Ben Bilirim Genel Kültür Yarışması Soruları 1
Transkript
Ben Bilirim Genel Kültür Yarışması Soruları 1
“BEN BİLİRİM” GENEL KÜLTÜR YARIŞMASI YARIŞMA KURALLARI: 1. 100 sorudan oluşan “BEN BİLİRİM” Genel Kültür Yarışması, Irmak Okullarının tüm paydaşlarına (öğrenci, öğretmen, yönetici, veli) açıktır. 2. Yarışmanın soruları 10 Aralık 2012 Pazartesi gününden itibaren 17 Aralık 2012 Pazartesi günü sabahına kadar okul koridorlarındaki panolarda ve Irmak Okulları web sitesinde sergilenecektir. 3. Yarışma sonuçları; ilkokul, ortaokul, lise ve yetişkin (öğretmen, yönetici, veli, çalışan) olmak üzere dört kategoride değerlendirilecek ve yarışma sonucunda ödül olarak her kategoride birincilere 12, ikincilere 8, üçüncülere 4 sinema bileti verilecektir. Ödül olarak verilen sinema biletleri; Palladium, Nautilus, Pendorya, Maltepe Carrefour, CKM Budak Caddebostan, Meydan Ümraniye sinemalarında 30 Haziran 2013 tarihine kadar kullanıma açık olacaktır. 4. Yarışmaya katılabilmek için, Türkçe – Edebiyat öğretmenlerinden temin edilecek zarf içindeki yanıt formları, okunaklı bir yazıyla doldurulduktan sonra en geç 17 Aralık 2012 Pazartesi günü akşamına kadar Türkçe – Edebiyat öğretmenlerine yine zarfı içinde teslim edilecektir. 5. Sorular, açıklama gerektirmeyecek biçimde kısa ve tek yanıtlıdır. Yazım hatası yapılmış yanıtlar geçersiz sayılacaktır. 6. Yarışmaya katılmak için soruların tümünün yanıtlanması koşulu yoktur. 7. Yarışmaya katılacak öğrenciler, yanıt zarfı üzerine ad ve soyadlarının yanı sıra sınıflarını da belirtecektir. Yetişkin kategorisinde yarışan öğretmen, yönetici veli ve çalışanların ise yalnızca ad ve soyadlarını yazmaları yeterli olacaktır. 8. Yarışma sonucunda dereceye girenler arasında eşitlik söz konusu olursa kuraya başvurulacak, kurada kaybeden yarışmacı, bir sonraki dereceye düşecektir. 9. Yarışma sonuçları, 21 Aralık 2012 Cuma günü 5. ders saatinde açıklanacaktır. Aşağıdakilerden hangi ikisinin yukarıda fotoğrafı yoktur? Naomi Campbell Yaşar Kemal Oktay Sinanoğlu Margaret H. Thatcher Angela Merkel Kenan Evren Tahsin Yücel Benjamin Netanyahu Yıldız Kenter Adalet Ağaoğlu Soru 1 İstanbul’da Halk Ekmek tarafından satılan 300 gramlık normal ekmeğin fiyatı ne kadardır? Soru 2 Cenevre’de Birleşmiş Milletler binasının önünde yer alan bir bacağı kırık sandalye şeklindeki anıt, neyi temsil ediyor? Soru 3 Mutlak monarşiyle yönetilen bu devlette devlet başkanı; yasama, yürütme ve yargının da başındadır. Aynı zamanda bir dini lider olan devlet başkanının sözleri yasa hükmündedir. Ekonomisi, lideri olduğu dinsel dünyadan elde edilen vergilerin, aidatların, bağışların yanı sıra; şirket gelirleri, hisse senedi-tahvil-bono gelirleri, bankacılık ve faiz gelirleri, hediyelik eşya satışlarından elde edilen gelirlere ve basın yayından elde edilen reklâm gelirlerine dayanmaktadır. Yaklaşık 1000 kişilik bir nüfusu olan bu devletin; 100 kişilik bir ordusu, uluslararası düzeyde yayın yapan 200’den fazla gazetesi, 150’den fazla radyo istasyonu ve yaklaşık 50 adet de televizyon kanalı vardır. Nüfus ve yüzölçümü yönünden