Müziksel Performansın Ölçülmesi
Transkript
Müziksel Performansın Ölçülmesi
www.muzikegitimcileri.net MÜZ KSEL PERFORMANSIN ÖLÇÜLMES * Dr. Ay egül ATAK YAYLA∗ *1924-2004 Musiki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik Ö retmeni Yeti tirme Sempozyumu Bildirisi SDÜ, 7-10 Nisan 2004, Isparta söyleme alanında sergiledi i davranı lar müziksel Müzik e itiminde bireyin çalma ve performans olarak adlandırılmaktadır. Çalma ve söyleme a amaları bireyin psiko-motor becerilerini sergiledi i bölümdür. Erden&Akman’ a göre “duyu organları, zihin ve kasların birlikte çalı ması sonucu ortaya çıkan davranı lar psiko- motor” olarak adlandırılmaktadır (Erden&Akman,1998, s. 224). “Psiko-motor alandaki davranı ların büyük ço unlu u performans de erlendirmeleri adı altında ölçülmekte ve de erlendirilmektedir. Bir ki inin performansı ise bir i veya i in parçaları yapılırken gözlenmekte veya ölçülebilmektedir. Bir ki inin bir i in yapımındaki performansı belirli bir zamanda i tamamlanırken veya tamamlandı ında ki inin ba arılı bir ekilde ortaya koydu u çıktıların kaydı biçiminde (Kane, 1986, s.237) ve performans de erlendirilmesi de birey hakkında karar vermek için sistematik gözlem yoluyla veri toplama süreci olarak tanımlanmı tır(Berk:1986).” (Bademci,1998,s. 3). E itimde devini sel(psikomotor) davranı ların ölçülmesinde kullanılan testlere performans testi denilmektedir (Tekin, H., 1979,s.221) .Müzik e itiminde bireyin çalma ve söyleme becerilerinin ölçülmesinde performans testleri kullanılmaktadır. “... Müzik e itiminde ço u kez müzi in bilgisinden çok hemen müzi in yapılmasına yönelinmesinin temel nedenlerinden beri müzik denilince akla ilk gelen eyin seslendirme (yorumlama) ve besteleme sözcüklerinde özlü ifadesini bulan müziksel performans olmasıdır. Bu olgu temelde ku kusuz müzi in do asından kaynaklanmaktadır. Müzi in ilk varolu sürecinde de eylemin bilgiden önce geldi i bilginin eylem sırasında yada sonunda olu tu u bilinmektedir. Bu nedenledir ki müzik e itiminde performansın öncelikli bir yere sahip oldu u görü ü günümüz müzik e itimcileri arasında da yaygın bir kabul görmektedir.” (Uçan, A.,1994, S.85-86). Dünyada bu alanda standartla tırılmı testlerden yaralanılmaktadır. • Hillbrand De ifre Testi(Hillbrand Sight-Singing Test / 1923-Yayınevi:World Book Co.,Yonkers,NY.): E. K. Hillbrand tarafından geli tirilmi tir. 4-6. sınıflar içindir. Test sözel müzikte nota okuma tekniklerini içerir. Uygulama süresi 10 dakikadır. • Watkins –Farnum Performans Ölçe i(Watkins –Farnum Performance Scale / 19421954. Hal Leonard Music, Inc.,Winona, Minnesota.): John Watkins, Stephen Farnum tarafından geli tirilmi tir. Tüm bando enstrümanları için standartla tırılmı bir ba arı testidir. • Farnum Yaylı Sazlar Ölçe i:(The Farnum String Scale/1969-Hal Leonard) Stephen Farnum tarafından geli tirilmi tir. Tüm yaylı enstrümanlar için performans ölçe idir. • Belwin Mills arkı Söyleme Ba arı Testi (The Belwin- Mills Singing Achievement Test)/(1971). Rockville Centre, NY Belwin Mills Publishing. Bowles, R. W. Müziksel performansı ölçmek üzere çe itli ölçekler kullanılabilir. Bunlardan en yalın olanı çeteleme ölçekli araçlardır. “Çeteleme ölçekli araçlar gözlenip ölçülebilecek davranı ların sadece varlı ının yada yoklu unun saptanmasına olanak veren ve genellikle ölçe i iki kategoriden olu an ölçme araçlarıdır. Bu araçlarda gözlenecek davranı ın varlı ı “x” yada “evet” gibi bir i aret yada sözcükle belirtilir.” (Uçan, 1987, s.299-300). Bir di eri ise likert tipi ölçeklerdir. Likert tipi ölçeklerde genellikle çe itli katılma derecelerini gösteren seçenekler her ifadenin altında yada kar ısında sayısal bir dereceleme ölçe i olarak verilmekte, ölçe i alan birey tutumla ilgili maddeyi okuduktan sonra verilen derecelerden birini seçmektedir. Bunlar her iki uç arası kesintisiz ifadelerdir. Ö renci, flüt perdeleri üzerinde sol el tutu eklini ne derecede do ru uyguluyor? Çok yi(5) yi(4) Orta(3) Az(2) Çok Az(1) buna örnek olarak verilebilir. ∗ Pamukkale Üniversitesi E itim Fakültesi Güzel Sanatlar E itimi Bölümü Müzik E itimi Anabilim Dalı www.muzikegitimcileri.net Bir ba ka ölçüm yolu farklılıkları belirten ölçeklerdir. Zıt anlamlarla kullanılan sıfatlardan olu ur. 1 2 3 4 5 Güzel __ __ __ __ __ Çirkin Buna örnek olarak verilebilir. Müziksel performans ölçe i geli tirmekte kullanılan bir ba ka yöntem de e it aralıklardır. Bunun di er adı Thurstone’dur. Thustone uyarıcılar arasındaki farklara göre bireysel algılama farkları arasındaki ili kiye dayanan psikofizik ilkelerden yararlanarak iki ayrı tutum ölçe i geli tirmi tir. Bunlardan biri “e it görünen aralıklar ölçe i”, di eri ise “e le tirilmi çiftler ölçe i”dir. “E it görünen aralıklar yönteminde ilk a ama ölçülecek tutum konusuna ili kin ifade hazırlanmaktadır. Daha sonra pratik olması amacı ile her ifade bir karta geçirilerek ölçek sıralamasındaki yerleri saptanmak üzere bir uzmanlar grubuna sunulmaktadır. Bu uzmanlar grubundan kartların her