açıklamalı yönetim zamandizini 1929 – 1939

Transkript

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi: 2
Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)
AÇIKLAMALI
YÖNETİM ZAMANDİZİNİ
1929 – 1939
Birgül A. GÜLER (Editör)
Tekin AVANER
M. Murat BASKICI
Sonay BAYRAMOĞLU
Tayfun ÇINAR
Bülent DURU
Nuray E. KESKİN
Ceren KALFA
Barış ÖVGÜN
Menaf TURAN
Ozan ZENGİN
(c) AÜ SBF KAYAUM, Birgül A. Güler (Ed.)
Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1929-1939
Ankara, 2007
Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)
AÜ SBF Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 2
Ankara, 2007
Prof. Dr. Birgül Ayman GÜLER Araştırma Yöneticisi
Nuray Ertürk KESKİN Araştırma Yönetici Yrd.
Yrd. Doç. Dr. M.Murat BASKICI
Yrd. Doç. Dr. Sonay BAYRAMOĞLU
Dr. Tayfun ÇINAR
Dr. Bülent DURU
Tekin AVANER
Ceren KALFA
Barış ÖVGÜN
Menaf TURAN
Ozan ZENGİN
ISBN: 978-975-482-743-9
1.Kamu Yönetimi 2. Türk İdare Tarihi 3. Cumhuriyet Tarihi 4. Yönetim Zamandizini
I. Güler, Birgül Ayman (Ed.), II. Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1929-1939
Yayına Hazırlama: Serpil Hoşafçı
Kapak Tasarım: Fikret Sarı
Baskı Yeri:
Ankara Üniversitesi Basımevi
İncitaşı Sokak No:10 06510 Beşevler / ANKARA
Tel: 0 (312) 213 66 55
Basım Tarihi: .29/ 06/ 2007
Yayın Yeri:
AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi
KAYAUM Müdürlüğü
Cebeci – Ankara
Tel: (0312) 595 12 85
Eposta: [email protected]
Site: http://kayaum.politics.ankara.edu.tr
Bu çalışma
Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Müdürlüğünce desteklenmiş
ve Temmuz 2005 – Kasım 2006 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.
Yönetim Zamandizini
II
İÇİNDEKİLER
Kısaltmalar..........................................................................................................v
Sunuş................................................................................................................. vii
Otuzlu Yıllarda Yönetim....................................................................................1
Birgül A. GÜLER
1929: Yönetimde Merkeziyetçiliğin İnşası......................................................21
Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU
1930: Muhalefet ve Belediyeler Yılı...............................................................107
Nuray Ertürk KESKİN
1931: Tasarruf Yılı: Tek Partili Dönemin Başlangıcı..................................229
Bülent DURU
1932: Temmuz Kararları Çerçevesinde Planlamaya Geçiş ........................303
Tayfun ÇINAR
1933: Planlamada Sümerbank Modeline Geçiş............................................413
Ceren KALFA
1934: Devletçilik İçin Örgütlenme Yılı .........................................................521
Menaf TURAN
1935: Personel Sisteminde Barem Tartışmaları...........................................617
Tekin AVANER
1936: Parti ile Devletin Bütünleşmesi ...........................................................705
Ozan ZENGİN
1937: Anayasal Yenilenmeler ve Siyasi Müsteşarlık ...................................811
Barış ÖVGÜN
1938: Bekleyiş ve Endişe.................................................................................895
M.Murat BASKICI
1939: Yerde ve Yönetimde ‘Deprem’............................................................979
T. AVANER, N. E. KESKİN, B. ÖVGÜN, M. TURAN
Genel Kaynaklar...........................................................................................1075
Araştırmacılar Hakkında.............................................................................1083
Dizin ...............................................................................................................1091
III
1934 Yılı
1934: DEVLETÇİLİK İÇİN ÖRGÜTLENME YILI
Menaf TURAN∗
Carr, tarih nedir? sorusuna, “tarihçi ile olguları arasında kesintisiz bir karşılıklı etkileşim süreci, bugün ile geçmiş arasında bitmez bir diyalog” yanıtını
vermekte ve ardından şu soruyu sormaktadır: “Tarih olguları, nereye kadar tek
tek bireyler hakkındaki olgular, nereye kadar toplumsal olgulardır?”1 1934 yılını
genel olarak değerlendirmeyi amaç edindiğimiz bu yazıda, Carr’ın bu yaklaşımından hareket ederek, yıla ilişkin tarihi olguları ortaya koymaya çalışacağız.
Cumhuriyet tarihi birçok kişinin ismiyle birlikte anılmaktadır. Gerek yazıya ve
zamandizine kaynaklık eden kitaplar, gerekse taranan gazeteler ve gerekse de
arşiv belgelerinde döneme yön veren birçok kişilikle karşılaşılmıştır. Çalışmada
devlet yönetiminde en etkili konumda bulunan liderlerin-yöneticilerin yaptıklarına çok sık gönderme yapıldığı için, bu kişilere ilişkin “… büyük adamları tarihin dışına koyan ve onları büyüklüklerinden ötürü tarihe kendilerini kabul ettiren, tarihin ‘gerçek sürekliliğini kesmek üzere bilinmezliklerden mucizeli bir biçimde, kutudaki yaylı palyaço gibi çıkıveren’ kişiler olarak gören …”2 yaklaşımın dışına çıkılarak değerlendirmeler yapılacaktır. Çünkü tarih, “bireylerin toplumsal varlıklar olarak içine girdikleri toplumsal bir süreçtir.”3
Dünyada Türkiye
Amerika’da Roosevelt, Sovyetler’de Stalin, Almanya’da Hitler ve İtalya’da
Mussolini’nin iktidarda olduğu, kapalı kapılar ardında savaş planlarının yapıldığı, kabinelerin değiştiği devlet başkanlarının öldürüldüğü ve büyük kalkışmaların olduğu bir dünyada4 Türkiye, daha dingindi. Dünyada bu gelişmeler yaşanırken, Türkiye, bir yandan uluslararası arenada temkinli bir dış politika yürütmekte, öte yandan da kendisine yönelebilecek tehditlere karşı önlemler almaktaydı.
∗
1
2
3
4
Ar. Gör., Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Edward Hallet Carr, Tarih Nedir?, (Çev. Misket Gizem Gürtürk) İletişim Yayınları, İstanbul
2002, s. 35, 42.
a.k., s. 62.
a.k., s. 63.
Yıl içinde gazetelere yansıyan haberlerin başlıkları bu tespiti haklı çıkarmaktadır. Romanya’da
sıkıyönetim ilan edildi. Harp tehlikesi yaklaşıyor. Japonya bütün Avrupa’yı korkutuyor. Yugoslavya’da kabine değişti. Fransız kabinesi istifa etti. Küba’da 75 bin amele grev halinde. Viyana’da genel grev ve ardından sıkıyönetim ilan edildi. Kanlı çatışmalar oldu. Fransa’da genel
grev ilan edildi. Bulgaristan’da kanlı hadiseler oluyor. Amerika’da 250 bin kişinin grev yapması bekleniyor. Ruzvelt programı bu grevle büyük bir darbe yiyecek. Avusturya’da ihtilal çıktı.
İhtilalci Naziler başvekil M. Dolfos’u öldürdüler. Hitler’in başvekâletle devlet reisliğini şahsında toplaması ile ilgili yapılan oylamada 38 milyon kişi evet, 4 milyon kişi hayır dedi. Türkiye, Şili ve İspanya Milletler Cemiyeti Konseyi üyeliğine seçildi.
521
1934 Yılı
Bu önlemlerden bir kısmı içeride özellikle milli müdafaaya daha fazla kaynak
ayrılması amacıyla vergi konması biçiminde karşılık bulmaktaydı.5 Diğer bir
kısmı da ikili ilişkilerle6 ve bunun sonucunda varılan anlaşmalarla kendisini hissettiriyordu. Türkiye’nin Balkan ülkeleriyle imzaladığı ve bütün çabalarına karşın Bulgaristan’ın dâhil olmadığı Balkan Misakı7 ve Milletler Cemiyeti Konseyine üyeliği bu temkinli politikanın önemli yansımaları olarak kabul edilebilir.
1934 yılında, Türkiye’de, oldukça güçlü ve kararlı bir iktidarın varlığı hemen hemen her alanda hissedilmektedir. Atatürk Cumhurbaşkanı, İsmet İnönü
Başbakan, Celal Bayar İktisat Bakanı ve Tevfik Rüştü Aras Dışişleri Bakanı olarak görev yapmaktadır. Yıl içinde kabinede üç istifa yaşanmıştır.8 Çok önemli
ve bazen de ihtilaf yaşanan konuların CHF gurubunda tartışıldığı ve grupta kabul edilen yönde düzenleme yapıldığı görülmektedir.
23 Aralıkta 4. dönemin son toplantısını yapan Meclisin, dönem boyunca
287 toplantı yaptığı, 801 kanun, 33 tefsir çıkardığı ve 207 karar verdiği 24 Birinci Kanun tarihli Son Posta’ya konu olmuştur. Haberde dil, kılık, soyadı, sanayi ve kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi bu yılın en önemli meclis çalışmaları olarak nitelendirilmektedir. Dolayısıyla 1934 yılında hem iktisat ve siyasette planlama çalışmalarına hem de dil ve kültür çalışmalarına önem verildiğini görmekteyiz.
İktidarın Yönelimi ve Tercihleri: Devlet Ne Yapmalıdır?
Devlet ne yapmalıdır? sorusu Kadro Dergisi9 etrafında buluşan dönemin
kimi aydınlarınca sorulan bir soruydu. Şevket Süreyya Aydemir, “biz, iktisadi
gerilikten ve sömürge şartlarından kurtulabilmek için, bütün toplum yapımızın,
yeni esaslar üzerinde düzenlenmesini, kurulmasını hedef tutan bir oluş içinde
bulunuyoruz” diyor ve ekliyordu: “Bu oluşun nizamı, elbette ki başıboş bir gelişme değil, planlı bir devlet düzeni, bir devletçiliktir.” Buradan da anlaşıldığı
gibi devletçilik ve planlamanın buluştuğu, bir potada eritildiği hatta devletçilik
5
6
7
8
9
1 Haziran’dan itibaren uygulamaya geçen ve 184.081.000 lira üzerinden hazırlanan 1934 bütçesinde milli müdafaaya yüksek bir pay ayrılmıştır. Bkz. Zamandizin–1934.
Çin, Sovyetler Birliği, İtalya, ABD, Almanya, Norveç, Fransa, Macaristan, İsviçre, Bulgaristan,
Yunanistan, İsveç, Belçika, İspanya, Hollanda, Arnavutluk, Afganistan, Hindistan, İran, Suriye,
Mısır gibi ülkelerle çeşitli düzeylerde ikili ilişkiler geliştirilmiştir.
Akşin, Bulgaristan’ın Neuilly Antlaşması dolayısıyla hoşnutsuzlar safında bulunduğunu, bununla birlikte Türkiye ile iyi ilişkileri olduğunu belirtmektedir. Sina Akşin, Türkiye’nin Yakın
Tarihi, İmaj Yayınları, Ankara, 1996, s.192.
Maliye Vekili Abdulhalik Bey sağlık durumundan dolayı istifa etmiş, yerine Fuat Bey Maliye
Vekili olmuş, Nafia Vekâletine Afyon Karahisar Mebusu Ali Bey getirilmiş, Maarif Vekili
Hikmet Bey de tarihi tetebüllerle meşgul olmak üzere istifa etmiş, yerine Aydın Mebusu Zeynel Abidin Bey getirilmiştir.
Kadro Dergisi, Ocak 1932-Ocak 1935 yılları arasında yayımlanmış ve dünya kapitalizminin
geçirdiği buhranın etkisi altında, Türkiye’yi kapitalist olmayan bir yoldan sanayileştirme fikrini
savunmuştur. Timur’un değerlendirmesine göre, Kadro’nun savunduğu devletçilik, daha sistemli ve özel teşebbüsü de kontrol altına alan bir devletçilikti. Taner Timur, Türk Devrimi ve
Sonrası, İmge Yayınları, Ankara 2001, s. 180.
522
için planlama anlayışı idi söz konusu olan. Çünkü yine Aydemir, “bizde devlet,
milletin hem temsilcisi, hem teşkilatçısı olacaktır. Devlet kanunları, buna göre
düzenlenecektir” demekteydi.10
Yunus Nadi de 12 Şubat tarihli Cumhuriyet’te iktidarın yönelimini ve tercihlerini ortaya koyan bir başyazı yazmıştır.11 “İktisadi ve Mali Vaziyet Etrafında” başlığıyla yayınlanan bu yazısında Nadi, “iktisadi işlerde devletin vazifesi
görücü ve tanzim edici olmaktır” ve “buna son zamanların moda deyimiyle müdahale bile demek caiz olur mu bilmiyoruz” diye yazmıştır. Yazının devamında,
“devletin en başlı vazifelerinden biri bütün varlığı ile milli iktisadın yürümesine
ve inkişafına hizmet etmektir… icap ederse bazı ileri binnefis [işleri] kendi
omuzlarına yükleyerek ...” demiştir. Devletin ne yapması gerektiğinin varacağı
noktayı ise “... istihsalin teşkilatlandırılacak ve belki satışa kadar götürülecek
olması serbest ticaret erbabının serbest çalışmalarına asla engel değildir” satırlarıyla işaret etmiştir.
Yine aynı yılın başlarında, Current History mecmuasının Şubat sayısında12
“Türkiye’nin İktisadi Siyaseti” konu edilmiştir. Yazıda Türkiye Hükümetinin
sanayi ve ticarete hususi sermayenin ve hususi teşebbüslerin eksikliğinden dolayı sevk edildiği söylenmektedir. Current History’de ayrıca Türkiye rejiminin biraz faşizmi andırmakla beraber faşizm olmadığı, Sovyet ve Türk iktisadi usulleri
arasında münasebet olmakla birlikte komünistlik de olmadığı ifade edilmektedir.
Benzer görüşlerin Kadrocular tarafından da dile getirildiği söylenebilir.
Şevket Süreyya, “… mevcut olmayan bu sanayileşmeyi, bu ileri tekniği, bizzat
devletin plancılığı ve teşkilatçılığı altında… yaratmaktır” ve devamla “serbest
sermayenin, gerek toprak, gerek sanayi, gerek ticaret alanlarında randımanlı çalışabileceği teşebbüsleri serbest bırakmakla beraber, bunun dışında kalan ve esasen henüz işlenmemiş milli enerjiyi harekete getirmek… devletin vazifesi ve işidir” demektedir.13
Devletçilik ve İdare
Yıla damgasını vuran en önemli gelişme kuşkusuz yürürlüğe konan Birinci
Sanayi Planı idi.14 Yukarıdaki tartışmalar15 5 yıllık sanayi planı ile ilişkilendirildiğinde “devletçilik için planlamanın” pratiğe yansıdığı ortaya çıkmaktadır.
Planla, 14 fabrika inşa edileceği ve bunların 12’sinin devletleştirileceği, kömür,
iplik, cam, şişe, ipek, kâğıt, selüloz ve kimyevi müstahzarat temin edileceği ve
10
11
12
13
14
15
Şevket Süreyya Aydemir, İnkılâp ve Kadro, Remzi Kitabevi, İstanbul 2003, s. 176–177.
Nadi bu yazısını İktisat Bakanının Ege gezisi ile ilgili olarak yazmıştır.
15 Şubat 1934 tarihli Cumhuriyet Gazetesi.
Şevket Süreyya Aydemir, agk, s.181.
Planın uygulanmaya başladığı sene, Sovyetler Birliği’nden 8 milyon dolarlık (16.5 milyon TL)
bir kredi de temin edilmiştir. Kredi yirmi yıllık faizsiz olup, Sovyetler Birliği’nden Türk hükümetinin kendi seçimi ile ve cari dünya fiyatları karşılığında alacağı makineler ve malzemeler
şeklinde verilmiştir. Taner Timur, agk, s.153.
Tartışmaların bir kısmı plandan önce bir kısmı da plan uygulamaya konduğunda yapılmıştır.
523
1934 Yılı
bunların hammaddeleri hali hazırda memlekette üretilmekte olduğu belirtilmişti.
İktisadi programın 1934 yılına bırakılan kısmında öncülük Sümerbank’a verilmekte ve Sümerbank’ın 4 iplik ve pamuklu mensucat fabrikası ile ilk kâğıt fabrikasını kuracağı müjdelenmektedir. Böylece, iktisat çevrelerinde çokça tartışılan, sanayi mi ziraat mı tartışmasına son verilmiş ve sanayi ile ziraatın bir plan
dâhilinde birlikte olacağı kesinlik kazanmıştır.16 Hemen hemen bütün düzenlemeler ve gelişmeler bu planın ilkelerine göre yapılmaktaydı. Plan, 1934 yılında
hem bütçeye yapılan eklemeler hem de yeni bütçenin tanziminde ağırlığını hissettirmiştir. Öngörülen iktisat, ziraat ve nafia işlerinin plana uygun olarak yapılabilmesi için bu alanlarla ilgili bakanlıkların teşkilatlarının değiştirilmesi planın
bir başka etkisi olarak ortaya çıkmıştır.17 Devletçilik, idare alanında iki farklı
ama birbiriyle bağlantılı gelişmeye yol açmıştır. İlki devlet idaresinde yeni kuruluşların (KİT) kurulması, ikincisi ise var olan idari teşkilatlarda esaslı değişiklikler yapılmasıdır. Bu gelişmeler asıl olarak sanayi planına bağlanmaktadır.
İktidar 29 Mayıs 1934 tarihinde, İktisat ve Nafia vekâletleri teşkilat kanunlarını değiştirerek yeni sanayi planının uygulanmasına hazırlık yapmıştır. Nitekim 2 Haziran tarihli Son Posta, yeni vergilere ait kanunlar ve 1934 bütçesi ile
ilgili haber ve yorumuyla hem iktidarın yönelimini hem de bu işlerin gerçekleştirilmesi için yönetsel düzeyde yapılan değişiklikleri göstermektedir:
İktisat, Ziraat ve Nafia vekâletleri bu bir sene içinde daha faal bir devre geçireceklerdir. İktisat Vekâleti büyük sanayi programı, Ziraat Vekâleti ekim, hayvan ve
orman işleri ile geçen yıldan daha fazla uğraşacak. Nafia Vekâleti de yeni demiryolu inşa programına devam edecektir. Bu işlerin başarılması için İktisat Vekâleti
yeni teşkilat kanununa göre bundan sonra kara, deniz, sanayi ve maadin işleri ile
uğraşacaktır. Nafia Vekâleti de dünden itibaren yeni bir veçhe almış. Yeni teşkilat
kanununa göre Vekâlet, devlet teşkilatı içinde memleketin imarına ve ticari iktisadi
inkişafına ve içtimai kaynaşmasına hizmet eden demiryollarını, limanlarını, şose
ve köprülerini yapmak ve su işlerini tanzim etmek ve… işleri yapmakla mükellef
bir teşekküldür.
1934 yılı bütçesi 184.075.636 TL olarak gerçekleşmiş ve ağırlık savunmaya
verilmiştir. Ancak daha önce de belirtildiği gibi, yıl içinde bütçeye yapılan eklemelerde sanayileşmeye yönelik adımlar atıldığı gözlenmektedir. Sözgelimi sa16
17
Sovyetlerden alınan makineler ile Kayseri’de bir iplik fabrikası kurulacağı, Bakırköyü’ndeki
eski ve küçük bez fabrikasının yerine yeni ve büyük bir fabrika inşa edileceği, Nazilli’de kurulacak olan büyük mensucat fabrikasının projelerinin hazırlanmakta olduğu ve Konya Ereğli’de
pamuklu fabrikası tesis edileceği Cumhuriyet Gazetesinde yer almaktaydı.
Örneğin, hükümete verilen güvenoyu sonrasında İsmet Paşa’nın konuşması mali sahada alınan
tedbirler, iktisat, maarif, nafia ve ziraat işleri gibi konularla ilgilidir. Yıl sonuna doğru Meclis
Başkanı Kazım Paşa da, “bu sene ehemmiyetli kanunlar çıkardık. Bilhassa iktisadiyatımıza ait
kanunlar yaptık. Bütçe mütevazın bir şekilde çıktı. Bütçenin en bariz vasfı ordu, iktisat ve nafia
ihtiyaçlarına kâfi derecede tesisat vermekle beraber mütevazın olmasıdır. Tevazün temini için
bazı vergiler ihdas edildiği malumdur” diyerek ağırlığın hangi konulara verildiğini göstermektedir. Nitekim seçim kararı alındıktan sonra yapılan en önemli uyarı ve bu karara ilişkin
gerekçelerden biri, iktisat ve ziraat işlerini yürütebilecek kişilerin milletvekili seçilmesini
sağlamak konusundadır.
524
nayi planının uygulanması için Sümerbank sermayesine 42.000.000 TL ekleme
yapılmıştır. Gelirlerde ise arazi ve hayvanlar vergilerini de içeren irat ve servet
vergileri, tekellerden elde edilecek gelir ve istihlak ve muamele vergileri ağırlıklı gelir kalemleri olmuştur. Nitekim yıl içinde özellikle vergilere ilişkin çok sayıda yasal düzenleme yapılmış ve bir kısmı da tartışmalı olmuştur.
İmtiyazlı Şirketler
1934 yılının gazete sayfalarına ve arşiv belgelerine en çok taşınan konularından biri imtiyazlı şirketlerdir. 6 Ocak’ta, Yüksek Müdafaa Meclisi halinde
toplanan İcra Vekillerinin, İktisat Vekâletinin raporunu tetkik ettikleri toplantıda
alınan kararlardan biri de, “milli sanayiye rakip olabilecek yabancı teşebbüs ve
sermayelerin memlekette bilhassa İstanbul ve civarında yerleşmesinin önüne geçecek tedbirler alınması” olmuştur.18 Alınan bu karar doğrultusunda yıl içinde
çeşitli girişimlerde bulunulmuş ve basın bu konuda hükümete destek çıkmıştır.
Genellikle imtiyazlı şirketler hakkında olumsuz görüşlerin ağırlıkta olduğunu
saptadığımız bu yıla ilişkin en uygun betimlemeyi Son Posta’nın 2 Haziran tarihli Hergün köşesinden aktarabiliriz:
Ecnebi şirketlerle devlet teşebbüsü arasındaki fark: Devlet veya belediye tarafından görülmesi lazım gelen amme hizmetine müteallik işlerin çoğu ecnebi şirketlerin elindedir. Bunlar ecnebi sermayesini temsil ediyor. Burada çalışmak istemelerinin yegâne sırrı paralarına kar temin etmektir. Osmanlı devletinin aciz zamanlarında kuruldukları için hükümetle tek taraflı mukavele yapmışlardır… ecnebi şirketlerinin gayesi kar, devlet müesseselerinin hedefi halka hizmettir. İki teşebbüs
arasındaki fark budur.
Ancak bu yazısından önce Son Posta Gazetesi “imtiyazlı şirketler hakkındaki şikâyetlerinizi bize bildiriniz” diyerek bir kampanya da başlatmıştır.19
Kampanyada, “imtiyazlı şirketlerin yaptıkları ekseriyetle amme hizmetleridir”
ve “onlar sözleşmelerin kendilerine verdikleri haklardan kendi çıkarlarına olanları kullanmışlar, halkı düşünmemişlerdir” vurgusu yapılarak bu şirketlerin
elektrik, tramvay, havagazı, telefon, rıhtım, sigorta vs. gibi imtiyazlı şirketler olduğu açıklanmıştır.20
Şimdi yıl içinde yukarıda değinilen şirketlerle ilgili nasıl bir gelişme seyri
olduğunu kısaca aktaralım:
1. Kibrit şirketinde yaşanan en önemli sorun şirkette çalışan bazı Türk memurlarının işten çıkarılmasıdır.21 Bu şirketin imtiyazına yıl içinde müdahale edilmemiştir.
18
19
20
21
BCA:30..10.0.0/166.154..8. /17438
12 Nisan–10 Mayıs tarihleri arasında devam eden kampanya ile ilgili mektupların BMM ve
Nafıa Vekâletine tevdi edileceği belirtilmiştir.
Gazetede yayınlanan mektuplar ülkenin birçok yerinde var olan şirketlerle ilgili şikâyetlerden
oluşmaktadır.
Kibrit Şirketi Amerika’daki şirketin İstanbul’daki şubesi olarak nitelendirilmektedir.
525
1934 Yılı
2. İstanbul’da Haliç Vapur Şirketi ile belediye arasındaki anlaşmazlık belediyenin
şirket aleyhine dava açmasına neden olmuştur.22 Ayrıca Belediye feshini istediği Haliç Vapur Şirketinin imtiyazını da Üsküdar Tramvay Şirketine vermeği
muvafık görmüştür.
3. İstanbul Rıhtım Şirketi ile yapılan ve kimi zaman da tıkanan görüşmelerden
sonra bir mukavelename hazırlanarak imtiyaz ve tesisatın sene başında (1935)
hükümete geçmesi kararlaştırılmıştır.
4. İstanbul Telefon Şirketi ile ilgili gelişmeler iki yönlü bir seyir izlemiştir. İlkin
şirketin hesaplarını altın esası23 üzerinden hesap ederek sekiz-on misli olarak
tevzi etmesi ve bu durumun abonelerin aleyhine işlemesi üzerine Nafıa Vekâletinin bu duruma müdahale etmesi. Bu gelişmeden sonra telefon şirketi abonelerden aldığı 220 000 lira tutarındaki fazla parayı İstanbul Belediyesi hesabına
yatırmıştır.24 İkincisi de Bakanlar Kurulunun şirketi satın alma ile ilgili kararıdır.25
5. Belediye İstanbul’daki otobüs imtiyazını almak için girişimde bulunmaya karar
vermiştir. Bu kararı iki yıl önce şehirdeki otobüs servislerini kendi idaresine
almak üzere hükümetten aldığı imtiyaza dayandırıyor ancak yıl içinde bu konuyla ilgili başka bir gelişme yaşanmıyor.
6. İzmir-Kasaba demiryolu için şirketle hükümet arasında başlayan müzakere bu
hattın satın alınmasıyla sonuçlanmıştır. Öte yandan 1926’dan beri bir Fransız
Şirketi tarafından işletilen Şark Demiryolları Türk Hatları İdaresinin bir Türk
şirketi uhdesine geçirilmesi kararlaştırılmış ve Şark Demiryolları Türk A.Ş.
isimli yeni bir şirket kurulmuştur.
7. Tramvay şirketi ile yapılan müzakereler yeni hatlar yapılmasına karşılık olarak
bilet ücretlerine zam yapıldığı, fakat yeni hatlar yapmak için lazım gelen istimlâk masrafının belediyeye ait olduğu halde belediyenin bu istimlâki yapamadığı, Tramvay Şirketinin zamları tahsil ettiği halde yeni hiçbir hat yapmadığı gerekçesiyle şirketten birikmiş paraların tahsili istenmesi konusunda olmuştur.
Bu müzakereler durma noktasına gelmişse de kararlı bir tutumla şirketin 1926
yılındaki mukavelesi feshedilerek 1923 mukavelesinin şartlarına dönülmüştür.
Ancak şirketle Nafia Vekâleti arasında 1923 yılından itibaren birikmiş paranın
tahsili konusunda yaşanan anlaşmazlık Devlet Şurası’na intikal etmiştir.26
Yabancı Uzmanlar
Yıl içinde üniversitede çalışan yabancı uzmanların dışında, iktisat ve maliye
alanlarında da yabancı uzmanlarla çalışıldığı dikkat çekmiştir. Vefat eden Amerikalı İktisat uzmanı M. Haynes’in yerine M. Dor’un ve Prof. Kemmerer’in gel22
23
24
25
26
Şirket, bir yılda belediyeye verilmesi gereken 35 bin lirayı, 3 yıldan beridir gelirinin azaldığını
ileri sürerek vermemiştir.
Maliye Vekâleti nakit işleri müdür muavini Rüştü Bey’e telefon şirketi ile yapılacak mukavelede altın esasını kabul ettirmek amacıyla rüşvet teklif ettikleri için şirket yetkilileri Metr
Salem ve Leon Farraci mahkemeye verilmişler ve kefaletle tahliye edilmişlerdir.
Cumhuriyet Gazetesi, 22 Ağustos 1934.
15 Temmuz tarihli Cumhuriyet Gazetesinde “Nafıa Vekâleti İstanbul Telefon Şirketinin satın
alınmasına karar verdi. Bu karar 12 Temmuz tarihli heyeti vekile toplantısında verildi.” denmektedir.
Mahkemede Bakanlar Kurulu Kararı üzerine Hükümet adına davayı eski Adliye Bakanı Mahmut Esat Bey yürütmekle görevlendirilmiştir.
526
mesi27 ve maliye ıslahatı için davet edilen Fransız Maliyeci M. Alfons bunlar
arasında sayılabilir.28
Kamu Personeli
1934 yılında çalışanlarla ilgili çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Düzenlemelerin bir kısmı memurlara emeklilik hakkı verilmesi, diğer bir kısmı da maaş ve
ücretlerle ilgilidir. Maaş ve ücretlerin ödenmesinde gecikmeler yaşanmıştır.
Özellikle belediye çalışanları ile maaşları özel idareler tarafından ödenen ilkokul
öğretmenleri açısından bu sorun yaşanmıştır. Buna bir de yabancı şirketlerde çalışanların karşılaştıkları sorunların giderilmesi ile Türklere hasredilen sanat ve
hizmetlerle ilgili yasanın uygulanması eklenebilir. Yıl içinde grev benzeri iki
olay yaşanmışsa da bu olaylardan birinin grev olmadığı anlaşılmış,29 diğerine ise
grev olduğu gerekçesiyle savcılık aracılığıyla30 müdahalede bulunulmuştur. Af
kanunu hükümlerinin memurları ne oranda etkilediği ile ilgili olarak alınan birkaç karar da bu yıl içinde meydana gelen dikkate değer gelişmelerdir.31 Yıl içinde merkez teşkilatında çok sayıda atama yapılmıştır. Bu atamaların en başta gelenleri kaymakam atamalarıdır. Valiliklere, mektupçuluklara, müfettişliklere,
vakıflara, tapu müdürlüklerine, temyiz mahkemelerine, umumi müfettişliklere, il
sağlık müdürlüklerine, emniyet müdürlüklerine atamalar ve vekalet emrine
alınmalar ile işten el çektirmelere rastlanmaktadır. Hariciye Vekaleti bünyesinde
de çok sayıda atama ve yer değiştirmeye rastlanmıştır.
27
28
29
30
31
Prof. Haynes ve Prof. Kemmerer’in hazırladıkları raporlarda yer alan önemli konular, devlet
sanayi, inhisarlar, döviz, paranın kıymeti, vergiler, nakliye ücretleri, büyük-küçük bankalar,
devletçilik ve özel sektör meseleleridir.
Ayrıntılar için bkz. Zamandizin,1934.
100 tütün amelesinin Tütün İnhisar İdaresinin Çapa’daki imalathanesine ait olan bazı binaların
üniversiteye devri ile buradaki üretimin durdurulması ve 102 amelenin Taksim deposuna nakledilmesi kararının ardından İnhisarlar İdaresine yaptıkları toplu müracaat telaşa neden oldu.
Ancak olayın grev olmadığı anlaşıldı. Bkz. C,29 Kanunusani 1934
“Fatih Belediye Dairesi’ne mensup 57 temizlik amelesinden bir kısmının kadro haricine çıkarılması bir süre önce belediyece kararlaştırılmıştı. Fakat Tanzifat Amirliği 20’şer liradan ibaret olan amele ücretlerinin 18 liraya indirilerek bütün amelelerin çalıştırılmasını düşünmüştür.
Bu amaçla birkaç gün önce amele ücretleri 18’er liradan tevzi edilmek istenmiştir. Ancak
amele bunu muvafık görmemiş, işten çıkarılacak olanların işten çıkarılmalarını istemiş ve
koğuşlarında kalarak arabalarını koşmamışlardır. Bunların bu suretle işlerini terk etmeleri bir
nevi grev mahiyetinde görüldüğü için zabıtaca tahkikatına başlanmış ve 11 kişi müşevvik
olarak savcılığa verilmiştir. Sorgu sonucunda tahliyelerine karar verilmiştir.” Bkz.C,9 Şubat
1934
Mahkemei Temyiz Birinci Reisliği tarafından memurların irtikâp, irtişa, ihtilas ve zimmete
para geçirme suçlarından maada, diğer suçlarının affa tabi olduğuna karar verilmiş ve bu karar
müddeiumumîliğe tebliğ edilmiştir. Ayrıca af kanunu memurlar hakkındaki cezaların tecil veya
affını tasrih etmediğinden Adliye ve Dâhiliye vekâletleri memurlar hakkındaki kanun maddesini tetkik etmişlerdir. Vekâletler af kanununa göre umumi ve ferdi cezaların affedilebileceği
yalnız inzibati cezalar hakkında takibatta bulunulması lazım geleceği neticesine varmışlardır.
Bkz. C,5 Şubat 1934
527
1934 Yılı
Genel Seçimler
Yıl içinde TBMM’de boş bulunan milletvekillikleri için ara seçimler yapılmıştır. CHF’ye başvuran ve CHF’ce belirlenen adaylar bu ara seçimlere katılabilmektedirler. Yıl sonunda TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar verilmiştir. Yıl içinde belediye başkanlığı çeşitli şekillerde boşalan yerlerde belediye
meclis üyeleri başkanlarını seçmişlerdir. Ülkede belediye seçimleri de yılın sonlarına doğru 1 Ekim tarihinde başlayıp 12 Ekim tarihinde sona ermiştir. Seçimler
her tarafta aynı tarihlerde sona ermemiş, kimi yerlerde daha erken tamamlanmıştır. Belediye meclis üyeliğine seçilecek olan kişiler yine Fırka tarafından belirlenmekte ve seçilenler kendi aralarında belediye başkanını seçmekteydiler.
Yerel Yönetimler ve Belediye Seçimleri
Basında İstanbul ağırlıklı haberlere rastlanmakta iken, arşivde ülkedeki bütün yerel yönetimlerle ilgili belgelere ulaşma olanağı bulunmaktadır. Yılın sonuna denk gelen seçimler, belediye başkanının belediye meclisince seçilmesi, il
özel idarelerinin ve belediyelerin mali sıkıntıları, Belediyeler Bankasının sermaye artırımı ve bankayı övücü yazılar çokça işlenen konulardır. 1580 sayılı Belediye Kanununun 94. maddesinin b ve d fıkralarına göre, Balıkesir merkez belediye reisliğinin, Kayseri belediye reisliğinin vali uhdesine ve Yalova belediye
reisliğinin kaymakam uhdesine verildiği görülmektedir. 1934 yılında vali uhdesinde olan belediyeler ve vali ve belediye başkanlarının isimleri şöyledir: Ankara (Nevzat B.), İstanbul (Muhittin B.), Beyazıt (Vali İmaddettin B.), Kayseri
(Nazmi B.), Muş (Mithat B.), Siirt (Sakip B.), Van (Mes'ut B.), Çoruh (Mucip
B.), Maraş (Hasan Sukuti B.), Balıkesir (Vali Sami B.). 12 Kasım 1934 tarihinde
ise, valiye verilen Van Belediye Reisliği'nin, I.Umumi Müfettişlikten gelen talep
üzerine seçilecek bir reise verilmesi de Bakanlar Kurulunca kesinleştirilmiştir.32
Umumi Müfettişlikler
1934 yılında II. Umumi Müfettişlik, Trakya’da 4 vilayeti muhafaza edecek
şekilde kurulmuştur. Merkezi Edirne olan teşkilat bünyesinde Kırklareli,
Tekirdağı ve Çanakkale illeri bulunmakta ve İstanbul Mebusu İbrahim Tali Bey
buraya umumi müfettiş olarak atanmaktaydı.33 “Nafia ve iskân işlerinin esaslı
bir surette tanzim ve idaresi için 1164 nolu kanunun hükmüne göre kurul”muştur.34 150 lira asli maaşlı bir müfettişi umumi, 125 lira asli maaşlı bir baş
32
33
34
Bkz. Zamandizin, 1934.
Cemil Koçak, “18 Mart 1934 tarih ve 2/303 sayılı Kararname ile eski Birinci Umumi Müfettiş
ve halen İstanbul Milletvekili “İbrahim Tali Öngören atanır” diye yazdıktan sonra “… bu tarihten kısa bir süre öncesine kadar Birinci Umumi Müfettiş olarak görev yapmıştı. Yeni görevine
atandığında Diyarbakır milletvekiliydi” demektedir. Cemil Koçak, Umumi Müfettişlikler
(1927–1952), İletişim Yayınları, İstanbul, 2003, s.128- 129. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
belgelerinde,
İbrahim
Tali’nin
İstanbul
Mebusu
olduğu
belirtilmektedir.
BCA:30..10.0.0/74.491..8. /78172.
Cemil Koçak, agk, s.127.
528
müşavirle, asayiş, kalemi mahsus, evrak ve iskân müdürlerinin bulunacağı ve
müfettişi umuminin ayrıca 10 memuru da olacağı belirtilmiştir. Görece hareketli
olan bir bölgede Trakya’da kurulan Umumi Müfettişlik hem buraya ilişkin güvenlik sorunlarını çözmek hem de yöreyi imar etmek işleriyle uğraşmıştır. Karşılaşılan önemli sorunlar, bu bölgede yaşayan Yahudilerin İstanbul’a olan göçü,
Bulgar tarafında, hükümetle orada yaşayan Türkler arasındaki sorunlar ve muhacirlerin yerleştirilmesi hatta yeni köyler kurulması olarak sıralanabilir.
Halkevleri
Yıl içinde memleketin 25 yerinde daha halkevlerinin kuruluşunun tesis
edildiği ve sayının böylece 80’e ulaştığı bizzat İsmet Paşa tarafından bildirilmekte ve halkevinin yeni Türkiye hayatının başlı başına bir unsuru olduğu vurgulanmaktadır. Halkevlerine ilişkin şu rakamlar halkevlerinin ne denli önemli
olduğunu göstermektedir: “Halkevlerinin 34 bin azası vardır. Bunlardan 2627’si
kadın, 295 avukat, 639 doktor, 4374 muallim, 2365 tüccar, 3339 işçi, 871 güzel
sanatlar mensubu, 16974 muhtelif meslek sahibi bulunmaktadır.”35
İstanbul Üniversitesi ve Eğitim
Yabancı profesörlerin de çalıştığı üniversitede, Hukuk Fakültesine bağlı İktisadi ve İdari İlimler Enstitüsünün açılması ve kadrolarına, M. Wilheim Röpke,
İbrahim Fazıl ve Muhlis Ethem, M. Kessler, M. Rüstow, M. Neumark ve Ömer
Celal Bey’in atanması, bir süre sonra tıp ve hukuk fakülteleri ile İslam tetkikleri
enstitüsünün bazı kürsülerinin kaldırılıp, bazılarının birleştirilmesi, maaşların
azlığı, İstanbul Üniversitesi Rektörü Neşet Ömer Bey’in istifası ve yerine Hukuk
Fakültesi Dekanı Prof. Cemil Bey’in tayini, Hukuk Fakültesi Dekanlığına Sıddık
Sami Bey’in getirilmesi ve idare heyetinden başka bir de ordinaryüs profesörlerden oluşan ve maarif bakanının riyasetinde üniversite meclisi oluşturulması yıl
içinde üniversiteye dair gelişmeler olarak kaydedilebilir.
Eğitim konusunda yaşanan en önemli sorun il özel idarelerinin bütçelerinden karşılanan ilkokul öğretmenlerinin maaşlarının ödenmesinde yaşanan güçlüktür. Nitekim Yunus Nadi “İlk Tedrisat ve Onun Hocaları” başlıklı yazısıyla
bu konuya değinmiştir. Nadi’nin önerisi şu olmuştur:36
İlk tedrisat maaşlarının muntazam tesviyesini hususi idarelerin bütçelerile temin
edememekte olduğumuza göre bir kere her gün fenadan betere gitmek istidadını
gösteren bu vaziyete bir çare bulmak lazımdır. Eğer bu çare hususi idarelerdeki
maarif hisselerini umumi bütçe ve binaenaleyh ilk muallim maaşlarını da umumi
muvazeneye almakla temin olunacaksa nihayet kanun dahi yapılması zaruri bulunduğunu bundan evvelki makalemizde sarahat ve katiyetle ifade etmiştik. Beş altı
sene evvel memleketimize Con Dui adlı bir Amerikan terbiye mütehassısı gelmişti.
Biz bu zatın raporunu görmedik. Ama dikkatle okunsa orada faydalı fikirler bulunacağını zannediyoruz.
35
36
Bkz. Zamandizin, 1934
Cumhuriyet Gazetesi, 1 Kanunusani 1934.
529
1934 Yılı
CHF Umumi Kâtipliğine, Maarif Vekâleti tarafından gönderilen yazılarda,
“tam devreli köy mekteplerinin arttırılması, tam devreli mıntıka mektepleri
açılması lazım gelen yerlerde mıntıka mekteplerinin yatı mektebi halinde olması, küçük köyler için gezici muallimler tayini -ucuz mektep binaları, ilk mektepler tedrisatının 6 seneye çıkarılması- mektep kitaplarının vaktinde yetiştirilmesi
ve çok ucuzlatılması, kuvvetli orta mektepler açılması, bazı vilayetlerde lise
açılması” gibi öneriler bulunmaktadır.37 Bu öneriler aslında eğitimle ilgili sorunların da neler olduğunu ortaya koymaktadır. Bunun yanı sıra ilk, orta ve liselerin
ıslahına dönük adımlar atılması, sanat mekteplerine ağırlık verilmesi ve özel
okullar ile ilgili düzenleme yapılacağı beyanatları bu yıl içinde işlenen konulardır. Sanat mektepleri için vilayetlerden ayrılan tahsisatların ödenmemesi ve bu
konuda valiliklere gönderilen ve borcun bir an önce ödenmesini emreden tebliğler bulunmaktadır. Valilerin verdiği yanıtlarda ise karşı karşıya bulunulan mali
sorunlar gerekçe gösterilmiştir.
Esnaf Bankası
Gazete sayfalarında çokça yer alan konulardan biri de Esnaf Bankası yolsuzluğudur. İstanbul Belediyesi tarafından esnafa yardım amacıyla 200 bin sermaye ile kurulan ve daha sonra sermayesi 500 bine çıkarılan Esnaf Bankasında,
400 000 liranın teminatsız, karşılıksız dağıtıldığı iddiaları üzerine Hükümet duruma müdahale etmiş ve bu sorunun öncelikle şehir meclisinde görüşülmesine
karar vermiştir. Şehir meclisinde yapılan görüşme sonucunda bu mesele seçimlerden sonraya ertelenmiş ve bu zamana kadar bankanın mevcut durumunu koruması yönünde karar verilmiştir. Bu sorun savcılığa intikal ettiyse de suç af kanunu kapsamına girdiği için savcılığın herhangi bir takibat yapmasına gerek
kalmamıştır.
Dil ve Kültür
1934 yılı, daha önce inşa edilmesine karar verilen modern ulus-devlet şiarının gerçekleştirilmesi yönünde çaba harcanan bir yıl olmuştur. Bu nedenle yıl
içinde kültür ve dil ile ilgili çalışmalar yoğunluk kazanmıştır. Türk Dili Yayma
Birliği’nin kurulması, Türk Dil Tetkik Cemiyeti tarafından hazırlanan Tarama
Dergisinin çıkarılması, İkinci Dil Kurultayı’nın Atatürk’ün katılımıyla yapılması, gazetelerde öz Türkçe yazıların baş makale yerinde bölünmeden ve öteki yüzlere atılmadan yazılmasının bizzat Atatürk tarafından gazete sahiplerinden istenmesi, Osmanlıca sokak ve köy isimlerinin değiştirilmesi amacıyla bir komisyon kurulması, Himayei Etfal Cemiyeti ve Mülkiye Mektebinin adlarının sırasıyla Çocuk Esirgeme Kurumu ve Siyasal Bilgiler Okulu olarak Atatürk tarafından değiştirilmesi, radyoda batı müziği çalınmasına karar verilmesi bu çalışmalardan başlıcalarıdır. Ayrıca, dini kisvelerin ibadet yerlerinin dışında giyilmeme37
BCA:490..1.0.0/501.2012..1./2.BÜRO
530
si, soyadı kanunu, efendi, bey, paşa gibi lakap ve unvanların kaldırılması gibi
yasal düzenlemelere konu olan değişiklikler de modern ulus yaratmaya ilişkin
çalışmalardır.
Basın
İktidarın hem dış basına hem de içerideki basına ilgileri yoğun olmuştur.
Matbuat Umum Müdürlüğü bizzat bu işlerle ilgilenmiştir. Dış basında ülke ile
ilgili yazılar takip edilmekte ve bunlardan sakıncalı olanların yurda sokulması
engellenmektedir. Bu yazılar Hariciye Vekâleti aracılığıyla Başvekâlete iletilmekteydi. Gerekçe olarak Matbuat Umum Kanununun 51. maddesi gösterilmektedir. İçeride de benzer uygulamalar sürdürülmüştür. Nitekim en kapsamlı kapatma kararı, 26 Kasım tarihinde “BMM’nin gizli celsesinde devam eden müzakereyi tahrif ve neşrettiklerinden dolayı Zaman ve Son Posta, Cumhuriyet ve
Akşam gazeteleri” için verilmiştir.
İstanbul’un İmarı
Yıl içinde tartışılan konulardan biri İstanbul’un imarıdır. İstanbul’un imarı
için ilk olarak yabancı şehircilik uzmanlarından38 projelerini gösteren raporların
gelmesi istenmiştir. Bu raporlardan uygun olanının seçilmesi için bir jüri heyetinin oluşturulması, seçilecek eseri, belediyenin vekâlete bildirmesi ve vekâlet son
kararı verince uzmanın projeyi yeniden bütün ayrıntısıyla hazırlaması izlenen
yol olmuştur. Bu konuyla ilgili tartışmalardan çıkarılan ilk tespit, mimarlar cemiyetinin itirazı üzerine jüri heyetine bir Türk Mimarın alınması, bir imar bürosu açılması39 ve jüri heyetinde bir iktisatçının bulunmayışıdır. Sonuçta İstanbul’un imarı bir sonraki yılın başına ertelenmiştir.
Yasalar ve Diğer Önemli Düzenlemeler
1934 yılında hem çok önemli yasalar çıkarılmış hem de bazı yasalarda
önemli değişiklikler yapılmıştır. Yasaların geneli gelirlerin arttırılması eğilimi
taşımaktadır.40 Yasaların bir kısmı kültürel ve toplumsal yaşamda değişimi
amaçlamakta bir kısmı da devlet teşkilatında önemli değişikliklere yol açmaktaydı. Soyadı, kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi, kılık ve kıyafetlere
getirilen yeni düzenlemeler, iskân ve yerleşme ile ilgili kanun ve Devlet Şurası
Devai Dairesinin müstakil bir mahkeme şeklinde gösterilmesi bunlar arasında
sayılabilir. O dönemde encümen şimdiki adıyla meclis komisyonlarında yasalarla ilgili sert tartışmalar yaşanmakta ise de genel eğilimden uzaklaşılmadığı belir38
39
40
Seçilen uzmanlar: Fransız A. Agache, M. Lambert, Alman M. Ergöç.
İmar Bürosu mimarlığına Ahmet Sabri tayin edilmiş ve şehir planı jüri heyetine dâhil olmuştur.
