PERDER Dergisi 13.Sayı - Türkiye Perakendeciler Federasyonu

perder
baflkandan
De¤erli Dostlar›m,
Gerek ekonomik gerek psikolojik etkileriyle birçok ülkede olumsuz sonuçlara neden
olan bir kriz y›l›n› daha geride b›rakmam›za say›l› günler kald›. 2009, hiç kuflkusuz
toplumlar›n belle¤indeki “krizli y›llar”dan biri olarak an›msanacak. Neden mi? Söz
konusu kriz lokal bir alanda yaflanmad› da ondan. Bu krizden tek bir ülke, tek bir
toplum etkilenmedi de ondan. Özetle bu kriz, s›n›rlar› belli bir alan›n krizi de¤ildi. O
nedenle “küresel ekonomik kriz” söylemi, çok k›sa zamanda hayat›m›z›n her alan›na
nüksetti. Öyle ki, ekonomistlerden akademisyenlere, iflverenlerden iflçilere,
politikac›lardan sivil toplum kuruluflu temsilcilerine, ev han›mlar›ndan ö¤rencilere…
kadar pek çok kesimin en moda söylemi haline geldi.
Son günlerde küresel ekonomik krizin dünyada sona erdi¤i, art›k toparlanma süreciyle
ilgili ad›mlar›n at›lmas› gerekti¤i yönünde aç›klamalar yap›l›yor. Bu, hiç kuflkusuz
sevindirici bir haber. Ülkemizin bu krizdeN di¤er ülkelere göre daha az etkilenmesi,
krizi en az hasarla atlatan ülkelerden biri olmas› gerekirken söz konusu kriz maalesef
özellikle istihdam a盤›n› art›rmas› nedeniyle ülkemizi oldukça etkiledi. Umuyoruz
yeni dönemde daha h›zl› ve ak›ll› büyüyerek telafi ederiz. Uzmanlara göre, toparlanma
sürecinde Türkiye, di¤er ülkelerden daha h›zl› ilerleme kaydedecek. Bu iyimser hava
ve bak›fl aç›s›n›n; toparlanma, büyüme ve kalk›nma sürecinde önemli oldu¤u
görüflündeyim. Her ne kadar yaflanm›fl olan kriz ayn› olsa da, bundan sonraki süreç
için yap›lacak çal›flmalar ülkelere göre farkl›l›k gösterecektir. Yeni bir kriz dalgas›yla
karfl›laflmamak için, daha önce al›nan önlemlerin kuvvetlendirilmesi ve gelifltirilmesi
gerekiyor. Kriz sürecinde oldu¤u gibi, toparlanma süreci için de bir an önce reform
niteli¤inde, k›sa, orta ve uzun vadeli planl› geliflmeyi öngörecek düzenlemelere ihtiyaç
var. Belki bu sürecin en önemli kazan›m› olacakt›r.
fieref Songör
TPF Yönetim Kurulu Baflkan›
De¤erli Meslektafllar›m,
Son zamanlarda sektörümüzle ilgili, çeflitli bas›n yay›n organlar›nda yanl›fl
bilgilendirme yap›larak, bilinçli ya da bilinçsiz olarak tüketici yan›lt›lmaya çal›fl›l›yor.
Bizler, tüketiciyle var olan bir meslek dal›n› temsil ediyor ve süreklili¤ini sa¤l›yoruz. O
nedenle tüketiciyi do¤rudan ilgilendiren konularda yap›lan her türlü yay›n›n büyük
bir sorumlulukla ve hassasiyetle haz›rlanmas› gerekti¤ini düflünüyorum. Bir yandan
hallerde sat›lan sebze–meyvenin, marketlerde 5-6 kat fazla fiyatla sat›fla sunuldu¤u
haberleri yap›l›yor. Di¤er yandan pazarc›lar, marketlerin çok ucuza satt›¤› ve
kendilerine hayat hakk› tan›mad›¤›n› söylüyor. Do¤rusu ise; özellikle hal yasas›n›n,
günümüz ihtiyaçlar›na uygun, lüzumsuz ifllem ve maliyetlerden uzak bir hale
getirilmesidir. Bir taraftan tüketici ad›na konuflup öbür taraftan ‘deli dumrul’
uygulamalar› samimi olmuyor. As›l çözüm ise meyve-sebze standartlar›n›
yükseltirken, en önemli maliyet olan tafl›ma, ambalaj ve bunlara ba¤l› olarak fire,
kay›p sorunlar›n› halletmeliyiz.
Yine bizleri çok yak›ndan ilgilendiren di¤er bir konu ise; GDO (Geneti¤i De¤ifltirilmifl
Organizmalar). Konuyla ilgili yönetmelik incelendi¤inde AB uygulamalar›ndan daha
insanc›l, ancak medya gündem peflinde olsa gerek ekranda GDO tart›flmas› yap›l›rken
arka plandaki domates, mandalina veya çeflitli g›da ürünleri tüketiciyi kuflkuland›rd›.
Umar›m hep beraber toplumun hassas olmas› gereken konular› gerçek maksad›n hâs›l
olaca¤› flekilde yetkin ve yetkili kifli ve kurumlarla kafa kar›flt›rmadan ele al›n›r. fiunu
da belirtmeliyim bir flekilde bilgi sahibi olmak önemli.
Sevgili Meslektafllar›m,
Kas›m ay›nda idrak etti¤imiz Kurban Bayram›n›z› tekrar tebrik ediyorum. Hz.
Mevlana’n›n 736. Vuslat Y›ldönümü’nde Konya PERDER’in davetlisi olarak, 8-9 Aral›k
da Konya da olduk. 2010 y›l›n›n size, ailenize, ülkemize ve tüm insanl›k ad›na sa¤l›kl›,
bereketli ve huzur dolu bir y›l olmas›n› Cenab› Allah’tan diliyorum.
Sayg›lar›mla.
2 Kas›m-Aral›k
perder
içindekiler
haberler
Türkiye Perakendeciler
Federasyonu Ad›na ‹mtiyaz Sahibi
Turan Özbahçeci
TEM Otoyolu Kavac›k Kavfla¤› Ford
Plaza Kat: 5 Kavac›k Beykoz/‹stanbul
6 TPF, Perakende Günleri’ne
kat›ld›
7 ‹stanbul PERDER üyelerine iki
ödül birden
Sorumlu Yaz› iflleri Müdürü
Serpil Kaya
Rota Yay›n Yap›m Tan›t›m
Tic. Ltd. fiti.
Prof. N. Mahzar Ökten Sok. No:1
Rota Binas› 34360 fiiflli-‹stanbul
8
Güneydo¤u PERDER Ticaret
Fuar›’na kat›ld›
K›z Kulesi’nde Cumhuriyet
kutlamas›
“‹yi Tar›m Uygulamalar›”
Toplant›s› Ankara PERDER’de
yap›ld›
Genel Koordinatör
‹hsan Biçen
Yaz› ‹flleri
Cennet Yavuzsay Günel
Hande Akkafl
10
Foto¤raflar
Savafl Batmaz
11 Makromarket yeni web sitesiyle
Görsel Uygulama
P›nar Gazanfer
Müjgan Ero¤lu
Murat Helvac›
Reklam
Gülflah Marhan
Yönetim Yeri
TEM Otoyolu Kavac›k Kavfla¤› Ford
Plaza Kat: 5 Kavac›k Beykoz/‹stanbul
Tel: 0216 425 36 41-42
Faks: 0216 425 36 48
[email protected]
Yay›n Türü
Yayg›n Süreli Yay›n
Bask› Tarihi
Aral›k 2009
Yap›m:
Rota Yay›n Yap›m Tan›t›m
Tic. Ltd. fiti.
Prof. N. Mahzar Ökten Sok. No:1
Rota Binas› 34360 fiiflli-‹stanbul
Tel: 0 212 224 01 44
Faks: 0 212 233 72 43
www.rotaline.com
Bask› ve Cilt
Tor Ofset San. Tic. Ltd. fiti.
‹mam Çeflme Caddesi No: 26/2
Ayaza¤a fiiflli-‹stanbul
Tel: 0 212 332 08 38 (pbx)
Faks: 0 212 332 08 39
E-posta: [email protected]
“Tüketici, yerel ürünlerle
tan›flacak”
yay›nda!
13
‹stanbul PERDER Üyeleri
12 Ülker’in ilk fabrikas›nda
a¤›rland›
14
Çukurova PERDER 1. Genel
Kurulu’nu yapt›
20
Bakan Ergün; “Büyük Ma¤azalar
Yasas›’n› y›lbafl›ndan sonra
gündeme getirece¤iz”
‹stanbul PERDER üye toplant›s›
15 yap›ld›
18
Altunbilekler, 6 flube sat›n ald›
Chevrolet Aveo Sedan sahibi
belli oldu
Kampanya talihlisine Hyundai
Groseri bursiyerleri belirlendi
20
G›da Fuar›, dünyan›n dört bir
yan›ndaki g›da üreticilerinin
buluflma noktas› oldu
22 Güvenilir G›da Zirvesi’nde
Perder üyeleri ödüllendirildi
24 Yerel zincirler ikinci kez bir
araya gelecek
8
4 Kas›m-Aral›k
7
22
perder
içindekiler
faaliyetlerimiz
26 Perakendeciler “Mevlana Diyar›”ndan
26
birlik beraberlik mesaj› verdiler
30 PERDER Üyelerinin Konya ç›karmas›
serbest köfle
32 Gidip gören mi, Google'da çok gezen mi bilir?
istatislik
34 Türkiye’de 12 milyon kifli yoksulluk
s›n›r›n›n alt›nda yafl›yor
Enflasyon beklentileri aflt›
38
38 Türkiye’de s›n›r illeri bu y›l en h›zl›
ilerlemeyi sa¤lad›
39 TZOB: Kas›m ay›nda 28 ürünün 18’inde art›fl
oldu...
pazar
42
42 Et fiyatlar›ndaki yükselifl devam edecek mi?
e¤itim
50 Önce kendinizin lideri olun
52
dosya
52 Yeni hal yasas›, sebze ve meyve ticaretine
yeni bir boyut getiriyor
serbest köfle
62 Sebze Meyve Fiyatlar› ve Kalite Sorunlar›
64 Tohum = Yaflam GDO’lara Asimetrik Bak›fl
gündem
68 GDO, Dost mu Düflman m›?
araflt›rma
52
80
74 Nielsen perakende sektörü 3. çeyrek
sonuçlar›n› aç›klad›
psikoloji
76 Uyum kabiliyeti ve duygusal zeka
makale
78 Fark›nda m›s›n›z?
86 sosyal sorumluluk
104 gezi
yerel üreticilerimiz
88 üyelerimiz
108 ajanda
80 Uflak’›n yerel lezzeti: Tarhana Baba
96 vitrin
110 pano
100 teknoloji
112 dernek iletiflim
102 yeni üyelerimiz
bilgileri
makale
84 Kariyer koçlu¤u kimlerin neden ifline yarar?
Kas›m-Aral›k 5
perder
haberler
TPF, Perakende Günleri’ne kat›ld›
TPF üyeleri, Soysal taraf›ndan düzenlenen Perakende Günleri’ndeydi.
Perakende Günleri’nin dokuzuncusu,
21- 22 Ekim 2009 tarihinde, Lütfi K›rdar
Kongre Merkezi’nde gerçeklefltirildi.
Etkinli¤e Türkiye Perakendeciler
Federasyonu, Anadolu’nun dört bir
yan›nda faaliyet gösteren PERDER
üyeleriyle birlikte kat›ld›. TPF üyeleri ve
etkinlik kat›l›mc›lar›, federasyon
stand›nda bir araya geldiler. Daha sonra
Konya fieker’in, sadece TPF üyelerine
özel olarak verdi¤i ö¤le yeme¤ine
geçildi. Yemek, Konya fieker’i anlatan
bir tan›t›m filmiyle bafllad›.
Türkiye Perakendeciler Federasyonu
Baflkan› fieref Songör, etkinli¤in ilk
günkü oturumlar›nda, krizden olumlu
havaya do¤ru gidildi¤i mesajlar›n›n
verildi¤ini belirtti. Songör, “Bugün as›l
olumlu havay› Konya fieker’in yapt›¤›
çal›flmalar ve yat›r›mlarda gördük.
Konya fieker’in çal›flmalar›ndan büyük
bir keyif al›yorum ve takip ediyorum.
Ülkemizin önemli de¤erlerini, at›l
de¤erlerini verimli hale getirmeleri, ayn›
zamanda bundan edindikleri kaynakla
daha büyük yat›r›mlar yapmalar›n›
takdirle karfl›l›yorum. Bir taraftan iflin
kayna¤› olan üretimi, üretimin kayna¤›
olan topra¤›, topraktaki verimin
art›r›lmas›n› düflünürken; öbür taraftan
da tüketiciye daha kaliteli, daha
uygun fiyata ürün sunabilmek için çok
özel çal›flmalar yap›yorlar. Bu çal›flmalar›
bizim insan›m›z yap›yor. Anadolu insan›
yap›yor. Yerli sermaye, yerli beyin, yerli
ekip, insan gücü… Dolay›s›yla her flekilde
takdir edilmesi ve destek verilmesi
gereken bir kurulufl” dedi.
‹ki gün süren etkinlikte, yurt içinden ve
yurt d›fl›ndan gelen konuflmac›lar,
alanlar›ndaki deneyimlerini ve
uzmanl›klar›n› sektörün önde gelen
temsilcileriyle paylaflt›lar. Düzenlenen
oturumlarda, dünyan›n ve perakendenin
yeni ufuklar› anlat›ld›.
‹ngilizlerin “al›flverifli sevdiren adam”
olarak tan›mlad›klar›, global
perakendenin efsane CEO’su Vittorio
Radice perakendecilere alt›n ö¤ütler
verdi. Cem Boyner, küresel krizden
ç›kma döneminin düsturlar›n› anlatt›.
Davran›fl Ekonomisi Profesörü Dan
Ariely ise ac› ve hazdan, karar vermenin
mimarisine kadar yapt›¤› tan›mlarla
yeni ufuklar açt›.
‹stanbul PERDER üyelerine
iki ödül birden
Y›l›n Yerel Market Müdürü ödülü Fon
Market’e, En Baflar›l› ‹nsan
Kaynaklar› Uygulamas› Ödülü de
Groseri Market’e verildi.
Perakende Günleri kapsam›nda gerçeklefltirilen “Perakende
Günefli Ödülleri” sahiplerini buldu. Ödüller, 22 Ekim 2009
tarihinde Four Seasons Hotel ‹stanbul at the Bosphorous’ta
düzenlenen baloda verildi. ‹stanbul PERDER üyesi Fon
Marketleri ve Groseri Market ödül almaya hak kazananlar
aras›ndayd›. Y›l›n Yerel Market Müdürü ödülü, Fon Marketleri
Bulgurlu fiubesi Ma¤aza Müdürü Cevat Çelik’e verildi. Çelik,
ödülünü ‹stanbul PERDER Yönetim Kurulu Baflkan› Turan
Özbahçeci’nin elinden ald›. Çelik’in bu ödüle lay›k görülmesi
flu cümlelerle ifade edildi: “Güçlü bir flekilde hâkim oldu¤u
ürün bilgisi ve ifl tecrübesini, personeline vermifl oldu¤u
düzenli e¤itimlerle aktar›p, onlar›n
meslekteki geliflimlerine büyük katk›
sa¤lamaktad›r. Ma¤azas›na mutlak bir
flekilde hâkim olup oluflan problemleri
bilgi, beceri ve tecrübesiyle an›nda
çözmektedir. Müflteri profiline göre sat›n
alma birimiyle iyi bir flekilde çal›flma
yaparak, aktiviteler ve kampanyalar
haz›rlayarak, ma¤aza cirosunu ve
müflteri say›s›n› olumlu bir flekilde
artt›rmaktad›r. Ma¤azas›n›n kurulufl y›l
dönümü için yap›lan kampanyada
flirkete maddi yük getirmeden, ma¤aza
içi görselli¤i çok iyi bir flekilde haz›rlam›fl; gondol, raf ve
palet çal›flmalar›n› çok göz al›c› bir biçimde oluflturmufl; d›fl
görselli¤ini ve süslemelerini güzel bir biçimde yapm›flt›r.”
“Perakendede her fley insan” ilkesinden hareketle, sektörde
insan kaynaklar› yönetiminde etkili, sürekli ve yenilikçi
özellikleri bar›nd›ran en baflar›l› insan kaynaklar›
uygulamas›na sahip olmas› dolay›s›yla En Baflar›l› ‹nsan
Kaynaklar› Uygulamas› Ödülünü ise, Groseri Market ad›na
Levent U¤urses ald›. U¤urses’in ödülünü de Türkiye
Perakendeciler Federasyonu Baflkan› fieref Songör verdi.
perder
haberler
Güneydo¤u PERDER Ticaret
Fuar›’na kat›ld›
Güneydo¤u PERDER, Diyarbak›r’da düzenlenen Ticaret Fuar›’na kat›ld›. Fuarla
ilgili aç›klama yapan Güneydo¤u PERDER Baflkan› Mehmet fiah Akda¤, sa¤l›kl› bir
ticaret yapabilmenin ilk flart›n›n güven ortam›n›n sa¤lanmas› oldu¤unu söyledi.
Güneydo¤u PERDER, 3 Kas›m 2009
tarihinde TÜYAP Diyarbak›r Fuar ve
Kongre Merkezi’nde düzenlenen
Diyarbak›r Ticaret Fuar›’na kat›ld›.
Diyarbak›r’›n, Ortado¤u’nun kültür,
sanat, turizm ve ticaret merkezi olma
yolunda emin ad›mlarla ilerledi¤ini
söyleyen Güneydo¤u PERDER Baflkan›
Mehmet fiah Akda¤, bu tür fuarlar›n ilin
ekonomisine, tan›t›m›na çok ciddi
fayda sa¤lad›¤›na dikkat çekti. Akda¤
sözlerine flöyle devam etti: “Bizler de
kentin yerel dinamikleri olarak,
üreticilerimizin yan›nda oldu¤umuzu,
üreticiyle tüketici aras›nda önemli bir
köprü görevi üstlendi¤imizi her
platformda göstermeye çal›fl›yoruz.
PERDER‘in bir baflka misyonu; tam da
aç›l›m sürecinin devam etti¤i, y›llard›r
özlemle bekledi¤imiz geliflmelerin
yaflanmaya bafllad›¤› bu günlerde
ülkemizin do¤usuyla, bat›s›yla,
kuzeyiyle, güneyiyle yerel marketçiler
aras›ndaki birlik, beraberlik ve
dayan›flmay› sa¤lamas›d›r. Bu konuda
bizlere örnek olan Federasyon
Baflkan›m›z fieref Songör’e baflar›l›
çal›flmalar›ndan dolay› ayr›ca teflekkür
ediyoruz. Sa¤l›kl› bir ticaret
yapabilmemizin ilk flart› güven
ortam›n›n sa¤lanmas›d›r. Dolay›s›yla bu
sürecin sekteye u¤ramadan devam
etmesini önemsiyor, bizler açs›ndan
hayati önem tafl›d›¤›n› ifade etmek
istiyoruz. Yereller olarak, halk›m›za
“sizden biriyiz” mesaj›n› vererek,
al›flverifllerinde tercihlerini ona göre
yapmalar› gerekti¤ini ifade etmemiz
gerekti¤ini düflünüyoruz” dedi.
Yerel perakendecilerin son dönemlerde
att›¤› ad›mlarla ve bir çat› alt›nda
toplanarak seslerini daha iyi
duyurdu¤unu düflünüyorum. Bu
noktada PERDER’in önemli bir unsur
oldu¤unu belirtmek istiyorum. Ayr›ca
K›z Kulesi’nde Cumhuriyet Kutlamas›
Hünkâr Bakliyat’›n katk›lar›yla ve Sat›fl Noktas› dergisinin
deste¤iyle düzenlenen geceye, ‹stanbul PERDER üyeleri ve
davetliler kat›ld›. Yaklafl›k 110 kiflinin bulundu¤u gecede,
önce ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi’nin Bo¤az’da yapm›fl
oldu¤u havai fiflek gösterileri izlendi. Ard›ndan, canl› müzik
8 Kas›m-Aral›k
eflli¤inde gerçeklefltirilen akflam yeme¤inde, Hünkâr
Bakliyat Yönetim Kurulu Baflkan› Mehmet Fettaho¤lu’nun
do¤um günü kutland›. ‹stanbul PERDER Baflkan› Turan
Özbahçeci, gecenin sonunda Mehmet Fettaho¤lu’na
teflekkür plaketi verdi.
perder
haberler
“‹yi Tar›m Uygulamalar›” Toplant›s› Ankara
PERDER’de yap›ld›
Ankara PERDER’de ‘‹yi Tar›m Uygulamalar›’ bafll›kl› toplant›da çevre, insan ve
hayvan sa¤l›¤›na zarar vermeyen bir tar›msal üretimin yap›lmas›, do¤al
kaynaklar›n korunmas›, tar›mda izlenebilirlik ve sürdürebilirlik ile g›da
güvenli¤inin sa¤lanmas› konusu paylafl›ld›.
Ankara PERDER, 4 Aral›k’ta organize
etti¤i üye toplant›s›nda; Tar›m ve
Köyiflleri Bakanl›¤› Tar›msal Üretim ve
Gelifltirme Genel Müdürlü¤ü (TÜGEM) ‹yi
Tar›m Uygulamalar› Genel Müdür
Yard›mc›s› Mustafa Kayhan’› Alternatif
Tar›msal Üretim Teknikleri Daire
Baflkanl›¤›’ndan mühendisler Yasemin
Öçalan, Birol ‹meci ve Gülsüm Bozkurt’u;
Ankara Tar›m ‹l Müdürü Ruknettin
Ceyhun’u ve Ekonomize dergisinin
Genel Yay›n Yönetmeni Kadir Gürbüz’ü
a¤›rlad›.
TUGEM mühendisleri taraf›ndan
haz›rlanan, tar›msal üretimin çevre,
insan ve hayvan sa¤l›¤›na zarar
vermeyecek flekilde kontrollü olarak
yap›ld›¤›, bu üretimin sonucunda elde
edilen ürünün sertifikaland›r›larak
tüketiciye ulaflt›r›ld›¤› ifllemler zinciri
olan “‹yi Tar›m Uygulamalar›”
sunumunu izleyen PERDER üyeleri, yerli
perakende zincirleri olarak bu konunun
desteklenmesi için üzerlerine düflen her
fleyi yapmaya kararl› olduklar›n›
belirttiler. Bu konuda bir proje
oluflturduklar›n› ve yak›n zamanda
karfl›l›kl› paylafl›mlarla uygulamaya
bafllayacaklar›n› aç›klayan Türkiye
Perakendeciler Federasyonu Baflkan›
fieref Songör; “Bunu yerine getirmek
baflta ülkemize, üreticimize ve
tüketicimize karfl› bir borçtur. Ben
müflterilerimizin sadece al›flveriflte bizi
tercih ederek bu sorumlulu¤u bizim
omuzlar›m›za yükledi¤ini hissediyorum.
PERDER üyelerinin hiçbirinin de kendi
markas›n› bu uygulaman›n d›fl›nda
tutmak istemeyece¤ini biliyorum” dedi.
‹yi Tar›m Uygulamalar› Genel Müdür
Yard›mc›s› Mustafa Kayhan;
kendilerinin bu konunun önemini
anlatmak ve iyi tar›m› yayg›nlaflt›rmak
üzere uzun süredir çal›flmalar
yapt›klar›n›, baflta perakendecilere
ulaflmaya çal›flt›klar›n›, üreticileri ve
tüketicileri bilinçlendirme konusunda,
ikisinin nihai buluflma noktas› olan
perakendecilerin ne kadar büyük bir
öneme sahip oldu¤unun fark›nda
olduklar›n› belirtti. Avrupa’da EuroGap
çal›flmalar›n›n ilk kez perakendecilerin
talebi ve deste¤i üzerine ortaya ç›kt›¤›n›
sözlerine ekleyen Kayhan; “Biz sizlerin
oluflturaca¤› tüm projelerin her zaman
ve tamam› ile destekçisiyiz. Bu konuda
yapaca¤›n›z tüm çal›flmalarda
yan›n›zda olaca¤›z. Sizlerin de bu
konunun önemini kavramas›n› ve geç
olmadan çal›flmalara bafllamas›n›
bekliyoruz” diyerek sözlerini tamamlad›.
Tar›m ‹l Müdürü Ruknettin Ceyhun da
böylesine güzel ve havas›yla, suyuyla,
günefli ile tar›m için gerekli her türlü
avantaja sahip olan ülkemizin iyi tar›m
konusunda ilerleme kaydetmesinin hiç
de zor olmad›¤›n›; tabi bunun için
ülkenin her ferdinin bilinçlenmesinin ve
bu konuya sahip ç›kmas›n›n sa¤lanmas›
gerekti¤ini vurgulad›. Son olarak sözü
alan Kadir Gürbüz; yeni projeleri
oldu¤unu ve çok yak›nda Almanya’da
faaliyet gösteren Türklere ait g›da
firmalar›n›n kurdu¤u G›da Derne¤i ile
Türkiye’deki perakendecileri
buluflturacak bir zirve gerçeklefltirmeyi
planlad›klar›n› aktard›.
“Tüketici, yerel ürünlerle tan›flacak”
Yerel marketçilik konusunda tüketici bilinci
oluflturmak amac›yla, “Yerele Teflvik
Kampanyas›” düzenleyen Güneydo¤u
PERDER, kampanyay› 2010 y›l›nda da
sürdürmeyi planl›yor. Güneydo¤u PERDER
Yönetim Kurulu Baflkan› Mehmet fiah Akda¤,
2010 y›l›nda Yerele Teflvik Kampanyas›’n› çok
daha iyi noktalara tafl›may› hedeflediklerini
belirterek, konuyla ilgili Dünya Gazetesi’ne flu
aç›klamada bulundu: “Yerel ürünleri PERDER
markas› ad› alt›nda paketleyip, sat›fla
sunaca¤›z. Bu sayede hem yerel markalar›n
sat›fllar› daha iyi olacak hem de tüketici,
yerel, kaliteli ve daha hesapl›, ürünlerle
tan›flacak.”
10 Kas›m-Aral›k
Makromarket
yeni web sitesiyle
yay›nda!
Müflterilerle bilgi paylaflma noktas›nda en h›zl› ve en yak›n
ma¤aza olan www.makromarket.net hem görsel hem de
teknolojik aç›dan yeni bir yüze kavufltu. Yeni yüzüyle
müflterilerin bir t›k uza¤›nda olan www.makromarket.net,
düzenli olarak güncelleniyor.
Web sayfas›nda güncel kampanyalar, kampanya sonuçlar›,
ma¤azalar, Makrokart Gold, kurumsal bilgiler, yemek
tarifleri ve pratik bilgiler yer al›yor. Ayr›ca Makrokart Gold
kullan›c›lar›na da özel bir sayfa ayr›lm›fl olup, bilgilerini
güncelleme noktas›nda kolayl›k sa¤lan›yor.
MakroVizyon’un tüm eski ve yeni say›lar›n› takip etme
f›rsat›n› bulan müflteriler, ayn› zamanda internet
üzerinden bir t›k ile Makro FM’i dinleme flans›na da sahip
oluyorlar. Web sayfas› üzerinden TV reklâmlar›n› da izleme
f›rsat› bulunuyor.
perder
haberler
‹stanbul PERDER Üyeleri Ülker’in
ilk fabrikas›nda a¤›rland›
Ülker’in davetlisi olarak önce fabrika gezisine kat›lan ‹stanbul PERDER üyeleri,
daha sonra “Türkiye’de Rekabet Hukuku ve Uygulamalar›” bafll›kl› konuflmay›
dinlediler.
‹stanbul PERDER üyeleri, 12 Kas›m 2009
tarihinde, Ülker’in yönetim kadrosuyla
bir araya geldiler. Fabrika gezisi ve
konuflmalardan oluflan programa
‹stanbul PERDER Baflkan› Turan
Özbahçeci, Rekabet Kurulu Eski Üyesi ve
2. Baflkan› Tuncay Songör, Ülker
Yönetim Kurulu Baflkan› Ali Ülker ve
Y›ld›z Holding Müflteri ‹liflkileri ve Kanal
Koordinasyonu Genel Müdürü Tevfik
Ar›kan da kat›ld›. ‹lk olarak flirketin
Topkap›’daki bisküvi ve çikolata
fabrikas›n› gezen üyeler, market
raflar›nda sat›fla sunduklar› Ülker
ürünlerinin hangi aflamalardan geçerek
üretildi¤ini görme f›rsat› buldular ve
üretim aflamas›yla ilgili bilgi ald›lar.
Fabrika gezisinin ard›ndan, Ülker Grubu
Unlu Mamuller Baflkan Yard›mc›s›
Dr. Cafer F›nd›ko¤lu, Ülker’in geçmifli ve
sektördeki bugünkü konumu hakk›nda
bir sunum yapt›. Sözlerine, “Sizler bizsiz,
bizler sizsiz olamay›z“ diye bafllayan
F›nd›ko¤lu, yerel zincirlerle y›llar önce
bafllayan iflbirliklerinin y›llar sonra da
devam edece¤ini söyledi. Y›ld›z Holding
Kurumsal ‹letiflim Müdürü Zuhal fieker
de, marka yaratma çal›flmalar› ve sosyal
sorumluluk projeleri hakk›nda bilgi
12 Kas›m-Aral›k
verdi. ‹stanbul PERDER Baflkan› Turan
Özbahçeci, ‹stanbul PERDER’in
örgütlenmesini tamamlad›¤›n›
belirterek, dernek çat›s› alt›nda üç y›lda
çok güzel çal›flmalar ortaya koyduklar›n›
söyledi. Gider kalemlerini düflürücü,
gelir kalemlerini art›r›c› projelere imza
att›klar›n› kaydeden Özbahçeci, ‹stanbul
d›fl›ndaki PERDER üyelerinin de
kat›l›m›yla Fayda A.fi.’yi kurduklar›n›
bildirdi. Fayda A.fi.’nin flu anda yüzün
üzerinde ürünü ç›kt›¤›n› ifade eden
Özbahçeci, “Bir y›lda ç›karm›fl oldu¤u
ürünler, ürün kalitesi ve fiyat
rekabetiyle göz doldurucu bir konuma
ulaflt›.” dedi.
“Rekabetin korunmas›
amac›yla 4054 say›l›
Kanun yürürlü¤e girdi”
Av. Tuncay Songör, “Türkiye’de Rekabet
Hukuku ve Uygulamalar›” bafll›kl› bir
konuflma yapt›. Songör konuflmas›nda
özetle flu bilgilere yer verdi: “Mal ve
hizmet piyasalar›nda rekabet, ürün
çeflitlili¤i, tüketiciler aç›s›ndan seçme
özgürlü¤ü, ürün ve hizmet kalitesinin
art›fl›, daha düflük fiyatlar, yeni
teknolojiler ve giriflimciler için yeni
f›rsatlar yarat›r. Rekabetçi iç piyasa
sayesinde yurt d›fl›ndan gelen rekabet
bask›lar›na dayanabilme ve bu pazarlara
aç›labilme olana¤›na kavuflan
ifladamlar› bu sayede ülkenin
uluslararas› alanda rekabet gücünün
yükselmesine hizmet etmektedirler.
Modern anlamda ilk Rekabet Kanunu
ABD’de 1890 y›l›nda kabul edilmifl olan
Sherman Yasas›’d›r. Avrupa Birli¤i’nde
ise, II. Dünya Savafl›’ndan sonra
Almanya’da Rekabet Kanunu yürürlü¤e
girmifl ve 1957 y›l›nda Roma Anlaflmas›
ile uygulanmaya bafllam›flt›r. Ülkemizde
ise, 1980 sonras›nda Rekabet
Kanunu’nun ç›kar›lmas› için çok say›da
çal›flma ve giriflim gerçekleflmifl ve
nihayet 1994 y›l›nda 4054 say›l›
Rekabetin Korunmas› Hakk›nda Kanun
kabul edilerek yürürlü¤e konulmufltur.
Amac› mal ve hizmet piyasalar›ndaki
rekabeti engelleyici, bozucu veya
k›s›tlay›c› anlaflma, karar ve
uygulamalar› ve piyasaya hâkim olan
teflebbüslerin bu hâkimiyetlerini kötüye
kullanmalar›n› önlemek, bunun için
gerekli düzenleme ve denetlemeleri
yaparak rekabetin korunmas›n›
sa¤lamak olan 4054 say›l› Kanun,
Türkiye Cumhuriyeti s›n›rlar› içindeki
perder
haberler
mal ve hizmet piyasalar› ile bu piyasalar›
etkileyen eylem ve ifllemlere uygulan›r.
4054 say›l› Kanun’un temel hükümleri;
• Rakipler aras›ndaki anlaflma, uyumlu
eylem ve kararlar› yasaklayan 4. madde,
• Teflebbüslerin tek bafl›na ya da di¤er
teflebbüsler ile birlikte hâkim
durumlar›n› kötüye kullanmas›n›
yasaklayan 6. madde,
• Birleflme ve devralmalar› düzenleyen
7. madde,
• 4. maddeye ayk›r› olan anlaflma,
uyumlu eylem ve teflebbüs birlikleri
kararlar› hakk›nda muafiyet kurallar›n›
düzenleyen 5. madde,
• Bir anlaflman›n, karar›n, eylemin veya
birleflme-devralman›n Kanun’un 4., 6.
ve 7. maddelerine ayk›r› olmad›¤›na
dair kurallar› içeren 8. madde olarak
karfl›m›za ç›kmaktad›r.
Bu çerçevede, rakip teflebbüslerin
aralar›nda yapt›klar› anlaflma, uyumlu
eylem veya kararlar ile fiyat tespiti,
pazar/bölge paylafl›m›, müflteri
paylafl›m› veya ihale paylafl›m›
yapmalar› yasakt›r. Hakim durumda
olan teflebbüsün y›k›c› fiyat
uygulamas›, di¤erleriyle anlaflma
yapmay› reddetmesi, uzun süreli
münhas›rl›k içeren sözleflmeler
yapmas›, afl›r› fiyat uygulamas› hakim
durumun kötüye kullan›lmas› olarak
de¤erlendirilecektir. Bir ya da birden
fazla teflebbüsün hakim durum yaratan
veya hakim durumlar›n› güçlendiren
birleflme ya da devralmalara Kanun
çerçevesinde izin verilmemektedir.
idari para cezas› verilir. 4054 say›l›
Kanun’a göre karar organ› Rekabet
Kurulu’dur. Rekabet Kurulu kararlar›
Kanun’un 53. maddesine göre Kurum’un
internet sayfas›nda yay›nlan›r. Kurul’un
nihai kararlar›na karfl› gerekçeli karar›n
tebli¤ edildi¤i tarihten itibaren 60 gün
içinde do¤rudan Dan›fltay’a iptal davas›
aç›labilir.” Program›n sonunda Özbahçeci,
Ali Ülker’e ve Av. Tuncay Songör’e
katk›lar›ndan dolay› teflekkür plaketi verdi.
Rekabet ihlalinde ceza
uygulanacak
Rekabet ihlalinin tespit edilmesi
durumunda Rekabet Kurulu 4054 say›l›
Kanun’un 16. maddesine göre ilgili
teflebbüse idari para cezas›
uygulayacakt›r. Kanun’a göre hapis
cezas›, lisans iptali veya iflyerinin
kapat›lmas› gibi yapt›r›mlar
bulunmamaktad›r. Rekabet ihlallerinde
teflebbüslere uygulanacak idari para
cezas› 16. maddenin 3. f›kras›na göre
nihai karar›n verildi¤i y›ldan bir önceki
y›l›n gayri safi gelirinin (cironun)
% 10’una kadard›r. ‹hlalde belirleyici
etkisi olan yönetici veya çal›flanlara da
teflebbüse verilen cezan›n % 5’ine kadar
Ülker Grubu Unlu Mamuller Baflkan
Yard›mc›s› Dr. Cafer F›nd›ko¤lu
Y›ld›z Holding Kurumsal ‹letiflim Müdürü
Zuhal fieker
Turan Özbahçeci, Av. Tuncay Songör
Ali Ülker
Kas›m-Aral›k 13
perder
haberler
Çukurova PERDER 1. Genel Kurulu’nu yapt›
Çukurova PERDER yönetimi, 21 Kas›m günü 1. Genel Kurulu’nu yapt›. Kurul
Baflkanl›¤›na yine Sedat Gümüfl seçildi.
Çukurova PERDER Baflkan› Sedat
Gümüfl Genel Kurul sonras› yapt›¤›
aç›klamada öncelikle, yerelde birlik,
beraberlik ve dayan›flma ruhunu yurt
sath›na tafl›yan tüm PERDER
üyelerine, örnek ticari ve insani
davran›fllar›ndan dolay› teflekkürlerini
sundu.
Gümüfl aç›klamas›nda flunlara
de¤indi: “Temel amac›m›z as›l
mesle¤imiz olarak seçti¤imiz
perakende sektörümüzü daha canl›
daha dinamik yapmak, tüketici
haklar›na sayg›l› olmak,
müflterilerimizin yapt›klar› ödemenin
tam karfl›l›¤›n› alabilmelerine olanak
sa¤lamak, ayn› zamanda
çal›flanlar›m›zla iyi bir tak›m ruhu
oluflturarak geliflimimizi
h›zland›rmakt›r. Tek tek çal›flmak
yerine birbirlerine kenetlenerek daha
da güçlenip sektördeki yerimizi tepe
noktas›na ulaflt›rmada PERDER
dayan›flmas›n›n ne kadar önemli
oldu¤unu gördük. Bu çabalar›m›zla
bu yerin her zaman korunaca¤›na
dair hiç kuflkum yok. Sektörde y›k›c›
rekabet yapmak yerine daha iyi hizmet
rekabeti içinde olunmas› gerekti¤inin
bir kez daha alt›n› çizmek isterim.
Bilindi¤i gibi Çukurova PERDER Adana,
Mersin, Hatay ve Osmaniye illerimizi
kapsamaktad›r.
Bu güzide yerlerdeki tüm
meslektafllar›m› Çukurova PERDER
flemsiyesi alt›nda toplanmaya davet
ediyor, 2009 y›l›ndan daha kazançl›
bir 2010 y›l› geçirmelerini temenni
ediyor, sa¤l›k ve mutluluklar
diliyorum.”
Sedat Gümüfl baflkanl›¤›ndaki
yönetim kurulu Ömer Cömert, Cahit
Kaplaner, Ramazan K›l›ç ve Levent
U¤urses’den olufluyor.
Bakan Ergün; “Büyük Ma¤azalar
Yasas›’n› y›lbafl›ndan sonra
gündeme getirece¤iz”
Sanayi ve Ticaret Bakan› Nihat Ergün, Ekonomi Gazetecileri Derne¤i (EGD)
üyeleriyle bir araya geldi.
Sanayi ve Ticaret Bakan› Nihat Ergün, EGD
ile bir araya geldi¤i toplant›da, Türkiye'nin
2023 y›l›nda dünyan›n en büyük ilk 10
ekonomisi haline gelebilmesi için at›lan
ad›mlar›n birbiriyle uyumlu olmas›
gerekti¤ini vurgulayarak, komflularla s›f›r
problem politikas›n›n izlenmesinin
ekonomik aç›dan da sorunlar› azaltaca¤›n›
söyledi. Bakan Ergün büyük ma¤azalarla
ilgili yasa tasar›s›na iliflkin olarak
toplant›da flunlar› söyledi: “Biz yasa ile
14 Kas›m-Aral›k
baz› ölçüler getiriyoruz. O yasay› da
herhalde y›lbafl›ndan, Ocak ay›ndan sonra
parlamento gündemine getirece¤iz. Esnaf
stratejisi de haz›rland›. Esnaf›n yeniden
yap›lanmaya gitmesine ihtiyaç var. Afl›r›
esnaf y›¤›lmas› sebebiyle de yanl›fl
tablonun içine düflülebiliyor. Esnaf
odalar›yla birlikte bu konuyu da ele
al›yoruz. ‹nflallah o çal›flmay› da
h›zland›rm›fl olaca¤›z. 2010 y›l›n›n Haziran
ay›na kadar olan yasama döneminde
patent, TSE, meyve sebze hali ve büyük
ma¤azalarla ilgili yasalar› ç›karmay›
hedefliyoruz.”
Bir gazetecinin büyük ma¤azalar yasa
tasar›s›na iliflkin sokaktaki insanlar›n ne
düflündü¤ünü sormas› üzerine Ergün,
''Tüketici memnun. Tüketici dernekleri
vas›tas›yla tasar›lara katk›lar›n›
ulaflt›r›yorlar. Tasar› orta yolu bulma
fleklinde olacakt›r'' dedi.
Zeki Paflal›, ‹stanbul PERDER
Yönetim Kurulu Üyesi
‹stanbul PERDER
üye toplant›s›
yap›ld›
‹stanbul PERDER üyeleri, sabah
kahvalt›s›nda bir araya geldi.
‹stanbul PERDER’in, üyelerine yönelik olarak
geleneksel olarak gerçeklefltirdi¤i sabah
kahvalt›s›n›n dördüncüsü, 17 Ekim 2009
tarihinde Selam Et Lokantas›’nda gerçeklefltirildi.
Toplant›da, derne¤in yapt›¤› çal›flmalar paylafl›ld›
ve ilerleyen dönemde yap›lmas› gerekenler
hakk›nda görüfl al›flveriflinde bulunuldu. Dernek
üyelerine fayda sa¤lamak amac›yla
gerçeklefltirilen projelere yenilerinin ekledi¤i
aç›klad›.
perder
haberler
Kampanya talihlisine Hyundai
Altunbilekler,
6 flube sat›n ald›
Ankara PERDER üyelerinden
Altunbilekler, bir baflka Ankara
PERDER üyesi Macit Market’in 6
flubesini sat›n ald›. Bu sat›n almayla
birlikte Altunbilekler’in 37 olan flube
say›s› 43’e çal›flan say›s› ise binin
üzerine ç›km›fl oldu. Macit
Market’ten al›nan, Sincan ve
Keçiören’de bulunan 6 flube yaklafl›k
4 bin metrekare alana sahip.
Chevrolet Aveo
Sedan sahibi
belli oldu
Groseri Kart ile 9 Haziran-30 Eylül
tarihleri aras›nda Gillette ve Duracell
markal› ürünlerden sat›n alan Groseri
müflterileri aras›nda noter huzurunda
yap›lan çekiliflte ‹shak Çal›flkan, 2009
model Chevrolet Aveo Sedan 1.2 S 16
V otomobil kazand›. ‹hsan Çal›flkan’a
otomobilini Groseri Yönetim Kurulu
Üyesi Ersin Özdemir, Groseri Yönetim
ve ‹cra Kurulu Üyesi Levent U¤urses,
Groseri ‹cra Kurulu Üyesi Kaz›m Önür,
Groseri Geçit ma¤azas› önünde
düzenlenen törenle teslim ettiler.