küçük, etki yönünden büyük bu devletin ve devlet başkanının adını biliyor musunuz? Soru 4 Şiddet karşıtı ve ırksal eşitlik yanlısı görüşleriyle tanınan, Nobel Barış Ödülü sahibi olan, “Bir gün, dört çocuğumun da derilerinin rengi ile değil de kişilikleri ile yargılandığı bir ülkede yaşacaklarına dair bir hayalim var!” diyen ve bir suikast sonucu öldürülen Amerikan Yurttaş Hareketi önderi kimdir? Soru 5 Avrupa Birliği’nin para birimi olan “Euro” ilk kez ne zaman ve kaç ülkede kullanılmaya başladı? Soru 6 Ünlü bir derginin hazırladığı ankette 20. yüzyılın en etkili kişileri arasına girebilen tek moda tasarımcısı olan bu hanım, sadece dünya kadınlarını değil, Türk askerlerini de giydirdi. Türk Ordusu’nun 1980’li yıllara kadar giydiği üniformaları, bizzat Atatürk’ün isteğiyle o tasarladı. Aynı zamanda kendi adını taşıyan çok ünlü bir markanın da yaratıcısı olan bu modacıyı tanıdınız mı? Soru 7 Türkiye, Eurovision Şarkı Yarışması’na ilk kez hangi tarihte, hangi sanatçıyla, hangi şarkıyla katıldı ve kaç puan aldı? Soru 8 Fotoğrafta gördüğünüz bayrak hangi ülkeye aittir ve bu ülkenin yerel dildeki adının anlamı nedir? Soru 9 “Dünyanın Yedi Harikası” olarak bilinen ve biri dışında tümü kaybolmuş olan yedi büyük yapıtı sayabilir misiniz? Bunlardan hangi ikisi bugünkü Türkiye’nin sınırları içinde inşa edilmiştir? Soru 10 Fotoğrafta gördüğünüz, deniz seviyesinden 1150 metre yükseklikte kayaların içine yapılmış yapının adını ve nerede olduğunu biliyor musunuz? Soru 11 Yukarıdaki fotoğrafta görülen iki bin yıllık dev tanrı heykellerinin nerede bulunduğunu biliyor musunuz? Soru 12 İtalya’da 1950’lerde çıkmaya başlayan ve hemen hemen aynı yıllarda Türkçeye de çevrilen “Capitan Miki” ve “Il Grande Blek” adlı çizgi romanların Türkiye’deki adları, elli yıldır “çizgi roman” türünün karşılığı olarak kullanıldı. Türkiye’de, elli yılda kırk dokuz kez basımı yapılan ve her seferinde yüz binlerce satışa ulaşan bu iki çizgi romanın hangi adlarla yayımlandığını biliyor musunuz? Soru 13 Ekonomide “bir çalışanın gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım, kültür ve benzeri gereksinimlerini günün fiyatları üzerinden en az düzeyde karşılamaya yetecek ücret” olarak tanımlanan ve anayasaya göre, ülkenin ekonomik ve sosyal durumu göz önünde bulundurularak bir çalışana verilmesi gereken en düşük ücret tutarına ne denir? Bu tutar, 2012 yılının ikinci dönemi için, net kaç lira olarak belirlenmiştir? Soru 14 Gökkuşağı, güneş ışınlarının yağmur damlalarında veya sis bulutlarında yansıması ve kırılmasıyla meydana gelen, ışık tayfı renklerinin bir yay şeklinde göründüğü, meteorolojik ve harikulâde bir olaydır. Peki, yedi renkten oluşan ve renk sıralaması hep aynı olan tipik bir gökkuşağının ortasındaki renk hangisidir Soru 15 Dünyaca ünlü Mickey Mouse ve diğer birçok çizgi film karakterinin yaratıcısı kimdir? Soru 16 MS 100 yıllarında Çin'de ortaya çıkan, ancak "kâğıt katlama" anlamına gelen yaygın adı Japonca olan sanat nedir? Soru 17 G8 olarak adlandırılan topluluk hangi ülkelerden oluşmaktadır? Soru 18 “Abdülhamit istibdadının