Azərbaycan – NATO əlaqələri стратежи характер дашыйыр

HƏR
BİR
VƏTƏNDAŞ
VERGİ
öDƏMƏKDƏN
ŞƏRƏF
DUYMALIDIR
Biz bazar iqtisadiyyatını vergi
yolu ilə tənzimləməliyik.
Heydər ƏLİYEV
№ 03 (693)
22 yanvar 2014
www.vergiler.az
Qiyməti: 40 qəp.
Prezident İlham Əliyev
şəhidlərin xatirəsini yad etmişdir
Ãàíëû 20 Éàíâàð ùàäèñÿëÿðèíäÿí 24 èë êå÷èð. Àçÿðáàéúàí
Ðåñ ïóá ëè êà ñû íûí Ïðå çè äåí òè
Èëùàì ßëèéåâ éàíâàðûí 20-äÿ öìóìõàëã ùöçí ýöíöíäÿ 20
Éàíâàð øÿùèäëÿðèíèí õàòèðÿñèíè
éàä åòìèøäèð.
1990-úû èë éàíâàðûí 20-ñè Àçÿðáàéúàíûí ìöàñèð òàðèõèíÿ ÿí ôàúèÿëè ýöíëÿðäÿí áèðè, åéíè çàìàíäà,
õàëãûìûçûí ãÿùðÿìàíëûã ñÿùèôÿñè
êèìè äàõèë îëìóøäóð. Èéèðìè äþðä
èë ÿââÿë éàíâàðûí 19-äàí 20-íÿ
êå÷ÿí ýåúÿ ñîâåò îðäóñóíóí ãîøóí áèðëÿøìÿëÿðè Åðìÿíèñòàíûí òÿúàâöçêàð ùÿðÿêÿòëÿðèíäÿí âÿ êå÷ìèø ÑÑÐÈ ðÿùáÿðëèéèíèí åðìÿíèëÿðÿ ùàâàäàðëûüûíäàí ùèääÿòëÿíÿí,
Áàêûíûí êö÷ÿëÿðèíÿ âÿ ìåéäàíëàðûíà ÷ûõàðàã áóíà þç ãÿòè åòèðàçûíû
áèëäèðÿí ýåíèø õàëã êöòëÿëÿðèíÿ ãàðøû ùÿðáè ÿìÿëèééàòëàðà áàøëàäû.
Äîüìà éóðäóíóí, õàëãûíûí àçàäëûüûíû, øÿðÿô âÿ ëÿéàãÿòèíè ùÿð øåéäÿí óúà òóòàí âÿòÿíïÿðâÿð Àçÿðáàéúàí þâëàäëàðû ùÿìèí ìöäùèø
ýåúÿäÿ úàíëàðûíäàí êå÷ÿðÿê, øÿùèäëèê çèðâÿñèíÿ óúàëìûøëàð.
Êå÷ìèø ñîâåò ùÿðá ìàøûíûíûí
Àçÿðáàéúàíäà òþðÿòäèéè ãàíëû ãûðüûíäàí 24 èë êå÷ìÿñèíÿ áàõìàéàðàã, õàëãûìûç î ìöäùèø ýåúÿíè äàèì õàòûðëàéûð, ùÿìèí ôàúèÿíèí àüðûñû èëÿ éàøàéûð, áó âÿùøèëèéè òþðÿäÿíëÿðÿ äÿðèí íèôðÿòèíè áèëäèðèð. Ùÿð
èë éàíâàðûí 20-äÿ ìèíëÿðëÿ èíñàí
Øÿùèäëÿð õèéàáàíûíû çèéàðÿò åäèð,
Âÿòÿíèí àçàäëûüû âÿ ñóâåðåíëèéè
óüðóíäà úàíëàðûíäàí êå÷ìèø Àçÿðáàéúàí îüóë âÿ ãûçëàðûíûí ÿçèç õàòèðÿñèíè åùòèðàìëà éàä åäèð.
20 Éàíâàð ôàúèÿñè ìàùèééÿòèíÿ ýþðÿ äþâëÿòèí þç õàëãûíà ãàðøû
òàðèõäÿ ìèñëè ýþðöíìÿìèø òÿúàâöçö, ãÿòëèàìû èäè. Áó ãàíëû ãûðüûí
êå÷ìèø ÑÑÐÈ, Àçÿðáàéúàí ÑÑÐ
êîíñòèòóñèéàëàðûíûí êîáóäúàñûíà
ïîçóëìàñû, àéàãëàð àëòûíà àòûëìàñû
èäè. Î ýåúÿ êå÷ìèø ÑÑÐÈ äþâëÿòè
äèíú ÿùàëèíèí öñòöíÿ ãîøóí éåðèòìÿêëÿ ÁÌÒ Íèçàìíàìÿñèíè, áåéíÿëõàëã ùöãóã íîðìàëàðûíû, ùÿì÷èíèí èøòèðàê÷ûñû îëäóüó Ìöëêè âÿ
Ñèéàñè Ùöãóãëàð Ùàããûíäà Áåéíÿëõàëã Ïàêòûí áèð ñûðà ìöääÿàëàðûíû ïîçìóøäóð. Ðåñïóáëèêàíûí î
âàõòêû ñÿðèøòÿñèç, êþëÿ ïñèõîëîýèéàëû ðÿùáÿðëÿðèíèí èñÿ áó ôàúèÿäÿí
ñîíðà éåíÿ äÿ õàëãëà áèð îëìàüà
úÿñàðÿòè ÷àòìàäû âÿ îíëàð ñîâåò
ðÿùáÿðëèéèíèí ÿòÿéèíäÿí ÿëëÿðèíè
÷ÿêìÿäèëÿð. Ùÿìèí âàõò Ìîñêâàäà éàøàéàí öìóììèëëè ëèäåðèìèç
Ùåéäÿð ßëèéåâ îíëàðûí ÿêñèíÿ îëàðàã, ùÿéàòûíû òÿùëöêÿäÿ ãîéàðàã
ôàúèÿíèí åðòÿñè ýöíö Àçÿðáàéúàíûí äàèìè íöìàéÿíäÿëèéèíÿ ýÿëäè
âÿ Ãàíëû Éàíâàð ãûðüûíûíû òþðÿ-
äÿíëÿðè ïèñëÿéÿí êÿñêèí áÿéàíàòëà ÷ûõûø åòäè, õàëãûìûçûí áàøûíà ýÿòèðèëÿí ìöñèáÿòè äöíéàéà ÷àòäûðäû.
Áóíóíëà äà óëó þíäÿðèìèç úÿñàðÿòèíè, ìÿðäëèéèíè, õàëãûíûí ñÿäàãÿòëè îüëó îëäóüóíó áèð äàùà ñöáóò åòäè.
Ëàêèí áó ãàíëû ãûðüûí Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí èðàäÿñèíè ãûðà,
àçàäëûã åøãèíè ñþíäöðÿ áèëìÿäè.
Õàëãûìûç ãàíû áàùàñûíà äà îëñà,
èñòÿéèíÿ - àçàäëûã âÿ ìöñòÿãèëëèéèíÿ ãîâóøäó.
Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí öìóììèëëè ëèäåðè Ùåéäÿð ßëèéåâèí þëêÿ
ðÿùáÿðëèéèíÿ éåíèäÿí ãàéûäûøûíäàí ñîíðà 20 Éàíâàð ùàäèñÿëÿðèíÿ
ñèéàñè-ùöãóãè ãèéìÿò âåðèëäè âÿ
úèíàéÿòè òþðÿäÿíëÿðèí àäëàðû èúòèìàèééÿòÿ ÷àòäûðûëäû.
Àçÿðáàéúàí õàëãû ùÿð èë 20
Éàíâàð ôàúèÿñè ãóðáàíëàðûíûí õàòèðÿñèíè äÿðèí åùòèðàìëà éàä åäèð.
Éàíâàðûí 20-äÿ ñÿùÿð Ãàíëû Éàíâàð ôàúèÿñèíäÿ ùÿëàê îëàíëàðûí ÿçèç
õàòèðÿñèíè éàä åòìÿê ö÷öí Øÿùèäëÿð õèéàáàíûíà ýÿëÿí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ «ßáÿäè ìÿøÿë» àáèäÿñè þíöíÿ ÿêëèë ãîéìóøäóð. Ìöäàôèÿ Íàçèðëèéèíèí ÿëàùèääÿ íöìóíÿâè ùÿðáè îðêåñòðèíèí èôàñûíäà
Àçÿðáàéúàíûí Äþâëÿò ùèìíè ñÿñëÿíìèøäèð.
Äþâëÿò âÿ ùþêóìÿò ðÿñìèëÿðè,
ðåñïóáëèêàìûçäàêû äèíè èúìàëàðûí
áàø÷ûëàðû, õàðèúè þëêÿëÿðèí Àçÿðáàéúàíäàêû ñÿôèðëÿðè, áåéíÿëõàëã
òÿøêèëàòëàðûí íöìàéÿíäÿëÿðè äÿ øÿùèäëÿðèí ÿçèç õàòèðÿñèíè éàä åòìÿéÿ ýÿëìèøäèëÿð.
Azərbaycan Prezidentinə
«2013-cü ilin adamı» mükafatı
təqdim olunmuşdur
Éàíâàðûí 17-äÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì
ßëèéåâÿ Ìèëëè Ãÿùðÿìàí ×èíýèç Ìóñòàôàéåâ Ôîíäó âÿ ÀÍÑ Øèðêÿòëÿð Ãðóïóíóí «2013-úö èëèí àäàìû» ìöêàôàòûíûí òÿãäèì îëóíìàñû ìÿðàñèìè êå÷èðèëìèøäèð.
Ìÿðàñèìäÿ ÷ûõûø åäÿí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ ×èíýèç Ìóñòàôàéåâ Ôîíäóíóí âÿ ÀÍÑ Øèðêÿòëÿð Ãðóïóíóí ðÿùáÿðëèéèíÿ ìèííÿòäàðëûüûíû èôàäÿ åäÿðÿê òÿëòèô îëóíäóüó ìöêàôàòûí îíóí ö÷öí ìöùöì ÿùÿìèééÿò äàøûäûüûíû áèëäèðìèøäèð. Àçÿðáàéúàíûí äàâàìëû èíêèøàôû âÿ ÷è÷ÿêëÿíìÿñè ö÷öí áóíäàí ñîíðà äà ÿçìëÿ ÷àëûøàúàüûíû
äåéÿí äþâëÿòèìèçèí ðÿùáÿðè ÀÍÑ Øèðêÿòëÿð Ãðóïóíóí ìèëëè æóðíàëèñòèêàìûçûí èíêèøàôûíäàêû õèäìÿòëÿðèíè þíÿ ÷ÿêìèø, ùÿðáè-âÿòÿíïÿðâÿðëèê ìþâçóëàðûíà ýåíèø éåð âåðìÿñèíè òÿãäèð åòìèøäèð: «Ìÿí
÷àëûøûðàì âÿ ÷àëûøàúàüàì êè, þç èøèìëÿ äîüìà þëêÿìèçè èíêèøàô åòäèðÿê, èðÿëèéÿ àïàðàã, ãàðøûìûçäà äóðàí áöòöí âÿçèôÿëÿðè èúðà åäÿê.
Ñèçèí ìÿíÿ âåðäèéèíèç áåëÿ éöêñÿê ãèéìÿò ÿëáÿòòÿ êè, ìÿíè äàùà
äà ðóùëàíäûðûð. Áó ìöêàôàòûí þç éåðè âàðäûð. Ìÿí àðòûã Ïðåçèäåíò
êèìè 10 èëëèê ôÿàëèééÿòèì äþâðöíäÿ áèð ÷îõ ìöêàôàòëàðëà òÿëòèô åäèëìèøÿì, àíúàã áó ìöêàôàòûí õöñóñè éåðè âàðäûð. ×öíêè áó ìöêàôàòû
ìÿíÿ òÿãäèì åäÿí òåëåøèðêÿò Àçÿðáàéúàíäà áèðèíúè ìöñòÿãèë òåëåêàíàëäûð âÿ Àçÿðáàéúàíäà ìöñòÿãèë æóðíàëèñòèêàíûí èíêèøàôûíäà
ÀÍÑ øèðêÿòèíèí áþéöê ðîëó âàðäûð. Ìÿí áó ðîëó éöêñÿê ãèéìÿòëÿíäèðèðÿì âÿ ÷àëûøûðàì êè, ñèçèí âåðèëèøëÿðèíèçè èçëÿéèì. Õöñóñèëÿ, âÿòÿíïÿðâÿðëèê ìþâçóëàðû èëÿ áàüëû îëàí âåðèëèøëÿð äàùà áþéöê ìàðàã
äîüóðóð. Ùåñàá åäèðÿì êè, úÿìèééÿòèìèçèí ýÿëÿúÿê èíêèøàôû ö÷öí
áåëÿ âåðèëèøëÿðèí ñàéûíûí àðòûðûëìàñû ìÿãñÿäÿìöâàôèã îëàðäû».
Ìÿðàñèìäÿ ÀÍÑ Øèðêÿòëÿð Ãðóïóíóí âèòñå-ïðåçèäåíòè Ìèðøàùèí Àüàéåâ, ùàáåëÿ øèðêÿòèí ïðåçèäåíòè, Ìèëëè Ãÿùðÿìàí ×èíýèç
Ìóñòàôàéåâ Ôîíäóíóí èäàðÿ ùåéÿòèíèí öçâö Âàùèä Ìóñòàôàéåâ ÷ûõûø åäÿðÿê äþâëÿò áàø÷ûñû Èëùàì ßëèéåâèí ðÿùáÿðëèéè àëòûíäà 2013úö èëäÿ Àçÿðáàéúàíûí äèíàìèê èíêèãàô åòäèéèíè, äöíéàäàêû éåðèíèí
âÿ ðîëóíóí ýöúëÿíäèéèíè, áèð ñûðà ãëîáàë åíåðæè ëàéèùÿëÿðèíèí óüóðëà
ðåàëëàøäûüûíû áèëäèðìèøëÿð. Îíëàð áó âÿ äèýÿð áþéöê õèäìÿòëÿðèíÿ
ýþðÿ Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí 2013-úö èëäÿ èëèí àäàìû ñå÷èëäèéèíè
äèããÿòÿ ÷àòäûðìûøëàð.
Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ 10 ìèí ìàíàò úèâàðûíäà ïóë ìöêàôàòûíû
ÿíÿíÿâè îëàðàã Ñèëàùëû Ãöââÿëÿð Ôîíäóíà êþ÷öðäöéöíö áèëäèðìèø,
åéíè çàìàíäà 2013-úö èëèí Àçÿðáàéúàí ö÷öí áèð ñûðà ìöùöì óüóðëàðëà éàääà ãàëäûüûíû äèããÿòÿ ÷àòäûðìûøäûð. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ
áó óüóðëàð ñûðàñûíäà «ÀÑÀÍ õèäìÿò» ìÿðêÿçëÿðèíèí éàðàäûëìàñûíû, «Øàùäÿíèç-2» öçðÿ éåêóí ñàçèøèí èìçàëàíìàñûíû, èëê êîììóíèêàñèéà ïåéêèíèí îðáèòÿ áóðàõûëìàñûíû õöñóñè ãåéä åòìèøäèð: «ßìèíÿì êè, 2014-úö èë äÿ Àçÿðáàéúàí ö÷öí óüóðëó îëàúàãäûð. Áèç ùàìûìûç áóíà ÷àëûøûðûã. Áèð äàùà áó éöêñÿê ìöêàôàòà ýþðÿ ñèçÿ ìèííÿòäàðëûüûìû áèëäèðìÿê èñòÿéèðÿì. Áèð äàùà ñèçèí ìåäèà ëàéèùÿëÿðèíèç ùàããûíäà äåéÿ áèëÿðÿì êè, ìÿí âåðèëèøëÿðè èçëÿéèðÿì. Áóðàäà
îòóðàíëàðûí äåìÿê îëàð êè, ùàìûñûíû ãèéàáè äÿ îëñà òàíûéûðàì. Àðçó
åäèðÿì êè, ýÿëÿúÿêäÿ äÿ ñèç ùÿìèøÿ Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ðÿüáÿòèíè ãàçàíàñûíûç. Ñèçÿ èíàíûðëàð, ñèçè èçëÿéèðëÿð âÿ ìöàñèð äöíéàäà
ñþçöí, ìåäèàíûí ÿëáÿòòÿ êè, ðîëó ýåòäèêúÿ àðòûð».
Azərbaycan – NATO əlaqələri стратежи характер дашыйыр
Éàíâàðûí 14-äÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì
ßëèéåâ Áåë÷èêà Êðàëëûüûíà èøýöçàð ñÿôÿðÿ ýÿëìèøäèð. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû Àâðîïà Èòòèôàãûíûí
(ÀÈ) Úÿíóáè Ãàôãàç öçðÿ õöñóñè
íöìàéÿíäÿñè Ôèëèï Ëåôîðò èëÿ ýþðöøìöøäóð. ÀÈ èëÿ þëêÿìèç àðàñûíäà ÿëàãÿëÿðèí ùàçûðêû âÿçèééÿòèíÿ âÿ ïåðñïåêòèâëÿðèíÿ äàèð
ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëìûøäûð.
Éàíâàðûí 15-äÿ Ïðåçèäåíò Èëùàì
ßëèéåâ ÍÀÒÎ-íóí áàø êàòèáè Àíäåðñ Ôîã Ðàñìóññåí èëÿ ýþðöøìöøäöð. À.Ðàñìóññåí ÍÀÒÎ-Àçÿðáàéúàí ÿëàãÿëÿðèíèí óüóðëà èíêèøàô
åòäèéèíè áèëäèðìèø, ßôãàíûñòàíäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ñöëùéàðàòìà ÿìÿëèééàòëàðû çàìàíû Àçÿðáàéúàíûí òðàíçèò, ìàëèééÿ éàðäûìû âÿ äèýÿð ñàùÿëÿðäÿ ýþñòÿðäèéè äÿñòÿéÿ ýþðÿ
ìèííÿòäàðëûüûíû áèëäèðìèøäèð. ÍÀÒÎíóí áàø êàòèáè Àçÿðáàéúàíûí Àâðîïàíûí åíåðæè òÿùëöêÿñèçëèéèíèí, î
úöìëÿäÿí Ãàôãàçäà ñöëùöí âÿ òÿùëöêÿñèçëèéèí òÿìèí åäèëìÿñè áàõûìûíäàí ìöùöì þëêÿ îëäóüóíó áèëäèðìèøäèð.
Ñîíðà ìÿòáóàò êîíôðàíñû êå÷èðèëìèøäèð. À.Ô.Ðàñìóññåí âÿ Ïðå-
2
çèäåíò Èëùàì ßëèéåâ ÿââÿëúÿ ìÿòáóàòà áÿéàíàòëàðëà ÷ûõûø åòìèøëÿð.
ÍÀÒÎ-íóí áàø êàòèáè áèëäèðìèøäèð
êè, Àçÿðáàéúàí Àâðîïàíûí åíåðæè
òÿùëöêÿñèçëèéè, Ãàôãàçäà èñÿ ñöëù
âÿ ñàáèòëèê ö÷öí ùÿéàòè ÿùÿìèééÿò
êÿñá åäÿí þëêÿäèð. ÍÀÒÎ èëÿ Àçÿðáàéúàí àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüûí äàùà äà èíêèøàô åòäèðèëìÿñè íÿçÿðäÿ
òóòóëóð. «Ñöëù íàìèíÿ òÿðÿôäàøëûã»
Ïðîãðàìû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ áèðýÿ äèàëîã âÿ ÿìÿêäàøëûã ìþùêÿìëÿíÿúÿêäèð.
Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì
ßëèéåâ áÿéàíàòëà ÷ûõûø åäÿðÿê áèëäèðìèøäèð êè, Àçÿðáàéúàí-ÍÀÒÎ
ìöíàñèáÿòëÿðè ñòðàòåæè ÿìÿêäàøëûã
ñÿâèééÿñèíÿ ãàëõûá. Àçÿðáàéúàí ùàçûðäà ÍÀÒÎ-íóí ñöëù âÿ òÿùëöêÿñèçëèêëÿ áàüëû ïðîãðàìëàðûíäà ôÿàë
èøòèðàê åäèð. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû
Àçÿðáàéúàíûí ßôãàíûñòàíäà âÿ Êîñîâîäà òÿùëöêÿñèçëèéèí òÿìèí åäèëìÿñèíäÿ èøòèðàêûíû äàâàì åòäèðÿúÿéèíè, ñöëùìÿðàìëû ÿìÿëèééàòëàðà ñàäèã ãàëàúàüûíû áÿéàí åòìèøäèð: «Áèçèì ÍÀÒÎ-íóí ñöëùìÿðàìëû ÿìÿëèééàòëàðûíäà èøòèðàêûìûç ÿìÿêäàøëûüûìûçûí ìöùöì ùèññÿñèäèð. Áèç
òåð ðîð ÷ó ëó üà ãàð øû ìö áà ðè çÿäÿ
ÿìÿêäàøëûã åäèðèê. Ìÿí Ñèëàùëû Ãöâ-
20 Yanvar faciəsinin
ildönümünə həsr olunmuş
anım mərasimi
3
âÿëÿðèìèçäÿ àïàðûëàí èñëàùàòëàðà
ÍÀÒÎ-íóí âåðäèéè äÿñòÿéÿ ýþðÿ
ìèííÿòäàðàì. Ñèëàùëû Ãöââÿëÿðèìèç ÍÀÒÎ ñòàíäàðòëàðûíà óéüóíëàøäûðûëûð. Áèç, ùÿì÷èíèí ÍÀÒÎíóí éàðäûìû, î úöìëÿäÿí ìàëèééÿ
äÿñòÿéè èëÿ Àçÿðáàéúàíäà ìèíàëàðäàí òÿìèçëÿíìÿ ëàéèùÿëÿðèíè ùÿéàòà êå÷èðèðèê».
Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì
ßëèéåâ ÍÀÒÎ-íóí Øèìàëè Àòëàíòèêà Øóðàñûíäà öçâ äþâëÿòëÿðèí ÍÀÒÎ éàíûíäà äàèìè íöìàéÿíäÿëÿðè
èëÿ ýþðöøìöøäöð. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû òÿäáèðäÿ ÷ûõûø åòìèø, Àçÿðáàéúàí ùÿðá÷èëÿðèíèí áèð ñûðà áþëýÿëÿðäÿ ñöëùéàðàòìà ÿìÿëèééàòëàðûíäà
ôÿàë èøòèðàê åòäèéèíè äèããÿòÿ ÷àòäûðìûøäûð. Åðìÿíèñòàí-Àçÿðáàéúàí,
Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñèíÿ òîõóíàí äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû Åðìÿíèñòàíûí Àçÿðáàéúàíà òÿúàâöçö âÿ
èøüàëûí àüûð íÿòèúÿëÿðèíäÿí ñþùáÿò
à÷ìûø, äàíûøûãëàðûí ùàçûðêû âÿçèééÿòè âÿ ïåðñïåêòèâëÿðè áàðÿäÿ ìÿëóìàò âåðìèøäèð. Ãåéä åòìèøäèð êè,
ÍÀÒÎ-íóí Øèìàëè Àòëàíòèêà Øóðàñûíäà öçâ äþâëÿòëÿðèí ÍÀÒÎ éàíûíäà äàèìè íöìàéÿíäÿëÿðè äÿôÿëÿðëÿ Åðìÿíèñòàí-Àçÿðáàéúàí, Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñèíèí þëêÿ-
Vergi borclarının
мябляьи
азалыр
ìèçèí ÿðàçè áöòþâëöéö ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ùÿëëèíèí âàúèáëèéèíè äèããÿòÿ ÷àòäûðìûøëàð.
Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ ñîí èëëÿðäÿ þëêÿìèçèí ñöðÿòëÿ èíêèøàô åò-
4
äèéèíè, èãòèñàäè áàõûìäàí áþéöê
óüóðëàð ãàçàíäûüûíû, Àçÿðáàéúàíûí
Àâðîïàíûí åíåðæè òÿùëöêÿñèçëèéèíÿ
ìöùöì òþùôÿ âåðäèéèíè äÿ áèëäèðìèøäèð, þëêÿìèçèí Àâðîïàíûí åíåðæè
İqtisadi
azadlıq səviyyəsi üzrə
7 pillə irəlidə...
5
òÿùëöêÿñèçëèéèíäÿêè ðîëóíó õöñóñè
ãåéä åòìèø, Òðàíñ-Àíàäîëó, ÒðàíñÀäðèàòèê âÿ «Øàùäÿíèç-2» êèìè èðè
åíåðæè ëàéèùÿëÿðèíèí ÿùÿìèééÿòèíäÿí äàíûøìûøäûð.
Ötən il iqtisadiyyata
rekord həcmdə
investisiya cəlb olunub
2
№ 03 (693) | 22 yanvar 2014 | www.vergiler.az
20 Yanvar faciəsinin
ildönümünə həsr olunmuş
anım mərasimi
Áàêû Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíèí Áåéíÿëõàëã ùöãóã
êàôåäðàñûíûí ìöäèðè, ïðîôåññîð, ùöãóã åëìëÿðè äîêòîðó Ðöñòÿì Ìÿììÿäîâ áó ãàíëû ôàúèÿíèí òàðèõè
êþêëÿðè, îíó äîüóðàí ñÿáÿáëÿð áàðÿäÿ ÿòðàôëû ìÿëóìàò âåðÿðÿê áèëäèðìèøäèð êè, 1990-úû èë éàíâàðûí
20-äÿ êå÷ìèø ñîâåò äþâëÿòèíèí ñèëàùëû ãöââÿëÿðèíèí
Àçÿðáàéúàíäà ùÿéàòà êå÷èðäèéè ãàíëû àêñèéà èíñàíëûüà ãàðøû òþðÿäèëìèø ÿí àüûð úèíàéÿòëÿðäÿí áèðè êèìè òàðèõÿ äöøìöøäöð.
þíäÿðèí ùå÷ íÿäÿí ÷ÿêèíìÿäÿí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ìîñêâà øÿùÿðèíäÿêè äàèìè íöìàéÿíäÿëèéèíÿ ýÿëÿðÿê õàëãûìûçûí ùàãã ñÿñèíè äöíéà èúòèìàèééÿòèíÿ ÷àòäûðìàñû, þç õàëãû èëÿ áèðëèêäÿ îëäóüóíó à÷ûã-àøêàð íöìàéèø åòäèðìÿñè ìèííÿòäàðëûã
ùèññè èëÿ õàòûðëàíìûøäûð. Ãåéä åäèëìèøäèð êè, Ùåéäÿð ßëèéåâ 20 Éàíâàð øÿùèäëÿðèíèí õàòèðÿñèíè äàèì
ÿçèç òóòàðàã îíëàðûí àäëàðûíûí ÿáÿäèëÿøäèðèëìÿñè èëÿ
áàüëû áèð ñûðà ôÿðìàí âÿ ñÿðÿíúàìëàð èìçàëàìûø,
ìÿùç îíóí ñÿðÿíúàìû èëÿ 20 éàíâàð «Öìóìõàëã
ùöçí ýöíö» åëàí îëóíìóøäóð. Øÿùèäëÿð õèéàáàíûíäàêû ìþùòÿøÿì àáèäÿ äÿ ìÿùç öìóììèëëè ëèäåðèí
òÿøÿááöñö èëÿ óúàëäûëìûøäûð.
Àçÿðáàéúàí õàëãû 20 Éàíâàð ãóðáàíëàðûíûí õàòèðÿñèíè áó ýöí äÿ ÿçèç òóòóð. Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ òÿðÿôèíäÿí øÿùèä
àèëÿëÿðèíèí ñîñèàë ïðîáëåìëÿðèíèí ùÿëëè èëÿ áàüëû ìö-
Ùÿìèí ýöíëÿðäÿ Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí àçàäëûüûíû, øÿðÿô âÿ ëÿéàãÿòèíè ùÿð øåéäÿí óúà òóòàí âÿòÿí
þâëàäëàðû úàíëàðûíäàí êå÷ÿðÿê øÿùèäëèê çèðâÿñèíÿ
óúàëäûãëàðûíà ýþðÿ, áó ùàäèñÿ þëêÿìèçèí àçàäëûüû
âÿ ÿðàçè áöòþâëöéö óüðóíäà ìöáàðèçÿ òàðèõèíÿ ùÿì
äÿ áèð ãÿùðÿìàíëûã ñÿùèôÿñè êèìè äàõèë îëìóøäóð.
Òÿäáèðäÿ õöñóñè âóðüóëàíìûøäûð êè, ãàíëû Éàíâàð ùàäèñÿëÿðèíÿ ÿñë ñèéàñè-ùöãóãè ãèéìÿò éàëíûç
öìóììèëëè ëèäåðèìèç Ùåéäÿð ßëèéåâèí éåíèäÿí ùàêèìèééÿòÿ ãàéûòìàñûíäàí ñîíðà âåðèëìèø, ôàúèÿíèí
ýöíàùêàðëàðûíûí àäëàðû à÷ûãëàíìûøäûð. Àçÿðáàéúàíûí èíôîðìàñèéà áëîêàäàñûíà àëûíäûüû áèð âàõòäà óëó
òÿìàäè îëàðàã êîíêðåò ýþñòÿðèøëÿð âåðèëèð, êîìïëåêñ
òÿäáèðëÿð ùÿéàòà êå÷èðèëÿðÿê îíëàðà ëàçûìè äèããÿò
âÿ ãàéüû ýþñòÿðèëèð.
Òÿäáèðäÿ Èðÿâàí Äþâëÿò Àçÿðáàéúàí Äðàì Òåàòðûíûí àêòéîðëàðûíûí èôàñûíäà 20 Éàíâàð øÿùèäëÿðèíèí õàòèðÿñèíÿ ùÿñð îëóíìóø ÿäÿáè-áÿäèè êîìïîçèñèéà íöìàéèø åòäèðèëìèøäèð.
Éàíâàðûí 20-äÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí êîëëåêòèâè
Øÿùèäëÿð õèéàáàíûíà ýÿëÿðÿê Âÿòÿí óüðóíäà úàíëàðûíäàí êå÷ÿí Àçÿðáàéúàíûí ãÿùðÿìàí þâëàäëàðûíûí
õàòèðÿñèíè éàä åòìèø, ìÿçàðëàðû þíöíÿ ýöë ãîéìóøëàð.
Vergilər Nazirliyində 20 Yanvar
faciəsinin 24-cü ildönümünə həsr olunmuş anım mərasimi açıq elan
edildikdən sonra şəhidlərin xatirəsi bir
dəqiqəlik sükutla yad edilmişdir.
Vətəndaş müraciətləri araşdırılır
Ютян il ərzində müraciətlərin cəmi
1,1%-нi şikayətlər təşkil etmişdir
2013-úö èëäÿ äþâëÿò âåðýè îðãàíëàðûíà úÿìè 66140
ìöðàúèÿò äàõèë îëìóøäóð. Îíëàðäàí 97,9%-è ÿðèçÿ, 1,9%-è øèêàéÿò, 0,2%-è òÿêëèô îëìóø, 394 ìöðàúèÿòèí èúðàñû õöñóñè íÿçàðÿòÿ ýþòöðöëìöøäöð.
Ìöðàúèÿòëÿðèí 33%-è ìöõòÿëèô àðàéûøëàðûí àëûíìàñû, 27,3%-è êàìåðàë âåðýè éîõëàìàëàðû, 8,4%è âåðýè áîðúëàðû, 7,9%-è ñÿééàð âåðýè éîõëàìàëàðû, 23,4%-è èñÿ äèýÿð ìÿñÿëÿëÿðëÿ áàüëû îëìóøäóð.
Ìöðàúèÿòëÿðèí öìóìè ñàéûíäàí 78%-è ìöñáÿò
ùÿëë îëóíìóø, 12,8%-è áàðÿäÿ ìöâàôèã èçàùàòëàð
âåðèëìèø, 5%-è ÿñàññûç ñàéûëìûø, 1,6%-è ãèñìÿí
ùÿëë îëóíìóø, 1,1%-è àèäèééÿòè öçðÿ ýþíäÿðèëìèø,
1,5%-è èúðàäàäûð.
