1974, şehit ve hadise kurbanı aileleri ve malûllere yardım tüzüğü

1974, ŞEHİT VE HADİSE KURBANI AİLELERİ VE MALÛLLERE YARDIM
TÜZÜĞÜ
[(18.8.1974 – R.G. 22 – EK III – A.E. 77 Sayılı Tüzüğün), (30.12.1974 – R.G. 44 – EK III – A.E.
102), (28.10.1975 – R.G. 60 – EK III – A.E. 110), (7.4.1976 – R.G. 24 – EK III – A.E. 63),
(13.7.1979 – R.G. 62 – EK III – A.E. 134), (22.3.1980 – R.G. 37 – EK III – A.E. 78), (14.1.1981 –
R.G. 1 – EK III – A.E. 3), (30.7.1981 – R.G. 70 – EK III – A.E. 412), (18.2.1983 – R.G. 12 – EK
III – A.E. 74), (10.2.1984 – R.G. 14 – EK III – A.E. 89), (30.1.1985 – R.G. 10 – EK III – A.E. 41),
(11.10.1985 – R.G. 90 – EK III – A.E. 463), (30.4.1986 – R.G. 40 – EK III – A.E. 236), (31.5.1986
– R.G. 49 – EK III – Düzeltme), (24.4.1987 – R.G. 41 – EK III – A.E. 246), (28.8.1987 – R.G. 92 –
EK III – A.E. 478), (11.9.1987 – R.G. 97 – EK III – Düzeltme), (12.2.1988 – R.G. 15 – EK III –
A.E. 81), (10.2.1989 – R.G. 15 – EK III – A.E. 64), (25.8.1989 – R.G. 88 – EK III – A.E. 392),
(17.11.1989 – R.G. 113 – EK III – A.E. 518), (24.1.1990 – R.G. 10 – EK III – A.E. 25), (16.9.1990
– R.G. 98 – EK III – A.E. 390), (14.2.1991 – R.G. 16 – EK III – A.E. 66), (24. 7.1991 – R.G. 73 –
EK III – A.E. 381), (27.2.1992 – R.G. 18 – EK III – A.E. 75), (7.9.1992 – R.G. 88 – EK III – A.E.
399), (18.1.1993 – R.G. 3 – EK III – A.E. 22), (13.8.1993 – R.G. 80 – EK III – A.E. 376), (1.3.1994
– R.G. 22 – EK III – A.E. 103), (22.7.1994 – R.G. 82 – EK III – A.E. 367), (6.3.1995 – R.G. 35 –
EK III – A.E. 172), (9.11.1995 – R.G. 138 – EK III – A.E. 762), (15.3.1996 – R.G. 34 – EK III –
A.E. 214), (6.5. 1996 – R.G. 52 – EK III – A.E. 394), (13.2.1997 – R.G. 16 – EK III - A.E. 118),
(28.11.1997 – R.G. 135 – EK III – A.E. 811), (21.1.1998 – R.G. 8 – EK III – A.E. 40), (11.2.1999 –
R.G. 12 – EK III – A.E 30), (10.2.2000 – R.G. 19 – EK III – A.E. 70), (25.11.2000 – R.G. 143 –
EK III – A.E. 817), (14.3.2002 – R.G. 28 – EK III – A.E. 137), (20.3.2002 – R.G. 33 – EK III –
A.E. 147), (20.10. 2002 – R.G. 102 – EK III – A.E. 623), (9.5.2003 – R.G. 47 – EK III – A.E. 329),
(15.8.2003 – R.G. 99 – EK III – A.E. 597), (19.7.2004 – R.G. 104 – EK III – A.E. 406), (17.6.2005
– R.G. 97 – EK III – A.E. 315), (31.3.2006 – R.G. 60 – EK III – A.E. 180), (24.4.2007 – R.G. 69 –
EK III – A.E. 293), (18.2.2009 – R.G. 37 – EK III – A.E. 153), (6.2.2013 – R.G. 19 – EK III – A.E.
48), (13.2.2014 – R.G. 33 – EK III – A.E. 97) ve (12.6.2014 – R.G. 135 – EK III – A.E. 375) Sayılı
Tüzüklerle Birleştirilmiş Şekli]
ŞEHİT AİLELERİ VE MALÜLLERE YARDIM YASASI
(7/1974, 11/1975, 25/1984, 70/1989, 33/2002 ve 24/2013 Sayılı Yasalar)
Madde 8 tahtında yapılan Tüzük
K.T.Y. Yürütme Kurulu, 1974 Şehit ve Hadise Kurbanı Aile ve Malûllere Yardım Kuralının 8.
maddesinin verdiği yetkiye istinaden aşağıdaki tüzüğü yapar.
KISIM I.
Kısa isim
1. Bu tüzük kısaca 1974, Şehit ve Hadise Kurbanı Aileleri ve Malûllere
Yardım Tüzüğü diye adlandırılır.
Tefsir
2. Bu tüzükte yer alan tabirler, metin başka türlü gerektirmedikçe onlara
1974 Şehit ve Hadise Kurbanı Aileleri ve Malûllere Yardım Kuralı tahtında
verilen manayı taşır.
1
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
KISIM II.
Yardım için
müracaat
2.A.E. 102 / 74
2.A.E. 102 / 74
3. (1) Yardımdan faydalanmak isteyenler bir dilekçe ile “Sosyal Hizmetler
ve Göçmen Dairesi Müdürlüğüne” başvurmaları gerekir.
(2) Yapılacak müracaatlarda, lûzumu halinde evlilik belgesi, doğum
belgesi, muhtar şahadetnamesi ve muhtaçlık durumunu tevsik belgesi ibrazı
gerekir.
(3) “Sosyal Hizmetler ve Göçmen Dairesi” Müdürlüğünün raporu
Bakanlığın görüşleri ile birlikte “Tesbit Komitesine” havale edilir.
(4) Bir şahsın yerine göre, şehit, malûl gazi, veya vazife malûlu olup
olmadığına, 1974 Şehit, Hadise Kurbanı Aileleri ve Malûllere Yardım
Kuralı’nın 3’üncü maddesinin 1’inci fıkrası gereğince kurulan “Tesbit
Komitesi” alınan bilgiler ışında hangi kategoriye dahil edilebileceğine karar
verir.
(5) “Tesbit Komitesi” müracaatları tetkikle varacağı kararları Otonom
Kıbrıs Türk Yönetimi Bakanlar Kurulu’nun onayına sunar.
KISIM III.
4. Yardımdan faydalanmaya hak kazananlara kategorilerine göre ekli
cetvellerde gösterilen esaslara göre yardım yapılır.
Yardım miktarı
5. Malûllerin, Malûllük çeşidi ile dereceleri Ek: I’de gösterilmektedir. Ek:
I’de belirtilenler dışında görülecek malûllüklerin hangi dereceye gireceğini
Sağlık Kurulu tayin eder.
Malûllük çeşidi ve
derecelerini gösteren
Cetvel
2.A.E. 375 / 14
6. Malul olup da K.K.T.C Kamu hizmetinde istihdam edilenler istihdam
edildikleri sürece maluliyet ödeneğinden daha fazla maaş aldıkları takdirde bu
Tüzük altındaki yardımlardan almaya hak kazandığı maaşın %25’i oranında
faydalanabilirler, ancak K.K.T.C kamu hizmetinden ayrıldıkları takdirde bu
Tüzük altında hak kazandığı yardımların tamamından faydalanabilirler.
Başka Kural tahtında
yardımlar
4.A.E. 102 / 74
7. Bu Tüzük tahtında yardıma hak kazanan bir şahsın, ölenin veya
sakatlananın statüsü icabı, Otonom Kıbrıs Türk Yönetiminin herhangi bir Kuralı
veya Kanunu gereğince Yönetimin bütçesinden ödenmek üzere herhangi bir
maaş, ikramiye veya yardıma hak kazanması, bu Tüzük altındaki yardımlardan
da ek olarak faydalanmasına engel olmaz.
KISIM IV.
Yardımın durması ve
yoklama
8.
(1) Bu Tüzük tahtında yardımdan faydalanan şahısların,
(a) Muhtaçlık durumlarının kalkması,
(b) Dul kalan karının evlenmesi,
(c) Kız çocuklarının evlenmesi,
(d) Erkek çocuğunun reşit olması veya tahsilde ise 25 yaşını
doldurması veya sakatlık durumunun ortadan kalkması,
(e) Malûllerin, Malûliyetlerinin tamamen kalkması,
(f) Yardım görenlerden herhangi birinin ölmesi,
hallerinde yapılan yardım durdurulur.
(2) (a) Şehit ve Hadise Kurbanı eşlerinin metres hayatı yaşadığı
veya gayrı ahlâki bir hayat sürdüğü ilgili Kaza Sosyal
Hizmetler ve Göçmen Dairesi raporu ile tevsik edildiği
hallerde; veya
2
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
(b) Nişanlılığın 3 aydan fazla sürmesi halinde adlarına almakta
oldukları yardım durdurulur.
(3) (a) Bu Tüzük tahtında yardım gören şahısların muhtaçlık
durumlarında veya medeni hallerinde değişiklik olup
olmadığı veya hayatta olup olmadıklarının veya Adanın Türk
bölgelerinde ikamet etmekte olup olmadıklarının tesbiti
maksadıyle her altı ayda bir yoklamaya tabi tutulurlar.
(b) İki ay zarfında (fevkalâde haller hariç) mezkûr formayı
doldurup iade etmeyenlere formayı doldurup iade edene
kadar yapılmakta olan yardım durdurulur.
KISIM V.
Çeşitli maddeler.
9. (1) Şehit, Hadise Kurbanı aileleri ile Malûllerin çocukları sınıfta
kalmadıkları hallerde bilumum okulların duhuliye ve koğuş masraflarından
muaf tutulurlar. Girişi imtihanla olan okullarda aynı puanı alanlar arasında
Şehit, Hadise Kurbanı ve Malûl çocukları tercihan alınırlar.
(2) Kıbrıs’ta lise veya muadili okul mezunu olup da Türkiye’ye veya
başka bir memlekete yüksek tahsile gidecek Şehit, Hadise Kurbanı ve Malûl
çocuklarına tahsil hazırlığı için bir defaya mahsus olmak üzere 50.- lirayı
geçmemek şartıyle nakdi yardım yapılabilir.
(3) Şehit, Hadise Kurbanı ve Malûllerin kız çocukları evleneceği zaman
muhtaçlık durumlarına göre cihazını tamamlamak için, bir defaya mahsus
olmak üzere ve 100.- lirayı geçmemek şartıyle nakdi yardım yapılabilir.
2.A.E. 329 / 03
(4) Şehit olan bir şahsın ölümünden önce nişanlısının hamile olduğu ve
olaydan sonra doğum yaptığı ve bu çocuğun / çocukların babasının şehit olan
şahsın olduğu mahkemece tesbit edildiği hallerde, söz konusu çocuğa /
çocuklara cetvel I’de belirtilen şehit eşine ödenmesi öngörülen miktar ödenir.
Ancak, söz konusu çocuğa / çocuklara ödenen yardım miktarının
herhangi bir nedenle durması halinde; muhtaç durumda olduğu tesbit edilen ve
hiç evlenmemiş şehit çocuğunun annesine; başvurduğu tarihten sonra bu
miktarın 3/5’i yardım olarak verilmeye başlanır.