son yıllarının İstanbul’u, İkinci Meşrutiyet’le İttihat ve Terakki’nin İstanbul’u, Mütareke yıllarının İstanbul’u... Çürüyen, yozlaşan İstanbul ve bu İstanbul’un çürümüş, yozlaşmış insanları...” İstanbul’u farklı dönemleriyle ele alan bu romanın adını ve yazarını biliyor musunuz? Soru 19 Eskiden bir evin bahçesi içinde bulunan 1908 yangınından sonra bir meydan ortasında bırakılan on metre yüksekliğinde, korent mermerlerinden yapılmış, kaidesine kabartma şekiller işlenmiş bir taştır. Bir Bizans efsanesine göre günahkâr genç kızlar, bu taş önünden geçerlerken, taş hafifçe eğilerek o kızları işaret edermiş. Gene rivayete göre, İmparator Jüsten’in baldızını da bu şekilde göstermiş; bunun üzerine İmparator genç kızı cellatlara teslim etmiş. Süleymaniye Camisi inşa edilirken yerinden sökülen bu taş caminin içinde istinat direklerinden biri olarak kullanılmıştır. Bu taşın adını ve şimdi nerede olduğunu biliyor musunuz? Soru 20 Açık Hava Tiyatrosu, spor ve sergi sarayı, Florya gazinosu ve soyunma yerleri, şehrin nefes alabileceği meydanlar gibi hizmetlerinin yanı sıra; eski eserlerin restore edilmesi, Kapalıçarşı, Malta ve Çadır köşklerinin tamir edilmesi gibi işleriyle de tanınan, İstanbul’un fikir ve kültür hayatına yönelik çalışmaları (Edebiyat-ı Cedide Müzesi, Belediye Müzesi ve Kütüphanesi) olan, on bir yıl boyunca İstanbul’da valilik ve belediye başkanlığı görevinde bulunan, bir dönem milletvekilliği de yapan bilim adamı ve siyasetçimiz kimdir? Soru 21 18. ve 19. yüzyıllarda Osmanlı mimarisine, bazılarını yanda gördüğünüz, çok sayıda eser kazandıran ünlü mimar aileyi biliyor musunuz? Soru 22 Yukarıdaki heykelin adını, kim tarafından yapıldığını ve şimdi nerede bulunduğunu biliyor musunuz? Soru 23 Yazdığı yüzlerce fıkra, inceleme ve onlarca popüler tarih kitabı bir yana; İstanbul üzerine hazırladığı 11 cilt ve 7076 sayfaya ulaştığı halde ölümü nedeniyle “g” maddesinde yarım kalan, son derece renkli anlatımı ve olağanüstü zengin ayrıntılarıyla ünlü ansiklopedisinin bir benzerine rastlamak mümkün değildir. Sözü edilen tarihçi-yazarı tanıdınız mı? Soru 24 Bugün “Bakırköy” dediğimiz semtte bakır çıkarılmadığına ve bakırcılar çarşısı da olmadığına göre, demek ki semtin bakırla hiçbir ilgisi yok. Peki, o halde Bakırköy’ün Bizanslar dönemindeki adının ve bu addan bozulmuş olarak Osmanlı dönemine kullanılan adının ne olduğunu biliyor musunuz? Soru 25 Bu semtimizin adı, Sultan I. Mahmut’un yaptırdığı ve İstanbul’un su sorununun çözümünde çok önemli bir işlevi olan sekizgen yapıdan geliyor. Belgrat Ormanı bentlerinden ve Bahçeköy’deki derelerden gelen sular, içi sırlı künklerden geçerek bir hayli yol kat ettikten sonra bu semtimizdeki sekizgen yapıda toplanıyor ve buradan da evlere, hamamlara, çeşmelere dağıtılıyordu. Adını “su dağıtma” işlevinden alan bu semtimizi bulabildiniz mi? Soru 26 Türkiye’deki ilk Atatürk heykelinin hangi tarihte, kim tarafından yapıldığını ve nereye dikildiğini biliyor musunuz? Soru 27 1923 yılında Beyoğlu’nda “L’Orient” adıyla kuruldu. 