Evet Deyin, Sonbahar 2004

H‹Ç B‹R fiEY
B‹Z‹ TUTAMAZ,
OKULDAYIZ!
Her çocuk için
Sa¤l›k, E¤itim, Eflitlik, Koruma
‹NSANL‹⁄‹N GEL‹fiMES‹
‹Ç‹NDEK‹LER
fianl›urfa’daki 2002 Vak›flar
‹lkö¤retim Okulu’nun aç›l›fl
töreninde geleneksel giysileri
içinde k›z çocuklar.
Türkiye Radyo ve
Televizyon Kurumu’nun
(TRT), K›zam›k Ba¤›fl›klama
Program›n› desteklemek
üzere haz›rlad›¤› seri çizgi
filmlerde kulland›¤›
mikroplar.
2
ÖKSÜRÜK VE AKSIRIKTAN DAHA FAZLASI
Dünyan›n geliflmifl ülkelerinde yaflayan çocuklar›n ço¤u için k›zam›k, e¤er görülürse yeterli
tedavi ve bak›m uyguland›¤›nda sadece bir
grip gibi gelip geçen, rahats›z edici bir atefllilik
durumudur. En aç›k ve bilinen belirtisi k›rm›z›
lekeler olan bu hastal›k, asl›nda burun akmas›,
gözlerin k›zarmas›, fliddetli öksürük ve
zaman zaman 40 dereceye ç›kabilen
yüksek ateflle kendini gösteren bir
solunum yolu enfeksiyonudur.
Gelgelelim, azgeliflmifl ülkelerdeki çocuklar söz konusu oldu¤unda bu hastal›k
hiç de arzu edilmeyen kötü sonuçlara
yol açabilir. Dünyada afl›yla önlenebilir
hastal›klar aras›nda en fazla say›da
çocuk ölümüne k›zam›k yol açmaktad›r. Hastal›k, tedavi ve di¤er sa¤l›k
hizmetlerine yeterince eriflim olmamas› durumunda, k›zam›k enfeksiyonunun kendisinden çok daha tehlikeli olan
zatürree, ishal, kulak iltihab› ve beyin iltihab›
gibi komplikasyonlara da yol açabilmektedir.
Yayg›n bir belirti olan ishal de, özellikle temiz
içme suyu s›k›nt›s› bulunan yörelerde s›v› kayb›na ve sonuçta ölüme neden olabilmektedir.
Çocuklar›n k›zam›¤a karfl› afl›lanmalar›yla her
y›l yar›m milyonu aflk›n çocuk ölümünün önüne geçilebilir. Dünya Sa¤l›k Örgütü ve UNICEF
bu amaçla hastal›¤›n 2010 y›l›na kadar ortadan
kald›r›lmas›n› hedefleyen küresel
bir giriflime destek vermektedir.
Türkiye’de ise, Sa¤l›k Bakan-l›¤›
taraf›ndan yürütülen K›zam›k
Ba¤›fl›klama Günleri
program›n›n ikinci evresi
UNICEF’in de deste¤iyle
Ekim ay›n›n ilk iki haftas›
içinde gerçeklefltirilmifltir.
Geçti¤imiz y›l, 6–14 yafl grubundaki ö¤rencilere ulaflmak için ülke
çap›nda yürütülen çal›flmalar
sonucunda 10 milyona yak›n çocuk
afl›lanm›flt›r. ‹kinci evre çal›flmalar› ise
bebeklerle henüz okula gitmeyen çocuklara
odaklanm›flt›r.
Program, gerek ana–babalar› gerekse çocuklar›
ba¤›fl›klaman›n önemi konusunda bilinçlendirmeye yönelik ülke ölçe¤inde bir kampanya ile
desteklenmektedir.
Bak›n›z Dere Tepe Düz Gittik sayfa 10 & 11
EVET DEY‹N: ÜÇ AYLIK UNICEF TÜRK‹YE BÜLTEN‹
ED‹TÖR’DEN
E⁄‹T‹M KAMPANYASININ ÖTES‹NDE
Milli E¤itim Bakanl›¤› ile UNICEF’in Türkiye’de
k›z çocuklar›n okullulaflmas› için bafllatt›¤› ve
bugün ikinci evresine ulafl›lan Haydi K›zlar
Okula! kampanyas›n›n sadece bir e¤itim kampanyas› olman›n ötesinde anlamlar tafl›d›¤›
giderek ortaya ç›k›yor. Haydi K›zlar Okula!
kritik öneme sahip çeflitli toplumsal konulara
yönelik bir dizi stratejiyi de içeriyor. Örne¤in:
•
k›zlar›n› okula göndermeyip evde tutan,
ulafl›lmas› en güç ailelerin yaflad›klar›
toplumsal sorunlar›n ele al›nmas›;
•
düflük gelirli gruplara e¤itim ve daha iyi bir
yaflam sürdürme kapasitesi sa¤lanarak
yoksullukla mücadele;
•
kad›nlara karfl› ayr›mc›l›k gösteren güçlü
geleneksel ve/ya da dinsel inançlara sahip
kiflilere ulaflarak davran›fl de¤iflikliklerini
özendirme;
•
hizmetlere pek az eriflebilen ya da hiç
eriflilemeyenlere ulaflarak, hizmet götürme;
•
çocuk haklar›n›n; çocuk iflçili¤inin en kötü
biçimleri, erken evlendirme ve ev içi
fliddet gibi yollardan sürekli ihlal edildi¤i
ailelere ulaflarak bu çocuklar›n haklar›n›
koruma;
•
k›z çocuklar›n statüsünü yükseltme ve
mevcut toplumsal cinsiyet dengesizliklerini
giderme yoluyla cinsiyet eflitli¤ini
destekleme;
•
e¤itim yoluyla sa¤l›k koflullar›n› iyilefltirme:
e¤itimli k›zlar daha sa¤l›kl› olurlar, daha az
say›da ve daha sa¤l›kl› çocuk
yetifltirebilirler;
•
nüfusun daha genifl kesimine iflgücü
piyasas› için geçerli temel becerileri
kazand›rarak ekonomiyi canland›rma;
•
do¤umda nüfus kayd›n›n yap›lmas›n› teflvik
ederek medeni haklar› gelifltirme;
•
k›z çocuklar›n› e¤itimden yoksun b›rakan,
çocuk eme¤ini sömüren, k›z çocuklara
ayr›mc›l›k yapan uygulamalara ve erken
evlendirme sorununa karfl› mücadele
ederek çocuklar› koruma.
Bak›n›z Kampanya Notlar›, sayfa 6–13
Bu sonbaharda e¤itim ve sa¤l›k alanlar›ndaki iki önemli program›n yeni
bir ivme kazanmas›na tan›k olduk.
