2009 Avrupa Birliği Müktesebatına Uyum Programı

Transkript

1983
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURÝYETÝ
AVRUPA BÝRLÝÐÝ
MÜKTESEBATINA UYUM PROGRAMI
(MUP)
OCAK 2009 - LEFKOÞA
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR ................................................................................................................................................. iii
PROGRAMIN YAPISINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR................................................................................... v
GİRİŞ ..................................................................................................................................................................... 1
FASIL 4: SERMAYENİN SERBEST DOLAŞIMI ............................................................................................ 3
Öncelik 4.1 Yabancı sermaye önündeki kısıtlamaların kaldırılması .............................................................. 8
Öncelik 4.2 Gerçek Zamanlı Toptan Mutabakat (Real Time Gross Settlement - RTGS) sistemine dayalı
öncelikle yurt içi olmak üzere ödeme sistemlerinin kurulması ve AB direktiflerine uygun mevzuatla
çalıştırılması ................................................................................................................................................. 12
Öncelik 4.3 AB’deki kara para mevzuatının iç hukuka yansıtılması............................................................ 16
FASIL 5: KAMU İHALELERİ ......................................................................................................................... 20
Öncelik 5.1 Kamu ihale sürecinin, eşit muamele, ayrımcılığın önlenmesi ve şeffaflık sağlanması amacıyla
ilgili düzenlemeleri içeren AB mevzuatıyla uyumlaştırılması ..................................................................... 23
FASIL 6: ŞİRKETLER HUKUKU ................................................................................................................... 28
Öncelik 6.1 Şirketler Hukuku ile ilgili AB mevzuatına uyumun sağlanması ve uygulamaya yönelik gerekli
kapasitenin geliştirilmesi .............................................................................................................................. 34
FASIL 8: REKABET POLİTİKASI ................................................................................................................. 47
Öncelik 8.1 Rekabetin korunması amacıyla teşebbüsler arası anlaşmaların, teşebbüsler birliği kararlarının,
uyumlu eylemlerin ve birleşme ve devralmaların kontrolü ve devlet yardımları ......................................... 50
FASIL 9: MALİ HİZMETLER ......................................................................................................................... 58
Öncelik 9.1 AB’deki bankacılık mevzuatının iç hukuktaki bankacılık mevzuatına yansıtılması ................. 64
Öncelik 9.2 AB’deki sigorta mevzuatının iç hukuktaki sigorta mevzuatına yansıtılması ............................ 70
FASIL 11: TARIM VE KIRSAL KALKINMA ............................................................................................... 78
Öncelik 11.1 Tarım Bakanlığının AB Tarım ve Kırsal Kalkınma mevzuatını uygulamak üzere yeniden
yapılandırılması ............................................................................................................................................ 86
Öncelik 11.2 Yatay konulara ilişkin düzenlemelere uyum sağlanması ........................................................ 92
Öncelik 11.3 Kırsal kalkınmaya yönelik temel unsurların oluşturulması................................................... 100
Öncelik 11.4 Ortak piyasa düzenine uyum sağlanması .............................................................................. 105
FASIL 12: GIDA GÜVENLİĞİ, VETERİNERLİK VE BİTKİ SAĞLIĞI ................................................. 111
Öncelik 12.1 Gıda güvenliğinin sağlanmasına yönelik politikaya uygun olarak gerekli tüm yasal
düzenlemelerin AB mevzuatına uyumlu olarak hazırlanıp geliştirilmesi ve uygulanması ......................... 136
Öncelik 12.2 Veteriner Hizmetlerinin AB mevzuatına uyumlaştırılması ve iç hukuka yansıtılarak
uygulamaya konulması ............................................................................................................................... 171
Öncelik 12.3 Bitki sağlığı alanındaki AB mevzuatının iç hukuka aktarılması ........................................... 210
FASIL 14: ULAŞTIRMA POLİTİKASI......................................................................................................... 225
Öncelik 14.1 Yol Güvenliği ve Karayolu Taşımacılığı ile ilgili AB Mevzuatının iç hukuka yansıtılması 232
FASIL 18: İSTATİSTİK .................................................................................................................................. 254
Öncelik 18.1 Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun kurulması, teknik, kurumsal ve teknolojik altyapı
kapasitesinin geliştirilmesi ......................................................................................................................... 261
Öncelik 18.2 Veri güvenliği ve istatistiksel gizlilik ................................................................................... 267
Öncelik 18.3 AB Sınıflama Sistemine uyum.............................................................................................. 270
Öncelik 18.4 Verilerin derlenmesi ve zamanlılığı ...................................................................................... 275
Öncelik 18.5 Adres kayıtlarının oluşturulması ve güncelleme işlemlerinin yapılması .............................. 278
Öncelik 18.6 İş yerleri sayımının yapılması ve iş kayıtlarının oluşturulması ............................................. 282
Öncelik 18.7 Genel tarım sayımının yapılması ve çiftlik kayıtlarının oluşturulması ................................. 286
Öncelik 18.8 Ulusal Hesaplar Sisteminin ESA 95’e uyumu ...................................................................... 290
Öncelik 18.9 Ödemeler Dengesi Hesapları Sisteminin “Manual 5”e uyumu ............................................. 294
Öncelik 18.10 Yürütülen önemli çalışmaların geliştirilmesi ...................................................................... 298
Öncelik 18.11 Mevcut kaynak kullanımının geliştirilmesi ve istatistik yayımlarının artırılmasına yönelik
planlama ..................................................................................................................................................... 303
i
FASIL 19: SOSYAL POLİTİKALAR VE İSTİHDAM ................................................................................ 307
Öncelik 19.1 AB mevzuatına uyum sağlanması ......................................................................................... 316
Öncelik 19.2 Sosyal koruma sistemlerinin ve sosyal dahiliyet çalışmalarının geliştirilmesi ..................... 337
Öncelik 19.3 Avrupa İstihdam Stratejisi ile uyumlu istihdam stratejisinin hazırlanması ve uygulanması . 341
FASIL 27: ÇEVRE............................................................................................................................................ 344
Öncelik 27.1 Su kaynaklarının korunması ve yönetimi .............................................................................. 359
Öncelik 27.2 Etkin Bütüncül Atık Yönetim Sisteminin kurulması ve uygulanması .................................. 370
Öncelik 27.3 Doğanın korunması ............................................................................................................... 382
Öncelik 27.4 Yatay konularda mevzuatın ve uygulamanın geliştirilmesi .................................................. 391
Öncelik 27.5 Hava kalitesinin iyileştirilmesi ............................................................................................. 406
Öncelik 27.6 Kimyasallar ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların (GDO) kullanımının yönetimi ....... 417
Öncelik 27.7 Endüstriyel kirlilik kontrolünün sağlanması ......................................................................... 427
Öncelik 27.8 Çevresel Gürültü Yönetiminin oluşturulması ....................................................................... 434
Öncelik 27.9 İklim Değişikliği ile ilgili mevzuatın ve sistemin oluşturulması .......................................... 441
FASIL 28: TÜKETİCİNİN VE SAĞLIĞIN KORUNMASI ......................................................................... 445
Öncelik 28.1 Avrupa Birliğinin tüketicinin korunması mevzuatının iç hukuka yansıtılması ..................... 453
Öncelik 28.2 Genel Ürün Güvenliği Direktifine uyumlu ürün güvenliği mevzuatının oluşturulması ........ 458
Öncelik 28.3 Avrupa Birliğinin sağlığın korunması mevzuatının iç hukuka yansıtılması ......................... 462
EK I AB Müktesebatının Uygulanmasına Dönük Program Hazırlıklarının Başlatılması ve İzlenmesinin
Onayı Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı..................... .................................................................................473
ii
KISALTMALAR
AB
Avrupa Birliği
ADNS
Hayvan Hastalıklarını Bildirim Sistemi
AEA
Avrupa Havayolları Birliği
AET
Avrupa Ekonomik Topluluğu
AML/CFT
Kara Paranın Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanın Önlenmesi
AT
Avrupa Topluluğu
BAT
Uygulanabilir En İyi Teknikler
BEC
Geniş Ekonomik Gruplara Göre Sınıflama
BIS
Uluslararası Ödemeler Bankası
BÇUS
Bütünleştirilmiş Çevre Uyumlaştırma Stratejisi
BOP
Ödemeler Dengesi
CDD
Müşterini Tanı
CEEP
Avrupa Kamu Ortaklığı İşletmeleri Merkezi
CITES
Soyu Tehlikedeki Türlerin Uluslararası Ticareti Konvansiyonu
CN
Birleştirilmiş Mal Sınıflaması
COFOG
Devlet Fonksiyonlarının Sınıflandırılması
COICOP
Kişisel Tüketim Harcamalarının Amaca Göre Sınıflanması
CPA
Avrupa Ekonomik Topluluğunda Faaliyete Göre Ürünlerin İstatistiki Sınıflaması
CRD
Özkaynak Gereksinimi Direktifleri
ÇED
Çevre Etki Değerlendirme
DTÖ
Dünya Ticaret Örgütü
EAFRD
Avrupa Tarım Fonu
ECA
Avrupa Kokpit Birliği
ECB
Avrupa Merkez Bankası
ECSC
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu
EFSA
Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi
EIONET
Avrupa Çevresel Bilgi ve Gözlem Ağı
EKÖK
Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Direktifi
iii
ERA
Avrupa Bölgesel Havayolları Birliği
ETF
Avrupa Taşımacılık Çalışanları Federasyonu
ETUC
Avrupa İşçi Sendikaları Federasyonu
EURATOM
Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu
EUROSTAT
Avrupa Topluluğu İstatistik Ofisi
GDO
Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar
GIS
Coğrafi Bilgi Sistemi
GTIP
Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Cetveli
HKÇD
Hava Kalitesi Çerçeve Direktifi
IACA
Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği
ISCO 88
Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması
IACS
Entegre İdare ve Kontrol Sistemi
LPİS
Arazi Sistem Tanımlama Merkezi
LIFE
Çevre için AB Parasal Enstrümanı
MABEB
Mali Bilgi Edinme Birimi
Nace Rev 2.0
Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması
OTP
Ortak Tarım Politikası
ÖKA
Özel Koruma Alanları
PCB
Poliklorinebifeniller
PCT
Poliklorineterifeniller
PRODCOM
Avrupa Topluluğu Sanayi Ürünleri Listesi
RASFF
Gıda ve Yem için Hızlı Uyarı Sistemi
RTGS
Gerçek Zamanlı Toptan Mutabakat
SÇD
Stratejik Çevresel Değerlendirme
SITC
Uluslararası Standart Ticaret Sınıflaması
TMSF
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu
TRACES
Ülke Dışına Olan Hareketleri Kontrol Eden Sistem
UMSK
Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu
UNFCCC
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Konvansiyonu
UNICE
Avrupa Sanayici ve İşverenler Konfederasyonu
iv
PROGRAMIN YAPISINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
- AB Müktesebatına Uyum Programı (MUP) 2009 – 2011 yıllarını kapsamaktadır.
- MUP’ta yer alan 12 Fasıla ilişkin stratejiler iki ana bölümden oluşmaktadır.
Birinci bölümde, Fasılla ilgili AB’deki genel sektörel durum, uyum sağlanacak AB mevzuatı ve bu
mevzuatı uygulamadaki idari yapı gereklilikleri
İkinci bölümde, iç hukuka yansıtma önceliklerine ilişkin KKTC ve AB’deki mevcut durum hakkında
kısa bilgi ile mevzuata uyum, idari yapılanma ve finansman tabloları yer almaktadır.
- Programda iç hukuka yansıtma öncelikleri çerçevesinde mevzuata uyum ve idari yapılanma tabloları 3 yıllık,
finansman tabloları ise sadece 2009 yılı için hazırlanmıştır.
- Mevzuata uyum takvimi tablosunda yer alan birincil düzenlemeler için verilen tarih Meclise, ikinci
düzenlemeler için verilen tarih ise Bakanlar Kuruluna sevk zamanını belirtmektedir.
- Program hazırlanırken, Avrupa Komisyonu tarafından organize edilen fasılların tanıtıcı sunumlarında Kıbrıs
Türk tarafına verilen mevzuat listeleri temel alınmıştır.
- Programda yer alan finansman tablolarındaki rakamlar endikatiftir ve Euro olarak hesaplamıştır. Dinamik
yapısı itibari ile finansman tabloları önümüzdeki yıl 2010’da öngörülen mevzuata uyum çalışmalarını finanse
etmek için güncellenecektir.
Her bir Fasıl için dipnotlar yeniden numaralandırılmıştır.
v
GİRİŞ
Kıbrıs Türk halkı 24 Nisan 2004 tarihinde düzenlenen referandumda BM Genel Sekreteri tarafından
sunulan kapsamlı çözüm planını onaylayarak sadece yarım asra yakın bir süredir devam eden Kıbrıs sorununun
barışçıl yollar ile çözüme kavuşturulması yönünde değil, ayrıca Avrupa Birliği üyeliği ve AB kural ve
standartlarının ada çapında uygulanması yönündeki iradesini ortaya koymuştur. Ne var ki kapsamlı çözümün
Kıbrıs Rum halkı tarafından aynı referandumda reddedilmesi sonucunda Kıbrıs Rum tarafı AB üyesi olurken,
Kıbrıs Türk tarafı haksız bir şekilde AB’nin dışında bırakılmıştır.
Çözüm planının Kıbrıslı Rumlar tarafından reddedilmesinden bu güne kadar geçen dört buçuk yıllık
süre içinde halkının göstermiş olduğu demokratik iradeyi hayata geçirebilmek için çabalarını yoğunlaştıran
Kıbrıs Türk tarafı, siyasi düzeyde BM çatısı altında görüşmelerin yeniden başlatılması girişimleri ile, teknik
düzeyde Kuzey Kıbrıs’taki yasal ve idari yapıların AB müktesebatında aranan standartlara yakınlaştırılması
çalışmalarını birbiriyle paralel olarak yürütmüştür.
AB müktesebatının Kıbrıs Türk halkına tanıtılması ve buna bağlı ilgili idari önlemlerin alınması, adanın
her iki tarafında birbirine benzer yapıların oluşmasını sağlayarak gelecekte Kıbrıs sorununa bulunacak bir
çözümün daha kolay uygulanmasını getirecektir. Ayrıca, üretimden tüketime, tarımdan çevreye, eğitimden
sağlığa, mali politikalardan sosyal politikalara, çok geniş bir yelpazeyi içine alan müktesebat kuralları, Kıbrıs
Türk halkının yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve genel refah düzeyinin yükseltilmesinde önemli bir rol
oynayacaktır.
Bu farkındalık ışığında, Avrupa Komisyonu Genişleme Genel Müdürlüğü aracılığıyla Mayıs 2004’ten
itibaren Kıbrıs Türk tarafına sunulan teknik yardım, 27 Şubat 2006 tarihinde onaylanan ve beş temel hedefi
arasında Kıbrıslı Türkleri Topluluk Müktesebatını üstlenmeye ve uygulamaya hazırlamak da yer alan Mali
Yardım Tüzüğü’nün bina edildiği orta vadeli uygulama planına uygun olarak daha yapısal bir zemine taşınmıştır.
Avrupa Komisyonu tarafından Bakanlar Kurulu’na sunulan ve gerek Avrupa Komisyonundan gerekse de üye
devletlerden uzmanlar rehberliğinde bir Müktesebata Uyum Programı’nın hazırlanmasını öngören Kılavuz Belge
ile ilk kez resmilik kazanan bu yaklaşımın vücut bulması yönünde 2008 yılında çok önemli çalışmalara imza
atılmıştır.
Bakanlar Kurulunun Kılavuz Belge’ye cevaben kabul ettiği ve Müktesebata Uyum Programı
hazırlıklarının Başbakanlık Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi
eşgüdümünde ivedilikle başlatılmasını
onaylayan S (K-II) 492 – 2008 No’lu Kararı (bknz EK I) ile meşrulaştırılan ve toplamda 300’e yakın kamu
görevlisi ile sivil toplum temsilcisinin 9 Bakanlık müsteşarı başkanlığında görev aldığı bu çalışmalar sonucu,
öncelikli kabul edilen 12 Fasıla ilişkin kamu kurum ve kurumlarımız tarafından önümüzdeki üç yıllık dönemde
(2009 – 2011) izlenecek uyum stratejileri oluşturulmuştur.
Bu stratejilerin hayata geçirilmesinde atılacak olan adımlar, halkımızın daha gelişmiş sosyal ve
ekonomik şartlara sahip olması için geleceğe dönük yatırım niteliğindedir. Dinamik, azimli ve kararlı yürünmesi
1
gereken bu süreçte, devletin her düzeydeki temsilcisinin ve sivil toplum kuruluşlarının ortaya koyacağı destek,
hedeflere ulaşılmasında belirleyici olacaktır. Bir toplumsal dönüşüm projesi olarak adlandırılan AB uyum süreci,
halkımızın hak ettiği çalışma ve yaşam koşullarının yaratılmasında ve kamu kurumları tarafından sunulan hizmet
kalitesinin iyileştirilmesinde büyük önem taşımaktadır.
Ülkemiz için bir ilk özelliği taşıyan bu Program’ın uygulanmasında ortaya koyulacak başarı, farklı
sektörler üzerinde çarpan etkisi yaratacak ve önümüzdeki dönemde yeni müktesebat Fasılları için de uyum
stratejilerinin hazırlanmasını beraberinde getirecektir.
Önemli diğer bir nokta ise AB’nin tüm bunların gerçekleştirilmesinde sunacağı destektir. Annan Planı
referandumunun hemen ardından 26 Nisan 2004 tarihinde AB Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyince alınan
Kıbrıslı Türklerin izolasyonunun kaldırılması kararının ve Mali Yardım Tüzüğü’nün ruhuna uygun bir
yaklaşımla tüm bu çalışmaların desteklenmesi etkili sonuçlar alınması için olmazsa olmaz bir koşuldur.
2
FASIL 4: SERMAYENİN SERBEST DOLAŞIMI
4.A. Avrupa Birliğindeki Genel Sektörel Durum Analizi
Sermayenin serbest dolaşımı üzerine oluşturulan Topluluk müktesebatı hem AB içinde ve hem de üye devletler ile üçüncü ülkeler arasındaki sermaye hareketleri üzerindeki
kısıtlamaların kaldırılmasını düzenler. Aynı zamanda, güvenlik bakımından havale emirlerinin gerçekleştirilmesi ve sınırlar arası ödemelere dair kuralları da içerir. AB’nin
kara para aklamaya ve terörizmin finansmanına karşı mücadele mevzuatı, bankaların ve diğer ekonomik birimlerin, özellikle yüksek değerde kıymetli kağıtlar ve para
işlemlerinde bulunurken, müşterilerin esas kimliklerinin ortaya çıkarılmasını ve belirli bazı işlemlerin gerekli mercilere rapor edilmesini öngörmektedir. Mali suçlar ile
mücadelede anahtar gereksinimlerden bir tanesi, denetim, icra ve adalet kurumları arasında işbirliği dahil, etkin bir idari ve icra yapısının tesisidir.
4.A.1. Uyum Sağlanacak AB Mevzuatı
Sermaye Hareketleri
Doğrudan yatırımlar, gayrimenkul yatırımları, sermaye piyasasında işlem gören menkul kıymetler, kolektif yatırım kuruluşlarının payları üzerindeki işlemler, normalde para
piyasasında işlem gören menkuller, ödünç ve krediler, kefaletler, diğer garantiler ve ipotekler, sigorta sözleşmelerinin ifasındaki devirler v.s. gibi konular sermayenin serbest
dolaşımı kapsamındadır.
Avrupa Birliği, malların, kişilerin, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımına dayalı bir entegrasyon hareketi olarak başlamıştır. Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran
Antlaşmanın 3(c) maddesi, ortak bir pazar kurulmasını kolaylaştırmak amacıyla “üye devletler arasında malların, işgücünün, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının
önündeki engellerin kaldırılmasını” hükme bağlamaktadır.
Antlaşmada sermayenin serbest dolaşımına ilişkin hükümler 67 – 73 maddeleri ile düzenlenmiştir. Bu maddeler, Maastricht Antlaşması ile değişikliğe uğramış ve Amsterdam
Antlaşması ile 56–60 olarak değiştirilmiştir.
Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın 67(1). maddesinde sermayenin serbest dolaşımına ilişkin temel hedef şöyle ifade edilmiştir: “Geçiş sürecinde ve ortak pazarın
düzgün işlemesi için gerektiği ölçüde, üye devletler aralarındaki, üye devletlerde ikamet eden kişilere ait sermayenin hareketi ile ilgili tüm kısıtlamaları ve uyruğa, tarafların
ikametgahlarına ya da bu sermayenin yatırıldığı yere dayanan tüm ayırımcılıkları tedricen kaldıracaklardır”.
Antlaşma’nın 67. maddesinin uygulanması hakkındaki 24 Haziran 1988 tarih ve 88/361/AET sayılı Konsey Direktifi ise kısa süreli sermaye hareketleri de dahil olmak üzere,
Topluluk içi sınırların kaldırılması amacına yönelik, tüm sermaye hareketlerinde tam ve koşulsuz serbestlik sağlanmasını öngörmektedir.
Amsterdam Antlaşması’nın 56. maddenin 1. paragrafında “Bu Kısım’da yer alan hükümler çerçevesinde, üye devletlerin kendi aralarındaki ve üye devletler ile üçüncü ülkeler
arasındaki sermaye hareketlerindeki bütün kısıtlamalar yasaktır” hükmü öngörülürken, aynı maddenin 2. paragrafında ise “Bu Kısım’da yer alan hükümler çerçevesinde, üye
devletlerin kendi aralarındaki ve üye devletler ile üçüncü ülkeler arasındaki ödemelerdeki bütün kısıtlamalar yasaktır” ifadesi yer almıştır.
3
Mevcut olan bazı kısıtlamaların korunmasına hususu, Amsterdam Antlaşması’nın 57. maddesinde yer alan “Konsey, üye devletler ile Topluluk arasında sermayenin serbest
dolaşımı hedefini mümkün olan en geniş ölçüde ve bu Antlaşma’nın diğer Kısımları’na halel getirmeksizin gerçekleştirmeye gayret göstererek, üçüncü ülke menşeli
sermayenin serbest dolaşımı ile ilgili önlemleri Komisyonun önerisi üzerine nitelikli çoğunlukla alabilir” hükmü ile düzenlenmiştir.
Amsterdam Antlaşması’nın 58. maddesi, ikametgah ve/veya sermaye yatırım yerleri farklılık gösteren yatırımcılar arasında ayırım yapan mali mevzuatların ilgili hükümlerini
uygulama, özellikle vergilendirme ya da mali kurumların denetimi alanında ulusal yasaların ya da tüzüklerin ihlalini önlemek için gerekli bütün önlemleri alma, kamu düzeni
veya kamu güvenliği nedeniyle önlem alma imkanı tanımaktadır.
Amsterdam Antlaşması’nın 59. maddesine göre istisnai hallerde, üçüncü ülke menşeli ya da üçüncü ülkelere yönelik sermaye hareketleri özellikle Ekonomik ve Parasal
Birliğin işleyişini korumak üzere üçüncü ülkelere karşı 6 ayı aşmayacak bir süre için koruma önlemleri alabilir.
Amsterdam Antlaşması’nın 119 – 120 maddelerine göre bu çerçevede ciddi bir ödemeler dengesi krizi ile karşı karşıya olan bir üye devlet üçüncü ülkelere yönelik kota
kısıtlamalarını tekrar koyabilir veya koruyucu önlem alabilir.
Amsterdam Antlaşması’nın 60. maddesine göre üçüncü ülke menşeli veya üçüncü ülkelere yönelik sermaye hareketlerinin güvenlik veya dış politika gerekçesiyle Topluluk
veya bir üye devlet tarafından kısıtlanmasına imkan tanınmaktadır.
Ödeme Sistemleri
İç Piyasada Ödeme Hizmetleri konulu 13 Kasım 2007 tarih ve 2007/64/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi, ödeme hizmetleri için koşulların ve bilgi
ihtiyaçlarının şeffaflığı, ödeme hizmeti kullanıcılarının ve ödeme hizmeti sağlayıcılarının karşılıklı hakları ve sorumluluklarıyla ilgili kuralları koyar ve üye devletlerin ödeme
hizmet sağlayıcılarını 6 kategoride belirler.
• Kredi kuruluşları
• Elektronik para kuruluşları
• Posta ve havale kuruluşları
• Direktif kapsamında tanımlanan ödeme kuruluşları
• Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve ulusal merkez bankaları
• Üye devletler veya onların bölgesel ve yerel otoriteleri
Bu Direktif ayrıca, Uluslararası Ödemeler Bankası (Bank for International Settlements - BIS)’nın ödeme sistemleri ile ilgili olarak belirlemiş olduğu on temel ilke ile merkez
bankalarının bu temel ilkelerin uygulanmasındaki sorumluluklarını da kapsamaktadır. Bu temel ilkeler ve merkez bankalarının sorumlulukları aşağıda listelenmiştir:
1. Ödeme sisteminin sağlam bir hukuksal temeli olmalıdır;
2. Sistemin kuralları ve işleyiş prosedürleri, katılımcıların sisteme üye olmaları nedeniyle maruz kalacakları finansal risklerin farkında olmalarını sağlamalıdır;
3. Sistemin, kredi ve likidite risklerinin yönetiminde izlenecek açıkça tanımlanmış yol ve yöntemleri olmalıdır. Bu yol ve yöntemler, risklerin yönetilmesini ve kontrol
edilmesini teşvik edici, sistemin işleticisi ile katılımcıların sorumluluklarını belirleyici nitelikte olmalıdır;
4. Sistem, işlem günü içerisinde mutabakatı hızla kesinleştirebilmeli, en azından gün sonunda kesin mutabakatı sağlamalıdır;
5. Çok taraflı netleşme tekniği ile çalışan bir sistem, en azından, en büyük mutabakat yükümlülüğü olan katılımcının yükümlülüğünü yerine getirememesi durumunda
dahi günlük mutabakatın zamanında tamamlanmasını sağlayacak önlemleri almalıdır;
4
6. Sistemde mutabakat unsuru olarak, merkez bankasında kayıtlı varlıklar kullanılmalı, aksi takdirde kullanılan varlıkların mutabakat riski ya hiç olmamalı ya da düşük
olmalıdır;
7. Sistem, üst düzeyde güvenlik ve operasyonel güvenirliliği sağlamalı; ayrıca beklenmedik durumlarda iş gününün tamamlanmasını sağlayacak olağanüstü durum
prosedürlerine sahip olmalıdır;
8. Sistem, kullanışlı ve ekonomik olarak verimli bir ödeme kanalı oluşturmalıdır;
9. Sistemin nesnel ve kamuya açıklanmış üyelik ölçütleri olmalı, adil ve kısıtsız bir katılıma izin vermelidir;
10. Sistemin yönetsel düzenlemeleri etkin, açıklanabilir ve şeffaf olmalıdır.
Ulusal merkez bankalarının temel ilkelerin uygulanmasındaki sorumlulukları aşağıdakilerdir:
• Sorumluluk A: Merkez bankası, ödeme sistemlerindeki hedeflerini açıkça tanımlamalı; bu konudaki rolünü ve temel politikalarını kamuoyunun bilgisine sunmalıdır.
• Sorumluluk B: Merkez bankası, işletimini yaptığı ödeme sistemlerinin temel ilkelere uygunluğunu sağlamalıdır.
• Sorumluluk C: Merkez bankası işletimini yapmadığı ödeme sistemlerinin temel ilkelere uygunluğunu denetlemeli ve bu sistemler üzerinde gözetim yetkisine sahip
bulunmalıdır.
• Sorumluluk D: Merkez bankası, temel ilkeler aracılığıyla ödeme sistemlerinin güvenliğini ve etkinliğini artırırken, gerek diğer merkez bankaları gerekse ilgili diğer
yerli ve yabancı kuruluşlarla işbirliği yapmalıdır.
Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesi
2005//60/AT sayılı Konsey Direktifi, kara paranın mali sistem aracılığıyla aklanmasının önlenmesi için kredi kurumlarına ve mali kurumlara, müşteri kimliğinin
belirlenmesi, işlemlere ilişkin kayıtların en az beş yıl süreyle saklanması, kara paranın aklanması ile ilgili olabilecek her türlü işlemin özenle ve dikkatle incelenmesi, mali
istihbarat birimlerinin kurulması, şüphelenilen işlemlerin derhal yetkili makamlara bildirilmesi ve yetkili makamlara yardımcı olunması, kara paranın aklanması eyleminin
ortaya çıkarılması ve önlenmesi için iç denetimin sağlanması ve eğitim programlarının gerçekleştirilmesi yükümlülüklerini getirmektedir. Ayrıca bütün kredi kurumları ve
mali kurumların yanı sıra sigorta şirketlerinin de direktifte öngörülen önlemlerle kara paranın aklanmasında aracı olarak kullanılmalarının engellenmesine çalışılmıştır.
Direktif ile üye devletlere uyuşturucu suçları da dahil olmak üzere tüm organize suçlar, kaçakçılıktan elde edilen gelirlerin aklanması ve terörizmin finansmanı ile mücadele
hükmü getirilmektedir.
Kapsam, kara para aklayıcılar tarafından kötüye kullanılan mali sektör dışındaki belirli faaliyetler ve meslek gruplarını da içine alacak şekilde düzenlenmiştir. Böylece
muhasebeci ve denetçiler, emlak komisyoncuları, noterler, mali işlemlerle uğraşan avukatlar, kıymetli taş ve maden satıcıları, para transfer edenler ve kumarhanelere de
müşteri kimlik tespiti, kayıtların saklanması ve şüpheli işlem bildirim yükümlülükleri getirilmiştir. Kumarhanelerin ruhsata bağlanması zorunlu kılınmıştır. Yetkili
makamların direktif kapsamındaki yükümlülerin direktifle belirlenen yükümlülüklere uyum göstermesini sağlamak amacıyla etkin denetim yapması ve gerekli tedbirleri
alması yükümlü kılınmıştır.
Müşterini Tanı (Customer Due Dilligence-CDD) ilkesi düzenlenmiştir. Müşteri özen ilkesi; müşterinin kimlik tespiti ve kimlik teyidi, müşterinin iş bilgilerinin temini,
müşterinin risk bakımından sürekli bir şekilde takip edilmesi hususlarını kapsamalıdır. Ayrıca, kara para aklama ve terörizmin finansmanı riski durumuna göre genişletilmiş
veya basitleştirilmiş CDD önlemlerin uygulanabileceği düzenlenmiştir.
5
8.A.2. Avrupa Birliği Müktesebatının Uygulanması İçin Gerekli İdari Yapılanma
Sermayenin Serbest Dolaşımı hususunda AB müktesebatının uygulanması adına sermaye hareketlerinin önündeki engelin kaldırılması için yeni yasal düzenlemelerin ve idari
bir altyapının varlığı gereklidir. Kara paranın aklanması ile mücadele etmek amacıyla bir Mali Bilgi Edinme Biriminin kurulması ve bu birimde güçlü bir bilgi işlem
merkezinin oluşturulması gerekmektedir.
6
4.B. İç Hukuka Yansıtma Öncelikleri
4.B.1. Öncelikler Listesi
Öncelik 4.1 Yabancı sermaye önündeki kısıtlamaların kaldırılması
Öncelik 4.2 Gerçek Zamanlı Toptan Mutabakat (Real Time Gross Settlement - RTGS) sistemine dayalı öncelikle yurt içi olmak üzere ödeme sistemlerinin
kurulması ve AB direktiflerine uygun mevzuatla çalıştırılması
Öncelik 4.3 AB’deki kara para mevzuatının iç hukuka yansıtılması
Ana Unsur 4.3.1 Şans oyunları mevzuatının suç gelirlerinin aklanmasının ve terörizmin finansmanının önlenmesi mevzuatı bağlamında AB mevzuatına
uyumlaştırılması
Ana Unsur 4.3.2 Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi mevzuatının gözden geçirilerek uygulamada karşılaşılabilecek eksiklik ve zorlukların tespit
edilerek süreç içerisinde giderilmesi
7
4.B.2. Önceliklerin Tanımları ve Öncelikler Çerçevesinde AB Mevzuatına Uyum, Uygulamaya Yönelik İdari Yapılanma ve Finansman
Tabloları
Öncelik 4.1 Yabancı sermaye önündeki kısıtlamaların kaldırılması
a) Mevcut Durum ile AB’deki Durum Hakkında Kısa Bilgi
Sermayenin serbest dolaşımı kapsamında KKTC’deki mevzuat ile AB mevzuatı karşılaştırılmış ve farklılıklar tespit edilmiştir. Bazı istisnalar dışında KKTC’deki mevzuatın
AB mevzuatına uyumlu durumda olduğu tespit edilmiştir. Öncelikle yabancılar açısından şirket kurma ve/veya şirket tescil işlemlerinin kolaylaştırılması hedef alınmıştır.
Bilahare, Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşmanın 56-60 maddeleri ve 88/361/AET sayılı Direktif çerçevesinde diğer mevzuatın uyumu ele alınacaktır.
KKTC’de yabancı sermaye, 20 Kasım 2002 tarihli ve 112 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 69/2002 Sayılı Yabancı Sermaye Yasası ile yürütülmektedir.
Söz konusu yasa ile yabancı sermayeli şirketler yerel sermayeli şirketlere tanınan haklardan ve muafiyetlerden aynen yararlandırılmaktadır. Yabancı sermayeli şirketler
KKTC’de sahip oldukları nakdi ve ayni sermayeyi ve bu sermayeye ait gelirleri dış ülkelere transfer edebilmektedir. Ayrıca KKTC’de yabancı gerçek veya tüzel kişilerin
sahip olduğu yabancı sermaye nitelikli varlıklar, kamu yararı dışında kamulaştırılamamaktadır.
Ancak, yabancı sermayenin KKTC’deki faaliyetleri hakkında Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitlik Dairesi nezdinde işlem yapılmadan önce; yabancı gerçek veya tüzel
kişilerin, KKTC’de şirket kurmasında, ortaklığa katılmasında, ortaklık oranlarını %49’un üstüne çıkarmasında, şube ve temsilci büroları açmasında; yeni yatırım, sermaye
artırımı, kapasite artışı, tasfiye, birleşme, iştirak, değer ve faaliyet alanı değişiklikleri yapmasında Ekonomi ve Turizm Bakanlığının olumlu görüşü aranmaktadır.
Yabancıların şirket kurmalarını kolaylaştırmak amacıyla, Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitlik Dairesi nezdinde işlem yapılmadan önce Ekonomi ve Turizm Bakanlığının
olumlu görüşünün alınması hususundaki gerekliliğin kaldırılması ile ilgili Yabancı Sermaye Yasası’nda yapılacak değişiklikle yabancı yatırımlar önündeki kısıtlamaların
kaldırılması ve 88/361/AET sayılı Direktif’e uyum hedeflenmektedir.
1951 yılında yürürlüğe giren Fasıl 113 Şirketler Yasası’nda 16 Mayıs 1983 tarihli 36 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan (30/1983 sayılı) değişiklikle tescili gereken yabancı
şirketlerin, KKTC’de işyeri veya iş kurmak için Bakanlar Kurulundan önceden izin almış olmaları zorunluluğu getirilmiştir. Yabancı şirketler, böyle bir izin almadıkça
KKTC’de iş veya işyeri kuramaz ve şirketleri tescil edilemez. Tescili gereken yabancı şirketlerin KKTC’de işyeri veya iş kurma önündeki engellerin kaldırılmasıyla ilgili,
Şirketler Yasasında yapılacak değişiklikle yabancı yatırımlar önündeki kısıtlamaların kaldırılması ve 88/361/AET sayılı Direktif’e uyum hedeflenmektedir.
8
b) Mevzuata Uyum Takvimi Tablosu
Tablo 4.1.1
Uyum Sağlanması Öngörülen AB
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Sıra
No
Değiştirilecek / Yeni Çıkarılacak
Yasal Düzenlemenin Adı
Amaç / Kapsam
1
Yabancı Sermaye (Değişiklik) Yasa
Tasarısı
Sermaye hareketleri önündeki
kısıtlamaların kaldırılması
Avrupa Topluluğunu Kuran
2009, 2. Çeyrek
Antlaşma’nın 67. Maddesinin
Uygulanması Hakkındaki 24 Haziran
1988 tarih ve 88/361/AET sayılı
Direktif
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
2
Şirketler (Değişiklik) Yasa Tasarısı
Sermaye hareketleri önündeki
kısıtlamaların kaldırılması
2009, 2. Çeyrek
Uygulanması Hakkındaki 24 Haziran
Direktif
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
c) Mevzuatın Uyumu ve Uygulanması İçin İdari Yapılanma Takvimi Tablosu
Tablo 4.1.2
Sıra
Yapılması Gerekenler
No
Uygulama Tarihi
Ekonomi ve Turizm Bakanlığı
1
Ulusal mevzuatın uyumlaştırılması amacıyla eğitim ve danışmanlık hizmeti alınması
2009
9
d) 2009 Mali Yılı İçin Mevzuatın Uyumu ve Uygulanmasında Planlanan Finansman İhtiyacı Tablosu
Tablo 4.1.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Bilgisayar (Donanım)
Bilgisayar (Yazılım)
Mefruşat
Laboratuvar / Makine Teçhizat
Fiziki Altyapı
II. Mevzuatın Uyumu ve Uygulanması
Personel
Eğitim
Farklı birimler içerisinde yapılacak mevzuat değişikliğinin
uygulanmasından sorumlu olacak ve / veya doğrudan
etkilenecek personele yönelik kapsamlı eğitim verilmesi
25,000
25,000
50,000
50,000
Danışman İhtiyacı
Yabancı Sermaye Yasası ve Şirketler Yasası’nda yapılacak
değişiklikler ve bu değişikliklerin uygulanmasına yönelik orta
vadeli danışmanlık hizmeti alınması
Tercüme
10
Tablo 4.1.3 (Devamı)
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Enformasyon ve Raporlama
Gerek potansiyel dış yatırımcıların, gerekse yerel yatırımcıların
mevzuat değişikliği hakkında bilgilendirilmelerine yönelik
faaliyetler
Toplam
10,000
5,000
15,000
10,000
80,000
90,000
11
Öncelik 4.2 Gerçek Zamanlı Toptan Mutabakat (Real Time Gross Settlement - RTGS) sistemine dayalı öncelikle yurt içi olmak üzere ödeme
sistemlerinin kurulması ve AB direktiflerine uygun mevzuatla çalıştırılması
Gerçek Zamanlı Toptan Mutabakat (RTGS) sistemine dayalı ödeme sistemleri oluşturulması kararlaştırılmış olup bu yöndeki çalışmalar sürdürülmektedir. Bu çalışmalar,
bankalar ve KKTC Merkez Bankasının takibinde olup ihale aşamasına gelinmiştir. KKTC Merkez Bankasının görev ve yetkileri, 41/2001 Sayılı Merkez Bankası Yasası’nın 5
(1) (E) maddesi uyarınca, ödeme mutabakat sistemleri kurmak, kesintisiz işlemesini ve denetimini sağlayacak düzenlemeleri yapmak, kullanılacak yöntem ve araçları
belirlemek şeklinde düzenlenmiştir. Buna bağlı olarak kurulacak sistemin mülkiyeti, işletimi ve denetimi KKTC Merkez Bankasında olacaktır. Bu amaçla, 41/2001 sayılı
Yasa altında çıkarılacak elektronik ortamda ödeme ve mutabakat sisteminin kurulmasını, işlemesini ve denetimini kapsayacak Tebliğle, öngörülen sistemin 2007/64/AT sayılı
Direktif’e uyumu sağlanacaktır.
Kredi kuruluşları, posta ve havale kuruluşları gibi kuruluşlar ödeme hizmetleri vermediğinden, elektronik para kuruluşları ise halihazırda mevcut olmadığından oluşturulacak
sisteme katılımcı olarak sadece bankalar katılacaktır.
12
Tablo 4.2.1
Sıra
No
1
Ödeme ve Mutabakat Sistemleri
Hakkında Tebliğ
Ülkedeki dahili ve harici elektronik
ödeme mekanizmalarını geliştirmek
ve bu düzenlemeler bakımından
uluslararası uyumun sağlanması
amacıyla 41/2001 sayılı Merkez
Bankası Yasası’nın 5 (1) (E)
maddesi altında çıkarılacak yeni
tebliğ
2
Kredi Kartları Hakkında Tebliğ
Elektronik ödeme sistemlerinin
46/2000/AT sayılı “Elektronik Para
düzenlenmesi amacıyla 41/2001
Kuruluşları Direktifi”
sayılı Merkez Bankası Yasası altında
çıkarılacak yeni tebliğ
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
İç Piyasada Ödeme Hizmetlerine
İlişkin 13 Kasım 2007 tarih ve
2007/64/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Direktifi
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2010, 1.Çeyrek
KKTC Merkez
Bankası
2011, 1. Çeyrek
KKTC Merkez
Bankası
Tablo 4.2.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Kuzey Kıbrıs Bankalar Birliği
1
KKTC Merkez Bankasının sistemin kurulmasındaki teknik ve hukuki çalışmalarına katkıda bulunmak ve bankalarla gerekli koordinasyonu
sağlamak amacıyla teknik destek alınması
2010, 1. Çeyrek
KKTC Merkez Bankası
1
2007/64/AT sayılı Direktif’e uygun olarak, sistemin kurulması, işletimi ve denetimi için gerekli teknik ve hukuki altyapıyı hazırlayıp
uygulamak amacıyla teknik destek alınması
2009 – 2010
13
Tablo 4.2.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
RTGS sistemi ile ilgili yazılım ihtiyacı
600,000
600,000
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
RTGS sistemin kurulmasındaki teknik ve hukuki çalışmalara
yönelik Merkez Bankası personelinin eğitilmesi
25,000
25,000
50,000
50,000
RTGS sistemin kurulmasındaki teknik ve hukuki çalışmalara
yönelik orta vadeli danışmanlık hizmeti
Tercüme
14
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Toplam
75,000
600,000
675,000
15
Öncelik 4.3 AB’deki kara para mevzuatının iç hukuka yansıtılması
AB’deki kara para mevzuatının iç hukuka yansıtılması için iki ana unsur bulunmaktadır. Bunlar; şans oyunları mevzuatının, suç gelirlerinin aklanmasının ve terörizmin
finansmanının önlenmesi mevzuatı bağlamında AB mevzuatına uyumlaştırılması ve suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi mevzuatının gözden geçirilerek uygulamada
karşılaşılabilecek eksiklik ve zorlukların tespit edilerek süreç içerisinde giderilmesi olarak belirlenmiştir.
Ana Unsur 4.3.1 Şans oyunları mevzuatının suç gelirlerinin aklanmasının ve terörizmin finansmanının önlenmesi mevzuatı bağlamında AB mevzuatına uyumlaştırılması
Birinci ana unsurla, yürürlükteki şans oyunlarını düzenleyen mevzuat olan Fasıl 151 Bahse Tutuşma Evleri ve Kumarı Önleme Yasası, suç gelirlerinin aklanması ve
terörizmin finansmanının önlenmesi mevzuatı açısından 2005/60/AT sayılı Konsey Direktifi’ne uyumlaştırılacaktır. Şans Oyunları Yasası ile suç gelirlerinin aklanmasının
önlenmesi mücadelesinin daha etkin hale getirilmesi hedeflenmektedir. Bu bağlamda, Tasarı’da müşteri kimlik tespiti ve teyidi, müşteri bilgilerinin güncellenmesi ve
evrakların saklanması, kumarhanelerin ruhsata bağlanması ve hak sahiplerinin uygun kişiler olmadığı durumlarda ruhsat iptali prosedürü, kara para ile mücadele bağlamında
etkin denetimleri ve kumarhane hissedarlarının, direktörlerinin, yöneticilerinin ve her kademedeki yetkili ve çalışanlarının suç gelirlerinin aklanması veya terörizmin
finansmanı suçlarından hüküm giymemiş olmaları ile ilgili düzenlemelerin yapılması öngörülmektedir.
Ana Unsur 4.3.2 Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi mevzuatının gözden geçirilerek uygulamada karşılaşılabilecek eksiklik ve zorlukların tespit edilerek süreç
içerisinde giderilmesi
29 Ocak 2008 tarihinde yürürlüğe giren 4/2008 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Yasası ve bu Yasa altında yayımlanan Tebliğler 2005/60/AT sayılı Konsey
Direktifi’ne büyük ölçüde uyumludur. Bu bağlamda, söz konusu Direktif’de sayılan yükümlüler mevzuata dahil edilmiş olup, müşteri tanınması, nakdi para limitini aşan işlem
bildirimi, şüpheli işlem bildirimi, sır saklama, uyum görevlisi atanması, evrakların saklanması, bilgi ve belge verilmesi, mali bilgi edinme birimi kurulması, suç gelirine tedbir
konulması ve suçlu bulunması halinde suç gelirine el konulması da dahil olmak üzere birçok konuda söz konusu Direktif’e uyum sağlanmıştır. Suç gelirlerinin aklanmasının
ve terörizmin finansmanının önlenmesi konusunda uygulamada karşılaşılacak eksikliklerin giderilmesinin düzenlenmesi amacıyla, Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi
Yasası güncellenecektir.
16
Tablo 4.3.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Ana Unsur 4.3.1 Şans Oyunları mevzuatının suç gelirlerinin aklanmasının ve terörizmin finansmanının önlenmesi mevzuatı bağlamında AB mevzuatına
1
Şans Oyunları Yasa Tasarısı
Kara Paranın Aklanmasının ve
Terörizmin Finansmanının
Önlenmesi (AML/CFT), açısından
şans oyunu salonlarının kuruluş,
işleyiş ve denetimleri ve ayrıca 16.
maddedeki şans ve bahis ile talih
oyunlarının oynanmasına ilişkin usul
ve esasların düzenlenmesi
Mali Sistemin Kara Paranın
Aklanması ve Terörizmin
Finansmanı Amacıyla Kullanılmasını
Önleyen 26 Ekim 2005 tarih ve
2005/60/AT sayılı
Konsey Direktifi
1)
Maliye Bakanlığı
Ana Unsur 4.3.2 Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi mevzuatının gözden geçirilerek uygulamada karşılaşılabilecek eksiklik ve zorlukların tespit edilerek
süreç içerisinde giderilmesi
1
1)
Suç Gelirlerinin Aklanmasının
Önlenmesi (Değişiklik) Yasa
Tasarısı
Bu yasa değişikliğinin amacı suç
gelirlerinin aklanmasının ve
terörizmin finansmanının önlenmesi
konusunda uygulamada
karşılaşılacak eksikliklerin
giderilmesinin düzenlenmesi
Mali Sistemin Kara Paranın
2010, 1. Çeyrek
Aklanması ve Terörizmin
Finansmanı Amacıyla Kullanılmasını
Önleyen 26 Ekim 2005 tarih ve
2005/60/AT sayılı Konsey Direktifi
Maliye Bakanlığı
Şans Oyunları Yasa Tasarısı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisine sevk edilmiştir.
17
Tablo 4.3.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Maliye Bakanlığı
1
İlgili AB mevzuatının tercüme edilmesi
2009, 1. Çeyrek
2
Mali Bilgi Edinme Birimi (MABEB)’nin kurumsal kapasitesinin güçlendirilmesi ve veri bankasının geliştirilerek bilişim teknolojisi
sisteminin kurulması
2009, 2. Çeyrek
3
2005/60/AT sayılı Konsey Direktifi kapsamında MABEB personelinin, polisin, gümrük görevlilerinin, maliye teftiş inceleme personelinin,
sigorta denetmenlerinin ve KKTC Merkez Bankası teftiş uzmanlarının TAIEX tarafından eğitimi
4
Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi (Değişiklik) Yasa Tasarısı’nın geliştirilmesi amacıyla hukuki danışmanlık hizmetinin alınması
2009 – 2011
2009, 2. Çeyrek
Tablo 4.3.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
4 adet bilgisayar donanım ve Microsoft yazılım ve 1 adet
yazıcı
10,000
10,000
5,000
5,000
Veri bankasının geliştirilerek bilişim teknolojisinin daha etkin
kullanılması
Mefruşat
18
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
Karapara ile mücadelede yükümlülerin ve bunları denetleyici
ve düzenleyicilerinin eğitimleri
60,000
60,000
35,000
35,000
5,000
5,000
5,000
5,000
120,000
120,000
Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi (Değişiklik)
Yasası’nın geliştirilmesi için hukuki danışmanlık hizmetinin
alınması
Tercüme
İlgili AB mevzuatının tercüme edilmesi
Farkındalık yaratmak amacıyla broşür ve afiş basımı
Toplam
19
FASIL 5: KAMU İHALELERİ
Avrupa Birliği kamu ihale sektöründe üye devletlerin uyması gereken bir dizi ilkeler vardır. Bunları, ayrımcı olmama, eşit muamele gösterme, şeffaflık, karşılıklı tanıma
olarak sıralamak mümkündür. Öte yandan AB ihale mevzuatı, kamu ihalelerinin tüm üye devlet isteklilerine eşit koşullarda açılmasını ve teklif vermenin daha şeffaf
yapılmasını temin etmektedir. Zira açık bir kamu ihale sürecinin getireceği fayda, artan rekabet ve dolayısıyla performans ve kaliteden ödün vermeden daha düşük fiyatlardan
alım yapılmasıdır.
Kamu ihale usullerine ilişkin Avrupa Topluluğu düzenlemelerin genel amaçları, malların, işgücünün, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımını sağlamak ve bu konudaki
hukuksal ve fiili engelleri kaldırmak, ortak ve yeknesak ihale usulleri yoluyla, ulusal ihalelere başka üye devletlerden katılımı kolaylaştırmak ve artırmak, ihalelere katılım
koşullarını düzenleyerek engelleyici uygulamaları önlemek, hem kaynak kullanımı hem de denetim bakımından saydamlığı sağlamak ve bu yolla ulusal kayırmacılığı, örtülü
kaynak aktarımını ve rekabeti bozucu devlet yardımlarını engellemektir. AB’de kamu ihalesi konusu, AB’yi oluşturan yasal belgeler, politikalar, yasal çerçeve ve kurumsal
yapının tamamı olan Topluluk müktesebatın önemli bir parçasını teşkil etmektedir.
Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’daki bu temel ilkelerin yanında kamu ihalelerini etkileyen ve uygulamaya yön veren bir dizi direktiflerle de denetim olanaklarının
yaratılması ve bunların işler durumda tutulması sağlanmaktadır. AB Kamu İhale Politikası, kamu ihalelerinde istekliler arasında rekabeti teşvik ederek kamu sektörü
kaynaklarının en etkin biçimde kullanımına yardımcı olmayı hedeflemektedir. AB’nin mevcut Kamu İhale Politikası, AB’de rekabete açık, şeffaf ve ayrımcılık gözetmeyen
kamu ihale pazarlarının oluşturulması için bir araç görevi görmektedir. Diğer bir önemli husus da, kamusal ve yarı kamusal kuruluşlara daha iyi kalitede mal ve hizmeti daha
iyi fiyattan satın alma fırsatı tanınmış olması ve böylelikle de rekabetin teşvik edilerek ekonomik gelişmeye katkıda bulunulmasıdır.
Avrupa Topluluğu müktesebatının birincil kaynağı olan Topluluk antlaşmalarında (Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma, Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu Kuran
Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma), kamu ihaleleri konusunu doğrudan düzenleyen bir hüküm yoktur. Kamu ihalelere ilişkin düzenlemeler,
Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın ulusal mevzuatların uyumlaştırılmasına ilişkin 94 ile 97. maddeleri esas alınarak yapılmaktadır. Dolayısıyla, kamu ihale usulleri bir
uyumlaştırma sürecinin konusudur ve bu nedenle bu alan direktiflerle düzenlenmektedir. Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma, Topluluk faaliyetlerinin, iç pazardaki
rekabetin bozulmamasını ve üye devlet mevzuatlarının ortak pazarın işleyişi için gerekli olacak düzeye kadar yakınlaştırılmasını temin eden bir sistemi içermesi için gerekli
araçlara sahip bulunmaktadır. Bu hedefleri gerçekleştirmek ve uygulamada bu hedeflere uyulmasını temin etmek için Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma, üye devletler
tarafından uygulanacak ve kamu ihale sürecinde kamu kurumlarınca gözetilecek temel ilkeleri kapsamaktadır.
31 Mart 2004 tarih ve 2004/18/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi, kamu yapım işleri, mal alım ve hizmet ihalelerinin sonuçlandırılması usullerinin koordine
edilmesine ilişkin kuralları belirlemektedir. Direktif, uygun ilan yöntemi ile ayrımcılığın önlenmesi, eşit muamele ve şeffaflığı öngörerek, ihalelerin yapılma yöntemleri
arasında tercih sıralaması oluşturarak, teknik şartnameler hakkında ortak kurallar koyarak ve adayların seçimi ve ihalelerin yapılması ile ilgili kriterleri belirleyerek, ihalelerin
yapılmasında uygulanacak kuralları birbiriyle uyumlu hale getirmektedir.
Ayrımcılığın önlenmesinin, eşit muamele ve şeffaflık ilkeleri üzerinde yapılandırılmış olduğu görülmektedir. Aynı zamanda, kamu ihaleleri ile ilgili Topluluk müktesebatının
veya onun yerini alan ulusal kuralların ihlali durumunda firmaların başvurabileceği yolları belirlemektedir. Bununla birlikte, değeri belli bir eşiği aşan ihalelerde uyulması
20
gereken usulleri, sağduyuya dayandığı kabul edilen kurallar koymak suretiyle, aynı çizgiye getirmektedir. Belli bir eşiğin altında kalan ihalelerde şeffaflığı sağlayacak
yöntemler üye devletlere bırakılmaktadır.
Direktifte belirtilen hususların hiçbiri, kamu politikaları, kamu ahlakı, kamu güvenlik ve sağlığı, insan ve hayvan hayatı veya bitkisel yaşamın korunması, özellikle de
sürdürülebilir kalkınmanın teşvik edilmesi için gereken tedbirlerin uygulanmasına engel teşkil etmemektedir.
Avrupa Birliği üye devletleri arasında kamu ihaleleri alanında AB müktesebatının uygulanmasının temel sebebi, Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma bünyesinde şart
koşulan kişilerin, malların, sermayenin ve hizmetlerin serbest dolaşımının eşit muamele ve milliyet kaynaklı ayrımcılığın önlenmesi ilkelerine sadık kalınması sağlanarak
güvence altına alınmasının amaçlanmasıdır. Bu sebeple kamu ihaleleri alanına düzenlemeler getiren direktiflerin öngördüğü düzenlemelerin etkin bir biçimde uygulanmasının
önünü açacak gerekli merkezi bir kurumsal yapının oluşturulması önem taşımaktadır.
Bu bağlamda AB’nin kamu ihaleleri ile ilgili mevzuatının etkin uygulanabilmesi için, kamu ihale politikasını oluşturup yönetebilen, bu alanda mevzuat hazırlayabilen ve
uygulama sürecinde gerekli teknik desteği sağlayabilecek, bunun yanında gerekli bilgi akışını ve uygulamadaki olası aksaklıkları giderme amaçlı kontrol mekanizmasını
içinde barındıran bir kurumun varlığına ihtiyaç duyulacaktır. Bunun yanında, kamu ihale sürecinde istekliler ve ihalelerin hangi isteklilere verileceğine karar veren yetkililer
arasındaki koordinasyonun sağlanması ihalelerin başarıyla sonuçlandırılması için hassas bir olgu olduğundan, kamu ihalelerine taraf olan bu kişilerin AB’ye uyumlu ilgili
yerel mevzuatı çok iyi öğrenmeleri sağlanmalıdır.
AB’nin kamu ihaleleri mevzuatını etkin uygulanabilir kılacak başka bir yöntem de uyumlu yerel yasanın doğru anlaşılmasını ve takip edilmesini, ihaleye taraf olanlar arasında
bir ihale kararı öncesinde veya sonrasında yaşanabilecek olası anlaşmazlıkların çözümlenmesini mümkün kılacak bağımsız denetim ve yargı mekanizmalarının kurulmasıdır.
Söz konusu sorumluluğu üstlenecek olan bu kurum, yürüteceği çalışmaları AB Kamu İhalelerinde ihtilafların giderilmesine dair izlenecek yolun işaret edildiği direktifler
çerçevesinde şekillendirmelidir.
21
Öncelik 5.1 Kamu ihale sürecinin, eşit muamele, ayrımcılığın önlenmesi ve şeffaflık sağlanması amacıyla ilgili düzenlemeleri içeren AB mevzuatıyla
Ana Unsur 5.1.1 Merkezi İhale Komisyonunun kurumsallaştırılması
Ana Unsur 5.1.2 Mevcut Devlet İhale Tüzüğü’nün AB mevzuatı ile uyumlu hale getirilmesi
Ana Unsur 5.1.3Yeni Kamu İhale Yasası’nın hazırlanması
22
Tabloları
Öncelik 5.1 Kamu ihale sürecinin, eşit muamele, ayrımcılığın önlenmesi ve şeffaflık sağlanması amacıyla ilgili düzenlemeleri içeren AB mevzuatıyla
Ana Unsur 5.1.1 Merkezi İhale Komisyonunun kurumsallaştırılması.
Genel bütçeye dahil bakanlık, bakanlıklara bağlı daireler, bağımsız daire ve kuruluşlar ile bakanlıklara bağlı döner sermayeli kuruluşların her türlü mal ve hizmet alımları ve
satımları, kiralama ve kiraya verme işlemleri, onarım ve inşaat işleri Merkezi İhale Komisyonu tarafından yürütülmektedir. Merkezi İhale Komisyonunun sekreteryası, Devlet
Emlak ve Malzeme Dairesi ile Personel Dairesi kadrolarında bulunan personelden oluşmaktadır.
AB üye devletlerinde ise kamu ihaleleri ayrı bir merkezi satın alma kurumu tarafından yürütülmektedir. İdareler için mal veya hizmet alımı yapan veya kamu ihalelerini
sonuçlandıran veya idareler için yapım işleri, mal ve/veya hizmet çerçeve anlaşmaları yapan merkezi satın alma kurumu olabileceği gibi her idarenin ayrı bir ihale komisyonu
da olabilmektedir. Merkezi, bölgesel ve yerel yönetimler ve bunların denetimi altındaki kamu ve özel kuruluşları, faaliyetleri sırasında gereksinimlerini karşılamak ve kamu
hizmeti sunmak için iş, tedarik ve hizmet ihaleleri açabilmektedirler.
Merkezi İhale Komisyonunun AB üye devletlerindeki merkezi satın alma kurumu yapısıyla uyumlaştırılması amaçlanmaktadır.
KKTC’deki kamu ihaleleri ile ilgili olarak 32/1983 sayılı Hazine Malları Yasası altında 1986 yılında yürürlüğe konan Devlet İhale Tüzüğü’nün 2004/18/AT sayılı
Direktif’teki kamu ihaleleri ile ilgili; “Tanımlar”, “İhale Usulleri”, “İlan ve Duyurular”, “Değerlendirme Kriterleri” ve “Kamu Sözleşmeleri” gibi konularla uyumlaştırılması
sağlanacaktır.
Ana Unsur 5.1.3 Yeni Kamu İhale Yasası’nın hazırlanması
Belediyeler, üniversiteler ve vakıflar ile diğer kuruluşlar 32/1983 sayılı Hazine Malları Yasası altında 1986 yılında yürürlüğe konan Devlet İhale Tüzüğü’nün kapsamı dışında
bulunmaktadır. 2004/18/AT sayılı Direktif ile uyumlu yeni yasa ile belediyelerin, üniversitelerin ve vakıflar ile diğer kuruluşların yasa kapsamına dahil edilmeleri
amaçlanmaktadır.
23
Tablo 5.1.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2009, 2. Çeyrek
Maliye Bakanlığı
(Merkezi İhale
Komisyonu)
Ana Unsur 5.1.1 Merkezi İhale Komisyonunun kurumsallaştırılması
1
Bakanlıkların Kuruluş İlkeleri
(Değişiklik) Yasa Tasarısı
Yeni uygulamaların daha
profesyonel bir personel yapısıyla
sürdürülmesi, kamu ihaleleri
alanında görev, yetki ve
sorumlulukların netleştirilmesi
Klasik Sektör -Kamu Yapım İşleri,
Mal Alımları ve Hizmet İhalelerinin
Sonuçlandırılması Usullerinin
Koordine Edilmesine İlişkin
Kuralları İçeren 31 Mart 2004 tarih
ve 2004/18/AT sayılı Avrupa
1
Devlet İhale (Değişiklik) Tüzüğü
AB mevzuatında öngörülen kurallar
ile mevcut Devlet İhale Tüzüğü’nün
uyumlaştırılması.
2009, 2. Çeyrek
Maliye Bakanlığı
(Merkezi İhale
Komisyonu)
2
Kamu İhale Sözleşmeleri
Yönetmeliği
Kamu ihalelerinde yapılacak
sözleşmelerin AB mevzuatında
belirtilen esaslara uygun olarak
Devlet İhale (Değişiklik) Tüzüğü
altında çıkarılacak yeni yönetmelik
2009, 3. Çeyrek
Maliye Bakanlığı
(Merkezi İhale
Komisyonu)
24
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2010, 1. Çeyrek
Maliye Bakanlığı
(Merkezi İhale
Komisyonu)
Ana Unsur 5.1.3 Yeni Kamu İhale Yasası’nın hazırlanması
1
Kamu İhale Yasa Tasarısı
Yerel yönetimleri (Belediyeler ve
Muhtarlıklar) ve toplam bütçesinin
%51’ini devletten karşılayan
kuruluşları da kapsayacak şekilde
AB mevzuatına uyumlu yeni bir
Yasa’nın hazırlanması
Tablo 5.1.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ana Unsur 5.1.1 Merkezi İhale Komisyonunun Kurumsallaştırılması
1
Merkezi İhale Komisyonunun Maliye Bakanlığı bünyesine oluşturulacak ayrı bir birim olarak kurumsallaştırılması
2009
2
Yeni merkezi ihale birimi için personel istihdamı yapılması
2009
3
Yeni merkezi ihale birimi için bilgisayar ve demirbaş alımı
2009
4
Yeni merkezi ihale birimi personelinin yurt içinde ve yurt dışında eğitilmesi
2009–2010
Ana Unsur 5.1.2 Mevcut Devlet İhale Tüzüğü’nün AB Mevzuatı ile Uyumlu Hale Getirilmesi
1
Devlet İhale Tüzüğü’nün AB Müktesebatı ile hazırlanması aşamasında danışmanlık hizmeti alınması
2009
2
Kamu İhale Sözleşmeleri Yönetmeliği’nin hazırlanması aşamasında danışmanlık hizmeti alınması
2009
3
Yeni kamu ihale mevzuatının uygulanmasına yönelik ilgili tüm kamu personelinin eğitimi
2009–2010
Ana Unsur 5.1.3 Yeni Kamu İhale Yasası’nın Hazırlanması
1
AB Müktesebatı ile uyumlu yeni bir Kamu İhale Yasası’nın hazırlanması aşamasında danışmanlık hizmeti alınması
2010
25
Tablo 5.1.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
1 adet server bilgisayar, 5 adet dizüstü bilgisayar, 6 adet
masaüstü bilgisayar, 1 adet çok amaçlı yazıcı, 3 adet yazıcı, 1
adet projeksiyon, 1 adet fotokopi makinesi
40,000
40,000
15,000
15,000
Kamu İhale Komisyonundaki bilgisayarlar arası network
ağının kurulması
Mefruşat
2 adet çalışma masası + koltuğu, 6 adet memur masası +
koltuğu, 4 adet misafir koltuğu, 6 adet etajer, 4 adet evrak
dolabı, 1 adet toplantı masası + sandalye
6,000
6,000
300,000
300,000
Fiziki Altyapı
Personel
İhale Amiri (1 adet), Analist Programcı (1 adet), I. Derece İhale
Memuru (2 adet), II. Derece İhale Memuru (4 adet), III. Derece
İhale Memuru (4 adet), Kitabet Hizmetleri (2 adet), Odacı ve
Şoför Hizmetleri (1 adet)
Eğitim
Yeni kamu ihale uygulamalarının incelenmesi için Kamu İhale
Komisyonu personeline yönelik çalışma ziyareti
30,000
30,000
Belediyeler ve ilgili sivil toplum ve özel sektör temsilcilerine
yönelik farkındalık yaratma ve uygulamaya yönelik çalıştaylar
30,000
30,000
26
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Yeni Kamu İhale Yasası’nın hazırlanmasına yönelik hukuki
danışmanlık hizmeti alınması (1 x 20 uzman/gün)
Yeni kamu ihale yöntem ve uygulamalarına yönelik Kamu
İhale Komisyonu personeline orta vadeli danışmanlık hizmeti
20,000
20,000
100,000
100,000
10,000
10,000
Tercüme
Hazırlanacak yeni mevzuat taslağının ve ilgili eğitim
materyallerinin çevirisi
Yeni kamu ihale uygulamalarına yönelik broşür basımı ve
bilgilendirme faaliyetleri
Toplam
6,000
6,000
312,000
245,000
557,000
27
FASIL 6: ŞİRKETLER HUKUKU
Şirketler Hukukuna dair Topluluk müktesebatı, şirketlerin kurulumu, tescili, birleşmesi ve bölünmesi ile ilgili kuralları ve mali denetim açısından ise Küçük ve Orta
Büyüklükteki İşletmelerin bilgi sunmaları ile ilgili basitleştirilmiş bazı kuralları getirmektedir. Uluslararası Muhasebe Standartlarının uygulanmasını ise bazı kamuya açık
varlıklar için zorunlu kılmakta ve Topluluk müktesebatı zorunlu mali denetimlerin onaylanması, profesyonel bütünlüğü ve bağımsızlığı ile ilgili belli kurallar içermektedir.
Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın temel hedeflerinden birisi, iç sınırlardan arınmış bir Ortak Pazar oluşturmaktır. Bu hedefe ulaşmak için, dört serbesti dediğimiz,
malların, kişilerin, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımı açısından engel teşkil edecek hususları ortadan kaldırmaktadır. Söz konusu temel özgürlükler, sadece gerçek
kişiler değil tüzel kişiler için de geçerlidir.
Tüzel kişiler için, iş kurma özgürlüğü, üye devletlerden birinde bir şirket kurma hakkı ve bir diğer üye devlette şube veya acente açma hakkını ifade etmektedir.
Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın 48. maddesine göre, bir üye devletin kanunlarına uygun olarak kurulmuş ve Topluluk içinde tescilli ofisi, merkezi ya da
faaliyetlerin yürütüldüğü esas bir yeri bulunan şirket, AB şirketi olarak kabul edilmektedir. İş kurma özgürlüğünden, sadece bu şirketler yararlanabilir.
Avrupa Topluluğu kurulduğunda, şirketler ile ilgili hükümler üye devletler arasında önemli ölçüde farklılık göstermekteydi. Bu farklılıklar, bir iç pazarın geliştirilmesine
engel teşkil etmesiyle beraber, hissedarlar, şirket çalışanları, şirkete kredi sağlayan kurumlar ve üçüncü kişilerin menfaatlerinin eşdeğer ölçüde korunmasına imkan
vermemekteydi. AB düzeyinde uyumlaştırmaya gidilmesi Topluluk çapında eşit koruma sağlamak için gerekli görülmekteydi.
Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın 48(2). maddesi, şirket veya firmaları, kar amacı gütmeyenler hariç, özel hukuk ve kamu hukukuna tabi diğer tüzel kişilikler de dahil
olmak üzere, medeni hukuk ya da ticaret hukuku çerçevesinde kurulan şirket veya firmalar olarak tanımlamaktadır. Dolayısıyla, potansiyel uyumlaştırma gerektiren alan
oldukça genişlemektedir. Teorik olarak uyumlaştırma, ekonomik faaliyet sürdüren tüm kuruluşları kapsayabilse de, pratikte uyumlaştırma birincil olarak sınırlı sorumlu
şirketleri kapsamaktadır.
Şirketler hukuku alanında AB mevzuatı, olağan koşullarda 48. maddenin ikinci paragrafındaki anlamıyla, şirket veya firmaların bulunduğu üye devletler tarafından; tüm
Topluluk çapında eşit koruma sağlama perspektifinde, ortaklar ve diğerlerinin menfaatlerinin korunması amacıyla gerekli ölçüde koruyucu önlemlerin düzenlenmesini gerekli
kılar. Bu çerçevede Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın 44(2). maddesiyle Topluluk kurumlarına yetki tanınmaktadır.
28
•
9 Mart 1968 tarih ve 68/151/AET sayılı Birinci Konsey Direktifi: Ortakların ve başkalarının menfaatlerinin korunması için, üye devletlerce, Antlaşma’nın 58.
maddesinin ikinci paragrafındaki anlamıyla, şirketlerden talep edilen güvencelerin Topluluk çapında eşdeğer kılınması için bu tür güvencelerin uyumlaştırılması
amaçlanmaktadır. Direktif ayrıca, 1968 yılında kabul edilmiş olup şirket belgelerinin açıklanma prosedürünün uyumlaştırılmasını amaçlamaktadır. Şirketler Hukuku
Birinci Konsey Direktifi şubeler bakımından kuruluş ve belgelerin açıklanma gerekliliklerini ortaya koyan Şirketler Hukuku Onbirinci Konsey Direktifi ile etkileşim
içindedir. Şirket belgelerinin ilanına ek olarak Şirketler Hukuku Birinci Konsey Direktifi, şirket tarafından üstlenilen yükümlülüklerin geçerliliği ve şirketin
hükümsüzlüğü hakkında da önemli hükümler içermektedir.
•
13 Aralık 1976 tarih ve 77/91/AET sayılı İkinci Konsey Direktifi: Halka açık sınırlı sorumlu (anonim) şirketlerin kurulması ve sermayelerinin idamesi ve
değiştirilmesi ile ilgili olarak, ortakların ve başkalarının çıkarlarının korunması için, üye devletlerce, Antlaşma’nın 58. maddesinin ikinci paragrafındaki anlamıyla
şirketlerden talep edilen güvencelerin eşdeğer kılınması konusunu içermektedir. Direktif uyarınca, kredi sağlayanların menfaatleri gereği şirket sermayesinin
korunmasını güvence altına almak amacıyla sağlanması gereken koşulları ortaya koymaktadır.
Direktif ayrıca, azınlık hissedarların korunmasını amaçlayarak bir takım hükümler içermekte ve ayni pozisyonda bulunan tüm hissedarlara eşit muamele yapılması
ilkesini ortaya koymaktadır. Direktif sadece anonim şirketlere uygulanır. Bununla beraber pek çok üye devlet, Direktif’in hükümlerini limited şirketlere de
uygulamaktadır.
Anonim şirketlerin kuruluşuyla ilgili olarak Direktif, kuruluş sözleşmesinde yer alması zorunlu olan asgari bilgileri belirlemektedir. Buna göre, kuruluş sözleşmesi;
- Şirketin türü ve adını;
- Şirketin konularını ;
- Şirketin belirlenmiş ve getirilen sermaye miktarlarını;
- Yasal olarak önceden belirlenmiş değilse, şirket organlarının sayısı ve üyelerinin görevlendirme prosedürü ile ilgili kurallarla bu organlar arasında yetki
paylaşımına ilişkin kuralları;
- Süresiz kurulmuyorsa şirketin faaliyet süresini; içermelidir.
•
9 Ekim 1978 tarih ve 78/855/AET sayılı Üçüncü Konsey Direktifi: Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın 54 (3) (g) maddesi temelinde, halka açık sınırlı
sorumlu şirketlerin birleşmeleri hakkındaki konuları kapsamaktadır. Direktif’in temel amacı, aynı üye devlete ait şirketlerin birleşmesine ilişkin ulusal yasaların
uyumlaştırılması ve ulusal yasalarda yasal birleşmeleri tanımayan üye devletlerin, bu konuyu düzenleyen mevzuat oluşturma yükümlülüğünün getirilmesidir.
Direktif, sadece yurt içi birleşmeleri, yani ayni üye devlet yasalarına tabi olan şirketlerin birleşmelerini kapsamaktadır. Ayrıca, sadece anonim şirketler bakımından
hüküm ifade eder, bununla birlikte üye devletler, Direktif hükümlerini limited şirketleri de kapsayacak şekilde genişletmiştir. Birleşmeye giden şirketlerin her birinin
çalışanlarının haklarının korunması konusu ise 77/187AET sayılı Konsey Direktifi ile düzenlenmektedir.
29
•
25 Temmuz 1978 tarih ve 78/660/AET sayılı Dördüncü Konsey Direktifi: Tüm sınırlı sorumlu şirketlerin yıllık hesapların yayımlanmasını öngörmektedir. Diğer
taraftan, belirli tür şirketler için yıllık raporlar hazırlayıp yayımlamanın yanı sıra bu hesapların nitelikli bir profesyonel tarafından denetlenmesi zorunluluğunu
getirmektedir.
Tüm sınırlı sorumlu şirketler, bir bilanço, bir kar/zarar tablosu ve bu hesaplara ilişkin açıklamaları içeren mali tabloları hazırlamak zorundadır. Bu mali tablolar,
şirketin varlıkları, yükümlülükleri, mali pozisyonu ve kar veya zararına ilişkin görünümü doğru ve adil biçimde ortaya koymalıdır.
Yıllık hesaplarda gösterilen tüm kalemlerin değerlemesinin, Direktif’te belirlenen genel prensiplere uygun olarak yapılmalıdır. Bunlar içinde, Direktif tarafından
kredi verenlerin menfaatlerinin korunması bakımından özel önlem atfedilen ihtiyat ilkesi de bulunmaktadır.
Yıllık mali tabloların ve faaliyet raporlarının sunumuna ve içeriğine, kullanılan değerleme yöntemlerine ve bunların sınırlı sorumlu belirli şirketler tarafından
yayımlanmasına ilişkin ulusal hükümlerin koordinasyonu, hissedarların ve üçüncü kişilerin korunması bakımından özel önem taşıdığından; bu alanda bu şirket
biçimleri için, bir yandan bu şirketlerin faaliyetlerinin sık sık ulusal bölgelerinin sınırlarının ötesine doğru genişlemesi, diğer yandan net varlıklarının tutarı ötesinde
üçüncü kişilere koruma sunmamaları sebebiyle, bu alanlarda eşzamanlı koordinasyon gerekli olduğundan; dahası bu tür bir koordinasyona ilişkin ihtiyaç ve ivedilik,
68/151/AET sayılı Direktif’in 2(1)(f) maddesinde tanınmış ve onaylanmış olduğundan dolayı bu Direktif kabul edilmiştir.
•
17 Aralık 1982 tarih ve 82/891/AET sayılı Altıncı Konsey Direktifi: Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın 54(3)(g). maddesi temelinde, halka açık sınırlı
sorumlu şirketlerin bölünmesi konusunu içermektedir. Amaç, bu işleme izin verilen üye devletlerdeki anonim şirketlerin bölünmesi halinde ortak ve üçüncü
şahısların menfaatlerinin korunmasını sağlamaktır. Sadece anonim şirketler bakımından hüküm ifade eder. Bununla beraber üye devletler, Direktif hükümlerini
limited şirketleri de kapsayacak şekilde genişletmiştir.
•
13 Haziran 1983 tarih ve 83/349/AET sayılı Konsolide Hesap Defteri Hakkında olan Yedinci Konsey Direktifi: Birçok ortaklıklar holding topluluklarının bir
üyesi olduğundan, topluluğun finansal durumu hakkında topluluğa dahil ortaklıklara ve üçüncü kişilere bilgi verilebilmesi için, konsolide mali tabloların
hazırlanması zorunludur. Avrupa Topluluğu içinde ortaklıklar tarafından yayınlanması zorunlu olan bilgilerde, karşılaştırılabilirlik ve eşdeğerlilik amaçlarını
gerçekleştirmek için konsolide mali tablolarla ilgili ulusal mevzuatlar uyumlaştırılmalıdır.
Bu Direktif’te, konsolidasyon koşullarının belirlenmesinde, kontrol gücü, oy hakkı çoğunluğu ile ortaklık sözleşmesindeki haklar esas alınmaktadır. Belirli koşullar
altında azınlık pay sahiplerinin ortaklık kontrolünde etkin olduğu durumlarda, üye devletlerin bu konularla ilgili uyumlaştırmaları yönetmeliklerle düzenlemelerine
izin verilir. Holding topluluğunda yer alan ortaklıkların karşılıklı olarak eşit konumda bulunmalarına ilişkin uyumlaştırmanın yönetmeliklerle düzenlenmesi
konusunda da üye devletlere izin verilmelidir.
30
•
21 Aralık 1989 tarih ve 89/666/AET sayılı Onbirinci Konsey Direktifi: Başka bir devlet hukukuna tabi bazı şirket türleri tarafından bir üye devlette açılan şubeler
hakkında açıklama zorunluluklarına ilişkin konuları düzenlemektedir. Direktif, sınırlı sorumlu şirketler tarafından açılan şubelere uygulanmakta ve diğer üye
devletlerdeki sınırlı sorumlu şirketler tarafından açılan şubeler ile karşılaştırma yapmaya uygun yasal türde olan üçüncü ülke şirketleri tarafından açılan şubeleri
birbirinden ayırmaktadır. Birinci durumda Direktif, üye devletler tarafından şube ile ilgili olarak ilanının talep edilebileceği bilginin miktarına sınır getirmektedir.
İkinci durumda ise, herhangi bir sınırlama getirmeksizin, ilan edilmesi zorunlu tutulan bilgileri belirlemektedir. Üçüncü ülke şirketlerinin şubeleri ise Topluluk
hukukuna tabi olmadığından, Direktif, üye devletlerin farklı yükümlülükler talep edebilme yetkisine sınır koymaktadır.
•
21 Aralık 1989 tarih ve 89/667/AET sayılı Onikinci Konsey Direktifi: Girişimci bakımından, temerrüt halinde kişisel malvarlığını kaybetme riskini üstlenmeye
gerek olmaksızın bir işletme kurmayı kolaylaştırmak amacıyla kabul edilmiştir. Direktif’in temel hedefi tek ortaklı şirket kurabilmeyi mümkün hale getirmektir.
Direktif’in uygulama alanı limited şirketler ile sınırlanmış olmakla beraber üye devletler bu alanı anonim şirketleri de içine alacak şekilde genişletmeye yetkilidir.
•
19 Temmuz 2002 tarih ve 1606/2002 sayılı Uluslararası Muhasebe Standartlarının Uygulanmasına ilişkin Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Bu
Tüzük, sermaye piyasasının etkili ve maliyet açısından etkin bir şekilde faaliyette bulunmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Ayrıca, bu alanda yatırımcıların
korunması, finansal piyasalarda güvenin sağlanması ve iç pazarın tamamlanması açısından diğer önemli bir noktadır.
•
18 Haziran 2003 tarih ve 2003/51/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Belirli tip şirketler, bankalar ve diğer mali kuruluşlar ile sigorta
şirketlerinin yıl sonu ve konsolide mali tabloları hakkında 78/660/AET, 83/349/AET, 86/635/AET ve 91/674/AET sayılı Direktifleri tadil edilmesini içermektedir.
•
15 Temmuz 2003 tarih ve 2003/58/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Şirketlerden talep edilen güvencelerin Topluluk çapında eşdeğer
kılınması amacıyla bu tür güvencelerin uyumlaştırılmasını ve 68/151/AET sayılı Direktif’in tadil edilmesini içermektedir.
•
17 Mayıs 2006 tarih ve 2006/43/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Yıllık hesapların ve konsolide hesapların kanuni denetimi ve değiştirilen
78/660/AET ve 83/349/AET sayılı Konsey Direktifleri ve yürürlükten kaldırılan 84/253/AET sayılı Konsey Direktifi’ni ifade etmektedir, ayrıca, yasal denetim
hususunda üye devletlerin bu direktifle getirilen şartlar haricinde başka şartlar daha uygulama hakkını içermektedir.
•
14 Haziran 2006 tarih ve 2006/46/AET sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Direktif altında kabul edilen birçok uygulamalar tüm şirketlere ayni
şekilde uygulanmayabilir. Üye ülkeler bilanço dışı düzenlemeler ve ilgili tarafları ilgilendiren düzenlemelerden muaf tutulabilmektedirler. Uluslararası Muhasebe
Standardlarına göre doğru ve adil olarak nitelendirilen şirketlerin, hesap yükümlülüklerini daha da detaylı bildirmeleri gerekmemektedir. Kurul üyelerinin kolektif
sorumluluğu, ilgili taraf işlemlerine ilişkin şeffaflık ve bilanço-dışı düzenlemeler ve kurumsal yönetim beyanını içermektedir.
•
6 Eylül 2006 tarih ve 2006/68/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Halka açık sınırlı sorumlu şirketlerin kurulması, sermayelerinin idamesi ve
değiştirilmesi ile ilgili olarak, ortakların ve başkalarının korunması için üye devletlerce şirketlerden talep edilen güvencelerin eşdeğer kılınmasını ve 77/91/AET
sayılı Direktif’in tadil edilmesini içermektedir.
•
13 Kasım 2007 tarih ve 2007/63/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Halka açık sınırlı sorumlu şirketlerin bölünmeleri veya birleşmeleri
konusunda bağımsız uzman raporunun gerekliliğini ve 78/855/AET sayılı ve 82/891/AET sayılı Direktifler’in tadil edilmesini içermektedir.
31
•
11 Mart 2008 tarih ve 2008/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Yıllık hesapların ve konsolide hesapların kanuni denetimini içeren
2006/43/AT sayılı Direktif değişikliklerini ifade etmektedir.
Şirketlerin kaydını ve sicilini tutmakla görevli olan dairenin, bu bilgileri elektronik ortamda tutulabilmesi için gerekli olan merkezi sistemin kurulması en önemli idari
yapılanmalardan biri olarak tanımlanmaktadır. Bu dairenin başlıca görevlerinden biri, şirketlerle ilgili bilgileri elektronik veya yazılı olarak Resmi Gazete’de yayımlamaktır.
Ayrıca, şirketlerin kuruluş işlemlerinin kontrol edilebilmesi için bir idari veya yargı otoritesi belirlenerek, bu otorite tarafından şirket kuruluşlarının kontrolü sağlanmalıdır.
Şirket muhasebesi ve denetlenmesi konusunda gerekli görülen idari yapılanmada ise, ilk olarak muhasebe standartlarını belirleyecek özel kuruluş ve/veya kamu kuruluşunun
belirlenmesi gerekmektedir. Ayrıca söz konusu standartların takibini yapacak olan bir idari yapı oluşturulmalıdır ve bu idari yapı içerisinde belirlenmiş olan Standardların
doğru uygulanıp uygulanmadığını denetlenmelidir. Bunlara ek olarak, Müktesebatın uygulanmasına yönelik gerekli idari altyapıyı oluşturmak için ise murakıpların mesleki
prensiplerini belirleyecek olan özel veya yarı kamusal bir kuruluşun oluşturulması bir diğer idari gereklilik olarak belirtilmektedir.
32
Öncelik 6.1 Şirketler Hukuku ile ilgili AB mevzuatına uyumun sağlanması ve uygulamaya yönelik gerekli kapasitenin geliştirilmesi
Ana Unsur 6.1.1 Muhasebe, denetim, muhasip-murakıpların sertifikalandırılması ve düzenleyici kurullar
Ana Unsur 6.1.2 Şirketlerin Kuruluşu, Satın Almaları, Birleşmesi, Bölünmesi ve Denizaşırı Şirketler
33
Tabloları
Öncelik 6.1 Şirketler Hukuku ile ilgili AB mevzuatına uyumun sağlanması ve uygulamaya yönelik gerekli kapasitenin geliştirilmesi
Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşmanın 6. başlığında belirtilen Şirketler Hukuku kapsamındaki hususlar, Ekonomi ve Turizm Bakanlığına bağlı Resmi Kabz Memurluğu ve
Mukayyitlik Dairesi tarafından yürütülmektedir. 1951 yılında yürürlüğe giren, Fasıl 113 Şirketler Yasası, KKTC şirketler mevzuatının esasını oluşturmaktadır ve Fasıl 113
kapsamında üç tane şirket türü belirtilmektedir. Bu şirketlerden ilki Pay Sermayesiyle Sınırlı Sorumlu Şirketler olup bunlar Özel Limited Şirketler ve Halka Açık Şirketler
olarak ikiye ayrılmaktadır. İkinci tür şirket olan Teminatla Sınırlı Sorumlu Şirketler ise, pay sermayesi olmayan sınırlı sorumlu şirketler ve pay sermayesi olan teminatla
sınırlı sorumlu şirketler olarak ikiye ayrılmaktadır. Üçüncü tür şirketler ise Deniz Aşırı Şirketlerdir. Bu bağlamda, Yasa’nın AB mevzuatına uyumlaştırılarak şirketlerimizin
uluslararası rekabet gücünün artırılması hedeflenmektedir.
KKTC’de Muhasebe, Denetim ve Muhasip-Murakıp ve Denetçilerin Sertifikalandırılması aşağıdaki yasalar kapsamında yapılmaktadır:
Fasıl 113 Şirketler Yasası’nın 155.maddesi denetçi olarak atanmaya engel ehliyetsizlikleri kapsamaktadır. Hesap tutma ve hesapları Gelir ve Vergi Dairesine sunma, bağımsız
muhasip ve murakıp olarak çalışan ve vergi amaçları bakımından hesapları kontrol ve hazırlamak için 24/82 sayılı Gelir Vergisi Yasası’nın 60. maddesi uyarınca Maliye
Bakanlığı tarafından yetkili kılınan bir muhasip, murakıp veya “charter accountant” tarafından yapılmaktadır.
Bankalar hesaplarını Bankalar Tekdüzen Hesap Planına göre tutarlar. Bankalardaki denetim yapacak kuruluşlar ise 39/2001 sayılı Bankalar Yasası altında çıkarılan tebliğle
düzenlenen usul ve esaslar çerçevesinde belirlenmektedir. Yasan’ın 34(3) maddesi altında çıkarılan Bankalarda Bağımsız Denetim Yapacak Kuruluşlara İlişkin Esaslar
hakkında tebliğ çerçevesinde bağımsız denetim yapılmaktadır. Yasan’ın 29 (3). maddesi gereği; bankalar, hesaplarını yıllık bilançoları ve kar ve zarar cetvellerini Merkez
Bankası tarafından hazırlanan Tekdüzen Hesap Planı, tek tip bilanço ve kar ve zarar cetveli ile dipnotları, murakabe ve değerleme esasları ile bunların uygulama ve düzenleme
esaslarına ilişkin izahnameye uygun olarak tutmak ve düzenlemek zorundadırlar.
Fasıl 113 Şirketler Yasası’nın 156.maddesi, denetçilerin raporunda açıkça beyan edilmesi gerekli hususların düzenlenmesini kapsamaktadır.
Bilanço usulünde defter tutan gerçek ve tüzel kişilere ait işletmelerin faaliyet ve sonuçlarının sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, mali tablolar aracılığı ile
ilgililere sunulan bilgilerin süreklilik ve mukayese edilebilirlik niteliklerini koruyarak gerçek durumu yansıtabilmesinin sağlanması ve işletmelerde denetimin
kolaylaştırılması amacıyla 27/77 sayılı Vergi Usul Yasası uyarınca şirketlerin vergi uygulamaları açısından Tekdüzen Hesap Planına uygun hesap tutmaları ve Gelir ve Vergi
Dairesine sunmaları zorunludur.
Muhasebenin temel kavramları, muhasebe politikalarının açıklanması, mali tablolar ilkeleri, mali tabloların düzenlenmesi ile sunulması ve tekdüzen hesap çerçevesi, hesap
planı ile işleyişi konularında Gelir ve Vergi Dairesince 2000 yılında düzenleme yapılmıştır.
34
Fasıl 113 Şirketler Yasası’nın 144. maddesi, grup hesaplarını holding şirkete sunma zorunluluğunu; 145. maddesi grup hesaplarının şeklini; 146. maddesi grup hesaplarının
içeriğini tanımlamaktadır. Ayrıca Fasıl 113’ün 156.maddesi uyarınca denetçilerin raporu ve defterleri v.s. inceleme hakkı dokuzuncu cetvelde düzenlenmektedir.
Muhasip-murakıp ve denetçilerin sertifikalandırılması, denetlenmesi için ayrı bir yasanın yapılması öngörülmektedir.
25 Temmuz 1978 tarih ve 78/660/AET sayılı Dördüncü Konsey Direktifi: Yıllık hesaplara eklenen yıllık rapor, şirketin işleri ve durumunun gelişimi hakkında tarafsız bir
değerlendirme içermelidir. Yıllık rapor, aşağıda belirtilen konularda bilgi sağlamalıdır:
• Bir önceki mali yılın sonundan itibaren meydana gelen önemli olaylar,
• Şirketin gelecekteki muhtemel gelişimi,
• Araştırma ve geliştirme alanında yürütülen faaliyetler,
• Şirketin kendi hisselerini ele geçirmesine ilişkin bilgi,
• Şirketin şubelerine ilişkin bilgi.
13 Haziran 1983 tarih ve 83/349/AET sayılı Yedinci Konsey Direktifi: Bir ana teşebbüsün, bir yan teşebbüsü kontrol etmeye yetkili olduğu hallerde konsolide hesapların
hazırlanması zorunludur. Aşağıdaki hallerde yasal yetkinin var olduğu kabul edilmektedir:
• Bir ana teşebbüs, diğer bir teşebbüsün oy haklarının çoğunluğunu elinde bulundurmaktaysa;
• Bir ana teşebbüs, diğer bir teşebbüsün yönetiminde bulunan kişilerin çoğunluğunu atama veya görevden alma hakkını elinde bulundurmaktaysa ve aynı zamanda o
teşebbüsün hisse sahibi veya ortağıysa;
• Bir ana teşebbüs, bir sözleşme veya şirket esas sözleşmesinin bir hükmüne dayanarak diğer bir teşebbüs üzerinde nüfuzunu kullanmak suretiyle etki yapma hakkına
sahipse.
Konsolide mali tablolara ilişkin mevzuatın uyumlaştırılmasındaki amaç; ortaklıkların sermayesine iştirak edenlerin çıkarlarını korumaktır. Bunun sağlanması için, topluluğa
dahil ortaklıkların konsolide mali tablolarının düzenlenme ilkelerinin belirlenmesi gereklidir. Topluluğa dahil ortaklık ana teşebbüs ise; bu teşebbüsün, konsolide mali
tablolarının düzenlenmesi zorunludur. Ayrıca; bağlı ortaklıkların kendisi aynı zamanda ana teşebbüs ise; tüm bilgilerin elde edilebilmesi bakımından ortaklıklar içinde
konsolide mali tablolar düzenlenmesi gerekir. Konsolide mali tablo dipnot ve eklerinde, konsolide edilen ortaklıklar hakkında yeterli açıklamanın verilmesi zorunludur.
19 Temmuz 2002 tarih ve (AT) 1606/2002 sayılı Tüzük: Bu Tüzük, sermaye piyasasının etkili ve maliyet açısından etkin bir şekilde faaliyette bulunmasına katkıda bulunmayı
amaçlamaktadır. Ayrıca, bu alanda yatırımcıların korunması, finansal piyasalarda güvenin sağlanması ve iç pazarın tamamlanması açısından diğer önemli bir
noktadır.Topluluğun sermaye piyasalarının rekabet gücü açısından, finansal tabloların hazırlanmasında Avrupa’da kullanılan standartların, sınır ötesi işlemler için veya
dünyanın herhangi bir yerinde borsada işlem görmek için, küresel olarak kullanılabilen uluslararası muhasebe standartları ile uyumlaştırılması önemlidir.
18 Haziran 2003 tarih ve 2003/51/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Denetleme raporunun hazırlanması ve sunulmasındaki farklılıklar, karşılaştırılabilirliği
azaltmakta ve kullanıcının, mali raporlamanın bu hayati yönünü anlamasını güçleştirmektedir. Daha fazla tutarlılığa, denetim raporunun formatı ve içeriğine ilişkin belirli
gereklere, mevcut uluslararası en iyi uygulamalar ile tutarlı tadilatlar yapmak suretiyle ulaşılmalıdır.
35
Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (International Accounting Standards Board – IASB) tarafından düzenlenmiş olan standartlar vasıtasıyla belirtilmiş olduğu üzere,
Üye Devletlerin, kar zarar tablosunun ve bilançonun sunumunu uluslararası gelişmelere uygun olarak değiştirilmesi gereklidir. Bunlar:
UMSK’nın, sigorta faaliyetlerine uygulanacak muhasebe standartlarını geliştirmesi ve artırması;
UMSK tarafından düzenlenmiş olan uygun standartlar vasıtasıyla belirtilmiş olduğu üzere, sigorta şirketlerinin de rayiç değer muhasebesini kullanmasına izin verilmesidir.
17 Mayıs 2006 tarih ve 2006/43/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Yasal denetim hususunda üye devletlerin bu direktifle getirilen şartlar haricinde başka
şartlar daha uygulama hakkını içermektedir. Bu Direktif temelinde kanuni denetçinin kazandığı denetim kalifikasyonu eşdeğer sayılacaktır.Kanuni denetim, şirket hukuku,
mali hukuk ve medeni hukuk gibi konularda yeterli bilgiyi gerektirmektedir ve bu bilgi, başka bir Üye Devletten gelen bir kanuni denetçi kabul edilmeden önce test
edilmelidir.Üçüncü tarafları korumak amacıyla, onaylanmış denetçiler ve denetim firmaları kamuya açık olan ve kanuni denetçiler ve denetim firmaları ile ilgili temel bilgileri
içeren bir sicile kaydedileceklerdir. Kanuni denetçiler ve denetim firmalarının, müşterilerinin gizliliğine itibar etmesi çok önemlidir.Kanuni denetçiler ve denetim firmaları
kanuni denetimi yürütürken bağımsız olmalıdır.
14 Haziran 2006 tarih ve 2006/46/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Yönetim kurulu üyelerinin görev ve sorumluluklarının yanında şirketlere uygulanan
cezalar yer almaktadır. Komisyon tarafından kabul edilen Uluslararası Muhasebe Standartlarında ilgili tarafların tanımlanması yapılmaktadır.
11 Mart 2008 tarih ve 2008/30/AT Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi Uyarınca:Yıllık hesapların ve konsolide hesapların kanuni denetimini içeren 2006/43/AT
sayılı Direktif değişikliklerini ifade etmektedir.
KKTC’de muhasebe, denetim, muhasip-murakıpların sertifikalandırılması ve düzenleyici kurullar hususu, yukarıda belirtilen AB Şirketler Hukuku Dördüncü Direktif,
Yedinci Direktif ve 2003/51/AT, 2006/43/AT, 2006/46/AT, 2008/30/AT sayılı Direktifler ve 1606/2002 sayılı Tüzük ile uyumlaştırılacaktır.
KKTC’de tek ortaklı şirketlerin kurulmasına ilişkin herhangi bir mevzuat olmamakla beraber şirketlerin vermesi zorunlu evraklar ve sermaye ile ilgili düzenlemeler Fasıl 113
Şirketler Yasası altında düzenlenmiştir.
9 Mart 1968 tarih ve 68/151/AET sayılı Birinci Konsey Direktifi: Anonim ya da limited tüm sınırlı sorumlu şirketlere uygulanmaktadır. Üye devletler, tüm sınırlı sorumlu
şirketler için bir resmi ticari sicil veya şirketler sicili düzenlemekle yükümlüdür. İlan yükümlülüğü olan belgeler şunlardır:
• Şirketin kuruluş belgesi ve bunun üzerinde yapılan değişiklikler;
• Getirilen sermayenin miktarı;
• Üçüncü şahıslara karşı ve yasal işlemlerde şirketi temsil etmeye yetkili kılınmış kişiler ile yönetim ve denetimde yer alan kişilere ilişkin detaylar;
• Her bir mali yıl için yıllık hesaplar;
• Şirket merkezinin yer değiştirmesi, şirketin tasfiyesi ve şirket hükümsüzlüğünün duyurusu.
36
13 Aralık 1976 tarih ve 77/91/AET sayılı İkinci Konsey Direktifi: Halka açık sınırlı sorumlu şirketlerin kurulması ve sermayelerinin idamesi ve değiştirilmesi hakkındaki
konular düzenlenmektedir. Direktif, ortakların sınırlı sorumlu olduğu bir sistem içinde, kredi sağlayanları korumak amacıyla tüm anonim şirketlerin bir asgari sermaye sahibi
olmasını öngörmektedir. Bir şirketin kurulmasından önce kayda alınması gereken asgari sermaye payının miktarı, 25.000 Euro olarak belirlenmiştir.
Ayrıca direktifte, şirketin kendi hisselerini ele geçirmesine izin verilmemesi yönünde bir ifadeyi içermesine rağmen, bu işlemin zaman zaman yararlı ve meşru olabileceği
gerekçesinden hareketle, bu konuyla ilgili kesin bir yasak içermemektedir. Bu sebeple, üye devletler, aşağıdaki konuları göz önüne alarak, şirketin kendi kendine ya da bir
vekil aracılığıyla kendi hisse senetlerini almasına izin vermektedir:
• Genel kurul bu alım için yetki vermelidir;
• Şirket tarafından ya da şirket adına ele geçirilen hisselerin toplam nominal ya da itibari değeri taahhüt edilen sermayenin %10’unu aşmamalıdır;
• Ele geçirme, şirketin net varlıklarını, toplam taahhüt edilmiş sermaye ile mevzuat ya da şirket tüzüğü gereği dağıtılması mümkün olmayan rezervlerin toplamından daha
az bir miktara indirecek şekilde olmamalıdır;
• Sadece karşılığı tamamen ödenmiş paylar edinilebilmelidir.
Direktif, şirket sermayesinin artırımına dair kararların temel ilkesinin, bu kararın nihai olarak hissedarlara dayandırılması hususu olduğunu vurgulamaktadır. Direktif aynı
zamanda, yetkilendirilmiş sermaye kavramını da ortaya koymaktadır. Taahhüt edilen sermayede azami miktara kadar yapılacak bir artırıma, şirket tüzüğü ya da genel kurul
tarafından yetki verilebilmektedir. Direktif, şirketin sermaye azaltımına gidebileceği hallere ilişkin hükümler getirmektedir. Direktife göre mahkeme kararına bağlı olarak
yapılan sermaye azaltımları dışındaki tüm sermaye azaltımlarının, genel kurul tarafından onaylanması gerekmektedir.
21 Aralık 1989 tarih ve 89/666/AET sayılı Şirketler Hukuku Onbirinci Konsey Direktifi: Bir üye devlet kanunlarına tabi olan bir şirketin, diğer bir üye devlette açtığı şubeye
ilişkin belge ve bunların detayları, Şirketler Hukuku Onbirinci Konsey Direktifi’ne uygun olarak şubenin bulunduğu üye devlet hukuku çerçevesinde ilan edilir. İlan, sadece
aşağıdaki belge, ek ya da bunlarda yapılan değişiklikler için istenebilir:
• Şubenin adresi ve faaliyetleri;
• Şirket dosyanın tutulduğu sicil ve sicil numarası,
• Ana şirketin adı ve yasal türü, eğer ana şirketten farklıysa şubenin ismi,
• Şirketi, şube faaliyetlerinin yürütülmesinde, şirket organı ya da bir şirket organını üyesi veya şirketin daimi temsilcisi olarak temsil etme yetkisi verilmiş kişilere ilişkin
detaylar;
• Şirketin tasfiyesi ve tasfiyede görevlendirilecek kişiler,
• Şirketin, merkez ülkesi kanunlarına uygun olarak düzenlendiği, denetlendiği ve ilan edildiği haliyle muhasebe hesapları (böylece üye devletler, şubenin faaliyetlerine
ilişkin muhasebe belgelerinin açıklanmasını isteyemez)
• Şubenin kapatılması.
AB üyesi olmayan bir ülkenin kanunlarına tabi olan bir şirketin, bir üye devlette açtığı şubeye uygulanan hükümler, söz konusu şirketin, AB’deki anlamıyla sınırlı sorumlu
şirket ile karşılaştırma yapmaya elverişli bir yasal türde olması koşuluyla, bir üye devlet şirketinin bir başka üye devlette açtığı şubeye uygulanan hükümler ile
benzeşmektedir. Bu çerçevede, ilanı istenen belgeler, üye devlet şirketlerinin şubeleri için istenen belgeleri kapsamaktadır. Bunlara ek olarak aşağıdaki konularda ilan
yükümlülüğü getirilmiştir:
• Ana şirketin tabi olduğu ülke kanununun tanımlanması,
• Şirket ana sözleşmesi ve bunun üzerinde yapılan değişiklikler,
• Şirketin ana faaliyet merkezi ve konusu,
• Şirket ana sözleşmesinde açıkça belirtilmemişse taahhüt edilen sermayenin miktarı,
37
• Şirketi temsil etmeye yetkili kılınan kişilerin, kendi başlarına veya müştereken hareket edip etmeyeceği.
Bunlardan ayrı olarak, bu tür şubelerde yukarıda belirtilenler arasındaki en büyük fark, şubenin bağlı olduğu şirketin muhasebe kayıtlarının Şirketler Hukuku Dördüncü ve
Yedinci Direktifleri gerekliliklerine paralel biçimde hazırlanması halinde, üye devletlerin şube faaliyetleri ile ilgili muhasebe belgelerinin hazırlanması ve ilanının talep
edilmesidir.
21 Aralık 1989 tarih ve 89/667/AET sayılı Onikinci Konsey Direktifi: Bir limited şirket kurulduğu andan itibaren tek ortaklı şirket olabilir ya da şirketin hisselerinin tek
kişinin eline geçmesi ile sonradan tek ortaklı bir şirkete dönüşebilir. Bu halde, tüm payların tek bir ortağın kimliği kamuya açık bir sicilde açıklanmalıdır.
Tek ortak, genel kurulun tüm yetkilerine sahip olmalıdır. Bu ehliyet çerçevesinde ortağın alacağı kararlar tutanaklara kaydedilmeli ya da yazılı olarak hazırlanmalıdır. Kredi
verenlerin korunması için, tek ortak ile kendisi tarafından temsil edilen şirket arasında yapılan ve olağan koşullarda yürütülen cari işlemler ile ilgili olmayan sözleşmelerin de
tutanaklara geçirilmesi veya yazılı olarak hazırlanması zorunludur.
KKTC’de tek ortaklı şirketlerin kurulması, şirketlerin vermesi zorunlu evraklar ve sermaye ile ilgili düzenlemeler AB Şirketler Hukuku Birinci, İkinci, Onbirinci ve Onikinci
Direktiflerine uyumlaştırılacaktır.
9 Ekim 1978 tarih ve 78/855/AET sayılı Üçüncü Konsey Direktifi: Şirket birleşmelerinin iki türü hakkında düzenleme yapılmıştır:
• ele geçirme yoluyla birleşme
• yeni bir şirket kurma yolu ile birleşme
Ele geçirme yoluyla birleşme, bir ya da daha fazla sayıda şirketin, tasfiyeye gitmeksizin bir araya gelmesi ve ele geçirilen şirket ya da şirketlerin hissedarlarına ele geçirmeyi
yapan şirketin hisselerinin verilmesi karşılığında, tüm varlık ve yükümlülüklerini birbirlerine transfer ettikleri bir işlemdir.
Yeni bir şirket kurma yoluyla birleşme, çok sayıda şirketin, tasfiyeye gitmeksizin bir araya gelmesi ve hissedarlarına yeni şirketin hisselerinin verilmesi karşılığında tüm
varlık ve yükümlülüklerini yeni kurdukları şirkete transfer ettikleri bir işlemdir.
Bu işlemlerin ortak özellikleri, birleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, ele geçirilen şirketin tüm varlık ve yükümlülüklerinin otomatik olarak ele geçiren veya yeni
kurulan şirkete geçmesi ve ele geçirilen şirketin veya birleşmeye giden şirketlerin hissedarlarının, ele geçirilen veya yeni şirketin hissedarları haline gelmesidir.
İki tür birleşme de ayni kurallara tabidir. Birleşme için, birleşmeye gidecek tüm şirketlerin genel kurullarından onay alınmış olması gerekmektedir.
17 Aralık 1982 tarih ve 82/891/AET sayılı Altıncı Konsey Direktifi: Şirket bölünmelerinin iki türü hakkında düzenleme yapılmıştır:
• ele geçirme yoluyla bölünme
• yeni bir şirket kurma yoluyla bölünme
İki tür bölünme de aynı kurallara tabidir. Bölünme için uygulanan prosedür, Şirketler Hukuku Üçüncü Konsey Direktifi ile düzenlenen birleşme prosedürüyle büyük benzerlik
arz etmektedir. Bölünme için bölünmeye gidecek tüm şirketlerin genel kurullarından onay alınmış olması gerekmektedir. Bölünecek şirketin/şirketlerin idari organları, yazılı
olarak, bölünecek şirket, hisse değişim oranı, alıcı/yeni şirkette payların tahsisi ve bölünen şirket tarafından yürütülen işlemlerin muhasebe anlamında hangi tarihten itibaren
alıcı/yeni şirketin ya da şirketlerin işlemi sayılacağı ile ilgili bilgileri içeren detaylı bir bölünme koşulları taslağını hazırlamakla yükümlüdür.
38
Ele geçirme yoluyla bölünme, herhangi bir ödemeye gitmeksizin tasfiye olan bir şirketin, hissedarlarına tasfiye sonucu oluşan şirketlerin hisselerinin verilmesi karşılığında
tüm varlık ve yükümlülüklerini birden fazla şirkete transfer ettiği bir işlemdir.
Yeni bir şirket kurma yoluyla bölünme, bir şirketin, herhangi bir ödemeye gitmeksizin tasfiye olmasının ardından, hissedarlarına alıcı şirketlerin hisselerinin verilmesi
karşılığında, tüm varlık ve yükümlülüklerini birden fazla sayıda yeni oluşan şirkete transfer ettiği bir işlemdir.
KKTC’de birleşmeler ve denizaşırı şirketler ile ilgili mevzuat Fasıl 113 Şirketler Yasası altında düzenlenmektedir. Üçüncü ve Altıncı Direktiflere uyumlaştırma ile şirket satın
almaları ve bölünmeler Şirketler Yasası kapsamına ilave edilecektir.
39
Tablo 6.1.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Hesap Uzmanlığı ve Düzenleyici
Kurullarla ilgili Yasa Tasarısı
2
3
Gelir Vergisi (Değişiklik) Yasa
Tasarısı
Şirketlerin muhasip-murakıplarının
sertifikalandırılmasına uyumun, AB
muhasebe mevzuatına uyumun, grup
şirketlerin hesap sunma ve
denetiminin sağlanması
AB mevzuatına ve Şirketler
(Değişiklik) Yasası’na uyumun
sağlanması için Gelir Vergisi
Yasası’nın 60. maddesinin
değiştirilmesi
- Belirli Tip Şirketlerin Yıllık ve
2009, 4. Çeyrek
Konsolide Mali Tabloları Hakkında
Antlaşmanın 54(3)(g) maddesine
dayanan 25 Temmuz 1978 tarih ve
78/660/AET sayılı Dördüncü Konsey
Direktifi
- Konsolide Hesaplar Hakkındaki 13
Haziran 1883 tarih ve 83/349/AET
sayılı Yedinci Konsey Direktifi
- 78/660/AET, 83/349/AET,
86/635/AET ve 91/674/AET sayılı
Konsey Direktifleri Tadil Eden
Belirli Tip Şirketler, Bankalar ve
Diğer Mali Kuruluşlar ile Sigorta
Şirketlerinin Yıl Sonu ve Konsolide
Mali Tabloları Hakkında 18 Haziran
2003 tarih ve 2003/51/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Direktifi
- 78/660/AET ve 83/349/AET sayılı
Konsey Direktiflerini Tadil Eden ve
84/253/AET sayılı Konsey
Direktifini Yürürlükten Kaldıran
Yıllık Hesapların ve Konsolide
Hesapların Kanuni Denetimi
Hakkında 17 Mayıs 2006 tarih ve
- Bazı Şirket Türlerinin Yıllık
Hesapları Hakkında 78/660/AET,
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
Maliye Bakanlığı
40
Konsolide Hesaplar Hakkında
83/349/AET, Bankalar ve Diğer
Finansal Kurumların Yıllık ve
Konsolide Hesapları Hakkında
86/653/AET, Sigorta Şirketlerinin
Yıllık ve Konsolide Hesapları
Hakkında 91/674/AET sayılı Konsey
Direktiflerini Tadil Eden 17 Haziran
Direktifi
- 2006/43/AT sayılı Direktifi Tadil
Eden Yıllık Hesapların ve Konsolide
Hesapların Kanuni Denetimini
İçeren 11 Mart 2008 tarih ve
- Uluslararası Muhasebe
Standartlarının Uygulanmasına
İlişkin 19 Temmuz 2002 tarih ve
(AT) 1606/2002 sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü
4
Kurullarla ilgili Yasa’ya yönelik
ikincil düzenlemeler
Kurullarla ilgili Yasa’nın
uygulanmasına ilişkin gerekli olan
ikincil düzenlemeler
- Belirli Tip Şirketlerin Yıllık ve
2010, 4. Çeyrek
Konsolide Mali Tabloları Hakkında
Antlaşmanın 54(3)(g) maddesine
dayanan 25 Temmuz 1978 tarih ve
78/660/AET sayılı Dördüncü Konsey
Direktifi
- Konsolide Hesaplar Hakkındaki 13
sayılı Yedinci Konsey Direktifi
- 78/660/AET, 83/349/AET,
Direktifleri Tadil Eden Belirli Tip
Şirketler, Bankalar ve Diğer Mali
Kuruluşlar ile Sigorta Şirketlerinin
Yıl Sonu ve Konsolide Mali
Tabloları Hakkında 18 Haziran 2003
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
41
tarih ve 2003/51/AT sayılı Avrupa
Konsey Direktiflerini Tadil Eden ve
Yıllık Hesapların ve Konsolide
Hesapların Kanuni Denetimi
- Bazı Şirket Türlerinin Yıllık
Hesapları Hakkında 78/660/AET,
Konsolide Hesaplar Hakkında
83/349/AET, Bankalar ve Diğer
Finansal Kurumların Yıllık ve
Konsolide Hesapları Hakkında
86/653/AET, Sigorta Şirketlerinin
Yıllık ve Konsolide Hesapları
Direktiflerini Tadil Eden 17 Haziran
Direktifi
- 2006/43/AT sayılı Direktifi Tadil
Eden Yıllık Hesapların ve Konsolide
Hesapların Kanuni Denetimini
İçeren 11 Mart 2008 tarih ve
- Uluslararası Muhasebe
Standartlarının Uygulanmasına
42
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Tek ortaklı şirketlerin kurulmasının,
şirketlerin vermesi zorunlu evraklar
ve sermaye ile ilgili AB mevzuatına
uyum sağlanması
Şirket satınalmaları, şirketlerin
birleşme ve bölünmesi ve denizaşırı
şirketler ile ilgili AB mevzuatına
uyumun sağlanması
-Tek Ortaklı Özel Limited Şirketler 2010, 4. Çeyrek
Hakkındaki 21 Aralık 1989 tarih ve
89/667/AET sayılı Onikinci Konsey
Direktifi
- Ortakların ve Başkalarının
Menfaatlerinin Korunması İçin, Üye
Devletlerce, Antlaşma’nın 58inci
Maddesinin İkinci Paragrafındaki
Anlamıyla Şirketlerden Talep Edilen
Güvencelerin Topluluk Çapında
Eşdeğer Kılınması Amacıyla Bu Tür
Güvencelerin Uyumlaştırılması
Konusunda 9 Mart 1968 tarih ve
68/151/AET sayılı Birinci Konsey
Direktifi
- Başka Bir Devlet Hukukuna Tabi
Bazı Şirket Türleri Tarafından Bir
Üye Devlette Açılan Şubeler
Hakkında Açıklama
Zorunluluklarına İlişkin 21 Aralık
1989 tarih ve 89/666/AET Onbirinci
Konsey Direktifi
-Halka Açık Sınırlı Sorumlu
(anonim) Şirketlerin Kurulması ve
Sermayelerinin İdamesi ve
Değiştirilmesi İle İlgili Olarak,
Ortakların ve Başkalarının
Çıkarlarının Korunması İçin, Üye
Devletlerce Antlaşma’nın 58’inci
Maddesinin İkinci Paragrafındaki
Anlamıyla Şirketlerden Talep Edilen
Güvencelerin Eşdeğer Kılınması
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
43
Amacıyla Bu Tür Güvencelerin
Uyumlaştırılması Konusunda 13
Aralık 1976 tarih ve 77/91/AET
sayılı İkinci Konsey Direktifi
- Kurucu Antlaşma’nın 54 (3) (g)
Maddesi Temelinde, Halka Açık
Sınırlı Sorumlu Şirketlerin
Birleşmeleri Hakkında 9 Ekim 1978
tarih ve 78/855/AET sayılı ve
Üçüncü Konsey Direktifi
- Kurucu Antlaşma’nın 54 (3) (g)
Maddesi Temelinde, Halka Açık
Bölünmesi Hakkında 17 Aralık 1982
tarih ve 82/891/AET sayılı Altıncı
Konsey Direktifi
- 68/151/AET sayılı Direktifi Tadil
Eden Belirli Şirket Türlerinden Talep
Edilen Güvencelere İlişkin 15
Temmuz 2003 tarih ve 2003/58/AT
sayılı Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Direktifi
Eden Halka Açık Sınırlı Sorumlu
Şirketlerin Kuruluşuna ve
Sermayelerinin Değiştirilmesine
İlişkin 6 Eylül 2006 tarih ve
-78/855/AET ve 82/891/AET sayılı
Direktifleri Tadil Eden Halkla Açık
Birleşmesi veya Bölünmesinde
Bağımsız Uzman Raporunun
Gerekliliğine İlişkin 13 Kasım 2007
44
Tablo 6.1.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
1
Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitlik Dairesi Otomasyonu
2009
2
Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitlik Dairesi Otomasyonu ile ilgili eğitim
2009
3
İlgili Yasaların hazırlanma sürecinde AB’den teknik destek alınması (yürürlükte olan Şirketler Yasası’nın AB mevzuatı ile boşluk analizi
yapılması)
2009-2010
4
Şirketler (Değişiklik) Yasa Tasarısı ve Hesap Uzmanlığı ve Düzenleyici Kurullarla ilgili Yasa Tasarısı yürürlüğe girdikten sonra, Yasa’daki
yeni hükümler ile ilgili olarak başta Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitlik Dairesi olmak üzere, Maliye Bakanlığı personeline, ilgili
kamu personeline, muhasip-murakıplara, hukukçulara, şirketlere ve sivil toplum kuruluşlarına eğitim verilmesi
2010-2011
Tablo 6.1.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
35 adet bilgisayar, 5 adet dizüstü bilgisayar, 31 adet güç
kaynağı, 12 adet yazıcı, 3 tane tarayıcı, network ekipmanı
100,000
100,000
300,000
300,000
Şirket kayıtlarıyla ilgili web tabanlı dinamik envanter
geliştirilmesi için yazılım
Mefruşat
45
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Fiziki Altyapı
Sistem odası oluşturulması (klima, nem kurutucu, jeneratör,
güvenlik kapısı dahil)
50,000
50,000
220,000
220,000
Personel
3 bilgisayar programcısı, 2 hukukçu, 6 işletme, ekonomi,
istatistik, maliye konularıyla ilgili bir üniversiteden veya dengi
bir akademiden mezun resmi kabz işleri ve şirketler memuru
Eğitim
Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitlik Dairesi Otomasyonu
tamamlandıktan sonra ilgili personele eğitim verilmesi
30,000
30,000
85,000
85,000
15,000
15,000
Fasıl 113 Şirketler (Değişiklik) Yasası ve Muhasebe, Denetim
ve Muhasip-Murakıp ve Denetçilerin Sertifikalandırılması
çerçevesinde hazırlanması öngörülen yasa tasarılarının hazırlık
sürecinde orta vadeli danışmanlık ihtiyacı
Tercüme
Fasıl 113 Şirketler Yasası’nın ve ilgili diğer yasal mevzuatın
tercüme edilmesi
Fasıl 113 Şirketler (Değişiklik) Yasası ve Hesap Uzmanlığı ve
Düzenleyici Kurullarla ilgili Yasa yürürlüğe girdikten sonra
bilgi broşürleri ve kitapçıklarının basılıp dağıtılması
Toplam
10,000
280,000
10,000
530,000
810,000
46
FASIL 8: REKABET POLİTİKASI
Rekabet Hukuku ile ilgili Topluluk müktesebatı hem genel rekabet politikasının hem de devlet yardımlarının kontrolünü kapsar. İçinde şirketler tarafından serbest rekabet
kurallarının ihlalini engelleyen, işletmeler arasındaki birleşmeleri detaylı olarak incelemeye yarayan ve iç piyasada serbest rekabete karşı durum oluşturan devlet yardım ve
teşviklerinin engellenmesini içeren kural ve prosedürler yer almaktadır (işletmeler arasında kısıtlayıcı anlaşmalar ve hakim durumun kötüye kullanılması). Genel olarak,
rekabet kuralları Topluluğun tümünü doğrudan kapsayan kurallardır ve bunların uygulanması için Komisyon ile tam bir işbirliği içinde olunmasını gerektirir.
Avrupa Birliği Rekabet Politikası, Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın 81’den 89’a kadar olan maddelerine dayanmaktadır. Birinci bölüm, şirketlere ilişkin kuralları
içermektedir. Bu bölümde Karteller ve Kısıtlayıcı Anlaşmalar ve Hakim Durumun Kötüye Kullanılması gibi serbest piyasa ekonomisini engelleyecek ve rekabeti bozacak
ortamların giderilmesi için gerekli düzenlemelere yer verilmektedir. İkinci bölüm ise, üye devletler tarafından verilen devlet yardımlarını düzenlemektedir. AB Rekabet
Politikasının uygulanmasında üye devletlere görev düştüğü gibi, Antlaşma, belirlenen ilkelerin hayata geçirilmesi için gerekli Tüzük ve Direktiflerin çıkarılmasını ve bu
ilkelere ilişkin üye devletlerin alacakları yasal önlemleri ve Komisyonun görevlerini düzenlemektedir.
Teşebbüslere uygulanan rekabet kurallarına ilişkin temel AB mevzuatı, Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın 81. ve 82. maddelerinin uygulamasını düzenleyen (AT)
1/2003 sayılı Konsey Tüzüğüdür. Bu Tüzük, şirketler arasındaki anlaşmaları ve hakim durumun kötüye kullanılmasını düzenlemektedir. Bu Tüzükle ulusal rekabet yetkilileri
ve mahkemeleri daha yetkili hale getirilmişlerdir. Ayrıca birleşme ve devralmaların denetimi, AB Rekabet Politikası’nın çok önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Birleşme
ve devralmaların kontrolü (AT) 139/2004 sayılı Konsey Tüzüğü ve bu Tüzüğün uygulanmasına ilişkin olan (AT) 802/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü ile düzenlenmektedir.
AB Rekabet Hukuku’nda devlet yardımlarının büyük bir rolü vardır. Belirli şirketlere ya da bazı ürünlerin üretimine devlet tarafından avantaj sağlanması, uzun vadede hem
yardımı alan şirkete hem de rakiplerine zarar verebilmektedir. Bu nedenle devlet yardımları prensip olarak yasaktır. Ancak, istisnai durumlar Avrupa Komisyonunun denetimi
çerçevesinde düzenlenebilir.
Avrupa Topluluğu Kuran Antlaşma’nın 87. ve 89. maddeleri, AB Rekabet Hukuku içinde devlet yardımlarını düzenlemektedir. Rekabeti sınırlandıran yardımların yasak
olmasına rağmen belirli devlet yardımlarına izin verilmektedir. Bu yardımların Avrupa Birliğinin tüm üye devletleri için olumlu etkileri olması beklenmektedir. Bu tür
yardımların üye devletler tarafından Komisyona bildirilmesi gerekmekte ve yardımın yürürlüğe konması için Komisyonun onayına ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak, ekonomik
olarak az gelişmiş bölgeler, Araştırma ve Geliştirme (AR&GE), istihdam ve eğitim, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ), çevre, zor durumdaki şirketlerin yeniden
yapılandırılması gibi konulardaki yardımların Komisyona bildirilmesi zorunluluğu bulunmamakta ve bu tür yardımların refah artırıcı olduğu düşünüldüğü için üye devletlerin
denetimine bırakılmaktadır. Çeşitli sektörlerdeki KOBİ’lere verilen yardımlara ilişkin düzenlemeler (AT) 70/2001, (AT) 68/2001, (AT) 2204/2002, (AT) 1628/2006, (AT)
1857/2006 ve (AT) 1595/2004 sayılı Komisyon Tüzüklerinde yer almaktadır. Komisyon ayrıca ‘de minimis’ kuralı çerçevesinde (AT) 998/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü ile
bir eşik belirlemiş olup, bu miktar altında yapılan devlet yardımlarına, ticareti etkilemediği ve rekabeti bozmadığı gerekçesi ile izin vermektedir.
47
Devlet yardımlarına ilişkin (AT) 659/1999 sayılı Konsey Tüzüğü ve (AT) 794/2004 sayılı Komisyon Tüzüğüne göre, ilgili herhangi bir taraf, rekabet kurallarına aykırı bir
yardım yapıldığı veya mevcut yardımın kötüye kullanıldığı iddiası ile şikayette bulunabilmekte ve Komisyonun kararı hakkında görüş sunabilmektedir. Devlet yardımlarının
denetlenmesinde, Komisyonun yanında ulusal mahkemeler ve ulusal rekabet otoriteleri de rol almaktadır.
Karteller, Kısıtlayıcı Anlaşmalar ve Hakim Durumun Kötüye Kullanılması gibi rekabeti kısıtlayacak ortamların giderilmesi için gerekli düzenlemeleri uygulayacak bir yerel
rekabet otoritesi kurulması gerekmektedir. Bu otoritenin rekabeti önleyici uygulamaların araştırılması, soruşturulması ve gerekli durumlarda bu uygulamaların durdurulması
ile yaptırım uygulanması kararını alabilecek yetkilerle donatılması sağlanmalıdır.
Devlet yardımlarının etkili kontrolü için AB’ye katılım öncesinde düzgün bir altyapı ve çerçeve oluşturulmasına yönelik bir ulusal devlet yardımı gözetim otoritesinin
kurulması, katılımla birlikte ise devlet yardımlarının gözetimi ve kontrolü rolünü tümüyle Avrupa Komisyonunun üstlenmesi sağlanmalıdır.
48
Öncelik 8.1 Rekabetin korunması amacıyla teşebbüsler arası anlaşmaların, teşebbüsler birliği kararlarının, uyumlu eylemlerin ve birleşme ve devralmaların
kontrolü ve devlet yardımları
Ana Unsur 8.1.1 Rekabetin Korunması Yasası ve Rekabet Komisyonunun Oluşumu
Ana Unsur 8.1.2 Teşebbüsler arası birleşme ve devralmalar hakkında düzenleme
Ana Unsur 8.1.3 Rekabet Komisyonunun uygulayacağı prosedürlerle ilgili düzenleme
Ana Unsur 8.1.4 Devlet yardımlarının kontrol altına alınası için Komisyona yapılacak bildirim prosedürlerine ve şekillerine yönelik düzenleme
Ana Unsur 8.1.5 Devlet tarafından sağlanan yardımların kontrol altına alınması
49
Tabloları
Öncelik 8.1 Rekabetin korunması amacıyla teşebbüsler arası anlaşmaların, teşebbüsler birliği kararlarının, uyumlu eylemlerin ve birleşme ve
devralmaların kontrolü ve devlet yardımları
Rekabetin Korunması Yasa Tasarısı, KKTC içerisinde mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu veya kısıtlayıcı anlaşma, karar ve uygulamalar ile piyasaya
hakim olan teşebbüslerin bu hakimiyetlerini kötüye kullanmalarını önlemeyi, bunun için gerekli düzenleme ve denetlemeleri yaparak rekabetin korunmasını sağlamayı
amaçlamaktadır. Bununla birlikte, devlet yardımları kontrol altına alınacak ve ekonomik kalkınma için gerekli olan vergi, fon, gümrük ve diğer üretim girdi maliyetleri
konusunda önlemler getirilecektir. Ayrıca devlet tekelinde bulunan sektörlerin (telekomünikasyon, elektrik, ulaştırma vs) rekabetçi bir yapıya dönüştürülmesi ve piyasaların
bu bağlamda düzenlenmesi ve denetlenmesi amacıyla gerekli düzenlemeler hayata geçirilecektir.
Nisan 2008’de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisinin gündemine giren Rekabetin Korunması Yasa Tasarısı’nın kabul edilip yürürlüğe girmesi ile Rekabet
Komisyonu kurulacaktır. Bu yasa ile, mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyen anlaşma, karar ve uygulamalar, uyumlu eylemler veya birleşme ve devralmalar veya
teşebbüslerin hakim konumlarının kötüye kullanmaları önlenecek; ve rekabeti korumak amacıyla rekabeti engelleyen teşebbüsler denetlenecek, gerekli yaptırımlar
uygulanacak ve devlet yardımları ile ilgili şeffaf kurallar oluşturulacaktır. Bu düzenlemeler ile Rekabetin Korunması Yasa Tasarısı Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın
81’den 89’a kadar olan maddelerine uyumlaştırılmış olacaktır.
Yasa çerçevesinde oluşturulacak olan Rekabet Komisyonu, rekabet kurallarının ve şirket birleşmelerine ait yasaların korunması ile ilgili sorumluluğu üstlenerek, rekabeti
bozucu eylem ve uygulamalara karşı yaptırım yetkisi olacaktır. Rekabet Komisyonunun ayrıca, kaynak dağılımındaki etkinliği bozan devlet yardımlarını denetleyici önlemler
alması ve bunları uygulamaya koyması ile özel işletmelerin rekabet edebilirliliğini artırıcı bir sisteme geçilebilecektir. Rekabet Komisyonun temel amacı, KKTC’deki mal ve
hizmet piyasalarında işler rekabet sağlamak, toplumda rekabet kültürünü ve istikrarlı ve düzenli işleyen bir rekabet politikasını oluşturmak ve devlet yardımlarını denetlemek
olacaktır.
Rekabet Komisyonunun oluşumunda özerk ve bağımsız bir yapı öngörülmektedir. Komisyon, rekabet ihlalleri yanında devlet yardımları konusunda da karar alacaktır. Bunun
yanında rekabeti düzenleyen ve denetleyen yetkilere sahip olacak ve rekabet ihlalleri konusunda tek karar mercii sayılacaktır. Ayrıca, Rekabet Komisyonuna bağlı olarak
çalışacak bir hizmet birimi oluşturulacak ve böylece istihdam katkısı sağlanacaktır.
Rekabetin Korunması Yasası’nın en önemli pozitif etkilerinden birisi, ekonomik büyümeğe katkı sağlayacağı ve işsizlik oranını düşürecek olmasıdır. Nitekim, yıllık
programlarda yoğunlaşma oranı yüksek olan sektörlerdeki fiyat hareketlerinin izlenmesi ve önemli rekabet ihlallerinin öncelikli ve etkin biçimde soruşturulması politika
öncelikleri arasında yer almaktadır. Esasen mal ve hizmet piyasalarında rekabetin korunması amacıyla yürütülen soruşturmalar ve verilen cezalar, dolaylı olarak fiyat
istikrarının tesisine ve ekonominin rekabet gücünün artırılmasına ve böylece dolaylı olarak tüketicilerin korunmasına yardımcı olabilecektir.
Avrupa Birliği uygulamaları çerçevesinde bakıldığında anti-tröst uygulamalarında ekonomik gelişmelerin göz önünde bulundurulması birleşme ve devralmalarda küresel
ölçekte düşünülmeli ve monopolistik karakterdeki sektörde aktif rekabet soruşturmaları başlatılıp ve cezalar caydırıcı hale getirilmelidir. Büyük ölçekli şirketlerin ürün ve
50
faktör piyasalarındaki alım gücü, yıkıcı fiyatlandırma ve hakim durumun kötüye kullanılması gibi rekabet bozucu davranışlarının Rekabetin Korunması Yasası aracılığı ile
etkili biçimde soruşturulması sağlanacaktır.
Gerek AB mevzuatına uyumlu gerekse ekonomik büyümenin ve istihdamın ana unsurları olan teşebbüsler için rekabet edilebilir bir pazar ekonomisinin yaratılmasına yönelik
yasal düzenlemeye gidilmesi sağlanacaktır. Ayrıca, dolaylı olarak tüketici haklarının korunması ve özellikle AB müktesebatı ile uyumlu bir çalışma olması nedeniyle Birliğe
katılım sürecine katkı yapılması hedeflenmektedir.
Rekabetin Korunması Yasa Tasarısı, (AT) 1/2003 sayılı Konsey Tüzüğü çerçevesinde kısıtlayıcı anlaşmalar, kararların ve uyumlu eylemlerin yasaklanması, hakim konumun
kötüye kullanılması, birleşmeler ve devralmalarla ilgili kuralları düzenlemektedir. Ayrıca (AT) 139/2004 sayılı Konsey Tüzüğü ve (AT) 802/2004 sayılı Komisyon Tüzüğüne
uyumlu olarak teşebbüslerarası birleşmelerin kontrol altına alınması belirli kurallar çerçevesinde düzenlenmiştir.
Yasa Tasarısının devlet yardımları ile ilgili kısmı ise (AT) 659/1999 sayılı Konsey Tüzüğü ve (AT) 802/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü ile uyumlaştırılarak devlet
yardımlarının Rekabet Komisyonuna bildirilmesinden sonra izlenilmesi gereken prosedürleri içermektedir. Bunun yanında Yasa Tasarısı çerçevesinde çıkarılacak olan
Tüzük’te devlet yardımlarının çeşitlerine ve miktarlarına ilişkin düzenlemeler yer alacaktır.
51
Tablo 8.1.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Ana Unsur 8.1.1 Rekabetin Korunması Yasası ve Rekabet Komisyonunun Oluşumu
1
Rekabetin Korunması Yasa Tasarısı
Mal ve hizmet piyasalarındaki
rekabeti engelleyen anlaşma, karar
Antlaşma’nın 81’den 89’a kadar olan
ve uygulamaları, uyumlu eylemleri
maddeleri
veya birleşme ve devralmaların veya
teşebbüslerin hakim konumlarının
kötüye kullanılmasının önlemesi,
rekabeti korumak amacıyla rekabeti
engelleyen teşebbüslerin
denetlenmesi, gerekli yaptırımların
uygulanması ve devlet yardımları ile
ilgili şeffaf kuralların oluşturulması
1)
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
Ana Unsur 8.1.2 Teşebbüsler arası birleşme ve devralmalar hakkında düzenleme
1
1)
Teşebbüslerarası Birleşme ve
Devralmalar Hakkında Tüzük
Teşebbüslerarası birleşme ve
devralmaların kontrol altına
alınmasını ve belirli kurallar
çerçevesinde düzenlenmesi amacıyla
Rekabetin Korunması Yasası altında
çıkarılacak yeni tüzük
- Teşebbüsler Arasındaki
Yoğunlaşmaların Kontrolü
Konusunda 20 Ocak 2004 tarih ve
(AT) 139/2004 sayılı Konsey
Tüzüğü
- (AT) 139/2004 sayılı Konsey
Tüzüğünü Uygulayan 7 Nisan 2004
tarih ve (AT) 802/2004 sayılı
Komisyon Tüzüğü
2009, 2. Çeyrek
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
Rekabetin Korunması Yasa Tasarısı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisine sevk edilmiştir.
52
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Ana Unsur 8.1.3 Rekabet Komisyonunun uygulayacağı prosedürlerle ilgili düzenleme
1
Rekabet Komisyonunun
Uygulayacağı Prosedürlerle İlgili
Düzenlemelere İlişkin Tüzük
Anti-tröst kurallarının düzenlenmesi Avrupa Topluluğunu Kuran
2009, 2. Çeyrek
amacıyla Rekabetin Korunması
Antlaşma’nın 81 ve 82.
Yasası altında çıkarılacak yeni tüzük Maddelerindeki Rekabetle İlgili
Kuralların Uygulanması Hakkında
16 Aralık 2002 tarih ve (AT) 1/2003
sayılı Konsey Tüzüğü
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
Ana Unsur 8.1.4 Devlet yardımlarının kontrol altına alınası için Komisyona yapılacak bildirim prosedürlerine ve şekillerine yönelik düzenleme
1
Devlet Yardımlarının Kontrol Altına
Alınması için Komisyona Yapılacak
Bildirim Prosedürlerine ve
Şekillerine Yönelik Düzenlemelere
İlişkin Tüzük
Devlet Yardımlarının Rekabet
Komisyonuna bildirilmesinden sonra
izlenilmesi gereken prosedürlerin
düzenlenmesi amacıyla Rekabetin
Korunması Yasası altında çıkarılacak
yeni tüzük
- Avrupa Topluluğunu Kuran
2009, 2. Çeyrek
Uygulanması Hakkında 22 Mart
1999 tarih ve (AT) 659/1999 sayılı
Konsey Tüzüğü
- Devlet Yardımları İzleme
Denetleme Prosedürleri Hakkında 21
Nisan 2004 tarih ve (AT) 794/2004
sayılı Komisyon Tüzüğü
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
Ana Unsur 8.1.5 Devlet tarafından sağlanan yardımların kontrol altına alınması
1
Devlet Tarafından Sağlanan
Yardımlarının Kontrol Altına
Alınmasına İlişkin Tüzük
Devlet Yardımları kapsamına
girebilecek sektör ve konuların
belirlenmesi amacıyla Rekabetin
Korunması Yasası altında çıkarılacak
yeni tüzük
- Avrupa Topluluğunu Kuran
2009, 3. Çeyrek
Antlaşma’nın 87. maddesi’nin
Uygulanmasında Kullanılan
Kriterler, Ayrıca Topluluk İçerisinde
Şu Anda Uygulanan ve Gelecekte
Uygulanacak olan Tüzükler ve Diğer
ilgili İdari Kurallar
- Genel Blok Muafiyetlere İlişkin 6
Ağustos 2008 tarih ve 800/2008
- Eğitim Yardımlarına İlişkin 12
Ocak 2001 tarih ve (AT) 68/2001
- İstihdam Alanında Verilen
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
53
Yardımlarına İlişkin 12 Aralık 2002
Komisyon Tüzüğü
- Bölgesel Yatırım Yardımlarına
İlişkin 24 Ekim 2006 tarih ve (AT)
1628/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü
- Devlet Garantileri Hakkında 2008
sayılı Komisyon Duyurusu
- Tarım Sektöründeki KOBİ’lere
Verilen Yardımlara İlişkin 15 Aralık
Komisyon Tüzüğü
- Balıkçılık Sektöründeki KOBİ’lere
verilen yardıma ilişkin 8 Eylül 2004
Komisyon Tüzüğü
- Tarım ve Ormancılık Sektöründeki
Devlet Yardımlarına İlişkin (20072013) Kılavuz
54
Tablo 8.1.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
1
Rekabetin Korunması Yasası çerçevesinde gerekli istihdamın sağlanması ve Rekabet Komisyonunda görev alacak olan kişilerin
belirlenmesi
2009, 2. Çeyrek
2
İstihdam edilecek olan Ekonomi ve Turizm Bakanlığı personeline Rekabet Mevzuatı konusunda eğitim (15 kişi) ve Rekabet Komisyonu
üyelerine (5 kişi) eğitim
2009, 3. Çeyrek
3
Yürürlüğe girecek olan Rekabetin Korunması Yasası’nın uygulanabilmesi için ilgili tüm kurumlarda, özel sektör temsilcilerine ve
yargıçlara hizmet içi eğitim programlarının düzenlenmesi
2009, 3. Çeyrek
4
Uygulanacak olan Devlet Yardımları Sistemi hakkında eğitim ve AB uygulamalarının yerinde görülebilmesi için çalışma ziyaretleri
2010, 1. Çeyrek
55
Tablo 8.1.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
15 adet dizüstü bilgisayar, 1 adet sunucu, 5 adet yazıcı, 1 adet
tarayıcı
40,000
40,000
20,000
20,000
100,000
100,000
Network, anten ve sistem altyapısının kurulumu
Veri tabanı, ekran tasarımı, uygulama yazılımı, sayısal
kütüphane yazılımı ve sistem entegrasyonu, yetkilendirme
yazılımı, rapor yazılımı
Mefruşat
İstihdam edilecek personel için masa, sandalye, kütüphane
ihtiyaçları
20,000
20,000
60,000
60,000
300,000
300,000
Fiziki Altyapı
Klima ve jeneratör kurulumu
Personel
İstihdam edilecek olan bakanlık personelinin maaşları
6 kişi Ekonomist
6 kişi Hukuk Amiri
2 kişi Muhasebe Uzmanı
1 kişi Maliye ve Finans Uzmanı (15 kişi)
Eğitim
Uygulanacak olan Devlet Yardımları Sistemi hakkında eğitim
ve AB uygulamalarının yerinde görülebilmesi için çalışma
ziyaretleri
100,000
100,000
56
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
İstihdam edilecek olan Bakanlık personeline (15 kişi) ve
Rekabet Kurumu üyelerine (5 kişi) Rekabet Mevzuatı yurt içi
eğitim verilmesi
Yürürlüğe girecek olan Rekabetin Korunması Yasası’nın
uygulanabilmesi için ilgili tüm kurumlarda hizmet içi eğitim
programlarının düzenlenmesi
AB Kaynakları
100,000
30,000
Diğer
Toplam
100,000
30,000
Tercüme
AB Direktifleri, tüzük ve yönergelerin Türkçeye tercümesi ve
Rekabetin Korunması Yasa tasarısı altında çıkan Tüzüklerin
İngilizceye Tercümesi
5,000
5,000
5,000
10,000
15,000
415,000
375,000
790,000
Rekabetin Korunması Yasası yürürlüğe girdikten sonra bilgi
broşürleri ve bilgilendirme kitaplarının hazırlanması
Toplam
57
FASIL 9: MALİ HİZMETLER
AB’de ekonominin işlemesi yönünde mali pazarların çok büyük önemi bulunmaktadır. Bu çerçevede mali pazarlar ne kadar bütünleştirilmiş olursa sermayenin tahsisi ve uzun
dönemde ekonomik performans da o kadar verimli olacaktır. Bu nedenle AB’de mali hizmetler Tek Pazar şemsiyesi altında toplanmayı hedeflemektedir.
Mali hizmetlerin Tek Pazar olarak tanımlanması Avrupa Birliğinde daha dinamik, yenilikçi ve çekici iş olanaklarının oluşmasını hedeflemektedir. Bu bağlamda AB’de güçlü
bir mali pazarın temeli 1999-2005 yıllarını kapsayan Mali Hizmetler Eylem Planında oluşturulmuştur. Bu planla mali hizmetlerde bir takım değişikler gerçekleştirilerek
düzensiz bir küresel çevre olmasına rağmen mali sektörün performansında iyileştirme gözlemlenerek likiditede artış, daha yüksek rekabet seviyeleri ve daha fazla mali istikrar
tespit edilmiştir. Buna göre, Avrupa Komisyonunun Mali Hizmetlere yönelik hazırladığı 2005-2010 yıllarını kapsayan Beyaz Belge’de, bütünleştirilmiş, açılmış, kapsamlı,
rekabetçi ve ekonomik olarak verimli bir AB mali piyasasına ulaşılması hedeflenmiştir.
Mali hizmetler sektörü bankacılık, sigortacılık ve menkul kıymetler alanlarını içermektedir.
Bankacılık Sektörü
AB mevzuatında yapılan genel tarama neticesinde aşağıda belirtilen ilgili yedi adet Direktif tespit edilmiş ve bunlar üzerinden yapılan çalışmada ilk etapta öncelikli olarak ilk
dört tanesi üzerinde çalışmaların yoğunlaştırılmasının uygun olacağı, son üç tanesinin ise halen KKTC’de uygulamada olmayan konularla veya AB’ye katılım söz konusu
olduğunda gündeme gelebilecek konularla ilgili olduklarından, ertelenebileceği sonucuna varılmıştır.
•
•
•
•
•
•
•
Kredi Kuruluşlarının Faaliyetlerinin Başlatılması ve Sürdürülmesi Hakkındaki 14 Haziran 2006 tarih ve 2006/48/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi
Yatırım Şirketleri ve Kredi Kuruluşlarının Sermaye Yeterliliği Hakkındaki 14 Haziran 2006 tarih ve 2006/49/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi
Mevduat Garantisi Hakkında 30 Mayıs 1994 tarih ve 94/19/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi
Banka ve Diğer Finansal Kuruluşların Yıllık ve Konsolide Hesapları Hakkında 8 Aralık 1986 tarih ve 86/635/AET sayılı Konsey Direktifi
Elektronik Para Kurumlarının İşlerinin Yürütülmesine ve Takibine ve Basiretli Denetimine İlişkin 18 Eylül 2000 tarih ve 2000/46/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Direktifi
Kredi Kuruluşlarının Yeniden Yapılandırılması ve Tasfiyesine İlişkin 4 Nisan 2001 tarih ve 2001/24/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi
Finansal Holding Şirketlerinin İlave Denetimine İlişkin 16 aralık 2002 tarih ve 2002/87/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi
Avrupa Birliği uygulamalarında, kredi kurumları ile ilgili düzenlemelerde ortaya çıkan dağınıklığı gidermek bakımından, önce 2000 yılı Mart ayında birbiriyle ilgili direktifler
2000/12/AT sayılı Direktifle bir araya toplanmıştır. Daha sonra düzenlemelerde büyük ölçüde değişiklikler olduğundan, kredi kurumlarının faaliyetlerine ilişkin tüm
değişiklikler 2006/48/AT sayılı Direktif’te toplanmıştır. Benzer bir toparlama da Yatırım Şirketleri ve Kredi Kuruluşlarının Sermaye Yeterliliği Hakkındaki 2006/49/AT sayılı
Direktifle gerçekleştirilmiştir. 2006/48/AT ve 2006/49/AT sayılı Direktifler, yeni Basel Uzlaşısının üye devletlerde uygulanma şeklini belirleyen paralel düzenlemelerdir ve
Özkaynak Gereksinimi Direktifleri (CRD) olarak isimlendirilmektedir. Özkaynak Gereksinimi Direktifleri, Basel II metninde olduğu gibi üye devletlerin yetkili otoritelerinin
58
ulusal inisiyatiflerine bırakılan tercihler ihtiva etmektedir. Bankacılıkla ilgili temel iki düzenleme bu düzenlemelerdir. Bankacılıkla ilgili diğer bir temel düzenleme de
mevduat garantisi ile ilgili düzenlemedir. Mevduat garantisinin amacı, bankalara yatırılan mevduatları sigorta ettirmek ve mevduat sahiplerinin haklarını korumaktır. Merkez
bankasının etkin olduğu bir yönetim yaklaşımı, AB üye devletlerinde de benimsenen dar çerçeveli bir yaklaşımdır. Önemli olan etkin bir organizasyon yapısı geliştirmek
olmalıdır. Banka hesapları ile ilgili Direktif ise Avrupa Birliğinde kredi kurumu olarak nitelendirilen kuruluşların bilanço hesaplarının düzeni ve içeriği ile ilgilidir.
Sigortacılık Sektörü
Avrupa Birliği, sigorta şirketlerinin ürünlerini Avrupa Birliği içerisindeki tüm üye devletlerde serbestçe satabildiği, tüketicilerin de sigortacılık işlemleri için herhangi bir üye
devlet sigorta şirketine başvurabildiği tek sigorta piyasasını oluşturmuştur. Avrupa Sigortacılık Tek Pazar mevzuatı, Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma, 1962 tarihli genel
programlar ve bugüne kadar çıkarılan çok sayıda direktif, karar ve görüşlerden oluşmaktadır. Tek Sigortacılık Pazarı, Antlaşma’nın “iş kurma hakkı”, “hizmet sunma
serbestisi” ve “sermayenin serbest dolaşımı”nın gerçekleştirilmesi esasına dayanmaktadır. İş kurma hakkı, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının sağlanması ile
sigorta sektöründe ortak bir pazar oluşturulmuştur. Sigorta denetim hukukunda meydana getirilen uyumlaştırma ile bir sigorta şirketi Avrupa Birliği üyesi devletlerde iş kurma
ve hizmet sunma özgürlüğü çerçevesinde sigortacı olarak faaliyet gösterebilmektedir. Bir üye devletten izin alan sigorta şirketinin “tek pasaport” ilkesi gereği diğer üye
devletlerden izin alması gerekmemektedir. Ev sahibi ülkenin denetim ilkesi bir sigorta şirketinin merkezinin bulunduğu üye devlet, şirketin Avrupa Birliği üye devletlerindeki
tüm faaliyetlerinin denetiminden sorumludur.
Hayat Sigortası Mevzuatı
•
2002/12/AT: Hayat sigorta şirketlerinin yükümlülük karşılama yeterliliği ile ilgili 79/267/AET Direktifini değiştiren 5 Mart 2002 tarih ve 2002/12 /AT sayılı Avrupa
parlamentosu ve Konsey Direktifi
•
2002/83/AT: Hayat sigortası ile ilgili 5 Kasım 2002 tarihli Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi
Hayat Dışı Sigorta
•
73/239/AET: Hayat sigortası dışında kalan sigortacılık faaliyetlerinde başlama ve yürütme ile ilgili kanun, tüzük ve idari düzenlemelerin koordinasyonu hakkında 24
Temmuz 1973 tarihli Birinci Konsey Direktifi
•
73/240/AET: Hayat sigortası dışında kalan sigortacılık alanında yerleşme serbestisi üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması hakkında 24 Temmuz 1973 tarihli Konsey
Direktifi
•
76/580/AET: Hayat sigortası dışında kalan sigortacılık faaliyetine başlama ve yürütme ile ilgili kanun, tüzük ve idari düzenlemelerin koordinasyonuna ilişkin
73/239/AET sayılı Direktifi tadil eden 29 Haziran 1976 tarihli Konsey Direktifi
•
78/473 AET: Topluluk düzeyinde koasürans alanındaki kanun, tüzük ve idari düzenlemelerin koordinasyonu hakkında 30 Mayıs 1978 tarihli Konsey Direktifi
•
84/641/AET: Hayat sigortası dışında kalan sigortacılık faaliyetine başlama ve yürütme ile ilgili kanun, tüzük ve idari düzenlemelerin eşgüdümüne ilişkin
73/239/AET sayılı Birinci Direktifi, özellikle turistik yardım edimine yönelik olarak tadil eden 10 Aralık 1984 tarihli Konsey Direktifi
59
•
87/343/AET: Hayat sigortası dışında kalan sigortacılık faaliyetine başlama ve yürütme ile ilgili kanun, tüzük ve idari düzenlemelerin koordinasyonuna ilişkin
73/239/AET sayılı Birinci Konsey Direktifini kredi sigortası ve kefalet sigortası bakımından tadil eden 22 Haziran 1987 tarihli Konsey Direktifi
•
87/344/AET: Hukuki korunma sigortası ile ilgili kanun, tüzük ve idari düzenlemelerin koordinasyonu hakkında 22 Haziran 1987 tarihli Konsey Direktifi
•
88/357/AET: Hayat sigortası dışında kalan sigortacılık faaliyetine ilişkin kanun, tüzük ve idari düzenlemelerin koordinasyonu, hizmet sunma serbestisinin fiilen
kolaylaştırılması ve 73/239/AET sayılı Direktifin tadili hakkında 22 Haziran 1988 tarihli İkinci Konsey Direktifi
•
90/618/AET: Özellikle motorlu taşıt mali sorumluluk konusunda olmak üzere, hayat sigortası dışında kalan sigortacılık faaliyetine ilişkin kanun, tüzük ve idari
düzenlemelerin koordinasyonu ile ilgili 73/239/AET sayılı Direktifi ve 88/357/AET sayılı Direktifi değiştiren 8 Kasım 1990 tarihli Konsey Direktifi
•
92/49/AET: Hayat sigortası dışında kalan sigortacılık faaliyeti ile ilgili kanun, tüzük ve idari düzenlemelerin koordinasyonu hakkında ve 73/239/AET sayılı Direktif
ile 88/357/AET sayılı Direktifi değiştiren 18 Haziran 1992 tarihli Konsey Direktifi
•
95/26/AT: İhtiyatlı bir denetim amacıyla olmak üzere, kredi kuruluşları ile ilgili 77/780/AET ve 89/646/AET sayılı Direktifleri, hayat sigortası dışındaki sigortalara
ilişkin 73/239/AET ve 92/49/AET sayılı Direktifleri, hayat sigortası alanındaki 79/267/AET ve 92/96/AET sayılı Direktifleri, yatırım firmaları ile ilgili 93/22/AET
Sayılı Direktifi ve menkul kıymetlere yatırım yapmak suretiyle portföy işleten kolektif yatırım şirketleriyle ilgili olarak 85/611/AET Sayılı Direktifi değiştiren 29
Haziran 1995 tarihli Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi
•
2000/64/AT: Üçüncü Ülkelerle Bilgi Alışverişiyle ilgili 85/611/ AET, 92/49/AET, 92/96/AET ve 93/22/AET Direktiflerini tamamlayıcı Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Direktifi
•
2002/13/AT: Hayat Dışı sigortası şirketlerinin yükümlülük karşılama yeterliliği ile ilgili 73/239/AET Direktifini değiştiren 5 Mart 2002 tarihli Avrupa Parlamentosu
ve Konsey Direktifi
Motorlu Taşıtlar
•
72/166/AET: Motorlu taşıt mali sorumluluk sigortasına ilişkin hukuk kurallarının Üye Devletler arasında yakınlaştırılması ve bu sigorta yükümlülüğünün denetimi
hakkında 24 Nisan 1972 tarihli Konsey Direktifi
•
84/5/AET: Motorlu taşıt mali sorumluluk sigortasına ilişkin hukuk kurallarının Üye Devletler arasında yakınlaştırılması hakkında 30 Aralık 1983 tarihli İkinci
Konsey Direktifi
•
90/232/AET: Motorlu taşıt mali sorumluluk sigortasına ilişkin hukuk kurallarının Üye Devletler arasında yakınlaştırılması hakkında 14 Mayıs 1990 tarihli Üçüncü
Konsey Direktifi
60
•
2000/26/AT: 73/239/AET ve 88/357/AET Direktiflerini tamamlayan, üye Devletlerin Motorlu Araç kullanımında sosyal sorumluluğa karşı Sigorta Yasalarının
uyumlaştırılmasına dair 16 Mayıs 2000 tarihli Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi (Dördüncü Motorlu Araç Sigortası Direktifi)
•
2005/14/AT: 72/166/AET, 84/5/AET, 88/357/AET, 90/232/AET ve 2000/26/AT Konsey Direktiflerini tamamlayan, üye Devletlerin Motorlu Araç kullanımında
sosyal sorumluluğa karşı Sigorta Yasalarının uyumlaştırılmasına dair 11 Mayıs 2005 tarihli Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi (Beşinci Motorlu Araç
Sigortası Direktifi)
Muhasebe
•
91/674/AET: Sigorta şirketlerinin yıllık hesaplarına ve konsolide hesaplarına ilişkin 19 Aralık 1991 tarihli Konsey Direktifi
Tasfiye ve Yeniden yapılanma
•
2001/17/AT: Sigorta şirketlerinin yeniden yapılandırılması ve tasfiyesine ilişkin 19 Mart 2001 tarihli Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi
Sigorta Aracıları
•
2002/92/AT: Sigorta Aracılarına ilişkin 9 Aralık 2002 tarihli Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi
Reasürans
• 64/225/AET: Reasürans ve retrosesyon alanlarında yerleşme ve hizmet sunma serbestisine yönelik kısıtlamaların kaldırılmasına ilişkin 25 Şubat 1964 tarihli Konsey
Direktifi
61
9.A.2. Avrupa Müktesebatının Uygulanması İçin Gerekli İdari Yapılanma
Bankacılık Sektörü:
Mali hizmetler alanında bankalar ve mali kurumlara yönelik entegre bir pazara ulaşılması AB politikalarının önemli bir parçasını oluşturmaktadır. AB’nin bankalar ve mali
kurumların denetimine yönelik politikaları karşılıklı tanıma ve “tek pasaport” ilkelerine dayanmaktadır. Bu sistem bir üye devlette yasal olarak kurulmuş olan mali hizmet
işletmelerinin diğer üye devletlerde herhangi bir izin almadan hizmetlerini başlatma veya sunma olanağını vermektedir.
İzinlerin verilmesinde ve makul şartların izlenmesinde kredi kurumlarını denetlemeye yönelik denetleyici makamların kurulması gerekmektedir.
Sigortacılık Sektörü:
Sigortacıların AB’de faaliyet gösterip hizmetleri serbestçe başlatabilmesine ve sunabilmesine izin veren, ekonomik verimliliği ve pazar entegrasyonunu destekleyen tek bir
sigorta pazarının oluşmasına yönelik bir çerçeve gerekmektedir.
Sigorta ve reasürans şirketlerinin kuruluşu izin ve ruhsata tabidir. İzinlerin verilmesinde ve makul şartların izlenmesinde sigorta girişimlerini denetlemeye yönelik denetleyici
makamların kurulması gerekmektedir.
62
Öncelik 9.1 AB’deki bankacılık mevzuatının iç hukuktaki bankacılık mevzuatına yansıtılması
Ana Unsur 9.1.1 39/2001 sayılı Bankalar Yasası’nın AB mevzuatına uyumlu hale getirilmesi
Ana Unsur 9.1.2 Sermaye yeterliliği
Ana Unsur 9.1.3 Mevduat sigortası
Ana Unsur 9.1.4 Banka hesapları
Öncelik 9.2 AB’deki sigorta mevzuatının iç hukuktaki sigorta mevzuatına yansıtılması
63
Tabloları
Öncelik 9.1 AB’deki bankacılık mevzuatının iç hukuktaki bankacılık mevzuatına yansıtılması
Ana Unsur 9.1.1 39/2001 sayılı Bankalar Yasası’nın AB mevzuatına uyumlu hale getirilmesi
2006/48/AT sayılı Direktif kredi kurumlarının işinin yürütülmesi ve takibi ile ilgilidir. Bu direktif, bütün kredi kurumlarına uygulanır ve “kredi kurumu” tanımını kendi adına
ve hesabına, halktan geri ödemek kaydıyla mevduat ve başka fonlar toplayan ve kredi açan bir işletme veya firma şeklinde yapmaktadır.
Direktif’in 25, 52 ve 56.maddelerinin, (şubeler, takas ve öz kaynakla ilgili hükümler) genel merkezi topluluk içinde bulunan finansal holding şirketlerine ve faaliyet sahası
karışık olan holding şirketlerine de uygulanacağı belirtilmektedir. Konsolide esasta denetim yapmak amaçlarıyla ve denetim açısından, kredi kurumu tanımına uyan kredi
kurumlarının yanı sıra, tanıma uyan ve bir üçüncü ülkede ruhsatlı olan özel veya kamu firmaları ve şirketleri de kredi kurumu sayılır. Büyük risklerin denetimi ve kontrolü
amaçlarıyla, tanıma uyan kredi kurumları ve onların şubeleri ve kredi kurumu tanımına uyan ve bir üçüncü ülkede ruhsatlı olan özel veya kamu firmaları ve şirketleri ve
onların şubeleri de kredi kurumu sayılır.
39/2001 sayılı Bankalar Yasası bir bütün olarak gözden geçirilmiş ve bu doğrultuda hazırlanan Yasa Tasarısı Taslağı Haziran 2006 tarihi itibarı ile ilgili mercilere
sunulmuştur. Söz konusu Taslak AB mevzuatı göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır. Taslağın geçen süre zarfında yaşanan gelişmeler dikkate alınarak yeniden ele
alınması ve Meclisin gündemine getirilmesi gerekmektedir. Diğer kredi kurumu tanımı kapsamında olan kuruluşlar ile ilgili hükümler getiren yasaların da bu mevzuata
uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir.
Bankalar Yasası’nın 33. maddesi altında yayınlanan “Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği”nin piyasa riski
unsurları 2006/49/AT sayılı Direktif’te yer almakta, bankacılıkla ilgili Basel II kapsamındaki hususlar 2006/48AT sayılı Direktifle düzenlenmektedir. Bu konu “Ana Unsur
9.1.2”.altında değerlendirilecektir. Ancak Bankalar Yasası gözden geçirilirken Basel II ile ilgili hususların yasadan yetki alınmak suretiyle ikincil düzenlemeler yapılabilecek
uygulamaların oluşmasına mevcut yasada olduğu gibi yer verilecektir. Yeniden düzenleme gerektiği düşünülen hususlar, banka kuruluşları ve şube açılması, lisans verilmesi,
hisse devirleri ve nitelikli pay oranı, asgari ödenmiş sermaye ve öz kaynak, sermaye gereksinimi, banka üst yöneticilerinin nitelikleri, risk sınırları ve büyük krediler, banka
yatırımları, hesap ve kayıt düzeni, denetim, alınacak idari ve mali bünye tedbirleri, banka birleşme ve devirleri, bağımsız denetim ve kamuya açıklanacak bilanço gibi
hususlardır.
Ana Unsur 9.1.2 Sermaye yeterliliği
Kredi kurumları ile ilgili 2006/48/AT sayılı Direktif ve sermaye yeterliliği ile ilgili 2006/49/AT sayılı Direktif, yeni Basel Uzlaşısının üye devletlerde uygulanma şeklini
belirleyen paralel düzenlemeler olup Öz Kaynak Gereksinimi Direktifleri (CRD) olarak isimlendirilmektedir. Öz Kaynak Gereksinimi Direktifleri, Basel II metninde olduğu
gibi üye ülkelerin yetkili otoritelerinin ulusal inisiyatiflerine bırakılan tercihler ihtiva etmektedir. 2006/48/AT sayılı Direktif kredi kurumları ile ilgili olarak piyasa riski
dışındaki diğer sermaye yeterliliği unsurlarını taşımaktadır. 2006/49/AT sayılı Direktif ile düzenlenen alanlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
64
•
•
•
•
•
•
Yatırım şirketleri için asgari başlangıç sermayesi
İşlem defteri tanımı
Konsolide gözetim
İşlem defterindeki döviz kuru riski, emtia riski, hisse senedi ve faiz oranı riski için sermaye yükümlülüğünün hesaplanması
İçsel modellerin kullanımı
Öz sermaye ve yoğunlaşma riski için ilave kurallar
2006/49/AT sayılı Direktif’te, özellikle işlem defterine uygulanacak kurallarda Basel II esas alınmıştır. Öz sermaye tanımı, kredi ve operasyonel riske ilişkin kurallarda
2006/48/AT sayılı Direktif’e atıflar yapılmaktadır. 2006/49/AT, Basel II’den farklı olarak, bankaların yanı sıra yatırım şirketleri için de geçerlidir ve AB’ye üye devletler için
uygulanması zorunludur. Konsolidasyon yükümlülüğü için 2006/48/AT sayılı Direktifin 68 ile 73. maddeleri uygulanmaktadır. Bir kredi kuruluşunun bir başka üyede faaliyet
gösteren ana ortaklığı konumunda bir yatırım şirketi olması durumunda, bu yatırım şirketi konsolide sermaye yükümlüğüne tabi olacaktır. Aynı durum ana ortaklığı bir kredi
kuruluşu olan yatırım şirketi için de geçerlidir. Bir finansal holdingin hem kredi kuruluşu hem de yatırım şirketi iştirakleri varsa konsolide sermaye yükümlülüğü kredi
kuruluşuna uygulanmaktadır. Kredi kuruluşu içermeyen bir finansal holding çatısı altında kredi kuruluşlarının konsolide sermaye yükümlülüğüne ilişkin hükümler yatırım
şirketleri için geçerlidir. Sigorta şirketleri konsolidasyona tabi değil. Ancak ilgili otoriteler arasında işbirliği yapılması öngörülmektedir. Risk tutarının hesaplanmasında
standart, temel ve gelişmiş yaklaşımlardan biri seçilebilir. Öz sermaye kavramı için 2006/48/AT sayılı Direktif’in 57. maddesindeki öz sermaye tanımı kullanılmıştır.
Sermaye = “ödenmiş sermaye” + “emisyon primi kümülatif tercihli hisseler” + “yedekler” + “genel bankacılık riskleri için ayrılan karşılıklar” – “diğer kredi kuruluşlarındaki
