Pandora Vakfı - Stichting Pandora

 Stichting Pandora, 2003
VÜCUDUNUZU DİNLEDİĞİNİZ
oluyor mu?
Luistert u nog weleens naar u zelf?
Over wat (niet) te doen bij psychische klachten.
Pandora Vakfı
Stichting Pandora, 2e Constantijn Huygensstraat 77, 1054 CS Amsterdam, tel 020-6851171
www.stichtingpandora.nl / www.zogeknogniet.nl / www.medicijnwijzer.nl
1/5
 Stichting Pandora, 2003
2/5
Vücudunuzu dinlediğiniz oluyor mu?
Sağlõklõ olmak herkes için önemli
Bunu bilhassa kendinizi rahatsõz hissettiğiniz zaman fark edersiniz. Rahatsõzlõğõnõz
bedensel olabilir veya psikolojik sorunlarõnõzla bağlantõlõ olabilir. Nitekim beden ve ruh
biri birini etkiler. Örneğin bir kişi ağrõlarõnõn etkisi sonucu gerilimli veya hüzünlü olabilir.
Tersi de olabilir: kişi dertlerinden ve üzüntüden dolayõ bedensel olarak da bitkin hale
girebilir.
Herkesin güvene ihtiyacõ vardõr. Bir insan için bir yere tabii olmasõ ve kendinin ve
başkalarõnõn kendine karşõ saygõ duymasõ sağlõğõ açõsõndan önem taşõr. Gurbet elde
göçmen olarak da kendini güven altõnda ve saygõn konumda hissetmeniz gayet mümkün.
Aynõ anda bir göçmen olarak ailenizden uzak, dilini dişini bilmediğiniz bir yabancõ
memlekette yaşamak kişinin öz güvenini yitirmeye ve sõkõntõya girmesine de yol açabilir.
Örneğin çocuklarõnõz sizden kopuyor diye düşündüğünüz zaman veya ayõrõmcõlõğa maruz
kalõyorsunuz diye sõkõntõya girebilirsiniz. Bazõ göçmenler kendi gurbet elde olup
memlekette bõraktõğõ yakõnlarõna zor günlerinde yardõmcõ olamadõğõnõ dert eder ve kendini
suçlu hisseder. Bu tür sõkõntõlar insanda hem bedensel hem de ruhsal rahatsõzlõğa yol
açabilir.
Birşey yok gibi
"İki yõldan beri kendimi hasta hissediyorum, ama doktorlar bende bir türlü bir şey
bulamadõ."
"Herşey boşu boşuna. Kendimi artõk hiç bir yerde huzurlu hissedemiyorum. Kendimi
başarõsõz görüyorum ama kimse derdimi anlamõyor."
"Uzun zamandan beri çok gerginim ve artõk uyku da girmiyor gözlerime."
Her insan hayatõnda zaman zaman ruhsal sõkõntõya girer. Bu korkulacak veya
garipsenecek bir şey değildir. Bu da yaşama ait bir haldir.
Nedeni çoğu zaman bir yakõnõnõn vefatõ veya işten çõkartõlma gibi sarsõcõ bir olayda yatar.
Böyle bir olaydan dolayõ insanõn kendini aniden ürkek, güvensiz, hüzünlü ve iştahsõz
hissetmesi aslõnda gayet doğal bir şeydir.
Leyla, ailesinin tümü Türkiye’de olmak üzere, Hollanda’da tek yaşõyor. Buraya halen tam
alõşmõş olmasa da Leyla’ya göre hayatõ fena da sayõlmaz. Türkiye’de yaşayan tek ablasõ
öleli morali sõfõr ve karõn ağrõlarõ baş ağrõlarõ boy gösterdi. Doktor her türlü muayene
yaptõysa da bir şey bulamadõ.
Mehmet Hollanda’ya geleli 25 yõl oldu. Geldiği zaman güçlü kuvvetliydi ve herkesin ondan
memnun kaldõğõndan emin hissediyordu. Şu son yõllar ise sanki kimse ona saygõ
göstermiyor gibi geliyor. Ne ‘işyerindeki yabancõlar fazla konuşmasõn, işim var diye dua
etsinler’ diyen meslektaşlarõ ona saygõ duyuyorlar, ne de ona göre Hollandalõlaşmõş
çocuklarõ ona saygõ duyuyorlar. Mehmet kendini çok başarõsõz ve mahvolmuş hissediyor.