Èë ÿðçèíäÿ âåðýè îðãàíëàðûíà äàõèë îëìóø øèêàéÿòëÿðèí 403-ö åéíè, 102-ñè òÿêðàðäûð, éÿíè ôàêòèêè
îëàðàã øèêàéÿòëÿð úÿìè 757 ìÿñÿëÿ èëÿ áàüëûäûð êè,
áó äà öìóìè ìöðàúèÿòëÿðèí úÿìè 1,1%-íè òÿøêèë
åäèð. Öìóìèëèêäÿ øèêàéÿòëÿðèí 44,2%-è ÿñàññûç ñàéûëìûø, 27,3%-è öçðÿ ìöâàôèã èçàùàòëàð âåðèëìèø,
15%-è ìöñáÿò ùÿëë îëóíìóø, 4,6%-è àèäèééÿòè öçðÿ
ýþíäÿðèëìèø, 2,8%-è ãèñìÿí ùÿëë îëóíìóø, 6,1%-è
èúðàäàäûð.
Àïåëéàñèéà Øóðàñûíäà áàõûëàðàã áàðÿñèíäÿ ìöâàôèã ãÿðàðëàð ãÿáóë åäèëìèø 13 âÿòÿíäàø ìöðàúèÿòèíèí 4-ö òÿìèí åäèëìèø, 4-ö òÿìèí åäèëìÿìèø, 1-è
ãèñìÿí òÿìèí åäèëìèø, 1-è öçðÿ ìÿùêÿìÿ ãÿðàðû
îëäóüóíäàí èøÿ ìàùèééÿòè öçðÿ áàõûëìàìûø, 1-è
áàõûëìàñû ö÷öí àèäèééÿòè öçðÿ ýþíäÿðèëìèø, 2 ìöðàúèÿò èñÿ èúðàäàäûð.
Èë ÿðçèíäÿ âÿòÿíäàø ìöðàúèÿòëÿðèíÿ áàõûëìàñû
íÿòèúÿñèíäÿ âÿçèôÿ ôóíêñèéàëàðûíûí èúðàñû çàìàíû
ãàíóí ïîçóíòóñóíà éîë âåðìèø 35 ÿìÿêäàø áàðÿñèíäÿ èíòèçàì òÿíáåùè òÿòáèã åäèëìèø, î úöìëÿäÿí
25 ÿìÿêäàøà òþùìÿò, 8 ÿìÿêäàøà ñîíóíúó õÿáÿðäàðëûãëà øèääÿòëè òþùìÿò âåðèëìèø, 1 ÿìÿêäàøûí õöñóñè ðöòáÿñè áèð ïèëëÿ àøàüû ñàëûíìûø, 1 ÿìÿêäàøûí
âåðýè îðãàíëàðûíäà õèäìÿòèíÿ õèòàì âåðèëìèøäèð.
Ùåñàáàò äþâðöíäÿ äþâëÿò âåðýè îðãàíëàðûíäà
24312, î úöìëÿäÿí íàçèðëèéèí àïàðàòûíäà 717, òàáåëè ãóðóìëàðäà 23595 âÿòÿíäàø ãÿáóë îëóíìóøäóð.
Ìÿðêÿçè èúðà ùàêèìèééÿòè îðãàíëàðû ðÿùáÿðëÿðèíèí 2013-úö èëäÿ ðåñïóáëèêàíûí øÿùÿð âÿ ðàéîíëàðûíäà âÿòÿíäàøëàðûí ãÿáóëó ãðàôèêèíÿ ÿñàñÿí, âåðýèëÿð íàçèðè úÿíàá Ôàçèë Ìÿììÿäîâ òÿðÿôèíäÿí 10
øÿùÿð âÿ ðàéîíäà âÿòÿíäàøëàðûí ñÿééàð ãÿáóëëàðû
êå÷èðèëìèøäèð. Ðåñïóáëèêàíûí áöòöí øÿùÿð âÿ ðàéîíëàðûíû ÿùàòÿ åòìèø áó ãÿáóëëàðäà úÿìè 535 íÿôÿð èøòèðàê åòìèøäèð. Ãÿáóë çàìàíû ùÿð áèð âÿòÿíäàøûí ìöðàúèÿòèíÿ ôÿðäè ãàéäàäà éàíàøûëìûø, ìöðàúèÿòëÿðèí ìàùèééÿòè äèããÿòëÿ þéðÿíèëÿðÿê ìöâàôèã
òÿäáèðëÿð ýþðöëìöøäöð. Ìöðàúèÿòëÿðäÿí 235-è Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí ñÿëàùèééÿòëÿðèíÿ àèä îëàí ìÿñÿëÿëÿð, 109-ó èøÿ ãÿáóë, 191-è èñÿ ìàääè éàðäûì àëìàã, êðåäèòëÿðèí âåðèëìÿñèíÿ êþìÿêëèê ýþñòÿðìÿê
âÿ äèýÿð ìÿñÿëÿëÿð áàðÿäÿ îëìóøäóð. Ãÿáóë åäèëìèø âÿòÿíäàøëàðäàí 262-íèí ìöðàúèÿòè ìöñáÿò ùÿëë
îëóíìóø, 191-è áàðÿäÿ ìöâàôèã èçàùàò âåðèëìèø,
78-è áàõûëìàñû ö÷öí àèäèééÿòè äþâëÿò îðãàíëàðûíà
ýþíäÿðèëìèø, 4-íöí ùÿëëè èñòèãàìÿòèíäÿ èøëÿð äàâàì åòäèðèëèð.
20 Yanvar
Тariximizin qürur günü
Àçÿðáàéúàí õàëãû ÕÕ ÿñðèí 90úû èëëÿðèíäÿ ìèëëè-àçàäëûã óüðóíäà ìöáàðèçÿéÿ ãàëõàðàã
èìïåðèéà áóõîâëàðûíäàí áèðäÿôÿëèê àçàä îëìàã ö÷öí ìöúàäèëÿéÿ áàøëàäû. Ëàêèí àçàäëûã óüðóíäà õàëãûìûçûí øÿðÿôëè
ìöáàðèçÿñè ãàíñûç þòöøìÿäè.
1990-úû èë éàíâàðûí 19-äàí 20íÿ êå÷ÿí ýåúÿ ñîâåò èìïåðèéàñûíûí ðÿùáÿðëèéè Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ìöáàðèçÿ ÿçìèíè ãûðìàã ö÷öí
ùÿðá ìàøûíûíû èøÿ ñàëàðàã áÿøÿðèééÿò ãàðøûñûíäà ÿí äÿùøÿòëè ôàúèÿëÿðäÿí áèðèíè òþðÿòäè. ßëèéàëûí
ÿùàëèéÿ ãàðøû ãàáàãúàäàí ïëàíëàøäûðûëìûø úèíàéÿò ÿìÿëëÿðè íÿòèúÿñèíäÿ 132 íÿôÿð ýöíàùñûç èíñàí
þëäöðöëäö, 744 íÿôÿð éàðàëàíäû âÿ
éöçëÿðëÿ øÿõñ èòêèí äöøäö.
Öìóììèëëè ëèäåðèìèç Ùåéäÿð
ßëèéåâèí ùÿìèí äÿùøÿòëè ýöíëÿðäÿ ùÿéàòûíû ðèñêÿ ãîéàðàã Àçÿðáàéúàíûí Ìîñêâàäàêû äàèìè íöìàéÿíäÿëèéèíäÿ êå÷èðèëÿí ìÿòáóàò êîíôðàíñûíäà äåäèéè êèìè: «Î,
àéðû-àéðû èíñàíëàðà åäèëÿí ãÿñä,
òÿúàâöç äåéèëäèð. Áöòöí Àçÿðáàéúàí õàëãûíà, Àçÿðáàéúàí
ìèëëÿòèíÿ, Àçÿðáàéúàí þëêÿñèíÿ åäèëÿí ùÿðáè òÿúàâöç èäè. Áó òÿúàâöç íÿòèúÿñèíäÿ ùÿëàê îëàíëàð õàëã
ãÿùðÿìàíëàðûäûð, îíëàð ìèëëÿòèìèçèí ãÿùðÿìàíëàðûäûð».
Öìóììèëëè ëèäåð ùÿìèí
òàðèõè ÷ûõûøûíäà áèëäèðèðäè:
«Àçÿðáàéúàíäà áàø âåðìèø
ùàäèñÿëÿðè ìÿí ùöãóãà, äåìîêðàòèéàéà éàáàí÷û, ùóìà íèç ìÿ âÿ þë êÿìèç äÿ
åëàí îëóíìóø ùöãóãè äþâëÿò ãóðóúóëóüó ïðèíñèïëÿðèíÿ çèää ùåñàá åäèðÿì. 1920 éàíâàðäà áàø âåðìèø áó
ôàúèÿ ùÿì Ñîâåò Èòòèôàãûíûí
ñèéàñè ðÿùáÿðëèéèíèí, øÿõñÿí Ì.Ñ.Ãîðáà÷îâóí áþéöê ýöíàùûíûí íÿòèúÿñèäèð,
îíóí äèêòàòîðëóã ìåéèëëÿðèíäÿí ÿìÿëÿ ýÿëìèø áèð
ùàëäûð âÿ åéíè çàìàíäà,
Àçÿðáàéúàí ðÿùáÿðëèéèíèí
õàëãà õÿéàíÿòè âÿ úèíàéÿòèíèí íÿòèúÿñèäèð». Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí áþéöê îüëó Ùåéäÿð
ßëèéåâ òîòàëèòàð ðåæèìèí ùÿëÿ éàøàäûüû, ãûëûíúûíûí äàëûíûí äà, ãàáàüûíûí äà êÿñäèéè áèð âàõòäà úÿñàðÿòëÿ áèëäèðäè êè, áó àêò Àçÿðáàéúàí õàëãûíà ãàðøû úèíàéÿòäèð,
ùÿðáè òÿúàâöçäöð âÿ ôàúèÿéÿ ñèéàñè ãèéìÿò âåðèëìÿëèäèð.
Ìÿòáóàò êîíôðàíñûíäàí ñîíðà
äàùà úèääè òÿçéèãëÿðÿ âÿ òÿãèáëÿðÿ ìÿðóç ãàëàí áþéöê þíäÿð Âÿòÿíÿ ãàéûòäû. Àçÿðáàéúàíûí àüûð
ýöíëÿðèíäÿ õàëãû èëÿ áèðýÿ îëìàüû
þçöíÿ ìÿíÿâè áîðú áèëÿí öìóììèëëè ëèäåð ùÿìèí äþâðäÿ ðåñïóáëèêà ðÿùáÿðëèéèíäÿ îëàí ãöââÿëÿðèí ìÿðêÿçè ùàêèìèééÿòèí áóéðóãëàðûíû éåðèíÿ éåòèðÿðÿê Ùåéäÿð
ßëèéåâèí Áàêûäà ãàëìàñûíà ùÿð
âÿúùëÿ ìàíå÷èëèê òþðÿòìÿñè ñÿáÿ-
áèíäÿí, Íàõ÷ûâàíà äþíìÿéÿ âÿ
îðàäà ñèéàñè ôÿàëèééÿò ýþñòÿðìÿéÿ ìÿúáóð îëäó. Ëàêèí Íàõ÷ûâàíäà îëäóüó ìöääÿòäÿ äÿ ãÿëáèíèí
ùÿìèøÿ õàëãëà äþéöíäöéöíö, ùÿéàòûíû þç õàëãûíûí õîøáÿõò ýÿëÿúÿéèíÿ ùÿñð åòäèéèíè Ùåéäÿð ßëèéåâ áèð äàùà ñöáóò åòäè. 20 Éàíâàð ôàúèÿñèíÿ ñèéàñè-ùöãóãè ãèéìÿò âåðÿí èëê ñÿíÿä ìÿùç öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí òÿøÿááöñö èëÿ ãÿáóë åäèëäè. 1991-úè
èëäÿ Íàõ÷ûâàí Ìóõòàð Ðåñïóáëèêàñû Àëè Ìÿúëèñè áó ùàäèñÿéÿ ñèéàñè-ùöãóãè ãèéìÿò âåðÿðÿê, ôàúèÿíèí òÿøêèëàò÷ûëàðûíû, èúðà÷ûëàðûíû
à÷ûã øÿêèëäÿ ýþñòÿðäè âÿ 20 Éàíâàð ôàúèÿñèíè èìïåðèéà ðÿùáÿðëÿðè
òÿðÿôèíäÿí Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí
ìèëëè-àçàäëûã ùÿðÿêàòûíû áîüìàã
úÿùäè êèìè ãèéìÿòëÿíäèðäè: «Éàíâàð ôàúèÿëÿðèíèí ñÿáÿáêàðëàðûíûí èñòÿð Èòòèôàã, èñòÿðñÿ äÿ ðåñïóáëèêà
ðÿùáÿð ïàðòèéà, ñîâåò, ùöãóã-ìöùàôèçÿ îðãàíû èø÷èëÿðèíèí, ùÿðá÷èëÿðèí áó ýöíÿäÿê àøêàð åäèëèá ãàíóíëà ìÿñóëèééÿòÿ úÿëá îëóíìàìàñû õàëãäà äÿðèí ùèääÿò âÿ åòèðàç äîüóðìóøäóð. Íàõ÷ûâàí Ìóõ-
ãûíûí öìóììèëëè ëèäåðè Ùåéäÿð
ßëèéåâèí þëêÿ ðÿùáÿðëèéèíÿ ãàéûäûøûíäàí ñîíðà - 1994-úö èëäÿ ìÿùç
îíóí òÿøÿááöñö âÿ áèëàâàñèòÿ èøòèðàêû èëÿ à÷ûãëàíäû. 1994-úö èë ìàðòûí 29-äà «1990-úû èë éàíâàðûí 20äÿ Áàêûäà òþðÿäèëìèø ôàúèÿëè ùàäèñÿëÿð ùàããûíäà» àäëû õöñóñè ãÿðàð
ãÿáóë åäèëäè âÿ èëê äÿôÿ ðåñïóáëèêà ñÿâèééÿñèíäÿ õàëãûìûçà ãàðøû
òþðÿäèëÿí áó ãàíëû âÿ ãÿääàð àêñèéàéà ñèéàñè-ùöãóãè ãèéìÿò âåðèëäè.
Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì
ßëèéåâ 20 Éàíâàðäà äþâëÿòèìèçèí ìöñòÿãèëëèéè, ñóâåðåíëèéè, ÿðàçè áöòîâëöéö âÿ õîøáÿõò ýÿëÿúÿéè
óüðóíäà øÿùèä îëìóø Âÿòÿí þâëàäëàðûíûí õàòèðÿñèíèí ÿáÿäèëÿøäèðèëìÿñè, àäëàðûíûí óúà òóòóëìàñû,
îíëàðûí àèëÿëÿðèíèí, þâëàäëàðûíûí
ñîñèàë ìöäàôèÿñèíèí ýöúëÿíäèðèëìÿñè ö÷öí ìöùöì èøëÿð ýþðìöøäöð. Äþâëÿò áàø÷ûñûíûí 19 éàíâàð
2006-úû èë òàðèõëè «20 Éàíâàð øÿùèäèíèí àèëÿñè ö÷öí Àçÿðáàéúàí
Ðåñïóáëèêàñû Ïðåçèäåíòèíèí òÿãàöäöíöí òÿñèñ åäèëìÿñè ùàããûíäà»
ôÿðìàíû èëÿ øÿùèä àèëÿëÿðèíÿ äþâëÿò ãàéüûñû äàùà äà àðòûðûëìûø îëäó.
20 Yanvar faciəsinə siyasi-hüquqi qiymət verən
ilk sənəd məhz ümummilli lider
Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə qəbul edildi
òàð Ðåñïóáëèêàñûíûí Àëè Ìÿúëèñè
áöòöí áóíëàðû èøüàë÷û ñèéàñÿò âÿ
äÿãèã äöøöíöëìöø ùÿðáè òÿúàâöç,
åéíè çàìàíäà, èíñàí ùöãóãëàðû áÿéàííàìÿñèíèí êîáóä øÿêèëäÿ ïîçóëìàñû êèìè ãèéìÿòëÿíäèðèð».
Òÿÿññöô êè, ñîâåò ùàêèìèééÿòèíèí ñöãóòóíäàí âÿ Àçÿðáàéúàíûí äþâëÿò ìöñòÿãèëëèéèíèí áÿðïà
åäèëìÿñèíäÿí ñîíðà äà áàøëàðû ùàêèìèééÿò óüðóíäà ìöáàðèçÿéÿ ãàðûøìûø Àçÿðáàéúàí ðÿùáÿðëÿðè õàëãûìûçà ãàðøû òþðÿäèëìèø áó àüûð úèíàéÿòèí ñÿáÿáëÿðèíèí àðàøäûðûëìàñû, îíà ñèéàñè-ùöãóãè ãèéìÿò âåðèëìÿñè âÿ úèíàéÿòêàðëàðûí ìöÿééÿí åäèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ ìÿãñÿäéþíëö, àðäûúûë èø àïàðìàäûëàð.
20 Éàíâàð ùàäèñÿëÿðèíèí ÿñë
ìàùèééÿòè éàëíûç Àçÿðáàéúàí õàë-
Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí àçàäëûã,
ìöñòÿãèëëèê óüðóíäà «Âÿòÿí ñàü
îëñóí» äåéèá úàíëàðûíäàí êå÷ÿí
þâëàäëàðû áöòöí äöíéàéà ñöáóò åòäèëÿð êè, òîðïàã ìöãÿääÿñäèð, òîõóíóëìàçäûð. Âÿòÿí òîðïàüûíäàí
ïàé îëìàç, îíó ïàð÷àëàìàã, éàäëàðà âåðìÿê îëìàç.
Òÿñàäöôè äåéèëìÿéèá êè, ùå÷
íÿ éàääàí ÷ûõìûð, ùå÷ êÿñ óíóäóëìóð. Âÿòÿí éîëóíäà øÿùèäëèê
çèðâÿñèíÿ éöêñÿëÿíëÿð äÿ ùå÷ âàõò
óíóäóëìóð, éàääàøëàðäàí ñèëèíìèð,
÷öíêè øÿùèäëÿð þëìÿçäèð. Áó þëìÿçëèê ùÿì äÿ äþâëÿòèìèçèí ìöñòÿãèëëèéèíäÿ, õàëãûìûçûí áèðëèéèíäÿ éàøàéûð.
Àëëàù øÿùèäëÿðèìèçÿ ðÿùìÿò
åëÿñèí!
Àíàð ßËÈÉÅÂ
Kənd təsərrüfatının inkişafı
iqtisadi siyasətin prioritetlərindəndir
Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ «Êÿíä ëöêÿñèçëèéèíÿ íàèë îëóíìàñûíûí ùàçûðäà àãðàð ñàòÿñÿððöôàòû âÿ ÿðçàã ìÿùñóëëàðû áàçàðûíûí ùÿäÿ äþâëÿò ñèéàñÿòèíèí ìöùöì èñòèãàìÿòëÿðè îëôÿàëèééÿòèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè ñàùÿñèíäÿ ÿëàâÿ äóüó äèããÿòÿ ÷àòäûðûëìûøäûð.
òÿäáèðëÿð ùàããûíäà» ñÿðÿíúàì èìçàëàìûøäûð.
Ñÿíÿääÿ ìÿùñóëóí èñòåùñàë÷ûäàí èñòåùëàê÷ûéà
÷àòäûðûëìàñû ìÿðùÿëÿñèíäÿ ìþâúóä ìàíåÿëÿðèí
Ñÿðÿíúàìäà êÿíä òÿñÿððöôàòûíûí èíêèøàôûíûí àðàäàí ãàëäûðûëìàñû, ÿðçàã áàçàðûíäà ñöíè ãèéìÿò
äþâëÿòèí èãòèñàäè ñèéàñÿòèíèí ïðèîðèòåòëÿðèíäÿí áèðè àðòûìûíûí ãàðøûñûíûí àëûíìàñû, ìÿùñóëëàðûí ãÿáóëó
îëäóüó ãåéä åäèëìèøäèð. Âóðüóëàíìûøäûð êè, áó âÿ ñàõëàíìàñû ö÷öí èõòèñàñëàøäûðûëìûø òåðìèíàëëàìÿãñÿäëÿ ôåðìåð ö÷öí áèð ñûðà ýöçÿøòëÿð ìöÿé- ðûí âÿ àíáàðëàðûí éàðàäûëìàñû, ìöâàôèã íÿãëèééàò
éÿí îëóíìóø, êÿíä òÿñÿððöôàòû ìÿùñóëëàðû èñòåù- èíôðàñòðóêòóðóíóí òÿøêèëè, õöñóñè ÿðçàã ìàüàçàëàñàë÷ûëàðû, òîðïàã âåðýèñè èñòèñíà îëìàãëà, äèýÿð âåð- ðû øÿáÿêÿñèíèí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ òÿýèëÿðäÿí àçàä åäèëìèøëÿð. Ùÿì÷èíèí, ÿêèí ñàùÿëÿ- õèðÿñàëûíìàç òÿäáèðëÿð ýþðöëìÿñèíÿ åùòèéàú îëäóðèíèí áåúÿðèëìÿñèíäÿ èñòèôàäÿ îëóíàí éàíàúàã âÿ üó ãåéä åäèëìèøäèð.
ìîòîð éàüëàðûíà ýþðÿ èñòåùñàë÷ûëàðà ùÿð ùåêòàð
Ïðåçèäåíòèí ñÿðÿíúàìû èëÿ êÿíä òÿñÿððöôàòû ìÿùö÷öí 40 ìàíàò, áóüäà âÿ ÷ÿëòèê èñòåùñàë÷ûëàðûíà ñóëëàðû èõðàúûíûí àðòûðûëìàñû, èñòåùñàë÷ûëàðûí âÿ èñèñÿ ÿëàâÿ îëàðàã äàùà 40 ìàíàò ñóáñèäèéà âåðèëèð. òåùëàê÷ûëàðûí ìàðàãëàðûíûí ãîðóíìàñû, ÿðçàã áàÔåðìåð âÿ ñàùèáêàðëàðà ýöçÿøòëè øÿðòëÿðëÿ êðåäèò, çàñûíûí ñÿìÿðÿëè ôÿàëèééÿòèíèí òÿìèí åäèëìÿñè
òîõóì, ýöáðÿ, òåõíèêà, äàìàçëûã ìàë-ãàðà àëìàã ìÿãñÿäè èëÿ ÿëàâÿ òÿäáèðëÿð ìöÿééÿíëÿøäèðèëìèøèìêàíû éàðàäûëìûøäûð.
äèð. Áó òÿäáèðëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè ö÷öí ÀçÿðÑÿðÿíúàìäà êÿíä òÿñÿððöôàòûíäà éöêñÿê ìÿù- áàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Íàçèðëÿð Êàáèíåòèíÿ Êÿíä
ñóëäàðëûüûí òÿìèí åäèëìÿñè, éåðëè ìÿùñóëëàðûí ðÿ- Òÿñÿððöôàòû Íàçèðëèéèíÿ, Èãòèñàäèééàò âÿ Ñÿíàéå
ãàáÿò ãàáèëèééÿòèíèí àðòûðûëìàñû, ôåðìåðëÿðÿ äþâ- Íàçèðëèéèíÿ, âÿ äèýÿð ÿëàãÿäàð äþâëÿò ãóðóìëàðûëÿò äÿñòÿéèíèí äàùà ñÿìÿðÿëè òÿøêèëè âÿ ÿðçàã òÿù- íà ìöâàôèã òàïøûðûãëàð âåðèëìèøäèð.
№ 03 (693) | 22 yanvar 2014 | www.vergiler.az
Vergi borclarının məbləği azalır
Müsahibimiz Vergilər Nazirliyinin Vergi borclarının
alınması işinin təşkili idarəsinin rəisi Zeynalabdin
Məmmədzadədir.
- Äþâëÿòèí ìàëèééÿ ñàáèòëèéèíè
òÿìèí åäÿí àìèëëÿðäÿí áèðè äÿ
âåðýèëÿðèí äþâëÿò áöäúÿñèíÿ
âàõòûíäà âÿ òàì ùÿúìäÿ þäÿíèëìÿñèíèí òÿìèí îëóíìàñûäûð. Âåðýè ãàíóíâåðèúèëèéèíäÿ
ýþñòÿðèëäèéè êèìè, ìöÿééÿí åäèëìèø âåðýèëÿð äþâëÿò áöäúÿñèíÿ
òàì âÿ âàõòûíäà þäÿíèëìÿëèäèð. Àçÿðáàéúàíäà âåðýè áîðúëàðû ñàùÿñèíäÿ ñîí çàìàíëàð âÿçèééÿò íåúÿäèð?
- Þòÿí èë Àçÿðáàéúàí èãòèñàäèééàòûíäà âÿ âåðýè ñèñòåìèíäÿ ìöñáÿò òåíäåíñèéàëàð äàâàì åòìèø âÿ ñàáèòëèê íöìàéèø
îëóíìóøäóð. Âåðýè îðãàíëàðûíäà èäàðÿåòìÿ ñèñòåìèíèí áåéíÿëõàëã ñòàíäàðòëàðà óéüóíëàøäûðûëìàñû, âåðýèëÿðèí êþíöëëö
þäÿíèëìÿñè ñèñòåìèíèí èíêèøàô
åòäèðèëìÿñè, âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí ùöãóãëàðûíûí åòèáàðëû ãîðóíìàñûíûí òÿìèí îëóíìàñû,
âåðýèäÿí éàéûíìà ùàëëàðû èëÿ
ìöáàðèçÿíèí ýöúëÿíäèðèëìÿñè
âÿ âåðýè áîðúëàðûíûí éàðàíìàñûíûí ãàðøûñûíûí àëûíìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ ÿùÿìèééÿòëè èøëÿð
ýþðöëìöøäöð. Áöòöí áóíëàð èñÿ
þç íþâáÿñèíäÿ âåðýè áîðúëàðûíûí àçàëìàñûíà äà þç òÿñèðèíè
ýþñòÿðìèøäèð.
2014-úö èëèí 1 éàíâàð òàðèõèíÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí äþâëÿò áöäúÿñèíÿ îëàí áîðúëàðûíûí
ìÿáëÿüè 2012-úè èëèí éàíâàð
àéûíûí 1-íÿ îëàí ìÿáëÿüè èëÿ
ìöãàéèñÿäÿ 23,8 ôàèç, 2013úö èëèí éàíâàð àéûíûí 1-íÿ îëàí
ìÿáëÿüè èëÿ ìöãàéèñÿäÿ èñÿ
9,0 ôàèç àçàëìûøäûð. Èë ÿðçèíäÿ
227 ìèí 480 áîðúëó âåðýè þäÿéèúèñèíèí âåðýè áîðúëàðû òàìàìèëÿ ëÿüâ åäèëìèøäèð. Úàðè èëèí
1 éàíâàð òàðèõèíÿ áîðúëó âåðýè
þäÿéèúèëÿðèíèí öìóìè âåðýè
þäÿéèúèëÿðèíèí ñàéûíäà õöñóñè
÷ÿêèñè úÿìè 3,4 ôàèç òÿøêèë åòìèøäèð.
- Âåðýè áîðúëàðûíûí âàõòûíäà
þäÿíèëìÿñèíèí òÿìèí îëóíìàñûíäà Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí âÿ
äèýÿð ãàíóíâåðèúèëèê àêòëàðûíûí òÿòáèãè âåðýè áîðúëàðûíûí
þäÿíèëìÿñèíÿ íÿ äÿðÿúÿäÿ òÿñèð ýþñòÿðèð?
- Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè òÿðÿôèíäÿí âåðýè áîðúëàðûíûí éàðàíìà ùàëëàðûíûí âÿ âåðýè áîðúëàðûíûí ìÿáëÿüèíèí àçàëäûëìàñû,
áîðúëó âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ ôÿðäè éàíàøìà, áîðúëàðûí àëûíìàñû ö÷öí ìöìêöí îëàí áöòöí
òÿäáèðëÿðäÿí êîìïëåêñ øÿêèëäÿ èñòèôàäÿ åäèëìÿñè, òÿáèè êè,
áîðúëàðûí ñÿìÿðÿëè èäàðÿ îëóíìàñûíà þç ìöñáÿò òÿñèðèíè ýþñòÿðèð.
Ãåéä åäèì êè, þòÿí èë âåðýè
þäÿéèúèëÿðèíèí äþâëÿò áöäúÿñèíÿ éàðàíìûø áîðúëàðûíûí þäÿíèëìÿñèíèí òÿìèí åäèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ âåðýè îðãàíëàðû òÿðÿôèíäÿí ÿìëàêûí ñèéàùûéà àëûíìàñû áàðÿäÿ 60 ìèí 700 ñàéäà
ãÿðàð à÷ûëìûø âÿ áó ãÿðàðëàðûí
86,8 ôàèçè áîðúëàð ëÿüâ åäèëäèéè
ö÷öí áàüëàíìûøäûð. 2013-úö èë
ÿðçèíäÿ ÿìëàêûí ñèéàùûéà àëûíìàñû áàðÿäÿ à÷ûëìûø ãÿðàðëàð
öçðÿ 58,1 ìèëéîí ìàíàò ìÿáëÿüèíäÿ âÿñàèòèí äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿíèëìÿñè òÿìèí åäèëìèøäèð.
Áóíóíëà éàíàøû, þòÿí èë âåðýè þùäÿëèêëÿðèíè ãàíóíâåðèúèëèêëÿ ìöÿééÿí åäèëìèø ìöääÿòäÿ éåðèíÿ éåòèðìÿéÿí 454
áîðúëó âåðýè þäÿéèúèñèíäÿ êå÷èðèëìèø îïåðàòèâ âåðýè íÿçàðÿòè
òÿäáèðëÿðè íÿòèúÿñèíäÿ 286
áîðúëó âåðýè þäÿéèúèñèíäÿ ãàíóí ïîçóíòóñó àøêàð åäèëìèø
âÿ îíëàð áàðÿñèíäÿ 78,3 ìèí
ìàíàò ìÿáëÿüèíäÿ ìàëèééÿ
ñàíêñèéàñû âÿ èíçèáàòè úÿðèìÿ
òÿòáèã îëóíìóøäóð. Êå÷èðèëìèø
òÿäáèðëÿð íÿòèúÿñèíäÿ òÿòáèã
åäèëìèø ìàëèééÿ ñàíêñèéàëàðû
âÿ èíçèáàòè úÿðèìÿëÿðèí 89,4
ôàèçèíèí äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿíèëìÿñè òÿìèí îëóíìóøäóð.
Ýþñòÿðèëÿí äþâð ÿðçèíäÿ
áîðúëó ôèçèêè øÿõñëÿðèí áîðúëàðû
öçðÿ òÿëÿáèí îíëàðûí ìöëêèééÿòèíäÿ îëàí àâòîíÿãëèééàò âàñèòÿëÿðèíÿ éþíÿëäèëìÿñè ïðîñåñè äàâàì åòäèðèëìèøäèð. Ýþðöëìöø òÿäáèðëÿð íÿòèúÿñèíäÿ 2
ìèí 121 âåðýè þäÿéèúèñèíèí 1
ìèëéîí 387,6 ìèí ìàíàò ìÿáëÿüèíäÿ áîðú ìÿáëÿüèíèí äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿíèëìÿñè òÿìèí åäèëìèø, 27 âåðýè þäÿéèúèñèíèí íÿãëèééàò âàñèòÿëÿðè ñèéàùûéà àëûíìûø, 1139 âåðýè þäÿéèúèñè òÿðÿôèíäÿí íÿãëèééàò âàñèòÿëÿðè ñèéàùûéà àëûíìàéà òÿãäèì åäèëìÿäèéè ö÷öí ùÿìèí
íÿãëèééàò âàñèòÿëÿðèíèí öçÿðèíÿ ùÿáñ ãîéóëìàãëà úÿðèìÿ
ìåéäàí÷àëàðûíà éåðëÿøäèðèëìÿñè áàðÿäÿ ìÿùêÿìÿëÿð òÿðÿôèíäÿí ãÿðàðëàð ãÿáóë åäèëìèøäèð.
Àïà ðû ëàí àðàø äûð ìà ëàð ëà
ìöëêèééÿòèíäÿ ùå÷ áèð äàøûíàí
âÿ éà äàøûíìàç ÿìëàêû ìöÿééÿí åäèëìÿéÿí, ëàêèí ùöãóãè
øÿõñëÿðäÿ òÿñèñ÷è (ïàé÷û) îëäóãëàðû ìöÿééÿí åäèëÿí áîðúëó
ôèçèêè øÿõñëÿðèí áîðúëàðûíûí îíëàðûí ïàéëàðûíäàí òóòóëìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ òÿäáèðëÿð äÿ äàâàì åòäèðèëìèøäèð.