iştiraklerin defter değeri maddi olmayan varlıklar” – “zarar” olarak belirlenmiştir.
2006/49/AT sayılı Direktifte tanımlanan risk karşılıkları aşağıdakilerdir:
• Pozisyon Riski
• Takas ve Karşı Taraf Kredi Riski
• Döviz Kuru Riski
• Emtia Riski
• Operasyonel Risk
• Yoğunlaşma Riski
2006/49/AT sayılı direktifte yatırım şirketleri için raporlama yükümlülükleri belirlenmiştir. Yatırım şirketleri de 2006/48/AT sayılı Direktifte kredi kuruluşları için öngörülen
kamuyu aydınlatma esaslarına tabidir. Yatırım Şirketi tanımı üçüncü şahıslara, onların paralarıyla ve fakat kendi adına ve kendi sorumluluğu altında profesyonel işlem yapan
tüzel kişiliği olan veya olmayan firmalar şeklinde yapılmaktadır. Ancak temel kriter, üçüncü şahısların paralarını riske attıklarından dolayı bunların denetim altında olmaları
şartıdır. Bu firmalar temelde, müşteriler adına portföy yönetimi, menkul kıymet ve yatırım enstrümanı alım satımı işleri ile uğraşırlar. Yatırım şirketleri AB’de düzenlenmiş
kuruluşlar kapsamındadır.
Bilindiği gibi Avrupa Birliğine üye devletler ve birçok diğer ülke Basel II olarak adlandırılan yeni sermaye gereksinimi unsurlarını benimsemiş ve uygulamaya başlamıştır.
Basel II kredilerin etkin şekilde risk ağırlığını belirlemeye yönelik ölçümler yanında, operasyonel riski ve piyasa disiplinini geliştirmeyi içermektedir. Kredi derecelendirme
ve piyasa disiplini açısından hesap ve kayıt düzeninde şeffaflık ön plana çıkmakta ve güvenilir muhasebe ve kayıt düzeni gerektirmektedir. Bu bakımdan bankacılık sektörü
yanında reel sektörün de etkin bir hesap ve kayıt düzenine kavuşturulması gerekmektedir. Bu düzenlemelerin ve Avrupa Birliğinin de benimsemiş olduğu muhasebe
65
standartlarını ülkemiz şartlarında geliştirmek ve iç hukuk kuralı haline getirmek birçok kurumun bir araya gelerek gerçekleştireceği etkin bir çalışmayı gerektirmektedir. Bu
bakımdan hem önemli miktarda kaynağa, hem de teknik desteğe ihtiyaç olacağı düşünülmektedir.
Ana Unsur 9.1.3 Mevduat sigortası
AB’de mevduat garantisi ile ilgili esas ve usuller, 30 Mayıs 1994 tarih ve 94/19/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi ile belirlenmiştir.
Direktifte “Mevduat” tanımı verilmekle birlikte, kredi kurumlarının birbirleri nezdinde açılan mevduatlarının, kredi kurumlarının kendi özkaynakları tanımında yer alan her
türlü kaynağın ve kara para ile ilgisi bulunan her türlü mevduatın, garanti kapsamı dışında tutulacağı açıkça belirtilmiştir. Ülkelerin kendi yapılarına göre muaf tutabilecekleri
mevduat türleri ise, mali kurumlar, sigorta teşebbüsleri, hükümet ve merkezi idari makamlar, il, bölgesel, yerel ve belediye makamları, toplu yatırım teşebbüsleri, emekli
aylığı ve emeklilik fonları, bir kredi kurumunun kendi yönetim kurulu üyeleri, müdürleri, şahsen sorumlu hissedarları, kredi kurumunun sermayesinin en az %5’ine sahip
olanlar, kredi kurumunun muhasebe belgelerini kanunen denetlemekten sorumlu kişiler ve aynı gruptaki diğer şirketlerde bulunan, benzer statüdeki mevduat sahipleri ve bu
mevduat sahiplerinin adına hareket eden üçüncü kişiler ve yakın akrabalar ve aynı gruptaki diğer şirketler tarafından yatırılan mevduatlardır. Ayrıca, sahibinin adı
belirtilmemiş mevduatlar, mevduat sahibinin, aynı kredi kurumundan, bireysel esasa göre, kredi kurumunun mali durumunun kötüleşmesine yardımcı olmuş olan fiyatlar ve
mali imtiyazlar aldığı mevduatlar, aynı kredi kurumu tarafından düzenlenen borçluluk ifade eden menkul kıymetler ve kredi kabullerinden ve emre yazılı senetlerden doğan
borçlar, üye devletlerin para cinsleri ve Euro’dan farklı para cinsi ile ifade edilen mevduatlar ve belirli türdeki şirketlerin kısaltılmış bilanço düzenlemelerine izin
verilemeyecek kadar büyük olan şirketler tarafından yatırılan mevduatlar da garanti kapsamından muaf tutulabilecek mevduat türleri olarak kabul edilmektedir.
Üye devlet uygulamalarında çok farklı uygulamalara rastlanmakla birlikte, temel hedef mevduat sahiplerinin korunmasıdır. KKTC’de Yeniden düzenlenmesi gerektiği
düşünülen hususlar, tasarruf mevduatı tanımının yeniden gözden geçirilmesi, kapsam haricinde tutulacak mevduatın ayrıntılı şekilde vurgulanması, hesap bazında uygulamaya
son verilmesi, halkın bilgilendirilmesine yer verilmesi, prim oranlarını belirleme yetkisinin merkez bankasına verilmesi şeklinde özetlenebilir.
Birçok ülkede olduğu gibi KKTC’de de Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), bankacılık sektörü ile ilgili düzenleyici ve denetleyici otoritesi olan KKTC Merkez Bankası
altında oluşturulmuş bir yapıda faaliyet göstermektedir.
Ana Unsur 9.1.4 Banka hesapları
Banka Hesapları ile ilgili 86/635/AET sayılı Direktif, bankalar ve diğer mali kurumların yıllık ve konsolide hesapları hakkında olup, incelendiği kadarıyla bilanço ve kar-zarar
hesabının düzenini belirlemektedir. KKTC’de bankacılık sektöründe uygulanan bilanço düzeni ile çok farklı olmamakla birlikte bir kısım kalemlerde ve detaylarda farklılıklar
mevcuttur. Temelde mantığın aynı olduğu saptanmıştır. Söz konusu Direktif’te dipnotlarda bir kısım detaylar daha ayrıntılı yer almaktadır.
Ana Unsur 9.1.3 ve Ana Unsur 9.1.4, mevduat garantisi ve banka hesapları ile ilgili konularda ilgili düzenlemelerin geliştirilmesi hakkında olup, önemli miktarda finansman
ihtiyacı doğuran unsurlar olarak görülmemektedir. Banka hesaplarının yeniden gözden geçirilmesi ve AB’de uygulanan raporlama standartlarının benimsenmesi amacıyla
bankacılık sektörünün teknik altyapısını geliştirilecektir.
Yapılacak yeni düzenlemeler KKTC bankacılığının AB normlarına daha yakınlaşmasını sağlayacaktır. Bu konuda öncelikle Merkez Bankası personel ve yönetim kadroları
geliştirilecek ve teknik eğitimler verilecek ve buna bağlı olarak teknolojik yatırımlar yapılacaktır. Diğer yandan bankacılık sektörü, geniş tabanlı olarak uluslar arası
uygulamalar hakkında eğitilmesi ve bu paralelde teknolojiye yatırımın gerekliliğini anlaşılması sektörün gelişimi açısından oldukça önemlidir.
66
Tablo 9.1.1
1)
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Bankalar Yasa Tasarısı
Bankacılık sektörünün etkin şekilde
düzenlenmesi, denetlenmesi ve
kuruluştan tasfiyeye kadar olan
süreçte prosedürün belirlenmesi
Kredi Kuruluşlarının Faaliyetlerinin 2009, 1. Çeyrek
Başlatılması ve Sürdürülmesi
Hakkındaki 14 Haziran 2006 tarih ve
KKTC Merkez
Bankası
İlgili Bakanlıklar
2
TMSF (Değişiklik) Yasa Tasarısı
Prim oranlarının tespitinin KKTC
Merkez Bankasına bırakılması,
tasarruf mevduatı kapsamının
daraltılması, hesap bazında
uygulamasına son verilmesi,
bilgilendirme hükümlerinin
getirilmesi, risk bazlı prim
uygulamasına geçilmesinin
sağlanması
Yatırım Şirketleri ve Kredi
2009, 4.Çeyrek1)
Kuruluşlarının Sermaye Yeterliliği
KKTC Merkez
Bankası
İlgili Bakanlıklar
3
Sermaye Yeterliliği Tebliği
Kredi Riskinin Basel II’ye göre yeni
hesaplama yöntemlerinin sisteme
tanıtılması
- Kredi Kuruluşlarının
2011, 4. Çeyrek
Faaliyetlerinin Başlatılması ve
Sürdürülmesi Hakkındaki 14 Haziran
Direktifi
- Yatırım Şirketleri ve Kredi
Kuruluşlarının Sermaye Yeterliliği
KKTC Merkez
Bankası
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
Takvim ve değişiklikler global finansal kriz sürecinde yeniden değerlendirilebilir.
67
Sıra
No
4
Kamuya Açıklanacak Mali Tablolara Kamunun bankalar hakkında daha
İlişkin Tebliğ
bilgili olmasını sağlamak, piyasa
etkinliğinin artırılması
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
- Banka ve Diğer Finansal
2011, 4. Çeyrek
Kuruluşların Yıllık ve Konsolide
Hesapları Hakkında 8 Aralık tarih ve
86/635/AET sayılı Konsey Direktifi
- AB raporlama standartları
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
KKTC Merkez
Bankası
Tablo 9.1.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar
1
Muhasebe ve raporlama standartlarının belirlenmesi ile ilgili tüm yetkili ve ilgili kurumların temsil edildiği bir kurul oluşturulması
2
Bankacılık sektörünün geniş tabanlı olarak tüm seviyelerde uluslararası uygulamalar hakkında eğitilmesi
2011
2009-2011
KKTC Merkez Bankası
2)
1
Merkez Bankasına yeni personel istihdamı2)
2009-2011
2
Merkez Bankası personeline teknik eğitim verilmesi
2009-2011
3
Merkez Bankasına teknolojik yatırımlar yapılması
2009-2011
Yeni personel istihadmı için gerekli bütçe Merkez Bankası tarafından karşılanacaktır.
68
Tablo 9.1.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
AB bankacılık uygulamaları hakkında farkındalık seminerleri
15,000
15,000
10,000
10,000
25,000
25,000
Konsolide denetim, değerleme derecelendirme ve mali bünye
ve risk analizi hususlarında teknik yardım (1x 10 gün)
Tercüme
Toplam
69
Öncelik 9.2 AB’deki sigorta mevzuatının iç hukuktaki sigorta mevzuatına yansıtılması
KKTC’de yürürlükte bulunan sigortacılık ile ilgili mevzuatta yer alan şu hususlar; şirket kuruluşlarının Maliye Bakanlığının iznine tabi olması, kuruluş ve faaliyet izinlerinden
itibaren bir yıl içinde faaliyete geçilmemesi halinde verilen izinlerin iptali, primlerin serbestçe belirlenmesi, sigorta şirketlerinin sadece sigortacılık faaliyetlerinde
bulunabilmeleri gibi konularda AT Direktifleriyle uyumludur.
Hazırlanan Yeni Sigorta Yasa tasarısı ile sigorta şirketlerinde uzmanlaşma getirilmiş ve daha önce şirketlerin birlikte faaliyet gösterdiği hayat ve hayat dışı sigorta branşları,
hayat ve hayat dışı olmak üzere iki ana dala ayrılmış olup, hayat branşında faaliyet gösteren bir şirketin hayat dışında faaliyet göstermemesi amaçlanmıştır. Şirketlerin ruhsat
talebinin reddi açık kurallara bağlanmıştır. Sigorta şirketlerin “Garanti Fonu” oluşturması uygulamasına geçilmesi öngörülmüştür. Şirketlerin kuruluş sermayelerinin Yasa
Tasarısında öngörülecek süreler içerisinde artırılması hedeflenmiştir. Tasarıya şirketlerin kuruluş şartlarına üç yıllık işletme planı sunulması şartı eklenmiştir. Şirketlerin
mesleki niteliklere ya da deneyime sahip, güvenilir kişilerce yönetilmesi şartı, yetkili diğer ülke makamlarıyla bilgi alışverişine imkan sağlanması, yükümlülük karşılama
yeterliliği uygulaması, Şirketlerde yeterli iç denetim mekanizmasına sahip olma zorunluluğunun getirilmesi ve şirketlerin teknik karşılıklarının yatırılacağı aktif türlerinin
belirlenmesi Yeni Tasarıda yer alan AT Direktifleriyle uyumu hedeflenen konulardır.
Katılımla birlikte uyum sağlanması öngörülen hususlar ise hayat dışı sigortalarda (bazı istisnalar dışında) hizmetin yerleşik sigorta şirketlerinden alınması zorunluluğunun
kaldırılması, diğer ülke sigorta şirketlerinin serbestçe şube açabilmesi, sigorta şirketlerinin faaliyet göstereceği branşların genişletilmesi gibi hususlardır.
70
Tablo 9.2.1
Sıra
No
1
Sigorta Hizmetleri (Düzenleme ve
Denetim) Yasa Tasarısı
Amaç / Kapsam
Sigortacılık sektörünün daha güvenli
ve istikrarlı çalışmasını, sigorta ve
reasürans faaliyetleri ile aracılık
faaliyetlerinin düzenlenmesini ve
denetlenmesini, garanti fonunun tesis
edilmesini, sigorta tahkim
komisyonun oluşturulmasını, teknik
karşılıkların yatırılacağı aktiflerin
belirlenmesi
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
- Hayat Sigortası ile İlgili 5 Kasım
2009, 2. Çeyrek
2002 tarih ve 2002/83/AT Avrupa
- Hayat Sigortası Dışında Kalan
Sigortacılık Faaliyetlerinde Başlama
ve Yürütme ile İlgili Kanun, Tüzük
ve İdari Düzenlemelerin
Koordinasyonu Hakkında 24
Temmuz 1973 tarih ve 73/239/AET
sayılı Birinci Konsey Direktifi
Sigortacılık Alanında Yerleşme
Serbestisi Üzerindeki Kısıtlamaların
Kaldırılması Hakkında 24 Temmuz
Konsey Direktifi
Sigortacılık Faaliyetine İlişkin
Kanun, Tüzük ve İdari
Düzenlemelerin Koordinasyonu,
Hizmet Sunma Serbestisinin Fiilen
Kolaylaştırılması ve 73/239/AET
sayılı Direktifin tadili hakkında 22
sayılı İkinci Konsey Direktifi
Sigortacılık Faaliyeti İle İlgili
Düzenlemelerin Koordinasyonu
Hakkında ve 73/239/AET sayılı
Direktif ile 88/357/AET Sayılı
Direktifi Değiştiren 18 Haziran 1992
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Maliye Bakanlığı
71
tarih ve 92/49/AET sayılı Konsey
Direktifi
- Hayat Dışı Sigorta Şirketlerinin
Yükümlülük Karşılama Yeterliliği
ile İlgili 73/239/AET Direktifini
değiştiren 5 Mart 2002 tarih ve
- Hayat Sigorta Şirketlerinin
ile İlgili 79/267/AET Direktifini
değiştiren 5 Mart 2002 tarih ve
- Hayat Sigortası Alanındaki Kanun,
Tüzük ve İdari Düzenlemelerin
Koordinasyonu Hakkında ve Hizmet
Sunma Serbestisinin Etkin Bir
Biçimde Uygulanmasını Sağlayacak
Tedbirleri Koyan ve 79/267/AET
sayılı Direktifi Tadil Eden 8 Kasım
Konsey Direktifi
Sigortacılık Faaliyeti İle İlgili
Hakkında ve 73/239/AET sayılı
Direktif ile 88/357/AET Sayılı
Direktifi değiştiren 18 Haziran 1992
Direktifi
- İhtiyatlı Bir Denetim Amacıyla
Olmak Üzere, Kredi Kuruluşları ile
İlgili 77/780/AET ve 89/646/AET
sayılı Direktifleri, Hayat Sigortası
Dışındaki Sigortalara İlişkin
72
Direktifleri, Hayat Sigortası
Alanındaki 79/267/AET ve
92/96/AET sayılı Direktifleri,
Yatırım Firmaları ile İlgili
93/22/AET sayılı Direktifi ve
Menkul Kıymetlere Yatırım Yapmak
Suretiyle Portföy İşleten Kolektif
Yatırım Şirketleriyle İlgili Olarak
85/611/AET sayılı Direktifi
Değiştiren 29 Haziran 1995 tarih ve
- Üçüncü Ülkelerle Bilgi
Alışverişiyle ilgili 85/611/ AET,
92/49/AET, 92/96/AET ve
93/22/AET Direktiflerini
Tamamlayıcı 7 Kasım 2000 tarih ve
Sigortacılık Faaliyetine Başlama ve
Yürütme ile İlgili Kanun, Tüzük ve
İdari Düzenlemelerin
Koordinasyonuna İlişkin
73/239/AET sayılı Direktifi Tadil
eden 29 Haziran 1976 tarih ve
- Topluluk Düzeyinde Koasürans
Alanındaki Kanun, Tüzük Ve İdari
Yürütme ile İlgili Kanun, Tüzük ve
İdari Düzenlemelerin Eşgüdümüne
İlişkin 73/239/AET Sayılı Birinci
Direktifi Özellikle Turistik Yardım
73
Edimine Yönelik Olarak Tadil Eden
10 Aralık 1984 tarih ve 84/641/AET
Konsey Direktifi
Yürütme İle İlgili Kanun, Tüzük Ve
İdari Düzenlemelerin
Koordinasyonuna İlişkin
73/239/AET sayılı Birinci Konsey
Direktifini Kredi Sigortası ve Kefalet
Sigortası Bakımından Tadil Eden 22
sayılı Konsey Direktifi
- Hukuki Korunma Sigortası İle İlgili
Kanun, Tüzük Ve İdari
Hakkında 22 Haziran 1987 tarih ve
- Özellikle Motorlu Taşıt Mali
Sorumluluk Konusunda Olmak
Üzere, Hayat Sigortası Dışında
Kalan Sigortacılık Faaliyetine İlişkin
Düzenlemelerin Koordinasyonu ile
İlgili 73/239/AET sayılı Direktifi ve
değiştiren 8 Kasım 1990 tarih ve
- Sigorta şirketlerinin yıllık
hesaplarına ve konsolide hesaplarına
ilişkin 19 Aralık 1991 tarih ve
- Sigorta Şirketlerinin Yeniden
Yapılandırılması ve Tasfiyesine
İlişkin 19 Mart 2001 tarih ve
2001/17/AT Avrupa Parlamentosu
ve Konsey Direktifi
- Sigorta Aracılarına İlişkin 9 Aralık
74
Direktifi
- Reasürans ve Retrosesyon
Alanlarında Yerleşme ve Hizmet
Sunma Serbestisine Yönelik
Kısıtlamaların Kaldırılmasına İlişkin
25 Şubat 1964 tarih ve 64/225/AET
2
Zorunlu Sigortalar Garanti Fonu
Tüzüğü
3
Zorunlu sigortaların kapsam ve
işleyişli ile garanti fonunun
kuruluşunu düzenlenmesi amacıyla
Sigorta Yasası altında çıkarılacak
yeni tüzük
Motorlu Taşıt Mali Sorumluluk
2009, 3. Çeyrek
Sigortasına İlişkin Hukuk
Kurallarının Üye Devletler Arasında
Yakınlaştırılması Hakkında 30
Aralık 1983 tarih ve 84/5/AET sayılı
İkinci Konsey Direktifi
Maliye Bakanlığı
Yükümlülük Karşılama
Yükümlülük karşılama yeterliliğinin
Yeterliliğinin Hesaplanmasına İlişkin hesaplanmasına ilişkin esasların
Esaslar Tüzüğü
düzenlenmesi amacıyla Sigorta
Yasası altında çıkarılacak yeni tüzük
-Hayat Sigorta Şirketlerinin
İle İlgili 5 Mart 2002 tarih ve
- Hayat Dışı Sigortası Şirketlerinin
ile İlgili 5 Mart 2002 tarih ve
2009, 3. Çeyrek
Maliye Bakanlığı
4
Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin
Tasfiye, Birleşme, Devralma ve
Portföy Devirlerine İlişkin Esas ve
Usullerin Belirlenmesine İlişkin
Esaslar Tüzüğü
Sigorta ve Reasürans şirketlerinin
tasfiye, birleşme, devralma ve
portföy devirlerine ilişkin esas ve
usullerin belirlenmesine ilişkin
esasların düzenlenmesi amacıyla
Sigorta Yasası altında çıkarılacak
yeni tüzük
Sigorta Şirketlerinin Yeniden
Yapılandırılması ve Tasfiyesine
2009, 3. Çeyrek
Maliye Bakanlığı
5
Sigorta Aracılarının Nitelikleri,
Çalışma, Usul ve Esasları Tüzüğü
Sigorta Aracılarının nitelikleri,
çalışma usul ve esaslarının
düzenlenmesi. amacıyla Sigorta
Sigorta Aracılığına Dair 9 Aralık
Direktifi
2009, 3. Çeyrek
Maliye Bakanlığı
75
Tablo 9.2.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Maliye Bakanlığı Para, Kambiyo ve İnkişaf Sandığı İşleri Dairesi
1
AT direktifleriyle ilgili tercümenin yapılması ve danışmanlık ihtiyacının karşılanması
2
Maliye Bakanlığı inisiyatifinde boşluk analizinin yapılması
3
Yasa tasarısı hazırlığı aşamasında teknik danışmanlık hizmeti alınması
2009
4
AB mevzuatına uyum ve uygulama sürecinde sektörde faaliyet gösteren şirketlere bilgilendirme toplantıları yapılması
2010
2009
2009, 1. Çeyrek
Tablo 9.2.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
5 adet bilgisayar donanım ve Microsoft yazılım alımı
5,000
5,000
20,000
20,000
Bilgisayara dayalı mali izleme ve gözetim sisteminin
geliştirilmesi ve istatistiksel raporların alınması
Mefruşat
Fiziki Altyapı
76
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Personel
Eğitim
AB’deki sigortacılık uygulamaları hakkında farkındalık
seminerleri
15,000
15,000
AB’deki sigorta mevzuatının iç hukuka yansıtılmasında Daire
personelinin yurt içinde eğitilmesi
20,000
20,000
100,000
100,000
İlgili AB mevzuatının Türkçe tercümesinin yapılması
5,000
5,000
Sigorta Hizmetleri Yasası’nın İngilizce tercümesinin yapılması
3,000
3,000
168,000
168,000
Mevzuatın AB mevzuatına uyumlaştırılması amacıyla orta
vadeli danışmanlık hizmeti alınması
Tercüme
Toplam
77
FASIL 11: TARIM VE KIRSAL KALKINMA
Avrupa Birliği üye devletlerinin tarım politikalarını siyasi ve ekonomik anlamda bütünleştiren Avrupa Topluluğu Ortak Tarım Politikası (OTP), ortak fiyatların korunması
amacıyla oluşturulmuş çeşitli kurallar çerçevesinde işleyen geniş kapsamlı bir mekanizmadır. Avrupa ülkelerinin ekonomileri içerisinde % 5’lik bir yer tutan genel tarım
sektörüne, Birlik ortak bütçesinin yaklaşık yarısı aktarılmaktadır.
Tarım sektörü çalışanlarının gelir düzeyinin korunması ve üye devletlerin ulusal tarım politikaları arasındaki derin farklılıkların giderilmesi gerekliliği üye devletleri bir ortak
tarım politikası oluşturmaya yöneltmiştir.
Ortak Tarım Politikası’nın amaçları Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşmanın 33. maddesinde, teknik ilerlemenin özendirilmesi, tarımsal üretimin rasyonelleştirilmesi ve
üretim faktörlerinin, özellikle iş gücünün optimal kullanımının ve verimliliğin artırılması, tarımsal nüfusun yaşam düzeyinin, bilhassa tarımda çalışanların gelirlerinin
artırılması yoluyla yükseltilmesi, piyasalarda istikrar sağlanması, düzenli bir ürün arzının garanti altına alınması ve tarım ürünlerinin tüketicilere uygun fiyatlarla
ulaştırılmasının sağlanması olarak sıralanmıştır.
Bu amaçlar doğrultusunda OTP, üç temel ilke üzerine yapılanmıştır: Tek Pazar ilkesi, Topluluk tercihi ilkesi ve ortak mali sorumluluk ilkesi. Tek Pazar ilkesi, üye devletlerde
tarım ürünlerinin serbest dolaşımını engelleyen tüm kısıtlamaların kaldırılarak bir Tek Pazar oluşturulmasını öngörmektedir. Bu amacın gerçekleştirilmesi, ortak fiyatları,
ortak rekabet kurallarını, idari alanda insan ve hayvan sağlığı konularında ilgili kural ve mevzuatın yakınlaştırılmasını gerektirmektedir. Topluluk tercihi ilkesi ile Topluluk içi
piyasalarda ve Topluluk sınırlarında, üye devletler tarafından üretilen tarım ürünlerine öncelikli rejim uygulanması hedeflemektedir. Böylece, üçüncü ülkelerde üretilen
ürünlere karşı üye devletlere tercih tanınmakta ve Topluluk tarım sektörü korunmaktadır. Ortak mali sorumluluk ilkesi ise OTP'ye ilişkin tüm harcamaların üye devletler
tarafından ortaklaşa üstlenilmesini amaçlamaktadır.
Belirtilen ilkeler çerçevesinde, OTP’nin uygulanmasındaki iki temel unsur; Ortak Piyasa Düzenlemeleri ve Yapısal Politikalar olarak ortaya çıkmaktadır. Ortak Piyasa
Düzenleri, ayrı ayrı her ürün için, o ürünün üretim ve pazarlama koşulları dikkate alınarak şekillenen düzenlemelerdir. Ortak Piyasa Düzenleri mevcut mevzuatta üç başlık
altında ele alınmaktadır: iç piyasada müdahale, dış rekabete karşı koruma ve ürünlere doğrudan destek sağlayan düzenlemeler.
Yapısal Politikalar ise, AB üye devletleri tarım sektörleri arasında, coğrafi koşullar, tarım sektöründe faaliyet gösterenlerin nitelikleri, kullandıkları yöntemler gibi pek çok
noktada önemli ölçüde farklılıklar bulunması sebebiyle söz konusu farklılıkların giderilmesine yönelik oluşturulan politikalardır. Ayrıca, son yıllarda OTP’nin yapısı ve
destek mekanizmaları, AB’nin Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) müzakereleri çerçevesindeki yükümlülüklerine bağlı olarak hızlı ve kapsamlı bir değişim sürecine girmiştir.
Önümüzdeki dönemlerde desteklerin tek bir çatı altında toplanması ve tüm üye devletlerde üretimden bağımsız gelir desteğine geçilmesi planlanmaktadır.
78
Yatay Konular:
•
(AT) 1782/2003 sayılı Konsey Tüzüğü: Ortak tarım politikası altında direkt destek planlarına ilişkin ortak kurallarını ve çiftçiler için belirli destek planlarını
belirleyen Konsey Tüzüğü
•
(AT) 795/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 1782/2003 sayılı Konsey Tüzüğü ile tesis edilen tek ödeme planının uygulanmasına dair detaylı kuralları içeren
Komisyon Tüzüğü
•
(AT) 796/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 1782/2003 sayılı Konsey Tüzüğü’nde temin edilen çapraz uyum, modülasyon ve Entegre İdare ve Kontrol
Sisteminin uygulanmasına ilişkin detaylı kuralları belirleyen Komisyon Tüzüğü
•
(AT) 834/2007 sayılı Konsey Tüzüğü: (AET) 2092/91 sayılı Konsey Tüzüğü’nü yürürlükten kaldıran, organik üretim ve organik ürünlerin etiketlenmesine ilişkin
Komisyon Tüzüğü
•
(AT) 1857/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: Tarımsal üretim yapan küçük ve orta ölçekli işletmelere devlet yardımı verilmesinin düzenlenmesi
Kırsal Kalkınma:
•
(AT) 1698/2005 sayılı Konsey Tüzüğü: Kırsal kalkınma için oluşturulan Avrupa Tarım Fonu (EAFRD)’nun yapacağı katkıları ve uygulamaları belirleyen Konsey
Tüzüğü
•
(AT) 1974/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: Kırsal Kalkınma için Avrupa Tarım Fonunun yapacağı katkıları ve uygulamaları detaylandıran Komisyon Tüzüğü
•
(AT) 1975/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 1698/2005 sayılı Konsey Tüzüğü’nün uygulama detaylarını ve kontrol prosedürlerini içeren Komisyon Tüzüğü
•
(AT) 1396/2007sayılı Komisyon Tüzüğü: Kontrol prosedürlerinin uygulamasını içeren Tüzük’te düzeltme yapan Komisyon Tüzüğü
•
2006/144/AT sayılı Konsey Kararı: 2007–2013 dönemindeki Kırsal Kalkınma programı için Topluluk Strateji Kılavuz İlkelerini belirleyen Konsey Kararları
Ortak Piyasa Düzeni:
•
(AT) 1234/2007 sayılı Konsey Tüzüğü: Tek Ortak Piyasa Düzenine İlişkin tüm hükümleri içeren kapsamlı Konsey Tüzüğü.
•
(AT) 1183/2006 sayılı Konsey Tüzüğü: Avrupa Topluluğu sınıflandırma skalasına göre ergin sığırlarda karkasın sınıflandırılmasına ilişkin Konsey Tüzüğü
79
•
(AT) 1580/2007 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 2200/96, (AT) 2201/96 ve (AT) 1182/2007 sayılı Konsey Tüzüklerinin uygulama kurallarını içeren Komisyon
Tüzüğü
•
(AT) 1019/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü: Zeytinyağı pazarlama standartlarını belirlemeye ilişkin Komisyon Tüzüğü
•
2001/110/AT sayılı Konsey Direktifi: Balın etiketlenmesi, balın tanımı ile ilgili yasal çerçeveyi belirlemeye ilişkin Konsey Direktifi
•
(AT) 1028/2006 sayılı Konsey Tüzüğü: Yumurtanın pazarlanma standartları, belli tanımlar çerçevesinde yumurtaların pazarlanma standartlarını belirlemeye ilişkin
Konsey Tüzüğü
•
(AT) 543/2008 sayılı Konsey Tüzüğü: Kanatlı etinin pazarlanma standartları, belli tanımlar çerçevesinde kanatlı etlerinin pazarlanma standartlarını belirlemeye
ilişkin Konsey Tüzüğü
80
11.A.2. Avrupa Birliği Müktesebatının Uygulanabilmesi İçin Gerekli İdari Yapılanma
OTP’nin uygulanması, yönetilmesi ve kontrol edilmesi, uygun idari yapılar oluşturulmasını, mevcut olanların tadil ve/veya takviye edilmesini gerektirir.
Müktesebatın açıkça gerekli kıldığı idari yapılar: Bazı durumlarda, müktesebat, daha büyük veya daha küçük ölçüde, gerekli idari yapılar için ayrıntılı düzenlemeler öngörür.
Belirlenmiş olmayan idari yapıların yerine getireceği işlevler: Gereken idari yapılar, her zaman için müktesebatta açıkça belirlenmiş değildir. Pek çok durumda, müktesebat,
gerekli olan idari yapıya atıf yapmak için sadece “yetkili otorite” gibi terimler kullanır. Bunun anlamı, müktesebatın etkin uygulanmasından hangi kurumun sorumlu
olacağının her bir üye devletin kendi kararına bırakılmış olmasıdır. Pratikte bu kurum, çoğu zaman, Tarım Bakanlığıdır veya onun sorumluluğu altında bir yetkili otoritedir,
örneğin bir ajans. Ancak, üye devletlerin – kurdukları idari yapılar yoluyla – yerine getirme yetkisine sahip olmaları gereken işlevler müktesebatta açıkça belirtilmiştir.
Yatay Konular:
Müktesebatın açıkça gerekli kıldığı idari yapılar:
Avrupa Tarımsal Garanti ve Yönlendirme Fonu (EAGGF) Garanti Bölümü çerçevesinde OTP harcamalarına düzenlemekten sorumlu idari yapılar ve sistemler, bazı
gereklilikleri karşılamalıdır. Bütün Ödeyici Kurumlar, Topluluk kurallarına (1782/2003 (AT) sayılı Konsey Tüzüğü ve 795/2004 (AT) sayılı Komisyon Tüzüğü) göre akredite
edilmelidir. Bu Kurumlar, özellikle, aşağıdaki hususlarda yeterli garantiler sunabilmelidir:
- taleplerin kabul edilebilirliğinin ve Topluluk kurallarına riayetin ödeme onayından önce kontrol edilmesi;
- yapılan ödemelerin, hesaplara doğru ve tam bir şekilde kaydedilmesi;
- gerekli belgelerin, Topluluk kurallarıyla öngörülen sürede ve biçimde sunulması;
- yapılan ödemeleri gerekçelendiren ve uygulanan idari ve fiziksel kontrolleri ayrıntılı olarak gösteren kayıtların tutulması;
- birden fazla ödeyici kurum tesis edilmiş ise, bir merkezi koordinasyon biriminin de kurulması;
- ilgili Üye Devletin, her bir ödeyici kuruma akreditasyon verilmesi ve akreditasyonun geri alınmasından hangi makamın sorumlu olduğunun, yani belgelendirme
organının Komisyona bildirmesi (1663/95 (AT) sayılı Komisyon Tüzüğü).
Bir Entegre İdare ve Kontrol Sistemi (IACS) aşağıdaki özellikleri taşımalıdır (3508/92 (AET) sayılı Konsey Tüzüğü):
- bilgisayarlı bir veri tabanı;
- ödeme yetkililerinin tanımlanması ve kaydı sistemi
- tarımsal araziler için bir alfanümerik tanımlama sistemi;
- yardım uygulamaları;
- bir entegre kontrol sistemi;
- yardım uygulamalarını arz eden her üreticinin kimliklerinin kayıt edilmesi için tek bir sistem.
- hayvanların tanımlanması ve kaydedilmesi için bir sistem;
Belirlenmiş olmayan idari yapıların yerine getireceği işlevler:
Üçüncü ülkeler ile ticareti düzenleyen Ortak Piyasa Organizasyonu mekanizmalarının işletilmesi alanındaki idari yapı, aşağıdaki görevleri yerine getirebilmelidir:
- ihracat iadelerinin ve ihracat vergilerinin yönetilmesi;
81
-
ithalat/ihracat lisanslaması;
tarife kota yönetimi;
ihracata ilişkin bir kontrol sisteminin işletilmesi;
Topluluk Gümrük Mevzuatı’nın ilgili kurallarının uygulanması.
Üye devletler, müktesebatın istatistiksel unsurlarının gereklerini de etkili şekilde yerine getirmelidirler. Bununla ilgili idari yapı, örneğin, aşağıdaki çalışmaları yürütebilmeli
ve bu çalışmalara katılabilmelidir:
- tarımsal sayım;
- tarımla ilgili yapısal araştırmalar;
- Çiftlik Gelir Anketi;
- örneğin tarla bitkilerinin ekim alanları ve üretim miktarları konusunda, veri toplanması için sektörlere özgü gereklilikler.
Üye devletler, organik tarım ile ilgili Topluluk mevzuatını etkili biçimde uygulayacak idari yapılara da sahip olmalıdırlar. Belirlenen “yetkili otorite”, diğer görevlerinin
yanında, aşağıdakileri de yerine getirebilmelidir:
- işletmecilerden alınan bazı bildirimlerin kaydedilmesi gibi idari yönetim görevleri;
- bir teftiş sisteminin kurulması;
- etkili yaptırım tedbirlerinin işletilmesi.
Kalite politikası ile ilgili Topluluk mevzuatının uygulanması. Belirlenen “yetkili otorite”, diğer görevlerinin yanında, aşağıdakileri de yerine getirebilmelidir:
- bir coğrafi belirleme, menşe saptaması veya özel nitelikte belge için yapılan başvurunun haklı olup olmadığının kontrol edilmesi;
- onaylanan teftiş yapıların kurulmasının sağlanması.
Kırsal Kalkınma
Kırsal kalkınma konusunda, müktesebatta sadece tek bir önemli idari yapı belirlenmiştir. Her üye devlet, kırsal kalkınma programlarının uygulanmasının etkinliğini ve
kalitesini değerlendirmek için İzleme Komiteleri kurmalıdır. Bu komiteler, 1260/99 (AT) sayılı Konsey Tüzüğü’nde öngörülen gerekleri izlemelidir:
- İzleme Komitesinin, (kadınların ve erkeklerin dengeli katılımını sağlayacak olan) ortaklara danışıldıktan sonra yönetim otoritesi ile anlaşma içinde kurulması;
- Komite, kendi prosedür kurallarını, ilgili üye devletin kurumsal, yasal ve finansal çerçevesi içinde belirlemeli ve bu kurallar üzerinde yönetim otoritesiyle mutabakat
sağlamalıdır.
Gündem 2000 hükümleri kapsamında, kırsal kalkınma müktesebatının zorunlu olan yegane kısmı, tarımsal çevre tedbirleridir. Bunun ötesinde, her üye devlet, kendi
koşullarına ve gereksinmelerine göre, ilgili AB hükümlerini kullanmayı veya kullanmamayı seçebilir. Dolayısıyla, üye devletlerin bu konudaki tek yükümlülüğü,
uyguladıkları tedbirler için idari yapılar kurmak ve sürdürmektir.
82
Bununla birlikte, kurulan bütün idari yapılar, kırsal kalkınma tedbirlerinin uygulanmasıyla ilgili kesin AB kurallarına tam olarak uyulmasını sağlayabilmelidir. Yetkili
otoriteler, ulusal makamlarca belirlenmeli ve daha sonra Komisyon tarafından onaylanmalıdır.
Belirlenmiş olmayan idari yapılar aşağıdaki işlevleri yerine getirebilmelidir:
- kırsal bölgelerdeki yapısal gereksinmelerin belirlenmesi;
- kırsal kalkınma programlarının tasarlanması, uygulanması ve yönetilmesi;
- mali akışların ve uygulanan tedbirlerin kontrol edilmesi;
- programların ve bireysel eylemlerin izlenmesi, raporlanması, denetlenmesi ve değerlendirilmesi.
Bu işlevleri yerine getirmek üzere kurulan idari yapılar, AB mevzuatının gereklerine uygun olmalıdır. Dolayısıyla, başka hususlar yanında aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:
- bütün sosyal tarafların katılımı;
- bölgesel ve yerel yönetimlerin ve diğer yetkili kamu yönetimlerinin katılımı;
- Yönlendirme ve/veya Garanti Bölümlerinin kurallarına uyulması.
2007-2013 Kırsal Kalkınma Program dönemi için, bütün kırsal kalkınma tedbirleri tek finansman, finansal yönetim ve kontrol sistemi tarafından yönetilir. Bununla birlikte,
üye devletler uygun enstrümanlar ve birimleri belirledikten sonra Komisyon onayı gerekmektedir.
Ortak Piyasa Düzeni
Bir dizi sektörde müdahale uygulanması ve ürünün geri çekilmesi için gereken Müdahale Ajansları ve Merkezler kurulmalıdır. Farklı sektörler için ajanslar, ayrı ayrı veya tek
bir organ olarak kurulabilir. Kesin düzenleme sektörden sektöre değişmekle beraber, bu ajanslar normal olarak şu türdeki görevleri yapabilmelidir:
- piyasanın ve fiyatların düzenli olarak izlenmesi;
- AB standartlarında oldukları onaylanan mekanlarda satın alma, kamusal depolama, satış ve stok kontrolünü;
- müdahale ürünlerinin kullanımı veya hedefi üzerine bir kontrol sisteminin işletilmesi;
- sektörlere özgü başka görevler ve gerekler, örneğin tahıllar için müdahale ile ilgili olarak 824/2000 (AT) sayılı Komisyon Tüzüğü’nde tanımlanan görevlerin yerine
getirilmesi.
Bazı sektörlerde, müktesebat, Üretici Örgütleri için kesin kurallar koymaktadır. Bir üretici örgütünün Topluluk desteğinden yararlanabilmesi için bu kuralların yerine
getirilmesi gerekmektedir. Örneğin, meyve ve sebze sektöründe, üretici örgütleri, başka hususlar yanında 2200/1996 (AT) sayılı Konsey Tüzüğü uyarınca:
- belirli kategorilerde ürünleri yetiştirenlerin kendi girişimleriyle kurulmalı;
- Birlik kurallarında öngörülen gereklere uygun nitelikte bir kuruluş tüzüğüne sahip olmalı;
- çevresel bakımdan sağlıklı yetiştirme yöntemleri uygulanmasında üyelerinin teknik destek alabilmelerini sağlamalı;
- en az belirli sayıda üyeleri olmalı ve en az belirli bir hacimde pazarlanabilir üretimi kapsamalıdır.
Bazı sektörlerde, üye devletler, siciller oluşturmakla yükümlüdür. Örneğin;
- kadastro referanslarıyla birlikte, toplam zeytin üretim alanını;
83
-
zeytin ağaçlarının toplam sayısını, bu ağaçların yaşlarını ve işlenme durumlarını;
her bir zeytinliğin sahiplerinin adlarını;
zeytin ağaçlarının cinslerine göre dağılımını içermelidir.
AB arz yönetimi araçlarının işletilmesi sağlanmalıdır.
Üye devletler, karkas sınıflandırması ve sığırlar gibi canlı hayvan için fiyatların bildirilmesi işlemlerini (1208/81 ve 1186/90 (AT) sayılı Konsey Tüzükleri) yerine
getirebilmek için gerekli idari yapıya sahip olmalıdırlar.
Üye devletler, tarım ürünlerinin serbest dolaşımıyla ilgili olarak, belirli sektörler için Ortak Piyasa Organizasyonlarının spesifik kurallarını da uygulamalı ve
uygulatmalıdırlar. Bu alandaki idari yapı, aşağıdaki hususları etkili biçimde sağlayabilmelidir:
- çeşitli pazarlama, (büyüklüğe göre) sınıflandırma ve ambalaj standartlarına uyulması;
- etiketleme (örneğin, şarap ve sığır eti sektörlerinde), tahlil, muayene ve izleme konularındaki kurallara uyulması.
Bu gereklilikleri karşılamaya hazırlanırken, ilgili ülkeler, kamu sektörü içinde kurumlaşma üzerinde yoğunlaşmalıdır. Bununla birlikte, özel sektör, tarımsal ekonominin
rekabet gücünü artırmak için üretici örgütlerinin geliştirilmesi yanında üretim, işleme ve pazarlama koşullarının iyileştirilmesini sağlamalıdır. Sağlık ve çevre standartlarına
uyulması yanında, ürünlerin sunulması ve etiketlenmesi konusunda Topluluk standartlarına ve kurallarına daha yakın pazarlama standartları ve kuralları da aşamalı olarak
devreye sokulmalıdır.
84
Öncelik 11.1 Tarım Bakanlığının AB Tarım ve Kırsal Kalkınma mevzuatını uygulamak üzere yeniden yapılandırılması
Ana Unsur 11.1.1 Tarım Bakanlığı teşkilat yapısının yeniden düzenlenmesi
Ana Unsur 11.1.2 Tarımsal üretimin planlanmasına yönelik idari yapının oluşturulması
Ana Unsur 11.1.3 Tarımsal ödemelere yönelik idari yapının oluşturulması
Ana Unsur 11.1.4 Tarımsal araştırma, geliştirme ve yayım hizmetlerinin güçlendirilmesi
Öncelik 11.2 Yatay konulara ilişkin düzenlemelere uyum sağlanması
Ana Unsur 11.2.1 Doğrudan ödemeler ve Entegre İdare Kontrol Sistemine yönelik temel unsurların oluşturulması
Ana Unsur 11.2.2 Organik tarım
Ana Unsur 11.2.3 Devlet yardımlarının düzenlenmesi
Öncelik 11.3 Kırsal kalkınmaya yönelik temel unsurların oluşturulması
Ana Unsur 11.3.1 Tarım ve kırsal kalkınma planlarının hazırlanmasına yönelik temel unsurların oluşturulması
Öncelik 11.4 Ortak Piyasa Düzenine uyum sağlanması
Ana Unsur 11.4.1 Ortak piyasa düzenine uyum yasası
Ana Unsur 11.4.2 Toprak Ürünleri Kurumunun kurumsal yapısının düzenlenmesi
Ana Unsur 11.4.3 Süt Endüstrisi Kurumunun kurumsal yapısının düzenlenmesi
85
Tabloları
Öncelik 11.1 Tarım Bakanlığının AB Tarım ve Kırsal Kalkınma mevzuatını uygulamak üzere yeniden yapılandırılması
Tarım Bakanlığı’nın mevcut organizasyon 57/1977 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ilkeleri yasası ile oluşturulmuştur. Bakanlık merkez örgütüne ise aşağıda belirtilen daire,
kurum ve birimler bağlı bulunmaktadır.
1- 48/1988 sayılı (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasa ile Kurulan Tarım Dairesi
2- 40/1990 sayılı (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasa ile Kurulan Hayvancılık Dairesi
3- 7/1992 sayılı (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasa ile Kurulan Veteriner Dairesi
4- 11/1990 sayılı (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasa ile Kurulan Devlet Üretme Çiftlikleri Dairesi
5- 62/1998 sayılı (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasa ile Kurulan Tarımsal Araştırma Enstitüsü
6- 32/1992 sayılı (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasa ile Kurulan Toprak Ürünleri Kurumu
7- 1/1997 sayılı (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasa ile Kurulan Süt Endüstrisi Kurumu
8- 40/1982 sayılı (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasa ile Kurulan Genel Tarım Sigortası Fonu
9- 57/1977 sayılı Bakanlıkların Kuruluş İlkeleri Yasası ile kurulan Akaryakıt Birimi
Mevcut örgütlenme şemsiyesi altında yapılan eklemeler ve değişikliklerle oluşan bugünkü yapının AB mevzuatına uyumunu taşıyamayacağı görülmektedir. Bu çerçevede
Avrupa Birliği Tarım ve Kırsal Kalkınma mevzuatının uygulanabilmesi için Tarım Bakanlığı teşkilatının yeniden yapısallaştırılmasına ve ihtiyaç olan yapıların
oluşturulmasına gereksinim duyulmaktadır. Bu bağlamda, Tarım ve Kırsal Kalkınma Planlarının hazırlanabilmesi için yetkili otoritenin ve tarımsal ödemelerden sorumlu
Ödeme Ajansı benzeri bir otoritenin oluşturulması elzemdir. Bunun yanında denetim ve yayım hizmetlerinin de güçlendirilmesi ve yeniden yapılandırılması öngörülmektedir.
Ana Unsur 11.1.2 Tarımsal üretimin planlanmasına yönelik idari yapının oluşturulması
Mevcut yapımız içerisinde yetkili tek bir otoritenin bulunmamasında dolayı, stratejik hedeflerin belirlenmesinde ve tarım politikalarının etkin bir şekilde planlanmasında
güçlüklerle karşılaşılmaktadır. Yeniden yapılanma çerçevesinde oluşturulması öngörülen ajansın, Tarım ve Kırsal Kalkınma planlarının hazırlaması ve tarım politikalarında
stratejik hedefleri belirleyerek tarıma verilecek desteklere yol göstermesi amaçlanmaktadır.
Ana Unsur 11.1.3 Tarımsal ödemelere yönelik idari yapının oluşturulması
Tarıma verilen destekler şimdiki yapımız içerisinde, Tarım Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı bütçeleri olmak üzere iki şekilde sağlanmaktadır. Bu ödemelerin belli kurallar
çerçevesinde şeffaf ve zamanında yapılabilmesi için tarımsal ödemelerden sorumlu bir yapının oluşturulması kaçınılmazdır. Tarımsal ödemelerden sorumlu bağımsız bir
yapının oluşturulması tarım politikalarına veri temin etmesinin yanında müdahalelerin ve politikaların uygulanmasına da büyük katkı sağlayacaktır.
86
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde tarımsal araştırma ve geliştirme faaliyetleri; Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Tarım Dairesi, Devlet Üretme Çiftlikleri, Hayvancılık Dairesi,
Veteriner Dairesi ve Lefke Avrupa Üniversitesi kuruluşlarınca yürütülmektedir.
Tarımsal Araştırma Enstitüsü; klasik anlamda kamu kuruluşu niteliğinde olduğundan dolayı, (bağımsız değil) etkin araştırma faaliyetleri için gerekli inisiyatife sahip değildir.
Tarımsal Araştırma Enstitüsünde görev yapan araştırmacı sayısı ve niteliği ise gelişmiş ülkelere göre oldukça geri durumda kalmıştır. Araştırmacıların uzmanlık alanlarına
uygun yerlerde değerlendirilmesi bakımından zaman zaman ciddi sorunlar yaşanmaktadır.
Tarımsal Araştırma Enstitüsüne bağlı herhangi bir yayım ve eğitim şubesi ile üreticilerin ve yayımcıların kullanımına sunulacak uygun bir veri tabanı bulunmamaktadır.
Yayımın etkinliğinin artırılması için kamu kaynakları yanında özel sektör ve gönüllü kuruluşların olanaklarından da yararlanılması sağlanılmalıdır.
Mevcut yapımız içerisinde eğitim ve yayım faaliyetlerinin daha etkin bir şekilde sürdürülebilmesi ve mümkün mertebe tek bir sorumlu kurum tarafından faaliyetler yeniden
düzenlenerek Avrupa Birliği Kurumsal Yapılanma formatına uygun şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Tüm bunların yapılabilmesi için de Tarımsal Araştırma Enstitüsü
(Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasası’nın ivedilikle değiştirilmesi ve Tarımsal Araştırma Enstitüsünün kadro yapısının yeniden yapılandırılması gerçekleştirilerek,
araştırma kuruluşunun kendi ürettiği kaynakların kullanımının kendi inisiyatifine verilmesi gerekmektedir.
87
Tablo 11.1.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
AB Kurumsal Yapılanma Rehberi
2009, 2. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
2009, 2. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
2009, 2. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
2009, 2. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
1
Bakanlıkların Kuruluş İlkeleri
Tarım Bakanlığının AB Tarım ve
Kırsal Kalkınma mevzuatını
uygulamak üzere yeniden
yapılandırılması
Ana Unsur 11.1.2 Tarımsal üretimin planlanmasına yönelik temel unsurların oluşturulması
2
Tarım ve Kırsal Kalkınma Ajansı
Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları
Yasa Tasarısı
Tarımda kısa, orta ve uzun vadeli
strateji belgesinin ve kırsal kalkınma
planlarının hazırlanmasına olanak
sağlayacak kurumsal yapının
oluşturulması
Ana Unsur 11.1.3 Tarımsal ödemelere yönelik temel unsurların oluşturulması
3
Tarım ve Kırsal Kalkınma Ödemeler Tarım ve kırsal kalkınma için
Ajansı Kuruluş, Görev ve Çalışma
yapılacak olan ödemelerden sorumlu
Esasları Yasa Tasarısı
kurumsal yapının oluşturulması
4
Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları
Araştırma, eğitim ve yayım
hizmetlerinin daha etkin bir şekilde
yürütülebilmesi için gerekli olan
kurumsal yapı değişikliğinin
yapılması
88
Tablo 11.1.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar
1
Kamu yönetimi reformu projesi ile ortak çalışma yapılması
2009-2011
2
Genel Tarım Sigortası Fonunun yeniden yapılanma kapsamında görev ve sorumluluklarının gözden geçirilmesi
2009-2011
Tarım Bakanlığı
1
OTP hakkında bilinç uyandırma çalışmalarının başlatılması, mevcut sistemin AB’deki Doğrudan Ödemeler Sistemine yakınlaşması için
strateji ve plan geliştirme faaliyetlerinin yapılması, adaya özgü ürünlerin pazarlama tekniklerinin geliştirilmesi, OTP’nin etkin
uygulanabilmesi için gerekli yasal ve idari zeminin oluşturulması için orta vadeli teknik destek sağlanması
2009-2010
2
Tarım Bakanlığı teşkilat yapısının AB Tarım ve Kırsal Kalınma mevzuatını uygulayabilmek amacıyla yeniden düzenlenmesi ve konu ile
ilgili teknik destek alınması
2009-2010
3
Tarımda strateji belgesi ve kırsal kalkınma planlarının hazırlanabilmesi için gerekli olan idari yapılanmaya gidilmesi, görev alacak
personelin yetkilendirilmesi ve eğitiminin sağlanması
2009-2010
4
Tarım ve kırsal kalkınma ödemeleri için gerekli olan idari yapılanmanın mümkün mertebe oluşturulması, görev alacak personelin
yetkilendirilmesi ve eğitiminin sağlanması
2009-2010
5
Tarımsal Araştırma Enstitüsü ve Devlet Üretme Çiftliklerinin faaliyetlerini tek elden yürütülebilmesi için teşkilat yapılarının bağımsız bir
kurum olarak çalışmalarına olanak sağlayacak şekilde yeniden gözden geçirilmesi ve konu ile ilgili teknik destek alınması, gerekli
görülmesi halinde üye devlet ziyareti gerçekleştirilmesi
2009-2011
6
Tarımsal araştırma, eğitim ve yayım hizmetlerinin etkin bir şekilde yürütülebilmesi için Tarım Bakanlığına bağlı daire ve kurumların
yapılarının yeniden gözden geçirilmesi, konu ile ilgili teknik destek alınması ve üye devletlerdeki uygulamaların incelenmesi
2009-2011
7
Yasal mevzuatın düzenlenebilmesi için hukukçu istihdam edilmesi
2009-2010
8
Tarım ve Kırsal Kalkınma Politikalarının denetlemesinde sorumlu denetçiler mekanizmasının Tarım Bakanlığı bünyesinde oluşturulması
2009-2010
89
Tablo 11.1.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Tarım ve Kırsal Kalkınma Ajansı için 4 adet bilgisayar
5,000
5,000
Ödeme ajansı için 4 adet bilgisayar
5,000
5,000
10,000
10,000
Tarım ve Kırsal Kalkınma Ajansı veri tabanının oluşturulması
ve analizler için Yazılım alınması
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
Hukukçu istihdam edilmesi (1 kişi sözleşmeli)
22,000
22,000
Ödeme ajansı için personel istihdam edilmesi (1 kişi
sözleşmeli)
22,000
22,000
Tarım ve kırsal kalkınma ajansı için personel istihdam edilmesi
(1 kişi sözleşmeli)
22,000
22,000
90
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Eğitim
Tarımsal eğitim ve yayım faaliyetlerinin yeniden düzenlenmesi
konusunda görev alacak olan personelin yurt içi ve yurt dışında
eğitimi (min.4 kişi x 2 hafta)
15,000
15,000
Tarım ve kırsal kalkınma ajansında görev alacak personelin yurt
içi ve yurt dışında eğitimi (min.4 kişi x 2 hafta)
30,000
30,000
Ödeme ajansında görev alacak personelin yurt içi ve yurt
dışında eğitimi (min.4 kişi x min.2 hafta)
30,000
30,000
150,000
150,000
25,000
25,000
270,000
336,000
OTP hakkında bilinç uyandırma çalışmalarının başlatılması,
mevcut sistemin AB’deki Doğrudan Ödemeler Sistemine
yakınlaşması için strateji ve plan geliştirme faaliyetlerinin
yapılması, adaya özgü ürünlerin pazarlama tekniklerinin
geliştirilmesi, OTP’nin etkin uygulanabilmesi için gerekli yasal
ve idari zeminin oluşturulması için – Tarım ve Kırsal Kalkınma
Ajansı, Tarım ve Kırsal Kalkınma Ödemeler Ajansı ve genel
eğitim ve yayım faaliyetleri - orta vadeli teknik destek
sağlanması
Tercüme
Uyumlaştırılması öngörülen yasal mevzuatın tercümesi
Toplam
66,000
91
Öncelik 11.2 Yatay konulara ilişkin düzenlemelere uyum sağlanması
Ülkemizde tarımsal destekler Tarım Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı bütçelerinden olmak üzere iki kaynaktan üreticiye aktarılmaktadır. Tarım Bakanlığı bütçesinden üreticilere
Doğrudan Gelir Desteği Ödemeleri yapılmaktadır. Maliye Bakanlığı bütçe kaleminden ise çiğ süt fiyat desteği ve narenciye ürünleri ihracat teşvik primi ödemeleri
yapılmaktadır.
Doğrudan Gelir Desteği kapsamında bitkisel üretim ödemeleri, büyükbaş hayvan kesim ve doğum primi ödemesi (bir dönem uygulandı), akaryakıt ödemeleri, arıcılık ve
balıkçılık sektörleri için ödemeler yapılmaktadır. Ayrıca farklı kaynaklardan desteklenen soğuk zincir hibe programı, organize hayvancılık bölgelerine elektrik altyapısının
sağlanmasına yönelik hibe programı, bitkisel ve hayvansal üretim için uygun kredi imkanları sağlanmaktadır.
Tüm bunların yanı sıra ise mevcut Genel Tarım Sigortası aracılığı ile üreticilerin kuraklık, bulaşıcı hastalık ve doğal afetlerden gördüğü zararların temini için ödemeler
yapılmaktadır.
71/2002 sayılı Tarımsal İşletme ve Üreticilerin Kaydı ve Üretimin Desteklenmesi Yasası, Ortak Tarım Politikası altında doğrudan destek planlarına ilişkin ortak kuralları ve
çiftçiler için gerekli desteklerin planlarını belirlemekte olan 1782/2003 (AT) sayılı Konsey Tüzüğü’ne uyumlaştırılacaktır. Ayrıca bu yasa çerçevesinde ödemelerin
uygulanmasına yönelik düzenlemeleri içeren tüzük ve ödeme planlarını düzenleyen tüzük hazırlanacaktır.
Tarımsal üretimle ilgili kayıtlar Tarım Bakanlığı bünyesinde farklı daire, kurum ve birimlerde toplanmaktadır.
Genel Tarım Sigortası Fonu Kayıtları: Bu birim, yasası gereği arazi ve ürün deseni ile ilgili kayıtları tutar. Araziyi kullanan üreticinin ismi, kimlik numarası, adresi ve telefon
numarası, arazinin tapu bilgileri, ekilebilir alan ve ürün deseni ile ilgili bilgiler kaydedilir. Yine yasası gereği hayvancılıkla ilgili kayıtları, hayvan sahibinin ismi, kimlik
numarası, hayvan numarası, cinsi ve yaşını kaydeder.
Veteriner Dairesi Kayıtları: Veteriner Dairesi, büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarda, hayvan sahibinin ismi, kimlik kartı numarası, işletme numarası, hayvan kulak numarası,
hayvanın doğum tarihi ve ana numarası kaydedilir.
Hayvancılık Dairesi Kayıtları: Hayvancılık Dairesi, köy muhtarları ile istişare ederek hayvan varlıkları ile ilgili bilgi toplamaktaydı. Fakat 7/2008 sayılı Hayvanların ve
İşletmelerin Tanımlanması ve Kaydı Yasası ile 15 Şubat 2008 tarihinden itibaren Veteriner Dairesi hayvan kayıtlarından sorumlu daire olmuştur. Balıkçılık ve arıcılık
kayıtları ise Hayvancılık Dairesi tarafından üreticilerin beyanları doğrultusunda tutulmaya devam edilmektedir.
Süt Endüstrisi Kurumu (SÜTEK): KKTC’de üretilen tüm sütlerin pazarlanmasından sorumlu tek kurumdur. Üreticiden alınıp imalatçıya satışı yapılan tüm sütlerin SÜTEK
tarafından kaydı yapılmaktadır.
Tarım Bakanlığı: Tarım Bakanlığı İstatistik Birimi bölge teşkilatları kanalı ile tarımsal üretimle ilgili genel istatistiksel verileri toplar ve yayınlar.
92
Doğrudan Gelir Desteği Kayıtları: Tarım Bakanlığı bünyesindeki Doğrudan Gelir Desteği Biriminde ödemelerle ilgili gerekli olan veriler toplanmaktadır. Doğrudan Gelir
Desteği Birimi, hayvancılık ile ilgili kayıtları Genel Tarım Sigortası, Hayvancılık Dairesi ve Veteriner Dairesinden, balıkçılıkla ilgili kayıtları Hayvancılık Dairesinden
bitkisel üretimle ilgili kayıtları Genel Tarım Sigortasından alarak birleştirir.
Avrupa Birliğinde ise kayıt sistemi ile ilgili olarak Entegre İdare ve Kontrol Sistemi (IACS) kullanılmaktadır. Yapılan tüm doğrudan yardımların dağıtımı ve kontrolünde bu
sistemden yararlanılmaktadır. Ayrıca Tarım Parselleri İçin Tanımlama Sistemi (Land Parsel Identification System-LPIS) ile veri tabanı entegre bir programda toplanmıştır.
Bu bağlamda ülkemizde mevcut 71/2002 sayılı Tarımsal İşletme ve Üreticilerin Kaydı ve Üretimin Desteklenmesi Yasası, Entegre İdare ve Kontrol Sistemi Tüzüğü ve Tarım
Parselleri için Tanımlama Sistemini kapsayacak şekilde 1782/2003 (AT) numaralı Konsey Tüzüğü’ne mümkün olduğunca uyumlaştırılacaktır.
Ana Unsur 11.2.2 Organik Tarım
KKTC’de organik tarım faaliyetleri, 2004 yılında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı – Gelecek İçin Ortaklık (UNDP-PFF) tarafından yapılan tanıtım ve eğitim
seminerleri ile başlamış olup, bu kapsamda organik tarım yapmak isteyen üreticiler desteklenmektedir. 2004 yılında UNDP-PFF tarafından yapılan ilk tanıtım seminerlerine
katılan 30 kişi ve daha sonraki seminerlerde katılanlarla birlikte 2005 yılında Organik Yaşam Derneği (ORYAD) kuruluştur. Bugüne kadar yapılan 4 adet Organik Tarım AB
Sertifikasyon Süreçleri eğitim seminerleri düzenlenmiştir. Bu seminerler sonucunda 120 üretici organik tarım konusunda eğitilmiştir. Bu seminerler dışında organik tarım
konusunda yaklaşık 800 üreticinin katıldığı 30 civarında Mücadele, Yetiştiricilik, Arıcılık ve Ekoturizm konularında eğitim seminerleri gerçekleşmiştir.
Organik tarım yapan çiftçilerin kontrol ve sertifikasyon bedelleri, organik sertifika alıncaya kadar UNDP-PFF tarafından karşılanmaktadır. Kontrol ve Sertifikasyon UNDPPFF ile sözleşmeli İtalyan Kontrol Sertifikasyon Kuruluşu (ICEA) tarafından Organik Üretim ve Organik Ürünlerin Etiketlenmesine İlişkin Kuralları İçeren 2092/91 (AET)
sayılı Konsey Tüzüğü’ne göre yapılmakta olup AB organik logosu kullanmaktadır.
Organik Tarımla ilgili yürürlükte herhangi bir mevzuat bulunmadığından dolayı, AB’de 2092/91 (AET) sayılı Konsey Tüzüğü’nü yürürlükten kaldıran, organik üretim ve
organik ürünlerin etiketlenmesine ilişkin 28 Haziran 2007 tarih ve 834/2007 (AT) sayılı Konsey Tüzüğü’ne uyumlu olarak Organik Tarım Yasa Tasarısı hazırlanmıştır.
Bununla birlikte, 834/2007 (AT) sayılı Konsey Tüzüğü ve uygulama tüzüklerine uyum sağlamak için KKTC’de organik tarım uygulamalarına ilişkin esasları düzenleyen yeni
mevzuat hazırlanacaktır.
Ülkemizde tarım kesimi için yapılan tüm ödemeler devlet kaynaklarından yapılmaktadır. Dolayısı ile yukarıda bahsedilen tüm tarımsal destekler devlet yardımı olarak
adlandırılmaktadır. Avrupa Birliğinde ise ilke olarak rekabeti bozan veya bozmakla tehdit eden her türlü devlet yardımını üye devletler arasındaki ticareti etkilediği ölçüde
yasaklamaktadır.
Avrupa Birliğinde devlet yardımları; rekabet ortamı yaratmadan ve piyasa bozukluklarına yol açmadan, yatırımları teşvik etmek, çevrenin korunmasını sağlamak, istihdamı
artırmak, ihracatı teşvik etmek gibi birçok amaca yönelik olarak verilebilmektedir.
Bu bağlamda KKTC’de tarım sektörü için yapılan ödemeler yeniden gözden geçirilecek ve mümkün olduğunca Ortak Tarım Politikası ve Ortak Pazar Organizasyonu
kurallarına uyumlu hale getirilecektir.
93
Tablo 11.2.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2009, 4. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
1
Doğrudan Ödemeler Yasa Tasarısı
Çiftçiler için destek planlarını içeren Ortak Tarım Politikası Altında
Yasa Tasarısı
Direkt Destek Planlarına İlişkin
Ortak Kuralları Belirleyen ve
Çiftçiler İçin Belirli Destek
Planlarını Belirleyen 29 Eylül 2003
Konsey Tüzüğü
2
Doğrudan Ödeme Planları
Uygulanma Tüzüğü
Doğrudan ödeme planlarının
uygulanmasına yönelik detaylı
kuralları içeren Tüzük
2010, 3. Çeyrek
Tüzüğü’nde Tesis Edilen Tek Ödeme
Planının Uygulanmasına Dair
Detaylı Kuralları İçeren 15 Ekim
Komisyon Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
3
Entegre İdare Kontrol Sistemi
Uygulama Tüzüğü
Entegre İdare Ve Kontrol Sisteminin (AT) 1782/2003 sayılı Konsey
2010, 4. Çeyrek
Uygulanmasına yönelik detaylı
Tüzüğü’nde Temin Edilen Çapraz
kuralları içeren Tüzük
Uyum, Modülasyon ve Entegre İdare
ve Kontrol Sisteminin
Uygulanmasına İlişkin Detaylı
Kuralları Belirleyen 21 Nisan 2004
Komisyon Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
Ana Unsur 11.2.2 Organik tarım faaliyetlerine yönelik temel unsurların oluşturulması
1
Organik Tarım Yasa Tasarısı
Organik tarım faaliyetleri ile ilgili
kuralların düzenlenmesi
2009, 2. Çeyrek
Tüzüğü’nü Yürürlükten Kaldıran,
Organik Üretim ve Organik
Ürünlerin Etiketlenmesine İlişkin 28
Haziran 2007 tarih ve (AT) 834/2007
Tarım Bakanlığı
94
Sıra
No
2
Organik Tarım Uygulama Esasları
Tüzüğü
Amaç / Kapsam
Organik tarım uygulamalarına ilişkin
esasları düzenleme amacıyla Organik
Tarım Yasası çerçevesi altında
çıkarılacak olan yeni Tüzük
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
2009, 4. Çeyrek
Tüzüğü’nü Yürürlükten Kaldıran,
Organik Üretim ve Organik
Ürünlerin Etiketlenmesine İlişkin 28
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Tarım Bakanlığı
1
1)
Rekabetin Korunması Yasa Tasarısı
Ekonomik büyümenin ve istihdamın
ana unsurları olan teşebbüsler için
rekabet edilebilir bir pazar
ekonomisinin oluşturulması
Tarımsal Üretim Yapan Küçük ve
Orta Ölçekli İşletmelere Devlet
Yardımı Verilmesini Düzenleyen 15
Aralık 2006 tarih ve (AT) 1857/2006
1)
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
Rekabetin Korunması Yasa Tasarısı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Meclisine sevk edilmiştir.
95
Tablo 11.2.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar
1
Devlet yardımlarının rekabet kurallarını bozmayacak şekilde kısmen yeniden düzenlenmesi (Tarım Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Ekonomi
ve Turizm Bakanlığı)
2009-2011
2
Arazi kayıtlarının Entegre İdare ve Kontrol Sistemi’nin uygulanması amacıyla gözden geçirilmesi (Tarım Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı)
2009-2011
Tarım Bakanlığı
2)
1
Doğrudan gelir desteği ödemelerinin OTP mevzuatına uyum sağlayacak şekilde düzenlenmesi ve uygulanmasına yönelik teknik destek
alınması
2009-2010
2
Tarım Bakanlığı bünyesinde Entegre İdare, Kontrol ve Tarım Bilgi Sistemleri Merkezinin kurulması ve yeterli sayıda nitelikli personel
istihdam edilmesi
2009-2011
4
Entegre İdare ve Kontrol Sistemi (IACS) ve Coğrafi Bilgi Sistemi (GIS) ile uyumlu Arazi Parsel Tanımlama Sistemi (LPIS) konularında
diğer üye devletlerdeki uygulamalar hakkında bilgi edinilmesi, sistemin KKTC için tasarlanması, veri tabanının ve kurumsal ihtiyaçların
belirlenmesi konusunda teknik destek alınması
2009-2011
5
Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (GIS) tarımda kullanılması için gerekli teknik desteğin alınması ve personelin yetkilendirilmesi
2009-2010
6
Entegre İdare ve Kontrol Sistemi (IACS) ve Arazi Parsel Tanımlama Sistemi (LPIS) konusunda personelin yurt içi ve yurt dışında eğitimi
2009-2011
2)
7
Organik tarım üreticilerine teknik destek yapacak olan elemanların yurt içi ve yurt dışında eğitimleri
8
Organik tarım faaliyetlerinden sorumlu kurum, kuruluş ve kişilerin görevlendirilmesi ve bu bağlamda teknik ve hukuki danışmanlık
sağlanması
2009-2010
9
Tarım Bakanlığı bünyesinde Coğrafi İşaretler ve Kalite Politikası ile ilgili sorumlu yapılarının oluşturulması ve ilgili personelin
görevlendirilmesi
2009-2010
10
Devlet yardımlarının yeniden düzenlenmesi ve ödeme şemalarının oluşturulması konusunda teknik destek alınması
2009-2010
2009-2010
Mali Yardım Kapsamındaki Kırsal Kalkınma Sektör Programı faaliyetleri arasında bulunmaktadır.
96
Tablo 11.2.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Entegre İdare Kontrol Sistemine geçiş ile ilgili bilgisayar alımı
(1 adet)
1,000
1,000
Arazi parsel tanımlama sistemi için bilgisayar alımı (1 adet)
1,000
1,000
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
Entegre İdare Kontrol sisteminde görev alacak personel
istihdam edilmesi (1 sözleşmeli mühendis)
22,000
22,000
Eğitim
Entegre İdare Kontrol Sisteminde (IACS) görev alacak
personeline yönelik uygun ölçekli bir AB üye devletine çalışma
ziyareti (6 kişi x 1 hafta)
15,000
15,000
97
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Organik tarım konusunda çalışacak personelin, organik tarım
uygulamalarını, kurumsal yapının ve işleyişinin incelenmesi
amacı ile organik tarımın gelişmiş olduğu AB üyesi bir ülkede
eğitimlerinin sağlanması (6 personel x 1 hafta)
AB Mali Yardımı
Kırsal Kalkınma
Sektör Programı
Organik Tarıma
Destek Faaliyeti
kapsamında
karşılanacaktır.3)
Organik tarım uygulamaları hakkında üreticiye yönelik eğitim
verecek teknik elemanların AB uzmanları tarafından yurt içinde
eğitimi
AB Mali Yardımı
Kırsal Kalkınma
Sektör Programı
Organik Tarıma
Destek Faaliyeti
kapsamında
karşılanacaktır.
Kalite politikası ve coğrafi işaretlerle ilgili görev alacak
personele yönelik eğitim semineri (1uzman x 1 hafta)
Diğer
Toplam
5,000
5,000
100,000
100,000
IACS ile ilgili fizibilite çalışması
20,000
20,000
Organik tarım konusundaki Tüzük hazırlanmasına yönelik, AB
uzmanlarından danışmanlık hizmetlerinin alınması (1 uzman x
10 gün)
10,000
10,000
Tarımda devlet yardımlarının düzenlenmesi için teknik destek
sağlanması (1 uzman x 10 gün)
10,000
10,000
15,000
15,000
IACS ve ödemelerden sorumlu birimlerin uygulamalarına
yönelik orta vadeli danışmanlık hizmeti alınması (2 uzman x 50
gün)
Tercüme
3)
Kırsal Kalkınma Sektör Programı Organik Tarıma Destek Faaliyetinin maliyeti 1,000,000 Euro’dur.
98
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Yeni uygulamalar hakkında kamu oyunun bilgilendirilmesi
amacıyla broşür, poster, kitapçık hazırlanması ve basımı
Toplam
22,000
10,000
10,000
187,000
209,000
99
Öncelik 11.3 Kırsal kalkınmaya yönelik temel unsurların oluşturulması
Ülkemizde kırsal kalkınmayı düzenleyen spesifik yasal mevzuat bulunmadığından bu alanda yeni yapılacak olan ve aşağıda belirtilen Avrupa Birliği mevzuatına uyum
sağlanacaktır.
Kırsal Kalkınma için oluşturulan Avrupa Tarım Fonu (EAFRD) yapacağı katkıları ve uygulamalarını belirleyen (AT) 1698/2005 sayılı Konsey Tüzüğü ve Kırsal Kalkınma
için Avrupa Tarım Fonunun yapacağı katkıları ve uygulamalarını detaylandıran (AT) 1974/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü’nü bir çerçeve yasa şeklinde birleştirerek
KKTC’deki kırsal kalkınmadaki uygulamaları Avrupa Birliği düzeyine ulaştırılması hedeflenmektedir. Ayrıca, (AT) 1698/2005 sayılı Konsey Tüzüğü’nün uygulama
detaylarını ve kontrol prosedürlerini içeren (AT) 1975/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü ve kontrol prosedürlerinin uygulamasını içeren Tüzük’te düzeltme yapan (AT)
1396/2007 sayılı Komisyon Tüzükleri’ni, Kırsal Kalkınma Destekleri Uygulama Esasları Tüzüğü altında birleştirerek kırsal kalkınma uygulamalarının detayları saptanacaktır.
Bununla birlikte, 2007–2013 dönemindeki Kırsal Kalkınma Programı için Topluluk Strateji Kılavuz İlkelerini belirleyen 2006/144/AT sayılı Konsey Kararı’na yeni
çıkarılacak olan çerçeve yasa altında Bakanlar Kurulu Kararı ile uyum sağlanması hedeflenmektedir. Böylece, Avrupa Birliği desteklerinin kırsal kalkınma için
uygulanmalarının yeri netleştirilerek ve bu yerler daha değerli bir hale getirilerek AB seviyesine yükseltilecektir.
100
Tablo 11.3.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Kırsal Kalkınma Yasa Tasarısı
Kırsal kalkınmanın desteklenmesine - Kırsal Kalkınma İçin Oluşturulan
2009, 4. Çeyrek
yönelik temel kuralların belirlenmesi Avrupa Tarım Fonu (EAFRD)’nun
Yapacağı Katkıları Ve Uygulamaları
Belirleyen 20 Eylül 2005 tarih ve
Tüzüğü
- Kırsal Kalkınma için Avrupa Tarım
Fonunun Yapacağı Katkıları ve
Uygulamaları Detaylandıran 15
Tarım Bakanlığı
2
Kırsal Kalkınma Destekleri
Uygulama Esasları Tüzüğü
Kırsal kalkınma uygulamalarının
detaylarını saptama amacıyla Kırsal
Kalkınma Yasa Tasarısı çerçevesi
altında çıkarılacak olan yeni tüzük
- (AT) 1698/2005 sayılı Konsey
2010, 2. Çeyrek
Tüzüğünün Uygulama Detaylarını ve
Kontrol Prosedürlerini İçeren (AT)
ve Kontrol Prosedürlerinin
Uygulamasını İçeren Tüzük’te
Düzeltme Yapan 28 Kasım 2007
Komisyon Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
3
Kırsal Kalkınma Stratejisi Kılavuz
İlkeleri hakkında Bakanlar Kurulu
Kararı
Kırsal Kalkınma uygulamalarını
daha değerli kılmak için seçilecek
alanların bir strateji doğrultusunda
kılavuz ilkelerinin belirlenmesi
2007–2013 Dönemindeki Kırsal
2010, 2. Çeyrek
Kalkınma Programı İçin Topluluk
Strateji Kılavuz İlkelerini Belirleyen
20 Şubat 2006 tarih ve 2006/144/AT
sayılı Konsey Kararı
Tarım Bakanlığı
101
Tablo 11.3.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Tarım Bakanlığı
4)
1
Yasal hazırlık sürecinde Tarım ve Kırsal Kalkınma Ajansı oluşturulmasına yönelik çalışmalara ışık tutmak üzere AB üye devletlerinde
model olabilecek bir ülkeye kısa süreli çalışma ziyaretinde bulunulması4)
2009-2010
2
Kırsal Kalkınma Yasa Tasarısı ve Kırsal Kalkınma Destekleri Uygulama Esasları Tüzüğü hazırlık sürecinde teknik destek alınması
2009-2011
3
Kırsal Kalkınma Planı Taslağına nihai şeklinin verilmesi
2009
Mali Yardım kapsamı içerisindeki Kırsal Kalkınma Sektör Programının faaliyetleri arasında bulunmaktadır.
102
Tablo 11.3.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
6 adet bilgisayar donanım ve Microsoft yazılım (Tarım Kırsal
Kalkınma Planlama Birimi)
6,000
6,000
1 adet projeksiyon
1,000
1,000
Mefruşat
Ofis malzemesi (masa, sandalye vb.) (Tarım ve Kırsal
Kalkınma Ajansı)
9,000
9,000
5,000
5,000
Fiziki Altyapı
Ofis olarak kullanılmakta olan binanın tadilatı (Tarım ve
Kırsal Kalkınma Ajansı)
Personel
Eğitim
Tarım ve Kırsal Kalkınma Ajansı kurumsal yapısının
oluşturulma sürecinde konu ile ilgili olarak bir AB üyesi
devlete inceleme ziyareti (6 personel x 1 hafta)
20,000
20,000
103
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
Avrupa Birliği üye devletlerinin kırsal kalkınma planlarının
uygulanma mekanizmalarının ve temel kurumsal yapıların
incelenmesi (seminer, çalıştay, çalışma ziyareti vb)
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
AB Mali Yardım Kırsal
Kalkınma Sektör
Programı Kırsal
Kalkınma Planının
Geliştirilmesi Faaliyeti
kapsamında
karşılanacaktır5).
Kırsal Kalkınma Yasa Tasarısı ve Tüzük hazırlanması
konusunda danışmanlık hizmeti alınması (1 uzman x 10 gün)
10,000
10,000
5,000
5,000
42,000
56,000
Tercüme
Kırsal Kalkınma hakkındaki AB mevzuatı ve ilgili
dokümanların tercümesi
Toplam
5)
14,000
Kırsal Kalkınma Sektör Programı Kırsal Kalkınma Planının Geliştirilmesi Faaliyetinin maliyeti 3,000,000 Euro’dur.
104
Öncelik 11.4 Ortak piyasa düzenine uyum sağlanması
Ortak Piyasa Düzeninin kurulmasına ve tarım piyasalarının etkin biçimde izlenmesine yönelik yasal dayanak, idari yapılar ve uygulama mekanizmaları oluşturulacaktır. Bu
doğrultuda öncelikle bütün ürün grupları için geliştirilen ortak piyasa düzenlerine yönelik Konsey ve Komisyon Tüzükleri başta olmak üzere temel mevzuatları inceleyerek
Tek Ortak Piyasa Düzenleri Yasası’nı çıkartmak suretiyle tarımsal ürünlerin piyasadaki kontrolü sağlanacaktır. Bunlara ilaveten, ayrı ayrı her ürün için, o ürünün üretim ve
pazarlama koşulları dikkate alınarak tüzükler çıkarılacaktır. Ayrıca ortak piyasa düzenlerini kurduktan sonra iç piyasada müdahale, dış rekabete karşı koruma düzenlemeleri
ve ürünlere doğrudan destek sağlamak mümkün olacaktır.
105
Tablo 11.4.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Ana Unsur 11.4.1 Ortak piyasa düzenine uyum yasası
1
Tek Ortak Piyasa Düzeni Yasa
Tasarısı
Ortak piyasa düzeninin kurulması
Tek Ortak Piyasa Düzenine İlişkin
22 Ekim 2007 tarih ve (AT)
1234/2007 sayılı Konsey Tüzüğü
2010, 2. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
2
Zeytinyağı (Değişiklik) Yasa
Tasarısı
Yasanın Ortak Piyasa Düzenine
uyum sağlayacak şekilde yeniden
düzenlenmesi
Tek Ortak Piyasa Düzenine İlişkin
2011, 2. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
3
Avrupa Topluluğu Sınıflandırma
Skalasına Göre Ergin Sığırlarda
Karkaslarının Sınıflandırılması
Tüzüğü
Ergin sığırlarda karkasın
sınıflandırılması amacıyla Tek Ortak
Piyasa Düzeni Yasa Tasarısı
çerçevesi altında çıkarılacak olan
yeni tüzük
Avrupa Topluluğu Sınıflandırma
Skalasına Göre Ergin Sığırlarda
Karkasın Sınıflandırılmasına İlişkin
24 Temmuz 2006 tarih ve (AT)
2010, 4. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
4
Meyve ve Sebze Tüzüğü
Standartlar, üretici örgütleri,
müdahale düzenleri ve 3. ülkelere
ticaretin düzenlenmesi
(AT) 2200/96, (AT) 2201/96 ve
1182/2007 (AT) sayılı Konsey
Tüzükleri Uygulama Kurallarını
içeren 21 Aralık 2007 tarih ve (AT)
2011, 2. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
5
Zeytinyağı Pazarlama Standartları
Tüzüğü
Üretilen zeytinyağının daha kaliteli
standartlara getirilip piyasaya
sunulması
Zeytinyağı Pazarlama Standartlarını 2011, 2. Çeyrek
Belirlemeye İlişkin 13 Haziran 2002
Komisyon Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
6
Balın Tanımlanması ve
Etiketlenmesi Tüzüğü
Balın tanımlanması ve etiketlenmesi
ile ilgili kuralları içeren Tek Ortak
Piyasa Düzeni Yasası altında
çıkarılacak olan yeni tüzük
Balın Etiketlenmesi, Balın Tanımı ile 2011, 2. Çeyrek
İlgili Yasal Çerçeveyi Belirlemeye
İlişkin 20 Aralık 2001 tarih ve
Tarım Bakanlığı
106
Sıra
No
7
Yumurtaların Pazarlanma
Standartları Tüzüğü
8
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Belli tanımlar çerçevesinde
yumurtaların pazarlanma
standartlarını belirlemesi amacıyla
Tasarısı çerçevesi altında çıkarılacak
olan yeni tüzük
Yumurtanın Pazarlanma Standartları, 2011, 4. Çeyrek
Belli Tanımlar Çerçevesinde
Yumurtaların Pazarlanma
Standartlarını Belirlemeye İlişkin 19
Haziran 2006 tarih ve (AT)
Tarım Bakanlığı
Kanatlı Etinin Pazarlama Standartları Kanatlı etinin pazarlama
Tüzüğü
standartlarını belirlenmesi amacıyla
Tasarısı altında çıkarılacak olan yeni
tüzük
- Belli Tanımlar Çerçevesinde
2011, 4. Çeyrek
Kanatlı Etlerinin Pazarlanma
Standartlarını Belirlemeye 26
Haziran 1990 tarih ve (AET)
- Kanatlı Etinin Pazarlanma
Standartları, Belli Tanımlar
Çerçevesinde Kanatlı Etlerinin
Pazarlanma Standartlarını
Belirlemeye İlişkin 16 Haziran 2008
Konsey Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
Ana Unsur 11.4.2 Toprak Ürünleri Kurumunun kurumsal yapısının düzenlenmesi
1
Toprak Ürünleri Kurumu (Kuruluş,
Görev ve Yetkileri) (Değişiklik)
Yasa Tasarısı
Mevcut Toprak Ürünleri Kurumu
Yasası’nın yeniden düzenlenmesi ve
Toprak Ürünleri Kurumunun
kooperatiflerle ortaklık kurarak
serbest piyasa düzeni içerisinde
faaliyette bulunmasına olanak
sağlanması
Tahıllar için Müdahale Merkezleri
Oluşturulmasına İlişkin 8 Mayıs
Komisyon Tüzüğü
2009, 4. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
Tek Ortak Piyasa Düzenine ilişkin
2010, 2. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
Ana Unsur 11.4.3 Süt Endüstrisi Kurumunun kurumsal yapısının düzenlenmes
1
Kıbrıs Türk Süt Endüstrisi Kurumu
(Değişiklik) Yasası
Mevcut Kıbrıs Türk Süt Endüstrisi
Kurumu Yasa’nın AB Ortak Pazar
Düzeni hükümlerine uyum
sağlayacak şekilde yeniden
düzenlenmesi
107
Tablo 11.4.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar
1
Ortak Piyasa Düzeninin piyasa mekanizmalarında yer alacak kurum/kuruluş ve müdahale ajanslarının kurumsal altyapı ihtiyaçlarının
belirlenmesi amacı ile Avrupa Birliğinden teknik destek ve danışmanlık alınması (Tarım Bakanlığı, Ekonomi ve Turizm Bakanlığı)
2009-2011
Tarım Bakanlığı
1
Avrupa Birliği Ortak Piyasa Düzenine uyum sürecinde üretici birliklerinin konu ile ilgili eğitimlerinin sağlanması ve üretici birliklerinin
güçlendirilmesi
2009-2011
2
Karkas sınıflandırması denetleme kurulunun ve fiyat bildirimlerinin yapılabilmesi için Tarım Bakanlığı bünyesinde gerekli kapasitenin
oluşturulması ve yetkilendirmenin yapılması
2009-2011
3
Karkas sınıflandırmasını yapacak birim ve personelin gerekli hizmet içi eğitiminin sağlanması
2009-2011
4
Süt ve süt ürünleri ortak piyasa düzeni mevzuatına uyuma ilişkin stratejinin oluşturulması, uyum sağlanan mevzuatın uygulanması için
gerekli kurumsal kapasite, personel ve eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi konusunda teknik destek alınması
2009-2011
5
Süt ve süt ürünleri ortak piyasa düzeni uygulamalarının yerinde görülmesi amacıyla, üye devletlere çalışma ziyaretinde bulunulması ve yurt
içinde personelin eğitilmesi
2009-2011
108
Tablo 11.4.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
Müdahale ajansları ve merkezlerinin çalışmaları hakkında ilgili
teknik personelin eğitimi
15,000
15,000
Süt ve süt ürünleri ortak piyasa düzeni uygulamalarının
yerinde görülmesi amacıyla, üye devletlere çalışma ziyaretinde
bulunulması
20,000
20,000
Süt ve süt ürünleri ortak piyasa düzeni uygulamaları hakkında
yurt içinde personelin eğitilmesi
20,000
20,000
Tarım Bakanlığı personelinin üye devlet karkas sınıflandırma
birimlerine çalışma ziyaretinde bulunulması (5 kişi x 1hafta)
15,000
15,000
Karkas sınıflandırmasını yapmak üzere Tarım Bakanlığı
bünyesindeki personelinin eğitimlerinin yapılması
15,000
15,000
109
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Tarım Bakanlığı personeli, hayvan yetiştiricileri birliği ve
kasaplar birliğinin karkas sınıflandırılması konusunda
eğitimlerinin yapılması
10,000
10,000
Müdahale ajansları ve merkezlerinin çalışmaları hakkında ilgili
üreticilere yönelik farkındalık yaratma eğitimleri
15,000
15,000
Hububat alımı, muhafazası ve sevkiyatının AB standartlarına
uygun yapılabilmesi için eğitim
20,000
20,000
AB ilke ve standartlarına uygun örgüt yapısı oluşturma
hakkında üreticilere yönelik eğitim
30,000
30,000
Üretici gruplarının, Avrupa Birliği Ortak Piyasa Düzenine
uyum sağlamaları için bir AB üyesi devlete çalışma ziyareti
(10 kişi x 1 hafta)
25,000
25,000
Gerekli kurumsal ve hukuki düzenlemelerle ilgili orta vadeli
danışmanlık hizmeti alınması
100,000
100,000
Öncelikli saptanan ürünlerde Ortak Piyasa Düzenine geçiş için
orta vadeli danışmanlık hizmeti alınması
100,000
100,000
10,000
10,000
395,000
395,000
Tercüme
Toplam
110
FASIL 12: GIDA GÜVENLİĞİ, VETERİNERLİK VE BİTKİ SAĞLIĞI
12.A. Avrupa Birliğindeki Genel Sektörel Durum Analizi:
Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı faslında, üye devletin uyumu ve uygulama kapasitesi, Avrupa Birliğinde çiftlikten sofraya kadar olan süreçte tutarlı tedbirler ve
yeterli izleme çalışmaları yolu ile ayni zamanda iç pazarın etkili biçimde işlemesini de sağlayarak, yüksek düzeyde gıda güvenliği, hayvan sağlığı, hayvan refahı ve bitki
sağlığını garanti etmeyi hedefleyen AB’nin gıda güvenliği konusundaki entegre yaklaşımını yansıtmaktadır. Bu bağlamda başlıca ön koşullar, AB mevzuatının iç hukuka
yansıtılması ve söz konusu mevzuatın uygun şekilde yapılanmış ve eğitilmiş bir idare tarafından uygulanmasıdır. Bu fasıldaki müktesebat çok sayıda tüzük, direktif ve
karardan oluşmaktadır.
Gıda güvenliği ile ilgili mevzuatın uygulanabilmesi için, her üye devletin gıda ürünlerinin denetim ve kontrolünü yapabilecek, uygun laboratuvar kapasitesi de dahil olmak
üzere, uygun idari yapılara sahip olması gerekmektedir. Temel kurallar, genel gıda ve yem mevzuatı çerçevesinde tanımlanmakta olup, söz konusu mevzuat gıda üretimine,
gıda ürünlerinin işlenmesine, paketlenmesine, etiketlenmesine, pazarlanmasına ve dağıtılmasına ilişkin genel prensip ve şartları ortaya koymaktadır. Bu mevzuat, özellikle
gıda ve yem üretimi ve dağıtımının tüm aşamalarındaki tanımları, prensipleri ve koşulları belirlemektedir. Tüm gıda ve yem ile gıda işletmecilerinin izlenebilirliği için gerekli
koşulların yerine getirilmesi zorunludur.
Ayrıca bu bölüm paketleme, etiketleme, pazarlama, gıda katkı maddeleri, ekstraksiyon çözücüleri, aroma maddeleri, gıda ile temas eden madde ve malzemeler, gıda
takviyeleri, bulaşanlar, yeni gıdalar, genetiği değiştirilmiş gıdalar ve ışınlamayı kapsamaktadır.
Veteriner müktesebatı; ehil hayvanlar ile ilgili olarak, hayvan sağlığının ve refahının korunması, hayvan hastalıklarının kontrol ve eradikasyon önlemleri, hayvan türlerinin ve
işletmelerinin tanımlanma ve kayıt işlemleri ile hayvan hareketlerinin izlenmesi, hayvanların yetiştirilmesinde kullanımı yasak maddeler, kalıntılarla ilgili kontroller, canlı
hayvan ve hayvansal ürünlerin ithalat gereklilikleri ve iç piyasadaki hayvansal orijinli gıdaların güvenliğinin sağlanması için önemli olan ilkeleri belirler ve uygulanmasına
yönelik detaylı kurallar sunar. Hayvan sağlık ve refahının yanı sıra, hayvanlardan insanlara bulaşabilen hastalıklara karşı önleyici tedbirlerle, çiftlikten sofraya gıda güvenliği
anlayışı ile tüketici sağlığının en üst düzeyde korunmasını amaçlar.
AB üye devletlerinde bitki sağlığı uygulamalarında esas olan, üretim yerinde kontroldür. Bu da Bitki Pasaportu uygulaması ile sağlanmaktadır. Bunun sağlanabilmesi için de
öncelikle üreticilerin kayıt altına alınmaları gerekmektedir. Bitki Sağlığı Sertifikası üçüncü ülkelerle olan ticarette uygulanmaktadır. Üçüncü ülkelerden AB’ye gelen bitki ve
bitkisel ürünler, ilk giriş kapılarında kontrol edilerek AB’ye girer. Bu nedenle üye devletler ülke giriş kapılarındaki sınır kontrol birimlerini standartlara göre kurmak
zorundadırlar.
Gıda güvenliği ve çevre sağlığı da dikkate alınarak, bitki koruma ürünlerinin topluluk içinde piyasaya arzını ve kalıntı miktarlarını düzenleyen ve denetleyen temel kurallar
bulunmaktadır. Topluluk içinde kullanımı serbest ve piyasaya arzı yasaklı bitki koruma ürünleri de belirlenmiştir.
Tohum ve diğer üretim materyallerinin üretimi, çoğaltılması ve ticaretinin (ithalat, ihracat, pazarlama) bitki sağlığını ve tarımsal üretimi koruyacak bir şekilde uygulanması ile
ilgili temel ilkeler ve bunların uygulamasına yönelik detaylı kurallar bulunmaktadır.
111
Gıda Güvenliği:
•
28 Ocak 2002 tarih ve (AT) 178/2002 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Gıda yasasının genel prensip ve gerekliliklerin düzenlenmesi, Avrupa
Gıda Güvenlik Otoritesinin kurulması ve gıda güvenliği ile ilgili prensiplerin belirlenmesi hükümlerini içermektedir.
•
11 Temmuz 2003 tarih ve (AT) 1304/2003 sayılı Konsey Tüzüğü: Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından bilimsel kararların uygulanmasına ilişkin
esasları belirlemektedir.
•
23 Aralık 2004 tarih ve (AT) 2230/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 178/2002 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü’nün uygulanması için Avrupa
Gıda Güvenlik Otoritesi (EFSA)’nin ağ uygulamasını düzenlemektedir.
•
29 Nisan 2004 tarih ve (AT) 852/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Gıda maddelerinde hijyenle ilgili hükümleri içermektedir.
•
29 Nisan 2004 tarih ve (AT) 853/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Hayvansal orijinli gıdalarda spesifik hijyen kurallarını ortaya
koymaktadır.
•
29 Nisan 2004 tarih ve (AT) 882/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Yem ve gıda yasası ile hayvan sağlığı ve hayvan refahı kurallarına
uyumun doğrulanmasını sağlamaya yönelik olarak gerçekleştirilen resmi kontrolleri içermektedir.
•
29 Nisan 2004 tarih ve (AT) 854/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: İnsan tüketimine yönelik hayvansal orijinli gıdaların resmi denetimlerinin
organizasyonu için özel kuralları belirtmektedir.
•
12 Ocak 2005 tarih ve (AT) 183/2005 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Yem hijyeni gerekliliklerini belirlemektedir.
•
14 Şubat 2007 tarih ve (AT) 141/2007 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Yem işletmelerinin üretimleri veya histomonostatlar ve
koksidiastatların bulunduğu kategorideki yem katkı maddelerinin pazara sunulmasıyla ilgili, (AT) 183/2005 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğüyle
uyumlu olarak gereklilikleri belirlemektedir.
•
5 Aralık 2005 tarih ve (AT) 2074/2005 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 853/2004, (AT) 882/2004, (AT) 854/2004 sayılı Tüzüklerde anlatılan hijyen ile gıda ve
yemin resmi kontrolleri ile ilgili uygulamaların nasıl yapıldığına ilişkin hükümleri içermektedir.
•
18 Aralık 1978 tarih ve 79/112/AET sayılı Konsey Direktifi: Gıda maddelerinin etiketlenme, sunum ve tanıtımı ile ilgili Üye Devletlerin kanunlarının
düzenlenmesini içermektedir.
•
15 Nisan 1987 tarih ve 87/250/AET sayılı Komisyon Direktifi: Satışa sunulan alkollü içkilerin etiketlerinde alkol oranlarının gösterilmesini belirlemektedir.
112
•
14 Haziran 1989 tarih ve 89/396/AET sayılı Konsey Direktifi: Gıda maddelerinin hangi lota ait olduğuna ilişkin hükümleri içermektedir.
•
24 Eylül 1990 tarih ve 90/496/AET sayılı Konsey Direktifi: Gıda maddelerinde beslenme ile ilgili etiketleme koşullarını içermektedir.
•
20 Mart 2000 tarih ve 2000/13/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Gıda maddelerinin etiketlenmesi, sunumu ve reklamına ilişkin hususları
belirlemektedir.
•
20 Aralık 2006 tarih ve (AT) 1924/2006 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Gıda maddelerinde beslenme ve sağlık uyarılarının bulunmasına ilişkin
hükümleri içermektedir.
•
18 Kasım 1994 tarih ve 94/54/AT sayılı Komisyon Direktifi: 79/112/ AET sayılı Konsey Direktifi’nde belirtilenlerin dışında kalan bazı gıda maddelerinin
etiketlerinde olması gereken zorunlulukları ortaya koymaktadır.
•
8 Mart 1999 tarih ve 1999/10/AT sayılı Komisyon Direktifi: 79/112/ AET sayılı Konsey Direktifi’nin 7. maddesinde belirtilen bazı derogasyonlara ilişkin
•
18 Temmuz 2002 tarih ve 2002/67/AT sayılı Komisyon Direktifi: Gıda maddelerinin etiketlerinde içerdikleri kinin ve kafein miktarlarının belirtilmesine ilişkin
•
31 Mart 2004 tarih ve (AT) 608/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: Gıda maddelerinde ve gıda katkı maddelerinde bulunan phytosterol, phytostanol ve bunların
esterlerinin ürün etiketlerinde belirtilmesine ilişkin tüzüktür.
•
30 Ocak 2008 tarih ve 2008/5/AT sayılı Komisyon Direktifi: 2000/13 /AT Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi’nde belirtilenlerin dışında kalan bazı gıda
maddelerinin etiketlerinde olması gereken zorunluluklara ilişkin direktiftir.
•
15 Kasım 2005 tarih ve (AT) 2073/2005 sayılı Komisyon Tüzüğü: Gıda maddelerinde olması gereken mikrobiyolojik kriterleri ortaya koymaktadır.
•
21 Aralık 1988 tarih ve 89/107/AET sayılı Konsey Direktifi: İnsan tüketimine yönelik gıdalarda, kullanılmasına onay verilen gıda katkı maddelerine ilişkin
direktiftir.
•
30 Haziran 1994 tarih ve 94/35/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Gıda maddelerinde kullanılan tatlandırıcılara ilişkin direktiftir.
•
30 Haziran 1994 tarih ve 94/36/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Gıda maddelerinde kullanılan renklendiricilere ilişkin hükümleri
içermektedir.
•
20 Şubat 1995 tarih ve 95/2 /AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Gıda maddelerinde kullanılan tatlandırıcılar ve renklendiriciler dışındaki diğer
katkı maddelerini belirtmektedir.
113
•
25 Temmuz 1978 tarih ve 78/663/AET sayılı Konsey Direktifi: Gıda maddelerinde kullanılan emulsifiye edicilerin, stabilizatörlerin, kalınlaştırıcıların ve
jelleştiricilerin saflık kriterlerine ilişkin direktiftir.
•
2 Aralık 1996 tarih ve 96/77/AT sayılı Komisyon Direktifi: Renklendiriciler ve tatlandırıcılar dışındaki gıda katkı maddelerinin saflık kriterlerine ilişkin direktiftir.
•
28 Temmuz 1981 tarih ve 81/712/ AET sayılı Komisyon Direktifi: Belirli gıda katkı maddelerinin saflık kriterlerinin analiz yöntemlerine ilişkin direktiftir.
•
5 Temmuz 1995 tarih ve 95/31/ AT sayılı Komisyon Direktifi: Gıda maddelerinde kullanılan tatlandırıcıların saflık kriterlerine ilişkin direktiftir.
•
26 Temmuz 1995 tarih ve 95/45/ AT Komisyon Direktifi: Gıda maddelerinde kullanılan renklendiricilerin saflık kriterlerine ilişkin direktiftir.
•
26 Temmuz 2007 tarih ve (AT) 884/2007 sayılı Komisyon Tüzüğü: “E128 Red 2G” renk maddesinin gıda maddelerinde kullanılmasını geçici olarak yasaklayan
ve acil önlemlerin alınmasını düzenleyen tüzüktür.
•
13 Haziran 1988 tarih ve 88/344/AET sayılı Konsey Direktifi: Gıda maddelerinin üretiminde kullanılan ekstraksiyon çözücülerine ilişkin hükümleri içermektedir.
•
22 Haziran 1988 tarih ve 88/388 /AET sayılı Konsey Direktifi: Gıda maddelerinde kullanılan aroma vericileri ile ilgili kuralları belirlemektedir.
•
28 Ekim 1996 tarih ve (AT) 2232/96 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Aroma maddelerinin gıda maddelerinde kullanılması veya kullanılacak
olmasına yönelik Topluluk prosedürünü belirtmektedir.
•
10 Kasım 2003 tarih ve (AT) 2065/2003 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Tütsüleme amaçlı kullanılan aroma maddelerinin gıda maddelerinde
kullanılmasına ilişkin hükümleri içermektedir.
•
18 Temmuz 2000 tarih ve (AT) 1565/2000 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 2232/96 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzük’ünün uygulanmasında,
değerlendirme programına adaptasyonu için gerekli ölçümleri içermektedir.
•
11 Nisan 2002 tarih ve (AT) 622/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü: Gıda maddelerinde kullanılan, kimyasal olarak tanımlanmış aroma maddelerinin
değerlendirilmesi ile ilgili bilginin teslimi için son tarihin belirlenmesine ilişkin tüzüktür.
•
20 Aralık 2006 tarih ve (AT) 1925/2006 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Vitaminlerin, minerallerin ve bazı diğer maddelerin gıda maddelerine
ilave edilmesine ilişkindir.
•
27 Ekim 2004 tarih ve (AT) 1935/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Gıda maddeleri ile temas eden madde ve malzemelere ilişkin tüzüktür.
•
22 Aralık 2006 tarih ve (AT) 2023/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: Gıda maddeleri ile temas eden madde ve malzemelerin üretimindeki iyi üretim uygulamalarına
(GMP) ilişkin tüzüktür.
114
•
18 Ekim 1982 tarih ve 82/711/AET sayılı Konsey Direktifi: Gıda maddeleri ile temas eden plastik madde ve malzemelerin bileşenlerinin migrasyon testinde
kullanılan gerekli temel kurallara ilişkin direktiftir.
•
19 Aralık 1985 tarih ve 85/572/AET sayılı Konsey Direktifi: Gıda maddeleri ile temas eden plastik madde ve malzemelerin bileşenlerinin gıda maddelerine
geçişleri ile ilgili migrasyon testlerinin benzerlerinin listesine ilişkin direktiftir.
•
6 Ağustos 2002 tarih ve 2002/72/AT sayılı Komisyon Direktifi: Plastik materyallerin ve maddelerin gıda maddelerine temas etmesine ilişkin hükümleri
içermektedir.
•
15 Ekim 1984 tarih ve 84/500/AET sayılı Konsey Direktifi: Gıda maddeleri ile temas eden seramik maddelerine ilişkin direktiftir.
•
29 Haziran 2007 tarih ve 2007/42/ AT sayılı Komisyon Direktifi: Gıda maddeleri ile temas eden rejenere selüloz filmlere ilişkin direktiftir.
•
30 Ocak 1978 tarih ve 78/142/AET sayılı Konsey Direktifi: Gıda maddeleri ile temas eden vinil klorür monomer içeren maddelere ilişkin hükümleri
belirtmektedir.
•
8 Temmuz 1980 tarih ve 80/766 /AET sayılı Komisyon Direktifi: Gıda maddeleri ile temas eden vinil klorür içeren maddelerden gıdaya geçen vinil klorür
monomer seviyesinin resmi kontrolü için belirlenen analiz yöntemine ilişkin direktiftir.
•
29 Nisan 1981 tarih ve 81/432/AET sayılı Komisyon Direktifi: Vinil klorürün gıda maddelerine geçişi için resmi kontrol amaçlı yapılan analiz yöntemlerine ilişkin
direktiftir.
•
15 Mart 1993 tarih ve 93/11/AET sayılı Komisyon Direktifi: Biberon ve emziklerden geçen nitrozoamin ve nitrosotable maddelerine ilişkin direktiftir.
•
18 Kasım 2005 tarih ve (AT) 1895/2005 sayılı Komisyon Tüzüğü: Gıda ile temas eden madde ve malzemelerden gıda maddelerine geçen epoksi türevlerinin
kullanımının sınırlandırılmasına ilişkin tüzüktür.
•
22 Aralık 2006 tarih ve (AT) 2023/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: Gıda maddeleri ile temas eden madde ve malzemelerin iyi üretim uygulamalarını (GMP)
içermektedir.
•
2 Nisan 2007 tarih ve (AT) 372/2007 sayılı Komisyon Tüzüğü: Gıda maddeleri ile temas eden kapak ve contalardan gıda maddelerine olan geçiş limitlerini
düzenleyen tüzüktür.
•
29 Haziran 2007 tarih ve 2007/42/AT sayılı Komisyon Direktifi: Rejenere selüloz filmlerinden gıda maddelerine olan geçişlerle ilgili direktiftir.
•
10 Haziran 2002 tarih ve 2002/46/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Takviye edici gıdalara ilişkin direktiftir.
•
3 Mayıs 1989 tarih ve 89/398/AET sayılı Konsey Direktifi: Özel beslenme amaçlı gıdalara ilişkin direktiftir.
115
•
15 Şubat 2001 tarih ve 2001/15 /AT sayılı Komisyon Direktifi: Özel beslenme amaçlı gıdalara eklenebilecek maddelere ilişkin direktiftir.
•
18 Haziran 1992 tarih ve 92/52/AT sayılı Konsey Direktifi: Hazır ve devam mamalarının üçüncü ülkelere ihracatına ilişkin direktiftir.
•
5 Aralık 2006 tarih ve 2006/125/AT sayılı Komisyon Direktifi: Bebekler ve küçük çocuklar için işlem görmüş hububat bazlı gıdalar ve bebek mamalarına ilişkin
direktiftir.
•
22 Aralık 2006 tarih ve 2006/141/AT sayılı Komisyon Direktifi: Bebek ve devam mamaları formüllerine ve 1999/21/AT sayılı direktifin düzeltilmesine ilişkin
direktiftir.
•
26 Şubat 1996 tarih ve 96/8/AT sayılı Komisyon Direktifi: Kilo verme amaçlı enerjisi azaltılmış gıda maddelerine ilişkin hükümleri düzenlemektedir.
•
25 Mart 1999 tarih ve 1999/21/AT sayılı Komisyon Direktifi: Tıbbi amaçlı diyet gıda maddelerine ilişkin direktiftir.
•
8 Şubat 1993 tarih ve (AT) 315/93 sayılı Konsey Tüzüğü: Gıda maddelerindeki bulaşanlara ilişkin topluluktaki prosedürleri belirleyen konsey tüzüğüdür.
•
23 Şubat 2006 tarih ve (AT) 401/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: Gıda maddelerinde mikotoksin seviyelerinin resmi kontrolü için analiz ve örnekleme
yöntemlerine ilişkin tüzüktür.
•
19 Aralık 2006 tarih ve (AT) 1881/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: Gıda maddelerindeki belli bulaşanların maksimum seviyelerine ilişkin tüzüktür.
•
19 Aralık 2006 tarih ve (AT) 1882/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: Belli gıda maddelerindeki nitrat seviyelerinin resmi kontrolü için analiz ve numune alma
yöntemlerine ilişkin tüzüktür.
•
19 Aralık 2006 tarih ve (AT) 1883/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: Belli gıda maddelerindeki dioksin ve dioksin benzeri poliklorlu bifenil (PCBs) seviyelerinin
resmi kontrolü için analiz ve numune alma yöntemlerine ilişkin tüzüktür.
•
28 Mart 2007 tarih ve (AT) 333/2007 sayılı Komisyon Tüzüğü: Gıda maddelerindeki kurşun, kadmiyum, cıva, kalay, 3-MCPD ve benzoapyrene seviyelerinin
resmi kontrolü için analiz ve numune alma yöntemlerine ilişkin tüzüktür.
•
27 Ekim 1997 tarih ve 97/747/AT sayılı Komisyon Kararı: Hayvansal gıdalarda bulunan belli maddelerin ve kalıntıların izlenebilmesi için, 96/23/AT sayılı
Konsey kararında belirtilen örneklemelerin sıklık ve miktarlarının ayarlanması hakkındaki karardır.
•
23 Şubat 1998 tarih ve 98/179/AT sayılı Komisyon Kararı: Canlı hayvan ve hayvansal ürünlerdeki belli maddelerin ve kalıntıların resmi örneklemelerindeki
detaylı kuralların belirlenmesi hakkındaki karardır.
116
•
22 Ocak 2004 tarih ve (AT) 136/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: Üçüncü ülkelerden ithal edilen ürünlerin Topluluk sınır kontrol noktalarındaki veteriner
kontrollerinin prosedürlerini belirleyen tüzüktür.
•
16 Nisan 2004 tarih ve (AT) 745/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: İnsan tüketimine yönelik hayvansal orijinli ürünlerin ithalindeki ölçütleri belirleyen tüzüktür.
•
21 Aralık 1988 tarih ve 89/108/AET sayılı Konsey Direktifi: Hızlı dondurulmuş gıdaların insan tüketiminde kullanımına ilişkin direktiftir.
•
13 Ocak 1992 tarih ve 92/2/AET sayılı Komisyon Direktifi: İnsan tüketimine yönelik hızlı dondurulmuş gıda maddelerinin sıcaklıklarının resmi kontrolü için
numune alma prosedürü ve analiz metotlarına ilişkin direktiftir.
•
12 Ocak 2005 tarih ve (AT) 37/2005 sayılı Komisyon Tüzüğü: İnsan tüketimine yönelik hızlı dondurulmuş gıda maddelerinin taşınma, ambarda tutulma ve
depolanma sırasında sıcaklıkların izlenmesine ilişkin tüzüktür.
•
27 Şubat 1997 tarih ve (AT) 258/97 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Yeni gıdalar ve yeni gıda girdilerine ilişkin tüzüktür.
•
22 Eylül 2003 tarih ve (AT) 1829/2003 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Genetiği değiştirilmiş gıdalar ve yemlere ilişkin tüzüktür.
•
22 Eylül 2003 tarih ve (AT) 1830/2003 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Genetiği değiştirilmiş organizmaların izlenebilirliği ve etiketlenmesi ve
genetiği değiştirilmiş organizmalardan elde edilen gıda ve yemin izlenebilirliğine ilişkin hükümleri içermektedir. 2001/18/AT sayılı direktifin düzeltilmesine ilişkin
tüzüktür.
•
26 Mayıs 1998 tarih ve (AT) 1139/98 sayılı Konsey Tüzüğü: 79/112/AET Direktif’inde belirtilenlerin dışında genetiği değiştirilmiş organizmalardan elde edilen
gıdaların etikette belirtilmelerinin zorunluluğuna ilişkin tüzüktür.
•
10 Ocak 2000 tarih ve (AT) 50/2000 sayılı Komisyon Tüzüğü: Genetiği değiştirilmiş olan veya genetiği değiştirilmiş organizmalardan üretilen katkı ve aroma
maddeleri içeren gıda maddeleri ve gıda bileşenlerinin etiketlenmesine ilişkin tüzüktür.
•
20 Eylül 2001 tarih ve (AT) 1852/2001 sayılı Komisyon Tüzüğü: Halkın bilgilendirilmesine olanak sağlayan (AT) 258/97 sayılı Komisyon Tüzüğü uyarınca, halka
verilecek kesin bilgilerin neler olması gerektiğini içerir ve sağlanan bilginin korunması ile ilgili detaylı kuralları düzenler.
•
14 Ocak 2004 tarih ve (AT) 65/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: Genetiği değiştirilmiş organizmaların (GMOs) tanımlanması için tek bir sistemin kurulup
geliştirilmesine ilişkin tüzüktür.
•
6 Nisan 2004 tarih ve (AT) 641/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 1829/2003 sayılı Tüzük’ün uygulanmasındaki detaylı kurallarını içerir. Yeni genetiği
değiştirilmiş gıda ve yemin onayı için başvuruların yapılması, varolan ürünler, beklenmedik veya teknik olarak genetiği değiştirilmiş materyallerin bulunması
kaçınılmaz olan ürünlerin bildirilmesini düzenler.
117
•
22 Eylül 2003 tarih ve (AT) 1831/2003 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Hayvan yemlerinde kullanılan katkı maddeleri ile ilgili tüzük.
•
7 Mayıs 2002 tarih ve 2002/32/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Hayvan yemlerinde istenmeyen maddeler ile ilgili direktif.
•
30 Haziran 1982 tarih ve 82/471/AET sayılı Konsey Direktifi: Hayvan beslenmesinde kullanılan belirli ürünler hakkındaki direktiftir.
•
Onaylanmış katkı maddeleri listesi (2004/C 50/01)
•
26 Mart 1990 tarih ve 90/167/AET sayılı Konsey Direktifi: Topluluk içerisinde ilaçlı yemlerin hazırlanması, pazara sunumu ve kullanım koşullarını
belirleyen direktif.
•
2 Nisan 1979 tarih ve 79/373/AET sayılı Konsey Direktifi: Bileşik yem maddelerinin dolaşımı ile ilgili direktiftir.
•
13 Eylül 1993 tarih ve 93/74/AET sayılı Konsey Direktifi: Özel besleyici nitelikler içeren yem maddeleri hakkındaki direktiftir.
•
22 Şubat 1999 tarih ve 1999/2/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: İyonize radyasyonla muamele edilmiş gıda maddeleri ve gıda bileşenlerine
ilişkin direktiftir.
•
22 Şubat 1999 tarih ve 1999/3/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: İyonize radyasyonla muamele edilen gıda maddeleri ve gıda bileşenlerinin
Komisyonca belirlenen listesinin oluşturulmasına ilişkin hükümleri içeren direktiftir.
•
18 Aralık 1997 tarih ve 97/78/AT sayılı Konsey Direktifi: Üçüncü ülkelerden topluluk içerisine ürün girişlerinde veteriner kontrol prensiplerinin organizasyonuna
ilişkin hükümleri içerir.
•
11Aralık 1989 tarih ve 89/662/AET sayılı Konsey Direktifi: İç pazarın tamamlanması açısından topluluk içi ticaretteki veteriner kontrolleri hakkındaki
direktiftir.
•
26 Haziran 1990 tarih ve 90/425/AET sayılı Konsey Direktifi: İç pazarın tamamlanması açısından topluluk içerisinde uygulanan belli canlı hayvanlarda ve
ürünlerindeki veteriner ve zooteknik kontrolleri içerir.
•
17 Aralık 1992 tarih ve 92/118/AET sayılı Konsey Direktifi: 89/662/AET sayılı direktifin Ek A(1) ve, patojenlerle ilgili olarak 90/425/AET sayılı direktife tabii
olmayan ürünler için, topluluk içi ticarette ve ithalatta hayvan sağlığı ve halk sağlığı için gerekli kuralları içerir.
•
16 Aralık 2002 tarih ve 2002/99/AT sayılı Konsey Direktifi: İnsan tüketimi için olan hayvansal orijinli ürünlerin üretimi, işlenmesi, dağıtımı ve pazara
sunulmasıyla ilgili hayvan sağlığı kurallarını içerir.
118
•
21 Nisan 2004 tarih ve 2004/41/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: İnsan tüketimi için olan bazı hayvansal orijinli ürünlerin üretimi ve pazara
sunulması ile ilgili gıda hijyeni ve sağlık şartlarını belirleyen bazı direktifleri feshederek 89/662/AET ve 92/118/AET sayılı Konsey Direktifleri ile 95/408/AT sayılı
Konsey Kararında değişiklikleri içerir.
•
5 Aralık 2005 tarih ve (AT) 2076/2005 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 853/2004, (AT) 854/2004, (AT) 882/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Tüzüklerinin uygulanması için geçici düzenlemeleri belirler ve (AT) 853/2004, (AT) 854/2004 sayılı Tüzüklerde değişiklikleri içerir.
•
29 Eylül 2006 tarih ve 2006/677/AT sayılı Komisyon Kararı: Yem ve Gıda Yasası, hayvan sağlığı ve hayvan refahı için yapılan resmi kontrollerin uygunluğunu
doğrulayan (AT) 882/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünün altında denetlemelerin yürütülmesi ile ilgili prensiplerin kriterlerini içerir.
•
21 Mayıs 2007 tarih ve 2007/363/AT sayılı Komisyon Kararı: (AT) 882/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünde belirtilen ve Üye Ülkelere yol
göstermek amacıyla hazırlanan birleştirilmiş çok yıllık ulusal kontrol programının hazırlanması için prensipleri içerir.
•
5 Aralık 2005 tarih ve (AT) 2075/2005 sayılı Komisyon Tüzüğü: Ette Trişinella kontrolü için yapılan resmi kontrollerin spesifik kurallarını içeren tüzüktür.
•
22 Aralık 2006 tarih ve (AT) 1981/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: Genetiği değiştirilmiş organizmalara yönelik Komisyon referans laboratuvarı da dikkate
alınarak, (AT) 1829/2003 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü’ndeki 32. maddenin uygulanmasındaki detaylı kuralları içermektedir.
•
15 Temmuz 1980 tarih ve 80/777/AET sayılı Konsey Direktifi: Doğal mineral suların pazarlanması ve istismarıyla ilgili üye ülke kanunlarının yaklaşımlarına
ilişkin direktiftir.
•
28 Ekim 1996 tarih ve 96/70/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Doğal mineral suların pazarlanması ve istismarıyla ilgili üye ülke kanunlarının
yaklaşımlarını içeren 80/777/AET sayılı Konsey Direktifi’nin düzenlenmesiyle ilgili direktiftir.
•
16 Mayıs 2003 tarih ve 2003/40/AT sayılı Komisyon Direktifi: Doğal mineral suların bileşimindeki unsurların listesi, konsantrasyon limitleri ve etiketleme
gereklilikleri ile doğal mineral sular ve kaynak sularının ozonla zenginleştirilmiş hava ile muamele şartlarını belirleyen direktiftir.
Veterinerlik:
•
29 Eylül 2003 tarih ve 2003/85/AT sayılı Konsey Direktifi: Şap Hastalığı’nın kontrolü için gerekli önlemleri içermektedir. 85/511/AET sayılı direktif ve
89/531/AET ve 91/665/AET sayılı kararları fesheder ve 92/46/AET sayılı direktifi değiştirir.
•
11 Aralık 1991 tarih ve 91/666/AET sayılı Konsey Kararı: Topluluk Şap aşısı kaynaklarının oluşturulması hakkındadır.
•
23 Temmuz 1993 tarih ve 93/455/AT sayılı Komisyon Kararı: Şap Hastalığı’nın kontrol altına alınması için güvenilir acil eylem planlarını onaylar.
119
•
21 Aralık 1999 tarih ve 2000/111/AT sayılı Komisyon Kararı: Şap Hastalığı için antijen bankası kurulması ve antijenlerin nakli ve saklanması ile ilgili kuralları
içermektedir.
•
31 Mayıs 2006 tarih ve 2006/393/AT sayılı Komisyon Kararı: Şap Hastalığı için Topluluk referans laboratuvarı kurulmasını içermektedir.
•
22 Aralık 2006 tarih ve 2007/18/AT sayılı Komisyon Kararı: 2003/85/AT sayılı Konsey Direktifine uygun olarak, Şap Hastalığı acil eylem planının onaylanması
hakkındadır.
•
23 Ekim 2001 tarih ve 2001/89/AT sayılı Konsey Direktifi: Domuz Vebası için Topluluk kontrol önlemlerini içermektedir.
•
30 Mart 1999 tarih ve 1999/246/AT sayılı Komisyon Kararı: Domuz Vebası için acil eylem planının onaylanmasını içermektedir.
•
1 Şubat 2002 tarih ve 2002/106/AT sayılı Komisyon Kararı: Domuz Vebası için onaylanmış tanı yöntemleri, örnekleme metotları ve onaylama için laboratuvar
testlerinin kıyaslanması kriterlerini belirlemektedir.
•
22 Aralık 2006 tarih ve 2007/19/AT sayılı Komisyon Kararı: 2001/89/AT sayılı Konsey Direktifine uygun olarak Domuz Vebası için acil eylem planının
onaylanması.
•
18 Ekim 2007 tarih ve 2007/682/AT sayılı Komisyon Kararı: Domuz Vebası’na karşı canlı attenue aşıların stoklanmasını anlatmaktadır.
•
27 Haziran 2002 tarih ve 2002/60/AT sayılı Konsey Direktifi:. Afrika Ateşli Domuz Hastalığı’nın kontrolü için spesifik kuralları içermektedir. 92/119/AET sayılı
direktifi değiştirir.
•
26 Mayıs 2003 tarih ve 2003/422/AT sayılı Komisyon Kararı: Afrika Ateşli Domuz Hastalığı’nın tanı yöntemlerinin onayını düzenlemektedir.
•
29 Nisan 1992 tarih ve 92/35/AET sayılı Konsey Kararı: Afrika At Hastalığı kontrol kuralları ve ölçütleri belirlemektedir.
•
20 Aralık 2005 tarih ve 2005/94/AT sayılı Konsey Direktifi: Kuş Gribi (AI) Hastalığı için Topluluk kontrol önlemlerini içermektedir. 92/40/AET sayılı Direktifi
ortadan kaldırır.
•
4 Ağustos 2006 tarih ve 2006/437/AT sayılı Komisyon Kararı: 2005/94/AT sayılı Konsey Direktifinde belirtildiği gibi Kuş Gribi (AI) Hastalığı için tanı
yöntemlerini onaylar.
•
22 Aralık 2006 tarih ve 2007/24/AT sayılı Komisyon Kararı: Yalancı Tavuk Vebası ve Kuş Gribi (AI) için acil eylem planlarını onaylar.
•
16 Şubat 2007 tarih ve 2007/118/AT sayılı Komisyon Kararı: 2002/99/AT Konsey Direktifi’ne atıfta bulunarak alternatif identifikasyonla ilgili detaylı kuralları
ortaya koyar.
120
•
13 Nisan 2007 tarih ve 2007/268/AT sayılı Komisyon Kararı: Kanatlı hayvanlar ve vahşi kuşlarda Kuş Gribi (AI) Hastalığı için üye devletlerin yapması gereken
tarama programlarını anlatmaktadır. 2004/450/AT sayılı Kararı değiştirir.
•
28 Ağustos 2007 tarih ve 2007/598/AT sayılı Komisyon Kararı: Hayvanat bahçeleri, enstitüler veya üye devletlerde bulunan merkezlerdeki kuşlara yüksek
patojeniteye sahip Kuş Gribi (AI) hastalığının yayılmasını önlemek için yapılması gereken kuralları anlatmaktadır.
•
14 Temmuz 1992 tarih ve 92/66/AET sayılı Konsey Direktifi: Yalancı Tavuk Vebası Hastalığı’nın kontrolü için gerekli Topluluk önlemlerini belirlemektedir.
•
24 Ekim 2006 tarih ve 2006/88/AT sayılı Konsey Direktifi: Akuakültür hayvanları ve ürünleri için sağlık gereksinimleri ve belli başlı hastalıklardan korunmasına
ve kontrolüne ilişkindir.
•
22 Nisan 2002 tarih ve 2002/308/AT sayılı Komisyon Kararı: Viral haemorrhagic septicaemia (VHS) ve infectious haematopoietic necrosis (IHN) hastalıklarından
biri veya fazlası ile ilgili onaylanmış merkezler ve balık yetiştirme bölgelerini anlatmaktadır.
•
29 Nisan 2004 tarih ve 2004/453/AT sayılı Komisyon Kararı: Akuakültür hayvanlarındaki belli hastalıkların ölçütlerini 91/67/AET sayılı Konsey Direktifi’nde
uygulamaktadır.
•
30 Nisan 2008 tarih ve 2008/392/AT sayılı Komisyon Kararı: Akuakültür üretim işletmeleri ve yetkili işleme tesislerinin bilgilerinin elektronik ortamda internet
tabanlı bilgi sayfası yayınlanmasını 2006/88/AT sayılı Komisyon Direktifi’nde uygulamaktadır.
•
20 Kasım 2000 tarih ve 2000/75/AT sayılı Konsey Direktifi: Mavi Dil Hastalığı’nın kontrolü ve eradikasyonu için gereken spesifik şartları içermektedir.
•
26 Ekim 2007 tarih ve (AT) 1266/2007 sayılı Komisyon Tüzüğü : 2000/75/AT sayılı Konsey Direktifi için Mavi Dil Hastalığı’nın kontrol, tarama çalışmaları ,
izlenme ve Mavi dil hastalığına yatkınlığı olan belli hayvan türlerinin hareketlerinin yasaklanması kurallarını içermektedir.
•
22 Mayıs 2001 tarih ve (AT) 999/2001 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Belli Transmissible spongiform encephalopatilerin korunma, kontrol ve
eradikasyonu için uygulanacak kuralları belirlemektedir.
•
31 Mart 2006 tarih ve (AT) 546/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: Ulusal scrapie kontrol programı ve ek garantiler yönünden (AT) 999/2001 no’lu Tüzüğün
uygulanması ile ilgili hükümleri içermektedir. 2003/100/AT sayılı karardaki belli gereklilikleri azaltır ve (AT) 1874/2003 sayılı Tüzük’ü fesheder.
•
19 Mart 2007 tarih ve 2007/182/AT sayılı Komisyon Kararı: Geyiklerde görülen Transmissible spongiform encephalopatiler için tarama çalışmalarını
anlatmaktadır.
•
14 Haziran 2007 tarih ve 2007/411/AT sayılı Komisyon Kararı: 1 Ağustos 1996 tarihinden önce Birleşik Krallık’ta doğmuş ya da yetiştirilmiş olan ve (AT)
999/2001 sayılı Tüzük’te belirtilen kontrol ve eradikasyon ölçütlerinden muaf tutulmuş sığır cinsi hayvanların ürünlerinin piyasaya sürülmesini yasaklamaktadır.
121
•
29 Haziran 2007 tarih ve 2007/453/AT sayılı Komisyon Kararı: Üye devletler veya üçüncü ülkeler veya bölgelerin BSE açısından risk durumunu belirlemektedir.
•
17 Kasım 2003 tarih ve (AT) 2160/2003 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Salmonella ve diğer besin kaynaklı zoonoz ajanların kontrolünü anlatan
tüzüktür.
•
17 Kasım 2003 tarih ve 2003/99/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Zoonozların ve zoonotik etkenlerin kontrolünü amaçlayan direktiftir.
90/424/AET sayılı Konsey kararını değiştirir ve 92/117/AET sayılı Konsey direktifini fesheder.
•
20 Temmuz 2004 tarih ve 2004/564/AT sayılı Komisyon Kararı: Zoonozların epidemiyolojisi ve salmonella için Topluluk referans laboratuvarlarının kurulmasını
ve salmonella için ulusal referans laboratuvarının kurulmasını anlatmaktadır.
•
30 Haziran 2005 tarih ve (AT) 1003/2005 sayılı Komisyon Tüzüğü: Gallus gallus ırkı kanatlıların belli salmonella serotiplerinin ıslahını anlatmaktadır.
•
17 Aralık 1992 tarih ve 92/119/AET no’lu Konsey Direktifi: Domuz veziküler hastalığı için spesifik ölçütleri ve belli hayvan hastalıklarının kontrolü için
Topluluk ölçütlerini anlatmaktadır.
•
21 Aralık 1982 tarih ve 82/894/AET sayılı Konsey Direktifi: Topluluk içinde hayvan hastalıklarının ihbarını anlatmaktadır.
•
23 Haziran 2003 tarih ve 2003/467/AT sayılı Komisyon Kararı: Resmi olarak tuberculosis, brucellosis ve enzootic-bovine-leukosis den ari belli üye devletler ve
bölgeleri anlatmaktadır.
•
10 Şubat 2004 tarih ve 2004/226/AT sayılı Komisyon Kararı: Sığır Brusellosisinde anti bodylerin tespit edilmesinde kullanılacak olan testlerin onaylanması
hakkındadır.
•
28 Ocak 1991 tarih ve 91/68/AET sayılı Konsey Direktifi: Koyun ve keçi cinsi hayvanların topluluk içi ticaretinde yol gösteren hayvan sağlığı şartları
hakkındadır.
•
21 Mayıs 2002 tarih ve 90/242/AET sayılı Konsey Kararı: Koyun ve keçi brusellosisinin eradikasyonunda finansal ölçütler hakkındadır.
•
28 Haziran 2002 tarih ve (AT) 535/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü: Kesimhanelerin kullanımı hakkındadır.
•
13 Aralık 1977 tarih ve 78/52/AET sayılı Konsey Direktifi: Sığırlarda Brusella, Tüberküloz ve Enzootik Leükoz hastalıklarının hızlandırılmış eradikasyon planları
için ulusal planların hazırlanmasındaki topluluk kriterlerini anlatır.
•
29 Nisan 1996 tarih ve 96/22/AT sayılı Konsey Direktifi: Hormonal veya thyrostatic etkisi olan belli maddelerin ve ß-agonistlerinin hayvan yetiştiriciliğinde
kullanılmasının yasaklanması ile ilgili hükümleri içermektedir. 81/602/AET, 88/146/AET ve 88/299/AET direktiflerini fesheder.
122
•
17 Aralık 1999 tarih ve 1999/879/AT sayılı Konsey Kararı: Bovine somatotrophin BST’nin satışı ve uygulanması ile ilgili hükümleri içerir. 90/218/AET sayılı
kararı fesheder.
•
29 Nisan 1996 tarih ve 96/23/AT sayılı Konsey Direktifi: Canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde yapılacak belirli madde ve kalıntı kontrolü izleme programı ile
ilgilidir. 85/358/AET ve 86/469/AET direktiflerini ve 89/187/AET ve 91/664/AET kararlarını fesheder.
•
27 Ekim 1997 tarih ve 97/747/AT sayılı Komisyon Kararı: 96/23/AT sayılı Direktif uyarınca, hayvansal ürünlerde yapılacak belirli madde ve kalıntı kontrolü
izleme programı için numune alma prosedürü ve sıklığı ile ilgili hükümleri içermektedir.
•
22 Aralık 2004 tarih ve (AT) 1/2005 sayılı Konsey Tüzüğü: Nakliye sırasında hayvanların korunması ve ilgili faaliyetler ile 64/432/AET ve 93/119/AET sayılı
Direktiflerin ve (AT) 1255/97 sayılı Tüzüğün değiştirilmesi hakkındadır.
•
25 Haziran 1997 tarih ve (AT) 1255/97 sayılı Konsey Tüzüğü: Mola yerleri ile ilgili kıstaslar hakkında 91/628/AET Sayılı Konsey Direktifinin ekinde değinilen
rota planını değiştirir.
•
22 Aralık 1993 tarih ve 93/119/AT sayılı Konsey Direktifi: Kesim ve öldürme anında hayvanların korunmasına yönelik şartlar hakkındadır.
•
14 Kasım 2006 tarih ve 2006/778/AT sayılı Komisyon Kararı: Çiftçilik amaçlı bulundurulan belli hayvanların üretim yerlerinin denetimi esnasında elde edilecek
bilgilerle ilgili minimum gereklilikler hakkındadır.
•
20 Temmuz 1998 tarih ve 98/58/AT sayılı Konsey Direktifi: Çiftçilik amaçlı bulundurulan hayvanların korunması hakkındadır.
•
30 Ocak 2002 tarih ve 2002/4/AT sayılı Komisyon Direktifi: 1999/74/AT sayılı Konsey Direktifi kapsamında bulunan, yumurta tavuğu bulunduran işletmelerin
kaydı ile ilgilidir.
•
19 Temmuz 1999 tarih ve 1999/74/AT sayılı Konsey Direktifi: Yumurta tavuklarının korunması ile ilgili minimum standartlar hakkındadır.
•
28 Haziran 2007 tarih ve 2007/43/AT sayılı Konsey Direktifi: Et üretim amaçlı üretilen tavukların korunması için minimum kurallar hakkındadır.
•
19 Kasım 1991 tarih ve 91/629/AET sayılı Konsey Direktifi: Buzağıların korunması ile ilgili minimum standartlar hakkındadır.
•
19 Kasım 1991 tarih ve 91/630/AET sayılı Konsey Direktifi: Domuzların korunması ile ilgili minimum standartlar hakkındadır.
•
24 Kasım 1986 tarih ve 86/609/AET sayılı Konsey Direktifi: Deneysel ve bilimsel amaçla kullanılan hayvanların korunmasına ilişkin Üye Devletlerin yasa,
yönetmelik ve idari hükümlerinin yakınlaştırılması hakkındadır.
•
9 Şubat 1990 tarih ve 90/67/AET sayılı Komisyon Kararı: Deneysel ve diğer bilimsel amaçlarla kullanılan hayvanların korunması danışma komitesini kurar.
123
•
29 Mart 1999 tarih 1999/22/AT sayılı Konsey Direktifi: Yabani hayvanların hayvanat bahçelerinde barındırılmasına ilişkin kurallar içermektedir.
•
29 Nisan 2004 tarih ve (AT) 911/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 1760/2000 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü’nün, kulak küpeleri, pasaport ve
işletme kayıtları yönünden uygulanması hakkındadır.
•
17 Temmuz 2000 tarih ve (AT) 1760/2000 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Sığır cinsi hayvanların tanımlanması ve kaydı ile sığır etlerinin ve et
ürünlerinin etiketlenmesi için sistem oluşturulması hakkındaki bilgileri içermektedir. (AT) 820/97 sayılı Konsey Tüzük’ünü fesheder.
•
17 Aralık 2003 tarih ve (AT) 21/2004 sayılı Konsey Tüzüğü: Koyun ve keçilerin tanımlama ve kaydı ile ilgili sistem oluşturulmasını öngörmektedir. (AT)
1782/2003 sayılı Tüzük ve 92/102 AET ve 64/432 AET sayılı Direktifleri değiştirir.
•
11 Ekim 2006 tarih ve (AT) 1505/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 21/2004 sayılı Konsey Tüzüğü’nün, koyun ve keçilerin kayıt ve tanımlanmaları ile ilgili
olarak gerçekleştirilecek asgari kontrol düzeylerinin belirlenmesi bakımından uygulanmasını düzenlemektedir.
•
15 Aralık 2006 tarih ve 2006/968/AT sayılı Komisyon Kararı: (AT) 21/2004 sayılı Konsey Tüzüğü’nün koyun ve keçilerin elektronik tanımlanmalarıyla ilgili
kural ve prosedürlerinin uygulanmasını düzenlemektedir.
•
26 Haziran 1964 tarih ve 64/432/AET sayılı Konsey Direktifi: Topluluk içi ticareti etkileyen sığır ve domuz cinsi hayvanların sağlık problemleri hakkındadır.
•
27 Kasım 1992 tarihi ve 92/102/AET sayılı Konsey Direktifi: Hayvanların tanımlanması ve kaydı ile ilgilidir.
•
23 Ekim 2000 tarih ve 2000/678/AT sayılı Komisyon Kararı: 64/432/AET sayılı Konsey Direktifince öngörülen domuz cinsi hayvanların ulusal veritabanında
kaydının detaylı kurallarını içermektedir.
•
26 Haziran 1990 tarih ve 90/426/AET sayılı Konsey Direktifi: Tek tırnaklı hayvanların hareketleri ve üçüncü ülkelerden ithalatı ile ilgili sağlık koşullarını kapsar.
•
26 Haziran 1990 tarih ve 90/427/AET sayılı Konsey Direktifi: Tek tırnaklı hayvanların Topluluk içi ticarette zooteknik ve jinekolojik şartlarını gösteren
direktiftir.
•
6 Haziran 2008 tarih ve (AT) 504/2008 sayılı Komisyon Tüzüğü: 90/426/AET ve 90/427/AET sayılı Konsey Direktiflerinin tek tırnaklıların tanımlanması ile ilgili
uygulanmasını düzenler.
•
20 Ekim 1993 tarih ve 93/623/AET sayılı Komisyon Kararı: Kaydı yapılmış tek tırnaklı hayvanın beraberinde bulundurulacak tanımlama belgesini düzenler.
•
26 Mayıs 2003 tarih ve (AT) 998/2003 sayılı Avrupa Parlamento ve Konsey Tüzüğü: Pet hayvanların ticari olmayan hareketleri ile ilgili hayvan sağlık
gereklilikleri hakkındadır. 92/65/AET sayılı Konsey Direktifini değiştirir.
124
•
26 Kasım 2003 tarih 2003/803/AT sayılı Komisyon Kararı: Köpek, kedi ve gelinciklerin, Topluluk içi hareketleri için bir model pasaport oluşturulması hakkındaki
kuralları içermektedir.
•
1 Aralık 2004 tarih ve 2004/824/AT sayılı Komisyon Kararı: Köpek, kedi ve gelinciklerin, üçüncü ülkelerden Topluluk içine olacak ticari olmayan hareketleri için
bir model sağlık sertifikasının oluşturulması düzenlemektedir.
•
3 Aralık 2004 tarih ve 2004/839/AT sayılı Komisyon Kararı: Genç köpek ve kedilerin üçüncü ülkelerden Topluluk içine olacak ticari olmayan hareketleri için
şartların oluşturulması hakkındadır
•
2 Şubat 2005 tarih ve 2005/91/AT sayılı Komisyon Kararı: Kuduza karşı aşılamanın geçerli kabul edilmesi sonrasında süre oluşturulmasını amaçlamaktadır.
•
22 Aralık 2006 tarih ve 2007/25/AT sayılı Komisyon Kararı: Yüksek patojeniteye sahip kuş gribi ve sahipleri eşliğindeki pet kuşların Topluluk içine hareketleri
ile ilgili belli kontrol önlemlerini belirlemektedir.
•
19 Aralık 2007 tarih ve 2007/876/AT sayılı Komisyon Kararı: 2007/25/AT sayılı Komisyon Kararı’nın uygulama süresinin uzatılması hususlarını
düzenlemektedir.
•
16 Nisan 2007 tarih ve 2007/240/AT sayılı Komisyon Kararı: Topluluk içerisine canlı hayvan, semen, embriyo, ovum ve hayvansal orijinli ürünlerin ithali için
düzenlenen yeni veteriner sertifikalarının düzenlenmesi ile ilgilidir.
•
11 Ocak 2005 tarih ve 2005/34/AT sayılı Komisyon Kararı: Üçüncü ülkelerden ithal edilen hayvansal orijinli ürünlerdeki belirli kalıntıları test etmek için
birleştirilmiş standartlar ile ilgilidir.
•
24 Temmuz 1986 tarih ve 86/363 AET sayılı Konsey Direktifi : Hayvansal ürünler ve tahılların üzerindeki ve içindeki pestisit kalıntılarının maksimum düzeyini
belirler.
•
3 Ekim 2002 tarih ve (AT) 1774/2002 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: AB ülkelerinde insan tüketimi için olmayan hayvansal yan ürünlerin
sağlık koşullarını belirleyen kurallar ile ilgilidir.
•
30 Mart 2004 tarih ve (AT) 599/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: Hayvanlar ve hayvansal orijinli ürünlerin topluluk içi ticaretine bağlı olarak düzenlenen
uyumlaştırılmış muayene raporları ve sertifikaların kabul edilmesi ile ilgilidir.
•
11 Aralık 1989 tarih ve 89/662/AET sayılı Konsey Direktifi: İç Pazarı tamamlamak amacıyla bazı canlı hayvan ve ürünlerin Topluluk içi ticaretinde uygulanacak
veteriner kontrollerine ilişkindir.
•
17 Aralık 1996 tarih ve 96/93/AT sayılı Konsey Direktifi: Hayvan ve hayvansal ürünlerin belgelenmesine ilişkindir.
125
•
21 Kasım 1989 tarih ve 89/608/AET sayılı Konsey Direktifi: Veterinerlik ve zoo-teknik konularında mevzuatın düzgün uygulanmasını sağlamak amacıyla üye
devletlerin idari makamları arasında karşılıklı yardımlaşma ve bu makamlar ile Komisyon arasında işbirliğine ilişkindir.
•
15 Temmuz 1991 tarih ve 91/496/AET sayılı Konsey Direktifi: Üçüncü ülkelerden Topluluğa giren hayvanların veterinerlik kontrollerinden geçmesi ile ilgili
örgütlenmeye ilişkin ilkeleri koyan ve 89/662/AET:, 90/425/AET: ve 90/675/AET: Sayılı Direktifleri değiştirir.
•
18 Şubat 2004 tarih ve (AT) 282/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: Üçüncü ülkelerden Topluluğa giriş yapan hayvanların veteriner kontrolleri ve ilan edilen
dokümanın tanıtılması ile ilgilidir.
•
23 Mart 2007 tarih ve (AT) 318/2007 sayılı Komisyon Tüzüğü: Belli kuşların Topluluk içine ithalinde aranan sağlık koşullarını ve karantina şartlarını belirler.
•
22 Ocak 2004 tarih ve (AT) 136/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: Üçüncü ülkelerden ithal edilen ürünlerin Topluluk sınır kontrol noktalarındaki veteriner
kontrollerinin prosedürlerini belirler.
•
16 Nisan 2004 tarih ve (AT) 745/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: Kişisel tüketime yönelik hayvansal orijinli ürünlerin ithalindeki ölçütleri belirler.
•
27 Şubat 1998 tarih ve (AT) 494/98 sayılı Komisyon Tüzüğü: Büyük baş hayvanların tanımlanması ve kaydedilmesi sistemi çerçevesinde uygulanacak minimum
idari yaptırımlar ile ilgili 820/97 sayılı Konsey Tüzüğünün uygulanmasına ilişkin ayrıntılı kurallar getirir.
•
23 Haziran 2003 tarih ve (AT) 1082/2003 sayılı Komisyon Tüzüğü: Sığır cinsi hayvanların tanımlanması ve kayıt altına alınması için gerekli çerçeve sistemdeki
minimum kontrol seviyesini belirleyen 1760/2000/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü’nü tamamlamak için detaylı kuralları ortaya koyar.
•
27 Nisan 2005 tarih ve (AT) 644/2005 sayılı Komisyon Tüzüğü: Kültürel ve tarihi amaçlı korunan sığır cinsi hayvanların özel tanımlama sistemi kurallarını
belirleyen 1760/2000/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü’nü tamamlar.
•
26 Nisan 2004 tarih ve 2004/68/AT sayılı Komisyon Direktifi: Belli canlı hayvanların Topluluk içine ithali ve transit geçişindeki hayvan sağlığı kurallarını kapsar.
•
22Aralık 2006 tarih ve (AT) 2007/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: Tıbbi alet, in Vitro teşhis ve laboratuvarda teknik amaçlı kullanılan, Kategori 3 kapsamındaki
materyallerden elde edilen belli ara ürünlerin ithali ve transit geçişini düzenleyen (AT) 1774/2002 Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü’nü düzenler.
•
11 Aralık 2007 tarih ve (AT) 1523/2007 sayılı Komisyon Tüzüğü: Kedi, köpek ve bunun gibi hayvan kürklerinin ithali,ihracı ve piyasada bulunması ile ilgili
yasakları belirler.
•
12 Mayıs 2003 tarih ve (AT) 811/2003 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 1774/2002 sayılı Tüzüğün yerine bazı balık türlerinin işlenip tekrar kullanılması ile ilgili
yasakları ve hayvansal yan ürünlerin yakım ve imhası ile ilgili kuralları belirler.
126
•
29 Nisan 2004 tarih ve (AT) 878/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: Kategori 1 ve 2 materyalleri olarak sınıflandırılan ve teknik amaçlar için kullanılan belli
hayvansal yan ürünlerin geçiş ölçütlerini (AT) 1774/2002 sayılı Tüzükle uyumlu olarak ortaya koyar.
•
19 Ocak 2005 tarih ve (AT) 79/2005 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 1774/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü’nün kategori 3’te belirttiği süt, süt ürünleri ve sütten elde
edilen ürünlerin kullanımı için gerekli kuralları belirler.
•
19 Ocak 2005 tarih ve (AT) 92/2005 sayılı Komisyon Tüzüğü: Hayvansal yan ürünlerin yok edilme ya da kullanım şekillerini düzenler ve Ek 6’da yer alan biogas
değişimi ve rendering yöntemiyle ayrıştırılmış yağlar ile ilgili bölümü değiştirir.
•
1 Şubat 2006 tarih ve (AT) 181/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 1774/2002 sayılı Tüzükle düzenlenen organik gübre ve toprak zenginleştirici ürünlerin
kullanımı ile ilgili kuralları düzenler.
•
4 Ağustos 2006 tarih ve (AT) 1192/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: Üye devletlerdeki onaylanmış bitkilerin listesini oluşturan (AT) 1774/2002 sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü’nü uygulayan tüzüktür.
•
31 Temmuz 2006 tarih ve (AT) 1168/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: (AT) 1003/2005 sayılı Tüzüğü değiştiren ve gallus gallus cinsi yumurtacı tavuklarda görülen
salmonella serotiplerinin prevalansını azaltmak konusunda Topluluğun hedefini belirleyen (AT) 2160/2003 sayılı Tüzüğün uygulanması ile ilgilidir.
•
1 Ağustos 2006 tarih ve (AT) 1177/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü: Kanatlı hayvanlarda görülen salmonella hastalığının kontrolü için yürütülen ulusal program
çerçevesinde kullanılan özel kontrol metotları ile ilgili gereklilikler hakkındaki (AT) 2160/2003 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Komisyon Tüzüğü’nün uygulanması
ile ilgilidir.
•
12 Haziran 2007 tarih ve (AT) 646/2007 sayılı Komisyon Tüzüğü : (AT) 1091/2005 sayılı Tüzüğü iptal eden ve broilerlerde salmonella enteritidis ve salmonella
typhimuriumların prevalansını azaltmak konusunda Topluluğun hedefini belirleyen (AT) 2160/2003 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Komisyon Tüzüğü’nün
uygulanması ile ilgilidir.
•
15 Ekim 1990 tarih ve 90/539/AET sayılı Konsey Direktifi: Kanatlı hayvanların ve damızlık yumurtaların Topluluk içi ticarette ve üçüncü ülkelerden ithalinde
bulunması gereken hayvan sağlığı şartları ile ilgili direktiftir.
•
25 Eylül 1989 tarih ve 89/556/AET sayılı Konsey Direktifi: Yerli cins büyükbaş hayvan embriyolarının topluluk içi ticaret ve üçüncü ülkelerden ithalatı ile ilgili
hayvan sağlık koşullarına ilişkindir.
•
14 Haziran 1988 tarih ve 88/407/AET sayılı Konsey Direktifi: Yerli sığır türlerinin dondurulmuş semenlerinin Topluluk içi ticareti ve ithalatı ile ilgili uygulanacak
hayvan sağlık koşullarının yer aldığı direktiftir.
•
26 Haziran 1990 tarih ve 90/429/AET sayılı Konsey Direktifi: Yerli domuz türlerinin dondurulmuş semenlerinin Topluluk içi ticareti ve ithalatı ile ilgili
uygulanacak hayvan sağlık koşullarının yer aldığı direktiftir.
127
•
13 Temmuz 1992 tarih ve 92/65/AET sayılı Konsey Direktifi: 90/425/AET sayılı Direktifin A (I) ekinde yer alan Topluluk kuralları kapsamına girmeyen
hayvanların semen, yumurta ve embriyolarının Topluluk içi ticareti ve ithalatı ile ilgili uygulanacak hayvan sağlık koşullarının yer aldığı direktiftir.
•
21 Ekim 2005 tarih ve (AT) 1739/2005 sayılı Komisyon Tüzüğü: Sirk hayvanlarının üye ülkeler arasındaki hareketleri için hayvan sağlığı gerekliliklerini belirler.
Bitki Sağlığı:
•
8 Mayıs 2000 tarih ve 2000/29/AT sayılı Konsey Direktifi: Bitki ve bitkisel ürünlere zararlı organizmaların Topluluğa girişine ve yayılmasına karşı alınacak
önlemleri düzenlemektedir.
•
8 Aralık 1969 tarih ve 69/464/AET sayılı Konsey Direktifi: Patates kanseri hastalığının kontrolüne ilişkin hükümleri içermektedir.
•
8 Aralık 1969 tarih ve 69/465/AET sayılı Konsey Direktifi: Patates Kist Nematodunun kontrolüne ilişkin hükümleri içermektedir.
•
4 Ekim 1993 tarih ve 93/85/AET sayılı Komisyon Direktifi: Patates halka çürüklüğün kontrolü hakkında hükümleri içermektedir.
•
20 Temmuz 1998 tarih ve 98/57/AET sayılı Komisyon Direktifi: Ralstonia solanacearum (Smith)Yabuuchi et al.’ın kontrolü hakkında hükümleri içermektedir.
•
3 Kasım 1992 tarih ve 92/90/AET sayılı Komisyon Direktifi: Bitki üreticileri ve ithalatçıları ile bitkisel ürünler veya başka maddelerin tabi oldukları
yükümlülükleri ve bunların kayıt altına alınmaları ile ilgili ayrıntıları içermektedir.
•
3 Aralık 1992 tarih ve 92/105/AET sayılı Komisyon Direktifi: Belirli bitkilerin, bitkisel ürünlerin veya başka maddelerin topluluk içinde hareketleri için
kullanılacak bitki pasaportları için bir standardizasyon derecesi ile bu tür bitki pasaportlarının yayımlanmasına ilişkin ayrıntılı usulleri ve bunların değiştirilmesi için
koşullar ve ayrıntılı usulleri içermektedir.
•
24 Haziran 1993 tarih ve 93/50/AET sayılı Konsey Direktifi: Üreticiler veya bu tür bitkilerin alanlarında bulunan depolar ve sevk merkezlerinin resmi bir kayıt
listesinde verileceği 77/93/AET sayılı Konsey Direktifinin Ek V A kısmında liste halinde verilmemiş bazı bitkileri içermektedir.
•
15 Nisan 1998 tarih ve 98/22/AT sayılı Komisyon Direktifi: Toplulukta üçüncü ülkelerden gelen bitkiler, bitkisel ürünler veya başka maddelerin varış yeri
dışındaki kontrol noktalarında bitki sağlığı kontrollerinin yapılması için asgari koşulları içermektedir.
•
17 Haziran 2008 tarih ve 2008/61/AT sayılı Komisyon Direktifi: 2000/29/AET sayılı Konsey Direktifinin 1 ile V eklerinde liste halinde verilen bazı organizmalar,
bitkiler, bitkisel ürünler veya başka maddelerin deneme veya bilimsel amaçlarla ve çeşitli türlere ilişkin çalışmalar için Topluluğa sokulabileceği veya Topluluk veya
bazı korunmuş alanlarda dolaşabileceği koşulları içermektedir.
128
•
7 Ekim 2004 tarih ve 2004/103/AT sayılı Komisyon Direktifi: 2000/29/AET sayılı Konsey Direktifinin V eki B bölümünde liste halinde verilen bitkiler, bitkisel
ürünler veya başka maddelerin topluluk içine ilk giriş kapısı dışındaki diğer yerlerde yapılacak teşhis ve bitki sağlığı kontrolleri ile bu kontrollerle ilgili koşulları
içermektedir.
•
20 Ağustos 2008 tarih ve 2006/0136 (COD) sayılı Konsey Tüzüğü: Bitki koruma ürünlerinin pazarlanması ile ilgili hükümleri içermekte ve 79/117/AET ve
91/414/AET sayılı Konsey Direktiflerini yürürlükten kaldırmaktadır.
•
5 Mayıs 1999 tarih ve 1999/45/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Bitki koruma ürünlerinin sınıflandırılması, etiketlenmesi ve paketlenmesi ile
ilgili hükümleri içermektedir.
•
12 Temmuz 2006 tarih ve 2006/0132 (COD) sayılı Konsey Direktifi: Topluluğun, bitki koruma ürünlerinin sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasını sağlamak
amacı ile yapacağı faaliyetlerin başarıya ulaşmasını sağlayacak çerçevenin oluşturulması ile ilgili hususları kapsamaktadır.
•
11 Aralık 226 tarih ve 2006/0258 (COD) sayılı Konsey Tüzüğü: Bitki koruma ürünleri kullanımı ile ilgili istatistik toplama konusunu içermektedir.
•
5 Eylül 2008 tarih ve 2008/0172 (COD) sayılı Konsey Tüzüğü: 17 Mayıs 2006 tarih 2006/42/AT sayılı Direktifi değiştiren ve pestisitleri uygulama makineleri ile
ilgili önerileri içermektedir.23 Şubat 2005 tarih ve 396/2005/AT sayılı Konsey Tüzüğü: Pestisitlerin Bitkisel ve hayvansal orijinli gıdalar ile yemlerin içinde ve
üzerinde bulunmasına müsaade edilen Azami Kalıntı Limitlerini içermektedir.
•
28 Mart 2000 tarih ve 645/2000/AT sayılı Komisyon Direktifi: Topluluk içindeki tahıl, meyve, sebze dahil bitkisel orijinli ürünlerdeki azami pestisit kalıntı
limitlerinin izlenmesinin düzenlemesi usullerinin belirlenmesini içermektedir.
•
11 Temmuz 2002 tarih ve 2002/63/AT sayılı Komisyon Direktifi: Toplulukta bitkisel ve hayvansal orijinli ürünlerde pestisit kalıntılarının resmi kontrolü için
numune alma metotlarını içermektedir.
•
14 Haziran 1966 tarih ve 66/401/AET sayılı Konsey Direktifi: Yem bitkisi tohumlarının pazarlanması ile ilgili hükümleri içermektedir.
•
2 Mayıs 1974 tarih ve 74/268/AET sayılı Komisyon Direktifi: Yem bitkisi ve hububat tohumlarında ‘Avena fatua’nın varlığıyla ilgili özel koşulları
belirlemektedir.
•
25 Temmuz 1975 tarih ve 75/502/AET sayılı Komisyon Direktifi: Düzgün saplı İngiliz çimi (Poa pratensis L.)’nin pazarlanmasını resmen belgelenmiş ‘esas
tohum’ yada ‘belgelenmiş tohum’ ile sınırlanmasını içermektedir.
•
27 Şubat 1986 tarih ve 86/109/AET sayılı Komisyon Direktifi: Yem bitkileri ve yağlı tohumlar ve lifli bitkilerin belirli türlerinin tohumlarının pazarlanmasına
‘esas tohum’ ya da ‘belgelenmiş tohum’ şeklinde resmen belgelenmiş tohumlar ile sınırlamaktadır.
•
13 Haziran 2002 tarih ve 2002/53/AT sayılı Konsey Direktifi: Tarımsal bitki türlerinin çeşitlerinin ortak kataloğu ile ilgilidir.
129
•
16 Aralık 2002 tarih ve 2003/17/AT sayılı Konsey Direktifi: 3. ülkelerde tohum üretim amaçlı bitki yetiştiriciliğinde yapılan tarla denetimleri ile yine 3.
ülkelerdeki tohum üretimine karşılık gelen hükümleri içermektedir.
•
6 Ekim 2003 tarih ve 2003/90/AT sayılı Komisyon Direktifi: 2002/53 /AT sayılı Konsey Direktifinin 7. maddesinin öngördüğü ve belirli bitki çeşitlerinin asgari
araştırma ve asgari koşullarının araştırılması ile ilgili uygulama tedbirlerinin ortaya konulması ile ilgili hükümleri içermektedir.
•
8 Şubat 2006 tarih ve 217/2006/AT sayılı Komisyon Tüzüğü: 66/402/AT, 2002/54/AT, 2002/55/AT ve 2002/57/AT sayılı Konsey Direktiflerinin uygulanması ile
ilgili kurallara ilişkin olarak, asgari çimlenme gereklerini karşılayamayan tohumların geçici olarak pazarlanması ile ilgili üye ülkelerin yetkilendirilmesi hakkındaki
•
14 Haziran 1966 tarih ve 66/402/AET sayılı Konsey Direktifi: Hububat tohumlarının pazarlanması ile ilgili hükümleri içermektedir.
•
23 Mayıs 2006 tarih ve 2006/47/AT sayılı Komisyon Direktifi: tahıl tohumları içerisinde ‘Avena fatua’tohumlarının bulunması ile ilgili özel koşulları
içermektedir.13 Haziran 2002 tarih ve 2002/56/AT sayılı Konsey Direktifi: Tohumluk patateslerin pazarlanması ile ilgili hükümleri içermektedir.
•
30 Mart 1993 tarih ve 93/117/AET sayılı Komisyon Direktifi: Temel tohumluk patateslerin Topluluk derecelerini, bu derecelere uygulanabilir koşullar ve sıfatlar
ile birlikte saptanmasını içermektedir.
•
13 Haziran 2002 tarih ve 2002/57/AT sayılı Konsey Direktifi: Yağlı tohumlar ve lifli bitki tohumlarının pazarlanması ile ilgili hükümleri içermektedir.
•
13 Haziran 2002 tarih ve 2002/54/AT sayılı Konsey Direktifi: Pancar tohumunun pazarlanması ile ilgili hükümleri içermektedir.
•
20 Temmuz 1998 tarih ve 98/56/AET sayılı Konsey Direktifi: Süs bitkilerine ait çoğaltım materyallerinin pazarlanması ile ilgili hükümleri içermektedir.
•
23 Haziran 1993 tarih ve 93/49/AET sayılı Komisyon Direktifi: Süs bitkisi üretme malzemelerinde ve süs bitkilerinde uyulması gereken kuralları gösteren
programı belirlemektedir.
•
28 Haziran 1999 tarih ve 1999/66/AT sayılı Komisyon Direktifi: 98/56/AT sayılı Konsey Direktifine uygun olarak, tedarikçi tarafından etiket veya diğer belgeler
hakkındaki gerekliliklerin ortaya konulması ile ilgili hükümleri içermektedir.
•
28 Haziran 1999 tarih ve 1999/68/AT sayılı Komisyon Direktifi: Tedarikçiler tarafından muhafaza edilen süs bitkisi çeşit listelerine yönelik yeni hükümleri
içermektedir.
•
13 Haziran 2002 tarih ve 2002/55/AT sayılı Konsey Direktifi: Sebze tohumlarının pazarlanması ile ilgili hükümleri içermektedir.
•
15 Aralık 1988 tarih ve 89/14/AET sayılı Komisyon Direktifi: Sebze tohumlarının pazarlanması hakkında 70/458/AET sayılı Konsey Direktifinin 1.Ekinin ürün
tecrit koşullarında değinilen ıspanak kökü ve pancar türlerinin gruplarını saptamaktadır.
130
•
6 Ekim 2003 tarih ve 2003/91/AT sayılı Komisyon Direktifi: 2002/55/AT sayılı Konsey Direktifi uyarınca bazı sebze çeşitlerinin karakteristiklerinin belirlenmesi
amacı ile uygulanması gereken önlemlerle ilgili asgari inceleme ve inceleme şartları hakkındaki hükümleri içermektedir.
•
9 Nisan 1968 tarih ve 68/193/AET sayılı Konsey Direktifi: Bağ üretim materyallerinin pazarlanması ile ilgili hükümleri içermektedir.
•
4 Mart 2004 tarih ve 2004/29/AT sayılı Komisyon Direktifi: Bağ varyetelerinin karakteristiklerinin belirlenmesi ve asgari inceleme koşullarını içermektedir.
•
28 Nisan 1992 tarih ve 92/33/AET sayılı Konsey Direktifi: Tohum dışındaki sebze üretim ve dikim materyallerinin pazarlanması ile ilgili hükümleri içermektedir.
•
2 Temmuz 1993 tarih ve 93/61/AET sayılı Komisyon Direktifi: Tohumlar dışında, sebze üretme ve dikme malzemelerinde uyulması gereken kuralları gösteren
programı belirlemektedir.
•
2 Temmuz 1993 tarih ve 93/62/AET sayılı Komisyon Direktifi: Tohum dışında, sebze üretme ve dikme malzemelerinin pazarlanması hakkında 92/33/AET sayılı
Konsey Direktifi uyarınca satıcıların ve kurumların denetlenmesi ve izlenmesi ile ilgili uygulama önlemlerini belirlemektedir.
•
22 Aralık 1999 tarih ve 1999/105/AT sayılı Konsey Direktifi: Orman çoğaltım materyallerinin pazarlanması ile ilgili hükümleri içermektedir.
•
6 Eylül 2002 tarih ve (AT) 1597/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü: Orman üretim materyallerinin ana maddelerinin ulusal liste halinde formatlanması gerekliliği ile
ilgili 99/105/AT sayılı Konsey Direktifinin uygulanabilmesi için ayrıntılı kuralları içermektedir.
•
6 Eylül 2002 tarih ve (AT) 1598/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü: 1999/105/AT sayılı Konsey Direktifinin uygulanabilmesi için, resmi kuruluşlar tarafından
sağlanan karşılıklı idari yardımlara ilişkin uygulamalarının ayrıntılı kurallarını içermektedir.
•
9 Eylül 2002 tarih ve (AT) 1602/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü: 1999/105/AT sayılı Konsey Direktifinin uygulanabilmesi için, belirlenmiş orman üretim
materyallerinin son kullanıcıya pazarlanmasının yasaklanması ile ilgili üye ülkelerin yetkilendirilmesi hakkında ayrıntılı kuralları içermektedir.
•
20 Aralık 2002 tarih ve (AT) 2301/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü: 1999/105/AT sayılı Konsey Direktifinin uygulanabilmesi için, küçük miktarlardaki tohumların
belirlenmesi hakkındaki ayrıntılı kuralları içermektedir.
•
15 Ocak 2004 tarih ve (AT) 69/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü: 1999/105/AT sayılı Konsey Direktifinin orman üretim materyallerinin belirli ana materyallerden
elde edilmesi ile ilgili belirli hükümlerinden yetkilenmiş, derogasyonları içermektedir.
•
24 Nisan 2004 tarih ve (AT) 870/2004 sayılı Konsey Tüzüğü: Tarımdaki genetik kaynakların korunması, karakterizasyonu toplanması ve değerlendirilmesi ile
ilgili topluluk programını oluşturan hükümleri içermekte ve 1467/94/AT tüzüğünü yürürlükten kaldırmaktadır.
131
Avrupa Birliği gıda güvenliği politikası, 2000’li yılların başında oluşturulan veya yenilenen bir dizi kuraldan oluşmaktadır. Bu kurallar “Çiftlikten Sofraya” anlayışı
benimsenerek bütünlüklü bir yaklaşımla ele alınmakta; özellikle şeffaflık, risk analizi ve önleyici tedbirler, tüketici çıkarlarının korunması ve yüksek kalitede güvenilir
ürünlerin iç piyasada ve üçüncü ülkelerde serbest dolaşımını hedeflemektedir. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi başta olmak üzere, gıda güvenliği alanındaki AB mevzuatı,
gıda güvenliğini sağlamak amacıyla bazı kurumsal yapıların oluşumunu öngörmektedir.
AB Gıda Güvenliği kurallarının etkili uygulanabilmesi için her üye devletin denetim ve kontrolleri yapabilecek uygun idari yapılara sahip olması gerekmektedir. 2002 yılında
kabul edilen Genel Gıda Tüzüğü, yem ve gıdanın üretim ve dağıtım kurallarını düzenleyen bir dizi önlemlerin tanımlarını ve gerekliklerini ortaya koymaktadır. Tüm gıda ve
yem ile gıda ve yem işletmelerinin takip edilebilir olma zorunluluğu da ortaya konmaktadır.
2004 yılında kabul edilen ve “Hijyen Paketi” olarak da bilinen paket, 2006 yılında yürürlüğe girmiştir. Gıdaların hijyeni, hayvansal orijinli gıdaların hijyeni, insan tüketimi
için olan hayvansal orijinli gıdaların resmi denetimlerinin yapılması ve piyasaya girecek olan bazı hayvansal orijinli ürünlerin hijyen ve sağlık koşullarını içermektedir.
Genel Gıda Yasası çerçevesinde her üye devletin “Gıda ve Yem için Hızlı Uyarı Sistemi” (RASFF)’ne dahil olması gerekmektedir. Bu amaçla, üye devletlerin resmi bir temas
noktası belirlemesi ve Avrupa Komisyonunun yem ve gıda konusunda hızlı ve etkili bilgi değişimini sağlayabilmesi için bilgisayar ağı oluşturması gerekmektedir. Bu sistem,
AB içinde piyasadan ürünün toplatılması gibi acil durumlar için öngörülmüştür.
Piyasaya girecek olan yeni gıdalar için başvuru kabul edecek olan yetkili bir merciinin belirlenmesi, yeni gıda için değerlendirme yapacak olan gıda değerlendirme biriminin
oluşturulması ve yeni gıda ile ilgili değerlendirmeyi yapacak olan akredite bir laboratuvarın kurulması gerekmektedir. Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar için öncelikle genetiği
değiştirilmiş organizmaların, daha sonra ise bunlardan üretilen genetiği değiştirilmiş gıdaların takip edilebilirliğini sağlayacak yapının oluşturulması beklenmektedir.
Radyasyonlu gıdalar için üye devletlerin bu işlemi onaylaması ve yıllık olarak Avrupa Komisyonuna rapor vermeleri beklenmektedir. Maden suları ile ilgili ise resmi yetkili
otoritenin belirli tarama ve analiz çalışmaları yapacak bilimsel ve idari kapasiteye sahip olması beklenmektedir.
Veteriner ve bitki sağlığı alanındaki AB mevzuatı ise; veteriner, bitki sağlığı, hayvan besileri ile ilgili iç ve dış ticareti düzenlemeyi ve kamu ve hayvan sağlığını koruyarak
tüketicinin beklentilerine cevap vermeyi amaçlamaktadır. Üye devletlerdeki yetkili kurumların veya otoritelerin karşılıklı birbirini tanımasını temel alarak, AB sınırları
içerisinde veteriner ve bitki kontrollerini ortadan kaldırmayı hedeflemektedir. Tek Pazar anlayışının ilgili ülkelerde etkili olabilmesi için, mevzuat uyumu yanında düzgün bir
şekilde yapılanmış ve eğitilmiş yönetimler ve idari yapıların oluşturulması gereklidir. Bunlar, ürünün menşei denetimlerini yeterli bir şekilde yapabilecek düzenlemelerin
oluşturulması, ulaşım sırasında, varış noktalarında ve dış sınırlarda kontrollerin ayrımcılık gözetmeden yapılması ve tatmin edici laboratuvar testlerinin yapılmasını
içermektedir.
AB mevzuatının bu alanda öngördüğü kurumsal yapılar şöyle sıralanabilir:




Veteriner, bitki sağlığı, tohum ve tohum üretim materyalleri ve havan besiciliği mevzuatının uygulanabilmesi için bu alanlarda ulusal yetkili otoritelerin belirlenmesi
ve etkili uygulamanın yapılabilmesi için yeterli ve eğitilmiş personelin sağlanması;
Bu alanda hastalık kontrolü için acil fon da dahil olmak üzere yeterli bütçenin ayrılması;
Görevlendirilmiş personele yeterli idari talimatların sağlanması ve hastalıklar için acil eylem planlarının hazırlanması;
Resmi veterinerlerin yetkili merkezi veteriner otoritesi olarak belirlenmesi ve işletmelerin denetimi ile laboratuvar altyapılarına erişimlerinin sağlanması;
132











Yetkili otorite tarafından atanan resmi denetçilerin yem üreten işletmeleri veya ithal edilen yem ya da yem maddesini kontrol etme görevinin verilmesi ve uygun
laboratuvar altyapısına erişiminin sağlanması;
Yetkili otorite tarafından atanan resmi gıda denetçilerinin piyasada bulunan gıdaların sağlığa uygun olup olmadığını kontrol etmesi ve yeterli laboratuvar
kapasitesine erişiminin sağlanması;
Resmi denetçilerin tohumun ve üretim materyalinin kalitesini kontrol etmesi ve bitki sağlığı ve kalite testi gibi yeterli laboratuvar kapasitesine erişiminin
sağlanması;
Üretildiği yerde ve sınırlarda veteriner, bitki sağlığı, bitki kalitesi ve hayvan besiciliği ile ilgili uygun yapıların ve denetim mekanizmalarının oluşturulması;
İlgili işletmelerin AB standartlarına uyum açısından denetlenmesi ve böylece hayvan sağlığı, halk sağlığı, bitki sağlığı ve kalitesinin sağlanması;
Yetkili veteriner otoritesinin hayvanların tanımlanması, işletmelerin güncel listesinin tutulması ve veritabanı dahil, hayvan hareketlerinin kontrol edilmesi
konularında görev yapması;
Yetkili bitki sağlığı otoritesi oluşturularak işletmecilerin kaydının yapılması, ithal bitkilerin kontrolünün yapılması, bitki ve bitkisel ürün üreten işletmelerin
izlenmesiyle ilgili resmi kontrollerin yapılması;
Ülke içerisinde veteriner otoritelerini bağlayan bilgisayar sisteminin kurulması, ülke dışına olan hareketleri kontrol eden sistemin kurulması (TRACES), hayvan
hastalıkları bildirim sistemi kurulması (ADNS);
Kapsamlı kalıntı kontrol programlarının oluşturulması ve uygun laboratuvar altyapısına erişimin sağlanması, zoonoz kontrol programı oluşturulması, gözetim ve
izleme programlarının oluşturulması;
İstinaf hakkının korunması ve uzmanlar tarafından tartışmanın çözümlenmesi;
Yetkili otoritenin kontrolünde soy defteri tutulmasını sağlamak için etkili üretici birliklerinin temin edilmesi ve son olarak tohum ve üretim materyallerinin ulusal
kontrol kurumları tarafından resmi kontrollerinin yapılması olarak sıralanabilir.
133
Öncelik 12.1 Gıda güvenliğinin sağlanmasına yönelik politikaya uygun olarak gerekli tüm yasal düzenlemelerin AB mevzuatına uyumlu olarak
hazırlanıp geliştirilmesi ve uygulanması
Ana Unsur 12.1.1 Genel Gıda ve Yem Yasası
Ana Unsur 12.1.2 Gıda ve yemin piyasada bulunmasına, bunların resmi kontrollerinin yapılmasına ve hijyen kurallarının uygulanmasına yönelik
sistemin oluşturulması ve çalıştırılması
Ana Unsur 12.1.3 Gıda maddelerinin etiketlenmesi
Ana Unsur 12.1.4 Gıda maddelerinde olması gereken mikrobiyolojik kriterler
Ana Unsur 12.1.5 Gıda maddelerinde kullanılan tatlandırıcılar, renklendiriciler, aroma vericiler ve diğer gıda katkı maddeleri
Ana Unsur 12.1.6 Gıda maddelerine vitamin, mineral ve başka maddelerin ilave edilmesi
Ana Unsur 12.1.7 Gıda maddeleri ile temas eden her türlü madde ve malzemenin üretimi, kullanılması ve analizi
Ana Unsur 12.1.8 Takviye edici gıdalar, özel beslenme amaçlı gıdalar, kilo verme amaçlı enerjisi azaltılmış gıdalar, bebek ile küçük çocuklara yönelik
hazırlanan bebek mamaları ve devam mamaları
Ana Unsur 12.1.9 Gıda maddelerinde bulunabilecek bulaşanlar, ağır metal kalıntıları ile bunların numune alma ve analiz yöntemleri
Ana Unsur 12.1.10 Hızlı dondurulmuş gıda maddeleri
Ana Unsur 12.1.11 Yeni gıdalar, iyonize edilmiş radyasyonla muamele edilmiş gıdalar ve genetiği değiştirilmiş gıdalar
Ana Unsur 12.1.12 Ürün tüzükleri
Ana Unsur 12.1.13 Yem hijyeni, yemlerde istenmeyen maddeler, ilaçlı yemler, yem katkı maddeleri ve özel amaçlı yemler
Öncelik 12.2 Veteriner Hizmetlerinin AB mevzuatına uyumlaştırılması ve iç hukuka yansıtılarak uygulamaya konulması
Ana Unsur 12.2.1 Veteriner Hizmetleri Yasası’nın AB ile uyumlu olarak hazırlanmasına ve uygulanmasına yönelik idari yapıların oluşturulması
Ana Unsur 12.2.2 Hayvan hastalıklarının kontrolü ve izlenmesi için acil eylem planlarının oluşturulması
Ana Unsur 12.2.3 Hayvan refahının sağlanması ve kontrolü için gerekli yasal ve idari düzenlemelerin yapılması
Ana Unsur 12.2.4 Veteriner halk sağlığı ile ilgili yasal ve idari düzenlemelerin yapılması
Ana Unsur 12.2.5 İnsan tüketimi için olmayan hayvansal yan ürünlerin içermesi gereken sağlık kurallarının belirlenmesi ve bunun için gerekli yasal ve
idari düzenlemelerin yapılması
Ana Unsur 12.2.6 Hayvan kayıt sistemlerinin geliştirilmesi
Ana Unsur 12.2.7 Pet hayvanların ticari olmayan hareketleri
Ana Unsur 12.2.8 Canlı hayvan, genetik materyal ve hayvansal ürünlerin veteriner denetimlerine ilişkin kuralların belirlenmesi ve bunun için gerekli
yasal ve idari düzenlemelerin yapılması
134
Öncelik 12.3 Bitki sağlığı alanındaki AB mevzuatının iç hukuka aktarılması
Ana Unsur 12.3.1 Bitki sağlığı
Ana Unsur 12.3.2 Bitki koruma ürünleri
Ana Unsur 12.3.3 Tohum ve diğer üretim materyalleri
135
Tabloları
Öncelik 12.1 Gıda güvenliğinin sağlanmasına yönelik politikaya uygun olarak gerekli tüm yasal düzenlemelerin AB mevzuatına uyumlu olarak
hazırlanıp geliştirilmesi ve uygulanması
Yürürlükteki Fasıl 261 Gıda Maddeleri ve İlaçların Satışı Yasası ile 32/1990 sayılı Yem Yasası, gıdaya ve yeme ilişkin bazı hükümler getirmektedir. Genel Gıda ve Yem
Yasası ile, AB’nin benimsediği ‘Çiftlikten Sofraya Gıda Güvenliği’ anlayışı çerçevesinde gıda güvenliğinin sağlanması ve bu doğrultuda halk sağlığının en yüksek düzeyde
korunması amacı ile AB Gıda Yasası’nın genel prensip ve gerekliliklerinin düzenlenmesi ve gıda güvenliği ile ilgili prensiplerin belirlenmesi hükümlerini içeren 28 Ocak
2002 tarih ve (AT) 178/2002 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü ile uyumlu yasal bir düzenlemenin gerçekleştirilmesi ve iç hukuka yansıtılması amaçlanmaktadır.
Ayrıca bu Yasa, uygulamada gerekli görülecek tüzük ve sair düzenlemelerin hazırlanmasına dayanak oluşturacaktır.
Ana Unsur 12.1.2 Gıda ve yemin piyasada bulunmasına, bunların resmi kontrollerinin yapılmasına ve hijyen kurallarının uygulanmasına yönelik sistemin oluşturulması
ve çalıştırılması
Gıda maddelerinde hijyenle ilişkili 29 Nisan 2004 tarih ve (AT) 852/2004 sayılı Tüzük, hayvansal orijinli gıdalarda spesifik hijyen kurallarına ilişkin 29 Nisan 2004 tarih ve
(AT) 853/2004 sayılı Tüzük, yem ve gıda yasası ile hayvan sağlığı ve hayvan refahı kurallarına uyumun doğrulanmasını sağlamaya yönelik olarak gerçekleştirilen resmi
kontrollere ilişkin 29 Nisan 2004 tarih ve (AT) 882/2004 sayılı Tüzük ve insan tüketimine yönelik hayvansal orijinli gıdaların resmi denetimlerinin organizasyonu için özel
kurallara ilişkin 29 Nisan 2004 tarih ve (AT) 854/2004 sayılı Tüzük uyarınca, AB üyesi devletlerde gıda, yem ve hayvansal orijinli ürünlerin piyasada bulunmasına, bunların
resmi kontrollerinin yapılmasına ve hijyen kurallarının uygulanmasına yönelik sistem oluşturulmuştur. KKTC’de hijyen kuralları ve resmi kontrollere yönelik uygulamalara
Fasıl 261 Gıda Maddeleri ve İlaçların Satışı Yasası ve buna bağlı çıkarılan 25 Haziran 1985 tarih ve 322 sayılı Besin Maddeler Tüzüğü ile 25 Haziran 1985 tarih ve 321 sayılı
Besin Katkı Maddeleri Tüzüğü ile 8 Nisan 1977 tarih ve 21 sayılı Mal ve Hizmetler Yasası’nda kısıtlı bir şekilde atıfta bulunulmaktadır. Çıkarılacak yeni yasa ile gıda hijyeni,
gıda ve yem resmi denetimleri ile yasal yaptırımlarını içeren, yukarıda adı geçen AB mevzuatına uyumlu bir düzenlemenin gerçekleştirilmesi ve iç hukuka yansıtılması
amaçlanmaktadır.
Fasıl 261 Gıda Maddeleri ve İlaçların Satışı Yasası ve buna bağlı çıkarılan 25 Haziran 1985 tarih ve 322 sayılı Besin Maddeler Tüzüğü ile 321 sayılı Besin Katkı Maddeleri
Tüzüğü ile 8 Nisan 1977 tarih ve 21 sayılı Mal ve Hizmetler Yasası’nda gıda maddelerinin etiketlerinin nasıl olması gerektiği ile ilgili bir takım kurallar bulunmaktadır.
Gıda maddesinin etiketi, ambalajı ve biçimi; sahte, yanıltıcı veya gıdanın doğasına, özelliklerine, bileşimine, miktarına, raf ömrüne, orijinine ve üretim metotlarına göre hatalı
bir izlenim yaratacak; gıdanın sahip olmadığı etki ve özelliklere atıfta bulunacak; özellikleri açısından benzer olan gıdalara üstün olduğunu beyan edecek biçimde
olmamalıdır. Yanlış izlenimler yaratmak suretiyle doğrudan ya da dolaylı olarak, anlam karışıklığına yol açabilecek veya tüketiciyi başka gıda maddesi ile ilgili olduğunu
düşündürebilecek ya da tüketiciyi yanıltacak resim, şekil ve benzerlerini içermemelidir.
136
Etikette yer alan bilgilerin tüketicilerin doğru ve anlaşılır bir şekilde bilgilendirilmelerine yol açacak lisan ve kurallar içerisinde uygulanması, haksız rekabetin de önüne
geçecektir.
KKTC’de Fasıl 261 Gıda Maddeleri ve İlaçların Satışı Yasası ve buna bağlı olarak çıkarılan 322 sayılı Besin Maddeler Tüzüğü’nde bazı gıda maddelerinde olması gereken
mikrobiyolojik değerlerin neler olmasına yönelik kurallar bulunmaktadır.
İnsan sağlığı açısından büyük önem arz eden mikrobiyolojik bozulmaların hangi mikrobiyolojik değerlerde meydana geleceği, tüm gıda maddelerinde olması gereken
mikrobiyolojik sınırların belirleneceği ve numune alma sayılarının ve yöntemlerinin nasıl olacağı ile ilgili kuralları içeren AB mevzuatına uyumlu bir şekilde yasal
düzenlemeye gidilecektir.
25 Haziran 1985 tarih ve 321 sayılı Besin Katkı Maddeleri Tüzüğü ile gıda maddelerinde kullanılacak katkı maddelerinin neler olması ve bu gıda katkı maddelerinin ne kadar
kullanılması gerektiği düzenlenmektedir.
Gıda katkı maddelerinin kullanımı ve bunların insan sağlığına etkileri her zaman tartışma konusu olmuştur. AB’nin gıda konusundaki yetkili kuruluşu olan Avrupa Gıda
Güvenlik Otoritesi (EFSA), bu konuda Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Tarım Örgütü’nün ortaklaşa bir kuruluşu olan “Kodeks Alimentarius” ve Gıda Katkıları FAO/WHO
Ortak Uzmanlar Komitesi (JEFCA) ile işbirliği içerisinde bu listelerin hazırlanmasını gerçekleştirmektedir. Bu konuda AB’nin uygulamaları dikkate alınarak son derece
hassas bir konu olan gıda katkı maddelerinin kullanımı ile ilgili listelerin ve analiz yöntemlerinin KKTC’de de uygulanması hedeflenmektedir.
Vitamin, mineral ve başka maddeler ilave edilmiş gıdaların tüketiminin dünyada ve KKTC’de hızla yaygınlaştığı görülmektedir. Bu gıdaların KKTC’ye ithal edilmesi,
KKTC’de üretilmesi, etiketlemelerinin nasıl olması gerektiği, gıda maddesine yapılacak katılımların hangi miktarlarda olacağı ile ilgili AB’nin bu konudaki mevzuatları ile
uyumlu yasal düzenlemeye gidilecektir.
Gıda ile temas eden madde ve malzemeden gıdaya geçebilecek maddeler konusu, gıda güvenliği açısından büyük önem arz etmektedir. Bu konuda ivedilikle gıda ile temas
eden madde ve malzemelerden gıdalara geçebilecek istenmeyen maddelerin önlenmesi amacı ile AB’nin bu konudaki mevzuatına uygun yasal düzenlemeye gidilecektir.
137
Ana Unsur 12.1.8 Takviye edici gıdalar, özel beslenme amaçlı gıdalar, kilo verme amaçlı enerjisi azaltılmış gıdalar, bebek ile küçük çocuklara yönelik hazırlanan bebek
mamaları ve devam mamaları
25 Haziran 1985 tarih ve 322 sayılı Besin Maddeleri Tüzüğü ile 25 Haziran 1985 tarih ve 321 sayılı Besin Katkı Maddeleri Tüzüğü’nde takviye edici gıdalara, özel beslenme
amaçlı gıdalara, kilo verme amaçlı enerjisi azaltılmış gıdalara, bebek ile küçük çocuklara yönelik hazırlanan bebek mamaları ve devam mamalarına ilişkin bazı kurallar yer
almaktadır.
Özellikle sağlıkla ilgili problemleri olan tüketiciler ile bebek ve çocukların tükettiği bu gıdaların konularına göre ayrı ayrı yasal düzenleme kapsamına alınması ivedilik arz
etmektedir. Dünyada ve AB’de belli bir amaç için kullanılan bu tür gıda maddelerinin tüketiminin çok hızlı bir şekilde yayıldığı ve bunları kullanan kişilerin hassasiyetleri göz
önüne alınarak çok sıkı kurallar öngörülmektedir. KKTC’de bu konularda yasal düzenlemelere gidilecektir.
25 Haziran 1985 tarih ve 322 sayılı Besin Maddeleri Tüzüğü’nün bazı hükümlerinde bulaşanlar ve ağır metal kalıntıları ile ilgili bazı kurallar bulunmaktadır. Hazırlanacak
yeni yasa ile, KKTC’de insan sağlığını olumsuz yönde çok ciddi bir şekilde etkileyen bulaşanlar ve ağır metal kalıntıları ve bunların nasıl analiz edileceği ile ilgili yasal
düzenlemeler getirilecektir. Ayrıca, doğadaki hızlı kirlenme gıda maddelerine bu tür maddelerin geçişini artırdığından, gıda maddelerinde bulunabilecek bulaşanlara ve ağır
metal kalıntıları ile bunların numune alma ve analiz yöntemlerine ilişkin yasal düzenleme AB mevzuatına uygun bir şekilde yapılacaktır.
Dondurulmuş gıda maddelerinin tüketiminde rastlanan önemli bozulma problemleri, bu tür gıda maddelerinin hızlı bir şekilde dondurularak soğuk zincir içerisinde tüketiciye
ulaşıncaya kadar geçen evrelerin hukuki bir düzenleme içerisine alınmasını gerektirmektedir. Bu konuda KKTC’nin sıcak bir iklime sahip olmasından dolayı büyük sıkıntılar
yaşanmaktadır. Hangi gıda maddelerinin nasıl ve kaç dereceye kadar dondurulacağına, tüketiciye ulaşıncaya kadar soğuk zincirdeki koşulların neler olacağına ilişkin AB
mevzuatına uygun bir şekilde yasal düzenlemeye gidilecektir.
Yeni gıdalar, iyonize edilmiş radyasyonla işlenmiş gıdalar ve genetiği değiştirilmiş gıdalar konusu dünyada üzerinde gıda güvenliği ve etik açıdan çok tartışmaların yaşandığı
yeni kavramlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu konularda AB mevzuatına uygun bir şekilde yasal düzenlemeye gidilecektir.
Ana Unsur 12.1.12 Ürün tüzükleri
Fasıl 261 Gıda Maddeleri ve İlaçların Satışı Yasası ve buna bağlı çıkarılan 25 Haziran 1985 tarih ve 322 sayılı Besin Maddeleri Tüzüğü ile 25 Haziran 1985 tarih ve 321 sayılı
Besin Katkı Maddeleri Tüzüğü’nde ürünlere ait bazı spesifik kurallar bulunmaktadır.
Gıda maddelerinin ayrı ayrı tanımlarının, spesifik değerlerinin, taşıması gereken mikrobiyolojik ve kimyasal kriterlerinin ve etiketlenmelerinin belirlendiği spesifik ürün
tüzükleri ve mineral sularla ilgili ürün tüzüğü düzenlenecektir. Bu konuda AB mevzuatına uygun bir şekilde yasal düzenlemeye gidilecektir.
138
Yem hijyeninin gerekliliklerinin belirlenmesi, istenmeyen maddeler, ilaçlı yemler, yem katkı maddeleri ve özel amaçlı yemlerin kapsamını belirleyen düzenlemelerin
yapılması ve iç hukuka yansıtılması amaçlanmaktadır.
139
Tablo 12.1.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Genel Gıda ve Yem Yasa Tasarısı
Gıda ile ilgili olarak insan sağlığı ve
tüketici haklarının yüksek düzeyde
korunması, özellikle gıda arzının
geleneksel ürünleri de içeren
çeşitliliği dikkate alınarak ve aynı
zamanda iç pazarın etkin çalışmasını
sağlamak suretiyle güvence altına
alınması
Bu bağlamda, gıda ve yem
güvenliğine ilişkin konularda karar
verme sürecine destek sağlamak
üzere, ortak ilke ve sorumlulukların,
güçlü bilimsel dayanak sağlayacak
araçların, etkin örgütsel düzenleme
ve işlemlerin ortaya konması
- Gıda Yasasının Genel Prensip ve
2009, 2. Çeyrek
Gerekliliklerin Düzenlenmesi,
Avrupa Gıda Güvenlik Otoritesinin
Kurulması ve Gıda Güvenliği İle
İlgili Prensiplerin Belirlenmesine
İlişkin 28 Ocak 2002 tarih ve (AT)
178/2002 sayılı Avrupa
- Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi
(EFSA) Tarafından Bilimsel
Kararların Uygulanmasına İlişkin 11
Temmuz 2003 tarih ve (AT)
- (AT) 178/2002 sayılı Tüzük’ün
Uygulanması İçin Avrupa Gıda
Güvenlik Otoritesi (EFSA)’nin Ağ
Uygulamasının Düzenlenmesine
İlişkin 23 Aralık 2004 tarih ve (AT)
- Gıda Maddelerinde Hijyenle İlişkili
29 Nisan 2004 tarih ve (AT)
- Hayvansal Orijinli Gıdalarda
Spesifik Hijyen Kurallarına İlişkin
-İnsan Tüketimine Yönelik
Hayvansal Orijinli Gıdaların Resmi
Tarım Bakanlığı
Sağlık Bakanlığı
140
Denetimlerinin Organizasyonu İçin
Özel Kurallara İlişkin 29 Nisan 2004
tarih ve (AT) 854/2004 sayılı Avrupa
-Yem ve Gıda Yasası ile Hayvan
Sağlığı ve Hayvan Refahı
Kurallarına Uyumun Doğrulanmasını
Sağlamaya Yönelik Olarak
Gerçekleştirilen Resmi Kontrollere
İlişkin 29 Nisan 2004 tarih ve (AT)
- Yem Hijyeni Gerekliliklerinin
Belirlenmesi Hakkındaki 12 Ocak
Tüzüğü
- Yem İşletmelerinin Üretimleri veya
Histomonostatlar ve
Koksidiastatların Bulunduğu
Kategorideki Yem Katkı
Maddelerinin Pazara Sunulmasıyla
İlgili (AT) 183/2005 sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Tüzüğüyle
Uyumlu Olarak Gereklilikleri
Belirten 14 Şubat 2007 tarih ve (AT)
141
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Ana Unsur 12.1.2 Gıda ve yemin piyasada bulunmasına, bunların resmi kontrollerinin yapılmasına ve hijyen kurallarının uygulanmasına yönelik sistemin
oluşturulması ve çalıştırılması
1
Gıda ve Yem Hijyeni ile Resmi
Kontrolleri Yasa Tasarısı
Gıda ve yemin doğrudan veya çevre
yoluyla insan ve hayvanlar için
oluşturacağı risklerin önlenmesinin,
ortadan kaldırılmasının veya
belirlenmiş seviyelere
düşürülmesinin, ayrıca ticaretinde
adil uygulamaların temin edilmesinin
ve tüketici menfaatlerinin
korunmasının, gıda ve yem
işletmecilerinin sorumlulukları ile
gıda ve yemin üretim, işleme,
depolama, dağıtım, pazarlama,
ithalat ve ihracatının tüm
aşamalarının, resmi kontrollerinin ve
yasal yaptırımlarının düzenlenmesi
- Gıda Maddelerinde Hijyenle İlişkili 2010, 1. Çeyrek
-Hayvansal Orijinli Gıdalarda
Spesifik Hijyen Kurallarına İlişkin
Gerçekleştirilen Resmi Kontrollere
-(AT) 853/2004, (AT) 882/2004,
(AT) 854/2004 sayılı Tüzüklerde
Anlatılan Hijyen ile Gıda ve Yemin
Resmi Kontrolleri ile İlgili
Uygulamaların Nasıl Yapıldığına
2074/2005 sayılı Komisyon Tüzüğü,
-Yem Hijyeni Gerekliliklerinin
Belirlenmesi Hakkındaki 12 Ocak
Tarım Bakanlığı
142
Tüzüğü
-Yem İşletmelerinin Üretimleri veya
Histomonostatlar ve
İlgili Avrupa Parlamentosu ve
Konseyinin (AT) 183/2005 sayılı
Tüzüğüyle Uyumlu Olarak
Gereklilikleri Belirten 14 Şubat 2007
-Hayvan Yemlerinde Kullanılan
Katkı Maddeleri ile İlgili 22 Eylül
Tüzüğü
-Hayvan Yemlerinde İstenmeyen
Maddeler ile İlgili 7 Mayıs 2002
-Hayvan Beslenmesinde Kullanılan
Belirli Ürünler Hakkındaki 30
-Onaylanmış Katkı Maddeleri Listesi
(2004/C 50/01)
-Topluluk İçerisinde İlaçlı Yemlerin
Hazırlanması, Pazara Sunumu ve
Kullanım Koşullarını Belirleyen 26
Mart 1990 tarih ve 90/167/AET
-Bileşik Yem Maddelerinin Dolaşımı
ile İlgili 2 Nisan 1979 tarih ve
-Özel Besleyici Nitelikler İçeren
143
Yem Maddeleri Hakkındaki 13 Eylül
Konsey Direktifi
- Gıda Maddelerinin Mikrobiyolojik
Kriterleri Hakkındaki 15 Kasım 2005
Komisyon Tüzüğü
- Üçüncü Ülkelerden Topluluk
İçerisine Ürün Girişlerinde
Veteriner Kontrol Prensiplerinin
Organizasyonu Hakkındaki 18
Aralık 1997 tarih ve 97/78/AT sayılı
Konsey Direktifi
-İç Pazarın Tamamlanması
Açısından Topluluk İçi Ticaretteki
Veteriner Kontrolleri Hakkındaki 11
-İnsan Tüketimi İçin Olan Hayvansal
Orijinli Ürünlerin Üretim, İşleme,
Dağıtım ve Piyasaya Sunumu
Aşamalarında İçermesi Gereken
Hayvan Sağlığı Kurallarını İçeren 16
Aralık 2002 tarih ve 2002/99/AT
-İç Pazarın Tamamlanması
Açısından Topluluk İçerisinde
Uygulanan Belli Canlı Hayvanlarda
ve Ürünlerindeki Veteriner ve
Zooteknik Kontrolleri İçeren 26
-İnsan Tüketimi İçin Olan Bazı
Hayvansal Orijinli Ürünlerin Üretimi
ve Pazara Sunulması ile İlgili Gıda
Hijyeni ve Sağlık Şartlarını
Belirleyen Bazı Direktifleri
Feshederek 89/662/AET ve
144
Direktifleri ile 95/408/AT sayılı
Konsey Kararında Değişiklikleri
İçeren 21 Nisan 2004 tarih ve
- (AT) 853/2004, (AT) 854/2004,
Parlamentosu ve Konsey
Tüzüklerinin Uygulanması İçin
Geçici Düzenlemeleri Belirler ve
(AT) 853/2004, (AT) 854/2004 sayılı
Tüzüklerde Değişiklikleri İçeren 5
-Yem ve Gıda Yasası, Hayvan
Sağlığı ve Hayvan Refahı İçin
Yapılan Resmi Kontrollerin
Uygunluğunu Doğrulayan (AT)
Tüzüğü’nün Altında Denetlemelerin
Yürütülmesi ile İlgili Prensiplerin
Kriterlerini İçeren 29 Eylül 2006
tarih ve 2006/677/AT sayılı
Komisyon Kararı
-(AT) 882/2004 sayılı Avrupa
Tüzüğü’nde Belirtilen ve Üye
Ülkelere Yol Göstermek Amacıyla
Hazırlanan Birleştirilmiş Çok Yıllık
Ulusal Kontrol Programının
Hazırlanması İçin Prensipleri İçeren
21 Mayıs 2007 tarih ve 2007/363/AT
sayılı Komisyon Kararı
- Ette Trişinella Kontrolü İçin
Yapılan Resmi Kontrollerin Spesifik
Kurallarını İçeren 5 Aralık 2005
145
Komisyon Tüzüğü
-89/662/AET sayılı Direktif’in Ek
A(1) ve, Patojenlerle İlgili Olarak
90/425/AET sayılı Direktife Tabii
Olmayan Ürünler İçin, Topluluk İçi
Ticarette ve İthalatta Hayvan Sağlığı
ve Halk Sağlığı İçin Gerekli
Kuralları İçeren 17 Aralık 1992 tarih
ve 92/118/AET sayılı Konsey
Direktifi
-Üçüncü Ülkelerden İthal Edilen
Ürünlerin Topluluk Sınır Kontrol
Noktalarındaki Veteriner
Kontrollerinin Prosedürlerini
Belirleyen 22 Ocak 2004 tarih ve
(AT)136/2004 sayılı Komisyon
Tüzüğü
Hayvansal Orijinli Ürünlerin
İthalindeki Ölçütleri Belirleyen 16
146
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2
Gıda Maddelerinin Hijyeni Tüzüğü
Gıda Maddelerinin üretilmesinden
son tüketiciye ulaşıncaya kadar olan
tüm aşamalardaki hijyen
gerekliliklerinin belirtilmesi
-Gıda Maddelerinde Hijyenle İlişkili 2010, 4. Çeyrek
-Gıda Maddelerinin Mikrobiyolojik
Komisyon Tüzüğü
-(AT) 853/2004, (AT) 882/2004,
Tarım Bakanlığı
3
Gıda Maddelerinin Resmi
Kontrolleri Tüzüğü
Gıda Maddelerinin üretilmesinde ve
piyasada bulunması esnasında
yapılacak resmi kontrollerin kimler
tarafından nasıl yapılacağının
kurallara bağlanması
2010, 4. Çeyrek
Gerçekleştirilen Resmi Kontrollerine
882/2004 sayılı Tüzük
-(AT) 853/2004, (AT) 882/2004,
-(AT) 853/2004, (AT)854/2004,
Tarım Bakanlığı
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
147
(AT) 853/2004, (AT) 854/2004 sayılı
-Yem ve Gıda Yasası, Hayvan
Sağlığı ve Hayvan Refahı İçin
Yapılan Resmi Kontrollerin
Uygunluğunu Doğrulayan (AT)
Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünün
Altında Denetlemelerin Yürütülmesi
ile İlgili Prensiplerin Kriterlerini
İçeren 29 Eylül 2006 tarih ve
2006/677/AT sayılı Komisyon
Kararı
-(AT) 882/2004 sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünde
Belirtilen ve Üye Ülkelere Yol
Göstermek Amacıyla Hazırlanan
Birleştirilmiş Çok Yıllık Ulusal
Kontrol Programının Hazırlanması
İçin Prensipleri İçeren 21 Mayıs
Komisyon Kararı
4
Hayvansal Orijinli Gıda
Maddelerinin Özel Hijyen
Kuralları Tüzüğü
Hayvansal orijinli gıda maddelerinin
birincil üretimden son tüketime
kadar uygulanacak özel hijyen
kurallarının belirlenmesi
-Hayvansal Orijinli Gıdalarda Özel
2010, 4. Çeyrek
Hijyen Kurallarına İlişkin 29 Nisan
Tüzüğü
-89/662/AET Sayılı Direktifin Ek
A(1) ve Patojenlerle İlgili Olarak
90/425/AET Sayılı Direktife Tabii
Olmayan Ürünler İçin, Topluluk İçi
Ticarette ve İthalatta Hayvan Sağlığı
ve Halk Sağlığı İçin Gerekli
Kuralları İçeren 17 Aralık 1992 tarih
Direktifi
Tarım Bakanlığı
148
-İnsan Tüketimi İçin Olan Hayvansal
Orijinli Ürünlerin Üretimi,
İşlenmesi, Dağıtımı ve Pazara
Sunulmasıyla İlgili Hayvan Sağlığı
tarih ve 2202/99/AT sayılı Konsey
Direktifi
5
Hayvansal Orijinli Gıda
Hayvansal orijinli gıda maddelerinin
Maddelerinin Resmi Kontrolleri İçin üretilmesinde ve piyasada bulunması
Özel Kurallar Tüzüğü
esnasında yapılacak resmi
kontrollerin özel kurallarının
belirlenmesi
İnsanların Tükettiği Hayvansal
2010, 4. Çeyrek
Orijinli Gıdaların Resmi
-Ette Trişinella Kontrolü İçin
Tarım Bakanlığı
149
Yapılan Resmi Kontrollerin Spesifik
Komisyon Tüzüğü
-(AT) 853/2004, (AT) 854/2004,
(AT) 853/2004, (AT) 854/2004 sayılı
-(AT) 853/2004, (AT) 882/2004,
(AT) 136/2004 sayılı Komisyon
Tüzüğü
Hayvansal Orijinli Ürünlerin
İthalindeki Ölçütleri Belirleyen 16
tarihli Komisyon Tüzüğü
150
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Gıda Maddelerinin Etiketlenmesi
Tüzüğü
Son tüketiciye sunulan gıda
maddelerinin genel etiketleme ve
beslenme yönünden etiketleme
kuralları ile gıda maddelerinin
tanıtımı ve reklamı ile ilgili
kuralların düzenlenmesi amacıyla
Genel Gıda ve Yem Yasası altında
-Gıda Maddelerinin Etiketlenme,
2010, 1. Çeyrek
Sunum ve Tanıtımı İle İlgili Üye
Devletlerin Kanunlarının
Düzenlenmesini İçeren 18 Aralık
Konsey Direktifi
-Satışa Sunulan Alkollü İçkilerin
Etiketlerinde Alkol Oranlarının
Belirlenmesine İlişkin 15 Nisan 1987
tarih ve 87/250/AET sayılı
Komisyon Direktifi
-Gıda Maddelerinin Hangi Lota Ait
Olduğuna İlişkin 14 Haziran 1989
Direktifi
-Gıda Maddelerinde Beslenme ile
İlgili Etiketleme Koşullarına İlişkin
24 Eylül 1990 tarih ve 90/496/AET
-Gıda Maddelerinin Etiketlenmesi,
Sunumu ve Reklamına İlişkin 20
Mart 2000 tarih ve 2000/13/AT
Konsey Direktifi
-Gıda Maddelerinin Etiketlerinde
Beslenme ve Sağlık Uyarılarının
Bulunmasına İlişkin 20 Aralık 2006
Tüzüğü
-79/112 AET sayılı Konsey
Direktif’inde Belirtilenlerin Dışında
Kalan Bazı Gıda Maddelerinin
Tarım Bakanlığı
151
Etiketlerinde Olması Gereken
Zorunluluklara İlişkin 18 Kasım
Komisyon Direktifi
-79/112/AET sayılı Konsey
Direktif’inin 7. Maddesinde
Belirtilen Bazı Derogasyonlara
Direktifi
-Gıda Maddelerinin Etiketlerinde
İçerdikleri Kinin ve Kafein
Miktarlarının Belirtilmesine İlişkin
18 Temmuz 2002 tarih ve
Direktifi
-Gıda Maddelerinde ve Gıda Katkı
Maddelerinde Bulunan Phytosterol,
Phytostanol ve Bunların Esterlerinin
Ürün Etiketlerinde Belirtilmesine
İlişkin 31 Mart 2004 tarih ve (AT)
-2000/13/AT Direktifi’nde
Belirtilenlerin Dışında Kalan Bazı
Gıda Maddelerinin Etiketlerinde
Olması Gereken Zorunluluklara
İlişkin 30 Ocak 2008 tarih ve
2008/5/AT sayılı Komisyon Direktifi
1
Gıda Maddelerinin Mikrobiyolojik
Kriterleri Tüzüğü
Gıdalarda uygulanan mikrobiyolojik
analiz sonuçlarının AB’ye uygun
şekilde değerlendirilmesini
sağlayacak standart değerlerin
belirlenmesi amacıyla Gıda ve Yem
Hijyeni ile Gıda ve Yemin Resmi
Kontrolleri Yasası altında
Komisyon Tüzüğü
- (AT) 853/2004, (AT) 882/2004,
2010, 1. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
152
1
Gıda Katkı Maddeleri Tüzüğü
Gıda katkı maddelerinin gıdalarda
kullanımı ile ilgili kriterleri,
kullanımına izin verilen en yüksek
miktarları ve bu katkı maddelerinin
etiketlenmeleri ile ilgili kuralları
belirleme amacıyla Genel Gıda ve
Yem Yasası altında çıkarılacak yeni
tüzük
-İnsan Tüketiminde Kullanılan
2010, 1. Çeyrek
Gıdalarda Kullanılmasına Onay
Verilen Gıda Katkı Maddelerine
-Gıda Maddelerinde Kullanılan
Tatlandırıcılara İlişkin 30 Haziran
1994 tarih ve 94/35/AT sayılı Avrupa
Renklendiricilere İlişkin 30 Haziran
1994 tarih ve 94/36/AT sayılı Avrupa
Tatlandırıcılar ve Renklendiriciler
Dışındaki Diğer Katkı Maddelerine
İlişkin 20 Şubat 1995 tarih ve 95/2/AT
Konsey Direktifi
Emulsifiye Edicilerin,
Stabilizatörlerin, Kalınlaştırıcıların ve
Jelleştiricilerin Saflık Kriterlerine
-Renklendiriciler ve Tatlandırıcılar
Dışındaki Gıda Katkı Maddelerinin
Saflık Kriterlerine İlişkin 2 Aralık
Komisyon Direktifi
-Belirli Gıda Katkı Maddelerinin
Saflık Kriterlerinin Analiz
Yöntemlerine İlişkin 28 Temmuz
Komisyon Direktifi
Tarım Bakanlığı
153
Tatlandırıcıların Saflık Kriterlerine
Renklendiricilerin Saflık Kriterlerine
-E128 Renk Maddesinin Gıda
Maddelerinde Kullanılmasına İlişkin
26 Temmuz 2007 tarih ve (AT)
Ekstraksiyon Çözücülerine İlişkin 13
Haziran 1988 tarih ve 88/344/AT
Aroma Vericilerine İlişkin 22 Haziran
Konsey Direktifi
-Aroma Maddelerin Gıda
Maddelerinde Kullanılması veya
Kullanılacak Olmasına Yönelik
Topluluk Prosedürüne İlişkin 28 Ekim
Tüzüğü
-Tütsüleme Amaçlı Kullanılan Aroma
Maddelerinin Gıda Maddelerinde
Kullanılmasına İlişkin 10 Kasım 2003
-(AT) 2232/96 sayılı Tüzük’ün
Uygulanmasında Değerlendirme
Programına Adaptasyonu İçin Gerekli
Ölçümlere İlişkin 18 Temmuz 2000
Komisyon Tüzüğü
154
Kimyasal Olarak Tanımlanmış Aroma
Maddelerinin Değerlendirilmesi ile
İlgili Bilginin Teslimi İçin Son
Tarihin Belirlenmesine İlişkin 11
1
Vitamin, Mineral ve Başka
Maddelerin Gıda Maddelerine
Katılması Tüzüğü
Vitamin, mineral ve başka maddeler
katılmış gıda maddelerinin tekniğine
uygun ve hijyenik şekilde üretim,
hazırlama, işleme, muhafaza,
depolama, taşıma ve pazarlamasını
sağlamak üzere bu ürünlerin bileşim
ve etiketleme şartlarını belirleme
amacıyla Genel Gıda ve Yem Yasası
altında çıkarılacak yeni tüzük.
-Vitaminlerin, Minerallerin ve Bazı
Diğer Maddelerin Gıda Maddelerine
İlave Edilmesine İlişkin 20 Aralık
Tüzüğü
2010, 1. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
1
Gıda Maddeleri ile Temas Eden
Madde ve Malzemeler Tüzüğü
Gıda maddeleri ile temasta bulunan
madde ve malzemelerin tekniğine
uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi,
işlenmesi, depolanması, taşınması,
pazarlanması ve gıda maddeleri ile
temas ettikleri süre boyunca gıda
maddelerine geçirdikleri
bulaşanların neler ve ne kadar
olduğu ile ilgili analiz yöntemlerinin
belirlenmesi amacıyla Genel Gıda
ve Yem Yasası altında çıkarılacak
yeni tüzük
-Gıda Maddeleri ile Temas Eden
2010, 2. Çeyrek
Madde ve Malzemelere İlişkin 27
Ekim 2004 tarih ve (AT) 1935/2004
Konsey Tüzüğü
Madde ve Malzemelerin Üretimindeki
İyi Üretim Uygulamalarına (GMP)
Plastik Madde Ve Malzemelerin
Bileşenlerinin Migrasyon Testinde
Kullanılan Gerekli Temel Kurallara
İlişkin 18 Ekim 1982 tarih ve
Plastik Madde ve Malzemelerin
Bileşenlerinin Gıda Maddelerine
Tarım Bakanlığı
155
Geçişleri ile İlgili Migrasyon
Testlerinin Benzerlerinin Listesine
85/572/AET Konsey Direktifi
-Plastik Materyallerin ve Maddelerin
Gıda Maddelerine Temas Etmesine
İlişkin 6 Ağustos 2002 tarih ve
Seramik Maddelerine İlişkin 15 Ekim
Konsey Direktifi
Rejenere Selüloz Filmlere İlişkin 29
sayılı Komisyon Direktifi
-Gıda Maddeleri ile Temas Eden Vinil
Klorür Monomer İçeren Maddelere
-Gıda Maddeleri ile Temas Eden Vinil
Klorür İçeren Maddelerden Gıdaya
Geçen Vinil Klorür Monomer
Seviyesinin Resmi Kontrolü İçin
Belirlenen Analiz Yöntemine İlişkin 8
-Vinil Klorürün Gıda Maddelerine
Geçişi için Resmi Kontrol Amaçlı
Yapılan Analiz Yöntemlerine İlişkin
29 Nisan 1981 tarih ve 81/432/AET
-Biberon ve Emziklerden Geçen
Nitrozoamin ve Nitrosotable
Maddelerine İlişkin 15 Mart 1993
tarih ve 93/11/AET sayılı Komisyon
Direktifi
-Gıda ile Temas Eden Madde Ve
156
Malzemelerden Gıda Maddelerine
Geçen Epoksi Türevlerinin
Kullanımının Sınırlandırılmasına
İlişkin 18 Kasım 2005 tarih ve (AT)
-Gıda Maddeleri İle Temas Eden
Madde ve Malzemelerin İyi Üretim
Uygulamalarına İlişkin 22 Aralık
Komisyon Tüzüğü
-Kapak ve Contalardan Gıda
Maddelerine Olan Geçiş Limitlerinin
Düzenlenmesi ile İlgili 2 Nisan 2007
Komisyon Tüzüğü
-Rejenere Selüloz Filmlerinden Gıda
Maddelerine Olan Geçişlerle İlgili 29
Ana Unsur 12.1.8 Takviye edici gıdalar, özel beslenme amaçlı gıdalar, kilo verme amaçlı enerjisi azaltılmış gıdalar, bebek ile küçük çocuklara yönelik hazırlanan
bebek mamaları ve devam mamaları
1
Takviye Edici Gıdalar Tüzüğü
Takviye edici gıdaların ve bunların
bileşenlerinin tekniğine uygun ve
hijyenik şekilde üretim, hazırlama,
işleme, muhafaza, depolama, taşıma
ve pazarlanmasının sağlanması ve
ambalajlama, etiketleme, reklam ile
ilgili kuralların belirlenmesi
altında çıkarılacak yeni tüzük
Takviye Edici Gıdalara İlişkin 10
Konsey Direktifi
2010, 1. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
157
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2
Özel Beslenme Amaçlı Gıdalar ve Özel beslenme amaçlı gıdaların ve
Bileşenleri Tüzüğü
bunların bileşenlerinin ambalajlama,
etiketleme ve reklamı ile ilgili
kuralların belirlenmesi amacıyla
-Özel Beslenme Amaçlı Gıdalara
2010, 1. Çeyrek
İlişkin 3 Mayıs 1989 tarih ve
-Özel Beslenme Amaçlı Gıdalara
Eklenebilecek Maddelere İlişkin 15
Şubat 2001 tarih ve 2001/15/AT sayılı
Komisyon Direktifi
3
Bebek ve Devam Mamaları Tüzüğü
Bebeklerin ve küçük çocukların
beslenmelerine ek olarak kullanılan
işlenmiş tahıl bazlı olan ve tahıl
bazlı olmayan ek gıdaların tekniğine
uygun ve hijyenik şekilde üretim,
hazırlama, işleme, muhafaza,
sağlamak üzere bu ürünlerin
özelliklerinin belirlenmesi amacıyla
-Hazır ve Devam Mamalarının
2010, 1. Çeyrek
Üçüncü Ülkelere İhracatına İlişkin 18
Haziran 1992 tarih ve 92/52/AT sayılı
Konsey Direktifi
-Bebekler ve Küçük Çocuklar İçin
İşlem Görmüş Hububat Bazlı Gıdalar
ve Bebek Mamalarına İlişkin 5 Aralık
Komisyon Direktifi
-Bebek ve Devam Mamaları
Formüllerine İlişkin 22 Aralık 2006
tarih ve 2006/141/AT sayılı Komisyon
Direktifi
4
Kilo Verme Amaçlı Enerjisi
Azaltılmış Gıda Maddeleri Tüzüğü
Kilo vermek amacıyla enerjisi
kısıtlanmış diyetler için hazırlanan
ürünlerin tekniğine uygun ve
ve pazarlamasını sağlamak üzere bu
ürünlerin bileşim ve etiketleme
şartlarını belirleme amacıyla Genel
Gıda ve Yem Yasası altında
Kilo Verme Amaçlı Enerjisi
Azaltılmış Gıda Maddelerine İlişkin
26 Şubat 1996 tarih ve 96/8/AT sayılı
Komisyon Direktifi
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
2010, 1. Çeyrek
158
Sıra
No
5
Tıbbi Amaçlı Diyet Gıda Maddeleri Hastalık, rahatsızlık veya tıbbi
Tüzüğü
durumdan etkilenen veya bu
nedenlerle beslenme bozukluğu olan
kişilerin beslenme gereksinimlerini
karşılamak amacıyla hazırlanan ve
tıbbi gözetim altında kullanılması
gereken gıdaların tekniğine uygun ve
şartlarını belirleme amacıyla Genel
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Tıbbi Amaçlı Diyet Gıda
2010, 1. Çeyrek
Maddelerine İlişkin 25 Mart 1999
Direktifi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Gıda Maddelerinde Bulunabilecek
Bulaşanlar ve Bu Gıda
Maddelerinden Numune Alma ve
Analiz Yöntemleri Tüzüğü
Gıda maddelerinde bulunabilen nitrit
ve nitratların, mikotoksinlerin,
bakteriyel toksinlerin, ağır
metallerin, 3-monokloropropan-1,2diolün, dioksinlerin, furanların,
dioksin benzeri poliklorlubifenillerin
(PCB), polisiklik aromatik
hidrokarbonların ve erusik asitin
analiz yöntemleri ile numune alma
prosedürlerini kapsama amacıyla
-Gıda Maddelerindeki Bulaşanlara
2010, 2. Çeyrek
İlişkin Topluluktaki Prosedürleri
Belirleyen 8 Şubat 1993 tarih ve
(AT) 315/93 sayılı Konsey Tüzüğü
-Gıda Maddelerinde Mikotoksin
Seviyelerinin Resmi Kontrolü İçin
Analiz ve Örnekleme Yöntemlerine
İlişkin 23 Şubat 2006 tarih ve (AT)
-Gıda Maddelerindeki Belli
Bulaşanların Maksimum
Seviyelerine İlişkin 19 Aralık 2006
ve (AT) 1881/2006 sayılı Komisyon
Tüzüğü
-Belli Gıda Maddelerindeki Nitrat
Seviyelerinin Resmi Kontrolleri İçin
Analiz ve Numune Alma
Yöntemlerine İlişkin 19 Aralık 2006
Tarım Bakanlığı
159
Komisyon Tüzüğü
-Belli Gıda Maddelerindeki Dioksin
ve Dioksin Benzeri Poliklorlu Bifenil
(PCBs) Seviyelerinin Resmi
Kontrolleri İçin Analiz Ve Numune
Alma Yöntemlerine İlişkin 19 Aralık
Komisyon Tüzüğü
-Gıda Maddelerindeki Kurşun,
Kadmiyum, Cıva, Kalay, 3-MCPD
ve Benzoapyrene Seviyelerinin
Resmi Kontrolleri İçin Analiz ve
Numune Alma Yöntemlerine İlişkin
28 Mart 2007 tarih ve (AT) 333/2007
-Bazı Hayvansal Gıdalarda Bulunan
Belli Maddelerin ve Kalıntıların
İzlenebilmesi için 96/23/AT sayılı
Komisyon Kararında Belirtilen
Örneklemelerin Sıklığı ve Miktarı
Hakkındaki 27 Ekim 1997 tarih ve
97/747/AT sayılı Konsey Kararı
-Canlı Hayvan ve Hayvansal
Ürünlerdeki Belli Maddelerin ve
Kalıntılıların Resmi
Örneklemelerindeki Detaylı
Kuralların Belirlenmesi Hakkındaki
160
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Hızlı Dondurulmuş Gıdalar Tüzüğü
Hızlı dondurulmuş gıda
maddelerinin tekniğine uygun ve
hijyenik şekilde üretilmesini,
muhafazasını, depolanmasını,
taşınmasını ve pazarlanmasını
sağlamak üzere özelliklerini
belirlemek amacıyla Genel Gıda ve
tüzük
-Hızlı Dondurulmuş Gıdaların İnsan 2010, 1. Çeyrek
Tüketiminde Kullanımına İlişkin 21
-Hızlı Dondurulmuş Gıda
Maddelerinin Sıcaklık Kontrolü İçin
Numune Alma ve Analiz Metotlarına
92/2/AET sayılı Komisyon Direktifi
-Hızlı Dondurulmuş Gıda
Maddelerinin Depolama, Taşıma,
Ambarda Bulundurma Esnasında
Sıcaklıkların İzlenmesine İlişkin 12
Ocak 2005 tarih (AT) 37/2005 sayılı
Komisyon Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
1
Yeni Gıdalar Tüzüğü
Farklı üretim kaynaklarından
üretilebilen yeni gıda diye
adlandırılan gıda maddelerinin
üretim teknikleri ile muhafaza,
sağlamak üzere bu ürünlerin bileşim
ve etiketleme şartlarını belirlemek
altında çıkarılacak yeni tüzük.
-Yeni Gıdalar ve Yeni Gıda
2010, 3. Çeyrek
Girdilerine İlişkin 27 Şubat 1997
-Halkın Bilgilendirilmesine Olanak
Sağlayan (AT) 258/97 sayılı
Komisyon Tüzüğü Uyarınca Halka
Verilecek Kesin Bilgilerin Neler
Olması Gerektiğine ve Sağlanan
Bilginin Korunması İle İlgili Detaylı
Kurallara İlişkin 20 Eylül 2001 tarih
ve (AT) 1852/2001 sayılı Komisyon
Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
161
Sıra
No
2
Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar
Tüzüğü
Amaç / Kapsam
Genetiği değiştirilerek insan gıdası
olarak kullanılan gıda maddelerinin
tekniğine uygun üretim, hazırlama,
şartlarını belirlemek amacıyla Genel
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
-Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar ve
2010, 3. Çeyrek
Yemlere İlişkin 22 Eylül 2003 tarih
ve (AT) 1829/2003 sayılı Avrupa
-Genetiği Değiştirilmiş
Organizmaların İzlenebilirliği ve
Etiketlenmesi ve Genetiği
Değiştirilmiş Organizmalardan Elde
Edilen Gıda ve Yemin
İzlenebilirliğine ve 2001/18/AT
sayılı Direktifin Düzeltilmesine
İlişkin 22 Eylül 2003 tarih ve (AT)
-79/112/AET sayılı Direktif’te
Belirtilenlerin Dışında Genetiği
Değiştirilmiş Organizmalardan Elde
Edilen Gıdaların Etikette
Belirtilmelerinin Zorunluluğuna
İlişkin 26 Mayıs 1998 tarih ve (AT)
- Genetiği Değiştirilmiş Olan veya
Genetiği Değiştirilmiş
Organizmalardan Üretilen Katkı ve
Aroma Maddeleri İçeren Gıda
Maddeleri ve Gıda Bileşenlerinin
Etiketlenmesine İlişkin 10 Ocak
Komisyon Tüzüğü
-Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar
(GMOs)’ın Tanımlanması İçin Tek
Bir Sistemin Kurulup
Geliştirilmesine İlişkin 14 Ocak
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Tarım Bakanlığı
162
Komisyon Tüzüğü
- (AT) 1829/2003 sayılı Tüzük’ün
Uygulanmasının Teferruatlı bir
Şekilde Açıklanmasına İlişkin 6
- Genetiği Değiştirilmiş
Organizmalara Yönelik Komisyon
Referans Laboratuvarı da dikkate
alınarak, (AT) 1829/2003 sayılı
Tüzük’ündeki 32. maddenin
uygulanmasındaki detaylı kuralları
içeren 22 Aralık 2006 tarih ve (AT)
3
İyonize Edilmiş Radyasyonla
Muamele Edilmiş Gıdalar Tüzüğü
İyonize edilmiş ve radyasyonla
muamele edilmiş gıda maddelerinde
uygulanacak iyonizasyon ve
radyasyon yöntem ve miktarlarının
belirlenmesi amacıyla Genel Gıda ve
tüzük
- İyonize Radyasyonla Muamele
Edilmiş Gıda Maddeleri ve Gıda
Bileşenlerine İlişkin 22 Şubat 1999
-İyonize Radyasyonla Muamele
Edilebilmesine İzin Verilen Gıda
Maddeleri ve Gıda Bileşenlerinin
Komisyonca Belirlenen Listesine
İlişkin 22 Şubat 1999 tarih ve
2010, 3. Çeyrek
Belli gıda maddelerinin taşıması
gereken özellikleri belirleyen özel
mevzuata sahip ürünlere yönelik
düzenleme amacıyla Genel Gıda ve
tüzükler
-İlgili AB Direktifleri (Codex
Alimantarius)
-Doğal mineral suların pazarlanması
ve istismarıyla ilgili üye ülke
kanunlarının yaklaşımlarına ilişkin
-Doğal mineral suların pazarlanması
ve istismarıyla ilgili üye ülke
2010, 2. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
Ana Unsur 12.1.12 Ürün Tüzükleri
1
Ürün Tüzükleri
Tarım Bakanlığı
163
kanunlarının yaklaşımlarını içeren
Direktifi’nin düzenlenmesiyle ilgili
28 Ekim 1996 tarih ve 96/70/AT
Konsey Direktifi
-Doğal mineral suların bileşimindeki
unsurların listesi, konsantrasyon
limitleri ve etiketleme gereklilikleri
ile doğal mineral sular ve kaynak
sularının ozonla zenginleştirilmiş
hava ile muamele şartlarını
belirleyen 16 Mayıs 2003 tarih ve
Direktifi
1
Yem Hijyeni Tüzüğü
Yem hijyeni ile ilgili genel kuralları,
izlenebilirliğini, işletmelerinin kayıt
ve onaylanmasını düzenleyen
şartların ve kuralların ortaya konması
- Yem Hijyeni Gerekliliklerine
İlişkin 12 Ocak 2005 tarih ve (AT)
Yem üretenlerin, yemin birincil
Gerekliliklerinin Düzenlenmesi,
üretimi dahil, pazara sunulmasına
Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesinin
kadar tüm faaliyetlerini, gıda üreten Oluşturulması ve Gıda Güvenliği ile
hayvanların yemlenmesini ve yemin İlgili Prensiplerin Belirlenmesi
ithalat ve ihracatı ile ilgili konuları
Hakkındaki 28 Ocak 2002 tarih ve
kapsaması amacıyla Gıda ve Yem
Hijyeni ile Resmi Kontrolleri Yasası Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü
- Yem ve Gıda Yasasına, Hayvan
Kurallarına Uyumun Doğrulanması
İle İlgili Resmi Denetimler
Hakkındaki 29 Nisan 2004 tarih ve
2010, 3. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
164
Sıra
No
2
Yem Katkı Maddeleri, Yemlerde
İstenmeyen Maddeler ve İlaçlı
Yemler Tüzüğü
Amaç / Kapsam
Yem işletmelerinin onaylanmasını,
yem katkı maddelerinin üretim ve
pazarlanmasını, hayvan
beslenmesinde kullanılan katkı
maddelerini, hayvan yemlerinde
istenmeyen maddeleri, hayvan
beslenmesinde kullanılan belli
maddeleri ve ilaç içeren yemleri
kapsayan Genel Gıda ve Yem Yasası
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
-Yem İşletmelerinin Üretimleri Veya 2011, 2. Çeyrek
Histomonostatlar ve
İlgili (AT) 183/2005 sayılı Tüzüğe
Uyumlu Olarak Gereklilikleri
Belirten 14 Şubat 2007 tarih ve (AT)
-Hayvan Yemlerinde Kullanılan
Katkı Maddeleri ile İlgili 22 Eylül
Tüzüğü
-Hayvan Yemlerinde İstenmeyen
Maddeler ile İlgili 7 Mayıs 2002
-Hayvan Beslenmesinde Kullanılan
Belirli Ürünler Hakkındaki 30
-Onaylanmış Katkı Maddeleri Listesi
(2004/C 50/01)
-Topluluk İçerisinde İlaçlı Yemlerin
Hazırlanması, Pazara Sunumu ve
Kullanım Koşullarını Belirleyen 26
Mart 1990 tarih ve 90/167/AET
-Bileşik Yem Maddelerinin Dolaşımı
ile İlgili 2 Nisan 1979 tarih ve
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Tarım Bakanlığı
165
Sıra
No
3
Özel Amaçlı Yemler Tüzüğü
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Hayvanların özel beslenmesi amaçlı
yem maddelerini kapsayan Genel
Özel Besleyici Nitelikler İçeren Yem 2011, 2. Çeyrek
Maddeleri Hakkındaki 13 Eylül 1993
Direktifi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Tarım Bakanlığı
Tablo 12.1.2
Sıra
No
Yapılması Gerekenler 1)
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar (Sağlık Bakanlığı ve Tarım Bakanlığı)
1
Gıda Güvenliği ile ilgili yasal düzenlemeleri hazırlayacak Sağlık ve Tarım Bakanlıklarında gıda konusunda çalışacak olan bir
mevzuat komisyonunun oluşturulması
2009, 1. Çeyrek
2
Genel Gıda ve Yem Yasası yasalaştıktan sonra Risk Değerlendirme Komisyonunun oluşturulması
2009, 2. Çeyrek
3
Genel Gıda ve Yem Yasası yasalaştıktan sonra hızlı alarm sistemini yürütecek yapıların oluşturulması
2009, 2. Çeyrek
4
İşletmelerin denetim ve kontrolleri için işletme rehberleri ve prosedürlerinin hazırlanması
2009 2. Çeyrek
5
İşletmelerin çok yıllık ulusal kontrol planlarının hazırlanması
2009, 2. Çeyrek
1)
1
Sağlık Bakanlığına bağlı Gıda ve Su Güvenliği Biriminin kurulması
2009, 1. Çeyrek
2
Devlet Laboratuvarı Dairesi bünyesindeki gıda analizleri ile ilgili şubelerin yeniden yapılandırılması
2009, 1. Çeyrek
3
Devlet Laboratuvarı Dairesi bünyesinde yeniden yapılandırılacak gıda analizleri şubelerinin altyapılarının güçlendirilerek,
akredite edilmelerinin sağlanması
2009, 1. Çeyrek
Veterinerlik kapsamına giren konularla ilgili yapılması gereken unsurlar veterinerlik başlığı altında belirtilmiştir.
166
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Tarım Bakanlığı
1
Tarım Dairesi bünyesinde zirai karantina ve gıda biriminin kurulması
2010, 3. Çeyrek
2
Yem Laboratuvarının geliştirilmesi
2009, 2. Çeyrek
Tablo 12.1.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
24 adet bilgisayar ve Microsoft yazılımı
30,000
30,000
Gıda Su Güvenliği Birimi, Devlet Laboratuvarı, sınır denetim
noktaları ve bölgelerdeki mühendislerle gerekli bilgi akışı ve
bağlantılar için otomasyon programı
70,000
70,000
LİMS yazılımının temin edilmesi
12,000
12,000
Mefruşat
İstihdam edilecek personel için mefruşat ihtiyacı
7,000
7,000
167
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Besin Analizleri Bölümü için yeni teçhizat alımı
AB Mali Yardım
Kırsal Kalkınma
Sektör Programı
Hayvancılık ve Çiftlik
Hijyeninin
Geliştirilmesi faaliyeti
kapsamında
Fiziki Altyapı
İlgili şubelerin tadilatı
450,000
450,000
Sağlık Bakanlığı bünyesinde, bakanlığa bağlı olarak yeni
teşkilat şemasına göre kurulacak ve çıkarılacak yasa ve
tüzükleri uygulayacak olan Gıda ve Su Güvenliği Biriminde
görev almak üzere 7 gıda mühendisi, 3 kimya mühendisi, 5
denetçi yardımcısı, 3 kitabet görevlisi istihdamı
216,000
216,000
Devlet Laboratuvarı Dairesi bünyesinde yeniden yapılandırılıp
akredite edilecek gıda analizleri ile şubelerde çalışacak 1
mikrobiyoloji uzmanı, 1 gıda mühendisi, 1 kimya mühendisi, 1
kimyager ve 4 laboratuvar teknisyeni istihdamı
142,000
142,000
Personel
Eğitim
Avrupa Gıda Güvenlik Otoritesinin (EFSA) yapısının nasıl
olduğu, kurumların nasıl çalıştığı, üye devletlerle temasının
nasıl sağlandığı hakkında eğitim (3 Sağlık Bakanlığı çalışanı, 3
veteriner hekim ve 3 ziraat mühendisi)
40,000
40,000
2)
Kırsal Kalkınma Sektör Programı Hayvancılık ve Çiftlik Hijyeninin Geliştirilmesi faaliyetinin maaliyeti 3,200,000 Euro olmakla beraber laboratuvar teçhizatının tam
maliyeti fizibilite çalışmaları sonucunda belirlenecektir. Ancak, veteriner, gıda ve yem laboratuvarlarındaki öncelikli saptanan eksikliklerin giderilebilmesi için ek
kaynağa ihtiyaç duyulacağı öngörülmektedir.
168
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Risk Değerlendirme Komisyonunun nasıl çalıştığı hakkında
eğitim (3 Sağlık Bakanlığı çalışanı, 3 veteriner hekim ve 3
ziraat mühendisi)
40,000
40,000
Hızlı Alarm Sisteminin bir üye devlette ve üye devletler
arasında nasıl çalıştığı hakkında eğitim (3 Sağlık Bakanlığı
çalışanı, 3 veteriner hekim ve 3 ziraat mühendisi)
40,000
40,000
AB’nin kara, deniz ve hava sınır denetim noktalarındaki ithalat
ve ihracatla ilgili denetimlerinin nasıl yapıldığı hakkında eğitim
(5 Sağlık Bakanlığı çalışanı, 6 veteriner hekim, 3 veteriner
teknisyeni ve 3 ziraat mühendisi)
70,000
70,000
Üçüncü ülkelerden gıda maddeleri ithalatında izlenen
prosedürün ve uygulamaların nasıl yapıldığı hakkında eğitim (3
Sağlık Bakanlığı çalışanı, 3 veteriner hekim ve 3 ziraat
mühendisi)
40,000
40,000
Gıda üretim yerlerinin nasıl izinlendirildiği, izinlendirildikten
sonra nasıl denetlendiği, nasıl cezalandırıldığı ve numunelerin
nasıl alındığı hakkında eğitim (5 Sağlık Bakanlığı çalışanı, 5
veteriner hekim, 3 veteriner teknisyeni ve 5 ziraat mühendisi)
76,000
76,000
Devlet Laboratuvarı Dairesi bünyesinde farklı gıda analizleri
için akredite edilmiş gıda laboratuvarlarında orta vadeli
personel eğitimi (20 kişi)
80,000
80,000
Tarım Bakanlığı Yem Denetim ve Laboratuvar personelinin
eğitimi (6 ziraat mühendisi, 2 kimyager/kimya mühendisi ve 2
teknisyen)
40,000
40,000
Gıda Mevzuatının AB’ye uyumlaştırılması için danışmanlık
hizmeti
200,000
200,000
Laboratuvarların akreditasyon çalışmaları için danışmanlık
hizmeti
200,000
200,000
40,000
40,000
Tercüme
Uyum Sağlanacak AB Mevzuatı
169
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Gıda maddeleri ile ilgili uygulamalar bakımından Tarım ve
Sağlık Bakanlıklarının ilgili birimleri arasında bilgi paylaşımı,
işbirliği ve erken uyarı için bilgisayar ağı kurulması
Toplam
1,000
5,000
6,000
816,000
983,000
1,799,000
170
Öncelik 12.2 Veteriner Hizmetlerinin AB mevzuatına uyumlaştırılması ve iç hukuka yansıtılarak uygulamaya konulması
Ana Unsur 12.2.1 Veteriner Hizmetleri Yasası’nın AB ile uyumlu olarak hazırlanması ve uygulanmasına yönelik idari yapıların oluşturulması
AB, veteriner hizmetlerinin yürütülmesi için üye devletlerde tek bir yetkili otoritenin görevlendirilmesini öngörmektedir. Bu doğrultuda, Veteriner Dairesinin AB
standartlarında hizmet verebilmesi için Veteriner Dairesi Çalışma Esasları Yasası düzenlenerek AB’ye uyumlaştırılacaktır. Yeni düzenlenecek olan yasa; insan sağlığının,
hayvanlardan ve hayvansal ürünlerden bulaşabilecek hastalıklara ve diğer tehlikelere karsı korunması; salgın hayvan hastalıkları ile mücadele; hayvansal gıda ve yemin
güvenliğinin sağlanması ile hayvan sağlığı ve refahı konularına ilişkin faaliyetlerin uygulanmasına yönelik kuralların ve prosedürlerin belirlenmesini kapsayacak olan
veteriner hizmetlerinin, bu alandaki görev, yetki ve sorumluluklarının belirlendiği, temel bir çerçeve yasa niteliğinde olacaktır. Ayrıca, veteriner hizmetleri ile ilgili olarak
hazırlanacak birçok tüzüğe yasal dayanak oluşturacaktır.
Ana Unsur 12.2.2 Hayvan hastalıklarının kontrolü ve izlenmesi için acil eylem planlarının oluşturulması
AB üye devletlerinde hayvan sağlığının korunması ve zoonoz hastalıklarla mücadele için; Şap Hastalığında 2003/85/AT sayılı Konsey Direktifi, Domuz Vebası hastalığında
2001/89/AT sayılı Konsey Direktifi, Afrika Ateşli Domuz Hastalığında 2002/60/AT sayılı Konsey Direktifi, Kuş Gribi (AI)’nde 2005/94/AT sayılı Konsey Direktifi, Yalancı
Tavuk Vebası Hastalığında 92/66/AET sayılı Konsey Direktifi, Akuakültür hayvanları ve ürünleri için 2006/88/AT sayılı Konsey Direktifi, Mavi Dil Hastalığı için
2000/75/AT sayılı Konsey Direktifi, TSE Hastalıkları için (AT) 999/2001 sayılı Tüzük, zoonozların ve zoonotik etkenlerin kontrolü için 2003/99/AT sayılı Direktifi, Domuz
Veziküler Hastalığı için 92/119/AET sayılı Konsey Direktifi, Topluluk içinde hayvan hastalıklarının ihbarı için 82/894/AET sayılı Konsey Direktifi kullanılmaktadır.
KKTC’de bu konu ile ilgili düzenlemeler Veteriner Dairesi Kuruluş ve Çalışma Esasları Yasası (7/1992 sayılı Yasa) ve Fasıl 45 Bulaşıcı Hayvan Hastalıkları Yasası ile
yapılmaktadır. AB uyum çalışmaları kapsamında çıkarılacak olan Hayvan Sağlığı Yasası ile yürürlükteki Fasıl 45 Bulaşıcı Hayvan Hastalıkları Yasası uyumlaştırılacaktır. Bu
yasa hayvanlardan ve hayvansal ürünlerden insan ve hayvanlara geçebilen hastalıklardan korunulması ve bulaşıcı hayvan hastalıkları ile mücadele edilmesinin sağlanmasını
amaçlamaktadır. Hayvan hastalıklarının kontrol ve eradikasyonu ile ilgili yasal çerçeveyi oluşturması bakımından önemli ve önceliklidir. Hayvan hastalıkları ile ilgili spesifik
tüzüklerin çıkartılmasına yasal zemin oluşturmaktadır. İnsan tüketimi için olmayan hayvansal yan ürünlerin içermesi gereken sağlık kurallarını belirleyen tüzük de bu Yasa
altında çıkarılacaktır.
AB üye devletlerinde hayvan refahının sağlanması ve korunması için; 22 Aralık 2004 tarih ve (AT) 1/2005 sayılı Konsey Tüzüğü, 25 Haziran 1997 tarih ve (AT) 1255/97
sayılı Konsey Tüzüğü, 22 Aralık 1993 tarih ve 93/119/AT sayılı Konsey Direktifi, 14 Kasım 2006 tarih ve 2006/778/AT sayılı Komisyon Kararı, 20 Temmuz 1998 tarih ve
98/58/AT sayılı Konsey Direktifi, 30 Ocak 2002 Tarih ve 2002/4/AT sayılı Komisyon Direktifi, 19 Temmuz 1999 tarih ve 1999/74/AT sayılı Konsey Direktifi, 28 Haziran
2007 tarih ve 2007/43/AT sayılı Konsey Direktifi, 19 Kasım 1991 tarih ve 91/629/AET sayılı Konsey Direktifi, 19 Kasım 1991 tarih ve 91/630/AET sayılı Konsey Direktifi ,
24 Kasım 1986 tarih ve 86/609/AET sayılı Konsey Direktifi, 9 Şubat 1990 tarih ve 90/67/AET sayılı Komisyon Kararı, 29 Mart 1999 tarih 1999/22/AT sayılı Konsey
Direktifi kullanılmaktadır. KKTC’de hayvan refahının sağlanması ve korunması Veteriner Dairesi Kuruluş ve Çalışma Esasları Yasası, Fasıl 47 Hayvanlara Zulüm Yasası ve
Bölüm 29A Hayvanlar (Deneylerin Denetimi) yasası ile sağlanmaktadır. Hayvanların taşınma sırasında korunması, hayvanların kesim veya öldürülme anında korunması,
yetiştirme amaçlı hayvanların korunması, yumurtacı tavukların korunması, etçi tavukların korunması, buzağıların korunması, domuzların korunması, deneysel ve bilimsel
amaçlarla kullanılan hayvanların korunması, yabani hayvanların hayvanat bahçelerinde barındırılması sırasında korunması konuları ile ilgili düzenlemeleri içeren Hayvan
171
Refahı Yasası’nın AB ile uyumlu bir şekilde hazırlanması amaçlanmaktadır. Bu yasa tüm düzenlemeleri içerecek ve bunlarla ilgili spesifik tüzük yapma yetkisini verecektir.
Böylelikle hayvan refahı konularının temel unsurları düzenlenmiş olacaktır.
AB üye devletlerinde hayvanlarda kullanılan veteriner ilaçlarının kontrol altında tutulması ve kalıntı ile ilgili olarak 29 Nisan 1996 tarih ve 96/22/AT sayılı Konsey Direktifi,
17 Aralık 1999 tarih ve 1999/879/AT sayılı Konsey Kararı, 29 Nisan 1996 tarih ve 96/23/AT sayılı Konsey Direktifi, 27 Ekim 1997 tarih ve 97/747/AT sayılı Komisyon
Kararı, 23 Şubat 1998 tarih ve 98/179/AT sayılı Komisyon Kararı, 12 Ağustos 2002 tarih ve 2002/657/AT sayılı Komisyon Kararı kullanılmaktadır. KKTC’de veteriner
ilaçlarının kontrol altında tutulması ve kalıntı ile ilgili olarak Veteriner Dairesi Kuruluş ve Çalışma Esasları Yasası (7/1992 sayılı yasa), Fasıl 254 Eczacılık ve Zehirler Yasası
45 (1) Maddesi uyarınca yapılan Tüzük ve Fasıl 261 Gıda Maddeleri ve İlaçların Satışına İlişkin Daha İyi Kurallar Öngören Yasa ile düzenlenmektedir. KKTC’de veteriner
ilaçlarının üretimi, ithalatı, pazarlanması ve kullanımını düzenleyerek, hayvansal gıdalardaki kalıntıların limitlerin altında tutulmasını, hayvan ve halk sağlığının korunmasını
amaçlayan Veteriner Tıbbi Ürünler (Veteriner İlaçları) Yasası’nın hazırlanması önemlidir. Yasa tasarısı, veteriner ilaçlarının pazarlama, üretim, ithalat, paketleme, etiketleme,
dağıtım, reçetelendirme, piyasadan toplatılma, denetim ve yaptırımları hakkındaki hükümleri içermektedir. Veteriner ilaçları, hayvan sağlığı ve hayvansal ürünlerde
oluşturduğu kalıntılar bakımından önemli ve önceliklidir. Yasa tasarısı, ayrıntılı kural ve uygulamaları belirleyen tüzüklerin hazırlanmasına yasal dayanak teşkil etmektedir.
AB’ye uyumlu hazırlanmış olan taslağa, son şeklinin verilerek yasalaşması gerçekleştirilecektir.
Ana Unsur 12.2.5 İnsan tüketimi için olmayan hayvansal yan ürünlerin içermesi gereken sağlık kurallarının belirlenmesi ve bunun için gerekli yasal ve idari
düzenlemelerin yapılması
AB üye devletlerinde İnsan Tüketimi İçin Olmayan Hayvansal Yan Ürünler ile İlgili (AT) 1774/2002 sayılı Tüzük ile içermesi gereken sağlık kuralları belirlenmiştir.
KKTC’de de bu koşulların belirlenmesi, çevre ve halk sağlığı açısından önemlidir. Bu amaçla AB mevzuatına uyumlu bir tüzük hazırlanacaktır.
AB üye devletlerinde sığır cinsi hayvanların tanımlanması ve kaydı 29 Nisan 2004 tarih ve (AT) 911/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü ile düzenlenir. Bu Tüzük, kulak küpeleri,
pasaport ve işletme kayıtları ile ilgili olarak uygulanması hakkındaki bilgileri içermektedir. KKTC’de AB mevzuatına uyumlu Hayvan Tanımlama ve Kaydı Yasası adı altında
2008/07 sayılı bir yasa mevcuttur. Sığır işletmelerinin ve bu işletmelerde bulunan sığır cinsi hayvanların tanımlama ve kayıt işlemleri ile hayvan hareketlerinin kayıt altına
alınması, ulusal ve bölgesel eradikasyon programlarını desteklemek üzere, hayvan hareketlerinin ve hastalıklarının daha etkin kontrolü, aynı zamanda üreticilere sağlanacak
destekler bakımından ilgili birimlere gerekli olan, hayvansal üretim, sağlık bilgileri ve istatistiklerin daha düzenli kaydedilmesi ile ilgili esas ve usulleri düzenlemektedir. Sığır
Cinsi Hayvanların Kaydı Tüzüğü AB uzmanları ile hazırlanmış olup ilgili birimlerden gelecek önerilere göre değişiklikler yapılarak Bakanlar Kuruluna sunulacaktır.
AB üye devletlerinde sığır, koyun ve keçilerde kullanılan kulak numaralarının standartlarını belirleyen 17 Temmuz 2000 tarih ve (AT) 1760/2000 sayılı Parlamento ve
Konsey Tüzüğü ve 29 Nisan 2004 tarih ve (AT) 911/2004 sayılı Komisyon Tüzüğü bulunmaktadır. Bu tüzüklerde sığır, koyun ve keçilerde kullanılan kulak küpeleriyle ilgili
standartlar belirtilmektedir. Numaralama sırasında kullanılacak olan numaraların AB standartlarına uygun bir şekle konulması amaçlanmaktadır.
AB üye devletlerinde koyun ve keçi cinsi hayvanların tanımlanması ve kayıt altına alınması için 17 Aralık 2003 tarih ve (AT) 21/2004 sayılı Konsey Tüzüğü, 11 Ekim 2006
tarih ve (AT) 1505/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü ve 15 Aralık 2006 tarih ve 2006/968/AT sayılı Komisyon Kararı bulunmaktadır. KKTC’de bu konu ile ilgili tüzük
çalışmaları başlatılmıştır. Bu tüzükle KKTC’deki koyun ve keçi varlığının tanımlanıp hayvan kayıt sistemine kayıt edilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca bu tüzük, hayvan
hastalıklarının kontrol ve eradikasyon projelerinin yürütülebilmesi ve üreticilere sağlanan destekler bakımından önemlidir.
172
AB üye devletlerinde domuzların tanımlanma ve kayıt altına alınması ile ilgili olarak 26 Haziran 1964 tarih ve 64/432/AET sayılı Konsey Direktifi, 27 Kasım 1992 tarih ve
92/102/AET sayılı Konsey Direktifi ve 23 Ekim 2000 tarih ve 2000/678/AT sayılı Komisyon Kararı mevcuttur. KKTC’de bu konuda şimdiye kadar ihtiyaç olmamasına
rağmen AB’ye uyum çalışmaları esasında bu konuda da hazırlıklar başlamış ve sürdürülmektedir. Bu, KKTC’de yaşayan veya turist olarak bulunan yabancıların taleplerini
karşılamak için önemlidir.
AB ülkelerinde tek tırnaklı hayvanların tanımlanması ve kaydı amacıyla 26 Haziran 1990 tarih ve 90/426/AET sayılı Konsey Direktifi, 26 Haziran 1990 tarih ve 90/427/AET
sayılı Konsey Direktifi, 6 Haziran 2008 tarih ve (AT) 504/2008 sayılı Komisyon Tüzüğü, 20 Ekim 1993 tarih ve 93/623/AET sayılı Komisyon Kararı bulunmaktadır. Son
yıllarda KKTC’de tek tırnaklı hayvanlara olan ilginin artması ve yarışların yapılmaya başlanması neticesinde bu hayvanlarla ilgili tanımlama ve kayıt hakkında tüzük
çalışmaları başlamıştır. Halen bu çalışmalar devam ettirilmektedir.
AB ülkelerinde Pet Hayvanların Ticari Olmayan Hareketleri ile İlgili Hayvan Sağlık Gereklilikleri hakkında (AT) 998/2003 sayılı Parlamento ve Konsey Tüzüğü ile
düzenlenmektedir. KKTC’de de AB mevzuatında belirtildiği şekilde, pet hayvanların Topluluk içi ve üçüncü ülkelerden geleceklere yönelik hareket ve sağlık koşulları ile
uygulama prosedürlerinin belirlenmesi için düzenlemeler yapılması amaçlanmaktadır. Bu mevzuat, aynı zamanda AB ve üçüncü ülkelerden pet hayvanları ile gelecek
turistlerle yaşanmakta olan sorunları giderecek ve ada çapında pet hayvanlarının hareketine zemin hazırlayacaktır. Pet Hayvanların Ticari Olmayan Hareketlerini Düzenleyen
Tüzük; Hayvan Sağlık Yasası çıkartıldıktan sonra hazırlanacaktır.
Ana Unsur 12.2.8 Canlı hayvan, genetik materyal ve hayvansal ürünlerin veteriner denetimlerine ilişkin kuralların belirlenmesi ve bunun için gerekli yasal ve idari
AB ülkelerinde canlı hayvan, genetik materyal ve hayvansal ürünlerin veteriner denetimlerine ilişkin kuralları (AT) 178/2002 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü,
(AT) 852/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü, (AT) 853/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü, (AT) 882/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Tüzüğü, (AT) 854/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü, (AT) 2073/2005 sayılı Komisyon Tüzüğü, (AT) 2005/34 sayılı Komisyon Kararı, 96/23/AT
sayılı Konsey Direktifi, 2007/240/AT sayılı Komisyon Kararı, 97/747/AT sayılı Komisyon Kararı ile düzenlenmektedir. Canlı hayvan, genetik materyal ve hayvansal
ürünlerin, hayvan ve halk sağlığını temin etmek amacıyla, hayvan sağlığı, hayvan refahı, genel gıda ve yem yasalarına uygunluğunu belirlemek için ithalat, ihracat sırasında
yapılacak sınır kontrolleriyle ülke sınırları içinde yapılacak resmi veteriner denetimlerinin usul ve esaslarının belirlenmesi, yeni çıkarılacak olan Veteriner Hizmetleri Yasası
altında bir Tüzükle düzenlenecektir.
173
Tablo 12.2.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Ana Unsur 12.2.1 Veteriner Hizmetleri Yasası’nın AB ile uyumlu olarak hazırlanmasına ve uygulanmasına yönelik idari yapıların oluşturulması
1
Veteriner Hizmetleri Yasa Tasarısı
İnsanların, hayvanlardan ve
AB Veteriner Mevzuatındaki Genel
hayvansal ürünlerden bulaşabilecek İlkeler
hastalıklara ve diğer tehlikelere karşı
korunması; salgın hayvan hastalıkları
ile mücadele; hayvansal gıda ve
yemin güvenliğinin sağlanması ile
hayvan sağlığı ve refahı konularına
ilişkin faaliyetlerin uygulanmasına
yönelik kuralların ve prosedürlerin
belirlenmesi
2009, 3. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
- Şap Hastalığı için Kontrol
2009, 4. Çeyrek
Önlemlerini İçeren 29 Eylül 2003
Direktifi
- Topluluk Şap Aşısı Kaynaklarının
Oluşturulması Hakkındaki 11 Aralık
1991 tarih ve .91/666/AET sayılı
Konsey Kararı
- Şap Hastalığının Kontrol altına
alınması İçin Güvenilir Acil Eylem
Planını Onaylayan 23 Temmuz 1993
Kararı
- Şap Hastalığı İçin Antijen Bankası
Kurulması ve Antijenlerin Nakli ve
Saklanması ile İlgili Kurallar
Kararı
Tarım Bakanlığı
Ana Unsur 12.2.2 Hayvan hastalıklarının kontrolü ve izlenmesi ile acil eylem planlarının oluşturulması
1
Hayvan Sağlığı Yasa Tasarısı
Hayvanlardan ve hayvan sal
maddelerden insan ve hayvanlara
geçebilen hastalıklardan korunulması
ve bulaşıcı hayvan hastalıkları ile
mücadele edilmesinin sağlanması.
Hayvan hastalıkları ile ilgili spesifik
tüzüklerin çıkartılmasına zemin
oluşturulması.
174
- Şap Hastalığı İçin Topluluk
Referans Laboratuvarı Kurulması
Hakkındaki 31 Mayıs 2006 tarih ve
Kararı
- 2003/85/AT sayılı Konsey
Direktifi’ne Uygun Olarak Şap
Hastalığı Acil Eylem Planının
Onaylanması Hakkındaki 22 Aralık
Komisyon Kararı
-Domuz Vebası için Topluluk
Kontrol Önlemleri Hakkındaki 23
Ekim 2001 tarih ve 2001/89/AT
sayılı Konsey Direktifi; .
- Domuz Vebası İçin Acil Eylem
Planının Onaylanması Hakkındaki
30 Mart 1999 tarih ve 1999/246/AT
- Domuz Vebası için Onaylanmış
Tanı Yöntemleri, Örnekleme
Metotları ve Onaylama İçin
Laboratuvar Testlerinin
Kıyaslanması Kriterlerinin
Belirlenmesi Hakkındaki 1 Şubat
Komisyon Kararı
Direktifi’ne uygun olarak Domuz
Vebası İçin Acil Eylem Planının
Komisyon Kararı
- Domuz Vebasına Karşı Canlı
Attenue Aşıların Stoklanması
Kararı
175
- Afrika Ateşli Domuz Hastalığının
Kontrolü İçin Spesifik Kurallar
- Afrika Ateşli Domuz Hastalığının
Tanı Yöntemlerinin Onayı
Kararı
- Afrika At Hastalığı Kontrol
Kurallarının ve Ölçütlerinin
Belirlenmesi Hakkındaki 29 Nisan
Konsey Kararı
- Kuş Gribi (AI) Hastalığı İçin
Topluluk Kontrol Önlemleri
2005/94/AT sayılı Konsey Direktifi;
- Kuş Gribi (AI) Hastalığı İçin Tanı
Yöntemlerini Onaylanması
Hakkındaki 4 Ağustos 2006 tarih ve
Kararı
- Yalancı Tavuk Vebası (Newcastle)
ve Kuş Gribi (AI) İçin Acil Eylem
Planlarının Onaylanması Hakkındaki
22 Aralık 2006 tarih ve 2007/24/AT
Direktifine Atıfta Bulunarak
Alternatif İdentifikasyonla İlgili
Detaylı Kurallar Hakkındaki 16
Şubat 2007 tarih ve 2007/118/AT
- Kanatlı Hayvanlar ve Vahşi
Kuşlarda Kuş Gribi(AI) Hastalığı
İçin Üye Devletlerin Yapması
Gereken Tarama Programları
176
Kararı
- Hayvanat Bahçeleri, Enstitüler
veya Üye Devletlerde Bulunan
Merkezlerdeki Kuşlara Yüksek
Patojeniteye Sahip Kuş Gribi (AI)
Hastalığının Yayılmasını Önlemek
İçin Yapılması Gerekenler
Kararı
- Yalancı Tavuk Vebası Hastalığının
Kontrolü İçin Gerekli Topluluk
Önlemlerinin Belirlenmesi
Hakkındaki 14 Temmuz 1992 tarih
Direktifi
- Akuakültür Hayvanları ve Ürünleri
İçin Sağlık Gereksinimleri ve Belli
Başlı Hastalıklardan Korunma ve
Kontrol Hakkındaki 24 Ekim 2006
Direktifi
- Viral Haemorrhagic Septicaemia
(VHS) ve İnfectious Haematopoietic
Necrosis (IHN) Hastalıklarından Biri
Veya Fazlası İle İlgili Onaylanmış
Merkezler ve Balık Yetiştirme
Bölgeleri Hakkındaki 22 Nisan 2002
Komisyon Kararı
-Akuakültür Hayvanlarındaki Belli
Hastalıkların Ölçütlerinin 91/67/AET
sayılı Konsey Direktifinde
Uygulanması Hakkındaki 29 Nisan
Komisyon Kararı
177
- Akuakültür Üretim İşletmeleri ve
Yetkili İşleme Tesislerinin
Bilgilerinin Elektronik Ortamda
İnternet Tabanlı Bilgi Sayfası
Yayınlanmasını 2006/88/AT sayılı
Komisyon Direktifinde uygulayan 30
Nisan 2008 tarih ve 2008/392/AT
- Mavi Dil Hastalığının Kontrolü ve
Eradikasyonu İçin Gereken Özel
Şartlar Hakkındaki 20 Kasım 2000
Direktifi
- Mavi Dil Hastalığının Kontrol,
Tarama Çalışmaları, İzlenme ve
Mavi Dil Hastalığı’na Yatkınlığı
Olan Belli Hayvan Türlerinin
Hareketlerinin Yasaklanması
Kuralları Hakkındaki 26 Ekim 2007
Komisyon Tüzüğü
- Belli Transmissible Spongiform
Encephalopatilerin Korunma,
Kontrol ve Eradikasyonu İçin
Uygulanacak Kurallar Hakkındaki
22 Mayıs 2001 tarih ve (AT)
- Ulusal Scrapie Kontrol Programı ve
Ek Garantiler Hakkındaki 31 Mart
Komisyon Tüzüğü
- Geyiklerde Görülen TSE için
Tarama Çalışmaları Hakkındaki 19
- 1 Ağustos 1996 Tarihinden Önce
Birleşik Krallık’ta Doğmuş ya da
178
Yetiştirilmiş Olan ve (AT) 999/2001
sayılı Tüzük’te Belirtilen Kontrol ve
Eradikasyon Ölçütlerinden Muaf
Tutulmuş Sığır Cinsi Hayvanların
Ürünlerinin Piyasaya Sürülmesini
Yasaklanması Hakkındaki 14
- Üye Devletler veya Üçüncü Ülkeler
veya Bölgelerin BSE Açısından
Durumunun Risk Yönünün
Belirlenmesi Hakkındaki 29 Haziran
Komisyon Kararı
- Salmonella ve Diğer Besin
Kaynaklı Zoonoz Ajanların Kontrolü
Hakkındaki 17 Kasım 2003 tarih ve
- Zoonozların ve Zoonotik Etkenlerin
Kontrolü Hakkındaki 17 Kasım 2003
- Zoonozların Epidemiyolojisi ve
Salmonella İçin Topluluk Referans
Laboratuvarlarının Kurulması
ve 2004/564/AT sayılı Komisyon
Kararı
- Gallus Gallus Irkı Kanatlıların
Belli Salmonella Serotiplerinin Islahı
Tüzüğü
- Domuz Veziküler Hastalığı İçin
Spesifik Ölçütleri ve Belli Hayvan
Hastalıklarının Kontrolü İçin
Topluluk Ölçütleri Hakkındaki 17
179
- Topluluk İçinde Hayvan
Hastalıklarının İhbarı Hakkındaki 21
- Resmi Olarak Tuberculosis,
Brucellosis, ve Enzootic-BovineLeukosis Den Ari Belli Üye
Devletler ve Bölgeler Hakkındaki 23
- (AT) 1003/2005 sayılı Tüzüğü
Değiştiren ve Gallus Gallus Cinsi
Yumurtacı Tavuklarda Görülen
Salmonella Serotiplerinin
Prevalansını Azaltmak Konusunda
Topluluğun Hedefini Belirleyen
(AT) 2160/2003 sayılı Tüzüğün
Uygulanması ile ilgili 31 Temmuz
Komisyon Tüzüğü
-Kanatlı Hayvanlarda Görülen
Salmonella Hastalığının Kontrolü
İçin Yürütülen Ulusal Program
Çerçevesinde Kullanılan Özel
Kontrol Metotları ile İlgili
Gereklilikler Hakkındaki (AT)
Uygulanması ile İlgili
1 Ağustos 2006 tarih ve (AT)
- (AT)1091/2005 sayılı Tüzüğü İptal
Eden ve Broilerlerde Salmonella
Enteritidis ve Salmonella
Typhimiriumların Prenalansını
Azaltmak Konusunda Topluluğun
180
Hedefini Belirleyen (AT) 2160/2003
Konsey Tüzüğünün Uygulanması ile
ilgili 12 Haziran 2007 tarih ve (AT)
-Sirk Hayvanlarının Üye Ülkeler
Arasındaki Hareketleri için Hayvan
Sağlığı Gerekliliklerini Belirleyen
(AT) 1739/2005 sayılı ve 21 Ekim
2005 tarihli Komisyon Tüzüğü
2
Brucella Hastalığının Kontrol ve
Brucella hastalığı ile mücadele ve
Eradikasyonu İçin Alınması Gereken eradikasyona yönelik kuralların ve
Önlemlere İlişkin Tüzük
önlemlerin belirlenmesi, hayvansal
ürün ihracatında önemli olan
Brucella’dan ari statüsüne
kavuşulması amacıyla Hayvan
Sağlığı Yasası altında çıkarılacak
yeni tüzük.
- Resmi Olarak Tuberculosis,
2010, 1. Çeyrek
Brucellosis ve Enzootic-BovineLeukosis Den Ari Belli Üye
Devletler ve Bölgeler Hakkındaki 23
- Sığır Brusellosisinde Anti
Bodylerin Tespit Edilmesinde
Kullanılacak Olan Testlerin
Onaylanması Hakkındaki 10 Şubat
Komisyon Kararı
- Topluluk İçi Ticareti Etkileyen
Sığır Ve Domuz Cinsi Hayvanların
Sağlık Problemleri Hakkındaki 26
- Koyun ve Keçi Cinsi Hayvanların
Topluluk İçi Ticaretinde Yol
Gösteren Hayvan Sağlığı Şartlar
Hakkındaki 28 Ocak 1991 tarih ve
- Koyun ve Keçi Brusellosisinin
Eradikasyonunda Finansal Ölçütler
90/242/AET sayılı Konsey Kararı
- Kesimhanelerin Kullanımı
Tarım Bakanlığı
181
Tüzüğü
3
3)
Kuş Gribinin Kontrolüne İlişkin
Tüzük
Kuş gribine ilişkin önlemlerin
alınması hakkındaki hükümleri
içeren ve Hayvan Sağlığı Yasası
altında çıkarılacak yeni tüzük 3)
- Kuş Gribi (AI) Hastalığı İçin
2010, 2. Çeyrek
Topluluk Kontrol Önlemleri
- Kuş Gribi (AI) Hastalığı İçin Tanı
Yöntemlerinin Onaylanması
2006/437/AT sayılı Komisyon Kararı
- Yalancı Tavuk Vebası ve Kuş Gribi
(AI) İçin Acil Eylem Planlarının
Komisyon Kararı
Direktifi’ne Atıfta Bulunarak
Alternatif İdentifikasyonla İlgili
Detaylı Kurallar Hakkındaki 16 Şubat
Komisyon Kararı
- Kanatlı Hayvanlar ve Vahşi
Kuşlarda Kuş Gribi (AI) Hastalığı
İçin Üye Devletlerin Yapması
Gereken Tarama Programları
- Hayvanat Bahçeleri, Enstitüler veya
Üye Devletlerde Bulunan
Merkezlerdeki Kuşlara Yüksek
Patojeniteye Sahip Kuş Gribi (AI)
Hastalığının Yayılmasını Önlemek
İçin Yapılması Gerekenler
Hakkındaki. 28 Ağustos 2007 tarih ve
-Belli Kuşların Topluluk İçine
Tarım Bakanlığı
Yürürlükte bulunan acil eylem planı güncelleştirilerek uyumlaştırılacaktır.
182
İthalinde Aranan Sağlık Koşullarını
ve Karantina Şartlarını Belirleyen 23
Mart 2007 tarih ve (AT) 318/2007
4
Newcastle (Yalancı Tavuk Vebası)
Hastalığına İlişkin Önlemleri
Belirleyen Tüzük
ve Acil Eylem Planı
Newcastle hastalığıyla mücadele
önlemleri ve salgın durumunda
alınacak önlemler ve uygulamaların
belirlenmesi amacıyla Hayvan
yeni tüzük ve hazırlanacak Acil
Eylem Planı.
- Yalancı Tavuk Vebası Hastalığının 2010, 2. Çeyrek
Kontrolü İçin Gerekli Topluluk
Önlemlerinin Belirlenmesi
ve 92/66/AET sayılı Konsey Direktifi
- Yalancı Tavuk Vebası ve Kuş Gribi
(AI) İçin Acil Eylem Planlarını
Onaylayan 22 Aralık 2007 tarih ve
5
TSE Hastalıklarının Kontrol ve
Eradikasyonuna İlişkin Tüzük
TSE hastalıklarının korunma, kontrol
ve eradikasyonu ile ilgili usul ve
esasların belirlenmesi amacıyla
Hayvan Sağlığı Yasası altında
- Bazı Transmissible Spongiform
2010, 3. Çeyrek
Encephalopatilerin Korunma, Kontrol
ve Eradikasyonu İçin Uygulanacak
Kurallar Hakkındaki 22 Mayıs 2001
- Ulusal Scrapie Kontrol Programı ve
Ek Garantiler Hakkındaki 31 Mart
Komisyon Tüzüğü
- TSE İçin Tarama Çalışmalarını
Anlatan 19 Mart 2007 tarih ve
2007/182 sayılı Komisyon Kararı
- 1 Ağustos 1996 tarihinden önce
Birleşik Krallık’ta doğmuş ya da
yetiştirilmiş olan ve (AT) 999/2001
sayılı Tüzük’te Belirtilen Kontrol ve
Eradikasyon Ölçütlerinden Muaf
Tutulmuş Sığır Cinsi Hayvanların
Ürünlerinin Piyasaya Sürülmesini
Yasaklanması Hakkındaki 14 Haziran
Komisyon Kararı
- Üye Devletler veya Üçüncü Ülkeler
veya Bölgelerin BSE Açısından
Tarım Bakanlığı
Tarım Bakanlığı
183
Durumunun Risk Yönünün
Belirlenmesi Hakkındaki 29 Haziran
Komisyon Kararı
6
Şap Hastalığına İlişkin Önlemleri
Belirleyen Tüzük
Şap hastalığıyla mücadele önlemleri
ve salgın oluşması durumunda
koruma önlemleri ve eradikasyon
uygulamalarının belirlenmesi
amacıyla Hayvan Sağlığı Yasası
altında çıkarılacak yeni tüzük ve
hazırlanacak Acil Eylem Planı.
- Şap Hastalığı için Kontrol
2010, 3. Çeyrek
Önlemlerini İçeren 29 Eylül 2003
Direktifi
- Topluluk Şap Aşısı Kaynaklarının
Konsey Kararı
- Şap Hastalığının Kontrol altına
alınması İçin Güvenilir Acil Eylem
Planını Onaylayan 23 Temmuz 1993
Kararı
- Şap Hastalığı İçin Antijen Bankası
Kurulması ve Antijenlerin Nakli ve
Saklanması ile İlgili Kurallar
- Şap Hastalığı İçin Topluluk
Referans Laboratuvarı Kurulması
Direktifi’ne uygun olarak Şap
Hastalığı Acil Eylem Planının
Komisyon Kararı
Tarım Bakanlığı
184
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
7
Sığır Tüberkülozu’nun Kontrolüne
İlişkin tüzük
Sığır Tüberkülozu hastalığıyla
mücadele önlemlerinin belirlenmesi
ve KKTC’nin hastalıktan ari
statüsüne kavuşturulması amacıyla
Hayvan Sağlığı Yasası altında
- Sığır Cinsi Hayvanlar ve Domuz
2011, 2. Çeyrek
İçin Topluluk İçi Ticareti Etkileyen
Hayvan Sağlığı Problemleri
- Sığırlarda Brusella, Tüberküloz ve
Enzootik Leükoz Hastalıklarının
Hızlandırılmış Eradikasyon Planları
İçin Ulusal Planların
Hazırlanmasındaki Topluluk
Kriterlerini Anlatan 13 Aralık 1977
Direktifi
- Kesimhanelerin Kullanımı
Hakkındaki 21 Mart 2002 tarih ve
(AT) 535/2002 sayılı Konsey Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
8
Mavi Dil Hastalığının Kontrol ve
Eradikasyonu Tüzüğü
Mavi Dil hastalığının kontrol ve
eradikasyonuna yönelik kurallar ve
önlemlerin belirlenmesi, salgın
durumunda alınacak koruyucu
önlemler ve eradikasyon
uygulamaları, hastalığın izlenmesi ve
aşılamalar ile ilgili esasların
belirlenmesi amacıyla Hayvan
yeni tüzük ve hazırlanacak Acil
Eylem Planı
- Mavi Dil Hastalığın Kontrol ve
Erdikasyonu İçin Yapılması
Gerekenler Hakkındaki 20 Kasım
Konsey Direktifi
- Mavi Dil Hastalığının Kontrol,
Tarama Çalışmaları, İzlenme ve
Mavi Dil Hastalığı’na Yatkınlığı
Olan Belli Hayvan Türlerinin
Hareketlerinin Yasaklanması
Kuralları Hakkındaki 26 Ekim 2007
Komisyon Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
2011, 3. Çeyrek
185
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Hayvan Refahı Yasa Tasarısı
Avrupa Birliği mevzuatında hayvan
sağlığı ile ilgili olan hayvanların
taşınma sırasında korunması,
hayvanların kesim veya öldürülme
anında korunması, yetiştirme amaçlı
hayvanların korunması, yumurtacı
tavuklarının korunması, etçi
tavukların korunması, buzağıların
korunması, domuzların korunması,
deneysel ve bilimsel amaçlarla
hayvanların kullanılması, yabani
hayvanların hayvanat bahçelerinde
barındırılması ile ilgili
düzenlemelerin yapılması amacıyla
çıkarılacak yasa
- Nakliye Sırasında Hayvanların
2010 , 1. Çeyrek
Korunması ve İlgili Faaliyetler İle
64/432/AET, 93/119/AT sayılı
Direktiflerin ve (AT) 1255/97 sayılı
Tüzüğün Değiştirilmesi Hakkındaki
- Mola Yerleri ile İlgili Kıstaslar
Hakkındaki 91/628/AET sayılı
Konsey Direktifi’nin Ekinde
Değinilen Rota Planını Değiştiren 25
- Kesim ve Öldürme Anında
Hayvanların Korunmasına Yönelik
Şartlar Hakkındaki 22 Aralık 1993
Direktifi
- Çiftçilik Amaçlı Bulundurulan Belli
Hayvanların Üretim Yerlerinin
Denetimi Esnasında Elde Edilecek
Bilgilerle İlgili Minimum
Gereklilikler Hakkındaki 14 Kasım
Komisyon Kararı
- Çiftçilik Amaçlı Bulundurulan
Hayvanların Korunması Hakkındaki
20 Temmuz 1998 tarih ve 98/58/AT
- 1999/74/AT sayılı Konsey Direktifi
Kapsamında Bulunan Yumurta
Tavuğu Bulunduran İşletmelerin
Kaydı ile İlgili 30 Ocak 2002 tarih ve
Tarım Bakanlığı
Veteriner Dairesi
186
- Yumurta Tavuklarının Korunması ile
İlgili Minimum Standartlar
Hakkındaki 19 Temmuz 1999 tarih ve
- Et Üretim Amaçlı Üretilen
Tavukların Korunması İçin Minimum
Kurallar Hakkındaki 28 Haziran 2007
Direktifi
- Buzağıların Korunması ile İlgili
Minimum Standartlar Hakkındaki 19
Kasım 1991 tarih ve 91/629/AET
- Domuzların Korunması ile İlgili
Minimum Standartlar Hakkındaki 19
sayılı Konsey Direktifi.
- Deneysel ve Bilimsel Amaçla
Kullanılan Hayvanların Korunmasına
İlişkin Üye Devletlerin Yasa,
Yönetmelik ve İdari Hükümlerinin
Yakınlaştırılması Hakkındaki 24
sayılı Konsey Direktifi.
- Deneysel ve Diğer Bilimsel
Amaçlarla Kullanılan Hayvanların
Korunması Danışma Komitesi Kuran
9 Şubat 1990 tarih ve 90/67/AET
- Yabani Hayvanların Hayvanat
Bahçelerinde Barındırılmasına İlişkin
29 Mart 1999 tarih ve 1999/22/AT
187
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2
Nakliye Sırasında Hayvanların
Korunması ve İlgili Faaliyetleri
Düzenleyen Tüzük
Hayvan refahı kuralları gözetilerek
hayvanların uygun koşullarda
nakledilmelerinin sağlanması
amacıyla Hayvan Refahı Yasası
- Nakliye Sırasında Hayvanların
2010, 4. Çeyrek
Korunması ve İlgili Faaliyetler ile
64/432/AET, 93/119/AT sayılı
Direktiflerin ve (AT) 1255/97 sayılı
Tüzüğün Değiştirilmesi Hakkındaki
- Mola Yerleri ile İlgili Kıstaslar
Hakkındaki 91/628/AET sayılı
Konsey Direktifinin Ekinde Değinilen
Rota Planını Değiştiren 25 Haziran
Konsey Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
Kesim ve Öldürme Anında
Hayvanların Korunması ile İlgili
Tüzük
Et, süt, deri, kürk veya diğer
hayvansal ürünler için beslenen ve
hastalık kontrolü için, hayvan
türlerinin nakliyesi, barındırılmaları,
zapt-ı rapt altına alınmaları,
sersemletilmeleri, kesimleri ve
öldürülmelerine dair usul ve
esasların belirlenmesi amacıyla
Hayvan Refahı Yasası altında
Kesim ve Öldürme Anında
Hayvanların Korunmasına Yönelik
Şartlar Hakkındaki 22 Aralık 1993
Direktifi
Tarım Bakanlığı
3
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
2011, 1. Çeyrek
Veteriner Dairesi
Veteriner Dairesi
1
Veteriner Tıbbi Ürünler (Veteriner
İlaçları) Yasa Tasarısı
Veteriner ilaçlarının üretimi,
pazarlanması ve kullanımını
düzenleyerek hayvan sağlığının ve
hayvansal gıdalardaki kalıntıların
limitlerin altında tutulması ve halk
sağlığının korunması amacıyla
çıkarılacak yasa
Veteriner ilaçlarının pazarlama,
- Hormonal veya Thyrostatic Etkisi
Olan Belli Maddelerin ve ßAgonistlerinin Hayvan
Yetiştiriciliğinde Kullanılmasının
Yasaklanması ile İlgili Hükümleri
- Bovine Somatotrophin BST’nin
Satışı ve Uygulanması ile İlgili
2009, 1. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
188
2
Canlı Hayvan ve Hayvansal
Ürünlerde Kullanımı Yasak
Maddeler ve Kalıntı Kontrol Tüzüğü
ve Kalıntı İzleme Programı
üretim, ithalat, paketleme,
etiketleme, dağıtım, reçetelendirme,
piyasadan toplatılma, kullanım,
denetim ve yaptırımlar hakkındaki
hükümleri belirler
Hükümler Hakkındaki 17 Aralık 1999
tarih ve 1999/879/ AT sayılı Konsey
Kararı
- Canlı Hayvanlar ve Hayvansal
Ürünlerde Yapılacak Belirli Madde ve
Kalıntı Kontrolü İzleme Programı
- 96/23/AT sayılı Direktif Uyarınca,
Hayvansal Ürünlerde Yapılacak
Belirli Madde ve Kalıntı Kontrolü
İzleme Programı İçin Numune Alma
Prosedürü ve Sıklığı Hakkındaki 27
Ekim 1997 tarih ve 97/747/AT sayılı
Komisyon Kararı
- Canlı Hayvan ve Hayvansal
Ürünlerdeki Bazı Maddelerin ve
Kalıntılıların Resmi
Örneklemelerindeki Detaylı
Kuralların Belirlenmesi Hakkındaki
-96/23/AT sayılı Direktifin
Uygulanabilmesi için Kullanılacak
Analitik Metotların ve Sonuçların
Değerlendirilmesi ile İlgili Hükümler
Numune alımı ve kalıntı
analizlerinin AB ile uyumlu olarak
etkin şekilde gerçekleştirilmesi
amacıyla Veteriner Tıbbi Ürünler
(Veteriner İlaçları) Yasası altında
- Hormonal veya Thyrostatic Etkisi
2010, 4. Çeyrek
Olan Belli Maddelerin ve ßAgonistlerinin Hayvan
Yetiştiriciliğinde Kullanılmasının
Yasaklanması ile İlgili Hükümleri
- Bovine Somatotrophin BST’nin
Satışı ve Uygulanması ile İlgili
Hükümler Hakkındaki 17 Aralık 1999
Onaylanacak bir kalıntı izleme
programı hazırlanması
Tarım Bakanlığı
189
tarih ve 1999/879/ AT sayılı Konsey
Kararı
- Canlı Hayvanlar ve Hayvansal
Kalıntı Kontrolü İzleme Programı
- 96/23/AT sayılı Direktif Uyarınca,
Hayvansal Ürünlerde Yapılacak
Belirli Madde ve Kalıntı Kontrolü
İzleme Programı İçin Numune Alma
Prosedürü ve Sıklığı Hakkındaki 27
Ekim 1997 tarih ve 97/747/AT sayılı
Komisyon Kararı
- Canlı Hayvan ve Hayvansal
Ürünlerde Belirli Maddeler ve
Kalıntılarının İzlenmesi ile İlgili
Ayrıntılı Resmi Numune Alma
Kurallar Hakkındaki 23 Şubat 1998
Kararı
- 96/23/AT sayılı Direktifin
Uygulanabilmesi için Kullanılacak
Analitik Metotların ve Sonuçların
Değerlendirilmesi ile İlgili Hükümler
3
Hayvansal Orijinli Gıdalarda Kalıntı Canlı hayvan ve hayvansal ürünlerde
Limitleri Tüzüğü
kullanımı yasak maddelerin
maksimum kalıntı limitlerinin
belirlenmesi amacıyla çıkarılacak
tüzük
- Hayvansal Ürünler ve Tahılların
2009, 3. Çeyrek
Üzerindeki ve İçindeki Pestisit
Kalıntılarının Maksimum Düzeyini
Belirleyen 24 Temmuz 1986 tarih ve
86/363 AET sayılı Konsey Direktifi
- Hayvansal ve Bitkisel Orijinli Gıda
ve Yem Maddelerinin İçinde veya
Üzerinde Bulunabilecek Pestisitlerin
Maksimum Kalıntı Seviyeleri ile İlgili
Tarım Bakanlığı
190
Konsey Tüzük
- Topluluğun Hayvansal ve Bitkisel
Orijinli Ürünlerin İçinde veya
Üzerinde Bulunan Pestisit
Kalıntılarının Resmi Kontrolleri İçin
Numune Alma Metotları ile İlgili 11
- Üçüncü Ülkelerden İthal Edilen
Hayvansal Orijinli Ürünlerdeki Belirli
Kalıntıları Test Etmek için
Birleştirilmiş Standartlar ile İlgili
2005/34/AT sayı ve 11 Ocak 2005
tarih Komisyon Kararı
Ana Unsur 12.2.5 İnsan tüketimi için olmayan hayvansal yan ürünlerin içermesi gereken sağlık kurallarının belirlenmesi ve bunun için gerekli yasal ve idari
1
İnsan Tüketimi İçin Olmayan
Hayvansal Yan Ürünlerin İçermesi
Gereken Sağlık Kurallarını
Belirleyen Tüzük
İnsan Tüketimi için Uygun Olmayan
Hayvansal Yan Ürünlerin İçermesi
Gereken Sağlık Koşullarını
belirlemek amacıyla Hayvan Sağlığı
AB Ülkelerinde İnsan Tüketimi İçin
2011, 1. Çeyrek
Olmayan Hayvansal Yan Ürünlerin
Sağlık Koşullarını Belirleyen Kurallar
ile İlgili 3 Ekim 2002 tarih ve (AT)
-Tıbbi Alet, In Vitro Teşhis ve
Laboratuvarda Teknik Amaçlı
Kullanılan, Kategori 3 Kapsamındaki
Materyallerden Elde Edilen Belli Ara
Ürünlerin İthali ve Transit Geçişini
Düzenleyen (AT)/1774/2002 Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü’nü
Düzenleyen 22Aralık 2006 tarih ve
(AT)/2007/2006 Sayılı Komisyon
Tüzüğü.
-Kedi, Köpek ve bunun Gibi Hayvan
Derilerinin (kürk) İthali, İhracı ve
Satışı ile İlgili Yasakları Belirleyen 11
Aralık 2007 tarih ve (AT)/1523/2007
Sayılı Komisyon Tüzüğü
-(AT)/1774/2002 sayılı Tüzüğün
Tarım Bakanlığı
191
Yerine Bazı Balık Türlerinin İşlenip
Tekrar Kullanılması ile İlgili
Yasakları ve Hayvansal Yan
Ürünlerin Yakım ve İMHASI ile ilgili
Kuralları Belirleyen 12 Mayıs 2003
tarih ve (AT)/811/2003 sayılı
Komisyon Tüzüğü
-Kategori 1 ve 2 Materyalleri Olarak
Sınıflandırılan ve Teknik Amaçlar
için Kullanılan Belli Hayvansal Yan
Ürünlerin Geçiş Ölçütlerini (AT)
1774/2002 sayılı Tüzükle Uyumlu
Olarak Ortaya Koyan 29 Nisan 2004
Komisyon Tüzüğü
-(AT) 1774/2002 sayılı Komisyon
Tüzüğünün Kategori 3’te Belirttiği
Süt Ürünleri ve Sütten Elde Edilen
Yan Ürünlerin Kullanımı İçin Gerekli
Kuralları Belirleyen 19 Ocak 2005
Komisyon Tüzüğü
-Hayvansal Yan Ürünlerin Yok
Edilme ya da Kullanım Şekillerini
Düzenler ve Ek 6’da Yer Alan Biogas
Değişimi ve Rendering Yöntemiyle
Ayrıştırılmış Yağlar ile İlgili Bölümü
Değiştiren 19 Ocak 2005 tarih ve
Tüzüğü
-(AT) 1774/2002 sayılı Tüzükle
Düzenlenen Organik Gübre ve Toprak
Zenginleştirici Ürünlerin Kullanımı
ile İlgili Kuralları Düzenleyen 1 Şubat
Komisyon Tüzüğü
-Üye Devletlerdeki Onaylanmış
Bitkilerin Listesini Oluşturan (AT)
192
Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü’nü
Uygulayan 4 Ağustos 2006 tarih ve
Tüzüğü
1
Sığır Cinsi Hayvanların Tanımlanma İşletmelerin ve bu işletmelerde
ve Kaydı Tüzüğü
bulunan sığır cinsi hayvanların
tanımlama ve kayıt işlemleri ile
hayvan hareketlerinin kayıt altına
alınması, ulusal ve bölgesel
eradikasyon programlarını
desteklemek üzere, hayvan
hareketlerinin ve hastalıklarının daha
etkin kontrolü, ayni zamanda
üreticilere sağlanacak destekler
bakımından ilgili birimlere gerekli
olan, hayvansal üretim, sağlık
bilgileri ve istatistiklerin daha
düzenli kaydedilmesi ile ilgili esas
ve usullerin belirlenmesi
- (AT) 1760/2000 sayılı Tüzüğün,
2009, 1. Çeyrek
Kulak Küpeleri, Pasaport ve İşletme
Kayıtları ile İlgili Olarak
Komisyon Tüzüğü
-Büyük baş hayvanların tanımlanması
ve kaydedilmesi sistemi çerçevesinde
uygulanacak minimum idari
yaptırımlar ile ilgili 820/97 sayılı
Konsey Tüzüğünün (AT)
uygulanmasına ilişkin ayrıntılı
kurallar getiren 27 Şubat 1998 tarih
ve (AT) 494/98 Sayılı Komisyon
Tüzüğü
-Sığır cinsi Hayvanların
Tanımlanması ve Kayıt Altına
Alınması İçin Gerekli Çerçeve
Sistemdeki Minimum Kontrol
Seviyesini Belirleyen (AT) 1760/2000
Konsey Tüzüğü’nü Tamamlamak için
Detaylı Kuralları Ortaya Koyan 23
-Kültürel ve Tarihi Amaçlı Korunan
Sığır Cinsi Hayvanların Özel
Tanımlama Sistemi Kurallarını
Belirleyen (AT) 1760/2000 sayılı
Tüzüğü Tamamlayan 27 Nisan 2005
Komisyon Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
193
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2009, 1. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
- Koyun ve Keçilerin Tanımlama ve
2009, 4. Çeyrek
Kaydı ile İlgili Sistem
Oluşturulmasını Öngören ve (AT)
1782/2003 sayılı Tüzüğü ve
92/102/AET ile 64/432/AET sayılı
Direktifleri Değiştiren 17 Aralık 2003
tarih ve (AT) 21/2004 sayılı Konsey
Tüzüğü
- (AT) 21/2004 sayılı Tüzüğün Koyun
ve Keçilerin Kayıt ve Tanımlanmaları
ile İlgili Olarak Gerçekleştirilecek
Asgari Kontrol Düzeylerinin
Belirlenmesi Bakımından
Uygulanmasını Düzenleyen 11 Ekim
Komisyon Tüzüğü
- (AT) 21/2004 sayılı Tüzüğü Koyun
ve Keçilerin Elektronik
Tanımlanmalarıyla İlgili Kural ve
Prosedürlerinin Uygulanmasını
Tarım Bakanlığı
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
2
Sığır, Koyun ve Keçilerde
Kullanılan Kulak Numaralarının
Standartlarını Belirleyen Tüzük
Kullanılan kulak küpelerinin
(numaralarının) AB ile uyumlu hale
getirilmesi
- (AT) 1760/2000 sayılı Tüzüğün,
Kulak Küpeleri, Pasaport ve İşletme
Kayıtları ile İlgili Olarak
Komisyon Tüzüğü
- Sığır Cinsi Hayvanların
Tanımlanması ve Kaydı ve Sığır
Etlerinin ve Et Ürünlerinin
Etiketlenmesi için Sistem
Oluşturulması Hakkındaki 17
1760/2000 sayılı Parlamento ve
Konsey Tüzüğü
3
Koyun ve Keçi Cinsi Hayvanların
Tanımlanma ve Kayıt Tüzüğü
Koyun ve keçi cinsi hayvanların
tanımlamalarının ve kayıtlarının
yapılması ve hareketlerinin
izlenmesi
194
Düzenleyen 15 Aralık 2006 tarih ve
4
Domuzların Tanımlanma ve Kayıt
Tüzüğü
Domuzların ve işletmelerinin
tanımlanmaları, kayıtlarının
yapılması ve hareketlerinin
izlenmesi
- Topluluk İçi Ticareti Etkileyen Sığır 2010, 4. Çeyrek
ve Domuz Cinsi Hayvanların Sağlık
Problemleri Hakkındaki 26 Haziran
Konsey Direktifi
- Hayvanların Tanımlanması ve Kaydı
- 64/432/AET sayılı Direktifçe
Öngörülen Domuz Cinsi Hayvanların
Ulusal Veritabanında Kaydının
Detaylı Kuralları Hakkındaki 23 Ekim
Komisyon Kararı
Tarım Bakanlığı
5
Tek Tırnaklıların Tanımlanma ve
Kayıt Tüzüğü
Tek tırnaklı (at cinsi) hayvanların
tanımlanması, kaydının yapılması
hareketlerinin izlenmesi, ithalatı ve
ticaretinde sağlık koşullarının ve
prosedürlerin belirlenmesi
- Tek Tırnaklı Hayvanların
2011, 4. Çeyrek
Hareketleri ve Üçüncü Ülkelerden
İthalatı ile İlgili Sağlık Düzenlemeleri
- Tek Tırnaklı Hayvanların Topluluk
İçi Ticarette Zooteknik ve Jinokolojik
Şartlarını Gösteren 26 Haziran 1990
Direktifi
Direktiflerin Tek Tırnaklıların
Tanımlanması ile İlgili
Uygulanmasını Düzenleyen 6 Haziran
Komisyon Tüzüğü
- Kaydı Yapılmış Tek Tırnaklı
Hayvanın Beraberinde
Bulundurulacak Tanımlama Belgesini
Düzenleyen 20 Ekim 1993 tarih ve
93/623/AET sayılı Komisyon Kararı
Tarım Bakanlığı
195
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Pet Hayvanların Ticari Olmayan
Hareketlerini Düzenleyen Tüzük
AB mevzuatında belirtildiği şekilde,
pet hayvanların topluluk içi ve
üçüncü ülkelerden geleceklere
yönelik hareket ve sağlık koşulları
ile uygulama prosedürlerinin
belirlenmesi
AB ve üçüncü ülkelerden pet
hayvanları ile gelecek turistlerle
yaşanmakta olan sorunların
giderilmesi ve ada çapında pet
hayvanlarının hareketine zemin
hazırlanması amacıyla Hayvan
Sağlık Yasası altında çıkarılacak
olan yeni tüzük
- Pet Hayvanların Ticari Olmayan
2010, 1. Çeyrek
Hareketleri ile İlgili Hayvan Sağlık
Gereklilikleri Hakkındaki ve
92/65/AET sayılı Konsey Direktifini
Değiştiren 26 Mayıs2003 tarih ve
Parlamento ve Konsey Tüzüğü
- Köpek, Kedi ve Gelinciklerin
Topluluk İçi Hareketleri İçin Bir
Model Pasaport Oluşturulması
- Köpek, Kedi ve Gelinciklerin
Üçüncü Ülkelerden Topluluk İçine
Olacak Ticari Olmayan Hareketleri
İçin Bir Model Sağlık Sertifikasının
Komisyon Kararı
- Genç Köpek ve Kedilerin Üçüncü
Ülkelerden Topluluk İçine Olacak
Ticari Olmayan Hareketleri İçin
Şartların Oluşturulması Hakkındaki 3
- Kuduza Karşı Aşılamanın Geçerli
Kabul Edilmesi Sonrasında Süre
Oluşturulması Hakkındaki 2 Şubat
Komisyon Kararı
- Yüksek Patojeniteye Sahip Kuş
Gribi ve Sahipleri Eşliğindeki Pet
Kuşların Topluluk İçine Hareketleri
Tarım Bakanlığı
196
ile İlgili Belli Kontrol Önlemleri
- 2007/25/AT sayılı Komisyon
Kararı’nın Uygulama Süresinin
Uzatılması Hakkındaki 19 Aralık
2007 tarih ve 2007/876 /AT sayılı
Komisyon Kararı
Ana Unsur 12.2.8 Canlı hayvan, genetik materyal ve hayvansal ürünlerin veteriner denetimlerine ilişkin kuralların belirlenmesi ve bunun için gerekli yasal ve
idari düzenlemelerin yapılması
1
Canlı Hayvan, Genetik Materyal ve
Hayvansal Ürünlerin Veteriner
Denetimlerine İlişkin Tüzük
Canlı hayvan, genetik materyal ve
hayvansal ürünlerin, hayvan ve halk
sağlığını temin etmek amacıyla,
hayvan sağlığı, hayvan refahı, genel
gıda ve yem yasalarına uygunluğunu
belirlemek için ithalat, ihracat
sırasında yapılacak sınır
kontrolleriyle ülke sınırları içinde
yapılacak resmi veteriner
denetimlerinin usul ve esaslarının
belirlenmesi amacıyla Veteriner
Hizmetleri Yasası altında çıkarılacak
yeni tüzük
2010, 4. Çeyrek
Gerekliliklerin Düzenlenmesi, Avrupa
Gıda Güvenlik Otoritesinin Kurulması
ve Gıda Güvenliği ile İlgili
Prensiplerin Belirlenmesine İlişkin 28
Ocak 2002 tarih ve (AT) 178/2002
Konsey Tüzüğü
- Gıda Maddelerinde Hijyenle İlişkili
29 Nisan 2004 tarih ve (AT) 852/2004
Konsey Tüzüğü
- Hayvansal Orijinli Gıdalarda
Spesifik Hijyen Kurallarına İlişkin 29
Konsey Tüzüğü
- İnsan Tüketimine Yönelik
Denetimlerinin Organizasyonu için
- Avrupa Topluluğu Yem ve Gıda
Yasası ile Hayvan Sağlığı ve Hayvan
Refahı Kurallarına Uyumun
Doğrulanmasını Sağlamaya Yönelik
Olarak Gerçekleştirilen Resmi
Tarım Bakanlığı
197
Kontrollere İlişkin 29 Nisan 2004
Komisyon Tüzüğü
- Bazı Hayvansal Gıdalarda Bulunan
Bazı Maddelerin ve Kalıntıların
İzlenebilmesi için 96/23/AT sayılı
Komisyon Kararı’nda Belirtilen
Örneklemelerin Sıklığı ve Miktarı
- Üçüncü Ülkelerden İthal Edilen
Hayvansal Orijinli Ürünlerdeki Belirli
Kalıntıların Test Edilmesinde
Kullanılacak Olan Birleştirilmiş
Standartlar Hakkındaki 11 Ocak 2005
Kararı
- Topluluk İçerisine Canlı Hayvan,
Semen, Embriyo, Ovum ve Hayvansal
Orijinli Ürünlerin İthali İçin
Düzenlenen Yeni Veteriner
Sertifikalarının Düzenlenmesi ile
İlgili 16 Nisan 2007 tarih ve
-Canlı Hayvanlar ve Hayvansal
Kalıntı Kontrolü İzleme Programı ile
ilgili 85/358/AET ve 86/469/AET
direktiflerini ve 89/187/AET ve
91/664/AET Kararlarını Fesheden 29
Nisan 1996 tarih ve 96/23/AT sayılı
Konsey Direktifi
-Hayvanlar ve Hayvansal Orijinli
Ürünlerin Topluluk İçi Ticaretine
198
Bağlı Olarak Düzenlenen
Uyumlaştırılmış Muayene Raporları
ve Sertifikaların Kabul Edilmesi ile
ilgili. 30 Mart 2004 tarih ve (AT)
-İç Pazarı tamamlamak amacıyla bazı
canlı hayvan ve ürünlerin Topluluk içi
ticaretinde uygulanacak veteriner
kontrollerine ilişkin. 11 Aralık 1989
Direktifi
-Üçüncü ülkelerden Topluluğa giren
hayvanların veterinerlik
kontrollerinden geçmesi ile ilgili
örgütlenmeye ilişkin ilkeleri koyan ve
89/662/AET, 90/425/AET ve
90/675/AET Sayılı Direktifleri
değiştiren 15 Temmuz 1991 tarih ve
91/496/AET Konsey Direktifi
- Üçüncü Ülkelerden Topluluğa Giriş
Yapan Hayvanların Veteriner
Kontrolleri ve İlan Edilen Dokümanın
Tanıtılması ile İlgili 18 Şubat 2004
Komisyon Tüzüğü
-Belli kuşların Topluluk İçine
İthalinde Aranan Sağlık Koşullarını
ve Karantina Şartlarını Belirleyen 23
Mart 2007 tarih ve (AT) 318/2007
(AT)136/2004 sayılı Komisyon
Tüzüğü
-İnsan Tüketimine Yönelik Hayvansal
199
Orijinli Ürünlerin İthalindeki
Ölçütleri Belirleyen 16 Nisan 2004
Komisyon Tüzüğü
- Belli Canlı Hayvanların Topluluk
İçine İthali ve Transit Geçişindeki
Hayvan Sağlığı Kurallarını Kapsayan
26 Nisan 2004 tarih ve (AT) 2004/68
-Kanatlı Hayvanların ve Damızlık
Yumurtaların Topluluk İçi Ticarette
ve Üçüncü Ülkelerden İthalinde
Bulunması Gereken Hayvan Sağlığı
Şartları ile İlgili 15 Ekim 1990 tarih
Direktifi
-Yerli Cins Büyükbaş Hayvan
Embriyolarının Topluluk İçi Ticaret
ve Üçüncü Ülkelerden İthalatı ile
İlgili Hayvan Sağlık Koşullarına
-Yerli Sığır Türlerinin Dondurulmuş
Semenlerinin Topluluk İçi Ticareti ve
İthalatı ile İlgili Uygulanacak Hayvan
Sağlık Koşullarının Yer Aldığı 14
Sayılı Konsey Direktifi
-Yerli Domuz Türlerinin
Dondurulmuş Semenlerinin Topluluk
İçi Ticareti ve İthalatı ile İlgili
Uygulanacak Hayvan Sağlık
Koşullarının Yer Aldığı 26 Haziran
Konsey Direktifi
-90/425/AET sayılı Direktifin A (I)
Ekinde Yer Alan Topluluk Kuralları
Kapsamına Girmeyen Hayvanların
200
Semen, Yumurta ve Embriyolarının
Topluluk İçi Ticareti ve İthalatı ile
İlgili Uygulanacak Hayvan Sağlık
Koşullarının Yer Aldığı 13 Temmuz
Konsey Direktifi
Tablo 12.2.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar
1
Veteriner sınır kontrol noktalarının Ercan Havaalanı’nda ve Gazimağusa Limanı’nda kurulacağı yerlerin belirlenmesi ve
uygulanması (Tarım Bakanlığı ,Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı ve Gümrük Müdürlükleri, Sağlık Bakanlığı)
2009 - 2011
2
Veteriner ilaçlarının kayıt ve denetiminin tamamen Tarım Bakanlığı Veteriner Dairesine devredilmesi (Tarım Bakanlığı ve
Sağlık Bakanlığı)
2009
Tarım Bakanlığı
1
Veteriner Dairesinin AB veteriner mevzuatını daha etkili uygulayabilmesi için yeterli personel ve eğitim de dahil olmak üzere
idari kapasitesinin artırılması, bu bağlamda Tarım Bakanlığının; veteriner, hayvancılık, yem ve gıda ile ilgili hizmetlerinin
etkin yürütebilecek şekilde yeniden yapılanması
2009 – 2011
2
AB veteriner mevzuatına uyumda görev alacak ekipler ve üyelerinin (hukukçu ve tercüman dahil) belirlenmesi, Veteriner
Halk Sağlığı, Hayvan Sağlığı, Hayvan Refahı, Hayvan Kayıt Sistemi ve Kalıntılar konularında sorumlu olacak birer kişinin
görevlendirilmesi
2009
3
Hayvan Sağlığı ve Refahı ve Veteriner Halk Sağlığı Bölümlerinin oluşturulması
2009
4
Hayvan Sağlığı ve Refahı Bölümü altında Hayvan Sağlığı (Hastalık Kontrol ve Eradikasyon, Denetim, Acil Eylem Planları
Hazırlama, Epidemiyoloji), Hayvan Refahı, Hayvan Kayıt ve İzleme (pet hayvanlar dahil) ve Eğitim ve Mevzuat Hazırlamaİzleme Şubeleri olmak üzere dört ana şube oluşturulması
2009 - 2011
201
Sıra
No
Uygulama Tarihi
5
Veteriner Dairesi teşkilat şemasında Veteriner Halk Sağlığı ve Gıda Denetim Bölümü oluşturmak ve bu bölüm altında,
Mikrobiyolojik Analiz, Kimyasal Analiz, Katkı-Kalıntı Analiz, Toksikolojik Analiz, Ambalaj Maddesi Analiz, Fiziksel Analiz
Laboratuvarı Birimlerini içeren laboratuvar şubesi ile İşletme (mezbahalar da dahil hayvansal orijinli gıda işletmelerinin
kayıtlarının yapılması, sınıflandırılmaları ve modernizasyon planlarının hazırlanması ve denetimi), İç Pazar, İthalat (Sınır
Kontrol Noktaları) Birimlerini içeren Denetim Şubesinin ve Eğitim ve Mevzuat Hazırlama-İzleme Şubesinin yeniden
oluşturulması4)
2009, 3. çeyrek
6
Hastalık Kontrol ve Eradikasyon Programlarının Hazırlanması ve hazırlanan programlar uygulanarak eradikasyon
çalışmalarının başlatılması (Küçükbaş hayvanlarda Brucellosis, Scrapie, Maedi Visna, Paratuberculosis, büyükbaş
hayvanlarda ise Brusellosis, Tuberculosis, Mavi dil, Bovine leucosis ve ayrıca ekinekok )5)
2009 – 2011
7
Hayvan hastalıklarının kontrolü ve izlenmesi için öncelikli acil eylem planlarının oluşturulması ve İzleme Programları
hazırlanması (Kuş Gribi, Newcastle, Şap, Mavi Dil, TSE)6)
2009 – 2011
8
Kalıntı İzleme Programlarının hazırlanması
2009 – 2011
9
Laboratuvarların (Hayvan Sağlığı Teşhis ve Araştırma Laboratuvarları,Veteriner Halk Sağlığı ve Gıda Laboratuvarları)
güçlendirilmesi ve fiziki yapılarının akreditasyona uygun hale getirilmesi
2009 – 2011
10
Laboratuvar analiz protokollerinin ISO standartlarına uygun olarak hazırlanması
11
Öncelikli hastalıkların teşhisi, izlenmesi ve gıda analizleri bakımından laboratuvar testlerinin akreditasyonu. Bu testler;
Hayvan Sağlığı laboratuvarı için Brucella, Kuş Gribi (AI),TSE, Newcastle, Şap, Mavidil, Tüberküloz, Kuduz Bağışıklık; Gıda
laboratuvarı için ise Listeria, Salmonella, Coliform, E.coli O157 H7, Staphylococcus aureus, Aflatoksinve Belirlenecek
Kalıntı kontrol analizleri olacaktır.
12
Veteriner İlaçları Kayıt ve Denetim Şubesinin oluşturulması
13
Oluşturulacak bölüm, şube ve birimlere yeterli personelin istihdamı
2009
2009 – 2011
2009
2009 – 2011
4)
AB mali yardım Kırsal Kalkınma Sektör Programı “Hayvancılığın geliştirilmesi ve çiftliklerde iyi hijyen koşullarının sağlanması” projesi kapsamında veteriner ve teknisyenlerinin gelişimi
amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda 2009’un Nisan ayına kadar Danışmanlar veteriner hizmetlerinin mevcut yapısını inceleyerek gelişimi için önerilerde bulunacaklardır.
5)
AB mali yardım kapsamında Danışman, küçükbaşta Brusellosis, Maedi Visna ve Scrapi, büyükbaşta ise Brusellosis, Tuberculosis, Mavi dil ve ayrıca ekinekok ile ilgili eradikasyon planlarını
hazırlamaya destek olacaktır. 2010 sonuna kadar bu hastalıklarda eradikasyon hedeflenmektedir. Danışman uygulama konusunda da destek verecektir.
6)
AB mali yardım kapsamında, veteriner laboratuar hizmetlerinin teknik fizibilite çalışması yapılarak, hayvan sağlığı, gıda güvenliği ve yem güvenliği ile ilgili ekipman, uzmanlık ve
