11. Konya Uluslararas› Mistik Müzik Festivali

Transkript

11. Konya Uluslararas› Mistik Müzik Festivali
Hz. Mevlâna’n›n 807. Do¤um Y›ldönümü Etkinlikleri çerçevesinde, Konya Valili¤i
‹l Kültür ve Turizm Müdürlü¤ü taraf›ndan, 22-30 Eylül 2014 tarihleri aras›nda Konya
Uluslararas› Mistik Müzik Festivali’nin 11.’si düzenlenecek.
Dünyan›n çeflitli yerlerinden geleneksel müziklerin buluflma noktas› hâline gelen
“Konya Uluslararas› Mistik Müzik Festivali”, tüm dünyada izlenirli¤i her geçen gün
artan bu müzikleri tan›tmay› ve onlara popüler unsurlara kar›flmadan, otantik yap›lar›
ve özellikleri korunarak sergilenebilecekleri, yani kendileri olarak var olabilecekleri
bir kültür ortam› sa¤lamay› amaçl›yor.
Festivalin Düzenleme Kurulunda,
Dr. Sefa Çetin (Vali Yard›mc›s›)
Dr. Mustafa Ç›pan (‹l Kültür ve Turizm Müdürü)
Mehmet Yünden (‹l Kültür ve Turizm Müdür Yard›mc›s›)
Dr. Timuçin Çeviko¤lu (Kültür Bakanl›¤› Sanatç›s›, Festival Sanat Yönetmeni)
Dr. Sibel Karaman (Selçuk Üniversitesi Dilek Sabanc› Devlet Konservatuar› Ö¤retim Üyesi)
yer al›yor.
Festivalin Sanat Yönetmenli¤ini Dr. Timuçin Çeviko¤lu, Yönetmen Yard›mc›l›klar›n› Feridun
Gündefl, Burak Kaynarca ve Emre Soylu üstleniyorlar. Gruplarla iletiflim, Festivalin
Küratörlü¤ünü de yürüten Feridun Gündefl taraf›ndan gerçeklefltiriliyor.
Festivalin web sitesi Muammer Ero¤lu, logo ve görsel materyalleri Enes Evren ve Bahad›r
Uysal taraf›ndan tasarlanm›fl; görsel uygulamalar ‹smet Filizfidano¤lu taraf›ndan yap›lm›flt›r.
Tan›t›m videolar› Ferdi fiah taraf›ndan haz›rlanm›flt›r.
Festivalin yaz›l› ve görsel eserlerinin (Kitap, Web Sitesi ve DVD) Yay›n Yönetmenli¤ini
yürüten Dr. Mustafa Ç›pan, Feridun Gündefl ve Gevher E. Çeviko¤lu taraf›ndan derlenerek
‹ngilizceden Türkçeye çevrilen metinleri düzenleyip yay›na haz›rlam›flt›r.
Sanatç›larla iletiflim ve tan›t›m materyallerinin temini konular›nda, “Arts Nomades” yöneticisi
Pierre-Alain Baud, “Agha Khan Music Initiative” çal›flanlar› Rebecca Guillaume ve Fairouz
Nishanova, “Anmaro Asia Arts” yöneticileri Robert van den Bos ve Maria Theresa Butarelli
büyük katk› sa¤lam›fllard›r.
Festival Program›
(22-30 Eylül 2014)
22 Eylül, Pazartesi
23 Eylül, Sal›
24 Eylül, Çarflamba
adakshan
B
t
Resone
Ensemble
Deba
‹SPANYA
MAYOTTE
25 Eylül, Perflembe 26 Eylül, Cuma
Üstâd
a
il
m
z
u
L
Aashish
io
p
r
Ca
Khan
H‹ND‹STAN
BOL‹VYA
28 Eylül, Pazar
Sain Zahoor
Ahmad
PAK‹STAN
Seni Budaya
NusantaraA
ENDONEZY
TAC‹K‹STAN
27 Eylül, Cumartesi
Kayhan Kalhor
Ensemble
‹RAN
30 Eylül, Sal›
Konya Türk
Tasavvuf
Müzi€i
Toplulu€u
TÜRK‹YE
Deba
MAYOTTE
DEBA
Mayotte, Afrika k›tas› ve Madagaskar aras›nda yer
alan Komor Ada Tak›m›n›n bir parças›d›r.
Komor Adalar›na ‹slâmiyet’i, anakara ile adalar
aras›nda seyahat eden Arap denizciler getirmifl,
yerel Bantu medeniyetiyle Arap medeniyetinin
karfl›laflmas› Svahili kültürünü do¤urmufltur. Komor
Adalar›nda ‹slâmiyet’in varl›¤›, özellikle Kâdiriyye
ve R›fâiyye olmak üzere sûfî ö¤retilerinin deste¤iyle
pekiflmifltir.
Deba, günümüzde sadece kad›nlara özgü,
kasîdelere dayal›, müzik ve dans› birlefltiren bir
‹slâm kültürü unsurudur. Bir tür zikir olan Deba,
Mayotte’de en yayg›n dervîfl e¤lencelerinden biridir.
Müzik ve dans›n birleflti¤i bu tür, halk›n
ço¤unlu¤unun Müslüman oldu¤u Mayotte’de
geleneksel e¤itim sisteminin de önemli bir
parças›d›r.
www.mistikmuzikfest.com
Çocuklar›n ve gençlerin bu gelene¤i ö¤renirken
ald›klar› e¤itim, ayn› zamanda Mayotte’nin
kültürünü ve müzikâl miras›n› özümsemelerini
sa¤lamaktad›r.
Deba, söyleyifl güzelli¤i, özgün ritimleri, alt›n ve
gümüfl tonlar›n›n a¤›rl›kl› olarak kullan›ld›¤›
kostümleri ve uyumlu dekoru ile kula¤›n yan› s›ra
göze de hitâb eder.
Sahneleyecekleri gelenekle ayn› ismi tafl›yan Deba
Toplulu¤u, Mayotte’li kad›n müzisyenlerden
olufluyor. Bu grup, gelene¤in tüm dünyada
tan›nmas›nda büyük önem tafl›yor.
www.twitter.com/MysticMusicFest
www.facebook.com/MysticMusicFest
23 Eylül, Sal›
Resonet
‹SPANYA
SANTIAGO HAC MÜZ‹KLER‹
‹spanya s›n›rlar› içinde özerk bir bölge olan Galiçya’n›n
baflkenti Santiago de Compostela, ortaça¤da Hristiyanlar
için Roma ve Kudüs’ten sonra en önemli hac
merkezlerinden biriydi.
XII. yüzy›lda Santiago de Compostela Katedrali tek sesli
ve çok sesli müziklerin icrâs› için çok elveriflli bir mekân
olmufl, burada icrâ edilen müzikler, bölge halk›n›n ve
ziyâretçilerin çokça ilgisini çekmifltir. Romanesk tarzdaki
bu muhteflem katedral, bölgede bu müzi¤in do¤mas›na
vesîle olmufltur.
Santiago de Compostela Katedrali, 1160 y›llar›nda
tamamlanan Codex Calixtunus (Havâri Yâkup’un
risâleleri)’nde anlat›lan müzi¤in do¤du¤u yerdir. Hac için
gelen tüm ziyâretçiler, müzisyen olsun ya da olmas›n,
memleketlerine dönerken bu Katedralde duyduklar›
müzi¤i ve ritmi beraberlerinde götürmüfllerdir. Böylece
Katedralde ve tüm hac ibâdeti esnas›nda duyduklar›
müzik, di¤er müzik türlerini etkilemifl ve bu sayede Codex
Calixtunus’ta yer verilen müzik, Do¤u’da ve Bat›’da birçok
kiliseye, saraya ve hatta evlere kadar ulaflm›flt›r.
RESONET
‹smini Codex Calixtinus’un bir bölümünden alan Resonet,
1990 y›l›nda Fernando Reyes ve soprano Mercedes
Hernández taraf›ndan Santiago de Compostela’da
kurulmufltur. Toplulu¤un yay›nlanm›fl çok say›da
çal›flmas› bulunmaktad›r. XVII. yüzy›lda bestelenen
Frans›z hac ilâhîsi “La Grande Chanson”, Rönans dönemi
ilâhîsi “Santiago”, XVII. yüzy›l Fransa’s›nda hac gelene¤ini
anlatan “Les Pellerines”, 1668 y›l›nda Toskana III.
Dükü’nün yapt›¤› seyahati anlatan “Il Pellegrino”, “Canto
de Nadal”; Rosalía Castro’nun Galegos” adl› eseri, XII.
yüzy›lda Havâri Yâkup Günleri için bestelenen “Canto de
Ultreia: Codex Calixtinus-Pilgrims’Songs”, 1211 y›l›nda
Santiago de Compostela Katedrali kutsama töreni için
bestelenen “Festa Dies” ve Havâri Yâkup Yolu’nu anlatan
“A Peregina” bu çal›flmalardan baz›lar›d›r.
FERNANDO REYES
Fernando Reyes müzik e¤itimine Santiago de Compostela
Katedrali’nin çocuk koristler okulunda bafllam›flt›r. Fransa
Toulouse Konservatuar› ve Almanya Trossingen Devlet
Konservatuar›nda eski dönem telli sazlar› üzerine e¤itim
alm›flt›r. Avrupa’da çok say›da konsere kat›lan ve kay›tlar
yapan Reyes, hâlen birçok önemli sanatç›ya efllik etmekte,
birçok üniversite ve e¤itim kurumunda konferanslar,
seminerler ve dersler vermektedir.
24 Eylül, Çarflamba
Badakshan
Ensemble
© Sebastian Schutyser/Aga Khan
Music Initiative
TAC‹K‹STAN
PAM‹R DA⁄LARI MÜZ‹⁄‹
Badahflan müzik ve dans›, Orta Asya’da co¤rafya,
tarih, dil ve dînin etkisi ile flekillenen zengin ve
benzersiz bir kültürü yans›tmaktad›r.
Bölgenin dînî müziklerinde yer alan sözler genellikle
Klasik Farsça’dan ya da Farsça’n›n bir lehçesi olan
Modern Tacikçe’den al›nmaktad›r. Bu bölgede
fliirler yaz›l› ve sözlü olarak aktar›l›r. Ancak Rûmî
(Hz. Mevlânâ), Hâf›z ve Hilâlî gibi klâsik flairlerin
fliirleri, yaz›l› kaynaklara ra¤men, sözlü aktar›m
gelene¤inin yayg›nl›¤› nedeniyle zaman içinde yaz›l›
kaynaklardakinden farkl› hâle gelmifltir.
Badahflan bölgesinde müzik, ibâdetlerin ve dînî
günlerde yap›lan törenlerin vazgeçilmez bir
parças›d›r. Bölge halk›ndan birinin vefât›ndan sonra
bütün gece bir arada bulunma gelene¤i, Perflembe
akflam› ve Cuma namaz› toplanmalar›, Nevrûz ve
Ramazan ay› kutlamalar›, bu dînî etkinliklerin en
önemlilerindendir.
BADAHfiAN TOPLULU⁄U
Badahflan Toplulu¤u, 1970 y›l›nda dünyaya gelen
Soheba Davlatshoeva taraf›ndan kurulmufltur. Son
derece iyi bir ses sanatç›s›, saz icrâc›s› ve dansç›
olan Davlatshoeva, Badahflan›n baflkenti ve yaklafl›k
50.000’lik nüfûsu ile en büyük kenti olan
Khoroq’dan 80 km. uzakl›kta yer alan Ghund nehri
k›y›s›ndaki küçük bir köyde büyümüfltür.
Badahflan Toplulu¤u’nun repertuar›, her biri
toplulu¤un içinde bulundu¤u bölgedeki eflsiz sosyal
geleneklerle özdeflleflen, çok çeflitli müzik
türlerinden oluflmaktad›r. Dü¤ünler ve dînî
törenlerde icrâ edilen müzik, bu geleneklerin
bafl›nda gelmektedir. Ayn› zamanda bölgenin
kimli¤ini yans›tan Falak türünde
icrâ edilen eserler ile çok çeflitli
sazl› ve sözlü eserler de
toplulu¤un repertuar›nda
Bu konser, bir
bulunmaktad›r.
Aga Khan Kültür Vakfı
programı olan
Aga Khan Music Initiative
destegi ile düzenlenmektedir.
25 Eylül, Perflembe
Luzmila
Carpio
BOL‹VYA
AND DA⁄LARI MÜZ‹⁄‹
Bolivya s›n›rlar› içerisinde yer alan And Da¤lar›’nda icrâ edilen
müzikler çok çeflitlidir. Bu bölgede yaflayan 30’dan fazla
etnik grup, bütün olumsuzluklara ra¤men müzik, dans ve
geleneklerini günümüze kadar tafl›yarak bu çeflitlili¤in
oluflmas›n› sa¤lam›fllard›r.
Bölgede icrâ edilen müzik ve dans›n kökeni, bin y›l› aflk›n
süredir süregelen geleneklere dayanmaktad›r. Günümüzde
Peru s›n›rlar› içerisinde kalan eski Karal kenti gibi tören kültürü
aç›s›ndan zengin kentlerde, en az 5000 y›l önce pelikan ve
akbaba kemiklerinden elde edilen flüt benzeri nefesli çalg›lar›n
kullan›ld›¤›na iliflkin kan›tlar bulunmaktad›r.
Varl›¤›na inan›lan do¤aüstü güçlerin yan› s›ra müzik de
do¤umdan ölüme, savafltan hacca, tohumlar›n topra¤a
düfltü¤ü andan ekinlerin biçildi¤i ana kadar, hayat›n her
alan›nda insanlar› bir araya getirmifltir. And Da¤lar› üzerinde
kurulan ‹nka Medeniyeti’nde müzik ve dans, o topraklar
üzerinde daha önce yaflam›fl insanlar›n ruhlar› ile iletiflime
geçmek için, hastalar› tedâvi etmek amac›yla ve ölüleri
topra¤a verirken kullan›lm›flt›r.
Eserlerin, deniz salyangozundan yap›lan nefesli sazlar,
davullar ve çeflitli flütler eflli¤inde, “bir küçük k›z” edâs›yla
icrâs›, anneannelerden annelere, oradan da evdeki k›zlara
uzanan bir gelenektir. Bu gelene¤i sürdüren topluluklar;
‹nkalar›n Ana Tanr›ças› Paflamama, Günefl Tanr›s› Tata Inti
ve elçi kabûl edilen Kuntur Mallku’ya olan sayg› ve ba¤l›l›¤›
sürdürerek, müzi¤in icrâ edildi¤i her sahneyi birer tap›na¤a
dönüfltürmeyi baflarm›flt›r.
LUZM‹LA CARPIO
Luzmila Carpio 1954 y›l›nda And Da¤lar› yamac›nda küçük
bir Bolivya köyü olan Kala Kala’da dünyaya gelmifltir. Keçuva
Aymara kökenli Carpio, henüz küçük yafllarda iken ‹spanyol
istilac›lar taraf›ndan büyük ölçüde yok edilen geleneklerin ve
ait oldu¤u kökenin korunmas› gerekti¤inin fark›na varm›flt›r.
Luzmila Carpio, Bolivya’n›n Potosi bölgesinde icrâ edilen
müzi¤i geleneksel hâliyle yorumlam›fl ve bu icrâs›yla “Monde
de la Musique (Müzik Dünyas›)” dergisinin “Alt›n Diyapozon”
ödülüne lây›k görülmüfl ve daha sonra Bolivya Kültür Ateflesi
ilân edilmifltir. Ayr›ca Bolivya Keçuva ‹crâlar› (Ocora-Radio
France/Harmonia Mundi plâk flirketlerinin ortak yap›m›)” ve
“And Da¤lar›’n›n Ruhu (LCMgmt Sanat Dan›flmanl›k Grubu
taraf›ndan)” isimli albümleri yay›nlanm›flt›r.
Nisan 2006 tarihinde Bolivya Devlet Baflkan› Evo Morales,
Luzmila Carpio’yu Bolivya’n›n Fransa Büyükelçisi olarak
atam›flt›r. Luzmila Carpio 5 y›l süre ile Paris’te görev yapm›fl
ve 14 Haziran 2011 tarihinde Fransa Cumhuriyeti taraf›ndan
“Devlet Üstün Hizmet Madalyas›”na lây›k görülmüfltür.
Çok özel bir sese sahip olan Luzmila Carpio, sesinde en ufac›k
bir pürüz olmaks›z›n en tiz seslere ç›kabilmektedir. Carpio
icrâ etti¤i dînî içerikli ilâhîler (jayllis) ve duygu yüklü eserler
(arawis) ile fliirsel ve unutulmaya yüz tutmufl eserlerin
kap›lar›n› dinleyicilere açmaktad›r.
26 Eylül, Cuma
Üstâd
Aashish
Khan TAN
H‹ND‹S
KUZEY H‹ND‹STAN KLÂS‹K MÜZ‹⁄‹
Hint yar›madas›n›n Klâsik müzi¤i, insanl›¤›n ortak kültür
miras›n›n en geliflmifl ifâde tarzlar›ndan biri olup zengin bir
geçmifle sahiptir. Kökleri 5000 y›l öncesine, kadîm Indus
uygarl›¤›na kadar uzan›r.
Hint müzi¤inin en eski biçimi, Hindu kutsal metinleri olan
Vedalar›n bir ezgi eflli¤inde okunmas›na dayanmaktad›r. XII.
yüzy›lda Sarangdev taraf›ndan yaz›lan Sangît Ratnakar,
bölgeye Müslümanlar›n gelmesinden önceki dönemde icrâ
edilen müziklerle ilgili k›ymetli bilgiler. Verilen bilgilere göre
bu dönemde müzik hâlâ din esasl› olup, daha çok tap›naklardaki
âyinler s›ras›nda ibâdet amac›yla icrâ edilmifltir.
Hint müzi¤i, XI. yüzy›l›n sonlar›nda bölgeye Müslümanlar›n
egemen olmas› ile birçok yeniliklere sahne olmufltur. ‹slâm
etkisi, müzikal tarz ve yap›ya farkl› bir bak›fl aç›s› getirmifl, bu
da zaman içerisinde, özellikle de yar›madan›n kuzeyinde Hindu
ve Müslüman geleneklerinin kendine has bir kar›fl›m›na
dönüflmüfltür.
SAROD
Afgan rebâb› ile ayn› aileden gelen sarod, sitardan sonra Hint
Klâsik Müzi¤i’nin en bilinen telli saz›d›r. Sarod, perdesiz bir
saz oldu¤u için Hint müzi¤inde “meend” olarak adland›r›lan
ve müzi¤in önemli bir parças› olarak kabûl edilen ses
kayd›rmalar› (glissando) için çok elverifllidir.
Maihar Gharana ekolünde kullan›lan sarod, 1930’lu y›llar›n
bafl›nda Baba Allauddin Khan ile kardefli surbahar icrâc›s›
Üstâd Âyet Ali Khan taraf›ndan gelifltirilmifltir.
ÜSTÂD AASHISH KHAN
Hint müzi¤inin en önemli üstâdlar›n›n bulundu¤u bir ailede,
1929 y›l›nda dünyaya gelen Aashish Khan, henüz 5 yafl›ndayken
Hint müzi¤inin en önemli isimlerinden biri olan dedesi Baba
Allauddin Khan Sahib taraf›ndan Kuzey Hindistan Klâsik
Müzi¤ine bafllat›lm›flt›r. Aashish Khan ayr›ca babas› Üstâd Ali
Akbar Khan ve halas› Smt. Annapurna Devi ile de çal›flm›flt›r.
Aashish Khan henüz 12 yafl›ndayken, Yeni Delhi’de Hindistan
AIR radyosunda haz›rlanan bir programa dedesi ile birlikte
kat›larak ilk kez topluluk önünde bir icrâda bulunmufltur. 1967
y›l›ndan beri Hindistan’da ve dünyan›n hemen her yerinde
babas›yla ve tek bafl›na sahneye ç›km›flt›r.
Aashish Khan Hint kültürü ve klâsik müzi¤i elçisi olarak
Hindistan’› temsil eden ilk müzisyendir. Uzun y›llardan beri
farkl› kurumlarda e¤itmenlik yapmaktad›r. 2005 y›l›nda
Geleneksel Hindistan Klâsik Müzi¤i alan›nda verilen en önemli
ödül olan ‘Sangeet Natak Akademi Ödülü’ne lây›k görülen
Aashish Khan, 2007 y›l›nda Dünya Müzikleri Kategorisinde
Grammy Müzik Ödüllerine aday gösterilmifltir.
27 Eylül, Cumartesi
Kayhan Kalhor
Ensemble
‹RAN
‹RAN KLÂS‹K MÜZ‹⁄‹
Akdeniz’in kuzey bölgesinden Orta Asya’ya kadar uzanan
co¤rafyada müzi¤in t›n›s›, makâm özellikleri ve icrâ usûlleri
birbiriyle az ya da çok benzerlikler gösterir. Ancak ‹ran
Klâsik Müzi¤i, ‹ran’›n özgün târihi ve özgün kültürel ö¤elerine
dayal› olarak oldukça farkl› bir kimlik kazanm›flt›r. Bin y›l›
aflk›n bir süre boyunca fetihlerin merkezi olan ‹ran, komflu
bölgelerin kültürleri ile sürekli etkileflim hâlinde olmufltur.
Asl›nda ‹ran, antik ça¤lardan beri varl›¤›n› sürdüren kendi
siyâsî ve sosyal kurumlar› ile her zaman önemli bir sanat
ve edebiyat merkezi olmufltur.
‹ran Klâsik Müzi¤i ço¤unlukla do¤açlamalardan oluflur.
Dolay›s›yla makâmlar›n yorumlanmas› ve bir dastgâhtan
di¤erine geçifl, büyük ölçüde icrâc›n›n becerisine ba¤l›d›r.
‹ran Klâsik Müzi¤i, VII, VIII ve IX. yüzy›llarda ‹slâm›n ve
tasavvufun yay›lmas›yla de¤iflim göstermifltir. Güneydo¤u
‹ran’da yer alan Horasan bölgesinin 820’de siyâsî özerklik
al›fl› ve Ba¤dat’›n yükseliflini tâkip eden y›llarda ‹ran kendi
müzik modelini gelifltirmifltir. Bu model, eski Fars müzi¤i
makâm sisteminin de¤iflmesiyle ortaya ç›kan özel bir perde
sistemine dayan›r. Mûsikî üstâdlar›, zaman içinde da¤›n›k
hâlde bulunan tüm makâmlar› “dastgâh” ad› verilen makâm
sistemi alt›nda toplam›fllard›r.
‹ran’›n Tahran kentinde dünyaya gelen Kalhor, henüz yedi
yafl›ndayken müzi¤e bafllam›flt›r. 13 yafl›ndayken ‹ran Radyo
ve Televizyonu’nun Ulusal Orkestras› ile çal›flmaya bafllam›fl
ve befl y›l süreyle bu orkestrada yer alm›flt›r. 17 yafl›nda,
dönemin en itibarl› sanat kuruluflu olan Chavosh Kültür
Merkezi’nin Shayda Toplulu¤u’na kat›lm›flt›r.
‹ran Klâsik Müzi¤i repertuar›nda on iki makâm grubu
bulunmaktad›r. Bunlar›n her biri ismini dastgâh›n
“darâmad” ad› verilen girizgâh k›sm›ndan al›r ve her birinin
aral›klar›, ritmik dizilimleri ve melodik özellikleri birbirinden
farkl›d›r. Her dastgâh “gûfle” ad› verilen küçük k›s›mlardan
olufltur. Her gûfle (k›s›m, bölüm), kendine ait bir makâm›,
süresi, melodisi ve icrâ tarz› olan, en fazla dört ya da befl
sesten oluflan ba¤›ms›z bir parçad›r.
KAYHAN KALHOR
Kayhan Kalhor kemânçenin günümüzdeki en iyi
icrâc›lar›ndand›r. ‹ranl› icrâc›lar ve dünyan›n çeflitli
yerlerinden sanatç›larla yapt›¤› çal›flmalar ile bütün dünyada
tan›nmaktad›r.
New York Filarmoni Orkestras› ve Lyon Ulusal Orkestras›
baflta olmak üzere birçok topluluk ve orkestra ile birlikte
dünyan›n birçok yerinde sahne alm›flt›r. “Dastan”, “Ghazal:
Persian & Indian Improvisations” ve “Masters of Persian
Music” topluluklar›n›n kurucular›ndand›r. ‹ran’›n en çok
tan›nan ses sanatç›lar›ndan Mohammad Reza Shajarian
ve Shahram Nazeri için besteler yapm›fl, ‹ran’›n en baflar›l›
saz sanatç›lar› ile konserler düzenlemifl, kay›tlar yapm›fl,
film ve televizyon müzikleri bestelemifltir.
“Faryad”, “Without You” ve “The Rain” isimli albümleri
Grammy ödülüne aday gösterilmifltir.
28 Eylül, Pazar
Sain Zahoor
Ahmad
PAK‹STAN
PENCAP SÛFÎ fi‹‹R‹ - SÛFÎYÂNE KELÂM
‹nsan›n, ilâhî olan› kendi içinde tecrübe etmeyi arzulamas›
olan tasavvuf, fliirde seçkin bir ifâde tarz› bulmufltur.
Tasavvufî anlay›fl›n en önemli eserleri fliir tarz›nda ortaya
ç›km›fl ve bu yolla yay›lm›flt›r. Baflta tüm dünyada anlat›m
güzelli¤i ile öne ç›kan Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin
Mesnevî’si ve di¤er manzûm eserler; do¤um ile
Yarat›c›s›ndan ayr›lan rûhun yaln›zca yeniden O’na
kavuflaca¤› günü bekledi¤ini ve O’na kavuflman›n yolunun
ölümden geçti¤ini ifâde etmifltir.
Hindistan yar›madas›nda yaflayan sûfi velîler ve flâirler,
baflta Vedanta ve Budizm olmak üzere yerel inan›fllarla
etkileflim hâlinde olmufllard›r. Tasavvufî eserler ço¤unlukla
Farsça’d›r; ancak bu bölgede, herkesin konuflup anlad›¤›
Pencâbî, Purbî, Sarâikî ve Sindhî dillerinde de eserler
verilmifltir.
Bu fliirlerin müzikle icrâ edilece¤i bu programda, kökeni
tasavvufî fliirlere dayanan ve Pakistan ile Hindistan’›n kuzey
bölgelerinde yayg›n bir tür olan “kâfî” ad› verilen tek kiflilik
bir icrâya yer verilecektir. Kökeni Arap fliirinde yayg›n olarak
kullan›lan kasidelere dayand›¤› düflünülen kâfî icrâlar›nda,
bir zikir hâli yaratmak için genellikle baz› dizeler tekrâr
edilir; ancak zaman zaman fliirlerin tamam›na da yer
verildi¤i görülmektedir. ‹nsan›n ‹lâhî Aflk’a ulaflma arzusuna
de¤inen dînî kökenli bu icrâ, müzikten ziyâde fliirin tafl›d›¤›
anlama odaklan›r.
SAIN ZAHOOR AHMAD
Son dönemde BBC Dünya Müzikleri Ödülü’ne lây›k görülen
ve dünyada tan›nan Sain Zahoor, Pakistan s›n›rlar› içerisinde
Güney Pencap eyâletinde çiftçi bir ailenin en küçük çocu¤u
olarak dünyaya gelmifl ve erken yaflta flark› söylemeye
bafllam›flt›r. On yafl›nda iken evden ayr›l›r. Müzi¤e olan ilgisi
Baba Bullhe fiâh’›n Kasur’daki türbesine yapt›¤› ziyâretle
bafllam›flt›r. Ziyâreti esnâs›nda, Patiala Gharana ekolünün
icrâc›s› olan Üstâd Sain Raunka Ali ile tan›flm›fl ve sûfîyâne
kelâmlar› ö¤renmeye bafllam›flt›r. Sûfîyâne kelâm, tasavvufî
fliirlerin müzikle okunmas›d›r. Sain Zahoor, uzun y›llar
boyunca velîlerin türbelerinde ya da sokaklarda flark›
söyleyerek dünyay› gezmifl ve göçebe bir flekilde geçimini
sa¤lam›flt›r.
1989 y›l›nda ilk kez bir konser salonunda konser vermifltir.
Pakistan Müzik Konferans› için sahne ald›¤› bu konserde
sesinin rengi ve performans› ile 2000 kiflilik dinleyici
kitlesinin büyük be¤enisini kazanm›flt›r. 2006 y›l›nda BBC
Dünya Müzikleri Ödülü’nü ald›ktan sonra birçok kayd›
yay›nlanm›fl, önce Pakistan’da ve daha sonra da yurtd›fl›nda
birçok radyo ve televizyon program› yapm›flt›r.
Pierre-Alain Baud
Seni Budaya
NusantaraA
ENDONEZY
AÇE SÛFÎ MÜZ‹⁄‹ ve Z‹KR‹
Dünyan›n en kalabal›k Müslüman nüfûsa sâhip ülkesi olan
Endonezya, Hint, Çin ve ‹slâm kökenli etkiler ile oluflmufl
eflsiz bir sosyal çeflitlili¤e sahiptir. Endonezya adalar›n›n
tümüne yay›lm›fl olan ‹slâmî kültürün merkezi, Sumatra adas›
ve özellikle bu adan›n kuzeyinde yer alan Açe bölgesidir.
Yerel geleneklerin yan› s›ra Hinduizm-Budizm döneminden
beri yaflaya gelen kültürel yap›lar›n etkisiyle, Endonezya’da
‹slâmiyet özgün bir farkl›l›k gösterir.
Açe’de özel günlerde veya törenlerde sahnelenen birçok
dans ve müzikler mevcuttur. Birbirinden farkl› bu türlerin
tümünün temelinde, ‹slâmiyet’te Allah’› bir çeflit derin
düflünme yoluyla beyinde ve kalpte hissetme hâli olan “zikir”
yatar. Tüm müzik ve danslar, tekrarlayan melodiler, ritmin
artan h›z› ve karfl›l›kl› söyleyifller gibi ortak özellikler tafl›r. Bu
türlerin, Gamelan gibi ‹slâmî temellere dayanmayan
geleneklerle de çarp›c› benzerlikleri vard›r. Her iki tür de
büyük topluluklarca ve ço¤unlukla vurmal› sazlar kullan›larak
sahnelenir. Ayr›ca iki türde de müzik, birbirinden farkl›
k›s›mlar›n bir bütün oluflturmas›yla ortaya ç›kar.
SAMAN
Geleneksel bir Açe dans› olan Tari Saman, Bali dans türlerine
benzer. ‹lk kez, XVI. yüzy›lda yaflam›fl Açe’li bir din adam›
olan fieyh Saman taraf›ndan ortaya konan bu dans, Açe’de
çok sevilir. “Pok Pok Ane” olarak bilinen yerel dansa benzeyen
bu tür, parlak ve rengârenk geleneksel k›yafetler içindeki bir
grup dansç› taraf›ndan sahnelenir. Grup dizlerinin üzerine
çökmüfl bir flekilde yan yana dizilir. Söyledikeri ilâhîlere, el
ç›rpmalar, gö¤üs-bacak bölgesine veya yere vurarak yapt›klar›
çeflitli ritmik hareketlerle efllik ederler. Dans yavafl
hareketlerle bafllar, tempo yavafl yavafl h›zlanarak zirveye
ulafl›r ve âniden durur. Büyük bir uyum ve coflku içerisindeki
hareketler izleyenleri büyüler. Müzik, Allah’a flükür ve duâd›r.
Saman, çeflitli türleriyle Açe bölgesinde çok yayg›nd›r. Bu
dans, “Bin Eller” ad› ile Endonezya d›fl›nda da tan›nmaya
bafllanm›flt›r. Tari Saman, özellikle Perygamber’in do¤um
gününde ve di¤er önemli günlerde yap›l›r.
RAPAI GELENG
Rapai, dans ve flark›lara efllik etmekte kullan›lan bir çeflit
bendirdir. Rapai Geleng ise bu bendirler eflli¤inde icrâ edilen
bir danst›r. Saman dans›yla çok benzerlikler gösteren Rapai
Geleng’de dansç›lar ellerindeki bendirlerle dans ederler. Bu,
Rapai Geleng’e de¤iflik bir nitelik ve etki kazand›r›r.
SENI BUDAYA NUSANTARA
Açe geleneksel müzik ve danslar›n›n korunmas› amac›yla
kurulmufl, Said Rahmat ve Ayu Wiranti taraf›ndan idare edilen
Seni Budaya Nusantara, hem Endonezya’da ve hem de
dünyan›n her yerinde bu müzik ve danslar› tan›tmaktad›r.
Daha önce bir çok ülkede sahne alan
grup, ayn› zamanda Açe’li gençlerin bu
zengin kültürü tan›mas›n› sa¤layan bir
Bu gösteri,
e¤itim kurumudur.
Anmaro Asia Arts’ın
https://twitter.com/mysticmusicfest
katkılarıyla düzenlenmektedir.
30 Eylül, Sal›
Konya Türk
Tasavvuf
Müzi€i
Toplulu€u
TÜRK‹YE
KÜLTÜR ve TUR‹ZM BAKANLI⁄I
KONYA TÜRK TASAVVUF MÜZ‹⁄‹ TOPLULU⁄U
1990 y›l›nda kurulan Konya Türk Tasavvuf Müzi¤i
Toplulu¤u, bu müzi¤in tek resmî toplulu¤udur.
Topluluk, Konya’da her y›l düzenlenen Hz. Mevlânâ’y›
Anma Haftas›’ndaki programlar› d›fl›nda, Mevlâna
Kültür Merkezi’nde gerçeklefltirdi¤i periyodik
konserlerde Tasavvuf Müzi¤i örnekleri sunmakta ve
Semâ Âyini icrâ etmektedir. Ayr›ca yurtiçi ve d›fl›nda
yapt›¤› programlarla Türk Tasavvuf Müzi¤i gelene¤ini
tan›tmaktad›r.
olarak girmifl, Ankara Radyosu’nda neyzen ve Müzik
Dairesi’nde uzman olarak görev yapm›flt›r. Radyo
y›llar›nda neyzen U¤ur Onuk’la ney çal›flmalar›n›
sürdürmüfltür. 1990 y›l›nda Kültür ve Turizm Bakanl›¤›
Konya Türk Tasavvuf Müzi¤i Toplulu¤u’na neyzen
olarak nakleden Kayya, 2004 y›l›ndan beri topluluk
genel yönetmenli¤i görevini yürütmektedir.
YUSUF KAYYA - TOPLULUK SANAT
YÖNETMEN‹
Toplulu¤un yönetmeni Yusuf Kayya Kütahya’da
do¤mufl, erken yafllardan itibaren gelene¤in
günümüzdeki son temsilcilerinden neyzen Ahmed
Yakubo¤lu’dan ney meflk etmifltir. Ankara Üniversitesi
Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesi Arap Dili ve Edebiyat›
Bölümü’nden mezun olduktan sonra TRT’ye sanatç›
Dr. Timuçin Çeviko¤lu
Festival Sanat Yönetmeni
0 509 859 9696
Feridun Gündefl
Festival Küratörü
0 545 261 4545
[email protected]

11. Konya Uluslararas› Mistik Müzik Festivali

Transkript

Benzer belgeler

ttb`nin sayg›nl›¤›! ve birinci basamak hekimli¤i

Bunları Biliyor Muydunuz?

Hoşçakal demeden yeniden merhaba