birini tek tek inceleyerek en olumludan en olumsuza kadar süreklilik gösterecek ekilde 11 grup içinde sınıflandırmaları istenmektedir. Böyle bir düzenleme ematik olarak a a ıda görülmektedir: Olumlu Nötr Olumsuz |-----|-----|-----|-----|-----|-----|-----|-----|-----|-----|-----| 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Her gruba dü en maddeler incelenip de erlendiren ki ilerin birbirinden tutarsız yerlere yerle tirdikleri maddeler çıkarıldıktan sonra de erlendirici ki ilerin i aretledikleri derecelere göre her maddeye bir ölçek de eri verilmektedir. Bir maddenin ölçek de eri jürideki üyelerin o madde için verdikleri derecelerin ortanca de eridir. Ölçek de erinin ortanca de er olarak belirlenmesi maddeleri a ırı de erlendiren ki ilerin etkisini aza indirgemek içindir. Maddelerin ölçek de eri belirlendikten sonra ölçek de eri yüksek olanlar seçilerek dereceleme ölçe i olu turulmaktadır. Ölçek de eri belirlenmi olan maddeler arasında pozitif uçtan negatif uca do ru yakla ık e it aralıklı olacak ekilde bir düzenleme yapılır. Böylece dereceler arasındaki süreklilik sa lanmı ve ölçek kullanmaya hazır hale gelmi olur.”(Özgüven, 1994, s.144-145). E le tirilmi çiftleri kar ıla tırma (Paired Comprasion) yöntemi de müziksel performansı ölçmede çok kullanılır. Gordon ve Wing’ in testleri bu yöntemi içermektedir. Ülkemizde müzik e itimi veren kurumların ba ında gelen Müzik E itimi Anabilim Dallarında çalgı e itimi “bireysel çalgı/ses e itimi” adı altında okutulmaktadır. Bu derslere ait performans de erlendirmelerine ili kin durum tespiti yapmaya yönelik olarak Gazi Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi, Abant zzet Baysal Üniversitesi’ne ba lı Güzel Sanatlar E itimi Bölümü Müzik E itimi Anabilim Dallarında “Bireysel Çalgı E itimi” dersini yürüten 55 ö retim elemanın performans ölçümleriyle ilgili görü leri hakkında veri toplanmı tır. lü “Likert Tipi” bir ölçektir. Her bir maddeye Ara tırmada kullanılan ö retim elemanları ölçe i, 3' verilecek cevap kodları 1.00 ile 3.00 arasında de i mektedir. Ö retim elemanları, her maddeye ili kin görü lerini hiç, kısmen ve tamamen seçeneklerinden birini i aretleyerek belirtmi lerdir. Müziksel performansın ölçülmesinde ö retim elemanlarının kullandıkları ölçme araçları hakkında bilgi toplamak amacıyla kullanılan bu ölçe in hazırlanmasında, öncelikle konuyla ilgili literatür incelenmi tir. Literatür incelemesinden elde edilen veriler yardımıyla ölçme aracında yer alacak hususlar tespit edilmi tir. Daha sonra bunlar ö retim elemanlarının görü lerini almak üzere anket maddelerine dönü türülmü tür. Anket maddelerine dönü türülen veri toplama aracı, 30 ö retim elemanına uygulanarak ön denemesi yapılmı tır. Veri toplama aracının yapı geçerlili inin sa lanabilmesi için faktör analizi (Principal Component Analysis) yapılmı tır. Ba langıçta 23 madde olarak hazırlanan veri toplama aracına, yapılan faktör analizi ile kapsam geçerlili inin sa lanabilmesi amacıyla ba vurulan uzman görü leri do rultusunda yeniden de erlendirilerek son ekli verilmi tir. Veri toplama aracı, ö retim elemanlarının bazı ki isel özelliklerini belirlemek amacıyla sorulan 5 ki isel bilgi sorusu ve ö retim elemanlarının, ö rencilerin müziksel performansını ölçmede kullandıkları ölçme araçları hakkında bilgi toplamak amacıyla sorulan 16 likert tipi maddeden olu maktadır. Ö retim elemanları ölçekte her bir soruya ili kin görü lerini hiç, kısmen ve tamamen kategorilerinden birisini i aretleyerek belirtmi lerdir. A a ıda ölçek maddeleri ve faktör yükleri verilmektedir. Ölçe in tek bir amacı ölçmeye yönelik toplam varyansı açıklama oranı % 52.118, Cronbach Alfa Güvenirlik Katsayısı ise .79' dur. www.muzikegitimcileri.net Ö retim Elemanları Ölçe ine Yönelik Faktör Analizi Sonuçları Maddeler Faktör Yükü 1 ,620 2 ,782 3 ,752 4 ,807 5 ,617 6 ,348 7 ,774 8 ,498 9 ,675 10 ,835 11 ,849 12 ,598 13 ,625 14 ,830 15 ,847 16 ,767 1. Ö retim Elemanlarının Müziksel Yetene in Ölçümünde Standart Performans Testlerini Kullanma Dereceleri Müziksel yetene in ölçülmesinde ö retim elemanlarının geçerlili i ve güvenirli i olan standart performans ölçeklerinden yararlanıp yararlanmadıkları belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 1. SORULAR 1. Ö rencinin çalgı/ses e itimine ili kin performansını de erlendirirken geçerlili i ve güvenirli i olan di er ülkelerde de kullanılan standart bir performans ölçe inden ne derece yararlanmaktasınız? (1) Hiç (2) Kısmen (3) Tamame n f % f % f % 37 67. 3 16 29. 