(5) Hadiselerden önce veya daha sonra dul olup da, şehit, hadise
kurbanı veya malûl olan ana ve babanın maddi ve manevi himayesine girmiş
olan dul kızına muhtaçlık durumu göz önünde tutularak birinci çocuk esasına
göre yardım yapılabilir.
2.A.E. 137 / 02
Ancak himayesine girdiği kişinin ölmesi ve yardımdan yararlanacak
başka kimsenin bulunmaması halinde muhtaç durumda bulunan Dul kıza
yapılmakta olan çocuk kıstası yardımına himayesine girdiği kişiye yapılmakta
olan yardım miktarının ½ si ilave edilmek suretiyle yardım devam edebilir.
(6) Şehit veya Hadise Kurbanı karısının daha önceki bir evlilikten
doğan çocuklarının maişeti şehit veya hadise kurbanı tarafından temin
edildiğine, ayni çatı altında ikamet ettikleri sabit olduğu ve çocuğun öz
babasından bir ödenek almadığı hallerde, kendi öz evlatlarından sonra veya
kendi evlatları olmadığı takdirde çocuk istihkakı ödenir.
(7) Şehit, Hadise Kurbanı ve Malûlün iki ayrı kadından olan
çocuklarına istihkakları mevcut yardım kıstaslarına göre ayrı uygulanır.
3
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
10. Yanlış bilgi vermek suretiyle bu Tüzüğün gerektirdiği yardımlardan
haksız yere faydalandıkları tesbit edilenler hakkında kanuni takibat yapılmakla
beraber o tarihe kadar almış olduğu paralar istirdat edilir.
Yardım miktarının
azaltılıp
çoğaltılması.
11. Bu tüzüğe ek olarak cetvel I, cetvel II ve cetvel III’de belirtilen yardım
miktarları zaman zaman Yürütme Kurulunun alacağı bir karar ile azaltılıp
çoğaltılabilir.
12.
Yürürlüğe giriş.
Yürürlükten
kaldırma.
Bu Tüzük 20 Temmuz 1974 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
“Şehit, Hadise Kurbanı ve Kayıp Aileleri ile Malûl Gazilere ve Malûllere
Yapılacak Yardımlar Tüzüğü” ve ekleri yürürlükten kalkar.
_________________________
17.6.2005 – R.G. 97 – EK III – A.E. 315 Sayılı Değişiklik Tüzüğünde Yer Alan Geçici Madde
ile Yürürlüğe Giriş Maddesi:
Geçici Madde
1-
Şehit Ailesi, Malül ve Malül Gazilere bir defaya mahsus olmak üzere 150
YTL Şehit Ebeveyinlerine 100 YTL ödenir.
Yürürlüğe Giriş
3-
Bu Tüzük, 1 Haziran, 2005 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
18.2.2009 – R.G. 37 – EK III – A.E. 153 Sayılı Değişiklik Tüzüğünün Yürürlüğe Giriş
Maddesi:
Yürürlüğe Giriş
3-
Bu Tüzük, 1 Şubat, 2009 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
6.2.2013 – R.G. 19 – EK III – A.E. 48 Sayılı Değişiklik Tüzüğünün Yürürlüğe Giriş Maddesi:
Yürürlüğe Giriş
3-
Bu Tüzük, 1 Ocak, 2013 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
13.2.2014 – R.G. 33 – EK III – A.E. 97 Sayılı Değişiklik Tüzüğünün Yürürlüğe Giriş Maddesi:
Yürürlüğe Giriş
3-
Bu Tüzük, 1 Ocak, 2014 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
4
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
ŞEHİT AİLELERİ VE MALÛLLERE YARDIMLAR
1 OCAK 2014
CETVEL I
2. A.E. 97 / 14
1-
Şehit Eşlerine yapılacak aylık nakdi yardımlar:
Şehit Eşine
2.891,28 .-TL Ayda
Her Çocuk İçin
344,76 .-TL Ayda
2-
Şehit Eşlerine, Devlet Planlama Örgütü tarafından yayımlanacak Tüketici
Fiyatları Genel Endeksinin Aralık ayı esasına göre artış farkı kadar miktar
altı aylık dönemler halinde Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere yılda
iki kez nakdi yardımlara konsolide edilerek uygulanır.
Ancak Türketici Fiyatları Genel Endeksinin eksi çıkması halinde, bu
eksiler sonraki dönemlerde Tüketici Fiyatları Genel Endeksinde oluşacak
artılardan düşürülerek uygulamaya devam edilir.
Sözkonusu uygulamalarda kesirli rakamlardan dolayı meydana
gelebilecek sorunların giderilmesinde Maliye işleriyle görevli Bakan
yetkilidir.
CETVEL II
2.A.E. 97 / 14
Şehit Ebeveyinlerine yapılacak aylık nakdi yardımlar:
1-
Şehit Ebeveyinlerine
1.038,00 .-TL aylık yardım yapılır.
Yukarıdaki kıstaslar dahilinde tesbit edilen yardımlara ilaveten ailede
verilen 1’den fazla her Şehit için aylık yardıma 136,41 .-TL ilave edilir.
2-
Bir ailede ana ve babanın Şehit olduğu hallerde veya istihkak sahibi eşin
herhangi bir sebepten istihkakının durdurulması halinde eşin almaya hakkı
olduğu meblağ çocuklara, eşit olarak çocukların almakta oldukları esas
istihkaklarına ilave edilerek ödenir.
3-
Şehitden kanunsuz evlilik sonucu doğduğunu kanıtlayan çocukların
herbirine veya kanuni evlilik sonucu doğan ve bilahare Şehit olan
eşlerinden Resmen-Boşanmış olanların herbirine anneleri istihkak
alamadığından
1.503,06 .-TL aylık nakdi yardım yapılır.
Ayrıca, Devlet Planlama Örgütü tarafından yayımlanacak Tüketici
Fiyatları Genel Endeksinin Aralık ayı esasına göre artış farkı kadar miktar
altı aylık dönemler halinde Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere yılda
iki kez nakdi yardımlara konsolide edilerek uygulanır.
Ancak Tüketici Fiyatları Genel Endeksinin eksi çıkması halinde, bu
eksiler sonraki dönemlerde Tüketici Fiyatları Genel Endeksinde oluşacak
artılardan düşürülerek uygulamaya devam edilir.
Sözkonusu uygulamalarda kesirli rakamlardan dolayı meydana
gelebilecek sorunların giderilmesinde Maliye işleriyle görevli Bakan
yetkilidir.
5
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
1 OCAK 2014
CETVEL III
2.A.E. 97 / 14
Malül Gaziler ve Malüllere yapılacak aylık nakdi yardımlar:
1- Malül Gazilere Yardımlar
Malüliyet Derecesi
Malül
I
II
III
IV
V
VI
TL
TL
TL
TL
TL
TL
2.206,13
1.986,32
1.854,47
3.306,00 2.954,33 2.426,06
Gazi
Eşine
172,78
172,78
172,78
172,78
172,78
172,78
114,99
114,99
114,99
57,76
57,76
57,76
Her Çocuk
İçin
2- Malüllere Yapılan Aylık Nakdi Yardımlar:
Malüliyet Derecesi
I
II
III
IV
V
VI
TL
TL
TL
TL
TL
TL
2.206,13
1.898,28
1.721,07
1.546,32
172,78
172,78
172,78
172,78
114,99
57,76
57,76
3.042,07 2.734,71
Malül
172,78
Eşine
172,78
Her Çocuk
İçin
3-a)
b)
114,99
114,99
57,76
Malüllerin iş yapma (çalışma) kapasiteleri Sağlık Kurulu’nca tesbit
edildikten sonra malüliyet dereceleri nazarı itibara alınarak
yukarıdaki Cetvel’e göre yardım yapılır.
Malül Gaziler ve Malüllere, Devlet Planlama Örgütü tarafından
yayımlanacak Tüketici Fiyatları Genel Endeksinin Aralık ayı esasına
göre artış farkı kadar miktar altı aylık dönemler halinde Ocak ve
Temmuz aylarında olmak üzere yılda iki kez yardımlara konsolide
edilerek uygulanır.
Ancak Tüketici Fiyatları Genel Endeksinin eksi çıkması halinde,
bu eksiler sonraki dönemlerde Tüketici Fiyatları Genel Endeksinde
oluşacak artılardan düşürülerek uygulamaya devam edilir.
Sözkonusu uygulamalarda kesirli rakamlardan dolayı meydana
gelebilecek sorunların giderilmesinde Maliye işleriyle görevli Bakan
yetkilidir.
K.K.T.Cumhuriyeti kadrolarında görevli personel olan ve ayrıca
ilgili Yasa gereğince “Malül Gazilik” veya “Malüllük”
Yardımlarından yararlananlara Malül Gazilik veya “Malüllük”
Yardımlarının %25’i ödenir.
6
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
EK I
Kısım III 5. maddede belirtilen “Malûllük çeşitleri ve derecelerini gösteren cetvel.”
BİRİNCİ DERECE
1. Kendisi ve çevresindekiler için tehlikeli olup bir akıl hastahanesinde devamlı bakım ve
ayırmayı veya aile yanında sürekli gözetmeyi gerektirmek suretiyle başkasına ihtiyaç gösteren
tedavisi imkansız, akut veya kronik gidişli sonradan olma (Kısbi) (Travma, enfeksiyon ve
zehirlenmelerden ileri gelen) pikozlar (Akıl hastalıkları).
İhtar: Dejenereler ile familyal ve doğuştan olan psikopatiler, enterpretasyon psikozları ve
perseküsyon hezeyanları, pityatik sendromlar ve bu arada histeri delilikleri, persenil ve senil akıl
hastalıkları gibi tamamıyle bünyevi sebeplere ve istidada veya toksikomani ve sinitroz gibi şahsın
kendi yapma ve kusuruna bağlı psikozlar vazifeyle ilgili sayılmazlar.
2. Genel Çalışma ve iş görmeye engel olan, akıl bozukluklarıyle birlikte veya yatalak vaziyete
getirecek derecede geçme (Mütedahil nöbetleri veya birbiri ardınca gelen sık ve günlük
konvülziyon (İhtilaç) nöbetleri gösteren büyük sara (Status epilektikus).
3. Tedavisi imkansız ve çalışmaya tamamen engel olan, taraflardan ikisinin veya üçünün
veyahut dördünün, merkezi veya muhiti sinir sistemi hastalıklarına bağlı, sekel halinde felçleri
(Yatalak bırakan veya hiç olmazsa kalkmak veya yürümeye imkan vermiyen sağ ve sol kontraktürlü
veya kontraktürsüz organik hemipleji, altero hemiplejiler, üst veya alt tarafların tam dipleji veya
paraplejisi kuadripleji ayni beden yarımında veya çaprak olarak bir kol ile birlikte bir bacağın tam
felci, iki taraflı ağır beyincik sendromları, bütün taraflarda titreklik ve tutuklukla birlikte bradi –
kinezi ve bradi – pisişi, taraflardan en az ikisini tam olarak işlemez duruma sokan miyopatiler veya
miyelopatiler veyahut polinevrit sekelleri ve bunlara benziyen diğer ağır merkezi ve muhiti sinir
sistemi arızaları).
4. İki gözün tam körlüğüne sebep olan yahut bir veya iki gözün görme kuvvetini ancak ziya hissi
derecesine düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar.
