f,lnA - Academic Food Journal

@f,lnA
a
SIDASMEDYA
Grda Bilimi ve Teknolojisi Dergisi
AkademikGrda7(1) (2009)36-46
Derleme Makale/ Review Paper
Yemekli k YaSlann StabiIizasyonunda Sentetik Antioksidanlann Yerine
TanmsalYan UriinterdenEtdeEdilenDo$alBitkiselEkstraktlannKullanrmr
H.Hrilya Orak
NamtkKemalUniversitesi,
TeknikBilimlerMeslekYriksekOkulu,GrdaTeknolojisi
Boltimrl,59030Tekirdag
E-posta:[email protected]
6zet
Son yrllardayaprlanaragtrrmalar
ile grdakatkrmaddesiolarakkullanrlmakta
olan sentetikantioksidanlarrn
toksiditesi,
karsinojenik
risklerdedahil olmak rjzere,birgoksa$lrkriskinesebep olabilecegiagrklanmakta
ve BHA' nrn GRAS
(FDA'yagoreGenelOlarak
listesinden
Grivenilir
KabulEdilenKatkrMaddeleri)uzaklagtrrrldr$r
bildirilmektedir.
Buyrizden
ya$ igleyenrireticilerinin
sentetikantioksidanlarrn
kullanrmrndan
vazgegmesi,
bu alandaonemlibiragrkolugturmaktadrr,
gtinktibilindi$i
gibiya$teknolojisinde
oksidasyonun
onlenmesi
ve rirunstabilitesini
saglamakigin,antioksidan
kullanrmr
onemlibir uygulamadtr.
Bu nedenle,son yrllarda,ya$lardaoksidasyonu
yerine,
onlemekiginsentetikantioksidanlarrn
yaprlmaktadrr.
alternatif
olarakdo$alantioksidanlarrn
kullanrmr
ileilgiligegitliaragtrrmalar
Ozellikle
bu alandakullanrlmak
tizere,antioksidan
aktiviteyesahip oldu$ugegitliaragtrrmalada
ortayakonulansap, posa, kabukve gekirdekgibi
grinkrigrdasanayive tarrmsalrirrinleriigleyenigletmelerde
endtistriyel
atrklarile ilgilibulgulardikkatgekicidir,
onemli
miktardado$al antioksidankayna$rve fenolik maddelercezengin yan urtinleragrga grkmaktadrr.Bu amagla
kullanrlabilecek
bitkiselekstraktlarrn,
onemli bir atrk potansiyeline
sahip meyve suyu, garap,zeytinya$rfabrikasr
grdaendtistrisinde
atrklarrndan
sa$lanabilecek
olmasrtilkemizagrsrndan
oldukgaonemlidir.
Boylece,bu ekstraktlarrn
kullantlmast
ilettiketiciagrsrndan
dahagrivenilir
ririinlergeligtirmeye
ve grdarirtinlerinin
rafomr0ntiuzatmaya
onemlikatkr
saglanabilir.
AnahtarKelimeler:Do$alantioksidanlar,
Sentetikantioksidanlar,Tarrmsalyan
r.irr.inler,
Yagstabilizasyonu
Use of Natural Plant Extracts from Agricultural Byproducts Alternative to Synthetic
Antioxidants in Stabilization of Edible Lipids
ABSTRACT
Syntheticantioxidantsusedas food ingredientshavepotentialhealthriskssuchas toxic,carcinogenic
effectson human
health.BHAhas beenremovedfromthe GRASlist(GenerallyRecognized
as SafeListof Compounds).
Therefore,along
withthe discontinued
use of syntheticantioxidantin food industry,a significantgap has occurredin thisfield.The use of
antioxidants
in foodsto inhibitlipidoxidationin ediblefats and oils is very importantfor the productstability.Therefore,in
recentyears,naturalantioxidantshas been consideredas an alternativeto the use of syntheticantioxidantsin foods.
Especially,
industrialwastessuchas march,seeds,stalks,peelshavenaturalantioxidantconstituents,
and theiruse as
antioxidants
in foodshasbeenincreasedin recentyears.Forthisreason,wastesof wine,fruitjuiceandoliveoil industries
havea greatpotentialfor the productionof naturalantioxidants.
Thus,the incorporation
of suchextractsto food industry
maycontributeto humanhealthwithsignificant
beneficial
effectsin additionto the prolongedshelflifeof foodproducts.
KeyWords:Naturalantioxidants,
Syntetic
antioxidants,Agricultural
by-products,
Oilstabilization
H. OrakAkademikGrda7(1) (2009)36-46
ciRig
Yaglar,beslenmeagrsrndanbagta enerji saglayarak,
esansiyelya$ asitlerininkaynagrolarak,kan basrncr,
kolesterolseviyesi gibi birgok fizyolojik olayr kontrol
e d e r e k , p r o s t a g l a n d i n l egr i b i l o k a l h o r m o n l a n n
prekursorlarr
(on maddesi) olarak onemli yagamsal
iglevleresahiptir.Ya$larve ya$cazenginrirtinler,aynl
zamandakimyasaltepkimelere
oldukgaagrkoldulu igin,
teknolojik
olarakonlarrnbozulmalarrnr
izlemekde oldukga
onemlidir.YaSlarrnbozulma reaksiyonlarrndan
lipit
oksidasyonu,
bitkiselsrvrve katrya$larrnyanrstra,tum
yag igeren Lirrinlerdekalite ve besinselkayrplardan
sorumludur[1, 2, 31. Lipit oksidasyonreaksiyonunda,
oksijenleve diger yag asitleriile reaksiyonagirebilen
oldukgareaktifserbestradikaller,bir zincir reaksiyona
d a h i l o l a r a k d a h a f a z l a s e r b e s t r a d i k a l l e rv e
hidroperoksitlerin
olugumunasebep olmaktadlrlar.
Oksidasyonbaglangrgrirrinr.iolarak agrga grkan bu
serbest radikallerin,yaglarda ransiditeninonemli
sebeplerinden
biri oldu$ugibi [4, 5] saglrkagrsrndan
da
yaglanma
membranzaran,kalphastalrklarr,
ve kanserile
iligkilendirildi$ine
dair aragtrrmalarbulunmaktadrr
[6].
Ozellikleyaglarve ya$ igeren0rtinler,doymamrgyag
ya! asitleriile
asitlerinin
oranrarttrkga
ve gokludoymamrg
zenginlegtikgelipit oksidasyonunadaha agrk hale
gelmektedir
ile bu rirr.inlerin
muhafazasr
ve
[7,8]. Dolayrsr
depolanmasr,
daha da briytikproblemolmaktadrr.Bu
nedenleyag endristrisive ya$cazenginr-irLinleri
igleyen
grda endristrisi,
ya$larrnstabilitesini
arttlrmakonusuna
buytikbironemvermektedirler.
gegitligrda rirrinlerinde
Grda endr.istrisinde,
meydana
gelen lipit oksidasyonunu
cirnlemek,
toksik oksidasyon
rirrinlerininolugmasrnrengelleyerekbesinsel kaliteyi
stirdrirmekve grdanrnraf omrtintiuzatmakamactyla,
antioksidankullanrmrnrn,
uygulananetkili bir yontem
yaglarda50yrldan
oldu$ubilinmektedir
t9,101.Buamagla,
grda katkr
fazla bir sriredir sentetikantioksidanlarrn
yaygrnbir uygulamadrr
maddesiolarakkullanrlmasr
[11].
Britillenmig
hidroksitolien(BHT)ve btitillenmig
hidroksi
anisol(BHA),tersiyer-butil
hidrokinon(TBHO)ve propil
gallat (PG) gibi sentetik antioksidanlar,
ya$larda
oksidasyonu
ve off-flavor
olugumunu
onlemekiginen etkili
metotlardan
biriolarakuzunyrllardrr
kullanrlmaktadv
112,
13,141.
Ya$larda
ayrrcametaliyonlarrnr
uzaklagtrrmak,
ve
boyleceoksidasyonukatalizeederek sebep olduklarr
r e a k s i y o n l a r re n g e l l e m e k i 9 i n , s i t r i k a s i t d e
kullanrlmaktadrr
renksiz,
[15].Bu sentetikantioksidanlar
kokusuz,tatsrz,drigriksrcaklrklarda
oldukgaaktifve ucuz
olduklarrndan
dolayr,ozellikleyaglarve yaglrgrdalarda,
genigbir kullanrm
alanrbulmugtur
[16].Fakatsonyrllarda
yaprlanaragtrrmalar,
bu bilegiklerin
toksiditesini
11, 17, 181
kanserve karsinojenik
risklerde olmak tizere,birgok
saglrk riskinesebepolabilece$ini
ortayakoymaktad
Ir [19,
201.Bu antioksidanlardan
TBHQ'nrnkullanrmr
Japonya,
Kanadave bellibaglrAvruparilkelerinde
srnrrlandrrrlmrgtrr
p1,221.
veya grda uygulamalanna
izin verilmemektedn
BHA ile BHT'ninise, karsinojenik
oldugunuraporeden
aragtrrmalar
bulunmaktadrr.
Yaprlangahgmalar
ile BHA'
nrntavganlarda
dokubozuklugu
olugumuna
sebepolduQu
gosterilmektedir
BHT'
[23, 24]. Dahasr,gegitligalrgmalar
nin yriksekdozlardabazrfareve kobaygegitlerinde
oltime
yol agabilece$ine
sebepolabilecekhricrebozulmalanna
dairbulgularortayakoymaktadrr
BHA,
aynrzamanda
[25].
GRAS listesinden(FDA'yagore GenelOlarakGtivenilir
KabulEdilenKatkrMaddeleri)
uzaklagtrnlmrg
durumdadrr
126,221.
G t i n t i m u z d e ,t a r r m s a l r i r r i n l e r v e i g l e n m i g g r d a
yoneliktuketicitercihlerinde
maddelerine
saglrk,grivenlik
ve kalite on plana grktrkqa,grda bilimcilerisentetik
a n t i o k s i d a n l a r r ny e r i n e , d a h a g t i v e n i l i r d o g a l
rmagayretiiginegirmiglerdir.
antioksidanlarr
aragtr
Sentetik
a n t i o k s i d a n l a rdr o g a l a n t i o k s i d a n l a r ldae g i g t i r m e k
qoksayrdamateryalaragtrrma
amacryla,
konusuolmugtur.
