indir - İLEM

2015
RAPOR
3
Uluslararası İLEM Yaz Okulu (International ILEM Summer School) İslam Dünyasının sorunlarını dert
edinen ve bu alanda araştırmalar yapan farklı coğrafyalardan genç araştırmacı ve akademisyenleri bir
araya getirerek ortak bir paylaşım zemini oluşturmayı amaçlıyor.
Bu sayede bir araya gelen katılımcıların etkileşim içinde olmaları ve tecrübe paylaşımı sayesinde geniş
bir iletişim zemininin kurulmasını hedefleniyor.
Bu çerçevede Uluslararası İLEM Yaz Okulu, İslam Dünyasında ortak paydalara sahip kurumların ve
kişilerin, birlikte hareket etmesi ve ortak projeler gerçekleştirmesi konusunda yürütülecek çalışmalar
için çığır açıcı bir çalışma niteliğindedir.
1
3
III. ULUSLARARASI İLEM YAZ OKULU
1-10 AGUSTOS 2015
1-10 Austos 2015 tarihleri arasında Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’nın (YTB)
desteği ile Konya’da gerçekleşen III. Uluslararası İLEM Yaz Okulu’nda, İslam dünyasının meselelerini
İslam dünyasının entelektüel ve akademisyenleri ile birlikte ele alındı.
Her yıl düzenlenen ve ilgili konu çerçevesinde uluslararası akademik paylaşımlara katkı sağlamayı
hedefleyen Uluslararası İLEM Yaz Okulu yine özgün bir içerikle, “İslam Dünyasında Sosyal Adalet ve
Yoksulluk” teması çerçevesinde 1-9 Ağustos tarihleri arasında Konya’da gerçekleştirildi.
Dünyanın birçok ülkesinden 36 akademisyenin katıldığı Uluslararası İLEM Yaz Okulu kapsamında
10 gün süren yoğunlaştırılmış programda Hamid Dabashi, Ozay Mehmet ve Adeel Malik gibi önemli
isimlerin verdiği derslerin yanısıra gerçekleştirilen atölyelerde katılımcılar, İslam Dünyası’nda sosyal
adalet ve fakirlik konusunu derinlemesine tartışma imkanı buldu.
2
3
ORGANİZASYON
Düzenleyen Kurumlar
İlmi Etüdler Derneği
Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı
Konya Büyükşehir Belediyesi
Destekleyen Kurumlar
Medeniyet Okulu
Selçuk Üniversitesi
Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi
Selçuklu Düşünce Akademisi (SADAM)
Organizasyon Kurulu
Lütfi Sunar, İstanbul Üniversitesi
Murat Çemrek, Necmettin Erbakan Üniversitesi
Metin Aksoy, Selçuk Üniversitesi
Ümit Güneş, Yıldız Teknik Üniversitesi
Muhammet Hüseyin Mercan, Erciyes Üniversitesi
Ahmet Toklucuoğlu, İlmi Etüdler Derneği
Zekai Eroğlu, İlmi Etüdler Derneği
3
3
AÇILIŞ PROGRAMI
İslam dünyasında “sosyal adalet” ve “yoksulluk” olgusunun irdelendiği Uluslararası İLEM Yaz Okulu,
Kılıçarslan Gençlik Merkezinde gerçekleştirilen açılış konuşmalarıyla başladı.
20’yi aşkın ülkeden 60’ın üzerinde akademisyenin katıldığı Uluslararası İLEM Yaz Okulu açılışında
Zaytuna College’ın kurucularından Şeyh Hamza Yusuf uluslararası yaz okulu öğrencileriyle buluştu.
Konya Millet Vekili Leyla Şahin Usta’nın, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek’in de
katıldığı açılış programında İlmi Etüdler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Sunar, Necmettin
Erbakan Üniversitesi Öğretim Üyesi Murat Çemrek, Selçuk Üniversitesi Öğretim Üyesi Metin Aksoy
uluslararası yaz okulu öğrencileriyle bir araya geldi.
Açılış programının ardından yaz okulunun ilk dersinde geçildi. Dersin ardından gerçekleştirilen atölye
çalışmalarında ise Uluslararası İLEM Yaz Okulu öğrencileri kendi makalelerini sunarak sosyal adalet
ve fakirlik konusunda münazaralar gerçekleştirdiler.
4
3
DERSLER
III. Uluslararası İLEM Yaz Okulu bünyesinde, alanında uluslararası camiada önde gelen 4 akademisyen
tarafından, birbirini tamamlayacak seri derslerden oluşan toplamda 30 saatlik dersler verildi.