2455 sayılı Damga Vergisine Müzeyyel Kanun, 2456 sayılı Gümrüklerde İstimal Olunan Bazı
Evraka Müdafa Pulu Yapıştırma Kanunu, 2458 sayılı Muhtelif Maddelerden Alınacak İstihlak
Vergisi Hakkında Kanun, 2459 sayılı Tayyare Resmi Hakkında Kanun, 2460 sayılı Tütün ve
MÜSKİRAT Kanunu, 2466 sayılı Buğdayı Koruma Kanunu vb. kanunlar vergi kanunları olarak nitelendirilmektedir.
531
1934 Yılı
tilebilir. Ayrıca yıl içinde 19.132 kişi vatandaşlığa alınmış, idari taksimatta da
çok sayıda değişiklik yapılmıştır.
Atatürk’ün Yurt Gezileri
Atatürk’ün yıl içindeki ilk gezisi, Kırşehir'e olmuştur. Kayseri’ye Yerköy’den trenle 4 Şubat tarihinde gitmiştir. Kayseri Valisi Nazmi Toker ile birlikte Uçak Fabrikasını gezmiş, Kayseri’deki imar hareketinden çok memnun olduğunu belirtmiştir. Ardından Niğde’ye ve Konya’ya gitmiştir. İran Şahı Rıza
Pehlevi Atatürk’ün konuğu olarak Türkiye’ye geleceği zaman, Atatürk, Ankara’dan sonra konuğu ile birlikte ziyaret edeceği şehirleri ve buralardaki birlikleri
yakından görmek üzere Nisan ayında bir geziye çıkmıştır. Sırasıyla Menemen,
Foça, Uzunada, İzmir, Kuşadası, Selçuk, Seferihisar ve Bornova’yı ziyaret etmiştir. 22 Haziran’da İran Şahı ile birlikte İzmir’e gitmiştir. 1–4 Mayıs, 26 Haziran–7 Temmuz ve 19 Temmuz–20 Eylül tarihleri arasında İstanbul'a gitmiştir.
İstanbul’dayken 18 Ağustos tarihinde İkinci Türk Dil Kurultayı toplanmış, Atatürk kurultayla yakından ilgilenmiştir. Gölcük, İzmit, Eskişehir, Bursa, Çanakkale, Bolu, Balıkesir, Afyon ve Adapazarı'na da yıl içinde gitmiştir.
Çalışmaya İlişkin Birkaç Not
1934 yılı, 1929–1939 dönemi içinde bir bütün olarak çeşitli kaynaklara
başvurularak okunduktan sonra, Cumhuriyet ve Son Posta gazeteleri taranarak
yıla ilişkin en önemli olaylar not edildi. SBF Kütüphanesi ve TBMM Kütüphanesinden yararlanılarak tamamlanan bu ilk aşamadan sonra Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi’nde 1934 yılına ait bütün kataloglar elle tarandı, tespit edilenler not
edildi ve bilgisayar ortamına aktarıldı. Ardından günde ortalama 25–50 arası
belge ekleriyle birlikte gözden geçirildi ve gerekli görülenler tabloya işlendi.
Çeşitli kronoloji kitapları ile not edilen bilgiler karşılaştırılarak arşiv ve gazete
taraması sonucu elde edilen bilgiler veri tabanı için kabul edildi. Resmi Gazete
ise bu çalışmanın son aşamalarında proje ekibinden Dr. Tayfun Çınar tarafından
önerildi. Bu öneriden sonra Resmi Gazetede tarandı, kuşku duyulan veriler
Resmi Gazete temel alınarak yeniden düzenlendi. Kuşkusuz böyle kapsamlı bir
çalışmada bir yıla ilişkin bir makale yazılması güç. Ancak yılı tanıtıcı yazı bu
güçlük göz önünde bulundurularak yıl içinde öne çıkan olaylar ve kişiler temel
alınarak yazıldı. Bu yazı tek başına çok anlam ifade etmemekte ancak dönemin
geneline ilişkin önemli ipuçları içermektedir.
532
Ek: 1934 Yılı Bütçesi
Masraf Bütçesi
Büyük Millet Meclisi
Riyaseticumhur
Divanı Muhasebat
Başvekalet
TL
2.459.682
386.792
565.500
1.153.321
% Varidat Bütçesi
1.33 İrat ve servet vergileri
0.21 İstihlak ve muamele
vergileri
0.30 Mülga vergiler bakayasından
0.62 İnhisarların safi hasılatı
TL
%
35.500.000 19.28
76.205.000 41.39
100.000 0.05
34.290.000 18.62
Şurayı Devlet
218.193
0.11 Devlete ait emlak ve emval
hasılatı
3.110.000 1.68
İstatistik Umum
Müdürlüğü
180.504
0.09 Devlet tarafından idare
olunan mües. Has.
Diyanet İşleri Reisliği
611.986
0.33 Umum mües. ve şirketler
has. devlet hissesi
1.164.000 0.63
6.66 Müteferrik varidat
7.837.000 4.25
375.000 0.20
Maliye Vekâleti
12.245.839
Düyunu Umumiye
44.836.736 24.35 İktisadi buhran ve muvazene 25.500.000 13.85
vergisi
Gümrük ve İnhisarlar
Vekâleti
4.962.455
2.69
Tapu ve Kadastro
Umum Müdürlüğü
1.094.112
0.59
Dahiliye Vekâleti
4.217.908
2.29
95.944
0.05
Emniyet İşleri Umumi
Müdürlüğü
4.107.499
2.23
Jandarma Umum
Kumandanlığı
8.679.379
4.71
Hariciye Vekâleti
3.085.140
1.67
Sıhhat Vekâleti
4.742.884
2.57
Adliye Vekâleti
8.663.478
4.70
Matbuat Umum
Müdürlüğü
Maarif Vekâleti
8.710.995
4.73
Nafia Vekâleti
12.402.807
6.73
İktisat Vekâleti
2.415.250
1.31
Milli Müdafaa Kara
Müsteşarlığı
40.964.881 22.25
Hava Müsteşarlığı
4.583.774
2.49
Deniz Müsteşarlığı
3.808.818
2.06
Askeri Fabrikalar
U.Md.lüğü
3.290.643
1.78
603.505
0.32
Harita Umumi
Müdürlüğü
Umumi Yekun
184.075.636
Umumi Yekun
184.081.000
533
1934 Yılı
1934 YILI YÖNETİM
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Ocak
Ecnebi Memleketlerde Sigara ve Tütün Satmak Üzere Bir Limited Şirket Teşkili Hakkında 2359 sayılı
Kanun
1 milyon lira sermaye ile kurulan şirket sermayesinin RG
550 bin liralık kısmının inhisarlar idaresi tarafından
karşılanması geriye kalan kısmının ise tütün ticareti
ile meşgul olan kişilerin iştiraki ile karşılanması öngörülmüştür.
1
Ocak
Bugünden itibaren muhtarlık işleri tarihe karışmıştır.
Bütün muhtarların mühürleri zabıta memurları tarafından toplanmış ve zabıt
varakası tutulmuştur.
İstanbul’daki bütün muhtarların işini polis, belediye C,1
ve sıhhiye memurları görecekler. Dahiliye Vekaleti Kanunusani
tarafından 37 maddelik bir nizamname hazırlanmış, 1934
bütün vilayet ve belediyelere tebliğ edilmiştir. Türkiye’de muhtarlık 1830 yılında ihdas edilmiştir. Bu tarihten önce devletin emirlerini halka tebliğ eden, vergileri tahsil eden memura kocabaşı denirdi.
1
Ocak
İnhisarlar İdaresi’nde ecnebi uzmanlar tarafından
hazırlanan yeni teşkilat ve
ıslahatın uygulanmasına
başlanmıştır.
İdarenin kadroları da yeni teşkilata göre düzenlene- C,1
Kanunusani
cektir.
Ankara’dan bir Alman uzman, bir Türk mühendisi
Filyos’a gönderildi.
Zonguldak Vilayeti dahilindeki Filyos-Karabük hattı C,1
Kanunusani
güzergahında bir demir fabrikası kurulması için.
1934 yılında yeniden basılan, İstanbul Tramvay Şirketi Mukavelenameler ve Şartnameler isimli kitap
daha önce yapılan mukavelename ve sonrasında yapılan değişiklikleri içermekte ve 106 sayfadan oluşmaktadır. Buna göre Şirketin ilk mukavelesi 1869 yılında aktedilmiştir. Dosyada ayrıca İstanbul Tramvay
Şirketinin Hükümetçe satın alınması ile ilgili 1939
tarihli mukavele de bulunmaktadır.
1
Ocak
Kaynak
1934
1934
1
Ocak
İstanbul Tramvay Şirketi
ile ilgili mukaveleler ve
şartnameler.
1
Ocak
Üniversite için ihdas edilen Bunlar, Fouchet, Merzop ve Kessler'dir. Ayrıca yıl C,1
ecnebi profesörlerden 3 ki- içinde üniversite bünyesinde yabancı uzmanlar çalış- Kanunusani
şilik son kafile dün geldi.
tırılmışlardır. İstanbul Konservatuvarı'nda görevli 1934
Prof. Jozef Marks ile yeni bir sözleşme yapılması
(1/1/1934).Gazi Terbiye Enstitüsü İngilizce Öğretmeni Derbyshir ile yapılan sözleşmenin tasdiki
(6/1/1934).Tıp Fakültesi Hariciye Prof. Dr. Nissen'nin
mukavelenamesine göre, Almanya'dan getirilecek
hemşireyle sözleşme yapılması (15/1/1934). İstanbul
Üniversitesi Fen Fakültesi Profesörü Duscio ile yeniden sözleşme yapılması (14/1/1934). İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde görevli Prof. Mouchet'e
ait sözleşmenin 3 yıl uzatılması (7/3/1934).Yüksek
Levazım Mektebi yabancı uzmanı Güns Rekoviski'nin
sözleşme süresinin uzatılması (5/4/1934).
2
Ocak
Vaiz ve dersiamlardan boşalan kadrolara yeni eleman alınmayarak maaşlarının yarısının Hazine'ye ve
diğer yarısının da 10 liradan aşağı maaş alan vaiz ve
dersiamlara verilmesi.
Şurayı Devlet Reisliği Tanzimat Dairesi Heyeti
Umumiyesi tarafından alınan söz konusu karar 2171
sayılı Kanununun 1. ve 2. maddelerine dayandırılmaktadır. 10 liradan aşağı maaş alanların maaşlarına
10 liraya varıncaya kadar zam yapılarak işten çıkarılması da istenmektedir. Tanzimat Dairesi tarafından
hazırlanan Mazbata 14 Kanunusani 1934 tarihinde ve
2604 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
534
BCA:
230..0.0.0/
90.24..2./
34T269
BCA:
30..10.0.0/
26.150..20.
/2241
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
3
Ocak
Antalya Vilayeti Hususi
İdare tarafından yaptırılacak olan yol ve köprülerin RG
İdaresi Tarafından Yapıla- inşası için 200 bin liraya kadar aktolunacak istikraz.
cak Olan İstikraz Hakkında
2369 Sayılı Kanun
3
Ocak
Memleketimizde Bir Tirotil Ordunun muhtaç olduğu trotilin dahilde imalini sağ- RG
Fabrikası Kurulması Hak- lamak için.
kında 2370 sayılı Kanun
3
Ocak
Nahiye Müdürlerinin Tayini Sureti Hakkındaki 1933
Tarihli 2270 Sayılı Kanunun Birinci Maddesini Değiştiren 2380 Sayılı Kanun
Nahiye müdürlerinin mülkiye, hukuk mektebi, lise RG
veya yedi senelik idadi veya orta mektep mezunlarından sicili itibarile vazifesinde muvaffak olan polis
komiserleri arasından tayin edilmesi şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
3
Ocak
Daily Mail Gazetesinde İslam Alemi Dervişleri Atıyor başlıklı ve Türkiye'yi
de ilgilendiren yazı.
Benneth Williams imzalı makalede; "Mısırın mevlevi
tarikatları kapatarak buraları mektebe tahvile karar
vermesi… Türkiye'de 8 sene evvel vuku bulan hareketi taklit etmesi … İslam alemindeki bu hareket bir
reformasyon başlangıcı mahiyetinde olmakla beraber
Türkiye'de bunun kaldırılması siyasi mülahazattan
ileri geliyor" diye yazıyor.
BCA:
30..10.0.0/
234.579..4.
/42279
3
Ocak
İçel vilayetine yapılan vali
tayini.
Tayin edilen Çankırı Valisi Hazım Bey işe başladı.
C,3
Kanunusani
1934
3
Ocak
Kaymakam tayinleri.
Açık bulunan Malazgirt, Nazımiye, Çıldır, Ladik, Ol- BCA:
tu ve İspir kaymakamlıklarına Sıtkı, Zeki, İhsan Hay- 30..11.1.0/
84.1..19.
ri, Ramiz, Pertev ve Nurettin'in tayinleri.
4
Ocak
25 Haziran 1927 Tarih ve
Milli mücadele sırasında cephede veya cephe geri- RG
1154 Numaralı Hariciye
sinde bir vatan hizmetinde bulunup da vekalette çalıVekaleti Memurin Kanuşan memurlara ilişkin düzenleme yapılmıştır.
nunun Muvakkat Üçüncü
Maddesinin Değiştirilmesi
Hakkında 2379 Sayılı Kanun
4
Ocak
Danıştay'ın 1933 senesi ça- Davalar ve heyetlerin Şura teşekkülünden beri mualışmalarına ait özet bilgi.
melatı gösterilmiştir. Teşekkülünden beri gelen iş: 27
856, neticelenen iş: 24 907, 1934 senesine devir:
2949. Ayrıca, Mülkiye, Tanzimat, Maliye ve Nafia
daireleri ile Şura Heyeti Umumiyesinden oluşan Şuranın, ferde karşı hükümet davaları, ferdin Şuraya ve
Divanı Muhasebata davaları ile Hariciye, Nafia ve
Diyanet işlerine karşı açılan davaların oranları da
gösterilmektedir.
4
Ocak
İstanbul’un imar projesini
hazırlamak üzere tespit edilen müsabaka için Fransız
şehircilik uzmanlarından A.
Agache’in raporu gelmiştir.
Diğer uzman M. Lambert’in projesi de gelmek üze- C,4
redir. Belediye bu hafta üç projeyi tetkik edecek ve Kanunusani
jüri heyetini seçecek. Seçilecek eseri, belediye veka- 1934
lete bildirecek, vekalet son kararı verince uzman projeyi yeniden bütün ayrıntısıyla hazırlayacak.
4
Ocak
Devlet Demiryolları İşletme İdaresi için Amerika'dan getirilmiş olan uzmanla
yardımcısının sözleşmelerinin uzatılması.
İşletme teşkilat ve tarifelerinin tetkiki için 3 ay müddetle Amerika'dan getirtilip mukavelesi 6 ay uzatılmış olan Mr. Charles E. Bell'in bu müddei zarfında
da mesaisini ikmal ederek raporunu hazırlayamadığı
… ücretlerin tediyesine dair olan ahkamından maada
diğer hükümlerinin 31/1/1934 tarihine kadar uzatılması.
535
Kaynak
BCA:
30..10.0.0/
11.68..12.
/1034
BCA:
30..18.1.2/
42.1..4./
243-154
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
4
Ocak
Muğla’ya bağlı Datya kazasının ismi değiştirilerek
Daçiyaya çevrilmiştir.
5
Ocak
Kibrit şirketindeki bazı
Türk memurlarının işten
çıkarılması ve bunların Fırkaya şikayette bulunması
ile ilgili bir yazı.
Kibrit şirketi Amerika’daki şirketin İstanbul’daki şu- C,5
besinden başka bir şey değil. Meclis idaresi falan Kanunusani
yoktur, şirketi bir mümessil ve 5 müdür idare etmek- 1934
tedir.
6
Ocak
Kurulacak yeni fabrikalara
dair raporların Yüksek
Müdafaa Meclisi ve Bakanlar Kurulu'nda görüşülerek
kabul edilmesi.
Bu konu için İcra Vekilleri Yüksek Müdafaa Meclisi
halinde toplanmış ve İktisat Vekaletinin raporunu
tetkik etmiştir. Alınan kararlar şunlardır: Henüz teşkil etmemiş vekaletlerde dahi milli seferberlik işlerile
iştigal etmek üzere birer şube teşkili, demiryolları
meselesinin halli, askeri fabrikaların eksikliklerinin
bir an evvel tamamlanması, muhacir celbi ve seyyar
aşiretlerin iskanı, milli sanayiye rakip olabilecek yabancı teşebbüs ve sermayelerin memlekette bilhassa
İstanbul ve civarında yerleşmesinin önüne geçecek
tedbirler alınması. Toplantıda kurulacak olan bütün
fabrikalar ile ilgili yer tespitleri de kararlaştırılmıştır.
Bu toplantı dengeli sanayileşme ve kentleşmenin ilkelerinin tartışıldığı önemli toplantılardan biridir.
Ekonomi ve güvenlik arasında kurulan ilişki de dikkate alınmaktadır.
6
Ocak
Merkezini Ankara’ya nakleden Türk Kooperatifçilik
Cemiyeti Kongresi bugün
2. toplantısını yapacak.
Cemiyet nizamnamesinde tadil komitesi tarafından C,6
teklif edilen projeyi kabul etmiştir. Yeni nizamname- Kanunusani
ye göre, Türk Kooperatifleri CHF programı dairesin- 1934
de neşir ve tamim edecektir. Cemiyetin fahri başkanlığına Celal Bey seçildi.
6
Ocak
Türkiye Cumhuriyeti ile
Japonya İmparatorluğu
Arasında Münakit Ticaret
ve Seyrisefain Muahedesine Mütedair İtilaf Hakkında 2373 Sayılı Kanun
6
Ocak
Avukatlar Birliği Kongresi
dün İzmir’de büyük merasimle açıldı.
Kongreye 47 baronun murahhassı iştirak etmiş, İzmir C,6
Valisi Kazım Paşa güzel bir nutukla kongreyi açmış- Kanunusani
1934
tır.
7
Ocak
Vilayet Kongreleri'nden
Başvekalet'e gelen dileklerin cevapları.
Belge restorasyonda olduğu için ulaşılamadı.
8
Ocak
Birinci Beş Yıllık Sanayi
Planı (İktisat Programı)
açıklandı.
İktisat Vekili Mahmut Celal Bey (Bayar) tarafından 8 CT
Ocak 1934 günü açıklanan Program, Kayseri Dokuma Fabrikası'nın, Konya Ereğlisi'nde yine bir dokuma fabrikasının, Bursa İplik Fabrikasının, demir
sanayiinin, kok fabrikasının, İzmit Kağıt Fabrikasının, Suni İpek Fabrikasının ve diğer bazı fabrikaların
kuruluşunu öngörmekteydi.
8
Ocak
24 Eylül 1931 Tarihinde
Cenevre'de İmzalanan Balina Avcılığının Tanzimi
Arnavutluk, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, RG
Belçika, Büyük Britanya ve İrlanda, Kolombiya, Danimarka ve İzlanda, İspanya, Finlandiya, Fransa, Yu-
Açıklamalar
Kaynak
C,4
Kanunusani
1934
BCA:
30..10.0.0/
166.154..8.
/17438
RG
536
BCA:
490..1.0.0/
500.2010..
2./2.BÜRO
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
Hakkındaki Mukavelenananistan, İtalya, Meksika, Norveç, Polonya, Romanmenin Tasdikine Dair 2365 ya, İsviçre, Çekoslovakya, Türkiye Cumhuriyeti ve
Sayılı Kanun
Yugoslavya tarafından imzalanmıştır.
8
Ocak
Onay belgelerinin Tahran'da teatisinden on beş gün TAR
İran Devleti arasında Akto- sonra 2 Aralık 1934 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
lunan Dostluk Muahedenamesinin İmzalanmasına
Dair 2375 Sayılı Kanun
8
Ocak
Posta ve Telgraf İdaresi,
yabancı memleketlerle
memleketimiz arasında
posta havalesi yapılması
için ecnebi hükümetlerle
temasa geçmiştir.
İdare havalelerin Türk Parası üzerinden olmasını is- C,8
Kanunusani
temiştir.
Program hakkında iki rapor hazırlandı. İkinci rapor C,8
iktisat vekaleti tarafından hazırlanacak. İki kısımdan Kanunusani
oluşan ilk rapora göre programın 5 yıllık sanayi pla- 1934
nına ait olan kısmının tatbiki Sümerbank’a verilecektir. Sanayi Programına göre, 15 bin ameleye iş çıkacak, kömür sarfiyatı 300 bin ton artacak, kereste sarfiyatı 60 binmetre mikab tezayüt edecek, 80 bin ton
balya pamuk üretimi 120 bin-200 bin balyaya yükselecek. Raporda mensucat, kenevir, yüniplik, demir,
suni antrasit, bakır, kükürt, selüloz, suni ipek, seramik (porselen, cam, şişe), kimya, süngercilik, gülyağı, elektrik santralleri, altın ve petrol, jeoloji enstitüsü, mesleki tedrisat ve programın mali kısmı olmak
üzere 18 sanayi ayrı ayrı tetkik olundu. Sanayi programının tatbikini temin için Nafia, Ziraat ve Maarif
vekaletlerinin bu programa müzavi olarak hususi bir
program hazırlamaları takarrür etmiştir. Raporlardan
ikincisi, mahsulatımızın sürümünün kıymetlendirilmesine matuf tedabir İktisat Vekaleti teşkilatına bırakılmaktadır.
1934
8
Ocak
Heyeti Vekile iktisadi
programın ana hatları hakkındaki müzakerelerini bitirdi.
9
Ocak
Mustafa Kemal Paşa'nın
Çankaya'da Macar Elçisi
Michel Yungerth-Arnöthy
itimatnamesini, Romen Elçisi B.Jean P. Carp'ın veda
mektubunu kabulü.
9
Ocak
Tıp Fakültesine bağlı şehir
hastanelerine tebligat.
9
Ocak
İktisat Vekili, iktisadi prog- Memleketimiz hammaddeler yetiştirmekten çıkarak C,9
ram esaslarını izah etti.
sanayileşecektir. Harici ticaretimiz 25-30 milyon bir Kanunusani
açık göstermiş, programın ancak bu açığı kapatacak 1934
derecede olduğunu söylemiştir.
ATCTK
Kadın, erkek ve çocuk farkı aranılmaksızın tedrisatın C,9
gösterdiği lüzuma göre bütün hastaların kabul edil- Kanunusani
mesi için, Haseki Hastanesine erkek, Şişli Etfal, 1934
Gureba ve Cerrahpaşa hastanelerine kadın hasta yatırılması için hazırlıklara başlanmıştır. Nermin isimli
bir çocuğun Etfal Hastanesine kabul edilmemesi yüzünden öldüğü iddiası hakkında yayınlanan haber
malumdur. Bu konuyla ilgili tahkikat bitti, rapor vekalete gönderildi.
537
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
10
Ocak
Kayseri’de Vilayet Meclisi
Umumisi seçimi yapılmıştır.
Seçimde Halk Fırkasının adayları ittifakla kazanmış- C,10
Kanunusani
lardır.
Kaynak
1934
11
Ocak
İstanbul Vilayeti, 19231933 senesine kadar vilayetçe tahsil edilen yol vergisi, 7.698.441 lira olarak
toplanmıştır.
1923 yılında 191 722 lira tahsil edilmiş olup bu mik- C,11
tar, 1928 yılında 1.197.536 liraya yükselmiştir. 1932 Kanunusani
yılında tahsilat 690.000 liraya düşmüştür. Miktarın 1934
düşmesine yol vergisinin 10 liradan 6 liraya indirilmesi neden olmuştur. 10 yıl içinde yol yapımına sarf
edilen para 4.237.197 lira olmuştur.
11
Ocak
Açık bulunan Yargıtay 2.
Başkanlığına Osman Remzi ve Mustafa Fevzi'nin tayini.
Münhal bulunan Temyiz İkinci Reisliğine Hakimler
Kanununun 16. maddesi mucibince Temyiz Heyetince yapılan intihap neticesinde … ihrazı ekseriyet
eden ….
14
Ocak
Kastamonu Milletvekili
18 Aralık 1933 tarihinde karaciğer kanserinden vefat BCA:
30..10.0.0/
Hasan Fehmi'nin vefatı
etmiştir.
74.491..2.
üzerine yerine yenisinin se/78166
çilmesi.
14
Ocak
Ankara imar planındaki
yeni yollar dışında, kapanması gereken yolların, arsa
hükmüne girmesinden dolayı İmar Müdürlüğüne terk
edilip edilmeyeceği.
15
Ocak
İzmir'de krom madeni hisse İzmir Vilayetinin Seferihisar Kazasının Doğanbey RG
satışı.
Nahiyesinde krom madeni aramak üzere Tahir, Şevket, Mehmet, İsmail ve Mustafa Efendilerin, almış
oldukları ruhsatnamede yüz hisse itibarile malik oldukları haklardan üçer buçuk hissenin Doktor Suat
Beye satılmasına izin verilmesi.
15
Ocak
İstanbul Belediyesi, şehir
uzmanlarının planlarının
tetkikine bir jüri heyeti
oluşturarak başlayacaktır.
Teşkil edilen imar bürosu da faaliyete başlayacak ve C,15
bir müdür atanacak. Uzmanlardan birinin planı kabul Kanunusani
edildikten sonra, belediyenin mimarlık şubesi yalnız 1934
müessesatının inşaatı ile uğraşacak, şehre ait imar işleri ile mimari şubesi meşgul olacaktır.
16
Ocak
Bahşiş Alan Gümrük Memurları İle İlgili 2350 Sayılı Kanunun Yürürlüğe
Girmesi ile İlgili Tamim
Kanun, gümrük memurlarının doğru ve haysiyetli RG
olmasına verilen ehemmiyetin bir ifadesidir. Kanun
ve tamimi okuduktan sonra, yolsuzluğun mahiyeti
hakkında artık hiçbir kimsede tereddüt kalmayacağına şüphe yoktur. Bu tamim ile devlet memurunun bir
nevi tanımı yapılmıştır.
21
Ocak
Tapu müdürlüklerine yapılan tayinler.
Açık bulunan Balıkesir Tapu Müdürlüğüne 35 lira RG
maaşla Kocaeli Tapu Müdürü Hüsamettin, Kocaeli
Tapu Müdürlüğüne 35 lira maaşla Çorum Tapu Müdürü Seyfettin, Çorum Tapu Müdürlüğüne 25 lira
maaşla Yozgat Tapu Müdürü Ömer Lütfi ve Yozgat
Tapu Müdürlüğüne 25 lira maaşla Artvin eski Tapu
Müdürü Behram Beyler tayin kılınmışlardır.
Evkaf Umum Müdürlüğünden Başbakana gönderilmiştir. "1351 sayılı Kanunun 9. maddesi, 2290 sayılı
Yapı ve Yollar Kanunun 8. maddesi hududunda kalmak şartile birlikte İcra Vekilleri Heyetine arzı icap
eden bir hususa müteallik olmak lazım gelirken… istinat ettiği maddei kanuniyenin şumul ve ihatesi dışına çıkmaktadır. Komisyon kararı her cihetten muhtacı tadil bulunduğundan keyfiyetin Dahiliye Vekaletine emir ve tebliğine müsade buyurulmuş" tur.
538
BCA:
30..11.1.0/
84.2..1184.2..12.
BCA:
30..10.0.0/
122.869..1.
/10134
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
21
Ocak
Türkiye-Sovyetler Birliği
Kredi Andlaşması
Ankara'da imzalanan ve Türkiye'ye 8 milyon dolarlık CT
kredi sağlayan andlaşma TBMM'nin 17 Mayıs 1934
tarihli toplantısında kabul edilen 2434 Sayılı Kanun
ile tasdik olunmuştur.
21
Ocak
Ankara’da açılacak umum- Hamamönü, Hacıdayan ve Tabakhane.
hanelerin yerleri tespit edildi.
C,21
Kanunusani
1934
21
Ocak
TBMM Başkanı Kazım Paşa, Galatasaray kulübünün
fahri reisliğini kabul etti.
C,21
Kanunusani
1934
21
Ocak
Ankara Meslek Muallim
Mektebi inşaat kısmında
duvarcı ustası olarak çalıştırılacak Valdinger Bela ile
sözleşme yapılması.
Yıl içinde, Maarif Vekaletine bağlı olan kuruluşlarda
yabancı uzman çalıştırılmıştır. Akşam Sanat ve Ticaret Mekteplerinde çalışanlara ait 3 aylık kadronun ve
yabancı uzman ve tercümanlara ait bir yıllık kadronun tasdiki (20/6/1934). Fizik, Kimya kursunda çalıştırılacak 1 yabancı uzmana ait kadronun tasdiki
(14/7/1934). Maarif Vekaleti emrinde çalıştırılacak
yabancı uzman ve öğretmenlere ait kadroların tasdiki
(24/7/1934). Meslek okullarında çalıştırılacak 4 yabancı uzmana ait kadronun tasdiki (24/10/1934). Ankara İnşaat Usta Mektebinde çalıştırılacak bir yabancı duvarcı ustasına ait isimsiz kadronun tasdiki
(28/8/1934). Yabancı öğretmenlere ait 5 aylık kadronun tasdiki (7/11/1934).
22
Ocak
Münhal bulunan Temyiz
İkinci Reisliğine yapılan
tayinler.
Hakimler Kanununun 16. maddesi mucibince Tem- RG
yiz Umumi Heyetince yapılan intihap neticesinde 33
rey almak suretile Osman Remzi ve 29 rey almak
suretile Mustafa Fevzi Beyefendinin tayini.
22
Ocak
Yozgat Milletvekili Ahmet
Hamdi'nin vefatı üzerine
yerine yenisinin seçilmesi.
23
Ocak
Kaymakam tayinleri.
Münhal bulunan Malazgirt Kaymakamlığına Nazı- RG
miye Kaymakamı Sıtkı, Nazımiye Kaymakamlığına
Gönan Kaymakamı Zeki, Çıldır Kaymakamlığına
Tuzluca Kaymakamı İhsan Hayri, Ladik Kaymakamlığına Vakfıkebir Kaymakamı Ramiz, Oltu Kaymakamlığına sabık Poshof Kaymakamı Pertevi, İspir
Kaymakamlığına Sabık Beşiri Kaymakamı Nurettin
Beylerin naklen ve yeniden tayinleri.
24
Ocak
Bursa Evkaf Müdürü Şakir
Beyin vekalet emrine alınması.
Görülen lüzum üzerine.
RG
24
Ocak
Beşinci Daire memurlarından Konsolos Halil Bey
vekalet emrine alınmıştır.
RG
24
Ocak
Ankara İmar Müdürlüğü'nce imar planına göre çeşitli
parseller üzerinde
şuyulandırılmış olan Hazine'ye ait arsaların pazarlıkla satılması.
… şuyulandırılmış olan bazı parsellerin şayi hisse halinde satılması… icap etmekte ise de … hariçten
müşteri çıkmadığı takdirde hissedarların hazine hisselerini ucuz almaları muhtemel bulunduğundan …
arsaların müzayede, münakaşa ve ihalat kanununun
18. maddesi z fıkrasına göre pazarlıkla satılması istenen karar ittihazı kabul olunmuştur.
BCA:
30..18.1.2/
42.4..11./
132-132
Kaynak
BCA:
30..18.1.2/
42.3..9/
242-149
BCA:
30..10.0.0/
74.491..3./
78167
539
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
24
Ocak
İstanbul Adliye Binası
yangını hakkındaki soruşturmayı, Adliye Vekaletinden Başmüfettiş Salih Hilmi Bey, Ali Server Bey ve
Prof. İhsan Bey'in yürütecekleri.
Teftiş heyetince gözden geçirilen tahkikat raporlarında olayın Dahiliye Vekaletini de ilgilendirmesi cihetiyle "keyfiyetin adliye ve mülkiye müfettişleri tarafından müştereken tahkikine lüzum" görülmüştür.
BCA:
30..10.0.0/
27.156..5/
2531
25
Ocak
Açık bulunan Bursa Evkaf Mülga Evkaf Nezareti Akaratı Vakfiye Müdürlüğü RG
Müdürlüğüne Rahmi Beyin Mümeyyizliğinden açıkta bulunan Mektebi Hukuk
tayini.
mezunlarından Rahmi Bey otuz beş lira maaşla tayin
edilmiştir.
25
Ocak
Mülkiye müfettişlerinin
1933 yılı içindeki çalışmalarını gösterir istatistik defteri.
Dahiliye Vekaletine gönderilen rapor 88 sayfadan BCA:
30..10.0.0/
oluşmaktadır.
215.456..4.
/26419
26
Ocak
Belediye İstanbul’daki oto- Belediye iki yıl önce şehirdeki otobüs servislerini C,26
büs imtiyazını almak için
kendi idaresine almak üzere hükümetten bir de imti- Kanunusani
1934
girişimde bulunmaya karar yaz almıştı. Fakat otobüs sahipleri vazgeçmişlerdi.
vermiştir.
27
Ocak
Alman tebasından Herbert
Kober ve karısı Elizabeth'in
Türk vatandaşlığına alınmaları.
27
Ocak
Milli İktisat ve Tasarruf
Cemiyetler Kanununun 17. maddesine dayanılarak RG
Cemiyetinin menafii
İcra Vekilleri Heyetince kabul edilmiştir.
umumiyeye hadim müesseselerden sayılması.
27
Ocak
Ordu Milletvekili Recai'nin 12 Aralık 1933 tarihinde kolesistik kalküloz hastalı- BCA:
30..10.0.0/
vefatının bildirildiği.
ğından vefat etmiştir.
1312 sayılı Vatandaşlık Kanunun 6. maddesine göre
yıl içinde çok sayıda kişi vatandaşlığa alınmıştır.
Yoğunluk yıl sonuna doğru olmuştur. Hicret ve iltica
suretiyle Türkiye'ye gelerek vatandaşlığa alınmalarını isteyen ve fena halleri olmadığı anlaşılan kişilerin
1312 sayılı Kanunun 6. maddesine göre istinaen Türk
Vatandaşlığına alınmaları İcra Vekilleri Heyetince…
kabul edilmiştir denmektedir. Yıl içinde toplam
19.132 kişi vatandaşlığa alınmıştır. Yıl içinde bu gerekçeyle çok sayıda kişi vatandaşlığa alınırken, çok
sayıda kişi de vatandaşlıktan çıkarılmıştır.
BCA:
30..18.1.2/
42.4..161/
-484.
74.491..4.
/78168
27
Ocak
Tarihi eserlerin korunması
ve tamir edilmesi hakkında
vilayetlere tamim.
Maarif Vekaletinden: "Bir eserin kıymetini, muhafazası lazım olup olmadığını ancak mütehassıs olan daire tayin edebileceğinden bundan sonra şehir ve kasabalarda… mevcut bulunan eski eserlerin … tahribata karşı muhafazalarına itina olunmasını ve Maarif
Vekaleti muvafakatı alınmadıkça.."
BCA:
30..10.0.0/
15.84..1.
/1351
27
Ocak
Maliye Vekaleti'ne arz olunan dileklere gelen cevaplar.
Vilayetlerin mali durumlarını ve sorunlarını gösteren
raporlar bulunmaktadır. Tapu işleri, vergi işleri, milli
emlak işleri ana konulardır. Ayrıca 1932-33 senesi
vilayet kongrelerinde karar altına alınan temeniyattan
Varidat Umum Müdürlüğünü alakadar edenler vilayete aktarılmıştır. Vilayet konakları ve vergiler ele
alınmıştır.
BCA:
490..1.0.0/
500.2011..
1./2.BÜRO
540
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
28
Ocak
Hayvan Sağlık Zabıtası Ni- Söz konusu Nizamname 17/9/1931 tarihli Nizamna- Bulmaç
zamnamesinin Bazı Madmedir.
delerini Değiştiren Nizamname.
29
Ocak
100 tütün amelesinin İnhisarlar İdaresine yaptıkları
toplu müracaat telaşa neden
oldu.
100 tütün amelesinin Tütün İnhisar İdaresinin Ça- C,29
pa’daki imalathanesine ait olan bazı binaların üniver- Kanunusani
siteye devri ile buradaki üretimin durdurulması ve 1934
bunların Taksim deposuna nakledilmesi kararının ardından İnhisarlar İdaresine yaptıkları toplu müracaat
telaşa neden oldu. Ancak olayın grev olmadığı anlaşıldı.
29
Ocak
Belediyelerin bankadan ne
suretle para alabileceklerini
gösteren bir talimatname
hazırlanarak vilayete tebliğ
edilmiştir.
Belediyeler Bankası sermayesini 1.5 milyondan 1.75 C,29
milyona çıkarmıştır. Belediyelerin her yıl bütçeleri- Kanunusani
nin % 5’i oranında ayırdıkları tahsisat 7-8 yüz bini 1934
bulmaktadır. Buna göre, belediyeler mutlaka yeni tesisat ihtiyaçlarını karşılamak için istikraz yapacak ve
maaş ve adi masraflar için borç almayacaklardır.
29
Ocak
Eski Beyoğlu Kaymakamı Esbak Beyoğlu Kaymakamının 3. sınıf mülkiye mü- BCA:
30..11.1.0/
Rükneddin'in Mülkiye Mü- fettişliğine tayini tensip edilmiştir.
84.3..4.
fettişliğine tayini.
31
Ocak
İktisat Vekaleti'nde çalıştırılacak 7 yabancı uzmana
ait kadroların tasdiki.
İktisat ve Maliye vekaletlerinin müteleanameleri üze- BCA:
30..18.1.2/
rine İcra Vekilleri Heyetince karar verilmesi.
Kaynak
50.89..14.
31
Ocak
Yunanistan'da çıkan Neo
Kozmos gazetesinin Türk
Planı başlıklı makalesi.
Neo Kozmos (Yeni Dünya) gazetesinin 22/1/1934 tarihli sayısında Türkiye'nin sanayileşme planını öven
bu yazı Emniyet Umum Müdürlüğünden Yüksek
Başvekalete gönderilmiştir. "… komşu Türkiye sanayi milliyetçiliğinin büyük beş senelik planını programını küşat ediyor."
BCA:
30..10.0.0/
255.717..
14./433387
31
Ocak
İtalya'dan getirilecek
Makina Uzmanı Karlo
Nosotti'nin Darıca'daki fabrikaların makinalarını tamir
için bu bölgeye girmesi.
Gebzeli Lütfi'nin Demirci köyündeki kaşarhanesinde
çalışacak Bulgar tebasından Ahmet, Hasan ve Recep
adındaki uzmanların 2. yasak bölge içinde bulunan
bu mahale girmelerine izin verilmesi (19/3/1934). İstanbul asfalt yol inşaatı için sipariş edilen makinelerin montajını yapmak üzere gelecek uzman Karl
Gade Alfred'in Büyükçekmece'de 6 hafta oturması
(5/6/1934). Çubuk ve Nilüfer barajları inşaatında çalıştırılacak yabancı uzmana ait kadronun tasdiki
(9/7/1934) Devlete ait binalarda yapılacak kalorifer
tesisatını tetkik etmek üzere Nafia Vekaleti'nce çalıştırılacak bir yabancı kalorifer uzmanına ait kadronun
tasdiki (19/9/1934). Maden uzmanı olan Avusturyalı
Prof. Herr Bertel Graningg'in çalıştırılmasına izin verilmesi. Harpten kalan sahra toplarında değişiklik yapılması için Almanya'dan getirilecek uzman Sritsh
hakkında kararname (8/10/1934). Fabrika ve Havuzlar İdaresi yapı işleri için getirilecek yabancı uzman
hakkında kararname (11/10/1934). Devlete ait binalarda yapılacak kalorifer tesisatını tetkik etmek üzere
Alman tebaasından Johannes Mihael'in kalorifer uzmanı olarak çalıştırılması (18/10/1934). Su İşleri İnşaat Uzmanı olarak çalıştırılmakta olan Mühendis
Kanzen'e ait 7 ay 12 günlük kadronun tasdiki.Yüksek
Mühendis Mektebi'nde ders vermek üzere 3 yabancı
mühendisin çalıştırılmasına izin verilmesi (22/11/1934).
BCA:
30..18.1.2/
42.10..5./
243-156
541
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
1
Şubat
İstanbul Belediyesi istatis- Bunun nedeni istatistik işlerinin iktisat işleri ile bera- C,1 Şubat
1934
tik müdürlüğü iktisat işleri ber gitmesidir.
müdürlüğüne ilhak edilmiştir.
1
Şubat
İstanbul Belediyesinde ma- Gelirin son zamanlarda azalması buna neden göste- C,1 Şubat
1934
aşlar 15 gün kadar tehirli
rilmiştir.
verilecek.
1
Şubat
Nazım Hikmet ve arkadaşları mahkum oldular.
C,1 Şubat
1934
1
Şubat
Kırklareli’nde vali ile belediye reisi arasında çıkan
anlaşmazlıktan dolayı Dahiliye Vekaletinin emriyle
bir mülkiye müfettişi buraya giderek tahkikata başlamıştır.
C,1 Şubat
1934
1
Şubat
Atatürk'ün yurt gezileri
2
Şubat
Halkevinde toplanan dil
Köprülüzade Fuat, Muzaffer, Akdes, İsmail ve Ha- C,2 Şubat
1934
kongresinde iki yıllık faali- bib beyler seçimi kazandılar.
yet raporu okundu ve seçim
yapıldı.
3
Şubat
Londra Büyükelçisi'nin bir
gazetede Başvekil İsmet
Paşa ve Türkiye bütçesi,
Türk parası ve Türklerin
dış borç almayacakları ile
ilgili neşriyatının tercüme
edilerek gönderildiğine dair
yazısı.
3
Şubat
Belediye bankasından şimdiye kadar 21 belediye mali
yardım istedi.
Açıklamalar
Kaynak
İlk gezisi Kırşehir'e olmuştur. Kayseri’ye Yer- AYG
köy’den trenle 4 Şubat tarihinde gitmiştir. Kayseri
Valisi Nazmi Toker ile birlikte Uçak Fabrikasını
gezmiş, Kayseri’deki imar hareketinden çok memnun
olduğunu belirtmiştir. Ardından Niğde’ye ve Konya’ya gitmiştir. İran Şahı Rıza Pehlevi Atatürk’ün
konuğu olarak Türkiye’ye geleceği zaman Atatürk,
Ankara’dan sonra konuğu ile birlikte ziyaret edeceği
şehirleri ve buralardaki birlikleri yakından görmek
üzere Nisan ayında bir geziye çıkmıştır. Sırasıyla
Menemen, Foça, Uzunada, İzmir, Kuşadası, Selçuk,
Seferihisar ve Bornova’yı ziyaret etmiştir. 22 Haziran’da İran Şahı ile birlikte İzmir’e gitmiştir. 1–4
Mayıs, 26 Haziran–7 Temmuz ve 19 Temmuz–20
Eylül tarihleri arasında İstanbul'a gitmiştir. İstanbul’dayken 18 Ağustos tarihinde İkinci Türk Dil Kurultayı toplanmış, Atatürk kurultayla yakından ilgilenmiştir. Gölcük, İzmit, Eskişehir, Bursa, Çanakkale, Bolu, Balıkesir, Afyon ve Adapazarı'na da yıl
içinde gitmiştir.
28 Aralık 1933 tarihli The Financial News gazetesinde Başvekil İsmet Paşanın Ülkü mecmuasında yazdığı makaleden referansla bir makale yayınlanmıştır.
"İsmet Paşa memlekette ecnebi sermayesi kullanılmasının aleyhindedir. Dahili imarat siyasetinin devamı için daha fazla sermayeye ihtiyaç duyduğunu,
mamafih harici istikrazların büyük bir yük olacağını..."
BCA:
30..10.0.0/
137.979..8.
/12850
C,3 Şubat
1934
542
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
3
Şubat
Maliye işlerinde çalıştırılmak üzere getirilmesi düşünülen yabancı uzmanlar
hakkında Paris Büyükelçimizin Herriot ile yapmış
olduğu mülakatın metni.
Herriot ile görüşen büyükelçi, Herriot'un Mösyö
Alphand'ın ismini önerdiğini bildirmektedir. Adı geçen uzmanla 29/4/1934 tarihinde sözleşme yapılmıştır. Sonraki tarihlerde de Maliye vekaleti bünyesinde
yabancı uzman çalıştırılmıştır. Maliye Vekaletinde
çalıştırılacak 2 yabancı uzmana ait kadronun tasdiki
(27/12/1934).
BCA:
30..10.0.0/
202.377..
10./24318
4
Şubat
İtalyan tebaasından
Antuvan oğlu Jozepe
Kastalti Efendinin vatandaşlığa alınması.
Beş sene oturma müddetini doldurduğu ve vatandaş- RG
lığa alınmasına mani bir hali olmadığı anlaşıldığından 1312 sayılı Kanunun 5. maddesine göre.
4
Şubat
Kazım Karabekir Paşa'nın Kazım Paşanın elyazılarına İsmet Paşa latin harflerle
kendisine bir suikast tertibi, yazdığı bir mektupla yanıt vermekte ve gerekli öniadesine karar verilen evra- lemlerin mutlaka alınacağını bildirmektedir.
kı, yakılan eseri v.s. konularda İsmet Paşa'yla yaptığı
yazışmalar.
5
Şubat
İdari taksimat.
22/1/1934 tarihli Kararname. Afyon Karahisar'ın BCA:
Emirdağ kazası Bayat nahiyesine bağlı Burhaniye 30..11.1.0/
köyünün bu kazadan ayrılarak merkez kazaya bağ- 84.2..15.
lanması.
5
Şubat
Maliye Vekili Abdulhalik
Bey istifa etti, Nafia Vekili
Fuat Bey Maliye Vekili oldu.
Abdulhalik Bey sağlık durumundan dolayı istifa et- C,5 Şubat
miş istifası kabul edilmiştir. Abdulhalik Bey 1 Şu- 1934
bat’ta sol gözünden ameliyat olmuştu. Bu istifa ile
ilgili olarak Başvekil İsmet Bey'in, Maliye Vekili
"Abdulhalik Bey sıhhi mazeretinden dolayı … istifasının kabulünü ve Maliye Vekaletine Nafia Vekili
Elaziz Mebusu Fuat Beyin nakil ve tayinini ve Nafia
Vekaleti işlerinin de muvakkaten ve vekaleten Fuat
Bey tarafından tedvirini Yüksek tasvibinize
arzederim" şeklinde çektiği telgraf Reisicümhur Gazi
M. Kemal tarafından uygun görülmüştür.
5
Şubat
Muhtarlık işleri nizamnamesi tevsi edildi.
Kaymakamlardan oluşan bir komisyon bir izahname C,5 Şubat
hazırlamıştı. Görülen lüzum üzerine bu izahnameye 1934
100 maddelik bir ilave yapılmıştır. İzahname ve zeyli
şehir meclisinden geçirilerek kesinleştikten sonra
maliye müdürlükleri ile zabıta, tapu ve sıhhiyeye tevzi edilecek.
5
Şubat
Tapu ve Kadastro Müfettiş- Açık bulunan 30 lira maaşlı Tapu ve Kadastro Mü- RG
liğine yapılan tayin.
fettiş Muavinliğine Hukuk Fakültesi mezunlarından
Zeki Beyin tayini.
5
Şubat
Muhasebat Umum Müdürlüğüne tayin.
Münhal bulunan Bütçe ve Mukavelat Müdürlüğüne RG
Kavanın ve Muamelat Müdürü Fahri Beyin tayini.
5
Şubat
Emniyet Müdürlüğünde
görevden alma ve tayin.
