Yükle - Besfin

Finansal Başarı Karşılaştırması
2010-2013
Çalışmanın Amacı ve Kapsamı
Son yıllarda futbol ekonomisinin yükseliş göstermesi, ülkemizdeki en büyük 4 kulübün piyasa değerlerinin 2 milyar TL’ye ulaşması ile Türk
futbolu Dünya’da ve ülkemizde daha da büyük bir ilgi görmeye başladı. Spor Toto Süper Lig’de yer alan 4 büyük kulübümüzün ve Avrupa’nın
önde gelen kulüplerinin son yıllardaki artan gelir ve giderlerinin futbol başarıları ile ilişkisini çalışmamızda değerlendirdik.
Çalışmamızın ilk bölümünde 5 parametreyi değerlendirdik:





Gelirlerin giderlere oranı,
Sezonlar boyunca oynanan maçlarda 18 kişilik kadroda ki her bir oyuncunun, isim gözetmeden, takımına sağladığı Net Katma Değer,
Galibiyet başına ortalama gelir,
Galibiyet başına katlanılan ortalama gider,
Gol averajı başına ortalama gider.
Çalışmamıza dâhil ettiğimiz Türk takımlar Beşiktaş JK, Fenerbahçe SK, Galatasaray SK, Trabzonspor SK’dır. Yabancı takımlar ise
Almanya’dan Borussia Dortmund, İngiltere’den Arsenal FC ve Manchester United ve İtalya’dan Juventus FC’dir. Bu takımları çalışmamıza dahil
etmemizin sebepleri ise ülkelerinde büyük başarılar sağlamış olmaları ve halka açık olmalarıdır.
Çalışmamızda kullandığımız veriler1 2010/11-2011/12-2012/13 sezonlarına ait mali veriler2 olup, bu verilerden yola çıkarak takımların toplam
gelirleri ve toplam giderlerini bir arada kullanarak toplu olarak getiri/maliyet analizlerini yaptık. Takımların her sezon kendi liglerinde, ülkelerine
has turnuvalarda ve Avrupa kupalarında attıkları ve yedikleri golleri ve o sezondaki bütün resmi maçlarındaki galibiyet, mağlubiyet ve beraberlik
sayılarını dikkate aldık.
1
Lig ve Avrupa kupası verileri http://www.fcstats.com internet sitesinden alınmış olup, ülke içi turnuva verileri ise http://www.mackolik.com internet sitesinden
alınmıştır.
2
Türk kulüplerin mali verileri http://www.kap.gov.tr den alınmıştır. Yabancı takımların mali verileri ise kendi internet sitelerinden alınmıştır. Yabancı takımların
mali verilerindeki yerel para birimleri mali tablolarının kapsadığı zaman diliminin son gününe ait o günün kapanış döviz kuru alınarak Türk Lirasına çevrilmiştir.
tarafından hazırlanmıştır
1
Takımların Gelirlerinin ve Giderlerinin Gelişimi - I





Analizimizde kullandığımız takımların 2010-2013 yılları
arası gelir ve giderlerinin büyüme hızlarına bakacak
olursak Galatasaray ve Fenerbahçe’nin gelirlerinin en
hızlı büyüdüğünü görebiliyoruz.
Bu duruma paralel olarak aynı takımlar giderleri de en
hızlı büyüyen 3 takımın arasındadır.
Diğer Türk takımlarına bakacak olursak Beşiktaş’ın
giderlerini kısmaya yönelik bir politika izlemesinden
dolayı giderleri %17 düşmüş ve gelirleri de %1 oranında
artmıştır.
Trabzonspor ise giderlerinin %30 oranında artış
göstermesine karşılık gelirlerinde 3% azalma meydana
gelmiştir.
Bu yıllarda en ilgi çeken takım ise Arsenal’dir. Arsenal’in
gelirleri 3 yıl boyunca ortalama %11 büyürken giderleri
ise %13 oranında düşmüştür.
Galatasaray, Fenerbahçe ve Borussia
Dortmund 2010-2013 yılları arasında
gelirlerini en hızlı arttıran takımlardır.