Bu derslerde ‘İslam Dünyasında Sosyal Adalet ve Yoksulluk’ konusu, hukuktan ekonomiye kadar tüm
yönleriyle irdelenmeye çalışıldı. İslam düşüncesinde sosyal adaletin kökenleri Social Justice in Contemporary Muslim World (Çağdaş Müslüman Dünyasında Sosyal Adalet) dersi ile incelenirken Social
Justice in the Muslim World Today (Günümüz Müslüman Dünyasında Sosyal Adalet) dersinde ise
İslam ekonomik ve siyasi düşüncesi derinlemesine tartışıldı.
Diğer yandan Growth, Distribution and Social Justice in Muslim Societies (Müslüman Toplumlarda
Büyüme, Dağılım ve Sosyal Adalet) dersinde gelir dağılımındaki adaletsizliğin nedenleri ve sonuçları
sorgulandı ve sosyal adaletin merkezi konumunda yer alan “ekonomik gelişme” ise Growth, Moral
Economy and Development (Hukuk, Ahlaki Ekonomi ve Gelişme) başlıkları çerçevesinde ele alındı.
Social Justice in Contemporary Muslim Tought
Halil İbrahim Yenigün, İstanbul Ticaret Üniversitesi
Social Justice in the Muslim World Today
Hamid Dabashi, Columbia University
Growth, Distribution and Social Justice in Muslim Societies: A Critical Review
Ozay Mehmet, Carleton University
Law, Moral Economy and Development
Adeel Malik, Oxford University
5
3
Social Justice in Contemporary Muslim Tought
Çağdaş Müslüman Dünyasında Sosyal Adalet
Halil İbrahim Yenigün, İstanbul Ticaret Üniversitesi
Bu derste İslamcı düşüncenin hangi çizgide ilerleyerek sosyal adalet çizgisine yaklaşıldığı üzerine duruldu. Güncel ve politik İslamcı düşüncenin oluşumundan, Kuzey Afrika düşünürleri ve medeniyet
tasavvurlarından Cemaleddin Afgânî’ye gelen süreçte, Müslümanların içinde bulundukları fakirliğin
hangi şartlarda gündeme gelmesi ve nihayet 20. Yüzyılda sosyal bir harekete dönüştüğü konuşuldu.
Çalışma alanları arasında Siyaset Ontolojisi, Siyaset Teolojisi, Çağdaş İslâm Siyaset Teorisi özelinde
Karşılaştırmalı Siyaset Teorisi gibi konular bulunan Yenigün hâlen İstanbul Ticaret Üniversitesi’nde
Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalışmakta, ayrıca İstanbul
Düşünce Evi’nin (İDE) genel koordinatörlüğünü yürütmektedir.
6
“
Kuran’da Allah’a ittiba edenlerin ileride akıbetinin ne olacağı yazıyorken
Müslümanlar bugün nasıl geride olabilir?
Bu soruna genel olarak iki farklı çözüm
ortaya atıldı: Etnik çözüm ve İslamı
medenileşmenin bir yolu ve aracı olarak
öngören İslamcı çözüm. Afgani’ye kadar
sosyal adalet, fakirlik gibi konular İslamcıların gündeminde olmadı. Adaletsizlik ve dolayısıyla fakirlik İslam dünyasında
oldukça yaygın olmasına rağmen onların
temel problemi gelişme, medeniyeti ortaya çıkarma ve özgürlüğü sağlamaktı.
”
Sonuç olarak İslamcı düşüncede Afgani
öncesi fundamentalist bir dönem olsa da
20. yüzyılla birlikte sosyal adalet endişesi
yer almaya başladı...
3
Social Justice in The Muslim World Today
Günümüz Müslüman Dünyasında Sosyal Adalet
Hamid Dabashi, University of Columbia
Dr. Hamid Dabâşi, ekonomik adalat(sizlik) ve sosyal adalet(sizlik) kavramlarını irdeleyerek sözlerine
başladı. Yalnız ülkeler bazında değil, tüm dünya Müslümanlarının bu dünyanın neresinde bulundukları, kapitalizmin ve sömürünün onları nasıl etkilediğini ve Müslümanların bunlara hangi yollarla
karşı geldikleri sorularıyla da devam etti. Ekonomik ve diğer türlü maruz kaldığımız adaletsizliklere
çözümlerin de öne sürüldüğü derste gönüllülük bilincine vurgular yapıldı. Nihayet kimi çağdaş filozofların düşüncelerinin de bu minvalde ele alındığı ders İslamofobi tartışmalarıyla nihayet buldu.