5. İki gözün, tedavisi imkansız ve görme kuvvetini 1/25 derecede (Yani iki metreden parmak
sayacak dereceden) 1/100 dereceye (Yani yarım metreden parmak sayacak dereceye) kadar düşüren
ve optik düzeltme yapılamıyan organik hastalıklar.
6. Bir gözün tam körlüğü (Ziya hissi derecesinde bulunması dahil) ile diğer gözün görme
kuvvetini optik düzeltmeden sonra 1/25 dereceden (Yani iki metreden parmak sayacak dereceden)
1/50 dereceye (Yani bir metreden parmak sayacak dereceye) kadar düşüren tedavisi imkansız
organik hastalıklar.
7. Genel sağlığı, bozacak derecede çiğneme, konuşma ve beslenmeyi ziyadesiyle güçleştiren
ağır ve tedavisi veya protezle düzeltilmesi imkansız ağız ve çene arızaları (Dudaklarla birlikte alt ve
üst çenelerin ve diş kavislerinin geniş ve önemli derecede parçalanmaları, iki ekleminin (Mafsalının
düzeltilmesi kabil olmıyan ve dişler arası açıklık yarım santimetreden aşağı olup işe yaramaz halde
bulunan tam ankilozu).
8. Çalışma kabiliyetini tamamiyle kaldıran ve teneffüsün ağır ve devamlı bozukluklarıyle
birlikte bulunan boğaz, gırtlak, trake ve akciğerlerin düzeltilmesi ve tedavisi imkansız hastalıkları
(Parçalanma, ameliyatla çıkarılma, tamamiyle tıkanma ve darlıkları.)
9. Çalışma kabiliyetini mutlak olarak kaldıran ve dolaşım yetersizliği ile birlikte bulunan, tedavi
ile düzeltilmiyen, ağır ve dekonpanse (Muavazası bozulmuş) kalb (Andokard, muyokard, perikard)
ve damar (Aort ve koronerler) hastalıkları.
10. Çalışma kabiliyetini mutlak olarak kaldıran sık sık tekrarlayan kadriyal astma veya
bronşiyal astma nöbetleri veyahut ileri derecede kronik bronşit ve anfizen sonucu husule gelen kalb
yetersizlikleri.
11. Çalışma kabiliyetini mutlak olarak kaldıran ve tedavisi kabil olmıyan akciğerlerin ilerlemiş
fitizisi.
7
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
12. Hazım cihazının (Yemek borusu, mide, barsaklar, karaciğer pankreas) çok önemli vazife
bozukluğu yaparak vücudu sürekli bir yıpranmaya götüren (Kaşeksi) tedavisi imkansız ağır
hastalıkları.
13. Penis ile testislerin tamamiyle harap olması veya yokluğu ile birlikte idrarın irade dışında
devamlı akması.
14. Hangi yükseklikten olursa olsun üç tarafın birden yokluğu (iki kol ile bir bacağın veya iki
bacak ile bir kolun).
15. Hangi yükseklikten olursa olsun iki üst tarafın yokluğu.
16. Hangi yükseklikten olursa olsun bir üst tarafın yokluğu ile birlikte bir alt tarafın kalça
ekleminden ortalama 14 santimetre aşağıya kadar yokluğu (Protez takılması imkansız).
17. İki el baş parmaklarının metakarplaryile diğer bütün parmakların dibine kadar birlikte
yokluğu.
18. İki elin bütün parmaklarının dibinden yokluğu.
19. İki elin baş ve işaret parmaklarıyle birlikte sekiz parmağının dibine kadar yokluğu.
20. İki bacağın tam olarak veya trohanterlerden aşağı ortalama 14 santimetreye kadar yokluğu.
21. Çalışma kabiliyetini mutlak olarak kaldıran ve tedavisine imkan olmayan iki veya daha
ziyade tarafın tam ankilozları.
22. Laboratuvarlarda çalışanların çalışma kabiliyetlerini tamamiyle kaldıran ağır ve ilerleyici
kanserleri müzmin radyo – dermitleri ve radyom – dermitleri, ağır ve yaygın kemik radyo –
nekrozları.
İKİNCİ DERECE
23. Hemiparezi ve hemianoposi ile beraber olan tromatik tam afazi.
24. İki gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden sonra 1/20 dereceye (Yani iki buçuk
metreden parmak sayabilecek) kadar düşüren tedavisi imkansız orfanık hastalıkları.
25. İki gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden sonra 1/12 dereceye (Yani 4 metreden
parmak sayabilecek) kadar düşüren tedavisi imkansız organik hastalıkları.
26. Bir gözün tam körlüğü ve ziya hissi derecesinde bulunması ile birlikte diğer gözün görme
kuvvetini optik düzeltmeden sonra 1/10 dereceye (yani 5 metreden parmak sayabilecek) kadar
düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar.
27. Bir gözü hiç görmediği ve diğer gözü sağlam olduğu halde vazifeye alınanların, sağlam
gözünün görme kuvvetini kaldıran veya ziya hissi derecesine bırakan tedavisi imkansız organik
hastalıklar.
28. Tedavisi imkansız iki taraflı ileri derecede ptozis yani üst göz kapaklarının düşüklüğü (Baş
yukarıya kaldırıldığı takdirde dahi görmeye engel olmak şartıyle).
29. Çiğneme, konuşma ve beslenmeyi önemli derecede güçleştiren tedavi ve protezle
düzeltilmesi imkansız sert ve yumuşak kısımların geniş maddi ziyaı ile birlikte ağız ve çene
arızaları (Dudakların kısmi parçalanmaları ile beraber olan veya olmıyan bütün üst çenenin veya
bütün alt çenenin veya alt çene cisminin tamamiyle yokluğu ile birlikte pek gevşek psödartrozu, alt
çenenin ağzın yarım ila bir santimetreden fazla açılmasına engel olan eski çıkığı sonucu çenelerin
sıkışması).
30. Kalb büyüklüğü ve genişlemeleriyle birlikte aşikâr staz (Rükûdet) belirtileri gösteren ve
tedaviden az veya çok faydalanmış olmasına rağmen sürekli bakım ve korunmayı gerektiren kronik
ve ağır kalb (Andokard, miyokad, perikard) ve damar (Aort ve kronerler) hastalıkları.
31. Lâboratuvarlarda çalışanların, çalışma kabiliyetlerini tamamiyle kaldıran ve mesleki
zehirlenmeler veya devamlı şualanmalardan ileri gelen ağır kan hastalıkları (pernisiyöz anemiler,
lösemiler ve benzerleri).
32. İş görme kabiliyetine önemli derecede mani olmak şartıyle göğüs duvarında aşikar şekil
bozukluğu yapan ve teneffüs ve dolaşıma zorluk veren geniş ölçüde plevra kalınlaşması veya
yapışıkları veya ameliyat sekelleri.
8
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
33. Umumi sağlık durumunu önemli derecede bozmak ve tedavisi imkansız olmak şartıyle ince
ve kalın barsağın karnın üst veya alt tarafında bulunan geniş gaiti fistülleri (hemen bütün barsak içi
maddelerin dışarı çıkmasına yol açmak suretiyle normal defekasyonu tamamiyle veya tamama
yakın kaldıran).
34. İleri derecede ve devamlı böbrek vazifeleri yetersizliği ile birlikte diğer organların ihtilat
yapan ağır nefropatiler.
35. Uretra (İhlil) arka kısmının mesane fistülüne ve mesane ve böbreğin ağır enfeksiyonlarına
sebep olan veya enfeksiyonla birlikte perineal fistüllere yol açan düzeltilmesi imkansız tıkanma ve
darlıkları.
36. Boyunda apse ve fistüllerle müterafik mal döpot.
37. Çalışma ve iş görme kabiliyetlerini tamamiyle kaldıran bütün omurga eklemelerinin
devamlı ve tam ankilozu (Ağır spondiloz ve ağır spondilitler).
38. Boyun veya sırt veyahut bel omurgasının kırık veya çıkıkları neticesi dört taraflı parezi
veya aşikar yürüyüş ve işeme bozukluğu ile birlikte bulunan ağır vakalar.
39. Sağ üst tarafın omuz ekleminden kürek kemiği ile birlikte veya bu kemiğe dokunmadan
çıkarılması veya yokluğu.
40. Sol üst tarafın omuz ekleminden kürek kemiği ile birlikte veya bu kemiğe dokunmadan
çıkarılması.
41. Sağ üst tarafın ve solak ise sol üst tarafın omuz ile dirsek arasından kesilmesi.
42. Sağ üst tarafın ve solak ise sol üst tarafın dirsek ekleminden çıkarılması.
43. Sağ üst tarafın ve solak ise sol üst tarafın dirsek ile bilek arasından kesilmesi.
44. Sağ elin ve solak ise sol elin bilekten çıkarılması.
45. İki elin baş parmaklarının metakarplarıyle birlikte ve aynı zamanda işaret parmaklarının
veya metakarpsız olarak yokluğu.
46. İki elin baş parmaklarıyle birlikte işaret parmaklarının dibine kadar yokluğu.
47. İki el baş parmaklarının metakarplarıyle birlikte ve aynı zamanda bu ellerin herhangi üç
veya dört parmağının dibine kadar yokluğu (Baş parmakların metakarplarıyle birlikte iki elde beş
veya altı parmak eksik olacak, baş parmaklar bu sayı içine girer).
48. İki taraflı omuz veya iki taraflı dirsek ekleminin bu eklemlerin vazifelerini tamamıyle
kaldıran, tedavisi imkansız, yerine konmayan eski çıkıkları veya tam gevşekliği, veyahut tam
ankilozları.
49. Bir bacağın kalça ekleminden çıkarılması (Kokso-femoral dezartikülasyon).
50. Bir bacağın protez tatbiki kabil olmıyacak şekilde trohanter altından ortalama 14
santimetreye kadar (Trohanter arası, trohanter altı kesilmeleri).
51. İki bacağın protez tatbiki kabil olacak surette trohanter altından 14 santimetreden daha
aşağıdan yokluğu.
52. İki kalça ekleminin birden hareketini kaldıran tam ankilozu.
53. Kalça kemiğinin (Havsalanın) felçleri ve işeme bozukluklariyle birlikte kırık sekelleri
(Uyluklarda hisse ve hareketi zaaf, atrofi, idrar tutukluğu veya devamlı akması, mesane veya üretra
fistülleri).
ÜÇÜNCÜ DERECE
54. Hareki ve hissi bozukluklarla beraber olmıyan tromatik tam afazi.
55. Zamanla artan ve iş görme kabiliyetini ileri derecede bozan ve tedavisi mümkün olmıyan
metabolizma ve iç salgı bezlerinin hastalıkları.
56. İki gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden sonra 1/10 dereceye (Yani 5 metreden
parmak sayabilecek dereceye) kadar düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar.
57. Bir gözün görmesini tamamıyle kaldıran (Ziya hissi dahil) ve diğer gözün görme kuvvetini
optik düzeltmeden sonra 2,5/10 dereceye (yani 12.5 metreden parmak sayacak dereceye) kadar
düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar).
9
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
58. Bir gözde tam körlük yapan (Ziya hissi dahil) ve diğer gözde muhiti görme alanını
daraltarak yarıya yakın bir halde düşüren organik hastalıklar.