Galatasaray 2010/11 Spor Toto Süper Lig’de ligi 8. Sırada bitirirken, Fenerbahçe Trabzonspor ile aynı puana sahip olarak şampiyon olarak bitirmiştir.
Beşiktaş ise aynı sezonu 5. Sırada bitirmesine rağmen Türkiye Kupasını kazandığı için bir sonraki sene Avrupa Kupalarına katılmıştır.

Galatasaray 2011/12 ve 2012/13 sezonlarında Lig’de en yakın takipçisi Fenerbahçe ile arasında 11/12 sezonunda 1 puan, 12/13 sezonunda ise 10 puan
farkla şampiyon olmuştur. 2011/12 sezonunu Beşiktaş ve Trabzonspor sırasıyla 4. ve 3. sırada bitirmişlerdir. 12/13 sezonunda Beşiktaş 3 Trabzonspor
ise 9. sırada bitirmiştir.
tarafından hazırlanmıştır
2
Takımların Gelirlerinin ve Giderlerinin Gelişimi - II
Bu bölümde takımların her 100 TL’lik gider karşılığında ne kadar gelir yarattığını inceledik.
Türk takımlarına baktığımızda, Fenerbahçe’nin diğer Türk takımlarına göre daha yüksek bir Gelir/Gider oranına sahip olduğunu görebiliyoruz. Trabzonspor 20102011 sezonunda yüksek olan gelir/gider oranını sonraki sezonlarda %50 oranında düşürmektedir. Bunun sebebi Trabzonspor’un 2011-2012 sezonunda
Şampiyonlar Ligi’ne katılan tek Türk takım olarak UEFA’dan büyük bir gelir elde etmesidir. İncelenen 3 senenin ortalamasına bakacak olursak, her 100 TL’lik
gidere karşın Fenerbahçe 89 TL, Trabzonspor 83 TL, Galatasaray 72 TL ve Beşiktaş 55 TL gelir elde etmiştir.
İncelenen sezonlar boyunca Manchester United ve Arsenal takımlarının Gelir/Gider oranının bütün takımlar arasında en yüksek orana sahip olduğunu
görebiliyoruz. Bunun birincil sebebi Manchester United’ın marka değerinin yüksek olmasından kaynaklanan gelirlere sahip olmasıdır. Şampiyonlukları ve Avrupa
kupalarında üst turlara çıkması veya final oynamasından elde ettiği gelirin marka değerinin gösterdiği etki kadar etki göstermediği aşikârdır. Eklemek gerekir ki
Manchester United’ın stat gelirleri belki de Dünya’daki bir stattan elde edilebilecek en yüksek gelirdir. Onları takip eden takım ise Alman Borussia Dortmund’dur.
Dortmund 2012-2013 sezonunda UEFA Şampiyonlar Ligi’nde bir başka Alman takımı olan Bayern Munich ile final oynamış ama kazanamamış olsa bile 20112012 sezonundaki gelir/gider oranını 40% yükseltmiştir. Borussia Dortmund’un Manchester United’dan farkı ise Manchester United’ın mali tablolarında Avrupa
Kupalarından elde ettiği gelirler artık varsayılan gelirler olduğu için gruplardan çıkamaması bile çok büyük bir etki yaratmamaktadır. Fakat Borussia Dortmund her
sene aynı performansı sergileyemediği için bu durum onlar için söz konusu değildir. 2010-2011 ve 2011-2012 yıllarında Gelir/Gider oranı bakımından son sırada
olan İtalyan takımı Juventus FC, 2012-2013 sezonunda İtalya Serie A’da şampiyon olmasına ve UEFA Şampiyonlar Ligi’nde Çeyrek Final oynamasına rağmen
tarafından hazırlanmıştır
3
gelir/gider oranını çok yükseltememiştir.
Futbolcuların Takımlarına Sağladıkları Net Katma Değer
***Takımların amblemlerinin 2010-2011 sezonu için sağında, 2011-2012 ve 2012-2013 sezonları için üstünde bulunan rakamlar takımların toplam gelirlerini göstermektedir.
Çalışmamızın bu bölümünde takımların her maçta toplam 18 kişilik bir kadro ile maça çıktıkları varsayımı ile ve ortalama olarak ilgili sezonda kadroda yer almış
18 futbolcunun sezon boyunca takımlarına sağladıkları net katma değer incelenmiştir.
Türk Takımları 3 sezon boyunca bu istatistikte son sırayı almışlardır.






Beşiktaş kadrosunda yer alan futbolcular 2010-2011 ve 2011-2012 sezonlarında negatif performans göstermiş ve -9,2 milyon TL ve -8,4 milyon TL’lik
Net Katma Değer (NKD) yaratmışlardır.
2012-2013 senesinde -5,4 milyon TL ile Galatasaray kadrosunun da NKD’i negatif olmuştur.
Fenerbahçe 2010/11 sezonunda oyuncularının sağladığı negatif NKD’den 2011-2012 sezonunda pozitif NKD’ye geçmiş ve akabinde 2012/13
sezonunda tekrar negatif NKD’ye sahip olmuştur.
Yabancı takımlara bakacak olursak, Manchester United son 3 sezonda en fazla oyuncu başı NKD’ye ulaşan takım olmuştur.
Onu takip eden takım ise 32.5 milyon TL ile Arsenal olmuştur.
Juventus’un geçtiğimiz sene UEFA Şampiyonlar Liginde Çeyrek Finale kadar çıkmış olmasına rağmen kadrosunda yer alan her futbolcunun, o sezon
finale çıkan Borussia Dortmund’un futbolcularının sağladığı NKD’den 8 kat daha fazla NKD sağladığını görebiliyoruz.
tarafından hazırlanmıştır
4
Galibiyet Başına Düşen Gelir - I
Galibiyet Başına Düşen Gelirlere bakacak olursak, Türk takımlarının Avrupa takımlarına göre Galibiyet/Gelir oranına göre geride olduğunu görmekteyiz.
Dikkat çeken bir nokta Fenerbahçe’nin Temmuz 2011’de yaşanan gelişmelerden dolayı Gelir/Galibiyet oranının yükseliş göstermesi ve ortalama büyümesinin
40% oranında olmasıdır. Galatasaray 2010-2011 sezonunda ligi 8.sırada bitirmiş olmasına rağmen galibiyet başına gelirleri lig şampiyonu olan
Fenerbahçe’den daha yüksek olması dikkat çekicidir. Bununla beraber Galatasaray galibiyet başına düşen gelirlerini son 3 yılda ortalama 25% arttırmıştır.
Beşiktaş’a bakacak olursak ortalama 18% oranında büyüme gösteren galibiyet başına düşen gelir oranı diğer takımlara göre Trabzonspor ile beraber daha
düşük kalmışlardır.
Analizimizde baz aldığımız yabancı takımlara bakacak olursak, Arsenal ve Manchester United bulundukları Premier League’den dolayı diğer takımlara göre
200% oranında bir fark elde etmişlerdir. Bunu sadece Premier League’e bağlamak doğru değildir, zira; bu iki takım marka değeri, reklam, sponsorluk ve
dünyanın her yerinde bilinmelerinin getirdiği gelirlere sahiplerdir. Juventus ise şike skandalı yüzünden 2006 senesinde büyük zararlara uğramasına rağmen
son üç sezonda Gelir/Galibiyet oranını sabit bir seviyeye çekmiş olması çok iyi bir yönetim göstergesidir. Borussia Dortmund ise son 3 sezonda Gelir/Galibiyet
oranın en yüksek büyüme gösteren 2. takım olmuştur. Geçen sezon UEFA Şampiyonlar Liginde final oynaması bu durumun en büyük destekçisidir.
tarafından hazırlanmıştır
5
Galibiyet Başına Düşen Gelir - II
Galibiyet başına düşen gelirin gelişimine bakacak olursak,





Manchester United ve Arsenal son 3 sezonda en yüksek Gelir/Galibiyet oranına sahip olmuşlar ve galibiyet başı gelirlerini arttırmışlardır.
Juventus ise 2010/11 ve 2011/12 sezonlarında 3. sırada yer alırken 2012/13 sezonunda 4. sıraya gerilemiştir.
Türk takımlarında ise Galatasaray 2010/11 ve 2012/13 sezonlarında Avrupa kulüplerinden sonra sıralamada ki ilk Türk takımı olurken, 2011/12
sezonunda Fenerbahçe’nin gerisinde kalmıştır.
Trabzonspor’a bakacak olursak, 2010/11 ve 2012/13 sezonlarında 3 milyon TL galibiyet başı gelir ile son sırada, 2011/12 sezonunda ise 8 milyon TL
galibiyet başı gelir ile 7. Sırada yer almaktadır.
Diğer taraftan Beşiktaş ise 2010/11 sezonunda 6. sırada yer alırken 2011/12 sezonunda 8. sıraya gerilemiş ve son olarak geçen sezonda tekrar 8
milyon TL galibiyet başı gelir ile tekrar 6. sıraya çıkmıştır.
tarafından hazırlanmıştır
6
Galibiyet Başına Düşen Gider
Bu orandaki beklentimiz, Galibiyet Başına Düşen Giderin düşük seviyede olmasıdır. En düşük oran bütün yıllar boyunca Trabzonspor’da
olmasına rağmen en hızlı galibiyet başı gider oranına sahiptir. İncelenen takımlar arasında Arsenal, Fenerbahçe, Juventus ve Manchester
United’ın oranları 2012/13 sezonunda eşit olmuştur. Beşiktaş ve Galatasaray’ın oranları ise ortalamanın çok üzerindedirler. Borussia Dortmund’a
bakacak olursak bütün sezonlarda en yüksek Galibiyet Başına Gider oranına sahiptir. Kapsam dâhilinde incelediğimiz 8 takımın 5 inde artış
mevcutken 3 takımda düşüş görülmektedir.
tarafından hazırlanmıştır
7
Gol Averajı Başına Düşen Gider
Gol Averajı Başına Düşen Toplam Gider verisine bakacak olursak, beklentimiz bu oranın düşük olmasıdır. 2010/11 sezonunda en düşük gidere
Trabzonspor (2 milyon TL/GA) ve Fenerbahçe (3 milyon TL/GA) sahip olmuştur. Yine aynı sezonda Beşiktaş’ın 7 milyon TL/GA iken Galatasaray’ın o
sezon +1 averajı olması sebebiyle 200 milyon TL’ye yakın giderinin averaj sayısına bölümünün anlamı olmamıştır. Aynı sezonda yabancı takımlara
bakacak olursak Manchester United’ın 6 milyon TL, Arsenal ve Borussia Dortmund’un 7’şer milyon TL ve Juventus’un 14 milyon TL’lik bir Gider/GA
oranı olmuştur.
2011/12 sezonunda en düşük orana sahip olan Türk takımı 6 milyon TL/GA ile Fenerbahçe ve Galatasaray olurken, Trabzonspor ve Beşiktaş’ın
sırasıyla 14 ve 31 milyon TL/GA oranı vardır. Yabancı takımlara bakacak olursak Manchester United listede en düşük orana sahip olurken takipçisi
Juventus bir önceki sezona göre 9 milyon TL’lik bir düşüşle 5 milyon TL/GA oranına inmiştir. Arsenal önceki sezona göre 3 milyon TL’lik artış göstermiş
olup Borussia Dortmund aynı rakamda kalmıştır.