Ozelliklegrjvenlikendigelerinden
dolayr,son yrllarda,bu
sentetikantioksidanlarr,
ya$htohumlar
meyveler,
sebzeler,
ve baharatlarda
bulunanfitokimyasallar
ile zengindogal
kaynaklardan
elde edilenantioksidanlar
ile degigtirmeye
yonelikbtiytikbir egilimgortilmektedir
[8, 13, 14,27, 28].
Bazr aragtrrrolaragcire do$al antioksidanlar,
sentetik
gu avantajlarr
antioksidanlarile kargrlagtrrrldrgrnda
bulunmaktadrr
[29,30]:
o
.
.
.
.
Ttiketicilertarafrndan
kolaycatercihedilebilirler,
Grivenlioldu$udugrinrilmektedir,
Grdagrivenlikyasalantarafrndan
testedilmesine
gerekyoktur,
Do0alantioksidanlar,
insanlannyrizlerceyrldan
f a z l a d o g r u d a n t r i k e t t i g iv e y a g r d a l a r r n a
grdaya ozdeg, grdanrnbilegenleri
karrgtrrdr$r,
olaraktanrmlanmaktadrr,
Bu antioksidanlaryalntzca yenilebiliryaglarr
stabilizeetmeklekalmaz,aynrzamandayaglarrn
besinselve saglrklailigkindegeriniarttrrmaya
katkrdabulunur.
goreise,do$alantioksidan
Bazraragtrrrcrlara
bilegenlerin
kullanrmrnr
srnrrlandrrdr$r
dtigrinrilen
bazrhususlaise
goylesrralanmaktad
rr 129,311:
.
r
.
.
.
Bu bilegenler
spesifikkoku,tat ve aroma
tagryabilirler,
Sentetikantioksidanlara
nazatandaha drigrlk
etkiyesahiptirler,
Ya0lardagozrinrirhigri,
rgrkve rsrrezistansr
drisrlktrir,
Uretimmaliyetleriytiksektir,
Do0alpreparatlarrn
bilinmeyen
toksiditesi
olabilir.
Bu makalede,grda teknolojisindeyaglarrn stabilizas
yonunusaglamakigin, do$al antioksidanolarak kullanr
labileceksap, posa, kabuk, gekirdek gibi bitkisel
endristriyelatrklardanelde edilen gegitli ekstraktlarrn
etkinli$ineve kullanrlabilirli$ine
dair yaprlangalrgmalar
incelenmeyegalrgrlmrgtrr.
H. OrakAkademikGrda7(1) (2009)36-46
T A R I M S A LY A N U N U U I E N O EA N T I O K S I D A N
FENOLIK
BiLEgENLER
Fenolik bilegiklerveya polifenollerbitkiler Aleminde
gimdilerde
bilinen8000'den
fazlafenotikyapritegokgenig
ve gok sayrdayayrlmlggruplardanbiri oldu$ugibi,aynr
zamanda dogal antioksidanbilegiklerinen onemli
gruplanndanbiri olaraktanrmlanmaktadrr
[32]. Sadece
bitkiselorijinlimateryallerde
bulunanfenolikbilegiklerin,
grdanrnoksidasyonunu
engelleyengtiglti antioksidan
'-) e'
bilegikler
olduklarr
aqrklanmakta
dr 1221.
BitkiselLirttnterin
ll'
endristriyeliglenmelerisrrasrndada fenolik bilegikleri
''Aligeren,biyoaktifbilegenlercezengin yan rirunlerortaya
s'
s'
grkmaktadrr
atrklardan
[33, 34]. Bu nedenleendtistriyel
f e n o l i k b i l e g e n l e r i ne l d e e d i l e b i l m e s i ,o n l a n n
ekstraksiyonu
ve antioksidan
gegitli
aktiviteleri
molekrllyaptst, 4-hidroksi-garagtrrrcrlar $ekil 1. Furanocoumarinin
tarafrndan
aragtrrmakonusuolmugtur.Meyveler,sebzeler, (3,7-dimetilokta-1,6-dien-3-yl
)-7H-furo t3,2-Sl kromen-7tahrllar,garap,gay,sogankabuklarrve aromatikbitkiler one[47].
gibibitkiselr.irrinlerin
iglenmesi
sonrasreldeedilenposa,
sap,kabukgibiatlklardan
do$alantioksidanlarrn
eldesive
Digermeyvelerin
yenilebilir
de kabuklarrnda,
krsrmlarrndan
aktif antioksidanbilegenlerine
iligkingegitliaragtrrmalar daha ytiksek oranda fenolik madde igerigi oldugu
yaprlmrgtrr t351. Bu aragtrrmalara
gore, kabuklar a g r k l a n m a k t a d rO
r .r n e g i n e l m a , g e f t a l i v e a r m u t
antioksidan
aktiviteye
sahiponemlibilegikler
igermektedir kabuklarrnrn,
kabuksuzmeyvelerden
yaklagrkolarakiki
bazrlarr,piring katrdahafazlatoplamfenolikmaddeigerigine
[36].Bu konudayaprlanaragtrrmalardan
sahipoldugu
kabu$u[37],karabugday
kabugu[38],bademkabugu[39]
bulunmugtur[46, 48j. Benzer gekilde sarr-beyaz
gibi gegitlitarrmsalyan rirrinlerde,
antioksidan
aktiviteye nektarinlerin
kabuklarrnrn,
etlikrsmrndan
en az ikikatdaha
s a h i p o n e m l i f e n o l i k b i l e g i k l e ro l d u g u n u o r t a y a fazlafenolikmaddeigerdigiagrklanmrgtrr
[48]. Changve
koymaktadrr.
Bryngelsson
ve ark. [40], isveg yulafrnrn ark.
[49] segilmigsekiz Clingstonegeftati gegidinde,
kabuklannrn
toplamsinnamicasit igeriginin
(23.6mg/kg
kabuklarrn
toplamfenolikigeriginin,
pulpundan2-2.5 kat
KM) kabuksuz
yulaftan(3.6mg/kgKM)gokdahayuksek daha yriksek oldugunu belirtmektedirler.
Muz (Musa
oldu$unu bildirmektedirler.
Qegitli aragtrrmalarda, cavendish)pulpununfenolikmaddeigerigi232 mg/100g
yerfrstrgr[41,42,43,441 ve bugday[38]kabuktarrnda KM olarakbulunurken,
kabuklarrnda
bu miktaryaklagrk
aktif antioksidanbilegiklertespit edilmigtir.Kabugu olarak%o25 oramndadahaytiksekbulunmugtur
[50]. Li ve
ayrrlmamrgtohumlardanelde edilen ya$rn, kabuksuz ark.
[51]nar pulpundayalnrzca24,4 mglgfenolikmadde
tohumlardan
eldeedilenfrndrkyagrnagoredahayriksek bulundugunu,
kabuklarrnda
ise fenolikmadde igeriginin
oksidasyonstabilitesinesahip oldugununagrklandrgr 249,4 mglg oldugunubildirilmektedirler.
Aragtrrrcrlar
[52]
aragtrrmada[21] oldugu gibi, yagrn yaglr tohumdan mango, longan, avokado ve jakfurt (Artocarpus
ekstraksiyonu
srrasrnda,
kabuklarda
bulunanantioksidan
heterophyllus)gibi gegitli meyveleringekirdekterinin
yagilebirlegince,
bilegenler
dahaytiksekoksidatif
stabitite
toplam
fenolikmaddeigeriginin,
yenilebilir
bu meyvelerin
gostermektedir.
Golive ark.[26],antepfrstrgr
kabuklarrnr
krsrmlarrndan
daha
fazla
ve
de$erli
antioksidan
kayna$r
KM'de34 mgtannikasiteegdegerfenotik
maddeigerigiite
olduklarrnr
belirtmektedirler.
Schieber
ve
ark.
t53l
di$erbir fenolikmaddekaynagrolaraktanrmlamrglardlr.
tarafrndanelma priresinde118 mg/g fenolik madde
Turunqgilendristrisi,
toplam meyve agrrltgrnrn
% 50'si
saptanrrken,
Wolfeve ark. [54] kabuklarrnrn
100 gr kuru
olabilenatrk durumda kabuk ve gekirdekigerigi ile
agrrlr$rnda
3300
mg/
fenolik
madde
bulundugunu
potansiyel
antioksidan
kaynagrolarakgortitmektedir
[45].
Criolla9e9idifrndrgrnyagr aynldrktan
T u r u n g g i l e n d r i s t r i s iy a n t i r r i n l e r i n d e no z e l l i k l e belirtmektedirler.
geriye
sonra
kalan
ununun (14,9mg gallikasitegdegeri
kabuklarrnda,yenilebilirkrsrmdangok daha yilksek
(GAE/ g ekstrakt)kabuklarrndan,
(479,1 mg GAE/g
oranda fenolik bilegenlerbulundugu belirtilmektedir.
ekstrakt)
daha
drigrik
fenolik
madde
ve antioksidan
Gorinstein ve ark. t46l limon, portakal ve greyfurt
aktiviteye
sahip
oldugu
bildirilmektedir
[55].
kabukfarrnrn,
kabuksuzmeyvelerden%o15 daha fazla
t o p l a m f e n o l i k m a d d e i g e r i g i n es a h i p o l d u g u n u
Farklr domates gegitlerindeyaprlan aragtrrmalarda,
belirtmektedirler.
Bu konuda galrganaragtrrrcrlar[47],
domatesin kabuk ve gekirdeklerininfenolik madde
greyfurtsuyundaaskorbikasittenyaklagrkolarak iki kat
daha gtiglri antioksidanozellige sahip oldugunu i q e r i $ i n i n ,e t l i k r s m r n d a nd a h a z e n g i n o l d u g u n u
agrklanmaktadrr.
belirttikleri,
Georgeve ark.[56]on ikifarklrdomates
kimyasalyaprsrgekil 1'degosterilen
yeni bir
gegidinde
fenolik
pulpta9.2-27.0mg/100
Furanokumarin
maddeigeriginin
bilegenizoleettiklerini
agrklamaktad
rrlar.
g arasrndaoldugunu,kabuktaise 10.4- 40.0 mg/100g
arasrnda degigtiginive ele altnan btitrin gegiflerde
kabuktaki igeri$in pulptan daha ytiksek oldugunu
saptamrglardrr.