Seyhan Emniyet Müdürü Memduh Bey'in 1777 nolu RG
Kanunun 3. maddesi mucibince Vekalet emrine
alınması yerine İstanbul Emniyet Müdürlüğü Üçüncü
Şube Müdürü Mehmet Ali Bey'in tayini.
5
Şubat
Mahkemei Temyiz Birinci
Reisliği'nin memurların
hakkındaki tebliği.
Mahkemei Temyiz Birinci Reisliği tarafından me- C,5 Şubat
murların irtikap, irtişa, ihtilas ve zimmete para ge- 1934
çirme suçlarından maada, diğer suçlarının affa tabi
olduğuna karar verilmiş ve bu karar müddeiumumiliğe tebliğ edilmiştir.
543
BCA:
30..10.0.0/
45.290..41.
/3741
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
6
Şubat
Maarif Vekaleti'ne gelen
dileklere verilen cevaplar.
CHF Umumi Katipliğine Maarif Vekaleti tarafından
gönderilen yazılarda, tam devreli köy mekteplerinin
arttırılması, tam devreli mıntıka mektepleri açılması
lazım gelen yerlerde mıntıka mekteplerinin yatı mektebi halinde olması, küçük köyler için gezici muallimler tayini -ucuz mektep binaları, ilk mektepler tedrisatının 6 seneye çıkarılması- mektep kitaplarının
vaktinde yetiştirilmesi ve çok ucuzlatılması, kuvvetli
orta mektepler açılması, bazı vilayetlerde lise açılması.
Dosya ve eklerinde hemen hemen bütün vilayetlerde
bulunan okulların listesi, durumları ve ilkmekteplerin
nasıl yapılacağı ile ilgili bina planı bulunmaktadır.
BCA:
490..1.0.0/
501.2012..
1./2.BÜRO
6
Şubat
Yüksek İktisat Meclisi'ndeki görev taksimi hakkında.
İş kazaları sigorta projesi hazırlamak için Umum İs- BCA:
490..1.0.0/
tatistik Müdürü Celal Beyin deruhte eylenmesi.
41.172..1./
1.BÜRO
6
Şubat
İstanbul Telefon Şirketi
hakkında.
Şirket, Posta ve Telgraf Umumi Müdüriyetine mer- C,6 Şubat
but bulunmakta ve murakabe bu müdüriyet tarafın- 1934
dan yapılmakta idi. İstanbul Telefon Şirketinin kuruluşunda Osmanlı Lirası olarak konulan sermayesi dolayısıyla hasıl olan bazı vaziyetleri ve gösterilmiş
olan müsamahaları tetkik etmek üzere çeşitli bakanlıkların hukuk müşavirleri ile maliye müfettişinden
oluşan bir heyet kurulmuştur.
7
Şubat
İdari taksimat.
28.1.1934 tarihli Kararname ile İzmir'in Tire Kazası- BCA:
na bağlı Karaağaç, Çamköy, Bozköy, Dağyeniköy, 30..11.1.0/
Habipler, Kızılcagedik ve Dampınarı köylerinin Ay- 84.3..1.
dın'ın Germencik Nahiyesine bağlanması.
7
Şubat
Maden imtiyazı hakkında.
15520 nolu Kararname ile Tokat Vilayetinin Turhal RG
Nahiyesindeki Antimuan madeni imtiyazının Zonguldak Meb'usu Ragıp Beye ihalesi.
7
Şubat
Posta ve Telgraf Müdürlüğüne yapılan tayinler.
28.1.1934 tarihli Kararname ile Kastamonu Posta ve RG
Telgraf Başmüdürü Eşref Beyin Erzurum Başmüdürlüğüne ve Erzurum Başmüdürü Yakup Beyin Kastamonu Başmüdürlüğüne maaş ve kadrolarile nakil ve
tayinleri.
7
Şubat
Halkevleri açılması hakkında tamim.
Halkevlerinin kuruluş mesaisinde gözde tutulacak
hususlar: Açılış programı, İstiklal Marşı, Cumhuriyet
yemini, canlı levha, açılma nutku, şiir, talimatnamenin izahı, çalışacaklar namına maksada uygun bir hitabe, küçük bir piyes. Dosyada yer alan Halkevleri
Talimatnamesine göre, açılma karar ve mesaisinin
umumi sevk ve idaresi fırka umumi idare heyetine,
evlerin tesis, teşkil, tanzim ve murakabesi vilayet
idare heyetlerine aittir. Dil-edebiyat-tarih, güzel sanatlar, temsil, spor, içtimai yardım, kütüphaneneşriyat, köycüler, müze ve sergi şubelerinden oluşmaktadır.
BCA:
490..1.0.0/
2.9..1./
1.BÜRO
7
Şubat
Isparta Valisi Fevzi'nin
Burdur'a gönderilmesi.
Burdur Valisi Hazım, odacı Mehmet ve mühendis
İsmail Hakkı'yı öldürdükten sonra intihar eden Murat
Adil olayını tetkik için teçhiz ve tekvin masarifi olarak 200 liranın telgraf havalesi ile gönderilmesi istenmektedir.
BCA:
30..10.0.0/
64.430..20.
/7120
544
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
8
Şubat
Vekalet emrine alınmış
olan Beykoz Kaymakamı
İhsan beyin göreve iadesi.
3.2. 1934 tarihli kararname ile evvelce vekalet emri- BCA:
ne alınmış olan Beykoz Kaymakamı İhsan Beyefen- 30..11.1.0/
84.3..9.
dinin iadesi tensip edilmiştir
8
Şubat
Üsküdar Kaymakamı İzzet- 3.2.1934 tarihli kararname ile görülen lüzuma binaen.
tin Beyin Vekalet emrine
Cumhuriyet Gazetesi 7 Şubat tarihli sayısında bunun
alınması.
nedeni şudur diye yazmıştı: Üsküdar-Kuzguncuk yolunun dar ve tehlikeli bir yerinde Evkafa ait küçük
bir binanın yıkılması üzerine sorun çıkmıştır. İzzettin
Bey, Evkaf Dairesinden o binanın yıkılması hakkında
izin almış olduğu halde Abideleri Koruma Heyeti tarafından kaymakam hakkında hükümet merkezine şikayette bulunulmuştur. İstanbul Vilayeti kaymakam
lehine ilgili makamlara müracaat etmiştir.
BCA:
30..11.1.0/
84.3..10.;
C,7 Şubat
1934
8
Şubat
İskeçe doğumlu Şaban
Efendinin vatandaşlığa
alınması.
RG
9
Şubat
Yunanistan Cumhuriyeti,
Yugoslavya ve Romanya
Krallıkları arasında Atina'da imzalanan Balkan
Andlaşma Misakı kanun
veya 2381 nolu kararname
Andlaşma TBMM'nin 6 Mart 1934 tarihli toplantı- CT
sında kabul edilen 2381 sayılı Kanunla tasdik olunmuştur. Andlaşmayı Türkiye namına Dışişleri Bakanı
Tevfik Rüştü, Yugoslavya namına Bogolinob
Jevtitch, Yunanistan namına Denetce Maximos ve
Romanya namına ise yine Dışişleri Bakanı Nicola
Titulescu imzalamıştır.
9
Şubat
Fatih Belediye Dairesi’ne
mensup 57 temizlik amelesinden bir kısmının kadro
haricine çıkarılması bir süre önce belediyece kararlaştırılmıştı.
Fakat Tanzifat Amirliği 20’şer liradan ibaret olan C,9 Şubat
amele ücretlerinin 18 liraya indirilerek bütün amele- 1934
lerin çalıştırılmasını düşünmüştür. Bu amaçla birkaç
gün önce amele ücretleri 18’er liradan tevzi edilmek
istenmiştir. Ancak amele bunu muvafık görmemiş,
işten çıkarılacak olanların işten çıkarılmalarını istemiş ve koğuşlarında kalarak arabalarını koşmamışlardır. Bunların bu suretle işlerini terk etmeleri bir
nevi grev mahiyetinde görüldüğü için zabıtaca tahkikatına başlanmış ve 11 kişi müşevvik olarak savcılığa verilmiştir. Sorgu sonucunda tahliyelerine karar
verilmiştir.
9
Şubat
Heyeti Vekile dün Gazi
Toplantıda Balkan Misakı meselesi ile Gazi Hazretle- C,9 Şubat
Hazretlerinin başkanlığında rinin son seyahatlerinde edindikleri izlenimlerin gö- 1934
toplandı.
rüşülmüş olması muhtemeldir.
9
Şubat
Ankara’da Tapu Umum
Müdürlüğü 1934 bütçesini
hazırlamaya başlamıştır.
Yeni bütçeye göre gurup tapu sicil müdürlükleri lağ- C,9 Şubat
vedilecektir. Ankara, İstanbul ve Bursa’da yeniden 1934
tapu sicil müdürlükleri teşkil olunacaktır. Bu müdürlükler İzmir’de olduğu gibi birkaç vilayete birden
bakacaktır. Çankırı, Yozgat, Kırşehir, Çorum ve Eskişehir Ankara’ya; Kırklareli, Tekirdağ ve Edirne İstanbul’a; Balıkesir, Çanakkale ve Kütahya da Bursa’ya bağlanacaktır.
10
Şubat
Yapı ve Yollar Kanunu bütün belediyeleri şehirlerinin
hâlihazır haritası ile müstakbel planını yaptırmaya
mecbur ettiğinden belediyeler faaliyete geçmişlerdir.
Giresun Belediyesi şehrin hâlihazır haritası ile müs- C,10 Şubat
takbel planını Nail, Mithat ve Sabri Beylerden oluşan 1934
bir guruba yaptırmıştır. Bu haritalar Ankara’da Harita Umum Müdürlüğü ve Dâhiliye Vekaleti İmar Müdürlüğünce tasdik edildiğinden, Giresun Belediyesi
imar işlerine bu haritalar üzerinden başlamıştır. Şebinkarahisar Belediyesi de haritalarını yaptırmak
üzere faaliyete geçmiştir.
545
Kaynak
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
10
Şubat
Devlet ormanlarına ait mukavelenamelerde tadilat
yapılması.
13.12.1934 tarih ve 15431 nolu Kararname ile Kas- RG
tamonu Vilayetinin Araç kazasında Eğriceova, Zonguldak Vilayetinin Zafranbolu kazasında Büyükdüz
ve Bolu Vilayetinde bir ve iki numaralı Haftancık
Devlet Ormanlarına ait mukavelenamelerde tadilat
yapılması.
10
Şubat
İstanbul’un imar planını
yapmak isteyen şehircilik
uzmanlarından M.
Agachein hazırladığı rapor
belediyece tercüme edilmiştir.
Fransız uzmanın raporu bu günlerde basılacaktır. Di- C,10 Şubat
ğer iki raporun tercümesi de bugünlerde bitecektir. 1934
Bu planların içinden kabul edilecek olanı 50 yılda
tamamen uygulanacaktır. Planın uygulanmasında en
büyük güçlük istimlâk işlerinde çıkacaktır. Belediye,
bu işler için geçen yıl bir kanun projesi yapmış, hükümete tanzim etmiştir. Bu projeye göre bir mülkün
maliyece konan kıymeti esasına göre muayyen bir
formül dâhilinde kıymeti hesaplanarak mal sahibine
verilecektir. Alınan haberler bu kanun projesinin
Devlet Şurası tarafından tetkiki bittiğinden yakında
BMM’ye gönderileceği yolundadır. Ancak belediye
bu yeni projeyi de şehir planının tatbiki için kâfi
görmüyor, çünkü bu yeni kanun da belediye ancak
tahsisatı ve varidatı oranında istimlak yapabilecektir.
Belediyenin bulduğu çare istimlâk edilen bir yerin
bedelini ödeyebilmek üzere istimlâk parasını bonolarla uzun vadeli taksitlere bağlamak. İstimlâk kanunu BMM’den çıkmadan önce bu layiha etrafında yeni
bazı tekliflerde bulunacaktır. Belediye, şehir planı
kesinleşmeden park ve meydan yapmaya karar vermiştir.
10
Şubat
Giresun Vilayeti Daimi
Encümeni azasından Osman Fikret Beyin istifası.
Diğer bir azanın (Hacı Emin Bey) devamsızlığını ile- C,10 Şubat
1934
ri sürerek istifa etmiştir.
11
Şubat
Fındık ihracatının murakabesine dair olan 4.11.1931
tarihli nizamnamenin bazı
maddelerini değiştiren nizamname.
29.1.1934 tarih ve 2/78 nolu Kararname.
12
Şubat
Yani oğlu Nikandros Demirci'nin (Lidera) Türk vatandaşlığından çıkarılması.
1312 sayılı Kanunun 9. maddesine göre, Dahiliye RG
Vekilliğinin tezkeresi üzerine İcra Vekilleri Heyetince kabul edilmiştir. 2/87 nolu Kararname ile.
12
Şubat
Eski eserlerin korunması
ile ilgili Başvekalet Tamimi
Tamimde, memleket içindeki milli ve tarihi eserlerin RG
tamirine ve hatta çok eski zamanlara ait ve yabancı
medeniyetlere ait eserlerin toprak altından çıkarılmaya çalışıldığı halde sarih nizamlara ve mükerrer tebliği ve ihtarlara rağmen imar mefhumunu yanlış anlayan bazı memurların bu hususta ufak bir ihtisası
olmadığı halde görüş ve muhakemeleri bakımından
ehemmiyetsiz saydıkları birçok kıymetli eserlerimizi
yıktırmakta oldukları...bu nedenle Maarif Vekaletinin
muvafakatı alınmadıkça hiçbir eserin hiçbir bahane
ile yıktırılmasına katiyen meydan verilmemesi...
12
Şubat
Cenap Şahabettin vefat etti. 1870 yılında Manastır'da doğmuştu. Askeri Tıbbiye'- CT
den mezun olmuş ve askeri hakim olarak vazife hayatına atılmıştır. Edebiyatı Ceride Devrinin, Tevfik
Fikret ve Halit Ziya gibi başlıca üstatlarından biriydi.
546
Kaynak
RG
G.
A.
Olay/Mevzuat
13
Şubat
Hasan Beyin Samsun Bele- 29.1.1934 tarihli Kararname ile "Samsun Belediye BCA:
diye Reisliğine seçilmesiMeclisince riyasete intihap olunan Hasan Bey'in 30..11.1.0/
nin tasdiki
intihabi Belediye Kanununun 89. maddesi mucibince 84.3..5.
tasdik olunmuştur. Reisicumhur, Başvekil, Dahiliye
Vekili'nin imzası ile.
13
Şubat
Posta, Telgraf ve Telefon
Umum Müdürlüğüne Şurayı Devlet Katibi Umumisi
Edip Cemil Beyin tayini.
Tekaüdü icra kılınan Fahri Beyden inhilal eyliyen… RG
10.2.1934 tarihli Kararname ile.
13
Şubat
28.1.1934 tarihli Kararname ile açık bulunan İzmir RG
Gurubu Tapu Sicil Müdürlüğüne Birinci Sınıf Tapu
ve Kadastro Müfettişlerinden Ahmet Beyin terfian ve
ondan açılan müfettişliğe de Umum Müdürlük Tapu
Umum Müdür Muavini Lütfi Beyin tayini.
13
Şubat
Esbak Beyoğlu Kaymaka- 29.1.1934 tarihli Kararname ile.
mı Rüknettin Beyin üçüncü
sınıf mülkiye müfettişliğine
tayini.
13
Şubat
Atina-Pire Başkonsolosu
Muhittin Raşit Beyin merkeze nakli.
14
Şubat
Ankara Elektrik Türk Ano- Bu konuyla Dahiliye ve Nafia Vekaletleri ilgilenmişnim Şirketi ile Ankara Be- lerdir ve bu konu için 175 sayfalık bir rapor hazırlediyesi'nin imzaladığı
lanmıştır.
21.3.1927 tarihli imtiyaz
sözleşmesi üzerinde ihtilafa
düştükleri.
BCA:
30..10.0.0/
157.103..1.
/16210
14
Şubat
İstanbul jandarması
Alibeyköy muhtarını kaçak
kömür işinden dolayı mahkemeye vermiştir.
C,14 Şubat
1934
15
Şubat
Artova Kaymakamı Kadri
Beyin Bakanlık emrine
alınması.
10.2.1934 tarihli Kararname ile görülen lüzuma bina- BCA:
30..11.1.0/
en.
10.2.1934 tarihli Kararname ile Torul'a Yozgat mai- RG
yet memuru İhsan, Birecik'e Mardin maiyet memuru
Baki, Susurluk'a Ankara maiyet memuru Ali Münip,
İncesu'ya Kastamonu maiyet memuru Muzaffer, Osmancık'a Elaziz maiyet memuru Niyazi Ferruh, Ulukışla'ya Diyarbakır maiyet memuru Nazım, Sorgun'a
Çorum maiyet memuru Şevket, Erbaa'ya Feke eski
Kaymakamı Hüseyin Ferit, Feke'ye eski Karaağaç
Kaymakamı Cevdet ve Gönen'e Çubuk Kaymakamı
İzzet Beylerin nakil ve yeniden tayinleri tensip...
15
Şubat
Torul, Birecik, Susurluk,
İncesu, Osmancık, Ulukışla, Sorgun, Erbaa, Feke ve
Gönen Kaymakamlıklarına
yapılan tayinler.
15
Şubat
Çankaya’da İngiltere Elçisi
Percy Loraine'nin itimatnamesini kabulü.
Açıklamalar
Kaynak
RG
Hariçteki hizmeti müddeti tamam olması hasebiyle… RG
84.3..20.
ATCTK
547
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
15
Şubat
Evening Standard gazetesinde çıkan Türkler Binayı
Nasıl Kurdu başlıklı yazı.
17 Ocak 1934 tarihli yazıda, "bugünkü Türkiye
(1934) Çanakkale’de galip gelmesine rağmen I.
Dünya Harbinde mağlup olmuş ancak buna rağmen
Lozan Anlaşmasıyla birlikte saltanat rejiminden kurtulup bugünlere gelmiştir" denmektedir.
BCA:
30..10.0.0/
267.802..
24./42282
17
Şubat
Adaletin Dilekleri isimli bir Temyiz Mahkemesi reislerinden Asafoğlu Fahrettin C,17 Şubat
kitap yayınlandı.
Bey’in 76 sayfalık bu eseri adliye teşkilatının ıslahı 1934
ve ikmali ihtiyacı önünde adeta nefes almayarak boğulacak bir hale geldiğimiz bir sırada ammenin ruhuna tercüman olur gibi ortaya çıkmıştır.
18
Şubat
İstanbul Üniversitesi bünyesinde Dil Mektebi açıldı.
T.C.80. Yıl
K.
18
Şubat
Belediye varidatının azaldığı nazarı dikkate alınarak
belediye teşkilatında bazı
değişiklikler yapılmaktadır.
Bu hususta Dahiliye Vekaleti ile tetkikat yapılmaktadır.
Bugünkü haliyle belediye dairesi içinde çalışan me- C,18 Şubat
mur kadrosu geniş ve bilakis icrai vaziyette olan be- 1934
lediye zabıtası, müfettiş ve kontrol kadroları çok dar
görülmektedir. Memur maaşları belediye bütçesinin
yarısından fazlasını teşkil etmektedir. Belediye Kanunu mucibince bütçenin üçte birini geçmemesi lazımdır. Belediye, şube kadrolarını da daraltmayı ve
bir kısım işlerin merkez tarafından yapılmasını muvafık görmektedir.
18
Şubat
Münhal bulunan Nafia Vekaletine Afyon Karahisar
Mebusu Ali Bey’in tayini
Reisicumhur Hazretlerinin
tasdiklerine iktiran eylemiştir.
16.2.1934 tarihinde Reisicümhur Hazretlerinin yük- RG;C,18
Şubat 1934
sek tasviplerine iktiran eylemiştir.
19
Şubat
Çankaya'da Yang Şiyeh
başkanlığında Çin Askeri
Heyetini kabulü.
19
Şubat
Balıkesir'de maden hissesi
satışı.
Balıkesir Vilayetinin merkez kazasına bağlı RG
Bahçedere Köyünde krom, simli kurşun, antimon,
manganez ve kömür madenleri aramak üzere aldıkları ruhsatnamede 100 hisse itibarile Mehmet Hilmi
Efendinin malik olduğu 34 hisseden sekizinin Zülfikar, 6 hissesinin İzzet ve 6 hissesinin de Bekir Efendilere satılması.
20
Şubat
Cumhuriyetin 10. yılı münasebetiyle meriyete giren
af kanunu hakkında.
Memurlar hakkındaki cezaların tecil veya affını tas- C,20 Şubat
rih etmediğinden Adliye ve Dahiliye vekaletleri me- 1934
murlar hakkındaki kanun maddesini tetkik etmişlerdir. Vekaletler af kanununa göre umumi ve ferdi cezaların affedilebileceği yalnız inzibati cezalar hakkında takibatta bulunulması lazım geleceği neticesine
varmışlardır.
21
Şubat
Van Gölü Sefain İşletme
İdaresi makinistliğinde
Macar Danyal Gamboş'un
çalıştırılmasına izin verilmesi.
2007 sayılı Kanunun 2/b maddesine göre.
ATCTK
548
BCA:
30..18.1.2/
42.9..5./
243-155
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
24
Şubat
Dresden Şehrinde bir fahri
konsolosluk ihdası ile bu
vazifeye… Türk tacirlerinden Fesçi Zade Beyin tayini.
Berlin Büyükelçiliğimizin gösterdiği lüzum ve ihti- RG
yaca binaen, 8.2.1934 tarih ve 2/114 nolu Kararname
ile.
24
Şubat
Memleketin 80 yerinde
Bu amaçla İsmet Paşa bir nutuk söyledi. Nutukta İs- C,24 Şubat
halkevlerinin kuruluşu tesit met Paşa, kurulmuş olan 55 halkevine 25 halkevinin 1934
edildi.
daha eklendiğini müjdelemekte ve halkevinin yeni
Türkiye hayatının başlı başına bir unsuru başlı başına
bir remizi demektedir.
24
Şubat
Evkaf Umum Müdürlüğü, Rapora göre Evkaf Ankara’nın imarına 4 milyon lira C,24 Şubat
1934
Evkaf İdaresinin 10 yıl zar- verdi.
fında yaptıkları ile ilgili bir
rapor yayınlamıştır.
25
Şubat
Kayseri Belediye Reisliği'nin Vali uhdesine verilmesi.
29.1.1934 tarih ve 2/79 nolu Kararname ile, 1580 sayılı Belediye Kanununun 94. maddesinin D fıkrasına
göre Dahiliye Vekaletinin bitişi üzerine Bakanlar
Heyetince karar verilmiştir. Bir yıldan beri münhal
olan ve vekaleten idare edilen Kayseri Belediye reisliğini Hayrullah Bey kazanmıştı. Fakat Hayrullah
Bey’in reisliği Dahiliye Vekaletince tasdik edilmeyerek reislik Vali Nazmi Bey’in uhdesine verilmişti.
Bundan sonra Kayseri’de valiler belediye reisi görevini de yürütecek.
BCA:
30..18.1.2/
42.4..19.;
C,3 Şubat
1934
25
Şubat
İstanbul Evkaf Mahlulat
Müdürü Hilmi Beyin 40 lira maaşla Bursa Evkaf
Müdürlüğüne tayini.
Görülen lüzuma binaen 14.2.1934 tarihinde.
RG
25
Şubat
Münhal bulunan Erzurum
10.2.1934 tarihinde.
Vilayeti Mektupçuluğuna
sabık Kulp Kaymakamı Zafer Nezihi Beyin tayini.
26
Şubat
Memurini Maliyenin murakabe vazifelerine azami
dikkat etmeleri hakkında
tamim.
Kefalet Kanunu hükümlerinin göz önünde bulundu- RG
rulup murakabe işlerine de azami ehemmiyet verilerek zimmet ve ihtilasa meydan bırakılmaması.
26
Şubat
Ferşiyat Kilometre İkramiyesine Dair Talimatname
Demiryolu inşaatından dolayı memurin ve müstah- RG
demine verilecek kilometre ikramiyesi 2/127 nolu
Kararname.
26
Şubat
Çankaya'da Romanya Elçisi Edmund Ciuntu ve Afgan Elçisini kabulü.
26
Şubat
Türkiye’de bulunan ecnebi Amaç memleketimizde ecnebi şirketlerde bulunan C,26 Şubat
şirketlerde çalışanlar Türk Türk unsurunu bir araya getirmek ve ihtiyaçları ile 1934
Memur ve Müstahdem Bir- yakından alakadar olmaktır.
liği namı ile bir teşekkül
vücude getirmiş ve muamelesi vilayetçe ikmal edilmiştir.
Kaynak
RG
ATCTK
549
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
27
Şubat
Trakya Umumi Müfettişliği
adile ikinci bir umumi müfettişlik kurulması ve buna
ait kadronun tasdiki.
2/150 nolu Kararname ile Edirne, Kırklareli, Tekir- BCA:
dağ ve Çanakkale mıntıkalarında nafia ve iskan işle- 30..18.1.2/
rinin esaslı bir surette tanzim ve idaresi için 1164 sa- 42.8..10.
yılı Kanun hükmüne göre mezkur mıntıkada Trakya
Umumi Müfettişliği namile teşkili kabul edilmiştir.
Kadroda UM, başmüşavir, asayiş müdürü, yazı işleri
müdürü, kalemi mahsus müdürü, evrak memuru ve
iskan müdürü bulunmaktadır. 19.2.1934 tarihli İcra
Vekilleri Heyeti toplantısında kabul edilmiştir.
27
Şubat
Danıştay'ın idari davalar
hakkında verilen hükümlerine karşı TBMM'ye müracaat edilip edilemiyeceğine
dair rapor.
Bu konuda Başvekalet tarafından Danıştay'dan istenen görüşe Danıştay'ın yanıtı: "Devlet Şurasının idari
davalar hakkında verilen hükümlere karşı BMM'ye
müracaat olunabilir mi sorusunun yanıtı menfidir."
27
Şubat
Barselona şehrinde yeniden
muvazzaf konsolosluk kurulması hasebile bu şehirde
bir fahri konsolosluk ihdası
ile ilgili 18.2.1934 tarih ve
13851 sayılı Kararnameye
Zeyil 2/157 nolu Kararname.
Kararname ile fahri konsolosluk ihdası ve Barselona RG
Ticaret Azasından M.Don. Jose Maria Malta Y
Jubia'nın fahri konsolosluğa ve Don Jose Arbos Y
Altafaja'nın da Vis Konsolosluğa tayinlerine dair
olan hüküm kaldırılmıştır.
27
Şubat
Tahsildarların tespit edilen
şekilde koyu kahve renkli
elbise giymeleri hakkında
Maliye Vekaleti Tamimi
Resmi sıfatı haiz olarak köylerde dolaşan ve halkla RG
daimi temasta bulunan tahsildarlar için.
27
Şubat
İzmir-Kasaba demiryolu
hattının yeni şekli tayin ve
tesbit edilirken satınalma
yoluna gidilmesi.
İzmir-Kasaba Demiryolu Şirketi ile aktedilmiş olan BCA:
25 Temmuz 1929 tarihli itilafnameye göre hattın yeni 30..18.1.2/
şeklinin tayin ve tespiti lazım geldiği cihetle … hat- 42.10..9.
tın mübayaası keyfiyetinin takibi lüzumunun Maliye
ve Nafia vekilliklerine tebliği takarrür etmiştir.
28
Şubat
İzmir Rıhtım Tesisatının
İzmir Liman ve Körfez
Şirketine Devrine Ait Talimatname
2/128 Nolu Kararname ile İzmir Rıhtım Şirketinin Bulmaç
imtiyazı ile tesisatının satın alınmasına dair 2309 sayılı Kanunun 4. maddesi uyarınca nasıl devredileceğine ilişkin hükümleri içermektedir.
1
Mart
1934 yılında Dahiliye Vekaleti Teftiş Heyetinin faaliyetleri.
6401 evrak gelmiş, 11054 evrak gitmiştir. Müfettişler C,1 Mart
1 yıl içinde 33 memura işten el çektirmişlerdir. 4 tez- 1934
kiye varakası, 815 teftiş layihası, 229 tahkikat raporu, 236 tahkikat fezlekesi vermişlerdir.
2
Mart
1934 bütçesi meclise verildi. Varidat kanunlarında
tadilat layihaları da meclise
verildi.
Fırka Divanı (divan, heyeti vekile, fırka umumi heye- C,2 Mart
ti idaresi ve fırka gurubu heyeti idaresi azalarından 1934
mürekkeptir) dünkü toplantısında varidat kanunlarının layihaları görüşülerek muvafık görüldü. Buna göre buhran vergisi teşmil ediliyor, şeker istihlak resmi
%10 oluyor, elektrikten 2 kuruş resim alınacak, bina
vergisinin istisna haddi indirildi. 1934 bütçesinden
bazı rakamlar: Milli Müdafaa: 32 383 640, Duyunu
Umumiye: 45 268 856, Nafia: 14 401 993, Maliye:
13 793 747, Jandarma: 8 679 379, Adliye: 8 013 478.
4
Mart
Üsküdar, Çatalca, Karacabey, Şarkışla, Vize, Dikili,
Suşehri Kaymakamlıklarına tayinler.
18.2.1934 tarihli kararname ile sırasıyla Lütfi, Sa- BCA:
dettin, Remzi, Ziya, Sırrı, Yılmaz ve Alaattin'in ta- 30..11.1.0/
84.4..17.
yinleri.
550
Kaynak
BCA:
30..10.0.0/
11.68..13.
/1035
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
4
Mart
İstanbul Üniversitesi'nde
Türk İnkılap Enstitüsü
açıldı.
4
Mart
Mahkemesi azalığına Hamit Beyefendinin tayini.
4
Mart
Yüksek Öğrenim Kurumları'nda Devrim Tarihi dersi
zorunlu oldu.
TTY
4
Mart
Selanik Konsolosluğu
Kançıları İhsan Beyin
dercesile merkeze nakli.
RG
4
Mart
Belge restorasyonda olduğu için ulaşılamadı.
Dahiliye Vekaleti'ne arz
olunan dileklere verilen cevaplar.
BCA:
490..1.0.0/
501.2013..
1./2.BÜRO
5
Mart
Şişe ve cam sanayisini
kurmak üzere, Türkiye İş
Bankası'na 25 yıl süreyle
imtiyaz verilmesi.
BCA:
30..18.1.2/
42.9..2./
184-105
5
Mart
Konya Milletvekili Kazım
Hüsnü'nün vefatı üzerine
yerine yenisinin seçilmesi.
6
Mart
Elçilik Katibi Cemal'in Bakanlık emrine alınması.
Siyasi kurye olarak Avrupa’ya gönderildiğinde ken- BCA:
30..11.1.0/
disine teslim edilen evrakı kaybettiği için.
Kaynak
T.C.80. Yıl
K.
Hakimler Kanununun 15. maddesi mucibince Tem- RG
yiz Mahkemesi Umumi Heyetince icra kılınan intihap neticesinde en çok rey kazanan İstanbul İkinci
Ceza Reisi.
Balıkesir, Bursa, İstanbul, İzmit, Tekirdağ, Zonguldak ve Bolu vilayetlerinin … ihtiyacını temin için
600 bin lira ile tesis edilmesi için... 2/162 nolu Kararname 17.2.1934 tarihli Vekiller Heyeti toplantısında kabul edilmiştir.
BCA:
30..10.0.0/
74.491..5./
78169
85.6..14.
6
Mart
Ahmet Hüsrev oğlu Çerkes
İzettin'in Türk vatandaşlığından çıkarılması.
Milli savaşa katılmayarak Türkiye haricine kaçmış… RG
Türkiye aleyhine çalışmış… 1041 sayılı Kanun hükümlerine göre.. İcra Vekilleri Heyetince kabul
olunmuştur.
6
Mart
Ziraat Bankası'nın 1933 senesi sonundaki durumu ve
1934 senesindeki tahmini
durumu ile ilgili rapor.
Ziraat Bankası AŞ'den Yüksek Başvekalete gönderilen raporun girişinde Bankanın 1304 tarihinde menafi sandıklarından tesis edildiği belirtilmekte ve banka
hakkında ayrıntılı bilgiler verilmektedir.
7
Mart
Türk Bayrağı Altına Giren
Gemilerin Evsafını Tayin
Eden 14860 Numaralı Nizamnamenin Bazı Hükümlerini Değiştiren 2/213 Sayılı Nizamname
Sözkonusu Nizamname 7/9/1933 tarih ve 2497 sayılı Bulmaç
Resmi Gazetede yayımlanan Nizamnamedir.
7
Mart
Evvelce işten el çektirilmiş
olan bir memurun Devlet
Şurasına müracaatı.
Hakkını istihsal için dava ikame ettiğini söylemiş ve C,7 Mart
davasında zikretmek üzere işten el çektirme kararının 1934
bir suretini istemiş ancak kendisine bu karar suretinin
verilmesine imkan bulunmadığı söylenmiştir.
551
BCA:
30..10.0.0/
138.985..9.
/13021
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
10
Mart
Osmanlı Bankası Statüsünün Değiştirilmesi Hakkında 15435 nolu Kararname
10
Mart
Aydın Milletvekili Reşit
Galip'in vefatı üzerine yerine yenisinin seçilmesi.
Yazısı 7 Mart 1934 tarihinde yazılmıştır. 1897 yılında doğan Reşit Galip, Şeyh Sait İsyanı sırasında Şark
İstiklal Mahkemesi üyesi olmuştur. 1932 yılında Milli Eğitim Bakanlığına getirilen Reşit Galip bir yıl
sonra bakanlıktan çekilmiş ve CHP İdare Heyetinde
ve Tarih Kurumu ile Dil Kurumu'nda çalışmaya başlamıştır. 37 yaşında zatürreden ölmüştür.
BCA:
30..10.0.0/
74.491..6./
78170; CT.
11
Mart
Münhal bulunan Divanı
Muhasebat müddeiumumiliğine yapılan tayin.
Divanı Muhasebat Başkatibi Enver Beyin tayini.
RG
11
Mart
Teftiş Heyeti kadrosunda
münhal bulunan üçüncü sınıf müfettişliğe tayin.
55 lira maaşlı İlk Tedrisat Dairesi şube müdürü Os- RG
man Bey'in naklen tayini.
12
Mart
Balkan Anlaşma Misakının
Tasdikına Dair 6.3.1934 tarih ve 2381 sayılı Kanun.
RG
12
Mart
Yunanistan ile anlaşma.
Türkiye Cumhuriyeti ile Yunanistan Arasında Anka- RG
ra'da 14 Eylül 1933 Tarihinde İmzalanan Samimi
Anlaşma Misakının Tasdıkına Dair 2384 Sayılı Kanun. Kanun, 6.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
12
Mart
Macaristan ile anlaşma.
Türkiye Cumhuriyeti ile Macaristan Krallığı Arasın- RG
da Münakit Bitaraflık, Uzlaşma ve Hakem Muahedenamesi Ahkamının Uzatılması Hakkında 2385 Sayılı
Kanun. Kanun, 6.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
12
Mart
Yugoslavya Krallığı ile anlaşma.
Türkiye Cumhuriyeti ile Yugoslavya Krallığı Ara- RG
sında Belgrat’ta 28 İkinciteşrin 1933 Senesinde
Aktedilen Mütekabil Mutalebatın Tesviyesine Müteallik İtilafın Tasdıkına Dair 2382 Sayılı Kanun. Kanun, 6.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
13
Mart
Macarasitan ve Romanya
ile anlaşma
Türkiye Cumhuriyeti ile Macaristan ve Romanya RG
Arasında Ankara'da 17 Teşrinievvel 1933 Tarihinde
İmzalanan Dostluk, Ademi Tecavüz, Hakem ve Uzlaşma ve Hakem Muahadesinin Tasdikına Dair 2383
Sayılı Kanun. Kanun, 6.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
13
Mart
Yugoslavya krallığı ile anlaşma.
Türkiye Cumhuriyeti ile Yugoslavya Krallığı Ara- RG
sında Belgratta 27 İkinciteşrin 1933'de İmzalanan
Dostluk, Ademi Tecavüz, Hakem ve Uzlaşma
Muahadesinin Tasdıkına Dair 2386 Sayılı Kanun.
Kanun, 6.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
13
Mart
Polis Mensuplarının Yaş
Hadlerine Dair 2388 Sayılı
Kanun
Kanun, 8.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir. Kanun ile
polis memurlarının, dereceleri itibarile mecburi tekaüde sevkolunmaları için 50 yaşından 60 yaşına kadar
olmak üzere farklı düzenleme yapılmıştır.
Açıklamalar
Kaynak
RG
552
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.20-21,
25.İ,S:39.
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
13
Mart
Vakıf Akar ve Arazinin ve
Mahsullerinin Ne Suretle
Kiraya Verileceği ve İdare
Olunacağı Hakkında 2387
Sayılı Kanun
Kanun, 8.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir. Evkaf varidatının mühim bir kısmını, akar ve arazi kiralarile
zeytin ve incir gibi bazı mahsullerin satış bedelleri
oluşturmaktadır. Bunlardan kiraya verileceklerin her
sene açık artırmaya tabi tutulmasından dolayı bir çok
mahzurlar çıktığı … anlaşılmıştır. Bu işlerin tanzim
edilecek bir nizamname ile tayin olunacağı belirtilmektir.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.20-21,
25.İ, S:38.
13
Mart
Rize Belediye Reisliği'nin
kurulması.
Görülen lüzuma binaen Belediye Kanunun 94/b BCA:
30..18.1.2/
maddesine tevfikan mansup olması.
43.13..19./
82-39
14
Mart
Aydın'da idari taksimat.
Aydın'a bağlı Kırçaklı köyünün Nazilli, Yellice kö- BCA:
yünün de Bozdoğan kazalarına bağlanmaları. 30..11.1.0/
84.5..8.
3.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
14
Mart
Manisa'da idari taksimat.
Manisa'nın Damatlı, Yeşilkavak, Burhan, Çakaldoğan BCA:
köylerinin Salihli kazasına bağlanması. 5.3.1934 ta- 30..11.1.0/
85.6..1.;
rihinde kabul edilmiştir.
85.6..2.
14
Mart
Belediye İstanbul’a ait bir
istatistik neşretti.
Buna göre, 1931-32 senesinde 4639 kişi evlenmiş, C,14 Mart
12564 kişi ölmüş, 454 yangın olmuş, 4742 seyyah 1934
gelmiştir. 1929-31 arasında 35 sinema açılmıştır. Tiyatrolardan alınan lübiyat ve darülacaze resmi 1929
yılında 4685, 1930 yılında 15779, 1931 yılında
16584 lira sinemalardan alınan aynı resim 1929 yılında 89903, 1930 yılında 95062, 1932 yılında ise
76026 lira olmuştur.
14
Mart
Mahkemesi azalığına tayin.
İstanbul Birinci Ceza Reisi Vasıf Beyefendinin tayi- RG
ni.
14
Mart
Atina-Pire Başkonsolosluğuna tayin.
Münhal bulunan Atina-Pire Başkonsolosluğuna Ka- RG
mil Mümtaz Bey tayin kılınmış, Midilli Muavin
Konsolosluğu kançıları Edip, Kudüs Konsolosluğu
Kançıları Hamdi Bey merkeze nakledilmişlerdir.
14
Mart
2389 Sayılı Kanun.
1933 Mali Senesi Muvazenei Umumiye Kanununa RG
Merbut Bütçelerde Bazı Tadilat İcrasına ve Konya
Sulama İdaresi Bütçesinin Varidiat Kısmına İlave
Edilecek Tahsisata Dair 2389 Sayılı Kanun,
14
Mart
İstanbul Şehir Meclisi toplantısında Tramvay Şirketi
meselesi görüşüldü.
Şehir meclisinde "mevcut tramvay hatlarına ilave C,14 Mart
olarak yeni hatlar yapılmasına karşılık olarak evvelce 1934
bilet ücretlerine zam yapıldığı, fakat yeni hatlar yapmak için lazım gelen istimlâk masrafının belediyeye
ait olduğu halde belediyenin bu istimlâki yapamadığı, binaenaleyh Tramvay Şirketinin zamları tahsil ettiği halde yeni hiçbir hat yapmadığı ve zamların
tramvay şirketi kasalarında birikmekte olduğu bildirilmektedir. Bu durumda şirketten birikmiş paraların
tahsili istendi bu paranın 3 milyon kadar olduğu tahmin ediliyor."
553
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
15
Mart
Devlet Demiryolları İşletme Umum Müdürlüğü görevinden Rifat'ın alınarak,
yerine İbrahim Kemal'in
tayini.
Görülen lüzum üzerine Rıfat Bey alınmış, Atina BCA:
Ataşemiliterliğinden mütekait Erkanı Harp Kayma- 30..18.1.2/
43.14..13./
kamı Rıfat atanmıştır.
Kaynak
156-53
15
Mart
Belediyeye intikal eden eski muhtarlıklara ait hizmetler mukabilinde alınacak
ücret ve harçlara mahsus
bir tarife neşredilmiştir.
Nüfus, doğum, askerlik, sayım vergisi, aile harcırahı C,15 Mart
gibi ilmühaberler, sulh vekaletnameleri ile tebligat 1934
işleri ile hayvan alım satımı için verilecek ilmühaberlerden çeşitli oranlarda harç alınacak.
17
Mart
Siir'te idari taksimat.
Siirt'in Lodi nahiyesinin Ayni köyüne nakli. 5.3.1934 RG
tarihinde kabul edilmiştir.
18
Mart
Manisa'da idari taksimat.
Manisa ili Çarıkalabaşlı Köyünün Alaşehir kazasına BCA:
30..11.1.0/
bağlanması. 15.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
85.6..17.
18
Mart
İstanbul'da idari taksimat.
18
Mart
Prof. Malche'in -Üniversite
reformunun uygulanışı ve
yabancı profesörler hakkında- Hakimiyet-i Milliye
gazetesi muhabirine demeci.
18
Mart
İstanbul Belediyesi hastane, mektep ve bedesten istatistikleri açıklandı.
Belediye tarafından şahıs aleyhine 182 ve eşhas tara- C,18 Mart
fından belediye aleyhine 251 dava açılmış. Belediye 1934
tarafından açılan davalardan 7’si, eşhas tarafından
açılmış davalardan 3’ü belediye lehine neticelenmiştir.
19
Mart
İmtiyazlı şirketlerin abonelerinden aldıkları teminat
paralarının muhafaza usulüne dair, İstanbul Milletvekili Hasan Vasıf'ın kanun
teklifi.
"Bu para yapılmış bir hizmetin bedeli olarak alınan
bir ücret mahiyetinde değildir. Fakat halkın menafii
umumiyesini korumak vazifesi olan hükümet vilayet
ammesi dolayısile bu teminat akçaları üzerinde bir
hakkı vesayeti hazırdır. Teminat akçalarının Sümerbank'a tevdi edilmesi" istenmektedir.
19
Mart
Arazi Vergisi Kanununun
5. maddesinin tefsiri.
15.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir. 1883 numaralı RG
Kanunun 5.maddesinde sayılı sebeplerin hudusile
vukua gelen arızalardan dolayı terkini icap eden vergi, zararın tahakkuk ettiği hasat ve devşirme zamanına tesadüf eden seneye aittir.
19
Mart
Tekaüt Kanununun 25.
maddesine Dair 797 Sayılı
Heyeti Umumiye Kararı
25. maddenin ilk fıkrasında yazılı olan "TBMM'nin
teessüsünden itibaren TBMM reisliğinde bulunanlar
ve İcra Vekilleri Heyetine dahil olup da bilfiil vekillik etmiş olanlar tekaüt müddetini ikmal etmemiş olsalar bile kendilerine birinci derece üzerinden tekaüt
maaşı tahsil edilir denmekte" ve bu maddenin tefsirine gerek görülmemektedir. Askeri ve Mülki Tekaüt
Kanunu 11/6/1934 Tarih ve 1683 Sayılı kanundur.
Bu yasada birçok kez değişiklik yapılmıştır.
İstanbul Vilayetinin Üsküdar Kazasının Kısıklı Nahiyesine merbut (Küçükbakkal) Köyü bu nahiyeden
ayrılarak Kadıköy Kazasının Erenköy Nahiyesine
bağlanmıştır. 15.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
BCA:
30..11.1.0/
85.6..16.;
85.6..17.;
85.7..7.
ATCTK
554
BCA:
30..10.0.0/
4.20..8./
4168
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.20, 27.İ,
S:52.
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
20
Mart
İstanbul Liman Nizamna12.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
mesinin 56. maddesini tadil
eden nizamname
RG
20
Mart
Ankara'da İnkılap Tarihi
Kürsüsü açıldı.
CT
20
Mart
İstanbul Tramvay Şirketi
ile yapılmış olan sözleşmenin değiştirilmesi.
21 Temmuz 1926 tarihli mukavelename ile şirket ta- BCA:
rafından yapılması gereken hatlardan yalnız Fatih- 30..18.1.2/
Edirnekapı hattının yapılmış olması … her ne kadar 43.16..3.
mukaveleye göre bu hatların inşası için İstanbul Belediyesinin yapması lazım gelen istimlaklerin ne zaman yapılacağı tayin edilmemişse de şirketin ivazsız
halktan para alması caiz görülmediğinden tarifede
icab eden tenzilatın yapılmasını teminen mukavelenin tadili maksadile şirketle müzakereye girişilmesi
için Nafia Vekaletine salahiyet verilmesi kabul
olunmuştur.
20
Mart
C.H.F. Genel Sekreterliği'ne gelen şikayet raporları.
Bu belgede iki adet şikayet mektubu bulunmaktadır.
Mektuplardan ilki Yurt Gazetesinden Nurettin Bey
tarafından gönderilen ve ihtilal ile inkılap kelimeleri
hakkında yaptığı tetkikatı içermektedir. "Revolution
kelimesinin karşılığı inkılaptır ve bunun ihtilal diye
terceme edilmesi keyfiyeti bir geri zihniyet eseridir."
İkincisi Konya mebusundan iki Kazım Bey ile belediye ve fırka reisi ve İktisat Bankası müdürü hakkında bakkal Nusret Efendinin dükkanına yapıştırılan
yafta ve tahkikatı ve Konya Fırkasının islahı için Fırka reisinin tayinle olması hakkında valinin raporudur.
Raporda vali Konya vilayeti halkını üç guruba ayırarak mütalaa ediyor.
20
Mart
Hukuk fakültesine mülhak
iktisadi ve içtimai ilimler
enstitüsünün talimatnamesi
hazırlanmış ve vekâletçe
tasdik edilmiştir.
Enstitünün profesörleri M. Wilheim Röpke, İbrahim C,20 Mart
Fazıl ve Muhlis Ethem, M. Kessler, M. Rüstow, M. 1934
Neumark ve Ömer Celal Bey’dir.
21
Mart
İdari taksimat.
Manisa'nın Eşme kaza merkezinin Elvanlar İstasyo- BCA:
30..11.1.0/
nuna nakli. 17.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
Kaynak
BCA:
490..1.0.0/
567.2259..
2./2.BÜRO
85.7..10.
21
Mart
Üçüncü sınıf müfettişliğe
tayin.
Davutpaşa Orta Mektep sabık Fransızca muallimi RG
Fethi Beyin elyevm münhal bulunan 55 lira maaşlı
üçüncü sınıf müfettişliğe tayini tensip kılınmıştır.
21
Mart
Hopa Gümrük Müdürlüğü
ile ilgili tamim.
