseldi¤i anda uyar›l›yor ve
otomatik olarak çal›flmaya bafll›yor. Baz› iyi
markalar da e¤er ›s› gere¤inden fazla
yükselirse, kullan›c›y› uyar›yor.
Disket ve CD-ROM mekaniklerini özel temizlik malzemeleri kullanarak temizlemeniz ge-
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
TEMEL B‹LG‹LER
69
<<<
TEMEL B‹LG‹LER
B‹LG‹SAYARINIZA BAKIM YAPMAK
rekir. Bilgisayar parças› satan ma¤azalarda mekanik aletleri temizlemek için kullan›lan temizlik malzemeleri de bulunur. Bilgisayar›n›z›
temizlerken kullanaca¤›n›z malzemeleri bu tür yerlerde bulman›z
mümkündür. Genelde bu tür ürünler
temizleme disketi ve özel temizleme s›v›s›ndan oluflur. Yapman›z gereken tek fley
temizleme disketini disket sürücüye yerlefltirmek ve masaüstündeki Bilgisayar›m ikonuna t›klad›¤›nda ç›kacak olan
disket ikonuna t›klamak olarak
özetlenebilir. E¤er CD-ROM’u teD‹KKAT
mizlemek isterseniz o
zaman da temizleme CD’sini
tak›p bu sefer de yine masaüstünE¤er bilgisayar›n›za farkl› ayg›tlar ba¤lamak istiyorsan›z, o zaman kasan›n arkadeki Bilgisayar›m ikonuna, oradan
s›nda kaç tane ba¤lant› yeri oldu¤una dikda CD-ROM ikonuna t›klaman›z
kat etmeniz gerekir. Örne¤in klavyenizi, fayeterli olacakt›r. Windows disketi
renizi ve yaz›c›n›z› ba¤lant› yerlerine takya da CD’yi okuma s›ras›nda hata
t›ktan sonra, taray›c› ya da dijital kameray›
mesaj› verecektir ama üst üste 3-4
takacak yer bulamayabilirsiniz. Yeni bilgikere "yeniden dene" tufluna basasayar al›rken özellikle USB ba¤lant› noktarak okutabilirsiniz. Daha sonra
lar›n›n bulunmas›na dikkat edin.
"iptal" tufluna basarak temizleme
ifllemini bitirebilirsiniz.
!
<
>
>>>
MON‹TÖR
Monitör sürekli olarak nemli bir bezle silinmeli
ve böylece tozdan mümkün oldu¤unca uzak tutulmal›d›r çünkü monitörün üzerindeki elektrostatik
güç bazen tozu çekebilir. Temizleme ifllemi için
arada bir süpürge de kullanabilirsiniz. Bu ifllemi
yaparken flarjl› süpürge ya da normal elektrikli
süpürge kullanabilirsiniz. E¤er sigara içiyorsan›z,
monitörün ekran k›sm›na da dikkat etmeniz gerekiyor. Monitörleri silmek üzere yap›lm›fl özel kuru
ya da ›slak bezler var ama pencereleri silerken
kullan›lan ve iz b›rakmayan alkollü temizlik maddeleri de bu tür temizlik ifllemleri için son derece
uygundur.
KLAVYE
Baz› kullan›c›lar klavyelerini temizlemek yerine eskisini at›p yeni bir tane
almay› tercih ediyorlar. E¤er klavyenin
tufllar›n›n aras›na giren kirleri ç›karmak istiyorsan›z, o zaman klavyeyi bafl
afla¤› tutun ve kirlerin dökülmesini
sa¤lay›n. Bu ifllemden sonra geriye kalan
kir birikintilerini temizlemek için elektrikli süpürgeyi kullanabilirsiniz. Arada bir tufllar›
da silmenizi tavsiye ederiz. Çünkü tozlanm›fl ve
kirlenmifl tufllar› olan bir klavyeyle çal›flmak pek
de keyifli olmayacakt›r. Klavyeyi su kullanarak
temizlemek isterseniz, o zaman önce nemli bir
bezle silin ve daha sonra da klavyenizi kurumaya
b›rak›n. E¤er klavyenizin üzerine kahve ya da limonata gibi flekerli içecekler dökerseniz, o zaman kasan›n arkas›ndaki yerinden ç›kar›n
ve temiz suyla y›kay›n.
Klavyeyi kullanmad›¤›n›z zamanlarda üzerine
plastik bir örtü örterek
temiz kalmas›n›
sa¤layabilirsiniz.
FARE
Fareyi de temizlemeniz mümkün. Farenin arkas›n› çevirin kapa¤› çevirerek aç›n. Böylelikle farenin içindeki topa ulaflacaks›n›z. ‹flte sorunlar›n
kayna¤› burada; tekerle¤in üzerine yerleflmifl olan
toz. Bu tür kirleri b›çakla kaz›yarak temizlemeniz
gerekir. ‹mlecin çok yavafl hareket etmesinin ve
bu anlamda bilgisayar› kullanan kifliyi zorlamas›n›n as›l sebebi üzerinde biriken kirdir. Fareyi temizlerken içindeki topu ve topun alt yüzeyini de
temizlemeyi unutmay›n.
D‹⁄ER ‹fiLEMLER
Bilgisayar›n plastikten yap›lm›fl olan di¤er
parçalar›n› ›slak bir toz beziyle silerek de temizleyebilirsiniz. Yaz›c›lar ve di¤er çevrebirimi
ürünleri üreticilerinin tavsiye etti¤i flekilde temizlenmelidir.
>>>
70
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
TEMEL B‹LG‹LER
>>>
TEMEL B‹LG‹LER
GRAF‹KLER
GRAF‹KLER
“Grafik” kelimesinden genelde kalem ya da f›rça kullanarak yap›lm›fl resimleri
anlar›z. Ama grafik kelimesi, bilgisayar kelimesiyle yan yana telaffuz edilirse,
ancak bu konuyla ilgili insanlar, size neler olup bitti¤ini anlay›p aç›klayabilir.
Asl›nda bilgisayarda grafik yapt›¤›n›z zaman yaflanan tek fark, çal›fl›rken farkl› araçlar kullan›yor olman›z. Di¤er bir fark da bilgisayar›n resmi,
insandan çok daha farkl› alg›lamas›. Herhangi bir
kalemle bir fleyler çizmek biz insanlar için son derece kolayken, bilgisayar için bunun anlam› yap›lmas› gereken birçok hesapt›r. Bu yüzden de yazma ifllemi gelifltirilirken iki adet birbirinden farkl›
ana yöntem saptanm›flt›r. Bunlardan bir tanesi f
çizgileri (vektörler) kullan›larak gelifltirilen yöntem, di¤eri de birbirine çok yak›n duracak flekilde
yerlefltirilmifl küçük noktalar› kullanan yöntem.
VEKTÖR GRAF‹⁄‹
Vektör grafi¤i asl›nda çocuklar›n toprak zemine
çizdi¤i basit resimlerle benzerlik gösterir. Resim
büyük bir daireden ve onun ortas›ndan geçen bir
çizgiden oluflur. Bunun d›fl›nda bir de grup halinde s›ralanm›fl dikdörtgenler ve eller bulunur.
Program resmi gösterdi¤i s›rada büyük bir h›zla
bir diyagram çizecek ve yavafl yavafl resmin kendisini ortaya ç›karacak. ‹lk baflta matematik
formlar›ndan güzel resimler yaratamayaca¤›n›z›
düflünebilirsiniz ama sonra asl›nda bunun tam aksinin geçerli oldu¤unu göreceksiniz.
Her çizginin rengini ve kal›nl›¤›n› kendiniz ayarlayabilir, boflluklar› birbiriden farkl› renklerle doldurabilir, istedi¤iniz her türlü
çizimi yapabilirsiniz. Vektör
grafik tarz›
çizim programlar›n›n en bilinen ve en popüler olan›
CorelDraw’dur.
BITMAP GRAF‹⁄‹
Duvarlar›na birkaç farkl› renkte fayans döflenmifl olan büyükçe bir banyo hayal edin. E¤er döfleme iflini yapm›fl olan usta biraz becerikliyse ve
elinde en az 16 farkl›
renge sahip fayans varsa, tafllar› bilgisayar
gibi yerlefltirebilir.
Fayanslar ne kadar
küçükse ortaya ç›kacak olan resim
de o kadar güzel olacakt›r.
Bu tür grafi¤e
"bitmap" ad› verilir
çünkü "bit" bir bilgi birimidir. Bir
bilgi birimi olarak da fayans›n hangi renk olaca¤›n› belirler. Asl›nda her bit’i satranç tahtas›n›n bir karesi olarak
nitelendirmemiz de mümkün. Bilgisayar renkleri bu flekilde alg›lar
ve her bir kareye farkl› renk verir.
*<
PIKSEL
Bitmap grafi¤indeki en küçük
noktaya piksel denir. E¤er pikseller çok küçükse, göz taraf›ndan
‹PUCU >
E¤er bilgisayar›n›zda yaln›zca resimlerle
çal›fl›yorsan›z o zaman 72 ‘dpi’a kadar
çözünürlük sizin için yeterliolacakt›r.
Çünkü standart monitörler daha yüksek
çözünürlü¤ü desteklemez.
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
>>>
●
TEMEL B‹LG‹LER
71
<<<
GRAF‹KLER
ay›rt edilemezler ve renkli görüntünün içinde ak›p
giderler. Çoklu zum yaparsan›z, resme dahil olan
ba¤›ms›z noktalar› da görebilirsiniz. Bir resimde
bu noktalardan yüz binlercesi bulunur. Her nokta
ayr› ayr› tarif edildi¤i için bilgisayar da sürekli
hesaplamalar yapmak zorunda kal›r. Ayr›ca çok
da fazla bilgiyle yüklenmifl olur. Bu sebepten dolay› bilgi yükünü hafifletmek için farkl› yöntemler
gelifltirilmifl durumda. S›k›flt›rma bunlardan bir tanesi. Örne¤in temelde birçok nokta ve ayn› renkte alan bulunabilir. Bu nokta ve alanlar çok daha kolay aç›klanabilir ve böylelikle bol miktarda yer tasarrufu sa¤lanabilir.