Ùöãóãè øÿõñëÿðäÿ òÿñèñ÷è
êèìè ÷ûõûø åäÿí ôèçèêè øÿõñëÿðèí áîðúëàðûíûí ùÿìèí ùöãóãè
øÿõñëÿðäÿêè ïàéëàðûíäàí òóòóëìàñû ìÿãñÿäèëÿ 66 áîðúëó ôèçèêè øÿõñÿ ãàðøû ìÿùêÿìÿëÿðäÿ èääèàëàð ãàëäûðûëìûøäûð. Ùÿìèí èääèàëàð öçðÿ 49 èø öçðÿ
áîðú ìÿáëÿüèíèí ùöãóãè øÿõñèí ÿìëàêûíäàêû ïàéûíà éþíÿëäèëìÿñè áàðÿäÿ ãÿòíàìÿ ÷ûõàðûëìûø âÿ 8 èø öçðÿ áîðú ìÿáëÿüè þäÿíèëäèéèíäÿí ìöâàôèã
ìÿù êÿìÿ ãÿðàð äà äû ãÿáóë
îëóíìóøäóð. Áîðú ìÿáëÿüëÿðèíèí ãåéä åäèëÿí ìÿíáÿëÿðÿ
éþíÿëäèëìÿñè áàðÿäÿ ýþðöëìöø
òÿäáèðëÿð íÿòèúÿñèíäÿ ùöãóãè
øÿõñëÿðäÿ òÿñèñ÷è (ïàé÷û) êèìè
÷ûõûø åäÿí 1224 áîðúëó ôèçèêè
øÿõñ öçðÿ 1.022,5 ìèí ìàíàò
ìÿáëÿüèíäÿ áîðúëàðûí äþâëÿò
áöäúÿñèíÿ þäÿíèëìÿñè òÿìèí
åäèëìèøäèð.
Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè éàíûíäà Âåðýè Úèíàéÿòëÿðèíèí Èáòèäàè Àðàøäûðûëìàñû Äåïàðòàìåíòèíÿ ýþíäÿðèëìèøäèð.
- Ãåéä åòäèéèíèç êèìè, âåðýè
áîðúëàðûíûí àëûíìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ êå÷èðèëÿí ÿíÿíÿâè òÿäáèðëÿðëÿ éàíàøû, áîðúëó âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ ôÿðäè éàíàøìà ïðèíñèïèíèí òÿòáèãè ýåíèøëÿíäèðèëìèøäèð. Áó òåíäåíñèéà íÿ äÿðÿúÿäÿ ÿùÿìèééÿòëèäèð?
- ßëáÿòòÿ êè, áèç þç ôÿàëèééÿòèìèçäÿ ùÿð áèð áîðúëó âåðýè
þäÿéèúèñèíÿ ôÿðäè éàíàøìàüà
÷àëûøûðûã. Áó ñàùÿäÿ ñÿìÿðÿëèëèéèí òÿìèí îëóíìàñû ö÷öí èëê
íþâáÿäÿ âåðýè áîðúóíóí éàðàíìà ñÿáÿáëÿðè àðàøäûðûëûð, ùÿìèí áîðúóí þäÿíèëìÿñè èëÿ áàüëû
âåðýè þäÿéèúèñèíèí èìêàíëàðû
äÿéÿðëÿíäèðèëèð âÿ áîðúóí éþíÿëäèëìÿñè ö÷öí ìÿíáÿëÿð äÿãèã ìöÿééÿí åäèëèð.
Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí Âåðýè áîðúëàðûíûí àëûíìàñû èøèíèí
òÿøêèëè èäàðÿñè òÿðÿôèíäÿí áîðúëó
âåðýè þäÿéèúèëÿðè áàðÿäÿ ìÿëóìàò áàçàñû éàðàäûëìûø âÿ ùÿìèí âåðýè þäÿéèúèëÿðè ìöâàôèã
ìåéàðëàð íÿçÿðÿ àëûíìàãëà ðèñê
ãðóïëàðû öçðÿ áþëöøäöðöëìöøäöð.
Áîðúëó âåðýè þäÿéèúèëÿðè áàðÿäÿ ìÿëóìàò áàçàñûíûí éàðàäûëìàñû âåðýè áîðúóíóí þäÿíèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ äàùà òåç
íÿòèúÿ âåðÿ áèëÿúÿê ìåòîäëàðûí ñå÷èëìÿñèíÿ, áîðúëó âåðýè
þäÿéèúèëÿðèíèí ìöâàôèã ðèñê
ãðóïëàðûíà àéðûëìàñû èñÿ ùÿìèí
þäÿéèúèëÿð öçðÿ ýþðöëìöø âÿ
ýþðöëÿúÿê èøëÿðÿ íÿçàðÿòèí äàùà äà åôôåêòèâ øÿêèëäÿ ùÿéàòà
êå÷èðèëìÿñèíÿ êþìÿêëèê åäÿúÿêäèð. Áó ìÿëóìàòëàð Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè òÿðÿôèíäÿí ùÿð àé
éåíèëÿíÿðÿê éåðëè âåðýè îðãàíëàðûíà òÿãäèì åäèëèð.
- Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè áèð ÷îõ þëêÿëÿðèí âåðýè õèäìÿòëÿðè èëÿ ñûõ
ÿìÿêäàøëûã åäèð, íàçèðëèéèí
ÿìÿêäàøëàðû õàðèúè þëêÿëÿðäÿ
èøýöçàð ñÿôÿðëÿðäÿ îëóðëàð. Âåðýè áîðúëàðûíûí àëûíìàñû èøèíäÿ
áåéíÿëõàëã òÿúðöáÿäÿí ùàíñû
øÿêèëäÿ ôàéäàëàíìàüû äöøöíöðñöíöç?
- Áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàðëà
ìþâúóä îëàí ÿìÿêäàøëûüûí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè ãàðøûñûíäà äóðàí ïðèîðèòåò ùÿäÿôëÿðäÿíäèð. Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè IÎÒÀ (Àâðîïàäàõèëè Âåðýè Àäìèíèñòðàñèéàëàðû Òÿøêèëàòû), ÎÅÚÄ (Èãòèñàäè ßìÿêäàøëûã âÿ Èíêèøàô Òÿøêèëàòû) âÿ äèýÿð íöôóçëó áåéíÿëõàëã ãóðóìëàðëà ñûõ ÿìÿêäàøëûã åäèð. Ùàçûðäà òÿðÿôèìèçäÿí áèð ÷îõ ãàáàãúûë þëêÿëÿðèí «âåðýè þäÿéèúèñèíèí ÿìëàêû îëìàäûãäà âåðýè áîðúóíóí àëûíìàñû ìåõàíèçìëÿðè, åëåêòðîí ùÿððàúëàðûí
ñåñ èñòÿð êþíöëëö ÿìÿëåòìÿ ñÿâèééÿñèíèí éöêñÿëäèëìÿñè, èñòÿðñÿ äÿ âåðýè áîðúëàðûíûí ñÿìÿðÿëè èäàðÿ åäèëìÿñè ö÷öí ìöùöì àìèëëÿðäÿíäèð. Áóíóíëà
áàüëû ìþâúóä ãàíóíâåðèúèëèéÿ
íÿçÿð ñàëñàã, áó èñòèãàìÿòäÿ
êèôàéÿò ãÿäÿð ñòèìóëëàøäûðûúû
òÿäáèðëÿðèí ìþâúóäëóüóíóí øàùèäè îëàðûã.
Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíÿ ÿñàñÿí,
âåðýè þäÿéèúèñèíèí âåðýè þùäÿëèéèíèí éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè ìöääÿòèíèí äÿéèøäèðèëìÿñè èëÿ áàüëû
âåðýè îðãàíûíà ìöðàúèÿò åòìÿê
ùöãóãó âàðäûð. Ùÿìèí ùöãóãäàí èñòèôàäÿ åòìÿêëÿ âåðýè þäÿéèúèñèíèí âåðýè þùäÿëèéèíèí éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè ìöääÿòè âåðýè
èëè ÿðçèíäÿ 1 àéäàí 9 àéàäÿê
óçàäûëà áèëÿð.
2013-úö èëèí éàíâàð àéûíûí
1-äÿí åòèáàðÿí «Âåðýè ïàðòíéîðëóüó ñàçèøè»íèí áàüëàíûëìàñû
ö÷öí âåðýè îðãàíëàðûíà ìöðàúèÿò åòìÿê Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíäÿ âåðýè þäÿéèúèñèíèí ùöãóãó
êèìè ìöÿééÿí åäèëìèøäèð. Âåðýè îðãàíû èëÿ áàüëàíìûø áó ñàçèø âåðýè ðèñêëÿðèíèí ìèíèìàëëàøäûðûëìàñû ìÿãñÿäè èëÿ êþíöëëö øÿêèëäÿ áàüëàíûëìûø íèééÿò ðàçûëàøìàñû îëìàãëà éàíàøû, âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ áèð ñûðà
öñòöíëöêëÿð âåðèð. Áåëÿ êè, âåðýè îðãàíû èëÿ ïàðòíéîðëóã ñàçèøè áàüëàìàã èñòÿéÿí âåðýè þäÿéèúèëÿðè èëê þíúÿ áöäúÿ ãàðøûñûíäà áöòöí âåðýè þùäÿëèêëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèðëÿð.
Ùàçûðäà âåðýè áîðúëàðû áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàðûí âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ ÷àòäûðûëìàñû ö÷öí ýåíèø ìÿëóìàòëàíäûðìà âàñèòÿëÿðèíäÿí èñòèôàäÿ åäèëèð. Áóíóí
ö÷öí âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ áèëäèðèø âÿ õÿáÿðäàðëûãëàðûí ýþíäÿðèëìÿñè èëÿ éàíàøû, îíëàðûí
âåðýè îðãàíëàðûíäà îëàí ìîáèë
òåëåôîí íþìðÿëÿðèíÿ áîðú ìÿáëÿüëÿðè áàðÿäÿ ãûñà ÑÌÑ-ëÿðèí
âÿ ñÿñëè ìåñàæëàðûí ýþíäÿðèëìÿñè äÿ ùÿéàòà êå÷èðèëèð. Áóíóíëà äà âåðýè áîðúó áàðÿäÿ
ìÿëóìàòûí âåðýè þäÿéèúèñèíÿ
âàõ òûí äà ÷àò äû ðûë ìà ñû âåð ýè
áîðúëàðûíûí îïåðàòèâ ãàéäàäà
àëûíìàñûíà êþìÿêëèê ýþñòÿðèð.
Äèýÿð ãàíóíâåðèúèëèê àêòëàðûíäà äà âåðýè áîðúëàðûíûí àçàëìàñûíà ìöíàñèáÿòäÿ ñòèìóëëàøäûðûúû òÿäáèðëÿð íÿçÿðäÿ òóòóëìóøäóð. Áåëÿ êè, Úèíàéÿò Ìÿúÿëëÿñèíèí 213-úö ìàääÿñèíèí
ãåéä ùèññÿñèíèí òÿëÿáëÿðèíÿ ÿñàñÿí, úèíàéÿò òÿðêèáè éàðàòìûø
âåðýè áîðúó èëÿ ÿëàãÿäàð ÿìÿë
èëê äÿôÿ òþðÿäèëÿðñÿ âÿ úèíàéÿò
íÿòèúÿñèíäÿ âóðóëìóø çèéàí òàìàìèëÿ þäÿíèëÿðñÿ, âåðýè þäÿéèúèñè úèíàéÿò ìÿñóëèééÿòèíäÿí
àçàä îëóíà áèëÿð.
Áåéíÿëõàëã òÿúðöáÿäÿ äÿ
áèð ÷îõ ñòèìóëëàøäûðûúû òÿäáèðëÿð ìþâúóääóð. Ìÿñÿëÿí, Àìåðèêà Áèðëÿøìèø Øòàòëàðûíûí òÿú-
Cari ilin 1 yanvar tarixinə borclu vergi ödəyicilərinin
ümumi vergi ödəyicilərinin sayında xüsusi çəkisi
cəmi 3,4 faiz təşkil etmişdir
Êè÷èê ùÿúìäÿ áîðúëàðû îëàí
âåðýè þäÿéèúèëÿðè öçðÿ «Èíçèáàòè èúðààò ùàããûíäà» Ãàíóíóí
òÿëÿáëÿðèíÿ óéüóí îëàðàã «Òÿëÿáèí èúðàéà éþíÿëäèëìÿñè áàðÿäÿ ãÿðàðëàð» ãÿáóë åäèëìÿêëÿ áèðáàøà èúðà ìÿìóðëàðûíà
åäèëÿí ìöðàúèÿòëÿð ÿñàñûíäà
3402 âåðýè þäÿéèúèñèíèí 577,6
ìèí ìàíàò ìÿáëÿüèíäÿ áîðúëàðû äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿíèëìèøäèð.
Âåðýè îðãàíëàðû òÿðÿôèíäÿí
áîðúëó âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí þëêÿäÿí ýåòìÿ ùöãóãóíóí ìÿùäóäëàøäûðûëìàñû ö÷öí àèäèééÿòè
öçðÿ åäèëìèø ìöðàúèÿòëÿðäÿí
ñîíðà îíëàðûí áèð ãèñìè áîðúëàðûíû þäÿìèø, 29-íóí èñÿ þëêÿäÿí ýåòìÿ ùöãóãó ìÿùêÿìÿ
ãÿðàðû èëÿ ìÿùäóäëàøäûðûëìûøäûð. Âåðýè áîðúóíó þäÿìÿêäÿí éàéûíìàéà ýþðÿ 11,8 ìèëéîí ìàíàò áîðú ìÿáëÿüè öçðÿ
398 âåðýè þäÿéèúèñè áàðÿäÿ ìàòåðèàëëàð èáòèäàè èñòèíòàã ãàéäàñûíäà àðàøäûðûëìàñû ìÿãñÿäèëÿ
êå÷èðèëìÿñè, áîðúëàðûí àëûíìàñû ìÿãñÿäè èëÿ èúðà ìÿìóðëàðû
èëÿ ãàðøûëûãëû ôÿàëèééÿòèí òÿøêèëè, êþíöëëö þäÿìÿëÿðèí òÿøâèãè
(ïðîìîòèîí îô òàõ úîìïëèàíúå)» ñàùÿñèíäÿ òÿúðöáÿëÿðè þéðÿíèëÿðÿê òÿùëèë åäèëèð âÿ áóíóíëà áàüëû ìöâàôèã ìöääÿàëàðûí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíÿ äàõèë åäèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ ùàçûðëûã èøëÿðè àïàðûëûð. Áóíäàí
áàøãà, âåðýè ñàùÿñèíäÿ þëêÿìèçäÿ êå÷èðèëÿí áåéíÿëõàëã òÿäáèðëÿð çàìàíû ùÿéàòà êå÷èðèëÿí
òÿúðöáÿ ìöáàäèëÿñè äÿ âåðýè
áîðúëàðûíûí èäàðÿ îëóíìàñûíäà
áþéöê ðîë îéíàéûð.
- Âåðýè áîðúëàðûíûí àçàëìàñû
ö÷öí ùàíñû ñòèìóëëàøäûðûúû òÿäáèðëÿð ýþðöëÿ áèëÿð?
- Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè âåðýè
þäÿéèúèëÿðè òÿðÿôèíäÿí âåðýè
þùäÿëèêëÿðèíèí èúðà åäèëìÿñèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè èøëÿðèíè
äàèì äèããÿòäÿ ñàõëàéûð. Áó ïðî-
ðöáÿñèíäÿ âåðýè þäÿéèúèñè âåðýè þùäÿëèéèíèí éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè ìöääÿòèíèí äÿéèøäèðèëìÿñè áàðÿäÿ âåðýè îðãàíûíà ìöðàúèÿò åòìÿêëÿ éàíàøû, âåðýè
þùäÿëèéèíè ãðàôèê ÿñàñûíäà áÿðàáÿð ùèññÿëÿðÿ áþëöíìÿêëÿ
þäÿìÿê ùöãóãóíà ìàëèêäèð.
Ëàòâèéà Ðåñïóáëèêàñûíäà
áîðúëó âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ õöñóñè äÿñòÿê ïðîãðàìû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ âåðýè áîðúóíóí 10%-íè
þäÿéÿí âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí
ãàëàí áîðúëàðûíà ýþðÿ îíëàðà
60 àéàäÿê ìöääÿòÿ ìþùëÿòèí
âåðèëìÿñè âÿ áó ìöääÿòäÿ ôàèç ùåñàáëàíìàñûíûí äàéàíäûðûëìàñû íÿçÿðäÿ òóòóëóð.
Ùàçûðäà âåðýè áîðúëàðûíûí
àçàëìàñû ö÷öí ñòèìóëëàøäûðûúû
òÿäáèðëÿðèí ñèéàùûñûíû ýåíèøëÿíäèðìÿê ìÿãñÿäèëÿ ìþâúóä áåéíÿëõàëã òÿúðöáÿíè íÿçÿðäÿí êå÷èðèðèê âÿ îëà áèëñèí êè, ýÿëÿúÿêäÿ áóíóíëà áàüëû Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíäÿ ìöâàôèã äÿéèøèêëèêëÿð åäèëìÿñè òÿêëèô îëóíñóí.
3
Akif Musayev
Azərbaycan Respublikası
vergilər nazirinin müşaviri
Rakurs
Vergi güzəştlərinin tətbiqi
Âåðýèëÿðèí òÿíçèìëÿéèúè ôóíêñèéàñûíûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíäÿ èñòèôàäÿ
îëóíàí ÿñàñ èãòèñàäè àëÿòëÿðäÿí áèðè âåðýè ýöçÿøòëÿðèíèí âåðèëìÿñèäèð. Áó,
âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí ìöÿééÿí êàòåãîðèéàëàðûíûí âÿ éà ôÿàëèééÿò ñàùÿëÿðèíèí âåðýèëÿðäÿí òàì âÿ éà ãèñìÿí àçàä îëóíìàñûíû íÿçÿðäÿ òóòàðàã ìöâàôèã ôÿàëèééÿò ñàùÿñèíäÿ áàø âåðÿí èãòèñàäè ïðîñåñëÿðèí ñöðÿòëÿíäèðèëìÿñèíÿ
éþíÿëäèëèð. Òÿúðöáÿ ýþñòÿðèð êè, âåðýè ñèéàñÿòèíèí ñÿìÿðÿëèëèéèíÿ î âàõò íàèë
îëóíà áèëÿð êè, âåðýè ýöçÿøòëÿðèíèí âåðèëìÿñèíèí ÿñàñëàðû äÿãèã âÿ îáéåêòèâ
ìöÿééÿí îëóíñóí, îíëàðäàí éàëíûç òÿéèíàòû öçðÿ èñòèôàäÿ åäèëñèí.
Îíó äà ãåéä åòìÿê ëàçûìäûð êè, âåðýè ýöçÿøòëÿðèíèí âåðèëìÿñè âåðýèëÿðèí ìöÿééÿí îëóíìàñûíûí ÿñàñ åëåìåíòè ñàéûëìûð. Áó ùàë Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíäÿ þç ÿêñèíè òàïìûøäûð. Ìÿúÿëëÿíèí 12-úè
ìàääÿñèíäÿ ýþñòÿðèëèð êè, âåðýè î ùàëäà ìöÿééÿí åäèëìèø ùåñàá îëóíóð êè,
áó çàìàí âåðýè þäÿéèúèñè âÿ àøàüûäàêû âåðýèòóòìà åëåìåíòëÿðè ìöÿééÿí
åäèëìèø îëñóí: âåðýèòóòìà îáéåêòè, âåðýèòóòìà áàçàñû, âåðýè äþâðö, âåðýè
äÿðÿúÿñè, âåðýèíèí ùåñàáëàíìàñû ãàéäàñû, âåðýèíèí þäÿíèëìÿñè ãàéäàñû âÿ
ìöääÿòè. Âåðýè ìöÿééÿí åäèëäèêäÿ, Ìÿúÿëëÿ èëÿ íÿçÿðäÿ òóòóëàí ÿñàñëàðëà
âåðýè ýöçÿøòëÿðè äÿ ìöÿééÿíëÿøäèðèëÿ áèëÿð. Áó èñÿ î äåìÿêäèð êè, âåðýèëÿðèí ìöÿééÿí îëóíìàñû çàìàíû âåðýè ýöçÿøòëÿðèíèí ìöòëÿã ãàéäàäà âåðèëìÿñè ìÿúáóðè äåéèëäèð.
Ünvanlı vergi güzəştlərinin verilməsində əsas məqsəd bu
güzəştdən istifadə etmək hüququ olan vergi ödəyicilərinin
ümumi vergi yükünün aşağı salınmasından ibarətdir
Âåðýè ýöçÿøòèíèí âåðèëìÿñè âåðýè éöêöíöí àçàëäûëìàñû ìÿãñÿäèëÿ âåðýè
þäÿéèúèñèíèí ãàíóíâåðèúèëèêëÿ ìöÿééÿí åäèëìèø âåðýèíè þäÿìÿêäÿí òàì
âÿ éà ãèñìÿí àçàä îëóíìàñû äåìÿêäèð. Àçàäîëìà ãàðøûäà äóðàí ìÿãñÿäëÿðäÿí àñûëû îëàðàã äàèìè âÿ éà ìöâÿããÿòè îëà áèëÿð. Âåðýè ýöçÿøòèíèí âåðèëìÿñè ùÿì äÿ âåðýè þäÿéèúèñèíèí äàùà ÿëâåðèøëè âåðýè ðåæèìè èëÿ âåðýèéÿ úÿëá
îëóíìàñûíû íÿçÿðäÿ òóòàðàã, þäÿíèëìÿëè âåðýè ìÿáëÿüèíèí àçàäûëìàñû èëÿ
íÿòèúÿëÿíèð. Âåðýè ýöçÿøòè áàðÿäÿ âåðèëìèø áó âÿ éà äèýÿð îõøàð ôèêèðëÿð
âåðýè éöêöíöí àçàëäûëìàñû èëÿ áàüëû îëìàãëà, èëê áàõûøäàí îíóí ÿñàñ ìàùèééÿòèíè êè÷èëòìèø îëóð. Áåëÿ êè, ýöçÿøòëÿðèí âåðèëìÿñèíäÿ ìÿãñÿä òÿêúÿ
âåðýè éöêöíöí àçàëäûëìàñû äåéèë, ùÿì äÿ ìöÿééÿí èãòèñàäè ìÿãñÿäëÿðÿ
íàèë îëóíìàñû èëÿ áàüëûäûð. Áóíó âåðýè ýöçÿøòëÿðèíè õàðàêòåðèçÿ åäÿí
àøàüûäàêû åëåìåíòëÿðäÿí äàùà àéäûí ýþðìÿê îëàð:
• âåðýè ýöçÿøòëÿðèíèí ìöääÿòëè îëìàñû îíóí éàëíûç
ìöÿééÿí äþâð ÿðçèíäÿ òÿòáèã îëóíäóüóíó ýþñòÿðèð;
• âåðýè ýöçÿøòëÿðèíèí öíâàíëûëûüû îíóí ìöÿééÿí êàòåãîðèéàäàí îëàí
âåðýè þäÿéèúèëÿðè ö÷öí íÿçÿðäÿ òóòóëäóüóíó áèëäèðèð;
• âåðýè ýöçÿøòëÿðèíèí êþíöëëöëöéö ýöçÿøòëÿðäÿí êþíöëëö ãàéäàäà
èñòèôàäÿ îëóíìàíû ýþñòÿðèð;
• âåðýè ýöçÿøòëÿðèíèí ìÿãñÿäëè îëìàñû îíëàðûí êîíêðåò ìÿãñÿäëÿð ö÷öí
íÿçÿðäÿ òóòóëäóüóíó áèëäèðèð.
Èãòèñàäè ÿäÿáèééàòäà âåðýè ýöçÿøòëÿðèíèí êîìïåíñàñèéà âÿ ñòèìóëëàøäûðûúû ôóíêñèéàëàðûíà äàùà ÷îõ ðàñò ýÿëèíèð. Êîìïåíñàñèéà ôóíêñèéàñû ìöõòÿëèô äàõèëè âÿ õàðèúè ôàêòîðëàðûí òÿñèðèíÿ ìÿðóç ãàëàí òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðè
ö÷öí áÿðàáÿð èìêàíëàðûí éàðàäûëìàñûíû òÿìèí åäèð. Òÿíçèìëÿéèúè ôóíêñèéà
èñÿ àéðû-àéðû òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðèíèí èíêèøàôû ö÷öí ÿëâåðèøëè èãòèñàäè øÿðàèòèí éàðàäûëìàñûíà éþíÿëäèëèð. Ùÿð áèð ôóíêñèéàíûí èñÿ âåðýè äàõèëîëìàëàðûíûí àðòûðûëìàñûíäà þçöíÿìÿõñóñ ðîëó âàðäûð. Âåðýè ýöçÿøòëÿðè áèëàâàñèòÿ
ôèñêàë ôóíêñèéà äàøûìàñà äà, îíëàðûí öíâàíëû âÿ äöçýöí òÿòáèã îëóíìàñû
àéðû-àéðû òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðèíèí ìàëèééÿ âÿçèééÿòèíèí éàõøûëàøìàñûíà
ìöñáÿò òÿñèð ýþñòÿðèð. Ñîí íÿòèúÿäÿ èñÿ äþâëÿò õÿçèíÿñèíÿ âåðýè äàõèëîëìàëàðûíûí àðòûìû òÿìèí åäèëèð.
Öìóìèééÿòëÿ, âåðýè ýöçÿøòëÿðèíè èêè êàòåãîðèéàéà áþëìÿê îëàð: ùÿð áèð
âåðýè þäÿéèúèñè òÿðÿôèíäÿí èñòèôàäÿ îëóíàí ýöçÿøòëÿð; éàëíûç âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí ìöÿééÿí êàòåãîðèéàëàðûíà àèä ýöçÿøòëÿð. Èêèíúè êàòåãîðèéàéà àèä
åäèëÿí âåðýè ýöçÿøòëÿðè âåðýè íÿçÿðèééÿñèíäÿ «öíâàíëû âåðýè ýöçÿøòëÿðè» äÿ
àäëàíäûðûëûð. Áåëÿ ýöçÿøòëÿð ìöÿééÿí ôÿàëèééÿò íþâëÿðèíèí èíêèøàôûíà äÿñòÿê âåðèëìÿñè ö÷öí âåðýè äÿðÿúÿëÿðèíèí àøàüû ñàëûíìàñû, ùåñàáëàíìûø âåðýèäÿí ÷ûõûëìàëàð âÿ ñ. øÿêèëäÿ äþâëÿò òÿðÿôèíäÿí âåðèëèð âÿ öíâàíëû õàðàêòåð
äàøûéûð. Îíó äà ãåéä åòìÿê ëàçûìäûð êè, áó ýöçÿøòëÿð ìöÿééÿí øÿðòëÿð äàõèëèíäÿ âÿ ìöõòÿëèô ôàêòîðëàð íÿçÿðÿ àëûíìàãëà âåðèëèð. Ùÿìèí ôàêòîðëàðà
ôÿàëèééÿò íþâö, èø÷è ïåðñîíàëûí ñàéû, èñòåùñàë ñàùÿñè, õèäìÿò âÿ ìÿùñóë
íþâëÿðè, íèçàìíàìÿ êàïèòàëûíûí ùÿúìè, ÿìÿêùàããû ôîíäó, äþâëÿò âÿ ãåéðèäþâëÿò ñîñèàë ôîíäëàðûíà àéûðìàëàðûí ùÿúìè âÿ ñ. àèä åäèëèð. Öíâàíëû âåðýè
ýöçÿøòëÿðèíèí âåðèëìÿñèíäÿ ÿñàñ ìÿãñÿä áó ýöçÿøòäÿí èñòèôàäÿ åòìÿê ùöãóãó îëàí âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí öìóìè âåðýè éöêöíöí àøàüû ñàëûíìàñûíäàí
èáàðÿòäèð. Öíâàíëû âåðýè ýöçÿøòëÿðè ùÿì ñîñèàë, ùÿì äÿ èãòèñàäè ìÿãñÿä äàøûéà áèëÿð. Ñîñèàë ìÿãñÿäëè ýöçÿøòëÿð ÿùàëèíèí àçòÿìèíàòëû òÿáÿãÿëÿðèíèí
ìàääè âÿçèééÿòèíèí éàõøûëàøäûðûëìàñûíà éþíÿëäèëèð. Èãòèñàäè éþíöìëö ýöçÿøòëÿðèí âåðèëìÿñè èñÿ ìöÿééÿí ôÿàëèééÿò ñàùÿëÿðèíèí (ìöàñèð äþâðäÿ,
ÿñàñÿí, èííîâàñèéàëàðûí) èíêèøàôûíà ìàëèééÿ äÿñòÿéèíèí âåðèëìÿñè ìÿãñÿäèíè äàøûéûð.
Ãåéä îëóíàíëàðäàí áåëÿ íÿòèúÿéÿ ýÿëìÿê îëàð êè, àäè âåðýè ýöçÿøòëÿðèíäÿí ôÿðãëè îëàðàã, öíâàíëû âåðýè ýöçÿøòëÿðè âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ âåðèëìèø áèð
ùöãóã îëñà äà, îíëàðäàí èñòèôàäÿ îëóíìàñû ìÿúáóðè õàðàêòåð äàøûéûð. ×öíêè
öíâàíëû õàðàêòåð äàøûéàí ñîñèàë âÿ èãòèñàäè éþíöìëö ýöçÿøòëÿð äþâëÿòèí ùÿéàòà êå÷èðäèéè ñèéàñÿòèí òÿëÿáëÿðèíäÿí èðÿëè ýÿëèð.
ÐßÃßÌËßÐÈÍ ÄÈËÈ ÈËß
2013-úö èëäÿ ñÿíàéåäÿ èñòåùñàë îëóíìóø ìàëëàðûí âÿ ýþñòÿðèëìèø õèäìÿòëÿðèí
ùÿúìè 33,7 ìèëéàðä ìàíàò òÿøêèë åäÿðÿê ÿââÿëêè èëëÿ ìöãàéèñÿäÿ 1,8%
÷îõ îëìóøäóð.
Þòÿí èë ñÿíàéåíèí ãåéðè-íåôò ñàùÿëÿðèíäÿ èñòåùñàëûí ùÿúìè ÿââÿëêè èëèí ñÿâèééÿñèíè 4,8%, íåôò-ãàç ñåêòîðóíäà èñÿ 1,1% öñòÿëÿìèøäèð.
2013-úö èëäÿ áöòöí ìàëèééÿ ìÿíáÿëÿðèíäÿí ÿñàñ êàïèòàëà 17,9 ìèëéàðä
ìàíàò âÿ éà ÿââÿëêè èëÿ íèñáÿòÿí 15,1% ÷îõ âÿñàèò éþíÿëäèëìèø, îíóí
76,7%-è äàõèëè ìÿíáÿëÿð ùåñàáûíà òÿìèí åäèëìèøäèð.
Þòÿí èë Àçÿðáàéúàíäàí 102 þëêÿéÿ ÿìòÿÿ èõðàú îëóíìóø, 140 þëêÿäÿí èäõàë åäèëìèøäèð.
4
№ 03 (693) | 22 yanvar 2014 | www.vergiler.az
Yeni müəssisələr yaranır,
işsizlik problemi aradan qaldırılır
Hüquq məsləhətxanamız
Samirə Musayeva
Azərbaycan Respublikası
Vergilər Nazirliyinin Hüquq Baş İdarəsinin rəisi
vergi ödəyicilərinin suallarına cavab verir
Hüquqi şəxsin ləğvi
Òÿñèñ÷èñè îëäóüóì ùöãóãè øÿõñè ëÿüâ åòìÿê èñòÿéèðÿì. Ëÿüâåòìÿ ïðîñåñèíäÿ îëìà áàðÿäÿ ãåéäèí äþâëÿò ðåéåñòðèíÿ äàõèë åäèëìÿñè ö÷öí ùàíñû
ñÿíÿäëÿðè òÿãäèì åòìÿëèéÿì?
Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ìöëêè
Ìÿúÿëëÿñèíèí 59.1-úè ìàääÿñèíÿ ÿñàñÿí,
ùöãóãè øÿõñèí ëÿüâè îíóí ìþâúóäëóüóíà
âÿ ôÿàëèééÿòèíÿ ùöãóã âÿ âÿçèôÿëÿðè ùöãóã âàðèñëèéè ãàéäàñûíäà áàøãà øÿõñëÿðÿ
êå÷ìÿäÿí õèòàì âåðèëìÿñè äåìÿêäèð.
