docDinimizi Öğreniyoruz-1
download 
Şikayet Transkript
Dinimizi Öğreniyoruz-1
B Dinimizi Öreniyoruz: Yaz Kur’an Kurslar Örenci Kitab - 1 Yayn No: 380 Birlikte Örenelim Serisi : 1 Yaz Kur’an Kurslar Eitim Seti: 1 Bu kitabn Din leri Yüksek Kurulu’nun 03.05.2007 tarih ve 35 sayl karar ile yaz Kur’an kurslarnda okutulmas uygun görülmütür. Türkiye Diyanet Vakf Mütevelli Heyeti’nin 24.01.2007/1229-16 sayl kararyla baslmtr. ISBN 978-975-389-503-3 07.06.Y.0005.380 Proje Prof. Dr. Muhammet evki Aydn çerik Danmanlar Prof. Dr. M. Emin Özafar Dr. Ulvi Ata Dr. Ömer Meneke Abdullah Korkmaz Hayrullah Köken Editör Alpaslan Durmu Hatice Ilak Yazarlar Abdullah Açk Abdullah Bekta Alpaslan Durmu Cihan Çarba Dudu Ekinci Gülten Kalkanc Hatice Ilak brahim Hakan Karata lyas Aslan Melek Çakrolu Aslan Veli Karata Çizimler Çar Cebeci Levent Karanfil Mahmut Acar Müzeyyen Ylmaz Necmettin Asma Ömer Merken Reza Hemmatirad afak Tavkul Turan Dertli Yahya Alakay Grafik Tasarm ve Uygulama Ahmet Karata Furkan Selçuk Ertargin nceleme Doç. Dr. Halil Eki Dr. Mustafa Otrar Neriman G. Karatekin Yayn Koordinasyon Ömer Kara Hazrlayan EDAM Eitim Danmanl ve Aratrmalar Merkezi web: www.edam.com.tr Tel/Faks: (+90 216) 481 30 23 pbx e-posta: [email protected] Bask Türkiye Diyanet Vakf Yayn Matbaaclk ve Tic. l. Yaync Sertifika No: 1007-34-009073 OSTM Örnek Sanayi Sitesi 1. Cd. 358. Sk. No: 11 Yenimahalle/ANKARA Tel: (0312) 354 91 31 Faks: (0312) 354 91 32 e-posta: [email protected] © Bütün Yayn Haklar Türkiye Diyanet Vakf’na aittir. 5. bask (gözden geçirilmi), 200.000 adet Dinimizi Öreniyoruz Yaz Kur’an Kurslar Örenci Kitab 1 TÜRKYE DYANET VAKFI YAYINLARI MUSTAFA KEMAL ATATÜRK STKLÂL MARI Korkma, sönmez bu afaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yldzdr, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olaym, çehreni ey nazl hilâl! Kahraman rkma bir gül! Ne bu iddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarmz sonra helâl... Hakkdr, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl! Ben ezelden beridir hür yaadm, hür yaarm. Hangi çlgn bana zincir vuracakm? aarm! Kükremi sel gibiyim, bendimi çiner, aarm. Yrtarm dalar, enginlere smam, taarm. Garbn âfâkn sarmsa çelik zrhl duvar, Benim iman dolu gösüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasl böyle bir iman boar, “Medeniyyet!” dediin tek dii kalm canavar? Arkada! Yurduma alçaklar uratma, sakn; Siper et gövdeni, dursun bu hayâszca akn. Doacaktr sana va’dettii günler Hakk’n... Kim bilir, belki yarn, belki yarndan da yakn. Bastn yerleri “toprak!” diyerek geçme, tan: Düün altndaki binlerce kefensiz yatan. Sen ehit olusun, incitme, yazktr, atan: Verme, dünyalar alsan da, bu cennet vatan. Kim bu cennet vatann uruna olmaz ki fedâ? ühedâ fkracak topra sksan, ühedâ! Cân, cânân, bütün varm alsn da Huda, Etmesin tek vatanmdan beni dünyada cüdâ. Ruhumun senden lâhi, udur ancak emeli: Demesin mabedimin gösüne nâmahrem eli. Bu ezanlar-ki ahadetleri dinin temeliEbedî yurdumun üstünde benim inlemeli. O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- tam, Her cerîhamdan, lâhi, boanp kanl yam, Fkrr rûh- mücerred gibi yerden na’m; O zaman yükselerek ara deer belki bam. Dalgalan sen de afaklar gibi ey anl hilâl! Olsun artk dökülen kanlarmn hepsi helâl. Ebediyyen sana yok, rkma yok izmihlâl: Hakkdr, hür yaam, bayramn hürriyet; Hakkdr, Hakk’a tapan milletimin istiklâl! Mehmet Âkif Ersoy 3 Önsöz Âlemlerin efendisi yüce Yaratan’mza hamd, O’nun kulu ve kutlu elçisi, Peygamberimiz Muhammed’e (as) salat ve selam ile… nsan her gün edindii yeni bilgiler ve birikim sayesinde bir önceki gününden daha zengin bir dünyaya sahip olur. Örenme süreci özümüzü gürletirir, bizleri özgürletirir. Hele bu bilgiler sonsuz efkat ve merhamet sahibi Rabbimizden gelmise… O, bizi karanlklardan aydnla çkarmak için kulu Muhammed’i (as) apaçk ayetlerle elçi olarak göndermitir. Sevgili Peygamberimizin (as) bize bildirdii ilâhî mesajlar dünden bugüne, bugünden yarnlara hep yolumuzu aydnlatmtr. Sevgili Örenciler, Yaz boyunca devam edeceiniz Kur’an kurslar, sizlere, önü de sonu da aydnlk bu yolda yürürken gerekli olacak ilâhî bilgileri sunar. Bu çat altnda örendikleriniz sayesinde hayat yolculuunuzda yol bilmez ve akn akn dolamaktan kurtulacaksnz. Sizi dünya ve ahiret mutluluuna götüren bir yaam süreceksiniz. Elinizdeki Dinimizi Öreniyoruz kitaplar, yaz boyunca sürecek olan Kur’an kursu maceranz daha da zevkli hâle getirmek için hazrland. Kitaplar, sade bir dille kaleme alnd. Konularn anlatld ana metinler dnda birtakm farkl bölümlere de yer verildi: Sözlerin en güzeli Kur’an- Kerim’den ayetler 1 Âlemlere rahmet olarak gönderilen sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed’in (as) örnek sözleri ve davranlar Ayet-i kerime kutucuklarnda… Hadis-i erif kutucuklarnda… an ve Namaz, insan hayâszlkt r. oya kötülükten alk 2 Kim çirkin söz söylemeden ve günah ilemeden hac ibadetini yerine getiri rse annesinden doduu gündeki gibi günahsz olarak evine döner. 29 / Ankebût Suresi, 45. ayet Hadis-i erif Kimi zaman aracanz, kimi zaman “Evet, ben bunu daha önce duymutum!” diyeceiniz ama mutlaka örenmekten zevk alacanz ilginç bilgiler Belki de ilk defa karlatnz kelimelerin anlamlar Biliyor muydunuz? kutucuklarnda… 3 4 Hem sayfa altlarndaki minik sözlüklerde hem de kitaplarnzn sonundaki sözlüklerde… BLYOR MUYDUNUZ? tar, Kader kelimesinin ölçü, mik yap e gör bir eyi belli ölçüye na lar am anl k me mak ve belirle ? geldiini biliyor muydunuz inkâr: Peygamberi ve onun Allah’tan getirdii buyruklar kabul etmeyen kii. 6 Okuduunuz bilginin kitabnzda daha geni ya da farkl bir yönüyle ele alnd yerler ve sayfa numaralar Yönlendirme kutucuklarnda… 5 Örendiiniz konularla ilgili, keyifle okuyacanz iirler, hikâyeler vb. Okuma Parças köelerinde… OKUMA PARÇASI Küçük Kul 6 Mutlulua uzanan . Sevgi, dostluk yoluyum n Ben Yüce Allah’m . Küçücük bir kuluyum pek gibi kalbimle Mevlânn hikmetiyim, Son Resûl’e inanan iyim. Muhammed ümmet Kitaplara iman için bk. s. 186 Ahirete, Kur’an’a, . Melee var imanm ki Rabbime çok ükür anm. Doutan Müslüm Bestami Yazgan lk Örendiklerim (Dü Deirmeni Kitapl, izniyle alntlanmtr.) Dizisi’nden yaynevinin Kendinizi snamanz, ne kadar örendiinizi kontrol etmeniz için çok çok kolay sorular Örendiklerinizi tekrar etmenizi ve pekitirmenizi salayacak zevkli, elenceli, cvl cvl etkinlik ve bulmacalar Kur Sonu Genel Deerlendirme sayfalarnda… Elenelim Örenelim sayfalarnda… 3. KUR Kur Sonu Genel Deerlendirme 1. ÜNTE 3. KUR Allah’a man Kur Sonu Genel Deerlendirme 2. KUR 8 tikat 7 O’NDAN ADIYLA STEMEK Allah’m! Her türlü mükemmellik sende toplanmtr. Rzklarmz sen verirsin. Bol rzk verirken de güzelsin, az verirken de. Sen Vekîlsin. Sana güvenir, sana dayanrm. lerimi çözmeme yardm et. Ey varlklar farkl farkl yaratan Allah’m! Bizlere farklar fark etmemizi salayacak akl ve kalp ver! Kur Sonu Genel 1 Aadakilerden hangisi peygamberlere vahiy getirmekle görevli melektir? a. Cebrâil b. Azrâil Deerlendirme 2 Yandakilerden hangisi kurban kesmekle yükümlü olan kiide bulunmas gereken bir art deildir? a. Müslüman olmak b. zengin olmak MüsDinimizce zengin kabul edilen para cinsinden lümanlar, altn, gümü ve olarak mallarnn kaçta kaçn zekât Konumak Muhtaç Olmamak Bilmek Görmek 4 Gücü yetmek Bir ve Tek Olmak itmek Sonsuzluk Dilemek Yaratmak Ezelîlik Hz. Musa (as) Yazılı şey, kitap Hz. Davud (as) b. 1/40 c. 1/50 d. % 40 Aadaki tabloda dikey sütunda yer alan Allah’n nitelikleri ile yatay satrda yer alan uygun sfatlar birbiriyle eletiriniz ve kesien karelere çarp iareti koyunuz. Benzememek Gönderilen Toplum Hz. İsa (as) Hz. Muhammed (as) Müjde, öğreti, öğretici İsrailoğulları Bütün insanlık İsrailoğulları İsrailoğulları Kanun, öğreti verirler? Var olmak Okumak, toplamak, bir araya getirmek a. % 50 SIFAT VE ANLAM Diri olmak İsminin Anlamı Zebur Kur’an-ı Kerim d. erkek olmak Gönderilen Peygamber d. srâfîl 3 Vücud Kdem Beka isimlerinin Aadaki ilâhî kitaplar, gönderilen anlam, gönderilen peygamber, toplum ile eletiriniz. Tevrat İncil c. ergen olmak c. Mîkâil Duay okudunuz. Duay yapan arkadalarmz, Allah’n isimlerinden bildikleriyle bir dilekte bulunuyor. Siz de bir isteinizi dile getirir misiniz? Haydi kalem bana! Muhalefetün li’l-Havadis Vahdaniyet Kyam bi-nefsihi Hayat lim Semi Basar rade Kudret Kelâm Tekvin 6 İlâhî Kitap Alfabemizdeki hangi harfler, 99 ismin sadece birer tanesinin baßÝnda bulunmaktadÝr? Alfabemizdeki hangi harfler 99 ismin baß olußturmaktadÝr? Dua ne demektir? Ksaca tanmlaynz. 5 Peygamberimize (as) slâm’dan önce güvenilirliinden dolay Mekkelilerin verdikleri isim 7 Hacca gidince ziyaret edilen veya hacla ilgili ibadetlerin yapld kutsal yerlerin adlarn kuoluturan harfler yandaki tulara kartrlarak yazlmtr. Sizler için biz MEKKE kelimesini oluturan harfleri iaretledik. Geriye 7 kutsal yer ad kald. Bulunuz. aadakilerden hangisidir? EsmaÕlhsnaÕnÝn baßÝnda en ok hangi harf kullanÝlmaktadÝr? Ka isim bu harfle a. Muhammed Mustafa baßlamaktadÝr? b. Muhammedü’l-Emin c. Muhammed Resûlullah d. Ebu Kasm Muhammed 122 ......... MEKKE 1- .................................. 2- ............................................ 3- ............................................ 4- ............................................ A T E E M A D V F E E M A K A M T F Z K A A L N M E A S E K R A R B F E Ü K M 5- ............................................ 6- ............................................ 7- ............................................ 8- ............................................ 89 123 88 Bütün bunlar kitaplarnz rahat okumanz salayacak güzel bir grak tasarmla sizlere sunulmaya çalld. Usta ressamlarn çizgileri ve güzel fotoraar ile kitaplarnzn görsellii zenginletirildi. Tüm bu çalmalar Rabbimizin mesajn daha rahat örenebilmeniz için üstlendiimiz görevin bir gerei olarak yapld. Görevin önemi, kitaplar hazrlayan ekibi titiz bir çalmaya yöneltti. Kitaplar yazlp bir dönem kullanldktan sonra okuyanlar, kitab hazrlayan ekiple bilgi ve görgülerini, katk ve beklentilerini paylatlar. Bu sayede daha önce tek kitap olan Dinimizi Öreniyoruz, her kur için bir kitap olmak üzere üçe bölündü. Baz ksmlar daha anlalr olmas amacyla yeniden düzenlendi. Yeni resimler ve fotoraar eklendi. Baz etkinlikler deitirildi. Bu çerçevede ikinci yl deiiklikleri için bizimle görülerini paylaan tüm hocalarmza, öreticilerimize ve deerli örencilerimize teekkür ediyoruz. Burada isimlerini anmak, her birine gönülden teekkürlerimizi sunmak bizler için zevkli bir görev: Abdullah Gelgör, Abdülkadir Aytimur, Adil Gülmez, Asl Aydn, Ayhan Baak, Aye Aslan, Beyza Kabata, Beyza Nur Öztop, Beyza Poyraz, Bilal Aydn, Bülent Dilmaç, Cahit Ezerbolatolu, Cihangir Aksu, Elif Çakar, Enes Erdem, Fatma Yldz Kenan, Fatih Ediz, Fatma Erdem, Hakim Akn, Halil Eki, Halit Gülmez, Hülya Alper, Kasm Ylmaz, Kübra Aydn, Lamia Kenan, Mahbube Çiftçi, Mehmet Demir, Mehmet Furkan Otrar, Mehmet Keskin, Mehmet Yaar ahin, Mihriban Demirel, Müberra Kapusuz, Nagehan Demirel, Nezire Demir, Recai Doan, Rumeysa Durmu, Rümeysa Eskiba, Sena Afar, Sena Kaya, Serman Kutlu, Sey Kenan, Sinan sko, Süeda Aydn, Süleyman Akyürek, Sümeyye Bal, amil Ezerbolatolu, eyda Poyraz, Tuba Ekinci, Tuba Koç, Turgay Gündüz, Tülay Koçyiit, Ulviye Ezerbolatolu, Yasemin Dilek, Yusuf Kaya, Zahide Poyraz, Zeki Erik, Zian Göksan, Zümra Durmu. Ayrca bu kitabn hazrlanmasna imkân sunan Türkiye Diyanet Vakfna, böyle bir çalmann gerekliliini fark eden ve fark edilmesini salayan meslektalarmza da teekkürlerimizi sunuyoruz. Burada size aktardmz her bir cümlede katklar olan, çok kymetli bilgilerin yan sra bilgiye ulama yollarn da bize öreten kymetli hocalarmza, bütün bu bilgilerin günümüze ulamasnda arac olan peygamber varisi âlimlere bu vesile ile dualar ediyoruz. Gayretlerimizin Allah katnda makbul amellerden saylmas için kitabnzn yazarlar ve çizerleri olarak biz de sizlerden dua bekliyoruz. 7 çindekiler I. BÖLÜM: TKAT II. BÖLÜM: BADET Hazrlk Sorular ................................................. 12 Hazrlk Sorular ................................................. 30 I. ÜNTE: BADETLERMZ 1. badet Nedir? ........................................... 32 2. Niçin badet Ederiz? ................................. 32 3. Balca badetlerimiz ................................ 33 Namaz ...................................................... 33 Oruç ......................................................... 33 Zekât ........................................................ 34 Hac ........................................................... 34 Sadaka ...................................................... 34 Amel-i Salih .............................................. 35 4. Mükellefin Davranlar ile lgili Kavramlar ................................................ 35 Okuma Parças: lginç Sorular / Çar Cebeci (mizah) ......................................................... 36 Okuma Parças: slâm’n artlar / Esma Klç (iir) ............................................................. .37 Elenelim Örenelim ................................... 38 I. ÜNTE: KELME- TEVHD VE KELME- EHADET ÖRENYORUZ 1. Kelime-i Tevhid ........................................ 2. Kelime-i ehadet ...................................... 3. slâm Dininin Temeli: Kelime-i Tevhid ve Kelime-i ehadet ..................................... Okuma Parças: slâm’n Anahtar / Bestami Yazgan (iir) ............................................. Elenelim Örenelim ................................... 14 14 15 15 16 II. ÜNTE: SLÂM VE SLÂM’IN BE ESASI 1. slâm Nedir ............................................... 18 2. slâm Be Esas Üzerine Kurulmutur ....... 19 Kelime-i ehadet ...................................... 20 Namaz ...................................................... 20 Oruç Tutmak ............................................ 20 Hacca Gitmek .......................................... 20 Zekât Vermek .......................................... 20 Okuma Parças: Küçük Kul / Bestami Yazgan (iir) .............................................................. 21 Elenelim Örenelim ................................... 22 II. ÜNTE: TEMZLK MANDAN GELR 1. Temizlik-badet likisi ............................... 2. Abdest ...................................................... Abdestin Aln ........................................ Abdesti Bozan Durumlar ......................... 3. Gusül ........................................................ Guslün Aln ........................................... 4. Teyemmüm .............................................. Teyemmümün Yapl .............................. Teyemmümü Bozan Durumlar ................ Elenelim Örenelim ................................... III. ÜNTE: MAN VE MANIN ALTI ESASI 1. man Nedir? 24 2. Mümin ve Müslüman Kimdir? ................. 3. mann Esaslar Altdr .............................. Allah’a man ............................................. Meleklere man ........................................ Kitaplara man ......................................... Peygamberlere man ................................ Kader ve Kazaya man ............................. Ahirete man ............................................ Elenelim Örenelim ................................... 24 24 25 26 26 26 27 27 28 40 41 41 43 43 43 44 44 45 46 III. ÜNTE: NAMAZ KILIYORUZ 1. Namaz Klyoruz ....................................... Namazn artlar ...................................... Namazn Rükünleri .................................. 2. Be Vakit Namaz ...................................... Sabah Namaz .......................................... Öle Namaz ............................................ kindi Namaz ........................................... Akam Namaz ......................................... Yats Namaz ............................................ Vitir Namaz ............................................. 3. Cuma Namaz .......................................... 4. Namaz Bozan Durumlar ......................... Elenelim Örenelim ................................... 8 48 48 49 49 50 51 51 51 51 51 54 55 56 III. BÖLÜM: SYER Hazrlk Sorular ................................................. 12 III. ÜNTE: BR PEYGAMBER OLARAK HZ. MUHAMMED (as): MEDNE DÖNEM I. ÜNTE: PEYGAMBERLNDEN ÖNCE HZ. MUHAMMED (as) 1. Hz. Peygamber’in (as) Doduu Çevre ... 2. Hz. Peygamber’in (as) Ailesi .................... Haimoullar ........................................... Abdulmuttalib’in Ada ........................... 3. Hz. Peygamber’in (as) Doumu ve Çocukluu ............................................... Beklenen Doum ..................................... Sütanne Yannda Bir Yetim ..................... Dedesinin Kanatlar Altnda Bir Çocuk ... Dededen Amcaya Geçen Emanet ........... lk Ticarî Yolculuk .................................... 4. Hz. Peygamber’in (as) Gençlii ............... Güvenilir Muhammed (as) ...................... Kazançla Dönen Kervan .......................... 5. Hz. Peygamber’in (as) Evlilii ve Çocuklar ................................................. Yeni Bir Aile ............................................. Güvenilir Muhammed (as) ...................... Elenelim Örenelim ................................... 60 62 62 62 1. Hz. Muhammed’in (as) Medine’deki lk Faaliyetleri .................................................... Mescid-i Nebevî na Ediliyor .................. 2. Dier nanç Mensuplaryla likileri ......... 3. Medine’de slâm’ Anlatma Faaliyetleri ... Mekkelilerin slâm’ Yok Etme Çabalar ... Hudeybiye Anlamas .............................. Komu Ülkelere Gönderilen Mektuplar .. 4. Mekke’nin Fethi ....................................... 5. Veda Hutbesi ............................................ 6. Vefat ........................................................ Elenelim Örenelim ................................... 63 63 64 65 65 65 66 66 67 66 67 65 70 84 84 85 85 86 87 87 88 88 89 90 IV. BÖLÜM: AHLÂK II. ÜNTE: BR PEYGAMBER OLARAK HZ. MUHAMMED (as): MEKKE DÖNEM Hazrlk Sorular ................................................. 12 I. ÜNTE: GÜZEL SÖZLER SÖYLEYP GÜZEL DAVRANILARDA BULUNALIM 1. Ahlâk Nedir ve Ahlâkl nsan Kimdir? ..... 94 2. Temizlik slâm’n Özüdür .......................... 96 Kalp ve Akl Temizlii ............................... 96 Beden Temizlii ........................................ 97 Yiyecek ve çecek Temizlii ..................... 98 Çevre Temizlii ......................................... 98 3. Doruluktan Ayrlmayalm ....................... 99 4. Allah yilerle Beraberdir ......................... 100 5. slâm Sevgi Dinidir ................................. 100 6. Kul Hakkna Dikkat Edelim .................... 102 Okuma Parças: Anka Kuu ve Oduncu (Öykü) 105 Elenelim Örenelim ................................. 106 1. lk Vahiy ................................................... 72 Mekke’ye nen Nur .................................. 72 Korku ve aknlk .................................... 73 2. Vahyin Yakn Çevreye Duyurulmas ........ 73 lk Müslümanlar ....................................... 74 3. Hz. Peygamber’e (as) ve Müslümanlara Uygulanan Basklar .................................. 74 Ömer b. Hattab Müslüman Oluyor ......... 75 “Bir Elime Günei, Bir Elime Ay Verseler…” ............................................... 76 Adil Hükümdarn Ülkesine ...................... 76 Müslümanlar çin Zor Bir Snav: Boykot . 77 Hüzün Yl ................................................. 77 4. Hz. Peygamber’in (as) slâm’ Anlatmaya Yönelik Faaliyetleri ...................................... 77 5. Taif’e Yolculuk ......................................... 78 6. Gece Yolculuu (sra) ve Mirac ............. . 78 7. Medine’ye Hicret ..................................... 79 Mekkelilerin Hain Plan ............................ 80 Zorlu Bir Yolculuk .................................... 80 Elenelim Örenelim ................................... 82 Kur Sonu Genel Deerlendirme ..................... 108 Sözlük ............................................................... 105 Kaynakça .......................................................... 105 9 10 1 itikat ibadet siyer - KELME- TEVHD VE KELME- EHADET ÖRENYORUZ - SLÂM VE SLÂM’IN BE ESASI - MAN VE MANIN ALTI ESASI - BADETLERMZ - TEMZLK MANDAN GELR - NAMAZ KILIYORUZ - PEYGAMBERLNDEN ÖNCE HZ. MUHAMMED (as) - BR PEYGAMBER OLARAK HZ. MUHAMMED (as): MEKKE DÖNEM - BR PEYGAMBER OLARAK HZ. MUHAMMED (as): MEDNE DÖNEM ^ ahlak - GÜZEL SÖZLER SÖYLEYP GÜZEL DAVRANILARDA BULUNALIM 11 Hazrlk Sorular 1. Aile büyüklerinize kelime-i tevhid ya da kelime-i ehadetin anlamn sorunuz ve elde ettiiniz bilgileri not ediniz. 2. Bu ezanlar -ki ahadetleri dinin temeliEbedî yurdumun üstünde benim inlemeli. stiklâl Mar’mzn bu dizelerindeki “ahadet” kelimesinin anlamn aratrnz. 1. Seccade, Kâbe, iftar, yardmlama kavramlarnn çartrd birer ibadet ismi bulunuz. 2. Peygamberimiz (as) “Namaz dinin direidir.” demitir. Sebebi sizce ne olabilir? 1. Görmediiniz bir eyin varlna inanr msnz? Neden? 2. “Kutsal kitap” ne demektir? Kutsal kitabmzn ad nedir? 3. “Yalanla iman bir arada bulunmaz.” atasözümüzün anlamn aratrnz. itikat ÜNTE 1 1. Kelime-i Tevhid 2. Kelime-i ehadet 3. slâm Dininin Temeli: Kelime-i Tevhid ve Kelime-i ehadet ÜNTE 2 1. slâm Nedir? 2. slâm Be Esas Üzerine Kurulmu Kurulmutur ÜNTE 3 1. man Nedir? 2. Mümin ve Müslüman Kimdir? 3. mann Esaslar Altdr 1. ÜNTE Kelime-i Tevhid ve Kelime-i ehadeti Öreniyoruz 1 Kelime-i Tevhid “Kelime-i tevhid” ifadesi kelime ve tevhid sözcüklerinden oluan bir isim tamlamasdr. Kelime + Tevhid = Kelime-i Tevhid “Kelime”, söz anlamna gelir. Dolaysyla kelime-i tevhid Türkçe’de “tevhid cümlesi” olarak ifade edilebilir. “Tevhid” ise Allah’n bir ve tek olmas demektir. Kelime-i tevhidi söyleyen kii unlara inandn açklam olur: Allah dnda inanp boyun eilecek hiçbir varlk yoktur. O, ibadet edilmeye layk tek ve biricik ilâhtr. Allah’tan baka ilâh yoktur, Hz. Muhammed O’nun elçisidir. nsanlar bu sözü inanarak söylerlerse mümin olurlar. 