Benzer sonuglar Toor ve ark. t57]
H. OrakAkademikGrda7(1) (2009)36-46
tarafrndan
da eldeedilmigtir
ve aragtrrrcrlar
toplamfenolik
madde igeri$inikabuktave gekirdeklerde
29.122.0mg
/1009, pulpta ise ortalama12.7 mg /100 g olarak
belirlemiglerdir.
bilegenler
sundugubelirtilmektedir.
Li ve ark.[73]Qin'de
yayglntrlketilen
28 nargegidinde
kabuk,pulpve gekirdek
fraksiyonlarrnrn
antioksidanozellikleriniortaya koyup,
kargrlagtrrmrglardrr.
Sonuglarnar kabuQuekstraktlarrnrn
antioksidan
kapasitesinin
dahayUksekoldugunu
ve toplam
fenolik madde (249.4 mg/g), flavonoid (59.1 mg/g),
proantosiyanidin
(59.1mg/g)ve askorbikasit(0.99mg/g)
pulp ekstraktlarrndan
igeriklerinin
(srrasryla;
24.4 mglg;
17.2mglg;5.3mg/g;0.85mg/g) onemlibir gekildedaha
ytiksekoldu$unugostermektedir.
Aragtrrrcrlar
nar kabu$u
ekstraktlarrnrp
nu l p e k s t r a k t l a r r n dd
aa h a y 0 k s e k
potansiyele
sahipbir dogalantioksidan
kaynagroldugunu
bildirmektedirler.
gibi
Diinyadagenigalanlarda
ekilen,posa,sapve gekirdek
gokzenginoldugubilinenbirmeyvede
artrklarr
fenollerce
rizrimdtir.
$arap riretiminebaglrolarak,yaklagrkdrinya
gaprndaher yrl ortalama5-9 milyonton, geker,tannin,
polifenol,polialkol,pektinve lipit gibi yriksekorganik
bilegikleri
igerenve bogaltrldrgr
bolgelerde
florave fauna
lizerine zararltetkiledolabilen,ytiksek kirlilikyriktinden
dolayrkimyasalve
biyokimyasal
oksijentalebiyriksekolan
atrk olugmaktadrr
Bu nedenle, garapgrlrk
58,
59].
[33,
atrklarrnr
de$erlendirmek
ve imhaetmekciddibirgevresel Zeytinya$r
yanrirrinleri
endristrisinin
de fenolikbilegenlerin
problemdir
ve garapgrlrk
atrklaniginhayvanbeslemesi
ve
kayna$rolarakonemliolgudedikkatgekmektedir
ve daha
gubre olarak kullanrmrndan
bagka kullanrmalanrnrn f a z l a i l g i z e y t i n y a $ ro g r j t m e a t r k l a r r u z e r i n d e
gerektigibelirtilmektedir
bulunmasr
[60].$arapfabrikasr yo$unlagmrgtrr.Zeytin meyvesinde bulunan fenolik
atrklarrolan tizrim gekirde$ive kabuklarr,ozellikle bilegikler
zeytinya$rnda,
sulufazdave katrfazdadagrlmrg
igerdikleri
mono-,oligove polimerikproantosiyanidinler bulunmaktadr 1741.Zeytinya$r
atrklarrozellikleyrllrk7
ile, gegitlifenolikbilegenlerin
kaynagrdrr
[61, 62]. Qegitli milyon tonu agan miktardakiriretimi goz onrlnde
gekirdeklerinden
aragtrrmalarda,
riztimmeyvesinden,
ve
bulunduruldu$unda
onemlibir fenolikmaddekaynagrdtr
o/o1ve % 1.8arasrnda
kabuklarrndan
elde edilen ekstraktlarrn
zengin fenolik .[75]. Zeytinya$r
o$utmeartrklarrnrn
maddeigeriklerinden
dolayryiiksekantioksidan
aktivitesi, gegideve iglemefaktorlerine
baglrolarakdegigenmiktarda
kalp hastalrklarr, antienflumatuar aktivitesive
fenolikmaddeigerdigibildirilmektedir
[76].Hidroksitirosol,
antikarsinojenik
etkilerigibi, insan saglrgrrizerindeki tirosol,oleuropeinve hidroksisinnamik
asitlerzeytinyagr
olumluetkilerine
iligkinonemlibulgulareldeedilmigtir
o$titme
artrklarrnrn
igerdi$i
temel
bilegenlerdir
[61,
[77].
63,64,651.Bu nedenlegrdalarda
kullanrlmak
rizeregarap Zeytinya$r
yant stra,zeytinyapraklarr
ogritmeartrklarrnrn
ve rizrim suyu endustrisiatrklarrnrndan
fenollerin da tizerindebir dereceyekadardaha slnlrlr aragtrrma
ekstraksiyonun,
bu atrklariginonemlibir kullanrmalant
yaprlan,zeytinya$r
fabrikalarrnrn
diger bir yan tirrinridtir.
olugturacaSr
belirtilmektedir
zeytinyapraklarrnda
temel
[66, 67]. Uzrimatrklarrndaki Garciave ark.[78]oleuropeinin
temel fenolik bilegenlerantosiyoninler,kateginler, bilegen oldu$unu onu
hidroksitirosol,luteolin-7flavonolleringlikozitlerive fenolik bilegiklerdir.
g l u c o s i d e , a p i g e n i n - 7 - g l u c o svi d
Bu
e ev, e r b a s c o s i d e
grda lipit oksidasyonuna
bilegiklerin
kargr antioksidan bilegenlerinin
izledi$ini
belirtmektedir.
aktivitelerini
agrklayan
onemliaragtrrmalar
bulunmaktadrr
polifenollerigrdalarda
lipit
[28].Buyrizdentiztlmatrklarrnrn
Farklr aragtrrmasonuglarrndan
derlenengegitlitarrma
ile sonuglanan
oksidasyonu
lezzettebozulmaile toksik
dayalrendtistriatrklarrnrn
fenolikbilegenigerikleri
Tablo
bilegiklerinolugumunu<inlemekigin lipit antioksidanr 1'degosterilmigtir
olarakkullanrlmak
lizereekstrakteedilebilir.
Polifenoller
yalmzcaantioksidanaktivitegostermez,di$ertaraftanda
kanserolugumunun
dntlnegegme,alerjikreaksiyonlan
engelleme,mutajenleriengelleme ve yaglanmayr
geciktirme
gibiozellikler
aktivitesi
de gostermektedir
[64].
Makrisve ark [68] beyazrizrimringekirdeklerinin
toplam
polifenoligeri$ini13.76 g/100 g KM olarak bulurken,
saplarda7.47gl1o0g KM ve kabuklarda
ise 0.97g/1009
olarak saptamrglardrr.
Uztim gekirdegindebulunan
resveratrol
ve quercetinin
meyveve sebzelerde
bulunan
biyoaktiffenolikbilegikler
oldugu,ttiketiminin
kolondahil
gegitliorganlardakanserekargrkoruyucuetki gosterdigi
bildirilmektedir
[69].
Bir rlrmaniklimmeyvesiolan nar (PunicagranatumL.)
yaygrnbir gekildehalk arasrndailag gibi kullanllanbir
potansiyeli,
meyvedir[70].Narrnson yrllardaantioksidan
antibakteriyel,antiviral, antifungal ve antimutajenic
ozelliklerine
dairyaprlangegitliaragtrrmalar
bulunmaktadrr
nann
ttim
krsrmlarrnrn
klinik
uygulamalarda
ve
171,721ve
yanrsrra kanserinonlenmesinde
gok
digerhastalrklarrn
gegitli fitokimyasalve farmokolojikozellikleresahip
H. OrakAkademikGrda7(1) (2009)36-46
Tablo 1 . Qegitlitarrmadayalrendristriatrklarrnrnfenolik bilegenigerikleri[1].
Yan Uri.in
Referans
T a n r m l a n a nf e n o l i k B i l e s e n
Durumbuodavkabuou
PA,pBA,GA, CaA,VA, CA, SA, pCA, FA
Mrsrrkabudu(hemiseltiloz) FA;pCA;dFA
t7e1
Patates KaDuqueKstraKtl
Elma Kabuqu
UA, GA, PA, UUA
t81l
EC, CA, $ hPhlz, Phl2-x. Phlz, Q-3-qal, Q-3-qlu, Q-3-xvl, Q-3-ara, Q-3-rha
Esmerbuddavkabuou
Yulafkabuqu
Limoncekirdeqi
Tathportakalkabuqu
Eksi oortakalkabudu
Mercimekkabudu
PA, 3,4-dB
, Hy,Ru,Q, Vi, ivi
FA,pCA,VA, pBA,V, 4-PhA,ct, orto kumarikasit, SA, SaA
CaA,pCA(cisandtrans),FA,SA, Eri,Nar,Neh
CaA,pCA(cisand trans),FA,SA, Nat,Nar,Hes
CaA,pCA(cisandtrans),FA,SA, Ner,Nat,Nar,Hes
L, Q, K, PC, PD, FA,PA,CaA
K, Q, iRh3glu;K-3-glu;Q-3-glu;Q-3-gal;EC;
C;VA; PA;GAEC;C;VA; PA;
t82l
t38l
Uzllm cibresi
Uzumezmesi
Limonkabugu
UzUmcekirdeoi
Zeytinvaqroqritmeatrklarr
Uzum cekirdeqi ekstraktl
M-3(6-a)slu;
Po3(6-a)slu
; M-3-slu;Pe3-slu;Pt-3-qlu
; Cy-3-qlu
; D3-slu; PC
GA; GA 3 -bglup;GA4 -bglup;trans-CfA;cis
and transCtA;2 -h-5(2he)pbDqlp:C:EC;PCBl; G3qlup;G3-qlurcp:K-3-qlup:K.}qalp:
Ev;At: En
-7
(8 -geranyloxypsolaren,
Kumarinler
5 -geranyloxypsolaren,
5 geranyloxy
methoxvcoumarin
)
pCA;GA; CAA;C,-EC,prosiyanidinler
(B1-B8)
hT,T, EA,oleuropein
tirevleriLu-7-qlu,
hTturevleri
Q, CnAderivatives,
Proantosivanidinler.