Ùÿì÷èíèí, «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí
Ìöëêè Ìÿúÿëëÿñèíäÿ äÿéèøèêëèêëÿð åäèëìÿñè ùàããûíäà» 22 íîéàáð 2013-úö èë òàðèõëè Ãàíóíà ÿñàñÿí, Ìöëêè Ìÿúÿëëÿíèí
(áóíäàí ñîíðà Ìÿúÿëëÿ) éåíè ðåäàêñèéàäà âåðèëìèø 60.1-úè ìàääÿñèíÿ óéüóí îëàðàã ùöãóãè øÿõñèí ëÿüâè ùàããûíäà ãÿðàðëà
ëÿüâåòìÿ êîìèññèéàñû (òÿñâèéÿ÷è) òÿéèí
åäèëèð, Ìÿúÿëëÿ ÿñàñûíäà ëÿüâåòìÿ ãàéäàñû âÿ ìöääÿòëÿðè ìöÿééÿíëÿøäèðèëèð âÿ
ëÿüâåòìÿ ïðîñåñè áàøëàéûð.
Ìÿúÿëëÿäÿ éóõàðûäà ãåéä îëóíàí äÿéèøèêëèêëÿ ÿëàâÿ åäèëìèø 59.2-1-úè ìàääÿñèíäÿ êðåäèòîðëàðûí áöòöí òÿëÿáëÿðèíè
12 àé ÿðçèíäÿ ãàðøûëàìàã ö÷öí þäÿìÿ
ãàáèëèééÿòèíèí îëìàñûíû òÿñäèã åäÿí ðÿñìè áÿéàíàòûí âåðèëìÿñè äÿ íÿçÿðäÿ òóòóëìóøäóð. Ìÿúÿëëÿíèí 61.1-úè ìàääÿñèíÿ
ÿñàñÿí èñÿ ëÿüâåòìÿ êîìèññèéàñû (òÿñâèéÿ÷è) òÿéèí îëóíäóüó ýöíäÿí ñîíðà 10
ýöí ìöääÿòèíäÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà ùöãóãè øÿõñëÿðèí äþâëÿò ãåéäèééàòû ùàããûíäà ìÿëóìàòûí äÿðú åäèëäèéè
ìÿòáó íÿøðäÿ ùöãóãè øÿõñèí ëÿüâ åäèë-
ìÿñè, êðåäèòîðëàðûí òÿëÿáëÿðèíèí áèëäèðèëìÿñè ãàéäàñû âÿ ìöääÿòè ùàããûíäà èëê
ìÿëóìàòû äÿðú åòäèðèð.
«Ùöãóãè øÿõñëÿðèí äþâëÿò ãåéäèééàòû
âÿ äþâëÿò ðåéåñòðè ùàããûíäà» Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ãàíóíóíäà äÿéèøèêëèêëÿð åäèëìÿñè áàðÿäÿ» 22 íîéàáð 2013úö èë òàðèõëè Ãàíóíëà «Ùöãóãè øÿõñëÿðèí
äþâëÿò ãåéäèééàòû âÿ äþâëÿò ðåéåñòðè ùàããûíäà» Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ãàíóíóíóí 16.1-úè ìàääÿñè éåíè ðåäàêñèéàäà
âåðèëìèøäèð. Éåíè ðåäàêñèéàéà ýþðÿ, ùöãóãè øÿõñèí ëÿüâ ïðîñåñèíäÿ îëìàñû áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàðûí ùöãóãè øÿõñëÿðèí äþâëÿò
ðåéåñòðèíÿ äàõèë åäèëìÿñè ö÷öí ëÿüâåòìÿ
êîìèññèéàñû (òÿñâèéÿ÷è) òÿéèí îëóíäóüó
ýöíäÿí ñîíðà 15 ýöí ìöääÿòèíäÿ ÿðèçÿ
èëÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí ìöâàôèã
èúðà ùàêèìèééÿòè îðãàíûíà ìöðàúèÿò åòìÿëèäèð. Ãàíóíóí 16.1-úè ìàääÿñèíÿ ÿñàñÿí, ùÿìèí ÿðèçÿéÿ ëÿüâåòìÿ ãÿðàðû, þäÿìÿ ãàáèëèééÿòèíèí îëìàñûíû òÿñäèã åäÿí
ðÿñìè áÿéàíàò, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà ùöãóãè øÿõñëÿðèí äþâëÿò ãåéäèééàòû
ùàããûíäà ìÿëóìàòûí äÿðú åäèëäèéè ìÿòáó
íÿøðäÿ ùöãóãè øÿõñèí ëÿüâ åäèëìÿñè, êðåäèòîðëàðûí òÿëÿáëÿðèíèí áèëäèðèëìÿñè ãàéäàñû âÿ ìöääÿòè ùàããûíäà èëê ìÿëóìàòûí
äÿðú îëóíìàñûíû òÿñäèã åäÿí ñÿíÿä âÿ
ìþùöð ÿëàâÿ îëóíìàëûäûð.
«Son on il ərzində Azərbaycanda 1 milyon 200 min yeni iş yeri
açılmışdır. Onların böyük hissəsi bölgələrin payına düşür. Bu, həm
bölgələrdə gedən canlanmaya müsbət təsir göstərir, şəhərlərə
miqrasiya meyillərinin qabağını alır, yerli istehsalın artımına imkan
yaradır, həm də idxaldan asılılığımızı azaldır».
İlham ƏLİYEV,
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Àçÿðáàéúàí èãòèñàäèééàòû
ö÷öí óüóð ëà íÿòè úÿëÿí ìèø
2013-úö èëäÿ èøñèçëèêëÿ áàüëû
ïðîáëåìëÿðèí ùÿëëèíäÿ äÿ ìöñáÿò òåíäåíñèéà ãåéäÿ àëûíìûøäûð. Èë ÿðçèíäÿ 110 ìèí éåíè èø
éåðè à÷ûëìûøäûð êè, îíëàðäàí 80
ìèíè äàèìè èø éåðèäèð. Àçÿðáàéúàí ùþêóìÿòèíèí ùÿéàòà
êå÷èðäèéè ñîñèàë-èãòèñàäè ñèéàñÿò íÿòèúÿñèíäÿ èøñèçëèéèí ñÿâèééÿñè 5%-ÿ ãÿäÿð àçàëìûøäûð. 2012-úè èëëÿ ìöãàéèñÿäÿ
èøëÿéÿíëÿðèí îðòà àéëûã ÿìÿêùàããû 6,2% àðòàðàã 423 ìàíàò, ïóëëó õèäìÿòëÿðèí ùÿúìè
èñÿ 8,2% àðòàðàã 6,5 ìèëéàðä
ìàíàò îëìóøäóð. Þëêÿìèçäÿ
éîõñóëëàðûí ñàéû ÿùÿìèééÿòëè
äÿðÿúÿäÿ àçàëàðàã 5,3%-ÿ åíìèøäèð.
Ìàêðîèãòèñàäè ñàáèòëèéèí ãîðóíóá ñàõëàíûëìàñû, èãòèñàäèééàòûí øàõÿëÿíäèðèëìÿñè, ãåéðèíåôò ñåêòîðóíóí âÿ ðåýèîíëàðûí èíêèøàôû èëÿ áàüëû äþâëÿò
ïðîãðàìëàðûíûí ùÿéàòà êå÷è-
Mərkəzi Bank kreditləşmə ilə
bağlı tələbləri sərtləşdirdi
Мягсяд мясулиййятли кредитляшмяйя наил олмаг вя
коммерсийа банкларыны мцмкцн рисклярдян горумагдыр
Ðåñïóáëèêà áàíêëàðûíûí ìöõòÿëèô òÿéèíàòëû êðåäèò òÿêëèôëÿðèíèí ÷îõàëìàñû, ìöòÿìàäè åëàí
åäèëÿí êðåäèò êàìïàíèéàëàðû
ìöñáÿò òÿðÿôëÿðè èëÿ éàíàøû, ìöÿééÿí ùàãëû ñóàëëàð äà äîüóðóð. Ñþùáÿò àðàéûøñûç âÿ ýèðîâñóç, éàëíûç øÿõñèééÿò âÿñèãÿñè
èëÿ òÿêëèô îëóíàí êðåäèòëÿðèí ýåðè ãàéòàðûëìàñûíäà éàðàíà áèëÿúÿê ÷ÿòèíëèêëÿðäÿí ýåäèð. Ìöøàùèäÿëÿð ýþñòÿðèð êè, àðòûã áÿçè áàíêëàð ìöøòÿðè úÿëá åòìÿê
õàòèðèíÿ åëàí åòäèêëÿðè áó úöð
êàìïàíèéàëàðûí ýèðîâóíà ÷åâðèëìÿéÿ áàøëàéûáëàð.
Âàõòû þòìöø êè÷èê ùÿúìëè èñòåùëàê êðåäèòëÿðèíèí ýåðè ãàéòàðûëìàñû ö÷öí ÷åâèê âÿ ùÿì äÿ îïòèìàë ìåõàíèçìëÿðèí îëìàìàñû âÿçèééÿòè áèð ãÿäÿð äÿ ÷ÿòèíëÿøäèðèð.
Àçÿðáàéúàí Ìÿðêÿçè Áàíêûíûí
(ÀÌÁ) 2014-úö èë ö÷öí ïóë âÿ
ìàëèééÿ ñàáèòëèéè ñèéàñÿòèíèí ÿñàñ
èñòèãàìÿòëÿðè áàðÿäÿ áÿéàíàòûíà
ÿñàñÿí, ùàçûðäà ðåàë ñåêòîðóí âÿ
ÿùàëèíèí áàíê ñèñòåìèíÿ âàõòû êå÷ìèø áîðúëàðûíûí õöñóñè ÷ÿêèñè 5,3%
ñÿâèééÿñèíäÿäèð âÿ áóíóí äà éàðûñû áàíêëàð òÿðÿôèíäÿí éàðàäûëìûø
åùòèéàòëàðëà þðòöëöð. Òÿêúÿ 2013úö èëäÿ èñòåùëàê êðåäèòëÿðèíÿ òÿëÿáàòûí 2012-úè èëëÿ ìöãàéèñÿäÿ
40%-ÿ éàõûí àðòìàñû ðåàë ìÿíçÿðÿíè áèð äàùà ýþç þíöíÿ ýÿòèðèð.
Áóíó íÿçÿðÿ àëàí Àçÿðáàéúàí
Ìÿðêÿçè Áàíêû ïóë ñèéàñÿòè èëÿ
áàüëû áÿéàíàòûíäà 2014-úö èëäÿ
ñàëû òÿòáèã îëóíàúàã âÿ Ìÿðêÿçè
Áàíê òÿðÿôèíäÿí áó ÿìñàë öçðÿ
ìàêñèìóì ùÿää ìöÿééÿí åäèëÿúÿêäèð. Áóíóíëà éàíàøû, áàíêëàð
òÿðÿôèíäÿí «ìÿñóëëèééÿòëè êðåäèòëÿøìÿ» öçðÿ ñèéàñÿò ÷ÿð÷èâÿñè òÿòáèã îëóíàúàãäûð. Ñèéàñÿò ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ áàíêëàðäàí èñòåùëàê÷ûëàðëà
ìöâàôèã äàâðàíûø ïðèíñèïëÿðèíÿ ðèàéÿò åäèëìÿñè, èñòåùëàê÷ûëàðà ýÿëèðëÿðèíÿ óéüóí ìÿùñóëëàðûí òÿãäèì îëóíìàñû, îíëàðà ìÿùñóëëàðûí
ãèéìÿòè èëÿ áàüëû äöçýöí âÿ äîëüóí ìÿëóìàòëàðûí à÷ûãëàíìàñû èëÿ
áàüëû òÿëÿáëÿð ñÿðòëÿøäèðèëÿúÿêäèð».
Áÿéàíàòäà ÿêñèíè òàïìûø òÿäáèðëÿðèí ðåàëëàøäûðûëìàñû èñÿ þçöíö
÷îõ ýþçëÿòìÿäè: ÀÌÁ áó ýöíëÿðäÿ þëêÿíèí êîììåðñèéà áàíêëàðûíà èø éåðèíäÿí àðàéûø òÿãäèì åòìÿéÿí ìöøòÿðèëÿðÿ êðåäèò âåðèëìÿñèíè ãàäàüàí åäÿí òÿëèìàò õàðàêòåðëè ìÿêòóá ýþíäÿðèá. Áàíêäàí
áèëäèðèëèð êè, ýÿëèðëÿðè òÿñäèã åäÿí
ñÿíÿäèí òÿëÿá îëóíìàñû ùå÷ äÿ éåíè àääûì äåéèë. Áàíêëàðûí èø éåðèíäÿí àðàéûø îëìàäàí ìöøòÿðèëÿðÿ èñ òåù ëàê êðå äèò ëÿðè âåð ìÿñè
«Áàíêëàðäà êðåäèòëÿðèí âåðèëìÿñè
Ãàéäàëàðû»íûí 4.1.7 âÿ 4.1.8-úè
áÿíäëÿðèíèí òÿëÿáëÿðèíè ïîçóð. Ùåñàá îëóíóð êè, ìöøòÿðèëÿðèí ìàëèééÿ âÿçèééÿòèíèí äÿãèã ãèéìÿòëÿíäèðèëìÿìÿñè áàíêëàðûí êðåäèò ïîðòôåëèíäÿ ðèñêëè ìöøòÿðè áàçàñûíûí àðòìàñûíà, ñîí íÿòèúÿäÿ ñèñòåì ðèñêëÿðèíèí éàðàíìàñûíà ñÿáÿá îëà áèëÿð.
Ãÿðàð äàí ýþ ðöí äö éö êè ìè,
Ìÿðêÿçè Áàíê èñòåùëàê êðåäèòëÿø-
ýþòöðöëìöø ÷îõñàéëû êðåäèòëÿðè ãàéòàðìàã ö÷öí áèð èðèùÿúìëè êðåäèòëÿøìÿ òÿêëèô åäÿí áàíêëàðûí ìþâúóäëóüó ÀÌÁ-íè òÿëÿáëÿðè ñÿðòëÿøäèðìÿéÿ ñþâã åäèá.
Àâòîìîáèëëÿðèí êðåäèòëÿ ñàòûøûíà ìÿùäóäèééÿò ãîéóëìàñû èëÿ
áàüëû éàéûëàí ìÿëóìàòëàðà ýÿëäèêäÿ, Ìÿðêÿçè Áàíê òÿðÿôèíäÿí áåëÿ áèð ðÿñìè ãÿðàðûí îëìàäûüû áèëäèðèëèð. Ëàêèí èãòèñàä÷û åêñïåðòëÿð
ìèíèê àâòîìîáèëëÿðèíèí êðåäèòëÿ
ñàòûøû çàìàíû ÿêñÿð ùàëëàðäà ìöøòÿðèëÿðäÿí ýÿëèðëÿð ùàããûíäà ùå÷
áèð ñÿíÿäèí èñòÿíèëìÿìÿñèíèí ñîíðàäàí úèääè ïðîáëåìëÿðÿ ðÿâàú âåðäèéèíè áèëäèðèðëÿð. Ãåéðè-ñàáèò, äàâàìëû îëìàéàí ýÿëèð ùåñàáûíà àâòîìîáèë àëìàã èñòÿéÿí âÿòÿíäàøëàð êðåäèòëÿðè ãàéòàðà áèëìÿäèêäÿ
áàíêëàðûí ýèðîâóíäà îëàí àâòîìîáèëëÿ âèäàëàøìàã ìÿúáóðèééÿòèíäÿ
ãàëûðëàð.
Èãòèñàäè Òÿøÿááöñëÿðÿ Éàðäûì
Èúòèìàè Áèðëèéèíèí åêñïåðòè Ñàìèð
ßëèéåâ ùåñàá åäèð êè, ÀÌÁ-íèí
áó ãÿðàðû áàíê ñåêòîðóíóí ìàëèééÿ ñàáèòëèéèíÿ âÿ äàéàíûãëûã ïîòåíñèàëûíûí ýöúëÿíäèðèëìÿñèíÿ, åëÿúÿ äÿ ðèñêëÿðèí ìèíèìàëëàøäûðûëìàñûíà éþíÿëìèø ñèéàñÿòèí òÿðêèá
ùèññÿñèäèð. Îíóí ôèêðèíúÿ, ìÿãñÿä ñàáèò ìàêðîèãòèñàäè âÿçèééÿòäÿ áàíêëàðäà àêòèâëÿðèí àðòûì ùÿäÿôëÿðè èëÿ äàéàíûãëûã ùÿäÿôëÿðè
àðàñûíäà îïòèìàë òàðàçëûüûí òÿìèí
îëóíìàñûäûð.
Åêñïåðòèí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, èñòåùëàê êðåäèòëÿðè öçðÿ ðèñêëÿðèí ïðå-
Kreditləşmə zamanı mümkün risklər nəzərə alınmalı, vətəndaşın kredit üzrə
aylıq faizləri və əsas borc məbləğini qaytarmaq imkanları araşdırılmalı,
risk qrupuna aid müştərilərlə iş düzgün qurulmalıdır
«ìÿñóëèééÿòëè êðåäèòëÿøìÿ» ïðèíñèïèíèí òÿòáèãè öçðÿ òÿäáèðëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëÿúÿéèíè áÿéàí åòìèøäè. Ñÿíÿääÿ ãåéä îëóíóðäó êè, áó
èë ÿðçèíäÿ êðåäèò ïîðòôåëèíèí êåéôèééÿòèíèí ãîðóíìàñû âÿ éàõøûëàøäûðûëìàñû ìÿãñÿäèëÿ òÿäáèðëÿð ýöúëÿíäèðèëÿúÿê. ßùàëèíèí þäÿíèø ãàáèëèééÿòè âÿ èñòåùëàê êðåäèòëÿøìÿñè àðàñûíäà òàðàçëûüûí ãîðóíìàñû
ö÷öí éåíè òÿíçèìëÿìÿ òÿëÿáëÿðè
ìöÿééÿíëÿøäèðèëÿúÿê: «Êðåäèòëÿøìÿäÿ «áîðúóí ýÿëèðÿ» íèñáÿòè ÿì-
ìÿñèíèí ìÿùäóäëàøäûðûëìàñûíà äåéèë, ùÿì áàíêëàðûí, ùÿì äÿ ìöøòÿðèëÿðèí ìÿñóëèééÿòèíèí àðòûðûëìàñûíà ÷àëûøûð. Éÿíè êðåäèòëÿøìÿ çàìàíû ìöìêöí ðèñêëÿð íÿçÿðÿ àëûíìàëû, âÿòÿíäàøûí êðåäèò öçðÿ àéëûã
ôàèçëÿðè âÿ ÿñàñ áîðú ìÿáëÿüèíè
ãàéòàðìàã èìêàíëàðû àðàøäûðûëìàëû, ðèñê ãðóïóíà àèä ìöøòÿðèëÿðëÿ
èø äöçýöí ãóðóëìàëûäûð. Áó ýöí
åâäàð ãàäûíëàðà, àùûë ïåíñèéà÷ûëàðà 10 ìèí ìàíàòàäÿê êðåäèò òÿêëèô
åäÿí, åëÿúÿ äÿ äèýÿð áàíêëàðäàí
âåíòèâ òÿíçèìëÿíìÿñè ìöùöì èñòèãàìÿò êèìè íÿçÿðäÿí êå÷èðèëèð:
«Ùàçûðêû øÿðàèòäÿ áàíêëàðûí åùòèéàòñûç êðåäèòëÿøìÿ ñèéàñÿòè àïàðìàñûíûí äîüóðà áèëÿúÿéè ðèñêëÿð
ÿââÿëúÿäÿí íÿçÿðÿ àëûíûð. Åéíè çàìàíäà, áó, âÿòÿíäàøëàðûí þçëÿðèíè
äÿ ðèñêëè êðåäèòëÿðäÿí, ñîí íÿòèúÿäÿ ÿìëàêûí èòèðèëìÿñè, ñàíêñèéàëàðëà öçëÿøìÿ âÿ ñàèð íåãàòèâ ùàëëàðäàí ãîðóéóð».
Ñàìèð ÌÓÑÒÀÔÀÉÅÂ
ðèëìÿñè íÿòèúÿñèíäÿ éåíè ìöÿññèñÿëÿðèí äÿ ñàéû àðòìûøäûð.
Éåíè ìöÿññèñÿëÿðèí éàðàäûëìàñû èñÿ éåíè èø éåðëÿðèíèí à÷ûëìàñû, âåðýè äàõèëîëìàëàðûíûí
ùÿúìèíèí àðòìàñû äåìÿêäèð.
Þçÿë áþëìÿíèí èíêèøàôû ö÷öí
éàðàäûëìûø àçàä ðÿãàáÿò âÿ
ÿëâåðèøëè èíâåñòèñèéà ìöùèòè
2013-úè èëäÿ þëêÿäÿ 7879 ùöãóãè øÿõñèí éàðàäûëìàñû èëÿ
íÿòèúÿëÿíìèøäèð.
Äþâëÿò Ñòàòèñòèêà Êîìèòÿñèíèí ìÿëóìàòëàðûíà ýþðÿ, ãåéäèé éàò äàí êå÷ ìèø ùö ãó ãè
øÿõñëÿðèí 211-è äþâëÿò ìöëêèééÿòèíÿ, 6-ñû áÿëÿäèééÿ ìöëêèééÿòèíÿ, 6956-ñû õöñóñè ìöëêèééÿòÿ, 568-è òàì õàðèúè èíâåñòèñèéàëû, 138-è èñÿ áèðýÿ ìöÿññèñÿëÿðÿ àèä îëìóøäóð. Éåíè
ìöÿññèñÿëÿðèí 54,5%-è Áàêûäà, 12,6%-è Àðàí, 6,5%-è Àáøåðîí, 7%-è Ýÿíúÿ-Ãàçàõ èãòèñàäè ðàéîíëàðûíäà, ãàëàíëàðû
èñÿ äèýÿð áþëýÿëÿðäÿ ãåéäèééàòäàí êå÷ìèøäèð.
Þòÿí èë ÿðçèíäÿ 65079 ôèçèêè øÿõñ ãåéäèééàòäàí êå÷ìèøäèð. Ùöãóãè øÿõñ éàðàòìàäàí ñàùèáêàðëûã ôÿàëèééÿòè èëÿ
ìÿøüóë îëàí ôèçèêè øÿõñëÿð äàùà ÷îõ Áàêûäà, Àðàí, ÝÿíúÿÃàçàõ, Ëÿíêÿðàí, Àáøåðîí âÿ
Øÿêè-Çàãàòàëà èãòèñàäè ðàéîíëàðûíäà ãåéäèééàòà àëûíìûøëàð.
Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíäÿí âå-
ðèëÿí ìÿëóìàòà ýþðÿ, öìóìèëèêäÿ þòÿí èë ÿðçèíäÿ 72 ìèí
984 âåðýè þäÿéèúèñè, î úöìëÿäÿí åëåêòðîí ãàéäàäà 30 ìèí
791 (42,2%) âåðýè þäÿéèúèñè
ãåéäèééàòà àëûíìûøäûð. 1 éàíâàð 2014-úö èë òàðèõÿäÿê ãåéäèééàòà àëûíàí âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí öìóìè ñàéû 537 ìèí
828-ÿ úàòìûøäûð. Áóíóíëà äà
èë ÿðçèíäÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí ñàéû 11,6 % àðòìûøäûð.
Ùÿì ôèçèêè, ùÿì äÿ ùöãóãè øÿõñëÿðèí äþâëÿò ãåéäèééàòûíûí Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè òÿðÿôèíäÿí åëåêòðîí ãàéäàäà, «áèð
ïÿíúÿðÿ» ñèñòåìè âàñèòÿñèëÿ
ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè ñàùèáêàðëàðûí âÿ öìóìèëèêäÿ èúòèìàèééÿòèí ðàçûëûüû èëÿ ãàðøûëàíûð.
Ðÿøàä ÑÀÄÛÃÎÂ
İqtisadi azadlıq səviyyəsi üzrə
7 pillə irəlidə...
«The Heritage Foundation» təşkilatı dünya ölkələrində
iqtisadi azadlıq səviyyəsini xarakterizə edən ənənəvi illik
«İqtisadi Azadlıq İndeksi - 2014» hesabatını («2014
Index of Economic Freedom») açıqlayıb. Hesabat üzrə
80,2 - 100 bal iqtisadiyyatın tam azad, 70,7 - 78,7 bal əsasən azad, 60,0 - 69,9 bal - orta azad, 50,0 - 59,9 bal
- əsasən azad olmayan, 10 - 49,9 bal isə iqtisadiyyatın
təzyiq altında olduğunu göstərir. Bununla yanaşı, iqtisadiyyatın müxtəlif sahələri - büdcə, maliyyə, fiskal,
monetar siyasət, ticarət, biznes, investisiya indeksləri
üzrə azadlıq göstəriciləri də müəyyənləşib.
Ùåñàáàòà ÿñàñÿí, Àçÿðáàéúàí ñîí áèð èëäÿ èãòèñàäè àçàäëûã
ñÿâèééÿñèíÿ ýþðÿ ìþâãåéèíè äàùà 7 ïèëëÿ éàõøûëàøäûðûá âÿ 100
áàëëûã ãèéìÿòëÿíäèðìÿ ñèñòåìè
èëÿ 61,3 áàëà ìàëèêäèð. Ñîí áèð
èëäÿ Àçÿðáàéúàíûí ýþñòÿðèúèñè
1,6 áàë éöêñÿëèá âÿ ðåñïóáëèêàìûç
«îðòà àçàä» þëêÿëÿð ãðóïóíà äàõèë åäèëèá. Áóíóíëà éàíàøû, Àçÿðáàéúàí áèð ñûðà èíäåêñëÿð öçðÿ
èãòèñàäè àçàäëûüûí ÿí éöêñÿê øêà-
àðòûì ìöøàùèäÿ åäèëèá. Öìóìèëèêäÿ, èñòåùñàë ñåêòîðóíäà ÿùÿìèééÿòëè àðòûì ìåéèëëÿðè ãåéäÿ
àëûíûá êè, áó äà þëêÿäÿ áèçíåñ
ñåêòîðóíäà èíàìûí ýöúëÿíìÿñèíèí òÿçàùöðöäöð.
Òÿøêèëàòûí öìóìè ãèéìÿòëÿíäèðìÿ âÿ éàíàøìà ìåòîäîëîýèéàñûíäà àçàä áèçíåñ âÿ èíâåñòèñèéà ñèéàñÿòè êîìïîíåíòè ÿí áàøëûúà éåð òóòóð, èãòèñàäè àçàäëûüûí
ÿñàñ ìåéàðëàðû ùåñàá îëóíóð.
ñåêòîðà äþâëÿò äÿñòÿéè êèìè ôàêòîðëàð öìóìè èíêèøàôûí ýþñòÿðèúèñèíÿ ÷åâðèëèð. Ùþêóìÿòèí òÿìèí
åòäèéè ñÿðáÿñò áèçíåñ ìöùèòè þëêÿäÿêè àçàä ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôûíû ñòèìóëëàøäûðûð, îíà ýåíèø
ìåéäàí âåðèð. Áèçíåñÿ ìöäàõèëÿ ùàëëàðûíûí ãàðøûñûíûí àëûíìàñû
èëÿ áàüëû ÿí ðàäèêàë àääûìëàð àòûëûð. Ñîí áèð èëäÿ ñàùèáêàðëàðûí ùöãóãëàðûíûí ìöäàôèÿñè èëÿ áàüëû ãÿáóë åäèëìèø ãàíóíëàð, äèýÿð ùöãóãè àêòëàð äà áèçíåñ ìöùèòèíèí
éàõøûëàøìàñûíäà ìöùöì ðîë îéíàéûð. Þëêÿ áàø÷ûñûíûí èìçàëàäûüû «Ñàùèáêàðëûã ñàùÿñèíäÿ àïàðûëàí éîõëàìàëàðûí òÿíçèìëÿíìÿñè âÿ ñàùèáêàðëàðûí ìàðàãëàðûíûí
ìöäàôèÿñè ùàããûíäà» ôÿðìàí äþâëÿòèí áèçíåñëÿ ÿëàãÿäàð ìÿãñÿäëÿðèíè à÷ûã øÿêèëäÿ îðòàéà ãîéóð.
Þëêÿíèí èãòèñàäè àçàäëûã âÿ
ðÿãàáÿãàáèëèééÿòëèëèê èíäåêñèíÿ
òÿñèð åäÿí àìèëëÿðäÿí ÿí áàøëûúàñû õàðèúè èíâåñòîðëàðûí ìàðàã
äàèðÿñèíäÿ âÿ ãîéóëàí ñÿðìàéÿëÿðèí ùÿúìèíäÿ äÿ þçöíö ýþñòÿðèð. Ñîí 20 èëäÿ Àçÿðáàéúàí èãòè-
Azərbaycan sahibkarlığa və biznesə yaradılan şəraitin səviyyəsinə
görə 50-lik ölkələri qrupunda yer almaqla iqtisadiyyatın liberallaşdırılmasına xüsusi önəm verdiyini təsdiq edir
ëàñûíäà éåð àëûá. Ìÿñÿëÿí, ðåñïóáëèêàìûç áöäúÿ àçàäëûüû öçðÿ
88,1; ïóë ñèéàñÿòè àçàäëûüû öçðÿ
78,8; ÿìÿê àçàäëûüû öçðÿ 77,9;
òèúàðÿò àçàäëûüû öçðÿ 77,2; áèçíåñ àçàäëûüû öçðÿ 73,5 áàë òîïëàéûá êè, áó äà ÌÄÁ âÿ ÌÿðêÿçèØÿðãè Àâðîïà þëêÿëÿðè àðàñûíäà
ÿí éàõøû ýþñòÿðèúèëÿð ùåñàá îëóíóð.
«Òùå Ùåðèòàýå Ôîóíäàòèîí»
ùåñàáàòûíûí ìöÿëëèôëÿðèíèí ôèêðèíúÿ, ìàëèééÿ-áöäúÿ-ôèñêàë, ìîíåòàð, áèçíåñ âÿ èíâåñòèñèéà ñàùÿëÿðèíäÿ éöêñÿê ýþñòÿðèúèëÿðèí ÿëäÿ åäèëìÿñè Àçÿðáàéúàíäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ìöùöì èãòèñàäè èñëàùàòëàðûí íÿòèúÿñèäèð. Ñÿíÿääÿ
þëêÿìèçèí áèçíåñ ñåêòîðóíäà ìöñáÿò äÿéèøèêëèêëÿðèí áàø âåðäèéè,
ýþñòÿðèúèëÿðèí éàõøûëàøäûüû, öìóìèëèêäÿ ðåñïóáëèêàäà èãòèñàäè ôÿàëëûãëà áàüëû íèêáèí ýþçëÿíòèëÿðèí
ìöøàùèäÿ åäèëäèéè ãåéä îëóíóð.
Áèëäèðèëèð êè, ãåéðè-íåôò ñåêòîðóíóí áöòöí ñàùÿëÿðèíäÿ èãòèñàäè
Àçÿðáàéúàí ñàùèáêàðëûüà âÿ áèçíåñÿ éàðàäûëàí øÿðàèòèí ñÿâèééÿñèíÿ ýþðÿ 50-ëèê þëêÿëÿðè ãðóïóíäà éåð àëìàãëà èãòèñàäèééàòûí ëèáåðàëëàøäûðûëìàñûíà õöñóñè þíÿì
âåðäèéèíè òÿñäèã åäèð. Áèçíåñÿ
èíàì âÿ åòèáàðûí ÿñàñ ýþñòÿðèúèëÿðèíäÿí áèðè ñàùèáêàðëûüà áàøëàéàí øÿõñëÿðèí ãåéäèééàòû âÿ ñàùèáêàðëûã ñåêòîðóíäà øÿôôàôëûüûí
òÿìèí îëóíìàñû âÿçèééÿòè èëÿ áàüëûäûð. Áóðà, ùÿì÷èíèí, ëèñåíçèéàëàøäûðìà, òÿëÿá îëóíàí ñÿíÿäëÿðèí ñàéû âÿ äèýÿð êîìïîíåíòëÿð
äÿ äàõèëäèð.