Milli E¤itim Bakanl›¤› (MEB) ve UNICEF’in 2005 y›l› sonuna kadar k›z
çocuklar›n okullulaflma oranlar›n› art›rmaya yönelik ortak giriflimi ikinci
y›l›na girmifl bulunuyor. Haydi K›zlar Okula! kampanyas›n›n çal›flma alan›
geniflletilerek okullulaflma oranlar›n›n en düflük oldu¤u 23 il daha
kapsama al›nm›flt›r. MEB ve UNICEF’ten, benim de yer ald›¤›m bir ekip,
yeni ders y›l›na haz›rl›k döneminde kampanyan›n yürütüldü¤ü illerin
ço¤unu ziyaret etti. ‹lkö¤retimde toplumsal cinsiyet a盤›n›n kapat›lmas›
için belirlenen tarihe yaln›zca bir y›l kalm›flken bu kadar çok say›da kiflinin
ve ailenin — en ücra yerlerde yaflayan ailelerden Baflbakan’a ve efline
kadar uzanan genifl bir kesim — Türkiye’deki bütün k›z çocuklar›n›n okula
yöneltilmesi çabalar›nda yer almas› hayli önemli bir deneyim idi.
Sa¤l›k Bakanl›¤› (SB) UNICEF’in de deste¤iyle Türkiye’de k›zam›k hastal›¤›n› ortadan kald›rmak için yo¤un çaba harcamaktad›r. Bu, Avrupa’da
görülen en genifl kapsaml› kampanyad›r. Geçti¤imiz y›l okula giden
hemen hemen bütün çocuklar afl›lanm›flt›. SB’nin bu y›lki 15 günlük
K›zam›k Ba¤›fl›klama Günleri ise henüz okul ça¤›nda olmayan bütün
çocuklara k›zam›k afl›s› yap›lmas›n› hedeflemektedir.
Son aylar›n çal›flmalar›na bak›ld›¤›nda, bundan iki y›l önce çocuklar için
“evet” diyen Türkiye’nin gerçekten “EVET”i kastetti¤i aç›kça
görülmektedir.
Edmond McLoughney
UNICEF Türkiye Temsilcisi
Not: Okurlar›m›z›n bültene iliflkin görüfllerini çok merak ediyoruz. Görüfl
ve önerilerinizi iletmek için bizimle temasa geçebilirsiniz.
EVET DEY‹N: ÜÇ AYLIK UNICEF TÜRK‹YE BÜLTEN‹
3
HAYD‹ KIZLAR OKULA!
Hem yerel hem de ulusal
medya kampanyaya büyük
destek verdi.
UNICEF Türkiye Temsilcisi Edmond McLoughney, UNICEF taraf›ndan desteklenen Haydi K›zlar
Okula! kampanyas› çerçevesinde meslektafllar› ve hükümet yetkilileri ile 2004 y›l› A¤ustos ve
Eylül aylar› aras›nda 16 ili ziyaret etti. McLoughney’in bu geziler s›ras›nda tuttu¤u notlardan
baz› bölümler afla¤›da yer al›yor.
3 Eylül, Erzurum
‹ki arabadan oluflan konvoyumuz A¤r›’dan
Erzurum’a do¤ru yol al›rken, önde giden araba
karfl› yönden gelen bir otobüsü karfl›lamak
üzere hemen kenara çekti. Araban›n sürücüsü
otobüsten kahverengi ambalajl› büyükçe bir
paket ald›. Yolumuza devam ederken ö¤rendik
ki, öndeki araban›n sürücüsünün ald›¤› pakette
‘Evet Deyin’ bültenleri varm›fl. Bültenin yaz
sonu ç›kan bu son say›s›na bir saat sonra, saat
10’da Erzurum’da yapaca¤›m›z toplant›da
ihtiyac›m›z olacakt›. Bültenler gece Ankara’dan
yola ç›kar›lm›flt› ve biz de pakete Ankara’dan
800 kilometre uzakta, Türkiye’nin do¤u ucunda
ulafl›yorduk. E¤er ifller böyle bir zamanlama ve
titizlikle yürütülebiliyorsa, kampanyadan
umutlu olmak için her tür gerekçe var demekti.
Evine yapt›¤›m›z ziyarette
çekilen resimde görülen Elif
okula devam etmekte
›srarl›yd› ve bu ›srar›yla
sonunda babas›n› ikna etti.
Erzurum’da Yürütme Kurulu’nun yapt›¤›
toplant›da Erzurum Vali Yard›mc›s› yap›lmas›
gerekenleri aç›k biçimde ortaya koydu. Kaymakamlar da tam destek verdiler. Kaymakamlardan biri kad›nd›. Valiler ve kaymakamlar
genellikle erkek olduklar›ndan bu pek al›fl›lm›fl
bir durum de¤ildi.
Ziyaret etti¤imiz köylerden birinin muhtar›,
halen 14 yafl›nda olan k›z› Elif’i 5’inci s›n›ftan
sonra okula göndermemiflti ve gerekçe olarak
da köy "geleneklerini" ileri sürüyordu. Ancak
Elif bu iflin peflini b›rakmam›flt›. Bir y›l boyunca
4
her sabah babas› ifle giderken nüfus cüzdan›n›
babas›n›n cebine koyuyordu. Bu asl›nda bir hat›rlatmayd›: “Böyle sürdükçe her gece a¤layaca¤›m ve sana hiç huzur vermeyece¤im.” Sonunda babas› raz› olmufl ve Elif okula bafllam›flt›.
Elif, 6’›nc› s›n›ftaki di¤er çocuklardan 2 yafl daha
büyük, ama bunu dert etmiyor; çünkü ilerde
ö¤retmen olma düfllerini gerçeklefltirme f›rsat›
art›k elinde. Köyün muhtar›, bu olaydan sonra
köydeki bütün ailelerle konuflup k›z çocuklar›n›
okula göndermelerini istedi¤ini bize anlatt›.
Umar›z di¤erleri de muhtar›n sözünü dinlerler.
Erzurum’a do¤ru yol al›rken, daha çok k›z
çocu¤un okula kaydolmas› konusu gündeme
getirildi¤inde yetkililerin s›k s›k “ama yerimiz
yok” dediklerini, ailelerin de“maddi gücümüz
yetmiyor” gerekçesini ileri sürdüklerini konufluyorduk. Nedense erkek çocuklar için yer ve para
sorunu hiç olmuyordu! K›sacas›, k›zlara erkeklere tan›nan haklar verilmiyordu. Kampanya, bu
yerleflik tutumlar›n ev ev dolafl›lmas› yoluyla
de¤ifltirilmesi sonucunda hayli yol alabilirdi.