organizasyon yapısı incelenecektir. Fizibilite çalışması sonucunda AB mali yardım kapsamında alınması öngörülen ekipman belirlenecek ve laboratuarların gelişimi için bir plan oluşturulacaktır.
Çalışmanın 2009’un başında tamamlanması beklenmektedir. Personel, AB mali yardım kapsamında alınacak laboratuar ekipmanının kullanımı ve bakımı konusunda eğitilecektir.
202
Sıra
No
Uygulama Tarihi
14
Bölüm, şube ve birimlerde görevlendirilecek personelin ilgili konularda eğitimi, gıda işletmelerinin eğitimi, hayvan
üreticilerinin eğitimi, mezbaha çalışanlarının eğitimi, hayvan taşıyıcılarının eğitimi, halkın ve tüketicinin bilinçlendirilmesi 7)
2009 – 2011
15
Hayvan Kayıt Sisteminin AB’ye uyumlaştırılması (bilgisayar programının geliştirilmesi)
2009 – 2011
16
Hayvan Kayıt Yasası’nda öngörülen denetim biriminin oluşturulması
17
Hayvan üreticilerine; Hayvan Kayıt Sistemi, hayvan refahı, iyi uygulamalar konularında rehberlerin hazırlanması
2009 – 2011
18
Gıda üreticilerine; ön gereklilikler, iyi üretim uygulamaları, üreticilerin sorumlulukları, izlenebilirlik, HACCP konularında
rehberlerin hazırlanması
2009 – 2011
19
Görevli personele; Hayvan Kayıt Sistemi ve hayvan hareketlerinin izlenmesi, denetimlerle ilgili kontrol listesi konularında
rehberlerin hazırlanması.
2009 – 2011
20
İhbarı Mecburi Hastalıklar Listesinin hazırlanması
2009
21
Kullanımı Yasaklanmış Veteriner İlaçları Listesinin hazırlanması
2009
22
ADNS, TRACES, RASFF gibi bilgisayar veri tabanlarının oluşturulması ve AB ile entegrasyon çalışması
23
Pet hayvan pasaportlarının hazırlanması
24
Karantina şartlarının AB’ye uyumlu hale getirilmesi
25
Hayvancılık işletmeleri , mezbaha , gıda işletmelerinin sınıflandırılmaları
26
Hayvancılık işletmeleri, mezbaha, gıda işletmelerinin değerlendirilmesi ve modernizasyon planlarının geliştirilmesi
27
Bir çiftlik, bir mezbaha ve bir süt işleme tesisi seçilerek AB standartlarına getirilmesi için gerekli eğitim ve danışmanlığın
sağlanması
2009
28
Rendering tesisi kurulması için fizibilite çalışması yapılması8)
2009
2009
2009 – 2011
2009
2010 – 2011
2009
2010 -2011
7)
AB mali yardım projesi kapsamında, hayvan sağlığı, hastalıklar, gıda güvenliği, mastitis kontrolü, üreme, hastalık önleme, hayvan refahı, veteriner ilaçları, zooteknik ve AB mevzuatını tanıtım
konularında 10 veterinerin 3 gün eğitimini sağlayacaktır. Bunun yanında, hayvancılık yayım hizmetlerinin de hayvan sağlığı, hayvan tanımlama, masititis kontrolü, yem bitkileri üretimi, genç
ırkların yetiştirilmesi, doğurganlık, besleme ve suni tohumlama, hayvan besiciliği, hayvan refahı, işletmelerin ve mezbahaların hijyeni, çiftlik yönetimi, hayvan beslenmesi ve pazarlanması,
iletişim ve eğitim teknikleri konularında eğitilmeleri öngörülmektedir. Bu eğitimler danışman ve hayvancılar için ayrı ayrı düzenlenecektir. Hayvancılık yayım danışmanları ve önde gelen ticari
hayvancılar için toplam 24 kişiye 2 çalışma ziyareti düzenlenecektir. Aynı zamanda toplam 24 veteriner için de 2 çalışma ziyareti düzenlenecektir.
8)
AB mali yardım projesi kapsamında adamıza gelecek olan danışman, hayvansal yan ürünler ile ilgili AB mevzuatına uygun olarak alternatif rendering sistemlerini değerlendirerek uygun bir
sistem için öneride bulunacak. Bu sistem toplama olanaklarını da kapsayacaktır.
203
Sıra
No
Uygulama Tarihi
29
Veteriner Dairesine ait bir internet sayfasının hazırlanması ve Veteriner Dairesi tarafından onaylanmış olan işletmelerin
listesinin bu internet sayfasında yayınlanması.
2009
30
Fasıl 27 Çevre Stratejisinde öngörülen içme suyu standartlarını yansıtan yasa tasarısı ve su kaynakları yönetimi için çerçeve
yasa tasarısının yürürlüğe girmesini müteakiben hayvan yetiştirilen çiftliklerin ve hayvansal orijinli gıda maddesi işleyen
işletmelerin su kalitesinin resmi veteriner denetçisi tarafından denetlenmesi
2011
Tablo 12.2.3
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
I. Yatırım
24 adet bilgisayar ve Microsoft yazılımı
30,000
30,000
Veteriner Dairesinin internet sayfasının hazırlanması
2,000
2,000
Hayvan Tanımlama, Kayıt ve İzleme (Geliştirilmesi) ile ilgili
yazılım temin edilmesi
30,000
30,000
Gıda Üreten İşletmelerin Kayıt, Denetleme ve Ruhsatlandırma
ile ilgili yazılım temin edilmesi
10,000
10,000
Veteriner İlaçlarının Kayıt ve Denetimi ile ilgili yazılım temin
edilmesi
10,000
10,000
Laboratuvarların Numune Kayıt, Analiz ve Raporlama için
LIMS yazılımının temin edilmesi
12,000
12,000
Mefruşat
Hayvan Sağlığı ve Refahı Bölümü Şube ve Birimleri için ofis
malzemesi
Veteriner Halk Sağlığı ve Gıda Denetim Bölümü Şube ve
Birimleri için gerekli ofis malzemeleri
10,000
20,000
30,000
5,000
10,000
15,000
204
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Veteriner Halk Sağlığı ve Gıda Denetim Bölümü altındaki tüm
laboratuvarların donanım ihtiyacının akreditasyona uygun
şekle getirilmesi için gerekli ihtiyaçların karşılanması.
1,000,000
Hayvan Sağlığı ve Refahı Bölümü altındaki tüm
laboratuvarların donanım ihtiyacı
1,000,000
AB Mali Yardım
Kırsal Kalkınma
Sektör Programı
Hijyeninin
kapsamında
Laboratuvarların ekipman ihtiyacı (kuduz testi için gerekli
olanlar dahil), Hastalıklarla mücadelede kullanılacak ekipman,
aşı, dezenfektan ve ilaç temini, denetlemeler, taramalar ve
hastalıklarla mücadelede kullanılacak araç ihtiyacı
500,000
500,000
Fiziki Altyapı
Parazitoloji, Toksikoloji, Kuş Gribi, TSE Laboratuvarı inşa
edilmesi ve Patoloji, Viroloji, Mikrobiyoloji ve Seroloji
Laboratuvarlarının akreditasyona uygun tadilatı
500,000
500,000
1,000,000
Veteriner Halk Sağlığı ve Gıda Denetim Bölümünün şubeleri ve
birimlerini içeren bağımsız bina olarak inşaası. (laboratuvarların
inşaası ve tadilatlar dahil)
300,000
700,000
1,000,000
Gazimağusa Limanı ve Ercan Havalimanı’na Veteriner Sınır
Kontrol Noktası kurulması için gerekli binanın inşaasına
başlanması
300,000
700,000
1,000,000
Personel
8 asli, 10 sözleşmeli nitelikte veteriner hekim istihdamı
360,000
360,000
9)
Kırsal Kalkınma Sektör Programı Hayvancılık ve Çiftlik Hijyeninin Geliştirilmesi faaliyetinin maaliyeti 3,200,000 Euro olmakla beraber hangi laboratuvarlara teçhizat
alınacağı, yapılacak olan fizibilite çalışmaları sonucunda belirlenecektir.
205
İhtiyaçlar
5 asli, 10 sözleşmeli nitelikte veteriner teknisyeni istihdamı
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
300,000
Diğer
(Euro)
Toplam
300,000
Eğitim
AB Veteriner Mevzuatı hakkında farkındalık yaratma eğitimi
Veteriner Denetimleri hakkında çalışma ziyareti ve yurt içi
eğittim faaliyetleri
35,000
35,000
AB Mali Yardım
Kırsal Kalkınma
Sektör Programı
Hijyeninin
kapsamında
karşılanacaktır
Hayvan Sağlığı ve Refahı Bölümü altındaki laboratuvarların
laboratuvar analiz yöntemleri hakkında çalışma ziyareti (15
veteriner hekim ve 10 veteriner teknisyeni)
60,000
60,000
Hayvan Sağlığı ve Refahı Bölümü altındaki laboratuvarların
laboratuvar analiz yöntemleri hakkında yurt içi eğitim
15,000
15,000
Veteriner Halk Sağlığı ve Gıda Laboratuvarlarındaki
laboratuvar analiz yöntemleri hakkında çalışma ziyareti (5
veteriner hekim ve 3 veteriner teknisyeni)
20,000
20,000
Veteriner Halk Sağlığı ve Gıda Laboratuvarlarındaki
laboratuvar analiz yöntemleri hakkında yurt içi eğitim
15,000
15,000
Acil Eylem Planlarını hazırlayacak personel eğitimi
25,000
25,000
Veteriner Laboratuvarlarındaki akreditasyon süreçleri ve
akredite edilecek testler hakkında çalışma ziyareti (10 veteriner
hekim)
25,000
25,000
Hayvansal orijinli gıdalarda iç denetimlerle ilgili izlenen
prosedürler hakkında eğitim
15,000
15,000
Hayvansal gıda üreten işletmelerde ve mezbahalarda çalışan
personelin eğitimi (Ön Gereklilikler, İyi Üretim Uygulamaları
Gıda Üreticilerin Sorumlulukları, İzlenebilirlik Sanitasyon
Programları Pest Kontrol Programları, HACCP Uygulamaları)
30,000
30,000
206
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Veteriner Halk Sağlığı ve Gıda Laboratuvar Şubesinde
kurulacak Numune Kayıt, Analiz, Raporlama ve Yazılım ile
ilgili bilgisayar programcısı ve operatörü eğitimi
5,000
5,000
Veteriner Halk Sağlığı ve Gıda Denetim Şubesi için Gıda
Üreten İşletmelerin Kayıt, Denetleme ve Ruhsatlandırması ile
ilgili bilgisayar programcısı ve bilgisayar operatörü eğitimi
5,000
5,000
Hayvan Tanımlama, Kayıt ve İzleme periyodik yurt içi eğitim
100,000
100,000
Hayvan Refahı Uygulama ve Denetimleri konularında yurt içi
eğitim (10 veteriner hekim ve 3 veteriner teknisyeni)
AB Mali Yardım
Kırsal Kalkınma
Sektör Programı
Hijyeninin
kapsamında
karşılanacaktır.
Hayvan Sağlığı kuralları ve denetimleri konularında yurt içi
eğitim (12 veteriner hekim)
AB Mali Yardım
Kırsal Kalkınma
Sektör Programı
Hijyeninin
kapsamında
karşılanacaktır.
ADNS, TRACES, RASFF Sistemleri ile ilgili bilgisayar
programcısı ve bilgisayar operatörü eğitimi
Hayvan sağlığı, hijyen, bakım, besleme, barındırma hayvan
tanımlama ve kayıt sistemi, hayvan hareketleri ve çiftlik
kayıtlarının tutulması, hayvan refahı ve veteriner ilaçlarının
kullanımı konularında hayvan üreticilerinin eğitimi
5,000
5,000
AB Mali Yardım
Kırsal Kalkınma
Sektör Programı
Hijyeninin
kapsamında
karşılanacaktır.
207
İhtiyaçlar
Hayvansal üretim konusunda yayım hizmetlerini yürüten
kıdemli danışmanlara ve büyük ölçekli üreticilere yönelik
çalışma ziyareti ve yurt içi eğitim faaliyetleri
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
AB Mali Yardım
Kırsal Kalkınma
Sektör Programı
Hijyeninin
kapsamında
karşılanacaktır.
AB veteriner mevzuatına uyum için orta vadeli danışmanlık
hizmeti
200,000
200,000
Gıda ve hayvancılık işletmelerinin sınıflandırılmaları ve
modernizasyon programlarının hazırlanıp uygulanması
100,000
100,000
Rendering tesisi kurulması için fizibilite çalışması
AB Mali Yardım
Kırsal Kalkınma
Sektör Programı
Hijyeninin
kapsamında
karşılanacaktır.
Hayvan hastalıklarını teşhisinde kullanılan öncelikli laboratuvar
testlerinin akreditasyonu amacıyla laboratuvar stratejisi
belirlemek için danışman ihtiyacı
50,000
50,000
Veteriner Halk Sağlığı ve Gıda Laboratuvarlarında yapılacak
testlerin akreditasyonu amacıyla laboratuvar stratejisi
belirlemek için danışman ihtiyacı
50,000
50,000
Kuduz hastalığına karşı bağışıklık düzeyini belirleyen testlerin
akreditasyonu amacıyla laboratuvar stratejisi belirlemek için
danışman ihtiyacı
10,000
10,000
Kalıntı İzleme Programı hazırlanması ve onaylatılması
30,000
30,000
208
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Tercüme
Uyum sağlanacak plan, program ve mevzuatın tercümesi
40,000
40,000
30,000
30,000
60,000
1,807,000
2,457,000
Hayvan sağlığı ve veteriner halk sağlığı konularında
hazırlanacak mevzuata yönelik bilgilendirme faaliyetleri
Toplam
1,930,000
6,194,000
209
Öncelik 12.3 Bitki sağlığı alanındaki AB mevzuatının iç hukuka aktarılması
KKTC’de bitki sağlığı ile ilgili ana mevzuat olan 1893 tarihli Fasıl 49 Bitki Hastalıklarını Önleme Yasası ile bu yasa altında çıkarılan emirnameler bitki sağlığı ile ilgili
gelişmeleri ve uyulması gereken kuralları tam olarak içermemektedir. Bu nedenle, KKTC’de üretilen bitki ve bitkisel ürünlerde zarar yapan hastalık ve zararlıların öncelikle
KKTC’ye girişinin önlenmesi, bu amaçla alınacak dış karantina önlemleri, mevcut hastalık ve zararlılarla gerekli mücadelenin yapılması ve bunların yayılışlarının önlenmesi
ile ilgili iç karantina önlemlerini içeren ve AB’nin ilgili direktifine uygun olarak hazırlanacak bir Zirai Mücadele ve Karantina Yasası ile bu yasa altında ilgili tüzüklerin
çıkarılması amaçlanmaktadır.
KKTC’de bitki koruma ürünlerinin imali, ambalajlanması, etiketlenmesi, ithali, kayıtlandırılması ve satışı, 64/1987 sayılı Tarımsal İlaçlar Yasası ile yürütülmektedir. Söz
konusu yasa altında çıkarılan bir tüzükle, bitki koruma ürünlerinin, bitkisel ve hayvansal orijinli gıdalar ile yemlerdeki azami kalıntı miktarları da belirlenmiş durumdadır.
Mevcut yasa ve tüzüklerinin, AB ilgili müktesebatıyla uyumlu bir hale getirilmesi amaçlanmaktadır.
KKTC’de tohum ve diğer üretim materyallerinin üretilmesi, çoğaltılması ve ticareti hususlarını düzenleyen mevcut yasaların ilgili AB mevzuatlarına uyumlu bir hale
getirilmesi ile tarımsal üretimde kullanılan tohum ve diğer üretim materyallerinin daha etkili bir şekilde denetim altına alınarak sağlıklı, kaliteli ve yüksek verimli tarımsal
üretimin sağlanması amaçlanmaktadır.
210
Tablo 12.3.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Zirai Mücadele ve Zirai Karantina
Yasa Tasarısı
Fasıl 49 Bitki Hastalıklarını Önleme
Yasası’nın AB’nin ilgili direktifine
uygun olarak uyumlaştırılarak, bitki
ve bitkisel ürünlere zararlı hastalık
ve zararlıların KKTC’ye girişinin ve
burada yayılmasının önlenmesi ve
bu amaçla iç karantina tedbirlerinin
alınması
Bitki ve Bitkisel Ürünlere Zararlı
2010, 2. Çeyrek
Organizmaların Topluluğa Girişine ve
Yayılmasına Karşı Alınacak Önlemlere
İlişkin 8 Mayıs 2000 tarih ve
Tarım Bakanlığı
2
Patates Kanseri Hastalığını Kontrol
Tüzüğü
Patates kanseri hastalığının
Patates Kanseri Hastalığının
2011, 1. Çeyrek
kontrolünün sağlanması amacıyla
Kontrolüne İlişkin 8 Aralık 1969 tarih
ve 69/464/AET sayılı Konsey Direktifi
Tarım Bakanlığı
3
Patates Kist Nematodunu Kontrol
Tüzüğü
Patates Kist nematodunun
Patates Kist Nematodunun Kontrolüne 2011, 1. Çeyrek
kontrolünün sağlanması amacıyla
Tarım Bakanlığı
4
Patates Halka Çürüklüğü Hastalığını Patates Halka Çürüklüğü
Patates Halka Çürüklüğün Kontrolü
Kontrol Tüzüğü
Hastalığının kontrolünün sağlanması Hakkındaki 4 Ekim 1993 tarih ve
amacıyla Zirai Mücadele ve Zirai
Karantina Yasası altında çıkarılacak
yeni tüzük
2011, 1. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
5
Patates Kahverengi Çürüklük
Hastalığını Kontrol Tüzüğü
2011, 1. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
1
Patates kahverengi çürüklük
hastalığının kontrolünün sağlanması
amacıyla Zirai Mücadele ve Zirai
Karantina Yasası altında çıkarılacak
yeni tüzük
Ralstonia Solanacearum
(Smith)Yabuuchi et al.’ın Kontrolü
Hakkındaki 20 Temmuz 1998 tarih ve
Çevre ve Doğal
Kaynaklar Bakanlığı
211
Sıra
No
6
Bitki Üretici ve İthalatçılarının Kayıt Bitki üretici ve ithalatçılarının kayıt
Altına Alınması Tüzüğü
altına alınması amacıyla Zirai
Mücadele ve Zirai Karantina Yasası
Bitki ve Bitkisel Ürün Pasaportları
Tüzüğü
7
8
Amaç / Kapsam
Bazı bitki ve bitkisel ürünlerin
KKTC içinde dolaşımında
kullanılacak bitki pasaportları ile
ilgili usul ve esasların belirlenmesi
Patates ve Turunçgil Üreticilerinin, Patates ve turunçgil üreticilerinin,
Depolarının ve Dağıtım
bunların depo ve sevk merkezlerinin
Merkezlerinin Kayıt Altına Alınması kayıt altına alınması
Tüzüğü
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Bitki Üreticileri ve İthalatçıları ile
Bitkisel Ürünler veya Başka
Maddelerin Tabi Oldukları
Yükümlülükleri ve Bunların Kayıt
Altına Alınmaları İçin Ayrıntıları
Tespit Eden 3 Kasım 1992 tarih ve
2010, 2. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
Belirli Bitkilerin, Bitkisel Ürünlerin
veya Başka Maddelerin Topluluk
İçinde Hareketleri İçin Kullanılacak
Bitki Pasaportları İçin Bir
Standardizasyon Derecesi ile Bu Tür
Bitki Pasaportlarının Yayımlanmasına
İlişkin Ayrıntılı Usulleri ve Bunların
Değiştirilmesi İçin Koşullar ve
Ayrıntılı Usulleri Belirleyen 3 Aralık
Komisyon Direktifi
2010, 2. Çeyrek
Mevzuatı
Çevre ve Doğal
Üreticiler veya Bu Tür Bitkilerin
2010, 2. Çeyrek
Alanlarında Bulunan Depolar ve Sevk
Merkezlerinin Resmi Bir Kayıt
Listesinde Verileceği 77/93/AET sayılı
Konsey Direktifinin Ek V A Kısmında
Liste Halinde Verilmemiş Bazı
Bitkileri Belirleyen 24 Haziran 1993
Direktifi
Tarım Bakanlığı
Çevre ve Doğal
Tarım Bakanlığı
212
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Toplulukta Üçüncü Ülkelerden Gelen
Bitkiler, Bitkisel Ürünler veya Başka
Maddelerin Varış Yeri Dışındaki
Kontrol Noktalarında Bitki Sağlığı
Kontrollerinin Yapılması için Asgari
Koşulları Belirleyen 15 Nisan 1998
Direktifi
2010, 2. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
Bazı zararlı organizmaların, bitki ve
bitkisel ürünlerin, deneme amaçlı
veya bilimsel amaçlar için
kullanılması halinde, ülkeye girişteki
usul ve esasların belirlenmesi
Direktifinin 1 ile V Eklerinde Liste
Halinde Verilen Bazı Organizmalar,
Bitkiler, Bitkisel Ürünler veya Başka
Maddelerin Deneme veya bilimsel
Amaçlarla ve Çeşitli Türlere İlişkin
Çalışmalar İçin Topluluğa
Sokulabileceği veya Topluluk veya
Bazı Korunmuş Alanlarda
Dolaşabileceği Koşulları Hakkındaki
17 Haziran 2008 tarih ve 2008/61/AT
2011, 2. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
Ülkeye ilk giriş kapısı dışında
yapılacak teşhis ve bitki sağlığı
kontrolleri ile bunlara ilişkin
koşulların neler olacağının
belirlenmesi
Direktifinin V eki B bölümünde Liste
Halinde Verilen Bitkiler, Bitkisel
Ürünler veya Başka Maddelerin
Topluluk İçine İlk Giriş Kapısı
Dışındaki Diğer Yerlerde Yapılacak
Teşhis ve Bitki Sağlığı Kontrolleri ile
Bu Kontrollerle İlgili Koşulları İçeren
2011, 2. Çeyrek
Sıra
No
9
Zirai Karantina Sınır Kontrol
Noktaları Tüzüğü
Zirai Karantina Sınır Kontrol
Noktalarını ve buraların sahip olması
gerekli asgari koşulların neler
olduğunun belirlenmesi
10
Zararlı Organizmaların Bilimsel ve
Deneme Amaçlı Kullanılması
Tüzüğü
İlk Giriş Kapısı Dışındaki Yerlerde
Yapılacak Bitki Sağlığı Kontrol
Tüzüğü
11
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Çevre ve Doğal
Tarım Bakanlığı
Çevre ve Doğal
213
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Bitki koruma ürünlerinin imali,
ithali, kayıtlandırılması ve satışı ve
kullanımı yasaklanan bitki koruma
ürünleri ile ilgili tüm usul ve
esasların belirlenmesi
Bitki Koruma Ürünlerinin
2010, 3. Çeyrek
Pazarlanması ile İlgili Hükümleri
İçeren ve 79/117/AET ve 91/414/AET
sayılı Konsey Direktiflerini
Yürürlükten Kaldıran 20 Ağustos 2008
tarih ve 2006/0136 (COD) sayılı
Konsey Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
Tarım İlaçlarının Etiketlenmesi
Tüzüğü
Tarım ilaçlarının sınıflandırılması,
etiketlenmesi ve paketlenmesiyle
ilgili gerekliliklerin belirlenmesi
Bitki koruma ürünlerinin
2010, 4. Çeyrek
sınıflandırılması, etiketlenmesi ve
paketlenmesiyle ilgili hükümleri içeren
Direktifi
Tarım Bakanlığı
3
Tarım İlaçları Kullanımı ile İlgili
İstatistik Toplanması Tüzüğü
Tarım ilaçlarının kullanımı ile ilgili
istatistik toplanması
Bitki koruma ürünleri ile ilgili
2010, 4. Çeyrek
istatistik toplama hakkındaki 11 Aralık
226 tarih ve 2006/0258 (COD) sayılı
Konsey Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
4
Tarım Ilaçlarının Sürdürülebilir
Kullanım Tüzüğü
Tarım ilaçlarının sürdürülebilir bir
Topluluğun, bitki koruma ürünlerinin
şekilde kullanılmasını sağlayacak bir sürdürülebilir bir şekilde
çerçeve oluşturulması
kullanılmasını sağlamak amacı ile
yapacağı faaliyetlerin başarıya
ulaşmasını sağlayacak çerçevenin
oluşturulması ile ilgili hususları
kapsayan 12 Temmuz 2006 tarih ve
2006/0132 (COD) sayılı Konsey
Direktifi
1
2
Tarımsal İlaçlar Yasa Tasarısı
2011, 4. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
214
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
5
İlaçlama Makineleri Sertifikasyon
Tüzüğü
Tarım ilacı uygulama aletlerinin
sertifikasyonu ile ilgili prosedürlerin
belirlenmesi
17 Mayıs 2006 tarih 2006/42/AT sayılı 2011, 4. Çeyrek
Direktifi değiştiren ve pestisit
uygulama makineleri ile ilgili
sertifikasyonu içeren 5 Eylül 2008
tarih ve 2008/0172 (COD) sayılı
Konsey Tüzüğü
Tarım Bakanlığı
6
Bitki Koruma Ürünlerinin Gıdalarda Bitki koruma ürünlerinin, bitkisel ve
ve Yemlerdeki Azami Kalıntı
hayvansal orijinli gıdalar ile
Limitleri Tüzüğü
yemlerdeki azami kalıntı limitleri ile
uygulama usul ve esaslarını
kapsayan Tarımsal İlaçlar Yasası
- Pestisitlerin Bitkisel ve hayvansal
2011, 4. Çeyrek
orijinli gıdalar ile yemlerin içinde ve
üzerinde bulunmasına müsaade edilen
Azami Kalıntı Limitlerini içeren 23
- Topluluk İçindeki Tahıl, Meyve,
Sebze Dahil Bitkisel Orijinli
Ürünlerdeki Azami Pestisit Kalıntı
Limitlerinin İzlenmesinin Düzenlemesi
Usullerinin Belirlenmesini Düzenleyen
28 Mart 2000 tarih ve 645/2000/AT
- Toplulukta Bitkisel ve Hayvansal
Orijinli Ürünlerde Pestisit
Kalıntılarının Resmi Kontrolü İçin
Numune Alma Metotlarını Belirleyen
Tarım Bakanlığı
- Yem Bitkisi Tohumlarının
Pazarlanması Hakkındaki 14 Haziran
Konsey Direktifi
- Yem Bitkisi ve Hububat
Tohumlarında ‘Avena Fatua’nın
Varlığıyla İlgili Özel Koşulları
Tarım Bakanlığı
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
1
Tohum ve Diğer Üretim
Materyallerinin Üretimi,
Çoğaltılması ve Ticaretinin
Denetlenmesi Yasa Tasarısı
Tarımsal üretimde kullanılan tohum
ve diğer üretim materyallerinin,
üretimi, çoğaltılması, dağıtılması ve
ticaretinin, ithalat, ihracat,
pazarlama) denetim altına alınması
2011, 4. Çeyrek
Çevre ve Doğal
215
Belirleyen 2 Mayıs 1974 tarih ve
- Düzgün Saplı İngiliz Çimi (Poa
pratensis L.)’nin Pazarlanmasını,
Resmen Belgelenmiş ‘Esas Tohum’ ya
da ‘Belgelenmiş Tohum’ ile
Sınırlanmasını İçeren 25 Temmuz
Komisyon Direktifi
- Yem Bitkileri ve Yağlı Tohumlar ve
Lifli Bitkilerin Belirli Türlerinin
Tohumlarının Pazarlanmasına ‘Esas
Tohum’ ya da ‘Belgelenmiş Tohum’
Şeklinde Resmen Belgelenmiş
Tohumlar ile Sınırlayan 27 Şubat 1986
tarih ve 86/109/AET sayılı Komisyon
Direktifi
-Tarımsal Bitki Türlerinin Çeşitlerinin
Ortak Kataloğu ile İlgili 13 Haziran
Konsey Direktifi
- 3. Ülkelerde Tohum Üretim Amaçlı
Bitki Yetiştiriciliğinde Yapılan Tarla
Denetimleri ile Yine 3. Ülkelerdeki
Tohum Üretimine Karşılık Gelen
Hükümleri İçeren 16 Aralık 2002 tarih
ve 2003/17/AT sayılı Konsey Direktifi
-2002/53/AT sayılı Konsey
Direktifinin 7. Maddesinin Öngördüğü
ve Belirli Bitki Çeşitlerinin Asgari
Araştırma ve Asgari Koşullarının
Araştırılması ile İlgili Uygulama
Tedbirlerinin Ortaya Konulması ile
İlgili Hükümleri İçeren 6 Ekim 2003
Direktifi
- 66/402/AT, 2002/54/AT,
2002/55/AT ve 2002/57/AT sayılı
216
Konsey Direktiflerinin Uygulanması
ile İlgili Kurallara İlişkin Olarak,
Asgari Çimlenme Gereklerini
Karşılayamayan Tohumların Geçici
Olarak Pazarlanması ile İlgili Üye
Ülkelerin Yetkilendirilmesi
Hakkındaki Hükümleri İçeren 8 Şubat
Komisyon Tüzüğü
- Hububat Tohumlarının Pazarlanması
66/402/AET sayılı Konsey DirektifiTahıl Tohumları İçerisinde ‘Avena
Fatua’tohumlarının Bulunması ile
İlgili Özel Koşulları İçeren 23 Mayıs
Komisyon Direktifi
- Tohumluk Patateslerin Pazarlanması
-Temel Tohumluk Patateslerin
Topluluk Derecelerini, Bu Derecelere
Uygulanabilir Koşullar ve Sıfatlar ile
Birlikte Saptanmasını İçeren 30 Mart
Komisyon Direktifi- Yağlı Tohumlar
ve Lifli Bitki Tohumlarının
Konsey Direktifi- Pancar Tohumunun
Konsey Direktifi- Süs Bitkilerine Ait
Çoğaltım Materyallerinin
Pazarlanması Hakkındaki 20 Temmuz
Konsey Direktifi
- Süs Bitkisi Üretme Malzemelerinde
217
ve Süs Bitkilerinde Uyulması Gereken
Kuralları Gösteren Programı
Belirleyen 23 Haziran 1993 tarih ve
- 98/56/AT sayılı Konsey Direktifine
Uygun Olarak, Tedarikçi Tarafından
Etiket veya Diğer Belgeler Hakkındaki
Gerekliliklerin Ortaya Konulması ile
İlgili Hükümleri İçeren 28 Haziran
Komisyon Direktifi
-Tedarikçiler Tarafından Muhafaza
Edilen Süs Bitkisi Çeşit Listelerine
Yönelik Yeni Hükümleri İçeren 28
- Sebze Tohumlarının Pazarlanması
- Sebze tohumlarının Pazarlanması
Direktifinin 1. Ekinin Ürün Tecrit
Koşullarında Değinilen Ispanak Kökü
ve Pancar Türlerinin Gruplarını
Saptayan 15 Aralık 1988 tarih ve
- 2002/55/AT sayılı Konsey Direktifi
Uyarınca Bazı Sebze Çeşitlerinin
Karakteristiklerinin Belirlenmesi
Amacı ile Uygulanması Gereken
Önlemlerle İlgili Asgari İnceleme ve
inceleme Şartları Hakkındaki
Hükümleri İçeren 6 Ekim 2003 tarih
ve 2003/91/AT sayılı Komisyon
Direktifi
- Bağ Üretim Materyallerinin
Pazarlanması Hakkındaki 9 Nisan
218
Konsey Direktifi
- Bağ Varyetelerinin
Karakteristiklerinin Belirlenmesi ve
Asgari İnceleme Koşullarını İçeren 4
Mart 2004 tarih ve 2004/29/AT sayılı
Komisyon Direktifi
- Tohum Dışındaki Sebze Üretim ve
Dikim Materyallerinin Pazarlanması
- Tohumlar Dışında, Sebze Üretme ve
Dikme Malzemelerinde Uyulması
Gereken Kuralları Gösteren Programı
Belirleyen 2 Temmuz 1993 tarih ve
- Tohum Dışında, Sebze Üretme ve
Dikme Malzemelerinin Pazarlanması
Direktifi Uyarınca Satıcıların ve
Kurumların Denetlenmesi ve
İzlenmesi ile İlgili Uygulama
Önlemlerini Belirleyen 2 Temmuz
Komisyon Direktifi
- Orman Çoğaltım Materyallerinin
Pazarlanmasına İlişkin 22 Aralık 1999
Direktifi
- Orman Üretim Materyallerinin Ana
Maddelerinin Ulusal Liste Halinde
Formatlanması Gerekliliği ile İlgili
99/105/AT sayılı Konsey Direktifinin
Uygulanabilmesi İçin Ayrıntılı
Kuralları İçeren 6 Eylül 2002 tarih ve
Tüzüğü
-1999/105/AT sayılı Konsey
Direktifinin Uygulanabilmesi için,
219
Resmi Kuruluşlar Tarafından Sağlanan
Karşılıklı İdari Yardımlara İlişkin
Uygulamalarının Ayrıntılı Kurallarını
İçeren 6 Eylül 2002 tarih ve (AT)
Direktifinin Uygulanabilmesi için,
Belirlenmiş Orman Üretim
Materyallerinin Son Kullanıcıya
Pazarlanmasının Yasaklanması ile
İlgili Üye Ülkelerin Yetkilendirilmesi
Hakkında Ayrıntılı Kuralları İçeren 9
Eylül 2002 tarih ve (AT) 1602/2002
Direktifinin uygulanabilmesi için,
küçük miktarlardaki tohumların
belirlenmesi hakkındaki ayrıntılı
kuralları içeren 20 Aralık 2002 tarih ve
Tüzüğü
- 1999/105/AT sayılı Direktifin Orman
Üretim Materyallerinin Belirli Ana
Materyallerden Elde Edilmesi ile İlgili
Belirli Hükümlerinden Yetkilenmiş
Derogasyonları İçeren 15 Ocak 2004
tarih ve (AT) 69/2004 sayılı Komisyon
Tüzüğü
2
Tohum Bankasının Oluşturulması
ile İlgili Usul ve Esaslara İlişkin
Yasa Tasarısı
Bitki gen kaynaklarının belirlenmesi, Tarımdaki Genetik Kaynakların
toplanması, korunması ve
Korunması, Karakterizasyonu,
değerlendirilmesi
Toplanması ve Değerlendirilmesi ile
ilgili Topluluk Programını Oluşturan
ve (AT) 1467/94 sayılı Tüzüğü
Yürürlükten Kaldıran 24 Nisan 2004
tarih ve (AT) 870/2004 sayılı Konsey
Tüzüğü
2011, 4. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
Çevre ve Doğal
220
Tablo 12.3.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Tarım Bakanlığı
1
Patates tarla kontrolünde çalışacak personelin yurt içinde ve yurtdışında eğitimleri
2009, 2. Çeyrek
2
Sınır kontrol noktalarının alt yapılarının, laboratuvarlarının oluşturulması ve iyileştirilmelerine yönelik çalışmalar yapılması
3
Tarım Dairesi teşkilat yapısının yeniden düzenlenerek Bitki Sağlığı Şubesi ile Zirai Karantina- Gıda Şubelerinin ayrı ayrı
oluşturulması
2010, 3. Çeyrek
4
Dış ticarete yönelik sınır kontrol noktalarının belirlenmesi
2010, 3. Çeyrek
5
Dış ticarete yönelik denetimlerde bulunacak personelin yurt içinde ve yurtdışında eğitimleri
2010, 4. Çeyrek
6
Bitki pasaportu, bitkisel ürün üreticilerinin ve ithalatçılarının kaydı ve denetimi ile survey konularında görev yapacak
personelin eğitimi
2010, 4. Çeyrek
7
Bitki Sağlığı ve Zirai Karantina laboratuvarının oluşturulması ve çalışacak personelin eğitimi
8
Bitki pasaportu, bitkisel ürün üreticilerinin ve ithalatçıların kaydı ile ilgili danışmanlık hizmeti alınması
2009-2011
2011
2010, 1. Çeyrek
Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı
1
Sınır noktalarında orman ürünlerine yönelik karantina uygulamalarında görev yapacak personelin belirlenmesi ve yurtdışında
eğitimi
2011, 1. Çeyrek
2
Orman çoğaltım materyallerine ilişkin karantina ve pazarlama konularında Orman Dairesi personelinin yurtdışında eğitimleri
2011, 1. Çeyrek
3
Orman ürünlerindeki bitki sağlığı konularında Orman Dairesi ilgili personelinin yurtdışında eğitimi
2011, 1. Çeyrek
Tarım Bakanlığı
1
Bitki koruma ürünlerinin piyasaya arzı ile ilgili olarak kurumsal kapasite ihtiyaçlarının belirlenmesi konusunda danışmanlık
hizmeti alınması.
2009, 2. Çeyrek
2
Kalıntı kontrolleri ile ilgili olarak numune alımında görev yapacak personelin eğitilmeleri
2009, 2. Çeyrek
221
Sıra
No
Uygulama Tarihi
3
Bitki koruma ürünleri ruhsat başvuru dosyalarının değerlendirilmesi, ruhsatlandırılması konusunda görev yapacak personelin
yurt içi ve yurtdışında eğitimi
2009, 4. Çeyrek
4
Bitki koruma ürünlerinin piyasaya arzını müteakip yapılacak kontroller konusunda çalışacak personelin istihdamı ve bunların
yurt içi ve yurtdışında eğitimleri
2010, 4. Çeyrek
1
Kalıntı analiz laboratuvarı altyapısının güçlendirilmesi ve akreditasyonu
2
Kalıntı analiz laboratuvarında çalışan personelin yurt içinde eğitimleri
2009, 2. Çeyrek
3
Bitki koruma ürünlerinin kalite kontrolleri ile ilgili laboratuvarın altyapısının güçlendirilmesi
2010, 2. Çeyrek
4
Bitki koruma ürünlerinin kalite kontrolleri ile ilgili laboratuvara personel alınması
2010
5
Bitki koruma ürünlerinin kalite kontrolleri ile ilgili laboratuvarda çalışacak personelin yurtdışında eğitimleri
2010
2009
Tarım Bakanlığı
1
Tarım Dairesinde Bağ Bahçe ve Tarla Bitkileri şubelerinin personel yönünden güçlendirilmeleri
2010, 3. Çeyrek
2
Tohum Tescil ve Sertifikasyon Laboratuvarının kurulması
3
Tohum Tescil ve Sertifikasyon laboratuvarında çalışacak personelin yurtdışında eğitimi
2011, 3.Çeyrek
4
Tohum bankasının kurulması
2011, 3. Çeyrek
5
Tohum Bankasında çalışacak personelin yurt dışında eğitimi
2011, 4. Çeyrek
6
Tohum tescil ve sertifikasyon konusunda mevzuat uyumu, veri tabanı ve laboratuvar ihtiyaçlarının belirlenmesi konusunda
2010, 1. Çeyrek
7
Tohum bankasının oluşumu ile ilgili mevzuat uyumu, veri tabanı ve ihtiyaçların belirlenmesi konusunda danışmanlık hizmeti
alınması
2010, 2. Çeyrek
2010-2011
222
Tablo 12.3.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Devlet Laboratuvarı Pestisit Kalıntı Analizleri Şubesine 3 adet
bilgisayar donanımı ve yazılımı ve 1 adet yazıcı alınması
6,000
6,000
500,000
500,000
Mefruşat
2 adet sınır kontrol noktasında (Lefkoşa, Girne) yeni
oluşturulacak ve bir sınır kontrol noktasında (Gazimağusa)
mevcut olan bitki sağlığı kontrollerine ilişkin toplam 3 adet
laboratuvarın oluşturulması ve güçlendirilmesi
Devlet Laboratuvarı Pestisit Kalıntı Analizleri Şubesinin
güçlendirilmesi
AB Mali Yardım
Kırsal Kalkınma
Sektör Programı
Hijyeninin
kapsamında
karşılanacaktır.
Fiziki Altyapı
Devlet Laboratuvarı Pestisit Kalıntı Analizleri Şubesinin AB
normlarına uygun şekilde tadil edilmesi
250,000
250,000
80,000
80,000
Personel
Devlet Laboratuvarı Pestisit Kalıntı Analizleri Şubesine 2
kimyager ve 2 teknisyen istihdamı
223
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Eğitim
Patates tarla kontrolünde çalışacak iki personelin yurtdışında 1
hafta süre ile eğitici olarak eğitilmeleri ve ülkedeki diğer
personelin bunlar ve yabancı uzmanlarca yurt içi eğitimleri
15,000
15,000
Bitki koruma ürünleri ruhsat başvuru dosyalarının
değerlendirilmesi, ruhsatlandırılması konusunda görev yapacak
7 personelin yurtdışında 1 hafta süre ile eğitimleri
20,000
20,000
Bitki koruma ürünleri ruhsat başvuru dosyalarının
değerlendirilmesi, ruhsatlandırılması konusunda yurt içi
eğitimler
15,000
15,000
Kalıntı kontrolleri ile ilgili olarak numune alımında görev
yapacak 8 personelin 1 hafta süre ile yurt içinde yabancı
uzmanlarca eğitilmeleri
10,000
10,000
Kalıntı analiz laboratuvarında çalışan personelin yurt içinde AB
uzmanı tarafından eğitimleri (10 gün)
10,000
10,000
Bitki sağlığı ve bitki koruma ürünleri konularında hazırlanacak
mevzuat ve oluşturulacak idari kapasite hakkında orta vadeli
danışmanlık hizmeti (min. 3 uzman)
200,000
200,000
Bitki koruma ürünlerinin piyasaya arzı ile ilgili olarak kurumsal
kapasite ihtiyaçlarının belirlenmesi konusunda danışmanlık
hizmeti alınması
20,000
20,000
Devlet Laboratuvarı Pestisit Kalıntı Analizleri Şubesinin
akreditasyonu için danışmanlık hizmeti
20,000
20,000
15,000
15,000
10,000
10,000
841,000
1,171,000
Tercüme
Bitki sağlığı ve bitki koruma ürünleri konularında hazırlanacak
mevzuatın çevirisi
Yeni mevzuat uygulamalarına yönelik bilgilendirme faaliyetleri
Toplam
330,000
224
FASIL 14: ULAŞTIRMA POLİTİKASI
AB ulaştırma politikası, güvenli, verimli ve çevre bakımından sağlam ve kullanıcı dostu ulaştırma hizmetlerini teşvik etmek suretiyle iç piyasanın daha iyi işlemesini
amaçlamaktadır. Ulaştırma Topluluk müktesebatı yol, tren, iç sular, birleşik ulaştırma, havacılık ve deniz taşımacılığı sektörlerini kapsamına almıştır. AB Ulaştırma Politikası,
iç taşımacılık pazarı açısından teknik ve güvenlik standartları, güvenlik, sosyal standartlar, devlet yardımlarının denetimi ve piyasaların serbestleştirilmesi ile de ilgilenir.
Avrupa Birliği karayolu ulaşımı politikası etkin, güvenli ve çevre üzerindeki olumsuz etkileri azaltılmış sürdürülebilir bir mobiliteyi amaçlamaktadır. Karayolu ulaşımı
hizmetleri Avrupa Birliğinin gayri safi yurtiçi hasılası (GSYİH)’nın %1.6’sını teşkil etmekte ve AB’deki 4,5 milyon kişiye iş olanağı sağlamaktadır. Malların %44’ü
kamyonla ve kişilerin %88’i arabalar ve otobüslerle taşınmakta olduğundan, etkin karayolu ulaşımı AB ekonomisi ve toplumunun temel taşını oluşturmaktadır. Topluluk
karayolu ulaşımı politikası, etkili karayolu navlun ücretleri ve yolcu ulaşım hizmetlerini sağlamayı; adil rekabet ortamı yaratmayı; daha güvenli ve çevre dostu teknik
standartların uyumunu sağlamayı, ayrıca AB ile mali ve sosyal uyumu sağlamayı ve karayolu ulaşımındaki kuralların ayırım gözetmeksizin uygulanmasını amaçlamaktadır.
Karayolu ulaşımı hizmetlerini düzenleyen mevcut AB mevzuatı, pazara ve mesleğe erişim; takograf uygulamaları da dahil olmak üzere çalışma, sürüş ve dinlenme saatleri,
minimum yıllık araç vergileri ve kullanım ücretleri konusunda ortak kuralları belirlemektedir.
Genel anlamda daha etkin ve hizmet odaklı bir karayolu taşımacılığı için Avrupa Topluluğu, aşağıda sıralanan ilgili alanlarda yasal düzenlemeler yapmaktadır.
Emniyet Kemeri
16 Aralık 1991 tarih ve 91/671/AET sayılı Konsey Direktifi, üye devletler arasında emniyet kemeri kullanımının zorunlu hale getirilmesini düzenleyen Direktiftir. 8 Nisan
2003 tarih ve 2003/20/AT sayılı Direktif ise 91/671/AET sayılı Direktifi tadil etmektedir.
Kazalarla ilgili Veri Bankası
Karayollarında meydana gelen kazalarla ilgili Topluluk veritabanı oluşturulması hakkında 30 Kasım 1993 tarih ve 93/704/AET sayılı Konsey Kararı mevcuttur.
Bu karara göre, üye devletlerin kendi sınırları içerisinde meydana gelen ölüm ve yaralanma ile neticelenen trafik kazalarının genel istatistiğini tutması, oluşturulacak ve
sürdürülecek bir veri tabanı ile kazalara sebebiyet veren problemlerin belirlemesi, bu doğrultuda alınan ve alınması gerekli önlemleri tespit etmesi ve bu önlemlerin
verimliliğinin değerlendirilmesi amacıyla da Topluluk bünyesinde bir trafik kazaları veri tabanı oluşturulmasını amaçlamaktadır.
225
Sürüş Ehliyetleri
29 Temmuz 1991 tarih ve 91/439/AET sayılı Konsey Direktifi sürüş ehliyetleri ile ilgilidir. Direktif’te AB üye devletleri arasında belirli bir standartta tek tip ehliyet
düzenlenmesi amaçlanmıştır. Ancak Avrupa Birliği, yeni üye devletlerin Avrupa Birliğine üye olmadan önce verdikleri ehliyetleri de karşılıklı olarak tanımaktadır. Bu
sebeple AB üye devletlerinde birçok çeşit ehliyet mevcuttur.
Avrupa Birliğinde kağıt ve plastik olmak üzere iki tür ehliyet kullanılması öngörülmektedir. Bir AB üye devletinden ehliyeti alan bir kişi, önceden aldığı ehliyetini geri
vermek şartı ile yeni ikamet ettiği Avrupa Birliği ülkesinin ehliyetini sınava gerek kalmaksızın alabilir. Sürüş Ehliyetleri ile ilgili AB mevzuatı aşağıdaki gibidir:
• 14 Eylül 2000 tarih ve 2000/56/AT sayılı Komisyon Direktifi: Tüm araç kategorileri için teorik test içeriğini kapsar. Ayrıca 91/439/AET sayılı Konsey Direktifi’ni
de tadil eder.
• 23 Temmuz 1996 tarih ve 96/47/AT sayılı Konsey Direktifi: AB sürüş ehliyetlerinin kredi kartı boyutunda olması gerektiğini belirtir.
• 2 Haziran 1997 tarih ve 97/26/AT sayılı Konsey Direktifi: AB Sürüş Ehliyet Komitesine Avrupa Komisyonunu destek sağlama yetkisi verir.
• 21 Mart 2000 tarih ve 2000/275/AT sayılı Komisyon Kararı: AB’ye üye devletlerin aralarındaki ehliyet kategorilerinin denkliklerini düzenler.
• 15 Temmuz 2003 tarih ve 2003/59/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Profesyonel şoförlerin ehliyet kurslarının saatlerinin şoförün yaşına ve
kullandığı vasıtaya bağlı olarak düzenlemenin yanı sıra, araçları ekonomik (yakıt olarak) kullanma, kaza önleme ve ileri sürüş tekniklerine de değinir. Ayrıca bu
kursların beş yılda bir tekrarlanması hususunu düzenler.
Motorlu Araç Kayıt Belgesi
• 29 Nisan 1999 tarih ve 99/37/AT sayılı Konsey Direktifi: Motorlu araç kayıt belgelerini düzenler.
• Bu Direktif’i tadil eden 23 Aralık 2003 tarih ve 2003/127/AT sayılı Komisyon Direktifi ile AB ülkeleri arasındaki motorlu araç kayıt belgelerinin denkleştirilmesi
düzenlenir.
Motorlu Araç Muayenesi
AB mevzuatında Motorlu Araç Muayenesi alanında iki ana Direktif bulunmaktadır. Bu Direktifler: 20 Aralık 1996 tarih ve 96/96/AT sayılı Konsey Direktifi ve 6 Haziran
2000 tarih ve 6 Haziran 2000 tarih ve 2000/30/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi’dir.
96/96/AT sayılı Direktif; şehir içi ve şehirler arası otobüsler, ağır yük taşıma araçları, römork ve yarı römork (3,5 tonu geçen), taksiler, ambulans, hafif ticari araçlar (3,5 tonu
geçmeyen) (van ve pick up), sekiz koltuğu geçmeyen (şoför koltuğu hariç) özel araçları kapsamaktadır. Bunun yanında askeri araçlar, emniyet güçleri araçları ve itfaiye
araçları ile istisnai durumlarda kullanılan araçlar bu Direktif hükümlerine tabi değildir.
Araç muayenesi, üye devletler tarafından veya üye devletin yetkilendirdiği bir birim tarafından uygulanır. Araç muayenesi sırasında fren sistemi, direksiyon, görüş, ışık,
reflektör ve elektrikli aletler; akslar, tekerlekler, lastikler ve süspansiyon, şasi ve şasi parçaları, egzoz emisyonu ve diğer birçok araç ekipmanı gibi özelliklere dikkat edilir.
226
Muayenenin yapılma sıklığı araçlara göre değişmektedir. Hafif ticari araçlar ve özel araçların ilk muayenesi, kayıtları yapıldıktan ya da hizmete ilk girdikleri tarihten dört yıl
sonra yapılır ve daha sonra her iki yılda bir tekrarlanır. Diğer araçların ilk muayenesi ise, hizmete ilk girdikleri tarihten sonraki yıl yapılır ve her yıl tekrarlanır.
Üye devletler aşağıdaki kapsamlarda Direktif yükümlülüklerinden farklı tedbirler alabilir:
• ilk muayeneyi erkene alma;
• iki zorunlu muayenenin aralığını kısa tutma;
• opsiyonel ekipmanın muayenesini zorunlu tutma;
• muayeneye tabi tutulan parçaları artırma;
• periyodik muayene gerekliliğini diğer araç kategorilerini de kapsayacak şekilde genişletme;
• ek muayene talep etme.
2000/30/AT sayılı Konsey Direktifi, yük ve yolcu taşımacılığında kullanılacak ticari araçların yola elverişliliklerinin yol kenarı kontrollerini içerir. Bu direktif aynı zamanda
yoldaki ticari araçların bir kontrol merkezinde yola elverişliliklerinin kontrolünün yapılmasını (araç muayenesini) zorunlu kılan 96/96/AT sayılı direktifi de tamamlamaktadır.
Bu uygulama ile kaza sayılarının azaltılması, kirliliğin azaltılması (karbon dioksit emisyonunun düşürülmesi) ve yakıt tüketiminin azaltılması yoluyla enerji tasarrufu
sağlanacağı düşünülmektedir.
Yol kenarı kontrolleri üye devlet sınırları içinde seyahat eden ticari araçlara yönelik bildirim olmadan yapılan kontrollerdir. Karayolunda, limanlarda ya da uygun görülen her
yerde yetkili makamlar tarafından kontroller yapılır. Direktifin öngördüğü yol kenarı kontrolü aşağıdaki unsurların birini, ikisini ya da tümünü içerir:
• Ticari aracın bakım durumunun hareketsiz durumdayken gözle değerlendirilmesi;
• Aracın yol kenarı teknik muayenesine uygunluğunu gösteren belgelerin ve en son yapılmış olan yol kenarı teknik muayene raporunun kontrolü;
• Araçtaki sorunları (yıpranmış lastikler, hatalı fren sistemi vb) ortaya çıkaracak kontrolün yapılması. Bu durumda müfettiş, en yeni belgeleri ve yola uygunluk
sertifikalarını dikkate almalıdır.
Direktife göre üye devletlerin yapacağı yol kenarı kontrollerinde, sürücülerin milliyetleri ya da aracın kayıt yeri bakımından hiçbir ayrımcılık gözetilmeyecektir. Ayrıca her
yıl tüm kategorilerden önemli miktarda ticari aracı temsil edecek bir kısmın kontrolleri yapılmalıdır. Üye devletler iki yılda bir, önceki iki yılda kontrolleri yapılan ticari
araçların sayısını Komisyona bildirmek zorundadır.
Direktifte sözü edilen yol kenarı kontrolleri 2000/30/AT sayılı Direktifin Ek 1’inde görülen kontrol listesine uygun yapılacaktır. Kontrol sonuçlarını gösteren sertifika, yol
boyunca talep edilmesi halinde ya da müteakip kontrolleri basitleştirmek veya sürücüyü bu soruşturmalardan muaf tutmak amacıyla sürücüye verilir.
Yetersiz bakım nedeni ile, daha detaylı bir muayene gerekiyorsa araç, bir test merkezinde daha kapsamlı bir muayeneye tabi tutulabilir.
Yol kenarı kontrol sonuçları, ticari aracın Direktif’te belirlenen konularda (2000/30/AT sayılı Direktif Ek 2: Fren sistemi, egzoz emisyonu) standartlara ulaşamadığını ortaya
koyarsa ya da onaylı bir muayene merkezinde yapılan kontrolde aracın 96/96/AT sayılı Direktif’e uygun olmadığı tespit edilirse ve bu nedenden ötürü kendi kullanıcılarına ya
da diğer yol kullanıcılarına bir tehlike oluşturuyorsa bu aracın yolda kullanımı kesinlikle yasaklanır.
227
Kontrolün yapıldığı üye devlette yerleşik olmayan kişiye ait bir araçla ciddi bir suç işlenmesi ya da bir suçun tekrarlanması halinde, aracın kayıtlı bulunduğu üye devlet
otoritesine durum rapor edilir. Bu yolla sınırları içinde suç işlenen üye devlet, suçu işleyenin kayıtlı olduğu üye devletten suç işleyenin cezalandırılmasını isteyebilir. Cezanın
uygulanması sonrasında, konu ile ilgili olarak, cezayı veren üye devlet ya da aracın kayıtlı olduğu şirket, suçun işlendiği üye devleti bilgilendirir.
Ulusal ve Uluslararası Taşımacılıkta Sosyal Koşullar
Ulusal ve uluslararası taşımacılıkta sürüş ve çalışma saatleri, otobüs ve kamyonlarda takograf takma zorunluluğu, belli standartların üzerindeki araçlarda hız kısıtlayıcı
cihazların kullanılması, gibi konular ile ilgili idari düzenlemeler ve bu idari yapıların yol kenarlarındaki görev ve rolleri ile denetim görevlilerinin eğitimi “Sosyal Koşullar”
kapsamındadır.
Avrupa Birliğinde Sosyal Koşullar başlığı altında aşağıda sıralanan Direktifler AB mevzuatını oluşturmaktadır.
• 1 Mayıs 2006 tarih ve (AT) 561/2006 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Dijital takometre için gerekli şartları kapsamaktadır. Aynı Tüzük’te,
otobüs ve kamyonlarda takograf uygulaması ile ilgili koşullar yer almaktadır. AB üyesi olmayan 3. ülke taşıtları bu uygulamadan 2010 yılına kadar muaftır. Takograf
çıktıları üzerinde, isim ve ehliyet numarası, çalışma ve dinlenme süreleri olmalıdır.
• 13 Haziran 2002 tarih ve (AT) 1360/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü (EK1B): Teknik ihtiyaçları kapsamaktadır.
• 11 Mart 2002 tarih ve 2002/15/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Yol ulaşım aktivitelerinde çalışan kişilerin çalışma saatlerini düzenler. Bu
direktif yol çalışanlarının minimum standartta sağlık ve güvenliğini sağlamayı ve haksız rekabeti ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır.
• 20 Aralık 1985 tarih ve (AET) 3821/85 sayılı Konsey Tüzüğü: Karayolu taşımacılığında kullanılacak kayıt cihazları ile ilgili hükümleri içerir.
• 24 Eylül 1998 tarih ve (AET) 2135/98 sayılı Konsey Tüzüğü ise (AET) 3821/85 sayılı Tüzüğü tadil eder.
• 15 Mart 2006 tarih ve 2006/22/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Karayolu faaliyetlerinin sosyal koşullara uyarlanmasına ilişkin (AET)
3821/85 sayılı Konsey Tüzüğünün minimum uygulanma koşullarını içermektedir.
• 10 Şubat 1992 tarih ve 92/6/AET sayılı Konsey Direktifi: Hız kısıtlayıcı cihazlarının takılmasını ve kullanılmasını düzenlemektedir.
• 5 Kasım 2002 tarih ve 2002/85/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi, bu Direktifi tadil eder.
Tehlikeli Maddelerin Taşınması
Avrupa Birliğinde Karayolu ile Tehlikeli Maddelerin (Malların) Taşınması konusundaki şu andaki yasal çerçevenin 2009-2011 yıllarında büyük oranda feshedilmesi ve yeni
bir yasal mevzuatın ortaya çıkması beklenmektedir. Bugünkü mevzuat aşağıdaki gibi özetlenebilir:
•
Karayolu ile tehlikeli mal taşımacılığına ilişkin üye devletlerin yasalarının uyumlaştırılması ile ilgili 21 Kasım 1994 tarih ve 94/55/AT sayılı Konsey Direktifi. Bu
Direktifi tadil eden Komisyon ve Konsey Direktifleri şöyledir:
- 13 Aralık 1996 tarih ve 96/86/AT sayılı Komisyon Direktifi.
- 21 Mayıs 1999 tarih ve 1999/47/AT sayılı Konsey Direktifi.
- 29 Ocak 2001 tarih ve 2001/7/AT sayılı Komisyon Direktifi.
- 7 Nisan 2003 tarih ve 2003/28/AT sayılı Komisyon Direktifi.
- 9 Aralık 2004 tarih ve 2004/111/AT sayılı Komisyon Direktifi.
228
•
•
•
•
•
•
•
•
- 10 Ekim 2000 tarih ve 2000/61/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi.
94/55/AT sayılı Konsey Direktifini değiştiren 7 Kasım 2002 ve 2002/886/AT sayılı Komisyon Kararı: İçinde tehlikeli malların taşındığı tank, bidon ve benzeri
depolama araçlarının kullanım sürelerine ilişkindir.
20 Ağustos 2003 tarih ve 2003/635/AT sayılı Komisyon Kararı: 94/55/AT sayılı Konsey Direktifi uyarınca üye devletlerin kara yoluyla tehlikeli maddelerin
taşınması konusunda bazı uygulamaların dışında tutulmasına (derogasyon) izin vermektedir.
5 Mart 2005 tarih ve 2005/263/AT sayılı Komisyon Kararı: 94/55/AT sayılı Konsey Direktifi uyarınca üye devletlerin kara yoluyla tehlikeli maddelerin taşınması
konusunda bazı uygulamaların dışında tutulmasına (derogasyon) izin vermektedir.
6 Ekim 1995 tarih ve 95/50/AT sayılı Konsey Direktifi: Tehlikeli malların taşınmasında yol kenarı kontrollerinin tek tip bir uygulama olmasını içeren bir
direktiftir.
- 7 Mayıs 2001 tarih ve 2001/26/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi 95/50/AT sayılı Direktifi tadil etmektedir.
- 13 Aralık 2004 tarih ve 2004/112/AT sayılı Komisyon Direktifi 95/50/AT sayılı Direktifi tadil etmektedir.
14 Aralık 1998 tarih ve 98/91/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Tehlikeli mal taşımacılığı yapan motorlu araçlar ve römorkları ile ilgili
düzenlemeler içerirken aynı zamanda 70/156/AET sayılı Direktifi de tadil etmektedir.
3 Haziran 1996 tarih ve 96/35/AT sayılı Konsey Direktifi: Karayolu, demiryolu, ve iç su yollarında tehlikeli mal taşımacılığı mesleki eğitimi için güvenlik
danışmanlarının atanması konusundaki düzenlemeleri içermektedir.
17 Nisan 2000 tarih ve 2000/18/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Kara yolu, demiryolu, ve iç su yollarında tehlikeli mal taşımacılığında
güvenlik danışmanları için minimum sınav şartlarını düzenlemektedir.
29 Nisan 1999 tarih ve 1999/36/AT sayılı Konsey Direktifi: Taşınabilir basınçlı ekipman ile ilgili konuları içermektedir.
Yük ve Yolcu Taşımacılığı Konularında Pazara Giriş Koşulları
29 Nisan 1996 tarih ve 96/26/AT sayılı Konsey Direktifi: Avrupa Birliğinde yük ve yolcu taşımacılığı konularında pazara giriş koşullarını belirleyen Direktiftir. 1 Ekim
1998 tarih ve 98/76/AT sayılı Konsey Direktif, bu Direktifi tadil eder.
229
Avrupa Birliğinde karayolu taşımacılığı sektörünü düzenleyen yasal mevzuatın çok önemli bir bölümünün özel bir idari yapı kurulmasını gerektirmediği görülmektedir.
Aşağıda belirtilen birkaç Tüzük ve Direktif yukarıda anılan idari yapılanmayı sağlamaktadır. Avrupa Birliğinde genel olarak konu ile ilgili müktesebatı hangi kurumun
yürüteceği konusu üye devletlerin yetkisine bırakılmış olup, bu kurum çoğunlukla Ulaştırma Bakanlığıdır. Müktesebatın uygulanması sırasında, ilgili alanda politika
oluşturmaktan sorumlu ve sertifikaların verilmesini, emniyet kurallarına uyulmasını, pazara ve mesleğe giriş koşullarını ve işletmecilerin görev alanlarını belirlemek ve
denetlemekten sorumlu bir Ulaştırma Bakanlığı ya da onun sorumluluğunda bir otorite olmalıdır.
Karayolu taşımacılığı sektöründe, idari yapılanma daha çok sosyal mevzuat, ehliyet verilmesi, teknoloji ve güvenlik konularında ortaya çıkmaktadır. Yola uygunluk
muayeneleri ile ilgili 96/96/AT sayılı Direktif’in gerekleri devlet tarafından ya da devletin tayin ettiği ve denetlediği bir kurum tarafından yerine getirilmekte ve böylece
güvenlik ve çevre kirliliği ile eşit düzeyde ilgili bir standart sağlanabilmektedir. Genellikle üye devlet otoriteleri, Direktif’in gerektirdiği görevleri özel şirketlere
yönlendirmektedirler. Bu şirketler ve trafikten sorumlu polis hem bu konudaki uygulamayı hem de yol kenarı muayenelerini gerçekleştirmektedir.
(AET) 881/92 sayılı Tüzük gereğince, uluslararası taşımacılık, yük ve yolcu taşımacılığını içerir ve operatörler üye devletlerin yetkili otoriteleri tarafından işletmelere verilen
“Topluluk İzni” ve ‘Topluluk Lisansı’ aracılığıyla denetlenirler. Çalışma süreleri, dinlenme süreleri, karayolu taşımacılığına giriş ve tehlikeli maddelerin taşınması gibi
konulardaki uygulamalar da ya devlet tarafından ya da devlet tarafından yetkilendirilen ve denetlenen kurumlar tarafından sürdürülmektedir. Takograf ve sürat kısıtlayıcı
cihazların araçlara takılması işlemleri yine, üye devletlerin ilgili otoritelerinin onayladığı atölyeler tarafından yapılmaktadır.
230
Öncelik 14.1 Yol Güvenliği ve Karayolu Taşımacılığı ile ilgili AB Mevzuatının iç hukuka yansıtılması
Ana Unsur 14.1.1 Emniyet kemeri kullanımının yeniden düzenlenmesi
Ana Unsur 14.1.2 Kaza verilerinin toplanması ile ilgili yeni yasal düzenleme yapılması
Ana Unsur 14.1.3 Motorlu Araçlar Yol ve Trafik Tüzüğü’nün AB mevzuatına uyumlaştırılması
Ana Unsur 14.1.4 Karayolu ile yolcu ve eşya taşınması ile ilgili AB mevzuatına uyumlu yasal düzenleme yapılması
Ana Unsur 14.1.5 AB takograf ve hız kısıtlayıcı cihazlar mevzuatının gereklerine uyum amacıyla altyapının oluşturulması
Ana Unsur 14.1.6 Patlayıcı Maddeler ile ilgili yasaların AB mevzuatına uyumlaştırılması
231
Tabloları
Öncelik 14.1 Yol Güvenliği ve Karayolu Taşımacılığı ile ilgili AB Mevzuatının iç hukuka yansıtılması
16 Aralık 1991 tarih ve 91/671/AET sayılı Konsey Direktifi üye devletler arasında emniyet kemeri kullanımının zorunlu hale getirilmesini düzenleyen direktiftir.
KKTC’de ise, emniyet kemeri ve emniyet kemeri takma zorunluluğu Yol Güvenliği Yasasında (9/1988) mevcuttur. Ancak yasa emniyet kemerinin sadece ön koltuklarda
takılmasını zorunlu kılmaktadır. Söz konusu yasada yapılacak değişiklikle arka koltukta emniyet kemeri kullanılması ve araçlarda koltuk başlıklarının bulundurulması zorunlu
hale getirilerek AB mevzuatına uyumlaştırılacaktır.
30 Kasım 1993 tarih ve 93/704/AET sayılı Konsey Kararına göre üye devletlerin kendi sınırları içerisinde meydana gelen ölüm ve yaralanma ile neticelenen trafik kazalarının
genel istatistiğini tutması, oluşturulacak ve sürdürülecek bir veri tabanı ile problemleri belirlemesi, bu doğrultuda alınan ve alınması gerekli önlemleri tespit etmesi ve bu
önlemlerin verimliliğini değerlendirilmesi amacıyla da Topluluk bünyesinde bir trafik kazaları veri tabanı oluşturulmasını amaçlamaktadır.
KKTC’de meydana gelen tüm trafik kazalarının işlendiği bir kaza kayıt programı mevcuttur. Yasal mevzuat bulunmamakla birlikte Trafik Hizmetleri Devam Talimatı (D.T
No:7)’na göre kazalar günlük olarak bu programa işlenerek İstatistiki veriler toplanmaktadır. Yeni Yapılacak Yasal Düzenlemeyle kaza kayıt programı ile ilgili hususlar AB
Mevzuatıyla uyumlaştırılacaktır.
Fiilen 30/11/2007 tarihinde başlayan (CRIS) 2006/018-448.01.04 No’lu “Trafik Güvenliği Alt yapısının Geliştirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması” projesi, Avrupa
Komisyonunun 27/02/2006 tarih ve (AT) 389/2006 sayılı “Mali Yardım Tüzüğü” kapsamında onaylanan proje başlıklarının içinde yer almaktadır. Bu projeyle ilgili ihalelerin
Aralık 2009 yılında sonuçlandırılması, uygulamaların ise Aralık 2012 de tamamlanması hedeflenmektedir.
Sürüş ehliyet kategorilerinin, ehliyet alma koşullarının ve ehliyet sınav şekillerinin düzenlenmesi
29 Temmuz 1991 tarih ve 91/439/AET sayılı Konsey Direktifi ve onu tadil eden diğer direktiflere göre AB üye devletleri arasında, belirli bir standartta tek tip ehliyet
düzenlemesi getirilmesi amaçlanmaktadır.
Sürücülerin ehliyet kurslarının saatlerinin sürücünün yaşına ve kullanacağı araç sınıfına göre belirlenmesi, ehliyet kategorilerinin denkleştirilmesi, ehliyet kategorileri için
teorik test formunun içeriğinin belirlenmesi ve ehliyetlerin kredi kartı boyutunda düzenlenmesi ve bu hususların AB mevzuatına göre uyumlaştırılması amaçlanmaktadır.
232
KKTC’de, sürüş ehliyeti kategorilerini, ehliyet alma koşullarını ve sınav şeklini düzenleyen Yasa 21/1974 sayılı Motorlu Araçlar Yol ve Trafik Yasası’dır. Ehliyet
kategorilerini denkleştirilmesi ve sürüş ehliyetlerinin içeriğinin AB mevzuatı ile uyumlu hale getirilmesi için yasal çalışmalar devam etmektedir.
Fiilen 30/11/2007 tarihinde başlayan (CRIS) 2006/018-448.01.04 No’lu “Trafik Güvenliği Alt yapısının Geliştirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması” projesi, Avrupa
Komisyonunun 27/02/2006 tarih ve (AT) 389/2006 sayılı “Mali Yardım Tüzüğü” kapsamında onaylanan proje başlıklarının içinde yer almaktadır. Bu projeyle ilgili ihalelerin
Aralık 2009 yılında sonuçlandırılması, uygulamaların ise Aralık 2012 de tamamlanması hedeflenmektedir.
Motorlu araç kayıt belgelerinin AB mevzuatına uyumlaştırılması
99/37/AT sayılı Komisyon Direktifi ile motorlu araç kayıt belgeleri düzenlenmektedir. Bu Direktifi tadil eden 2003/127/AT Direktifi ile AB ülkeleri arasındaki motorlu araç
kayıt belgelerinin denkleştirilmesini düzenlemektedir.
21/1974 sayılı Motorlu Araçlar Yol ve Trafik Yasası’nda ve 99/1974 sayılı Motorlu Araçlar Yol ve Trafik Tüzüğü’nde yapılacak değişikliklerle AB mevzuatına uyum
sağlanacaktır.
Motorlu araç muayeneleri ve karayoluna elverişlilik muayenelerinin yapılması ile ilgili yasal düzenleme
20 Aralık 1996 tarih ve 96/96/AT sayılı Konsey Direktifi, araçların yola çıkabilmesi için yıllık olarak yapılan zorunlu araç muayenelerini düzenler.
KKTC’de, Araç muayeneleri de 21/1974 sayılı Motorlu Araçlar Yol ve Trafik Yasası’na ve 99/1974 sayılı Motorlu Araçlar Yol ve Trafik Tüzüğüne uygun olarak
yapılmaktadır. Muayeneler, Polis Genel Müdürlüğü Muayene Merkezinde tam teşekküllü bir ortamda yapılmasına rağmen diğer dört merkezde gözle muayene yapılmaktadır.
Polis Genel Müdürlüğü dışındaki dört muayene merkezi tesis, araç ve gereç bakımından desteklenerek muayenelerin AB standardına uygun olarak yapılması sağlanacaktır.
Ticari araçlarla ilgili yol kenarı kontrolü standartlarının AB standartları seviyesinde getirilmesi
6 Haziran 2000 tarih ve 2000/30/AT sayılı Konsey Direktifi; karayolundaki ticari araçların yol kenarında teknik muayenelerinin yapılarak yük ve yolcu güvenliğinin
sağlanmasını, ayrıca sürücülerin hak, yükümlülük ve sorumluluklarını düzenler. 3 Nisan 2003 tarih ve 2003/26/AT sayılı Komisyon Direktifi de hız kısıtlayıcılar ve egzoz
emisyonu konularını içermektedir.
KKTC’de ise yol kenarı muayeneleri 99/1974 Motorlu Araçlar Yol ve Trafik Tüzüğü’ne uygun olarak yapılmaktadır. Yetersiz olan yol kenarı muayeneleri, nitelik ve sayı
olarak AB standartları seviyesine getirilecektir. Ancak 2003/26/AT sayılı Komisyon Direktifi Avrupa Birliğine katılım sürecinde değerlendirilecektir.
233
Ana Unsur 14.1.4 Karayolu ile yolcu ve eşya taşınması ile ilgili AB mevzuatına uyumlu yasal düzenleme
Yük ve yolcu taşımacılığı konularında pazara giriş koşullarına uyum sağlanması
KKTC’de 50/2000 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması (Denetim) Yasası, taşımacılıkla ilgili yetkilendirmeden sorumlu İzin Kurulunun oluşumunu ve
görevlerini düzenlemektedir. Yük ve yolcu taşımacılığı konularında pazara giriş koşullarını belirleyen 96/26/AT sayılı Konsey Direktifine uyum sağlanması için yeni bir yasa
çalışması yapılacaktır.
Karayolu taşımacılığında sürüş ve dinlenme sürelerinin AB mevzuatına uyumlaştırılması ile ilgili yasal düzenleme yapılması
Yolcu ve yük taşınmasında çalışma ve dinlenme sürelerinin belirlenmesi ile ilgili 11 Mart 2002 tarih ve 2002/15/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi ile
karayolu taşımacılığında kullanılacak kayıt cihazları ile ilgili hükümleri içeren 20 Aralık 1985 tarih ve (AET) 3821/85 sayılı Konsey Tüzüğü ve onu tadil eden diğer Tüzükler
yer almaktadır.
96/26/AT sayılı Direktif için hazırlanacak yeni yasa taslağı çerçevesinde karayolu taşımacılığında sürüş ve dinlenme süreleri AB mevzuatı ile uyumlaştırılacaktır.
Ana Unsur 14.1.5 AB takograf ve hız kısıtlayıcı cihazlar mevzuatının gereklerine uyum amacıyla altyapının oluşturulması
15 Mart 2006 tarih ve (AT) 561/2006 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü dijital kayıt cihazları konusunda, 20 Aralık 1985 tarih ve (AET) 3821/85 sayılı Konsey
Tüzüğünü tadil etmektedir. (AET) 3821/85 sayılı Tüzük 3500 kg.’ın üzerindeki araçların takograf kullanma zorunluluğunu düzenlemektedir.
10 Şubat 1992 tarih ve 92/6/AET sayılı Konsey Direktifi, hız kısıtlayıcı cihazlarının takılmasını ve kullanılmasını düzenlemektedir. 5 Kasım 2002 tarih ve 2002/85/AT sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi ise bu Direktifi tadil eder.
Ülke şartları ve bu konularla ilgili muafiyetler dikkate alınarak söz konusu AB mevzuatları, 96/26/AT sayılı Direktif için hazırlanacak yeni yasa taslağı çerçevesinde ele
alınacaktır.
Ana Unsur 14.1.6 Patlayıcı Maddeler ile ilgili yasaların AB mevzuatına uyumlaştırılması.
21 Kasım 1994 tarih ve 94/55/AT sayılı Konsey Direktifi karayolu ile tehlikeli mal taşımacılığına ilişkin üye devletlerin yasalarının uyumlaştırılması ile ilgili olup 13 Aralık
1996 tarih ve 96/86AT sayılı, 21 Mayıs 1999 tarih ve 1999/47AT sayılı, 29 Ocak 2001 tarih ve 2001/7AT sayılı, 7 Nisan 2003 tarih ve 2003/28/AT sayılı, 9 Aralık 2004 tarih
ve 2004/111/AT sayılı, 10 Ekim 2000 tarih ve 2000/61/AT sayılı Direktifler, 7 Kasım 2002 tarih ve 2002/886/AT sayılı ve 5 Mart 2005 tarih ve 2005/263/AT sayılı 20
Ağustos 2003 tarih ve 2003/635/AT sayılı kararlar tarafından tadil edilmektedir.
6 Ekim 1995 tarih ve 95/50/AT sayılı Konsey Direktifi, karayolu ile taşınan tehlikeli malların kontrolüne ilişkin prosedürlerin tek tip olmasını içeren bir direktif olup 7 Mayıs
2001 tarih ve 2001/26AT ve 13 Aralık 2004 tarih ve 2004/112AT sayılı direktifler tarafından tadil edilmektedir.
14 Aralık 1998 tarih ve 98/91/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi, karayolu ile tehlikeli mal taşımacılığı yapan motorlu araçlar ve römorklar ile ilgili
düzenlemeler içerirken aynı zamanda 6 Şubat 1970 tarih ve 70/156/AET sayılı Konsey direktifini de tadil etmektedir.
234
3 Haziran 1996 tarih ve 96/35/AT sayılı Konsey Direktifi, karayolu, demiryolu, ve iç su yollarında tehlikeli mal taşımacılığı mesleki eğitimi için güvenlik danışmanlarının
atanması konusundaki düzenlemeleri içermektedir.
17 Nisan 2000 tarih ve 2000/18/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi, karayolu, demiryolu, ve iç su yollarında tehlikeli mal taşımacılığında güvenlik
danışmanları için minimum sınav şartlarını düzenlemektedir.
29 Nisan 1999 tarih ve 1999/36/AT sayılı Konsey Direktifi de taşınabilir basınçlı ekipman ile ilgili konuları içermektedir. 6 Haziran 2002 tarih ve 2002/50 sayılı Komisyon
Direktifi de 29 Nisan 1999 tarih ve 99/36/AT sayılı Komisyon Direktifini tadil etmektedir.
KKTC’de, tehlikeli maddelerin depolanması ve nakliyesi ile ilgili iki ayrı yasa bulunmaktadır. Bu yasalar; Fasıl 54 Patlayıcı Maddeler Yasası ve 33/1977 sayılı Akaryakıt
(Depolama, Nakliye ve Satış) yasasıdır. Barutlu ve fitilli patlayıcı maddeler Fasıl 54 Patlayıcı Maddeler Yasası altında, akaryakıt türü patlayıcı maddeler ise 33/1977 sayılı
yasa altında işlem görmektedir.
Fasıl 54 Patlayıcı Maddeler Yasası ile 33/1977 sayılı Akaryakıt Yasası ve bu yasa altında çıkarılan tüzükler ülke şartları dikkate alınarak AB mevzuatına uyumlaştırılacaktır.
235
Tablo 14.1.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2009, 2. Çeyrek
İçişleri Bakanlığı
1
Yol Güvenlik (Değişiklik) Yasa
Tasarısı
Emniyet Kemeri kullanımının
yeniden düzenlenmesi
- Üye Devletler Arasında Emniyet
Kemeri Kullanımının Zorunlu Hale
Getirilmesini Düzenleyen 16 Aralık
Konsey Direktifi
Eden 8 Nisan 2003 tarih ve
Polis Genel
Müdürlüğü
1
Kaza Verilerinin Toplanması ve
Değerlendirilmesine İlişkin Yasa
Tasarısı
Kaza kara noktalarının tespit
edilmesi ve gerekli önlemlerin
alınması için veri toplanması
Karayollarında Meydana Gelen
2009, 4. Çeyrek
Kazalarla İlgili Topluluk Veri Tabanı
Oluşturulması Hakkında 30 Kasım
Konsey Kararı
Polis Genel
Müdürlüğü
1
Motorlu Araçlar Yol ve Trafik
(Değişiklik) Tüzüğü
Sürüş ehliyet kategorilerinin
düzenlenmesi ve ehliyetlerin kredi
kartı şeklinde çıkarılması
- Sürüş Ehliyetleri ile İlgili 29
2009, 2. Çeyrek
- AB Sürüş Ehliyetlerinin Kredi
Kartı Şeklinde Olmasını Düzenleyen
- AB Sürüş Ehliyet Komitesinin
Avrupa Komisyonuna Destek
Sağlamasını Düzenleyen 2 Haziran
Konsey Direktifi
Maliye Bakanlığı
236
Sürüş ehliyeti alma koşullarını ve
ehliyet sınav şekillerinin
düzenlenmesi
Araçların üye devletler arası dolaşım
ve ticareti esnasında sorun
yaşanmaması amacıyla kayıt
belgelerinin uyumlaştırılması
- AB Üye Devletlerinin Aralarındaki 2010, 2. Çeyrek
Ehliyet Kategorilerinin
Denkleştirilmesini Düzenleyen 21
- Sürüş Ehliyetleri ile İlgili 29
sayılı Komisyon Direktifi ve Bu
Direktifi Değiştiren 14 Eylül 2000
Yük ve yolcu taşımacılığı yapacak
Direktifi
2010, 4. Çeyrek
sürücülere profesyonel ehliyet
- AB Ülkeleri Arasındaki Motorlu
verilme koşullarını ve sınav şartlarını Araç Kayıt Belgelerinin
yeniden düzenlenmesi
Denkleştirilmesi Düzenleyen 29
sayılı Konsey Direktifi ile Bu
Direktifi Tadil Eden 23 Aralık 2003
Komisyon Direktifi
- Bazı şoförlerin eğitimleri için
minimum seviyeyi belirleyen 15
Konsey
Direktifi
2
Motorlu Araçlar ve Yol Trafik
Yol ve taşıt güvenliğinin
sağlanmasına yönelik motorlu araç
muayeneleri ve karayoluna
elverişlilik testlerinin yapılması
amacıyla Motorlu Araçlar Yol ve
Trafik Yasası altında yapılacak tüzük
değişikliği
Araçların Yola Çıkabilmesi İçin
2011, 2. Çeyrek
Yıllık Olarak Yapılan Zorunlu Araç
Muayenelerini Düzenleyen 20 Aralık
Konsey Direktifi
Maliye Bakanlığı
Polis Genel
Müdürlüğü
237
Sıra
No
3
Motorlu Araçlar Yol ve Trafik
Amaç / Kapsam
Yol güvenliğinin sağlanması yol
kenarı muayenelerinin yapılması
amacıyla Motorlu Araçlar Yol ve
Trafik Yasası altında yapılacak tüzük
değişikliği
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
- Karayolundaki Ticari Araçların Yol 2011, 4. Çeyrek
Kenarında Teknik Kontrollerinin Ve
Denetiminin Yapılarak Yük ve
Yolcu Güvenliğinin Sağlanmasını,
ayrıca Sürücülerin Hak,Yükümlülük
ve Sorumluluklarını Düzenleyen 6
Konsey Direktifi
- Hız Kısıtlayıcılar ve Egzoz
Emisyonu Konularını İçeren 3 Nisan
Komisyon Direktifi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Maliye Bakanlığı
Polis Genel
Müdürlüğü
Ana Unsur 14.1.4 Karayolu ile yolcu ve eşya taşınması ile ilgili AB mevzuatına uyumlu yasal düzenleme
1
Yolcu ve Eşya Taşınması ile ilgili
Yasa Tasarısı
Yolcu ve yük taşınmasında çalışma
ve dinlenme sürelerinin belirlenmesi
ve yük ve yolcu taşımacılığı
konularında pazara giriş koşullarına
uyum sağlanması
- Yolcu ve Yük Taşınmasında
2009, 4. Çeyrek
Çalışma ve Dinlenme Sürelerinin
Belirlenmesi ile İlgili 20 Aralık 1985
tarih ve (AET) 3821/85 sayılı
Konsey Tüzüğü ve Onu Tadil Eden
15 Mart 2006 tarih ve 2006/22/AT
Yolcu ve yük taşınmasında çalışma sayılı Avrupa Parlamentosu ve
ve dinlenme sürelerinin belirlenmesi Konsey Direktifi
- Kayıt Cihazlarının kullanımı ile
Yolcu ve eşya taşıyan araçlarda
ilgili 15 Mart 2006 tarih ve 561/2006
takograf uygulaması
ve Yolcu ve yük taşınmasında
çalışma ve dinlenme sürelerinin
Yolcu ve eşya taşıyan araçlarda hız belirlenmesi ile ilgili 11 Mart 2002
kısıtlayıcı cihazların kullanımı
Bu amaçlarla Motorlu Araçlarla
- Yük ve Yolcu Taşımacılığında
Yolcu ve Eşya Taşınması (Denetim) Pazara Giriş Koşullarını Belirleyen
Yasası’nın yürürlükten kaldırılarak
29 Nisan 1996 tarih ve 96/26/AT
yeni yasa yapılması
Çalışma Bakanlığı
Polis Genel
Müdürlüğü
238
- (AET) 3821/85 ve (AT) 2135/98
sayılı Tüzükleri Tadil Eden Kayıt
Cihazları Konusundaki 15 Mart 2006
- Hız Kısıtlama Cihazlarının
Takılması ve Kullanılması
Hakkındaki 10 Şubat 1992 tarih ve
92/6/AET sayılı Konsey Tüzüğü ve
onu tadil eden 5 Kasım 2002 tarih ve
2
Yük ve Yolcu Taşımacılığı Pazarına
Giriş Koşullarını Uygulama Tüzüğü
Yük ve yolcu taşımacılığı
konularında pazara giriş koşullarına
uyum sağlanması
Yük ve Yolcu Taşımacılığında
Pazara Giriş Koşullarını Belirleyen
2010, 4. Çeyrek
Bayındırlık ve
Ulaştırma Bakanlığı
3
Yük ve Yolcu Taşımacılığında
Çalışma ve Dinlenme Sürelerinin
Koşulları Uygulama Tüzüğü
Yolcu ve yük taşınmasında çalışma - Yolcu ve Yük Taşınmasında
2011, 1. Çeyrek
ve dinlenme sürelerinin belirlenmesi Çalışma ve Dinlenme Sürelerinin
Belirlenmesi ile İlgili 20 Aralık 1985
Konsey Tüzüğü ve onu tadil eden 15
Konsey Direktifi
- Yolcu ve yük taşınmasında çalışma
ve dinlenme sürelerinin belirlenmesi
ile ilgili 11 Mart 2002 tarih ve
Bayındırlık ve
239
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Sıra
No
Amaç / Kapsam
4
Yolcu ve Eşya Taşıyan Araçlarda
Takograf Uygulama Tüzüğü
Yolcu ve eşya taşıyan araçlarda
takograf uygulaması
Karayolu taşımacılığında
2011, 3. Çeyrek
kullanılacak kayıt cihazları ile ilgili
hükümleri içeren 20 Aralık 1985
Konsey Tüzüğü ve onu tadil eden
Kayıt Cihazlarının kullanımı ile ilgili
15 Mart 2006 tarih ve (AT) 561/2006
Konsey Tüzüğü
Bayındırlık ve
5
Yolcu ve Eşya Taşıyan Araçlarda
Hız Kısıtlayıcı Cihazların Kullanımı
Uygulama Tüzüğü
Yolcu ve eşya taşıyan araçlarda Hız
kısıtlayıcı cihazların kullanımı
- Hız Kısıtlama Cihazlarının
2011, 3. Çeyrek
Takılması ve Kullanılması
Hakkındaki 10 Şubat 1992 tarih ve
92/6/AET sayılı Konsey Direktifi ve
onu tadil eden 5 Kasım 2002 tarih ve
Bayındırlık ve
Ana Unsur 14.1.6 Patlayıcı Maddeler ile ilgili yasaların AB mevzuatına uyumlaştırılması
1
Patlayıcı Maddeler (Değişiklik) Yasa Tehlikeli maddelerin taşınmasında
Tasarısı
yol güvenliğinin sağlanması
2
Akaryakıt Depolama Nakliye ve
Satış Kiralama (Değişiklik) Yasa
Tasarısı
- Karayolu ile Tehlikeli Mal
Taşımacılığına İlişkin Üye
Devletlerin Yasalarının
Uyumlaştırılması ile İlgili 21 Kasım
Konsey Direktifi ve onu tadil eden
96/86/AT, 1999/47/AT, 2001/7/AT,
2011, 4. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Tarım Bakanlığı
240
2003/28/AT, 2004/111/AT,
2000/61/AT, 2002/886/AT sayılı
Direktifler ve 2003/635/AT sayılı
Komisyon Kararı
- Karayolu ile Taşınan Tehlikeli
Malların Kontrolüne İlişkin
Prosedürlerin Tek Tip Olmasını
İçeren 6 Ekim 1995 tarih ve
95/50/AT sayılı Konsey Direktifi ve
onu tadil eden 2001/26AT ve
2004/112/AT sayılı Direktifler
- Tehlikeli Mal Taşımacılığı Yapan
Motorlu Araçlar ve Römorkları ile
İlgili Düzenlemeler İçeren 14 Aralık
Direktifi ve Onu Tadil Eden
70/156/AET sayılı Direktif
- Karayolu, Demir Yolu, ve İç Su
Yollarında Tehlikeli Mal
Taşımacılığı Mesleki Eğitimi İçin
Güvenlik Danışmanlarının Atanması
Konusundaki Düzenlemeleri İçeren 3
- Kara Yolu, Demir Yolu, ve İç Su
Yollarında Tehlikeli Mal
Taşımacılığında Güvenlik
Danışmanları İçin Minimum Sınav
Şartlarını Düzenleyen 17 Nisan 2000
Parlamentosu ve Konsey Direktifi,
- Taşınabilir Basınçlı Ekipman İle
İlgili Konuları İçeren 29 Nisan 1999
Direktifi ve onu tadil eden
2002/50/AT ve1999/36/AT sayılı
Direktifler
241
Tablo 14.1.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar
1
Karayolu ulaştırma politikası ile ilgili AB mevzuatına uyumun sağlanabilmesi için ilgili idari yapıların Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı
bünyesinde toplanması
2009 – 2011
2
Tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili AB mevzuatına uyumun sağlanabilmesi için ilgili idari kurumların yeniden organize edilmesi
amacıyla Çevre ve Doğal Kaynaklar, Tarım ve Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlıklarının ortak çalışma yapması ve gerekli eğitimlerin
verilmesi
2009 – 2011
3
Kaza Verilerinin Toplanması ve Değerlendirilmesine ilişkin İçişleri, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlıkları, Polis Genel Müdürlüğü,
üniversiteler ile ilgili diğer sivil toplum kuruluşlarının ortak çalışma yapması
2009 – 2011
4
Ana Unsurların etkin bir şekilde uygulanabilmesi için Trafik ve Ulaştırma Hizmetleri Komisyonunun idari yapısının yeniden
düzenlenmesi1)
2009
5
Araç Muayene Rejiminin yeniden yapılandırılması için stratejinin belirlenmesi2)
2009
1
Emniyet Kemerinin kullanılmasını teşvik etmek amacıyla, yaygın eğitim ve farkındalık kampanyaları düzenlenmesi
2009
2
Polis Genel Müdürlüğü tarafından aktarılan kaza verilerinin analizini yapacak personel istihdamı ve eğitilmesi
2009
3
Yolcu ve eşya taşıması yapan araçların kayıtları ile ilgili bilgisayar yazılım ve donanımının satın alınması ve personel eğitimi
2009 – 2011
Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı
1
Kaza verilerinin analiz ve değerlendirilmesi amacıyla mevcut personelin görevlendirilmesi ve eğitimi
2
Yasa değişiklikleri nedeniyle oluşacak sosyal ve ekonomik etkilerin ölçülmesi için etki değerlendirme çalışmasının yapılması
3
Sektörü etkileyecek değişikliklerin halka ve sektöre eğitim ve bilgilendirme yolu ile aktarılması
2009
2009 – 2011
2009-2011
1)
AB Mali Yardım Trafik Güvenliğinin Geliştirilmesi Programı İdari Yapılanma Faaliyeti kapsamında 2008 yılında hazırlanan raporun 2009 yılında uygulanması
öngörülmektedir.
2)
AB Mali Yardım Trafik Güvenliğinin Geliştirilmesi Programı Araç Muayene ve Ehliyetler Faaliyeti kapsamında ele alınacaktır.
242
Sıra
No
4
Yolcu ve eşya taşınması ile ilgili hazırlanacak yeni yasanın uygulanabilmesi için Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığının idari kapasitesinin
güçlendirilmesi
Uygulama Tarihi
2009-2011
Polis Genel Müdürlüğü
1
Kaza verilerinin toplanması ile ilgili yapılan kaza tahkikatları için; araç ve ekipman temini, elektronik araç gereç temini, GPS, alkolmetre
v.b.temini ve bu konularla ilgili personel eğitimi
2009
2
Araç muayenesiyle ilgili mevcut muayene istasyonlarının geliştirilmesi, muayene istasyonu yetersiz olan polis bölge müdürlüklerine yeni
tesis yapılması, ekipman alımı ve eğitimi
2009 – 2011
3
Pilot araç muayene istasyonunun açılmasına ve işletilmesine yönelik tesis şartnamelerini, cihazlarını, çalışma metodolojisini ve gerekli
personelini içerecek şekilde ayrıntılı eylem planının oluşturulması
2009 - 2010
4
Yol kenarı muayenelerinin yapılabilmesi için teknik ekipman alımı (5 adet seyyar kantar alımı)
2009 – 2011
5
Yolcu ve Yük taşımacılığında çalışma ve dinlenme süreleri, takograf ve hız kısıtlayıcı cihazların uygulanmasına yönelik personelin eğitimi
2009 – 2011
Maliye Bakanlığı
1
Ehliyet ve motorlu araç işlemleri ile ilgili teknik donanım ve yazılımın takviye edilmesi
2009-2011
2
Ehliyet alma koşullarının ve ehliyet sınav şekillerinin belirlenmesi
2009 - 2011
3
Şoför okullarındaki eğitim düzeyinin daha üst seviyeye çıkarılması için eğiticilere gerekli eğitimlerin verilmesi
2009-2010
4
Ehliyet müfettişlerinin hizmetiçi eğitiminin yapılması
2009-2011
5
Yolcu ve eşya taşıması yapan araçların kayıtları ile ilgili bilgisayar yazılım ve donanımının satın alınması ve personel eğitimi
2009 – 2011
6
Araç teknik muayene geliştirme planının hazırlanması
2009 - 2010
7
Motorlu Araçlar Yol ve Trafik Tüzüğü’nde ehliyet verme kurallarının ve araç teknik muayene standartlarının geliştirilmesi
2009 - 2010
Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı
1
Barutlu ve fitilli patlayıcı ve diğer tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili mesleki eğitim verilmesi, minimum sınav şartlarının belirlenmesi
ve güvenlik danışmanlarının atanması konusunda teknik desteğin sağlanması
2009 – 2011
2
Sıvı, gaz, kimyasal, radyoaktif v.b.tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili, mesleki eğitim verilmesi, minimum sınav şartlarının belirlenmesi
ve güvenlik danışmanlarının atanması konusunda teknik desteğin sağlanması
2009 – 2011
243
Tablo 14.1.3.1
İhtiyaçlar (Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı)
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Kaza verilerinin paylaşımı için 2 adet bilgisayar donanım ve
Microsoft yazılım ve 1 adet yazıcı alımı
3,500
3,500
15,0003)
15,000
15,000
15,000
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
Kaza verilerinin analiz etmek, politika geliştirmek ve
iyileştirmek çalışmalarını yürütecek mevcut mühendisin eğitimi
Etki değerlendirme çalışması için danışman ihtiyacı
AB Mali Yardım Trafik Güvenliğinin Geliştirilmesi Programı Kaza Bilgi Sistemi (AIS) Faaliyeti kapsamında 750,000 Euro öngörülmüştür. Ancak faaliyetin ana hedef
kitlesi Polis Genel Müdürlüğü olarak saptanmıştır. Aynı konu üzerinde politika geliştirilmeden sorumlu teknik personelin de eğitilmesi gerekli görüldüğünden, bu faaliyet
kapsamında daha geniş eğitim çalışmalarının yer alması önerilmektedir. Bunun gerçekleştirilememesi durumunda ise, TAIEX eliyle bu çalışmaların yürütülmesi talep
edilmektedir.
3)
244
Tablo 14.1.3.1 (Devamı)
İhtiyaçlar (Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı)
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Karayolu ulaştırma mevzuatına uyum ile ilgili yapılacak
tüm yasal çalışmalar için orta vadeli danışmanlık ihtiyacı
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
100,000
100,000
10,000
10,000
Tercüme
Alınacak danışmanlık hizmetleri kapsamında hazırlanacak
gerek yasal gerekse de ilgili diğer dokümanların tercümelerinin
yapılması
Yasal uyum neticesinde ortaya çıkacak sosyal ve finansal
etkiler hakkında sektörün ve halkın bilgilendirilmesi
AB Mali Yardım
Trafik Güvenliğinin
Geliştirilmesi
Programı Trafik
Güvenliği Eğitimi
Faaliyeti kapsamında
ele alınacaktır.4)
Toplam
Tablo 14.1.3.2
İhtiyaçlar (İçişleri Bakanlığı)
143,500
143,500
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
2 adet bilgisayar donanım ve Microsoft yazılım ve 1 adet yazıcı
3,500
3,500
Mefruşat
4)
Trafik Güvenliğinin Geliştirilmesi Programı Trafik Güvenliği Eğitimi Faaliyetinin maliyeti 335,000 Euro olarak öngörülmüştür.
245
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Fiziki Altyapı
Personel
Kaza verilerinin analiz etmek, trafik güvenliğini geliştirecek ve
iyileştirecek politikaları belirlemeden sorumlu 2 sözleşmeli
mühendis istihdamı
48,000
48,000
Eğitim
Kaza verilerinin analiz etmek, trafik güvenliğini geliştirecek ve
iyileştirecek politikaları belirlemeden sorumlu personelin
eğitilmesi
15,0005)
15,000
Tercüme
Alınacak eğitimler kapsamında hazırlanacak ilgili dokümanların
tercümelerinin yapılması
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı Proje
Yönetim Faaliyeti
kapsamında ele
alınacaktır.
5)
AB Mali Yardım Trafik Güvenliğinin Geliştirilmesi Programı Kaza Bilgi Sistemi (AIS) Faaliyeti kapsamında 750,000 Euro öngörülmüştür. Ancak faaliyetin ana hedef
kitlesi Polis Genel Müdürlüğü olarak saptanmıştır. Aynı konu üzerinde politika geliştirilmeden sorumlu teknik personelin de eğitilmesi gerekli görüldüğünden, bu faaliyet
kapsamında daha geniş eğitim çalışmalarının yer alması önerilmektedir. Bunun gerçekleştirilememesi durumunda ise, TAIEX eliyle bu çalışmaların yürütülmesi talep
edilmektedir.
246
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Emniyet kemerinin kullanılmasını teşvik etmek amacıyla
yaygın eğitim ve farkındalık kampanyaları düzenlenmesi
Toplam
Tablo 14.1.3.3
İhtiyaçlar (Polis Genel Müdürlüğü)
48,000
30,000
30,000
48,500
96,500
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Kaza veri sistemi için yazılımın geliştirilmesi
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı Kaza Bilgi
Sistemi (AIS)
ele alınacaktır
Mefruşat
Muayene İstasyonları Ekipman Alımı
100,000
100,000
Yol Kenarı Muayeneleri için Seyyar Kantar Alımı (5 Adet)
150,000
150,000
Teknik Teçhizat Araç ve Malzeme Alımı (5 adet)
100,000
100,000
247
(Euro)
Yerel Bütçe
GPS, alkolmetre, el radarı ve dijital harita alımı
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı kapsamında
ele alınacaktır6)
Pilot araç muayene istasyonu kurulması
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı Araç
Muayene ve
Ehliyetler Faaliyeti
kapsamında ele
alınacaktır7)
Fiziki Altyapı
Araç Muayene İstasyonu Yapımı (300 m2 x 4 adet)
665,000
665,000
Personel
Eğitim
Kaza verilerinin analiz ve değerlendirilmesi amacıyla mevcut
personelin eğitimi
6)
7)
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı Kaza Bilgi
Sistemi (AIS)
ele alınacaktır.
AB Mali Yardım Trafik Güvenliğinin Geliştirilmesi Programı kapsamında 80,000 Euro öngörülmüştür.
AB Mali Yardım Trafik Güvenliğinin Geliştirilmesi Programı Araç Muayene ve Ehliyetler Faaliyeti kapsamında 420,000 Euro öngörülmüştür.
248
(Euro)
Yerel Bütçe
Araç muayene için eğitim
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı Araç
Muayene ve
kapsamında ele
alınacaktır.
Pilot araç muayene istasyonunun açılmasına ve işletilmesine
yönelik tesis şartnamelerini, cihazlarını, çalışma metodolojisini
ve gerekli personelini içerecek şekilde ayrıntılı eylem planının
oluşturulması için danışmanlık hizmeti alınması
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı Araç
Muayene ve
kapsamında ele
alınacaktır.
Tercüme
Danışmanlık hizmeti ve eğitimler kapsamında hazırlanacak
ilgili dokümanların tercümelerinin yapılması
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı Proje
Yönetim Faaliyeti
kapsamında ele
alınacaktır.
Toplam
1,015,000
1,015,000
249
Tablo 14.1.3.4
İhtiyaçlar (Maliye Bakanlığı)
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Sürüş ehliyetleri ve motorlu araçların kaydı ile ilgili
uygulamaların geliştirilmesi için 5 adet bilgisayar donanım ve
Microsoft yazılım alımı ve gerekli diğer teknik gereçler
10,000
10,000
10,000
10,000
Sürüş ehliyetleri ve motorlu araçların kaydı ile ilgili yazılımın
geliştirilmesi
Mefruşat
Sürüş ehliyetleri ve motorlu araçların kaydı ile ilgili
uygulamaların geliştirilmesi amacıyla 5 kaza için teknik
teçhizat araç ve malzeme alımı
10,000
20,000
30,000
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
Ehliyet müfettişlerinin, şoför okullarının v.s. eğitimi
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı Araç
Muayene ve
kapsamında ele
alınacaktır.
250
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Araç muayene rejiminin yeniden yapılandırılması ve strateji
geliştirilmesi yönünde danışmanlık sağlanması
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı Araç
Muayene ve
kapsamında ele
alınacaktır.
Araç teknik muayene geliştirme planının hazırlanması yönünde
danışmanlık sağlanması
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı Araç
Muayene ve
kapsamında ele
alınacaktır.
Motorlu Araçlar Yol ve Trafik Tüzüğü’nde ehliyet verme
kurallarının ve araç teknik muayene standartlarının
geliştirilmesi için yapılacak değişikliklere yönelik danışmanlık
hizmeti
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı Araç
Muayene ve
kapsamında ele
alınacaktır.
Ehliyet alma koşullarının ve ehliyet sınav şekillerinin
belirlenmesine yönelik danışmanlık hizmeti (gerekli çalışma
kitapçıklarının, broşürlerin ve soru bankasının hazırlanması
dahil olmak üzere)
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı Araç
Muayene ve
kapsamında ele
alınacaktır.
251
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Tercüme
Alınacak danışmanlık hizmetler kapsamında hazırlanacak gerek
yasal gerekse de ilgili diğer dokümanların tercümelerinin
yapılması
AB Mali Yardım
Geliştirilmesi
Programı Proje
Yönetim Faaliyeti
kapsamında ele
alınacaktır.
Toplam
Tablo 14.1.3.5
İhtiyaçlar (Tarım Bakanlığı ve Çevre ve Doğal Kaynaklar
Bakanlığı)
10,000
20,000
20,000
50,000
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Mefruşat
Fiziki Altyapı
252
İhtiyaçlar (Tarım Bakanlığı ve Çevre ve Doğal Kaynaklar
Bakanlığı)
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Personel
Eğitim
Tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili mesleki eğitim
verilmesi
25,000
25,000
25,000
25,000
50,000
50,000
Sıvı, gaz, kimyasal, radyoaktif v.b.tehlikeli maddelerin
taşınması ile ilgili mesleki eğitim verilmesi, minimum sınav
şartlarının belirlenmesi ve güvenlik danışmanlarının atanması
konusunda teknik desteğin sağlanması
Tercüme
Toplam
253
FASIL 18: İSTATİSTİK
Topluluk politikalarına yönelik kararlar, planlama ve uygulamaların güvenilir ve karşılaştırılabilir istatistiklere dayandırılması gereği, Topluluğun daha ilk zamanlarından
itibaren fark edilmişti. Bu nedenle Avrupa Topluluğu seviyesinde karşılaştırılabilir istatistikleri sağlamak amacıyla her geçen gün gelişim gösteren Avrupa İstatistik Sistemi
(ESS) kurulmuştur. Avrupa İstatistik Sistemi, Avrupa Birliği İstatistik Ofisi Eurostat, Birlik üyesi devletlerde resmi istatistiksel verileri derleyen istatistik birimleri,
bakanlıklar, merkez bankaları, kurum ve kuruluşlar ile Birliğe üye olmayan İzlanda, Norveç ve Lihtenştayn’ı içermektedir.
İstatistik alanındaki Topluluk müktesebatı, resmi istatistiksel bilgilerin yayımlanması, kişisel verilerin gizliliği, şeffaflık, güvenirlilik ve tarafsızlık gibi prensipler temeline
oturtulmuş bir istatistiksel altyapının varlığını gerektirir. Ulusal istatistik kurumları, istatistiksel bilgilerin temel bilim, üretim ve yayımı ile ilgili referans ve çapa noktaları
olarak vazife görürler. Topluluk müktesebatı, makro ekonomik ve fiyat istatistikleri, demografik ve sosyal istatistikler, bölgesel istatistikler ve ticaret istatistikleri, taşıma,
ihracat, tarım, çevre ve bilim ve teknoloji gibi değişik alanlarda veri toplamaya dönük temel bilim, sınıflandırma ve prosedürleri kapsar. Topluluk müktesebatının çoğunluğu
tüzük şeklinde oluştuğu için iç hukuka aktarımına gerek yoktur.
Avrupa Toplulukları İstatistik Sistemi, Birlik politikalarının formülasyon, uygulanma, izlenme ve değerlendirilmesinde programlanan sistematik istatistik üretimini
düzenleyen 17 Şubat 1997 tarih ve 322/97/AT sayılı Topluluk İstatistikleri Konsey Tüzüğü ile oluşturulmuştur. AT İstatistik Sistemi AB’nin istatistik programını oluşturan
mevzuatları, AB İstatistik Ofisi Eurostat’ın görev ve sorumluluklarını düzenleyen Tüzük, Direktif ve Topluluğun istatistik alanı ile ilgili uygulama prensiplerini ve çalışma
koşullarını (Code of Practice) içermektedir.
Avrupa İstatistik Sistemi, Eurostat ile ulusal istatistik otoriteleri arasında, istatistiklerin uyumu için işbirliğini yönlendirici bir ağ görevi yürütmektedir.
Avrupa İstatistik Sistemi, çalışmalarını Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), BM, Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlarla
koordineli bir şekilde sürdürmektedir.
Avrupa İstatistik Sistemi, her üye devletin AB kriterlerinde istatistiksel veri üretim ve yayımlanmasından sorumlu ulusal istatistik kurumları ve diğer ulusal istatistik birimleri
ile Eurostat arasındaki ilişkileri düzenler.
Eurostat, temel düzenlemesinin 10. maddesinde belirlenen, tarafsızlık, güvenilirlik, ilgililik, maliyet etkinliği, istatistiksel gizlilik ve şeffaflık prensiplerine uyumlu olarak
görevlerini yürütür. Aynı zamanda, Topluluk içerisinde tarafsızlık, güvenilirlik, ilgililik ve maliyet etkinliği kriterlerinde istatistiksel veri üretimini sağlayan uygulama
prensipleri ve çalışma koşulları (Code of Practice) gibi, norm ve metotları geliştirir; Topluluk istatistiklerine erişimi sağlar; istatistikle ilgili metodoloji ve teknolojiler üzerine
araştırmalar yapar ve geliştirir; Topluluk istatistiklerinin karşılaştırılabilirliğini geliştirmek için üye devletlerin uygulayacağı Topluluk istatistik standartlarını hazırlar ve
geliştirir; ulusal istatistik otoritelerinden ve uluslararası kuruluş sekretaryasından Topluluğun ihtiyacı olan istatistikleri toplar; uluslararası kuruluşlar ve üçüncü ülkelerle
Topluluk istatistiklerinin karşılaştırılabilirliğini kolaylaştırmak için birlikte çalışır ve Topluluk istatistikleri alanında çalışan personelin istatistikle ilgili profesyonel bilgi ve
becerilerini artırır.
254
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun Kurulması, Teknik, Kurumsal ve Teknolojik Altyapı Kapasitesinin Geliştirilmesi:
•
•
•
•
•
Topluluk istatistiklerinin üretilmesinde Eurostat’ın rolüne ilişkin 21 Nisan 1997 tarih ve 97/281/AT sayılı Komisyon Kararı
Topluluk istatistiklerinin; formülasyon, uygulama, izleme ve Topluluk politikalarının değerlendirilmesi amacıyla sistemli ve programlı bir biçimde üretilmesi için
yasal bir çerçeve oluşturulmasına ilişkin 17 Şubat 1997 tarih ve (AT) 322/97 sayılı Konsey Tüzüğü
İstatistik gizliliğe tabi verilerin Avrupa Topluluğu İstatistik Ofisine belirli ilke ve minimum standartlarla iletilmesine ilişkin 11 Haziran 1990 tarih ve
1588/90/Euratom, AET sayılı Konsey Tüzüğü
Topluluk istatistiklerine ilişkin gizli verilere bilimsel amaçlı erişme için 17 Mayıs 2002 tarih ve (AT) 831/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü
Topluluk istatistiklerine ilişkin gizli verilere bilimsel amaçlı erişme için 17 Mayıs 2002 tarih ve (AT) 831/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü değiştiren 18 Temmuz 2006
tarih ve (AT) 1104/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü
Veri Güvenliği ve İstatistiksel Gizlilik:
•
•
•
Topluluk istatistiklerinin; formülasyon, uygulama, izleme ve Topluluk politikalarının değerlendirilmesi amacıyla sistemli ve programlı bir biçimde üretilmesi için
yasal bir çerçeve oluşturulmasına ilişkin 17 Şubat 1997 tarih ve (AT) 322/97 sayılı Konsey Tüzüğü
İstatistik gizliliğe tabi verilerin Avrupa Topluluğu İstatistik Ofisine belirli ilke ve minimum standartlarla iletilmesine ilişkin 11 Haziran 1990 tarih ve (Euratom,
AET) 1588/90 sayılı Konsey Tüzüğü
AB Sınıflama Sistemine Uyum
•
•
•
•
•
•
•
•
Kombine Nomanklatürdeki bazı malların sınıflandırılmasına ilişkin 17 Haziran 1998 tarih ve (AET) 1264/98 sayılı Komisyon Tüzüğü
Avrupa Topluluğunda ekonomik faaliyetlerin ortak bir biçimde istatistiksel sınıflandırılmasına ilişkin 9 Ekim 1990 tarih ve (AET) 3037/90 sayılı Konsey Tüzüğü
Avrupa Ekonomik Topluluğunda faaliyete göre İstatistiksel Ürün sınıflamasına (CPA) ilişkin 29 Ekim 1993 tarih ve (AET) 3696/93 sayılı Konsey Tüzüğü
Avrupa Topluluğunda ekonomik faaliyetlerin istatistiksel sınıflandırılmasına ilişkin 3037/90 sayılı Komisyon Tüzüğünü değiştiren 19 Aralık 2001 tarih ve (AT)
Kombine Nomanklatürdeki bazı malların sınıflandırılmasına ilişkin 17 Haziran 1998 tarih ve (AT) 1264/98 sayılı Komisyon Tüzüğü
AB dışı ülkelerle olan dış ticaret istatistiklerine ilişkin 22 Mayıs 1995 tarih ve (AT) 1172/95 sayılı Konsey Tüzüğü
AB dışı ülkelerle olan dış ticaret istatistiklerine ilişkin (AT) 1172/95 sayılı Konsey Tüzüğünün uygulanması için belirli hükümleri ortaya koyan 7 Eylül 2000 tarih ve
(AT) 1917/2000 sayılı Komisyon Tüzüğü
AB dışı ülkelerle olan dış ticaret istatistiklerine ilişkin 1172/95 sayılı Konsey Tüzüğünün uygulanması için belirli hükümleri ortaya koyan 7 Eylül 2000 tarih ve (AT)
1917/2000 sayılı Komisyon Tüzüğünü değiştiren, belirli adımlar ve işlemlerin iyileştirilmesine yönelik ticareti durdurma hakkında 28 Kasım 2005 tarih ve (AT)
255
Verilerin Derlenmesi ve Zamanlılığı:
•
•
•
Sistemli ve programlı bir biçimde Topluluk istatistiklerinin üretilmesine ilişkin 17 Şubat 1997 tarih ve (AT) 322/97 sayılı Konsey Tüzüğü
İstatistiksel gizliliğe tabi verilerin Avrupa Topluluğu İstatistik Ofisine belirli ilke ve minimum standartlarla iletilmesine ilişkin 11 Haziran 1990 tarih ve (Euratom,
AET) 1588/90 sayılı Konsey Tüzüğü
Adres Kayıtlarının Oluşturulması ve Güncelleme İşlemlerinin Yapılması:
• İş kayıtlarının istatistiksel amaçlarla tutulmasına yönelik Topluluk koordinasyonuna ilişkin 22 Temmuz 1993 tarih ve (AET) 2186/93 sayılı Konsey Tüzüğü
• Toplulukta üretim sisteminin analizi ve gözetimi için istatistiksel birimlere ilişkin 15 Mart 1993 tarih ve (AET) 696/93 sayılı Konsey Tüzüğü
İş Yerleri Sayımının yapılması ve İş Kayıtlarının oluşturulması:
•
İş kayıtlarının istatistiksel amaçlarla tutulmasına yönelik ve tutulacak kayıtların; uyumlaştırılmış tanımlarla, karakteristiklerle, kapsam ve güncelleme yöntemleriyle
tutulmasında ortak bir çerçeve belirleyen Topluluk koordinasyonuna ilişkin 22 Temmuz 1993 tarih ve (AET) 2186/93 sayılı Konsey Tüzüğü
Genel Tarım Sayımı ve Çiftlik Kayıtlarının Oluşturulması
•
•
•
•
Tarımsal işletmeler için bir Topluluk tipolojisi oluşturan 7 Haziran 1985 tarih ve 85/377/AET sayılı Komisyon Kararı
Tarımsal işletmeler için bir Topluluk tipolojisi oluşturan 7 Haziran 1985 tarih ve 85/377/AET sayılı Komisyon Kararını değiştiren 13 Haziran 1996 tarih ve
Tarımsal işletmeler yapı anketleri ile ilgili karakteristiklerin tanımı, tarımsal ürünlerin listesi, şehir ve bölge ve tanımlara ait istisnalara ilişkin 24 Kasım 1999 tarih ve
Tarımsal işletmeler yapı anketleri ile ilgili karakteristiklerin tanımı, tarımsal ürünlerin listesi, şehir ve bölge tanımlarına ait istisnalara ilişkin 24 Kasım 1999 tarih ve
2000/115/AT sayılı Komisyon Kararını değiştiren 6 Şubat 2006 tarih ve 204/2006/AT sayılı Komisyon Tüzüğü
Ulusal Hesaplar Sisteminin ESA 95’e Uyumu
•
•
•
Vergiler ve sosyal yardımlar ile ilgili olarak, Toplulukta Avrupa Ulusal ve Bölgesel Hesaplar Sisteminin (ESA 95) sosyal yükümlülükler ve vergilerle ilgili olarak
ortak prensiplerini değiştiren Avrupa Parlamentosu ve Konseyin 7 Kasım 2000 tarih ve (AT) 2516/2000 sayılı Parlamento ve Konsey Tüzüğü
Vergiler ve sosyal yardımlar ile ilgili olarak, Toplulukta Avrupa Ulusal ve Bölgesel Hesaplar Sisteminin (ESA 95) sosyal yükümlülükler ve vergilerle ilgili olarak
ortak prensiplerini değiştiren Avrupa Parlamentosu ve Konseyin 7 Kasım 2000 tarih ve (AT) 2516/2000 sayılı Tüzüğünün uygulanmasına ilişkin 22 Mayıs 2001 tarih
ve (AT) 995/2001 sayılı Komisyon Tüzüğü
Avrupa Topluluğunun istatistiksel gereksinimleri için ulusal hesaplar hazırlarken üye devletlerin uygulayacağı ortak standart ve tanımların belirlenmesine yönelik 25
Haziran 1996 tarih ve (AT) 2223/96 Sayılı Konsey Tüzüğü
256
•
Ulusal hesapların ana unsurlarının iletimi için gerekli zaman kısıtları ve çalışılan saatlere yönelik çalışma verisinin iletimi hakkında, Avrupa Topluluğunun
istatistiksel gereksinimleri için ulusal hesaplar hazırlarken üye devletlerin uygulayacağı ortak standart ve tanımların belirlenmesine yönelik 25 Haziran 1996 tarih ve
(AT) 2223/96 sayılı Konsey Tüzüğünü değiştiren 16 Haziran 2003 tarih ve 2003/1267/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı
Ödemeler Dengesi Hesaplamalarının “Manual 5”e Göre Geliştirilmesi:
•
•
•
Ödemeler Dengesi, Uluslararası Hizmet Ticareti ve Doğrudan Dış Yatırımlar ile ilgili Topluluk istatistikleri hakkında 12 Ocak 2005 tarih ve (AT) 184/2005 sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü
12 Ocak 2005 tarih ve 184/2005/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünün veri iletimi ve yöntemine ilişkin uygulanmasına yönelik 18 Nisan 2006 tarih
Veri ihtiyaçlarının güncellenmesine ilişkin, (AT) 184/2005 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü’nü uyarlamaya yönelik, 18 Nisan 2006 tarih ve (AT)
Hanehalkı Bütçe Anketi:
•
•
•
Topluluğun gelir ve yaşam koşulları istatistiklerine ilişkin 16 Haziran 2003 tarih ve (AT) 1177/2003 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Tüzüğü
Aşırı borçlanma ve finansal dışlanma ile ilgili ikincil değişkenlerin listesi ile ilgili olarak Topluluğun gelir ve yaşam koşulları istatistiklerine ilişkin 16 Haziran 2003
tarih ve (AT) 1177/2003 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Tüzüğünün uygulanmasına yönelik 28 Şubat 2007 tarih ve (AT) 215/2007 sayılı Komisyon Tüzüğü
Topluluğun gelir ve yaşam koşulları istatistiklerine yönelik (AT) 1177/2003/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünü uygulayan Örnekleme ve İzleme
kurallarına ilişkin 21 Ekim 2003 tarih ve (AT) 1982/2003 sayılı Komisyon Tüzüğü
Hanehalkı İşgücü Anketi:
•
•
•
•
•
•
•
•
Topluluk İşgücü Örnekleme Anketinin düzenlenmesi hakkındaki 9 Mart 1998 tarih ve (AT) 577/1998 sayılı Konsey Tüzüğü
Topluluk İşgücü Örnekleme Anketinin düzenlenmesi hakkındaki 9 Mart 1998 tarih ve (AT) 577/1998 sayılı Konsey Tüzüğünün uygulanmasına yönelik işgücü
örnekleme araştırmasının 2000–2002 ad hoc modülleri programına ilişkin 8 Eylül 1999 tarih ve (AT) 1924/1999 sayılı Komisyon Tüzüğü
2001’den itibaren verilerin transferinde kullanılacak kodifikasyon hakkında Topluluk işgücü örnekleme anketinin organizasyonu hakkındaki 19 Temmuz 2000 tarih
ve (AT) 1575/2000 sayılı Komisyon Tüzüğü
19 Temmuz 2000 tarih ve (AT) 1575/2000 sayılı Komisyon Tüzüğünün eğitim alanında kullanılacak değişkenler ve bunlarla ilgili 2003’ten itibaren verilerin
transferinde kullanılacak kodifikasyon hakkında 28 Kasım 2002 tarih ve (AT) 2104/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü
Topluluk işgücü örnekleme anketinde işsizliğin tanımına ilişkin 9 Mart 1998 tarih ve (AT) 577/1998 sayılı Komisyon Tüzüğünün uygulanmasına ilişkin 7 Eylül 2000
tarih ve (AT) 1897/2000 sayılı Komisyon Tüzüğü
Toplulukta bir işgücü örnekleme araştırmasının düzenlenmesi hakkındaki (AT) 577/98 sayılı Konsey Tüzüğünü Uygulayan okuldan iş yaşamına geçiş hakkındaki
2000 ad hoc modülünün tanımlanmasına ilişkin 8 Eylül 1999 tarih ve (AT) 1925/1999 sayılı Komisyon Tüzüğü
Toplulukta bir işgücü örnekleme anketinin düzenlenmesi hakkındaki (AT) 577/98 sayılı Konsey Tüzüğünü uygulayan, 2002 yılında özürlü fertlerin istihdamı
konusunda ilave bir modülün uygulanmasına ilişkin 12 Temmuz 2001 tarih ve (AT) 1566/2001 sayılı Konsey Tüzüğü
Yabancı işçilerle ilgili istatistiklerin derlenmesine yönelik 9 Şubat 1976 tarih ve (AET) 311/76 sayılı Konsey Tüzüğü
257
Tüketici Fiyat Endeksi:
•
•
•
•
•
•
•
Harmonize Tüketici Fiyat Endeksi hakkındaki 23 Ekim 1995 tarih ve (AT) 2494/95 sayılı Konsey Tüzüğü.
Harmonize Tüketici Fiyat Endeksi hakkındaki 23 Ekim 1995 tarih ve (AT) 2494/95 sayılı Konsey Tüzüğünün sağlık reformu konusunda iyileştirilmesine yönelik 8
Aralık 2005 tarih ve 2005/881/AT sayılı Komisyon Tavsiye Kararı
Harmonize Tüketici Fiyatları Endekslerinde alt grup endekslerin gönderilmesi ve yayımlanması hakkında, 20 Kasım 1996 tarih ve (AT) 2214/96 sayılı Komisyon
Tüzüğü
Harmonize Tüketici Fiyatları Endekslerinde alt grup endekslerin gönderilmesi ve yayımlanması hakkında, 20 Kasım 1996 tarih ve (AT) 2214/96 sayılı Komisyon
Tüzüğünü değiştiren, harmonize tüketici fiyat endekslerinin alt grup endeksleri hakkındaki 23 Temmuz 1999 tarih ve (AT) 1749/1999 sayılı Komisyon Tüzüğü
Harmonize Tüketici Fiyatları Endeksi ile ilgili 2494/95/AT sayılı Konsey Tüzüğüne yönelik ilk uygulama önlemleri hakkında 9 Eylül 1996 tarih ve (AT) 1749/96
Coğrafik ve nüfus kapsamına ilişkin Harmonize Tüketici Fiyat Endeksi hakkındaki (AT) 1749/96 sayılı Komisyon Tüzüğünü değiştiren 20 Temmuz 1998 tarih ve
Mal ve hizmetlerin kapsamına ilişkin Harmonize Tüketici Fiyat Endeksi hakkındaki (AT) 1749/96 sayılı Komisyon Tüzüğünü değiştiren 20 Temmuz 1998 tarih ve
Mevcut Kaynak Kullanımının Geliştirilmesi ve İstatistik Yayımlarının Artırılmasına Yönelik Planlama:
•
•
•
•
Bilimsel amaçlarla gizli istatistiksel verilere ulaşıma ilişkin 17 Mayıs 2002 tarih ve (AT) 831/2002 sayılı Komisyon Tüzüğü
Bilimsel amaçlarla gizli istatistiksel verilere ulaşımın uygulanmasına ilişkin 17 Mayıs 2002 tarih ve (AT) 831/2002 sayılı Komisyon Tüzüğünü değiştiren 18
Temmuz 2006 tarih ve (AT) 1104/2006 sayılı Komisyon Tüzüğü
Araştırmacıların bilimsel amaçlar için gizli istatistiksel verilerine erişebileceği birimlerin listelenmesine yönelik 29 Nisan 2004 tarih ve 2004/452/AT sayılı
Komisyon Kararı
Araştırmacıların bilimsel amaçlar için gizli istatistiksel verilerine erişebileceği birimlerin listelenmesine yönelik 29 Nisan 2004 tarih ve 2004/452/AT sayılı
Komisyon Kararını değiştiren 11 Nisan 2007 tarih ve 2007/229/AT sayılı Komisyon Kararı
258
İstatistik müktesebatı, yasal bir konu olmaktan öte daha bir gerçeğe dayalı olup, yasal yer değiştirmeye karşı tekrarlanmayan kalıcı uygulama gerektirmektedir.
Uygulama kapasitesi Topluluk müktesebatında belirtilmiş olup (AT) 322/97 sayılı Konsey Tüzüğünde şart koşulduğu üzere Topluluk, istatistik üretiminde temel prensiplere
saygılı olma koşulu uygulamaktadır. Bu, diğer bir ifadeyle “istatistik yasası” olarak tanımlanır ve gizliliğin korunması, kalite ve istatistik üretiminde şeffaflık gibi konular
