Gelişim Süperr not I

EN ÇOK KARIŞTIRILAN KAVRAMLAR VE ÖRNEKLERİ
Yanlış Bağdaştırma: bir akıl yürütme
biçimi değildir. sadece ilişkisiz olaylar
arasında bağ kurmadır. özelden özele
akıl yürütmede ise birbiri ile ilişkli
olaylar arasında yaşantılara dayalı
olarak hatalı ilişkisi kurma söz
konusudur. yanlış bağdaştırma sadece
işlem öncesi dönemde değil hayatın her
döneminde karşımıza çıkar.
Dönüşümsel Düşünme:Öğrenen
bir olayı çözümlemede geçmiş
olayları ve durumları zihinde
kurgulayarak sonuçlar elde etmeyi
başarabilir. Daha önce yaşanmış bir
olayı kafasında canlandırıp
anlatabilir. Somut işlemler
döneminin bir özelliğidir.
Dönüşümsel düşünme zamanla ilgili
perspektifin kazanılmasıdır. Bu
özelliği kazanan bireyler geçmiş
bugün ve gelecek arasında bağlantı
kurabilirler. Yani geriye ve ileriye
doğru düşünebilirler
Örnek: Her akşam devam ettiği
anaokulundan çıkınca servisle
babaannesine giden ve belli bir saate
kadar anne ve babasını bekleyen ve
akşam yemeğini yedikten sonra resim
yapan esra hafta sonu tatilinde
kendisine resim yap diyen babaannesine Örnek:Lise 2.ci sınıf öğrencisi
ben okula gitmedim akşam yemeği de
Serkan tarih dersinde hayallere
yemedim o zaman resim yapma saatim
dalmışken,öğretmenin omzuna
gelmemiştir demiştir
piagetin bilişsel gelişim kuramına göre
esranın bu durumu aşağıdaki
kavramlardan hangisi ile açıklnır?
CVP:yanlış bağdaştırma
Kombinasyonel
Düşünme(Bütünleştirmeci
düşünme):Bir problemin birden çok alt
problemi barındırabileceğini,dolayısıyla
bir çok çözümün bir araya getirilerek
çözüme ulaşılacağının
düşünülmesi,piagetin kuramında soyut
işlemler döneminde görülen
kombinasyonel düşünmedir
Örnek:Tv de amerikanın ıraktaki
askerlerinin geri çekileceğine böylelikle
savaşın sona ereceğine ilişkin bir haber
izleyen Yavuz,yanındaki arkadaşına
askerlerin geri çekilmesiyle savaş sona
ermez.Savaşın ekonomik,siyasi ve
toplumsal boyutları söz konusudur.Bu
faktörlerin hepsi bir arada ele alınıp
çözümlendiğinde savaş ortadan kalkar
demiştir Bu durumda Yavuz piagetin
düşünme becerilerinden hangisinde yer
alır
dokunmasıyla birlikte
irkilir,öğretmen n düşünüyorsun
öyle derin derin,demesi üzerine
dersleri düşünüyorum
öğretmenim,ne yaparsam yapayım CVP:Kombinasyonel düşünme
bir çok derste başarılı
olamıyorum,keşke zamanında bir
meslek lisesine kayıt olsaydım.O
zaman dersler bu kadar ağır
olmazdı. Böylelikle bende bu kadar
zorlanmazdım ve çok daha başarılı
olabilirdim.Hemde bir meslek sahibi
olur,belki üniversite sınavına
girmeme bile gerek kalmazdı,ama
artık çok geç
CVP:Dönüşümsel Düşünme
Hipotetik düşünme:Bireyin, “olasılık” tan
başlayıp “gerçek”e ulaşmaya çalışması ya
da bireyin bir hipotezi ortaya atıp onu
desteklemek için olası yollar denemesi,
hipotetik düşünce olarak bilinmektedir
Soru
Bir çocuğa ‘annen babanla aynı
üniversitede okumamış olsaydı ne
olurdu?’diye sorulmuş ve çocuk “O
zaman tanışamazlardı, sonra da
evlenemezlerdi,dolayısıyla da ben de
olmazdım.”diye cevap vermiştir.