monomerikflavonoller
t80l
t44l
t45l
I45t
t45l
t83l
[58]
t58t
[84]
[85]
t86t
t87t
t88l
Fenolikasitler;CA, klorojenik;CaA,kafeik;CfA,kaftarik;CnA,sinamik;CtA, CouSaric;
EA,elenoik;FA,ferulik;dFA,diferulik;GA, gallik;KA, kiwic;
pBA,p-hidroksibenzoik;
QA, kuinik;VA, vanillik;SA, siringik;CnA,sinnamik;PA,protokate$uik;
GeA,gentisikasit;pCA,p- kumarik;VA, Vanillik;
At,Astilbin;
Ct,katesol;EC,Epikategin;
C, Kategin;Cy-3-glu,
Siyanidin-3-glukozit;
D-3-glu,Delfinidin-3-glukozit,
En,Engeletin;
Eri,Eriositrin;
Es,
Eskulin;Est, Eskuletin;Ey, Eucryphin:Fx, Fraksin;Fxt, Fraksetin;GA 3-bglup,Gallikasit 3-b- glukopiranosid;
GA 4-bglup,Gallikasit 4-bglukopiranosid;
(fenil-b-Dglukopiranosid;
2-h-5(2he)pb-D-glp,
2-hidroksi-S-(2-hidroksietil
Hes,hesperidin;
Hy,Hiperin;K, kampeferol;
K-3-glu,
kampeferol-3-glukozit;
K-3-glup:kampeferol3-b-D- glukopiranosid;K-3-galp;Kaempferol3-b-D-galaktopiranosid;
Lu-7-glu,Lu-7-glukozitM3(6-a)glu, Malvidin-3-(6-asetil)-glukozit;
M-3-glu,Malvidin-3-glukozit;
Nar,naringin;Nat, narirutin;Neh, neo-hesperidin;
Ner,neoeriositrin;
PC,
Prosiyanidin;
PD, prodelfinidin;4-PhA,4-hidroksifenilasetik
acid;3,4-PhE,3,4-hidroksifeniletanol;
3,4-dB,3,4-dihdroksibenzaldehit;
3-hPhlz,3Hydroxyphloridzin;Phl2-x, Phloretin-20-xyloglukozit;Phlz,Phloridzin;Po-3(6-a)glu,Peonidin-3-(6-acetyl)-glukozit;
Pf3-glu,Petunidin-3glukozit;Q, Kuercetin;Q-3-gal,Kuercetin-3-galactoside;
glukuronid;Q-3-glurcp:Kuercetin
Q-3-glu,Kuercetin-3-glukozit;
Q-3-glucr,Kuercetin-33-b-D glukopiranosid;Q-3-glup: Kuercetin3-b-D glukopiranosid;Q-3-xyl, Kuercetin-3-ksilosit;Q-3-ara, Kuercetin-3-arabinosit;Q-3-rha,
Kuercetin-3-ramnosid,iRh3Glu,isoRamnetin-3-glukozit;
Ru, Rutin;SaA, Salisilikacid;T, tirosol;hT, hidroksitirosol;
V,VanillinVi, Viteksin;iVi,
isoviteksin
yayrlmrs
Bitkileralemindegenigbir Sekilde
ve yenilebilen
bitkilerde
zenginolanbitkifenolleribugunfitokimyasallar
yaprlan
srnrfrnda
hakkrnda
en gokkonugulan
ve aragtrrma
grubuolugturmaktadrr.
Dimitrios
[35]'agoresonylizyrlda
bilim dtinyasrnasunulanbu konudakiaragtrrmalardan
bazlangukonularlizerinde
odaklanmrgtrr.
.
BITK|SELYAGLARINSTABiLizASYoNUNDA DoGAL
ANTiOKSiDANLAR
grdayl
iglenmiggrdayrpolifenoller
ile zenginle$tirmenin
kargrkorudugu,
kaliteyi
dahaarttrrdr$rna
oksidasyona
dair
Boylebir zenginlegtirmenin
aragtrrmalar
bulunmaktadrr.
grdayroksidasyonakargr korumanrnyanr srra insan
saglr$rna
da yararsa$ladr$r,
kolesterol
oksidazgibitoksik
o k s i d a s y o n b i l e g i k l e r i n i no l u g u m u n u o n l e d i $ i
bildirilmektedir [89]. Do$al bitkiselantioksidanlann
yaglardave ya$ igerenfarklrgrdalarda
kullanrmrna
iligkin
yaprlmrg gegitliaragtr
rmalarbulunmaktad
rr.
Farklrbitkiselgrdalarda,
ve
aromatikbitkilerde,
gegitlibitkisel
materyallerde
bulunanantioksidan
yaprsrve seviyesi,
Fenollerin
kimyasal
o Bitki fenollerinin
oksidatifstresleiligkilikardiyo
vaskular,nerodejeneratif
ve kansergibi gegitli
hastalrklarr
muhtemel
rolleri.
onlemede
. Yenilebiliryaglarrnlezzetlerinin
eldeedilenekstraktratlarrn
bozulmasrnr Tablo2 bitkiselkaynaklardan
farklr
konsantrasyonlardaki
antioksidanaktivitesini
olugumunu
onleyerek
stabilizasyonu,
sentetik
antioksidanlar
ile
kargrlagtrrmalr
olarakgosteren
.
hazrrlanrgrnda
katkrsr.
Grdamaddelerinin
a r a g t r r m ab u l g u l a r r n ro z e t l e m e k t e d i rT. a b l o d a n
grkarrlacak
genelbirsonug;bitkiselekstraktratlardan
elde
Bu konulararasrndabitkiselyaglannstabilizasyonunda
a
n
t
i
o
k
s
i
d
a
n
l
a
r
r
s
n
e
n
t
e
t
i
k
e
d
i
l
e
n
a
n
t
i
o
k
s
i
d
a
nlarrn
dogal antioksidanlartn
kullanrmrile ilgili son yrllarda
kullanrlabilecek
ile
en
tlst
srnrrr
kargrlagtrrrlabilecek
yaprlanaragtrrmalar
dikkatgekicidir.
drizeyde etki gosterdi$ive onlarrn ekstraksiyonuve
kullanrmrnrn
sentetikantioksidanlara
alternatifolabile
ce$idir. Dogalantioksidanlarrn
kullanrmr
dahaaz etkili
olsa bile grda antioksidanrolarak onlarrn kullanrmr
avantajlrolabilir gunku bazt grdalardaantioksidan
kullanrmrnrngerekli d0zeyi sentetik antioksidanlarrn
kullanrmrnrn maksimum
drizeyikadarolmayabilir.
H. OrakAkademik
Grda7(1)(2009)36-46
Aktiviteleri
Antioksidan
Tablo2. TarrmsalYan UrrinlerdenEldeEdilenBitkiselEkstraktlarrn
Antioksidan Aktivite
6tciimai
Soya yagr
oksidasyonu
Aktivite (PV:peroksitde$eri; lP: Ind0ksiyon periyodu)
meq/kg
PV % 0.05),37.6-42.0
meq/kg
PV % 0.05BHA-BHr),22.0
PV kontrol),129.0
meq/kq
lTsI
Patateskabuklarr
Ham aygigegiyagr
oksidasyonu
PV (200 ppm) ,37.47 meq/kg
PV (200 ppm BHA),37.47 meqlkg
PV (kontrol),49.15 meq/kg
t eol
Yerfrstrlr(Arachis
kabuklarr
hypogaea)
DPPH radikal
uzaklagtrrma
141l
Kuru fasulye (Phaseo/us
aureus)kabuklarr
Soya ya$r
oksidasyonu
lP (ekstrakt1.5 mg/ml), % 89.3
lP (BHA240mM), o/o92.6
lP (katesin8mM).% 89.3
PV (100 ppm),70meq/kg
PV (BHA, 100 ppm),55meq/kg
PV (kontrol),105meq/kg
Krrmrzrtiziim cibresi
Rafine zeytinya$r
oksidasyonu
lP (100 mg/kg),22saat
lP (100 mg/kgBHA),26saat
158l
Yegilgay yapraklarr
Kolzatohumuyalr
60 oC,20 giin
Is2l
Susamya$r kek ekstraktr
(scE)
Soya yagr
60"C, 15 gtin
Patates kabulu petrol
eter ekstraktr
Rafinesoya yaSrnda,
45oC'de60 grin
(Kontrol);AV80.7; PV 290 meq/kg
(OTL% 0.25);AV,9.5;PV 30 meq/kg
(TBHQ % 0.02)',AV,2.7;PV 5 meq/kg
(Biberive% 0.1):AV.4.8:PV,25 meq/ko
PV 50 ppm of SCE, 72.9 meq/kg
PV100ppm of SCE, 69.4 meq/kg
PV 200 ppm BHT,80meq/kg
PV 200 ppm TBHQ,41.4 meq/kg
PV (kontrol).89.2 meo/ko
PV (kontrol),79 meq/kg
PV (BHT),6 meq/kg
PV (1600 ppm), 10 meq/kg
PV (2400 oom) 9 meo/ko
a-Tokoferol<n-hegzanekstraktr<Trolox<siiperkritikCOz ekstraktt
<liyofilize kahverengipigmentekstraktr=BHA.