yanında idari veri kaynaklarına erişimi de düzenlemektedir.
Kurumsal yapı modelleri ülkeden ülkeye değişebilmektedir. Genel olarak her ülkede bulunan ulusal istatistik kurumları, tüm istatistik üretiminde eşgüdüm sağlayan bir birim
olup, temel prensiplerin kalitesi ve itibarından da sorumludur. Bu kurumlar ayrıca, istatistiğin büyük çoğunluğunu üretip yayınlamaktadır. Bunu gerçekleştirirken istatistik
kurumu, çoğu zaman mali yetkililer, sosyal sigorta, kayıtlama gibi diğer birçok kurum ve kuruluşun idari kaynaklarını da kullanmaktadır. Genel olarak ödemeler dengesi gibi
belli istatistik türleri ve bazı mali istatistikler, merkez bankaları tarafından bağımsız olarak veya istatistik kurumu ile işbirliği içinde saptanmaktadır.
259
Oldukça dağınık bir yapıda yürütülen resmi istatistik hizmetlerimiz, AB kriterlerini karşılayacak olan Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu Yasa Tasarısıyla Kıbrıs Türk İstatistik
Kurumu tarafından koordine edilip yönetilecek ve AB mevzuatlarına uyumlu hale getirilecektir. Resmi istatistiklerin üretilmesinde kullanılacak metot, tanım, kavram ve
sınıflamalarda, verilerin güvenliği ve istatistiksel gizlilikte, yayın ve yayım politikalarında AB standartlarının uygulanması etkin bir şekilde sağlanacaktır. Böylece, başta AB
olmak üzere tüm uluslararası kuruluşlar, çeşitli ülkeler, araştırmacılar ve diğer tüm kullanıcılar tarafından talep edilen istatistiksel verileri uluslararası alanda karşılaştırılabilir,
güncel ve güvenilir veriler olarak üretip zamanında sunmamız mümkün olacaktır. Aşağıda belirtilen öncelikli alanlarda AB’ye uyum için 2009 – 2011 dönemini kapsayan
stratejik plan hazırlanmış olmakla beraber planlanan çalışmaların yapılması için ihtiyaç duyulacağı tahmin edilen kaynağın, sadece 2009 yılına yönelik kısmı hesaplanmıştır.
Bu bağlamda 2009 yılı için yerel bütçeden 1,570,990 ve AB’den de 1,815,149 Euro olmak üzere toplam; 3,386,139 Euro’luk bir bütçeye ihtiyaç duyulmaktadır.
Öncelik 18.1 Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun kurulması, teknik, kurumsal ve teknolojik altyapı kapasitesinin geliştirilmesi
Öncelik 18.2 Veri güvenliği ve istatistiksel gizlilik
Öncelik 18.3 AB Sınıflama Sistemine uyum
Öncelik 18.4 Verilerin derlenmesi ve zamanlılığı
Öncelik 18.5 Adres kayıtlarının oluşturulması ve güncelleme işlemlerinin yapılması
Öncelik 18.6 İş yerleri sayımı ve iş kayıtlarının oluşturulması
Öncelik 18.7 Genel tarım sayımı ve çiftlik kayıtlarının oluşturulması
Öncelik 18.8 Ulusal Hesaplar Sisteminin “ESA 95”e göre geliştirilmesi
Öncelik 18.9 Ödemeler dengesi hesaplarının “Manual 5”e göre geliştirilmesi
Öncelik 18.10 Yürütülen önemli çalışmaların geliştirilmesi
Ana Unsur 18.10.1 Hanehalkı Bütçe Anketi
Ana Unsur 18.10.2 Hanehalkı İşgücü Anketi
Ana Unsur 18.10.3 Tüketici Fiyat Endeksi
Öncelik 18.11 Mevcut kaynak kullanımının geliştirilmesi ve istatistik yayımlarının artırılmasına yönelik planlama
260
18.B.2. Önceliklerin Tanımları ve Öncelikler Çerçevesinde AB Mevzuatına Uyum, Uygulamaya Yönelik Kurumsal Yapılanma ve
Finansman Tabloları
Öncelik 18.1 Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun kurulması, teknik, kurumsal ve teknolojik altyapı kapasitesinin geliştirilmesi
KKTC’de resmi istatistik üretme ve yayınlama görevi 33/1976 sayılı Devlet Planlama Örgütü Kuruluş ve Görevleri Yasası ile Devlet Planlama Örgütü altında görev yapan ve
4 dairesinden biri olan İstatistik ve Araştırma Dairesi Başkanlığına verilmiştir. Söz konusu Yasa, İstatistik ve Araştırma Dairesi Başkanlığının bu alandaki görev ve yetkilerini
tanımlamaktadır. İstatistik üretmek için gerekli verileri sağlayacak bir çalışma, araştırma veya sayımın uygulanmasından önce, uygulanması sırasında ve sonrasında nelere
dikkat edileceğini ve bunlara aykırı hareket edilmesi halinde aykırı hareket edenlere nasıl bir uygulama yapılacağını ortaya koyan yasa ise 16/1970 sayılı Nüfus Sayımı, Bilgi
Toplama Tahkikatı ve İstatistik Araştırma Yapılmasını Öngören Yasa’dır.
Devlet Planlama Örgütünde, bugüne kadar olan müsteşar atamaları genelde ekonomi alanında planlama yönü kuvvetli bir adayın atanmasıyla gerçekleşmiştir. Ayrıca Devlet
Planlama Örgütü için Kamu Hizmeti Komisyonu tarafından ilan edilen teknik münhal mevkiiler, yasa gereği hemen hemen üniversite mezunu tüm meslek dallarını
kapsamaktadır. Alınan personelin dairelere görevlendirilmesi de müsteşar tarafından yapılmaktadır. Bu uygulamalar; istatistik alanında gerekli vizyonun geliştirilmesine engel
teşkil etmektedir. Dolayısıyla İstatistik ve Araştırma Dairesi, yasada tanımlanan görevlerini günün ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yürütmek için gerekli olan personel ve
araç gerecini sayısal ve nitelik olarak geliştirememekte ve oldukça geniş bir yelpazeye sahip istatistik hizmetlerinde yetersiz kalmaktadır.
Günümüzde istatistik alanında hissedilen eksikliklerin bir kısmını, kendi görev alanlarıyla ilişkili olması nedeniyle, bakanlık, kurum ve kuruluşlar idari kayıtlarından
yararlanarak ve sadece kendi amaçları doğrultusunda, çoğu kez de yasal dayanaktan yoksun ve istatistik disiplininden uzak olarak yaptıkları çalışmalarla tamamlama yoluna
gitmektedirler. Bu da bazı alanlarda farklı birimlerin ayni konuda dahi farklı istatistiksel veriler üretmesine ve ürettikleri birçok istatistiksel verinin uluslararası standartlardan
ve karşılaştırılabilirlikten uzak olarak üretilmesine neden olmaktadır. İstatistik ve Araştırma Dairesi, çeşitli devlet kurumlarının idari kayıtlarından yararlanarak ürettiği
istatistiklerde AB kriterleri açısından önemli eksiklikleri bulunmasına rağmen 2004 yılından itibaren yaptığı sayım ve anket çalışmalarında AB kriterlerini kullanmaya özen
göstermektedir. Bu çalışmalar; 2004’ten itibaren yılda bir kez yapılan Hanehalkı İşgücü Anketi, 2006’da yapılan Nüfus ve Konut Sayımı, Ocak 2008’de başlayan ve Aralık
2008’de sonuçlanacak olan Hanehalkı Bütçe Anketi’nden oluşmaktadır.
İstatistik ve Araştırma Dairesinde 9’u geçici, 2’si başka birimlerden görevlendirilen ve 15’i de sürekli personel olmak üzere toplam 26 personel görev yapmaktadır. Bu
personelin sadece 5’i İstatistik Bölümünden mezundur.
İstatistik ve Araştırma Dairesi sayım ve anket çalışmalarını genellikle diğer kamu personeli ile özel sektörden hizmet satın alarak yapmakta ve Daire personelini de bu
çalışmalarda organizatör ve kontrol memuru olarak kullanmaktadır. İstatistik ve Araştırma Dairesi mevcut kapasitesini de dikkate alarak diğer ilgili Bakanlık, Kurum ve
Kuruluşların temsilcilerinin de bulunduğu 20 dolayında istatistik konusu için çalışma grubu oluşturmuştur. Çalışma gruplarında 26’sı İstatistik ve Araştırma Dairesi personeli
olmak üzere 80 dolayında üye bulunmaktadır. İstatistik ve Araştırma Dairesi, hazırlanan yeni yasa tasarısının 2008 yılı sonunda yürürlüğe girmesiyle birlikte Devlet Planlama
Örgütünden ayrılarak Başbakanlık altında bağımsız bir kurum olarak Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu adıyla yeniden oluşturulacaktır. Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu Yasa
Tasarısı’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte kurumun personel sayısındaki artışa paralel diğer istatistik konuları için de çalışma grupları oluşturulacak, çalışma gruplarındaki
temsilci sayıları artırılacak ve sivil toplum örgütleri de çalışma gurupları kapsamına alınacaktır. Kurumun yasa tasarısında da öngörüldüğü gibi KKTC’deki istatistik
hizmetleri Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun koordinasyon ve yönetiminde bu çalışma grupları tarafından yürütülecektir.
261
Avrupa Birliği, istatistiksel veri üretiminde önerilen metot ve yöntemlerle birlikte Birliğin istatistik hizmetlerinden sorumlu birimi “Eurostat” tarafından geliştirilen ve üye
devletlerin uymak zorunda olduğu nizamnamedeki (Code of Practice) 15 ilkeye (bağımsızlık, şeffaflık, açıklık, tutarlılık, zamanlılık, doğruluk, uygunluk, istatistiksel gizlilik
gibi) uyulmasını da talep etmektedir. Bunlara uyulmadan üretilen istatistiksel veriler hiçbir şekilde AB standartlarına uyumlu olarak değerlendirilmemektedir. Kıbrıs Türk
İstatistik Kurumu Yasa Tasarısı, mevcut istatistiksel verilerimizin AB mevzuatlarına uyumlaştırılmasında ve AB’nin talep ettiği ancak derlemediğimiz birçok istatistiksel
verinin de AB mevzuatlarına uygun olarak derlenmesinde ve yayımlanmasında gerekli yapılanmayı ve izlenecek çalışma esaslarını anlatmaktadır.
Avrupa İstatistik Sistemine uyumlu bağımsız bir istatistik kurumunun oluşturulması için hazırlanan yasa tasarısının 2008 yılı sonuna kadar Meclis tarafından onaylanarak
yürürlüğe girmesi beklenmektedir. Bu kapsamda, istatistik alanında AB’nin öngördüğü çalışmaların yapılabilmesi için de Kurumun personel ve teknik donanımı sayı ve
nitelik olarak yasa tasarısında öngörüldüğü şekilde geliştirilecektir. Bu yasa tasarısı ile birlikte Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu resmi istatistiklerin koordinasyonundan ve
yönetilmesinden sorumlu olacaktır. AB’nin istatistik alanında geliştirdiği direktif, öneri ve standartların ülke istatistiklerine yansıtılması için istatistik alanında görev yapacak
tüm kurum ve kuruluşlarda gereken gelişmeler Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu tarafından koordine edilerek sağlanacaktır. Kurum ayrıca, Eurostat ile sıkı bir işbirliği içerisinde
çalışacak ve Eurostat tarafından talep edilecek olan KKTC’ye ait istatistiksel veri ve bilgileri hazırlayarak sunacaktır. Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun kurulması ve teknik
kapasitesinin ve teknoloji altyapısının geliştirilmesi için yerel bütçeden 867,310 ve AB’den de 765,080 Euro olmak üzere yaklaşık 1,632,390 Euro’luk bir finansal kaynağa
ihtiyaç duyulmaktadır.
262
Tablo 18.1.1
1)
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
Amaç / Kapsam
1
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu Yasa
Tasarısı
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun
Kurulması
Avrupa İstatistik Sistemi (Topluluk
İstatistiklerine İlişkin 17 Şubat 1997
Tüzüğü)
2
Kişisel Verilerin Korunması
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu
yasasının etkin bir şekilde
uygulanmasını kısıtlayan
maddelerinin değiştirilmesi
- Topluluk İstatistiklerinin
2009, 4. Çeyrek
üretilmesinde Eurostat’ın rolüne
ilişkin 21 Nisan 1997 tarih ve
- Topluluk istatistiklerine ilişkin 17
Konsey Tüzüğü ve istatistiksel
gizliliğe tabi verilerin Avrupa
Topluluğu İstatistik Ofisine
iletilmesine ilişkin 11 Haziran 1990
tarih ve (Euratom, AET) 1588/90
- Topluluk istatistiklerine ilişkin gizli
verilere bilimsel amaçlı erişme için
Tüzüğünü değiştiren 18 Temmuz
Komisyon Tüzüğü
1)
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
İstatistik ve Araştırma
Dairesi (Kıbrıs Türk
İstatistik Kurumu)
Başbakanlık
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu Yasa Tasarısı 2008 yılı sonuna kadar yasalaştırılması hedeflenmektedir.
263
Sıra
No
3
Hayvanların ve İşletmelerin
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu
Tanımlanması ve Kaydı (Değişiklik) yasasının etkin bir şekilde
Yasa Tasarısı
uygulanmasını kısıtlayan
maddelerinin değiştirilmesi
4
Resmi İstatistiklerin Üretilmesi ve
Yayımlanması Tüzüğü2)
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
2009, 4. Çeyrek
Üretilmesinde Eurostat’ın Rolüne
İlişkin 21 Nisan 1997 tarih ve
281/AT sayılı Komisyon Kararı
- Topluluk istatistiklerine ilişkin 17
Konsey Tüzüğü
- İstatistik Gizliliğe Tabi Verilerin
Avrupa Topluluğu İstatistik Ofisine
İletilmesine İlişkin 11 Haziran 1990
Resmi istatistik programı
Program Kapsamına Alınacak
kapsamındaki kurum ve kuruluşların İstatistiklerle İlgili AB Mevzuatları
çalışmaların düzenlenmesi
2009, 4. Çeyrek
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Veteriner Dairesi
Müdürlüğü
İstatistik Kurumu)
Tablo 18.1.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
İstatistik ve Araştırma Dairesi (Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu)
1
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu Yasası’nın yürürlüğe girmesinden sonra Kurumun, Devlet Planlama Örgütü bünyesinden ayrılarak temin
edilecek yeni binasında istatistik hizmetlerini sürdürmesi
2009, 1. Çeyrek
2
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun idari ve teknik kapasitesinin geliştirilmesi
2011, 4. Çeyrek
3
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu Yasasının İngilizceye tercümesi
2009, 2. Çeyrek
2)
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu Yasası yürürlüğe girdikten sonra Resmi İstatistik kapsamı, istatistik konularının mevcut yapılarının da dikkate alınmasıyla öncelikler
belirlenerek aşamalı olarak geliştirilecektir. Bu nedenle hangi konuların kapsama alınacağı kararı henüz verilmediğinden uyumu sağlanacak ilgili AB mevzuatları
kesinleşmemiştir.
264
Tablo 18.1.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
92 adet bilgisayar, 1 veri tabanı sunucusu (server), 1 posta
sunucusu, FTP sunucusu, 2 adet sunucu kabini, 2 adet güç
kaynağı (power supply), 2 adet raf yapısında monitör ve diğer
ilgili aksamlar
235,900
235,900
17,770
17,770
250,000
250,000
Mefruşat
32 adet masa, 66 adet sandalye, toplantı odası, seminer odası ve
yöneticiler için 7 adet masa ve 50 adet sandalye ve ilgili diğer
mefruşat
Fiziki Altyapı
Basım, Yayın ve Fotokopi Merkezi
Bina Kirası
30,303
30,303
Elektrik Ücreti
18,776
18,776
1,003
1,003
13,323
13,323
Akaryakıt Harcaması
3,333
3,333
Temizlik Malzemesi Harcaması
2,359
2,359
21,667
21,667
Su Ücreti
Telefon Ücreti
Binek Aracı Alımı
265
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Personel
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun sürdüreceği istatistik
hizmetlerinde AB müktesebatına uyum sağlanabilmesi için
ihtiyaç duyulan genel ve idari hizmetlerde görev alacak 24
personelin istihdam edilmesi
736,732
736,732
Eğitim
Kurumun teknik kapasitesinin geliştirilmesine yönelik eğitim
(İngilizce dil eğitimi dahil)
28,536
28,536
216,207
216,207
16,667
16,667
1 uzun dönemli 150 günlük danışmanlık, 2 kısa dönemli 10
günlük danışmanlık ve 55 günlük tercümanlık hizmeti (yerel
danışmanlık dahil)
Tercüme
Kırtasiye
Toplam
39,814
867,310
39,814
765,080
1,632,390
266
Öncelik 18.2 Veri güvenliği ve istatistiksel gizlilik
İstatistiksel gizlilik, Topluluk istatistiklerinin temel ilkelerindendir. Gizli veriler, ancak doğrudan veya dolaylı tanımlamaya yol açmayacak şekilde diğer bilgilerle
birleştirilerek yayımlanabilir. Resmi istatistik üreten kurum ve kuruluşlar, gizli verilerin hukuka aykırı erişimine, açıklanmasına veya kullanımına karşı her türlü önlemi almak
zorundadır. Resmi istatistiklerin üretilmesi için toplanan, işlenen ve saklanan verilerden gizli olanlar, idari, adli ve askeri hiçbir organ, makam, merci veya kişiye verilemez;
istatistik amacı dışında kullanılamaz ve ispat aracı olamaz. Gizli verilere yalnızca resmi istatistik üretiminde görev alanlar, görevlerini yerine getirebilmek için ihtiyaç
duydukları ölçüde erişebilirler. Bu bilgileri derleyen ve değerlendiren memurlar ve diğer görevliler de yasağa uymak zorundadır. Bu yükümlülük, görevlilerin görevlerinden
ayrılmalarından sonra da devam eder.
KKTC’de çeşitli kurum ve kuruluşlar istatistiksel veri derleyip üretmektedir. İstatistikle ilgili mevcut yasalar (16/1970 ve 33/1976) yürüttüğü çalışmalarda derlediği verilerin
güvenliğinden ve istatistiksel gizliliğinden İstatistik ve Araştırma Dairesini (yeni yasa ile birlikte Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu) sorumlu tutmaktadır.
Başta Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu olmak üzere Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu Yasası Tasarısı kapsamında istatistiksel veri derleyecek tüm kurum ve kuruluşların, veri
güvenliğini ve istatistiksel gizliliği (istatistiksel veri derleme aşamasından başlayarak istatistiksel veri üretimindeki diğer tüm aşamalarda ve derlenen verilerin korunmasında)
AB mevzuatında öngörüldüğü şekilde tam olarak uygulamaları sağlanacaktır. İstatistik birimlerinin, bu yasa altında kendilerinden talep edilen verilerin sadece istatistiksel veri
üretilmek için kullanılacağına ve kişisel bilgilerin tamamen gizli kalmalarının yasa ile güvence altına alınacağına dair güvenleri artacak ve dolayısıyla zamanında, güvenilir ve
doğru istatistiksel veri derleme çalışmalarına olan katkıları artacaktır. Veri güvenliği ile istatistiksel gizliliğin sağlanması için AB’den yaklaşık; 30,600 Euro’luk bir finansal
kaynağa ihtiyaç duyulmaktadır.
267
Tablo 18.2.1
Sıra
No
1
Veri Güvenliği ve İstatistiksel
Gizliliğin Uygulanması Tüzüğü
Amaç / Kapsam
İstatistiksel veri derleyen ve üreten
tüm kurum ve kuruluşların veri
güvenliğini ve istatistiksel gizliliği
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu Yasa
Tasarısında öngörüldüğü şekilde
uygulamalarının sağlanması
Mevzuatı
- Topluluk İstatistiklerine İlişkin 17
Konsey Tüzüğü
- İstatistiksel Gizliliğe Tabi Verilerin
tarih ve 1588/90/Euratom, AET
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
2009, 4. Çeyrek
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
İstatistik Kurumu)
Tablo 18.2.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar
1
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu personeli ile çalışma gruplarındaki diğer üyelere veri güvenliği ve istatistiksel gizliliğin uygulanmasına
yönelik AB nizamname ilkeleriyle ilgili eğitim
2009, 4. Çeyrek
1
Kurumun ekipman ihtiyacının karşılanması
2009, 4. Çeyrek
268
Tablo 18.2.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Güvenlik duvarı (firewall) ve yedekleme (back up) sağlanması
için gerekli olan 2 adet sunucu (server)
13,000
13,000
10,560
10,560
7,040
7,040
30,600
30,600
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
Kurum personeline çalışma grupları için eğitim
1 kısa dönemli 5 günlük danışmanlık hizmeti
Tercüme
Toplam
269
Öncelik 18.3 AB Sınıflama Sistemine uyum
Ülkelerin ekonomik ve sosyal yapılarının incelenmesi için istatistiksel bilgilere gereksinim duyulmaktadır. Ancak bu bilgilerin gerek kullanıcılar arasında, gerekse uluslararası
alanda anlamlı olabilmesi, belli standartlara dayandırılarak düzenlenmiş olmalarına bağlıdır. Küreselleşmenin hedeflendiği günümüz koşullarında ve içinde bulunduğumuz
bilgi çağında farklı dilleri konuşan ya da farklı amaçlara sahip bilgi kullanıcılarının iletişimi, ortak bir dil olan sınıflamalar ve kodlama sistemleri sayesinde sağlanmaktadır.
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu uluslararası sınıflama sistemine entegre olarak geliştirilmiş olan Avrupa Birliği Sınıflama Sistemine geçiş sağlama çabası içindedir. Böylece
hem uluslararası sınıflama sistemlerine hem de Avrupa Birliği sınıflama sistemine uyumlu olacak ve karşılaştırmalara imkan verebilecektir. Kurum, aynı zamanda da ulusal
düzeydeki bilgi taleplerini de karşılayabilecektir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki idari kayıtlarda ve istatistik alanındaki çalışmalarda kullanılan sınıflamalar önemli farklılıklar göstermektedir. Sınıflandırmalar,
standartlar ve terminolojinin uygulanması ve kullanılmasında AB mevzuatına uyum sağlanmalıdır.
İstatistikte veri kaynaklarından birisi olan ve kayıt sistemlerinin temelini oluşturan idari kayıtlardaki verilerin istatistik alanındaki kullanımı ancak uluslararası metodoloji ve
sınıflamaların idari amaçla derlenen bilgilerde kullanımı ile söz konusudur. Bu nedenle Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu, kendi amaçları için istatistik üreten ve idari amaçlı
kayıt tutan diğer kamu kurum ve kuruluşlarına uluslararası metodoloji ve istatistiksel sınıflamaları kullanmaları konusunda destek sağlayacaktır.
Sınıflama sistemine uyumla üretilen istatistiksel verilerin, hem ülke içerisinde ve hem de uluslararası düzeyde karşılaştırılabilir veriler olmaları sağlanacaktır. Sınıflama
sistemine uyum için AB’den 63,360 Euro’luk bir finansal kaynağa ihtiyaç duyulmaktadır.
270
Tablo 18.3.1
Sıra
No
1
Gümrük Vergileri Tarife
(Değişiklik)Yasa Tasarısı
2
3
Amaç / Kapsam
Bazı malların tarife
sınıflandırmasında değişiklik
yapılması
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
2010, 3. Çeyrek
Kombine Nomanklatürdeki Bazı
Malların Sınıflandırılmasına İlişkin
17 Haziran 1998 tarih ve
1264/98/AET sayılı Komisyon
Tüzüğü
Sınıflama Sisteminin Uygulanması
İdari kayıtları ulusal kayıt kapsamına - Avrupa Topluluğunda Ekonomik
2010, 4. Çeyrek
Tüzüğü
girecek kurum ve kuruluşların
Faaliyetlerin İstatistiksel
standart sınıflamaları ve
Sınıflandırılmasına İlişkin 9 Ekim
terminolojileri kullanmalarının
sağlanması
Konsey Tüzüğü
- Avrupa Ekonomik Topluluğunda
Faaliyete Göre İstatistiki Ürün
Sınıflamasına (CPA) İlişkin 29 Ekim
Konsey Tüzüğü
- Avrupa Topluluğunda Ekonomik
Faaliyetlerin İstatistiksel
Sınıflandırılmasına İlişkin 3037/90
sayılı Komisyon Tüzüğünü
Değiştiren 19 Aralık 2001 tarih ve
Tüzüğü
Gümrük ve Rüsumat Dairesi ile
Dış ticaret istatistiklerinin AB
Kombine Nomanklatürdeki Bazı
2010, 4. Çeyrek
Ticaret Dairesi tarafından Halen
kriterlerine taşınması
Malların Sınıflandırılmasına İlişkin
Kullanılmakta Olan GTİP Sınıflama
Sistemini Geliştirilmelerine, BEC,
SITC Rev. 3 ve CPA Sınıflamalarını
Tüzüğü
Da Bu İstatistiklerde
Kullanılmalarına Yönelik Protokol
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Gümrük ve Rüsumat
Dairesi
İstatistik Kurumu)
Dairesi
Ticaret Dairesi
İstatistik Kurumu)
Dairesi
Ticaret Dairesi
271
Sıra
No
4
Gümrük ve Rüsumat Dairesi ile
Ticaret Dairesi Tarafından
Gerçekleştirilen Dış Ticaret
İşlemlerine Ait Bilgilerin, Dış
Ticaret İstatistiklerini Oluşturmak
Üzere, Kıbrıs Türk İstatistik
Kurumuna Verilmesine Yönelik
Protokol
Amaç / Kapsam
Dış ticaret istatistiklerinin AB
kriterlerine taşınması
Mevzuatı
Dış Ticaret İstatistiklerine İlişkin
1172/95 sayılı Konsey Tüzüğünün
Uygulanması İçin Belirli Hükümleri
ortaya koyan 7 Eylül 2000 tarih ve
Tüzüğünü Değiştiren 28 Kasım 2005
Komisyon Tüzüğü
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
2011, 2. Çeyrek
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
İstatistik Kurumu)
Dairesi
Ticaret Dairesi
Tablo 18.3.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar
1
Maliye Bakanlığının Gümrük ve Rüsumat Dairesi ile Ekonomi ve Turizm Bakanlığının Ticaret Dairesinin idari ve teknik kapasitelerin
artırılması
2010, 4. Çeyrek
2
Dış Ticaret İstatistiklerinde kullanılmakta olan GTİP sınıflama sisteminin geliştirilmesine, BEC, SITC Rev. 3 ve CPA sınıflamalarının da
bu istatistiklerde kullanılmasına yönelik çalışmaların Gümrük ve Rüsumat Dairesi ile Ticaret Dairesi tarafından başlatılması
2011, 1. Çeyrek
3
İdari kayıtlarında gerekli sınıflandırmaların uygulanması ve sınıflama sunucusunun kullanılması konusunda ilgili tüm kurum ve
kuruluşların personeline eğitim verilmesi
2010, 4. Çeyrek
1
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu tarafından anket çalışmalarında ve sayımlarda kullanılan tüm sınıflamalar (Nace rev. 2.0, Isco 88) AB
mevzuatlarına uyulacak şekilde geliştirilmesi ve standartlaştırılması
2009, 1. Çeyrek
2
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu tarafından AB önerileri doğrultusunda öncelik arz eden bütün sınıflamaların (Nace rev.2.0, Isco 88, GTIP,
SITC, BEC, PRODCOM, CPA, COFOG, CN, BOP, COICOP) belirlenerek Türkiye İstatistik Kurumu ile yapacağı protokol ile
sınıflamaların Türkçe versiyonlarının alınması ve bir sınıflama sunucusu kurulması
2010, 4. Çeyrek
272
Tablo 18.3.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
8 kısa dönemli 45 günlük danışmanlık, 1 kısa dönemli 10
günlük danışmanlık hizmeti (yerel danışmanlık dahil)
63,360
63,360
Tercüme
273
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Toplam
63,360
63,360
274
Öncelik 18.4 Verilerin derlenmesi ve zamanlılığı
Çeşitli kurum ve kuruluşlar bazı durumlarda aynı konu için, farklı veya aynı istatistik birimlerden istatistiksel veriler derlemekte ve yayımlamaktadırlar. Derlenen ve
yayımlanan istatistiksel verilerde ise, kullanılan metot, standart, derlenme ve yayımlanma zamanlarında farklılıklar bulunmakta, dolayısıyla da üretilen istatistiksel verilerde
tutarsızlıklar ortaya çıkmaktadır.
Kamu kurum ve kuruluşları ile özel idare, belediye ve diğer gerçek ve tüzel kişilerin istatistik çalışmalarına yardımcı olmak ve koordinasyonu sağlamak, istatistiklerin
derlenmesinde ve düzenlenmesinde kamu ve özel kuruluşların uygulamalarıyla ilgili ilkeleri tespit etmek, hangi kamu kuruluşlarının, hangi konularda istatistik derleyip
düzenleyeceklerini ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak kararlaştırmak, Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun görevleri kapsamında olacaktır.
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu Yasası altında çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından derlenecek ve yayımlanacak istatistiksel verilerde ilgili AB mevzuatında belirlenen
metoda, standarda ve zamana uyulması sağlanacaktır. İstatistik verilerin yayımlanma zamanları, Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte
hazırlayacağı zaman çizelgesi ile tüm kullanıcılara duyurulacaktır. Böylece istatistiksel veriler arasındaki tutarsızlıklar giderilecektir. Verilerin Derlenmesi ve Zamanlılığına
uyum çalışmaları için; AB’ den 42,240 Euro’luk bir finansal kaynağa ihtiyaç duyulmaktadır.
275
Tablo 18.4.1
Sıra
No
1
İstatistiksel Veri Derleme ve
Yayımlama Tüzüğü
Amaç / Kapsam
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu Yasası
altında istatistiksel veri derleyecek
kurum ve kuruluşların istatistik
alanındaki çalışmalarının
düzenlenmesi
Mevzuatı
281/AT sayılı Komisyon Kararı
- Topluluk İstatistiklerine İlişkin 17
Konsey Tüzüğü
- İstatistiksel Gizliliğe Tabi Verilerin
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
2009, 2. Çeyrek
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
İstatistik Kurumu)
Tablo 18.4.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar
1
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu Yasası altında istatistiksel veri derleyecek kurum ve kuruluşların ilgili personeline Nizamnamenin (Code of
Practice) uygulanması ile ilgili eğitimin verilmeye başlanması
2009, 1. Çeyrek
2
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu Yasası altında istatistiksel veri derleyecek kurum ve kuruluşların ilgili personeline Kalite Yönetimi
Yaklaşımları konusunda eğitim verilmeye başlanması
2009, 1. Çeyrek
3
Eurostat tarafından geliştirilen Nizamnameye (Code of Practice) uyum sağlanması
2009, 2. Çeyrek
4
Kalite Yönetimi Yaklaşımlarının uygulanmaya başlanması
2009, 2. Çeyrek
276
Tablo 18.4.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
Kurum personeline yönelik eğitim
14,080
14,080
28,160
28,160
42,240
42,240
Tercüme
Toplam
277
Öncelik 18.5 Adres kayıtlarının oluşturulması ve güncelleme işlemlerinin yapılması
KKTC’deki idari kayıtlarda bulundurulan adres bilgilerinin, çoğu zaman standart bir yapıdan uzak ve ayni birim için tutulan çeşitli kuruluşlardaki adres bilgilerinin dahi
büyük farklılıklar göstermesi adrese dayalı çalışmalarda doğru sonuçlara ulaşılmasına engel teşkil etmektedir. Bu olumsuzluğu gidermek için tüm bu birimlerin standart,
birbirleriyle uyumlu ve doğru adres bilgilerine sahip olmaları sağlanmalıdır. Yapılacak yasal düzenleme ile yerel yönetimler (belediye ve kaymakamlıklar) altındaki yerleşim
yerlerinde adres ve numaralama işlemlerini Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun belirleyeceği standartlarda tamamlayarak ilgili adres kayıtlarını oluşturacaktır. Adres kayıtları;
iş kayıtları, çiftlik kayıtları ve ileriki nüfus sayımları için gereklidir. Yerel yönetimlerin oluşturacakları adres kayıtlarını UBİSİS’e aktarması ve yasada öngörüldüğü şekilde
güncellemesiyle de idari kayıtlarında adres bilgisi bulunduracak kurum ve kuruluşlara standart ve güncel adres bilgisi sağlanacaktır. Böylece adrese dayalı çalışmalarda daha
kolay hedefe varılacak ve daha güvenilir sonuçlar elde edilecektir. Adres kayıtlarının oluşturulması ve güncellemelerinin yapılması için ise; yerel bütçeden, 80,000 ve AB’den
de 33,164 olmak üzere yaklaşık 113,164 Euro’luk bir kaynağa ihtiyaç duyulmaktadır.
278
Tablo 18.5.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
1
Yerel Yönetimler (Belediye ve
Kaymakamlıklar) Yasa Tasarısı
Adres kütüklerinin oluşturulması ve
güncelleme işlemlerinin yapılması
2
Merkezi Nüfus Kayıt Dairesi Yasa
Tasarısı
3
İş Kayıtları Tüzüğü
4
Adres Kayıtları Tüzüğü
Adrese dayalı nüfus kayıtlarının
oluşturulması ve güncelleme
işlemlerinin yapılması
Ülkedeki iş kayıtlarında standart
adres bilgisiyle birlikte minimum
standart değişkenlerin tutulması
Ülkedeki kişisel adres kayıtlarında
standart adres bilgisiyle minimum
standart değişkenlerin tutulması
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
2010, 2. Çeyrek
- İş Kayıtlarının İstatistiksel
Amaçlarla Tutulmasına Yönelik
Topluluk Koordinasyonuna İlişkin
22 Temmuz 1993 tarih ve (AET)
2010, 2. Çeyrek
- Toplulukta Üretim Sisteminin
Analizi ve Gözetimi İçin İstatistiksel
Birimlere İlişkin 15 Mart 1993 tarih 2010, 4. Çeyrek
ve (AET) 696/93 sayılı Konsey
Tüzüğü
2010, 4. Çeyrek
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
İstatistik Kurumu)
İstatistik Kurumu)
Tablo 18.5.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar
1
Kaymakamlıkların idari tasarruflarında bulunan tüm yerleşim yerlerinin belediyelere devredilmesi
2009, 1. Çeyrek
2
Yerel yönetimlerin (belediyeler ve kaymakamlıklar) idari ve teknik kapasitelerinin geliştirilmesi
2010, 3. Çeyrek
3
Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitliği Dairesi, Kooperatif İşleri Dairesi Mukayyitlik Birimi ile Gelir ve Vergi Dairesinin idari ve teknik
kapasitelerinin geliştirilmesi
2010, 3. Çeyrek
4
Merkezi Nüfus Kayıt Biriminin oluşturulması
2010, 4. Çeyrek
5
Tüm belediyelerin bağlı oldukları ilçe kaymakamlığıyla koordineli bir şekilde çalışarak kendi yönetim alanlarındaki adres kayıtlarını
tutmasının ve güncellenmesinin, her bir ilçe kaymakamlığının kendine bağlı belediyelerin adres kayıtlarından sorumlu olmasının ve adres
kayıtlarının UBİSİS’e aktarılmasının ve bunun devamlılığının yasada öngörüldüğü şekilde sağlanması
2010, 4. Çeyrek
279
Sıra
No
Uygulama Tarihi
6
Kamu iş yerleri ile sivil toplum örgütleri (partiler, dernekler, odalar, sendikalar v.s) kayıtlarının, belirlenecek standartlarda İçişleri Bakanlığı
tarafından oluşturulması
2010, 4. Çeyrek
7
KKTC’deki adres kayıtlarının düzenli olarak Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu tarafından kontrol edilmesi, sorunlar tespit edilirse veya
önceden Belediyeler tarafından gündeme getirilirse zaman geçirilmeden ilgili belediye ve kaymakamlıkla birlikte hareket edilerek
çözümlenmesi
2010, 4. Çeyrek
8
Tüm birimlerin kayıtlarındaki işyeri adres bilgilerini UBİSİS’ten kontrol ederek güncellemesi ve bundan sonra da oluşturacakları kayıtlar
için gerekli adres bilgilerini buradan temin etmesi
2011, 1. Çeyrek
9
Merkezi Nüfus Kayıt Biriminin Adrese Dayalı Nüfus kayıtlarını oluşturarak kayıtlarındaki adres bilgilerini UBİSİS’ten kontrol edip
güncellemesi ve bundan böyle oluşturacağı kayıtlar için gerekli adres bilgilerini de buradan temin etmesi
2011, 1. Çeyrek
10
İstatistik ve Araştırma Dairesinin (Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu) tarafından; Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitliği Dairesi, Kooperatif
İşleri Dairesi Mukayyitlik Birimi, Gelir ve Vergi Dairesi ve diğer ilgili birimlerin ve yerel yönetimlerin işbirliği ile, UBİSİS ve üretim, girdi
kullanımı, kapasite kullanımı ve bunlar gibi birçok alanda yapılacak olan sektörel anket çalışmalarının yardımıyla iş kayıtlarındaki adres
bilgilerinin güncellenmesi
2011, 2. Çeyrek
11
İstatistik ve Araştırma Dairesinin (Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu) yapacağı Hanehalkı İşgücü Anketi, Hanehalkı Bütçe Anketi gibi
hanehalklarına yönelik anket çalışmalarının yardımı ile UBİSİS, Merkezi Nüfus Kayıt Birimi ve yerel yönetimlerin işbirliği doğrultusunda
nüfus kayıtlarındaki adres bilgilerinin güncellenmesi
2011, 2. Çeyrek
1
İstatistik ve Araştırma Dairesinin (Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu) 2006 Nüfus ve Konut Sayımından yararlanarak oluşturduğu adres veri
setindeki kayıtlarını inceleyerek numarasız iş yerlerine ve konutlara numara verilmesini sağlaması ve adres veri setine eklemesi
2009, 2. Çeyrek
2
2006 Nüfus ve Konut Sayımı ile elde edilen adres ve bazı değişken veriler ile 2009 yılında yapılacak işyerleri sayımından elde edilecek
adres ve bazı değişken verilerin Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu tarafından yerleşim yerleri bazında birleştirilerek ilgili Belediye ve
Kaymakamlıklara verilmesi
2010, 3. Çeyrek
280
Tablo 18.5.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
Kurum personeline ve veri sağlayıcılara yönelik eğitim
10,176
10,176
22,988
22,988
Tercüme
Formların ve ilgili dokümanların basımı
10,000
10,000
1400 günlük anketör ücreti
70,000
70,000
Toplam
80,000
33,164
113,164
281
Öncelik 18.6 İş yerleri sayımının yapılması ve iş kayıtlarının oluşturulması
KKTC’de faaliyet gösteren iş yerlerinin AB’nin önerileri doğrultusunda sayımlarının yapılması ve ulusal iş kayıtlarının oluşturularak AB mevzuatlarında öngörüldüğü şekilde
uyumlu hale getirilmesi, kayıtların kalitesini denetleme ve mevcut yasal çerçeveyi uygun hale getirerek bu kayıtların yeni talepleri de karşılayabilmesi, Avrupa İstatistik
Sistemi için uygun istatistik birimlerini tanımlama ve üretim sisteminde kullanılan esas istatistik birimlerinin tekdüze haline getirilmesi gerekmektedir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde çeşitli kurum ve kuruluşlar kendi amaçları için iş yeri kayıtları tutmaktadırlar. Bu kayıtlar arasında var olan önemli farklılıklar,
güvenirlilik ile güncellik kriterlerinin yeterince karşılanamadığını ortaya koymaktadır. Bu nedenle iş kayıtlarının oluşturulmasına yönelik AB mevzuatı ile verilen tanım ve
kavramlar kapsamında iş yerleri sayımının yapılması ve oluşturulacak İş Kayıtları Sisteminde AB mevzuatlarının tam olarak uygulanması sağlanmalıdır. İş kayıtlarının AB
mevzuatlarına uyumunun gerçekleştirilmesi, iş yerlerine yönelik yapılacak anket çalışmalarında örnekleme tasarımı için ihtiyaç duyulacak güncel verilerle çalışılması ve iş
yerlerine ilişkin güncel ve sağlıklı verilere ulaşılması açısından önemli katkılar sağlayacaktır. İş yerleri sayımının yapılması ve iş kayıtlarının AB standartlarında oluşturulması
için; AB’den 295,120 Euro’luk bir finansmana ihtiyaç duyulmaktadır.
282
Tablo 18.6.1
Sıra
No
1
İş Yerleri Sayımının Yapılması , İş
Kayıtlarının Oluşturulması ve
Güncellenmesi Tüzüğü
Amaç / Kapsam
AB mevzuatlarında önerilen şekilde
iş yerleri sayımının yapılması, iş
kayıtlarının oluşturulması ve
güncellenmesi
Mevzuatı
İş Kayıtlarının İstatistiksel
Amaçlarla Tutulmasına Yönelik
Topluluk Koordinasyonuna ilişkin
2186/93/AET sayılı Konsey Tüzüğü
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2009, 2. Çeyrek
İstatistik Kurumu)
Tablo 18.6.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar
1
İlgili tüm birimlerin görevlendireceği personele; ISCO 88, Nace Rev.2.0 ve gerekli diğer sınıflamalarla ilgili eğitim verilmesi
2010, 1. Çeyrek
2
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun ilgili birimler ve UBİSİS, ilgili birimlerin ise UBİSİS ile on-line bağlantısı sağlaması
2011, 2. Çeyrek
3
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun İşyerleri Sayımı için temel olacak, bu sayım için ihtiyaç duyulacak anket formu sayısı, anketör sayısı ve
bütçe hesaplamalarını içerecek olan işyerleri listesini, 1998 Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı veri seti ile Resmi Kabz Memurluğu ve
Mukayyitliği Dairesi, Kooperatif İşleri Dairesi Mukayyitlik Birimi, Gelir ve Vergi Dairesinin veri setlerinden yararlanarak oluşturması
2009, 2. Çeyrek
1
Hazırlık aşamaları gözden geçirilerek işyerleri sayımının takvimlenmesi konusunda danışmanlık hizmeti alınması
2009, 3. Çeyrek
2
Bu konuda çalışacak personel ve anketörlerin eğitilmesi
2009, 3. Çeyrek
3
İş yerleri sayımına başlanacak ve 2010’un dördüncü çeyreğine kadar da veri girişleri, analiz çalışmaları ve sınıflama çalışmalarının
sonuçlandırılması
2009, 4. Çeyrek
4
AB mevzuatlarına uygun İş Kayıtlarının Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu tarafından oluşturulması ve düzenli olarak ilgili birimlerin ortak
çalışmalarıyla güncellenmesi
2010, 4. Çeyrek
283
Tablo 18.6.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu için gerekli olan, AB
gereksinimlerini karşılayabilecek, veri giriş yazılımı ve iş
kayıtlarının oluşturulmasına yönelik veritabanı, arayüz
yazılımları
180,000
180,000
30,973
30,973
84,147
84,147
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
Kurum personeli ile çalışma grupları üyelerine yönelik eğitim
10 kısa dönemli 75 günlük danışmanlık hizmeti (yerel
Tercüme
284
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Toplam
295,120
295,120
285
Öncelik 18.7 Genel tarım sayımının yapılması ve çiftlik kayıtlarının oluşturulması
KKTC’de çeşitli kurum ve kuruluşlar kendi amaçları için “çiftçi kaydı” tutmaktadır. Bu kayıtlar arasındaki tutarsızlıklar, tarımsal istatistiklerin güvenilirlik ve güncellik
kriterlerinin karşılanmasına engel olmaktadır. Bu olumsuzluğu ortadan kaldırmak için tarımsal istatistiklerle ilgili AB mevzuatlarında yer alan tanım ve kavramları dikkate
alarak Genel Tarım Sayımının yapılması ve AB mevzuatlarında önerilen çiftlik kayıtları sisteminin oluşturulması gerekmektedir.
Çiftlik kayıtlarının oluşturulmasında ve güncelleme işlemlerinin yapılmasında temel kaynak olarak kullanılacak olan Tarım Bakanlığı ve ilgili kurum ve kuruluşlar, idari
kayıtlarını oluşturulacak çiftlik kayıtları ile uyumlu hale getirecektir. Çiftlik kayıtlarının oluşturulması ve güncellenmelerinin sağlanmasıyla tarımsal istatistiksel veri üretimi
için ihtiyaç duyulacak örnekleme tasarımlarında güvenilir ve güncel verilerle çalışılacak ve AB standartlarında istatistiksel veri üretimi gerçekleştirilecektir. Genel Tarım
sayımının yapılması ve çiftlik kayıtlarının AB standartlarında oluşturulması için; AB’den 35,092 Euro’luk bir finansal kaynağa ihtiyaç duyulmaktadır.
286
Tablo 18.7.1
Sıra
No
1
Genel Tarım Sayımının Yapılması,
AB mevzuatlarına uygun olarak
Çiftlik Kayıtlarının Oluşturulması ve Genel Tarım Sayımının yapılması,
Güncellenmesi Tüzüğü
Çiftlik Kayıtlarının oluşturulması ve
güncelleme işlemlerinin yapılması
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
- Tarımsal işletmeler için bir
Topluluk tipolojisi oluşturan
85/377/AET sayılı Kararı değiştiren
- Tarımsal işletmeler yapı anketleri
ile ilgili karakteristiklerin tanımı,
tarımsal ürünlerin listesi, şehir ve
bölge tanımlarına ait istisnalara
ilişkin 24 Kasım 1999 tarih ve
Kararını değiştiren 6 Şubat 2006
Komisyon Tüzüğü
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2010, 1. Çeyrek
İstatistik Kurumu)
Tablo 18.7.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar
1
Birçok birim tarafından tutulmakta olan çiftçi kayıtlarının birleştirilerek, sayım için gerekli miktarın hesaplanmasında kullanılacak tek bir
liste oluşturulması ve sayıma hazırlık aşamalarının başlatılması
2009, 4. Çeyrek
2
Tarım Bakanlığının ilgili daireleri ile İçişleri Bakanlığı Harita ve Tapu ve Kadastro Dairelerinin teknik ve idari kapasitelerinin geliştirilerek
çiftlik kayıtlarının güncelleme işlemlerine katkı yapacak konuma getirilmesi
2010, 4. Çeyrek
3
İlgili birimlerin görevlendireceği personele çiftlik kayıtlarına ve kullanılacak sınıflamalara (Nace Rev.2.0, CPA, ISCO 88 ve Büyüklük
sınıflaması) yönelik eğitim verilmesi
2010, 4. Çeyrek
4
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun ve ilgili birimlerin UBİSİS ile on-line bağlantısının sağlanması
2011, 2. Çeyrek
287
Sıra
No
Uygulama Tarihi
1
Genel Tarım Sayımının yapılması
2010, 3. Çeyrek
2
Bu konuda çalışacak personel ve anketörlerin eğitilmesi
2010, 2. Çeyrek
3
Sayımla ilgili veri girişleri, sınıflamalar ve veri seti analizlerinin sonuçlandırılması
2011, 2. Çeyrek
4
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun çiftlik kayıtlarını AB tavsiyelerine uygun olarak oluşturarak ilgili birimlerin idari kayıtları yardımıyla da
güncelleme işlemlerine başlaması
2011, 4. Çeyrek
288
Tablo 18.7.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
Kurum personeli ve çalışma grupları üyelerine yönelik eğitim
13,972
13,972
21,120
21,120
35,092
35,092
Tercüme
Toplam
289
Öncelik 18.8 Ulusal Hesaplar Sisteminin ESA 95’e uyumu
Ulusal Hesaplar ülkelerin ekonomik performanslarını yansıtmaları açısından oldukça önem arz eden hesaplamalardır. Ancak bu hesaplamalar uluslararası karşılaştırılabilir
oldukları ölçüde anlam taşımaktadırlar. Ulusal Hesapların karşılaştırılabilir olması da uluslararası standart tanım, kapsam, metot, yöntem ve sınıflamaların bu tür
hesaplamalarda kullanılmasına bağlıdır. Ulusal Hesaplar alanında uluslararası standartlarla ilgili Birleşmiş Milletlerin geliştirdiği SNA (System of National Accounts) ve
AB’nin üye devletler tarafından uygulanması için geliştirdiği ulusal ve bölgesel hesaplar sistemi (ESA) bulunmaktadır. AB üyesi devletler ulusal ve bölgesel hesaplarını ESA
95’e uyarlamaya çalışmaktadır. ESA 95, sektör hesapları ve girdi-çıktı çerçevesi ve sanayilere göre hesapları içermektedir.
Avrupa Hesaplar Sistemi (The European System of National and Regional Accounts - ESA 95) bir ekonominin bütünü (bir bölge, bir ülke ve bir grup ülke), onun
parçaları ve diğer ekonomilerle ilişkileri hakkında sistematik ve detaylı bir tanım sağlayan uluslararası tutarlı bir hesaplama sistemidir.
ESA’nın çerçevesi iki ana set tablodan oluşur.
a) sektör hesapları,
b) girdi-çıktı çerçevesi ve sanayi hesapları
Sektör Hesapları: Kurumsal sektöre göre, ekonomik işlemlerin farklı aşamalarına ilişkin sistematik bir açıklama sağlar: Bu aşamalar; üretim, gelirin yaratılması, gelir
dağılımı, gelirin yeniden dağılımı, gelirin kullanımı ve mali olan/mali olmayan birikimdir. Sektör hesapları ayrıca, muhasebe dönemi başlangıcında ve sonunda, aktifler
stokunun, pasiflerin ve net değerin açıklanması için bilançoları da içerir.
Girdi-çıktı Çerçevesi ve Sanayilere Göre Hesaplar: Üretim süreci (maliyet yapısı, yaratılan gelir ve istihdam) ile mal ve hizmet akımlarını (çıktı, ithalat, ihracat, nihai
tüketim, ara tüketim) ve ürün grubuna göre sermaye formasyonunu daha detaylı bir şekilde açıklar. ESA, hem sektör hesapları hem de girdi-çıktı çerçevesi ile ilgili olan nüfus
ve istihdam kavramlarını da kapsar.
ESA 95, açıklamalar, hesaplama kuralları ve sınıflandırmaları göz önüne alındığında, Birleşmiş Milletler Ulusal Hesaplar Sistemi (SNA 93) ile büyük oranda uyumludur.
ESA 95, 25 Haziran 1996 tarih ve (AT) 2223/96 sayılı Konsey Tüzüğü olarak yasal zemin de kazanmıştır.
Özellikle Avrupa Ekonomik ve Parasal Birliğini sağlamada, Topluluk kurumlarının, hükümetlerin, ekonomik ve sosyal karar vericilerin, kararlarını, uyumlaştırılmış ve
güvenilir istatistiksel veriler üzerine temellendirmeleri için yüksek kalitede istatistiksel araçlara ihtiyaç duyulduğundan, böyle bir hesaplama sistemi geliştirilmiştir.
KKTC’de SNA 68’de öngörülen sisteme bağlı kalarak Ulusal Hesaplar Sistemi geliştirilmiş ancak ekonomideki gelişmeleri sistem içerisine katacak çalışmalar yapılmamış
olmakla beraber bu alanda geliştirilen yeni sistemlere de uyum çalışmaları yapılamamıştır.
Ulusal Hesaplar Sistemimizin ESA 95’e uyumlaştırılmasıyla ulusal hesaplarımız uluslararası karşılaştırılabilir bir yapıya getirilecektir. Bunu sağlamak için ise öncelikle 1977
bazlı Milli Gelir hesaplamaları, 1998 yılı verileriyle oluşturulan girdi/çıktı tablolarından yararlanılarak 1998 yılını baz alacak şekilde revize edilecektir. Çiftlik kayıtları ile iş
kayıtlarının oluşturulmasından sonra da gerekli anket çalışmaları ile idari kayıtlardan yararlanılarak ESA 95’te öngörülen Ulusal Hesaplar Sistemine uyum çalışmaları
başlatılacaktır. Ulusal Hesaplar Sistemini ESA 95’e uyumlaştırmak için AB’den yaklaşık olarak; 127,733 Euro’luk bir finansal kaynağa ihtiyaç duyulmaktadır.
290
Tablo 18.8.1
Sıra
No
1
Ulusal Hesaplar Sistemi
Kapsamındaki Verilerin Derlenmesi
ve Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun
Kullanımına Sunulması Tüzüğü
Amaç / Kapsam
Ulusal Hesaplar Sistemini ESA 95’e
göre geliştirmek için ihtiyaç duyulan
verilerin ilgili kurumlar tarafından
AB mevzuatlarına uygun olarak
derlenmesi ve Kıbrıs Türk İstatistik
Kurumunun kullanımına sunulması
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
- Vergiler ve Sosyal Yardımlar ile
2011, 2. Çeyrek
İlgili Olarak, Toplulukta Avrupa
Ulusal ve Bölgesel Hesaplar
Sisteminin (ESA 95) Ortak
Prensiplerini Değiştiren (AT)
uygulanmasına ilişkin 22 Mayıs
Komisyon Tüzüğü
- Avrupa Topluluğu Ulusal ve
Bölgesel Hesaplar Sistemi hakkında
25 Haziran 1996 tarih ve (AT)
2223/96 sayılı Konsey Tüzüğünü
değiştiren 16 Haziran 2003 tarih ve
Parlamentosu ve Konsey Kararı
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
İstatistik Kurumu)
291
Tablo 18.8.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
1
Çiftlik Kayıtları ile iş kayıtlarının oluşturulmasından sonra gerekli anket çalışmaları ve idari kayıtlardan yararlanılarak ESA 95’e uyumlu
Ulusal Hesaplar Sisteminin geliştirilmesi
2011, 4. Çeyrek
2
GSYİH ve GSMH hesaplamalarının revize edilmesine yönelik AB uzmanlarının gerçekleştireceği misyonlarda mevcut durum ve 1998
girdi/çıktı tablolarının değerlendirilmesi, revize çalışmaları için gerekli verilerin belirlenmesi ve revize çalışmalarının planlanması
2009, 1. Çeyrek
3
Revize çalışmalarının başlatılması
2009, 1. Çeyrek -3.
Çeyrek
Tablo 18.8.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Mefruşat
Fiziki Altyapı
292
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Personel
Eğitim
73,760
73,760
53,973
53,973
127,733
127,733
Tercüme
Toplam
293
Öncelik 18.9 Ödemeler Dengesi Hesapları Sisteminin “Manual 5”e uyumu
Ödemeler dengesi, en geniş anlamıyla, bir ülkede merkezi hükümet, bankalar, gerçek kişiler, tüzel kişi ve kuruluşlar gibi yerleşik kişilerin diğer ülkelerde yerleşik kişiler ile
belli bir dönem içinde yapmış oldukları tüm mal ve hizmet ticareti ile bu ülkenin diğer ülkelerle olan alacak ve yükümlülüklerinin, mülkiyet değişimi anında, çift kayıt
prensibi esasına dayalı olarak kaydedildiği istatistiksel bir tablodur. Bu tablo sayesinde, ülkenin toplam dış borç ve varlıklarındaki değişmeler gözlenerek, diğer ülkelerle olan
ekonomik ilişkiler görülür. Ödemeler Dengesi bir ekonominin dış dünyaya karşı olan pozisyonunu değerlendirmek amacıyla kullanılan önemli bir makro-ekonomik
göstergedir.
Ödemeler dengesi hesapları, Devlet Planlama Örgütünün bir diğer dairesi olan Sosyal Planlama Dairesi tarafından yapılmaktadır. Ödemeler dengesi hesaplarında çeşitli
alanlardaki yetersiz istatistiksel veriler nedeniyle uluslararası standartlar uygulanamamakta ve dolayısıyla da uluslararası karşılaştırılabilirlik sağlanamamaktadır.
Diğer istatistikler ve bu alanda belirlenen uluslararası standartlarla (Manual 5) uyumun sağlanacağı ve Eurostat tarafından önerilen detayların kapsanacağı “Ödemeler Dengesi
Hesapları” sisteminin, bu alanda yasal bir zemine sahip olması nedeniyle, Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun görev alanında oluşturulması gerekmektedir.
Ödemeler Dengesi Hesaplarının, Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu tarafından yapılması, “Manual 5”le birlikte diğer resmi istatistiklerle uyumu kolaylaştıracak ve bu alanda
uluslararası karşılaştırılabilir istatistiklerin üretilmesini sağlayacaktır. Ödemeler Dengesi Hesapları sistemini “Manual 5”e göre geliştirmek için AB’den 51,867 Euro’luk bir
finansman kaynağına ihtiyaç duyulmaktadır.
294
Tablo 18.9.1
Sıra
No
1
Ödemeler Dengesi Hesaplamaları
Kapsamındaki Verilerin Derlenmesi
ve Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun
Kullanımına Sunulması Tüzüğü
Amaç / Kapsam
Ödemeler Dengesi Hesaplamalarının
Manual 5’e göre geliştirilmesi için
ihtiyaç duyulan verilerin, ilgili
kurumlar tarafından AB
mevzuatlarına uygun olarak
derlenmesi ve Kıbrıs Türk İstatistik
Kurumunun kullanımına sunulması
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
- Ödemeler Dengesi, Uluslararası
2011, 2. Çeyrek
Hizmet Ticareti ve Doğrudan Dış
Yatırımlar ile Veri İletim Formatı ve
Yöntemine ilişkin (AT) 184/2005
Konsey Tüzüğünün Uygulanmasına
Yönelik 18 Nisan 2006 tarih ve (AT)
- Veri İhtiyaçlarının
Güncellenmesine İlişkin (AT)
Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünü
Uyarlamaya Yönelik 18 Nisan 2006
Komisyon Tüzüğü
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
İstatistik Kurumu)
295
Tablo 18.9.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar
1
KKTC Merkez Bankası ile Turizm Planlama Dairesinin idari ve teknik kapasitesinin geliştirilmesi
2010, 4. Çeyrek
2
Merkez Bankası, Turizm Planlama Dairesi, Ticaret Dairesi, Bütçe Dairesi, Muhaceret Dairesi ile Polis Muhaceret Biriminin Ödemeler
Dengesi Hesapları ile ilgili idari kayıtlarının geliştirilmesi, gerekli anket çalışmalarının yapılması ve Eurostat’ın önerdiği detayları da
içerecek şekilde Manual 5’e uyumlu Ödemeler Dengesi Hesapları sisteminin geliştirilmesi
2011, 1. Çeyrek
1
Ödemeler Dengesi Hesaplarının revize edilmesine yönelik danışmanlık hizmeti alınması, mevcut durumun değerlendirilmesi, revize
çalışmaları için ihtiyaç duyulan verilerin belirlenmesi ve revize çalışmalarının planlanması
2009, 1. Çeyrek
Tablo 18.9.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Mefruşat
296
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
30,747
30,747
21,120
21,120
51,867
51,867
Tercüme
Toplam
297
Öncelik 18.10 Yürütülen önemli çalışmaların geliştirilmesi
Bu öncelik altında AB mevzuatlarına uyum için yerel bütçeden 623,680 Euro ve AB’den de 280,520 Euro olmak üzere yaklaşık; 904,200 Euro’luk finansal kaynağa ihtiyaç
duyulmaktadır
Tüketim harcamaları, gelir dağılımı ve yoksulluk istatistiklerinin veri kaynağı olan hanehalkı bütçe araştırmasında, hanehalklarının sosyo-ekonomik durumu ile fertlerin
anketin yapıldığı ay içindeki istihdam durumu, elde ettiği gelir vb. bilgileri görüşme yoluyla, harcama bilgileri ise hanehalklarının tuttuğu kayıtlardan derlenmektedir.
Hanehalkı Bütçe Anketleri, Tüketici Fiyat ve Yoksulluk Endekslerinin oluşturulmasında ihtiyaç duyulan verileri de içermektedir. KKTC’de bu tür göstergeleri üretmek için
10 yıllık dönemlerle anket çalışmaları yapılmış olmakla beraber Yoksulluk Endeksi oluşturulmamıştır. Ekonomideki gelişmeleri tam olarak yansıtan bu tür göstergeleri daha
gerçekçi olarak üretebilmek için çalışmaların AB standartlarında ve önerilen sıklıkta yapılması gerekmektedir.
Bu alanda yaptığımız çalışmaları AB standartlarına taşımak ve Yoksulluk Endeksini oluşturabilmek için 1 Ocak – 31 Aralık 2008 tarihleri arasında Hanehalkı Bütçe
Anketinin uygulanması planlanmış olmakla beraber bu alandaki çalışmalar halihazırda yürütülmektedir. Anket sonuçlarından hanehalklarına yönelik uluslararası
karşılaştırılabilir gelir dağılımı ve tüketim eğilimi verileri ile Tüketici Fiyat Endeksini güncelleştirmek ve Yoksulluk Endeksini oluşturmak için gerekli veriler üretilecek ve
kullanıcılara sunulacaktır.
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu 2009’un 4. çeyreğinde; Hanehalkı Bütçe Anketi sonuçlarının yayımlanması, Mutlak Yoksulluk Endeksinin oluşturulması ve sonuçlarının
yayımlanmasına yönelik bir genelge yayımlayacaktır.
İşgücü istatistikleri konusunda veri derlemek amacıyla gerçekleştirilen Hanehalkı İşgücü Anketleri, Devlet Planlama Örgütüne bağlı İstatistik ve Araştırma Dairesi tarafından
örnekleme yöntemi ile 2004 yılından beri yıllık olarak uygulanmaktadır. Hanehalkı İşgücü Anketleri ile derlenen veriler, kapsam, değişkenler, kullanılan sınıflamalar, tahmin
boyutu ve verilerin yayımlanma süreci açısından uluslararası standartlara tamamen uyumlu hale getirilmelidir.
KKTC’deki işgücü, istihdam ve işsizlik gibi göstergeleri üretmek için 2004 yılından itibaren yılda bir kez olmak üzere Hanehalkı İşgücü Anketleri uygulanmaktadır.
Uygulanan anketlerde AB’nin bu alandaki mevzuatlarına uyulması hedeflenmektedir. Bu nedenle Eurostat tarafından önerilen yeni değişkenlerin de soru kağıdına dahil
edilmesine ve daha kapsamlı verilerin yayımlanmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır. AB mevzuatlarına uyumlu olarak üretilecek Hanehalkı İşgücü Anket sonuçlarıyla
uluslararası karşılaştırılabilir güncel veriler üretilecektir.
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu 2009’un 4. çeyreğinde, Hanehalkı İşgücü Anketi sonuçlarının yayımlanmasına yönelik bir genelge yayımlayacaktır.
298
Tüketici Fiyat Endeksi, ortalama tüketicinin bir ay içerisinde yaptığı harcamalardan elde ettiği faydayı bir sonraki ay tekrar elde edebilmesi için ne kadar harcama yapması
gerektiğini, bir sonraki ayda yaptığı harcamanın bir önceki ayda yaptığı harcamaya göre yüzde olarak ne kadar arttığını veya azaldığını hesaplayan bir enflasyon göstergesidir.
KKTC’de ortalama tüketiciyi ve yaptığı harcamaları ölçüp Tüketici Fiyat Endekslerine yansıtabilmek için 10 yıllık aralarla hanehalklarına yönelik anketler yapılmaktadır.
Halen 1998-1999 = 100 olarak kullanılan Tüketici Fiyat Endeksi baz yılının yenilenmesi ve ekonomideki gelişmelerden etkilenen hanehalklarının tüketim eğilimlerini
yansıtacak tüketim ağırlıkları ile mal ve hizmet sepetlerinin güncelleştirilmesine yönelik 1 Ocak – 31 Aralık dönemini kapsayacak Hanehalkı Bütçe Anketi alan uygulaması
başlatılmıştır. Tüketici Fiyat Endeksi için yapılan çalışmaların AB mevzuatında öngörüldüğü şekilde geliştirilmesiyle de Harmonize Tüketici Fiyat Endeksine uyum
sağlanacaktır. Harmonize Tüketici Fiyat Endeksi AB üye devletlerinin kendi aralarında ve AB üyesi olmayan ülkelerle mukayeseler yapabilmelerini sağlayan, ortak bir
enflasyon ölçümünü amaçlayan istatistiksel bir göstergedir. Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu, Harmonize Tüketici Fiyat Endeksine uyum için 2009 yılından itibaren gerekli
hazırlıkları başlatacaktır.
Tüketici Fiyat Endeksi baz yılı, tüketim ağırlıkları ile mal ve hizmet sepetlerinin değiştirilmesiyle, mal ve hizmet piyasasındaki fiyat hareketlerinin hanehalklarına ne oranda
yansıdığına ilişkin daha gerçekçi ve güncel veriler üretilecektir. Ayrıca Harmonize Tüketici Fiyat Endeksine uyumla da AB üyesi devletlerle enflasyon mukayeseleri
yapılabilecektir.
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu 2009’un 4.çeyreğinde 2008=100 Tüketici Fiyat Endeksi sonuçlarının yayımlanmasına yönelik bir genelge yayımlayacaktır.
Bu konuda uyumlaştırılacak bir yerel yasal mevzuat bulunmamaktadır. Konu ile ilgili Direktiflere uyum, çıkarılacak genelgelerle gerçekleştirilecektir.
299
Tablo 18.10.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
1
Hanehalkı Bütçe Anketi alan çalışmalarının sonuçlandırılması
2009, 1. Çeyrek
2
Veri girişleri ve analiz çalışmalarının sonuçlandırılması
2009, 2. Çeyrek
3
Gelir dağılımı ve yaşam koşullarına ilişkin istatistiksel verilerin üretilip yayınlanması
2010, 2. Çeyrek
4
Anket sonuçlarından yararlanılarak yoksulluk endeksinin oluşturulması
2010, 1. Çeyrek
1
Hanehalkı işgücü anket soru formu AB mevzuatlarında önerildiği şekilde geliştirilmesi ve güncelleştirilmesi
2009, 2. Çeyrek
2
Yayın tablolarının geliştirilmesi
2009, 2. Çeyrek
3
TC İstatistik Kurumunun bu alandaki deneyim ve gelişmelerinden Kıbrıs Türk İstatistik Kurumunun yararlanmasının sağlanması
2009, 2. Çeyrek
4
Yılda bir kez olan alan uygulamasının yılda iki kez uygulanacak şekilde değiştirilmesi, daha sonra ise çeyrek dönemlerde uygulanmasına
yönelik yapının oluşturulması
2010, 2. Çeyrek
1
Daha kapsamlı veri kaynakları için turizm ve kurumsal nüfusa özel anketler yapılması, sigorta, maliye ve sağlık gibi birimlerin veri
kaynaklarının kullanılmaya başlanması
2009, 3. Çeyrek
2
2008 Hanehalkı Bütçe Anketi sonuçlarından yararlanılarak 2008=100 Tüketici Fiyat Endeksi oluşturulması ve 2010 Ocak’tan itibaren de
yayımlanmasına başlanması
2009, 4. Çeyrek
300
Tablo 18.10.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
139,720
139,720
140,800
140,800
Tercüme
301
Tablo 18.10.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Formların ve ilgili dokümanların basımı
118,680
118,680
7600 günlük anketör ücreti
380,000
380,000
Veri girişi için 2500 günlük operatör ücreti
125,000
125,000
Toplam
623,680
280,520
904,200
302
Öncelik 18.11 Mevcut kaynak kullanımının geliştirilmesi ve istatistik yayımlarının artırılmasına yönelik planlama
Mikro veriler, kişiler hakkında bilgiler içeren ve gizli tutulması gereken verilerdir. Avrupa İstatistik Ofisinde (Eurostat), şu anda mevcut olan yasal çerçeve ile mikro verilere
bilimsel amaçlı erişim, isimlerin gizli kalması koşuluyla sağlanmaktadır. KKTC’de de mikro verilere erişim için gerekli olan koşulları ve önlemleri içeren AB’ye uyumlu bir
politika oluşturulacaktır.
Kullanıcı ihtiyaçlarını da dikkate alarak üretilecek istatistiksel verilerde ve mikro verilerin yayımlanmasında idari kayıtları ve veri kaynakları kullanacak kurum ve
kuruluşların çalışmaları AB mevzuatlarında öngörüldüğü şekilde düzenlenecek, anket çalışmaları artırılarak istatistikle ilgili yayımlar geliştirilecektir.
İstatistiksel veri üretmek amacıyla Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu çeşitli kurum ve kuruluşların idari kayıtlarını kullanmaktadır. Bu kayıtlar yardımıyla ve yaptığı diğer
çalışmalar sonucunda ürettiği istatistiksel verileri de kitap ortamında, bülten ortamında ve Devlet Planlama Örgütünün internet sayfasında yayımlamaktadır. Kıbrıs Türk
İstatistik Kurumu kullanıcı ihtiyaçları ile AB mevzuatlarındaki tavsiyeleri de dikkate alarak, istatistiksel veri üretiminde idari kayıt kullanımı ile diğer kaynakların kullanımını
geliştirecek ve yayımlarını artıracaktır. Böylece kullanıcı taleplerinin daha geniş bir yelpazede ve daha kısa zamanlarda karşılanması gerçekleştirilecektir. Kıbrıs Türk
İstatistik Kurumunun istatistiksel veri üretiminde kaynak kullanımını ve yayımlarını AB mevzuatlarında tavsiye edildiği şekilde geliştirip artırmak için AB’den yaklaşık
90,373 Euro’luk finansal kaynağa ihtiyaç duyulmaktadır.
303
Tablo 18.11.1
Sıra
No
1
Mikro Verilerlerin Yayımlanması ve Kullanıcı ihtiyaçlarını da dikkate
Yayımlanan İstatistik Verilerin
alarak üretilecek istatistiksel
Geliştirilmesi Tüzüğü
verilerde ve mikro verilerin
yayımlanmasında idari kayıtları ve
veri kaynakları kullanılacak kurum
ve kuruluşların çalışmalarının
düzenlenmesi, anket çalışmalarının
artırılarak geliştirilmesi ve istatistikle
ilgili yayımların geliştirilmesi
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
- Bilimsel Amaçlarla Gizli
İstatistiksel Verilere Ulaşımın
Uygulanmasına İlişkin 17 Mayıs
Komisyon Tüzüğünü Değiştiren 18
- Araştırmacıların Bilimsel Amaçlar
İçin Gizli İstatistiksel Verilerine
Erişebileceği Birimlerin
Listelenmesine Yönelik 29 Nisan
Komisyon Kararını Değiştiren 11
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2009, 1. Çeyrek
İstatistik Kurumu)
304
Tablo 18.11.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
1
Kıbrıs Türk İstatistik Kurumu kurulduğu zaman konuya özel müşterilere ve kamuya yönelik “Mikro Veri Araştırma Merkezi”ni oluşturacak
çalışmaların ve teknik ön koşulların programlanarak başlatılması
2009, 1. Çeyrek
2
Her planlanmış dağıtım yöntemi için, geleneksel baskı araçları yanında elektronik yayımcılıkta da, insan gücüne yönelik finansal ve teknik
konuları, uygulanan mimariyi, donanım platformunu ve yazılım araçlarını içeren detaylı fikirlerin geliştirilmesi
2009, 1. Çeyrek
3
Gizli olarak tanımlanan birim kayıt dosyalarına ilişkin mikro verilerin yayımlanması, veri ve araştırmacıların güvenlik ve ulaşım koşullarını
belirleyen politikanın oluşturulması
2009, 2. Çeyrek
4
Kısmi olarak elektronik hizmetlerin ve genel olarak da elektronik yayımların, kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılamak için geliştirilmesi
2009, 2. Çeyrek
5
İstatistik Veri Tabanının oluşturulması
2009, 4. Çeyrek
6
İnternet sunumunun teknik standartlarıyla birlikte tasarımının ve içeriğinin de uluslararası tavsiye ve standartlara göre geliştirilmesi
2009, 4. Çeyrek
7
Kalite konularına yönelik açıklamaların kullanıcılara verilmesi ve hesaplanmış standart hataların veri veya bazı örneklerle birlikte
yayınlarda açıklanması
2010, 1. Çeyrek
Tablo 18.11.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Mefruşat
305
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Fiziki Altyapı
Personel
Eğitim
39,953
39,953
50,420
50,420
90,373
90,373
danışmanlık dahil )
Tercüme
Toplam
306
FASIL 19: SOSYAL POLİTİKALAR VE İSTİHDAM
Avrupa Topluluğu (AT) 50 yıldan bu yana ekonomik ve sosyal entegrasyonu sağlamak için yüksek istihdam ve sosyal koruma, yaşam ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi
yönünde çalışmaktadır.
AT bu çerçevede, üye devletlerin sosyal politika alanındaki faaliyetlerini Avrupa Topluluğu Antlaşmalarında öngörülen koşullar ve bunlara bağlı olarak hazırladığı yasal
düzenlemeler çerçevesinde desteklemekte ve tamamlanmasına yardımcı olmaktadır. AT bu amaçla çalışma ve istihdam koşulları ve çalışanların bilgilendirilmesi ve
danışılması alanlarında Topluluk düzeyinde asgari şartları belirleyen yasal düzenlemeleri yürürlüğe koymuştur. Üye devletler Topluluk yasalarını kendi iç hukuklarına adapte
etmekte ve uygulamaktadırlar. Bu yolla, çalışma yaşamındaki haklar ve sorumlulukların tüm Topluluk düzeyinde oluşturulan ortak mevzuat temelinde aynı olması
sağlanmaktadır.
İnsani ve ekonomik gerekçelerle çalışma koşullarının iyileştirilmesi AT’nin önem verdiği hususlardan biridir. Daha kaliteli, daha fazla iş olanağı yaratmak Sosyal Politikanın
ana hedefidir. İş Sağlığı ve Güvenliği ise kaliteli işin başlıca gereğidir. İş Sağlığı ve Güvenliği konusu günümüzde AT’nin en fazla ilerleme kaydettiği Sosyal Politika
alanlarından birisidir. AT’nin İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili çalışmalarının yasal temeli AT’yi Kuran Antlaşmanın 137. maddesidir. Çalışanların iş sağlığı ve güvenliğinin
iyileştirilmesi çalışmaları 1952 yılında kurulan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğundan beri sürmektedir. O günden günümüze kadar çıkarılan çok sayıda direktif ve tüzük ile
maksimum sayıda riski önleyici geniş bir yasal düzenleme oluşturulmuştur. AT’nin iş sağlığı ve güvenliği konusundaki çalışmaları sadece yasal düzenlemelerle kalmamakta
ayrıca İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (European Agency for Safety and Health at Work - OSHA) ve Yaşam ve Çalışma Koşullarının İyileştirilmesi için Avrupa Vakfı
(European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions – EUROFUND) vasıtası ile özellikle küçük ve orta boy işletmelere bilgi, rehberlik ve çalışma
ortamının iyileştirilmesi amacıyla katkılar yapılmaktadır. “İşte Kalite ve Verimliği Artırmak: İş Sağlığı ve Güvenliği Topluluk Stratejisi 2007-2012” ile Komisyon Avrupa
çapında işyerlerinin daha güvenli ve sağlıklı hale getirilmesi hedefi ile çalışmalarını sürdürmektedir.
Uzun yıllar AT, ayrımcılığın önlenmesi alanında yalnızca “milliyet” ve “cinsiyet” temelinde ayrımcılıkla mücadele etmiş ancak, 1997 yılında üye devletler oybirliğiyle
Amsterdam Antlaşması’na ilave ettikleri yeni 13. madde ile ayrımcılıkla mücadelenin cinsiyet, ırk veya etnik köken, din veya inanç, özürlülük, yaş ve cinsel yönelim
temelinde yürütülmesini benimsemişlerdir. Amsterdam Antlaşması’nın yürürlüğe girdiği 1999 yılından itibaren ayrımcılıkla mücadelede yeni direktifler yürürlüğe girmiştir.
Kadın-erkek eşitliği Avrupa Birliği için temel hak ve ortak bir değerdir ve Birliğin gelişme, istihdam ve sosyal birleşme hedeflerine ulaşması için ana koşuldur. Her ne kadar
eşitsizlik halen var olsa da kadın-erkek eşitliği konusunda AB son on yılda kayda değer bir ilerleme kaydetmiştir. Bu ilerleme eşit muamele direktifleri, toplumsal cinsiyet
yaklaşımı ve kadınların statüsünün iyileştirilmesi amacıyla alınan tedbirlerle sağlanmıştır.
Ulusal makamlar, mahkemeler dahil, ulusal uyum ölçütleri ile uygulamalardan sorumludurlar. Komisyon, Avrupa Birliği yasalarının uyumlu hale getirilmesini kontrol
etmekte, sistematik olarak bunların doğru bir şekilde uygulanmasını gözlemlemektedir. Avrupa Adalet Divanı, anlaşmazlıkların çözümünde önemli bir rol oynamakta, üye
ülkelere, kurumlara, ulusal mahkemelere ve komisyona ilgili direktiflerin nasıl uygulanacağı hususunda yol göstermekte ve mütalaalarda bulunmaktadır.
Asgari şartları belirleyen yasal düzenlemelerin uygulanması ile çalışma standartlarının yükseltilmesi ve çalışanların haklarının güçlendirilmesi Avrupa Birliğinin sosyal
politika alanındaki ana hedeflerinden biridir. Başlangıçta, AT çalışma yasaları, kurulmakta olan Ortak Pazarın çalışma standartlarını düşürmesini veya rekabeti bozmasını
307
önlemeyi amaçlamakta idi. Günümüzde ise çalışma yasaları, Avrupa Birliğinin her tarafında yaşam ve çalışma koşullarının sürekli iyileştirilmesi ile yüksek istihdam ve
sürdürülebilir gelişmenin birlikteliğini sağlayama rolünü oynamaktadır.
İş Hukuku:
•
Çalışma Saatleri: 4 Kasım 2003 tarih ve 2003/88/AT sayılı Çalışma Sürelerinin Düzenlenmesine İlişkin Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi, günlük
dinlenmelerin, hafta tatilinin ve yıllık izinlerin asgari sürelerine, verilen ara dinlenmelerine, haftalık azami çalışma sürelerine ve gece çalışmasının, vardiya usulü
çalışmanın ve çalışma düzenlerinin belli başlı cephelerine uygulanacak hükümleri düzenlemektedir.
27 Kasım 2000 tarih ve 2000/79/AT sayılı AEA, ETF, ECA, ERA ve IACA1) Tarafından Bağıtlanan Sivil Havacılık Sektöründe Çalışan Mobil Personelin Çalışma
Saatlerinin Düzenlenmesi Hakkında Çerçeve Sözleşme ile ilgili Konsey Direktifi, üye devletlerdeki işletmeler tarafından sivil havacılık uçaklarının güvertesinde
çalışmak üzere istihdam edilmiş mürettebat üyelerinin azami yıllık çalışma süresi, uçuş süreleri ve dinlenme ve izin süreleri ile ilgili hükümleri düzenlemektedir.
•
Çalışma Koşulları Hakkında Çalışanların Bilgilendirilmesi (91/533/AET): 14 Ekim 1991 tarih ve 91/533/AET sayılı İşverenin Sözleşme ya da İstihdam
İlişkisine Uygulanabilecek Koşulların Çalışanlara Bildirilmesi Yükümlülüğü Hakkında Konsey Direktifi, işverenlerin bu Direktif kapsamındaki çalışanı iş akdi veya
iş ilişkisinin temel unsurları hakkında bilgilendirme yükümlülüğünü düzenlemektedir.
•
Belirli Süreli Çalışma (1999/70/AT): 28 Haziran 1999 tarih ve 1999/70/AT sayılı Belirli Süreli Çalışma Hakkında ETUC, UNICE ve CEEP2) Arasında Bağıtlanan
Çerçeve Sözleşme Hakkında Konsey Direktifi, ayrımcılığı önleme ilkesinin uygulanmasını garanti altına alarak süreli çalışmanın kalitesini iyileştirmek ve birbiri
peşi sıra defalarca süreli iş sözleşmesi yapılması veya istihdam ilişkisi kurulmasından kaynaklanan istismarı önlemek amacıyla genel bir çerçeve oluşturmaktadır.
•
Toplu İşten Çıkarma (98/59/AT): 20 Temmuz 1998 tarih ve 98/59/AT sayılı Toplu İşten Çıkarma Hakkında Üye Devletlerin Yasalarının Yakınlaştırılmasına Dair
Konsey Direktifi (75/129/AET ve 92/56/AET sayılı direktifleri konsolide eden direktif), toplu işten çıkarma tanımını ve toplu işten çıkarma durumunda çalışanların
haklarının korunmasını düzenlemektedir.
•
İşletmenin El Değiştirmesi (2001/23/AT): 12 Mart 2001 tarih ve 2001/23/AT sayılı İşletmenin veya İşyerinin Tamamının veya Bir Kısmının El Değiştirmesi
Halinde Çalışanların Haklarının Korunması Hakkında Üye Devletlerin Yasalarının Yakınlaştırılmasına Dair Konsey Direktifi (77/187/AT ve 98/50/AT sayılı
direktifleri konsolide eden direktif), bir devir veya birleşme sonucu bir işletmenin, bir işin tamamının veya bir kısmının başka bir işverene her türden devrinde
çalışanların haklarının korunmasını düzenlemektedir. Bu Direktifteki hükümler kazanç amacıyla faaliyet göstersin ya da göstermesin iktisadi faaliyetle iştigal eden
kamusal ve özel işletmelere uygulanır.
1)
AEA = Avrupa Havayolları Birliği, ETF = Avrupa Taşımacılık Çalışanları Federasyonu, ECA = Avrupa Kokpit Birliği, ERA = Avrupa Bölgesel Havayolları Birliği,
IACA = Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği.
2)
ETUC = Avrupa İşçi Sendikaları Konfederasyonu, UNICE = Avrupa Sanayici ve İşverenler Konfederasyonu, CEEP = Avrupa Kamu Ortaklığı İşletmeleri Merkezi
308
•
Yarı Zamanlı (Part-Time) Çalışma (97/81/AT): 15 Aralık 1997 tarih ve 97/81/AT sayılı UNICE, CEEP ve ETUC2) Tarafından Bağıtlanan Kısmi Zamanlı Çalışma
Hakkında Çerçeve Sözleşme ile ilgili Konsey Direktifi, yarı zamanlı çalışan çalışanlara yönelik ayrımcılığı ortadan kaldırmak ve kısmi zamanlı çalışmanın
niteliklerini geliştirmek, kısmi zamanlı çalışmanın geliştirilmesini gönüllülük temelinde kolaylaştırmak ve çalışma saatlerinin işverenlerle işçilerin ihtiyaçlarını
karşılayacak şekilde esnek bir şekilde düzenlenmesi ile ilgili hususları düzenlemektedir.
•
İşverenin Aciz Duruma Düşmesi (2002/74/AT): 23 Eylül 2002 tarih ve 2002/74/AT sayılı İşverenlerin İflası Durumunda Çalışanların Korunması ile Bağlantılı
Olarak Üye Devlet Yasalarının Yakınlaştırılmasına İlişkin 80/987/AET Sayılı Konsey Direktifini Tadil Eden Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi, işverenin
ödeme güçlüğü içerisine düşmesi veya iflası durumlarında çalışanların ücretlerinin garanti altına alınması amacıyla gerekli enstrümanların oluşturulması ile ilgili
kuralları düzenlemektedir.
•
Çalışanların Görevlendirilmesi (96/71/AT): 16 Aralık 1996 tarih ve 96/71/AT sayılı Hizmetlerin Yürütümü Çerçevesinde İşçilerin Başka Bir Üye Devlette
Görevlendirilmesine İlişkin Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi, sınır aşan hizmetlerin yürütümü çerçevesinde, bir üye devlet topraklarında geçici
görevlendirilmiş çalışanların haklarının korunmasını düzenlemektedir.
Kadın-Erkek Eşitliği:
3)
•
İstihdam ve Meslek Konularında Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele ve Fırsat Eşitliği İlkesinin Uygulanması (2006/54/AT): 5 Temmuz 2006 tarih ve 2006/54/AT
sayılı İstihdam ve Meslek Konularında Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele ve Fırsat Eşitliği İlkesinin Uygulanmasına Dair (yeniden düzenleme) Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Direktifi, meslek ve istihdam konularında kadın ve erkeğe eşit muamele ve fırsat eşitliği ilkesinin uygulanmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Direktif, bu
maksatla terfi de dahil olmak üzere istihdam edilme ve mesleki eğitime erişim, ücret dahil çalışma şartları ve mesleki sosyal güvenlik sistemlerinde eşit muamele
ilkesinin uygulaması konusunda ve uygun prosedürler tesis edilmesi yoluyla bu tip uygulamaların daha etkin olmasını sağlayacak hükümleri içerir.
•
Mallara ve Hizmetlere Erişimde Eşit Muamele (2004/113/AT): 13 Aralık 2004 tarih ve 2004/113/AT sayılı Mallara ve Hizmetlere Erişim ve Tedarikte Kadın ve
Erkeler Arasında Eşit Muamele İlkesinin Uygulanması Hakkında Konsey Direktifi, üye devletlerde mallara ve hizmetlere erişimde kadın ve erkekler arasında eşit
muamele ilkesini bozucu düzenlemelerin ilkeye uygun şekilde yeniden düzenlenmesi ve bu hususlarda ayrımcılığı ortadan kaldıracak uygulamaları düzenlemektedir.
•
Bağımsız Çalışanlar ve Eşlerine Eşit Muamele (86/613/AET): 11 Aralık 1986 tarih ve 86/613/AET sayılı Tarım da Dahil Bağımsız Çalışan Kadınların Hamilelik
ve Analık Dönemlerinde Korunması ve Tarım da Dahil Bağımsız Çalışan Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele Prensibinin Uygulanmasına İlişkin Konsey Direktifi,
istihdamda, meslekte ve sosyal güvenlik sistemlerinde cinsiyete dayalı ayrımcılık yapılamayacağı ile ilgili düzenlemelerin belirli şartlarda bağımsız çalışanlara da
uygulanması ile ilgili kuralları düzenlemektedir.
•
Ebeveyn İzni (96/34/AT): 3 Haziran 1996 tarih ve 96/34/AT sayılı UNICE, CEEP ve ETUC3) tarafından ebeveyn izni konusunda bağıtlanan çerçeve sözleşme
hakkında Konsey Direktifi, bir çocuğun doğması veya evlat edinilmesi halinde çocuğun bakımı için kadın ve erkek çalışanların münferit olarak en az 3 aylık bir izin
hakları olduğunu belirtmekte ve bu izin hakkının kullanılmasın zamanı, azami 8 yaşına kadar olmak üzere, üye devletlerce ve sosyal taraflarca tespit edilmesini
düzenlemektedir.
ETUC = Avrupa İşçi Sendikaları Konfederasyonu, UNICE = Avrupa Sanayici ve İşverenler Konfederasyonu, CEEP = Avrupa Kamu Ortaklığı İşletmeleri Merkezi
309
Ayrımcılığın Önlenmesi:
•
Irk Eşitliği (2000/43/AT): 29 Temmuz 2000 tarih ve 2000/43/AT sayılı Irk ve Etnik Kökene Bakılmaksızın Kişilere Eşit Muamele Edilmesi İlkesinin Uygulamaya
Konmasına İlişkin Konsey Direktifi, üye devletlerde eşit muamele ilkesini geçerli kılmak amacıyla ırk veya etnik kökene dayalı ayrımcılıkla mücadele için bir
çerçeve getirmektedir.
•
İstihdamda Eşitlik (2000/78/AT): 27 Kasım 2000 tarih ve 2000/78/AT sayılı İstihdamda ve Meslekte Eşit Muamele İçin Genel Çerçevenin Oluşturulması Hakkında
Konsey Direktifi, üye devletlerde eşit muamele ilkesinin uygulanması maksadıyla işe alınma ve mesleki açıdan din, inanç, özürlülük, yaş ve cinsel yönelime dayalı
nedenlerle ayrımcılık yapılmasına karşı mücadele için bir genel çerçeve getirmektedir.
İş Sağlığı ve Güvenliği
•
İş Sağlığı ve Güvenliği Çerçevesi (89/391/AET): 2 Haziran 1989 tarih ve 89/391/AET sayılı Çalışanların İşyerlerindeki Sağlık ve Güvenlik Önlemlerinin
İyileştirilmesinin Teşvik Edilmesi Hakkında Konsey Direktifi (Çerçeve Direktif), İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda genel çerçeveyi belirlemek ve risk analizi ile
tehlike ve risklerin önceden belirlenerek yok edilmesi için gerekli düzenlemelerin ve çalışanları bilgilendirme ve danışma prensiplerinin iş sağlığı ve güvenliği
alanında da uygulanmasını sağlamayı amaçlamaktadır.
•
Belirli Süreli ve Geçici İstihdamda İş Sağlığı ve Güvenliği (91/393/AET): 25 Haziran 1991 tarih ve 91/393/AET sayılı Belirli Süreli ve Geçici İstihdam Edilmiş
Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliğinin İyileştirilmesinin Teşvikine Yönelik Tedbirlere Dair Konsey Direktifi, belirli süreli veya geçici iş akdi ile çalışanlara, işveren
tarafından aynı şirkette veya işletmedeki diğer çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği alanında uygulanan korumanın aynı düzeyde sağlanmasını temin etmektir.
•
İş Ekipmanları (89/655/AET, 95/63/AT ve 2001/45/AT): 30 Kasım 1989 tarih ve 89/655/AET sayılı İş Ekipmanlarının Kullanımında Asgari Sağlık ve Güvenlik
Koşulları Direktifi ile 89/655/AET sayılı Direktifi Değiştiren 95/63/AT ve 2001/45/AT sayılı Direktifler, işyerlerinde ve işte kullanılan her türlü makine, alet, aygıt,
cihaz, araç ve gereçler ile tesisatın kullanımı esnasında meydana gelebilecek iş kazalarını önleyici tedbirleri düzenlemektedir.
•
İş Yerleri (89/654/AET): 30 Kasım 1989 tarih ve 89/654/AET sayılı İşyerlerinde Asgari Sağlık ve Güvenlik Koşulları Hakkında Direktif, iş kazalarının önlenmesi
amacıyla işyerlerinde bulunması gereken asgari sağlık ve güvenlik şartlarını düzenlemektedir.
•
Kişisel Koruyucu Donanım (89/656/AET): 30 Kasım 1989 tarih ve 89/656/AET sayılı Asgari Güvenlik ve Sağlık Gerekleri için Çalışanların İşyerlerinde Koruyucu
Donanım Kullanması Hakkında Direktif, işyerlerinde risklerin tamamen önlenmesinin mümkün olamayacağı durumlarda çalışanların korunması amacıyla temin
edilmesi ve kullanılması zorunlu kişisel donanımla ilgili kuralları düzenlemektedir.
•
Sağlık ve Güvenlik İşaretleri (92/58/AET): 24 Haziran 1992 tarih ve 92/58/AET sayılı İşyerlerinde Sağlık ve Güvenlik İşaretleri için Asgari Koşullar Direktifi,
işyerlerinde kullanılması gerekli güvenlik ve sağlık işaretlerinin uygulanması ile ilgili kuralları düzenlemektedir.
•
Yüklerin Elle Taşınması (90/269/AET): 29 Mayıs 1990 tarih ve 90/269/AET sayılı Özellikle Bel İncinmesi Riski Taşıyan Yüklerin Çalışanlar Tarafından Elle
Taşınmasında Gerekli Asgari Sağlık ve Güvenlik Koşulları Hakkında Direktif, elle yapılan taşıma işlerinde sağlık ve güvenlik yönünden ortaya çıkabilecek
sakatlıkları önlemeye yönelik kuralları düzenlemektedir.
310
•
Gürültü (2003/10/AT): 6 Şubat 2003 tarih ve 2003/10/AT sayılı Çalışanların İşyerlerinde Aşırı Gürültüye Maruz Kalmalarının Önlenmesi için Asgari Sağlık ve
Güvenlik Gerekleri Hakkında Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi, işyerlerinde gürültüye maruz kalan çalışanların özellikle işitme kaybı ile ilgili risklerden
korunmaları amacıyla gürültü düzeyleri ve korunma yöntemleri ile ilgili kuralları düzenlemektedir.
•
Patlayıcı Ortamlar (99/92/AT): 16 Aralık 1999 tarih ve 99/92/AT sayılı Patlayıcı Ortamların Mevcut Risklerinden Çalışanların Korunması ile Sağlık ve
Güvenliklerinin Geliştirilmesi İçin Asgari Koşullar Hakkında Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi, patlayıcı ortamlardan kaynaklanan potansiyel risklerden
çalışanların sağlık ve güvenliklerinin korunması için alınması gerekli asgari önlemleri düzenlemektedir.
•
Ekranlı Cihazlar (90/270/AET): 29 Mayıs 1990 tarih ve 90/270/AET sayılı Ekranlı Araçlar ile Çalışmalarda Asgari Sağlık ve Güvenlik Koşulları Hakkında Konsey
Direktifi, işyerlerinde ekranlı cihazları kullanan işçilerin sağlık ve güvenliklerini sağlamak ve meslek hastalıklarını önlemek için alınması gerekli önlemleri
düzenlemektedir.
•
Genç Kişilerin İstihdamı (94/33/AT): 22 Haziran 1994 tarih ve 94/33/AT sayılı Genç Kişilerin İş Yerinde Korunması Hakkında Konsey Direktifi, çocukların
çalıştırılmasını önlemek ve çalışan gençlerin iş ortamında yeterli olarak korunmasını temin etmek, gençlerin yaşlarına uygun nitelikteki işlerde çalışmalarını temin
etmek ve sağlık ve güvenliklerini, fiziksel gelişmelerini ve eğitimlerini olumsuz yönde etkileyecek işlerde çalışmalarına ve ekonomik sömürüye maruz kalmalarını
önlemeye yönelik yeterli korunmanın sağlanmasına ilişkin hükümleri düzenlemektedir.
•
Hamile Çalışanlar (92/85/AET): 19 Ocak 1992 tarih ve 92/85/AET sayılı Hamile, Loğusa veya Emzikli Kadın Çalışanların İş Yerinde Sağlık ve Güvenliklerinin
İyileştirilmesine ilişkin Asgari Önlemlerin Belirlenmesi Konusundaki Konsey Direktifi, hamile, loğusa ve emzikli kadınların sağlık ve güvenlikleri için tehlike arz
eden endüstriyel işler ve kimyasal, fiziksel ve biyolojik etkenlerin değerlendirildiği rehberler hazırlanmasını düzenlemektedir. Bu rehberler, hamile, loğusa ve
emzikli kadınların yaptıkları işle ilgili olarak ortaya çıkan ruhsal ve fiziksel zorluklar ile fiziksel ve ruhsal sıkıntı çeşitlerine ilişkin durum ve hareketleri de
kapsamaktadır.
•
Titreşim (2002/44/AT): 22 Haziran 2002 tarih ve 2002/44/AT sayılı Çalışanların İşyerlerinde Aşırı Titreşime Maruz Kalmalarının Önlenmesi İçin Asgari Sağlık ve
Güvenlik Gerekleri Hakkında Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi, çalışanların mekanik titreşime maruz kalmaları sonucu ortaya çıkabilecek sağlık ve
güvenlik risklerinden korunmalarını sağlamak için alınması gerekli önlemleri düzenlemektedir.
•
İnşaat Alanları (92/57/AET): 24 Haziran 1992 tarih ve 92/57/AET sayılı Geçici ve Taşınabilir İnşaat Alanlarında Asgari Güvenlik ve Sağlık Koşulları Hakkında
Konsey Direktifi, inşaat işkolunda meydana gelebilecek iş kazalarını önlemeye yönelik tedbirleri düzenlemektedir.
•
Kanserojenler ve Mutajenler (2004/37/AT): 29 Nisan 2004 tarih ve 2004/37/AT sayılı Çalışanların İş Yerinde Kanserojenlere Maruziyetleriyle İlgili Risklerden
Korunmasına İlişkin Konsey Direktifi, çalışanların işyerinde sağlık ve güvenliklerinin kanserojenlere maruziyetten korunması ve bu tür risklerin yok edilmesi ile
ilgili kuralları düzenlemektedir. Direktif aynı zamanda bu alanda gerekli özel koşulları ve limit değerleri belirlemektedir.
•
Kimyasal Ajanlar (98/24/AT): 9 Nisan 1998 tarih ve 98/24/AT sayılı Çalışanların İşyerinde Kimyasal Ajanların Maruziyetleriyle İlgili Risklerden Korunmasına
İlişkin Konsey Direktifi, çalışanların işyerinde sağlık ve güvenliklerinin kimyasal maddelere maruziyetten korunması ve bu tür risklerin yok edilmesi ile ilgili
311
kuralları düzenlemektedir. Bu Direktif ile birlikte bu alanda limit değerleri ve mesleki maruziyet sınır değerlerini belirleyen tamamlayıcı nitelikte 91/322/AET,
2000/39/AT ve 2006/15/AT sayılı Direktifler de yürürlüktedir.
•
Asbest (83/477/AET): 19 Eylül 1983 tarih ve 83/477/AET sayılı İşyerinde Asbeste Maruz Kalmaktan Ortaya Çıkabilecek Risklerden Çalışanların Korunması
Hakkında Konsey Direktifi ile 83/477/AET sayılı Direktifi Değiştiren 91/382/AET ve 2003/18/AT sayılı Direktifler, asbeste maruz kalma nedeniyle çalışanların
sağlığına gelebilecek tehlike ve risklerden korunmaları ve sınır değerleri ile ilgili spesifik kuralları düzenlemektedir.
•
Biyolojik Ajanlar (2000/54/AT): 18 Ekim 2000 tarih ve 2000/54/AT sayılı Çalışanların İşyerinde Biyolojik Ajanlara Maruziyetleriyle İlgili Risklerden
Korunmasına İlişkin Konsey Direktifi, çalışanların iş yerinde sağlık ve güvenliklerinin biyolojik ajanlara maruziyetten korunması ve bu tür risklerin yok edilmesi ile
ilgili kuralları düzenlemektedir. Direktif aynı zamanda bu alanda gerekli özel koşulları ve limit değerleri belirlemektedir.
•
Elektromanyetik Alanlar (2004/40/AT): 29 Nisan 2004 tarih ve 2004/40/AT sayılı Çalışanların İş Yerinde Elektromanyetik Alanlara Maruziyetleriyle İlgili
Risklerden Korunmasına İlişkin Konsey Direktifi, çalışanların işyerinde sağlık ve güvenliklerinin elektromanyetik alanlara maruziyetten korunması ve bu tür
risklerin yok edilmesi ile ilgili kuralları düzenlemektedir.
312
AB müktesebatı Sosyal Politika ve İstihdam faslının üye devletlerce etkin biçimde uygulanması adına bazı kurumsal yapıların varlığının gereksinimine işaret etmektedir. Bu
kapsamda çeşitli direktiflerin öngördüğü kurumsal yapının oluşturulması veya varolan kurumların idari kapasitesinin geliştirilmesi ile istihdam politikalarının ilgili faslın
direktiflerine uygunluğunun kontrol edilmesi üye devletlere, dolayısıyla da ilgili faslın sorumluluğunu üstlenen bakanlığa bırakılmaktadır. Buna göre;
İşverenlerin İflası Durumunda Çalışanların Korunması ile Bağlantılı Olarak Üye Devlet Yasalarının Yakınlaştırılmasına İlişkin 80/987/AET sayılı Konsey Direktifi’ni Tadil
Eden 23 Eylül 2002 tarih ve 2002/74/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi’nin öngördüğü şekliyle işverenin iflası durumunda çalışanların haklarının
gözetilmesi için bağımsız teminat kurumlarının oluşturulması gerekmektedir.
Hizmetlerin Yürütümü Çerçevesinde İşçilerin Başka Bir Üye Devlette Görevlendirilmesine İlişkin 16 Aralık 1996 tarih ve 96/71/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Direktifi kapsamında işçilerin bir ülkeden diğerine görevli olarak gönderilmesinin düzgün biçimde yapılmasını, üye ülkeler arasında işbirliğinin sağlanması ve bariz
istismarlar ve yasadışı faaliyetler olmamasını izlemekten sorumlu bir veya daha fazla irtibat büroları veya yetkili ulusal organlar oluşturulmalıdır. Bu organlar, yeni yapılar
olabileceği gibi, gerekli işleri yapma kabiliyetine sahip halihazırda mevcut yapılar da olabilir. Ayrıca Toplu İşten Çıkarma Hakkında Üye Devletlerin Yasalarının
Yakınlaştırılmasına Dair 20 Temmuz 1998 tarih ve 98/59/AT sayılı Konsey Direktifi, toplu işten çıkarma ile ilgili tüm idari ve yasal işlemlerin yürütülmesini yetki sahibi bir
kamu otoritesine bırakmaktadır. Üye devletlerde genellikle bu sorumluluk Kamu Çalışma Komitesi veya Kamu İstihdam Servisine verilmektedir. Bu kurumlarda
görevlendirilebilecek ilgili konularda uzman hukukçulara ihtiyaç duyulacaktır.
Avrupa Sosyal Fonunun uygulanması yoluyla Avrupa İstihdam Stratejisinin uygulanmasında yer alan emek piyasası kurumları bulunmaktadır. Buna sadece ilgili icracı
bakanlıklar ve onların kuruluşları değil, aynı zamanda, Maliye Bakanlığı ve bölgesel ve yerel yönetimler gibi diğer partnerler ile işbirliğine yönelik yapılar da dahildir. Diğer
önemli kurumlar arasında Mesleki Eğitim Kurumları ve Kamu İstihdam Servisleri bulunmaktadır. Özellikle Kamu İstihdam Servisleri içinde yerel istihdam büroları ağı zaman
içerisinde Avrupa İstihdam Stratejisini uygulamak için yeterince donanımlı ve yaygın olmalıdır.
İşyerlerinde sağlık ve güvenlik, çalışma yasaları ve fırsat eşitliği alanlarında sağlık hizmetleri, yangın önleme hizmetleri ve araştırma-geliştirme hizmetlerini yürütecek
kurumların kurulmuş olmasını ve bunların etkin biçimde çalışmasını sağlamak için gereken yetkilere ve idari kapasiteye sahip çalışma müfettişlikleri gibi icracı kurumlar
oluşturulmalıdır.
Üye devletlerde her temelde ayrımcılığın önlenmesi hususlarında yetkili kurumların varlığına ihtiyaç duyulmaktadır. Örneğin: Irk ve Etnik Kökene Bakılmaksızın Kişilere
Eşit Muamele Edilmesi İlkesinin Uygulamaya Konmasına İlişkin 29 Temmuz 2000 tarih ve 2000/43/AT sayılı Konsey Direktifi ışığında ayrımcılıkla mücadele amacıyla bu
kurumların da ayrımcılığa maruz kalanların şikayetlerinin değerlendirilebileceği (assist) bir yapıya sahip, her türlü ayrımcılıkla mücadelede gereken desteği sağlayabilen,
bağımsız araştırmalar yapabilen, bağımsız rapor, tavsiye ve görüş beyanında bulunabilme yetisine haiz olmaları gerekmektedir.
Sürdürülebilir ve adil sosyal koruma sistemlerinin geliştirilmesi ile ilgili kuralların uygulanması bakımından ve özellikle ( kişilerin serbest dolaşımı çerçevesinde) sosyal
güvenlik sistemlerini koordine etme gereğiyle ilgili olarak sosyal güvenlik kurumlarına ihtiyaç duyulmaktadır.
Topluluk mevzuatına uyumun hazırlanması ve uygulanması konusundaki rollerini de özellikle dikkate alarak, sosyal partner örgütleri dahil, işçilerin ve işverenlerin
temsilcilerinden oluşan sosyal diyalog mekanizmalarının kurulması gerekmektedir.
İş mahkemeleri yoluyla veya hukuk ve idare mahkemeleri yoluyla, yürürlüğe girdiğinde yasanın uygulanması hukukçular ve yargıçların varlığıyla temin edilecektir.
313
Yetkili ulusal otoritelerin kadınlar ve erkekler için fırsat eşitliği veya ırkçılığa karşı mücadele gibi alanlarda politika geliştirilmesine nezaret eden bağımsız komisyonların
ombudsmanların sorumluluk üstlenmesi sağlanırken, sosyal koruma, fırsat eşitliği, yoksulluğa karşı mücadele, ırkçılığa karşı savaş gibi alanlarda faaliyet gösteren kamu
kurumlarının ve sivil örgütlerin etkin koordinasyonu sağlanmalıdır.
314
Öncelik 19.1 AB mevzuatına uyum sağlanması
Ana Unsur 19.1.1 İş Hukuku
Ana Unsur 19.1.2 Kadın-Erkek Eşitliği
Ana Unsur 19.1.3 Ayrımcılığın Önlenmesi
Ana Unsur 19.1.4 İş Sağlığı ve Güvenliği
Öncelik 19.2 Sosyal koruma sistemlerinin ve sosyal dahiliyet çalışmalarının geliştirilmesi
Ana Unsur 19.2.1 Sosyal Güvenlik Sisteminin Geliştirilmesi
Ana Unsur 19.2.2 Sosyal Hizmetlerin Geliştirilmesi
Öncelik 19.3 Avrupa İstihdam Stratejisi ile uyumlu istihdam stratejisinin hazırlanması ve uygulanması
315
Tabloları
Öncelik 19.1 AB mevzuatına uyum sağlanması
a) Mevcut Durumla AB’deki Durum Hakkında Kısa Bilgi
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) çalışma yaşamını düzenleyen yasaların tarihsel gelişimi kamu sektöründe çalışan kamu görevlileri ile kamuda çalışan diğer personel
ve özel sektör çalışanlarının çalışma koşullarını belirleyen standartlarda farklılıklara neden olmuştur. KKTC’de 1992 yılına kadar çalışanların çalışma koşullarını tüm yönleri ile
düzenleyen bir yasal düzenlemenin (iş yasası) var olmaması bu farklılığın doğmasında en büyük nedenlerden biridir. Kamu Görevlilerinin çalışma koşullarını düzenleyen Kamu
Görevlileri Yasası’nın 1979 yılında yürürlüğe girmesine rağmen Kamu Görevlisi statüsü dışındaki kamu personeli ile özel sektör çalışanlarının çalışma koşulları için 1992 yılına
kadar birkaç özel düzenleme (ör: çalışma saatleri, geceleyin çalışma vb.) dışında herhangi bir düzenleme yoktu.
1992 yılında KKTC’deki çalışma hayatını çağdaş bir düzeye getirmek, işçi ve işverenin hak ve ödevleri ile birbirlerine karşı sorumlulukları ve yükümlülüklerini belirlemek
amacıyla İş Yasası olarak isimlendirilen Yasa Tasarısı hazırlanmıştır. Bu Yasa Tasarısı 28 Nisan 1992 tarihli KKTC Cumhuriyet Meclisinin birleşiminde kabul olunarak ilan
edilmiş ve 22/1992 sayılı İş Yasası kamu görevlileri statüsü dışındaki çalışanların çalışma yaşamını düzenleyen esas yasa olarak uygulanmaya başlanmıştır.
İş Yasası kapsamına; bütün işçiler, işverenler, kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar, bunların işyerleri ve fabrikalar girmektedir. Yasa kapsama alınmayan çalışanlarsa;
deniz ve hava taşıma işlerinde çalışanlar, ücretsiz çalışan eş, ana, baba ve çocuklar, bir ücret karşılığı olup olmadığına bakılmaksızın Çalışma Dairesi Müdürlüğü tarafından
uygun görülmek kaydıyla rehabilite edilen veya eğitim veya staj niteliğinde iş yapanlar, kendi nam ve hesabına ev hizmetlerinde çalışanlar, askeri hizmetlerin görüldüğü iş
yerlerinde veya askeri işlerde çalışan askeri personeldir. İş Yasası, kıyılarda veya liman ve iskelelerde; gemilerden karaya, karadan gemiye, yapılan yükleme ve boşaltma işleri
ile havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen işlerde çalışanları, askeri tesislerde çalışan sivil personeli (işçileri) de kendi kurallarına tabi tutmuştur.
İş Yasası çalışanların işe alınması, iş sözleşmesi, iş ilişkisinin sona erdirilmesi ve ihbar süreleri, haksız fesih düzenlemeleri, çalışma saatleri, fazla çalışma ve fazla çalışma ücreti,
geceleyin çalışma, düzensiz çalışma, vardiya çalışma gibi değişik çalışma organizasyonları, hafta sonu ve resmi tatiller, yıllık izin hakkı ve uygulaması, ücret ve ödeme şekilleri,
toplu işten çıkarma, işyerinin el değiştirmesi vb. konularda kuralları düzenlemektedir.
AB mevzuatı ile KKTC mevzuatının uyumlaştırılması çalışmaları kapsamında yürütülen AB direktiflerinin KKTC iç hukukuna aktarımı çalışmalarında şu anda var olan kamuözel ayrımı da dikkate alınarak iş hukuku alanında kamu-özel çalışanların çalışma koşullarında standart birliği sağlanacaktır.
Ana Unsur 19.1.2 Kadın-Erkek Eşitliği
Kadın ve erkeklere eşit muamele konusunda yapılacak yasal düzenlemelerin orta vadede KKTC iç hukukuna aktarılması yönünde çalışmalar başlatılmış olup bu süreçte önemli
görevler üstlenecek ve konu ile ilgili tüm Sivil Toplum Örgütleri ile birlikte çalışacak bir birim kurulması ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Birimin kuruluşunun 2009
316
içerisinde tamamlanmasının ardından 2010 ve 2011 yıllarında AB mevzuatının iç hukuka yansıtılması gerçekleştirilecektir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından
“Cinsiyet Eşitliği Topluluk Programı” kapsamında ilgili tüm tarafların özellikle de bu alanda faaliyet gösteren sivil toplum örgütlerinin ve kamuoyunun aydınlatılması amacıyla
kampanyalar, seminerler vb. çalışmalar yapılacaktır.
Ayırımcılıkla mücadele konusunda AB mevzuatının iç hukuka yansıtılması için orta vadeli bir politika izlenecektir. Bu süreçte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
“Ayrımcılıkla Mücadele Topluluk Programı” ile uyumlu bir program yürütecektir.
AB'nin sosyal politika uygulamalarında önemli bir yer tutan iş sağlığı ve güvenliği konusunda mevzuata uyum amacıyla kısa ve orta vadeli bir program izlenmesi
planlanmaktadır. Mevzuat uyumunun diğer bir yönünü de iş sağlığı ve güvenliği mevzuatının uygulanması teşkil etmektedir. Bu nedenle kısa vadeli tedbirler arasında iş
müfettişleri gibi denetleyici yapıların güçlendirilmesi idari tedbir olarak yer almaktadır.
317
Tablo 19.1.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
İş (Değişiklik) Yasa Tasarısı
2
Kamu Görevlileri (Değişiklik) Yasa
Tasarısı
Günlük dinlenmelerin, hafta tatilinin
ve yıllık izinlerin asgari sürelerine,
verilen ara dinlenmelerine, haftalık
azami çalışma sürelerine ve gece
çalışmasının, vardiya usulü
çalışmanın ve çalışma düzenlerinin
belli başlı cephelerine uygulanacak
hükümlerin düzenlemesi4)
- 4 Kasım 2003 tarih ve 2003/88/AT 2009, 4. Çeyrek
sayılı Çalışma Sürelerinin
Düzenlenmesine İlişkin Avrupa
- 14 Ekim 1991 tarih ve 91/533/AET
2009, 4. Çeyrek
sayılı İşverenin Sözleşme ya da
İstihdam İlişkisine Uygulanabilecek
Koşulların Çalışanlara Bildirilmesi
Yükümlülüğü Hakkında Konsey
Ayrımcılığı önleme ilkesinin
Direktifi
uygulanmasını garanti altına alarak
- 28 Haziran 1999 tarih ve
süreli çalışma biçiminin niteliğini
1999/70/AT sayılı Belirli Süreli
geliştirmek ve birbiri peşi sıra
Çalışma Hakkında ETUC, UNICE
defalarca süreli iş sözleşmesi
ve CEEP Arasında Bağıtlanan
yapılması veya istihdam ilişkisi
Çerçeve Sözleşme Hakkında Konsey
kurulmasından kaynaklanan istismarı Direktifi
önlemek amacıyla genel bir çerçeve - 20 Temmuz 1998 tarih ve
oluşturması
98/59/AT sayılı Toplu İşten Çıkarma
Hakkında Üye Devletlerin
İşverenlerin çalışanları iş akdi veya Yasalarının Yakınlaştırılmasına Dair
iş ilişkisinin temel unsurları
Konsey Direktifi (75/129/AET ve
hakkında bilgilendirme
92/56/AET sayılı Direktifleri
yükümlüğünün düzenlemesi
konsolide eden Direktif)
- 12 Mart 2001 tarih ve 2001/23/AT
Toplu işten çıkarma tanımını ve
sayılı İşletmenin veya İş Yerinin
toplu işten çıkarma durumunda
Tamamının veya Bir Kısmının El
çalışanların haklarının korunması ile Değiştirmesi Halinde Çalışanların
Çalışma ve Sosyal
Güvenlik
Bakanlığı/Çalışma
Dairesi Müdürlüğü
Başbakanlık / Personel
4)
2003/88/AT sayılı Direktifte var olan en fazla 48 saatlik haftalık çalışma süresine ve en az 28 günlük yıllık izin uygulamasına yasal düzenlemenin yürürlüğe girmesinden
itibaren 4 yıl içerisinde kademeli olarak geçilmesi planlanmaktadır.
318
3
ilgili kuralların belirlenmesi
Bir devir veya birleşme sonucu bir
işletmenin, bir işin tamamının veya
bir kısmının başka bir işverene her
türden devrinde çalışanların
haklarının korunmasının
düzenlemesi
Haklarının Korunması Hakkında
Üye Devletlerin Yasalarının
Yakınlaştırılmasına Dair Konsey
Direktifi (77/187/AT ve 98/50/AT
sayılı Direktifleri konsolide eden
Direktif)
Sivil havacılık sektöründe çalışanları
yasa kapsamına alıp sivil havacılık
uçaklarının güvertesinde çalışmak
üzere istihdam edilmiş mürettebat
üyelerinin azami yıllık çalışma
süresi, uçuş süreleri ve dinlenme ve
izin süreleri ile ilgili hükümlerin
düzenlenmesi
- 27 Kasım 2000 tarih ve
2010, 4. Çeyrek
2000/79/AT sayılı AEA, ETF, ECA,
ERA ve IACA Tarafından
Bağıtlanan Sivil Havacılık
Sektöründe Çalışan Mobil Personelin
Çalışma Saatlerinin Düzenlenmesi
Hakkında Çerçeve Sözleşme ile İlgili
Konsey Direktifi
- 15 Aralık 1997 tarih ve 97/81/AT
sayılı UNICE, CEEP ve ETUC
Tarafından Bağıtlanan Kısmi
Zamanlı Çalışma Hakkında Çerçeve
Sözleşme ile ilgili Konsey Direktifi
Güvenlik
- 23 Eylül 2002 tarih ve 2002/74/AT 2011, 4. Çeyrek
sayılı İşverenlerin İflası Durumunda
Çalışanların Korunması ile Bağlantılı
Olarak Üye Devlet Yasalarının
Yakınlaştırılmasına İlişkin
Direktifini Tadil Eden Avrupa
Sınır aşan hizmetlerin yürütümü
çerçevesinde, bir üye devlet
topraklarında geçici görevlendirilmiş sayılı Hizmetlerin Yürütümü
çalışanların haklarının korunmasının Çerçevesinde İşçilerin Başka Bir
Güvenlik
Yarı zamanlı çalışanlara yönelik
ayrımcılığın ortadan kaldırması ve
kısmi zamanlı çalışmanın
niteliklerinin geliştirmesi, kısmi
zamanlı çalışmanın geliştirilmesinin
gönüllülük temelinde kolaylaştırması
ve işverenlerle işçilerin ihtiyaçlarını
karşılayacak şekilde çalışma
zamanlarının esnek bir şekilde
düzenlenmesi
4
İşverenin ödeme güçlüğü içerisine
düşmesi veya iflası durumlarında
çalışanların belirli bir süreye ait
ücretlerinin belirli bir miktarının
garanti altına alınması amacıyla
gerekli enstrümanların oluşturulması
319
düzenlemesi
Üye Devlette Görevlendirilmesine
İlişkin Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Direktifi
Ana Unsur 19.1.2 Kadın Erkek Eşitliği
1
Cinsiyet Ayrımcılığını Önleme Yasa Çalışma yaşamında kadın ve
Tasarısı
erkeklere eşit muamele prensibini
sağlamak amacıyla ödemede, işe
almada, çalışma koşullarında,
mesleki yükselme ve mesleki eğitime
erişimde çalışanlar arasında sırf