RENKLER
Bilgisayar için renklerin isimleri
o kadar da önemli de¤ildir, çünkü
renklere verilen adlar matematiksel
olarak do¤ru tan›mlanmam›flt›r. Bu
yüzden de belirli renkleri do¤ru flekilde tan›mlamak için
gelifltirilmifl
‹PUCU
yöntemler
mevcut duYap›lan baz› araflt›rmalara göre,
rumda. Bu da
insan gözü 16 milyondan fazla renmonitörün kaç adet
gi alg›layam›yor. Bir flekilde alg›larengi gösterebildi¤inan renk say›s›n› art›rmaya çal›flne ba¤l›. Daha eski
mak pek de olumlu sonuçlar
bilgisayarlar en fazla 256
vermiyor.
(baz›lar› ise 16) adet renk
*<
>
>>>
72
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
TEMEL B‹LG‹LER
gösterebilirken, yeni bilgisayarlar ise, 65 bin adetten
16 milyon adede kadar
rengi gösterebiliyor.
16 milyon adet renk
"gerçek renk" olarak
adland›r›l›yor. Zamanla
s›radan olarak nitelendirilebilecek
grafikler için bile gerçek renk standart haline gelecek.
Gösterilebilir renklerin say›s› öncelikli olarak
renk skalas›na, daha sonra da resmin çözünürlü¤üne ve dosyan›n büyüklü¤üne göre de¤iflmektedir. E¤er resimler kaliteliyse o zaman diskete s›¤malar› biraz zor olacakt›r. Bir de e¤er tüm bir foto¤raf albümünü kaydetmeye kalkarsan›z CDROM’un kapasitesi yeterli olmayacakt›r. Bu yüzden de taranan ya da bilgisayarda yap›lan resimler .TIFF, .JPEG gibi farkl› formatlarda kaydedilirler. Böylelikle veriyi s›k›flt›rmak ve daha az yer
kaplamas›n› sa¤lamak mümkün olur. Bitmap grafik programlar›n›n en iyisi ise Adobe Photoshop.
Ama Windows ile birlikte gelen Paint Shop Pro
da ayn› ifli yapacakt›r.
>>>
TEMEL B‹LG‹LER
>>>
OYUN ARAÇLARI
TEMEL B‹LG‹LER
OYUN ARAÇLARI
Günlük hayatta bilgisayar›n›z› klavyye ve fare yard›m›yla kullan›rs›n›z. Bu araçlar
kategorisindeki joystick ve joypad’lerden k›saca söz edece¤iz.
Bu araçlar› günlük hayatta PC’niz ile ifllerinizi
yaparken de¤il, oyun oynarken kullan›rs›n›z. Asl›nda bahsedece¤imiz her iki araç da oyun oynarken kullan›lmas›na ra¤men, aralar›ndaki baz›
farklardan dolay› burada her ikisinden de ayr› ayr› bahsedece¤iz.
E¤er bilgisayar oyunlar›yla ilgili de¤ilseniz, bu
sayfalarda bulaca¤›n›z yaz›lar sizi pek de ilgilendirmiyor demektir. Ama e¤er bilgisayarda e¤lence
konusuyla k›sa bir zamand›r ilgileniyorsan›z,
o zaman bu sayfalarda size gerekebilecek ö¤üt ve
bilgileri bulabilirsiniz.
JOYPAD
Bilgisayar oyunlar› (di¤er birçok yaz›l›m gibi)
klavye kullan›larak kontrol ediliyor. Ama herhangi bir ifl yaparken klavyeyi kulland›¤›n›zda parmaklar›n›z›n pozisyonu oyun oynarkenki pozisyondan çok daha farkl›d›r. Bunun sebebi de oyun oynarken daha çok yukar›, afla¤› ve
sa¤-sol tufllar›n› kullanmaya
ihtiyaç duyuyor olman›z. Bu
tufllar d›fl›nda bir de klavyenin rakamlar taraf›nda
bulunan 4, 6, 2 ve 8 tufllar›n› da oyunu kontrol
etmek için kullanacaks›n›z.
Bu tufllar asl›nda birçok oyun için pek de
yeterli olmayacakt›r. Oyunun as›l kahraman› d›fl›ndaki yard›mc› karakterleri de Ctrl, Alt, Shift,
Enter, boflluk tufllar› ile Insert, Delete, Home,
End, Page Up ve Page Down tufllar› ile kontrol
edebilirsiniz. Ellerinizi klavyenin üzerine yerlefltirirken son derece dikkatli olun ve sayd›¤›m›z tüm
bu tufllar› kontrol edebilece¤inizden emin olmaya
çal›fl›n. Hemen fark edece¤iniz üzere asl›nda bu
elleriniz için pek de rahat bir pozisyon de¤il. Parmaklar›n›z birbirinden oldukça ayr› olarak durdu¤u için, ellerinizin üzerine epey stres yüklenecektir. Stres ve arada bir yaflanan spazmlar d›fl›nda,
bu durum çok ender de olsa daha ciddi sorunlara
yol açabilir. Bir de oyuna konsantre olmak istedi-
¤iniz için tufllar› çok rahat bir biçimde kullanabiliyor olman›z gerekmekte.
Yaflayaca¤›n›z son dezavantaj ise baz› tufllar›n di¤erlerinden daha çok eskimesi olabilir. Duydu¤umuza göre, bir flirkette
sürekli ayn› oyunun oynanmas› sonucu Ctrl
tuflu art›k kullan›lamaz
hale gelmifl olan sekiz
adet klavye yenileriyle yer
de¤ifltirmifl ve ard›ndan flirket çal›flanlar›n› denetlerken çok daha
s›k› kurallar konulmufl.
Bu tür bir sorunu önlemek için yapman›z gereken tek fley, oyun oynarken bir joypad kullanmak
olacakt›r.
JOYPAD NED‹R, NE ‹fiE YARAR?
Basit bir flekilde tan›mlamak gerekirse, joypad
oyun oynamak için kullan›lan küçük bir klavyedir.
Bu oyun arac›n› baflka bir amaç için kullanamazs›n›z.
Her joypad’de oyundaki hareketleri kontrol etmenize yarayacak bir bölüm bulunur. Bu k›s›mda
ya art› oluflturacak flekilde yerlefltirilmifl dört adet
dü¤me ya da dört farkl› yöne de hareket ettirilebilecek bir kontrol mekanizmas› bulunur. Daha
modern joypad’lerde bu mekanizma yerine daha
yumuflak hatl› konkav bir dü¤me bulunur.
Di¤er bir parça ise atefl dü¤meleridir. Eski model joypad’lerde 2 ya da 4 adet atefl dü¤mesi bulunurken, yenilerde 6 ya da 8, bazen de daha fazla atefl dü¤mesi bulunur. Ayn› fley oyun mekanizmas› için de geçerlidir. Ne kadar fazla dü¤me
olursa o kadar iyi olur. E¤er sadece
dört dü¤me varsa, o zaman baz›
fonksiyonlar› kontrol edebilmek için
klavyeyi de kullanmak zorunda kalacaks›n›z demektir. Bu da tüm
fonksiyonlar› kontrol etmek için
klavyeyi kullanmaktan çok daha kötü bir durum.
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
TEMEL B‹LG‹LER
73
<<<
<
<
<
Ergonomik olarak
tasarlanm›fl joypad
<
<
<
Ergonomik olmayan
joypad
OYUN ARAÇLARI
Belki bunu duymak size tuhaf gelecektir ama
joypad’lerin karakteristik özelli¤i flekilleridir. Daha önceleri joypad üreten flirketler
flekil konusuna pek de önem vermezlerdi ama günümüzde joypad üretenler flekil ve tasar›m konusuna çok
önem veriyorlar. Onlar için önemli
olan ürettikleri joypad’in rahatl›kla
kavranabilmesi ve kullan›m esnas›nda
da herhangi bir zorluk ç›karmamas›. Bir joypad’in ergonomik olup olmad›¤›n› elinizle kavrad›¤›n›z anda anlaman›z mümkün. Önemli olan da
elinizde kolayl›kla tutabilmeniz ve tüm tufllara
ulaflabilmeniz.
Özellikle aksiyon oyunlar› için bir joypad’de aranan özellikler turbo-atefl ve
otomatik atefl özellikleridir. Turbo atefle
bast›¤›n›z zaman sanki sürekli ve üst üste atefl etmiflsiniz gibi aral›ks›z atefl edilir.
Otomatik atefl de benzer flekilde çal›fl›r, ama bu
sefer dü¤meye basma zahmetine bile katlanman›za gerek olmaz çünkü joypad otomatik olarak
kendi kendine atefl eder. Bu ifllemi de
sürekli ve düzenli olarak yapar.
Modern araçlar farkl› tiplerde makrolar yarat›lmas›na olanak sa¤lar. Örne¤in bir dü¤meye basarak daha önceden tan›mlanm›fl anahtarlar atayabilirsiniz. Bu, örne¤in kung-fu gibi
dövüfl oyunlar› için son derece kullan›fll› olabilir çünkü bu tür oyunlarda
dü¤me kombinasyonlar› özel kavrama flekilleri
bafllatmak için kullan›l›r.
‹K‹ VE DAHA FAZLA KULLANICI
‹Ç‹N OYUNLAR
Tek kifli için joypad’in ne tür faydalar sa¤lad›¤›n› anlatt›k. Ama yaln›z bafl›n›za de¤il de ekip olarak oynayabilece¤iniz oyunlar da vard›r. E¤er bir
arkadafl›n›zla rakip olup hokey ya da futbol oynarsan›z kesinlikle yapay zekaya karfl› oynad›¤›n›zdan çok daha fazla zevk alacaks›n›z.