1951’de İran’ın Ahvaz şehrinin güneybatısında dünyaya geldi. Akademik çalışmalarıyla tüm dünyaca
bilinen ve takdir edilen Dabashi’nin kitap ve makaleleri birçok farklı dile tercüme edildi. Dabashi halen,
New York Columbia Üniversitesi’nde İran Araştırmaları ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü’nde profesör olarak görev yapmaktadır.
8
“
Adalet/Adl” sorusu İslam siyasal düşüncesinin merkezindedir. ‘İslam Dünyasında Sosyal Adalet’i küresel bir strateji ile
konuşabilmek için “Adalet/Adl” nedir
sorusuna kuşatıcı cevaplar ile başlanmalıdır. Ekonomik adalet sosyal adaletin
merkezi konumunda yer almaktadır. İslam
dünyasının ve çağdaş dünyanın gerçeklikleri, global kapitalizm ile birleşerek ciddi bir karşılaşma içine girmiştir…
”
3
Growth, Distribution and Social Justice in Muslim Societies
Müslüman Toplumlarda Büyüme, Dağılım ve Sosyal Adalet
Ozay Mehmet, University of Carleton
Dr. Ozay Mehmet, adaletsizliğin göstergelerinden ve bu adaletsizliklere insanoğlunun tarih boyunca
ortaya koyduğu çözümlerden bahsettikten sonra sosyal adaletin tesisi için uygulanması gerekenin bir
devrim değil ancak merkezden çevreye doğru hareket eden bir reform olduğunu dile getirdi. Bu teorik
arka planlardan sonra Tayvan, Türkiye, Pakistan, Singapur vs. gibi farklı değerlerde bulunan ülkeleri
birbirlerinden kıyaslama yoluna gitti. Buna göre gelişim tarımla başlayarak sanayi ile devam etmeliydi
ve bu makul bir yolla devletin kırsala olan teşvikleriyle gerçekleşecekti.
Ozay Mehmet, Kıbrıslı Türk bir ailede dünyaya geldi. İlk eğitimine Kıbrıs’ta başlayan Mehmet, Toronto
Üniversitesi’nde ekonomi alanında master ve doktorasını tamamladı. İktisadi gelişme alanında uzmanlaşmış, özellikle Türkiye ve Kıbrıs üzerine çalışmalar yürüten Mehmet’in 21 kitabı ve 100’den fazla
makalesi bulunmaktadır.
10
“
Ekonomik büyüme ile ilişki içerisinde sosyal adalet, belirli bir zaman içerisinde
çıktıların eşit bir şeklide dağıtılması demektir. İnsanlar yaratıcıdan gelen kaynakları almışken ve her şey eşit bir şekilde paylaşılabilecekken, neden insanlar
arasında adaletsizlik vardır? Bunun cevabı
hiç şüphesiz, bazılarının bu paydan çok az
alırken bazılarının çok fazla almasıdır.
İhtiyacımız olan şey merkezden çevreye
doğru hareket edecek olan bir reform
hareketidir. Ancak bu yolla sosyal adalete
dair amaçlarımız sonucuna ulaşabilir. İdeal ekonomi modellerinin çoğu zaman İslam ekonomik düşüncesine çok yakındır
ve Orta Doğu’daki mevcut durumda ve
yaşanan problemlerde bu durumun birçok
örneği de açıkça görülmektedir…
”
3
Law, Moral Economy and Development
Hukuk, Ahlaki Ekonomi ve Gelişme
Adeel Malik, Oxford University
Adeel Malik, batılılarca Ortadoğu olarak adlandırılan Müslüman coğrafyanın geri kalma sebebi olarak
Kur’an ve şeriatın gösterilmeye çalışıldığı yaklaşımlara yine bu tezler üzerinden eleştiriler getirdi. Osmanlı’yı ele alırken bir sabite olmadığını, bunun için mahkeme kayıtlarına bakmak gerektiğini, yine
ulemanın bağımsız olmayıp sultana bağlı olduğunu ve çoklu hukuk sistemi gereğince farklı yerlerde
farklı kanunların uygulandığını, haliyle tek ve sabit bir İslam hukukundan bahsedilmesinin de pek
mümkün olmadığını dile getirdi.