59. Büyük damarların veya hayati önemi olan arterlerin tedavi ve ameliyatı mümkün olmıyan,
mühim vazife bozukluğu yapan yaygın anevrizmaları veya geniş arteriyo-venöz anevrizmaları.
60. Yaralanma neticesi akciğer, karaciğer, kalb, kafatası ve beyin ve benzeri gibi önemli iç
organların içinde kalarak bu organlarda aşikar vazife bozukluğu yapan ve ameliyatla çıkarılması
imkansız olan yabancı cisimler.
61. Dil, trake ve anüs gibi mühim organlardan birinin felci.
62. Göğüs duvarında şekil bozukluğu yapan ve iş görmiye oldukça engel olan, teneffüs ve
dolaşımda müşkilat husule getirebilen plevra kalınlaşmaları veya iltisakları veya ameliyat sekelleri.
63. Çalışma kabiliyetini önemli derecede bozan ve tedavi ile geçirilmesi az umulan teneffüs
organlarının (Gırtlak, akciğer, plevra) ağır tüberkülozları.
64. Karın organlarının vazifelerini önemli derecede bozan peritonitlerin yapışması sekelleri
veya plastik periton tüberkülozu veyahut iki taraflı böbrek tüberkülozu.
65. Hazım cizahının (Yemek borusu, mide, barsaklar, karaciğer ve pankreasın), tam tedavisi
imkansız ve önemli vazife bozukluğu yaparak beslenmeyi ileri derecede bozan hastalıkları.
66. Normal yoldan defekasyonun tamamıyle kalkmasıyle birlikte artifisiyel (Kontr – natür)
anüs.
67. Kalb ve diğer organların bozukluğuna sebep olan iki taraflı orta derecede böbrek
yetersizliği ile birlikte kronik ve tedavisi imkansız nefritler.
68. Testislerin sperm nakli kanalları ve prostatla birlikte husule gelen bu önemli vazife
bozukluğu yapan harabiyeti.
69. Sırt veya bel bölgesinde apse veya fistüllerle müterafik mal dö pot (Dorsol veya lomber
omurgalarının komplikasyonlu tüberküloz iltihabı.)
70. Sol üst tarafın omuzla dirsek arasından kesilmesi.
71. Sol üst tarafın dirsekle bilek ekleminden çıkarılması (Dezartikülasyon).
72. Sol üst tarafın dirsekle bilek arasından kesilmesi.
73. Bisepsin faaliyetini zayi etmesi şartıyle sol elin bilekten çıkarılması.
74. Sağ el baş parmağının ve solak ise sol el baş parmağının metekarpı ile diğer bütün
parmakların dibine kadar yokluğu.
75. Sağ el ve solak ise sol el baş parmağı hiç hareket etmedği halde son dört parmağının
metakarplariyle birlikte yokluğu.
76. Sağ el ve solak ise sol el baş ve işaret parmağının tam hareketsizliği ile beraber son üç
parmağın metakarplariyle birlikte yokluğu.
77. İki el baş parmaklarının dibine kadar yokluğu ile birlikte bu ellerin herhangi üç veya dört
parmağının dibine kadar yokluğu (işaret parmakları hariç, iki elde baş parmakla birlikte hepsi beş
veya altı parmak eksik olacak).
78. İki el baş parmaklarının metakarplariyle birlikte yokluğu.
79. İki elin baş parmaklarının dibine kadar ve diğer bütün parmaklarının ikişer falanjlarının
(Selâmilerinin) yokluğu.
80. İki el bileği eklemlerinin vazifelerini tamamiyle kaldıran, tedavisi imkansız, yerine
konmıyan eski çıkıkları veya tam gevşekliği veyahut tam ankilozları.
81. Bir bacağın protez tatbiki mümkün olacak surette trohanterden 14 santimetreden aşağısının
yokluğu veya bacağın dizden dezartikülasyonu.
82. Bir kalça ekleminin kötü vaziyette ve kullanılmasına elverişli olmıyacak şekilde ve
fleksiyon, addüksiyon veya rotasyon hallerinin tam enkolozu.
83. İki ayağın tam yokluğu (Mallcolüsler üstünden ve tibya-filuba alt uçlarından giyme
ampütasyonu, ayak bileğinden yani tibyo-tarsien dezartikülâsyonu, kalkaneumun arka kısmı hariç
ayağın Progroff ameliyatile ampütasyonu).
10
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
84. Bir kalçanın vazifesini tamamıyle kaldıran psödartrozu yani yalancı eklemi (HancheBallen = Sallanan kalça).
85. Bir tarafta kalça eklemi ile birlikte arz ekleminin kemiklerinin veya yumuşak kısımlarının
harap ve zayi olması neticesi bu eklemlerin hareket kabiliyetlerini tamamen kaldıran gevşeklikleri.
86. İki bacakta aşikar hareket bozukluğu yaparak adi yürüyüşü ileri derecede bozacak şekilde
adalelerin mühim atrofisi ve veterlerin önemli harabiyeti ile birlikte biçimsiz büzülme ve
kısılmaları.
87. Bir bacağın vazifesini yok hükmünde bırakan kırık veya çıkık sekeli yahut yaralanma
neticesi veya ameliyat sebebiyle altı santimetreden yukarı adale atrofilleri ve 10 santimetreden
yukarı bacak kısalığı.
DÖRDÜNCÜ DERECE
88. Kendisi ve çevresindekiler için büyük bir tehlike göstermeyip arasıra bir akıl
hastahanesinde bakım ve ayırmayı veya aile yanında kısmı gözetlemeyi gerektiren ve şahsı yarı
şuurlu durumda bulunduracak sosyal kabiliyet ve yaşama şartlarını önemli derecede bozan tedavisi
imkansız, bazen akut pusseler gösteren sübakut veya kronik gidişli, sonradan olma (Travma,
enfeksiyon, zehirlenmelerden ileri gelen) psikozlar veya psikonevrozlar (Akıl hastalıkları).
İhtar: Dejenereler ve familyal doğuştan olan psikopatiler, enterpretasyon psikozları ve
perseküsyon hezeyanları, pityatik sendromlar ve bu arada histeri delilikleri, presenil ve senil akıl
hastalıkları gibi tamamıyle bünyevi sebepler ve istidada veya psikoz veya psikonevrozlar vazifeyle
ilgili sayılmazlar.
89. İş görme kabiliyetini önemli derecede bozan, en az ayda bir veya iki defa gelen ve en az
çok ruhi bozukluklarla birlikte konvülziyonlu büyük sara nöbetleri, haftada birkaç defa gelen ve en
çok ruhi bozukluklarla müterafik olan pöti maller, haftada birçok defa gelen vücudun bir kısmına
veya yüz, kol, bacak adaleleri gibi bazı grup adalelere yerleşen Jakson saraları.
90. Travma, enfeksiyon veya toksik sebeplerle husule gelen ve çalışma kabiliyetini önemli
derecede bozan, tedavisi imkansız merkezi ve muhiti sinir sistemi hastalıklarına bağlı sekel halinde
felçler (Hasta tarafların hareketlerini yarı ve yarıdan fazla nisbette kaldıran sağ veya sol hemiparezi,
altero hemipareziler, üst veya alt tarafların iş görme veya istinatsiz yürüyüşe önemli derecede
zorlukla imkan veren dipleji veya paraplejiler veyahut kuadriplejiler, aynı beden yarımında veya
çarpraz olarak bir kol ile bir bacağın aşikar parezisi, statik ve kinetik muvazene bozuklukları yapan
iki taraflı veya bir taraflı orta derecede beyincik sendromları veya aynı vasıfta post ansefalitik ve
post travmatik parkensonizm, taraflardan en az ikisini yarı yarıya çalışamaz hale sokan mipoyatiler
veya miyolopatiler veyahut polinevrit sekelleri, bir üst veya alt tarafta şekil bozukluğu ve ileri
derecede atrofi yaparak o tarafın çalışma kabiliyetini bırakmamış muhiti sinir hastalıkları neticesi
ağız vazomatör bozukluklar ve bozalji ile birlikte bir kol veya bacağın tam felci).
91. Sansoryel afazi ile birlikte bulunmayan tromatik tam motris afazi (Anartri).
92. Travma veya ameliyat neticesi kafatasının, dura mater pülzasyonları ve beyin prolapsüsü
(öksürükle dışarı fırlamalar ve az çok sübjektif asabi arızalarla birlikte iki kemik safihasının
oldukça geniş gediği (8 santimetre kare veya daha yukarı iki saf yokluğu).
93. Zamanla artan ve çalışma kabiliyetini orta derecede bozan ve tedavisi imkansız
metabolizma ve iç salgı bezlerinin hastalıkları.
94. İki gözün görme kudretini optik düzeltmeden sonra 2,5 / 10 dereceye (Yani 12,5 metreden
parmak sayacak dereceye) kadar düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar.
95. Bir gözün görmesini tamamen kaldıran (Ziya hissi dahil) ve diğer gözün görme kabiliyetini
optik düzeltmeden sonra 5/10 (Dahil) kadar düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar).
96. Bir gözü hiç görmediği ve diğer gözü tam sağlam olduğu halde vazifeye alınanlardan
sağlam gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden sonra yarıya düşüren tedavisi imkansız organik
hastalıklar.
11
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
97. Etrafındaki sert ve yumuşak kısımlarıyle birlikte bir gözün kaybolması (Göz kapakları) ve
göz evinin ameliyatla düzeltilmesi ve protez takılmasını imkansız kılacak ve yakınındaki bölgelerin
faaliyeti üzerine tesir yapacak şekilde harap olması).
98. İki göz yuvarlağının motör adalelerinin tam felci.
99. Tedavisi imkansız iki taraflı ptozis (Düz bakışta iki gözün bebekleri örtülüyor ve önünü
görebilmek için devamlı olarak başı yukarıya kaldırmaya zorluyorsa).
100. Tedavisi imkansız ve görmeye zarar verecek ihtilatlar yapan iki taraflı lagoftalmi (Fasiyalis
felci sekelinden dolayı göz kapaklarının kapanmaması.)
101. İki gözün periferik görme alanının yarısının yokluğu (Bitemporal).
102. İki kulağın tedavisi imkansız tam sağırlığı.
103. Bir veya iki kulakta akıntı ve labirent ihtilatı neticesi önemli derecede ve devamlı baş
dönmeleri ve muvazene bozuklukları ile beraber olan, tedavisi imkansız iki taraflı tam sağırlık,
(Yüksek sesi veya bağırma sesini kulak dibi veya kulak kepçesi civarından duymak şartıylemeniyor “meniero” sendromu).
104. Çiğneme, konuşma ve beslenmeye büyük güçlük veren, tedavi ve protez düzeltilmesi
imkansız, sert ve yumuşak kısımların kısmî maddi ziyaı ile beraber olan ağız ve çene arızaları (Üst
çenenin yarısının yokluğu, alt çenenin yarısının yokluğu, üst çene ile birlikte alt çenenin kısmî
maddi ziyaı, dişlerin bir kısmının yokluğu ile birlikte üst veya alt çene kırıkları parçalanmaları veya
psödartrozu = yalancı eklemi).