cinsiyetleri nedeniyle farklı muamele
yapılmasını ve her türlü ayrımcılığı
önleyici hükümleri içeren yeni yasal
düzenleme
- İstihdam ve Meslek Konularında
2009, 4. Çeyrek
Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele ve
Fırsat Eşitliği İlkesinin Uygulanması
(2006/54/AT): 5 Temmuz 2006 tarih
ve 2006/54/AT sayılı İstihdam ve
Meslek Konularında Kadın ve
Erkeğe Eşit Muamele ve Fırsat
Eşitliği İlkesinin Uygulanmasına
Dair (yeniden düzenleme) Avrupa
- 13 Aralık 2004 tarih ve
Mallara ve hizmetlere erişimde kadın 2004/113/AT sayılı Mallara ve
ve erkekler arasında eşit muamele
Hizmetlere Erişim ve Tedarikte
ilkesini bozucu düzenlemelerin
Kadın ve Erkeler Arasında Eşit
eşitlik ilkesine uygun şekilde
Muamele İlkesinin Uygulanması
yeniden düzenlenmesi ve bu
Hakkında Konsey Direktifi
hususlarda ayrımcılığı ortadan
- İstihdam ve Meslek Konularında
kaldıracak uygulamaları içeren yeni Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele ve
yasal düzenleme
(2006/54/AT): 5 Temmuz 2006 tarih
Bir kimsenin işlem eşitliği ilkesinin ve 2006/54/AT sayılı İstihdam ve
(cinsiyete dayalı doğrudan veya
dolaylı her nevi ayrımcılığın
yokluğu) kendisi için
uygulanmamasından zarar gördüğü Dair (yeniden düzenleme) Avrupa
kanısına varması ve doğrudan veya Parlamentosu ve Konsey Direktifi
dolaylı bir ayrımcılık yapıldığının
varsayılmasına imkân veren olayları
tespit etmesi halinde, gerekli
önlemleri almaları ile ilgili
hükümlerini içeren yeni yasal
düzenleme
Güvenlik Bakanlığı
320
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2
Sosyal Sigortalar (Değişiklik) Yasa
Tasarısı
Sosyal güvenlik ve emeklilik
sistemlerinde çalışanlara sağlanan
menfaatler açısından cinsiyet
nedeniyle ayrımcılığın yapılmasını
önleyici hükümlerin düzenlemesi
İstihdam ve Meslek Konularında
2010, 2. Çeyrek
Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele ve
(2006/54/AT) 5 Temmuz 2006 tarih
ve 2006/54/AT sayılı İstihdam ve
Dair (yeniden düzenleme) Avrupa
Güvenlik
Bakanlığı/Sosyal
Sigortalar Dairesi
Maliye Bakanlığı
3
Sosyal Sigortalar (Değişiklik) Yasa
Tasarısı
İstihdamda ve meslekte ve sosyal
güvenlik sistemlerinde cinsiyete
dayalı ayrımcılık yapılamayacağı ile
ilgili düzenlemelerin belirli şartlarda
bağımsız çalışanlara da uygulanması
ile ilgili kuralların düzenlemesi
11 Aralık 1986 tarih ve 86/613/AET
sayılı Tarım da Dahil Bağımsız
Çalışan Kadınların Hamilelik ve
Analık Dönemlerinde Korunması ve
Tarım da Dahil Bağımsız Çalışan
Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele
Prensibinin Uygulanmasına İlişkin
Konsey Direktifi
Güvenlik
Bakanlığı/Sosyal
Sigortalar Dairesi
4
Ebeveyn İzni Yasa Tasarısı
Bir çocuğun doğması veya evlat
edinilmesi halinde çocuğun bakımı
için kadın ve erkek çalışanlara
münferit olarak en az 3 aylık bir izin
hakkı verilmesi ve bu izin hakkının
kullanılması zamanı ve iznin
kullanılması için çocukların yaş
sınırı ile ilgili yeni yasal düzenleme
2011, 2. Çeyrek
sayılı UNICE, CEEP ve ETUC
Tarafından Ebeveyn İzni Konusunda
Bağıtlanan Çerçeve Sözleşme
Eşit muamele ilkesini geçerli kılmak
amacıyla ırk veya etnik kökene
dayalı ayrımcılıkla mücadele için
yeni yasal düzenleme
- 29 Temmuz 2000 tarih ve
2000/43/AT sayılı Irk ve Etnik
Kökene Bakılmaksızın Kişilere Eşit
Muamele Edilmesi İlkesinin
Uygulamaya Konmasına İlişkin
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
2010, 2. Çeyrek
1
Ayrımcılığı Önleme Yasa Tasarısı
2011, 2. Çeyrek
321
Eşit muamele ilkesinin uygulanması
maksadıyla işe alınma ve mesleki
açıdan din, inanç, özürlülük, yaş ve
cinsel yönelime dayalı nedenlerle
ayrımcılık yapılmasına karşı
mücadele için yeni yasal düzenleme
Konsey Direktifi
- 27 Kasım 2000 tarih ve
2000/78/AT sayılı İstihdamda ve
Meslekte Eşit Muamele İçin Genel
Çerçevenin Oluşturulması Hakkında
Konsey Direktifi
1
İş Sağlığı ve Güvenliği Yasa Tasarısı İş sağlığı ve güvenliği konusunda
genel çerçeveyi belirlemek ve risk
analizi ile tehlike ve risklerin
önceden belirlenerek yok edilmesi
için gerekli düzenlemeleri ve
çalışanların bilgilendirilmesi ve
danışma prensiplerinin iş sağlığı ve
güvenliği alanında da uygulanması
Belirli süreli veya geçici iş akdi ile
çalışanlara, işveren tarafından aynı
şirkette veya işletmedeki diğer
çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği
alanında uygulanan aynı düzeydeki
korumanın sağlanmasını temin
edecek kuralların düzenlenmesi
3
Çalışanlar Tarafından Kullanılan İş
Ekipmanlarının Asgari Sağlık ve
Güvenlik Koşulları Tüzüğü
İş yerlerinde ve işte kullanılan her
türlü makine, alet, aygıt, cihaz, araç
ve gereçler ile tesisatın kullanımı
esnasında meydana gelebilecek iş
kazalarını önleyici tedbirleri
düzenlemek amacıyla İş Sağlığı ve
Güvenliği Yasası altında çıkarılacak
yeni tüzük
2009, 1. Çeyrek
89/391/AET sayılı Çalışanların İşte
Sağlık ve Güvenlik Önlemlerinin
Yükseltilmesinin teşvik edilmesi
Hakkındaki Konsey Direktifi
(Çerçeve Direktif)
91/383/AET sayılı Belirli Süreli ve
Geçici İstihdam Edilmiş Çalışanların
İş Sağlığı ve Güvenliğinin
İyileştirilmesinin Teşvikine Yönelik
Tedbirlere Dair Konsey Direktifi
Güvenlik Bakanlığı /
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
30 Kasım 1989 tarih ve 89/655/AET 2009, 1. Çeyrek
sayılı İş Ekipmanlarının
Kullanımında Asgari Sağlık ve
Güvenlik Koşulları Direktifi ile
Değiştiren 95/63/AT ve 2001/45/AT
sayılı Direktifler
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
322
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
4
İş Yerlerinde Asgari Sağlık ve
İş kazalarının önlenmesi amacıyla iş
yerlerinde bulunması gereken asgari
sağlık ve güvenlik şartlarını
yeni tüzük
sayılı İş Yerlerinde Asgari Sağlık ve
Güvenlik Koşulları Hakkında
Direktif
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
5
Kişisel Koruyucu Donanımın İş
Yerlerinde Kullanımı Tüzüğü
İş yerlerinde risklerin tamamen
önlenmesinin mümkün olamayacağı
durumlarda çalışanların korunması
amacıyla temin edilmesi ve
kullanılması gerekli kişisel
donanımla ilgili kuralları
yeni tüzük
sayılı Asgari Güvenlik ve Sağlık
Gerekleri İçin Çalışanların İş
Yerlerinde Koruyucu Donanım
Kullanması Hakkında Direktif
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
6
Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Tüzüğü İş yerlerinde kullanılması gerekli
güvenlik ve sağlık işaretlerinin
uygulanması ile ilgili kuralları
yeni tüzük
24 Haziran 1992 tarih ve 92/58/AET 2009, 1. Çeyrek
sayılı İşyerlerinde Sağlık ve
Güvenlik İşaretleri İçin Asgari
Koşullar Direktifi
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
7
Yüklerin Elle Taşınmasında Asgari Elle yapılan taşıma işlerinde sağlık
Sağlık ve Güvenlik Koşulları Tüzüğü ve güvenlik yönünden ortaya
çıkabilecek sakatlıkları önlemeye
yönelik kuralları düzenlemek
amacıyla İş Sağlığı ve Güvenliği
Yasası altında çıkarılacak yeni tüzük.
29 Mayıs 1990 tarih ve 90/269/AET
sayılı Özellikle Bel İncinmesi Riski
Taşıyan Yüklerin Çalışanlar
Tarafından Elle Taşınmasında
Gerekli Asgari Sağlık ve Güvenlik
Koşulları Hakkında Direktif
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
2009, 1. Çeyrek
323
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2009, 1. Çeyrek
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
Patlayıcı ortamlardan kaynaklanan
potansiyel risklerden çalışanların
sağlık ve güvenliklerinin korunması
için alınması gerekli asgari önlemleri
yeni tüzük
2010, 2. Çeyrek
sayılı Patlayıcı Ortamların Mevcut
Risklerinden Çalışanların Korunması
ile Sağlık ve Güvenliklerinin
Geliştirilmesi için Asgari Koşullar
Hakkında Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Direktifi
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
İş yerlerinde ekranlı cihazları
kullanan işçilerin sağlık ve
güvenliklerini sağlamak ve meslek
hastalıklarını önlemek için alınması
gerekli önlemleri düzenlemek
sayılı Ekranlı Araçlar ile
Çalışmalarda Asgari Sağlık ve
Güvenlik Koşulları Hakkında
Konsey Direktifi
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
Sıra
No
8
Çalışanların Maruz Kaldıkları
Gürültü Riskine Karşı Asgari Sağlık
ve Güvenlik Koşulları Tüzüğü
İş yerlerinde gürültüye maruz kalan
çalışanların özellikle işitme kaybı ile
ilgili risklerden korunmaları
amacıyla gürültü düzeyleri ve
korunma yöntemleri ile ilgili
kuralları düzenlemek amacıyla İş
Sağlığı ve Güvenliği Yasası altında
sayılı Çalışanların İşyerlerinde Aşırı
Gürültüye Maruz Kalmalarının
Önlenmesi İçin Asgari Sağlık ve
Güvenlik Gerekleri Hakkında
Direktifi.
9
Patlayıcı Ortamlar Tüzüğü
10
Ekranlı Cihazlarda Sağlık ve
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
2010, 2. Çeyrek
324
Sıra
No
11
Genç Kişilerin İstihdamı (Değişiklik) Çocukların çalıştırılmasını önlemek
Tüzüğü
ve çalışan gençlerin iş ortamında
yeterli olarak korunmasını temin
etmek, gençlerin yaşlarına uygun
nitelikteki işlerde çalışmalarını temin
etmek ve sağlık ve güvenliklerini,
fiziksel gelişmelerini ve eğitimlerini
olumsuz yönde etkileyecek işlerde
çalışmalarına ve ekonomik sömürüye
maruz kalmalarına yönelik yeterli
korunmanın sağlanmasına yönelik
hükümleri düzenlemek amacıyla
mevcut tüzükte değişiklik yapılması
Hamile Çalışanların İş Sağlığı ve
Hamile, loğusa ve emzikli kadınların
Güvenliği Tüzüğü
sağlık ve güvenlikleri için tehlike arz
eden endüstriyel işler ve kimyasal,
fiziksel ve biyolojik etkenlerin
değerlendirildiği rehberlerin
hazırlanması ve bu rehberler ile
hamile, loğusa ve emzikli kadınların
yaptıkları işle ilgili olarak ortaya
çıkan ruhsal ve fiziksel zorluklar ile
fiziksel ve ruhsal sıkıntı çeşitlerine
ilişkin durum ve hareketleri de
kapsayacak kuralları düzenlemesi
12
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
sayılı Genç Kişilerin İşte Korunması
19 Ocak 1992 tarih ve 92/85/AET
sayılı Hamile, Loğusa veya Emzikli
Kadın Çalışanların İşte Sağlık ve
Güvenliklerinin İyileştirilmesine
ilişkin Asgari Önlemlerin
Belirlenmesi Konusundaki Konsey
Direktifi
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
2010, 3. Çeyrek
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
2010, 3. Çeyrek
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
325
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2010, 4. Çeyrek
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
İnşaat işkolunda meydana
gelebilecek iş kazalarını önlemeye
yönelik tedbirleri düzenlemek
amacıyla mevcut tüzükte değişiklik
yapılması
sayılı Geçici ve Taşınabilir İnşaat
Alanlarında Asgari Güvenlik ve
Sağlık Koşulları Hakkında Konsey
Direktifi
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
İş Yerlerinde Kanserojen ve
Mutajenlerden Korunma Tüzüğü
Çalışanların kanserojen ve mutajen
maddelere maruziyetinden
kaynaklanan risklerden korunması
için gerekli asgari sağlık ve güvenlik
önlemlerini sağlamak amacıyla İş
29 Nisan 2004 tarih ve 2004/37/AT 2011, 4. Çeyrek
sayılı Çalışanların İş Yerinde
Kanserojenlere Maruziyetleriyle
İlgili Risklerden Korunmasına İlişkin
Konsey Direktifi
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
İş Yerlerinde Çalışanların Kimyasal
Maddelerden Korunması için
Alınması Gerekli Önlemler Tüzüğü
Çalışanların iş yerinde sağlık ve
güvenliklerinin kimyasal ajanlara
maruziyetten korunması ve bu tür
risklerin yok edilmesi ile ilgili
2011, 4. Çeyrek
Kimyasal Ajanlara Maruziyetleriyle
Konsey Direktifi ile Bu Alanda
Limit Değerleri ve Mesleki
Maruziyet Sınır Değerlerini
Belirleyen Tamamlayıcı Nitelikte
91/322/AET, 2000/39/AT ve
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
Sıra
No
13
İş Yerlerinde Çalışanların
Titreşimden Korunması İçin
Çalışanların mekanik titreşime
maruz kalmaları sonucu ortaya
çıkabilecek sağlık ve güvenlik
risklerinden korunmalarını sağlamak
için alınması gerekli önlemleri
yeni tüzük
2002/44/AT sayılı Çalışanların
İşyerlerinde Aşırı Titreşime Maruz
Kalmalarının Önlenmesi İçin Asgari
Sağlık ve Güvenlik Gerekleri
Hakkında Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Direktifi
14
İnşaatlarda İş Sağlığı ve Güvenliği
15
16
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
326
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2011, 4. Çeyrek
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
güvenliklerinin biyolojik ajanlara
maruziyetten korunması ve bu tür
risklerin yok edilmesi ile ilgili
kuralları düzenlemek ve bu alanda
gerekli özel koşulları ve limit
değerleri belirlemek amacıyla İş
2011, 4. Çeyrek
Biyolojik Ajanların Maruziyetleriyle
Konsey Direktifi
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
güvenliklerinin elektromanyetik
alanlara maruziyetten korunması ve
bu tür risklerin yok edilmesi ile ilgili
Elektromanyetik Alanlara
Maruziyetleriyle İlgili Risklerden
Korunmasına İlişkin Konsey
Direktifi
Çalışma Dairesi
Müdürlüğü
Sıra
No
17
İş Yerlerinde Çalışanların Asbestli
Maddelerden Korunması için
Asbeste maruz kalma nedeniyle
çalışanların sağlığına gelebilecek
tehlike ve risklerden korunmaları ve
sınır değerleri ile spesifik kuralları
yeni tüzük
19 Eylül 1983 tarih ve 83/477/AET
sayılı İş Yerinde Asbeste Maruz
Kalmaktan Ortaya Çıkabilecek
Risklerden Çalışanların Korunması
Hakkında Konsey Direktifi ile
83/477/AET Sayılı Direktifi
Değiştiren 91/382/AET ve
2003/18/AT Sayılı Direktifler
18
İş Yerlerinde Çalışanların Biyolojik
Etkenlerden Korunması için
19
İş Yerlerinde Çalışanların
Elektromanyetik Alanlardan
Korunması İçin Alınması Gerekli
Önlemler Tüzüğü
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
2011, 4. Çeyrek
327
Tablo 19.1.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ana Unsur 19.1.1 İş Hukuku (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
1
Çalışma Dairesi Müdürlüğüne 7 yeni personel alımı ve altyapının güçlendirilmesi (2 hukukçu, 5 çalışma memuru)
2009
2
Mevzuat Uyumlaştırma Komitesinin oluşturulması
2009
3
Mevzuat Uyumlaştırma Komitesi üyelerinin mevzuat uyumu hakkında eğitimi
2009-2010
4
Çalışma Dairesi Müdürlüğünün 25 personelinin (hukukçu, çalışma memuru, çalışma müfettişi) uyumlaştırılmış İş Hukuku ve uygulanması
hakkında eğitimi
2009-2011
Ana Unsur 19.1.2 Kadın-Erkek Eşitliği (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
1
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ile ilgili birimin kurulması amacıyla 12 yeni personel alımı
2
Birim personeli ile ilgili diğer kamu kurumları personelinin Kadın-Erkek Eşitliği konusunda uyumlaştırılmış yasal düzenlemeler ve
uygulanması hakkında eğitimi
3
4
Mevzuat Uyumlaştırma Komitesi üyelerinin mevzuat uyumu konusunda eğitimi
2010-2010
5
Uyumlaştırılmış mevzuat konusunda sosyal tarafların eğitimi
2009-2011
6
Avrupa Birliğinin “Cinsiyet Eşitliği Topluluk Programı” kapsamında kampanyalar, eğitim ve seminerler ve benzeri çalışmalar
2010-2011
2009
2009-2011
2010
Ana Unsur 19.1.3 Ayrımcılığın Önlenmesi (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
1
Çalışma Dairesi Müdürlüğüne 3 yeni personel alımı ve altyapının güçlendirilmesi (3 çalışma memuru)
2
Çalışma Dairesi Müdürlüğünün 25 personelinin (hukukçu, çalışma memuru, müfettiş) uyumlaştırılmış Ayrımcılığı Önleme mevzuatı ve
uygulanması hakkında eğitimi
3
4
2010-2011
5
2010-2011
6
Uyumlaştırılmış Ayrımcılığı Önleme mevzuatının uygulanmasını hakkında yargıçların eğitimi
2010-2011
2010
2010-2011
2010
328
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ana Unsur 19.1.4 İş Sağlığı ve Güvenliği (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
1
Çalışma Dairesi Müdürlüğüne 20 yeni müfettiş alımı ve teknik altyapının güçlendirilmesi
2009
2
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatının izlenmesi, iş güvenliği uzmanı eğitimi vb. konularda
çalışacak birim oluşturmak amacıyla 4 personel alımı
2009
3
2009
4
2009-2010
5
Çalışma Dairesi Müdürlüğünün 40 personelinin (hukukçu ve çalışma müfettişi) ve 4 Çalışma ve Sosyal Bakanlığı personelinin
uyumlaştırılmış İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatı ve uygulanması hakkında eğitimi
2009-2011
6
Sosyal tarafların uyumlaştırılmış İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatı ve uygulanması hakkında eğitimi
2009-2011
7
Uyumlaştırılmış İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatının uygulanmasını hakkında yargıçların eğitimi
2009-2010
8
İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda bilinçlendirme kampanyaları
2009-2011
9
Uyumlaştırılmış İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatının uygulanmasını ve izlenmesini sağlamak amacıyla portatif iş sağlığı ve güvenliği
ölçüm cihazlarının (ses, ışık, gürültü, radyasyon, toz vb.) tedariki
2009-2011
Ana Unsur 19.1.4 İş Sağlığı ve Güvenliği (Sağlık Bakanlığı)
1
Sağlık Bakanlığında görevli 2 doktorun meslek hastalıkları konusunda uzmanlık eğitimi alması
2009-2010
2
İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatının uygulanması ve izlenmesini etkin kılmak amacıyla Devlet Laboratuvarının güçlendirilmesi
2009-2011
329
Tablo 19.1.3.1
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Ana Unsur 19.1.1 İş Hukuku (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
I. Yatırım
7 adet bilgisayar donanım ve Microsoft yazılım + 3 adet yazıcı
10,000
10,000
2,500
2,500
İnternet sayfası
Mefruşat
7 adet çalışma masası, 7 adet ofis sandalyesi, 7 adet dosya
dolabı
7,000
7,000
140,000
140,000
Personel
2 adet Hukukçu ve 5 adet Çalışma Memuru istihdamı (Mevcut
Çalışma Dairesi Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yasası ile
Bakanlar Kuruluna gönderilmek için bekleyen Değişiklik Yasa
Tasarısına göre)
Eğitim
İş Hukuku mevzuatı hakkında farkındalık seminerleri
15,000
15,000
Çalışma Komitesi üyelerinin mevzuat uyumu konusunda yurt
dışı eğitimi
10,000
10,000
İş Hukuku alanındaki AB mevzuatının iç hukuka aktarılması
ve uygulanması hakkında 25 personelin yurt içinde eğitimi (2
x 10 gün)
20,000
20,000
4 personelin yurtdışında eğitimi (bir AB ülkesindeki sistemi
tanıma amaçlı çalışma ziyareti, seminer, çalıştay katılımları)
20,000
20,000
330
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
İş Hukuku Mevzuatını adapte ve uygulama stratejilerinin
belirlenmesi ve hayata geçmesi amaçlı orta vadeli danışmanlık
hizmeti
100,000
100,000
5,000
5,000
5,000
5,000
187,500
334,500
Tercüme
AB mevzuatı ve ilgili dokümanların tercümesi
Mevzuat uyumu kapsamında İş Yasası’nda yapılan
değişiklikler hakkında çalışanları ve işverenleri bilgilendirici
broşür, el kitabı vb. basımı.
Toplam
Tablo 19.1.3.2
İhtiyaçlar
147,000
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Ana Unsur 19.1.2 Kadın Erkek Eşitliği (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
I. Yatırım
12 adet bilgisayar donanım ve Microsoft yazılım+ 6 adet
yazıcı
18,000
18,000
2,500
2,500
İnternet sayfası
Mefruşat
dolabı
10,000
10,000
331
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Personel
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde Kadın
Erkek Eşitliği konularında çalışacak 12 personelin maaşları
200,000
200,000
Eğitim
Kadın Erkek Eşitliği hakkında 25 personelin (Birim ve ilgili
kamu kurumları personeli) yurt içinde eğitimi (2 x 10 gün)
20,000
20,000
25,000
25,000
(yurt içinde eğitimi) (2 eğitim, 2’şer gün)
8,000
8,000
15,000
15,000
50,000
50,000
5,000
5,000
143,500
353,500
AB “Cinsiyet Eşitliği Programı” kapsamında kampanyalar,
eğitim ve seminerler (toplumun eğitimi ve farkındalığı
amacıyla)
Kadın Erkek Eşitliği Mevzuatını adapte ve uygulama
stratejilerinin belirlenmesi ve hayata geçmesi amaçlı orta
vadeli danışmanlık hizmeti
Tercüme
Toplam
210,000
332
Tablo 19.1.3.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Ana Unsur 19.1.3 Ayrımcılığın Önlenmesi (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
I. Yatırım
3 adet bilgisayar donanım ve Microsoft yazılım+ 1 adet yazıcı
4,000
4,000
2,500
2,500
İnternet sayfası
Mefruşat
dolabı
5,000
5,000
60,000
60,000
Personel
3 adet Çalışma Memuru istihdamı (Mevcut Çalışma Dairesi
Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yasası ile Bakanlar
Kuruluna gönderilmek için bekleyen Değişiklik Yasa
Tasarısına göre)
Eğitim
Ayrımcılığın Önlenmesi mevzuatı hakkında farkındalık
seminerleri
10,000
10,000
Çalışma Komitesi üyelerinin Ayrımcılığın Önlenmesi
Mevzuatına uyum konusunda yurt dışı eğitimi
10,000
10,000
Ayrımcılığın Önlenmesi hakkında 25 personelin yurt içinde
eğitimi (2 x 10 gün)
20,000
20,000
15,000
15,000
Uyumlaştırılmış ayrımcılığı önleme mevzuatı hakkında
yargıçların yurt dışı eğitimi (4 yargıç x 3 gün)
10,000
10,000
333
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Ayrımcılığın Önlenmesi Mevzuatını adapte ve uygulama
50,000
50,000
5,000
5,000
126,500
191,500
Tercüme
Toplam
Tablo 19.1.3.4
İhtiyaçlar
65,000
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Ana Unsur 19.1.4 İş Sağlığı ve Güvenliği (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
I. Yatırım
yazıcı
30,000
30,000
2,500
2,500
200,000
200,000
İnternet sayfası
İş Sağlığı ve Güvenliği denetimleri, iş kazaları, işyerleri,
meslek hastalıkları kayıt sistemi ile veri bankası oluşturulması
amacıyla yazılım ve bölgesel şubeler ile merkez arasında ağ
(network-otomasyon sistemi) oluşturulması.
Mefruşat
dolabı
25,000
25,000
334
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Uyumlaştırılmış İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatının
uygulanmasını ve izlenmesini sağlamak amacıyla portatif iş
sağlığı ve güvenliği ölçüm cihazları tedariki (ses, ışık, gürültü,
radyasyon, toz vb.)
50,000
50,000
Personel
24 personelin maaşları (20 Çalışma Müfettişi + 4 İş Sağlığı ve
Güvenliği Uzmanı) (Mevcut Çalışma Dairesi Kuruluş, Görev
ve Çalışma Esasları Yasası ile Bakanlar Kuruluna gönderilmek
için bekleyen Değişiklik Yasa Tasarısına göre 20 Çalışma
Müfettişi ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Kuruluş
Yasası Değişiklik Tasarısına göre 4 İş Sağlığı ve Güvenliği
Uzmanı)
500,000
500,000
Eğitim
İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatı hakkında genel içerikli
farkındalık seminerleri
10,000
10,000
Çalışma Komitesi üyelerinin AB İş Sağlığı ve Güvenliği
mevzuatının uygulanması konusunda yurt dışı eğitimi
15,000
15,000
İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatının uygulanması hakkında 44
personelin yurt içinde eğitimi (2 x 10 gün)
20,000
20,000
30,000
30,000
Sosyal tarafların uyumlaştırılmış İş Sağlığı ve Güvenliği
mevzuatı ve uygulanması hakkında yurt içi eğitimi
10,000
10,000
Uyumlaştırılmış İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatı hakkında
yargıçların yurt dışı eğitimi (4 yargıç x 3 gün)
10,000
10,000
335
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
İş Güvenliği ve Sağlığı Mevzuatını adapte ve uygulama
50,000
50,000
5,000
5,000
20,000
20,000
452,500
977,500
Tercüme
İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda bilinçlendirme kampanyası
kapsamında afiş, broşür, TV spotları, el kitapları vb.
Toplam
Tablo 19.1.3.5
İhtiyaçlar
525,000
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Ana Unsur 19.1.4 İş Sağlığı ve Güvenliği (Sağlık Bakanlığı)
I. Yatırım
İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatının uygulanması ve izlenmesini
etkin kılmak amacıyla Devlet Laboratuvarının güçlendirilmesi
100,000
100,000
25,000
25,000
125,000
125,000
Eğitim
Sağlık Bakanlığında görevli 2 doktorun Meslek Hastalıkları
konusunda uzmanlık eğitimi alması
Toplam
336
Öncelik 19.2 Sosyal koruma sistemlerinin ve sosyal dahiliyet çalışmalarının geliştirilmesi
Ana Unsur 19.2.1 Sosyal Güvenlik Sisteminin Geliştirilmesi
Sosyal Güvenlik kurumlarının geliştirilmesi, mali yapısının iyileştirilerek sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi oluşturulması amacıyla 2007 yılında başlatılan Sosyal
Güvenlik Reformu kapsamında çalışmalar devam etmektedir. Bu amaçla öncelikle sosyal güvenlikte “norm ve standart birliği” sağlanması ve mali yapının güçlendirilmesi
amacıyla Sosyal Güvenlik Yasası (73/2007) 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe konmuştur. Genel Sağlık Sigortası sisteminin kurulması ile ilgili çalışmalar sürmekte olup
hayata geçirilmesi hedeflenmektedir.
Ana Unsur 19.2.2 Sosyal Hizmetlerin Geliştirilmesi
Sosyal dahiliyetin güçlendirilmesi, dezavantajlı grupların toplumsal dışlanmasının önlenmesi ve dahiliyetleri önündeki engellerin kaldırılması, sosyal hizmet faaliyetlerinin
çeşitlendirilerek güçlendirilmesi amacıyla sosyal hizmetlerin kurumsal yapısının güçlendirilmesi ve hizmetlerinin çeşitlendirilmesi çalışmalarının artarak devam etmesi
hedeflenmektedir. Bunun yanında özürlülerin toplum içerisindeki yerlerinin güçlendirilmesi ve hayatın tüm alanlarında (çalışma, sosyal vb.) önlerindeki engellerin kaldırılması
çalışmalarına hız verilecektir.
Uyum sağlanacak AB mevzuatı bulunmamaktadır.
337
Tablo 19.2.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Sosyal Koruma ve Sosyal Dahiliyet (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
1
Sosyal Güvenlik Yasasının uygulanması amacıyla yeniden oluşturulacak Sosyal Güvenlik Kurumuna yeni personel alınması
2
Sosyal Güvenlik Kurumu personelinin eğitimi
3
Sosyal Hizmetler Dairesi Müdürlüğünün kurumsal kapasitesinin güçlendirilmesi
4
Sosyal Hizmetler Dairesi Müdürlüğünün personelinin eğitimi
2009-2011
5
Avrupa Birliğinin “Sosyal Dışlanmaya Karşı Mücadele Topluluk Programı” kapsamında kampanyalar, eğitim ve seminerler ve benzeri
çalışmalar
2009-2011
6
Çalışma Dairesi Müdürlüğü, Özürlüler Biriminin güçlendirilmesi amacıyla yeni personel alımı
7
Avrupa Birliğinin “Avrupa Özürlülük Stratejisi” kapsamında kampanyalar, eğitim ve seminerler ve benzer çalışmalar
2009
2009-2010
2009
2009
2009-2010
338
Tablo 19.2.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Sosyal Koruma ve Sosyal Dahiliyet (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
I. Yatırım
yazıcı
80,000
80,000
2,500
2,500
İnternet sayfası (özürlüler dahil dezavantajlı guruplara yönelik)
Mefruşat
dolabı
60,000
60,000
1,400,000
1,400,000
Personel
Sosyal Güvenlik Kurumuna 50 personel, Sosyal Hizmetler
Dairesine 20 personel ve Çalışma Dairesi Müdürlüğü’ne 3
personel istihdamı (Sosyal Güvenlik Kurumu Kuruluş Yasa
Tasarısı, Sosyal Hizmetler Dairesi Kuruluş (değişiklik) Yasası
ve Çalışma Dairesi Kuruluş (değişiklik) Yasası gereği)
Eğitim
AB Sosyal Güvenlik uygulamaları hakkında 90 Sosyal
Güvenlik Kurumu ve Çalışma Dairesi personelinin yurt içinde
20,000
20,000
AB’deki Sosyal Hizmetler konusunda 50 Sosyal Hizmetler
Dairesi Müdürlüğü ve Çalışma Dairesi personelinin yurt içinde
eğitimi
20,000
20,000
8 personelin yurtdışında eğitimi (bir AB ülkesindeki Sosyal
Güvenlik Sistemini tanıma amaçlı çalışma ziyareti, seminer,
çalıştay katılımları)
20,000
20,000
339
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
6 personelin yurtdışında eğitimi (bir AB ülkesindeki Sosyal
Hizmetler Sistemini tanıma amaçlı çalışma ziyareti, seminer,
çalıştay katılımları)
15,000
15,000
AB “Sosyal Dışlanmaya Karşı Mücadele Topluluk Programı”
kapsamında sosyal tarafların eğitimi amacıyla seminer
5,000
5,000
AB “Avrupa Özürlülük Stratejisi” kapsamında sosyal
tarafların eğitimi amacıyla seminer
5,000
5,000
15,000
15,000
5,000
5,000
AB “Sosyal Dışlanmaya Karşı Mücadele Topluluk Programı”
kapsamında afiş, broşür, TV spotları, el kitapları vb.
10,000
10,000
AB “Avrupa Özürlülük Stratejisi” kapsamında afiş, broşür, TV
spotları, el kitapları vb.
5,000
5,000
202,500
1,662,500
Danışmanlık Hizmeti (uygulama, adaptasyon, strateji)
Tercüme
AB Sosyal Koruma ve Sosyal Dahiliyet konusundaki
dokümanların tercümesi
Toplam
1,460,000
340
Öncelik 19.3 Avrupa İstihdam Stratejisi ile uyumlu istihdam stratejisinin hazırlanması ve uygulanması
İşgücüne katılımın artırılması, iş arayanların istihdam edilebilirliğini yükseltmek, istihdamda dezavantajlı gruplar için özel istihdam politikaları uygulamak ve genel anlamı ile
işsizliği azaltma yönünde alınacak aktif işgücü piyasası ölçütleri ve hedefleri ile ilgili 2010 – 2013 yıllarını kapsayacak Avrupa Birliği İstihdam Stratejisi ile uyumlu strateji planı
hazırlanacak ve yürürlüğe konacaktır.
Uyum sağlanacak AB mevzuatı bulunmamaktadır.
341
Tablo 19.3.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Avrupa İstihdam Stratejisi ile Uyumlu İstihdam Stratejisi (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
1
Çalışma Dairesi Müdürlüğünün İstihdam Servislerinin kurumsal kapasitesinin güçlendirilmesi amacıyla 10 yeni personel alımı
2
Çalışma Dairesi Müdürlüğü “İstihdam Servislerinin” modernizasyonu
2009-2010
3
Çalışma Dairesi Müdürlüğü personelinin eğitimi
2009-2011
4
İstihdam Stratejisi kapsamında teşvik ve nitelik geliştirme çalışmaları
2010-2011
2009
Tablo 19.3.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Avrupa İstihdam Stratejisi ile Uyumlu İstihdam Stratejisi (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
I. Yatırım
10 adet bilgisayar donanım ve Microsoft yazılımı+ 5 adet
yazıcı (windows ve office lisanslı)
12,000
12,000
2,500
2,500
100,000
100,000
İnternet sayfası
İşsiz kayıtları ve işveren münhalleri için veri bankası
oluşturulması amacıyla yazılım ve bölgesel şubeler ile merkez
arasında ağ (network-otomasyon sistemi) oluşturulması.
Mefruşat
dolabı
10,000
10,000
342
İhtiyaçlar
Çalışma Dairesi, İstihdam Servislerinin modernizasyonu
kapsamında model istihdam bürolarının kurulması ( 5 bölgede)
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
100,000
100,000
200,000
200,000
Personel
10 adet Çalışma Memuru istihdamı (Mevcut Çalışma Dairesi
Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yasası ile Bakanlar
Kuruluna gönderilmek için bekleyen Değişiklik Yasa
Tasarısına göre)
Eğitim
Avrupa İstihdam Stratejisi hakkında 20 personelin yurt içinde
20,000
20,000
4 personelin yurtdışında eğitimi (bir AB ülkesindeki Avrupa
İstihdam Stratejisi uygulamasını tanıma amaçlı çalışma
ziyareti, seminer, çalıştay katılımları)
15,000
15,000
15,000
15,000
2,500
2,500
2,500
2,500
169,500
479,500
Avrupa İstihdam Stratejisinin KKTC’de geliştirilmesi amaçlı
danışmanlık hizmeti (1 uzman x 10 gün)
Tercüme
AB İstihdam Stratejisi ile ilgili dokümanların tercümesi
İstihdam Stratejisi hakkında bilgi verici broşürler vb.
Toplam
310,000
343
FASIL 27: ÇEVRE
Avrupa bütünleşmesinin temel unsurlarından biri olarak kabul edilen serbest rekabetin ve serbest dolaşımın sağlanması, çevre alanında da ortak girişimleri ve ortak bir politikayı
zorunlu kılmıştır. Üye devletlerde farklı çevre politikaların uygulanması, özellikle çevresel ölçütlerin belirlenmesi, ürünlerin maliyetlerinin değişik olmasına sebep
olabilmektedir. Benzer şekilde, bazı üye devletlerdeki kalite standartları, diğer üye devletlerde üretilen bazı ürünlerin o devletlere girmesine engel teşkil edebilmektedir. Ayrıca,
üye devletlerin bazılarında hava ve su kirliliğini önlemek amacıyla gerekli görülen yatırımlar, ürünlerin maliyetini önemli ölçüde artırmaktadır. Bu gibi sorunlar üye devletler
arasında malların serbest dolaşımının ve serbest rekabetin tam olarak sağlanamaması gibi bir sorun ortaya çıkarabilmektedir. Bu durumun önüne geçebilmek için, ortak bir çevre
politikası oluşturulması gerekli görülmüştür. Diğer bir önemli gelişme ise, üye devletlerde erişilmiş bulunan yaşam kalitesinin yükseltilebilmesi için doğal yaşam koşullarının
sağlıklı bir biçimde devam ettirilmesinin ve geliştirilmesinin gerekli olduğunun anlaşılmasıdır. Üye devletlerin halklarının daha iyi, sağlıklı ve kaliteli bir çevrede refah içinde
yaşamasını sağlamaya yönelik bir proje olan Avrupa bütünleşmesinde, insan yaşamının sağlıklı bir biçimde devamı ve kalitesinin artırılması açısından çevre ve doğal kaynakların
korunması öncelikli ve özel öneme sahiptir.
Çevrenin korunması, kollanması ve çevre kalitesinin yükseltilmesi aşağıdaki temel unsurları gerektirmektedir:
•
doğanın ve doğal kaynakların, ekolojik dengeye zarar verecek şekilde işletilmesinden sakınılması ve bunların akılcı bir şekilde yönetilmelerinin sağlanması
•
insan sağlığının korunması
•
çalışma koşullarının ve yaşam çevresinin kalitesinin geliştirilmesinde çevresel etkilerin daha fazla dikkate alınması
•
sürdürülebilir kalkınmanın hedeflenmesi
Bunlarla birlikte, Topluluğun dışındaki devletlerin, özellikle uluslararası örgütlerle birlikte, küresel çevre sorunlarına ortak çözümler aramalarını gerekmektedir. AB çevre
politikası aşağıdaki ilkelere dayanmaktadır:
•
Bütünleyicilik İlkesi; çevrenin korunması Topluluğun diğer politikaları içine entegre edilmelidir.
•
Yüksek Seviyede Koruma İlkesi; bütün kurumlar Topluluğun farklı bölgelerindeki çevre koşullarını da hesaba katarak yüksek seviyede çevre korumasını
amaçlamalıdır.
•
İhtiyatlılık İlkesi; belli bir hareketin çevre açısından olumsuz ve zararlı sonuçlar doğuracağına ilişkin ciddi bir şüphe mevcutsa, bilimsel kanıtın ortaya çıkmasına kadar
beklemeden ve çok geç olmadan önlem alınması anlamına gelmektedir.
•
Önleme İlkesi; zararın tam olarak ortaya çıkmasından önce gerekli önlemlerin alınması gereğinin altını çizmektedir. Yerine getirilmesi gereken koşullar; bilginin tüm
karar vericiler için kullanılabilir olması, gerçek durumunun ve karar alma süreçlerinde kabul edilmiş olan önlemlerin üye ülke iç hukuklarına aktarılıp aktarılmadığının
izlenmesidir.
•
Kaynakta Önleme İlkesi; çevresel zararın, öncelikli olarak kaynağında önlenmesine dayanmaktadır. Topluluk mevzuatı bu ilkeyi özellikle emisyon standartlarının
çevre kalite ölçütlerini aştığı su ve atık sektörüne uygulamaktadır. Atık sektöründe, atık nakillerinin sınırlandırılması amacıyla mümkün olduğunca üretim yerine yakın
bir yerde yok edilmesi gerekmektedir.
344
•
Kirleten Öder İlkesi; kirletenlere, sebep oldukları kirlilik ile mücadelenin bedelinin ödettirilmesi, onları kirliliği azaltmaya ve daha az kirleten ürün ve teknolojiler
bulmaya teşvik etmektedir. Bu ilke, kirleticilerin uyması gereken çevre standartları konularak da uygulanabilmektedir.
Topluluk Çevre Müktesebatı, yatay mevzuat, su ve atık su sektörü, hava kalitesi, atık yönetimi, doğanın korunması, endüstriyel kirlenmenin kontrolü ve risk yönetimi,
kimyasallar ve genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO’lar), gürültü ve iklim değişikliği olmak üzere, dokuz ana sektör ile bu sektörel alanlardaki 300’den fazla mevzuattan
oluşmaktadır. Topluluk Çevre Müktesebatına uyum büyük miktarda yatırım gerektirmektedir. Yatırımın yanı sıra, ulusal ve yerel düzeyde güçlü ve iyi donanımlı etkin ve etkili
bir yönetim ile toplumun her düzeyinde farkındalık, Topluluk Çevre Müktesebatının yürürlüğe konması ve uygulanması için vazgeçilmez unsurlardır.
Su ve Atık Su Sektörü
Hayatın en temel gereği olan su kaynaklarının, geleceğe yeterli su bırakılması için korunması ve muhafazası, su arz ve talebinin etkin bir şekilde yönetilmesini içeren
sürdürülebilir ve bütünleştirilmiş bir su politikası oluşturulmasını kapsamaktadır. AB Su Sektörü gereklilikleri, su kaynaklarının ve su kalitesinin korunmasını, suyun
sürdürülebilir kullanımının sağlanmasını, içme ve yüzme suları için sağlık esaslı standartların oluşturulmasını, endüstriyel kirlilik kontrollerini, doğa, insan sağlığı ve çevrenin
korunmasını içermektedir.
AB Çevre Faslının sekiz ayrı mevzuattan oluşan Su ve Atık Su Sektörü kapsamında, ilk aşamada öncelikle beş mevzuatın uyumlaştırılması öngörülmektedir. Bu direktifler
aşağıdakilerdir:
•
2006/60/AT sayılı Su Çerçeve Direktifi: Tüm yeraltı ve yüzey sularının, geçiş sularının ve kıyı sularının, belli kıstaslar çerçevesinde (kimyasal, biyolojik, ekolojik ve
miktar açısından) bütünsel olarak korunması ve iyileştirilmesini öngören geniş kapsamlı bir çerçeve direktiftir.
•
1998/83/AT sayılı İçme Suyu Direktifi: İçme suyu nitelikli suların standartlarını ve tüketiciye ulaşıncaya kadar gözetilmesi ve uygulanması gereken işlem, parametre
ve tahlil yöntemlerini belirler.
•
2006/7/AT sayılı Yüzme Suları Direktifi: İnsanların yüzmek için kullandıkları sularla ilgili standartları belirleyip, kirliliğin önlenmesi amacıyla yapılan tahlillerin,
yöntem ve parametrelerini belirler.
•
1991/271/AET sayılı Kentsel Atıksu Direktifi: Yerleşim birimlerinde atıksu toplama ve arıtma tesislerinin kurulması ile ilgili şartları ve arıtılmış atıksu deşarjları ile
ilgili standartları belirler.
•
2006/118/AT sayılı Yeraltı Suyu Direktifi: Yeraltı sularının korunması ve iyileştirilmesi ile ilgili bir direktiftir.
Katı Atık Sektörü
Avrupa Birliğinin atık yönetim gereklilikleri, atık önleme girişimleri, kaynakların daha iyi kullanılması ve sürdürülebilir bir tüketim alışkanlığının teşvik edilmesi sonucu ortaya
çıkan atığı önemli ölçüde azaltarak bu atığı geri dönüşümünü amaçlamaktadır. AB’nin atık yönetimi politikası Atık Yönetimi Topluluk Stratejisinde ortaya konulmuştur. Buna
göre atık yönetimi konusunda yedi üst ilke belirlenmektedir:
•
Atık yönetimi hiyerarşisi (önleme, geri kullanım, geri dönüşüm, geri kazanım, güvenli bertaraf)
•
Topluluk seviyesinde kendine yeterlilik
345
•
Aşırı masraflara neden olmayan “En İyi Mevcut Tekniklerin” kullanımı
•
Yakınlık ilkesi (atıkların üretildiği yere yakın bir yerde işlenmesi)
•
İhtiyatlılık ilkesi
•
Üreticinin sorumluluğu (tasfiyenin çevresel etkisini en aza indirmek amacıyla ürünlerin faydalı ömürlerinin sonunda ürünlere yönelik yükümlülük)
•
Kirleten öder ilkesi
AB Çevre Faslının onbeş ayrı mevzuattan oluşan Katı Atık Sektörü kapsamında, ilk aşamada öncelikli olarak onbir mevzuatın uyumlaştırılması öngörülmektedir. Bu direktifler
aşağıdakilerdir:
•
2006/12/AT sayılı Atık Çerçeve Direktifi: Atıkların yönetimi ile ilgili genel ilkeleri ve kuralları ortaya koyan temel direktiftir. İnsan sağlığının ve çevrenin korunması,
atık yönetimi hiyerarşisi ve birleştirilmiş ve yeterli ağın kurulması için üye devletler gerekli önlemleri almalıdır. Atık yönetiminde direktifle ilgili yetkili makam
belirlenmeli ve atık yönetim planları hazırlanmalıdır. Atık yönetim planları, atık önleme, geri kullanım, geri kazanım ve enerji kazanımı gibi kavramları içermektedir.
•
91/689/AET sayılı Tehlikeli Atıklar Direktifi: Tehlikeli atıkların yönetimi ile ilkeler ve kuralları içeren destekleyici mevzuattır. Üye devletler, tehlikeli atıkların
kaydedilmesi ve tanımlanması için gerekli önlemleri alacaklar, değişik kategorilerdeki tehlikeli atıkların birbirileri ile ve tehlikeli olmayan atıklarla karışmasını
önleyeceklerdir. Atık üreten ve tekrar elde etme işlemi yapacak tesislerin, bu faaliyetleri için izin alma zorunluluğu olmalıdır. Nakliyeciler, üreticiler, kuruluş ve tesisler,
faaliyetlerinin kaydını tutmalı ve belirlenmiş yetkili makamlara, istendiğinde bu bilgileri vermeye yükümlü olmalıdırlar. Yetkili makamlar ise tehlikeli atık yönetim
planı hazırlamalı ve bu tip atıkları belirlemeli, bu tip atıkların paketlenmesi ve etiketlenmesi için gerekli prosedürleri geliştirmeli, denetleme ve izin sistemi oluşturmalı,
bu tip atıkların üretiminin önlenmesi için çaba harcamalı ve uygulamaları düzenli olarak Avrupa Komisyonuna bir rapor halinde sunmalıdır.
•
(AET) 259/93 sayılı Atıkların Taşınması Tüzüğü: Çerçeve kurallar ile ilgili bir diğer direktif ise atıkların gerek yerel, gerekse AB içerisinde taşınması ile ilgili ilkeleri
ve kuralları ortaya koymaktadır. Atıkların nakledilmesini kontrol edecek sistemi kurmak amacıyla hazırlanmış ve atıkların AB’ye girmesi ve çıkması sırasında ve AB
içerisindeki taşınması sırasında gözetleme ve denetleme şartlarını düzenlemek üzere yürürlüğe konmuştur. Tüzük, tehlikeli ve tehlikeli olmayan atıkları da
kapsamaktadır.
•
99/31/AT sayılı Düzenli Depolama Direktifi: Atık bertaraf metotlarından biri olan düzenli depolama ile ilgili düzenlemeleri yapmaktadır. Çevrede özellikle yüzey ve
yeraltı sularında, toprak, hava ve insan sağlığı üzerinde meydana gelebilecek olumsuz etkileri önlemek ve azaltmak amacı benimsenmiştir. Düzenli depolama tesislerini
atık türlerine göre, tehlikeli olmayan, tehlikeli ve inert (fiziki değişmeye müsait olmayan durağan atıklar) olarak sınıflandırmakta ve her sınıf için teknik ölçütler
vermektedir.
•
75/439/AET sayılı Atık Yağlar Direktifi: Atık yağların çevreye en az zarar vererek veya zarar vermeyerek toplanması, arıtılması, depolanması ve bertaraf edilmesi için
gerekli düzenlemeleri içermektedir. Bu tip faaliyetlerin kaydı, izin prosedürleri ve takibi için neler yapılması gerektiğini kapsamaktadır.
•
94/62/AT sayılı Ambalaj & Ambalaj Atıkları Direktifi: Direktifin amacı, ambalaj atıklarının çevre üzerindeki etkilerini azaltmak, bu tip atıkların üretimini azaltıp geri
kazanım olanaklarını artırarak atık hiyerarşisini bu tip atıklar üzerinde uygulamaktır.
•
2006/66/AT sayılı Atık Piller & Akümülatörler Direktifi: Bazı tehlikeli maddeler içeren pil ve akümülatör atıklarını iyileştirmek ve bertaraf yöntemlerini
belirlemektedir. Üye devletler, bu malzemelerdeki ağır metal miktarını azaltmak için plan ve program yapmalıdır.
346
•
96/59/AT sayılı PCB’ler & PCT’ler1) Direktifi: Çevreye ve halk sağlığına olumsuz etkiler yaratabilecek, yapımlarında poliklorlu bifenil ve poliklorlu terfenil içeren
atıkların yönetilmesini içermektedir. PCB ve PCT içeren aletlerin atılma yöntemlerini ve kullanılmış PCB ve PCT’lerin bu maddelerden arındırılarak bertaraf edilme
yöntemlerini belirlemektedir.
•
2000/53/AT sayılı Ömrünü Tamamlamış Araçlar Direktifi: Direktifin amacı ömrünü tamamlamış araçların çevreye zararını en aza indirmektir. Direktif ayrıca
ömrünü tamamlamış araçların bertaraf edilmesini azaltmayı ve bu konuda faaliyet gösteren işletmelerin çevresel performansını artırmayı hedeflemektedir. Üretici
sorumluluğu ilkeleri de bu direktif içerisinde yer almaktadır.
•
2002/96/AT sayılı Elektrikli ve Elektronik Ekipman Atıkları Direktifi: Direktif elektrikli ve elektronik ekipmanlar kapsamında spesifik olarak büyük ve küçük ev
aletleri (bilgisayar, televizyon, buzdolabı, tıbbi aletler vb) dahil 10 ürün kategorisini kapsamaktadır. Üretici sorumluluğu ilkeleri içerisinde finansal sorumluluk,
bilgilendirme ve etiketlendirme ile ilgili bilgiler içermektedir.
•
2006/21/AT sayılı Maden Endüstrisinden Kaynaklanan Atıklar Direktifi: Direktifin amacı, Atık Çerçeve Direktifinin ilkelerine göre, maden endüstrisinden
kaynaklanan atıkların çevreye olan etkilerini önlemek ve azaltmaktır. Direktif, işletmecilerin uygulanabilir en iyi teknikleri kullanarak çevreye verilen zararları
önleme/azaltma için gerekli önlemleri almalarını, işletmeleri için atık yönetim planı hazırlamalarını, kazalara karşı politika ve acil önlem planları hazırlamalarını,
izinlendirmelerini ve izinlendirme sırasında halkın katılımını içermektedir.
Ayrıca atık sektörü mevzuatının diğer sektörlerdeki mevzuatla önemli bağlantıları vardır. 2008/1/AT sayılı Endüstriyel Kirlilik Kontrolü Direktifi, Su Sektöründen bazı
Direktifler ve Yatay Sektörden, Çevresel Etki Değerlendirme Direktifi ve Stratejik Çevresel Değerlendirme Direktifi, düzenli depolama alanları ve yakma tesisleri gibi atık
yönetimi seçenekleri üzerindeki etkileri dolayısıyla konuyla en çok ilgili olanlardır.
Doğa Koruma
AB’nin doğa koruma çerçevesi, üye devletlerin doğal ve kültürel mirasını koruma amacını taşımaktadır. KKTC’de flora, fauna, biyolojik çeşitlilik ve habitat ve doğa peyzajına
AB’nin geri kalanında sağlanmakta olanı seviyede koruma sağlanacaktır.
AB Çevre Faslının, üç ayrı mevzuattan oluşan Doğa Koruma kapsamındaki üç mevzuatın tümünün de uyumlaştırılması öngörülmektedir. Bu direktifler aşağıdakilerdir:
1)
•
1992/43/AET sayılı Yaşam Ortamı Direktifi: Bu direktifin hedefi, doğal yaşam ortamı ve yaban flora ve faunanın korunması suretiyle biyolojik çeşitliliğin
sürdürülmesine katkıda bulunmaktır. Seçili yaşam ortamları ve türlerinin aynı düzeyde korunduğu ya da ‘uygun bir koruma durumuna’ getirildiği Natura 2000 olarak
bilinen ve Topluluk açısından önemi olan tutarlı bir Avrupa ekolojik bölgeleri şebekesi kurmayı amaçlamaktadır.
•
1979/409/AET sayılı Yaban Kuşlar Direktifi : Direktifin amacı, doğada üreyen kuşların ve düzenli olarak göçen türlerin doğal durumlarında, yumurtaları, yuvaları ve
yaşam ortamları ile birlikte, korunmasını, yönetimini ve kontrolünü sağlamaktır. Yaban Kuşlar Direktifi kapsamında belirlenen Özel Koruma Alanları , Natura 2000
şebekesini oluşturacak şekilde Yaşam Ortamları Direktifi kapsamında yaşam ortamlarının korunmasını tamamlayacaktır. Sulak alanların ve özellikle de uluslararası
öneme sahip sulak alanların korunmasına önem verilmektedir.
•
Flora ve faunanın düzenleyici ticaret ile korunması hakkında (AT) 338/97 sayılı Konsey Tüzüğü: Yaşam Ortamları Direktifi ve Yaban Kuşlar Direktifi, Avrupa
Vahşi Yaşam ve Doğal Yaşam Ortamlarının Korunması Konvansiyonu (Bern Konvansiyonu) ve Göçmen Türler Konvansiyonu (Bonn Konvansiyonu)’nda belirtilen
uluslararası yükümlülükleri yerine getirmektedir. Tüzük ayrıca BM Soyu Tehlikedeki Türlerin Uluslararası Ticareti Konvansiyonunu (CITES) uygulama hakkındadır
PCB, PCT: Poliklorinebifeniller ve poliklorineterifeniller
347
Yatay Konular
Yatay sektör, yaygın olarak bilinen su, atık, doğa koruma, endüstriyel kirlilik kontrolü, hava kirliliği kontrolü, gürültü ve benzeri tüm sektörler arası çevresel politika ve
uygulamalara ilişkin hususları kapsamaktadır. Sektörün prosedürle ilgili metotlarının ve mekanizmalarının çevresel karar almada, sektörler arası bir çerçeve oluşturduğu ve
böylece çevresel sorumluluğu yüksek bir mekansal gelişmeyi güçlendirdiği için özel önemi vardır. Sektörler arası yatay konularda AB’nin yatay ve ilgili diğer sektörlerdeki
gerekliliklerinin yerine getirilmesi için yatay ve diğer sektörel gerekliliklerin mekansal gelişme ve planlamaya entegre edilmesi, farkındalık, anlayış, sahiplilik, karşılıklı çıkara ve
paylaşılan sorumluluğa dayanan daha katılımcı bir yaklaşımı amaçlamakta ve paydaşların çevresel koruma, planlama ve gelişme kararları hakkında bilgilendirilmelerini ve sürece
dahil edilmelerini gerektirmektedir.
AB Çevre Faslının, 11 ayrı mevzuattan oluşan Yatay Sektör kapsamında, ilk aşamada, öncelikle üç Direktifin ve gereklerinin uyumlaştırılması öngörülmektedir. Bu Direktifler
aşağıdakilerdir:
•
85/337/AET sayılı (97/11/AT ve 2003/35/AT ile değiştirilmiş şekli ile ) Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Direktifi: Çevrenin diğer birkaç sektörüyle ilgili olarak
AB mevzuatıyla ilişkilidir. Entegre Kirliliğin Önlenmesi ve Kontrolü Direktifi (96/61/AET), Atıkların Yakılması Direkti (2000/76/AT), Düzenli Atık Depolama
Direktifi (99/31/AT) ve Kentsel Atık Suyun İşlenmesi Direktifi (91/271/AET) ÇED Direktifine tabi tesislerle ilgilidir.
•
2001/42/AT sayılı Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) Direktifi: Diğer çevre sektörlerindeki AB gereklilikleriyle bağlantılıdır. Bunlar; politika, strateji, plan ve
program hazırlanmasını gerektiren sektörlerdir. Atık Çerçeve Direktifi (75/442/AET) kapsamındaki atık yönetim planları, Tehlikeli Atık Direktifi (91/689/AET)
kapsamındaki tehlikeli atık planları ve Su Çerçeve Direktifi (2000/60/AB) kapsamındaki nehir havzası yönetim planları, stratejik çevresel değerlendirmeye tabidir.
•
2003/4/AT sayılı Çevresel Bilgiye Erişim (ÇBE) Direktifi: Her türlü kamu otoritesi elindeki çevreyle ilgili her türlü çevresel bilgiye halkın erişim hakkını
kullanabilmesini sağlamaya yönelik düzenlemeleri kapsamaktadır.
Hava Kalitesi
Soluduğumuz havanın kalitesi insan sağlığını etkilemektedir, dolayısıyla hava kalitesini korumak için alınan önlemler nedeniyle yapılan masraflar karşılığında çok daha kıymetli
faydalar sağlanacaktır. Başlangıç noktası olarak, Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen sağlık tabanlı hava kalitesi hedefleri, AB tarafından Hava Kalitesi Çerçeve Direktifi
(HKÇD) (96/62/AT) ve SO2, NOx, partiküller, yer seviyesi ozonu ve benzen dahil çeşitli kirletici maddeler için sınır değerleri veren dört kardeş Direktifte belirlendiği şekilde
kabul edilmektedir. Direktife göre hava kalitesi sürekli olarak izlenmeli ve değerlendirilmeli, gerekli oldukça ve özellikle de kirletici maddeler insan sağlığını tehdit edecek
seviyelerde olduğunda, hava kalitesini iyileştirmek ve kamuoyunu bilgilendirmek için önlemler alınmalıdır.
AB Çevre Faslının altı ayrı mevzuattan oluşan Hava Kalitesi kapsamında, ilk aşamada, öncelikle beş mevzuatın uyumlaştırılması öngörülmektedir:
•
2008/50/AT sayılı Dış Ortam Hava Kalitesi ve Avrupa için Temiz Havaya Dair Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi (CAFE): 96/62/AT, 1999/30/AT,
2000/69/AT, 2002/3/AT sayılı Direktifler ile 97/101/AT sayılı Konsey Kararını içermekte ve hava kalitesinin tayini ve yönetimi ile ilgili prosedürleri ve havadaki temel
kirleticiler için standartları belirlemektedir. Bu direktif; genel yöntemler ve kriterler bazında dış ortam hava kalitesinin tayinini, hava kalitesi ölçüm değerlerini halkın
bilgisine getirmeyi ve hava kalitesinin iyi olduğu yerlerde bu durumu muhafaza etmeyi, aksi durumda iyileştirmeyi amaçlamaktadır.
•
2004/107/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi (4. kardeş direktif): Dış ortam havasındaki arsenik, kadmiyum, nikel, cıva ve poliaromatik
hidrokarbon (PAH) konsantrasyonlarını tayin etmeyi ve bunların konsantrasyonları için limit değerler oluşturmayı amaçlamaktadır.
348
•
98/70/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Pozitif ateşlemeli ve sıkıştırmalı ateşlemeli taşıtlarda kullanılan yakıtlar için sağlık ve çevre temelinde
teknik özellikleri belirlemektedir.
•
99/32/AT sayılı Konsey Direktifi : Bazı sıvı yakıtların yakılmasından kaynaklanan kükürt dioksit emisyonunu ve bu emisyonların insan ve çevre üzerindeki zararlı
etkilerini azaltmayı amaçlamaktadır.
•
94/63/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Petrolün bir terminalden diğer terminale veya bir terminalden bir servis istasyonuna aktarılması,
depolanması, yüklenmesi ve taşınması için kullanılan yöntemleri ve yapılan işlemleri, tesisleri, nakil araçlarını ve gemilere ilişkin uygulamaları düzenlemektedir.
Kimyasallar ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar
Sektör toplam 15 Direktifi içermekte ve bunlar kapsamları itibariyle; Kimyasallar, İyi Laboratuvar Uygulamaları (İLU) ve Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar (GDO)
olmak üzere üç alt grupta değerlendirilmektedir. Kimyasallar ve GDO’lar sektörüne ilişkin mevzuat çok geniş önlemler içermektedir. Bunlar, yetkili kuruma ön bildirimleri ve
yetkili kurumdan alınan izinleri, risk değerlendirmesi prosedürlerini, yönetim altına alınan maddelerin sınıflandırılmasını, ambalajlanmasını ve etiketlenmesini; kullanım ve
teminine ilişkin kısıtlamaları, kontrol ve piyasa gözetimini/denetimini içermektedir.
AB Çevre Faslının oniki ayrı mevzuattan oluşan Kimyasallar ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar kapsamındaki oniki mevzuatın tümünün uyumlaştırılması öngörülmektedir.
Bu direktifler aşağıdakilerdir:
•
(AT) 2006/1907 sayılı REACH (Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals/ Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi ve İzni )Tüzüğü: AB’nin
Kimyasalların yönetimine ilişkin yeni stratejilerin uygulanmasını öngörmekte ve kimyasal maddelerin kayıt edilmesi, değerlendirilmesi, üretim ve ithalatı ile ilgili
izinlerin alınması ve sınırlanması ile ilgili düzenlemeleri içermektedir.
•
1967/548/AET sayılı Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi ile ilgili Konsey Direktifi: Bazı tehlikeli maddelerin
sınıflandırılması, ambalajlanması ve etiketlenmesine ilişkin üye devletlerin mevzuatının AB mevzuatına uyumlaştırılması ile ilgilidir.
•
99/45/AT sayılı Tehlikeli Ürünlerin Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesine İlişkin Konsey Direktifi: Bazı tehlikeli ürünlerin sınıflandırılması,
ambalajlanması ve etiketlenmesine ilişkin üye devletlerin mevzuatının AB mevzuatına uyumlaştırılması ile ilgilidir.
•
(AT) 304/2003 sayılı Tehlikeli Kimyasalların İthalat ve İhracatına İlişkin Konsey Tüzüğü: Bazı kimyasalların ön bildirimli kabul sistemine göre ithal ve ihracatına
ilişkindir.
•
93/67/AET sayılı Bildirimi Yapılan Maddelerin Risk Değerlendirme İlkelerine İlişkin Konsey Direktifi : 67/548/AET sayılı Konsey Direktifine göre bildirimde
bulunan maddelerin insan ve çevre üzerindeki risklerini değerlendirme ilkelerine ilişkindir.
•
(AET) 793/93 sayılı Mevcut Maddelerin Risklerinin Değerlendirilmesi ve Kontrolüne İlişkin Konsey Tüzüğü : AB’de mevcut maddelerin insan sağlığı ve çevre
üzerindeki olumsuz etkilerinin değerlendirilmesi, kontrolü ve yönetilmesi ile ilgilidir.
•
87/217/AET sayılı Asbestin Yarattığı Çevresel Kirliliğin Önlenmesi ve Azaltılması Hakkında Konsey Direktifi: Çevrenin Asbest’le kirlenmesinin azaltılması ve
önlenmesi ile ilgilidir.
•
(AT) 2037/2000 sayılı Ozon’u İncelten Kimyasal Maddeler Hakkında Tüzük: Ozon tüketen ve incelten kimyasalları ve ozonun incelmesinin
alınması gerekli önlemleri belirlemektedir.
durdurulması için
349
•
98/8/AT sayılı Biyosidal Ürünlerin Piyasaya Çıkartılması ile ilgili Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Biyosidal ürünlerin piyasaya sürülmesi ile ilgilidir.
•
2001/18/AT sayılı Konsey Direktifi: 92/220/AET sayılı Konsey Direktifini yürürlükten kaldıran, genetik olarak yapıları değiştirilmiş organizmaların kasıtlı olarak
çevreye bırakılması ve genetik yapısı değiştirilmiş organizmaların (GDO) çevreye bilinçli salımı ve pazara sürülmesi hakkındadır..
•
90/219/AET sayılı Konsey Direktifi: Genetik yapıları değiştirilmiş mikroorganizmaların kullanımının devamı ve bunların kontrollü kullanımı ile ilgili koşulları
düzenlemektedir.
•
(AT) 1830/2003 sayılı GDO’lu Gıda ve Yemlerin İzlenebilirliği, Etiketlenmesi ile ilgili Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: GDO’lu gıda ve yemlerin
izlenmesi ve etiketlendirilmesi ile ilgilidir.
Endüstriyel Kirliliğin Kontrolü Sektörü
Endüstriyel faaliyetlerden kaynaklanan kirliliğin kontrol edilmesi atık yönetimi, hava ve su gibi sektörlerde faaliyet gösterenler dahil olmak üzere temel kirletici ya da risk tehdidi
haline gelme potansiyeli olan endüstriyel kuruluşlar ve diğer kuruluşların risk yönetimini kapsamaktadır.
Endüstriyel Kirlilik Kontrol sektörü ilgili mevzuat aşağıdaki şekildedir.
•
Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Direktifi (EKÖK)
•
Büyük Yakma Tesisleri Direktifi (BYT)
AB Çevre Faslının, yedi ayrı mevzuattan oluşan Endüstriyel Kirliliğin Kontrolü kapsamında ilk aşamada öncelikle beş mevzuatın uyumlaştırılması öngörülmektedir. Bu
direktifler aşağıdakilerdir:
•
2008/1/AT sayılı Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrolü Direktifi: Entegre kirlilik önleme ve kontrolünü sağlamak, çevreyi bir bütün olarak üst düzeyde korumak
amacıyla, çeşitli endüstriyel tesisler için oluşturulacak ulusal izin sistemi ile ilgili gereklilikleri ortaya koymaktadır. Aynı zamanda, hava, su ve karaya endüstriyel
faaliyetlerden kaynaklanan emisyonların (atıklar dâhil) engellenmesi ya da azaltılması için gerekli standartları belirlemektedir. Endüstriyel kuruluşların, ilgili endüstriyel
süreçlere yönelik Mevcut En İyi Teknikler (Best Available Techniques - BAT) uygulaması suretiyle kirliliğe karşı tüm uygun önlemleri alarak faaliyet göstermesini
gerektirmektedir. Bu sayede ciddi kirlilikler önlenecek, atık üretimi engellenecek, enerji etkin bir şekilde kullanılacak ve kazaları engellemek ve sonuçlarını sınırlamak
için gerekli önlemler alınacaktır.
•
2001/80/AT sayılı Büyük Yakma Tesisleri Direktifi: Enerji üretim tesislerinin faaliyeti sonucu atmosfere yayılan is, duman, toz, gaz, buhar ve aerosol halindeki
emisyonların kontrol altına alınması, insanın ve çevresinin hava alıcı ortamındaki kirlenmelerinden doğacak tehlikelerden korunmasını hedeflemektedir. Direktif, SO2,
NOx ve toz emisyonu standartlarını belirlemektedir. Aynı zamanda, kullanılan yakıtın türü ne olursa olsun (katı, sıvı ve gaz) 50 MW ya da daha fazla nominal termal
girdiye sahip her yakma tesisine uygulanmaktadır.
•
96/82/AT sayılı Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında (Seveso II) Direktif: Tehlikeli maddeler bulunduran kuruluşlarda büyük endüstriyel kazaların
önlenmesi ve muhtemel kazaların, insanlara ve çevreye olan zararlarının en aza indirilmesi amacıyla yüksek seviyede, etkili ve sürekli korumayı sağlamak için alınması
gerekli önlemlerin belirlenmesidir. 1976’da İtalya’da gerçekleşen büyük çaplı bir endüstriden adını alan bu direktif belirtilen miktarda tehlikeli maddeye sahip tesislerin
engelleyici önlemler almasını ve kaza durumları için acil durum planları geliştirmelerini gerektirmektedir.
350
•
(AT) 761/2000 sayılı Endüstri Sektöründeki Şirketlerin Bir Topluluk Eko-Yönetim ve Hesap-Denetimi Sistemine Gönüllü Olarak Katılımlarına İzin Veren
Konsey (EMAS) Tüzüğü: Çevresel etkiye sahip kuruluşların çevre performansında sürekli bir ilerlemeyi desteklemek amacıyla gönüllü bir eko-yönetim ve kontrol
programı kurmaktadır. Bu yönetmelik ile kuruluşların çevresel performanslarının değerlendirilmesi ve iyileştirilmesini hedeflemektedir.
•
(AT) 1980/2000 sayılı Eko-Etiket Tüzüğü: Çevre dostu ürünleri yaygınlaştırarak kaynakların daha etkin kullanımının sağlanması, tüketicilere bu ürünler hakkında
rehberlik ederek doğru ve bilimsel bilgilerin sunulmasını hedeflemektedir.
EKK sektöründeki direktiflerin birçok diğer sektörle bağlantısı vardır. Örneğin EKÖK ve BYT2) direktiflerinin şu anda ihtiyaç duyulan entegre (çapraz-ortam) yaklaşımını
sunmak üzere hava, atık ve su sektörlerindeki mevzuatlarla bağlantıları vardır. Ayrıca yatay sektör (ÇED, SÇED, Bilgiye Erişim, Kontrol Standartları), atık yönetimi sektörü
(Atık Çerçeve, Tehlikeli Atık, Atıkların Yakılması, Atık Yağlar), su kalitesi sektörü (Su Kalitesi Çerçeve Direktifi, Tehlikeli Maddeler Direktifi) ve kimyasallar sektörüyle
önemli bağlantıları vardır.
Gürültü Sektörü
Belirli bir eşiğin üzerindeki gürültü sadece refahı değil, vatandaşların sağlığını da etkilemektedir. AB, gürültü sektörü gereklilikleri kapsamında, AB vatandaşları sağlıksız gürültü
seviyelerinden koruma amacını hedeflemektedir. Bu amaç, AB ulusal ve yerel seviyede paylaşılan sorumluluğa dayandırılmakta ve farklı eylemlerin tutarlılığına ve
iyileştirilmesine yardımcı olacak önlemleri içermektedir. Yapılaşmış alanlarda, yerleşim alanlarında, halka açık parklarda ve diğer gürültüsüz alanlarda, okul ve hastane
yanlarında ve diğer gürültüye hassas alanların yakınlarında, insanların algıladığı gürültüyü kontrol etme amacını taşıyan çerçeve, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetilmesi Direktifi (2002/49/AT) ile belirlenmektedir. Yetkili makamların uyumlaştırılmış göstergeler bazında stratejik gürültü haritalarını üretmeleri, gürültüye maruz kalma
ve etkileri hakkında kamuyu bilgilendirmeleri ve gürültü konularını çözecek eylem planlarını hazırlamaları gerekmektedir.
AB Çevre Faslının altı ayrı mevzuattan oluşan Gürültü Sektörü kapsamındaki altı mevzuatın tümünün uyumlaştırılması öngörülmektedir. Bu direktifler aşağıdakilerdir:
2)
•
2002/49/AT sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetilmesi Direktifi: Çevresel gürültüye maruz kalınması sonucu kişilerin huzur ve sükununun, beden
ve ruh sağlığının bozulmaması için gerekli önlemlerin alınmasını sağlamaktır. Bu amaca yönelik olarak, değerlendirme yöntemleri kullanılarak çevresel gürültüye maruz
kalma seviyelerinin, hazırlanacak gürültü haritaları, akustik rapor ve çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu ile belirlenmesi, çevresel gürültü ve etkileri
hakkında kamuoyunun bilgilendirilmesi, gürültü haritaları, akustik rapor ve çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu sonuçları esas alınarak; özellikle çevresel
gürültüye maruz kalma seviyelerinin insan sağlığı üzerinde zararlı etkilere yol açmasının mümkün olduğu ve çevresel gürültü kalitesini korumanın gerekli olduğu
yerlerde, gürültüyü önleme ve azaltmaya yönelik eylem planlarının hazırlanması ve bu planların uygulanması, kademeli olarak uygulamaya konulması ve Gürültü
haritası ve akustik rapor hazırlanması zorunlu olmayan diğer gürültü kaynaklarından yayılan çevresel gürültüyü azaltmaya yönelik kontrol önlemlerinin alınmasını
amaçlamaktadır.
•
2002/30/AT sayılı Devlet Hava Alanlarında İşletme Kısıtlamaları Direktifi: Devlet Havaalanlarında işletme kısıtlamalarının belirlenmesi ve böylece gürültüden
önemli derecede etkilenen kişi sayısının sınırlandırılmasını ve azaltılmasına yönelik önlemleri içermektedir. İç pazar ihtiyaçlarına çerçeve belirlemekte, çevre ile uyumlu
bir şekilde havaalanı kapasitesinin geliştirilmesi, devlet hava alanları dışındaki münferit hava alanlarında gürültü ile ilgili düzenlemelerin yapılmasını amaçlamaktadır.
•
80/51/AET sayılı Subsonik Hava Aracı Direktifi: Subsonik hava araçlarından çıkan gürültü emisyonları konusunda limitleri belirlemektedir. Hava aracı gürültüsü,
çevre faktörü, teknik fizibilite ve ekonomik durumlara göre belirlenmelidir. Kaynağın olduğu yerde yapılacak düzenlemeler ve kısıtlamalar, Uluslararası Sivil Havacılık
Organizasyonu limitleri ile de uyumlu olmalıdır.
Büyük Yakma Tesisleri
351
•
89/629/AET sayılı Subsonik Jet Uçaklar Direktifi: Sivil subsonik jet uçaklarının neden olduğu gürültü emisyon limitleri ile kesin kuraları belirlemektedir.
•
92/14/AET sayılı Uçakların İşletmeleri ile ilgili Sınırlamalar Direktifi: Uluslararası Sivil Havacılık Konvansiyonu’nun 2. Baskısının(1988) II. Kısım’daki Ek 16’da
belirtilen Fasıl II, Cilt 1’de belirtilen hava araçlarının işletmesi ile ilgili kısıtlamaları belirlemektedir.
•
2006/93/AT sayılı Sivil Subsonik Hava Aracı Direktifi: Sivil Subsonik Hava araçlarının kalkış esnasında maksimum taşıma kapasitesi 34,000 kg üzeri ve daha fazlası
veya uçak içi 19 yolcu ve üzeri taşıma kapasitesi olan uçak araçları için uygulanan direktiftir.
İklim Değişikliği
İklim değişikliği gezegenimizin karşı karşıya olduğu en büyük çevresel, sosyal ve ekonomik tehditlerden birisidir ve AB için en yüksek çevresel öncelikler arasındadır. Sera gazı
emisyonlarını azaltma yönünde önlem alınmaması halinde bu yüzyılda küresel ortalama yüzey ısısının 1.8-4.0°C daha artması beklenmektedir. Sera gazları önemli ölçüde
azaltılmadıkça aşırı hava olaylarının daha sıkça olması, Kıbrıs da dahil olmak üzere sahilleri ve küçük adaları tehlikeye sokacak şekilde su seviyelerinde artış gibi geri dönüşsüz
değişikliklerin gerçekleşmesi beklenmektedir.
İklim değişikliğini ele almayı amaçlayan önlemler hava kirletici emisyonların azaltılmasını hedefleyen hava kalitesi sektörü gereklilikleriyle yakından ilişkilidir. Sektör ile ilgili
çalışmalar 1992 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Konvansiyonu (UNFCCC) ve 1997 Kyoto Protokolü’yle yakından bağlantılıdır. Bugüne kadar 189 ülke tarafından
onaylanan BM Çerçeve konvansiyonunda uluslararası toplum, sera gazı konsantrasyonlarını iklim sistemine insan kaynaklı tehlikeli müdahaleyi önleyecek seviyede’ istikrarlı
kılma konusunda mutabakata vardı. Kyoto Protokolüne göre, protokolü kabul eden ülkeler 2012’ye kadar sera gazı emisyonlarını 1990 yılı miktarlarının yüzde 8’i oranında
azaltmaya ya da sınırlamaya çalışacaklarını taahhüt ettiler. AB üye devletleri Kyoto Protokol’ü kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirebilmek için bir ‘yük paylaşımı’
yaklaşımı kabul ettiler. Bu, sektördeki mevzuatın anahtar unsuru olan Emisyonların Ticareti Direktifi (2003/87/AT) kapsamındadır.
İklim Değişikliği Sektör Stratejisinde, KKTC tarafının sera gazı emisyonlarını azaltma ve bu şekilde iklim değişikliği ve onun olumsuz sonuçlarını engelleme yönündeki
Topluluk çabalarına nasıl katılabileceği ele alınmaktadır. Program dönemi içinde, evsel cihazların ve yolcu araçlarının enerji etkinliği ile ilgili etiketlenmeye yönelik farkındalık
yaratılması ve iklim değişikliğine bağlı etkilenmesi yüksek, bir ada ülkesi olarak yaşanması beklenen sorunlar ve en aza indirgenmesi için alınacak önlemlerin belirlenmesi
gerekmektedir.
AB Çevre Faslının İklim değişikliği ile ilgili uyumlaştırılması hedeflenen yedi mevzuattan 3 yıllık bu plan döneminde öncelikle aşağıdaki üç direktifin uyumlaştırılması
öngörülmektedir:
•
2002/91/AT sayılı Binaların Enerji Performansı Direktifi : mevcut ve yeni binaların enerji verimliliğinin artırılması için üye devletlerin uymaları gereken minimum
gereklilikleri belirlemektedir ve binaların sertifikalandırılmasına ilişkin düzenlemeleri içermektedir
•
92/75/AET sayılı Evsel Cihazların Enerji Etiketlenmesi Direktifi : Evsel cihazların, enerji ve diğer gerekli kaynakların tüketimine dair
etiketlendirmeye ilişkin, üye devletlerin uyması gereken, düzenlemeleri içermektedir
•
1999/94/AT sayılı Yolcu Araçlarının Enerji Etkinliği Etiketleri Direktifi: Üye devletlerde satışa sunulan veya kiralanan yeni yolcu araçlarının yakıt tüketimi
verimliliğine ve karbondioksit emisyonuna dair bilgileri içeren etiketlendirmeye ilişkin, üye devletlerin uyması gereken, düzenlemeleri içermektedir
bilgileri içeren
352
Topluluk Müktesebatının uygulanmasından ülke düzeyinde en az bir makamın yetki ve sorumluluk yüklenmesi gerekmektedir. Yetkili makamlar, Direktifler gereği, izinlendirme
ve yaptırım yetkilerine sahip olduklarından, normal olarak kamusal kurumlar veya çevre ajansları olmalıdırlar.. Yetki ve sorumluklar aynı veya farklı düzeydeki birden fazla
farklı kamular arasında paylaştırabilmektedir .
Yerel veya ülkesel düzeydeki makamlar, havaya suya veya toprağa emisyonların izinlendirilmesinde yetkili ve sorunlu olabilmektedirler. İzleme ve yaptırım kısmen veya
tamamen yerel veya bölgesel makamlara devredilebilmektedir. Ancak farklı kurumlar ve makamlar arasında yetkilerin paylaşımı, yetki ve sorumlulukların dağılımı , İdari
prosedürler ve mekanizmalar çok açık ve anlaşılır olmalıdır.
Çevre Müktesebatının kapsamının geniş olması nedeniyle, bir çok alanda birçok kurum yetki ve sorumluluk taşınmakta ve bu sorumluluk ve yetkiler çerçevesinde
yükümlülüklerin yerine getirilmesinde kurumlara büyük yük ve sorumluluk düşmektedir. Etkin ve verimli çalışma için ise kurumlar arası kesin ve mutlak işbirliği ve
koordinasyona dayalı bir sisteme gerek vardır.
Topluluk Çevre Müktesebatı, bir çok konuda bir çok alanı etkileyen özel yapısı dolayısıyla , her düzeyde çevre hukukçuların, çevre bilimcilerinin ekologların, plancıların,
mühendislerin, biyologların ve çevre ve doğal kaynaklarla ilgili farklı meslek ve bilim alanlarından, mesleki uzmanlık, bilgi ve beceri sahibi meslek insanlarının bulunduğu bir
kurumsal yapının oluşması sağlanmalıdır. Yeterli kaynağa sahip, yasalara aykırı hareket edenlere karşı etkili ve caydırıcı cezai sistemler çerçevesinde, merkezi ve bölgesel
düzeyde etkili olarak çalışabilir, görevine bağlı, kararlı ve güçlü çevre müfettişlerine ihtiyaç vardır . Çevreye karşı ciddi suçlara karşı cezai müeyyideler ile ilgili yasal
düzenlemelere gerek vardır.
Çeşitli alanlarda yetkili olan kurumlar , görev ve sorumluklarını yerine getirebilmeleri için gerek özel ve gerekse tüm kamusal kaynaklardan gerekli bilgilerin elde edebilme
olanaklarına sahip olmalıdırlar Gerektiği taktirde bu yetkili makamlar Komisyona rapor verebilmelidir.
Çevre sektörünün tümü için yerine getirilmesi gereken anahtar idari görevler ve bunların uygulanabilmesi için gerekli kurumsal yapılar aşağıda özet olarak verilmektedir.
Yatay Mevzuat
(a)
ÇED (Çevre Etki Değerlendirme) Direktifine uygun olarak halkın katılımını düzenlemelerini içerecek şekilde, izinlendirme ve değerlendirme prosedürlerine uygulamak için
yetkili makam ve makamların oluşturulması.
(b) SÇD (Stratejik Çevresel Değerlendirmesi) Direktifin hangi özel plan ve programlara uygulanacağına karar verecek olan makam veya makamların seçilmesi
(c)
Çevresel Bilgiye Erişim direktifinin gereklerini yerine getirmek için, personel alımı , veri tabanı oluşturma , veriye ve bilgiye erişim, raporlama ve yayınlama ile ilgili
hizmetleri sağlayacak kurumların gerekli organizasyonunu sağlamak ve Çevrenin Durumu Raporunun hazırlanması ve yayını için gerekli düzenlemenin yapılmasını
sağlamak
(d) Halkın Katılımı Direktifi Plan, program ve proje oluşturma, bunların çevresel değerlendirme , karar verme, izinlendirme ve izleme süreçlerine ilgili paydaşların ve halkın
dahil edilmesini , bunlarla ilgili prosedürel önlemlerin, yetkili makam veya makamların hakkında bilgi verilmesini sağlayacak düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.
(e)
Raporlama Raporlama Direktifinin gereklerinin yerine getirilmesi için ilgili yetkili makam veya makamların belirlenmesi, Komisyona raporlama için gerekli bilgi ve verinin
toplanması için gerekli idari prosedürlerin oluşturulması
(f)
Avrupa Çevre Ajansı Tüzüğü uygulaması için, Avrupa Çevresel Bilgi ve Gözlem Ağı (EIONET) ile işbirliği için uygun kurum ve kuruluşların belirlenmesi
(g) LIFE (Çevre için AB Parasal Enstrümanı) Programı hakkında Tüzük ; Komisyon ile iletişim sağlayacak makamın belirlenmesi
353
(h) Çevre Yükümlülük Direktifi: Çevresel zararların önlenmesi ve iyileştirilmesi ile ilişkili direktifin gereklerinin yerine getirilmesinden sorumlu olacak ve çevresel zararlara
neden olan veya tehdit olan veya yetkili makamlardan gerekli önlemleri almasını talep etme hakkına sahip olan, çevre sivil toplum örgütleri dahil , ilgili üçüncü taraflar da
teması olacak bir veya birden fazla yetkili makamın belirlenmesi ve atanması.
Hava kalitesi
Hava kalitesinin teknik uzmanlığı, hükümet ve sivil toplum örgütleri ile ilişkileri, yaptırım güçleri ve Komisyona raporlama yetkisine uygun yetkili makamın atanması
Atık yönetimi
Topluluk atık mevzuatını uygulamak için uygun yetkili makamlar veya makamların belirlenmesi değişik makamlar arasındaki yetki paylaşımının net bir şekilde oluşturulması. (
merkezi yönetim, merkezi yönetime bağlı çevre ajansları, bölgesel ve yerel makamlar, belediyeler, atık yönetim şirketleri, endüstriyel/ ticari atık üreticiler, kamu araştırma
kurumları gibi)
Su Kalitesi
Yetkili makamlar olarak çalışacak kaynakları ve uzmanları olan kurumların oluşturulması.Su numune alma programlarını yürütebilecek kurumların sağlanması, Akredite olmuş
ve standart metotları tanımlanmış yöntemler uygun olan su ve atık su analizlerini yapabilecek laboratuvarların varlığının garanti edilmesi
Doğa Koruma
AB politikaları ve mevzuatına uyumlaştırma sürecinin gerçekleştirilmesine yönelik planlama ve yönetim yetki ve sorumluluğun tek bir ulusal merkezi makama verilmesi
Endüstriyel Kirlilik Kontrol ve Risk Yönetimi
Bu alandaki kurumsal çerçevenin bütünlüklü bir temelde çalışabileceğinin garanti eden yetkili makamın belirlenmesi
Kimyasallar ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar
•
Kimyasallar: Yetkili bir makamın veya makamların belirlenmesi. Belirlenen makamın ilgili paydaşlarla danışman yönünde adımların atılması ve paydaşlar için kılavuz
belgenin hazırlanıp basıldığını garanti etmek .
•
GDO: GDO ile ilgili teknik uzmanlığı, hükümet ve sivil toplum örgütleri ile ilişkileri, yaptırım güçleri ve Komisyon raporlama yetkisine uygun yetkili makamın
atanması
Gürültü
Gürültü ile ilgili teknik uzmanlığı, hükümet ve sivil toplum örgütleri ile ilişkileri, yaptırım güçleri ve Komisyon raporlama yetkisine uygun yetkili makamın atanması
354
Önceliklerin Dayanağı : KKTC Çevre Politikası Bildirgesi ve Bütünleştirilmiş Çevre Uyumlaştırma Stratejisi
KKTC Hükümeti, halkımızın ekonomik refahı ve sosyal bütünleşmesini sağlamak için, 15 Şubat 2006’da Bakanlar Kurulu kararı ile bir Çevre Politikası Bildirgesi onaylamıştır.
Bu bildirge ile, KKTC mevzuatının AB çevre mevzuatıyla ve politikalarıyla uyumlaştırma yönündeki kararlılıkları teyit edilmiş ve çevre politikasının temel ilkeleri
belirlenmiştir. Çevre Politikası aşağıdaki üç temel ilkeye dayanmaktadır:
•
Sürdürülebilir Kalkınma: Kuzey Kıbrıs’ın doğal ve kültürel mirasını ve kaynaklarını koruyacak şekilde sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlama
•
AB Çevre StandartlarıylaUyumlaştırma: Bu şekilde çevreyi ve KKTC vatandaşlarının yaşamlarını ve sağlıklarını koruma ve muhafaza etme
•
Ortaklaşa Çevre Yönetimi: Yönetim, ekonominin tüm sektörleri ve vatandaşlar arasında, ana paydaşları bilgilendirecek ve onları çevresel karar verme sürecine dahil
edecek ortaklık modeli oluşturma
Bu politika çerçevesinde, eşsiz doğal ve kültürel varlıkları korunan, çevresel riskleri minimum seviyelerde tutan, çevresel altyapılara sahip, çevre kirliliği en aza indirilmiş, sosyal
ve ekonomik gelişme ile çevresel korumanın, mekansal gelişmenin bütünleştirildiği, ekonominin her bir sektörünün gelişmesini ve tüm vatandaşların yaşam kalitesini artıran,
sağlıklı bir çevrede yaşamasını, sosyal ve ekonomik refahını, sosyal bütünlüğünü sağlayan, kurumsal yapıları ve yönetim mekanizmaları etkin ve etkili çalışan, toplumun tüm
kurumları ve kesimlerinin ortaklaşa çevre yönetimine ve sorumluluğuna dayanan, AB standartlarında, sürdürülebilir gelişmeyi yakalamış bir gelecek hedeflenmektedir. Bu
geleceği gerçekleştirmek ve belirtilen hedeflere ulaşmak amacı ile 2005 ocak ayında TAIEX ile birilikte yapılan geniş katılımlı toplantıda, etkin bir çevre stratejisinin olmadığı
belirlenmiş ve stratejiyi oluşturmak üzere, Nisan ayında Çevre Yeniden Yapılandırma Komitesinin kurulmasının ardından, Mayıs 2005 de çalışmalara başlanmıştır.
Uyum çalışmaları çerçevesinde, çevre ile ilgili tüm sektörleri kapsayan Bütünleştirilmiş Çevre Uyumlaştırma Stratejisi (BÇUS) hazırlama çalışmaları Kasım 2007’de
tamamlanmıştır. Kıbrıs Türk Halkı’nın AB çevresel gerekliliklere uyması için, gerçekleştirilmesi gereken faaliyetlerin belirlendiği ve beş yıllık dönenimi kapsayan
Bütünleştirilmiş Çevre Uyumlaştırma Stratejisi (BÇUS), 2006 Çevre Politikası Bildirgesi’nde belirtilen hedeflerine ulaşılması ve AB çevre standartlarına uyumlaştırmanın
sağlanmasında, yönlendirici bir ‘yol haritası’ görevini görecektir.
BÇUS, AB çevre müktesebatının gerekliliklerinin düzenlendiği, Su ve Atık Su , Katı Atık Sektörü, Doğa Koruma, Yatay Konular , Hava Kalitesi, Endüstriyel Kirlilik Kontrolü,
Kimyasallar ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar, Gürültü Sektörü ve İklim Değişikliği alanlarındaki dokuz ayrı çevre alt sektörünü kapsamakta ve bu sektörlerin her biri ile
ilgili Sektörel Uyum Stratejisine dayanmaktadır. BÇUS, AB müktesebatının KKTC mevzuatına yansıtılması ve uyumlaştırma yapılması, uyumlaştırmanın sağlanması için,
uygulamanın geliştirilmesi, AB standartlarına uyum için yatırımların gerçekleştirilmesi, kurumsal kapasitenin geliştirilmesi ve toplumsal düzeyde farkındalığın yaratılması
olmak üzere, dört ana alanda değişimi öngörmektedir.
Bütünleştirilmiş Çevre Uyumlaştırma Stratejisi, Sektörlerin ve Mekansal Boyutlarının Uyumlaştırılması çerçevesindeki,
•
Yansıtma Öncelikleri kapsamında, Farklılık Analizi ve Yansıtma faaliyetleri altında , KKTC’deki mevzuatın, idari yapıların ve teknik standartların mevcut durumunun
AB gerekliliklerine göre farklılıklarının boşluklarının belirlenmesi, değerlendirilmesi ve bu farklılıkların giderilerek AB gereklilikleriyle uyumlu hale getirilebilmesi için
gerekli düzenlemelerin aşama aşama yapılması öngörülmektedir .
•
Uygulama Öncelikleri Kapsamında, izinlendirme, izleme, teftiş ve yaptırım ile veri yönetimi ve benzeri konularda kurumsal kapasitenin oluşturulması ve alınacak idari
önlemleri, uygulanması gerekli yaklaşımı ele almakta ve mevzuatın etkin bir şekilde uygulanması için gerçekleştirilmesi gerekli Strateji ve Planlamaya , Program/Sistem
Uygulamasına ve Kapasite Oluşturulmasına ve Kurumsal Güçlendirmeye yönelik faaliyetler düzenlemektedir.
355
•
Yatırım Öncelikleri Kapsamında: AB standartlarına tam uyum için gerekli olan ve KKTC’deki gerek kamu, gerekse özel sektör tarafından yapılması gerekli
yatırımların öncelikleri belirlenmektedir.
Bütünleştirilmiş Çevre Uyumlaştırma Stratejisi kapsamındaki dördüncü ana unsur olan Çevresel Açıdan Halkın Farkındalığı ve İletişim çerçevesinde, Avrupa Birliğine tam
uyumun gerçekleştirilmesi için, KKTC düzeyinde her kesimde ve her düzeyde gerekli olan, çevresel farklındalığın ve iletişimin sağlanmasına, daha geniş çapta ortak anlayış
geliştirilmesine, ortaklıklar oluşturulmasına ve çevresel alanlarda uzmanlığın geliştirilmesine yönelik stratejileri düzenlenmektedir.
BÇUS çerçevesinde, AB Çevre Faslı’nın yukarıda belirtilen dokuz sektörün her biri ile ilgili, AB Tüzüğü, Direktifi ve Kararından oluşan 300’den fazla mevzuatı arasından,
yukarıda belirtilen stratejiler çerçevesinde KKTC’ye en uygun olan 70 ayrı ve farklı konudaki mevzuata uyum sağlanması öngörülmektedir. Ancak, tüm sektörlerde öngörülen
tüm işlemlerin ayni anda gerçekleştirilmesi mümkün olmadığından, belirli bir takvim çerçevesinde sektörel öncelikler belirlenmiştir.
Bu öncelikler kapsamında bir dizi yasanın değiştirilmesi, yeni yasaların çıkarılması, ilgili sektörel kurumsal kapasitenin artırılması ve özellikle su ve atık su ile katı atık
sektörlerinde fiziksel altyapıya yönelik yatırımların yapılması öngörülmektedir. AB çevre mevzuatı gereklerine uyumlu bir çevre mevzuatı için mevcut Çevre Yasası yerine yeni
bir çevre yasası hazırlanması öngörülmektedir. Hazırlık çalışmaları sürdürülmekte olan ve tüm sektörlerin uyumlaştırılması için bir çerçeve yasa olarak düzenlenmekte olan yeni
çevre yasasının 2009 yılının ilk çeyreğinde yürürlüğe girmesi planlanmıştır.
Çevre Yasası yanı sıra, mekansal planlamaya yönelik düzenlemelere ilişkin yasal çerçeveyi oluşturmakta olan İmar Yasası da su, katı atık, doğa koruma, hava, endüstriyel
kirlilik, gürültü ve diğer tüm konuları ilgilendiren hususların, çevresel etki değerlendirmesi, çevresel bilgiye erişim ve benzeri konulardaki sektörler arası düzenlemeleri kapsayan
yatay mevzuat gereklerine uyumlu hale getirilmesi ve AB çevre mevzuatı gereklerine uyumlu bir mekansal planlama sistemi geliştirilmesi için, bir dizi değişikliğin yapılması
öngörülmektedir. Birden fazla çevresel sektörel gereklerinin yansıtılması için yeni bir çerçeve çevre yasası çıkarılması ve planlama yasasının değiştirilmesi yanı sıra, sadece
sektörel bazda ilgili yasalarda değişikliklerin yapılması ve yeni mevzuatın çıkarılması hedeflenmektedir. Tüm bunların ötesinde, her sektör, özellikle de öncelikli sektörler olan
su, atık, doğa ve yatay konularla ilgili KKTC politikalarının netleştirilmesi ve bu politikaların kabul edilmesi hedeflenmektedir. Sektörel politikaların belirlenmesi ve kabulü,
uyumlaştırma sürecini harekete geçirecek ve hızlandıracaktır. Bunun yanı sıra, her bir sektör için gerçekleştirilmesi öngörülen çalışmalarla ilgili olarak, Mevzuata Uyum
Programı çerçevesinde, ilgili kurumların ayrıntılı çalışma programlarının hazırlanması öngörülmektedir.
Tüm bu unsurlar ve öncelikler, zaman içinde edinilecek deneyim, unsurlar ile ilgili gelişecek yeni anlayışlar ve AB çevre mevzuatı ve politikalarında meydana gelecek yeni
gelişmelere bağlı olarak gözden geçirilecek ve geliştirilecektir.
356
Öncelik 27.1 Su kaynaklarının korunması ve yönetimi
Ana Unsur 27.1.1. Etkin Bir Su Kaynakları Yönetimi Sistemi Oluşturulması ve Su Çerçeve Direktifi gerekliliklerinin yansıtılması
Ana Unsur 27.1.2. İçme Suyu Kalitesinin iyileştirilmesi ve İçme Suyu Direktifi gerekliliklerinin yansıtılması
Ana Unsur 27.1.3. Yüzme Suları Direktifi gerekliliklerinin yansıtılması
Ana Unsur 27.1.4. Kentsel Atıksa Direktifi gerekliliklerinin yansıtılması
Ana Unsur 27.1.5. Kısıtlı Su Kaynaklarını Korunması ve Yeraltı Suyu Direktifi gerekliliklerinin yansıtılması
Öncelik 27.2 Etkin Bütüncül Atık Yönetim Sisteminin kurulması ve uygulanması
Ana Unsur 27.2.1 Atık yönetiminde çerçeve düzenleme yapılması:
Ana Unsur 27.2.2 Atık yönetiminde bertaraf metotları ile ilgili düzenleme yapılması
Ana Unsur 27.2.3 Atık yönetiminde belli atık türleri ile ilgili düzenleme yapılması
Öncelik 27.3 Doğanın korunması
Ana Unsur 27.3.1 AB Doğa Koruma gerekliliklerinin yerine getirilmesine yönelik kurumsal kapasitenin artırılması
Ana Unsur 27.3.2 Doğa Koruma ile ilgili mevzuatın AB Doğa Koruma gerekliliklerine uygun olarak düzenlenmesi
Öncelik 27.4 Yatay konularda mevzuatın ve uygulamanın geliştirilmesi
Ana Unsur 27.4.1 Mevcut Çevresel Etki Değerlendirme Sistemin, Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Direktifi gereklerine uyumlu olarak iyileştirilmesi
Ana Unsur 27.4.2 Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) Direktifi gerekliliklerinin yansıtılması ve uyumlaştırılması
Ana Unsur 27.4.3 Çevresel Bilgiye Erişim Direktifi gerekliliklerinin yansıtılması ve uyumlaştırılması
Ana Unsur 27.4.4 Mekansal Gelişme Sisteminin AB Çevre Gereklerine uyumlaştırılması
Ana Unsur 27.4.5 Ülkesel Fiziki Planın Hazırlanması
Ana Unsur 27.4.6 Sürdürülebilir Gelişme Stratejisinin Hazırlanması
Öncelik 27.5 Hava kalitesinin iyileştirilmesi
Ana Unsur 27.5.1 Dış ortam hava kalitesi yönetimi ve standartlarına uyum sağlanması
Ana Unsur 27.5.2 Akaryakıt kalite standartlarına uyum sağlanması
Öncelik 27.6 Kimyasallar ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların (GDO) kullanımının yönetimi
Ana Unsur 27.6.1 REACH Tüzüğü kapsamındaki AB mevzuatına uyum sağlanması
Ana Unsur 27.6.2 Asbestin yarattığı çevresel kirliliğin önlenmesi ve azaltılması hakkında uyumlaştırılmanın sağlanması
Ana Unsur 27.6.3 Ozon Tabakasını İncelten Kimyasalların Kullanımının Kısıtlanması ve Kademeli Olarak Sona Erdirilmesi
Hakkındaki mevzuata uyumun sağlanması
Ana Unsur 27.6.4 Biyosidal ürünlere ilişkin AB mevzuatına uyumun sağlanması
Ana Unsur 27.6.5 GDO’lu ürünlere ilişkin AB mevzuatına uyumun sağlanması
357
Öncelik 27.7 Endüstriyel kirlilik kontrolünün sağlanması
Ana Unsur 27.7.1 Endüstriyel kirliliğin önlenmesi ve kontrolü
Ana Unsur 27.7.2 Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi
Ana Unsur 27.7.3 Endüstriyel kuruluşlar tarafından çevre yönetim sistemlerinin oluşturulması
Öncelik 27.8 Çevresel gürültü yönetiminin oluşturulması
Ana Unsur 27.8.1 Gürültünün Değerlendirmesi ve yönetilmesi Direktifinin gerekliliklerinin yansıtılması
Ana Unsur 27.8.2 Havayolu araçlarından kaynaklanan, ilgili direktiflerinin gerekliliklerinin yansıtılması
Öncelik 27.9 İklim Değişikliği ile ilgili mevzuatın ve sistemin oluşturulması
Ana Unsur 27.9.1 Binaların enerji performansı ilgili gerekliliklerin yansıtılması ve uyumlaştırılması
Ana unsur 27.9.2 Enerji Verimliliği ile İlgili Etiketlendirme Gerekliliklerin Yansıtılması Ve Uyumlaştırılması
Ana Unsur 27.9.3 İklim değişikliğine bağlı olası sorunlar ile bunların indirgenmesi için alınacak olan önlemlerin belirlenmesi
358
Tabloları
Öncelik 27.1 Su kaynaklarının korunması ve yönetimi
Su ve atık su sektörü KKTC için en yaşamsal, acil ve önemli konudur. Bu alanda acil önlemlerin alınmasının yanı sıra üst siyasi düzeyde ve halk düzeyinde kabul gören bir su
politikasına ihtiyaç vardır. Böyle bir politikanın geliştirilebilmesi için, su ile ilgili konularda tam yetkili olacak bir kurumun yetkilendirilmesi, çeşitli AB gerekliliklerine uyumlu
yetki ve sorumluklarının yeniden tanımlanması ve yetkili kurumlar arasında koordinasyonu sağlayacak Sektörler ve Kurumlar Arası İşbirliği Kurulunun oluşturulması
gerekmektedir. Politik sahiplenmeyi, kararı ve kararlılığı gerektiren bu konularda, üst politik düzeyde koordinasyonun sağlanması ve kıt su kaynaklarının akılcıl kullanımı ve
yönetimine yönelik etkili kararların alınmasının sağlanması için, Başbakanlık öncülüğünde ve koordinasyonunda, Çevre, Tarım, İçişleri Bakanlıkları ve ilgili diğer kurumların
katılımı ile Üst Düzey Koordinasyon ve İşbirliği Komitesinin oluşturulmasına ihtiyaç vardır. Sektörle ilgili çalışmaların sağlıklı yürütülmesi için MUP çerçevesinde bir çalışma
programının çıkarılmasını da gerekmektedir.
Ana Unsur 27.1.1. Etkin Bir Su Kaynakları Yönetimi Sistemi Oluşturulması ve Su Çerçeve Direktifi Gerekliliklerinin Yansıtılması
KKTC’de yaşamı etkileyen en önemli sorunlar, kuraklık ve buna bağlı olarak su kaynaklarının azalması ile su kalitesinin bozulmasıdır. Su kaynaklarını korunması, kalitesinin
artırılabilmesi için en acil konu etkili ve etkin bir biçimde çalışan bir yönetim sisteminin kurulmasıdır . Bunun yapılabilmesi için, parçalı ve çok aktörlü bir yapıya sahip mevcut
su yönetimi sisteminin yenilenmesi ve ilgili kurumlar arasındaki yetki karmaşasının ortadan kaldırılması ve ilgili kurumlar arasında, yetki ve sorumluluk alanlarının yeniden
tanımlanması ve işbirliği ve koordinasyona dayalı bir sistem oluşturulması gerekmektedir . Bunun yanı sıra, mevcut kaynakların , durumu taşıma kapasiteleri, , iyileştirilme
potansiyelleri ve/veya korunmaları için gerekli izleme ve denetim yöntemlerini belirlenmesi yaşamsal bir önem arz etmektedir.
Su İşleri Dairesi, Jeoloji ve Maden Dairesinin yanı sıra , Şehir Planlama Dairesi, Tarım Dairesi, Belediyeler, Kaymakamlıklar ve Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi Su ile ilgili
farklı yetki ve sorumluklara sahip ana kurumlardır. Su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı için, AB Su Çerçeve direktifi çok geniş kapsamlı, tüm suların korunabileceği
bütüncül bir çerçeve oluşturulabilmesi için, bu kurumların yetki ve sorumluluklar alanlarının açıkça belirlenerek , eşgüdüm içerisinde çalışmalarını sağlayacak yeni bir yapılanma
sağlanması hedeflenmektedir . Söz konusu birimlerin kurumsal yapılarında da değişiklikler yapılarak , kendilerine düşen görevleri yerine getirebilmeleri için, uygun eleman
alımları ile yapılarının güçlendirilip işlevsellik kazandırılması, etkili bir su yönetimi açısından çok büyük önem arz etmektedir.
Bu direktife uyum, KKTC’de oldukça parçalı ve zaman zaman yetki karmaşası yaşanan konuların disiplin altına alınıp çok değerli ve çok kısıtlı olan kaynaklarımızın korunması
ve idamesinde çok yararlı olacaktır. Bu anlamda ,yeryüzüne çıkarılan tüm suların ve tüm yüzey sularının kalite ve miktar olarak yönetimi, izlenmesi, korunması ve adil
dağıtımının sağlanması ,aynı şekilde yeraltı sularının kalite ve miktar olarak korunması ve iyileştirilmesi, tüm yeraltı, yüzey, geçiş suları ve deniz sularının kirletilmesinin
önlenmesi, ekosistemlerinin korunması, planlama aşamasında kaynakların öncelikle ve özellikle göz önünde bulundurulmasını gerekmektedir. Bunların sağlanması için de sırası
ile Su İşleri Dairesi, Jeoloji Ve Maden Dairesi, Çevre Koruma Dairesi, Şehir Planlama Dairesi ve Kaymakamlıklara ait yasalarının yeniden uygun şekilde düzenlenmesi ve adı
geçen kurumların bazı konularda ortak çalışmalar yapması gerekmektedir.
Ana Unsur 27.1.2. İçme Suyu Kalitesinin İyileştirilmesi ve İçme Suyu Direktifi Gerekliliklerinin Yansıtılması
İçme Suyu Direktifi ile kaynaktan tüketiciye ulaşıncaya kadar içme suyu nitelikli tüm suların kalitesinin uygunluğu denetlenmektedir. Bu konu ile ilgili direktife karşılık
olabilecek herhangi bir mevzuat bulunmaması nedeni ile Sağlık Bakanlığı bünyesinde bir yasa düzenlenmesi, rutin tetkiklerin belediye sınırları içerisinde belediyelerce, ana
sistemlerde Su İşleri Dairesi tarafından yapılıp denetim ve yaptırımın Sağlık Bakanlığı yetkisinde olması gerekmektedir.Bu nedenle Sağlık Bakanlığı, Su İşleri Dairesi ,
359
Belediyeler ve Kaymakamlıkların ortak çalışma yapması ve ilgili yasalarda düzenleme yapılması gerekmektedir. Uyumlaştırma sağlık açısından çok önemli bir konu olan,tüm
halkımıza sağlıklı içme suyu dağıtımını sağlayacaktır.
AB İçme Suyu Direktifi’nin gerekliklerinin yerine getirilmesi için KKTC altyapıların iyileştirilmesi ve yeni altyapı oluşturulmasına ihtiyaç vardır. Bu amaçla AB Mali Yardım
Tüzüğü’nce öngörülen 259 milyon Euro’luk finansman çerçevesinde altyapının iyileştirilmesine yönelik proje çalışmaları halihazırda devam etmektedir. Bu kapsamda
Kumköy’de deniz suyu arıtma tesisinin kurulması, acil tamirat gerektiren altyapıların iyileştirilmesi ve Lefkoşa, Gazimağusa, Güzelyurt, Girne, Lefke ve Gönyeli bölgelerinde
asbestli boruların değiştirilmesi öngörülmektedir. Projelerin 2009 yılında uygulanmaya konması planlanmaktadır. Ayni zamanda su kalitesinin iyileştirilmesine yönelik olarak
yine mali yardım paketi içinde devlet laboratuvarının kapasitesinin artırılması hedeflenmektedir.
Ana Unsur 27.1.3. Yüzme Suları Direktifi Gerekliliklerinin Yansıtılması
İlgili direktife karşılık gelen bir yasa bulunmaması nedeni ile, Sağlık Bakanlığı tarafından uyumlu bir yasa hazırlanması, tahlillerin Çevre Koruma Dairesi tarafından yapılıp
Sağlık Bakanlığı tarafından denetlenip, gerekli yaptırımların uygulanması uygun bir yöntem olarak görülmektedir. Bu nedenle söz konusu daireler arasında ortak çalışmalar
yapılıp gerekli yasal düzenlemeye gidilmesi öngörülmektedir.
Ana Unsur 27.1.4. Kentsel Atıksu Direktifi Gerekliliklerinin Yansıtılması
Kentsel atıksu direktifinin iç hukuka yansıtılması ile öncelikli yeraltısuyu ve deniz suyunun kirlenmesini önlenmiş olacak, yaşam kalitesi artacak ve önemli bir kazanım olarak da
arıtılmış atıksuyun tekrar kullanımı ile su kaynaklarımızın daha sürdürülebilir kullanımına önemli bir katkı konulmuş olacaktır. Uyum için 2009 yılı ilk yarısında Meclis onayına
gönderilmesi planlanan yeni Çevre Yasası çalışmalarının tamamlanması ve bu Yasa altında atıksu ile ilgili bir tüzük hazırlanması gerekmektedir. Aynı zamanda işletmeden
sorumlu olacak belediyelerle de ortak çalışmalar yapılıp Belediyeler Yasası’nda da gerekli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.
AB Kentsel Atıksu Direktifi’nin gerekliklerinin yerine getirilmesi için KKTC’deki altyapıların iyileştirilmesi ve yeni altyapıların oluşturulmasına ihtiyaç vardır. Bu amaçla AB
Mali Yardım Tüzüğü çerçevesinde altyapının iyileştirilmesine yönelik proje çalışmaları halen devam etmektedir. Bu kapsamda Güzelyurt ve Gazimağusa bölgeleri için atık su
arıtma ve kanalizasyon sistemleri yapılması hedeflenmektedir. Ayni zamanda Haspolat’taki atık su arıtma tesisinin yenilenmesine katkı sağlanacaktır.
Ana Unsur 27.1.5. Kısıtlı Su Kaynaklarını Korunması ve Yeraltı Suyu Direktifi Gerekliliklerinin Yansıtılması
Mevcut Kuyular Yasası’nın ve Jeoloji ve Maden Dairesi Yasası’nın uygun şekilde düzenlenmesi ile en önemli doğal su kaynağımızı oluşturan ve günümüzde oldukça kötü
durumda olan yeraltı su kaynaklarımızı daha iyi koruyup iyileştirme yolları bulma olanağı yaratılacaktır.
360
Tablo 27.1.1
Sıra
No
1
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
sayılı Kentsel Atıksu Direktifi
2009, 2. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Kaynaklar Bakanlığı –
Çevre Koruma Dairesi,
Su İşleri Dairesi,
AB çevre mevzuatına uyum için
KKTC’deki ilgili kurumlar arasında
yetki ve sorumlulukların açıkça
belirlenmesi AB Çevre Mevzuatına
gerekli uyumlaştırmanın yapılması
2006/60/AT sayılı Su Çerçeve
Direktifi
- 3 Kasım 1998 tarih ve 98/83/AT
sayılı İçme Suyu Direktifi
- 15 Şubat 2006 tarih ve 2006/7/AT
sayılı Yüzme Suları Direktifi
91/271/AT sayılı Kentsel Atıksu
Direktifi
2006/118/AT sayılı Yeraltı suyu
Direktifi
2009, 4. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Kaynaklar BakanlığıSu İşleri Dairesi,
Jeoloji ve Maden
Dairesi,
İçişleri BakanlığıŞehir Planlama
Dairesi, Tarım
Bakanlığı – Tarım
Dairesi
İçme Sularının kalitesinin iyi
kalitede olmasının sağlanması
3 Kasım 1998 tarih ve 98/83/AT
2009, 4. Çeyrek
Sağlık BakanlığıTemel Sağlık
Hizmetleri Dairesi,
Çevre ve Doğal
Kaynaklar BakanlığıSu İşleri
Dairesi,Jeoloji ve
Maden Dairesi,
Çevre Koruma Dairesi
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Çevre Yasa Tasarısı
Kentsel atık sularının düzenli ve
sağlıklı arıtılmasının sağlanması
2
Yetkili Makamların Kuruluş, Görev
ve Çalışma Esasları (Değişiklik)
Yasa Tasarısı
3
İçme Suyu Standartlarını Yansıtan
Yasa Tasarısı
361
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2009, 4. Çeyrek
Sağlık BakanlığıTemel Sağlık
Hizmetleri
Dairesi,Çevre ve
Doğal Kaynaklar
Bakanlığı- Çevre
Koruma Dairesi, Su
İşleri Dairesi
Su kaynaklarının koruma ve
yönetiminin mekansal planlanmaya
entegre edilmesi (Doğa, Yatay, Atık,
Gürültü, İklim Değişikliği,
Endüstriyel Kirlilik ve Hava
Sektörleri ilgili değişiklikler için
bkz ilgili sektörlerin mevzuat uyum
tabloları)
2006/60/AT sayılı Su Çerçeve
Direktifi
- 15 Şubat 2006 tarih ve 2006/7/AT
2009, 4.Çeyrek
İçişleri BakanlığıŞehir Planlama Dairesi
Çevre ve Doğal
Su kaynaklarının korunup daha iyi
yönetiminin sağlanması
7 Temmuz 2006 tarih ve 2006/60/AT 2010, 2. Çeyrek
sayılı Su Çerçeve Direktifi
Çevre ve Doğal
Jeoloji ve Maden
Dairesi,
Dairesi,
Kaymakamlıklar,
Tarım Bakanlığı –
Tarım Dairesi
Sıra
No
4
Yüzme Suyu Standartlarını Yasa
Tasarısı
Yüzme sularının kalitesinin iyi
olmasının sağlayacak standartların
düzenlenmesi
5
İmar (Değişiklik) Yasa Tasarısı
6
Su Kaynakları Yönetimi için
Çerçeve Yasa Tasarısı
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
362
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
7
Yeraltı Su Kaynaklarının Korunması Yeraltı sularının miktar ve kalitesinin 12 Aralık 2006 tarih ve 2006/118/AT 2010, 4. Çeyrek
ve Yönetimi Yasa Tasarısı
korunmasının sağlanması
sayılı Yeraltısuyu Direktifi
Çevre ve Doğal
Jeoloji ve Maden
Dairesi,
Dairesi,
Kaymakamlıklar
8
Belediye (Değişiklik) Yasa Tasarısı
2010, 4. Çeyrek
İçişleri Bakanlığı,
Çevre ve Doğal
Jeoloji ve Maden
Dairesi, Su Dairesi ,
Çevre Koruma Dairesi
9
Kentsel Atıksu Arıtma Standartlarını Kentsel atık sularının düzenli ve
İçeren Tüzük
sağlıklı arıtılmasının sağlayacak
standartları belirlenmesi
30 Temmuz 1991 tarih ve 91/271/AT 2009, 2. Çeyrek
sayılı Kentsel Atıksu Direktifi
Çevre ve Doğal
Su İşleri Dairesi,
İçişleri Bakanlığı –
Şehir Planlama
Dairesi, Belediyeler
Amaç / Kapsam
İçme suyu ve atık su gereklerinin
yansıtılması amacıyla çerçeve yasa
yapılması
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
91/271/AT sayılı Kentsel Atıksu
Direktifi
363
Tablo 27.1.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar (Su İşleri Dairesi, Jeoloji ve Maden Dairesi, Çevre Koruma Dairesi, Şehir Planlama Dairesi, Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi, Belediyeler,
Kaymakamlıklar)
A
Farklılık Analizi ve Yansıtma Çalışmaları Kapsamında
1
Su kaynakları yönetiminde kurumlar arası yetki ve sorumlukların ve AB gerekliliklerinin belirlenmesine yönelik yasal, İdari ve uygulama
farklılık analizi çalışmalarını yapmak üzere, su yönetimi ile ilgili Bakanlıklar ve kurumlara Çalışma Grubu oluşturulması
2009
2
Su kaynakları yönetimi konusunda Çerçeve Yasasının hazırlanması
2009
3
Su kaynakları yönetimi, içme suyu, yüzme suyu ve kentsel atık su arıtma sistemi için mevzuatta AB gerekliliklerine uyumda değişikliklerin
belirlenmesinde yasal, İdari ve uygulama farklılık analizi yapılması
B
Strateji ve Planlama Çalışmaları Kapsamında
1
Su arz ve talebi envanteri hazırlanması
2
Su kaynakları yönetim planı hazırlanması ve bunların ilgili mekansal planlama kararlarına ve enstrümanlarına entegre edilmesi
2009- 2010
3
Kanalizasyon ve atıksu arıtma sisteminin iyileştirilmesi için plan hazırlanması
2009-2010
4
Özel koruma gerektiren alanların (yüzey suları ve yeraltı sularının) belirlenip kayıt altına alınması ve bunların mekansal planlama
enstrümanına entegre edilmesi
2010-2011
5
Nehir havzaları yönetim planı hazırlanması ve bunların ilgili mekansal planlama karaları ve enstrümanlarına entegre edilmesi
2010-2011
C
Program ve Sistem Çalışmaları Kapsamında
1
Çalışmalarına 2008 yılında başlanan içme suyu altyapısının iyileştirilmesi projesinin hazırlanması, ihalesinin gerçekleştirilmesi ve
uygulamanın başlaması
2
İçme suyu altyapısının oluşturulması
3
Kuyu envanterinin hazırlanması
2009
4
Su çekim ve kullanımının yönetimini sağlayacak bir sistem kurulması
2009
5
Su fiyatlandırma sistemi için seçeneklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi
2009
6
2008 yılında başlanan büyük şehirlerde atık suyun toplanması ve arıtılması için sistem projesinin hazırlanması ve ihalesinin gerçekleştirilmesi
2009
2009-2010
2009
2009
2010 – 2011
364
Sıra
No
Uygulama Tarihi
7
Büyük şehirlerde atık suyun toplanması ve arıtılması için sistem oluşturulması
2010-2011
8
İçme suyu ve yüzme suyunun izlenmesi ve AB standartlarında analiz yapılabilmesi için devlet laboratuvarının iyileştirilmesi
2009-2011
9
Yüzmek için kullanılan sahillerin düzenli izlenmesi ve halkın bilgilendirilmesi için sistem oluşturulması
2010-2011
D