Törene efli ve k›z›yla birlikte kat›lan
‹shak Çal›flkan; “Beni aray›p, otomobil
kazand›¤›m› söylediklerinde önce çok
flafl›rd›m ve inanmad›m. Bana flaka
yapt›klar›n› düflündüm. Bilgi almak
için Groseri ma¤azas›na gittim.
Gerçekten kazand›¤›m› ö¤renince, çok
sevindim. Ben ve ailem için güzel bir
sürpriz oldu. Groseri’ye teflekkür
ediyorum” dedi.
“Grup Hatipo¤lu Hediye Ya¤muru” kampanyas›n›n
araba talihlisi, 29 Ekim’de arac›n› teslim ald›.
Grup Hatipo¤lu taraf›ndan düzenlenen “Hediye Ya¤muru” kampanyas›n›n talihlisi belli
oldu. Dudullu’daki Grup
Hatipo¤lu Asya Park
ma¤azas›nda düzenlenen araç
teslim törenine, Grup Hatipo¤lu
Yönetim Kurulu Üyesi Recep
Aygün, talihli Sabriye Ugan ve
ailesi, sat›n alma kategori
yöneticileri ve müflteriler kat›ld›.
Sabriye Ugan’a, 2009 Model
Hyundai Accent Era 1.4 Team
arac›n anahtarlar›n› Recep
Aygün teslim etti. 23 yafl›nda ve
1 çocuk annesi Sabriye Ugan,
“Çok mutluyum. Eflimle hep
araba sahibi olman›n hayalini kuruyorduk. Bu kampanyay› düzenleyerek bize araba
sahibi olma imkân› sa¤layan Grup Hatipo¤lu’na çok teflekkür ediyorum” dedi.
Recep Aygün kampanyayla ilgili olarak; “Kampanyaya ilgi son derece yo¤undu. 3 ay
gibi k›sa bir zamanda kampanyam›za 128 bin kat›l›m oldu. Bu da bizi çok memnun etti.
Müflterilerimiz bu tür kampanyalar›n s›k s›k düzenlenmesini istiyor. Bizde onlar›n bu
iste¤ini k›rmayaca¤›z. Yeni projelerimiz aras›nda yine büyük çapl› kampanya olacak.
Üstelik müflterilerimize kolayl›k sa¤lamas› aç›s›ndan kampanyaya kat›l›m kuponla de¤il,
SMS’lerle sa¤lanacak” aç›klamas›nda bulundu.
Groseri bursiyerleri belirlendi
Groseri, 17 y›lda toplam 450 ö¤renciye karfl›l›ks›z
burs da¤›tt›.
2009 y›l› Haziran ay›nda okullar›ndan
takdir ve teflekkür belgesi alarak
Groseri’ye, Groseri Çocuk Kulübü kart›yla
baflvuran baflar›l› ö¤rencilerin kay›tlar›
al›nm›flt›. 23 Ekim 2009’da, Adana
Büyükflehir Belediyesi Tiyatro
Salonu’nda noter huzurunda gerçekleflen
bursiyer tespit töreninde, 3 bin baflar›l›
ö¤renci aras›ndan 33’ü burs almaya hak
kazand›. “Groseri 17. Baflar›l› Ö¤renci ve
18 Kas›m-Aral›k
Ailelerini Ödüllendirme” kampanyas›;
Caldion, Dalan, Iglo, Salix, Lalin, HenkelPril, K›nak, Fora, Alt›n Yumurta, Avflarlar,
Ba¤dat Baharat, Binbo¤a Bal, Loreal,
Do¤a Kaymak, Kalyon, Fix Egoiste, Garip
Tavukçuluk, Banat, Molfix, Karl›da¤, Of
Çay, Yayla, K›rlang›ç, ‹kbal, fiölen,
Gizem, Uni, Marmarabirlik, Karali,
Colgate, Selpak, Söke Un ve ‹pana
firmalar›yla ortaklafla düzenlendi.
perder
haberler
G›da Fuar›, dünyan›n dört bir yan›ndaki g›da
üreticilerinin buluflma noktas› oldu
17.Uluslararas› G›da Ürünleri ve Teknolojileri Fuar› G›da 2009, 02-05 Aral›k 2009
tarihleri aras›nda CNR Expo Fuar alan›nda düzenlenendi. Fuar, Türkiye’den ve
dünyadan birçok g›da üreticisini ve ihracatç›s›n› bir araya getirdi.
Fuar, OBA Makarna’n›n
beklentilerini
karfl›lamad›
17.Uluslararas› G›da Ürünleri ve
Teknolojileri Fuar› G›da 2009, ‹stanbul
Fuarc›l›k taraf›ndan 02-05 Aral›k 2009
tarihleri aras›nda T.C. Tar›m ve Köyiflleri
Bakanl›¤›, DTM, KOSGEB ve TGDF
(Türkiye G›da ve ‹çecek Sanayi
Dernekleri Federasyonu) deste¤inde
gerçeklefltirildi.
Türkiye’nin çeflitli bölgelerinden gelen
yüzlerce g›da üreticisini ve ihracatç›s›n›
bir araya getiren fuar, CNR Expo Fuar
alan›nda düzenlenendi. Etkinli¤e yerli
ve yabanc› 500’e yak›n firma kat›ld›.
Ziyaretçiler, fuarda, süt ve süt ürünleri,
et ürünleri, bisküvi, flekerleme ürünleri
ve çikolata, konserve ürünleri, alkollü
içecekler, alkolsüz içecekler, çay ve
kahve ürünleri, unlu g›dalar,
makarnalar, helal g›da ürünleri gibi pek
ürün gruplar›n› görme f›rsat› yakalad›.
“Bence bu seneki g›da fuar› için çok
kötü bir tarih seçilmifl. Fuar, Kurban
Bayram›’ndan sonra gerçeklefltirildi¤i
için fuara çok fazla ilgi olmad›.
‹nsanlar fuar yerine ifllerine vakit
ay›rmak istediler. Davetiye ya da
uçak bileti gönderdi¤imiz
müflterilerimizin birço¤u fuar›
kat›lmad›. Biz geçen seneki fuarda
250-300 konteynerlik bir sat›fl
gerçeklefltirmifltik, yeni müflteriler
edinmifltik. Ama bu sene hiç sat›fl
yapamad›k. Fuar idaresinin kendi
fuar›n› baltalad›¤›n› görmek bizi çok
üzdü.”
OBA Makarna ‹hracat Müdürü
Ahmet Köse
fiölen Yönetim Kurulu
Baflkan Yard›mc›s›
Elif Çoban
“Yepyeni ürünlerimizle
fuardaki yerimizi ald›k”
“fiölen olarak, çikolatada oldu¤u gibi yer
ald›¤›m›z di¤er kategorilerde de
Türkiye’nin Ar-Ge’si olmaya devam
ediyoruz. Kekte Luppo, krakerde Krakito
ve bisküvide Biscolata markalar›yla,
sektöre iddial› bir girifl yapt›k.
Bayramlarda, özel günlerde, sevdiklerini
mutlu etmek istedi¤inde, can› çikolata
çekti¤inde Türk halk›n›n en çok tercih
etti¤i markalardan biri fiölen oldu.
fiimdi de kek, kraker ve bisküvide yeni
markalar›m›zla raflarda ve G›da
2009’day›z. Profesyonel kat›l›mc›lar›n
ak›n etti¤i bu fuarda yer almaktan ve
farkl› kategorilerdeki yepyeni
ürünlerimizle profesyonel kat›l›mc›lar›
bir araya getirmekten büyük mutluluk
duyuyoruz.”
“Stand›m›za olan ilgi büyüktü”
Arpi Chocolate Yönetim Kurulu
Üyesi Ahmet Ay
20 Kas›m-Aral›k
“G›da fuar›na ilk defa kat›l›yoruz. Fuara
kat›lmamam›zdaki en büyük amaç
ürünlerimizin tan›t›m›n› yapmak ve yeni
müflteriler kazanmakt›. Fuar sayesinde
bu amac›m›za ulaflt›¤›m›z›
düflünüyorum. Stand›m›za olan ilgi
büyüktü. Stand›m›z› Arap ülkelerinden
ya da Irak’tan gelen insanlar ziyaret etti.
Onlarla sohbet etme ve ürünlerimizi
onlara tan›tma f›rsat› yakalad›k.
Bizim sektörümüz en fazla sat›fl› bayram
dönemlerinde yap›yor. D›fl piyasada ise
360 gün faaliyet gösteren bir sektörüz.
Bu dengeler kuruldu¤u zaman
sektörümüz canlanmaya bafllayacak.
Bizim çikolata grubunda 100’e yak›n
çeflidimiz var. M›s›r ve Irak’a ihracat
yap›yoruz. G›da fuar›na önümüzdeki y›l
da kat›l›p müflteri portföyümüzü
geniflletmek istiyoruz.”
perder
haberler
Güvenilir G›da Zirvesi’nde PERDER
üyeleri ödüllendirildi
Onur ödülü TPF Baflkan› fieref Songör’e, Y›l›n Giriflimci Ödülü de Fayda A,fi.’ye verildi.
Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤› ile
Ekonomize Ekonomi ve ‹fl Dünyas›
Dergisi taraf›ndan ilki düzenlenen,
geleneksel hale getirilmesi düflünülen
“Güvenilir G›da Zirvesi ve Ödül Töreni” 23
Kas›m 2009 tarihinde Rixos Grand
Ankara Oteli’nde gerçeklefltirildi.
Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤›
Müsteflar› Vedat Mirmahmuto¤ullar›,
Bakanl›k bürokratlar›, Türkiye
Perakendeciler Federasyonu üyeleri,
g›da sektörü temsilcileri ve çok
say›da davetlinin kat›ld›¤› törende
konuflan Tar›m ve Köyiflleri Bakan›
Mehdi Eker, Türkiye’nin g›da
kalitesiyle ilgili standartlar›n›n her
geçen gün yükselirken, g›da güvenlik
ve denetimiyle ilgili mevzuat›n›n da
her geçen gün bir ad›m daha ileri
gitti¤ini belirtti.
Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤›
taraf›ndan g›da güvenli¤i alan›nda
son dönemde yap›lan çal›flmalara
de¤inen Eker, sebze ve meyve
üretiminin güvenli¤i ile ilgili Türkiye
22 Kas›m-Aral›k
tarihinde görülmemifl tedbirler
al›nd›¤›na de¤indi.
Konuflmas›n›n ard›ndan Eker, ödül
almaya hak kazanan kurulufllar›n
temsilcilerine ödüllerini verdi. Çaykur,
Kayseri fieker, CP Piliç, Seyido¤lu G›da,
Mevsim Baharat, Tato¤lu G›da ve Ziyafet
Zaman› firmalar›n›n temsilcileri y›l›n en
iyi marka ödüllerini; Türkiye
Perakendeciler Federasyonu Baflkan›
fieref Songör Güvenilir G›da Zirvesi ve
Ödül Töreni’ne sa¤lad›¤› destek ve
katk›lardan dolay› onur,
Makromarketler 2009 Y›l›
Müflteri Memnuniyeti,
Altunbilekler Hizmette Kalite,
Onur Group Y›l›n Perakendecisi,
Fayda A.fi. Y›l›n Giriflimci
fiirketi, Perakende ve E¤itim
Uzman› Ahmet Altunok ise,
perakendede Y›l›n E¤itimcisi
ödülünü Bakan Eker’in elinden
ald›lar. Ayr›ca 2009 y›l›nda
güvenilir g›da üretim ve
tüketim bilincini gelifltirmeye
yönelik, üreticiler ve ilkö¤retim
ö¤rencileri için haz›rlanan
160 bin e¤itici kitab›n
haz›rlanmas› ve
da¤›t›lmas›ndan dolay›, Tar›m
ve Köyiflleri Bakanl›¤› Yay›n
Dairesi ad›na Baflkan Recep
Tezgel de bir ödül ald›.
perder
haberler
Yerel zincirler ikinci kez
bir araya gelecek
Türkiye Perakendeciler Federasyonu taraf›ndan bu y›l ikincisi gerçeklefltirilecek
olan “Yerel Zincirler Bulufluyor” organizasyonu, 29-30 Nisan tarihleri aras›nda Lütfi
K›rdar Kongre Merkezi’nde düzenlenecek. Bu y›l›n ana temas› TPF üyelerinin
kuflaklar boyu sahip olduklar› deneyimin operasyonel aksiyona dönüfltürülmesi
üzerine kurguland›. Konferans› bu y›l da Marketing Management Institute üstlendi.
Bu y›l ikincisi düzenlenecek olan Yerel
Zincirler Bulufluyor’da konferans iki
temel fikir üzerine kurguland›. “Çift
tarafl› yaklafl›mda” bir yandan geçmiflin
de¤erlerine sahip ç›k›l›rken, di¤er
yandan günümüz koflullar›na ve onun
gereklerine haz›rlanman›n
zorunlulu¤unun alt› çiziliyor.
“Türkün akl› gözündedir.” yaklafl›m›yla
haz›rlanan içerikte yurt içinde ve yurt
d›fl›nda baflar›l› ifllere imza atm›fl
profesyoneller de konuflmac› olarak yer
alacak. Küresel markalardan küresel
perakendecilere kadar genifl bir
spektrumda örneklere yer verilirken
yerel perakendenin sektör analizi de
yap›lacak. Bugüne de¤in sahip olunan
kurguyu bafltan sona de¤ifltirmeyi teklif
eden oturumlarda marka ve
konumland›rma, ma¤aza ikonu
yaratma ve sektörün insan kaynaklar›
sorunsal›na da çözüm önerileri
getirilecek.
24 Kas›m-Aral›k
Yerel zincirlerle onlara ürün ve hizmet
sunan markalar›n ortakl›klar›yla
iliflkilerini güçlendirmek, yerel
zincirlerin sorunlar›n› ortaya koymak ve
çözüm önerilerinin gelifltirilmesini
sa¤lamak hedefiyle düzenlenen
organizasyonda, PERDER üyelerinin
kendi aralar›ndaki iliflkilerini
güçlendirilmesi ve yeni PERDER
üyelerinin de bu olufluma dahil edilmesi
amaçlan›yor. Yap›lacak organizasyonla,
Türkiye’nin dört bir yan›ndan gelen
yerel zincir sahipleri ile yöneticileri,
üreticiler, tedarikçiler, yerel zincirlerin ifl
ortaklar›, perakende sektöründe faaliyet
gösteren firmalar, Anadolu’daki yerel
zincirlerin temsilcileri ve markalar baflta
olmak üzere üç bin kiflinin üzerinde
kat›l›mc›n›n bir araya gelmesi
öngörülüyor.
Geçti¤imiz y›l birlikten
kuvvet do¤ar demifltik
21 May›s 2009’de yap›lan ilk YZB
konferans›nda ana tema olarak, birlikte
hareket edildi¤inde nelerin
baflar›labilinece¤i vurgulanm›flt›. YZB
2010’da yerel zincir sahipleri ve
yöneticileri meslektafllar›yla
görüflebilecek ve de¤erlendirmeler
yapabilecek. Perakendenin geliflmesine
katk› veren kifli ve kurumlar›n TPF
baflkanlar kurulu taraf›ndan
de¤erlendirilece¤i bir uygulamay› da bu
y›l ilk kez bafllatan YZB, ifl sonuçlar›
itibar›yla en baflar›l› olan kurumlar
yar›flacak.
perder
faaliyetlerimiz
Perakendeciler “Mevlana
Diyar›”ndan birlik beraberlik
mesaj› verdiler
fieb-i Arus törenleri dolay›s›yla Konya’da bulunan TPF Baflkan› fieref Songör, 2010
y›l›nda perakende sektörünün daha da büyüyece¤ini, Türkiye’nin de en h›zl›
büyüyecek ülkelerden biri olaca¤›n› söyledi.
Türkiye Perakendeciler Federasyonu
(TPF) üyeleri, 736. fieb-i Arus törenleri
dolay›s›yla, 8-9 Aral›k 2009
tarihlerinde, Mevlana diyar›
Konya’dayd›. Türkiye’nin dört bir
yan›nda faaliyet gösteren
perakendeciler, Konya PERDER’in ev
sahipli¤inde gerçeklefltirilen “Hoflgörü
Buluflmas›” temal› programda
Konya’daki ve çevre illerdeki yerel
üreticilerle bir araya geldiler.
Firuzentur organizasyonunda Anadolu
Birlik Holding, Selva, Zade, P›nar
Kuruyemifl, Enka, Anadolu Ar› Çiftli¤i,
Yayla, New City ve Üçge’nin
sponsorlu¤unda haz›rlanan program›n
ilk günü Rixos Otel’de gerçeklefltirildi.
Programa, Konya Vali Yard›mc›s› Nevzat
Dalk›ran, Türkiye Perakendeciler
Federasyonu Baflkan› fieref Songör,
26 Kas›m-Aral›k
TSE ve Konya Sanayi Odas› Baflkan›
Tahir Büyükhelvac›gil ve Konya Ticaret
Odas› Baflkan Yard›mc›s› Bilal ‹smail
Haydaro¤lu kat›ld›.
Program öncesi alandaki stantlar›
ziyaret eden TPF üyeleri, Konya ve
çevresinden gelen yerel üreticilerle
tan›flma, ma¤azalar›nda satt›klar›
ürünlerin yan› s›ra yeni ürünleri
yak›ndan görme ve inceleme f›rsat›
buldular. Ard›ndan konuflmalara
geçildi. Tüm konuflmac›lar, günün
önemine vurgu yaparak, sözlerine
Mevlana’dan al›nt›larla bafllad›lar.
Konya Vali Yard›mc›s› Nevzat Dalk›ran,
durgunluk dönemlerinin atlat›lmas›nda
meslek gruplar›n›n dayan›flma
içerisinde olmas›n›n gereklili¤ine dikkat
çekti.
2010’da Büyüme Beklentisi
2009 y›l›n›n zor bir y›l oldu¤unu
belirten TPF Baflkan› fieref Songör, tüm
zorluklara ra¤men organize
perakendenin k›smen büyüdü¤ünü ve
büyümeye devam etti¤ini kaydetti.
2010 y›l›nda ise perakende sektörünün
daha da büyüyece¤ini kaydeden
Songör, Türkiye’nin de en h›zl›
büyüyecek ülkelerden biri olaca¤›n›
belirtti.
Songör, “Bu krizden de
ç›karabilece¤imiz çok önemli
dayan›flma f›rsatlar›n›n var oldu¤unu
düflünüyorum. Bu süreçte yerli
üreticilerimizin, tedarikçilerimizin ve
perakendecilerimizin daha fazla
kaynaflt›¤›n› görüyorum.“ dedi.
Türkiye’nin son y›llarda komflular›yla
olan iliflkilerine de¤inen Songör, Suriye
perder
faaliyetlerimiz
Konya Vali Yard›mc›s›
Nevzat Dalk›ran
ve Libya gibi ülkelerde vizesiz dolafl›m
hakk›n›n elde edilmesinin memnuniyet
verici oldu¤unu ifade etti.
TPF Baflkan›
fieref Songör
dünyaya aç›lman›n yollar›n›
gelifltirmemiz gerekiyor.”
Türk Standartlar›
Enstitüsü ve Konya Sanayi Odas›
Baflkan› Tahir Büyükhelvac›gil
iflaret eden Büyükhelvac›gil; Konya’n›n
tuz, fleker ve un üretiminde Türkiye
lideri oldu¤unu da sözlerine ekledi.
Baflar› ‹çin ‹novasyon
Baflbakan’›n ABD ziyaretiyle ilgili k›sa
bir de¤erlendirme yapan Songör,
flunlar› söyledi: “Say›n Baflbakan’›n,
Barack Obama ile birlikte yapt›¤›
aç›klamalar tüm dünyada büyük bir
yank› buldu. Bar›fl›n ve huzurun gelmesi
için yeni bir f›rsat olaca¤›n›
düflünüyorum. ABD bir flekilde bizim
komflumuz oldu. Dolay›s›yla da onlarla
da s›f›r problem çal›flmaya ihtiyac›m›z
var. Öyle gözüküyor ki, yeni dönemde
en çok ticaret yapaca¤›m›z, ticaret
hacminizin en çok geliflece¤i ülkelerden
biri de Kuzey Irak’la birlikte Irak olacak.
Dolay›s›yla bu anlamda hepimiz için
önemli bir f›rsat oldu¤unu
düflünüyorum. Art›k kendi içimizde
birbirimizle mücadele etmek de¤il,
birbirimizi desteklerken birlikte
Konya Ticaret Odas› Baflkan Yard›mc›s›
Bilal ‹smail Haydaro¤lu
Küresel rekabetin etkilerinin artt›¤› bir
ortamda ayakta kalabilmek için
yenili¤in flart oldu¤unu vurgulayan Türk
Standartlar› Enstitüsü ve Konya Sanayi
Odas› Baflkan› Tahir Büyükhelvac›gil,
baflar›n›n anahtar›n›n inovasyon ve
verimlili¤i art›r›c› projeler üretmekten
geçti¤ini belirtti. Büyükhelvac›gil,
verimlili¤i art›r›c› yat›r›mlarla rekabet
güçlerini art›ran firmalar›n, ulusal ve
uluslararas› pazarlarda baflar›l›
olaca¤›n› söyledi. Konya'n›n,
Türkiye'nin istihdam›na katk› sa¤layan
önemli iller aras›nda yer ald›¤›n›n alt›n›
çizen Büyükhelvac›gil, ilin ayn›
zamanda Türkiye’nin önemli sanayi ve
ticaret merkezlerinden biri oldu¤una
de¤indi. Konya’dan yap›lan ihracat›n
1,5 milyar dolar civar›nda oldu¤una
Konya PERDER Baflkan›
Ali Kaya
1,5 Milyar Dolarl›k ‹hracat
Konya’n›n bir KOB‹ ve sanayi flehri
oldu¤unu dile getiren Konya Ticaret
Odas› Baflkan Yard›mc›s› Bilal ‹smail
Haydaro¤lu, “Konya, 200 bin KOB‹’nin
35 bininin burada oldu¤u bir flehir.
Türkiye’yi meydana getiren 26 tane
tar›m havzas›ndan üçüncü büyüklükteki
havzaya sahip bir tar›m kenti. Bunun
yan› s›ra y›ll›k 1,5 milyar dolarl›k
ihracat›yla bir ihracatç›lar kenti. Selçuk
Üniversitesi’ndeki 85 bin ö¤renci
kapasitesiyle bir e¤itim flehri. Bu
özellikleriyle de, perakendeciler için
potansiyel teflkil eden bir flehirdir. “
dedi.
Bencilli¤i b›rakarak, tecrübelerimizi
paylaflarak meydana getirdi¤imiz
sinerji ile daha güçlü olmak zorunday›z
diyen Konya PERDER Baflkan› Ali Kaya
ise, bunun gerçekleflmemsi durumunda
küreselleflen dünyada yer
al›namayaca¤›n› kaydetti.
Konuflmalar›n ard›ndan Anadolu Birlik
Holding, Selva ve Zade ile ilgili tan›t›m
filmi gösterildi.
Program›n ikinci gününde ise TPF
üyeleri; ma¤azalar›nda sat›fla
sunduklar› ürünlerin hangi aflamalardan
geçerek üretildi¤ini görmek üzere tesis
gezilerine kat›ld›lar. ‹lk olarak Zade Ya¤
üretim tesislerini gezen üyeler,
ard›ndan Selva Makarna ve Konya fieker
tesislerini ziyaret ettiler.
Kas›m-Aral›k 27
perder
faaliyetlerimiz
“Hoflgörü Buluflmas›” kapsam›nda stant açan yerli üreticiler, program hakk›ndaki
de¤erlendirmelerini paylaflt›lar.
Ali Tanr›verdi
Anadolu Ar› Çiftli¤i Sat›fl Müdürü
Anadolu Ar› Çiftli¤i olarak böyle bir
organizasyona kat›lmaktan büyük
mutluluk duyuyoruz. Fabrikam›z
Adana’da bulunuyor. Ayl›k 200 ton
civar›nda bal üretimi yap›yoruz. 17 çeflit
ürünümüz var.
fiu anda güzel bir ortam› paylafl›yoruz.
Farkl› flehirlerden gelen insanlarla
tan›flmak ve kaynaflmak memnuniyet
verici. 2010 y›l›nda iyi fleyler bekliyoruz
ve iyi fleyler olaca¤›na inan›yoruz.
Organizasyon çok verimliydi. Ürün
grubumuz kolay tüketilebilen
ürünlerden olufluyor. Alüminyum folyo,
plastik bardak, tabak gibi 750 kaleme
yak›n ürün çeflidimiz var. Yerel
zincirlerin afla¤› yukar› hepsiyle
çal›fl›yoruz. Yurt d›fl› ihracatlar›m›z var.
Ulaflamad›¤›m›z noktalara bu tür
organizasyonlar sayesinde ulafl›yoruz.
Hamdi Göktekin
Bumas Bulgur Yönetim Kurulu
Baflkan›
Burada yeni firmalarla ve temsilcileriyle
tan›flma f›rsat› bulduk. Üreticiler ve
tüketicilerin bir araya gelmesini çok
olumlu buluyorum. Firma olarak
düflüncemiz PERDER’e üye olmak.
Bakliyat ve bulgurun tüm çeflitlerini
üretiyoruz. Piyasada olmayan birçok
ürün var mesela, onlar› yurt d›fl›na
gönderiyoruz. Yerel zincirlerle de
çal›fl›yoruz. Zincirlerde olmad›¤›n sürece
tüketiciye ulaflmak zorlafl›yor. Böyle
güzel ürünlerin tüketiciyle buluflmas›n›
istiyorum; çünkü çok sa¤l›kl› ürünler
üretiyoruz. Çocu¤un geliflimi aç›s›ndan,
özellikle hamile bayanlar›n durum
bu¤day›ndan yap›lan bulguru
yemelerini tavsiye ediyorum.
Mustafa Burçak
P›nar Kuruyemifl Sat›fl Temsilcisi
30 y›lda fazla sektördeyiz. Konya’n›n
yerel firmas›y›z ama Konya’y› ve
ülkemizi yurt d›fl›nda da temsil eder
hale geldik. 30’a yak›n ürün çeflidimiz
mevcut. Yerel zincirlerle Konya
içerisinde, Konya d›fl›nda da bayilik
sistemiyle çal›fl›yoruz.
Bu tip organizasyonlarda farkl›
kültürlerle, buradaki perakendecilerle
tan›fl›yoruz ve onlarla ifl birli¤i yapma
flans›m›z oluyor. Türkiye’yi ve sektörü
takip etme aç›s›ndan faydal› oluyor.
28 Kas›m-Aral›k
Süleyman Topsakal
Gulf Sat›fl Pazarlama Yetkilisi
Abdurrahim Türko¤lu
Sey Et fiirket Orta¤›
Çok güzel bir organizasyon olmufl.
Perakendecilerin birebir sahipleriyle
tan›flt›k. Seydiflehir’de et ürünleri
imalat› yap›yoruz. Türkiye’nin birçok
yerine da¤›t›m yap›yoruz. Konya,
Antalya bölgeleri a¤›rl›kl› olmak üzere
yerel marketlerle de çal›fl›yoruz. 2010
y›l›nda belirtti¤im bölgelerin d›fl›na
da¤›t›m yapmay› planl›yoruz. Ulusal bir
marka olma yönünde ataca¤›m›z
ad›mlara, bu tür organizasyonlar›n
katk› sa¤layaca¤›n› düflünüyorum.
perder
faaliyetlerimiz
PERDER Üyelerinin
Zade Ya¤ Tesisleri
Türkiye Perakendeciler Federasyonu üyeleri, Konya ziyareti kapsam›nda ilk olarak 1980’li y›llar›n sonlar›ndan itibaren faaliyete
geçen Zade Ya¤ tesislerini ziyaret etti. Yönetim Kurulu Baflkan› Tahir Büyükhelvac›gil, Yönetim Kurulu Üyesi Mevlüt
Büyükhelvac›gil ve di¤er tesis yöneticileri taraf›ndan karfl›lanan üyeler, ileri teknoloji ile donat›lm›fl tesisin Is› ve Buhar Santrali,
Reverse Osmosis Su Ar›tma Tesisi, Rafine 1 & 2 Tesisleri, Dolum ve Ambalajlama Birimi ile Laboratuvar ve ‹dari Birimlerini
yak›ndan gördüler. Tesislerde ayçiçe¤i ya¤›, m›s›r ya¤›, soya ya¤›, kanola ya¤›, pamuk ya¤›, f›nd›k ya¤› ve bitkisel kar›fl›m ya¤lar
üretilerek sat›fla sunuluyor.
PERDER
Üyeleri
Zade
Ya¤’da
30 Kas›m-Aral›k
perder
faaliyetlerimiz
Konya ç›karmas›...
Selva Makarna
TPF üyelerinin ikinci dura¤› Selva Makarna idi. Üyeler, Selva Makarna Genel Müdürü Mehmet Karakufl taraf›ndan karfl›land›. Tüm
üretim tesisleri, g›da mühendisleri taraf›ndan gezdirilerek makarna üretimi hakk›nda bilgi verildi.
PERDER
Üyeleri
Selva
Makarna’da
Konya fieker
TPF üyelerinin son dura¤› Konya fieker’in Çumra’daki entegre tesisleriydi. Konya fieker Genel Müdür Yard›mc›s› Ercan Efeo¤lu ile
Pazarlama ve Sat›fl Koordinatörü Hakan Demirmen taraf›ndan karfl›lanan üyeler s›v› fleker tesisi, fleker ana üretim binas›, çikolata
tesisi ve seralar› ziyaret ettiler. Üretim Müdürü Vural Kemal Akyazan ile ‹dari ve Sosyal ‹fller Müdürü Dede Ülker’in yönetimde
gerçeklefltirilen tesis gezisinde üyeler, üretimde kullan›lan modern teknolojiyi de yak›ndan gördüler.
PERDER
Üyeleri
Konya
fieker de
Kas›m-Aral›k 31
perder
serbest köfle
Gidip gören mi, Google'da
çok gezen mi bilir?
Türkiye Perakendeciler Federasyonu yeni kurulan Konya PERDER’i ziyaret etmek
için bir gezi düzenledi.
Helvac›zade'lerin Zade, ‹ttifak Holding'in
Selva makarna fabrikas›n› ve ülkemiz
fleker ihtiyac›n›n yüzde 25'ini
karfl›layan 100 bin çiftçi ortakl› Konya
fieker'in tesislerini geziyoruz. Yorulmak
m›? Hiç sormay›n! Ancak gidip gören
mi, Google'da çok gezen mi bilir soruma
da cevap ald›¤›m Konya gezisinden pek
çok yaflanm›fll›kla geri döndüm.
Konya, alm›fl bafl›n›
gidiyorken...
Günseli Özen Ocako¤lu
Gazeteci, Yazar
Zamanlama, Hz. Mevlânâ'n›n 736. ölüm
y›ldönümüne gelen hafta içine özellikle
planland›¤›ndan federasyon üyeleriyle
birlikte Konya Valili¤i'nin davetlisi
olarak fieb-i Arus törenini de
izleyece¤iz.
Program çok yo¤un: ‹lk gün Konya
PERDER'in Rixos Otel'de içinde
bulunulan haftan›n ad›n› tafl›yan
Hoflgörü Buluflmas›'nda Konya'n›n
ekonomisi hakk›nda bilgi al›yoruz.
Ard›na Zade, Selva ve Konya fieker'in
multivizyon gösterileri eflli¤inde
tan›t›m›n› dinliyoruz. Bununla da
kalm›yor, otelin bir di¤er salonunda
Konya bölgesinde üretilen perakende
markalar›ndan oluflan bir sergiyi de
geziyor, bilgi al›yoruz.
Türkiye Perakendeciler Federasyonu, 10
bölgede yerleflik 250 market
markas›n›n bir araya gelerek kurdu¤u
bir üst kurulufl. Federasyonun bafl›nda
ulusal Makromarketler'in kurucusu
fieref Songör var. Konya PERDER
Baflkan› Ali Kaya, 'madem bütün
baflkanlar burada' deyip yo¤un bir
program yapm›fl. Ziyaretin ikinci günü
32 Kas›m-Aral›k
Konya, tar›m›n yan› s›ra üç alanda daha
öne ç›km›fl: fiehrin ekonomisinin 'Konya
bir bozk›rd›r' söyleminden çok öteye
geçti¤i makine ve yedek parças›
üretiminde yak›n co¤rafyada hat›r›
say›l›r bir yere sahip. Selçuk
Üniversitesi'nin flehre ekonomi ve
yap›laflma anlam›nda katt›¤› pek çok
fley var.
fiehirde Uzakdo¤ulu ve Ortado¤ulu
turistlerin say›s› oldukça fazla. Böyle
bak›nca kültür ve inanç turizmi
kapsam›nda 'Hz. Mevlana ve
düflünceleri' etkinlikten kitaba,
hediyelik eflyadan kutsal yerlerin
tan›t›m›na kadar iyi bir flekilde
'paketlenerek' ziyaretçilere sunulmufl.
fiehir halk› s›rf bu dönemde mi yoksa
sürekli mi oldu¤unu bilemedi¤im bir
hizmet yar›fl› içinde. Konyal› taksi
floförleri, biz da¤ bay›r fabrika gezerken
o müzesinden camisine kadar gezip
kendini Hz. Mevlânâ'ya adayan fiölen
Yönetim Kurulu Üyesi Elif Çoban'dan
tam not ald›. Zade ve Konya fieker,
fabrikalar›nda kulland›klar›
teknolojileriyle hepimizi çok etkiledi.
Ya¤ ve fleker fabrikalar›nda üretimin
içinde dolafl›p bir gram ürün dahi
görmeden teknolojisini dinledik. Her ne
kadar anlat›lan teknolojik terimleri
anlamasak da makinelerin görkemi ve
teknolojinin geldi¤i yer görülmeye
de¤erdi. Makarna üretiminin bize s›cak
gelen yan› ise fabrikadaki makarna
kokusu oldu. Makarna üretiminde,
ürünün gere¤i olarak ya¤ ve fleker
üretimi kadar karmafl›k bir teknoloji
yok. Ancak son dönemde Selva'n›n
baflar›l› iletiflim ata¤› tüm makarna
kategorisinde farkl› bir kanal daha açt›.
Rakipleri aras›nda farkl›laflarak öne
ç›kan Selva'da pazarlama ve pazarlama
iletiflimine inanan üst yönetim, markay›
öne ç›karacak iyi ifller yap›yor.
Zade en az›ndan benim tan›mad›¤›m bir
marka. Oysaki tüketicinin duyarak sat›n
alaca¤› yüzlerce sa¤l›k dolu ayr›nt›ya
sahip. Örne¤in ceviz, f›st›k, susam gibi
ya¤lar›n neredeyse ilaç etkisi var ama
kimse bilmiyor. Zade yönetimine
önerim, bu çok baflar›l› ürünleri
kendilerine saklamay›p, sat›fl›n da
önünü açacak reklam kampanyalar›
yapmalar›. Konya fieker'in seçilmifl
baflkan› Recep Konuk'u TPF Baflkan›
fieref Songör ve PERDER ‹stanbul
Baflkan› Turan Özbahçeci ile
makam›nda ziyaret ettik. Derin
sohbetin aras›nda kendisine çikolatada
neden Torku ismini seçtiklerini sordum.
Cevab›, "‹smin öz Türkçe olmas›n›
istedik ve ‹pek Yolu anlam›na gelen
Torku'da karar k›ld›k." diyor. Baflkan
Konuk'un Konya fieker'deki baflar›
öyküsünü herkes biliyordur. Ancak
matematikte oldu¤u gibi pazarlamada
da gidifl yolu do¤ru olsa bile ç›kan
sonuç yanl›fl olunca di¤er hesaplar›n
flaflt›¤›n› hepimiz biliyoruz. Konya fieker
pazarlama yönetimine, Torku'ya daha
çok ilgi göstermesini öneririm. E¤er
ürünü bir çikolata markas› olarak
yaflatacaklarsa iletiflime bu defa do¤ru
yerden bafllayarak süreklilik
kazand›rmal›lar.
* Günseli Özen Ocako¤lu’nun bu yaz›s› 14.12.2009
tarihinde Zaman Gazetesi’nde yay›nlanm›flt›r.
perder
istatislik
Türkiye’de 12 milyon
kifli yoksulluk s›n›r›n›n
alt›nda yafl›yor
Türkiye ‹statistik Kurumu (TÜ‹K), ''2008 Yoksulluk Çal›flmas› Sonuçlar›n›'' aç›klad›.
Yay›nlanan rapor 2008 Hanehalk› Bütçe Araflt›rmas›’ndan elde edilen yoksulluk
göstergeleriyle yeni nüfus projeksiyonlar›na göre revize edildi. Ayr›ca 2007 y›l›
yoksulluk göstergelerine de yer verildi.
Türkiye'de yoksulluk oran›, 2008
y›l›nda, bir önceki y›la göre 0,68 puan
azalarak, yüzde 17,11'e düfltü.
Yoksulluk oran› 2007 y›l›nda yüzde
17,79 düzeyindeydi. Rapora göre
Türkiye’de fertlerin yaklafl›k % 0,54’ü
yani 374 bin kifli sadece g›da
harcamalar›n› içeren açl›k s›n›r›n›n, %
17,11’i yani 11.933 bin kifli ise g›da ve
g›da d›fl› harcamalar› içeren yoksulluk
s›n›r›n›n alt›nda yafl›yor. 2008 y›l›nda,
dört kiflilik hanenin ayl›k açl›k s›n›r› 275
YTL, ayl›k yoksulluk s›n›r› ise 767 YTL
olarak tahmin edildi.
Kifli bafl› günlük harcamas›, sat›nalma
gücü paritesine göre 1 dolar›n alt›nda
kalan fert bulunmuyor. Buna karfl›n
sat›nalma gücü paritesine göre kifli bafl›
günlük 2,15 dolar olarak tan›mlanan
yoksulluk s›n›r› alt›nda bulunan fert
oran› % 0,47. Yoksulluk s›n›r› 4,3 dolar
oldu¤unda yoksul fert oran› ise % 6,83
olarak tahmin edildi. Raporda ayr›ca,
k›rsal yerlerde yaflayanlar›n yoksulluk
riskinin kentsel yerlerde yaflayanlardan
fazla oldu¤u görülüyor. K›rsal yerleflim
yerlerinde yaflayanlarda 2007 y›l›nda %
34,80 olan yoksulluk oran› 2008 y›l›nda
% 34,62’ye, kentsel yerlerde
yaflayanlar›n yoksulluk oran› da %
10,36’dan % 9,38’e düfltü.
Hanehalk› büyüklü¤ü
artt›kça yoksulluk riski
art›yor
2008 y›l›nda hanehalk› büyüklü¤ü 3
veya 4 kifli olan hanelerde bulunan
fertlerin yoksulluk oran› % 8,48 olurken,
7 ve daha fazla olan hanelerde fertlerin
34 Kas›m-Aral›k
yoksulluk oran› % 38,20 olarak
hesapland›. 7 ve daha fazla kifliden
oluflan hanelerden kentsel yerlerde
oturanlar için yoksulluk riski % 26,95
iken k›rsal yerlerde % 54,03 oran›nda.
Hanehalk› türüne göre çocuklu çekirdek
ailede bulunan fertlerin yoksulluk oran›
% 15,42 olurken, çocuksuz çekirdek
ailelerdeki fertlerde bu oran % 8,76’ya
düflüyor.
Ataerkil veya genifl ailelerdeki fertler
için yoksulluk oran› ise % 21,79 olarak
tahmin edildi. Kentsel yerlerde çocuklu
çekirdek ailede yaflayan fertlerin
yoksulluk riski % 9,14 iken k›rsal
yerlerde bu oran % 33,77.
Fertlerin çal›flma
durumlar›na göre
yoksulluk riski de
de¤ifliyor
2008 y›l›nda ücretli-maafll› çal›flanlarda
yoksulluk oran› % 5,93 iken, yevmiyeli
çal›flanlarda bu oran % 28,56,
iflverenlerde % 1,87, kendi hesab›na
çal›flanlarda % 24,10 ve ücretsiz aile
iflçisi olanlarda ise % 32,03 oldu.
En yüksek yoksulluk riskine sahip olan
tar›m sektöründe çal›flanlarda yoksulluk
oran› 2007 y›l›nda % 32,05 iken, 2008
y›l›nda % 37,97 olarak tahmin edildi.
Sanayi sektöründe çal›flanlarda 2008
y›l›nda yoksulluk oran› % 9,71 olarak
hesaplan›rken, bu oran hizmet
sektöründe çal›flanlarda % 6,82 oldu.
2008 y›l›nda ekonomik olarak aktif
olmayan fertlerin yoksulluk oran› %
13,73 iken, ifl arayan fertlerin yoksulluk
oran› % 17,78.
E¤itim durumu
yükseldikçe yoksul olma
riski azal›yor
2008 y›l›nda okur-yazar olmayanlarda
yoksulluk oran› % 39,59 olurken, ilkokul
mezunlar›nda bu oran % 13,44, lise ve
dengi meslek okullar› mezunlar›nda %
5,64, yüksekokul, fakülte ve üstü
mezuniyete sahip fertlerde % 0,71 oldu.
‹lkö¤retime bafllamam›fl olan 6
yafl›ndan küçük çocuklar›n yoksulluk
riski ise % 22,53 olarak hesapland›.
Çal›flmada, hanehalk› bütçe araflt›rmas›
sonuçlar›n›n, en güncel nüfus
projeksiyonlar›na göre a¤›rl›kland›r›ld›¤›
belirtildi. 2009 y›l›na kadar, sözü edilen
nüfus projeksiyonlar›n›n genel nüfus
say›m› sonuçlar›na dayal› olarak
hesapland›¤›, 2007 y›l›nda ise Adrese
Dayal› Nüfus Kay›t Sistemi'nin (ADNKS)
kuruldu¤u hat›rlat›ld›.
ADNKS veritaban›ndan elde edilen yafl
ve cinsiyet yap›s› ile nüfusun yerleflim
yerine göre da¤›l›m›nda nüfus
say›mlar›na göre önemli da¤›l›m
farkl›l›klar› bulundu¤u belirtilerek, bu
do¤rultuda en güncel nüfus bilgilerinin
elde edildi¤i bu sistemdeki bilgiler
kullan›larak nüfus projeksiyonlar›n›n
üretilmesine baflland›¤›, ulusal ve
bölgesel düzeyde nüfus
projeksiyonlar›n›n yenilendi¤i
kaydedildi.
2008 Yoksulluk Çal›flmas›nda da, 2008
Hanehalk› Bütçe Araflt›rmas›ndan elde
edilen yoksulluk göstergeleriyle yeni
nüfus projeksiyonlar›na göre revize
edilmifl 2007 yoksulluk göstergelerine
yer verildi.
perder
istatislik
Yoksulluk s›n›r› yöntemlerine göre fert
yoksulluk oranlar› (2002-2008)
Fert yoksulluk oran? (%)
Yšntemler
2002
GÝda yoksulluÛu (alÝk)
Yoksulluk (gÝda+gÝda d???)
