Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü Aile Yanında Destek Hizmetleri

Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Aile Yanında Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı
Koruyucu Aile Birimi
ÇOCUKLARIMIZIN RÜYALARINI GERÇEKLEŞTİRENLER;
KORUYUCU AİLELERİMİZ ...
Çeşitli nedenlerle öz ailesi yanında bakımları bir süre için sağlanamayan çocuklarımızın kendi aile
ortamlarında eğitim, bakım ve yetiştirilme sorumluluğunu kısa veya uzun süreli olarak, ücretli veya
gönüllü statüde devlet denetiminde paylaşan hissettikleri toplumsal sorumluluğu gösterebilen uygun
aile ya da kişilerdir.
Biliyoruz ki; sağlıklı bir toplum ve mutlu yarınlar için sahip olduğumuz en değerli varlıklarımızdır
çocuklar... Ve inanıyoruz ki; en az toprak erozyonu kadar önemli olan insan erozyonunun önüne geçmek
ancak ve ancak toplumsal bir paylaşımla mümkün olabilecektir.
02 Eylül 1990 tarihli Çocuk Hakları Sözleşmesinde; çocuğun öncelikle ailesi yanında, bu mümkün
olmadığı takdirde ise uygun bir aile ortamı içinde yaşamını sürdürmesi ve gelişmesi hakkına özel bir
yer verilmektedir. Ülkemizin de imzalamış olduğu bu Sözleşme ile Koruyucu Aile Hizmeti daha da
önem kazanmıştır.
Çocuk Hakları Sözleşmesi ile vurgulanan Koruyucu Aile Hizmeti'nin dayanağı Türk Medeni
Kanunu'nun 347.maddesi ile 24.05.1983 tarih ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nun 23.
maddesidir. Koruyucu Aile Hizmeti bu maddeleri temel alarak hazırlanan 14.10.1993 tarih ve 21728
sayılı Koruyucu Aile Yönetmeliği ile Yönetmeliğin bazı maddelerini değiştiren 30.12.2006 tarih ve
26392 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğe uygun olarak
yürütülmektedir.
NEDEN KORUYUCU AİLE?
Çünkü çocukların size ihtiyacı var
!
Çocukların sağlıklı gelişebilmeleri için kendilerini koruyacak, sevecek,
destekleyecek, güven sağlayacak, sosyal ve maddi gereksinimlerini
karşılayabilecek sıcak bir aile ortamına ihtiyaçları vardır. Çocukların
yeterli sevgi alabildikleri, gereksinimlerinin düzenli olarak karşılandığı
sıcak aile ortamında yetiştirildiklerinde sağlıklı bireyler olabildikleri bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
Kuşkusuz anne-babalar da çocuklarını en iyi şekilde yetiştirmek için çaba harcarlar. Ancak yaşam her
zaman düşünüldüğü gibi olmayabilir. Bazı aileler zihinsel, bedensel, ya da psikolojik sorunları veya
ekonomik yetersizlikleri, boşanma, ölüm gibi sosyal sorunları nedeniyle bütünlüklerini devam
ettiremeyip, çocuklarının gereksinimini karşılayamaz hale gelebilmektedirler. Böyle durumlarda,
çocuklara yardım edebilmenin en iyi yolu, öz ailesinin koşulları iyileşinceye kadar başka bir ailenin
yanında bakımlarının sağlanmasıdır. Bu nedenle, tüm dünyada korunmaya muhtaç çocuklar için en çok
tercih edilen bakım şekli, ülkemizde de olduğu gibi koruyucu aile bakımıdır.
Koruyucu aile bakımının, çocuğa sağladığı aile ortamı çocuğun psiko-sosyal gelişiminin sağlıklı bir
şekilde gerçekleştirilmesi açısından önem taşımaktadır.
Koruyucu Aile Hizmetinde amaç, çocuk için karmaşık ve sorunlu olan bir dönemde özenli davranılarak
çocuğun bu dönemi örselenmeden geçirmesini ve normal hayatını devam ettirmesini sağlamaktır.
Koruyucu aile çocuklara, öz ailesi, okulu ve çevresiyle ilişkilerini devam ettirmelerini sağlayarak
yardımcı olur.
Böylece koruyucu aileler sadece çocuğa yardım ettiklerini düşünürlerken fark etmeden desteğe
gereksinimi olan çocuğundan ayrılmak zorunda kalmanın üzüntüsünü yaşayan aileye de yardım etmiş
olurlar.
Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü bir elinden tuttuğu ve tutmaya devam edeceği çocukların öteki
elinin koruyucu aileler ve toplum tarafından tutulmasını istemektedir. İster koruyucu aile olarak,
ister Koruyucu Aile Hizmetini tanıtarak, ister koruyucu ailelere özel indirimler, destekler, teşvikler
sağlayarak daha çok çocuğun koruyucu aileler yanında yetişmesine ortam yaratılması olanaklıdır.
Koruyucu aile yanına yerleştirilebilen, korunan, tehlikeli ortamlardan uzak tutulan her çocuk
sorumluluğu paylaşan herkesin sevinci, başarısı olacaktır.
Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü olarak sizleri Koruyucu Aile Hizmetini desteklemeye davet
ediyoruz. Sizlerin de destekleriyle çocuklarımız için büyük ve anlamlı bir adım atacağımıza inanıyoruz.
KORUYUCU AİLE YANINDA HANGİ ÇOCUKLARA BAKILIR ?
Koruyucu aile yanına yerleştirilen çocuklar;
öz ailesi bulunan,
öz ailesince bir süre için bakılamayan,
çeşitli nedenlerle evlat edindirilme şansını tümüyle yitirmiş olan,
kız ya da erkek,
sağlıklı ya da özürlü,
tek ya da kardeş olup,
koruyucu aile yanına yerleştirilmeye uygun olduğu sosyal çalışmacı tarafından
belirlenmiş çocuklardır.
Bu yasal çerçevede, haklarında korunma kararı alınmış çocuklar, öz ailelerinden izin alınması
gerekmeksizin uygun kuruluşlara ya da koruyucu aileler yanına yerleştirilebilmektedir.
KİMLER KORUYUCU AİLE OLABİLİR?
 TC vatandaşı iseniz
Evli ya da bekâr
 Sürekli Türkiye’de ikamet ediyorsanız
 İlkokul mezunu iseniz
çocuklu ya da çocuksuz
 25-50 Yaşları arasındaysanız,
 Çocuğun öz anne-babası ya da vasisi değilseniz
Koruyucu aile olmak üzere ikamet ettiğiniz ilde bulunan il müdürlüğüne başvurabilirsiniz.
Eşlerin birlikte başvurmaları gerekmektedir.
Özellikle çocuğun yakın çevresinde olan akrabalar, komşular ya da aile dostları tercih edilmektedir.
Akrabaların koruyucu aile olmak istemesi halinde yapılacak sosyal inceleme sonucuna göre yaş
ve eğitim koşulları değerlendirilmektedir.
Koruyucu aile olmak isteyen kişi bekâr ise yerleştirilecek çocuğa diğer ebeveynin yoksunluğunu
hissettirmeyecek akraba ilişkilerine sahip olması konusuna özellikle önem verilmektedir.
Toplumdaki her birey üzerine düşen sorumluluğu
yerine getirdiğinde ve en önemlisi
sevgimizi ertelemediğimizde
koruyucu ailelerimizin sayısının her gün giderek artacağına
inanıyoruz.
KORUYUCU AİLE ADAYLARININ HAZIRLAMASI GEREKEN BELGELER
 Fotoğraf
 T.C. kimlik numarası beyanı
 Evliler için evlenme cüzdanı örneği
 Öğrenim durumunu gösterir belge
 İkametgah belgesi
 İş ve gelir durumunu gösteren onaylı belge
 Adli sicil raporu
 Koruyucu aile olacak kişilerin çocuğun bakımını, psiko-sosyal gelişimini ve eğitimini
etkileyecek
ya da çocuğa zarar verecek düzeyde fiziksel engeli, ruhsal rahatsızlığı ve bulaşıcı hastalığının
olmadığını gösteren, uzman doktor değerlendirmesi ve tetkik belgeleri. Sosyal Çalışmacı
gerekli gördüğü hallerde kişinin sağlığına, süreğen hastalığına veya bağımlılığına ilişkin ayrıntılı
rapor da isteyebilir.
Kişilerin evli olması halinde her iki eş için de aynı belgeler istenir.
Aile ile birlikte yaşayan kişiler varsa, adli sicil raporu ve ruhsal rahatsızlığı ile bulaşıcı hastalığı
bulunmadığına dair belgeler bu kişilerden de istenir.
KORUYUCU AİLELERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ NELERDİR ?