Ailelerin her sabah k›z çocuklar›n› okula yolcu
etme al›flkanl›¤›n› kazanmalar›, kuflaklar boyu
süren uygulamalara son verebilirdi. Belki ana
babalar›n tutumlar› fazla de¤iflmeyecekti, ama
onlar›n e¤itim görmüfl k›z çocuklar› kendi k›z
çocuklar›n› okula göndermekte tereddüt
etmeyeceklerdi — hem de zorlama olmadan.
EVET DEY‹N: ÜÇ AYLIK UNICEF TÜRK‹YE BÜLTEN‹
KAMPANYA NOTLARI
E¤itim görmüfl k›zlar daha geç yafllarda evlenerek öz güvenlerini ve sayg›nl›klar›n› kazanacaklar, evlili¤e eflit koflullarda girecekler ve daha az
çocuk yapacaklard›r. Üstelik bu çocuklar AB
üyesi Türkiye’de dünyaya geleceklerdir. Okur
yazarl›k insanlara refah f›rsatlar› tan›r — okumaz
yazmazl›k ise yoksulluk ve umutsuzluk demektir
ve bu da yoksullu¤un yükünü a¤›rlaflt›racakt›r.
5 Eylül, Gaziantep
Gaziantep’e akflam 7 sular›nda ulaflt›k. Burada,
henüz 11 yafl›nda gözlerindeki bir rahats›zl›k
nedeniyle okula gitmeyen bir k›z›n evini ziyaret
ettik. Ailesi k›zlar›n›n okursa kör olaca¤›n› düflünüyordu. Kendilerine, k›zlar›n› hiç olmazsa
okulun rehber ö¤retmenine götürmelerini tavsiye ettik; belki de orada kendilerine, okuman›n
k›zca¤›z›n gözleri aç›s›ndan bir tehlike tafl›mad›¤› söylenecekti.
Özürlülük, k›z çocuklar›n okula gitmelerinin
önündeki engellerden biri. Gitti¤imiz yerlerin
hemen hepsinde, küçük birtak›m özürlülük
durumlar› nedeniyle okula gönderilmeyen k›zlar
oldu¤unu duyduk, gördük. Ayr›ca, evdeki
büyüklerden birinin özürlü ya da hasta olmas›
durumunda da k›z çocuk ev iflleri ya da küçük
kardefllerine bakmas› için evde tutuluyordu.
Akflam yürüttü¤ümüz tart›flmalarda, Haydi
K›zlar Okula!‘n›n daha çok k›z çocu¤u okula
yöneltmenin ötesinde, kalk›nma sürecinde bir
katalizör rolü de oynad›¤› üzerinde durduk.
Kampanya, en yoksul, en uzak noktalardaki
çocuklar ve aileler aras›nda geliflim hareketi
yarat›yordu.
13 Eylül, fianl›urfa
fianl›urfa’da 2002 Vak›flar ‹lkö¤retim
Okulu’nun bahçesinde yeni okul y›l›n›n aç›l›fl›
büyük bir olayd›. Baflbakan törende yapt›¤›
konuflmada k›z çocuklar›n e¤itimi önünde
engel oluflturdu-¤u belirlenen iki konu üzerinde durdu. Bunlardan birincisi, çocuklar›n›
okula kaydettiren ailelerden talep edilen ‘kural
d›fl›’ ödemelerdi. Baflbakan hiçbir okulun bu
tür isteklerde bulunamayaca¤›n›, bulunsa da
ailelerin böyle ödemeler yapmamalar›
gerekti¤ini belirtti. Ailelerin de Okul–Aile
Birlikleri kanal›yla bu konuyu denetlemeleri
gerekiyordu. Baflbakan, resmi nitelik tafl›mayan bu tür ödeme taleplerinde bulunan
okullar›n müdürlerinin de soruflturulaca¤›n›
sözlerine ekledi. Baflbakan ikinci olarak okullarda çocuklara fiziksel ceza uygulanmamas›
gerekti¤ini belirtti.
Maliye Bakan› Say›n Kemal
Unak›tan’la e¤itimin
finansman› konusu
görüflülürken.
Maliye Bakan› Kemal Unak›tan’›nda aç›l›fl töreninde bulunmas› önemliydi. Baflbakan ve eflinin geliflini beklerken, kendisine daha fazla okul
infla edilmesi, ücra yerlerde görev yapan ö¤retmenlere özendirici imkânlar tan›nmas›, ücretsiz
ders kitab› da¤›t›m› ve di¤er giriflimlerin sürdürülmesi için Milli E¤itim Bakanl›¤›’na daha fazla
kaynak aktar›lmas› ile ilgili fikrini sordum. Say›n
Bakan’›n yan›t› hayli umut vericiydi. Bütçeden
en fazla pay e¤itim sektörüne ayr›l›yordu,
özellikle bu y›l›n bütçesinde savunma
harcamalar› art›k ilk s›rada yer alm›yordu.
Nitekim, daha sonra yapt›¤› konuflmada
Baflbakan da bu noktaya de¤indi: “E¤itim, en
iyi savunmad›r.”
Aileler genellikle k›z
çocuklar›n›n kapasitelerini
e¤itimle gelifltirmeleri yerine
onlar›n ifl gücünden ev
ifllerinde yararlan›yorlar.
Yaflça büyük çok say›da k›z
çocu¤u evde küçüklere
bakmak için kendi
e¤itimlerinden vazgeçmek
zorunda kal›yor.
EVET DEY‹N: ÜÇ AYLIK UNICEF TÜRK‹YE BÜLTEN‹
5
HAYD‹ KIZLAR OKULA!
Baflbakan, efli Emine
Erdo¤an’›n teflvikiyle söz al›p
konuflan Nurten K›z›l’›
dinlerken …
… ve Baflbakan Erdo¤an’›n
sözleri: “E¤itim en iyi
savunmad›r.”
Maliye Bakan› Say›n Unak›tan’›n belirtti¤ine
göre Baflbakan, Bakanlar Kurulu’na e¤itimin
ulusal bir öncelik oldu¤unu ve bundan böyle
y›ll›k bütçe tahsislerinde e¤itimin listenin bafl›nda yer alaca¤›n› söylemiflti. Say›n Unak›tan da,
e¤itimi ulusal kalk›nma ve ilerleme çabalar›n›n
anahtar› olarak gördü¤ünü, bu bak›mdan Say›n
Baflbakan›n ayn› do¤rultudaki yol göstericili¤inden büyük mutluluk duydu¤unu belirtti.