Kißi baßÝ gŸnlŸk 1 $'Ýn altÝ
(1)
Kißi baßÝ gŸnlŸk 2.15 $'Ýn altÝ
Kißi baßÝ gŸnlŸk 4.3 $'Ýn altÝ
(1)
(1)
Harcama esaslÝ gšreli yoksulluk
(2)
2003
2004
2005
T†RKÜYE
2006
2007(*)
2008
1.35
1.29
1.29
0.87
0.74
0.48
0.54
26.96
28.12
25.60
20.50
17.81
17.79
17.11
0.20
0.01
0.02
0.01
0.00
0.00
0.00
3.04
2.39
2.49
1.55
1.41
0.52
0.47
30.30
23.75
20.89
16.36
13.33
8.41
6.83
14.74
15.51
14.18
16.16
14.50
14.70
15.06
KENT
GÝda yoksulluÛu (alÝk)
Yoksulluk (gÝda+gÝda d???)
Kißi baßÝ gŸnlŸk 1 $'Ýn altÝ
(1)
Kißi baßÝ gŸnlŸk 2.15 $'Ýn altÝ
Kißi baßÝ gŸnlŸk 4.3 $'Ýn altÝ
(1)
(1)
Harcama esaslÝ gšreli yoksulluk
(2)
0.92
0.74
0.62
0.64
0.04
0.07
0.25
21.95
22.30
16.57
12.83
9.31
10.36
9.38
0.03
0.01
0.01
0.00
0.00
0.00
0.00
2.37
1.54
1.23
0.97
0.24
0.09
0.19
24.62
18.31
13.51
10.05
6.13
4.40
3.07
11.33
11.26
8.34
9.89
6.97
8.38
8.01
KIR
GÝda yoksulluÛu (alÝk)
Yoksulluk (gÝda+gÝda d???)
Kißi baßÝ gŸnlŸk 1 $'Ýn altÝ
(1)
Kißi baßÝ gŸnlŸk 2.15 $'Ýn altÝ
Kißi baßÝ gŸnlŸk 4.3 $'Ýn altÝ
(1)
(1)
Harcama esaslÝ gšreli yoksulluk
(2)
2.01
2.15
2.36
1.24
1.91
1.41
1.18
34.48
37.13
39.97
32.95
31.98
34.80
34.62
0.46
0.01
0.02
0.04
0.00
0.00
0.00
4.06
3.71
4.51
2.49
3.36
1.49
1.11
38.82
32.18
32.62
26.59
25.35
17.59
15.33
19.86
22.08
23.48
26.35
27.06
29.16
31.00
(1) Sat›nalma gücü paritesine göre 1 $'›n karfl›l›¤› olarak 2002 y›l› için 618 281 TL; 2003
y›l› için 732 480 TL; 2004 y›l› için 780 121 TL, 2005 y›l› için 0.830 YTL, 2006 y›l› için
0.921 YTL, 2007 y›l› için 0.926 YTL ve 2008 y›l› için ise 0.983 kullan›lm›flt›r.
(2) Eflde¤er fert bafl›na tüketim harcamas› medyan de¤erinin %50'si esas al›nm›flt›r.
(*) Yeni nüfus projeksiyonlar›na göre revize edilmifltir.
Kas›m-Aral›k 35
perder
istatislik
Enflasyon beklentileri aflt›
Türkiye ‹statistik Kurumu (TÜ‹K), Kas›m ay›nda tüketici fiyatlar› endeksinin (TÜFE)
yüzde 1,27, üretici fiyatlar› endeksinin (ÜFE) ise yüzde 1,29 artt›¤›n› aç›klad›.
Enflasyonda ÜFE beklentisinin yüzde
0.97 olmas› beklenirken yüzde 1.29
olarak ç›kmas› beklentileri aflt›.
Enflasyondaki beklentilerin üzerindeki
art›fl›n sebebi ise alt›n fiyatlar›n›n afl›r›
yükselmesinden kaynakland›.
TÜ‹K, Kas›m ay›nda TÜFE’nin yüzde
1,27, ÜFE’nin ise yüzde 1,29 artt›¤›n›
aç›klad›. TÜ‹K'in 2003 baz y›ll› verilerine
göre, Kas›m ay› itibar›yla y›ll›k
enflasyon ise TÜFE'de yüzde 5,53,
ÜFE'de yüzde 1,51 artt›. Y›l›n 11 ay›nda
TÜFE yüzde 5,96, ÜFE yüzde 5,24
oran›nda art›fl gösterdi.
Geçen y›l›n ayn› ay›nda y›ll›k enflasyon
TÜFE'de yüzde 10,76, ÜFE'de yüzde
12,25 olmufltu. Böylece, Kas›m ay›
itibariyle y›ll›k enflasyon, geçen y›l›n
ayn› ay›n›n, TÜFE'de 5,23 puan, ÜFE'de
10,74 puan alt›nda gerçekleflti.
Öte yandan TÜFE'de Kas›m ay›nda
endekste yer alan 449 maddeden 73
maddenin ortalama fiyat›nda de¤iflim
olmad›, 254 maddenin ortalama
fiyat›nda art›fl, 122 maddenin ortalama
fiyat›nda ise düflüfl gerçekleflti.
ÜFE'de ise Kas›m ay›nda endekste
bulunan toplam 768 maddeden 205
Kas›m ay› itibar›yla 12 ayl›k
ortalamalara göre y›ll›k enflasyon ise
tüketici fiyatlar›nda yüzde 6,53, üretici
fiyatlar›nda yüzde 1,37 düzeyinde
gerçekleflti.
maddenin ortalama fiyat›nda de¤iflim
olmad›, 364 maddenin ortalama
fiyat›nda art›fl, 199 maddenin ortalama
fiyat›nda ise düflüfl oldu.
TÜFE göstergeleri
Kas›m ay›na iliflkin özel kapsaml›
tüketici fiyatlar› endeksi göstergelerine
bak›ld›¤›nda, ''çekirdek enflasyon''
yerine aç›klanan TÜFE göstergeleri
geçen ay, mevsimlik ürünler hariç
yüzde 0,46, ifllenmemifl g›da ürünleri
hariç ise 0,78 artt›.
Fiyatlar, enerji hariç yüzde 1,26,
ifllenmemifl g›da ürünleri ve enerji hariç
yüzde 0,66, enerji hariç ve alkollü içkiler
ile tütün ürünleri hariç yüzde 1,34,
enerji hariç ve alkollü içkiler ile tütün
ürünleri hariç ve fiyatlar›
yönetilen/yönlendirilen di¤er ürünler,
dolayl› vergiler hariç enflasyonda da
yüzde 1,44 artt›.
Enerji hariç ve alkollü içkiler ve tütün
ürünleri, ifllenmemifl g›da ürünleri hariç
de yüzde 0,79, ifllenmemifl g›da
ürünleri, enerji ve alkollü içkiler, tütün
ürünleri ile alt›n hariç yüzde 0,61, enerji
hariç, g›da ve alkolsüz içecekler, alkollü
içkiler ile tütün ürünleri ve alt›n hariç
fiyatlarda yüzde 0,73 art›fl meydana
geldi.
Türkiye’de s›n›r illeri bu y›l en h›zl› ilerlemeyi sa¤lad›
Uluslararas› Rekabet Araflt›rmalar› Kurumu'nun ‹lleraras› Rekabet Endeksi'nde fi›rnak,
A¤r› ve I¤d›r gibi s›n›r illeri ticarette 30 - 40 s›ra s›çrayarak devler ligine girdi
Uluslararas› Rekabet Araflt›rmalar›
Kurumu'nun (URAK) ikincisini haz›rlad›¤›
"‹lleraras› Rekabetçilik Endeksi 20082009 Araflt›rmas›"na göre Türkiye'de
s›n›r illeri bu y›l en h›zl› ilerlemeyi
sa¤lad›. Genel rekabet s›ralamas›nda
bat› illeri liste bafl› olmaya devam
ederken, 'Ticaret Becerisi ve Üretim
Potansiyeli' alt bafll›¤›nda do¤udaki s›n›r
38 Kas›m-Aral›k
illeri büyük bir s›çrama yapt›. URAK
Yönetim Kurulu Baflkan› Ali Koç,
Türkiye'nin s›n›r illerinden 15'inden
10'unun, bir önceki y›la göre rekabetçilik
endeksinde daha üst s›ralara
yükseldiklerini bildirdi.
Ticaret becerisi ve üretim potansiyelinde
30-40 basamak ilerleyen s›n›r illerinin
oldu¤una dikkati çeken Koç, komflu
ülkelerle sorunsuz iliflkiler yürütmenin
bu geliflmeye ön ayak oldu¤unu da
belirtti. Araflt›rmaya göre 'Ticaret
Becerisi ve Üretim Potansiyeli'nde fi›rnak
58'inci s›radan 11'incili¤e yükseldi. Yine
s›n›r illerinden A¤r› 55'incilikten
13'üncülü¤e ç›karken, I¤d›r 56'›nc›
s›radan 16'›nc›l›¤a yükseldi.
perder
istatislik
TZOB: Kas›m ay›nda 28
ürünün 18’inde art›fl oldu
Türkiye Ziraat Odalar› Birli¤i (TZOB), Kas›m ay›nda marketlerde fiyat› en çok artan
ürünün "Salatal›k", fiyat› en çok düflen ürünün "Tavuk eti" oldu¤unu bildirdi.
TZOB'den yap›lan aç›klamaya göre, kas›m
ay›nda 28 ürünün 18'inde fiyat art›fl›
oldu. Aç›klamada flu bilgiler verildi:
"Bilindi¤i gibi baz› önemli ürün ve
g›dalardaki ayl›k fiyat de¤iflimleri ve
spekülatif hareketler konusunda,
kamuoyunu do¤ru bilgilendirmek üzere,
geliflmeleri aktarmaya devam ediyoruz.
Kas›m ay› itibar›yla üretici ve market
aras›ndaki fiyat fark›n›n baz› ürünlerde %
387'lere ulaflt›¤› görülmektedir. Fiyat
fark›n›n yüksek oldu¤u ürünlere
bakt›¤›m›zda, % 387,1 ile elma, % 374,7
ile domates, % 337,2 ile armut, % 326,9
ile patl›can ilk s›ralarda yer almaktad›r.”
TZOB'un yapt›¤› araflt›rmaya göre,
Kas›m'da 5 üründe fiyat de¤iflimi
olmazken, 5 üründe fiyatlar düfltü, 18
üründe ise fiyat art›fl› gerçekleflti. Yeflil
mercimek, pirinç, toz fleker, limon, havuç
fiyatlar›nda fiyatlar de¤iflmedi.
Yeflil mercimek, pirinç, toz fleker, limon,
havuç fiyatlar›nda de¤iflim görülmezken,
dana etinde % 0,2, kuzu etinde % 0,6,
k›rm›z› mercimekte % 1, p›rasada % 1,9,
tavuk etinde % 2,5 fiyat düflüflleri
görüldü. Buna karfl›l›k salatal›kta % 42,7,
yeflil fasulyede % 34, patl›canda % 31,5,
domateste % 31,3 armutta % 22,9, sivri
biberde % 21,5, so¤anda % 10,1, kuru
kay›s›da % 4,9, kuru üzümde % 4,5,
elmada % 4,1, mandalinada % 3,
›spanakta % 2,1, f›nd›kta % 2, kuru
incirde % 1,6, nohutta % 1,5, patateste %
1,5, kuru fasulyede % 1,3, yumurtada %
1,2, sütte % 0,3 fiyat art›fllar› oldu.
Üretici fiyatlar›nda dokuz
üründe fiyat de¤iflimi
olmad›
Araflt›rmaya bak›ld›¤›nda Kas›m ay›nda
üretici fiyatlar›nda dokuz üründe fiyat
de¤iflimi olmazken, 5 üründe azalma, 13
üründe ise fiyat art›fl› oldu. So¤an,
patates, kuru fasulye, nohut, k›rm›z›
mercimek, yeflil mercimek, pirinç, kuru
kay›s› ve kuru üzümde fiyat de¤iflimi
görülmezken salatal›kta % 51,7, yeflil
fasulyede % 45,9, domateste % 43,1, sivri
biberde % 32,4, patl›canda % 25, limonda
% 20,6, armutta % 10, elmada % 7,8,
yumurtada % 6,7, dana etinde % 5,7,
kuzu etinde % 4,1, f›nd›kta % 3,6, sütte
% 3 fiyat art›fllar› görüldü. Domates,
salatal›k, patl›can, biber, yeflil fasulye gibi
ürünlerde örtü alt› dönemi bafllad›¤›ndan,
hasat edilen ürün miktar›ndaki azalmaya
ba¤l› olarak sera ürünlerinde üretici
fiyatlar› bir miktar yükseldi. Hayvansal
ürün fiyatlar›nda arz ve talepteki
de¤iflime ba¤l› olarak üretici fiyatlar›na
art›fl görüldü. Kurban Bayram› nedeniyle
canl› hayvan talebindeki art›fla ba¤l›
olarak et fiyatlar› da yükseldi.
GDO tart›flmalar› zarar
veriyor
TZOB'un aç›klamas›nda, GDO'lu ürünlerin
ihracat›, ithalat›, kontrol ve denetimine
yönelik ç›kart›lan yönetmeli¤in yürürlü¤e
girmesine müteakip medyada yap›lan
aç›klamalar›n, sanki Türkiye'de sebze ve
meyvelerde de GDO varm›fl gibi televizyon
ekranlar›na meyve ve sebze
görüntülerinin getirilmesi ve
mandalinalar ile ilgili ç›kan yanl›fl
haberlerin üreticilere zarar verme
noktas›na getirdi¤ine de dikkat çekildi.
Aç›klamada, “Meyve ve sebze tüketiminin
engellenmemesi bak›m›ndan kamuoyu
yanl›fl yönlendirilmemelidir. Olas› bir
talep daralmas› durumunda hem
ürününü satamayan üreticilerimiz, hem
de yeterli beslenemeyen tüketicilerimiz
zarar görecektir” denildi.
perder
pazar
Et fiyatlar›ndaki yükselifl
devam edecek mi?
Türkiye’de et tüketimi Avrupa ülkelerine göre oldukça düflük olmas›n›n yan›nda
bir de eti çok pahal›ya tüketiyor. Ülkemiz insan› neden eti bu kadar pahal› yiyor?
Neden sofralar sadece bayramdan bayrama et yüzü görüyor? ‘Pazar’
sayfalar›m›zda ‘et fiyatlar›ndaki yükselifl’ konusunu masaya yat›rd›k.
Et fiyatlar›nda ki yükseliflle ilgili sorunlar ve çözüm önerilerini konunun
uzmanlar›na ve sektör temsilcilerine sorduk.
42 Kas›m-Aral›k
perder
pazar
Türkiye’de et tüketimi ve et
fiyatlar›ndaki yükselifl konusunu
araflt›r›rken, Türkiye Ziraatç›lar Derne¤i
Kas›m ay›nda 2008 Hayvanc›l›k
Raporu’nu aç›klad› ve bu rapor bize
sorunun geçmifline bakmam›z
konusunda yard›mc› oldu. Rapor, 24
Ocak 1980 kararlar›yla bafllayan
dönemde hayvanc›l›kta tablo sürekli
gerilemeye bafllad›¤›n› aç›kl›yor. Bu
dönemde hayvan üretimi ve hayvansal
ürünler üretimine verilen teflviklere son
verilmesiyle birlikte, 1983 y›l›nda 183
say›l› Kanun Hükmünde Kararname ile
Tar›m Bakanl›¤› Vazife ve Teflkilat
Kanunu’nun yürürlükten kald›r›l›yor.
Serbest Pazar politikalar›yla birlikte de
ithal et furyas› bafll›yor. Böylece Türk
hayvanc›l›¤› darbe yemeye bafll›yor.
Raporda önemli bir di¤er husus daha
dikkat çekiyor. EBK, SEK ve Yem Sanayi
gibi tar›msal firmalar›n özellifltirilmesi
konusu. 1952 y›l›nda kurulan EBK
özellefltirildi¤i 1995 y›l›na gelindi¤inde
29 kombinaya sahipti. Bu kombinalar
gerek üreticinin yetifltirdi¤i hayvanlar›n
de¤erlendirilmesinde, gerekse hayvan
hastal›klar›n›n denetlenmesinde önemli
bir ifllev görüyordu. EBK flu anda et
piyasas›nda yüzde 1 paya sahip. 2001
krizi s›ras›nda besicilere verilen kredi
faizlerinin yüzde 200'lere ulaflmas› ise
hayvanc›l›¤a vurulan üçüncü darbe
oldu. Geçti¤imiz y›llarda et ithalinin
yasaklanmas› ve borçlar›n yeniden
yap›land›r›lmas› gibi “onar›m” amaçl›
tedbirler, hayvanc›l›k tekrar cazip hale
getirilemedi¤i için istenilen sonucu
vermedi. Hayvanc›l›¤›n gerilemesinde
rol oynayan bir di¤er önemli etken de
meralar›n h›zla yok edilmesi. 1940
y›l›nda 44 milyon hektar olan çay›r
mera alanlar›, 2000'li y›llarda 12 milyon
hektara kadar düfltü. Geçti¤imiz y›llarda
ç›kar›lan ‘Mera Kanunu’ bu durumda
istenilen düzelmeyi sa¤lamaya
yetmedi. Bunun yan› s›ra var olan
meralardan da yeterince
yararlan›lam›yor. Özellikle Do¤u ve
Güneydo¤u Anadolu bölgesindeki terör
olaylar› nedeniyle yaylalardan
yeterince istifade edilemiyor.
Koyun varl›¤›m›zdaki
azalman›n ekonomiye
maliyeti 3 milyar dolar
Türkiye Ziraatç›lar Derne¤i’nin 2008
Hayvanc›l›k Raporu’nda aç›klanan
verilere göre; büyükbafl hayvan varl›¤›
1983-2005 y›llar› aras›nda 13
milyondan 10.6 milyona düflmüfl
bulunuyor. 2006 y›l›nda da yaklafl›k
ayn› seviyede kalan büyükbafl hayvan
say›s› 2007 y›l›nda Türkiye ‹statistik
Kurumu (TÜ‹K) Hayvansal Üretim
verilerine göre, yüzde 1.36 artarak 11
milyon 121 bin 458 bafla yükseldi. Yine
1983-2005 y›llar› aras›nda koyun varl›¤›
da 40 milyondan 31.5 milyona
gerilemifl. 2006 y›l›nda azalmaya
devam eden koyun say›s› 2007 y›l›nda
25 milyon 475 bin 293 bafla kadar
düfltü. Toplam küçükbafl hayvan say›s›
ise 2007 y›l›nda yüzde 1.55 azal›flla 31
milyon 761 bin 651 oldu.
Koyun varl›¤›m›zdaki azalman›n
ekonomiye maliyetinin 3 milyar dolar
civar›nda oldu¤u tahmin ediliyor.
Büyükbafl hayvan say›s›ndaki art›flta
2001 krizi sonras›nda dibe vurmufl olan
hayvanc›l›¤a verilen desteklerdeki art›fl
rol oynad›. Hayvanc›l›k
desteklemelerinde son befl y›lda yaklafl›k
17 kat art›fl gerçekleflirken, destek
rakam› 1 milyar 250 milyon TL oldu.
Et üretiminin yar›dan fazlas› kay›td›fl›
2008 Hayvanc›l›k Raporu’nda yer alan
Devlet ‹statistik Enstitüsü (D‹E) ve TU‹K
verilerinden elde edilen tabloda, 2007
y›l› k›rm›z› et üretiminin, 2006 y›l›na
göre toplamda yüzde 31,54 oran›nda
artarak 576 bin 841 tona ulaflt›¤›
görülüyor. Ancak 1990 y›l›nda kay›t
alt›nda 560 bin ton et üretilmiflti.
Türkiye'de et tüketiminin 1 milyon 200
bin ton civar›nda oldu¤u hesap
HAYVANSAL ÜRÜNLER‹N ÜRET‹M‹
1980
1985
1990
1995
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Süt
K›rm›z› Et
5.472.345
9.670.123
9.617.415
10.601.550
9.793.962
9.495.550
8.408.566
10.611.011
10.679.407
10.800.000
9.900.000
2.329.000
204.380
498.7 09
506.995
415.240
491.497
435.778
420.597
366.962
447.153
400.000
376.000
576.841
Beyaz Et (ton)
Yumurta (bin adet)
162.569
282.064
643.436
614.726
696.160
872.392
876.774
850.000
884.389
1.099.920
4.134.719
5.837.682
7.698.637
10.268.668
13.508.586
10.575.046
11.554.910
12.666.782
11.055.557
11.200.000
11.300.000
12.700.000
Kaynak: D‹E ve TÜ‹K
Kas›m-Aral›k 43
perder
pazar
edilmekte. Türkiye'de tüketilen etin
yüzde 25'inin kaçak oldu¤u
düflünülürse, kay›td›fl› üretimin 400 bin
ton civar›nda oldu¤u hesaplan›yor.
Türkiye Ziraatç›lar Derne¤i Baflkan›
‹brahim Yetkin, Türkiye'nin, halen et
tüketimini karfl›layabilecek düzeyde
üretimi gerçeklefltirmesine karfl›n, DPT
verilerine göre, gerekli önlemlerin
al›nmamas› durumunda 2015 y›l›nda
170 bin ton civar›nda bir et a盤›n›n
oluflaca¤›na dikkat çekti.
Yetkin, kaçak et sorununa da dikkat
çekerek, ‹stanbul'daki et kesiminin
yüzde 60'›n›n kontrolsüz oldu¤unu,
ruhsatl› mezbaha oran›n›n yüzde 30'u
geçmedi¤ini öne sürdü. Yetkin, bu
durumda kesilen etlerin yar›dan
fazlas›n›n denetim d›fl› kesildi¤i için
imha edilmesi gerekti¤ini kaydetti.
Ette de üreten de¤il
pazarlayan kazan›yor
Türkiye'de 1 kg s›¤›r etinin üretim
maliyeti 5 Avro iken, AB'de 2,5 Avro
seviyesinde. Türkiye'de üretici k›rm›z›
etin kilogram›n› 8 TL civar›nda sat›yor.
Buna karfl›l›k etin ortalama sat›fl fiyat›
14 TL civar›nda. Yüzde yüzü bulan bu
farklar normal ticari kârlar›n çok
ötesinde. Türkiye olarak geliflmifl
ülkelerin seviyesinin neredeyse 3'te 2'si
oran›nda ya da yar›s› oran›nda daha az
et ve süt tüketiyoruz. Geliflmifl ülkelerde
kifli bafl›na günlük 219 gr et, 950 gr süt
tüketilirken, Türkiye'de 35.6 gr et, 465
gr süt tüketiliyor. 2013 y›l›nda kifli
bafl›na sütte 250 kg, ette ise 16 kg
tüketim hedefleniyor. Halen bu
rakamlar ette 12 kg, sütte ise yaklafl›k
140 kg. K›rm›z› ette sadece büyükbafl
küçükbafl hayvan eti tüketen Türkiye'de
y›ll›k kifli bafl› tüketim 15 kg civar›nda.
Geliflmifl ülkelerde bu rakam 54 kg.
Ortado¤u’ya koyun ve s›¤›r ihracat› artt›
Ankara Ticaret Borsas› verilerine göre;
et fiyatlar›nda y›lbafl›na göre yüzde
70’e varan art›fl yafland›. Bu yükseliflin
önemli bir nedeni olarak Ortado¤u’ya
koyun ve s›¤›r ihracat›n›n artmas›
olarak gösteriliyor. 2008 y›l›ndan
itibaren ‹ran, Irak, Suriye, Suudi
Arabistan gibi Ortado¤u ülkelerinin
koyun talebinin Türkiye’ye yönelmesi,
küçükbafl hayvan tercih eden ülkelerde
bizim ürünlerimiz cazip hale geldi.
Ortado¤u’nun artan talebinin etkisiyle
44 Kas›m-Aral›k
Türkiye’nin hayvan ihracat›nda, OcakA¤ustos döneminde, geçen y›l›n ayn›
dönemine göre yüzde 303’ün üzerinde
art›fl oldu. Ocak- A¤ustos 2008’de 5
milyon 445 milyon dolar olan hayvan
ihracat› bu y›l yüzde 303.1 art›flla 21
milyon 950 bin dolara yükseldi. Ayr›ca
Kurban Bayram› nedeniyle, besicilerin
ellerindeki hayvan› satmamas›n›n da
fiyatlar› tetikledi¤i belirtiliyor.
“Türkiye’de maliyetler çok
yüksek”
Et Üreticileri Birli¤i (ETB‹R) Yönetim
Kurulu Baflkan› Hikmet Kayar,
Türkiye’de maliyetlerin çok yüksek
oldu¤unu belirtirken, yem fiyatlar›,
devlet teflvikleri gibi pek çok unsurun
Avrupa’dan daha olumsuz oldu¤unu
söylüyor. Kayar; “Et verimlili¤i yüksek
bir besi ›rk›m›z yok. Bu sebepler
birleflti¤inde maliyetini karfl›lamayan
bir üretim ortaya ç›k›yor. Bu fiyat
hareketlerini tek sebeple aç›klamak
zordur. Süregelen ve birbirine zincirleme
etkisi olan sebepler vard›r. Arap ülkerine
olan küçük bafl hayvan ihracat›, kuzu
fiyatlar›n› çok yukar› ç›karm›flt›r.
Dolay›s› ile kuzuya olan talep dana
etine kaym›flt›r. Artan talep karfl›s›nda,
büyükbafl popülasyonu ayn› oranda
art›fl göstermemifltir” diyerek aç›kl›yor.
Kayar, et üretimiyle ilgili s›k›nt›lar›n
do¤rudan tüketime yans›t›ld›¤›n› ve
öncelikle Türkiye’nin et verimi yüksek bir
›rka ihtiyac› oldu¤unu belirtiyor.
“Avrupa'yla rekabet edebilir duruma
gelmek için öncelikle ›rk ›slah›
çal›flmalar›na a¤›rl›k verilmeli, teflviklerle
bu dönüflüm sa¤lanarak verimli bir et ›rk›
oluflturulmal›d›r” diyen Kayar,
hayvanc›l›kta rekabet edebilirlik için et
›rk› gelifltirilmesi ve bu ›rk için dam›zl›k
iflletmeler kurulmas› gerekti¤ini
belirtiyor.
“K›rm›z› et sektörünü ucuz
maliyet kurtaracak”
Türkiye Süt, Et, G›da Sanayicileri ve
Üreticileri Birli¤i (SETB‹R) Yönetim
Kurulu Baflkan› Erdal Bahç›van, et
fiyatlar›nda son birkaç ay içerisindeki
art›fl› de¤erlendirirken, “Esas sorun fiyat
art›fl› de¤il, sektörün üretim
maliyetlerini düflürmekte baflar›l›
Et fiyatlar›ndaki art›fl›n nedenleri
“Et fiyatlar›ndaki art›fl›n nedeni olarak
flunlar› s›ralayabilirim. Bir; küçükbaflta
ihracat›n artmas› ve kaçak hayvan
ç›k›fllar›. S›n›r ülkelerde fiyatlar›n
yüksekli¤i oraya do¤ru illegal hayvan
ç›k›fllar›na neden oldu. Ayr›ca iç
piyasada az olan ürünlerin d›flar›ya
gitmesi piyasada dengeleri bozdu.
‹ki; fiyatlar›n düflük seyri ve hayvan
kesimleri. Son bir iki y›lda yaflanan
kurakl›k nedeniyle yem fiyatlar›n›n
artmas› maliyetleri artt›rd›. Yemin
pahal›, canl› koyunun ucuz olmas›, et
fiyatlar›nda uzun zaman ciddi bir art›fl›n
ETB‹R Yönetim Kurulu Baflkan›
olmamas›, et ve süt fiyatlar›n›n düflük
Hikmet Kayar
seyretmesi nedeniyle girdilerin alt›ndan
kalkamayan üretici koyunculu¤u
b›rak›rken ciddi say›da koyunu, dam›zl›klar› bile kestirdi. Büyük oranda difli
hayvan kesimi oldu. Ayn› zamanda, süt kuzular› iyi para etti¤i için zaman›ndan
önce kesime gönderilmesi koyun say›s› azalmas›na neden oldu.
Üç; arz-talep dengesinin bozulmas›. Koyun varl›¤› düflünce koyun etine olan
talep s›¤›r etine yöneldi, bu dönemde de kurban bayram› nedeniyle fiyatlar
yükseldi. Kurban bayram›n›n gelmesiyle 1,5-2 milyon bafl hayvan besiye çekildi,
bu durum arz-talep dengesini bozdu. Fiyat art›fl›ndan yararlanmak isteyen
hammadde sahibi hayvan›n› elinde tutmaya bafllad›.”
perder
pazar
olamamas›d›r. Sektörde maliyetlerin
düflmemesi nedeniyle, üreticinin,
sanayicinin ve tüketicinin
kazanamad›¤› bu sistem ne yaz›k ki,
kay›td›fl›l›¤› körüklemektedir” dedi.
Mevcut üretim ve fiyat yap›s›n›n et
tüketimini olumsuz etkilemesinin
kaç›n›lmaz oldu¤unu belirten Bahç›van,
tüketimin önümüzdeki dönemde
düflmesinin beklendi¤ini söyledi.
Bahç›van; “Son dönemde yüksek fiyat
art›fllar› ile gündeme gelen k›rm›z› et
sektöründe fiyat art›fllar›n›n birkaç y›ll›k
bir perspektifte ele al›nmas› gerekti¤ini
söyleyen Bahç›van, “2009 y›l›nda önce
koyun eti fiyatlar› h›zla artt› ve Eylül
2008-Eylül 2009 dönemindeki fiyat
art›fl› yüzde 100’e ulaflt›. S›¤›r eti
fiyatlar› da Nisan 2009’dan itibaren
artmaya bafllad›. Üretimin tüketimi
karfl›layamamas› nedeniyle yaz
aylar›nda fiyat art›fl› daha da h›zland›
ve 2009 y›l› bafl›ndan bu güne s›¤›r
etindeki fiyat art›fl› yüzde 25 oran›nda
gerçekleflti. Bu k›sa bir dönem için
yüksek oranda bir art›fl olabilir. Ama 3-4
y›l geriye gidip inceledi¤imizde
fiyatlar›n esas›nda olmas› gereken
seviyeye geldi¤ini görüyoruz” dedi.
“Sistem kay›td›fl›l›¤›
körüklüyor”
Uzun dönemli kal›c› bir hayvanc›l›k ve
et sektörüne özel politikalar ile
verimlili¤in yakalanabilece¤ini belirten
Bahç›van, maliyetlerin düflmemesi
nedeniyle, üreticinin, sanayicinin ve
tüketicinin kazanamad›¤› bu
sistemin
“GAP Bölgesinde kümelenme
modeli uygulanmal›”
Al›nacak önlemlerin tamam›n›n, k›rm›z›
et de¤er zincirindeki kay›td›fl›
faaliyetlerin önlenmesine ve kay›tl›profesyonel üreticilerin teflvik
edilmesine yönelik olmas› gereklili¤ini
belirten Bahç›van¸ GAP bölgesinde
hayvanc›l›¤›n kalk›nmas›na ivme
kazand›racak kümelenme modelinin
uygulanmas› konusunda uzun zamand›r
yo¤un çal›flmalar yapt›klar›n› söyledi.
2007 y›l›nda Güney Do¤u ve Do¤u
Anadolu illerinde kurban kesim
merkezleri kurulmas› ve bunun
yayg›nlaflt›r›lmas› ile ilgili çal›flmalar›n
temelini att›klar›n› hat›rlatan Bahç›van,
SETB‹R Yönetim Kurulu Baflkan›
k›rm›z› et sektörü için son derece
Erdal Bahç›van
önemli bir ad›m olaca¤›na inand›klar›
bu çal›flmay› gerçeklefltirmek için hiçbir
fedakarl›ktan kaç›nmayacaklar›n› vurgulad›. Bahç›van, “SETB‹R olarak üretici,
sanayici ve kamudan sektörün tüm paydafllar›n› tek bir çat› alt›nda toplayacak
olan K›rm›z› Et Konseyi’nin kurulmas› için de yo¤un emek sarf ediyoruz. Bu y›l›n
sonuna kadar kurulmas›n› bekledi¤imiz Et Konseyi’nin, sorunlara kal›c› çözümler
üretecek bir yap›da olmas›na gayret ediyoruz” diye konufltu.
kay›td›fl›l›¤› da körükledi¤ini ifade etti.
Bahç›van, “Sorunun esas› fiyat art›fl›
de¤il, sektörün üretim maliyetlerini
düflürmekte baflar›s›z kalmas›d›r.
Mevcut üretim, maliyet ve fiyat yap›s›,
ne yaz›k ki halk sa¤l›¤›n› da tehdit eden
kay›td›fl›n›n, üretim sürecinin çiftlikten
sofraya her noktas›nda artmas›n› da
beraberinde getirmektedir” dedi.
Bahç›van, hayvan bafl›na verim,
yem bitkileri fiyatlar›, ölçek
büyüklükleri, hayvan
hastal›klar›, hayvanlar›n yüksek
nakliye bedelleri,
gibi sorunlar›n
maliyeti artt›rmakta oldu¤unu söyledi.
Mevcut üretim ve fiyat yap›s›n›n et
tüketimini olumsuz etkilemesinin
kaç›n›lmaz oldu¤unu belirten Bahç›van,
tüketimin önümüzdeki dönemde
düflmesinin beklendi¤ini söyledi.
“Üretim maliyetlerini düflürücü
önlemler al›nmaz ise, yüksek fiyatlar
tüketime olumsuz yans›yacak ve
sektörün daralmas›na yol açacakt›r”
diye belirtti.
“Besi hayvan› yetifltiren
iflletmeler desteklenmeli”
Sektörün sa¤l›kl› bir yap›ya
kavuflturulmas› için süt sektörüne
verilen desteklerden
dolayl› olarak
Kas›m-Aral›k 45
perder
pazar
ülkelerde tah›l üretimi taban fiyat›yla
de¤il direkt olarak desteklenir. ‹thalat
ve tah›l fiyatlar› serbesttir,
desteklenmek istenen bedel ile serbest
piyasa aras›ndaki fark çiftçiye direkt
ödenir. Dolay›s›yla tah›l fiyatlar›
ülkemizdeki gibi taban fiyat
uygulamas›yla fliflirilmez. Böylelikle
tar›ma dayal› üretimin en önemli girdisi
olan yem bitkilerini kullanan et, süt,
yumurta, tavuk gibi katma de¤er
yaratan, istihdam yaratan sektörlerin
ürünlerinin maliyetleri ülkemizde
oldu¤u gibi suni olarak yukar›da
tutulmaz. Biz asl›nda kendi kendimize
çelme tak›yoruz! Art›k
politikac›lar›m›z›n ve bürokratlar›m›z›n
tar›m destek mekanizmalar›n›
muhakkak ivedilikle gözden geçirmesi
ve de¤ifltirmesi gerekiyor.” Diyerek
aç›kl›yor. Görener, yeni destek
sisteminde kesinlikle hammaddelerin
fiyatlar›n›n serbest olmas› ve tah›l
desteklerinin de üreticilere direkt
ödenmesi gerekti¤ini söylüyor.
faydalanmas›n›n yeterli olmad›¤›n›,
do¤rudan besicili¤e yönelik olarak
verilecek desteklere ihtiyaç oldu¤unu
belirten Bahç›van, “Hayvanc›l›k
Desteklemeleri kapsam›na mutlaka besi
hayvan› yetifltiren optimum ölçekli
iflletmeler al›nmal›d›r. Sektörün sa¤l›kl›
büyümesi, halk›m›z›n daha çok, daha
ucuz ve daha sa¤l›kl› et tüketiminin
sa¤lanmas› için üretim yap›m›zda
de¤iflikli¤e gitmemiz, bölgesel bazda
farkl› üretim modelleri gelifltirmek ve
destekleri buna göre yap›land›rmam›z
gerekmektedir” dedi.
“Biz kendi kendimize
çelme tak›yoruz!”
Banvit A.fi. Yönetim Kurulu Baflkan›
Ömer Görener, Türkiye bir tar›m ülkesi
olmas›na ra¤men maalesef yanl›fl ve
istikrars›z tar›m politikalar› nedeniyle
bu avantaj›n› kullanamad›¤›n›
belirterek, “Et üretimindeki en önemli
maliyet unsuru yemdir. Yem
üretiminde kullan›lan arpa, bu¤day,
m›s›r gibi tah›llar malesef dünyan›n en
pahal› fiyatlar› ile kullan›l›yor. Bugün
m›s›r›n tonu Bulgaristan’da 220 TL iken,
ülkemizde 450 TL’dir. Bu örne¤i
bu¤day, arpa, ayçiçek için de
ço¤altmak mümkün. fiunu belirtmek
isterim ki, dünyada tüm medeni
46 Kas›m-Aral›k
“Hayvan popülasyonu her
geçen gün azal›yor”
Aytaç Genel Müdürü Ahmet Tekten, et
fiyatlar›ndaki art›fl›n nedeni olarak flu
aç›klamada bulundu: “Protein aç›s›ndan
zengin bir temel g›da maddesi olan
k›rm›z› et ne yaz›k ki ülkemizde Avrupa
Birli¤i’ndeki tüketim rakamlar›n›
yakalayamam›flt›r. Türkiye, kifli bafl›
k›rm›z› et tüketiminde Avrupa
ülkelerinin çok gerisinde kalmaktad›r.
Avrupa ülkelerinde kifli bafl› k›rm›z› et
tüketimi y›ll›k 75 kilo iken ülkemizde
hala 15-16 kg seviyelerindedir. Bunun
en büyük nedeni tüketim al›flkanl›klar›
ve AB ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda k›rm›z› et
fiyatlar›n›n yüksek olmas›d›r.
Ülkemizde maalesef besi ve süt
hayvanc›l›¤› verimli ve etkin bir flekilde
yap›lamamakta, hayvan popülasyonu
her geçen gün azalmakta, bu durum
karfl›s›nda et fiyatlar› yükselmektedir.
Hayvanc›l›k politikas›nda yap›lacak
“’Biogüvenlik Kanunu bir an önce
ç›kar›lmal›”
“Hükümetin öncelikle ‘’Biogüvenlik’’
Kanunu’nu bir an önce ç›kartmas›n› ve
bu kanuna ba¤l› olan GDO yönetmeli¤ini
AB ile ayn› konuma kavuflturmas›n›
bekliyoruz. Bu söz konusu yönetmelik
sebebiyle baz› konular çözüm beklerken,
spekülatif yaklaflanlar g›da sektörünün
maliyetlerini yükselterek ciddi bir tehdit
oluflturmaktad›r. Di¤er yandan politikac›
ve bürokratlar›m›z›n art›k tar›m destek
mekanizmalar›m›z› yeniden gözden
geçirmesi ve de¤ifltirmesi gerekmektedir.
Yem üretiminde kullan›lan tah›llar›n
ülkemizde dünyan›n en pahal› fiyatlar›
ile kullan›lmas› üretim maliyetlerimizi
Banvit A.fi. Yönetim Kurulu Baflkan›
art›rmakta, et, süt, yumurta ve tavuk
Ömer Görener
fiyatlar›n› da suni olarak
yükseltmektedir. Medeni ülkelere bakt›¤›m›zda tah›l üretiminin taban fiyatlarla
de¤il direkt olarak desteklendi¤ini, ayr›ca tah›l ithalat›n›n ve fiyatlar›n›n serbest
b›rak›ld›¤›n›, desteklenmek istenen bedel ile serbest piyasa aras›ndaki fark›n da
çiftçiye do¤rudan ödendi¤ini görmekteyiz. Bu uygulamaya geçilirse önce tah›l ve
et fiyatlar› ülkemizde normal seviyelerde oluflacak, enflasyon ve tüketicinin
mutfak bütçesi üzerindeki etkisi minimize edilmifl olacakt›r. Dünyan›n neredeyse
en yüksek enerji, nakliye ve yem fiyatlar› ile üretim yaparsak etin maliyetinin
afla¤›ya inmesi malesef k›sa vadede söz konusu olamaz. Yukar›da belirtmeye
çal›flt›¤›m gibi ülkemizde et fiyatlar›ndaki art›fl›n ana nedeni dengesiz tar›m
sübvansiyon sistemimizdir.”
perder
pazar
olumlu geliflmeler verimli ›rklar›n
yetifltirilmesini teflvik edecek ve bu da
maliyetleri afla¤›lara çekecektir. Bu
sayede yüksek fiyat› ile et
tüketemeyen toplumumuzu tüketime
yöneltecektir. Her kurban bayram›
öncesi et fiyatlar›nda bir yükselifl
genellikle yaflan›r, belli bir zaman sonra
et fiyatlar› eski seviyelerine döner. Bu
geçici bir durumdur, ancak flunu da
belirtmek gerekir ki ülkemizde et,
Avrupa Birli¤i ülkelerine göre 3 kat
daha pahal›d›r. Et sektöründe bir
standardizasyon sa¤lanarak fiyat›n
Avrupa Birli¤i seviyelerine getirilmesi
gerekmektedir.”
“Krizle birlikte et tüketimi
daha da azald›”
K›sacas› eti pahal› bulan bir toplum
olsak bile hayat›m›zdan tamamen
ç›kartamamaktay›z. Ya sadece k›rm›z›
et olarak ya da flarküteri ürünleri olarak
tüketimlerimizi yapmaktay›z” diyor.
Danet Et Ürünleri Yönetim Kurulu Üyesi
Sait Uluçay da ülkemizdeki et
fiyatlarinin dünya ortalamas›na göre
çok yüksek oldu¤unu ve ülkemizin de
için de oldu¤u küresel kriz ortam›n›n
zaten az olan et tüketimi daha da
azaltt›¤›n› söylüyor. Uluçay konuyla
ilgili olarak flu aç›klamada bulundu:
“Geliflmifl ülkelerde kifli bafl›na düflen et
tüketimi y›ll›k 70-80 kg iken ülkemiz de
bu oran 7-8kg civar›ndad›r. Yaklafl›k iki
ay önce et fiyat› ülkemizde 6-7 dolar
iken, Avrupa ülkelerinde 3-3.5 dolar
seviyelerindeydi. Ramazan ay›n›n
bafllamas›yla yükselmeye bafllayan et
fiyatlar› günümüz itibar›yla dana eti,
9-10 dolar, kuzu eti, 14 dolar
seviyesinde seyretmekte ve yükselme
e¤ilimi devam etmektedir. Dünya et
tüketimine göre eti az tüketen
ülkemizde et fiyatlar›n›n bu denli
yüksek olmas›n›n ve yükselme
e¤iliminde olmas›n›n nedenleri iyi tahlil
etmek ve önlemlerini elbirli¤iyle almak
gerekmektedir. Unutulmamal›d›r ki, et
fiyatlar›ndaki bu yükselme e¤ilimi
y›llardan beri süre gelen ve
önlenemeyen bir sorundur. Bu
sorunlar›n bafl›nda ülkedeki hayvan
say›s›n›n gün geçtikçe azalmas›d›r.
