motivasyon(güdüleme)

MOTİVASYON(GÜDÜLEME)
VE
KURAMLARI
Motive;
• Harekete geçirici
• Hareketi devam ettirici
• Olumlu yöne yöneltici
Güdüleme
• Bir veya birden çok insanı, belirli bir
yöne(amaca)doğru devamlı şekilde
harekete geçirmek için yapılan
çabaların toplamıdır.
• İnsanı harekete geçiren ve
hareketlerinin yönlerini belirleyen,
onların düşünceleri, umutları,
inançları, kısaca arzu, ihtiyaç ve
korkularıdır.
Motivasyon-İhtiyaç İlişkisi
• Birinci derecede: temel
ihtiyaçlar(yeme, içe, sıcak ya da
soğuktan barınma, uyuma)
• İkinci derecede: tamamlayıcı
ihtiyaçlar(takdir, görev sorumluluğu
hissettirme, şefkat duyma, yarışma,
bazı şeylere sahip olma, insanlarla
birlikte olma)
Maslow’un İhtiyaçlar
Piramidi
•
•
•
•
•
Kendini gerçekleştirme
(vücuda getirme)
Değer ihtiyaçları
Ait olma ve sevgi
Güvenlik
Fizyolojik ihtiyaçlar
Clayton Alderfer’in
ERG(existence-growthrelatededness) Yaklaşımı
• Varolma İhtiyacı
• İlişkisel ihtiyaçlar
• Gelişme ve büyüme ihtiyaçları
Herzberg Modeli
• Hijyenik unsurlar(dışsal faktörler):şirketin
ve yönetimin politikaları, ücret, maaş
durumu, ast-üst ilişkileri, istihdam
güvenliği
• Motive edici unsurlar(içsel faktörler):
saygı görme, bir işi başarıyla tamamlamada
elde edilen mutluluk, terfi, kendini
geliştirme olanakları, olumlu katkılarda
bulunma
Mc. Clelland’ın Başarı Güdüsü
Kuramı
İnsan ihtiyaçlarını üç grupta
toplamıştır;
• Başarı
• Bağlılık
• Güç
Atkinson ve Feather’in Başarı
Modeli
Bireysel başarıyı etkileyen faktörler;
• Başarısızlıktan kaçma arzusu ve başarıya
ulaşma isteği
• Belirli koşullarda başarılı olma ve başarısız
olma olasılıkları
• Başarılı olmaya özendiren etmenlere
verilen değer ile başarısız olmanın olumsuz
sonuçlarına verilen değer
Locke’un Bireysel Amaçlar ve İş
Başarısı İlişkisi Kuramı
•
•
•
•
Bireysel başarı açısından;
Birey tarafından belirlenen amacın açık ve seçik
olması
Birey tarafından belirlenen amaçların kolay
ulaşılamayacak cinsten olması
Kurumsal başarı açısından;
Örgütsel amaçların belirlenme sürecine bireyin da
katılımının sağlanması,
Yöneticilerin, örgütsel amaçlara ne kadar ulaşıldığı
hakkında bireye bilgi vermesi
Vroom’un Ümit(Bekleyiş) Kuramı
Örgütsel davranışların nedenleri hakkında
bazı varsayımlar geliştirmiştir;
• Bir varsayımın ortaya çıkmasına neden olan
faktörler, bireyin kendi kişisel özellikleri
ve çevresel koşulların birlikte etkisi ile
belirlenir veyönlendirilir.
• İnsanlar, arzuladıkları ödüllere onları
ulaştıracak alternatif davranış biçimleri
arasından algılarına göre seçim yapmak
zorundadırlar.
Üç temel kavram;
• Başarı-Ödül-Ümit(beklenti) İlişkisi
• İstek-İhtiyaç şiddeti
• Çaba-Başarı-Ümit(beklenti) İlişkisi
Lawler ve Porter’ın Geliştirilmiş
Beklenti Kuramı
• Ödüllendirme adaleti
• Görev tanımları ve rol dağılımlarının
etkinliği ve
Adams’ın Ödül Adaleti veya Eşitliği
Kuramı
• Bireylere verilen ödüllerde, bireyin
kendisini mutlaka başkalarına verilen
ödüllerle kıyasladığının göz önünde
bulundurulması gereği
Cranny ve Smith’in Basitleştirilmiş
Süreç Modeli
• Ödüllendirme tek başına başarıyı
etkilemez
• Başarıyı doğrudan etkileyen unsur:
çabadır.
• Çaba, ödülden etkilenir ve kişiye
doyum sağladıkça, başarıyı getirir.
Pavlov ve Skinner’in Pekiştirme
Kuramı
• Olumlu pekiştirme(bireyin arzulanan davranışı
devamlı tekrar etmesi için teşvik edilmesi)
• Olumsuz pekiştirme(istenmeyen davranışın
benimsenmeyen bir davranış olduğunun
hissettirilmesi)
• Ortadan kaldırma(istenmeyen bir davranışı
bütünüyle yok etme halidir)
• Cezalandırma(istenmeyen davranışı ortadan
kaldırmak için cezalandırma)
İş Tasarımı ve İş Yapılandırma
Yaklaşımları
•
•
•
•
İş basitleştirme
İş rotasyonu
İş genişletme
İş zenginleştirme
İş Özellikleri
•
•
•
•
•
Beceri çeşitliliği
Görevin kimliği
Görevin önemi
Otonomi
Geribesleme