INFO
E¤er arkadafl›n›z ve siz ayr›
bilgisayarlara sahipseniz ve
LAN ya da modem ba¤lant›JOYPAD BA⁄LANTISINI YAPMAK
s›yla bu iki makine birbirine
Joypad’ler oyun ba¤lant› noktas›na
ba¤l›ysa, o zaman her fley
tak›l›r. Bu ya ayr› olarak
yolunda demektir. Ama iki
bulunur ya da ses adaptörkifli bir makineyi paylafl›yorlerinin üzerinde gelir.
san›z o zaman sorun yaflaman›z olas›, çünkü do¤al ola-
I
<
>
>>>
74
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
TEMEL B‹LG‹LER
rak tek bir klavyeyi paylaflmak biraz zor olacak.
Böyle bir durum söz konusu ise, o zaman joypad
do¤ru çözüm olacakt›r. Birinci oyuncu klavye kullanarak oyunu kontrol ederken, di¤er oyuncu da
joypad’i kullanacak. Bu durumda yapman›z gereken tek fley birbirinize karfl› m› yoksa yapay zekaya karfl› m› oynayaca¤›n›zla ilgili bir seçim yapmak.
Bunun d›fl›nda daha karmafl›k durumlar da olabilir. Bir bilgisayar› birden fazla kiflinin kullanmas› gerekebilir. Böyle bir durumda ayn› anda
birden çok joypad ba¤lant›s› yapman›z› sa¤layacak özel ayg›tlardan edinmeniz gerekecektir. Asl›nda bu pahal› bir çözüm ama ayn› zamanda çok
da keyifli.
Kendi üzerine baflka joypad ba¤lant›s›n› da destekleyen bir joypad bile var; Microsoft Sidewinder Pro. Bu flekilde dört tane joypad’i ayn› anda
birbirine ba¤layabilirsiniz. Bu da akl›n›za bile gelemeyecek kadar çok çeflitli e¤lence demek.
En ucuz joypad’ler 5 dolar civar›ndayken, ortalama bir joypad isterseniz 20 dolar ödeyerek bir
tane edinebilirsiniz. En iyisini
isterim derseniz ödemeniz gereken fiyat 40 dolara kadar
ç›kacakt›r. Joypad sat›n al›rken, özellikle flekil itibariyle
ergonomik olanlar› tercih etmenizi tavsiye ederiz. Bu tür
joypad’leri çok daha rahat
kullanacaks›n›z.
Baflka bir önemli nokta da kuflkusuz joypad üzerindeki dü¤me say›s›. Dört adet dü¤me az olabilir,
alt› ise ortalama say›labilir. Sekiz ya da daha fazlas› ise ideal say›d›r.
E¤er vaktinizin ço¤unu oyun oynayarak geçirmeyi düflünüyorsan›z, o zaman bir joypad alman›zda fayda var demektir. Bir de e¤er çocu¤unuz
varsa ve o da oyun oynamaktan keyif al›yorsa, yine bir joypad’e ihtiyac›n›z var demektir. Böylelikle çocu¤unuz joypad’i kullanarak oyun oynarken,
siz de kendi ihtiyaçlar›n›z do¤rultusunda klavyeyi
kullanabilirisiniz.
Klavyenin aksine joypad, masan›n üzerine yerlefltirerek kullan›lmaz, elde tutulur. Sol elin baflparma¤› yönü (sol, sa¤, yukar›, afla¤›) kontrol etmek için kullan›l›rken, sa¤ elin baflparma¤› joypad’in üst k›sm›nda yer alan dü¤meleri kontrol
etmek için kullan›l›r. Daha modern joypad’lerde
ise sol ve sa¤ iflaret parma¤› için de dü¤meler
bulunur.
>>>
TEMEL B‹LG‹LER
>>>
WINDOWS B‹LEfiENLER‹
WINDOWS
WINDOWS B‹LEfiENLER‹
Windows 95 bir iflletim sistemidir ama bu tan›m›n yeterli oldu¤unu pek de söyleyemeyiz. Asl›nda, "Windows, PC ile çal›flmak için gerekli olan temeldir," demek daha
do¤rudur. Bu temelin üzerine eklentiler yaparak kullan›m alan›n› gelifltirebilirsiniz.
Bu tam olarak ne anlama gelir? Windows’u ifllevlerini yerine getiren temel bir yaz›l›m (örne¤in
aksesuarlar› olmayan bir araba) olarak düflünün.
Yine de daha rahat bir biçimde kullanabilmek
için birtak›m aksesuarlara da ihtiyaç
vard›r. Bu yüzden
de nas›l araban›za
baz› aksesuarlar
al›p (klima, oto
radyosu) gezilerinizi daha rahat ve keyifli hale getiriyorsan›z, Windows’a
yapaca¤›n›z baz›
eklentilerle de çok
daha iyi ve h›zl› çal›flabilirsiniz (örne-
¤in bir CD çal›c› ya da Karakter Efllem).
Windows’un tüm bunlar›n d›fl›nda da bileflenleri mevcut durumda. Bunlar›n hepsi yüklü
olarak gelmedi¤i için, sabit
disklerde epey bir boflluk kal›r.
Böyle yap›lmas›n›n sebebi de
çok fazla eklenti kullanmayan
ve bunlar›n varl›¤›ndan rahats›z
olan insanlar›n olmas›d›r.
fiimdi de baflka yaz›l›mlar›n Windows’a nas›l
eklenece¤ini görelim.
Önce Bafllat menüsünden Ayarlar k›sm›na, oradan da Denetim Masas› bölümüne gidin. Oradan
da Program Ekle/Kald›r’›n üzerine çift t›klay›n.
Karfl›n›za ç›kan pencereden Windows Kur kart›n›
seçin.
Windows bileflenleri burada
liste halinde bulunmaktad›r.
Windows Kur penceresinde
tüm ö¤eleri gösterecek kadar
yer maalesef bulunmaz. Ö¤e
listesini taramak ve içlerinden
seçim yapmak için pencerenin
sa¤ taraf›nda bulunan kayd›rma çubu¤unu kullanabilirsiniz.
Windows Kur kart›nda farkl›
ö¤eler alt›nda gördükleriniz
asl›nda bileflen gruplar›d›r. Baz› gruplar tek bir
bileflene sahipken (disk araçlar›), baz› gruplar da
daha fazla bileflen (aksesuarlar) bulundurabilir.
Daha fazla bilgi almak için -örne¤in orada kaç
adet bileflen bulundu¤u ya da seçildi¤i gibi- Ayr›nt›lar tufluna basman›z yeterli olacakt›r. Ayn›
yerden sabit diskin toplam kapasitesini ve yüklenecek program için gerekli olan alan› da görebilirsiniz.
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
WINDOWS
39
<<<
WINDOWS
WINDOWS B‹LEfiENLER‹
Yüklenecek bileflenleri seçmek için de önce seçti¤iniz bileflenin üzerine t›klaman›z, ondan sonra
da Ayr›nt›lar tufluna basman›z gerekmektedir. Seçiminiz seçenek kutusunda yan›nda bir onay iflaretiyle do¤rulan›r.
>>>
WINDOWS B‹LEfiENLER‹ NELERD‹R
Yedekleme, Sistem Araçlar› bölümünde bulunur. Bu yaz›l›m› kullanarak sabit diskinizdeki bilgilerin bir yede¤ini disketlere ya da manyetik teyplere yük
leyerek alabilirsiniz.
>
> ‹letiflim menüsü, PC’nizin iletiflimi için gerekli olan bileflenleri içerir. Do¤rudan
Kablo Ba¤lant›s› seçene¤i sizin için kullan›fll› bir seçenek olacakt›r.
>
>
Microsoft Exchange e-mail’i destekler ve Internet ba¤lant›s› için kullan›labilir.
Çoklu Ortam menüsündeki bileflenleri aç›klamaya gerek yok. Video s›k›flt›rma, ses
s›k›flt›rmas›, ses denetimi ve CD Okuyucusu bileflenlerini yüklemenizi
tavsiye ederiz.
> En fazla bileflen Donat›lar bölümünde bulunur ve e¤er üzerine herhangi bir eklenti
yap›lmad›ysa 19 adet bileflen var demektir. Ama baz› PC ya da tafl›
nabilir bilgisayarlarda bu say› daha fazla olabilir. Size tavsiyemiz tüm seçenekleri
denemeniz. Donat›lar bölümünde bir taraftan k⤛t oyunlar› gibi
programlar›, bir taraftan da daima iflinize yarayacak, Hesap Makinesi, Karakter Efllem, Belge fiablonlar›, WordPad kelime ifllemcisi gibi pratik prog
ramlar› bulabilirsiniz. Son olarak da lütfen Online User’s Guide’› yüklemeyi unutmay›n. Bu program sabit diskinizde yaklafl›k 10 MB’lik bir alan kapla
yacakt›r ama her zaman elinizin alt›nda bulunacak on-line bir yard›m kayna¤›na sahip
olacaks›n›z.
> Microsoft A¤lar›. Bu bilefleni ve eklenti bir a¤ adaptörünü kulland›¤›n›z takdirde,
Windows 95 basit bir bilgisayar a¤› kurman›za olanak sa¤layacakt›r.
> Eriflilebilirlik Seçenekleri’ni kullanarak klavyenin ve farenin çal›flma biçimlerinde
de¤ifliklikler yapmak mümkün. Ayn› flekilde ses özelliklerinde de de¤i
fliklik yap›labilir. Bu, özellikle görme ya da iflitme sorunu yaflayan kifliler için büyük
bir kolayl›kt›r.
>
40
Çoklu Dil Deste¤i dil destekli dört bileflenden oluflur.