Ramazan dolay›s›yla tüketimin artmas›
talebin karfl›lanmas›n da zorluk
yaflanmas› fiyatlar›n yukar› e¤ilimini
tetiklemifltir. Ülkemizde son 15 y›la
48 Kas›m-Aral›k
“Tüketiciler markal› etleri tercih
ediyor”
“Markal› et ürünlerini tüketiciler helallik
ve hijyen aç›s›ndan daima tercih
etmektedir. Sonuçta firma olarak
tüketicinin güvenini kazanmak için
markan›za bir yat›r›m yap›yorsunuz ve
bunu reklam çal›flmalar›yla da
destekliyorsunuz. Bunun bilincinde olan
tüketici sizi ve di¤er markal› ürünleri
kalitesine güvenerek tercih ediyor. Ancak
bu durum daha çok tüketicilerin al›m
durumu ile alakal›d›r. Biz bu yönde her
tüketici segmentine yönelik üretim
yap›yoruz. Örne¤in Aytaç ürünlerimizi A
ve B segmentleri için, Çiftlik ürünlerimizi
C ve sonraki segmentler için Avrupa
Aytaç Genel Müdürü Ahmet Tekten
standartlar›nda “A kalite” üretiyoruz.
1996 y›l›ndan bu yana BSE (Deli Dana) vakas› nedeniyle Avrupa’dan et ithalat›
yap›lamamakta ve Türkiye’den Avrupa’ya da ihracat gerçeklefltirilememektedir.
Biz bu konuda kontrolün devlette olmas› gerekti¤ini düflünüyoruz. Bu daha çok
et ithali fleklinde de¤il de kendi hayvan ›rklar›m›z› gelifltirici canl› hayvan al›m›
olarak yap›labilir. Sadece Pazar olarak görülen bir ülke konuma düflmemek ve
kendi hayvanc›l›¤›m›z›n önünü açmak için devlet bu yönde ad›mlar atmal›d›r
diye düflünüyoruz.”
bakt›¤›m›zda gerek kesilen hayvan
gerek et üretiminin ciddi oranda
azald›¤› (% 20), dünyada ise bu oran›n
% 24 artt›¤› görülmektedir.”
Ülkemizdeki yem fiyatlar›n›n afl›r›
yüksek olmas›na da de¤inen Uluçay,
meralar›n gittikçe azalmas› ve süt
fiyatlar›n›n çok düflük olmas› nedeniyle,
süt ineklerinin ve dam›zl›k hayvanlar›n
2009 y›l› içerisinde çok fazla miktarda
kesime gönderilmesine neden
oldu¤unu belirtiyor. “Ayn› zamanda
hayvan hastal›klar›,eksik veteriner
hekim kadrosu iflletmelerin büyük çapl›
olmamas›,genetik potansiyelin
düflüklü¤ünden kaynaklanan hayvan
bafl›na verimin düflük olmas› v.b.
faktörlerde et ve et ürünleri
fiyatlar›ndaki yükseliflin sebeplerinden
say›labilir” diyor.
Uluçay sorunlar›n çözümü için neler
yap›lmal›d›r sorumuza ise flöyle yan›t
veriyor: “Ülkemizdeki bu olumsuz
durumun ortadan kald›r›lmas› için
hayvanc›l›k bir devlet politikas› olarak
ele al›nmal› devlet denetiminde
desteklenmeli, kaçakç›l›¤›n önüne
geçilmeli iflletmelerin küçük iflletmeler
olmaktan ç›kar›l›p çok kat›l›ml› büyük
iflletmeler haline getirilmeli ve
meralar›n ›slah› sa¤lanmal›d›r. ‹thalatla
ilgili olarak yetiflmifl hayvan ithali
kesinlikle olmamal›,fakat dam›zl›k
amac›yla s›n›rl› ithalat, hayvan
›rklar›n›n geliflmesi için ve gerekli
say›n›n tamamlanmas› için belirli
periyotlarla ve s›k› bir kontrolle faydal›
olabilir.
Danet Et Ürünleri Yönetim Kurulu Üyesi
Sait Uluçay
perder
e¤itim
Önce kendinizin lideri olun
‹stedi¤iniz fleyin olaca¤›n› bekleyin (inan›n). Çeliflkili düflünceleri görmezden
gelin. Kendinizden asla kuflku duymay›n (bekleyin). Beyninizi hedeflerinizin
egemenli¤i alt›na al›n.
Kendilerini yönetebileceklerinden kuflku
duydu¤unuz liderlerin ard›ndan tek
bafl›na gitmeyece¤iniz yerlere gider
miydiniz? Yak›ndan izlemek ister
miydiniz? Onlar› kendinize örnek al›r
m›yd›n›z? Onlar›n yerinde olmay› diler
miydiniz? Etkili liderler, izleyicilerinin
gözünde iyi bir örnek olufltururlar.
Tom Peters flöyle diyor: “Mükemmellik
yolunda etkili bir lider olmak için
kendinizi tan›mal› ve kendinizi
yönetmelisiniz.” Bunu yapabilmek için
de ifle beyninizi yöneterek
bafllamal›s›n›z. Büyük liderler
beyinlerini güçlü ve etkili flekilde
kullan›rlar. Çevrenize olmak için ifle
kendinizle bafllay›n.
Beyninizi daha iyi kullanmak için ne
yapabilirsiniz? Afla¤›da tüm
yaflam›n›zda uygulayabilece¤iniz bir
tak›m ipuçlar› yer almaktad›r:
Üstünlük. ‹lk olarak beyninizin hangi
bölümünün üstün oldu¤unun fark›nda
olmal›s›n›z. Beyniniz iki
bölümden oluflur; sa¤ beynin üstün
olmas› duygusal ve yarat›c› bir
yaklafl›m getirirken sol beynin
üstünlü¤ü mant›kl› ve analitik bir
yaklafl›m demektir. En iyi
performans›m›z›, her iki bölümün uyum
içinde bir arada çal›flt›¤› zamanlarda
ortaya koyar›z. Leonardo da Vinci’nin
s›rr› buydu; beyninin her iki bölümünü
uyum içinde, analitik bir flekilde
yarat›c› çal›flmalar yapmak için
kullan›yordu.
Beyninizin hangi bölümünün üstün
oldu¤unu keflfetmek için ayr›nt›larla ne
kadar ilgili oldu¤unuzu düflünün.
Beyinlerinin sa¤ bölümü üstün olan
kifliler flekilleri görürken sol bölümü
üstün olanlar ayr›nt›lar› görürler.
Beynin hangi bölümünün üstün
oldu¤unun etkisi, üstün olmayan
bölümün devre d›fl› kald›¤› stres
50 Kas›m-Aral›k
durumlar›nda gözle görülür bir hal al›r.
Beyninin sa¤ bölümü üstün olan
insanlarda sol beyin ifllevleri stres
alt›nda; yani onlara en çok gereksinim
duyulan zamanlarda kaybolur.
Beyninizin her iki bölümünü birden
daha iyi kullanabilmek için ne
yapabilirsiniz? Ben size brain gym
(Beyin Jimnasti¤i) ve brain savers
(Beyin Koruyucu) yöntemlerini
öneriyorum. Fiziksel durumunuzu
korumak ve gelifltirmek için egzersiz
yap›yor musunuz? Bilgisayar›n›zda
ekran koruyucuyu kullan›yor musunuz?
Neden biraz da beyninizin potansiyelini
art›rmak için çaba göstermeyesiniz?
Hareket, beynin motor korteksini uyar›r
ve duyularla düflünce alanlar› da
uyar›lm›fl olur. Hareketin her türlüsü
iyidir, çünkü beynin içinde karfl›l›kl›
ba¤lant›lar›n oluflmas›n› sa¤lar.
Bedeninizin her iki bölümünün bir
arada kullan›ld›¤› çapraz-yanal
faaliyetler beyin jimnasti¤i olarak
adland›r›l›r çünkü beynin her iki
bölümünü harekete geçirirler. Hareket,
düflünmeyi uyar›r. Beyin Koruyucu ise
beynin yüksek düzeyde çal›flmay›
sürdürmesini sa¤lar.
Beyniniz zor bir u¤rafl ya da yeni bir
deneyim taraf›ndan uyar›ld›¤›nda
perder
e¤itim
nöronler aras›nda yeni ba¤lant›lar
oluflur; e¤er gerekti¤i gibi pekifltirilecek
olurlarsa bunlar da kal›c› sinirsel
patikalara dönüflürler. Satranç
oynamak, bulmaca çözmek, yolculuk
etmek ve dil ö¤renmek bu süreci
tetikleyen faaliyetlerdir.
Daha kolay uygulanabilecek baz›
beyin koruyucu yöntemlerde
flunlard›r: Saatinizi di¤er kolunuza
takmak, cep telefonunuzun zil sesini ve
ekran rengini de¤ifltirmek, numaralar›
di¤er elinizle tufllamak, masan›zdaki
resmi bafl afla¤› çevirmek.
ve bilgi toplamak için harekete geçin,
böylece f›rsat kap›y› çald›¤› zaman
hedeflerinizi gerçeklefltirecek
yetkinlikte olursunuz.
Hedef Rüzgar› Formülü fludur:
‹stedi¤iniz fleyin olaca¤›n› bekleyin
(inan›n). Çeliflkili düflünceleri
görmezden gelin. Kendinizden asla
kuflku duymay›n (bekleyin). Beyninizi
hedeflerinizin egemenli¤i alt›na al›n. Bu
formül Franklin D. Roosevelt’in flu
sözleriyle ne kadar uyum içindedir:
“Yar›n› gerçeklefltirebilmenizin
önündeki tek engel, bugünkü
kuflkular›n›z olacakt›r.”
Hedef Rüzgar› Formülü
Hedeflerinizin rüzgar› yelkenlerinizi
fliflirerek sizi baflar›ya ulaflt›r›r. Kont
Nightingale bu konuyla ilgili olarak
flunlar› söylemiflti: “Yapman›z gereken
tek fley, nereye gitti¤inizi bilmektir.
Yan›tlar kendiliklerinden geleceklerdir.”
fiu ad›mlar› izleyin: 1) Ne istedi¤inizi
bilin, hedeflerinizi belirleyin. 2)
Hedeflerinizi gerçeklefltirme konusunda
yak›c› bir istek duyun 3) Hedeflerinizi
bilinç alt›n›za programlay›n 4) Deneyim
Beyninizle ba¤lant› kurun
Beynin dili, görüntülemedir.
Gerçeklefltirmek istedi¤iniz hedefin
resim versiyonunu öncelikle beyninizde
yarat›n. Çünkü görmek, inanmakt›r. Befl
duyunuzu kullanarak bir fleyi
görüntüledi¤iniz zaman bu resim
do¤rudan beyninize gidecektir. Bu
nedenle beyninizde bir toplant›
planl›yorsan›z onu ad›m ad›m
gözlerinize, burnunuza ya da
kulaklar›n›za dokunacak ayr›nt›lar›yla
birlikte görüntülemelisiniz. Toplant›
odas›ndaki havan›n ›s›s›n›, havan›n
kokusunu, arka plandaki gürültüleri,
insanlar›n y¤zlerindeki gülümsemeleri,
tart›flmay› istedi¤iniz gibi bitirdi¤inizde
yaflayaca¤›n›z duyguyu düflünmelisiniz.
Görüntüleme yöntemini bu flekilde
kullanarak beyin hücreleri aras›nda
ba¤lant›lar›n oluflmas›n› sa¤lar ve
baflar›ya do¤ru ad›m ad›m fiziksel bir
yol döflemifl olursunuz.
Bu noktada yo¤unlaflma beceriniz
önem kazan›r. Dikkatinizi odaklamak
yapt›¤›n›z her iflte daha iyi olman›z›
sa¤lar. Çünkü dikkat nereye yönelirse
beynin gücü arkas›ndan gider.
Beynimizdeki retüküler aktivasyon
sistemi bizim antenimiz ya da
radar›m›zd›r. Üzerinde odakland›¤›m›z
konular› bize do¤ru çeker.
E¤er beyin ritminizi kontrol edebilir,
ayn› anda gevfleyip beyninizin dalga
frekans›n› düflürebilirseniz beyninizle
kuraca¤›n›z tüm bu zihinsel ba¤lant›
daha da güçlü olacakt›r. Rahat ve
gevflek durumdayken kendiniz
üzerindeki kontrolünüz daha fazlad›r.
Solu¤unuzu bir araç olarak kullanarak
rahat ve gevflek bir duruma
girebilirsiniz.
‹ki dakika süreyle derin derin soluk al›p
verin ve içinizdeki gerginli¤in ya da
endiflelerin solu¤unuzla birlikte d›flar›
ç›kt›¤›n› hissedin. Omuzlar›n›z› ve yüz
kaslar›n›z› gevflek b›rak›n, kaslar›n›zdaki
her türlü gerginli¤i hissetmek için
bedeninizi taray›n ve o kaslar› gevfletin.
Bu rahat durumdayken düflündü¤ünüz
her fley sizi güçlü bir flekilde
tkileyecektir. Bu nedenle iç sesinize çok
dikkat etmemiz gerekir, çünkü beyniniz
o anda egemen olan düflüncelerinizin
yönünde hareket eder. ‹ç konuflman›z
dakikada 1.200 sözcük kullan›r. Bu
yüzden iç sesinizin yaln›zca olumlu
ifadeler kullanmas›n› sa¤laman›z
gerekir. Bunun hiç bir flekilde istisnas›
olmamal›d›r. Olumsuz düflüncelerin
salg›land›¤› engelleyici kimyasallar
elektro kimyasal dürtülerin ak›fl›n› önler
ya da s›n›rlar. Olumlu düflünceler ise
dflünmeyi, ö¤renmeyi ve yarat›c›l›¤›
kolaylaflt›ran türden sinirsel aktar›c›lar
salg›lar. Henry Ford olumlu düflüncenin
gücüyle ilgili olarak flu sözü söylemiflti:
“Yapabilece¤inizi ya da
yapamayaca¤›n›z› düflünün; her
ikisinde de hakl›s›n›z.”
Al›flt›rma ritüelleri
Birtak›m yararl› al›flt›rma ritüellerinin
yarat›lmas› beyninizi yönetme
konusunda size yard›mc› olur. Ritüeller;
siz bir harekete anlam yükledi¤iniz,
hareketle anlam bütünlefltikleri ve her
seferinde ayn› sonucu verdikleri için ifle
yararlar. T›pk›, “u¤urlu” kaleminizi
kullanman›z, tahtaya vurman›z,
parmaklar›n›z› çapraz yapman›z gibi.
Al›flt›rma yapmaya bafllamak için
zihninizi görsel olarak kendinize özel bir
alan yarat›n. Her sabah uyand›ktan
hemen sonra ve her akflam uyumadan
hemen önce zihinsel olarak oraya gidin,
orada kendinizle bafl bafla kal›n ve
zihninizde kendiniz için çal›fl›n.
Beyninizi yönetmek, baflkalar›n› da
mükemmellik yolunda etkili bir flekilde
yönetebilmenizi sa¤layacakt›r. fiimdi
bunun için al›flt›rma yapmaya bafllama
zaman›d›r.
Deniz fienelt
En Baflar›l› E¤itimci ödülü sahibi bir
e¤itimci ve koç.
Kas›m-Aral›k 51
perder
dosya
Yeni hal yasas›, sebze ve
meyve ticaretine yeni bir
boyut getiriyor
Sebze ve meyve ticaretini kanun alt›na almay› amaçlayan “Sebze ve Meyve
Ticareti’nin Düzenlenmesi Hakk›ndaki Kanun Tasar›s›” yay›nland›¤› günden
itibaren odak noktas› oldu. Sebze ve meyve komisyoncular›, tasar›n›n maddelerini
oluflturan “komisyon oran›”, “hallerin imar planlar›”, “üreticiye sat›fl hakk›
tan›nmas›” gibi bafll›klar›n komisyoncuya büyük ölçüde zarar verece¤ini ve bu
tasar›n›n zincir marketlerin lehine oldu¤unu düflünüyor. Zincir market yöneticileri
ise tüketicilerin yanl›fl bilgilendirildi¤ini, ço¤u zaman sebze ve meyve
sat›fllar›ndan para kazanamad›klar› görüflünü savunuyor.
Türkiye'de yafl sebze ve meyve ticareti
552 say›l› Kanun Hakk›ndaki Kararname
ile düzenleniyor. ‹htiyaç duyuldu¤unda
veya baz› paydafllar›n talepleri
do¤rultusunda mevcut düzenleme
de¤ifltirilerek bu kararnameye yeni
maddeler eklenebiliyor. Yafl sebze ve
meyve ticareti hakk›ndaki son de¤ifliklik
5 May›s 2007 tarihindeki 5652 say›l›
madde ile yap›ld›. Haziran 2009 ise
sebze ve meyve ticaretini kay›t alt›na
almay› amaçlayan yeni bir kanun
tasar›s›, TBMM Baflkanl›¤›'na sunuldu.
52 Kas›m-Aral›k
Tasar›n›n sunulmas›n›n ard›ndan ülkenin
dört bir yan›ndaki sebze ve meyve
komisyoncular›yla zincir market
sahipleri karfl› karfl›ya geldi.
Sebze ve meyve komisyoncular›,
tasar›n›n üreticiye ve ‘hal’de faaliyet
gösterenlere büyük ölçüde zarar verdi¤i
ve marketlerde ürünlerin daha pahal›ya
satt›¤› görüflünü savunurken, zincir
market yöneticileri ise komisyoncular›n
kamuoyunu yanl›fl yönlendirdiklerini,
yo¤un rekabet nedeniyle ürünleri
neredeyse hal fiyat›yla satt›klar›
görüflünü savunuyor.
Ürünün fiyat›n›n halden henüz
ç›kmadan yüzde 8 KDV’ye tabi olmas›,
hamaliye, nakliye, ambalajlama,
komisyon, belediye rüsumlar› ve kasa
maliyetleriyle ürünün fiyat›n›n artmas›n›
zincir marketlerin en büyük
sorunlar›ndan birini oluflturuyor. Bu
olumsuzluklar›n yan› s›ra kay›t d›fl›
çal›flan semt pazarlar›n›n oluflturdu¤u
olumsuz ve haks›z rekabet ortam›yla
perder
dosya
mücadele etmek durumunda
kald›klar›n› belirten zincir market
yöneticileri, hal fiyatlar›n›n çok fazla
üzerinde sat›fl yapmad›klar› görüflünde
hem fikirler.
Maliyeti düflürecek yasaya
ihtiyaç var
Tar›m Bakanl›¤›’n›n meyve-sebze
standartlar›n›n yükseltilmesi, kaliteli
ürün yetifltirilmesi yönündeki
hassasiyetlerini, tar›m ürünlerinde ve
tar›m alanlar›nda hormon ve kimyasal
madde kullan›m›, ürün olgunlu¤u
denetimi gibi konularda yapt›¤›
çal›flmalar sonucunda, son y›llarda ürün
kalitesi ve standard› daha da iyiye
gitmeye bafllad›.
Tafl›ma, ambalajlama, lojistik gibi
konular, ürünlere yüksek maliyetler
getiriyor. Lojisti¤i daha uygun
maliyetlerle yap›laca¤› düzenlemeler
örne¤in demiryolu lojisti¤i gibi,
ambalajlama sisteminde fire
vermeyecek flekilde düzenlemelerin
yap›lmas›, iflçilikle ilgili maliyetlerde
düzenlemelerin yap›lmas› gerekiyor.
Ayr›ca hallerle ilgili vergi sisteminde de
düzenlemeye gidilmesi gerekiyor. Her
ürünün hallere girmesi gibi bir
zorunlulu¤un olmas›, hem zaman
kayb›na hem de ürünün tazeli¤ini
yitirmesine neden oluyor. fiehir içindeki
trafik de bu durumdan olumsuz
etkileniyor.
Perakendecili¤in daha ça¤dafl bir flekle
sokulmas› için, flu anki hal yasas›n›n
acilen de¤ifltirilmesi gerekiyor. Ürün
daldan kopar›ld›¤›nda, h›zl› bir flekilde
ve en uygun fiyata tüketiciye
ulaflt›r›lmal›. Hem maliyeti düflürecek
hem de ürün kalitesini yükseltecek
uygulamalar›n yer ald›¤› bir yasaya
ihtiyaç duyuluyor. Peki yeni yasa neleri
kaps›yor? Sebze ve meyve
komisyoncular›, zincir market sahipleri
son günlerde gündemi meflgul eden
konu hakk›nda neler düflünüyorlar?
Komisyon oran› yüzde 6’y›
geçmeyecek
Sebze ve Meyve Ticaretinin
Düzenlenmesi Hakk›nda Kanun
Tasar›s›'na göre, komisyoncular›n
alacaklar› komisyon oran›, yüzde 6'y›
geçmeyecek. Tasar›yla, sebze ve
meyveler ile arz ve talep derinli¤ine
göre belirlenecek. Üretici örgütleri, ortak
veya üyeleri d›fl›nda kalan kiflilere ait
mallar› pazarlayamayacak, bunlar›n
al›m ve sat›m›n› üstlenemeyecek.
Komisyoncular, al›c› ve sat›c› aras›nda
arac›l›k etmek, onlar›n haklar›n›
gözetmek, mesleki bilgi ve
deneyimlerine dayanarak piyasan›n
durumu hakk›nda en do¤ru bilgileri
aktarmak ve piyasan›n oluflumuna katk›
sa¤lamakla görevli olacak.
Komisyoncular, arac›l›k faaliyetleri
s›ras›nda, kendi kusurundan
kaynaklanan veya kötü niyete dayanan
her türlü eylemden sorumlu tutulacak.
Komisyoncular›n sat›fl bedeli üzerinden
alacaklar› komisyon oran›, yüzde 6'y›
aflmamak üzere taraflarca serbestçe
tespit edilecek. Bakanl›k, bu oran›
yar›ya kadar indirmeye yetkili olacak.
Fiilen arac›l›k hizmeti verilmedikçe,
komisyon ücreti al›namayacak.
Komisyoncular, teslim ald›klar› mallar›
cinslerine, do¤al özelliklerine,
standartlar›na, g›da güvenli¤i ve
kalitesine iliflkin flartlara göre özenle
korumak ve gerekli bilgileri vermek,
kanuni kesintileri sat›fl bedelinden
düfltükten sonra mal bedelini sat›fl
tarihinden itibaren 5 iflgünü içinde
üreticiye ödeyecek.
Çevreye, altyap›ya ve
trafi¤e zarar veren haller
tafl›nacak
Tasar›, hallerin düzenlenmesi
hakk›ndaki maddeleri de içeriyor.
Toptanc› halleri; imar planlar›nda
belirlenmifl alanlarda, müzayede,
depolama, tasnifleme ve ambalajlama
tesisleri ile halin büyüklü¤üne ve ifllem
hacmine göre yönetmelikle belirlenen
projeler çerçevesinde belediyeler ile
gerçek veya tüzel kifliler taraf›ndan
kurulabilecek. Halin kuruluflu, en geç 1
ay içinde ilgili belediye taraf›ndan
bakanl›¤a bildirilecek. Büyükflehir
belediyesi s›n›rlar› içinde kalan ilçe
belediyeleri hal kuramayacak. Gerçek
Kas›m-Aral›k 53
perder
dosya
fiyatlar›n›n, marketlerde 5-6 kat›na
yükselmesi oldu¤una dikkat çekiyor.
Özen sözlerine flöyle devam ediyor:
“Ülkemizin de içinden geçmekte olan
global bir krizin tam ortas›ndayken bu
tür olumsuz, yanl›fl, yan›lt›c› anlat›mlar
yap›larak insanlar›n›n kafalar›n›n
kar›flt›r›lmas› ülkemizin bu ekonomik
krizden daha h›zl› ç›kmas›na yard›m
etmeyecektir.”
veya tüzel kifliler taraf›ndan toptanc›
hali kurulmas› ilgili belediyenin iznine
tabi tutulacak. fiehir içinde kalan,
çevreye, altyap›ya ve trafi¤e yük
getiren, ulafl›m imkanlar› ve alan
büyüklü¤ü yetersiz olan ve uygun
çal›flma ortam› bulunmayan toptanc›
halleri, baflka bir alana tafl›nabilecek.
Üreticiler de sat›fl yapabilecek
Belediyeler taraf›ndan kurulan semt
pazar›nda, toplam sat›fl yeri say›s›n›n
en az yüzde 10'u, özel sat›fl yeri olarak
üreticilere ayr›lacak. Ayr›lan sat›fl
yerlerine üreticilerden yeteri kadar
talep olmamas› veya boflalan sat›fl
yerlerinin doldurulamamas› halinde,
di¤er talep sahiplerine de tahsis
yap›labilecek.
Üretici pazarlar›, yörede yetifltirilen mal
miktar› ve deseni, üretim sezonu ile
üretici ve tüketici talepleri dikkate
al›narak, semt pazarlar›n›n kuruldu¤u
günlerle ayn› olmamak flart›yla
belediyelerce kurulabilecek. Belediyeler,
o mahaldeki ziraat odas›n›n gerekçeli
baflvurusu üzerine en geç 2 y›l içinde
üretici pazar› kuracak. Toptanc› halinde
sat›lan mallardan yüzde 1, toptanc› hali
d›fl›nda sat›lan mallardan yüzde 2
oran›nda hal rüsumu tahsil edilecek.
Toptanc› haline bildirilmeden, toptanc›
hali d›fl›nda toptan al›n›p sat›lan mallar
üzerinden hal rüsumu, toptan sat›fl
bedelinin yüzde 25'i oran›nda cezal›
olarak al›nacak.
Belediyeler, kurduklar› toptanc›
hallerinin iflletilmesini belediye
54 Kas›m-Aral›k
meclisince belirlenecek süre ve bedelle
devredebilecek. Özel toptanc› halleri ise
iflletmecileri taraf›ndan yönetilecek.
Toptanc› hallerinde, hal zab›tas›na
yard›mc› olmak üzere özel güvenlik
hizmeti sa¤lanabilecek.
“Gerçekler yans›t›lm›yor”
Sebze ve meyve komisyoncular›yla,
zincir ma¤azalar› karfl› karfl›ya getiren
konulardan birisi, yeni tasar›daki
“Komisyoncular›n alacaklar› komisyon
oran›, yüzde 6'y› geçmeyecek” ifadesi.
Sebze ve meyve komisyoncular› bu
maddenin zincir ma¤azalar› avantaj
sa¤lad›¤›n› ve zincir ma¤azalar›n
ürünleri çok yüksek fiyatlarda satt›klar›
görüflünü savunuyor. Onur Group’un
Genel Müdürü Cemal Özen, en çok
üzerinde spekülasyon yap›lan konunun
ise sebze ve meyve hal sat›fl
Tüketicilerin, market fiyatlar›n›n hal
fiyatlar› ile ayn› olamayaca¤›n›
bildiklerini ifade eden Özen, tüketicileri
baz› konularda bilgilendiriyor: “Serbest
piyasa flartlar›n›n geçerli oldu¤u
ülkemizde perakendecilerin kendi
kafalar›na göre fiyat belirleme imkânlar›
zaten yok. Böyle yüksek rekabetin cari
oldu¤u sektörde rakiplerinizden pahal›
olmamaya çal›fl›l›rken, hal fiyatlar›na
göre çok abart›l› bir sat›fl yapmam›za
imkân yok.”
Hal kanununda bir an önce gerekli
de¤iflikliklerin yap›larak, ürünün üretim
bölgesinde hale girdikten sonra tüketim
bölgesinde de hale girme
zorunlulu¤unun kald›r›lmas› gerekti¤ini
belirten Özen, bu durumun tüketicilerin
daha pahal›ya ürün tüketmelerine
sebep oldu¤unu söylüyor. Ayr›ca hal
içerisinde yap›lan baz› yanl›fl
uygulamalar›n da tekrar gözden
geçirilmesi gerekti¤ini belirten Özen,
“Hamaliye, ambalaj giderleri belli bir
sistem için yap›lmal›d›r. Ayn› ambalaj
içerisinde farkl› standartlarda ürünlerin
sat›fl›na izin verilmemeli. Çünkü bu
durum tüketiciyi de yan›lt›yor. Ürün
kalite ve standartlar›na göre ambalajlar
oluflturulmal›” diyor.
“Sebze-meyve
sat›fllar›ndan para
kazanam›yoruz”
‹stanbul d›fl›nda baflka bölgelerde
faaliyet gösteren zincir ma¤azalar da
yeni yasa sayesinde daha eflit flartlarda
rekabet edebileceklerini düflünüyor.
Halden ald›klar› ürünlerinin bir k›sm›n›n
çürük olmas› ve kârl›l›¤›n düflük olmas›
nedeniyle yerel marketler yapt›klar›
sat›fllardan kâr sa¤layamad›klar›ndan
flikayet ediyorlar.
Onur Group Genel Müdürü Cemal Özen
Adil bir rekabet ortam›n›n olmad›¤›n›
savunan yerel marketlerden biri de
perder
dosya
k›sa sürede haz›rlan›p sat›fl noktalar›na
so¤utuculu araçlarla sevkiyat›n›n
yap›lmal›” diyen Akda¤, ürünlerin daha
tarladayken paketlenmesi, tek s›ra kasa
sistemi kullan›lmas›, direk sevkiyata
haz›rlanmas›, daha az fire vermesi
aç›s›ndan önemli oldu¤unu söylüyor.
Akda¤, son hal yasa tasar›s›ndaki vergi
ve komisyonlar›n düflürülmesinin
yans›malar›n›n iyi olaca¤›n› düflünüyor.
“Hammaliye ve kasa paras›
mal›n fiyat›n› yükseltiyor”
fiahmar Marketler Zinciri Yönetim Kurulu
Baflkan› Mehmet fiah Akda¤
2001 y›l›nda Diyarbak›r'da perakende
sektöründe hizmet vermeye bafllayan
fiahmar. fiahmar Marketler Zinciri
Yönetim Kurulu Baflkan› Mehmet fiah
Akda¤, sebze–meyve fiyatlar›n›n, yo¤un
rekabetten dolay› neredeyse hal
fiyatlar›yla sat›ld›¤›n›, hatta al›fl
fiyat›n›n alt›nda bile sat›ld›¤›
durumlarla karfl› karfl›ya kald›klar›n›
söylüyor. Normal flartlarda yerel
marketlerin sebze-meyve ürünlerindeki
ortalama kâr marj›n›n yüzde 20-40
aras›nda oldu¤unu ifade eden Akda¤,
yerel marketlerde söz konusu ürünlerin
5-6 kat fazla fiyatla sat›lmas›n›n piyasa
gerçekleri aç›s›ndan do¤ru olmad›¤›n›n
alt›n› çiziyor.
Akda¤, bölgelerinde yap›lan negatif
ayr›mc›l›kla, sebze ve meyve
ürünlerinin en kötüsünün kendilerine
geldi¤ini anlat›yor: “Mersin hal
pazar›ndan bölgelere gönderilen
ürünlerin kalitelileri baflta ‹stanbul,
Ankara olmak üzere di¤er bat›
bölgelere, geri kalan ikinci s›n›f ürünler
ise bizim bölgemize geliyor. Fire
yo¤unlu¤u ve kârl›l›¤›n düflük olmas›
nedeniyle yerel marketler olarak
ço¤unlukla sebze-meyve sat›fllar›ndan
para kazanam›yoruz.”
Hal ile raf aras›ndaki fiyat fark›n›n en
önemli nedenlerinden birini de
ürünlerin standart kasalarda olmamas›,
cins ve kalitelerine göre de bir
standartlar›n›n bulunmamas›
oluflturuyor. Ayr›ca pazarc›lar›n mallar›
arac› olmadan ve KDV ödemeden sat›n
almas› da zincir ma¤azalar›n en büyük
problemleri aras›nda yer al›yor.
1980’li y›llarda toptanc›l›kla piyasaya
girifl yapan Özhan Marketler Zinciri
Genel Koordinatörü ‹brahim Özhan,
büyük illerde hallerden al›nan hamaliye
ve kasa paras›n›n mal›n fiyat›n›n
yükselmesine sebep oldu¤unu söylüyor:
“Yafl sebze ve meyvenin hallere girmesi
gerekiyor. Fakat birçok pazarc›n›n,
mallar› direkt üreticiden al›p hale
sokmadan ve arac›lar› kald›r›p KDV
ödemeden ürünlerini satmas› haks›z
rekabete neden oluyor. Sat›fl esnas›nda
fiflsiz sat›fl yapmalar› da gerek fiyat
gerekse de vergi konusunda haks›z
rekabeti do¤uruyor ve kay›t d›fl›
ekonomiyi yarat›yor. Bizler ise, fifli ile
gelen ve müflterimizin be¤enmedi¤i,
yar›s›ndan fazlas› ortada olmayan
karpuzu dahi geri alabiliyoruz.”
“Üreticiden tüketiciye kadar tüm
süreçlerin gözetilmesini gerektiren bir
yasaya ihtiyac›m›z var” diyen Özhan,
AB standartlar›na uygun yasalar
haz›rlanacaksa, herkesin bu duruma
haz›rlanmas› gerekti¤ini söylüyor ve
eflit, etkili bir denetim yap›lmas›
gerekti¤inin alt›n› çiziyor.
“Zincir marketlerdeki yap›
bilinmiyor”
1992 y›l›nda ‹hsan ve Sinan Biçen
taraf›ndan kurulan, toplam 11 flubesiyle
hizmet veren Biçen G›da Yönetim
Kurulu Baflkan› ‹hsan Biçen, son
zamanlarda baz› sektör temsilcilerinin,
marketlerde sat›fla sunulan sebzemeyve fiyatlar›n›n hallerdeki
fiyatlardan kat be kat fazla oldu¤u
yönündeki yanl›fl demeçlerinin
kendisini çok üzdü¤ünü söylüyor.
Özhan Marketler Zinciri Genel Koordinatörü
‹brahim Özhan
Hal yasas› düzenlemesinin, özellikle
üretici ve çiftçilerin yani taraflar›n da
haz›r bulundu¤u bir platformda
tart›fl›larak yasalafl›p yürürlü¤e girmesi
gerekti¤ini düflünen Akda¤, üretimden
tüketime kadar giden zincirin her
halkas›n›n de¤erlendirilmesi gerekti¤ini
söylüyor. “Sebze -meyve ürünlerinin en
Kas›m-Aral›k 55
perder
dosya
koydu¤umuzda, üreticiden al›nan
fiyatlar›n tüketiciye ulaflana kadarki
süreçteki tüm detaylar› hesap
etti¤imizde, perakende noktalar›n›n
taze g›dada para kazanamad›¤›n› çok
net görebiliriz. Baz› sektör
temsilcilerinin bütün bu detaylar›
bilmelerine ra¤men ç›k›p ulu orta bu
tarz konuflmalar yapmalar›n›
yad›rg›yoruz.”
“Halk›n tepkisini
çekiyoruz”
meyve -sebzede günlük sat›fl fiyatlar›n›
veriyor. Böylelikle de birbirine yak›n
fiyatlar olufluyor.”
Biçen G›da Yönetim Kurulu Baflkan›
‹hsan Biçen
Biçen, bu sorunun zincir marketlerdeki
yap›n›n tam olarak bilinmemesinden
kaynakland›¤›n› anlat›yor: “Zincir
marketler tam anlam›yla analiz
edilmiyor. Oysa kendileri de çok iyi
biliyorlar ki; serbest piyasa
ekonomisinde piyasa, arz ve talebe
göre flekillendi¤i için fiyatlar üreticiden
tüketiciye ulaflana kadar belli oranda
artmak zorunda kal›yor. Yani tüm zincir
marketler, piyasa koflullar›nda cirolar›n›
düflürmemek ve müflteri kayb›na
girmemek için birbirini takip ederek,
56 Kas›m-Aral›k
Kasa standard›n›n olmamas›n›n da
büyük bir etken yarat›¤›na dikkat çeken
Biçen, “Yüksek kasalarda perakendeciye
ulaflt›r›lan kasadaki ürünün alt›na ikinci
kalite ürün konularak, perakendeciyi
yan›lt›yor. Lojisti¤inin sa¤l›kl›
koflullarda yap›lam›yor olmas› da ayr›ca
de¤erlendirilmesi gereken bir konu. Bu
kadarla da bitmiyor. Ürün hale girdikten
sonra, yüklemedeki s›k›nt›lar fiyatlara
ek yap›lmas›n› zorunlu hale getiriyor.
Örnek verecek olursak: 1 TL’ye ald›¤›n›z
bir kasa ürün için hamaliye 0,50 kurufl
vermemiz gerekiyor” diyor.
Serbest piyasa ekonomisi gere¤i
ürünlerin perakende noktas›na
ulaflt›ktan sonra tek tek seçilerek
tüketici taraf›ndan al›nd›¤›n›, bu
yüzden kalan ürünlerden kazan›lan
paran›n ayn› olmayaca¤›n› ifade eden
Biçen, “Hatta kalan ürünün fireye
ayr›larak perakendecinin defterine zarar
olarak yaz›ld›¤›n›n da bilindi¤ine
eminim. Bundan dolay› da fiyatlar›n
artmas›nda hakl› bir sebep daha ortaya
ç›km›fl oluyor. Bütün bunlar› üst üste
Zincir marketlerin en önemli
problemlerinden birini de müflterilerin,
hallerle zincir ma¤azalar› k›yas etmesi
ve zincir ma¤azalar›n ürünleri daha
pahal›ya satt›¤›n› düflünmesi
oluflturuyor. Bu düflüncenin yanl›fl
oldu¤unu söyleyen Seyhanlar A.V.M
Manav Sat›n Alma Sorumlusu Ahmet
Seyhan, ülkemiz genelinde yap›lan,
meyve ve sebze al›fl-sat›fl operasyonu
bir halka fleklinde sürdürüldü¤ünü
belirtiyor. Zincir marketlerin, manav
ürünlerini sebze-meyve halinden
tedarik ederken, di¤er pazar gruplar›n›n
kendi satacaklar› ürünleri do¤rudan
üreticiden ald›klar› için ürünleri daha
ucuza al›p, zincir marketlerden daha
uygun fiyatlara satt›klar›n› belirtiyor.
Bu yüzden ürün kalitelerinin de kendi
ürün kalitelerinden daha düflük
oldu¤una dikkat çekiyor:
“Müflterilerimiz, onlarla bizi
karfl›laflt›rarak zincir ma¤azalar›n sebze
ve meyveyi yüksek fiyatlara satt›klar›n›
düflünüyor. Oysaki bizim yapt›¤›m›z
Seyhanlar A.V.M Manav Sat›n Alma
Sorumlusu Ahmet Seyhan
perder
dosya
operasyon meyve sebze halinden
bafllay›p, müflteriye gelene kadar
ürünlerin en iyi flekilde sergilenip en
uygun fiyata verilmesidir. Zincir
marketlerde müflteri ürünleri seçerek
ald›¤› için, ürün kalitesi yüksek ürünleri
almak zorunday›z.”
çeken Hatipo¤lu, “Yeni ç›kacak hal
yasas›yla bu sorunlar›n giderilece¤ini ve
yafl sebze sektöründe bilinçlenen üretici
ve tüketicimizin deste¤iyle daha çok
geliflece¤ini düflüyorum. Bu yasa
meyve ve sebzeleri nerdeyse tarla
fiyat›na vatandafla ulaflt›racak” diyor.
Hal yasas›yla sorunlar›n
afl›laca¤› düflünülüyor
Sebze ve Meyve Ticaretinin
Düzenlenmesi Hakk›nda Kanun
Tasar›s›'n›n maddelerinden birini de
üreticinin komisyon ödemeksizin ürünü
do¤rudan satabilmesine olanak
sa¤l›yor. Belediyeler taraf›ndan kurulan
semt pazar›nda, toplam sat›fl yeri
say›s›n›n en az yüzde 10'u, özel sat›fl
yeri olarak üreticilere ayr›l›yor. Bu da
üreticinin, komisyon ödemeden ürünü
do¤rudan satabilmesine olanak
sa¤l›yor.
Türkiye dört mevsimi yaflayabilen bir
ülke. Bu yüzden meyve ve sebze
yetifltiricili¤i için ülkemiz büyük bir
potansiyele sahip. Türkiye ‹statistik
Kurumu 2008 y›l› verilerine göre, sebze
üretimi 27 milyon 214 bin ton, meyve
üretimi ise 15 milyon 681 bin ton.
Dünyada üretilen incirin yaklafl›k yüzde
27’si, kay›s›n›n yüzde 17’si, karpuzun
yüzde 11’i, yeflil fasulyenin yüzde 14’ü,
patl›can›n yüzde 9’u, turunçgillerin ise
13’ü ülkemizde üretiliyor. Dünya sebze
üretiminde Türkiye'nin pay› ise yüzde 3
dolaylar›nda. Sebze ve meyve üreticili¤i
alan›nda zengin bir yap›ya sahip
oldu¤unu ve ülkemizde yafl meyve
sebze sektörünün; üretim yap›s›, fiziki
altyap›s› ve pazarlama altyap›s›ndan
kaynaklanan sorunlar› oldu¤unu
belirten Grup Hatipo¤lu Yönetim Kurulu
Baflkan› Selamet Aygün, son günlerde
“Zincir marketlerde sebze ve meyve hal
fiyat›ndan 5-6 misli fazla sat›l›yor”
haberlerinin tamamen spekülasyondan
ibaret oldu¤unu söylüyor: “Biz biliyoruz
ki, bizim firmam›z ve bizim gibi
do¤rudan üreticiden ürün tedariki
yapan baz› firmalar ço¤u zaman halin
bile alt›nda fiyatlarla ürün satmaktad›r.
Bazen haldeki kabz›mallar
perakendeciye satamad›klar› ürünleri
çürüyüp bozulmas›n diye halde
perakende sat›fl yap›yorlar. Gerçe¤i
yans›tmayan fiyat fark› haberleri de, bu
sebepten dolay› yap›l›yor olabilir.”
Muhafaza, ambalaj, etiketleme, organik
tar›m, yetifltiricilik sistemleri,
pazarlama alt yap›s›n›n uygunsuzlu¤u
ve eksikli¤i, üretici örgütlenmesindeki
yetersizlik sorunlar› da zincir
ma¤azalar›n gündeminde yer al›yor.