1 Haziran 1934 gününden itibaren Hopa Gümrük RG
Müdürlüğünün Hopa Merkez Memurluğuna ve Rize
Merkez Memurluğunun da Rize Müdürlüğüne
kalbedilmesi ve Sarp ile Muratlı idarelerinin muhdes
Hopa Merkez Memurluğuna ve Yalıboyu, Mepavri,
Pazaryeri ve İyidere idarelerinin de muhdes Rize
Müdürlüğüne bağlanması.
22
Mart
Türkiye Dış İşleri Mali
Ofisleri Dairesi kısa adıyla
Türk Ofisi reisliğine atamalar yapıldı.
Merkezi Ankara’da, şubeleri de şimdilik İzmir ve İs- C,22 Mart
tanbul’da olmak üzere, ticaret mümessillikleri, hariç- 1934
teki Türk ticaret odaları, borsalar kendilerine bağlanmak üzere teşkili yüksek tasdike iktiran eden.
555
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
23
Mart
İktisadi programın tatbikine başlandı.
Sümerbank bu sene 4 iplik ve pamuklu mensucat C,23 Mart
fabrikası ile ilk kâğıt fabrikasını kuruyor. 1934 senesi 1934
iktisat programının ilk tatbik senesidir. Programın
tatbikine memur edilen Sümerbank, İktisat programı
sanayi mi ziraat mı tartışmasına son vermiş ve sanayi
ile ziraatın bir plan dâhilinde birlikte olacağını göstermiştir. Program her şeyden evvel 3 beyazdan (un,
şeker, pamuk) üçüncüsüne en geri kalmış olanına istihdaf etmektedir. Sovyetlerden alınan makineler ile
Kayseri’de bir iplik fabrikası kurulacaktır.
Bakırköyü’ndeki eski ve küçük bez fabrikasının yerine yeni ve büyük bir fabrika inşa edilecektir. Nazilli’de kurulacak olan büyük mensucat fabrikasının
projeleri de hazırlanmaktadır. Konya Ereğli’sinde
pamuklu fabrikası tesis edilecektir.
24
Mart
Trakya II. UM’ye İstanbul
Mebusu İbrahim Tali
Bey’in tayini takarrür etmiştir.
İcra Vekilleri Heyetince 18.3.1934 tarihinde kabul C,19 Mart
1934
edilmiştir.
24
Mart
Danimarka Elçisi Axel
Noergaard'ın Çankaya'da
itimatnamesinin kabulü.
24
Mart
Boş bulunan Konya, Kastamonu, Kütahya, Ordu ve
Yozgat milletvekilliklerine
seçilenlere mazbatalarının
sunulması.
24
Mart
Vaşington Büyükelçiliğine Mebusluğa seçilen Vaşington Büyükelçisi Muhtar RG
Londra Büyükelçisi Münir Beyin yerine.
ve Londra Büyükelçiliğine
sabık Paris Büyükelçisi
Fethi Beyefendilerin tayini.
24
Mart
Riyaseticümhur Umum Ka- 17.3.1934 tarihinde İcra Vekilleri Heyetince kabul RG
tibi Ruşen Eşref Beyin Ti- edilmiştir.
ran Elçiliğine tayini.
24
Mart
Balkan Paktı ve Arnavutluk
dış siyaseti ve memleketimizdeki Arnavutluk Sefaretinin kaldırılması hakkında Dışişleri Bakanının beyanatı.
Hariciye Vekaleti aracılığıyla Başvekalete iletilen Tiran Elçiliğimizin Raporu. Raporda, Arnavutluk'ta,
Balkan Paktının imzalanmasının hoşnutsuzluk yaratmasından dolayı, Ankara ve Sofya elçiliklerinin
kaldırılacağı ve Atina elçisinin aynı zamanda Cumhuriyetimiz nezdine tayin edileceği bildirilmektedir.
BCA:
30..10.0.0/
233.572..5.
/421A45
25
Mart
Trakya Umumi Müfettişlik
Teşkilatı Maaş ve Ücret
Masrafları Hakkında 2393
Sayılı Kanun.
1 Nisan 1934 tarihinde yürürlüğe girmesi kararlaştırılan kanun ile Trakya Umumi Müfettişliğinin maaş ve
ücret masraflarının 1933 Dahiliye Bütçesi yekunu
arasında yapılacak tasarrufla temin edileceği kabul
edilmiştir.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.20,
32.İ,S:159161.
25
Mart
1700 Sayılı Dahiliye Memurları Kanununu Değiştiren 2390 Sayılı Kanun.
RG
Kaynak
ATCTK
Dahiliye Vekaletinden Başvekalete gönderilen yazıda, münhal bulunan yerlere sırasıyla, Müderris Muzaffer, Muhtar, Neşet Hakkı, Ali Canip ve Yahya
Kemal Beylerin intihap edildikleri bildirilmiştir.
556
BCA:
30..10.0.0/
74.491..7./
78171
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
25
Mart
2395 Sayılı Kazanç Vergisi 5/4/1934 Tarihli ve 2668 Sayılı RG'de düzeltmesi
Kanunu.
vardır. 2395 Sayılı Kazanç Vergisi Kanunu ile belediyelerin ticari amaçlı müesseseleri kazanç vergisine
tabi tutuldu.
Bulmaç;
Alada,
131; ZC,
1934, c.20,
32.İ,
S:167-169.
26
Mart
2443 Sayılı Kanunla, köy,
kasaba ve kentler için getirilecek su yatırımlarını denetleme yetkisi Nafia Vekaleti'ne verilmiştir.
Alada, 131
31
Mart
Fethi (Okyar) Bey'in Lond- 4 Ocak 1939'a kadar bu görevde kalmıştır.
ra Büyükelçiliği'ne atanması.
ATCTK
31
Mart
İzmir Kasaba ve Temdidi
Demiryolu satın alındı.
CT
1
Nisan
Zonguldak-Ereğli ilçesinin
Çavuşağzı mevkiindeki
kömür madeni imtiyazının
feshi.
1
Nisan
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine merbut İktisadi ve İdari İlimler Enstitüsünün küşat resmi dün
yapılmıştır.
C,12 Nisan
1934
1
Nisan
Ticaret müdürlükleri mülga, bunlara ait vazifeler yeni Türk Ofisi tarafından görülecek.
SP,1 Nisan
1934
2
Nisan
Vangölü Gemi İşletme İda- 30/5/1928 tarihli ve 1347 Sayılı Van Gölü ve Bulmaç
resi 2/306 Sayılı NizamSeyrisefain İdaresinin Van Vilayeti İdarei Hususiyenamesi.
tine Devrine Dair 1347 Sayılı Kanun ile daha önce
düzenleme yapılmıştı. 19.3.1934 tarihinde kabul edilen 39 maddeli bu Nizamnameye göre, Dahiliye Vekaletine merbut teşkil edilen idareye ait bütün işlerin
murakabe ve nezareti Birinci Umumi Müfettişlik
Makamına tevdi olunmuştur.
3
Nisan
Ordu Valiliği'nin İstanbul
ve Bursa sanat okulları iştirak hisselerinden dolayı
borçlu olduğu.
3
Nisan
Niğde ve Malatya valilikle- Milli sanayinin kurulmasında çok mühim işler yaprinin Konya Sanat Okuluna mış olan sanat mekteplerinin yaşatılması için iştirak
yapmaları gereken tahsisatı borcunun bir an önce ödenmesi.
yapamadıkları.
Kaynak
Bir sene zarfında teşkil edecekleri bir Türk Anonim
Şirketine devredilmek üzere 23 Eylül 1928 tarih ve
7145 sayılı Kararname ile Hacı Zade Zühtü Bey uhdesine ihale kılınmış olan … kömür istismar mıntıkası imtiyazının feshine mütedair olup… fesih muamelesinin ifası tasvip ve kabul olunmuştur. 7.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
BCA:
30..18.1.2/
43.12..12./
190-174
İki vilayete olan borcun bir an önce ödenmesi isten- BCA:
mektedir. Yıl içinde çeşitli valiliklerin başka vilayet- 30..10.0.0/
lerde bulunan sanat okullarına iştirak hisselerinden /18736
dolayı borçlu olduğu ve borçların bir an evvel ödenmesi gerektiği ile ilgili çok sayıda belgeye rastlamak
mümkündür.
557
BCA:
30..10.0.0/
174.200..2.
/18737
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
3
Nisan
İdarei Hususiyeler Komisyonu hakkında.
İdarei Hususiyelerin vaziyetini tetkik ve salim bir şe- C,3 Nisan
kilde bağlamak üzere fırkaca teşkil olunan İdarei 1934
Hususiyeler Komisyonu bu işi hazırlamak üzere bir
tali komisyon teşkil etmiştir.
4
Nisan
Türkiye Çin Ticaret
Andlaşması imzalandı
Ankara'da imzalanan bu andlaşma, TBMM'nin 4 Ha- CT
ziran 1934 tarihli toplantısında kabul olunan 2496
sayılı kanunla tasdik olunmuştur.
4
Nisan
Üç çeşit azalı bir daimi iktisat meclisi kurulmasına
karar verilmiştir.
Daimi Heyet: muvazat memurlar. Tabii Heyet: veka- SP,4 Nisan
letler erkanı. Umumi Heyet: ticaret odaları temsilci- 1934
leri ve tüccarlar.
5
Nisan
Denizli'de idari taksimat.
Acıpayam kazası Erle nahiyesine bağlı İnceler, Cu- BCA:
malı, Çambaşı, Beylerli, Çaltı, Ayvaz, Gölcük ve 30..11.1.0/
İncelertekesi köylerinin Denizli ili merkez ilçesine 85.7..7.
bağlanması, 15.3.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
5
Nisan
Gelibolu Orta Mektep Müdürü Cemal Beyin Elaziz
Maarif Müdürlüğüne naklen tayini.
7
Nisan
Adliye Vekaleti tarafından
hakimlik ve memuriyetlere
yapılan toplu atamalar.
7
Nisan
Dahiliye Vekaleti Trakya
Gn. Müf. İskan Müşavirliğine Hulusi'nin tayini.
I.UM İskan Müdürü iken.
BCA:
30..11.1.0/
85.8..19.
7
Nisan
Lağvedilen Şebinkarahisar
ilinin Ankara Sanat Okuluna yapacağı tahsisatın Giresun Valiliği'ne devrolunduğu.
Şebinkarahisar vilayetinin Giresun vilayetine ilhak
olan kazalarından devrolan payı. Başvekalet bu borcun 294 bin 56 kuruş olduğunu ve acilen Ankara vilayetine gönderilmesi gerektiğini Giresun vilayetinden istemektedir.
BCA:
30..10.0.0/
174.200..9.
/18744
8
Nisan
Trakya Umumi Müfettişliği Emniyet İşleri Umum Müdür Muavini Şükrü'nün taBaşmüşavirliği'ne tayin.
yininin İcra Vekilleri Heyeti'nce kabul edilmesi. Dahiliye Vekaletinden Başvekalete gönderilen tezkere
İcra Vekilleri Heyetince kabul edilerek atama yapılmaktadır.
BCA:
30..10.0.0/
72.472..1./
77D1
8
Nisan
İstanbul Belediyesi, istihbarat bürosu tesisine karar
vermiştir.
Günlük faaliyetlerine dair şehir haberlerini munta- C,8 Nisan
zam servisler halinde gazetecilere temin edecek bir 1934
büro.
9
Nisan
Eskişehir Hava Okulu'nda
çalışan Kaymakam Ler'e ait
sözleşme müddetinin 2 ay
uzatılması.
Halen mektepler tatil devresine girmemiş ve … yerine bir başkasının getirilmesi kararlaştırılmamış olduğundan mukavele müddetinin 2 ay uzatılması Maliye
Vekaleti tarafından muvafık görülmediği ancak keyfiyetin İcra Vekilleri Heyetinde olmasından dolayı, 2
ay daha uzatılması Heyeti Vekilece kabul edilmiştir.
BCA:
30..18.1.2/
43.20..18./
241-91
9
Nisan
Nafia Vekâleti baş komiserlik ihdasına karar vermiştir.
İstanbul’da imtiyazlı şirketlerin murakabesi için.
SP,9 Nisan
1934
Kaynak
RG
RG
558
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
10
Nisan
İstanbul Vilayeti Maliye
Murakebe Heyeti 2/353
Sayılı Nizamnamesi.
20 maddelik bu nizamnameye göre, İstanbul Maliye Bulmaç
Teşkilatile İstanbul'a mülhak kazaların bilumum mali
muamelatını murakabe etmek üzere adı geçen heyet
teşkil edilmiştir.
10
Nisan
Mümin kızı Rukiye Hanımın Türk tebaasından olan
oğlunun vatandaşlığa alınması.
10
Nisan
İstanbul Üniversitesinde İstihdam Olunacak Ecnebi
Mutehassıslarla
Akdolunacak Mukavelelere
Dair 2397 Sayılı Kanun
Maarif Vekaleti, İstanbul Üniversitesine alınmış, alınacak olan mütehassıslarla müddeti on seneyi geçmemek üzere mukavele yapabilir. Esbabı mucibesinde
1 Ağustos 1933 tarihinden bu yana kırka yakın ecnebi alimin bu güne kadar çalıştığı belirtilmektedir.
11
Nisan
Atatürk'ün İzmir'den hareketle, Reşadiye, Seferihisar
ve Bornova'da bazı askeri
kuruluşları denetlemesi ve
tekrar İzmir'e dönüşü.
Atatürk'ün akşam yemeği sohbetinde söyledikleri: DÖKKAG
Cumhuriyetimizi, çağdaş uygarlık düzeyine ulaşma
isteğimizi köstekleyecek herhangi bir referanduma
gitmek yalnız cehalet değil hiyanet olur. Yüzde seksenine okuma yazma öğretilmemiş bir memlekette
inkilaplar plebisitle olmaz.
11
Nisan
Üsküdar Kısıklı Tramvay
Belediye feshini istediği Haliç Vapur Şirketinin imti- C,11 Nisan
Şirketi, belediyeye verilmesi yazının da Üsküdar Tramvay Şirketine vermeği mu- 1934
mukarrer olan İstanbul oto- vafık görmüştür.
büs imtiyazını almak üzere
hükümet nezdinde
teşebbüsatta bulunmuştur.
11
Nisan
Trakya Gn. Müf. Emniyet
Müşavirliğine Osman Hurşit'in tayini.
I.UM İstihbarat Müdürü iken.
12
Nisan
Son Posta Gazetesi imtiyazlı şirketler hakkında
"şikâyetlerinizi bize bildiriniz" diyerek bir kampanya başlatmıştır.
Çünkü imtiyazlı şirketlerin yaptıkları ekseriyetle SP,12
amme hizmetleridir. Ancak onlar sözleşmelerin ken- Nisan
dilerine verdikleri haklardan kendi çıkarlarına olanla- 1934
rı kullanmışlar, halkı düşünmemişlerdir. Bunlar
elektrik, tramvay, havagazı, telefon, rıhtım, sigorta
vs. gibi imtiyazlı şirketlerdir.
12
Nisan
Eskişehir'de maden imtiyazı.
Eskişehir Vilayetinin Mihalıççık Kazasının Sazak RG
köyünde krom ve demir madenleri aramak üzere İsveç tebaasından Mamborg Rudolf Efendinin devren
almış olduğu ruhsatnamedeki bütün hukukunun
Muhtar Beye satılmasına izin verilmesi.
12
Nisan
Elçilik ataması.
Madrit Elçisi ve Muhtelit Mubadele Komisyonu RG
Türk Heyeti Murahhasa Reisi Şevki Beyin Sofya ve
Sofya Elçisi Tevfik Kamil Beyin Madrit elçiliklerine
becayişi.
14
Nisan
Mükellefe vergi cüzdanları
verilmesi hakkında kabul
edilen kanunun tatbikatına
geçildi.
Yalnız vasıtasız vergilerin kaydedilebileceği bu cüz- C,14 Nisan
danlar bütün mal sandıklarına ve mal müdürlüklerine 1934
tevzi edilmiş tatbik şekilleri hakkında da birer talimatname gönderilmiştir. Bu cüzdanlara mükelleflerin
arazi, bina, hayvanlar, kazanç, veraset ve intikal vergilerinin asılları ile hazineye olan borçları ve borçlarına mukabil yapacakları tediyat kaydedilecektir.
Kaynak
RG
559
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.21,
35.İ,S:13.
BCA:
30..11.1.0/
85.8..18.
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
15
Nisan
Ankara'da toplanan Tütün
Kongresi.
Başvekil İsmet Paşa, İktisat Vekili'ne, "memleketin
en mühim meselesini halletmek üzere toplanan Tütün
Kongresi faaliyetinden çok faydalar bekliyoruz" diye
bir yazı yazmıştır. Kongre Reisliğini Celal Bey yapmıştır. Halkevindeki toplantıda Celal Bey mühim bir
nutuk söylemiştir. Kongreye Gümrük ve İnhisarlar,
Ziraat vekaletleri ile Ankara, İstanbul, İzmir, Trabzon, Samsun vilayetlerinden 34 murahhas üye iştirak
etmiştir.
BCA:
30..10.0.0/
182.253..1.
/21030;C,1
6 Nisan
1934
15
Nisan
Suriye'de Türklere ait em- 7.4.1934 tarihinde kabul edilen bu kanunla müddetler RG
lak ile Türkiye'de Suriyeli- 11.1.1934 tarihinden itibaren 6 ay müddetle temdit
lere ait emlak hakkında ya- edilmiştir.
pılan itilafname müddetinin
temdidi hakkında 2402 sayılı Kanun
15
Nisan
Suriye ile anlaşma.
Türkiye-Suriye Hududu Üzerinde Demiryollarının RG
İşletilmesi Tarzına Dair Türkiye-Fransa Hükümetleri
Arasında Yapılan Mukavelenin Tasdiki Hakkında
2401 Sayılı Kanun 7.4.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
15
Nisan
Amerika ile anlaşma.
1923 senesinde Lozan'da Türkiye ile Amerika Birle- RG
şik Devletleri murahhasları tarafından imza edilen
iadei mücrimin muahedenamesinin tasdiki hakkında
2404 sayılı Kanun. 7.4.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
15
Nisan
Sovyetler Birliği ile anlaşma.
Hudutta zuhur eden ihtilafların tetkik ve halline mü- RG
teallik Türkiye Cumhuriyeti ile Sosyalist Sovyetler
Cumhuriyetleri İttihadı arasında Ankara'da 6.8.1928
tarihinde aktolunan mukavelenamenin yeniden 6 ay
temdidi hakkındaki protokulün tasdikına dair 2403
sayılı Kanun 7.4.1934 tarihinde kabul edilmiştir.
15
Nisan
PTT müfettişlerinin tahsil
durumlarını gösterir cetvel.
Doğrudan doğruya Avrupa'da tahsil görenler 3 kişi.
Posta ve telgraf mektebi alisi fen kısmı mezunu olup
aynı zamanda Avrupa'da okuyanlar 45 kişi. Halen
müfettişlikte müstahdem olup meslek mektebinden
mezun 2 kişi. Posta Telgraf Umum Müdürünün önerisi, "ileride üniversite fen fakültesinden çıkanlardan
müsabaka ile alınacak olanlar bir müddet çalıştırıldıktan sonra Avrupa'da tahsil ettirilmesi mütalasındayım.
BCA:
30..10.0.0/
139.999..
18./13420
16
Nisan
Avusturya tabiiyetine geçmek isteyen Heyim oğlu
Yasef Hayim'in geçmesine
izin verilmesi
Vatandaşlık Kanununun 7. maddesine göre.
RG
16
Nisan
Trakya Umumi Müfettişliği
Başmüşavirliğine Emniyet
İşleri Umum Müdürü Şükrü Beyin tayini.
4.4.1934 tarihinde İcra Vekilleri Heyetince kabul RG
edilmiştir. 3.9.1934 tarih ve 2816 sayılı Resmi Gazete'de yer alan kararname ile Şükrü Bey yeniden Emniyet İşleri Umum Müdürlüğüne atanmıştır.
16
Nisan
Barem kanununa göre terfi Bütçe encümeni meseleyi tetkik ederek memurun ter- C,16 Nisan
eden memurların mesken
fi eylediği derece üzerinden mesken bedeli alması la- 1934
bedelinin terfi edilecek de- zım geldiğine karar vermiştir.
rece üzerinden mi, yoksa
aldıkları maaş üzerinden mi
verileceği hususunun hükümetçe tefsiri.
560
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
17
Nisan
Devlet Şurası Deavi Dairesi Dair 803 Sayılı Heyeti
Umumiye Kararı.
Teşkilatı Esasiye Encümenin mazbatasında vardığı
netice, Devlet Şurası Devai Dairesinin kazai vazife
gören müstakil mahkeme sıfat ve salahiyetine teçhiz
edilmiştir.
Bulmaç;
C,13 Nisan
1934; ZC,
1934, c.21,
38.İ,S:4850.
17
Nisan
Esnaf Bankasında yolsuzluk ile ilgili olarak İstanbul
şehir meclisinde Esnaf
Bankasının teftişi neticesinde hazırlanan rapor
okundu.
Esnaf Bankasının 400 000 lira, teminatsız, karşılıksız
hatta evrakı müsbitesiz her önüne gelene dağıtıldığı
İstanbul şehir meclisi azalarından oluşan bir komisyonunun raporundan anlaşılmaktadır.
C,17 Nisan
1934;
SP,16
Nisan
1934
17
Nisan
Dahiliye Vekaleti 1. Umumi Müfettişlik İskan Müdürlüğüne Kazım'ın tayini.
Kazım Bey, Ankara Vilayeti mektupçusu iken.
BCA:
30..11.1.0/
85.10..7.
17
Nisan
İran Şahı'nın ülkemize ziyaretleri dolayısıyla her
türlü emniyet tertibinin
alınması için 1. Umumi
Müfettişi Hilmi'nin teftişe
çıktığı.
Teftiş sonucu bir raporla bildirilmektedir. "Mevsim
dolayısıyla tekerrürü tabii görülen şekavet hadiselerine mani olmak… mahalli idare amirleri ve askeri
kumandanlarla birlikte müzakere ve tetkik …"
BCA:
30..10.0.0/
69.457..19.
/77A87M
17
Nisan
Süngercilik şirketi.
İktisadi programa göre memleket sularında süngerci- C,17 Nisan
lik yapmak üzere kurulacak süngercilik şirketinin 1934
İşbankası, Sümerbank ile İstanbul ve İzmir liman şirketlerinin iştiraki ile 100 000 lira sermaye ile teşkili
takarrür etmiştir.
18
Nisan
CHF gurubu beyanatı
onayladı.
Çeşitli yerlerdeki elektrik, havagazı, su şirketlerinin SP,18
istihlakini ölçmek için koyduğu saatler için depozito, Nisan
kira veya bedel taksiti gibi tahsil ettikleri paralar ve 1934
faizleri hakkında hükümet tetkikatını ikmal ederek
tedbir alacağına dair beyanatı onayladı.
18
Nisan
Mektep Pansiyonları Nizamnamesinin yürürlüğe
konulması
18
Nisan
Devlet Matbaası için yabancı uzman getirilmesine
izin verilmesi.
RG
Ofset makinaların silindirini takmak ve baskı işlerini BCA:
öğretmek üzere İngiltere'den bir yabancı uzman geti- 30..18.1.2/
44.23..2./
rilmesine izin verilmesi.
146-47
19
Nisan
Çankaya'da Yugoslav Hariciye Nazırı Yevtiç'i kabulü.
19
Nisan
Fevzipaşa-Diyarbekir Hattı Kanunla hat için 4 milyon liranın daha sarfına ve bu- Bulmaç;
İnşaatının İkmali Hakkında nun için gelecek senelere sari taahhütlerde bulunma- ZC, 1934,
c.21, 38.İ,
2405 Sayılı Kanun
ğa Nafia Vekaleti mezun kılınmıştır.
ATCTK
S:50-51.
19
Nisan
1593 Sayılı ve 1930 Tarihli
Umumi Hıfzısıhha Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında 2410 Sayılı
Kanun
Bazı maddelerinde (3/5, 285. maddede yer alan 77.
madde ibaresinin 78 olarak ve 297. maddede yer alan
186 adet yerine 187 adet olarak düzeltilmesi) tertip
hatası olarak bazı yanlışlıklar olmasından dolayı düzeltilmesi.
561
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.21,
39.İ,S:5051.
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
19
Nisan
Temyiz Mahkemesine atama
Münhal bulunan Temyiz Mahkemesi Raportörlüğüne RG
Kilis Hukuk Hakimi İbrahim Etem Beyin tayini.
19
Nisan
Trakya Umumi Müfettişliği'ne atama.
Trakya Umumi Müfettişliği İskan Müşavirliğine Bi- RG
rinci Umumi Müfettişlik İskan Müdürü Hulusi Beyin
tayini.
19
Nisan
Üç Vilayette Teşkil Edilecek İdare Heyetleri Kadrosu Hakkında 2408 Sayılı
Kanun
1 Haziran 1934 tarihinde yürürlüğe girmesi kararlaştırılmıştır. Kati olmamakla birlikte bu vilayetlerin
İzmir, Konya ve Adana olacağı ancak bu kararın heyeti vekile tarafından verileceği Dahiliye Vekilinin
meclis müzakereleri sırasında söyledikleridir. Kanunun gerekçesinde İstanbul ve Ankara'da bulunan idare heyetlerinin faydalı işler yapmasından dolayı yaygınlaştırılması istenmektedir. Yasal dayanak ise Vilayet İdaresi Kanununun 58. maddesidir.
19
Nisan
Dün 10 komünist tevkif
edildi.
Maznunlar arasında Şefik Hüsnü’nün iki kardeşi de C,19 Nisan
1934
var.
20
Nisan
Ankara, Konya, Eskişehir
ve Sivas'ta buğday siloları
inşasına başlanması.
22
Nisan
Kız ve erkek sanat okullarında çalıştırılmak üzere
Almanya ve Fransa'dan gelecek uzman öğretmenlerle
sözleşme yapılması için
sözleşme projelerinin gönderildiği.
24
Nisan
30 Mart 1931 tarihinde Cenevre'de imzalanan yol işaretlerinin tevhidi hakkındaki mukavelenamenin
tasdikına dair 2409 sayılı
Kanun
24
Nisan
Ankara Türkiye’nin Kalbi
isimli film bazı davetlilere
gösterildi.
Halil Kemal Film Şirketi tarafından yapılan bu film SP,24
inkılâp ve cumhuriyet Türkiyesi’nin 10 senede yaptı- Nisan
1934
ğı işlerle ilgilidir.
25
Nisan
Bina Vergisi Kanununun
Üçüncü Maddesinin 7 Numaralı Fıkrasının Tadili
Sahiplerinin ikametine mahsus olup senelik iradı 25
liraya kadar olan binalar olarak değiştirimiştir. Gerekçede, senelik iradı 25 liradan aşağı olanlar verginin tamamından muaf tutulmuşlardı ancak iktisadi
ahval ve şeraitin bu günkü inkışaf ve devam tarzına
nazaran şehir ve kasabalardaki hayat ve maişet şartları köylere nispetle daha müsait bulunmaktadır. 1837
Sayılı Bina Vergisi Kanunu 1931 tarihlidir.
25
Nisan
İdari taksimat.
Kocaeli Vilayeti içinde Karasu adile yeniden bir kaza RG
kurulması hakkındaki 2202 sayılı Kanuna müzeyyel
2412 sayılı Kanun
26
Nisan
Mezbaha Yapı NizamnaŞehir ve kasabalarda yaptırılacak olan ve düzeltilecek Bulmaç
mesinin Mer'iyete Konulolan mezbahaların nüfusa göre belirlenmesi.
ması Hakkında 2/411 Sayılı
Kararname
Kaynak
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.21, 35.İ,
S:25,67
ATCTK
15406 sayılı Kararname ile kadro dahilinde istihdam
edilmek istenenler için hazinece bir mahzur görülmediği Maarif Vekaleti tarafından ifade edilerek
Başvekaletten izin istenmektedir.
BCA:
30..10.0.0/
201.375..7.
/2426
RG
562
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.21,
39.İ,S:71.
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
26
Nisan
Madrit Elçisi Tevfik Kamil
Beyin ilavei memuriyet
olarak Portekiz Hükümeti
nezdinde de Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini temsil
etmesi.
RG
26
Nisan
Vaşington Büyükelçisi
Münir Beyefendinin Meksiko Hükümeti nezdinde de
elçi sıfatile Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini temsil
etmesi.
RG
26
Nisan
Memurların Gizli Tezkiye
Varakaları Nizamnamesi
2/377
27
Nisan
Menemen-Bandırma-Manisa
demiryolu satın alındı
27
Nisan
Esnaf Bankası meselesi.
Hükümet Esnaf Bankası meselesinin evvela şehir C,27 Nisan
1934
meclisinde görüşülmesine karar verdi.
28
Nisan
İstanbul Şehir Meclisinin
içtima müddeti bitmiştir.
Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Bey, belediye intihabatı
hakkında vilayetlere bir
tamim göndermiştir.
Buna nazaran yeni belediye intihabatına 12 Eylül C,28 Nisan
1934 tarihinde başlanacaktır. Belediye kanunu eski- 1934
den muhtar ve ihtiyar heyetlerine verdiği intihabat işlerini belediyelere devretmiştir ve bu suretle belediye
vazifeleri iki kat artmıştır. İntihap defterleri 15 Ağustos’ta hazırlanmış olacaktır. Herhangi bir aksaklık
olmaması için bu işlerle mülkiye amirleri ilgilenmekte tedbir sonuçlarından vekâlete muntazam bilgi verecekler.
28
Nisan
TDTC tarafından hazırlanan Tarama Dergisinin ilk
fasikülü çıkmıştır.
Dergide dilimize giren yabancı sözler esas tutulmuş, C,28 Nisan
bunlar alfabetik sıraya dizildikten sonra her bir söze 1934
derlemelerden ve kitaplardan bulunan karşılıklar da
karşısında gösterilmiştir.
28
Nisan
Taşhan Palas'ı Sümerbank'ın Taşhanın sahipleri bankalara olan 183 bin liralık BCA:
satınalmasına imkan olma- borçlarını ödemek için 190 bin liraya satmak istekle- 30..10.0.0/
138.985..
dığı.
rine olumlu yanıt verilmemiştir.
Kaynak
13 Şubat 1927 tarih ve 4721 sayılı kararnameye ze- Bulmaç
yil. Gizli tezkiye varakası belirlenmiş ve bir örneği
de yayımlanmıştır.
TTY
10./13022
29
Nisan
Artvin'de belediye meclisi
fesh edildi.
Artvin’de kaza belediye reisi Hasan Bey istifa etmiş, SP,29
belediye meclisi tarafından yerine belediye azasından Nisan
Aslan Bey seçilmiştir. Belediye meclisi azasının ya- 1934
rıdan fazlası istifa ettiği için meclis fesih olmuştur.
Yakında yeniden belediye seçimleri yapılacaktır.
29
Nisan
Cemiyet-i Akvam'la ilgili
C.H.F. Genel Sekreterliği'ne sunulan raporlar.
Bu raporlara, belgeler restorasyonda olduğu için ula- BCA:
490..1.0.0/
şılamamıştır.
Halkevleri kütüphanesinde
hangi kitapların bulunduğunun bildirilmesi.
Kullanılan başlık ile konu uyuşmamaktadır. Ele alınan ilk konu, halkevlerinin gelir temini ile ilgilidir.
Halkevlerinin paralı balo ve münakaleler ile ilgili
tetkiklere yer verilmekte. "Hiçbir suretle kendi kendine iane toplamak ve varidat kaynağı düşünüp tatbik
etmemek. Yalnız vilayet fırka idare heyetlerinin te-
29
Nisan
205.814..3.
2./1.BÜRO
563
BCA:
490..1.0.0/
2.9..10./
1.BÜRO
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
min ve tespit edeceği varidat ile idaresi. İkinci konu,
Muş, Siirt, Van CHF idare heyetleri reisliklerine yazılan 2/7/933 tarihli tamimdir. "Bu vilayetler dahilindeki fırka teşkilatının kaldırılması kararının tatbik
usulleri" gösterilmektedir. "Teşkilatımız bulunmayacak olan 9 vilayette açılacak olan Halkevleri için buralardaki fırka ve mehsuf Türkocağı emval ve eşyasından istifade edilecektir."
29
Nisan
Antalya Gümrük Müdürlüğünün Merkez Müdürlüğüne çıkarılması hakkında
tamim.
Gümrük ve İnhisarlar Vekaletince yayımlanan tami- RG
me göre, 1 Haziran 1934 tarihinden itibaren Antalya
Gümrük Müdürlüğü mülhakatile birlikte Mersin
Başmüdürlüğünden alınarak merkez müdürlüğü yapılmış ve merkeze bağlanmıştır.
30
Nisan
Posta ve Telgraf İdaresi'ne
atama.
Münhal bulunan Posta ve Telgraf İdaresi Telgraf İş- RG
leri Müdürlüğüne Bekir Vefa Beyin tayini.
30
Nisan
Londra, Sofya, Madrit ve
Selanik elçilikleri hakkında.
Londra Büyükelçiliği müsteşarı Nurettin Ferruh Bey RG
merkeze alınarak yerine, ikinci dairede Büyükelçilik
Müsteşarı Sedat Zeki Bey, Sofya Elçiliğinde Büyükelçilik Müsteşarı Saip Bey Madrit Elçiliğine, Sofya
Elçiliği Katipliğine Madrit Elçiliği İkinci Katibi Kemal Nejat Bey ve münhal bulunan Selanik Konsolosluğu Kançılarlığına da Şifre Şubesi memurlarından
Arif Emin Beyin tayini.
30
Nisan
Milletvekili seçilmesi hakkında.
Trakya 2. Umumi Müfettişliği'ne atanması dolayısı BCA:
ile İstanbul Milletvekilliğinden istifa eden İbrahim 30..10.0.0/
74.491..8.
Tali'nin yerine yenisinin seçilmesi.
/78172
30
Nisan
Yeni polis kanunu mucibince yarından itibaren poliste nizami müddetini ikmal etmiş memurların tekaüde sevk edilme muameleleri yapılacaktır.
1
Mayıs
Bünyan Fabrikası
Sümerbanka geçti.
Bünyan Fabrikası 1927 yılında Kayseri Bünyan Halı CT
İpliği Fabrikası T.A.Ş. Ünvanıyla kurulmuştu.
2
Mayıs
İktisadi Buhran Vergisi
Kanununa Müzeyyel 2416
Sayılı Kanun
1890 Sayılı İktisadi Buhran Vergisi Kanunu 1931 tarihlidir. Kanunda yazılı hizmet erbabı dışında kalan
kazanç vergisi mükelleflerinin tahakkuk eden kazanç
vergilerine mezkur vergilerin beşte biri nispetinde
buhran vergisi zammedilmiştir.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.21,
42.İ,S:97.
2
Mayıs
Muvazene Vergisi Kanununun 10. Maddesinde Yazılı Müddetin Bir Sene Daha Uzatılmasına ve Birinci
Maddesinin Tadiline Dair
2417 Sayılı Kanun
1980 Sayılı Muvazene Vergisi Kanunu 1932 tarihlidir. Bu süre Haziran 1934 tarihinden başlamak üzere
uzatılması ve istisnaları sayan 1. maddesinin 2. fıkrası da tadil edilmiştir.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.21,
42.İ,S:98.
2
Mayıs
İdari taksimat.
Niğde'nin Ulukışla kazasına bağlı Körosmanlı köyünün, Konya'nın Ereğli kazasına bağlı Şeyhömerli köyüne bağlanması. Tarsus'a bağlı Pug (Puğ) köyünün
İçel'in merkez kazasına bağlanması. Muş'un Bitlis
kazasına bağlı Simek nahiye merkezinin Hivris köyüne nakli.
BCA:
30..11.1.0/
86.11..9.;
86.11..10;.
86.11..11.
C,30 Nisan
1934
564
G.
A.
Olay/Mevzuat
3
Mayıs
Nafia vekâleti teşkilatı için Buna göre, nafia müdüriyeti umumiyesi, yollar mü- C,3 Mayıs
bir kanun layihası hazırlan- düriyeti umumiyesi gibi müdüriyeti umumiyeler ye- 1934
dı.
rine yollar, köprüler ve binalar müdüriyeti namı ile
bir müdüriyeti umumiye ihdas olunmaktadır.
3
Mayıs
Divanı Muhasebat layihası
13–38. maddeye kadar kabul
edildi. 39. maddenin müzakeresinde münakaşalar oldu.
Madde şudur: devlet sermayesi ile işleyen müessese- C,3 Mayıs
lerin muamelesi ve hesapları divanı muhasebatça hu- 1934
susi kanunlardaki müsaadelerin ölçülerine ve takip
ettikleri hesap usullerine göre tetkik edilir.
3
Mayıs
Memleketin iktisadi durumunu tetkik için getirilen
Hines'in yerine Dor ile sözleşme yapılması ve lüzumu
halinde Dr. Kemmerer'in
getirilmesi.
Mr. Hines'in vefatı üzerine işin mukavele hükümleri
dairesinde ilerlemesi için Mr. Dor ile mukavele yapılması, hazırlayacağı raporun mahallerinde tetkikleri
için mütalasını almak üzere Dr. Kemmerer'in davetine lüzum görülürse İktisat Vekaletine salahiyet verilmesi ile ilgili kararname.
BCA:
30..18.1.2/
44.27..18./
243-161
4
Mayıs
Nazilli’de münhal bulunan
belediye reisliğine seçim.
Hocazade Emin Bey seçildi.
SP,4
Mayıs
1934
5
Mayıs
Solotof başkanlığındaki
Rus Sanayi Heyeti'nin Ankara'ya gelişi
6
Mayıs
Antalya Maarif Müdürlüğüne tayin.
6
Mayıs
Ankara Vilayeti Mektupçu- Açık bulunan Ankara Vilayeti Mektupçuluğuna Si- RG
luğuna tayin.
nop Vilayeti Mekupçusu Cemal Beyin tayini.
7
Mayıs
İdari taksimat.
25.3.1934 tarihinde kabul edilen kararname ile Malatya'nın Darende kazası, Mescitli Köyünün Sivas'ın
Kangal kazasına bağlanması. Malatya'nın Darende
Kazasının Tepecik, Şeref, Mahkanlı Köylerinin Sivas'ın Gürün Kazasına bağlanması.
7
Mayıs
Ankara’da süvari polis teşkilatı ihdası hakkında.
Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü şehrin dağınıklığı- C,7 Mayıs
nı nazari itibara alarak Ankara’da Haziran ayı içinde 1934
süvari polis teşkilatı ihdasına karar vermiştir.
9
Mayıs
Tiran'da çıkan İllyria gazetesindeki Kemalist Türkler
Niçin Terakki Ediyorlar
başlığı altındaki yazının
Türkçe tercümesi.
Açıklamalar
Kaynak
ATCTK
Münhal bulunan Antalya Maarif Müdürlüğüne Ke- RG
mal Kaya Beyin tayini.
25 Mart 1934 tarihli ve Şurayı Devlet Reisi Methi
Fraşeri Beyin imzasını taşıyan yazı "Reisicumhur
Hazretleri ile Türk inkılabını duygulu bir beyeniyle
anlatan" bir yazı olarak nitelendirilmektedir. "Harp
sonu hadiseleri içinde üç mühim siyasi ve içtimai inkılap olmuştur. Bunlar, Türk İnkılabı, İtalya'da Faşizm ve Rusya'da Bolşevik Sistemi."
BCA:
30..11.1.0/
85.7..16.;
85.7..17.
BCA:
30..10.0.0/
233.572..7.
/ 421A47
9
Mayıs
Elçilik ataması.
Münhal bulunan Berlin Büyükelçiliğine Viyana Elçi- RG
si Hamdi Beyin tayini. Belgrat Elçisi Haydar Beyin
ikinci derecede münhal birinci sınıf elçiliğe terfii.
10
Mayıs
Burdur vilayetinde ödenmeyen öğretmen maaşları
hakkında yapılan yazışmalar.
Muallim Haydar'ın, "parasızız, hususi idare Dahiliye
Vekaletinden müsade istedi, para hazırdır, tasavvutunuzu dileriz" diye Maarif Vekaletine gönderdiği yazı
için Vekalet valiye, "para varken maaşların tediye
edilmemesine ve aynı zamanda vilayete ait olan bu iş
hakkında Dahiliye Vekaletinden müsaade istenilmesine cevaz verilemez" diye bir yazı yazmıştır.
565
BCA:
30..10.0.0/
142.17..7.
/13929
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
12
Mayıs
İdari taksimat.
17.4.1934 tarihli Kararname ile, Konya’nın İlisire RG
nahiye merkezinin Kasaba köyüne nakli.
12
Mayıs
Çubuk, Arapsun Palu, Dinar, Taşköprü, Mucur ve
Bozdoğan kaymakamlıklarına tayinler.
17.4.1934 tarihli Kararname ile sırasıyla Sırrı, Neca- BCA:
ti, Halil Rıfat, Ubeyt, Şerif, Emin ve Kemal'in tayin- 30..11.1.0/
85.9..7.
leri.
12
Mayıs
79 nüfuslu Tekeli Türk
Aşireti'nin Ceyhan ilçesinin
Deveciuşağı köyü civarındaki boş araziye yerleştirilmeleri.
"716 sayılı Borçlanma ve 885 sayılı İskan kanunları- BCA:
nın 3. maddelerine meccanen iskanları" Dahiliye Ve- 30..18.1.2/
kaleti tarafından istenmiş Vekiller Heyetince kabul 45.31..6./
…
12
Mayıs
Guraba Hastanesi'nde Üniversite için ayrılacak olan
iki binanın devamlı masraflarının vakıflarca karşılanmasına imkan olmadığı.
Evkaf İdaresinden bildirilen yazıda, "iktisadi buhran
dolayısıyla akar kiralarının son derece düşmesi ve
tahsilatın çok güçlükle yapılması" gerekçe gösterilmiştir.
12
Mayıs
Trakya Umumi Müfettişliği'ne atama.
Trakya Umumi Müfettişliği Emniyet Müşavirliğine RG
Birinci Umumi Müfettişlik İstihbarat Müdürü Osman
Hurşit Beyin tayini.
12
Mayıs
Norveç ile anlaşma.
Türkiye ile Norveç arasında 16 Kanunusani 1933 ta- RG
rihinde Ankara'da imza edilen Uzlaşma, Adli Tesviye
ve Hakem Muahedesinin Tasdikına Dair 2423 Sayılı
Kanun
12
Mayıs
Ankara’nın planını yapmış
olan Jansen bu planın tatbikatına ait olan projeleri
de hazırlamıştır.
Bu projelerden biri de Gençlik Parkıdır.
12
Mayıs
Elçilik ataması.
Berlin Büyükelçiliği İkinci Katibi Celal Tevfik Beyin RG
merkeze nakli.
12
Mayıs
Adliye Müfettişliğine tayin.
Hakimler Kanunuile haiz olduğu müktesep hak baki RG
kalmak üzere. Münhal bulunan dördüncü sınıf Adliye
Müfettişliğine İstanbul İkinci Ceza Mahkemesi Reisi
Mustafa Nuri Beyin tayini.
12
Mayıs
Sofya Elçiliği hakkında.
Sofya Elçiliği Kançıları Neşet Asaf Beyin merkeze RG
nakli ve Sofya Konsolosluğuna Konsolos Baha Beyin tayini, Prag Maslahatgüzarlığı Kançıları Cemal
Halit Beyin merkeze nakli ve yerine Sofya Elçiliği
üçüncü katibi Safder Şükrü Bey ve Sofya Elçiliği
üçüncü katipliğine Zekai Bey ve evrak memurluğuna
Fethi Osman Beyin tayini.
12
Mayıs
Tekirdağ Tapu Müdürlüğüne yapılan tayin.
Tekirdağ Tapu Müdürlüğüne Ordu Tapu Müdürü Ali RG
Sait Beyin tayini.
13
Mayıs
Ankara'nın havagazı ve
elektrik imtiyazlarının
Elektrik Şirketi'ne devredilmesi.
Nafia Vekaleti, "Ankara Havagazı Şirketine verilmiş
olan imtiyazın Elektrik Şirketine devrinde bir mahzur
görülmemekte ve mukavele projesinde belediyeye ait
hak ve menfaatlerin korunduğu eski mukavelede yer
alan 30 ecnebi mütehassıs sayısının 2 müdür hariç
olmak üzere 15'e tenzil edildiği"ni bildirmekte bu durum Dahiliye Vekaleti tarafından da kabul edilmektedir.
566
Kaynak
BCA:
30..10.0.0/
139.997..4.
/13341
SP,12
Mayıs
1934
BCA:
30..10.0.0/
157.103..2.
/16211
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
14
Mayıs
Bayezid Valisi Rifat Bey'in 1551 sayılı Kanunun 3. maddesi mucibince.
emekliye sevki ve yerine 1.
Umumi Müfettişlik Asayiş
Müdürü İmadettin Bey'in
tayini.
BCA:
30..18.1.2/
45.31..16./
71-383
14
Mayıs
Nüfus kayıt işlemlerine hakimler dışında bütün memurların yardımını sağlama
yetkisinin vali ve kaymakamlara verildiğinin bildirilmesi.
Memleketin mali ve askeri mükellefiyet konumuna
gelmiş nüfusunun henüz tam olarak tespit edilememiş olması, nüfus idarelerinin az maaşlı ve dar kadrolu memurları… bu işi suratle yapamaması,
muvakaten ücretli memurlar istihdam edilmesi vilayetlerden istenmekte, tahsisatın olmaması yüzünden
ücretli memur kullanılmasına imkan bulunamaması,
münakale suretile de bunun teminine imkan görülmediği gerekçesiyle, vilayetlerde umumi ve hususi
idarelere ait işlerin birçoğu sıkışık olmadığı için bu
konuda vali ve kaymakamlara selahiyet verilmesi
Dahiliye Vekaleti tarafından istenmektedir.
BCA:
30..10.0.0/
124.886..3.
/10425
14
Mayıs
Hizmetten ayrılan Nafia
Memur ve Müstahdemlerinin Yapamayacağı İşler
Hakkında 2428 sayılı Kanun
7.5.1934 tarihinde kabul edilen kanunla vekaletin il- RG
gili birimlerinde çalışanların hizmetten ayrıldıktan
sonraki 5 yıl boyunca yapamayacağı işler sıralanmıştır.
14
Mayıs
Belediye başkanlığı hakkında.
Urfa belediye meclisince reisliğe seçilen Ömer, Bolu C,14
belediye meclisliğince reisliğe seçilen Reşat Beylerin Mayıs
1934
memuriyetleri tasdik edilmiştir.
15
Mayıs
1700 sayılı Dahiliye Memurları Kanununu Değiştiren 2429 Sayılı Kanun
15
Mayıs
2430 Sayılı Muamele Vergisi Kanunu
Gerekçesi. 4-5 sene evvelki vaziyet ve şartlara göre
tedvin olunan kanunun bazı hükümlerinin tadili ve o
zaman için kabulü münasip görülen ve maksadını hasıl etmekle artık devamında zaruret bulunmayan bazı
muafiyetlerin refi icap eylemiş…
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.22, 49.İ,
S:104-105.
16
Mayıs
İdari taksimat.
17.4.1934 tarihli Kararname ile aşağıda listelenen
yerlerde de idari değişiklikler yapılmıştır. Erzurum'un Gölviran nahiye merkezinin Çiftlik köyüne nakli.