Bu cevap, bu çocukta aşağıdakilerden
hangisinin geliştiğini göstermektedir?
A)Örgütleme
B)Uyma
C)Hipotetik düşünme
D)Yanlış bağdaştırma
E)Özelden özele akıl yürütme
Anolojik Düşünme:İki durum
arasında ortak bir özellikten
hareketle biri için geçerli olan
sonuçların diğeri içinde geçerli
olacağını ileri sürmeye anolojik
düşünme denir.
Soru:Babasıyla birlikte evde
belgesel izleyen Ayşe’ye babası
“Bak
kızım,görüyormusun,hayvanlar
farklı farklı yollardan solunum
yapıyorlar. Bazı hayvan türleri
bizim gibi akciğerleriyle,suda
yaşayan bazı hayvanlar
solungaçlarıyla,bazıları ise derileri
aracılığıyla solunum yapıyorlar.”
Demiştir. Bunun üzerine Ayşe O
zaman,insanlar nasıl solunum
yapmadan yaşayamıyorlarsa
diğer canlılara solunum
yapmadan
yaşayamazlar,demiştir.
Çıkarsanmış Gerçeklik: Piagete göre
somut işlemler döneminden itibaren
çocuklar var olan bir durumun nasıl
gerçekleştiğine tanık olmasalar bile bir
olayın nasıl gerçekleştiğini
kestirebilirler.Yani daha önceki olayları
göz önüne alarak gerçekliği
açıklayabilirler ve bu beceri çıkarsanmış
gerçeklik ile ifade edilir.
Soru:Fen bilgisi öğretmeni Sedat
Bey,altıncı sınıf öğrencilerine yer çekimi
kanunu anlatacağı gün,öğrencilerin
dikkatini çekmek için derse Newtonun bu
kanunu ortaya koymasını sağlayan
yaşantısını anlatarak başlar.Sedat Bey
Newtonun uzun zamandan beri
araştırmalar yapmasına karşın yer çekimi
kanunu açıklamayı bir türlü
başaramadığını ancak bir gün ağacın
altında oturup bu kanunu nasıl
açıklayabileceğini düşünürken kafasına
bir elma düşünce buldum,diyerek uzun
süredir düşündüğü problemi nasıl
Piagetin zihinsel gelişim kuramına çözebileceğini keşfettiğini anlatır.Daha
göre Ayşenin bu çıkarımda
sonrada bu durumda newtonun kafasına
bulunması,aşağıdaki bilişsel
düşen elmanın nasıl bir elma olduğunu
gelişimlerden hangisini
sorarak öğrencilerin bu durumu
kazandığının göstergesidir.
düşünmelerini sağlamak ister.Sınıftaki
tüm öğrenciler bu soruyu çözmek için
A)Kombinasyonel Düşünme
düşünürken sınıfın en parlak
B)Dönüşümsel düşünme
öğrencilerinden Sertaç söz alır ve
“Öğretmenim,newtonun kafasına düşen
C)Özelden özele akıl yürütme
elma olgunlaşmış elmadır,der.
D)Tümdengelimsel düşünme
E)Anolojik düşünme
Sertaçın Sedat Beyin sorduğu soruya
verdiği bu yanıt piagetin bilişsel gelişim
kuramında ele alınan aşağıdaki
kavramlardan hangisine örnek oluşturur
Çıkarsanmış gerçeklik
Soru:Ali Kaptan, eşi Cemile Hanım
ve oğulları Osman bir gemi
olayın görünen yüzünün yanında görünmeyen
restoranda balık yemeye giderler.
yüzünü de algılar. Örneğin, 2 çocuğa kırmızı bir
Gemi birazcık sallanmaya
başlayınca Osman "Anne hemen
araba resmi gösterilmiştir. Daha sonra resmin
kendini bağla, anne kendini bağla"
üzeri siyah bir kartonla örtülmüştür. Çocuklara
demeye başlar. Annesi "Neden?"
tekrar aynı soru sorulduğunda birisi kırmızı diğeri
diye sorduğunda Osman "Gemi
siyah demiştir. Arabanın renginin kırmızı
batıyor" demiştir.