Adeel Malik, Oxford Üniversitesi Kalkınma Ekonomisi’nde İslam Merkezi öğretim üyesidir. Doktorasını
Oxford Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nde 2004’te tamamlayan Malik, Halen Oxford Üniversitesi’nde
kurumlar ve kalkınma ekonomi politiği ile Orta Doğu ve Kuzey Afrika’nın ekonomi politiği üzerine
dersler vermektedir. Uzun vadeli gelişme, politik ekonomi ve ekonomi tarihi alanlarında çalışmalar
yürütmeye de devam etmektedir.
12
“
Politik ekonomi literatüründe İslam
dünyasındaki sosyal ve ekonomik adaletle
alakalı meseleler açıklanmaya çalışılırken,
İslam’ın bir gerekçe olarak sunulduğu
söylem hakimdir. Oysaki İslam, ekonomik gelişme ile sosyal adaleti birlikte
yapılandırmaktadır. Buna göre ekonomik
gelişme sosyal adaletsizliği değil sosyal
adaleti oluşturmaktadır.
”
İslam hukukunda, ekonomik gelişmeye
engel oluşturacak hiç bir durum bulunmamaktadır. İslam hukuku ile ekonomik
gelişme söz konusu olduğunda Osmanlı’nın uyguladığı çoklu hukuk sistemi
metodu dikkat çekicidir…
3
ATÖLYELER
Uluslararası İLEM Yaz Okulu’nda atölyeler, katılımcıların sunumları ile konuların derinlemesine analizi ve tartışılmasına imkân tanımaktadır. III. Uluslararası İLEM Yaz Okulu kapsamında üst başlıkla
bağlantılı olan üç atölye çalışması gerçekleştirildi.
Atölyelerde, katılımcılar sosyal adalet ve yoksulluk olgusunu ele aldıkları sunumlarında yer yer kendi ülkelerinin tecrübelerini de göz önünde bulundurarak bahsi geçen olgunun İslam dünyasındaki
karşılığını ve temel yansımalarını da ele aldılar ve önerilerini de sundular.
Bu atölyelerde, Yoksulluk Problemi, Sosyal Adalet, Sosyo Ekonomik Eşitsizlikler ve Toplumsal Sınıflar
başta olmak üzere bir çok konu tartışıldı.
Problems of Poverty in Muslim World
Murat Çemrek , Necmettin Erbakan Üniversitesi
Redefining Social Justice in Muslim World
M. Hüseyin Mercan, Erciyes Üniversitesi
Socio-Economic İnaqualities and Stratification in Muslim World
Metin Aksoy , Selçuk Üniversitesi
14
3
Problems of Poverty in Muslim World
İslam Dünyasında Yoksulluk Problemi
Murat Çemrek, Necmettin Erbakan Üniversitesi
İslam dünyasında yoksulluk probleminin temel sebeplerinin tartışıldığı atölyede, İslam’ın sosyal
adalet çerçevesinde zekat ve benzeri uygulamaları konuşuldu. Bu kapsamda, hayırseverliğin (İnfak)
sosyal adaletin tesisine katkısı, zekatın kurumsallaşmasının imkanı ve zekatın yoksulluğu önlemedeki
rolü gibi konulara değinildi.
Daha çok İslam’ın klasik kaynakları ve temel İslam öğretilerinin evrenselliği üzerinde durulan bu
atölyede, İslam’ın ekonomik ve iktisadi adaleti sağlamak konusunda yeterliliği de değerlendirildi.
ODTÜ Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nden 1996’daki mezuniyetinden sonra doktorasını
Bilkent Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde 2002’de tamamladı. Türkiye Yazarlar
Birliği üyesi de olan Çemrek, aynı zamanda Stratejik Düşünce Enstitüsü’nde uzman ve bu kurumun
çıkardığı kendisinin de Yayın Kurulu Üyesi olduğu Stratejik Düşünce Dergisi’nde de yazmaktadır.
15
3
Redefining Social Justice in Muslim World
İslam Dünyasında Sosyal Adaleti Yeniden Tanımlamak
M. Hüseyin Mercan, Erciyes Üniversitesi
Bu atölyede genel olarak İslam’ın temel kavramları arasında yer alan “Adl”, “Mizan” ve “Zulm” kavramları irdelendi. 11 sunumun gerçekleştiği atölye boyunca katılımcılar farklı perspektiflerden sosyal adalet kavramının nasıl tanımlanması gerektiği üzerinde durdular. İslam’ın temel öğretilerinin
ve İslam tarihi boyunca uygulamaları hasebiyle sosyal adaletin tesisine yönelik hususlar katılımcılarca
derinlemesine ele alındı. Atölyede yapılan sunumlarda öne çıkan tartışmalardan bazıları şu şekilde
oldu: 1)Sosyal adaleti, insanın özgürlüğü ve düşünsel bağımsızlığı yönünden ele alan sunumda zekâtın toplumsal önemi ve işlevi de aktarıldı. 2)Atölyede bir diğer katılımcı ise Makasıdü’ş Şeria’da
zikredilen 6 temel ilke kapsamında sosyal adalet konusunu değerlendirdi. Toplumsal ihtiyaçların
tespiti ve karşılanması ile sosyal adaletin yeniden düşünülmesi noktasında şeriat tartışıldı. 3)Sosyal
adalet kavramını konu edinen bir diğer katılımcı ise özgür bilinç ve insanoğlunun irdelendiği bir sunum gerçekleştirdi.