1934 yılında, yabancı isimlerin Türkçeleştirilmesi yasası uyarınca, Çağatay Türkçesinde “kusursuzluk, mükemmellik” anlamını taşıyan şimdiki adını aldı. Bugün hâlâ Kadıköy’deki ve yeni açılan Bebek’teki şubelerinde müşterilerine, başta “kup griye” olmak üzere, doyulmaz tatlar sunmaya devam eden bu pastane; zamanında Attila İlhan, Behçet Necatigil, Sevim Burak, Ahmet Oktay, Tomris Uyar, Cemal Süreya, Haldun Taner, Fazıl Hüsnü, Tarık Buğra gibi birçok yazar ve şair için de bir buluşma mekânı olmuştu. Ansiklopedilere bile madde olmuş bu ünlü pastanenin adını biliyor musunuz? Soru 28 Milletvekilliği sırasında zaman zaman çok sevdiği İstanbul’dan ayrılarak Ankara’da bulunmak zorunda kalan Yahya Kemal’e “Üstat, Ankara’nın en çok nesini seviyorsunuz?” diye sorarlar. Şair, gülümseyerek cevap verir: “...” Yahya Kemal’in bu soruya nasıl bir cevap verdiğini biliyor musunuz? Soru 29 Sultan II. Bayezid’e bir mektup yazarak Haliç üzerinde köprü yapımına talip olduğunu bildiren, hatta köprü için bir kroki ve taslak proje de hazırlayan, ancak projesi Sultan II. Bayezid tarafından kabul edilmeyen dâhi Rönesans sanatçısı kimdir? Soru 30 Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra Türkiye'yi işgal eden düşmanlara karşı, yurdu savunma ve düşman işgalinden kurtarmak için birçok örgüt (cemiyet) kurulmuştur. Bu örgütler kuruldukları bölgeleri savunma ve kurtarma amacıyla kurulmuşken bir örgüt, vatanın ancak siyasal ve ekonomik bağımsızlıkla yaşayabileceğini ve bu yüzden de tamamının kurtarılması gerektiği düşüncesiyle yola çıkarak mücadele etmiştir. “Kuvayı Milliye” ifadesini de ilk kez kullanan ve üyelerinin çoğu daha sonra Anadolu’daki harekete katılan bu örgütün adı nedir? Soru 31 İttihat ve Terakki Cemiyeti içinde Enver Paşa tarafından kuruldu. Türk subaylarının gizli yollarla Trablusgarp’a götürülmesi, Hint Müslümanlarının İngilizlere karşı ayaklandırılması gibi bazı eylemlerin yanı sıra yurt içi ve yurt dışında, karşı-istihbarat, propaganda, örgütlenme hatta suikast gibi eylemler de gerçekleştirdi. Hakkında hemen hemen hiçbir resmî belge bulunmayan bu istihbarat örgütünün ve bir başarısızlık sonucunda intihar eden, yukarıdaki fotoğrafta görülen ilk başkanının adı nedir? Soru 32 Osmanlı İmparatorluğu erken dönemlerinde; birden fazla minaresi olan, ramazan aylarında minareleri arasına mahya asılan, yirmi dört saat açık tutulan Fatih, Süleymaniye, Selimiye gibi büyük camiler, yalnızca padişahlar tarafından yaptırılabilirdi. Saray geleneğinde bir padişahın böyle bir cami yaptırılabilmesi için de birtakım koşullar vardı. Öncelikle önemli bir askerî zafer kazanması ve bu zaferle birlikte önemli bir savaş ganimeti ele geçirmesi gerekirdi. Çünkü bu camilerin yapımına devlet kasasından takviye olmaz, yalnızca padişahın kişisel serveti kullanılırdı. Yukarıda özellikleri anlatılan camilere ne ad verildiğini biliyor musunuz? Soru 33 Mustafa Kemal’in emriyle ve son derece kısıtlı imkânlarla çıkarılan, ilk sayısı 10 Ocak 1920’de “Mesleği, milletin iradesini hâkim kılmaktır.” alt başlığıyla yayımlanan ve işgal altındaki İstanbul’a sokulması yasaklanan