Dolaylı gerçeği kavrayabilme (Çocuk, bir
olduğunu bilen çocuk dolaylı gerçeği
kavrayabilme yetisine sahiptir. Diğeriyse bu
özelliği somut işlemler dönemine geldiğinde
kazanacaktır.)
Soru: ilköğretim 1.sınıf öğretmeni,sınıfta
öğrencilerine yaprak resmi göstermiş ve onlara
renginin ne olduğunu sormuştur.öğrencilerin
tamamı yeşil cevabını vermiştir.Sonra öğretmen
Osman'ın bu açıklaması
aşağıdakilerden hangisiyle
açıklanır?
A)Yapaycılık B)Tümevarımsal
düşünme C)Sihirli-majik düşünme
D)Odaktan uzaklaşma E)Yanlış
bağdaştırma
ilk sürekli aynı magzadan giyinen
bilge hanım bir gün magzaya
onlara tekrar rengini sormuştur.Öğrencilerin
girdiginde daha önce hiç görmedigi
yaprak başka bir renkle kaplanmış olsa bile
bir markayla ait kıyafetleri görür
gerçek renginin yeşil olduğunu söylemişlerdir. Bu merak edip fiyatları incelediginde
diger kıyafetlerden birkaç kat pahalı
durum.Piagetin bilişsel gelişim kuramının hangi
oldugunu görür.bilge hanım satın
kavramıyla açıklanabilir?
alıp kullanmadıgı halde arkadaşına
A)Dönüşümsel düşünme B)Tersine çevirememe
bahsederken yeni gördügü markayı
C)Korunumu kazanma D)Dolaylı gerçeği
çok kaliteli marka şeklinde
kavrayabilme
anlatmıştır. piagetin bilişsel gelişim
Soru: piagetin bilişsel gelişim kuramına
kuramına göre bilge hanım durumu
göre uyum zihinsel gelişimin en temel
aşagıdaki kavramların hangisi ile
amaçlarından biridir birey ne kadar hızlı
açıklanır
uyum saglarsa o kadar etkinlikte bulunuyor
a çıkarsanmış gerçeklik
demektir. piagete göre uyum saglamaya
teşvik yolları vardır örnegin bir anaokulu
ögrencisine trigonometriye dair bazı bilgiler b tümevarım
anlatmaya başladıgınızda bir süre sonra
c tümdengelim
anlattıklarınız dinlememe ve önünde duran
oyuncaklarla ilgilenme gibi bazı tepkiler
d anoloji
gösterecektir.Yukarıda verilen örnek aşagıda
e özelden özele akıl yürütme
uyum saglama yöntemlerinden hangisine
örnektir.a özümleme b uyumsama c
örgütleme d yok sayma e olumsuz transfer
bu yaprak resmini kırmızı bir kağıtla kaplamış ve
MONOLOG: Çocukların tek
başlarınayken uğraştıkları, şeyler üzerine
düşüncelerini SESLİ BİÇİMDE
mırıldanmaları olarak tanımlanabilir. Bu
dönemde çocuklar düşüncelerini (
akıllarından geçenleri) sesli biçimde
ifade ederler.
Örneğin, elindeki boya seti ile oynayan
bir çocuk “şimdi yeşil renkli boyayı
alacağım, mavi boya nerde, hah
burdaymış ikisi de kullanılacak” gibi
konuşması monolog örneğidir. Bu
esnada yanındaki kişilerle değil kendi
kendine konuşmaktadır.
serap odasında bir taraftan annesinnin
verdiği boyama kitabıonı boyarken bir
taraftanda otlar yeşil olur kiremitler
kımızı kuzular çayırlarda mee mee d,iye
gezerler diye bağırır. serapın yaptığı
boyama işini bir taraftan tempo tutar gibi
konuşlması dil gelişimiyle ilgili
asağıdakilerden hangisine örnektir
A)içsel konuşma
B)yansıtıcı konuşma
C)telegrafik konuşma
D)monolog
E)yineleme.
Yok sayma:
piagete göre uyum saglamanın üç yolu
vardır uyumsama özümleme yoksayma
bireye yabancı gelen ve hiçbir şemaya
benzemeyen uyarıcıyı bir süre sonra
görmezden gelmektedir
Hiç böylesini gördünüz mü 
BASTIRMA ( GÜDÜSEL UNUTMA):
Freud tarafından ilk kez ortaya
atılmıştır. Bireyin uygun görmediği
isteklerini, anılarını bilincinden
uzaklaştırmasıdır.