= BHT > 3,4-dihidroksifenil
Hidroksitirosol
asetikasit > kaffeikasit>
BHA > OM\Mry ekstrakt > p- dihidroksifenilasetik asit > tirosol
Ie5I
PV(kontrol),16meq/kgdan 644 meq/kg'a
PV (500 ppm of OMWW), 16 meq/kgdan , 191 meq/ kg'a
PV (200 ppm 3,4-Dihidroksifenil
asetikasit), 16 meq/kgdan
73meq/kg'a
OMWW at 500 ppm= hidroksitirosol
200 ppm =BHT
Kontrol= 2.8
Toplamekstrakt(OW; = 3.2
Monomerand oligomerflavanoller(l) = 4.2'
Oligomerpolimerflavanoller(lV) = 3.7'
Monomerflavanoller(V) = 4.9'
Oligomerflavanoller(Vl) = 4.2;
Monomerflavonoller(Vll) = 4.2[;
Polimerflavanoller(Vlll) = g.Z
Propilqalat=belirlenemedi.
PV (kontrol),101.0meq/kg
PV (BHT),12.7 meqlkg
PV (BHA),17.0 meq/kg
PV (1200ppm ), 10.8meq/kg
PV (1600 ppm),8.3 meq/kg
PV (2400 oom) 7.0 meo/kq
lP (kontrol),7.45 saat
saat
lP (150 ppm garapatrklanetanol ekstraktr),15.27
lP (200 mg/kg askorbilpalmitat),9.97 saat
lP(garapatrklarretanol ekstraktr150 ppm + 200 ppm askorbil
palmitat),37.93saat
PV (kontrol),16 meq/kg'den828 meq/kg
PV (400 ppm zeytinyapraklanekstraktr,16 meq/kg'den620 meq/kg
PV (400 ppm hidrolizatekstraktr),16 meq/kg'den328 meq/kg
te5l
PV (kontrol),14 meq/kg'den875 meq/kg
PV (400 ppm zeytin yapraklarr ekstraktr,14 meq/kg'den740 meq/kg
PV (400 ppm hidrolizatekstraktr)14meq/kg'den331 meq/kg
[221
YanUriin
Durum bu$daykabugu
Referans
Iell
lP /1OO mn/kn Fll-{T\ 24 saaf
Siyahsusamtohumu
(Sesamum
indiumL
ekstraktr
.)
Zeytinyagrrlretimiatrk
suyu etil asetat ekstraktr
(oMWW)
Zeytinya$riiretimiatrk
suyu etil asetat ekstraktr
(oMv1/]/v
Uzlm (Vitis vinifera)
polifenolleri
Ferriktiyosiyonat
(FTC) metot (linoleik
asit oksidasyonu)
Betia-karotenlinoleik
asit sisteminde
linoleikasit
oksidasvonu
Fenolikbilegikler
eklenmigrafinezeytin
yalrnrn 50 oC'de
oksidasyonunda
1 1 0q i i n
Balrkya!rnda
((yaklagrk% 43
PUFAlgeriginesahip)
Indiiksiyonperiyodu
(Srln)
Turunggilkabu$upetrol
eter ekstraktl
Rafinemrsrrya!rnda,
45oC'de6 ay
Krrmrzrgarapatrklarr
(Agiorgitiko)
periyodu
Indi.iksiyon
rafineaygigegiyagr
1000c
Zeytinyapraklarrfenolik
ekstraktr
Zeytinyapraklarrhidrolizat
ekstraktr
Zeytinyapraklarrfenolik
ekstraktr
Zeytinyapraklarrhidrolizat
ekstraktr
Zeytinyagr
50oC,6 hafta
Zeytin yagt
50oC,6 hafta
1241
le3I
te4l
ts6l
[e7]
160l
l22l
H. OrakAkademikGrda7(1) (2009)36-46
Bu konudayaprlangalrgmalarda
mrsrr,pamuk,balrk,
gibigegitliyemeklik
zeytin,frndrk,soya,kolzave aygigegi
ya$larda, bitkisel kaynaklr do$al antioksidanlarrn
kullanrlabilece$i
agrklanmaktadrr
[100].Bu galrgmalardan
bazrlarrnda
frstrkkabu$u(Pistachia
vera)ekstraktlarrnrn,
ya$rn
soya ya$rnrn60oC'deoksidasyonkogullarrnda
b o z u l m a s r n r ne n g e l l e n m e s ri . i z e r i n d e%
, 0.020.06
konsantrasyonlarda
artanbir etkigosterdi$i
bulunmugtur
Goli
ve
ark.,
bu
frstrk
kabu$u
aragtrrmada
t26l
ekstraktlarrnrn
BHA ve
%0.06'lrkkonsantrasyonlannrn,
BHT'nin%0.02'likkonsantrasyonlarr
ile benzeraktivite
gosterdi$ini
ortayakoymuglardrr.
Bu yLizden
tarrmsalatrk
olarakkabuledilenve antioksidan
aktivitesiyriksekolan
grdalardakullanrlabilece$i
frstrkkabuguekstraktlarrnrn
belirtilmektedir.
Bagka bir aragtrrmada[5] yaglarda ucuz bir do$al
antioksidankayna$rolaraksorgumkabuklarrndan
elde
edilmigfenolikekstraktlann
kullanrlabilecegi
agrklanmak
tadrr.Aragtrrrcrlar,
sorgumekstraktlarrnrn
1000,1500ve
peroksitazalmasrile
2000 ppm konsantrasyonlarda
birincil oksidasyonurrinleriolugumunuengelledigini,
ancak 14 grinhikdepolamasr.iresince,
PV olugumunun
TBHQ igerenorneklerdeen drigukdrizeydeoldugunu
saptamrglardrr.
Digertaraftanaragtrrrcrlar,
demiriyonlarr
yoklu$undafenolik ekstraktlarve TBHQ'nun ikincil
o k s i d a s y o n t l r t i n l e r i n i no l u g u m u n d aa y n r e t k i y i
gosterirken,
demiriyonlarrvarlrgrnda
fenolikbilegenlerin,
metalgelatlamakapasitesinden
dolayr,TBHQ'dandaha
etkilisonugverdi$ini
agrklamaktad
rrlar.
Bouazizve ark. [102]kurutulmug
ve toz halinegetirilmig
yapraklarrndan
yegil
(80:20)fenolik
metanol/su
taze
zeytin
ppm konsan
ve
hidroliz
400
ekstraktrnr
ekstraktrnr,
trasyonda rafine zeytin yagrna ilave ederek ya$
Aragtrrma
oksidasyonstabilitesiniaragtrrmrglardrr.
fenolikekstraktrndan
sonucunda,hidrolizatekstraktrnrn,
daha ytiksek antioksidanaktivitegosterdi$ini,
6 aylrk
depolamaperiyodusonunda kontrolzeytinya$larrnda
peroksitde$erinin14' ten 828 meq/kg'eytikselirken,
hidrolizatile zenginlegtirilmig
olanlarda16' dan 328
meq/kg a yrikseldi$inikaydetmiglerdir.
Aragtrrrcrlar,
gegidi
ve hidroksitirosol
oleuropein
bilegenlerinin
Chemlali
zeytin yapraklarrndatemel bilegenleroldu$unu ve
ve yapraklarr
hitrolizat gozeltilerinin
n antiradical
aktivitesi,
BHTile kargrlagtrrrldr$rnda,
oksidasyona
kargren yriksek
koruyucu
etkiyesahipoldu$unuve bu ylizdenmtikemmel
yerine
antioksidanlar
olarak sentetik antioksidanlarrn
kullanrlabilece$ini
agrklamaktadrrlar.
Aynr aragtrrrcrlarrn
izole hidroksitirosol
daha onceki galrgmalarrnda,
ve
hidrolizat
nrn, BHT'dendahagrig[iantioksidan
ekstraktlarr
a k t i v i t e g o s t e r d i g i n ed a i r a r a g t r r m as o n u g l a r r
bulunmaktadrr
[97].
lqbalve ark.[103]narkabuklarrnrn
metanolekstraktlarrnrn
aygigegiya$rnrnstabitilesiuzerineetkisiniaragtrrdrklarr
galrgmada;ekstraktlarr,250
ppm, 500ppmve 1000ppm
on rsrtrlmrg
aygigegiya$rnailaveederek,peroksitde$eri
(PV), konjuge dien (CD), konjuge trien (CT) ve
(TBARS)bakrmrndan,
tiyobarbittirik
asitreaktifbilegikleri
200ppmBHT'ninetkisiile kargrlagtrrmrglardrr.
Enyuksek
etki 1000ppm ekstrakteldesindesaptanrrken,
onu BHT,
lgbalve Bhanger[8]sarmrsak
hrzlandrrrlmrg 500 ppm, 250 ppm uygulamalarr
ekstraktrnrn,
ve kontrolornekleri
kogullardaaygige$iyagrnrnstabilitesir.lzerineetkisini
izlemigtir.Aragtrrrcrlar,
nar kabuklarrekstraktlarrnrn,
galrgmada,
potansiyel
ya$rnrnstabilizasyonunda,
aragtrrdrklarr
metanolekstraktrnr, aygigegi
sarmrsa$rn
bir kaynak
farklrkonsantrasyonlarda
ve 50oC'de
on rsrtrlmrg
aygigegi olarakkullanrlabilece$ini
bildirmektedirler.
yagrna ilave ederek, ya$ oksidasyonundaki
degigimi
saptamrglar
ve BHAve BHT'ninyasallimitiolan200 ppm
Shuive ark. [104]aragtrrmalarrnda,
Grineydogu
Asyave
ile kargrlagtrrmrglardrr.