16 Eylül, Diyarbak›r
Diyarbak›r’daki toplant›m›z okullar aç›ld›ktan üç
gün sonra gerçekleflti ve toplant›da önümüzdeki
aylarda k›z çocuklar›n›n okula kay›tlar›nda büyük art›fllar yaflanaca¤› ortaya ç›kt›. Yeni ders
y›l›n›n bafllamas›ndan önce okula kaydolacak
k›zlarla, olmayacaklar› birbirinden ay›rt etmek
güçtü. Ancak okullar aç›ld›¤›nda, okul saatleri
dahilinde yoksul mahalleleri gezerek okula gitmeyen k›z çocuklar› belirlemek kolayd›. Sonuçta, böyle durumlarda 6 yafl›ndan büyük her k›z
çocu¤u kampanya hedefinde yer alacakt›.
Milli E¤itim Bakan› Dr.
Hüseyin Çelik erkekler gibi
k›zlar›n da en az›ndan
ilkö¤retim görmeleri
gerekti¤ini önemle
vurguluyor.
6
Bu varsay›m› s›namak için kalabal›k bir mahallede ö¤leden sonra dolaflmaya ç›kt›k. Sokaklarda oynayan çok say›da çocu¤u görünce pani¤e
kap›ld›k — ancak sonra çocuklarla konuflunca
ö¤rendik ki bu çocuklardan ikisi hariç di¤erleri
sabah okullar›na gitmifllerdi. Derslik sorununun
çözümü için ikili ö¤retim yap›lmaktayd›. Sonuçta, ilk konufltu¤umuz iki k›z›n kardefli dört k›zla
birlikte 20 dakika içinde okula gitmeyen 6 çocuk
belirlemifl olduk.
Willows Foundation çal›flanlar›, daha sonra
aileleriyle görüflmek için, bu çocuklardan adres
bilgilerini ald›.
E¤itimdeki cinsiyet a盤›n› kapatmak için bafllat›lan hamlenin, ikincil, ama gene de önemli
avantajlar› vard›r.
Ulaflma
Haydi K›zlar Okula! Hükümeti ulafl›lmas› en
güç ailelerin kap›s›na getirmektedir. Kendisiyle
konuflulan bir yetiflkinin dedi¤i gibi: “E¤er
devlet (gönüllüler) buraya gelecek kadar bizi
önemsiyorsa, ben de k›z›m› okula gönderirim.”
Bilinç ve duyarl›l›k
Haydi K›zlar Okula! merkez, il ve ilçe düzeyindeki yöneticilerin k›z çocuklar›n e¤itimi konusundaki duyarl›l›klar›n› art›rmaktad›r. Ama aralar›nda
konuya mesafeli duranlar da vard›r: bir görevli
“k›zlar›n› okula göndermeme bu insanlar›n
kültürü — bu kadar zorlamamak gerekir” demiflti. Ancak, bu kampanya görevlilerin büyük
ço¤unlu¤unda sorunu kararl›l›kla ele alma
duyarl›l›¤› oluflturmufl, yerel STK’lar› harekete
geçirmifl, halk›n bilinç ve duyarl›l›k düzeyini
art›rm›fl ve medyay› çocuk haklar›yla ilgili
önemli bir konuyla ilgilenmeye yöneltmifltir.
Yarat›c› çözümler
Haydi K›zlar Okula! kampanyas›yla birlikte
yarat›c› bir çok çözüm gündeme gelmifltir:
•
fi›rnak ve Siirt valilerinin, depreme maruz
kalan yörelerde bulunan ve halen kullan›lmayan prefabrik yap›lar› getirterek derslik
olarak kulland›rmalar›;
•
Adana’daki STK’lar›n yoksul ailelerin okul
önlü¤ü ve malzemesi alabilmeleri için ba¤›fl
toplamalar›;
EVET DEY‹N: ÜÇ AYLIK UNICEF TÜRK‹YE BÜLTEN‹
KAMPANYA NOTLARI
•
A¤r›’n›n Tafll›çay ilçesinde k›z çocuklar›n›
okula gönderen ailelere ar› kovan› verilmesi;
•
A¤r›’n›n Do¤ubayaz›t ilçesinde çocuklar›n
kendilerinin okula gitmeyen kardefllerini ve
arkadafllar›n› belirleme çal›flmalar›;
•
Mardin’in Maz›da¤› ilçesinde ilk kez okula
giden k›zlara alt›n tak›lmas›;
•
Diyarbak›r’›n Ç›nar ilçesinde k›zlar›n› okula
gönderen ailelere kümes hayvanlar›
verilmesi;
Bu örnekler, ülkedeki bürokrasinin yarat›c› yanlar›na iflaret etmekte ve odaklan›ld›¤›nda geliflebilecek pozitif etkiyi göstermektedir. Kampanya
ayr›ca yeni okullar yap›lmas› mevcut okullar›n
onar›lmas›, önlük ve di¤er okul malzemelerinin
temini için yerel ifl çevrelerinden de kaynak
sa¤lam›flt›r.
Hükümetin oda¤›
Haydi K›zlar Okula! Hükümeti k›z çocuklar›n e¤itimi konusunu do¤rudan ele almaya yöneltmifltir. Milli E¤itim Bakan› ve Bakanl›¤›n üst düzey
yetkilileri bu kampanya dolay›s›yla önemli bir
çocuk hakk›n› hayata geçirmek üzere harekete
geçmifllerdir. K›z çocuklar›n› okula gönderip,
okula devam etmelerini sa¤layan ailelere fiartl›
Nakit Transferi (fiNT) ile maddi yard›m ve ücra
yörelerde görev yapan ö¤retmenlere ek ödeme
yap›lmas› giriflimi gibi yeniliklere gidilmifltir.
Derslik yetersizli¤inin giderilmesi için prefabrike
yap›lar›n kullan›lmas› bir baflka çal›flmad›r.
UNICEF’in oda¤›
Haydi K›zlar Okula! UNICEF’e toplumsal aç›dan
ulafl›lmas› en güç kesimlerin durumunu ciddi
biçimde etkileme olana¤› tan›m›fl, bu gruplar›n
karmafl›k durumunu daha iyi kavramam›z›
sa¤lam›flt›r. Kampanya ile birlikte çabalar›m›z
insan haklar›n›n etkin uygulanmas› üzerinde
yo¤unlaflm›flt›r. Böylece UNICEF söz konusu
kesimlere daha kolay yaklaflabilmifl, daha etkili
stratejiler gelifltirebilmifltir. Bugün ülke
program›n›n di¤er alanlar›ndaki stratejileri
belirginlefltirip detayland›rma durumunday›z.
Bunlar›n aras›nda davran›fl de¤iflikli¤ini
sa¤lamaya yönelik stratejiler özellikle
önemlidir.
Hükümetin en üst düzeyinden do¤udaki en ücra köylere kadar her kesimden kiflinin k›z çocuklar›n e¤itimi konusunda olumlu yönde bir
de¤iflim için seferber olmalar› son derece yüreklendirici bir durumdur. Gene de, bu küçük
‘devrim’ henüz tamamlanm›fl de¤ildir; daha ele
al›nacak çok konu vard›r.