Köyceğiz kazası Eskire, Uzunoluk, Geriçam köylerinin Muğla iline bağlanması. Sinop'un Akbaş, Sazlı,
Göller köylerinin Kabalı nahiyesine bağlanması. Erzincan'ın Madendere köyünün Refahiye kazasına
bağlanması. Erzincanın Gerne, Mezreihan, Çiçekali,
Eskikoçgeri köylerinin Refahiye kazasına bağlanması. Beyazıt (Ağrı)'nın Abdelik, Kanisor, Harabegül
Köylerinin Karaköse Kazasına bağlanması. Antalya'nın İslamlar, Sarılar, Eserler, Yavi, Ahatlı köylerinin
Bayat nahiyesine bağlanması.
BCA:
30..11.1.0/
85.9..11.16;85.10..
4.;85.10..5
16
Mayıs
Atatürk'ün Cumhuriyet Ga- Gazetenizin onuncu yıldönümünü idrak etmesinden DÖKKAG
zetesinin kuruluşunun 10.
memnun oldum. Başarı temenni ederim.
yıldönümü nedeniyle Yunus Nadi'ye telgrafı
567
Kaynak
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
16
Mayıs
İstanbul Emniyet Müdürlü- Münhal bulunan İstanbul Emniyet Müdürlüğü Üçün- RG
ğü'ne atama.
cü Şube Müdürlüğüne Necmettin Beyin tayini.
16
Mayıs
Birinci Umumi Müfettişliğe atama
Birinci Umumi Müfettişlik İskan Müdürlüğüne An- RG
kara Vilayeti Mektupçusu Kazım Beyin tayini.
16
Mayıs
Giresun'da ücretli halkevi
başkanı bulunmadığı.
Giresun, Seyhan ve Zonguldak'ta ücretli halkevi reislerinin istihdam edilip edilmediğinin sorulması üzerine ayrı ayrı verilen cevaplarda burada ücretli halkevi reislerinin istihdam edilmediği ve şimdiye kadar
mevzu bahis edilmediği bildirilmektedir.
16
Mayıs
Aynı göreve sehven iki
Mart, Mayıs, Haziran ve Ağustos aylarında verilmiş- BCA:
30..10.0.0/
şahsın tayini sebebiyle Mü- tir.
48.307..13.
tekait Binbaşı Hüseyin
/4035
Hüsnü Bey'e 1923 senesinde verilen harcırahın lüzumsuz sarfiyat sayılarak
müsebbiplerinin aranılması.
17
Mayıs
Reisicumhur Hazretleri riyasetinde toplanan dünkü
içtimada milli müdafaa
bütçesinin takviyesine lüzum görülmüştür.
Heyeti vekilenin bu kararı hakkında bugünkü fırka C,17
gurubunda başvekil İsmet Paşa tarafından izahat ve- Mayıs
rilmiştir. Fırka gurubu umumi alaka ile kabul etmiş- 1934
tir.
17
Mayıs
2/565 sayılı Sümerbank
Dahili Nizamnamesi
Teşkilat Kanununun 18. maddesi
19
Mayıs
Belediyeler Bankası
Münhal bulunan Belediyeler Bankası Umum Müdür- RG
Umum Müdürlüğüne tayin. lüğüne Seyhan Valiliğinden mütekait Mümtaz Beyin
tayini.
19
Mayıs
Maarif müdürlüklerine tayinler.
Amasya Maarif Müdürü İbrahim Beyin Tokad’a ve RG
Tokat Maarif Müdürü Halil İbrahim Beyin de Amasya'ya naklen tayinleri.
20
Mayıs
Anadolu’da bulunan gizli
firari emlakini meydana çıkarmak üzere faaliyete geçecek olan tarama heyetlerinin teşkiline başlanmıştır.
Bu heyetler ikişer maliye memuru ile birer SP,20
gayrimubadilden oluşmaktadır. Şimdiye kadar 14 ta- Mayıs
1934
rama komisyonu oluşturulmuştur.
20
Mayıs
Kayseri fabrikasının temeli
bugün atılıyor.
Böylece Türkiye’nin sanayileşmesi için hazırlanan
programın ilk büyük mevzuu tahakkuk etmiş oluyor.
Başvekil İsmet Paşa mühim bir nutuk söyleyecek."Bugün temelini atmakla sevindiğimiz bu eser,
büyük endüstri programının bir parçasıdır."
20
Mayıs
Nafia Vekaleti Sular
Umum Müdürlüğü'ne Abdullah Hilmi Bey'in tayini.
Münhal bulunan kadroya 4. derece maaşı olan 90 lira BCA:
30..11.1.0/
ile Yollar İdaresi Başmühendisi iken.
Temizlik yapılmayan yerlerden vergi alınmaması
hakkında Tokat Belediyesi'nin aldığı kararın, Danıştay'ca tetkiki.
Danıştay belediyenin aldığı karara "71 ve 74. maddelerde tasrih edilen makam veya meclislerin talebine
mütevakkıf bulunduğu cihetle evrakın iadesine" kararıyla olumsuz yanıt vermiştir.
23
Mayıs
Açıklamalar
Kaynak
BCA:
490..1.0.0/
13.68..3./
1.BÜRO
mucibince, RG
C,20 Mayıs
1934;ATC
TK
86.14..1.
568
BCA:
30..10.0.0/
125.889..
17./10516
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
23
Mayıs
Ankara imar müdürlüğü,
Maliye vekaleti bu istikraza kefalet edecek, bu istik- C,23 Madahiliye vekaletinin tasdiki razın 150 bin lirası ile 1933 senesi için yapılan istik- yıs 1934
ile Ankara’nın planlaştırma razın taksitini ödeyecektir.
programı icabı olarak tahakkuk edecek istihlaklara
verilmek üzere 2 senede ifa
edilmek şartı ile 350 bin liraya kadar istikraz akdedeceklerdir.
24
Mayıs
Sosyalist Sovyet Cumhuriyetleri İttihadı Hükümetleri
Arasında Sekiz Milyon
Amerikan Dolarlık Kredinin Tahakkukuna Dair Protokolün Tasdıki Hakkında
24
Mayıs
Türkiye'de Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat
ve Hizmetler Hakkında
2/594 Sayılı Talimatname
Talimatname 2007 sayılı Kanunun bazı maddelerini
değiştiren 2249 sayılı Kanunun nasıl uygulanacağını
göstermektedir.Yabancıların 21 Mayıs 1935 tarihine
kadar Türklere tahsis edilen iş kollarından çekilmesine yönelik bir talimatname. Buna göre yabancılar, 21
Haziran 1934 tarihinden 21 Mayıs 1935 tarihine kadar Türk vatandaşlarına tahsis edilen sanat ve hizmetleri kısım kısım terk edeceklerdir.
24
Mayıs
Vakıf Yerlerinin Nasıl Kiraya Verileceğine ve Mahsullerinin Ne Suretle Satılacağına Dair 2/680 Sayılı
Nizamname
Nizamnamede, açık arttırma, kapalı zarf usulü, pa- Bulmaç
zarlık, arttırmaların müddetleri, ilanlar ve şekli, ihale
heyetleri vb. gibi konulara ilişkin ayrıntılara yer verilmiştir.
24
Mayıs
Kuraklıktan etkilenen bölgelerde vilayetlerin yağış
ve yiyecek durumunu gösterir raporlar.
"Vilayetlerce kuraklığa karşı ne gibi tedabir ittihaz
edildiği hakkında" 49 ile gönderilen sorular. Sorulan
sorulardan bazıları: şunlardır: Kuraklığın derecesi
nedir? kuraklık devam ederse darlık başgösterirse ne
gibi tedbir alınması düşünülüyor? vilayetin iaşe kabiliyet var mı?, stok zahire var mı? Rapora göre, 23 vilayetten yanıt gelmiştir.
BCA:
30..10.0.0/
184.266..
11./21611
24
Mayıs
Ankara Milletvekili Halit
Ferit'in vefatı üzerine yenisinin seçilmesi.
5 Mayıs 1934 tarihinde vefat etmiştir.
BCA:
30..10.0.0/
74.491..9.
/78173
25
Mayıs
Ankara’da yapı kooperatifi. Ankara’da milli bankaların memur ve müstahdemleri C,25 Maarasında bir yapı kooperatifi kurularak o civarda ve yıs 1934
sıhhi evlerden mürekkep asri bir mahalle tesisi için
teşebbüse girişilmiştir.
26
Mayıs
İdare heyetlerinin İzmir,
Konya, Seyhan vilayetlerinde teşkili.
"2408 sayılı Kanunla teşkiline mezuniyet istihsal BCA:30..1
olup mansup idare heyetlerinin teşkil edileceği" Da- 0.0.0/66.44
1..6./7348
hiliye Vekaleti tarafından bildirilmiştir.
26
Mayıs
Hüviyet varakaları hakkında.
9/2/1931 ve 12010 sayılı Kararnameye zeyildir. Diplomatik imtiyaz ve muafiyetlerden yararlanan memur
ve müstahdemler için doldurulacak hüviyet varakalarının, Emniyet Umum Müdürlüğü'nce imzalanması.
Kaynak
RG
569
Bulmaç;T.
C.80. Yıl
K.; C,25
Mayıs
1934
BCA:
30..18.1.2/
45.37..7./
248-46
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
26
Mayıs
Ankara Bentderesi'ndeki,
276 metrekarelik arsanın
Teşvik-i Sanayi Kanunu
uyarınca Keçecizade
Mehmet Bey'e satılması.
Keçizade Mehmet Beye satılması takarrür eden …
arsanın 276 murabbaı olmayıp 292 murabbaı olduğu
anlaşıldığından fazla olan 16 metre murabbaı yerin
de evvelki şartlarla satılması…
BCA:
30..18.1.2/
45.37..2./
132-136
26
Mayıs
Bursa Valiliği'ne tayin.
Münhal bulunan Bursa Valiliği'ne İstanbul vali mua- BCA:
vini iken I. UM müşavirliğine atanan Fazlı Bey 30..18.1.2/
45.36..14.
atanmıştır.
27
Mayıs
Barut ve Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi, Fişek
ve Revolver İnhisarı Hakkında 2441 sayılı Kanun.
27
Mayıs
Bayazıt Valisi Rıfat Beyin
tekaüde sevki.
1551 sayılı Kanunun 3. maddesi mucibince yerine RG
Birinci Umumi Müfettişlik Asayiş Müdürü İmadettin
Beyin tayini.
27
Mayıs
Bamane-Afyon Demiryolu
satın alındı.
27
Mayıs
Mecliste dün, inhisarlar
bütçesi, matbuat umum
müdürlüğü, nafia vekaleti
teşkilatı ve mayi madeni
mahrukat layihaları kabul
edildi.
28
Mayıs
12 Haziran 1930 Tarih ve
1718 Tarihli Dahili İstihlak
Vergisi Kanununa Müzeyyel
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.22,
57.İ,S:287288.
28
Mayıs
İdari taksimat.
İzmir'in Tire kazasına bağlı Araplı köyünün, Aydın'a
bağlanması.
Sivas'ın Kangal kazasına bağlı Güneş köyünün Divriği kazasına bağlanması.
BCA:
30..11.1.0/
86.15..1.;
86.15..2.;
86.15..3.;
86.15..4.
29
Mayıs
Matbuat Umum Müdürlüğü 26.5.1934 tarihinde kabul edilen Kanunla, Dahiliye
Teşkilatına ve Vazifelerine Vekilliğine bağlı Müdürlük istihbarat, neşriyat ve
Dair 2444 sayılı Kanun
propaganda servislerini ihtiva edecek ve dahili ve harici neşriyatı takip edecek şekilde düzenlenmiştir.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.22, 57.İ,
S:270-276.
29
Mayıs
Nafia Vekaletinin Teşkilat
ve Vazifelerine Dair 2443
Sayılı Kanun
26.5.1934 tarihinde kabul edilen kanun için Nafia
Vekaletinin devlet cihazı arasında memleketin imar
ve inkişafına, halkın içtimai münasebetlerinin artmasına olan ihtiyaç en temel gerekçe olarak gösterilmiştir. Bir müsteşarlık, bir yüksek fen heyeti, bir teftiş
heyeti, bir hususi kalem müdürlüğü, reislikler, umumi müdürlükler, müşavirlikler ve müdürlüklerden
oluşan bir teşkilat olmuştur.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.22, 57.İ,
S:263-270.
29
Mayıs
İktisat Vekaleti Teşkilat ve
Vazifeleri Hakkında 2450
Sayılı Kanun
27.5.1934 tarihinde kabul edilen Kanunla, kara, deniz, sanayi ve maadin işleri bakanlığa verilmiştir. Bir
vekalet müsteşarının idaresi altında, deniz ticareti
müsteşarlığı, iç ticaret, sanayi ve maadin, limanlar ve
deniz nakliyatı işleri umum müdürlüklerinden ve dış
ticaret (Türkofis) reisliğinden .....oluşmaktadır. Ba-
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.22, 58.İ,
S:298-306.
RG
TTY
Nafia Vekaleti (25 Mayıs), şimdiye kadar memurla- C,27
rının bir kısmı barem kanununa tabi diğer kısmı ise Mayıs
ücretle müstahdem bulunuyordu. Teşkilat kanunu ile 1934
bütün memurlar bareme ithal edilmiş oluyor.
570
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
kanlıkta ayrı şubeler halinde çalışan yedi birim Dış
Ticaret Reisliği haline getirilmiştir. Günümüzde bu işler Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından yürütülmektedir.
29
Mayıs
Merkez Bankasının İdare
Meclisi Reisliği'ne Nusret
Bey ve azalığa Şefik Bey'in
yeniden seçilmesi.
Merkez Bankası Kanununun 63. maddesinin a fıkra- BCA:
sına göre idare meclisi reisliğine intihap edilmiş 30..18.1.2/
Nusret ve azalığına intihap olunan Şefik Beylerin 45.38..11.
müddetlerini doldurmuş olmalarına binaen yeniden
bu vazifelere intihapları Maliye Vekaletinin isteği
üzerine İcra Vekilleri Heyetince kabul...
29
Mayıs
İzmir-Kasaba ve temdidi
hatları satın alındı, mukavele imzalandı.
Mukavele ile 710 km. yol alınıyor, senede 600 bin
lira vermekten kurtuluyor. Bu hatlar tazminatlı hatlar
idi. Hükümet bu tazminat yerine 30 sene boyunca her
sene 1 milyon lira vermek ile hatları satın almaktadır.
Mukavelenin bazı maddeleri Duyunu Umumiye
borçlarının tatbikat ve teferruatından ibarettir. Kasaba hattında 72 istasyon binası ve durak mahalli, depolar ve sundurmalar, Halkapınar’da 1 makine ve
montaj imalathanesi, Soma ve Alaşehir’de birer makine deposu, 7 büyük köprü, 29 tünel mevcuttur. Bu
hat 162 468 Fransız frangına satın alınmıştır. Bu hat
bizim paramızla 22 milyon liraya hükümetimize geçti.
30
Mayıs
Mevduatı Koruma Kanununun 8. Maddesine Bir
Fıkra İlavesine Dair 2457
sayılı Kanun
Mevduatı Koruma Kanunu 5 Haziran 1933 tarihli Bulmaç;
ZC, 1934,
2243 Sayılı Kanundur.
2454 Sayılı Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umumi İdaresi Tekaüt
Sandığı Kanunu
Kanunla idarede daimi ve sicilli mahsusundaki kayıt- Bulmaç;
lı memur ve müstahdemlerine mahsus tekaüt sandığı ZC, 1934,
c.22D,
teşkil edilmiştir.
30
Mayıs
C,29
Mayıs
1934; SP,
1 Haziran
1934.
c.22D,
59.İ,
S:400-401.
59.İ, S:4244..
30
Mayıs
Umumi Nüfus Sayımı
1935 yılında yapılacak olan nüfus sayımı için kabul Bulmaç
Hakkında 2465 Sayılı Kanun edilmiştir.
30
Mayıs
2466 Sayılı Buğdayı Koruma Karşılığı Kanunu
30
Mayıs
Sayılı Damga Resmi Kanununa Müzeyyel 2455
Sayılı Kanun
30
Mayıs
2459 Sayılı Tayyare Resmi
Kanunu
30
Mayıs
İstanbul Üniversitesinin
Muvazenei Umumiyeye
Alınmasına Dair 2467 Sayılı Kanun
31 Mayıs 1933 tarih ve 2252 sayılı kanunu kaldıran
bu kanunla, alınacak paralar varidat bütçesinde İstanbul Üniversitesi hasılatı adı ile açılacak bir fasla
irat kaydolunmuştur.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.22D,
60.İ,
S:426-427.
30
Mayıs
Kars vilayetinin merkez ve
kazalarında verilemeyen
öğretmen maaşları için yapılan yazışmalar.
İki muallimin Başvekalete ödenmeyen maaşları için
çektiği telgraf. Maarif Vekaletince Başvekalete gönderilen yazıda, "vilayetin mali durumunda görülen
sarsıntının sebebi ve amilleri ile vilayetin hatalı
muamaleleri hakkında verilen haberlerin doğruluğunun araştırılması için müfettiş izam kılındığı" bildirilmektedir.
BCA:
30..10.0.0/
142.17..8.
/13930
Bulmaç
1324 Sayılı Damga Resmi Kanunu 1928 tarihlidir.
Bulmaç
Bulmaç
571
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
31
Mayıs
Adliye Teşkilat ve Kadrolarında Yapılacak Tadilata
Dair 2474 sayılı Kanun.
Devlet memurları maaşatı ile ilgili 1452 sayılı Kanu- Bulmaç;
nun 2. maddesine bağlı 2 numaralı cetvelin vekalete ZC, 1934,
c.22D,
ait olan kısmı değiştirilmiştir.
Türkiye'nin bayındırlığı vatandaşların düzgün bele- Alada, 131
diye yönetimi altında medeniyet yaşayışı görmeleri
belediyelerimizin yükselmesine bağlıdır. Herşeyin
başında özgünlük ve finans düzgünlüğü, bu para bolluğu meselesi değildir, bu anlayış ve dölen meselesidir.
Kaynak
61.İ,
S:488-499.
31
Mayıs
Belediyeler Dergisinin 1.
sayısında İsmet İnönü'nün
belediyeler hakkındaki düşünceleri yayımlandı.
1
Haziran
İktisat Vekaletine bağlı
müesseseler yeni teşkilat
kanunu mucibince bugünden itibaren ilga edilmiştir.
SP,1
Haziran
1934
1
Haziran
Belediye maaşlı ve ücretli
tahsildarların dışında tahsil
edecekleri para nispetinde
aidatlı istihdam ettiği tahsildarları dünden itibaren
kadrodan çıkarmıştır.
SP,1
Haziran
1934
2
Haziran
Çankaya'da Irak Elçisi Naci
Cevdet'in itimatnamesini
kabulü.
ATCTK
2
Haziran
Yeni vergilere ait kanunlar
ve 1934 bütçesi dünden itibaren tatbik sahasına girmiş oldu.
İktisat, Ziraat ve Nafia vekaletleri bu bir sene içinde SP,2
daha faal bir devre geçirecekleridir. İktisat vekaleti Haziran
büyük sanayi programını, ziraat vekaleti ekim, hay- 1934
van ve orman işleri ile geçen yıldan daha fazla uğraşacak. Nafia vekaleti de yeni demiryolu inşa programına devam edecektir. Bu işlerin başarılması için iktisat vekaleti yeni teşkilat kanununa göre bundan
sonra kara, deniz, sanayi ve maadin işleri ile uğraşacaktır. Nafia vekaleti de dünden itibaren yeni bir
veçhe almış. Yeni teşkilat kanununa göre vekalet,
devlet teşkilatı içinde memleketin imarına ve ticari
iktisadi inkişafına ve içtimai kaynaşmasına hizmet
eden demiryollarını, limanlarını, şose ve köprülerini
yapmak ve su işlerini tanzim etmek ve….işleri yapmakla mükellef bir teşekküldür.
2
Haziran
2476 sayılı 1934 Mali Senesi Muvazenei Umumiye
Kanunu.
A işaretli cetvelde 184.075.636 liralık tahsisat göste- RG
rilmiştir. B işaretli cetvelde gelir 184.081.000 lira
tahmin edilmiştir.
2
Haziran
Mıntıka Sanat okulları iştirak hisselerinin ödenmesi
hakkında ilgili vilayetlere
tamim ile illerin ödeme durumlarını gösterir cetveller.
Mali senede gösterilen iştirak hisselerinin ödenmemesinden dolayı yaşanan sorunlar dile getirilmektedir. Örneğin Gaziantep 1932 yılı hissesini ödememiş,
1933 yılı hissesi 2558 lira noksan ile 9700 liraya indirilmişse de ödenmemiş. Maarif Vekaleti bu tür sorunların çözümünü Başvekaletten istemiştir.
BCA:
30..10.0.0/
174.201..1.
/18749
3
Haziran
Bursa'nın Kızılelmayıatik
köyündeki krom madenine
ait imtiyazın feshedilemeyeceği hakkında Danıştay
kararı.
Emine Nimettullah ve Fatma Diri uhdesine 1926 yılında verilmiş olan imtiyazın "mesul müdürün yerine
müddeti nizamiyesi zarfında diğeri tayin edilmediğinden" alınması isteğini Danıştay red etmiştir.
BCA:
30..10.0.0/
176.214..8.
/1948
572
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
3
Haziran
İnhisarlar idaresinde yeni
teşkilatın tatbikatına dünden itibaren başlanmıştır.
Bu teşkilat mucibince, evvelce umum müdürlük ma- C,3
kamına merbut olunan 4 muavinlik ilga edilmekte ve Haziran
tütün ve müskirat idarelerine ait olup muamelat itiba- 1934
ri ile birbirine uyan şubeler birleştirilmektedir.
3
Haziran
2477 sayılı Ankara Şehri
A cetvelinde tahsisat 171512 gösterilmiş, gelir ise B RG
İmar Müdürlüğü 1934 Mali cetvelinde 171 512 lira olarak tahmin edilmiştir. KaSenesi Bütçe Kanunu.
nuna göre, mevcut imar idare heyeti yerine Dahiliye
Müsteşarı ve Ankara Belediye Reisi ile Muhasebat,
Hıfzısıhha İşleri, Yollar Umum Müdürü ile İmar
Müdüründen mürekkep bir heyet ikame edilmiştir.
3
Haziran
Ankara’da yeni inşaat; Çubuk Barajı, Stadyum, Bira
Fabrikası ve dünyanın en
güzel sergi binası.
Stadyum, 1 300 bin liraya bir Türk inşaat şirketine SP,3
ihale edilmiştir. Sergi Binası, bir Türk mimarı tara- Haziran
fından planları yapılmıştır. Çubuk Barajı, Ankara’nın 1934
bütün su ihtiyacını temin için Türk şirketine ihale
edilmiştir. Barajın inşaatı tamamlanmıştır.
4
Haziran
İzmir-Kasaba ve Temdidi
Demiryollarının Satın
Alınmasına Dair Olan Mukavelenin Tasdiki Hakkında 2487 Sayılı Kanun
Bulmaç
5
Haziran
Türkiye’de Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat
ve Hizmetler Kanununun
tatbik şekillerini gösteren
talimatname tatbik sahasına
konulmuştur.
Bu talimatname Türklere hasredilen işlerde çalışan SP,5
yabancıların işlerini gurup gurup bırakmalarını icap Haziran
ettirdiği için 21 Mayıs tarihinden itibaren küçük sa- 1934
nat erbabı ecnebiler işlerini bırakmaya başlamışlardır. Talimatname hükümlerine göre, Temmuzun
20’sine kadar yabancı tabiiyette bulunan şoför, şoför
muavini, tercüman, rehber, berber, terzi, kasket ve
kundura imalcısı, çalgıcılar ve borsa mübaayacıları
işlerini bırakmaya mecbur tutulmuşlardır.
6
Haziran
2489 Sayılı Kefalet Kanunu
Kefalet sandıkları Maliye Vekaletine bağlı olacaktır.
6
Haziran
Köy Kanununun 16, 19, 21 442 Sayılı Köy Kanunu 18 Mart 1924 tarihlidir. Köy
inci Maddelerini Değiştiren sınırı içinde yapılacak işler için para toplanması, köy2491 Sayılı Kanun
lünün isteğine bağlı olmayarak harcanacak paralar ve
köy muhtarı ve ihtiyar meclisi azalarının seçilmesinin her 4 senede bir yapılması.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 63.İ,
S:24.
6
Haziran
Amasya belediye reis vekilliğine CHF katibi Osman
Bey seçilmiştir.
SP,6
Haziran
1934
8
Haziran
Yeni iskân layihası mecliste müzakere edildi, uzun
münakaşalardan sonra encümene iade olundu.
İade gerekçesi, henüz dilimize tamamen yerleşmemiş C,8
olan bazı yeni Türkçe kelimelerin kanunun istihdaf Haziran
ettiği gayeyi tamamile ifade edemeyeceği noktası, 1934
bunların dilimize tamamen girmiş Türk kelimelerle
değiştirilmesi.
8
Haziran
BMM Adliye teşkilatını
yenileştiren 2474 sayılı kanunu kabul etti.
Kanun 6 ay sonra yürürlüğe girecek. Bu kanunla ba- SP,8
rem kanunun 2. maddesine bağlı 2 nolu cetvelin adli- Haziran
ye vekaletine taalluk edilen kısmı yerine yüksek ma- 1934
aşlı yeni bir kadro cetveli de kabul edilmiştir.
573
Kaynak
RG
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
8
Haziran
Washington Büyükelçisi
Ölüm tarihi olan 11 Kasım 1944'e kadar bu görevde ATCTK
Münir (Ertegün) Bey'in gü- kalmıştır.
ven mektubunu takdimi
9
Haziran
1 Hazirandan itibaren uygulamaya geçen 1934 yılı
bütçesi 184. 081. 000 lira
üzerinden hazırlanmıştır.
Yeni bütçe kanununa maaşlı memurlar kadrosundan SP,9
hariç olarak bir de ücretli ve yevmiyeli memurlar Haziran
cetveli de ilave edilmiştir ki devlet daireleri bu sene 1934
içinde bu cetvel haricinde ücretli veya yevmiyeli
memur kullanamayacaklardır. Fakat pek müstesna
vaziyet hasıl olduğunda bu cetvelin dışına çıkabileceklerdir.
9
Haziran
Belediyece Yapılacak İstimlak Hakkında 2497 Sayılı Kanun
… mahalli mahiyette müşterek … tesisat yapmak Bulmaç;
maksadile binalı ve binasız gayrimenkulleri istimlake ZC, 1934,
c.23, 63.İ,
belediyeler salahiyetlidir.
Kaynak
S:25.
9
Haziran
1580 Numaralı Belediye
Birlik merkezi umumi müfettişlik mıntıkasında buluKanununun Yedinci (Birlik nursa birliğin merkezi olan vilayet valisine ait salahiTesisi) Faslına Bir Madde yetler umumi müfettişliğe intikal eder.
İlavesine Dair 2493 Sayılı
Kanun
9
Haziran
Sovyetler Birliği ile anlaşma.
Türkiye Cumhuriyeti ile Sosyalist Sovyet Cumhuri- RG
yetleri İttihadı arasında 6 Ağustos 1928 tarihinde
aktedilip hudutta zuhur eden ihtilafların tetkik ve halli usulüne mütedair bulunan mukavelenamenin yeniden altı ay temdidi hakkındaki protokolün tasdikına
dair 2494 sayılı Kanun.
9
Haziran
Çin Cumhuriyeti ile anlaşma.
Türkiye Cumhuriyeti ile Çin Cumhuriyeti arasında 4 RG
Nisan 1934 tarihinde Ankara'da imza edilen dostluk
muahedesinin tasdikına dair 2496 sayılı Kanun
9
Haziran
Jansen Planı 21821 Sayılı
Kararname ile uygulamaya
konuldu.
10
Haziran
2490 sayılı Artırma Eksiltme ve İhale Kanunu.
10
Haziran
Türkiye'yi ziyaret amacıyla İran Şahı 6 Temmuz 1934 tarihine kadar Türkiye'de ATCTK
Tahran'dan hareket eden
kalmış, Mustafa Kemal Paşa ile bir çok geziye katılİran Şahı Rıza Pehlevi'nin mıştır.
Gürcübulak'ta Türk sınırına
gelişi ve törenle karşılanışı.
12
Haziran
Şark Demiryolları Kongre- Alınan karara göre, 1926’dan beri bir Fransız Şirketi SP,12
si dün fevkalade toplanmış- tarafından işletilen Şark Demiryolları Türk Hatları Haziran
tır.
İdaresinin bir Türk şirketi uhdesine geçirilmesi karar- 1934
laştırılmış ve Şark Demiryolları Türk A.Ş. isimli yeni
bir şirket kurulmuştur.
12
Haziran
Balkan Paktı konusunda or- Rumca neşredilen Elenikon Melon gazetesinin 4 Hataya atılan tezler hakkında. ziran tarihli sayısında "Tevfik Rüştü Bey'in silahları
bırakma konusunda teklif ettiği proje mühim itirazlarla karşılaşmayacak" denmektedir.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 64.İ,
S:38.
Alada, 131
14/6/1934, 22/1/1935 ve 7/3/1935 Tarihli ve 2727, Bulmaç
2910, 2948 Sayılı RG'lerde düzeltmesi vardır.
7.6.1934 tarihinde kabul edilen kanun 76 maddeden
oluşmaktadır.
574
BCA:
490..1.0.0/
24.120..2../
1.BÜRO
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
12
Haziran
Merkez Bankası İdare
Teşkilat Kanununun 63. maddesi A fıkrası mucibin- RG
Meclisi Reisliğine intihap
ce.
edilmiş olan Nusret ve azalığına intihap olunan Şevki
Beylerin müddetlerini doldurmuş olmalarına binaen
yeniden bu vazifelere intihapları.
12
Haziran
Bulgaristan ile anlaşma.
Türkiye ve Bulgaristan arasında akit ve imza edilen RG
ticari itilafın kabul ve tasdikına mütedair 2499 sayılı
Kanun.
12
Haziran
İtalya ile anlaşma.
Türkiye ve İtalya arasında akit ve imza edilen ticari RG
itilafın kabul ve tasdikına mütedair 2498 sayılı Kanun.
12
Haziran
Üniversite’de tıp ve hukuk
fakülteleri ile İslam tetkikleri enstitüsünün bazı kürsüleri kaldırıldı, bazıları
birleştirildi. 6 Ord. Prof.
açıkta kaldı.
C,12
Haziran
1934
13
Haziran
Mülga İdarei Umumiyei
Vilayat Kanununun Hükmü
Mer'i Olan İdarei Hususiyei
Vilayat Kısmının 80. Maddesinin 11. Kısmının Tefsiri hakkında 198 Sayılı
Meclis Yönergesi.
Bulmaç
14
Haziran
Kars Vilayetiyle Beyazıt,
Erzurum ve Çoruh Vilayetlerinin Bazı Parçalarında
Muhacir ve Sığıntıların
Yerleştirilmesi ve Yerli
Çiftçilerin Topraklandırılması Hakkında 2502 Sayılı
Kanun.
Buralarda devlete intikal etmiş olan (Rus tebasından
kalan) topraklardan ve yapılardan muhacirlere, mültecilere yerleşmek üzere olanlar parasız temlik olunup tapuya bağlanır. Yerleştirilmemiş olanlar için de
aynı hükümler uygulanır.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 64.İ,
S:35.
14
Haziran
İdari taksimat.
Beyazıt Vilayetine Bağlı Iğdır ve Tuzluca Kazalarının Kars Vilayetine ve Muş Vilayetine Bağlı Malazgirt Kazasının da Beyazıt Vilayetine Bağlanmaları
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23,
65.İ,S:77.
17
Haziran
2506 Sayılı Ekiciden Tütün
Alma Kanunu.
18
Haziran
Gedikli küçük zabit membalarına dair 2505 sayılı
Kanun.
Gedikli küçük zabit mekteplerine nerelerden talebe RG
yetiştirileceğini belirleyen kanun.
19
Haziran
1/10/1933 tarihinden itibaren faaliyete geçen Özel
İdareler Emekli Sandığı'nın
1934 yılı bütçesinin tasdiki.
2097 sayılı Kanun ve Nizamnamesi ve İstanbul Ma- BCA:
halli İdaresiyle Ankara Merkez Belediyesi memurları 30..18.1.2/
mütekaitlerine ait 2264 sayılı Kanun hükümlerine 46.43..15.
göre teşekkül etmiş… olan Hususi İdareler Tekaüt
Sandığının bütçesi Vekiller Heyetince tasdik edilmiştir.
Kaynak
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 67.İ,
S:128-130.
575
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
19
Haziran
Lyon'da yapılacak Belediyecilik toplantısı.
Temmuz ayı içerisinde Lyon'da yapılacak Belediye- BCA:
cilik toplantısına katılacak, Dahiliye Vekaleti Mahalli 30..18.1.2/
İdareler Umum Müdürü Naci'ye siyasi pasaport ve- 46.43..8.
rilmesi. Beynelminel Şehirler ve Mahalli İdareler
Enstitüsü'nün teşebbüsü ile … yapılacak belediyecilik bilgileri toplantısına iştirak edecek olan … İcra
Vekilleri Heyetince kabul…
20
Haziran
Başkale, Karacasu, Karasu, Adnan, Şefik, Şekip, Ali Fehmi ve Reşat beylerin ta- BCA:
Vakfıkebir ve Keşan kayyinleri. 29.4.1934 tarihinde kabul edilen kararname 30..11.1.0/
86.11..7.
makamlıklarına tayinler.
ile.
20
Haziran
Türkiye-Yunanistan Meriç
Kolları üzerinde yapılacak
Hidroelektrik Tesisleri
Andlaşması
20
Haziran
Ordu Tapu Müdürlüğüne
Giresun Tapu Müdürü Zeki
Beyin tayini.
20
Haziran
Elçilik ataması.
Münhal bulunan Paris Büyükelçiliği Müsteşarlığına RG
Celal Osman Bey ve münhal bulunan Berlin Büyükelçiliği katipliğine Viyana Elçiliği Katibi Bedri Tahir Beyin tayinleri.
20
Haziran
Adliye Vekaletinin yol
vergisi ile ilgili tezkeresi.
Yol parası vermeyen mükellefler belediye tarafından SP,20
hapse mahkûm ettiriliyordu. Mükellef borcunu öde- Haziran
yinceye değin hapisten çıkamıyordu. Tezkerede mü- 1934
kelleflerin mali vaziyeti düzelinceye kadar hapiste
kalmalarının doğru olmayacağı bildirilmekte, ancak
bir defaya mahsus olmak üzere ve bu konuda tayin
edilen gün kadar hapiste bırakılmalarının doğru olacağı bildirilmektedir.
21
Haziran
2510 Sayılı İskan Kanunu
1/7/1926 tarih ve 885 Sayılı İskan Kanunu da bulunmaktaydı. 12 Temmuz'da 2510 Sayılı Kanunun 3.
maddesi değiştirilmiş, 29 Aralık tarihinde de Kanunun 44. maddesine bir fıkra ilave edilmiştir. Türkiye'de Türk kültürüne bağlılık dolayısile nüfus toplanış ve yayılışının bu kanuna uygun olarak İcra Vekillerince yapılacak bir programa göre, düzeltilmesi
Dahiliye Vekilliğine verilmiştir.
21
Haziran
Ankara’nın imarı için imar
müdürlüğünce hazırlanan 7
senelik program vekiller
heyetince kabul edilmiştir.
SP,21
Haziran
1934
22
Haziran
Liman Şirketinin hükümete
intikali hakkındaki kanun
meclisten geçtikten sonra
liman şirketinde tasfiye hazırlıkları başladı.
İleride rıhtımlar da yeni idareye verilecek. Liman şir- C,22
keti 1660 numaralı kanun ve zeyilleri mucibince in- Haziran
hisar idareleri gibi mülhak bütçeli bir devlet idaresi 1934
haline inkılap edecek ve maliye vekaletine merbut
bulunacaktır.
23
Haziran
Çubuk Barajı İnşaatının
İkmali ve Ankara Şehri
Suyunun Bu Barajdan Temini Hakkında 2511 Sayılı
Kanun
Mevcut taahüt mezuniyetine ilaveten 863 000 ve baraj inşaatının bitirilmesi için de 1 500 000 liraya kadar taahüt icrasına ve bu miktar dahilinde olmak üzere gelecek senelere sari mukavele aktine Nafıa Vekili
mezun kılınmıştır.
Kaynak
Antlaşma Ankara'da imzalandı, TBMM'nin 18 Mayıs CT
1935 tarihli toplantısında kabul edilen 2719 numaralı
Kanunla tasdik edildi.
RG
576
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 65.İ,
S:73..
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 68.İ,
S:160-161.
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
23
Haziran
Büyük Millet Meclisi Memurlarının Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında 2512 Sayılı Kanun
Umumi katiplik ve buna bağlı kanunlar, zabıt ve evrak kalemi ile matbaa müdürlükleri. İdare amirlerine
bağlı muhasebe, daire, posta ve telgraf ve milli saraylar müdürlükleri. Bütçe encümenine bağlı başkatiplik
ve kütüphane encümenine bağlı kütüphane müdürlüğü.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 68.İ,
S:161-163.
25
Haziran
2514 Sayılı Divanı Muhasebat Kanunu
RG
25
Haziran
1050 Sayılı Muhasebei
1050 Sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu 14/6/1927 Bulmaç
Umumiye Kanununa
tarihlidir.
Müzeyyel 2518 Sayılı Kanun
25
Haziran
Görevi sona eren Sovyet
Elçisi Suriç'in Ankara'dan
ayrılışı
25
Haziran
Liman İşlerinin Hükümetçe Kanun 18/6/1934 de 2521 numarayla kabul edildi ve
İdaresine Dair 2521 Sayılı 25 Haziran 1934 tarihinde yürürlüğe girdi. 618 sayılı
Kanun.
Kanuna göre teşkil edilmiş olan liman şirketlerinden
sermayesinin dörtte üçü veya daha fazlası hazineye
intikal edenlerin tasfiyesi için usulen karar almağa
Maliye vekili salahiyetlidir.
Bulmaç;
CT; ZC,
1934, c.23,
70.İ,
S:212-214.
25
Haziran
Avukatlık Kanununa
Müzeyyel 2516 sayılı Kanun
RG
25
Haziran
Divanı Muhasebat Kadrosu
RG
26
Haziran
İdari taksimat.
8.5.1934 tarihli kararname ile Diyarbekir'in
Hanakpınar nahiye merkezinin Aşağıhanik köyüne
nakli.Van'ın Hakari ilçesine bağlı, Livin nahiyesi
merkezi'nin Kaval köyüne nakli.
BCA:
30..11.1.0/
86.11..14.;
86.11..15.
26
Haziran
Belediye başkanlığı ataması.
10.5.1934 tarihli kararname ile, belediye meclislerince Bolu Belediye Başkanlığı'na seçilen Reşat Bey'in
memuriyetinin onayı. Urfa Belediye Başkanlığı'na
seçilen Ömer Bey'in memuriyetinin onayı.
BCA:
30..11.1.0/
86.12..15.
-86.12..16.
26
Haziran
Muş vilayeti mektupçuluğuna tayin.
Gümüşhane Vilayeti mektupçusu Muzaffer Beyin RG
naklen tayini.8.5.1934 tarihli kararname ile görülen
lüzuma binaen.
26
Haziran
Van mektupçusu Sadettin
Bey vekalet emrine alınmıştır.
10.5.1934 tarihli kararname ile görülen lüzuma bina- C,14
Mayıs
en.
Berlin Elçiliğine tayin edilmiştir.
ATCTK
1934
26
Haziran
Bursa Posta ve Telgraf
Başmüdürlüğüne atama.
İşten el çektirilen Bursa Posta ve Telgraf Başmüdürü RG
Hasan Avni Beyin yerine PTT Umumi Müdürlüğü
Muamelat Müdürü Naci Bey naklen, onun yerine de
Fazıl Beyin terfian tayini.
26
Haziran
Elçiliklerde atamalar.
10.5.1934 tarihli kararname ile, Belgrat Elçiliği Baş- RG
katibi Şevki Beyin Üsküp Konsolosluğuna ve Üsküp
Konsolosu Saffet Urfi Beyin Belgrat Elçiliği Başkatipliğine tayini.
577
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
28
Haziran
İdari taksimat.
17.5.1934 tarihli Kararname ile, Balıkesir'in BCA:
Pamukcu, Bakacak, ve Dereiviran nahiyelerinin kal- 30..11.1.0/
dırılması ve bunlara bağlı köylerin diğer nahiye ve 86.13..15.;
kazalara bağlanması.
29
Haziran
Metr Salem ve Leon
Farraci hakkında.
Maliye vekaleti nakit işleri müdür muavini Rüştü C,29
Bey’e telefon şirketi ile yapılacak mukavelede altın Haziran
esasını kabul ettirmek amacıyla rüşvet teklif ettikleri 1934
için haklarında adli takibata başlanmış ve mahkeme
tarafından kefaletle tahliye edilmiş olan Metr Salem
ve Leon Farraci İstanbul’a döndü.
30
Haziran
2551 Sayılı Kanunla 423
sayılı Belediye Vergi ve
Resimleri Kanununa bir
madde eklendi.
Eklenen madde: İmtiyazlı elektrik şirketlerinin geti- Alada, 131
recekleri mazot ve motorinden alınacak istihlak resmi
her kilovat saat başına 20 para hesabıyla şirketlerce
elektrik müşterilerinden tahsil olunup belediyeye verilmesi öngörüldü.
2
Temmuz Ankara şehri imar müdürlüğü 1934 mali senesi bütçe kanununa müzeyyel
2528 sayılı Kanun.
350 000 liraya kadar istikraz aktine ve Maliye Veka- RG
letinin bu itikraza kefalet etmesi. Ankara'nın planlaştırma programı icabı olarak tahakkuk edecek istihkaklara verilmek üzere.
2
Temmuz Nebat ve hayvanlar ile
mahsulatının muayene ve
temizleme işleri için kurulacak fenni müesseselere
dair 2526 sayılı Kanun.
RG
2
Temmuz 2527 Sayılı Basma Yazı ve
Resimleri Derleme Kanunu.
Bu kanun, 21/6/1934 te 2527 sayıyla kabul edilmişti Bulmaç,
ve basılmış her eserden Milli Eğitim Bakanlığı'na 5 CT
nüsha verilmesini öngörüyordu.
2
Temmuz 2525 Sayılı Soyadı Kanunu.
Bu yasayala ilgili olarak aynı yıl içinde 2 tane de ni- Bulmaç
zamname çıkarılmıştır.
2
Temmuz Barut İnfilak maddeleri av Bu idareye ait fabrikalar ile memur ve müstahdemi C,2
ve rovalver fişekleri inhisar kadroları ile askeri fabrikalar müdürlüğüne devre- Temmuz
1934
idaresinin devir muamelesi dilmiştir.
ikmal edilmiştir.
2
Temmuz Ziraat vekaletinin hazırladığı yeni program.
Programa göre memleket birçok zirai mıntıkalara ay- C,2
rılmıştır. İzmir, Balıkesir ve Muğla mıntıkasının zey- Temmuz
tin mıntıkası olması hasebile burada bir zeytincilik 1934
bakım teşkilatı kurulması kararlaştırılmıştır.
3
Temmuz İdari taksimat.
17.5.1934 tarihli Kararname ile, Bucak'ın Halebi kö- BCA:
30..11.1.0/
yünün, Burdur il merkezine bağlanması.
Kaynak
86.13..16.
3
Temmuz Vakıflara ait binaların bina
vergisinden muaf tutulacağına dair Danıştay'dan alınan görüş.
3
Temmuz İnhisarlar İdaresinde likör
9382 sayılı Kararnamenin 4. maddesine göre Güm- BCA:
uzmanı olarak, Fransız
rük ve İnhisarlar ile Maliye vekaletlerinin istemesi 30..18.1.2/
46.47..9./
Louis Pallas'ın çalıştırılma- üzerine İcra Vekilleri Heyetince…
sına izin verilmesi.
"Devletin mülhak bütçe ile idare edilen teşekküllerin,
vilayet idarei hususiyelerin ve belediyelerin mülkiyetinde olup irat getirmeyecek bir cihete tahsis edilen
binalar mütemmiatının vergiden müstesna olacağı",
şeklinde 1837 numaralı bina vergisi kanunu ile nizamnamesine göre tefsir edilmiştir.
578
BCA:
30..10.0.0/
136.974..
17 /12517
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
3
Temmuz Dahiliye Vekaleti Merkez
Teşkilat ve Vazifeleri Hakkındaki Kanunların Tadili
Hakkında 2531 Sayılı Kanun.
1624 sayılı Kanunun 5. maddesini tadil eden
30.5.1932 tarih ve 2050 sayılı kanunun 1. ve 3. maddesinin tadili ve 1624 sayılı kanunun 10. maddesinin
b fıkrasının tadilidir. Kanunda sonraki yıllarda da
değişiklikler yapılmıştır. Kanunla emniyet işleri
umum müdürlüğü yedi şubeden müstakil evrak ve
tahrirden müteşekkil kılınmıştır. Ayrıca vekalete
merbut olmak ve seferberlik işlerile iştigal etmek
üzere bir seferberlik müdürlüğü teşkil olunmuştur.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 72.İ,
S:288-289.
3
Temmuz Ankara'da Hakimiyeti Milliye Meydanında Rekzedilmiş Olan Zafer Abidesinin
Ecnebi Memleketlerden
Getirilmiş Kısımlarının
Gümrük Resminden Muafiyetine Dair 2539 sayılı
Kanun
3
Temmuz 2530 Sayılı Müze ve Rasathane Teşkilat Kanunu.
Maarif Vekeletine bağlı umumi müzelerle rasathane- Bulmaç;
ZC, 1934,
nin teşkili.
3
Temmuz Orta Orman Mektebi Teşkili ve Muallimleri Hakkında 2538 Sayılı Kanun.
Orman mühendis muavini yetiştirmek üzere Ziraat
vekaletine bağlı bir orman mektebinin kurulması.
Mektebe, yüksek ziraat ve yüksek orman mekteplerinden mezun olanlar muallim olurlar.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 72.İ,
S:291-292.
3
Temmuz Yeniden Beş Kaza Teşkiline ve İki Vali Muavinliği
İhdasına ve Maliye Dahiliye Vekaleti ile Tapu ve
Kadastro Umum Müdürlüğü Kadastro Cetvellerinde
Tadilat Yapılmasına Dair
Kanun yoğun tartışmalardan sonra bütçe encümenine
geri gönderilmiştir. Ancak 23.6.1934 tarihinde kabul
edilmiştir. Teşkil edilen kazalar şunlardır: Bingöl
(Muş), Çat (Erzurum), Kavak (Samsun), Akçakoca
(Bolu), Bulancak (Giresun).
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 71.İ,
S:261-264.
3
Temmuz Tıp fakültesi doçentleri
maaşları artırılmadığı takdirde istifa edeceklerini
bildirdiler.
3
Temmuz Nafia Vekaleti'nde atamalar.
4
Temmuz İstanbul Limanı ile birlikte İzmir körfez ve liman şirketinin %97’si hükümete SP,4
İzmir Limanının da tasfiye- aittir. Tasfiye muamelesine 1 hafta sonra başlanacak- Temmuz
sine başlanmıştır.
tır. Mecliste kabul edilen yeni layihaya göre, liman 1934
ve rıhtım işleri aynı idare tarafından görülecektir.
İzmir rıhtım işleri 1 yıl önce hükümete intikal ettiği
için bu konuda zorluk çekilmeyecektir.