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
WINDOWS
>>>
KARAKTER EfiLEM
WINDOWS
KARAKTER EfiLEM
Standart bir klavyede alt ve üst karakterler, rakamlar ve birçok farkl› karakter
bulunur. Örne¤in Türkçe klavyelerde sadece bizim dilimizde kullan›lan karakterler
mevcut durumdad›r. Bunun yeterli olmad›¤›n› m› düflünüyorsunuz?
Peki Karakter Efllem’i kullanmak için ne yapmak gerekiyor? Windows 95’in içinde Bafllat menüsünden Programlar’a, oradan da Donat›lar’a
giderseniz bu k›sm›n alt›nda Karakter Efllem’i bulabilirsiniz. Windows 98’de ise program baflka bir
yerde. Daha önce yapt›¤›n›z gibi Program Ekle/Kald›r bölümüne gidin. Oradan Windows Kur
kart›na t›klay›n. Sistem Araçlar› k›sm›nda Karakter Efllem’i bulabilirsiniz.
Karakter Efllem penceresini açt›¤›n›z zaman, bir
fontun (ayn› tür harf ölçülerinin oluflturdu¤u
grup) tüm karakterlerini görebilirsiniz. Her bir
font için farkl› semboller de mevcut durumda. Bu
yüzden de e¤er belirli bir fontu ar›yorsan›z o zaman birçok fontu taray›p aralar›ndan bulmak zo♥ ♦♠ _ ≈  ∃ ⇐   = 
runda kalabilirsiniz. Afla¤›ya do¤ru indirilebilen
tablodan istedi¤iniz fontu seçebilirsiniz.
E¤er yaz›n›za baz› matematiksel ifadeler de ekOfis ortam›nda
lemeniz gerekiyorsa, o zaman afla¤›daki karakterkullanabilece¤iniz
ler iflinize yarayacak demektir:
semboller hemen
αβχΦΘΩ∑ ⊆⇒⇔∫∑∏∠∑
hemen her fontta
bulunabilir. Teknik
Karakter Efllem’de e¤lence için yapt›¤›n›z çal›fltan›mlamalar ve
malarda kullan›lacak semboller de mevcut dumatematik için en
rumda.:
fazla Symbol sembollerini kullana♣♦♥♠ΜΝΦΙϑΚΛ ⊥_αε
bilirken, örne¤in
evde kullanmak isteyece¤iniz komik görünümlü ve e¤lenceli
sembolleri Wingdings
format›nda bulabilirsiniz.
Font çeflitleri ikiye
ayr›l›r; düz fontlar ve
resimli fontlar. En çok
kullan›lan ve en popüSeçti¤iniz sembolün üstüne t›klad›¤›n›z zaman, bir ad›m öne
ler olan fontlar Arial
gelecektir.
E¤er böyle bir düflünceniz varsa, o zaman ilginç
bir programdan yard›m alabilirsiniz. Klavyede bulunmayan karakterleri ekranda görmek isterseniz,
o zaman Windows’un önerdi¤i program olan Karakter Efllem’i kullanabilirsiniz.
Karakter Efllem’in içinde, korsanlardan birinin
define haritas›n› ya da çok eski ve sihirli karakterleri bulamayaca¤›n›z kesin ama, bu program›
kullanarak metne örne¤ine az rastlan›r enteresan
karakterler ekleyebilirsiniz. Program bir define
haritas› olmad›¤›na göre, sonunda çuvalla para
olmad›¤› belli ama baz› insanlar için buradaki
farkl› karakterler küçük bir hazine de¤erinde olabilir.
<<< Bafllat
<
<
<
menüsünden
karakter bulmaya
giden yol.
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
PROJELER
41
<<<
WINDOWS
KARAKTER EfiLEM
ve Times New Roman’d›r. E¤er haz›rlam›fl
oldu¤unuz dokümanlar› kiflilere elektronik
D‹KKAT
ortamda sunmay› planl›yorsan›z, o
zaman bu iki fonttan birini kullanman›z son derece mant›kl› olacakYaz› yazarken kullan›lan uygulamalar›n
en basiti olan Notepad’de sadece bir font
t›r. Bunun sebebi de standart Winkullan›labilir ve bu font de¤ifltirilemez. Bu
dows yüklenmifl olan herkeste bu
da demektir ki, Notepad ile çal›fl›rken Kafontun bulunmas›d›r, yani herhangi
rakter Efllem’in size sundu¤u avantajlardan
bir kiflide bu fontlar›n bulunmafaydalanamayacaks›n›z.
mas› olas›l›¤› yok denebilir.
!
<
>
>>>
RES‹ML‹ FONTLAR
Baz› fontlar alfanümerik karakterlerden oluflmazlar, sadece resimlerden meydana gelmifllerdir. En
E¤er Donat›lar bölümünde Karakter Eflpopüler resimli font Winglem’i bulam›yorsan›z, bunun sebebi Windings’dir. Ama ayn› zaman da modows’u kurarken program› kullan›l›r hale
notip türler de sizin için epey faygetirmemifl olman›zd›r. Bu durumda progdal› olacakt›r. Bu türlerde birçok
ram› kendiniz yüklemelisiniz. Bunu nas›l
y›ld›z, asteriks ve ok türü bulunur.
yapaca¤›n›z› bilmiyorsan›z ilerleyen sayfaSize tavsiyemiz tüm fontlar› gayet
larda gerekli bilgileri bulacaks›n›z.
detayl› bir biçimde incelemeniz.
Kullanaca¤›n›z fontu seçerken önce
farenin imlecini seçti¤iniz fontun üzerine getirin
ve ard›ndan farenin sol tufluyla t›klay›n. Böylelikle karakter büyüyecektir. Farenin sol tufluna bas›l›
tuttu¤unuz sürece karakter büyümeye devam edecektir. Bu gayet iyi bir özellik çünkü karakter büyüdükçe çok daha iyi göreceksiniz ve böylelikle istedi¤iniz karakter olup olmad›¤›n› çok daha rahat
anlayacaks›n›z. Tufla basmaktan vazgeçti¤iniz zaman da karakter seçili olarak kalacakt›r. Seç tufluna t›klad›¤›n›z zaman da seçilmifl karakter kopyalanacak karakterler alan›na tafl›nacakt›r. Bu
flekilde baflka karakterler de seçebilirsiniz. Bütün
karakterler birer birer kopyalanacak karakterler
Seçti¤iniz karakter- k›sm›na tafl›nacakt›r.
Sembol ve karakter seçme ifllemi bittikten sonleri her metin ifllemcisine
*
< ‹PUCU >
<
<
<
>>>
yap›flt›ramazs›n›z.
ra, Kopyala tufluna bas›n. Windows bundan sonra
seçtiklerinizi Pano’ya tafl›yacakt›r.
Yapman›z gereken tek fley, seçti¤iniz sembollerin
yerlefltirilmesini istedi¤iniz belgeyi açmak olacakt›r (genelde kelime ifllemcilerinden bir tanesi). Bu
ifllemin ard›ndan da karakterlerin kopyalanmas›n›
istedi¤iniz yere farenin sol tufluyla t›klay›n. Farenin sa¤ tufluna basarak menüyü aç›n ve oradan da
Yap›flt›r komutunu seçin.
Kopyalad›¤›n›z karakterleri Ctrl+v tuflu kombinasyonunu kullanarak da yap›flt›rabilirsiniz. Birçok programda (en s›k kullan›lan kelime ifllemcileri gibi) Yap›flt›r komutunu Düzen kart›n›n alt›nda bulabilirsiniz.
Ya pound iflaretini, yenin sembolünü ya da kesir
gibi daha matematiksel bir sembol kullanman›z
gerekirse ne yapacaks›n›z? Windows Yunan ya da
Rus alfabesindeki bir harfi bulabilecek mi? Windows’un sizin için birçok fley yapaca¤›n› biliyorsunuz ama bu durum ile bafla ç›kabilecek misiniz?
KARAKTER (NOKTA) BOYUTU
Kullan›lan herhangi bir karakterin boyutu fareyle karakteri seçerek ve nokta büyüklü¤ünü belirleyerek tespit edilebilir.
Font kelimesi ayn› tip ve harf büyüklü¤ündeki
karakterler bütününü gösterir. Bunlar sadece harf
ya da rakam gibi alfanümerik karakterler de¤ildir. Noktalama iflaretleri, matematiksel iflaretler
ve hatta bazen resimler de font grubuna girebilir.
KLAVYEY‹ KULLANARAK ÖZEL
KARAKTERLER G‹RMEK
Karakter Efllem size ayn› zamanda bu program›
kullanmay›p sadece klavye yard›m›yla karakter
girmenin yöntemlerini de anlatacakt›r. E¤er Karakter Efllem’den bir karakter seçerseniz, uygulama penceresinin sa¤ alt köflesinde yard›m kutusu
ç›kacakt›r. Genellikle klavyede basman›z gereken
tufllar Alt ile rakamlardan birinin kombinasyonu
olacakt›r. Bu demektir ki Alt tufluna bas›l› tutacaks›n›z ve klavyenin rakamlar bölümünden rakam kodunu gireceksiniz. Alt tuflunu b›rakt›¤›n›z
zaman imlecin oldu¤u yerde seçti¤iniz karakteri
göreceksiniz. Ama dikkatli olun! Önce karakterini
buldu¤unuz fontu seçmeniz gerekir. Fonta ba¤l›
olarak ayn› kodlar farkl› karakterlerin karfl›l›¤›
olabilir. Biraz tehlikeli gibi görünse de, pek kullan›lmayan karakterleri kullanmay› tercih ediyorsan›z, tufl kombinasyonlar›n› hat›rlamak yararl›
olabilir.