1 2 3.6 N x2 ss 55 1.36 .56 Tablo 1’de de görüldü ü gibi, ö retim elemanlarının yakla ık 2/3’si standart performans testlerini hiç kullanmadıklarını ifade etmektedir. Aritmetik ortalamalar incelendi inde de www.muzikegitimcileri.net ö rencilerin müzik yeteneklerini ölçmede standart performans elemanlarının hiç yararlanmadıkları (x2=1.36) gözlenmektedir. testlerinden ö retim 2. Ö retim Elemanlarının Çalgı/Ses E itimine li kin Performansı De erlendirmede Kendi Geli tirdikleri Ölçekleri Kullanma Dereceleri Çalgı/ses e itimine ili kin ö rencinin performansının de erlendirilmesinde ö retim elemanlarının kendilerinin geli tirdikleri ölçeklerden yararlanıp yararlanmadıkları belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 2. SORULAR 2. Ö rencinin çalgı/ses e itimine ili kin performansını de erlendirirken geli tirdi iniz bir ölçekten ne derece yararlanmaktasınız? (1) Hiç (2) Kısmen (3) Tamame n f % f % f % 18 32.7 22 40.0 15 27.3 N x2 ss 55 1.95 .78 Tablo 2’in incelenmesinden de anla ılabilece i gibi, ö retim elemanlarının yakla ık 1/3’i çalgı/ses e itimine ili kin performansın ölçülmesinde kendi hazırladıkları bir testi hiç kullanmadıkları, yakla ık 2/5’sinin kısmen kullandıkları, buna kar ılık yalnızca ¼’inin kendi hazırladıkları testleri kullandıkları görülmektedir. Aritmetik ortalamalar incelendi inde de ö rencilerin çalgı/ses e itimine ili kin performanslarının de erlendirilmesinde ö retim elemanlarının kendi hazırladıkları performans testlerinden kısmen (x2=1.95) yararlandıkları yada kısmen kullandıkları gözlenmektedir. Buna göre ö retim elamanlarının hiç performans testi kullanmadıkları söylenebilir. 3. Ö retim Elemanlarının Çalgı/Ses E itimine li kin Performansı De erlendirmede Geleneksel Yöntemlerden Yararlanma Dereceleri Çalgı/ses e itimine ili kin ö rencinin performansının de erlendirilmesinde ö retim elemanlarının yazılı ölçek kullanmadan, geleneksel yöntemlere dayalı olarak performansı de erlendirip de erlendirmedikleri belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 3. SORULAR 3. Ö rencinin çalgı/ses e itimine ili kin performansını de erlendirirken herhangi bir yazılı ölçek kullanmaksızın geleneksel yöntemlerden ne derece yararlanmaktasınız? (1) Hiç (2) Kısmen (3) Tamame n f % f % f % 5 9.1 28 50. 9 22 40. 0 N x2 ss 55 2.3 1 .64 Tablo 3’ün incelenmesinden de anla ılabilece i gibi, ö retim elemanlarının yakla ık 5/2’si çalgı/ses e itimine ili kin performansın ölçülmesinde hiç yazılı ölçek kullanmadan geleneksel yöntemlerle performansı ölçtüklerini ifade ederken, yakla ık ½’si de kısmen yazılı ölçek kullanmadan geleneksel yöntemlerle performansı ölçtüklerini ifade etmektedir. Aritmetik ortalamalar açısından incelendi inde de ö rencilerin çalgı/ses e itimine ili kin performanslarının 2 de erlendirilmesinde ö retim elemanlarının kısmen (x =2.31) ve hatta tamamene yakın düzeyde yazılı ölçek kullanmadan performansları de erlendirdikleri görülmektedir. Buna göre www.muzikegitimcileri.net ö retim elamanlarının daha çok geleneksel yöntemlerle ö rencilerin çalgı/ses e itimine ili kin performanslarını de erlendirdikleri söylenebilir. Bu ise ö rencilerin de erlendirilmesi sürecine subjektif kriterlerin karı abilece i, aynı ö rencinin de erlendirilmesinde ö retim elemanları arasında farklılıklara ve tutarsızlıklara yol açabilece i eklinde yorumlanabilir. 4. Ö retim Elemanlarının Kullandıkları Ölçme Araçlarında, Davranı ların Açık ve Net Bir ekilde fade Edilme Dereceleri Ö retim elemanlarının Çalgı/ses e itimine ili kin ö rencinin performansının de erlendirilmesinde kullandıkları ölçme araçlarında, ölçülecek davranı ların açık ve net bir ekilde ifade edilip edilmedi i belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 4. (1) Hiç SORULAR 4. Kullandı ınız ölçme aracında, gözlenmek istenen davranı lar açık ve net bir ifadeyle yer alıyor mu? (2) Kısmen (3) Tamamen f % f % f % 15 27.3 21 38. 2 19 34.5 N x2 ss 55 2.0 7 .7 9 Tablo 4’te ö retim elemanlarının yakla ık 1/3’i ölçme araçlarında gözlenmek istenen davranı ların açık ve net bir ekilde ifade edildi ini, 2/5’sinin kısmen ve ¼’inin de hiç ifade edilmedi ini dü ündükleri gözlenmektedir. Aritmetik ortalamalar incelendi inde ise ö rencilerin çalgı/ses e itimine ili kin performanslarının de erlendirilmesinde kullanılan ölçeklerde, davranı ların açık ve net bir ekilde ifade edilme derecesini, ö retim elemanlarının kısmen (x2=2.07) olarak de erlendirdikleri anla ılmaktadır. E itim genel anlamda davranı de i ikli i meydana getirme süreci olarak tanımlanmaktadır. Davranı de i ikli inin meydana gelmesi, müzik e itimi ö rencilerine kazandırılacak davranı ların açık ve net bir ekilde tanımlanmasını ve tanımlanan bu davranı ların kazandırılıp kazandırılmadı ının kontrol edilmesini gerekli kılmaktadır. Kullanılan ölçme araçlarında davranı ların açık ve net bir ekilde tanımlanmaması, bu davranı ların kazanıp kazanmadı ını belirlemede güçlüklere yol açabilir. Bu ise e itim sürecine etki edebilir. 5. Ö retim Elemanlarının Kullandıkları Ölçme Araçlarının Ö rencileri Nesnel Bir De erlendirebilme Dereceleri ekilde Ö retim elemanlarının kullandıkları ölçme araçlarıyla, ö rencilerin performanslarının nesnel bir ekilde de erlendirilip de erlendirilemedi i belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 5. SORULAR 5. Kullandı ınız ölçme aracı, ö rencileri daha nesnel olarak de erlendirebiliy or mu? (1) Hiç (2) Kısmen (3) Tamamen f % f % f % 2 3.6 35 63. 7 18 32. 