Sektörle ilgili olarak daha önce yap›lan
yasal düzenlemelerin, bu sorunlar›n
çözümüne yönelik uygulamalar
getirmektense, zincirin ilk ve son
halkas› olan üretici ve tüketici aleyhine
birçok olumsuzluk getirdi¤ine dikkat
58 Kas›m-Aral›k
Bu uygulama sayesinde sebze ve
meyve fiyatlar›nda indirim
sa¤lanaca¤›na dikkat çeken Aygün,
tasar›n›n sa¤lad›¤› faydalar› flöyle
anlat›yor: “Ürünlerin g›da güvenli¤ine,
kalite ve standard›na, teknik ve sa¤l›kl›
flartlara ayk›r› olarak sat›fla sunulmas›
yasaklanacak. Mevcut sistemde hal
d›fl›nda yap›lan sat›fllarda ürüne yüzde
15 belediye pay›, yüzde 4 zirai stopaj ve
yüzde 1 Ba¤- Kur pay› ekleniyor. Bu da
ürünün yüzde 20 ek maliyetle
sat›lmas›na neden oluyor. Bu nedenle
tarlada 1 TL olan salatal›k, vatandafla
1,20 TL’ye ulafl›yor. Yeni düzenleme,
belediye pay›n› yüzde 15'ten yüzde 2'ye
çekiyor. Bu da ürünün fiyat›n› yüzde 13
oran›nda afla¤› çekecek. Böylece tarlada
1 TL olan salatal›k, 1,7 TL’ye vatandafla
ulaflacak.”
Grup Hatipo¤lu Yönetim Kurulu Baflkan›
Selamet Aygün
“Manav ürünlerinde yo¤un
bir rekabet yaflan›yor”
Perakende sektörünün önemli
oyuncular›ndan biri de Mopafl.
Mahsulün tarladaki fiyat›yla reyondaki
fiyat›n› k›yaslaman›n hem sat›c› hem
de tüketici için adil olmad›¤›n› belirten
Mopafl Marketçilik Genel Müdürü Reflat
Narman, meyve-sebze reyonlar›n›n en
önemli kategorilerden biri oldu¤unu
söylüyor. Meyve-sebze reyonlar›n›n
ma¤azaya avantaj› oldu¤u kadar, do¤ru
yönetilmedi¤inde önemli ölçüde
dezavantaj oluflturdu¤una da dikkat
çeken Narman “Özellikle sürekli speküle
Mopafl Marketçilik Genel Müdürü
Reflat Narman
edilen ve marketlerde fahifl fiyatlarla
sat›l›yor alg›s› oluflturmak için çaba
harcan›yor. Sektörümüzde her üründe
oldu¤u gibi manav ürünlerinde de
yo¤un rekabet yaflan›yor. Hiçbir
firman›n rayiç fiyat d›fl›nda birkaç kat›
kârla ürün satmas› söz konusu de¤il.
Üreticiden almakla halden almak
aras›nda olabilecek en iyi avantaj yüzde
15-20 oran›n› geçmiyor” diyor.
Zincir marketlerin di¤er bir sorununu da
sektörün taleplerini karfl›layan bir hal
yasas›n›n olmay›fl› oluflturuyor. fiu an
bulunan yasan›n kendilerine ekstra
maliyet getirdi¤ini söyleyen Narman,
sorunlar›n› flöyle dile getiriyor:
“Örne¤in; sat›n alma yapt›¤›m›z
meyve-sebze haline ödedi¤imiz rüsum
d›fl›nda, sat›fl yapt›¤›m›z di¤er illerde de
ayn› rüsumu ödüyoruz. Bütün bunlar
bizlere maliyet getiriyor. Bu maliyetler
göz önüne al›narak, rekabetin de çok
yo¤un oldu¤u bir ortamda ürünlerin
perakendeci taraf›ndan yüksek kârlarla
sat›lmas› söz konusu olamaz.”
perder
dosya
“Tasar›, üreticiye ve halde faaliyet
gösterenlere zarar verecek”
Sebze ve Meyve Komisyoncular› Federasyonu (TÜSEMKOM) tasar›n›n tamamen
zincir ma¤azalar›n ç›karlar› do¤rultusunda haz›rland›¤›n› düflünüyor.
Sebze ve Meyve Ticaretinin
Düzenlenmesi Hakk›ndaki Kanun
Tasar›s› hakk›nda neler
düflünüyorsunuz?
Ticari hayatta görülebilen her sorunun
çözümü için yürürlükteki kanunun
de¤ifltirilmesi yeni sorunlar do¤uruyor.
Bu tasar›y› da bu çerçevede
de¤erlendiriyoruz. 552 Say›l› Kanun
Hükmünde Kararname’nin birkaç
maddesinde yap›labilecek
de¤iflikliklerle ileri sürülen sorunlar
çözülebilirdi. Sektör paydafllar›ndan
birisinin talebi ve ç›karlar›
do¤rultusunda yasal düzenleme
yap›lmas›n› do¤ru bulmad›¤›m›z› ifade
etmek istiyorum.
Bu tasar›n›n üreticiye ve halde faaliyet
gösterenlere büyük ölçüde zarar›n›n
olaca¤›n› düflünüyoruz. Tasar› ile zincir
marketlerin direkt üreticiden ürün sat›n
almalar›nda mevcut kanuna göre
ödemeleri gereken yüzde 15
oran›ndaki belediye pay› kald›r›larak
toptanc› hale bildirim sistemi ve
yüzde 2 rüsum ödemesi ile yeni
tedarik yolu aç›l›yor. Ürünleri
sat›fla sunduklar› yerde
ödedikleri yüzde 2 rüsum da
kald›r›l›yor. Tasar›n›n
getirdikleri incelendi¤inde
kimlerin talebi üzerine veya
katk›lar› ile haz›rland›¤› da
aç›kça görülüyor. Hal d›fl›
sat›fllar›n serbest
b›rak›ld›¤› yetmezmifl
gibi hal içinde al›nan
komisyon oran›n›n
60 Kas›m-Aral›k
yüzde 8’den yüzde 6’ya düflürülmesi,
iflyerlerinden tahsislerin kald›r›larak
kira sistemine geçilmesi maddeleri,
tasar›n›n halciye nelere mal olaca¤›n›
da aç›kl›yor.
Bu tasar›n›n üreticiye ne gibi
yans›malar› olacak?
Tasar›n›n üreticiye hiçbir faydas›
olmayacak. Toptanc› halde arz/talep
çerçevesinde fiyat bularak mal›n›
pazarlayan üretici kendi ba¤,
bahçesinde ve tarlas›nda ürününü daha
ucuz fiyatla satmak zorunda kalacak.
Zaten amaçlanan uluslararas› zincir
marketlerin daha kolay mal temin
etmesi. Bu talepleri de yasa
de¤ifltirilerek gerçeklefliyor.
Bu tasar›n›n eksik olan noktalar›
nelerdir? Bu konuda hükümetten
ne gibi beklentileriniz var?
Tasar› sadece yabanc›
perakendeci zincir
marketlerin taleplerini
içeriyor. Tüm paydafllar›n
hak ve sorumluluklar›n›n
ortak bir noktada
buluflturacak bir
yasan›n
haz›rlanmas›n›
istiyoruz.
TÜSEMKOM olarak bu tasar›yla
ilgili neler yapmay›
planl›yorsunuz?
Meslek grubumuzu bitirmeye yönelik
böyle bir tasar›y› kabullenmemiz
mümkün de¤ildir. Tasar› ile ilgili
geliflmelere göre yapacaklar›m›z›
planl›yoruz. Ancak üzüldü¤ümüz,
yabanc› zincir marketlerin “Market
Yasas›”n› tozlu raflara kald›rmay›
baflard›klar› gibi zor ayakta durmaya
çal›flan Üretici ve Toptanc› Hal sistemini
ortadan kald›rmay› da baflarma
yolunda h›zla ilerlediklerini görmek. AB
ülkelerinde harfiyen uyduklar› kurallara
Türkiye’de uymamay›, adeta her
istediklerini dikte ettirdiklerini görünce
gerçekten üzülüyoruz. AB’de flehirlerin
göbe¤inde ve ad›m bafl›nda market
gördünüz mü? Türkiye’de ne yo¤unluk,
ne trafik, ne flehir esteti¤i, ne çevre
düzeni, ne küçük esnaf›n hiç
düflünüldü¤ünü gördünüz mü? Neden
Almanya’da akflamlar› saat 18.00’da
kapanan marketler bizde gece
yar›lar›na kadar aç›k? Bizim küçük
esnaf›m›z›n yaflam hakk› yok mu? Türk
örf ve adetlerine uygun hiçbir fleyimiz
kalmayacak m›? Bizden sonraki
nesillerimize Türk olarak neyimizi
b›rakaca¤›z? Neden AB’nin tüm
ülkelerinde cumartesi pazar, resmi ve
dini bayramlarda kapal› olan marketler
bizde neden aç›k? Bizim insan›m›z›n
tatil hakk›, bayram hakk›, hafta tatili
hakk› yok mu?
TÜSEMKOM Yönetim Kurulu Baflkan›
Yüksel Tavflan
perder
dosya
“Hallerin kapat›lmas› gündeme gelecek”
“Öncelikle hem üreticinin hem de
tüketicinin ç›karlar›n›n gözetildi¤i ve
sektörün paydafllar› taraf›ndan al›nan
fikirlerin ölçüt olarak kullan›ld›¤›
kararlar›n, hitap edece¤i kitlelere daha
faydal› olaca¤›n› düflünüyorum. Ne
yaz›k ki bu tasar› haz›rlan›rken hal
esnaf›n›n, üreticinin, meslek odalar›n›n,
yani paydafllar›n fikri al›nmad›.
Tasar›n›n kabulü ile beraber hallerimiz
belediyeler üzerinde mali aç›dan bir
külfet halini alacak ve zamanla
kapat›lmalar› gündeme gelecek. Yeni
tasar› ile beraber haller izole edilip,
sebze ve meyvelerin beyan usulüyle
direkt tarladan mutfa¤a konulmas›n›n
yasallaflt›r›lmas›na yönelik köklü
de¤ifliklikler yer al›yor. Mevcut sistemin
özüne ters olan bu de¤ifliklikler bize
göre büyük market zincirlerinin
bask›lar› neticesinde ortaya ç›kt›.
Tasar›yla birlikte üreticilerimiz de
verdikleri eme¤in karfl›l›¤›n› tam olarak
alamayacaklar. Üretim boyutunu
de¤erlendirmeden önce, sebze ve
meyvenin uzun süreli depolanmaya
elveriflli olmad›¤› ve ülkemizdeki
çiftçilerimizin büyük bir bölümünün
küçük ölçekli üretici olduklar› gerçe¤ini
göz önünde bulundurarak ilerlemeliyiz.
Üretti¤i ürünlerden maksimum fayda
sa¤lamak isteyen çiftçilerimiz için
haller; en uygun fiyatland›rma
mahalleridir.
Serbest flartlarda oluflmayan fiyat,
tüketicinin daha pahal› sebze meyve ile
karfl›laflaca¤› anlam›n› tafl›yor. Tasar› ile
beraber tüketici boyutunu ise fiyat,
kalite ve sa¤l›k unsurlar› ile
aç›klayabiliriz. Denetimden uzak, piyasa
koflullar›nda oluflmayan ürünlerin
tüketicilere sunulmas› kaç›n›lmaz bir
son olarak önümüze ç›kacak.
Bir madde ile uzun y›llar emek
verdi¤imiz mesleki geçmiflimiz ve
birikimimizin, marka de¤erlerimizin
elimizden al›nmaya çal›fl›lmas›n› kabul
etmemiz mümkün de¤il. Yine Sanayi ve
Ticaret Bakanl›¤›’n›n aç›klamalar›na
göre sebze ve meyvede kay›t d›fl› ticaret
yüzde 70’ler seviyesindedir. Bunun
parasal tutar› ise 22 milyar lira
civar›nda oluyor. Bu miktardaki al›m
sat›m›n mali kayb› da 4–5 milyar liraya
ulafl›yor. Kay›t d›fl› ticarete bir çare
bulunmadan ve alt yap›
oluflturulmadan toptanc› haller d›fl›nda
sebze ve meyve sat›fllar›n›n serbest
b›rak›lmas›n›n sebep olaca¤› sonuçlar›n
vahametini öngörmek zor olmasa gerek.
Ürünlerin kay›t alt›na girmesi,
izlenebilmesi, laboratuar kontrollerinin
yap›labilmesi için en uygun yerlerin
Mevlüt Y›lmaz, TÜSEMKOM
‹stanbul Kad›köy Dernek Baflkan›
haller oldu¤u gerçe¤i mihenk tafl›
olarak geçerlili¤ini korumal›d›r.
Tasar›n›n bu haliyle, hallerin organize
yap›s›na karfl›n sokaklarda denetimsiz,
kontrolsüz ve geri izlenebilirlik
olanaklar›ndan yoksun ürünlerin
ticaretine onay veriliyor.
Taslaktaki en önemli ve en tehlikeli
maddelerden biri de 11. maddedir. Bu
madde ile toptanc› hallerindeki
iflyerlerinin iflletilme flekli düzenleniyor.
11. madde; tahsis fleklinde iflletilen
toptanc› hallerindeki dükkânlar›n
kiralama yoluyla iflletilmesinin önünü
aç›yor.
Bofl tahsis ald›¤›m›z ve y›llar›m›z›
vererek çal›fl›l›r hale getirdi¤imiz
dükkânlar›m›z Devlet ‹hale Kanunu
hükümlerine göre, yani aç›k art›rma ile
kiraya ç›kacak ve en yüksek kiray›
verene kiralanacak.
Görünen bu aksakl›klar›n sonucu olarak
hükümetimizden beklentimiz sektörün
temsilcileri, üreticiler ve di¤er
paydafllar›m›z›n fikirlerinin al›nmas›,
mevcut iflleyiflin iyi analiz edilerek
sektörün bütün muhataplar› için daha
iyi sonuçlar verecek normlar› ortaya
koymas›d›r.”
Kas›m-Aral›k 61
perder
serbest köfle
Sebze Meyve Fiyatlar› ve
Kalite Sorunlar›
M
a¤azalar›m›z›n lokomotifi,
meyve-sebze kategorisidir.
Bu gerçe¤i bütün
meslektafllar›m›z bilmekte
ve bu konuya elden geldi¤ince daha
fazla e¤ilmektedirler. Fiyatland›rma
yaparken de; fiyat araflt›rmalar›n›
dikkate alarak rekabetçi etiket fiyatlar›n›
oluflturmaktad›rlar. Yoksa, üretim
yerinde ve flehir hallerinde fiyatlar›n
borsa ortam›nda olufltu¤unu, ama
perakende fiyatlar›n bafl›bofl b›rak›ld›¤›n›
nas›l kabul edebiliriz?
Ercüment Tunçalp
Ne halk› kaz›klayan
market var ne de
vicdans›z kabz›mal...
Fiyatlar›n yüksek
gerçekleflmesinin
sebebi, üzerinde fazla
durulmayan
maliyetlerdir. Üstelik
g›da perakendecisi
etiket fiyat›n›, sadece
maliyete de¤il,
pazardaki rekabetçi
fiyatlarada bakarak
oluflturur.
‹nanmayan, en büyük
perakendecilerin
meyve-sebze fiyatlar›
ile 10 flubeli yerel
perakendecinin
fiyatlar›n›
karfl›laflt›rs›n.
Farketmedi¤ini
göreceklerdir.
62 Kas›m-Aral›k
Hal böyleyken, sektörün d›fl›ndan baz›
çatlak sesler; üretim yeri ile market
fiyatlar›n›n veya flehir halleriyle market
fiyatlar›n›n, hatta pazar ile marketler
aras›ndaki farklar›n büyüklü¤ünü
dillendirmektedirler.
Önce üretim yerindeki fiyat ile hal fiyat›
aras›ndaki anormal fark› aç›klayal›m. Bir
kere dünyan›n maliyeti en yüksek
tafl›ma sistemini biz kullan›yoruz.
Nakliyede; ucuz olan denizyolundan ve
rayl› sistemden henüz taze ürünlerde
faydalanam›yoruz. Tek seçenek olan
karayolu tafl›mac›l›¤›nda da dünyan›n
en pahal› akaryak›t›n› biz kullan›yoruz.
Sebze meyve nakliye demektir, ürünün
kendisinin ucuz olmas› yetmez. Üstelik
da¤›t›m kanallar› olarak en fazla çeflide
ve el de¤ifltirmeye biz sahibiz. Baz›
tar›msal pazarlama kitaplar›nda yer alan
meyve-sebze da¤›t›m kanallar›, bizdeki
uygulama gibi aktar›l›yor. Yabanc›
kaynaktan al›nan bu bilgiler geliflmifl
ülkelere ait olup, bizde alt› çeflit de¤il, en
az 15 de¤iflik çeflit da¤›t›m kanal›
mevcuttur.
perder
serbest köfle
Maliyetler sebze-meyve
fiyatlar›n› art›r›yor
Kaz›kç› market, vicdans›z
kabz›mal
Uzun y›llar bu iflin ticaretini yapm›fl bir
kifli olarak; üretim yerindeki halden,
bahçeden veya tarladan ald›¤›m ürünü
hiçbir zaman ifllemden geçirmeden
merkeze sevkedemedim. Sebze meyvede
‘ç›kma’ tabir etti¤imiz bir fire vard›r.
Zaman zaman yüzde 30’a kadar ç›kan
bir maliyet bindirir ürüne. O yüksek
navlun bedeli ile de flehrin haline
geldi¤inde, zaten yüzde 50 binmifltir
üzerine. Yani henüz halin kap›s›nda...
Buna hal rüsumu, indirme hammaliyesi,
daha sonra tekrar yükleme hammaliyesi
ve flehir içi nakliyeyi de ilave edersek,
ancak marketin kap›s›na geliriz. Bitti mi?
Market tezgâh›na girdikten sonra da,
müflteri ‘seçme’ ifllemi esnas›nda ürünü
h›rpalayaca¤›ndan, tekrar ‘ç›kma’ ve
fiyat indirimi devreye girecektir. Elbette
bu maliyetlerin hepsi perakende fiyat›n
fliflmesine sebep olmaktad›r. Yoksa
üreticiden 65 kurufla ç›kan sütü, 25
kuruflluk tetrapak kutuda, 15 kuruflluk
nakliye, 10 kurufl paketleyici kar› ve
yüzde 8 KDV ilavesiyle 1.50 TL’ye satan
market; konu sebze-meyve olunca m›
rekabetçi olmay› b›rakacakt›r?
Görüldü¤ü gibi ne halk› kaz›klayan
market var, ne de vicdans›z kabz›mal...
Fiyatlar›n yüksek gerçekleflmesinin
sebebi, üzerinde fazla durulmayan bu
maliyetlerdir. Üstelik g›da perakendecisi
etiket fiyat›n›, sadece maliyete bakarak
de¤il, yukardaki süt örne¤inde oldu¤u
gibi pazardaki rekabetçi fiyatlarada
bakarak oluflturur. ‹nanmayan, en
büyük perakendecilerin meyve-sebze
fiyatlar› ile 10 flubeli yerel
perakendecinin fiyatlar›n› karfl›laflt›rs›n.
Farketmedi¤ini göreceklerdir.
Peki kalite? Onu da sözle de¤il, eylemle
aç›klayay›m. Ben meyve sebze
al›flveriflimi ‘Mopafl’tan yap›yorum.
Arkadafllar›m uyard›, ‘Ça¤r›’ya da bak
dediler. O kaliteyi de çok be¤endim.
Eminim ki; yak›n›mda olsa, daha birçok
alternatifim olacakt›r. Çünkü art›k devir
‘tüketici devri.’ Hiçbir meslek erbab›n›n,
müflterisini di¤erine kapt›rma lüksü
olamaz. Bu bak›mdan, fahifl fiyat
uygulama flanslar›da yoktur.
Olaylara yüzeysel bakt›¤›m›z bir di¤er
konu da; GDO’lu ürünlerin tafl›d›¤›
risklerdir. Bu konuda savunma
durumunda olanlar; bu riskin sadece
m›s›r, soya, pamuk ve kanola için geçerli
oldu¤unu, domatesin masum oldu¤unu
ifade ediyorlar. Peki hormon ve ilaç
kal›nt›lar› riski ne olacakt›r? Dikkati hep
bir tarafa verip, ayn› oranda riskli birçok
baflka konuyu ihmal etmekten
vazgeçmeliyiz. Evet, GDO’lu ürünler
iflaretlenmeli, hormon kullan›m› ve ilaç
kal›nt›lar›n›n tesiri kontrol alt›na
al›nmal›d›r. Bunlar›n hiçbirisi di¤erinden
daha önemsiz say›lmamal›d›r.
GDO’lu ürünlerden uzak
durulmal›d›r
Genetik mühendislik ile laboratuvar
ortam›nda bitkilerin ve hayvanlar›n gen
diziliminin de¤ifltirilmesi ya da kendi
do¤as›nda bulunmayan bambaflka bir
karakter kazand›r›lmas› yoluyla elde
edilen ürünlerdir GDO’lar. Bu tip
ürünlerden uzak durulmas› gerekti¤ini
ve bu konuda birinci ürünün kanola ya¤›
oldu¤unu defalarca yazd›m. Kanola ya¤›,
tabiat›n bize bahfletti¤i bir bitkinin ya¤›
de¤ildir. Genetik mühendisli¤inin,
sanayide kullan›lan kolza bitkisinden
elde etti¤i yeni bir bitkinin ya¤›d›r.
Dünyan›n en zehirli bitkisi olan kolzan›n,
zehirden ar›nd›r›lmas› ve doymufl ya¤
oran›n›n düflürülmesiyle ortaya ç›km›fl
bir üründür. Kalbin dostu oldu¤u
söyleniyor. Do¤rudur. Peki, kanserojen
etkisi ne olacak? ‹ki riskten birisini
engellemek yeterli mi?
‹flte bilimsel tespitler:
1- Kolza bitkisi, g›da ya¤ bitkilerinin içinde en fazla zehirli olan›d›r.
2- Genetik yap›s› de¤ifltirilerek, bitkide asit oran›n›n düflmesi sa¤lanm›flt›r.
3- Bu flekliylede; genetik de¤iflime u¤ram›fl bir tohumun sahip oldu¤u genel
sak›ncalara sahip olmufltur.
Herhangibir yoruma ihtiyaç olmad›¤›n› zannediyorum. GDO’lu ürün üretiminde
ABD birinci s›ray› (62.5 milyon hektar alanla), Arjantin ikinci s›ray› (21 milyon
hektar alanla), Brezilya üçüncü s›ray› (15.8 milyon hektar alanla), Kanada
dördüncü s›ray› (7.6 milyon hektar alanla) almaktad›r.
Tar›mda ‘kendi kendine yeten’ nadir ülkelerden biri iken; bu özelli¤imizi
yitirdi¤imize mi yanmal›, yoksa ithal etti¤imiz ürünlerdeki bu tehlikelere mi
katlanmal›? Çok net olan bu risklerin yan›nda, meyve-sebzede di¤er tehlike ilaç
kal›nt›lar›d›r. Yurt d›fl›na ihraç edilen baz› sebze meyve çeflitlerinin, bu kal›nt›
yüzünden geri iade edildi¤i ve yurt içinde pazara sunuldu¤u konular› medyada
yeteri kadar yer ald›¤› halde, fiyatlar kadar tart›fl›lmam›flt›r.
Domates, patl›can, patates, kabak, üzüm, elma ve kavunda hormon kullan›m›
oldu¤unu biliyoruz. Bununda kontrol alt›na al›nmas› gerekir. Tar›m Bakanl›¤›,
bilimsel yöntemlerle yapaca¤› denetimlerle bu riski bertaraf edebilir. Tek tek
marketlerin bu konu ile mücadelesi mümkün de¤ildir.
Kas›m-Aral›k 63
perder
serbest köfle
Tohum = Yaflam
GDO’lara asimetrik bak›fl
T
Y›lmaz Pekmezcan
Konunun yasal
boyutundan önce ülke
olarak bizim GDO’lu
ürün ithal edecek ve
üretecek miyiz?
sorular›n›n oldu¤unu
düflünüyorum. Karar
vericilerin bu konuda
net bir tavr› ya da
herhangi bir resmi
görüflü bulunmamakta.
Bu resmi görüflün
al›nabilmesinin tek
yolu,bu kadar önemli
bir konuda
üniversitelerin, sivil
toplum kurulufllar›n›n,
devletin resmi
kurumlar›n›n ve
meclisin ortak bir
noktada
buluflabilmesinden
geçiyor.
64 Kas›m-Aral›k
ar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤›
taraf›ndan haz›rlanarak, 20
Kas›m 2009 tarihli Resmi
Gazete’de yay›mlanan “G›da ve
Yem Amaçl› Genetik Yap›s› de¤ifltirilmifl
Organizmalar” ve Ürünlerinin ‹thalat›,
‹fllenmesi, ‹hracat›, Kontrol ve
Denetimine Dair Yönetmelik” bir hayli
tart›flmalara yol açt›. Bu tart›flmalar›n
taraflar›n›n her zamanki gibi konuyla
ilgili yapt›¤› yorumlar neredeyse
siyahla beyaz kadar, geceyle gündüz
kadar farkl›yd›. Her zaman
düflünmüflümdür acaba yaln›zca bu
tart›flmalar bizim ülkemizde mi bu
kadar kutuplaflarak sürdürülüyor yoksa
dünya genelinde de durum böylemi
diye. Elbette ki toplumu ilgilendiren her
konuda tüm dünya da tart›flmalar
yaflanmakta ve bu tart›flmalar ülkeden
ülkeye farkl›l›k göstermekte. Ancak tek
farkl›l›k; bizim ülkemizde her konu
politize edilmekte ve bir iktidar
muhalefet mücadelesi olarak
sürdürülmekte. ‹ktidarlar “bizim
yapt›¤›m›z do¤ru”, muhalefet ise
“iktidar›n her yapt›¤› yanl›fl”
düflüncesiyle hareket etmekte. Ve bu
yaklafl›m, toplumun ve ülkenin
gelece¤ini ya da sa¤l›¤›n› ilgilendiren
hayati derecede öneme sahip konularda
bile tutars›zca sergilenmekte. Ve
gelinen noktada toplumsal olarak her
konuda gitgide kutuplaflmaktay›z. Sanki
toplumsal genlerimiz de¤iflikli¤e
u¤ramakta ve birbirimize karfl›
sayg›m›z› ve sevgimizi bile
yitirmekteyiz! Tart›flmalar›m›z›n ortak
noktas› her zman toplumsal
menfaatlerimiz olmal› ve sorunlar›m›za
çare bularak yolumuza yükselerek
devam etmeliyiz.
Bizde yaflananlar ise tam tersi bir
durumda oldu¤umuzu yükselmek
yerine kendi alt›m›z› oydu¤umuzu ve
y›pranarak, y›pratarak zaman
kaybetti¤imizi gösteriyor. ‹lgili
yönetmelik iki defa düzenlemeye tabi
tutularak ilkinde geri çekilen
hükümlerle ilgili baz› maddeleri
tamamen baz› madde hükümleri
de¤ifltirilmifl ya da tamamen
kald›r›lm›flt›r.
GDO ile ilgili tart›flmalar
devam ediyor
Ç›kan yönetmelikle ilgili
de¤erlendirmeleri yapmadan önce GDO
nedir? Tart›flt›¤›m›z konunun içeri¤ini
açmak ve üzerinde bir miktar bilgi
sahibi olmak gerekir diye
düflünüyorum. Bir canl›daki genetik
özelliklerin kopyalanarak, bu özellikleri
tafl›mayan bir canl›ya aktar›lmas›
sonucunda üretilen yeni canl›ya
Geneti¤i De¤ifltirilmifl Organizma (GDO)
deniyor. Özellikle 1980’lerden sonra
bitki biyoteknolojisi alan›nda önemli
geliflmeler sa¤land›. ‹lk transgenik
(geneti¤i de¤ifltirilmifl) ürün olan, uzun
raf ömrüne sahip Flavr Savr Domatesi
1996 y›l›nda raflardaki yerini ald›.
Bunu, gen aktar›lm›fl m›s›r, pamuk,
soya, kano ve patates izledi. Bu
yöntemle elde edilen bitkiler, ilaçlara ya
da zararl›lara karfl› daha dirençli
oluyorlar. Bu da kimyasal böcek
ilaçlar›n›n kullan›lmas›n› azaltarak
zararl›larla mücadeleyi kolaylaflt›r›yor.
Günümüzde m›s›r ve pamu¤un
zararl›lara, soya ve kanolar›n böcek
ilaçlar›na, papaya ve kaba¤›n da
virüslere karfl› daha dirençli olmas›nda
GDO teknolojisinin kullan›lmas›n›n etkili
oldu¤u iddialar›n› ortaya ç›kar›yor.
Genlere müdahale ederek bitkilerin
lezzet, besleyicilik ya da dayan›kl›l›k
gibi özelliklerini gelifltirebiliyor.
‹stenmeyen durum ve olaylara daha
kolay müdahale edilebiliyor. Geneti¤i
de¤ifltirilmifl organizmalar›n özellikle afl›
ve ilaç yap›m›nda kullan›lmas› önem
kazan›yor. Susuzlu¤a dayan›kl› bitki
gelifltirme çal›flmalar› ise halen devam
ediyor. G›dalar›n genlerinin
de¤ifltirilmesi ile ilgili tart›flmalar
devam ediyor ancak geneti¤i
perder
serbest köfle
de¤ifltirilmifl ürünler yeni de¤il. ‹nsülin
geninin domuzlardan al›n›p bir
bakteriye aktar›lmas›yla diyabet
hastalar›na insülin sa¤lanabiliyor. Troid
ve büyüme hormonlar› genleri,
hayvanlardan kesilerek bakterilere
aktar›l›yor ve hormon eksikli¤i olan
insanlar faydalanabiliyor.
fiekersiz yiyeceklerde kullan›lan
Aspartame maddesi de GDO’lardan
üretiliyor. En önemlisi ise hepatit B
afl›s› baflta olmak üzere birçok afl›n›n
GDO’lardan elde ediliyor olmas›. Ayr›ca
genetik müdahale ile daha bol ürün
elde edilmesi de mümkün. Bu
özelliklerinden dolay›, GDO’yu
savunanlar, bunun dünyada artan g›da
ihtiyac›n›n karfl›lanmas› konusunda
cevap olabilece¤ini savunuyor. ABD
Tar›m Bakanl›¤›’n›n yapt›rd›¤› bir
araflt›rma ise GDO’lu ürünlerin daha
yüksek verim sa¤lad›¤›n›n genel bir
do¤ru olarak kabul edilemeyece¤ini
ortaya koydu. Bu rapora göre verimin
daha yüksek oldu¤u bölgeler oldu¤u
gibi daha düflük oldu¤u bölgeler de var.
GDO elefltirileri
GDO’lu ürünler özellikle insan sa¤l›¤› ve
çevreye etkileri konusunda elefltirilerin
merkezine yerleflti. Konuyu sa¤l›k
aç›s›ndan ele alan bilim adamlar›, GDO
içeren yiyeceklerin insan sa¤l›¤›na
zararl› olabilece¤ini savunuyor. Gen
bitkinin içine yerlefltirildi¤i için, onu
tüketenlerin de risk alt›nda olaca¤›,
sa¤l›k konusundaki elefltirilerde s›k s›k
dile getiriliyor. GDO’lu bitkilere getirilen
elefltirilerin önemli bir bölümü de do¤al
çevreye olan etkileri ile ilgili. Karfl›t
görüfltekiler GDO içeren ürünlerinin
tohumlar› çevreye kar›flarak do¤al
ürünleri etkileyip yap›s›n›
bozabilece¤ini savunuyor. GDO’lu
ürünlerin do¤al ortama yay›l›p
yayg›nlaflmas› sonucunda böcek
nüfusunun olumsuz etkilenmesi ve tüm
ekosistemin çökme olas›l›¤› da dile
getirilen bir baflka elefltiri. GDO’lu
ürünlerin biyoçeflitlili¤i tehlikeye
sokaca¤› ve biyolojik kirlili¤e neden
olaca¤› da yayg›n elefltiriler aras›nda.
Tart›flman›n bir baflka boyutu da
ekonomi temelli. Bugün GDO’lu g›da
üretimi birkaç flirketin tekeli alt›nda.
Geleneksel tar›mda kullan›lan bitkilerin
Kas›m-Aral›k 65
perder
serbest köfle
tohumlar›yla bir sonraki y›l yeniden
ürün al›nabiliyor. GDO’lu tar›mda ise bu
mümkün de¤il; üreticiler, firmalardan
her sene tohum al›nmak zorunda!
Elefltirilerin ticaret ve eti¤in kesiflti¤i bir
konu da patent konusu. GDO’lu
bitkilerin patentinin neredeyse tamam›
flirketlerin elinde bulunuyor. Tüm
insanl›¤a ait olan bir materyal olan
DNA’n›n özellefltirilmesi ise ayr› bir
endifle ve tart›flma konusu. Halen
yetifltirilmekte olan transgenik
ürünlerin yetifltirildi¤i ekim alanlar›n›n
% 99’unun ABD, Arjantin, Kanada,
Brezilya ve Çin’de yer al›yor. ABD’de
ifllenmifl g›dalar›n % 75’i GDO’lu ürün
içeriyor. Yap›lan araflt›rmalarda,
Amerikan vatandafllar›n›n ço¤u GDO
içeren ürünler hakk›nda resmi
kurulufllara güvendi¤i, AB
vatandafllar›n›nsa daha çok sivil toplum
kurulufllar› ile üniversitelere itibar etti¤i
görülüyor. Herhangi bir denetim
olmad›¤› için Türkiye’de GDO’lu ürün
yetifltirildi¤i bilinmiyor. Bununla birlikte
geneti¤i de¤ifltirilmifl bitkilerin
kontrolsüz biçimde Türkiye’ye girdi¤i ve
g›da sanayinde y›llard›r kullan›ld›¤›
biliniyor. Yap›lan bir araflt›rmaya göre
Türkiye’de sat›lan 800’e yak›n g›da
maddesi GDO içeriyor (NTVMSNBC).
“Ulusal Biyogüvenlik
Yasas›” ç›kar›lmal›
Konunun yasal boyutundan önce
sorulmas› gerekli en önemli sorunun
ülke olarak bizim GDO’lu ürün ithal
edecek miyiz? Ve de üretecek miyiz?
sorusunun oldu¤unu düflünüyorum.
66 Kas›m-Aral›k
Henüz anlad›¤›m kadar›yla karar
vericilerin bu konuda net bir tavr› yada
herhangi bir resmi görüflü
bulunmamakta. Bu resmi görüflün
al›nabilmesinin tek yolu da insan
sa¤l›¤›n› ilgilendiren bu kadar önemli
bir konuda üniversitelerin, sivil toplum
kurulufllar›n›n, devletin resmi
kurumlar›n›n ve meclisin ortak bir
noktada buluflabilmesinden geçiyor.
Aksi takdirde hayvan denekler üzerinde
yap›lan denemelerde kan yap›s›n›
bozdu¤u, ba¤›fl›kl›k sistemini çökertti¤i,
sinir sistemini tahrip etti¤i, organlarda
küçülme meydana getirdi¤i ve sonraki
nesillerde üreme yetene¤ini bitirdi¤i
baz› bilimsel raporlarla kan›tlanm›fl olan
GDO’larla ilgili uygulamaya izin veren
kifli ya da kurumlar›n en hafifinden
sorumlu olduklar›n› unutmamalar›
gerekmektedir. Ç›kan yönetmelikle ilgili
en çok yap›lan elefltirilerin bafl›nda; bu
kadar önemli bir konunun yasa yerine
yönetmelikle geçifltirildi¤i; izin
koflullar›, baflvuru koflullar› ve ithalat
bafll›klar›nda Mart 2010 tarihine kadar
muafiyet uygulanmas›; bebek
mamalar› ve takviye g›dalar›nda
kullan›lmas›n›n kesinlikle yasak oldu¤u
bu ürünlerin niçin anne ve babalar›n
kullan›m› aç›s›ndan serbest b›rak›ld›¤›;
Ulusal Biyogüvenlik Yasas›’n›n neden
bir türlü ç›kar›lmad›¤›; GDO’lu yemlerle
beslenen hayvanlar›n durumunun
belirlenememifl olmas›; “GDO
bulunmamaktad›r ibaresini hiçbir
iflletmenin ürün üzerinde
bulunduramayaca¤› yasa¤›; patent
yoluyla çiftçilerin biyoteknoloji
flirketlerine mahkûm edildi¤i; tohum
satan flirketlerin ayn› zamanda ilaç
sat›c›s› oldu¤u gibi konular yer
almaktad›r. ‹ddialar karfl›l›kl›. Bir k›s›m
bilim adamlar› ya da flirketler artan
dünya nüfusu ve kurakl›¤›n gelecekte
g›da konusunda dar bo¤aza girece¤ini
yap›lan bu türlü bilimsel çal›flmalarla
daha dayan›kl› ve verimli bitkilerin elde
edilerek bu soruna çare olaca¤›n›; bir
k›s›m bilim adamlar› ya da sivil toplum
kurulufllar› ise insan sa¤l›¤›na,
ekosisteme son derece zararl› oldu¤unu
söylemektedir. San›r›m en do¤rusu bu
konuyu politik kayg›lardan uzak bir
flekilde tüm kurum ve kurulufllar›n
etrafl›ca de¤erlendirerek ülkemiz ve
insanlar›m›z için en do¤ru yolu
tart›flmaya yer b›rakmayacak flekilde
sonuçland›rmalar›. Hayal de olsa bence
yapmam›z gereken budur.
Unutulmamal›d›r ki, yaflam tohumla
bafllad› ve öyle devam edecek. Birçok
yararl› bilimsel çal›flmalar maalesef
baflka art niyetlere de hizmet
ettirilmifltir. Einstein atomu icat
ederken san›r›m insanl›¤a büyük
hizmetler yapmay› amaçlam›flt›.
Korkar›m ticari kayg›larla gözü dönmüfl
insanl›k yine yaflam› onu de¤ifltirerek
ve yok ederek tohumla bitirecek…
“Yapmam›z gereken: Her fleyi eski
sadeli¤ine döndürmektir, böylece
bozulan düzenimiz yeniden
kurulacakt›r. Yanl›fl› gören ve önlemek
için eli uzatmayan yanl›fl› yapan
kadar suçludur!..” (K›z›lderili atasözü)
perder
gündem
GDO, Dost mu
Düflman
Kamuoyunun gündemi
uzun zamand›r büyük
tart›flmalara neden olan
bir teknolojiyle meflgul:
Geneti¤i De¤ifltirilmifl
Organizma (GDO). Bir
canl›daki genetik
özelliklerin, bu
özellikleri tafl›mayan bir
canl›ya aktar›lmas›
sonucunda üretilen yeni
canl›ya GDO deniyor.
Amerika, Arjantin, Çin ve
Kanada GDO’lu üretim
yapan ülkelerin bafl›nda
geliyor. GDO teknolojisi,
Türkiye’nin gündeminde
ise Tar›m Köy ‹flleri
Bakanl›¤›’n›n 26 Ekim
2009’da yay›nlad›¤›
yönetmelikle yer ald›.
Yönetmeli¤in ard›ndan
akademisyenler, Sivil
Toplum Kurulufllar›,
bilim insanlar› ve
hükümet yetkilileri GDO
teknolojisinin ‘kurt mu
yoksa kuzu mu’
oldu¤unu tart›flmaya
bafllad›lar.
68 Kas›m-Aral›k
m›?
Son günlerde en fazla tart›fl›lan konu
haline gelen Geneti¤i De¤ifltirilmifl
Organizma (GDO) hakk›nda 7’den 77’ye
herkes fikir yürütmeye bafllad›. GDO
tart›flmas› kimi zaman akademisyenleri
ve hükümet yetkililerini karfl› karfl›ya
getirirken kimi zaman da halk›
birlefltiren en önemli sosyal olaylardan
biri haline geldi.
GDO teknolojisindeki geliflmeler ve bu
tür bitkilerin daha yayg›n olarak
kullan›lmas›yla birlikte GDO’lu ürünler
hakk›nda tart›flmalar da yo¤unlaflt›.
Farkl› gen türlerinin kar›flt›r›lmas›
yoluyla elde edilen yeni organizmalar,
GDO karfl›tlar›nca, ‘Frankefltayn g›da’
olarak tan›mlan›yor.
Konuyu sa¤l›k aç›s›ndan ele alan baz›
perder
gündem
bilim insanlar›, GDO içeren yiyeceklerin
insan sa¤l›¤›na zararl› olabilece¤ini
savunuyor. Gen bitkinin içine
yerlefltirildi¤i için, onu tüketenlerin de
risk alt›nda olaca¤›, sa¤l›k konusundaki
elefltirilerde s›k s›k dile getiriliyor.
GDO’lar›n hedef olan ürün haricinde
di¤erlerinde nas›l bir etki yapt›¤›
bilinmiyor. Zaman zaman bu g›dalar›n
kansere yol açaca¤› iddialar› dile
getirilse de bunun do¤rulu¤unu
kan›tlayan bir araflt›rma henüz
yap›lmad›.
Bitkilerin dirençlerini
art›rmak için kullan›l›yor
GDO hayat›m›za 25 y›l önce girdi. Bilim
insanlar› 25 y›l önce, genleri DNA’dan
ay›rarak baflka bir canl›ya
yerlefltirebileceklerini keflfettiler. Bir
canl›daki genetik özelliklerin
kopyalanarak, bu özellikleri tafl›mayan
bir canl›ya aktar›lmas› sonucunda
üretilen yeni canl›ya ise GDO deniyor.
Bu teknikler, “Rekombinant DNA” ya da
“Rekombinant DNA Teknolojisi” olarak
biliniyor. Rekombinant DNA teknolojisi
sayesinde DNA molekülleri tüpte, yani
canl› organizman›n ya da hücrenin
d›fl›nda, yeni bir tür yaratmak için bir
molekül içinde bir araya getiriliyor.
Özellikle 1980’lerden sonra bitki
biyoteknolojisi alan›nda önemli
geliflmeler sa¤land›. ‹lk transgenik
(geneti¤i de¤ifltirilmifl) ürün olan, uzun
raf ömrüne sahip “Flavr Savr” adl›
domates 1996 y›l›nda raflardaki yerini
ald›. Bunu, gen aktar›lm›fl m›s›r, pamuk,
kolza ve patates izledi. Bu yöntemle
elde edilen bitkilerin, ilaçlara ya da
zararl›lara karfl› daha dirençli oldu¤u
keflfedildi. Bu uygulama kimyasal
böcek ilaçlar›n›n kullan›lmas›n› azaltt›.
Günümüzde m›s›r ve pamu¤un
zararl›lara, soya ve kanolan›n böcek
ilaçlar›na, papaya ve kaba¤›n da
virüslere karfl› dirençli olmas›nda GDO
teknolojisi kullan›l›yor.
Açl›¤a çare olmas›
amaçlan›yor
GDO teknolojisinin en büyük amac›
dünyadaki açl›k sorununa çözüm
bulmak. Verimi art›r›lan g›dalar›n
bollaflmas›yla 800 milyon aç insan›n
doyurulmas› hedefleniyor. Di¤er bir
amaç ise hammaddeden ifllenmifl
maddeye kadar olan zincirde çevreye
daha az zararl›, besleyici de¤eri daha
yüksek, raf ömrü daha uzun ürünler
elde etmek. Bu özelliklerinden dolay›
GDO’yu savunanlar, bunun dünyada
artan g›da ihtiyac›n karfl›lanmas›
konusunda cevap olabilece¤ini
savunuyor.
