Dış Ticaret Risk ve Oeme Şekilleri

AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
DIŞ TİCARET RİSKLERİ
VE
ÖDEME ŞEKİLLERİ
2013
AB Gümrük Müşavirliği ve Danışmanlık A.Ş
Uzmanları Tarafından Hazırlanmıştır
© Tüm Hakları Saklıdır.
https://www.abcustoms.eu
SUNUŞ
Dış ticaret mevzuatı sıklıkla revizyona tabi tutulması
ve farklı bakış açılarıyla yorumlanmaya müsait yapısı
nedeniyle ayrıca dikkat ve uzmanlık ister.
“AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY”
hazırlamış olduğumuz çalışmaların, dış
işlemlerinizin her aşamasında katma
sağlayacağını düşünüyoruz.
olarak
ticaret
değer
Dış ticaret mevzuatı ile ilgili olarak gerçekleşebilecek
değişiklikler, kısıtlamalar ve ilaveler uzman ekibimiz
tarafından titizlikle takip edilmektedir.
Biz “AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY” olarak, çok
dikkat isteyen bu alanda her hangi bir hataya mahal
bırakmamak için, konunun uzmanlarından yardım
alınmasını öneririz.
AB GÜMRÜK MÜAŞVİRLİĞİ VE DANIŞMANLIK A.Ş.
uzmanları tarafından hazırlanan ve bu çalışmalarda
yer alan, bilgilerden dolayı şirketimizin yasal
sorumluluğu bulunmamaktadır.
SAYGILARIMIZLA,
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
AB Gümrük Müşavirliği ve Danışmanlık A.Ş. kurulduğu
yıldan bu güne kadar yapmış olduğu yatırımlar ve
yürütmüş olduğu projeler ile ticari kar elde etmenin
yanında, sosyal sorumluluk anlayışı ve yaratılan
ekonomik katma değerler ile birlikte büyük bir
heyecanla faaliyetlerini, sürdürmektedir.
AB Gümrük Müşavirliği ve Danışmanlık A.Ş. bugün;
ilgili
departmanlarında
görevli
organizasyon
kabiliyetleri yüksek, ekip ruhu ile hareket eden ve her
biri kendi alanlarında uzmanlaşmış organize personel
yapısıyla entegre dış ticaret ve lojistik hizmetlerin en
önemli temel taşlarından sayılan gümrük müşavirliği
ve danışmanlık hizmetleri vermenin yanında aynı
zamanda; müşterileri adına çeşitli projeler ile ilgili dış
ticaret strateji planları hazırlama, efektif stratejik
çözümler üretme ve bu projelerin başından sonuna
kadar yürütülmesini sağlamakta uzmanlaşmış
personelleri ile sektörde marka olmak hedefiyle, hali
hazırda faaliyetlerine devam etmektedir.
DIŞ TİCARET RİSKLERİ
ÖDEME ŞEKİLLERİ / 2013
Alıcı Riski
Alıcının kendisinden kaynaklanan riskleri kapsar.
Alıcının iflası, şirketin tasfiye ilan etmesi, konkordato
haline girmesi veya kötü niyetli olması bu tür risk
grubundandır.
Alıcı Riskini Azaltma Yolları
İyi bir ödeme şekli tercihi yapmanın yanı sıra, iyi bir
istihbarat yapılması, sözleşme oluşturulması,
Eximbank sigorta programından istifade edilmesi
veya factoring programından yararlanılması başlıca
riski azaltmaya yönelik yapılabilecekler arasındadır.
Satıcı Riski
Sipariş verdiği ürünün satıcı tarafından istenilen
gönderilmemesi, zamanında yüklenmemesi, veya
peşin ödeme gerçekleştirildi ise, ürünün gelmemesi
gibi riskler anlaşılmaktadır.
Satıcı Riskini Azaltma Yolları
İyi bir ödeme şekli, istihbarat yapılması, sözleşme
oluşturulması gibi faktörlerin yanı sıra, gözetim
şirketlerinden yararlanılarak ürünün niteliği üzerine
bir tespit yaptırılarak, düzenlenen rapor
doğrultusunda yüklemenin yaptırılması şeklinde bir
önlemin alınabilmesi mümkündür.
Taşıma Riski
İhracat veya ithalata konu olan eşyanın taşınması
esnasında ortaya çıkabilecek her tür risk bu grupta
yer almaktadır.
Taşıma Riskini Azaltma Yolları
Nakliye sigortasının (anlaşma çerçevesinde alıcı
veya satıcıdan herhangi birisi yapabilir) yaptırılması
ile bu risk minimize edilebilir.
Kur Riski
Daha çok vadeli satışlarda kurlardaki dalgalanma ve
ticaretin yapıldığı ülkeler arasındaki para birimlerinin
farklı olması halinde kur riski ortaya çıkabilmektedir.