7 2 N x ss 55 2.29 .53 Tablo 5’te de görüldü ü gibi ö retim elemanlarının yakla ık 1/3’i tamamen, 2/3’si de kısmen kullandıkları ölçme araçlarının ö rencileri nesnel olarak de erlendirebildi ini ifade etmektedir. Aritmetik ortalamalar açısından ise ö retim elemanlarının kullanılan ölçme 2 araçlarıyla kısmen (x =2.29) ö rencilerin performanslarının nesnel olarak de erlendirildi ini dü ündükleri gözlenmektedir. De erlendirmede nesnellik oldukça önemli bir kriterdir. www.muzikegitimcileri.net Ö rencilerin objektif kriterlere göre de erlendirilmemesi, ö renme sürecini ve ö retim elemanına yönelik tutumları olumsuz yönde etkiler. Bu ise e itime yapılan yatırımın bo a gitmesi anlamına gelebilir. 6. Ö retim Elemanlarının Kullandıkları Ölçme Araçlarında, Dereceleme ve Ölçeklerinin Bulunma Dereceleri Çeteleme Ö retim elemanlarının Çalgı/ses e itimine ili kin ö rencinin performansının de erlendirilmesinde kullandıkları ölçme araçlarında, dereceleme ve çeteleme ölçeklerinin bulunup bulunmadı ı belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 6. SORULAR 6. Kullandı ınız ölçme aracında, dereceleme ve çeteleme ölçekleri kullanılıyor mu? (1) Hiç (2) Kısmen (3) Tamamen f % f % f % 28 50.9 15 27. 4 12 21. 7 N x2 ss 55 1.71 .81 Tablo 6’nın incelenmesinden de anla ılabilece i gibi, ö retim elemanlarının yakla ık yarısı, ölçme araçlarında dereceleme ve çeteleme ölçeklerinin hiç bulunmadı ını ifade etmektedir. Aritmetik ortalamalar incelendi inde ise ö rencilerin çalgı/ses e itimine ili kin performanslarının de erlendirilmesinde kullanılan araçlarda, dereceleme ve çeteleme 2 ölçeklerinin kısmen (x =1.71) bulundu u ifade edilmekle birlikte, hiç bulunmamakta görü üne de çok yakındır. Performans de erlendirmede kullanılan geçerli ve güvenilir ölçekler, ço unlukla davranı ın varlık düzeyini yada niteli ini belirli bir dereceleme yada çeteleme sistemine ba lı olarak ölçmektedir. Ö retim elemanlarının kullandı ı ölçme araçlarında dereceleme yada çetelemenin yer almaması, gösterilen davranı ın ne düzeyde yapıldı ını göstermede yada davranı ın niteli ini ölçmede yetersiz kalaca ı için ö renci ba arı ve yeteneklerinin ölçülmesi ve de erlendirilmesinde sorunların olabilece i dü ünülmektedir. 7. Ö retim Elemanlarının Kullandıkları Ölçme Araçlarının, Ölçmek stedikleri Özelli i Ölçme Dereceleri Ö retim elemanlarının ö rencinin performansının de erlendirilmesinde kullandıkları ölçme araçlarının ölçmek istedikleri özelli i ölçüp ölçemedi i belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 7. SORULAR 7. Kullandı ınız ölçme aracı, ölçmek istenilen özelli i yansıtıyor mu? (1) Hiç (2) Kısmen (3) Tamamen f % f % f % 2 3.6 35 63.7 18 32.7 N x2 s s 55 2.29 .5 3 Tablo 7’de ö renci performansını ölçmede kullanılan araçların ölçmek istedi i özelli i ölçüp ölçmedi i konusunda, ö retim elemanlarının yakla ık 2/3’si kısmen ölçtü ü görü ündedir. 2 Aritmetik ortalamalar açısından ise yine kısmen (x =2.29) ölçtü ü görü ü ifade edilmektedir. Ölçülmek istenen özelli in do ru olarak ölçülebilmesi, ölçmede geçerlilik kavramıyla ifade edilmektedir. Ölçülmek istenen özelli in yada davranı ın farklı bir özellik yada davranı la karı tırılması, ölçme aracının geçerli olmadı ını gösterir. Geçerli olmayan ölçme araçlarıyla toplanan veriler, yanlı kararların alınmasına yada de erlendirmelerde bulunulmasına yol açabilir. Bu durum müzik e itiminde ö renci performansının ölçülmesi amacıyla ö retim elemanlarının kullandı ı ölçme araçlarının kısmen geçersiz oldu u yada ö rencileri de erlendirmede yanlı kararlara yol açabilece i eklinde yorumlanabilir. www.muzikegitimcileri.net 8. Ö retim Elemanlarının Kullandıkları Ölçme Araçlarının, Ö renme Eksikleri ve Hatalarını Giderme Olana ı Sa lama Dereceleri Ö retim elemanlarının Çalgı/ses e itimine ili kin ö rencinin performansının de erlendirilmesinde kullandıkları ölçme araçlarının, ö rencilerin ö renme eksikliklerini ve hatalarını giderme olana ı sa layıp sa lamadı ı belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 8. (1) Hiç SORULAR 8. Kullandı ınız ölçme aracı, ö rencilerin ö renmedeki eksiklikleri ve hatalarının giderilmesinde rehberlik sa lıyor mu? (2) Kısmen (3) Tamame n f % f % f % 3 5.5 38 69.0 14 25.5 N x2 ss 55 2.20 .52 Tablo.8’de de görüldü ü gibi, ö renci performansını ölçmede kullanılan araçların ö rencilerin ö renme eksikliklerini giderme ve hatalarını düzeltme olana ı sa layıp sa lamadı ı konusunda, ö retim elemanlarının yakla ık 2/3’si kullanılan araçların ö renme eksikliklerini ve hatalarını kısmen, yakla ık ¼’i de tamamen giderme olana ı sa ladı ı görü ündedir. Aritmetik 2 ortalamalar açısından ise yine kısmen (x =2.2) görü ü ifade edilmektedir. Ölçme araçlarının kullanım amacı sadece ö rencinin davranı ı yapıp yapmadı ını belirlemek de il, aynı zamanda ö rencinin davranı a ili kin eksiklik yada hatalarını belirlemek ve bu do rultuda tamamlama ve düzeltme faaliyetleriyle davranı ın do ru bir ekilde gerçekle mesini sa lamaktır. Ölçme araçlarında bu özelli in bulunmaması, sınavın ö retici özelli inin göz ardı edildi i anlamına gelmekle birlikte e itime yapılan yatırımları bo a çıkarmaktadır. Bu durum müzik e itiminde ö renci performansının ölçülmesi amacıyla ö retim elemanlarının kullandı ı ölçme araçlarının kısmen ö renme eksikliklerini yada hatalarını giderme olana ı sa ladı ı eklinde yorumlanabilir. 