4
Temmuz 2541 Sayılı Milli Musiki ve Kanun 25 Haziran 1934'te Kabul edildi. 4 Temmuz Bulmaç,
Temsil Akademisinin Teş- 1934'te yürürlüğe girdi. Maarif Vekaletine bağlı ola- CT
kilat Kanunu
rak Ankara'da Akademi teşkili.
Bulmaç
c.23, 72.İ,
S:284-287.
C,3
Temmuz
1934
Nafia şirket ve müesseleri Umum Müdür Muavini RG
Ethem Beyin umum müdürlüğe ve Ankara Başmühendisliğinden Bina İşleri Fen Heyeti Başmühendisliğine tayin edilen Kazım Beyin yerine Muammer
Beyin tayini.
579
1934 Yılı
G.
A.
4
Temmuz İsviçre ile anlaşma
Türkiye Cumhuriyeti ile İsviçre Hükümeti arasında 1 RG
Haziran 1933 tarihinde Ankara'da imza edilmiş olan
medeni ve ticari mevatta adli münasebetleri tanzim
eden mukavelenamenin tasdikına dair 2534 sayılı
Kanun
4
Temmuz AKAY Şirketi hakkında.
Sabık Seyrisefain’in Adalar, Kadıköy ve Yalova’ya C,4
kadar diğer Anadolu kıyıları ile İstanbul arasında Temmuz
münakalat vazifesini gören ve eski ismi sevahili 1934
mütecavire postaları olan kısmının adı şimdi AKAY
oldu.
5
Temmuz Sümerbank’ın sermayesinin 60 milyon liraya iblağı
layihası mecliste kabul
edilmiştir.
Buna göre Sümerbank bu sermaye ile takviye edil- C,5
miş olarak sanayi programının demir sanayi vs. ait Temmuz
1934
hükümlerini mevkii tatbikata başlayacaktır.
5
Temmuz Nafia Vekaleti Rıhtım Şir- Heyeti Vekilece son defa İstanbul Liman Şirketinin C,5
ketinin satın alınmasına ka- tasfiye edilerek bu işlerin hükümete intikalinin tensip Temmuz
rar verdi.
olunması ve bu hususa dair bir kanun layihasının da 1934
meclisten geçmesi rıhtım şirketinin vaziyetini yeniden tazelemiştir.
5
5.7.1934 tarihli kararname ile, Balıkesir ilinin Yeniköy nahiyesinin lağvedilmesi ve buna bağlı Yeniköy
ve Karakaya'nın merkeze; Çaypınar, Davutlar,
Yaylabayır ve İpirler'in Şamlı; Odalıdam'ın da
Ömerköy nahiyelerine bağlanması.
6
Temmuz Meclis, İsmet Paşanın nutkundan sonra hükümete ittifakla itimat oyu verdi.
Başvekil mali sahada alınan tedbirleri, iktisat, maarif, C,6
nafia ve ziraat işlerindeki ilerleyişleri anlattı, hariciye Temmuz
1934
siyasetimizi izah etti.
6
Temmuz Bir evkaf bankası teşkiline
karar verilmiştir.
Evkaf İdaresinin ıslahı için 4 sene evvel getirtilen İs- C,6
viçreli mütehassısın raporu hükümetçe dikkate alına- Temmuz
1934
rak bir evkaf bankası teşkiline karar verilmiştir.
7
Temmuz Mülkiye mecmuasının 39.
sayısı çıktı.
Memur statüsü, memur ve işçi isimli makaleler yer C,7
Temmuz
almaktadır.
Temmuz Amasya Belediye Başkanlığı'na seçilen Osman
Efendi'nin Başkanlığının
onayı.
30.5.1934 tarihli kararname ile Belediye meclislerin- BCA:
30..11.1.0/
ce seçilen.
Temmuz Gölpazarı Kaymakamı
Şükrü Bey'in görevinden
alınması.
30.5.1934 tarihli kararname ile görülen lüzuma bina- BCA:
30..11.1.0/
en.
8
Temmuz Büyük Millet Meclisi Reisi
Kazım Paşa'nın açıklaması:
"Bu sene ehemmiyetli kanunlar çıkardık."
"Bilhassa iktisadiyatımıza ait kanunlar yaptık. Bütçe C,8
mütevazin bir şekilde çıktı. Bütçenin en bariz vasfı Temmuz
ordu, iktisat ve nafia ihtiyaçlarına kafi derecede tesi- 1934
sat vermekle beraber mütevazın olmasıdır. Tevazün
temini için bazı vergiler ihdas edildiği malumdur."
8
Temmuz Yeni İskân Kanunu dün İstanbul Vilayetine tebliğ
edilmiştir.
Bu kanuna nazaran Türkiye’de nüfus oturuş ve yayı- C,8
lışının Türk kültürüne göre bağlılık noktasından bu Temmuz
kanuna uygun olarak icra vekillerince yapılacak bir 1934
programa göre düzeltilmesi hususunda dâhiliye ve-
8
8
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
BCA:
30..11.1.0/
87.19..16.;
87.19..17.
1934
86.15..12.
86.15..14.
580
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
killiğine salahiyet verilmiştir. Dâhiliye vekilliğince
yapılıp icra vekilleri heyetince tasdik olunacak haritaya göre Türkiye iskân bakımından 3 mıntıkaya ayrılır. Birincisi, Türk kültürü nüfusunun tekasütü istenilen yerler. İkincisi, Türk kültürüne temessülü istenilen nüfusun nakil ve iskânına ayrılan yerler. Üçüncüsü, yer, sıhhat, iktisat, kültür, siyaset, askerlik ve
inzibati sebeplerle boşaltılması istenilen ve iskân ve
ikamete yasak yerler.
9
Temmuz Belediye Vergi ve Resimleri Kanununa Bir Madde
İlavesine Dair 2551 Sayılı
Kanun.
Bu Kanun 26 Şubat 1924 tarihli ve 423 Sayılı Kanundur. Tarifeleri bir formüle istinat eden imtiyazlı
elektrik şirketlerinin getirecekleri, mazot, bakura ve
motorinden alınacak istihlak resmi yeniden düzenlenmiştir.
9
Temmuz Posta Telgraf ve Telefon
İdaresi Kadro Cetvellerinin
Tadiline Dair 2547 Sayılı
Kanun.
11. Maddesine bağlı 1 numaralı cetvelin vilayetler Bulmaç
kısmına derece,adet ve maaşları ile memuriyetler eklenmesi ve aynı madde ile 13. Maddeye bağlı 2 numaralı cetvelden memuriyetler çıkarılması.
10
Temmuz İcra Vekilleri Heyetine
Müteffikan itimat beyan
olunduğuna dair 833 nolu
TBMM Kararı.
205 oyla.
RG
10
Temmuz Büyük Millet Meclisinin
Tatili Faaliyet Etmesi Hakkında 834 Nolu TBMM
Kararı.
1 Teşrinisani 1934 Perşembe gününe kadar.
RG
10
Temmuz 8 ilde kağıt fabrikası kurması için Sümerbank'a 25
yıl müddetle imtiyaz verilmesi.
Sanayi programında kağıt sanayinin devlet tarafından
tesisi takarrur edildiği cihetle İstanbul, İzmit, Bolu,
Zonguldak, Kastamonu, Sinop, Bursa ve Bilecik vilayetlerinin müstemiren kağıt ve karton ihtiyaçlarını
temin etmek üzere… 1 800 000 lira sermayeli bir sanayi müessesi ... Teşviki Sanayi Kanununun sureti ve
tatbikatına ait talimatnamenin 26. maddesinde yazılı
vesaiki tevdi eden Sümerbank'a mezkur Kanunun 20.
maddesine göre...
BCA:
30..18.1.2/
46.49..19./
184-107
10
Temmuz Yeni İktisat Vekaleti Teşki- Şimdiki halde merkezde çalışacak olan bu büronun SP,10
latında iş ve işçiler bürosu bütün vilayetlerde birer şube halinde tesisi düşünül- Temmuz
ihdas edilmiştir.
mektedir. Bu durumda iş için bugüne kadar sanayi 1934
müdürlüklerine yapılan müracaatlar doğrudan doğruya bu büro tarafından tetkik edilecektir.
11
Temmuz Maarif vekili Hikmet Bey
Yerine eski Bursa Valisi şimdiki Aydın Mebusu C,10
tarihi tetebüllerle meşgul
Zeynel Abidin Bey’in tayini tasdiki aliye iktiran et- Temmuz
1934
olmak üzere evvelki akşam miştir.
istifa etmiş ve istifası kabul
olunmuştur.
11
Temmuz Beynelminel Belediyeler
Kongresi 19 Temmuz’da
Lyon’da toplanacaktır.
Dahiliye Vekaleti Mahalli İdareler Umum Müdürü C,11
Naci Bey bütün Türkiye belediyeleri namına kongre- Temmuz
1934
ye iştirak etmek üzere gitmiştir.
11
Temmuz İstanbul Üniversitesi Rektörü Neşet Ömer Bey istifa
etti.
Yerine Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Cemil Bey’in C,11
tayini kararlaşmış ve Reisicumhur Hazretlerinin tas- Temmuz
1934
dikine gönderilmiştir.
581
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 75.İ,
S:341-342.
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
12
Temmuz Ceza Muhakemeleri Usulü Bu Kanun 20 Nisan 1929 Tarih ve 1412 Sayılı Ka- Bulmaç
Kanunun 45 inci Maddesini nundur
Değiştiren 2558 Sayılı Kanun
12
Temmuz Yapı ve Yollar Kanununa
Bir Madde İlavesine Dair
Kanun
Bu Kanun 17 Haziran 1933 tarih ve 2290 Sayılı Ka- Bulmaç
nundur. Belediyelere ve Ankara İmar Müdürlüğüne
bu konuda verilen yetkileri içermektedir.
12
Temmuz Vilayetler Hususi İdarelerinin Borçları ve 1934 Mali
Senesi Bütçeleri Hakkında
Hususi idarelerin 1933 mali senesi sonuna kadar
ödeyemedikleri maaş ve ücretler yekunu olan (597
000 lira) hazinece tesviye edilmiştir. Nasıl yapılacağı
kanun metninde yer almaktadır.
12
Temmuz Maarif Vekaletine Bağlı
Hükmü 3 seneye kadar sürecek mukaveleler aktine Bulmaç;
ZC, 1934,
Mektep ve Müesseselerde
Maarif Vekili salahiyetttardır.
c.23, 77.İ,
Kullanılacak Yabancı DevS:396.
let Tebasından Muallim,
Mütehassıs ve Ustalar Hakkında 2557 Sayılı Kanun.
12
Temmuz İsparta Vilayeti Hususi İdaresi Tarafından Yapılacak
İstikraz Hakkında 2563 Sayılı Kanun.
100 bin liraya kadar aktolunacak istikraza, bu vilayet
hesabına Maliye vasıtasile tahsil olunan vergileri teminat tutmak şartile Maliye Vekaleti kefalet etmeğe
mezundur.
14
Temmuz Cumhurbaşkanlığı kadrosunda olup üst derecede
münhal bulunmaması sebebiyle terfi ettirilmeyen
memurlarla ilgili 2180 sayılı Kanunun tadili.
"Kanun metni esasen maksadı temine kafi görüldü- BCA:
ğünden bu hususta yeniden bir kanun istihsaline ma- 30..10.0.0/
1.7..1./ 222
hal bulunmadığı Hazinece mütalaa edilmiştir."
14
Temmuz 2559 Sayılı Polis Vazife
Selahiyetleri Kanunu.
Kanun 4/7/1934'te 2599 numarayla kabul edildi ve
14 Temmuz 1934’te yürürlüğe girdi. 28 maddelik
olan bu kanunla, polisin vazife salahiyeti noktasından
tarifi verilmekte.
Bulmaç;
CT; ZC,
1934, c.23,
77.İ,S:406411..
14
Temmuz 2556 Sayılı Hakimler Kanunu.
131 madde ve 9 geçici maddeden oluşmaktadır.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 77.İ,
S:388-392.
14
Temmuz Zonguldak Havzai Fahmiye
Umum Müdürlüğü teşkilatında değişiklikler yapılmıştır.
İdarenin ismi Başmühendislik ve Müdürlük’e çev- SP,14
rilmiştir. Fen heyeti kadrosu da yeniden ilavelerle Temmuz
1934
takviye olmuştur.
15
Temmuz Belediye Kanunun 19.
Maddesinin Beşinci Fıkrasının Değiştirilmesine Dair
2571 Sayılı Kanun kabul
edildi.
Belediye sınırları dahilinde muayyen mıntıkalar arasında yolcu nakil vasıtası olarak otobüs, ömnübüs,
otokar, tünel, troley, feniküler işletmek münhasıran
belediyenin hakkıdır.
Alada, 13;
ZC, 1934,
c.23, 78.İ,
S:444-445.
15
Temmuz Sümerbank Sermayesine
42 milyon Lira İlavesine
Dair 2580 Sayılı Kanun.
Beş senelik sanayi programı mucibince.
Bulmaç
15
Temmuz Devlet Davalarını Takibe
Memur Avukatlar Hakkında 2573 Sayılı Kanun.
22/4/1934 tarihinde 2/13335 Sayılı bir Nizamname Bulmaç
ile bu konu düzenlenmiştir.
Açıklamalar
582
Kaynak
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 77.İ,
S:395-396.
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 77.İ,
S:394-395.
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
15
Temmuz Bağdat Şirketine verilen
avanstan dolayı Devletin
şirketten alacağı olduğuna
dair şikayette bulunan Hüseyin Hüsnü'ye bu ihbarına
karşılık 3 bin lira mükafat
verilmesi.
Devletin şirketten 2.112.000 lira alacağı yolunda BCA:
ihbaratta bulunduğu… bu ihbar 1905 sayılı Kanunla 30..18.1.2/
derpiş edilen mektumat ihbarı mahiyetinde görül- 47.51..10.
memekle beraber… hazineye bir menfaat teminine
uğraşmış olması … 3 bin lira nakdi mükafat verilmesi Vekiller Heyetince kabul...
15
Temmuz Umuru Belediyeye
Mütaallik Ahkamı Cezaiye
Hakkındaki Kanunu
Muaddil 9/5/1930 Tarih ve
1608 Sayılı Kanunun Bazı
Maddelerini Değiştiren ve
Yeniden Madde Ekleyen
2575 Sayılı Kanun
Kanunla, 5 ve 6. maddeler değiştirilmiş ve yeni bir Bulmaç;
madde eklenmiştir. Yapılacak itirazlar hakkındaki ZC, 1934,
c.23, 78.İ,
hükümler düzenlenmiştir.
15
Temmuz Gizli nüfusların yazımı
hakkında 2576 sayılı Kanun
Kanunun belediyelere ve muhtarlara tebliği tarihin- RG
den itibaren nüfusta yazılmamış kimselerin bir buçuk
ay içinde nüfusa yazılması
15
Temmuz Denizyolları ve Akay İşletmeleri İle Fabrika ve
Havuzlar Teşkilatı Hakkındaki 2248 Sayılı Kanuna
Müzeyyel 2572 Sayılı Kanun
Mülga Seyrisefain idaresinin eski muamelelerini tasfiye işlemlerini zamanında bitirmemesi üzerine tasfiye muamelelerini tamamlamak üzere ikisi maliye vekaleti, ikisi iktisat vekaleti ve birisi de divanı muhasebat resliğince … beş azadan mürekkep bir komisyon teşkil edilmiştir.
15
Temmuz Nafia Vekaleti, Nafia İşleri
Mecmuası adında bir meslek mecmuası çıkarmıştır.
SP,17
Temmuz
1934
16
Temmuz Kastamonu Milletvekili
3 Temmuz 1934 tarihinde zatürreden vefat etmiştir.
Muhtar'ın vefatı üzerine yerine yenisinin seçilmesi.
BCA:
30..10.0.0/
74.491..11.
/78175
16
Temmuz Current History gazetesinin
Temmuz 1934 nüshasında
yayınlanan Türkiye Emniyet İstiyor adlı makalenin
metni.
Makalede özetle, memleketin müdafaasını kuvvetlendirmek için bütçenin %32 nispetinde arttırılması,
Edirne civarına asker gönderilmesi, boğazlar, vergiler ve ecnebilere yasak edilen işler gibi konulara yer
verilmekte ve değerlendirilmektedir.
BCA:
30..10.0.0/
221.490..
13./4003261
16
Temmuz Bayazıt Maarif Müdürü
Hülagü Beyin vekalet emrine alınması.
Görülen lüzum üzerine
RG
16
Temmuz Münhal bulunan İktisat
Vekaleti Hukuk Müşavirliğine İstanbul ve Paris Hukuk fakültelerinden mezun
Ziya Beyin tayini.
Adliye Müfettişi iken.
RG
16
Temmuz Türkiye'de ilk süt tozu fabrikası Bursa'da açıldı.
T.C.80. Yıl
K.
17
Temmuz Münhal bulunan Sular
Umum Müdürlüğüne Abdullah Hilmi Beyin tayini.
RG
Kaynak
S:449-450.
583
Bulmaç;
ZC, 1934,
c.23, 78.İ,
S:445-446.
1934 Yılı
G.
A.
17
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
Temmuz Yenişehir'de memur apartmanları yaptırmak üzere istimlak edilen arsaların,
Türk Maarif Cemiyeti'ne
devrinin kanuna uygun olmadığı.
Cemiyete, "Hükümet maarif cemiyeti gibi menafi
umumiyeye hadim bir müesseseye devretmek üzere
mal istimlak edemeyeceğinden cemiyetin dileğinin
tervicine imkan olmadığı" bildirilmiştir.
BCA:
30..10.0.0/
143.28..10.
/14529
19
Temmuz Bolu'nun Düzce Kazasına
bağlı Kaynaşlı, Gündoğdu,
Gölyaka ve Akçaşehir nahiyelerinin kaldırılması.
"Nahiyelerin kaza merkezine olan yakınlıkları itiba- BCA:
riyle hali hazır teşkilatlarıyla idamesinde bir faide 30..11.1.0/
mevcut olmadığı gibi ılgasında da bir mahzur 88.23..5.
mutasavvar bulunmadığından halkın hükümetle olan
işlerinin daha kolay görülebilmesinin temini … Bolu
İl Meclisi ve İdare Heyetince ittihaz olunan kararlar
Vilayet İdaresi Kanununun 2. maddesine uygun görülerek.."
19
Temmuz 1934 senesi yol vergisiyle
mükellef olan devlet memur ve hizmetlilerinin listesinin Ankara Valiliği'ne
gönderilmesi.
Yazı Maarif Vekaleti tarafından gönderilmiştir.
19
Temmuz Elçilik ataması.
Açık bulunan Tahran Büyükelçiliğine Atina Elçisi RG
Emin Beyin Büyükelçi olarak tayini.
22
Temmuz Emniyet Müdürlüğünde tayinler.
Diyarbekir Emniyet Müdürü Nuri Beyin ikinci ve İs- RG
tanbul Emniyet Müdürlüğü Üçüncü Şube Müdürü
Necmettin ve İstanbul Polis Mektebi Müdürü Ethem
Beylerin Üçüncü Sınıf Polis Müfettişliklerine, Zonguldak Emniyet Müdürü Bahri Beyin İstanbul Polis
Mektebi Müdürlüğüne ve Polis Müfettişi İsmail
Hakkı Beyin Zonguldak ve Solhan Kaymakamı Raşit
Beyin Diyarbekir İkinci Sınıf Emniyet Müdürlüğüne
tayini.
22
Temmuz Milli İnkılap Mecmuasının
tatili.
Memleket içinde ve dışında fena bir cereyan husule RG
getirmek ve milli vahdeti bozmak gayesini takip ettiği anlaşıldığından Matbuat Kanununun 50. Maddesi
mucibince.
22
Temmuz Belçika, Fransa, İngiltere,
Almanya ve İtalya siyasi
partilerinin programlarının
Genel Sekreterliğe sunulduğu.
Büyükelçi Kurtoğlu Faik'ten çeşitli zamanlarda Recep Beyin istediği ve fırka programlarına ilişkin istekler ile F. Kurtoğlu'nun Recep Bey'e yazdığı yanıtlar bulunmaktadır. Bir yazısında 21 Temmuz 1932
tarihinde Kanada Dominounun merkezi olan
Ottawa'da toplanan ve Kanada, New Zelland,
Ostralya, Hindistan ve South Africanın katıldığı ve
İngiliz Milletler camiası arasında ticari revabıtı islah
ve inkişaf çarelerini tespit eden Otttowa Konferansı
hakkında ayrıntılı değerlendirme yapmaktadır. Bir
başka yazısında da Celal Bey'in kendisini Türk Ofis'in başına almak istediğini ... "bu teşkilatı bareme almadan ve reisliği İngiltere ve Amerika'da olduğu gibi
müsteşar derecesinde bareme getirmeden çağırmamaları veya bunu temine ait hazırlıkları bugünkü memur
titrimle yapmaya başlamak için Ankara'ya istemeleri
hakkındaki reccamın hüsnü telakki edilmiş olmasıdır
ki şimdiden pek istediğim Ankara'da bulunmama
mani oldu. Ellerinden öperim" diye yazmaktadır.
584
BCA:
30..10.0.0/
155.91..2./
15949
BCA:
490..1.0.0/
567.2259..
3/2.BÜRO
G.
A.
23
Temmuz Maarif Vekâletinin aldığı
bir karar.
Kadın öğretmenlerden evlenmek isteyenler eğer 8 SP,23
yıllık mecburi hizmetlerini doldurmamışlarsa bu Temmuz
hizmetleri tecil olunacak ve isterlerse vekâlete hiçbir 1934
tazminat vermeden meslekten ayrılabilecekler.
24
Temmuz Prof. Yansen [Jansen] tarafından hazırlanan Gençlik
Parkı'na ait planların tasdiki.
1351 sayılı Kanunun 2. maddesi hükmüne göre Ba- BCA:
30..18.1.2/
kanlar Heyetince…
Temmuz Türkiye'deki yabancı elemanların çalışması hakkında Times dergisinde yayınlanan makale.
23 Haziran 1934 tarihli makale Fransızcaya BCA:
çevirilerek "Le Travail Des Etrangers En Turquie" 30..10.0.0/
202.377..
adıyla Hariciye Vekaletine gönderilmiştir.
24
Temmuz Nafia Vekilinin beyanatı.
Tramvay Şirketinin mukavelesi feshedildi.
Karar şirkete tebliğ edilir edilmez 1923 mukavelesi C,24
tatbik edilecek ve tramvay ücretleri ucuzlayacak. Es- Temmuz
ki mukaveleye göre ücret 40 iken yeni mukavelede 1934
20’ye inecek. Şirketin 1923’ten beri aldığı fazla paralar hesap edilerek geri alınacak.
24
Temmuz Antalya ve mülhakatı belediyeleri kendi şehir ve kasabalarının harita ve planlarını yaptırmak üzere bir
birlik teşkiline karar vermişlerdir.
25
Temmuz İzmir Rıhtım Şirketi'nin
imtiyazı haricinde ve hazine zararına olan hareketleri
nedeniyle yapılan incelemeler ve experlerin raporları.
25
Temmuz CHF Umumi Katiplik Bürosu Ankara’dan İstanbul’a
nakledilmiştir.
26
20.5.1934 tarihli kararname ile, Gönen'in Kavak na- BCA:
hiyesine bağlı Bey köyünün Bandırma'ya bağlanma- 30..11.1.0/
86.14..5.
sı.
26
23.5.1934 tarihli kararname ile, Pazarcık kazasına BCA:
bağlı Sofalıcı, Yeniyapan, Şarkaya, Diğer Şarkaya, 30..11.1.0/
Yamaçoba, Şeyhli, Ceridi, İskenderli köylerinin Ga- 86.14..9.
ziantep'in merkez kazasına bağlanması ve İzmir'in
Sarıpınar köyünün, Manisa'nın Alaşehir kazasına
bağlanması.
26
Temmuz Yalova kaymakamı, belediye reisi ve belediye azaları dava edildi.
Davanın nedeni, Ali Rıza Bey adında bir şahsın bele- SP,26
diye nizamnamelerine uygun olan otobüsünü çalış- Temmuz
1934
tırmak için kaydetme isteğinin reddidir.
26
Temmuz Şarköy kaymakamlığına
vekaletinde bulunan Hayri
Beyin tayini.
24
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
47.53..11./
101
11../24319
SP,24
Temmuz
1934
Bu dosyada 1926 tarihinden itibaren çeşitli raporlar
bulunmaktadır. 1932 tarihinde J. Armao ve F.
Kaporal isimli iki expert ihbaratlarının ispat edilmiş
olduğunu ve "olbaptaki heyeti vekile kararı ile muayyen olan ve 478 134 80 liraya baliğ olan hakkımızın ifası" diye talepte bulunmuşlardır. Raporlarında
şirketin imtiyazına muhalif hareket ve hazine zararına olan muemalatlarından bahsetmişlerdir.
BCA:
230..0.0.0/
131.20..3./
35R82
SP,25
Temmuz
1934
RG
585
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
26
Temmuz Trakya’da Yahudi meselesi..
Zan altında bulunan Belediye Reisi Şevket Bey ve SP,26
Ticaret Odası Reisi Nail Bey ile Kahraman Bey bera- Temmuz
1934
at etti. 6 kişi de hapis cezasına mahkûm oldu.
27
Temmuz Maarif Vekili Abidin
Bey’in özel mektuplarla ilgili ihtarı.
Maarif hizmetlerinde nakil, becayiş, tayin ve mektep- SP,27
lere kabul işleri için özel mektuplar almaktayım. Temmuz
1934
Bunlar hiçbir muameleye konmayacaktır.
28
Temmuz Tapu ve Kadastro Kanununun tatbik şekli ve zamanı.
Kanun ile ülkenin 5 yerinde daha tapu ve kadastro SP,28
gurup teşkilatı yapılacaktır. Fakat kanun bütçe kanu- Temmuz
nundan sonra çıktığı için gelecek sene uygulanacaktır. 1934
28
Temmuz Genel Nüfus sayımı için
"Cevabına nazaran bu vazifeyi hükümeti (Belçika)
müşavir olarak yabancı
müsaade ettiği takdirde kabule mütemasildir."
mütehassıs getirilmesine
dair Mösyö Lesoir'e yazılan
mektup.
28
Temmuz Aleyhimizde bir takım
düşmanca neşriyatı içeren
Daily Express gazetesindeki bir makale.
9 Temmuz tarihli yazıda M. Kemal ile Hitler arasın- BCA:
30..10.0.0/
da benzerlik kurulmaktadır.
28
Temmuz Afyonkarahisar depremzedelerine Kızılay tarafından
eşya ve para yardımı yapıldığı.
Yıl içinde birçok yerde doğal afet olayları meydana
gelmiştir. Bu olaylar, deprem, sel, fırtına, çığ düşmesi, yangın olarak not edilmiştir. Hemen hemen bütün
olaylar Hükümete bildirilmiştir. İlk defada 1000 lira
ve 150 çadır verilmiştir. Valiliğin reisliği altında teşkil olunan yardım komisyonu da halktan toplanan
yardımları mazbata mukabilinde teslim almakta.
29
Temmuz Çankırı Belediye Başkanlı- Belediye meclislerince seçilen.
ğı'na Dedezade Ömer Efendi'nin seçilmesinin onayı.
29
Temmuz Sümerbanka imtiyaz verilmesi
İstanbul, İzmit, Bolu, Zonguldak, Kastamonu, Sinop, RG
Bursa ve Bilecik vilayetlerinin kağıt ve karton ihtiyacını temin etmek üzere 1 800 000 lira sermayeli bir
sanayi müessesesi için Sümerbanka 25 sene müddetle
imtiyaz verilmesi hakkında 2/999 sayılı kararname.
29
Temmuz Silivri Kaymakamı Mehmet Ali Bey'in Bakanlık
emrine alınması.
Görülen lüzuma binaen.
BCA:
30..11.1.0/
88.25..1.
29
Temmuz Çat ve Bingöl kaymakamlıklarına tayinler.
Halis ve Kemal beylerin tayinleri.
BCA:
30..11.1.0/
88.25..5.
30
28.5.1934 tarihli kararname ile, Ankara Vilayeti BCA:
merkez kazasına bağlı Bitik nahiye merkezinin 30..11.1.0/
Halkavun Köyüne nakli tensip edilmiştir. Edirne'nin 86.15..5.
Adilhan, Sazlıdere, Marız köylerinin Gelibolu kazasının Evreşe nahiyesine bağlanması ve 19.6.1934 tarihli kararname ile.Mardin'in Savur kazasına bağlı
Teffi ve Midyat kazasına bağlı Nunip köylerinin,
Gercüş kazasının Ayunkaf nahiyesine bağlanması.
30
Temmuz İstatistik Umum Müdürlüğü belediyelere dair bir
eser yayınladı.
Bu eser 485 sayfa olup 4 senelik belediye faaliyetle- C,30
Temmuz
rini, varidat ve tahsilâtı göstermektedir.
Açıklamalar
Kaynak
BCA:
30..10.0.0/
24.136..12.
/2050
234.579..
13../42288
BCA:
30..10.0.0/
119.839..4.
/99B44
BCA:
30..11.1.0/
88.25..3.
1934
586
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
31
Temmuz Elçilik ataması.
31
Temmuz İstanbul Vilayeti Maliye
Murakıbı Kazım Beyin istifası üzerine yerine Hüsnü
Beyin tayini.
31
Temmuz Amasya Sıhhat ve İçtimai
Muavenet Müdürlüğüne
atama
31
Temmuz Fahri konsolosluk açılması. Portekiz Lizbon kentinde bir fahri konsolosluk açıl- RG
ması ve Mr. Luis de Souso Lara'nın tayini.
1
Ağustos
Evkaf Umum Müdürlüğünün münhal bulunan Orman ve Arazi Müdürlüğüne
Orman ve Arazi Fen Müfettişi Hüseyin Remzi Beyin tayini.
RG
1
Ağustos
Münhal bulunan adliye
Başmüfettişliğine Ahmet
Esat ve Dördüncü Sınıf
Adliye Müfettişliğine Mehmet Refik Beylerin tayin.
RG
1
Ağustos
Elçilik ataması.
Moskova Büyükelçiliğine Roma Büyükelçisi Vasıf RG
Beyin tayini.
2
Ağustos
Elçilik ataması.
Moskova Büyükelçisi Ragıp Beyefendinin Roma RG
Büyükelçiliğine tayini.
2
Ağustos
Tapu müdürlüklerine atama. Giresun, Sivas, Malatya, Diyarbekir, Kastamonu ve RG
Burdur tapu müdürlüklerine yapılan naklen ve terfian
tayinler.
2
Ağustos
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Antalya Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürü Dr. Ga- RG
Müdürlüklerine tayin.
fur Nüzhet Beyin vekalet emrine alınması. Balikesir
Merkez hükümet Tabibi Dr. Osman Beyin Edirne Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne tayini.
3
Ağustos
Fransız Maliye Mütehassısı Maliye ıslahatı için vekaletçe davet edilen Fransız C,3
M. Alfons tetkikata İstanMaliye Mütehassısı M. Alfons tetkikata İstanbul’dan Ağustos
1934
bul’dan başlayacak.
başlayacak.
4
Ağustos
Sıhhat ve İçtimai Muavenet 29.6.1934 tarihli kararname ile, Kırklareli Sıhhat ve RG
Müdürlüklerine tayinler.
İçtimai Muavenet Müdürü Dr. Hamdi Beyin Bayazıt
Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne
tayini. Ayrıca aynı tarihli başka kararnameler ile de
Çoruh Müdürü Zühtü Bey Afyonkararhisar'a, Denizli
Müdürü Dr. Cevdet Şakir İzmir'e, Dr. Vasfi Bey
Balikesir'e, Mersin Sahil Sıhhiye Merkez Müdürü
Mazhar Bey, Denizli'ye, Bayazıt Müdürü Dr. Raif
Bey Kastamonu'ya, Kastamonu Müdürü Dr. Ferit
Kaynak
Viyana Elçiliği Üçüncü Katipliğinde bulunan Cevat RG
Osman Beyin Elçilik İkinci Katipliğine tayini ve
onbirinci derece memurlarından Rıfat ve Mustafa
Fehmi Beylerin terfii.
RG
İstanbul Tıp Talebe Yurdu Müdürü Dr. Tevfik Beyin RG
görülen lüzum üzerine ikinci sınıf olarak Amasya
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne naklen tayini.
587
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
Bey Yozgat'a, Afyonkarahisar Müdürü Dr. Kemal
Bey Bolu'ya, Edirne Müdürü Dr. Kemal Bey Çoruh'a, Tekirdağ Müdürü Dr. Kasım Bey Muş'a, Muş
Müdürü Dr. Remzi Bey Tekirdağ'a, Bolu Müdürü
Hamza Bey Antalya'ya .
4
Ağustos
Konya Vilayetine bağlı
Sultaniye Kazası adının
Karapınar olarak değiştirilmesi.
Belediye meclisi ve idare heyeti kararları ile.
RG
4
Ağustos
Hudutta bulunan sivil, askeri ve mülki memurların,
İran memurin ve tebaasına
karşı iyi davranmaları için
bir genelge yayınlanmasının çok iyi olacağı.
"Hudut civarında vazifedar bulunan Türk ve İranlı
bazı küçük memurların tesannüh ve fazla gayretkeşlikleri yüzünden taahhüt edegelen müessif hudut vakalarının iki komşu halkın hüsnü muaşeret ve imtizacı için …" bu konuda bir tamim gönderilmesi benzer
bir girişimin de İran Elçisi tarafından yapılacağı Hariciye Vekaleti tarafından Yüksek Başvekaletten istenmektedir.
BCA:
30..10.0.0/
261.759..
13.
/437228
4
Ağustos
M. Dudley Heathcote ve
eşinin yapacağı tetkik seyahatinde kendilerine örtülü ödenekten tahsisat ayrılması isteği.
Hariciye Vekaleti aracılığıyla Başvekalete iletilen
yazıda, "memlektimiz lehinde neşriyat yapmış, olan
M. Dudley Heathcote ikinci kez memleketimize gelmek istemektedir. [Bu nedenle] yataklı vagon ve tren
biletlerinin satın alınması, Ankara Palas'ta meccanen
ikamet etmesi … bunun için mesture tertibinden tahsisat verilmesi" istenmektedir.
BCA:
30..10.0.0/
200.367..4.
/23944
4
Ağustos
1934'te alınacak ödenekle
Trakya Umum Müfettişliği'nde yapılacak işler.
Trakya Umumi Müfettişi Dr. İbrahim Tali imzasıyla;
kereste biçilmesi, para yardımı, eskiden gelenlerin
vaziyetlerinin düzeltilmesi için yapılacak harcamalar
için 200 bin lira tutarında paraya ihtiyaç olduğu bildirilmiştir.
BCA:
30..10.0.0/
72.472..3.
/77D3
5
Ağustos
İktisat vekaletinin davetiyle
Amerika’dan gelen uzmanlar Prof. Hayins ve Prof.
Kemmerer raporlarını hazırlayarak vekalete teslim
etmişlerdir.
Bu raporlarda yer alan önemli konular BMM’nin bu C,5
seneki toplantılarında kanun halinde arzedilecek. Ra- Ağustos
porlarda devlet sanayi, inhisarlar, döviz, paranın 1934
kıymeti, vergiler, nakliye ücretleri, büyük-küçük
bankalar, devletçilik, özel sektör meseleleri yer alıyor. Daha önce çağırılan Prof. Hayins’in ölmesi üzerine yerine Prof. Kemmerer gelmiştir.
6
Ağustos
Brezilya Elçisi
Nascimento'nun Çankaya'da itimatnamesini takdimi.
ATCTK
7
Ağustos
Maliye vekâletinden dün
İstanbul’a gelen bir tezkere.
İstanbul’un özel olmasından dolayı memur tayininin C,7
vilayette vali veya muavinin başkanlığında maliye Ağustos
tahakkuk ve tahsil müdürlerinden oluşan bir komis- 1934
yonca doğrudan tayini, diğerlerinin de gene komisyonca tespit edilerek vekâlete arzı. Daha önce, maliye memurlarından bir kısmı şube müdürleri tarafından doğrudan, derecesi yüksek olan bir kısmı ise vekâlete arz edilmek sureti ile inha ve tayin edilmekte
idiler.
7
Ağustos
Sokaklara İsim ve Bütün
Binalara Numara Konulması Hakkındaki 2/968 Sayılı Talimatname
RG
588
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
8
Ağustos
İdari bağlılıkların değişme- 29.6.1934 tarihli kararname ile, Malatya'nın Akçadağ
si.
kazasına bağlı Doğanşehir nahiyesi dahilindeki
Karabahşili, Kilili, Seske, Meydan ve Hamzalar köylerinin Behisni kazasının Pervari nahiyesine bağlanması. Manisa'nın Soma kazasına bağlı Öveçli köyünün, Kırkağaç kazasına bağlanması.
BCA:
30..11.1.0/
87.18..5.;
87.18..16.;
87.18..17.
8
Ağustos
Deprem nedeniyle hasara
uğrayan İstanköy'deki Defterdar Camii'nin tamirini
Rodos Konsolosluğu'nun
gayri resmi olarak yürütmesi.
1933 yılında İstanköy'de deprem nedeniyle yıkılan
caminin Türkiye Konsolosluğu tarafından yaptırılması "yarın memleketimizdeki İtalyan ve diğer ecnebi konsoloslarının kilise vs. tamiratında aynı suretle
hareketini intaç edecek emsal teşkiline mahal verebileceğinden böyle nahoş bir vaziyet" olmaması için
"konsolosumuzun göstereceği emin bir zatın ... tamirata tevkil kılınmasının ve bunun hesabat ve diğer
hususatının konsolos tarafından gayri resmi surettte
murakabe edilmesinin muvafık olacağı arzolunur."
Bu konuda Hariciye Vekaleti Yüksek Başvakalete
yazı yazmıştır.
BCA:
30..10.0.0/
191.308..7.
/2268
9
Ağustos
Siirt, Seyhan,
Afyonkarahisar özel idare
bütçelerinin tasdiki.
Alakadar vekillerin mümesilllerinden toplu Bütçe BCA:
Tetkik Komisyonunca görülerek 1561 sayılı Kanun 30..18.1.2/
47.56..5./
mucibince…tasdiki Vekiller Heyetince..
29.6.1934 tarihli aynı kararname ile, Bursa Vilayeti- RG
nin Gökçedağ Nahiyesinden 41 ve Mustafa Kemalpaşa Kazasından 5 köyün Balıkesirin Dursunbey Kazasına nakli, Bursa Merkez Kazasından 3,
Soğukpınar Nahiyesinden 6, Keleş Nahiyesinden 8,
Mustafa Kemalpaşa Kazasından 2 köyün Orhaneli
Kazasına ve Bursanın merkez Kazasından 10 köyün
Mudanya'nın Tirilya Nahiyesine ve 3 köyün Mudanya Kazasına ve Karacabey Kazasından 5 köy ile
Mustafa Kemalpaşa Kazasından Fazıllı Köyünün
Bursa Merkez Kazasına raptı.
Kaynak
74-244
9
Ağustos
İdari taksimat.
9
Ağustos
İstanbul’un 1934 bütçesi
Buna göre bütçenin belediye kısmı geliri geçen yıla C,9
Dahiliye Vekaletince tasdik nazaran 991.927 lira eksik ile 5.859.501 lira olmuş- Ağustos
edilerek gönderildi.
tur. Buna geçen seneye nazaran 222. 796 lira noksan 1934
ile vilayet varidatı olan 3.629.899 lira eklenince her
ikisi 9.499.440 liradır.
10
Ağustos
Nüfus sayımı hazırlığı için
binaların numaralanması
için yeni nizamname alakadarlara tebliğ edildi.
Belediye hudutları dâhilinde bütün binalara numara C,10
belediye tarafından konacak, belediye teşkilatı olma- Ağustos
yan yerlerde binalara numara konması mecburi, so- 1934
kaklara isim konması ihtiyaridir.
11
Ağustos
İdari taksimat.
5.7.1934 tarihli kararname ile, Konya ilinin Cihan- BCA:
beyli kazasına bağlı Böyrüdelik nahiyesinin kaldırıl- 30..11.1.0/
87.19..16.
ması ve buna bağlı köylerin yeni bağlılığı.
11
Ağustos
Maden Kömürü İşleri
TAŞ'ne, 8 ilde sun'i antrasit
fabrikaları kurma ve işletmesi için 25 yıl müddetle
imtiyaz verilmesi.
2/1039 nolu Kararname ile, İstanbul, İzmit, Zonguldak, Gelibolu, Bursa, Çanakkale, Çankırı ve Ankara
vilayetlerinde 500 bin sermaye ile sinaii bir müessese
vücuda getirmeyi taahhüt ve Teşviki Sanayi Kanununun sureti ve tatbikatına ait talimatnamenin 26.
maddesine göre...
589
BCA:
30..18.1.2/
47.54..9./
189-74
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
11
Ağustos
Başbakan İsmet İnönü'nün
TBMM'de söylediği nutuk
ve Türkiye'deki Musevilerin vaziyetleri hakkında
Mısır basınında çıkan yazılar.
Çanakkale ve Edirne yahudilerinin yurtlarını
terketmeleri hakkında Journal de Caira, El Ehram,
Kevkebbuşark vd. gazetelerin olumlu ve olumsuz
değerlendirmeleri.
BCA:
30..10.0.0/
110.734..
12. /
94C12
12
Ağustos
Beynelminel yardım birliği
mukavelesinin tasdikı hakkında 22.5.1930 tarih ve
1620 numaralı kanuna
müzeyyel 2545 sayılı Kanun
RG
12
Ağustos
Riga'da bir fahri konsolosluk ihdası.
İktisadi ve harsi temaslar tesisi bakımından, ... Riga'- RG
da demir fabrikası ile fenni bir büro sahibi olan Mösyö Otto Keller'in tayini.
13
Ağustos
İdari taksimat.
29.6.1934 tarihli kararname ile, Yozgat'ın Çerikli kö- BCA:
30..11.1.0/
yünün Ankara'nın Keskin kazasına bağlanması.
87.18..17.
13
Ağustos
Başvekil Bakırköy Bez
Fabrikasının yeni kısmını
bugün açacak.
13
Ağustos
Münhal buluna Temyiz
Mahkemesi Raportörlüğüne Ekmel Beyin tayini.
Birinci Ummumi Müfettişlik Adli Müşaviri iken.
13
Ağustos
Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü'ne atama.
Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü Beşinci Şube Mü- RG
dürlüğüne Şükrü ve mezkur müdür muavinliğine
İzettin beylerin tayini
13
Ağustos
Yeni teşkil edilen Edirne
Posta ve Telgraf Baş Müdürlüğüne Bursa Başmüdür
Müavini Yusuf Beyin tayini.
13
Ağustos
Elçilik ataması.
13
Ağustos
Yeniden teşkil edilen Çat,
Bingöl, Kavak, Bulancak
ve Akçakoca kazalarına
bağlı köyleri gösteren 5
cetvelin tasdiki.
14
Ağustos
İzmit Kağıt Fabrikasının
temeli atıldı.
Fabrikanın 2 milyon lira ile kurulacağı ve 13 bin küp CT
kereste ile 15 bin ton kömür sarfederek Türkiye'nin
kağıt ve karton ihtiyacını karşılayacağı hesaplanmıştı. Fabrika Sümerbank'a bağlı olarak kuruldu.
14
Ağustos
Milli Türk Talebe Birliği
tarafından yayınlanan Birlik gazetesi kapatıldı.
Gazete beyannamesinde siyasi olmadığını bildirdiği C,14
Ağustos
halde siyasi yayınlar yapmaktaydı.
C,13
Ağustos
1934
RG
RG
Londra Büyükelçiliği Evrak Memuru İrfan Niyazi, RG
Varşova Büyükelçiliği Üçüncü Katibi Füruzan, Bükreş Elçiliği Üçüncü Katibi Arif Hikmet ve Londra
Konsolosluğu Kançıları Abdulahat Beylerin merkeze
nakledilmeleri.
BCA:
30..11.1.0/
47.57..6./
73-88
1934
590
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
14
Ağustos
Evkaf müdürlüklerine yapı- Açık bulunan Mardin Müdürlüğüne, Urfa Müdürü RG
lan tayinler.
Hilmi, Urfaya Diyarbekir Müdürü Tahsin,
Diayrbekire Ankara Müdürü Ferit, Ankara'ya Adana
Müdürü Hulusi, Adana'ya Manisa Müdürü Mithat,
Manisa'ya Mahlulat Müdürü Rahmi Beylerin tayini.
14
Ağustos
Müfettişlik ataması.
Dr. Nebil Bey'den boşalan İkinci Sınıf Müfettişliğe RG
İlk Tedrisat Uumum Müdürü Şemsettin Beyin tayini.
14
Ağustos
Paşabahçe Cam Fabrikasının Temeli atıldı.
Türkiye İş Bankası teşebbüsüyle kurulan fabrika CT
1934 yılındaki önemli hamlelerden biri olarak değerlendirilmişti.
15
Ağustos
Zonguldak Suni Antrasit
Fabrikasının temeli atıldı.
İş Bankası ile Sümerbankın müşterek teşebbüsü ola- CT
rak kurulmaktaydı. Fabrikada sanayi ve evler için lüzum bulunan kömürlerin, kimyevi maddelerin üretilmesi ve ayrıca kimyevi maddelerin elde edilmesi
öngörülmüştü.
16
Ağustos
İdari taksimat.
19.7.1934 tarihli karaname ile, Erzurum'un Tercan BCA:
kazasına bağlı Yavi ve İspir kazasına bağlı Karataş 30..11.1.0/
88.23..4.
nahiyelerinin kaldırılması.
17
Ağustos
Askeri şahısların terfi, nakil ve tayin gibi askeri makamların kararları aleyhine
Şura-yı Devlet'e müracaat
edip edemeyeceklerinin sorulması.
Milli Mudafaa Vekaletinin noktai nazari askeri
eşahsın idari dava açmak için Devlet Şurasına müracaatları ancak askeri makamattan başka makamata
mülkiye dairesinden çıkan mukerrattan ve ordunun
zapturaptını alakadar etmeyen maaş ve harcırah tediyesi ve avans mahsupları gibi hesap işlerinden şikayet sadedinde vaki olabileceği ve terfi ve tedbir...
18
Ağustos
Dolmabahçe Sarayı Salonu'nda İkinci Türk Dil Kurultayı'nın Mustafa Kemal
Paşa'nın huzurlarında toplanması.
Kurultay 23 Ağustos tarihine kadar devam etmiştir. C,19
Maarif vekilinin küşat nutkundan sonra başkanlığa Ağustos
1934
seçilen Kazım Paşa mühim bir nutuk söyledi.
18
Ağustos
Herhangi bir Şark Misakı
Şarkta Sovyetler ile Estonya ve Letonya arasında
(Doğu Anlaşması) yapılMoskova'da varıldığı öğrenilen prensip itilafı ve buması halinde Avrupa ülke- nun muhtemel etkilerinin ne olacağı bildirilmektedir.
lerinin tutumuna dair Berlin
Büyükelçiliği'nin raporu.
BCA:
30..10.0.0/
221.490..
20../4003268
19
Ağustos
Teftiş Heyeti Reisliğine
Merkez Bankası İdare
Meclisi Azası Hayrettin
Beyin tayini.
RG
19
Ağustos
İzmir, Konya ve Seyhan
idare heyeti azalıklarına
yapılan atamalar.