Kur Riskini Azaltma Yolları
Factoring işlemleri ile vade öncesi alacağın
iskontosu, döviz forwardı, future kontratları veya
döviz opsiyonları bu riskleri azaltmaya yönelik birer
finansman yöntemidir. Ortak özellikleri ileriye yönelik
kur sabitlemesinin gerçekleştirilmesidir.
Ülke Riski
Savaş,iç savaş,ihtilal,grev gibi hallerden ortaya
çıkabilecek risklerdir. Bunların yanı sıra para
transferlerinde
hükümetlerin
getirebileceği
kısıtlamalar da bu tür riskler arasındadır.
Ülke Riskini Azaltma Yolları
Yine iyi bir ödeme şekli tespitinin yanı sıra, sözleşme
oluşturulması, Eximbank sigortası veya factoring
riski azaltma yolları olarak sıralanabilir.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
DIŞ TİCARET RİSKLERİ
ÖDEME ŞEKİLLERİ / 2013
Öncelikle ödeme şekillerinin ne anlam taşıdığından
kısaca bahsetmekte yarar vardır. Uluslararası
Ticarette; taraflar arasındaki para hareketinin
milletlerarası düzenlenmiş prosedürlerine verilen
isimdir.
Toplam 4 Ayrı Ödeme Şekli Bulunmaktadır.
“Peşin Ödeme”
“Mal Mukabili”
“Vesaik Mukabili”
“Akreditif”
Ödeme şekillerini incelerken sevk vesaikinin düzenlenme
şeklinin ve nasıl gönderildiğinin son derece önemli
olduğunu gözlemleyeceğiz.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
DIŞ TİCARET RİSKLERİ
ÖDEME ŞEKİLLERİ / 2013
PEŞİN ÖDEME
(CASH PAYMENT)
Alıcının mal bedelinin bir kısmını veya tamamını malın sevkiyatından önce göndermesi halinde ödeme peşin
ödeme adını alır. İhracat anında peşin gönderilen oran belirtilerek bu oranın karşısına peşin ödeme olduğu
belirtilir, geri kalan kısmı için ise, hangi ödeme şekli olduğu ifade edilir.
Peşin ödemenin tercih edilmesi iki sebebe dayalı olabilir; bunlardan ilki satıcının alıcıya güven duymaması olabilir
ve risk almamak için mal bedelini peşin talep edebilir. İkinci sebep ise malı satan tarafın daha çok üretimi finanse
edebilmek amacıyla, avans niteliğinde bir ön ödeme talep etmesi olabilir. bu tür ödemeler “prefinansman” adını
alır. Bu ödeme şekli alıcı için en riskli ödeme şekli olup, satıcı açısından ise son derece avantajlıdır.
VESAİK MUKABİLİ
(CASH AGAINST DOCUMENTS – CAD)
İhracatçının ithalatçıyı yeterince tanımadığı hallerde tercih edilen ödeme şeklidir. Prosedürü iş akışı şeklinde
inceleyecek olursak; İhracatçı ihracata konu olan eşyayı taşıyıcıya teslim eder. Eşyalara ait vesaiki tanzim eder,
(genellikle taşıma belgesi alıcının bankası adına düzenlenir) ve Malın alıcıya gönderimi sağlanır. Tanzim edilen
sevk vesaiki satıcı tarafından, alıcının bankasına gönderilmek üzere kendi bankasına bir talimat ile teslim edilir.
Vesaiki teslim alan satıcının bankası; bir ön yazı ile birlikte bu vesaiki alıcının bankasına kargo yolu ile gönderir,
Vesaikin eline ulaştığı alıcının bankası; alıcıya ihbarda bulunur ve malın bedelini ödemesini ister. (vadeli ise
poliçeyi imzalamasını ister)
Alıcı (eğer caymadıysa) mal bedelini öder (veya poliçeyi kabul eder) ve bankasının vesaiki kendisine teslim
etmesini ister,(taşıma belgesi banka emrine ise; konşimentonun cirosuyla, diğer hallerde ise talimatıyla bu belgeyi
kendi adına çevirttirmiş olur.) İlgili sevk vesaiki ile malı gümrüğünden çeker. Alıcı banka mal bedelini satıcının
bankasına, oda satıcıya teslim eder ve alış esnasında DAB (Döviz Alım Belgesi) tanzim edilir. Vesaik Mukabili
ödeme şekli taraflar açısından tercih edilme olasılığı hayli yüksek bir ödeme şekli olup; riski de olabildiğince her iki
taraf için de azaltıcı bir özelliğe sahiptir. Ancak alıcının cayabilme riski bu ödeme şeklinde de göz ardı
edilmemelidir.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
DIŞ TİCARET RİSKLERİ
ÖDEME ŞEKİLLERİ / 2013
MAL MUKABİLİ ÖDEME
(CASH AGAINST GOODS-CAG)
Bahse konu olan ihraç ürünlerinin alıcı emrine düzenlenmiş olan belgelerle ve serbest olarak gönderilmesi ve
alıcının malın ithalinden sonra bedelini transfer etmesi durumuna mal mukabili ödeme adı verilir.