105. Önemli vazife bozukluğu yapan boğaz, yemek borusu gırtlak ve trakenin ameliyatla
düzeltilmesi ve tedavisi imkansız devamlı darlıkları veya devamlı fistülleri (iltihaplar veya maddi
harabiyetlerden ileri gelen darlıklar urumsu şişlikler, devamlı kanül taşımayı gerektiren trakeotomi,
ameliyatla çıkartılmalar ve benzerleri).
106. Dilin konuşma, çiğneme ve yutmada büyük zorluk husule getiren harabiyeti.
107. Kalb büyüklüğü ve genişlemeleriyle birlikte az çok staz belirtileri gösteren ve biraz
yetersizlik işaretleri bulunan ve hafif işlerde çalışmaya oldukça müsaade eden kronik ve organik
kalb (Andokard, miyokard, perikard) ve damar (Aort koronerler ve diğer geniş vasküller leziyonlar)
hastalıkları.
108. Çalışmaya önemli derecede engel olan, ağır teneffüs bozukluğu ve asmatiform nöbetlerle
veya ileri kronik bronşit veya geniş ve ilerleyici bronşektazi.
109. Bir böbreğin çıkarılması (Nefrektomi) veya laboratuvar ve klinikçe sabit olan bir böbrek
vazifesinin tam yokluğu (Tromatik iltihabı böbrek afetleri, toksik istihaleler ve urumsu teşekkülleri,
önemli ihtihatlı ren mobl, fistül ve böbreği vazifeden alıkoyan şekil değiştirmeleri).
110. Az çok yetersizlik ile birlikte iki taraflı müzmin ve tedavisi imkansız nefritler, böbrek
sklerozları veya istihaleleri.
111. Tedavisi ve ameliyatla düzeltilmesi imkansız devamlı mesane fistülü (Mesanenin tromatik
yırtılması, mesane rezeksiyonu neticesi idrarın devamlı sızma ve akması).
112. Felçten ütevellit idrar kaçırma ve idrar tutukluğu (Bacaklarda hareki ve trofik bozukluklar,
perineal ve jenital organlarda anestezilerle birlikte tromatik veya tazyikten ileri gelen “caudus
equina” sendromu, tedavisi imkansız tromatik iltihabı veya toksik diğer mesane muassırası
“sfenkteri” felçleri).
113. Boyunun tam flaksiyon, tam ekstransiyon veya tam rotasyon halinde tedavi ve düzeltilmesi
imkansız tutukluğu (Tortikolisler).
114. Boyunda ihtilatsız mal dö pot.
115. Boyun ile birlikte olarak veya olmayarak bütün omurgayı (Sırt ve bel omurlarını)
ilgilendiren aşikar deformasyon (Kifoskolyoz ve paretik arazlar gösteren spondiloz ve spondilitler.
116. Boyun veya sırt veya bel omurgasının kırık veya çıkıkları veya çökmeleri neticesi şekil
bozukluğu (Kifo-skolyoz) ile birlikte orta derecede paretik ârazlar ve refleks bozuklukları yapan
ârızaları.
12
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
117. Vazife bakımından bir üst veya bir alt tarafı yok hükmünde bırakılan ve tedavisine imkan
olmayan, sert ve yumuşak kısımların harabiyeti veya bütün eklemlerinin ankilozu ile birlikte
müzmin ârazları.
118. Bir üst veya alt tarafın büyük eklemlerinden birinin, tarafın hareketlerini önemli derecede
bozan ve kısan artriti (omuz veya dirsek veya kalça veyahut dizde büyük ankilozan tümör blanş).
119. Sol üst tarafın dirsekle bilek arasından kesilmesi.
120. Sol bisepsin faaliyetinde bozukluk olmadığı halde sol elin bilekten çıkarılması
(Dezartikülasyon).
121. Sağ elin ve solak ise sol elin bütün parmaklarının dibine kadar yokluğu.
122. Sağ el ve solak ise sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte ve işaret parmağı ve diğer
parmaklardan birinin dibine kadar yokluğu.
123. Sağ el ve solak ise sol el baş parmağının metakarpı ile beraber işaret parmağının
metakarpının veya dibine kadar yokluğu.
124. Sağ ve solak ise sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte, işaret parmağı hariç, geri
kalan üç parmağının veya ikisinin dibine kadar yokluğu.
125. Sağ elin ve solak ise sol elin baş parmağı hiç hareket etmediği halde son dört parmağının
metakarplariyle birlikte yokluğu.
126. Sağ elin ve solak ise sol elin baş parmağı sağlam olduğu halde son dört parmağının
metakarplarıyle birlikte yokluğu.
127. Sol el ve baş parmağının metakarpı ile birlikte bütün parmaklarının dibine kadar yokluğu.
128. Sol elin baş parmağı hiç hareket etmediği halde son dört parmağının metakarplarıyle
birlikte yokluğu.
129. Sol elin baş ve işaret parmağının tam hareketsizliği ile beraber üç parmağının
metakarplarıyle birlikte yokluğu.
130. İki el baş parmağının dibine kadar yokluğu.
131. İki el baş parmağının birer ve geri kalan parmakların ikişer falanjının yokluğu.
132. Sağ elin ve solak ise sol elin bütün parmaklarının tam hareketsizliği (tam sertlik veya
ankiloz).
133. Sağ omuz ve solak ise sol omuz ekleminin kürek kemiğinin harabiyet veya hareketsizliği
ile birlikte tam ankilozu.
134. Sağ omuz ve solak ise sol omuz ekleminin kemik maddesinin geniş harabiyeti veya
yokluğu ile birlikte yalancı eklemi (Psodartroz) veya tam gevşekliği (epaule ballun = sallanan
omuz).
135. Sağ dirsek ve solak ise sol dirsek ekleminin kemik maddesinin geniş harabiyeti veya
yokluğu ile birlikte psödartrozu veya tam gevşekliği (coude ballan=sallanan dirsek).
136. Sağ el bilek ekleminin ve solak ise sol el bilek ekleminin iyi hareket etmemesi ile birlikte
kötü bir vaziyette ve kullanılmasına elverişli olmayan bir durumda tam ankilozu (Tam fleksiyon ve
süpinasyon, tam fleksiyon ve pronasyon, tam ekstansiyon ve süpinasyon, tam ekstansiyon ve
pronasyon halinde).
137. Bir bacağın dizden (Tibyanın kondilüs eksternüs) altı santimetreden aşağısından yokluğu
(Baldırın “Sakın” 1/3 üst kısmından ampütasyonu).
138. Bir uyluk (Fahiz = femur) kemiğinin maddi kemik ziyaı ile birlikte psödartrozu (Femur
ballan = sallanan uyluk).
139. Bir taraf diz ekleminin tedavisi ve düzeltilmesi imkansız, 145 dereceden aşağı fleksiyon
halinde tam ankilozu veya diz bükük olmakla beraber baldırın varus veya valgus halinde bacak
mihverinden ayrılması.
140. Bir bacağın vazifesini önemli derecede bozan kırık veya çıkık sekeli veyahut yaralanma
neticesi veya ameliyat sebepleriyle tarafın zâafı ve eklem sertlikleri ve adeli veteri büzülmeleri ile
birlikte altı santimetreden yukarı adale atrofidi ile beraber 6 ilâ 10 santimetre arasında kısalığı.
13
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
141. İki ayağın kısmı yokluğu (Ricard’ın tibyokalkaneum arasından yani astragal altından
ampütasyonu; Chopart’ın tarslar ortasından dezartikülasyonu, Lisfranc’ın tars ve metatars arasından
dezartikülasyonu).
142. Mâbzi hüfrenin (Fossa Poplitea) baldırın 90 dereceden fazla ekstansiyonuna imkan
vermeyen ve dizin devamlı olarak bükük tutulmasına sebep olan tedavisi ve düzeltilmesi imkansız
büyük nadbeleri.
BEŞİNCİ DERECE
143. Bir taraftan harekî ve hissî vazifesini yarıdan fazla kaldıran önemli bir veya birkaç sinirin
birlikte tam felci ve bu vasıftaki dafire (Pleksus) felçleri, radikülitler veya nevrit sekelleri veya
nevrit nevralji ve kazoljiler (Bir kolda Erb tipinde yukarı radiküler felç klumpke tipinde aşağı
radiküler felç, mediyanus sinirinin adalelerde felci veya kozaljilerle birlikte olarak el bileği
hizasında felci, radyalis sinirinin triseps kolu üstünde felci, medyanus ve ulnaris sinirlerinin birlikte
felci, bir bacakta femuralis sinirin felci, siyatik sinirin bozalji ve retraksiyon ve trofi bozukluklarla
birlikte felci veya nevrit sekelleri).
144. Travma veya ameliyat neticesi kafatasında dura mater pülzasyonları ve beyin prolapsüsü
ile ve az çok sübjektif asabi arazlarla birlikte iki kemik safhasının protez tatbiki kabil orta derecede
gediği (iki kemik safihasının birlikte 5 ilâ 7 santimetre kare yokluğu.)
145. Zamanla artan ve iş görme kabiliyetini hafif derecede bozan ve tedavisi imkansız
metabolizma ve iç salgı bezlerinin hastalıkları.
146. İki gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden sonra 5/10 (Yani yarı yarıya) düşüren
tedavisi imkansız organik hastalıklar.
147. Bir gözün protez tatbiki kabil olacak şekilde çıkarılması (Enükleasyon) veya tam atrofisi
veya harabiyeti neticesi tam körlüğü.
148. İki gözde tedavisi imkansız ve görmeye zarar verecek büyük ihtilatlar yapmamış aşikar
lagoftalmi (Yani Fasiyalis felci sekeli dolayısıyle iki göz kapağının kapanmaması).
149. İki gözde göz yuvarlağının hareketlerini normalin 1/3 derecesine düşüren motör adelelerin
felci (Oftalmoplejiler) veya göz kapakları ile göz yuvarlakları arasında bu vasıftaki iltisaklar
(Tedavisi imkansız symblefaron).
150. İki gözde kemiklere zarar verecek kadar ihtilat yapan ve görüş keskinliği aşikâr derecede
bozan, tedavisi imkansız gözyaşı bezi fistülleri ve gözyaşı kanalların âfetleri.
151. Yüksek veya bağırma sesini kulak kepçesi civarından duyacak kadar iki kulakta tedavisi
imkansız sağırlık.
152. Tedavisi imkansız kolesteatum ve kemik iltihabı ile birlikte cerahatlı kulak akıntıları
gösteren iki taraflı orta derece sağırlık (Yani yüksek sesi 30 ve fısıltıyı 5 santimetreden duyacak
kadar sağırlık).
153. İşitmeyi tamamıyle kaldıracak derecede iki taraflı dış kulak harabiyeti.
154. Gıda alma, çiğneme ve konuşmada önemli derecede vazife bozukluğu yapan çırkın
nedbeleşme ile birlikte yanakların geniş harabiyeti.
155. Yüzün şekil ve çizgilerini önemli derecede bozan ve yüze çirkin bir görünüş veren geniş,
derin, yapışık ve buruşuk nedbeler.
156. Burnun kemik ve kıkırdak kısımlarının önemli harabiyeti ile birlikte şekil bozukluğu,
burun deliklerinin, teneffüsü ileri derecede bozan daralmalarla birlikte harabiyeti.