GDO’yu savunanlara karfl› en büyük
tepki ise çevrecilerden geliyor. Karfl›t
görüfltekiler, GDO içeren ürünlerinin
tohumlar›n›n, çevreye kar›flarak do¤al
ürünleri etkileyip yap›s›n›
bozabilece¤ini savunuyor. Endiflelerin
bafl›nda ise ekosistemin çökme olas›l›¤›
geliyor. Teknolojiye karfl› ç›kanlar,
Kas›m-Aral›k 69
perder
gündem
GDO’lu ürünlerin do¤al ortama yay›l›p
yayg›nlaflmas› sonucunda böcek
nüfusunun olumsuz etkilenece¤i ve bu
duruma ba¤l› olarak ekosistemin
çökece¤ini düflünüyor. GDO’lu ürünlerin
biyoçeflitlili¤i tehlikeye sokaca¤› ve
biyolojik kirlili¤e neden olaca¤› da
yayg›n endifleler aras›nda.
Soya ve m›s›r, GDO’lu ürün
s›ralamas›nda ilk s›rada
yer al›yor
GDO’nun ekosisteme verece¤i zararlar›n
yan› s›ra iflin ekonomik boyutu da bu
teknolojiyi odak noktas› haline
getiriyor. Bu teknolojiye karfl› ç›kanlar
GDO’nun flirketlerin en büyük para
kayna¤›n› oldu¤unu ve insanlar› bu
teknolojiye mahkum ettiklerini
düflünüyor. Çünkü GDO’lu g›da üretimi
bir kaç flirketin tekeli alt›nda.
Geleneksel tar›mda kullan›lan bitkilerin
tohumlar›yla bir sonraki y›l yeniden
ürün al›nabiliyor. GDO’lu tar›mda ise bu
mümkün de¤il; üreticiler, firmalardan
her sene tohum al›nmak zorunda.
Soya ve m›s›r nedeniyle genifl bir ürün
yelpazesinde GDO’lu ürünler
kullan›l›yor. GDO’lu soya; sucuk, salam,
sosis gibi k›rm›z› etin kullan›ld›¤›
ürünlerde, etsuyu tabletlerde, f›nd›kf›s›k ezmesi, çikolatal› ürünler, çeflitli
unlu mamuller, süt tozu, haz›r çorbalar
ve hayvan yemlerinde kullan›l›yor.
GDO’lu m›s›r›n kullan›ld›¤› alanlarsa;
niflasta bazl› tatland›r›c›lar yoluyla
gazoz, kola ve meyve sular›, m›s›r ya¤›,
bebek mamalar›, haz›r çorbalar ve
hayvan yemleri.
GDO, 26 Ekim tarihinde
yay›mlanan Yönetmelik’le
gündeme geldi
GDO’nun hepimizin gündemindeki en
önemli olaylardan biri haline gelmesi
ise Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤›’n›n 26
Ekim 2009 tarihinde resmi gazete
yay›mlad›¤› “G›da Ve Yemamaçl›
Genetik Yap›s› De¤ifltirilmifl
Organizmalar ve Ürünlerinin ‹thalat›,
‹fllenmesi, ‹hracat›, Kontrol ve
Denetimine Dair Yönetmelik”le oldu.
GDO’lu ürünler için ruhsatland›rmay›
ABD’de G›da ve ilaç Dairesi (FDA),
Avrupa Birli¤i’nde ise Avrupa Birli¤i
G›da Güvenli¤i Kurumu (EFSA) yap›yor.
Ama baz› AB ülkeleri kendi biyogüvenlik
yasalar›n› kuruyor ve birli¤in kontrol
mekanizmalar›na ek olarak kendi
ülkelerindeki bilim merkezlerinde yeni
güvenlik araflt›rmalar› yapt›r›yor.
Herhangi bir denetim olmad›¤› için
Türkiye’de ne kadar alanda GDO’lu ürün
yetifltirildi¤i bilinmiyor.
GDO'lu ürünlerin, ithalat›, ifllenmesi,
ihracat›, kontrol ve denetlemesine
iliflkin unsurlar› içeren yönetmeli¤in
yay›mlanmas›, geneti¤i de¤ifltirilmifl
bitkilerin kontrolsüz biçimde Türkiye’ye
girdi¤i ve g›da sanayinde y›llard›r
kullan›ld›¤›n› ortaya ç›kard›.
Tart›flmalar›n odak noktas›n› da bu
konu oluflturdu. Yap›lan bir çal›flmaya
göre Türkiye’de sat›lan 800’e yak›n g›da
maddesi, GDO içeriyor.
En çok 5’inci madde
elefltirildi
Yürürlü¤e giren GDO Yönetmeli¤i’nin
özellikle 5’inci maddesi
tart›flmalar›n odak noktas› oldu.
26 Ekim 2009 tarihinde
27338 say›l› Resmi
Gazete’de yay›mlanan
yönetmeli¤in bu maddesi
flu hususlar› içeriyordu:
Madde 5/2
“‹thal edilen, üretilen veya
da¤›t›m› yap›lan GDO’lu
g›da veya yemin çevre,
insan veya hayvan sa¤l›¤›
aç›s›ndan olumsuzlu¤u
tespit edildi¤inde, g›da
veya yem iflletmecisi
sa¤l›¤› ve çevreyi korumak
amac›yla gerekli tedbirleri
70 Kas›m-Aral›k
almak, Bakanl›¤›, di¤er ilgili mercileri ve
tüketicileri acilen bilgilendirmek ve söz
konusu g›da veya yemi, piyasadan geri
çekmek zorundad›r.”
Madde 5/3
“GDO’lu ürünlerin, bebek mamalar› ve
bebek formülleri, devam mamalar› ve
devam formülleri ile bebek ve küçük
çocuk ek besinlerinde kullan›lmas›
yasakt›r.”
Madde 5/6
“G›da veya yem, GDO’lardan biri ya da
birkaç›n› toplamda en az % 0,9
oran›nda içeriyor ise, GDO’lu olarak
kabul edilir.”
Madde 5/7
“G›da veya yemin % 0,5’ten fazla izin
verilmeyen GDO içermesi halinde
ithalat›na, ifllenmesine, nakline,
da¤›t›m›na ve sat›fl›na izin verilmez.”
Madde 5/8
“GDO’suz ürünlerin etiketinde ürünün
GDO’suz oldu¤una dair ifadeler
bulunamaz.”
Kamuoyu bask›s› sonucu
yönetmelik de¤iflti
GDO karfl›tlar›, ithal edilen ürünlerle
ilgili yay›mlanan maddede, flirketlerin
ç›karlar›n› savunan ifadelerin yer
ald›¤›n› düflünüyor. Bu konuda
flirketlerin samimi davranmayaca¤› ve
kendi üretimleri hakk›nda bakanl›¤a
olumsuz görüfl iletmeyece¤i
düflünülüyor.
GDO’lu ürünlerin, bebek mamalar›nda
kullan›lmas›n› yasaklayan madde ise
sa¤l›k uzmanlar›n›n tepkisini çekti.
Uzmanlar bu ifadelerin GDO’nun zararl›
oldu¤unu kabul etmek oldu¤unu
savunuyor. Bebek ve küçük çocuklara
zararl› olan bir durumun yetiflkinlere
neden zarar vermedi¤i sorusu da
tart›fl›lan konular›n aras›nda yer al›yor.
Tart›flmalar›n di¤er noktas›n› ise
ürünlerde içeren GDO oran› oluflturuyor.
Bu konuyla ilgili olan maddelerdeki
temel itiraz› ise flu oluflturuyor: ‹nsan ve
çevre sa¤l›¤›na zararl› bir ürünün küçük
miktarlarda olmas› onun sak›ncal›
olmad›¤› anlam›na gelmiyor. Elefltirileri
üzerine en çok çeken ise 5. maddenin 8.
f›kras›. Çünkü ürünün GDO’suz
oldu¤una dair etiketleme yöntemi
Avrupa ülkelerinde de giderek
yayg›nlafl›yor. Fransa, Avusturya ve
Almanya’da bu uygulama var.
perder
gündem
Kamuoyunun gündemini oluflturan
bütün flimflekleri üzerine yönetmelik
bask›lar sonucunda de¤ifltirildi. 20
Kas›m 2009 tarihli 27412 say›l› Resmi
Gazetede’de yönetmeli¤in yeni hali
yay›mland›. Buna göre; GDO’lu
ürünlerin transit geçiflindeki yasak
kald›r›lacak, transit geçifller Tar›m ve
Köy ‹flleri Bakanl›¤›’nca düzenlenecek.
Ayr›ca toplumun en çok tepkisini
toplayan “G›da veya yem, GDO’lardan
biri ya da birkaç›n› toplamda en az %
0,9 oran›nda içeriyor ise, GDO’lu olarak
kabul edilir”, “G›da veya yemin %
0,5’ten fazla izin verilmeyen GDO
içermesi halinde ithalat›na,
ifllenmesine, nakline, da¤›t›m›na ve
sat›fl›na izin verilmez” ve “GDO’suz
ürünlerin etiketinde ürünün GDO’suz
oldu¤una dair ifadeler bulunamaz”
f›kralar› yürürlükten kald›r›ld›.
GDO oran› s›f›ra çekildi
Kamuoyunda çok tart›fl›lan, bakanl›¤›n
26 Ekim'de ç›kartt›¤› GDO'lu ürünlerle
ilgili yönetmelikle yap›lan de¤iflikler
hakk›nda Tar›m ve Köyiflleri Bakanl›¤›
Koruma ve Kontrol Genel Müdür
Yard›mc›s› Ahmet Arslan aç›klamalarda
bulundu. AB standartlar›n› dikkate
alarak, yüzde 0,9 oran›ndaki GDO'lu
ürünü ''klasik ürün'' kabul ettiklerini
yönetmelik haz›rlan›rken de bu oran›n
dikkate al›nd›¤›n› anlatan Arslan, ancak
kamuoyundan gelen tepkiler ve
hassasiyetler üzerine, de¤erlendirmede
yüzde 0,9'luk bu oran› kald›rd›klar›n›
belirterek, ''GDO oran›n› s›f›r düzeyine
çektik. Yani bir ürünün GDO'lu
say›labilmesi için orana bak›lmayacak.
Milyonda 1 düzeyinde olsa bile GDO'lu
say›lacak. Art›k bir üründe (GDO var)
veya (GDO yok) s›n›fland›rmas›
yap›lacak'' diye konufltu.
Türkiye'ye kesinlikle GDO'lu tohum ithal
edilmedi¤ini ve ithalat›na da gerek
olmad›¤›n› vurgulayan Arslan, ''Bundan
sonra Türkiye'de tescil edilen komitenin
uygun buldu¤u ürünler kamuoyunun
bilgisine sunulduktan sonra bakanl›k
izni ile ithal edilebilecek. Ancak bu
konuda karar siyasi iradenindir'' dedi.
Ayr›ca Arslan, flimdiye kadar yap›lan
denetimlerde, baz› m›s›r, m›s›rözü,
kanola, soya, yem katk› maddesi ve
pirinç örneklerinde GDO tespit ettiklerini
ve bu ürünlerin ithalat›na izin
verilmedi¤ini bildirdi.
Yönetmeli¤in ç›kar›lmas›n›n ard›ndan
yap›lan tart›flmalar› dikkate alarak,
bunlar› de¤erlendirmek üzere 13
Kas›m'da ilgili sivil toplum örgütleri
(STÖ) ve bilim insanlar›n›n kat›l›m› ile
bir toplant› düzenlediklerini belirten
Arslan, de¤erlendirmeler sonucunda
kamuoyunun ve STÖ'lerin
hassasiyetlerini gidermek, sektörün
yaflad›¤› baz› sorunlar› çözmek için
yönetmelikte de¤ifliklik yap›ld›¤›n›
söyledi.
“Uluslararas› ticaret
önlenmeyecek”
Yönetmelikte GDO'lu ürünlerin transit
geçiflinin yasaklanmas›n›n uluslararas›
ticaret aç›s›ndan sak›ncal› oldu¤unun
belirtilmesi üzerine, bakanl›k taraf›ndan
geçifl flartlar›n›n düzenlenmesi flart›yla,
yap›lan de¤ifliklik ile transit geçifle
imkan tan›nd›¤›n› anlatan Arslan, ''Bu
konu bakanl›¤a müracaat edilerek
de¤erlendirilecek. Denetim ve kontrol
dahilinde geçifl imkan› sa¤lanacak.
Uluslararas› ticaret önlenmeyecek''
dedi.
Bu ürünlerin ithalat›nda istenen baz›
belgelerle ilgili kolayl›k sa¤lanmas›
konusunda da Arslan, ''Her ülkede
GDO'larla ilgili yetkili otorite
bulunmad›¤›n›, bu nedenle ithalatç›
firmalar›n belge sa¤lamak konusunda
sorun yaflad›¤›n›'' belirterek, bu sorunun
afl›lmas› için, uluslararas› akredite bir
laboratuvardan sa¤lanacak belge ile
ithalat imkan› getirildi¤ini, mükerrer
belge istenmesi uygulamas›n›n da
önüne geçildi¤ini anlatt›.
Arslan, kamuoyunun hassasiyetlerini
dikkate alarak, GDO'suz ürünlerin
etiketine GDO içermedi¤ine iliflkin
ifadenin konulmas›na da izin verildi¤ini
vurgulad›. Bakanl›¤›n güvenilir g›da
konusunda 2004'ten beri yo¤un bir
çal›flma içinde oldu¤unu, GDO'lu
ürünlerle ilgili yönetmeli¤in de bunun
bir parças› oldu¤unu anlatan Arslan, bu
kapsamda zirai mücadele
kimyasallar›n›n kullan›m›n› azaltmak ve
kontrol alt›na almak üzere birçok
önemli düzenlemeler yap›ld›¤›n› belirtti.
Befl laboratuvarda GDO analizi yap›l›yor
''Yönetmelik haz›rlan›rken ilgili
kesimlerden görüfl al›nmad›¤›, ard›ndan
gelen tepkiler üzerine yönetmelikte
de¤iflikli¤e gidildi¤i'' yönündeki
de¤erlendirmeler konusunda Arslan,
Kas›m-Aral›k 71
perder
gündem
Ziraat Mühendisleri Odas› Baflkan›
Dr. Gökhan Günayd›n
yönetmeli¤in bakanlar kuruluna sevk
edilen Biyogüvenlik Kanunu tasla¤›n›n
ana hatlar›n› içerdi¤ini ve bu kanunun
haz›rlanmas› s›ras›nda 100'den fazla
kurumdan, örgütten görüfl al›nd›¤›n›, bu
görüfllerin yönetmelik haz›rlan›rken
de¤erlendirildi¤ini söyledi.
Halen, Ankara ve Adana il kontrol
laboratuvarlar›, Bursa G›da laboratuvar›
TUB‹TAK MAM ve Ankara Referans
laboratuvarlar›n›n GDO analizi
yapabildi¤ini belirten Arslan, ‹stanbul
ve ‹zmir'deki laboratuvarlar›n da
yak›nda devreye girece¤ini bildirdi.
“GDO’nun ülkeye serbestçe
girmesinin yolu aç›ld›”
Yönetmelikte yap›lan de¤iflikli¤in as›l
amac›n›n geçici madde hükmünde gizli
oldu¤unu söyleyen Ziraat Mühendisleri
Odas› Baflkan› Dr. Gökhan Günayd›n
di¤er de¤iflikliklerin, bu ana amac›
gizleyici bir nitelik tafl›d›¤›n› belirtiyor.
Günayd›n, 26 Ekim 2009 tarihinden
önce kontrol belgesi alm›fl ürünlerin
ithalat›nda, bu ürünlerin Avrupa
Birli¤i’nin kabul etti¤i kriterlere uygun
olmas› kofluluyla, yönetmeli¤in; “‹zin
koflullar›” bafll›kl› 6’›nc› maddesi,
“Baflvuru koflullar›” bafll›kl› 9’uncu
maddesi ve “‹thalat” bafll›kl› 11’inci
maddesi 1 Mart 2010 tarihine kadar
uygulanmayaca¤›n› ifade ediyor.
kapasitesinin yeterli olup olmad›¤›na
bak›lmaks›z›n yönetmelik yay›mland›.
Nitelikli GDO analizi yapabilen yaln›zca
üç laboratuvarda yaflanan inan›lmaz
karmafla üzerine, Bakanl›k, 2 Kas›m
2009 tarihinde Zirai Karantina
Müdürlükleri’ne yaz› yazarak Mersin,
Antalya, ‹zmir ve ‹stanbul’da GDO
laboratuvar› kurulmas› talimat›n›
yolland›, böylece yönetmeli¤i
yay›mlad›ktan sonra laboratuvar
eksikli¤ini an›msand›.”
“Bu madde, 1 Mart 2010 tarihine kadar,
her türlü GDO’lu ürünün, 1998 y›l›ndan
bu yana oldu¤u gibi, hiçbir kontrole tabi
olmadan, ülkeye serbestçe girmesini
yolunu açmaktad›r” diyen Günayd›n, bir
ön koflul niteli¤inde öne sürülen
“Avrupa Birli¤i kriterleri” hükmünün,
hiçbir geçerlili¤i olmad›¤›n› söylüyor.
“GDO sayesinde çiftçi
topraktan daha fazla verim
al›yor”
“Frankefltayn g›da” olarak tan›mlan›n
GDO’ya baz› akademisyenler farkl› bir
aç›dan bak›yor ve GDO’nun üretime ve
ekonomiye katk› sa¤layan bir teknoloji
Laboratuvar analizinin yap›lmayaca¤›
bir ortamda, flirket beyan›na ba¤l›
olarak GDO’lu ürünleri AB kriterine
uygun veya de¤il olarak ayr›lmas› ve
buna göre yurt içi edilmesinin bir
anlam› olmayaca¤›n›n da alt›n› çiziyor.
Günayd›n, ortaya ç›kan geliflmelerin,
yap›lan düzenlemelerin, Tar›m ve
Köyiflleri Bakanl›¤›’n›n inisiyatifinin çok
üzerinde bir yerden geldi¤ini
gösterdi¤ini ifade ediyor. Yönetmeli¤in
yay›m›ndan bugüne dek yaflananlar›n
kriz yönetimi konusunda ortaya ç›kan
inan›lmaz kargafla ve kaosa iflaret
etti¤ini söyleyen Günayd›n, “26 Ekim
2009 tarihinde, sektörle ilgili hiçbir
kurulufla görüfl sorulmadan, laboratuvar
Tarla Bitkileri Bölümü Ö¤retim Üyesi
(Emekli) Prof. Dr. Nazimi Aç›kgöz
perder
gündem
oldu¤unu savunuyor. Bu görüflü
savunanlardan biri ise Ege Üniversitesi
Tarla Bitkileri Bölümü Ö¤retim Üyesi
(Emekli) Prof. Dr. Nazimi Aç›kgöz.
1996’dan 2008 y›l›na kadar hem
geliflmekte hem de geliflmifl ülkelerdeki
GDO’lu ürünlerin ekim alanlar›n›n
artt›¤›n› belirten Aç›kgöz, belirli
ürünlerde verimi art›ran bu teknolojinin
çifti taraf›ndan tercih edildi¤ini
söylüyor. Dünyadaki 157 milyon
hektarl›k m›s›r arazisinin 38 milyon
hektar›n›n GDO’lu ürünlerden
olufltu¤unu ifade eden Aç›kgöz, “1950’li
y›llarda bir hektardan al›nan ürün 2
kifliyi doyurabiliyordu. 1999’a
gelindi¤inde ise bir hektar 4 kifliyi
doyurmaya bafllad›. 2025’te ise bu
say›n›n 5’e ç›kmas› hedefleniyor. Bu
teknoloji sayesinde çifti topraktan daha
fazla verim al›yor” diyor. Tar›mda
çiftçinin karfl›laflt›¤› en büyük
sorunlardan biri ise böcekler. Ürünleri
büyümesini engelleyen böceklerin
öldürülmesi için çiftçilerin birço¤u
ilaçlama teknolojisini kullan›yor.
Tar›mda ilaçlaman›n riskli oldu¤unu
belirten Aç›kgöz, bu ilaçlar nedeniyle bir
y›lda ortalama 250 kiflinin öldü¤ünü
ama GDO sayesinde bu say›n›n 50’ye
düfltü¤ünün alt›n› çiziyor.
“Karakteristik özellikleri
de¤ifltirerek baflka bir canl›
yarat›yorsunuz”
GDO’nun gerek sa¤l›k gerekse çevreye
olan etkilerinin neler oldu¤u hala
tart›flma konusu. Bu belirsizlik toplumda
iki ayr› ucun oluflmas›na neden oluyor:
“GDO yararl› m›, zararl› m›?”
tart›flmas›na, aç›kl›k getirilmesi
gerekiyor. Y›ld›z Teknik Üniversitesi
Biyoloji Bölümü Ö¤retim Üyesi Prof. Dr.
fieminur Topal, GDO’nun zararl› m› yoksa
zarars›z m› oldu¤unu anlamadan, bu
teknolojiyi bitkiler üzerinde
uygulamam›z gerekti¤ini düflünüyor.
Kendisi gibi GDO’ya farkl› bakan
insanlar›n, ‘bilgi kirlili¤i yaratmak’,
‘teknolojinin gerisinde kalmak’ ya da
‘ideolojik sapk›n’ gibi suçlamalarla karfl›
karfl›ya oldu¤unu söylüyor.
Topal, Avrupa Teknoloji Birli¤i’nin,
biyoteknoloji tan›m›n› ise flöyle
anlat›yor: “‹nsan ve çevre sa¤l›¤›n›
olumsuz yönde etkilemeden, yeni ürün
ve hizmete yönelik bilim ve mühendislik
ilkelerini birlefltirip biyolojik kaynaklar›
GDO teknolojisinin
kullan›ld›¤› alanlar
• Genlere müdahale ederek
bitkilerin lezzet, besleyicilik ya da
dayan›kl›l›k gibi özelliklerini
gelifltirilebiliyor.
• ‹stenmeyen durum ve olaylara
daha kolay müdahale edilebiliyor.
Genetik sayesinde baz› hastal›klar
önceden teflhis edilerek önleniyor,
kifliye özel ilaç ve tedavi
yöntemleri gelifltirilebiliyor.
Y›ld›z Teknik Üniversitesi Biyoloji Bölümü
Ö¤retim Üyesi Prof. Dr. fieminur Topal
kullanarak yol almak.” Biyoteknolojiden
pek çok alanda yararlan›ld›¤›na dikkat
çeken Topal, biyoteknoloji karfl›t›
olmad›¤›n›n alt›n› çiziyor. Bugün
biyoteknolojide gelinen boyutun çok
farkl› oldu¤unu belirten Topal, “Biz
flimdiye kadar hücresel boyutta
çal›flmalar yapm›flt›k. Art›k günümüz
biyoteknoloji, moleküler boyutta a¤›rl›k
kazanan bir teknoloji haline geldi.
Burada yapt›¤›n›z bir müdahale
maalesef bütün tabloyu etkiliyor.
Burada bir alemden bir baflka aleme
aktar›m söz konusu. Her canl›n›n
karakteristik bir özelli¤i vard›r. Siz
de¤ifliklik yapt›¤›n›z zaman canl›n›n
karakteristi¤i üzerinde ciddi oynamalar
yap›yorsunuz ve tamamen baflka bir
canl› yarat›yorsunuz.”
26 Ekim 2009 tarihinde ç›kar›lan
yönetmeli¤in kaçak yolla ülkemize
giren tohumlar›n legalleflmesine
yönelik bir çaba oldu¤unu savunan
Topal, yönetmeli¤in üzerinde
düflünülmeden, araflt›rma yap›lmadan
oluflturuldu¤unu söylüyor. Topal
sözlerine flöyle devam ediyor:
“Yönetmelik Mart 2010’a kadar bu
ürünlerin ülkeye girmesini legal hale
getirdi. Biz habersiz bir flekilde bu
ürünleri tüketici olarak almaya devam
edece¤iz. Tüketicilerden bu
feryatlar›m›za, ülkesi ve gelece¤i için
kulak vermesini istiyoruz. Bitkinin
genine ilave etti¤iniz di¤er gen, bitkinin
içinde bulunan toksinle birlefliyor. Bu
bitkiyi yiyen bir kurtçuk ise hayat›n›
kaybediyor. Ayn› fley bitkiyi yiyen
insanlar için de geçerli.”
• 1970’li y›llardan itibaren insülin
hormonu, büyüme hormonu gibi
insana özgü gen ürünleri di¤er
canl›larda sentezlenbiliyor. ‹nsülin
geninin domuzlardan al›n›p bir
bakteriye aktar›lmas›yla diyabet
hastalar›na insülin sa¤lanabiliyor.
• Tiroid ve büyüme hormonlar›
genleri, hayvanlardan kesilerek
bakterilere aktar›l›yor ve hormon
eksikli¤i olan insanlar
faydalanabiliyor.
• Sazan bal›¤› gibi baz› canl›lar›n
daha h›zl› büyümesi sa¤lan›yor.
• Hepatit B afl›s› baflta olmak üzere
birçok afl› GDO’lardan elde ediliyor.
Hangi ülkelerde
üretiliyor?
• Halen yetifltirilmekte olan
transgenik ürünlerin yetifltirildi¤i
ekim alanlar›n›n % 99’u ABD,
Arjantin, Kanada ve Çin’de yer
al›yor.
• ABD’de ifllenmifl g›dalar›n % 75’i
GDO’lu ürün içeriyor. Yap›lan
araflt›rmalarda, Amerikan
vatandafllar›n ço¤u GDO içeren
ürünler hakk›nda resmi kurulufllara
güvendi¤i, AB vatandafllar›n›nsa
daha çok sivil toplum kurulufllar›
ile üniversitelere itibar etti¤i
görülüyor.
Kas›m-Aral›k 73
perder
araflt›rma
Nielsen perakende sektörü
3. çeyrek sonuçlar›n› aç›klad›
Nielsen, düzenli olarak takip etti¤i FMCG ve perakende sektörü 3. çeyrek
sonuçlar›n› aç›klad›. Geçti¤imiz y›l›n 3. çeyrek sonuçlar›yla karfl›laflt›rd›¤›m›zda,
g›da sektörünün ciro baz›nda 1,2 puan darald›¤›n›, tütün ürünleri sektörünün ise
0,6 puan pay kazand›¤›, bununla birlikte kiflisel bak›m sektöründe 0,4 puan, temizlik ürünleri sektöründe ise 0,2 puanl›k bir pay art›fl› görülüyor.
2008-2009 üçüncü çeyreklerindeki perakende kanallar›n›n
pay de¤iflimleri incelendi¤inde, (sigara ve tütün mamülleri
dahil) 100 m2 ile 2500 m2 aras› süpermarketler ve
parfümeri dükkanlar› hariç tüm kanallar›n az da olsa pay
kaybetti¤i, ayn› sonuçlar sigara dahil verilerde de
görülüyor.
Nielsen taraf›ndan takip edilen araflt›rman›n 2009 y›l› ilk
üç çeyre¤ini inceledi¤imizde, g›da sektörünün toplam
ticaret içerisinden alm›fl oldu¤u pay›n periyodik olarak
azald›¤› görülüyor. Buna karfl›n tütün ürünleri sektörü ilk
çeyrekle üçüncü çeyrek aras›nda 3 puan pay kazan›rken,
kiflisel bak›m ve temizlik gruplar› ise ilk 3 çeyrek boyunca
stabil bir seyir izliyor.
TOPLAM TÜCARET
SatÝßÝn Perakendecilere DaÛÝlÝmÝ
(YTD 20 09 vs YTD 2 00 8)
Sektšr Ciro PaylarÝ ve DeÛißim ler YTD 2009 vs YTD 2008
T†RKÜYE TOPLAM CÜRO PAYI (%)
50
YTD2008
46,5
45,3
BENZÜN ÜSTASYONU
FOTO ST†DYOSU
PARF†MERÜ
ECZANE
DEÚÜÞÜM
YTD2009
S†PER > 2500
41,2
40,6
40
B†FE
S†PER 1000-2499
30
20
10
7,5
T†T†N
_ T†T†N
0,6
_ KÜÞÜSEL BAKIM
0,4
_ TEMÜZLÜK
0,2
_ DÜÚER
0,0
KURUYEMÜÞCÜ
S†PER 00-999
TOTAL S†PER (<400sqm)
4,9
0,6
GIDA
-1,2
7,9
4,7
0
_ GIDA
KÜÞÜSEL BAKIM
TEMÜZLÜK
BAKKAL
0,6
ORTA MARKET
DÜÚER
PERAKENDECÜ PAYLARI (%)
Sektšr Ciro PaylarÝ
(%)
T†RKÜYE TOPLAM CÜRO PAYI (%)
Q1-2009
50
47
Q3-2009
46
44
Q2-2009
40
43
40
YTD 20 08
6,0
7,3
YTD 20 09
5, 9
7, 5
S†PER 400- 999
TOTAL S†PER
9,7
14,4
9, 8
15,5
ORTA MARKET
BAKKAL
KURUYEMÜÞCÜSÜ
B†FE
ECZAN E
7,8
33,3
9,0
9,1
0,4
7, 5
32,7
8, 7
8, 9
0, 4
PARF†MERÜ
FOTO ST†DYOSU
BEN ZÜN
0,4
0,0
2,6
0, 5
0, 0
2, 6
S†PER > 2500
S†PER 1000 -
41
30
DEÚÜÞÜM
S†PER> 2500
-0,1
0,2
S†PER1000-2499
0,1
S†PER 400-999
20
10
8
8
8
5
-0,4
BAKKAL
-0,6
KURUYEMÜÞCÜ
-0,2
B†FE
-0,1
-0,0
0,1
PARF†MERÜ
5
1
74 Kas›m-Aral›k
ORTA MARKET
ECZANE
5
0
1,2
TOTAL S†PER (< 400sqm)
1
1
FOTO ST†DYOSU
-0,0
BENZÜN ÜSTASYONU
-0,0
perder
araflt›rma
SatÝßÝn Perakendecilere DaÛÝlÝmÝ (%)
_GIDA
PERAKENDECÜ PAYLARI (% )
YTD 2008
BENZÜN ÜSTASYONU
S†PER >2500
ECZANE
B†FE
KURUYEMÜÞCÜ
7,9
S†PER1000-2499
9,5
10,0
S†PER400-999
12,7
12,8
TOTALS†PER(<400sqm)
21,0
23,1
6,9
6,3
ORTA MARKET
S†PER 1000-2499
YTD 2009
S†PER> 2500
7,8
30,9
29,1
KURUYEMÜÞCÜ
5,0
4,8
B†FE
5,0
5,0
ECZANE
0,2
0,1
BENZÜN ÜSTASYONU
1,0
0,9
BAKKAL
G›da Sektörü
G›da sektörü sat›fl›n›n perakende
kanallar içindeki da¤›l›m›na
bakt›¤›m›zda geçen senenin 3. çeyre¤i
ile bu senenin 3. çeyre¤i en önemli ciro
kayb›n›n -1,7 ile bakkallarda
yafland›¤›n› görüyoruz. Bununla birlikte
sat›fl alan› 100 m2 ile 400 m2
aras›ndaki küçük süpermarketlerde 2,1
gibi önemli bir pay art›fl› fark ediliyor.
S†PER 400-999
BAKKAL
DEÚÜÞÜM
-0,1
S†PER> 2500
0,5
S†PER1000-2499
0,1
S†PER 400-999
2,1
TOTAL S†PER (< 400sqm)
-0,7
ORTA MARKET
TOTAL S†PER (<400sqm)
BAKKAL
-1,7
-0,2
KURUYEMÜÞCÜ
ORTA MARKET
0,0
B†FE
ECZANE
-0,0
BENZÜN ÜSTASYONU
-0,1
SatÝßÝn Perakendecilere DaÛÝlÝmÝ (YTD 2009 vs YTD 2008)
_KÜÞÜSEL BAKIM
PERAKENDECÜ PAYLARI (% )
S†PER >2500
PARF†MERÜ
ECZANE
B†FE
KURUYEMÜÞCÜ
BAKKAL
YTD 2008
YTD 2009
S†PER > 2500
15,4
15,1
S†PER 1000-2499
17,6
17,4
S†PER 400-999
20,3
20,2
TOTALS†PER(<400sqm)
24,3
26,6
3,1
2,6
10,2
8,1
KURUYEMÜÞCÜ
0,2
0,2
B†FE
0,1
0,1
ECZANE
3,6
3,4
PARF†MERÜ
5,2
6,4
ORTA MARKET
BAKKAL
ORTA MARKET
S†PER 1000-2499
DEÚÜÞÜM
TOTALS†PER (<400sqm)
S†PER> 2500
-0,3
S†PER1000-2499
-0,2
-0,1
S†PER 400-999
2,3
TOTAL S†PER (< 400sqm)
S†PER 400-999
-0,5
ORTA MARKET
BAKKAL
-2,1
-0,0
KURUYEMÜÞCÜ
-0,3
1,2
BENZÜN ÜSTASYONU
SatÝßÝn Perakendecilere DaÛÝlÝmÝ (YTD 2009)
_TEMÜZLÜK
Temizlik Ürünleri
PERAKENDECÜ PAYLARI (% )
S†PER >2500
BAKKAL
ORTA MARKET
YTD2008
YTD 2009
S†PER> 2500
15,9
15,4
S†PER1000-2499
18,4
18,5
S†PER400-999
21,9
22,7
TOTALS†PER(<400sqm)
27,1
29,6
ORTA MARKET
S†PER 1000-2499
3,5
2,9
BAKKAL
13,1
10,8
ECZANE
0,0
0,0
TOTAL S†PER (<400sqm)
-0,5
S†PER> 2500
0,1
S†PER1000-2499
0,8
S†PER 400-999
S†PER 400-999
Kiflisel bak›m ürünleri sektöründe ciro
art›fl›n›n 100-400 m2 aras› küçük
süpermarket kanal›nda ve
parfümerilerde yafland›¤›n› görüyoruz.
En yüksek daralma ise ‘Bakkal’
kanal›nda görülüyor. Kiflisel bak›m
ürünleri kanal›ndaki sat›fllar›n yaklafl›k
%80’i süpermarket ve hipermarket
kanal›nda yap›l›yor. Bu kanal geçen
y›l›n 3. çeyre¤ine k›yasla a¤›rl›¤›n› 1,7
seviyesinde artt›rd›.
-0,0
B†FE
ECZANE
ECZANE
Kiflisel Bak›m
2,5
TOTAL S†PER (< 400sqm)
-0,6
ORTA MARKET
BAKKAL
ECZANE
Temizlik ürünleri sektörünün % 86,2
gibi büyük bir bölümü süpermarkethipermarket kanal›nda sat›l›yor ve bu
kanal pay›n› üçüncü çeyrekle
karfl›laflt›r›ld›¤›nda 2,9 puan artt›r›yor.
Süpermarket-hipermarket kanal›
içerisinde yaln›zca 2500 m2’den büyük
hipermarketlerde -0,5’lik bir daralma
görülüyor. Karfl›laflt›r›lan bu periyotta
en büyük ciro kayb› -2,3’le bakkallarda
görülmüfltür.
-2,3
-0,0
Kas›m-Aral›k 75
perder
psikoloji
Uyum kabiliyeti ve
duygusal zeka
Kifli çevresinde olanlar› dikkatle okuyam›yor ve de¤erlendiremiyorsa, onu do¤ru
davran›fla götürecek iflaretleri de dolay›s›yla kaç›rabilir. Bir flirket yöneticisi, bir
ö¤retmen, bir ebeveyn, bir efl, vb. yeri geldi¤inde yap›lan planlar› ve al›nan
kararlar› bir kenara b›rakarak geliflen olaylar karfl›s›nda yerini alabilmelidir.
“Ancak aptallar ve ölüler düflüncelerini
hiç de¤ifltirmezler.” J. R. Cowell
Günlük hayat›m›zda geliflen, farkl›,
belirsiz ve de¤iflen koflullara uyum
sa¤layabilmek önemli bir duygusal
zeka becerisidir. Uyum kabiliyeti
yüksek olan kifliler, esnek ve dinamik
olmalar›n›n yan› s›ra, yanl›fl yapt›klar›n›
anlad›klar› anda fikirlerini de¤ifltirebilen
ve bu konuda farkl› görüfllere aç›k olan
bir tutum sergilerler. Oysa ki, bu
beceriden yoksun olanlar, kat› ve inatç›
olma e¤ilimi tafl›r ve yeni durumlara
kolay uyum sa¤layamazlar. Dahas›, bu
tür kiflilerde, korku, kayg› ve de¤iflime
karfl› derin bir rahats›zl›k duygusu
hakimdir. Dolay›s›yla, olaylara genifl
aç›lardan bakamaz ve genellikle
karfl›laflt›klar› f›rsatlar› iyi
de¤erlendiremezler. Yeni düflünceler
konusunda muhafazakâr, esneklik
konusunda ise tedirgin davran›rlar.
Sonuç olarak, bu davran›fl›n onlara
hiçbir fley kazand›rmayaca¤›n› bildikleri
halde eski tutumlar›na s›k› s›k›ya ba¤l›
kal›rlar.
Di¤er yandan, esnek olmak, "gerçekçi
de¤erlendirme" yapmakla da yak›ndan
ilgilidir. Kifli çevresinde olanlar› dikkatle
okuyam›yor ve de¤erlendiremiyorsa,
onu do¤ru davran›fla götürecek
iflaretleri de dolay›s›yla kaç›rabilir. Bir
flirket yöneticisi, bir ö¤retmen, bir
ebeveyn, bir efl, vb. yeri geldi¤inde
yap›lan planlar› ve al›nan kararlar› bir
kenara b›rakarak geliflen olaylar
karfl›s›nda yerini alabilmelidir. Aksi
halde, de¤iflen durumun getirece¤i
olanaklar› de¤erlendiremez ve
baflar›s›zl›¤a mahkum olur.
76 Kas›m-Aral›k
Uyum kabiliyeti
gelifltirilebilir…
“Güneflin sana ulaflmas›n› istiyorsan
gölgeden ç›k…" Konfüçyüs
Esnek davranmamak ailemizden
kaynaklanan güdüsel bir hareket gibidir
(Stein & Book, 2000, s.202). Çünkü
insan uzun zaman boyunca
gözlemledi¤i tav›r ve düflüncelerin
etkisinden kolay kolay kurtulamaz. Bu
anlamda, hayat›m›za flöyle bir
bakt›¤›m›zda çok farkl› durumlar›n
uyum kabiliyeti gerektirdi¤ini
gözlemleyebiliriz;
• Günlerden Pazar… ve efliniz
kahvalt›dan sonra sinemaya gitmeyi
teklif ediyor. Oysa siz kapal›
ortamlardan hiç zevk alm›yorsunuz. Ne
de olsa Pazar günü d›flar›da geçirilir…
• Bugünkü yemek enginar ve siz
enginar› hiç sevmezsiniz…
• Bir patron olarak ifl yerinizde
müflterilerinizi ve çal›flanlar› dinlemeyi
zaman kayb› olarak görüyorsunuz.
Herkesin dedi¤ini yapmaya kalksan›z
bu ifl nas›l yürür?
• Bir ö¤retmen olarak ö¤rencilerinizin
özel hayatlar›n› asla irdelemesiniz.
Herkesin özel hayat› kendisini
ilgilendirir.
• Yeni evlisiniz… Efliniz kariyer planlar›
yap›yor ve birkaç y›l çocuk sahibi
olmay› hiç düflünmüyor. Size göre
çocuk evlili¤in en büyük hediyesi,
çocuksuz bir evlilik düflünülemez.
• Bir anne olarak bebe¤inizi bak›c›ya
emanet etmezsiniz, bak›c›lara
güvenilmez.
• Kal›n yast›kta yatmazs›n›z, boynunuz
a¤r›r.
• Asla gece t›rnak kesmezsiniz,
u¤ursuzluk getirir. vs.
Bu tür düflünce ve davran›fllar
hayat›n›zda de¤iflik sorunlar ve
k›s›tlamalar yarat›r. Dolay›s›yla, çok
farkl› sebeplerden dolay› mutsuz,
doyumsuz, aksi, sabit fikirli bir tutum
içerisinde hayat›n size sundu¤u sonsuz
seçeneklerin tad›na varamam›fl
olursunuz. Oysa ki hayattan daha çok
zevk alabilmenin anahtar› s›k s›k yüz
yüze geldi¤imiz bu tür sorunlara karfl›
daha esnek bir bak›fl aç›s›
gelifltirebilmek ve böylece bizleri zor
durumda b›rakan düflünce ve davran›fl
kal›plar›n› de¤ifltirebilmektir.
Kay›nvalidesi ile
geçinemeyen gelin…
Bir gelin kay›nvalidesiyle hiç
geçinemezmifl. Aralar› o kadar
kötüymüfl ki, gelin aktara giderek
durumu anlatm›fl: "Onu mutlaka
zehirlemeliyim, ama bana öyle bir zehir
ver ki, kimse fark etmesin.” Yafll› aktar
geline bir toz vermifl. “Bunu her gün
yeme¤ine çok az kar›flt›r. Fakat aran›
çok düzgün tut, gülümse iyi davran ki
kimse senden flüphelenmesin” demifl.
K›zg›n gelin kaynanas›n›n her yeme¤ine
muntazaman o beyaz tozdan kar›flt›r›p,
bir ay ömrü kalan kaynanas›na çok iyi
davranmaya bafllam›fl. Aradan bir ay
geçince gelin tekrar aktara gelmifl ve;
“…bu zehrin panzehirini istiyorum.
Zehirledi¤imi anlamas›n diye
kay›nvalideme farkl› davranmaya,
gülümsemeye ve sayg› göstermeye
bafllad›m. Bu sefer onun da bana
tavr› de¤iflti, çok iyi bir insan oldu.
fiimdi benim en iyi dostum. Onun
ölmesine müsaade edemem” demifl.
Bunun üzerine yafll› aktar cevap
vermifl:
perder
psikoloji
“Panzehire ihtiyaç yok. Sana verdi¤im
zehir sadece tuzdu. O bir parça tuz
flimdiye kadar kaç kiflinin aras›n›
düzeltti anlatamam.” (Anonim)
‹çsel konuflma
Bizleri ifle yaramayan, eski düflünce
kal›plar›m›za ba¤layan en önemli etken,
mücadele etmeyi baflaramad›¤›m›z
içsel konuflmalar›m›zd›r. Hikayedeki
gelini kay›nvalidesini öldürebilecek
kadar k›zd›rabilen içsel konuflmas› belki
biraz abart›l›d›r ancak gelinin aktardan
ald›¤› zehir sayesinde içsel konuflmas›n›
bast›rabilmifltir.