2 Muhammed, Allah’n elçisidir. Kelime-i ehadet “Kelime-i ehadet” ifadesi de kelime-i tevhid gibi iki sözcükten oluan bir isim tamlamasdr: kelime ve ehadet. Kelime + ehadet = Kelime-i ehadet “ehadet” sözcüü, bir eyin gerçekliini, doruluunu tasdik etme anlamna gelir. Kelime-i ehadet ile kelime-i tevhid yakn anlamlara ve farkl söyleyi biçimlerine sa- Ben kabul ederim ki Allah’tan baka ilâh yoktur. hip iki ifadedir. Kelime-i ehadet; “Ben kabul ederim ki Allah’tan baka ilâh yoktur. Ve yine kabul ederim ki Muhammed, O’nun kulu ve elçisidir.” anlamna gelir. Ve yine kabul ederim ki Muhammed O’nun kulu ve elçisidir. ilâh: Kendisine taplan, ibadet edilen varlk, mâbud. kelime: Söz, sözcük. mümin: Allah’a, Hz. Muhammmed’e (as) ve onun bildirdii her eye kalpten inanp boyun een kii, inançl, imanl. resûl: nsanlara Allah’n mesajlarn ulatran, onlar dine çaran kimse. Türkçe’de elçi, peygamber, nebi, yalvaç kelimeleri de e anlamls olarak kullanlr. 14 1. KUR tikat Kelime-i tevhidi veya kelime-i ehadeti söylediimizde unlar kabul ettiimizi bildirmi oluruz: Bütün varlklar yaratan ve yaatan tek bir ilâh vardr. O, Allah’tr. O’nun dnda ibadet edilmeye layk hiçbir ilâh bulunmamaktadr. Allah’n insanlara doru yolu göstermek üzere gönderdii Hz. Muhammed (as), Allah’n kulu ve elçisidir. 3 slâm Dininin Temeli: Kelime-i Tevhid ve Kelime-i ehadet Kelime-i tevhid ve kelime-i ehadet, slâm’n özü ve özetidir. slâm dininin bu sözlerle ifade edilen esas ve ilkelerine gönülden uyan kiilere Müslüman ve mümin denir. Bu sözleri söyleyen insanlar, birbirlerine kardeliin gerektirdii ekilde davranrlar. Kelime-i tevhid ve kelime-i ehadeti söylemek insana önemli sorumluluklar yükler. Çünkü bunlar kabul edip söyleyen kiinin, hayatn, bu sözlerin içeriine uygun olarak düzenlemesi ve sürdürmesi gerekir. Bu sayede ilâh olmaKim Allah’tan baka hiçbir ) Allah’n (as d’in dna ve Muhamme e Allah ers ed t elçisi olduuna ehade ar. akl yas i in ona cehennem ate insan birçok kazanç elde eder: Dünyada milyonlarca kar- Hadis-i erif de ve mutlu bir hayat, ahirette ise cennet. SLÂM’IN ANAHTARI OKUMA PARÇASI Tanklk ederim ki Yoktur baka bir ilâh. Bizi yoktan var eden Elbette yüce Allah. Gönlümüzün solmayan En nadide gülüdür Ve Muhammed Mustafa Allah’n resûlüdür. Rahmetiyle donatr Yaz, k, bahar. Bizler O’nu severiz, O da tüm çocuklar. Onun güzel sözünde Açar rahmet çiçei, Sevgisiyle kuatr Geçmii, gelecei. Bestami Yazgan (Dü Deirmeni Kitapl, lk Örendiklerim Dizisi’nden yaynevinin izniyle alntlanmtr.) 15 1. ÜNTE Kelime-i Tevhid ve Kelime-i ehadeti Öreniyoruz ifre anahta r YAN... A B Ç D E H I K L M N O R S T U V Y Aadaki kutucuklarda harfler ifreli olarak verilmitir. ifreyi yukardaki ifre anahtarndan yararlanarak çözdüünüzde kelime-i ehadetin anlamn elde edeceksiniz. . , ’ ’ . MÜSLÜMAN? “Müslüman kime denir?” Aadaki silinmi ksmlar tamamlarsanz cevab da bulursunuz. Kelime-i tevhid ile kelime-i ehadeti söyleni ve anlam açsndan karlatrnz. Aralarndaki farkllklar inceleyiniz. 16 1. KUR tikat GZL KELMELER Aadaki hece ve kelimelerden kelime-i tevhidin anlamn oluturanlar siliniz. Geriye kalan heceleri birletiriniz. Bakalm ne çkacak? lâh yok çi hid med ba Allah’tan li dir Mu me-i si i ka ke Allah’n tev NE DEMEK? 1. Yandaki karelerde bütün V, O, C, G, Z harflerini karalaynz. 2. Kalan harfleri ve noktalama iaretlerini aadaki alana sra ile yan yana yaznz. 3. F’leri silip kelime aral olarak kullannz. 4. imdi okuyabilirsiniz. Z H V S V G G B E C V A F R O : N C F P O V V G E G Z V F G G Z N C G D G B T Z tur el ham C K D Z O I , A T Z Z Z V G L V Z G T G G O O V N O Z Z C O O N G C F G V , U A I V G C C A O V Z F G F G G O O E G Z L O D Z L V D N . A Z V E C G Z E O M . C V G C Z V Z A G G O Z C V O G KARALAMACA Aadaki tabloda kare “S” iareti olan kutucuklar boyadnzda dinimizin temel ilkesini bulacaksnz. Haydi boyamaya balayalm. W P P P P W P W P P P P W W W W P P W W W P S P W W P W P W P W P W W P W P W P W P P P P P W P W P P W P W P P W P W W S S S S S P S S S S W S W P W S W S W P S W S W S S S S P W S S S S S P S S S S W S P W P S W S W W S P S W S P P W S P P P S P W W S P P W P S P W P S P S P P S P S P S W P W P S W P S W P P S W P P P S P W P S P S W P S W S P S W W P W S W P S P W P S S S S W S P P W S P S W P S W S W S P W P W S P W S W P W S S S S P S P W W S P S S S S P S W S W W W P S W W S P W P S P P P W S W P P S P S S S S P S P S W P W W S W W S P P W S P W P W S W W P S W S P W S W S W S W P P W S W P S P W P S P W P W S P P P S W S P W S W S W S P W W P S P W S P W P S S S S P P S P S P W S W P S W S P S W P P S P P W S P P P S S S S P P P S P P W S P P S P S W S S S S P W P P W W W W P W P W W W W P P W P P W W W W P W P P P W W W W W W W P P P W W W P P P W P W P W W W P P W P P W W W P P 17 2. ÜNTE slâm ve slâm’n Be Esas 1 slâm Nedir? A Allah’n bütün peygamberler araclyla gönderdii dinin ortak ad “slâm”dr. slâm, inananlar hem dünyada üphesiz Allah katnda din slâm’dr. hem de ahirette mutlulua ulatracak dindir. Bu dine inanan kimselere “Müslüman” denir. Bizleri Müslüman 3 / Âl-i mrân Suresi, 19. ayet olarak yaratt ve Müslüman olarak yaatt için Rabbimize hamd olsun. Müslüman olmak, Kur’an’da bildirilenlere bir bütün olarak inanmay ve buna göre yaamaya çalmay gerektirir. slâm, hem insann Allah’la ilikisini, hem kendi iç dün- A Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim. Size nimetimi tamamladm ve sizin için din olarak slâm’ seçtim. yasn hem de dier insanlar ve varlklarla 5 / Mâide Suresi, 3. ayet ilikilerini düzenler. Adalet, sevgi, sayg, merhamet, mutluluk, bar, huzur ve güvenlik gibi deerlerin kazanlmasn ve uygulanmasn hedefler. nsanlar slâm’n bildirdii inanç, ibadet ve ahlâk kurallar sayesinde mutlu ve huzurlu olurlar. Gelecee ve ahirete, güvenle ve umutla bakarlar. Bizleri bu nimetlere kavuturduu için Rabbimize ne kadar ük- A Kim slâm’dan baka bir din ararsa, (bilsin ki o din) ondan kabul edilmeyecek ve o ahirette hüsrana urayanlardan olacaktr. retsek azdr. 3 / Âl-i mrân Suresi, 85. ayet Bütün peygamberlerin insanlara bildirdii temel ilkeler unlardr: Allah’n varlna ve birliine inanmak O’ndan bakasna kulluk etmemek Allah’n peygamberlerine ve onlarla gönderdii kutsal kitaplara inanmak Ölümden sonra dirilie ve ahiret hayatna iman etmek Temel ahlâkî erdemlere göre yaamak 18 ahiret: Ölümle balayan, dünya hayatndan farkl ve sonsuz olan hayat, öbür dünya, öteki dünya. din: Akl sahibi insanlarn kendi bilinçli seçimleriyle tercih ettikleri; onlar iyi, güzel ve doru olan eylere yönlendiren ilâhî hüküm ve öütler bütünü. slâm: Bar ve esenlik, selamet, balanma, boyun eme, teslim olma, selam verme, hayr ve iyilik dileme. 1. KUR tikat slâm dininin temel özellikleri u ekilde sralanabilir: lâhî bir dindir. nsan yaratlna uygundur. Akln rahatlkla anlayabilecei ve vicdann kabullenecei bir dindir. nsanlara kolaylklar sunar ve kolayca uygulanr. Anlalr, yaln ve sade ilkelere sahiptir. man, ibadet ve ahlâk esaslar, insan gerek bireysel hayatnda gerekse toplumsal hayatnda huzur, mutluluk ve bara eritirir. badetler insan eitmeye ve onun ahlâkî yönden gelimesini salamaya yöneliktir. Allah’la kul arasnda arac ahs ve kurumlara yer vermez. Dünya ve ahiret, birey ve toplum, ruh ve beden, akl ve kalp arasnda sk bir ba kurup bunlar bütünletirir. lke ve kurallar birbirleriyle çelikisiz bir bütünlük içindedir. En son ve en mükemmel dindir. 2 slâm Be Esas Üzerine Kurulmutur Peygamber Efendimiz (as) bir hadisinde slâm’ be temel üzerine kurulmu bir binaya benzetmitir. Hadiste saylan be öge, binann taycs, temelidir. Bina ise sadece temelden ibaret deildir. Binann iskeleti, duvarlar, çats ve daha birçok bölümü bulunur. “slâm” da be temel üzerinde yükselen; inanç esaslar, ibadetleri, görev ve haklara ilikin öütleri, ahlâk esaslaryla kusursuz bir binaya benzer. slâm be temel üzerine kurulm utur: a Allah’tan baka ilâh olmadn, Muh ammed’in (as) O’nun kulu ve resûlü olduunu kabul etmek, a Namaz klmak, a Zekât vermek, a Hacca gitmek, a Ramazan orucunu tutmak. Hadis-i erif 19 2. ÜNTE slâm ve slâm’n Be Esas Kelime-i ehadet “Ben kabul ederim ki Allah’tan baka ilâh yoktur. Yine kabul ederim ki Muhammed (as) Allah’n kulu ve resûlüdür.” ifadesi bir kim- Kelime-i ehadet ve kelime-i tevhid için bk. s. 14 senin Müslümanla ilk admdr. Bu sözleri diliyle söyleyip gönülden onaylayan kiiye Müslüman denir. Namaz Klmak slâm dininin imandan sonra en çok önem verdii ibadet namazdr. Peygamberimiz (as) “Namaz dinin direidir.” buyurur. Namazn terk edilmesi büyük günahlardan kabul edilir. Peygamberimiz (as), kyamet günü A Namaz, insan hayâszlktan ve kötülükten alkoyar. 29 / Ankebût Suresi, 45. ayet insana ilk sorulacak amelin namaz olduunu bildirir. Namaz hakknda ayrntl bilgi için bk. s. 48 Oruç Tutmak msak vaktinden iftar vaktine kadar bilinçli olarak hiçbir ey yiyip içmemek eklinde yerine getirilen bir ibadettir. Oruç tutan kimse ayrca gün boyu güzel iler yapmaya, kalp krc ve kötü sözlerden uzak durmaya çalr. A Ey iman edenler! Allah’a kar gelmekten saknmanz için oruç, sizden öncekilere farz klnd gibi, size de farz klnd. 2 / Bakara Suresi, 183. ayet Oruç hakknda ayrntl bilgi için bk. s. 144 amel: Bir kimsenin dinin buyruklarn yerine getirmek için yapt ey, i, eylem, ibadet tarz. 20 1. KUR tikat Hacca Gitmek Hac, Mekke’de bulunan Kâbe’yi ve belirli kutsal yerleri, hac aylarnda usulüne uygun olarak ziyaret etmektir. Namaz, kurban ve tavaf gibi birçok ibadet iile onlarn hikmet ve faydalarn Hac hakknda ayrntl bilgi için bk. s. 198 Kim çirkin söz söylemeden ve günah ilemeden hac ibadetini yerine getirirse annesinden doduu gündeki gibi günahsz olarak evine döner. da içeren bir özellie sahiptir. d Zekât Vermek Zekât, dinimizce zengin saylan kimselerin, mallarnn belli bir orann, Kur’an- Kerim’de belirtilen hak sahiplerine Allah rzas için vermeleridir. Zekât pek çok fayda ve hikmetinin n yan sra sosyal dayanma ve baZekât hakknda ayrntl bilgi için bk. s. 210 Hadis-i erif A (Allah,) bana yaadm sürece namaz ve zekât emretti. 19 / Meryem Suresi, 31. ayet r r da salayan bir ibadettir. Küçük Kul OKUMA PARÇASI Mutlulua uzanan Sevgi, dostluk yoluyum. Ben Yüce Allah’mn Küçücük bir kuluyum. pek gibi kalbimle Mevlânn hikmetiyim, Son Resûl’e inanan Muhammed ümmetiyim. Ahirete, Kur’an’a, Melee var imanm. Rabbime çok ükür ki Doutan Müslümanm. Bestami Yazgan (Dü Deirmeni Kitapl, lk Örendiklerim rr ) Dizisi’nden yaynevinin izniyle alntlanmtr.) 21 2. ÜNTE slâm ve slâm’n Be Esas sas SIRALAMADAN OLMAZ Aadaki paragrafta baz kelimelerin harflerinin sras kartrlmtr. Kelimelerin harflerini doru ekilde sraya diziniz. Paragraf düzelterek aada bo braklan alana yaznz. âsml, peygamberimiz aHrztei Muhammed tarafndan bize ebtli edilen dindir. Bu ind, be temel öge üzerine bina edilmitir: Kelime-i ehdate, anazm, ezâkt, ahc, urço. ORTAK BALIK Alt çizili maddelerin ortak bal nedir? Bulup aadaki alana yaznz. • Oru • • f tar etm k a e ek -i klm z a eh Nam • ad • Hacca et gitmek is öy lem • Gusül abdesti almak • Te ek k e m yem ver a k a d a • Zekât v müm • S ermek ak yap mak ra kalkm • Sahu k me s e k k alma an • Abdest b r u •K ak m p a y re • Um ç tutm 22 ak • Ezan okumak Ke lim 1. KUR tikat YAZIM HATALARI Aadaki kelimelerin yazmndaki hatalar düzelterek dorularn altlarndaki kutucuklara yaznz. Peyamber zlâm Müsliman Peygamber Ahret laah Oruc Remezan Nemaz klmak Zekaat vermek DORUSU U: … Aadaki cümlelerden yanl olanlarn üzerini örnekteki gibi çiziniz ve altlarna dorularn yaznz. 1. slâm, en son ve en mükemmel dindir. Doru. 2.slâm, insan yaratlna uygun olmayan bir dindir. Dorusu u: slâm, insan yaratlna uygun bir dindir. 3. slâm, ilâhî bir dindir. 4. slâm, kolayca uygulanamayan bir dindir. 5. slâm, zor anlalr ve karmak ilkelere sahip bir dindir. 6. slâm, eksikleri olan bir dindir. 23 3. ÜNTE man ve mann Alt Esas 1 man Nedir? man; bir kimsenin üphe duymakszn bir eyi kabul etmesi, dorulamas, güven duyarak onaylamas anlamna gelir. Dinimizde iman kelimesi en genel ekliyle; Peygamberimizin (as) Allah’tan ald haberleri, emir ve hükümleri kabul edip bunlarn doru olduuna gönülden inanmak anlamna gelmektedir. man en özlü biçimiyle “kelime-i tevhid” ve “kelime-i ehadet”te ifade edilir. Kelime-i ehadet ve kelime-i tevhid için bk. s. 14 Yaratlan bütün varlklar içerisinde insan, baz özellikleriyle dier varlklardan kl d ayrlr. l Bu B özelliklerin banda da insann inanan ve balanan bir varlk olmas gelmektedir. Tarih boyunca bütün insanlarda bu özellik hep var olagelmitir. nsanlar birbirlerinden farkl inanç biçimlerine sahip olsalar ve bazen yanl uygulamalar yapsalar da inanmak insan için vazgeçilmez bir ihtiyaçtr. nanmak ve balanmak insann yaratlnda vardr. nsan mutlu ve huzurlu yapan, güven içerisinde hayatn devam ettirmesine yardmc olan ey inancdr. nsan, din ve iman sayesinde gerçek bir huzura ve mutlulua kavuabilir. nsanlar iman sayesinde hayatlarn anlamszlktan, belirsizlikten, gelecee dair endielerden kurtarp anlaml ve yaanlr hâle getirebilirler. Huzur, güven ve mutlulua, ancak imann aydnlyla ulalabilir. 2 Mümin ve Müslüman Kimdir? Mümin; Allah’a, Hz. Peygamber’e (as) ve onun getirdii her eye kalpten inanp bunlar kabul eden kiiye denir. Müslüman ise Allah’n dinine ve Hz. Peygamber’in (as) bildirdii her eye gönülden teslim olup inandklarn yaamaya çalan kiiye denir. 3 mann Esaslar Altdr slâm dinini kabul eden biz müminlerin inanmas gereken baz esaslar vardr. Bunlar Allah’a iman, meleklere iman, kitaplara iman, peygamberlere iman, kaza ve kadere iman, ahirete imandr. man esaslar “Âmentü” adyla bilinen metinde de saylmaktadr. 24 1. KUR tikat A Ben iman ederim; Allah’a, meleklerine, kitaplarna, Peygamber, Rabbinden kendisine indirilene iman etti, müminler de (iman ettiler). Her biri; Allah’a, meleklerine, kitaplarna ve peygamberlerine iman ettiler. 2 / Bakara Suresi, 285. aye t peygamberlerine, ahiret gününe, kadere, hayrn ve errin Allah’tan olduuna, ölümden sonra diriliin hak olduuna… Ben kabul ederim ki Allah’tan baka ilâh yoktur. Ve yine kabul ederim ki Muhammed O’nun kulu ve elçisidir. Allah’a man Rabbimiz Yüce Allah’a iman etmek, bütün iman esaslarnn özü ve temelidir. Allah’a iman etmek, O’nun varln ve birliini kabul etmek anlamna gelir. Bu kabul, O’na üphe duymakszn kalpten bir inanc, ibadete layk tek varln Allah olduunu benimsemeyi ve buna göre hareket etmeyi gerektirir. Müslüman, Allah’a iman için Allah’ Kur’an- Kerim’in ve Hz. Peygamber’in (as) bildirdii isimleri ve bk. s. 114 özellikleriyle tanr ve kabul eder. 25 3. ÜNTE man ve mann Alt Esas Meleklere man A Melekler Allah’n nurdan yaratt, gözümüzle göremediimiz varlklardr. Özellikleri hakknda bildiklerimiz Kim Allah’a inanrsa Allah onun Kur’an ayetlerinde ve Hz. Peygamber’in (as) açklamalakalbini doruya iletir. rnda verilen bilgilerle snrldr. Bu bilgilere göre melek64 / Teâbun Suresi, 11. ayet lerin cinsiyetleri yoktur, yeme içme gibi ihtiyaçlar bulunmaz. Daima Allah’n emirlerini yerine getirirler. Hiçbir zaman isyan etmezler. Gece gündüz Allah’ anarlar. Mümin kullar için dua edip Allah’n emriyle onlara yardm ederler. Güzel kokulardan, güzel sözlerden, güzel eylemlerden, ö örenme ve öretme ortamlaGöklerde ve yerde bulunan canllar ve r rndan holanrlar. Kur’an dinMeleklere iman için melekler büyüklük taslamadan Allah’a bk. s. 178 l lemeyi çok severler. boyun eerler. A 16 / Nahl Suresi, 49. ayet Kitaplara man Kutsal kitaplar, Allah tarafndan gönderilen, ilâhî bilgiler içeren, yol gösterici kaynaklardr. Bu kitaplar sayesinde insan dünya hayatnda iyiyi, doruyu ve g güzeli bulur; kötü, yanl Kitaplara iman için v ve çirkin olan eylerden bk. s. 186 d de uzaklar. Peygamberlere man A Allah, müjdeciler ve uyarclar olarak peygamberler gönderdi ve beraberlerinde, insanlarn anlamazla dütükleri eyler konusunda, aralarnda hüküm vermek üzere kitaplar hak olarak indirdi. 2 / Bakara Suresi, 213. ayet A Peygamberler, Allah’n mesajlarn insanlara ulaBiz peygamberleri ancak trmakla görevlendirilen insanlardr. Bu görevi yemüjdeleyiciler ve uyarclar olarak rine getiren peygamberler ayn zamanda kendileri göndeririz. Kim iman eder ve kendini de birer mümin olarak hayatlaryla insanlara örnek düzeltirse onlara korku yoktur. Onlar olmulardr. Pek çok zorluklarla karlamlar ama mahzun da olacak deillerdir. ylmakszn görevlerini yerine ge6 / En’âm Suresi, 48. ayet t tirmilerdir. Biz Müslümanlar, ilk Peygamberlere iman p peygamber olan Hz. Âdem’den (as) son peygamber Hz. Muhammed’e için bk. s. 124 ((as) kadar gönderilmi bütün peygamberlere iman ederiz. 26 inkârc: Peygamberi ve onun Allah’tan getirdii buyruklar kabul etmeyen kii. vahiy: Allah’n peygamberlerine mesajlarn bildirmesi. 1. KUR tikat Kader ve Kazaya man BLYOR MUYDUNUZ? Kader, Allah’n kainattaki kanunlar ve ölçüleri; kaza ise olaylarn o kanun ve ölçülere göre meydaar, der kelimesinin ölçü, mikt Ka na gelmesidir. Her ey, Allah’n bilgisi dâhilindedir, ak eyi belli ölçüye göre yapm bir O’nun bilgisi ve yaratmasyla gerçekleir. Kader ve geldive belirlemek anlamlarna kazaya iman, Allah’n ilim, irade, kudret gibi sfatini biliyor muydunuz? larna inanmann bir sonucudur. Kader ve kazaya iman etmek; hayr ve er, iyi ve kötü, canl ve cansz, faydal ve faydasz ne varsa hepsinin Allah’n bilgisi, dilemesi, kudreti, hikmeti ve yaratmas ile olduuna, Allah’tan baka yaratan olmadna Allah’n dilemesi olmadkça siz inanmak demektir. nsan dileyemezsiniz. üphesiz Allah hakkyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir. ne yapmak isterse kendi Kader ve kazaya 190 s. bk. iman için ira iradesiyle seçer. nsan yap76 / nsan Suresi, 30. ayet Allah’n sfatlar t seçimlerden ve eylemiçin bk. s. 116-117 ler lerinden sorumludur. A Ahirete man Ahiret; son, sonra olan, son gün gibi anlamlara gelir. nsann ölümüyle balayp çeitli aamalardan sonra sonsuza kadar sürecek olan hayata ahiret hayat denir. Ahirete iman, Müslüman, insann ve dier varlklarn bo yere yaratlmad, amaçsz olmadklar sonucuna götürür. Bu inanç, insanlarn dünya hayatnn ekillenmesinde önemli bir rol üstlenir. Mümin insan, ahirete iman ettii için dünyay bir snav yeri olarak deerlendirir. Ölümü bir son ve yok olu olarak görmez. Sonsuz hayatn cennette geçirmek amacyla dünya hayatnda kendisine sunulan imkânlar ve frsatlar en iyi ekilde deerlendirmeye çalr. Sorumluluklarn yerine getirir. yi de olsa kötü üphesiz Allah’a kar gelmekten saknanlar, cende olsa bütün yaptklarndan hesaba çenetler içinde ve pnarlar bandadrlar. Onlara, kileceini bildii için hayatn bu sorum“Girin oraya esenlikle, güven içinde.” denilir. Biz luluk duygusuna göre yaar; tutum ve onlarn kalplerindeki kini söküp attk. Artk onlar davranlarn buna göre düzenler. sedirler üzerinde, kardeler olarak karlkl otu- A rurlar. Onlara orada hiçbir yorgunluk dokunmaz, onlar oradan çkarlacak da deillerdir. 15 / Hicr Suresi, 45-48. ayetler Ahirete iman için bk. s. 131 27 3. ÜNTE man ve mann Alt Esas ELETREBLRM! Âmentü duasnn Arapça cümleleri ile Türkçe karlklarn eletiriniz. ahiret gününe, Ben iman ederim; peygamberlerine, meleklerine, Ben kabul ederim ki Allah’tan başka ilâh yoktur. kitaplarına, Ve yine kabul ederim ki Muhammed O’nun kulu ve elçisidir. ölümden sonra dirilişin hak olduğuna... hayrın ve şerrin Allah’tan olduğuna, kadere, Allah’a, BUL ve DETR Aadaki cümlede ne yazdn merak ediyorsanz bütün ’leri “e” ile, bütün ’leri “a” ile ve bütün ’leri “r” ile deitiriniz. Ben Allh’a, O’nun melkline, kitplna, pygmblein ve hit günün, kde, hyn ve in Allh’tn olduun, ölümdn son diiliin Hk olduun innm. 28 1. KUR tikat TEKRARLAMAYAN HARFLER Mavi kutucuklarda yazan harfler dier kutucuklarda da tekrarlanyor. Ancak dier kutucuklarda birer harf var ki mavi kutucukta yer almyor. Bu harfleri bulunuz. Sonra bunlar yukarda bo braklan yere uygun sralama ile yaznz. K F Ö I C S D H Z Y R B U L P K B L Y B R P D S D U Z H I P Z H Ö L R K I B C N U D M F K S Y T H F R S C I U Z F Ö P C H Ö Z B R D K C P H Ü F Y A D F H Z L B K Ö I K R S C B E P L Z R S I L P U Y Ö U S D U F ANAHTAR HARFLER Anahtar harflerden yararlanarak bulmacay çözünüz. 1 K 1. Olmu ve olacak eylerin hepsinin Allah 2 U tarafndan bilinmesi. 3 T 2. Peygamberimize (as) indirilmi kutsal kitabmz. 4 S 3. mann esaslarnn says. 5 A 4. slâm dininden olan kimse. 6 L 5. mann temel esaslardan biri; Allah’n 7 K varln ve birliini kabul etme. 8 6. Allah’n nurdan yaratt, daima Allah’n 9 T emirlerini yerine getiren varlklara 10 verilen ad. A 7. Ezelde bilinen ve takdir edilen 11 P eyin, zaman ve yeri geldiinde gerçeklemesi. 8. nanan, inançl, imanl. 9. Kyametin kopmasyla birlikte balayacak olan ve çeitli aamalar bulunan sonsuz hayata iman. 10. Bir kimsenin üphe duymakszn bir eyi kabul etmesi ve güven duyarak onaylamas. 11. Allah’n gönderdii vahyi dier insanlara ulatran kimse. 29 Hazrlk Sorular 1. Camiler hangi amaçlarla kullanlr? 2. Yüce Rabbimizin bize verdii nimetlere nasl ükredebiliriz? 3. Allah’a kulluk etmek ne demektir? Büyüklerinize sorarak örenmeye çalnz. 1. Abdest niçin alnr? 2. “Temizlik imandandr.” sözünün kime ait olduunu aratrnz? Bu sözün düündürdüklerini arkadalarnzla paylanz. 3. Gusül abdestine dilimizde niçin “boy abdesti” de dendiini düününüz. 4. Abdest ve gusül, ibadetler için suyla yaplan ön hazrlklardr. Peki ya su bulamazsak ne yaparz? 1. Bir gün içinde klnan namazlarn adlarn öreniniz. Niçin bu adlarn verildiini arkadalarnzla tartnz. 2. Namaz klarken hangi yöne döneriz? Niçin? 3. Namaz klmaya balamadan önce ne gibi hazrlklar yaparz? ibadet ÜNTE 1. badet Nedir? 1 Ederiz? 2. Niçin badet Ed 3. Balca badetlerimiz 4. Mükellefin Davranlar ile lgili Kavramlar ÜNTE 2 1. Temizlik-badet likisi 2. Abdest 3. Gusül 4. Teyemmüm ÜNTE 3 1. Namaz Klyoruzz 2. Be Vakit Namaz 2 3. Cuma Namaz 4. Namaz Bozan Durumlar 1. ÜNTE badetlerimiz 1 badet Nedir? badet, en geni anlamda varlklarn, Allah’a boyun emeleri, O’na içten sevgi ve sayg göstererek kulluk yapmalar demektir. Özel anlamda ise ibadet, Allah’n honutluunu kazanmak ve O’na yakn olmak için Allah tarafndan emredilen ve Hz. Peygamber (as) tarafndan uygulamal olarak gösterilen namaz, oruç ve hac gibi amellere denir. Bununla birlikte Allah’n rzasn kazandracak her hareket, davran, duygu ve düünce de ibadettir. 