5’inci s›n›ftan sonras›
Temel e¤itim 8’inci s›n›fa kadar zorunlu olmakla
birlikte, yeni yasan›n yürürlü¤e girdi¤i 1997
y›l›ndan bu yana 6’›nc› s›n›ftan 8’inci s›n›fa
kadar olan e¤itimi de kapsayabilecek biçimde
gerekli düzenlemelerin yap›lamad›¤› binlerce
köy okulu vard›r. Bu s›n›flara devam eden
ö¤rencilerin daha büyük bir yerleflim yerinde
bulunan okullara gitmeleri gerekmektedir ve bu
mesafe de 2.5km ile 30km aras›nda
de¤iflebilmektedir. Bu arada 60km gitmeyi
gerektiren örnekler de vard›r. Bu durum,
çocuklar›n›n e¤itiminde tamamen kararl› olanlar
d›fl›nda birçok aile için cayd›r›c› olmaktad›r.
Sonuçta çok say›da çocuk 5’inci s›n›ftan sonra
okula gidememektedir. Derslik tahsisine öncelik
tan›nmas› gerekmektedir. Çabuk ve ucuz
biçimde kurulabilen prefabrik yap›lar k›sa
vadede bir çözüm oluflturabilir. Bakanl›k,
prefabrik yap›lar›n sorunun büyük bölümünü
çözece¤ine kat›lmaktad›r; mesele gerekli
finansman›n sa¤lanmas›d›r.
Ö¤retmen a盤› ve sorunlar›
K›rsal alanlardaki ö¤retmen a盤› bafll› bafl›na
bir sorundur. Asl›nda çok say›da ö¤retmen
oldu¤u aç›kt›r; ancak ö¤retmenler, temel hizmetlerin ve konut imkanlar›n›n yetersiz oldu¤u
köylerde görevlendirilmek istememektedirler.
Milli E¤itim Bakanl›¤›’n›n özendirici program›
henüz yasalaflmam›flt›r. Sa¤lanan hizmetlerle
ilgili yeni bir politika oluflturulmas›n› bekleyen
bu program, ilerde Meclis gündemine al›nacakt›r. Konu, tan›t›m–savunu alan›nda sürekli çal›flmay› ve daha fazla ödenek ayr›lmas›n›
gerektirmektedir.
EVET DEY‹N: ÜÇ AYLIK UNICEF TÜRK‹YE BÜLTEN‹
Bayraklar sallan›rken —
bugünkü k›zlar›n çocuklar›
büyük bir olas›l›kla AB üyesi
Türkiye’de dünyaya gelecek;
dolay›s›yla bu çocuklar›n
Avrupal› yafl›tlar›yla ayn›
düzeyde olmalar› büyük
önem tafl›yor.
Ana babalar›n k›z çocuklar›n›
okula göndermekle kalmay›p
bununla gurur duymalar› da
büyük önem tafl›yor — en iyi
tan›t›m–savunu budur.
7
HAYD‹ KIZLAR OKULA!
Hepsinin geri döndükleri
okullar›ndaki ilk günü —
ancak bu k›zlar›n heyecan›n›
bütün k›z çocuklar›n
paylaflabilmesi için daha
yapacak çok ifl var.
E¤itimde kalite arzu edilen düzeyden uzakt›r ve
kalabal›k s›n›flar e¤itimin önündeki di¤er bir engeldir. Çözüm, ö¤retmene, müfredata ve yöntemlere yeni bir yaklafl›m› gerektirmektedir. Ayr›ca,
mevcut 600 bin ö¤retmenin kapsaml› bir hizmetiçi e¤itime tabi tutulmas› da zaman alacakt›r.
Kural d›fl› al›nan okul ücretleri
Bu, birçok aile aç›s›ndan cayd›r›c› bir etmendir.
Ailelerden istenen miktar 50 milyon liraya kadar
ç›kabilmektedir. Bu flekilde toplanan paralar›n
genellikle okul bak›m ifllerinde çal›flanlara verildi¤i anlafl›lmaktad›r. Bir gazeteci, ailelerin ödeme konusunda okul müdürüyle pazarl›k ettiklerini belirlemifltir. Ailelerin, temizlik ve bak›m
gibi ifllere iliflkin karar mekanizmalar›nda yer
almalar›, gücü yetenlerin ödeme yapabilecekleri
bir sisteme geçilmesi gerekmektedir.
Aile ‘de¤erleri’
Ortaya ç›kan en güç durumlar gerekçe olarak
‘geleneklerin’ ileri sürüldü¤ü durumlard›r: “bu
ailede okula giden tek k›z yoktur” gibi. Devlet
bu alanda zorlay›c› olmaktan kaç›nsa bile, böyle durumlarda emniyet güçlerine baflvurulmas› gerekti¤i ileri sürülebilir. Para cezas› cayd›r›c› olabilir.
Bir k›z çocu¤un yerini ev ve
tarlayla s›n›rland›ran gelenek
art›k Türkiye’nin ya da
modern dünyadaki baflka
herhangi bir ülkenin
gelece¤iyle ba¤daflm›yor.
8
Do¤um kayd›
Do¤umda kay›t sorunu hala sürmektedir.
Çocuklar›n okula gidebilmeleri için do¤um kayd› ya da nüfus cüzdan› gerekmezken okul yönetimleri genellikle bu belgelerde ›srar etmektedir.
Bunun nedeni muhtemelen mevzuat›n iyi bilinmemesidir. Do¤um kayd› olmayan biri, nüfus
ka¤›d› da alamayaca¤› için sorunlar yaflayacakt›r. Di¤er sorunlar flunlard›r:
•
•
seçimlerde oy verememe;
•
•
•
•
•
•
okul diplomas› alamama;
yeflil kart alamama ve di¤er ücretsiz sa¤l›k
hizmetlerinden yararlanamama;
Medeni Kanuna göre evlenememe;
pasaport alamama;
banka hesab› açt›ramama;
kay›tl› sektörde ifl bulup çal›flamama;
fiNT gibi sosyal yard›mlardan
yararlanamama.
Telafi e¤itimi
‘Telafi’ e¤itimi, okula gitmemifl çocuklara
yitirdikleri zaman› kapatma imkan› tan›d›¤› için
çok önemlidir. Bu, özellikle 10 yafl›nda ve daha
büyük olup birinci s›n›fa kabul edilmeyecek
olanlar için geçerlidir. Ancak bu program›n
uygulanmas›na geçilmeden önce, müfredat›n
haz›rlanmas›, ders materyallerinin gelifltirilmesi,
ö¤retmen yetifltirilmesi ve bu e¤itim için ayr›
mekanlar›n bulunmas› gerekmektedir.