Sevgilimiz bizi terk ettiğinde “ Yüzünü
bile görmek istemiyorum, adını bile
duymak istemiyorum” gibi sözlerle
yaşadığımız kötü duyguları bastırma
eğilimi gösterebiliriz.
KARŞIT TEPKİ GELİİTİRME ( Güdüleri
Çarpıtma) :
Gerçekte hissettiğimiz duyguların tam
aksini yaptığımız zaman kendini
gösterir. Kişi bazı sebeplerden kaynaklı
gerçek görüşünü gizler ve onun tam
zıttını şiddetle savunur. Çünkü asıl
duygularını belirttiğinde toplum
baskısı ile karşılaşacak ve rahatsız
olacaktır.
MANTIĞA BÜRÜME ( Rasyonelleştirme –
Bahane / Neden Bulma – Akla
Uygunlaştırma) :
Bir insanın bir davranışı neden yaptığını
bazen tam olarak bilemeyiz. Sebebi pek
bilinmeyen davranış başkaları tarafından
onaylanmayacaksa bu davranışa hafifletici
ve toplumun benimseyeceği nedenler
bulmaktır
“Büyük aşklar kavgalarla başlar”
sözünü karşıt tepki savunma
mekanizması açısından ele
aldığımızda: Kişi aslında sevdiği ancak
ulaşamadığı kişiye duyduğu özlemi
bastırmak için bunun tam tersi
şeklinde davranarak onu sevmiyor,
onunla anlaşamıyormuş gibi
davranabilir
POLLANNACILIK ( Tatlı limon ) : Mantığa
bürüme savunma mekanizması ile
benzer. Birey hayal kırıklığı yaratan bir
olay ya da duruma iyi tarafından bakar.
GERiLEME: Herhangi bir engellenme
ve çatışma durumunun karşısında
insanın ruhsal gerilişim sürecinde yer
alan daha önceki dönemlere doğru
gerileme göstermesidir.
adam cana geleceğine mala gelsin
diyerek kendini avutmuştur.
Bazen yaşlı bireylerde de görülen
çocukça davranışlar, inatlaşmalar,
küsmeler, ağlamalar dikkat çekme
amaçlıdır ve gerileme savunma
mekanizmasıdır.
YANSITMA: Yansıtmanın iki ana türü
vardır.
I. Bu herkesin bildiği suçu karşı tarafa atma
diye tanımladığımız türdür. : İnsanın
kendisinde bulunan kusurları başkalarına
yüklemesidir. Kişinin kendisinde olduğunu
kabul etmek istemediği dürtü ve duyguları
başkalarına yansıtmasıdır.
Giriştiği hiçbir işte başarılı olamayan
ve hayatta hep kaybeden Selim
kendini içkiye vermiştir. Ancak kendini bu hallere dırdırcı annesinin
getirdiğini söyleyerek yansıtma
yapmıştır.
YÖN DEĞiŞTiRME ( Kaydırma – Yer
değiŞtir-me) (Köpeği Tekmeleme) :
Zararlı dürtüler normalde
bilinçdıŞındadır ( saldırganlık –
cinsellik) ancak bu dürtüler bilince
geldiği zaman bastırılması çok güçtür.
Bu durumda bu dürtülerin bir Şekilde
boşaltılması gerekir. Ancak bu dürtüler
gerçek nesnelerine değil başka bir
nesneye boşaltılır.
Yansıtmanı Devamı: II. İkinci yansıtma
şekli, çevresindeki insanların iyi niyet,
doğruluk, başarı ve becerileri karşısında
sürekli olarak şüphe, tenkit, kötüleme
tepkileri göstermektir. Bu tip yansıtmalarda birey ilkel bir empati kurar.
Bu yüzden bu tip yansıtmalara,
yansıtmalı özdeşim de denir.