24 grinltikdepolama
uygulamasr
digerbirgokrilkedeonemlibir meyveolanve meyvesuyu
peroksit,
(Averrhoa
sriresisonunda1000ppmsarmrsak
ekstraktrnrn
r.iretiminde
kullanrlan
star(yrldrz)
L.)
carambola
(serbest
yag
FFA
asitliQi),
konjugedien, trien ve TBA
meyvesinden,
meyvesuyu endr-istrisinde
elde edilebilen
(tiyobarbittirik
posa ekstraktlarrnrn,
asit) olugumu bakrmrndanen yriksek
BHT ile kargrlagtrrrldr$rnda,
soya
yagrnda110"C'de
antioksidan
ransiditeyi
etkiyesahipoldu$unu
bulmuglardrr.
onemliolgrideyavaglattrgr
ve
ya$larda oksidasyonuengellemekiqin onemli bir
rrlar.
antioksidan
olabilece$ini
agrklamaktad
yriksek
Dakerve ark. [101]yrirtittrikleri
aragtrrmalarrnda
antioksidan
aktivitedtizeyinesahipbir mrsrrgegidinden
(Mycelia marasmiellussp.; KUM 50061) elde edilen
soNU9
metanolekstraktrnrn,yumurtasansr ve palm ya!rnrn
oksidasyonu r.izerineinhibisyon etkisini, TBARS
lipitoksidasyonunu
ve toksikoksidasyon
Grdarirrinlerinde
( t i y o b a r b i t r i r i ak s i t t u r e v l e r i ) d e $ e r l e r i n eg o r e
rirunlerininolugmasrnrengellemek,besin kalitesini
b e l i r l e m i g l e r d i rS. o n u g l a r y u m u r t a s a r r s r n d a k i srirdrirmekve grdanrnraf omrunriuzatmakamacryla
uygulamalarda,
ekstraktlarrn
dugtikkonsantrasyonlarda antioksidan
gereklidir.
gokludoymamrg
kullanrmr
Ozellikle
lipit peroksidasyonunda
inhibisyonetkisinindugrik
yaQasitlerinin
beslenmefizyolojisi
agrsrndan
onemi,kalp
oldu$unu, fakat konsantrasyonlar
arttrkga onemli
pozitifiligkisi,bu alanda
r.izerinde
ve damarhastalrklan
inhibisyon
etkisiningosterdi$ini
ortayakoymaktadrr.Bu
gabalar ve bir
margarinlerinzenginlegtirilmesindeki
a r a g t r r m a d af e r m e n t e e d i l m i g m r s r r e k s t r a k t r n r n , taraftandanda bu ya$ asitlerininoranrarttrkgarirr.inlerin
inhibisyonetkisininen dugtik konsantrasyonlarda
bile
dahaagrkhalegelmesi,yaglarrnstabilitesini
oksidasyona
kateginve BHA'dandahayriksekoldu$ubelirtilmektedir. sa$lamadaonemlibir problemolugturmaktadrr.
Bu konu
Aragtrrrcrlar,
bu yrizden,BHA ve BHT gibi karsinojen sadeceya$ sanayiindedegil,ya$ca zengindiger grda
oldu$ubilinensentetikantioksidanlarrn
do$alolanlarile
maddelerininde oksidasvonstabilitesinin,
antioksidan
degigtirilebilece!ini
onermektedirler.
H. OrakAkademikGrda7(1) (2009)36-46
kullanrlarak,
arttrrrlmasrnrn
saQlanmasr
baklmrndan
buyuk
onem tagrmaktadrr.
Di$er taraftanyag teknolojsinde,
sentetikantioksidanlarrn
kullanrmrnrn,
sa$lrkrisklerini
tagrmasrndan
dolayr getirdigisrnrrlamalar,
sentetik
yerine gegebilecekkatkr maddelerinin
antioksidanlarrn
gereklikrlmaktadrr.
Bu nedenle,son yrllarda
bulunmasrnr
do$al antioksidanlar
onemli bir aragtrrmakonusu
olmugtur.Bu konuda tarrmsal sanayi atr$r bitkisel
materyaller
dikkatgekicidir.
Yaprlan
birgokaragtrrma,
bazt
meyveve tahrlposalarrgibi tarrmsalendtistriatrklarrnrn
fenolik maddelercezengin, antioksidanaktivitelerinin
ytiksekoldu$unuagrklamaktadrr.
Bu ytizdenmeyvesuyu,
garapve ya! fabrikalarrnrn
atrklarr,
antioksidan
aktivitesi
yi.iksekgegitlisebzeve trbbi bitki ekstraktlannanazaran
daha ekonomikbir kaynaktrr.
Ozellikle,rllkemizdeson
yrllardarlretimigittikgeartan,narve r.izr.im
suyuposalarr,
z e y t i n y a g rf a b r i k a s r a t r k l a r r a r a g t r r r l m a y ad e g e r
gorulmektedir.
Fenolikbilegenlerce
zengindo$albitkisel
ekstraktlannantioksidanolarak kullanrlmasr,
ilgi gekici
pratikuygulamalara
olmaklabirlikte,
aktarrlmasrnda
ileride
yaprlacakaragtrrmasonuglarrnaihtiyag duyuldugu
drigrinrilmektedir.
sentetik
Qrinkrionceki galrgmalarda
antioksidanlarrn
izinverilenmiktarlarrnda
kullanrlan
do$al
yeterli inhibisyondtizeyinisa$lamadrgr,
ekstraktlarrn,
fakatdaha sonrakigalrgmalarda
daha ytiksekoranlarda
k u l l a n r m r i l e e g d e g e r i n a k t i v a s y o nd r . i z e y l e r i n e
gortilmektedir.
Bu yrizden, doQalbitkisel
ulagrlabildigi
zararvermeyenve fenolik
ekstraktlarrninsansa$lr$rna
bilegikledn
ekstraksiyonuna
uygunbirgozricri
ileekstrakte
edilmesinde,optimum kogullarrnsaptanmasr; farklr
y a g l a r d a o k s i d a s y o n u e n g e l l e y e c e ko p t i m u m
konsantrasyonlarrn
belirlenmesi;
do$al bitkiselekstrakt
e l d e s i n i ne k o n o m i k b o y u t l a r r n r na r a g t r r r l m a svre
optimizasyonu;
standartnitelikteekstrakteldeedebilmek
igin hammaddenin
kogullarrnrn
stabilizasyon
belirlenmesi
gibi konulardayaprlacakgalrgmalarrn,
konununprati$e
aktarrImasrna rgrk tutaca$rdrigrinriImektedir.
KAYNAKLAR
J.M.,Franco,
D.,Dominguez,
[1] Moure,A.,Cruz,
J.,Sineiro,
J.,Dominguez,H.,20O1.
Natural
ntioxidants
fromresidualsources.FoodChemistry
72:145-171
.
l2l Atfawaz,M., Smith,J.S., Jeon,1.J.,1994.Maillard
reaction pro-ducts as antioxidantsin precooked
groundbeef. FoodChemistrySl:
311-318.
Oilsandfats.Reifo76 (883):405[3] Kazuhisa,Y.,2001.
409.
[4] Coultate, T.P., 2002. Food: the chemistry of its
(4thed.).Cambridge:
The RoyalSociety
components
of Chemistry,73125pp.
Antioxidant
effectof
[5] SikweseF.E.,Dtiodu,K.G.,2007.
a crude phenolicextract from sorghum bran in
sunfloweroil in the presenceof ferric ions. Food
Chemistry104:324-331.
J.P.,Church,D.F., Pryor,W.A.,1987.The
[6] Cosgrove,
kineticsof the autoxidationof polyunsaturated
fatty
acids.Lrpids22: 299-304.
[7] Tan,C.P.,CheMan,Y.8.,Selemat,J.,Yusoff,M.S.A.,
2002. Comparativestudiesof oxidativestabilityof
edibleoils by differential
scanningcalorimetryand
oxidativestabilityindexmethods.FoodChemistryT6:
385-389.
[8] lqbal, S., Bhanger, M.1., 2007. Stabilizationof
sunfloweroil by garlic extract during accelerated
storage.FoodChemistry 100:246-254.
Dundee,UK:The
[9] Frankel,E.N.,1998.Lipidoxidation.
OilyPress.
, .S., KulkarniA
, .D.,
[ 1 0 ] J a d h a vS, . J . , N i m b a l k a rS
Madhavi,
D.L.,1996.Lipidoxidation
in biologicaland
foodssystems.In D. L. Madhavi,S. S. Deshpande,
&
D. K. Salunkhe(Eds.),Foodantioxidants
NewYork:
1 1 8p .
J.1.,1996.Freeradicals
andhealth:
is vitamin
[1'1]Ahmad,
E the answer?Food Sclenceand Technology
10 (3):
147-152.
[12]Halliwell,B. 1995. Antioxidantcharacterization:
m e t h o d o l o g ya n d m e c h a n i s m .B i o c h e m i c a l
PharmacoIogy 49: 1341-1348.
8.N.,Gupta,S.,Jyothi,L.A.,Prakash,
T.J.,
['13]Shyamala,
2005. Leafy vegetableextractsantioxidant
activity
and effect on storage stability of heated oils.
lnnovativeFood Scienceand EmergingTechnologies
6:239-245.
M., Chakraborty.
R., Raychaudhuri,
[14]Bandyopadhyay,
U . , B a n d y o p a d h y a yM
, . , C h a k r a b o r t y ,R . ,
Raychaudhuri,
U.,2008.Antioxidant
activityof natural
plant sources in dairy dessert (Sandesh)under
thermaltreatment.LWT41:816-825.
and
[15]O'Brien,R.D.,2004. Fats and oils:formulating
processing
(2nded.).London:CRC
for applications
Press,1
92-199 p.
C.X.,Wu, H., Weng,X.C.,2004.Two novel
[16]Zhang,
syntheticantioxidantsfor deep frying oils. Food
ChemistryS4:219-222.
[17]Barlow,S.M., 1990. Toxicologicalaspects of
antioxidants
usedas foodadditives.
In B. J. F.Hudson
(Ed.),Food antioxidants
Barking,ElsevierScience
Publishers
Ltd,England, 253-307p.
U.N., Shahidi,F., 1998.Antioxidant
[18]Wanasundara,
and pro-oxi-dantactivity of green tea extracts in
marineoils.FoodChemistry63:335-342.
J.,Wang,C.X.,Zang,
E.,latropoulos,
M.J.,
[19]Whysner,
Williams,
G.M.,1994.Doseresponse
of promotion
by
butylated hydroxyanisolein chemicallyinitiated
tumoursof the rat fore stomach.Foodand Chemical
Toxicology32:215-222.
[20]Hou, D.X., 2003. Potentialmechanismof cancer
c h e m o p r e v e n t i o nb y a n t h o c y a n i n .C u r r e n t
Advancements
in MolecularMedicines3:149-1
59.