Èãòèñàäèééàò âÿ Ñÿíàéå Íàçèðëèéèíèí øþáÿ ìöäèðè Çàóð Ãàñûìîâóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, Àçÿðáàéúàíäà ñàùèáêàðëûüà, éåðëè âÿ
õàðèúè èø àäàìëàðûíà éàðàäûëàí øÿðàèò, ðÿãàáÿò èìêàíëàðû, àíòèèíùèñàð ãóðóìëàðûíûí áèçíåñÿ äÿñòÿéè ìöñáÿò íÿòèúÿëÿðèíè âåðèð. Áàçàð èãòèñàäèééàòûíûí ÿñàñ ïðèíñèïëÿðèíäÿí îëàí àçàä áèçíåñ âÿ þçÿë
ñàäèééàòûíà úÿëá îëóíàí ñÿðìàéÿëÿðèí öìóìè ùÿúìè 130 ìèëéàðä äîëëàðà ÷àòûá. Áóíóí äà òÿõìèíÿí 55-60%-è õàðèúè èíâåñòîðëàðûí ïàéûíà äöøöð. 2013-úö èëäÿ
þëêÿ èãòèñàäèééàòûíà 12 ìèëéàðä
äîëëàðà éàõûí õàðèúè èíâåñòèñèéà
ãîéóëóá. ßëâåðèøëè áèçíåñ ìöùèòè
èëÿ éàíàøû, ìàêðîèãòèñàäè ñàáèòëèê, áèçíåñ ñåêòîðóíäà ãàíóíâåðèúèëèéèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè, äþâëÿò îðãàíëàðûíûí ôÿàëèééÿòèíèí éåíè äþâðöí ìåéàðëàðûíà óéüóí ãóðóëìàñû, äþâëÿò-áèçíåñ ìöíàñèáÿòëÿðèíèí òÿíçèìëÿíìÿñè, èãòèñàäèééàòäà êîððóïñèéà éàðàäàí
ùàëëàðûí ãàðøûñûíûí àëûíìàñû, øÿôôàôëûã, èäõàë-èõðàú ÿìÿëèééàòëàðûíûí ñàäÿëÿøäèðèëìÿñè, àçàä áàçàð,
òèúàðÿòèí ëèáåðàëëàøäûðûëìàñû, øèðêÿòëÿðèí ìöñòÿãèëëèéè âÿ äèýÿð ñàùÿëÿðäÿ äÿ Àçÿðáàéúàí èðÿëèëÿéèøëÿð ÿëäÿ åäèá.
Åëáðós ÚßÔßÐËÈ
№ 03 (693) | 22 yanvar 2014 | www.vergiler.az
Dünya Bankı yeni
proqnozunu açıqlayıb
Bankın nəşr etdiyi «Qlobal
iqtisadi perspektivlər» adlı
məruzəsində bildirilir ki,
2014-cü ildə Azərbaycanda
ümumi daxili məhsulun
(ÜDM) artım tempi 5,3%;
2015-ci il üzrə 4,5%; 2016-cı
ildə isə 3,9% təşkil edəcək.
Äöíéà Áàíêûíûí (ÄÁ) Àçÿðáàéúàí öçðÿ ìåíåúåðè Ëàðèñà Ëåøøåíêî áèëäèðèá êè, ãàðøûäàêû èëäÿ þëêÿíèí ñîñèàë-èãòèñàäè âÿçèééÿòèíÿ äàèð
ïðîãíîçëàð íèêáèíäèð. Àçÿðáàéúàíäà ñîí èëëÿðäÿ ÿùÿìèééÿòëè äÿðÿúÿäÿ ìöñáÿò ýþñòÿðèúèëÿð âÿ äàéàíûãëûëûã ìöøàùèäÿ îëóíóð. Èãòèñàäèééàòà êðåäèò éþíÿëäèëìÿñè âÿ ïóë êöòëÿñè àðòûá, èíñàíëàðûí ìàääè ðèôàùû
éàõøûëàøûá. Äöíéà Áàíêûíûí ðÿñìèñè Àçÿðáàéúàíäà ãåéðè-íåôò ýÿëèðëÿðèíèí, åëÿúÿ äÿ áöäúÿ ýÿëèðëÿðèíäÿ îíëàðûí ïàéûíûí àðòìàñûíû ìöñáÿò ôàêòîð êèìè ãèéìÿòëÿíäèðèá. Îðòàìöääÿòëè ïåðñïåêòèâäÿ ãåéðè-íåôò
ñåêòîðóíäà àðòûì òåìïèíèí ôèñêàë
ñèéàñÿòÿ ìöùöì òþùôÿ âåðÿúÿéèíÿ
âÿ Àçÿð áàé úàí èã òè ñà äèé éà òû íûí
íåôòäÿíêÿíàð ñàùÿëÿð ùåñàáûíà àðòàúàüûíà äàèð ôèêèðëÿðèíè à÷ûãëàéàí
Ë.Ëåøøåíêîíóí ãÿíàÿòèíÿ ýþðÿ, ãåéðè-íåôò ñåêòîðóíóí èëëèê 9% àðòûìû
ýÿëÿúÿê èíêèøàô ö÷öí ÿùÿìèééÿòëè
ÿñàñëàð éàðàäûð. Ùàçûðäà Àçÿðáàéúàíäà áó ýþñòÿðèúèíèí 10% îëìàñû
ìöñáÿò ùàäèñÿäèð.
Äöíéà Áàíêû èëÿ þòÿí ìöääÿò
ÿðçèíäÿ áèðýÿ ÿìÿêäàøëûã ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ðåñïóáëèêàìûçäà áèçíåñ ìöùèòèíèí éàõøûëàøäûðûëìàñû ñàùÿñèíäÿ
ãàáàãúûë áåéíÿëõàëã òÿúðöáÿíèí òÿøâèã îëóíìàñû, ñàùèáêàðëàðûí þç ùöãóã âÿ âÿçèôÿëÿðè áàðÿäÿ áèëèêëÿðèíèí àðòûðûëìàñû, ãàáàãúûë òÿúðöáÿíèí
òÿòáèã åäèëìÿñèíäÿ îíëàðà éàðäûì
ýþñòÿðèëìÿñè, èíñòèòóñèîíàë èíêèøàô
âÿ èíâåñòèñèéà ôÿàëèééÿòè èëÿ áàüëû
ëàéèùÿëÿð ùÿéàòà êå÷èðèëèá. Áóíäàí
áàøãà, ÄÁ Àçÿðáàéúàíäà èíçèáàòè
ìàíåÿëÿðèí àðàäàí ãàëäûðûëìàñû, øÿôôàôëûüûí àðòûðûëìàñû, áèçíåñÿ áàøëàìà, ëèñåíçèéàëàøäûðìà âÿ èúàçÿëÿð
êèìè ïðîñåñëÿðèí ñÿìÿðÿëèëèéèíèí àðòûðûëìàñû âÿ ìöÿññèñÿëÿðäÿ éîõëàìà ïðîñåäóðëàðûíûí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñèíÿ òåõíèêè äÿñòÿê ýþñòÿðèá. Ãàðøûäàêû èëëÿðäÿ ÿìÿêäàøëûã ñòðàòåýèéàñûíûí ÿñàñ èñòèãàìÿòëÿðè èãòèñàäèééàòûí íåôòäÿí àñûëûëûüûíûí àçàëäûëìàñû, èíñàí êàïèòàëû, áèçíåñ ìöùèòè, ìàëèééÿ ñåêòîðó, èãòèñàäè èíêèøàôûí äàâàìëûëûüû âÿ äèýÿð àêòóàë ìÿñÿëÿëÿðè ÿùàòÿ åäèð.
Äöíéà Áàíêû ñîí èëëÿð Àçÿðáàéúàíäà åëåêòðîí õèäìÿòëÿðèí òÿòáèãèíèí äàùà ìöñáÿò íÿòèúÿëÿðÿ ñÿ-
áÿá îëìàñûíà äà äèããÿò ÷ÿêèð. Òÿøêèëàò áó àìèëè íÿçÿðÿ àëàðàã þëêÿìèçè áèçíåñèí åëåêòðîí ãåéäèééàòûíûí òÿòáèãèíûí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè (áèçíåñÿ áàøëàìà) ýþñòÿðèúèñè öçðÿ èëê
äÿôÿ îëàðàã äöíéà öçðÿ èëê îíëóüà
äàõèë åäèá. Ùÿìèí èñòèãàìÿò öçðÿ
éöêñÿê íÿòèúÿ ÿëäÿ îëóíìàñûíà áèçíåñ ñåêòîðóíóí áöòöí ïàðàìåòðëÿðè
- øÿôôàô áèçíåñ ìöùèòè, ñàùèáêàðëûã
ôÿàëèééÿòèíèí èíêèøàôû ö÷öí ìöùöì
ñòèìóëëàøäûðûúû òÿäáèðëÿðèí ùÿéàòà
êå÷èðèëìÿñè, ðÿãàáÿòëèëèéèí ìþùêÿìëÿíìÿñè, éåðëè âÿ õàðèúè èíâåñòîðëàðûí ùöãóãëàðûíûí ãîðóíìàñû, ñàùèáêàðëàðûí ìàëèééÿ-êðåäèò ãóðóìëàðûíà âÿ õàðèúè áàçàðëàðà ÷ûõûø èìêàíëàðû âÿ äèýÿð ñóá-èíäèêàòîðëàðûí éàõøûëàøìàñû çÿìèí éàðàäûá.
Ãåéä åäÿê êè, Äöíéà Áàíêûíûí
ùåñàáàò âÿ èúìàëëàðûíäà þëêÿìèçèí
âåðýè ñèñòåìèíäÿ àïàðûëàí èñëàùàòëàð
äà òÿãäèð îëóíóð. Àçÿðáàéúàíäà èãòèñàäè èíêèøàôûí òÿìèí îëóíìàñûíäà
âåðýè ñèñòåìèíèí ðîëóíóí áþéöê îëäóüóíó áÿéàí åäÿí Äöíéà Áàíêûíûí ðÿñìèñè þëêÿìèçäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí âåðýè ñèéàñÿòèíèí áèçíåñ ìöùèòèíèí éàõøûëàøìàñûíà, ãåéðè-íåôò
ñåêòîðóíóí èíêèøàôûíû òÿìèí åäèëìÿñèíÿ, áöäúÿ ýÿëèðëÿðèíèí ùÿúìèíèí àðòûðûëìàñûíà òþùôÿ âåðäèéè ãÿíàÿòèíäÿäèð. Þëêÿ èãòèñàäèééàòûíäà
áàø âåðÿí êåéôèééÿò äÿéèøèêëèêëÿðè,
èãòèñàäè èäàðÿåòìÿíèí ìöàñèð äþâðöí òÿëÿáëÿðèíÿ óéüóí éåíèäÿí ãóðóëìàñû, èííîâàòèâ èñëàùàòëàðûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè, ãàáàãúûë òåõíîëîýèéàëàðûí èãòèñàäèééàòûí áöòöí ñàùÿëÿðèíäÿ òÿòáèã îëóíìàñû âåðýè ñåêòîðóíäà äà ÿùÿìèééÿòëè äÿéèøèêëèêëÿðèí áàø âåðìÿñèíÿ ñÿáÿá îëóá.
Àçÿðáàéúàíûí âåðýè ñèñòåìèíäÿ
àïàðûëàí èñëàùàòëàð âåðýè áàçàñûíûí
ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè, èíçèáàò÷ûëûüûí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè, õÿðúëÿðèí àçàëäûëìàñû áàõûìûíäàí ÿùÿìèééÿòëèäèð âÿ
ïåðñïåêòèâ ö÷öí ýåíèø èìêàíëàð à÷ûð.
Òÿáèè êè, âåðýèòóòìà áàçàñûíûí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè èãòèñàäèééàòûí ãåéðè-íåôò ñåêòîðó èëÿ áàüëû ñàùÿëÿðäÿí
äàõèë îëàí âåðýèëÿðèí ùÿúìèíèí àðòìàñûíà ÿëâåðèøëè çÿìèí éàðàäûð. Áöäúÿ
äàõèëîëìàëàðûíäà ãåéðè-íåôò âåðýè
ýÿëèðëÿðèíèí ïàéûíûí àðòìàñû öìóìèëèêäÿ áöäúÿ çÿðôè âÿ èúìàë áöäúÿíèí ùÿúìèíèí àðòìàñû ö÷öí ìöíáèò çÿìèí éàðàäûð.
Þëêÿìèçèí èãòèñàäè ñòðàòåýèéàñûíäà ÿñàñ èñòèãàìÿòëÿðäÿí áèðè áöäúÿíèí ýÿëèðëÿð ùèññÿñèíèí òàìàìèëÿ
ãåéðè-íåôò ñåêòîðó öçðÿ âåðýè äàõèëîëìàëàðû ùåñàáûíà ôîðìàëàøäûðûëìàñûíûí òÿìèí åäèëìÿñèäèð. Ìÿùç áó
ìÿãñÿäëÿ âåðýèòóòìà áàçàñûíûí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè ìöàñèð äþâðöí áàøëûúà òÿëÿáëÿðèíäÿíäèð.
Åëáðóñ ÚßÔßÐËÈ
Ötən il iqtisadiyyata rekord həcmdə
investisiya cəlb olunub
Àçÿðáàéúàíûí ñîí èëëÿðäÿ
äèíàìèê èíêèøàôûíû òÿìèí åäÿí
áàøëûúà àìèëëÿðäÿí áèðè äÿ ìÿùç
ìèëëè èãòèñàäèééàòûí øàõÿëÿëÿíäèðèëìÿñè ñèéàñÿòèíèí óüóðëà ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè, ùàáåëÿ ïðèîðèòåò èñòåùñàë ñàùÿëÿðèíèí óçëàøäûðûëìàñû, èíêèøàô ïîòåíñèàëûíûí
ãàðøûëûãëû êþìÿê ìåõàíèçìè
ÿñàñûíäà ðåàëèçÿ åäèëìÿñèäèð.
Áèð ñûðà äþâëÿòëÿðèí òÿúðöáÿñèíäÿ óüóðëà ñûíàãäàí ÷ûõìûø, þçö-
çèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí Íàçèðëÿð
Êàáèíåòèíèí 2013-úö èëèí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôûíûí éåêóíëàðûíà âÿ 2014-úö èëäÿ ãàðøûäà
äóðàí âÿçèôÿëÿðèí ìöçàêèðÿñèíÿ ùÿñð îëóíìóø èúëàñûíäà âóðüóëàäûüû êèìè, þòÿí èë ðåñïóáëèêà èãòèñàäèééàòûíà èíâåñòèñèéà
ãîéóëóøëàðû ðåêîðä ñÿâèééÿäÿ
àðòàðàã 28 ìèëéàðä äîëëàðà éöêñÿëèá: «Ùå÷ âàõò èë ÿðçèíäÿ áó
ãÿäÿð èíâåñòèñèéà ãîéóëìàéûá.
2006-úû èë éàíâàðûí 1-äÿí òÿòáèã îëóíàí «ßìÿê ïåíñèéàëàðû ùàããûíäà» Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ãàíóíóíà ýþðÿ, þëêÿäÿ ÿìÿê
ïåíñèéàëàðû þäÿíèëìèø ìÿúáóðè ñîñèàë ñûüîðòà ùàãëàðûíà ÿñàñÿí òÿéèí
îëóíóð. Áó èñÿ ïåíñèéà ìÿáëÿüèíè
ñîñèàë ñûüîðòà ùàãëàðûíûí âàõòûíäà
þäÿíèëìÿñèíäÿí áèðáàøà àñûëû åäûð.
Áóíóíëà áàüëû ñûüîðòàîëóíàíëàð ñûüîðòàåäÿíëÿ ÿìÿê ìöãàâèëÿëÿðèíèí áàüëàíûëìàñûíäà âÿ ñîñèàë ñûüîðòà ùàãëàðûíûí þäÿíèëìÿñèíäÿ
ìàðàãëû îëìàëû, ýÿëÿúÿêäÿ íîðìàë ïåíñèéà àëìàã ö÷öí äàùà ÷îõ
ñîñèàë ñûüîðòà ùàããû þäÿíèëìÿñèíÿ
÷àëûøìàëûäûðëàð.
Ñûüîðòàîëóíàíûí ôÿðäè ùåñàáû
äåäèêäÿ, äþâëÿò ñîñèàë ñûüîðòà ñèñòåìèíäÿ ôÿðäè ó÷îòó ùÿéàòà êå÷è-
ðÿí ìöâàôèã èúðà ùàêèìèééÿòè îðãàíû òÿðÿôèíäÿí ùÿð áèð ñûüîðòàîëóíàíà ó÷îò äþâðöíäÿ äàèìè ñîñèàë
ñûüîðòà íþìðÿñè èëÿ à÷ûëìûø øÿõñè
ùåñàá áàøà äöøöëöð êè, áó ùåñàá
èêè ùèññÿäÿí: ñûüîðòà âÿ éûüûì ùèññÿñèíäÿí èáàðÿòäèð. Ôÿðäè ùåñàáûí
ñûüîðòà ùèññÿñèíäÿ ìöâàôèã èúðà ùàêèìèééÿòè îðãàíû òÿðÿôèíäÿí ìöÿééÿí åäèëìèø íèñáÿòëÿðÿ óéüóí
îëàðàã ñûüîðòàîëóíàíëàð öçðÿ þäÿíèëìèø âÿ ÿìÿê ïåíñèéàñûíûí ñûüîðòà ùèññÿñèíèí ùåñàáëàíìàñû ö÷öí
íÿçÿðÿ àëûíàí ìÿúáóðè äþâëÿò ñîñèàë ñûüîðòà ùàãëàðû ãåéäÿ àëûíûð.
Ôÿðäè ùåñàáûí éûüûì ùèññÿñèíäÿ
ìöâàôèã èúðà ùàêèìèééÿòè îðãàíû
òÿðÿôèíäÿí ìöÿééÿí åäèëìèø íèñáÿòëÿðÿ óéüóí îëàðàã, ñûüîðòàîëóíàíëàð öçðÿ þäÿíèëìèø âÿ ÿìÿê
ïåíñèéàñûíûí éûüûì ùèññÿñèíèí ùåñàáëàíìàñû ö÷öí íÿçÿðÿ àëûíàí
ìÿúáóðè äþâëÿò ñîñèàë ñûüîðòà ùàãëàðû, åëÿúÿ äÿ áó âÿñàèòëÿðèí äþâðèééÿñèíäÿí ÿëäÿ åäèëÿí ýÿëèðëÿð
òîïëàíûëûð. Áåëÿëèêëÿ, ôÿðäè ùåñàáûí
ñûüîðòà ùèññÿñèíäÿ ãåéäÿ àëûíàí âÿ
ôÿðäè ùåñàáûí éûüûì ùèññÿñèíäÿ òîïëàíàí âÿñàèòëÿðèí ìÿáëÿüè ïåíñèéà
êàïèòàëûíû òÿøêèë åäèð.
íèí éöêñÿëìÿñèíÿ þç òÿñèðèíè
ýþñòÿðèá. Áó áàõûìäàí, Âåðýè
Ìÿúÿëëÿñèíÿ åäèëìèø ÿëàâÿ âÿ
äÿéèøèêëèêëÿðèí ÿùÿìèééÿòèíè äÿ
õöñóñè âóðüóëàìàã ëàçûìäûð.
Ùþêóìÿòèí òÿòáèã åòäèéè âåðýè
ðåæèìè èíâåñòèñèéà ãîéóëóøëàðûíûí ùÿúìèíÿ âÿ àêòèâëèéèíÿ áèëàâàñèòÿ òÿñèð ýþñòÿðèð. Âåðýè
Ìÿúÿëëÿñèíäÿ âåðýèëÿðèí ñàùèáêàðëûã ôÿàëèééÿòèíè âÿ èíâåñòèñèéàëàðû òÿøâèã åòìÿñè âåðýèòóò-
«Heç vaxt il ərzində bu qədər investisiya qoyulmayıb. Son bir neçə il ərzində
orta hesabla 20-21-22 milyard dollar investisiya qoyulurdu, artıq 28 milyard dollar investisiya qoyulur. Onun 17,5 milyard dolları daxili sərmayədir.
Bu da artıq neçə ildir ki, davam edən tendensiyadır. Daxili sərmayə xarici
sərmayəni üstələyir. Bu, hesab edirəm ki, müsbət haldır. Əlbəttə ki, daxili
sərmayənin içində əsas sərmayə dövlət sərmayəsidir. Ancaq özəl sektor da
Azərbaycan iqtisadiyyatına böyük yatırımlar edir».
İlham ƏLİYEV,
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
íö äîüðóëòìóø áó èãòèñàäè ñòðàòåýèéà íåôòäÿí ÿëäÿ îëóíàí ýÿëèðëÿðèí ãåéðè-íåôò ñåêòîðóíà, èñòåùñàë ñàùèáêàðëûüûíûí èíêèøàôûíà éþíÿëäèëìÿñèíè, þçÿë ñåêòîðóí öìóìè äàõèëè ìÿùñóëäà õöñóñè ÷ÿêèñèíèí àðòûðûëìàñûíû íÿçÿðäÿ òóòóð.
Ùÿéàòà êå÷èðèëÿí òÿäáèðëÿð
Àçÿðáàéúàíûí èíâåñòèñèéà úÿëáåäèúèëèéè áàõûìûíäàí äà öñòöíëöéöíö òÿìèí åäèð. 2013-úö èëäÿ þëêÿ èãòèñàäèééàòûíà ãîéóëàí ñÿðìàéÿëÿðèí ùÿì êÿìèééÿò, ùÿì äÿ êåéôèééÿò áàõûìûíäàí êÿñêèí àðòûìû Àçÿðáàéúàíäà éåðëè âÿ õàðèúè ñÿðìàéÿëÿðè ñòèìóëëàøäûðàí ìàêðîèãòèñàäè ìöùèòèí ìþâúóäëóüóíó áèð
äàùà òÿñäèãëÿéèð. Ñàùèáêàðëûã
ìöùèòèíèí ñàüëàìëàøäûðûëìàñû,
áèçíåñÿ áàøëàìà ïðîñåäóðëàðûíûí ñàäÿëÿøäèðèëìÿñè, èø àäàìëàðûíà äþâëÿòèí ýöçÿøòëè êðåäèòëÿðèíäÿí ýåíèø èñòèôàäÿ èìêàíëàðûíûí éàðàäûëìàñû âÿ äèýÿð ìöùöì òÿäáèðëÿð èãòèñàäèééàòà èíâåñòèñèéà ãîéóëóøëàðûíûí ùÿúìèíÿ âÿ ñòðóêòóðóíà ìöñáÿò òÿñèðèíè ýþñòÿðèð.
Èíâåñòèñèéà úÿëáåäèúèëèéèíÿ
òÿñèð ýþñòÿðÿí ìöùöì àìèëëÿð
àðàñûíäà èãòèñàäèééàòûí øàõÿëÿíäèðèëìÿñè, ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôû âÿ ñÿíàéå ïîòåíñèàëûíûí ýöúëÿíäèðèëìÿñè òÿäáèðëÿðè õöñóñè
éåð òóòóð. Áóíóí íÿòèúÿñè îëàðàã, 2010-úó èëäÿ þëêÿ èãòèñàäèééàòûíà 17,6, 2011-úè èëäÿ
21,6, 2012-úè èëäÿ 25,8 ìèëéàðä
äîëëàð èíâåñòèñèéà ãîéóëóá. Ïðå-
Ñîí áèð íå÷ÿ èë ÿðçèíäÿ îðòà ùåñàáëà 20-21-22 ìèëéàðä äîëëàð
èíâåñòèñèéà ãîéóëóðäó, àðòûã 28
ìèëéàðä äîëëàð èíâåñòèñèéà ãîéóëóð. Îíóí 17,5 ìèëéàðä äîëëàðû äàõèëè ñÿðìàéÿäèð. Áó äà
àðòûã íå÷ÿ èëäèð êè, äàâàì åäÿí
òåíäåíñèéàäûð. Äàõèëè ñÿðìàéÿ
õàðèúè ñÿðìàéÿíè öñòÿëÿéèð. Áó,
ùåñàá åäèðÿì êè, ìöñáÿò ùàëäûð. ßëáÿòòÿ êè, äàõèëè ñÿðìàéÿíèí è÷èíäÿ ÿñàñ ñÿðìàéÿ äþâëÿò ñÿðìàéÿñèäèð. Àíúàã þçÿë
ñåêòîð äà Àçÿðáàéúàí èãòèñàäèééàòûíà áþéöê éàòûðûìëàð åäèð».
Èíâåñòèñèéàëàðûí éöêñÿê àðòûì òåìïè 2013-úö èëäÿ ãåéðèíåôò ñåêòîðóíóí 10%, öìóìè
äàõèëè ìÿùñóëóí èñÿ 5,8% àðòûìûíû (57,7 ìèëéàðä ìàíàò) òÿìèí åäèá. Áó ýþñòÿðèúèëÿð ùþêóìÿòèí èíâåñòèñèéàëàðûí øàõÿëÿíäèðèëìÿñè ñàùÿñèíäÿ éöðöòäöéö ñèéàñÿòèí ñÿìÿðÿëèëèéèíè,
íåôòäÿí ÿëäÿ îëóíàí ýÿëèðëÿðèí
ãåéðè-íåôò ñåêòîðóíà, èñòåùñàë
ñàùèáêàðëûüûíûí èíêèøàôûíà éþíÿë äèë ìÿñè íè, þçÿë ñåê òî ðóí
öìóìè äàõèëè ìÿùñóëäà õöñóñè
÷ÿêèñèíèí àðòûìûíû òÿìèí åäèð.
Ùåñàáàò äþâðöíäÿ ðåñïóáëèêàíûí èãòèñàäè ðåñóðñëàðûíäàí
äöçýöí âÿ ìÿãñÿäéþíëö èñòèôàäÿ åäèëìÿñè, ðåàë ñåêòîðóí
äÿñòÿêëÿíìÿñè, ñÿíàéåëÿøìÿíèí ñòèìóëëàøäûðûëìàñû, ìàëèééÿ-áàíê ñåêòîðóíóí ôÿàëèééÿòè
ö÷öí äàùà ÿëâåðèøëè øÿðàèòèí éàðàäûëìàñû, âåðýè ìöùèòèíèí ëèáåðàëëàøäûðûëìàñû òÿäáèðëÿðè äÿ þëêÿíèí èíâåñòèñèéà úÿëáåäèúèëèéè-
ñèñòåìèíäÿ ãåéäèééàòäà îëàí ùÿð
áèð ñûüîðòàîëóíàí þçö ö÷öí ñîñèàë
ñûüîðòà ùàãëàðûíûí âàõòûíäà âÿ òàì
ìÿáëÿüäÿ êþ÷öðöëìÿñèíÿ íÿçàðÿò
åòìÿê èìêàíûíà ìàëèêäèð. Éÿíè èñòÿíèëÿí ñûüîðòàîëóíàí «Ñûüîðòàîëó2014-úö èë éàíâàðûí 1-íÿ îëàí íàíëàðà ìÿëóìàòëàðûí âåðèëìÿñè»
ñòàòèñòèêàéà ÿñàñÿí, þòÿí èëèí ÿâ- åëåêòðîí õèäìÿòè âàñèòÿñèëÿ îíóí
âÿëè èëÿ ìöãàéèñÿäÿ Äþâëÿò Ñîñèàë ö÷öí èøÿýþòöðÿí òÿðÿôèíäÿí ùÿð àé
Ìöäàôèÿ Ôîíäóíóí ôÿðäè ó÷îò ñèñòåìèíäÿ ãåéäèééàòäà îëàí ñûüîðòàîëóíàíëàðûí ñàéû 15,8% àðòûá. Þòÿí
èë ÿðçèíäÿ ÄÑÌÔ òÿðÿôèíäÿí ÿëàâÿ îëàðàã 425 ìèí 283 ñûüîðòàîëóíàíà ñîñèàë ñûüîðòà íþìðÿñè âåðèëèá âÿ îíëàð ö÷öí ôÿðäè ùåñàá à÷ûëûá. Íÿòèúÿäÿ Àçÿðáàéúàíäà ôÿðäè
øÿõñè ùåñàáà ìàëèê ñûüîðòàîëóíàíëà ðûí ñà éû 2.691.357 íÿôÿðÿ
éöêñÿëèá.
Éàíâàðûí 1-íÿ îëàí ìÿëóìàòà
ÿñàñÿí, ÄÑÌÔ-íèí ôÿðäè ó÷îò ñèñòåìèíäÿ ãåéäèééàòäà îëàí ñûüîðòàîëóíàíëàðûí 58,7%-è êèøè, 41,3%-è
èñÿ ãàäûíäûð. Ôÿðäè ó÷îò ñèñòåìèíäÿ ãåéäèééàòäà îëàí ñûüîðòàîëóíàíëàðûí 21,7%-íè 30 éàøà êèìè;
Fərdi uçot sistemində qeydiyyatda
olanların sayı artıb
Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû ãàíóíâåðèúèëèéèíÿ óéüóí ÿìÿê ïåíñèéàëàðûíûí âÿ äèýÿð ñîñèàë ìöäàôèÿ ùöãóãëàðûíûí òÿìèí åäèëìÿñè ö÷öí ùÿð áèð ñûüîðòàîëóíàí ùàããûíäà ìÿëóìàòëàðûí
ó÷îòóíóí òÿøêèëè âÿ àïàðûëìàñû
ôÿðäè ó÷îò ñèñòåìè ÿñàñûíäà ùÿéàòà êå÷èðèëèð.
5
ìàíûí ÿñàñ ïðèíñèïëÿðèíäÿí áèðè êèìè ìöÿééÿí îëóíóá. Èíâåñòèñèéàëàðûí òÿøâèãè ìÿãñÿäèëÿ Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíäÿ ìÿíôÿÿò, ýÿëèð âåðýèëÿðè âÿ ßÄ öçðÿ ìöÿééÿí ýöçÿøò âÿ àçàäîëìàëàð ìþâúóääóð.
ßýÿð ÿââÿëëÿð þëêÿ èãòèñàäèééàòûíà èíâåñòèñèéàëàð ÿñàñÿí
íåôò-ãàç ñåêòîðóíà éàòûðûëûðäûñà, èíäè ÿúíÿáè èø àäàìëàðû äàùà ÷îõ ãåéðè-íåôò ñåêòîðóíóí
ñÿíàéå òåõíîïàðêëàðûíà, ÈÊÒ,
òóðèçì âÿ äèýÿð ñàùÿëÿðèíÿ ìàðàã ýþñòÿðèðëÿð. 2013-úö èëäÿ
äþâëÿò ÿñàñëû âÿñàèò ãîéóëóøóíóí 7 ìèëéàðä ìàíàò òÿøêèë åòìÿñè äÿ þëêÿäÿ äèíàìèê èíêèøàôûí òÿìèí åäèëìÿñèíÿ èìêàí
éàðàäûá. Ñîñèàë-ìÿäÿíè âÿ ìÿèøÿò òÿéèíàòëû îáéåêòëÿðèí òèêèíòèñè âÿ éåíèäÿí ãóðóëìàñûíà 2
ìèëéàðä 37 ìèëéîí ìàíàò, åíåðæè, ñó âÿ ãàç òÿúùèçàòû, íÿãëèééàò, êîììóíàë, ìåëèîðàñèéà âÿ
èëèí ñòàòèñòèêàñûíà ÿñàñÿí, âÿòÿíäàøëàðûí ýÿëÿúÿê ïåíñèéà òÿìèíàòûíäà, øÿôôàôëûüûí òÿìèí îëóíìàñûíäà ìöùöì ðîëà ìàëèê îëàí áó
õèäìÿò «Åëåêòðîí ùþêóìÿò» ïîðòàëû âàñèòÿñèëÿ ÿí ÷îõ ìöðàúèÿò îëóíàí åëåêòðîí õèäìÿòëàð ñûðàñûíäàäûð.
Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû âÿòÿíäàøëàðû èëÿ éàíàøû, þëêÿ ÿðàçè-
þäÿíèëÿí ìÿúáóðè äþâëÿò ñîñèàë ñûüîðòàñû áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàðû ìàíåÿñèç ÿëäÿ åäÿ âÿ èëëÿð öçðÿ þç ïåíñèéà êàïèòàëûíû èçëÿéÿ áèëÿð. Þòÿí
ìèí åäèëèá, áöòþâëöêäÿ áþëýÿëÿðäÿ 380-äÿí ÷îõ ñÿíàéå, êÿíä
òÿñÿððöôàòû, õèäìÿò âÿ òèúàðÿò
ìöÿññèñÿñè ôÿàëèééÿòÿ áàøëàéûá.