Örneği: Kendisi kopya çekemeyen bir
öğrencinin arkadaşlarına kuşku ile bakıp
onları kopya çekmekle suçlayabilir. Bu
örnekte öğrenci, aslında kendisi kopya
çekmek istemekte ama bunu
başaramamakta, bu yüzden çevresindeki
herkesin kendisi gibi kopya çekebileceğini
düşünmektedir. Aslında onların
başarılarına eleştiri ve şüphe ile
yaklaşmaktadır.
BU BİLGİYİ UNUTMAYIN. ÖSYM Sorabilir.
Yer yön değiştirmenin devamı (
dedikodu yapmak , beddua etmek,küfür,
bağırmak, Allaha havale etmek vs ) O
halde yön değiştirme savunma
mekanizmasını biraz daha inceleyelim
5 yaşındaki erkek bir çocukta oluşan ve
durduk yere ortaya çıkan bir kedi
korkusunu yön değiştirme savunma
mekanizması ile nasıl açıklarsınız? İlk
Basit bir örnekle ele alalım birazdan
başta alakasız gibi dursa da çok önemli
karmaşık örnek-lere geçeceğiz hazır
bir sonuca ulaşacağız. 5 Yaşındaki
olun. “İş yerinde patronu tarafından
çocuklarda bilindiği odipal korkular
azarlanan Kemal, bu duruma çok
vardır. Erkek çocuklar babalarının
sinirlenmiş ama patronuna bir şey
diyememiş eve geldiğinde ise karı-sına kendilerini cezalandıracağına ( katrasyon
fobisi) inanırlar. Ayrıca kendileri de boş
ve çocuklarına bağırmış.” Bu örneği
durmaz alttan alta babayı öldürme planı
analiz edelim.
kurarlar ( Oedipus kompleksi) Tabi bu
Bilinçdışından bilinç seviyesine gelen
çatışmalar çocukta babaya bir düşmanlık
dürtü Saldırganlıktır. Bu dürtünün
ve babadan korkuyu doğurur. Ancak
boşalması gereken gerçek nesne
çocuk aynı zamanda babasını sevmekte,
patrondur. Gerçek nesneye boşaltmak onunla oyunlar oynamaktadır ve
benlik için sakıncalıdır. Daha az
babasına karşı böyle duygular beslemek
sakıncalı bir nesne bulmak lazım. Bu
onun işine gelmez. Ama bilinç seviyesine
örnekte Saim Bey bu saldırganlık
ne gelmiştir bir kere “KORKU” o halde
dürtüsünü başka nasıl boşaltabilirdi:
bu duygu doyurulmalı ; ama babamdan
Duvarı yumruklamak, elindeki bardağı korkarsam onunla oynayamam o halde
fırlatmak, başka? Peki patronu
git bir kediden KORK
hakkında dedikodu yaparak
ÖNEMLİ NOT: Yersiz ortaya çıkan birçok
boşaltabilir miydi? Unutmayalım ki
fobinin temelinde yön değiştirme
saldırmak her zaman fiziki değildir
savunma mekanizması olabilir.
bazen saldırı simgesel de olabilir .
Savaşta masum insanları öldüren bir
ülkeye gücü yetmeyen göstericiler o
ülkenin yöneticisinin maketini yakmışlar,
bayrağını çiğnemişlerdir. Açığa çıkan dürtü
saldırganlık Gerçek nesne Bahsi geçen
ülke Ülkeye gücümüz yetmiyor bir de
saldırganlığın boşalması lazım o halde
başka bir nesneye boşalt Bayrak – yönetici
maketi.
YÜCELTME : Savunma mekanizmaları
içinde en “hayırlı” olanı denebilir.
Toplumsal yönden kabul
edilemeyecek bazı davranış biçimlerini
( saldırganlık – cinsellik ) yüceltme
mekanizması ile biçim değiştirerek
toplumun kabul edebileceği alanlarda
ifadelerini bulmasıdır.
Hiç anne olamayan bir kadının
kimsesiz çocukları eğitmek için bir
vakıf kurması İlk bakışta telafi savunma mekanizmasını andırsa da kişi
burada varolan bir eksikliğini başka bir
alanda doyurmuyor, var olan annelik
duygusundan yoksunluk enerjisini
tolum yararına bir iş için kullanıyor.