2008 yılında Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler (İng) Bölümü’nü bitiren Mercan, İstanbul Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde doktorasına devam etmektedir. Mercan’ın ilgi alanları arasında Türk Dış Politikası, Türk Siyasal Hayatı, Uluslararası İlişkilerde
Orta Doğu bulunmaktadır.
16
3
Socio-Economic Inaqualities and Stratification in Muslim World
İslam Dünyasında Sosyo Ekonomik Eşitisizlikler ve Toplumsal Tabakalaşma
Metin Aksoy, Selçuk Üniversitesi
Toplamda 7 sunumun gerçekleştiği atölyede, temel olarak İslam dünyasındaki toplumsal ve ekonomik eşitsizliklerin kaynakları ve yol açtıkları sorunlar teorik bağlamda ve spesifik ülke incelemeleri
üzerinden ele alındı. Bu atölye kapsamında İslam dünyasındaki eğitim probleminin, iş-işveren ilişkisinin, kolonyalizmin bıraktığı olumsuz tesirlerin Müslüman toplumlardaki eşitsizlik ve tabakalaşmanın
oluşmasında önemli rol oynadığı, yapılan sunumlar sonucunda ulaşılan çıkarımlardan bazısına örnek
olarak gösterilebilir. Ayrıca katılımcılar sunum ve tartışmalar boyunca eşitsizliklerin nasıl giderileceği
yönündeki önerilerini ülke tecrübeleri ve teorik arkaplanları üzerinden sıraladılar.
Metin Aksoy, 1999’da Avusturya Viyana Üniversitesi’nde başladığı Siyaset Bilimi Bölümü’nü 2003’te
tamamladı. 2005’te aynı üniversitenin Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı’nda doktora eğitimini tamamladı. Halen Selçuk Üniversitesi’nde Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde öğretim üyesidir.
17
3
SOSYAL FAALİYETLER
Yaz Okulu’nun akademik gündemi yanında katılımcıların hem bulundukları mekânın güzellilerini görmeleri hem de kültürel olarak edindikleri tecrübenin zenginleşmesi için çeşitli sosyal faaliyetler tertip
edilmiştir.
Katılımcıların kaynaşması, işbirliklerinin çoğalması ve daha fazla paylaşımda bulunması için faaliyet
bünyesinde çeşitli sosyal etkinliklere (Gezi ve ziyaretler) yer verilmiştir.
Bu gezi mekânlarının başında projeye ev sahipliği yapan Konya ve çevresi yer almıştır. Bu kapsamda ilk
olarak Mevlana Müzesi ile mini şehir turu yapılmış ve katılımcıların şehri bir nebze de olsa görmeleri
sağlanmıştır.
Türkiye’nin en çok yerli ve yabancı turist çeken merkezlerinden biri olan Kapadokya, sadece tarihî
geçmişi ile değil yemekleri ve eşine az rastlanır sosyal aktiviteleri ile de ziyaretçi toplamaktadır. Bu
gerekçeyle günübirlik olarak gerçekleştirilen Kapadokya Gezisi katılımcıların yüksek düzeyde memnuniyetlerini sağlamış ve motivasyonlarını artırmıştır.
Ayrıca sosyal faaliyetler kapsamında Sema Gösterisi ve Mevlana Uluslararası Öğrenci Derneği Ziyareti
de gerçekleştirilmiştir.
Akyokuş Açılış Programı Yemeği
Kapadokya Gezisi
Mevlana Uluslararası Öğrenci Derneği Ziyareti
Mevlevi Sema Programı
Kapanış Programı Yemeği
18
3
Akyokuş Açılış Programı Yemeği
Uluslararası Yaz Okulu katılımcıları, programın açılış gününde Açılış Yemeğinde bir araya geldiler. Eşsiz Konya manzarası eşliğinde gerçekleşen
yemek uluslararası katılımcıların tanışması ve kaynaşması için de imkan oluşturdu.