9. Ö retim Elemanlarının Performans De erlendirmede Bir Ölçekten Yararlanmaksızın Objektif Bir Ölçüm Yapılabilme Olana ına li kin Görü leri Ö retim elemanlarının çalgı/ses e itimine ili kin ö rencinin performansının de erlendirilmesinde, herhangi bir ölçek kullanmadan objektif bir ölçüm yapılıp yapılamayaca ı konusundaki görü leri belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 9. SORULAR 9. Performans de erlendirmel erinde bir ölçekten yararlanmaksız ın, objektif bir ölçüm yapmak mümkün müdür? (1) Hiç (2) Kısmen (3) Tamame n f % f % f % 18 32. 7 34 61.8 3 5.5 2 N x ss 55 1.73 .56 Tablo 9’un incelenmesinden de anla ılabilece i gibi, ö retim elemanlarının yakla ık 2/3’si herhangi bir ölçek kullanmadan objektif bir ekilde ö renci performansının kısmen ölçülebilece i görü ündedirler. Yakla ık 1/3’i ise ölçülemeyece ini dü ünmektedir. Aritmetik ortalamalar www.muzikegitimcileri.net açısından görü ler incelendi inde ise yine kısmen (x2=1.73) görü ü ifade edilmektedir. Oysaki ölçme aracı kullanmaksızın ö rencilerin objektif bir ekilde ölçülmesi ve de erlendirilmesi güç görünmektedir. Buna göre, ö retim elemanlarının kısmen de olsa araç kullanmadan ö renci performansını objektif bir ekilde ölçebilecekleri gibi bir kanaat ta ıdıkları anla ılmaktadır. Bu durum müzik e itiminde göreceli de erlendirme görü ünün ö retim elemanları içerisinde bulunabilece i eklinde yorumlanabilir. 10. Ö retim Elemanlarının Kullandıkları Ölçme Araçlarının, Ö rencilerin Do ru Bir Bedensel Duru Alabilmesini Ölçme Dereceleri Ö retim elemanlarının kullandıkları ölçme araçlarının, ö rencilerin do ru bir bedensel duru alabilmesini ölçüp ölçemedi i belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 10. SORULAR 10. Kullandı ınız ölçme aracı ile ö rencinin do ru bir bedensel duru alabilmesi ölçülebiliyor mu? (1) Hiç (2) Kısmen (3) Tamamen f % f % f % 2 3.6 22 40.0 31 56.4 2 N x ss 55 2.5 3 .57 Tablo 10’da, ö retim elemanlarının yakla ık 1/2’si (yarıdan fazlası), kullandıkları ölçme araçlarıyla ö rencilerin do ru bir bedensel duru alıp almadıklarını tamamen ölçebildiklerini, yakla ık 2/5’si de kısmen ölçebildiklerini ifade etmektedir. Aritmetik ortalamalar açısından 2 görü ler incelendi inde de bu davranı ı ö retim elemanları tamamen (x =2.53) ölçebildikleri görü ünü ifade etmektedir. Do ru bir bedensel duru alabilme davranı ı müzik e itiminde önemli ve temel bir davranı tır. Bu nedenle bu davranı ın kazandırılıp kazandırılamadı ının ölçme araçlarıyla belirlenmesi önem ta ımaktadır. Müzik e itiminde görev alan ö retim elemanlarının bu davranı a önem verdikleri anla ılmakta ve davranı ın ölçülmesinde ister yazılı ölçme araçları kullansın isterse geleneksel yöntemleri kullansın, davranı ı kazandırmaya ve ölçmeye özen gösterdi i ve kolayca görebildi i söylenebilir. 11. Ö retim Elemanlarının Kullandıkları Ölçme Araçlarının, Ö rencilerin Çalgıyı Do ru ve stenilen Nitelikte Tutabilme Becerilerini Ölçme Dereceleri Ö retim elemanlarının Çalgı/ses e itimine ili kin ö rencinin performansını de erlendirirken, kullandıkları ölçme araçlarının ö rencinin çalgıyı do ru ve istenilen nitelikte tutabilme becerilerini ölçüp ölçemedi i belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 11. SORULAR 11. Kullandı ınız ölçme aracı ile ö rencinin çalgıyı do ru ve istenilen nitelikte tutabilmesini ölçülebiliyor mu? (1) Hiç (2) Kısmen (3) Tamamen f % f % f % - - 27 49. 1 28 50.9 N x2 ss 55 2.51 .51 Tablo 11 incelendi inde, ö retim elemanlarının yakla ık 1/2’si (yarısı), kullandıkları ölçme araçlarıyla ö rencilerin çalgıyı do ru ve istenilen nitelikte tutabilme becerilerini tamamen ölçebildiklerini, yakla ık 1/2’si de kısmen ölçebildiklerini ifade etmektedir. Aritmetik ortalamalar www.muzikegitimcileri.net açısından görü ler incelendi inde ise, ö retim elemanları bu davranı ı tamamen (x2=2.51) ölçebildikleri görü ündedir. Çalgıyı do ru ve istenilen nitelikte tutabilme davranı ı iyi bir müzik ö retmenin sahip olması ve ö rencilerine kazandırması gereken bir davranı tır. Bu nedenle bu davranı ın kazandırılıp kazandırılamadı ının müzik e itimi verilen tüm e itim kurumlarında kazandırılması ve ölçme araçlarıyla da kazandırılıp kazandırılmadı ının belirlenmesi önem ta ımaktadır. Müzik e itiminde görev alan ö retim elemanlarının bu davranı a önem verdikleri anla ılmakta ve davranı ın ölçülmesinde hangi yöntemi kullanırlarsa kullansınlar, davranı ı kazandırmaya ve ölçmeye özen gösterdikleri ve kolayca gözleyebildikleri anla ılmaktadır. 