2012/13 sezonunda ise durum değişmiş ve Manchester United 6 milyon TL/GA oranına çıkmıştır. Arsenal 6 milyon, Juventus 1 milyon TL/GA düşüş
göstererek 1’nci olmuşlardır. Fenerbahçe’nin son üç sezonda ortalama 3 milyon TL/GA artış göstermiş olup bu sezon 9 milyon TL/GA gibi bir oran
yakalayarak bu oranda en iyi Türk Takımı unvanını korumuştur. Galatasaray’ın aynı sezonda bir önceki sezona göre Gider/GA oranı ise 100% artarak
12 milyon TL/GA rakamına ulaşmıştır. Beşiktaş 18 milyon TL/GA düşüş yaşayarak 13 milyon TL/GA oranına ulaşmış, Trabzonspor ise 2 milyon TL/GA
düşüş yaşayarak 12 milyon TL/GA oranına inmiştir.
tarafından hazırlanmıştır
8
Değerlendirme ve Sonuç - I
Son 3 sezonda Türk takımlarının Lig’deki performanslarını göz önünde bulundurduğumuzda bir gider artışı görülmektedir. Spor Toto Süper
Lig’deki 4 büyük takımın toplam giderlerinin her sene artarak 2012/13 sezonunda 1 milyar TL’yi geçmesi ve gelirlerinin çok fazla değişkenlik
göstermemesi ilerleyen yıllarda gelir gider dengesinin daha da açılacağını göstermektedir. Türk takımlarının giderlerin en büyüğü yüksek
maliyetli yabancı futbolculardan ve onlara ödenen maaşların yabancı para cinsinden olmasından kaynaklanmaktadır. Takımlarımız kur riskine
karşı herhangi bir önlem almazken, yabancı takımların mali tablolarında miktar olarak az da olsa türev araçlarla yapılan korunma
işlemlerini (hedging) görebiliyoruz.
Çalışmamızda ki yabancı takımlar son 3 sezonda hem gelir hem de gider bakımından artan bir trend sergilemiş, toplam giderlerinin 1.4 milyar
TL’ye ulaşmış olmasına rağmen, gelirleri 3.2 milyar TL’ye ulaşarak inanılmaz bir performans sergilemiştir. Bu rakamlara ulaşılmasının en
büyük sebebi olan sürdürülebilir başarı yakalamış olmalarıdır.
Sonuç olarak takımlarımızın yurtdışındaki başarılı takımları yakalamasının uzun bir zaman alacağı görülürken, takımların maliyet ve gider
yönetimlerinin barındırdığı risklere karşın herhangi bir önlem alınmaması ilerleyen zamanlarda finansal sorunlara yol açacağının sinyallerini
şimdiden vermektedir.
Aşağıdaki grafiklerde kutuların içinde yer alan rakamlar Gelir/Gider oranını belirtmiştir. Bu oranlara baktığımızda yabancı takımların artan bir
trendi olması ve buna karşılık Türk takımlarının trendi’nin yatay seyrettiği gelecekte sorunlara yol açacağının sinyali olarak görülebilir.
Görüldüğü üzere analizimizdeki yabancı takımların Dört Büyüklere karşı büyük bir üstünlüğü bulunmaktadır. Analizimizde bunun sebeplerini bir
nebze de olsa açıklamay çalıştık.
tarafından hazırlanmıştır
9
Değerlendirme ve Sonuç - II
DÖRT BÜYÜKLER
YABANCI TAKIMLAR