Ald›¤› karar gere¤i kay›nvalidesine iyi
davrand›¤›nda de¤iflimin do¤al olarak
gerçekleflti¤ini ve iliflkinin iyiye gitti¤ini
görmesi, düflünce ve davran›fllar›m›z
konusunda esnek olabilmenin ne kadar
olumlu sonuçlar do¤urabilece¤ine güzel
bir örnektir. Zira içsel konuflmam›z›n
zararl› etkileriyle mücadele etmeyi
baflard›¤›m›zda, durumlar› henüz ortaya
ç›karken gözlemleme ve çabam›z›n ne
kadar ifle yarad›¤›n› fark etme imkan›
buluruz. ‹flte böyle bir durumda yap›c›
davranam›yorsak, mutlaka gözden
kaçan bir içsel konuflma vard›r (Stein &
Book, 2000).
• Al›fl›lm›fl ifl yapma tarz›n›z ifle
yaram›yorsa, stratejinizi de¤ifltirin ve
daha iyi bir yol bulun.
• Koflullar sizi zorlamadan önce
de¤iflmeyi ö¤renin. De¤iflime
zorland›¤›n›z zaman genelde çok
geç olur.
• Ayn› olay veya problemi farkl›
flekillerde ele almaya çal›fl›n.
• De¤iflimi yeni fleyler ö¤renmek ve
geliflmek için bir f›rsat olarak görün.
• Sizden farkl› olan insanlar› (de¤iflik
kültürlerden gelen, farkl› geçmifllere,
deneyimlere ve tutumlara sahip
insanlar, vs.) anlamay› ve hofl görmeyi
ö¤renin;
• Günlük yaflant›n›zda daha fazla
çeflitlilik yarat›n. Örne¤in, ifle gidip
gelirken farkl› bir yol seçin. Yeni yerler
ziyaret edin. Yeni insanlarla tan›fl›n.
Yeni beceriler edinin. Farkl› tarzda
tatiller yap›n, vs.
• Çok ifllevli bir çal›flan olun. Farkl› ifllev
ve görevler üstlenin. E¤er mümkünse
flirketinizin farkl› departman ve
tak›mlar›nda görev almaya çal›fl›n.
Baflkalar›n›n nas›l çal›flt›klar›n›,
öncelikler belirlediklerini ve ifllev
gösterdiklerini araflt›r›n.
Dr. Seden Tuyan, Çukurova
Üniversitesi YAD‹M Ö¤retim
Görevlisi.
Eray Beceren, Duygusal Zeka
Araflt›rmac›s›.
Neler yapmal›?
"Uyum küçük fleylerin büyümesini
sa¤lar. Uyumsuzluk ise büyük fleylerin
yok olmas›na neden olur." Sallust
Uyum kabiliyeti gelifltirilebilir. Bu
bak›mdan öncelikle kiflinin mutsuzluk
yaratan durumlar› çözebilmek amac›yla
"esnek olmak" konusunda kendisini
e¤itmesi gereklidir. Burada en çok
dikkat edilmesi gereken nokta, olaylar›
gerçekçi bir bak›fl aç›s›yla
de¤erlendirebilmektir. Çünkü
çevresinde olanlar› gerçekçi bir gözle
de¤erlendiremeyen kifliler yeni
oluflumlara uyum sa¤lamakta
zorlan›rlar. Bunun yan› s›ra, Duygusal
Zeka araflt›rmac›s› Claus Moller’in
(2000) uyum sa¤lama kabiliyetini
gelifltirebilmek konusunda baz›
önerileri var;
• De¤iflimi, yeni fikir ve yaklafl›mlar›
memnuniyetle karfl›lamay› ö¤renin.
• Veriler yan›ld›¤›n›z› gösteriyorsa görüfl
aç›n›z› de¤ifltirmeye haz›r olun.
Kas›m-Aral›k 77
perder
makale
Fark›nda m›s›n›z?
Duygular›m›z ve bedenimiz ayn› yolda yürüyorken, birbirlerini öylesine etkiliyorlar
ki! Ancak seçim yine her zaman oldu¤u gibi bizim; ya bedenimiz içinde
duygular›m›zla bar›fl›k yaflar›z ya da duygular›m›z› e¤itir, bedenimizle dost yaflar›z.
Üzüntü , endifle, kayg› piflmanl›k,
k›skançl›k, keder, gerginlik, öfke,
huzursuzluk, hayal k›r›kl›¤›, yenilgi,
gurur, yaln›zl›k, b›kk›nl›k, tükenmifllik,
haks›zl›k, korku, ba¤›ml›l›k, kaybetme
korkusu, h›rs, çeflit çeflit ac›, sayg›
görememe, takdir edilmeme, h›nç,
suçluluk duygusu, stres, s›k›nt›, panik...
Tan›d›k Geliyorlar m›?
Bu listeye daha da devam edebilirim,
ama içinizi karartmak istemiyor, bu
yaz›y› okumaya devam etme
konusunda sizi heveslendirmek
istiyorum.
Hayat›m›z›n ne kadar ayr›lmaz bir
parças› gibi görünüyor bu duygular
de¤il mi? Baz›lar›m›z bu duygular›
hayat›n tad› tuzu olarak yorumluyor.
Öyle mi gerçekten, onlar olmadan
hayat›m›z çok mu tekdüze?
Hayat›m›z›n de¤erini anlamak ve her
78 Kas›m-Aral›k
an› gerçekten yaflanmaya de¤er k›lmak
için onlara ihtiyac›m›z var m›? Bu
duygular›n hepsi, a¤z›m›zdaki ac› tat
gibi, geride iz b›rakan ve bizi do¤al
halimizden uzaklaflt›ran duygular.
Bu duygular› benimsedi¤imiz, art›k
onlara çok al›flt›¤›m›z için böyle
düflünüyor olabilir miyiz?
Bu duygular›n olmad›¤› bir dünyada,
böyle bir hayat› yaflad›¤›m›z› hayal
edebilir miyiz sizinle? Hadi bana yard›m
edin?
Kendinize Güveniniz Tam
Oldu¤unda Neler Olacak?
Ben kendi bafl›ma yetti¤imde ve her ne
olursa olsun, karfl›ma her ne ç›karsa
ç›ks›n kendime olan inanc›m tam
oldu¤unda; baflka herkese, her fleye
karfl› olan inanc›m› yitirdi¤imde bile,
sadece ve sadece kendime olan
inanc›ma sar›l›p onunla ayakta
kald›¤›mda bunlar›n hiçbirini yaflar
m›y›m?
Hayat›mdaki her fley ters gitse bile, bu
yaflad›klar›m› yaflamam gerekti¤ini
tüm kalbimle bildi¤imde ve
yaflad›klar›mdan ö¤renmem gerekenleri
ö¤rendi¤imde art›k herhangi bir fley
için üzülür müyüm?
Ben istemedi¤im ve kabul etmedi¤im
takdirde hiç kimsenin bana üzüntü
veremeyece¤ini bilirsem, üzüntünün
herhangi bir fleklini hiçbir flekilde kabul
eder miyim?
Kendi hislerimi seçme özgürlü¤üne
sahip oldu¤umda, art›k
sa¤duyulu olan ben, yukar›daki bu
listeden bir tanesini bile bilerek ve
isteyerek yaflamay› seçer miyim?
Kaybedecek hiç birfleyim olmad›¤›n›,
çünkü asl›nda her fleye sahip oldu¤umu
bilirsem, her ihtiyac›m olan›n bana,
istemeyi b›rakt›¤›mda fazlas›yla
gelece¤ine yürekten inan›rsam, art›k
hiçbir fleye ba¤›ml› olur muyum?
Gerçek huzurun daima bende oldu¤unu
bilir, art›k onu d›flar›da aramay› b›rak›r
ve her istedi¤imde içime dönüp o
huzurlu halime bürünebilirsem e¤er,
yaflad›¤›m hiçbir fley ya da herhangi
birisi nedeniyle, özümde varolan olan
bu huzuru yitirebilir miyim?
Özümün sevgiden ibaret oldu¤unu
bilirsem, hiç eksilmeyen, ben verdikçe
artan, ben sevdikçe ço¤alan, ben
sevdikçe bana binlerce kat geri dönen,
sevgisizli¤i ve sevgisizli¤in neslini, onun
yaratt›klar›n› yaflayabilir miyim?
Ben daima mutlu olmay› seçer ve bu
formumu hiç kimsenin, hiçbir fleyin
benden almas›na izin vermezsem, zor
kullanarak de¤il, ancak sadece bilerek,
mutlu kalmay› seçerek ve yaratt›¤›m
mutlulu¤umu besleyerek kal›rsam e¤er,
olumsuzluklar›n esiri olur muyum art›k?
Her zaman, her an, tüm
düflüncelerimin fark›ndal›¤›nda
kal›rsam, her ana ait düflünceyi, hissi ve
eylemi seçme özgürlü¤üne sahip olur
ve bazen kendimden bile
kaynaklanabilen olumsuzluklar›
tan›rsam onlar›n tuza¤›na düflebilir
miyim? Hiçbir durumda, bu
olumsuzluklar kümesine izin
vermezsem ve çaresizli¤i yaflamamaya
kendi kendime söz verir, her zaman
çözümlerin abidesi olmay› seçersem
ben, bunlar karfl›s›nda sallan›r, düfler ve
y›k›l›r m›y›m art›k?
Ben, sevgiyi, huzuru, mutlu olmay› ve
nefleli kalmay› seçiyorum. Onlar› baflka
yerde, baflka birinde de¤il, kendimde
buluyorum. Her istedi¤imde, her
ihtiyac›m oldu¤unda ve her zaman
elimin alt›nda.
Olumsuzluklardan özgürlefliyor, ben
sevgiyle dünyay› fethediyorum ve her
zaman muzafferim.
Nefle Akar, insan kaynaklar› yöneticisidir.
perder
yerel üreticilerimiz
Uflak’›n yerel lezzeti:
Tarhana Baba
Dergimizin bundan sonraki say›lar›nda yerel markalara, markalaflma yolundaki
çal›flmalar›na ‘yerel üreticilerimiz’ bafll›¤› alt›nda yer vermeye çal›flaca¤›z. Bu
say›m›z›n ilk konu¤u, Tarhana Baba markas›yla Uflak ilinde nam salm›fl, yerel
lezzetin markalaflmas›n› sizlerle paylaflaca¤›z. Mustafa Yeldanl› 40 y›ld›r tabiri
caizse tarhana ile yat›p, tarhana ile kalk›yor ve bu lezzeti de ülkemizin tan›t›m›
için kullanabilece¤imizi söylüyor. Son befl y›ld›r, o¤lu ‹smail Yeldanl› ile birlikte
çal›flmalar›n› devam ettiren Mustafa Yeldanl› ile ‘Tarhana Baba’n›n markalaflma
serüvenini konufltuk.
Mustafa Yeldanl› 40 y›ld›r tarhana ifline
gönül vermifl, tarhanaya afl›k yerel bir
üretici. Kat›ld›¤› fuarlarda, meflhur
tarhanas›n› tatt›rmadan stand›n›n
önünden geçmeniz mümkün de¤il.
‹stanbul’da düzenlenen Natura
Fuar›’nda bizlerde Tarhana Baba’n›n
stand›n› ziyaret ettik ve meflhur
tarhanan›n tad›na bakt›k. Bu kadar
lezzetli bir tad›n üretilmesinde nas›l yol
80 Kas›m-Aral›k
al›nd›¤›n› Mustafa ve ‹smail Yeldanl›’n›n
a¤z›ndan dinledik.
Yeldanl› Tarhana firmas› ne zaman
kuruldu? Kuruluflundan bugüne
nas›l yol al›nd› k›saca
bahsedebilir misiniz?
‹smail Yeldanl› (‹.Y.): 1974 y›l›ndan bu
yana babam Mustafa Yeldanl› tarhana
ifliyle meflgul. Babam bu ifli yaln›z
bafl›na devam ettiriyordu. Ben ve
kardeflim babama, ‘tarhana ile bu kadar
u¤raflmaya de¤mez, herkes tarhanay›
evinde yap›yor’ derdik. Bundan befl y›l
önce babam, ben ve erkek kardeflime
‘biriniz art›k tarhanayla ilgilensin. Ben
art›k yafl itibar›yla ilgilenemiyorum’
deyince, ben tekstil iflini b›rakarak,
tarhana konusuna e¤ildim. De¤iflmesi
gereken makinelerimizi de¤ifltirdik,
ilave makineler ekledik.
Babam flimdi bize ombudsmanl›k
perder
yerel üreticilerimiz
yap›yor. Bafl›m›zda oldu¤u sürece de
yapacakt›r. Bizler de gençli¤in verdi¤i
enerjiyle tarhanay› elimizden geldi¤i
kadar daha da ileriye götürece¤imize
inan›yorum.
Biz ürünümüzü zincir marketlere
veremiyoruz. Çünkü, biz sanayi türü bir
üretim yapm›yoruz. Piyasada butik
tarz›, naturel üretim yap›yoruz.
Ürünlerimizi butik tarz› sat›fl yapan
marketlerde bulabilirsiniz ayr›ca
tarhanababa.com adl› web sitemiz
üzerinden sat›fl gerçeklefltirebiliyoruz.
Ürün çeflitlerimize bir yenisi daha
eklendi ve bebek tarhanas›n› üretmeye
bafllad›k. Tarhana konusuna ciddi
anlamda e¤iliyor ve bu konuda bir
fleyler yapmaya çal›fl›yoruz. Tarhana,
herkesin bildi¤i ve üzerinde söz
söyledi¤i bir konu oldu¤undan herkesin
de konuyla ilgili mutlaka görüflü oluyor.
O nedenle bizler asl›nda çok zor bir ifl
yap›yoruz. Ürünümüzü tan›tmak ve
gelen ziyaretçilere tatt›rmak için
fuarlara kat›l›yoruz. Tarhanam›z›
tadanlar, lezzetinden oldukça memnun
kal›yorlar. Çünkü bir yörenin
tarhanas›n› damak tad›n› baflka bir yöre
be¤enmeyebilir ama tarhanam›z herkes
taraf›ndan çok be¤eniliyor.
Tonaj› art›rmak, otomasyonu daha
da geniflletmek ve h›zl› üretim
yapmay› özellikle mi istemediniz?
Yoksa tarhanan›n özüne ayk›r›
oldu¤unu düflündü¤ünüz için mi
seri üretime geçmediniz?
(‹.Y.): Son befl y›ld›r, üretim hacmimizi
biraz daha art›rd›k. Biz sanayi üretim
yapmayaca¤›z. Bunu yapaca¤›z ama
‘Tarhana Baba’ ad› alt›nda olan bu
damak tad› devaml› kalacak. Yar›n bir
gün baflka bir ad alt›nda farkl›
lezzetlerde sanayi tarz› üretim mutlaka
olacak.
Mustafa Yeldanl› (M.Y.): Evde anneniz,
anneanneniz bu tarhanay› üç haftada
yapar ve yapt›¤› tarhanaya da fiyat
biçemez. Görüyor musunuz mutfak
kültürümüzde olan bu tarhanay›, sizin
annenizin de¤er biçemedi¤i bu
tarhanay› biz marka yapt›k. O nedenle
bu tarhanan›n, Mustafa Yeldanl› olarak
de¤il, Osmanl›’dan gelen bir kültür
olarak desteklenmesi laz›m. Birçok
kentin tarihi binalar›n›n tadilat›
yap›l›yor ve kültür evi olarak aç›l›yor.
Hatta restoran olarak aç›lan bu evlerde,
do¤al yöresel yemekler de veriliyor.
Tar›m ve Sa¤l›k Bakanl›¤›’ndan izinli bir
marka yapt›k ve bu tarhanan›n da
Kas›m-Aral›k 81
perder
yerel üreticilerimiz
marka yapt›n’ demesini, yetkililerin bizi
ça¤›rmas›n› bekliyoruz.
Tarhanan›n üretim aflamalar›
hakk›nda bilgi verebilir misiniz?
‹.Y.: Tarhana en az üç hafta sonra
fermante olur. Biber, domates, so¤an,
nane, yo¤urt, unu bir araya getiriyor ve
bu ürünlerden bir ay sonra baflka bir
ürün meydana getiriyorsunuz. Bu ciddi
bir maliyet demek. Özellikle saklama,
stok, iflçi maliyeti demek. ‹nsanlar›n
tarhanaya para verme al›flkanl›¤› yok.
Herkes evinde tarhana yapabiliyor.
“Uflflakl› olarak biz tarhanaya afl›¤›z”
Tarhanan›n besin de¤eri ve faydalar› hakk›nda neler
söyleyeceksiniz?
‹.Y.: Tarhanan›n faydalar› saymakla bitmez. Tarhana bafll› bafl›na do¤al bir ilaçt›r.
Ba¤›fl›kl›k sisteminden tutun da nefes borusunu açmaya, damar t›kan›kl›klar›n›
tamamen iyi yapmaya, sindirim sistemiyle ilgili iyi neticeler verdi¤ine kadar birçok
konuda sa¤l›¤a faydalar› bulunuyor. Hatta tokluk hissi vermesinden dolay› da diyet
yapanlar›n birebir kullanmas› gerekiyor.
Ürün çeflitleriniz hakk›nda bilgi verebilir misiniz?
‹.Y.: Normal üretti¤imiz ac›l› ve ac›s›z tarhanam›z var. Ayr›ca ‘K›z›lc›k’ tarhana
üretimini gerçeklefltirdik. Bu tarhana biraz ekflidir. S›tmaya, nefes darl›¤›na ve
fleker hastalar›na iyi gelir. Bebek tarhanam›z yeni ç›kt›. Dokuz ay üstü
bebeklerin rahatl›kla içeçece¤i bir tarhana bu. Önümüzdeki y›l yaz mevsimine
do¤ru mantarl› tarhanay› ç›karaca¤›z. Bir de yafl tarhana üretimimiz var. Ayr›ca
Uflak erifltesi de üretiyoruz. Uflflak ‘afl›klar diyar›’ demek. Uflflakl› olarak biz
tarhanaya afl›¤›z. Bu konuda da elimizden gelen tüm gayreti gösterece¤iz.
elinden tutulmas› laz›m. Ben diyorum
ki, Tar›m Bakanl›¤›, Milli E¤itim
Bakanl›¤› (MEB) elimden tutsun,
gençlerimize çocuklar›m›za okullarda
tarhana içirelim.
Bununla ilgili bir girifliminiz
oldu mu?
‹.Y.: Bizim birçok yerle görüflmelerimiz
oluyor. Üniversitelere yaz› yaz›n
deniliyor. MEB ba¤l› okullarda,
çocuklara çay, kahve, kola yerine bu
tarhana çorbas› içirilsin denilerek yaz›
yazd›¤›m›zda bize gösterilen yer
kantinler oluyor. Kantinlerde her y›l
ihaleye veriliyor. Kantin iflletenler de
buna s›cak bakm›yor. Y›llar önce
kuflburnu desteklenmiflti. fiayet tarhana
desteklenirse, tar›m sektörü de
desteklenmifl olacak. Babam hep der
Hollanda peyniriyle, Norveç bal›¤›yla,
82 Kas›m-Aral›k
‹talya unuyla ünlü. Türkiye, tarhanayla
neden an›lmas›n? Helva yapacak
malzememiz var biz helva yapm›yoruz.
Bürokrasiyi bir kenara
b›rakt›¤›m›zda Uflakl› ifl
adamlar›yla, ortak bir kültür
yaratma konusunda
düflüncelerinizi paylaflt›n›z m›?
M.Y.: Bütün ifl adamlar› kazanmak ister.
Kazanmad›klar› bir ifle de girmek
istemezler. Bu zamana kadar bu
tarhanay› benden baflka birisi düflündü
mü? Üç haftada yap›lan bu iflten çok
paralar kazan›lmad›¤› için kimse
üretime yanaflm›yor. Uflakl›lar, ‘bana bu
iflten para m› kazan›l›r’ dediler. Ben de
bu konuda çok inat ettim ama bu kadar
inad›n karfl›s›nda yetkili bir kiflinin de,
‘yahu sen neden bu kadar inat
ediyorsun. Hakikaten sen tarhanay›
Bir araya getirilen malzemeler
makinelerden geçtikten sonra
bekletiliyor. Daha sonra yo¤urt ilave
ediliyor ve tekrar bekletiliyor. Son
olarak un ilave ediliyor. Bekleme
sürelerinden sonra haz›rlanan kar›fl›m,
bezlerin üzerine dökülerek, kapal› hava
sirkülasyonu olan kurutma odalar›m›za
al›yoruz.
F›r›nda kurutma ifllemi
gerçeklefltirmiyoruz. Çünkü, f›r›nda
kuruttu¤unuz zaman tarhan›n bütün
özelli¤i gider. Tamam›yla yöresel, hiçbir
katk› maddesi hatta içerisinde sera
ürünü dahi olmadan tarhan›m›z›
haz›rl›yoruz. Bizler tarhanan›n ana
malzemesi olan sebzeleri yaz›n tarladan
al›p, so¤uk hava depomuzda sakl›yoruz.
K›fl›n yapaca¤›m›z üretimde de bu
ürünleri kullan›yoruz ve sera ürün
kullanm›yoruz.
Y›ll›k üretim tonaj›n›z hakk›nda
bilgi verebilir misiniz?
‹.Y.: Bizim flu anda yaklafl›k 25 ton
civar› y›ll›k üretimimiz var.
M.Y: Sizler vas›tas›yla flunu söylemek
istiyorum. Bizimle ilgilenebilecek, Kültür,
MEB, Tar›m, Sanayi Bakan›’na
sesleniyorum. Sayd›¤›m bakanlar
tarhana ile ilgilenirse, inan›n Türkiye
kabuk de¤ifltirir. Ben onlardan maddi bir
fley istemiyorum. Onlar bize gel desinler.
Bana sen 40 y›ld›r bir fley yap›yorsun,
40 y›ld›r tarhanayla u¤rafl›yorsun
seninle birlikte Türkiye’yi zengin edelim
desinler. ‹nan›n Türkiye kâr eder. Büyük
bir potansiyel tarhana. ‹talya nas›l
makarnas›yla meflhur, neden Türkiye
tarhana ile dünya markas› olmas›n. Bu
bakanl›klar›n konuyla ilgilenmesini
istiyorum.
perder
makale
Kariyer koçlu¤u
kimlerin neden ifline yarar?
DanIfimanlIk, rehberlik, mentörlük,
ö¤retmenlik, koçluk… Kavramlar iyice
birbirine kar›flm›fl durumda. Ve bu
karmaflada destek almak isteyen
bireyler kimden ne bekleyeceklerini de
bilemez duruma geliyorlar. Di¤er
alanlara hiç girmeden özellikle bir
Kariyer Koçu’ndan neler
bekleyebilirsiniz ve kariyer koçlu¤u
84 Kas›m-Aral›k
kimlerin ifline yarar ekseninde yaz›m›
sürdürmeye çal›flaca¤›m…
Özellikle liseden itibaren
ö¤rencili¤inizin ya da ifl hayat›n›z›n her
hangi bir döneminde Kariyer
Koçlu¤u’ndan yararlanman›z
gerekebilir. Ya da flöyle diyelim: Kariyer
koçlu¤undan yararlanmak iflinize
yarayabilir. Koçlu¤un, ülkemizde
yaklafl›k 5 y›ld›r fazlaca konuflulmaya
ve üzerinde çal›fl›lmaya baflland›¤›n›
düflünürsek e¤er kariyerinizle ilgili
önemli bir sorun - iflsizlik, terfi
alamamak, mesleki seçimlerde ikilem
yaflamak gibi - yaflam›yorsan›z büyük
ihtimalle Kariyer Koçu’na gitmeyi de
akl›n›z›n köflesinden geçirmiyorsunuz
perder
makale
demektir. Oysa ki çok önemli sorunlar
olmadan da hedeflerinize do¤ru
koçluktan yararlanarak h›zl› bir flekilde
yol alabilirsiniz.
Koçluk, mevcut durumunuzun ve olmak
istedi¤iniz durumun net foto¤raf›n›
çekerek sizi h›zl› ad›mlara ikinci kareye
tafl›yan güçlü ve somut bir sistemin
üzerine kurulu.
•Rotan›z› çizmekte zorlan›yorsan›z,
•Kendinizi yeterince tan›mad›¤›n›z›
düflünüyorsan›z,
•Önünüze ç›kan f›rsatlarla ilgili seçim
yapmakta zorlan›yorsan›z,
•Gelece¤e bakt›¤›n›zda bulutlarla kapl›
bir foto¤raf görüyorsan›z,
•Bugünü verimli ve üretken
geçiremedi¤inizi hissediyorsan›z,
•Var olan ifliniz art›k sizi tatmin
etmiyorsa,
•Genç ve dinamik emeklilerdenseniz,
•Var olan iflinizdeki potansiyelinizi
artt›rmak istiyorsan›z,
•Bir türlü alamad›¤›n›z terfiyi almak
istiyorsan›z,
•Uzun süredir iflsizlik sorunu
yafl›yorsan›z,
•Kariyerinize herhangi bir nedenle ara
verdiyseniz ve tekrar bafllamak
istiyorsan›z,
•Annelikle kariyeri dengeye oturtmak
arzusundaysan›z,
•Üniversiteyi bitirmek üzereyseniz ya
da daha bafl›ndaysan›z,
•Üniversite seçiminde zorlan›yorsan›z,
•Hem çal›fl›p hem de okumak
istiyorsan›z,
•Kendi iflinizi kurmay› hayal
ediyorsan›z,
•‹flinizle ilgili daha fazla özgüvene sahip
olmak istiyorsan›z,
K›sacas› mesleki hayallerinize
ulaflabilmeniz için; bu sistemden
yararlanman›z mümkün.
Koçluk sistemi, kendiniz için do¤ru
olan› kendinizin ortaya ç›karmas›na
yard›mc› olur. Ve bunu çok basit bir
yöntemle yapar: sizi dinler, size sorular
sorar, size kendi sesinizi duyurmaya
çal›fl›r, ve size küçük geribildirimler
verir. Ve en önemlisi ertelemeyi
hayat›n›zdan ç›kartarak eyleme
geçmenizi sa¤lar. En küçük eylem
ad›m› bile bulundu¤unuz noktan›n
de¤iflmesine ve size farkl› bir bak›fl aç›s›
kazand›rmaya yarar. Küçük bir ad›m
att›¤›m›zda dahi hedeflerimize daha
yak›n durumday›zd›r art›k. Ve bazen bu
küçüçük eylem ad›m›n›n etkisi 5 ile 10
ile çarp›l›r. Ayn› noktada durmad›¤›n›z›
görmek motivasyonunuzu artt›raca¤›
için gücünüzü - enerjinizi de katlar.
Herhangi bir ifle bafllamak için motive
olmay› beklememek gerekti¤i, o ifle
bafllad›ktan sonra motivasyonun
kendili¤inden gelece¤i söylenmektedir.
Kendi içinizden gelen yetenekleriniz
do¤rultusunda seçti¤iniz mesleki yol
sizin için do¤ru yoldur. Yaflant›m›z›n
%50’den fazlas›n› geçirdi¤imiz ifllerimiz
bize mesleki ve kiflisel tatmin
sa¤lam›yorsa bir süre sonra bizi bo¤an
yerler haline gelecektir. Ancak ve ancak
yaflama bak›fl aç›m›za, yeteneklerimize,
ilgi alanlar›m›za, önceliklerimize ve
tercihlerimize uygun ifllerde
çal›fl›yorsak mutlu bir kariyer ve mutlu
bir yaflam sürdürebiliriz.
Kariyerimizin yaflam tarz›m›z›
belirledi¤inden hareketle kariyerimiz
üzerine düflünürken ya da planlar›m›z›
yaparken keyif ald›¤›m›z yaflam tarz›n›
gözden kaç›rmayal›m. Ve unutmayal›m
ki bizi mutsuz eden ifllerde çal›flmay›
sürdürmek durumunda de¤iliz. Hiçbir
zaman geç de¤il istedi¤imiz de¤iflimleri
yaflam›m›zda yaratabilmek
için.
Altan Özen, Kariyer Koçu olup, tak›m
çal›flmas› ve liderlik konular›nda
dan›flmanl›k yapmaktad›r.
Kas›m-Aral›k 85
perder
sosyal sorumluluk
Mevsiminde Sebze Meyve Tüketimi E¤itimi
ÇEKÜL Vakf› ve Slow Food Türkiye Convivium'lar›ndan (bölgesel birimlerinden)
Ya¤mur Böre¤i ilkö¤retim okullar›na yönelik yeni bir e¤itime bafll›yor; “Tohumdan
Sofraya - Mevsiminde Sebze Meyve Tüketimi E¤itimi.”
Tohumdan Sofraya, çocuklar›n evlerinde
ve d›flar›da, yiyecekle iliflkili
bulunduklar› her yerde daha fazla sebze
ve meyve tüketmelerini sa¤lamaya
odaklanm›fl bir e¤itim ve çal›flma
program›. Program, çocuklar›n flu anda
ne yedi¤i, sa¤l›kl› bir beslenme için ne
yemeleri gerekti¤iyle ilgili düflünmeye
yönlendiren, ayn› zamanda bilinçli
tüketim ve yerel üretimin önemine de
vurgu yap›yor. Anne babalar› da
programa dâhil ederek ilerleyen
Tohumdan Sofraya E¤itimi, farkl›
oyunlarla ve görsel anlat›mlarla
zenginlefltirilerek hem çocuklar hem de
ebeveynleri için bilgilendirici ve ufuk
86 Kas›m-Aral›k
aç›c› olma özelli¤i tafl›yor.
Çocuklar›n do¤al ve mevsimsel
ürünlerle tan›flmalar›n›, geleneksel
yaflam kültürümüzün ürünü olan
binlerce y›ll›k tar›msal birikimle
yetifltirilmifl yiyecekleri tan›yarak
sa¤l›kl› bir beslenme kültürü
kazanmalar›n› amaçlayan e¤itim
program›, ÇEKÜL ve Ya¤mur Böre¤i
gönüllülerinin katk›lar›yla yap›lacak.
G›dalar›n tohumdan bafllay›p sofram›za
gelene kadar geçirdi¤i süreç, meyve ve
sebzelerin nas›l yetifltirildi¤i anlat›lacak;
al›flverifl ederken yemek haz›rlarken ve
yerken daha bilinçli olmak gibi
konularda fark›ndal›k yarat›lacak.
Tohumdan Sofraya E¤itimi, ilk olarak
Emirgan ‹lkö¤retim Okulu’nun 1-2-3-4
ve 5. s›n›f ö¤rencilerine yönelik
yap›lacak. 10 Aral›k’ta bütün dünyada
ayn› günde kutlanan Slow Food Terra
Madre (Toprak Ana) Günü etkinli¤i ile
bafllayacak ve 16 Ocak 2010’da sona
erecek e¤itimde, çocuklar hafta içi
teorik bilgi al›rken, hafta sonu tad›m ve
duyu atölyesine kat›lacak.
Program, velilere yönelik bir beslenme
sunumu ve tüm çocuklar›n ve velilerinin
de kat›ld›¤› bir kapan›fl flenli¤i ile
sonlanacak.
perder
sosyal sorumluluk
Ömrünü tamamlam›fl
lastikler toplan›yor
Kullan›m ömrünü tamamlayan yüzlerce ton lastik Lastik Sanayicileri Derne¤i’nin
(LASDER) gelifltirdi¤i ‘Ömrünü Tamamlam›fl Lastik (ÖTL) Yönetimi’ Projesi ile
toplan›yor.
Horoz Lojistik'in çözüm orta¤› olarak
destekledi¤i ve kullan›m ömrünü
tamamlam›fl lastiklerin çevreye olas›
zarar›n›n engellenmesini, ekonomiye
geri kazand›r›lmas›n› veya alternatif
enerji kayna¤› olarak kullan›lmas›n›
öngören proje çerçevesinde fiubat
2009'dan bu yana ‹stanbul il s›n›rlar›
içerisinde 437 ton lastik topland›.
kazand›r›lmas› ve kazand›r›lamayacak
durumda olanlar›n›n ise alternatif enerji
kayna¤› olarak kulland›r›lmas› sa¤lanacak.
Yararl› ömrünü tamamlayarak ÖTL
haline gelen lastikler 'tehlikeli olmayan
at›k' olarak s›n›fland›r›l›yor.
Proje çerçevesinde, ÖTL'lerin biriktirildi¤i
noktalardan, çevre kirlili¤ine yol
açmadan toplanmas›, tafl›nmas› ve
malzeme geri kazan›m› ve enerji geri
dönüflümü ifllemi yapacak tesislerin
depolama alanlar›na teslimi
öngörülüyor.
ÖTL'ler gereken da¤›t›m sistemine uyum
sa¤lanmas› için Horoz Lojistik'in
römorklar› üzerinde oluflturdu¤u geçici
depolama alanlar›nda biriktirilebiliyor.
Çevre ve Orman Bakanl›¤› ile ifl birli¤i
yap›l›yor.
Lastik sektörü ile Çevre ve Orman
Bakanl›¤› aras›nda yürütülen çal›flmalar
sonucunda haz›rlanarak 2007 y›l›
bafl›ndan itibaren geçerli hale gelen
"ÖTL'lerin Kontrolü Yönetmeli¤i" at›k
lastiklerin kontrolünü sa¤layacak
sistemin kurulmas›n› öngörüyor.
Sistem tüm Türkiye'de
çal›flmaya bafllad›¤›nda:
• ÖTL'lerin çevreye zarar verecek flekilde
do¤rudan veya dolayl› olarak al›c›
ortama verilmesi önlenebilecek,
• ÖTL'lerin yönetiminde bir standart
sa¤lanm›fl olacak,
• ÖTL'lerin öncelikle ekonomiye geri
Kas›m-Aral›k 87
perder
üyelerimiz
Vipafl’lar Makromarket oluyor
Samsun ‹lk Ad›m
Makromarket sat›n al›mlar›n›
gerçeklefltirdi¤i befl flubeli Vipafl
ma¤azalar›n›n Makromarket
konseptine dönüflüm çal›flmalar› h›zl›
bir flekilde sürdürüyor. 31 Ekim 2009
tarihinde, dönüflüm süreci biten
ma¤azalardan Akdere ma¤azas› aç›ld›.
Makromarket Akdere ma¤azas›, 450
metrekare sat›fl alan›, 20 personeli ve 4
kasas›yla bölge halk›na al›flverifl yapma
imkan› sunuyor.
21 Kas›m tarihinde de Eryaman 5
ma¤azas› aç›ld›. Eryaman 5 ma¤azas›,
600 metrekare alan üzerinde kurulu
olup, 23 personeliyle hizmete bafllad›.
H›zla bafllayan konsept de¤iflikli¤i
sürecine Vipafl’lardan sat›n al›nan
Befltepe ma¤azas› da dahil oldu. 5
Aral›k Cumartesi günü Makromarket
olarak faaliyete bafllayan Befltepe
Ma¤azas› 15 personeliyle hizmet
veriyor.
TPF’nin
1813-1820.
flubesi
Akdere
Samsun’da 6 flubeye ulaflt›
Samsun ‹lk Ad›m semtindeki
Makromarket Duruflehir Ma¤azas› 310
metrekare alan üzerinde kurulu olup,
15 personeli ve 3 kasas›yla, Samsun
Atakum semtinde faaliyete giren Türkifl
ma¤azas› da 605 metrekarelik sat›fl
alan›, toplam 25 personel ve 4 kasa hizmet veriyor.
Eryaman
Makromarket Makro kalite hizmet
anlay›fl›n› Samsun Ömürevler
ma¤azas›nda 550 metrekare alana
sahip modern ve ferah bir ma¤azada
tüketicilere sunuyor. Tüm g›da ve
ihtiyaç ürünlerinin bulundu¤u
Ömürevler flubesi; 18 çal›flan› ve 3
kasas›yla hizmet veriyor.
Kayseri’de de büyümeye
devam ediyor
Makromarket, 7 Kas›m 2009 tarihinde
Arg›nc›k ma¤azas›n› Kayserililerin
hizmetine açt›. Makroexpres
konseptinde olan Kayseri Arg›nc›k 300
metrekarelik alanda, 3 kasa ve 15
personelle hizmet veriyor.
Eryaman
88 Kas›m-Aral›k
perder
üyelerimiz
Bildirici Süpermarketler büyümeye devam ediyor
Mustafa Kemal Mahallesi’nde hizmete aç›lan ma¤aza 500Ç’lik sat›fl
alan› ile 4 kasa, 2 müflteri servis arac› ve 24 personeliyle birlikte
müflterilerine “En Kalitesini En Ucuza” sunmaya devam ediyor.
Ankara’n›n güçlü ve ça¤dafl markalar›ndan “Bildirici
Süpermarketler” 13 Kas›m 2009 tarihinde ma¤azalar zincirine
13.’sünü de ekledi. Ankara’n›n nezih semtlerinden biri olan
TPF’nin
1821.
flubesi
Bar›fl Gross, 17. flubesini açt›
Ege PERDER üyesi Bar›fl Gross, 17. flubesini Narl›dere’de açt›.
Bar›fl Gross Express ma¤azas› olarak aç›lan flube, Narl›dere
semtindeki ikinci flube oldu. 250 metrekarelik ma¤aza, 2 yazar
kasa ve 12 personelle hizmet verecek.
TPF’nin
1822.
flubesi
Bar›fl Gross Marketler Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Akkan;
“2009 y›l› hedeflerimizi bu ma¤aza ile gerçeklefltirmifl olduk.
Ekonomik krizin seyrine göre, 2010 y›l› planlar›m›z›
haz›rl›yoruz” dedi.
Hadim, Eskiflehir’de
3 flube açt›
TPF’nin
1823-1825.
flubesi
90 Kas›m-Aral›k
Bursa PERDER üyesi Hâdim Al›flverifl Merkezleri, kuruluflunun 10.
y›l›nda Eskiflehir’de üç gün pefl pefle ma¤aza aç›l›fllar› gerçeklefltirdi.
Eskiflehir’in farkl› noktalar›nda en az yedi flube daha açmay›
planlayan Hâdim Al›flverifl Merkezleri, 2010 y›l› sonuna kadar
Eskiflehir’deki flube say›s›n› 10’a ç›karmay› hedefliyor. Eskiflehir’de,
fiirintepe Mahallesi, Sakarya 2 Caddesi ve Ziyapafla Caddesi’ndeki üç
yeni ma¤azada, toplam 10 bini aflan ürün çeflidi yer al›yor.
perder
üyelerimiz
Altunbilekler’den 2 flube daha…
Ankara PERDER üyesi Altunbilekler, Kuflca¤›z 2 ve Dutluk
ma¤azalar›n› Keçiören’de hizmete açt›. Altunbilekler, y›l
sonuna kadar 45 flubeye ulaflmay› hedefliyor. Altunbilekler, 39
flubesi, 1.000’i geçen çal›flan› ve “Ankara’n›n Her Yerinde
Hizmetinizdeyiz” slogan›yla, çal›flmalar›n› ve yat›r›mlar›n›
sürdürüyor. Kuflca¤›z 2 ma¤azas›, 320 metrekarelik sat›fl
alan›nda, 20 çal›flan›yla; Dutluk ma¤azas› da 250 metrekarelik
sat›fl alan›nda 17 çal›flan›yla müflterilerine hizmet veriyor.
TPF’nin
1826-1827.
flubesi
Çelikler Süpermarket’ten 2 yeni ma¤aza
Çelikler Süpermarket, Ulus Al›flverifl Merkezi ve Kardefller
flubesiyle zincirine 2 yeni market daha ekledi. 2000 metrekare
alanda, 24 personelle hizmet verecek olan Ulus Al›flverifl
Merkezi’nin, s›ra gecesini and›ran kebap ve türkülerle
gerçeklefltirilen aç›l›fl›, yerli perakendecilerin de buluflma
noktas› oldu.
TPF’nin
1828-1829.
flubesi
92 Kas›m-Aral›k
Tüm Ankara PERDER üyelerinin firmaya destek olmak üzere
haz›r bulundu¤u aç›l›fl, bu haliyle yerli perakendecilerin
dayan›flmas›n› da gözler önüne serdi.
Müflterilerine kaliteli ürünü, ucuza ve en iyi hizmetle
ulaflt›rmay› hedefleyen Çelikler Süpermarket; 650 çal›flan, 18
ma¤aza ve 14.900 metrekarelik sat›fl alan›na sahip.
perder
üyelerimiz
Ardafl, Tekirda¤ Muratl›’da…
‹stanbul PERDER üyesi Ardafl’›n yeni ma¤azas›, Tekirda¤
Muratl›’da, yaklafl›k 500 metrekarelik sat›fl alan›nda 4 kasa ile
TPF’nin
1830.
flubesi
hizmete girdi. 14 Ekim 2009 tarihinde Muratl› Belediye
Baflkan› Nebi Tepe ve çok say›da üst düzey yetkilinin
kat›l›m›yla gerçekleflen aç›l›fla, Muratl› halk› yo¤un ilgi
gösterdi. Aç›l›flta binlerce hediye da¤›t›l›rken, palyaço
gösterileri, tat panelleri ve müzik yay›nlar› aç›l›fla ayr› bir renk
katt›. Ardafl, y›l sonuna kadar iki yeni yat›r›m daha
gerçeklefltirerek, 2009’u 27 ma¤azayla kapatmay› hedefliyor.
Yeni ma¤azalarla büyümeye devam eden Ardafl, bir yandan
da mevcut flubelerinin görsel konseptlerini yeniliyor. fiu ana
kadar Büyükçekmece, Mimaroba, Lüleburgaz ve Çorlu'da
bulunan ma¤azalardan alt› tanesinde yenileme çal›flmalar›
tamamland›.
Barem 18 flubeye ulaflt›!
“Faydal› Komflu” slogan›yla büyüme hedeflerini
gerçeklefltirmek için yat›r›mlar›na devam eden Barem, 18.
flubesini Sar›gazi’de açt›. 13 Kas›m 2009 tarihinde
gerçekleflen aç›l›fla, Sancaktepe Belediye Baflkan› ‹smail
Erdem de kat›ld›. 1000 metrekare alanda, 5 kasa ve 35
personelle hizmete giren Sar›gazi Barem’in aç›l›fl
etkinli¤inde çeflitli müzik dinletileri gerçeklefltirildi.
Ayr›ca Barem müflterilerini birçok sürpriz bekliyordu.
Al›flverifl yap›p kasalardan geçen her 250’inci ve
katlar›ndaki müflterilere çeyrek alt›n hediye edildi.
TPF’nin
1831.
flubesi
SüperMark’›n 9. flubesi hizmette
TPF’nin
1832.
flubesi
Samsun’un yerel market zincirlerinden
olan SüperMark, 9. flubesini Ellialt›lar
semtinde açt›. Karadeniz PERDER üyesi
SüperMark marketler zincirinin
yat›r›mc› orta¤› Faysal C›blak;
Samsun’un zor bir dönemden geçti¤ini,
yaflanan global krizin etkilerinin
sürmesine ra¤men rekabet yar›fl›ndan
kopmayacaklar›n› ve yeni yat›r›mlarla
perakende sektöründe Samsun’u temsil
etmeye devam edeceklerini belirtti.
Perakende sektörünün de¤iflim
geçirdi¤ini vurgulayan C›blak;
“Müflterilerin de¤iflen taleplerini kim
önce görürse, rekabette bir ad›m öne
geçecek taraf da o olacak. SüperMark
olarak müflteriye daha yak›n›z. Sadece
yeni ma¤aza yat›r›mlar› yapm›yoruz.