Kapasite Oluşturulması ve Kurumsal Güçlendirme Çalışmaları Kapsamında
D.1
Eğitim
1
Yetkili ve ilgili kurumların personellerinin su yönetimi,planlama izinlendirme ve izleme konusunda eğitiminin sağlanması
2009 – 2011
2
Kurulacak yeni altyapı ve tesislerin işletilmesi ve yönetimi için ilgili dairelerin personelinin eğitimi
2010 – 2011
D.2
Personel Alımı ve Kurum İçi Yeni Örgütlenme
3
Yetkili ve ilgili kurumlara personel alımı (Jeoloji ve Maden Dairesine 4 adet , Su İşleri Dairesine 4 adet ve Çevre Koruma Dairesine 2 adet
olmak üzere toplam 10 adet yeni mühendis/uzman personel istihdamı)
4
Kumköy deniz suyu arıtma projesinde çalışmak üzere Su İşleri Dairesine 10 adet mühendis/uzman alınması
2010 -2011
5
Jeoloji ve Maden Dairesine 2 adet, Su İşleri Dairesine 2 adet ve Çevre Koruma Dairesine 1 adet olmak üzere toplam 5 personelin alınması
2010 – 2011
D.3
Teknik Donanım /Altyapı / Veri Tabanı Oluşturma
6
Su İşleri Dairesi, Jeoloji ve Maden Dairesi ile Çevre Koruma Dairesinin altyapılarının güçlendirilmesi (kuyular, göletler, dereler, su havzaları
ile ilgili GIS sistemi ve veritabanı oluşturulması)
2009-2011
7
Jeoloji ve Maden Dairesi için 4 adet , Su İşleri Dairesi için 4 adet, Çevre Koruma Dairesi için ise 2 adet olmak üzere toplam 10 adet
bilgisayar ve Jeoloji ve Maden Dairesi ve Su İşleri Dairesine 2’şer adet ve Çevre Koruma Dairesine 1 adet olmak üzere toplam 5 adet GPS
cihazı alınması
2009
8
Devlet Laboratuvarının su ile işlemlerinin yapabilmesi için teknik teçhizatının geliştirilmesi
2009
D.4
Bakanlıklar ve Daireler Arası Eşgüdüm Oluşturma
9
Su Kaynaklarının Korunması ve Yönetimi için Su İşleri Dairesi, Jeoloji ve Maden Dairesi, Çevre Koruma Dairesi, Şehir Planlama Dairesi ve
Kaymakamlıklar ve Belediyeler Arasında bir Eşgüdüm Kurul Oluşturulması
2009
10
Su yönetimi için Üst Düzey Koordinasyon ve İşbirliği Komitesi Oluşturulması
2009
2009
365
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar Su İşleri Dairesi, Jeoloji ve Maden Dairesi, Çevre Koruma Dairesi, Şehir Planlama Dairesi, Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi, Belediyeler,
Kaymakamlıklar
E
Farkındalık Oluşturma Çalışmaları Kapsamında
1
Su tasarrufu ve arıtılmış atık su kullanımı konularında kamuoyunun bilinçlendirilmesi
2009-2011
2
Politik farkındalık ve sahiplenme, kurumsal iletişim, bunları sağlayacak birimlerin kurulması
2009-2011
3
Halkın katılımı için eylem planları ve uygulama
2009-2011
4
Su konusunda tüm paydaşlar arasında ortaklık oluşturma
2009-2011
5
Her aşamadaki okulların müfredata su konusu ve korunması ile ilgili dersler konulması ve üniversitelerde en uygun teknolojiler ile ilgili
çalışmaların yapılmasını teşvik etme.
2009-2011
Tablo 27.1.3
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
I. Yatırım
Su İşleri Dairesine 4 adet Mühendis, Jeoloji ve Maden
Dairesine 4 adet mühendis ve Çevre Koruma
Dairesine 2 adet mühendis toplam 10 adet personel
için 10 adet bilgisayar
AB Mali Yardım programı
Çevre Kapasite Geliştirme
Projesi kapsamında
Gerekli olan network ağının oluşturulması
GIS Veri Tabanı Oluşturulması /Yazılım
3)
5,000
5,000
10,000
10,000
Çevre Kapasite Geliştirme Proje maliyeti 2,460,000 Euro’dur.
366
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Mefruşat
Su İşleri Dairesinde görev yapacak 4 yeni mühendis,
Jeoloji ve Maden Dairesinde görev yapacak 4 yeni
mühendis ve Çevre Koruma Dairesinde görev
yapacak 2 adet yeni mühendis için mefruşat alımı
10,000
10,000
Devlet Laboratuvarının su ile işlemlerinin
yapabilmesi için teknik teçhizatının geliştirilmesi
Su ve Atıksu Altyapı/
Kapasite Geliştirme Projesi
kapsamında
2’şer adet Jeoloji ve Maden Dairesi ve Su İşleri
Dairesine ve 1 adet Çevre Koruma Dairesine olmak
üzere toplam 5 adet GPS cihazı alınması
5,000
5,000
Araç
Fiziki Altyapı
4)
Lefkoşa, Gazimağusa, Güzelyurt, Girne, Gönyeli ve
Lefke Belediye Alanları içindeki A/C borularının
değişimi
kapsamında karşılanacaktır.
Su yönetiminin etkin bir şekilde sağlanması için acil
tamir gerektiren altyapıların tamiratı
Kumköy’de deniz suyundan arıtma tesisinin
kurulması
Su ve Atıksu Sektöründe altyapı ve kapasite geliştirme projesinin toplam maliyeti 71,400,000 Euro’dur.
367
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Güzelyurt Bölgesi için arıtma tesisi ve kanalizasyon
sisteminin oluşturulması
Gazimağusa bölgesi için arıtma tesisi ve kanalizasyon
Haspolat bölgesi için kurulacak olan tesise katkı
Diğer
(Euro)
Toplam
Personel
Su İşleri Dairesine 4 adet mühendis, Jeoloji ve Maden
Dairesine 4 adet mühendis ve Çevre Koruma
Dairesine 2 adet mühendis olmak üzere toplam 10
yeni personel istihdamı
200,000
200,000
Eğitim
Kapasitenin artırılmasına yönelik ihale kapsamında
yetkili ve ilgili kurumların personelinin su yönetimi,
planlama, izinlendirme ve izleme konusunda eğitimi
Devlet laboratuvarı personelinin ve Su numunesi
alacak diğer ilgili kurumların Su Kalitesi konularında
eğitilmeleri
100,000
100,000
Su yönetimi için Üst düzey koordinasyon ve işbirliği
komitesine teknik yardım
100,000
100,000
368
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Proje yönetim biriminin oluşturulması
Projeleri denetlemek için supervizyon hizmetleri
Diğer
(Euro)
Toplam
Tercüme
Yasal mevzuatın uyumu ve teknik çalışmalar için
20,000
20,000
Halkın bilinçlendirilmesine yönelik faaliyetler
Toplam
10,000
220,000
10,000
140,000
100,000
460,000
369
Öncelik 27.2 Etkin Bütüncül Atık Yönetim Sisteminin kurulması ve uygulanması
Ana Unsur 27.2.1 Atık Yönetiminde Çerçeve Düzenleme Yapılması
Toplumların refah düzeyleri arttıkça ürettikleri atık miktarları da artmaktadır. Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığına bağlı Çevre Koruma Dairesi, atık yönetimi ve bertarafı ile
ilgili mevzuat izinleri, izleme ve uygulama konusunda temel sorumluluğa sahiptir. Belediyeler, hem evsel atıkların yönetimi hem de yerel seviyede izleme ve uygulama
konusunda sorumludurlar. Sağlık Bakanlığının da izleme konusunda bazı sorumlukları mevcuttur. Çevre Yasası atık konusunda genel kurallar belirlerken Atık Kontrolü Tüzüğü
atıkların türlerini tanımlamakta ve bu atıkların bertarafı hakkında teknik detaylar sunmaktadır. Belediyeler Yasası’na göre ise, belediyeler ve muhtarlıkların belediye katı atığını
toplama sorumluluğu ve çöp alanlarını işletme sorumluluğuna sahiptirler. Bu mevzuatın AB gereklilikleriyle karşılaştırılması bazı farklılıkları ortaya çıkarmıştır.
Uygulamada ise şehirlerde ve büyük köylerde atıkları belediyeler toplamaktadır. Daha küçük köylerde muhtarlıklar atıkları toplamakta ve bertaraf etmektedir. Toplanan atıkların
birçoğu çevresel izni olmayan atık alanlarına bırakılmaktadır. Belediye atıklarının ayrı ayrı toplanmasına yönelik değişik pilot proje halihazırda Lefkoşa, Gazimağusa, Lefke ve
Beyarmudu bölgelerinde uygulanmış veya uygulanmaktadır. Amaç Beyarmudu, Lefke ve Gazimağusa bölgelerinde kaynağında ayrıştırma ile toplanan atıkların kompost haline
getirilmesi, Lefkoşa’da toplanan atıkların ise sadece kaynağında ayrı toplanmasıdır.
Mart 2007’de Çevre Yeniden Yapılandırma Komitesi tarafından çeşitli makamların atık yönetim sorumluluklarını koordine etmek ve AB atık yönetimi gerekliliklerine uygunluğu
sağlayacak politika ve tedbirler geliştirmek amacıyla Atık Yönetimi Çalışma Grubu kurulmuştur. Atık Yönetimi Çalışma Grubu danışmanlığında ve AB’nin teknik yardım
desteğiyle Katı Atık Politikası ve Katı Atık Yönetim Planı hazırlanmış ve 28 Şubat 2008 tarihli Bakanlar Kurulunda onaylanmıştır. Bu plan içerisinde olası yeri belirlenen düzenli
depolama alanının ÇED raporu ve mühendislik ve dizayn işleri hazırlanmaktadır.
AB standartlarını karşılayan uygun bir atık yönetim sisteminin kurulması, birçok zorlu yönetişim sorusunu ele alacak bir çerçeve atık yönetim yasası çıkarılmasıyla mümkün
olacaktır. Çözülmesi gereken konular arasında atık yönetim sistemlerinin koşul ve finansmanı sağlamada belediyelerin rolü, ayni zamanda çevresel olarak uygun düzenli
depolama alanları ve atık transfer istasyonları için gereken altyapının kurulması için ihtiyaç duyulan önemli yatırımın nasıl sağlanacağı gibi hususlar vardır.
Ana Unsur 27.2.2: Atık Yönetiminde Bertaraf Metotları İle İlgili Düzenleme Yapılması
KKTC’de atık bertarafı ile ilgili yasal mevzuat mevcuttur. Çevre Yasası ve yasa altında çıkarılan Katı Atık Kontrol Tüzüğü bertaraf yöntemleri ile ilgili standartları ortaya
koymaktadır. Ancak uygulamaya baktığımız zaman ise maalesef birçok belediye ve muhtarlık topladığı karışık çöpleri vahşi bir şekilde depolamaktadır. Yapılan çalışmada
K.K.T.C.’de sadece muhtarlıkların ve belediyelerin döktüğü 72 adet çöp alanı vardır. Bu alanlara ek olarak özel işletmelerin ve vatandaşların da çöplerini döktüğü küçük çöp
alanlarını da tespit etmek mümkündür. Ülkenin en büyük çöp alanı olan ve yaklaşık nüfusun yarısına hizmet veren Dikmen bölgesinde kısmi bir düzenli depolama alanı
bulunmaktadır. Ancak burada da özellikle son bir buçuk yılda sorunlar giderek artmaktadır ve bu süre içerisinde yaşanan yangınlar bölgede ciddi çevre sorunlarına neden
olmaktadır.Atıklar, karışık olarak (evsel, tıbbi, sanayi, tehlikeli vb) bu çöp alanlarına atılmaktadır. Çöplerin ayrıştırıldığı pilot projeler uygulansa da, projeler çok kısıtlı bir
miktarı kapsamaktadır. Ayrıca ülkede kanalizasyon ağ sistemi kısıtlı olmasından dolayı atıksular septik tank ve emici kuyulara deşarj edilmektedir. Zamanla dolan bu kuyulardan
çekilen atıksular da hemen hemen tüm mevcut çöp alanlarında bertaraf edilmektedir. Sıvı atıkların katı atıklarla karıştırılması yaşanan sorunun büyümesine neden olmaktadır.
Bu konuda atık yönetim planına uygun adımlar AB yardımları desteği ile devam etmektedir. Değirmenlik-Güngörköy bölgesine yeni bir düzenli depolama tesisi yapmak için
ÇED raporu ve mühendislik ve dizayn işleri hali hazırda devam etmektedir. 2012 yılına kadar küçük çöp alanlarından başlanarak mevcut çöp alanlarının kapatılması ve 2012’den
itibaren yeni çöp alanının işletmeye açılması hedeflenmektedir. Plana göre bu alanının belediyeler-arası kurulacak bir kurum tarafından ihale edilerek özel sektöre işletilmesi
hedeflenmektedir.
370
Ana Unsur 27.2.3 Atık Yönetiminde Belli Atık Türleri İle İlgili Düzenleme Yapılması
Piller, akümülatörler, atık yağlar, ömrünü tamamlamış araçlar vb bu atık türlerinin evsel ve tehlikeli atıklardan ayrı olarak kendilerinin özelliklerine göre yönetilmesi
gerekmektedir. KKTC’de, bu atıklar genellikle diğer atıklarla beraber işlem görmekte ve istenen standartlarda işlem görmemektedir. Ambalaj atıkları çöp alanlarında ayrıştırma
yapan kişilerce ilkel bir şekilde ayrıştırılmakta, geriye kalanları ise diğer atıklarla beraber gömülmektedir. Atık yağlar bazı lisansı olmayan bazı özel firmalar tarafından
toplanmakta ve bazı fabrikalarda ek yakıt olarak kullanılmaktadır. Toplanamayan kısmı ise evsel atıklarla beraber çöp alanlarına veya kanalizasyon veya drenaj sistemlerine
dökülmektedir. PCB ve PCT atıkları trafo yağları içerisinde yer almaktadır. Şu anda Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu ambarlarında belli bir miktarda PCB&PCT içeren trafo yağları
bekletilmektedir. Konu ile ilgili çözüm aranmaktadır. Atık aküler, lisanlı olmayan bazı özel firmalar tarafından toplanmakta ve çağdaş olmayan yöntemlerle içerisindeki kurşun
metali geri kazanılmaktadır. Ömrünü tamamlamış araçlar, hurdacılar tarafından toplanmakta, yedek parça olarak kullanılabilecek malzemeler ayrılmakta geriye kalanlar ise hurda
metal olarak satılmaktadır. Elektik ve elektronik atıkları metal içeriklerine göre hurda metal olarak satılmaktadır.
Burada önemli olan sorun ölçeğin küçüklüğüdür. Bu konuda gerekli pazar araştırmasının iyi yapılması ve geliştirilmesi gerekmektedir. Son hazırlanan Katı Atık Yönetim Planı
kapsamında yürütülen çalışmalar yeterli değildir. Bu konuda ihtiyaç duyulan teknik yardımlar, yasal mevzuat ile ilgili gerekli düzenlemelerin yapılmasını, altyapı oluşturulmasını
ve AB standartlarında bir yönetim gerçekleştirilmesini kolaylaştıracaktır.
371
Tablo 27.2.1
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2009, 2. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Kaynaklar Bakanlığı Çevre Koruma Dairesi
- 5 Nisan 2006 tarih ve 2006/12/AT
sayılı Atık Çerçeve Direktifi
91/689/AET sayılı Tehlikeli Atıklar
Direktifi
sayılı Düzenli Depolama Direktifi
2009, 4. Çeyrek
Kıbrıs Türk
Belediyeler Birliği
Atık yönetiminde uygulayıcı olan
belediyelerimizin atık yönetimini
etkin bir şekilde uygulayabilmesi
için gerekli düzenlemelerin
yapılması
Direktifi
2009, 4. Çeyrek
Kıbrıs Türk
Katı atık ile ilgili mekansal
gereklerin yerine getirilmesi (Su,
Doğa, Yatay, Gürültü, İklim
Değişikliği, Endüstriyel Kirlilik ve
Hava Sektörleri ilgili değişiklikler
için bkz ilgili sektörlerin mevzuat
uyum tabloları)
2009, 4. Çeyrek
Dairesi, Çevre ve
Doğal Kaynaklar
Bakanlığı – Çevre
Koruma Dairesi
Sıra
No
1
2
Belediye Personel (Değişiklik) Yasa Atık yönetiminde uygulayıcı olan
Tasarısı
belediyelerimizin atık yönetimini
etkin bir şekilde uygulayacak yapının
oluşabilmesi için gerekli değişiklerin
yapılması
3
Belediyeler (Değişiklik) Yasa
Tasarısı
4
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Çevre yasasında atık yönetimi ile
ilgili genel prensiplerin yer alması ve sayılı Atık Çerçeve Direktifi
ilgili tüzüklerin hazırlanabilmesi için
gerekli yetkilerin verilmesi
372
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
sayılı Maden Endüstrisinden
Kaynaklanan Atıklar Direktifi
2010, 2. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Kaynaklar BakanlığıÇevre Koruma Dairesi
Hurda araçların bu yasa
kapsamından çıkartılması
2000/53/AT sayılı Hurda Araçlar
Direktifi
2011, 2. Çeyrek
İçişleri BakanlığıKaymakamlıklar,
Çevre ve Doğal
Bitkisel Atık Yağlar Tüzüğü
Bitkisel atık yağların taşınması,
depolanması, geri kazanımı veya
bertarafı ile ilgili genel
75/439/AET sayılı Atık Yağlar
Direktifi
2009, 2. Çeyrek
Çevre ve Doğal
8
Atık Çerçeve Tüzüğü
Atık yönetiminin insan sağlığına ve
çevreye zarar vermeden
gerçekleşebilmesi için genel
çerçeveyi belirleme ve genel
ilkelerin ve prensiplerin ortaya
konulması ve atık listesinin
oluşturulması
- 5 Nisan 2006 tarih ve 2006/12/AT 2009, 2. Çeyrek
- 3 Mayıs 2000 tarih ve 2000/532/AT
sayılı Atık Listesi Kararı
Çevre ve Doğal
9
Tehlikeli Atıklar Tüzüğü
Tehlikeli atıkların etkin bir şekilde
oluşturulması ve uygulanması için
gerekli düzenlemelerin yapılması
Direktifi
2009, 4.Çeyrek
Çevre ve Doğal
10
Düzenli Depolama Tüzüğü
Atık bertaraf yöntemlerinden düzenli 26 Nisan 1999 tarih ve 99/31/AT
depolama ile ilgili gerekli
standartları ortaya konulması
2009, 4. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Sıra
No
5
Maden ve Taş Ocakları (Değişiklik)
Yasa Tasarısı
Maden endüstrisinden kaynaklanan
atıkların yönetim planlarının
hazırlanması, bu tür işletmeler için
acil durum planlarının hazırlanması,
geri kazanım ve bertarafı ile ilgili
düzenlemelerin yapılması için
gerekli yetkilerin düzenlenmesi
6
Eski Madeni Eşyalar (Değişiklik)
Yasa Tasarısı
7
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
373
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
75/439/AET sayılı Atık Yağlar
Direktifi
2010, 1. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Maden endüstrisinden kaynaklanan
atıkların yönetim planlarının
hazırlanması, bu tür işletmeler için
acil durum planlarının hazırlanması,
geri kazanım ve bertarafı ile ilgili
sayılı Maden Endüstrisinden
Kaynaklanan Atıklar Direktifi
2010, 2. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Tıbbi Atıklar Tüzüğü
Tıbbi atıkların çevre ve insan
sağlığına zarar vermeden
depolanması, taşınması ve bertarafı
için gerekli düzenlemelerin
yapılması
Direktifi
2010, 4. çeyrek
Çevre ve Doğal
14
Atıkların Nakliyatı Tüzüğü
Atıkların güvenli bir şekilde
nakliyatının sağlanması için gerekli
düzenlemelerin hazırlanması
1 Şubat 1993 tarih ve (AT) 259/93
sayılı Atıkların Nakliyatı Tüzüğü
2010, 4. Çeyrek
Çevre ve Doğal
15
PCB&PCT Tüzüğü
PCB&PCT’lerin çevreye ve insan
sağlığına zarar vermeden taşınması,
geri kazanımı ve bertafına ilişkin
16 Eylül 1996 tarih ve 96/59/AT
sayılı PCB’ler & PCT’ler Direktifi
2011, 1. Çeyrek
Çevre ve Doğal
16
Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Tüzüğü Ambalaj ve ambalaj atıklarının
yönetimi ve kontrolü ile ilgili gerekli sayılı Ambalaj & Ambalaj Atıkları
Direktifi
2011, 2. Çeyrek
Çevre ve Doğal
17
Ömrünü Tamamlamış Araçlar
Tüzüğü
2011, 4. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Sıra
No
11
Madeni Atık Yağlar Tüzüğü
Madeni atık yağların, taşınması,
depolanması, geri kazanımı veya
bertarafı ile ilgili düzenlemelerin
yapılması
12
Maden Endüstrisi Atıkları Tüzüğü
13
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Ömrünü tamamlamış araçların
çevreye ve insan sağlığına zarar
2000/53/AT sayılı Hurda Araçlar
vermeden yönetilmesi ve kontrolü ile Direktifi
ilgili düzenlemelerin yapılması
374
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
18
Atık Piller & Akümülatörler Tüzüğü Atık pillerin ve akümülatörlerin
yönetimi ve kontrolü ile ilgili
6 Temmuz 2006 tarih ve 2006/66/AT 2011, 4.Çeyrek
sayılı Atık Piller & Akümülatörler
Direktifi
Çevre ve Doğal
19
Elektrikli ve Elektronik Ekipman
Atıkları Tüzüğü
27 Ocak 2003 tarih ve 2002/96/AT
sayılı Elektrikli ve Elektronik
Ekipman Atıkları Direktifi
Çevre ve Doğal
Amaç / Kapsam
Elektrikli ve elektronik ekipman
atıklarının yönetimi ve kontrolü ile
ilgili düzenlemelerin yapılması
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
2011, 4.Çeyrek
c) Mevzuatın Uyumu ve Uygulanması için İdari Yapılanma Tablosu
Tablo 27.2.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar (Çevre Koruma Dairesi , İçişleri Bakanlığı , Temel Sağlık Dairesi, Belediyeler, Kaymakamlıklar)
A
Farklılık Analizi Ve Yansıtma Çalışmaları Kapsamında
1
Atık Çerçeve, Tehlikeli Atık ve Düzenli Depolama ile ilgili farklılık analizinin yapılması
2
Maden Endüstrisinden Kaynaklanan Atıklar, Atık Yağlar Direktifleri ve Atıkların Nakliyatı Yönetmeliği için İdari ve Uygulama Farklılık
Analizinin yapılması
2009-2010
3
PCB&PCT’ler, Hurda Araçlar, Ambalaj ve Ambalaj Atıkları, Elektrikli ve Elektronik Ekipman Atıkları ve Atık Piller ve Akümülatörler
Direktifleri için İdari ve Uygulama Farklılık Analizinin yapılması
2010-2011
B
1
Az ve orta riskli mevcut çöp alanlarının kapatılması ve birleştirilmesi ile ilgili planların hazırlanması
2009
2
Çok riskli çöp alanlarının rehabilitasyon planlarının hazırlanması
2009
3
İnşaat Atıkları Yönetim Planının hazırlanması
2009
4
Tehlikeli Atıklar Yönetim Planı hazırlanması
2009
2009
375
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar (Çevre Koruma Dairesi , İçişleri Bakanlığı , Belediyeler, Kaymakamlıklar)
5
Tıbbi atıkların yönetimi ile ilgili planların hazırlanması
6
Transfer istasyonlarının planlarının hazırlanması
2009-2010
7
Kaynakta ayırma üzerine pilot projelerin planlanması
2009-2010
8
Tehlikeli atıklar için merkezi bir bertaraf tesisinin planlanması
2009-2010
9
Tıbbi atıklar için merkezi bir bertaraf tesisinin planlanması
2009-2010
10
Yeni oluşturulacak atık toplama alanlarının planlanması
2010-2011
11
Belli atık çeşitlerinin yönetim planlarının hazırlanması
2010-2011
C
1
Merkezi atık veri tabanı kurulması ile ilgili gerekli çalışmaların yapılması
2009
2
Atık raporlarının hazırlanabilmesi için gerekli yol haritasının başlatılması
2009
3.
Belirli atık çeşitleri için geri dönüşüm girişimlerinin tespit edilmesi
2009
4
Atık yönetimi ile kurumların kapasitelerinin arıtılması ile ilgili eğitim programı geliştirilmesi
2009-2011
6
Üretici sorumluluğunun geliştirilmesi için gerekli çalışmaların başlatılması
2009-2010
7
Atık toplama maliyet hesaplarının yapılması
2009-2011
8
Atık konusunda yerel eylemler için pilot projelerin uygulanması -
2009-2011
9
Yeni düzenli depolama alanın inşası ve ilgili altyapının oluşturulması
2009-2011
10
Eski çöp alanlarının kapatılması ve rehabilitasyonlarının sağlanması
2009-2011
11
Yeni oluşturulacak atık toplama alanlarının belirlenmesi
12
Tıbbi atıkların ayrı olarak toplanmasının sağlanması
2010-2011
13
Üretici sorumluluğunun geliştirilmesi için pilot uygulamalar yapılması
2010-2011
14
Transfer istasyonlarının uygulanması
2010-2011
2009
2010
376
Sıra
No
Uygulama Tarihi
15
Belirli atık çeşitlerinin uygulamasında pilot projelerin uygulanması
D
D.1
Eğitim
1
Çevre Koruma Dairesi ve Belediyelerin personeline yönelik eğitim sağlanması
2009-2011
2
Üretici sorumluluğu konusunda ilgili kesimlere yönelik eğitim sağlanması
2009-2011
3
Atıkların kaynakta ayrıştırılması ile ilgili eğitim sağlanması
2009-2011
4
Tıbbi atıklar ile ilgili kurumların personeline eğitim sağlanması
2010-2011
5
Oluşturulacak Belediyeler arası kurumuna yönelik eğitim sağlanması
2010-2011
6
Belli atık çeşitleri ile ilgili eğitim sağlanması
2010-2011
D.2
7
Çevre Koruma Dairesi Atık Birimi ile İzleme, Denetleme ve Şubeleri için 4 adet mühendis/ uzman, Temel Sağlık Hizmetleri Dairesine
1 adet mühendis /uzman olmak üzere toplam 5 adet mühendis/ uzman personel istihdamının yapılması
2009
8
Çevre Koruma Dairesi ve Temel Sağlık Hizmetleri Dairesine Katı Atık Sektörü ile ilgili konulardaki sorumluluklarını
gerçekleştirebilmesi amacı ile personel istihdamının yapılması
2010 -2011
D.3
Teknik Donanım /Altyapı / Veri Tabanı Oluşturma
9
Çevre Koruma Dairesine 4 adet, Temel Sağlık Hizmetleri Dairesine 1 adet olmak üzere toplam 5 adet bilgisayar alımı
10
Çevre Koruma Dairesi ve Belediyelerin teknik altyapısının geliştirilmesi
2010 - 2011
11
Atik veri tabanı oluşturulması
2009 – 2011
12
Tıbbi atıklar ile ilgili kurumların teknik altyapısının geliştirilmesi
2009-2011
13
Oluşturulacak Belediyeler-arası kurumun teknik altyapısının oluşturulması
2010-2011
14
Atık analizleri için gerekli ekipman sağlanması
2010-2011
D.4
15
Atık yönetiminden sorumlu olacak belediyeler arası kurumun oluşturulması
2010-2011
2009
2009-2010
377
Sıra
No
Uygulama Tarihi
E
Farkındalık Oluşturma Kapsamında
1
Yeni düzenli depolama ile ilgili halka danışılması
2
Atık konusunda genel bilinçlendirme faaliyetlerinde bulunulması
2009-2011
3
Atık konusunda halka anket uygulanması ve sonuçların karşılaştırılması, sonuçların halkla paylaşılması
2009-2011
4
Kapatılacak olan çöp alanları ile ilgili bilinçlendirme kampanyaları yapılması
2009-2011
5
Atıkların kaynakta ayrıştırılması ile ilgili bilinçlendirme kampanyalarının yapılması
2009-2011
6
Belli atık çeşitleri ile ilgili bilinçlendirme kampanyaları yapılması
2010-2011
7
Yeni düzenli depolama ve toplama alanları hakkında bilinçlendirme kampanyaları yapılması
2010-2011
2009
378
Tablo 27.2.3
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
I. Yatırım
Çevre Koruma Dairesine 3 adet , Temel Sağlık Hizmetleri Dairesine
1 adet olmak üzere toplam 4 adet bilgisayar alımı
AB Mali Yardım
programı Çevre Kapasite
Geliştirme Projesi
kapsamında
karşılanacaktır.
Atık veri tabanı oluşturmak için yazılım
AB Mali Yardım
programı Katı Atık
Altyapı/Kapasite
Geliştirme Projesi
kapsamında
Mefruşat
Çevre Koruma Dairesine 4 adet, Temel Sağlık Hizmetleri Dairesine
1 adet olmak üzere toplam 5 adet personele masa, sandalye ve diğer
ofis malzemeleri
5,000
5,000
Araç
5)
Katı Atık Sektörünün altyapı ve kapasite geliştirme projesi kapsamında 21,200,000 Euro ayrılmıştır.
379
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Fiziki Altyapı
Eski çöp alanlarının kapatılması ve rehabilitesi
500,000
Tıbbi atıklar için altyapı malzemeleri, pilot proje uygulamaları
AB Mali Yardım
Altyapı/Kapasite
Geliştirme Projesi
kapsamında
karşılanacaktır.
500,000
1,000,000
500,000
500,000
AB Mali Yardım
Altyapı/Kapasite
Geliştirme Projesi
kapsamında
karşılanacaktır.
AB Mali Yardım
Altyapı/Kapasite
Geliştirme Projesi
kapsamında
karşılanacaktır.
Yeni düzenli depolama alanın inşası ve ilgili altyapının
oluşturulması
Personel
Çevre Koruma Dairesine 4 adet mühendis, Temel Sağlık Hizmetleri
Dairesine 1 adet mühendis olmak üzere toplam 5 adet personel
istihdamı
100,000
100,000
Eğitim
27.2.2 sayılı mevzuatın uyumu ve uygulanması için idari yapılanma
tablosunda yer alan A1, 2, 3, B7, 10, 11, C1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10,
11, D1, 2, 3, 4, 5, 6, 11, 12, 13, E1, 2, 3, 4, 5, 6 ve 7 faaliyetleri
AB Mali Yardım
Altyapı/Kapasite
Geliştirme Projesi
kapsamında
karşılanacaktır.
380
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Atıkla ilgili değişik konularda orta vadeli danışmanlık hizmeti
alınması
100,000
100,000
30,000
40,000
Tercüme
Direktiflerin ve diğer ilgili dokümanların tercümesi
10,000
Pilot projelerle farkındalık yaratma
Toplam
40,000
655,000
AB Mali Yardım
Altyapı/Kapasite
Geliştirme Projesi
kapsamında
karşılanacaktır.
130,000
10,000
50,000
1,010,000
1,795,000
381
Öncelik 27.3 Doğanın korunması
Ana unsur 27.3.1 AB Doğa Koruma Politikalarının ve Mevzuatının Uygulanması İçin Mevcut Kurumsal Kapasitenin Artırılması
Akılcı ve etkili bir doğa koruma sistemi için bu alanda yetki ve sorumluluğu olan çeşitli kurumlar arasında işbirliği gerekmektedir. Çevre Koruma Dairesi yanı sıra, , Orman
Dairesi, Eski Eserler ve Müzeler Dairesi, Hayvancılık Dairesi, Jeoloji ve Maden Dairesi, Su İşleri Dairesi, Şehir Planlama Dairesi ve Tarım Dairesi, doğa korumaya yönelik
farklı yetki ve sorumlukları olan ana kurumlardır. AB’ ye uyum çalışmaları çerçevesinde , Temmuz 2007 tarihinde, Çevre Koruma Dairesi bünyesinde, doğa korumaya yönelik
gerekli çalışmaların yapılmasından sorumlu olacak Doğa Koruma Çalışma Grubu oluşturulmuştur.
AB uyum çalışmaları çerçevesinde, yürürlükteki 21/ 97 Çevre Yasası altında potansiyel Natura 2000 özelliklerine sahip 6 ayrı bölge Özel Çevre Koruma Bölgesi (ÖÇKB)
olarak belirlenmiş ve 4 bölge ÖÇKB olarak ilan edilmiştir .2 bölgenin ilan edilmesine yönelik çalışmalar tamamlanma aşamasındadır. ÖÇKB olarak belirlenen ve potansiyel
Natura 2000 özelliklerini taşıyan 6 bölge için AB Mali Yardım Tüzüğü bütçesinden mali kaynak ayrılmış olup, bu bölgelerin her biri için yönetim planı hazırlanması ,4 bölge
(Karpaz, Alagadi, Akdeniz ve Girne Dağları) için ilgili altyapılarının oluşturulması ve kurumsal kapasitesinin geliştirilmesi projesi devam etmektedir. Mayıs 2008 tarihinden
başlayan ve Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, Çevre Koruma Dairesi, Orman Dairesi, Tarım Dairesi ve Şehir Planlama Dairesinin işbirliği ve yönlendirmesi çerçevesinde
devam eden bu projenin 2011 yılında tamamlanması hedeflenmektedir. Proje kapsamında, doğa koruma ve yönetim planlarının uygulanmasında yetki sorumluluk ve rol sahibi
ilgili kurumların kapasitelerinin artırılması ve personelinin eğitimi de yer almaktadır. Projenin çerçevesinde hazırlanacak Yönetim planlarının mevcut mekansal planlama
sitemine dahil edilerek bu yönetim planlarını esasları çerçevesinde Çevre Planları hazırlanması, böylece yönetim planlarına yaptırım gücü kazandırılması sağlanacaktır.
Ana Unsur 27.3.2 Doğa Koruma ile ilgili mevzuatın AB Doğa Koruma gerekliliklerine uygun olarak düzenlenmesi
KKTC’de Avrupa Birliği kurallarına göre öneme sahip bu alanları koruma ve muhafaza etme konusundaki uluslararası sorumluluğunun farkındadır. Karpaz Özel Çevre Koruma
Bölgesi , Alagadi, Güney Karpaz sahilleri, Tatlısu Kıyı Şeridi ve Akdeniz Bölgesi dahil olmak üzere önemli ekolojik alanlar 21/97 Çevre Yasası kapsamında Özel Çevre Koruma
Bölgesi (ÖÇKB) olarak ilan edilmiştir. Girne Dağ Şeridi bölgesinde sınır tespit çalışmaları devam etmekte ve yakın gelecekte ÖÇKB olarak ilan edilmesi hedeflenmektedir.
Çevre Yasası’nın Doğa Koruma ile ilgili kısmı Yaban Kuş Direktifi, Yaşam Ortamı Direktifi ve Flora ve Faunanın Ticaretini Düzenleme Tüzüğü gerekliliklerini kısmen
kapsamaktadır.
Yukarıda belirtildiği gibi, AB’nin doğa koruma çerçevesi, üye devletlerin doğa mirasını koruma amacını taşımaktadır. Bu çerçevede uygulama yapılması, KKTC’nin flora, fauna
ve doğal peyzajının, AB ye üye ülkelerde sağlanan düzeyde korunmasını sağlayacaktır.Bu amaçla, hazırlıkları tamamlanma aşamasında olan yeni Çevre Yasası ile doğa koruma
gereklerini içerecek şekilde değiştirilmesi hedeflenen Orman Yasası, İmar Yasası, Av ve Yabani Kuşlar Yasası ve Anayasanın gereğinin yerine getirilmesi için hazırlanması
hedeflenen yeni Kıyıları Koruma Yasası birbirlerini tamamlayacak şekilde düzenlenecektir.
382
Tablo 27.3.1
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2009, 1. Çeyrek
Çevre ve Doğal
AB direktifleri çerçevesinde Çevre
Yasasındaki boşluk analizlerinin
değerlendirilmesi sonucu yasal
çerçeve oluşturulması ve Habitat ve
Yaban Kuşları Direktifleri
gereklerinin yansıtılması ve
uygulamada yetkili kurumların ve
yetki alanlarının düzenlenmesi
- 21 Mayıs 1992 tarih ve 92/43/AET 2009, 2. Çeyrek
sayılı Habitat Direktifi
- 12 Nisan 1979 tarih ve 79/409/AET
sayılı Yaban Kuş Direktifi
- 3 Mart 1997 tarih ve (AT) 338/97
sayılı Flora ve Faunanın Düzenleyici
Ticaret İle Korunması (CITES)
Tüzüğü
Çevre ve Doğal
Kaynaklar BakanlığıÇevre Koruma Dairesi,
Orman Dairesi, Su
İşleri Dairesi, Eski
Eserler ve Müzeler
Dairesi, İçişleri
Bakanlığı - Şehir
Planlama Dairesi,
Tarım Bakanlığı Hayvancılık Dairesi,
Tarım Dairesi
AB direktifleri çerçevesinde
oluşturulacak Yeni Çevre Yasasını
tamamlayıcılığının sağlanması ile
Orman Yasası’ndaki yasal
Çevre ve Doğal
Orman Dairesi
Sıra
No
1
Av ve Yabani Kuşlar (Değişiklik)
Yasa Tasarısı
Yaban Kuş Direktifine uygun olarak 12 Nisan 1979 tarih ve 79/409/AET
av hayvanları ile ilgili
2
3
Orman (Değişiklik)Yasa Tasarısı
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
2009, 3. Çeyrek
383
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
4
AB direktifleri çerçevesinde İmar
Yasası’ndaki düzenlemelerin
yapılması ve Çevre Yasası’na paralel
yasal düzenlemelerin yapılması ve
doğa koruma ve doğal koruma
alanlarının planlanması ile ilgili
düzenlemelerin eklenmesi (Su, Atık,
Yatay, Gürültü, İklim Değişikliği,
Sektörleri ilgili değişiklikler için bkz
ilgili sektörlerin mevzuat uyum
tabloları)
İçişleri Bakanlığı Şehir Planlama Dairesi
- Çevre ve Doğal
Eski Eserler ve
Müzeler Dairesi,
Orman Dairesi, Tarım
Bakanlığı –
Hayvancılık Dairesi,
Tarım Dairesi
5
Kıyı Koruma Yasa Tasarısı
Anayasanın 38’inci maddesi gereğini
yerine getiren ve , AB’nin ilgili
Direktiflerinin yansıtan, Kıyı
alanlarının ve denizel yaşam ortamın
korunmasını ve kullanımının
yönetilmesini sağlayacak, usul, esas
ve düzenlemelerin yapılması
sayılı Yaşam Ortamı Direktifi
- AB Denizel Yaşam Politikası
Gereklilikleri
Şehir Planlama
Dairesi, ilgili
Kaymakamlıklar,
Çevre ve Doğal
Bayındırlık ve
Ulaştırma Bakanlığı –
Limanlar Dairesi
Amaç / Kapsam
AB Denizsel Yaşam Politikası
/Akdeniz Denizsel Yaşam Politikası
gerekliliklerine uyum sağlanması
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
384
Sıra
No
6
Doğa Koruma Çerçeve Yasa Tasarısı Doğa Korumanın sağlanmasını için
gerekli usul,esasları ve
düzenlemeleri içeren yasal
çerçevenin oluşturulması
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
sayılı Kuş Direktifi
- 3 Mart 1997 tarih ve (AT) 338/97
sayılı Flora ve Faunanın Düzenleyici
Ticaret İle Korunması (CITES)
Tüzüğü
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Çevre ve Doğal
, Orman Dairesi, Su
İşleri Dairesi, Eski
Eserler ve Müzeler
Bakanlığı - Şehir
Planlama Dairesi,
Tarım Dairesi
c) Mevzuatın Uyumu ve Uygulanması için İdari Yapılanma Tablosu:
Tablo 27.3.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar (Çevre Koruma Dairesi, Orman Dairesi, Tarım Dairesi, Hayvancılık, Şehir Planlama Dairesi, Eski Eserler Dairesi)
A
1
Kuş ve Yaşam Ortamları (Habitat) Direktifleri’nin ve Flora ve Faunanın Ticaretinin Düzenleme Tüzüğü gerekliliklerini yerine
getirilebilmesi için bir yasal, idari ve farklılık analizi gerçekleştirilmesi
2009
2
Habitat ve Yabani Kuşlar Direktiflerini gereklerini yansıtacak şekilde Yeni Çevre Yasasının hazırlanması
2009
3
ÖÇKA’lar için yönetim planlarının kabul edilmesini ve diğer mekansal planlama sistemine dahil edilerek uygulanmasını sağlayacak
düzenlemeleri içeren doğa korumasına yönelik tüzüklerin hazırlanması ve uygulanması
4
Yabani bitki ve hayvan türlerinin uluslararası ticaretinin düzenlenmesi.
2010
5
Habitat ve Yabani Kuşlar Direktiflerini yansıtma işlemleri için Doğa Koruma Çerçeve Yasası
2011
2009 - 2010
385
Sıra
No
Uygulama Tarihi
B
1
Çalışmalarına 2008 yılında başlanan 6 Özel Çevre Koruma Bölgeleri Yönetim Planlarının hazırlanması
2
ÖÇKA Yönetim Planlarının Çevre Planlarına entegre edilmesi
2009 - 2010
3
Bütünleştirilmiş Kıyı Alanları Yönetim Planının ( ICZMP) Hazırlanması
2010-2011
4
Natura 2000 Ağı oluşturma çalışmalarının tamamlanması
2010-2011
5
Flora ve faunasında tehlikede olan türlerin popülasyon çalışmalarının yapılması ve tamamlanması
C
1
4 ayrı Özel Çevre Koruma Bölgesinde yönetim için gerekli fiziki altyapı projelerinin hazırlanması ve gerçekleştirilmesi
2
Coğrafi Bilgi Sistemi (GIS) oluşturularak ilgili kurumlar arası bilgi paylaşımının sağlanması
2009
3
Bir koruma alanlar ağı (network) oluşturulması
2010
4
CITES türlerinin teşhis ve tanımlanmasında kullanılacak verilerin envanterin bilgisayar ortamında oluşturulması
2011
5
Natura 2000 alanlarının izlenmesi için veri tabanının ve sisteminin oluşturulması
2011
D
D.1
Eğitim
1
Doğa koruma konusunda yurt içi ve yurt dışında eğitimlerin sağlanması
2009
2
Doğa koruma için planlama yapılması ve planlama onayı konularında kurumsal bilgi ve becerilerinin geliştirilerek kapasitelerinin
artırılması
2009
3
Özel Çevre Koruma Bölgeleri Yönetim Planlarının hazırlanması ve uygulanması, veri tabanı oluşturulması ve bölgelerle ilgili personelin
eğitilmesi
2009-2011
4
Yetkili ve ilgili kurumların CITES uygulamalarına yönelik kapasitelerinin geliştirilmesi
D.2
Çevre Koruma Dairesi Doğa Koruma Birimine 3 adet biyolog ve Orman Dairesine 2 adet mühendis/uzman, Şehir Planlama Dairesine
1 adet plancı olmak üzere toplam 6 adet uzman personelin istihdamı
5
6
CITES uygulamalarına yönelik yetkili ve ilgili kurumların kapasitelerinin güçlendirilmesi
2009
2011
2009 – 2011
2011
2009
2010
386
Sıra
No
Uygulama Tarihi
7
Doğa koruma yönetimi ve planlaması doğrultusunda ilgili kurumların kurumsal kapasitelerinin artırılması
2010
8
Halkla İlişkiler Birimi Oluşturulması
2010
D.3
Teknik Donanım / Altyapı / Veri Tabanı Oluşturma
9
Çevre Koruma Dairesi Doğa Koruma Birimine 3 adet, Orman Dairesine 2 adet ve Şehir Planlama Dairesine 1 adet olmak üzere toplam 6
adet bilgisayar alımı
10
Habitatlar ve türler için izleme veri tabanlarının oluşturulması
11
Çevre Koruma Dairesi için yönetim planları ve tüm diğer doğa koruma konularında internet sayfası oluşturulması
2009
12
CITES belgelerinin standardizasyonu ve envanterin oluşturulması
2011
13
Çevre Koruma Dairesi altında bir hayvan kurtarma biriminin oluşturulması ve Hayvan Kurtarma Merkezinin kurulması
2011
D.4
14
Etkin Doğa Korumasının sağlanabilmesi için, Çevre Koruma Dairesi, Orman Dairesi, Tarım Dairesi, Hayvancılık Dairesi, Şehir Planlama
Dairesi arasında Eşgüdüm Komitesi oluşturulması
15
İlgili ve yetkili kurumlar arasında, doğa koruma yönetimi konusunda bir koordinasyon mekanizmasının oluşturulması
E
1
Paydaşlar için Doğa Koruma amaçlı atölye çalışmaları ve seminerler
2009
2
Doğa Koruma ilgili Paydaşlarla işbirliği ortaklıkları Oluşturulması
2009
3
Halkın bilinçlendirilmesi ve eğitiminin artırılması
2009
4
Doğa Koruma ve Çevreye Duyarlı Mekansal Gelişme konularında halka yönelik farkındalık kampanyaları düzenlenmesi
2010 - 2011
5
Doğa Koruma konusunda İnsan Kaynağının Geliştirilmesi ve Uzmanlığın Güçlendirilmesi
2010 - 2011
2009
2009 - 2011
2009
2009-2011
387
Tablo 27.3.3
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
I. Yatırım
Doğa koruma çalışmaları için Çevre Koruma
Dairesine 3 adet, Orman dairesine 2 adet ve Şehir
Planlama Dairesine 1 adet toplam 6 adet bilgisayar
alımı
Projesi kapsamında
karşılanacaktır.
Doğa koruma ile ilgili kurumların internet
sayfalarının kurulması
Kurumlar arası Coğrafi Bilgi Sistemi tabanlı bilgi
paylaşımı ağı
Doğa Koruma ve Natura 2000 ile ilgili GIS Veri
Tabanı Oluşturulması /Yazılım
5,000
5,000
10,000
10,000
Natura 2000 Projesi
kapsamında
Mefruşat
Doğa koruma konularında çalışma yapmak amacıyla
ilgili kurumlara alınacak toplam 6 yeni personel için
mefruşat alımı
5,000
5,000
Araç
Hayvan Kurtarma Merkezi için 2 adet Araç
40,000
40,000
Fiziki Altyapı
Direktiflerin gereği olarak Hayvan Kurtarma Merkezi
6)
30,000
140,000
30,000
200,000
Natura 2000 Projesinin toplam maliyeti 5,000,000 Euro’dur.
388
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
Karpaz, Akdeniz, Alevkayası ve Alagadi Özel Çevre
Koruma Bölgelerinin yönetimi için altyapı(ziyaretçi
merkezi, araştırma merkezi, konferans salonu v.b)
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Natura 2000 Projesi
Personel
ÖÇKA Yönetim Planlarının tamamlanması ve Çevre
Planlarına entegre edilmesi ve Sulak alanların
Yönetim planlarının hazırlanması ve genel olarak
kurumsal kapasite geliştirme için personel istihdamı
(ÇKD için 3, OD için 2 ve ŞPD için 1 )
120,000
120,000
Eğitim
Doğa koruma konusunda yurt dışında eğitimlerin
sağlanması
Doğa koruma konusunda yurt içinde Paydaşlar için
Doğa Koruma amaçlı atölye çalışmaları, seminerler
ve eğitimler, sağlanması
60,000
20,000
60,000
20,000
ÖÇKB Yönetim Planlarının tamamlanması ve Çevre
Planlarına entegre edilmesi için orta vadeli
danışmanlık desteği
50,000
50,000
ÖÇKB ilan edilmiş 4 sulak alanların (Tuzla (kısmi),
Gülseren, Ayluga ve Gazimağusa Tatlısu Göleti)
yönetim planının hazırlanması için danışmanlık
desteği
150,000
150,000
20,000
20,000
Tercüme
Tamamlanan ÖÇKA Yönetim Planlarının ve Çevre
Planlarının tercümesi
389
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
(Euro)
Toplam
Diğer
Halkın bilinçlendirilmesi ve farkındalığının artırılması
için broşür basımı
Toplam
10,000
10,000
185,000
485,000
20,000
30,000
700,000
390
Öncelik 27.4 Yatay konularda mevzuatın ve uygulamanın geliştirilmesi
Ana Unsur 27.4.1 Mevcut Çevresel Etki Değerlendirme Sistemin, Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Direktifi gereklerine uyumlu olarak iyileştirilmesi
1997 yılından beri uygulanmakta olan çevresel etki değerlendirme sisteminin iyileştirilerek, çağdaş ve AB standartlarında bir yapıya kavuşturulmasına ve daha etkili bir duruma
getirilmesine ihtiyaç vardır. Direktifin gereklerinin uyumlaştırılması için, Çevresel Etki Değerlendirilmesine tabii olacak proje türleri, büyüklükleri ve kapsamını içeren ekli
listelerin yeniden düzenlenmesi, Çevresel Etki Değerlendirme raporlarının kalitesini artırılması, planlama onayı ve çevresel etki değerlendirme süreci ile ilgili karar verme
sürecinin değişik aşamalarında yerel ve merkezi yönetim düzeyinde halkın katılımını sürecinin dahil edilmesi, Çevresel Etki Değerlendirme süreci ile planlama onayı sürecinin
birbirini tamamlayıcı hale getirilmesi, ÇED değerlendirme sürecinin, niteliğinin ve etkinliğinin artırılması, ilgili kurumlar arası işbirliği ve danışma prosedürlerinin geliştirilmesi
hedeflenmektedir. Bu doğrultuda yeni ÇED Tüzüğü çalışmaları devam etmektedir. Tüzüğün yürürlüğe girip uygulanmaya geçmesi ile, mevcut sistem iyileştirilmiş, daha etkin
hale getirilmiş ve AB gereklerine uyumlu hale getirilmiş olacaktır. Böylece, yatırımların ve büyük projelerin çevre üzerinde oluşacak olası etkilerinin ve bunların giderilmesi için
alınacak önlemlerin önceden saptanarak gerekliliklerinin yerine getirilmesi sağlanacaktır.
Ana Unsur 27.4.2 Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) Direktifi gereklerinin yansıtılması ve uyumlaştırılması:
Her türlü politika plan ve programın hazırlanma aşamasında, çevresel yönden değerlendirilmesi ve çevre üzerideki olası etkilerinin belirlenmesini sağlayan stratejik çevresel
değerlendirme sistemi KKTC için yeni bir yaklaşım ve uygulama alanıdır. Avrupa Birliğine üye ülkelerde 2004 yılından beri uygulanması zorunlu olan Stratejik Çevresel
Değerlendirme sisteminin KKTC’de de yaşama geçirilmesi hedeflenmektedir. Direktifin gereklerinin uyumlaştırılması için, ekonomik, sosyal ve fiziki nitelikteki her türlü
politika, plan ve programın çevresel değerlendirmeye tabii olmasının sağlanması, karar verme mekanizmasının değişik aşamalarında yerel ve merkezi yönetim seviyesinde
halkın katılımını sağlayacak yeni bir sistemin oluşturulması, yeni bir mevzuat hazırlanması ve böylece Stratejik Çevresel Değerlendirmenin devletin tüm ekonomik sosyal ve
fiziki politika oluşturma, planlama ve programlama süreçlerinin e tamamlayıcı parçası haline getirilmesi hedeflenmektedir. Bu hedeflere ulaşılması ile , ekonomik ve sosyal
gelişmenin ve refahın sağlanmasına yönelik politikaların geliştirilmesi, planlamalarda ve programlamalarda çevresel hassasiyetlerin de dikkate alınması, erken aşamada gerekli
önlemlerin alınması, böylece sürdürülebilir bir kalkınmanın gerçekleştirilmesi sağlanacaktır .
Ana Unsur 27.4.3 : Çevresel Bilgiye Erişim Direktifi gereklerinin yansıtılması ve uyumlaştırılması:
Çevresel bilgiye erişim konusundaki AB gerekliliklerine uygun olarak, çevresel bilgiyi toplamak ve yönetmek için, halen kullanılan mevcut sistemlerinin iyileştirilmesi
gerekmektedir. Bu amaçla, Çevresel Bilgiye Erişim Direktifin gereklerine uyumlu çevresel mevzuat hazırlanması, çevresel veri tabanı oluşturulması ve iletişim altıyapısı ile
ağının oluşturulması hedeflenmektedir. Bu hedefin gerçekleşmesi ile ilgili kurumlar arası bilgi ve veri akışı, halkın ve ilgili tüm paydaşların , kendilerinin ilgilendiği veya
kendilerini etkileyebilecek çevresel konularda bilgi sahibi olmaları, çevre konularındaki göstergelere bağlı olarak meydana gelen değişim ve gelişmelerin izlenmesi ve mevcut
politikaların sorgulanabilmesi için sağlıklı ve bilimsel bilgi ve veri tabanı oluşması ve böylece toplumun farklı kesimlerinin sorumluluğuna dayalı daha sağlıklı bir çevresel
korumanın gerçekleştirilmesi sağlanacaktır.
Ana Unsur 27.4.4 Mekansal Gelişme Sisteminin AB Çevre Gereklerine uyumlaştırılması:
AB’nin genel olarak çevre politikaları ve mevzuatının ve özel olarak yatay konulardaki gereklerinin tam olarak uygulanabilmesi için, mevcut mekansal gelişme sisteminin
iyileştirilmesi ve mekansal gelişme politikalarına çevre ile ilgili hassasiyetlerin dahil edilmesi gerekmektedir . Kısıtlı doğal kaynaklara sahip küçük ada toplumu olan ve bu
nedenle sürdürülebilir ekonomik ve sosyal gelişme olanakları ile fırsatları sınırlı olan KKTC’de AB çevre politikası ve mevzuatının gereklerine uyumlu mekansal gelişmenin
sağlanabilmesi için, mevcut mekansal gelişme sistemi ve mekansal planlama sistemi geliştirilecektir. Bu çerçevede turizm ve tarım gibi temel ekonomik sektörlerin sürdürülebilir
şekilde gelişmesine olanak sağlayacak bir mekansal gelişme yönetimi için daha etkili kurumsal yapı ve prosedürlerin geliştirilmesi, şeffaf, katılımcı ve sektörler arası
391
koordinasyona ve kaynakların taşıma kapasitesi limitleri içinde kullanımına ve korunmasına dayalı, AB çevre müktesebatının gereklerine uyumlu mekansal planlama
süreçlerinin geliştirilmesi ve planlama onayı, izinlendirme, denetim, izleme ve yaptırım süreçlerinin sadeleştirilmesi ve etkinleştirilmesi hedeflenmektedir .
Bu kapsamda, Şehir Planlama Dairesinin kurumsal yapısının geliştirilmesi, mekansal gelişmenin planlanması ve yönetimi ile ilgili koordinasyon ve işbirliği içinde olduğu Devlet
Planlama Örgütü, Çevre Koruma Dairesi, çevre kaynakları ile ilgili diğer kurumlar ve ekonomik sektörel kurumlar arasında koordinasyon ve işbirliğinin geliştirilmesi
hedeflenmektedir.
Bu hedeflerin gerçekleştirilmesi ile, ekonomik, sosyal, kültürel ve çevresel politikalar ile mekansal gelişme politikalarını bütünleştiren ve tüm vatandaşların yaşam kalitesini
artıran, sürdürülebilir bir mekansal gelişme ve dengeli bir sosyo-ekonomik gelişme sağlanacaktır
Ana Unsur 27.4.5 Ülkesel Fiziki Planın Hazırlanması:
KKTC düzeyinde AB çevre mevzuatın gereklerine uyumlu bir mekansal gelişmenin AB çevre mevzuatı gereklerine tam uyumlu bir uygulamanın sağlanabilmesi için, katılımcı
bir süreçle, temel paydaşların endişeleri, beklenti ve görüşlerini dikkate alan, sektörel ve sektörler arası politikalarla bütünleştirilmiş, AB çevre mevzuatı gereklerini kapsayan,
bölgesel düzeyde ve stratejik nitelikteki, Ülkesel Fiziki Planın hazırlanması hedeflenmektedir. Bu hedef gerçekleşinceye kadar geçecek sürede, ÇED Direktifinin gereklerinin tam
olarak uygulanabilmesi için, planlama onayı sisteminin tüm ülkede yürürlüğe girmesini sağlayacak bir planlama enstrümanı ( Emirname ) hazırlanması ara hedef olarak
belirlenmiştir. Bu ana ve ara hedeflerin gerçekleştirilmesi ile KKTC düzeyinde halihazırda İmar Yasası’nın uygulandığı ülkenin %40’nı oluşturan bölgesi ile uygulanmadığı
ülkenin geri kalan % 60’nı oluşturan bölgesi arasında, uygulanmakta olan mekansal gelişme politikaları, kararları, kriterleri ve yasal çerçeve bakımından var olan bölgelerarası
ikili yapı ve farklılıklar giderilmiş ve AB çevre mevzuatının gereklerine uyumlu mekansal gelişme stratejileri belirlenmiş olacaktır. Böylece, farklı özelliklere sahip bölgelerin
ekonomik rekabet gücü ve çekiciliğini artıran ve bölgesel kimliği ve çeşitliliği zenginleştiren sürdürülebilir bir mekansal gelişme sağlanmış olacaktır. Bunun yanında, yatırım
ikliminin iyileştirilmesi yönünde önemli bir ilerleme sağlanacaktır. KKTC’de sürdürülebilir bir mekansal gelişmenin sağlanabilmesi için gerekli olan bu eksikliğin giderilebilmesi
konusunda Avrupa Birliğinin teknik destek sağlanmasına ihtiyaç vardır. Kasım 2006 tarihinden beridir sürdürülmekte olan bu konudaki çalışmanın 2009 yılında sonuçlanarak
Ülkesel Fiziki Plan çalışmalarına başlanması hedeflenmektedir.
Ana Unsur 27.4.6 Sürdürülebilir Gelişme Stratejisi Hazırlanması :
Kısıtlı doğal kaynaklara sahip küçük ada bölgesi olan KKTC’de, AB Çevre Mevzuatı gereklerinin, sosyal ve ekonomik kalkınma ve refah ihtiyaçlarının birlikte bir bütün
oluşturması gerekmektedir. Bu gerekliliğin yerine getirilebilmesi için KKTC ekonomisinin mukayeseli avantajını oluşturan çevresel değerler, doğal kaynaklar ve kültürel mirasın
korunması ile insan yerleşmeleri ve ekonomik yatırımların bu kaynakların bulunduğu alanlara yönelik talebi arasındaki rekabetin bir işbirliğine ve kaynakların, taşıma
kapasiteleri oranında adil paylaşımına dönüştürülmesi kaçınılmaz bir gerekliliktir. Bu dönüşümün gerçekleştirilebilmesi için, ekonomik gelişme politikalarının sosyal ve çevresel
hassasiyetlerle uyumlaştırılması, mekansal gelişme politikaları ile bütünleştirilmesi ve yatırım ikliminin iyileştirilerek sürdürülebilir bir sosyo – ekonomik ve mekansal gelişmeyi
destekler hale getirilmesi hedeflenmektedir. Bu hedefler doğrultusunda, KKTC için bir Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisi hazırlanması, bu amaçla sağlanacak teknik yardım
desteği ile çalışmaların başlatılması planlamıştır. Bu hedeflerin gerçekleştirilmesi ile eşsiz doğal ve kültürel varlıklarından faydalanılarak, sosyal ve ekonomik gelişme ile
çevresel korumayı bütünleştiren sektörler arası işbirliğine ve ortaklaşa sorumluluğa dayalı dengeli bir sosyo-ekonomik gelişme sağlanacaktır.
392
Tablo 27.4.1
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED),
(SÇD) , Çevresel Bilgiye Erişim
(ÇBE) Direktiflerinin gereklerini
yansıtmak ve ilgili yasalarla yatay
konularda ilişkilendirmenin
sağlaması
2009, 2. Çeyrek
2001/42/AT sayılı Stratejik Çevresel
Değerlendirme Direktifi
- 27 Haziran 1983 tarihli
85/337/AET sayılı ÇED Direktifi ve
bu Direktifi Değiştiren 97/11/AT ve
- 28 Ocak 2003 tarih ve 2003/4/AT
sayılı Çevresel Bilgiye Erişim
Direktifi
Çevre ve Doğal
Kaynaklar Bakanlığı Çevre Koruma
Dairesi,ile bağlı Diğer
Daireleri, Tarım
BakanlığıHayvancılık Dairesi
ve Tarım Dairesi
2
Mekansal Planlamaya AB cevre
mevzuatının gereklerini yansıtılması
ve plan hazırlama ve planlama
uygunluğun sağlanması süreçlerine
çevresel değerlendirme süreçlerinin
dahil edilmesi, sürdürülebilir
mekansal gelişme gereklerinin dahil
edilmesi (Su, Doğa, Atık, Gürültü,
İklim Değişikliği, Endüstriyel
Kirlilik ve Hava Sektörleri ilgili
değişiklikler için bkz ilgili
sektörlerin mevzuat uyum tabloları)
2009, 4.Çeyrek
- 27 Haziran 1983 tarihli
Direktifi
Şehir Planlama
Dairesi, Çevre ve
Doğal Kaynaklar
Bakanlığı –Çevre
Koruma Dairesi
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
393
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2009, 4. Çeyrek
Şehir Planlama Dairesi
2010, 1.Çeyrek
85/337/AET sayılı Çevresel Etki
Değerlendirme Direktifi ve
(97/11/AT ve 2003/35/AT sayılı
Değişikliği
- 28 Ocak 2003 tarih ve 2003/4/AT
Direktifi
Devlet Planlama
Örgütü, Çevre ve
Doğal Kaynaklar
Koruma Dairesi ve
Ekonomik, sosyal ve fiziki
2010, 3. Çeyrek
nitelikteki plan ve programın
çevresel değerlendirmeye tabii
olmasını , karar verme aşamalarına
yerel ve merkezi yönetim düzeyinde
halkın katılımının dahil edilmesi ve
Stratejik Çevresel Değerlendirmenin
ekonomik sosyal ve fiziki planlama
ve programlama süreçlerinin parçası
haline getirilmesinin sağlanması
Devlet Planlama
Doğal Kaynaklar
Koruma Dairesi ve
Sıra
No
3
Şehir Planlama Dairesi Kuruluş
Planlama Makamının görev ve
sorumluluklarını ortaklaşa çevre
yönetimi sürdürülebilir kalkınma
ilkeleri , ve AB cevre mevzuatı
gerekleri çerçevesinde yeniden
tanımlanması
2001/42/AT sayılı SÇD Direktifi
97/11/AT ve 2003/35/AT sayılı
Değişikliği
- 28 Ocak 2003 tarih ve 2003/4/AT
Direktifi
4
DPÖ Kuruluş (Değişiklik) Yasa
Tasarısı
Ekonomik ve sosyal planlamadan
sorumlu kurumun görev ve
sorumluluklarının ortaklaşa çevre
yönetimi, sürdürülebilir kalkınma
ilkeleri ve AB cevre mevzuatı
gerekleri çerçevesinde yeniden
tanımlanması, beş yıllık kalkınma
planı ve yıllık program süreçlerine
SÇD, ÇBE gereklerinin yansıtılması
5
Yasa Tasarısı
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
394
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
6
Turizm Endüstrisi Teşvik
Turizm teşvik sistemine AB cevre
politikaları ile ÇED mevzuatının
gereklerinin yansıtılması
2010, 4. Çeyrek
Değişikliği
Devlet Planlama
Örgütü , Çevre ve
Doğal Kaynaklar
Koruma Dairesi ,
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı – Turizm
Planlama Dairesi ve
7
Teşvik (Değişiklik)Yasa Tasarısı
Genel teşvik sistemine AB cevre
politikaları ile ÇED mevzuatının
gereklerinin yansıtılması
2010, 4.Çeyrek
Değişikliği
Devlet Planlama
Örgütü , Çevre ve
Doğal Kaynaklar
Koruma Dairesi ,
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı – Turizm
Planlama Dairesi ,
Sanayi Dairesi ve
İçişleri Bakanlığı–
8
Aarhus Konvansiyonun Kabul
Edilmesi için Yasa Tasarısı
Çevresel Bilgiye Erişim , Çevresel
Konularda Halkın Katılımı ve
Yargıya Erişim konusunda
uluslararası anlaşmanın, iç hukuk
sistemine dahil edilmesi
Aarhus Konvansiyonu
2011, 2.Çeyrek
Başbakanlık Mevzuat
Dairesi, Devlet
Planlama Örgütü ,
Şehir Planlama
Dairesi, ÇDKB –
9
Çevresel Bilgiye Erişim Yasa
Tasarısı
Çevresel bilgiye erişim konusundaki 28 Ocak 2003 tarih ve 2003/4/AT
AB gerekliliklerinin, yansıtılması ve sayılı Çevresel Bilgiye Erişim
bunlara uygun olarak çevresel
Direktifi
bilgiyi toplanması ve yönetilmesi,
mevcut sistemleri güncellemesi
2011, 3. Çeyrek
Devlet Planlama
Örgütü , Şehir
Planlama Dairesi,
ÇDKB – Çevre
Koruma Dairesi,
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
395
Sıra
No
10
ÇED Tüzüğü
11
12
Amaç / Kapsam
Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED)
Direktifi gereklerine uyumu
sağlaması için ÇED Raporlarının
Kalitesini artırılmasını, halkın
katılımının sürece dahil edilmesini
ve Planlama Onayı sistemi ile
bütünleştirilmesini sağlayacak
düzenlemeler yapılması
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
sayılı ÇED Direktifi ve bu Direktifi
Değiştiren 97/11/AT ve 2003/35/AT
sayılı Direktifler
Çevre ve Doğal
Kaynaklar Bakanlığı,Çevre Koruma Dairesi
ve İçişleri Bakanlığı –
Planlama Onayı (Değişiklik) Tüzüğü İmar Yasası altındaki Planlama
Onayı Tüzüğü’nün Çevresel Etki
Değerlendirme Direktifi (ÇED)
uyarınca Planlama Onayı sistemi ile
ÇED Direktifi gereklerini bir birini
tamamlar ve uyumlu hale getirilmesi
2009, 1. Çeyrek
ve Çevre ve Doğal
Halkın Katılımı Tüzüğü
2011, 4. Çeyrek
Değişikliği
Devlet Planlama
Doğal Kaynaklar
Koruma Dairesi ve
İmar Yasasını gereği olarak,
Direktifinin gerekliklerini yansıtacak
ve planlamaya halkın katılımını
sağlayacak önlemlerin düzenlemesi
396
b)
Mevzuatın Uyumu ve Uygulanması için İdari Yapılanma Tablosu
Tablo 27.4.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar (Çevre Koruma Dairesi, Şehir Planlama Dairesi, Devlet Planlama Örgütü)
A
1
Yatay konularda yasal uyumlaştırma ile yetki dağılımlarının ve uygulamanın uyumlaştırılması için Yatay Çalışma Grubunun
oluşturulması
2009
2
ÇED, Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) ve Çevresel Bilgiye Erişim (ÇDE) Direktiflerinin yükümlülüklerinin yerine
getirilebilmesi için bir Yasal, İdari ve Uygulama Farklılık Analizi gerçekleştirilmesi
2009
3
Mekansal gelişmeyi etkileyen AB politikaları ve çevre mevzuat gerekliliklerinin belirlenmesi ve AB üyesi ülkelerdeki Gelişme
Onayı / Planlama Onayı ve izinlendirme süreçleri ve uygulamaları hakkında karşılaştırmalı çalışma yapılması
2009
4
Bireysel projelerde uygulanmak üzere yönlendirici ilkeler , standartlar ve uygulamaların hazırlanması
2009
5
AB politika ve çevre mevzuat gerekliliklerine uygun mekansal gelişme politika ve Planlama Onayı ve izinlendirme prosedürlerini
iyileştirecek politika ve mevzuat paketinin hazırlanması ve kabul edilmesi
B
1
Planlama Onayı süreci dahil ÇED sürecine halkın katılımına yönelik bir plan ve detaylı uygulama iş programı hazırlanması
2009
2
Stratejik Çevresel Değerlendirmesi ve Çevresel Bilgiye Erişim Direktiflerinin uygulaması için bir plan ve detaylı iş programının
hazırlanması
2009
3
ÇED Direktifinin gereklerinin tam olarak uygulanabilmesi için Ülkesel Fiziki Plan Yürürlüğe girinceye kadar geçecek sürede ,
planlama onayı sisteminin tüm ülkede yürürlüğe girmesini sağlayacak bir planlama enstrümanın hazırlanması
2009
4
Bir bölgesel mekansal gelişme stratejik planı niteliğinde “Ülkesel Fiziki Plan”ın hazırlanması
2009 – 2011
5
KKTC için Sürdürülebilir Gelişme Stratejisinin hazırlanması
2009 - 2011
C
1
Çevresel kontrolü güçlendirmek için IMPEL ağıyla bağlantı kurulması
2
Ülkesel Fiziki Plana, pilot uygulama olarak SÇD prosedürlerinin uygulanması
2009 – 2010
2009
2010 – 2011
397
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar (Çevre Koruma Dairesi, Şehir Planlama Dairesi, Devlet Planlama Örgütü)
3
Çevreye saygılı mekansal gelişmeyi destekleyici teşvik edici, ekonomik ve mali enstrümanlar dahil, (devredilebilir imar hakları,
destekleyici, caydırıcı düzenlemeler v.b ) yeni planlama araçlarının geliştirilmesi
2010
4
Ekonomik ve mali enstrümanlar dahil, yeni planlama araçların uygulamaya geçirilmesi
2011
5
Çevresel izinlendirme, izleme, denetim ve yaptırım sisteminin oluşturulması
6
KKTC Çevrenin Durumu Raporunun hazırlanması
D
D.1
Eğitim
1
ÇED raporlarının kalitesinin artırılması, değerlendirme ve halkın katılımı gibi AB gerekliliklerini yerine getirebilmesi için Çevre
Koruma Dairesi personelinin bilgi ve beceri alanında kapasitesinin artırılması
2009
2
ÇED raporlarının planlama onayı sistemine entegre edilebilmesi ve planlama onayı aracılığı ile etkili koşul haline getirilebilmesi için
Şehir Planlama Dairesi personelinin eğitilerek bilgi ve beceri kapasitelerinin artırılması
2009
3
Çevresel Etki Değerlendirmelerinin kalitesini artırmak için ÇED uygulayıcılarına yönelik bir akreditasyon sistemi geliştirilmesi
2009
4
SÇD’nin karar verme mekanizmasına entegre edilmesini ve SÇD’yi gerçekleştirecek kapasitenin oluşturulmasını sağlayacak r ilgili
kurumlara yönelik eğitim programlarını da içeren bir program hazırlanması
2010
5
Çevresel Teftiş Konusunda Tavsiyeler hakkında Çevre Koruma Dairesi personelinin eğitilmesi ve kapasitesinin güçlendirilmesi
D.2
Personel Alımı / Yeni Kurum içi Yeni Örgütlenme
6
ÇED raporlarının kalitesinin artırılmasının sağlanması, kapsamlaştırma, değerlendirme, izleme ve ÇED sürecine halkın katılımı gibi
AB gerekliliklerini yerine getirebilmesi için Çevre Koruma Dairesi ÇED Birimine 4 adet mühendis / uzman alınması
7
Çevresel Bilgi ve Veri Tabanı Sistemi için Çevre Koruma Dairesine 2 adet mühendis/uzman alınması
8
Ülkesel Fiziki Plan için Şehir Planlama Dairesine 1 adet kıdemli uzman alınması
9
ÇED sisteminin uygulamasının AB standartlarına uyumlu olarak yapılabilmesi için Çevre Koruma Dairesi Gazimağusa/ İskele,
Lefkoşa ve Girne Şubelerine 1’er adet olmak üzere toplam 3 adet mühendis / uzman alınması
2010 – 2011
10
Mekansal Planlama yönetiminin AB çevre gereklerine uyumlaştırılması için Şehir Planlama Dairesine ve kaymakamlıklara 7’şer adet
olmak üzere toplam 14 adet mühendis/ uzman personel alınması
2009 – 2011
2010-2011
2011
2010- 2011
2009
2009 – 2010
2009
398
Sıra
No
Uygulama Tarihi
11
Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığında çevre konularında sürekli eğitim verilmesini sağlayacak bir Eğitim Birimi oluşturulması ve
çevre konularında uzman personel istihdam edilmesi ,
12
Çevre Koruma Dairesi , Şehir Planlama Dairesi ve Devlet Planlama Örgütü bünyesinde ,çevresel konularda faaliyetler ile ilgili düzenli
bilgi akışını sağlamak , halkla kurumsal iletişimi sağlamak için Halkla ilişkiler birimi oluşturulması ve bu alanda uzman eleman
istihdam edilmesi
2009
13
Çevresel değerlendirme ve çevresel bilgiye veri tabanı oluşturma, planlama onayı , izinlendirme , izleme, denetleme ve yaptırım
konularında çevresel hassasiyetlerin dikkate alınarak etkin olunabilmesi için Şehir Planlama Dairesi kurumsal yapısının geliştirilmesi
2009 -2010
14
Kaymakamlıklar ve belediyelerde mekansal gelişme yönetimi konusunda personel kapasitesinin ve organizasyonunun geliştirilmesi
2010- 2011
D.3
15
ÇED raporlarının kalitesinin artırılmasını sağlanması, izleme, kapsamlaştırma, değerlendirme ve ÇED sürecine halkın katılımı, Stratejik
Çevresel Değerlendirme ve Bilgiye Erişim gibi AB gerekliliklerini yerine getirebilmesi için Çevre Koruma Dairesinin bilgisayar
sistem, iletişim ağı oluşturulması ve prosedürlerinin geliştirilmesi, teknolojik altyapısının güçlendirilmesi ve kapasitesini artırılması
2009
16
ÇED sürecine sağlıklı bilgi ve veri akışının sağlanması, Stratejik Çevresel Değerlendirme ve Bilgiye Erişim gibi AB gerekliliklerini
yerine getirebilmesi için Çevre Koruma Dairesinin Şehir Planlama Dairesinin ve ilgili diğer dairelerin bilgisayar sistem ve
prosedürlerinin geliştirilmesi ile teknolojik altyapısının güçlendirilmesi ve kapasitesini artırılması
2009
17
Mekansal gelişim politikaları ve hedeflerinin uygulanması ve uygulamanın izlenmesi konusunda daha etkin ve etkili bir bilgi paylaşımı
ve işbirliği için ŞPD/ÇKD/DPÖ arasında teknik kapasitenin oluşturulması
2009
18
Kaymakamlıklar ve belediyelerde mekansal gelişim yönetimi konusunda teknik kapasite oluşturulması
2010- 2011
19
Halkın çevresel bilgiye erişimi için elektronik veritabanı sistemi ve prosedürleri geliştirilmesi
2010- 2011
D.4
20
Çevresel etki değerlendirmeye tabii devlete veya özel sektöre ait projeler ile ilgili kurumlararası bilgi alışverişi, danışma, eşgüdümü ve
işbirliğini sağlayacak mekanizma ve prosedürler geliştirilmesi
2009
21
Stratejik Çevresel Değerlendirmeye tabii sektörel ve mekansal politika planlar, programlar ile ilgili kurumlararası bilgi alışverişi,
danışma, eşgüdümü ve işbirliğini sağlayacak mekanizma ve prosedürler geliştirilmesi
2011
2009 - 2010
399
Sıra
No
E
1
2
3
4
5
6
7
8
Uygulama Tarihi
ÇED Tüzüğü konusunda eğitim ve atölye çalışmaları yapılması
2009
Çevresel etkilerin en az düzeyde tutulmasına yönelik medya kampanyaları düzenlenmesi
2009
Kamusal temel paydaşların, piyasadaki özel sektör aktörlerin ve farklı halk kesimleri arasında çevresel bilgi, çevresel etkilerin ne
olduğu karar verme süreçlerine katılım ve mekansal gelişme ile ilgili algılama, anlayış, davranış biçimleri ve eğilimler ile ilgili
anketler yapılması
SÇD’yi sunmak üzere paydaş konferansı düzenlenmesi
2009– 2010
Ortaklaşa çevre yönetimi konusunda halk bilgilendirme kampanyası düzenlenmesi
2010-2011
Çevresel Koruma, çevresel veri ve bilgiye halkın erişimi konularında ve halkın farkındalığını oluşturmak için kampanyalar ve
programlar düzenlenmesi
İş çevreleri, sivil toplum örgütleri, yerel yönetimler ve merkezi yönetim arasında çevresel etkiler ve bunların en az düzeyde tutulmasına
yönelik alınacak önlemler ile ilgili ortaklaşa sorumluluğa dayanan mekanizma ve prosedürler oluşturulması
Çevresel Değerlendirme, Halkın Katılımı, Çevresel Bilgiye Erişim, ÇED, planlama onayı ve izinlendirme izleme ve yaptırım
konularında gerekli farkındalık, bilgi ve beceri alanları ile mesleki uzmanlık alanlarının belirlenmesi ve orta eğitim düzeyinde
müfredat ve üniversite düzeyinde teşvik edilecek eğitim alanlarına yönelik bir plan ve program hazırlanması
2010-2011
2010-2011
2010-2011
2010 – 2011
400
c) Mevzuatın Uyumu ve Uygulanması İçin Planlanan Finansman İhtiyacı Tablosu
Tablo 27.4.3
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
I. Yatırım
5 adet Çevre Koruma Dairesi ÇED Merkez Şubesi ve
Bölge Şubelerine, 5 adet Şehir Planlama Dairesi
Merkez ve Şubelerine, 6 adet Devlet Planlama Örgütü
Ekonomik Planlama ve Arşiv Bölümüne ve 7 adet
Kaymakamlıklara olmak üzere toplam 23 adet
desktop bilgisayar
Projesi kapsamında
karşılanacaktır.
1’er adet ŞPD, ÇKD ve DPÖ için olmak üzere toplam
3 adet laptop
6,000
6,000
ŞPD ,ÇKD, DPÖ ve Kaymakamlıklar için yeni
yazılımlar ve network oluşturma veya mevcut
network ve yazılımları geliştirme
52,000
52,000
ÇKD; ŞPD, DPÖ ve Kaymakamlıklar için internet
sayfası
10,000
10,000
Mefruşat
Çevre Koruma Dairesi, Şehir Planlama Dairesi ve
Kaymakamlıklar için masa ve sandalye
Çevre Koruma Dairesi için 4 adet klima
10,000
10,000
5,000
5,000
5’er Adet ÇKD ve ŞPD için olmak üzere 10 adet GPS
7,000
7,000
53,000
53,000
1 adet network yazıcı
4,000
4,000
2 adet projeksiyon
1,500
1,500
1’er adet ŞPD ve ÇKD için olmak üzere 2 adet
scanner/plotter
401
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
9 adet fotoğraf makinesi( 2 ŞPD; 2 ÇKD ve 1’er adet
Kaymakamlıklara olmak üzere )
AB Kaynakları
Diğer
4,500
(Euro)
Toplam
4,500
Araç
Çevre Koruma Dairesine 4 adet arazi aracı
40,000
40,000
Şehir Planlama Dairesine 2 adet arazi aracı
40,000
40,000
100,000
100,000
Kaymakamlıklara 1’er adet toplam 5 adet arazi aracı
Fiziki Altyapı
Personel
ÇED uygulamaları için Çevre Koruma Dairesine 4
adet mühendis/uzman istihdamı
80,000
80,000
Çevresel Bilgi ve Veri Tabanı Sistemi için Çevre
Koruma Dairesine 1 adet mühendis/uzman istihdamı
20,000
20,000
Ülkesel Fiziki Plan için 1 adet kıdemli uzman
istihdamı
30,000
30,000
100,000
100,000
Mekansal Planlama Sisteminin uyumlaştırılması için
Şehir Planlama Dairesine 5 adet uzman istihdamı
Eğitim
ÇED, Stratejik Çevresel Değerlendirme uygulamaları,
planlama, stratejik çevresel değerlendirme ve ÇED ile
ilişkileri, Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisi
çalışmaları kapsamında üye ülkelere eğitim ve
inceleme gezisi
80,000
80,000
ÇKD, ŞPD, Kaymakamlık ve belediye personeline
ÇED’in planlama onayı uygulamalarına ilişkin ortak
eğitim
20,000
20,000
402
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
20,000
20,000
20,000
20,000
100,000
100,000
Ülkesel Fiziki Planın hazırlanması için kısa süreli 4
adet sektörel uzman danışmanlık desteği
50,000
50,000
Mekansal Planlama Sisteminin uyumlaştırılması için
sürekli uzman danışmanlık desteği
100,000
100,000
Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisini hazırlamak için
sürekli uzman danışmanlık desteği
100,000
100,000
ŞPD, DPÖ ve ilgili diğer kurumların personeline plan
ve program hazırlamada SÇD’nin dahil edilmesi
konusunda eğitim
Teknik Uzman Danışmanlık Desteği Kapsamında
Stratejik Çevresel Değerlendirme ve Çevresel Bilgiye
Erişim için kısa süreli 2 uzman tarafından
Ülkesel Fiziki Planın hazırlanması için sürekli
İş ve Mesleki Uzmanlık Hizmeti Kapsamında
ÇKD’deki ÇED, çevresel bilgi ve veri tabanı
oluşturmak ve mevcut veri ve bilgilerinin
sayısallaştırılması için mesleki hizmet alımı
25,000
25,000
Ülkesel Fiziki Planların hazırlanması için ekonomi,
sosyoloji ve konularda çeşitli mesleki alanlarda
mesleki uzmanlık hizmeti alımı
30,000
30,000
ŞPD’deki planlama, planlama onayı ve çevresel bilgi
ile ilgili bilgi ve veri tabanı oluşturmak ve mevcut
bilgi veri ve dokümanların sayısallaştırılması için
mesleki hizmet alımı
25,000
25,000
403
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Tercüme
Farklılık analizleri için AB mevzuat/dokümanlarının
Türkçeye ve KKTC mevzuatının İngilizceye
tercümesi
20,000
20,000
Eğitim veya AB uzman danışmanları ile çalışma
toplantılarında tercüme
40,000
40,000
Araştırma, Veri Toplama, Anketleme ve Haritalama Faaliyetleri Kapsamında
Ülkesel Fiziki Plan için nüfus, arazi kullanım ve
sektörel araştırmalar
20,000
20,000
40,000
Araştırma sonuçlarının haritalama çalışmaları
10,000
10,000
20,000
AB’deki Mekansal Gelişme Sistemleri ile ilgili
araştırmalar
15,000
15,000
Halkın Katılımı Faaliyetleri Kapsamında
ÇED kapsamında en az beş halkın katılımı
toplantısı
UFP katılım süreci için (SÇD pilot uygulaması dahil )
halkın katılımı toplantısı
20,000
5,000
20,000
5,000
10,000
10,000
10,000
5,000
5,000
SÇD, ÇBE gereklerinin anlatılması için konferanslar
15,000
15,000
Planlama onayı ve ÇED süreci ile ilgili ortak broşür
5,000
5,000
Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisi hazırlama
çalışmaları kapsamında ekonomi, sosyal ve çevre
sektör paydaşları ile çalışma toplantıları
Bilgilendirme, Bilinçlendirme ve Raporlama Faaliyetleri Kapsamında
Yeni ÇED Tüzüğü için Tanıtıcı Broşür
ÇED istatistik raporlarının basımı
5,000
5,000
Planlama onayı istatistik raporlarının basımı
5,000
5,000
404
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Yeni ÇED uygulaması kılavuzu hazırlanması ve
basımı
7,000
7,000
Planlama onayı uygulamaları için kılavuz
hazırlanması ve basımı
8,000
8,000
Halkın katılımı raporlarının basımı
5,000
5,000
Ülkesel Fizik Plan haritalarının basımı ve
çoğaltılması
5,000
5,000
Toplam
400,000
758,000
210,000
1,368,000
405
Öncelik 27.5 Hava kalitesinin iyileştirilmesi
Ana Unsur 27.5.1 Dış Ortam hava kalitesi yönetimi ve standartlarına uyum sağlanması
Hava kalitesini AB gerekliliklerine göre izlemek için, 2001 yılında ada genelinde uygulanan proje kapsamında, bir sistem geliştirilmiştir. Bu sistem çerçevesinde, Çevre Koruma
Dairesi tarafından halen, sadece Lefkoşa’da hava kalitesi izleme çalışmaları sürdürülmektedir. AB direktiflerine göre hava kalitesinin KKTC’nin tüm bölgelerinde izlenmesi
gerekmektedir. Hava kalitesi izleme çalışmalarında kullanılan cihaz ve ekipmanların bakım, onarım ve servis giderleri için her yıl mali bütçeden pay ayrılması gerekmektedir.
Yürürlükteki 21/97 sayılı Çevre Yasası’ında, ‘Çevre Kirliliğinin Engellenmesi’ bölümü bulunmakta ve Yasa’nın 15’inci ve 16’ıncı maddeleri, hava kirliliğinin engellenmesine
yönelik yürürlükteki Hava Kalitesinin Kontrolü ve Korunması Tüzüğü’nün temelini oluşturmaktadır. Çevre Yasası uyarınca hava kalitesinin korunmasından Çevre Koruma
Dairesi sorumludur. Çevre Yasası altındaki “Hava Kalitesinin Kontrolü ve Korunması Tüzüğü” kapsamındaki bazı tanım, uygulama, yöntem ve standartların AB
mevzuatındakilerle uyumlaştırılması hedeflenmektedir. Uyumlaştırılması hedeflenen AB Direktifleri, 2008/50/AT, Dış Ortam Hava Kalitesi ve Avrupa için Temiz Hava’ya dair
CAFE Direktifi ile 2004/107/AT, Dış ortam havasındaki arsenik, kadmiyum, cıva, nikel ve poliaromatik hidrokarbonlara ilişkin 4. Kardeş Direktif’tir.
2007 Temmuz ayında ön ihalesi yapılan ancak gerçekleştirilemeyen “Hava Kalitesinin iyileştirilmesine yönelik ekipman ve teknik kapasite geliştirmeyi” kapsayan AB destekli
projenin, 2008 Temmuzunda ön ihalesi tekrarlanmıştır. Projenin Kasım 2008 tarihinde ihale edilebilmesi için çalışmalar yürütülmektedir. Söz konusu projenin amacı, bir AB
gerekliliği olan, ülkenin tüm bölgelerindeki hava kalitesinin izlenebilmesi için, kapasite artırımı ve hava kalitesi sektöründeki AB müktesebatının uygulanmasını sağlamaktır. 2
yıl sürecek olan proje kapsamında, mevcut hava kalitesi ölçüm istasyonuna ilaveten 4 ölçüm istasyonu daha temin edilerek, tüm bölgelerdeki hava kalitesinin izlenmesi
çalışmaları başlatılacaktır. Proje kapsamında, ayrıca AB uzmanlarından teknik yardımlar sağlanması da planlanmıştır. Teknik yardımların amacı, AB çerçeve direktifi ve kardeş
direktifler doğrultusunda hava kalitesinin yönetimi için Kıbrıs Türk Tarafının kapasitesini güçlendirmektir.
Bu proje ile, hava kalitesi biriminin kapasitesi, gerek ekipman gerekse personel açısından, artırılacaktır. Kapasitenin artırılması için, mevcut personele ek olarak hava kalitesi
biriminde sürekli çalışmak üzere 2 mühendise ihtiyaç vardır. Bu mühendislerden birisinin, hava kalitesi ölçüm istasyonlarında ilgili prosedüre uygun olarak ölçülen verilerin
düzenli ve periyodik kontrolünü ve değerlendirmesini yapmak üzere Çevre veya Kimya mühendisi, diğerinin ise , hava kalitesi ölçüm istasyonlarının ve ekipmanlarının düzenli
kontrolünü ve periyodik servislerini yapmak üzere, Elektrik-Elektronik veya Bilgisayar mühendisi olması gereklidir.
Hava kalitesinin iyileştirilmesine yönelik uygulamalara Devlet Labarotuvarı ve Meteoroloji Dairesi gibi ana paydaşların yanı sıra belediyelerin de özellikle trafikten kaynaklanan
kirliliğin belirlenmesi ve bu hususta halkın bilgilendirilmesi çalışmalarına ilişkin olarak görev ve sorumluluk üstlenmelerinin sağlanması hedeflenmektedir.
KKTC’ de, ulaşım ve enerji üretimi amacı ile kullanılan akaryakıtların tamamı ithal edilmektedir. Ulaşımda, Kurşunsuz Benzin 95 ve Kurşunsuz Benzin 97, kullanılmaktadır. Bu
yakıtların kalitesi AB deki yakıt standardı ile uyumludur. Dizel araçlarda ise, Eurodiesel (dizel LS) ve dizel kullanılmaktadır. Ancak KKTC’de kullanılmakta olan Dizel yakıt,
AB ülkelerinde artık trafikte kullanılmayıp, sadece tarım ve sanayi amaçlı olarak kullanılmaktadır. Daha yüksek kalitedeki dizel yakıt olan eurodizelin KKTC’deki kullanımının
yaygınlaştırılması için bu yakıtı kullanan yeni teknolojili dizel araç sayısının artırılması gerekmektedir. Enerji üretiminde ise, elektrik santrallerinde kullanılmakta olan 6
Numaralı Fueloil yerine daha iyi kaliteye sahip bir yakıtın ithali için yeni bir strateji geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bunun yanı sıra, akaryakıt dolum tesislerinde bulunan ana
depolardaki petrolün depolanması ve terminallerden servis istasyonlarına dağıtımından kaynaklanan uçucu organik bileşik emisyonlarının kontrolünün sağlanması da
hedeflenmektedir. Bu önlemlerin alınması ve öngörülen hedeflerin gerçekleştirilmesi ile trafik ve enerji sektöründen kaynaklanan hava kirliliği büyük oranda azaltılmış
olacaktır.
406
bir diğer hava kirliliği kaynağı ise sanayide kullanılan muhtelif yakıtlardır . Halen , bazı sanayi faaliyetlerinde dizel ve LPG (Sıvılaştırılmış Petrol Gazları), diğer bazı sanayi
faaliyetlerinde ise kömür, konutlarda ve küçük işyerlerinde ısıtma amaçlı olarak da dizel, gazyağı ve LPG kullanılmaktadır. Sınırlı sanayi faaliyetlerinin hava kirliliğine etkisi
trafik ve enerji üretiminin etkisine göre daha azdır.
Bu hedefler çerçevesinde, yerel mevzuatta, 1998 tarih ve 98/70/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi, 1999 tarih ve 99/32/AT sayılı Konsey Direktifine, uyumlu
değişiklikler yapılacaktır. Yakıtların depolanması ve transferi esnasında meydana gelecek olan uçucu organik bileşiklerden kaynaklanan emisyonlara dair birinci aşama Direktifi
olan 94/63/AT sayılı Direktifin gerekliliklerinin de mevzuata yansıtılması öngörülmektedir.
İstenilen hedeflere zamanında ulaşabilmek için teknik altyapı ve kapasitenin artırılması gerekmektedir. Özellikle Akaryakıt Birimi laboratuvarının geliştirilmesi ve akredite
olabilmesi, akaryakıt kalitesinin standartlara uygunluğunun kontrolü ve uluslararası güvenilirliği açısından önemlidir. Akaryakıt Laboratuvarı ve akaryakıt ana depoları ve
istasyonların kontrolleri için personelin artırılması gerekmektedir. Bu amaçla bir buçuk yıllık bir proje hazırlanmıştır.
407
Tablo 27.5.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
AB hava kalitesi direktiflerinin
gerekliliklerinin yansıtılması
amacıyla Yasa’da değişiklik
yapılması (Entegre Kirlilik Önleme
ve Kontrol direktifine ilişkin
değişiklikler için bkz. Endüstriyel
Kirlilik Kontrol sektörü mevzuat
tablosu)
Konsey Direktifi (CAFE)
2009, 2. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Kaynaklar Bakanlığı Çevre Koruma Dairesi,
Sağlık Bakanlığı,
Belediyeler
2
Temel sağlık Hizmetleri Dairesi
Kuruluş (Değişiklik) Yasa Tasarısı
İnsan sağlığını doğrudan etkileyen
Hava kalitesi konularını izlemek ve
gereğini yapabilmek açısından AB
ye uyumlu gerekliliklerin
yansıtılması amacı ile ilgili
değişikliklerin yapılması
2010, 2. Çeyrek
3
Hava Kalitesinin Tayini ve Yönetimi Dış ortam hava kalitesi ile ilgili
Tüzüğü
kriterler, standartlar gibi teknik
detayların konulması ve bu teknik
detayların tanımlarının
yerleştirilmesi ve tanımlanmış
yöntem ve kriterler baz alınarak hava
kalitesinin tayin edilmesi
- 21 Mayıs 2008 tarih ve 2008/50/AT 2010, 2. Çeyrek
2004/107/AT sayılı (4. Kardeş
Direktif)Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Direktifi
Çevre ve Doğal
Belediyeler
408
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Akaryakıt (Depolama, Nakliye ve
Satış) (Değişiklik) Yasa Tasarısı
İthal edilen akaryakıtların,
kalitesinden depolanmasına,
taşınmasına ve tüketimine kadar tüm
safhalarında AB’nin yakıtlarla ilgili
direktiflerinin gerekliliklerinin
yansıtılması
- 13 Ekim 1998 tarih ve 98/70/AT
Konsey Direktifi
Konsey Direktifi
2009, 2. Çeyrek
Tarım Bakanlığı,
Çevre ve Doğal
Maliye Bakanlığı –
KIBTEK,
2
Petrol Ürünlerinin Fiyatlandırma
Esaslarını Düzenleyen (Değişiklik)
Tüzüğü
İthal edilecek akaryakıtın kalitesinin
AB direktiflerine uyumlu olması
- 13 Ekim 1998 tarih ve 98/70/AT
Konsey Direktifi
Konsey Direktifi
2010, 1. Çeyrek
Çevre ve Doğal
3
Akaryakıt Denetleme Muayene,
Onama ve Analiz Ücretlerinin
Saptanması ve Düzenlenmesi
İthal edilecek akaryakıtın kalitesinin
AB direktiflerine uyumlu olması
Konsey Direktifi
2010, 1. Çeyrek
Çevre ve Doğal
4
Akaryakıt Satışı ve İştigali (Denetim Akaryakıtın istasyonlara taşınması
ve Düzenleme) (Değişiklik) Tüzüğü ve depolanması ile ilgili AB
kriterlerine uyum sağlanması
Konsey Direktifi
2011, 4. Çeyrek
Çevre ve Doğal
409
Sıra
No
5
1978 Akaryakıtın Muhafaza ve
İstasyonlar açılmadan önce
Depolanmasındaki Malzeme cinsinin depolama için AB kriterleri ile
Saptanması ve Yerlerin
uyumun sağlanması
Ruhsatlandırma, Yönetme İşleminin
Düzenlenmesi (Değişiklik) Tüzüğü
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Konsey Direktifi
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2011, 4. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Tablo 27.5.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar (Çevre Koruma Dairesi, Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi, Belediyeler)
A
Farklılık Analizi ve Yansıtma Kapsamında
1
Mevcut 21/97 sayılı Çevre Yasası’nın yasal ve İdari farklılık analizinin yapılması aşamasında danışmanlık hizmeti alınması
2009
2
Mevcut 21/97 sayılı Çevre Yasası’nın yasal ve İdari farklılık analizinin yapılması aşamasında hava kalitesi ile ilgili diğer
paydaşların, özellikle Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi ve Belediyelerin, hava kalitesi ile ilgili yasa ve/veya tüzük maddelerinin
gözden geçirilmesi.
2009
3
2008/50/AT ve 2004/107 AT sayılı direktiflere göre Hava Kalitesinin Tayini ve Yönetimi tüzüğünün hazırlanması aşamasında
2009
B
Strateji ve Planlama ( Tarım Bakanlığı/ Akaryakıt Birimi ve Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı) Kapsamında
1
AB’nin petrol kalitesi ve sıvı yakıtlardaki kükürt gerekliliklerini yansıtan bir mevzuatın kabul edilmesi, motorlu araçlar için iyi
kalitede petrole ve dizel yakıta geçiş ve enerji üretiminde düşük kükürtlü ağır akaryakıt kullanımı için bir strateji ve plan
geliştirilmesi
C
Program ve Sistem Kapsamında
1
Avrupa Birliğine raporlama için kapasite ve sistem geliştirilmesi, AB destekli proje içinde yer alacaktır.
2010
2011
410
Sıra
No
Uygulama Tarihi
2
Mevcut ağlarla (EMEP, CORINAIR vb) bağlantılar oluşturulması, proje esnasında değerlendirilecektir.
D
Kapasite Oluşturulması ve Kurumsal Güçlendirme Kapsamında
D.1
Eğitim ( Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, Belediyeler, Maliye Bakanlığı-Elektrik Kurumu, İçişleri Bakanlığı-Şehir Planlama DairesiKaymakamlıklar)
1
Çevre Koruma Dairesi içinde izleme, değerlendirme ve kontrol konularında daha derinlemesine eğitilmiş ek personel kullanılarak
Hava Kalitesi Birimi için idari ve teknik kapasitenin güçlendirilmesi
2009
2
Çevre Koruma Dairesi personelinin hava kalitesi planlarının hazırlanması ve uygulanması konularında eğitilmesi ve Çevre Koruma
Dairesinin kapasitesinin güçlendirilmesine dair bazı çalışmalara proje içinde yer verilecektir
2009
3
Çevre Koruma Dairesi, Sağlık Bakanlığı ve belediyelerin yetkilileri ile Şehir Planlama Dairesi ve diğer ilgili dairelerin de AB
finansmanlı hava kalitesi projesi çerçevesindeki hava kalitesi ile ilgili plan ve programların hazırlanması ve uygulanmasına ilişkin
eğitimlere dahil edilmeleri
2010
D.2
Personel Alımı / Yeni Kurum İçi Yeni Örgütlenme
4
Hava kalitesi izleme kapasitesi artırılması kapsamında gerekli olan teknik personellerin eğitilmesi için Çevre Koruma Dairesi’nin
personel sayısının artırılması
D.3
5
Hava kalitesi verilerinin AB gerekliliklerine göre kaydedilmesi, izlenmesi ve değerlendirilebilmesi için mevcut teknik donanımın
geliştirilmesi - AB destekli proje içinde bu konularda destek alınması
2009
6
Kamuoyunun hava kalitesi sektör faaliyetleri hakkında bilgilendirilmesi konusunda bir veri tabanının oluşturulması ve bu bilgilerin
kurulacak olan Çevre Koruma Dairesi internet sitesinden duyurulması
2010
7
Yetkili ve ilgili makamlarca, ulaşımda motorlu taşıtlara bağımlılığı azaltmak için önlemler (toplu taşımacılık sistemini ve yaya
sisteminin) geliştirilmesi amacıyla ortak bir komite oluşturulması
2010
D.4
8
Hava kalitesi ölçümleri ile ilgili Meteoroloji Dairesi ile veri alış verişinde bulunmak için ortak çalışma yapılması. Hava kalitesi
ölçümlerinde kullanılan filtre ve/veya kartuşların ağır metal ve/veya hidrokarbon analizlerinin yapılması için Devlet Laboratuvar
Dairesi ile ortak çalışma yapılması.
2011
2009
2009
411
Sıra
No
Uygulama Tarihi
E
1
Çevre Koruma Dairesi personelinin AB hava kalitesi gereklilikleriyle ilgili yükümlülükleri hakkında farkındalık meydana getirme
çalıştayı düzenlenmesi
2009
2
Şehir Planlama Dairesi, Devlet Planlama Örgütü ve Belediyeler gibi diğer paydaşlar için AB hava kalitesi gereği olan yükümlülükleri
hakkında farkındalık oluşturma seminerlerinin düzenlenmesi
2010
3
Kamuoyunun farkındalığını artırma ve genel nüfusu hava kirliliğini önleme ve azaltma faaliyetlerine dahil etme yönündeki
çalışmalara devam edilmesi (örneğin trafiği azaltma önlemleri)
2010
Ortak Çalışmalar (Tarım Bakanlığı, Çevre Koruma Dairesi, KIB-TEK)
A
1
AB’nin yakıt kalitesi ve depolanması ile ilgili mevzuatına yönelik Yasal ve İdari farklılık analizinin gerçekleştirilmesi
2009
2
Daha yüksek kaliteli yakıtlara geçiş için Petrol Ürünlerinin Fiyatlandırma Esaslarını Düzenleyen Tüzüğü ile Akaryakıt Denetleme
Muayene, Onama ve Analiz Ücretlerinin Saptanması ve Düzenlenmesi Tüzüğünün değiştirilmesi aşamasında danışmanlık hizmeti
alınması
2010
3
Akaryakıtın istasyonlara taşınması ve depolanması ile ilgili AB kriterlerine uyum için Akaryakıt Satışı ve İştigali (Denetim ve
Düzenleme) Tüzüğü ile 1978 Akaryakıtın Muhafaza ve Depolanmasındaki Malzeme cinsinin Saptanması ve Yerlerin
Ruhsatlandırma, Yönetme İşleminin Düzenlenmesi Tüzüğünün değiştirilmesi aşamasında danışmanlık hizmeti alınması
2011
B
Strateji ve Planlama (Tarım Bakanlığı/ Akaryakıt Birimi ve Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı/ÇKD ve Kıb-Tek) Kapsamında
1
AB’nin petrol kalitesi ve sıvı yakıtlardaki kükürt gerekliliklerini yansıtan bir mevzuatın kabul edilmesi, motorlu araçlar için iyi
kalitede petrole ve dizel yakıta geçiş ve enerji üretiminde düşük kükürtlü ağır akaryakıt kullanımı için bir strateji ve plan
geliştirilmesi
D
D.1
Eğitim
1
Petrol istasyonlarının ve petrol ithalatçılarının denetimi ve laboratuvarda akaryakıt analizi konusunda personelin eğitimi yoluyla
Tarım Bakanlığı Akaryakıt Biriminin kapasitesinin artırılması
2010
2009
412
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar (Tarım Bakanlığı, Çevre Koruma Dairesi, KIB-TEK)
D.2
Personel Alımı / Yeni Kurum İçi Yeni Örgütlenme
2
Petrol istasyonlarının ve petrol ithalatçıların denetimi ve laboratuvarda akaryakıt analizi konusunda personel sayısının artırılması
D.3
3
Akaryakıt Birimi laboratuvarının kapasitesinin geliştirilerek AB standartlarına uygun hale getirilmesi için yeni cihazların alınması .
2009
4
Petrol istasyonları, depolama tesisleri ve taşıma tankerlerinin denetimi için Cihaz ve ekipmanların sağlanması
2010
D.4
5
Tarım Bakanlığı Akaryakıt Birimi ile birlikte çalışacak olan ve tüm paydaşların temsilcilerini bir araya getirecek bir Çalışma
grubunun ilgili yakıt Standardları konusunda gerekeni yapmak üzere oluşturulması.
E
1
Yetkili ve ilgili makamlarla toplantılar yapılarak akaryakıt kalitesi, biyoyakıtlar ve alternatif yakıtlar konusunda farkındalık
yaratmak.
2009
2
Yetkili ve ilgili makamlarla toplantılar yapılarak petrolün depolanması ve terminallerden istasyonlara dağıtımından kaynaklanan
uçucu organik bileşiklerin emisyonlarının kontrolü konusunda farkındalık sağlanması
2010
2009
2009
413
Tablo 27.5.3
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
I. Yatırım
Tarım Bakanlığı Akaryakıt Birimine 4 adet ve Çevre
Koruma Dairesine 2 adet olmak üzere toplam 6 adet
bilgisayar
Projesi kapsamında
karşılanacaktır.
Tarım bakanlığı Akaryakıt Birimi ve Çevre Koruma
Dairesi hava kalitesi için network, yazılım ve internet
sayfası oluşturma
10,000
10,000
Projesi – Hava kapsamında
Çevre Koruma dairesi hava kalitesi projesinde
istasyonlar arası network ağının oluşturulması
Mefruşat
Tarım Bakanlığı Akaryakıt Birimine ve Çevre
Koruma Dairesine istihdam edilecek 6 personel için
masa sandalye, diğer ofis malzemeleri klima
5,000
5,000
7)
Hava Kalitesi ölçümlerinin yapılabilmesi için ilgili
izleme istasyonlarının temini
550,000
Akaryakıt birimi laboratuvarının akreditasyon alt
yapısının oluşturulması
550,000
karşılanacaktır.
550,000
550,000
Maliyeti 2,460,000 Euro olan çevre kapasite geliştirme projesinden Hava Sektörü için özel olarak ayrılan miktar 1,335,000 Euro’dur.
414
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Araç
Fiziki Altyapı
Akaryakıt laboratuvarının geliştirilmesi için yeni
fiziki altyapının oluşturulması
500,000
500,000
Yeni kurulacak olan 5 istasyon için fiziki altyapının
hazırlanması
150,000
150,000
120,000
120,000
10,000
10,000
Personel
Tarım Bakanlığı akaryakıt birimine 4 adet mühendis
ve Çevre Koruma Dairesi hava kalitesi için 2 adet
mühendis olmak üzere toplam 6 personel istihdamı
Eğitim
ÇKD’nin Hava Kalitesi Birimi ve Tarım Bakanlığı
Akaryakıt birimlerine alınacak olan personele,
konularında yurt içinde atölye çalışmaları, seminerler
ve eğitimlerin sağlanması
Hava kalitesi konusunda yurt dışında eğitimlerin
sağlanması
50,000
50,000
Hava Kalitesi ile ilgili değişik konularda danışmanlık
hizmeti alınması
karşılanacaktır.
Tercüme
Direktiflerin ve diğer ilgili dokümanların
tercümesi
5,000
25,000
30,000
415
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Hava Kalitesi ve alternatif enerji konusunda
farkındalık yaratma faaliyetlerinin sağlanması
Toplam
10,000
50,000
60,000
1,900,000
135,000
2,035,000
416
Öncelik 27.6 Kimyasallar ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların (GDO) kullanımının yönetimi
Ana Unsur 27.6.1 REACH Tüzüğü kapsamındaki AB mevzuatına uyumun sağlanması
AB mevzuatında kimya sanayisine ilişkin çevre konulu birçok düzenleme bulunmaktadır. Bunların en önemlisi, kimyasalların yönetimine ilişkin yeni stratejilerin uygulanmasını
öngören REACH (2006/1907 AET) Tüzüğüdür. KKTC’de kimyasalların sınıflandırılması, paketlenmesi, etiketlenmesi, ithalatı ve ihracatı gibi bazı temel hükümleri içeren
Avrupa Birliğinin ilgili mevzuatına uygun olarak, kimyasalların insan ve çevre üzerine olumsuz etkilerinin değerlendirilebilmesi , kontrol edilebilmesi ve yönetilebilmesini
sağlamak amacı ile yeni yasal düzenlemeler yapılması hedeflenmektedir. Bu hedefin gerçekleştirilerek, AB mevzuatına gerekli uyumlaştırılmanın yapılması ile, ülkemizdeki
kimya sanayisi faaliyetlerine ve buna bağlı olarak kimyasal maddelerin üretimine, ithal edilmesine ve kullanılmasına ilişkin AB standartlarına uyum sağlanarak, insan ve çevre
için oluşabilecek potansiyel zararların ve risklerin kontrol edilebilmesi ve yönetilebilmesini sağlayacak gerekli yasal altyapı oluşturulmuş olacaktır. Bunun yanı sıra, KKTC’de
tehlikeli kimyasal atıkların depolanması için, Katı Atık Yönetim Planı kapsamında bir depolama tesisinin oluşturulması hedeflenmektedir.
Kimyasalların etkin kontrolü ve yönetimi için, Sağlık Bakanlığı, Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ve Tarım Bakanlığının ortaklaşa sorumluluğuna dayanan, birlikte karar
oluşturulmasını sağlayacak Kimyasal Güvenlik Komisyonunun oluşturulması hedeflenmektedir
Ana Unsur 27.6.2 Asbestin yarattığı çevresel kirliliğin önlenmesi ve azaltılması hakkında uyumun sağlanması
KKTC’ de asbestin zararlarının bilinmediği dönemlerde inşa edilmiş olan ve okulları da içine alan birçok kamu binasında asbest bulunmaktadır. Ancak asbestin yarattığı çevresel
kirliliğin önlenmesi ve azaltılmasını sağlayacak uygun yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Asbestin kullanımı sonucu oluşabilecek sağlık ve çevre risklerinin oluşumunu
önlemek amacı ile, 87/217/AET sayılı AB Direktifine uyumlu bir yasal düzenleme yapılması hedeflenmektedir.
Ana Unsur 27.6.3 Ozon tabakasını incelten kimyasalların kullanımının kısıtlanması ve kademeli olarak sona erdirilmesi hakkındaki yasaya uyumun sağlanması
KKTC’de, ozon tabakasının incelmesine yol açan kimyasallara ilişkin olarak, sadece bir kısım itici gazların kullanımına kısıtlamalar vardır. Ozon tabakasının incelmesine yol
açan kimyasalların kullanımının kademeli olarak sona erdirilmesini sağlayacak yasal düzenlemeye ihtiyaç vardır. Bu amaçla, 2037/2000/AT sayılı AB Konsey Direktifine
uyumlu yeni bir yasal düzenleme yapılması hedeflenmektedir.
Ana Unsur 27.6.4 Biyosidal ürünler ile ilgili AB mevzuatına uyumun sağlanması
Biyosidal ürünlerin üretimi, ithali, kayıt edilmesi ve satışı ile ilgili özel bir yasaya ihtiyaç vardır. Rodentisitler, insektisitler, akarisitler ve benzeri türdeki zararlılara karşı koruma
amaçlı kullanılan biyosidal ürünler, 64/1987 sayılı Tarımsal İlaçlar Yasası altında düzenlenmektedir. Ancak tüm biyosid grupların bir arada değerlendirilebileceği bir yasaya
ihtiyaç vardır.
Ana Unsur 27.6.5 GDO’lu ürünler ile ilgili AB mevzuatına uyumun sağlanması
GDO’larla ilgili mevzuat eksikliğinin giderilebilmesi için, GDO’ların kullanılması, pazarlanması ve GDO’lu gıda ve yemlerin etiketlenmesi hakkında, Tohum Yasası, Gıda ve
Yem Yasası benzeri ilgili çeşitli yasalar altında birtakım tüzüklerin yapılmasına ihtiyaç vardır. Hazırlanmakta olan Organik Tarım Yasası altında ise GDO’larla ilgili bir madde
yer almaktadır. GDO’ların kullanılması, pazarlanması, GDO’lu gıda ve yemlerin piyasada izlenebilmesi, etiketlenmesi ile ilgili hususların Gıda Güvenliği Faslı altında ele
alınması hedeflenmektedir.
417
Tablo 27.6.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Ana Unsur 27.6.1 REACH Tüzüğü kapsamındaki AB mevzuatına uyumun sağlanması
1
Kimyasal Maddelerin Kaydı,
Değerlendirilmesi, Üretilmesi, ve
İthal Edilmesi Yasa Tasarısı
Kimyasal maddelerin üretilmesi,
kullanılması ve ithal edilmesi
nedeniyle oluşabilecek insan ve
çevre için potansiyel zararları ve
riskleri kontrol etmek ve yönetmek.
Kimyasalların Kaydı,
2009, 3.Çeyrek
Değerlendirilmesi ve İzinlendirilmesi
ile ilgili 18 Şubat 2006 tarih ve (AT)
2006/1907 sayılı REACH Tüzüğü
Çevre ve Doğal
2
Tehlikeli Kimyasal Maddeler ve
Ürünler Tüzüğü
Kimyasalların Sınıflandırılması,
paketlenmesi, etiketlenmesi, İthalatı
ve ihracatı gibi temel hususların
Avrupa Birliğinin ilgili Direktiflerine
uygun olarak düzenlenmesi.
- 27 Haziran 1967 tarih ve 67/548
AET sayılı Konsey Direktifi
- 31 Mayıs 1999 ve 99/45 AT sayılı
Konsey Direktifi
- 20 Temmuz 1993 tarih ve 93/67
AT sayılı Konsey Direktifi
- 28 Ocak 2003 tarih ve (AT)
Sağlık Bakanlığı- İlaç
ve Eczacılık Dairesi,
Çevre ve Doğal
3
Mevcut Kimyasalların Risklerinin
Değerlendirilmesi ve Kontrolü
Tüzüğü
Mevcut kimyasalların insan sağlığı
ve çevre üzerindeki olumsuz
etkilerini değerlendirmek, kontrol
etmek ve yönetmek.
23 Mart 1993 tarih ve (AET) 793/93 2009, 4.Çeyrek
2009, 4. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Ana Unsur 27.6.1.2 Asbestin yarattığı çevresel kirliliğin önlenmesi ve azaltılması hakkında uyumun sağlanması
1
Asbestli Maddelerin Piyasaya Arzı
ve Kullanımı Hakkındaki Yasa
Tasarısı
Asbestli maddelerin kullanımına
bağlı olası sağlık ve cevre risklerinin
oluşumunun önlenmesi için alınacak
önlemlerin düzenlenmesi
Asbestin Yarattığı Çevresel
Kirliliğin Önlenmesi ve Azaltılması
Hakkındaki 19 Mart 1987 tarih ve
2009,4. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı – Ticaret
Dairesi
418
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Ana Unsur 27.6.1.3 Ozon tabakasını incelten kimyasalların kullanımının kısıtlanması ve kademeli olarak sona erdirilmesi hakkındaki yasaya uyumun sağlanması
1
Ozon Tabakasını İncelten
Kimyasalların Kullanımının
Kısıtlanması ve Kademeli Olarak
Sona Erdirilmesi Hakkında Yasa
Tasarısı
Ozon tabakasını incelten kimyasal
maddelerin kullanımı sonucu ozon
tabakasına verilecek zararların en aza
indirilmesi ve önlenmesi
Ozon Tabakasını İncelten
2009, 4. Çeyrek
Maddelerin Statüsünün İncelenmesi
ve bunun Durdurulması İçin Gerekli
Tedbirlerin Belirlenmesine İlişkin 29
Çevre ve Doğal
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı – Ticaret
Dairesi
Ana Unsur 27.6.1.4 Biyosidal ürünler ve GDO’lara ilişkin AB mevzuatına uyumun sağlanması
1
Biyosidal Ürünlerin İzinlendirilmesi
Yasa Tasarısı
Biyosidal ürünlerin üretimi, ithali,
kaydedilmesi ve satışı ile ilgili tüm
usul ve esasların düzenlenmesi
Biyosidal Ürünlerin Piyasaya
Çıkartılması İle İlgili 16 Şubat 1998
2010, 4. Çeyrek
Tarım Dairesi , Sağlık
Bakanlığı- İlaç ve
Eczacılık Dairesi,
Çevre ve Doğal
GMO’ların Kasıtlı Olarak Çevreye
Bırakılmasına İlişkin 12 Mart 2001
Direktifi
2011, 4. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Ana Unsur 27.6.5 GDO’lu ürünler ile ilgili AB mevzuatına uyumun sağlanması
1
Genetiği Değiştirilmiş
Mikroorganizmaların (GDO)
Çevreye Kasıtlı Salımı ve Pazara
Sürülmesi Tüzüğü
GDO’ların kullanılması ve
pazarlanması ile ilgili usul ve
esasların düzenlenmesi
419
Tablo 27.6 .1 (Devamı)
Sıra
No
2
GDO’ların Kontrollü Şartlarda
Kullanımına Dair Tüzük
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
GDO’ların, insan sağlığı ve çevrenin
korunması amacı ile kontrollü
şartlarda kullanılması hakkındaki
usul ve esasların düzenlenmesi
GDO’ların Kontrollü Olarak
Kullanımı İle İlgili 23 Nisan 1990
Direktifi
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2011, 4. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Tablo 27.6.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar (İlaç ve Eczacılık Dairesi, Tarım Dairesi, Çevre Koruma Dairesi, Ticaret Dairesi)
A
1
Asbestin yönetimi ve tasfiyesi ile ilgili bir mevzuatın hazırlanması.
2009
2
Ozon tabakasını incelten maddeler hakkında mevzuatın hazırlanması
2009
3
Tehlikeli kimyasal maddeler ve ürünlerin sınıflandırma, paketleme, etiketleme, ithalat ve ihracat gibi bazı temel hükümleri ile insan
sağlığı ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerini değerlendirmek , kontrol etmek ve yönetmek üzere Avrupa Birliğinin ilgili direktiflerine
uygun olarak mevzuatların hazırlanması.
2009
4
REACH Tüzüğünü uygulamak için kimyasal maddelerin kaydı, değerlendirilmesi ve izinlendirilmesi hakkında yasa hazırlanması
2009
B
Strateji ve Planlama Kapsamında
1
Binalardaki asbestin güvenli bir şekilde kaldırılması için planların yapılması
2009
2
REACH Tüzüğü ile ilgili yasanın uygulanabilmesi için uygulama planlarının yapılması
2010
3
Ozon tabakasını incelten maddelerin kullanımının kısıtlanmasına yönelik planların hazırlanıp uygulamaya konması.
2010
420
Sıra
No
Uygulama Tarihi
C
Program ve Sistem Kapsamında
1
GDMO’ların çevreye kasıtlı salımı ve pazarda kontrollü şartlarda kullanımına yönelik yöntem ve sistemlerin belirlenerek
uygulanması
2009
2
Kullanımı sınırlandırılan kimyasal maddelerin kontrol edilebilmesine yönelik olarak yöntem belirlenerek ilgili kontrol sisteminin
kurulması
2010
3
Ozon tabakasını incelten maddelerin ithalat ve ihracatının kontrol edilebilmesine yönelik kontrol sisteminin oluşturulması
2010
4
Tüm kimyasal maddelerin kontrol edilebilmesi ve yönetilmesine yönelik sistem oluşturulması
2011
5
Halk sağlığı alanında kullanılan biyosidal ürünlerden numune alımı ve analizine ilişkin ulusal programın yapılması
2011
6
Veteriner hekimlikte kullanılan biyosidal ürünlerden numune alımı ve analizine ilişkin ulusal programın yapılması
2011
D
D.1
Eğitim
1
Asbest ve Ozon incelticilere ilişkin mevzuatın uygulanabilmesine yönelik kurumsal yapının güçlendirilmesi için, asbest ve ozon
incelticilere ilişkin mevzuat hakkında ilgili kurumlara eğitim sağlanması
2009
2
Biyosidal ürünler ile ilgili görev yapacak personelin mevzuat uyumu ve uygulanması konusunda eğitimlerinin sağlanması
2009
3
Sağlık Bakanlığı bünyesinde kimyasal maddeler ve ürünler ile ilgili görev yapacak personelin mevzuat uyumu ve mevzuatın
uygulanması konusunda eğitilmeleri ve bu çerçevede eğitim rehberlerinin hazırlanması
2009
4
Asbestin güvenli imhası için kurumsal kapasitenin oluşturulması amacı ile ilgili kurumlara eğitim sağlanması
2010
5
Biyosidal ürünler ile ilgili laboratuvarların oluşturulması ve teknik donanımları ile personel eğitimlerinin sağlanması
2010
6
Kimyasal madde ve ürünlerin kontrolü konusunda gümrüklerde görev yapan ilgili tüm personelin eğitimlerinin sağlanması
2011
7
Yetkili makamların kimyasallar, kimyasal madde ve ürünlerin kontrolü ile ilgili mevzuatın uygulanması konusunda eğitilmeleri
2011
8
GDO’lu ürünler ile ilgili görev yapacak personelin eğitimlerinin sağlanması
2011
421
Sıra
No
Uygulama Tarihi
D.2
Personel Alımı / Yeni Kurum için Yeni Örgütlenme
9
İlaç ve Eczacılık Dairesine kimyasal maddelerin kaydedilmesi, değerlendirilmesi ve izinlendirilmesi için 4 adet yeni personel alınması
2009
10
Asbest ve ozon ile ilgili İlaç ve Eczacılık Dairesi ile Ticaret Dairesine birer yeni personel olmak üzere toplam 2 yeni personel alınması
2009
11
Biyosidal ve GDO ürünler ile ilgili Tarım Bakanlığına bir yeni personel alınması
2009
12
İlaç ve Eczacılık Dairesi, Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı Çevre Koruma Dairesi ve Ekonomi ve Turizm Bakanlığı Ticaret
Dairesine 2’şer personel alınması
2010
13
Asbest ve ozon ile ilgili İlaç ve Eczacılık Dairesi, Çevre Koruma Dairesi ve Ticaret Dairesine 2’şer personel alınması
14
Biyosidal ürünler ile ilgili Sağlık Bakanlığı, Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ve Tarım Bakanlığına ikişer personel alınması
2010
2010
15
GDO’lu ürünler ile ilgili Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ve Tarım Bakanlığına birer yeni personel alınması
2011
D.3
Teknik Donanım/Alt Yapı/Veri Tabanı Oluşturma
16
Piyasaya arz edilen kimyasal maddeler ile ilgili envanter oluşturulması
İlaç ve Eczacılık Dairesine 5, Ticaret Dairesi 1 ve Tarım Bakanlığına 1 adet uzman olmak üzere toplam 7 personel için 7 adet
bilgisayar alınması
2009
2009
18
İlaç ve Eczacılık Dairesine, Ticaret Dairesine ve Tarım Bakanlığına yazılım alınması