Yanına yerleştirilen çocuğun öncelikle fiziksel ve psiko-sosyal gelişiminin sağlıklı olabilmesi için
gerekli koşulları sağlamak,
- Çocuğun yeteneklerinin ve becerisinin elverdiği ölçüde öncelikle eğitim ve öğretimi ya da iyi bir
meslek sahibi edindirilmesi için gerekli çabayı göstermek,
- Çocuğun varsa öz ailesi ve akrabaları ile uygun görülen şekil ve zamanda görüşmesini sağlamak,
- Koruyucu aileye ve yerleştirilen çocuklara ilişkin olarak mesleki çalışmaları yürüten sosyal
çalışmacıya gerekli koşulları hazırlamak,
- Adres ve ikametgah değişikliklerini bu değişiklik gerçekleşmeden önce İl Müdürlüğü'ne
bildirmek,
- Görev veya tatil amacı ile çocukla birlikte yurt dışına gidilmek istenmesi durumunda, çocuğun
veli ya da vasisinin izni gerektiğinden, yasal işlemlerin tamamlanmasına yetecek süre göz önüne
alınarak, en kısa sürede durumu İl Müdürlüğüne bildirmek,
-
koruyucu ailelerin yükümlülükleridir. Koruyucu Aile Sözleşmesinde daha açıklayıcı şekilde
yükümlülüklere yer verilmiştir.
KORUYUCU AİLELERE VE YERLEŞTİRİLEN ÇOCUĞA SAĞLANAN OLANAKLAR
-Koruyucu ailelere baktıkları her çocuk için, çocukların bakım, eğitim ve yetiştirilme harcamalarına
yönelik aylık ücret ödenir.
- Özürlü çocuklar için yapılacak ödemeler özür ve yaş durumuna göre iki kat olarak uygulanır.
-Her öğretim yılı başında bir defaya mahsus olmak üzere eğitim masrafları karşılığı olarak bakım
ücreti üç kat arttırılarak ödenir.
-Şubat ve Ağustos aylarında çocukların yıllık giyim masrafları karşılığı olarak bakım ücreti iki kat
arttırılarak ödenir.
-Koruyucu ailenin yanında bakılan çocuklar hastalandıklarında koruyucu ailesi tarafından hiçbir sevke
tabi olmadan doğrudan SGK kapsamında devlet-üniversite hastanesi, sağlık ocağı, hükümet
tabipliklerine, ayaktan veya gerekiyorsa yatarak muayene ve tedavi için götürülebilmektedir. Yine
koruyucu aile yanındaki çocuklar koruyucu ailenin çalıştığı kurumun bağlı olduğu sağlık kuruluşu ya da
anlaşması doktoruna da götürülebilmektedir. Ancak, bu durumda muayene ve tedavi bedeli
Kurumumuz tarafından karşılanamamaktadır.
-Koruyucu aile yanındaki özürlü çocuklar ile okula giden çocukların okul servis aracı ücreti ödenir.
Servis bulunmaması halinde gidiş gelişlerdeki ulaştırma giderleri karşılığı otobüs bilet ücretleri
ödenir.
-Okula giden veya bu yaştaki çocuklara her ay harçlık ödenir.
-Tam gün öğrenim görüp de yemeklerini evde yeme olanağı bulamayan çocuklara, öğrenim süresince
harçlıkları iki kat artırılarak ödenir.
-Koruyucu aile yanındaki çocukların meslek edinme kurs bedelleri ile eğitim ve öğretimlerine ilişkin
etüt, kurs, yaz okulu, harç, sınav ve kayıt ücretleri ödenir.
-Başka illere öğrenim amacı ile gitmesi gereken çocukların ulaştırma giderleri ödenir.
-Koruyucu aileler ve korudukları çocuklar için gerektiğinde üniversitelerin ilgili bölümlerindeki uzman
kişilerden psikolojik ve psikiyatrik danışmanlık hizmeti sağlanır.
-Gönüllü statüdeki koruyucu aileler yanındaki çocuklar için de talepte bulunulduğu takdirde aylık
bakım ücreti dışındaki diğer ödemeler yapılmaktadır.
Koruyucu ailelere ödenen ücret ek gösterge dahil en yüksek devlet memuru aylık göstergesinin
(9500) memur maaş katsayısıyla çarpımıyla elde edilen rakamın sırasıyla %45'i, %50'si, %55'i ve
%60'ı alınarak belirlenmektedir. (Ocak ve Temmuz aylarında değişen maaş katsayısına bağlı olarak
ödenen ücret değişmektedir.)
Harçlıklar ise kuruluş bakımındaki çocuklar için yapılan hesaplama ile belirlenmektedir (Çocuk Yuvaları
Yönetmeliği Md. 46 ve Yetiştirme Yurtları Yönetmeliği Md.48 ). Memur maaş katsayısı, sırasıyla 600
(İlköğretim 1-4. sınıfı), 900 (İlköğretim 5-8. sınıfı), 1200 (Lise ve dengi okul) ve 2000 (Yüksek
öğrenime devam eden) gösterge rakamı ile çarpılarak bulunan miktar kadar ödeme yapılmaktadır.