>>>
42
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
PROJELER
>>>
V‹DEO KASET KAPA⁄I YAPMAK
PROJELER
V‹DEO KASET
KAPA⁄I YAPMAK
fiimdi size Word program›n›n yard›m›yla diyagramlar› nas›l boyayaca¤›n›z›
anlataca¤›z. Anlataca¤›m›z örnekte bas›labilir bir etiketi nas›l yaratabilece¤inizi
ve bir teyp ya da video kasetin üzerine nas›l yap›flt›raca¤›n›z› tarif edece¤iz.
1. ADIM: BOYA PANOSU
Word’de geometrik bölümleri boyamak için özel
bir araç panosu bulunur. Bu araç panosu genellikle görünmez. E¤er kullanmak isterseniz de ona
gitmeniz gerekir. Bunun için Araçlar bölümünden
Özellefltir k›sm›na gidin. Araç Çubuklar› pano-
sunda eriflilebilir panolar›n bir listesini bulacaks›n›z. Buradan Çizim bölümünü seçin, e¤er bu bölümün üzerine fare ile bir kere t›klarsan›z, çizim
panosu Word doküman›n›z›n alt k›sm›nda belirecektir. Daha sonra da Kapat tufluna basarak çizim
bölümünün alt k›s›mda kalmas›n› onaylay›n.
2. ADIM: KILAVUZUN
AKT‹F HALE GET‹R‹LMES‹
Geometrik flekiller yarat›rken, boyutlar›n› do¤ru
ayarlamay› istersiniz. Bunun için de K›lavuz’u
kullanabilirsiniz. K›lavuz kareli ka¤›t gibidir. Çiz-
di¤iniz her fley do¤ru flekilde çizelge
haline getirilecektir. K›lavuz’u Word
doküman›n›z›n alt k›sm›nda bulunan
Çiz bölümünde bulabilirsiniz. Buradan
K›lavuz k›sm›na girdi¤inizde Çizim K›lavuz Çizgileri penceresi karfl›n›za ç›kacak. Buradan do¤ru k›lavuz birimlerini seçebilirsiniz.
3. ADIM: MET‹N KUTUSU’NUN SEÇ‹LMES‹
Burada yapmak istedi¤imiz fley
kaset için etiket yaratmak. ‹çinde
sadece metnin bulundu¤u basit bir
k›lavuz bunun için yeterli olacakt›r.
Metin Kutusu alta eklenen Çizim
panosunda yer al›r. Kutunun üstüne
bir kere t›klay›n ve ard›ndan da fareyle Word doküman›n›z›n üzerine
b›rak›n, Metin Kutusu yarat›lm›fl
olacakt›r. E¤er Metin Kutusu’nu
serbest b›rak›rs›n›z, var olan ilk K›lavuz noktas›na kendi kendini tafl›yacakt›r. Kutu her zaman K›lavuz’un kenar çizgilerine uyum göstermek durumundad›r. Kutunun hareketleri sizin
K›lavuz’u nereye yerlefltirdi¤inizle
orant›l› olarak de¤iflecektir.
4. ADIM: MET‹N KUTUSU’NUN
‹Ç‹NE METN‹ YERLEfiT‹RMEK
Her metin kutusu ayr› bir dokümanm›fl gibi hareket eder. ‹çine
yaz› yazabilir, sa¤a ya da sola
do¤ru tafl›yabilir ya da içine baflka
metinleri de yerlefltirebilirsiniz.
*<
‹PUCU >
KILAVUZ’UN BOYUTLARI
Bu örnekte yatay ve dikey aral›klar›
1 cm’de tutup, resmin bafllang›c›n› da
0 cm’ye yerlefltirmenizi tavsiye ederiz.
>>>
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
PROJELER
39
<<<
PROJELER
V‹DEO KASET KAPA⁄I YAPMAK
Baflka kutular yaratmak için önce altta bulunan
Metin Kutusu’na t›klaman›z ve daha sonra da farenin sol tufluyla Word doküman›n›z›n içine t›klaman›z yeterli olacakt›r.
7. ADIM: ET‹KET‹N YARATILMASI
Paint arac›n› kullanarak ayr› bir dikdörtgen etiket yaratman›z mümkündür. Bir sayfada birden
çok etiket yaratabilir, bu halde ç›kt›s›n› alabilir ve
daha sonra da keserek birbirinden ay›rabilirsiniz.
E¤er birden fazla etiket yerlefltirirseniz, dikkatli
olun. K⤛d› verimli kullanmak için arada kalacak boflluklar› iyi hesaplaman›z gerekir.
>>>
E¤er kutuyla beraber hareket ettirmek istiyorsan›z, o zaman fareyi kutunun herhangi bir kenar›na götürün (imlecin flekli de¤iflecek ve dört yönü
olan bir oka dönüflecektir), farenin sol tufluna bas›n ve sürükleyin. E¤er kutuyu biraz daha büyütmek isterseniz, o zaman ayn› ifllemi tekrar edin.
5. ADIM: MET‹N KUTUSU’NU AYARLAMAK
Araçlar panosunda baflka ikonlar da yer al›r.
Buradaki baz› sembolleri Paint program›ndan da tan›yor olabilirsiniz. Bunlar›n fonksiyonlar› da ayn›d›r; arkaplan›n rengini,
metnin rengini buradan de¤ifltirebilirsiniz.
Denemekten korkmay›n, elde edece¤iniz
görsel de¤iflimler hoflunuza gidebilir.
6. ADIM: BAfiKA KUTULARIN
YARATILMASI
Kutu ayr› bir doküman gibi davran›r ama
masaüstünde bu durum biraz daha farkl›d›r.
Onun için "küçük kardefller" yaratabilirsiniz.
40
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
PROJELER
*<
‹PUCU >
K›lavuz ile oluflturdu¤unuz bir kutunun
boyutlar›n› do¤ru flekilde ayarlayabilirsiniz.
E¤er tavsiyemize uyar ve K›lavuz’un boyutunu 1 cm’ye ayarlarsan›z, boyutta sürekli
de¤ifliklik yapman›za gerek kalmaz.
>>>
>>>
NET ÜZER‹NDE M‹ZAH
INTERNET
NET ÜZER‹NDE M‹ZAH
Internet üzerinde parodi, flaka ve genel anlamda mizahla
ilgili içerik bulabilece¤iniz birçok adres bulabilirsiniz. Belki
de bu sayfalar›n pek kar›fl›k olmad›¤›n› bile söyleyebiliriz...
Evde bal›k m› besliyorsunuz? O zaman
http://www.amused.com/fish3/ adresini
ziyaret etmelisiniz. Bal›¤›n›zla yapabilece¤iniz herfleyi burada bulacaks›n›z. Önce Bafllat tufluna bas›n ve akvaryuma
elektrik kablolar›n›n düflmesi durumunda
bal›klar›n donma ya da kaynama an›nda
¤imiz adres http://www.jokejukebox.com/
olacakt›r. Burada farkl› kategorilerde
birçok flaka ve f›kra bulunuyor.
Ama en iyisi en iyi 10 flaka listesi. Bu
flakalar› sadece okumak yerine, e-mail
kullanarak arkadafllar›n›za da yollayabilirsiniz.
ünlü bir modelin birkaç y›l içinde yafllan›p ne hale gelece¤ini merak ediyorsan›z
bu konuyla ilgili ba¤lant›lar›n (link) üstüne t›klaman›z yeterli olacakt›r. Bu sayfan›n bir özelli¤i de düzenli olarak yenileniyor olmas›.
fiimdi de bir önceki sayfada bulunan
nas›l görünece¤ini izleyin.
Di¤er bir adres ise http://www.boneland.com/. Burada birçok komik hikaye
ve gayet e¤lenceli bulaca¤›n›z küçük
oyunlar mevcut. Özellikle tavsiye edece¤imiz oyun ise, bafl üstüne yerlefltirilmifl
elmay› vurma oyunu.
F›kra sever misiniz? Peki birçok f›kray›
bir arada bulup okuyarak e¤lenmek ister
misiniz? O zaman da size tavsiye edece-
Bazen hayatta herfleyi yapmak istiyor
ve çok e¤leniyor musunuz? O zaman
http://despair.com/demotivators/demotivators.htm size göre bir site. Bir sonraki
iflinizi büyük bir istekle yapman›z› sa¤layacak k›sa sloganl› ö¤retici resimleri bu
sayfalarda bulabilirsiniz.
Bu adreste birçok ünlü kiflinin karikatürlerini de görebilirsiniz. Örne¤in çok
gayet komik bir baflk ba¤lant›ya bir göz
atal›m. http://magixl.com/heads/index.html adresinde ise birçok ünlü kiflinin resimleri bulunuyor. Ancak tabi ki
buradaki as›l e¤lence bu kiflilerin yüzlerini boyamak ya da ilginç de¤ifliklikler
yapmak. Site için özel haz›rlanm›fl bir
Java program ile Kai’s Powergoo tarz›
efektleri Online olarak da haz›rlayabiliyorsunuz.
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
INTERNET
73
<<<
NET ÜZER‹NDE M‹ZAH
BURADA ASPARAGAS HABER YOK
www.asparagaz.com
CHIVI’SI ÇIKMIfi S‹TE
www.chivi.com
Asparagaz, ciddi bir haber sitesi gibi köfle yaz›lar› ve haberlerden olufluyor, ama
bu arada saatli maarif takvimi görevini
de üstlenmifl bir site. "Random Hedeler"
bölümü alt›nda o gün do¤an k›z ve erkek
çocuklar› için önerilen isimler yer al›yor
ama ayn› gün içinde yemeniz gereken
yemeklerin listesi maalesef yok.
"Tarihte Bi Gün" bölümünde ise Hicri
takvime göre tarihi olaylar anlat›lm›fl,
örne¤in fievval ay›n›n 20. gününde neler
olmufl okuyup ö¤renebilirsiniz. "Asparagaz Yaz› Arflivinden" bölümünde Ay›n
F›kralar›, Ecotech ve Doyçland alt bafll›klar›n› bulmak mümkün.