157. Gırtlak darlığı veya tromatik felçleri neticesi devamlı afeni ve aşikar dispine.
158. Yaralanma neticesi bir üst veya alt tarafı sakat ve işlemez halde buradan tedavi ve
ameliyatı imkansız, hayatı tehdit etmeye, yaygın anevrizma veya geniş arteryo-venöz anevrizmalar.
159. İki taraflı testis yokluğu, tamamıyle harabiyeti veya tedavisi imkânsız harabiyet ve
fıstülleri.
160. Penisin idrar kanalında fistül teşekkülüne veya devamlı kısmi idrar tutulmasına yol açan
önemli harabiyeti veya bu ihtilatları yapan yokluğu.
14
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
161. Dalağın çıkarılması.
162. Boyun veya sırt veya bel omurgasının, herhangi bir bölgesini kırık veya çıkıkları yahut
çekme ve kaymaları neticesi az çok şekil bozukluğu (Kıro-skolyoz) ile birlikte hafif arazları veren
(Medüller veya radiküler) devamlı ankilozları.
163. Omurgada aşikar şekil bozukluğu ve hareket azlığı yapan spondiloz ve spondilitler.
164. İki bacağın alt kısımlarının büyük şişlikler ve ödemleriyle birlikte bacak hareketlerini
(Ayakta duruş ve yürüyüşün ancak istinatla mümkün olması şartıyle) önemli derecede ülserasyonlu
flebit sekelleri ve bu vasıftaki inatçı, nüküslü ve geniş baldır karhaları.
165. Kol veya bacaklardan birinde veya ikisinde veyahut kalça (Havsala) ve omurgada önemli
vazife bozukluğu yapan, tedavisi imkansız, müzmin ve ihtilatlı osteo-miyelitler, bu vasıftaki osteoperiyotitler veya osteo-prozlar veya osteolizler.
166. Laboratuvarlarda çalışanların çalışma kabiliyetini kısmen bozan ve hayatı tehdit etmiyen
mesleki zehirlenmelerden veya devamlı şualanmalardan ileri gelen kan hastalıkları (Ağır anemiler,
müzmin lösemiler ve benzerleri) veyahut müzmin radyo-dermitleri ve müzmin radyum-dermitleri
ve kemik radyonekrozları.
167. İki elin bütün parmaklarının ekstanrörlerinin felci neticesi yarı hareketsizliği
(Zehirlenmeler, iltihaplar, başlıca cıva ve kurşun polinevritleri).
168. Sol elin bütün parmaklarının dibine kadar yokluğu.
169. Sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte işaret parmağının ve geri kalan üç parmaktan
birinin dibine kadar yokluğu.
170. Sol el baş parmağı ile işaret parmağı metakarplarının veya bunların dibine kadar yokluğu.
171. Sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte, işaret hariç, geri kalan üç parmağın veya
ikisinin dibine kadar yokluğu.
172. Sol elin baş parmağı hiç hareket etmediği halde son dört parmağın dibine kadar yokluğu.
173. Sol elin baş parmağı sağlam olduğu halde dört parmağının metakarplarıyle birlikte
yokluğu.
174. Sol elin baş ve işaret parmağının tam hareketsizliği ile birlikte son üç parmağının dibine
kadar yokluğu.
175. Sağ elin ve solak ise sol elin baş parmak ve işaret parmağı sağlam olduğu halde son üç
parmağının metakarplariyle birlikte yokluğu.
176. Sağ el solak ise sol el baş parmağıyle birlikte işaret parmağının dibine kadar yokluğu.
177. Sağ elin ve solak ise sol elin baş parmağıyle beraber, işaret parmağı hariç, geri kalan
parmaklardan ikisinin veya birinin metakarplarıyle birlikte yokluğu.
178. Sağ elin ve solak ise sol elin bütün parmaklarının ikişer falanjinin yokluğu veya baş
parmağın tam, diğerlerinin kısmi yokluğu.
179. İki elin bütün parmaklarının birer falanjinin yokluğu.
180. Sağ elin bütün parmaklarının tam hareketsizliği (Tam sertlik veya ankiloz).
181. Sol elin bütün parmaklarının tam hareketsizliği (Tam sertlik veya ankiloz).
182. Sağ el ve solak ise sol el baş parmağıyle birlikte, işaret parmağı hariç, geri kalan üç
parmağın tam hareketsizliği (Bu parmakların üç ekleminin tam sertlik veya ankilozu).
183. Sağ el ve solak ise sol el baş parmağı hariç, dört parmağının dibine kadar yokluğu.
184. Sol omuz ve solak ise sağ omuz ekleminin kürek kemiği sağlam veya hareketi mevcut
olduğu halde tam ankilozu.
185. Sol omuz ekleminin kemik maddesinin geniş harabiyeti veya yokluğu ile birlikte
psödartrozu veya tam gevşekliği (Epaule Ballant = sallanan omuz.)
186. Sol dirsek ekleminin kemik maddesinin geniş harabiyeti veya yokluğu ile birlikte
södartrozu veya tam gevşekliği (Coude ballant = sallanan dirsek).
187. Sağ veya sol kolun abdüksiyonunu tamamiyle imkansız kılan ve tedavi ve ameliyatla
düzeltilmesi kabil olmayan koltuk altı büyük nedleri (Kol vücuda yapışık olmak şartıyle).
188. Sağ kol kemiğinin psödartrozu (Bras ballant = sallanan kol şeklinde olmak şartıyle).
15
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
189. Bir taraf sağ veya sol dirsek ekleminin elverişsiz durumda ve kötü vaziyette tam ankilozu
(145 dereceden 180 dereceye kadar ekstansiyon halinde).
190. Sağ ve solak ise ön kol kemiklerinin çift psödartrozu (Avant bras ballant=sallanan ön kol).
191. Sol ek ekleminin, parmaklarının iyi hareket etmemesi ile birlikte kötü bir vaziyette ve
kullanılmasına elverişli olmayan ve durumdan tam ankilozu (Tam fleksiyon ve süpinasyon, tam
fleksiyon ve pronasyon, tam ekstansiyon ve süpinasyon, tam ektansiyon ve pronasyon halinde).
192. Sağ el solak ise sol el bilek ekleminin, parmakla iyi hareket ettiği halde, fleksiyon veya
fleksiyon ve pronasyon veyahut fleksiyon ve süpinasyon halinde tam ankilozu.
193. Bir bacağın dizden (Tibyanın kondilus – eksternusundan itibaren) altı santimetre daha
aşağısından başlayarak yokluğu (Baldırın 1/3 ortası veya 1/3 altından ampütasyonu).
194. Bir ayağın tam yokluğu, (Malleolüsler üstünden ve tibyafibula alt ucundan Siyme
ampütasyonu, ayak bileğinden yani tibyotarsiyen dezart külasyon kalkaneumun arka kısmı hariç,
ayağın progoff ameliyatıyle ampütasyonu).
195. Bir kalça ekleminin iyice ve düzgünce vaziyetteki tam ankilozu (Doğru istikamette kalça
ankilozu).
196. Bir taraf kalça eklemi ile birlikte diz ekleminin, kemiklerinde eksiklik olmadan yumuşak
kısımların haraplığı neticesi bu eklemlerin hareket kabiliyetini önemli derece bozan gevşeklikleri.
197. Bir dizin psödartrozu (Genou ballant = sallanan diz).
198. Diz kapağı kemiğinin enine kırığı neticesi kırık parçalarının birbirinden çok ayrılması ile
talî bir atrofi husule gelerek yürüyüşü ileri derecede bozan ağı sekelleri.
199. İki diz ekleminin, adalelerin önemli atrofisi ve bu eklemlerin oldukça hareket güçlüğü ile
birlikte müzmin ve nüküslü hidrartrozu.
200. Bir taraf baldırının her iki kemiğinin (Tibya ve Fibula) birlikte önemli vazife bozukluğu
yapan psödartrozu.
201. Bir bacağın kırık veya çıkık sekeli veyahut yaralanma ve ameliyat sebebiyle tarafın zaafı
ve eklem sertlikleri ve adeli veteri büzülmeleri ve 5 ila 6 santimetre kadar adale atrofisi ile beraber
5 ila 6 santimetre kısalığı.
202. Mâbazi hüfrenin (Fossa poplitea) baldırın ancak 90 ila 145 derece (bu dereceler dahil)
arasında hareket edebilen ve ameliyatla düzeltilmesi imkansız büyük nedbeleri.
203. Bir üst veya alt tarafın veya iki tarafın vazifesine ve kullanılmasına önemli derecede mani
olan yumuşak kısımların (Adale, veterler, deri ve deri altı) bozulması ve haraplığı ile müterafik
düzeltilmesi imkansız geniş kaynaşma ve büyük nedbeleşmeleri.
204. Genel sağlık durumu üzerine fena tesir yaparak, iş görme kabiliyetini önemli derecede
azaltan, tedavisi imkânsız, mühim dalak büyümeleri.
ALTINCI DERECE
205. Kendisi ve çevresindekiler için bir tehlike göstermiyen ve bir hastahaneye kapamağı veya
aile yanında gözetmeyi gerektirmeyen yardımcıya ihtiyaç göstermeden şahsın sosyal kabiliyet ve
vaziyetini veya fizyolojik vazifelerini kısmen ve hafif derece bozan, tedavisi imkansız, sübakut
veya kronik seyili sonradan olma (Travma, enfeksiyon, zehirlenmelerden ileri gelen) hafif veya
psikonevrozlar (Akıl hastalıkları).
İhtar: Dejenereler ile familyal ve doğuştan olan psikopatiler, enterpretasyon psikozları ve
pereseküsyon hezeyanları, pityatik sandromlar ve bu arada hisderi delilikleri prenesil ve senil akıl
hastalıkları gibi tamamıyle bünyevi sebeplere ve istidada veya toksikomani ve sinistroz gibi şahsın
kendi yapma ve kusuruna bağlı psikoz veya psikonanevrozlar vazifeyle ilgili sayılmazlar.
16
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
206. Çalışma kabiliyeti ve fizyolojik hareketleri kısmen ve hafif derece bozan, tedavisi
imkânsız, merkezi veya muhiti sinir sistemi hastalıkları (ileri derecede dizartri veya önemli hareki
afazi, ortalama ayda bir veya iki defa gelen ve karakter ve ruhiyette aşikâr bir tehavvül göstermiyen
ihtilacı büyük sara nöbetleri veya haftada biriki defa gelen pötimaller haftada iki defa gelen
vücudun bir kısmına ve meselâ yüz bacak adalelerine yerleşen jakson ve benzeri saralar hafif
tutukluk ve hafif titreklikle müteferik parkensonizm, istinatsız ve hafif güçlükle yürümeğe müsaade
eden ve başkasının yardımına muhtaç olmadan her türlü fizyolojik vazifesini oldukça görecek
derecede hemiparezi, ayni vasıfta pek dipleji veya parepleji stekelleri veyahut katrparaziler, pek
hafif beyincik sendromları etraftan birinin vazifesini yarıya yakın bozan önemli sinirlerden bir veya
bir kaçının birlikte felci ve bu vasıftaki radikülüt veya nevrit sekelleri veya nevrit – nevralji ve
kozalijler radyalis sinirlerinin kol veya bilekte tam felci, medyanus sinirlerinin ulnarisle birlikte
gayri tam felci, siyatik sinirin tam felci veya peruneus ve tibyalis kollarının birlikte felci, siyatik
sinirlerinin kozaljilerle birlikte kronik nevrit-neviajisi, bir taraf fasiyalis sinirinin kontraktürlü tam
felci, karşı gelen ve tikle müterafik üçüzler siniri ağrısı).