F.,
Amarovicz,
R.,
Abou-Gharbia,
H.A.,
[21]Shahidi,
Shehata,
A.A.Y.,1997.Endogenous
antioxidants
and
stabilityof sesameoil as affectedby processingand
storage.Journalof theAmericanOil Chemists'Society
74:143-147
.
M.1.,
Jemai,F.H.,Ayadi,
M.,Sayadi,
S.,2008.
l22lBouaziz,
Effect of storage on refined and husk olive oils
composition:Stabilizationby addition of natural
H. OrakAkademik
Grda7(1)(2009)36-46
antioxidantsfrom Chemlali olive leaves. Food
ChemistrylOS:253-262.
[23]lto, N., Hagiwara,A., Shibata, M., Ogiso, T.,
Fukushima.,1982. Inductionof squamous cell
carcinomain theforestomach
of F344ratstreatedwith
butylatedhydroxyanisole.
Gann 73: 332-334.
[24]SujaK.P., Abraham, J.T., Thamizh, S.N.A.,
Arumughan,J.,C., 2004. Antioxidantefficacyof
sesamecakeextractin vegetableoil protection
. Food
ChemistryS4:
393-400.
P.K.J.
P.D., 1992.Phenolic
[25]Shahidi,F.,Wanasundara,
anti-oxidants.CRC Critical Reviewsin Food Sclence
and Nutrition32:67-103.
[26]Goli, A.H., Barzegar, M., Sahari, M.A., 2005.
Antioxidantactivityand total phenoliccompoundsof
pistachio (Pistachia vera) hull extracts. Food
Chemistry92:521-525.
[27]Frutos,M.J., Hernandez-Herrero,J.A., 2005.
Effectsof rosemaryextract(Rosmarinus
officinalis)
on
the stabilityof bread with an oil, garlic and parsley
dressing.LWT38:651-655.
G., Faveri,De D.M., 2007. Antioxidants
from
[28]Spigno
grape stalks and marc: Influence of extraction
procedureon yield,purityandantioxidant
powerof the
extracts.JournalofFoodEngineering78: 793-801.
J., 1991.Naturalantioxidants
for food use.
[29]Pokorny,
Trendsin FoodScienceand Technology2:223-227.
[30]Bera,D., Lahiri,D., Nag,A., 2006. Studieson a
naturalantioxidant
for stabilization
of edibleoil and
comparisonwith syntheticantioxidants.Journal of
Food Engineering 74: 542-545.
C.M.,Ho, C.T., Chang,S.S. 1985.The
[31]Houlihan,
structure of Rosemariquinone.
A new antioxidant
isolatedfrom RosmarinusofficinalisL. Journal of
Ameica n OilChemi sts Society62 96-98.
L.S.,Romero,M.P.,Morello,
J.R.,Motilva,M.J.
[32]Artajo,
2006. Enrichmentof refinedolive oil with phenolic
compounds:
evaluation
of theirantioxidant
activityand
their effecton the Bitter index.Journalof Agricultural
andFoodChemistry54,6079-6088.
A., Stintzing,F.C.,Carle, R., 2001. By[33]Schieber,
productsof plant food processingas a source of
functionalcompounds-recentdevelopments.Irends
in FoodScienceand Technology
12:401-413.
N., Sundram,K., Saman,S., 2006.
[34]Balasundram
Phenoliccompounds
in plantsand agri-industrial
byproducts: Antioxidant activity, occurrence, and
potentialuses. FoodChemistry99:191-203.
[35]DimitriosB., 2006 Sourcesof natural phenolic
antioxidants.Trendsin Food Scienceand Technology
17:505-512.
[36]Shahidi,F., Naczk, M., 1995. Food phenolics:
Sources,chemistryeffects,applications.Lancaster
PA:Technomic
Publishing
CompanyInc.
N.,Osawa,T.,Namiki,M.,Kawakishi,
[37]Ramarathnam,
S.. 1989. Chemical studies on novel rice hull
antioxidants.2. ldentificationof isovitexin.a Cgfycosylflavonoid.Journal of Agriculturaland Food
Chemistry3T:316-319.
M., Ohshita,Y., Tsushida,T., 1997.
[38]Watanabe,
Antioxidantcompoundsfrom buckwheat(Fagopyrum
esculentumMo"ench)hulls. Journal of Agricultural
andFoodChemistry45: 1039-1044.
[39]Takeoka,G.R., Dao, L.T. 2002. Antioxidant
constituentsof almond [Prunusdulcis (Mill.)D.A.
Webbl hulls. Journal of Agricultural and Food
Chemistry5l:496-501.
S., Mannerstedt-Fogelfors,
8., Kamal[40]Bryngelsson,
Eldin,A.,Andersson,
R., Dimberg,L.H.2002.Lipids
and antioxidantsin groatsand hullsof Swedishoats
(AvenasativaL.).Journalof the Scienceof Foodand
Agriculture82:606-614.
[41]Yen,G.-C., Duh, P.D. 1994. Scavenginge€ect of
methanolic
extractsof peanuthullson free-radical
and
active-oxygenspecies.Journal of Agriculturaland
Food Chemistry42: 629-632.
activityof
[42]Yen,G.-C., Duh,P.-D.1995.Antioxidant
methanolicextracts of peanut hulls from various
cultivars. Journal of the American Oil Chemists'
SocietyT2:1
065-1067.
[43]Duh,P.-D.,Yen,G.-C.1995.Changesin antioxidant
activityand componentsof methanolicextractsof
peanut hulls irradiatedwith ultravioletlight. Food
Chemistry54:27-131.
Y., White,P.1997.ldenti@cation
andfunctionof
[44]Xing,
anti-oxidants
fromoat groatsand hulls.Journalof the
American OiI Chemi sts'Society74:303-307.
[45]Bocco,A., Cuvelier,M.E., Richard,H., Berset,C.
1998.Anti-oxidantactivityand phenoliccomposition
of citruspeeland seedextracts.Journalof Agricultural
and FoodChemistry 46:2123-2129.
O., Park, Y.-S.,
[46]Gorinstein,S., Martr'n-Belloso,
Haruenkit,
R.,Lojek,
A.,Crz,M.,2001.Comparison
of
some biochemicalcharacteristics
of differentcitrus
fruits.FoodChemistry74: 309-315.
Buslig,B.S.,Cancalona,
P. 2008.
[47lYu,J., Ghiviriga,1.,
A strong antioxidantisolatedfrom grapefruitjuice
retentate,LWT41: 420-424.
F.A.,Hess-Pierce,
B.,
[48]Gil,M.1.,Toma's-Barbera'n,
Kader,A.A. 2002. Antioxidantcapacities,phenolic
compounds,carotenoids,and vitaminC contentsof
peach,and plumcultivarsfromCalifornia.
nectarine,
Journal ofAgicultural FoodChemistry 5O:4976-4982.
S.,Tan,C.,Frankel,E.N., Barrett,D.M.,2000.
[49]Chang,
Lowdensitylipoprotein
antioxidant
activityof phenolic
compoundsand polyphenoloxidase activity in
selected clingstone peach cultivars. Journal of
Agriculturaland FoodChemistry48:147-151.
S.,Yoshiki,
Y., Okubo,K.,2oo2.Antioxidant
[50]Someya,
compoundsfrom bananas(Musacavendish).
Food
ChemistryT9:
351-354.
[51]Li,Y.,Guo,C., Yang,J., Wei,J., Xu, J., Cheng,S.
2005. Evaluation of antioxidant properties of
pomegranatepeel extract in comparisonwith
pomegranate pulp extract. Food Chemistry
doi:10.1016/j.foodchem.2005.02.033.
[52]Soong,Y.-Y.,Barlow,P.J.,2004.Antioxidantactivity
and phenoliccontentof selectedfruit seeds. Food
ChemistrySS:411417.
A., Hilt, P., Streker,P., Endres, H.-U.,
[53]Schieber,
H. OrakAkademikGrda7(1) (2009)3646
of wine industryand other agri-food
characteristics
C., Carle,R. 2003.A new processfor the
Rentschler,
sofid wasteextracts.JournalofFood Compositionand
combinedrecoveryof pectinandphenoliccompounds
Analysis20:125-132.
from apple pomace.lnnovativeFood Scienceand
L., Davit,A., Sarotto,1.,Caderni,G., 2000.
Emerging Technologies 4: 99-107.
[69]Tessitore,
Resveratrol depresses the growth of colorectal
[54]Wolfe,K.L., Liu,R.H.2003.Applepeelsas a valueaberrant crypt foci by affecting bax and p21ClP
added food ingredienl. Journal of Agricultural and
21: 16191622.
Carcinogenesis,
expression.
FoodChemisfry5l: 1676-1683.
D.K., Kadam,
N.B.,
Salunkhe,
Patil,
R.N.,
D.O.,Maestri,D.M.,Perello,M., Martinez, [7O]Adsule,
[55]Labuckas,
In
Handbook
of fruitscience
Pomegranate.
1995.
S.S.
M. L., Lamarqu,A.L., 2008. Phenolicsfrom walnut
455464p.
Dekker,
NewYork:
technology,
and
and
activity
(Juglansregia L.) kernels:Antioxidant
Murthy,K.N.,Jayaprakasha
with proteins.Food Chemistry107:607interactions
[71]SinghR.P.,Chidambara
on
the antioxidantactivity of
2002.
Studies
G.K.,
612.
peel and seed
granatum)
(Punica
pomegranate
Kapoor,
H.C.
D.S.,
Khurdiya,
Kaur,
C.,
B.,
[56]George,
extractsusingin vitro models,Journalof Agricultural
2004. Antioxidants in tomato (Lycopersium
FoodChemisfiy50:8186
esculentum) as a function of genotype. Food
ChemistryS4:45-51.
[72]Lansky,E.P.,Newman,R.A. 2007. Punicagranatum
(pomegranate)and its potentialfor preventionand
[57]Toor,R.K., Savage,G.P.2005.Antioxidantactivityin
treatmentof inflammationand cancer. Journal of
different fractions of tomatoes. Food Research
1O9:177-206
Ethnopharmacology
I nternational 38: 487494.
F.,Mayen,M., Merida,J., Medina,M., 1999.