2 Niçin badet Ederiz? Bir Müslüman, yalnz iman etmekle deil inand ilkeleri uygulamak ve yaamakla da yükümlüdür. Allah’a inandn söyleyen kiinin gönülden ve isteyerek Rabbine yönelmesi, kulluk etmesi, boyun emesi ve itaat etmesi gerekir. Çünkü Allah’a ibadet etmek, O’na duyulan sevginin ve ükrann bir sonucudur. Her türlü nimeti veren, yarattklarnn her eyinden haberdar olan, her eyin tek ve gerçek sahibi olan Rabbimiz, elbette sayg ve sevginin en yücesine layktr. Hayatn her an ve alan, Allah’a sayg ve sevgi göstermek, O’nun rzasn kazanmak için frsat ve imkânlar A Sana ölüm gelinceye kadar Rabbine ibadet et. 15 / Hicr Suresi, 99. ayet içerir. badet, insann, içinde yaad toplumla, bizzat kendisiyle, hatta dünyadaki bütün canl ve cansz varlklarla kurduu ilikileri içine alr. Evde, okulda, sokakta, alverite, oyunda ve daha pek çok durumda Allah’n rzasna uygun davranmak mümkündür. slâm’n belirledii ilkeler dorultusunda insann ortaya koyduu her davran, sahip olduu her duygu ve düünce ibadettir. man ile davranlar arasndaki iliki karlkldr. badet, imann davranlarda görünen hâlidir. 32 BLYOR MUYDUNUZ? ek, badet kelimesinin itaat etm rmek, boyun emek, sayg göste gelisyan etmemek anlamlarna diini biliyor muydunuz? 1. KUR badet 3 Balca badetlerimiz Yukarda aktarlan, hayatn tamamn kuatan ibadet Yaplma ekli Yönünden badetler anlayndan baka, bir de zaman, yeri, yapl tarz ve miktar dinimizce belirlenmi özel ibadetler vardr. Bedenle Yaplan badetler Dinimizin temel esaslar olan ibadetlerimizin balca- namaz, oruç lar unlardr: namaz, oruç, zekât, hac. Bunlar yaplma ekli yönünden kendi içinde üç gruba ayrabiliriz: Malla Yaplan badetler zekât Bedenle yaplanlar (namaz, oruç), malla yaplanlar (zekât) ve hem beden hem malla yaplanlar (hac). Hem Beden Hem Malla Yaplan badetler hac Namaz Namaz, akll ve ergenlik çana gelmi her Müslümann yerine getirmek zorunda olduu, belirli artlar, vakitleri ve ekilleri olan farz bir ibadettir. Namazn vaktinde klnmas Allah’n en sevdii davranlar arasndadr. Namazn vaktinde klnabilmesi için dinimizin salad birçok kolaylk vardr. Örnein su bulunmadnda teyemmüm A Kitaptan sana vahyolunan oku, namaz da dosdoru kl. Çünkü namaz, insan hayâszlktan ve kötülükten alkor. 29 / Ankebût Suresi, 45. ayet yaparak, hasta olunduunda oturarak ya da uzanarak namaz klnabilmektedir. Namaz hakknda ayrntl bilgi için bk. s. 48 Namaz, müminin ruhunu ve gönlünü Allah’a açmas, O’ndan rahmet N ve v bereket dilemesi, O’na olan derin saygsn ifade etmesi, O’nun yücelii li karsnda kendi acizliini itiraf edip boyun ediini göstermesidir. Oruç Ramazan ay boyunca oruç tutmak slâm’n be esasndan biridir. Oruç, bedenle yaplan ibadetlerdendir. Oruç tutmak “tan yerinin aarmasndan gün batmna kadar Allah rzas için ibadet maksadyla yemek içmek gibi davranlardan uzak durmak” demektir. Oruç, ergenlik ça- A Ey iman edenler! Allah’a kar gelmekten saknmanz için oruç, sizden öncekilere farz klnd gibi size de farz klnd. 2 / Bakara Suresi, 183. ayet na gelmi ve akl sal yerinde olan Oruç hakknda ayrntl bilgi için bk. s. 144 her h Müslümann sorumlu olduu bir ibadettir. Allah rzas için tutulan oruç, birçok bireysel ve toplumsal fayday da beraberinde getirir. o 33 1. ÜNTE badetlerimiz Zekât Zekât, slâm dininin be esasndan biridir. Kiinin, sahip olduu maln bir miktarn, Kur’an- Kerim’de belirtilen kimselere, Al- A Müminler gerçekten kurtulua ermilerdir. Onlar ki namazlarnda derin sayg içindedirler. Onlar ki faydasz ilerden ve bo sözlerden yüz çevirirler. Onlar ki zekât öderler. lah rzas için karlksz vermesidir. Her yl zekât vermek, gerekli artlar tayanlara 23 / Mü’minûn Suresi, 1-4. ayetler farzdr. Zekât vermek, Kur’an’da pek çok yerde namaz klmakla birf Zekât hakknda ayrntl bilgi için bk. s. 210 likte anlmtr. Bu da zekâtn, Müslümann hayatnda dinin direi l saylan namaz kadar önemli olduuna iaret eder. s Hac Hac, slâm dininin be esasndan biridir. Kâbe’yi ve etrafndaki kutsal mekânlar, hac aylarnda usulüne uygun olarak ziyaret etmektir. Gerekli arto Hac hakknda ayrntl bilgi için bk. s. 198 lar l tayan her Müslümann ömründe d bir defa haccetmesi farzdr. A Yolculuuna gücü yetenlerin haccetmesi, Allah’n insanlar üzerinde bir hakkdr. 3 / Âl-i mrân Suresi, 97. ayet Sadaka Sadaka, kiinin srf Allah rzas için, muhtaç kimselere zekât dnda malnn bir ksmn vermesi ve bakalarna iyilik yapmasdr. Sadaka kavram, Allah’n honutluunu kazanmak amacyla yaplan her türlü maddî harcamay ve manevî fedakârl ifade eder. Bu sebeple sadaka, zekâttan daha geni kapsamldr. Sadaka vermek, çok büyük sevaptr. Sadaka, Müslümanlarn hayr yollarnda birleip kaynamalarn salayan manevî güç kaynadr. Peygamberimiz (as) de her frsatta Müslümanlar sadaka vermeye tevik etmitir. Nitekim yoksul sahabiler dahi çarda su satp elde ettikleri ufak geliri sadaka vererek bu sevaba ulamaya çalmlard. Peygamberimizin (as) “Veren el, alan elden üstündür.” sözü her Hz. Peygamber (as), Allah rzas için sadaka veren kii hakknda her gün bir devirde, Müslümanlar “veren el” olmaya, helâl melein “Ya Rabbi! Maln bata buluyoldan çalp kazanmaya ve kazançlarn paylanana karln ver!” diye dua ettiini maya doru harekete geçirmitir. bildirmitir. Hadis-i erif 34 1. KUR badet Amel-i Salih Amel-i salih ifadesi Kur’an- Kerim’de “iman etmek” kavramyla birlikte skça kullanlr. Amel-i salih (salih amel), “iyi, güzel ve doru dürüst davran” demektir. mana uygun ve onunla uyumlu her türlü doru davran, salih amel snfna girer. Örnein namaz klmak, birisine güler yüz göstermek, ihtiyac olan insanlara yardm etmek, iyilii özendirmek, kötülüe engel olmak, selam vermek, bir hayvan doyurup ona su vermek, hatta yoldaki zarar verebilecek bir ta kenara çekivermek... Salih amel, hiç kimseden herhangi bir karlk beklemeksizin sadece Allah’n honutluunu kazanmak için yaplr. nsanlar ve bütün varlklar için yararl olan her i, Allah’ honut eder. man davranlar, davranlar da inançlar etkiler. man, davranlarla aça çkar, davranlarn güzellemesine sebep olur. Yaplan her güzel i, imann meyveleri olarak hayat bulur. 4 A Andolsun zamana ki insan gerçekten ziyan içindedir. Ancak, iman edip de sâlih ameller ileyenler, birbirlerine hakk tavsiye edenler ve sabr tavsiye edenler baka (Onlar ziyanda deillerdir). 103 / Asr Suresi, 1-3. ayetler Mükellefin Davranlar ile lgili Kavramlar Yüce dinimiz slâma göre, bir Müslümann ibadetlerden sorumlu saylmas için mükellef olmas gereklidir. Mükellef, ergenlik çana gelen ve akl sal yerinde olan; dinin belirledii hükümlerle yükümlü ve sorumlu tutulan kii demektir. Dinimizce mükellef (yükümlü) olan kiinin, yapmak ve yapmamakla sorumlu tutulduu ilere “ef’al-i mükellefin (yükümlülerin i ve davranlar)” denir. Mükellefin Davranlar (ef’al-i mükellefin) 1. Farz slâm’a göre mükellefin i ve davranlar aadaki 8 snftan birine girer: 2. Vacip 1. Farz: Yaplmas dinimiz tarafndan kesin bir ekilde emre- 3. Sünnet dilen davrantr. Farz yerine getiren kii sevap kazanr, yerine getirmediinde günah ilemi olur. 2. Vacip: Farz kadar açk ve kesin bir delile dayanmamakla beraber dinimiz tarafndan balayc bir ekilde emredilen 4. Müstehap 5. Mübah 6. Haram davrantr. Kurban, ftr sadakas, vitir ve bayram namazlar gibi. Baz slâm âlimleri tarafndan “vacip” bal altnda sa- 7. Mekruh ylan ibadetler, dier baz âlimler tarafndan “sünnet” olarak snflandrlmtr. 8. Müfsit 35 1. ÜNTE badetlerimiz 3. Sünnet: Hz. Peygamber’in (as) farz ve vacip dnda yapt veya söz, davran ya da onayyla yaplmasn tavsiye ettii, örnek alnma özellii tayan davrantr. 4. Müstehap: Peygamberimizin (as) ara sra yapt ve yaplmas dinimiz tarafndan ho ve güzel karlanan davrantr. Nafile namaz klmak, akam namazn vakti girer girmez klmak, nafile oruç tutmak gibi. 5. Mübah: Mükellefin dinimiz tarafndan yapp yapmamakta serbest brakld davrantr. Caiz kelimesi de mübahn e anlamlsdr. Hakknda dinî bir yasak bulunmayan bütün dünya nimetleri genel olarak mübahtr. Yemek, içmek, gezmek gibi. 6. Haram: Yaplmas dinimiz tarafndan kesin bir ekilde yasaklanan davrantr. Haram ileyen kii günahkâr olur. 7. Mekruh: Haram olmamakla beraber yaplmas dinimiz tarafndan ho karlanmayan davrantr. 8. Müfsit: Yaplmakta olan bir ibadeti bozup onu geçerli (sahih) olmaktan çkaran eksiklik ya da yanl davrantr. Oruçlu iken yemek içmek, namazda konumak gibi. Geçersiz olan ibadete ise “fasit” veya “batl” denir. OKUMA PARÇASI ! LGNÇ SORULA R 1. Ramazan aynda oruç tuttuunu unutup kebapçya giren birisi yanllkla 1 porsiyon kebap yerse ne olur? a) Karn doyar üstüne bir de çay içer. b) “Nasl olsa orucum bozuldu 1 porsiyon daha yiyeyim.” der. c) Suçu kebapçya atar. d) Oruçlu olduunu hatrlar hatrlamaz yemei brakr. 2. Aadakilerden hangisi en yukardadr? a) Minber b) adrvan c) erefe d) Mihrap Cevap Anahtar: 1. d, 2. c (Caminin bölümlerinden erefe, dier seçeneklerde verilen bölümlere göre daha yukardadr.) 36 Çar Cebeci - (Birdirbir Dergisi, Ekim 2006) nafile: Farz ve vacip olmayan, yapldnda mükâfat verilen, terk edildiinde ceza gerektirmeyen, kiinin kendi isteiyle yapt amellerdir. 1. KUR badet OKUMA PARÇASI SLÂM’IN ARTLARI slâm’n be art vardr Bunu bilen bahtiyardr Hakk katnda çökerek diz Bu artlar sayalm biz Be vakitte namaz klmak Böyle mümkün Hakk’ bulmak Müminlerin mirac o Hepimizin ba tac o Oruç tutmak tam otuz gün Her Türk için bayram düün Günü güne ekleriz biz Ramazan bekleriz biz Esma Klç Zengin olup hacca gitmek Beytullah’ tavaf etmek Hem farz hem de güzel âdet Çok zevklidir bu ibadet Malca zengin olanlara Kalbi akla dolanlara Farz klnm zekât vermek “Krkta bir”le sevap dermek Elde Kur’an, kalpte iman Gece gündüz her Müslüman Der: “Lâ ilâhe illâllah Muhammedün Rasûlullah (Diyanet Çocuk Dergisi, Austos 2004) 37 1. ÜNTE badetlerimiz 1 2 3 4 5 6 7 Toplam Puan 38 1. KUR badet YAPBOZUN PARÇASI badet yalnzca Allah’n emri olduu için yerine getirilir. Ancak ibadetlerin birtakm hikmet ve faydalar da bulunmaktadr. Aadaki cümleler, ibadetlerin, gerek bireyler gerekse toplum üzerindeki faydalarn ifade etmektedir. Ancak her bir cümle iki parça hâlinde. Birletirmek ise size kald. Renklerden yararlanabilirsiniz. badet bireye uyumlu kiilik tedavi edici etkiler yapar. denge ve huzur vesilesi olur. badet, insan hayatnda olma eilimlerini gelitirir. badet, insan hayatna anlam ve amaç katar. badet bireylere yüksek ahlâkî badet, iletiim, yardmlama ve hogörülü badet insanlara manevî olarak özellikleri kazandrr. tutumlar ile alkanlklar kazandrr. B, M, BM Aada saylan ibadetlerden bedenle yaplanlarn yanna “b”, malla yaplanlarn yanna “m”, hem beden hem malla yaplanlarn yanna da “bm” iaretlerini koyunuz. Oruç Hac Namaz Zekât 39 2. ÜNTE Temizlik mandan Gelir 1 Temizlik-badet likisi “Allah temizdir, temizlii sever.” buyuruyor güzel Peygamberimiz (as). Bu sebeple hem günlük hayatmzda hem de ibadetler esnasnda temizlie dikkat ederiz. slâm’a göre üç çeit temizlik vardr: Maddî temizlik, hükmî temizlik, manevî temizlik. Maddî temizlik Müslümann, ibadetlerinde ve günlük yaantsnda necaset ad verilen pisliklerden bedenini, elbisesini ve çevresini temizlemesidir. A Abdesti veya guslü olmayan kii, görünürde bir kir- Nefsini arndran kurtulua ermitir. Onu kötülüklere gömüp kirleten kimse de ziyana uramtr. lilii olmamasna ramen dinimizce hükmen kirli 91 / ems Suresi, 9-10. ayetler saylr. Bu duruma hades ad verilir. Abdest ve gusül almakla hadesten temizlenilmi olunur. te bu temizlenmeye hükmî temizlik ad verilir. Manevî temizlik de kalbin ve benliin, yalan, kibir, haset, gybet ve benzeri bütün kötülük, günah ve çirkinliklerden arndrlmasdr. Allah temizdir, temizlii sever Hadis-i erif A Ey iman edenler! Namaza kalkacanz zaman yüzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi ve -balarnz mesh edip- her iki topua kadar da ayaklarnz ykayn. Eer cünüp iseniz iyice ykanarak temizlenin. Hasta olursanz veya seferde bulunursanz veya biriniz abdest bozmaktan (tuvaletten) gelir veya kadnlara dokunur (cinsel ilikide bulunur) da su bulamazsanz, o zaman temiz bir topraa yönelin. Onunla yüzlerinizi ve ellerinizi meshedin (teyemmüm edin). Allah, size herhangi bir güçlük çkarmak istemez. Fakat o sizi tertemiz yapmak ve üzerinizdeki nimetini tamamlamak ister ki ükredesiniz. 5 / Mâide Suresi, 6. ayet slâm’da ibadet ile bu üç tür temizlik arasnda sk bir iliki bulunur. Örnein namaz klmak istediimiz zaman elbisemizin, bedenimizin ve çevremizin temiz olmasna dikkat etmeli, ayrca abdest almalyz. Bu ikisine ek olarak kalbimizi ve benliimizi manevî kirlerden uzak tutmaya dikkat etmeliyiz. Namaz örneinde olduu gibi her türlü ibadet için bu üç temizlik bir bütünün birbirinden ayrlmaz parçalardr. 40 necaset: Kan, idrar, dk, kusmuk, yenmesi helâl olmayan hayvanlarn eti vb. maddî kirler. taharet: Temizlik. Necaset ve hadesten temizlenmektir. tavaf: Kâbe’yi sola alp Hacerülesved’in hizasndan balayarak yedi defa Kâbe etrafnda dönmek. 1. KUR badet Hz. Peygamber’in (as) “Temizlik imandandr.” hadisi de bizlere önemli hatrlatmalarda bulunmaktadr. Özellikle ibadet öncesinde her çeit maddî ve manevî kirden arnmak, bizi ibadetlere yöneltecek manevî ortamn olumasn salar. 2 bütün Manevî temizlik, bir usudur. hâlinde ahlâkn kon rak s. Bu konu ile ilgili ola yiniz. ele inc i ri içe i dek 92’ k için izli tem î km hü Maddî ve n artlar ise s. 48’deki namaz nz. ile ilgili bölüme bak Abdest Abdest; belirli ibadetlere ön hazrlk olan Abdestin Farzlar bir temizlenme biçimidir. Abdest almak, 1. Yüzü ykamak duruma göre farz, vacip veya sünnet olur. Namaz klmak için abdest almak farz, tavaf için vacip, yatmadan önce almak ise 2. Kollar dirseklerle birlikte ykamak 3. Ba meshetmek 4. Ayaklar topuklarla birlikte ykamak sünnettir. Abdestin Aln B Abdest almaya niyet ederiz. B Eûzü besmele çekeriz. B Ellerimizi bileklere kadar üç kere ykarz. Parmaklarmzn arasn ovarz. B Sa elimizle üç defa su alp azmza veririz, azmz çalkalarz. B Sonra üç defa sa avcumuzla burnumuza su veririz, suyu genzimize kadar çeker ve her çekite sol elimizle temizleriz. 41 2. ÜNTE Temizlik mandan Gelir B Daha sonra iki avcumuza su alp yüzümüzü üç defa ykarz. B Önce sa, sonra sol kolumuzu, dirsekler de dâhil olmak üzere üçer defa ykarz. B Sa elimizin içini slatp bamz meshederiz. B Yine ellerimizi slatp parmaklarmzla kulaklarmzn içini ve arkasn meshederiz. B Ellerimizi yeniden slatmadan ellerimizin dyla boynumuzu meshederiz. B Önce sa, sonra sol ayamz üçer defa ykar, parmak aralarn temizleriz. 42 mesh: Bir eyi elle svazlama anlamna gelen bu kelime abdest alrken slak eli baa, enseye; teyemmüm alrken de topraa vurulan eli, kol ve yüze sürmeyi ifade eder. 1. KUR badet Abdest aldklar için ümmetimin abde st organlar kyamet gününde prl prl parlayacaktr. Abdesti Bozan Durumlar B Küçük veya büyük tuvaletini yapmak Hadis-i erif B Yellenmek B Vücudun herhangi bir yerinden kan, irin vb. svnn çkmas B Az dolusu kusmak B Uyumak B Namaz klarken yandaki kiinin iitecei ekilde gülmek B Baylmak 3 Gusül Bütün bedenin temiz su ile ykanmasyla yaplan temizliktir. Buna boy abdesti de denir. Guslün Aln B Besmele çekip gusletmeye niyet ederiz. Guslün Farzlar B Bedenimizin herhangi bir yerinde pislik varsa temizleriz. 1. Aza su almak B Avret yerlerini ykarz. 2. Burna su çekmek B Ellerimizi bileklere kadar ykarz. 3. Tepeden trnaa bü- B Sa avcumuza su alarak azmz temizleriz. tün bedeni ykayp B Azmz temizledikten sonra burnumuzu, içine su çeke- temizlemek rek ykarz. B Namaz abdesti gibi abdest alr, su birikintisi varsa ayaklarmz ykamay guslün sonuna brakrz. B Abdest aldktan sonra önce bamz ykarz. Saçlarmzn dibine kadar suyun ulamasn salarz. B Sa tarafmzdan balayarak bütün vücudumuzu ykarz. B Vücudumuzda hiçbir kuru yer kalmamasna dikkat ede- BLYOR MUYDUNUZ? Guslün, bir eyi suyla ykamak anlamna geldiini biliyor muydunuz? riz. B Ayaklarmz ykarz. Hades hakknda ayrntl bilgi için bk. s. 40 43 2. ÜNTE Temizlik mandan Gelir 4 Teyemmüm Teyemmüm, su bulunmad veya suyu kullanma imkân olmad zamanlarda abdest ve gusül yerine geçen özel bir temizliktir. Su bulununcaya veya kullanma imkân douncaya kadar abdest ve gusül yerine geçer. Temiz Teyemmümün Farzlar toprak veya toprak cinsinden bir eye elleri sürüp 1. Niyet etmek kollar ve yüzü meshetmek suretiyle yaplr. Teyem- 2. Elleri temiz topraa iki müm, slâm’n kolaylk dini olduunun iaretlerinden kere vurarak yüz ve kollar meshetmek. biridir. BLYOR MUYDUNUZ? lmek, Teyemmümün, bir ie yöne na bir eyi kastetmek anlamlar ? geldiini biliyor muydunuz Teyemmümün Yapl B Besmele çekip abdest veya gusül için teyemmüm yapmaya niyet ederiz. B Ellerimizin iç tarafn topraa veya toprak cinsi bir eye, parmaklar hafif açk bir ekilde süreriz. B Ellerimizi birbirlerine vurup ellerimizdeki kaba toprak kalntsn silkeleriz. B Yüzümüzü meshederiz. B Ellerimizi yine topraa sürüp silkeleriz. B Ardndan sol elimizle sa kolumuzu, sa elimizle de sol kolumuzu dirseklerle birlikte meshederiz. 44 1. KUR badet Teyemmümü Bozan Durumlar Gusül yerine teyemmüm alnmsa guslü gerektiren durumlar, abdest yerine teyemmüm alnmsa abdesti bozan durumlar teyemmümü bozar. Ayrca su bulunduunda ya da suyu kullanmaya engel durumlar ortadan kalktnda da teyemmüm bozulur. Abdest, Gusül ve Teyemmümün Amaç ve levleri Abdest, gusül ve teyemmüm, bir yandan vücudumuzu maddî ve manevî kirlerden temizlerken dier yandan bizi ibadete hazrlar. Abdest, gusül ve teyemmüm, bize manevî bir ortama girme bilinci kazandrr. Abdest, gusül ve teyemmüm yoluyla temizlediimiz her bir uzvumuzla birlikte, o uzuvla ilemi olduumuz günahlarn da temizlendiini biliriz. Abdest ve gusül aldmzda temizlenmi ve birçok hastalktan kendimizi korumu oluruz. Abdest ve gusül almakla vücudumuz dinçlik, hareketlilik ve canllk kazanr. Bedeninin büyük bir ksm su olan insan, su ile bulutuunda yorgunluunu atar, dinlenme sürecine geçer, yeni bir canllk ve dinamizm kazanr. Teyemmüm sayesinde, ibadete yönelecek kimseler tertemiz olduklar duygusunu hissederler. Teyemmüm, ne kadar zor ve skntl durumlarla kar karya kalrsak kalalm temizlikten ve ibadetten vazgeçemeyeceimizi gösterir. 45 2. ÜNTE Temizlik mandan Gelir I II Birinci gruptaki kelimeler ile ikin ci gruptaki karßÝlÝkla rÝnÝ eßleßtiriniz. Temizlik eßitleriyle ilgili aßaÛÝdaki tabloyu tamamlayÝnÝz. Kendisine emanet bÝrakÝlan KÝyafetteki kiri temizlemek teyemmmn stin, gusln ve AßaÛÝda abde mißtir. Hangi ril ve de bir ßekil farzlarÝ karÝßÝk yiniz. tle re aittir? Üßa farz, hangisine 46 ßeyi korumak 1. KUR badet 47 3. ÜNTE Namaz Klyoruz 1 Namaz Klyoruz A Bir Müslümana namazn farz olmas için u iki artn bulunmas gerekir: akl sal yerinde olmak, ergenlik çana gelmi olmak. Bu artlar tayan bir Müslüman namaz klmak istediinde birtakm esaslar yerine ge- Namaz dosdoru kln, zekât verin. Kendiniz için her ne iyilik ilemi olursanz, Allah katnda onu bulursunuz. tirmelidir. Bu esaslar on iki tanedir. Bunlardan biri 2 / Bakara Suresi, 110. ayet bile yerine getirilmezse namaz tamam olmaz, yeniden klnmas gerekir. Bu farzlardan alts namaza A balamadan öncedir ve bunlara namazn (hazrlk) artlar denir. Alts da namazn içindedir ve bunlara namazn rükünleri denir. Namaz, müminlere belirli vakitlere bal olarak farz klnmtr. 4 / Nisâ Suresi, 103. ayet Namazn artlar 1. Hadesten Taharet: Namaz klacak kiinin dinen kirlilik durumu saylan hadesten temizlenmesidir. Abdest ve gusül alarak bu temizlik gerçekletirilir. 2. Necasetten Taharet: Namaz klacak kiinin, namaz klaca yeri, üzerindeki kyafetleri ve bedenini pis olan eylerden temizlemesidir. Hadesten ve necasetten temizlik için bk. s. 40 3. Setr-i Avret: Erkeklerin en az göbekle diz kapa arasn; kadnlarn da yüz, eller ve ayaklar dnda bütün vücudunu örtmesidir. 4. stikbal-i Kble: Namaz klmak için kbleye, Kâbe’nin bulunduu yöne dönmektir. 5. Vakit: Her namazn kendine ait bir vakti vardr. Bundan dolay klnacak namazn vaktinin girmi olmas gerekir. Namaz vaktinin girii ezanla ilan edlir. Uyuma ya da unutma durumunda vaktinde klnamayan namazlar en ksa sürede ve uygun bir zamanda klnmaldr. 6. Niyet: Namaz yalnzca birtakm ekillerin yerine getirilmesi deildir. Bu hareket ve ekillerin namaz klmak amacyla yaplmas arttr. Ayrca klnacak namazn hangi namaz olduunun da bilincinde olunmas gerekir. Peygamberimiz (as) bir gün arkadalarna bir soru sormu: “Kapnzn önünden akan bir nehir olsa ve günde be kere bu nehirde ykansanz sizde kirden eser kalr m?” Arkadalarnn “Hayr!” cevab üzerine de öyle karlk vermi: “te be vakit namaz da böyledir. Allah, namaz ile günahlar siler.” Hadis-i erif 48 rekât: Namazn kyam, kraat, rükû ve iki secdeden oluan ksmlarndan her biri. 1. KUR badet EZAN ve KAMET Namazn Rükünleri 1. ftitah Tekbiri: Namaza “Allahu ekber” diyerek balamaktr. 4 Allah en büyüktür. 2 Ben kabul ederim ki Allah’tan baka ilâh yoktur. All 2 Ve yine kabul ederim ki Muhammed Allah’n elçisidir. h 2 Haydi namaza! 2 Haydi kurtulua! 2 Namaz balyor. 2 Namaz uykudan hayrldr. 2 Allah en büyüktür. 1 Allah’tan baka ilâh yoktur. kere kere 2. Kyam: Namazda ayakta durmaktr. kere 3. Kraat: Kur’an’dan en az bir- kere kaç ayet veya bir sure okumaktr. kere 4. Rükû: Elleri dize koyarak Allah’n huzurunda eilmektir. 5. Sücûd: Aln, burun, iki diz, iki el, iki aya yere koyarak Allah’n huzurunda yere ka- kere kere kere panmaktr. 6. Ka’de-i Ahîre: Namazn sonunda Ettehiyyâtü duasn okuyacak kadar oturup beklemektir. kere Not: 1. Krmz yazl satrdaki sözler kâmette okunur. 2. Mavi yazl satrdaki sözler sadece sabah ezannda okunur. 