12. Ö retim Elemanlarının Kullandıkları Ölçme Araçlarının, Ö rencilerin Düzeyine Uygun Etüt ve Eserleri Ton Rengine Göre Seslendirme Becerilerini Ölçme Dereceleri Ö retim elemanlarının kullandıkları ölçme araçlarının, ö rencilerin düzeyine uygun etüt ve eserleri ton rengine uygun bir ekilde seslendirme becerilerini ölçüp ölçemedikleri belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 12. SORULAR 12. Kullandı ınız ölçme aracı ile ö rencinin düzeyine uygun etüt ve eserleri ton rengine uygun seslendirebilmesini ölçüyor mu? (1) Hiç (2) Kısmen (3) Tamamen f % f % f % 4 7.3 29 52.7 22 40.0 2 N x 55 2.33 ss .61 Tablo 12’den de anla ılabilece i gibi, ö retim elemanlarının yakla ık 1/2’si (yarısı), kullandıkları ölçme araçlarıyla ö rencilerin düzeyine uygun etüt ve eserleri ton rengine uygun seslendirebilme becerilerini kısmen ölçebildiklerini, 2/5’si de tamamen ölçebildiklerini ifade etmektedir. Aritmetik ortalamalar açısından ise, ö retim elemanları bu davranı ı kısmen 2 (x =2.33) ölçtüklerini ifade etmekle birlikte, görü lerinin tamamen ölçebildikleri görü üne yakın oldu u da anla ılmaktadır. Ö rencinin düzeyine uygun etüt ve eserleri ton rengine uygun seslendirebilme becerisinin müzik e itiminde ve müzik ö retmenin sahip olması gereken davranı lar açısından önemli bir davranı oldu u bugün için bir gerçektir. Müzik ö retmeni yeti tirmekle görevli ö retim elemanlarının bu davranı ın öneminin farkında oldukları, bu nedenle davranı ı kazandırmaya u ra tıkları ve kullandıkları ölçme araçlarıyla da davranı ın kazanılıp kazanılmadı ını kontrol etmeye çalı tıkları anla ılmaktadır. 13. Ö retim Elemanlarının Kullandıkları Ölçme Araçlarının, Ö rencilerin Düzeyine Uygun Etüt ve Eserleri Seslendirirken Üretti i Sesin Büyüklü ü ve Hacmini Ölçme Dereceleri Ö retim elemanlarının Çalgı/ses e itimine ili kin ö renci performansını de erlendirirken kullandıkları ölçme araçlarının, ö rencinin düzeyine uygun etüt ve eserleri seslendirirken üretti i sesin büyüklü ü ve hacmini ölçüp ölçemedikleri belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 13. SORULAR (1) Hiç f % (2) Kısmen (3) Tamame n f f % % N x2 ss www.muzikegitimcileri.net 13. Kullandı ınız ölçme aracı ile ö rencinin düzeyine uygun etüt ve eserleri seslendirirken üretti i sesin büyüklü ü ve hacmini ölçülebiliyor mu? 4 7.3 33 60.0 18 32.7 55 2.25 .58 Tablo 13’te de görüldü ü gibi, ö retim elemanlarının yakla ık 3/5’ü kullandıkları ölçme araçlarıyla ö rencilerin düzeyine uygun etüt ve eserleri seslendirirken üretti i sesin büyüklü ü ve hacmini kısmen ölçebildiklerini, yakla ık 1/3’i de tamamen ölçebildiklerini dü ünmektedir. 2 Aritmetik ortalamalar açısından ise, ö retim elemanları bu davranı ı kısmen (x =2.25) ölçtüklerini ifade etmektedir. Ö rencinin kendi düzeyine uygun etüt ve eserleri seslendirirken üretti i sesin büyüklü ü ve hacmi, üretilen müzik eserinin ne derece nitelikli seslendirildi ini göstermektedir. Bu nedenle müzik ö retmenin sahip olması gereken önemli davranı lardandır. Müzik e itiminde görev alan ö retim elemanlarının bu davranı a önem verdikleri anla ılmakta ve davranı ın ölçülmesinde ister yazılı ölçme araçları kullansın isterse geleneksel yöntemleri kullansın, davranı ı kazandırmaya ve ölçmeye özen gösterdi i ve bu davranı ın kazanılıp kazanılmadı ını büyük ölçüde gözleyebildikleri söylenebilir. 14. Ö retim Elemanlarının Kullandıkları Ölçme Araçlarının, Ö rencilerin Düzeyine Uygun Etüt ve Eserleri Seslendirim Tekniklerine Uygun Seslendirebilme Becerilerini Ölçme Dereceleri Ö retim elemanlarının kullandıkları ölçme araçlarının, ö rencinin düzeyine uygun etüt ve eserleri seslendirim tekniklerine uygun seslendirebilme becerilerini ölçüp ölçmedi i belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 14. SORULAR 14. Kullandı ınız ölçme aracı ile ö rencinin düzeyine uygun etüt ve eserleri seslendirim tekniklerine uygun seslendirebilmesi ni ölçüyor mu? (1) Hiç (2) Kısmen (3) Tamamen f % f % f % - - 49.1 28 50.9 27 N x2 ss 55 2.51 .51 si (yarısı), kullandıkları ölçme araçlarıyla Tablo 14’te ö retim elemanlarının yakla ık 1/2' ö rencilerin düzeyine uygun etüt ve eserleri seslendirim tekniklerine uygun seslendirebilme becerilerini kısmen ölçebildiklerini, di er yarısı da (1/2’si) tamamen ölçebildiklerini dü ünmektedir. Aritmetik ortalamalar incelendi inde ise, ö retim elemanlarının bu davranı ı 2 tamamen (x =2.51) ölçtüklerini dü ündükleri anla ılmaktadır. Ö rencinin kendi düzeyine uygun etüt ve eserleri seslendirim tekniklerine uygun bir ekilde seslendirmeleri hem müzik e itiminde önem ta ımakta hem de müzik ö retmenin sahip olması gereken temel ve niteliksel davranı lar içerisinde yer almaktadır. Bu nedenle davranı kazandırmakla görevli ö retim elemanlarının, müzik e itiminde bu davranı ı kazandırması ve kazandırılıp kazandırılmadı ını kontrol etmesi gerekir. Ö retim elemanlarının bu davranı a önem verdikleri anla ılmakta ve kullandıkları yazılı yada geleneksel yöntemlerle ö rencilerin eserleri seslendirim tekniklerine uygun olarak seslendirip, seslendirmediklerini ölçmeye çalı tıkları söylenebilir. www.muzikegitimcileri.net 15. Ö retim Elemanlarının Kullandıkları Ölçme Araçlarının, Ö rencilerin Düzeyine Uygun Etüt ve Eserleri Gürlük De i iklikleri Terim ve aretlerine Göre Seslendirme Becerilerini Ölçme Dereceleri Ö retim elemanlarının çalgı/ses e itimine ili kin ö rencinin performansını de erlendirirken kullandıkları ölçme araçlarının, ö rencilerin düzeyine uygun etüt ve eserleri gürlük de i iklikleri terim ve i aretlerine göre seslendirme becerilerini ölçüp ölçemedi i belirlenmeye çalı ılmı tır. Tablo 15. (1) Hiç SORULAR 15. Kullandı ınız ölçme aracı ile ö rencinin düzeyine uygun etüt ve eserleri gürlük de i iklikleri terim ve i aretlerine uygun seslendirebilmesi ni ölçüyor mu? (2) Kısmen (3) Tamamen f % f % f % - - 23 41.2 32 58. 