Èíâåñòèñèéàëàðûí ùÿúìèíèí èëáÿèë àðòûìû ùÿì äÿ óçóíìöääÿòëè ïåðñïåêòèâäÿ äèíàìèê èíêèøàôû òÿìèí åòìÿéÿ ùåñàáëàíûá. ÒÀÍÀÏ, Áàêû-Òáèëèñè-Ãàðñ,
ßëÿò Äÿíèç ëèìàíû, Øàùäàü òóðèçì ìÿðêÿçè âÿ äèýÿð áó êèìè
èðè èíôðàñòðóêòóð âÿ êîììóíèêàñèéà ëàéèùÿëÿðè éàõûí ïåðñïåêòèâäÿ þëêÿ áöäúÿñèíÿ âåðýè äàõèëîëìàëàðûíûí àðòûìûíû òÿìèí
åòìÿê ìÿãñÿäè ýöäöð.
Ñ.ÌÓÑÒÀÔÀÉÅÂ
îëóíóðëàð âÿ ùÿìèí âÿòÿíäàøëàðûí
ÄÑÌÔ-äÿ ó÷îòó, ôÿðäè øÿõñè ùåñàáûíûí à÷ûëìàñû âÿ ñîñèàë ñûüîðòà øÿùàäÿòíàìÿñèíèí âåðèëìÿñè ãàéäàëàðû Àçÿðáàéúàí âÿòÿíäàøëàðû ö÷öí
òÿòáèã îëóíàí ãàéäàëàðëà åéíèäèð.
Þòÿí èë ÿðçèíäÿ ÄÑÌÔ-íèí ôÿðäè ó÷îò ñèñòåìèíäÿ ãåéäèééàòà àëûíàí ÿúíÿáèëÿðèí ñàéû 18,8% àðòàðàã 17.098 íÿôÿðÿ éöêñÿëèá, Ôîíä
òÿðÿôèíäÿí ÿëàâÿ îëàðàã 3222 íÿôÿð ÿúíÿáè âÿòÿíäàø ãåéäèééàòà
àëûíûá. Úàðè èë éàíâàðûí 1-è òàðèõèíÿ
îëàí ñòàòèñòèêàéà ÿñàñÿí, ÿúíÿáèëÿðèí 89,8%-íè êèøèëÿð, 10,2%-íè
èñÿ ãàäûíëàð òÿøêèë åäèð. Öìóìèëèêäÿ 100 þëêÿíè ÿùàòÿ åäÿí ÿúíÿáèëÿð àðàñûíäà ÿí éöêñÿê ñàé
ýþñòÿðèúèñè Òöðêèéÿ, Ýöðúöñòàí âÿ
Ðóñèéà âÿòÿíäàøëàðûíà ìÿõñóñäóð:
ùàçûðäà ñèñòåìäÿ ãåéäèééàòäà îëàí
ÿúíÿáèëÿðèí 9848 íÿôÿðèíè Òöðêèéÿ, 1881 íÿôÿðèíè Ýöðúöñòàí, 904
íÿôÿðèíè èñÿ Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíûí âÿòÿíäàøëàðû òÿøêèë åäèð.
Ãåéä åäÿê êè, 2006-úû èë éàíâàðûí 1-äÿí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû ìÿíáÿëÿðèíäÿí ÿìÿê þäÿíèøè âÿ ìÿúáóðè äþâëÿò ñîñèàë ñûüîðòà ùàããûíà úÿëá îëóíàí äèýÿð
ýÿëèðëÿðè ÿëäÿ åäÿí ÿúíÿáèëÿðèí
ìÿúáóðè äþâëÿò ñîñèàë ñûüîðòàñû èëÿ
ñèíäÿ ÿìÿê ôÿàëèééÿòè èëÿ ìÿøüóë ÿùàòÿ îëóíìàñû ïðîñåñè ùÿéàòà êåîëóá ýÿëèð ÿëäÿ åäÿí õàðèúè âÿòÿí- ÷èðèëìÿêäÿäèð.
äàøëàð äà ìÿúáóðè äþâëÿò ñîñèàë ñûüîðòà ùàãëàðûíûí þäÿéèúèëÿðè ùåñàá
ÀÉÒßÍ
Ötən il ərzində DSMF tərəfindən əlavə olaraq
425 min 283 sığortaolunana sosial sığorta nömrəsi verilib
və onlar üçün fərdi hesab açılıb
24,1%-íè 30-40; 22,1%-íè 40-50;
21,4%-íè 50-60 éàøëû; 10,7%-è 60
éàøäàí éóõàðû îëàí âÿòÿíäàøëàð
òÿøêèë åäèð. ÄÑÌÔ-íèí ôÿðäè ó÷îò
äèýÿð èíôðàñòðóêòóðëàðûí òèêèíòèñè âÿ éåíèäÿí ãóðóëìàñûíà 3
ìèëéàðä 743 ìèëéîí ìàíàò, Íàõ÷ûâàí Ìóõòàð Ðåñïóáëèêàñûíäà
ùÿéàòà êå÷èðèëÿí èíâåñòèñèéà ëàéèùÿëÿðèíèí ìàëèééÿëÿøäèðèëìÿñèíÿ 262 ìèëéîí ìàíàò, äèýÿð
ëàéèùÿëÿðèí ìàëèééÿëÿøäèðèëìÿñèíÿ èñÿ 873 ìèëéîí ìàíàò âÿñàèò õÿðúëÿíèá.
Þëêÿäÿ éîë, ñó òÿúùèçàòû âÿ
ìåëèîðàñèéà, êÿíä òÿñÿððöôàòûíà, ñîñèàë âÿ äèýÿð èíôðàñòðóêòóðëàðûí òèêèíòèñèíÿ âÿ éåíèäÿí
ãóðóëìàñûíà õàðèúäÿí úÿëá îëóíìóø êðåäèòëÿð ùåñàáûíà òÿõìèíÿí 754 ìèëéîí ìàíàò ìÿáëÿüèíäÿ âÿñàèò ñÿðô åäèëèá. Äþâëÿò Íåôò Ôîíäóíóí âÿñàèòè ùåñàáûíà þëêÿäÿ âÿ õàðèúäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí áèð ñûðà èíâåñòèñèéà ëàéèùÿëÿðèíèí èúðàñû ö÷öí 1
ìèëéàðä 74 ìèëéîí ìàíàò âÿñàèò àéðûëûá. Øÿùÿð, ðàéîí âÿ
ãÿñÿáÿëÿðäÿ àáàäëûã âÿ ãóðóúóëóã èøëÿðèíèí äàâàì åòäèðèëìÿñè, êÿíäëÿðàðàñû éîëëàðûí òèêèíòèñè âÿ äèýÿð çÿðóðè òÿäáèðëÿðèí ìàëèééÿëÿøäèðèëìÿñè öìóìèëèêäÿ èíôðàñòðóêòóðóí ìöàñèðëÿøìÿñèíÿ, èíâåñòèñèéàëàðûí àðòûìûíà òÿêàí âåðèá. Ùåñàáàò èëèíäÿ ðåýèîíëàðûí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôûíäà ñöðÿòëè äèíàìèêà òÿ-
6
№ 03 (693) | 22 yanvar 2014 | www.vergiler.az
Тямассыз юдяниш картлары
Yaddaþýmýza köçən insan...
Àìàíñûç þëöì äîñòóìóç âÿ
ùÿìêàðûìûç, òàíûíìûø éàçû÷ûäðàìàòóðã âÿ ðèéàçèééàò÷û àëèì,
ýþçÿë âÿ ñÿìèìè èíñàí, âåðýè
ìààðèô÷èëèéèíèí òÿøêèëè ñàùÿñèíäÿ äèããÿòÿëàéèã õèäìÿòëÿðè îëàí
Àñëàí Ãÿùðÿìàí îüëó Ãÿùðÿìàíîâó ñûðàëàðûìûçäàí àïàðìûøäûð. Î, óçóí ñöðÿí àüûð
õÿñòÿëèêäÿí ñîíðà áó èë éàíâàðûí 20-äÿ âÿôàò åòìèøäèð.
À.Ãÿùðÿìàíîâ 14 ñåíòéàáð
1939-úó èëäÿ Àüñòàôà ðàéîíóíóí
Éåíèýöí êÿíäèíäÿ àíàäàí îëìóøäó. Îðòà ìÿêòÿáè áèòèðäèêäÿí ñîíðà Àçÿðáàéúàí Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíèí ìåõàíèêà-ðèéàçèééàò ôàêöëòÿñèíäÿ òÿùñèë àëìûø, ìöõòÿëèô åëì
âÿ òÿùñèë ìöÿññèñÿëÿðèíäÿ ÷àëûøìûø, óçóí èëëÿð èíäèêè Àçÿðáàéúàí
Äþâëÿò Íåôò Àêàäåìèéàñûíäà, ñîíðàëàð Àçÿðáàéúàí Óíèâåðñèòåòèíäÿ èøëÿìèø, 2011-2012-úè èëëÿðäÿ
áó óíèâåðñèòåòèí ðåêòîðó îëìóø-
äó. Ôèçèêà-ðèéàçèééàò åëìëÿðè öçðÿ
ôÿëñÿôÿ äîêòîðó èäè.
ßäÿáè éàðàäûúûëûüà þòÿí ÿñðèí
60-úû èëëÿðèíäÿí áàøëàéàí À.Ãÿùðÿìàíîâ Àçÿðáàéúàí íÿñðèíèí ÿí
èñòåäàäëû íöìàéÿíäÿëÿðèíäÿí áèðè êèìè òàíûíûðäû. Þëêÿìèçèí òåëåâèçèéà ìÿêàíûíäà èëê ÷îõùèññÿëè
òàìàøàéà ÷åâðèëìèø «Ñÿíè àõòàðûðàì», «Áàüûøëà» âÿ «Ñÿíäÿí
õÿáÿðñèç» àäëû òåëåïéåñëÿðè îíà
áþéöê ïîïóëéàðëûã âÿ øþùðÿò ãàçàíäûðìûøäû. Éàçû÷ûíûí ìöõòÿëèô
èëëÿðäÿ ñÿùíÿëÿøäèðèëìèø «Ñïåêòð»,
«Äþíýÿ», «Áóðóëüàí», «Áàüûøëà» âÿ ñ. òåëåâèçèéà ïéåñëÿðè, ðàäèîäà ñÿñëÿíäèðèëÿí 13 íàüûë-ïéåñè
äÿ ðÿüáÿòëÿ ãàðøûëàíìûøäû.
1985-úè èëäÿí Àçÿðáàéúàí Éàçû÷ûëàð Áèðëèéèíèí öçâö îëàí À.Ãÿùðÿìàíîâóí áÿäèè ÿñÿðëÿðèíäÿí
èáàðÿò 12 êèòàáû èøûã öçö ýþðìöøäö. Öìóìèëèêäÿ èñÿ î, 26 áÿäèè,
åëìè-ïóáëèñèñòèê êèòàáûí âÿ òÿäðèñ
âÿñàèòèíèí ìöÿëëèôè èäè.
Äÿðèí áèëèéè âÿ ïàðëàã èñòåäàäû, ýåíèø åðóäèñèéàñû èëÿ ñå÷èëÿí
À.Ãÿùðÿìàíîâ þç ãÿëÿìèíè þëêÿìèçäÿ âåðýè ìààðèô÷èëèéè ñàùÿñèíäÿ ñûíàéàí èëê éàçû÷û èäè. Îíóí
ùÿììöÿëëèôëÿðèíäÿí áèðè îëäóüó
«Âåðýèëÿðèí ÿùÿìèééÿòè âÿ éà éåääè íàüûë àõøàìû» àäëû äÿðñ âÿñàèòè îðòà öìóìòÿùñèë ìÿêòÿáëÿðèíèí èáòèäàè ñèíèô øàýèðäëÿðèíäÿ âåðýèëÿð ùàããûíäà èëêèí òÿñÿââöðëÿð
éàðàäàí ñàíáàëëû íÿøðäèð. Îðòà
ìÿêòÿáëÿðèí ÛÛÛ-Â âÿ ÂÛ-ÂÛÛÛ ñèíèô
øàýèðäëÿðè ö÷öí «Âåðýèëÿð» àäëû
äÿðñ âÿñàèòëÿðèíèí, ùÿì÷èíèí «Âåðýè ìÿäÿíèééÿòè» âÿ «Âåðýè åíñèêëîïåäèéñû» êèòàáëàðûíûí äà àðàéà-ÿðñÿéÿ ýÿëìÿñèíäÿ ùÿììöÿëëèôëÿðäÿí áèðè êèìè éàçû÷û-àëèì áþéöê ÿìÿê ñÿðô åòìèøäè.
Àñëàí ìöÿëëèì Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí òÿñèñ åòäèéè «Àçÿðáàéúàíûí âåðýè æóðíàëû»íûí éàðàäûúûëàðûíäàí áèðè âÿ èëê áàø ðåäàêòîðó
(2003-2010-úó èë ëÿð) îë ìóø äó.
Îíóí ðÿùáÿðëèéè èëÿ æóðíàë þëêÿìèçäÿ âåðýè ìààðèô÷èëèéè, âåðýè
ìÿäÿíèééÿòèíèí òÿáëèüè èøèíèí ôÿàë
èøòèðàê÷ûñû êèìè úÿìèééÿòäÿ þçöíÿìÿõñóñ éåð òóòìóø, âåðýèëÿð
ñàùÿñèíäÿ ñòðàòåæè âÿ åëìè-êîíñåïòóàë àðàøäûðìàëàðûí ñòèìóëëàøäû ðûë ìà ñûí äà
ìö ùöì
ðîë
îéíàìûøäû.
À.Ãÿùðÿìàíîâ 2010-úó èëäÿ
«Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí 10 èëëèéè (20002010)» éóáèëåé ìåäàëû èëÿ òÿëòèô
åäèëìèøäè.
Àñëàí ìöÿëëèì äöðöñòëöéö âÿ
ñÿìè ìè ëè éè èëÿ ùÿì êàð ëà ðû íûí,
äîñòëàðûíûí, îíó éàõûíäàí òàíûéàí ùÿð êÿñèí áþéöê ñåâýèñèíè âÿ
åùòèðàìûíû ãàçàíìûøäû. Î, éöêñÿê ìÿíÿâè-ÿõëàãè êåéôèééÿòëÿðè
èëÿ ýÿíúëÿðÿ þðíÿê îëàí áèð øÿõñèééÿò èäè. Áó óíóäóëìàç èíñàíûí
èøûãëû âÿ ÿçèç õàòèðÿñè äàèì ãÿëáèìèçäÿ éàøàéàúàãäûð...
Auditorlar Palatasının üzvü
3-úö ÌßÐÙßËß
Áàø êèòàáû èøëÿìÿê. Áàø êèòàáûí èøëÿíìÿñè ö÷öí ÿââÿëúÿ ÿìÿëèééàò æóðíàëûíäà éàçûëûøëàð åäèëèð.
ßìÿëèééàò æóðíàëûíäà èêèëè éàçûëûøëàðûí âåðèëìÿñèíè ùåñàáëàð ïëàíûíäà ýþñòÿðèëÿí ùåñàá àäëàðûíà óéüóí îëàðàã ùÿéàòà êå÷èðìÿê ëàçûìäûð. ßìÿëèééàòëàðû òàðèõ àðäûúûëëûüû èëÿ äàâàìëû îëàðàã ÿìÿëèééàò æóðíàëûíà èøëÿäèêúÿ áÿðàáÿð ñóðÿòäÿ áàø êèòàáà äà èøëÿìÿê ëàçûìäûð. Ìÿãñÿä ùÿð áèð ÿìÿëèééàòëà áàüëû ìÿáëÿü èíôîðìàñèéàëàðûíûí ìöâàôèã áàëàíñ ùåñàáëàðûíäà
ñàõëàíûëìàñûíû òÿìèí åòìÿê âÿ ùÿð
áèð ùåñàá äàõèëèíäÿ áàø âåðÿí ÿìÿëèééàòëàð öçðÿ ùÿðÿêÿòè öìóìè øÿêèëäÿ ýþðìÿêäèð. Ùåñàáûí ùÿðÿêÿòè äåäèêäÿ, ùåñàáàò äþâðöíäÿ
ùåñàáà äàõèë îëàí (àðòàí) âÿ ùåñàáäàí ÷ûõàí (àçàëàí) ìÿáëÿüëÿð
öçðÿ äþâðèééÿëÿð, ùÿì÷èíèí ùåñàá
öçðÿ äþâðöí ÿââÿëèíÿ âÿ ùÿð áèð
ÿìÿëèééàòäàí ñîíðà ùåñàáûí ñîí
ãàëûüû áàøà äöøöëöð.
Áàø êèòàáäà ùÿð áèð áàëàíñ ùåñàáû öçðÿ ñÿùèôÿ à÷ûëûð. Ïðàêòèêàäà, àäÿòÿí, àøàüûäàêû ýþñòÿðèúèëÿðè
þçöíäÿ ÿêñ åòäèðÿí áàø êèòàáäàí
èñòèôàäÿ åäèðëÿð (Áàõ: Úÿäâÿë 1).
Ìèñàë. Ìåáåë èñòåùñàëû èëÿ ìÿøüóë îëàí ìöÿññèñÿíèí ìèëëè âàëéóòàäà áàíê ùåñàáûíäà 2000 ìàíàò
ïóë âÿñàèòè âàðäûð. 07.01.2014-úö
èë òàðèõäÿ áàíêäàí àëûíàí 10000
ìàíàò ãûñàìöääÿòëè êðåäèò ìåáåë
èñòåùñàëû èëÿ ìÿøüóë îëàí ìöÿññèñÿíèí ìèëëè âàëéóòàäà áàíê ùåñàáûíà äàõèë åäèëìèøäèð. Ùÿìèí òàðèõäÿ äÿ ìöÿññèñÿ òèêèíòè ìàëëàðû
ñàòàí îáéåêòäÿí ìàòåðèàë êèìè èñòèôàäÿ åòìÿê ìÿãñÿäèëÿ 8000 ìàíàò äÿéÿðèí äÿ òàõ òà àë ìûø âÿ
10.01.2014-úö èë òàðèõäÿ òàõòàíûí
äÿéÿðèíèí 6000 ìàíàòûíû ìèëëè âàëéóòàäà áàíê ùåñàáûíäàí þäÿìèøäèð.
Ýþðöíäöéö êèìè, áóðàäà 3 ÿìÿëèééàò áàø âåðìèøäèð âÿ áó ÿìÿëèééàòëàð ùåñàáëàð ïëàíûíûí 4 ùåñàáûíà - «Ìèëëè âàëéóòàäà áàíê ùåñàáû», «Ãñàìöääÿòëè áàíê êðåäèòè» «Ìàë ñà òà íà îëàí êðå äè òîð
áîðúëàð» âÿ «Õàììàë âÿ ìàòåðèàëëàð» ùåñàáëàðûíà àøàüûäà ýþñòÿðèëÿí ôîðìàäà òÿñèð åäÿúÿêäèð (Áàõ:
Úÿäâÿë 2).
Èíäè èñÿ ÿìÿëèééàò æóðíàëûíäàêû éàçûëûøëàðûí áàø êèòàáà êþ÷öðöëìÿñèíè ùÿéàòà êå÷èðÿê (Áàõ: Úÿäâÿë
3, Úÿäâÿë 4, Úÿäâÿë 5, Úÿäâÿë 6).
Äàâàìû íþâáÿòè ñàéûìûçäà
Äöíéàäà ðàùàò âÿ òÿùëöêÿñèç
þäÿíèø âà ñè òÿñè ùå ñàá åäè ëÿí
íàüäñûç þäÿíèøëÿðèí ÿùàòÿ äàèðÿñè äóðìàäàí ýåíèøëÿíèð. Àðòûã
äöíéà ÿùàëèñèíèí áþéöê ÿêñÿðèééÿòè âÿñàèòè úèáäÿ äåéèë, ïëàñòèê
êàðòäà ñàõëàìàüà öñòöíëöê âåðèð. ×öíêè òÿúðöáÿ ýþñòÿðèð êè,
ïëàñòèê êàðòäà ñàõëàíûëàí âÿñàèò
úèáäÿ âÿ éà äèýÿð âàñèòÿëÿðäÿ
ñàõëàíûëàí âÿñàèòäÿí äàùà åòèáàðëû
âÿ ãîðóíàíäûð. Ïóë âÿñàèòèíèí þäÿíèø êàðòûíäà ñàõëàíûëìàñûíûí äàùà ðàùàò âÿ òÿùëöêÿñèç îëìàñû,
øÿõñè áöäúÿíèí ñÿìÿðÿëè ôîðìà-
ðÿðêÿí èñÿ åìèòåíòè âàõòûíäà ìÿëóìàòëàíäûðûá ïóë âÿñàèòëÿðèíäÿí
èñòèôàäÿíèí ãàðøûñûíû àëìàã ìöìêöíäöð.
ßùàòÿ äàèðÿñèíÿ ýþðÿ ëîêàë
þäÿíèø êàðòû éàëíûç þëêÿ ÿðàçèñè
äàõèëèíäÿ èñòèôàäÿ ö÷öí åìèññèéà åäèëèð. Áåéíÿëõàëã þäÿíèø êàðòû
èñÿ áåéíÿëõàëã êàðò òÿøêèëàòëàðûíûí (ÂISA, «ÌàñòåðÚàðä», «Àìåðèúàí Åõïðåññ» âÿ ñ.) öçâö îëàí
éåðëè âÿ éà õàðèúè áàíêëàð òÿðÿôèíäÿí åìèññèéà åäèëìèø, áåéíÿëõàëã êàðò òÿøêèëàòëàðûíûí ëîãîòèïèíè äàøûéàí, þëêÿ äàõèëèíäÿ âÿ þë-
äà ïëàíëàøäûðûëìàñû, äöíéàíûí ìèëéîíëàðëà òèúàðÿò ìÿðêÿçëÿðèíäÿ
ìÿùñóë âÿ õèäìÿòëÿðèí äÿéÿðèíèí þäÿíèëìÿñè, ùàáåëÿ áàíêîìàò, êîììåðñèéà áàíêëàðûíûí ôèëèàë âÿ øþáÿëÿðèíäÿ ãóðàøäûðûëìûø
ÏÎÑ-òåðìèíàë øÿáÿêÿñè âàñèòÿñè
èëÿ íàüä ïóë âÿñàèòèíèí ÿëäÿ åäèëìÿñè, ñÿéàùÿò çàìàíû íàüä ïóëëà
áàüëû åùòèéàúëàðûí þäÿíèëìÿñè âÿ
ñ. êèìè öñòöíëöêëÿðÿ ìàëèê îëìàñû ïëàñòèê êàðòëàðûí ïîïóëéàðëûüûíû
àðòûðûð. Âÿñàèòèí êàðòäà îëìàñû
ýþìðöê ñÿðùÿäèíè êå÷ÿðêÿí äåêëàðàñèéà çÿðóðÿòèíè äÿ àðàäàí ãàëäûðûð. Þäÿíèø êàðòûíûí èòèðèëìÿñè
âÿ éà îüóðëàíìàñû ùàëëàðû áàø âå-
êÿäÿí êÿíàð ÿìÿëèééàòëàðûí àïàðûë ìà ñû ö÷öí èñ òè ôà äÿ îëó íàí
êàðòäûð.
ßìÿëèééàòëàðûí àïàðûëìàñûíà
ýþðÿ êàðòëàð ÿñàñÿí äåáåò âÿ êðåäèò êàðòëàðà, þçöíäÿ èíôîðìàñèéà
äàøûìàñûíà ýþðÿ èñÿ ìèêðîñõåìëè
(÷èïëè), ìàãíèò ëåíòëè âÿ ùèáðèä
êàðòëàðà áþëöíöð.
Ùàçûðäà þëêÿìèçäÿ áàíêëàð
òÿðÿôèíäÿí áåéíÿëõàëã êàðò òÿøêèëàòëàðûíäàí «Âèñà Èíú», «ÌàñòåðÚàðä Wîðëäwèäå», «Àìåðèúàí
Åõïðåññ», «Äèííåðñ Úëóá» êèìè
òÿøêèëàòëàðà ìÿõñóñ áåéíÿëõàëã
þäÿíèø êàðòëàðû âÿ ùÿì÷èíèí ëîêàë þäÿíèø êàðòëàðû åìèññèéà îëó-
Àëëàù ðÿùìÿò åëÿsèí!
Бейнялхалг учотун апарылмасында
тятбиг олунан гайдалар
Xanbaba Quliyev,
Мяркязи Банк бу системин тятбигини
эенишляндирмяйи диггятдя сахлайыр
íóð. Èíäè Àçÿðáàéúàíäà êîíòàêòñûç âÿ éà òÿìàññûç þäÿíèø âàñèòÿëÿðè äÿ èíêèøàô ìÿðùÿëÿñèíäÿäèð.
Êîíòàêòñûç þäÿíèø êàðòû äåäèêäÿ,
äàõèëèíäÿ ðàäèîòåçëèêëè èäåíòèôèêàòîð ãóðàøäûðûëìûø êàðò íÿçÿðäÿ òóòóëóð. Êàðò èñòèôàäÿ÷èñè òÿìàññûç
þäÿíèø êàðòûíû ÏÎÑ-òåðìèíàëà éàõûíëàøäûðìàãëà ÿìÿëèééàòû ùÿéàòà êå÷èðÿ áèëèð. Òÿìàññûç þäÿíèø
êàðòëàðû èëÿ àïàðûëàí ÿìÿëèééàòëàð
öçðÿ ìöÿééÿí ìÿáëÿüÿ ãÿäÿð
êàðò èñòèôàäÿ÷èñèíèí èìçàñû âÿ éà
ÏÈÍ-êîäóí äàõèë åäèëìÿñè òÿëÿá
îëóíìàéà áèëÿð. Áó êàðòëàð èëÿ
àïàðûëàí ÿìÿëèééàòëàð öçðÿ òÿñäèãåäèúè ñÿíÿä ìÿúáóðè ãàéäàäà
äåéèë, ìöøòÿðèíèí èñòÿéè ÿñàñûíäà
òÿãäèì îëóíóð.
Ìÿðêÿçè Áàíêäàí áèëäèðèëäèéèíÿ ýþðÿ, òÿìàññûç þäÿíèø êàðòëàðûíûí òÿòáèãèíèí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè äèããÿòäÿ ñàõëàíûëûð. Áó ñàùÿäÿ
ùöãóãè áàçàíûí ôîðìàëàøäûðûëìàñû ìÿãñÿäè èëÿ Ìÿðêÿçè Áàíê òÿðÿôèíäÿí «Þäÿíèø êàðòëàðûíûí åìèññèéàñû âÿ èñòèôàäÿñè Ãàéäàëàðû»íà
çÿðóðè äÿéèøèêëèêëÿðëÿ áàüëû ëàéèùÿ ùàçûðëàíûð. Áóíóíëà éàíàøû,
áåéíÿëõàëã êàðò òÿøêèëàòëàðû èëÿ
ãàðøûëûãëû ÿìÿêäàøëûã ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ áàíêëàðûí âÿ êàðò-ïðîñåññèíã
ìÿðêÿçëÿðèíèí áó ñàùÿäÿ ÷àëûøàí
íöìàéÿíäÿëÿðè ö÷öí ìþâúóä áåéíÿëõàëã òÿúðöáÿ ùàããûíäà ñåìèíàðëàð äà òÿøêèë åäèëèð.
Ìÿðêÿçè Áàíêäàí îíó äà áèëäèðèðëÿð êè, ùàçûðäà þëêÿäÿ «Áàíê
îô Àçåðáàèæàí» ÀÑÚ òÿðÿôèíäÿí
èúòèìàè íÿãëèééàòäà èñòèôàäÿ ö÷öí
òÿìàññûç þäÿíèø êàðòëàðûíûí åìèññèéàñûíà áàøëàíûëìûøäûð. Áó êàðòëàð
áåéíÿëõàëã êàðò òÿøêèëàòëàðûíûí
áðåíäè àëòûíäà åìèññèéà îëóíóð.
Êàðò èñòèôàäÿ÷èñè òÿìàññûç þäÿíèø
êàðòûíû àâòîáóñëàðäà ãóðàøäûðûëìûø þäÿíèø òåðìèíàëûíà éàõûíëàøäûðàðàã íÿãëèééàòäà òÿòáèã îëóíàí òàðèôÿ ÿñàñÿí þäÿíèøè ùÿéàòà
êå÷èðÿúÿê.
ÀÉÒßÍ
vergi təqvimi
ÉÀÍÂÀÐ
I
6
II
7
III
IV
V
VI VII
1
2
3
4
8
9
5
10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31
«(1) âÿ (2)» - Ýÿëèð âÿ ìÿíôÿÿò âåðýèsè: Ýÿëèð âÿ ìÿíôÿÿò âåðýèñè öçðÿ ùåñàáàò äþâðö
òÿãâèì èëèäèð. Ùöãóãè øÿõñëÿð âÿ ôÿðäè ñàùèáêàðëàð ðöá ãóðòàðäûãäàí ñîíðà 15 ýöíäÿí ýåú
îëìàéàðàã úàðè þäÿìÿëÿðè äþâëÿò áöäúÿñèíÿ
þäÿìÿëèäèðëÿð. Áÿëÿäèééÿ ìöëêèééÿòèíäÿ îëàí
ìöÿññèñÿ âÿ òÿøêèëàòëàð ìÿíôÿÿò âåðýèñèíè
éåðëè áöäúÿéÿ (áÿëÿäèééÿ áöäúÿñèíÿ) þäÿéèðëÿð. Úàðè âåðýè þäÿìÿëÿðè âåðýè èëè ö÷öí âåðýè
þäÿéèúèñèíäÿí òóòóëàí âåðýèíèí ìÿáëÿüèíÿ
àèä åäèëèð.
Âåðýè þäÿéèúèñè èë ÿðçèíäÿ úàðè âåðýè þäÿìÿëÿðèíèí ìÿáëÿüèíè þç ñå÷èìèíÿ ÿñàñÿí àøàüûäà ýþñòÿðèëÿí èêè ìöìêöí ìåòîääàí áèðèíÿ
óéüóí ìöÿééÿíëÿøäèðÿ áèëÿð.
Áèðèíúè ìåòîä: Ùÿð ðöá ö÷öí úàðè þäÿìÿëÿðèí
ìÿáëÿüè ÿââÿëêè âåðýè èëèíäÿ ùåñàáëàíìûø
âåðýèíèí 1/4 ùèññÿñè ìÿáëÿüèíäÿ ìöÿééÿí
åäèëèð.
Èêèíúè ìåòîä: Úàðè ðöáäÿêè ýÿëèðèí ìÿáëÿüè
êå÷ÿí èëèí öìóìè ýÿëèðèíäÿ (ýÿëèðäÿí ÷ûõûëàí
ìÿáëÿüëÿð íÿçÿðÿ àëûíìàäàí) âåðýèíèí õöñóñè ÷ÿêèñèíè ýþñòÿðÿí ÿìñàëà âóðóëìàãëà ìöÿééÿí åäèëèð.
Áó çàìàí âåðýè þäÿéèúèñè èë ÿðçèíäÿ úàðè âåðýè þäÿìÿëÿðèíèí ìÿáëÿüèíè ìöÿééÿíëÿøäèðìÿéèí éóõàðûäàêû èêè ìöìêöí ìåòîäóíäàí
áèðèíè ñå÷èð âÿ ùÿð èë àïðåë àéûíûí 15-äÿí ýåú
îëìàéàðàã áó áàðÿäÿ âåðýè îðãàíûíà ìÿëóìàò âåðèð. Âåðýè þäÿéèúèñè úàðè âåðýè þäÿìÿëÿðèíèí ìÿáëÿüèíè ìöÿééÿíëÿøäèðìÿê ö÷öí
òÿòáèã åòäèéè ìåòîä áàðÿäÿ ìÿëóìàò âåðìÿäèéè ùàëäà, âåðýè îðãàíû áèðèíúè ìåòîäó òÿòáèã
åäèð.