Bu tür işlemlerde satıcının alıcının bedeli transfer edeceğine dair güveniyor olması gerekmektedir; zira Mal
Mukabili ödemeler satıcı açısından büyük risk taşımaktadırlar.Alıcının mali durumunun bozulması veya kötü niyetli
olması halinde bedeli transfer etmeyebilir.
AKREDİTİF
(LETTER OF CREDIT – L/C)
Yukarıdaki ödeme şekillerinin tümünde; riskin hep bir tarafta daha fazla taşındığını gördük. En az risk olduğunu
düşündüğümüz Vesaik Mukabili’nde bile alıcının cayabileceği riskini göz önünde bulundurma zorunluluğu vardır.
Risklerin mutlak surette eşitlendiği, tarafların birbirilerini bütünüyle tanımadan dahi ticaret yapabilecekleri, alıcıya
cayma şansı taşımayan tek ödeme şekli olarak karşımıza akreditif çıkmaktadır.
Akreditif diğer ödeme şekillerinden farklı olarak taraflar arasındaki anlaşmanın küşat mektubu adı verdiğimiz ve
bankalarca tanzim edilmiş bir tür sözleşmeye dayalıdır. Buna göre her iki tarafta mutlak surette bu metine göre
hareket etmek durumundadırlar.
AKREDİTİF ÇEŞİTLERİ
Dönülemez Akreditif
Dönülebilir Akreditif
(Irrevovable Credit)
(Revocable Credit)
Bu akreditif akreditif vadesinden önce lehdarın rızası
olmaksızın tadil veya iptal edilemez.
Bu şekilde açılan akreditiflerde önceden uyarma veya
ihbar yapılmaksızın amirin istediği an iptal veya tadil
edilebilir.İhbar eden banka tarafından tediye anına kadar
akreditif amir tarafından iptal edilebilir.
Akreditifin lehdarı belirtilen koşullara uygun vesaiki ihbar
eden bankaya ibraz ettiğinde vesaik bedelinin akreditifin
ödeme metoduna göre kendisine dair akreditifi açan
bankanın kesin bir taahhüdüne sahiptir.
Bu tip akreditifler alıcıya azami elastikiyet sağlarken
satıcıyı mal bedelini tahsil etme problemi ile karşı karşıya
bırakacağından tercih edilmeyen bir şekildir.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
DIŞ TİCARET RİSKLERİ
ÖDEME ŞEKİLLERİ / 2013
AKREDİTİF İŞ AKIŞI
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY
DIŞ TİCARET RİSKLERİ
ÖDEME ŞEKİLLERİ / 2013
1-) Alıcı ile satıcı ticaretin gerçekleşmesi konusunda uzlaşmaya varırlar.
2-) Satıcı alıcının emrine; satışa ilişkin tüm şartları gösteren bir “Proforma Fatura” tanzim eder.
3-) Alıcı; gayri nakdi kredi limitinin mevcut olduğu bir bankaya müracaat ederek, proforma fatura ile birlikte akreditif
açma talimatı verir. Alıcının bankası akreditif metnini tanzim eder ve kontrol için müşterisine gönderir,
4-) Kontrollerden sonra oluşan küşat mektubu; proformada belirtilen bankaya swift yada telex yolu ile gönderilir.
Bazı akreditiflerde proforma üzerinde herhangi bir banka adı yazılmayabilir; bu durumda alıcının bankası kendi
seçtiği bir bankaya küşadı yollar. Küşatın ulaştığı banka; metni müşterisine (ihracatçı) gönderir, ihracatçı ihbar
tarihinden itibaren 7 işgünü içerisinde itiraz etme hakkına sahiptir.
5-) İhracatçı belirtilen şekilde ve zamanda yüklemeyi gerçekleştirir.
6-) Akreditife konu olan vesaiki akreditif vadesi içerisinde kendi bankasına teslim eder.
7-) İhracatçının bankası 7 iş günü içerisinde söz konusu vesaiki inceleyerek rezerv tespitini gerçekleştirir; varsa
rezervlerin açıklamasını yapar, açıklamalar ile birlikte en geç bu süre sonunda vesaiki alıcının bankasına gönderir.
8-) Alıcının bankası da aynı süre zarfında aynı işlemleri gerçekleştirir rezervlerin tespitini tamamlar, Rezerv
olmaması halinde alıcı ; eşyayı kabul etmek zorundadır, rezerv olması halinde ise banka tarafından rezervlerin
kabul edilip edilmediği sorulur; alıcının onayı halinde rezervler kaldırılır.
9-) Sevk vesaiki alıcıya mal bedelinin ödenmesi mukabili teslim edilir (veya poliçe imzalattırılır); alıcının mali
durumu mal bedelini ödemeye müsait olmasa bile teyitsiz işlemlerde banka tarafından bu bedel tazmin edilmek
durumundadır.
10-) Alıcı malı ithal eder, satıcı ise mal bedelinin kendi bankasına ulaşması ile parasını tahsil etmiş olur.
AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY