I¤d›r`da Nevruz Bayram› Z‹YA ZAK‹R ACAR 2`de Hocal› Soyk›r›m

Transkript

@@@@@@@@e?
@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@? @@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e
@@@@@@@@e?
@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?
@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@
@@@@@@@@
@@h?
@@
@@h?
@@
@@h?
@@
@@h?
@@
@@h?
@@
@@h?
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
tarih - kültür - haber dergisi
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Yayın Sahibi,
Yazı İşleri Müdürü:
M. Caner Aras
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Kültür Sanat Yönetmeni:
Türkan Narin
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Tarih:
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Yard. Doç. Dr.
Gürsoy Solmaz
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Yayın Kurulu:
Prof . Dr. Oktay Belli
Prof. Dr. Esin
Derinsu Dayı
Doç. Dr. Ali Murat
Aktemur
Sait Küçük
Dr. Yaşar Kalafat
İhsan Özköseli
Sezai Yazıcı
Nevzat Erdağ
Ziya Zakir Acar
İlhan Polat
Tamer Varlı
Hikmet Aksu
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Dizgi- Sayfa Tasarım:
Ömer Güzel
0 536 580 36 00
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Baskı
Ege Basım Sanatları Ltd. Şti.
Esatpaşa Mah.
Ziyapaşa Cad. No: 4
Ataşehir/İSTANBUL
Tel: (0216) 470 44 70
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
İdare ve Yazışma Adresi:
Şirinevler Mh. Maraşal
Çakmak Cd. Meriç Sk. Halis
Ahmet İş Mrk. No: 6 Kat: 8-34
Bahçelievler- İstanbul
Gsm. 0535 258 56 33
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Yerel Süreli Yayın
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
----------------------------------------------
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
✓ Yayınlanmayan yazılar iade
edilmez.
✓ Yazıların hukuki sorumluluğu
yazarına aittir.
✓ Dergiden yazılı izin alınmadan
iktibas yapılamaz.
✓ Reklamların sorumluluğu firmalara
aittir.
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
2012 • Serhat Kültür
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
?@@
@@g
?@@
@@g
?@@
@@g
?@@
@@g
?@@
@@g
?@@
@@g ?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@ ?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@ ?@@@@@@@@
@@@@@@@@ ?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@ ?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@e?@@@@@@@@?e@@@@@@@@ ?@@@@@@@@
@@@@@@@@
Kapak Resim:
Cafer AKYOL
46’da
Özlü Sözler - K›ssadan Hisseler
48’de
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
fiiiir’ler (VI) TAMER VARLI
fi
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
44’de
Eski Anadolu ve Ortado¤u’dan
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Diyabet Böbre¤i Hepatit Karaci¤eri
Bitiriyor
PROF. DR. MÜNC‹ KALAYO⁄LU
25’de
DR. YAfiAR KALAFAT
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
43’de
Hazara Türklerinde Karflfl››laflfltt›rmal› Halk
‹nançlar› (1)
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Yazarlar›m›zdan fi
fiiiirler
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
18 Mart Çanakkale Zaferi
CAFER AKYOL 24’de
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Azerbaycan Sevdam ve Elçibey
YAfiAR DEM‹RBULAK
22’de
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
42’de
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
HANDAN ERDA⁄
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
web. www.serhatkultur.com
e-mail. [email protected]
[email protected]
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Teknoloji Hayat›m›z› Kontrol Etmemeli
Biz Teknolojiyi Kontrol Etmeliyiz
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
41’de
OLCAY KARSLIO⁄LU
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Bildi¤imiz Kadar›z
H‹KMET AKSU
21’de
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Bahar Muflflttusu Sevgi…
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
40’da
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
fiAH‹N A⁄ÇAY
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
‹stedi¤ini Duymak
CANKAT KOCA
20’de
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Bilmemiz Gereken Özel Güvenlik
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
"fi
fieehitlere Hizmet ‹badettir, fi
fieehitler
Bizden Sadece Ziyaret Bekler."
18’de
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
36’da
AGAH ADIGÜZEL
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Akyaka Treni
DR. BEfi‹R DOSTER
17’de
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
35’de
Koçköyü Derne¤i’nin Baflflaar›lar›
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Dostlara fi
fiüükran Borcum
16’da
‹HSAN ÖZKÖSEL‹
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Bizim Mahalle
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
34’de
Av. AKAY BEfiMART
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Dr. Yaflflaar KALAFAT ve Eserleri
DURSUN YILDIRIM
15’de
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Kolesterol Yaflflaam Tarz› ‹le Düflflm
mezse
‹laç Kullan›m› fi
fiaart!
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
32’de
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Hukuk Danışmanı:
Av. Erkan Karagöz
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Eyvah, Yine Kar Ya¤›yor
UZ. DR. DEN‹Z fiENER
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Kars’a 300 Ö¤renci Kapasiteli “Aynur
Aytemiz K›z Ö¤renci Yurdu"
14’de
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
31’de
BEHRUZ AHUNDOV
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Azerbaycan’›n Ulusal Tasviri ve
Uygulamal› Sanat›nda Cavid
Karakteri (1)
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
28’de
Gecesi Coflflkkulu Geçti
AYDAN GÜRLÜYER
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Hocal› Katliam›n›n 20. Y›l›
NEfiE DOSTER
12’de
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Serhat ‹lleri Kars-Ardahan-I¤d›r E¤itim
Kültür ve Dayan›flflm
ma Derne¤i Kaz
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
26’da
Aslolan SAADET GARAN
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Kar Havas› Var (Bu bir an›d›r…..)
Av. HAL‹S ÖZDEM‹R
10’da
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Sayg› Duyan, Seven ve Hofl Gören
Bir Toplum Olma
9’da
NEVZAT ERDA⁄
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Hocal› Soyk›r›m› - Ermeni Vahflfleeti
6’da
ABBAS GÖKÇE
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
Özlemlerimiz ‹nsandan Yana,
Sevgiden Yana, Baflflkka Ne Var Ki
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
@@
I¤d›r’da Nevruz Bayram›
Z‹YA ZAK‹R ACAR
2’de
Kapak Tasarım:
Ömer GÜZEL
Iğdır’da Nevruz Bayramı
Z‹YA ZAK‹R ACAR(1)
Y
ÜZYILLARDIR Türk topluluklarının ortak olarak kutladıkları bir
bayram olan Nevruz Bayramı, sosyal
hayatın tabiatın akışıyla ahenk içerisinde yürümesini sağlamaya yönelik
derin bir varlık felsefesi ürünüdür.
Bu felsefenin ayırıcı özelliği, varlıktaki uyuma, birliğe ve kaynaşmaya
atfettiği önemdir. Bunun toplum hayatındaki tezahürü ise farklılıklardan
ziyade benzerliklere, ortak unsurlar
üzerinde güçlü bir beraberliğe imkân
sağlamasıdır.
Nevruz’un sadece Türk toplulukları arasında değil, Orta Asya, Kafkasya
ve Orta Doğu’da da çok yaygın olarak
paylaşılan geleneksel bir bayram haline gelmiş olması, bu beraberliğin
tarih içerisinde gerçekleşmiş olduğunun bir kanıtıdır.
Bu aynı zamanda kültürün evrenselleşmesinin de en güzel örneklerinden biridir. Farklı toplumlar bugün bu aynı gelenek etrafında şekillenen, şiirden musikiye, folklardan
tarım ve zanaata, zengin bir kültürel
mirası paylaşabilmektedirler.
Milletimizin böyle bir zenginliğe
vesile oluşturan bir felsefeyi benimsemiş ve yaygınlaşmasını sağlamış
olması gurur duyulacak bir başarıdır.
Cumhuriyetimizin kurucusu büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün
gerçekleştirdiği Türk inkılâbını iki
cümle ile özetlemek gerekirse bunu,
yine O’nun iki güzel vecizesi ile yapmak mümkündür. Bildiğiniz gibi O,
bir taraftan “bilelim ki milli benliğini bulamayan milletler başka milletlerin avdır” derken, Diğer taraftan
da “medeniyet öyle bir ateştir ki,
ona bigane kalanları yakar, mahveder” diyordu.
Yani, Türk halkı kendi benliğine,
kendisini millet yapan kültür değerlerine sahip çıkacak; dilinden, tarihinden, kültürel değerlerinden kopmadan, çağdaş medeniyetin bütün
gereklerini bilen, anlayan; bilimi,
tekniği, teknolojiyi kavrayan, çağın
medeni değerlerine göre yaşayabilen
bir millet olacaktı.
Büyük Önder Atatürk; 10. Yıl Nutku’nda ifade ettiği gibi, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin temeline bir milli harç olarak “Yüksek Türk Kültürü”nü koyarken de, aynı konuşma■
2
sında, “milli kültürümüzü muasır
medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız” derken de, vurgulayarak
üzerinde durduğu iki temel konu
vardı. “Milli Kültür” ve “Çağdaş Medeniyet”. Çünkü Atatürk, ortak kültürün, millet olma açısından ne kadar hayati bir unsur olduğunu çok
erken idrak etmiş nadir İnsanlardandı.
Artık, Adriyatik’ten Çin Seddi’ne
kadar uzanan geniş bir alanda Türk
dilini konuşan, Türk soyundan gelen,
sayıları 250 milyonun üstünde büyük
bir Türk Dünyasının varlığı inkâr edilemeyecek bir vakıadır. Bu varlık,
“Divan-ü lügat-it Türk’e göre 21 boydan ibarettir. Ancak, bu 21 boyun
hepsi, bu büyük, ulu çınarın birer dalıdır. Bunların hepsi aynı kökten, aynı ağaçtan güç ve kudret almaktadır.
Ve böylece 11 milyon kilometre ka-
re, Avrupa’nın iki misli coğrafyada,
kimsenin zorlamasıyla değil, tarihin
koyduğu şartlarla “biz aynı kökten
geliyoruz” diyen, “biz dildaşız” diyen, “biz dindaşız” diyen, “biz soydaşız” diyen, bizim ninnilerimiz bir,
destanlarımız bir, ananelerimiz, göreneklerimiz bir” diyen, “efsanelerimiz bir” diyen 250 milyon insan
meydana çıkmıştır.
Her milletin kendine özgü bir kültürü, milli bir ruhu ve bunların bağlandığı biz öz kökü vardır.
Azerbaycanlı şair Vahapzade bunu
çok güzel açıklıyor.
“Ağaçlar
Kök üstünde boy atır
Ucalır.
Ağaçlar,
Kökünden güç alır.
Dünyada her şeyin kökü var.
Kökü var,
Toprağın, daşın da...
Adam’sa kökünü
Gezdirir başında.
Nevruz, Türkler tarafından diğer
fonksiyonlarının yanında bir kurtuluş günü olarak algılanır yani; Ergenekon’dan çıkış günü olarak idrak
edilir ve Ergenekon Efsaneleriyle
bağlantılı olarak değerlendirilir.
İşte Ergenekon’dan ayrılış tarihi,
yeni yılın da başlangıç tarihi olarak
kabul edilerek, daha sonraki Göktürk
Hakanları her yıl bu tarihte kızdırdıkları demiri örs ve çekiçle döverek, o
günü simgeleştirirler. Bu tarih Türkler için bir kurtuluş günü olarak kabul edilir ve doğadaki dirilişle özdeşleştirilir.
Bugün gece ile gündüzün eşit olduğu Miladi 22 Mart, Rumi 9 Mart
gününe rastlamaktadır.
Nevruz, bir başka söyleyişle Yenigün tabiatın kıştan kurtuluşunun
bolluk ve berekete kavuşmanın simgesi olma yanında, toplumların yaşamlarındaki hareketliliklerin, başlangıçların ve dönüm noktalarının
da ifade edildiği bir gün olarak kabul
edilir.
Oğuz Han’ın 24 torunundan 21’cisi
olan Iğdır Bey’den ismini alan Iğdır
ilimizde Nevruz bayramı, yüzyıllardan beri bütün canlılığı ve görkemliliğiyle aileler arasında kutlanmaktadır. Bayram hazırlıkları çok önceden
başlamakta, tabiatın canlanışı ile
manevî diriliş birlikte anılmaktadır.
Iğdır’da kış ayı üç döneme ayrılır.
Büyük Çile, Küçük Çile ve Nevruz
olarak adlandırılır.
Büyük Çile, gecenin en uzun olduğu 21 Aralıktan sonra gelen 40 günlük süredir.
Küçük Çile, Büyük Çilenin bitiminden sonra gelen 20 günlük süredir.
Küçük Çilenin bitiminden sonra
Nevruz ayı başlar.
Iğdır’da Mart ayının başlaması ve
havaların ısınmasıyla birlikte bayram
hazırlıkları da başlar. Ev ve çevre temizliği yapılır
Yine bayram hazırlıklarına esas olmak üzere yumurta boyama geleneSerhat Kültür • Mart - Nisan 2012
ğinin ayrı bir yeri vardır. Kırmızıya
boyanan yumurtalar tokuşturulur.
Iğdır yöresinde, baharın gelişi birtakım değişik oyunlarla da ifa edilir.
Bunların içinde “Kosa kosâ” ve keçi
oyunu dikkate değerdir.
Kosa oyununun ana teması şudur:
Kosa, kış mevsimini temsil etmektedir Keçi ise bahar mevsimini. Kosa’nın ölmesiyle kış mevsimi sona ermekte, keçinin galibiyetiyle de baharın gelişi müjdelenmektedir.
Nevruz bayramının idrakinden önce “Kabir üstü” veya “Ölü bayramı”
diye adlandırılan güzel bir gelenek
de vardır. Bayramdan bir önceki haftanın Salı ve Perşembe günleri, yöre
sakinleri, mezarlıklara giderek, ölülerini fatihalarla yâd ederler. Mezarlıklarda Kur’an okunduğu gibi, eski tahrip olan mezarlar tamir ettirilir. Yeni
ölenlere de mezarlar yaptırılır.
Bayram gelenekleri çerçevesinde,
Iğdır’da, “Baca baca” denilen bahçe
ve sokaklarda ateş yakılarak üstünden üç defa atlama geleneği de vardır. Yakılan ateşte Özellikle bayramdan önceki son çarşambada, bu gelenek daha canlı bir şekilde icra edilir.
“Ağırlığım, uğurluğum odlara” denilerek bu merasimin gereği yerine
getirilmiş olur.
Ateş yakma geleneğinde özellikle
bahar temizliği yapıldığında çevreden toplanan çalı-çırpı kırıntılarının
yakılmasına özen gösterilir.
Yine yeni yılın son çarşambasında,
bayram kutlamaları çerçevesinde
“Yeddi levin” adı verileri yedi çeşit
meyve ve çerez alınarak aile bireyleri
ve akrabalar arasında pay edilir. O
anda evde bulunmayan aile bireyinin payı ayrıca muhafaza edilir.
Nevruz bayramı kutlama âdetlerinden birisi de bayramdan bir gün
önce “kulak asmak” veya “kapı pusmak”dır. Komşu veya akrabalar, gerçekleşmesini arzu ettiği bir niyet tutarak, dinlemek istediği ev sakinlerinin haberi olmadan, gizlice dinlemeye başlar.
Duyulan ilk kelime veya cümle tutulan niyetin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği için bir ölçü kabul edilir. Bunun
içindir ki Nevruz günlerinde kötü söz
söylenmemeye özen gösterilir.
Iğdır’da Nevruz kutlamalarının birisi de genç kızlar bir araya gelerek
“suya iğne salmak” ve “suya yüzük
atma” oyunu oynamalarıdır.
Ayrıca bayramdan bir gün önce
gerçekleştirilen “mendil atma, desmal atma veya şal atma” diye isimlendirilen bir gelenek de vardır. Kapı
kapı dolaşanlar ellerinde getirdikleri
2012 Mart - Nisan • Serhat Kültür
mendilleri ve şallarını açık kapıdan,
pencereden içeri atarlar. Ev sahibi,
evin içine atılan mendili alarak, içine
bir hediye koyarak iade eder.
Iğdır’da Nevruz Bayramı etkinlikleri içerinde:
Küs olanlar barıştırılır, Fakir ve
yoksullara yardım edilir ve giydirilir.
Hasta ziyaretlerine gidilir. Nevruzda
küfürlü konuşmalar yapılmaz, Nevruzda eşe, dosta şefkat gösterilir.
Nevruzda kavga edilmez. Nevruz günü başkaları hakkında konuşulmaz.
Nevruz günü düşmanlıklar sona erdirilir.
Kısacası Nevruzda güzellikten yana ne varsa yapılır.
Iğdır halkının çok büyük bir sevinç
ve sabırsızlıkla beklediği ve kutladığı
bayramlardan biri de Nevruz Bayramıdır. Nevruzda her şeyin yeniden
doğduğuna inanılır. Nevruz tabiatın
uyanışı ve İlkbaharın gelişinin habercisidir. Kar çiçeği bu haberi ilk
olarak halka müjdeler.
Nevruz kutlamalarının başlangıcı
21 Mart gece ile gündüzün eşit olduğu ve zaman hesaplamasında bir
başlangıç olduğu gündür.
Iğdır’da Nevruz kutlamalarında şu
etkinlikler yapılır:
1-Evler yeniden temizlenir, boyabadana yapılır, bahçeler temizlenir,
halı ve kilimler yıkanır.
2-Aile fertlerine imkânlar ölçüsünde bayramlıklar alınır ve giydirilir.
3-21 Mart’tan iki hafta önce semeni ekilir ve yetiştirilir.
4-Yeddi-Levin denilen en az yeddi
çeşitten oluşan çerez ve meyve alınır.
5-Fakir ve yoksullara yardım edilir
ve giydirilir.
6-Küs olanlar barıştırılır.
7-Hasta ziyaretlerine gidilir.
8-Baca baca yapılır.( Ateş yakılıp
üzerinden atlanılır.)
9-Kapılarda kulak asılır.
10-Yumurtalar kırmızıya boyanır
ve tokuşturulur.
11-Bacalardan şal sallanır. (Kapılara şal atılır)
12-Çeşitli eğlenceler düzenlenilir.
13-Kabir üstüne çıkılır.
13-Nevruzda Nişanlı kıza nevruz
hediyesi götürülür.
14-Nevruzda küfür edilmez
15-Nevruzda eşe, dosta şefkat gösterilir.
16-Nevruzda tatlı dağıtılır.
17-Nevruz günü başkası hakkında
konuşulmaz.
18-Nevruz günü kavga edilmez.
19-Nevruzda korkak insanların
gizlice üzerlerine su dökerler.
20-Nevruz günü düşmanlıklar sona erdirilir.
Nevruz bayramı yıllarca aileler arasında coşkulu bir şekilde kutlanırken, 1995 yılından itibaren Iğdır’da
uluslar arası olarak resmi tören niteliğinde kutlanmaya başlandı.
Ahir Çerşembe:
21 Marttan önceki salıyı çarşambaya bağlayan geceye ahır “Ahir Çerşembe” yılın ahir tek günü denilir. Bu
gecede evlerin bahçelerinde köy ve
mahalle meydanlarında öbek öbek
ateşler yakılır. Bahçelerin temizliği
için toplanan çöp ve kuru otlar yakılıp ateşe verilir.
Yeddi Levin:
Yeddi-Levin yeddi çeşit demektir.
Nevruz Bayramının en önemli etkinliklerinden biridir. Yeddi-Levin en az
yedi çeşit meyve veya çerezi bir araya
getirip karıştırmaktır. Aile reisi maddi durumu ölçüsünde çerez ve meyveleri alır. Akşam yemekten sonra
büyükçe bir sofraya konulur, karıştırılır ve pay edilir. Çerezlerin içinde
ceviz, fındık, fıstık, kuru üzüm, incir,
akide şekerler ve lokum çeşitleri muhakkak bulunur. Aile fertleri arasında
paylar ayrılırken ailenin gurbette ve
askerlikte olanları için hatta hamile
olanların bebekleri için de ayrılır. Ailenin bireyleri bayram dolayısı ile anne-baba evinde toplanır ve paylarını
alırlar. Ancak, uzakta olanların payları saklanır. Ne zaman gelirlerse o
zaman kendilerine sunulur.
Kulak Asmak/Gapı Pusmak/Niyet
Tutmak:
Yeddi Levin gecesi aynı zamanda
kapıların dinlendiği gecedir. Buna
halk arasında “gapı pusmak” veya
“kulak asmak” denilir. Bu iş yapılırken bir niyet tutulur ve yakın komşuların evi gizlice dinlenilir. Evde konuşulanlar eğer olumlu sözler ise tuttukları niyetlerinin yerine geleceğine
inanılır. Yeddi-Levin yapıldığı akşamlar özellikle çok olumlu sözler ve
güzel konuşmalar yapılamasına dikkat edilir.
Subaşı Etkinlikleri:
1-Suya İğne Salmak: Genellikle aynı yaşta olan genç kızlar bir araya gelerek solu dolu bir leğenin içine deliklerine pamuk geçirilmiş iki dikiş iğnesi bırakılır, su karıştırılarak dalgalandırılır. Ayrı köşelere bırakılmış iğneler
birbirlerine yanaşırsa tutulan niyette
evlilik olacaktır anlamına gelir. Bu durum oraya toplanan bütün kızlar için
ayrı ayrı niyet tutularak yapılır.
3■
2-Suya Yüzük Salmak: Su dolu
olan kap içine kime ait oldukları belli olan yüzükler atılır. Bu yüzükler görevlendirilen biri tarafından sudan
çıkarılırken bir taraftan da maniler
okunur. Her maninin kendisine özgü
bir manası mevcuttur. Sudan çıkarılan yüzük sahibini temsil eder. O anda okunan mani de o kişiye ait sırları
ele vereceğinden yapılan etkinlik daha çekici, zevkli ve eğlenceli bir ortam meydana getirir.
Bacadan Şal Sallamak/Kapıya
Mendil Atmak:
Eskiden köy evlerinin üzerlerinde
bir baca bulunurdu. Bu baca evin havalanmasına yardımcı olmak için yapılırdı. Fakat bu bacanın gelenekte
ayrı bir yeri ve görevi şal sarkıtılan yer
olmasıdır. Çarşamba gecesinden sonra komşulardan bazıları gizlice evin
damına çıkar ve görünmeden renkli
şalını bacadan içeriye sarkıtırdı. Bunun anlamı bayramlığımı istiyorumdur. Ev sahibinin şalın kime ait olduğuna bakmazsızın içine bayramlık
koyar ve şalı bağlayıp sahibine iade
ederdi. Yakın komşular bazen şalların
kime ait olduklarını bildikleri için verilecek bayramlıklara daha çok özen
gösterilirdi. Şalın ucuna bağlanan hediyeler yeddi-Levin yanında önceden
evin genç kızları tarafından hazırlanan güllü çoraplar, kenarı işlenmiş
ipek mendiller ve kırmızı yumurtalardır. Bu gelenek şimdi şu şekilde sürdürülür. Kapların önüne mendil atılıp
kapı vurulur veya zile basılır. Ancak
kapı açıldığında sadece kapının
önünde mendil gözükür. Çünkü mendili bırakan gizlenmektedir.
Baca Baca:
Bu akşam her yerde ateş yakılır ve
yakılan ateşin üzerinden yaşlı, çolukçocuk herkes atlar. Yakılan ateşin
alevleri arasından gençler atlarken
de maharetlerini sergilerler. Alevlerin
arasından atlanırken yine niyetler tutulur. Bu atlamayla hastalıkların kaybolacağına, dertten beladan temizleneceğine inanılır. Ateş üzerinden atlanırken şu mani söylenilir.
Ağrım uğrum tökülsün,
Oda tüşüp kül olsun,
Yansın alev saçılsın,
Menim bahtım açılsın.
Semeni Yetiştirmek:
Semeni al meni
Her yazda sen yada
Sal meni...
İlde göyerderem seni,
Semeni, sazana gelmişem,
Uzana uzana gelmişem.
Yöre halkının geçmişten gelen bir
geleneği de semeni yetiştirmektir.
Ağpirçeylerin(2) dediklerine göre yaz
arzusu, bereket nişanesi yetiştirilen
■
4
semenidir. “Çölün şahta, boranına”,
“toprağın kış uykusuna”, “insanın
yaz arzusuna” karşılık olarak sinilerde semeni göyertilir(3). Nevruza üç
hafta kala semeni hazırlanır. Semeni
yeşil yeşil göğerdikçe insanların da
niyet ve arzuları gerçekleşir.
Semeni yetiştikten sonra kızlar bir
araya gelerek suyunu çıkarır, ezer ve
helvası pişirilir. Bu işi eğlence ortamında yaparlar, söyleyip oynarlar.
Semeni ocakta pişerken kızlarda
kendi aralarında eğlenirler.
Kızlar kendi aralarında birbirileri
ile şakalaşırlar. Birisi diğerine:
-A Gülüsüm, de görek ne deyirsen?
Arvatlanma?
Gülüsüm de kızlara bir tapmaca
(bulmaca) sorur.
-Bahın gızlar tapana bir nemer verecem.
Bir gün bir bölük gaz uçup gedirmiş. Yaralı gaz çığırıp deyir, ey yüz gaz
mene de “kömek
eyleyin”(4). Gazlardan birisi gayıdıp(5)
yaralı gazdan soruşur.
-Sen hardan bilirsen ki biz yüz gazıg.
Bir biz, bir bizim
yarımız, bir de sen
goşulsan olarıg yüz
gaz.
-He gızlar deyin
görüm uçup giden
gazlar neçedir?
Kızların her birinden bir cevap
gelir. Birbirlerine
karışırlar. Gülüşüp eğlenmeye başlarlar. “Peri Nene” duruma el atar.
-A gızlar, a başınıza dönüm, yahşı
budur gulah asın, size ağılnan behtin
nağılını danışım. Araya sukut girer.
Herkes başlar dinlemeye. Nağıllar
anlatılır. Horuz bannamaya kadar
sürüp gider.
Gece şenlik devam eder.
Kabirüstü Ziyaretleri:
Yörede 21 Nevruz Bayramı haftasında köylerde Tek (Salı) günü, şehir
merkezinde Cüme Akşamı (Perşembe) günü kabir üstüne çıkılır. Kabir
ziyaretlerine topluca gidilir. Mezarlar
onarılır. Kuran-ı Kerim’den ayetler
okutulur. Çeşitli ihsanlar verilir.
Nevruz Nevruz al nevruz,
Nevruz nevruz gül nevruz,
Nevruz nevruz hoş geldin,
Dolu geldin hoş geldin,
Kuru geldin, yaş geldin
Nevruz nevruz hoş geldin.
Iğdır Yöresinde kış, üç döneme ayrılır. Bunlar Büyük Çile, Küçük Çile ve
Nevruz olarak adlanılır.
a) Büyük Çile: Gecenin en uzun olduğu 21 Aralıktan sonra gelen 40 güne “Büyük Çile” denir. Takvim bilgisi
bakımından 21 Aralık-30 Ocak günleri “Erbain” olarak adlandırılır.
Böyük çile,
Boyu ir bele,
Geldi ele,
Güle güle
Getdi güle güle.
Ağ gülkünü de
Gösterdi,
Al dilini de,
Gösterdi.
Ne nenemi dağlatdı,
Ne de bir uşağı ağlatdı,
Tay goydum karvanına,
Taylı olsun,
Pay goydum hurcununa,
Paylı olsun.
Ne ağrı verdi ele,
Ne acı söz aldı dile,
Ötdü bele-bele,
Getdi güle güle.
b) Küçük Çile: Büyük Çilenin bitiminden sonra gelen 20 güne “Küçük
Çile” denir. Genelde 30 Ocaktan baharın başlangıcı 22 Marta kadar olan
süre “Hamsin” olarak bilinir.
Küçük çile,
Boyu bir bele,
Hikkesi ir bele.
Gelişi oldu,
Hayınan,
Gedişi oldu,
Vayınan.
Elinde gırmanç,
Eli-günü yandırdı.
Nece günahsız
Gara bağladı.
c) Nevruz Ayı: Küçük Çilenin bitimi
itibarıyla Nevruz Ayı başlar. Küçük
Serhat Kültür • Mart - Nisan 2012
Çilenin son günü “Hıdır Nebi”dir.
Honçalı nevruz gelir,
Gonçalı nevruz gelir,
Sürme çekin gaşına,
Noğul(6) sepin başına,
Tongaları(7) odlayın,
Tüfenkleri hodlayın(8),
Honçalı nevruz gelir,
Gonçalı nevruz gelir.
Kar Çiçeği:
Baharın geldiğini ilk olarak kar çiçeği haber verir. Kar çiçeğini önce
çobanlar görür. Kıştan “bezara gelmiş”(10) çoban yamaçta kar çiçeğini
görünce baharın geldiğini anlar ve
sevinerek çomağını taşlara vurur. Kar
çiçeği baharın etkisiz güneşini görünce erimeye yüz tutmuş karların
arasından güney kısımlarda yeşerir.
Kısa bir yaşamı olan kar çiçeğinin
birkaç günlük ömrü vardır.
Açdı çiçek,
Geldi yaz,
Eyledi dağlar avaz.
Gar üzeri
Sem oldu,
Her taraf
Boz Ay:
Rivayete göre geçmiş zamanlarda
aylar yokmuş. Bu nedenle yılın günleri birbirine karışırmış. Yılın günlerini
aylara ayırmışlar. Aylara 32 gün düşer,
ancak “Boz Aya” a 14 gün düşmüş.
Boz Ay bu duruma küser. Diğer aylar
Boz Ayı küstürmemek için kendilerinden birkaç gün Boz Aya verirler. Boz
Ay 28 gün olur. Yılın her ayından gün
aldığı için Boz Ayın her günü bir başka havada geçer. Bir gün güneşli, bir
gün yağmurlu, bir gün bulutlu... Güneşli bir günde uyanan, çiçek açan
ağaçları başka bir günde oluşan zamansız soğuklar sonucunda meyvesiz
bırakır. Ekinleri “şahta vurur”(10).
Yöre insanları Boz Aydan etkilenmemek için haftanın çerşenbe (Çarşamba) günlerinde Boz Ayı hoşlukla
göndermek için gülüp, eğlenirler.
İnanışa göre “ahır çerşenbe” günü
sular tazelenir. Bu nedenle “güzeller
senek(11) alıp bulag (pınar) başına gider orada türkü söyleyip, oyun oynayıp eğlenirler.”
Çerşenbe gününde çeşme başında,
Gözüm bir alagöz hanıma düşdü.
Atdı müjgan ohun geçdi sinemden,
Naz-ı gemzeleri zanıma düşdü.
Ahır çerşenbe günü yine ateşler yakılır ve “ağırlığım, uğurluğum tökülsün” denilerek üstünden atlanır. Yılın
ağırlığı, acısı, uğursuzluğu “adamın
yahasından el çekip” oda düşerek yanar. Ve insanlar her türlü olumsuzluktan temizlendiklerine inanırlar.
Bazı kesimlerde “Ahır çerşenbe günü” üzerlik yakılır.
Ahır çerşenbe günü yeddi levinden
pay ayırarak fakir kimselere verildiğinde bir pay on pay olacağına inanılır.
KOSA KOSA
Nevruz bayramında yapılan en güzel oyunlardan biridir. Gençler ve
özellikle çocuklar tarafından çok sevilir. Kosa oyununda kosa olacak kişiye ceketi ters giydirilir veya varsa bir
kürk ters giydirilir. Başına deriden bir
papak geçirilir. Yüzü-gözü unlanır.
Boynuna zingorov (çan) takılır. Göbekli olsun diye karnına elbisesinin
atından yastık bağlanır. Eline bir
çömçe(12) verilir. Kapı kapı gezdirilir,
çoluk-çocukları eğlendirir ve pay
toplarlar. Kosanı gezdirenler maniler
söylerler.
Ay kosa-kosa gelsene,
Gelip selam versene,
Çömçeni doldursan,
Kosanı yola salsana.
Ay uyruğu uyruğu,
Saggalı it guyruğu,
Kosam bir oyun eyler,
Guzunu goyun eyler,
Yığar bayram honçası,
Her yerde düyün eyler.
Nevruz nevruz bahara,
Güller güller nubara,
Bahçamızda gül olsun,
Gül olsun, bülbül olsun,
Bal olmasın, yağ olsun,
Evdekiler sağ olsun,
Hanım dursun ayağa,
Kosaya pay versin,
Kosaya pay versin ağa.
Mani bitince “kosa öldü” deyip yere yıkılır. Kosaya yine sorular sorulur.
-Kosa hardan gelirsen?
-İydir’den.
-Ne getiripsen?
-Alma.
-Almanı neyledin?
-Satdım.
-Parasını neyledin?
-Arvad aldım.
-Arvadı neyledin?
-Vurdum öldü.
Etrafındakiler yine mani okurlar.
Başın sağ olsun Kosa,
Erşin uzun, bez kısa,
Kefensiz ölmez Kosa.
Bu olaylardan sonra kosa payını almak için maniler okunur.
Bazarda hesir ay ev sahabı,
Göyde yel esir ay ev sahabı,
Kosam telesir(13) ay ev sahabı
Kosanı tez yola sal,
Onun üreyini al,
Goy desin salamat gal!
Ay kosa kosa gelmirsen,
Gelmirsen meydana sen,
Almayınca payını,
Çekilme bir yana sen,
Beş yumurta payındı,
Olmaya almayasan,
Menim kosam oynayır,
Gör nece dilgildeyir,
Ona gulag asanın,
Gulağı cingilleyir.
Menim kosam canlıdı,
Golları mercanlıddı,
Gosama el vurmayın,
Kosam iki canlıdı.
Golları mercanlıdı.
Emiri börk başında,
Gelem oynar gaşında,
Yüz elli beş yaşında,
Lap, lap cavandı(14) kosam.
Bazen de iki kişi kosa olur. Karınlarına yastık bağlarlar. Ellerine de birer
deynek alırlar. Keçi kıyafetine bürünmüş bir adam ortaya çıkar. Keçinin
yanında da sahibi vardır. Kosalarda
birisorar:
-Gardaş bu keçini satırsan mı?
-Heye(15), satıram.
-Kaça verirsen?
-Yayda lopuğa, kışda topuğa.
-Yahşı, razıyıg, yayda gelip lopuğunu alırsan, gışda da topuğunu.
Keçiyi alan kosalar birbirlerine düşerler. Kosalardan biri söyler;
-Keçi menimdi.
Öbürü söyler,
-Yoh menimdi.
Kosalar birbirine düşer. Ellerindeki
ağaçlarla karınlarına denk gelecek
şekilde vurmaya başlarlar. Darbeyi
alan kosa yere yıkılır ve vay garnım
der. Bu arada keçi kaybolur. Kosalar
keçinin kaybolduğunu görünce oturup ağlamağa başlarlar.
Ziya Zakir ACAR (Iğdır ve Çevresinde Nevruz)
DİPNOTLAR:
1- Ziya Zakir ACAR: Araştırmacı-Yazar. Iğdır
Aralık İlçe Milli Eğitim Müdürü-Iğdır-Azerbaycan Dil Tarih ve Kültür BirliğiniYaşatma ve Destekleme Derneği Başkanı ([email protected])
2- Yaşlı kadınların
3- Yeşertilir.
4- Yardım edin
5- Geri dönüp
6- Akide şekerleme
7- Ateş
8 ateş edin
9- Usanmış
10- Kurutur.
11- Testi
12- Büyükçe yemek kepçesi
13- acale ediyor
14- Genç
15- Evet
5■
Hocalı Soykırımı - Ermeni Vahşeti
ABBAS GÖKÇE
[email protected]
H
Kars Dan›flma Meclisi ve Dan›fltay E. Üyesi
OCALI soykırımı, Rus askerlerinin desteğiyle 2526 Şubat 1992’de Hocalı’ya
saldıran Ermeni kuvvetlerince gerçekleştirilmiştir.
Dağlık Karabağ bölgesinin
en önemli tepelerinden birisinde kurulu bulunan ve
Hankendi il Ağdam’ı biri birine bağlayan, 7000 nüfuslu
Hocalı kasabasının, bir hava
alanına sahip olması, demiryolunun buradan geçmesi
nedenleriyle Ermeni güçleri
için stratejik bir önem taşımaktaydı.
İşte bu nedenlerle Ermeni
güçleri; 1992 yılının 25 Şubatı
26 Şubat’a bağlayan gecede
bölgedeki bir Rus Alayının da
desteği ile Hocalı kasabasındaki Azeri Türklere yönelik,
tarihe kendileri için, bir yüz
karası olarak geçen Hocalı
soykırımını gerçekleştirmiştir.
Bu olaylar sırasında orada
yaklaşık 3.000 Azeri bulunmaktaydı. Resmi bildirilerde
bunlardan; 83 çocuk, 106 kadın ve 70’den fazla yaşlı dahil
olmak üzere toplam 613 sakin öldürülmüş, 487 kişi ağır
yaralanmış ve rehin alınan
1275 kişiden 150 si de kaybolmuştur.
Cesetler üzerinde yapılan
incelemelerde birçoğunun
yakıldığı, gözlerinin oyulduğu, başlarının kesildiği, hamile kadınların karınlarının
deşildiği ve çocukların cesetlerinin parçalanmış olduğu
tespit edilmiştir.
■
6
Resmi açıklamalar bir yana;
gerçekte bu vahşet içindeki
ölü sayısının 1.300 kişi olduğu sonradan anlaşılmaktadır.
Resmi rakamın dışındakiler
savaşanlar değil; kadın, çocuk ve yaşlılar dahil olmak
üzere halktan olan kişilerdir.
Katliamın ilk gecesinde sekiz aile bütün fertleriyle birlikte öldürülmüş, 700’den
fazla çocuk; anne ya da babasını kaybetmiştir. Yaralılar sayısı da 1.000’in üzerindedir.
Hocalı katliamı anlatılamaz
bir vahşettir. Ermeni silahlarından kurtulmayı başaranlar; kadınlar, çocuklar, ihtiyarlar karlı dağlardaki tipi altında Agdam’a gitmeyi başardıklarında çoğunun ayakları
donmuş ve bazılarınınki
kangrenden olup, kesilmiştir.
İhtiyar dedelerin, yaşlı anaların yüzleri jiletlerle doğranmış, genç kadınların göğüsleri param parça edilmiş, bebeklerin kafa derileri yüzülmüştü.
Maalesef bu hazin katliam
ve soykırıma seyirci kalan
BM ve Batılı devletler, Ermenilerin yaptıkları katliamlara
ve işgal hareketlerine ciddi
bir tepki göstermemişlerdir.
Oysa Hocalı soykırımı oluş
biçimi ve sonuçları bakımından tüm uluslararası hukuki
anlaşmaların kapsamında
bulunmaktaydı. Hocalı’da
soykırıma maruz kalanlar
Müslüman ve Türk olmasalardı; soykırım nidaları ile bütün dünya ayağa kalkardı.
Baksanıza 1915 te Ermenilerin Türklere karşı girişmiş
olduğu soykırımı tersine çevirerek Türkiye’nin soykırım
yaptığı yaveleri, Batı âleminin olaylara nasıl dürbünün
tersiyle baktığını ortaya koymuyor mu?
Öyle bir hale getirdiler ki bu
gün dünyanın her yerinde
bulunan her Ermeni, azılı bir
Türk düşmanı kesildi. Haçlı
Seferlerinde 0lduğu gibi; Batı
Dünyası, Türk ve Müslüman
olduğumuz için; bütün dünya ülkelerini Türklerin Ermenilere soykırım yaptı yalanına
inandırmak ve bu konuda
gülünç yasalar çıkarttırmak
için akla, hayale gelemeyecek
kadar çirkin faaliyetler içinde
bulunmaktadırlar.
Ve maalesef Türk ve Müslüman karşıtı olan bazı sözde
devletlere de bu konuda tarihi, “tarihçiler yazar” gerçeğini göz ardı ederek parlamentolarından hakka, hukuka,
adalete ve hukuk mantığına
sığmayan komik yasalar çıkarttırdılar
Son olarak bu gülünç oyunlardan biri de, 570 parlamenter sayısı bulunan Fransız
Milli Meclisinde oynandı, 36
oyla komik bir yasaya imza
attılar bunlar utanmadan...
Ve bu acayiplik, Fransız Anayasa Komisyonun şiddetle
karşı çıkmasına rağmen maalesef, Sarkozy’nin seçim
malzemesi olan bu utanç belgesi Fransız Senatosunda da
kabul olundu.
Fransız senatosunca da kabul edilen komik yasaya göre;
“Türkler tarafından, Ermenilere soykırım yapılmadı” demek yasak, buna uymayanlara bir yıl hapis ve ayrıca
45000 Euro para cezası verilir.
Eşitlik, özgürlük, kardeşlik
gibi yüce ilkeler uğruna koskoca bir Fransız İhtilâli’ni
gerçekleştiren
Fransa’nın
düşmekte olduğu bu zavallı,
aciz, çirkin ve iğrenç duruma
bakar mısınız?..
Gerçek olay şudur:
1914 - 1918 Birinci Dünya
savaşında; Rus ordusu topraklarımıza girmiş, Osmanlı
Ordusu, Doğu
Cephesinde
Ruslarla,
amansız bir savaş içinde bulunmaktadır.
Osmanlı Vatandaşı olan
yerli Ermeniler, Rusya’dan
sevk edilen Ermeni Çeteleri
ile birlikte ordumuzu arkadan vurmaya başlamış ve
Van, Bitlis gibi doğu illerimizi ele geçirerek korkunç bir
Müslüman, Türk katliamına
girişmişlerdir.
Düşmanın yalnız cephede
değil içte de olması ve Osmanlı’yı can evinden acımasızca vurmaya devam etmesi
üzerine; korunmanın güçlüğü ve çaresizliğini anlayıp,
aciz kalan Osmanlı Hükümeti; mecburi olarak, 1915 yılında bir “Tehcir Kararnamesi” kabul etmiştir.
Zorunlu göç anlamına gelen bu kararnameyle; savaş
bölgesi ve bu bölgeye yakın
yörelerde yaşayan Ermenileri zorunlu olarak; o tarihlerde Osmanlı toprağı olan Irak
ve Suriye’ye göç ettirilmişlerdir.
Kafileler halinde, Irak ve
Suriye’ye sürülen bu Ermeniler; o günün şartları içinde
çok sıkıntılı, tehlike dolu ve
uzun bir yolculuğa çıkartılmışlardı. Bu bir tarihi bir gerçek...
Bu uzun yolculuk esnasında; yollarda çok sıkıntılar yaşandığı, eşkıya saldırılarına
uğradıkları, yağmalandıkları, açlık, susuzluk ve hastalık
gibi sebeplerle çok kayıplar
verildiği de inkâr edilemez.
Osmanlıya hıyanetle onu
içten içe vuran Ermeni çeteleri karşısında; Osmanlı çeteleri ile Osmanlı halkı da onlarla kıyasıya savaşmış olduğu ve her iki taraftan sayılamayacak kadar çok telefat
verildiği de açık bir gerçek!..
Ermenilerin doğu Anadolu
ve köylerinde yaptıkları mezalim... Yakma, yıkma anlatılır gibi değil!... Yürekler acısı!..
Bu gün hâlâ Kars, Sarıkamış, Iğdır, Van, Bitlis yörelerinde bulunan toplu mezarlar ve o mezarlardan çıkarılıp da Türk ve Müslüman olduğu anlaşılan iskelet ve kemikler üzerindeki incelemeler bu vahşeti bütün çıplaklığı ile ortaya koymuştur.
Şu bir gerçektir ki; karşılıklı
savaşım ve göç sırasında
ölenler dışında hiçbir Ermeni’nin; Ermeni olduğu için
keyfi ve kasten katledilmiş olması ve hele, hele soykırım
asla söz konusu olamaz.
Sağlam mantık sahibi olan
bir kimsenin bu olgu ve şartlar içinde bir “Ermeni Soykırımı” nı kabul etmesi asla
mümkün değildir.
Zira eğer bir Ermeni soykı-
rımı olsaydı, O zaman Ermenilerin en çok bulunduğu
başkent İstanbul, Ege ile,
Anadolu’nun dört bir tarafında oturan milyonlarca Ermeni’den tek kişi bile kalır
mıydı?.. Sağlam bir mantık
bunu böyle algılar!.. Çarpık
mantık değil!..
Aslında, 1915 tarihinde, Osmanlıların değil de, Ermenilerin iç ihaneti ve dış baskılar
sebebiyle, Türklere soykırım
yaptıkları, arşivlerde bulunan
tarihi belgelerle sabittir.
Bu cümleden olarak, ABD
eski Başkanı Reagan’ın danışmanı olan Bruce Fein: “Beyaz
Saray’da araştırmalar yapmış
ve Ermenilerin 2 milyon
Müslüman Osmanlı’yı katlettiğini ortaya çıkarmıştır.
O günlerde bu konudaki
beyanatında;
“Ermeniler,
kendi arşivlerini açmıyor,
çünkü bu gerçeğin ortaya çıkmasını istemiyorlar...” dedi.
ABD Başkanı Ronald Reagan’ın hukuk danışmanlığını yapan Bruce Fein, sözde
Ermeni soykırımı iddialarını
değerlendirirken Ermenilerin
bu iddialarının son derece
asılsız olduğunu, Reagan’ın
başkan olduğu 1981 yılında
bu konunun Beyaz Saray tarafından araştırıldığını ve iddiaların gerçek dışı olduğunun belgelendiğini söyledi.
Ayrıca Fein Ermeni soykırımı konusunda açıklamalarında şunları da belirtmiştir:
“Özellikle ABD’de yaşayan
Ermeniler, soykırım yalanı ile
büyük getiri sağlıyorlar. ABD
yönetimi de büyük paralar
döndüğü için Ermenileri karşısına almak istemiyor. Ermeniler, bütün ısrarlara rağmen
kendi arşivlerini açmıyor.
7■
Çünkü yıllardır soykırım yalanı ile dönen getirimi kaybetmek istemiyorlar. Arşivler
açıldığı anda gerçek ortaya
çıkacaktır.”
“Osmanlı
İmparatorluğu’nun azınlıklara karşı
“müthiş” sayılabilecek bir
özen gösterdiği gerçeğini
unutmamak gerekir. Orada
azınlıklar, kendi dini özgürlüklerini ve hayatlarını son
derece rahat bir şekilde sürdürmüşlerdir.”
“Buna rağmen, Ermeni terör çeteleri 1 Dünya Savaşı sı-
rasında gerçekten Fransa ve
Rusya ile birlikte Osmanlılara
saldırmış ve toplam olarak 2
milyon civarında Türk’ü katletmiştir.”
“O tarihlerde Ermeni kayıplarının ise ancak 500 bin
civarında olduğu araştırmalarla kanıtlanmıştır. Burada
asıl önemli konu, Ermenilerin ihanetidir; Bu saldırı ve
ihanetlerin karşısında Osmanlı da kendisini savunmuştur.
Görünen odur ki: gerçekten
Osmanlılar değil de; Ermeni-
ler iç ihanet ve dış baskılar
sebebiyle
Türklere soykırım yapmışlardır. Bunu tarihi belge ve
gerçekler de açıkça ortaya
gün ışığına çıkarmıştır.
Bu durumda Batı Aleminin; vahşet, intikam, katliam ve gerçek bir soykırım
olan “ Hocalı Soykırımı “ nı
kabul etmesi düşünülebilir
mi?..
Bu soykırım ancak Türklerin yüreğini yakan büyük bir
yaradır.
Hocalı Soykırımı ve Ermeni Vahşeti
“Erol Göllü’ye sevgilerimle...”
Bu ne vahşet Yarabbi!.. Yasta bütün oba, dağ;
Bir gecede mahvoldu o güzelim Karabağ!..
İki büklüm yatıyor yerde bir koca nine;
Daha nice cesetler, sarılmış birbirine!..
Bir yanda Rus Alayı desteğiyle Ermeni;
Bir yanda silâhsız, tüm Azeri Türkleri!..
Yanmış, yıkılmış evler; içi cestle dolu;
Topluca katletmenin bu da kahbe bir yolu!..
Geceyle daldı düşman, Azeri, sivil halka;
Ölüm, feryat, inilti yayıldı dalga, dalga!..
Bir ceset var ortada; iki gözü oyulmuş;
Yanında başka ceset kafatası soyulmuş!..
Tarih daha yazmadı böyle vahşet, barbarlık;
Çoluk, çocuk demeden katledildi her varlık!..
Avrupa niye suskun, nerde insan hakları?..
Amerika görmüyor soykırım, yasakları!..
Karınları deşilmiş nice kadın, gebeler,
Ve gözleri oyulmuş genç, ihtiyar, bebeler!..
Aymazlığın nedeni Müslüman, Türk olmamız,
Tarihlerde onlardan daha büyük olmamız!..
Şahit buna ülkenin bütün dağı, taşları;
Karabağ’ı kaplamış kesik şehit başları!..
Gerçekler işte böyle; bu barbarlık, bu dehşet;
Bunu tarih yazacak; bu soykırım, bu vahşet!..
Kanlar içinde ölmüş, kucağında yavrusu;
Bir kadın ve de çıplak;zordu bakmak doğrusu!..
Bu kara leke onların,hep alnında duracak
Türk Milleti onlardan bir gün hesap soracak!..
Bir ihtiyar yatıyor, kan içinde sakalı;
Ötesinde bir genç var; ağzı, burnu tıkalı!..
■
8
NEVZAT ERDA⁄
www.nevzaterdag.com
Saygı Duyan, Seven ve Hoş Gören
Bir Toplum Olma
Mali Müflavir - E¤itimci/Yazar
[email protected]
İRBİRİNİ hoşgörü ile kabul
B
eden, farklılıklara saygı gösteren ve başkalarını anlayışla karşılayan bireylerin oluşturduğu bir
toplumun ferdi olmak onurunu
yaşamak istemek herkesin hakkıdır. Toplumsal bunalımların, kavga
ve dövüş ortamının yegâne doğuş
sebebi, tesis etmeyi bir türlü başaramadığımız demokrasi kültürü ile
sevgi ve toplumsal hoşgörü eksikliğidir. Sözlüklere baktığınızda Hoşgörü genelde kusurlara göz yummak ve aldırmamak demektir. Şeklinde tanım bulmasına rağmen
Hoşgörü bir vurdumduymazlık değildir. Hoşgörü görmezlikten gelmek hiç değildir. Hoşgörü kendini
bilmektir. Hoşgörü haddini bilmektir. Hoşgörü haddini bilerek
sürdürülen hayat biçimidir. Hoşgörü bir anlayıştır, anlayışlı olmanın
adıdır, sevginin yoludur, Hataları
düzeltebilmedir. Yoksa bana ne lazımcılık değildir. Anlayışın kendisidir. Hoşgörü çağın getirdiği sorunların, aç gözlülüğün, doyumsuzluğun, sevgi yoksunluğunun, güvensizliğin çaresi olabilecek bir anlayış
tarzıdır, insanın özüdür.
Görülen odur ki bugün insanımız kendisi ile barışık değil. Her
gün, haberlere baktığınızda olayların birçoğunun hoşgörüsüzlükten
kaynaklanıp kaynaklanmadığını
bir düşünün İnsan kendisi ile barışık olamadığı zaman, toplumda
kendisi ile barışık olamıyor. Sonra
da herkes bir başkasını suçluyor.
Sanırım bu herkese kolay geliyor.
Hz. Mevlana: “Ben insanların
ayıplarını gören gözlerimi kör ettim. Siz de onlara benim gibi iyi
gözle bakın.” Diyor ve ekliyor.
“Bakın! Toplumsal bunalımların,
kavga ve dövüş ortamının tek ve en
güçlü doğuş sebebi sevgi eksikliğidir. Bunun en doğru tedavi yolu ise
sevgiyi aramak, yaşamak, uygulamaktır. Hoşgörülü olursanız seversiniz. Sevilirsiniz. Karar verirseniz
ve de bu yolda çalışırsanız her şeye
ulaşırsınız!” Hoşgörü ustası Hz.
Mevlana gibi Yunus Emre, Bektaşi
Veli, Karaca Sultan gibi gönül önderleri insanları hoşgörüye davet
etmişler ve yaşadıkları dönemde
Anadolu’yu bir hoşgörü cennetine
çevirmişlerdi. Ama bugün aynı
Anadolu’da hoşgörü yerine daha
çok hoşgörüsüzlük almış başını gi2012 Mart - Nisan • Serhat Kültür
diyor. Toplumda hoşgörüye dönüşün, hoşgörüyü davranışa dönüştürmenin yolu, hoşgörünün yayılması, insanın sevgiyi yaşamasına,
kendisine saygı duymasına, kendisi ile barışık olmasına bağlıdır.
Hoşgörünün bir hayat biçimine
dönüştürülmesi gereklidir.
Toplumumuzun dinsel inancı
gereği de zaten hoşgörü çok önemli bir yere sahiptir. İslâm, prensip
olarak affı, sevgiyi, hoşgörüyü ve
uzlaşmayı tercih etmiştir. Müslüman’ın kendisi, ailesi ve çevresiyle
uyumlu olması esastır.
Hoşgörülü insan toplumda sevilen insandır ya da sevilmeye çalışılan insandır. Kendinden taviz vermek, alıngan olmamak, olaylara iyi
yönden bakmak ve bencil olmamak bizi hoşgörülü insan yapabilir.
Peki, bu durumda insan kendini
sevebilir mi? Bu sorunun yanıtı kişiden kişiye değişebilir ama şu gerçektir ki hoşgörünün de sınırı vardır. Toplum tarafında sevilen insan
olmak kendinden fazla taviz vermek değildir, yeri geldiğinde olaylara doğru müdahale etmek ve
yanlışları düzeltmeye çalışmak
hoşgörüden daha önemli bir erdemdir.
Hoş görü ilk önce kalp den gelmeli
Hoşgörülü olma sevgi ve şefkatin
gereğidir. Seven ve acıma duygusuna sahip olan insanlar, çevrelerindeki insanları üzmezler. İnsanlar
arası ilişkide hoşgörü yaşamı kolaylaştırır ve daha yaşanabilir hale
getirir. Bazen güzel bir söz, gülen
bir yüz, bazen anlamlı bir nükte,
bazen bir olumsuzluğa karşı yerinde bir anlayış, insanları rahatlatıcı,
stres ve sıkıntılarını giderici anlamlar taşır. Böylece hayat herkes için
yaşanabilir hale gelir.
Hoşgörü yalnızca bir bilgi meseleside değildir, aynı zamanda bir
eğitim konusudur, eğitimle kazanılacak bir yaklaşım biçimidir. Hepimizi tek tek ya da toplu olarak rahatsız eden irili ufaklı davranışların üzerine bu “hoşgörü” örtüsünü
örttüğümüzde yaşam daha kolay,
daha anlamlı olmaz mı? Tabii ki
olur İster kişisel ister toplumsal ölçekte olsun, ilişkiler dokusunu
“hoşgörü” kadar olumlu etkileyen
bir başka sihirli kavram herhalde
yoktur.. Pekiyi o halde niçin birbirimize karşı hoşgörülü olmada bu
denli cimriyiz? Hazreti Musa ve
kardeşi Hazreti Harun, kendilerine
senelerce tepeden bakan, İsrail
Oğulları’na Mısır’ı dar eden ve yüce Yaratıcıya açıkça şirk koşacak
kadar kibirli olan Firavun’a giderlerken, Cenabı-ı Hak; “Ona tatlı,
yumuşak bir tarzda hitap edin.
Umulur ki aklını başına alıp düşünür, öğüt dinler yahut hiç değilse
biraz çekinir.” (Kuranı kerim Taha
suresi) demiş; yumuşak bir üslup
kullanmalarını, güzel sözler söylemelerini ve tatlı tatlı konuşmalarını emretmişti. Günümüz insanları
neden muhataplarını yumuşatma,
bir diyalog imkânı bulma, onları
düşünmeye davet etme adına hoşgörülü olamıyorlar? En yakın dairedeki arkadaşlarına, birlikte yürüdüklerine asgari ilgiyi, hoşgörüyü göstermiyorlar, gösteremiyorlar
ve onların başka yerlere sürüklenmelerine seyirci kalıyorlar?
Oysa dönüp kendi tarihimize
baktığımızda o kadar çok hoşgörüye örnekler görebiliyoruz ki
Osmanlı Devleti’nde değişik kültürlere mahsus Türkler, Boşnaklar,
Arnavutlar, Hicazlılar, Kazaklar,
Libyalılar, Tunuslular, vb. Pek çok
topluluk mevcuttu. Osmanlılar, bu
toplulukları uzun bir dönem adaletli ve hoşgörülü bir şekilde yönetmişlerdir. Osmanlı Devleti, idaresi
altındaki toplulukları yönetmede
büyük bir başarı göstermişti. Bu
başarıda Osmanlıların diğer Türk
devletlerinin tecrübelerinden yararlanmaları, halka karşı adaletli ve
hoşgörülü davranmaları etkili olmuştur. Dolayısıyla dünya barışı ve
insanlığın mutluluğunu sağlamak
için hepimizin sağlıklı iletişim, diyalog, hoşgörü ve birbirimizi anlamaya gerekli önemi vermemiz gerekmektedir. Hoşgörülü olmayan
toplumlar hep aynı noktada kalmaya devam edeceklerdir...
Sevgili dostlar, çocuklarımızı
topluma, müsamahakâr, yardımsever ve çevresini seven ve hoş gören bireyler olarak yetiştirmek istiyorsak, bunun için gayret edelim,
birlikte çalışalım, birlikte yol alalım. Zira Çocuklarımız geleceğimizdir. Gelecek çocuklarımızındır.
Saygı duyan, seven ve hoş gören bir
toplum olma dileğiyle...
9■
Kar Havası Var
Av. HAL‹S ÖZDEM‹R
(Bu bir anıdır…..)
‹stanbul Barosu
A
LTMIŞLI yılların birinde,
Nisan’ın sonuna yakın,
ortalık kar kış iken Göle ve Oltu üzerinden Artvin’deki bir
Ağır Ceza davasının duruşmasına gittik.Nunuslu Fikret’in kısa şaseli, mazotla çalışan jeep’i ile. Geceyi Artvin’de
geçirdik, sabahleyin de Ağır
Cezadaki duruşmamıza girdikten sonra Ardahan’a hareket ettik. Altı kişilik arabaya
sekiz kişi binmek durumunda
kalmıştık. Yolculardan birisi
de doğumu yakın hamile bir
hanımdı. Ardanuçlu babası
ile bir çuval kadar da mısır
unu koymuşlar jeep’e.
Berta köprüsüne geldik.
Hava kararmış, kar yağıyor.
Berta köprüsünden Oltu üzerinden, Göle’den geçip Ardahan’a gitmek için yola revan
olduk. Birkaç kilometre gitmişken, yolda birisi, arabaların Berta’dan Şavşat üzerinden Ardahan’a gittiklerini
söyledi. Biz de geldiğimiz birkaç kilometrelik yoldan geri
dönerek Berta üzerinden Şav■
10
şat’dan, önümüzdeki SAHARA
dağından Ardahan’a gidiyoruz.
Berta köprüsünden Şavşat’a
kadar ki elli, altmış kilometrelik yoldan giderken, mübalağasız sağdaki tekerleklerin ikisi çok kez boşlukta dönüyor.
Aşağıdan geçen derede insanlar karga kadar görünüyorlar.
Her an için dereye yuvarlanmak mümkün.
İkindi vakti Şavşat’a gidebildik. Şavşat’dan ormanlara ve
ötesindeki SAHARA dağına
doğru bakamıyoruz.; kapkaranlık. Üstelik kar da yağıyor.
Şavşat’da tanıdıklar yanımıza
gelerek “nereye gidiyorsunuz
sabahleyin kamyonlar o tarafa gidip, geri döndüler, kesinlikle gidemezsiniz” dediler ve
ısrarda ettiler. Buna karşın biz
“gideriz” dedik. Şavşat’dan bir
kazma ile bir demir kürek
(bel) alarak arabaya koyduk.
Açız da. Buna karşın yiyecek
alıp arabaya koymadan yola
devam ettik. Altı kişilik jeep’e
sekiz kişi binmişiz.
Otuz kilometre gidip de, ormanları geçip dağın eteğine
dayanınca önümüzü göremeyecek kadar lapa, lapa kar
yağmaya başladı. Bu kez silecekler de çalışamaz oldular;
Çare? Onu da bulduk ve arabanın önüne, kaputun üstüne
yolculardan genç birisini
oturttuk. Önünü o da göremiyor, yine de dışarıdan komut
veriyor, sağa, sola ileri diye.
İçimizde korku dağları aşmış.
Gitmekte olduğumuz yolun
alt tarafı uçurum ve derin dereler. Allah’a yalvarıp yakarmamız yükselmeye başladı.
Yol üzerinde çığ düşen kesimleri de var. Buna karşın çaresiziz. Birkaç kilometre ileride (
Sahara’nın) tepesinde Jandarmaların bekledikleri karakol
binası var. Niyetimiz oraya
kadar gidebilmek. Fakat gidemedik. Arabayı orada bırakıp
arka arkaya yollara düştük.Belden yukarıya kadar
karlara batıyoruz. Eşyalar arabada kaldı. Karakola daha bir
kilometre var. Bu arayı da ancak bir saate kadar sürüne,
sürüne karakola gittik. Gittik
amma, Karakolu tanıyamaz
durumdayız. Kar her tarafı kapamış. Sonunda karakol’un
kapısını bulduk ve var gücümüzle kapıya vurmaya başladık. İn yok, cin yok, kaldık mı
çaresiz?. Umudumuz kesilmedi, kapıya dayanmaya başladık.; derken içeriden bir kedi gelip bizlere ZAVALLILAR
dercesine bakmaya başladı
pencereden. Umutlandık, kapıya tekrar vurmaya başladık.
Neden sonra yorgun, argın cılız bir jandarma kapıyı açıp,
bizi azarlamaya başladı. Cevap vermeden, hiçbir şey demeden, önceden hamile hanımı ileri itip, bizler de arkasından içeriye girdik.
Takat kalmadı, açız da. Yirmi dört saat’tir ağzımıza bir
şey almadık. Buna karşın jandarmalara yalvarmaya başladık, öne de hamile hanımı sürüp, gerekçeyi ona göre yapıyoruz. İşin garibi, Jandarmalar da bizden bir şeyler, yiyecek bekliyorlarmış. Haklılar
da. Dağ başında nereden bulacaklar yiyeceği. Onlar da karınlarını yolculardan doyuruyorlarmış. Kısacası biz de
açız, onlar da.
Karakol’un iyi tarafı kırık bir
odun sobası, bir de eski gramafonları var. Üç tane de bitişik, ranzalı karyolaları. Hemencecik ranzaların birine
hanımı, altına babasını, bir
başkasının ranzasına da ben
sahip çıkıp uyumaya çalışıyoruz., uyumak mümkün mü?
Rüzgar karakolu sallıyor, acayip de ses çıkıyor. Yat yatabilirsen, Hem de aç karnınıza.
Karakola vardığımız gün Nisan ayının yirmi biri. O gün
Ardahan’dan karayolları ekibi
gelmiş, yolu açmışlar. Açılan
yolun kenarları iki metreden
yüksek. Yine de kar yağmış.
Kanalı doldurmuş, alt tarafı
da eriyen karlardan su dolu.
Karakol sallanmaya devam
ediyor. Gece daha geçmedi;
yarısı bile olmadı. Bekliyoruz
tipi dursun. Tipi devam ediyor. Sabaha birkaç saat kala
mecburen yola devam etmeye
başladık. Kanalın kenarından
yürüyoruz, sarsılıp kanala düşenler var. Birkaç arkadaş çekip çıkartıyoruz. Fakat bele
kadar ıslak, sulu çıkıyor. Biz
yine de umutluyuz. Birkaç kilometre ileride yol altında iki
köyün, Değirmenliköy ile Sulakyurdun yayla evleri var.
Umudumuz oralar. Oralara
varırsak dam’ın birisine girip
mertekleri sökerek ateş yakacağız, ısınacağız. Umudumuz
bu.
Yol, sık, sık atla geçip gittiğim yol. Yayla evlerinin önüne
geldiğimizi tahmin ettimse de
yok olmuşlar, kardan görünmüyorlar. Bu ümit de gitti. Sabah oldu, güneş parlamaya
başladı. Önümüzde birkaç kilometre uzakta Değirmenliköy’ü var. Halsiz, tutarsız, sallana, sallana Değirmenliköy’e
vardık.
Köyde Muhittin adında,
bende davaları olan hali vakti
yerinde genç bir dostum var.
Doğru haneye vardık. Sekiz
kişi aç ve susuz. Yirmi dört saatten beri ağzımıza lokma almamışız. Muhittin açız dedim. Şakacı bir genç, sizi nasıl
doyurabiliriz, diye de şaka
yaptı. Çabuk ol Muhittin dedik ve genişçe olan misafir
odasına girerek ne gelecek, ne
yiyeceğiz diye bekliyoruz.
Ardahan ve yöresinde MA-
FİŞ denilen, ekşisiz hamurdan yapılan, tavada tereyağında kızartılan çörek gibi bir
şey. ( mantı hamurundan biraz daha büyük), tavadan çıkarılınca kabarık bir çörek)
Sözlükte “ Yok, kalmadı, bir
çeşit yumurtalı hamur tatlısı”
Tepsilerle getirilmeye başlandı. Yanında da yörede ÇEÇİL
denilen tel peyniri. Aç ol,
bunların yanında yeme de
yat. Mümkün mü? Sekiz kişi
birden başladık yemeğe. Arkasından tepsiler geliyor. Evde teknede hamur kalmamış.
Ev sahibi Muhittin yarı şaka,
yarı ciddi “ Sayın misafirler
başınızı kaldırın, belki doymuş olabilirsiniz, teknede hamur kalmadı” ihtarında bulundu. Yenenlerin yanında
demlenmiş çayı da unutmayalım. Biz hala doymadık, fakat doymuş gibi yaptık.
Bu arada Köye yumurta almak için askeri jeep’le gelmiş,
tümenden tanıdık bir Astsubay girdi içeri. Burada da imdadımıza yetişti hızır. Doyabildik, karınlarımız şişti. Ardahan’a daha on iki kilometre
var, nasıl gideceğiz yorgun,
argın?. Başçavuşum umudumuz sizsiniz diyerek sözü
noktaladık. Ertesi gün de Yirmi üç Nisan Bayramı. On kişi
bir askeri Jeep’e dolduk. On
iki kilometre sonra Ardahan’ın Halilefendi mahallesinin kenarına gidince de Astsubay “ Arkadaşlar buraya kadar,, dedi ve arabayı terk edip
sonrasın da adımladık.
İşte size, yarım saatlik, ya da
bir saatlik Ağır Ceza duruşması için, üç gün çektiğimiz
zevkli bir yolculuk, mesleki
haysiyeti için çekilen Serüven....
11 ■
Hocalı Katliamının 20. Yılı
NEfiE DOSTER
[email protected]
H
E¤itimci -Yazar
OCALI katliamının üzerinden 20 yıl geçmiş. Konunun tarihsel ve siyasal boyutunu işin uzmanlarına bırakıp, insani ve duygusal bir
pencere açmaya çalışacağım.
2010 yılında sözde soykırım
iddialarına karşı mücadele veren Talat Paşa Komitesi’nin girişimiyle, bir konuşma yapmak üzere Bakü’ye gitmiştim.
53 kişilik grubumuzla havaalanına indiğimizde bizi ellerinde
Türk bayrakları, boyunlarında
Atatürk resimli kravatlarıyla
karşılayanları görünce hissettiklerimi anlatmam olanaksız.
Kısa bir şehir turundan sonra,
Şehitler Hıyabanı’nı, birkaç
müzeyi, devlet mezarlığını ziyaret etmiştik. Konferansın
toplandığı salon Hazar Denizi’nin yanında, son derece görkemli bir yapıydı. Azeri dostlarımız konferansa basınıyla, siyasetçisiyle, demokratik kitle
örgütüyle, öğretim üyesiyle,
sanatçısıyla çok geniş bir katılım sağlamışlardı. Bu anlamlı
■
12
gezinin benim için duygusal
bir özelliği de vardı. Aile büyüklerimin göçüp gittiği bu
toprakları ikinci kez ziyaret etmek, biraz da onların gözüyle
oralara bakmak istemiştim.
Konuşmamda Azeri lehçesiyle
şöyle seslenmiştim:
“Şehitler vermiş, kayıplar
vermiş, acılar çekmiş bir ailenin ferdiyim. Ailemin büyüklerinin muhaceret öyküleri vardır. Onlar hasretlerini Türkiye
sevdasıyla, Cumhuriyet aşkıyla, Atatürk sevgisiyle, 1923 Aydınlanmasına hizmetle harmanladılar. Onlar, kopup geldikleri, bırakıp çıkmak zorunda kaldıkları topraklarda büyük acı ve kayıplar verdiler.
Bugün yaşasalardı, Hocalı katliamına ne tepki vereceklerini
hesap etmeye çalışıyorum. Sanırım yorgun yürekleri bu acıyı
kaldıramazdı”.
Birkaç yıl önce Nahcivan
Özerk Cumhuriyeti Başkanı
Vasif Talibov’la görüşmüştüm.
Bakü’yü ziyaretimde de Vatandaş Hemreyliği Partiyası Gençler Teşkilatıyla, Halk Cephesi
Partiyası Gençler Komitesiyle,
Sosyal Adalet Partiyası Gençler
Teşkilatıyla, kadın örgütleriyle,
Analar cemiyetiyle, öğretim
üyeleriyle, basın mensuplarıyla bir araya gelmiştik. Kısacası
“Azatlık Mücadelesine” baş koyan, yürek koyan herkeste ortak konunun, ortak acının hep
Karabağ İşgali olduğunu görmüştüm. Benim bu duygularıma o topraklara hasret giden
aile büyüklerimin ruhları da
eşlik etmişti, eminim. Ve ben
oralarda anlatılması çok zor
bir aidiyet duygusu yaşamıştım. O gün Azerbaycan’da Kafkasya’dan Kars’a uzanan bir
yaşam öyküsünü arkama alıp
Gümrü’de, Gence’de, Şuşa’da,
Karabağ’da hasretin adreslerinde dolaşmıştım.
Kiminle konuştuysam konu
KARABAĞ’dı, kimi dinlediysem sözü KARABAĞ’DI...
Hacı Baba Hüseyinof’dan
Bülbül’e, Sara Hanım’dan Şövket Hanım’a, Ebülfeth Eliyev’den Reşit Beybutof’a...
Dinlediğim her mahnı ‘Karabağ Şikestesi” olarak beynime
kazındı. Ve ben bu mahnıyı her
dinleyişimde
gözyaşlarım
Kür’ü- Hazar’ı doldurdu.
Bakü’deki toplantıda çok değerli saz ve söz ustalarını dinlemiştim.
Şair Demir Çelebeyli demişti
ki; “Biz çoh danışan, az iş gören bir milletik. Türk elleri birleşin. Vahıt dardı amandı.
Dövran aynı dövrandı. Vahıt
dardı amandı”. Arif Bey; “VaSerhat Kültür • Mart - Nisan 2012
tan neftten ibaret değil, halklardan ibarettir. Bayrağa sessizce bahıp geçmek olar mı?”
diye sormuştu? Prof. Dr. Yerdelli; “Milliyetçi olmayanın başı gabağında olar” diye sitem
etmişti. Bu sözleri çok anlamlı
bulmuştum.
Bakü’den, Apa Ajansı Genel
Müdürü Vüsale Mahirkızı şöyle diyordu mektubunda:
“Babam 38, ben 8, kardeşim
5 yaşındaydı. Önce annem ve
kardeşim vuruldu. Onlardan
akan kan bembeyaz karı kırmızıya boyadı. Ben ve babamı bir
kamyona atıp götürdüler. Gözümün önünde babamın üzerine benzin döküp ateşe verdiler. Ben bu dehşeti 8 yaşında
yaşadım. Üzerinden 20 yıl geç-
ti. Hâlâ babamın yandığı andaki kokuyu duyuyorum ve
onun dehşet çığlıklarını unutamıyorum”.
Azeri Şair Demir Gedebeyli
ise vatan sevgisini şu dörtlükle
anlatmıştı:
“Vatan sensiz boş sayaram ömrümü,
Kim deyir ki üreksizem üreksiz!
Sevinç hanı? Gem doldurup gönlümü,
Ne çare ki kömeksizem kömeksiz”...
Şimdi bir an sessiz kalalım.
20 yıl öncesinin 25- 26 Şubat
gecesine gidelim. Yıl, 1992. Yer,
Dağlık Karabağ’daki Hocalı
kenti. Tankların ve ağır silahların saldırısı sonucu 613 Azeri
öldürüldü. 1500 kişi yaralandı.
155 kişi kayboldu. 5 bin kişi rehin alındı. 1 milyondan fazla
kişi evini, barkını terk etmek
zorunda bırakıldı.
Tablo özetle buyken; Azerbaycan topraklarının yüzde
20’si işgal atındayken, bu sorun sadece Azerbaycan’ı ilgilendirir diyebilir misiniz?
Masa başında soykırım üretenler, emperyalist merkezlerin baskılarıyla Türkiye’ye saldıranlar, tarihi parlamentolarda yazmaya çalışanlar, Fransızlara Antep’te, Maraş’ta, Urfa’da ne aradıklarını sormadan, Anadolu’yu savunanlara
çullananlar, sözüm sizedir!
Bundan 20 yıl önce Hocalı’da
yaşananlara ne diyorsunuz?
Çoluk çocuk, kadın erkek, yaşlı hasta demeden üzerlerine
ağır silahlar yağdırılan insanları hangi vicdana sığdırıyorsunuz? Bu vahşeti tarihin neresine koyuyorsunuz? Bu sadece Azerilerin sorunu mu?
Hocalı’daki katliamı soykırım
olarak kabul eden Meksika
parlamentosunun ve Pakistan
senatosunun karar alması yetmez. Konu tüm boyutlarıyla
uluslararası platformlarda ciddiyetle ele alınmalı, Dağlık Karabağ’daki işgalin sonlandırılması için ne gerekiyorsa yapılmalıdır. Bu konu sadece Azerbaycan’ı ve Türk dünyasını değil, tüm insanlığı ilgilendiren
bir sorundur.
13 ■
Kars’a 300 Öğrenci Kapasiteli
“Aynur Aytemiz Kız Öğrenci Yurdu"
Y
ÖREMİZİN hayırsever işadamlarından
AYTEMİZ
Şirketler Topluluğunun yönetim kurulu başkanı İsmail AYTEMİZ doğduğu yer Kars’a 300
kapasiteli kız öğrenci yurdu
yaptı. 05.06.2011 tarihinde temeli atılan “AYNUR AYTEMİZ
KIZ ÖĞRENCİ YURDU” tamamlanmış olup, yetkililerden
alınan bilgiye göre 2011-2012
eğitim öğretim yılının 2. yarısında hizmete açılacaktır. Daha önceki yıllarda da Kars’a ve
yurdumuzun çeşitli bölgelerinde de sosyal sorumluluk
projelerini hayata geçiren,
binlerce öğrencinin eğitim ve
spor yaptığı kompleksleri kuran ve daha nice görmediğimiz
yardımları
yapan işadamı İsmail
AYTEMİZ’in yaptığı tesisleri
sıralayacak
olur isek:
Kars Anadolu Güzel
Sanatlar Lisesi,
204
■
14
SERHAT KÜLTÜR HABER
kapasiteli Öğrenci Yurdu,
2500 kişilik Spor ve Sergi Sarayı, Kafkas Üniversitesi Konservatuar Binasının onarımı
ve tüm donanımının sağlanması.
Kars Adliye Binasının modernizasyonu, Kars Kızılay
Şubesi’ne bir Ambulans bağışı, Kars Belediyesi’ne 1
Çöp Kamyonu bağışı, Kırıkkale Üniversitesi Hacılar
Hüseyin Aytemiz Meslek
Yüksekokulu.
Böylesine güzel projelere imzasını atan değerli işadamı İsmail AYTEMİZ’i kutlar, Yüce
Yaradan’dan sağlık, mutluluk
ve huzur dolu bir yaşam dileriz. İyi ki varsınız.
Fotoğraflar: Vedat AKÇAYÖZ
Dr. Yaşar KALAFAT ve Eserleri
DURSUN YILDIRIM
Hacettepe Üniversitesi
T
ÜRK kültür tarihi üzerinde bilim hayatımızda pek çok çalışan değerli uzmanlarımız olmuştur ve bu süreç içinde sahaya yenileri de katılmaktadır. Bunların
önemli bir kısmı akademik çevrede yetişmiştir. Fakat, akademik
çevreden olmasa bile, kendi ekseninde çalışmalarını akademik disiplin içinde yürüten pek çok kültür tarihçisi de bilim hayatımıza
eşsiz katkılarda bulunmuştur ve
bulunmaya devam edenler de
vardır. Bunların hepsi, alana ilgi
duyanlarca bilinmektedir.
Ben sonunculara, yâni kendi
ekseni etrafında akademik disipline bağlı biçimde kültürümüzü çalışıp onun hâzinelerini ortaya çıkaran bu güzel insanlara Türk
kültürüne kendilerini karşılıksız,
ivazsız adayan gönül erleri diyorum. Kalafat, bu iki grup arasında,
her iki tarafı aynı zamanda temsil
eden bilim ve gönül eri diye düşünüyorum. Akademik disiplin içinde yetişmiştir ama, onu, kendisini
tanıdığım kadariyle, oldum olası
hep kendi ekseninde, bir gönül eri
gibi, kendi başına çalışır, kültür
hazinemize kendine özgü bir çakıltaşı katmak için uğraşır, diye
bilirim. Bilim, her uğraşanın o hazineye, parlak, renkli ve kendine
özgü çakıltaşları katanların katkıları ile ilerleyen, gelişen ve yükselen bir medeniyet ambarı değil
midir? Ne mutlu o insanlara ki,
sadece kendilerine ait eserler ile,
çakıltaşları ile bu ambarı zenginleştirip gelecek kuşaklara miras
bırakmışlardır.
Yaşar Kalafat, bir süre öğrencim
olmuştur. Yüksek Lisans tezini
benimle hazırlamıştır. Doğu Anadolu’da eski Türk inançları üzerine yapmış olduğu bu tez, basılmış
ve inançlar üzerine çalışanlar için
bir model olmuştur. Denebilir ki,
inanç çalışmalarının metodolojik
açıdan bir öncü rolü oynayan bu
eseri, saha çalışmaları yapan pek
çok yeni öğrenciye yol göstermiştir. İnançlar ile bağlı ‘yumak’ teorisi ve bu teorinin parametreleri
orada ifade edilmeye çalışılmıştır.
Kalafat, sürekli alan çalışması
yapan, derlediği bilgileri sürekli
kitaba dönüştüren bir bilim gönül
eridir. Gecesi gündüzü, kültürümüzün geçmişi, günü ve geleceği
ile kuşatılmıştır. Onu tanıdığımdan bu yana, o çemberin dışına
çıkıp yol yürüdüğüne tanık olmadım. Alanla ilgili yaptığı çalışmaların kitaba dönüşme hızına ve
yayınlanışına yetişmek zordur.
Peş peşe birçok alan araştırmasına dayalı ve inançlarla bağlı eser
yayınlamıştır.
Birkaç gün önce, bir yayın evinden bir set kitabı çıkıp geldi. Kitapların başlıklarını vermekle yetineceğim. Her birini ayrı ayrı tanıtmak gerekir ama, kültür dünyamızda o, alanında yaşayan bir
marka hâline geldiğini düşünüyorum ve bu yüzden kitapların ismi-
ni burada zikretmekle yetineceğim. Heybe gibi iki gözlü kutudan
çıkan kitaplar, cep kitabı boyundadır. Bunlar: Türk Kültüründe
Kürtler; Ortaasyadan Ortadoğuya İnanç Göçü; Ölüm; Ulucanlar;
Türk-Tatar Halk İnançları; Tematik Halk İnanmaları; Türklüğün
Dinî Geçmişi; Hz.Hızır’dan Sultan Nevruz’a; Alkışlar - Kargışlar;
Halk Kültüründen Millî Stratejiye-1 gibi başlıklar altında yayınlanan kültür araştırmalarına, saha
çalışmalarına dayalı eserlerin adlarına işaret etmek bile önemli bir
liste oluşturuyor. Bu listede yer
alan kitaplar, alan çalışmalarından elde edilen veriler ışığında hazırlanmıştır. Eski Türk inançlarının izlerini ve günümüzde yaşayan uygulamalarını öğrenmek açısından her biri yararlanılacak kaynak niteliğinde çalışmalardır.
İnanç ile ilgili tepit edilen unsurların kültür politika ve stratejilerine
yansıtılması sorunu da, ele alınmış önemli konulardan biridir.
Kalafat’ın yayınladığı kitap seti,
akademik çevrede inançlar üzerine çalışacaklar için de, kışkırtıcı
bir niteliğe sahiptir. Şu bakımdan
kışkırtıcı niteliği vardır: Akademik
çevrede bu alan yakın zamanlarda çok ihmal edilmiştir. Bir insan
tek başına, oradan oraya gönüllü
olarak koşup bu alan çalışmaları
ile bu eserleri kültür hayatımıza
katabiliyor ise, işi sadece bu konular ile uğraşmak olanları düşünmeye sevk etmesi icap eder.
Bu yönden kışkırtıcıdır, diyorum.
Umarım, bu çalışmalar, bilim hayatımızda yeni araştırmalara yeni
yeni kapılar açtırır. Yaşar Kalafat’ı,
kültür araştırmalarına inanç boyutunda kazandırdığı ve yeni
ufuklar açtığı eserleri nedeniyle
kutluyorum.
Türk Kültürü 2010/2: 319-320. (c) Türk
Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara
2010.
15 ■
Dostlara Şükran Borcum
‹HSAN ÖZKÖSEL‹
Emekli Bankac›
K
İTABIMI yazmaya beni
teşvik eden, bana adeta
cesaret ve ilham veren; toplumumuzun saygın kişisi, değerli büyüğümüz Sayın Abbas
Gökçe ağabeyimize ve Serhat
Kültür Dergimizin Mesul Müdürü eğitimci kardeşim Cafer
Akyol’a öncelikle kalbi şükranlarımı sunuyorum.
Ayrıca; benimle ilgili bu kitaba yazmış oldukları çok değerli görüşlerini içeren ve oldukça farklı bana methiyeleri
ile teveccüh bahşeden ve beni
duygu selinde boğan bu çok
değerli gönül dostlarıma da
çok şeyler borçlu olduğumu
söylemek isterim.
Benim değerlerim:
1- Sayın Abbas Gökçe,
2- Sayın Cafer Akyol,
3- Sayın Yücel Erdem,
4- Sayın Gürcan Dağdaş,
5- Sayın Neşe Doster,
6- Sayın Erol Göllü,
7- Sayın Handan Askeran,
8- Sayın Dr. Aslan Dağar,
9- Sayın Hüseyin Alagöz,
10- Sayın Ali Rıza İmren,
11- Sayın İlhan Vural,
12- Sayın Nevzat Karakelle,
13- Sayın Albay Gülcemal
Karakoç,.
Sizlerin bu kadar değerli görüşlerinize tercüman olan ve
altına imza koyarak şahsımla
ilgili methiyelerle bundan
sonraki bu kısacık yaşantımda beni adeta duygu selinde
boğan hatta onurum, gururum ve mukaddesatım kadar
değerli ve önemli bu anlayışa
■
16
minnettarlığımı arz ediyorum.
Buna hitaben kitabıma yazma lütfunda bulunduğunuz,
bu teveccühe layık olmanın
kolay olmayacağı kanaatini
yaşamaktayım. Bu aşamadan
sonra duygularım beni oldukça zorlamaya başladı.
Tek dileğim sizlerin gönüllerinin sesi olarak, kağıt üzerindeki sözlüklerle ilgili görüşlerinize kusursuz bir yaşamla
laik olmak.
Zira sizler değerli gönül
dostlarım, methiyelerinizden
çok etkilendim. Adeta bu
iyimser şaşkınlığımı, sizlerle
paylaşmak isterim. Ben bir
yaşam boyu bir etek tutmadan yoksun, dalsız budaksız
çaresizlik içereisinde geçen
yaşamımdan şikâyetçi olmadan kaderime de isyankâr olmadım.
Bilhassa yazılarınızı okuyunca; Allah’ım sana şükürler
olsun dedim. Demek ki ben
yalnız değilmişim. Adeta dünyalar benim oldu. Moral buldum, güç buldum, ilham aldım, onurlandım, gururlandım. Benim ömrüm boyu güzel sözlere çok ihtiyacım olmuştur. Şu anda inanınız ki
aciz durumdayım. Bu değerli
sözlere ve sizlere kağıt üzerindeki ifalerimle duygularımı
sunmada yetersiz kalmaktayım.
Sizler toplumumuzun saygın ve çok değerli kişileri; demek ki gönüllere girmek, yalnız servet, şöhret ve mevki sahibi olmakla başarılmıyor. Bir
gariban İhsan bu teveccühünüzün bir örneği olsa gerek.
Benim için her biriniz trilyonlarla mukayese edilmeyecek kadar değerlisiniz. Para
mübadele vasıtasıdır. Kullanım için gereklidir. Ama, lekesiz, muhtaç olmadan sürdürülen bir yaşam, paradan çok
önemlidir.
Zira sonuçta hiç kimse bir
şeyler götüremiyor. Örneğin
Koç’un, Sabancı’nın daha nice servet sarhoşluğu içerisinde hep yukarılara bakarak,
başı bile dönmeyenlerin mezarlarına yemek için o servetlerinden birşeyler koydular
mı acaba?
Çok önemli olduğuna inandığım nacizane bir görüşümden de söz etmek istiyorum.
İnsanlar bir araya gelince,
muhabbet anında birbirlerine
methiyeler yaparlar, iltifatlarda bulunurlar. Bu karşılıklı
methiyeler, çoğu kez sözde
kalır. Hatta hiç söylenmemiş
gibi zamanla unutulur. O yüz
yüze methiyeleri yapanlar bir
müddet sonra o methiyeleri
yapmamış gibi unuturlar. Ancak altına imza koyarak yazılan methiyelerin unutulması
mümkün değildir. Muhatap
olduğunuz o görüş kalıcı ve
süreklidir.
Değerli dostlarım, sizlerin
benimle ilgili bu methiyeleriniz benim ahlak ve faziletim
kadar önemli ve değerlidir.
Ellerinize ve gönüllerenize
sağlık olsun. Gülen yüzleriniz
hiç solmasın ve herşey gönlünüzce olsun. Saygılarımla.
Akyaka Treni
DR. BEfi‹R DOSTER
O
YILLARDA uzak taşra şehirlerinin bir farklı eğlencesi de batıdan gelen trenleri
karşılayıp, uğurlamaktı. Trenlerin bilhassa gelişleri şenlikli
olurdu. Sılaya gelenleri, nakille, tayinle gelenleri, tanıdıklarının yanında meraklı bir kalabalık da karşılardı. O gün ve o
saatlerde KARS’ın tarihi tren istasyonunu temiz ve süslü giyimli, hanım- erkek hemşeriler
doldururdu. Bazı önemli kişilerin, bürokratların, bankacıların
KARS’tan ayrılışlarında da hediyelerle, gözyaşlarıyla uğurlandıkları hatıralarımızda ve
hafızalarımızdadır.
O tren benim çocukluk yıllarımda KARS’tan AKYAKA’ya
haftada iki gün, Çarşamba ve
Cumartesi günleri sabah gider,
akşam dönerdi. Hiçbir motorlu
kara taşıtının olmadığı o yıllarda bütün ARPAÇAY insanını
KARS’a sadece AKYAKA TRENİ
getirir götürürdü.
KARS’tan başlayarak sırasıyla MEZRA, YAHNİLER, BAŞGEDİKLER, KURU DERE,
ŞAHNALAR ve AKYAKA’da
sonlanırdı güzergâh. Hatırlarım istasyonlar köylerden çok
uzaktaydı. Yolcular trenden
indikten sonra bir hayli yürürlerdi köylerine dek. Ancak AK-
KARS’tan bafllayarak s›ras›yla MEZRA,
YAHN‹LER, BAfiGED‹KLER, KURU DERE,
fiAHNALAR ve AKYAKA’da sonlan›rd›
güzergâh. Hat›rlar›m istasyonlar köylerden
çok uzaktayd›. Yolcular trenden indikten sonra
bir hayli yürürlerdi köylerine dek. Ancak
AKYAKA ‹STASYONU nahiyenin içindeydi.
KARS’tan doğuya o yıllardaki
adıyla KIZIL ÇAKÇAK’a giden
trenin ne uğurlayanı olurdu ne
de karşılayanı. Değişmeyen kaderlerinin doğal alışkanlıklarını yaşayan yolcular hiçbir telaş, tedirginlik göstermeden
sessiz- sakin biner, sessiz- sakin inerlerdi heybeleriyle,
hurçlarıyla trenlerine.
O köhne, yıpranmış yolcu vagonlarıyla alışveriş için KARS’a
gelenler çoğunlukla müşterisi
oldukları esnafın misafiri olurdu. Şehirli de AKYAKA TRENİ’nin varış ıslığını duymadan
yatmazdı geceleri.
YAKA İSTASYONU nahiyenin
içindeydi.
AKYAKA TRENİ’nin yolcuları
trenin makinistiyle haşır neşirdi. O makinist de bütün yolcuları tanırdı, kimin nerede binip,
kimin nerede ineceğini bilirdi.
Yazın tarla kuşları, kırlangıçlar,
KUYUCUK KÖYÜNÜN YABAN
ÖRDEKLERİNİN kuşatmasıyla
gidip gelen tren, kışın kar, tipi,
fırtına demeden saatlerini aksatmazdı. Karın, tipinin tren
yolunu kapattığı zamanlarda iş
yolculara düşerdi. Yolcular da
kapısının, ahırının önünü açtığı gibi, eline ne geçerse loko-
motifin önünü açmaya girişirdi.
O AKYAKA TRENİ’NİN sesinde, sireninde bir ayrı hüzün,
bir ayrı sitem vardı. hiç batıya
gitmeden, hiç batı raylarını
çiğneyip, batıdaki istasyonlarda durmadan, sürekli kendi
yalnızlığı içinde HUDUDA gidip gelmişti. Sürgüne gönderilmiş devlet memuru gibi. O lokomotifin, o vagonların dili olsa da konuşsa. Buna rağmen
köylüyle bütünleşen o lokomotifin, o sürücünün, o vagonların hiçbir yakınması olmadı bu
git- gellerden. Ne var ki yolların
artık yeni kralı, yeni imparatoru türemişti. BENZİN ve OTOMOBİL. Gün artık onların, güç
artık onlarındı. O yolcular da
isteyerek de istemeyerek de olsa MOTORLU ARAÇLARA yöneldi.
Bizim o GÜN GÖRMÜŞ,
DEVRAN GEÇİRMİŞ KIZIL
ÇAKÇAK TRENİ de zaman
içinde işini kaybetti, işsiz kaldı,
iş yerini kapattı. O tarihi doku,
o tarihi güzergâh üzerinde yıllar yılı gururla öterek, dumanlar çıkararak gidip gelen o kahramanın, SURU TÜŞDÜ. Zamanın cücelerine mağlup oldu. Çekilip bir yerde emekli
olarak dinlenmesine de izin
verilmedi.
Yıllar yılı sırtında taşıdığı ÇİĞ
SÜT EMMİŞ İNSANOĞLU da
baltasıyla, balyozuyla, keseriyle kırdı, döktü, kesti, biçti dağıttı ortadan kaldırdı o emektar
AKYAKA TRENİ’ni.
Bize de bu hüzünlü hikâyenin kargacık burgacık da olsa
VEFA GÖREVİ kaldı.
DEYMEZ Mİ?
17 ■
K
ALP ve Damar Cerrahisi
Bölüm Başkanı ve Sarıkamış Dayanışma Grubu Başkanı sn. Prof. Dr. Bingür
SÖNMEZ yurt içinde ve yurt
dışında olduğu gibi Bakırköy
İşadamları Derneği’nde de
bir konferans verdi. SÖNMEZ hazırlamış olduğu slayt
gösterisiyle konuyla ilgili engin bilgi birikimiyle Sarıkamış Destanını anlatarak katılımcılara duygulu anlar ya-
■
18
"Şehitlere Hizmet İbadettir, Şehitler
Bizden Sadece Ziyaret Bekler."
şattı. Konferansı boyunca
1915 yılında Sarıkamış önünde Rus’ların çektikleri filmler
göstermekle kalmayıp, 19161917 yıllarında esir kampları
görüntülerini de sundu. Konferans boyunca salonda bulunan dinleyicilerin göz yaşlarına hakim olamadıkları
görüldü.
Konferansın sonunda. Prof.
Dr. Bingür SÖNMEZ, katılımcılara teşekkür ederek şöyle
dedi;” “Sarıkamış’tan Yemen’e, Yemen’den Kutul
Amare’ye, Kutul Amare’den
Kanal’a, Kanal’dan Çanakkale’ye, Çanakkale’den Kurtuluş
Savaşı’na, Kurtuluş Savaşı’ndan günümüz şehitlerine
kadar tüm şehitlerimizin
ruhları şad olsun. Yüce yaradan bize o acıları bir daha yaşatmasın.”
“Şehitlere hizmet ibadettir,
şehitler bizden sadece ziyaret
bekler.”
“Tüm şehitler kardeştir.”
Bu vatan uğruna canlarını
feda eden tüm şehitlerimizi
minnetle anıyoruz. Aziz şehitlerimizin mekânınız cennet olsun, diyerek sözlerine
son verdi.
Serhat Kültür Dergisi olarak; Memorial Hastanesi Kalp
ve Damar Cerrahisi Bölüm
Başkanı ve Sarıkamış Dayanışma Grubu Başkanı Prof.
Dr. Bingür SÖNMEZ’e teşekkür eder çalışmalarında başarılar dileriz.
19 ■
İstediğini Duymak
CANKAT KOCA
B
ÖYGE bir başlığın altında
yazılı olanları inanın bende en az şimdi sizlerin olduğu
kadar merak ederdim... ‘’İstediğini Duymak’’ ne ola ki bu
‘’İstediğini Duymak’’...
Efendim ilk ışıklarıyla güneşin yeni bir güne başlamanın
enerjisini hissederek evden iş
yerine gitmek üzere yola çıktığım bir sabahtı. Diğer sabahlardan farksız her şey olağandı. Malumunuz İstanbul kalabalık nüfusu ve trafik yoğunluğu ile sessizliğini çoktan yitirmişti. Hatta öyle anlar geliyordu ki yanınızda konuşulanı duyamıyor, size seslenenin
farkına varamıyor, çalan telefonunuzu işitemiyordunuz...
Sabahın erken saatleri olması
bu yoğunlukta hiç bir değişime neden olmuyordu çünkü
sessizlik çoktan yerini gürültüye bırakmıştı... Neden sonra
bilemem o kalabalıkta, keşmekeşte ‘’OLA’’ diye bir kadın
nidasıyla kulaklarım tanışık
oldu. İlk duyduğum da ayrımsadım, bu harf grubu hiç yabancı değildi bana. Sonra
acaba mı demeye kalmadan
‘’OLA’’ diye yineleyince kadın
evet dedim bu ‘’OLA’’ bizim
‘’OLA’’...
‘’OLA’’ bizim Kars’ta çok kereler belki de anlamını bilmeden dilimize pelesenk olmuş
olması itibariyle kullandığımız bir kelime idi. Sonradan
öğrendim ki ‘’OLA’’ ‘’Gardaş’’
demekti ama bazen büyük
■
20
küçüğe çoluk çocuğa da kullanılabiliyordu. Yani kısaca çok
kibar durmasa da bizlerin içten dudaklarında samimiydi
zararı yoktu...
Bu arada duyduğum sese
doğru yönelince yaşlı bir kadın, nispeten daha genç bir
kadın ve afacan olduğu her
halinden belli bir erkek çocuğu gözüme çarptı. İstemsiz fakat bir o kadar istemli aralarındaki diyaloga tanıklık etmeye başladım. Çünkü emindim duyacaklarım bizden
olanlardı...
‘’OLA’’ diye başladı kadın:
neneni üzüp etme öler eder
evlerden ırak sana bakanda
olmaz ortada galarsan...
Eyi tamam dedi afacan çocuk... Yaşından büyük bir bilgiçlikle.
Nene başladı söze: ay gız di
haydi arabayı gaçırdacan...
Ay ana bele demesem bu gede heç dad vermez sana dedi
kadın...
Di olsun ne yapım diye tamamladı nene...
Karşıdan bir servis aracı göründü... Kadın servise hamle
yaptı.
Çocuk kalabalığın ortasında
bağırdı: Ay anne çantana
mantana sahip ol çalar ederler ortada galarsan...
Tamam dedi kadın, gedeh
dedi nene, servis hareket etti
nenesi torununu alıp gitti...
Ve ben o sıradan günün sabahında şu kadar basit ama
içten diyalogla arkalarından
bakarken nenesi ve torununun kahkahalar atmaya başladım.
Öncesinde sıradan geldi bu
yaşananlar sonra yok dedim o
kadarda sıradan değil hatta
olmamalı onca kalabalıkta elbette ki tesadüf olsa dahi
mutlak bir ayrıcalığı vardı. Beni o mizansenin içine dahil
eden ‘’OLA’’ da ki duyulmuşluk muydu acaba ya da sadece anlık bir rastlantımıydı diye düşünürken kararım istediğini duyabilmek adına yoğunlaştı. Evet insan belki de
çok kereler duymuş hatta bir
müddet sonra yadırgamış bile
olsa aşina olduğunu hemen
ayırt edebiliyordu. Özellikle
yöremize ait deyimleri, şiveyi
bize ait olanı her nerede duyarsak mutlak suretli bir ‘’isti
kanlılık’’ alıp bizi duyumsadığımıza yöneltiyordu, biliyordum...
Kulaklarımızın her daim
bizleri duyunca mutlu kılacak
tınılarla çınlamasını arzu
ederken, yine bu vesile ile
duymaktan aşırı keyif aldığımız bizim olan yeni gün, yeni
yıl, bahar bayramımız, nevruz
bayramınızı da içten temennilerimle tebrik eder, her gününüz bahar heyecanı ve bereketi içinde yaşanmasını dilerim...
Hasret ve Muhabbetle...
Bildiğimiz Kadarız
H‹KMET AKSU
[email protected]
E¤itimci-fiair-Yazar
K
İŞİLİĞİN kapsama alanı
kişinin bilgisi kadardır.
Bakınca kendimiz, kendimizden farklı gördüğümüz
dev aynasındaki zahiri yansımamızın özetidir bu dostlarım. Tümümüzde vardır bu
bireyle bütünleşmiş virüs.
Ama kendisini göstermesi zaaf denen zayıflıkla olasıdır.
İrade ve mütevaziliktir ininde uyutan bu virüsü. İradenin
gücü ise mürekkebin koyuluğudur.
Bilgi kişiye kişilik katan “bir
lisan bir insan” yaklaşımında
olduğu gibi kişiliği çoğaltan
kazanımdır. Ha bu ise asla
belleğe dayalı kuru ezbercilik
değildir. Ezbercilik dışarıdan
aldıklarımızdır çünkü. Bilgi
öğrenip kişiliğimize, kişisel
kültürümüze katarak kendimizden
sunduklarımızdır.
Olay ve olgulara kendiliğimizden getirdiğimiz yorum ve çözüm ve en azından önermelerdir.
Hadi bakalım dağarcığında
olmayan beslendiği aklın çıktılarından belleğine girdisi olmayan gelişmeler karşısında
kişi ne yapabilir, gelişmeleri
anlamadan izleme dışında?
Bu yazım ve yaklaşımımda
ilintili olduğum kişileri içine
alacak, ima edecek en ince bir
gönderme kesinlikle yoktur.
İnsan sosyal bir varlıktır. Sosyal yaşam bireylerden oluşur
ve her birey bir kişilik temsil
eder. Temsil ettiğimiz kişiliğin
artı ve eksileri kendi kişiliğimize kendi yüklemelerimizdir. Yani giriş tümcesine koyduğum sözümü “Ne ekersen,
onu biçersin” le eşitlemek veya “Ne doğrarsan aşına o gelir
kaşığına” ile akrabalandırmak yorum genişliği adına yer
bulabilir düşünlerimizde.
Neden ve sonuç
Kişiliğin görüneni davranış
ve dildir ki onu sağlayan da
bilgidir. Her çiçekten, her
meyveden alınanla bal yapar
arı, tek çiçek veya tek meyveden en fazla reçel olur değerli
dostlar.
Kızacaksak da, seveceksek
de tanımak, bilmek gerek.
Tahlil
öyle insanlar vardır
utanırım yan yana görünmekten
onur duyarım arkasında yürümekten
yeryüzünde bulunmaz bir benzeri
varlıkları angarya astarsızdır yüzleri
görüşmek istemezsin
görmeden edemezsin
İnsana Verilen Emek Boş mudur?
Cemali Hikmet’in bitmez davası
Hizmete derc koymaz vardır dahası
Herkes sanır boşunadır çabası
İnsana verilen emek boş mudur?
Ömrümü adadım ben bu uğura
Dünyayı öğrettim köre, sağıra
Gücüm bitse belim dönse yağıra
İnsana verilen emek boş mudur...
Cahil kalma insan oğlu
Hak yolunu seçmelisin
İlim Çin’de olsa bile
Kanatlanıp uçmalısın...C.H Aksu
....
İlim irfan hazinedir
Kazdıkça çıkıyor ziynet
İnsan olam ölçüsüdür
Minnet değildir fazilet... C.H Aksu
...
Hastayım ümid-i sıhhat çeşm-i bimarındadır
Bir devasız derde oldum müptela sevdim
seni... Galip Dede ile noktalayalım sevgive
saygılarımızı sunarak.
21 ■
Azerbaycan Sevdam ve Elçibey
YAfiAR DEM‹RBULAK
Emekli Hava TMGNL.
A
ZERİ kökenli bir aileden
geliyorum. Annem babam
ERİVAN doğumlu. Ben ise
1933 yılında KARS`ta doğdum.
Bende Azerbaycan sevdası
daha henüz 3-4 yaşlarında
iken 1937-1938 yıllarında başladı. Babamın görevi nedeniyle IĞDIR da bulunduğumuz
yıllarda geceleri pamuk fabrikasında kozadan ayrılan çiğitlerin istiflenmesi sonucu oluşan tepeciklerin üstüne çıkar
ve Erivan`ın ışıklarını seyrederdik. Doğup büyüdükleri
yerin hasretini annem-babam
bana hep KAÇAK NEBİYİ,
onun HECERİNİ serin sulu
BULAKLARI ve yıllar süren
KAÇ-A-KAÇ öykülerini yaşlı
gözlerle naklederlerdi.
Bende bu tutku artık bir kara sevdaya dönüşmeye yönelmiş öyküleri artık onlarla beraber gözyaşı dökerek defalarca hiç bıkmadan dinliyordum. İçimdeki kor her gün biraz daha alevleniyor ve büyüyordu.
Sene 1939 Almanların Sovyetlere saldırısı bizim ailede
çok büyük bir sevinç yaşanmasına sebebiyet vermişti.
Beklenti; Azerbaycan`ın kurtuluşu ve Erivan`ın tekrar
Türk toprakları oluşundan
sonra ailenin hasretine kavuşması olmuştu. Günler geçtikçe bu istek ve arzu hepimizi
daha çok sarmaya başlamıştı.
Sene 1940 aile tekrar Karsà
dönmüş ve o tutku ve özlem
hiç dinmemiş aksine bir ihtirasa dönüşmüştü.
■
22
Elektiriğin ve RADYO`nun
ilk defa Karsà geldiği 40lı yılların başlarında olayları RADYO`dan takip ediyorduk. Valilik binasındaki yegane radyodan her gün saat 13:00 te yayınlanan Ajansı, Karslılar vilayet binasının tam karşısındaki
parkta toplanıp dinliyorduk.
Sonraki yıllarda yavaş yavaş
sayıları artan Radyolarda BAKÜ`yü bulup dinlemeye çalışıyorduk. Çok zor olarak “DANIŞIR BAKÜ-DİNLİYİR CEMAAT” anonsunu duyduğumuz an dünyalar bizim oluyordu. Hele birde üstüne TAR
ve GARMON eşliğinde bir segâh dinledik mi gözlerimiz
nemleniyor Leyla`nın Mecnu`nuna, Ferhat`ın Şirinìne
kavuştuğu andaki hazzı yaşıyorduk.
On yıllar boyunca devam
eden bu kara sevda bir türlü
vuslata ermiyordu. Ta ki yolum Sayın ELÇİBEY ile kesişene kadar. 1980li yılların ikinci
yarısında başlayan Sovyetlerdeki değişim rüzgârı AZERBAYCAN` ıda etkilemiş ve
uzun bir süreçtir devam ede
gelen bağımsızlık mücadelesi
gün gittikçe ısınmaya başlamıştı. Özellikle Elçibeyìn başında bulunduğu “Halk Cephesi” yer altından bu hareketi
yürütüyordu. Bu nedenle cephenin birçok üyesi ve Elçibey
daha önce tutuklanmış, hapse
atılmış, işkence görmüş olmalarına rağmen bu direnişi kararlı bir şekilde sürdürüyorlardı.
1990 yılı başında Rus Tanklarının Bakü`ye girmesiyle
başlayan ve tarihe 20 Yanvar
(ocak) olarak geçen olaylarda
yüzlerce genç öldürülmüş ve
binlerce insan yaralanmıştı.
Halk artık hergün meydanları
doldurmaya başlamış bağımsızlık ateşi tüm ülkeyi sarmıştı. Öyleki kara toprağa emanet
edilen şehitlerin mezarlarına
aralıksız olarak gizlice bırakılan KARANFİL`ler artık bu savaşın simgesi haline gelmişti.
Ülkede büyük yas vardı ve KARANFİL`ler ağlıyordu.
Bu süreçte Azerbaycan`da
yaşanan drama daima maddimanevi destek veren Ankara`daki AZERBAYCAN KÜLTÜR
DERNEĞİ`nde yapılan toplantılara bende devamlı olarak katılıyordum. Rahmetli
Resülzade`nin 1950`li yıllarda
kurduğu bu derneğin başkanı
yakın arkadaşım sayın CEMİL
ÜNAL`dı. Ben 40 yıl gönül
verdiğim Türk Silahlı Kuvvetlerinden 1988 yılında emekli
olmuş ve daha sonra da bu
derneğe üye kaydedilmiştim.
Dernek devamlı olarak açık
ve kapalı kaynaklardan bilgi
alıyor ve olayları yakinen takip ediyordu. “20 Ocak” katliamından sonra kurulan
MUTTALİPOV hükümetide
bir türlü Rusların güdümünden kurtulamayınca AZATLIK
meydanında toplanan bir
milyonun üstündeki halk ELÇİBEY liderliğinde Cumhurbaşkanlık sarayına yürümüş
ve bu hükümeti istifaya mecbur etmişti. MUTTALİPOV
MOSKOVA`ya sığınmıştı. Kurulan geçici hükümet kısa sürede seçim kararı almış ve
1992 yılı haziran ayında yapılan seçimler sonunda TÜRKİYEnin destek verdiği ELÇİBEY
Azerbaycan`ın Cumhurbaşkanı olarak seçilmişti.
Başkanlık seçiminden 15-20
gün sonra ELÇİBEY “KARADENİZ İŞBİRLİĞİ” toplantısı
için İSTANBULà gelmişti.
Kendisinin daveti üzerine ANKARA`da yaptığım görüşme
sonunda 23 Haziran 1992 de
beraberce Azerbaycanà gitmiştim. İşte bu tarihi benim
için bir milat olmuş ve aradan
geçen 50-55 yıl sonra VUSLATA ermiş sevgiliye KAVUŞMUŞTUM.
Evet kavuşmuştum Amma Ammasını şimdi Anlatmaya-
lara atılmış işkence görmüş sürgün yaşamış ancak davasından asla vazgeçmemiş bir
lider olarak tanınmıştı ve rivayet edilir ki yüzündeki siyah
yoğun sakalın ana nedeni de
işkenceye maruz kaldığı yıllarda ağzının yırtılması sonucu suratında meydana gelen
derin izin görülmemesi isteği
olmuştur.
Beraber çalıştığım 1 yıl içinde kendisini çok yakından tanımak fırsatı bulmuştum. En
büyük arzusu VAHİT AZERBAYCAN ve TÜRK dünyasının
TÜRKİYE`nin öncülüğünde
kurulması idi. Öyleki işgal altındaki AZERİ topraklarının
kurtarılması için başlattığımız
ELÇ‹BEY mücadeleci karakterìnin yan› s›ra
çok duygusal, hoflgörülü, insanc›l ve babacan
bir karaktere sahipti. ANITKAB‹R’i
ziyaretinden sonra hislerini bana: “Ay Yaflar
Pafla; bugün orda yürürken tamamen Huflu
içindeydim. ÇELENK tafl›yan Askerlerin RAPRAP ayak seslerinin d›fl›nda hiçbir fley
duymuyor, görmüyor ve hissetmiyordum.
cağım belki daha sonra yazacağım. Zira bu kavuşmaya sebep olan ve gönlümde-beynimde fırtınalar koparan kendisine hayran olduğum adeta
büyülendiğim bir insanı
EBÜLFEZ ELÇİBEYì sizlere
anlatmak istiyorum.
ELÇİBEY ile ANKARA`da
HİLTON Otelinde karlılaştığımda bir azatlık kahramanından ziyade RİNT, çok cana
yakın daima gülümseyen konuşmaları ve yüzünü kaplayan sakalı ile bir filozof imajı
vermişti bana.
AZAT Azerbaycan mücadelesinde artık ELÇİBEY adı ülkeye yayılmaya başlamıştı. Bu
yüzden hapse girmiş, zindan2012 Mart - Nisan • Serhat Kültür
Silahlı Kuvvetleri yeniden teşkil çalışmalarında AZERBAYCAN GENELKURMAY BAŞKANLIĞI`nın ihdas edilmesi
fikrine çok sıcak bakmamış ve
“TÜRKLERİN TEK GENELKURMA`yı olur o da ANKARA`dadır” ifadesini kullanmıştır.
ELÇİBEY her şeyden önce
çok büyük bir ATATÜRK hayranı idi. Kendisi ile birlikte
TÜRKİYE `ye yaptığımız Resmi gezide ANITKABİR deki
deftere yazdıklarının altında
şu ifade yer almıştı “EBÜLFEZ
ELÇİBEY
AZERBAYCAN
CUMHURBAŞKANI “SENİN
ASKERİN”. RAHMETLİ BÜ-
YÜK NUTKU adeta ezberlemişti. NUTUK onun için en
büyük rehberdi. Sık sık “herhangi bir konuda tereddütè
düşersem ilk müracaat ettiğim yol göstericimdi” diyordu.
ELÇİBEY mücadeleci karakterìnin yanı sıra çok duygusal, hoşgörülü, insancıl ve babacan bir karaktere sahipti.
ANITKABİR’i
ziyaretinden
sonra hislerini bana: “Ay Yaşar
Paşa; bugün orda yürürken tamamen Huşu içindeydim.
ÇELENK taşıyan Askerlerin
RAP-RAP ayak seslerinin dışında hiçbir şey duymuyor,
görmüyor ve hissetmiyordum. KABRE ulaştığımız zaman ise içimden etraftakilere
AY MİLLET siz hele bir burayı
boşaltın; doya doya ağlıyayım
demek istedim” şeklinde ifade
etmişti.
ELÇİBEY hakkında sayfalarca yazılabilir, inanılmaz özelliklere sahip olan bu büyük
insanın hiç şüphe yok ki birtakım zafiyetleri ve yanlışları da
vardı. Ancak her şeyin ötesinde ELÇİBEY ÇOK BÜYÜK bir
VATANSEVER - TÜRKİYE ve
TÜRKLÜK sevdalısı, ATATÜRK hayranı, İNSAN-I-KAMİL bir kişiliğe sahipti.
TÜRKİYE Cumhuriyeti en
başından itibaren kendisine
ve AZERBAYCAN halkına çok
büyük destek vermiştir. TÜRK
halkı adeta Elçibey hayranı olmuştur. Ancak ne yazık ki T.C.
Devlet olarak ilk zamanlarda
gösterdiği ilgi ve alakayı ELÇİBEYìn son günlerinde esirgemiş adeta vefasızlık etmiştir.
Hasta yatağında bir ziyareti
bile esirgemişlerdi.
NUR İÇİNDE YAT BÜYÜK
TÜRK ELÇİBEY, mekânın
cennet - yerin ULU ÖNDER
ATANIN yanı olsun.
23 ■
18 Mart Çanakkale Zaferi
CAFER AKYOL
[email protected]
E¤itimci-Yazar
[email protected] - [email protected]
D
EĞERLİ okuyucular Çanakkale Zaferi’nin 97.yıldönümümü kutladığımız 18
Mart’ta bu vatan uğruna şehit
olan Çanakkale Şehitlerimizi
Allah’tan rahmetle anıyoruz,
ruhları şad olsun
97 yıl önce sinsi emellerine
ulaşabilmek için kutsal vatan
topraklarımıza saldıran düşman kuvvetleri karşısında,
emsali görülmemiş kahramanlıklar yaratan Mehmetçik, Çanakkale boğazına düşmanları
gömmenin haklı gururunu yaşamışlardır. Birinci dünya savaşının en önemli savaşlarından biri olan Çanakkale Savaşı,18 Mart 1915’ de Deniz Zaferi’yle birlikte Türkiye’ni n geleceği için bir dönüm noktası oldu. Mehmetcik, Çanakkale’nin
geçilmezliğini tüm dünyaya
kanıtladı.
Öncelikle bu vatanımızın
bağımsızlığını sağlayan aziz
şehitlerimizin anısına yazmış olduğum “Çanakkale”
şiirimi sizlerle paylaşmak istiyorum;
Çanakkale
Çanakkale geçilmedi geçilmeyecek
Her yürekte bir Mustafa Kemal oldukça
Vatan toprağı uğruna destanlar yazanlar
Abideniz yükselecek sonsuza kadar
Deniz coştu gök ağladı yer titredi
Vatan toprağında bağımsızlık nidaları yükseldi
■
24
İki yüz elli iki bin üç yüz şehit verildi
Abideniz yükselecek sonsuza kadar
Şiirimde vurguladığım gibi;
“Çanakkale geçilmedi geçilmeyecek
Her yürekte bir Mustafa Kemal oldukça”
Evet, Çanakkale bundan bir
asır önce geçilmedi, ebediyete
kadarda geçilmeyecek. Mustafa Kemal ruhunun bir ulusu
oluşturan bireylerin ruhunda
yaşaması, özgürlüğünü ve vatanın bir karış toprağına karşı
canını feda eden vatansever
bir millet olmamızdandır. Bu
mizi rehber edinip atalarımızın mirası olan bu cennet vatanı geçmişte nasıl koruduysak
her zaman şartlar ne olursa olsun millet olarak ilelebet korumanın şuuru ve inancı içinde
olmalıyız.
Türk edebiyatında iz bırakan
şair; Necmettin Halil ONAN’ı
rahmetle anarak, kuşaktan kuşağa dilimizden, ezberimizden
düşmeyen “Dur Yolcu” şiirini
paylaşarak, Bu vatan uğruna
şehit olan tüm şehitlerimizi Allah’tan rahmetle anıyoruz,
ruhları şad olsun.
Dur Yolcu
Dur yolcu, bilmeden gelip bastığın,
Bu toprak, bir devrin battığı yerdir.
Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın,
Bir vatan kalbinin attığı yerdir!.
Bu ıssız, gölgesiz yolun sonunda,
Gördüğün bu tümsek Anadolu’nda
İstiklal uğrunda, namus yolunda,
Can veren Mehmed’in yattığı yerdir!
ruhun ana teması; Atatürk’ün
dediği gibi; “Bağımsızlık Benim Karakterimdir.” Büyük
Önder, Türk gençliğine çok güvendiği için “Gençler! Cumhuriyeti Biz Kurduk, Onu Siz Yaşatacaksınız.” diyerek bağımsızlığından ödün vermeyecek
gençlik yetiştirmenin önemini
vurgulayarak hayata geçirmiştir. Geçmişten ders alarak bu
vatan uğruna hiç düşünmeden
canlarını feda eden şehitleri-
Bu tümsek, koparken büyük zelzele,
Son vatan parçası geçerken ele,
Mehmed’in düşmanı boğduğu sele,
Mübarek kanını kattığı yerdir!
Düşün ki haşrolan kan, kemik, etin
Yaptığı bu tümsek, amansız, çetin,
Bir harbin sonunda bütün milletin,
Hürriyet zevkini tattığı yerdir
“Şehitlere hizmet ibadettir,
şehitler bizden sadece ziyaret
bekler.”
PROF. DR. MÜNC‹ KALAYO⁄LU
Diyabet Böbreği Hepatit
Karaciğeri Bitiriyor
Memorial fiiflli Hastanesi Organ Nakli Merkezi Baflkan›
O
BEZİTE diyabeti diyabet
böbrek yetmezliğini artırdı.
Diyabet (şeker hastalığı) bugün böbrek yetmezliğinin en sık
görülen sebebidir ve her üç kronik böbrek yetmezliği hastasından birinin sorumlusudur. Dolayısıyla böbrek nakli olan hastalar arasında da en sık rastlanan neden diyabettir. Bazı hekim ve hastalarda diyabet hastalarına böbrek nakli yapılamayacağıyla ilgili yanlış bir inanış
vardır. Ancak yapılan çalışmalar
göstermiştir ki; diyabet hastaları, diğer böbrek hastalarından
da acil olarak böbrek nakli olmalıdırlar. Bu hasta grubu; diyabet gibi birçok organda hasara yol açan bir olgunun yanında
bir de böbrek yetmezliği yaşadıklarında ve diyaliz aldıklarında beklenen yaşam süreleri ve
kaliteleri çok düşmektedir. Oysa
böbrek nakli olduklarında, böbrekleriyle birlikte şeker hastalığı
da yakından takip edilir. Böylelikle 3-4 kat daha uzun ve çok
daha kaliteli yaşarlar.
Hepatit B çok önemli bir sağlık problemi
Hepatit günümüzde ciddi sonuçlara neden olan, çok önemli
bir sağlık problemidir. Ancak ülkemizde özellikle Hepatit B virüsü nedeniyle karaciğer yetmezliği yaşayan insanlarımızın
sayısı oldukça fazladır. Üstelik
birçok kişi Hepatit B virüsü taşıdığından dahi haberdar değil.
Bu tip virüsler kan ve vücut sıvılarıyla bulaşabildiğinden, toplum için büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Diğer taraftan Hepatit B virüsü tespit edilen birçok hasta, karaciğer yetmezliği
yaşamadan tedavi edilebilir. Buradaki önemli nokta, hangi hastanın ilaçla tedavi edileceği
hangisinin organ nakline yönlendirileceğidir. Nedeni ne olursa olsun ‘siroz’ lafını duyan her
hasta mutlaka bir organ nakli
merkezi tarafından da değerlendirilmelidir. Aksi takdirde organ
nakli için de geç kalınabilir. Kronik organ yetmezliği hastalarının tek tedavi seçeneği organ
naklidir. İnsanlarımız organ
nakliyle yeniden hayata dönebilir ve aktif olarak okumaya, çalışmaya, sosyal yaşantılarına
hepimiz gibi devam edebilir. Diğer taraftan hastaların ilaç, bakım, diyaliz gibi temel maliyetlerin yanı sıra; bu yatarak tedavi
gerektiren sorunları da düşünüldüğünde sosyal güvenlik sistemine çok ağır yükler getirmektedir. Oysa başarılı bir organ naklinden sonra bu kişilerin
yıllık maliyetleri organ bekleyenlere göre çok daha düşük olmaktadır. Ayrıca organ naklinden sonra insanlar normal işgücüne kavuştuklarından üretime
katkılarıyla da ülke ekonomisine kazanç getirmektedir.
Listeler uzadıkça uzuyor
Kadavradan organ alınarak
gerçekleştirilen organ nakilleri,
hastalar, hekimler ve devlet için
en iyi yöntem olarak nitelenmektedir. Gönül ister ki; tüm
nakillerimizi bu şekilde yapalım. Ancak bu maalesef günümüz şartlarında mümkün olmamaktadır. Ağırlıklı olarak kadavradan alınan organlarla organ
nakli yapabilen ülkeler dünyada
da çok fazla değil. Ülkemiz ise
bu konuda oldukça alt sıralarda.
Hasta sayıları, organ bağışıyla
mukayese dahi edilemeyecek
bir hızla artmaktadır. Bu artış da
organ bekleme listelerine yansımaktadır. Akrabaları arasından
vericisi olup da nakil imkanı bu-
lanların haricindeki diğer hastalar umutla kendilerine uygun
bir organ beklemektedirler.
Hastalarımızı organ yetmezliğinden kaybetmemek için
eğitim şart
Organ bağışı konusuyla ilgili
herkesin bilgilendirilmesi gerekmektedir. İlk olarak şu soruyu sormamız gerekir. Organ bağışı niye hayat kurtarır? Bağış
olduğu sürece yapılan organ nakilleri sayesinde hasta olan insanlar iyileşip, normal hayatlarına dönebilirler. Bu toplumsal
bir problemdir ve herkesin elini
taşın altına koyması gerekir. Çok
iyi merkezler kurulması ve çok
sayıda organ nakli yapılması,
kronik organ yetmezliği sorunu
yaşayan hastalarımızın kurtarıcısı olacaktır.
Yeni projelere ihtiyaç var
Türkiye’de organ bağışının az
olması nedeniyle, organ nakillerinin büyük bölümü canlı vericilerden alınan organlarla gerçekleştirilmektedir. Amerika ve
birçok Avrupa ülkesinde ise kadavradan yapılan organ nakilleri ağırlıkta. Ülkemizde organ
bekleyen kişi sayısı gün geçtikçe
artmakta ancak organ bağışının
istenilen düzeylere ulaşamaması nedeniyle kısıtlı sayıdaki hasta organ nakliyle hayata dönebilmektedir. Bu sistemin Türkiye’de henüz iyi işlememesi nedeniyle organ bağışının az olması, hastaları ve organ nakli
merkezlerini canlıdan nakillere
yöneltmektedir. Türkiye, organ
bağışında gelişmiş ülkeler seviyesine çıktığında, sağlıklı insanların ameliyat olmasına gerek
kalmayacaktır. Bu konuda tüm
toplumu aydınlatacak projeler
üretilmelidir.
25 ■
SAADET GARAN
[email protected]
Mart ayı bence en güzel ve en
anlamlı aydır.
Aynı zaman da ise en sancılı
aydır.
31 günlük bu süreç, nelerin
doğmasına olmuştur ki şaşarsınız. Sanki onlarca kutsal şeyler
bu ayın içine taht kurmuş, bu
güzel bahara tüm doğumlarını
saklamışlar.
Sevgili Dostlar, bu aya özgü,
gerek astrolojide, gerek dinsel ve
gerekse de tarihsel oluşumları
sıralamaya gerek duymuyorum
bunları hepiniz fazlasıyla biliyorsunuz.
Benim sizlerle paylaşmak istediğim şey, farklı bir pencereden
bakarak ve düşüncelerimizle çatışmak yada yorumlamak.
Bu ayda kutladığımız 8 Mart
Dünya Kadınlar Günü’ne bağlantılı bir güncel söyleşi niyetindeyim.
1800’lü yıllarda Mart’ta Bahailik Dini doğmuş. Bu dinin de
kendine özgü öğretileri, görüşleri, takvimi vs. bir tarihi var.
İçeriğini okuduğunuzda çok
beğendiğiniz, altı çizilesi cümleler görürsünüz; Allah birdir.
Tüm dinlerin temeli birdir.İslamlık alemi birdir Din, bilim ve
akılla uyumlu olmalıdır. Irksal,
dinsel ve etnik taassuplar terk
edilmelidir.
Kadın ve erkek eşittir. Genel
barış için çalışılmalıdır. Eğitim
zorunlu ve evrensel eğitim hedeftir.
Serbest düşünce ile gerçek
araştırılmalıdır.
Aşırı zengin ve yoksulluk ortadan kaldırılmalıdır.
Okuduğunuzda, sizde sanırım
benim gibi aynı düşünceyle tebessüm ettiniz. Ne güzel, adil,
■
26
Özlemlerimiz İnsandan Yana,
Sevgiden Yana, Başka Ne Var Ki
Aslolan
bir yaşam güllük gülistanlık heryer.
Peki neler oluyor da bunca güzel, anlamlı ve bireyleri önemseyerek ortaya çıkarılan bu yaşamsal öğretiler ve dizeler neden bozuluyor ya da neden tutmuyor?
Hep kutlarız 8 Martları, “kadınlar gününüz kutlu olsun”
demekle kutlu oluyor mu her
şey.?
İnsanca yaşamın öğretileri ta
1800 lı yıllarda düşünülüyor da
2012 de neden yığınla mutsuz
kadın var?
Neden insan hayatı bu kadar
ucuz?
Karanfiller dağıtmakla, söylemlerde, duygu sömürüleri yapılan ucuz cümlelerle, alınan alkışlarla mı kadın günü kutlanıp
memleket mutlu, saygın ve güvenli kadınlarla dolacak.
Olayı siyasi malzeme olmaktan bile çıkaramadık ki ülkemizde.
Broşür
dağıtan
kadınlar,
emekçi kadınlar, bacılar, analar,
“seçilen” desek komik olur, asılan listelerde neden yok denecek
kadar yoklar?
Günlük gazeteleri okuduğunuzda benim kadar sizde dehşete düşüyorsunuzdur eminim.
Şiddet gören kadınlara inanmayan, alaycı sorularla aşağılayan savcılardan oluşan bir adalet sisteminde kadının öneminden bahsetmek mümkün müdür.?
Fiziksel şiddet midir sadece
kadına zarar veren?
İhmal edilen, sevgisiz bırakılan, yoksulluğa, yanlızlığa itilen,
ruhları yaralanan kadınlardan
kimler bahsedecek.?
Mutsuz ve sağlıksız ailelerde
büyüyen, mutsuz çocuklarının,
yüreklerindeki fırtınaları ve hayata tutunamamalarının bedellerini kimler, nasıl ödeyecekler?
Sağlıklı, mutlu ailelerde mutlu
bireyler yetişir, bu yüzden daha
çocuk yaşlarda, çocuklara, hayata tutunabilme, bağımsız yaşayabilme yollarının ince ince işlenmesi gerekir.
Özellikle annelerin, erkek evlatlarını, kadına karşı daha hassas yetiştirmeleri çok önemlidir.
Kadınlara verilen eğitimlerin,
bilinçlendirme toplantılarının,
seminerlerin bile kadının başına
dert olduğu bir süreç yaşamaktayız. Eğitilen kadın eve gidip
hakkını aramaya başlayıp, konuşunca daha çok dayak yiyor. Aslında bu eğitimleri kadınlara değil erkeklere şart koşmalı ki evindeki kadına saygıyı, sevgiyi, yüceltmeyi öğrensin.
Kadına verilen değer, aileye
duyulan saygı ve verilen önem
gelecek kuşaklarımızın temelleridir.
Bundan ötürüdür, kadınlar
olarak dileğimiz, daha saygın yaşamaktır. Yoksa ellerimize tutuşturulan güllerin karanfillerin ne
önemi var.
Dün bir sivil toplum örgütünün toplantısına katıldım. İçeriği inanılmaz dolu dolu. İnsan
kokan, adalet kokan, eşitlik ve
insanca yaşam kokan bir sivil
toplum örgütü “KA-DER,” yaptığı çalışmalara baktığınızda inanın, yaptırım gücünün başarı ivmesi takdire değer.
Örneğin, daha ülkemiz AB
müzakereleri arasında top gibi
yuvarlatılırken, bu örgüt, Avrupa
kadın Lobisinde söz sahibi üye.
Bunun ne demek olduğunu
düşünebiliyor musunuz.
Yapılan çalışmalar saymakla
bitmez dediğim gibi içi dolu dolu, gurur duymamanız mümkün
değil.
Hollanda’dan, İsviçre’den, Almanya’dan maddi ve manevi
destek gören, KA-DER.
Tüm siyasi partilere eşit mesafeli ve sadece kadın destekleyen
bir sivil toplum örgütü ancak erkeklerden de inanılmaz destek
gören bir başarı simgesi.
Ancak bu çabalar da yetmiyor
kadın kimliğini yüceltmeye.
Toplum olarak, kendimizi sorgulamadığımız ve kendimizden
başkasını önemsemediğimiz sürecede bu yanlış yol düzelemeyecek.
Bu nedenle ben kadınlarımıza,
toplumun, yaşamın dengesi
lu günlerinde yanında olmaktı.
Hem de dernek olarak, bölgenin
bugünkü şartları, gereksinimleri
ve yatırımcı üyelerimiz gözüyle
Kars’ta neler yapılabilinir, gelişimine nasıl katkı sunabiliriz inceleme gezisiydi? Yani hem iş, hem
de kültür gezisiydi.
Doğduğumuz, sevgisiyle yaşadığımız, gençlik günlerimizin
yaşandığı şirin ve kocaman
Kars’ımız sıcaklığından hiç bir
şey kaybetmemiş. Ancak, yaşlanmaya, yıpranmaya meydan
okusa da onu biraz eskimiş, kaderine terk edilmiş köhnemiş
buldum.
Bir zamanların en güzel mahallesi olan Yusuf Paşa’yı, Kazım
Paşa Caddesi’ni adeta tekrar hafızama yazmaya, kazımaya çalıştım.
Kad›nlara verilen e¤itimlerin, bilinçlendirme
toplant›lar›n›n, seminerlerin bile kad›n›n bafl›na
dert oldu¤u bir süreç yaflamaktay›z. E¤itilen kad›n
eve gidip hakk›n› aramaya bafllay›p, konuflunca
daha çok dayak yiyor. Asl›nda bu e¤itimleri
kad›nlara de¤il erkeklere flart koflmal› ki evindeki
kad›na sayg›y›, sevgiyi, yüceltmeyi ö¤rensin.
olan bu güzel topluluğa “kaderiniz güzel olsun” demekten yüce
bir söz bulamıyorum.
Bir güzellikten daha bahsetmekten onur duyacağım ki, o, da
güzel Kars’ımıza yaptığımız küçük ama çok anlamlı bir gezi
programıydı.
Kars Sanayici ve İş Adamları
Derneği olan KAİSİAD... Kars’a
adeta bir çıkartma yaptı.
Kars -Ardahan ve Göle’de tüm
resmi birimler tarafından, çok
sıcak bir ilgi ve saygıyla karşılandılar.
Gezi çok anlamlıydı, İki amacı
vardı. İki saygın iş adamı alan
hemşerilerimizin Kars’a duyduğu vefa borcunun, yaptırdıkları
okulun açılışı ile onların bu mut2012 Mart - Nisan • Serhat Kültür
Geçmişle, sürekli mukayese
ettim, şimdi yok olan “Aşağı
Bahçede” ne çok anılarım vardı.
Gözümüzde dağ gibi gördüğümüz caddeler, meğer ne kadar
küçük ve kısaymış diye derin derin uzaklara çocukluğuma takılıp kaldım. Grand Kale Oteli’nden yaşadığım evin çatısı ve
duvarlarına baktıkça, bu küçük
alanlarda kurduğumuz büyük
hayallerin ne kadarı gerçekleşti
diye hesaplar yaptım.
Büyük şehirlerde yaşamlarımızın ne denli keşmekeşle sarmalandığını ve gerçek mutluluğun
ne olduğunu sorgulamaya başladım.
Yıkık dökük, her bir duvarların
içinde saklanan; nice sevgilerin,
nice aşkların, nice yaşanmışlıkların yerlerinde, soğuğun soluğunu ve terk edilmişliğin acısını
görmemek mümkün mü?
Kars hüzünlü, Kars, hayal kırıklığı yaşamış bir şehir, Kars,
terk edilmiş sevgili gibi, boynubükülü bir gelin gibi ama bunca
hüznün arasında sevinilecek şu
da var ki;her ne şartlarla terk
edip gitmiş te olsak hepimizin
yüreğinde Kars sevgisi her gün
büyümekte. Geziye katılan 43 kişiyi gözlemlediğimde gördüğüm, herkesin Kars için içinin
titrediği idi.
Her birimizin yüreğinde, sıla
özleminin dinginliği yanı sıra
doğduğum bu şehre ben ne katabilirim, ne yapabilirim düşünceleri kök saldı.
Sevilmek, korunmak sadece
insanların değil şehirlerin de
hakkı.Kars ta bundan bu güzel
duygudan nasibini almalı.
Hayırseverlerin yanı sıra, orada
yaşayanların yaratıcı, üretken fikirlerine gereksinim vardır. Bölgenin sahip olduğu değerlerin de
işler hale getirilmesi en önemli
gelir ve zenginlik olmalıdır.
Ben belediye başkanımızdan
çok umutluyum. Yaşamsal değerlere önem vererek yola çıkmasını takdir ettim.. Örneğin;
Kars Çayı’nın projelendirmesinin, Kars’a çok değer katacağını
görebiliyorum.
Kars’ımzın, daha da gelişerek,
yıllar öncesinden beri var olan,
estetiğini, zarafetini eğitimini,
kültürünü geliştirerek Doğunun
Paris’i kimliğini yeniden yaratacağına yürekten inanıyorum.
Aslında bizler Karslı’yız derken gurur duyan gurbetçileriz.
Bu yüzden Kars’ımızın gelişmesi
bizlerin en büyük mutluluğu ve
gururudur.
Karst’a yaşamayan ama yüreğinde Kars sevgisi hiç bitmeyen
bizler, gözbebeğimiz Kars’a ve
Kars’a değer veren herkese sevgi
ve minnet duyacağız.
Nevruzunuz kutlu olsun!
Saygılarımla.
27 ■
Serhat İlleri Kars-Ardahan-Iğdır
Eğitim Kültür ve Dayanışma
Derneği Kaz Gecesi Coşkulu Geçti
ERHAT İlleri Kars-Ar-
cesinde bir araya gelen
sazlı sözlü sunumlarıyla
dahan-Iğdır
hemşeriler
birbirleriyle
gecenin geç saatlerine ka-
Kültür ve Dayanışma Der-
hasret giderdiler. Yöremiz
dar yöresel müzik ziyafeti
neği’nin geleneksel olarak
sanatçılarından Nuray Ha-
sundular. Geceye katılan
her yıl düzenlediği Kaz ge-
fiftaş, Aşık Maksut Feryadi
hemşerilerimiz
S
■
28
Eğitim
halaylar
çekerek geç saatlere kadar
eğlendiler.
Geceye katılarak bir konuşma yapan; hemşerimiz
Üsküdar Belediye Başkanı
Mustafa KARA, da böylesine
güzel birlikteliğin sevincine
ortak oldu..
Bu güzel etkinlikte bir konuşma yapan dernek başkanı Tuncay UZUNKAYA özetle şunları söyledi:”Derneğimiz Ümraniye’de 9. Yılını
doldurmakta olup, hamd olsun 9 yıl boyunca
Yönetim kurulu arkadaşlarımızla birlikte çok güzel etkinlikler yapmış bulunmaktayız. Dolaysiyle bunları yeterli bulmuyoruz. Nedeni;
Ümraniye’de 35 bin nüfusu
ve 25 bin seçmeni olan Kars,
Ardahan, Iğdırlılar hep yönlendirilen olmuştur. Ama
bundan sonra bu birliktelik
sayesinde yön veren konumunda olacaktır. Bu anlamda siz değerli hemşerilerimizden her konuda olduğu
gibi bu konuda da desteklerinizi bekliyoruz. Biz dernek
yönetimi olarak elimizden
gelen çabayı göstermeye hazırız. Sizlerden bu anlamda
desteklerinizi bekliyoruz,
hepinize saygı ve sevgilerimi
sunuyor, katılımlarınızdan
dolayı şahsım ve yönetim
kurulum adına teşekkür eder
iyi eğlenceler dilerim.” dedi.
kan Tuncay UZUNKAYA’nın
şahsında yönetim kurulunu
ve bu gecede emeği geçenleri kutlar başarılarının devamını dileriz.
Böylesine güzel, anlamlı
etkinliklerden dolayı Baş-
29 ■
■
30
BEHRUZ AHUNDOV
Türkiye Türkçesine çeviren:
Gökmen KILIÇOĞLU
20
. YÜZYILIN ilk yıllarında ünlenmiş görkemli şair- dramaturg Hüseyin Cavid’in sanatsal
imgesi aynı yüzyılın çeşitli devirlerinde bir çok fırça ve keski ustalarının başvurduğu konulardan olmuştur.
Hiç şüphesiz ki, Hüseyin Cavid’in eserleri sahneye koyuldukça
ve kitapları yayınlandıkça çeşitli
ressamlar tarafından verilmiş dekorasyon eskizleri, piyeslerde,
manzume ve şiirlerdeki esas temaların resimleri hayli çok olmuştur.
Ancak Cavid’in kendi portresinin
Ziverbey Ahmedbeyov’un yaptığı
portreleri çıkartmak şartıyla güzel
sanatlar tarihimizde 1950’lerin sonuna kadar yerini bulamadığını
söyleyebiliriz.
Azerbaycan tasviri ve uygulamalı sanatında Cavid imgesinin ifadesini üç devre ayırmak mümkündür: 1937 yılına kadar ki, 1956 yılından sonraki ve 1981 yılından
bugüne kadar olan devir.
Hüseyin Cavid’in portresini ilk
kez büyük yetenek sahibi, Petersburg Mülki Mühendisler Enstitüsü
mezunu Ziverbey Ahmetbeyov’un
yaptığını belirtmiştik. Grafik usulü
ile 1922- 1923 yıllarında yapılan
her iki portre Hüseyin Cavid’in Bakü şehrindeki ev müzesinde korunmaktadır. Bu iki büyük sanatkârın yakınlığı ne derecede inandırıcı olmuştur. Sanat eleştirmeni Ziyadhan Aliyev’in yaptığı araştırmalar bu ihtimalin dayanaksız olmadığını göstermiştir. Ziyadhan Aliyev, Ziverbey Ahmetbeyov’un 1918
yılından beri Bakü şehrinin baş mimarı olarak çalıştığını, sonradan
aynı görevi Sovyet döneminde ömrünün sonuna kadar (1873- 1925)
sürdürdüğünü yazmaktadır. Müellif, Ziverbey Ahmetbeyov’un dönemin tanınmış söz üstadı ile tanışıklığını doğal görmektedir. Hiç şüphesiz mimarın iki defa 1922- 23 yıllarında Hüseyin Cavid’in portresini
yapması bu tanışıklığın tesadüfi olmadığını, onların birbirleri ile daha
sağlam bağlarla bağlı olduklarını
göstermektedir. Onların her ikisinin de kaderine yazılı feci son da
nerdeyse şair ve mimarın ilke ve
Azerbaycan’ın Ulusal Tasviri ve
Uygulamalı Sanatında Cavid
Karakteri (1)
meslek yakınlığını göstermektedir.
Hüseyin Cavid’in ömrü uzak Sibirya’da, Ziverbey Ahmetbeyov’un
ömrü ise Bakü’de Taşnak ve onların
başka milletlerden olan şövenist
destekçilerinin manevi baskılarıyla
kırıldı.
Son yıllarda, özellikle 1956 yılından, Cavid’e beraat verildikten
sonra ressam ve heykeltıraşlarımız
Cavid imgesine az da olsa başvurmuş, ayrı ayrı yıllarda muhtelif türlerde, muhtelif stillerde heykeller,
resimler ve uygulamalı sanat örnekleri yaratmışlardır.
Nihayet Haydar Aliyev’in 1981 yılının temmuz ayında dahi Azerbaycan şairi ve dramaturgu Hüseyin
Cavid’in doğumunun 100. Yılı hakkında imzaladığı tarihi kararla, yapılacak bir çok etkinliğin yanı sıra
Bakü ve Nahçıvan şehirlerinde şairin heykellerinin yapılması, Bakü’nün Komünist (şimdiki İstiklaliyet) Caddesi’ndeki Hüseyin Cavid’in 1920 yılından 1937 yılına kadar yaşadığı ve çalıştığı 8 numaralı
evin ön cephesine hatıra levhası
konulması ve üzerinde H. Cavid
portresi olan bir hatıra madalyonu
hazırlanması kararlaştırılmıştır.
Hüseyin Cavid imgesi Azerbaycan’ın tanınmış ressamlarından
Mikayıl Abdullayev’in, Oktay Sadıhzade’nin, Böyükağa Mirzazade’nin, Elmira Şahtahtinskaya’nın,
Necefgulu İsmayılov’un, Kamil
Necefzade’nin, Hüseyin Aliyev’in,
Ali Verdiyev’in, Abbas Memmedov’un, Arif Hüseynov’un, Hüseyngulu Aliyev’in, Mircelil Seyidov’un, Memmed Şirzadov’un,
Memmedeli İsmayılov’un, Enver
Aliyev’in, Altay Hacıyev’in, Elhan
Tahirov’un, Samedağa Caferov’un,
Nurhüseyin Mahmudov’un, Abazer Gardaşbeyov’un, Sabir Gadimov’un, Ülviye Hemzeyeva’nın,
Telman Abidov’un, Aydın Recebov’un, Gedirulla Bağırov’un, Elman Caferov’un, Ali Seferli’nin çeşitli zamanlarda yaptıkları kompozisyonlarda kendi yerini bulmuştur.
Mikayıl Abdullayev’in “Hüseyin
Cavid”, Oktay Sadıhzade’nin “Cavid Alemi”, Eyüp Memmedov’un
“Hüseyin Cavid, Abdulla Şaik, Se-
yit Hüseyin ve Ahmet Cevad Deniz
Kenarı Bulvarda Gezerken”, Ali
Verdiyev’in “Tahsil Yılları” triptiki(1), Elmira Şahtahtinskaya’nın
poster (plakat) tarzında yaptığı
“Hüseyin Cavid”, Tofig Kerimov’un “Abdulla Şaik ve Hüseyin
Cavid”, Böyükağa Mirzazade’nin
“Hüseyin Cavid Üzeyir Hacıbeyovla Yeni Opera Üstünde Çalışırken”, Elhan Tahirov’un “Hüseyin
Cavid Portresi”, Samedağa Caferov’un “Hüseyin Cavid” ekslibrisi,
Aydın Recebov’un “Hüseyin Cavid
Portresi”, Enver Aliyev’in “Müslüm
Magomayev Bitiremediği ‘İblis’
Operasının İlk Parçasını Seslendiriyor”, Abbas Memmedov’un “Hüseyin Cavid ve Celil Memmedgulizade”, Altay Hacıyev’in “Son Yaz”,
Memmedeli İsmayılov’un “Hüseyin Cavid ‘Şeyh Senan’ı Yazarken”,
adlı eserlerinde müellifler, şairdramaturgun orijinal kompozisyonlu portrelerini ve O’na adanmış çeşitli konularda kompozisyonları ortaya koymuşlardır.
Adları kaydedilen bu eserler
Azerbaycan’ın çeşitli müzelerinde,
sergi salonlarında, kültür kurumlarında ve hatta şahsi koleksiyonlarda korunmakta ve sergilenmektedir.
Hüseyin Cavid imgesi uygulamalı sanat alanında çalışan ressamların eserlerinde de geniş yer
tutmuştur. Latif Kerimov, Afak Kerimova ve Kadirulla Bağırov bu büyük söz ustasına yönelerek, onun
imgesini ilmiklerde ortaya koymuşlardır.
Hüseyin Cavid imgesi ilmiklerde
ilk kez büyük halı ustası, dekoratif
ressam, halk ressamı Latif Kerimov’un eserlerinde derin iz bırakmıştır. Hüseyin Cavid’in doğumunun 100. Yıldönümü kutlamaları
arifesinde bu sanatçı halıda realist
stilde Cavid’in portresini dokumuştur. Halının Azerbaycan desenleri ile süslenmiş kenarlarında
büyük şairin eserlerinin adları yer
almaktadır. Bu halı Hüseyin Cavid’in Nahçıvan’daki ev müzesinin
“Misafir Odası”nı süslemektedir.
1- Yan yana ve birbiriyle ilişkili üç resmin
oluşturduğu pano şeklindeki hareketli grup resimler (çevirenin notu)
DEVAM EDECEK
31 ■
Eyvah, Yine Kar Yağıyor
AYDAN GÜRLÜYER
[email protected]
Y
Gazi Kars Anadolu Lisesi Tarih Ö¤retmeni
İNE kış, yine yağan kar, yine göz alabildiğine beyazlık ve yine o kendine has sonsuzluk hissi... Hele karlarda hiç
ayak izi olmayan bir yerdeysem, bu sonsuzluk hissi daha
ağır basar bende. Uçsuz bucaksız okyanusta ya da ıssız
çölde hangi yöne gitmesi gerektiğini bulamayan bir yolcu
gibi hissederim kendimi. Yaşadığımız bölgede her kış mutlaka yağar kar ve her sene mevsimin ilk karı, tuhaf bir sevinç
yaratır bizde. Kışın getirdiği
zorlukları unutmuşçasına, hepimiz mutlulukla koşarız camlara, ilk kez görüyormuş gibi...
Birçok insan gibi, bana da kışı
en çok sevdiren şeylerden biriydi karın yağışını seyretmek.
Ta ki Khaled Hossaini’nin “Bin
Muhteşem Güneş” adlı kitabındaki şu satırları okuyana
dek:
“Meryem elleri dizlerinin
arasında, kanepede yattı. Camın önünde girdap gibi dönen, çevrilen tipiyi seyretti.
Aklına, Nana’nın bir keresinde
söylediği şey geldi, her bir kar
tanesinin dünyanın bir yerinde haksızlığa uğrayan bir kadının ağzından dökülen bir ah
■
32
olduğu... Bütün bu iç geçirmeler gökyüzüne yükseliyor, bulutlar halinde toplanıyor, sonra minicik parçalara bölünüp,
sessizce aşağıya, insanların
üzerine yağıyordu.
Bizim gibi kadınların neler
çektiğinin göstergesi, demişti. Başımıza gelen her şeye
nasıl sessizce katlandığımızın.” (s. 95)
Kitabı okuduğumdan beri,
kar yağışına garip anlamlar
yüklemeye başladım elimde
olmadan... Hep merak ederdim, neden yağmur öyle bağıra çağıra gelir, şimşekler çakar,
camlara vurarak haykırır da,
kar kimseye haber vermeden,
sessiz, mahcup ve yorgun düşer yanı başımıza diye. Bazen
karı, sırf bu yüzden bir kadına
benzetiyorum. Yoksa yağar
yağmaz, o sert kış gününde havayı hemen yumuşatabilir
miydi? Tertemiz olma duygusunu verir miydi başka türlü
olsa? Evet, kar bir kadın olmalı,
uğradığı haksızlıklar karşısında çaresiz, suskun bir kadın.
Belki de kitaptaki hikâye doğrudur, her kar tanesi, sessiz
kalmak zorunda kalan kadınların dudaklarından dökülen
birer ahtır... Ama diğer yarım,
ısrarla hikâyenin doğru olmadığını ümit ediyor. Çünkü yağan karların çokluğuna baktıkça, dünyada yaşayan neredeyse bütün kadınların haksızlığa
uğradığı düşüncesi, korkutuyor beni.
Ne yazık ki kadına şiddet haberleriyle yatıp kalkar olduk. İki
soru üzerine düşünürken buluyorum kendimi bu haberleri izledikçe; kadına şiddet zaten
yaygındı da bu kadar bahsedilmiyordu diye mi farkında değildik, yoksa medya yer verdikçe mi arttı olaylar? Sonra, her
iki durumda da sonucun değişmeyeceği gerçeği ile yüz yüze
geliyorum, istemesem de...
Bence kadına yönelik şiddetten daha büyük bir sorun
var ortada: Bu şiddetin normalleşmesi, insanların kabullenmesi. Aslında bunda herkesin payı var, yani tek hata, şiddet uygulayan erkekte değil.
Sorun daha temelde yatıyor.
Kadınlar, henüz küçücük bir
kız çocuğuyken başlıyor çelişkiler... Onlara anlatılan masallarda, kadınları üvey anne
dehşetinden, kıskanç hemcinslerinden, yüksek kuleler-
den, zehirli elmalardan, kötü
cadıların büyülerinden, hep
erkekler kurtarmaktadır. Erkeğin gelişi, kadını kurtarışı okuyucuya artık masal sona erdi
demenin diğer bir yoludur aslında. Tabi mutlu bir sondur
bu herkes için. Kadın eli kolu
bağlı kurtarılmayı beklemiştir,
erkek de kadını kurtarmıştır,
olması gereken de budur.
Masallarla büyüyen kız çocukları biraz daha büyüdüğünde tablo değişir. Bu sefer
erkek koruyan ve kollayan bir
roldedir. Karşılaşılan sorunlarda, hemen devreye giren baba,
abi, amca, dayı gibi kişiler hep
erkektir mutlaka. Evde, dışarıda yaptığı şeylerin kontrolü
anne sıfatıyla bir kadın tarafından yapılsa bile sorunların iletileceği üst kurulda gene bir
erkek vardır. Yani kontrol hep
erkektedir... Hem gidilen tüm
türbelerde, yatırlarda da erkekler yok mudur? Yaratana
dua ederken bile bir erkeğin
yüzü suyu hürmetine başvurmak, garanti anlamına geldiğine göre artık emindir kadın, ne
olursa olsun kurtaran, koruyan, kollayan hep erkektir.
Kadın artık büyüyüp, evlenme çağına gelince erkeği başka
türlü sevmeyi öğrenir. Ama bunu açıkça ifade etmenin doğru
olmadığının farkındadır. Evdeki erkek kardeşine aynı durum2012 Mart - Nisan • Serhat Kültür
da gösterilen toleransın, kendisine gösterilmeyeceğini bilmektedir. Ha, bildiği bir şey daha vardır, evlilikte hem seçme
şansı, hem de kendisini o erkeğe “verme” hakkı gene bir erkeğin elindedir. Bir şekilde evlenir. Evlenirken çevresindeki
tüm kadınlardan öğütler almayı ihmal etmez. Erkeğe hizmette kusur edilmez, yemeği, ütüsü geciktirilmez, izni olmadan
bir şey yapılmaz. Aldatılsa dahi
kusuru kendinde aramalıdır,
sakın ola ki kocasında değil.
Kadının artık tek amacı vardır,
erkeğin sağlayacağı mutluluğa
ulaşmak.
İyi başlayan evlilik masalına
bir süre sonra sözle başlayıp,
fiziksel boyuta dönüşen şiddet
dâhil olur. Sevilmek kadar dövülmenin de doğal olduğunu
bilir bilmesine ama bilmediği
bir şey vardır. Öğretilmeyen
tek şey budur belki de kadınlara: Erkeğin şiddeti karşısında,
kime sığınacağı. İşte kadın
kendisine uygulanan şiddeti
bu yüzden gizler, kendini suçlu hisseder. Ne yapması gerektiğini bilemediği için de sessizce kabullenir. Dayak atılmışsa,
hatanın kendisinde olduğu öyle yer etmiştir ki, yüzünü saklayamadığı durumlarda “merdivenden düştüm”, “kapıya
çarptım” yalanlarıyla avutur
komşuları. Belki kendi ahının
dönüştüğü kar tanesinin üstü-
ne basarak yürür farkında bile
olmadan.
“Utandım söylemeye, belki
de gururuma yediremedim” diyor çoğu. Belli ki kimin ne için
utanması gerektiğini karıştırıyorlar. Maalesef bu kabullenişi,
yeni yetişen nesile de bizzat
kendileri aktarıyorlar. Çocuklarını büyütürken öğrettikleri çoğu şey, kendi yanlışlarıyla besleniyor. Doğurdukları kız çocuklarıyla erkek çocuklarına
ayırım yaparak, onları aynı hatalarla büyüterek meseleyi derinleştiriyorlar. Kanımca düzeltilmesi gereken ilk yanlış bu.
Şimdi soruyorsunuzdur, Nasrettin Hoca misali: “Eşini döven, hakaret eden, 35-40 yerinden bıçaklayan erkeklerin, hiç
suçu yok mu?” Cevap, sorunun içinde zaten.
Özellikle kırsal kesimdeki kadınlar için geçerli yazdıklarımın çoğu. Ama eğitimli kadınlar içinde de var şiddet mağdurları. Keşke daha kalıcı çözümler bulsak da kadına şiddet uygulayan erkeğe yönelik
cezai yaptırımlara gerek kalmasa... Kadınlar öldürüldükten sonra verilen ceza yerine,
kadına şiddeti durdurmanın
bir yolu bulunmalı. Umarım
herkes, bu konuda üzerine düşen görevi yapar ve ben de korkusuzca izlemeye devam
ederim karları...
33 ■
UZ. DR. DEN‹Z fiENER
Kolesterol Yaşam Tarzı İle
Düşmezse İlaç Kullanımı Şart!
Memorial fiiflli Hastanesi Kardiyoloji Bölümü
D
AMAR sertliği ve buna bağlı
kalp damar hastalıkları günümüzün en önemli sağlık problemlerinden biridir. Buna yol açan nedenlerin başında kolesterol yüksekliği (hiperlipidemi) gelmektedir. Kolesterol yüksekliği tanısı,
kolay ve tedavisi başarıyla yapılabilen bir risk faktörüdür.
Damar sertliği risk faktörleri
nelerdir?
* Yaş hastalıkta önemli bir faktördür. 45 yaş sonrası erkekler ile 55
yaş sonrası kadınlar riskli gruptadır.
* Ailesinde kalp ve damar hastalığı
ya da birinci derece akrabalarında enfarktüs veya kalpten ani
ölüm hikayesi olan kişiler risk altındadır.
* Total kolesterolü 200mg/dl’nin
üzerinde olanlar ve “kötü huylu”
olarak bilinen LDL kolesterolü
130 mg/dl’nin üzerinde olanlar,
kalp ve damar hastalığına adaydır.
* Sigara, kalp damar hastalıklarına
zemin hazırlamaktadır.
* Yüksek tansiyon da kalp ve damar hastalıkları açısından risk
oluşturur. Kan basıncı; 140/90
mmhg’nin üzerinde olan kişilerin tansiyon değerlerinin düşürülmesi gerekir.
* Diyabet (şeker) hastalığı da kalp
damarları üzerinde olumsuz etkisi bulunan kronik bir hastalıktır.
Diyabet varsa kalp ve damar
hastalığı ihtimali çok yüksektir!
Kalp damar hastalıklarının varlığında veya kalp damarı dışındaki
atardamarlarda darlık ya da tıkanıklık, aort anevrizması ve özellikle bayılma ile kendini gösteren
şah damarı hastalıklarında risk
faktörlerinden en az ikisi kişide
mevcutsa, LDL kolesterol değeri■
34
nin ideal seviyeye çekilmesi için
tedavi gereklidir. Özellikle şeker
hastalığının varlığı, koroner kalp
hastalığı ile eşdeğer kabul edilmektedir.
Kolesterol düşürmede öncelikli
tedavi yaşam şekli değişikliği!
Kalp ve damar hastalıklarına
karşı korumada kolesterol düşürücü tedavinin hedefi, LDL yani
kötü
kolesterol
değerinin
100mg/dl değerinin altına düşürülmesidir. Bunun için öncelikle
hastalara; kolesterol değerini düşüren diyet, fazla kiloların verilmesi, egzersiz ve sigara kullanımının bırakılması gibi yaşam tarzı
değişiklikleri mutlaka önerilmelidir. Ancak bu değişiklikler, bazı
hastalarda yetersiz kalmaktadır.
Kolesterol seviyesi tüm yaşam değişikliklerine rağmen istenilen düzeye ulaşmayan hastalar için kolesterol düşürücü ilaç kullanımı
gerekli olmaktadır. Bu ilaçlar; Statinler, Safra asidi bağlayıcı reçineler, Fibratlar ve Nikotinik asit grubu ilaçlardır.
Statinler LDL’yi düşürür HDL’yi
yükseltir
Statin grubu ilaçlar karaciğer
hücresi içinde kolesterol yapımını
engeller, hücre yüzeyindeki reseptörleri etkileyerek, dolaşan kandaki LDL kolesterol düzeyini azaltır.
Mevcut kolesterol düşürücü ilaçlar arasında en etkilileridir ve
standart dozlarda LDL kolesterol
düzeyini %25-45 oranında düşürür. Ayrıca HDL yani iyi huylu kolesterol düzeyinde %5-15 artma ve
trigliseritlerde (kan yağları) %7-30
oranında azalmaya neden olur.
Stantinler kalpten ölüm riskini
azaltır
Statinler, 1976’dan bu yana kolesterol düşürücü etkisi olan ve
1980’den beri de tedavide kullanı-
lan, hakkında en fazla çalışma ve
araştırma yapılmış ilaç grubudur.
Karşılaştırmalı ve kontrollü çalışmaların genel değerlendirmesinde, koroner kalp hastalığı veya risk
faktörleri olanlarda ölüm oranını
%13, enfarktüs geçirme oranını
%26 ve inme riskini %18 azalttığı
görülmüştür. Statinlerin kolesterol düşürücü etkisi yanında kalp
hastalıklarından koruyucu etkisi
de bulunmaktadır. “Pleitrofik etki” denilen, damar cidarı üzerindeki etkisi ve antioksidan özelliği
plakların damarları tıkamasını
önler. Statinler genellikle iyi tolere
edilen güvenli ilaçlardır. Standart
dozlarda kas hasarı ve karaciğer
hasarı çok nadirdir. Statin kullanımı ile kanser gelişme riski arasında ilişki bulunmamaktadır. Statin
kullanımı sırasında görülen kas
hasarları ve kramplar, ilacın kesilmesi ile ortadan kalkar. Aynı şekilde karaciğer enzimlerinde yükselme saptanırsa ilaç kesilmesi ile
düzelir. Yan etkiler, ilaç başlandığında veya doz arttırıldığında ortaya çıkabilir. Eğer ilaç bir süre
kullanılmışsa, ileriki yıllarda bu
yan etkilerin ortaya çıkması beklenmez. Statin kullanan yüz bin
kişiden 110’unda karaciğer enzim
yüksekliği (üç katına çıkması), 0.5
kişide karaciğer yetmezliği görülmekte, bunun yanında 360 kişide
ölüm engellenmektedir. Bu yan
etkiler nedeniyle; ilaç kullanması
gereken hastaların tedavilerini
kesmeleri, fayda görmesi beklenen popülasyonun üçte birinin
tedaviden faydalanmaması demektir. Koroner kalp hastalığı riski
olan ve kolesterol düşürücü tedavi
alması gereken kişilerin maalesef
yarısı bu tedaviyi almamaktadır.
Tedavi alan kişilerin de sadece
1/3’ü LDL kolesterol hedef değerlerine ulaşmaktadır. Bu nedenle
hastaların kanıta dayalı tıp ile
doktorlarına güvenerek ilaçlarını
düzenli olarak almaları çok önemlidir.
Bizim Mahalle
Av. AKAY BEfiMART
İ
NSANLARIN yaşı ilerledikçe ileriye değil gerilere arkalarda kalmış anılarına yönlenir. Anıların ruhsal yönden
çok büyük etkisinin olduğu
da bir gerçektir. Bu anılar ister acı olsun ister boş olsun
unutulmuyor.
Bende bugün yıllar evveline
giderek ilkokul-ortaokul ve lise devrelerine ait unutamadığım tatlı anılarımı mahallemiz içinde anlatacağım.
Kars’ın Ortakapı Mahallesi,
şehrin ortasında. Yukarıdan
Ordu Caddesi yandan Faikbey Caddesi ve aşağıda spor
sahasını içine alan geniş caddeleri ve Rus yapılarını çoğunlukla sağlı sollu kapsamakta olan bir görünümde
idi. Ordu Caddesinin üst tarafı Vali Konağı ve Vilayet
PTT. Beden terbiyesi binası
gibi binaları ve bitişine yakın
Askerlik Şubesi ve Ziraat Bankası Yerleşim halinde idi.
Bu mahallede eski Rus yapımı bir evde oturduk. Mahallemizde Kars’ta kalan Rus
kökenli Türk vatandaşları
vardı. Ordu Caddesi ile Faikbey Caddesinin kesiştiği dört
yolun bir köşesinde Vasilin
bakkaliyesi diğer köşesinde
Jorjik’in bakkaliyesi vardı.
Herikisinden de biz çocukların aldığı sımışka (ayçiçeği)
ve iris denen şekerdi. Aynı
muhitte Dişçi Trofim Denisenko yörenin dişçisi olarak
aranan kibar bir diş tabibi idi.
Yakınında şoförlük yapan Vitali ve çocukları Nil Denisenko ve kardeşleri vardı. Bizim
arkadaşımız Jorjik’in kardeşi
Kokka (Nikola) idi. Biz öyle
tabir ederdik. Bizden büyükler Sadoş ağabey, Namık ve
Seva vardı. Onlara saygı duyardık onlar da bizi severlerdi.
Eşdaşlarımız komşumuz
Kulan dayımın oğlu Aydın diğer yan komşumuz Recep Zamanın oğulları Ramazan ve
Şaban, karşımızda oturan
bakkal Efenin torunları Raif
ve Zarif vardı.
Tüm arkadaşlarla sinemaya
gider Üç Silahşörler filmini
izler, birer tahta kılıç edinir
filmi aynen Kulan dayının bizim evin karşısındaki basmalığında oynardık. Aynı basmalıkta kız taklası kemer vs.
gibi oyunları oynardık. Ancak
Namık, Sadaş Ağabey, Kokka
ve Seva izin verirlerse ki genelde verirlerdi.
Kokka’yı kızdırırdı arkadaşları Ağabeyisi Forsik oyuna
dalan Nikolayı " Kakka idi Suda " Rusça gel diye çağırırdı.
Arkadaşları ise " Kokka ıtı suvar " diye bağırarak kızdırırlardı.
Çocuklar Vasili de kızdırırlardı. Gider " Vasil amca kuş
sütü var mı? " derler Vasil de
peşlerine düşer kovalardı.
Mahallemizin halkı ve komşular bir birlerine çok yakın
ve yardımcı olur, birbirlerini
sever sayarlardı.
Nil’in babası Vitali amca da
taksisi vardı, taksicilik yapardı. Aynı Cadde üzerinde oturan Himmet Yılmaz ise çok
şişman biri idi. Bir gün taksi
ile bir yere gitmek için arabasına binmek istediğinde Vitali amca razı olmaz Vitaliye
sorar neden?
Kümbet Ağa (Himmet Ağa)
makasını kırarsın der. Himmet Yılmaz sessizce ayrılır
oradan bu olay da Kars’ta dilden dile dolaşır.
Sınıf arkadaşlarım, mahalle
arkadaşlarım ve mahallemde
geçen anılarım geride kalsa
dahi zaman zaman o günleri
yaşamak bana zevk ve huzur
vermektedir. Sizler de geride
kalan anılarla buluşun ne
denli mutlu olursunuz kanısındayım…
35 ■
Koçköyü Derneği’nin Başarıları
AGAH ADIGÜZEL
E. Edebiyat Ö¤retmeni
İ
STANBUL’DA faaliyet gösteren Kars’ımızın güzide
beldesi Koçköyü Yardımlaşma
ve Dayanışma Derneği Ümraniye’de 2.Şubesini açtı.
2012 yılı Şubat’ın 26’sı,Ümraniye’deyiz. Vergi Dairesi binasının hemen arka planında
bulunan büyük bir işhanında
3.kattayız.
Koçköyü Derneği Yönetim
Kurulu Başkan ve üyeleri,kaç
gün öncesinden başlayan
hummalı bir çalışma ile dernek lokali olarak mülkiyetini
satın aldıkları yeri hazır duruma getirmişler. İçeri girdiğimizde bizi sıcak bir karşılama
ile buyur ediyorlar yerlerimize oturuyoruz. Halk Ozanlarımız gelmişler, bizden önce
sazlarını ayarlayıp hazır etmişler. Heyecanlı bir bekleyiş
başlamış. Herkesin bir heyecan içerisinde olduğunu sezebiliyoruz.
Dernek Yönetim Kurulu
Başkanı Cengiz Ergül, heyecanla anlatıyor, burayı nasıl
aldıklarını.
“Bizden önceki yönetimde-
■
36
ki arkadaşlarımız dernek
adına bir arsa almışlardı. Sağolsunlar çok iyi etmişlerdi.
Biz de dedik ki, Avrupa yakasında bir lokalimiz var, bir de
burada Ümraniye’de olsun.
Böylece o arsayı satarak bu
lokali aldık. Köylülerimizden
Ümraniye tarafında oturanlar daha çoğunluktadır. Onların da bir lokale sahip olma
hakları vardır. Buna layıktırlar.”
Bu arada çaylarımız geliyor,
tavşankanı çaylarımızı kıtlama şekerle içmeye başlıyoruz.
Ne de olsa Karslıyız, kıtlama
çay içme kültürümüzü sürdürmemiz gerekir.
Derken Koçköylüler lokali
doldurmaya başlıyorlar. Herkesin yüzünde samimi bir gülümseme var. Anlaşılan bu lokalin alınmasından ve hazırlanmasından memnundurlar.İstanbul gibi koca bir kentte Karslıların bir araya gelmesi, dayanışma göstermesi imrenilecek örnek bir davranıştır.Güç ve gönül birliği, her
türlü sorunu anında çözebilir.
Onbeş milyonluk bu kentte
her birimiz birer damlayız.
Tek başımıza aslında bir şey
değiliyiz. Ama bu damlalar bir
araya gelince çağlayan oluşturabilir. Bu bilinçle yola çıkan Koçköylüler de bir araya
gelmişler, yardımlaşarak, güç
birliği ederek başarmışlar.
Daha da çok şeyler başarabilirler. Çünkü buna inandıklarını her hallerinden anlıyoruz.
Hem bunları konuşuyoruz
başkanla, hem de konukları
karşılıyoruz. Nihayet lokalimiz
doluyor gelen konuklarla.
Çaylar içiliyor, sohbetler ediliyor, yıllardır biriken özlemler
gideriliyor. Herkesin gözlerinde fark edilir bir mutluluk parıltısı var. Zaten dernekleşmenin bir amacı da bu değil miydi.İnsanları zaman zaman bir
araya getirerek kaynaştırmak,
birbirlerinin dertlerinden,başarılarından, çalışmalarından
haberdar etmek. Belki de bu
şekilde birçok bireysel sıkıntıları ortadan kaldırmış oluruz.
Uzun süredir birbirini görme
olanağı bulamayan insanlarımız, dernek lokalinde bir ara-
ya gelerek dertleşir,sohbet
eder,sorunlarını paylaşırsa daha iyi olmaz mı? Böylece her
birey burada İstanbul’da yalnız olmadığını hissetmiş olur.
Neyse lafı uzatmadan asıl
konumuza gelelim. Koçköyü
derneğinin Ümraniye’de satın
aldığı Dernek Lokalindeyiz.
Konuklarımız arasında birçok tanıdıklarım var. Ben aslında Bardaklı Köyünden olduğum için, Koçköylü kardeşlerimizin hepsini tanıyamıyorum. Tanıdıklarım arasında
adaşım Agah Bakar var. Görüşüp, sohbet ediyoruz. Çok değerli arkadaşım Muharrem
Yirdem var. Kendisiyle 1996
yılından beri arkadaşız. Dernek çalışmaları olsun, hemşeri buluşmaları olsun kaz geceleri olsun hepsinde Muharrem Yirdem vardır. O kadar
sosyal bir insandır. İstanbul’da ne kadar Karslı varsa
hemen hemen hepsi Muharrem Yirdem’i tanır.
Konuklarımız arasında bir
de Terzimiz vardı. Koçköylülerin elbiselerini diken usta
bir terzi vardı. Güneşli Evren
Mahallesinde Bay-Bayan terzisi Tüccart ÇİFTÇİ de dernek
açılışında köylülerini yalnız
bırakmamıştı.
Değerli kirvem rahmetli
Tevfik İlgüz’ün büyük oğlu
Muharrem İlgüz var, ikimiz de
birbirimizi görmekten mutlu
olduğumuzu belli ediyoruz.
Yönetim kurulu üyesi Yakup
Gelgeç (annesi amcamın kızıdır) beni görünce dayıcığım
diyerek sarılıyor,çok mutlu
oluyorum. Ayrıca Koçköyü’nde Adıgüzel soyadı taşıyan kalabalık bir sülale var.
Çok iyi tanıdığım Emin amcayı gözlerim arıyor. Bu sırada
birisi çantasından bir fotoğraf
makinası çıkarıyor. Yanına
yaklaşıyorum ve makinayı alıyorum kendisinden izin alarak. Sonra tanışıyoruz meğer
benim aradığım Emin Adıgüzel’in oğlu Müntaz Adıgüzel
değil miymiş. Tanışmakla çok
memnun oluyoruz. Daha
sonra sürekli görüşmek üzere
anlaşıyoruz. Bir de yıllardır
unutmadığım çok değerli bir
öğretmenimi gözlerim arıyor.
Bütün Koçköylülere soruyorum İlgar Gülbaz Öğretmenime haber vermediniz mi diye.Haber verildiğini söylüyorlar. İlgar Gülbaz öğretmenim
gelmediği için üzülüyorum
Zaman ilerledikçe birçok
Koçköylü ile tanışıyoruz ve
program başlıyor.
Yönetim Kurulu Başkanı
Cengiz ERGÜL, lokalin giriş
kapısına kırmızı bir kordela
bağlıyor geleneksel olarak açılışı böyle yapmamız gerekiyor.
Siyasilerin çok hevesli oldukları kordela kesme işine Koç-
37 ■
köylülerden kimse ilgi göstermiyor. Başkan Cengiz Bey kordelayı kesmek üzere davetliler
arasında bulunan, Koçköyü’nde çok sevilen, yaşça en büyük
olan bir dedeyi Şahmettin ERBEN’i getiriyor ve kordelayı
kestiriyor. Bu iş de böylece
saygı ve terbiye çerçevesinde
yerine getirilmiş oluyor.Bütün
konuklar bundan memnun
oluyorlar ve candan samimice
alkışlıyorlar.
Sonra Dernek Yönetim Kurulu Üyelerini tanıyoruz.
Yönetim Kurulu Başkanı
Cengiz ERGÜL
Başkan Yardımcısı:
Kıyas YİRDEM
Muhasebe : Orhan KOÇAK
Sekreter : Yakup GELGEÇ
Üye
: Ergin Vergül
Nihayet program başlıyor.
Halk ozanı yetiştirmek yönünde önemli potansiyele sahip olan Koçköyü, bu özelliğini genç ozanların sayısının
çokluğu yönünde kendini kanıtlıyor. Bizim kuşak Murat
Çobanoğlu’nu gördü, tanıdı.
Onun babası Gülistan Çobanoğlu usta bir ozan olduğunu
Çobanoğlu’nu
yetiştirerek
göstermiş. Daha sonra Tarhan
■
38
İnan ve Turan Araboğlu aşıklar çıkmış er meydanına, çalıp
söylemişler beğenilip sevilmişler,ancak genç yaşta aramızdan ayrılmışlar sevenlerini acılarda bırakarak.
Yine Koçköyünden yetişmiş
bir halk ozanı ile tanışıyoruz.
Gürbüz Kösem adındaki bu
güleç yüzlü ozanı getiriyorum
sahneye ve alkış başlıyor. Çok
sevildiği alkışların şiddetinden fark ediliyor. Aşık Gürbüz
çalıp söylüyor türkülerini. Hemen onun peşinden başka bir
Koçköylü ozanı tanıtıyorum
konuklarımıza. Aslında onlar
kendisini tanıyorlar da, birçok
meziyetlerini duymamış olabilirler diyerek anlatıyorum
Aşık İrfan Eyüboğlu’nu
Aşık İrfan Eyüboğlu genç
ozanlar arasında sesiyle ön
plana çıkmış, yeteneği ile
kendini kanıtlamış. Kültür
Bakanlığı Müzik Dairesi başkanı onun için şöyle demiş:
“Gördüğüm ve dinlediğim
ozanlar arasında, aşıklık geleneği yönünde her çeşit makamı çalabilen, bu konuda bilgi
ve beceri birikimi olan bir
aşık. Gelecekte çok önemli
mesafeler katedecek,büyük
başarılara imza atacaktır.”
Aşık İrfan’ın bu özelliklerini
dinleyen köylüleri onun adına
mutlu olduklarını tebessüm
ederek gösteriyorlar ve alkışlıyorlar.
Aşık İrfan Eyüboğlu’dan
sonra sahneye Aşık Emrah
Neroğlu’nu alıyoruz. Aşık Emrah Neroğlu Kars’ın Akyaka ilçesindendir. Güçlü sesiyle beğeni toplamıştır. Çok sayıda
sevenleri vardır. Aşık Emrah
Neroğlu güzel sesiyle söylediği türküleriyle dinleyenlerden
bolca alkış alıyor ve sazının
başı parayla doluyor. Aşığın
sazının başına para takmak,
aşıklık sanatının önemli ve eski bir geleneğidir. Dinleyenler
çok beğendiği aşığın sazının
başına para takarak beğeni ve
taktirini göstermiş olur.
Bu arada adaşım Agah Bakar güzel sesiyle Aşık Emrah
Neroğlu ile birlikte türküler
söylüyor ve bolca alkış alıyor.
Aşık Emrah Neroğlu programını bitirip yerine oturunca,
konuklarımızın sohbet etmek
ve özlem gidermeleri için yarım saat ara verdik programa.
Sohbetin gidişatından anladık
ki böyle bir ara vermek son derece gerekliymiş. Çünkü insanlarımız kendi özel koşulları
ya da çalışma durumları nedeniyle birbirlerini uzun zamandır göremiyorlar. Dernek gecelerinde ya da düğünlerde karşılaşınca konuşup dertleşme
gereği duyuyorlar. Biz de bu
ihtiyacı görüyoruz ve onların
sohbetlerine katılıyoruz. Şimdi buradan bütün Karslı hemşehrilerime tavsiyede bulunuyorum; yaptığınız gecelerde
böyle bir uygulamayı dikkate
alalım, böylece dostluk ,arkadaşlık,akrabalık bağlarını daha da sıkılaştırmış olacağız.
Sohbet iyice koyulaşmıştı.
Gerçekten öyle bir sohbete
dalmışlardı ki aşıkları unutSerhat Kültür • Mart - Nisan 2012
muşlardı. Neyse ki bu güzel
sohbetten onları koparmak
zorundaydık, çünkü çok değerli bir sanatçımız katılmıştı
aramıza. Çıldırın Zurzuna köyünden Burhan Yıldırım, başkanımız Cengiz Ergül ‘ü kırmamış sazını da alarak aramıza katılmıştı. Bu anonsumuzu
da yaparak konuklarımızı sanatçımız Burhan Yıldırım ve
güzel eski Kars türküleriyle
baş başa bırakıyoruz.
Daha sonra derneğin hazırladığı lezzetli yemeğimizi yiyoruz. Bu arada sohbetler de
devam ediyor. Konuklar arasında bir de emekli öğretmenimiz vardı.Aramıza katılmakla bizleri onurlandıran
Emekli Öğretmen İncedere
köyündendi. Kendisine merhaba dediğimde nerelisiniz
diye sormuş olacağım, İncedere’nin içindenim diyerek bir
de güzel bir espri yapmıştı.
Yemeklerimiz bitmişti ki
Aşık Mürsel Sinan girdi içeri.
Koçköylüler aşığı karşılamak
üzere ayaklandılar. Mürsel Sinan’ın çok sevildiği belli oluyordu. Herkes sıraya girmişti
Aşıkla görüşmek için. Görüşüp tanışma faslından sonra
Mürsel Sinan’ı bir masaya buyur ettiler. Aşık henüz yeni
oturmuştu, daha soluklanma-
dan kendisini sahneye davet
ettim. Çünkü zamanımız
azalmıştı. Sabah saat 10’da
başlamıştı
programımız.
Mürsel Sinan’ın geldiği saat
17.00 idi. Yani bir saatimiz
vardı. Bu bir saati de dolu dolu değerlendirmek istiyorduk.
Aşığın dinlenmesine fırsat
vermeden sahneye aldık ve
yeni bir program başladı.
Mürsel Sinan’ın ustalığı sayesinde Koçköylüler belki de
50 yıldır böyle doyasıya aşık
dinlememişlerdi. Derneğimizde ses düzeni kurmamıştık,aşıklarımız eski köy düğünlerindeki gibi, sazını omzuna asıp, konukların önünde
gidip gelerek türkülerini söylüyorlardı. Bu durumu da çok
sevmişlerdi. Zaman zaman alkış yerine “Varol Aşık varol”
sesleri duyuluyor, herkes eski
köy düğünlerini anımsıyordu.
Böyle bir nostaljiyi yaşamakla
da mutlu oluyorlardı.
Program bitiyor, alkışlar
başlıyor, dakikalarca sürüyor.
Kimse yerinden kalkmak istemiyor. Demekki diyoruz bu 8
saat süren program Koçköylüleri tatmin etmemiştir. Anlıyoruz ki yıllardır öz kültürümüzden ayrı kalmak bizde bir
kültür açlığı oluşturmuş. İşte
bu gün Koçköy Derneğinin
2.şubesinin açılışında 8 saat
halk ozanı dinlemek, dostlarla, eski arkadaşlarla sohbet etmek bize yetmiyor. Yani doymuyoruz birbirimiz görmekten, aşıkları dinlemekten. Bu
neyi gösterir biliyor musunuz?
Bu açlık Karsımızı ve insanımızı çok sevdiğimizi gösterir.
Bütün sevgilerden farklıdır
Kars’ı sevmek.
Karslı olmak bambaşka bir
duygudur.
Karsımızla gurur duymamız
için çok nedenlerimiz vardır.
Güneş bizden doğar bunu
biliyorsunuz.
Güneşe her sabah günaydın
derken kulağına neler fısıldadığımızı da biliyor musunuz.
Her sabah güneşe deriz ki;
Seni kıskanıyoruz;
Çünkü sen bütün dünyayı
ısıtıyorsun,
Bütün canlıların sana ihtiyacı var.
Bize ilk gülümsemenle ılık
yürek atışları bırakıyorsun,
Biz böylece senin gittiğin
yerlere seninle dostluk selamları gönderiyoruz.
Sıcaklığını sunduğun insanlar, bizim de gülümsememizi
ve yürek atışlarımızı hissediyorlar.
Böylece tanımadığımız milyarlaca insanla senin aracılığınla dost oluyoruz.
Bu dostluk bütün dünya
dostluğu demektir.
Ey Güneşimiz işte sen bize
bu dostluğu veriyorsun.
Biz seni her sabah Kars’tan
bütün dünyaya uğurlamakla
gurur duyuyoruz.
Var git her yere, bizim yüreğimizdeki barış ve dostluk
duygularını ulaştır.
Bütün dünya mutlu olsun.....
39 ■
fiAH‹N A⁄ÇAY
Bilmemiz Gereken
Özel Güvenlik
Özel Güvenlik Koordinatörü
Y
ÜCE Rabbim insanoğlunu yarattığında vücudunu dış tehlikelerden
korumak için bir takım
tedbirler uygulamış mesela gözü dış etkenlerden korumak için göz kapağı,
beyni korumak için kafatası gibi vücudu şekillendirmiştir.
Biz insanlarda ilk çağlardan beri hep kendi güvenliklerimizi ön planda tut-
■
40
muşuz. Ve son yıllarda da
özel güvenlik adı altında
teşkilatlanmaya gidilerek
mal ve can güvenliği korumak için şirketler kurulmuştur.
Böyle olunca da yaklaşık
600.000 kişilik dev bir iş
hacmi meydana çıktı. Özel
güvenlik yasası 10.06.2004
yılında ve 5188 sayılı yasa
ile yürürlüğü girmiştir.
Bende uzun yıllar eğitimini
verdiğim özel güvenlikle ilgili bilgi ve birikimimi bu
sayfalardan sizlere aktaracağım. Yazılarım sadece
güvenlikle ilgili olmayacak
ülkemizdeki güncel konulardan yani sizin anlayacağınız çuvalın ağzını açacağız dağarcığımızda ne varsa sizlerle paylaşacağım.
Her şeyiniz gönlünüzce
güvende olsun.
Bahar Muştusu Sevgi…
OLCAY KARSLIO⁄LU
[email protected]
S
EVGİ; Allah (c.c)’ın karşılıksız,
kendi nimeti, rahmeti, inayeti ve
fazlından yarattığı bütün mahlukata
(insan, hayvan, bitki vs.) farklı şekillerde tezahürünün temessülü olarak
tecelli etmesi, yansımasıdır.
Sevgi; ışığı, aydınlığı, temizliği,
vicdanı, yumuşaklığı, merhameti
bünyesinde barındırır. Bunun olmadığı yerde, küfür-yokluk- karanlık,
nefis, şer, kötülük ortaya çıkar. Hayatta her şey zıttıyla bilinir, anlaşılır
düsturuyla iyi-kötü, öfke- yumuşaklık, zengin - fakir, kibir - tevazu, nefret - sevgi, vicdan - nefis, iman - küfür, güzel - çirkin, hastalık-sağlık gibi günlük hayatımızda karşılaştığımız ve yaşantımızda sergilediğimiz
tutum ve davranışlarımız, şahsiyetimizi, kimliğimizi yansıtır, gösterir.
Bizler mutluluğu yakalamak için
Allah (c.c)’ın güzel sıfatlarıyla boyanmamız gerekir. Tolstoy “Sevgi
nerede ise Tanrı oradadır.” demiştir.
Ünlü Rus yazar. İyi bir insan olmanın yolu; sevgi, merhamet, tevazu,
yardımlaşma, dürüst ahlak ve düzgün karakterli bir yaşam felsefesinin hayatımıza tatbiki ile mümkündür. İnsanlar yaratılışları - dünya
imtihanı- gereğince iyilik ile kötülük, vicdan ile nefis, güzel ile çirkin,
iman ile küfür gibi duygu ve düşünceleri kalbinde, ruhunda beraber
barındırdığı için, nefse ait neçeşit
duygu, düşünce, yaşam biçimi ve
hayat felsefesini benimsediğimiz
oranında, şahsi, ailevi, içtimai, sosyal ve kültürel yansımaları o oranda
olması kaçınılmaz olacakdır.
Atalarımız: “Rüzgar eken, fırtına
biçer” özdeyişiyle, bu konuda
önemli bir mesaj vermişlerdir.
Mutluluğa giden yolda yüklediğimiz anlam ve misyonumuz, kişiliğimizin pusulasıdır aslında. Para, güç,
şöhret, sapkın düşünce ve şehvet,
makam arzusu misyonumuz ise asıl
amacımız; bunun neticesinde türlü
hile ve oyunlar, kötülük, nefret ve
tahrip edici şiddet şeklinde zulüm
ederek ortaya çıkar ki Norveç katliamında görüleceği üzerine canavar
bir şahsiyet ortaya çıkması her zaman için muhtemeldir.
Eğer mutluluğun anlamına, yardımseverlik, civanmertlik, dürüstlük, iyi ahlak ve faziletli davranışlar,
yardımlaşma şeklinde misyonlar
yüklendiği takdirde, hem kendimiz
hemde yaşadığımız topluma faydalı
yönde hizmet ederiz. Böylece mutlu
bireyler teşekkül ederek bizlere verilen bilgi, şöhret, makam, nefis hesabına değil, vicdan ve sevgiye kanalize edilmesi, çevrilmesi, kullanılması
neticesinde hayırlı neticeler elde
edilerek gerçek amacına ulaşılmış
olur.
İyi niyet; sevgiyi, hakkı, hukuku,
evrensel değerleri, güzelliklere kapı
aralar, hayır getirir. Kötü niyeti; nefsaniliğe, menfaatperestliğe, şerre
götürür. Örneğin; şahsını yardımsever olarak lanse eder, tanıtır.Ticari
faaliyetlerindeki teşebbüslerinde
önce güven telkin eder, dürüst ve
ahlaklı faaliyet sergiler, müşterilerinin güvenini sevgisini ve takdirini
kazanır. Bir müddet sonra gerekli
para ve malları elde ettikten sonra
aldığı hizmetin ve malın, ücretini,
bedelini ödemeden izini kaybettirir;
kuzu postuna büründüğü sahte
kimliğini atarak, asıl gerçek kimliği
olan kurt kişiliğiyle yeni av peşinde
yoluna devam eder. Dolayısıyla niyet hayır ise akıbeti hayır, şer ise akıbeti de şer olacaktır. Yine Peygamber efendimiz (SAV) “İnsanın içinde
öyle bir et parçası vardır ki eğer o iyi
olursa bütün vücut iyi, sıhhatli olur,
aksi takdirde bütün vücut hastalıklı,
kötü olur. O da kalptir.Öyle ise herkes kalbine baksın” demiştir. Aynı
zamanda söylem ile eylem ne kadar
tutarlı ise bizler hem kendimize,
hemde başkalarına iyiliği, merhameti yaşayarak hakkıyla göstermiş
olacağız. Aksi halde başkalarına iyiyi, güzeli, hakkı, hukuku, doğruyu
söyleyerek şahsımıza ait sergilediğimiz davranışlarımızda tersi istikamette hareketlerde bulunmuş oluruz ki bundan envai çirkinlikler zuhur eder, “Ayinesi işidir kişinin, lafa
bakılmaz” deyişi bu konuda iyi bir
örnek teşkil eder.
Her türlü nefis ve şeytani duygu ve
düşüncelerin fiiliyata dönüşmemesi
için; baskılanması, kötü bir hastalıklı virüs gibi şahsımıza ve cemiyetimize yayılmasını önlemek için; aklımızı, ruhumuzu, idrakimizi, sevginin yansıdığı, yaşatıldığı bütün güzel değer ve sıfatları benimseyerek,
tohumlarının kalbimize ekilerek,
yaşantımızın her anında bizatihi yaşanarak filizlenmesi, kök salması ve
büyüyerek meyve vermesinin sağlanması oldukça önem arzeden bir
konudur.
Bütün bu kazanımlara sahip olmak için; hayatta elde ettiklerimizle
Sabır, yapabildiğimiz kadarıyla Tevekkül, sonuçları itibariyle her durumda Şükür ederek hatalı davranışlardan kusurlardan manevi hastalıklardan yine manevi şifalara inkılap edebilme mücadelesi ve azmi
içinde olmalıyız.
Kalbimizi, aklımızı Sabır havuzuna atıp, Tevekkül suyuyla yıkayıp,
Şükür sabunuyla temizlenmesi icap
eder ki işlevini tam ve doğru olarak
ifa edebilsin.
Kalbini, ruhunu, idrakini, sevgiye,
mutluluğa, muhabbete, barışa adayan...
O
yolda
mihmandarlık
eden...Maddi ve manevi envai külfet
ve sıkıntılara baş koyan neferlerin
dirilttiği sevgi ve muhabbet filizlerinin neticesi olan bahar bayramınızı
bu vesile ile bütün canlara can-ı gönülden tebrik ederim.
Yazımı bir şiirimle noktalamak istiyorum...
Sonsuzluğun Sahibi Yarattı; bütün
Alemleri, Varlıkları, Cihanı, içindekileri, dışındakileri...
Eğri ile doğruyu, hak ile batılı, güzel ile çirkini, iman ile küfrü öğretti,
öğrettirdi...
Ve sonra “Artık bundan sonra özgürsünüz, serbestsiniz. İsteyen dilediği yolda gidebilir” dedi.
Garbta, Şarkta, Şimal ve Cenubta
neler gördü, görüyor, görecek imtihan-ı dünya...
İnci-kömürden, ışık-karanlıktan,
melek-şeytandan, kalp-nefisten ayrılana dek...
41 ■
HANDAN ERDA⁄
[email protected]
9
0’LI YILLARDA hayatımıza girmeye başlayan ilk
bilgisayar ile teknolojiye alışmaya çalışırken 2000’li yıllarda teknolojide tüm Dünya ile
beraber devir atladık. Teknoloji hayatımızın her alanında
yer almaya başladıkça gelişen
teknoloji ile beraber birden
fazla alternatif ve model
ürünlere kolayca sahip olmaya başladık.
Günümüzde
toplumun
herkesimin den insanlar bir
yâda daha fazla bilgisayara,
cep telefonuna ve internete
sahip. Elimizde bulundurduğumuz imkânlarla okulda, işyerlerinde, evde ve sosyal hayatımızda istediğimiz her
türlü bilgiye ve daha fazlasına kolayca sahip olabiliyoruz. Günlük alışverişimizi,
yemeğimizi, kılık kıyafetimizi
ve her türlü ihtiyacımızı internet üzerinden sipariş vererek kapımıza kadar getirtebiliyoruz. Bizim için bu işlemleri yapmak nefes alıp vermek kadar doğal ve kolay bir
olay haline geldi.
Evet, teknoloji günden güne gelişiyor ve hayatımızda
■
42
Teknoloji Hayatımızı Kontrol
Etmemeli Biz Teknolojiyi
Kontrol Etmeliyiz
yeni bir sayfa açıyor. Ancak
bu gelişmeler hayatımızı kolaylaştırdığı gibi hayatımızı
bir monotonluğa da sürüklemiyor mu? Her şeyin elimizin
altında olması, istediğimiz
her şeye bu kadar kolay sahip
olmak değer yargılarımızın
da azalmasına neden olmuyor mu?
Günümüzde yeni moda haline gelen e-kitaplar sayesinde bir kitabı elimize alıp
onun kokusunu, mürekkebini, sayfalarını parmaklarımız
da hissederek okumak yerine
telefonlarımızdan, tabletlerimizden ya da bilgisayarlarımızdan kitapları okur hale
geldik.
Eskiden ailemizle, arkadaşlarımızla görüşüp, hayatımızda olan biten olayları anlatırken artık sosyal medya üzerinden tanıdığımız tanımadığımız tüm insanların özel hayatlarını, mutluluklarını, hüzünlerini paylaşabiliyoruz.
Teknoloji günden güne gelişirken insanları da kendi
içinde bir girdaba sürükledi.
İnsanların sesini duyup onların ruh halini anlamak yerine
duvarlarına yazdıkları yazılardan onları takip edip, beğendiğimiz müzik ve resimlerde onları etiketleyerek haberdar eder hale geldik. Birbirimizi yüz yüze fazla tanımazken tüm hayatımızı internet üzerinden birbirimizle
paylaştığımız sanal bir dünyaya adım attık.
Bilişim sektöründe çalışan
biri olarak teknolojik gelişmelere duyarsız kalamazken
bir yandan da insanların teknolojiye bu kadar bağımlı hale gelmelerini üzülerek izliyorum. İnsanların işlerini yapmaları için illada bilgisayara
yâda internete gereksinimleri
olmamalı. İşler internet olmadan da yürüyebilmeli.
Teknoloji hayatımızı kontrol
etmemeli biz teknolojiyi
kontrol etmeliyiz. Her yeni
çıkan teknolojik ürün bir önceki teknolojinin eksikliğini
gidermek için piyasaya sürülür.
Benim insanlara naçizane
önerim teknolojiye duyarsız
kalmayın ancak teknolojinin
de hayatınızın merkezi haline gelmesine izin vermeyin.
Y a z a r l a r › m › z d a n fi i i r l e r
Nevruz Birlik Demektir
Ardahan Marşı
Sevgi tarif edilmez,
Yaşanırsa var olur
Kıymeti nadan bilmez,
Nevruz’da bahar olur...
Ardahan, Ardahan, canım Ardahan
Şerefim, şöhretim, şanım Ardahan!..
Cemre düşer toprağa,
Deli kan tazyikleşir,
Kardelen açar dağa,
Nevruz diye bekleşir....
Takvim Mart’ın dokuzu,
Cemre düşer can gelir...
Kutlar iken nevruzu,
Cana heyecan gelir...
Nevruz yaşam sevinci,
Nevruz birlik demektir.
Nevruz bahar övüncü
Nevruz dirlik demektir.
Kardelenler ibretle,
Kar altından el sallar;
Anılsın muhabbetle,
Nevruzda barış da var..
Gürsoy Solmaz
Nevruz
Takvim Martın dokuzu,
Kutlar iken Nevruz’u
Cemre düşer acele,
Güler toprağın yüzü...
Şenletir gönlümüzü...
Tarihlere ün salmış şöhreti, şanı;
Uyuma arkadaş ülkeni tanı
Bu yurdun doğuda canlı kalkanı
Şerefim, şöhretim, şanım Ardahan
Bir diyarsın aziz ve de mübarek,
Herkesin bunları bilmesi gerek,
Şöhretin cihana yayılmış, gerçek!..
Ardahan, Ardahan, canım Ardahan!..
Ne şirin bağların var, bostanın var,
Kahraman,yiğit ne çok insanın var,
Tarihe mal olmuş bir destanın var
Ardahan, Ardahan, canım Ardahan!..
Ardahan sen benim yurdum, vatanım,
Fedadır uğruna, fedadır canım
Dağında gölgesi vardır Atanın!..
Abbas GÖKÇE
İşte ekmek işte tuz,
Barış demektir Nevruz,
Sevgi paylaşıyoruz...
Ta milâtdan evvele
El-eleyiz el-ele...
Z İ Y A’ Y A
Kazak, Kırgız ve Özbek,
Oğuz, Türkmen, Peçenek,
Bir göbekten gelerek,
Dağılmışız dünyaya,
Nevruz’la yana yana...
Ben neyleyim Yarabbi, şimdi Ziya’dan sonra;
Bütün dünyam yıkıldı, yaşanacak dünyam
yok!
Her bahar alazlanır,
Türkü söyler sazlanır,
Kar kadar beyazlanır,
Bar tutar, halay çeker,
Oynarız teker teker...
Demir döver tavında,
Dolanır etrafında,
Gençler gönül avında
Alazlanır alazda
Her yılın Nevruz’unda...
Gürsoy Solmaz
Yine her yer karardı; ışığım yok, ziyam yok,
İbrahim’den sonra da artık benim Ziya’m yok!
O, gönlümde anıttı, sevgi, saygı anıtı;
Bırakıp gitti beni; gerçeğim yok, rüyam yok!
Makamı cennet olsun ve Allahın duası
Bunu böyle bilirim, benim başka duam yok!
Seve, seve yoluna can verirdim Billâhi;
Buna Allah şahittir; yalanım yok riyam yok!..
Yakacık
02.03.2012
Abbas GÖKÇE
Karabağ Hocalı
Yıl bin dokuz yüz doksan iki
Mevsimlerden zemheri
Ölüm kustu silahlar
Yok ettiler canları
Yaşlı çocuk demeden
Bebelere kıydılar
Hocalı’da soykırım
Dünya neden duyarsız
Tarih bunun hesabını
Elbet bir gün soracak
At gözlüğü takanların
Gözlerine sokacak
Hocalı’da yaşana
Bu soykırım tap taze
Dünyaya sunulur
Bu vahşet bu işkence
Umutla beklenen
Bebeler oldu mevta
Gelinlik kızların
Çeyizi kaldı rafta
Evsiz barksız kaldılar
Yıllarca sokaklarda
Oysa dünya liderleri
Oy peşinde çıkarda
Haykıralım canlar
Haklı davamızda
Bir daha yaşanmasın
Soykırım
Hocalı’da her yanda
25.02.2012
Saat.21.15
Cafer AKYOL
43 ■
DR. YAfiAR KALAFAT
[email protected]
[email protected]
H
Halk Bilimci-Araflt›rmac›s› Yazar
AZARA, Karakalpak, Karapapah,
Dağıstan, Nogay, Balkar / Malkar, Karaçay, Karay, Kırımçak, Ahıska, Bulgar, Başkurt, Kazak ve Tatar
Türklerinin halk inançları içerikli
metinlerden oluşan bu çalışmada,
konular ele alınırken büyük ölçüde
hayatın doğum, evlilik ve ölüm gibi
safhaları sıralaması esas alınmış imkan nispetinde, beher safha kendi
içerisinde evveli, esnası ve sonrası
esasına göre incelenmiştir. Ayrıca
bereket, kurban, mevsimlik merasimler, gök, yer, su ve ateş gibi küllere dair yapılabilen tespitler de çalışmamız kapsamına alınmıştır.
Yapılan inanç karşılaştırmalarında
bazen ikili Türk bölgeleri ele alınmış
bazen de üçlü dörtlü kesimlerin karşılaştırmaları cihetine gidilmiştir. Elde edilen bulguların Türk kültürünün kaynak eserlerindeki yerlerine
imkan nispetinde atıflar yapılarak
yer verilmeye çalışılmıştır.
Çalışmamızda, inanç lügati, inanç
ansiklopedisi inanç atlası gibi çalışmalara yardımcı olabilecek bir metot izlenilmiştir. Sufistik mahiyetli
bulgular ayrıca vurgulanmaya çalışılmıştır. Bu tür tespitler aktarılırken
özel açıklamalar yapılmıştır.
Kırımçak, Nogay, Balkar gibi bazı
Türk kesimlere elimizdeki malzemenin sınırlılığı sebebiyle fazla yer ayrılamamıştır. Önsöz ve sonuç bölümlerinde belirtilmeye çalışıldığı gibi
diğer Türk kesimler ya başka araştırma planları ile evvelce kitaba dönüştürülmüş veya Güney Sibirya Türkleri çalışmamızda olduğu gibi farklı
formlarda ele alınacaklardır.
Çalışmamızın kaynak bölümüne
sadece yararlandığımız yazılı ve sözlü kaynakları almakla yetindik. Metinlerin içersinde geçen eser künyelerini ayrıca kaynaklar kısmına almaya lüzum görmedik. Evvelce
muhtelif yerlerde makale veya bildirili olarak yayınlanmış olan yazılara
dair künye açıklaması yapılması tasarlanmış, bu tür bibliyografyanın
çokluğu göz önünde tutularak, bu
uygulamadan vazgeçilmiştir.
Tespitini yaptığımız halk inançları
zaman zaman kendileri ile birlikte
inanç dışı bilgileri de taşımamıza yol
açabilmiştir. Zerdüşizmden bahsederken doğal olarak çıkılan bir Zer■
44
Hazara Türklerinde Karşılaştırmalı
Halk İnançları (1)
düşt kalesi veya girilen Zerdüşt tapınağına dair bilgi vermek kaçınılmaz
olmuştur.
HAZARA TÜRK HALK İNANÇLARI*
Hazara Türklerini ilk defa 1994 yılında gittiğim Uluğ Türkistan’ın güney bölgesi Kuzey Afganistan’da tanıdım. Daha sonra aynı bölgeye 1995
ve 1996 yıllarında da gitme imkanı
buldum. Bölgeden yaptığım halk
inançları ağırlıklı tesbitlerimizi iki
kitapçık halinde neşrettik. Bu çalışmalarımızda Hazara Türkleri’de yer
alıyordu.
Hazara dostlarımızla ilişkimiz sürdü. Bir seyahatimizde Diyanet İşleri
Başkanımız Sayın Nuri Yılmaz’la Mezar-ı Şerif’te görüşen Hazara Türkleri, Kültürel kimliklerinin anlaşılıp
anlatılması için yardım istediler. Bu
münasebetle Başkana, Hazara Türk
Kültürü ve tarihi ile ilgili 9 kitap verdiler. Bunların tercüme edilerek Diyanet Vakfı tarafından bastırılmaları
düşünülüyordu.
Bu arada Türkiye’deki Hazara Türkü Gençlerin temsilcileri Sayın Cumhurbaşkanımıza başvurarak, Hazara
gençlerin çeşitli kültürel yayınlar itibariyle hala Fars kaynaklarını okumak zorunda kaldıklarını bu konuda
gençler için uygun kitapların hazırlanmasını talep ettiler.
Aradan 3-4 yıl geçti TÜDEV’in Pamukkale Kurultayı’nda Bilgehan Adsız Gökdağ Hazara Türkleri ve onların Dil özelliklerine dair bildiri verdi.
O’nun bildirisini Hazara Türklerinden Muhammed Salihi’nin bildirisi
tamamlıyordu. B.A. Gökdağ’ın 1999
İstanbul Türkiyet Kurultayında da
Hazara Türkleri konusunda bir bildirisi oldu.
TÜDEV Pamukkale Kongresine konuya ilgi duyanlar bir araya geldik.
Hazara Türklüğü konusunda yapılacak bir elkitabı için işbirliği yapmayı
tasarladık. Ahmet Yesevi Türk Kazak
Üniversitemizin baskı işini üstlenmesi için Sayın Namık Kemal Zeybek’den
söz aldık. Muhammed Salihi’nin yöreden yaptığı Hazara Türk Kültürü ile
tesbitlerini ben Genel Türk Halk
İnançları ile karşılaştırmayı üstlendim ve birlikte bitirdiğimiz bu çalışma benim bildiri konum oldu.
Hazara Türkleri konusunda yapılacak yeni çalışmalara yardımcı olmak üzere hususla ilgili diğer iki tespitimizden birisi; TÜDEV Başkan
Yardımcısı Sayın Atilla Şimşek’in
ABD’den Hazara Türkleri konusunda
kaynak eserler temin ettiğini tercüme ettirerek bir faaliyet başlattığını
diğeri ise; İstanbul Aydınlar Ocağı’nın 1999 yılında Hazara Türkleri
konusunda bir sempozyum yaptırıp
dergilerinin bir sayısını buna hasrettiği hususudur.
