7. muayene teknikleri ve durum tespiti

Transkript

YAPILARDA HASAR
TESPĐ
TESPĐTĐ-II
7. Bölüm
MUAYENE TEKNĐKLERĐ
ve DURUM TESPĐTĐ
Yapılarda Hasar Tespiti-I
Ögr. Grv. Mustafa KAVAL
AKÜ.Afyon MYO.Đnşaat Prog.
MUAYENE TEKNĐKLERĐ
Beton yapılarda herhangi bir tamirat işlemine
girmeden önce hasarın nedenlerini ve miktarını tam
olarak tespit etmek gerekir.
Yapılacak olan bir muayenenin detaylı bir planı
yapılmalıdır.
Planlama aşamasında yapının;
a. geçmişi,
b. mimari dizaynı,
c. çizimleri,
d. imalat metodları
e. önceden muayeneler,
f. bakım ve onarım kayıtları
dikkate alınır.
1
Örnek veya karod almak için uygulanacak metotlar ve her
yeri kapsayacak ve muayene ve test programı uygun
planlama ile yapılır.
Araştırma esnasında ister komplike isterse basit
ekipmanlar kullanılmış olsun elde edilen sonuçlar
tecrübeli bir eleman tarafından değerlendirilip
yorumlanmalıdır.
Muayenenin ana amacı yapının performansının baştan
aşağı değerlendirilmesidir.
Beton özelliklerinin değerlendirilmesi laboratuar ve saha
testlerini içerir.
Onarım işlemleri için tam ve doğru bir fiyat verebilmek
genellikle mümkün olmamaktadır.
Dolayısıyla tüm onarım için toplam bir fiyat verilmesi
yerine birim fiyat verilmesi hem yüklenici hem de yapı
sahibi açısından daha sağlıklı olacaktır.
MUAYENE ÇEŞĐTLERĐ
1-Görsel muayene:
Bu muayene kusura (hasara) ilişkin özellikler içeren tüm
verilerin dikkatli bir şekilde tanımlanması ve kayıt
edilmesini içerir.
Çatlaklar, dökülmeler ve pas lekeleri rahatlıkla tespit edilen
bozulma türleri iken rutubet ve renk değişikliği ile boşluk
belirtileri kolayca tespit edilemez.
Görsel muayene için gerekli ekipman
i. fotoğraf makinesi veya video kamera,
ii. kayıt defteri, i
iii. şaretleme kalemi v.b
malzemelerdir.
Örnekleme ve test bölgesinin tespitinde de kullanılır.
Dolayısıyla çizimler (ızgara oluşturarak yapılmıştır) ve
fotoğraf olabildiğince detay içermelidir.
2
2-Paspayı ölçer(paşometre):
Paspayı ölçerler okumaları ile
paspayı kalınlığı ölçülebilir,
okunabilir.
Bunun karbonatlaşma ve klor
girişi nedeniyle donatı
korozyonu üzerinde etkileri
hakkında bilgi edinilebilir.
Paspayı ölçer donatı harici metal
elemanların tespitinde de
kullanılır.
Yoğun şekilde donatı içeren
yerlerde veya önemli şekilde
paslanmış bölgelerde kullanılması
sınırlıdır.
Bu gibi yerlerde beton açılarak
belirlenmelidir
3-Beton parametrelerinin
tayini:
Beton; schmit çekici ile
küçük bir bölgenin yüzey
mukavemeti yüzeyin
elastik geri tepme
miktarının okunması ile
tespit edilebilir.
3a.Petrografik analizi: Yapıdan alınmış olan beton yahut harç
örneğinin bir dizi özelliğinin petrografik analiz ile tespiti
mümkündür.
Petrografik analiz ile beton bileşimleri hakkında detaylı bilgi
ve hasarın muhtemel nedenleri hakkında (betonun
homojenliği, çatlak bölgesi, hava muhtevası, agrega oranları,
çimento ve hava boşlukları) bilgi ile agrega alkali
reaksiyonunun etkileri tespit edilebilir.
Test diğer kimyasal ve fiziksel testlerle birlikte bir uzman
tarafından yapılmalıdır.
3
3b.Koparma testi(Pull-out): Yarı tahribatlı olan bu
test betonun çekme ve basınç mukavemeti
hakkında bir fikir edinmek için yapılır.
Beton içine yerleştirilmiş olan çelik bir başlığı ile