Ayr›ca, bunun için daha yo¤un bir toplum seferberli¤i gerekecektir çünkü program›n potansiyel kat›l›mc›lar›n›n iknas› küçük k›zlar›n ikna
edilmesinden daha güçtür. Bu çocuklar yaflça
daha büyüktürler ve evlerinde ya da baflka
yerlerdeki ifllere daha fazla entegre olmufllard›r.
Ana babalar yaflça daha büyük olan k›zlar›n›
art›k evlilik ça¤›nda görmektedir ve bu
EVET DEY‹N: ÜÇ AYLIK UNICEF TÜRK‹YE BÜLTEN‹
KAMPANYA NOTLARI
yafllardakiler fiziksel olarak daha güçlü olduklar›ndan çal›flma imkânlar› da daha fazlad›r.
Geri kalan k›zlar› okula çekmek için at›lacak
sonraki ad›mlar flunlar olabilir:
Kay›t ve devaml›l›k
Yasal aç›dan, çocuklar›n velilerinin onay› olmaks›z›n okula kaydolmalar› mümkündür. Dolay›s›yla kay›tlar y›l boyu devam etmelidir. Okula kaydolma kuflkusuz kendi bafl›na devaml›l›¤› da
sa¤lamaz — ama çocu¤un izlenebilece¤i bir ad
ve adres elde edilmifl olur. ‹sminin okul kay›t
listesinde yer al›yor olmas›, bir k›z çocu¤u için
tek kimlik belgesi olabilir. Y›l boyunca aileler sürekli ziyaret edilerek, okulu görüp ikna olmalar›
için ana babalar okula davet edilebilirler.
Okul mekan›
Özellikle Do¤udaki illerde yayg›n olan derslik
s›k›nt›s›n›n giderilmesi için prefabrik yap›lar
mümkün olan en k›sa sürede infla edilmelidir.
Modern prefabrik yap›lar›n ömrü uzundur, kurulmalar› kolayd›r ve mali aç›dan fazla bir yük
de getirmez. ‹çinde 40 ö¤rencinin (ikili sistemde
80) ders görece¤i bir prefabrik yap› 11 bin dolar
gibi bir maliyetle al›nabilir. Yaklafl›k 4.000 prefabrik dersli¤e gereksinim vard›r. Bu da, bir
sonraki kuflak için mütevaz› say›labilecek bir
yat›r›md›r. K›fllar›n uzun ve sert geçti¤i
yörelerde kullan›labilecek ‘k›fll›k’ yap›lar daha
pahal›d›r. ‹yi bir alternatif de okul mekan›
kiralamak olabilir.
Özendiriciler
fiNT’den yararlanabilecek durumdaki bütün
ailelerin böyle bir yard›m›n varl›¤›ndan haberdar olmalar› ve aralar›ndan ço¤u okuma–yazma
bilmedi¤inden ilgili formlar› doldururken kendilerine yard›mc› olunmas› çok önemlidir. Bu
durumda kapsaml› bir do¤um kayd› hamleside
gereklidir; çünkü do¤um kayd› olmaks›z›n
yoksul ailelerin yard›m için baflvuruda
bulunmalar› mümkün olmayacakt›r. Örne¤in
Maz›da¤›’nda fiNT program› geçti¤imiz y›l
1,500 yeni do¤um kayd› yap›lmas›n› sa¤lam›flt›r
(nüfusun %17’ü). Bu da fiNT’nin, do¤um
kayd›n›n, okul ve yeflil kart aç›s›ndan ne kadar
ifllevsel oldu¤unu göstermektedir.
di¤i bilinmektedir. ‹deal olan, okullar›n çocuklar›n aya¤›na getirilmesidir. Dolay›s›yla daha fazla
say›da köyde okul yap›lmas› ders y›l› boyunca
okula devam›, sa¤laman›n en iyi yoludur.
K›z çocuklar›n e¤itimine
yap›lacak yat›r›m›n getirileri
erkeklerinkinden hiç de afla¤›
olmad›¤› gibi ço¤u durumda
daha fazlad›r.
Okullar›n kat›l›m›
Okul müdürlerinin kampanyaya katabilecekleri
pek çok fley vard›r ve rollerinin netlefltirilmesi
için müdürlerle toplant›lar düzenlenmesi gerekir. Örne¤in müdürler, okula kaydolanlar› ve
devams›zlar› izlemek için aileleri ziyaret edecek
ö¤retmenler görevlendirebilirler. Bu ö¤retmenler ayr›ca do¤um kayd› ve fiNT baflvurular›nda
ailelere yard›mc› olabilirler; okul aile birlikleri
arac›l›¤›yla ailelerin okul yönetiminde söz sahibi
olmalar›n› özendirip okullar› ‘çocuk dostu’
mekanlar haline getirebilirler.
Okul müdürleri, nüfuz ve etkilerini kullanarak
isteksiz ana babalar›n karfl›s›na güçlü savlarla
ç›k›p onlara ç›karlar›n› gösterebilirler. Örne¤in,
“E¤itimli bir k›z çocu¤u yaflland›¤›n›zda size çok
daha iyi bakabilecektir” gibi.
Son bir söz
Türkiye’de okullulaflmada cinsiyet a盤›n›n kal›c›
biçimde kapat›lmas› ve her k›z›n kaliteli temel
e¤itimden yararlanmas›n› sa¤lamak için
önümüzde 1 y›ldan daha k›sa bir zaman var.
Bunu gerçeklefltirmek için gerekli siyasal ve
toplumsal kararl›l›k, geçti¤imiz 18 ay içinde
yap›lanlardan bellidir. Bundan sonraki 12 ay
zorlu olacakt›r; ancak bu dönemdeki
çal›flmalar›n getireceklerine olan inanc›m›z
hepimizi yüreklendirmektedir.
Kampanyan›n yal›n mesaj›
Haydi K›zlar Okula! ile s›k s›k
karfl›lafl›lmas›n›n aileleri k›z
çocuklar›n› okula göndermeye
yönlendirmesi beklenmektedir
— ama bu flansa b›rak›lacak
bir ifl de¤ildir.
EVET DEY‹N: ÜÇ AYLIK UNICEF TÜRK‹YE BÜLTEN‹
9
Ö¤retmen a盤›n›n kapat›lmas› için, ücra k›rsal
yerleflimlerde görev yapan ö¤retmenlere yönelik özendiricilerin harekete geçirilmesi gerekir.
Ulafl›m
Tafl›mal› sistemin, yollar›n kardan kapanmas›
yüzünden birçok yerde uzun süreler iflleyeme-
DERE TEPE DÜZ G‹TT‹K
Mufl’un kufl uçmaz kervan
geçmez tepelerinde
Ba¤›fl›klama Günü — a¤›zdan
çocuk felci afl›s› gibi rutin
afl›lamalar› tamamlamak için
iyi bir f›rsat.
Dünya Sa¤l›k Örgütü’ne göre geliflmekte olan ülkelerde k›zam›¤a yakalanan çocuklar›n %3’ü bu
yüzden ölmektedir. Türkiye’de, afl›yla önlenebilir çocuk hastal›klar›ndan en korkuncu olan k›zam›¤›
ortadan kald›rmaya yönelik kampanya flimdi ikinci evresine ulaflm›flt›r. Bu sonbahar bafllar›nda
UNICEF’in de deste¤iyle Sa¤l›k Bakanl›¤› (SB) taraf›ndan 10 ilde bafllat›lan K›zam›k Ba¤›fl›klama
Günleri dolay›s›yla yapt›¤› konuflmada Sa¤l›k Bakan› Dr. Recep Akda¤ “temel hedefimiz afl›s›z
çocuk b›rakmamak slogan›m›z ise Haydi, hep birlikte k›zam›k hastal›¤›n› yok edelim!” demifltir.
Türkiye’de her y›l 8 bin ile 30 bin aras›nda
de¤iflen say›da çocuk k›zam›¤a yakalanmaktad›r. K›zam›k kampanyas› geçen y›l, okula
giden bütün çocuklara — 10 milyon çocuk
— k›zam›k afl›s› yapma hedefiyle bafllat›lm›flt›r. SB ilk evre sonunda baflar› oran›n›
%97 olarak aç›klam›flt›r.
Bu sayfalarda gördü¤ünüz
mizahi yan› da güçlü bu
grotesk karakterler, TRT’de
yay›nlanan spotlarda
kullan›lm›flt›r.
10
bir köfle tafl›n›n daha konaca¤›n›” vurgulad›ktan
sonra “topraklar›m›z üzerinde art›k çocuk felci
yok edilmifl durumdad›r. Ayn› baflar›n›n ülkemizde sorun olmaya devam eden afl›yla korunabilir hastal›klar içinde gösterilmesini
hedefliyoruz” demifltir.
Ba¤›fl›klama günlerinin ikinci
evresinde, 9 aydan 5 yafl›na kadar olan
1,250,000 çocuk ile 15 yafl›ndan küçük
olup okula gitmeyen çocuklar hedeflenmifl
ve afl›lar 1–15 ekim tarihleri
aras›nda yap›lm›flt›r. Kampanyadan tam sonuç al›nabilmesi için 6,000
sa¤l›k oca¤› çal›flan› görevlendirilmifltir.
Kampanya, öncelik tan›nan on il olarak A¤r›,
Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbak›r, Hakkari,
Mufl, fi›rnak, Tunceli ve Van’da odaklanm›flt›r. Bunun nedeni, söz konusu illerin k›zam›k
dahil olmak üzere rutin afl›lama oranlar› en
düflük oldu¤u iller olmas›d›r. Kesin
say› tart›flmal› olmakla birlikte ayn›
illerde 250,000 çocu¤un okul ça¤›nda oldu¤u
halde okula gitmedi¤i varsay›lmaktad›r.
UNICEF Türkiye Temsilcisi Edmond
McLoughney kampanyan›n bafl›nda
“Türk çocuklar› için önemli bir gün oldu¤unu …
Türkiye’de k›zam›k hastal›¤›n› 2010 y›l›na kadar
yok edecek program›n uygulamaya
bafllad›¤›n›” belirtmifltir.
Kampanyan›n ikincil hedefi de, difteri,
bo¤maca, tetanos ve Hepatit B’de rutin
afl›lama çal›flmalar›n›n h›zland›r›lmas› ve
Türkiye’nin ‘çocuk felcinden ar›nm›fl ülke’
statüsünü korumak amac›yla a¤›zdan çocuk
felci afl›s› verilmesiydi.
Sa¤l›k Bakan› Dr. Akda¤ ise “kampanya ile
çocuklar için daha sa¤l›kl› bir gelecek hedefinin
Kampanya s›ras›nda iki ya da üç kifliden oluflan
sa¤l›k ekipleri (biri afl› kay›tlar›n› tutarken
EVET DEY‹N: ÜÇ AYLIK UNICEF TÜRK‹YE BÜLTEN‹
… KIZAMI⁄I YENMEK
di¤erleri fiilen afl› yapmaktad›r)
Türkiye’nin ulafl›lmas› en güç
yörelerinde bulunan köy ve mezralarda
ev ev dolaflt›lar. Örne¤in, bir sa¤l›k ekibi
Mufl’un ‹nard› köyündeki çocuklar› afl›lamak
için arabayla 60 km yol gittikten sonra, 20 km
de yaya yürüyüp 6 saatlik bir mesai harcad›.
Sa¤l›k ekibinden Sultan Göktafl’›n konuya
iliflkin düflüncesi flöyle: “Çok kötü yerlerden
geçtik, uçurum kenarlar›ndan. Çok kötü yerlerden geçtik uçurum kenarlar›ndan ancak bu
çocuklar›n afl›lanmas› gerçekten çok önemli”.
Ba¤›fl›klama kampanyas›n›n yerel ölçe¤i
hakk›nda bir fikir verebilmek için Mufl ilini ele
almak yeterli olacakt›r. Bu ilde 136 ekipte
görevli 350 personel 350 köy ve 180 mezray›
dolaflm›flt›r. 2003 y›l›nda afl›lanan ilkokul
ö¤rencisi say›s› 71,255 idi. Bu y›l ise, henüz
okula gitmeyen 100,000 bebek ve küçük çocuk
hedeflenmektedir.
Kuflkusuz, ortada i¤neden korkan çocuklar gibi
her yerde karfl›lafl›lan sorunlar da vard›r. En iyi
haz›rlanan planlarda bile bu yüzden baz›
sorunlarla karfl›lafl›labilir. Programlar›n› eksiksiz
uygulayabilmek için zamana karfl› yar›flsalar
bile, sa¤l›k ekipleri art›k bu tür sorunlar› aflacak
deney birikimine sahiptir.
talk show y›ld›z› Okan Bayülgen taraf›ndan da
yap›lm›flt›r.
Ba¤›fl›klama kampanyas›n›n bu aya¤›na yönelik
medya deste¤i için ilk ad›m, Diyarbak›r’da yerel
ve ulusal ölçekte 33 gazetecinin kat›ld›¤› bir
konferansla sa¤lanm›flt›r.
‹kifler–üçer kiflilik ekiplerde
çal›flan 6,000 sa¤l›k oca¤›
görevlisi, ulafl›lmas› güç
yörelerde yaflayan ve henüz
okul ça¤›nda olmayan
çocuklara ulaflmak için
harekete geçmifltir.
Çok de¤erli bir katk› da sanatç›lar Metin
Akp›nar ve Zeki Alasya taraf›ndan yap›lm›flt›r.