Kapadokya Gezisi
Uluslararası İLEM Yaz Okulu’nun 5. gününde tüm katılımcılarla birlikte günübirlik Kapadokya Gezisi gerçekleştirildi. Ürgüp ve Göreme
seyahatinin yanısıra Yeraltı şehri de ziyaret edildi.
Mevlana Uluslararası Öğrenci Derneği Ziyareti
Katıımcılar, Konya’da faaliyet gösteren Mevlana Uluslararası Öğrenci
Derneği ziyareti ile bu alandaki Konya’da gerçekleşen çalışmalar hakkında bilgi almakla birlikte Konya’da öğrenim gören uluslararası öğrencilerle de tanışma fırsatı buldular.
Mevlevi Sema Programı
Sosyal Etkinlikler kapsamında son olarak katılımcılar, Konya’nın
önemli bir kültürel öğesi de olan Mevlevi Sema Programı’na katıldılar.
Kapanış Programı Yemeği
Uluslararası Yaz Okulu Katılımcıları, programın kapanış yemeği için
Kandil Etli Ekmekte bir araya geldiler. Konya’nın yöresel lezzetlerinden
“etli ekmek” ikramının ardından katılımcılar Mevlevi Sema Gösterisi’ne
katılarak Konya’nın manevi iklimini de teneffüs ettiler.
19
3
KATILIMCILAR
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
20
Ahmed Ehtesham Uddin
Ahmet Göksel Uluer
Ali Karimi
Amirul Hasan
Ayaz Asadov
Behar Sadriu
Bilal Ahmad Malik
Didid Haryadi
Elis Gjevori
Ertuğrul Gazi Aksoy
Faisal Mohamed
Fasseh Ahmed
Fatimah Azzahra
Fatma Nur Zagralı
Fouapon Alassa
Haerul Anwar
Iskandar Ibrahim
Mehmet Alkış
Mehraj Ud Din Butt
Mohammad Dawood Sofi
Mohd Iqbal Rather
UCL London’s Global University
Konya Necmettin Erbakan University
McGill University
State Islamic University Jakarta
Qatar Faculty of Islamic Studies
SOAS, University of London
University of Kashmir
Istanbul University
University of London
Selcuk University
Kampala International University
University of Karachi
Uludag Universitesi
Bagazici University
University of Yaounde I
Universiti Teknologi Malaysia
University of Malaya
Dicle University
University of Kashmir
Aligarh Muslim University
Aligarh Muslim University
England
Turkey
Canada
Indonesia
Qatar
England
India
Indonesia
England
Turkey
Uganda
Pakistan
Turkey
Turkey
Cameroun
Malaysia
Malaysia
Turkey
India
India
India
3
KATILIMCILAR
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
Mohd Yaseen Gada
Morteza Shirzad
Muhammad Asadullah
Muhammed Emre Aksoy
Mukerem Miftah
Mushtaq Ul Haq Ahmad Sikander
Nabila Idris
Nabila Yasmin
Obydullah Al Marjuk
Peyman Eshaghi
Rahma Al Kalbani
S. M. Mehboobul Hassan Bukhari
Samira Vakilha
Segah Tekin
Shima Vezvaei
Showkat Ahmad Dar
Shyikh Mahdi
Sibbir Ahmad
Sumaiyah Ahmed
Syed Mohammad Raghib
Aligarh Muslim University
University of Essex
Simon Fraser University
Selcuk University
Fatih Sultan Mehmet Waqf University
Kashmir University
Communication University of China
Universiti Teknologi Malaysia
University of Dhaka
Ankara University
Sultan Qaboos University
University of Karachi
Tehran Azad University
Konya Necmettin Erbakan University
Limkokwing University of Creative Technology
Aligarh Muslim University
University of Dhaka
University of Dhaka
Jawaharlal Nehru University
Jawaharlal Nehru University
India
England
Canada
Turkey
Turkey
India
China
Malaysia
Bangladesh
Turkey
Oman
Pakistan
Iran
Turkey
Malaysia
India
Bangladesh
Bangladesh
India
India
42
Zakiyuddin Baidhawy
State Institute of Islamic Studies (IAIN) Salatiga
Indonesia
21
3
NE SÖYLEDİLER
Tahir Akyürek, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı
İlmî çalışmaların önemine değinen Konya Büyükşehir Belediye
Başkanı Tahir Akyürek, kadîm bir ilim şehri olan Konya’da bu geleneğin devam ettirildiğini söyledi. Şehir merkezinin 3’te 1’inin
öğrencilerden oluşmasının yanı sıra 20 binden fazla ilk ve ortaokul
öğrencisiyle birlikte kendilerinin de bilginin yanında ruhun ve karakterin de geliştirilmesine çalıştıkları bir yaz okulu tertip ettiklerini ilave etti.