Galatasaray ve Fenerbahçe 2010-2013 yılları arasında
gelirlerini en hızlı arttıran takımlardır.

2010-2013 yılları arasında gelirlerini en hızlı arttıran takım
Borussia Dortmund olmuştur.

Gelir-Gider oranına göre toplam 3 senenin ortalamasına
bakacak olursak,
her 100 TL’lik gidere karşın
Fenerbahçe 89 TL, Trabzonspor 83 TL, Galatasaray 72
TL ve Beşiktaş 55 TL gelir elde etmiştir.

Gelir-Gider oranına göre toplam 3 senenin ortalamasına göre,
her 100 TL’lik gidere karşın Manchester United 326 TL,
Arsenal 278 TL, Juventus 215 TL ve Borussia Dortmund
104 TL gelir elde etmiştir.

Son üç sezonda dört büyük takımın oyuncularının
sağladığı Net Katma Değer’de en verimli takım
Fenerbahçe’dir.


Toplam bir sezonda atılan ve yenilen gollerde Gol Averajı
Başına Düşen Gider miktarına göre 2012-2013 sezonunda
en maliyetli Türk takımı Galatasaray olmuştur.
Analizde kullanılan bütün takımlar arasında 2010-2013
sezonları boyunca takımların oyuncularının takımlarına
sağladıkları Net Katma Değer’de en verimli ekibe sahip takımlar
sırasıyla Manchester United, Arsenal, Juventus ve Borussia
Dortmund olmuşlardır ve Türk takımlarına oranla çok büyük
fark atmışlardır.

Galibiyet başına gelir oranında Türk takımları arasında ise
Galatasaray 2010/11 ve 2012/13 sezonlarında 8 ve 12
milyon TL ile Avrupa kulüplerinden sonra sıralamada ki ilk
Türk takım olmuştur. Fenerbahçe 2011/12 sezonun da 9
milyon TL ile en verimli Türk takımı olmuştur.
Trabzonspor 2010/11 ve 2012/13 sezonlarında Beşiktaş
ise 2011/12 sezonun sıralamada son sırada yer almıştır.

Toplam bir sezonda atılan ve yenilen gollerde Gol Averajı
Başına Düşen Gider miktarına göre 2012-2013 sezonunda en
maliyetli takım 6 milyon lira ile Arsenal olmuştur.

Galibiyet başına gelir oranına göre son 3 senede ortalama 16%
büyüyerek ilk sırayı alan takım Manchester United olmuştur.

Galibiyet başına düşen gider oranında analizimizdeki yabancı
takımlar arasında en maliyetlisi Borussia Dortmund’dur.
Manchester United ve Arsenal takımları bu sıralamada en
ortada yer alarak en optimal durumun bu oranda, orta sıralarda
yer almak olduğunu göstermişlerdir.

Galibiyet başına düşen gider oranında Türk takımları
arasında en maliyetli takım Galatasaray’dır.
tarafından hazırlanmıştır
10
Besfin Finansal Hizmetler
Danışmanlık ve Tic. A.Ş.
Avrupa Rezidans No:30 Kat:27
Karayolları Mah. Abdi İpekçi Cad.
Küçükköy, Gaziosmanpaşa / İstanbul
Tel: +90 212 609 83 50
Fax: +90 212 609 83 49
www.besfin.com
Ferda Besli / Partner
[email protected]
Ece Taştan / Kurumsal Finans Müdürü
[email protected]
Gani Görkem Küçüközmen / Kurumsal
Finans Uzman Yrd.
[email protected]
Besfin, faaliyet alanı birçok sektörü kapsayan müşterilerine butik olarak kurumsal finansman danışmanlık hizmetleri sunmaktadır.
Hizmetlerimiz ve sektörel tecrübelerimiz hakkında daha fazla bilgi almak ya da hizmetlerimiz için teklif almak istiyorsanız sizinle irtibata
geçebilmemiz için yanda belirtilen adresimize e-posta gönderebilir ya da bizi arayabilirsiniz.
Bu çalışma, Besfin tarafından özel olarak hazırlanmıştır. Çalışmanın niteliği bilgilendirme amaçlı olup kaynak gösterilerek kullanılabilir. Besfin rapordaki bilgilerin kesinliği ve güvenilirliği ile ilgili olarak herhangi bir beyan, garanti ve taahhüt
altına girmemektedir. Raporun kapsadığı görüşler ve yorumlar genel kabul görmüş teorik yaklaşımlar olup, gerçekleşmeleri koşullara bağlı olmakla beraber herhangi bir yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Rapor ile ilgili tüm sorumluluk
kullanıcılara ait olup ilgili tüm taraflar bilgilerin doğruluğu ile ilgili olarak kendi araştırmalarını gerçekleştirmelidirler. Raporun direkt kullanımından doğacak olan zararlardan Besfin ve/veya çalışanları sorumlu tutulamaz. Burada yer alan yatırım
bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi
çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada
yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.©2014 Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Tic. A.Ş.
tarafından hazırlanmıştır
11