Bilindi¤i gibi bu iki sanatç› 19 y›l önce
Türkiye’deki ilk Geniflletilmifl Ba¤›fl›klama
Program› (GBP) kapsam›ndaki k›zam›k afl›lar›
için komik skeçler haz›rlayarak çal›flmalara
katk›da bulunmufltu. Sanatç›lar›n,
geçmiflteki skeçleri güncellenerek
ayn› karakterler bir kez daha
izleyicilere sunulmufl, geçmiflteki
hedef kitlenin flimdi yetiflkin
insanlar olduklar›na iflaret edilmifltir.
Bu arada ‘Bir ‹stanbul Masal›’adl› dizide rol alan
sanatç›lar da bir araya gelerek halk› çocuklar›n›
afl›latmaya özendiren tan›t›c› televizyon spotlar›
haz›rlam›fllard›r. Hedef illerde çok izlenen televizyonda dizilerin, y›ld›zlar›n verdi¤i ba¤›fl›klama mesajlar› çok olumlu etkiler yaratm›flt›r.
Benzer spotlar, büyük izleyici toplayan ‘Asmal›
Konak’ dizisinin y›ld›zlar›ndan Özcan Deniz ve
Üst düzey karar vericiler için konuya iliflkin
bilgilendirme dosyalar› haz›rlanm›flt›r.
Foto¤raflar: Anadolu Ajans› © 2004
Kampanyay› desteklemek üzere, bas›n›n ve
televizyonun da yard›m›yla yo¤un bir
tan›t›m–savunu çal›flmas› gerçeklefltirilmifltir.
‹l sa¤l›k müdürlüklerine hem genel olarak
rutin afl›lar›n hem de özel olarak
k›zam›k afl›lar›n›n önemi konusunda
e¤itim verilmifltir. UNICEF, Sa¤l›k
Bakanl›¤› ile birlikte kademeli e¤itim modelini
kullanarak sa¤l›k yöneticilerinin e¤itimine
destek vermifltir. Söz konusu modelde ilk
e¤itimi alanlar, ayn› e¤itimi yerel düzeyde di¤er
sa¤l›k görevlilerine vermektedir.
EVET DEY‹N: ÜÇ AYLIK UNICEF TÜRK‹YE BÜLTEN‹
11
HAYD‹ KIZLAR OKULA!
•
E¤itim görmüfl kad›nlar ve k›zlar daha fazla f›rsattan ve yaflam
seçene¤inden yararlanabilirler;
•
2005 YILINDA
BEKLENEN SONUÇLAR
E¤itim görmüfl kad›nlar›n ve k›zlar›n siyasal,
toplumsal ve ekonomik karar alma
süreçlerine kat›lma flanslar› daha fazlad›r;
•
K›z çocuklar›n ilkö¤retime kay›t
oranlar›n›n erkek çocuklarla
eflit düzeye gelmesi;
E¤itim görmüfl k›zlar›n kendi tercihleriyle
daha geç evlenme ve çocuk yapma
e¤ilimleri di¤erlerine göre daha fazlad›r;
•
•
Bebek Ölüm Oran›n›n ‰43’ten
(1998) ‰30’un alt›na çekilmesi;
E¤itim görmüfl k›zlar›n daha iyi ifl bulma
ve böylece aile gelirlerine katk›da
bulunma imkanlar› vard›r;
•
•
Anne Ölüm Oran›n›n %50
azalt›lmas›;
•
Do¤umu izleyen ilk alt› ay
içinde sadece anne sütüyle
beslenme oran›n›n art›r›lmas›;
•
Bütün çocuklar›n iyot
yetersizli¤i bozukluklar›ndan
korunmas›;
E¤itim görmüfl k›zlar
evlendiklerinde daha az
say›da çocuk yaparlar ve
çocuklar›n› daha sa¤l›kl›
büyütürler; nitekim
kad›nlar›n e¤itim
düzeyi yükseldikçe
çocuk ölüm
oranlar›
düflmektedir;
•
E¤itim görmüfl
k›zlar›n sa¤l›kla ilgili
konulardaki bilinç ve duyarl›l›k
düzeyleri daha yüksektir;
örne¤in, kad›nlar›n e¤itim
düzeyleri yükseldikçe, HIV/AIDS
enfeksiyon oranlar› önemli
ölçüde azalmaktad›r;
•
E¤itim görmüfl kad›nlar›n
gebelik dönemleri de daha
sa¤l›kl› geçmekte, böylece anne
ölüm oranlar› azalmaktad›r;
•
K›z çocuklara odaklanan programlar›n erkekler için de eflit ölçüde
yararl› oldu¤u görülmektedir.
•
•
Üç milyon anne ve baban›n
çocuk yetifltirmede do¤ru
uygulamalar› ö¤renmeleri ve
bunlar› yaflama geçirmeleri;
•
Ergenlerin HIV/AIDS’le birlikte
CYBE geçen di¤er hastal›klar
ve bunlara karfl› nas›l
korunmak gerekti¤i
konusunda bilgilendirilmeleri;
•
Özel Koruma Gereksinimi
Olan çocuk say›s›n›n önemli
ölçüde azalt›lmas›;
•
Türkiye’deki mevzuat›n
ÇHS/CEDAW ile tam uyumlu
hale gelmesi;
•
•
Bütün sektörlerin ve
kaynaklar›n çocuk haklar›n›n
daha etkili biçimde yaflama
geçirilmesi ad›na seferber
edilmesi;
Ulusal bütçeden çocuklara
ayr›lan pay›n art›r›lmas›.
B‹Z‹MLE TEMASA GEÇ‹N‹Z
UNICEF Türkiye Temsilcili¤i:
Telefon: +90 (0) 312 454 1000
Faks: +90 (0) 312 496 1461
E-posta: [email protected]
UNICEF Türkiye Milli Komitesi:
Ankara
Telefon: +90 (0) 312 290 3390
+90 (0) 312 290 3391
Faks: +90 (0) 312 290 3388
E-posta: [email protected]
UNICEF Türkiye Milli Komitesi:
‹stanbul
Telefon: +90 (0) 212 252 5222
+90 (0) 212 249 6686
Faks: +90 (0) 212 252 9727
UNICEF Türkiye, Evet Deyin her üç ayda bir yay›nlanmaktad›r, Birlik Mahallesi, 2. Cadde, No. 11, 06610 Çankaya, Ankara, Türkiye
Telefon: +90 (0)312 454 1000 Faks: +90 (0)312 496 1461 www.unicef.org/turkey Evet Deyin içindeki fikir ve düflünceler
UNICEF’in görüfllerinin mutlak yans›mas› de¤ildir.
Tasar›m
Bas›m Dumat Ofset