207. Kafatasında travma veya ameliyat neticesi dura mater pülzasyonları ve beyin prolapsüsü
ile ve az çok sübjektif arızalarla birlikte, protoz tatbiki kabil iki kemik safihasının hafif derecede
gediği (İki kemik safihasının birlikte iki ilâ dört santimetre kare yokluğu).
208. Kafatası kemiklerinin başta aşikâr şekil bozukluğu yapmış hafif asabi arızalarla müterafik
büyük çöküntü ve çıkıntıları, yaralanma ve yanıklardan ileri gelen ve vasıftaki yapışık yaygın ve
geniş nedbeleri.
209. İş görme kabiliyeti ancak tedavi ile sağlanabilen metabolizma ve iç salgı bezlerinin
hastalıkları.
210. Bir gözde harabiyet olmaksızın tam körlük veya optik düzeltmeden sonra görmeyi 1/10
dereceye (yani 5 metreden parmak sayacak kadar) düşüren tedavisi imkânsız organik hastalıkları.
211. Bir taraflı afaki neticesi o gözün görme derecesinin yarısının kaybolması (Billûr cisim
trovmatik veya katarak ameliyatı neticesi çıkarılması).
212. İki gözde tedavisi imkânsız ptozis (Düz bakışta yalnız bir göz bebeğinin tamamıyle
örtülmesi şartıyle göz kapaklarının orta derecede düşüklüğü).
213. Bir gözde diplopil ile birlikte göz yuvarlağının motör adalelerinin tedavisi imkansız tam
felci.
214. İki gözde irinli, epiforalı, müzmin ve tedavisi imkansız ihtilatlı dakriyosistitler.
215. İki gözde irinli, epiforali, müzmin ve tedavisi imkansız ihtilatlı dakriyosistitler.
216. İki kulakta tedavisi imkansız işitme kudretinin pek ziyade azalması (Orta derecede sağırlık,
yüksek sesi veya bağırma sesini 30 ilâ 100 santimetreden ve fısıltıyı 5 ilâ 10 santimetreden duyacak
derecede).
217. Bir kulakta yüz felci ile birlikte tam sağırlık veyahut bir taraf dış kulağının işitmeyi
tamamıyle kaldıracak şekilde harap olması.
218. Üst çenenin kaynamış kırığı veya psödartrozu (üst diş blokunun az veya çok bariz
sallanmasıyle birlikte çiğnemeye önemli zarar veren, diş kavislerinin birbirine intibakını güçleştiren
kırık sekelleri).
219. Alt çenenin kaynamış kırığı veya psödartrozları (Alt çene kemiği cisminin yani ufki
kısmının az veya çok genişlikte maddi ziyaı ile birlikte çok sıkı veya pek gevşek kalması neticesi
çene çarpıklığı ve diş artikûlasyonunun bozulması ve bu sebeple çiğneme güçlüğü yapması şartıyle.
220. Alt çenenin düzeltilmesi ve yerine konması kabil olmayan ve ağzın bir buçuk
santimetreden fazla açılmasına engel olan eski çıkığı veya ankilozu (Çenelerin sıkışması).
221. Protez takılması imkansız diş kavileri veya diş yuvalarının harabiyeti ile birlikte bütün
dişlerin veya en az bütün ağız dişlerinin yokluğu.
222. Tükrük bezleri kanallarının tedavisi imkansız, devamlı fistülleri.
223. Gırtlak darlığı veya tromatik felçleri neticesi afoni veya disfoni ile birlikte dispine.
224. Dilin, konuşma, çiğneme ve yutmada zorunluk husule getiren harabiyeti.
17
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
225. Devamlı fistüllerle veya harabiyetle müterafik müzmin ve tedavisi imkansız sinüzitleri (iki
taraflı maskiler, frontal, fronto etmoidal sinüs iltihapları).
226. Kalbin kompanse (Muavaza) halinde iş görmeye az veya çok engel olan organik
hastalıkları.
227. Travma, zehirlenme ve benzerlerinden ileri gelen aritmi ve taşikardi gibi nöre-psişik kalb
arızaları.
228. İş görme kabiliyetini azaltan, hafif anfizemli müzmin bronşitler. bronşektaziler, bir veya
iki taraflı akciğer tüberkülozu veya apselerinin sekelleri.
229. Göğüs duvarında hafif şekil bozukluğu yaparak iş görme kabiliyetine az veya çok engel
olan pelevra hastalıkları sekelleri.
230. Tromatik plöritlerden ve hemo-torakstan kalan ve teneffüs vazifelerini az çok zorlaştıran
veya aynı vasıfta göğsün paryetal yetersizliği Kaburga kırıklıkları veya eğelerin rezeksiyonu
neticesi akciğer fıtığı).
231. Mide veya barsağın, ameliyatla düzeltilmesi imkansız, önemli vazife bozukluğu yapan
hastalık sekelleri veyahut ameliyatlardan kalan önemli arızaları İltihap veya karha) bakiyeleri,
iltisaklar, mide rezeksiyonları gastro-antrostomiler ve benzerleri).
232. Karın duvarının düzeltilmesi imkansız, önemli vazife bozukluğu yapan adali sıfaki
yetersizlikleri (10 ila 15 santimetre boyunda ve 6 ila 8 santimetre eninde büyük evantrasyon).
233. Diyafrağma arızalarından dolayı akciğerin karın boşluğuna ve karın ahşasının göğüs
boşluğuna olan tedavisi imkansız fıtıkları.
234. Genel sağlık durumu üzerine önemli bir tesiri olmayan ve karın organlarının vazifelerinde
az bir bozukluk yapan yapışık peritonitler, barsak ve sair ahşa arızaları.
235. Hazım üzerine ve mevzii olarak önemli bozukluk yapmayan hazım borusu arızaları
(Darlıklar, az miktarda gaita çıkmasına sebep olmakla beraber defekasyonun normale yakın olarak
icrasını mümkün kılan sterkoral fistüller).
236. Bir veya iki taraflı geçirilmiş nefrostomi veyahut genel sağlık durumu üzerine büyük tesiri
olmayan ve hematüri bulunmayan iki taraflı müzmin nefritler.
237. Tedavisi kabil olmayan önemli mesane arızaları veya ağır iltihapları.
238. Testislerin bir veya ikisinin, nakil kanal, sperm keseleri ve prostat ile birlikte husule gelen
ve genel sağlık durumuna fazlaca tesiri olmayan arızaları.
239. İdrarın normal çıkmasına engel olmayacak şekilde penisin tam veya tama yakın yokluğu.
240. Boynun çevrilme, döndürülme ve bükülmesine engel olan ve başın devamlı olarak bir
tarafı yatık kalmasını gerektiren, tedavisi ve düzeltilmesi imkansız tortikolis.
241. Boyundan daha aşağıda, sırt veya bel omurgasında ihtilatsız mal dö pot (Apse veya
fistülsüz osteit vertebral).
242. Boyun veya sırt veya bel omurgasının herhangi bir bölgesinin kırık veya çıkıkları yahut
çökme ve kaymaları neticesi omurları ve gövde hareketlerine az çok engel olan fakat başka bir
ihtilâtı bulunmayan büyük ve aşikâr skolyozları veya kifo-skolyozları.
243. Omurganın ve bağlarının az çok vazife tegayyürü ile birlikte şekil bozukluğu yapan
hastalık sekelleri (afif spondilitler spondilozlar, ağrılı fizyopatik kronik plikatürleri).
244. Bir üst veya alt tarafta yapılan ve bu tarafta önemli vazife bozukluğu bırakan arter
ligatürleri.
245. Her iki bacağın alt kısımlarının büyük şişlikler ve ödemleriyle birlikte bacak hareketlerini
(Yürüyüş ve ayakta duruş) güçleştiren fakat istinatsız olarak yürümeğe müsaade eden tedavisi
imkansız elefantiyazisleri, dönüş kan dolaşımına zorluk veren flebit sekelleri ve bu vasıftaki geniş
baldır karhaları.
246. Bir bacakta büyük şişlikler ve ödemlerle birlikte bu bacağın hareketlerini tama yakın
kaldıran tedavisi imkânsız elefantiyazis veya flebit sekeli veya geniş nüküslü baldır karhaları.
247. Sağ el baş parmağının metakarpı ile birlikte veya dibine kadar yokluğu.
248. Sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte yokluğu.
18
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
249. Sol el ve baş ve işaret parmağının birlikte yokluğu.
250. Sol el baş parmağı ile işaret parmağının ve geri kalan üç parmaktan birinin dibine kadar
yokluğu.
251. Sol el baş parmağı ile birlikte, işaret parmağı hariç, geri kalan üç parmaktan üçünün veya
ikisinin veyahut birinin dibine kadar yokluğu.
252. Sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte, işaret parmağı hariç, geri kalan üç parmaktan
birinin dibine kadar yokluğu.
253. Sol elin baş parmağı sağlam olduğu halde son dört parmağının dibine kadar yokluğu.
254. Sol el baş parmak veya işaret parmağının tam hareketsizliği ile birlikte son üç parmağının
dibine kadar yokluğu.
255. Sağ elin baş ve işaret parmakları sağlam olduğu halde son üç parmağının metakarplarıyle
birlikte yokluğu.
256. Sol el baş ve işaret parmakları sağlam olduğu halde son üç parmağının metakarplarıyle
birlikte yokluğu.
257. Sağ el baş ve işaret parmaklarının birlikte dibine kadar yokluğu.
258. Sağ el baş parmağı ile birlikte son bir veya iki parmağının dibine kadar yokluğu.
259. Sağ elin baş ve işaret parmakları sağlam olduğu halde, iki parmağının metakarplarıyle
birlikte yokluğu veya işaret parmağı ile diğer iki parmağın ikişer falanjının yokluğu.
260. Sol el baş ve işaret parmağı hariç, son bir veya iki parmağının metakarplarıyle birlikte
yokluğu.
261. Sağ veya sol elin işaret parmağı ile birlikte orta parmağının yokluğu.
262. Sağ veya sol elin, baş parmak sağlam olduğu halde, işaret parmağı ile birlikte son iki
parmağının dibine kadar yokluğu.
263. Sol elin bütün parmaklarının ikişer falanjlarının yokluğu (Baş parmağın tam diğerlerinin
kısmi yokluğu).
264. İki elin baş parmakları hariç, geri kalan parmaklardan iki elde üçer parmağın ikişer
falanjlarının yokluğu.
265. Tutarı, altı parmağın ikişer falanjı yok olmak şartıyle bir elde iki, diğer elde dört parmağın
ikişer falanjlarının eksikliği.
266. Sol el baş ve işaret parmaklarının bütün eklemlerinin tam hareketsizliği (Tam sertlik veya
ankiloz).
267. Sol elin baş ve işaret parmağından başka üç parmağının tam hareketsizliği (Bu üç
parmağın tam sertlik veya tam ankilozu).
268. Sağ veya sol köprücük kemiğinin bir taraflı ağır ve düzeltilmesi imkansız kırık sekelleri
(Biçimsiz kaynama ve nedbeleşme neticesi tazyikten ileri gelen sirkenfleks (Circonfleze) sinir felci
ve ağrıları, veya psödartroz veyahut periatrit gibi ihtilatlar yapmak şartıyle).