gazetenin, bizzat Mustafa Kemal tarafından konmuş ve Kurtuluş Savaşı’yla özdeşleşmiş olan adı nedir? Soru 34 Büyük İskender’in Hindistan’a geçmek için zorlandığı, geçtikten sonra da İndus Ovası’nda perişan olan ordusu yüzünden Doğu seferinden vazgeçmesine neden olan, İngilizlerin Afganistan’a egemen olmasını engelleyen, Pakistan ile Afganistan’ı birbirinden ayıran ve stratejik açıdan son derece önemli olan bu geçidin adı nedir? Soru 35 Atlantik Okyanusu’nda; çok sayıda uçak ve geminin iz bırakmadan kaybolduğu için gizemli anlamlar yüklenen, önceleri manyetik bir alan olduğu sanılan, günümüzde ise bir doğalgaz kaynağına ev sahipliği yaptığı düşünülen ama yine de gizemi hâlâ tümüyle çözümlenememiş olan bu bölgenin adı nedir? Soru 36 Çok zengin mineralleriyle deniz seviyesinin 400 metreden fazla aşağısında bulunan, akarsularla beslenmeyen, çevresel etmenler nedeniyle günümüzde kuruma tehlikesiyle karşı karşıya olan, tuz oranı ve bu nedenle de yoğunluğu çok yüksek gölün adını biliyor musunuz? Soru 37 200 yıllık bir arayıştan sonra 1840’ta keşfedilen ve içinde herhangi bir ülke bulunmayan kıtanın adı nedir? Soru 38 Yaklaşık olarak Isparta ilinin yüz ölçümü kadar alan kaplayan bu park, yeryüzünün ilk milli parkıdır. Dünyadaki sıcak su kaynaklarının yarısı burada bulunur ve sayıları on bini aşmaktadır. Üç yüze yakın gayzeri, bir o kadar da da irili ufaklı şelalesi vardır. Aynı zamanda bir “süper volkanik olay” olasılığının bulunduğu yer olarak kabul edilmektedir. Biyoçeşitlilik bakımından da alabildiğine zengin olan bu parkın adını biliyor musunuz? Soru 39 İki bine yakın türüyle genellikle kurak bölgelerin dağlarında çok yetişen, gövdesinden çıkarılan öz suyu, başta tıp olmak üzere, çeşitli alanlarda kullanılan, kirpiyi andırır biçimde dikenleri olan, yastık görünüşlü bu bitkinin adı nedir? Soru 40 Yukarıda görülen toprak parçasına neden böyle bir biçim verilmiştir? Bir toprak parçasının böyle biçimlendirilmesine ne ad verilir? Soru 41 Girişinde “Matematik bilmeyen buraya girmesin!” yazısı bulunan, örgütlü bir kurum olduğu için ilk üniversite olarak kabul edilen okulun ve bu okulun kurucusunun adını biliyor musunuz? Soru 42 Her karmaşık durum, içinde birbiriyle çatışan ögeler barındırır ve bunlar istikrarı bozar. Çatışan ögeler arasındaki çelişkiler derinleşip keskinleştikçe mevcut durum varlığını sürdüremez hale gelir ve (elbette içinde yeni çatışmalar içeren) yeni bir duruma evrilir. Bu, değişmenin mantığıdır. Üç evreden oluşan bu süreçte; birinci evre, tezdir. Tezin harekete geçirdiği tepki, tezin antitezidir. Bu ikisi arasındaki çatışma, tezin ve antitezin bazı unsurlarının dışarıda kaldığı, bazılarının alıkonduğu yeni bir duruma, yani senteze varır. Fakat sentez de içinde çatışmalar barındırır; bu nedenle de yeni bir “tez, antitez, sentez” üçlüsünün başlangıcını oluşturur. Böylece değişim süreci, kesintisiz bir biçimde devam eder. İlkçağda Heraklit ile başlayıp Sokrates, Platon, Hegel üzerinden Marx’a kadar uzanan, Engels’in “dış dünyada ve insan düşüncesindeki hareketin genel yasalarını inceleyen bilim” olarak