2 Be Vakit Namaz Namaz klmak kadn erkek bütün Müslümanlara Allah’n bir emridir. Bir gün içinde be namaz vakti vardr. Günlük farz namazlar toplam 17 rekâttr. Be vakitte yerine getirilen bu farz namazlarn öncesinde ve sonrasnda klnan sünnet namazlar ise toplam 20 rekâttr. Ayrca yats namaz vaktinde, yats namazndan sonra 3 rekât vitir namaz klnr. Vitir namaz vaciptir. Farz, vacip, sünnet için bk. s. 40 lk Sünnet Farz Son Sünnet Vacip Rekât Toplam Sabah namaz 2 rekât 2 rekât - - 4 rekât Öle namaz 4 rekât 4 rekât 2 rekât - 10 rekât kindi namaz 4 rekât 4 rekât - - 8 rekât Akam namaz - 3 rekât 2 rekât - 5 rekât Yats namaz 4 rekât 4 rekât 2 rekât Vitir namaz - - - 3 rekât 3 rekât 14 rekât 17 rekât 6 rekât 3 rekât 40 rekât Genel Toplam 10 rekât 49 3. ÜNTE Namaz Klyoruz Sabah Namaz Sabah namaz, dört rekâttr. Önce iki rekât olan sünnet, sonra da iki rekât olan farz klnr. a. Sünnetin kln B “Allah rzas için sabah namaznn sünnetini klmaya niyet ettim.” diyerek ellerimizi kaldrrz. Erkekler ellerini kulaklarna, kadnlar göüs hizasna kadar kaldrrlar. B Ellerimizi kaldrrken “Allahu ekber” deriz. B Erkekler ellerini göbein altnda, kadnlar gösün üstünde balarlar. B Sübhâneke duasn okuruz. B Eûzü besmele çekerek Fâtiha Suresi’ni okuruz. Ardndan besmele çekmeden birkaç ayet veya bir sure okuruz. B ”Allahu ekber” diyerek rükûya gideriz. Rükûda iken üç defa “Sübhâne Rabbiye’l-azîm” deriz. B “Semiallahü limen hamideh” diyerek rükûdan kalkar ve dorulunca “Rabbenâ leke’l-hamd” deriz. B “Allahu ekber” diyerek secdeye varrz. B Secdede iken üç defa “Sübhâne Rabbiye’l-a’la” deriz. B “Allahu ekber” diyerek otururuz. B Tekrar “Allahu ekber” diyerek secdeye varrz. B kinci secdede iken de üç defa “Sübhâne Rabbiye’la’la” deriz. B “Allahu ekber” diyerek ikinci rekât için ayaa kalkarz. Böylece bir rekât tamamlam oluruz. B Ellerimizi birinci rekâttaki gibi balayarak kyamda (ayakta) dururuz. B Besmele çekerek Fâtiha Suresi’ni okuruz. Ardndan besmele çekmeden birkaç ayet veya bir sure okuruz. 50 kamet: Farz namazlardan önce namazn baladn bildiren, ezana benzeyen sözlerdir. Ezandan fark “hayye ale’l-felâh” cümlesinden sonra “kad kâmeti’s-salâh” cümlesinin eklenmesidir. 1. KUR badet B “Allahu ekber” diyerek rükûya gideriz. Rükûda iken üç defa “Sübhâne Rabbiye’lazîm” deriz. B “Semiallahü limen hamideh” diyerekk rükûdan kalkarz ve “Rabbenâ leke’l-hamd” deriz. B “Allahu ekber” diyerek secdeye varrz. B Secdede iken üç defa “Sübhâne Rabbiye’la’la” deriz. B “Allahu ekber” diyerek otururuz. B Tekrar “Allahu ekber” diyerek secdeye varrz. B Secdede iken dier secdelerde olduu gibi üç defa “Sübhâne Rabbiye’l-a’la” deriz. B “Allahu ekber” diyerek otururuz. B Otururken Ettehiyyâtü, Salli, Barik, Rabbenâ âtinâ ve Rabbenafirlî dualarn okuruz. B Dualar okumamz bitince bamz önce sa omzumuza doru hafifçe döndürerek “Esselâmü aleyküm ve rahmetullah” deriz. B Ardndan bamz sol omzumuza doru hafifçe döndürerek “Es-selâmü aleyküm ve rahmetullah” deriz. B Bu ekilde iki rekâtlk sabah namaz sünnetini bitirmi oluruz. b. Farzn kln B Sünneti kldktan sonra farz namaza balamadan önce kamet getiririz. Cemaatle klnmyorsa sadece erkekler kamet getirir. B “Allah rzas için sabah namaznn farzn klmaya niyet ettim.” diyerek namaza balarz. B Namazn devamn, sünnetinde olduu gibi iki rekât olarak klarz. 51 3. ÜNTE Namaz Klyoruz Öle Namaz Öle namaz, on rekâttr. Önce dört rekât ilk sünnet, sonra dört rekât farz, ardndan da iki rekât son sünnet klnr. a. lk sünnetin kln B “Allah rzas için öle namaznn ilk sünnetini klmaya niyet ettim.” diyerek namaza balarz. B lk iki rekât, sabah namaznn sünnetinin Ettehiyyâtü okunmasna kadarki ksm gibi klarz. Bu ilk oturma esnasnda yalnzca Ettehiyyâtü duasn okuruz ve üçüncü rekâta kalkarz. B Üçüncü ve dördüncü rekâtlarda, Sübhâneke duasn okumadan Fâtiha Suresi ile birlikte bir sure veya birkaç ayet okuruz. Sadece Fâtiha Suresi’nden önce besmele çekeriz. B Rükû ve secdeleri usulüne uygun ekilde yaparz. B Dördüncü rekâtn sonunda, son secdenin ardndan otururuz. B Otururken Ettehiyyâtü, Salli, Barik, Rabbenâ âtinâ ve Rabbenafirlî dualarn okuruz. B Dualarn okunmas bitince bamz önce sa omzumuza doru hafifçe döndürerek “Es-selâmü aleyküm ve rahmetullah” deriz. B Ardndan bamz sol omzumuza doru hafifçe döndürerek “Es-selâmü aleyküm ve rahmetullah” deriz. B Bu ekilde dört rekâtlk öle namaznn sünnetini bitirmi oluruz. b. Farzn kln B Sünneti kldktan sonra farz namaza balamadan önce kamet getiririz. B “Allah rzas için öle namaznn farzn klmaya niyet ettim.” diyerek namaza balarz. B Namazn devamn öle namaznn ilk sünnetinde olduu gibi dört rekât olarak klarz. Yalnz üçüncü ve dördüncü rekâtlarda besmele çekerek Fâtiha okur, baka sure veya ayet okumayz. c. Son sünnetin kln B Farz namaz kldktan sonra “Allah rzas için öle namaznn son sünnetini klmaya niyet ettim.” diyerek namaza balarz. B Sabah namaznn sünnetinde olduu gibi iki rekât olarak klarz. 52 1. KUR badet kindi Namaz kindi namaz, sekiz rekâttr. Önce dört rekât sünnet, sonra dört rekât farz klnr. a. Sünnetin kln B “Allah rzas için ikindi namaznn sünnetini klmaya niyet ettim.” diyerek namaza balarz. B Öle namaznn ilk sünneti gibi dört rekât namaz klarz. Ancak ikindinin sünnetinin birinci oturuunda Ettehiyyâtü duasndan sonra Salli ve Barik dualarn da okuruz. Ayrca üçüncü rekâtn banda da Sübhâneke duasn okuruz ve Fâtiha’dan önce de sadece besmele deil, eûzü besmele çekeriz. b. Farzn kln B Farz için kamet getiririz. B “Allah rzas için ikindi namaznn farzn klmaya niyet ettim.” diyerek namaza balarz. B Ardndan öle namaznn farz gibi dört rekât namaz klarz. Akam Namaz Akam namaz, be rekâttr. Önce üç rekât farz, sonra iki rekât sünnet klnr. a. Farzn kln B Farz için kamet getiririz. B “Allah rzas için akam namaznn farzn klmaya niyet ettim.” diyerek namaza balarz. B ki rekât klp otururuz. Yalnzca Ettehiyyâtü duasn okuyup ayaa kalkarz. B Üçüncü rekâtta besmele çekerek yalnzca Fâtiha Suresi’ni okuruz. Rükû ve secdelerden sonra son oturu yaparak selam verir ve farz tamamlarz. b. Sünnetin kln B “Allah rzas için akam namaznn sünnetini klmaya niyet ettim.” diyerek namaza balarz. B Sabah namaznn sünneti gibi iki rekât namaz klarz. 53 3. ÜNTE Namaz Klyoruz Yats Namaz Yats namaz, on rekâttr. Önce dört rekât ilk sünnet, ardndan dört rekât farz, daha sonra iki rekât son sünnet klnr. a. lk sünnetin kln “Allah rzas için yats namaznn ilk sünnetini klmaya niyet ettim.” eklinde niyet ederek ikindi namaznn sünneti gibi dört rekât namaz klarz. b. Farzn kln Farz için kamet getirdikten sonra “Allah rzas için yats namaznn farzn klmaya niyet ettim.” diyerek namaza balarz. Öle ve ikindi namazlarnn farzlar gibi dört rekât namaz klarz. c. Son sünnetin kln “Allah rzas için yats namaznn son sünnetini klmaya niyet ettim.” eklinde niyet ederek namaza balarz. Sabah namaznn sünneti gibi iki rekât namaz klarz. Vitir Namaz Vitir namaz vacip bir namazdr. Peygamberimiz (as) bir gün içinde en son namaz olarak klmtr. Sabah namaz vaktinin girmesine yakn bir zamana kadar klnabilir. Gece uyanamayacandan endie edenler yatmadan önce klabilirler. Ülkemizde genellikle yats namazndan sonra klnr. B “Allah rzas için vitir namaz klmaya niyet ettim.” eklinde niyet ederek namaza balarz. B lk iki rekât sabah namaznn sünneti gibi klarz. B ki rekât kldktan sonra oturur ve yalnzca Ettehiyyâtü duasn okuruz. B Üçüncü rekâta kalknca besmele çekip Fâtiha ve bir sure veya birkaç ayet okuruz. B Bunun ardndan rükûya gitmeden önce iftitah tekbirinde olduu gibi ellerimizi kaldrrz. Sonra ellerimizi balar ve Kunut dualarn okuruz. B Rükû ve secde yapp otururuz. Dier namazlarda olduu gibi Ettehiyyâtü, Salli, Barik, Rabbenâ âtinâ ve Rabbenafirlî dualarn okur ve selam veririz. 3 Cuma Namaz Haftada bir kez cuma günü cemaatle birlikte öle vaktinde namaz klmak farzdr. Cuma namaz klan kimse ayrca öle namaz klmaz. Cuma namaz dördü ilk sünnet, ikisi farz, dördü de son sünnet olmak üzere on rekâttr. 54 hutbe: Cuma ve bayram namazlarnda minberde okunan dua ve verilen oüt. minber: Camilerde hatibin çkp hutbe okuduu merdivenli, yüksekçe yer. 1. KUR badet Cuma namaznn kln B Önce öle namaznn ilk sünneti gibi dört rekât sünnet klarz. B Cami içinde hutbeden önce ezan okunur. B mam minbere çkarak hutbe okur. B Hutbeden sonra kamet getirilerek cuma nama- A Ey inananlar, cuma günü namaz için çar yapld zaman, hemen Allah’n zikrine koun ve alverii brakn. Eer bilirseniz bu, sizin için daha hayrldr. 62 / Cum’a Suresi, 9. ayet znn iki rekâtlk farz cemaatle birlikte klnr. B mama uyduktan sonra Sübhâneke duasn okuruz. B Bundan sonra cemaat bir ey okumadan imam dinler. B mam kraati sesli bir ekilde yapar. B Kraat dndaki tekbir, tesbih ve dualar içimizden okuruz. B Farzdan sonra ilk sünnet gibi yine dört rekât son sünnet klarz. 4 Namaz Bozan Durumlar B Namazn farzlarndan birinin yerine getirilmemesi. B Namazdayken konuulmas, selam alnp verilmesi, bir ey yenilip içilmesi. B Gösün kbleden farkl bir yöne çevrilmesi. B Namaz klan kiiye dardan bakan bir kimsede o kiinin namazda olmad izlenimi oluturacak derecede namaz klan kiinin namazla badamayan hareketlerde bulunmas. B Namaz klarken gusül veya abdestin bozulmas. B Namaz klan kiinin kendisinin iitecei kadar gülmesi. B Namaz klarken yürünmesi veya iki ayan yerden kaldrlmas. B Örtülmesi gereken yerlerden birinin, namazn bir rüknünü yapacak bir süre boyunca açk kalmas. B Teyemmüm alarak namaza duran kimsenin suyu kullanma imkânna kavumas. B Namaz klan kiinin baylmas. B Cemaatle namaz klarken imamn hizasndan öne geçilmesi. B Bir yere dayanarak uyunmas. B Namazdayken namaza engel bir pisliin elbiseye veya namaz klnan yere bulamas ve bir rükün yerine getirecek süre kadar bulat yerde kalmas. B Sure ve dualarn, anlamlar bozulacak ekilde yanl okunmas. 55 3. ÜNTE Namaz Klyoruz 12 9 12 3 9 12 3 9 3 6 6 6 12:25 19:06 15:16 12 z da m a te m Bir ßehrimizde aynÝ gnde okunan beß vakit ezanÝn saatleri aßaÛÝda verilmißtir. Rakamla verilen saatleri saat kadranÝ erevesi iine akrep ve yelkovan izerek gsteriniz. AyrÝca hangi saatte hangi namaz vakti iin ezan okunabileceÛini altÝna yazÝnÝz. . . . k i at HANGÜ NAMAZ KATA? 12 9 3 6 6 05:25 17:46 ra 3 Bi 9 Rekt sayÝlarÝyla yaß bulmaca Bir evde drt kardeß var. BunlarÝn isimleri Sevra, Bahar, Bahar: Sena ve FatihÕtir. OnlarÝn yaßlarÝnÝ bulmanÝzÝ istiyoruz. Sabah namazÝnÝn farzÝnÝn rekt sayÝsÝnÝ, Ûle Bunun iin size bir ipucu verdik. Bahar, SevraÕdan kk namazÝnÝn farzÝnÝn rekt SenaÕdan byktr. Sevra, SenaÕdan byk, yaßÝ Bahar sayÝsÝyla arpÝn. BulduÛunuz ile FatihÕin yaßlarÝ toplamÝna eßittir. Sena, FatihÕten sayÝya Ûle namazÝnÝn son kktr. Fatih ile Sevra arasÝnda bir kardeß vardÝr. snnetinin rekt sayÝsÝnÝ ekleyin. Üßte bu benim Hl bulamadÝnÝz mÝ? O zaman biz de sizin iin onlara yaßÝm! yaßlarÝnÝ sorduk ama bize yaßlarÝnÝ ßifreli sylediler. Bu ßifreleri sizin zmenizi istiyorlar. Fatih: Ûle namazÝnÝn ilk snnetinin, yatsÝ namazÝnÝn ilk snnetinin ve akßam namazÝnÝn snnetinin rekt sayÝlarÝnÝ toplayÝp ikiye bln. Üßte benim yaßÝmÝ buldunuz! Sevra: Ükindi namazÝnÝn snnetinin, yatsÝ namazÝnÝn farzÝnÝn ve son snnetinin rekt sayÝlarÝnÝ toplayÝp ikiyle arpÝn. BulduÛunuz sayÝdan FatihÕin yaßÝnÝ ÝkarÝn. Benim yaßÝmÝ Ûrenmek iin nce FatihÕin yaßÝnÝ bulmanÝz lazÝm. 56 Sena: DiÛer kardeßlerimin yaßlarÝnÝ kolay buldunuz galiba. Vitir namazÝnÝn rekt sayÝsÝyla ikindi namazÝnÝn farzÝnÝn rekt sayÝsÝnÝ arpÝn. Sonucu, akßam namazÝnÝn farzÝnÝn rekt sayÝsÝyla sabah namazÝnÝn snnetinin rekt sayÝsÝnÝn arpÝmÝna ekleyin. Durun daha bitmedi! Elde ettiÛiniz sonutan BaharÕÝn yaßÝnÝ ÝkarÝp ikiye bln. TelaßlanmayÝn, hepsi bu kadar. Buldunuz ißte! 1. KUR badet K KB KD B D GD GB Hangi Yn? G Dnya zerinde grlen arkadaßlarÝnÝz namaz kÝlmak istiyorlar. Yn yÝldÝzÝndan faydalanarak hangi yne dnerlerse kÝbleye ynelmiß olacaklarÝnÝ kutucuklara yazÝnÝz. 57 Hazrlk Sorular 1. Toplumumuzda Muhammed, Mahmut, Mustafa, Ahmet isimlerinin yaygn olarak kullanlmasnn sebebi nedir? Düününüz. 2. Hz. Peygamber’in (as) aile bireylerinden bildiklerinizin isimlerini listeleyiniz. 3. Peygamberimizin (as) hangi yüzylda, hangi ktada ve hangi ülkede yaadn öreniniz. O zamanlar dünyada kaç büyük devlet vard? Aratrnz. 4. Mevlid kandilini niçin kutlarz? Mevlidle ilgili iirler yazlm mdr? Aratrnz. 1. Çok güvendiiniz biri size olaanüstü bir haber getirdiinde buna inanr msnz? Neden? 2. Hz. Muhammed’in (as) peygamberlik görevini yaparken karlat zorluk ve skntlarn neler olduunu aratrnz. 3. Peygamber kelimesinin e anlamllar olan nebi ve resul kelimelerinin dilimizdeki karlklarn aratrnz. Niçin bu kelimelerin kullanldn düününüz. 4. Peygamberimizin (as), insanlar slâm’a davet ederken neden özellikle hac mevsimini ve panayrlar tercih ettiini düününüz. Bunlarn günümüzde nelerle karlatrlabileceini aratrnz. 1. Hz. Peygamber (as) nerede vefat etmitir? Mezar nerede bulunmaktadr? 2. Sevgili Peygamberimizin (as) yaad corafyada hangi dinlere inanan insanlar bulunuyordu? Aratrnz. 3. Peygamberimiz (as) Mekke’den yola çkp Medine’ye vardktan sonra yapt bir uygulamayla dünyada bir ilki gerçekletirmiti. Bu, ne olabilir? Aratrnz. 4. Bir insan doup büyüdüü yurdundan baka bir yere göç edince sizce neler hisseder? Nelerle karlaabilir? siyer ÜNTE 1 1. Hz. Peygamber’in ((as)) Doduu d Çevre 2. Hz. Peygamber’in (as) Ailesi 3. Hz. Peygamber’in (as) Doumu ve Çocukluu 4. Hz. Peygamber’in (as) Gençlii 5. Hz. Peygamber’in (as) Evlilii ve Ç Çocuklar ÜNTE 2 1. lk Vahiy 2. Vahyin Yakn Çevreye Duyurulmas 3. Hz. Peygamber’e (as) ve Müslümanlara Uygulanan Basklar 4. Hz. Peygamber’in (as) slâm’ Anlatmaya Yönelik Faaliyetleri 5. Taif’e Yolculuk 6. Gece Yolculuu (sra) ve Mirac ÜNTE 7. Medine’ye Hicret 3 1. Hz. Muhammed’in (as) Medine’deki lk Faal Faaliyetleri 2. Dier nanç Mensuplaryla likileri 3. Medine’de slâm’ Anlatma Faaliyetleri 4. Mekke’nin Fethi 5. V Veda Hutbesi 5 d H tb i 6. Vefat 1. ÜNTE Peygamberliinden Önce Hz. Muhammed (as) 1 Hz. Peygamber’in (as) Doduu Çevre Peygamberimiz (as) Arabistan Yarmadas’ndaki Mekke ehrinde domutur. Arabistan; Asya ve Afrika ktalarnn birletii yerde, üç taraf denizlerle çevrili bir yarmadadr. Yer ekilleri dalar, vadiler, geni çöller ve vahalardan oluur. Arabistan’da corafî artlar ve iklim özellikleri sebebiyle hayat oldukça zordur. Arap Yarmadas kurak bir iklime sahiptir. Yarmadann genelinde yazlar çok scak ve yasz geçer. Bu nedenle yarmadada kurak iklime dayankl bitkiler yetiir. Akarsu yataklarnda da çou zaman su bulunmaz. Arabistan’da, slâm gelmeden önce birçok devlet kurulmutu. Hepsi de farkl Arap kabilelerinin kurduu devletlerdi. Bunun yannda yerleik hayata geçemeyen; mevsimlere, iklim artlarna göre yer deitiren göçebe kabileler de vard. Güç artlarda hayatlarn sürdürmek ancak kabile içindeki yardmlamayla mümkündü. Kabilelerde birlik, kan bana dayanyordu. çlerinden birine yaplan saldr kabileye yaplm kabul ediliyor, kabilenin hakl veya haksz olmasna aldrmadan intikam peinde kouluyordu. Kabileler arasnda çkan savalarn çou da bu yüzdendi. Yarmadann büyük çounluunu Araplar oluturuyordu. Bunun yan sra Arabistan’a farkl zamanlarda gelerek yerleen baz Yahudi kabileleri de bulunuyordu. Bu iki grubun dnda esir ve köle olarak getirilen farkl milletlerden insanlar da vard. Ticaret, yarmadann en önemli geçim kaynayd. Birçok yere kervanlar gidip gelirdi. am-Yemen ticaret yolu o bölgedeki en ilek ticaret yoluydu. Peygamberimizin (as) doduu Mekke ehri de bu yol üzerindeydi. n Mekke’de kurulan en büyük panayr olan Ukaz panayrnn kalntlar 60 vaha: Çöllük bölgelerde yüzeye çkan yer alt sularnn imkân verdii tarm veya yerleim bölgesi. 1. KUR Siyer Yarmadann en önemli merkezlerinden biri olan Mekke, hacc ve ticareti simgeliyordu. Yarma- dann her tarafndan insanlar hac için Mekke’ye gelerek Kâbe’yi tavaf ediyorlar, inandklar putlar ziyaret ediyorlard. Hz. brahim’den (as) itibaren Arabistan’da tek ilâh inanc vard. Ancak zaman geçtikçe Allah’a yaknlamak amacyla yaptklar putlara tapmaya baladlar. Her eyi putlardan istiyorlar, onlara kurbanlar kesip dualar ediyorlard. Böylece ilâhî dinden tamamen uzaklam, yanl yollara sapmlard. Ahirete inanmyorlar, hiçbir kötülüü yapmaktan kaçnmyorlard. Kz çocuklarn diri diri topraa gömüyorlar, güçlüler zayflar eziyor, akrabalk ve komuluk haklarn gözetmiyorlard. çki içiyor, kumar oynuyorlard. Kadnlara kötü davranyorlar, zor kullanarak bakalarnn mallarna el koyuyorlard. nsanlar kaçrp esir olarak satyorlard. Sürekli birbirleriyle savaarak kan döküyorlard. Mekke ayrca bir panayr merkeziydi. Mekke’de yln çeitli vakitlerinde panayrlar düzenlenirdi. nsanlar yarmadann dört bir tarafndan bu panayrlara gelirler, burada alveri yaparlar, iir yarmalar düzenleyerek yeteneklerini sergilerlerdi. Beenilen iirler Kâbe’nin duvarna aslrd. O dönemlerde okuma yazma bilenlerin says çok düüktü. Arabistan’da saylar az da olsa Hz. brahim’in (as) dinine göre yaayanlar da vard. Hanif ad verilen bu kimseler Allah’a inanyor, putlara tapmyor, yalnz Allah’a ibadet ederek ve kötülüklerden uzak durarak yaamlarn sürdürüyorlard. 61 1. ÜNTE Peygamberliinden Önce Hz. Muhammed (as) 2 Hz. Peygamber’in (as) Ailesi Haimoullar Hz. Peygamber’in (as) ailesi, Kurey kabilesinin Haimoullar kolundandr. Bu kolun ad, Peygamberimizin (as) dedelerinden olan Haim’den gelir. Haim, cömertlii ile mehur bir kimseydi. Mekke’nin saygn insanlarndand. Kurey’in biri yaz, dieri k olmak üzere ylda iki kez ticarî yolculua çkmas geleneinin de ilk admlarn o atmt. Haimoullar Mekke yönetiminde söz sahibi idiler. Haclarn arlanmas, su ve yiyecek ihtiyaçlarnn karlanmas ve haclara dier gerekli hizmetlerin yaplmas gibi önemli görevleri üstlenmilerdi. Haim’in olu Abdulmuttalib de babas gibi Mekkeliler tarafndan sevilip saylm, Mekkelilerin bakan olmutu. Temiz karakterli, güzel huylu bir insand. Mekke’de sözü dinlenen biriydi. nsanlar arasnda çkan anlamazlklar çözüme kavuturdu. Kaybolan Zemzem su kaynann yerini, gördüü bir rüya üzerine tekrar o bulmutu. Abdulmuttalib’in Ada Abdulmuttalib on tane olu olduu takdirde birini Allah’a kurban etmek üzere adakta bulunmutu. On olu olunca o zamanki geleneklere göre kur’a çekerek oullar arasnda bir karara varmak istedi ve kur’a Abdullah’a isabet etti. Abdulmuttalib, sözünden dönmek istemiyordu ama çok da üzgündü. Bu srada ona birisi bir tavsiyede bulundu. Olu ile on deve arasnda kur’a çekmesini ve kur’a develere çkana kadar deve saysn artrmasn söyledi. Böylece hem adan yerine getirmi hem de olunu kurtarm olacakt. Bunun üzerine Abdulmuttalib develer ile Abdullah arasnda kur’a çekmeye balad. Her seferinde kur’a Abdullah’a çkyor, Abdulmuttalib de her seferinde onar deve artrarak kur’ay tekrarlyordu. Sonunda develerin says yüz olunca kur’a develere çkt. Abdullah’n yerine yüz deve kurban edildi. Günlerce Mekke ve çevresinde ziyafetler düzenlenerek bu olay kutland. te Abdulmuttalib’in bu olu, gelecek son peygamberin babas olacakt. Abdullah yakkl ve ahlâkl bir gençti. yi bir aileye mensup genç bir kz olan Medineli Âmine bint Vehb ile evlendi. Abdulmuttalib onlar için güzel bir düün yapt. Âmine, ei Abdullah ile çok mutluydu. Abdullah, evliliinden ksa bir süre sonra, ticaret amacyla am’a gitti. Fakat am dönüünde hastalanarak yolda vefat etti. Âmine einin ölüm haberini aldnda doum yapmasna az bir vakit vard. Hz. Peygamber (as), daha domadan babasz kalmt. 62 1. KUR Siyer 3 Hz. Peygamber’in (as) Doumu ve Çocukluu Beklenen Doum 571 ylnn Nisan aynda Âmine, Mekke’de bir bebek dünyaya getirdi. Âmine’nin yardmcs Ümmü Eymen hemen gidip Abdulmuttalib’e torununun doduu müjdesini verdi. Abdulmuttalib torununu alarak Kâbe’ye götürdü ve orada ona Muhammed (as) adn koydu. Daha önce bu ismi hiç duymam olan tandklar ardlar. Abdulmuttalib, torununa niçin atalarnn adlarndan birini vermediini soranlara; - Göklerde ve yerde herkes tarafndan övülsün diye ona Muhammed (as) adn verdim, dedi. BLYOR MUYDUNUZ? i olan Peygamberimizin (as) ism apçaMuhammed kelimesinin Ar ini da “övülen” anlamna geldi biliyor muydunuz? Sütanne Yannda Bir Yetim Mekke’nin havas çok scak olduundan bebekler çou zaman dayanamayarak hasta olurlard. Bu nedenle Araplarn bir âdeti vard; yeni doan çocuklar sütannelere verirlerdi. Ço- n Hz. Peygamber’in (as) doduu evin yerine ina edilen ve bugün Mekke Kütüphanesi olarak kullanlan yap 63 1. ÜNTE Peygamberliinden Önce Hz. Muhammed (as) cuklar alan aileler belli bir kazanç salarken çocuklar da ehirden uzakta daha salkl büyürlerdi. O günlerde yine Mekke’ye vahalarda yaayan bedevî köylerinden kadnlar gelmilerdi. Peygamberimiz (as) yetim olduu için fazla para verilmeyeceini düünerek kimse onu almak istemiyordu. Halime ve ei de bir çocuk almak için Mekke’ye gelenlerdendi. Halime, Âmine’nin yanna vardnda Hz. Muhammed’i (as) gördü ve çok sevdi, eine fikrini sordu. Ei; “Alalm, umarm bize bereket ve hayr getirir.” dedi. Gerçekten de Peygamberimizin (as) gelmesiyle Halime’nin evine bir bereket ve huzur geldi. Hz. Muhammed (as) de burada mutlu bir ekilde günlerini sütkardei eyma’yla geçirdi, onunla oyunlar oynad, Halime’nin yannda salkl bir ekilde büyüdü. Ayrlk vakti geldiinde Halime, olu gibi sevdii Peygamberimizi (as) Mekke’ye götürerek Âmine’ye geri verdi. Âmine oluna kavutuu için çok sevinçliydi. Ancak bu mutluluk uzun sürmedi. Hz. Muhammed (as), alt yanda iken annesini de kaybetti. Zaten babasz olan Peygamberimiz (as) imdi de annesiz kalmt. Artk bundan sonraki hayatn dedesinin kanatlar altnda geçirmeye balayacakt. Dedesinin Kanatlar Altnda Bir Çocuk Dedesi Peygamberimizi (as) yanndan hiç ayrmyor, zamannn çounu torunuyla beraber geçiriyordu. Hatta Kureylilerin sorunlarn dinleyip tartrken bile onu yanndan ayrmyordu. Hz. Muhammed (as) pek çok çocuun büyüklerinden göremedii sevgi ve n Sevgili Peygamberimizin (as) sütannesinin yaad Benî Sa’d Vadisi 64 bedevî: Çölde, çadrda yaayan göçebe. 1. KUR Siyer ilgiyi görüyordu dedesinden. Öksüz ve yetim olmasna ramen Hz. Muhammed (as) dedesinin yannda mutlu bir çocukluk geçirdi. Sevgi dolu, akll ve asil bir dede tarafndan büyütüldü. Ne var ki bu mutluluu da uzun sürmedi. Bir gün Abdulmuttalib hastaland. Hastal arlanca çok sevdii torununu n Sevgili Peygamberimizin (as) dedesinin kabrinin de bulunduu olu Ebu Talib’e emanet etti ve bir Mekke’deki Cennetü’l-Mualla mezarlnn bugünkü hâli süre sonra vefat etti. Peygamberimiz (as) sekiz yandayd, bir de dede acs eklenmiti minicik yüreine. Dededen Amcaya Geçen Emanet Ebu Talib ve ei Fatma, yeenlerini büyük bir sevgiyle karladlar. Ona özenle baktlar, onu kendi çocuklarndan ayrmadlar. Peygamberimiz (as) bu mutlu ailede kuzenleriyle birlikte büyüdü. Ebu Talib, Kureyliler arasnda sayg gören güçlü biriydi. Ancak maddî durumu çok iyi deildi. Hz. Muhammed amcasn çok seviyor, ona ailenin geçiminde yardm etmek istiyordu. Ebu Talib’in koyunlar vard. Hz. Muhammed (as) amcasndan da onay alarak koyunlar otlatmaya balad. O dier çocuklardan farklyd, bakalar koup oynarken o amcasna yardm peindeydi. lk Ticarî Yolculuk Kureylilerin çou gibi Ebu Talib de tüccard. Bir gün bir ticaret kervanyla am’a gitmeye karar verdi. Hz. Muhammed (as), amcasndan bu yolculua kendisini de götürmesini istedi. Ebu Talib yolculuun çocuklar için zor olduunu biliyordu ama yeeninin srarna dayanamad. Kervanla birlikte yola çktlar. Kervan, am yaknlarnda bir yer olan Busra’da mola verdi. Orada bulunan Bahira adndaki Hristiyan bir rahip, yolcular yemee davet etti. Bahira, Tevrat ve ncil’i çok iyi biliyordu. Okuduklarndan yeni bir peygamber geleceini ve onun sahip olduu baz özellikleri örenmiti. Peygamberimize (as) baz sorular sordu. Ald cevaplar karsnda Ebu Talib’e yeeninin “beklenen peygamber” olabileceini söyledi ve ona yeenini am’a götürmemesini öütledi. Çünkü oradaki Yahudiler onun “beklenen peygamber” olduunu anlayp ona zarar verebilirlerdi. Ebu Talib, Bahira’nn uyars üzerine mallarn orada satarak Mekke’ye geri döndü. 65 1. ÜNTE Peygamberliinden Önce Hz. Muhammed (as) 4 Hz. Peygamber’in (as) Gençlii Güvenilir Muhammed (as) Peygamberimiz (as) amcas Ebu Talib’in en büyük yardmcsyd. Onun yannda büyümü, ticareti ondan örenmiti. Yirmili yalara geldiinde Mekke’nin en güvenilir tüccarlarndan biri olmutu. O artk “Muhammedü’l-Emin”di (as); yani güvenilir Muhammed (as)… Mekkelilerin tereddüt etmeden güvendikleri, mallarn emanet ettikleri biriydi. O zengine de fakire de ayn ekilde güzellikle davranyordu. Adil ve dürüst bir insand. Bir söz verdiyse ne pahasna olursa olsun yerine getiriyordu. Cömert ve konukseverdi. Herkese güler yüz gösteriyordu. Bütün ahlâkî güzelliklere sahipti. Mekke’de gün geçtikçe kötülükler artyor, zayf ve güçsüzlerin haklar ihlâl ediliyor ve kabileler arasnda sürekli kan dökülüyordu. Bu durum herkesi rahatsz ediyordu. Mekke’nin ileri gelenlerden bir ksm toplanarak “Hilfü’l-Fudûl” (Erdemliler Anlamas) ad verilen bir anlama yaptlar. Bu anlamaya katlan kiiler mazlumun yannda olacaklarna, suçlunun karsnda birlik olup mazlumun hakkn koruyacaklarna dair birbirleriyle sözletiler. Peygamberimiz (as) de bu erdemli toplulua katlanlardand. Kazançla Dönen Kervan Peygamberimizin (as), çevresindeki dier gençler gibi elencede, içkide, kumarda gözü yoktu. Bütün kötülüklerden uzak duruyor, vaktini çalarak geçiriyordu. Tam da o gün- 66 1. KUR Siyer lerde Suriye’ye bir kervan yola çkacakt. Kervann sahibi Hatice güvenilir birini aryordu. Hatice, Mekke’de sayg duyulan asil ve zengin, dul bir kadnd. Meysere onun srda, en güvendii yardmcsyd. Meysere kervann bana geçecek birini aramaya balad, aratrmalar sonucunda bu ie en uygun kiinin Hz. Muhammed (as) olduunu düündü. Hatice de hemen onu davet ederek kervann yönetmesi için teklifte bulundu. Hatice ve Hz. Muhammed (as) anlamlard, Meysere de bu yolculukta ona elik edecekti. Kervan Suriye’ye doru yola çkt. Meysere ise yol arkadann hareketlerini izliyordu; gördüklerine göre Hz. Muhammed (as) anlatlanlardan da iyi biriydi; dürüsttü, fedakârd, yardmseverdi. Seri, adaletli ve doru kararlar veriyor; her davranyla insanlarn saygsn kazanyordu. Yolculuk sona ermi, kervan Mekke’ye dönmütü. Peygamberimiz (as), Hatice’nin bütün mallarn satm ve istediklerini de almt. Bu yolculuk çok kazançl geçmiti. 5 Hz. Peygamber’in (as) Evlilii ve Çocuklar Yeni Bir Aile Meysere, Hatice’ye yolculukta olanlar tek tek anlatt. Meysere’nin anlatt her ey sevgili Peygamberimizin (as) güzel ahlakna birer örnekti. O, dier insanlardan çok farkl biriydi. Duyduklarndan etkilenen Hatice, bir süre sonra Hz. Muhammed’e (as) evlilik teklif etti. Hz. Muhammed (as) yirmi be yanda, Hatice ise ondan büyüktü. ki tarafn da rzasyla düün yapld. Hz. Muhammed (as) amcasnn evinden ayrlarak Hz. Hatice’nin evine yerleti. Ebu Talib’in bu srada ileri kötülemiti. Peygamberimiz (as) amcasna çocuklarndan birini yanna almay teklif etti. Amcas da kabul edince kuzeni Ali bu yeni aileye katld. Hz. Hatice’nin Mekke’ye getirilen esirler arasndan ald Zeyd de bu ailedeydi. Zeyd annesiyle çkt bir yolculukta kaçrlarak esir edilmiti. Hz. Muhammed (as), ei Hatice tarafndan kendisine hediye edilen Zeyd’e bir baba gibi davranarak ona ailesinin yokluunu hissettirmedi. Bu srada Peygamberimizin (as) annesinin emaneti olan Ümmü Eymen de onlarla birlikte kalyordu. Hz. Muhammed’in (as) ve Hz. Hatice’nin ikisi erkek, dördü kz alt çocuklar oldu. Kâsm ilk çocuklaryd. Ancak çok küçük yata öldü. Kzlar Zeynep, Rukiye, Ümmü Gülsüm ve Fatma’yd. Fatma dndaki kzlarnn hepsi Hz. Muhammed’den (as) önce öldüler. Peygamberimiz (as) ve Hz. Hatice’nin son çocuklar ise Abdullah’t. O da bir yana gelmeden vefat etti. 67 1. ÜNTE Peygamberliinden Önce Hz. Muhammed (as) Adil Bir Hakem Mekkeli mürikler Kâbe’nin etrafnda toplanmlar, elinde buhurdanlkla Kâbe’ye doru ilerleyen adam izliyorlard. Yanan tütsünün güzel kokusu etrafa yaylmt. Adam, Kâbe’ye iyice yaklat. Elindeki buhurdanl Kâbe’nin örtüsüne yaklatrd ve aa yukar indirip kaldrarak Kâbe’nin etrafnda dönmeye balad. Tütsünün güzel kokusu Kâbe’nin örtüsüne iyice ilesin istiyordu. Bu srada hafif bir rüzgâr esiyordu. Herkes kendinden geçmi bir hâlde Kâbe’nin tütsüleniini izliyordu. Yanan tütsüden Kâbe’nin örtüsüne ufak bir kvlcm sçrad. Fakat kimse farkna varmad. Ne olduunu fark ettiklerinde ise i iten geçmiti. Kâbe alevler içindeydi. Bir anda ortalk kart. Oradan oraya koan insanlar, baranlar, yardm isteyenler… Bir süre sonra yangn söndürüldü, tela sona erdi. Ancak olan olmutu. Kâbe büyük oranda hasar görmütü. Aradan birkaç hafta geçmiti ki iddetli bir yamur balad. Yamur bir türlü dinmek bilmiyor, bardaktan boanrcasna yayordu. Evlerin penceresinden yamuru seyreden yüzlerde endie okunuyordu. Bu ya, mutlaka sel getirecekti. Sonunda korkulan ey gerçekleti. Ksa bir süre önce yangnda harap olan Kâbe, bu kez de sel sularnn altnda kald. Yal bina bu ikinci âfete dayanamad. Sular çekildiinde Kâbe’den geriye sadece bir enkaz yn kalmt. ehir meclisi topland ve Kâbe’nin yeniden yaplmasna karar verdi. Önce, enkaza dönüen eski bina ykld. Ardndan inaat balad. Masraflar bütün ehrin katlmyla karlanmt ve neredeyse herkes inaat iinde çalyordu. O sralarda otuz be yanda olan Hz. Muhammed de ta tayor, Kâbe’nin inasna yardm ediyordu. Nihayet binann duvarlar Hacerülesved’in yerletirilecei yükseklie kadar örüldü. imdi yeni bir sorun gündeme gelmiti. Hacerülesved’i yerine kim koyacakt? Bu büyük onur kime verilecekti? Mekke’nin ileri gelen kabileleri, aralarnda anlamazla dütüler. Herkes bu erefin kendi kabile reisine verilmesi gerektiini söylüyordu. Tartmalar günlerce sürdü. Kabile reisleri, bu onuru birbirlerine kaptrmayacaklarna dair yeminler ettiler. naat yarm kalmt ve bu soruna bir türlü çözüm bulunamyordu. Hatice Ilak - (Birdirbir Dergisi, Aralk 2007) 68 1. KUR Siyer OKUMA PARÇASI Tartmalar sürerken içlerinden biri öyle dedi: - Aklma bir fikir geldi. Eminim hepiniz kabul edeceksiniz. Buraya gelecek ilk kiiyi bekleyelim. Onu hakem yapalm ve fikrini soralm. O ne derse, o olsun. Bu teklif herkesin aklna yatt. Kimin geleceini görmek için beklemeye koyuldular. Bir süre sonra Hz. Muhammed göründü. Herkes derin bir nefes ald. Çünkü onun adil bir hüküm vereceinden emindiler. O, güvenilir bir insand. Ona aldklar son karar anlattlar. Hz. Muhammed bir süre düündü ve; - Bana bir örtü getirin, dedi. Hemen bir örtü buldular. Hz. Muhammed örtüyü yere serdi ve Hacerülesved’i üzerine koydu. Sonra kabile reislerini çard. Her birinden örtünün bir tarafndan tutmasn istedi. Böylelikle bütün kabileler Hacerülesved’i tama onurunu paylam oldular. Tan konulmas gereken yere gelindiinde Hz. Muhammed, Hacerülesved’i ald ve yerine koydu. Sorun çözülmü, ehirde yaanabilecek muhtemel bir sava engellenmiti. 69 1. ÜNTE Peygamberliinden Önce Hz. Muhammed (as) evethayÝr AßaÛÝdaki cmleler doÛruysa ÒevetÓ, yanlÝßsa ÒhayÝrÓ kutucuÛunu ißaretleyiniz. Mekke, Arabistan YarÝmadasÝÕnda bir ßehirdir. MekkeÕde Hz. ÜbrahimÕin (as) dinine gre yaßayanlara hanif adÝ veriliyordu. Hz. PeygamberÕin (as) ailesi, Kureyß kabilesinin HaßimoÛullarÝ kolundandÝ. HaßimoÛullarÝ adÝnÝ, Hz. PeygamberÕin (as) dedesi AbdulmuttalibÕden almÝßtÝr. Hz. PeygamberÕin (as) babasÝnÝn adÝ AbdulmuttalibÕdir. Hz. PeygamberÕin (as) dedesinin adÝ AbdullahÕtÝr. Hz. PeygamberÕin (as) annesinin adÝ HaticeÕdir. Hatice, Hz. PeygamberÕin (as) eßinin adÝdÝr. Hz. Peygamber (as) doÛduÛunda babasÝ vefat etmißti. Peygamberimizin (as) ismi olan Muhammed kelimesi, ÒvlenÓ anlamÝna gelir. Hz. PeygamberÕin (as) stannesinin adÝ HalimeÕdir. Abdulmuttalib, hastalÝÛÝ aÛÝrlaßÝnca torunu MuhammedÕi (as) oÛlu Ebu TalibÕe emanet etti. Ebu Talib ve eßi Fatma, Hz. MuhammedÕi (as) byk bir sevgiyle yetißtirdiler. Peygamberimiz (as) on iki yaßÝndayken amcasÝyla birlikte ticar bir yolculuÛa ÝktÝ. Peygamberimizin (as) ilk defa katÝldÝÛÝ ticar kervan BusraÕda mola verdi. Peygamberimize (as) Mekkeliler ÒMuhammedÕl-EminÓ derlerdi. ÒMuhammedÕl-EminÓÕin anlamÝ Ògvenilir MuhammedÓdir. ÒHilfÕl-FudlÓ, mazlumun yanÝnda olmak, sulunun karßÝsÝnda birlik olup mazlumun hakkÝnÝ korumak iin yapÝlmÝß bir szleßmedir. Peygamberimiz (as), amcasÝ Ebu TalibÕe ocuklarÝndan birini yanÝna almayÝ teklif etti. Zeyd ve mm Eymen, Hz. MuhammedÕin (as) evinde yaßÝyorlardÝ. Peygamberimizin (as) ilk ocuÛu KsÝmÕdÝr. Peygamberimizle (as) Hz. HaticeÕnin kÝzlarÝnÝn adlarÝ Zeynep, Rukiye, mm Glsm ve FatmaÕdÝr. Peygamberimizle (as) Hz. HaticeÕnin son ocuklarÝ AbdullahÕtÝ. Peygamberimizin (as) Fatma hari btn ocuklarÝ kendisinden nce lmßlerdir. 70 EVET HAYIR 1. KUR Siyer Soy AÛacÝn Tamam Ý la AßaÛÝda Peygamber Efendimizin (as) soy aÛacÝ verilmektedir. Boß bÝrakÝlan yerleri tamamlayÝnÝz. Abdulmuttalib Ebu Leheb Hamza Zbeyr Haris Abbas Hz. MUHAMMED (as) Zeynep RukÝyye mm Glsm Übrhim KsÝm Übrahim RukÝyye ONA DERLERDÜ KÜÉ Harfleri takip ederek kutucuklara yerleßtiriniz. Peygamberlik gelmeden nce Mekkelilerin Peygamberimize (as) taktÝÛÝ ismi bulunuz. U M A H M D M E N Ü L E M 71 2. ÜNTE Bir Peygamber Olarak Hz. Muhammed (as): Mekke Dönemi 1 lk Vahiy Mekke, uçsuz bucaksz çölün ortasnda Hz. brahim’in (as) dininin neredeyse tamamen unutulduu, putperestliin hüküm sürdüü bir ehir hâline gelmiti. nsanlar kendi elleriyle putlar yapyor, sonra da hiçbir fayda salamayan bu putlara tapyorlard. Kâbe’nin içini de putlarla doldurmulard. Mekke’de bulunan çok az saydaki hanifler de toplumdan uzak durarak Hz. brahim’in (as) dinini yaamaya çalyorlard. Peygamberimiz (as) hiçbir zaman putlara tapmamt. Kendisini en çok rahatsz eden ey de insanlarn putla- ra tapmalaryd. Ayrca toplumdaki ahlâkî bozulmalar da onu huzursuz ediyor fakat nasl bir çare bulunabileceini bilmiyordu. Otuz be yalarndayd. Mekke’deki hanifler gibi o da kavminin kötü alkanlk ve davranlarndan uzaklama istei duyuyordu. Bunun için vakit buldukça yanna yiyecek alarak Mekke yaknlarndaki Hira Maaras’na gitmeye balad. Bu durum krk yana doru daha da sklat. Bazen tam bir ay orada kalyor, çevresini gözlemliyor, tefekküre dalyordu. Mekke’ye inince de ilk olarak Kâbe’yi tavaf ediyor, ardndan evine kapanyordu. n Hira Maaras Mekke’ye nen Nur Peygamberimiz (as) uzun süredir kendinde anlam veremedii deiiklikler hissediyordu. Gördüü rüyalardan etkileniyordu. Çünkü gece gördüü rüyalar sabah aynen çkyordu. 610 ylnn Ramazan ayyd, Mekke’den ayrlma istei yine ar basmt. Hz. Hatice ile ve- A Yaratan Rabbinin adyla oku! O, insan “alak”tan yaratt. Oku! Senin Rabbin en cömert olandr. O, kalemle yazmay öretendir, insana bilmediini öretendir. 96 / Alâk Suresi, 1-5. ayetler dalaarak Hira Maaras’na gitmek üzere Mekke’den ayrld. Ramazan aynn son günleriydi. Maaradayken aniden duyduu bir sesle irkildi. Daha önce hiç görmedii bir varlk ona “Oku!” diyordu. Peygamberimiz (as) okuma yazma bilmiyordu. Korkarak “Ben okuma bilmem.” dedi. Karsndaki varlk onu öyle bir skt ki bütün kemiklerinin birbirine girdiini zannetti. Hz. Muhammed’e (as) gelen, Allah’n peygamberlere vahiy iletmekle görevli melei Cebrâil’di. Cebrâil iki kez daha “Oku!” dedi. Peygamberimiz (as) hep ayn cevab verdi. En sonunda bütün cesaretini toplayarak Cebrâil’e “Ne okuyaym?” dedi. Cebrâil Alâk Suresi’nin ilk be ayetini ona bildirdi. 72 hanif: Hz. brahim’in (as) tebli ettii hak din üzere olan ve Allah’n birliini kabul eden müminlere denir. Hz. Muhammed’in (as) yaad Hicaz bölgesinde, az da olsa hanifler vard. putperest: badet maksadyla Allah’tan baka birine veya bir eye sayg sunup tapnan, putlar Allah’a e, ortak veya benzer kabul eden kimse. tefekküre dalmak: Derin derin düünmek, düünceye dalmak. 1. KUR Siyer Korku ve aknlk Peygamberimiz (as) korku ve aknlk içinde hemen maaradan çkt, evine gidecekti. Darya çknca melein gökyüzünü tamamen kapladn gördü. öyle sesleniyordu: “Ben Cebrâil’im, sen de Allah’n Peygamberisin.” Peygamberimiz (as) karlat olaya bir anlam veremiyordu. Koarak eve gitti, hâlâ olayn etkisinden kurtulamam, tir tir titriyordu. Yatana yatarak Hz. Hatice’ye “Beni örtün, beni örtün.” dedi. Bir süre dinlendikten sonra Hz. Hatice’ye bandan geçenleri, gördüklerini anlatt. Hz. Hatice de onu teselli eden u sözleri söyledi: - Yemin ederim ki Allah seni hiçbir zaman utandrmaz. Sen akrabalarn gözetirsin, her zaman doruyu söylersin. htiyac olana yardm eder, fakiri doyurur, misafirini en iyi ekilde arlarsn. Hep hakllarn yannda yer alr, onlara yardmc olursun. Hz. Hatice’nin Varaka adnda bir akrabas vard. Varaka, eski kutsal kitaplar iyi bilen bir bilgindi. Hz. Hatice ve Hz. Muhammed (as) Varaka’ya gittiler. Peygamberimiz (as) gördüklerini Varaka’ya anlatnca Varaka duyduklar karsnda heyecanland ve öyle dedi: “Bu, Allah’n Musa’ya (as) ve sa’ya (as) gönderdii mesajdr. Umarm toplumun seni bu topraklardan çkard günlerde hayatta olur da sana yardm ederim.” Peygamberimiz (as) aknlkla “Toplumum beni doup büyüdüüm bu topraklardan çkaracak m?” diye sordu. Varaka öyle cevap verdi: “Bütün peygamberler toplumlar tarafndan yurtlarndan çkarlmlardr.” Ne yazk ki Varaka bu olaydan ksa bir süre sonra öldü. 2 Vahyin Yakn Çevreye Duyurulmas Peygamberimiz (as) sk sk Hira Maaras’na giderek düüncelere dalyor, Cebrâil’in yeniden görünmesini bekliyordu. Uzun bir müddet geçmi, Cebrâil bir türlü gelmemiti. Bir gece uyuyordu ki Cebrâil ona tekrar göründü. Nihayet bekleyi dönemi sona ermiti. Cebrâil Peygamberimize ayetini bildirdi. A n Hira Da (as) Müddessir Suresi’nin ilk be Ey örtünüp bürünen! Kalk ve uyar! Rabbini yücelt. Nefsini arndr. irkten uzak dur. 74 / Müddessir Suresi, 1-5. ayetler 73 2. ÜNTE Bir Peygamber Olarak Hz. Muhammed (as): Mekke Dönemi Cebrâil ayetleri okumay bitirdiinde Peygamberimiz (as) büyük bir güven ve huzur hissetti. Mekke’de farkl bir dönem balyordu. nsanln üzerine tevhid inancnn Tevhid hakknda ayrntl bilgi için bk. s. 14-17 günei douyordu. lk Müslümanlar Artk Cebrâil sk sk Hz. Peygamber’e (as) gelerek vahiyleri bildiriyordu. Hz. Muhammed (as) de en güvendii yaknlarna Allah’tan gelen bu bilgileri aktaryor, onlar slâm’a davet ediyordu. lk olarak ei Hz. Hatice Müslüman oldu. Onu amcasnn olu Ali, kzlar, evlatl Zeyd ve annesinin yardmcs Ümmü Eymen izledi. Ebu Bekir, Hz. Peygamber’in (as) en yakn arkadayd. Onu slâm’a davet ettiinde tereddütsüz kabul etti. Hz. Peygamber (as) en yaknlarndan balad davet halkasn geniletti. Bir ziyafet vererek akrabalarn toplad ve onlar da slâm’a davet etti. Amcas Ebu Leheb hemen kar çkarak onu akrabalarn birbirine düürmekle suçlad. Ebu Leheb’in oullar, Hz. Peygamber’in (as) kzlar Rukiye ve Ümmü Gülsüm’le nianlyd. Hz. Peygamber’e (as) cephe alan Ebu Leheb oullarna bask yaparak nianlarn bozmalarna sebep oldu. Müslümanlar gün geçtikçe çoalyordu. Toplant ve buluma yerleri Erkam’n eviydi. Müslümanlar gizlice buraya gelerek ibadet ediyorlar, Allah’n emirlerini öreniyorlard. 3 Hz. Peygamber’e (as) ve Müslümanlara Uygulanan Basklar Peygamberimiz (as) Mekkelileri bir olan Allah’a inanmaya, putlara tapmamaya davet edince maddî çkarlar ve körü körüne bal olduklar batl inançlar yüzünden hepsi birden ona cephe aldlar. nanmayanlarn banda da Ebu Cehil vard. Ebu Cehil ile Ebu Leheb slâm’n en büyük dümanlarndand. Müslümanlar için zor günler balyordu. Mekkeli mürikler, Peygamberimize (as) ve ona inananlara her türlü eziyeti uyguladlar. En fazla zarar görenler de çaresiz Müslüman kölelerdi, sahipleri onlara öldüresiye ikence yapyorlard. Yasir ve kars Sümeyye ikencelerle ehit olan ilk Müslümanlard. Oullar Ammar’n gözleri önünde ehit edilmilerdi. Habeli bir köle olan Bilal de iddetli ikence görenlerdendi. Sahibi onu kzgn çölde günein altnda brakm, üzerine de kocaman bir kaya koymutu. Ama bu ikence bile onu dininden 74 mürik: Allah’n ei, orta ya da benzeri bulunduuna inanan kimse. 1. KUR Siyer döndüremiyordu. Hz. Ebu Bekir, Bilal’in bu hâlini görünce dayanamayarak onu sahibinden satn ald ve hemen azat etti. Mekkeli mürikler bu kadarla kalmyor, Hz. Peygamber’e (as) de ellerinden gelen kötülüü yapyorlard. Yollarna dikenler koyuyor, namaz klarken bandan pislikler boaltyorlard. Bunlar yapanlarn banda da amcas Ebu Leheb’in ei Ümmü Cemil vard. Ebu Cehil de Hz. Peygamber’i (as) rahat brakmayanlardand. Bir gün Ebu Cehil ve arkadalar Hz. Peygamber’e (as) eziyet ederken buna dayanamayan bir kadn koarak olanlar Hz. Peygamber’in (as) amcas Hamza’ya haber verdi. Hamza avdan yeni dönmütü, yeenine yaplanlar onu hem çok üzmü hem de çok kzdrmt. Öfkeyle Ebu Cehil’in yanna giderek elindeki yayla bana vurdu ve orada bulunanlara “Ben de Muhammed’in (as) dinini kabul ediyorum. Cesareti olan varsa çksn karma!” diyerek meydan okudu. Ömer b. Hattab Müslüman Oluyor Mekke’de slâmiyet günden güne yaylyor, putperestlerin Müslümanlara yönelik bask ve eziyetleri de artyordu. slâm’n hzla yaylna tepki gösterenlerden biri de Ömer b. Hattab idi. Ömer bundan dolay Hz. Peygamber’i (as) bulup öldürmeye karar verdi. Öfkeyle kararn gerçekletirmeye giderken yolda kz kardeinin ve enitesinin de Müslüman olduunu örendi. Öfkesi daha da artmt, kz kardei ve enitesi nasl Müslüman olurlard? Hemen yolunu deitirerek kz kardeinin evine geldi. çeriden, okunan Kur’an ayetlerinin sesi geliyordu. Kapy hrsla çalarak alelacele içeri girdi ve dardayken duyduu sesin ne olduunu sordu. Kz kardei saklamak istedi ama Ömer’in öfkesi iddetliydi. Enitesine vurmaya balad. Att yumruklardan biri, araya giren kardeinin suratnda patlam, dudan kanatmt. Buna ramen kardei cesaretle “Evet Müslüman olduk, ne yaparsan yap! Dinimizden dönmeyiz!” diye haykryordu. Ömer bu cesaret karsnda birden yumuad, okuduklarn getirmelerini istedi. Okuduu ayetlerden etkilenerek slâm’ kabul etti. Allah, slâm’ Hz. Ömer’le güçlendirmiti. “Bir Elime Günei, Bir Elime Ay Verseler...” Müslümanlarn artmas Mekkeli mürikleri endielendiriyordu. Hz. Peygamber (as) Ebu Talib’in himayesinde olduu için ona bir ey yapamyorlard. Sürekli Ebu Talib’e giderek ondan yeenini slâm’a davetten vazgeçirmesini istiyorlard. Bir gün Ebu Talib Mekkelilerin isteklerini ona iletti. Peygamberimiz (as) amcasnn kendisini himaye etmekten 75 2. ÜNTE Bir Peygamber Olarak Hz. Muhammed (as): Mekke Dönemi vazgeçeceini zannetti. “Bir elime günei, bir elime de ay verseler ölürüm de davamdan vazgeçmem!” dedi. Ebu Talib bunun üzerine duygulanarak “Git istediini yap, ben sa olduum müddetçe sana hiçbir ey yapamazlar.” diyerek ona güven verdi. Adil Hükümdarn Ülkesine Müslümanlar Mekkelilerin yapt eziyetlere daha fazla dayanamyorlard. Peygamberimiz (as) karar verdi, arkadalarn Habeistan’a, adil bir hükümdar olarak bildii Necai’nin ülkesine gönderecekti. Hz. Peygamber’in kz Rukiye ve ei Osman b. Affan’n da bulunduu küçük bir grup gizlice yola çkarak Habeistan’a ulat. Necai onlar iyi bir ekilde karlad. Bunun ardndan daha büyük bir grup yola çkarak Habeistan’a gitti ve Necai’ye snd. Fakat Mekkeli mürikler, Müslümanlarn Habeistan’da dinlerini rahatça yaamalarndan rahatsz oldular. Bir grup elçi göndererek Necai’den Müslümanlar ülkesinden çkarmasn istediler. ki taraf da dinleyen adil hükümdar kararn verdi. Müslümanlar artk tamamen onun himayesindeydi. stedikleri kadar burada kalabilecekler ve dinlerinin gereklerini yapmakta serbest olacaklard. Mekkeliler elleri bo, fakat yüreklerindeki kin daha da artm bir ekilde geri döndüler. 76 1. KUR Siyer Müslümanlar çin Zor Bir Snav: Boykot Mekkeliler Müslümanlar dinlerinden döndürmek için bütün yollar deniyorlard. Tüm Mekkeliler birleerek Müslümanlara ve onlara yardm edenlere boykot uygulamaya karar verdiler. Boykotla ilgili bir anlama metni hazrlayarak onu Kâbe’nin duvarna astlar. Bundan sonra Müslümanlarla alveri yaplmayacak, onlara yardm edilmeyecek ve onlardan biriyle evlenilmeyecekti. Bu ar boykot kararlar Müslümanlar için zor günlerin balangcyd. Mekkeliler onlardan vebal gibi uzak durdular ve yardm etmek isteyenleri de engellediler. nananlar arasnda açlk ve yoksulluk gittikçe artyordu, dolaysyla büyük skntlar yaadlar. Tam üç yl geçmiti ki baz mürikler bile bu eziyete dayanamayarak boykotu kaldrmaya karar verdiler. Mekkeliler kendi aralarnda bu karar tartrken Hz. Peygamber’den (as) Kâbe’nin duvarnda asl anlamann güve tarafndan yendii haberi geldi. Mekkeliler Kâbe’ye gidip de söylenenin doru olduunu görünce hayretler içinde kaldlar. Böylece boykotu kaldrdlar. Hüzün Yl Hz. Peygamber (as) için gerçekten zor günlerdi. Çünkü Hz. Hatice hastayd. Sevgili Peygamberimiz (as) ksa bir süre sonra yirmi be yllk hayat arkadan kaybetti. Üzüntüsü geçmeden amcas da hastaland ve çok geçmeden o da vefat etti. Bu yla daha sonra “Hüzün Yl” ad verildi. Çünkü Hz. Peygamber (as) ve Müslümanlar hem çok sevdikleri hem de slâm’n tebliine yardmc olan iki insan kaybetmilerdi. Mekke’de artk onlar daha skntl günler bekliyordu. 4 Hz. Peygamber’in (as) slâm’ Anlatmaya Yönelik Faaliyetleri Mekke’de yln çeitli zamanlarnda panayrlar düzenleniyor, Arabistan’n farkl yerlerinden gelen Araplar burada toplanyorlard. Ayrca Kâbe, putperest Araplar tarafndan da kutsal sayld için hac zamannda ziyaret ediliyordu. Peygamberimiz (as) de hem hac zamannda hem de panayrlarda çadrlar tek tek dolaarak slâm’ anlatyordu. Bata amcas Ebu Leheb olmak üzere slâm dümanlar onun peinden giderek söylediklerini yalanlyor, onun deli olduunu söylüyorlard. Fakat Peygamberimiz (as) slâm’ anlatmaktan asla vazgeçmiyordu. Mekkeliler Hz. Peygamber’in (as) davetinden vazgeçmesi için her yola bavuruyorlard. Yeni dinden kurtulmak için ellerinden gelen her eyi denemeye kararlydlar. Bir gün ona gelerek “Eer hastaysan seni en iyi doktorlarmza tedavi ettirelim. Amacn kral olmak77 2. ÜNTE Bir Peygamber Olarak Hz. Muhammed (as): Mekke Dönemi sa seni bamza kral yaparak emirlerini yerine getirelim. Para istiyorsan seni Mekke’nin en zengini yapalm. Eer niyetin evlenmekse seni Mekke’nin en güzel kzyla evlendirelim. Yeter ki sen bu davandan vazgeç.” dediler. Hz. Muhammed (as) onlara karlk olarak Kur’an’dan ayetler okudu. O, dünya mallarn ve nimetlerini deil, Allah’n rzasn ve ahiret mutluluunu istiyordu. 