2012 YILININ 2. yarısı
İÇİN; KATSAYI: 0,071589
EK GÖSTERGE: 9500
0,071589 X 9500 = 680 TL
Yaş-Okul
Durumu
%
0-6 Yaş
Okul öncesi
45
306,00
-
-
306,00
7-12 Yaş
İlköğretim (1-5)
50
340.00
600
43,00
383.00
13-15 Yaş
İlköğretim(6-8)
55
374,00
900
64,00
438.00
16-18 Yaş
Lise ve dengi
55
374,00
1200
86,00
460.00
19+
Yükseköğrenim
60
408,00
2000
143,00
551.00
SERVİS :
KURS :
Aylık Bakım Gösterge Aylık
Ücreti
Harçlık
Aylık
Toplam
125 TL iken 2012 için % 2,68 artışla 128 TL olacak.
1.066 TL iken 2012 için % 2,68 artışla 1.095 TL olacak.(Meslek Edinme)
2.005 TL iken 2012 için % 2,68 artışla 2.059 TL olacak.(S.B.S için)
3.133 TL iken 2012 için % 2,68 artışla 3.217 TL olacak.( Ünv.Hazırlık)
Özürlüler için bu miktarlar ( Servis, Kurs ve harçlık hariç ) 2 kat olarak ödenecektir.
GİYİM Yardımı senede iki kez ( Şubat ve Ağustos ) ayında ( 1 kat)
EĞİTİM Yardımı bir kez ( Eylül) ayında ( 2 kat)
Servis ve kurs ücretlerine ilişkin olarak Kurum Bütçesinde belirlenen söz konusu rakamlar
Türkiye ortalamasını ifade etmektedir.
CH-FR-54 ve CH-FR-55 çizelgeleri doldurularak ödenek talebinde bulunulacaktır.
KORUYUCU AİLE BAKIMININ SONA ERDİRİLME NEDENLERİ
?
?
Koruyucu ailenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi,
Çocukla koruyucu aile arasındaki uyumsuzluğun yapılan mesleki çalışmalara rağmen
giderilememesi,
?
Koruyucu ailenin çocuğa istenilen şekilde bakmadığının belirlenmesi,
?
?
Koruyucu aileye yerleştirilme nedeninin ortadan kalkması,
Koruyucu ailenin herhangi bir nedenle koruyucu aile olmaktan vazgeçmesi
durumlarında görevli sosyal çalışmacının hazırlayacağı sosyal inceleme raporu ile ailenin koruyucu aile
sözleşmesi iptal edilerek çocuk aileden geri alınmaktadır.
KORUYUCU AİLE STATÜSÜNÜN İPTALİ
Koruyucu aile statüsünün devam etmesinin sakıncalı olduğu saptanan;
?
?
Çocuğun ihmal ve istismar edildiğinin, kötü muameleye maruz kaldığının belirlendiği,
Sosyal ilişkiler açısından toplumun norm ve değerlerine aykırı düşen davranışların gözlendiği,
?
?
Fizik ve ruh sağlığının, çocuğun bakımını etkileyecek derecede bozulduğu,
Çocuğun toplum içinde alacağı konumu olumsuz etkileyecek her hangi bir suçtan ve yüz
kızartıcı suçtan ceza aldığı,
? Periyodik izlemeler ve çocuğun öz ailesi ve yakınlarıyla iletişimini sürdürmesi
konularında kolaylık sağlanmadığı,
? Mesleki danışmanlık hizmeti ve yönlendirmelere uygun davranılmadığı
durumlarda koruyucu aileyi izleyen sosyal çalışmacı hazırlayacağı sosyal inceleme raporunu Koruyucu
Aile Komisyonuna iletir. Bu durumlarda Komisyonca Koruyucu Aile Statüsü tümüyle iptal edilir ve
koruyucu aile statüsü iptal edilen aileye bir daha çocuk verilmez.
KORUYUCU AİLEDEN GERİ ALINAN ÇOCUK
Koruyucu aileden geri alınan çocuk;
 Öncelikle öz ailesi yanına,
 Bunun mümkün veya uygun olmaması durumunda başka bir koruyucu aile yanına,
 Uygun koruyucu aile bulunamaması halinde çocuk durumuna uygun bir kuruluşa yerleştirilir.
Koruyucu aile başvuruları ne yazık ki bu hizmetten yararlanabilecek çocuk sayısından çok
daha azdır. Bu nedenle, Bakanlık olarak bir elinden tuttuğumuz çocuklarımızın diğer elinden
de siz tutmaya var mısınız?
Başvuru: Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü
Bilgi: www.aile.gov.tr