tanımladığı bu düşünce yönteminin adı nedir? Soru 43 İskenderiye Kütüphanesi, MÖ 3. yüzyılın başlarında Mısır'ın İskenderiye kentinde Ptolemaios tarafından kuruldu. Hiçbir zaman savaşçı bir hükümdar olmayan Ptolemaios, Mısırlıların gelenek ve göreneklerini, hatta dinlerini benimseyerek halkın sevgisini kazandı. Eski kanunları, dini törenleri muhafaza etmekle kalmayıp eski Mısır hükümdarları gibi “firavun” unvanını aldı. Ülkenin merkezi haline getirdiği İskenderiye’de büyük bir müze kurdu. Müzede bilinen bütün hayvan ve bitkilerin bir örneği vardı. Ayrıca botanik bahçesi ve bir rasathane bulunuyordu. Otopsi yoluyla insan vücudunun incelenmesi için bir anatomi salonu açılmıştı. Ayrıca fizik, kimya, tıp, astronomi, matematik, felsefe, edebiyat ve fizyoloji bilgileri için de binalar yapılmıştı. Ancak müzenin en önemli bölümü, hiç kuşkusuz, kütüphanesiydi. Mısır’a giren her kitabın buraya götürülmesi mecburiyeti vardı. Kitabın burada bir nüshası çıkarılıp sahibine verilir, kitabın aslı ise kütüphanede kalırdı. Bir taraftan da yurt dışına gönderilen memurlar, başka ülkelerde buldukları kitapları satın alıp getirirlerdi. Böylece, o zamana kadar birçok bilime ait dağınık halde ve kaybolmaya mahkûm durumda olan eserler emin bir yerde toplanmış oldu. Genel kanıya göre Hıristiyan Romalıların, kimilerine göre de Müslüman Arapların yaktığı bu kütüphanede yaklaşık yüz elli bin el yazması eser bulunmaktaydı. İskenderiye Kütüphanesi’nin duvarında yazılı olduğu söylenen bilimle ilgili sözü biliyor musunuz? Soru 44 18. yüzyılda “Aydınlanma Kahramanları” arasında yer alan ve “İlk Ansiklopedistler” olarak nitelendirilen, yukarıda resimlerini gördüğünüz beş Fransız düşünürünün adlarını biliyor musunuz? Soru 45 Kuran’daki 114 sureden biri hariç, tümü besmele ile başlamaktadır. Kuran’ın besmele ile başlamayan tek suresinin adı nedir? Soru 46 Konu ve üslup olarak birbirine benzemeleri ve önemli ölçüde ortak metin içermeleri nedeniyle Matta, Markus ve Luka İncil’lerine verilen ad nedir? Soru 47 Hiçbir kahramanın adının olmadığı bu romanda, herkesin içinde bulunduğu rol, aynı zamanda kahramanların ismidir: ana, baba, nine, kız, gelin... Bir Çin köyünde yaşayan isimsiz bir kadının evin genç gelini olmaktan kayınvalideliğe uzanan öyküsünün anlatıldığı bu eserin yazarı Nobel Edebiyat Ödülü sahibi bir Amerikalıdır. Bu eserin ve yazarın adını biliyor musunuz? Soru 48 İnsan: Ahlakı bozulmuş vahşi Yaş: Kadınların saklamayı başarabildikleri tek sır Cesaret: Korktuğunu belli etmemek Hırsızlık: Ekmek mi? Vay utanmaz herif! Milyon mu? Helal olsun! Yukarıdaki bazı örneklerde görüldüğü gibi, varlıklara ve kavramlara mizahi karşılıklar üreterek hazırladığı ve adı “gerçeklerin dili” anlamına gelen sözlüğünü 1894 yılında yayımladı. Tiyatro türünde de önemli çalışmaları bulunan bu Tanzimat dönemi yazarının kim olduğunu ve yukarıda sözü geçen sözlüğünün adını biliyor musunuz? Soru 49 • Yılanı Öldürseler • Anayurt Oteli • Susuz Yaz • Murtaza • Yeşil Gece • Yer Demir Gök Bakır Yukarıdaki romanlardan hangisi sinemaya uyarlanmamıştır? Soru 50