Hele kõzõnõn kendi başõna oda tutacağõnõ söylemesi dünyasõnõ tamamen yõktõ. Mehmet
kendinden geçmiş bir vaziyette saldõrgan oldu ve Türkçe bağõrõp çağõrmaya başladõ,
sonrada oturdu ağladõ.
Bir kişinin psikolojik sorunlara karşõ tepkisi kişiden kişiye değişir. Gerginlik çekilmez hal
aldõğõ zaman buna tepki olarak birinde mide ağrõsõ, baş ağrõsõ başlar, bir başkasõ ise
karamsar olur ve umudunu yitirir. Psikolojik sõkõntõ her zaman açõk bir şekilde fark
edilmeyebilir. Uzun süre uykusuzluk, baş ağrõsõ, gittikçe çoğalan ilaçlar, içkiye başvurma,
Stichting Pandora, 2e Constantijn Huygensstraat 77, 1054 CS Amsterdam, tel 020-6851171
www.stichtingpandora.nl / www.zogeknogniet.nl / www.medicijnwijzer.nl
 Stichting Pandora, 2003
3/5
belirsiz bel ağrõsõ şikayetleri veya karõn ağrõsõ gibi bedensel şikayetler halinde boy
gösterebilir. Söz edilen belirtilerin çoğu zaman psikolojik nedeni olduğu görülmektedir.
Şikayet türü ve şiddeti ise kişiden kişiye değişir.
Ciddiye almak
Kendinizi rahatsõz veya gergin hissettiğinizde bu durumunuzu ciddiye almanõz gerekir.
Birşeyim yok deyip hislerinizi bastõrmaya çalõşmak biçare değildir. Bu çoğu zaman için bir
çözüm olur ve şikayetleriniz hemen geri dönebilir. Genelde bu tür duygularõnõzõ içinize
atmayõp biriyle dertleşerek içinizi dökebilirsiniz.
Konuşmak rahatlatõr. Ailenizden biriyle, arkadaşõnõzla veya başka biriyle konuşmak, içinizi
dökmek gerçekten sizi rahatlatõr ve durumunuzu farklõ gözle bakmanõza yardõmcõ olabilir.
O halde problemlerinizi bir güzel sõraya dizebilirsiniz. Çoğu zaman bir başka kişinin sizi
anladõğõnõ hissetmek veya benzeri duygulara sahip olduğunu görmek bile insanõ rahatlatõr.
Konuş demek dile kolay çünkü bir çok insan bir görüşmeye muhtaç olduğunu itiraf
etmeye çekiniyor.
Leyla yardõm sunan görevlilerle bol bol konuşarak ve ayrõca başka kadõnlarla da
konuşarak şikayetlerinin ablasõ vefat ettiğinde Türkiye’de yanõnda olmadõğõ için kendini
suçlu hissettiğinden kaynaklandõğõnõ anlayabildõ. "İçimi başkalarõna dökmenin bu kadar
faydalõ olacağõna halen şaşõrõyorum. Keşke daha önce yapsaydõm’, diyor Leyla.
Konuşma gruplarõ veya ruhsal rahatsõzlõğõ olan insanlarõn bir birine yardõmcõ olduklarõ
gruplarda da kendiniz için destek bulabilirsiniz. Ruhsal rahatsõzlõklarõ olan Türkler için
özel konuşma gruplarõ maalesef az sayõda olsa da, en azõndan yine de var. Yakõn civarda
böyle bir grup olup olmadõğõnõ ev doktorunuza veya ‘maatschappelijk werker’ diye bilinen
sosyal yardõm görevlisine bir sorun.
Aktif olma
Durmadan düşüncülere takõlõp kalmakla bir yere varamazsõnõz. Bu sadece sizi yorar, oysa
gücünüzü başka şeylere harcasanõz daha iyi olacak. Yeni bir şeyler yapmaya çalõşşsanõz.
Hem böylece bir an da olsa derdinizi düşünmeyi bõrakõrsõnõz.
Leyla: "Bir süre sonra RIAGG’ da bir konuşma grubuna iştirak etmeye başladõm. Kendini
yalnõz hisseden tek ben olmadõğõmõn farkõna vardõm, bu da beni rahatlattõ. Daha çok
şeyler yapmaya cesaret verdi bana. RIAGG’a gitmeyi bõraktõm, ama semt evinde bir
kadõnlar grubuna katõlõyorum. Hem orada Hollandaca dil kursuna da başladõm. Artõk
kendim de birşeyler yapmaya heves ediyorum.”