8 2 N x ss 55 2.58 .50 Tablo 15’in incelenmesinden de anla ılabilece i gibi ö retim elemanlarının yakla ık 3/5' ü kullandıkları ölçme araçlarıyla ö rencilerin düzeyine uygun etüt ve eserleri gürlük de i iklikleri terim ve i aretlerine uygun seslendirebilme becerilerini tamamen ölçebildiklerini ifade etmektedir. Aritmetik ortalamalar açısından da, görü lerin tamamen (x2=2.58) ölçülebildi i yönünde oldu u gözlenmektedir. Ö rencinin kendi düzeyine uygun etüt ve eserleri gürlük de i iklikleri terim ve i aretlerine uygun olarak seslendirebilmesinin ö retilmesi ve ölçülmesi önemli niteliksel davranı lardandır. Bu nedenle ö retim elemanlarının, bu davranı a önem verdikleri ve ölçmeye çalı tıkları söylenebilir. 16. Ö retim Elemanlarının Kullandıkları Ölçme Araçlarının, Ö rencilerin Düzeyine Uygun Etüt ve Eserleri Hız Basamakları De i iklik ve Terimlerine Göre Seslendirme Becerilerini Ölçme Dereceleri Ö retim elemanlarının kullandıkları ölçme araçlarının, ö rencinin düzeyine uygun etüt ve eserleri, hız basamakları de i iklik ve terimlerine uygun olarak seslendirebilme becerilerini ölçüp ölçmedikleri belirlenmeye çalı ılmı tır Tablo 16. SORULAR (1) Hiç f % (2) Kısmen (3) Tamamen f f % % N x2 ss www.muzikegitimcileri.net 16. Kullandı ınız ölçme aracı ile ö rencinin düzeyine uygun etüt ve eserleri hız basamakları de i iklik ve terimlerini do ru olarak seslendirebilme si ölçülebiliyor mu? - - 25 45.5 30 54.5 55 2.5 5 .50 Tablo 16’da da görüldü ü gibi ö retim elemanlarının yakla ık yarısından fazlası (1/2) kullandıkları ölçme araçlarıyla ö rencilerin düzeyine uygun etüt ve eserleri, hız basamakları de i iklik ve terimlerini do ru kullanarak seslendirebilme becerilerini tamamen ölçebildiklerini 2 ifade etmektedir. Aritmetik ortalamalar açısından da yine, görü lerin tamamen (x =2.55) ölçülebildi i yönünde oldu u gözlenmektedir. Ö rencinin kendi düzeyine uygun etüt ve eserleri hız basamakları de i iklik ve terimlerine göre seslendirebilmesinin ö retilmesi ve ölçülmesi müzik e itiminde önemli niteliksel davranı lar içerisinde yer alır. Ö retim elemanlarının, bu davranı a önem verdikleri ve kullandıkları geleneksel yada yazılı ölçme araçlarıyla bu davranı ı ölçmeye çalı tıkları söylenebilir. Sonuçlar ve Öneriler: MEABD Ö retim elemanları, müziksel performansın ölçülmesinde genellikle standart performans testlerinden yararlanmamakta, kendi hazırladıkları ölçeklerden kısmen yararlanmakta, kısmen yazılı ölçme araçlarını kullanma yerine geleneksel yöntemleri tercih etmektedirler. Kullanılan ölçeklerde, davranı ların açık ve net bir ekilde kısmen ifade edildi i görü ünde olup kullandıkları ölçme araçlarıyla ö rencileri kısmen objektif de erlendirebildiklerini, kullandıkları araçların ölçmek istedikleri özelli i kısmen ölçebildiklerini kabul etmektedirler. Kullanılan araçlarda dereceleme ve çeteleme ölçeklerinin ço unlukla bulunmadı ını ifade etmektedirler. Ö renci performansını ölçmede kullandıkları araçların kısmen ö rencilerin ö renme eksikliklerini giderme ve hatalarını düzeltme olana ı sa ladı ı, herhangi bir ölçek kullanmadan objektif bir ekilde ö renci performansının kısmen ölçülebilece i görü ündedirler. Ö retim elemanlarının yarıdan fazlası kullandıkları ölçme araçlarıyla ö rencilerin do ru bir bedensel duru alıp almadıklarını, çalgıyı do ru ve istenilen nitelikte tutabilmelerini, ö rencilerin düzeyine uygun etüt ve eserleri gürlük de i iklikleri terim ve i aretlerine uygun seslendirebilmelerini ve hız basamakları de i iklik ve terimlerini do ru kullanarak seslendirebilme becerilerini tamamen ölçebildiklerini ifade ederken, ö rencilerin düzeyine uygun etüt ve eserleri ton rengine uygun seslendirebilmelerini, üretti i sesin büyüklü ü ve hacmini, seslendirim tekniklerine uygun seslendirebilmelerini, kısmen ölçebildiklerini ifade etmektedir. Nitelikli e itimin en önemli özelliklerinden biri sa lıklı ölçme ve de erlendirmedir. Yazılı bir ölçek kullanmaksızın geleneksel yöntemlerle yapılan ölçme ve de erlendirmeler nesnellikten çok öznel sonuçlar sergilemektedir. Bunu yanında ö retim süreci içinde bu çe it de erlendirmeler bazı ö retim elemanlarının kendi ö rencilerini nesnel olarak de erlendirmemelerine neden olabilmektedir. Komisyonlarla yapılan