Halk İnançları konusuna girmeden kısaca değinmek istediğim bir
konuda Tasavvuf Bilginlerine göre
Hazara Türklerinin etnik kimliği
bahsidir. Tasavvuf Bilginleri; Hazara
Türkleri’nin Eftalit Türklerinden oldukları ülkelerine daha yüksek daha
hayırlı anlamında Afganistan denildiğini, Afrasyap’ın Aftalistan’da yetişmiş İbrahim mertebesinde bir ilahi
uyarıcı elçi olduğunu, Afrasyap’ın
Afrika, Asya ve Avrupa’da Töre koyucu olarak faaliyette bulunduğunu
Hz.
İbrahim’in
etimolojisinin
Eb=vucut, kalp baba; Ra=rahim; have im=işaret ha=ev şeklinde yapıldığı
İbrahim’in kalpten konuşan baba,
Arif adam anlamına geldiği ifade
edilmektedir.
Ayrıca; Hazaralar’ın Azerbaycan
ve Hazar Denizinin kuzeyini de kapsayacak alanda yurt tuttuklarını ticaret erbabı bir halk olduklarını,
Türk kültürünü Avrupa’ya taşıyan ilk
halk olduklarını, Musevi ve İsevi
inanç sürelerinden geçtiklerini Hazar denizine Hazarbaycan/Azarbaycan’a ismini Hazara Türklerinin verdiğini, Uzun boylu hafif çekik, ufuk
gözlü Fatih Sultan Mehmet tipinde
insanlar olduklarını Fatih’in bir konuşmasında kendisinin Hazara Türkü olduğunu belirttiğini, Aftalistanın daha geniş kapsamlı ve daha eski isminin Pakturya olduğunu; Paktürklere ait ülke anlamına geldiğini
Bu bölgenin Kandoher’i da kapsamına aldığını, Türk Mitolojisindeki
Kontura olayının Kandohar’da geçmiş olabileceğini belirtmektedirler.
(Sebahattin Güngör, Tasavvuf Sohbetleri, (Basılmamış Notlar) Burhaniye, 2000).*
Hazara Türklerinde halk inançlarını ele alırken zaman zaman halk külSerhat Kültür • Mart - Nisan 2012
türünün diğer alt başlıkları ile ilgili
bilgiler de vereceğiz.
Doğum döneminden sonraki saflarda çocuk oyunlarına da çalışmamızda yer ayıracağız. Evlilik münasebetiyle yer verdiğimiz toy ve şölenlere oyunlar münasebetiyle halk
sporu olarak da değineceğiz. Keza
Bereketle ilgili anlatılarımız vesilesiyle mevsimlik merasimler ve bunlara ait inanışları halk takvimini de
anlatacağız. Nazar bahsinden sonra,
kısa da olsa halk tababetine de yer
vermeye çalışacağız.
Yaptığımız karşılaştırmalarda her
inanç ve amaçla ilgili uygulamayı vesile yapıp, çok rastlanan benzer uygulamaların tekrarından kaçındık.
Daha ziyade yapacağımız karşılaştırmalarda en iyi motifi aramaya çalıştık.
Halk inançlarının, hayatın dönemleri itibariyle sıralamasını; doğum,
evlilik, ölüm olarak yaptık. Hocamız
Dursun Yıldırım’ın Türk halk kültürü
şartlarına uygulayarak geliştirdiği bu
metodu takip ederken, çalışmamızı
dipnotları ile doldurma cihetine de
gitmedik.
Doğum evvelinde yapılan uygulamalarla ilgili inançlar, çocuğu olmayan, sürekli kız çocuğu olup hiç erkek çocuğu olmayan, erkek çocukları yaşamayan, ilk çocuğun erkek olmasını isteyen ailelerin anne adayı
ve çocukla ilgilidir. Ad verme doğumdan sonra olmakla beraber, doğum evvelinde de verilecek isimle ilgili bazı inançlar vardır.
Hazara Türklerin de çocuğu olmayan hanımlar için koyun ve keçi soyulur (kestirilir). Bayan bu kesilmiş
olan hayvanın derisine sarılır. Akciğer ve bazı iç organları anne adayının bel ve karnının üzerinde yarım
saat için koyulur.[1]
Çocuğu olmayan anne adayı için
erkek keçi kesilip onun sıcak derisine
anne adayını sarma inanç ve uygulaması Balkan Türklerinde de vardır.
Bu derinin vücudu sıkacağına sıkışmış vücudun kan damarlarını açacağına ve kan deveranını hızlandıracağına inanırlar.[2] Bazı durumlarda bayan Baksiye götürülür. Yine Hazaralarda çocuğu olmayan hanımlara
muska yapılır. Kadın muskayı boynuna pamuktan yapılmış olan iple asar.
Bu işlerden sonra kadının analığa hazır olacağına inanılır.
Çocuğa kalamayan kadın için “bakıcı kadın” “Emici Ana” “Ebe Ana”
“Ocaklı Ana”lara gitme, Nuska/Muska, Tomar boylama, hamayıl yazdırıp taşıma geleneği Türk halkları arasında çok yaygındır.
Hazaralar da kız çocuğu çok olup,
oğlu olmayan aileler son kız çocuklarına Cume gibi erkek ismi de koyarlar.
Sürekli kız çocuğu olan ve erkek
çocuğu bekleyen, artık kız çocuk istemeyen veya çocuğu yaşamayan aileler, çocuklarına koydukları isimle
gaip alemine bazı mesajlar vermek
isterler. Bu uygulamayı Uluğ Türkistan, Avrasya, Ortadoğu ve Balkanlar’daki çeşitli Türk halklarında görmekteyiz. Mesela Anadolu’da “Kızyeter” Kafkasya’da “Tamam” Vahit
Azerbaycan’da “Besti” veya “Kız Besti” isimleri konur. Türkmenistan’da
“Oğlan Gerek” Kuzey Mezopotamya’da “Döndü” “Döne” Doğu Karadeniz’de “Kafiye” isimleri konur. Ayrıca;
Tokta, Durmuş, Dursun, Ömür, Yaşar
gibi isimlerin de mahiyeti aynıdır.[3]
Hazarların yaşamayan erkek çocuklarına entari giydirilir, küpe takılır. Bazı ailelerde, erkek çocukları çok
öldükleri için, erkek çocuklarının ismini kötü bir şeyin ismini koyarlar.
Örneğin Çalme Hazara dilinde tezek
demektir.[4] Erkek çocuğu yaşamayana ailelerin çocuklarının yaşamaları
için onlara kız isminin konulması,
onlara kız giysilerinin giydirilmesi,
saçlarının uzatılması, küpe takılması, onların korunmaları amacıyla yapılır. Sadece erkek çocukların ölümüne sebep olan güçleri bu yöntemle aldatmak amaçlanmıştır. Çocuklara yaşamaları için çirkin isimler konulması da onların beğenilmemesini sağlamak içindir. Bazen de çocuklar özellikle pasaklı tutulur yüzüne
kömür sürülür veya bezendikleri zaman kem sakınılır. Bununla amaç
çocuğu görünen ve görünmeyen nazar türünden tehditlerden muhafaza
etmektir. Güçlü hayvanların isminin
konulmasından da amaç aynıdır.[5]
Bu isimin tehlike unsurlarını yıldıracağına inanılır. Bu uygulamayı da
Türk Dünyasının birçok yerinde görmekteyiz, bunların Türklerin mensubu bulundukları eski inançların
uzantısı oldukları ifade edilmektedir.
Nitekim Hazara Türklerinde Çalme
anlamına gelen büyükbaş hayvan
dışkısının ismi Anadolu Türklerinde
Kerme veya Kelme’dir.
Hiç çocuğu olmayan aileler çocuğunun olması için, şeyhlerin nefsine
hakim ve haram yememiş kimselerin mezarı ziyaret edilir. Nefsi ve nesli güçlü kimseden bir “dua verin” diye talepte bulunur.
Ulu gabirlerden çocuk edinme
inancı Kamizm önemi Türk halk
inanç sisteminin bir ürünüdür. İslamiyet’te Veli Kültü olarak devamlılık
göstermiştir. Türk halkları arasında
çok yaygın olan bu inanca göre Allah’ın halis kullarının Allah indinde
itibarlı yeri vardır. Bu şahıslar dileğin
Allah’a ulaşmasında yardımcı olurlar. Bunların mezarları da istek iletilmesinde etkilidir. “Nefsi ve Nesli” temiz olma Türk halk safizminde bilhassa Afganistan gibi Uluğ Türkistan’ın güney bölgesinde, bu itibarla
da özel önem arz eder.
Hazara halkı, çocuğu olmayan beyanları kutsal yerlere, ziyaretgahlara
götürüler ve buralarda Allah (C.C.)
dan yardım istenir. Çocuk dünyaya
geldikten sonra Babe Nazar, Bibi Nezire gibi isimler koyarlar. Doğumdan
sonra çocukla beraber ziyarete giderler ve kurban keserler, dua ederler. Allah’tan çocuğu uzun ömür isterler.
“Bibi”nin Türk halk tasavvufunda
özel bir yeri vardır. Bibi, Anadolu’da
bazen hâlâ ve bazen de Teyze anlamında kullanılmakla beraber asıl anlamı gün görmüş hikmet sahibi, ağzı
dualı, eli bereketli, aziz hatun kişi
demektir. Daha ziyade tecrübeli ebe
analar için kullanılır. Bir bibi doğum
yaptırdığı çocuk sayısınca önem ve
manevi itibar kazanır. Zira Bibi bir
canlının dünyaya gelmesinde bir
ananın doğumuna yardımcı olmuştur. Özbekistan ve Güney Azerbaycan Türkleri arasında ünlü bibi yatırları vardır. Belirli zamanlarda efsaneleşmiş bibilerin adına özel günler
düzenlenip ve bu günlerden bereket,
saadet, sıhhat gibi güzellikler beklenir. Bibi Kültü Balkanlarda da vardır.
Etimolojisi Baba ile ilgilidir.
Doğumla ilgili dönemlerin kesin
sınırlarla ayrılmaları pek kolay değildir. Doğumu takip eden ilk kırk gün,
annenin “Kırklı” dönemidir. Bu dönemde ona özel itina gösterilir. Bu
dönemdeki inançlar “et”, “su”, “kirli
su”, “bağ”, “ayna”, “Ad verme” ve
“beslenme” ile ilgilidir.
DEVAM EDECEK
DİPNOTLAR:
* Bu yazı Durmuhammed Salih ile birlikte ilkin bildiri olarak sunulmuş daha sonra Atayurttan Anayurda Türk Kültürü Dergisi’nde yayınlanmıştır.
* Şimdilik 100 sahifeyi bulan bu çalışmanın
hazırlanmasında destek ve yardımını esirgemeyen Sayın Mehmet Atay ve Sayın Tülin Öncel’e
teşekkür ediyorum.
[1] Kaynak Kişi: Halime Alişahi, tahsilsiz ev
hanımı, Dereysuf İlçesinde yaşamakta olup, 47
yaşındadır.
[2] Yaşar Kalafat, Kuzey Afganistan Türkleri
(...) İstanbul, 1994.
[3] Yaşar Kalafat, Doğu Anadolu’da Eski Türk
İnançlarının İzleri, Ankara, 1999.
[4] Kaynak Kişi: Hatice Salih ilkokul mezunu
evhanımı. Somangan ilçesi Dereysuf köyünde
yaşamaktadır. 40 yaşındadır.
[5] Abdulkadir İnan, Makaleler ve İncelemeler, Ankara, 1992.
45 ■
TAMER VARLI
[email protected]
Sendikac›
GEÇEN SAYIDAN DEVAM...
U konudan şimdiye kadar daha
çok komşu ülkelerin şiir medeniyetlerini işledik. Sıra geldi bizim
alt yapımızı oluşturan medeniyetimiz Selçuklu ve Osmanlı Şiirine geldi.
Selçuklu ve Osmanlı Şiiri;
(İstanbul’un fethinden önce)
Anadolu şiiri 15.yüzyılın ortasına
kadar ( İstanbul’un fethinden önce),
Mevlana’nın ve Yunus’un görkemli
yapıtlarını, Süleyman Çelebi’nin
güçlü Mevlidi’ni, Şeyhi’nin nefis
mesnevilerini yaratmıştı. Türkçe, şiir dili olarak Orta Asya’dan Ön Asya’ya getirdiği geleneği, İslamiyet’in
kültürel yaşantısıyla ve Arap-Fars
estetiğiyle birleştirerek yeni bir senteze yönelir. Türk şiirinin kaynaklarını, göçebe özelliklerini; İslami değerlerini, tasavvuf ve tarikat yönlerini ve ilerici hümanizma’sını Yunus
Emre, kendi dehasının potasında
eritti. Hem halk şiirimizin, hem divan şiirimizin coşkun bir pınarı oldu. Hece vezinlerini de yaşattı, aruzu da geliştirdi.
İstanbul’un fethinden önceki divan şairleri, imparatorluk döneminin olgunluğuna erişmemişlerdi
ama gazel’den tuyuğa, mesnevi’den
rubaiye kadar, Arap-Fars edebiyatının temel birimlerinde azımsanamayacak bir yararlılık gösterdiler.
Sümer’in, Mezopotamya’nın, türlü türlü kültür ve dillerin zengin şiir
yaşamı, 11.yüzyılın ikinci yarısından
sonra başladığı Türkleşme ve Türkçeleşme yaşantısını yeni doruklara
taşıyacaktı.
Anadolu’nun ve çevresinin yazgısı, uygarlık tarihinde olduğu gibi, insanlığın şiir serüveninde de ihtişamlı hale getirmesine bir başlangıç olmuştu. Mevlana’nın Farsça yazılmış
şiiri dışında, Selçuklu ve Osmanlı
döneminden seçilmiş şiirlerin hepsi
o çağların Türkçesiyledir. Bazılarının anlaşılması çok güç olduğundan, bunların çoğunu anlamak için
geniş sözlüklerden yararlanmak gereği duyulmaktadır.
Türkçemiz, 13., 14., 15. yüzyıllardan bu yana, o kadar çok değişmiştir ki o dönemin şiirlerini yine bu-
B
■
46
Eski Anadolu ve
Ortadoğu’dan Şiir’ler (VI)
gün ancak sözlükle okuyabiliyoruz;
neredeyse kendi dilimize çevirmek
zorunda kalacağız diye düşünmüyor değiliz!
Yazımıza ünlü yazar ve düşünür
Mevlana’dan bir Türkçe Şiirler ile
devam edelim;
Gelesin bunda sana yek garazım
yok işitirsen;
Kalasın anda yavuzdur yalnız kande kalırsan.
Çelebidir kamu dirlik, Çalaba gel,
ne gezersin?
Çelebi kuralın ister, Çelebiyi ne
sanırsın.
Ne ağızdır, ne ağızdır Çeleb ağzında kığırmak;
Kulağın aç, kulağın aç, bula kim
anda değersin.
—.Eğer k’eydir karındaş yoksa yavuz,
Uzun yolda bulur sana kılavuz.
Çobanı berk tut, kurtlar öküştür;
İşit benden, kara kuzum karakuz.
—.-
Kiçkinen oğlan, sen bize gelgil;
Yol bulamazsan dağdan gelgil.
Ol çiçeği kim yazıda buldun,
Kimseye verme, hasmına vergil.
—.GAZEL
Nerde! Ben kim, kulak vermek kim
danışmana, ey saki?
Şarabından koy kadehe, gel, can
kat cana, ey saki.
Sen âşıkların dostusun, iksirini
bizlere dök:
Eloğluna sunma, gizli gizli ver bana, ey saki.
Ekmek isteyene ekmek, açgözlülere somun ver;
Define sunulmaz ekmek âşıklarına, ey saki.
Biz ekmek yemeyiz; yoksul gibi
durulmaz sarayda;
Kalk, gel, sen sansın canının canlar canına, ey saki.
Al sürahiyi, koy köyün ihtiyarının
eline;
O sarhoşsa yaklaş köyün sarhoşlarına, ey saki.
Kerem et, yürü, koş, bol bol sun.
Sarhoş nerde, utanç ne?
Utanan varsa bir kadeh ver utanana, ey saki.
Kalk, bize gel, utanmanın, arlanmanın baş düşmanı:
Gel gülücüklerle, gülsün bahtım
da bana, ey saki.
(Mevlana Celaleddin Rumi; 12071273)
ÜÇ RÜBAİ
Halman’ın çevirisiyle;
Gel, gel yine, her neysen, kimsen
yine gel;
Kâfirsen, ateş ve put seversen, yine gel:
Girmez ki umutsuzluk dergâhımıza...
Yüz tövbeni bozsan bile gel, sen
yine gel.
Bambaşka bu gün: Çifte güneş var
gökte;
Benzersiz gün, eşsiz bir gün işte...
Müjdem var, ey sevgililer: aşk günü, gök
Binlerce çiçekle şarkılar dökmekte.
“Aşk bir kuru ses,” derler - Sunturlu yalan.
“Aşk umdun,” derler, “buldun, var
oyalan.”
Can içre yaşar bizde kıvanç dünyası...
“Cennet yedi kat arşta” mı derler?
Bu yalan.
REBABNAME’den;
Mevlana’dur evliya kutbu bilin,
Ne kim ol buyurdise anı kılın.
Tanrıdan rahmettir anın sözleri,
Körler okursa açıla gözleri.
Sen veliden ayrı görme Tanrıyı,
Andan iste, halka sorma Tanrıyı.
Sultan Veled (1226-1312)
Selçuklu ve Osmanlı da olduğu gibi günümüz Şiir ve
Söyleşileri, Mevlanasız ve Yunus’suz olmaz diye düşünenlerdenim ben. Bir şiir sever ve bir şiir yazar olarak. Sanki bu iki ünlüden ne
zaman bir iki şiir okusam, kendimi
çok derin bir tasavvufinin içinde bulurum ve rahatladığımı hissederim.
Birden kendimi o devirlerde yaşamış gibi hisseder, bir an için gözlerimi kapar rüyaya dalarım ve birkaç
dakika oralarda gezinir dururum
sanki...
YUNUS EMRE’DEN ŞİİRLER
Canlar cananı buldum, bu canım
yağma olsun;
Assı ziyandan geçtim, dükkânım
yağma olsun.
Ben benliğimden geçtim, gözüm
hicabın açtım;
Dost valsına eriştim, gümanım
yağma olsun.
İkilikten usandım, birlik hanına
kandım;
Derdi şarabın içtim, dermanım
yağma olsun.
Varlık çün sefer kıldı, dost andan
bize geldi;
Viran gönül nur doldu, cihanım
yağma olsun.
Geçtim bitmez sağnıçtan, usandım yaz u kıştan;
Bostanlar başın buldum, bostanım yağma olsun.
Yunus ne hoş demişsin, bal u şeker yemişsin;
Ballar balını buldum, kovanım
yağma olsun.
Yunus Emre (1241?-1321?)
Yunus Emre’mizin başka güzel şiirleri ile devam edelim;
Aşkın aldı benden seni,
Bana seni gerek seni;
Ben yanarım dün ü günü,
Bana seni gerek seni.
Ne varlığa sevinirim,
Ne yokluğa yerinirim,
Aşkın ile avunurum,
Aşkın âşıklar öldürür,
Aşk denizine daldırır,
Tecelliye doldurur,
Aşkın şarabından içem,
Mecnun olup dağa düşem,
Sensin dün ü gün endişem,
Sufilere sohbet gerek,
Ahilere ahret gerek,
Mecnunlara Leyli gerek,
Yunus Emre bir başka Şiirinde de
şöyle seslenir bizlere;
İşitin ey yarenler,
Aşk bir güneşe benzer;
Aşkı olmayan gönül,
Misal-i taşa benzer.
Taş gönülde ne biter,
Dilinde ağu tüter,
Nice yumşak söylese
Sözü savaşa benzer.
Aşkı var, gönül yanar:
Yumşanır, muma döner.
Taş gönüller kararmış,
Sarp, katı kışa benzer.
Ol sultan kapısında,
Hazreti tapusunda,
Aşıkların yıldızı
Her dem çavuşa benzer.
Geç Yunus endişeden,
Gerekse bu bişeden
Ere aşk gerek önden
Andan dervişe benzer...
Ne Mevlana’mızı nede Yunus’umuzu sayfalara ve kitaplara
sığdırabiliriz. Onların gönlümüzün
bir yerlerinde olduğunu hepimiz biliriz. NE OLURSAK OLALIM!
Kadı Burhanettin’den bir iki örnek
ile altı sayıdan beri devam eden Eski
Anadolu ve Ortadoğu’dan Şiirler konumuzu bu sayımız ile tamamlıyorum.
TUYUĞ
Dilberin işi itab ü naz olur;
Çeşmi cadu, gamzesi gammaz
olur.
Ey gönül, sabr et tahammül kıl
ana
Yare erişmek işi az az olur.
Kadı Burhanettin (1344-1398)
RÜBAİ
Ben leblerini canıma emsem görürüm,
Gözün yarasın gönüle merhem
görürüm.
Aşkın odun ki yaka iki cihanı
Ben kendi canıma yalınız kem görürüm.
Kadı Burhanettin
Değerli Serhat Kültür dergisi okuyucuları, yukarıda da sözünü ettiğim gibi, uzun bir süredir bu değerli
Anadolu’nun ve Orta doğu’nun Şiir
dehasını yüzyıllardır eskimeyen
canlılığıyla gelen kültürünü sizlere
aktarmaya çalıştım. Beni bu konuda
sabırla okuduğunuz için sizlere teşekkürü bir borç biliyorum. Ben de
bu şiirleri okurken çok duygulandım, güldüm, ağladım, şaştım, aydınlandım, coştum. Dört bin yılın
şiir zenginliği beni büyüledi. Siz değerli okurlarımızın da bu şiirleri
okurken, bu şiirlerde güçlü yaşantılar bulmuşsunuzdur...
Bir daha ki sayımıza kadar sağlıkla
ve esen kalın sevgili Serhat Kültür
Dergisi okuyucuları.
Kaynakça: Talat S.HALMAN
47 ■
Özlü Sözler - K›ssadan Hisseler
● Hazırlayan: Nevzat ERDAĞ
HOfiGÖRÜ SÖZLER‹
1. Müslüman, hoşgörü sahibi ve
bağışlayıcıdır, gerçek müminler
“Öfkelerini yenerler, insanların
kusurlarını affederler.” (Kur’an-ı
Kerim)
2. Hoşgörülü ol ki sana da öyle
davranılsın.” (Hz. Muhammed (Sav)
3. İnsanları mutlu edecek tek vasıta,
onları birbirlerine yaklaştırarak,
onlara birbirlerini sevdirerek,
karşılıklı maddi ve manevi
ihtiyaçlarını karşılamaya yarayan
hareket ve enerjidir. Dünyanın
barışı içinde insanlığın gerçek
mutluluğu, ancak bu yüksek ideal
yolcularının çoğalması ve başarılı
olmasıyla mümkün olacaktır.
(M.Kemal Atatürk)
4. İki şeyi unut; yaptığın iyiliği ve
gördüğün kötülüğü. (Lokman
Hekim)
5. “Sevgide güneş gibi ol, dostluk ve
kardeşlikte akarsu gibi ol, hataları
örtmede gece gibi ol, tevazuda
toprak gibi ol, öfkede ölü gibi ol,
her ne olursan ol, ya olduğun gibi
görün, ya göründüğün gibi
ol.”(Mevlana)
6. İnsanlar, din, mezhep, ırk, millet,
renk, mevki, sınıf farkı
gözetilmeksizin sevilmeyi hak
etmektedirler. Madem ki insanoğlu
ruh yönüyle Allah’tan gelmektedir;
öyleyse insanlar hiçbir şekilde
birbirlerinden bu anlamda
ayrılamazlar. (Yunus Emre)
7. Başkası düştü mü “çürük tahtaya
basmasaydı” deriz. Kendimiz
düşünce, bastığımız tahtanın çürük
olmasından şikâyet ederiz. Cenap
Şehabettin
8. Bu çağın gereği ortak bir din değil,
çeşitli dinlere bağlı insanlar
arasındaki karşılıklı hoşgörü ve
saygıdır. (Gandhi)
9. Hoşgörü, uygarlığın biricik
sınavıdır. (Arthur Helps)
10. Hoşgörü, yapılan her şeyin kolayca
kabul edilip onaylanması değildir.
Hoşgörü, başkalarının görüşlerini
anlama yeteneği ve acı bir duygu
beslemeden, anlayışlı bir tartışma
arzusudur. (Macintosh)
11. İnsanlığın kurtuluşunu sağlayacak
en büyük erdem hoşgörüdür.
(H.Wilhelm Van Loon)
12. Toplumsal hayatta en yararlı
erdem hoşgörüdür. (Dale Carnegie)
13. Sevdiğinin kusurlarını hoş
görmeyen, sevmiyor demektir.
(Goethe )
14. Affetmek, geçmişi değiştirmez ama
geleceğin önünü açar. (Paule Boese)
15. Meyvesi çamura düşüyor diye,
ağaca mı lanet edilir? (Hölderlin)
16. Gülümsemek, iki insan arasındaki
en kısa mesafedir. Victor Borqe
17. Hayattan hoşnut olun, çünkü size
sevmek, çalışmak, oynamak ve
yıldızlara bakma şansı veriyor.
(Henry Dyke)
18. Başkalarının iyiliği için uğraşan bir
kişi, kendi iyiliğini de garanti altına
almıştır. Confucius
19. Şiddet göstermeme, inancımın
birinci maddesidir. Aynı zamanda
o, benim itikadımın da son
maddesidir. (Mahatma Gandi)
20. Diğerlerine iyi davranırsan
kendine en büyük iyiliği yapmış
olursun. (Zoreaster)
21. Çok yumuşak davranmak, çok sert
davranmak kadar kötüdür. (Eric
Vebster)
22. Başka birinin sizin kadar iyi
yapabileceği bir şeyi bırakın o
yapsın, siz yapmayın. (Andre Gide)
23. Dünyayı savaş tehlikesinden
koruyacak tek bir yol vardır; dünya
çapında yetkiye sahip olacak ve
dünyada bütün silahların tekelini
elinde bulunduracak bir tek
otoritenin kurulması. (Bertrand
Russell)
24. Hoşgörü nedir? Hoşgörü insanlığın
bir parçasıdır. Hepimizin hataları
ve eksikleri var; gelin karşılıklı
olarak birbirimizin hata ve
eksiklerini bağışlayalım, çünkü
hoşgörü doğanın ilk yasasıdır.
(Voltaire)
KISSADAN H‹SSELER
MEVLANA’DAN HOŞGÖRÜ DERSLERİ
Mevlâna Siraceddin Konevî, devrinin ileri gelenlerindendi ve
Mevlâna Celâleddin ile arası açıktı. Ona Mevlâna’nın “Yetmiş
üç mezheple beraberim” dediği nakledildi. Garazından dolayı
Mevlâna’nın huzurunu kaçırmak ve ona saygısızlık etmek istedi. Güvendiği talebelerinden birini ona gönderdi ve topluluk
içinde Mevlâna’dan böyle bir şey söyleyip söylemediğini sormasını istedi. Ayrıca ona “Eğer inkâr ederse hakaret et” diye
tembih etti. Talebe Mevlâna’ya gelerek “Siz yetmiş üç mezheple beraberim demişsiniz doğru mu?” diye sordu. Mevlana “Her
zaman söyleyip duruyorum” dedi. Talebe Mevlâna’ya ağzına
geleni söylemeye, hakaret etmeye başlayınca Mevlâna güldü ve
“Bu söylediklerinle de beraberim” dedi. Talebe utandı ve
oradan uzaklaştı.
■
48
MEVLANADAN BİR
HOŞGÖRÜ DERSİ
Mevlana bir gün sokakta yürürken
iki adamın fena halde kavgaya tutuştuğunu ve birbirlerine ağır hakaretler ettiğine şahit olur. Birinin diğerine şöyle
dediğini işitir.
-Eğer bana küfür edecek olursan sana bin katı ile cevap veririm.
Mevlana onlara yaklaşır ve der ki;
-Hadi dostum öfkeni bana kus; çünkü bana bin tane küfür de etsen tek bir
tane bile duyamazsın!..

I¤d›r`da Nevruz Bayram› Z‹YA ZAK‹R ACAR 2`de Hocal› Soyk›r›m

Transkript

Benzer belgeler

Londra`nın alt kültür yaratıcı bir yolculuk almak

Işıkkent Martısı - Alphan Manas Blog

Eurozine - the netmagazine

analist toplantısı

23 NİSAN PARTİ PAKETİ ! 1100 TL yerine 900 TL

ACI KAYBIMIZ

Dur Yolcu! Bilmeden gelip bastığın bu toprak,bir devrin battığı yerdir