Bir şeyle meşgul olmak, bir iş yapmak insanõn dikkatini dağõtõr ve insana tatmin hissi
verir. Bazõ kişi için olabildiği yere kadar işinde çalõşmak yararõnadõr. Günlük rutini
sürdürmek kişiye destek sağlar ve düzenliliğini korur. Ayrõ bir avatajõ da başkalarõyla
kontaklarõnõ korumasõdõr.
Herşeyi bir sõraya koy
Sõk sõk kendinizi keyifsiz hissederseniz mutlaka bir hal vardõr. O halde kendinizi hangi hal
ve ortamda keyifsiz hissetmeye başladõğõnõza bir dikkat etmeye çalõşõn. Özel olarak neye
dikkat vereceğinizde en doğrusu kendiniz bilebilirsiniz. Bunu yaparken kendi kendinize bir
kaç soru sorabilir yanõtõ vermeye çalõşabilirsiniz. Örneğin şu sorularõ sorabilirsiniz:
Stichting Pandora, 2e Constantijn Huygensstraat 77, 1054 CS Amsterdam, tel 020-6851171
www.stichtingpandora.nl / www.zogeknogniet.nl / www.medicijnwijzer.nl
 Stichting Pandora, 2003
4/5
- Benim tam olarak şikayetim nelerdir? (çabuk sinirlenme, uyku bozukluğu, az veya
tersine fazla yemek yemek, vesaire.
- Bu şikayetler ne zaman başladõ? (izinden sonra, kõzõm evden ayrõldõktan sonra gibi)
- Acaba daha önce bu şekilde rahatsõz olmuş muydum?
- Şikayetlerim acaba neyle bağlantõlõ olabilir? (son zaman özel bir hal geldi mi başõma)
Belki de bu durumunuzu başkalarõyla da konuşursanõz daha çok şeyler öğrenebilirsiniz.
Belki de bu durumunuzun belirli bir olayla veya hal ile alakasõ vardõr. İcabõnda böyle
hareket ederek durumunuza kendiniz bir çözüm getirebilirsiniz.
Mehmet: "Yõkõlõp kalmamõn durup dururken olmayõp sorunlarõmõn birikimi sonucu
olduğunu ancak sonradan anladõm. Kendimi burada bir yabancõ hissediyordum,
çocuklarõmla aramõzda bir kopukluk oluştuğunu farkediyordum ve oğlumun Hollandalõ
arkadaşlarõna nazaran iş bulmakta daha da zorlandõğõnõ görmem sinirimi bozuyordu.
Sanki başarõsõz olmuş gibiydim. Bu duygularõmõ daha önce farkedebilseydim ve birileriyle
dertleşebilseydim, belki bu denli basõnç altõna girmezdim ve bir çözüm arayabilirdim. O
zaman da böyle yõkõlmazdõm.”
Çoğu ruhsal rahatsõzlõklar belirli zaman sonra geçer veya önemi unutulur. Fakat bazõ
sorunlar katõ şekilde varlõğõnõ korur. Sizce yardõmsõz edemeyecekseniz ilk adõmõ siz atõn ve
ev doktorunuza veya sosyal yardõm görevlisine danõşõn. Hollandaca dilinde
zorlanõyorsanõz tercüman istediğinizi belirtebilirsiniz. Tercümanlõkla için ayrõ bir ücret
ödemeniz gerekmez. Tercümanla ilgili bilgi isterseniz tercümanlar merkezine danõşõn. İlgili
telefon numaralarõ “Önemli Adresler” kõsmõnda sõralanmakta.
Yardõma başvurmak
Şikayetleriniz için ev doktoruna veya sosyal yardõm görevlisine başvurmayõ karar
aldõysanõz yapacağõnõz görüşmeye hazõrlõk yapabilirsiniz. Önemli olan birlikte sizin
neyinizin olduğunu ortaya çõkarmaktõr. Ev doktorunuz şikayetlerinizin tam olarak ne
olduğunu, ne zaman başladõğõnõ ve hiç daha önce olup olmadõğõnõ soracaktõr.
Doktorunuzla konuşurken o ana kadar şikayetlerinize karşõ kendi aldõğõnõz önlemleri de
anlatmakta fayda var. Konuyla ilgili yazõlar okumuş olabilirsiniz, başkalarõyla dertleşmiş
ve icabõnda dinlendirici alõştõrmalar yapmõş olabilirsiniz örneğin. Kendi çabanõzõn başarõlõ
olup olmadõğõnõ anlatabilirsiniz.