269. Küreğin tam hareketsizliği ile birlikte olmak şartıyle kürek kemiğinin bir taraflı harabiyet
ve eski kırıkları neticesi düzeltilmesi imkansız ağır sekelleri.
270. Kürek kemiği sağlam ve hareketi mevcut olduğu halde sol omuz ekleminin tam ankilozu.
271. Kolu öne götürme ve gövdeden ayırma veya uzaklaştırmada aşikar hareket mahdutluğu ve
kolun düz vaziyete kadar getirilememesi şartıyle sağ omuz ekleminin vazifesini önemli derecede
güçleştiren sertliği veya kısmi ankilozu.
272. Büyük kemik kaybı olmaksızın sol omuz ekleminin psödartrozu veya tam gevşekliği
(Epaule ballant=sallanan omuz).
273. Büyük kemik kaybı olmaksızın sol dirsek ekleminin psödartrozu veya tam gevşekliği
(Coude ballant=sallanan dirsek).
274. Kol vücuttan ancak 10 ila 45 derecelik bir açı arasında uzaklaşmak şartıyle sağ veya sol
kolda abdüksiyonu ileri derecede tahdit eden, tedavisine imkan olmayan, büyük koltuk altı
nedbelleri.
275. Sallanan kol (Bras ballant) şeklinde olmak şartıyle) sol kol kemiğinin psödartrozu.
19
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
276. 75 ile 110 derece arasında ve fleksiyon halinde veya dik açı şeklinde sağ veya sol dirsek
ekleminin elverişsiz durumda tam ankilozu.
277. Sağ veya sol dirsek ekleminin tam olmayan ankilozu; eklem sertlikleri veya kırık ve çıkık
sekelleri (Aktif ekstansiyon 145 ila 180 derece arasında mahdut olmak ve 145 dereceden daha aşağı
fleksiyon yapılmamak şartıyle).
278. Sol ön kol kemiklerinin çift psödartrozu (Avant-bras ballant=sallanan ön kol).
279. Sağ veya sol taraf öne kol kemiklerinin kırılmasının kusurlu kaynaması neticesi kolun iç ve
dışa döndürülmesi imkansızlığı (Pronasyon ve süpinasyon hareketlerinin tam yokluğu).
280. Sol el bilek ekleminin hareketlerinin önemli derecede bozulması ve parmaklar iyi hareket
etmediği halde tam olmayan, eklem sertlikleri veya elverişli vaziyette tam ankilozu (Fleksiyon ve
pronasyon veya fleksiyon ve süpinasyon halinde).
281. Sağ veya sol el bileğinin çıkıkları veya kemiklerinden bazılarının harap olması neticesi
psödartrozu veya tam gevşekliği (Poignet ballant=sallanan bilek).
282. Elin hareketleri yarıdan fazla kalmak şartıyle sağ veya sol elin bütün metakarplarının
çıkıklarının ağır şekli.
283. Sağ elin bütün parmaklarının yarı yarıya veya sol elin bütün parmaklarının yarıdan fazla
hareket eksikliği.
284. Sağ elin ve solak ise sol elin baş parmağının bütün eklemlerinin tam hareketsizliği (Üç
eklemin tam sertlik veya ankilozu).
285. Sağ elde, baş parmaktan başka dört parmağın bütün eklemlerinin hareketsizliği (Sertlik
veya ankiloz).
286. Sol elde baş ve işaret parmağından başka üç parmağın bütün eklemlerinin hareketsizliği
(sertlik veya ankiloz).
287. Sağ veya sol el ve ön kolun durumu veya diğer parmakların hareket noksanlığı ile birlikte
üç parmağın tam hareketsizliği (Devamlı fleksiyon veya ekstansiyon halinde).
288. Bir ayağın kısmi yokluğu (Ricard’ın tibyokalkaneum arasından yani astragal altından,
Chopart’ın tarslar ortasından ampütasyonu, Lisfranç’ın tars ve metatars arasından
dezartikülasyonu).
289. Bir ayağın metatarslar ortasından ampütasyonu.
290. Bir ayağın baş parmağının metatarsı ile birlikte diğer dört parmağının dibine kadar
yokluğu.
291. Bir ayağın baş parmak ve diğer iki parmağının metatarslarıyle birlikte yokluğu.
292. İki ayağın diğer parmaklarının vazife bozukluğu ile birlikte baş parmaklarının yokluğu
veya iki ayağın bütün parmaklarının dibine kadar yokluğu veyahut buna benzer arızaları.
293. Kalça kemiğinin (Havsalanın) işemede ve diğer entrapelviyen ahşada bozukluk yapmıyan
ve fakat bacaklara az çok hareket zorluğu veren kırık sekelleri (iki tarafı yani çift vertikal tipte
kırılmalar ve benzerleri).
294. Bir kalça ekleminin oynak satıhlarının kırılmaları veya harabiyeti veyahut eklem çıkığı
sekelleri (eklem sertliği kısmi ankiloz, ağırları ve bacak hareketlerinde güçlük gibi vazife
bozukluğu yapmak şartıyle).
295. Bir diz ekleminin en uygun husule gelen tam ankilozu (Ekstansiyon halinde veya buna
yakın bir durumda yani 45 ilâ 150 derece arasındaki ankilozlar).
296. Kusurlu kaynama ve nedbeleşme neticesi bir diz ekleminin genu valgum veya genu varum
ile birlikte elverişli (150 ila 180 derece arasında) veya elverişsiz vaziyette (45 ilâ 150 derece
arasında) ancak harekete müsaade eden kısmi ankilozu veya eklem sertliği.
297. Diz kapağı kemiğinin enine kırığı neticesi baldırın ekstransiyonunun aşikar güçlük ve
önemli yürüyüş zorluğu yapan orta derecede sekelleri.
298. Bir bacağın kırık veya çıkık sekeli yahut yaralanma veya ameliyat sebebiyle hareketlere
aşikar zorluk veren 5 santimetreden yukarı (5 dahil) atrofilleri.
20
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
299. Bir bacağın kırık veya çıkık sekeli yahut yaralanma ve ameliyat sebebiyle hareketlere
aşikar zorluk veren 5 santimetreden yukarı (5 dahil) kısalıkları.
300. İki bacağın hareketlere zorluk veren 3 (dahil) ile ve (5 dahil) santimetre arasında atrofilleri
veya bu vasıftaki 3 ilâ 5 (dahil) santimetre arasındaki kısalıkları.
301. Mabazi hüfrenin (Fossa poplitea), baldırın 145 ile 165 derece arasında ancak
ekstransiyonuna imkân veren düzeltilmesi imkansız nedbeleri.
302. Bir ayak bileğinin ankilozu (Tibyo-tarsiyen artikülasyon).
303. Bir ayak bileğinin, (Tibyo-tarsiyen eklemin) uygunsuz şekilde ve hangi istikamette olursa
olsun çarpıklığı ile birlikte tam ankilozu (Valgus, varus, talus veya ekinizm halinde tam ankilozu).
304. Bir ayak bileğini, (Tibyo-tarsiyen eklemin) yürüyüşü ileri derecede zorlaştıran ve ayağın
çarpıklığı ile birlikte (Valgus, varus, talus, ekinizm) hareket açısı elverişsiz bir durumda bulunan
(tam ekstansiyon veya tam fleksiyona yakın) tam olmayan ankilozu veya eklem sertlikleri.
305. İki ayak bileğinin (Tibyo-tarsiyon eklemlerinin elverişli durumda tam ankilozu (90 derece
veya dik açının etrafında 15 derece alt ve üstünde yani 75 ilâ 105 derece arasında tam ankilozları).
306. Bir ayakta ağrılar ve yürüyüşler ayakta duruşa büyük zorluk veren ayakta çarpıklık yapmış
(Valgus halinde ayak) astragal kemiğinin ağır kırık sekelleri veya bu vasıftaki astragalektomi.
307. Bir ayakta ağrılarla birlikte yürüyüşle ayakta duruşa büyük zorluk veren ve aşikar ayak
şekil bozukluğu yapan (Tâli artropatiler, tarsların diyastazisi ve ayak kemerinin çökmesi)
kalkaneum kemiğinin ağır kırık sekelleri veya bu vasıftaki kalkaneum çıkıkları.
308. Bir ayakta önemli çarpıklık ve parmaklarının iyi hareket etmemesi ve ayakta aşikar hareket
zorluğu ve baldırda atrofi ile birlikte tars kemiklerinin çıkıkları veya kırıkları veya harabiyeti
sekelleri.
309. Bir üst veya alt tarafın veya iki tarafın vazifesini kısmen kaldıran yumuşak kısımların
(Adaleler, veterler, deri ve derialtı) bozulması ve harabiyeti ile birlikte düzeltilmesi imkansız geniş
kaynaşma veya nedbeleşmeleri (bütün bir kolun veya bacağın vazifesinin en az % 30’unu
kaybetmesi şarttır.)
310. Vücudun hangi bölgesinde olursa olsun o bölgenin fizyolojik çalışma ve hareket
kabiliyetini önemli derecede bozan, düzeltilmesi imkansız, geniş derin, yapışık, büzülme ve
buruşukluklar yapmış, ağrılı, karhalı ve adeli fıtıklı büyük nedbeler.
311. Vücut hareketlerine ve çalışmaya engel olan, ameliyat ve tedavisi imkânsız, her çeşit urlar
(Neoplazik vetireler, neoplazmalar, neoformasyonlar).
Cetvelin Uygulanmasında nazara alınacak
esaslar:
A) Cetveldeki derecelerin hiç birine uymayan birden fazla malûliyeti olup da bunların
toplamı, sağlık durumu normal bir kimseye nazaran ruhi veya bedeni yahut hem ruhi hem bedeni
çalışma kudret ve kabiliyetinin en az % 30’undan mahrumiyetini gerektirirse bu malûliyet 6’ncı
derece olarak kabul edilir.
B) Bir gözü sağlam olup diğer gözünden malûl olan bir şahsın malûl gözündeki arızasının
tesiriyle sağlam gözünde husule gelen görme kuvveti azalmasından dolayı derecesi cetveldeki
tekabül ettiği iki göze ait malûliyet derecesine göre düzeltilir.
C) Bir gözü sağlam olup diğer gözünden malûl olan bir şahsın malûl gözündeki arızasının
tesiri olmaksızın diğer gözü görme kuvvetinin 5/10’unu (dahil) kaybettiği takdirde bir ve tamamını
kaybettiği takdirde iki üst dereceden malûl olarak kabul edilir. (Mesela 5’inci dereceden malûl olan
bir şahıs sağlam gözünü görme kuvvetinin yarısını yani 5/10’unu kaybederse 4’üncü, tamamını
kaybederse 3’üncü dereceden malûl olarak kabul edilir).
D) Üst veya alt taraftan biri sağlam olup diğerinin yokluğundan (yerine göre kesilme)
malûliyet alan bir şahsın malûliyetini mucip olan arızası sebebiyle ve sonradan sağlam tarafı ileri
derecede harabiyeti veya kesilmesi (yerine göre) halinde derecesi cetvelde tekabül ettiği malûliyet
derecesine yükseltilir.
21
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01
22
Merkezi Mevzuat Dairesi
http://www.mevzuat.kamunet.net
Tel: 227 17 01