çekerek koparmak için gereken kuvvet okunur.
Bu başlık tamir veya betonun dökümü esnasında
betona yerleştirilir.
Bu kuvvetle beton hakkında bir fikir edinilmiş olur.
3c.Polarizasyon direnci: Donatıda oluşan
korozyonun ölçülmesi polarizasyon direnci
teknikleri ile mümkündür.
Korozyon miktarına göre direncin tepkisi de farklı
olmaktadır.
Bu dirence göre bilgi edinilmiş olur.
3d.Elastisite modülü(E): En az üç farlı bölgeden alınan 3 adet
karod üzerinde tespit edilmelidir.
Karod çapının en büyük agrega boyutunda en az üç kart
büyük olmasına dikkat edilmelidir.
Yapıya hasar vermemek için karod alınan yerler özenle
seçilmelidir.
3e.Gama radyografisi: Gama ışınları vasıtasıyla donatının
yeri ve çapı ile betonun yoğunluğu ve boşluklarının
tahmininde kullanılır.(röntgen teknolojisi)
3f.Kızıl ötesi termografiği: Bu teknik göreceli olarak ucuz olup
derminasyon çatlak ilerlemesi boşluk ve iç çatlaklar için
beton kusurlarının tespitinde kullanılır.
Kızıl ötesi termografiği betonda basit ısı paterenlerin tespiti
neticesi bazı özel hasar tiplerinin belirlenmesinde kullanılır.
4
STRUNA-1 LABORATUVARI ĐLE BĐNA KALĐTESĐNĐN ÖLÇÜMÜ
4-Betonun elektriksel direnci:
Metot beton içinde elektrik akımı
geçirilmesi esas alınır.
Prensip olarak akımın geçirilmesi ile
donatının korozyon hızı belirlenir ve olası
korozyon için bir gösterge oluşur.
Ölçülen değerler sadece pas payı ile
ilgilidir.
Beton ve elektriksel özelliklerinin sıcaklık,
rutubet ve tuz(klor) olan etkilendiği
unutulmamalıdır.
5
5-Yarım hücre potansiyel haritaları (Half cell) deneyi:
Potansiyel haritaları korozyon olasılığı ve yaygınlığı
hakkında bilgi verir.
Bununla birlikte korozyon hızı hakkında da bilgi vermez.
Ölçülen potansiyeli donatı üzerindeki yarım hücre
elektrotları Half cell arasındaki korozyon aktivitesinden
kaynaklanır. Bu karışık potansiyel ölçümü basit olarak
aktif, anotik ve pasif katotik bölgeler arasındaki
reaksiyonu temsil eder.
Genel olarak korozyonun düşük olduğu bölgede
potansiyel farkı nadiren 100 MV(milivat) ı geçer.
Aktif korozyon için bu oran 200 MV.ın üzerindedir.
Ekipman yüksek dirençli voltmetre aracılığı ile ölçülür.
Araştırmaya başlamadan önce yüzey planı boyunca
donatının sürekli olduğu doğrulanmalıdır.
6-Ultrasonik ses hız(UPV):
Ultrasonik dalganın beton içinden geçiş hızını
betonun doluluğuna, yoğunluğuna ve elastik
özelliklerine bağlı olduğu prensibine dayanır.
(Radyo dalgası)
6
7-Sahadan örnek alma testi:
Tahribatın muayene sonuçları yeterli bir güvenle
yorumlanması için laboratuar için örnek alınması
kaçınılmazdır.
Örnekleme ilgi duyulan alanda ve rasgele alınmalıdır.
Örneklerin sayısı yeri ve büyüklüğü zamanı ulaşabilirlik ve
yapılması düşünülen test tipine bağlı olarak değişir.
Mukavemet tayini için ise
en az 3 karod alınmalıdır.
Numune kritik
bölgelerden alınmalıdır.
Karod alınırken donatı ve
yapı büyüklüğüne zarar
verilmemelidir
7
8
7-1.Beton kalitesi: Karod numunesinin ölçülmesi
karod numunesinin çapı, karot derinliğine eşit
olmasına dikkat edilmelidir.
7-2.Yapısal güvenlik: Dizayn şartnamesi ve mimari
çizimleri esas olan yapısal hasarları ve malzeme
araştırmalarının birleştirilmesinde yapısal süreklilik