İzmir'e eski Giresun Valisi Rami, Kızılcahamam RG
Kaymakamı Neşet, Ürgüp Kaymakamı Esat, Konya'ya, Ayvalık Kaymakamı Ahmet Rasim, Çatalca
Kaymakamı Sadettin, Seferihisar Kaymakamı Ali
Rıza, Seyhan'a Alucra Kaymakamı Mehmet Arif,
Mudurnu Kaymakamı Necip ve Kangal Kaymakamı
Zeki Beyler.
20
Ağustos
Balıkesir ve Bursa Vali
Yardımcılıklarına Ekrem
ve Edip Beylerin tayini.
19.7.1934 tarihli kararname ile, Balikesir'e İnegöl BCA:
Kaymakamı Ekrem ve Bursa'ya Akşehir Kaymakamı 30..11.1.0/
88.22..20.
Edip beylerin tayinleri tensip…
591
Kaynak
BCA:
30..10.0.0/
47.302..2./
39105
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
20
Ağustos
Elçilik ataması.
İstifasından dolayı açıkta bulunan Vedat Bey Elçilik RG
Başkatibi ünvanı ile Vekalete tayin edilmiştir.
20
Ağustos
Muhasebat Umum Müdürlüğüne atama.
Münhal bulunan Muhasebat Umum Müdürlüğü RG
Kavanin ve Muamelat Müdürlüğüne Mümtaz Beyin
tayini.
20
Ağustos
Bulgar gazetelerinde çıkan 30-31 Temmuz ile 1-3 Ağustos tarihleri arasında gaDoğu Trakya'daki Yahudi- zetelerde yar alan yazılar Fransızcaya çevirilerek
ler ve Türkiye'deki yaban- gönderilmiştir.
cıların trajik durumu, Bulgar-Sovyet, Bulgar-İtalyan
ilişkileri, Bulgar ve Rumların Türkiye'deki dini durumları ve 1903 isyanı ile
ilgili yazı.
BCA:
30..10.0.0/
242.634..
23./426529
20
Ağustos
Paris günlük gazetelerinden
L'information'da yayınlanan Türk Hükümeti ve Ecnebi Şirketler isimli makale
hakkında Paris Büyükelçiliği'nden alınan yazı.
Ecnebi şirketlerini tehdit eden 4 noktaya temas edilmektedir. 1.Memurlar hükümetin tazyik ve tesarile
terhis edilmektedir. 2.Tarifelerin esnayı tespitinde
memlekete girdiği zamanki kıymetine nazaran istifade ve menfaat görmesine muvakkat edilmekte.
3.Şirketler dışarıya para gönderememekte. 4.Akt ve
mukavelenamenin ahkamına zaman zaman tecavüz
edilmekte.
BCA:
30..10.0.0/
244.652..
19./428107
21
Ağustos
Merkeze alınan valiler.
Çankırı, Kocaeli, Bilecik ve Ordu illerinin valileri
Muhtar, Eşref, Ali Kemali ve Adil'in merkeze alınması. Lüzuma binaen Dahiliye Vekaleti tezkeresi ile
Vekiller Heyetince kabul...
BCA:
30..18.1.2/
47.57..19./
71-386
21
Ağustos
Hitler’in başvekâletle devlet reisliğini şahsında toplaması ile ilgili yapılan oylamada 38 milyon kişi evet,
4 milyon kişi hayır dedi.
C,21
Ağustos
1934
22
Ağustos
Reşat Şemsettin Beyin vekalet müfettişliğine naklinden dolayı yerine Ali Rıza
Beyin tayini.
RG
22
Ağustos
Telefon şirketi hakkında.
Kaynak
Abonelerden fazla almış olduğu mükâleme ücreti C,22
Ağustos
olan 220 bin lirayı belediye hesabına yatırdı.
1934
23
Ağustos
Tapu ve Kadastro Umum
Müdürlüğüne tayinler.
25
Ağustos
31.7.1934 tarihli kararname
ile elçiliklere yapılan tayinler.
25
Ağustos
Birinci Umumi Müfettişliğe atama.
Kadastro Müdürlüğüne Memurin ve Levazım Müdü- RG
rü Celal, yerine Müfettişlerden Safiyettin, Müfettişliğe Ankara Tapu Müdürü Ali Bey tayin edilmiş, Van
Vilayeti Tapu Müdürü Memiş Bey vekalet emrine
alınmış, yerine, Elaziz Tapu Müdürü Nurettin Bey
tayin edilmiştir.
RG
Münhal bulunan Birinci Umumi Müfettişlik RG
Başmüşavirliğine Kastamonu Valisi Fuat'ın tayini.
592
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
27
Ağustos
İdari taksimat.
19.7.1934 tarihli ikararname ile, Antalya merkez Ka- BCA:
zasına bağlı olarak Aksu Nahiyesinin kurulması bazı 30..11.1.0/
köylerin buraya bağlanması, Vilayet dahilinde mer- 88.23..6.
kezi (Macun) köyü olmak ve bağlı cetvelde isimleri
yazılı 3915 nüfuslu 12 köyü ihtiva eylemek üzere
Aksu adiyle bir nahiye teşkili halinde umran, maarif
ve inzibati nokta nazarından pek büyük faideler temin edileceğine dair Antalya Vilayeti Umumi Meclisi ve İdare Heyetince ittihaz olunan kararlar Vilayet
İdaresi Kanunun 2. maddesi hükümlerine uygun bulunduğundan...
27
Ağustos
156 şahsın vatandaşlığa
alınmaları.
Yıl içinde bu gerekçeyle çok sayıda kişi vatandaşlığa
alınırken, çok sayıda kişi de vatandaşlıktan çıkarılmıştır. Hicret ve iltica suretiyle Türkiye'ye gelerek
vatandaşlığa alınmalarını isteyen ve fena halleri olmadığı anlaşılan 156 şahsın 1312 sayılı Kanunun 6.
maddesine göre istisnaen Türk Vatandaşlığına alınmaları İcra Vekilleri Heyetince…
27
Ağustos
Bütün resmi dairelerin
avukatları vilayet
muhakemet müdürlüğünün
emrine verildi.
Önce hazine avukatlarından her biri muhtelif mah- C,27
kemelerde hazineye ait işleri takip ederdi. Bundan Ağustos
sonra her bir mahkemeye ayrı bir avukat memur edi- 1934
lecek.
27
Ağustos
Afyon-Isparta, AfyonBurdur, Antalya Demiryolu
Hatlarının İnşasına başlandı.
28
Ağustos
Evkaf Müdürlüklerine tayinler.
Manisa Evkaf Müdürü Rahmi Beyin kanunun tayin RG
ettiği müddeti geçirdiği halde gitmemesine ve bir
maazaret sardetmemesine mebni müstfai addile yerine Muğla Müdürü Mustafa, Muğla'ya Zonguldak
Müdürü Şemsettin, Zonguldak'a Burdur'dan Hasan
Tahsin'in tayini ve Çoruh Müdürü Tahir Bey ile
Kırklareli Müdürü Ali Ulvi Bey'in maaşalarile tahvili.
28
Ağustos
Bayazıt Emniyet Müdürü
Kamil Beyin vekalet emrine alınması.
1777 nolu Kanuna tevfikan.
29
Ağustos
Rıhtım şirketi ile bir
itilafname hazırlandı.
Buna göre, imtiyaz ve tesisat sene başında hükümete C,29
Ağustos
geçecek.
Kaynak
BCA:
30..18.1.2/
47.59..2./
1-548
CT
RG
1934
29
Ağustos
Maarif Vekaleti Müfettişliklerine yapılan tayinler.
Birinci Sınıf Müfettişliğe Rasim Bey, İsmail Hikmet RG
Bey, İkinci Sınıf Müfettişliğe Hasan Ali Bey ve
Üçüncü Sınıf Müfettişliğe Ali Hikmet Beyin tayini.
29
Ağustos
Hukuk Fakültesi Dekanı
Tahir Bey istifa etti.
Hukuk Fakültesi Dekanlığına Sıddık Sami Bey’in ge- C,29
Ağustos
tirilmesi takarrür etmiştir.
Kaymakam tayinleri.
19.71934 tarihli kararname ile, 51 kaymakamın ata- RG
ması yapılmış veya yerleri değiştirilmiştir.
15. Ağustos
1934; C,2
Eylül 1934
593
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
1
Eylül
C.H.F. kaza teşkilatlarının
genişletileceği hakkında.
Balıkesir, Erzurum, Çoruh ve Maraş Parti Bölge Müfettişlerine yazılan yazıda, parti teşkilatı yapılması
için "nüfus vaziyetinin milliyet ve cinsiyet bakımından tetkik etmek … kasaba sayısı ile köy mevcutları
adeti mevcutlarını adeti ile bilmek zaruridir." Yazıya
ek olarak sunulan cetvelin doldurulması istenmektedir. Kars ili ile ilgili cetvelde, Türk, Kürt, Arap,
Çerkes, Rum, Ermeni satırları bulunmaktadır. Yazıya
düşülen notta da, "Türkten gayri milliyet olan müstakil köylerle karışık köyler varsa adları ile nüfusları,
milliyet farkları gözetilerek ayrı bir liste halinde
gönderilmelidir" denmektedir.
BCA:
490..1.0.0/
24.120..3./
1.BÜRO
1
Eylül
İstanbul Belediye Meclis
Üyeleri seçimleri için propaganda çalışmalarına başladı.
Alada, 131
2
Eylül
Kadıköy-Üsküdar ve havalisi tramvayları işletmeye
başladı.
CT
4
Eylül
Vali atamaları.
19.8.1934 tarihli kararname ile Bolu Valisi Ali Rıza RG
Beyin Bilecik, yerine Giresun Valisi Salih Cemal
Bey, Kırşehir Valisi Nazım Beyin Ordu Valiliklerine
tayinleri.
4
Eylül
Belediyeler Bankası bugün
ilk heyeti umumiye toplantısını yaptı.
Sermayesi 4 milyona çıkarıldı ancak bu yeterli gö- C,4 Eylül
1934
rülmüyor.
4
Eylül
Atatürk'ün Alman Devlet
Başkanlığı'na seçilmesi nedeniyle Adolf Hitler'e tebrik telgrafı.
5
Eylül
2/1122 Sayılı Hususi Hastaneler Nizamnamesinin
yürürlüğe girmesi.
1933 tarihli ve 2219 Sayılı Hususi Hastaneler Kanu- RG
nuna göre hazırlanmıştır.
6
Eylül
Avusturya ile anlaşma.
Türkiye ile Avusturya arasında emtia Mübadelatını Rg
tanzime müteallik itilaf
6
Eylül
Açık bulunan Birinci
Umumi Müfettişlik
Başmüşavirliğine Kastamonu Valisi Fuat Beyin tayini.
RG
6
Eylül
Ankara Su Tesisatı İşletme
Talimatnamesinin 22 inci
Maddesinde Yazılı Olan Su
Bedelinin Değiştirilmesi
Hakkında 2/1203 Sayılı
Bakanlar Kurulu Yönetmeliği.
Bulmaç
10
Eylül
Vasıf Çınar'ın Moskova
Büyükelçiliği'ne atanması.
DÖKKAG
Ölüm tarihi olan 2 Haziran 1935'e kadar bu görevde ATCTK
kalmıştır.
594
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
10
Eylül
İstanbul’un en eski abidesi
olan Ayasofya Camisini
hükümet müze haline getirme kararı verdi.
11
Eylül
Danıştay'da takip edilen işler hakkında Cumhuriyet
Halk Partisi grubunun endişesi olduğu yolundaki görüşlere Danıştay Başkanı
Reşat Bey'in mektup mahiyetindeki açıklamaları.
"Bazı avukatlar tarafından Şura dava ve heyetlerinde
müdafaa vekilliği edilmesi ve … hassatan Refik Şevket ve Hamit Şevket ve şerikleri Zühtü Halim beylerin bu işlere girişmesidir."
BCA:
30..10.0.0/
11.68..15.
/1037
11
Eylül
Ağrı ili Eleşkirt kazası
kaymakamı Rahmi'nin Bakanlık emrine alınması.
Görülen lüzuma binaen.
BCA:
30..11.1.0/
90.32..5.
11
Eylül
İstanbul şehir planını yapacak uzmanın seçimi yılbaşına ertelendi.
C,11 Eylül
1934
17
Eylül
Türkiye, Milletler Cemiyeti
Konseyi üyeliğine seçildi.
T.C.80. Yıl
K.
18
Eylül
İktisat Vekaletinin İstanbul
Vilayetine gönderdiği tamim.
İktisat vekaletine tabi bilumum devair ve müessesatla C,18 Eylül
ticaret odaları ve ofiste müstahdem, aylıklı, ücretli, 1934
hakkı tayini vekalete ait olsun olmasın memurların
gazetecilik ve öğretmenlikle alakalarını 16 Eylüle
kadar kesip bu iki vazifeden birini tercih etmesi gerekir.
20
Eylül
Seyhan Valiliğine Emniyet
İşleri Umum Müdürü Tevfik Hadi Beyin tayini.
20
Eylül
Adliye Müfettişliklerine
yapılan tayinler.
İkinci sınıf müfettişliğe, Ferit, üçüncü sınıf müfettiş- RG
liğe, Nuri ve Şinasi ve dördüncü sınıf müfettişliğe,
Abidin ve Tevfik Beylerin tayinleri.
20
Eylül
Hoybun Cemiyeti'nin Temsilcisi Midyatlı Şerif Mahruz'un ailesi ile birlikte Tekirdağ iline yerleştirilmesi.
Midyatlı Şerif'in firari Haco adındaki birinin akrabası
ve Fransızlara casusluk etmesinden şüphe edilmesi
üzerine 2510 sayılı Kanunun 10/c maddesi ile
…Dahiliye Vekaletinin tezkeresi ile İcra Vekilleri
Heyetince …
22
Eylül
Sovyetler Birliği Hükümeti'nce açılacak krediden 1
000 000 liranın Ankara Belediye'sine şartlı olarak verilmesi.
Otobüs, yedek parça ve tamir atelyesi mubyaasında BCA:
kullanılmak ve itfa taksitlerinin vakti meyanında 30..18.1.2/
ödenmemesi halinde hazinece tahsil edilen vergiler- 48.64..14.
den mütevellif Belediye hisseleri tevfik olunmak
kaydıyla…
23
Eylül
Türkiye-Hollanda Ticaret
ve Kliring Andlaşması imzalandı.
Andlaşma Ankara'da imzalanmış ve TBMM'nin 9 CT
Haziran 1936 tarihli toplantısında kabul edilen 3020
sayılı kanunla tasdik olunmuştur.
26
Eylül
Emekliliğe sevkedilen vali- Merkez emrinde bulunan Bilecik Valisi Ali Kemal,
ler.
Çankırı Valisi Muhtar, Kocaeli Valisi Eşref ve Ordu
Valisi Adil'in emekliliğe sevki 1851 sayılı Kanunun
3. maddesine tevfikan tekaüde sevkleri İcra Vekilleri
Heyetince kabul…
Kaynak
C,10 Eylül
1934
RG
595
BCA:
30..18.1.2/
48.64..12./
95-63
BCA:
30..18.1.2/
48.65..18./
11-388
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
26
Eylül
Hariciye Vekaletine tayin.
Hariciye Vekaleti Zat ve Tahakkuk İşleri Şefliğine RG
Abdulkadir Beyin tayini.
26
Eylül
Odesa Başkonsolosu Rauf
RG
26
Eylül
Elçiliklere yapılan atamalar.
26
Eylül
İzmir Posta ve Telgraf
Başmüdürü Enver Beyin
Vekalet emrine alınması.
RG
26
Eylül
Balıkesir Vilayeti Başmühendisi Seyfi Beyin Nafia
Müfettişliğine tayini.
RG
26
Eylül
İdari taksimat.
Derik'e bağlı Selmi nahiyesinin Mişkinan köyüne BCA:
nakli ve adının Mişkinan olarak değiştirilmesi, Selmi 30..11.1.0/
nahiyesinin 27 köyünün Derik kazasına, 36 köyünün 90.33..8.
de Mişkinnan nahiyesine bağlanması. Mardin Vilayeti Umumi Meclisi ve İdare Heyetince ittihaz olunan kararlar Vilayet İdaresi Kanunun 3. maddesi ahkamına uygun bulunmuştur.
27
Eylül
Kaymakam ataması
Erdek Kaymakamı Cemil Beyin Demirci Kaymakamlığına nakli, yerine Demirci Kaymakamı Esat
Beyin ve Çat kazası kaymakamlığına Balya kaymakamı Halis ve Bingöl kaymakamlığına Kemal Beyin
tayini.
27
Eylül
Silivri Kaymakamı Mehmet Ali Beyin vekalet emrine alınması.
27
Eylül
Mektupçuluklara yapılan
tayinler.
Tekirdağ'a Kırşehir Mektupçusu Şevki, yerine Tokat
Mektupçusu Hüseyin, Maraş'a Tekirdağ Mektupçusu
Mithat, Edirne'ye Tevfik, Çankırı'ya Maraş Mektupçusu Yaver Lütfi, Sinop'a İsparta Nüfus Müdürü
Rifat, Gümşhane'ye Burgaz Nahiyesi Müdürü Cemal,
İzmir'e İskilip Kaymakamı Baha Beylerin tayini.
27
Eylül
Emlak ve Eytam Bankası
Umum Müdürlüğü'ne Cevdet'in tayini.
Merkez Bankası Umum Müdürü iken Maliye Veka- BCA:
30..18.1.2/
letinin tezkeresi üzerine…
Kaynak
Marsilya Konsolosu ile Barselona Konsoloslarının RG
becayişleri, Paris Büyükleçisi Müsteşarı Celal Osman Beyin Roma Büyükelçiliği Müsteşarlığına,
48.65..19./
130-51
30
Eylül
Kaymakam tayinleri.
11.9.1934 tarihli kararname ile, Diyadin, Eğridir,
Balya, Pötürge, Çemişgezek, Fethiye, Avanos, İskilip
ve Karaköse kaymakamlıklarına Erip, Zeki, Rıfat,
Adnan, Celal, Nazım, Vehbi, Cemal ve Murat Nihat'ın tayinleri. Orhaneli, Gölpazarı, Mut, Derik, Tosya,
Artova, Pazar kaymakamlıklarına Nazım, Osman
Nuri, Mustafa Asım, Adil, Şemsettin, Kerim Refi ve
Şakir'in tayini.
30
Eylül
Emniyet İşleri Umum Müdürlüğüne tayin.
Trakya Umumi Müfettişliği Başmüşaviri Şükrü Be- RG
yin tayini.
596
BCA:
30..11.1.0/
90.32..2.;
90.32..4.
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
30
Eylül
Nafia Başmühendisliğine
tayin.
Aydın Vilayeti Başmühendisi Kemal Beyin Maraş RG
Vilayeti Nafia Başmühendisliğine tayini
30
Eylül
1. Umumi Müfettişliğe
atamalar.
Asayiş Müdürlüğü'ne Niyazi, İstihbarat Müdürlüğü'- BCA:
ne de Burhan Bey'in tayinleri. Niyazi Bey ikinci sınıf 30..11.1.0/
mülkiye müfettişi ve Burhan Bey hukuk müşaviri 90.34..4.
iken.
0
Ekim
Ankara şehrinin içme suyu
proje ve planları.
Nafia Vekaletinin isteği üzerine sabık Sular Umum
Müdürü Mösyö Tubergen tarafından verilen 1931 tarihli raporun özü dahilinde tanzim edilen ve Heyeti
Vekilece tasvip edilerek … şehir suyunun temini
keyfiyeti Ankara Şehri İçme Suyu Komisyonu adıyla
teşkil edilen komisyona verilen 8 sayfalık program.
BCA:
30..1.0.0/
122.774..1.
/ K5
1
Ekim
Muğla Özel İdare Muhasibi Muğla vilayet konağı için sabık vali Cemal Bey'den
adına çıkarılan 740 liralık
Borçlar Kanununa muhalif olarak satın alınmış olan
zimmetin affı.
7 parça halının bedeli olup muhasibi mes'ul namına
eşhas zimmetine alınmış olan 740 liranın İdarei
Hususiyei Vilayet Usulü Muhasebe Talimatnamesinin 50. maddesine tevfikan tenzili ...
BCA:
30..18.1.2/
48.66..14./
76-231
1
Ekim
Ankara İmar Planı'ndaki
hali arazi tabirinin park ve
yeşillik saha şeklinde düzeltilmesi.
Park ve yeşillik kısımlarını gösteren işaretin karşısındaki tabirin düzeltilmesi Dahiliye Vekaleti ve Maliye Vekaleti tarafından istenmiş, İcra Vekilleri Heyetince kabul olunmuştur.
BCA:
30..18.1.2/
48.66..18./
101-20
1
Ekim
Ticaret müdürlüklerinin
lağvı ile esnaf cemiyetleri
murakabe bürosunun nereye bağlanacağı ile ilgili itilaf çözüldü.
Ticaret ve sanayi odaları nizamnamesinin 145. maddesine istinaden, murakabe bürosu bundan böyle
odaya merbut olarak çalışacaktır. Ancak vilayet vasıtası ile yapılacak muhaberatta kolaylık olmak üzere
yapılacak tezkerelerin bir suretinin de vilayetlere
gönderilmesi takarrür etmiştir.
SP,1
Birinci
Teşrin
1934
1
Ekim
Keçiborlu'da kükürt fabrikasının temeli atıldı.
CT
1
Ekim
Belediye seçimi başladı.
SP,1
Birinci
Teşrin
1934
3
Ekim
Dahiliye Vekaletine tayin.
İkinci Kültür Şubesi Müdürlüğüne Akif Beyin tayini. RG
3
Ekim
Vekalet emrine alınan
kaymakamlar.
Karaköse, İznik ve Eleşkirt kaymakamı Ruhi, Vahip RG
ve Rahmi beylerin vekalet emrine alınmaları.
4
Ekim
Resmi Evrak ve Defterlerden Lüzumsuz Olanların
Yokedilmesi Tarzı Hakkında 2/1282 Sayılı Nizamname.
5
Ekim
Trakya’ya Bulgaristan ve
Romanya’dan gelen muhacirler.
6
Ekim
Kaynak
RG
Bunlar için Çorlu’da 100 hanelik Ömerler ve 120 ha- SP,5
Birinci
nelik Türkmenlik köyleri kuruldu.
Teşrin
1934
Seyyar Tabiplerin Vazifeleri Hakkında Talimatname
RG
597
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
7
Ekim
Malatya’daki tapu müdürlüğü teşkilatı kaldırılarak
Tapu Sicili Muhafaza Teşkilatı kurulmuştur.
8
Ekim
Trakya Nafia Müfettişliğine Abdurrahman Osman
Bey'in Edirne ili Başmühendisliğine Kemal Bey'in
tayinleri.
Abdurrahman Osman Bey Edirne dördüncü sınıf BCA:
başmühendisi ve Kemal Bey Maraş dördüncü sınıf 30..11.1.0/
başmühendisi iken (70 lira mertebe ve derece) tayin 90.35..8.
edilmişlerdir.
9
Ekim
Emlak ve Eytam Bankası
Umum Müdürlüğüne atama.
Merkez Bankası Umum Müdür Muavini Cevdet Be- RG
yin tayini.
11
Ekim
7/8/1933 tarihli İstanbul
Limanı Nizamnamesinin
Bazı Maddelerini Değiştiren 2/1327 nolu Nizamname
13, 17, 26 ve 55. Maddelerinde değişiklik yapılmış- RG
tır.
12
Ekim
Tekirdağı’na şark vilayetle- Bu Kürt muhacirler Trakya köyüne yerleştirilecek- SP,12
Birinci
rinden 93 kişilik bir muha- lerdir.
Teşrin
cir kafilesi gelmiştir.
Kaynak
SP,7
Birinci
Teşrin
1934
1934
13
Ekim
Yeşilay Cemiyeti'nin kamu
yararına dernekler arasına
alınması.
19.9.1934 tarihli, Dahiliye Vekaletinin teklifi ve Şu- BCA:
rayı Devlet Reisliğinin tezkeresi ile İcra Vekilleri 30..18.1.2/
48.64..8./
Heyetince …
"Nüfusun büyük bir kısmını teşkil eden memurların
[oy kullanmak için] seçimin mesai zamanına tesadüfi
hasebile kabil olmadığı ileri sürülerek vekaletlerce
kendilerine izin verilmesi husususu" talep edilmektedir.
80-38
13
Ekim
Ankara Belediye Meclisi
seçiminde oy kullanmak
için memurlara mesai saati
içinde izin verilmesi hakkında tamim.
13
Ekim
İstanbul İthalat Gümrük
müdürlüğüne Tahsin Fazıl
Bey ve onun yerine de müfettiş olarak Arif Beyin tayinleri.
RG
15
Ekim
Maarif Müdürlüklerine yapılan tayinler.
Muğla Müdürü Fevzi Bey Amasya'ya, Hüsamettin RG
Bey Bayazıt'a, Urfa Müdürü Bedri Bey Diyarbekir'e,
Sinop Müdürü Şefik Bey Maraş'a, Diyarbekir Müdürü Reşit Bey Erzurum'a, Amasya Müdürü Halil İbrahim Bey Muğla'ya, İbrahim Ertuğrul Bey Sinop'a,
Sıvas'a Sacit Bey, Maraş Müdürü Osman Rahmi Bey
Kırklareli'ye.
15
Ekim
Bazı Fransız mecmualarının yurda sokulmaması.
La vie Parisienne, Paris Musice-hall, Frou-Frou,
L'Art et Lie Nu mecmualarının ahlaki umumiyeyi
bozacak resim ve yazıları havi olduğu anlaşıldığından Matbuat Kanununun 51. maddesi mucibince….
16
Ekim
Savcılık Esnaf Bankası
hakkındaki tahkikatını bitirdi.
Suç af kanunu kapsamına girdiği için savcılığın her- SP,16
Birinci
hangi bir takibat yapmasına gerek kalmadı.
BCA:
30..10.0.0/
15.87..15./
1438
BCA:
30..18.1.2/
48.70..14./
86-158
Teşrin
1934
598
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
17
Ekim
Maraş Vilayeti Tapu Müdürlüğüne Bilecik Müdürü RG
Haydar Bey, onun yerine Eskişehir Tapu Başkatibi
İhsan Bey'in tayinleri.
17
Ekim
Çankaya'da Finlandiya Elçisi Onni Talas'ın itimatnamesini kabulü.
18
Ekim
Ankara Yüksek Ziraat Ens- Fakülteyi teşkil eden ziraat, baytar, tabii ilimler ve RG
titüsü Doktora Talimatnaziraat sanatlaraı doktoru ünvanı almak için hazırlanan
mesi.
talimatname.
18
Ekim
Ceyhan ve Osmaniye kazaları belediye seçimleri.
Kaynak
ATCTK;
SP,20
Birinci
Teşrin
1934
Çoğunluk sağlanamadığı için süreleri bir hafta uzatı- SP,18
lan Ceyhan ve Osmaniye kazaları belediye seçimleri Birinci
Teşrin
dün bitmiş CHF adayları buralarda kazanmışlardır.
1934
19
Ekim
Onbir senedir faaliyet gösteren Muhtelit Mübadele
Komisyonu'nun görevini
bitirerek dağılması
Bu komisyon Türkiye-Yunanistan arasında Lozan'da ATCTK
imzalanan mübadele Antlaşması uyarınca kurulmuş
ve 7 Ekim 1923'de göreve başlamıştı.Bu suretle Lozan Muahadesi ile bitaraf azanın murakabe ve hakemliğine tevdi edilmiş olan ahali mübadelesi ve
mallarının tasfiyesine müteallik işler de halledilmiş
olmaktadır. Bitaraf aza bir rapor hazırlayacak ve rapor Milletler Cemiyeti ile Türk ve Yunan hükümetlerine verilecektir. Komisyon 11 sene 11 gün vazife
gördükten sonra tarihe karışmış oluyor.
20
Ekim
İdari taksimat.
26.9. 1934 tarihli kararnameler ile. Gaziantep'in Pazarcık kazasına bağlı Tevekkelli, Rumoğlu, Aşağı
Kuyumcular ve Yukarı Kuyumcular, Tahtalı Dedeler,
Çolak Ali Çiftliği, Mustafa Çavuş Çiftliği ve Kocalar
köylerinin Kahramanmaraş'a bağlanması.Gebze kazasına bağlı Yarımca köyünün Kocaeli Merkez kazasına bağlanması. Amasya'nın Gümüşhacıköy kazasına bağlı Büyük Düğenci, Küçük Düğenci, Kışladere
ve Araphacı köylerinin Çorum ili Mecitözü kazasına
bağlanması. İzmir'in Karaburun kazasına bağlı
Balıklova köyünün Urla kazasına bağlanması. Balıkesir'in İvrindi nahiyesine bağlı Kayapa köyünün,
Osmanköy nahiyesine bağlanması, Osman köy nahiye merkezinin adı geçen köye nakli. Mustafa Kemal
Paşa kazasına bağlı Gönü, Sarıbeyatik, Sarıbeycedit,
Sarıbeyislam ve Dümberez köylerinin Karacabey ilçesine bağlanması. Karaman'ın Başkışla nahiyesine
bağlı Sarıhacılar köyünün Hadım ilçesinin Bademli
nahiyesine bağlanması.
BCA:
30..11.1.0/
90.33..3.;
90.33..4.;
90.33..6.;
90.33..7.;
90.33..9.;
90.33..10.;
90.33..11.;
90.33..12.
22
Ekim
Yağmur ve doludan zarar
gören Konya'nın merkez
kazasına ve çevre köylere
Kızılay'ca yardım yapılmasına imkan olmadığı.
Dahiliye Vekili Şükrü Kaya imzalı olarak Başvekalet
Yüksek Makamına gönderilen ve Hilalıahmer Cemiyetinin yardımını isteyen yazıya Başvekalet aracılığıyla Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili tarafından verilen cevap "cemiyetin varidatı azalması yüzünden mali vaziyeti daralmış olduğundan yardım
edilmesine maalesef imkan görülmediği" şeklinde
olmuştur.
BCA:
30..10.0.0/
117.821..
12./99A73
599
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
23
Ekim
İzinsiz olarak Kırşehir'e
gittiği için kıdemi indirilen
Yozgat Valisi Baran'ın
mektubu.
Başvekalete hitaben yazılan mektupta"… vazifenin
icap ettirdiği hassasiyetin doğurduğu bir sü'i tefehhüm neticesinde tarfia bihakkın intizar ederken kıdem tenzili gibi hiçbir zaman müstehak olmadığım
ceza tehdidi karşısında bulunuyorum." Bu konuda 30
Eylül tarihinde ihtiyat zabitlerinden Nuri, valinin faaliyetleri ve usulsüzlükleri hakkında Gazi Mustafa
Kemal Hazretlerine hitaben uzun bir mektup yazmıştır.
BCA:
30..10.0.0/
64.430..21.
/7121
23
Ekim
Çankaya'da Sovyet Elçisi
Karahan'ın itimatnamesini
kabulü
24
Ekim
İstanbul Üniversitesi için
hazırlanan Talimatname
Talimatnameye göre mevcut doçentlerden imtihan
vermemiş olanlar 3 aya kadar imtihan edilecekler,
muvaffak olmayanlar maarif teşkilatında başka vazifelere tayin edilecekler.
SP,24
Birinci
Teşrin
1934
24
Ekim
Belediye seçimleri hakkında tamim.
Kaza teşkilatları ve vilayet reislerine gönderilen yoklama, talimatname ve tamimlerin ulaşıp ulaşmadığının takip edilmesi için yazılan yazılar ve gönderilen
telgraflarda bu konunun üzerinde hassasiyetle durulmaktadır.
BCA:
490..1.0.0/
13.68..6./
1.BÜRO
24
Ekim
Üniversite talebe talimatnamesi vekalet tarafından
tasdik edilmiş ve tatbikata
başlanmıştır.
Talimatname talebe disiplinine ait bazı maddeleri ih- SP,24
Birinci
tiva etmektedir.
ATCTK
Teşrin
1934
25
Ekim
26.9.1934 tarihli kararname ile, Gaziantep'in merkez BCA:
kazasına bağlı Aşağı ve Yukarı Höcüklü, Bediran, 30..11.1.0/
Gelinbuğday, Dağdağancık, Sarıl, Telpizek, Ardıl 90.33..12.
köylerinin Pazarcık nahiyesine bağlanması.
25
Ekim
Elçilik ataması.
Tiran Elçisi Ruşen Eşref Beyin Atina Birinci Sınıf RG
Elçiliğine tayini.
25
Ekim
Maliye Müfettişliğine atamalar.
Maliye başmüfettişliğine Rüştü, İkinci sınıf müfettiş- RG
liğe Esat ve Şefik, Pul Müdürlüğüne ZeynelAbidin
ve Beyoğlu Tahakkuk Müdürlüğüne Kütahya Defterdarı Kemal Beyin tayini.
25
Ekim
Posta Telgraf ve Telefon
Yerine Antalya Valisi Nazif Beyin tayini.
Umum Müdürü Edip Cemil
25
Ekim
Nafia Vekaletine bağlı
Samsun Başmühendisi Mehmet Nuri Bey İzmir, İz- RG
Başmühendisliklere yapılan mir Başmühendisi Nuri Bey İstanbul, İstanbul Baştayinler.
mühendisi Cevdet Bey Erzurum, Merkez Şoseler
Başmühendisi Hıfzı Muhtar Bey Sıvas, Sıvas Başmühendisi Asaf Bey Bursa, Bursa Başmühendisi
Behçet Bey Kütahya'ya naklen tayin kılınmışlardır.
26
Ekim
BMM dün 2 toplantı yaptı.
Önce açık sonra gizli celse
yapıldı.
2. celsede Balkan Misakı ile bağlı bulunduğumuz
Yugoslavya ve Romanya ile ayrı ayrı yapılan ve Balkan Misakının tatbikine dair olan protokollerin müzakere ve kabulleri hakkında layihalar vardı. Bu protokoller tasdik edilmiş oldu.
600
RG
SP,26
Birinci
Teşrin
1934
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
27
Ekim
Zaman ve Son Posta gazetelerinin 10 gün süre ile
kapatılmaları.
2/1454 nolu Kararname ile, Büyük Millet Meclisi'nin
gizli oturumunda cereyan eden müzakereyi neşreden
Cumhuriyet ve Akşam gazetelerinin ve 2/1455 nolu
Kararname
ile
Müzakereyi
tahrif
ve
neşerettiklerinden … muvakkaten tatiline Vekiller
Heyetince karar verilmiştir.
BCA:
30..18.1.2/
49.72..12./
30..18.1.2;
49.72..13./
86-159
27
Ekim
Belediye Seçimleri cetvel- 1934 yılında rey verme hakkına haiz olanlar ile bu
lerinin C.H.F. Genel Sekre- haklarını kullananların vilayet üzerine tanzim olunterliği'ne sunulduğu.
muş cetvel. Cetvelde 57 vilayet yer almaktadır. Toplam oy 1.765.404, kullanılan oy 1.059.758. En yüksek oran Ankara (%81), en düşük Erzurum (%34)
olarak gösterilmektedir. Toplam belediye sayısı 519,
rey verenlerin yarısı da kadındır. Bütün belediyelerde
CHF'ye mensup olmayanlara verilen reyler yüzü
geçmemektedir. Başka bir belgede hemen hemen bütün belediyelerde toplam ve kullanılan rey sayısı gösterilmiştir. Farklı bir belgede de vali uhdesinde olan
belediyeler ve vali ve belediye başkanları isimleri ile
belirtilmektedir. Ankara (Nevzat B.), İstanbul (Muhittin B.), Beyazıt (Vali İmaddettin B.), Kayseri
(Nazmi B.), Muş (Mithat B.), Siirt (Sakip B.), Van
(Mes'ut B.), Çoruh (Mucip B.), Maraş (Hasan Sukuti
B.), Balıkesir (Vali Sami B.).
BCA:
490..1.0.0/
286.
1146..2./
1.BÜRO
27
Ekim
Biga’da belediye seçimi
bitmiş ve reisliğe eski belediye reisi Raşit Bey çoklukla seçilmiş ise de Çanakkale vilayetince sebep
beyan edilmeksizin bu seçim tasdik edilmemiştir.
27
Ekim
Balkan Misakı ve Lahikala- Atina'da 9 Şubat 1934 tarihinde akit ve Mart 1934 ta- RG
rının İhtiva Ettiği Hüküm- rih ve 2381 numaralı kanun ile tasdik edilmiş olan ...
leri Tatbik Hakkında 2584
sayılı Kanun
28
Ekim
Tokat Milletvekili Mustafa
Vasfi, Balıkesir Milletvekili Ali Şuuri, Samsun Milletvekili Emin, Sivas Milletvekili Rahmi'nin vefatı
üzerine yerlerine yenisinin
seçilmesi.
28
Ekim
Münhal bulunan Dahiliye
Vekaleti Hukuk Müşavirliği Muavinliğine Cevat Beyin tayini.
RG
28
Ekim
Sıvas Başmühendisi Hıfzı
Muhtar Beyin Manisa
Başmühendisliğine tayini.
RG
Belediye azaları yine toplanarak aralarında ikinci bir SP,27 Biseçim yapmışlar ve yine Raşit Bey seçilmiştir. Seçim rinci Teşrin 1934
kâğıtları dahiliye vekaletine gönderilecektir.
Mustafa Vasfi 11 Ekim 1934, Ali Şuuri 20 Temmuz
1934, Emin 29 Temmuz 1934 ve Rahmi 10 Ekim
1934 tarihinde vefat etmiştir. İzlenen yol şudur. Dahiliye Vekaleti mebusun vefatını Başvekalete bildiriyor. "...tarihinde vefat ettiğini arzeylerim efendim."
BMM Başvekaletten yerine yenisinin seçilmesini istiyor. " vefat eden... yerine intihabı mebusan kanununun maddesi mahsusasına tevfikan diğerinin intihabı
esbabının istikmal buyurulmasını rica ederim." Başvekalet gereğinin yapılması için Dahiliye Vekaletine
gönderiyor.
601
BCA:
30..10.0.0/
74.491..12.
/78176
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
28
Ekim
Çankaya'da Romanya Hariciye Vekili Titulesku'yu
kabulü
30
Ekim
Terfi eden vali, mülkiye
müfettişleri, kaymakamlar,
mektupçular ve nüfus müdürlerine ait liste.
Örneğin İzmir Valisi Kazım Paşa birinci sınıfa, Bolu RG
Valisi Salih Cemal Bey üçüncü sınıfa terfi etmiştir.
31
Ekim
Manisa Milletvekili Yakup
Kadri'nin Tiran Elçiliği'ne
atanması.
Yakup Kadri Bey Mebus olduğu için bu atamanın iki
boyut vardır. 23.10.1934 tarihli kararname ile kabul
edilmiş ve 2/1452 nolu kararname olarak RG'de yayımlanmıştır. BMM Reisliği'nin 31.10. 1934 tarihli
tezkeresine göre de, Tiran Elçiliği'ne atanması dolayısı ile milletvekilliğinden istifa eden Manisa Milletvekili Yakup Kadri'nin yerine yenisinin seçilmesi istenmektedir.
31
Ekim
TBMM'nin dördüncü intihap devresinin üçüncü toplanma yılı.
TBMM'nin dördüncü intihap devresinin üçüncü top- RG
lanma yılında kabul ve tasdik buyurulan kanunların,
kanunlarla muahede, mukavele ve itilafnamelerin,
kararların, icra vekilleri heyeti karanamelerinin, talimatnamelerin, vekalet talimatnamlerinin, tevhidi içtihat kararlarının, şurayı devlet kararlarının ve müteferrik mevatın Resmi Gazete'de neşrini gösterir fihrist.
1
Kasım
TBMM Başkanlığı'na yeniden Balıkesir Mebusu
Kazım Özalp seçildi.
T.C.80. Yıl
K.
1
Kasım
Ankara'da mimar
Holzmeister, heykeltraş
Thorak ve heykeltraş Hanak'ın yaptığı Güven Anıtı
açıldı.
T.C.80. Yıl
K.
3
Kasım
Reisicumhur Hazretlerinin
BMM'nin Dördüncü İntihap Devresinin Dördüncü
Toplanma Yılını Açarken
Heyeti Umumiyede İrat
Buyurdukları Nutuk.
Öztürkçe kelimelerin kullanıldığı nutukta sırasıyla RG
dış politika, ekonomi ve maliye, kültür (dil ve güzel
sanatlar, musiki), savunma ve belediye seçimleri gibi
konulara değinilmiştir.
4
Kasım
Elçilik ataması.
Viyana Elçiliği işlerini görmekte olan Cevat Osman RG
Beyin Elçiliğe İkinci sınıf elçi olarak tayini.
5
Kasım
İdari taksimat.
Çat, Bingöl, Kavak, Bulancak ve Akçakoca kazaları- RG
na bağlanacak köyler.
6
Kasım
Demirköy, Salihli, Bodrum, Silvan, Marmaris,
Tavşanlı, Mustafakemalpaşa, Bulanık, Hadım, Çine,
Kelkit, Ecebat, Uşak, Gediz, Ahlat, Beşiri kaymakamlıklarına yapılan tayinler.
13.10.1934 tarihli kararname ile. Demirköy'e İpsala BCA:
Kaymakamı Nurettin, Salihli'ye Bodrum Kaymakamı 30..11.1.0/
Kamil, Bodrum'a Cihanbeyli Kaymakamı Abdullah 90.36..3.
Fehmi, Silvan'a Osmaniye Kaymakamı Emin, Marmaris'e Silvan Kaymakamı Ali Rıza, Tavşanlı'ya
Garzan Kaymakamı Şakir, Mustafakemalpaşa'ya Bulanık Kaymakamı Fahri, Bulanık'a Mutki Kaymakamı Hilmi, Hadım'a Göle Kaymakamı Celal, Çine'ye
Açıklamalar
Kaynak
ATCTK
602
BCA:
30..10.0.0/
74.491..13.
/78177
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
Bünyan Kaymakamı Hulusi, Kelkit'e Hafik Kaymakamı Celal, Ecebat'a vekaletinde bulunan ve stajını
bitiren Hüseyin Kemal, Uşak'a Gediz Kaymakamı
Besim, Gediz'e Uşak Kaymakamı Adil, Ahlat'a Beşiri Kaymakamı Şükrü, Beşiri'ye Ahlat Kaymakamı
Kemal beyler...
6
Kasım
ABD'nin Ankara Büyükelçisi Skinner'in Amerikan
Kulübünün Paris'teki bir
ziyafetinde Türkiye ile ilgili olarak yaptığı konuşma.
"Hepiniz Türkiye'yi ziyaret etmiş ve İstanbul'a varır
varmaz otoritenin hakim olduğu … bir memlekete
girdiğinizi derhal anlamış olduğunuza eminim.
[Cumhuriyet] teşkilat[ı], mesuliyetten ürkmeyen bir
ruhla Gazi'nin etrafındaki iktidarlı şahıslar tabiat kanunu hükmile bir gün ortadan kaybolunca, halkın
yükü üzerine almaya ve teşkilat müesseseleri layikile
işletmeğe muktedir olmasını temin edecek bir şekilde
tesis etmektedir."
6
Kasım
Emniyet İşleri Umum Müdür Muavinliğine Turgutlu
Kaymakamı Feyyaz Beyin
tayini.
6
Kasım
Başmühendisliklere yapılan Edirne Dördüncü Sınıf Başmühendisi Abdurrahman RG
atamalar.
Beyin Trakya Umumi Müfettişliği emrinde bulunmak üzere Nafia Müfettişliğine ve Maraş Başmühendisi Kemal Beyin Edirne Başmühendisliğine tayini.
7
Kasım
Üniversite Roma Hukuku
profesörü Misan Ventura
Efendi bir vergi işinden dolayı vekalet emrine alınmıştır.
8
Kasım
Başmüfettişliğe yapılan tayin.
Polis Başmüfettişliğine Naci ve Emniyet İşleri RG
Umum Müdürlüğü Üçüncü Şube Müdürlüğüne Halit
Beyin tayini.
8
Kasım
Ankara Nafia Başmühendisi Tahir Beyin Sıvas Başmühendisliğine tayini
RG
10
Kasım
Milli Türk Talebe Birliği
Cemiyeti'nin kapatılması
isteği.
Başvekalete gönderilen Üniversite Rektörü imzalı bir
yazı. "kendilerini birliğin idare heyetine seçtirmiş
olan gençler … çalışkan talebenin ekseriye haricinde
kalmış olan kimselerdir. Üniversitenin manevi nüfuzu altında bulundurmak istediğimiz talebe cemiyetleri ile sakin ve çalışkan talebeyi bunların tesirinden
korumak için umumi bir karar alınması lüzumlu olduğunu zannediyorum."
11
Kasım
Sümerbank'a 5 il ve 3 ilçede şeker fabrikası kurması
için 25 yıl müddetle imtiyaz verilmesi.
31.10.1934 tarih ve 2/1495 nolu kararname ile. İzmir, BCA:
Manisa, Denizli, Konya ve Afyon vilayetlerile Uşak, 30..18.1.2/
Gediz ve Simav kazaları 601 sayılı Kanun ile Teşviki 49.74..12.
Sanayi Kanununa tevfikan...
11
Kasım
İdare Dergisinin 79. sayısı
çıktı.
Dahiliye vekaleti tarafından çıkarılan bu resmi mec- SP,11
İkinci
muada resmi ve gayri resmi yazılar bulunmaktadır.
BCA:
30..10.0.0/
267.802..
24./44050
RG
SP,7
İkinci Teşrin 1934
BCA:
30..10.0.0/
117.817..7.
/9835
Teşrin
1934
603
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
12
Kasım
Yalova Belediye Reisliği'nin, Kaymakam uhdesine
verilmesi.
27.10.1934 tarih ve 2/1478 nolu kararname ile, Bele- BCA:
diye Kanunun 94. maddesi b ve d fıkraları hükmüne 30..18.1.2/
49.73..16./
göre
Şirket ile yapılan 21 ve 24 Temmuz 1926 tarihli zeyi BCA:
mukavelenamelerin bozulmuş olmasından dolayı… 30..18.1.2/
şirket tarafından Nafia Vekilliğine açılan davanın 49.76..19.
idari davanın ehemmiyet ve hususiyetine binaen
2573 nolu Kanunun 3. maddesine göre davanın İzmir
Mebusu Mahmut Esat Beyefendi tarafından müdafaayı yaptırmak üzere vekalet verilmesi ve 5000 lira
vekalet ücreti verilmesi..
Kaynak
82-40
12
Kasım
İstanbul Tramvay Şirketi'nin Nafia Vekaleti'ne açtığı
davaya Mahmut Esat'ın vekalet etmesi.
13
Kasım
Anayurda 1923’ten itibaren Bu muhacirler Yugoslavya, Bulgaristan, Romanya, SP,13
655 548 muhacir geldi.
Rusya, Suriye, Kıbrıs, Adalar, Efganistan, İran ve İkinci
Teşrin
Garbi Trakya’dan gelmişlerdir.
1934
13
Kasım
Maarif Müdürlüğüne tayin.
İçel Maarif Müdürlüğüne Nahit Cemal Beyin tayini.
13
Kasım
Sıhhat ve İçtimat Muavenet Maraş Sıhhat ve İçtimat Muavenet Müdürü Dr. Şevki RG
Müdürlüğüne tayin.
Beyin Muş Müdürlüğüne tayini.
14
Kasım
İstanbul Belediye İdaresinin son yaptığı bir istatistik.