5 Taif’e Yolculuk Amcas da ölünce Hz. Peygamber (as) korumasz kalmt. Mekkeliler artk ona tamamen cephe almlard. O da slâm’ Mekke dnda anlatmaya karar verdi ve yanna Zeyd’i de alarak Taif’e gitti. Hz. Peygamber (as) Taiflilerin slâm’ kabul edeceini düünüyordu. Onlara slâm’ anlatt fakat Taifliler slâm’ kabul etmedikleri gibi çocuklarna Peygamberimizi (as) talattlar. Hz. Muhammed (as) yorgun ve yaral olarak iki kardee ait bir baa snd. Ban sahipleri onu görmü, hâline üzülmülerdi. Üzüm vermesi için köleleri Addas’ Peygamberimizin (as) yanna gönderdiler. Addas üzümü uzattnda Peygamberimiz (as) onu besmeleyle ald. Addas buralarda kimsenin kullanmad bu sözü duyunca çok ard. Aralarnda geçen konuma sonunda Addas, Müslüman oldu. Addas’n gözünde artk Hz. Peygamber (as) dünyadaki her eyden daha deerliydi. Çünkü ona yepyeni bir hayatn kaplarn açmt. 6 Gece Yolculuu (sra) ve Mirac Peygamberimiz (as) Taif’ten Mekke’ye üzgün döndü. Beklediini elde edememiti. Kendini çok yalnz hissediyordu. Yorgunluktan Mescid-i Haram’da uyuyakald. O gece Allah’n ona bir armaan vard. Cebrâil gelerek bu müjdeyi Peygamberimize (as) verdi. sra ad verilen gece yolculuu böylece ban Mescid-i Aksa lam oldu. Cebrâil onu uzun bir yolculua çkararak çok ksa bir zamanda Kudüs’teki Mescid-i Aksa’ya götürdü. Oradan da birtakm yüce makamlara çkarld (mirac). 78 1. KUR Siyer Peygamberimiz (as) bu önemli yolculuk için Allah’a ükretti. Mürikler ise bu yolculuu iittiklerinde onunla alay ettiler. Çünkü Mekke’den kervanlarla ancak bir ayda ulalan Kudüs’e onun bir gecede gidip dönemeyeceini düünüyorlard. Ona Kudüs’le ilgili sorular sordular. Aldklar cevaplar doruydu, ama yine de inanmyorlard. Hz. Ebu Bekir’e giderek Kudüs’e ne kadar zamanda gidilebileceini sordular. Aldklar cevap Mekkelileri sevindirmiti. Bunun üzerine Mekkeliler “Arkadan Muhammed oraya bir gecede gidip geldiini iddia ediyor.” dediler. Hz. Ebu Bekir “O söylemise dorudur.” diyerek Hz. Peygamber’i (as) onaylad. Hz. Ebu Bekir’in bu tavr Mekkelileri iyiden iyiye çileden çkard. Bu olay Peygamberimize (as) yeni bir azim ve güç verdi, inananlarn da imanlarn güçlendirdi. Bu yolculukta Resûlullah’a (as), bütün ümmetinin cennete kabul edilecei müjdelendi. çlerinden günahkâr olanlarn da -eer affedilmezlerse- bir süre cehennemde cezalandrldktan sonra cennete alnaca bildirildi. Ayrca Bakara Suresinin “Âmene’rresûlü...” diye balayan son iki âyeti ile be vakit namaz armaan edildi. 7 Medine’ye Hicret Peygamberimiz (as), yine bir gün panayrda insanlar slâm’a davet ediyordu. Yesrib’den (Medine) gelen bir grupla karlat. Alt kiiydiler, Peygamberimizi (as) dikkatle dinlediler. Müslümanl kabul ettiler ve seneye tekrar görümek üzere sözletiler. Bu süre içinde Yesribliler tandklarna slâm’ anlattlar. Bir sene sonra Mekke’ye gelen on iki Yesribli, Akabe’de Hz. Peygamber’le (as) gizlice görütüler. Peygamberimiz (as) Medinelilere slâm’ anlatmas için Mus‘ab b. Umeyr’i gönderdi. Bir yln sonunda Medine’de slâm’n girmedii ev kalmamt. Medineliler gerçek huzuru slâm’da bulmulard. Ertesi yl yine panayr vakti gelmiti. Peygamberimizin (as) Yesriblilerle görümesinin üzerinden bir yl geçmiti. Mekke’ye Yesribliler büyük bir grupla tekrar gelerek Akabe’de gizlice Hz. Peygamber’le (as) ve onun amcas Abbas’la görütü- n Mescidü’l-Bey’a: Medinelilerin Akabe’de Peygamberimizle (as) görütükleri yerde bugün bulunan mescit. ler. Peygamberimizden (as) Medine’yi ereflendirmesini istediler. Her güçlüe kar koyacaklarna, canlarn, mallarn, çocuklarn ve elerini nasl koruyorlarsa onu da öyle koruyacaklarna dair söz verdiler. 79 2. ÜNTE Bir Peygamber Olarak Hz. Muhammed (as): Mekke Dönemi Mekkelilerin Hain Plan Medine’ye hicret izni çkm, hazrlklar balamt. Müslümanlar birbiri ardndan Yesrib’e göç ediyorlard. Hz. Peygamber (as) ise Mekke’de, Allah’tan kendisi için gelecek izni bekliyordu. Medine’ye hicret Mekke’de beklenmeyen bir gelimeydi. Müslümanlarn Medine’ye gitmeleri mürikleri daha da öfkelendirdi. slâm’n Medine’de yaylmas onlar için büyük bir tehlike olabilirdi. Toplanarak haince bir plan yaptlar; Peygamberimizi (as) öldüreceklerdi. Fakat Araplarda kan davas yaygn olduu için yeni bir kan davasnn balamasndan endie ediyorlard. Buna da bir çözüm buldular; her kabileden bir kii seçilecek, Hz. Peygamber’e (as) birlikte hücum edilecekti. Böylece Peygamberimizin (as) ailesi bütün kabilelere kar birden kan davas gütmeyi göze alamayacakt. Cebrâil, Peygamberimize (as) bu haince plan haber verdi. Allah’tan hicret izni gelmiti. Kendisinde Mekkelilerin emanetleri vard. O, dümanlarna da ait olsa hiç kimsenin emanetine ihanet etmezdi. Onlar teslim etmesi için Hz. Ali’yi orada brakt. Müriklerin üphelenmemeleri için yatanda birinin yatmas gerekiyordu. Hz. Ali onun yatana yatt ve Peygamberimiz (as) mürikler evi sarmlarken aralarndan geçip gitti. Bu büyük bir mucizeydi, çünkü müriklerin hiçbiri onu görmedi. Zorlu Bir Yolculuk Hz. Ebu Bekir onun en yakn arkadayd. Bu kutlu ve zorlu yolculukta Hz. Peygamber’e (as) yol arkadal da ona nasip oldu. Birlikte yola çktlar. zlerini kaybettirmek için Mekke’nin yaknlarndaki Sevr Maaras’na saklandlar. n Sevr Maarasnn bulunduu Sevr Da 80 1. KUR Siyer n Hicret güzergâhn gösteren harita Mürikler sabaha doru eve girince aknla uradlar, Hz. Peygamber (as) yoktu. Fazla yol alamayacan düünerek peine dütüler. Hz. Peygamber’i (as) bulana ödül olarak yüz deve vermeyi vaat ettiler. Herkes onun peindeydi. Hatta bir keresinde maarann azna kadar geldiler. Fakat içeriye bakmay akl edemediler. Uzun zamandr kimse buraya uramam gibiydi, çünkü maarann az örümcek alaryla örülmü ve bir çift güvercin de girie yuva yapmt. Yesrib’deki Müslümanlar Peygamberimizin (as) yola çktn örenmiler, her gün heyecanla onun gelmesini bekliyorlard. Peygamberimiz (as) ve Hz. Ebu Bekir maarada üç gün geçirdikten sonra yola çktlar ve Kuba’ya vardlar. Burada bir süre dinlendiler. Hz. Peygamber (as) Kuba’da kald birkaç gün içinde burada yapmnda kendisinin de çalt bir mescit yaptrd. Cuma günü Kuba’dan ayrldlar. Ranuna vadisine geldiklerinde ilk cuma namazn kldlar ve tekrar yola çktlar. Ksa bir süre sonra Yesrib uzakta belirmiti. Peygamberimizin (as) geldiini duyan Yesribliler yollara döküldüler, Yesrib’de bu zamana kadar böyle bir coku görülmemiti. “Hogeldiniz” nidalar her yere yaylyor, Yesribliler Peygamberimizi (as) misafir etmek için birbirleriyle yaryorlard. Hz. Peygamber (as) kimseyi incitmeden bir çözüm yolu buldu. Devesi Kasva’y n Kuba Mescidi serbest brakt, devesi hangi evin önünde durursa orada misafir olacakt. Kasva bo bir arsada durdu. Arsaya en yakn ev Ebu Eyyub el-Ensarî’nin eviydi. Peygamberimiz (as) yedi ay bu evde misafir oldu. 81 2. ÜNTE Bir Peygamber Olarak Hz. Muhammed (as): Mekke Dönemi TAMAMLAYAN MLAYAN HANGS? Aadaki diziler hangi seçeneklerle tamamlanmal? Aralarndaki mantksal ilikiyi kurarsanz bu sorunun cevab size çok kolay gelecek. 1 Ramazan Hira a 2 Ali a Yasir a b b ???? Ebu Leheb Bilal Ebu Talib Kudüs b b ???? ???? Mescid-i Aksâ Ranuna Habeistan ???? Ömer ???? Mescid-i Nebevî Ebu Cehil ???? Ümmü Eymen Mescid-i Haram Mekke 6 82 Zeyd Ammar a a kinci vahiy Sümeyye Mekke 5 b Ebu Bekir a 4 Alâk Suresi lk Vahiy Hatice 3 Cebrâil Yesrib Kuba Ümmü Cemil b Hz. Hamza 1. KUR Siyer SMLER KARIMI! Aada Mekke döneminde Müslüman olanlarn isimleri yer alyor. Ancak Müslümanlarn isimlerinin arasna yanllkla Müslüman olmayanlarn isimleri de karm. Müslüman olmayanlar belirleyiniz. Mus‘ab b. Umeyr eb eh uL kir e uB Eb Eb Yasir Bilal za Hatice Ham ar m Am Rukiye Zeyn ep ü Gü Ebu Cehil Sümeyye KM DED? Aadaki sözleri kimler söylemiti? Hatrladnz m? Kim? “Beni örtün, beni örtün.” Kim? “Bu, Allah’n Musa’ya (as) ve sa’ya (as) gönderdii mesajdr. Umarm toplumun seni bu topraklardan çkard günlerde hayatta olur da sana yardm ederim.” Ümm Kim? “Bir elime günei, bir elime de ay verseler, ölürüm de davamdan vazgeçmem!” Mekkeli mürikler “Arkadan Muhammed (as) bir gecede Kudüs’e gidip geldiini iddia ediyor.” dediinde... lsüm Osman Kim ? “Yemin ederim ki Allah seni hiçbir zaman utandrmaz. Sen akrabalarn gözetirsin, her zaman doruyu söylersin. htiyac olana yardm eder, fakiri doyurur, misafirini en iyi ekilde arlarsn. Hep hakllarn yannda yer alr, onlara yardmc olursun.” Kim? “O söylemise dorudur.” diyerek Hz. Peygamber’i (as) onaylad. 83 3. ÜNTE Bir Peygamber Olarak Hz. Muhammed (as): Medine Dönemi 1 Hz. Muhammed’in (as) Medine’deki lk Faaliyetleri Hicret, Yesrib’e göç eden muhacirler ve onlara kaplarn açan Yesribli ensar için yeni bir dönemin balangcyd. Zorluklara birlikte katlanacak, mutluluklar beraber yaayacaklard. Yesrib Medinetü’r-resûl’dü artk, yani Hz. Peygamber’in (as) ehri. Yesrib bundan sonra bu isimle anlmaya balad. Zaman içinde de ksaltlarak sadece “Medine” ad kullanlr oldu. Peygamberimiz (as) vakit geçirmeden slâm kardeliinin temellerini att. Muhacirler Mekke’den canlarn zor kurtarp bütün mallarn brakarak gelmilerdi. Hz. Peygamber (as) muhacirlerle ensar karde ilan etti. Her bir Medinelinin, hicret eden bir kiiyi kardei kabul etmesini ve onunla evini, parasn ve iini paylamasn istedi. Bu kardelik anlamas insanlk tarihinde ei görülmemi bir ilkti. Mescid-i Nebevî na Ediliyor Hz. Peygamber (as) hicret ederek Medine’ye gelince devesi iki yetim kardee ait bir arsaya çökmütü. Hz. Peygamber (as) arsay onlardan satn ald. Buraya Müslümanlarn oturup görüebilecekleri, dinleri slâm’ ve kitaplar Kur’an’ örenebilecekleri, birlikte ibadet edebilecekleri bir mescit yaptrd. Hz. Peygamber de (as) ashabyla birlikte mescidin yapmnda çalt. “Mescid-i n Mescid-i Nebevî Nebevî” ad verilen bu mescit, Müslümanlarn en kutsal saydklar üç mescitten biri olacakt. Mescid-i Nebevî’nin hemen yan bana hem okul hem yatakhane olarak kullanlmaya uygun büyükçe bir oda ina edildi. Bu büyük odaya “suffa” ad verildi. Burada hem slâm’n öretildii dersler yaplyor, hem de kalacak yeri ol- mayan sahabîler barnyorlard. Suffa ksa sürede Medine’de ilmin merkezi oldu. slâm’ örenen ve burada kalanlara Ashab- Suffa deniyordu ve bunlar Peygamberimizin (as) gözetimindeydi. Çou zaman geçimlerini dier sahabîler ve Hz. Peygamber (as) karlyordu. Ashab- Suffa ise Peygamberimizden (as) Allah’n emirlerini örenerek hayatlarn 84 ensar: Mekke’den Medine’ye hicret eden Sevgili Peygamberimizi (as) ve arkadalarn Medine’ye kabul eden ve onlara her türlü yardm yapan Medineli Müslümanlar. muhacir: Müriklerin dayanlmaz bask ve ikencelerinden dolay yurtlarndan ayrlp göç etmek zorunda kalan Mekkeli Müslümanlar. 1. KUR Siyer sürdürüyorlard. Hz. Peygamber’in (as) söyledii her söz onlar için bir hazine deerindeydi. Onlar slâm’ insanlara öretecek, yeni nesillere aktaracak en deerli kiilerdi. Mescid-i Nebevî’ye bitiik baz odalar da yapld, Hz. Peygamber (as) ve ailesi de bu ksma yerleti. 2 Dier nanç Mensuplaryla likileri Hz. Peygamber (as) gelmeden önce Medine farkl kabilelerin çatma hâlinde yaad bir ehirdi. slâm bütün ayrlklar giderdi, herkesi bir araya getirdi. ehre bar hâkim oldu. Medine ayn zamanda farkl dinlerden çeitli gruplarn bulunduklar bir ehirdi. Yahudiler, putperestler, Müslümanlar hep birlikte yayorlard. ehirde birliin ve düzenin kurulmas gerekiyordu. Peygamberimiz (as) bütün gruplar toplayarak bir anlama imzalad. Bu anlamaya göre her grup kendi kurallaryla yönetimini sürdürecek- n Hz. Peygamber (as) geldiinde Medine’de Yahudilere ait olan topraklar ti. Fark gruplar arasnda anlamazlk çkarsa son karar Peygamberimiz (as) verecekti. Medine’yi beraberce d tehlikelerden koruyacaklar; birbirlerinin dümanlaryla i birlii yapmayacaklard. Bu anlama, Medine’de farkl inançtaki insanlarn birlikte yaamalarn güvence altna alan yazl bir metin oldu. 3 Medine’de slâm’ Anlatma Faaliyetleri Medine’de, Peygamberimizin (as) hicretiyle birlikte yeni bir dönem balad. Medine, kabile kavgalarnn ve savalarn hüküm sürdüü bir yer deildi artk. Ad Yesrib’den Medine’ye dönüürken ehirde büyük deiiklikler de yaand; kin ve nefret, yerini bara ve kardelie, mutluluk ve huzura brakt. Bütün Müslümanlar el ele vererek slâm’n aydnlk mesajlarn kalpten kalbe, gönülden gönüle ulatrdlar. Mescid-i Nebevî ve Suffa, Medine’de slâm’n merkezi olmutu. Burada örenilen Allah’n mesaj, bütün dünyaya günbegün yaylyordu. Yeni dine kar büyük bir ilgi vard. Medine’ye kabileler ve heyetler geliyor, bunlar Mescid-i Nebevî’de karlanyordu. Hz. Peygamber (as) gelenlere slâm’ evkle anlatyordu. Ashab- Suffa da bu konuda Peygamberimizin (as) en büyük yardmclaryd. Kendilerine 85 3. ÜNTE Bir Peygamber Olarak Hz. Muhammed (as): Medine Dönemi slâm anlatlan kabilelerin temsilcileri ve heyetler, yurtlarna beraberlerinde Suffa’dan hocalarla dönüyorlard. Bu sahabîler, gönderildikleri yerlerde Hz. Peygamber’den (as) örendiklerini en iyi ekilde anlatyorlard. Mekkelilerin slâm’ Yok Etme Çabalar slâm günei Medine’den parlyor, Mekkeliler ise endie içinde kendilerince bu duruma çareler aryorlard. slâm bir an önce yok edilmeliydi, yoksa Müslümanlar Mekke için büyük bir tehlike oluturacaklard. Mekkeliler Medine çevresindeki Arap ve Yahudi kabilelerini Müslümanlara kar sürekli kkrtyorlar, Müslümanlara saldrrlarsa kendilerine yardm edeceklerine dair söz veriyorlard. Mekkelilerin dümanca tavrlar sava kaçnlmaz hâle getirmiti. Allah, Müslümanlara sava izni verdi. Bedir denilen yerde Mekkelilerle karlaan Müslümanlar, çetin bir mücadele sonucunda zafere ulatlar. Bedir Sava Müslümanlar için ilk büyük zaferdi. Mekkeli müriklerse yas tutuyorlard, çünkü her evden en az bir kii bu savata ölmütü. Bedir yenilgisinin acs Mekkelileri daha da hrslandrm, Müslümanlardan öç almak için yeminler etmilerdi. Yahudi kabilelerinin de kkrtmasyla Mekkeliler bir yl aradan sonra yeni bir sava için hazrlklarn tamamlayarak Uhud Da etrafnda Müslümanlarla kar karya geldiler. Uhud Sava, Müslümanlarn en ac günlerinden biri oldu. Çok iddetli bir sava gerçekleti, Müslümanlar bir ara Hz. Peygamber (as) öldürüldü zannederek dalma noktasna geldiler. Onu sa olarak görünce yeniden toparlandlar, fakat bu savata büyük kayplar verildi. Hz. Peygamber’in (as) amcas Hz. Hamza n Uhud Sava’nn yapld alan ve Medine’ye slâm’ anlatmak üzere gönderilen Mus‘ab, Uhud’da ehit edilenler arasndayd. Uhud’da cesaretleri artan Mekkeliler bir müddet sonra yeniden sava hazrlna giritiler ve tekrar bir ordu topladlar. Amaçlar Medine’ye saldrp slâm’ tamamen ortadan kaldrmakt. Medine’ye geldiklerinde çok ardlar, çünkü Medine’nin çevresi hendeklerle çevriliydi. Daha önce böyle bir savunma ekli 86 kayser: Bizans hükümdarlarna verilen isim. necai: Habeistan hükümdarlarna verilen isim. 1. KUR Siyer görmemilerdi. Günlerce bu hendekleri amaya çaltlar fakat hendekleri bir türlü geçemiyorlard. Bu hendekler onlara büyük bir hayal krkl yaatt. Hendek Sava’yla müriklerin slâm’ yok etme ümitleri tamamen tükendi. Hudeybiye Anlamas n Hudeybiye Antlamas’nn yapld yer Müslümanlar Mekke’den ayrlal tam alt yl geçmiti. slâm hzla yaylrken Mekkeliler korku ve çaresizlik içindeydiler. Hendek Sava’ndaki baarszlklar da bu korku ve çaresizlii derinletirmiti. Tam da bu srada Hz. Peygamber (as) ve arkadalar umre için Mekke’ye doru yola çktlar. Mekkeliler Müslümanlarn sava için geldiini zannederek korkuya kapldlar. Hz. Peygamber’e (as) anlama teklif ettiler. Böylece Mekkeliler ve Müslümanlar Hudeybiye’de bir anlama yaptlar. Anlamaya göre iki taraf birbirleriyle savamayacak, Müslümanlar bir sonraki sene Kâbe’yi ziyaret edebileceklerdi. Mekkelilerden biri Müslüman olur da Medine’ye snrsa Mekkelilere geri verilecek, Müslümanlardan biri dininden dönerek Mekkelilere snrsa Müslümanlara verilmeyecekti. ki tarafn anlamal olduu kabileler vard ve onlar da bu anlamaya dâhildi. Mekkeliler bu anlamaya çok sevindiler. Çünkü anlama maddelerinin çounun kendi yararlarna olduunu düünüyorlard. Ancak bu maddelerin kimin yararna olduunu Allah’tan bakas bilemezdi. Müslümanlar sessiz kalarak Allah’n Resûlü’ne (as) itaat ettiler; biliyorlard ki Allah, peygamberinin yüzünü kara çkarmazd. Komu Ülkelere Gönderilen Mektuplar Hudeybiye Anlamas sayesinde Mekkelilerden Müslümanlara uzun bir süre zarar gelmeyecekti. Müslümanlar slâm’ yayma faaliyetlerine daha da hz verdiler. Peygamberimiz (as) gönderdii mektuplarla çevre ülkelerdeki hükümdarlar ve yöneticileri slâm’a davet ediyordu. Gelen elçiler tepkileri Hz. Peygamber’e (as) bildiriyorlard. Bizans Kayseri, Hz. Peygamber’in (as) elçisini iyi karlamt. Hz. Peygamber’le (as) ilgili aratrmalar yaptrm, onun güvenilir bir kimse olduunu örenmiti. Ancak hükümdar kendi toplumunun ve din adamlarnn tepkisinden çekindiinden olsa gerek slâm’ kabul etmedi. Elçiyi hediyelerle gönderdi. Habeistan Necaisi slâm’a en yakn hükümdard. Habeistan, Müslümanlarn ilk hicret mekânyd. Necai, slâm’ kabul ederek Peygamberimize (as) balln bildirdi. Habeistan’a gelen elçinin oradaki Müslümanlara da bir müjdesi vard, artk Müslümanlar Medine’de rahatt. Bu haberle Hz. Peygamber’i (as) ve memleketlerini çok özleyen oradaki Müslümanlar Habeistan’dan ayrlarak Medine’ye geldiler. 87 3. ÜNTE Bir Peygamber Olarak Hz. Muhammed (as): Medine Dönemi Msr Mukavks da elçiyi iyi ekilde arlayanlardand. Fakat slâm’ kabul etmedi. Gönderdii hediyelerle dostluunu gösterdi. En sert tepki ran’daki Sasani Kisrasndan geldi. Kisra, kendisine gönderilen slâm’a davet mektubu okunduunda öfkesinden mektubu yrtp att. Elçiye hakaretler etti ve Hz. Peygamber’in (as) öldürülmesi için Yemen’deki valisi Bazan’a emir gönderdi. Bazan hemen Medine’ye iki elçi yollad. Bu srada Kisra, olu tarafndan öldürüldü. Ancak bundan Bazan’n da, gönderdii elçilerin de henüz haberi yoktu. Peygamberimiz (as) ise durumdan vahiy yolu ile haberdar olmutu. Peygamberimiz (as) elçilere Kisra’nn öldürüldüünü söyleyince çok ardlar ve hemen Yemen’e giderek haberi Bazan’a ulatrdlar. Ksa süre sonra Yemen’den Peygamberimizi (as) çok sevindiren bir haber geldi. Yemen valisi Bazan, Hz. Peygamber’in (as) verdii haberin doruluunu örenince onun peygamber olduunu anlam ve halkyla birlikte Müslüman olmutu. Artk o, Hz. Peygamber’e (as) bal Yemen valisiydi. 4 Mekke’nin Fethi Hudeybiye Anlamas’nn üzerinden iki yl geçmiti. Mekkelilerin anlamal olduu bir kabile Müslümanlara saldrd ve onlar da bu saldry desteklediler. Böylece Mekkeliler anlamay bozmu oldular. Resûlullah (as) buna çok üzüldü ve gizlice hazrlklara balad. Mekkeliler sözlerinde durmamlard. Yaptklar hatann farkndaydlar ve bu sebeple Müslümanlarn Mekke’ye saldrmalarndan korkuyorlard. Ebu Süfyan’ Medine’ye göndererek tekrar bir anlama yapmay teklif ettiler. Ancak Peygamberimiz (as) kabul etmedi. Ebu Süfyan Mekke’ye eli bo dönmek zorunda kald. Müslümanlar hazrlklar tamamlannca on bin kiilik bir orduyla Mekke’ye doru yola çktlar. Mekkeliler Müslümanlar gördüklerinde büyük bir korkuya kapldlar. Çünkü yllarca Müslümanlara ikenceler yapmlar, onlara çok kötü davranmlard. Müslümanlar Mekke’yi savamadan aldlar. Peygamberimiz (as) Mekkelilere öyle sesleniyordu: “Evine girenler güvendedir. Ebu Süfyan’n evine girenler güvendedir. Kâbe’dekiler güvendedir.” Hz. Peygamber (as) Kâbe’ye gelerek bütün putlar krd. Müslümanlar Kâbe’yi tavaf ettiler ve namaz kldlar. Mekkeliler çaresiz bir hâlde Hz. Peygamber’in (as) kendilerini cezalandrmasn bekliyorlard. Fakat Peygamberimiz (as) onlar affettiini açklad. 5 Veda Hutbesi Arap Yarmadas’nda slâmiyet yaylm, Mekke’nin fethinin üzerinden bir yl geçmiti. Sevgili Peygamber’imiz (as) o yl bütün Müslümanlar Mekke’ye hac için davet etti. Bunun üzerine on binlerce Müslüman Mekke’ye geldi. Bu, slâm’n büyük bir zaferiydi. 88 kisra: Sasani hükümdarlarna verilen isim. mukavks: Msr hükümdarlarna verilen isim. 1. KUR Siyer Veda Hacc ad verilen bu büyük bulumada Peygamberimiz (as) yeni vahyolunan Mâide Suresi’nin 3. ayetini Müslümanlara okudu. A Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim. Size nimetimi tamamladm ve sizin için din olarak slâm’ seçtim. Peygamberimiz (as), hacc tamamladktan sonra bütün Müslümanlara bir konuma yapt. 5 / Mâide Suresi, 3. ayet “Veda Hutbesi” ad verilen bu konumada, Hz. Peygamber (as) slâm’n ilkelerini ve toplumsal hayata dair kurallarn vurgulad. Resûlullah (as), Veda Hutbesi’yle haramlar ve helâlleri Müslümanlara tekrar hatrlatt. Faizin ve kan davasnn kaldrldn haber verdi. Bütün Müslümanlarn eit olduunu ve birbirlerine kenetlenmeleri gerektiini söyledi. Bütün Müslümanlardan slâm’ tebli ettii konusunda kendisine ahitlik etmelerini istedi. Peygamberimizin (as) bu konumasnda okuduu Mâide Suresi’nin 3. ayeti ile slâm’n vahiy süreci tamamland. Peygamberimiz (as) bu son konumasnda Müslümanlara rehber olarak Kur’an’ ve sünnetini brakyordu. Müslümanlar bu iki kaynaktan sapmadklar sürece doru yolda ilerleyeceklerdi. 6 Vefat Hz. Peygamber (as) hacdan döndükten ksa bir süre sonra hastaland ve durumu gittikçe arlat. Namazlar kldramaz hâle gelmiti. Hz. Ebu Bekir cemaate imamlk yapyordu. BLYOR MUYDUNUZ? s) Sevgili Peygamberimizin (a ...” son sözünün “En yüce dosta ? olduunu biliyor muydunuz Son günlerinde Hz. Peygamber (as) biraz iyileir gibi oldu. Mescide gelerek ashabyla namaz kld. Namazdan sonra onlarla konuarak kimin kendinde bir alaca ve hakk varsa rahatça söylemesini istedi. Bu, ashabnn onu son görüü oldu. Peygamberimizin (as) hastal on üç gün sürdü. Altm üç yanda, “En yüce dosta...” diyerek hayata gözlerini yumdu. Müslümanlar akndlar, Hz. Peygamber’in (as) vefat ettiine inanamadlar. Bazlar “O ölmedi.” diye haykryor, vefat ettiini söyleyenleri öldürmekle tehdit ediyordu. Hz. Ebu Bekir ksa n Hz. Peygamber’in (as) defnedildii yer (Hücre-i Saadet) bir konuma yaparak ashab sakinletirdi. “Kim Hz. Muhammed’e (as) ibadet ediyorsa bilsin ki o öldü. Kim de Allah’a ibadet ediyorsa bilsin ki o diridir ve asla ölmez.” dedi. Peygamberimiz (as) 632 ylnda vefat ettii yere, ei Hz. Aie’nin odasna defnedildi. 