Âåðýè þäÿéèúèñè úàðè âåðýè þäÿìÿëÿðèíèí ìÿáëÿüèíè ìöÿééÿíëÿøäèðìÿê ö÷öí èêèíúè ìåòîäó ñå÷äèéè ùàëäà, ùÿð ðöá áàøà ÷àòäûãäàí
ñîíðà 15 ýöí ÿðçèíäÿ ìÿíôÿÿòäÿí âÿ éà ýÿëèðäÿí ùåñàáëàíìûø úàðè âåðýè ìÿáëÿüè áàðÿäÿ âåðýè îðãàíûíà àðàéûø òÿãäèì åòìÿëèäèð,
ÿêñ ùàëäà, âåðýè îðãàíû áèðèíúè ìåòîäó òÿòáèã
åäèð.
ßââÿëêè âåðýè èëèíäÿ ôÿàëèééÿòè îëìàéàí âÿ
íþâáÿòè âåðýè èëèíäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí, ùàáåëÿ éåíè éàðàäûëìûø âÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí
âåðýè þäÿéèúèëÿðè ìÿíôÿÿò âÿ éà ýÿëèð âåðýèñè
öçðÿ úàðè âåðýè þäÿìÿëÿðèíè òÿãâèì èëè ÿðçèíäÿ ðöáëÿð öçðÿ àðòàí éåêóíëà ùåñàáëàìàëû,
úàðè âåðýè þäÿìÿëÿðèíèí ìÿáëÿüè ìÿíôÿÿòäÿí
âÿ éà ýÿëèðäÿí âåðýèíèí ìÿáëÿüèíèí 75 ôàèçèíäÿí àç îëìàìàëû, ðöá áàøà ÷àòäûãäàí
ñîíðà 15 ýöí ÿðçèíäÿ úàðè âåðýè þäÿìÿëÿðèíè
àïàðìàëû âÿ ðöá ÿðçèíäÿ ìÿíôÿÿòäÿí âÿ éà
ýÿëèðäÿí ùåñàáëàíìûø úàðè âåðýè ìÿáëÿüè áàðÿäÿ âåðýè îðãàíûíà àðàéûø òÿãäèì åòìÿëèäèð.
«(1-1)» - Ýÿëèð âåðýèsè (õösósè íîòàðèósëàð
öçðÿ): Õöñóñè íîòàðèóñëàðûí ýÿëèð âåðýèñè öçðÿ
ùåñàáàò äþâðö ðöáäöð.
Ãåéä: Âåðýèíèí þäÿíèëìÿ âÿ áÿéàííàìÿíèí âåðèëìÿ ìöääÿòèíèí
ñîíóíúó ýöíö òÿãâèìäÿ ýþé ðÿíýëÿ ñå÷èëìèøäèð. Ùÿìèí ýöí
èñòèðàùÿò âÿ éà áàéðàì ýöíöíÿ äöøäöéö ùàëäà, íþâáÿòè èø ýöíöíÿ
êå÷èðèëìèøäèð.
Ödənilən vergi: 15 yanvar - «(1)», «(2)»
21 yanvar - «1-1», «3», «4», «8», «9»,
«10.1», «10.2», «10.3» və «11»
31 yanvar - «10.1»
Õöñóñè íîòàðèóñëàð òÿðÿôèíäÿí ùÿð àé ÿðçèíäÿ
àïàðûëàí íîòàðèàò ùÿðÿêÿòëÿðèíÿ, ùàáåëÿ íîòàðèàò ùÿðÿêÿòëÿðè èëÿ ÿëàãÿäàð ýþñòÿðèëÿí õèäìÿòëÿðÿ ýþðÿ àëûíàí ùàãëàðäàí (õÿðúëÿð íÿçÿðÿ àëûíìàäàí) 10 ôàèç äÿðÿúÿ èëÿ ýÿëèð âåðýèñè ùåñàáëàíìàëû, ùåñàáëàíìûø âåðýè ìÿáëÿüè èñÿ íþâáÿòè àéûí 20-äÿí ýåú îëìàéàðàã
äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿíèëìÿëèäèð.
Õöñóñè íîòàðèóñëàð òÿðÿôèíäÿí àïàðûëàí íîòàðèàò ùÿðÿêÿòëÿðèíÿ, ùàáåëÿ íîòàðèàò ùÿðÿêÿòëÿðè èëÿ ÿëàãÿäàð ýþñòÿðèëÿí õèäìÿòëÿðÿ ýþðÿ àëûíàí ùàãëàðäàí (õÿðúëÿð íÿçÿðÿ àëûíìàäàí)
ùåñàáëàíàí ýÿëèð âåðýèñè áàðÿäÿ «Õöñóñè íîòàðèóñóí ýÿëèð âåðýèñè áÿéàííàìÿñè» ùÿð ðöá
áàøà ÷àòäûãäàí ñîíðà íþâáÿòè àéûí 20-äÿí
ýåú îëìàéàðàã âåðýè îðãàíûíà òÿãäèì åäèëìÿëèäèð.
«3» - ßëàâÿ äÿéÿð âåðýèsè: ßÄ öçðÿ ùåñàáàò äþâðö òÿãâèì àéû ñàéûëûð. ßÄ þäÿéÿí
âåðýè þäÿéèúèñè ßÄÂ-íèí áÿéàííàìÿñèíè ùÿð
ùåñàáàò äþâðö ö÷öí ùåñàáàò äþâðöíäÿí ñîíðàêû àéûí 20-äÿí ýåú îëìàéàðàã ãåéäèééàòäà
îëäóüó âåðýè îðãàíûíà âåðìÿëè âÿ ùÿìèí ìöääÿòäÿ âåðýèíè äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿìÿëèäèð.
«4» - Àêsèç âåðýèsè: Àêñèçëÿð öçðÿ ùåñàáàò
äþâðö òÿãâèì àéûäûð. Àêñèçëè ìàëëàð èñòåùñàë
åäèëäèêäÿ ùÿð ùåñàáàò äþâðö ö÷öí âåðýè òóòóëàí ÿìÿëèééàòëàð öçðÿ àêñèçëÿð ùåñàáàò äþâðöíäÿí ñîíðàêû àéûí 20-äÿí ýåú îëìàéàðàã
äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿíèëìÿëè âÿ ùÿìèí ìöääÿòäÿ âåðýè îðãàíûíà áÿéàííàìÿ âåðèëìÿëèäèð.
«8» - Ìÿäÿí âåðýèsè: Ìÿäÿí âåðýèñè öçðÿ
ùåñàáàò äþâðö òÿãâèì àéûäûð. Ìÿäÿí âåðýèñèíèí þäÿéèúèëÿðè ùåñàáàò àéû ö÷öí ôàéäàëû ãàçûíòûëàðûí ÷ûõàðûëäûüû àéäàí ñîíðàêû àéûí 20äÿí ýåú îëìàéàðàã âåðýèíè þäÿéèð âÿ áÿéàííàìÿ âåðèðëÿð. Éåðëè ÿùÿìèééÿòëè òèêèíòè ìàòåðèàëëàðû öçðÿ ìÿäÿí âåðýèñè éåðëè (áÿëÿäèééÿ)
áöäúÿéÿ þäÿíèëèð âÿ áÿëÿäèééÿëÿðÿ ìÿäÿí
âåðýèñèíèí áÿéàííàìÿñè âåðèëèð. Éåðëè ÿùÿìèééÿòëè òèêèíòè ìàòåðèàëëàðûíà êÿðïèú-êèðÿìèò ýèëëÿðè, òèêèíòè ãóìëàðû, ÷ûíãûë õàììàëû àèä åäèëèð.
«9» - Sàäÿëÿøäèðèëìèø âåðýè: Ñàäÿëÿøäèðèëìèø âåðýè ö÷öí ùåñàáàò äþâðö ðöáäöð. Ñàäÿëÿøäèðèëìèø âåðýèíèí þäÿéèúèñè îëàí øÿõñëÿð
ùåñàáàò ðöáöíäÿí ñîíðàêû àéûí 20-äÿí ýåú
îëìàéàðàã þäÿíìÿëè îëàí âåðýèíèí ìÿáëÿüè
ùàããûíäà âåðýè îðãàíûíà áÿéàííàìÿ âåðèð
âÿ ùÿìèí ìöääÿòäÿ âåðýèíè äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿéèðëÿð.
«10.1» - Ìóçäëó èøëÿ ÿëàãÿäàð þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ òóòóëàí âåðýè: Ìóçäëó èøëÿ ÿëàãÿäàð þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ âåðýè òóòàí ßÄ âÿ
ñàäÿëÿøäèðèëìèø âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí áó þäÿìÿëÿð öçðÿ ùåñàáàò äþâðö âåðýè èëè, äèýÿð âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí ùåñàáàò äþâðö èñÿ ðöáäöð.
Ìóçäëà èøëÿéÿí ôèçèêè øÿõñëÿðÿ þäÿìÿëÿð âåðÿí ùöãóãè øÿõñëÿð âÿ ôÿðäè ñàùèáêàðëàð ìóçäëà
èøëÿéÿí ôèçèêè øÿõñëÿðèí ùåñàáëàíìûø àéëûã ýÿëèðèíÿ ýÿëèð âåðýèñèíè ùåñàáëàìàëû âÿ ùåñàáëàíìûø ìÿáëÿüè íþâáÿòè àéûí 20-äÿí ýåú îëìàéàðàã äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿìÿëèäèðëÿð.
Ìóçäëó èøëÿ ÿëàãÿäàð þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ
òóòóëàí âåðýèëÿð áàðÿäÿ áÿéàííàìÿíè ßÄÂ
âÿ ñàäÿëÿøäèðèëìèø âåðýèíèí þäÿéèúèëÿðè ùåñàáàò èëèíäÿí ñîíðàêû èëèí éàíâàð àéûíûí 31-äÿí
ýåú îëìàéàðàã, äèýÿðëÿðè èñÿ ùåñàáàò ðöáö
áàøà ÷àòäûãäàí ñîíðà íþâáÿòè àéûí 20-äÿí
ýåú îëìàéàðàã âåðýè îðãàíûíà òÿãäèì åòìÿëèäèðëÿð.
«10.2» - Sûüîðòà ìöãàâèëÿsèíÿ âàõòûíäàí
ÿââÿë õèòàì âåðèëäèêäÿ þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ òóòóëàí âåðýè: Ùÿéàòûí éûüûì ñûüîðòàñû âÿ
ïåíñèéà ñûüîðòàñû öçðÿ áàüëàíûëìûø ñûüîðòà
ìöãàâèëÿñèíÿ âàõòûíäàí ÿââÿë õèòàì âåðèëäèêäÿ àïàðûëàí þäÿìÿëÿðäÿí þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ òóòóëàí âåðýèíèí ùåñàáàò äþâðö ðöáäöð.
Ùÿéàòûí éûüûì ñûüîðòàñû âÿ ïåíñèéà ñûüîðòàñû
öçðÿ áàüëàíûëìûø ñûüîðòà ìöãàâèëÿñèíÿ âàõòûíäàí ÿââÿë õèòàì âåðèëäèêäÿ, ñûüîðòà ùàãëàðû þäÿéÿí ñûüîðòà÷ûëàð ôèçèêè øÿõñëÿðèí ùåñàáëàíìûø àéëûã ýÿëèðèíÿ ýÿëèð âåðýèñè ùåñàáëàìàëû âÿ ùåñàáëàíìûø âåðýèíè íþâáÿòè àéûí
20-äÿí ýåú îëìàéàðàã äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿìÿëè âÿ ýÿëèðèí þäÿíèëäèéè ðöáäÿí ñîíðàêû àéûí
20-äÿí ýåú îëìàéàðàã áÿéàííàìÿíè âåðýè
îðãàíûíà òÿãäèì åòìÿëèäèðëÿð.
«10.3» - Þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ òóòóëàí äèýÿð âåðýèëÿð: ßÄ âÿ ñàäÿëÿøäèðèëìèø âåðýèíèí þäÿéèúèëÿðèíèí ìóçäëó èøëÿ ÿëàãÿäàð àïàðûëàí þäÿìÿëÿðè èñòèñíà îëìàãëà, þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ òóòóëàí äèýÿð âåðýèëÿð öçðÿ ùåñàáàò
äþâðö ðöáäöð.
Ùöãóãè øÿõñëÿð âÿ ôÿðäè ñàùèáêàðëàð ãåéðèäþâëÿò ïåíñèéàëàðû âÿ þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ
âåðýèéÿ úÿëá îëóíìàëû äèýÿð þäÿìÿëÿðè âåðÿðêÿí áó ýÿëèðëÿðäÿí âåðýèíè òóòìàëû, òóòóëìóø
ìÿáëÿüè ýÿëèðèí þäÿíèëäèéè ðöáäÿí ñîíðàêû
àéûí 20-äÿí ýåú îëìàéàðàã äþâëÿò áöäúÿñèíÿ êþ÷öðìÿëè âÿ ùÿìèí ìöääÿòäÿ äÿ áÿéàííàìÿíè âåðýè îðãàíûíà òÿãäèì åòìÿëèäèðëÿð.
«11» - Äþâëÿò ðösóìó: Äþâëÿð ðöñóìó öçðÿ
ùåñàáàò äþâðö ðöáäöð. Íîòàðèàò ùÿðÿêÿòëÿðèíÿ ýþðÿ äþâëÿò ðöñóìó íîòàðèóñ òÿðÿôèíäÿí
ãÿáóë åäèëÿðÿê èêè áàíê ýöíö ÿðçèíäÿ, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí õàðèúè þëêÿëÿðäÿêè
äèïëîìàòèê íöìàéÿíäÿëèêëÿðèíäÿ àïàðûëàí êîíñóë ÿìÿëèééàòëàðû ö÷öí àëûíàí äþâëÿò ðöñóìó
áèð àé ÿðçèíäÿ, äèýÿð äþâëÿò ðöñóìëàðû èñÿ òóòóëäóãäàí ñîíðà áèð áàíê ýöíö ÿðçèíäÿ äþâëÿò áöäúÿñèíÿ êþ÷öðöëöð.
«Äþâëÿò ðöñóìó ùàããûíäà» Ãàíóíäà íÿçÿðäÿ òóòóëìóø äþâëÿò ðöñóìóíó òóòàí øÿõñëÿð
ùåñàáàò ðöáöíäÿí ñîíðàêû àéûí 20-äÿê äþâëÿò ðöñóìóíóí òóòóëìàñû áàðÿäÿ ùåñàáàòëàðû
âåðýè îðãàíûíà òÿãäèì åòìÿëèäèðëÿð.
№ 03 (693) | 22 yanvar 2014 | www.vergiler.az
7
бейнялхалг панорам
Xarici ölkələrin vergi sistemi:
Fransaда ekoloji vergi tətbiq ediлиr
2013-úö èë îêòéàáðûí 1-äÿí
Ôðàíñàäà åêîëîæè âåðýè ãöââÿéÿ ìèíèá. Áó âåðýè Ôðàíñà
ÿðàçèñèíäÿ ãåéäèééàòà àëûíìûø
áöòöí íÿãëèééàò âàñèòÿëÿðèíäÿí, åëÿúÿ äÿ öìóìè ÷ÿêèñè
3,5 òîíäàí ÷îõ îëàí âÿ óçóíëóüó 15 ìèí êì-ÿ ÷àòàí ìèëëè
âÿ ðåýèîíàë àâòîìîáèë éîëëàðû
øÿáÿêÿñèíäÿí èñòèôàäÿ åäÿí õàðèúè àâòîíÿãëèééàò âàñèòÿëÿðèíäÿí àëûíûð.
Éåíè éûüûì àâòîíÿãëèééàò âàñèòÿñèíèí âåðýè òóòóëàí àâòîìîáèë
éîëëàðû øÿáÿêÿñèíäÿí êå÷äèéè ìÿñàôÿäÿí àñûëû îëàðàã ùåñàáëàíûð.
Éûüûìûí ìÿáëÿüè ùÿð êèëîìåòð
éîëà àâòîìîáèëèí êàòåãîðèéàñû
ÿñàñûíäà ìöÿééÿíëÿøäèðèëèð âÿ
íÿãëèééàò âàñèòÿëÿðèíèí ÿòðàô ìöùèòÿ àòäûüû ãàçëàðûí òÿðêèáèíäÿêè
÷èðêëÿíäèðèúè ìàääÿëÿðèí ñÿâèééÿñèíäÿí (àâðîñòàíäàðò) âÿ úîüðàôè çîíàäàí (áèð ñûðà ðåýèîíëàð
ö÷öí ýöçÿøòëÿð ìöÿééÿí åäèëèá)
àñûëû îëàðàã äÿéèøÿ áèëÿð. Àâòîìîáèëëÿðèí êàòåãîðèéàñû éöê íÿã-
ëèééàò âàñèòÿëÿðèíèí éîë âåðèëÿí
öìóìè ÷ÿêèñè âÿ îõëàðûí ñàéûíà
ÿñàñëàíàðàã ìöÿééÿí åäèëèð.
2013-úö èë ö÷öí äÿðÿúÿëÿð áåëÿ îëóá: áèðèíúè êàòåãîðèéà (2 îõó
âÿ êöòëÿñè 12 òîíäàí àç) ö÷öí 8
àâðîñåíò/êì; èêèíúè êàòåãîðèéà
(êöòëÿñè 12 òîí âÿ äàùà ÷îõ îëàí,
2 âÿ éà 3 îõëó) ö÷öí 10 àâðîñåíò/êì; ö÷öíúö êàòåãîðèéà (4
âÿ äàùà ÷îõ îõà ìàëèê) ö÷öí 14
àâðîñåíò/êì.
2014-úö èë ö÷öí íÿçÿðäÿ òóòóëìóø äÿðÿúÿëÿð èñÿ áåëÿäèð: áèðèíúè êàòåãîðèéà (2 îõó âÿ êöòëÿñè 12 òîíäàí àç) ö÷öí 8,8 àâðîñåíò/êì; èêèíúè êàòåãîðèéà (êöòëÿñè 12 òîí âÿ äàùà ÷îõ îëàí, 2
âÿ éà 3 îõëó) ö÷öí 11,1 àâðîñåíò/êì; ö÷öíúö êàòåãîðèéà (4
âÿ äàùà ÷îõ îõà ìàëèê) ö÷öí
15,4 àâðîñåíò/êì.
Éûüûì íÿãëèééàò âàñèòÿëÿðèíèí
áîðòóíäà ãóðàøäûðûëàí åëåêòðîí
àâàäàíëûã âàñèòÿñèëÿ þäÿíèëÿúÿê.
Áó ìÿãñÿäëÿ Ôðàíñàäà éîë éûüûìëàðûíà úÿëá åäèëÿí áöòöí éöê
àâòîìîáèëëÿðè âåðýèéÿ úÿëá åäè-
ëÿí àâòîìîáèë éîëëàðû øÿáÿêÿñèíäÿí èñòèôàäÿ åäèá-åòìÿìÿñèíäÿí
àñûëû îëìàéàðàã, åëÿúÿ äÿ éîë éûüûìëàðûíà âÿ âåðýèéÿ úÿëá åäèëÿí
àâòîìîáèë éîëëàðû øÿáÿêÿñèíäÿí
èñòèôàäÿ åäÿí áöòöí õàðèúè éöê
àâòîìîáèëëÿðè ìöòëÿã ãàéäàäà
åêîëîæè âåðýèëÿðè ùåñàáëàìàã ö÷öí
ìÿëóìàòëàðûí àâòîìàòèê ãåéäèééàòûíû òÿìèí åäÿí åëåêòðîí ãóðüóëàðëà òÿúùèç åäèëìÿëèäèð.
Éåíè ãàíóíâåðèúèëèéèí òÿëÿáëÿðèíÿ ÿìÿë îëóíìàñû âÿ àâòîìîáèëëÿðèí ãóðüóëàðëà òÿúùèç åäèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ âÿòÿíäàøëàð íÿãëèééàò âàñèòÿñèíè ãåéäèééàòà ñàëìàëûäûðëàð. Ãåéäèééàòäàí ñîíðà
þäÿéèúè þç àâòîìîáèëè ö÷öí õöñóñè ãóðüó àëìàëûäûð. Ùÿð åëåêòðîí
ãóðüó éàëíûç ãåéäèééàòà àëûíàí
íÿãëèééàò âàñèòÿñèíÿ âåðèëèð.
Âåðýèäÿí éàéûíàí þäÿéèúèëÿð
àøêàð åäèëäèêäÿ, îíëàð ùÿì ùåñàáëàíìûø ìÿáëÿüè, ùÿì äÿ 750
àâðî ìÿáëÿüèíäÿ úÿðèìÿíè þäÿìÿëè îëàúàãëàð. Òÿêðàð ïîçóíòóéà éîë âåðÿíëÿð ö÷öí þäÿíèëÿúÿê
ìÿáëÿü èêèãàò àðòûðûëàúàã.
Yunanıstanda biznes strukturlarının yarısı
vergidən yayınır
Âåðýèäÿí éàéûíìà Éóíàíûñòàí ñàùèáêàðëàðûíûí ýöíäÿëèê
ùÿéàòûíûí àéðûëìàç ùèññÿñèíÿ
÷åâðèëèá âÿ îíëàðûí áèð ÷îõó
ðåàë äþâðèééÿëÿðèíè ýèçëÿäèðëÿð.
ðàã áèëäèðèá êè, þëêÿäÿêè øèðêÿòëÿðèí ÿí àçû éàðûñû áó âÿ éà äèýÿð
ôîðìàäà þç âåðýè þùäÿëèêëÿðèíèí
èúðàñûíäàí éàéûíûð. Íàçèðëèéèí ìÿëóìàòûíäà ýþñòÿðèëèð êè, þëêÿíèí
ìöõòÿëèô ðåýèîíëàðûíäà 1465 øèðÉóíàíûñòàíûí Ìàëèééÿ Íàçèð- êÿòäÿ àïàðûëìûø ïëàíäàíêÿíàð âåðëèéè áó éàõûíëàðäà àïàðûëàí àðàø- ýè éîõëàìàëàðû çàìàíû âåðýè ìöäûðìàëàðûí íÿòèúÿëÿðèíè à÷ûãëàéà- ôÿòòèøëÿðè 731 øèðêÿòäÿ, öìóìè-
ëèêäÿ, 3904 ìöõòÿëèô ãàíóí ïîçóíòóëàðû àøêàðëàéûá. Éóíàíûñòàíûí ìàëèééÿ íàçèðè Éàííèñ Ñòîóðíàðàñ áèëäèðèá êè, ÿñàñ ïîçóíòóëàð
ñûðàñûíäà íàüä ñàòûøëàð çàìàíû
êàññà ÷åêëÿðèíèí âóðóëìàìàñûäûð
êè, áó äà ïÿðàêÿíäÿ òèúàðÿòäÿ ñàòûø âåðýèñèíèí ýèçëÿäèëìÿñè âÿ éà
àçàëäûëìàñû ìÿãñÿäèíè äàøûéûð.
Rusiya Federasiyası
Âåðýè ñèéàñÿòè âÿ ñòðàòåæè
àðàøäûðìàëàð Áàø Èäàðÿñè
Áþéöê ñÿêêèçëèé»èí öçâö îëàí
Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíäà 2012úè èëäÿ ÖÄÌ-èí ùÿúìè 2,0 òðëí.
ÀÁØ äîëëàðû (äöíéà öçðÿ 8úè), ÖÄÌ-èí ðåàë àðòûì òåìïè
èñÿ 3,4% îëìóøäóð. Ðóñèéàíûí ÖÄÌ-íèí 60,1%-íè õèäìÿò ñàùÿñè, 36%-íè ñÿíàéå,
3,9%-íè êÿíä òÿñÿððöôàòû òÿøêèë åäèð. Þëêÿäÿ åìàë ñÿíàéåñè, õöñóñèëÿ êèìéà ñÿíàéåñè,
ìåòàë åìàëû, ìàøûíãàéûðìàíûí áöòöí ñàùÿëÿðè, àâèà-ìàøûíãàéûðìà, êîñìèê úèùàçëàð,
íöâÿ òåõíîëîýèéàñû äà äàõèë
îëìàãëà ìöäàôèÿ ñÿíàéåñè, òèááè âÿ åëìè àâàäàíëûãëàðûí èñòåùñàëû ýåíèø èíêèøàô åòìèøäèð.
Ìèíèìóì ÿìÿêùàããû ãàíóíâåðèúèëèêäÿ 2013-úö èë öçðÿ 5
205 Ðóñèéà ðóáëó (1 ðóáë= òóòóëàí ìÿíôÿÿò - ìöÿññèñÿíèí
0.0236 ìàíàò) ìöÿééÿí îëóí- öìóìè ñàùèáêàðëûã ýÿëèðëÿðèíäÿí
ñàùèáêàðëûã ìÿãñÿäèëÿ ÷ÿêèëÿí
ìóøäóð.
õÿðúëÿð (èñòåùñàë õÿðúëÿðè, ÿìÿê
Ðóñèéàäà âåðýè âÿ ðöñóìëàð ùàããû, àìîðòèçàñèéà âÿ ñ. áó òèï
ùàããûíäà ãàíóíâåðèúèëèéÿ ðèàéÿò õÿðúëÿð, ìöÿññèñÿíèí ñàõëàíìà
îëóíìàñû, òîïëàíàí âåðýè âÿ ðö- âÿ òÿìèð õÿðúëÿðè, òÿäãèãàò âÿ
ñóìëàðûí äöçýöí, òàì âÿ âàõòûí- àðàøäûðìà õÿðúëÿðè, ùàñèëàò õÿðúëÿäà äþâëÿò áöäúÿñèíÿ êþ÷öðöëìÿ- ðè, ñûüîðòà þäÿíèøëÿðè âÿ äèýÿð ìàñèíÿ íÿçàðÿòè Ðóñèéà Ôåäåðàë Âåð- ëèééÿ õÿðúëÿðè) ãÿäÿð àçàëìàñûíýè Õèäìÿòè ùÿéàòà êå÷èðèð. Ìàëèé- äàí éàðàíàí ôÿðã ùåñàá îëóíóð.
2009-úó èë 1 éàíâàð òàðèõäÿí
éÿ Íàçèðëèéè òÿðêèáèíäÿ ôÿàëèééÿò
ìÿí
ôÿÿò âåðýèñèíèí öìóìè äÿðÿýþñòÿðÿí õèäìÿò þç ôÿàëèééÿòèíè
úÿñè
20% òÿøêèë åäèð. Áóíóí 2%-è
ôóíêñèîíàë, âåðýè íþâëÿðè âÿ èðè
âåðýè þäÿéèúèëÿðè ñåãìåíòè öçðÿ ôåäåðàë áöäúÿéÿ, 18%-è èñÿ ðåýèãóðìóøäóð. Õèäìÿò òÿðÿôèíäÿí îíàë áöäúÿéÿ þäÿíèëèð. Ðåýèîíëàð
èäàðÿ îëóíàí ÿñàñ âåðýèëÿð ýÿëèð âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí ìöÿééÿí êàâåðýèñè, ìÿíôÿÿò âåðýèñè, ßÄÂ, òåãîðèéàñûíà ýöçÿøò òÿòáèã åäÿðÿê
ìÿäÿí âåðýèñè, àêñèçëÿð, ÿìëàê ðåýèîíàë âåðýèíèí ôàèçèíè 13,5%âåðýèñè âÿ äèýÿð òÿäèéÿ íþâëÿðèäèð. ÿäÿê àçàëòìàã ùöãóãó âàðäûð.
Ìöÿññèñÿíèí ìÿíôÿÿò âÿ éà
Ðóñèéàäà öìóìè áÿéàííàìÿ
ñèñòåìè ìþâúóä îëäóüóíäàí âåð- çÿðÿðëÿ èøëÿìÿñèíäÿí àñûëû îëìàýè þäÿéèúèëÿðèíèí ñàéû 147,3 ìèë- éàðàã àìîðòèçàñèéà àéðûìàëàðû èúéîíäóð. ßÄ þäÿéèúèëÿðè öìó- áàðèäèð âÿ àéëûã áàçà öçðÿ ùåñàáìè âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí 1,2%-íè ëàíûð. Àìîðòèçàñèéà îëóíàí àêòèâòÿøêèë åäèð. Öìóìèëèêäÿ Ðóñèéà ëÿð ìàääè âÿ ãåéðè-ìàääè îëìàãÔåäåðàë Âåðýè Õèäìÿòèíäÿ 132 ëà èñòèôàäÿ ìöääÿòè 12 àéäàí, áà917 íÿôÿð âåðýè ÿìÿêäàøû ÷àëûøûð. ëàíñ äÿéÿðè 40 ìèí ðóáëäàí ÷îõ
2012-úè èëäÿ öìóìè âåðýè äà- îëìàëû âÿ áèçíåñ ìÿãñÿäëÿðè ö÷öí
õèëîëìàëàðû 352,7 ìëðä. ÀÁØ äîë- èñòèôàäÿ åäèëìÿëèäèð. Éàëíûç âåðýè
ëàðû îëìàãëà, î úöìëÿäÿí áèðáàøà þäÿéèúèñèíÿ ìÿõñóñ îëóá ñàùèáâåðýèëÿð 71,7%, äîëàéû âåðýèëÿð êàðëûã ìÿãñÿäèëÿ èñòèôàäÿ åäèëÿí
25,3%, äèýÿð äàõèëîëìàëàð 3,0% àêòèâëÿðèí àìîðòèçàñèéàñûíà éîë
òÿøêèë åòìèøäèð. Âåðýè äàõèëîëìà- âåðèëèð. Äÿéÿðè 40 ìèí ðóáëäàí àç
ëàðûíûí 23%-íè ìÿíôÿÿò âåðýèñèí- îëàí àêòèâëÿð àëûíäûüû èë ÿðçèíäÿ
äÿí äàõèëîëìàëàð òÿøêèë åòìèøäèð. áèðäÿôÿëèê ñèëèíÿ áèëÿð. Èë ÿðçèíäÿ
Ìÿíôÿÿò âåðýèñè ìÿãñÿäëÿðè ö÷öí 3 àé âÿ äàùà àðòûã ìöääÿò ÿðçèíþëêÿ ãàíóíâåðèúèëèéèíÿ ÿñàñÿí òÿ- äÿ èñòèôàäÿ îëóíìàéàí, ùÿì÷èíèí
ñèñ åäèëÿí ìöÿññèñÿëÿð ðåçèäåíò 12 àéäàí àðòûã ìöääÿòÿ ìîäåðìöÿññèñÿëÿð ùåñàá îëóíóð. Ìÿí- íèçàñèéà îëóíàí àêòèâëÿðèí àìîðôÿÿò âåðýèñè þäÿéèúèëÿðèíÿ à÷ûã òèçàñèéà îëóíìàñûíà éîë âåðèëìèð.
Ìöÿññèñÿíèí ñàùèáêàðëûã ôÿàëèéáèðýÿ-ñÿùìäàð úÿìèééÿòëÿð, ãàïàëû âÿ à÷ûã ñÿùìäàð úÿìèééÿò- éÿòè çàìàíû éàðàíìûø çÿðÿð 10 èë
ëÿð, ìÿùäóä ìÿñóëèééÿòëè âÿ ÿëà- ìöääÿòèíäÿ íþâáÿòè èëëÿðÿ êå÷èâÿ ìÿñóëèééÿòëè úÿìèééÿòëÿð, öìó- ðèëÿ áèëÿð. Ìöÿññèñÿíèí éåíèäÿí
ìè âÿ ìÿùäóä îðòàãëûãëàð, ñÿíà- òÿøêèëè çàìàíû éàðàíìûø çÿðÿð éàëíûç îíóí ùöãóãè âàðèñè òÿðÿôèíéå êîîïåðàòèâëÿðè äàõèëäèð.
Ðåçèäåíò ìöÿññèñÿëÿð äöíéà äÿí íþâáÿòè èëëÿðÿ êå÷èðèëÿ áèëÿð.