Chivi kendini "elektronik yaflam formu"
olarak lanse eden bir site.
Sitedeki linkler ise flöyle; ‹lgi, Müzik, PC
Games, Hayat Bilgisi, Webcam, Romans,
E-posta ve GDK (Geri Dönüflüm Kutusu).
Bu linklerin de alt linkleri mevcut. Örne¤in Geri Dönüflüm Kutusu’nun alt›nda
Ahmet Abi, Ak›l Fikir Testi, Kafein, Sinir Sahibi Yaz›lar gibi baflka bölümler
bulunuyor. Yap›lan röportajlar içdökümü
niteli¤i tafl›yor. Örne¤in Mustafa Sandal
""Kendimden s›k›ld›¤›m anlar da oldu" demifl, ne tesadüf, biz de ondan s›k›lm›flt›k!
MAIL ADRES‹N‹Z
KAHKAHA.COM’DAN
www.kahkaha.com
Bu siteyi di¤erlerinden ay›ran özellik bu
sayfaya girip kendiniz için bir e-mail adresi temin edebiliyor olman›z. Bu adres
[email protected] fleklinde. Sitede
yer alan Meaj Panosu’nda farkl› konularda forumlar düzenleniyor. Bu siteden Yaz›lar, Filmler, Resimler, Sesler gibi birbirinden farkl› linke gitmeniz mümkün.
74
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
INTERNET
ORTADO⁄U VE BALKANLAR’IN EN
KOM‹K NET’‹
www.komik.net
www.komik.net Ortado¤u ve Balkanlar’›n
en komik net’i oldu¤unu iddia ediyor.
Kendi içinde bir f›kra sitesi bar›nd›ran
sayfalarda bir de Top Ten oluflturulmufl.
Listede 1 numarada" 5 dakikan var" f›kras› var ve 8.2 puan alm›fl. En komik
f›kray› yollayan kiflinin ismi de yay›nlan›yor. Karikatürlerin de yer ald›¤› sitede
bir duyuru da web master’lar için. Site
banner de¤iflimi yapmay› teklif ediyor.
FIKRAKLAR HER GÜN
POSTA KUTUNUZDA
www.fikralar.com
Her gün posta kutunuza gelen f›kralar›
okumak istiyorsan›z, siteye üye olman›z
yeterli oluyor. ‹stedi¤iniz zaman üyelikten vazgeçmek gibi bir opsiyonunuz da
mevcut durumda. Deli, Okul, Asker, Temel, Doktor, Av/Spor, Sar›fl›n, Nasreddin
Hoca gibi farkl› kategorilerdeki f›kralar›
bu sitede bulabilirsiniz. Ayr›ca daha
müstehcen f›kralar› tercih edenler için de
Aç›k Saç›k isimli bir f›kra kategorisi var.
Site sahipleri bu tür f›kralarla karfl›laflmak istemeyen kiflileri Haftan›n F›kras›
bölümüne üye olmaya ça¤›r›yor.
KOM‹KAZE, HER PAZARTES‹
YEN‹LENEN S‹TE
www.komikaze.net
Haftal›k mizah ve e¤lence siteniz
Komikaze her pazartesi yenileniyor.
Komikaze, Marlon, Gerekirse Çizerim
ve Dünyadan linklerinin yan› s›ra, komik
foto¤raflar ve videolar da mevcut
durumda.
En Komik 50 ve E¤lencelik bölümlerinin
d›fl›nda, bir de Erdil Yaflaro¤lu ile ilgili
olarak ö¤renmek istediklerinizi bar›nd›ran bir link ayn› sayfada yer al›yor.
>>>
INTERNET
>>>
OUTLOOK ‹LE MAIL YOLLAMAK
INTERNET
OUTLOOK ‹LE
MAIL YOLLAMAK
Outlook, en önemli ifllevi elektronik mektuplar yollamak olan bir
programlar bütünü olarak tarif edilebilir. Mektup yollamak
konusunda da ö¤renmeniz gereken pek çok nokta var.
Elektronik mektup yollaman›n temeli, asl›nda
di¤er birçok program›n temeline benzer. Mektubu
elektronik adresten yollaman›z gerekir. Gidece¤i
adres de elektronik posta adresi olmal› ve bir "konu"su da bulunmal›.
Outlook Express’in aksine, burada baflka baflka
özellik ve olanaklar da bulabilirsiniz. Örne¤in yaz›c› sembolünün üzerine t›klayarak yazd›¤›n›z
elektronik mektubun ç›kt›s›n› alabilirsiniz.
Outlook’un sundu¤u di¤er bir hofl özellik ise,
elektronik imza olana¤› sunmas›. E¤er yazd›¤›n›z
mektuplara telefon numaras› ya da faks numaras›
eklemek isterseniz, bir elektronik imza yaratabilirsiniz. Bu imza bu türden vermek istedi¤iniz bilgileri içerecektir. Bu imzay› da farenin bir t›klamas›yla istedi¤iniz yere yap›flt›rabilirsiniz. Birçok
imza yaratabilir (ifl için, iflyerindeki arkadafllar›n›z için, kendi arkadafl çevreniz için) ve farkl›
mektuplara farkl› imzalar atabilirsiniz.
Adres Defteri’nden rahatl›kla istedi¤iniz e-mail
adreslerini seçebilirsiniz. Her mektupta güvenlik
ayarlar›n›z› de¤ifltirebilirisiniz. Mektubun belli bir
zamanda al›c›s›na ulaflmas›n› bile sa¤layabilirsi-
niz, belirli bir tarihten önce yollamaz ya da o anda yollayabilirsiniz.
Baz› mail sunucular› mektubun al›c›n›n eline ne
zaman geçti¤ini ve hatta ne zaman aç›p okudu¤unu bile gösterebilir.
Outlook tüm bunlar›n d›fl›nda yine Outlook Express’de olmayan bir özellik sunuyor. Görünüm k›sm›na t›klad›¤›n›zda bir menü karfl›n›za ç›kacak.
Burada Gizli seçene¤ini göreceksiniz. Bir sonraki
elektronik postan›zda Bilgi k›sm› da görünecektir.
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
INTERNET
75
<<<
INTERNET
OUTLOOK ‹LE MAIL YOLLAMAK
POSTA NASIL YOLLANIR
1. ad›m. Outlook’un sol üst köflesindeki Yeni Posta ikonuna
t›klay›n. Bunun yerine Ctrl+n tufl kombinasyonunu da
kullanabilirsiniz.
2. ad›m. Yeni posta penceresi ekranda belirecektir. Burada
gerekli bilgileri yazman›z gerekir.
3. ad›m. Yapman›z gereken son fley ise, Gönder tufluna
basmak olacak. Bunun yerine Ctrl+Enter tufl
kombinasyonunu da kullanabilirsiniz.
76
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
INTERNET
rürler. E¤er tüm adresleri Gizli bölümüne yazarsan›z, hiç kimse mektubun kime gitti¤ini bilmeyecektir.
>>>
Peki bunun ifllevi nedir? Bir elektronik postay›
birden çok insana yollad›¤›n›z zaman, kifliler ayn›
postan›n kendileri d›fl›nda kimlere yolland›¤›n› gö-
>>>
INTERNET’‹ Ö⁄RENMEK
INTERNET
INTERNET’‹ Ö⁄RENMEK
Herhangi bir Browser’› kullanarak Web sitelerinde gezinip Internet’le hafl›r neflir
olabilirsiniz. Yapman›z gereken tek fley, Explorer’› bafllatmak ve Web’e ba¤lanmak.
Bunu yapt›ktan sonra art›k adres ve linklerin renkli dünyas›na ulaflabilirsiniz.
Araflt›rman›z s›ras›nda yapman›z gereken ilk fley
URL bafll›kl› beyaz sat›ra gitmek istedi¤iniz web
adresini yazmak. Daha önceki say›lar›m›zda adreslerin nas›l girilece¤ini anlatm›flt›k. Asl›nda
arad›¤›n›z sitelerin adreslerini girerken bafl›na
http:// yazman›z gerekmiyor. Bunun sebebi de
Explorer’›n zaten bunu otomatik olarak ekleyecek
olmas›.
PROGRAM ‹ND‹RMEK
E¤er talimatlar›m›z› takip ettiyseniz, adrese t›klad›¤›n›z zaman browser’›n sa¤ üst köflesindeki
sembolün dönmeye bafllad›¤›n› göreceksiniz. Ayn›
sembol Windows’u bafllatt›¤›n›zda da karfl›n›za
ç›kar. Sembol dönmeyi durdurdu¤u zaman, tüm
sayfa aç›lm›fl demektir. Yüklenen veri miktar›
browser’›n sa¤ alt bölümünde yer alan koyu renkli
çubuktan da anlafl›labilir. Çubuk soldan sa¤a do¤ru ilerler ve sayfa tümüyle indi¤i zaman da
yok olur.
Bazen bir web sayfas›n›n yüklenmesi s›ras›nda hatalar oluflabilir. Örne¤in resimler tam olarak gelmez ya da net bir flekilde aç›lmaz. Böyle bir durum meydana gelirse, o zaman size tavsiyemiz
adres çizgisinin üzerindeki çubukta yer alan Yeni-
le tufluna t›klaman›z. Browser ayn›
sayfay› tekrar yüklemeye bafllayacakt›r.