89 3. ÜNTE Bir Peygamber Olarak Hz. Muhammed (as): M Medine Dönemi DOÚRU CEVABI YUVARLAK ÜÜNE AL! AßaÛÝdaki cmlelerde boß bÝrakÝlan kÝsÝmlara gelmesi gereken seeneÛi yuvarlak iine alÝnÝz. 1 ..... Peygamberimizin (as) yerine imamlÝk yaptÝ. Hz. Ebu Bekir 2 3 Peygamberimiz (as) ..... odasÝna defnedildi. Hz. AißeÕnin Peygamberimiz (as) vefat ettiÛinde É.. yaßÝndaydÝ. 63 4 5 6 Hz. mer Hz. Ebu BekirÕin 53 Mekke Peygamberimizin (as) vefat ettiÛi ßehir ......Õdir. Medine Peygamberimizin (as) Veda HutbesiÕnde okuduÛu ayet, ......tir. Mide 3. ayet Peygamberimiz (as) vefat ettiÛinde insanlarÝ sakinleßtirmek iin KurÕanÕdan ayet okuyan kißi ......Õdir. Hz. Ebu Bekir Alk 1. ayet Hz. Ali HARF SIRASI Her kutucuktaki sayÝnÝn yerine alfabedeki sÝrasÝnda onun yerinde olan harfi yazÝnÝz. Gizli kelimeleri bulunuz. 90 E N S A R 6 17 22 1 21 10 1 2 6 23 10 12 3 21 6 24 10 25 5 6 2 12 22 21 1 14 25 2 1 14 25 5 26 22 16 6 5 12 17 16 6 14 14 6 16 6 22 3 12 24 16 25 10 1 3 12 21 25 10 25 5 28 6 22 21 12 28 12 22 24 12 28 6 2 1 6 17 1. KUR Siyer VEDA HUTBESÜNDEN ÜNCÜLER Tersten okuyun ve doÛrusunu siz yazÝn! 1) .rÝtßÝmlÝrÝdlak Ýralavad nak ntB ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ 2) .riditenns ninirebmagyep ev mireK Ý-naÕruK Ýbatik nÝÕhallA ralnO .muroyÝkarÝb tename iki eziS ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ 3) .rÝdzÝnÝnalo ÝlÝgyas ko ne anÕO zÝnÝnalo iltemyÝk ne adnÝtak hallA ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ 4) .zÝnÝzay zis ed ycndrd karayuko inÕisebtuH adeV ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ Hz. PeygamberÕin (as) hayatÝndaki ilklerin cevaplarÝnÝ biz yazdÝk. Siz de bu ilkin ne olduÛunu altÝna yazÝnÝz. ÜL ER L K Hz. Hatice Hz. PeygamberÕin (as) ilk eßidir. Hz. PeygamberÕe (as) ilk iman edendir. Bedir SavaßÝ ÉÉÉÉÉ..............É..................... Habeßistan ÉÉÉÉÉ..............É..................... Alk SuresiÕnin ilk beß ayeti KsÝm ÉÉÉÉÉ..............É..................... ÉÉÉÉÉ..............É..................... Ranuna vadisi Yasir ve Smeyye ÉÉÉÉ..............É..................... ÉÉÉÉÉ..............É..................... 91 Hazrlk Sorular 1. yi bir insanda bulunmas gereken özellikler nelerdir? Listeleyiniz. 2. “Kul hakk” denildiinde neleri anladklarn aile bireylerinize sorup cevaplarn not ediniz. 3. Aada Allah’n sevdii insanlarn özelliklerini ifade eden ayetlerin numaralar verilmitir. Kur’an- Kerim mealinden okuyunuz. 2 / Bakara Suresi, 195 ve 222. ayetler 3 / Âl-i mrân Suresi, 76, 134, 146, 159. ayetler 5 / Mâide Suresi, 13 ve 93. ayetler 9 / Tevbe Suresi, 4-7 ve 108. ayetler 49 / Hucurât Suresi, 9. ayet 60 / Mümtehine Suresi, 8. ayet 61 / Saff Suresi, 4. ayet 4. Aada Allah’n sevmedii insanlarn özelliklerini ifade eden ayetlerin numaralar verilmitir. Kur’an- Kerim mealinden okuyunuz. 2 / Bakara Suresi, 190, 205 ve 276. ayetler 3 / Âl-i mrân Suresi, 32, 57 ve 140. ayetler 4 / Nisâ Suresi, 36, 107 ve 148. ayetler 5 / Mâide Suresi, 64 ve 87. ayetler 6 / En’âm Suresi, 141. ayet 7 / A’râf Suresi, 31 ve 55. ayetler 8 / Enfâl Suresi, 58. ayet 16 / Nahl Suresi, 23. ayet 22 / Hac Suresi, 38. ayet 28 / Kasas Suresi, 76-77. ayetler 30 / Rûm Suresi, 45. ayet 31 / Lokmân Suresi, 18. ayet 42 / ûrâ Suresi, 40. ayet 57 / Hadîd Suresi, 23. ayet ahlak ^ ÜNTE 1 1. Ahlâk Nedir ve Ahlâkl nsan Kimdir? 2. Temizlik slâm’n Özüdür 3. Doruluktan Ayrlmayalm 4. Allah yilerle Beraberdir 5. slâm Sevgi Dinidir 6. Kul Hakkna Dikkat Edelim 1. ÜNTE Güzel Sözler Söyleyip Güzel Davranlarda Bulunalm 1 Ahlâk Nedir ve Ahlâkl nsan Kimdir? Ahlâk, insann özellikleri ve huylarnn bütünüdür. nsan, bu özellik ve huylarnn etkisiyle iyi ya da kötü davranlar sergileyebilir. Ahlâkl olmak en genel anlamda öyle tanmlanabilir: “nsann güzel, doru ve iyi davranlarda bulunmas; çirkin, yanl ve kötü olan davranlardan uzak olmasdr.” BLYOR MUYDUNUZ? Ahlâk kelimesinin dilimize laArapçadan geçtiini ve an i mnn huy, davran özelli ? olduunu biliyor muydunuz Kavram olarak ahlâkn ya da huyun hem olumlu hem de olumsuz taraf vardr. Ancak ahlâk kelimesi yalnz bana kullanldnda genellikle olumlu bir anlam kastedilir. Olumlu anlamda güzel davranl ve iyi huylu kimseler için ahlâkl denir. Huysuz olan ve kötü davranlara sahip kimseler için de ahlâksz nitelemesi kullanlr. Müminlerin güzel ahlak sahibi olmalar slâm dininin temel amacdr. slâm dini en son ve en mükemmel din olduu gibi onun ahlâk prensipleri de en son, en güzel ve en yüce ahlâkî prensiplerdir. Son peygamber ve insanlarn en güzel huylusu Hz. Muhammed (as) için Kur’an- Kerim’de “Sen elbette yüce bir ahlâka sahipsin.” (68 / Kalem Suresi, 4. ayet) buyrulmutur. Peygamberimiz (as) de “Ben güzel ahlâk tamamla- Ben güzel ahlâk tamamlamak için gönderildim. Hadis-i erif mak üzere gönderildim.” buyurmutur. Hz. Aie’ye Resûlullah’n (as) ahlâk sorulduunda “Onun ahlâk Kur’an’d.” eklinde cevap vermitir. Dolaysyla Sevgili Peygambermizi (as) örnek aldmzda en güzel ahlâkî prensipleri de hayatmza geçirmi oluruz. slâm ahlâknn temelinde Allah’n emir ve yasaklar vardr. Ahlâk, güzel davranlar yapp bunlar birer huy hâline getirmeye; kötü davranlardan uzak durup kendini korumaya çaba göstermektir. Ahlâkl insan da güzel davranlarla kendini gelitirip kötü davranlardan uzak durmaya çalan insandr. Dinimize göre ahlâk ile iman birbirinin tamamlaycsdr. Çünkü ahlâkî ilkelere boyun emek ve yasaklardan kaçnmak imann gereidir. Güzel ahlâk hem insann bizzat kendisine hem de içinde yaad topluma çok büyük faydalar salar. Toplumsal huzur ve güvenin olumas, insanlarn mutlu olmas, iyi geçinme, sevgi, sayg gibi olumlu sonuçlara ancak güzel ahlâkl insanlar sayesinde ulalr. 94 mizan: Maher günü herkesin amellerinin tartlaca adalet terazisi. 1. KUR Ahlâk Övülen ve güzel görülen özelliklerden bazlar… adalet güven arballk hogörü alçak gönüllülük itidal (dengeli olmak) ana babaya iyilik iyi niyetli olmak sayg balayc olmak iyilik selamlamak bakalar hakknda olumlu düünmek kanaat sevgi kardelik sorumluluk cömertlik kusurlar ve hatalar örtücü olmak efkat çalkanlk misafirperverlik ükür (nimetlere ve iyiliklere teekkür etmek) doruluk nezaket temizlik dostluk özverili olmak yardmlama fedakârlk sabr cesaret Müminlerin iman açsndan en mükemmel olan, ahlâk en iyi olandr. Hadis-i erif Mizana konan ameller arasnda güzel ahlâktan daha ar gelecek hiçbir ey yoktur. Hadis-i erif Yerilen ve çirkin görülen özelliklerden bazlar… acmaszlk hilecilik aç gözlülük iftira alayclk ikiyüzlülük aldatmak inatçlk arabozuculuk israf bencillik kabalk cahillik kskançlk cimrilik kibir dedikoduculuk kin emanete hyanet korkaklk hakaret etmek küskünlük hrszlk lakap takmak A Kim bir iyilik yaparsa ona on kat karlk vardr. Kim de bir kötülük yaparsa o da sadece o kötülüün misliyle cezalandrlr ve onlara zulmedilmez. 6 / En’âm Suresi, 160. ayet öfke riya (gösteri) sövmek tembellik yalan zulüm ki özellik vardr ki bir müminde asla bir araya gelmez: Cimrilik ve kötü ahlâk. Hadis-i erif 95 9 1. ÜNTE Güzel Sözler Söyleyip Güzel Davranlarda Bulunalm 2 Temizlik slâm’n Özüdür Temizlik, akln, kalbin, bedenin, yiyeceklerin, içeceklerin, giyeceklerin ve çevrenin maddî pisliklerden arndrlmas, manevî kirlerden uzak tutulmasdr. nsan ruhen arnmak, kendisine sknt veren manevî kirlerden temizlenmek ihtiyac duyar. Ayn zamanda maddî pisliklerden temizlenmeye, vücudunu, elbiselerini ve çevresini temiz tutmaya da gerek duyar. Hz. Peygamber’in (as) “Temizlik imandandr.” buyurmas temizliin dinimizdeki önemini gösterir. slâm dini temizlie son derece önem vermi, ibadetleri yerine getirmek temizlik artna balanmtr. Temizlik salk için de çok önemlidir. Temiz insanlar temizlie dikkat etmeyenlere göre hem beden hem de ruh bakmndan daha salkl olurlar. Mutluluun en önemli artlarndan biri kiinin maddî ve manevî kirlerden arnmas ve temiz olmasdr. Temizlik; akl, kalp, beden, yiyecek, giyecek ve çevre boyutlaryla ele alnabilir. Kalp ve Akl Temizlii Kalp temizlii, kalbin her türlü kötü düünceden arndrlmas, irk, küfür, zulüm gibi kötülüklerden uzak tutulmasdr. Kalbin temiz olabilmesi için her eyden önce iman nuruyla aydnlatlmas gerekir. man nuruyla aydnlanan kalp, manevî kirlerden daima uzak durarak temizlenir. Akl temizliinin ilk adm; akln salkl ileyiini engelleyen içki ve uyuturucu gibi kötü alkanlklardan kaçnmaktr. Akl salnn korunmas anlamna gelen bu ilk adm, bask ve zulüm gibi kötülüklerden arnma; fitne, fesat, hile, yalan gibi çirkinliklerden uzak durma ile desteklenerek sürdürülür. Hz. Peygamber (as) bütün yaantsyla kalbini ve akln temiz tutmann sembolü olmutur. O, slâm öncesinde hiçbir kötülüe yaklamamt. O Mekkeliler tarafndan güvenilir, iyi bir insan olarak bilinirdi. Yalan söyledii hiç iitilmemiti. nsanlara merhamet eder, hiç kimsenin kötülüünü istemezdi. Zulmedenlerin karsnda durarak çaresizlerin yannda yer alrd. Peygamberlik görevi baladktan sonra insanlar onun doruluundan, güvenilirliinden etkilenerek de slâm’a girmilerdi. Hz. Peygamber (as) Müslümanlara en güzel örnekti. Kimseye kötü bir söz söyledii görülmemiti. Houna gitmeyen bir davran görürse uyarr veya holanmadn yüz ifadesinden belli ederdi. Rabbine sürekli dua eder, peygamber olmasna ramen her gün balanmay dilerdi. Onun bu davran, müminlere çok güzel bir örnektir. Çünkü tövbe, müminler için manevi bir temizliktir. Kulun hatalarndan vazgeçmesi, piman olup Allah’tan özür dilemesi eklinde yapt bir temizlik… Tövbe, gönlümüzde oluan kusur 96 1. KUR Ahlâk lekelerinden arnmaktr. Ruhumuzu temizlemek, vicdanmzn yaralarn tedavi etmektir. Aklmz kötülük ve çirkinliklerin necasetinden paklamak, iyi ve güzel olana doru yönlendirmektedir. Beden Temizlii Dinimizde abdest ve boy abdesti gibi temizlik uygulamalar emredilmi ve bunlar ibadetlerin ön art olarak görülmütür. Peygamberimiz (as) güzelce abdest alanlardan günahlarn dökülerek çkp gideceini, her organ ykandkça o organla ilenen günahlarn affedileceini müjdeler. Dolaysyla abdest insan maddî pisliklerden temizledii gibi manevî kirlerden de arndrmaktadr. Peygamberimiz (as) hiç olmazsa haftada bir kere (özellikle cuma günü) vücudun tamamen ykanmasn tavsiye etmitir. “Her cuma günü ykanmak, yetikin her insann boynuna borçtur.” Ayrca Resûlullah (as) “Eer müminlere güçlük verecek olmasaydm onlara her namaz öncesinde misvak kullanmay emrederdim.”; “Yemekten önce ve sonra el ykamak yemee bereket getirir.” buyurmu, el, az ve di temizliine verdii önemi ifade etmitir. Bunlara ek olarak trnak, saç, sakal, byk temizlii, beden temizlii, güzel koku sürünmek gibi kiisel bakm gerektiren konularda da titiz davranlmasn emretmitir. Peygamber Efendimiz (as) öyle buyurmutur: “üphesiz ki benim ümmetim, kyamet gününde abdest izlerinden dolay yüzleri nurlu, elleri ve ayaklar parlak olarak çarlacaktr. Yüzünün nurunu artrmaya gücü yeten kimse bunu yapsn.” Peygamberimiz (as) beden temizliine çok önem verirdi. Temizliin imandan olduunu söylerdi. Yemek yemeden önce ve yemek yedikten sonra mutlaka ellerini ykar, dilerinin temizliine dikkat ederdi. Güzel kokular kullanmay sever, ashabna da temizlie dikkat etmelerini hatrlatrd. Soan, sarmsak gibi koku verici yiyecekleri yiyenlerin camiye gelmemeleri konusunda ashabn uyarrd. Yiyecek ve Giyecek Temizlii Dinimiz, yediklerimizin ve içtiklerimizin temiz olmasna büyük önem verir. Yiyecek ve içeceklerde arayacamz ilk özellik manevi temizlikleri, yani helâl olmalardr. Bu konuda Peygamber Efendimiz (as) öyle buyurmutur: “Allah temizdir, sadece temiz olanlar kabul eder.” Kur’an- Kerim’de de “Ey iman edenler! Eer siz ancak Allah’a kulluk ediyor97 1. ÜNTE Güzel Sözler Söyleyip Güzel Davranlarda Bulunalm sanz, size verdiimiz rzklarn iyi ve temizlerinden yiyin ve Allah’a ükredin.” (2 / Bakara Suresi, 172. ayet) buyurulmaktadr. Hz. Peygamber (as) yediklerinin helâl olmasna dikkat ederdi. Ashabna da helâl yoldan kazanmalarn öütler, sürekli onlar uyarrd. Yiyeceklerde olduu gibi giyeceklerde de temizlie dikkat edilmelidir. Çevresindekileri rahatsz edecek ekilde giyinmesi Müslümana yakmaz. Allah’n Elçisi (as), her konuda olduu gibi klk kyafetinin temizlii ve güzellii konusunda da Müslümanlara örnek olmutur. Hz. Peygamber (as) temizliine, saçna bana, klk kyafetine dikkat etmeyenleri uyarm, temizlie ve güzel görünüe dikkat edilmesi gerektiini ifade etmitir. Çevre Temizlii Müslümanlar, kiisel temizlie dikkat ettikleri gibi yaadklar çevrenin de temiz olmasna dikkat ederler. Bu önemli bir ahlâkî sorumluluktur. Bir Müslüman, evde, okulda, sokakta camide, toplu tama aracnda ksacas bulunduu her ortamda temizlie dikkat eder. Çevre temizliinin ayn zamanda toplumsal bir görev olduunu unutmaz. Bilir ki “üphesiz Allah çok tövbe edenleri sever, çok temizlenenleri sever.” (2 / Bakara Suresi, 222. ayet). Hz. Peygamber (as) çevre temizliine çok önem verir, ashabn da bu konuda sk sk uyarrd. Evlerin bahçelerini, bo alanlar, yollar, insanlarn dinlenecekleri aaç gölgelerini temiz tutmalarn isterdi. Yerlere tükürerek bakalarn rahatsz edenlerin kötü bir davranta bulunduklarn söylerdi. nsanlara rahatszlk verecek küçük bir eyin bile yol üzerinden kaldrlmasnn sevap olduunu belirtirdi. A Temizlik imandandr. brahim ve smail’e öyle emretmitik: “Tavaf edenler, kendini ibadete verenler, rükû ve secde edenler için evimi (Kâbe’yi) tertemiz tutun. “ 2 / Bakara Suresi, 125. ayet (Hasan Aycn, Krk Hadis, Krk Çizgi) 98 haram: Dinimizin yaplmasn ya da yenip içilmesini kesin bir ekilde yasaklam olduu eyler. helâl: Dinimizce yaplmas ya da yenip içilmesi serbest braklm eyler. 1. KUR Ahlâk Çevre temizlii, kul hakk ve emanet kavramlar ile de balantl bir konudur. Çünkü üzerinde yaadmz dünya bize Allah’n emanetidir. Biz de bu emaneti en güzel ekilde korumakla sorumluyuz. Bu emanet üzerinde sadece bugün ayn çevreyi paylatmz dier insanlarn deil gelecek nesillerin de haklar vardr. Bunlar gözeterek çevremizdeki doal kaynaklar en verimli ekilde israf etmeden kullanmalyz. Çevre kirliliine yol açacak ve doal yapy tahrip edecek her türlü davrantan da dikkatle kaçnmalyz. 3 Doruluktan Ayrlmayalm Dürüstlük, sdk, sözünde durmak, sadakat, sözünde ve iinde emin olmak, haktan ve hakldan yana olmak, hidayet, özü sözü bir olmak gibi kavramlar dorulukla birlikte düünülmelidir. Ayrca doruluun zdd olan kavramlar da doruluk konusu ele alnrken aklda tutulmaldr. Örnein yalanclk, hile, aldatma, güvensizlik, iki yüzlülük, samimiyetsizlik, dalalet, ihanet… Doruluk, doru sözlü olmak, dürüstlük gibi ahlâkî erdemler hayatn tamamn kuatr. Sadece ibadetler ve ahlâkî konularda deil her zaman; evde, okulda, sokakta, ticarette, yöneticilikte doru olmak gerekir. Yalana bavurmak, hile yapmak, aldatmak bir Müslümann kesinlikle uzak durmas gereken kötü davranlardr. Bunlar kiiyi her yönden zarara uratr. Doruluk, birçok ahlâkî güzellii de beraberinde getirir. nsann düünce, söz, niyet ve davranlarnda kendini gösterir. Dinin özü dosdoru olmaktr. Peygamberimiz (as) öyle buyurmutur: “Satc ve alc, pazarl bitirdikten sonra birbirlerinden ayrlmadkça alverii bozup bozmamakta serbesttirler. Eer onlarn her biri karlkl olarak doru söyler, her eyi açkça ortaya koyarlarsa alverileri bereketli olur. Yalan söyleyip gizlerlerse alverilerinin bereketi kalmaz.” Bu hadiste bir alverite bereket olabilmesi, doruluk artna balanmtr. Bereket olmadnda ilk anda kazanç gibi görülenler ksa zamanda elden çkar ve kii yapt alveriin hayrn göremez. Bir baka hadisinde Hz. Peygamber (as) “Bizi aldatan bizden deildir.” buyurarak aldatmann yanllna dikkat çekmitir. Doruluk ve dürüstlük en bata kulun Allah ile olan ilikisinde söz konusudur. Ayrca kul hakk olarak ifade edilebilecek alanlarda da doruluk ve dürüstlüe dikkat edilmelidir. Doruluk insan cennete ulatrr. Yalan ise cehenneme sürükler. Bunu Resûlullah (as) u ekilde açklamtr: “üphesiz sözde ve ite doruluk hayra ve üstün iyilie yöneltir. yilik de 99 1. ÜNTE Güzel Sözler Söyleyip Güzel Davranlarda Bulunalm cennete iletir. Kii doru söyleye söyleye Allah katnda dorucu (sddîk) diye kaydedilir. Yalanclk yoldan çkmaya sürükler. Yoldan çkmak da cehenneme götürür. Kii yalan söyleye söyleye Allah katnda çok yalanc (kezzab) diye yazlr.” Allah Teâlâ, Peygamberinden (as) ve bizlerden dosdoru olmamz istedii gibi (11 / Hûd Suresi, 112. ayet) doru davranan insanlarla beraber olmamz da istemektedir. “Ey iman edenler! Allah’a kar gelmekten saknn ve dorularla beraber olun.” (9 / Tevbe Suresi, 119. ayet). Doruluk sayesinde insan maddî manevî birçok kazanç salar: Geçmi günahlarnn balanmas, gelecekte büyük ödüller elde edilecek olmas, korkudan ve üzüntüden uzak olunmas, cennete kavumak, meleklerin dostluu, bereket, insanlar arasnda saygnlk... Bütün bunlarn ötesinde doruluun en güzel sonucu kalp huzurudur. Doruluk her zaman hayrl ve iyi sonuçlar verir. 4 A Ey iman edenler! Allah’a kar gelmekten saknn ve doru söz söyleyin ki Allah sizin ilerinizi düzeltsin ve günahlarnz balasn. Kim Allah’a ve Resûlüne itaat ederse muhakkak büyük bir baarya ulamtr. 33 / Ahzâb Suresi, 70-71. ayetler A “üphesiz Rabbimiz Allah’tr.” deyip sonra da dosdoru olanlara hiçbir korku yoktur, onlar üzülmeyecekler de. Onlar cennetliklerdir. Yapmakta olduklarna karlk, orada sürekli kalacaklardr. 46 / Ahkâf Suresi, 13-14. ayetler A Öyle ise emrolunduun gibi dosdoru ol. Beraberindeki tövbe edenler de dosdoru olsunlar. Hak ve adalet ölçülerini amayn. üphesiz O yaptklarnz hakkyla görür. 11 / Hûd Suresi, 112. ayet Allah yilerle Beraberdir Müslüman; kendisi iyi olan, iyilik yapan, insanlar iyilie çaran ve bakalarnn iyiliini isteyen kiidir. yiliin zdd olan kötülük ise hiçbir ekilde Müslümana yakmaz. yilik, tüm güzel ahlâkî prensiplerin özü ve dayanak noktasdr. yilik yapmak, iyilie çarmak, iyiliin yaygnlamas için çalmak gibi özellikler Allah’n raz olaca kimselerin temel özellikleri arasnda saylmaktadr. Müslümanlarn en önemli özelliklerinden biri de “iyilii emredip kötülükten sakndrmak”tr. yilik çok büyük ve önemli hususlarda söz konusu olabilecei gibi basit ve önemsiz görülen hususlarda da 100 1. KUR Ahlâk olabilir. Yallara sayg göstermek, ihtiyac olanlarn yardmna komak, insanlar skntya sokan eyleri yoldan kaldrmak, Müslüman kardeine güler yüz göstermek birer iyiliktir. Dinimizde Müslümanlara hem iyilik yapmalar emredilmi hem de bunun yollar gösterilmitir. yilik; zekât ve sadaka vermek, yoksullarn ihtiyacn gidermek, zayflara yardm etmek eklinde maddî olabilecei gibi; güler yüzlü olmak, insanlara öüt ver- A mek, bilgi paylamak eklinde de olabilir. slâm dininde Allah’n yaplmasn emrettii her ey iyi, doru ve güzel olarak deerlendirilir. yilik duygusunun yaylmasn salamak, iyilie vesile olmak ve iyilik için araclk yapmak da iyiliktir. Hatta iyilie ni- yilik ve takva (Allah’a kar gelmekten saknma) üzere yardmlan. Ama günah ve dümanlk üzere yardmlamayn. Allah’a kar gelmekten saknn. Çünkü Allah’n cezas çok iddetlidir. 5 / Mâide Suresi, 2. ayet yetlenip de yapamayan kimseye bile iyilik sevab verilir. Kiinin kendisine, ailesine, komusuna, arkada ve akrabalarna, ksacas bütün insanlara iyilikle yaklamas gerekir. Bir yoksulun doyurulmas, bir yetimin bann okanmas, üzgün birinin teselli edilmesi, küçüklere sevgiyle davranlmas, büyüklere sayg gösterilmesi de iyilik kapsamndadr. yiliin miktar önemli deildir. Önemli olan yap- Kim bir iyilik yapmak ister de yapamazsa Allah bunu yaplm bir iyilik olarak kabul eder. ayet bir kimse iyilik yapmak ister de onu yaparsa Allah Teâlâ, o iyilii on mislinden balayp yedi yüz misliyle hatta daha da fazlasyla yazar. Kim bir kötülük yapmak ister de vazgeçerse Allah Teâlâ, bunu bir iyilik olarak kaydeder. ayet bir insan kötülük yapmak ister ve onu yaparsa Allah Teâlâ, o fenal sadece bir günah olarak yazar. lann bir iyilik olmasdr. Peygamber Efendimiz (as) Hadis-i erif yilik mutlaka Allah rzas için yaplmaldr. Mükâfat kardaki kiiden deil Allah’tan beklenmelidir. Yaplan iyilikler baa kaklmamaldr. Kendisine iyilik yaplan kii ise teekkür etmelidir, iyilie iyilikle ve daha fazlasyla karlk vermelidir. ayet baka bir iyilik yapmaya imkân yoksa dua etmelidir. “Yarm hurma vermek suretiyle de olsa kendinizi cehennem ateinden koruyunuz. O kadarn da bulamayanlar güzel bir sözle de olsa kendilerini korusunlar.” buyurmutur. Allah, iyilik yapanlarla beraberdir ve onlara yardmc olur. yilik adna harcanan eyin yerine Allah yenisini verir. A Kim güzel bir (ite) araclk ederse ona o iin sevabndan bir pay vardr. Kim de kötü bir (ite) araclk ederse ona da o kötülükten bir pay vardr. Allah’n her eye gücü yeter. 4 / Nisâ Suresi, 85. ayet 101 1. ÜNTE Güzel Sözler Söyleyip Güzel Davranlarda Bulunalm Resûlullah (as) öyle buyurmutur: “Her gün iki melek iner. Bunlardan biri: ‘Allah’m A Kim salih bir amel ilerse kendi lehine ilemi olur. maln verene yenisini ver!’ diye dua eder. 45 / Câsiye Suresi, 15. ayet Dieri de: ‘Allah’m cimrilik edenin maln yok et!’ diye beddua eder.” Müslümanlar iyilik konusunda birbirleriyle yararak iyiliin yaygnlamasna çalrlar. Me- Kardeini güler yüzle karlamak eklinde olsa bile hiçbir iyilii küçük görme. Hadis-i erif lekler, iyilik yapan Müslümanlara dost olur ve onlara dua ederler. yilik yapanlara hem dünyada hem de ahirette mükâfatlar kat kat verilir. Bir iyilie öncülük eden kimseye o iyilii yapannki gibi sevap vardr. “Erkek veya kadn, kim mümin olarak iyi i ilerse Hadis-i erif elbette ona ho bir hayat yaatacaz ve onlarn mükâfatlarn yapmakta olduklarnn en güzeli ile vereceiz.” (16 / Nahl Suresi, 97. ayet) 5 slâm Sevgi Dinidir Sevgi, insann yaratlnda var olan ve insanlar aras ilikilerde çok önemli yeri olan bir duygudur. Sevgi denildiinde dostluk, muhabbet, efkat, merhamet gibi güzel özellikler de akla gelir. Dümanlk, kin, nefret, merhametsizlik, efkatsizlik gibi olumsuz nitelikler de sevgiyle badamaz. Sevginin kendisi iyi olduu gibi her türlü iyilik ve güzellik de ancak sevgi sayesinde gerçekleir. Kii, sevdii insanlara yardmc olur, iyilik ve fedakârlk yapmak istediinde bunu daha çok sevdii insanlara yapar. Sevginin özünde karlksz vermek, fedakârlk gibi asil duygular vardr. slâm, sevgi dinidir. Dinimizde sevgi, imanla balantl görülmü, birbirini sevmek ya da sevmemek imann alameti olarak kabul edilmitir. Müslümanlarn birbirini sevmesi, ilikilerin sevgi üzerine kurulmas esastr. Allah’ sevmek, peygamberleri sevmek, inananlar sevmek ve onlara muhabbet beslemek dinin bir gerei olarak ifade edilmitir. nsan için en büyük mutluluk, Allah’n sevgisini kazanmaktr. Allah’n sevgisini kazanmann yolu ise Peygamberine (as) uymaktan geçer: “De ki ‘Eer Allah’ seviyorsanz bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve günahlarnz balasn.” (3 / Âl-i mrân Suresi, 31. ayet). 