Murat Çemrek, Necmettin Erbakan Üniversitesi
“Dünya geneline baktığımızda ne yazikki fakirlikle boğuşan ülkelerin
çoğunluklu İslam ülkeleri olduğunu görüyoruz. Burada, dünyanın her
yerinden bu konuda çalışan akademisyenlerle bir araya geliyor, akademik bir zeminde ve politik ve bürokratik zeminlerde tartışıldığında
özgürce konuşulamayan konuları özgürce konuşuyor ve tartışıyoruz.”
M. Hüseyin Mercan, Erciyes Üniversitesi
Dünyanın birçok bölgesinden İslam ülkelerinin problemleri konusunda duyarlı akademisyenler bu yıl üçüncü defa bir araya geldiler. Sosyal
Adalet ve Yoksulluk konusunu masaya yatırdığımız bu yılki programda alanında uzman hocaların ve akademisyenlerin 9 gün boyunca
gerçekleştirdikleri dersler ve yürüttükleri nitelikli tartışmalarla İslam
Dünyasının problemlerini konuşup, tartıştı.
22
3
NE SÖYLEDİLER
Hamza Yusuf, Zaytuna College
“Varlıklı insanlar fakirlere karşı sorumluluklarını yerine getirmeleri
gerektiğini vaktinde düşünmezler ve hatırlamazlarsa, İslam her ne
kadar fakirleri korusa da zaman fakirlerin ve fakirliğin devam etmesine neden olacaktır. Eğer fakirliği vaktinde ve yerinde hatırlamaz ve
çözmezseniz durumlar kötüleştiğinde isyan başlar ve fakirliği mecburen konuşmak ve çözmek zorunda kalırsınız. Evet, sosyal adaletin sağlanması fakirlik konusu elbette
önemli ancak ondan daha önemli ve en önemlisi de fakirliğin sebeplerini ve kaynaklarını konuşmamız
gerekiyor.”
Hamid Dabashi, University of Columbia
“Sosyal adaletin tesisi için gönüllü birliktelikler yani sivil toplum kuruluşları ve sivil hareketler sosyal adaletin sağlanmasında önemli rolü
vardır. Bir yönüyle bu program da buna hizmet ediyor. Bu konu politik yahut medyatik platformalar veya başka platformlarda da konuşulup tartışılabilirdi ancak akademik platform bilgiyle donatılmış bir ilgi
ve endişe ile konuştuğu için diğer platformlar üzerinde bir katalizör etkisi yapabilir.”
23
3
SUNUMLARDAN ÖNE ÇIKANLAR
Amirul Hasan, Endonezya
Yoksulluk Endonezya başta olmak üzere İslam âlemi için en önemli problemlerden
birisidir. Zira modern dünyanın iktisadi sistemi zenginler ve yoksullar arasındaki
uçurumu arttırmaktadır. İslam yoksula yardım etmeyi İlahi kanattan gelen bir farz
olarak öne sürdüğü için farklı bir modeli mümkün kılar. Örneğin zekât üç adımda
sosyal adaletin tesisini mümkün kılar. Bunun birinci adımı yardımlaşma ayağıdır. İkinci adımı toplumsallığın güçlenmesi üçüncü adımı ise savunma bilincinin oluşmasıdır. Amirul Hasan buradan yola çıkarak toplumun yoksulluğu yenmesi ve refahın sağlanmasındaki rolünün önemini vurgulamaktadır.
Samira Vakilha, İran
Tamamlayıcı bir yaklaşımla 57 Müslüman ülke arasında yapılacak bir işbirliği ile
bu ülkelerde fakirliğin ortadan kaldırılabileceğini belirtti. Tamamlayıcı yaklaşımı
açıkladıktan sonra bu yaklaşımın ve yapılacak işbirliği alanlarını politik, ekonomik
ve kültürel olarak tanımladı. Vakilha, sunumunu bu yaklaşımla Müslüman ülkelerde
barışın da sağlanabileceğini ekleyerek bitirdi.