2009
19
İlaç ve Eczacılık Dairesine, Ticaret Dairesine ve Tarım Bakanlığına alınacak toplam 7 personel için masa, sandalye ve diğer ofis
malzemeleri
2009
20
Sağlık Bakanlığı bünyesindeki Devlet laboratuvarının kimyasal maddeler ile ürünlerin kontrol ve analizlerini yapabilecek şekilde
teknik donanım eksikliklerinin giderilmesi ve güçlendirilmesi
2010
21
Asbest ve Ozon incelticilere ilişkin politika ve hedeflere ulaşabilmek için tüm kurumlar dikkate alınarak kurumsal teknik kapasitenin
oluşturulması ve güçlendirilmesi
2010
22
Kimyasallara ilişkin politika ve hedeflere ulaşabilmek için, tüm kurumlar dikkate alınarak kurumsal teknik kapasitenin oluşturulması
ve güçlendirilmesi
2010
23
Kimyasallar için veri bankasının oluşturulması
2010
17
422
Sıra
No
D.4
24
Kimyasalların etkin kontrolü ve yönetimi için, Sağlık Bakanlığı, Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ve Tarım Bakanlığı’nın
ortaklaşa sorumluluğuna dayanan Kimyasal Güvenlik Komisyonunun Oluşturulması
E
1
Kimyasalların güvenliği konusunda halkın bilinçlendirilmesi çalışmaları
Uygulama Tarihi
2009
2009
423
Tablo 27.6.3
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
(Euro)
Toplam
Diğer
I. Yatırım
İlaç ve Eczacılık Dairesine 5 adet uzman, Ticaret
Dairesine 1 adet uzman ve Tarım Bakanlığına 1 adet
uzman olmak üzere alınacak toplam 7 personel için
7 adet bilgisayar
7,000
7,000
12,000
12,000
İlaç ve Eczacılık Dairesi, Ticaret Dairesi ve Tarım
Bakanlığına yazılım
Mefruşat
İlaç ve Eczacılık Dairesi, Ticaret Dairesi ve Tarım
Bakanlığına alınacak toplam 7 personel için masa
sandalye ve diğer ofis mefruşatı alımı
5,000
5,000
REACH’in uygulanması için devlet laboratuvarına
kimyasal maddeler ile ürünlerin kontrol ve
analizlerini yapabilecek şekilde teknik donanımın
sağlanması
50,000
100,000
50,000
200,000
Biyosidal ürünlere ilişkin Laboratuvarların alt
yapılarının güçlendirilmesi
50,000
100,000
50,000
200,000
GDO’lara ilişkin Laboratuvarların alt yapılarının
güçlendirilmesi
50,000
100,000
50,000
200,000
20,000
50,000
Araç
Fiziki Altyapı
Asbest atıklarının imhası için alt yapı oluşturulması
70,000
424
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Personel
İlaç ve Eczacılık Dairesine kimyasal maddelerin
kaydedilmesi, değerlendirilmesi, ve izinlendirilmesi
için 4 adet yeni personel alınması
80,000
80,000
Asbest ve ozon ile ilgili İlaç ve Eczacılık Dairesi ile
Ticaret Dairesine birer yeni personel olmak üzere
toplam 2 yeni personel alınması
40,000
40,000
Biyosidal ve GDO’lu ürünler ile ilgili Tarım
Bakanlığına 1 yeni personel alınması
20,000
20,000
Eğitim
Kimyasal maddeler ve ürünler ile ilgili olarak görev
yapacak personelin mevzuat uyumu ve mevzuatın
uygulanması konusunda eğitilmeleri
30,000
30,000
Ülkeye ithal edilen kimyasalların gümrük girişinde
kontrol edilebilmesi yönünde gümrükte görev yapan
görevlilerin eğitilmesi
30,000
30,000
Asbest ve ozon inceltici maddelerle ilgili personelin
mevzuat uyumu ve uygulanması konusunda 2 hafta
süre ile yurtdışında eğitimleri
25,000
25,000
Asbest maddelerin imhasında görev alacak
personelin yurt dışında eğitimleri
20,000
20,000
Biyosidal ürünler ile ilgili görev yapacak 4
personelin mevzuat uyumu ve uygulanması
konusunda 2 hafta süre ile yurtdışında eğitimleri
18,000
18,000
Biyosidal ürünler ile ilgili laboratuvarlarda görev
yapacak 2 personelin analizler konusunda 4 hafta
18,000
18,000
425
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
GDO’lu ürünler ile ilgili görev yapacak 3 personelin
mevzuat uyumu ve uygulanması konusunda 2 hafta
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
14,000
14,000
Kimyasal maddeler ve ürünler ile ilgili mevzuatın
uyumlaştırılması ve kurumsal yapılanma konusunda
10,000
10,000
REACH Tüzüğü kapsamındaki AB mevzuatına uyum
sağlanması için danışmanlık hizmeti alınması (1x10
uzman/gün)
10,000
10,000
Asbest ve Ozon incelticilerle ilgili mevzuatın
uyumlaştırılması ve ilgili kurumsal yapılanma
konusunda danışmanlık hizmeti alınması
10,000
10,000
Biyosidal ürünler ile ilgili mevzuatın uyumlaştırılması
ve kurumsal yapılanma konusunda danışmanlık
hizmeti alınması
10,000
10,000
GDO’lu ürünler ile ilgili mevzuatın uyumlaştırılması
ve kurumsal yapılanma konusunda danışmanlık
hizmeti alınması
10,000
10,000
10,000
10,000
10,000
10,000
20,000
325,000
594,000
Tercüme
Gerekli olan mevzuatın çevirisinin sağlanması
Kimyasalların güvenliği konusunda halkın
bilinçlendirilmesi çalışmaları
Toplam
150,000
1,069,000
426
Öncelik 27.7 Endüstriyel kirlilik kontrolünün sağlanması
Ana Unsur 27.7.1 Endüstriyel kirliliğin önlenmesi ve kontrolü:
Çevre Yasası ve yasa altındaki tüzükler, kirliliğin kaynağında önlenmesi, sürdürülebilir kalkınma, temiz ve verimli üretim teknolojilerinin kullanımı gibi maddeleri içermektedir.
İzin sistemi ile ilgili olarak, Sanayi Dairesinin, Devlet Planlama Örgütü’nün, Çevre Koruma Dairesinin, Şehir Planlama Dairesinin, Çalışma Dairesinin, Kaymakamlıkların ve
Belediyelerin bazı sorumlulukları vardır. Sanayi Dairesi sanayi yatırımları ile ilgili görüş vermekle beraber, Organize Sanayi Bölgeleri Yasası kapsamında altyapıları ile birlikte
sanayi bölgeleri oluşturmakta ve alanları yatırımcılara uzun vadeli kiralamaktadır. Devlet Planlama Örgütü, Teşvik Yasası kapsamında teşvik alacak olan yatırımcıların
projelerini değerlendirmektedir. Şehir Planlama Dairesi’nin inşaat izin istemi içerisinde önemli bir rolü bulunmaktadır. Çalışma Dairesi, çalışma izinleri verilmesi aşamasında işçi
sağlığı ve güvenliği açısından sanayilerle ilgili görüş belirmektedir. Çevre Koruma Dairesi su, toprak ve havaya yapılan emisyonlarla ilgili izinlendirme, izleme ve denetlemeden
sorumlu iken, Kaymakamlıklar ve belediyelerin de izin sisteminde, izleme, denetleme ve yürütmede bazı sorumlulukları bulunmaktadır.
EKÖK ve BYT direktiflerinin mevzuatımıza yansıtılması ve izinlendirme sistemin oluşturulması gerekmektedir.EKÖK ve BYK direktifleri özellikle büyük yatırım isterken ve
ister özel ister kamu tarafından çalıştırılsın kamu çevre altyapısı, kamu hizmetleri (ör. elektrik santralleri) ve endüstriyel süreçler için sonuçları vardır. Burada amaç ilgili
endüstrilerin konu ile ilgili eğitilmesi ve daha sonra bu konunun gerekliliklerini yerine getirerek çevreye dost bir şekilde gelişmelidir.EKÖK Direktifine göre işletmeler
hazırlanmış olan “Uygulanabilir En İyi Teknikleri (BAT)”uygulayarak çevreye olan etkilerini asgariye indirecektir. EKÖK, belli büyük endüstrilere emisyon izni alma
zorunluluğu getiren bir Direktif’tir. Bu Direktifin yansıtılması sırasında hangi kurumun yetkili ve sorumlu olacağının belirlenmesi hedeflenmektedir. KKTC’de endüstriyel
kirliliğin önlenmesi ve kontrolü için etkili ve çağdaş çevresel izinlendirme, sağlıklı izleme, etkili denetim ve yaptırım sisteminin oluşturulması, yetki ve sorumlulukların açık
olarak tanımlanması ve ilgili kurumsal yapıların geliştirilmesi gerekmektedir. Bu konuda AB mali yardım çerçevesinde teknik destek sağlanması hedeflenmektedir.
Ana Unsur 27.7.2 Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi :
Tehlikeli maddeler içeren önemli endüstriyel kazaların önlenmesi ile ilgili olarak mevcut mevzuat AB Yönetmeliğinin şartlarını yerine getirmemektedir. Bu alanda İtfaiye
Müdürlüğü, Jeoloji ve Maden Dairesi, Akaryakıt Birimi ve Ticaret Dairesi’nin bazı sorumlulukları vardır. İtfaiye Müdürlüğü, yanıcı malzeme olan işletmelerde gerekli
standartları belirlemektedir. Jeoloji ve Maden Dairesi, Patlayıcı Maddeler Yasası’nın yetkili makamıdır ve bu konudaki gerekli izinleri verir ve izleme, denetleme ve yaptırımdan
sorumludur. Tarım Bakanlığı Akaryakıt Birimi, akaryakıt ile ilgili standartları ve düzenlemeleri belirleyip, izleme, denetleme ve yaptırımdan sorumludur. Ülkede tehlikeli madde
üretimi çok sınırlı olduğundan bu tip malzemelerin büyük bir çoğunluğu yurt dışından ithal edilmektedir. Bu nedenle Ticaret Dairesi, tüm bu malzemelere ithal izni veren makam
olarak büyük sorumluluğu bulunmaktadır. Endüstrilerde şu anda hemen hemen hiç uygulanmayan risk yönetimi ile gerekli şartların sağlanması ile ilgili çalışmalara başlanması
hedeflenmektedir.
Ana Unsur 27.7.3 Endüstriyel kuruluşlar tarafından çevre yönetim sistemlerinin oluşturulması:
Şu anda EMAS ve Eko-Etiketleme ile ilgili mevcut mevzuat yoktur, fakat bu çeşit uluslararası sertifikalar almak isteyen şirketleri teşvik edici Bakanlar Kurulu’nun kararı vardır.
Bu teşvikler için Ekonomi ve Turizm Bakanlığı altında Sanayi Dairesi sorumludur. Gönüllük esasına dayanan uluslararası bu standartların sağlanması için faaliyet gösteren
endüstrilere uluslararası alanda da avantaj sağlayacaktır. Ayrıca bu konuda farkındalık yaratma ve teşvik konusunda çalışmalar yapılacaktır. Bu konuda en çok yapılan
uygulamalar ISO standartları üzerine gerçekleşmektedir.
427
Tablo 27.7.1
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Endüstrilerden kaynaklanan ve
kirlilik yaratan emisyonların kontrol
altına alınması, endüstrilerin
çevreyle ilgili gerekli izinleri alması
ve endüstrilerde olabilecek kazaların
önlenmesine yönelik gerekli
önlemlerin alınması (Entegre Kirlilik
Önlem ve Kontrol Direktifine ilişkin
değişiklikler için bkz. Hava
kalitesinin iyileştirilmesi mevzuat
uyum tablosu)
- 23 Ekim 2001 tarih ve 2001/80/AT 2009, 2. Çeyrek
sayılı Büyük Yakma Tesisleri
(BYT) Direktifi
- 15 Ocak 2008 tarih ve 2008/1/AT
sayılı Endüstriyel Kirlilik Önleme
Kontrol (EKÖK) Direktifi
sayılı Seveso II Direktifi
Çevre ve Doğa
Koruma BakanlığıÇevre Koruma Dairesi,
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı –Sanayi
Dairesi
2
Sanayi Dairesi Kuruluş (Değişiklik)
Yasa Tasarısı
İlgili yasaları uygulayacak
kapasitenin oluşturulması
- 23 Ekim 2001 tarih ve 2001/80/AT 2009, 4. Çeyrek
sayılı Büyük Yakma Tesisleri
(BYT) Direktifi
- 15 Ocak 2008 tarih ve 2008/1/AT
sayılı Entegre Kirlilik Önleme
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı -Sanayi
Dairesi-
3
Endüstriyel Kirliliği Önleme
gerekliliklerinin mekansal planlama sayılı Seveso II Direktifi
mevzuatına yansıtılması için
değişiklik yapılması (Su, Atık, Doğa,
Yatay, Gürültü, İklim Değişikliği,
Sektörleri ile ilgili değişiklikler için
bkz ilgili sektörlerin Mevzuat Uyum
Tabloları)
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
2009, 4. Çeyrek
Şehir Planlama
Dairesi,
Çevre ve Doğa
Ekonomi ve Turizm
Dairesi
428
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
sayılı Entegre Kirlilik Önleme
2010, 2. Çeyrek
Ekonomi ve Turizm
Dairesi
Çevre ve Doğa
Enerji üretim tesislerinin faaliyeti
sonucu ortaya çıkan kirletici
emisyonların kontrol altına alınması
sayılı Büyük Yakma Tesisi Direktifi
2010, 4. Çeyrek
Ekonomi ve Turizm
Dairesi
Çevre ve Doğa
Tehlikeli maddeler bulunduran
kuruluşlarda büyük endüstriyel
kazaların önlenmesi
2011, 4. Çeyrek
Ekonomi ve Turizm
Dairesi
Çevre ve Doğa
Sıra
No
4
Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrolü Önemli endüstriyel tesislerden
Tüzüğü
kaynaklanan kirliliğin kontrol altına
alınması
5
Büyük Yakma Tesisleri Tüzüğü
6
Büyük Endüstriyel Kazaların
Kontrolü Tüzüğü
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
429
c) Mevzuatın Uyumu ve Uygulanması için İdari Yapılanma Tablosu
Tablo 27.7.2
SıraNo
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar (Çevre Koruma Dairesi, Sanayi Dairesi ve Şehir Planlama Dairesi)
A
1
Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol (EKÖK), Büyük Yakma Tesisi (BYT), Seveso II ile ilgili İdari ve Uygulama farklılık
analizinin yapılması ve yetkili makamın belirlenmesi
B
1
EKÖK, BYT & Seveso II kapsamındaki alanların envanterinin oluşturulması
2
EMAS ve Eko-etiket ile ilgili araştırması ve planlanması
2010
3
EMAS ve Eko-etiket uygulanması için planların hazırlanması
2010
4
EKÖK ve BYT ve Seveso II uygulanması için planların yapılması
2011
C
1
Endüstriyel tesisler için irinlendirme, izleme, teftiş prosedürleri belirlenmesi
2010
2
Büyük Yakma Tesisleri (BYT) Direktifi gerekliliklerinin uygulanması
2010
3
Pilot sektörde Endüstriyel Kirlilik Önleme ve Kontrol (EKÖK) direktifinin uygulanması
2010
4
Endüstriyel tesislere Endüstriyel tesislere izin verilmesi sürecinde halk katılımı konusunda pilot proje uygulaması yapılması
5
En İyi Mevcut Tekniklerin (BAT) belirlenmesi ve gereklilikleri ile maliyetlerinin hazırlanması
2011
6
İlgili tesislerde En İyi Mevcut Tekniklerin (BAT) ve Seveso II gerekliliklerinin uygulanması
2011
7
EKÖK ve BYT direktiflerinin uygulanması
2011
D
D.1
Eğitim
1
EKÖK ve BYT ve Seveso II direktifleri ile ilgili eğitim programları uygulanması
2009- 2010
2
EMAS ve Eko-etiket ile ilgili eğitim programının hazırlanması
2010-2011
2009-2010
2009-2011
2010-2011
430
Sıra
No
Uygulama Tarihi
3
Yetkili ve ilgili kurumların personel eğitiminin sağlanması
D.2
4
Sanayi Dairesine personel ve istihdamının yapılması
5
Çevre Koruma Dairesi ve Sanayi Dairesine gerekli personel istihdamının yapılması
D.3
6
Sanayi Dairesinin teknik donanım kapasitesinin geliştirilmesi için 1 bilgisayar alınması
2009
7
Eko-etiket ve EMAS ile ilgili teşvik sisteminin geliştirilmesi
2009
8
BYT, Seveso II, Ekök, EMAS, Eko-Etiket ile ilgili bir veri bankası oluşturulması
2010
9
EKÖK ve BYT ve Seveso II direktifleri ile ilgili kurumların teknik altyapısının geliştirilmesi
10
BYT gerekliliklerini uygulamak ve ilgili EKÖK kurulumları için BAT’ın yerine getirilmesini sağlamak için yatırımların
sağlanması
D.4
E
1
Büyük Yakma Tesisleri (BYT) ve Seveso II, Endüstriyel Kirlilik Önleme ve Kontrol (EKÖK) ,EMAS, Eko-etiket konusunda
farkındalık programı hazırlanması
2010-2011
2009
2010-2011
2010-2011
2010
2009-2010
431
Tablo 27.7.3
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
I. Yatırım
Sanayi Dairesine 1 adet bilgisayar alımı
1,000
1,000
5,000
5,000
Veri tabanı oluşturulması amacıyla yazılım
Mefruşat
Araç
Fiziki Altyapı
Personel
Sanayi Dairesine, 1 adet mühendis personel alınması
20,000
20,000
Eğitim
EKÖK, BYT ve SEVESO II konularında yurtdışında
eğitim
20,000
20,000
20,000
20,000
10,000
10,000
EKÖK, BYT ve SEVESO II konularında danışmanlık
Tercüme
İlgili direktiflerin ve dokümanların tercümesi
432
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
Pilot çalışmalarla EKÖK, BYT, SEVESO II, EMAS
ve Eko-Etiket ile ilgili farkındalık yaratma
Toplam
10,000
10,000
20,000
30,000
66,000
96,000
433
Öncelik 27.8 Çevresel Gürültü Yönetiminin oluşturulması
Ana Unsur 27.8.1: Çevresel Gürültünün Değerlendirmesi ve yönetilmesi Direktifinin gerekliliklerinin yansıtılması
Direktifin Gereklilikleri, Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı (ÇDKB) ve Çevre Koruma Dairesi (ÇKD) yetkisinde ve önceliğinde yürütülecektir. Halihazırda, Ulusal seviyede,
ÇKD, gürültü kirliliğini, 9/1990 sayılı bir Çevre Yasasına dayandırılarak kabul edilen Gürültü ve Ses Kontrol Tüzüğüne (Tüzük 155, 29 Mart 1991) göre ölçmektedir. Gürültü ve
Ses Kontrol Tüzüğü, dış ortam gürültü seviyeleri konusunda standartlar belirlemekte; fakat standartlara uyulmasını denetleyecek yetkili makam belirtilmemektedir. ÇKD gürültü
şikayetlerini ve gürültü konularını, ÇED ve İzleme Denetleme Şube Amirliğindeki çevre teknisyenleri tarafından izlemekte ve denetlemektedir. ÇKD’nin gürültü seviyelerini
düzenli olarak izleyecek yeterli personeli yoktur. Hale hazırda, yapılması gereken ölçümler, direktiflerin gerekliliklerine göre yeterli değildir. Bununla yanı sıra, mevcut gürültü
izleme ekipmanı da yeterli değildir. Standartlara uyulmasını denetleyecek makamın kapasitesinin artırılması hedeflenmektedir.
Mevcut mevzuata ve uygulamaya bakıldığında ve AB gürültü sektörü gereklilikleriyle karşılaştırılması sonucu, bazı farklılıkların olduğu tespit edilmektedir. Bu farklılıkların
giderilmesi için; Gürültü kirliliğinin izlenmesinde ve yaptırımında yetkili olan yerel makamların yetkilerinin geliştirilmesi veya artırılması Kurumlar arası koordinasyon ve
iletişimin geliştirilmesi, cezaların caydırıcı düzeye çıkarılması, teftiş ve kontrol mekanizmalarının özellikle kırsal bölgelerde etkili hale getirilmesi ve iş yeri gürültüsünün dış
ortam üzerindeki etkisinin en aza indirilmesi için yerel makamlar ile ilgili işletmeler arasında bağlayıcı sözleşmeler yapılması gerekmektedir.
Bunların yanı sıra yetkili ve ilgili kurumlar tarafından gürültü ile ilgili verilerin derlenip toparlanması gerekmektedir. Veriler doğrultusunda, Direktif gereği öngörülen Stratejik
Gürültü Haritalarının Hazırlanması aşamasında teknik destek gerekmektedir. Teknik destek ile birlikte bu haritaların hazırlanmasında rolü olacak olan Bayındırlık ve Ulaştırma
Bakanlığı, Sivil Havacılık Dairesi, İçişleri Bakanlığı’na bağlı Şehir Planlama Dairesi ortak çalışma yapmalıdır. Bu vesileyle, Yerel Yönetimler (belediyeler, kaymakamlıklar ve
muhtarlıklar) ve Polis’in katkıları ile toplum seviyesinde insan sağlığını bozan gürültü seviyeleri kontrol altına alınabilecektir. Bunlara ilaveten devlet yardımları altında ve
Rekabet Yasası altında özellikle turizm yatırımlarında ve sair tüm bina yapımlarında gürültüyü azaltan malzemelerin kullanımları teşvik edilmelidir. Teşviklerin nasıl olacağı
konusu uzman ve çalışma grubu üyeleri tarafından belirlenecektir.
Belirtilenler kapsamda, stratejik gürültü haritalarının hazırlanabilmesi, mevcut durum tespiti ve görev dağılımın ilgili paydaşlar arasında netleştirilebilmesi ve halk sağlığını
etkileyen gürültünün yönetiminin sağlanması için ilgili paydaşlar arasında Gürültü Çalışma Gurubu’nun kurulması ve ivedilikle yetki paylaşımının yapılması gerekmektedir.
Çevresel gürültüye ilaveten ulusal seviyede, iş sağlığı ve güvenliği kapsamında gürültü ile ilgili gerekli görüldüğü zamanlarda, Çalışma ve Sosyal Güvelik Bakanlığı teknik
donanım ve personeli tarafından denetimler yapılmaktadır.
Ana Unsur 27.8.2: Havayolu araçlarından kaynaklanan, ilgili direktiflerinin gerekliliklerinin yansıtılması
Sivil Havacılık Dairesi, halihazırda hava aracı gürültüsü ile ilgili yukarıda bahsedilen AB direktifleri gerekliliklerini içeren taslak Sivil Havacılık Yasası’nı Sivil Havacılığı
ilgilendiren konularda gerekli düzenlemelerin ve kuralların etkin bir şekilde kontrolünün sağlanması amacı ile hazırlamıştır. Hava aracından oluşan ve çevreye etkisi olan çevresel
gürültü, taslak Sivil Havacılık Yasası’na kısmen yansıtılmış durumdadır. Taslak yasaya çevresel gürültünün değerlendirilmesi direktifin gereklilikleri de yansıtılmamıştır. Sivil
Havacılık Dairesi’nin Kuruluş Görev ve Çalışma Esasları Yasası’nın kapsamı genişletilmeli ve stratejik gürültü hazırlanmalarındaki rolleri ve yetkileri Çerçeve Direktifi olarak
kabul edilen Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetilmesi doğrultusunda belirlenmelidir.
Halihazırda, hava araçları gürültü sertifikaları almakta ve her yıl yenilenmektedir. Gerekli görülmesi halinde Çalışma ve Sosyal Güvelik Bakanlığı müfettişleri tarafından hava
aracı gürültülerinin kontrolleri yapılmaktadır. AB mevzuatının etkin uygulanabilmesi ve çevre ile ilgili ölçümlerin Çevre Koruma Dairesi tarafından yapılmasını temin amacıyla
teknik alt yapısının oluşturulması ve bu şekilde, direktiflerin gerekliliklerinin yerine getirecek eylem planlarını hayata geçirmeleri gerekmektedir.
434
Tablo 27.8.1
Sıra
No
1
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2009, 2. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Tarım BakanlığıHayvancılık Dairesi,e
Tarım Dairesi
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Direktifin gereklerinin yansıtılarak,
çevresel gürültü kaynakları ile ilgili
önlemlere ilişkin düzenlemeler
yapılması
2002/49/AT sayılı Çevresel Gürültü
Yönetimi ve Değerlendirmesi
Direktifi
2
Sivil Havacılık Yasa Tasarısı
Hava alanlarında mevcut akustiğin
iyileştirilmesine yönelik hava
araçlarından kaynaklanan toplamda
oluşan gürültünün nasıl
azaltılabileceği ve önlenebileceği
konusunda gerekli düzenlemelerin
yapılması
2009, 2. Çeyrek
Direktifi
- 24 Ocak 1980 tarih ve 80/51/AET
sayılı Subsonik Hava Araçları için
Gürültü Ölçüm Direktifi
- 4 Aralık 1989 tarih ve 89/629/AET
sayılı Sivil Subsonik Uçaklarda
Gürültü Emisyon Direktifi
sayılı Bazı Uçakların
Sınırlandırılması Direktifi
- 26 Mart 2002 tarih ve 2002/30/AT
sayılı Hava Alanları için Gürültü
Ölçüm Sınırları Direktifi
Bayındırlık ve
Ulaştırma Bakanlığı,Sivil Havacılık
Dairesi-Çevre ve
Doğal Kaynaklar
Bakanlığı- Çevre
Koruma Dairesi
3
Gürültü Çerçeve direktifinin
gerekliliklerinin ve gürültü ile ilgili
planlamaya aktarılması gerekli sair
gerekliliklerin İmar Yasa’sına dahil
edilmesi
Direktifi
İçişleri Bakanlığı Şehir Planlama
Dairesi, Çevre ve
Doğal Kaynaklar
Bakanlığı -Çevre
Koruma Dairesi
2009, 4. Çeyrek
435
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2009, 4. Çeyrek
Belediyeler,
Kaymakamlıklar,
Muhtarlıklar,
4
Belediyeler (Değişiklik) Yasa
Tasarısı
Gürültünün etkin olarak izlenmesi ve 25 Haziran 2002 tarih ve
denetlenmesine ilişkin yetkilerin
düzenlenmesi
Direktifi
5
Yetkili Makamların Kuruluş Görev
ve Çalışma Esasları (Değişiklik)
Yasa Tasarısı
AB çevre mevzuatına uygun
gereklilikleri yapabilme konusunda
yetkilendirmenin sağlanması
2011, 4. Çeyrek
Direktifi
- 26 Mart 2002 tarih ve 2002/30/AT
sayılı Hava Alanları için Gürültü
Ölçüm Sınırları Direktifi
- 24 Ocak 1980 tarih ve 80/51/AET
sayılı Subsonik Hava Araçları için
Gürültü Ölçüm Direktifi
sayılı Sivil Subsonik Uçaklarda
Gürültü Emisyon Direktifi
sayılı Bazı Uçakların
Sınırlandırılması Direktifi
Çevre ve Doğal
Bayındırlık ve
Ulaştırma BakanlığıSivil Havacılık
BakanlığıKaymakamlıklar,
Belediyeler,
6
Gürültü ve Ses Kontrol (Değişiklik)
Tüzüğü
İç ve dış ortam gürültü seviyeleri
konusunda standartların
belirlenmesi, Çevresel gürültünün
esas ve kriterlerinin belirlenmesi,
kamuoyunun gürültü konularında
bilgilendirilmesi, gürültüyü
azaltmaya yönelik eylem planlarının
hazırlanması ve uygulanmasının
sağlanması
Direktifi
Çevre ve Doğal
Kaynaklar Bakanlığı Çevre Koruma Dairesi
-Bayındırlık ve
Ulaştırma BakanlığıPolis Genel
Müdürlüğü,
Belediyeler
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
2010, 1. Çeyrek
436
Tablo 27.8.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ortak Çalışmalar (Çevre Koruma Dairesi, Sivil Havacılık Dairesi, Belediyeler)
A
1
Çevresel Gürültü ve diğer gürültüyle ilgili Direktiflerinin yükümlülüklerinin yerine getirilebilmesi için bir İdari ve Uygulama Farklılık
Analizi gerçekleştirilmesi
B
1
Etkin ve verimli gürültü ölçümlerinin ve veri tabanının oluşturulmasına yönelik planların ve stratejinin hazırlanması
2
Fiziki plan hazırlama, planlamaya uygunluğun denetimi ve izinlendirme süreçlerine ilgili gürültü konularının dahil edilmesi
2010-2011
3
Gürültü haritalarının hazırlanması ve bu haritaların planlama enstrümanlarına entegre edilmesi
2010-2011
4
Gürültü kontrolüne yönelik eylem planlarının hazırlanması
2010-2011
C
1
Gürültü izleme ve teftiş sistemlerinin kurulması
2010
2
Gürültü ile ilgili sertifikasyon sisteminin oluşturulması
2010
D
D.1
Eğitim
1
Gürültü Yönetiminin gerçekleştirilebilmesi için yetkili makamlardaki ve kurumlardaki teknik personelin eğitilmesi
2009
2
Gürültü yönetimi içerisinde hesaplama ve ölçüm yöntemleri konusunda personele gelişmiş bir eğitim programı uygulanması
2010
3
Yetkili ve ilgili kurumların çevresel teftiş konusunda personelin eğitilmesi ve kapasitesinin güçlendirilmesi
D.2
4
AB gerekliliklerini yerine getirilebilmesi ve bir gürültü yönetimi sistemi oluşturulabilmesi çalışmaların başlatılması amacı ile bir personel
alınması
2009
5
Çevre Koruma Dairesi gürültü ile ilgili konularda çalışmaları yürütmek üzere Çevresel Gürültü Çalışma Grubunun oluşturulması
2009
2009-2010
2010
2010- 2011
437
Tablo 27.8.2 (Devam)
Sıra
No
Uygulama Tarihi
D.3
6
AB gerekliliklerini yerine getirebilmesi iyi bir çevresel gürültü yönetimi için Çevre Koruma Dairesinin teknolojik altyapı kapasitesinin
artırılması
7
Gürültü göstergelerinin hazırlanması (hesaplama ve ölçüm yöntemleri kullanılarak)
2010-2011
8
Mevcut verilerin ve şikayetlerin veri tabanında toplanması
2010-2010
9
Belirlenecek ses kirlilik kaynakları ve ses seviyelerine dair veri tabanlarının oluşturulması
2010-2011
10
Yetkili ve ilgili kurumların gürültü izleme ve teftiş sisteminin kurulabilmesi için altyapılarının oluşturması
11
AB normları ve direktiflerin gereklilikleri ile uyumlu Gürültü Ölçüm Cihazlarının alınması
D.4
12
İlgili ve yetkili kurumlar arasında etkili koordinasyon sisteminin oluşturulması
13
Bakanlıklar ve Daireler arası eşgüdümün sağlanması için gerekli teknik donanım, altyapı ve veri tabanın oluşturulması
E
1
Hükümetin gürültü yönetimine ve gürültü ile ilgili veri ve bilgilerin ağ içerinde paylaşımı sağlayacak gereken eylem ve kararlar için politik
farkındalık, sahiplilik ve destek yaratması için yetkili makam ve ilgili kurumlarda iletişim işlerini yürütecek halkla ilişkiler biriminin
kurulması
2009-2010
2
Gürültü kirliliğine karşı farkındalık oluşturma kampanyalarının yapılması (Gürültü ile ilgili bilgilerin halk ile paylaşımı)
2009-2010
3
Merkezi yönetim, yerel yönetim ve ilgili tüm paydaşlar arası gürültü konularında ortaklık yaratılması için halkla ilişkiler birimi ve iletişim
strateji kapsamında aktivitelerin hayata geçirilmesi
2010
4
Uygun teknolojilere erişim sağlayacak şekilde okullarda, kolejlerde ve üniversitelerde gürültü konuları ve yönetimi konusunda yerel teknik
uzmanlığın güçlendirilmesine katkı bulunacak müfredatın mevcut müfredata dahil edilmesi.
2010
5
Ses kirlilik kaynakları ve ses seviyelerine ait verilerin halkla paylaşımının sağlanması
2010-2011
6
Çevresel Gürültü Yönetimi ile ilgili paydaşlara yönelik, kampanyalar, programlar seminerler, konferanslar ve medya izleme programlarının
düzenlenmesi
2009-2011
7
Merkezi yönetim dışında yerel yönetimler ve toplumun tüm seviyelerinde piyasa araştırması, medya aracılığı ile gürültü konularında genel
anlayış, farkındalık ve sahiplenmeyi sağlayacak faaliyetlerin yapılması
2011
2010
2010
2009-2010
2009
2010-2011
438
d) Mevzuatın Uyumu ve Uygulanması İçin Planlanan Finansman İhtiyacı Tablosu
Tablo 27.8.3
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
(Euro)
Toplam
I. Yatırım
Çevre Koruma dairesine alınacak 1 adet personel için
bilgisayar alımı
Projesi kapsamında
karşılanacaktır.
Mefruşat
Gürültü ölçümleri için teçhizat , ekipman alımı (1
adet)
12,000
12,000
20,000
20,000
Araç
Gürültü Ölçümlerinin yapılabilmesi için Çevre
Koruma Dairesine 1 adet araç alımı
Fiziki Altyapı
Personel
Çevre Koruma Dairesine 1 adet mühendis personel
alımı
20,000
20,000
Eğitim
Personelin yurt içi ve yurtdışı eğitim programlarına
katılımı
20,000
20,000
439
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
(Euro)
Toplam
Diğer
Yasal mevzuat için danışmanlık hizmeti
15,000
15,000
5,000
5,000
5,000
5,000
10,000
25,000
45,000
Tercüme
Mevzuatın uyum çalışmalarının ve Direktiflerin
tercümesi
Halkın gürültü kaynakları ve gürültü seviyelerine
yönelik medya destekli eğitim, seminer vb
programların düzenlenmesi ve halkın bilinçlendirmesi
Toplam
32,000
102,000
440
Öncelik 27.9 İklim Değişikliği ile ilgili mevzuatın ve sistemin oluşturulması
Kuzey Kıbrıs ekonomisi, sanayiye dayalı olmaması, mevcut sanayi faaliyetleri imalat ve ambalaj sanayisi ile sınırlı olması, ülkenin coğrafi ölçeği küçük olması ve nüfusunun
az olması nedeni ile iklim değişikliğine neden olan küresel sera gazı emisyonlarına etkisi kayda değer oranda değildir. Bu nedenle de Emisyon Ticareti Direktifi (2003/87/AT)
kapsamındaki gereklilikler KKTC’nin öncelikleri arasında yer almamaktadır . Bu çerçevede KKTC, sera gazı emisyonlarını azaltma ve enerji verimliliğini artırma, bu şekilde
iklim değişikliğinin olumsuz sonuçlarını azaltma yönündeki Avrupa Topluluğu çabalarına katkı sağlayacak yasal ve yapısal düzenlemeleri gerçekleştirmeyi hedeflemektedir . Bu
hedef çerçevesinde öngörülen eylemler arasında, bir sera gazı emisyonu envanteri oluşturma, Emisyon Ticareti Direktifi (2003/87/AT) kapsamında karbon ticareti uygulamasına
hazırlanma, ve yenilenebilir enerjiye yatırım, birlikte üretim ve etkin enerji önlemlerinin özendirilmesi yoluyla geleneksel enerji kaynaklarına bağımlılığı azaltma ve yeni ve
mevcut binalar için enerji performansı minimum gerekliliklerinin belirlenmesi bulunmaktadır. KKTC, coğrafi konumu, ölçeği ve bir ada ülkesi olması nedeniyle iklim
değişikliğinin sonuçlarından etkilenmesi beklenen ülkeler arasındadır. Bu nedenle de, özellikle kıyı bölgelerindeki yaşam alanlarının, denizel ve karasal alanlardaki biyolojik
çeşitliliğin ne şekilde etkileneceğinin ve bu etkilerin en aza indirgenmesi için ne gibi önlemlerin alınabileceğinin belirlenmesi hedeflenmektedir.
Yukarda belirtilenler ışığında üç ana unsur kapsamında düzenlemeler yapılacaktır. İlk iki ana unsur kapsamında, karbon dioksit miktarının (CO2’nin) azaltılması ve enerji
verimliliğini artırma yönündeki Topluluk çabalarına katkı sağlayacak düzenlemeler yapılacak , üçüncü ana unsur ise iklim değişikliği sonuçlarından etkilenecek taraf olarak, bu
konuda çalışma başlatılacaktır. Bunların, ilgili kurumlar arasında koordineli bir şekilde yapılabilmesini sağlayacak yetkili bir kurum belirlenecektir.
Ana Unsur 27.9.1 Binaların Enerji Performansı ile İlgili Gerekliliklerin Yansıtılması ve Uygulamanın Uyumlaştırılması
Kıbrıs Türk tarafının mevzuatına dahil edilmesi gereken en yüksek öncelikli AB gerekliliği, Binaların Enerji Performansına İlişkin Direktifin uyumlaştırılmasıdır. Binalarda
daha verimli enerji performansına dair yasal düzenlemelerin yapılması bazı önlemlerin alınması, KKTC’de ciddi oranda enerji tasarrufu yanı sıra karbon dioksit
miktarının(CO2’nin) azaltılmasına katkı sağlayacaktır
Ana Unsur 27.9.2 Enerji Verimliliği ile İlgili Etiketlendirme Gerekliliklerin Yansıtılması ve Uyumlaştırılması
KKTC mevzuatına dahil edilmesi gereken bir diğer AB gerekliliği, yolcu araçlarının ve evsel cihazların enerji etkinliği yönünden etiketlendirilmesine ilişkin direktifin
uyumlaştırılmasıdır. Etiketlendirme enerji verimliliğini sağlama ve sera gazı emisyonlarının azaltılması konusunda farkındalığın artırılmasını sağlayacaktır
Ana Unsur 27.9.3 İklim Değişikliğine Bağlı Olası Sorunlar ile Bunların Azaltılması için Alınacak Olan Önlemlerin Belirlenmesi
İklim değişikliği, aşırı hava olaylarının sıklığının artması ve sahil bölgeleri ve küçük adaları tehdit edecek şekilde deniz seviyesinde yükselme gibi geri dönüşümü mümkün
olmayan değişikliklerdir. Su kaynaklarının kıtlığının yağış eksikliğine bağlı olarak daha da ciddi boyutlara varması, biyolojik çeşitliliğin, ve kıyı bölgelerindeki mevcut yerleşim
alanlarının deniz seviyesinin yükselmesi tehdidi altına girmesi, ada ülkesi olarak önlem alınmasını gerektirmektedir. İklim değişikliğinin olumsuz sonuçlarını önleme yönündeki
Topluluk çabalarına nasıl katılınabileceğine ilişkin çalışmaların yanı sıra, geri dönüşümü mümkün olmayan olası değişiklikler ile doğuracağı sonuçlar ve bu sonuçların
etkilerinin azaltılması için alınması gerekli önlemlerin alınmasına yönelik çalışmaları hedeflenmektedir .
.
441
Tablo 27.9.1
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Binaların Enerji Performansı
Çerçeve Yasa Tasarısı
Binaların Enerji performansı ile ilgili Yeni ve Mevcut Binaların enerji
2010, 3. Çeyrek
Direktif gereklerini yansıtan yasal
verimliliğinin artırılmasına ilişkin 16
çerçevenin oluşturulması
sayılı Direktif
Çevre ve Doğal
Meteoroloji Dairesi,
İçişleri Bakanlığı ,
, Belediyeler , Maliye
Bakanlığı – KIBTEK ,
2
Fasıl 96 Yollar ve Binaları
Düzenleme (Değişiklik) Yasa
Tasarısı
Binaların enerji performansları ile
ilgili Direktif gereklerinin yerine
getirilmesi için , inşaat izni
aşamasında aranacak standartlar ve
kriterlere ilişkin düzenlemelerin
yapılması
Yeni ve Mevcut Binaların enerji
2010, 4. Çeyrek
verimliliğinin artırılmasına ilişkin 16
sayılı Direktif
Kaymakamlıklar,
Belediyeler, Çevre ve
Doğal Kaynaklar
Bakanlığı - Çevre
Koruma Dairesi,
3
Evsel Cihazların Enerji
Etiketlenmesi Yasa Tasarısı
KKTC’de cihazların Direktif’e
uygun standartta olmasının
sağlanması ve enerji bilgilerini
gösteren etikelendirilmesinin
yapılabilmesi için düzenleme
yapılması
Ev Cihazlarının enerji etkinliğinin
Etiketlendirilmesine ilişkin 22 Eylül
Direktif
2011, 4. Çeyrek
Çevre ve Doğal
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı Sanayi
Dairesi, Ticaret
Dairesi, Maliye
Bakanlığı – Gümrük
Dairesi
4
Yolcu Araçlarının Enerji Etkinlik
Etiketlenmesi Yasa Tasarısı
KKTC’de yolcu araçlarının
Direktif’e uygun standartta
olmasının sağlanması ve enerji
bilgilerini gösteren etiketlendirmenin
yapılabilmesi için düzenleme
yapılması
Yolcu Araçlarının Enerji Etkinliği
2011, 4. Çeyrek
Etiketlendirilmesine ilişkin 13 Aralık
1999 tarih, 1999/94/AT sayılı
Direktif
Çevre ve Doğal
Maliye Bakanlığı –
Araç Kayıt Dairesi,
Gümrük Dairesi
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Sıra
No
442
Tablo 27.9.2
Sıra
Uygulama Tarihi
No
Ortak Çalışmalar (Çevre Koruma Dairesi, Tarım Meteoroloji Dairesi, Su İşleri Dairesi, Şehir Planlama Dairesi, Gümrük dairesi, Ticaret Dairesi, Araç kayıt
dairesi, Kaymakamlıklar , KIB-TEK, Belediyeler)
A
1
Planlama ve imar izni mevzuatında yeni ve mevcut binalar için enerji performansı konusunda minimum gereklilikler de dahil
olmak üzere binaların enerji performansıyla ilgili mevzuatta düzenleme yapılması
2010 - 2011
2
Evsel cihazlarda ve yolcu araçlarında aranacak enerji bilgilerini gösterecek etiketlenmeye ilişkin düzenlemelerin yapılması
2010 - 2011
B
1
İklim değişikliğine bağlı olası sorunlar ile bunların azaltılması için alınacak olan önlemlerin belirlenmesine yönelik plan
hazırlanması
C
1
Hükümet binalarında enerji etkinliğini artırmaya yönelik yatırım programı hazırlanması
2010
2
Yenilenebilir enerji programı hazırlanması
2010
3
Mevcut CO2 ve diğer sera gazı seviyelerini tespit etmek için emisyon envanteri çalışmalarının başlatılması
2010
4
Birlikte Üretim programı hazırlanması
2010-2011
5
Enerji tasarrufu, yenilenebilir kaynak kullanımı için vergi muafiyeti ve teşvikler düzenlenmesi
2010-2011
D
Kapasite oluşturulması ve Kurumsal Güçlendirme Çalışmaları Kapsamında
1
Koordinasyon için yetkili makam belirlenmesi
2009
2
İlgili kuruluşlar arasında koordinasyon mekanizmasının kurulması
2009
3
Enerji ve iklim değişikliği konularında Çevre, Enerji, Tarım ve cihaz ve araçların ithalatı ve kaydı ile ilgili konularda yetkili ve
sorumlu kurumlar arasında bir çalışma komitesi oluşturulması
2010
4
Enerji performansı yüksek olan bina tasarımı, izinlendirme konusunda ilgili kurumlara ve meslek kurumlarına yönelik eğitim
2010
5
İklim değişikliği ile ilgili düzenlemelerin yapılması için personel ve teknik kapasitenin oluşturulması
2010-2011
2010 - 2011
443
Sıra
No
E
1
İklim değişikliği konusunda farkındalık artırma programı hazırlanması
2
Enerji performanslarını artırmak üzere mevcut binaların yenilenmesi de dahil olmak üzere enerji denetimleri ve enerjiden tasarruf
ettiren teknolojilerin teşvik edilmesi
Uygulama Tarihi
2010
2010-2011
2009 yılı için finansman gerektiren bir çalışma planlanmamıştır.
444
FASIL 28: TÜKETİCİNİN VE SAĞLIĞIN KORUNMASI
Tüketici Politikası ilk olarak 1972 yılında Paris Zirvesinde gündeme getirilerek tüketicinin korunmasına yönelik bir takım faaliyetlerde bulunulmaya başlanmıştır. Paris
Zirvesinde alınan karar doğrultusunda, beş yıllık dönemi kapsayan “Tüketicinin Korunması ve Bilgilendirilmesi Birinci Programı” 1975 yılında yürürlüğe girmiştir. Tüketici
Politikası alanındaki düzenlemelerin yasal temel bulması için, 1992 Maastricht Antlaşması ve 1997 Amsterdam Antlaşması’nda tüketicinin korunması konusunda yeniden
düzenlemeye gidilmiştir. Amsterdam Antlaşması ile getirilen düzenleme kapsamında, Avrupa Komisyonu tarafından düzenli aralıklarla konu ile ilgili eylem planı hazırlanması
yönünde karar alınmıştır.
AB Tüketici Politikası, temelde Avrupa Birliği vatandaşlarının çıkarlarının korunmasını ve buna dayanarak yaşam standartlarının yükseltilmesini hedeflemektedir. Tüketicinin
korunması mevzuatı ile tüketicinin ekonomik çıkarları ile tüketici güvenliğinin korunması amacıyla belirli standartlar getirilmiştir. Bu kapsamda, tüketicinin korunması mevzuatı,
Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşmalara ek olarak çeşitli alanlara yönelik hazırlanmış olup, AB üye devletlerinin iç hukuka uyumlaştırma yoluyla bu mevzuatı uygulamasını
sağlamaktadır. AB üye devletlerinde oluşturulan tüketici ağ merkezleri ile tüketici sorunlarına daha kısa zamanda çözüm bulunması ve mevcut mevzuata bağlı kalarak, AB üye
devletlerinde yaşayan herkes için güvenli ve kaliteli mal ve hizmet sunumu yoluyla tüketicilerin yaşam standartlarının iyileştirmesi hedeflenmektedir. Avrupa Birliği Tüketici
Politikasının yasal dayanağını oluşturan tüzükler, direktifler, kararlar vb. gıda maddelerinden, kozmetik ve ilaç ürünlerine ve oyuncaklara kadar geniş bir ürün grubunu
kapsamaktadır.
Sağlık alanında, yetkiler genel olarak üye devletlere ait olmasına rağmen AB’nin, sınır ötesi sağlık tehditleri, hastaların dolaşımı ve sağlıkta eşitsizliklerin azaltılması gibi,
Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’da sınırları belirlenen ve üye devletin eylemlerini tamamlayıcı olan bazı eylemleri üstlenme zorunluluğu vardır. Ekim 2007’de Avrupa
Komisyonu, “Sağlık için hep birlikte: AB 2008- 2013 için stratejik bir yaklaşım” adı altında yeni bir sağlık stratejisi benimsemiştir. Bu strateji AB’de sağlığı iyileştirmek için
dört prensip ve üç stratejik tema üzerine yoğunlaşmaktadır. Yeni stratejinin prensipleri şunlardır; paylaşılan sağlık değerleri, sağlık en büyük zenginliktir, geliştirilecek tüm
politikalarda sağlık, ve global sağlıkta AB’nin sesinin güçlendirilmesi. Stratejik temalar ise; yaşlanmakta olan Avrupa’da iyi sağlığı teşvik etmek, vatandaşları sağlık
tehditlerinden korumak, dinamik sağlık sistemleri ile yeni teknolojileri içermektedir.
Avrupa’nın tümünde, birçok Topluluk politikalarının ve eylemlerinin sağlık ve sağlık sistemleri üzerinde etkisi vardır. Bunlar, birçok kez değişik bir politik yaklaşım ile
geliştirilmişlerdir. Ancak karar verme mekanizmasında yer alanlar, genelde potansiyel sağlık etkilerinin farkında değildirler. Önemli sağlık belirleyicilerini yalnızca sağlık
politikaları değil aynı zamanda çevre, sosyal veya ekonomi politikaları gibi diğer politika alanları da etkilediğinden koordineli eylemlere ihtiyaç vardır.
Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın 152. maddesi altında belirtildiği üzere, Avrupa Birliğinin, tüm Topluluk eylemlerinin ve faaliyetlerinin yüksek seviyeli bir sağlık
korunmasına katkı yapacak şekilde olması yönünde kesin bir yükümlülüğü vardır. Bu nedenle sağlığın korunması yönünde izlenecek politikalarda işbirliğine gidilmesi
gerekmektedir. Örneğin, ilaçlar, demografik değişim ve yaşlanma; sağlık için yapısal fonların kullanımı ve bilgi toplumu alanlarındaki sağlık konularında ortaklıklar halihazırda
devam etmektedir.
445
Tüketicinin ve Sağlığın Korunması alanında üç sene zarfında uyum sağlanması öngörülen AB mevzuatı aşağıda kısaca açıklanmıştır.
a. Tüketicileri Koruma Yasası
İşyerleri Dışında Müzakere Edilen Sözleşmelerle İlgili Olarak Tüketicinin Korunmasına İlişkin Konsey Direktifi (85/577/AET): Bu direktif kapıdan satışlara ilişkin
düzenlemeleri içermektedir. Üye ülkeler bu uygulamanın yalnızca tüketicinin yapacağı ödemenin belli bir tutarı aştığı sözleşmelerde uygulanıp uygulanmayacağına karar
verebilir. Bu tutar 60 Euro’dan fazla olamaz. Fakat bu değer bir zaman dilimi itibarı ile değiştirilebilir (4 yıl gibi ). Bu direktif gıda ve içecekler veya ev halkının günlük
ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik olan maddelere ve gayrimenkul inşaat, satış ve kiralama sözleşmelerine ve gayri menkule ilişkin diğer haklarla ilgili sözleşmelere
uygulanmamaktadır. Tüketicileri kapıda yapılan satışlarla ilgili haksız ticari uygulamalara karşı korumak üzere düzenlenen, Direktif, tüketiciye 7 günlük süre içinde sözleşmeyi
feshetme hakkı vermektedir. Tüketici vazgeçme hakkını kullandığı taktirde, özellikle sağlanan mal ve hizmet bedellerinin ve alınan malların iadesinde ilgili ulusal mevzuat
uygulanır.
Paket Seyahat, Paket Tatil ve Paket Turlarına İlişkin Konsey Direktifi (90/314/AET): Direktif, paket turlarla ilgilidir. ‘Paket’ terimi, ulaştırma, konaklama, ulaştırmaya ve
konaklamaya yardımcı sayılmayan ve paketin önemli bir bölümünü teşkil eden diğer turizm hizmetleri gibi maddelerin en az ikisini içeren, her şeyin dahil olduğu fiyattan satılan
veya satışa sunulan ve hizmetin 24 saatten uzun bir süreyi kapsadığı önceden düzenlenmiş bir kombinasyonu ifade etmektedir. Tüketicinin tabi olduğu sözleşme şartlarının bir
kaydına sahip olması gerekliliğinden hareketle, bütün şartların yazılı olduğu ve tüketici açısından anlaşılır bir sözleşmenin yapılıp, bir kopyasının tüketiciye verilmesi
zorunluluğu mevcuttur. Tüketicinin satın aldığı paket turun başlama tarihinden itibaren sözleşmeyle ilgili hizmetlerin ifasında önemli bir yetersizlik meydana gelirse ya da
organizatör hizmetlerin önemli bir bölümünü yerine getiremeyeceğini görürse, organizatörün tüketiciye karşı bazı yükümlülükleri doğar. Sözleşme şartları, yanıltıcı olmamalıdır.
Tüketiciye sunulan broşürde paketle ilgili bütün detaylar yer almalı, verilen bütün bilgiler kolayca okunabilir, anlaşılır ve açık bir biçimde ifade edilmiş olmalıdır. Sözleşmenin
ifa edilmemesi ya da gerektiği gibi ifa edilmemesi nedeniyle tüketicinin uğradığı zarar dikkate alınarak tüketicinin mağduriyetini önlemek için, bu Direktif ile uyumlu tedbirler
alınır.
Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlara İlişkin Konsey Direktifi (93/13/AET): Direktif, mal ve hizmet satıcıları ile tüketiciler arasında yapılan ve haksız koşulları içeren
sözleşmeleri kapsamaktadır. Genel amaç, üye devletlerin satıcılar ve sağlayıcılar ile tüketiciler arasında akdedilen sözleşmelerdeki haksız koşullara ilişkin yasalarını, tüzüklerini
ve idarî hükümlerini birbirine yakınlaştırmaktır. Direktifte, tüketicilerin, yapılan sözleşmeden dolayı mağdur kalma tehlikesini önlemek amacıyla, tüketicilere akdedilen
sözleşmelerin haksız koşulları içermemesi gerektiği, içerdiği durumlarda ise tüketiciyi korumak amacı ile söz konusu haksız koşulların sözleşmeden çıkartılması gerektiği
vurgulanmaktadır. Sözleşmede kullanılan dilin anlaşılır, şeffaf ve yalın olması gerektiği ve uygunsuz maddeler nedeniyle ortaya çıkacak durumlarda bu maddelerin tüketiciyi
bağlamayacağı teminatı tüketiciye verilmelidir. Tüketiciyi bağlayan haksız koşullarda mahkemeye başvurunun gerekliliği belirtilmektedir. Direktif, üye devletlerin
mahkemelerinin ve idari makamlarının emri altında, tüketici sözleşmelerinde bulunan haksız koşulların sürekli olarak uygulanmasını önleyecek yeterli ve etkili araçlar
bulunmasının gerekliliğini belirtmektedir.
Tüketim mallarının alım satımı ve bunlara ait garantilerin belirli yönlerine ilişkin Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi (1999/44/AT): İç pazarda tüketicilere tek tip
ve asgari düzeyde bir koruma sağlamak için üye devletlerdeki tüketim mallarının alım satımı ve bunlarla ilgili garantilerin belirli yönlerine ilişkin yasa, tüzük ve idari hükümlerin
birbirine yakınlaştırılması amaçlanmaktadır. Satıcılar, tüketim mallarının tüketiciye tesliminde satış sözleşmesinde yer verdikleri niteliklere uymak zorundadırlar. Direktifte,
satıcının malın teslim tarihinde sözleşmeye aykırı davranması durumunda, tüketicinin onarım, ya da yenileme yoluyla, bedelsiz olarak malları sözleşmeye uygun hale getirme,
fiyatta uygun bir indirim yapma ya da söz konusu mallar bakımından akdi feshetme hakkına sahip olacağı belirtilmektedir. Ancak sözleşmeye uygunsuzluğun önemsiz olduğu
446
durumlarda tüketicinin sözleşmeyi feshetme hakkı yoktur. Malların teslim tarihinden itibaren 2 yıllık bir süre içinde ortaya çıkacak uygunsuzluk durumlarından satıcı sorumlu
olacaktır. Üye devletler, tüketicinin sözleşmeye uygunsuzluk durumunu tespit ettiği tarihi takip eden 2 aylık bir süre içerisinde durumu satıcıya bildirmesi gerektiğini hükme
bağlayabilirler. Garanti belgeleri beyan sahibini belirtilen şartlar çerçevesinde hukuken bağlamaktadır. Garanti belgelerinde açık ve anlaşılır bir dilin kullanılması, garanti
süresinin geçerli olduğu coğrafi alan, garantiyi veren kişinin adı ve adresi başta olmak üzere garantinin esaslarını ve hak taleplerinde bulunmak için gerekli hususların ortaya
konması gerekliliği Direktif’te vurgulanmaktadır. Tüketim mallarının pazarlandığı üye devlet, kendi egemenlik alanı içinde topluluğun resmi dilleri arasından belirleyeceği bir
veya birkaç dilde garantinin tazmin edilmesini hükme bağlayabilir.
b. Genel Ürün Güvenliği
Olduklarından Farklı Görünen ve Tüketicilerin Sağlık ve Güvenliğini Tehlikeye Atan Mamullere İlişkin Üye Ülke Yasalarının Uyarlanması Hakkında Konsey
Direktifi (87/357/AET): Bu direktif, farklı görünümleri nedeniyle tüketicilerin güvenliğini tehlikeye atan mamuller hakkındadır. Amaç, tüketicileri ve özellikle çocukları bu
durumdan etkin bir biçimde korumaktır. Çünkü bu ürünler sahip oldukları şekil, koku, görünüm, ambalaj etiket ya da boyutları nedeniyle tüketicilerin ve özellikle çocukların gıda
ürünleriyle karıştırdıkları ürünlerdir. Direktif, üye devletlerin bu mamullerin pazarlanmasının, ithalatının ve imalatının veya ihracatının yasaklanması için gerekli tedbirleri
almasını öngörmektedir. Bu direktifte ayrıca üye devletlerin piyasada bulunan bu tip mamulleri denetlemesi, piyasada olan ürünleri de çekmesi konusunda tedbir almaları
öngörülmektedir.
Genel Ürün Güvenliğine İlişkin Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi (2001/95/AT): Direktif, üreticilerin piyasaya sürdükleri ürünlerin güvenli olmalarını temin
etmektedir. Direktif içerisinde güvenli ürünün, genel güvenlik şartlarının, uygunluk değerlendirme kriterlerinin, ürün risklerinin ve risk kategorilerinin sınırlarının ne olduğunun
tanımı yapılmaktadır. Direktifte, üreticilerin mallarını test ve kontrol edildikten sonra pazara sunması ve ürün sağlayıcılarının de risk unsurları konusunda tüketicilere gerekli
bilgileri iletme sorumluluğu olduğuna yer verilmektedir. Her üye devlette pazara sunulan ürünlerin genel güvenlik şartlarına uyup uymadıklarını izlemekle görevli yetkili
makamların olması gerektiği vurgulanmaktadır. Pazar denetimi, üye devletlerde yetkili kurumlar tarafından yapılmaktadır. Üye devletler bu alanda kendilerinin belirlemiş
oldukları ulusal hükümlerin ihlali karşısında verilecek olan cezaları ve tabi olacağı kuralları direktif kapsamında belirlemekle yükümlüdürler. Belirlenen cezaların etkili, caydırıcı
ve orantılı olması gerektiğinin tanımı Direktif’te yer almaktadır.
c. Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesi
•
•
•
26 Mayıs 2003 tarih ve 2003/33/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Tütün ürünlerinin reklamı ve sponsorluğu hakkındadır.
11 Aralık 2007 tarih ve 2007/65/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Üye devletlerin, televizyon yayıncılık etkinliklerinin izlenmesini düzenler.
5 Haziran 2001 tarih ve 2001/37/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: Üye devletlerin tütün ürünlerinin üretim, sunum ve satışları ile ilgili kanun,
tüzük ve idari hükümlerinin yakınlaştırılması hakkındadır.
d. Bulaşıcı Hastalıkların Tarama ve Kontrolü
•
•
•
21 Nisan 2004 tarih ve (AT) 851/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi kurulması hakkındadır.
24 Eylül 1998 tarih ve 2119/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı: Toplulukta, bulaşıcı hastalıkların epidemiyolojik taraması ve kontrolü için bir ağ
kurulması hakkındadır.
22 Aralık 1999 tarih ve 2000/57/AT sayılı Komisyon Kararı: 2119/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı çerçevesinde bulaşıcı hastalıkların önlenmesi
ve kontrolü için erken uyarı ve yanıt sistemi hakkındadır.
447
•
•
•
•
•
•
•
•
22 Aralık 1999 tarih ve 2000/96/AT sayılı Komisyon Kararı: 2119/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı çerçevesinde kurulan topluluk ağı tarafından
giderek kapsanacak bulaşıcı hastalıklar hakkındadır.
19 Mart 2002 tarih ve 2002/253/AT sayılı Komisyon Kararı: 2119/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı altındaki topluluk ağına bulaşıcı hastalıkların
rapor edilmesi için vaka tanımlarının ortaya konulması hakkındadır.
18 Aralık 2007 tarih ve 2007/875/AT sayılı Komisyon Kararı: 2119/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı ve 2000/96/AT Kararın eklerindeki bulaşıcı
hastalıkların listesinin değiştirilmesi hakkındadır.
17 Temmuz 2003 tarih ve 2003/534/AT sayılı Komisyon Kararı: Bu karar, bulaşıcı hastalıkların listelerine dair olan 2119/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Kararını ve 2000/96/AT sayılı Kararını ve ayni zamanda bulaşıcı hastalıkların vaka tanımlarına dair olan 2002/253/AT sayılı Kararı da tadil etmektedir.
29 Eylül 2003 tarih ve (AT) 1882/2003 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü: Bu tüzük, Komisyonun Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın 251.
maddesinde atıfta bulunulan prosedüre konu olan enstrümanlarda yer alan uygulayıcı güçlerin çalışmalarına yardımcı olan düzenleyici komiteye ilişkin koşullara dair
2119/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararını tadil etmektedir.
17 Temmuz 2003 tarih ve 2003/542/AT sayılı Komisyon Kararı: Bu Karar, tahsis edilmiş tarama ağının çalışmasına ilişkin 2000/96/AT sayılı Komisyon Kararını
tadil etmektedir.
28 Nisan 2008 tarih ve 2008/351/AT sayılı Komisyon Kararı: Bu Karar, erken uyarı ve cevap sistemi içinde bulaşıcı hastalıkların kontrol ve korunmasına ilişkin
raporlanması gereken olaylara dair 2000/57/AT sayılı Kararı tadil etmektedir.
28 Nisan 2008 tarih ve 2008/426/AT sayılı Komisyon Kararı: Bu Karar, bulaşıcı hastalıkların Topluluk ağına raporlanması için vaka tanımlarına ilişkin 2002/253/AT
sayılı Kararı tadil etmektedir.
e. Kan ve Kan Ürünleri
•
•
•
•
•
27 Ocak 2003 tarih ve 2002/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: İnsan kanı ve kan bileşenlerinin toplanması, test edilmesi, işlenmesi,
depolanması ve dağıtımına ilişkin güvenlik ve kalite standartlarının düzenlenmesi ve 2001/83/AT sayılı Direktifin değiştirilmesi ile ilgilidir.
6 Kasım 2001 tarih ve 2001/83/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: İnsan kullanımına yönelik tıbbi ürünlere ilişkin Topluluk kuralları ile ilgilidir.
30 Eylül 2005 tarih ve 2005/61/AT sayılı Komisyon Direktifi: 2002/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifinin izlenebilirlik gerekleri ve ciddi yan
etkilerinin bildirimine ilişkin hükümlerin uygulanması ile ilgilidir.
22 Mart 2004 tarih ve 2004/33/AT sayılı Direktifi: 2002/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifinde yer alan kan ve kan bileşenlerinin bazı teknik
gerekliliklerinin uygulanması hakkındadır.
30 Eylül 2005 tarih ve 2005/62/AT sayılı Komisyon Direktifi: 2002/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifinin, kan kuruluşları için bir kalite sistemi
oluşturulmasına dair Topluluk standartlarının ve spesifikasyonlarının uygulanması hakkındadır.
f. Doku, Hücre ve Organ Nakli
•
•
•
24 Ekim 2006 tarih ve 2006/86/AT sayılı Komisyon Direktifi: İnsan hücre ve dokularının bağışlanması, elde edilmesi, test edilmesi, işlenmesi, korunması, saklanması
ve dağıtımı için kalite ve güvenlik standartlarına ilişkin 31 Mart 2004 tarih ve 2004/23/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifinin uygulanması ile ilgilidir.
31 Mart 2004 tarih ve 2004/23/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi: İnsan hücre ve dokularının bağışlanması, elde edilmesi, test edilmesi, işlenmesi,
korunması, saklanması ve dağıtımına ilişkin kalite ve güvenlik standartları ile ilgilidir.
8 Şubat 2006 tarih ve 2006/17/AT sayılı Komisyon Direktifi: İnsan doku ve hücrelerinin bağışlanması, elde edilmesi ve test edilmesine ilişkin belirli teknik şartlara
dair 2004/23/AT sayılı Direktifin uygulanması ile ilgilidir.
448
Tüketicinin Korunması:
Tüketicinin korunması alanında kamu yönetimi bünyesinde yeterli düzeyde kurumsal yapılanmanın gerekliliği vurgulanmakta ve bu yapılanma içerisinde temel olarak kamu
tüketici otoritelerinin yetkilendirilmesi hedeflenmektedir. Tüketicilerin haklarını mahkeme aracılığıyla arama imkanlarının yanı sıra alternatif çözüm yollarının üretilebilmesi için
mahkeme dışı organların oluşturulmasının gerekliliği kurumsal yapılanma kapsamında ele alınmaktadır. Söz konusu mahkeme dışı organların ise diğer üye devletlerdeki benzer
kuruluşlarla bağlantılı ve sınır ötesi sorunların çözümlenmesinde yardımcı olacak nitelikte olması gerekli görülmektedir.
Güvenlik Önlemleri: Kamu yönetimi bünyesinde gerekli görülen kurumsal yapılanma çerçevesinde, güvenlik önlemleri ile ilgili bir takım idari yapılanma ve uygulama
gerekliliğine de değinilmektedir. Ürün güvenliğinin etkili bir şekilde uygulanabilmesi için üye devletlerde olması gereken ortak noktalara ise kurumsal yapılanma çerçevesinde
değinilmektedir. Bu kapsamda dikkate alınması gereken hususlar şunlardır:
- Gerekli görüldüğü durumlarda, etkili ve caydırıcı yöntemlerin uygulanması;
- Tüketici korunmasına yönelik sistematik ve koordineli bir şekilde piyasa gözetiminin yapılması;
- Piyasa gözetiminin şeffaf olması ve piyasa gözetimi kapsamında elde edilen sonuçlara tüketici ile diğer paydaşların erişiminin sağlanması;
- Piyasa gözetimi sonuçları hakkında düzenli aralıklarla Avrupa Komisyonunun bilgilendirilmesi;
- Uygulama otoriteleri arasında işbirliğinin oluşturulabilmesi için Avrupa Komisyonunun da katılımıyla bir çerçeve kurulması;
- İlgili otoritelerin son bilimsel gelişmelerden haberdar olması ve söz konusu gelişmelerin uygulanması;
- Tehlikeli tüketim mallarının üye olmayan ülkelere ihracatının yasaklanması;
- Satışa sunulan tehlikeli tüketim mallarının toplatılması ve risk faktörleriyle ilgili olarak tüketicinin bilgilendirilmesi;
- Belli ürünler için inceleme ve risk faktörleri ile ilgili değerlendirme tamamlanana kadar bu ürünlerin satışa sunumunun geçici süreliğine yasaklanması;
- Önemli risklerin mevcut olduğu durumlarda, hızlı ve erken müdahale imkanının olması;
- Hızlı Uyarı Sistemi aracılığıyla satışa sunulması engellenen ürünler ile kısıtlama getirilen ürünler hakkında Avrupa Komisyonunun bilgilendirilmesi.
Piyasa Gözetimi: Topluluk gerekliliklerinin yerine getirilmesi için bağımsız ve etkili piyasa gözetiminin yanı sıra uygulama mekanizmalarının oluşturulması bir diğer gereklilik
olarak belirtilmiştir. Bu kapsamda tüketicinin korunması ile ilgili ihlallerin tespit edilmesi ve tüketicinin güvenliği ile ekonomik çıkarlarının korunmasına yönelik yapılacak olan
piyasa gözetimi, ilgili yerel otoriteler eliyle yürütülmelidir.
Güvenli Olmayan Hususlara Yönelik Önlemler: Tüketici şikayetlerine cevap verebilecek nitelikte otoritelerin oluşturulması ve söz konusu otoritelerin tüketicinin korunmasına
yönelik kuralların işleyişiyle birebir ilgili olması amaçlanmaktadır. Bu otoriteler kamu kuruluşu ve sivil toplum örgütü niteliğini taşıyabilmeli, tüketici çıkarlarının ihlali ile ilgili
diğer üye devletlerden sevk edilen konularla ilgilenmeli ve ayrıca gerekli görüldüğü takdirde uyarı yayınlayabilmelidir.
Tüketici Dernekleri: Topluluk müktesebatı çerçevesinde kesin bir gereklilik olarak belirtilmemesine rağmen, tüketici dernekleri tarafından, tüketiciyi koruyan menfaatlerin,
tüketici derneklerinin uygulama ve yaptırımlarının gelişmekte olan politika içerisinde etkinliği sağlanmalıdır. Ayrıca tüketicinin bilgilendirilebilmesi ve söz konusu hakların
kullanılabilmesi amacıyla doğrudan veya dolaylı olarak tüketici dernekleri tarafından tüketici hakları ile ilgili eğitimler verilmelidir.
449
Sağlığın Korunması:
Tütün ve tütünün zararlarından korunmaya ilişkin yasanın uygulanabilmesi ve tütünle ilgili denetim konularının gerçekleştirilebilmesi amacı ile Bakanlık seviyesinde bir yapının
oluşturulması gerekmektedir.
2119/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı, Topluluk içerisindeki bulaşıcı hastalıkların kontrolü ve epidemiyolojik taraması için bir ağ oluşturulmasına ilişkin
hükümleri içermekte ve bulaşıcı hastalıkların tarama ve kontrolüne ilişkin ulusal sistemlerin varlığını kabul etmektedir. Topluluk ağının iki elemanı vardır: epidemiyolojik tarama
ve erken uyarı ve yanıt sistemi (EWRS). Bu karar altında, üye devlet bulaşıcı hastalıkların epidemiyolojik taraması için ulusal seviyede bilgi toplamaktan ve bunları Topluluk
seviyesinde dağıtmaktan sorumlu olacak yetkili otoriteleri ve ayni zamanda kamu sağlığını korumak için gerekli olabilecek önlemleri belirlemekten sorumlu olacak yetkili kamu
sağlığı otoritelerini belirler.
Ulusal epidemiyolojik tarama sisteminin kapsamında olması gereken bulaşıcı hastalıkların listesi 2000/96/AT sayılı Karar içinde yer almaktadır. Bulaşıcı hastalıkların Topluluk
ağına raporlanması için vaka tanımları 2002/253/AT sayılı Karar içinde tanımlanmıştır.
2000/57/AT sayılı Komisyon Direktifi’nin uygulanması; üye devletlerden bulaşıcı hastalıklara ilişkin potansiyel sağlık tehdidi olan olaylarda hızlı bilgi değişimi amacıyla erken
uyarı ve yanıt sistemi (EWRS) için günde yirmi dört saat ve haftada yedi gün çalışacak temas noktası organize etmeleri ve koruyucu önlemleri almadan önce gerekli danışmanın
yapılacağını garanti etmeleri beklenmektedir.
2003/542/AT Komisyon Kararı’na göre üye devletler; belirlenmiş kurumsal yapıları ve/veya otoriteleri aracılığı ile, her bir tarama ağı için bir temas noktası oluşturup,
2119/98/AT sayılı Karar’ın 3. ve 4. maddeleri uyarınca bunları bilgi ve veri temin edici ulusal temsilcisi olarak delege edeceklerdir.
Bu kurumlardan ayrı olarak, hangi yapıyı kullanacağı kararı tamamen üye devletin kendisine aittir, ancak mevzuatın gerekliliklerinin uygulanması ile başarılacak etkinin temin
edilmesi önemlidir. Aday ülkeler için bu, yeni görevleri yerine getirebilmeleri için mevcut kurumsal yapılarının güçlendirilmesi sorunudur.
Uluslararası Sağlık Tüzükleri (IHR 2005) 15 Haziran 2007 ’de yürürlüğe girmiştir. IHR’yi hastalıkların uluslararası yayılmasını önleme, yayılması halinde ondan korunmayı
kontrol etme ve ona eşdeğer olabilecek ve halk sağlığı risklerini sınırlayacak oranda ve gereksiz uluslararası taşınmayı ve ticareti engelleyecek bir kamu sağlığı sistemi
oluşturmayı hedeflemektedir.
Uluslararası Sağlık Tüzükleri, sağlık olaylarını ve bulaşıcı, kimyasal, çapraz referans, radyo-nükleer ve bilinmeyen çıkış noktalı sağlık risklerini içermektedir. IHR’ye bulaşıcı
hastalıkları da kapsadığı için 2007/875/AT sayılı Karar’a bu gibi olayların üye devlet tarafından Dünya Sağlık Örgütüne bildirimi ile ilgili eylemleri AB seviyesinde kontrol
etmek için bir çapraz referans da yerleştirilmiştir. Uluslararası Sağlık Tüzükleri, ayni zamanda ulusal yapı ve kaynakların en az çekirdek kapasite gerekliliklerini uygulamak için
farz olan koşulları da temin etmektedir. Kapasite oluşturma, Topluluk ağına iletilen epidemiyolojik taramaya ve uygulanmış olan kontrol önlemlerine ilişkin bilginin anında üye
devletlerin ve Komisyonun diğer katılımcı yap / otoritelerine iletildiğini garanti etmek için yaşamsal bir elemandır.
Jenerik planların yanı sıra evrensel veya diğer sağlık tehditlerine karşı hazırlıklı olma planlarının da oluşturulması tavsiye edilmektedir. Ayrıca, uygun laboratuvar kapasitesinin
belirtilmesi de gereklidir. Bunun yanında, üye devletler AT kamu sağlığı programlarını takip edebilecek ve gerektiğinde bu programlara katılabilecek uygun ve yeterli idari
altyapıyı da oluşturmalıdırlar.
450
Tütün kontrol konularını gerçekleştirecek özel uzmanlığın oluşturulmasının ve ilgili Direktiflerin uygulanmasının da bakanlık seviyesinde temin edilmesi gerekmektedir. Buna
göre, sağlık alanında başarılı bir işbirliği için çok önemli bir eleman olan yeterince eğitilmiş profesyonellerin Amsterdam Antlaşması uyarınca yaratılmış olan yeni Topluluk
uzmanlığı ışığında işe alınması ve hem kan ve kan ürünlerinin hem de organların ve insan orijinli maddelerin kalitesinden, güvenliğinden ve ilgili Direktiflerin uygulanmasından
sorumlu olacak özel uzmanlığın oluşturulmasına Topluluk tarafından niyet edilmiştir.
451
Öncelik 28.1 Avrupa Birliğinin tüketicinin korunması mevzuatının iç hukuka yansıtılması
Öncelik 28.2 Genel Ürün Güvenliği Direktifine uyumlu ürün güvenliği mevzuatının oluşturulması
Öncelik 28.3 Avrupa Birliğinin sağlığın korunması ile ilgili mevzuatının iç hukuka yansıtılması
Ana Unsur 28.3.1 Tütün ve Tütün Ürünlerinin Zararlarından Korunmak
Ana Unsur 28.3.2 Bulaşıcı Hastalıkların Taranması ve Kontrolü
Ana Unsur 28.3.3 Kan ve Kan Ürünleri
Ana Unsur 28.3.4 Doku, Hücre ve Organ Nakli
452
Tabloları
Öncelik 28.1 Avrupa Birliğinin tüketicinin korunması mevzuatının iç hukuka yansıtılması
Yukarıda verilen ilgili mevzuat uyarınca garanti belgesi, paket tur, kapıdan satış ile ilgili Tüketicileri Koruma (Değişiklik) Yasa Tasarısı hazırlanmış ve 2008 yılının ilk
çeyreğinde yasalaşması için Meclise sevk edilmiştir. Sözleşmelerde haksız koşullara ilişkin yasa değişikliği ile zararlı mallar ve tehlikeli taklitler, paket tur ve garanti belgelerine
ilişkin tüzükler, Tüketicileri Koruma Yasası altında hazırlanma olanağı bulacaktır.
Meclise sevk edilmiş olan Tüketicileri Koruma (Değişiklik) Yasa Tasarısı’nda, sanayi malları için garanti belgesi düzenleme zorunluluğu getirilmesi amaçlanmıştır. Tüketiciye
verilecek garanti belgesinde taahhütte bulunulan bilgilerin yer alması ve garanti süresi içerinde bedelsiz tamir imkanı verilmesi zorunluluğu düzenlenmiştir. Garanti süresi iki yıl
olarak belirtilmiştir. 1999/44/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktif’inde tüketim malları daha geniş bir tanımla yer almaktadır. Bunun dışında satıcıdan üreticiye
kadar olan müteselsil sorumluluk taahhüt edilen bilgilerin garanti belgesinde yer alması, tamir zorunluluğu, garanti süresine ilişkin hususlar genel olarak uyumludur.
Hazırlanacak olan tüzükte özellikli mallara ilişkin garanti ve tamir süreleri belirlenecektir.
Meclise sevk edilmiş olan Tüketicileri Koruma (Değişiklik) Yasa Tasarısı’nda, kapıdan satışla ilgili tanımın gayrimenkullere uygulanmayıp, belirli bir bedelin (asgari ücretin
1/10’u) ( 85/577/AET sayılı Konsey Direktifinde 60 Euro) üstündeki satışlara uygulanması, bu satışların da Ekonomi ve Turizm Bakanlığının iznine tabi olarak yapılması hükmü
mevcuttur. Kapıdan satışlarla ilgili ayrı bir tüzük olmasına rağmen 85/577/AET sayılı Konsey Direktifinde belirtilen tüketicinin yedi gün içerisinde sözleşmeden dönme hakkı
Tüketicileri Koruma (Değişiklik) Yasa Tasarısı’nda belirtilmiştir. Mecliste olan tasarıda, tüketicinin, malı teslim aldığı tarihten itibaren yedi gün içerisinde gerekçe göstermeden
ve hiçbir yükümlülük altına girmeden iade etme bildiriminde bulunabileceği, satıcının da bildirimin kendisine ulaştığı andan itibaren yirmi gün içerisinde malı geri almakla
yükümlü olacağı ve tüketiciye verilen sözleşmede tüm bu hakların yazılı olarak belirtileceği düzenlenmiştir.
Ayrıca Meclise sevk edilmiş olan Tüketicileri Koruma (Değişiklik) Yasa Tasarısı’nda, paket turlara ilişkin genel olarak tüketici tanımı ile satıcı, sağlayıcı, acente, üretici ve
ithalatçı müteselsil sorumluluğu belirtilmiştir. Paket Tur Sözleşmelerinin tanımı ve sözleşmenin önceden tüketiciye verilmesi gerekliliği de belirtilmiştir. 90/314/AET sayılı
Konsey Direktifi’nde yer alan sözleşmede bulunması gereken ayrıntılar yasadan alınacak yetkiye göre çıkarılacak tüzükle düzenleme alanı bulacaktır.
93/13/AET sayılı Konsey Direktifi’nde düzenlenen tüketici sözleşmelerinde yer alan haksız koşullar, Tüketicileri Koruma Yasası’nda haksız koşul olarak genel tefsir bölümünde
yer almaktadır. Ayrıca,,‘haksız koşullar’ ifadesi, satıcının tek taraflı olarak tüketici ile müzakere etmeden sözleşmeye koyduğu, sözleşmeden doğan hak ve sorumluluklarda
tüketici aleyhine önemli bir dengesizliğe sebep olan sözleşme koşulları denmek suretiyle bire bir aynı tanımlanmıştır. Konunun, daha ayrıntılı bir şekilde düzenlenmesi ve
koruma maddelerinden hangisinde yer alması gerektiğinin 2009 yılında Meclise sevk edilecek Tüketicileri Koruma (Değişiklik) Yasa Tasarısı ile düzenlenmesi mümkündür.
Ekonomiden sorumlu bakanlık bünyesinde Tüketicileri Koruma Yasası’nın uygulanması ile ilgili Tüketici Hakları Birimi oluşturulacaktır. Birimde görevlendirilecek beş personel
Tüketici Yasası mevzuatının uygulanmasından sorumlu olup; toplumda tüketici bilincinin geliştirilmesi, tüketicilerin karşılaşması muhtemel sorunların çözümlenmesi ve yasal
mevzuatın AB mevzuatına uyumlaştırılması konularında çalışmalar yapacaktır. Tüketici Yasası’nın ilgili maddeleri gereğince iç piyasada yapılması gereken denetim ve kontrol
görevlerini ise Ticaret Dairesi bünyesinde bulunun ve Mal ve Hizmetler Denetim Yasası gereğince piyasada mal ve hizmetlerin fiyat, etiket ve kalite kontrol denetimlerini yapan
görevliler tarafından yerine getirilecektir.
453
Tablo 28.1.1
1)
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Sıra
No
Amaç / Kapsam
1
Tüketicileri Koruma (Değişiklik)
Yasa Tasarısı
Garanti belgesi, paket tur, kapıdan
satış ile ilgili değişiklik yapılması
2
Tüketicileri Koruma (Değişiklik)
Yasa Tasarısı
Sözleşmelerde Haksız Koşul ile ilgili Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız
2010, 2. Çeyrek
tefsirin yasada ayrıntılı olarak
Şartlara İlişkin 5 Nisan 1993 tarih ve
düzenlenmesi ve bu amaçla yasada
değişiklik yapılması
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
(Ticaret Dairesi)
3
Paket Turlara İlişkin Tüzük
Paket Tur Sözleşmelerinin içeriğine
ilişkin Tüketicileri Koruma Yasası
Paket Seyahat, Paket Tatil ve Paket
Turlarına İlişkin 13 Haziran 1990
Direktifi
2009, 4. Çeyrek
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
(Ticaret Dairesi)
4
Garanti Belgesi Tüzüğü
Garanti belgeleri ile ilgili
Tüketicileri Koruma Yasası altında
Tüketim Mallarının Alım Satımı ve
Bunlara Ait Garantilerin Belirli
Yönlerine İlişkin 25 Mayıs 1999
tarih ve 1999/44/ AT sayılı Avrupa
2009, 4. Çeyrek
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
(Ticaret Dairesi)
- Tüketim Mallarının Alım Satımı ve
Bunlara Ait Garantilerin Belirli
Yönlerine İlişkin 25 Mayıs 1999
- İşyerleri Dışında Müzakere Edilen
Sözleşmelerle İlgili Olarak
Tüketicinin Korunmasına İlişkin 20
- Paket Seyahat, Paket Tatil ve Paket
Turlarına İlişkin 13 Haziran 1990
Direktifi
1)
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
(Ticaret Dairesi)
Tüketicileri Koruma (Değişiklik) Yasa Tasarısı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisine sevk edilmiştir.
454
Tablo 28.1.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ekonomi ve Turizm Bakanlığı (Ticaret Dairesi)
1
Ticaret Dairesindeki mevcut denetleme biriminin geliştirilmesi ve Tüketici Hakları Biriminin oluşturulması
2009
2
Yasa ve tüzük hazırlama sürecinde danışmanlık ihtiyacı
2009
2
Hakem Heyeti üyelerinin mevzuat çerçevesinde eğitilmesi
2009
3
Bakanlık tarafından tüketicilerin ve satıcıların bilgilendirilmesi
2009
455
Tablo 28.1.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
8 adet bilgisayar (monitör, klavye, kasası), 1 adet server, 1 adet
yazıcı
15,000
15,000
10,000
10,000
İhtiyaca uygun network kullanımlı yazılım
Mefruşat
İstihdam edilecek personel için mefruşat ihtiyacı (ofis
malzemesi, masa, sandalye, dolap vs)
15,000
15,000
100,000
100,000
Fiziki Altyapı
Personel
5 kişi (tüketici hakları ile ilgili mevzuatın yürütülmesinden
sorumlu personel)
Eğitim
20 kişiye (5 yeni personel, 10 eski personel ve tüketici örgütleri
ile Tüketici Konseyinden 5 personel) diğer AB üye
ülkelerindeki uygulamaya yönelik çalışma ziyaretinin
düzenlenmesi
45,000
45,000
Tüketicileri Koruma Yasası’nda yapılacak değişikliklerin
uygulanmasına yönelik yurt içinde eğitimler
20,000
20,000
İlgili sivil toplum örgütleri ile birlikte tüketiciye yönelik genel
içerikli bilgilendirme seminerleri
10,000
10,000
456
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Yasa ve tüzük hazırlama sürecinde orta vadeli danışmanlık
hizmeti alınması
130,000
130,000
10,000
10,000
5,000
10,000
15,000
120,000
250,000
370,000
Tercüme
Hazırlanacak yasa ve tüzüklerin çevirisi
Bilgilendirici kitapçık ve broşür basımı
Toplam
457
Öncelik 28.2 Genel Ürün Güvenliği Direktifine uyumlu ürün güvenliği mevzuatının oluşturulması
2001/95/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi’nde yer alan hükümlere göre, piyasaya arz edilecek veya hizmete sunulacak ürünlerin teknik düzenlemelerinin
uygun ve güvenli olmasını sağlamak üzere; ürünlere ilişkin teknik düzenlemelerin hazırlanması ve uygulanmasına, ürünlerin bunlara ve güvenlik gereklerine uygunluğunun
denetlenmesine, uygunluk değerlendirmesi faaliyetlerini, piyasa gözetimi ve denetimi ile ithalat kontrollerini, bu alanda faaliyet gösteren kişi ve kuruluşların görev ve
sorumluluklarını, uygunsuzluk halinde alınacak önlemleri ve bu konularda yapılacak bildirimleri içerecek yasa çalışmasının tamamlanması sağlanacaktır. Yasa çerçevesinde
denetimi yapacak kamu ve özel kuruluşların görev ve niteliklerine ilişkin ayrıntılar ve aranacak genel güvenlik standartlarının neler olacağına ilişkin hususlar tüzükle düzenleme
alanı bulacaktır. Buna ilave olarak yetkili otoriteler, çıkaracakları yönetmeliklerle kendi alanlarında düzenlemelere gideceklerdir.
Zararlı ve tehlikeli mallar ile olduklarından farklı görünerek tehlikeli olan mallar birlikte değerlendirilmiş ve bu gibi malların emniyetli kullanılabilmesi için üzerlerinde
bulunması gereken uyarı ve bilgilerin içeriğine ilişkin Tüzüğün Ürün Güvenliği Yasası altında hazırlanması planlanmıştır. 87/357/AET sayılı Konsey Direktifi’nde yer alan,
mezkur yasada yetkili birimlerce sağlığa zararlı maddelerin toplatılması ve imhası yer almakla birlikte, olduklarından farkı görünen malların pazarlanmasının, ithalatının ve
imalatının veya ihracatının yasaklanması için gerekli bütün tedbirlerin alınması yönündeki ifade için ilgili başka yasalarda değişiklik yapılması gerekmektedir.
458
Tablo 28.2.1
Sıra
No
1
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
Genel Ürün Güvenliğine İlişkin 3
Konsey Direktifi
2010, 2. Çeyrek
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
(Ticaret Dairesi)
Standartlar, yetkili veya onaylı
kuruluşlar ve denetime ilişkin Ürün
tüzüklerin ve yönetmelikler
Genel Ürün Güvenliğine İlişkin 3
Konsey Direktifi
2011, 2. Çeyrek
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
(Ticaret Dairesi)
Tüketicinin can ve mal güvenliği
fizik ve çevre sağlığı konularında
bilgilendirilmesine ilişkin malların
standardına veya belirlenen
özelliklerine göre satılmaları
amacıyla Tüketicileri Koruma Yasası
Olduklarından Farklı Görünen Ve
2011, 2. Çeyrek
Tüketicilerin Sağlık ve Güvenliğini
Tehlikeye Atan Mamullere İlişkin 25
Ekonomi ve Turizm
Bakanlığı
(Ticaret Dairesi)
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Ürün Güvenliği Yasa Tasarısı
Ürünlerin teknik düzenlemelerine
uygun ve güvenli olmasını sağlamak
üzere, denetimde kişi ve kuruluşların
sorumluluklarının belirlenmesi
2
Ürün Güvenliği Yasasının
uygulanması ile ilgili düzenlemeler
3
Tehlikeli Taklitler ve Zararlı Mallar
Tüzüğü
Tablo 28.2.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
Ekonomi ve Turizm Bakanlığı (Ticaret Dairesi)
1
Yasanın hazırlanması için danışmanlık hizmeti alınması
2010
2
İthalat ve ihracattaki izinlerin ürün güvenliği mevzuatı ile uyumlu hale getirilmesi
2010
3
Ulusal Standardizasyon Kuruluşunun kurulması
2011
4
Piyasa Gözetleme ve Denetleme Kurulu ile Ürün Güvenliği Üst Kurulunun kurulması
2011
459
Sıra
No
Uygulama Tarihi
İlgili Daireler (Yetkili Otoriteler)
1
Dairedeki denetim personellerinin teknik düzenleme konusunda eğitilmesi
2009
2
İlgili teknik düzenlemelerin hazırlanması için danışmanlık
2009
3
İlgili dairelerin yetki alanlarına göre iç piyasa gözetimi ve denetimi uygulamalarının ürün güvenliği mevzuatı ile uyumlu hale getirilmesi
2011
Tablo 28.2.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
Mefruşat
Fiziki Altyapı
Personel
460
İhtiyaçlar
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
Eğitim
Piyasa gözetimi ve denetiminden sorumlu 25 personelin ve
Ulusal Standardizasyon Kuruluşunda görev alacak kişilerin
eğitimi
50,000
50,000
100,000
100,000
10,000
10,000
5,000
10,000
15,000
5,000
170,000
175,000
Yasa ve tüzük çalışmalarında orta vadeli danışmanlık ihtiyacı
Tercüme
Ürünlere ait teknik yönetmeliklerin tercümesi
Tüketici bilincinin geliştirilmesi için yayınlanacak broşür,
kitapçık v.s.
Toplam
461
Öncelik 28.3 Avrupa Birliğinin sağlığın korunması mevzuatının iç hukuka yansıtılması
AB üye devletlerinde tütün mamullerinin zararlarından bunları kullanan veya kullanmayan kişileri korumak amacı ile çok sıkı kurallar uygulanmaktadır. Bu doğrultuda mevcut
Toplu Taşımacılık Yapılan Araçlarda ve Kapalı Yerlerde Tütün ve Tütün Mamullerinin İçiminin Yasaklanması ve Sınırlandırılması Yasası’nı yürürlükten kaldıran Tütün
Ürünlerinin Zararlarından Korunma ve Denetim Yasası, Meclisten geçerek 16 Ekim 2008 tarihi itibari ile yürürlüğe girmiştir. Yasa’nın uygulanması ile halkın tütün ve tütün
mamullerinin zararlarından maksimum düzeyde korunması amaçlanmaktadır. Ancak, Yasa’nın ilgili AB mevzuatına tam uyumluluğunun sağlanması için gerekli değişiklikler
ileride yapılacaktır.
Ana Unsur 28.3.2 Bulaşıcı Hastalıkların Taranması ve Kontrolü
Fasıl 105 Yabancılar ve Muhaceret Yasası, Fasıl 258 İnfeksiyöz Hastalıklar Yasası, Fasıl 256 Kamu Sağlığı Yasası, Fasıl 260 Karantina Yasası, Fasıl 295 Karantina ve
Gümrükler Yasası’ndaki ilgili hükümler uyarınca KKTC’de bulaşıcı hastalıklarla ilgili mücadele sürdürülmektedir.
Bu öncelikle ilgili olarak aşağıdakiler gereklidir:
1. Ulusal Epidemiyolojik taramanın, AB’nin hastalıklar listesini ve bu hastalıklara dair toplanmış verilerle ilgili vaka tanımlarını Topluluk ağında sirküle edilmek üzere içermesi;
2. Bulaşıcı hastalıkları önleme ve kontrol için bir erken uyarı ve yanıt sistemi ve özellikle bu tür hastalıkların KKTC’ye girişini kontrol edebilmek için gerekli yasal altyapının
oluşturulması, AB’nin bulaşıcı hastalıklar listesine uygun olarak, erken uyarı ve yanıt sistemi altında raporlama sadece sınırlardaki hastalık kontrollerini değil KKTC orijinli
salgınları da içerecek şekilde bulaşıcı hastalıklarla ilgili tüm vakaları kapsaması.
Uluslararası Sağlık Tüzükleri (IHR) (2005) altındaki gerekliliklerin mümkün olan en kısa sürede uygulanması tavsiye edilmektedir.
Kan ve kan ürünleri ile ilgili konularda dünyadaki gelişmelerin çok hızlı bir şekilde olduğu, ihtiyaçların bu yönde ayni şekilde çok fazla olduğu ve suiistimallerin de
yapılabileceği konularını içerisinde barındırması sebebi ile bu konuda gerekli hukuksal kuralların hızlı gelişmelerin ve taleplerin de dikkate alınarak ortaya konulması ve
denetleyici sistemlerin oluşturulması gerekmektedir.
Yasalarımızda yapılacak değişiklikler ve oluşturulacak sistemle kan ve kan bileşenlerinin toplanması, test edilmesi, işlenmesi, depolanması, dağıtımı, ithalatı ve transfüzyonunun
takibine ilişkin faaliyetlerde bulunan kan kuruluşlarının açılmalarına, faaliyetlerine, denetlenmelerine ve burada görev yapan personelin niteliğine, eğitimine ve
sertifikalandırılmasına olanak sağlanacaktır.
462
55/1991 sayı ve 12 Nisan 1991 tarihli Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Yasa ile oto-greftler, saç ve deri alınması, aşılanması ve nakli ile kan
transfüzyonu haricindeki tedavi, teşhis ve bilimsel amaçlarla organ ve doku alınmasına, saklanmasına, aşılanmasına ve nakline ilişkin kurallar düzenlenmiştir. Ancak, bu Yasa
revize edilip AB’ye uyumlu hale getirilerek uygulanması sağlanmalıdır.
AB’nin bu başlık altında ele almakta olduğu üreme konusu, yerel mevzuatımızda Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Tüzüğü ile düzenlenmiştir.
Doku, hücre ve organ nakli ile ilgili konularda dünyadaki gelişmelerin çok hızlı bir şekilde yaşandığı, ihtiyaçların bu yönde çok fazla olduğu ve suiistimallerin de olasılık teşkil
ettiği bu konuda gerekli hukuki kuralların, hızlı gelişmelerin ve taleplerin de dikkate alınarak ortaya konulması ve denetleyici sistemlerin oluşturulması gerekmektedir. Ayrıca,
organ, doku ve hücre nakli konusunda tedavi, teşhis veya bilimsel amaçlarla organ, doku, hücre, kök hücre ve hücre bileşenlerinin temini, bağışlanması, alınması, test edilmesi,
işlenmesi, muhafaza edilmesi, depolanması, taşınması, dağıtımı, aşılanması ve nakli ile bu faaliyetlere yakın ilişkisi olan diğer işlemlerin düzenlenmesi amaçlanmaktadır.
463
Tablo 28.3.1
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Tütün Ürünlerinin Zararlarından
Bireylerin tütün ve tütün ürünlerinin
1
Korunma ve Denetim (Değişiklik)
sebep olduğu yıkıcı sağlık, sosyal,
Yasa Tasarısı
çevresel, ekonomik zararlardan ve
ölümcül sonuçlardan korunması,
çocukların ve gençlerin bu ürünleri
kullanmalarını engelleyen tedbirlerin
alınması ve herkesin temiz hava
soluyabilmesinin sağlanması
Mevzuatı
- Tütün Ürünlerinin Reklamı ve
Sponsorluğu Hakkında 26 Mayıs
Direktifi
- Topluluk Tütün Fonu Tarafından
Finanse Edilen Projelerle Yürütülen
Önlem Planları ve Bu Fondan Üye
Ülkelere Aktarılan Kaynaklara
İlişkin 15 Mart 2004 tarih ve (AT)
480/2004 sayılı ve 6 Aralık 2002
tarih (AT) 2182/2002 sayılı
Komisyon Tüzükleri
- Üye Ülkelerin, Televizyon
Yayıncılık Etkinliklerinin
İzlenmesini Düzenleyen 11 Aralık
Direktifi
- Üye Ülkelerin Tütün Ürünlerinin
Üretim, Sunum ve Satışları İle İlgili
Kanun, Tüzük ve Yönetim
Tedbirlerinin Yakınlaştırılmasına
İlişkin 5 Haziran 2001 tarih ve
- Topluluk Tütün Fonuna İlişkin
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
2010, 2. Çeyrek
464
Tüzüğünün Uygulanabilmesi için
Detaylı Kuralları İçeren 6 Aralık
Komisyon Tüzüğü
Ana Unsur 28.3.2. Bulaşıcı Hastalıkların Taranması ve Kontrolü
1
Bulaşıcı Hastalıkların Taranması ve
Kontrolü Yasa Tasarısı
Bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve
kontrolünün sağlanması, bildirime
esas bulaşıcı hastalıklar listesinin
belirlenmesi, erken uyarı ve yanıt
sistemi altında raporlanması gereken
olayların belirlenmesi, vaka
tanımlarının yapılması, salgın
hastalıklara karşı müdahale, tarama
ve kontrol mekanizmaları
oluşturulması, ağ yapısının, ihbar ve
bildirim sisteminin ve erken uyarı
- Avrupa Hastalık Önleme ve
2009, 4. Çeyrek
Kontrol Merkezi Kurulmasına İlişkin
21 Nisan, 2004 tarih ve (AT)
- 2119/98/AT sayılı Karar
Çerçevesinde Bulaşıcı Hastalıkların
Önlenmesi ve Kontrolü İçin Erken
Uyarı ve Yanıt Sistemi Hakkında 22
- Toplulukta, Bulaşıcı Hastalıkların
Epidemiyolojik Sürveyansı ve
Kontrolü İçin Bir Ağ Kurulmasına
2119/98/AET sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Kararı
- 2119/98/AT sayılı Karar
Çerçevesinde Kurulan Topluluk Ağı
Tarafından Giderek Kapsanacak
Bulaşıcı Hastalıklara İlişkin 22
- Avrupa Parlamentosu ve
Konseyinin 2119/98/AT sayılı Kararı
Altındaki Topluluk Ağına Bulaşıcı
Hastalıkların Rapor Edilmesi İçin
Vaka Tanımlarının Ortaya
Konulması 19 Mart 2002 tarih ve
Kararı
465
- Bulaşıcı Hastalıkların Listelerine
Dair Olan 2119/98/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Kararını ve
2000/96/AT sayılı Kararı ve Bulaşıcı
Hastalıkların Vaka Tanımlarına Dair
2002/98/AT sayılı Kararı tadil eden
Kararı
- Komisyona Avrupa Topluluğunu
Kuran Antlaşma’nın 251.
Maddesinde Atıfta Bulunulan
Prosedüre Konu Olan Enstrümanda
Yer Alan Uygulayıcı Güçlerin
Çalışmalarına Yardımcı Olan
Düzenleyici Komiteye İlişkin
Koşullara Dair 2119/98/AT sayılı
Kararı tadil eden 29 Eylül 2003 tarih
ve (AT) 1882/2003 sayılı Avrupa
- Tahsis Edilmiş Tarama Ağının
Çalışmasına İlişkin 2000/96/AT
sayılı Kararı Tadil Eden 17 Temmuz
Komisyon Kararı
- Erken Uyarı ve Cevap Sistemi
İçinde Bulaşıcı Hastalıkların Kontrol
ve Korunmasına İlişkin
Raporlanması Gereken Olaylara Dair
2000/57/AT sayılı Kararı Tadil Eden
- Bulaşıcı Hastalıkların Listelerine
Dair Olan 2119/98/AT sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Kararını ve
2000/96/AT Kararını ve Ayni
Zamanda Bulaşıcı Hastalıkların
Vaka Tanımlarına Dair Olan
466
2002/253/AT sayılı Kararı Tadil
Eden 17 Temmuz 2003 tarih ve
Kararı
- Komisyonun Avrupa Topluluğunu
Kuran Antlaşmanın 251. Maddesinde
Atıfta Bulunulan Prosedüre Konu
Olan Enstrümanlarda Yer Alan
Uygulayıcı Güçlerin Çalışmalarında
Yardımcı Olan Düzenleyici
Komiteye İlişkin Koşullara Dair
Parlamentosu ve Konsey Kararını
Tadil Eden 29 Eylül 2003 tarih ve
- Tahsis Edilmiş Tarama Ağının
Çalışmasına İlişkin 2000/96/AT
sayılı Komisyon Kararını Tadil Eden
Kararı
- Erken Uyarı ve Cevap Sistemi
İçinde Bulaşıcı Hastalıkların Kontrol
ve Korunmasına İlişkin
Raporlanması Gereken Olaylara Dair
2000/57/AT sayılı Kararı Tadil
Eden 28 Nisan 2008 tarih ve
Kararı
- Bulaşıcı Hastalıkların Topluluk
Ağına Raporlanması için Vaka
Tanımlarına İlişkin 2002/253/AT
sayılı Kararı Tadil Eden 28 Nisan
Komisyon Kararı
467
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Kan, Kan Ürünleri Yasa Tasarısı
Kan ve kan bileşenlerinin
toplanması, test edilmesi, işlenmesi,
depolanması, dağıtımı, ithalatı ve
transfüzyonunun takibine ilişkin
faaliyetlerde bulunan kan
kuruluşlarının açılmalarına,
faaliyetlerine, denetlenmelerine ve
burada görev yapan personelin
niteliğine, eğitimine ve
sertifikalandırılmasına olanak
sağlanması
- İnsan Kanı ve Kan Bileşenlerinin
2010, 4. Çeyrek
Toplanması, Test Edilmesi,
İşlenmesi, Depolanması Ve
Dağıtımına İlişkin Güvenlik ve
Kalite Standartlarını Düzenleyen ve
2001/83/AT sayılı Direktifin
Değiştirilmesi ile İlgili 27 Ocak 2003
- Kan ve Kan Bileşenlerinin Bazı
Teknik Gereklerine İlişkin
2002/98/AT sayılı Direktifin
Uygulanması ile İlgili 22 Mart 2004
Direktifi
- 2002/98/AT sayılı Direktifin Kan
Kuruluşları İçin Bir Kalite Sistemi
Oluşturulmasına İlişkin Topluluk
Standartları ve Spesifikasyonları
Hakkındaki Direktifinin
Uygulanması ile İlgili 30 Eylül 2005
Direktifi
(Yataklı Tedavi
Kurumları Dairesi)
468
Sıra
No
Amaç / Kapsam
Mevzuatı
Meclise / Bakanlar
Kuruluna Sevk
Tarihi
Düzenlemenin
Hazırlanmasından
Sorumlu Kurum/lar
1
Doku, Hücre ve Organ (Değişiklik)
Yasa Tasarısı
Organ, doku ve hücre nakli
konusunda ise tedavi, teşhis veya
bilimsel amaçlarla organ, doku,
hücre, kök hücre ve hücre
bileşenlerinin temini, bağışlanması,
alınması, test edilmesi, işlenmesi,
muhafazası, depolanması, taşınması,
dağıtımı, aşılanması ve nakli ile bu
faaliyetlere yakın ilişkili diğer
işlemlerin düzenlenmesi
- İnsan Hücre ve Dokularının Bağışı, 2009, 2. Çeyrek
Elde Edilmesi, Test Edilmesi,
İşlenmesi, Korunması, Saklanması
ve Dağıtımı İçin Kalite ve Güvenlik
Standartları ile İlgili 31 Mart 2004
- İnsan Kullanımı İçin Olan Tıbbi
Ürünlere Ait Topluluk Kuralları ile
İlgili 6 Kasım 2001 tarih ve
- İnsan Doku ve Hücrelerinin
Bağışlanması, Elde Edilmesi ve Test
Edilmesine İlişkin Belirli Teknik
Şartlar ile İlgili 2004/23/AT sayılı
Direktifin Uygulanmasına İlişkin 8
- 2002/98/AT sayılı Direktifin
İzlenebilirlik Gerekleri ve Ciddi Yan
Etkilerin Bildirimi ile İlgili
Hükümlerin Uygulanmasına İlişkin
30 Eylül 2005 tarih ve 2005/61/AT
- İnsan Doku ve Hücrelerinin
İzlenebilirlik Şartları, Ciddi Yan Etki
ve Olayların Bildirimi ve Söz
Konusu Doku ve Hücrelerin
Kodlanması, İşlenmesi, Saklanması,
Depolanması ve Dağıtımına İlişkin
Belirli Teknik Şartlarına Yönelik
Olarak 2004/23/AT sayılı Direktifin
(Yataklı Tedavi
Kurumları Dairesi)
469
Uygulanmasına İlişkin 24 Ekim 2006
Direktifi
Tablo 28.3.2
Sıra
No
Uygulama Tarihi
1
Tütün Ürünlerinin Zararlarından Korunma ve Denetim Yasasının uygulanmasının gerçekleştirilmesini sağlayabilmek amacıyla Bakanlık
bünyesinde bir yapının oluşturulması
2009
2
Bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve kontrolünün sağlanması için, bildirime esas bulaşıcı hastalıklar listesinin belirlenmesi, olay ve vaka
tanımlarının yapılması, yerel seviyede epidemiyolojik tarama sistemi oluşturulması(ulusal epidemiyolojik tarama ağının güçlendirilmesi);
epidemik hastalıklara karşılık tarama ve kontrol mekanizmaları ve ulusal seviyede bir ağ yapısının, erken uyarı, bildirim ve yanıt
sistemlerinin tümünün Temel Sağlık Hizmetleri Dairesinin altında oluşturulması; laboratuvar kapasitesinin güçlendirilmesi veya başka
yerlerdeki referans laboratuvarları ile anlaşmalar yapılması; hazırlıklı olma planlarının geliştirilmesi; Uluslararası Sağlık Tüzükleri (2005)
altındaki çekirdek kapasite gerekliliklerinin uygulanması
2009
3
Bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve kontrolünün sağlanması ve kan, kordon kanı, (gamet ve embriyoları da içeren) doku ve hücreler dahil
olmak üzere insan orijinli maddeler ile ilgili konularda mevzuat uyumunun gerçekleştirilmesi için AB’den uzman desteği alınması
2009
4
Sağlık Hizmetlerinin Otomasyon Projesinin parçası olarak, insan orijinli maddelerin bağışı ve kullanımına ilişkin verilerin kayıt altına
alınabilmesi için bir kayıt sisteminin geliştirilmesi
2011
5
Diğer ülkelerde gerçekleştirilen doku ve organ nakilleri sonrasındaki izlemelere ilişkin bilgilerin toplanmasına ve nakil için beklemede olan
hastalara ait bekleme listesinin tutulmasına olanak verecek olan bir kayıt sisteminin oluşturulması
2011
6
Kan, kordon kanı, (gamet ve embriyoları da içeren) doku ve hücreler dahil olmak üzere insan orijinli maddelerin düzenlenmesini
sağlayacak olan yetkili kurulların Sağlık Bakanlığı bünyesinde oluşturulması
2011
7
Vericinin seçilmesini, test edilmesini, alınan maddenin işlenmesini, muhafaza edilmesini ve dağıtımını da içeren ve kan, kan ürünleri
transfüzyonu ile ilgili AB Direktifleri ve Kılavuzları ile uyumlu olan ve bağışlanan kanların en uygun şekilde kullanılmasını sağlayacak bir
Kan Bankası Kılavuzu’nun geliştirilmesi
2011
8
Lefkoşa’daki Kan Bankasının mevcut durumu ve kullanılan prosedürler ile AB Direktifleri arasındaki farklılık analizinin bir AB uzmanı
desteği ile gerçekleştirilmesinden sonra, Merkezi Kan Bankasının, AB Kan ve Kan Ürünleri Direktifleri gereklilikleri ile uyumlu olacak
şekilde geliştirilmesi
2010-2011
9
Bölgesel gönüllü kan toplama ve yerel dağıtım merkezlerine olan ihtiyaç, uygulamaya konacak olan kan yasası ve yasaya bağlı tüzükler
uyarınca değerlendirilerek gerekli görülen bölgesel merkezlerin oluşturulması
2011
470
Sıra
No
Uygulama Tarihi
10
Lefkoşa Kan Bankası ve öngörülen bölgesel kan toplama ve dağıtım merkezleri ile şu anda oluşturulma aşamasında olan Ulusal Sağlık
Sistemi veritabanı arasında bilgi akışını kolaylaştıracak olan bilgisayar destekli bir sistemin kurulması
2011
11
Kan ve gereği halinde diğer insan orijinli maddelerin bağışlanmasını teşvik etmek amacı ile bir kamu bilinçlendirme programının
başlatılması
2011
Tablo 28.3.3
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
I. Yatırım
25 adet bilgisayar donanım ve Microsoft yazılım
30,000
30,000
Mefruşat
İstihdam edilecek 20 personel için mefruşat ihtiyacı
15,000
15,000
Kurulmuş ve kurulacak olan ilgili laboratuvarların alt
yapısının güçlendirilmesi için cihaz alımı
50,000
150,000
200,000
Fiziki Altyapı
Mevcut laboratuvarların fiziki yapısının geliştirilmesi
100,000
100,000
240,000
240,000
Personel
Sağlık Bakanlığında özellikle Temel Sağlık Hizmetleri Dairesi
bünyesinde istihdam edilmek üzere mevcut teşkilat yasasında
değişiklik yapılarak ihtiyaç duyulan (özellikle tütün yasasının
uygulanmasında görev alacak) yeni 20 Sağlık Müfettişinin
alınması
471
İhtiyaçlar
(Euro)
Yerel Bütçe
AB Kaynakları
Diğer
Toplam
2 enfeksiyon hastalıkları uzmanı istihdamı
48,000
48,000
1 biyokimya uzmanı,1 biyolog, 1kimyager istihdamı
36,000
36,000
Eğitim
Yeni çıkarılacak mevzuatların uygulanabilmesi için istihdam
edilecek olanlar ve halen çalışmakta olanlar için eğitim
100,000
100,000
Öngörülmüş olan 20 müfettişten 4 tanesinin insan orijinli
maddelerin (kan, kordon kanı, gamet ve embriyoların) teftişi
konularında görev alacak şekilde alınıp eğitilmeleri
25,000
25,000
100,000
100,000
5,000
15,000
20,000
2,500
7,500
10,000
496,500
427,500
924,000
Mevzuatın AB’ye uyumlaştırılması için orta vadeli danışmanlık
hizmeti (2 uzman)
Tercüme
Uyum Sağlanacak AB Mevzuatı tercümesi
Tütün yasasının uygulanması konusunda tanıtıcı ve
bilgilendirici broşürlerin hazırlanıp, bastırılması
Toplam
472
EK I
KARAR NUMARASI: S (K-II)492-2008
AB MÜKTESEBATININ UYGULANMASINA DÖNÜK PROGRAM HAZIRLIKLARININ
BAŞLATILMASI VE İZLENMESİNİN ONAYI
(Önerge No:501/2008)
(KKTCBb.)
Bakanlar Kurulu, Hükümet programının ana hedeflerinden birini oluşturan AB’ye gerek yasal
gerekse de idari uyum sürecinde, sektörel reform önceliklerinin iç ekonomik-sosyal dengeleri sarsmadan
ve mali politikalara uygun olarak planlanmasını sağlayacak “AB Müktesebatının Uygulanmasına Dönük
Program” hazırlıklarının, Başbakanlık AB Koordinasyon Merkezinin eşgüdümünde ve Avrupa
Komisyonu ile işbirliği içerisinde başlatılmasını onaylayarak, Başbakanlık AB Koordinasyon Merkezinin
ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşları arasında eşgüdüm yaratmadaki etkinliğinin artırılması yönünde
aşağıda oluşumları, görev, yetki, sorumlulukları ile çalışma esasları belirtilen İzleme ve Yönetim
Komitesi ile ona bağlı Alt Komitelerin kurulmasına karar verdi.
1.
İzleme ve Yönetim Komitesi
(A) Oluşumu:
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
Cumhurbaşkanının Müzakerelerden Sorumlu Özel Temsilcisi (Başkan)
Başbakanlık Müsteşarı
Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı
Maliye Bakanlığı Müsteşarı
DPÖ Müsteşarı
Başbakanlık AB Koordinasyon Merkezi Sorumlusu
(B) Görev, Yetki ve Sorumlulukları:
2.
(1)
Başbakan ile düzenli istişare içerisinde ve Hükümet Programındaki hedefleri de
dikkate alarak AB uyum sürecini yönetmek, yönlendirmek ve izlemek;
(2)
Alt Komiteler bünyesinde sürdürülecek çalışmaların birbiriyle uyum içerisinde, Kıbrıs
Türk halkının ekonomik-sosyal önceliklerini yansıtır ve Devletin mali kaynaklarını
göz önünde bulundurur şekilde düzenlenmesini sağlamak;
(3)
Bu doğrultuda, Alt Komiteler tarafından Avrupa Komisyonuna sunulmak üzere; AB
Koordinasyon Merkezinin eşgüdümünde hazırlanacak rapor, strateji, eylem planı ve
benzeri çalışmaları gözden geçirerek onaylamak;
(4)
Uyum çalışmalarının yürütülmesine eş zamanlı olarak gelişmeler ile ilgili Bakanlar
Kuruluna düzenli rapor vermek ve ilgili tüm paydaşları bilgilendirmek ;
(5)
Program hazırlıklarının tamamlanmasını takiben AB Koordinasyon Merkezi tarafından
hazırlanacak “izleme veritabanı” temelinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının uyum
sürecindeki performanslarını değerlendirmek.
(A)Alt Komitelerin Oluşumu:
(1)
Önergeye ekli Cetvel I’de belirtildiği üzere, Alt Komitelerin oluşumu sektörlere ve o
sektörleri ilgilendiren AB Müktesebatı ana başlıklarına (fasıllara) göre düzenlenir;
(2)
Her Alt Komiteye, ilgili sektörde I. derece politika sorumluluğu / yetkisi bulunan
bakanlığın müsteşarı başkanlık eder;
473
(3)
Alt Komitelerin eş başkanlığı ise Başbakanlık AB Koordinasyon Merkezi tarafından
yürütülür;
(4)
Bakanlık müsteşarının elzem nedenlerle Alt Komite toplantılarına başkanlık edemediği
durumlarda yerine kendisinin vekil tayin edeceği kişi çalışmaları yürütür;
(5)
AB Koordinasyon Merkezinin, ele alınacak Müktesebat fasıllarına göre ilgili daire
müdürlerini saptayarak Alt Komite başkanına önermesi ve başkanın onay vermesi ile
diğer Komite katılımcıları belirlenir.
(B) Görev ve Sorumlulukları:
3.
(1)
Kıbrıs Türk Halkının AB ile oluşturduğu ilişkinin özel koşullarını da dikkate alarak,
kamu kurum ve kuruluşlarımızın gerek uyguladıkları yasal mevzuat, gerekse de idari
yapılanmaları yönünden AB Müktesebatına yakınlaşmalarını sağlayacak sektörel
stratejiler geliştirmek;
(2)
Geliştirilecek stratejilerin hayata geçebilmesi yönünde kısa (1-2 yıl) ve orta (3-4 yıl)
vadede gerekli yasal değişiklikleri önergeye ekli Cetvel II’de sunulan yapıya uygun
olarak saptamak;
(3)
Benzer şekilde, uyum sürecinin, altyapı yatırımları, kamu görevlilerine yönelik hizmet
içi eğitim programları ve uzman eksikliği bulunan alanlarda istihdam gibi önlemler ile
desteklenebilmesi için finansman ihtiyaçlarını planlanmak;
(4)
Belirlenen sektörel stratejileri Avrupa Komisyonuna sunmadan önce İzleme ve
Yönetim Komitesi ile değerlendirmek;
İzleme ve Yönetim Komitesinin ve Alt Komitelerin Çalışma Esasları:
(1)
İzleme ve Yönetim Komitesi ile Alt Komiteler yukarıda sayılan görev, yetki ve
sorumlulukları yerine getirirken AB Koordinasyon Merkezi başkanlığında
oluşturulacak çalışma grupları tarafından desteklenirler.
(2)
Çalışma grupları katılımcıları, AB Koordinasyon Merkezinin Alt Komite başkanı ile
yapacağı ikili görüşmelere ve ele alınacak Müktesebat ana başlıklarının kapsamına
istinaden belirlenir ve Başbakanlık Genelgesi ile ilgili tüm kurumlara duyurulur.
(3)
Çalışma Grupları, Avrupa Komisyonu tarafından sunulan Kılavuz Belgede anlatılan
AB Müktesebatının Uygulanmasına Dönük Program hazırlıklarında izlenecek ilk dört
aşamada aktif görev ve sorumluluk üstlenirler.
―Müktesebat ana başlıklarının sunumunun yapılacağı I. aşamada, ilgili alanda Kuzey
Kıbrıs’taki durumu anlatan karşı sunumlar hazırlayacak olan çalışma grupları,
―Değerlendirmenin ve öncelik saptamanın gerçekleşeceği II. aşamada, Avrupa
Komisyonunun sunumları ve raporları ışığında sektörel uyum stratejilerinin
oluşturulması yönünde öneri sunacaklardır.
―Uyum Programının hazırlanacağı III. aşama ve programda saptanan hedeflerin AB
kaynakları ile nasıl destekleneceğinin belirleneceği IV. aşamada ise, çalışma grupları
Avrupa Komisyonu temsilcileri ile doğrudan temaslarda bulunacak ve diğer komiteleri
bilgilendirecektir.
4.
Toplantıların Düzenlenmesi, Gündeminin Belirlenmesi ve Tutanaklar:
(1)
İzleme ve Yönetim Komitesi ile Alt Komitelerin Avrupa Komisyonu ile
gerçekleştireceği toplantıların tüm organizasyon işleri, AB Koordinasyon Merkezi
tarafından yürütülür. Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi, ilgili komite başkanından
ve / veya Avrupa Komisyonundan gelen toplantı talebi üzerine bu doğrultudaki gerekli
hazırlıkları başlatır.
474
(2)
Önerilen toplantı tarihinden en az altı hafta önce taraflardan gelecek talep, AB
Koordinasyon Merkezine iletilmelidir.
(3)
Kuzey Kıbrıs’ta yer alacak toplantıların yerinin, tarih ve saatinin belirlenmesinden,
toplantı katılımcılarının listesinin Alt Komite başkanı ile de istişare edilerek
oluşturulmasından ve katılımcıların davet edilmesinden AB Koordinasyon Merkezi
sorumlu olur.
(4)
AB Koordinasyon Merkezi ayrıca, toplantı tarihinden en az iki hafta önce
katılımcıların listesini gönderir.
(5)
Toplantı gündemi, AB Koordinasyon Merkezinin, Avrupa Komisyonunu temsil
edecek heyet ve / veya ilgili Alt Komite Başkanları ile yürüteceği istişareler
sonucunda belirlenir.
(6)
Toplantı talebinde bulunan taraf, AB Koordinasyon Merkezine toplantı gündemine
ilişkin de bilgi verir ve önerilen tarihten en az dört hafta önce taslak gündem sunar.
Merkez ise sunulan gündemi ve taslak programı karşı taraf ile değerlendirerek bir hafta
içerisinde görüş verir.
Toplantı gündeminin nihai şekli, ilgili Alt Komite Başkanının ve Avrupa
Komisyonunun toplantıdan en az üç hafta önce verecekleri onay ile belirlenir.
(7)
Toplantılarda tartışılan konular ve alınan kararlar, AB Koordinasyon Merkezi
tarafından Türkçe, Avrupa Komisyonu tarafından ise İngilizce olarak kayda geçirilir
ve en fazla on iş günü içerisinde sonlandırılarak ilgili yerlere iletilir.
475
KKTC BAÞBAKANLIÐI
AVRUPA BÝRLÝÐÝ KOORDÝNASYON MERKEZÝ
28 Ýplik Pazarý Sokak Büyük Hamam Karþýsý LEFKOÞA
Tel : 228 34 24 Faks : 228 34 48
e-posta : [email protected]
http://www.eucoordination.org

2009 Avrupa Birliği Müktesebatına Uyum Programı

Transkript

Benzer belgeler

Sosyal ve İnsani Bilimler Sektörü Yönetimi (MOST) Programı

Domestik Elektrikli Mutfak cihazları

Program Posteri

16-30 NİSAN 2006 İKV Bülteni`ne ulaşmak için tıklayınız.

avrupa birliği konseyi - Siyasal İletişim Enstitüsü

aday öğretmen sözlü değerlendirme formu

Turkish translation

Toplantı programı için tıklayınız.