oldukça doğru biçimde tayin edilir.
Bu şekilde yapının veya bir elemanın yük taşıma
kapasitesi için bilgi edinilir.
Nihayi taşıma gücü yapının veya bir elemanın
deneyin göçmeye başladığı ana kadar
sürdürülmesi gerekir.
7-3.Kimyasal analiz: Beton kalitesini izlemek için
sıkça yapılan laboratuar kimyasal deneyleri
aşağıdaki gibidir.
a. Çimento dozajı agrega içeriği
b. orijinal su muhtevası
c. Bağlayıcı tipi(portland veya katkılı)
d. Potasyum ve sodyum gibi alkaliler betonun
bozulması veya donatının korozyonu ile ilgili
betonun klor muhtevası, betonun sülfat
muhtevası ve karbonlaşma derinliği deneyleri
petrol grafik deneyi analizlerle betonun mikro
yapısı ve minoloji hakkında bilgi verir.
9
DURUM TESPĐTĐ
Durum tespitinin ana amacı malzeme veya
yapıdaki hasarın boyutunu ve ciddiyetini
değerlendirme, verileri toplamak ve dökümante
etmektir.
Hasar sebepleri maruz kalınan çevre koşulları,
normal olmayan yüklemeler, tasarım ve imalat
hataları ve çevreden gelen diğer etkenler
(deprem, sel, yangın) olabilir.
Ön araştırmada genel bir değerlendirmesi yapılır
Onarım ve rehabilitasyon için tavsiyelerde
bulunur.
Đlk adım yapıda meydana gelen hasar ve
bozulmalar, dizayn, malzeme özellikleri ve imalat
yöntemleri ile direk olarak ilgilidir.
Binanın ne şekilde inşa edildiğinin detayları
(malzeme tipi ve kaynakları, betonlama tekniği ve
detayları ve donatının yerleştirilmesi) oldukça
önemlidir.
Kötü işçilik ve yetersiz dizayna ilişkin bulguların
hasar boyutu ile kısmen uyumlu olduğu
görülmektedir.
Tahribatsız deneyler hızlı ve basit olduğundan
beton mukavemeti gibi özelliklerin tespitinde
kullanılır.
Kimyasal etkilerle veya yangın dolayısıyla hasar
görmüş beton yüzeyleri içinde bu metotlar
kullanılır.
10
Durum tespiti yaparken muhtelif hasar ve bozulma sinyalleri
dikkate alınmalıdır. Bunlar:
1. Çatlak yeri, genişliği, derinliği, uzunluğu ve
sınıflandırması(yapısal veya değil)
2. Mümkün olduğunda yapısal çatlaklar eğilme, kesme ve
çekme çatlağı gibi sınıflandırılmalı ve çatlak gözlemi için
tavsiyede bulunulmalıdır.
3. Donatının paslanmasına ilişkin detaylar ve işaretler.
4. Prekast elemanlar için hasar görmüş bağlantı elemanları.
5. Çiçeklenme, dökülme, agrega tane yığılması gibi kusurlar
kayıt edilmeli.
6. Farklı oturma veya kabarmalar, su sızıntıları, kimyasal
bozulmalar, hasarlar zayıf drenaj ve buna bağlı kusurlar
Yeterli olabilecek onarım prosedürlerinin
tespiti için hasar nedenlerini bulmaya
yönelik tek standartta testlerle tüm olayı
görmek mümkün değildir.
Nitekim birbirini tamamlayacak testlerin
yapılması, olası tüm alternatiflerin
değerlendirilmesi açısından gereklidir.
Bir muayenenin elle, gözle muayene,
korozyon potansiyeli ölçümü, klor testi,
pas payı ölçümü ve karbonatlaşma
derinliği vb. testler örnektir.
11

7. muayene teknikleri ve durum tespiti

Transkript

Benzer belgeler

tarım sigortaları havuz işletmesi tarsim a.ş. devlet destekli hayvan

Emniyeti Suistimal Bilgi Formu

Issue Content - Türkiye Klinikleri

Gelecek burada şekillenir. - BEÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

T.C. AFYONKARAHSAR VALL Ğ Özel Kalem Müdürlüğü Sayı : B

pdf formatına buradan ulaşabilirsiniz