24
3
S. M. Mehboobul Hassan Bukhari, Pakistan
John Rawls’ın bireyi özgür bir ahlaki ajan olarak tanımlayan ve adalet hususunda
ulus-devlete yaslanan teorisini, Gilles Deleuze’un günümüz toplumunu Kontrol
Toplumu olarak ve Antonio Negri ile Michel Hardthave’ın da benzeri biçimde imparatorluk olarak tanımlaması doğrultusunda eleştiriye tabi tuttu. Bukhari, İslam
dünyası sekülerlerinin, modernistlerinin ve gelenekçi veya revizyonist Müslümanlarının fikri tabanlarını bu bağlamda yeniden gözden geçirme zorunluluklarını vurguladı.
Mehmet Alkış, Türkiye
Batı merkezci düşünce sisteminin, kendi ürettiği değerleri evrensel kabul ettiğinin
ve Müslüman toplumları bu değerler doğrultusunda incelediğinin tespitini yaptı.
Alkış’a göre, sermaye birikimi üzerine kurulmuş olan kapitalist sistemin aksine İslam hukuku miras düzenlemeleri gibi işlemlerle sermaye birikiminin önüne geçmekte ve sosyal adaleti ön plana çıkarmaktadır. Alkış, sunumunu, Batı merkezci düşünce sisteminin ürettiği modellerin sömürgeci Batı’ya hizmet ettiği eleştirisi ile sona erdirdi.
25
3
DEĞERLENDİRMELER
III. Uluslararası İLEM Yaz Okulu “İslam Dünyasında Sosyal Adalet ve Yoksulluk/Social Justice and
Poverty In Muslim World” teması ile açılan başvuruya 54 ülkeden toplam 228 başvuru alınmıştı. Başvuruların hemen hepsinin nitelikçe güçlü olduğu metinler arasından programa, 13 farklı ülkeden 45
katılımcı Kabul edilebildi.
9 gün süren program boyunca alanında uzman 4 ismin verdiği derslerle genel tema etrafında derinlikli analizler yapıldı. Atölyelerde ise 3 farklı başlıkta toplam 10 oturumda katılımcıların sunumları
dâhilinde tartışmalar gerçekleştirildi.
Konya Kılıçarslan Gençlik Merkezi’nde gerçekleştirilen Açılış Programı’nda İlmi Etüdler Derneği
başkanı Dr. Lütfi Sunar’ın açılış konuşmalarının ardından Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir
Akyürek de konuşmasında Konya’da yaşanan yoksulluk sorunları hakkında yaptıkları çalışmalarla ilgili açıklamalarda bulundu. Ayrıca açılış programı katılımcıları arasında yeralan Şeyh Hamza Yusuf da
bir selamlama konuşması gerçekleştirdi.
Konyanın tarihi mekânlarına yönelik ziyaretlerin de olduğu programda, katılımcılar bir yandan aka26
3
demik birikimlerini artırırken öte yandan da ülkemizin, Konya ve çevresinin doğal ve kültürel zenginliklerini tanıma fırsatı buldular.
Programın yarattığı akademik gündem ve tartışma bağlamı, akademik mecranın dikkatini celbetmiş;
programın kapalı formatına rağmen birçok akademisyenden programa katılım yönünde talep geldi.
Uluslararası İLEM Yaz Okulu’nda İLEM; İslâm dünyasının farklı dillerini, kültürlerini, geleneklerini
ve fikir dünyalarını taşıyan insanların bir araya getirilmesi amacıyla katılımcıları hassas bir şekilde
seçmekte ve İslâm dünyasının çeşitliliği ve farklılığını da buluştıurmayı amaçlamaktadır.
İLEM’in fikir öncülüğü üstlendiği bu program muadilleri arasında söz konusu olabilecek akademik
üretim noktasında önemli bir boşluğu doldurmaktadır. İLEM düzenlemiş olduğu bütün projelerde akademik üretim ve gelişimi önceleyerek çalışmalarını sürdürmektedir.
Duygu Öksünlü, Rümeysa Firdevs Bulut, Talha Erdoğmuş, Şeyma Gül Durmuş, Abdullah Said Can,
Yusuf Safa Selvi, Deniz Sena Girginel, Ömer Ağca, Ertuğrul Gazi Aksoy’a katkılarından ötürü teşekkür
ederiz.
27
3
SAYILARLA III. ULUSLARARASI İLEM YAZ OKULU
54 ülkeden
228 başvuru
104 özet kabulü
45 nihai kabul
katılım
45
40 saat ders
atölye
10
sunum
35
28
DÜZENLEYEN KURUMLAR
ilmi etüdler derneği
DESTEKLEYEN KURUMLAR