giri ve e itim süreci sınavlarında nesnel ölçümleme yapılmadı ı için her ö retim elemana göre var olan de erlendirme ölçütleri di er ö retim elemanınınki ile örtü ememekte, bunun neticesinde tartı malar ya anmakta ve bundan hem sınava giren ö renci hem de nitelikli e itim yara almaktadır. Özellikle e itim sürecinde uygulanan geleneksel ölçümleme yöntemleri ö renciye rehberlik edememekte ve sınavın ö reticili ini de zedelemektedir. Ölçümlemenin göreceli olu u nedeniyle ö rencilerin nesnel olarak de erlendirilmemesi ve notlarının abartılması tehlikesi bulunmaktadır. Bu tarz objektiflikten uzak de erlendirmelerin artık günümüz e itiminde yer almaması gerekti i son derece açıktır. Müzik E itiminde performans ölçümlerini daha sa lıklı gerçekle tirebilmek için müziksel performansın alt de i kenlerini içeren geçerli i ve güvenirli i olan performans ölçekleri www.muzikegitimcileri.net gerekmektedir. Bu ölçekler, ö renciye rehberlik edebilecek, ö retim elemanlarının ba ımsız ve objektif ölçümler yapmalarını sa layacaktır. Müzik e itiminde ölçme ve de erlendirme öteden beri gelen bir sorun olmu tur. Bu sebeple müziksel yetene in belli boyutlarını ölçmek üzere standartla tırılmı ölçeklere ihtiyaç duyulmu tur. Bu ölçeklerle ölçüm yapmak e itimcileri daha sa lıklı sonuçlara götürecektir. Günümüzdeki ölçme ve de erlendirme kavramıyla ö rencideki potansiyel ba arıyı ortaya çıkartmak ve yükseltmek, müzik e itimini daha bilimsel bir yapıya kavu turmak amaç edinilmi tir. 21.yy müzik e itiminde müzik yetene ini belirlemek üzere ça ın gereklerine uygun ölçme yöntemlerini kullanarak bu konuda teknolojiden faydalanmak kaçınılmazdır. Yeni geli tirilecek ölçme araçlarıyla müzik yetene inin daha sa lıklı belirlenmesi ve bu ba lamda nitelikli e itimin sa lanmasına katkıda bulunulması, bu konudaki çalı maların temel amacı olmalıdır. Uzman görü leri alınarak hazırlanan konuyla ilgili performans ölçeklerine ili kin iki örnek a a ıda verilmi olup, hem süreç hem de giri sınavlarında kullanılabilece i dü üncesi ile sınıf düzeyi ve faktörlere ait yüzdelik dilimler belirlenmemi tir. Ton Düzeyine uygun etüt ve eserleri ton rengine uygun çalma(Ton rengi) Sesin hacmi, büyüklü ü ve yumu aklı ı Düzeyine uygun etüt ve eserleri temiz çalma(Entonasyon) Artikülasyon Vibrato Kaliteli ses üretme Çok yi 5 yi 4 Orta 3 Kötü 2 5 Çok Kötü 1 YAYLI SAZLAR (Keman, Viyola, Viyolonse l, Kontrabas ) Ad, Soyad :__ ________ ________ ________ ________ ________ _______________ Aday No. :______________________________________________/________ ___ Tarih :_______________________________________________________ __ Ya - Cinsiyet :_____________________________/___________________ (K yada E) Son Bitirdi i Okul :_______________________________________________________ ___ Duru -Tutu Çok yi yi 4 Orta 3 Kötü 2 Çok Kötü 1 Vücut a ırlı ını bacaklara e it olarak da ıtma Sa eli do ru konumlandırma Sol eli do ru konumlandırma Toplam: Toplam: 15 Teknik Do ru nota çalma Ritmi do ru çalma Düzgün ve dengeli yay kullanımı Düzeyine uygun etüt ve eserlere uygun yay kullanımı Sa ve Sol El Koordinasyonu Çok yi 5 yi 4 Orta 3 Kötü 2 Çok Kötü 1 GENEL TOPLAM: P YANO Ad, Soyad :____________________________________________ Aday No. :______________________ _______/______________ Tarih :____________________________________________ Ya - Cinsiyet :________________________/___________(K yada E) Son Bitirdi i Okul :___________________________________________ Vücüt-El Pozisyonu Dik ve Dengeli Oturma Toplam: Yorum Toplam: Di er Faktörler Rahatlık Bütünsellik, akıcılık Eser Seçimi Toplam: Çok yi 5 yi 4 Orta 3 Kötü 2 Çok Kötü 1 Seslendirim Teknikleri Cümleleme Tempo Çok yi 5 Çok yi 5 yi 4 yi 4 Orta 3 Orta 3 Kötü 2 Kötü 2 Çok Kötü 1 Çok Kötü 1 Sa eli do ru konumlandırma Sol eli do ru konumlandırma Toplam: Teknik Çok yi 5 yi 4 Orta 3 Kötü 2 Notaları do ru çalma Çok Kötü 1 Ritmi do ru çalma Tempoyu do ru sürdürme Toplam: Yorum Çok yi 5 yi 4 Orta 3 Kötü 2 Çok Kötü 1 Çok yi 5 yi 4 Orta 3 Kötü 2 Çok Kötü 1 Seslendirim Teknikleri Cümleleme Tu e Kullanımı Toplam: Di er Faktörler Sahne görünümü Eser seçimi 16 17 Eser Düzeyi Toplam: GENEL TOPLAM: KAYNAKÇA: ATAK YAYLA, Ay egül.(2003). Müziksel Yetene in Ölçümü. Ankara: Gazi Üniversitesi E itim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamı Doktora Tezi) BADEMC , Vahit. (1998). Performans De erlendirme. Ankara: Gazi Kitapevi ERDEN Münire, Y. AKMAN.(1998). Geli im Ö renme-Ö retme, Ankara: Arkada Yayınevi HORNER, V.(1965).Music Education. Australian: Australian Council for Educational Research ÖZGÜVEN, brahim Ethem(1994). Psikolojik Testler, Ankara: Yeni Do u Matbaası. TEK N, Halil.(1994). E itimde Ölçme ve De erlendirme. Ankara: Mars Matbaası UÇAN, Ali.(1987). Müzik E itiminde Performans Testlerinin Yeri Önemi ve E itim Fakültesi Dergisi,3, (1), 287-307. …………….(1994). Müzik E itimi, Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları. http://faculty-staff.ou.edu/B/Nancy.H.Barry-1/peratd.html Kullanımı,Gazi