Teknolojiye, insan kaynaklar›na da ayn›
önemi veriyoruz” dedi.
Kas›m-Aral›k 93
perder
üyelerimiz
Gürmar’a bir flube daha
TPF’nin
1833.
flubesi
Ege PERDER üyesi Gürmar, 11. flubesini Bornova –
Özkanlar’da açt›. 800 metrekare al›flverifl alan›na
sahip ma¤azada, 6 kasa ve 30 personelle hizmet
sunacak. Aç›l›fla Bornova Kaymakam› Hakk› Uzun,
Bayrakl› Kaymakam› Kaan Peker, Ege PERDER
Baflkan› Vahdet Sar›kaya, ‹zmir Ticaret Odas›
Meclis Baflkan› Necip Kalkan, Ege PERDER üyeleri,
üretici ve tedarikçi firma temsilcileri kat›ld›.
Aç›l›flta konuflma yapan Necip Kalkan, yerli
sermayenin desteklenmesinin önemini bir kez
daha hat›rlatt›. Kalkan, “‹flsizli¤in artt›¤› bir
dönemde, ‹zmir insan›na ifl imkân› sa¤layan
yat›r›mc›lara teflekkür ediyorum. ‹zmirlilerin
kendi öz sermayelerine sahip ç›kacak bilince
sahip olduklar›n› biliyorum. Bizler Gürmar’dan
al›flverifl yapaca¤›z. Gürmar yeni ma¤azalar
açacak, yeni ifl imkânlar› yaratacak’ dedi.
TPF’nin
1834.
flubesi
MOPAfi fierifali flubesi aç›ld›
MOPAfi, 65. flubesini 20 Kas›m 2009 tarihinde açt›.
Ümraniye-fierifali semtinde bulunan yeni flubenin aç›lmas›yla
Ümraniye’de, flube say›s› dörde ulaflt›.
fierifali flubesi 850 metrekare sat›fl alan› üzerinde, 24 personel
94 Kas›m-Aral›k
ve 4 kasayla hizmet veriyor. Bu ma¤azayla birlikte toplam
sat›fl alan› 42 bin 500 metrekareye, personel say›s› ise bin
500’ün üzerine ulaflt›.Mopafl, 2009 y›l›nda 16 ma¤aza açarak,
hizmetini yüzde 35 büyüttü. 2010 y›l› büyüme hedefini de
ayn› do¤rultuda gerçeklefltirmeyi planl›yor.
perder
vitrin
Penguen m›s›r konservesi
yeme¤e lezzet kat›yor
Vital ile tatl› bafllang›çlara
fiölen’in leziz çikolatas› Vital yeni y›la, yeni çeflitleri,
y›lbafl› a¤ac› fleklindeki özel kutusu ve y›lbafl› süslerini
an›msatan rengarenk ambalajlar›yla giriyor. Vital, yeni
y›l coflkusunu sevdikleri ile paylaflmak isteyenlere hem
lezzetli bir ikram hem de zevkli bir arma¤an olarak
özel bir alternatif sunuyor. Güzellikleriyle
hat›rlanacak bir y›l› geride b›rakman›n ve
bafllang›çlar için en güzel f›rsat olan yeni y›la
girmenin heyecan›, Vital’in a¤›zda eriyen
kadife kremas› ve lezzetli çikolatas›yla
unutulmaz bir mutlulu¤a dönüflüyor.
Vital’in yo¤un Antep f›st›¤›, bitter, f›nd›k
ve kakao kremal› çeflitleri, çam a¤ac› fleklindeki
özel y›lbafl› kutusunda bir arada bulunuyor. Yeni
y›l›n›z›, Makro, Migros, Carrefour baflta olmak üzere
büyük perakende ma¤azalarda sat›fla sunulan Vital ile
süsleyin…
Bayraml›k çikolatan›z Arpi’den!
Üretimi Konya’da yap›lan Arpi çikolatan›n
hediyelik grubu, Kurban Bayram›
dolay›s›yla market raflar›ndaki yerini
almaya haz›rlan›yor. Arpi, bu
bayram da birbirinden farkl› tatlar›
tüketiciyle buluflturuyor.
Çikolatalar, bayrama özel hediyelik
kutular›nda sat›fla sunuluyor.
Arpi Yönetim Kurulu Baflkan› Mustafa
Deresal, özellikle hediyelik grupta, bu sezon
farkl› ve estetik bir yaklafl›m› tüketicileriyle
buluflturacaklar›n› ifade etti. Deresal, “Bizler tüm üretim sürecimizde bütün
prosesleri kalite kontrolden geçirmekte ve sizlerle buluflmadan ürün kalitemizi Arpi
garantisiyle sorgulamaktay›z. Tüm bu yap›m›z gere¤i, kaliteyi üretimin bir sonucu
de¤il bir bafllang›c› olarak görmekte ve bu anlay›fl çerçevesinde tüm üretimimize yön
vermekteyiz” dedi.
96 Kas›m-Aral›k
Penguen M›s›r Konservesi; çorbadan
pilava, makarnadan pizzaya ve
sandviçlere kadar pek çok yeme¤e
lezzet kat›yor. Ayr›ca, Penguen M›s›r
Konservesi’ni aç›p do¤rudan da
yiyebilirsiniz. Son y›llarda özellikle
gençlerin yo¤un bir flekilde ilgisini
çeken “Bardakta M›s›r” lezzetini,
Penguen M›s›r Konservesi sayesinde
evinize, iflyerinize de tafl›yabilirsiniz.
Damak tad›n›za göre; ya¤, limon, tuz,
peynir ve di¤er çeflnilerle, Penguen
M›s›r keyfinizi kendinize özel
k›labilirsiniz. Tamam› Türkiye
topraklar›nda yetiflen tatl› m›s›rlardan
üretilen Penguen M›s›r Konservesi,
tamamen katk›s›z ayn› zamanda çok da
sa¤l›kl›. Genetik yap›s› de¤ifltirilmifl,
k›saca GDO’lu ürünleri “kesinlikle”
kullanmayan Penguen G›da, m›s›r
konservesinde de tohumlar›n do¤al
yollardan elde edilmifl olmas›na çok
büyük önem veriyor.
Tukafl’a
“World Star”
ödülü
Dünya Ambalaj Örgütü
(WPO) taraf›ndan
düzenlenen “World Star”
ambalaj yar›flmas›na
üzerinde güvenlik dü¤mesi
bulunan “ak›ll› kapak” ile
kat›lan Tukafl, Türkiye’ye
ödül kazand›rd›. Sri
Lanka’n›n Colombo kentinde yap›lan
WPO Genel Kurul Toplant›s›’nda buluflan
World Star Yar›flmas›’n›n jürisi
taraf›ndan Tukafl cam kavanozlarda
üretti¤i ürünlerinde kulland›¤› “ak›ll›
kapak” nedeniyle ödüle lay›k görüldü.
Bu özel kapak uygulamas›n› kendi
sektöründe hayata geçiren ilk flirket
olan Tukafl; “ak›ll› kapak”lar› cam
kavanozda üretti¤i salça, sebze
konserveleri, reçel, sos ve flarküteri
ürünlerinde kullan›yor.
perder
vitrin
Sofran›zdaki yard›mc›:
Kemal Kükrer
94 y›ld›r sofralara lezzet katan Kemal Kükrer’in gurme ürünleri
yenilenmifl logo, etiket ve özel tasar›m ürünü olan 500 ml’lik
flifleleriyle büyük marketlerde tüketiciyle bulufluyor. Gurme
yelpazesinde yer alan balsamik, üzüm, elma, nar, limon+sirke (çeflnili)
hurma ve viflne sirkesi; ac› sosu ve soya sosu, nar, elma ve erik ekflisi,
ve sar›msak sosu yenilenen flifle ve tasar›m› ile bu y›lbafl›nda
yemeklerinizde farkl› tatlar gelifltirmeniz için en büyük yard›mc›n›z
olacak. Kemal Kükrer Y›lbafl› mönüsü haz›rlarken maharetli olan kim,
siz mi yoksa Kemal Kükrer mi, kestirmeniz zor olacak. Kemal Kükrer
sos ve sirke çeflitleriyle haz›rlayaca¤›n›z salata ve mezeler ise y›lbafl›
sofran›za nefaset katacak.
Akmina yeni y›la özel
fliflesiyle giriyor
Akmina, 2010 için geri say›m›n h›zla sürdü¤ü bugünlerde,
tüketicilerinin karfl›s›na y›lbafl› için özel olarak tasarlanm›fl
flifleleriyle ç›kmaya haz›rlan›yor. Akmina özel tasar›ml›
k›rm›z› fliflesiyle dikkati çekiyor. Akmina mineral yönden de
zengin olma özelli¤i tafl›yor.
Kotànyi baharatlar›
Türkiye’de
Kotànyi baharatlar›, Eylül 2009 itibariyle Türk mutfaklar›nda da
yerini almaya bafllad›. Kotànyi, Türkiye’ye pet kavanoz, poflet ve
de¤irmen paketleri olmak üzere 66 ürün çeflidiyle raflarda yerini
almaya bafllad›.
Lipton Ice Tea’den
yeni bir lezzet
So¤uk çay pazar›n›n
önemli markalar›ndan
olan Lipton Ice Tea
ailesinin yeni üyesi,
“Lipton Ice Tea Yeflil
Çay Limon Aromal›”
oldu. Lipton Ice Tea,
yeni ürünüyle birlikte
so¤uk çay severlere
bir sürpriz yapt› ve
ürün raflardaki yerini
ald›. Lipton Ice Tea Yeflil
Çay Limon Aromal›, s›cak yaz günlerinde susuzlu¤u gidermesi için,
tamamen do¤al fleker ve aromadan üretiliyor. Lipton Ice
Tea tatland›r›c›, renklendirici ve koruyucu içermiyor.
“Vivident Cult” ile ferahl›k
Vivident, yeni tasar›ml› paketiyle bir aksesuar gibi
insanlar›n yan›nda tafl›yaca¤› “Vivident Cult”› yaratt›.
Vivident Cult’›n dikkat çeken özelli¤i ise,
siyah fonlu paketinin
tasar›m› ve ikram
etmeye uygun bir
görüntü çiziyor
olmas›. Nane ve
tropikal tatlar›n›
sunan Vivident Cult,
içinde yer alan
parlak folyolara tek
tek sar›lm›fl flerit sak›zlar› ile dikkatleri çekiyor. Vivident
fl›kl›¤›yla ön plana ç›k›yor.
Kas›m-Aral›k 97
perder
vitrin
Nutpa’dan yeni lezzetler...
Nutpa A.fi., ülkemiz ve dünyaya yeni
markalar arma¤an etmek amac›yla,
2009 y›l› Mart ay›ndan itibaren
ürünlerini piyasaya sundu.
Bafllang›çta Kakaolu F›nd›k, Krokantl›
F›nd›k ile fiekerl› F›nd›k Ezmesi,
Kavrulmufl ve Naturel ‹ç F›nd›k, F›nd›k
Unu ve K›y›lm›fl F›nd›k olarak ürün
yelpazesini haz›rlayan Nutpa, çok
yak›nda Bar Grubu, Draje, Kal›p
Çikolata gibi ürünleri de haz›r hale
getirecek. Ayr›ca yeni kurdu¤u Ar-Ge
departman›yla, ülkemiz ve dünya için
yepyeni ve ilk olan ürünleri gelifltirme
çal›flmalar›na da bafllad›.
‘Fayda’l› ve ‘Neffis’ süt
Perakende Sektörü’nün birleflim ruhunu yans›tan Fayda A.fi.,
tüketicilere uygun fiyatl› ve kaliteli bir ürün daha hediye etti!
Fayda A.fi., 2009 y›l›nda kendi markalar› Saff ve
Neffis ile Private Label kategorisinde pek çok
ürün sa¤layarak güvenli ve yerli al›flveriflin ad›
olurken, tüketicileri avantajlar› ile sevindirmeye
devam ediyor. Kas›m ay› itibariyle; Logolu
Marketler’de sat›fla sunulan Neffis Ya¤l› (Ya¤
Oran› 3,4 / 1 Lt) ve Neffis Yar›m Ya¤l› Süt (Ya¤
Oran› 1,5 / 1 Lt), yüksek kalsiyum oranlar› ve ya¤
dengeleri ile çocuklar›n ve yetiflkinlerin
beslenmesinde önemli katk›larda bulunacak.
Tüketici istedi Nestle yapt›
Nestlé dünyas›nda bir ilk olan Crunch
Hindistancevizi; Nestlé’nin tüm
dünyadaki güçlü Ar-Ge yap›s›n›n
bir parças› olan Türkiye’deki ekibin
tüketici tercihleri do¤rultusunda
gelifltirdi¤i bir ürün. Do¤al
Hindistan cevizi parçalar›, Nestlé
çikolatas›, Crunch patlaklar›, ç›t›r
gofret katlar› ve hindistancevizi
kremas›n›n bir araya gelmesiyle ortaya
ç›kan Crunch Hindistan cevizi çikolata
severlerin be¤enisine sunuluyor.
98 Kas›m-Aral›k
Çikolatal›
y›lbafl› sürprizi
Bind, y›lbafl›nda sevdiklerine tatl› bir
sürpriz yapmak isteyenlere özel tüm
ürünlerini yüzde 30 indirimle sunuyor.
Bind’in çikolata sevenlere y›lbafl› sürprizi
yaln›zca indirimle s›n›rl› kalm›yor.
Y›lbafl›n›n özelli¤ine hitaben Bind
Çikolata, çok hofl çikolata sepetleri de
haz›rlad›. Bind’in özel çikolata sepetinde,
el yap›m› çikolatalar, madlen, lokumlu,
kalp figürlü, turuf, puro figürlü, kadeh
figürlü, üzümlü, bitter, cevizli tablet
çikolalatar, leziz bisküviler yer al›yor.
Bunun yan›nda bir de gecenizi
taçland›racak flampanya viski ya da mum
içeren alternatifler de pakedin içinde
bulunuyor. Bind, çocuklar› da unutmuyor.
Çocuklar›n çikolata keyfini art›racak
hayvan figürlü sevimli çikolatalar da
paketin neflelendiriyor.
Bind’in çikolata sepetiyle sevdikleriniz
çikolataya doyacak. Y›lbafl›na özel
fiyatlarla sat›fla ç›kar›lan paketler Bind
Çikolata Butik’lerinde gerçek çikolata
yemek ve sevdiklerinin a¤z›n›
tatland›rmak isteyenleri bekliyor.
perder
teknoloji
Ak›ll› Al›flverifl Asistan›
Al›flverifl esnas›nda müflteriye
yard›mc› olan “Elektronik
Al›flverifl Asistan›d›r”.
e-sepet, al›flveriflte müflteriye yard›mc›
olan “Ak›ll› Al›flverifl Asistan›d›r.”
Müflteri, al›fl verifl sepetine koyaca¤›
ürünü cihaz›n barkod okuyucusuna
okutarak ürünün fiyat›n›, adetini,
sepete koydu¤u ürünlerin toplam
fiyat›n› ve ürünle ilgili detayl› bilgilere
ulaflabilecek. Böylece, kasalarda eksik
bakiye gibi nedenlerle oluflan
aksakl›klar ortadan kalkarak, bekleme
süreleri azalacak.
Ak›ll› Sepet, al›flverifl esnas›nda bir
müflteri asistan› gibi “Size Özel”
çal›fl›yor. Bu sayede müflteri daha önce
yapt›¤› al›flveriflleri görüyor, geçmiflte
ald›¤› ürünleri bilerek k›yaslama
yapabiliyor. Müflteriler önceden
haz›rlam›fl olduklar› al›flverifl listelerini
de ekrandan görerek, al›flverifllerini
yapabilme imkan› sa¤l›yor. Ayn›
zamanda al›flverifl merkezlerinin yapt›¤›
kampanya ve promosyanlar da daha
yak›ndan takip edilebilinecek. Ayr›ca esepet ile ma¤aza içinde ürün
aranabiliyor, müflteriye yönelik anket
uygulamalar› gelifltirilebiliyor, müflteri
online olarak istek ve flikayetlerini
cihaza girebiliyor. RNK Teknoloji Ltd.,
Konya Teknoloji Gelifltirme bölgesinde
inovasyona dayal› Ar-Ge faaliyetleri
yap›yor, Firman›n Ak›ll› Al›flverifl Sepeti
projesi TÜB‹TAK taraf›ndan da
destekleniyor.
100 Kas›m-Aral›k
• Al›flverifl Merkezi yönetimi ile müflteri aras›nda interaktif iletiflim kurar.
• Ürün fiyat›n› ve ayr›nt›l› bilgisini gösterir
• Sepet TOPLAMI görülebilir
• Geçmiflte yap›lan al›flverifl ayr›nt›lar›n› gösterir
• Müflteriye özel kampanyalar gelifltirir.
• Ma¤aza içinde ürün aranabilir.
• Özel indirimler gelifltirir.
perder
yeni üyelerimiz
Halciler G›da
fiahmar Grup Hipermarketleri
Ankara PERDER üyesi olan, 2008 Nisan ay›nda
faaliyetine bafllayan Halciler G›da, “Ayr›cal›kl›
Al›flverifl” slogan›yla hizmet veriyor. Halciler G›da
Ankara’da; Yenimahalle’de 2, fientepe’de 2 ve
Gölbafl›’nda 2 adet olmak üzere Ayranc›, Kolej,
Seyran, Türközü, Ba¤lum, Öveçler, Ostim, ‹skitler ve
Ziraat Mahallesi’nde yer alan 15 flubesiyle
çal›flmalar›n› sürdürüyor. Halciler G›da, toplam 8000
metrekare alanda ve 300 çal›flan›yla ayr›cal›k
sunmaya devam ediyor.
Perakende sektörüne 1989 y›l›nda ad›m atan
fiahmar Grup Hipermarketleri, ‹stanbul PERDER
üyesi. “Evinize Komflu Bütçenize Dost” slogan›yla
kaliteli ve güvenli al›flveriflin adresi olmaya devam
eden fiahmar Grup Hipermarketleri’nin ‹stanbul’da
5 flubesi bulunuyor. fiahmar Grup Hipermarketleri,
toplam 4 bin metrekarede, 110 personeliyle hizmet
veriyor.
TÜRK‹YE PERAKENDEC‹LER FEDERASYONU
HER GEÇEN GÜN BÜYÜYOR
2
Üye
fiube
Personel
m
245
1.834
37.934
1.513.249
102 Kas›m-Aral›k
perder
gezi
Do¤an›n tüm renklerini
yans›tan kent: Rize
Karadeniz’in incisi olan Rize, yem yeflil gür ormanlar›yla, tad›na day›m olmayan
yöresel yemekleriyle, 4 mevsim eksik olmayan ya¤muruyla ve birbirinden güzel
yaylalar›yla seyahat tutkunlar›na sakl› bir cenneti kap›lar›n› aral›yor.
Bir gökkufla¤› gibi her türlü rengi
yans›tabilen ülkemizde, her ad›m bafl›
gerek dili gerek k›yafetleri gerekse
yaflay›fl biçimleriyle birbirinden çok
farkl› insanlar› haf›zlar›n›za
kaz›yabiliyorsunuz. Bu renklerden biri
de Kaçkar Da¤lar›’n›n anas› olan Rize.
Karadeniz, yelifliyle, masmavi deniziyle
insan›n dünyas›n› ayd›nlatan bir
kimli¤e sahip.
Ayder Yaylas›
104 Kas›m-Aral›k
Çay›n baflkenti
MÖ 2.bin y›l bafllar›nda tar›m ve
hayvanc›l›kla u¤raflan baz› topluluklar›n
yaflad›¤› Rize’nin yaz›l› tarihi MÖ.7.
yüzy›lda Miletli denizcilerin yapt›klar›
seferlerle bafll›yor. Kimmer, Med ve Pers
ak›nlar›na sahne olan bölge, MS 10
y›l›nda Roma egemenli¤i alt›na giriyor.
Karadeniz-‹ran ticaret yolu üzerinde
oluflu nedeniyle tarih boyu
paylafl›lamayan Rize, Bizans ve
Sasaniler aras›nda birkaç kez el
de¤ifltiriyor. Selçuklu ve Trabzon Rum
‹mparatorlu¤u’nun da egemenli¤i
alt›nda yaflayan Rize’de, Fatih Sultan
Mehmet döneminde Osmanl›
egemenli¤i bafll›yor. Gür ormanlar›, sisli
da¤lar›, coflkulu dereleri, yemyeflil
yayalar›, çay tarlalar› ve sayamad›¤›m›z
birçok güzelli¤iyle güncel ve otantik bir
perder
gezi
aç›k hava müzesi haline dönüflen Rize,
tarih sahnesinde de birçok uygarl›¤›n
gözbebe¤i olmay› baflarm›fl.
Sahil kenti fleklinde yap›lanm›fl Rize’nin
hemen hemen her köflesinde “Çay›n
baflkenti” yaz›l› pankartlarla
karfl›laflabiliyorsunuz. Ad›na türküler
yak›lan, birçok insan›n ekmek kap›s›,
hayat›m›z›n vazgeçilmezi olan çay›n
baflkentinde olmak insana farkl› bir
mutluluk veriyor.
Peki Rize neden çay›n baflkenti olarak
ilan ediliyor? 1.Dünya Savafl›’n›n
ard›ndan yaflanan a¤›r ekonomik
bunal›m sonucunda sosyal ve ekonomik
dengelerin bozulmas›yla Rize’den di¤er
illere göç h›zlan›nca yörede devlet
deste¤inde çay üretimine bafllanmas›
kararlaflt›r›lm›fl ve bu amaçla 1924’te
Rize ve Borçka’da Narenciye ve Çay
Ziraat›n›n Tatbiki hakk›nda bir yasa
ç›kart›lm›fl. Özellikle ziraat mühendisi
Zihni Derin’in çabalar›yla kentte çay
yetifltirilmeye ve kentin ismi çayla
özlefltirilmeye bafllan›yor. Bugün
s›n›rlanm›fl olan çay yetifltirme
alanlar›n›n yüzde 60’› Rize ili s›n›rlar›
içerisinde yer al›yor.
Do¤a sporlar› için
vazgeçilmez cennet…
Türkiye’de k›sa bir geçmifle sahip
olmas›na ra¤men en çok ra¤bet gören
etkinliklerden biri olan da¤ yürüyüflü
(trekking) için Rize Türkiye’nin en
önemli merkezlerinden biri haline geldi.
Dinlenmek, spor yapmak, foto¤raf
çekmek, kufl gözlemcili¤i ve botanik
gibi pek çok ilgi alan›n›n bu etkinlik
içinde gerçeklefltirebiliyorsunuz.
Rize’nin köy ve yaylar›nda yürümek her
mevsim süren yeflilin ve bereketin için
seyahat etmenizi sa¤l›yor. Rize’de
10’un üzerindeki yürüyüfl parkurlar›
sayesinde do¤ada bir keflfe
ç›kabiliyorsunuz. Trekking kadar akarsu
sporlar› da Rize için önemli bir gelir
kayna¤› oluflturuyor. Kaçkar
Da¤lar›’ndan beslenen F›rt›na Deresi,
Tafll›dere ve ‹yidere rafting tutkunlar›n›
bekliyor. ‹ki farkl› parkuru bulunan
‹yidere’de her y›l Türkiye Rafting
fiampiyonas›’n›n bir aya¤› düzenleniyor.
Türkiye’nin 4.yüksek da¤› olan Kaçkar,
k›fl aylar›nda kar ve f›rt›naya teslim olsa
da özellikle yaz aylar›nda da¤c›lar›n
u¤rak yeri oluyor.
Tam bir do¤a cenneti olan Rize’nin do¤a
sporlar› sadece bu anlatt›klar›m›zla s›n›rl›
kalm›yor. Pek çok yayla, köy ve ilçelerin
içinden jeep safari yap›p farkl› kültürlere
tan›kl›k edebiliyorsunuz. Dünyan›n en
heyecanl› do¤a sporlar›ndan biri olarak
gösterilen helikopterle kayak (heliksi)
2004 y›l›ndan beri Kaçkar Da¤lar›’nda
yap›l›yor. Rize’de Avrupal› kayak
tutkunlar› için turla düzenleniyor. Ayder
Yaylas›’nda konaklayan kayakç›lar,
helikopterle Kaçkar Da¤lar›’n›n sarp
tepelerine ulafl›yor ve da¤lar›n eteklerine
do¤ru serbest stilde inifl yap›labiliyor.
Ayr›ca kufl gözlemcili¤i, foto safari,
Zil Kalesi
F›rt›na Deresi
Kas›m-Aral›k 105
perder
gezi
Pokut ya da Anzer Yayalar›’nda
yapaca¤›n›z yamaç paraflütü, kendi
rotan›z› çizerek gerçeklefltirece¤iniz
motosiklet ve bisiklet turlar› gerek yerli
gerekse yabanc› turistleri Rize’ye
çekmeyi baflar›yor.
deniz kum, günefl yerine her renkten
binlerce çiçe¤i, yemyeflil alabildi¤ime
uzanan çimenlerini, k›sacas› do¤an›n
ona sundu¤u her türlü güzelli¤i
sunuyor. Yamaçlar›ndaki evler, evlerinin
merdivenlerine oturmufl çorap ören
Karadenizli nineler, Ayder Yaylas›’n›n
tüm konuklar›n› içtenlikle misafir
ediyor. Ayder, mütevazi bütçelerle
seyahat eden gezinler için tam bir
cennet oluyor. Ayder, ev pansiyonlar› ve
küçük da¤ otellerin yan›nda lüks da¤
otelleri seçenekleriyle de genifl bir
konaklama yelpazesi sunuyor. Da¤c›l›k,
do¤a yürüyüflü, do¤a foto¤rafç›l›¤› ve
jeep safari alanlar›nda da ilk akla gelen
yerlerden bir tanesi.
F›rt›na Vadisi’nde rafting
tutkunlar›n› bekliyor
Co¤rafi yap› gere¤i bölgedeki evler,
genellikle da¤ yamaçlar›nda, da¤›n›k bir
flekilde, ço¤u zaman birkaç evlik gruplar
fleklinde bazen de birbirinden 1-2
kilometre uzakl›kta konumlan›yor.
Orman ve yeflille bütünleflmifl bu evler,
konuklar›na heyecan verici bir manzara
sunuyor. Yamaçlarda bulunan evlere
ulaflmak içinse dik patikalar› kullanmak
gerekiyor. Evlerin yap› mimarisinde ise
ahflab›n ve tafl›n kullan›ld›¤›
gözümüzden kaçm›yor.
Dünyan›n koruma alt›na al›nm›fl 200
ekolojik vadisinden bir tanesi olan
F›rt›na Vadisi, do¤an›n dengesini
koruma ad›na da önemli bir misyon
üstleniyor. Dünyada yaln›zca
Kanada'n›n so¤uk sular›nda yaflayan
Deniz Alas› adl› bal›k Kanada’dan göç
ederek F›rt›na Dersi'ne geliyor ve bu
derede yumurtalar›n› b›rak›yor. Ayr›ca
F›rt›na Vadisi rafting tutkunlar›na
maceran›n kap›lar›n› aral›yor.
Ayder Yaylas›, konuklar›na yem yeflil
bir dünyan›n kap›lar›n› aç›yor
Tarihten izleri tafl›yan bir flehir olarak
anlatt›¤›m›z Rize’de, Zil Kalesi’nin de
ayr› bir önemi var. Çaml›hemflin
ilçesinin 15 km güneyinde bulunan Zil
Kalesi, F›rt›na Deresi’nin bat›
yamac›nda yer al›yor. Ortaça¤›n
106 Kas›m-Aral›k
sonlar›nda yap›ld›¤› tahmin edilen, dere
yata¤›ndan 100 metre yükseklikteki bir
kaya kütlesinin üzerinde moloz tafl
kullan›larak infla edilen kale, bölgenin
en dikkate de¤er tarihi eserleri aras›nda
yer al›yor. Kalenin kulesi ise 4 kattan
olufluyor.
Rize’nin en önemli turizm
kaynaklar›ndan biri de Ayder Yaylas›.
Çaml›hemflin’in 16 km
güneydo¤usunda bulunan, 1250 metre
yükseklikteki Ayder Yaylas›, birçok
konaklama tesisiyle yaz s›ca¤›ndan
bunalanlara do¤al bir serinlik
sunuyoruz. Yayla turizmi için gereken
tüm alt yap› gereksinimleri karfl›lanm›fl
olan yayla, zengin bitki örtüsünün yan›
s›ra kapl›cas› ile de bölgenin en çok
tercih edilen yerlerinden bir tanesi.
Ayder Yaylas› merakl› misafirlerine
Her yemek dama¤›n›zda
ayr› bir tat b›rak›yor
Ününü dünyaya duyurmufl Karadeniz
yemekleri, her yiyenin dama¤›nda ayr›
bir tat b›rak›yor. Dillere destan
m›hlama, kara lahana sarmas›,
pepesura, bal›k bu¤lama, çirihta, laz
böre¤i, hamsili ekmek, hamsi kuflu ve
m›s›r ekme¤i gibi birbirinden lezzetli
yemekler ziyaretçilerini bekliyor.
Rize’ye gelenler güzelliklerin sadece
anlatt›klar›m›zla s›n›rl› oldu¤unu
sanmas›nlar. Rize’de hiçbirimizin
bilmedi¤i, keflfedilmeye bekleyen daha
çok yer var. Pokut, Kavron,
bal›yla herkese flifa da¤›tan
Anzer, Elevit,
Handüzü Yaylas›;
Bulut, A¤aran,
Palovit fielaleri ve
birbirinden güzel gölleri
sizleri keflfe ça¤›r›yor.
perder
ajanda
OCAK AYI E⁄‹T‹M TAKV‹M‹
08 - 09 Ocak 2010
Kurumsal Yönetim
Düzenleyen: Bo¤aziçi E¤itim Dan›flmanl›k
Bilgi: bogaziciegitim.com.tr
23 Ocak 2010
‹fl Kanunu Uygulamalar›
Düzenleyen: PricewaterhouseCoopers
Bilgi: www.vergiportali.com
2O Ocak 2010
Motivasyonel Yönetim
Düzenleyen: Prometheus Dan›flmanl›k
Bilgi: www.prometheus.com.tr
27-28 Ocak 2010
Aile fiirketlerinde Kurumsallaflma
Düzenleyen: Bo¤aziçi E¤itim
Bilgi: bogaziciegitim.com.tr
22-23-24 Ocak 2010
Yeni Yoneticiler Icin Yoneticilik
Düzenleyen: Prometheus Dan›flmanl›k
Bilgi: www.prometheus.com.tr
29 Ocak 2010
Yönetici Asistanl›¤› E¤itimi
Düzenleyen: Stratejist E¤itim ve Dan›flmanl›k
Bilgi: www.stratejist.org
30-31 Ocak 2010
‹fl Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i Temel E¤itimi
Düzenleyen: Riskmed Akademi
Bilgi: www.riskmed.com.t
108 Kas›m-Aral›k
perder
ajanda
‹fl Dünyas›nda Paradigma
De¤ifltirenler (Hayy Kitap)
Paradigma De¤ifltirenler'de 10 seçkin
uzmanla yap›lan söylefliler,
okuyucunun düflünsel ve kuramsal
çerçevelerini farkl› boyutlara tafl›yacak
nitelikte.
Toplam Kalite
Yönetimi
felsefesinin
bütünsel bak›fl›
içerisinde,
ö¤renen
kurumlar, yal›n
üretim,
yenileflim
yönetimi, insan
kaynaklar›
yönetimi,
kurumsal sosyal sorumluluk, kriz
yönetimi gibi çok çeflitli alanlarda
okuyucunun ilgiyle okuyaca¤› bir
kaynak.
Uyan›k Lider (Yakomoz Yay›nevi)
Uyan›k liderli¤in toplumun varl›¤›n›
sürdürmesi için çok önemli olmad›¤› bir
zaman var m›d›r
acaba? Peki,
daha uyan›k
liderlerin var
olmas› için
günümüzden
daha uygun bir
zaman var m›?
Bu kitap, belirli
çevrelerde
odaklan›lan
birtak›m
liderlik
kategorilerinin
hepsini rafa kald›rabilece¤inizi ortaya
koymaktad›r.
Son 50 y›lda yaz›lan liderlikle ilgili
kitaplar›n tam tersine, esnekli¤i ve
duygusal zekây› temel alan tek bir
liderlik tarz›nda kendinizi nas›l
gelifltirece¤inizi ö¤retecektir.
Elinizdeki kitap yaln›zca uyan›k bir
liderin nas›l oldu¤unu ortaya koymakla
kalmay›p ayn› zamanda sizin nas›l
uyan›k bir lider olabilece¤inizi de
netlefltirmektedir. En önemlisi de bu
kitap yaln›zca liderlik konumundaki
kifliler için de¤il, hayatta baflar›ya
ulaflma flans›n› art›rmak isteyen herkes
için yararl›d›r.
‹nnovasyonel Sat›fl: Müflteri ‹liflkileri
Yönetimi (Fastbook Yay›nlar›)
Meslek olarak hangi ifli yaparsan›z
yap›n gereken ilk flart, o ifli iyi
ö¤renmeniz ve o iflin gerektirdi¤i
yenilikçi becerilere sahip olman›zd›r.
Avukatl›ktan doktorlu¤a, ö¤retmenlikte
garsonlu¤a, hemflirelikten resepsiyon
memurlu¤una, muhasebeden elektronik
eflya tamircili¤ine kadar, hangi ifli
yaparsan›z yap›n, bu söylenenler
flüphesiz ki profesyonel olman›n ilk
flart›d›r. Bilgi ve beceriden yoksun
meslek sahipli¤i olunamaz. Olsa da o ifl
hatalar, küskün müflteriler ve hüsranla
son bulacakt›r.
Etkin insan olmak demek “Bilgili olmak”,
“Becerilere sahip olmak” ve nihayet
“Motive ve istekli olmak” fleklinde
özetlenir. Bu üç ana girdinin birindeki
eksiklik toplam etkinli¤imizi kötü yönde
etkiler. Sat›fl becerisi ya da “satabilmek”
denen bu kiflilik özelli¤i; rekabet
etmenizde en önemli silah›n›z,
baflar›n›z›n alt›nda yatan en önemli
özelli¤iniz olacakt›r. Sat›fl becerileriniz
varsa ve gelifliyorsa ifliniz kolayd›r. ‹fliniz
artarak büyüme ve geliflme trendinde
olacakt›r. Aksak rekabet ve korumac›
gümrük duvarlar› bir üretici veya sat›c›
olarak sizi korumuyorsa; kasaban›n tek
veya bilemediniz iki avukat›ndan biri
de¤ilseniz; dersinize kat›lmayan
ö¤renciyi b›rakaca¤›n›z› sürekli ifade
eden veya s›navlar›n›zda sadece
nakledilen bilgiyi, noktas› virgülü ile
isteyen, “Yoruma bofl vermifl, ” pratikten
kopuk, bilgi küpü, ukala ve hatta biraz
da surats›z bir hoca de¤ilseniz; ifliniz
oldukça zordur. Uzun vadede, ne
derslikte ö¤renci bulabilirsiniz ne
ofisinizde müvekkil veya müvekkile ne
muayenehanenizde hasta ne de
satmaya çal›flt›¤›n›z ürünü ya da hizmeti
sat›n alan müflteriler...
Baflar› hâlâ tesadüf de¤il
(Rota Yay›nlar›)
50 giriflimci, yönetim kurulu üyesi ve
genel müdürün “tesadüf olmayan
baflar›lar›n›n” ard›ndaki her fley!
“Bugüne de¤in bana en çok sorulan
soru, ‹fl Dünyas›na
Yön Verenler dizisi
içinde yapt›¤›m
söylefliler içinde beni
en çok etkileyenin
hangisi oldu¤u.
Her defas›nda ayn›
yan›t› verdim.
Kurumlar›n›n
bafl›nda en zor
zamanlarda
mücadele eden bu
insanlara hayranl›k
duymamak mümkün de¤il!
Ancak baz›lar›n›n yaflam baz›lar›n›n da
kariyer öykülerinden etkilendi¤im oldu.
Onlar da bunu hissettiler.
Yaz›lar›mla baflarmaya çal›flt›¤›m ise,
her birisini duygular›mdan ar›narak
kaleme almakt›. Bunu yapabildi¤imi
flimdi daha iyi görüyorum.
Ama kitaptaki yorumlarda özgürdüm!
Her birinin onlar› baflar›ya götüren
kiflilik özelliklerini ayr›nt›lar›yla
yazmaya çal›flt›m.
Tek dile¤im kitab›n faydal› olmas›…”
Günseli Özen Ocako¤lu
21. yüzy›lda pazarlama
profesyonelinin halkla iliflkiler
el kitab› (Rota Yay›nlar›)
Reklam yay›n a¤› hedef kitlelere
ulaflmada daha pahal› ve daha az etkili
oldukça, pazarlama
yönelimli halkla iliflkiler
(PYH‹) her baflar›l›
bütünleflik pazarlama
kampanyas›nda evrensel
olarak kabul edilen önemli
bir bileflen oldu.
Geleneksel bas›l› ve
elektronik medya arac›l›¤›
ile hedef kitlelere etkili
eriflmenin yan›nda, PYH‹,
çok kapsaml› olarak yeni medyadan
yararlanmakta ve özellikle internet
arac›l›¤› ile tüketicilere ulaflmaktad›r.
Bu kitap, hem küçük hem de orta
ölçekli iflletmelerle, ürünlerini küresel
olarak pazarlayan iflletmeler için önemli
bir kaynak niteli¤indedir.
Kas›m-Aral›k 109
perder
pano
oduct
ood Pr › Yiyecek ve
F
fl
a
f
d›: An
raras
Fuar A l›m›: Ulusla
›
ç
A
Fuar
Fuar›
ntalya
‹çecek n›: Anfafl A
a
l
Fuar A ntalya
A
fiehir: rkiye
0
ü
T
at 201
:
e
Ülk
13 fiub ›
0
1
:
Dönem ketici Fuar
Tü
etim,
Konu: 17
cek ür
:
e
›
ç
c
i
n
e
›
Kaç
ek v
: Yiyec
ar›
Sektör e ekipmanl
v
k
tekni : Y›lda bir
d
Periyo
Fuar Ad›: ‹nsan Kaynaklar› Fuar› 2010
Fuar Aç›l›m›: ‹nsan Kaynaklar›
Fuar Alan›: Lütfi K›rdar – Rumeli Fuar ve
Sergi Salonu
fiehir: ‹stanbul
Ülke: Türkiye
Dönem: 10-11 fiubat 2010
Konu: ‹htisas Fuar›
Sektör: Hizmet Endüstrisi, Pazarlama,
Reklam, Magaza Dizayn›, Etkinlik Yönetimi
Periyod: Y›lda bir
Ürünler: ‹nsan Kaynaklar›,E¤itim,
Dan›flmanl›k,Lojistik,Reklam/Tan›t›m/Araflt›rma,
Teknoloji/Yaz›l›m, Yay›nc›l›k
Fuar
A
G›da d›: Gulfoo
Fuar›
d
,
Fuar
Aç›l›m
Yiyec
›: Ulu
e
s
Fuar k ve ‹çec lararas›
ek Fu
Alan
›: Du
ar›
Exhib
bai
i
fiehir tion Cent Internat
re
ional
:
Conv
Ülke: Dubai
entio
Birle
n and
flik A
Döne
rap E
m: 21
m
Konu
-24 fi
i
r
l
ikle
u
:
Sektö Tüketici F bat 2010 ri/Dubai
uar›
r: Yiy
ekipm
ecek,
i
f›r›nl anlar›, res çecek, g›d
ar
ta
a
dond , paketlem urant ek iflleme m
i
urucu
p
akin
e
ma
t
ekno
Periy
l
lojile nlar›, cat eleri, ote
od: Y ar.
l
erin
r
i
,
›lda b
so¤u
tucu g,
ir
ve
110 Kas›m-Aral›k
perder
dernek iletiflim bilgileri
ANKARA PERDER
Baflkan: MUSTAFA ALTUNB‹LEK
Tel: 0312 219 20 55
Faks: 0312 219 20 58
Adres: Yaflam Cad. No: 7/38 K:12
Akplaza 06510 Sö¤ütözü ANKARA
[email protected]
GÜNEYDO⁄U PERDER
Baflkan: MEHMET SAH AKDA⁄
Tel&Faks: 0 412 251 27 02
Adres: Yeniköy Ba¤c›lar Mh. Urfa
Yolu Üzeri Umut Apt. No:7 Kat:2
D‹YARBAKIR
[email protected]
BATI KARADEN‹Z PERDER
Baflkan: N‹YAZ‹ GÜNER‹
Tel: 0372 312 20 16
Faks: 0372 312 20 16
Adres: Müftü Mh. ‹lhami Soysal
Cad. No: 4 Karadeniz ERE⁄L‹
[email protected]
‹STANBUL PERDER
Baflkan: TURAN öZBAHÇEC‹
Tel: 0216 425 36 41-42
Faks: 0216 425 36 48
Adres: Tem Otoyolu Kavac›k
Kavfla¤› Ford Plaza Kat: 5 Kavac›k
Beykoz ‹STANBUL
[email protected]
BURSA PERDER
Baflkan: DO⁄AN SEYHAN
Tel: 0224 211 36 04
Faks: 0224 211 36 04
Adres: Yeni Yalova Yolu Üzeri
Buttim ‹fl Merkezi D: 4 No:1273
Osmangazi BURSA
[email protected]
ÇUKUROVA PERDER
Baflkan: SEDAT GÜMÜfi
Tel: 0324 223 09 14
Faks: 0324 223 09 15
Adres: Mahmudiye Mh.
Cemalpafla Cad. Faz›l Tütüner ‹fl
Han› A Blok Kat: 2 No:31 MERS‹N
[email protected]
EGE PERDER
Baflkan: VAHDET SARIKAYA
Tel: 0 232 237 41 15
Faks: 0232 237 42 15
Adres: 4031 Sok. 5/B
Karaba¤lar ‹ZM‹R
[email protected]
112 Kas›m-Aral›k
KARADEN‹Z PERDER
Baflkan: FEVZ‹ PINAR
Tel: 0362 435 55 07
Faks: 0362 435 55 23
Adres: 19 May›s Mh. Osmaniye
Cad: No:13 Kat:4 SAMSUN
[email protected]
KAYSER‹ PERDER
Baflkan: SELAHATT‹N KILIÇ
Tel: 0352 320 16 92
Faks: 0352 320 58 43
Adres: Çevreyolu Üzeri No: 70
Kocasinan KAYSER‹
[email protected]
KONYA PERDER
Baflkan: AL‹ KAYA
Tel: 0332 237 0152
Faks: 0332 237 7449
Adres: Medrese Mh. Ulaflbaba Cd.
Mustafa Kaya ‹fl Mrk. No:24 Daire:
302 Selçuklu KONYA
[email protected]