Ìöÿññèñÿëÿðèí ôÿàëèééÿòèíèí
öçðÿ ÿëäÿ åòäèêëÿðè ýÿëèðëÿðäÿí
ìÿíôÿÿò âåðýèñè þäÿéèðëÿð. Âåðýè ñòèìóëëàøäûðûëìàñû, éåíè òåõíîëî-
ýèéàëàðûí òÿòáèãè, èííîâàòèâ ôÿàëèééÿòèí òÿøâèãè ìÿãñÿäèëÿ ìöâàôèã ñàùÿëÿðÿ âåðýè ýöçÿøòëÿðè
òÿòáèã îëóíóð. ßñàñ âÿñàèòëÿðèí
àëûíìàñû âÿ éà îíóí ìîäåðíèçàñèéàñû, éåíèäÿí ãóðóëìàñû âÿ éà
òÿìèðèíÿ ÷ÿêèëÿí õÿðúëÿðèí 10%è ùÿìèí èëäÿ ýÿëèðäÿí ÷ûõûëà áèëÿð. Àãðî-ñÿíàéå êîìïëåêñëÿðè
øÿêëèíäÿ éåíèäÿí òÿøêèë îëóíìóø
ãóø÷óëóã, ùåéâàíäàðëûã, õÿç-äÿðè òÿñÿððöôàòëàðû âÿ èñòèõàíàëàðûí
àìîðòèçàñèéà àéûðìàëàðû ùåñàáëàíàðêÿí Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíäÿ íÿçÿðäÿ òóòóëìóø àìîðòèçàñèéàëàðà
õöñóñè ÿìñàëëàð òÿòáèã åòìÿê (12-éÿ ãÿäÿð) ùöãóãëàðû âàðäûð.
Ùÿì÷èíèí ìöÿññèñÿëÿð àðàøäûðìà-òÿäãèãàò ôÿàëèééÿòè èëÿ ìÿøüóëäóðñà âÿ éà þç èñòåùñàë èìêàíëàðûíû ýåíèøëÿíäèðÿðÿê ýÿëÿúÿêäÿ ÿëèëëÿð ö÷öí éåíè èø éåðëÿðèíèí éàðàäûëìàñû, ÿòðàô ìöùèòèí
ñÿíàéå ÷èðêëÿíìÿñèíèí ãàðøûñûíûí
àëûíìàñû âÿ åíåðæè ñÿìÿðÿëèëèéèíèí àðòûðûëìàñû ìÿãñÿäèëÿ éåíèäÿíãóðìà ùÿéàòà êå÷èðèðñÿ, ùÿìèí ìÿãñÿäëÿð ö÷öí àëûíìûø àâàäàíëûãëàðûí äÿéÿðèíèí 100%-è ýÿëèðäÿí ÷ûõûëà áèëÿð. Ìöÿññèñÿ ôÿàëèééÿòèíäÿ éåíè àâàäàíëûã âÿ éà
äèýÿð èíêèøàô åòìèø òåõíîëîýèéà
òÿòáèã åäÿðÿê éåíè íþâ õàììàë
âÿ éà äèýÿð ìàòåðèàëëàð èñòåùñàë
åäèðñÿ, ìöâàôèã ðåýèîíàë ùàêèìèééÿò îðãàíëàðû èëÿ áàüëàíàí ìöãàâèëÿéÿ ÿñàñÿí, 1-5 èë ìöääÿòèíÿ âåðýè ýöçÿøòè òÿòáèã åäèëÿ áèëÿð.
Õöñóñè Èãòèñàäè Çîíàëàðäà ôÿàëèé éÿò ýþñ òÿðÿí ìö ÿñ ñè ñÿëÿð
àìîðòèçàñèéàíû íîðìàäàí 2 äÿôÿ
àðòûã ùåñàáëàéà áèëÿðëÿð. Èõðàú éþíöìëö èíôîðìàñèéà òåõíîëîýèéàëàðû ìÿùñóëëàðû èñòåùñàëû öçðÿ èõòèñàñëàøìûø ìöÿññèñÿëÿð êîìïöòåð òåõíîëîýèéàëàðûíà ÷ÿêäèêëÿðè
õÿðúëÿðè àëäûãëàðû èëäÿ áèðáàøà áàëàíñäàí ñèëÿ áèëÿðëÿð.
Äàâàìû íþâáÿòè ñàéûìûçäà
кроссворд
Éóõàðûäàí àøàüû:
1.Ýöðúö õþðÿéè; 2.Ìÿðàêåøèí ïàéòàõòû;
3.Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíäà øÿùÿð; 4.ÕÛÕ
ÿñðäÿ éàøàìûø áþéöê Àçÿðáàéúàí øàèðè;
5.Àðìóä íþâö, ñïèðòñèç è÷êè; 6.Èäìàí àâòîìîáèëè ìàðêàñû; 7.Áèð ñûðà èñïàí âÿ ïîðòóãàëäèëëè þëêÿëÿðäÿ õûðäà ïóë âàùèäè;
12.Èðàí øàèðè ßáöëãàñûì Ôèðäîâñèíèí ìÿøùóð ÿñÿðè; 13.ÀÄÈÄÀÑ øèðêÿòèíèí òÿñèñ÷èñèíèí ñîéàäû; 15.Úÿíóáè Àìåðèêàäà ÷àé.
ßñàñÿí Âåíåñóåëàäàí êå÷èð âÿ Àòëàíòèê
îêåàíûíà òþêöëöð; 16.×ÿòèí, ìöðÿêêÿá
òàïøûðûãëàðûí ùÿëëèíè òàïàí âÿ ñåâèíúèíè
áèëäèðÿí Àðõèìåä òÿðÿôèíäÿí ñÿñëÿíÿí
êÿëàì; 18.Òàúèêèñòàíûí ïàéòàõòûíäàí 70
êì úÿíóá-øÿðãäÿ éåðëÿøÿí øÿùÿð; 20.×îõêîìïîíåíòëè ïàðòëàéûúû ìàääÿ; 21.Éåðàëòû
éîë âÿ éà êå÷èä.
Sîëäàí sàüà:
1.Îðòà Øÿðãäÿ òàðèõè âèëàéÿò; 5.Éàçûäà èñòèôàäÿ îëóíàí èøàðÿ; 8.«Ýþçÿë÷ÿ» ôèëìèíèí áàø ãÿùðÿìàíûíû îéíàéàí àêòðèñàíûí
ñîéàäû; 9.Í.Ýÿíúÿâèíèí áàø ãÿùðÿìàíëàðûíäàí áèðè; 10.Ñÿêêèç íÿôÿðäÿí èáàðÿò
ìóñèãè ãðóïó; 11.«Ùÿì çèéàðÿò, ùÿì òèúàðÿò» ôèëìèíèí ãÿùðÿìàíûíûí àäû; 12.Óíèêàë, òÿêðàðîëóíìàç áÿäèè ÿñÿð; 14.Ñòîëöñòö îéóí; 17.«Êöð» Îëèìïèéà Àâàð÷ÿêìÿ
Áàçàñûíûí éàðàäûúûñû âÿ àêàäåìèê àâàð÷ÿêìÿ öçðÿ ÿìÿêäàð ìÿøã÷èíèí ñîéàäû
(1923-2002); 19.Ðóñèéàíûí Ñâåðäëîâñê
âèëàéÿòèíäÿ øÿùÿð; 24.Àâñòðèéàëû ïñèõîëîã, ïñèõèàòð âÿ ìöòÿôôÿêêèðèí ñîéàäû
(1870-1937); 25.Äèåíëÿð ñèíôèíäÿí îëàí
äîéìàìûø êàðáîùèäðîýåí. Ïîëèìåðèçàñèéàñû íÿòèúÿñèíäÿ êàó÷óê ÿìÿëÿ ýÿëèð;
26.Êÿëáÿúÿð ðàéîíóíäà êÿíä; 27.Èñà ïåéüÿìáÿðèí äàâàì÷ûëàðû, ùÿâàðèëÿð.
Tÿrtib etdi: Rafael
Qəzetimizin ötən nömrəsində getmiş krossvordun cavabları:
Éóõàðûäàí àøàüû: 1.Áàäàì; 2.Ðîìåî; 3.«Àéíà»; 4.Äèîäîð; 5.Êÿøô; 6.Àðêòèêà; 7.Áîð÷àëû; 13.Èñà; 14.Íàç; 15.Ñàëàâàò; 16.Ðîòîêàñ;
18.Ïåøêîâ; 22.Àðåàë; 23.Êàñïè; 24.Àííà (Êóðíèêîâà); 25.Ðåéâ.
Ñîëäàí ñàüà: 1.Áåðíàðä (Øîó); 5.Êðàáá; 8.Äîìèíãî (Ïëàñèäî); 9.Àøûã Øàêèð (Ùàúûéåâ); 10.Ìèîç; 11.Áîç; 12.×èòà; 15.Ñàðûñó;
17.Ãàçàüû; 19.Ëîòî; 20.Ëåé; 21.Äàðê (Æàííà); 26.Âàêèí; 27.Êëåìåíñ; 28.Òåñëà (Íèêîëà); 29.Âèâàëäè.
Təsisçi:
SOSİAL-İQTİSADİ HƏFTƏLİK
12 fevral 2000-ci ildən çıxır
Azərbaycan Respublikası
Vergilər Nazirliyi
Baş redaktor:
Anar Əliyev
[email protected]
Baş redaktor müavini:
Məti Osmanoğlu
M/h: AZ50NABZ01350100000000032944
Qeydiyyat şəhadətnaməsi № R148
S.W.I.F.T. BIK ATAZAZ22
VÖEN: 1300327481
Ünvan:
IBAN: АЗ46АТАЗ01200012258000138090
Atabank ASC. Kod: 507581
AZ 1141, Bakı ş.,
VÖEN: 9900006651
Щцсейн Ъавид пр., 81
Telefon:
012 403 87 89
012 403 87 95
(faks / abunə ilə bağlı)
«Vergilər» qəzetinin kompüter
mərkəzində yığılıb səhifələnмиш və
«Азярбайъан» няшриййатында
çap олунмушдур.
Tiraj: 14000
8
№ 03 (693) | 22 yanvar 2014 | www.vergiler.az
idman
Sərbəst güləş üzrə
beynəlxalq turnir
баша чатыб
Éàíâàðûí 18-äÿ Áàêûäàêû «Ñÿðùÿä÷è» Èäìàí Îëèìïèéà Ìÿðêÿçèíäÿ Ìöøôèã Èñàéåâèí õàòèðÿñèíÿ ùÿñð îëóíìóø
éåíèéåòìÿëÿð àðàñûíäà ñÿðáÿñò ýöëÿø
öçðÿ 17-úè Áåéíÿëõàëã òóðíèðÿ éåêóí
âóðóëìóøäóð.
Òóðíèð 20 Éàíâàð øÿùèäè Ìöøôèã Èñàéåâèí õàòèðÿñèíè éàä åòìÿê, éåíèéåòìÿ
ýöëÿø÷èëÿðèí èäìàí óñòàëûüûíû àðòûðìàã,
ñÿðáÿñò ýöëÿøèí èíêèøàôûíà âÿ êöòëÿâèëèéèíÿ íàèë îëìàã ìÿãñÿäèëÿ êå÷èðèëìèøäèð. Áåéíÿëõàëã Ýöëÿø Ôåäåðàñèéàñûíûí
(ÔÈËÀ) ìþâúóä ãàéäàëàðûíà ÿñàñÿí òÿøêèë îëóíìóø éàðûøäà Àçÿðáàéúàí ïÿùëÿâàíëàðû èëÿ éàíàøû, Ðóñèéà, Ýöðúöñòàí,
Èðàí, Ãàçàõûñòàí âÿ Þçáÿêèñòàíäàí îëàí
ýöëÿø÷èëÿð äÿ ìöáàðèçÿ àïàðìûøëàð.
«Baku Fires» «Astana Arlans»
komandasınы мяьлуб едиб
Ìàðàãëû èäìàí ìöáàðèçÿñè øÿðàèòèíäÿ êå÷ÿí éàðûøäà ßìèð Ïàðñòåù (42 êã,
Èðàí), Àôøèí Ðÿùìàðèðêÿ (46 êã, Èðàí),
Ôàçèë Ùÿñÿíîâ (50 êã, Àçÿðáàéúàí), ßôãàí Õàñàëîâ (54 êã, Àçÿðáàéúàí), Ìàùèð ßìèðàñëàíîâ (58 êã, Àçÿðáàéúàí),
Òåéìóð Ìÿììÿäîâ (63 êã, Àçÿðáàéúàí), Ôóàä Ìÿììÿäîâ (69 êã, Àçÿðáàéúàí), Éåñêàëè Äàóëåòêàçè (76 êã, Ãàçàõûñòàí), ßëè Íèêçàä (85 êã, Èðàí), Ãèâè
Ìà÷àðàøâèëè ( 100 êã, Ýöðúöñòàí) ôÿõðè
êöðñöíöí ÿí éöêñÿê ïèëëÿñèíÿ ãàëõìûøëàð.
Òóðíèðäÿ ìöâàôèã ÷ÿêè äÿðÿúÿëÿðè
öçðÿ èëê ö÷ éåðè òóòìóø èäìàí÷ûëàð äèïëîì, ìåäàë âÿ ïóë ìöêàôàòû èëÿ òÿëòèô
åäèëìèøëÿð. Àçÿðáàéúàí öìóìè êîìàíäà ùåñàáûíäà òóðíèðäÿ 89 ìåäàëëà áèðèíúè îëìóøäóð.
Àçÿðáàéúàíûí «Áàêó Ôèðåñ» áîêñ
êîìàíäàñû Öìóìäöíéà Áîêñ Ñåðèéàñû (WÑÁ) Ëèãàñûíäà íþâáÿòè åâ ãàðøûëàøìàñûíû èíàìëû ãÿëÿáÿ èëÿ áàøà âóðìóøäóð.
Êî ìàí äà ìûç Ãó áà Îëèì ïè éà
Êîìïëåêñèíäÿ áþéöê àçàðêåø äÿñòÿéè èëÿ
êå÷èðäèéè ãàðøûëàøìàäà ëèãàíûí ñîí ãàëèáè
îëìóø Ãàçàõûñòàíûí «Àñòàíà Àðëàíñ» êîëëåêòèâèíè 4:1 ùåñàáû èëÿ ìÿüëóá åòìèøäèð.
Èëê äþéöøäÿ êîìàíäàìûçûí öçâö, Àâðîïà ÷åìïèîíàòëàðûíûí ìöêàôàò÷ûñû Åëâèí
Ìÿìèøçàäÿ (52 êã) Àñèéà îéóíëàðûíûí
ôèíàë÷ûñû, Ëîíäîí Îëèìïèàäàñûíûí èøòèðàê÷ûñû Èëéàñ Ñöëåéìàíîâà ãàëèá ýÿëìèøäèð.
Àðäûíúà 60 êã ÷ÿêè äÿðÿúÿñèíäÿ äöíéà
âÿ Àâðîïà ÷åìïèîíó Àëáåðò Ñÿëèìîâ
WÑÁ-íèí ÿí òÿúðöáÿëè áîêñ÷óëàðûíäàí
îëàí Ñàìàò Áàøåíîâà ùå÷ áèð øàíñ âåðìÿìèøäèð. Ö÷öíúö äþéöøäÿ äÿ «Áàêó
Ôèðåñ»èí öçâö ãàëèá ýÿëìèøäèð. Êîìàíäàìûçûí öçâö Éåâýåíè Ðîìàøêåâè÷ (69
êã) ýÿðýèí êå÷ÿí ãàðøûëàøìàäà Ìåèðèì
Íóðñóëòàíîâó ìÿüëóá åòìèøäèð. Ëàêèí 81
êã ÷ÿêè äÿðÿúÿñèíäÿ éàðûøàí áîêñ÷óìóç
Ñàìèð Ìÿììÿäîâ ãÿëÿáÿ ñåðèéàñûíû äàâàì åòäèðÿ áèëìÿìèø, «Àñòàíà Àðëàíñ»
êëóáóíóí èðàíëû ëåýèîíåðè Åùñàí Ðîóçáàùàíèéÿ óäóçìóøäóð. Ñîí äþéöøäÿ ñóïåð
àüûð ÷ÿêè äÿðÿúÿñèíäÿ (91+) éàðûøàí èä-
ìàí÷ûìûç Ùàúû Ìóðòóçÿëèéåâ òÿúðöáÿëè
ðÿãèáè Ðóñëàí Ìûðñàòàéåâè ìÿüëóá åòìèøäèð.
Áåëÿëèêëÿ, «Áàêó Ôèðåñ» áîêñ êîìàíäàñû Ãàçàõûñòàíûí «Àñòàíà Àðëàíñ» êîëëåêòèâèíÿ 4:1 ùåñàáû èëÿ ãàëèá ýÿëÿðÿê
àçÿðáàéúàíëû áîêñ ùÿâÿñêàðëàðûíû ñåâèíäèðìèøäèð.
«Synergy Baku» yeni mövsümə
dünya brendi ilə start verir
Àçÿðáàéúàíûí èëê ïåøÿêàð âåëîñèïåä êîìàíäàñû «Ñéíåðýé
Áàêó»íóí 2014-úö èëäÿ ÿìÿêäàøëûã åäÿúÿéè áðåíäèí àäû
ìÿëóìäóð. ßëäÿ îëóíìóø ðàçûëûüà ÿñàñÿí, êîìàíäàìûçûí
öçâëÿðè áó èë ÀÁØ-ûí ìÿøùóð «Ôóæè» êîìïàíèéàñûíûí «ÑÑÒ
1.1» òèïëè âåëîñèïåäëÿðèíäÿí èñòèôàäÿ åäÿúÿêëÿð.
«Ñéíåðýé Áàêó» êîìàíäàñû èëÿ ÿìÿêäàøëûã åòìÿêäÿí ÷îõ
ìÿìíóíóã», - äåéÿ «Ôóæè»íèí ìåíåúåðè Ìèëåé Ýåëâåç áèëäèðèá. Îíóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, óçóí èëëÿð Ãÿðáè Àâðîïà êîìàíäàëàðû èëÿ ÿìÿêäàøëûã åäÿí øèðêÿò èíäè Àñèéàäàí Àâñòðàëèéàéà
mozaika
Geriyə dönüşü olmayan səfər
Éåð êöðÿñèíèí äþðä ñàêèíè 2023úö èëäÿ áèð äàùà ýåðè ãàéûòìàìàã
øÿðòè èëÿ Ìàðñà ó÷àúàã. Íîáåë ìöêàôàòû ëàóðåàòû ôèçèê Úåðàðäöñò Ùîîôòóí ðÿùáÿðè îëäóüó «ÌàðñÎíå»
ëàéèùÿñè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ Ìàðñà ýþíäÿðèëÿúÿê èêè ãàäûí âÿ èêè êèøè áó
ïëàíåòäÿ èíñàí äöøÿðýÿñèíèí éàðàäûëìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ èëê àääûìëàð
àòàúàã.
ÀçÿðÒÀú «ÒÐÒ Ùàáåð» òåëåêàíàëûíà èñòèíàäëà õÿáÿð âåðèð êè, þòÿí
èëèí àïðåë àéûíäàí áàøëàéàðàã ìöõòÿëèô þëêÿëÿðäÿí 200 ìèí íÿôÿð Ìàð-
мараглы
ñà ýåòìÿê ö÷öí íàìèçÿäëèéèíè èðÿëè
ñöðìöøäöð. Ýåðèéÿ äþíöøö îëìàéàí áó ñÿôÿðÿ êþíöëëö ñóðÿòäÿ éîëëàíìàã èñòÿéÿíëÿðèí ñå÷èìè àïàðûëìûø âÿ èêèíúè òóðà éàëíûç 1058 íÿôÿð ãàëìûøäûð. Ìàðñà ó÷àúàã äþðä
íÿôÿð ùÿìèí íàìèçÿäëÿðèí àðàñûíäàí ñå÷èëÿúÿêäèð. Îíëàðûí ñûðàñûíäà
6 òöðê äÿ âàðäûð âÿ îíëàðûí éàëíûç
3-ö àäûíûí à÷ûãëàíìàñûíà ðàçûëûð âåðìèøäèð: Äîêòàð Ýöëÿð Åðýöí, Éàñåìèí Ùèýýèíñ âÿ Åúå Êàáàäàéû. Òåëåêàíàëûí ìÿëóìàòûíà ýþðÿ, Ìàðñà
ýåäÿí èíñàíëàð þçëÿðè èëÿ ñó åùòèéàòû
ýþòöðñÿëÿð äÿ, ñîíðàäàí ñóéóí Ìàðñ
òîðïàüûíäàí ÷ûõàðûëìàñû íÿçÿðäÿ òóòóëóð. ßðçàã äà åéíè ãàéäà öçðÿ
Ìàðñäà éåòèøäèðèëÿúÿêäèð. Ëàéèùÿíèí ÿñàñ ùÿäÿôëÿðè àðàñûíäà íÿñèëàðòûðìà äà âàðäûð. Ëàêèí ïëàíåòäÿ úàçèáÿ ãöââÿñèíèí àøàüû îëìàñû ñÿáÿáèíäÿí ùàìèëÿëèéèí íÿ èëÿ íÿòèúÿëÿíÿúÿéè áèëèíìÿäèéè ö÷öí èëê âàõòëàð
äîüóøà èúàçÿ âåðèëìÿéÿúÿêäèð.
технолоэийа
«Əjdaha» motosiklet
«Ýèííåñèí ðåêîðäëàð êèòàáû»íûí íöìàéÿíäÿëÿðè
ðÿñìÿí äöíéàíûí ÿí áþéöê ìîòîñèêëåòèí àäûíû ãåéä
åòìèøëÿð: áó, Ôàáèî Ðåýýèàíèíèí èñòåùñàëû îëàí «Ðåýèî
Äåñèýí ÕÕË Úùîïïåð» ìîòîñèêëåòèäèð. Íÿùÿíý íÿãëèééàò âàñèòÿñèíèí óçóíëóüó 9,8 ìåòð, ùöíäöðëöéö
4,9 ìåòð, åíè 2,5 ìåòð, ÷ÿêèñè 5 òîíäàí ÷îõäóð.
Îíóí 5,7 ëèòðëèê 8 ñèëèíäðëè ìöùÿððèêèíèí ýöúö
280 àò ýöúöíÿ áÿðàáÿðäèð. Ìîäåë 2 òÿêÿð öñòöíäÿ
ñÿðáÿñò äóðà áèëìÿäèéèíäÿí àðõàéà ÿëàâÿ òÿêÿð úöòö àðòûðûëìûøäûð. Ìîòîñèêëåòèí éûüûëìàñû 7 àé ÷ÿêìèøäèð.
«Âåðýèëÿð» ãÿçåòèíÿ 2014-úö èë
ö÷öí àáóíÿ êàìïàíèéàsû
äàâàì åäèð
Àçÿðáàéúàíûí áöòöí øÿùÿð âÿ ðàéîíëàðûíäà
«Âåðýèëÿð» ãÿçåòèíèí èëëèê àáóíÿ ùàããû
(÷àòäûðûëìà õÿðúëÿðè äàõèë îëìàãëà)
20 ìàíàò 80 ãÿïèê òÿøêèë åäèð.
Ãÿçåòèìèçÿ àáóíÿ éàçûëìàã ö÷öí àáóíÿ ùàããûíû
ðåäàêñèéàìûçûí àøàüûäà ýþñòÿðèëÿí áàíê ùåñàáûíà
êþ÷öðìÿéèíèç õàùèø îëóíóð.
ÂÞÅÍ: 1300327481; Ù/ù AZ46ATAZ01200012258000138090; «Àòàáàíê» ÀSÚ; Êîä:507581
ÂÞÅÍ: 9900006651; Ì/ù: AZ50NABZ01350100000000032944; SWÛÔÒ: ÁÛÊ ÀÒÀÇÀÇ22
ãÿäÿð îëàí áèð úîüðàôèéàíû ÿùàòÿ åäèð. «Ñéíåðýé Áàêó» èñÿ øèðêÿò ö÷öí à÷ûëàí éåíè áèð ñÿùèôÿäèð.
«Ôóæè ÑÑÒ» ïåøÿêàð âåëîñèïåä÷è ö÷öí ÿëà ñå÷èìäèð. Ìîäåëèí àäû «Ñóïåð Ñòèôô Òåàì» - «Ñóïåð ìþùêÿì êîìàíäà» àíëàìûíà ýÿëèð êè, áó äà ñïðèíòåðÿ éàðûø çàìàíû þçöíö òàì ðàùàò
ùèññ åòìÿéÿ èìêàí âåðèð.
«Ôóæè ÑÑÒ» «Ýèðî ä»Ûòàëèà», «Âóåëòà» êèìè ÷îõýöíëöê âåëîéöðöøëÿðäÿ ñûíàãäàí ÷ûõìûø áèð ìîäåëäèð. Áó öçäÿí äÿ
«Ñéíåðýé Áàêó»íóí âåëîñèïåäëÿðèìèçäÿí èñòèôàäÿ åòìÿñè áèçè
÷îõ ôÿðÿùëÿíäèðèð», - Ìèëåé Ýåëâåç áèëäèðèá.
ъямиййят
Amerika konqresmenlərinin yarısı milyonçulardır
ÀçÿðÒÀú-ûí éàéäûüû ìÿëóìàòà ýþðÿ, ÀÁØ
Êîíãðåñè Ñåíàòûíûí âÿ Íöìàéÿíäÿëÿð Ïàëàòàñûíûí 534 öçâöíäÿí 268-íèí ùÿð áèðèíèí ìàëèê îëäóüó àêòèâëÿðèí ìÿáëÿüè áèð ìèëéîí äîëëàðäàí
àðòûãäûð. Áåëÿ âÿçèééÿò ÀÁØ òàðèõèíäÿ èëê äÿôÿ
ãåéäÿ àëûíìûøäûð.
«Ìÿñóë Ñèéàñÿò Ìÿðêÿçè» àäëû èúòèìàè òÿøêèëàò 2012-úè èë ö÷öí à÷ûãëàíìûø ÿìëàê áÿéàííàìÿëÿðè áàðÿäÿ ìÿëóìàòû ÎïåíÑåúðåòñ.îðý ñàéòûíäà äÿðú åòìèøäèð.
Þëêÿäÿêè èêè àïàðûúû ïàðòèéàíûí íöìàéÿíäÿëÿðèíèí ìàääè òÿìèíàò ñÿâèééÿñè òÿõìèíÿí åéíèäèð. Äåìîêðàò êîíãðåñìåíèí ÿìëàêûíûí ìÿáëÿüè îðòà ùåñàáëà 1,04 ìèëéîí äîëëàðà, ðåñïóáëèêà÷û êîíãðåñìåíèí ÿìëàêûíûí îðòà äÿéÿðè èñÿ äöç
áèð ìèëéîí äîëëàðà áÿðàáÿðäèð. Ñåíàòîðëàð àøàüû
ïàëàòàäàí îëàí ùÿìêàðëàðû èëÿ ìöãàéèñÿäÿ õåéëè
âàðëûäûðëàð: 896 ìèí äîëëàðà ãàðøû 2,7 ìèëéîí
äîëëàð.
ßí òÿìèíàòëû êîíãðåñìåí - Ðåñïóáëèêà÷ûëàð
Ïàðòèéàñûíûí öçâö Äàððåëë Èññà Íöìàéÿíäÿëÿð
Ïàëàòàñûíäà Êàëèôîðíèéà øòàòûíû òÿìñèë åäèð. Èññà
ìàøûíëàðûí ãà÷ûðûëìàñûíà ãàðøû ìöáàðèçÿ ñèñòåìëÿðè àëâåðè ùåñàáûíà 598 ìèëéîí äîëëàð ýÿëèð ÿëäÿ
åòìèøäèð. ßí éîõñóë êîíãðåñìåí èñÿ Ðåñïóáëèêà÷ûëàð Ïàðòèéàñûíûí äèýÿð öçâö, Êàëèôîðíèéàäàí
îëàí Äåâèä Âàëàäàîäóð. Î äà Êîíãðåñèí àøàüû
ïàëàòàñûíûí öçâöäöð. Âàëàäàîíóí àèëÿñèíÿ ìÿõñóñ ñöä ôåðìàñûíûí 12 ìèëéîí äîëëàðäàí àðòûã
áîðúó âàðäûð.
Ìÿñóë Ñèéàñÿò Ìÿðêÿçèíèí äèðåêòîðó Øåéëà
Êðóìùîëñ Ôðàíñ-Ïðåññ àýåíòëèéèíÿ ìöñàùèáÿñèíäÿ äåìèøäèð: «Áèçèì âÿòÿíäàøëàð Âàøèíãòîíäà
îíëàðûí ìÿíàôåëÿðèíèí òÿìñèë îëóíìàñûíû òÿìèíàòëû èíñàíëàðà åòèáàð åäèðëÿð. Áó ìåéèë äÿéèøìÿç ãàëûð». Ìÿðêÿçèí äèðåêòîðó ãåéä åòìèøäèð
êè, ìàëèééÿ âÿçèééÿòèíèí éàõøû îëìàñû ñå÷êèãàáàüû êàìïàíèéàëàðûí óüóðëà àïàðûëìàñû ö÷öí äÿ
çÿðóðè øÿðòäèð. Áóíóíëà áÿðàáÿð, ùàçûðäà Êîíãðåñÿ ñèéàñè òÿñèñàò êèìè åòèìàä ñÿâèééÿñè ñîñèîëîæè
àðàøäûðìàëàð òàðèõèíäÿ ÿí àøàüû ýþñòÿðèúèëÿðäÿí
áèðèíÿ áÿðàáÿðäèð. Ãàíóíâåðèúèëÿðèí øÿõñè ñÿðâÿòëÿðè áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàðûí Ìÿñóë Ñèéàñÿò Ìÿðêÿçè òÿðÿôèíäÿí äÿðú åäèëìÿñè Êîíãðåñäÿ ìèíèìóì ÿìÿêùàããûíûí âÿ èøñèçëèéÿ ýþðÿ ìöàâèíÿòëÿðèí ìÿáëÿüè áàðÿäÿ äåáàòëàðûí äàâàì åòìÿñè èëÿ åéíè âàõòà òÿñàäöô åòìèøäèð.
Ãåéä åòìÿê ëàçûìäûð êè, áèð òÿðÿôäÿí àìåðèêàëûëàðûí ýÿëèðèíèí àðòìàñû, äèýÿð òÿðÿôäÿí èíôëéàñèéà ïðîñåñëÿðè èëÿ ÿëàãÿäàð èíäèêè âàõòäà áèð
ìèëéîí äîëëàð Ìîðãàí âÿ Ðîêôåëëåð äþâðöíäÿ
îëäóüó ãÿäÿð ñàíáàëëû ìÿáëÿü ñàéûëìûð.
Qeyri-adi qanunlar şəhəri
Íîðâå÷èí Ëîíãéèð øÿùÿðè äöíéàíûí ÿí øèìàë
øÿùÿðè ùåñàá åäèëèð. Þëêÿíèí èíçèáàòè ìÿðêÿçè
ñàéûëàí Ñâàëáàðä ÿéàëÿòèíèí ÿí áþéöê éàøàéûø
ìÿíòÿãÿñè îëàí øÿùÿð ãûøäà, äåìÿê îëàð êè, þëö
ìÿêàíà ÷åâðèëèð. Øÿùÿðèí ãåéðè-àäè ãàíóíëàðû
ìþâúóääóð. Áóíëàðäàí áèðè äÿ øÿùÿð ÿðàçèñèíäÿ
þëìÿéèí ãàäàüàí åäèëìÿñèäèð. ßýÿð êèìñÿ àüûð
õÿñòÿëèéÿ éîëóõóáñà âÿ éà þëÿúÿêñÿ, õÿñòÿ äÿðùàë ùàâà âÿ ñó éîëó èëÿ Íîðâå÷èí äèýÿð ùèññÿñè-
íÿ ýþíäÿðèëìÿëèäèð. Ùÿòòà þëöì ùàäèñÿñè øÿùÿðäÿ îëñà áåëÿ, ìÿðùóìó øÿùÿðäÿí êÿíàðà ÷ûõàðûðëàð. Áóíóí ÿñàñ ñÿáÿáè êèìè èñÿ þëÿí àäàìûí
ñîéóã øèìàë øÿðàèòèíäÿ òàìàìèëÿ ÷öðöìÿìÿñè
âÿ íÿòèúÿäÿ àü àéû êèìè éûðòûúûëàðûí øÿùÿðÿ äîüðó äèããÿòèíèí àðòìàñû ýþñòÿðèëèð.
Öìóìèééÿòëÿ, áó éåðëÿð àéûëàðûí ìÿñêÿíè ùåñàá åäèëèð. Áóíà ýþðÿ äÿ éåðëè óíèâåðñèòåòäÿ
äÿðñëÿðèí èëê ýöíëÿðèíäÿ òÿëÿáÿëÿðÿ àòûúûëûã þéðÿäèëèð.
Müdriklər deyib ki...
«İnsanın ali məqsədi – sevgi uğrunda ölmək deyil,
uğrunda ölməyə layiq sevgini tapmaqdır».
Uilyam Şekspir (1564-1616)