İcabõnda kendiniz bir çözüm düşünüyorsanõz, bunu da doktora anlatõn. Belki belirli bir
terapi hakkõnda bir şey okudunuz veya duydunuz ve daha ayrõntõlõ bilgi istiyorsunuz. Ya
da Türkiye’de uygulandõğõnõ bildiğiniz bir terapinin Hollanda’da da uygulanõp
uygulanmadõğõnõ öğrenmek istiyorsunuz. İcabõnda doktora gitmeden evinizde sorup
öğrenmek istediklerinizi bir kağõda not alabilirsiniz. Daha rahat olacaksanõz yanõnõzda
birini götürün.
Ev doktoru olağan vizitasyon için yaklaşõk on dakika zaman ayõrõr. Sizce on dakika yeterli
gelmeyecekse çift randevu anlaşabilirsiniz. Ev doktoru da prensipte tercümanlar
merkezinin şahsi veya telefondan tercüman hizmetine ücretsiz başvurabilir, fakat bunu
önceden doktora bildirmeniz gerekir. Doktor ile birden fazla görüşmeniz zaten her zaman
mümkün.
Bazen durumunuza göre sosyal yardõm görevlisine başvurmanõz uygun görülür. Örneğin
ruhsal rahatsõzlõğõnõz maddi sõkõntõdan veya işyerinde stresten kaynaklanõyorsa. Sosyal
yardõm görevlinin genelde sizinle rahatsõzlõğõnõz hakkõnda konuşmaya daha geniş zamanõ
vardõr.
Stichting Pandora, 2e Constantijn Huygensstraat 77, 1054 CS Amsterdam, tel 020-6851171
www.stichtingpandora.nl / www.zogeknogniet.nl / www.medicijnwijzer.nl
 Stichting Pandora, 2003
5/5
Ev doktorunuz bunu gerekli görüyorsa sizi GGZ olarak bilinen Ruhsal sağlõk bakõmõ alanõ
kapsamõnda bir görevliye veya kuruma yollayabilir. "Ruhsal sağlõk bakõmõ alanõnda faal
Kurumlar ve hizmet türleri” başlõklõ bölümde ruhsal sağlõkla ilgili var olan tümü kurumlar
ve hizmet türlerinin bir dökümü verilmekte.
Doğru seçim
Ev doktorunuz sizin durumunuza en uygun yardõm türünü belirlemekte size tavsiyede
bulunabilir. Kendiniz de bu konuda düşünmüş olup belirli fikirleriniz varsa mutlaka
doktorunuza bildirin. Size sunulacak yardõmõn cinsi ve süresi ihtiyacõnõza göre uygun
olmalõdõr. Bunu dikkate alarak ev doktorunuzla aşağõdaki konularõ konuşmanõz önemlidir:
Ne derece acil niteliktedir?
Yardõma başvururken daima bekleme listesine alõnma olasõlõğõnõ aklõnõzda bulundurun.
Tabi derhal yardõma ihtiyacõnõz varsa belirli şeyleri tasarlamanõn anlamõ olmaz. O halde ev
doktorunuz sizi derhal kriz merkezine sevk edecektir.
Hangi amaçla yardõm İstiyorsunuz?
Şöyle her şeyi bir sõralayabilmek için geçici olarak desteğe mi ihtiyacõnõz var? Pratik
yardõma mõ ihtiyacõnõz var yoksa şikayetlerinizin nedenini daha iyi anlayabilmek için mi
yardõm istiyorsunuz?
Terapi masrafalarõnõ kim karşõlayacak?
Ruhsal yardõm kurumunca sunulan hizmet genelde AWBZ denilen Özel Hastalõk Masraflarõ
Genel Kanunu kapsamõnda karşõlanõr. Tabiiyeti fark etmeksizin Hollanda’da oturan
herkesin bu sigortasõ vardõr. Ne var ki bazõ durumlarda kişiden katkõ miktarõ
istenmektedir. Belirli hususi terapinin masrafõ ise hastalõk sigortasõnca karşõlanõr.
Ücretlerin karşõlanmasõ ve kendi katkõ miktarõ hakkõnda daha ayrõntõlõ bilgi için hastalõk
sigorta şirketinize başvurun.
Let op
Dit is een brochure over wat u (niet) moet doen bij psychische klachten. De Nederlandse
brochure Luistert u nog weleens naar uzelf? is uitgebreider en deze kunt u op
www.stichtingpandora.nl bestellen.
Stichting Pandora, 2e Constantijn Huygensstraat 77, 1054 CS Amsterdam, tel 020-6851171
www.stichtingpandora.nl / www.zogeknogniet.nl / www.medicijnwijzer.nl