*<
‹PUCU >
OLUfiAN HATALAR VE
Herhangi bir www adresine gidilirken en
ÇÖZÜM YOLLARI
s›k yap›lan hata, nokta yerine virgül kullaBazen gitti¤iniz adres aç›ln›lmas›d›r. Örne¤in www.yahoo.com yazmaz ve onun yerine karfl›n›za
mak yerine, www,yahoo,com yazarsan›z
hata mesaj› veren bir sayfa ç›browser da do¤al olarak böyle bir sayfa olkar. Ya adresi yazarken hata
mad›¤›n› söyleyecektir. Ayn› flekilde bölme
yapm›fls›n›zd›r ya da öyle bir
iflareti yerine ters bölme iflareti konursa da
hata mesaj›yla karfl›lafl›l›r.
adres yok demektir. E¤er durum böyleyse bu sorunu çözmek kolayd›r. Önce beyaz sat›ra girmifl oldu¤unuz adresin do¤ru olup olmad›¤›n› kontrol edin. E¤er yanl›flsa, o zaman farenin
imlecini sat›r üzerine getirin. ‹mleç dikey bir çizgi haline gelecektir. Dikey çizgiye dönüflür dönüflmez, farenin sol tufluyla t›klay›n. Sat›r üzerinde
yan›p sönen bir imleç ortaya ç›kar. Bu durumdayken adresi yeniden yazabilir ya da düzeltebilirsiniz. E¤er adres do¤ruysa ve web sitesi hâlâ aç›lm›yorsa, sorun web sitesi sa¤lay›c›s› ile ilgili demektir. O zaman da yapabilece¤iniz tek bir fley
kal›yor; benzer bir web sitesi aramak.
>>>
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
INTERNET
77
<<<
INTERNET’‹ Ö⁄RENMEK
Bu noktada ilginizi Internet Explorer’›n bir
fonksiyonuna çekmek istiyoruz. E¤er yanl›fl ya da
var olmayan bir adres girdiyseniz, browser girmifl
oldu¤unuz adrese yak›n isimli bir adres bulmaya
ve açmaya çal›flacakt›r.
Web sayfalar› herhangi bir metin nas›l izlenirse o
flekilde izlenir. Sa¤daki kay›rma çubu¤unu kullanarak, ki bu browser’da daha afla¤›da bulunur,
sayfay› afla¤› yukar› ya da sa¤a sola kayd›r›r.
Browser kullanarak aratt›¤›n›z adres genellikle
ek bir sayfadan oluflmaz, genellikle daha fazla sa-
*<
‹PUCU >
Bir web sitesinin nas›l aç›ld›¤›n› farkl› flekillerde gözlemleyebilirsiniz. En kolay yöntem sayfan›n ekranda nas›l aç›ld›¤›n› izlemektir ama bu yöntem her zaman ifle yaramayabilir. Baflka bir yöntem ise Internet
Explorer’›n sol alt köflesindeki koyu renkli
(genellikle mavi) çubu¤u izlemek. Çubuk
soldan sa¤a do¤ru uzayarak gidecek ve
sayfa tümüyle inince de yok olacakt›r.
>>>
78
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
INTERNET
y›da sayfa, resim ve ba¤lant› bulabilirsiniz. Peki
arad›¤›n›z bilgiye bu kadar çok veri aras›ndan
ulaflmay› nas›l baflaracaks›n›z?
L‹NKLER
fiimdi linklerle ilgilenece¤iz. Link genellikle alt›
çizili bir metin parças› olarak karfl›m›za ç›kar.
Bunun yan› s›ra, herhangi bir resmin ya da animasyonun alt›nda da link bulabilirsiniz. Link olup
olmad›¤›n› anlaman›n gayet basit bir yolu var:
Fare imlecini üzerine götürün, e¤er imleç ok iflareti halindeyken iflaret parma¤› havada beyaz bir
ele dönüflürse o zaman bir link’le karfl›laflt›n›z demektir. E¤er bu linke gitmek istiyorsan›z, o zaman farenin sol tufluyla bir kere üstüne t›klay›n.
Browser bir önceki sayfay› ve adresi nas›l yüklediyse, bu adresi de ayn› flekilde yükleyecektir. Adresin tamam›n› beyaz sat›ra girmenize de gerek
olmayacakt›r.
Link ayn› zamanda bir e-mail adresi de olabilir.
Öyle olup olmad›¤›n› metnin içindeki @ iflaretinden anlayabilirsiniz. E¤er bir e-mail adresi ise,
o zaman üzerine t›klad›¤›n›zda Outlook Express’de Yeni Posta penceresi aç›lacakt›r. Kime k›sm›nda ise, linkteki elektronik posta adresi belirecektir.
>>>
INTERNET
>>>
CD OKUYUCUSU
MULTIMEDIA VE E⁄LENCE
CD OKUYUCUSU
Günümüzde en çok sat›lan müzik medyas› CD’ler belirli özellikleri yüzünden teyp
kasetlerinden daha çok tercih ediliyorlar. E¤er CD al›p almama konusunda
karars›zsan›z, CD’de ses kalitesinin daha yüksek oldu¤unu da unutmay›n.
CD’N‹N AVANTAJLARI
CD dinlemek çok daha do¤ru bir seçim, çünkü
arka arkaya defalarca dinledikten sonra bile ses
kalitesinde herhangi bir bozulma yaflamazs›n›z.
Di¤er bir avantaj ise parçalara çok daha çabuk
ulaflabiliyor olman›z. E¤er kasetteki son flark›y›
dinlemek istiyorsan›z, tüm o flark›lar› sona sarman›z gerekiyor. CD okuyucusunda ise dinlemek
istedi¤iniz flark›n›n numaras›n› seçmeniz yeterli
olacakt›r. CD diskini müzik setine ya da televizyona takman›z durumda herhangi bir sorun yaflamazs›n›z.
CD-ROM SÜRÜCÜ
CD-ROM mekani¤i art›k hemen hemen her bilgisayarda standart haline geliyor. Mekanik fiyatlar›
her geçen gün biraz daha düflüyor ve daha yüksek
performansa sahip mekanik fiyatlar› ise flu anda
80 dolar›n alt›nda. E¤er müzik dinlemek istiyorsan›z, o zaman CD okuyucunun h›z› sizin için o
kadar da önemli olmayacakt›r. Sizin için daha
önemli olan kontrol dü¤melerinin ön panelde olmas›. Di¤er bir flark›ya atlamak ya da ayn› flark›y› tekrar dinlemek için dü¤melerin önde olmas›
flart.
CD OKUYUCULARI
E¤er bu dü¤meler CD okuyucunuzun ön panelinde
de¤ilse, üzülmenize gerek yok. Bu
dü¤melerin yerine kullanabilece¤iniz bir program mevcut durumda. Bu program›
Internet’ten düflük
bir ücret karfl›l›¤›nda ya da bedava indirmeniz de
mümkün. Ayn› zamanda Windows’un
içinden de CD’nizi kontrol
etme imkân›n›z var. Tüm temel
fonksiyonlar›n yan› s›ra, baflka özellikleri de buradan kontrol etmeniz mümkün olacakt›r.
WINDOWS’DAK‹ OKUYUCU
Bu okuyucu birkaç bölümden oluflur. Görünüm
menüsünden bunu aç›p kapayabilirsiniz. Üst k›s›mda standart menü yer al›r ve burada birçok ilginç fonksiyonu bir arada bulabilirsiniz. Standart
menünün alt›nda araçlar panosu bulunur. Burada
çalan CD hakk›ndaki bilgiler mevcut durumdad›r.
*<
‹PUCU >
CD’lerin üzerindeki yaz›lar afla¤›ya gelecek flekilde yerlefltirildi¤i tek mekanik markas› Pioneer’d›r. E¤er ön panelde Pioneer
markas›n› görmediyseniz, o zaman CD’yi
üzerindeki yaz›lar üste gelecek flekilde CD
okuyucusunun içine yerlefltirin.
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
>>>
MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE
25
<<<
CD OKUYUCUSU
Bu panonun alt›nda da, tak›l›
olan CD ile ilgili bilgiler
yer al›r. Yaln›z bunun
için diskin veritaban›nda kay›tl› olmas›
gerekir. Daha afla¤›daki bölümde
ise durum
çubu¤u yer al›r.
Bu k›s›mdan
CD’nin toplam
kaç dakika oldu¤unu ve parçalar›n
uzunluklar›n› ö¤renebilirsiniz.
Peki CD’leri nas›l dinle-
Bafllat
tuflu
yeceksiniz? Ön panelde bulunan ve CD mekani¤ini
açmaya yarayan dü¤meye bas›n. CD’yi yerlefltirece¤iniz bölüm d›flar› ç›kacakt›r. Daha sonra CD’yi
içine yerlefltirin ve tekrar ayn› dü¤meye bas›n.
CD, CD okuyucusunun içine girecektir.
Birkaç saniye içinde CD okuyucusu adl› program
çal›flmaya bafllayacakt›r. E¤er otomatik olarak
aç›lmazsa, o zaman Bafllat/Programlar/Donat›lar/E¤lence/CD Okuyucusu bölümüne gidin. fiimdi CD’nizi dinleyebilirsiniz. Bu arada Yard›m
menüsünü de unutmay›n. Fareyi sürüklerken herhangi bir yerde üstüne basarsan›z, Yard›m k›sm›
karfl›n›za ç›kacakt›r.
>>>
MULTIMEDIA VE E⁄LENCE
*<
‹PUCU >
Windows’da CD okuyucusunu kontrol
etmek klasik bir CD okuyucusunu kontrol
etmekle hemen hemen ayn› say›labilir. Bilgisayardaki CD okuyucunuzu ister basit, ister detayl› bir biçimde kullanabilirsiniz.
Detayl› kullan›m› tercih ederseniz, hemen
her fleyi de¤ifltirebilir ve kendinize göre bir
düzen kurabilirsiniz.
>>>
Geri ve ileri
Durdurma
tufllar›
tuflu
Standart menü
fiark› numaras›
ve süresi bilgi
Bekletme tuflu
ekran›
CD ç›kartma tuflu
CD bilgilerinin
yer ald›¤› bölümler
26
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE
Bir önceki ve
sonraki flark›
>>>
R HARF‹
SÖZLÜK
R:
RADYO KARTI
Bilgisayar›n›z›n multimedya
özelliklerini gelifltirmek için
kullanabilece¤iniz bu ek kart
size bilgisayar üzerinden radyo dinleme imkan› sunar. ‹stenildi¤i takdirde radyo kart›n›
bir TV kart› üzerinde dahili
olarak da sat›n alabilirsiniz.