[73]Li,B.B.,Smith,B.,Hossain,Md.M.2006. Extraction
[58]Bonilla,
of phenolicsfrom citrus peels l. Solventextraction
Extractionof phenoliccompoundsfrom red grape
method. Separationand PurificationTechnology48:
marc for use as food lipid antioxidants.Food
182-188.
Chemistry66:209-215.
A., 2002.
V.T., Mantzavinou,
P.S.,Karathanos,
Rodis,
Recovery
N.,Magoulas,K. 2004.
[74]
[59]Louli,V.,Ragoussis,
between
oil and
antioxidants
of
olive
oil
Partitioning
industry
bywine
of phenolic antioxidantsfrom
water phases. Journal of Agricultural and Food
products. Bioresource Technology 92: 201-208.
Chemistry50:596-601.
V., Lazos,E.S.,2007.On the
T.1.,Sinanoglou,
[60]Lafka,
phenolic
of
activity
and
antioxidant
extraction
[75]Ranalli,A., Lucera, L., Contento, S., 2003.
Antioxidizingpotencyof phenolcompoundsin olive
compoundsfrom winerywastes.FoodChemistry104:
mifl wastewaler. Joumal of Agricultural and Food
1206-1214.
Chemistry 5'l : 7636-7641.
health
with
by-products
2000.
Wine
A.J.
[61]Shrikhande,
benefits. Food Research I ntemationaI 33: 469474.
[76]Visioli,F., Galli,C., 2003.Olivesand theirproduction
waste productsas sourcesof bioactivecompounds.
J.L., Bobet,R.,2001.Newflavanolderivatives
[62]Torres,
Cune nt Topics in Nutraceutical Research 1: 85-88.
from grape (Vitis vinifera) byproducts:antioxidant
conjugates from a
aminoethylthio-flavan-3-ol
[77]Obied,H.K.,Allen,M.S., Bedgood,D.R., Prenzler,
P.D.,Robards,K., Stockmann,R. 2005. Bioactivity
polymericwaste
fractionusedas a sourceof flavanols.
and analysisof biophenolsrecoveredfrom olive mill
Journalof Agriculturaland Food Chemistry49: 4627waste.
Joumalof Agicultural and Food Chemistry53:
4634.
823-837.
Trikha,
M.,Roy,S.,Sharma,N.,
S.,Venojarvi,
[63]Khanna,
healingproperties [78]Garcia8., O., Castillo,J., Lorente,J., Ortun,A., Del
P.,Bagchi,D.,2002.Dermalwound
Rio, J.A. 2000. Antioxidantactivity of phenolics
proanthocyanidins.
Free
grape
seed
redox-active
of
extractedfrom OleaeuropeL. leaves.FoodChemistry
RadicalBiologyand Medicine33 (8): 1089-1096.
68:457462.
G.K.,Selvi,T., Sakariah,K.K. 2003.
[64]Jayaprakasha,
and antioxidantactivitiesof grape(Vitis
Antibacterial
[79]Onyeneho,S.N., Hettiarachchy,N.S. 1992.
Antioxidantactivityof durumwheat bran.Journalof
vinifera)seed extracts.Food Researchlnternational
Agriculturaland FoodChemistry40:1496-1500.
36:117-172.
[80]Ohta,T., Yamasaki,S., Egashira,Y., Sanada,H.,
[65]Bozan,B., Tosun,G., Ozcan,D. 2008. Study of
1994. Anti- oxidative activity of corn bran
polyphenolcontentin the seeds of red grape (Vitis
fragments.Journalof Agriculturaland
hemicellufose
vinifera L.) varietiescultivatedin Turkey and their
: 653-656.
e
m
i
sfry42
Food
Ch
1
426430.
antiradicalactivity.FoodChemistry,09:
D., Hadley,M., Holm, E.T.
de
Sotillo,
2005.
A.G.,
M.,
Wondra,
[81]Rodriguez
[66]Lapornik,8., Prosek,
potato peel extract,
in
aqueous
plant
1994a.
Phenolics
prepared
byfrom
of
extracts
Comparison
and degradation.Journalof
extraction,identification
productsusingdifferentsolventsand extractiontime.
FoodScience59:649-651.
Journalof FoodEngineering7 I : 214-222.
Y., Foo, L.Y., 1997. ldentificationand
radical
2005.
Oxygen
R.
Y.,
Toledo,
[82]Lu,
[67]Yilmaz,
quanti@cation
in applepomace.
of mayorpolyphenols
absorbance capacities of grape wine industry
-1
FoodChemistry 59: 187 94.
byproductsand effectof solventtype on extractionof
D.,Robert,R. Sparks,W.,1998.Antioxidant
grapeseedpolyphenols.
JournalofFoodComposition [83]Muanza,
and uses.US
derivedfrom lentiland its preparation
and Analysis19:41-48.
Patent.
U55762936.
N.K.,2007.
D.P.,Boskou,G.,Andrikopoulos,
[68]Makris,
of
constituents
Polyphenoliccontent and in vitro antioxidant [84]Lu,Y., Foo,L.Y.,1999.Thepolyphenol
H. OrakAkademikGrda7(1) (2009)36-46
grapepomace.FoodChemlsfry65:1-8.
Y., Murakami,A., Sugiyama,y., tsobe,M.,
[85]Miyake,
Koshimizu,K., Ohigashi,H. 1999.tdentification
of
coumarins
fromlemonfruit(Citruslimon)as inhibitors
of in vitrotumorpromotionand super-oxideand nitric
oxide generalion.Journal of Agriculturatand Food
Chemistry
47:3151-3157.
de Gaulejac,N., provost,C., Vivas,N.,
[86]Saint-Cricq
1999.Com-parative
studyof polyphenol
scavenging
activitiesassessedby differentmethods.Journalof
Agricultural and FoodChemistry47: 425-491.
F.,Romani,
A.,Mulinacci,
N.,Zarini,S.,Conte,
[87]Visioli,
D.,Vincieri,
F.F., Galli,C.,lggg.Antioxidantand
other
biologicalactivitiesof olivemillwastewaters.Journal
ofAgricultural
andFoodChemistry
47:3397-3401.
y., Nakazawa,
F.,Yoshimura,
[88]Yamaguchi,
H., Ariga,
T., 1999. Free radicalscavengingactivityof grape
seed extract and anti-oxidantsby electron spin
resonancespectrometry
in an H2O2|NaOH/DMSO
system. Journal of Agriculturaland Food Chemistry
47:2544-2548.
M., Bedgood,D.J.R.,Bishop,A., Jardine,
[89]Antolovich,
D., Prenzler, P., Robards, K., 2004. LC-MS
investigationof oxidation products of phenolic
compounds. Journal of Agricultural and Food
Chemistry52:962-971.
de Sotillo,D., Hadtey,M., Hotm, E.T.,
[90]Rodriguez
1994b.Potatopeel waste,stabilityand antioxidant
activity of a freeze-driedextract. Journal of Food
Science59:1031-1033.
[91]Duh,P.-D.,Yen,W.J.,Du, p.-C., yen, G.-C.1997.
Antioxidantactivityof mungbeanhulls.Journalof the
-1063.
AmericanOil Chemists'
SocietyT4:1059
P.,
Gordon,
M.H.,
1999.
Antioxidant
[92lZandi,
activityof
extractsfrom old tea leaves.Food Chemistry64:2gS288.
[93]Rehman
,2., Habib,F.,Shah, W.H.,2004.Utitization
of potatopeelsextractas a naturalantioxidantin soy
beanoil.FoodChemistry85:215-220.
[94]Xu,J., ChenS., Hu, Q., 2005.Antioxidant
activityof
brownpigmentand extractsfrom blacksesameseed
(Sesamumind icum).FoodChemistry91:79-83
[95]Fki,1.,Allouche,N., Sayadi,S. 2005.The use of
polyphenolic
extract,purifiedhydroxytyrosol
and 3,4dihydroxyphenyl
aceticacidfromolivemillwastewater
for the stabilizationof refined oils: A potential
afternativeto syntheticantioxidants.
Food Chemistry
93:197-204.
[96]Pazos,M., Gallardo,J. M., Torres,J. L., Medina.L
2005.Activityof grapepotyphenols
as inhibitors
of the
oxidationof fish lipidsand frozenfish muscle.Food
Chemistry92:547-557.
[97]Rehman,Z. 2006. Citruspeel extract A natural
sourceof antioxidant.
FoodChemistrygg:450-454.
H,
Nasarudin,
R.,S., Lee,L. 2004 Extracts
[98]Osman
of
cocoa (Theobromacacao L.) leaves and their
potential.FoodChemistry86 41-46.
antioxidation
[99]AhnJ.H., Kim ,Y.P. Seo,E.M. , Choi, y.K., Kim,
H.S. 2008.Antioxidanteffectof naturalplantextracts
on the microencapsulated
high oleic sunfloweroil.
Journal of FoodEngineering84:327-334.
N.V.,Marinova,
E.M.2001.Stabitisation
['100]Yanishlieva,
of edible oils with natural antioxidants.European
Journal of Lipid Sclence and Technology103:752767.
M.,Abdullah,
N.,Vikineswary,
[101]Daker
S., Goh,p.C.,
Kuppusamy,
U.R.,2008. Antioxidant
frommaizeand
maizefermentedby Marasmiellus
sp. as stabiliser
of
lipid-rich
foods. FoodChemistry107:1092-109g.
[ 1 0 2 ] B o u a z i zM, . , S a y a d i ,S . 2 0 0 5 . t s o t a t i o na n d
evaluation
of antioxidants
from leavesof a Tunisian
cuftivarolive tree. EuropeanJournalof Lipid Sclence
and Technology107: 118-125.
S., Haleem,S., Akhtar,M., Zia-ut-Haq,
[103jlqbal,
M.,
Akbar, J., 2008. Efficiencyof pomegranatepeel
extracts in stabilizationof sunfloweroil under
acceleratedconditions.Food Research Internation
al
41:194-200.
G.,Leong,L.P.,2006.Residuefromstarfruitas
[104]Shui,
valuablesourcefor functionalfood ingredientsand
antioxidantnutraceuticals.
Food ChemistrygT: 277284.