102 tevekkül: Her konuda Allah’a güvenmek, O’na dayanp teslim olmak. 1. KUR Ahlâk Sevgi konusunda Müslüman balayan en önemli ölçü “Allah rzas”dr. Müslüman sevdiini Allah rzas için, O’nun honutluunu elde etmek için sevmelidir. Sevgiyi bir duygu olarak kalpte tamak kadar bu sevgiyi sevilen kiiye ifade etmek de gerekir. Resûlullah (as) “Din kardeini seven, ona sevdiini söylesin.” buyurmutur. Bizler Allah ve peygamber sevgisi yannda iman kardeimiz olan Müslümanlar ve dier insanlar da severiz. Ayrca bitkileri, hayvanlar, tabiat ksaca bütün varlklar da Allah yaratt için severiz. Öte yandan dinimizi, ahlâkî deerlerimizi, kutsal bildiimiz eyleri, vatanmz, milletimizi de severiz. Allah Allah adaletle davrananlar ve adaleti gözetenleri çok tövbe edenleri güzel davrananlar iyilik edenleri kendine kar gelmekten saknanlar sabredenleri temizlenenleri tevekkül edenleri bozguncular böbürlenip maranlar günahkârlar ve nankörleri haddi aanlar hainleri inkâr edenleri israf edenleri kibirlenenleri zalimleri Allah Kimler i Sever? sever. Allah Kimler i Sevme z? sevmez. 103 1. ÜNTE Güzel Sözler Söyleyip Güzel Davranlarda Bulunalm 6 Kul Hakkna Dikkat Edelim nsanlar; ticaret, i, evlilik, eitim öretim, yönetim gibi hayatn deiik alanlarnda birbirleriyle iliki kurarlar. Kul hakk, bu ilikiler srasnda taraflardan birinin can, mal, eref, itibar ve benzeri bir hakknn ihlâli ile ortaya çkar. Kul hakk, dinimizde üzerinde çokça durulan bir husustur. Kul hakk ihlâli, maddî veya manevî haklarn ya da her ikisinin çinenmesi eklinde ortaya çkar. Adam öldürme, aldatma, faizcilik, gasp, hrszlk, hile, kumar, rüvet, tefecilik, yaralama gibi yollarla oluan kul hakk ihlâlleri maddî haklarn çinenmesine örnek olarak verilebilir. Manevî haklarn çinenmesine de alay, ara bozuculuk, gybet, hakaret, iftira, lakap takma gibi durumlar örnek olarak verilebilir. A Aranzda birbirinizin mallarn haksz yere yemeyin. Kul hakkndan doan günahlarn ve bun- 2 / Bakara Suresi, 188. ayet larn cezalarnn Allah ya da devlet tarafndan balanmas söz konusu deildir. Kul hakk, ancak hak sahibi kiinin balamas ile ortadan kalkabilir. Kul hakknn ne kadar önemli olduunu Resûlullah (as) öyle dile getirmitir: “Kimin üzerinde din kardeinin rz, namusu veya malyla ilgili bir zulüm varsa altn ve gümüün bulunmayaca kyamet günü gelmeden önce o kimsseyle helâllesin. Yoksa kendisinin salih amelleri as etmi kii öyle bir adamdr: Dünyada yapt bütün ibadetin sevab ile kyamet gününde Allah’n huzuruna gelir. Bu adam dünyada birçok hayrlar, ibadetler yapm olmakla birlikte bakalarna zulmetmi, kimini dövmü, kiminin gönlünü krm, una buna eliyle ve diliyle eziyet etmitir. te bu hak sahiplerinin hepsi o adamn çevresine toplanrlar, haklarn isterler: “Bana dünyada iken öyle yapt, hakkm al ya Rab!” diye davac olurlar. Allah onun hayr ve iyiliklerinden oluan sevaplar bunlara taksim eder, fakat borcu yine kapanmaz. Nihayet onlarn günahlarn bu adamn üzerine yükler, sonra da cehenneme gönderir. te asl ias eden böyle bir adamdr. Hadis-i erif 104 varsa yapt zulüm miktarnca sevaplarndan v alnr (hak sahibine verilir.) ayet iyilikleri yoksa a hakszlk ettii kardeinin günahlarndan alnarak h onun üzerine yükletilir.” o Hakszla urayan kiinin Müslüman ya da kâfir H olmas durumu deitirmez. Müslüman hiç kimo sseye hakszlk yapmamakla yükümlüdür. Bilerek yya da bilmeyerek haklarn ihlâl ettikleri kiilerden özür diler, maddî karlk söz konusu ise iade d eder ve helâllik diler. Bu konuda en çok dikkat e etmemiz gereken nokta, haklarn ihlâl ettiimiz e insanlardan helâllik almaya çalmak ve kul hakin kkyla ahirete gitmemektir. 1. KUR Ahlâk OKUMA PARÇASI ANKA KUU VE ODUNCU Fakir bir oduncu ormanda derin bir uçurumun kenarnda aaç kesiyordu. Geç olmutu ve oduncu yorulmutu. Aaç kesmeye, sabah güne klaryla beraber balamt. Yorulduu için de balta darbeleri iyice güçsüzlemiti. Baltay tutmakta zorlanyordu. Bu yüzden balta elinden kayp uçuruma dütü. Oduncu umutsuz ve çaresizdi. Baltas onun yaamasn sürdürmek için kazanç salayabilecei tek aletti. Yeni bir balta alabilecek paras da yoktu. Ellerini ovuturup alamaya balad srada çok güzel bir ku yannda belirdi. Bu, Anka Kuu’ydu. Anka Kuu oduncuya üzüldüü eyin ne olduunu sordu. Oduncu, kua bandan geçenleri anlatt. Ku uçurumdan aaya doru uçtu ve oduncuya bir balta getirdi. Ku yukar çktnda oduncu kuun getirdii baltann altn olduunu gördü. Anka Kuu oduncuya baltay göstererek sordu: “Bu senin mi?” Oduncu cevaplad: “Hayr, benim deil.” Ku, altn baltay yere brakp uçurumun derinliine doru tekrar kanat çrpt. Bu sefer de gümü bir balta ile geri döndü fakat oduncu baltasnn odundan yaplm sradan bir balta olduunu söyledi. Ku üçüncü kez uçuruma doru uçtu. Bu defa geri geldiinde pençelerinde, o zamana kadar baka oduncular tarafndan kaybedilmi olan tüm baltalar vard. Oduncu baltalara bakt ve aralarndan kendi baltasn seçti. Fakir oduncu baltasnn bulunmasna çok sevinmiti; kua teekkür etti. Ku oduncunun dürüstlüünü takdir etti. “Dürüstlüüne hayran oldum.” dedi oduncuya. “Ödül olarak senin baltann yan sra altn ve gümü olan baltalar da alabilirsin.” Mutlu oduncu hazinesiyle birlikte evine döndü. Dürüst oduncunun bandan geçenler zaman içinde köy halk tarafndan duyuldu. Onun iyi ansn yakalamak isteyen herkes ormana kotu. Oraya buraya baltalarn saklayp kaybettiklerini söyleyerek yalandan alamaya baladlar. Feryat ederek Anka Kuu’nu yardma çardlar. Elbette Anka Kuu geldi. Her birine önce altn sonra gümü baltalar getirdi. Oduncularn her biri açgözlü davranp bu baltalarn kendilerinin olduunu söylediler. Fakat Anka Kuu’nun getirdii baltalar ellerine alr almaz baltalar oduncularn ellerinden yok oldu. Çaresiz köylerine dönmeye karar veren oduncular saklam olduklar baltalarn hiçbir yerde bulamadlar. (Perese: Karakter Okulu Öretmen Kitab – VII Doruluk) 105 1. ÜNTE Güzel Sözler Söyleyip Güzel Davranlarda Bulunalm 106 1. KUR Ahlâk Peygamberimiz (as) anlatyor: Bir adam yolculuk esnasnda çok susamt. Bir kuyuya rastlad ve inip oradan su içti. Kuyudan çktnda, bir köpein susuzluktan dili sarkm bir vaziyette kvrandn ve topra yaladn gördü. Yolcu kendi kendine “Bu köpein hâli benim biraz önceki hâlim gibi, o da pek çok susam bir vaziyette.” diye söylendi. Kuyuya indi ve ayakkabsna su doldurarak, o köpee su verdi. Allah Teâlâ da o adamn bu davranndan memnun oldu, günahlarn affetti. Resûlullah (as) bu kssay anlattktan sonra, kendisini dinleyen sahabîlerden birkaç sordu: “Ey Allah’n Resûlü! Hayvanlara yaptmz iyilikte de bize bir sevap ve ödül var mdr?” Peygamberimiz (as) öyle buyurdu: “Bütün canllara yaplan iyiliin bir karl vardr.” 1. Adamn köpee davran ile kendinizin hayvanlara ve çevrenizdeki canl ya da cansz dier varlklara davran-larnz karlatrnz. 2. Bakalarna ne gibi iyiliklerde bulunabileceiniz üzerinde düünüp görülerinizi arkadalarnzla paylanz. G Ü Z E L ZLE ÇZGY BUL KELMEY Yanda güzel ahlâkla ilgili kelimeler saklanm. Çizgileri takip ederek harfleri yerletiriniz ve kelimeleri tamamlaynz. Dikkat ediniz, ayn renk çizgilerin birletirdii kutularda ayn harfler var. A H L A K D C S F N 107 1. KUR Kur Sonu Genel Deerlendirme erlendirme Kur Sonu Genel De 1 nsanlar bu sözü inanarak söylerlerse Müslüman olurlar ve slâm halkasna katlm olurlar. Bu sözün doru söylenii aadakilerden hangisidir? a. Lâ ilâhe illâllah Muhammeden resûlullah. b. Lâ ilâhe illâllah Muhammedun resûlullah. c. Lâ ilâhe illâllah Muhammeden resûlallah. d. Lâ ilâhe illâllah Muhammedun resûlallah. Aadaki metni okuyunuz. Birinci kadnn Aa cehe cehennemlik, ikinci kadnn cennetlik olmasnn sebebi hangi ahlâkî özelliklerdir? Düünüp yaznz. 2 Hz. Peygamber’in (as) arkadalarndan Ebû Hureyre anlatyor: Bir adam Peygamberimize (as) geldi ve “Ey Allah’n Elçisi!” dedi. “Falan kadnn çokça namaz kld, oruç tuttuu, sadaka verdii söyleniyor; fakat o diliyle komularn incitiyor.” dedi. Resûlullah (as), “O kadnda hayr yoktur, o cehennemliktir.” buyurdu. Ayn adam; “Ey Allah’n Elçisi! Falan kadn da farz namazlar klyor, ihtiyaç sahiplerine peynir datyor, komularn da incitmiyor.” dedi. Peygamberimiz (as) de, “O kadn cennetliktir.” buyurdu. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 3 108 Aadaki ifadelerden hangisi “slâm” kelimesinin tanmna uygun ise bandaki kutucuu iaretleyiniz. Teslim olma Boyun eme Bar ve esenlik Hayr ve iyilik dileme Af dileme man etme Tanklk etme Balama Yemin etme Selamet Selam verme Söz verme Birleme Güvende olma Balanma 1. KUR Kur Sonu Genel Deerlendirme 4 Aadaki tablonun birinci sütununda slâm’n esaslar ile imann esaslar verilmitir. kinci ve üçüncü sütuna hangisine ait olduklarn iaretleyiniz. Esaslar slâm’n Esaslar mann Esaslar 3 Allah’a iman Namaz klmak Meleklere iman Oruç tutmak Ahiret gününe iman Kaza ve kadere iman Zekât vermek Kitaplara iman Kelime-i ehadet Peygamberlere iman Hacca gitmek 5 am l r o m rabe raa r e Ha la b in ta lank s d r a m ma a a l ho k ran p a v y an da ilir? d fn ayan d ver m ea n p aci p V ha . a ste ü M h b. kru e c. M fsit Mü d. 7 Be ve, e mey b a ld a Bir d , n görür kisi gü . e görm z Üçü ise erede? n Cevabn 6 H ber z. Peyg An (as) H amkom lamas udeyb ’n iye rna u ülke dan so h n mi mektup ükümd ra tir. a l a rla r A han ada gönde rgisi kile biri bunlar rden d de ildir an ? a. H indi stan b. S asan i c. B izan s d. M sr 109 1. KUR Kur Sonu Genel Deerlendirme 8 Aadaki kelimeler namazn hangi farzyla ilikili ise bandaki kutucua o farzn numarasn yaznz. 1. Hadesten taharet 2. Necasetten taharet 3. Setr-i avret 4. stikbal-i kble 5. Vakit 6. Niyet 7. ftitah tekbiri 8. Kyam 9. Kraat 10. Rükû 11. Secde 12. Ka’de-i ahîre El balamak Zaman Saat Bilinç Eilmek Yere kapanmak Diz kapa Allahu ekber Yön Seccade Ayet Elbise Balamak Burun Diz Ettehiyyâtü Oturmak Beklemek Ayakta durmak Abdest Kur’an Sure Gusül Örtmek Kâbe Aln Son Amaç 9 slâm'dan önce; Aadaki cümleleri tamamlaynz. • Mekke, hac mevsiminde önemliydi çünkü; • Mekke panayr merkeziydi. Panayrlarda unlar yaplrd: • Mekke’de hanifler de vard. Hanif u anlama gelmektedir: • Mekke’de kötülük ve cehalet hâkimdi. Örnein; yeni doan kz çocuklar öldürülüyordu. Ayrca, 110 1. KUR Kur Sonu Genel Deerlendirme Aadaki cümlelerdeki boluklar parantez içinde verilenlerden uygun olan ile doldurunuz. 10 a - Peygamberimiz (as), Medine’ye hicretinin hemen ardndan burada bir mescit ina etti. Bu mescide ………………………….. ad verildi. (Mescid-i Nebevî / Mescid-i Haram / Mescid-i Aksâ) b - Müslümanlarn Mekkeli müriklerle yaptklar ilk sava ……………………… idi. Bu sava ayn zamanda Müslümanlarn ilk büyük zaferi oldu. (Bedir Sava / Uhud Sava / Hendek Sava) c - Hz. Peygamber (as), Hudeybiye Anlamas’ndan sonra çevre ülkelerdeki hükümdarlara slâm’a davet mektuplar gönderdi. Kendisine gönderilen mektubu alan ………………………… hükümdar Necai, Müslüman oldu. (Bizans / Sasani / Habeistan) d - Hz. Peygamber’e (as) ilk vahiy …………… Maaras’nda iken geldi. (Hira / Sevr / Taif) e - ……………………. Hz. Peygamber’e (as) ilk iman eden kii oldu. (Hz. Hatice / Hz. Aie / Hz. Fatma) Aada abdest, gusül ve teyemmümü bozan durumlar bir arada verilmitir. Hangi durum bunlardan hangisini bozar? lgili sütunu iaretleyiniz. Yalnz dikkat ediniz, baz durumlar her üçünü birden bozabilir. Ayrca teyemmümün hem gusül hem de abdest yerine geçmek üzere alndn varsaynz. Abdest Gusül 11 Teyemmüm Uyumak Yellenmek Su bulmak Küçük veya büyük tuvaletini yapmak Namaz klarken yanndaki kiinin iitecei kadar gülmek Cünüplük Suyu kullanma engelinin ortadan kalkmas Vücudun herhangi bir yerinden kan, irin, sar su çkmas Az dolusu kusmak Baylmak 111 Teekkür ve Telif Haklar Eserlerinden yararlandmz kaynakçada ad geçen ve aada isimlerini zikrettiimiz kii ve kurumlara teekkür ediyoruz: Ahmet Mercan, Ahmethan Ylmaz, Bestami Yazgan, Birdirbir Dergisi, Cabelka Kitapl, Çar Cebeci, Damla Yaynlar, Diyanet Çocuk Dergisi, Dü Deirmeni Kitapl, EDAM (Eitim Danmanl ve Aratrmalar Merkezi), Erdem Yaynlar, Esma Klç, Esra Nur Uçkan, Hasan Aycn, Melike Günyüz, Nobel Yaynlar, Reza Hemmatirad, Yaar Kandemir. Ayrca eserlerinden yaz ve görsel kullanmamza izin veren aadaki telif sahibi kii ve kurumlara teekkür ederiz: § Diyanet Çocuk Dergisi [Esma Klç imzal slâm’n artlar adl iir / s. 37]. § EDAM (Eitim Danmanl ve Aratrmalar Merkezi) Birdirbir Dergisi ve Birdirbir Kitapl [Çar Cebeci imzal lginç Sorular adl metin ve görseli / s. 36 Hatice Ilak imzal Adil Bir Hakem yazs ve görseli / s. 68-69 Anka Kuu ve Oduncu adl öykü ve görseli / s. 105]. § Erdem Yaynlar, [Bestami Yazgan imzal slâm’n Anahtar adl iir ve görseli /s. 15 Bestami Yazgan imzal Küçük Kul adl iir ve görseli /s. 21]. § Hasan Aycn – Birdirbir Kitapl [Temizlik mandandr çizimi / s. 97]. § Ö. Faruk Aksoy - SAM Fotoraf Arivi [Mekke’de kurulan en büyük panayr olan Ukaz panayrnn kalntlar görseli / s. 60 Hz. Peygamber’in (as) doduu evin yerine ina edilen ve bugün Mekke Kütüphanesi olarak kullanlan yap görseli / s. 63 Sevgili Peygamberimizin (as) sütannesinin yaad Benî Sa’d Vadisi görseli / s. 64 Sevgili Peygamberimizin (as) dedesinin kabrinin de bulunduu Mekke’deki Cennetü’l-Mualla mezarlnn bugünkü hâli görseli / s. 65 Hira Maaras görseli / s. 72 Hira Da görseli / s. 73 Mescid-i Aksa görseli / s. 78 Mescidü’l-Bey’a: Medinelilerin Akabe’de Peygamberimizle (as) görütükleri yerde bugün bulunan mescit görseli / s. 79 Sevr Maarasnn bulunduu Sevr Da görseli / s. 80 Hicret güzergâhn gösteren harita / s. 80 Kuba Mescidi görseli / s. 81 Mescid-i Nebevî / s. 84 Hz. Peygamber (as) geldiinde Medine’de Yahudilere ait olan topraklar görselleri / s. 85 Uhud Sava’nn yapld alan görseli / s. 86 Hudeybiye Antlamas’nn yapld yer görseli / s. 87 Hz. Peygamber’in (as) defnedildii yer (Hücre-i Saadet) görseli / s. 89]. Dier bütün yaz ve görsellerin telif haklar Türkiye Diyanet Vakf’na aittir. Yazl izin alnmakszn kitabn tamamnn ya da bir ksmnn herhangi bir ortamda herhangi bir ekilde basm, yaym, çoaltma ve/ veya datm yaplamaz. Kaynakça Kaynakça elinizdeki kitabn hazrlanmasnda faydalanlan kaynaklardan olumaktadr. Okuma ve faydalanma kolayl salamak açsndan metin içinde alnt yaplan ksmlara ayr ayr atf yaplmayarak tüm kaynaklar buraya topluca alnmtr. Kaynakçay, ilgili konularda ilave bilgi edinmek için de kullanabileceinizi unutmaynz. Adem Kandemir, Alpaslan Durmu, Dudu Ekinci, Hatice Ilak ve lyas Aslan. Hz. Peygamber’in Hayat. EDAM: stanbul (yaymlanmam çalma). Ali Ünal. Allah Kelâm Kur’ân- Kerîm ve Açklamal Meali. Define Yaynlar: stanbul, 2007. Alpaslan Durmu, Hatice Ilak ve Neriman Gökçegöz Karatekin. Yaz Kur’an Kurslar Öretici Klavuzu. Diyanet leri Bakanl Yaynlar: Ankara, 2006. Alpaslan Durmu, Hatice Ilak, lyas Aslan ve Neriman Gökçegöz Karatekin. Dinimi Öreniyorum. Diyanet leri Bakanl Yaynlar: Ankara, 2005. Amil Çelebiolu ve Yusuf Ziya Öksüz. Türk Bilmeceler Hazinesi. Kitabevi: stanbul. Bestami Yazgan. lk Örendiklerim Dizisi 1–5 (Doutan Müslümanm, Namaz Klyorum, Benimki Ku Orucu, Yoksullar Unutmam, Hacca Gidiyorum). Dü Deirmeni Kitapl: stanbul, 2004. Beir slamolu. Modern lmihâl (Davran Bilgisi) nanç, Metodoloji, badet ve Sosyal Hayat Fkh. lahiyat Yaynlar: Ankara, 2002. 112 Birdirbir: Aylk Din Eitimi ve Kültürü Dergisi. Say: 1-19. EDAM: stanbul, 2006-2007. Bünyamin Erul ve Ekrem Kele. Hacc Anlamak: Haccn Hikmetleri ve Yapl. Diyanet leri Bakanl Yaynlar: Ankara, 2004. Bünyamin Erul ve Ekrem Kele. Kutsal klimde Dua: Hac Esnasnda Yaplabilecek Duâlar. Diyanet leri Bakanl Yaynlar: Ankara, 2004. Dalal Al-Alami. Son Mühür – Peygamberimizin Hayat (çev. Merve Akku). Cabelka Yaynlar: stanbul, 2006. Diyanet Çocuk Dergisi. Diyanet leri Bakanl: Ankara. 2004-2008. Elmall Hamdi Yazr. Hak Dini Kur’an Dili. Eser Neriyat: stanbul, 1982. Emrehan Halc. Akl Oyunlar. Doan Kitap: stanbul, 2007. Esma Klç. slâm’n artlar. Diyanet Çocuk Dergisi. Austos 2004. Say 289. Halil Altunta ve Muzaffer ahin. Kur’an- Kerim Meâli. Diyanet leri Bakanl Yaynlar: Ankara, 2003. Hatice Ilak ve Alpaslan Durmu (Ed.). Kara Tahtay Amak (Örenci Merkezli Öretmenlik). Kaknüs Yaynlar: stanbul, 2004. Hasan Aycn. Krk Hadis Krk Çizgi. EDAM Birdirbir Kitapl: stanbul, 2. bask, 2008. lyas Aslan ve dierleri. Kur’an Anlalsn Diye. Yekder: stanbul, 4. bask, 2007. smail Karagöz, Mehmet Keskin ve Halil Altunta. Hac lmihali. Diyanet leri Bakanl Yaynlar: Ankara, 2005. smail Karagöz (yay. Haz.). Dinî Kavramlar Sözlüü. Diyanet leri Bakanl Yaynlar: Ankara, 2005. Komisyon. Peygamberimi Öreniyorum. Diyanet leri Bakanl Yaynlar: Ankara, 29. bask, 2005. Laura Buller. Benim nancm (çev. Seda Darcan Çiftçi). Kaknüs Yaynlar: stanbul, 2006. Linda Williams Aber, Mark Dana, Trip Payne ve dierleri. Super Brain Builders. Pil: Illinois, 2003. Macit Yaarolu. Çocuklarmz çin Din Bilgisi. Diyanet leri Bakanl Yaynlar: Ankara, 1998. Martin Lings. Hz. Muhammed’in Hayat (çev.: Nazife iman). nsan Yaynlar: stanbul, 1990. Nazif Ylmaz ve Alpaslan Durmu. Yaz Kur’an Kurslarnda Eitimde Kalite Rehberi. Deerler Eitimi Merkezi Yaynlar: stanbul, 2006. Necati Öztürk. Fotoraflarla Kutsal Topraklar: Hicaz Albümü. Diyanet leri Bakanl Yaynlar: Ankara, 2. bask, 2006. Neriman Gökçegöz Karatekin, Halil Eki, Mustafa Otrar, Alpaslan Durmu, Hatice Ilak, Pnar Koç Yldrm. Helik: Karakter Okulu Aile Kitab I-X (Sorumluluk, Yardmseverlik, Adalet, Özgüven, Liderlik, Dostluk, Doruluk, Sabr, Sayg, Öz Denetim). Nobel Yaynlar ve EDAM: stanbul ve Ankara, 2005. Neriman Gökçegöz Karatekin, Halil Eki, Mustafa Otrar, Alpaslan Durmu, Hatice Ilak, Pnar Koç Yldrm. Perese: Karakter Okulu Öretmen Kitab I-X (Sorumluluk, Yardmseverlik, Adalet, Özgüven, Liderlik, Dostluk, Doruluk, Sabr, Sayg, Öz Denetim). Nobel Yaynlar ve EDAM: stanbul ve Ankara, 2005. Nurullah Abal. Allah’a Teekkürün Bir fadesi: Namaz. Furkan Yaynlar: stanbul, 2. bask, 1997. Osman Bilgen. Pratik lmihâl. Rehber Yaynlar: stanbul, 2005. Osman Özbaçe. Kitabm Öreniyorum. Diyanet leri Bakanl Yaynlar: Ankara, 2005. Ömer Özsoy ve lhami Güler. Konularna Göre Kur’an Sistematik Kur’an Fihristi. Fecr Yaynlar: Ankara, 1996. Selçuk Yldrm. Tekerleme ekerleme. Uurböcei: stanbul, 2. bask, stanbul. Seyfettin Yazc. Temel Dini Bilgiler (tikad, badet, Ahlâk, Siyer). Diyanet leri Bakanl Yaynlar: Ankara, 29. bask, 2004. evki Aydn (Ed.). lköretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersi Öretim Klavuzu (4-8). Milli Eitim Bakanl: Ankara, 2002. Talat Koçyiit ve smail Cerraholu. Kur’an- Kerim ve Türkçe Meali. Diyanet leri Bakanl: Ankara, 1985. Türkiye Diyanet Vakf slâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakf: Ankara. Vecdi Akyüz. Hayat Kullanma Klavuzu: lmihâl. EDAM: stanbul (yaymlanmam çalma). Yaar Kandemir. Âhirete nanyorum. Damla Yaynlar: stanbul, 2003. 113 Sözlük ahiret: Ölümle balayan, dünya hayatndan farkl ve sonsuz olan hayat, öbür dünya, öteki dünya. amel: Bir kimsenin dinin buyruklarn yerine getirmek için yapt ey, i, eylem, ibadet tarz. bedevî: Çölde, çadrda yaayan göçebe. din: Akl sahibi insanlarn kendi bilinçli seçimleriyle tercih ettikleri; onlar iyi, güzel ve doru olan eylere yönlendiren ilâhî hüküm ve öütler bütünü. ensar: Mekke’den Medine’ye hicret eden Sevgili Peygamberimizi (as) ve arkadalarn Medine’ye kabul eden ve onlara her türlü yardm yapan Medineli Müslümanlar. hanif: Hz. brahim’in (as) tebli ettii hak din üzere olan ve Allah’n birliini kabul eden müminlere denir. Hz. Muhammed’in (as) yaad Hicaz bölgesinde, az da olsa hanifler vard. haram: Dinimizin yaplmasn ya da yenip içilmesini kesin bir ekilde yasaklam olduu eyler. helâl: Dinimizce yaplmas ya da yenip içilmesi serbest braklm eyler. hutbe: Cuma ve bayram namazlarnda minberde okunan dua ve verilen oüt. ilâh: Kendisine taplan, ibadet edilen varlk, mâbud. inkârc: Peygamberi ve onun Allah’tan getirdii buyruklar kabul etmeyen kii. slâm: Bar ve esenlik, selamet, balanma, boyun eme, teslim olma, selam verme, hayr ve iyilik dileme. kamet: Farz namazlardan önce namazn baladn bildiren, ezana benzeyen sözlerdir. Ezandan fark ìhayye ale’lfelâhî cümlesinden sonra ìkad kâmeti’s-salâhî cümlesinin eklenmesidir. kayser: Bizans hükümdarlarna verilen isim. kelime: Söz, sözcük. kisra: Sasani hükümdarlarna verilen isim. mümin: Allah’a, Hz. Muhammmed’e (as) ve onun bildirdii her eye kalpten inanp boyun een kii, inançl, imanl. mürik: Allah’n ei, orta ya da benzeri bulunduuna inanan kimse. mesh: Bir eyi elle svazlama anlamna gelen bu kelime abdest alrken slak eli baa, enseye; teyemmüm alrken de topraa vurulan eli, kol ve yüze sürmeyi ifade eder. minber: Camilerde hatibin çkp hutbe okuduu merdivenli, yüksekçe yer. mizan: Maher günü herkesin amellerinin tartlaca adalet terazisi. muhacir: Müriklerin dayanlmaz bask ve ikencelerinden dolay yurtlarndan ayrlp göç etmek zorunda kalan Mekkeli Müslümanlar. mukavks: Msr hükümdarlarna verilen isim. nafile: Farz ve vacip olmayan, yapldnda mükâfat verilen, terk edildiinde ceza gerektirmeyen, kiinin kendi isteiyle yapt amellerdir. 114 necaset: Kan, idrar, dk, kusmuk, yenmesi helâl olmayan hayvanlarn eti vb. maddî kirler. necai: Habeistan hükümdarlarna verilen isim. putperest: badet maksadyla Allah’tan baka birine veya bir eye sayg sunup tapnan, putlar Allah’a e, ortak veya benzer kabul eden kimse. rekât: Namazn kyam, kraat, rükû ve iki secdeden oluan ksmlarndan her biri. resûl: nsanlara Allah’n mesajlarn ulatran, onlar dine çaran kimse. Türkçe’de elçi, peygamber, nebi, yalvaç kelimeleri de e anlamls olarak kullanlr. taharet: Temizlik. Necaset ve hadesten temizlenmektir. tavaf: Kâbe’yi sola alp Hacerülesved’in hizasndan balayarak yedi defa Kâbe etrafnda dönmek. tefekküre dalmak: Derin derin düünmek, düünceye dalmak. tevekkül: Her konuda Allah’a güvenmek, O’na dayanp teslim olmak. vahiy: Allah’n peygamberlerine mesajlarn bildirmesi.