Tek bafl›na al›nmak istendi¤inde ise isteye ba¤l› olarak
dahili ya da harici olarak seçilebilirler. Ne tür bir seçim
yaparsan›z yap›n, bilgisayardan kaynaklanan parazitlere
karfl› korumas› olan bir tanesini alamaya özen gösterin.
Tabi ki içinde mutlaka iyi bir
FM anteni de olmal›.
REPLY
Genelde e-mail ve benzeri
programlarda rastlayaca¤›n›z
bu seçenek ya da tufl, size gel-
mifl bir elektronik postaya cevap vermek için kullan›l›r. Cevapla anlam›na gelen bu seçenek ile size mesaj atan
kiflinin posta adresini
bilmenize gerek kalmadan cevap yazabilirsiniz. Yine de Reply komutunu kullansan›z da
sonradan aç›lacak pencerede gerekli alanlar›
de¤ifltirerek yeni mesaj
seçene¤ini kullanmadan
da baflka kiflilere mesaj
atabilirsiniz.
RETRY
Genelde hata mesajlar›nda ortaya bir seçenek olarak ç›kan
bu kelime Tekrar dene anlam›na gelmektedir. ‹flletim sistemi ile ya da di¤er yaz›l›mlar
ile çal›fl›rken bilgisayar›n o an
için cevap veremeyece¤i bir
iflleme karfl›l›k sundu¤u uyar›d›r. Örne¤in içinde disk olmadan bir disket sürücüye ya da
CD Sürücüye ulaflmaya çal›fl›ld›¤›nda bu tipte bir uyar›
ile karfl›lafl›l›r. Diskin yerlefltirilip hatan›n düzeltilmesinden
sonra Retry komutu kullan›larak iflleme kald›¤› yerden devam edilebilir.
REALPLAYER
Shareware olarak da¤›t›lan ve
genelde Internet üzerinde
kullan›lan bir
video ve ses
görüntüleme
yaz›l›m› olan
bu yaz›l›m
olarak nitelendirilip Internet’teki karfl› sunucuya gönderilecek ve de¤erlendirildikten sonra da cevap yani dosya
size geri döndürülecektir.
gerçek zamanl› olarak canl›
yay›nlar› izlemenize olanak
tan›r. Oldukça güçlü olan s›k›flt›rma teknolojisi ile fazla
yer tutan görüntü ve ses formatlar›n›n boyutlar›n› kay›p
en az olacak flekilde
küçülterek yay›nlayan program sayesinde neredeyse düflük ba¤lant› h›zlar›
ile bile Internet
üzerinden ak›c› görüntülerin izlenmesi
mümkün olabilmektedir. 56K h›z›nda
bir modem ve iyi bir ba¤lant›
bu ifllem için yeterli olacakt›r.
Ancak tabi ki uydu ve kablo
modem gibi daha h›zl› ba¤lant›lar›n kullan›lmas› ile çok
daha iyi ve kesintisiz yay›nlar
al›nabilir.
REQUEST
Türkçesi "‹stek" anlam›na gelen bu terim Internet ba¤lant›lar› s›ras›nda kullan›l›r.
Web’de surf yaparken, dosya
indirirken ya da sohbet ederken, k›sacas› her tür Online
ifllem s›ras›nda yapt›¤›n›z her
harekete ve t›klama bilgisayar
taraf›ndan Internet’e Request
olarak gönderilir. Örne¤in,
herhangi bir dosyay› indirmek
için bir ba¤lant›ya t›klan›ld›¤›
zaman bu bir Request (istek)
RECIEVE
Genelde Internet ba¤lant›s›
üzerine bir baflka terim olan
Recieve ise Türkçe olarak "Almak" anlam›na gelmektedir.
Bilgisayarda elde edilecek her
türlü veri için kullan›lan bu
terime en baflta çevirmeli a¤
ba¤lant›lar›nda rastlan›r.
System Tray’de gözüken ve
ba¤lant›y› ifade eden iki ›fl›kl›
simgeye çift t›klad›¤›n›zda
ba¤lant›n›n bafl›ndan beri al›nan toplam veriyi bu bafll›k
alt›nda izleyebilirsiniz. Ya da
Getright ve Gozilla gibi herhangi bir Download yöneticisi
kullan›rken bunlar›n bilgi ekranlar›nda da yine ayn› bafll›k
alt›nda indirdi¤iniz dosyan›n
ne kadar›n›n geldi¤ini kontrol
edebilirsiniz.
RENDER
Asl›nda "‹fllemek" Türkçe anlam›na sahip olan bu kelime,
bilgisayar terimi olarak genelde 3 boyutlu tasar›m prog-
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
SÖZLÜK
24
<<<
SÖZLÜK
R HARF‹
ramlar›nda kullan›l›r ve haz›rlanm›fl bir tasar›ma en son
fleklinin verilmesi için kullan›lan komuta verilen add›r. Genelde bu tür tasar›m programlar›nda öncelikli olarak
tüm 3 boyutlu çizimler tel kafes halinde yap›l›rlar. Yani örnek vermek gerekirse bu flekildeki çizilmifl bir kutu "Render" edilmeden normalde sadece 12 çizgiden oluflan bir
çizgi y›¤›n› olarak gözükecektir. ‹fllemin ard›ndan ise kat›
ve arkas› gözükmeyen gerçek
bir küp elde edilir.
REPLACE
Tam karfl›l›¤› "De¤ifltir" olan
bu kelime bilgisayar dünyas›nda da terim olarak ayn›
anlamda kullan›l›r. Özellikle
kelime ifllem programlar› baflta olmak üzere yo¤un veriler
ile çal›fl›lan ofis programlar›nda kullan›l›r. Bu tür programlarda Düzenle (Edit) menüsü alt›ndan ulafl›labilecek
bu komut ile bir anda elle de-
25
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
¤ifltirilmesi uzun
zaman alacak birden fazla ayn› kelimenin de¤ifltirilmesi birkaç sn
içinde yap›labilir.
Bunun için sadece
de¤ifltirilecek kelimeyi vermek ve
hangi kelime ile
de¤ifltirilece¤ini
belirtmek yeterli
olacakt›r.
ROOT
"Kök" anlam›na gelen bu keli-
me bilgisayar dünyas›nda da
en üst dizin anlam›nda kullan›lmaktad›r. Sabit disklerde
disk harfini takip eden iki
nokta üstüste ve ard›ndan da
ters bölü iflaretinden oluflan
bir simge bütünü ile ifade edilir (Örnek: C:\). Yani bir sabit
diskte ya da benzeri medyalarda bunan daha üst bir klasör bulunmamaktad›r ve dolay›s›yla kök yani Root olarak
ifade edilir. Herhangi bir klasör içindeyken "CD.." komutu
kullan›larak bir üst dizine ç›-
SÖZLÜK
k›labilir. Ancak bu komut Root’da çal›flmayacakt›r.
RAR
ZIP benzeri bir s›k›flt›rma
format› olan WinRar’›n s›k›flt›rd›¤› dosyalara ekledi¤i dosya uzant›s›d›r. Bu tip bir dosya ile karfl›laflt›¤›n›z zaman
e¤er sisteminizde WinRAR ya
da benzeri bir aç›c› bulunuyorsa üzerine çift t›klayarak
açabilirsiniz. Aksi takdirde
kurman›z gerekecektir. Çünkü
bir çok farkl› formatlar› tan›yan Winzip maalesef bu s›k›flt›rma format›n› tan›maz.
ROCKWELL
Bir çip markas›d›r. Genelde Modemler için çeflitli
firmalara çip
üreten bu firma son zamanlarda farkl› alanlarda üretim
yapsa da en baflar›l› oldu¤u alan
modemdir. Ayn›
adla modem üretmeye de bafllayan
firman›n çipine
sahip tüm modemler genelde
rakipleri aras›nda
oldukça baflar›l›
say›l›rlar.
RECORDER
Kaydedici anlam›na gelen bu
kelime bilgisayar dünyas›nda
da çeflitli medya isimlerinin
arkas›na eklenerek kullan›l›r.
Örne¤in CD Recorder’lar
yaz›labilir CD’lerin üzerine
kay›t yapmak için kullan›l›rlar. CD Recorder’lar bazen
sadece Recorder olarak da
an›labilirler.
RD KOMUTU
Çok eski bir Dos komutu olmas›na ra¤men günümüzde
halen bu komuta ihtiyaç duyulabilir. Windows kullanmadan
MS-DOS Komut kipinde her
hangi bir klasörü silmek için
kullan›labilecek bu komutun
kullan›m flekli "RD klasörismi"
fleklindedir. Tabi silinecek
klasörün içinin öncelikle bofl
olmas› gerekir. Bu komut
genelde Windows bafltan
kurulaca¤› zaman ya da Windows’un çal›flmad›¤› durumlarda DOS modunda sabit diskin temizlenmesi için kullan›l›r. Daha güncel DOS
sürümlerinde Deltree komutunun gelmesi ile kullan›m›
azalsa da halen ihtiyaç duyulan komutlar aras›nda yer
alamaktad›r.
RIVA
Oldukça ünlü bir grafik kart›
ifllemcisi üreticisi olan bu firman›n çiplerine sahip kartlar
piyasada rakipleri aras›nda
liderli¤e oynamaktad›r. Kullan›c›lara ekonomik fiyatlara
yüksek güçte 3 boyutlu kartlar sa¤layan bu firman›n
kartlar› güvenerek al›nabilir.
TNT, TNT2, GEForce gibi ifllemciler firman›n modellerinden sadece birkaç›d›r.