1923 yılından beri mali tekaliften, ruhsatiye ve harç- C,14
lardan, belediye mal ve mülkleri hasılatı ile çeşitli Kanunusani
teberrü, muavenet ve hususi fasıladan toplanan 10 1934
senelik gelir miktarı 59.871.697 lira olmuştur. 1933
yılı geliri ile 1932 yılı geliri arasında 857.463 lira
kadar fark vardır. Bu fark oktruva resminin ilgasından kaynaklanmıştır.
15
Kasım
Orta tedrisat kadrosunda
olan muallimlerin vazifelerine son verilmiştir.
Çünkü kanunen bir memur 6 aydan fazla vekalet ya- SP,15
İkinci
pamaz.
RG
Teşrin
1934
15
Kasım
3 yıl önce hususi bir kanun Mahkemeler 2 200 hüküm, 4 milyon ceza kesmişler.
ile kurulan ihtisas mahkeBu mahkemeler kaçakçılık konusunda caydırıcı olmelerinin müddeti Kânunu- muşlardır.
saninin 10. günü bitmektedir.
SP,15
İkinci
Teşrin
1934
16
Kasım
İstanbul belediyesinin 1923 Mukaveleye göre belediye 10 sene devam etmek üzeyılında Periye Bankasından re 153 bin lira vermek suretiyle borcunu ödeyecektir.
yaptığı istikraza ait ödeme
mukavelenamesi kabul
edildi.
SP,16
İkinci
Teşrin
1934
17
Kasım
Merkez Bankası Umum
Müdür Muavinliği'ne Mustafa Hayrettin'in tayini.
7.11.1934 tarih ve 2/1504 nolu kararname ile.
BCA:
30..18.1.2/
49.75..1./
130
17
Kasım
İdari taksimat.
7.11.1934 tarihli kararname ile, Siirt'in Şırnak kaza- BCA:
sına bağlı Bendan, Baskan ve Aşağıdere köylerinin 30..11.1.0/
Mardin'in Cizre kazasına, Surbutun köyünün de Silo- 91.38..10.
pi nahiyesine bağlanması.
17
Kasım
Moskova Büyükelçisi Vasıf Beyin ilavei memuriyet
olarak Lituvanya Cumhuriyeti yanında da Hükümet
orta elçi olarak temsil etmesi.
RG
604
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
18
Kasım
Malatya Belediye Başkanlığı'na seçilen Fettah Zade
Mehmet Bey'in başkanlığının onayı.
...belediye meclisince reisliğe seçilen ... Belediye RG
Kanununun 89. maddesine göre tasdik edilmektedir.
Reisicumhur, Başvekil ve Dahiliye Vekili tarafından
müşterek kararname ile atama yapılmaktadır.
13.11.1934 tarihli kararnameler ile, 2858, 2860,
2861, 2862, 2863, 2864, 2865, 2866 sayılı Resmi
Gazete'de de diğer yerlere seçilen belediye başkanlıkları onayına ilişkin kararnameler bulunmaktadır.
Buna göre, Sinop Abdullah, Burdur Rıza, Amasya
Celal, Gümüşhane Muhsin Sahir, Erzincan
Müftüzade Hakkı, Bilecik Yahya, Mardin Dr. Aziz
Nihat, Çanakkale Veli Namık, Çorum Pertev, Isparta
Hilmi, Kütahya Ethem, Eskişehir Kamil, Giresun Eşref, Zonguldak Muhittin Reşat, Kırklareli Dr.
Mehmed Can, İçel Mithat, Bolu Reşat, Kastamonu
Hilmi, Muğla İskender, Urfa Ömer, Çankırı
Dedezade Ömer, Gaziantep Misrizade Ahmet Hamdi,
Kırşehir Mehmet Turgut, Diyarbakır Şeref, Ordu Dr.
İbrahim Namık, Yozgat Abdurrahman, Tokat Mustafa, Samsun Nafiz, Bursa Cemil, Aydın Hüseyin Nafiz, Afyon Tiryakizade Hüseyin Haşim, Adana Turhan Cemal, İzmir Behçet Salih, Konya Şevki, Niğde
Dr. Hüseyin, Antalya Lütfü, Kocaeli Kemal, Trabzon
Kadri Mesut, Tekirdağ Ekrem Beyler.
18
Kasım
Matbuat Umum Genel Mü- Gazetelerde Öz Türkçe yazılarının baş makale yerindürlüğü tebliği.
de bölünmeden ve öteki yüzlere atılmadan yazılmasını Reisicumhur gazete sahibi arkadaşlardan istemektedir.
19
Kasım
Riyaseticumhur Umumi
3.4.1934 tarihinde de Umumi Katiplik işleri Hasan BCA:
Katipliği'ne Hasan Rıza'nın Rıza Beye vekaleten verilmişti.14.11.1934 tarihli ka- 30..18.1.2/
49.77..8./
tayini.
rarname ile.
Kaynak
SP,18
İkinci
Teşrin
1934
3-31
19
Kasım
Milli Mücadele esnasında
muzır teşkilatlara girmiş
olduklarından Heyet-i
Mahsusa kararı ile devlet
hizmetinden men edilen ve
Cum. Bşk. namüracaat
eden eski miralaylardan
Yusuf ve beş arkadaşının
durumları.
Bu konu Milli Müdafaa Vekaleti Zat İşlerinde görüşülmüş olan bir konu ve durumun halen değerlendirildiği bildirilmektedir. Söz konusu şahısların Damat
Ferit Paşa döneminde bu teşkilatlara girdikleri anlaşılmaktadır.
19
Kasım
Turhal Şeker Fabrikası
Üretim Çalışmasına başladı.
20
Kasım
20.2.1934 tarih ve 12288
sayılı kararla Valiye verilen
Van Belediye Reisliği'nin,
seçilecek bir reise verilmesi.
20/2/1934 tarih ve 12288 sayılı kararname ile vali
uhdesine verilen Van belediye işlerinin, valinin çok
ağır olan valilik işleri ile oğraşmasından ötürü gereki
gibi görülmediğinden bakımsız kalan bu işin vali
üzerinden alınarak seçilmiş bir reise verilmesi
I.UM'nin istemesi ve Dahiliye Vekaletinin ileri sürmesi üzerine Bakanlar Heyetinde kesinleştirilmiştir.
20
Kasım
Mektupçuluklara yapılan
tayinler.
Erzurum'a Burdur Mektupçusu Hüseyin, Tokat'a Ço- RG
rum Mektupçusu Salim, Çorum'a eski Muş Mektup-
BCA:
30..10.0.0/
206.403..
17./245332
CT
605
BCA:
30..18.1.2/
49.76..20./
82-41
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
çusu Tevfik, İçel'e Amasya Mektupçusu Tacettin,
Amasya'ya İçel Mektupçusu Atıf, Zonguldak'a Elaziz
Mektupçusu Hilmi, Elaziz'e Kars Mektupçusu Şefik,
Kars'a Bilecik Mektupçusu Şeref, Bilecik'e Bayazıt
Mektupçusu Kadri Nihat Beylerin tayini.
21
Kasım
Bayramiç, Demirköy, Erbaa, Gönen, Hafik, Hınıs,
İpsala, Osmaniye, Reşadiye, Silvan ve Söğüt kaymakamlıklarına yapılan tayinler.
7.11.1934 tarihli kararname ile. Silvan ve Demirköy BCA:
kaymakamlıklarına nakledilmiş olan Osmaniye ve 30..11.1.0/
İpsala kazalarına Emin ve Nurettin Beylerin eski ma- 91.38..15.
hallerinde. Açık olan Bayramiç kaymakamlığına Ergani Maden Kaymakamı Mehmet Ali, Hafik'e Bolvadin Kaymakamı Rüştü, Söğüt'e Nüfus İskan İşleri
Umum Müdürlüğünden Cemal, Silvan'a Gönen
Kaymakamı İzzet, Gönen'e Görele Kaymakamı Nurettin, Reşadiye'ye Erbaa Kaymakamı Ferit, Erbaa'ya
Reşadiye Kaymakamı Ahmet, Hınıs'a Kelkit eski
Kaymakamı Edip, Demirköy'e Tercan Kaymakamı
Sırrı Beyler.
21
Kasım
Balıkesir Merkez Belediye
Reisliği'nin Valiye verilmesi.
12.11.1934 tarihli kararname ile, 1580 sayılı Beledi- BCA:
ye Kanununun 94. maddesinin b ve d fıkralarına göre 30..18.1.2/
Dahiliye Vekaletinin bitisi üzerine Bakanlar Heye- 49.77..1.
tince karar verilmiştir.
21
Kasım
Sümerbank tarafından
Ereğli’de kurulacak olan
bez fabrikasının temel atma
merasimi bugün Başvekil
İsmet Paşa ile iktisat ve
nafia vekillerinin huzuru ile
yapılmıştır.
Fabrikada 1250 amele çalışacak toplam 3.5 milyon
harcanacak, 4 milyon metrekare kumaş çıkacak ayrıca ayda 500 bin kilo ince iplik elde edilecek. Sümerbank tarafından kurulmasına başlanan fabrika, Bakırköy ve Kayseri fabrikalarından sonra üçüncü dokuma
fabrikası olarak ele alınmıştı.
SP,21
İkinci
Teşrin
1934;CT
22
Kasım
Malatya belediye meclisi
içtimalarına başlamıştır.
Yeni belediye reisi Tevfik Bey, belediyeyi nasıl bulduğunu 124 maddelik bir rapor hazırlayarak meclise
bildirmiştir. Rapora göre muhasebe defterleri muhasebe esaslarına aykırıdır ve 4055 liranın nereye sarf
edildiği belli değildir.
SP,22
İkinci
Teşrin
1934
22
Kasım
Çankaya'da İsveç Elçisi
Vinter'in itimatnamesini
kabulü.
23
Kasım
İstanbul Telefon Şirketi
hakkında.
İstanbul telefon şirketi mukavelesine göre ücretlerde
yapılması lazım gelen tenzilatı vaktiyle yaptırmadığı
için eski posta telgraf umum müdürü Fahri Bey’in
suistimal suçundan mahkemeye verilmesine Devlet
Şurasında karar verilmiştir.
SP,23
İkinci
Teşrin
1934
24
Kasım
Elazığ’da şehir meclisinde
yapılan seçimlerden bir gün
önce mülkiye müfettişi tarafından işten el çektirilen
Hürrem Bey reis seçilmiştir.
Devlet memurları için işten el çektirilen bir memura
muhakeme icap etmeden veya beraat kakarı almadan
tekrar vazife verilemez. Fakat belediye reisliği seçim
ile olduğundan söz seçmeyi yapanlarındır. Gerçi belediye kanununda işten el çektirmelerin belediye azalığı ve dolayısıyla reisliğe seçilemeyeceğine dair bir
kayıt yoktur. Seçilme ve seçme hakkını kaybetmek
için muayyen suçlardan mahkûm olmak lazımdır.
Burada bir mahkûmiyet yoktur. Fakat sonuç alınmayan bir suç mevzubahistir.
SP,24
İkinci
Teşrin
1934
ATCTK
606
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
24
Kasım
İstanbul’da 700’den fazla
Türk ve ecnebi şirket olduğu tespit edilmiştir.
İktisat vekaleti bütün müesseselerde çalışan memur SP,24
ve müstahdemlerin künye ve maaşlarını alakadarlar- İkinci
Teşrin
dan sormuştur.
TBMM'nin 24 Kasım 1934 tarihli toplantısında kabul CT,
edilen 2587 sayılı Kanunla Gazi Mustafa Kemal'e Bulmaç
Atatürk soyadı verildi. Kanun 27 Kasım 1934'te yürürlüğe girdi.
Kaynak
1934
24
Kasım
TBMM Atatürk Soyadı
Kanununu kabul etti.
25
Kasım
Ortamekteplerde mezuniyet Buna mukabil her sene ikisi tahriri, üçü şifahi olmak SP,25
İkinci
imtihanları kaldırılmıştır.
üzere 5 imtihan yapılacak.
Teşrin
1934
25
Kasım
Atatürk, İsmet Paşa'ya İnönü soyadını verdi.
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün bu konudaki mektubu: T.C.80. Yıl
Başvekil İsmet Paşa Hazretlerinin inkılap tarihimizin K;CT.
ilk şerefli ve parlak sayfası olan İnönü Meydan Muharebelerinin baş kahramanı bulunmuş olması itibariyle soyadı kanunu icabı olarak alacağı aile isminin
İnönü olmasını yerinde bulduğumdan kendilerine bu
soyadını tevcih etiğimi bildiririm.
26
Kasım
Komünizm suçundan mahkum olan Ütğm.
Abdülkadir Efendi'nin ordudan ihracı.
İzmir Ağır Ceza Mahkemesi Kararı ile 4 sene müd- BCA:
detle ağır hapsine ve o kadar müddetle amme hizme- 30..11.1.0/
92.42..20.
tinden mennine..
28
Kasım
Burdur Valiliği'ne İzmir
Vali Muavini Saib'in atanması.
19.11.1934 tarihli ve 2/1563 nolu kararname ile, Da- BCA:
hiliye Vekaletinin teklifi ile İcra Vekilleri Heyetince 30..18.1.2/
49.77..20./
kabul …
71-389
28
Kasım
Belediye Kanunu'nun 154.
maddesinde yazılı nüfusu
2000'den aşağı olduğu için
belediye teşkilatı kaldırılan
yerlerin, Köy Kanunu'na
göre idare edileceğine dair
kanun tefsiri.
"154. maddede... buralarda köy kanunu tatbik olunur
yolundaki fıkranın belediyeden intikal eden mezarlıklar hakkında da tatbik edilip edilemeyeceğinin
Yüksek Meclisce tefsirine.."
BCA:
30..10.0.0/
20.120..7./
19328
28
Kasım
Trakya Umum Müfettişlik Maliye Vekaleti milli emlakin tespiti için vilayetlerbölgesindeki valilerin mu- den lüzum gösterilen kadronun verileceğini bildirhacirlerin iskan, sağlık ve
miştir.
benzeri ihtiyaçları ile ilgili
yaptıkları toplantının kararları.
BCA:
30..10.0.0/
72.472..8./
77D9
28
Kasım
Antalya’da belediye reisliğinden istifa eden Bay Şerafettin’in yerine sabık iktisat müdürü Bay Lütfi seçilmiştir.
SP,28
İkinci
Teşrin
1934
28
Kasım
Hakimiyeti Milliye gazetesi Ulus adıyla çıkmaya başladı.
T.C.80. Yıl
K.
29
Kasım
Efendi, Bey, Paşa Gibi Lakap ve Ünvanların Kaldırıldığına Dair 2590 Sayılı
Kanun
26.11.1934 tarihinde kabul edilen Kanun ile ayrıca Bulmaç
erkek ve kadınların kanun karşısında ve resmi belgelerde yalnız adlarile anılması ve askeri rütbelerin de
nasıl kullanılacağı belirtilmiştir.
607
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Aralık
Kars Belediye Başkanlığı'na seçilen Mehmet Bey'in
başkanlığının onayı.
17.11.1934 tarihli kararname ile, Kars merkez bele- BCA:
30..11.1.0/
diye meclisince seçilen.
Kaynak
91.41..13.
1
Aralık
Gümrük başmüdürlüklerine Trabzon Gümrük Başmüdürü Enver Beyin Urfa'ya, RG
tayinler.
Urfa Başmüdürü Salim Beyin de Trabzon'a tayinleri.
1
Aralık
Hakimler Kanunu yürürlüğe girdi.
Kanun TBMM'nin 27 Haziran 1934 tarihli toplantısında 2556 sayılı numarayla kabul edilmişti. Kanuna
göre, hakimlik şart ve vazifelerinin yerine getirilmesinden sonra hakimliğe ve savcılığa tayin yapılması
öngörülmüştür. Yeni hakimler kanununun tatbiki dolayısıyla 92 hakim tekaüde sevk edilmiştir. 172 hakim hakkında da kararname projesi hazırlanmaktadır.
SP,2
Birinci
Kanunn
1934
2
Aralık
Daily Express gazetesinde
çıkan Türklerin Ağız Tadı
başlıklı ve Türkiye'deki rejimden bahseden yazı.
27 Ekim 1934 tarihli yazı Hariciye Vekaletinden
Yüksek Başvekalete gönderilmiştir. Yazıda Mustafa
Kemal'den "Mustafa Kemal, le dictateur de la
Turquie" diye bahsedilmektedir.
BCA:
30..10.0.0/
234.579..
19./42295
2
Aralık
Erzurum Bölgesi teftiş ra3.UM Tahsin Üzer'in tetkik seyahati sonucu hazırlaporunun Genel Sekreterliğe dığı rapor. "İsmet Paşa'nın şarkı dolaşmalarından
sunulduğu.
sonra memurlar vazifelerinde halka karşı daha şefkatli olmuşlar, doğu illerinin idaresi kolaylaşmıştır. Başta idari teşkilat olmak üzere, idarede birlik, valilerin
vekalet ve müfettişliklerle temas şekli ve muhasebesi, iskan gibi birçok konudaki öneriler tek tek sıralanmıştır.
BCA:
490..1.0.0/
648.151..1.
/4.BÜRO
2
Aralık
İçişleri Bakanlığı vilayet ve
belediyelere bir tamim
göndererek eski devirlere
ait Osmanlıca sokak ve köy
isimlerini bir cetvel halinde
ve süratle bildirmelerini istemiştir.
Bu listeler geldikten sonra Kültür Bakanlığı, Türk
Dili Araştırma Kurumu ve İçişleri Bakanlığı mümessillerinden mürekkep bir komisyon toplanarak bu adları yeni Türkçeye çevirecektir.
SP,2
Birinci
Kanun
1934
2
Aralık
Yeni üniversite talimatnamesi Bakanlar Heyeti tarafından tasdik edilmiş ve
üniversiteye gönderilmiştir.
Buna göre rektörün riyasetindeki idare heyetinden
başka bir de üniversite meclisi teşekkül etmektedir.
Meclis yalnız ordinaryüs profesörlerden mürekkep ve
maarif bakanının riyasetinde bir heyettir.
SP,2
Birinci
Kanun
1934
2
Aralık
Paris'te çıkan Posledinya
Novosti gazetesinin yurda
sokulmaması.
Memleketimiz aleyhinde fena yazılar yazdığı anlaşıl- BCA:
dığından Matbuat Kanununun 51. maddesine göre… 30..18.1.2/
50.81..10./
86-163
3
Aralık
Elçiliklere yapılan tayinler
ve terfiler .
RG
3
Aralık
Dini kisvelerin ibadet yeri
dışında giyilmemesi için
kanun çıkarıldı.
Kanunun 1 inci maddesi 6 ay sonra yürürlüğe girdi. CT
Kanuna göre, herhangi bir din ve mezhebe mensup
olurlarsa olsunlar, ruhanilerin mabet ve ayinler haricinde ruhani kisve taşımaları yasaktır.
3
Aralık
Doçentlerin profesörlüğe
terfi etmeleri için ilmi mesaileri kifayet ettiği takdirde
7 sene beklemeleri lazım
geldiği tespit edilmiştir.
SP,3
Birinci
Kanun
1934
608
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
4
Aralık
Posta ve Telgraf İdaresi ile
ilgili tayinler.
İzmir Başmüdürlüğüne Ankara Başmüdürü Naim, RG
Ankara'ya İbrahim Bey, Seyhan Başmüdürünün Vekalet emrine alınması yerine Hüsnü Beyin tayini.
4
Aralık
Mardin Vilayeti Mektupçuluğuna Ordu Mektupçusu
Sırrı Beyin tayini.
RG
4
Aralık
Kütahya Sıhhat ve İçtimai
Muavenet Müdürlüğüne Dr.
Muhittin Celal Beyin tayini.
RG
4
Aralık
Şurayı Devlette açılan
İkinci Sınıf Muavinliğe
Tevfik Beyin tayini.
RG
5
Aralık
Türk Ocakları'nın Ankara
Memurlar Kooperatifi için
ödediği para hakkında.
CHF Umumi Katipliğine gönderilen ve Mefsuh Türk
Ocaklarından alacaklı olanların talepleri ve bu taleplere verilen cevaplar ve ödeme emirleri. Bu meyanda
Türkocağının Memurlar Kooperatifine olan 168 lira
59 kuruşun Ziraat Bankasına temlik edildiği bildirilmektedir.
BCA:
490..1.0.0
/77.288..1./
1.BÜRO
5
Aralık
İstanbul Üniversitesi ile
Ankara Hukuk Fakültesi'nde açılan inkilap dersleri
programına ait cetveller.
Ders başlangıç ve bitiş tarihleri: İstanbul, 6 Birinci
Kanun-26 Mayıs. Ankara, 2 Birinci Kanun-29 Mayıs.
Ders verenler: Recep B., Prof. Esat Bozkurt, Manisa
Mebusu Hikmet B., Sinop Mebusu Prof. Yusuf Sami B.
BCA:
30..10.0.0/
142.13..4./
13833
5
Aralık
Türk Kadınına milletvekili
seçilmek ve milletvekili
seçmek hakkı verildi.
TBMM 5 Aralık 1934 günü Teşkilatı Esaiye Kanu- CT
nunun 10 ve 11. maddelerini şu şekilde değiştirdi:
Yirmiiki yaşını bitiren kadın, erkek her Türk, mebus
seçilebilir. TBMM aynı gün milletvekili seçimine ait
Kanunda da gerekli değişikliği yapmış ve böylece
kadınlara milletvekili seçmek hakkı da verilmişti.
5
Aralık
Haliçte bir fabrikanın deni- İhbarı üzerine bu yerler için deniz ticaret müdürlü- SP,5
zi doldurarak yer kazanma- ğünden izin alması gerektiğinden fabrikaya 200 lira Birinci
Kanun
sı hakkında.
ceza kesilecektir.
Kaynak
1934
5
Aralık
Atatürk Himayei Etfal Cemiyeti ve Mülkiye Mektebine yeni isim vermiştir.
Çocuk Esirgeme Kurumu ve Siyasal Bilgiler Okulu.
5
Aralık
Maarif Müdürlüklerine tayinler.
Manisa Maarif Müdürü Hilmi Beyin vefatı ile yerine RG
İzmir Müdürü Naili Bey ve Balıkesir Müdürlüğüne
Salim Beyin tayinleri. İzmir Müdürlüğüne de Hikmet
Bey ve Balıkesir Müdürü Vasıf Beyin Yozgat Maarif
Müdürlüğüne tayinleri (RGS:2873)
6
Aralık
Yapılacak Milletvekili seçimi için illerdeki bütün
hükümet memurlarının çalıştırılması.
Dahiliye Vekaletinden Başvekalete oradan da vekilliklere gönderilen yazıda bütün hükümet memurlarının vali ve kaymakamlar tarafından çalıştırılmaları
istenmektedir.
6
Aralık
Askeri Memnu Mıntıkalarda İstimlak Bedellerinin
Tesviyesine Dair 1744
Numaralı Kanuna Eklenen
SP,5
Birinci
Kanun
1934
BCA:
30..10.0.0/
74.491..14.
/ 78178
Bulmaç
609
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
6
Aralık
Anadolu Ajansı İle 10 Seneye Kadar Taahhüdat İcrası İçin Hariciye Vekilliğine Salahiyet Verilmesi
Hakkında 2594 sayılı Kanun.
7
Aralık
Maliye Bakanlığı ile Krup
Konsorsiyumu arasındaki
anlaşma.
Açıklamalar
Kaynak
Bulmaç
Buna göre Sümerbank’a 9 milyon liralık bir kredi SP,7
Birinci
mektubu açmıştır.
Kanun
1934
8
Aralık
İktisat Vekaleti müsteşarlı- 26.11.1934 tarihli kararname ile.
ğına Türkofis Reisi
Kurtoğlu Faik tayin edilmiş
ve vazifesine başlamıştır.
SP,20
İkinci
Teşrin
1934
8
Aralık
Belediye Başkanlığı seçim- 26.11.1934 tarihli kararnameler ile, Belediye meclisleri.
lerince seçilen, Erzurum Belediye Başkanlığına Durak Bey'in tayini ve Manisa Belediye Başkanlığına
Abbas Bey'in seçilmesi.
BCA:
30..11.1.0/
92.42..14.
-92.42..15.
8
Aralık
Cevahiroğlu Raşid'in vatandaşlıktan çıkarılması.
Yabancı bir devletin askeri mahiyeti haiz teşkilatına RG
girdiği için.
8
Aralık
Teftiş heyetlerinin seçimi
hakkında tamim.
Bu tamimde teftiş heyetlerinin nasıl seçileceğine ilişkin hatırlatma notu bulunmaktadır. "Kanun hükmüne
göre heyetler belediye meclisi azasından seçileceği
için fırka reislerimiz 6. maddede yazıldığı gibi fırkalı
belediye azasını bir araya toplarlar. Seçimdeki usül
yoklama talimatnamesinin 2. maddesinde yazılıdır.
Vilayet merkezlerindeki daimi encümen azaları teftiş
heyetlerinin tabii azası olduklarına göre yoklamalarda bunlar için rey olmaz.
BCA:
490..1.0.0/
14.75..1./
1.BÜRO
8
Aralık
Recep Peker'e gelen mektuplar.
İşe yerleşenlerin teşekkür ve şükran mektupları, hakimiyeti milliye ve çeşitli bayramların kutlanması,
kendisine gönderilen kitaplar için teşekkür yazıları
bulunmaktadır. Bunlar arasında en ilgi çekici olanı
Recep Beyin Keçiören Gençlik ve Spor Yurdu Reisliğini, "bugünkü vaziyet ve hüviyetim memleketteki
bütün cemiyetlere karşı aynı müsavi alaka ile hareket
etmekliğimi emreder" diyerek kabul etmeyişidir.
BCA:
490..1.0.0/
42.175..3./
1.BÜRO
8
Aralık
Kars Maarif Müdürlüğüne
Nejat Beyin tayini.
8
Aralık
Artırma, Eksiltme ve İhale
Kanunu'na göre teminat
mektupları kabul edilecek
bankalar.
9
Aralık
5.12.1934 tarih ve 836 nolu Saylav seçimi için bütün valiliklere veren İçişleri
Karar ile BMM seçimleri- Bakanlığı defterlerin kadın erkek beraber hazırlannin yenilenmesine meclisçe masını ve kadınların da intihap etmek ve edilmek
karar verildi.
haklarını haiz olduğunu bildirmiştir.
SP,6
Birinci
Kanun
1934
9
Aralık
Kahire'de çıkan Liberte ve
Le Caire gazetelerinde yayınlanan Türkiye'de Bir
Alman Heyeti başlıklı yazının tercümesi.
BCA:
30..10.0.0/
84.554..7/
85195
RG
Kanunun 17. maddesine göre bu bankaların hükü- BCA:
metçe tayini gerekli olduğundan … sermayesi 100 30..18.1.2/
50.84..12./
bin ve daha fazla olan bankaların kabul edileceği..
Alman askeri heyetinin Erkanı Harbiye tarafından
ağırlandığı ordu ve askeri müesseseler hakkında tetkikatta bulunmak üzere geldikleri her iki gazetede
yer almaktadır.
610
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
10
Aralık
Edirne Belediye Başkanlığı'na Ekrem Bey'in seçilmesi.
29.11.1934 tarihli kararname ile, Edirne merkez be- BCA:
30..11.1.0/
lediye meclisince seçilen.
Kaynak
92.43..4.
10
Aralık
Adliye Müfettişliklerine
yapılan tayinler.
23 atama yapılmıştır. Atamalar Birinci, İkinci ve RG
Üçüncü sınıf müfettişliklere olmuştur.
11
Aralık
Özel idarelerin mali durumlarını incelemek üzere
Cumhuriyet Halk Fırkası
grubu genel kurulunca teşkil edilen encümen tarafından verilen ve alınması gereken tedbirleri gösterir rapor.
"Maarif Vekaletine ait müterakim borçların 5 seneye
taksimi, varidat tesis ettikleri hizmetleri ifaya kafi
gelmeyen vilayetlerin, hizmetlerin varidatı ile mütenasip olarak tanzimine imkan olmadığı, başka bir vilayete ilhakları halinde, bu hizmetlerin ifası mümkün
görüldüğü takdirde o vilayetlere ilhakları ...".
11
Aralık
İntihabı Mebusan Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve Kanuna
Bir Madde İlavesine Dair
2598 Sayılı Kanun
5, 11, 16, 23 ve 58. Maddelerde geçen 18 yaşını biti- Bulmaç
renler yerine 22 yaşını bitirenler olmuş ve bu maddelerdeki Zükur kaydı kaldırılarak yerine kadın ve erkek konulmuştur. Değiştirilen 2. Madde ile de seçim
için her kırkbin nüfusa bir kişi (ellibeşbine kadar bir
kişi), 95 bine kadar 2, 135 bine kadar 3, 175 bine kadar 4 mebus seçileceği...
11
Aralık
Teşkilatı Esasiye Kanunu'- 22 yaşını bitiren kadın erkek her Türk mebus seçmek Bulmaç
nun 10 ve 11. Maddelerinin hakkına haizdir ve madde 11 de otuz yaşını bitiren
Değiştirilmesine Dair 2599 kadın erkek her Türk mebus seçilebilir.
sayılı Kanun
12
Aralık
Adliye Vekaleti Kararnamesi.
13
Aralık
Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair 2596 Sayılı
Kanun.
13
Aralık
Ticaret müdürlüklerinin
lağvı hakkında.
Ticaret müdürlüğünün lağvedilmesinden beri vilayete
bağlı olarak çalışan ticaret bürosu için dün bakanlıktan gelen emre göre bu müdürlük dünden itibaren
ofise bağlanarak çalışmaya başlamıştır.
SP,13
Birinci
Kanun
1934
14
Aralık
C.H.F. Genel Sekreterliği
ile Ankara Merkez İlçe
Teşkilatı arasında yapılan
yazışmalar.
Yazışmalarda, kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi, dil, kitaplar, sinema, Trakyadan göç eden
yahudilerin vaziyeti, tahsilatların mühür ve makbuzla
yapılması, teşkilatların aldığı radyolar ve kumarla
mücadele gibi konular yer almaktadır. Yazılardan birinde de ücretle çalışanların fırkaya girip giremeyecekleri ile ilgili olarak yapılan açıklamadır."Devlet
hizmetlerinde ücretle çalışanların (hususi idare ve belediyeler) fırkamıza girmelerinde kanuni bir mani bulunma"dığı.
BCA:
490..1.0.0/
94.369..1./
1.BÜRO
15
Aralık
Açık bulunan Milli Talim
ve Terbiye Heyeti Azalığına Harun Reşid ve
Abdullatif Nevzatın tayinleri.
BCA:
30..10.0.0/
68.451..5.
/7621
Hakim, savcı ve diğer personel ile ilgili tayin ve terfi- RG
ler.
RG
RG
611
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
15
Aralık
8 valiliğe yapılacak nakil
ve tayinler.
4.12.1934 tarih ve 2/1657 nolu Kararname ile, Antalya'ya Kütahya Valisi Sahip, Kütahya'ya İçel Valisi
Hazım, Kırşehir'e Muş Valisi Mithat, Giresun'a Ankara Vilayeti İdare Heyeti Azasından Yahya Sezai,
İçel'e Ankara Vilayeti İdare Heyeti Azasından Hakkı
Haydar, Kastamonu'ya vekaletinde bulunan Mülkiye
Müfettişi M. Fazıl, Kocaeli'ye vekaletinde bulunan
Mülkiye Müfettişi Hasan Faik, Çangire vekaletinde
bulunan Mülkiye Müfettişi Derviş Hüsnü.
BCA:
30..18.1.2/
50.82..13./
71-390
15
Aralık
Vatandaşlığa alınma.
Rus siyasi mültecilerinden Davut Çikovşivli ile kar- RG
deşleri Yakup ve Sinronun vatandaşlığa alınmaları.
16
Aralık
Dahiliye Vekaleti'nde kurulan Seferberlik Şubesi Müdürlüğü'nde Muhittin Sami'nin ordu kadrosunda
gösterilerek çalıştırılması.
1281 sayılı Kanunun 1. maddesinin 2. fıkrası ile BCA:
1452 sayılı Kanunun 7. maddesi hükümlerine göre 30..18.1.2/
süvari Müfettişliği Erkan Reisi Erkanı Harp Kayma- 50.86..7.
kamı Muhittin Sami'nin çalıştırılması Dahiliye Vekaleti iş'arına atfen Milli Müdafaa Vekaleti ve Maliye
Vekaleti mütaleanamesi üzerine İcra Vekilleri ....
17
Aralık
Türkiye ve Yunanistan
Arasında Takas Anlaşması
17
Aralık
İstanbul Belediyesi'nin
1913 yılında Perier Bankası'ndan aldığı borcun
ödenmesinde çıkan anlaşmazlığın halliyle ilgili, İstanbul Vali ve Belediye
Başkanı'nın mektubu.
İstanbul Belediye Reisi ve Vali Muhittin Bey'in Şük- BCA:
rü Saraçoğlu’nun bu işi hal etmesinden dolayı el ya- 30..10.0.0/
125.889..
zısıyla İsmet Paşa'ya gönderdiği teşekkür mektubu.
RG
18. /10517
18
Aralık
Hindistan'ın idari şeklini
tespite memur muhtelif
komisyonun hazırlanmış
olduğu rapor.
Rapor Londra Büyükelçiliği tarafından gönderilmiştir. "Hindistan’da 1919 senesinden beri cari olan idare şekli ve muhtariyet verilmesi için teşebbüsler" raporda anlatılmıştır.
18
Aralık
Burdur Belediye Başkanı'nın vurulmasında Bnb. Ziya'nın ilgisi olmadığı.
Vakaya müddeiumumi el koymuş, yapılan tahkikat BCA:
neticesinde vakanın aşçı Edhem ve çırağı Mustafa ta- 30..10.0.0/
82.538..2.
rafından yapıldığı anlaşılmıştır.
BCA:
30..10.0.0/
258.736..
13./
435B13
/8438
18
Aralık
Mehmet oğlu Durmuş'un
vatandaşlıktan çıkarılması.
RG
18
Aralık
Telgraf yanlışlığının düzel- Yoklama talimatnamesinin 2/c maddesinde teftiş hetilmesi ve teftiş heyetleri
yetlerinin nasıl seçileceğinin sorulması üzerine CHF
seçimi hakkında.
Katibi Umumisi Erzincan Mebusu Saffet Beyin izahı.
Ayrıca Antalya Belediye üyelerinden Pakizeye Katibi Umumilikten gönderilen telgraf yanlışlığının düzeltilmesi istenmektedir.
BCA:
490..1.0.0/
14.76..1../
1.BÜRO
20
Aralık
Soyadı Nizamnamesi
RG
20
Aralık
Berlin'de yayınlanan Kurtuluş mecmuasının yurda
sokulmaması.
Türkiye'ye daha önce sokulması yasak olan İstiklal
gazetesinin yerine çıkarılan ve Türkiye için zararlı
yazılar yazdığı anlaşılan ….Matbuat Kanununun 51.
maddesine göre yurda sokulmasının yasak edilmesi
İcra Vekilleri Heyetince kabul edilmiştir.
612
BCA:
30..18.1.2/
50.87..7./
86-166
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
20
Aralık
Rıhtım şirketinin satın alın- Rıhtım şirketinin satın alınması ile ilgili mukavele SP,20
ması ile ilgili mukavele.
Adliye Bakanı Bay Saraçoğlu Şükrü ile Şirket mü- Birinci
Kanun
messili arasında imzalanmıştır.
Kaynak
1934
21
Aralık
İstanbul umumi meclis aza- İstifa nedeni iktisat bakanlığında memur bulunmala- SP,21
Birinci
larından Bay Kadri ve Bay rıdır.
Kanun
Kemal istifa etmişlerdir.
1934
22
Aralık
Van İli Sağlık Müdürü Dr.
Eyüp Sabri'nin istifası.
İzni bittiğinden iş başına dönmesi bildirilen ve rapor BCA:
göndermeyip yalnız sıhhi hallerini ileri sürerek me- 30..11.1.0/
muriyetine gidemeyeceğini söyleyen … istifa etmiş 92.44..1.
sayılır.
22
Aralık
Hükümete hakaret eden
Nevşehir'de Osman hakkında takibat yapılmaması.
Meclis'e ve kanunlara hakaret eden Çorum'un
Bayanpınarı köyünden Satılmış hakkında takibat yapılmaması. Türklüğe hakaret eden İstanbul'da Fatma
hakkında takibat yapılmaması. Meclis'e hakaret eden
Elmalı'da Fethiye Döger
köyünden Mehmet hakkında takibat yapılması. Türklüğe hakaret eden Kırklareli'nde Sultan hakkında takibat yapılması.
Hakaret kavramı 3 bağlamda ele alınmaktadır. Meclise-kanunlara, Türklüğe ve Hükümete. Sonucu ise
ya takibat yapılması ya da takibat yapılmaması olmaktadır. Yıl içinde 9 örnek bulunmaktadır. Türklüğe hakaret eden İstanbul'da İlya hakkında takibat yapılması.Meclis'e hakaret eden Kastamonu'da Şevket
ve kardeşi Hüseyin hakkında takibat yapılmaması.Türklüğe hakaret eden Eskişehir'in Sarı köyünden
İbrahim hakkında takibat yapılmaması.Türklüğe hakaret eden İstanbul'da İstavri ve Raşel hakkında takibat yapılmaması.
23
Aralık
2613 Sayılı Kadastro ve
Tapu Tahriri Kanunu.
24
Aralık
Dördüncü Kurultayın
(Meclis) son toplantısı dün
yapıldı.
24
Aralık
24/11/1934 tarih ve 2587
sayılı Kanunla Kemal Öz
Adlı Türkiye Cumhur Reislerine Verilen Atatürk Adının veya Bunun Başına ve
Sonuna Söz Konarak Yapılan Adların Hiçbir Kimse
Tarafından Alınamayacağını Buyuran 2622 sayılı
Kanun.
25
Aralık
İstanbul Liman İdaresi
Umum Müdürlüğü'ne Ali
Rıza'nın tayini.
İstanbul Vali Muavini iken.
26
Aralık
Bu devrede saylav sayısı
78 artarak 395 olmuştur.
İktisatçı, ziraatçı genç bir
İktisatçı, ziraatçı genç bir zümrenin fırka namzetleri SP,28
olarak alınmaları kararlaştırılmıştır. Yirmide bir ora- Birinci
Kanun
nında da kadın olması gerekmektedir.
BCA:
30..10.0.0/
40.249..7.;
40.249..8.;.
/301500;
301501.
Bulmaç
Dün dağılan kurultay 287 toplantı yapmış, 801 ka- SP,24 Binun, 33 tefsir çıkarmış, 207 karar vermiştir. Beşinci rinci Kakurultay 1 Martta toplanacaktır. Son toplantıda 26 nun 1934
kanun ve 6 karar ve tefsir çıkmıştır. Özellikle dil, kılık, soyadı, sanayi ve kadınlara seçme ve seçilme
hakkı verilmesi bu yılın en önemli konularıdır.
Bulmaç
BCA:
30..11.1.0/
92.44..11.
1934
613
1934 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
zümrenin fırka namzetleri
olarak alınmaları kararlaştırılmıştır. Yirmide bir oranında da kadın olması gerekmektedir.
26
Aralık
Orta Tahsil Mekteplerinde
Yardımcı Muallim Çalıştırılması Hakkında 2624 sayılı Kanun
26
Aralık
Cumhur Riyaseti Hususi
Kalem Müdürlüğüne atama.
Cumhur Riyaseti Hususi Kalem Müdürlüğüne harici- SP,26
ye vekaleti birinci daire memurlarından Bay Süreyya Birinci
Kanun
tayin edilmiştir.
"Türkiye'nin din kisvesi hakkında aldığı tedbir Ortodoks Yunanlıların aleyhine mütevveccih bir zihniyetten değil, Türkiye Cumhuriyetinin halkçılık zihniyetinden doğan ıslahatın bir eseri olduğu muhakkaktır."
Bulmaç
1934
27
Aralık
M. Venizelos'un ruhanilerin mabetler dışında giyecekleri kıyafetler hakkındaki kanun ile ilgili konuşması.
27
Aralık
Askeri Ceza Kanununun
Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve İki Maddesine
Bir Fıkra İlavesi Hakkında
Bulmaç
27
Aralık
Ankara'da Yapılan Emniyet
Abidesinin Heykeltraşlık
İşleri Arasına Giren Heykeller İle Parçalarının
Gümrük Resminden İstisnası Hakkında 2642 Sayılı
Kanun.
Bulmaç
27
Aralık
İdarei Umumiyei Vilayet
Kanununun Bazı Maddelerini Değiştiren 2630 Sayılı
Kanun
Her vilayette bir umumi meclis bulunur. Üyeler kaza- Bulmaç
lar tarafından seçilirler. Meclisi umumii vilayat üyesi
4 yıl ifayı hizmet etmek üzere seçilirler. Kanunun
yayımından sonra ilk yapılacak mebus seçiminin yapıldığı ay içinde bütün vilayetlerin umumi meclis
üyeleri yeniden seçilirler.
27
Aralık
İntihabı Mebusan Kanunu
Muvakkatının Bazı
Mevaddını Muaddil 3 Nisan 1339 (1923) Tarih ve
320 Sayılı Kanunun 5.
maddesini Değiştiren 2631
Sayılı Kanun
Bir nahiye dahilinde bulunan kadın ve erkek nüfustan Bulmaç
her 400 kişi için bir müntehibi sani seçilir. Bu miktardan fazlası için 600'e kadar (1), 601-1001 (2),
1001-1400 (3) ve 1400'den fazlası için bu gidişle
müntehibi sani seçilir.
28
Aralık
İzmir Liman İdaresi Umum Şirket eski müdürü.
Müdürlüğü'ne Dr. Hulusi'nin tayini.
29
Aralık
18 Nisan 1928 Tarih ve
1223 Sayılı Kanuna Ek
BCA:
30..10.0.0/
109.729..
18.
/94B122
BCA:
30..11.1.0/
92.44..14.
1223 Sayılı Kanun, İstanbul'da Unkapanı ile Bulmaç
Azapkapı Arasında Yaptırılacak Demir Köprünün İnşa Masarifi Karşılığı Olmak Üzere Bazı Zamaimin
(Artırmalar) İstifasına Dair Kanun ismini taşımaktadır. Ayrıca bu konuda 15 Nisan 1928 tarihli bir Heyeti Umumiye (Meclis Kararı) de bulunmaktadır.
614
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
29
Aralık
2644 Sayılı Tapu Kanunu.
29
Aralık
Büyük Millet Meclisinin
tatiline dair TBMM kararı.
İntihabın yenilenmesi Kurultayca onaylanmış oldu- RG
ğundan 1 Mart 1935 tarihine kadar tatiline
29
Aralık
İdari taksimat.
Acıpayam kazası Saz köyünün; Denizli'nin Honoz
nahiyesi'ne bağlanması. İstanbul ili Sarıyer ilçesi
Kemerburgaz nahiyesinin köyleriyle birlikte Beyoğlu
ilçesine bağlanması.
30
Aralık
Atatürk'ün Çankaya'da Irak
Dışişleri Bakanı General
Nuri'yi kabulü.
İBYK
31
Aralık
Müfettişlik bölgelerinin nü- Birinci UM'den CHF Umumi Katipliğine yazılan yafus ve milletvekili sayıları zıda Van dışındaki bütün vilayetlerin nüfusları mehakkında.
bus sayıları bildirilmiştir. Buna göre, Urfa 279 775 (7
saylav), Siird 141 226 (4 saylav), Muş 145 616 (4
saylav), Mardin 256 812 (7 saylav), Diyarbekir 293
332 (7 saylav), Elaziz 205 229 (5 saylav), Bayazid 97
779 (3 saylav). II. UM'den gönderilen yazıya göre,
Edirne 160 108 (4 saylav), Kırklareli 128 237 (3 saylav), Çanakkale 191 384 (5 saylav). Ayrıca İstanbul
için 17 saylav sayısına da rastlanmaktadır. Yazılarda
kadın ve erkek nüfus ayrı ayrı istenmektedir.
BCA:
490..1.0.0/
14.76..4./
1.BÜRO
31
Aralık
İstanbul Rıhtım, Dok ve
Antrepo Şirketleri hakkında.
Satın alınan rıhtım ve antrepolarla vasıtaların ve im- RG
tiyaz haklarının işletme tarzına ve menkul ve gayrimenkul mallarının kullanılmasına dair 2655 sayılı
Kanun.İşler, hak ve menfaatler İstanbul liman işleri
için kurulan Maliye Vekilliğine bağlı idareye geçer.
31
Aralık
Van Valisi Mesut'un Bakanlık emrine alınması.
BCA:
30..18.1.2/
50.89..18./
71-391
31
Aralık
Samsun Valiliğine
Fahreddin'in tayini.
Münhal bulunan.
BCA:
30..18.1.2/
50.89..19./
71-392
Kaynak
Bulmaç,
CT
615
BCA:
30..11.1.0/
92.44..15.;
92.44..16.
1934 Yılı
KAYNAKÇA
AKŞİN, Sina, Türkiye’nin Yakın Tarihi, İmaj Yayınları, Ankara 1996.
AYDEMİR, Şevket Süreyya, İnkılâp ve Kadro, Remzi Kitabevi, İstanbul 2003.
Boğaziçi Üniversitesi Kronolojisi, http://www.bou.edu.tr
CARR, Edward Hallet, Tarih Nedir? İletişim Yayınları, İstanbul 2002.
FEYZİOĞLU, Turhan, “Atatürk Yolu” adlı Kitabın Giriş Yazısı ve Atatürk Kronolojisi,
Ün Matbaası, İstanbul 1981.
KOCATÜRK, Utkan, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi 1918–1938,
Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara 1988.
KOCATÜRK, Utkan, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1992.
KOÇAK, Cemil, Umumi Müfettişlikler (1927–1952), İletişim Yayınları, İstanbul 2003.
ÖKÇÜN, A. Gündüz; Ökçün, Ahmet R., Türk Anlaşmaları Rehberi (1920-1973), A.Ü.
SBF Yayınları, Ankara 1974.
ÖNDER, Mehmet, Atatürk’ün Yurt Gezileri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1975.
ÖZŞEN, Tayfur, Bulmaç Mevzuat Kılavuzu (23 Nisan 1920-23 Nisan 1996), Cilt 1-2,
TAKAV, Ankara 1996.
TİMUR, Taner, Türk Devrimi ve Sonrası, İmge Yayınları, Ankara 2001.
Türkiye Cumhuriyeti 80. Yıl Kronolojisi, Anadolu Ajansı, Ankara 2005.
YAVUZ, Ahmet (Der.), Türkiye Cumhuriyeti’nin Akdettiği Milletlerarası Anlaşmalar,
(20 Nisan 1920-1 Temmuz 1976), Dışişleri Bakanlığı, Ankara 1976.
Gazeteler
Cumhuriyet Gazetesi
Son Posta Gazetesi
Dergiler
TBMM Tutanak Dergisi (Zabıt Ceridesi) ZC, 1934, c.25, 21.İ,S.S:98.
Arşiv
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
616

açıklamalı yönetim zamandizini 1929 – 1939

Transkript

Benzer belgeler

Mali Tabloların Fasb 52, Ias 21 Ve Tms 21 Doğrultusunda Yabancı

Öğr. Gör. Mustafa ASLAN

Dosyayı İndir

Romeo ve Juliet: Kendimizi Kavrama: Bir 9

5 Yıldızlı Liberty of the Seas ile BATI AKDENİZ * DÜNYANIN EN