doc3. baskı
download 
Şikayet Transkript
3. baskı
12. SINIFLAR N OKULA YARDIMCI (Yeni müfredata %100 Uyumlu) LYS’YE HAZIRLIK KONU ANLATIMLI HAZIRLIK ÖDEVLER UYGULAMA ÇALI MALARI KONU TESTLER TABLOLAR VE FRELENM B LG LER ESER ÖZETLER Ali Malik KAYABA I Metin BARAK 3. B K AS I ANKA E M YAYINLARI D - 012 YASAL UYARI Bu yay n her hakk sakl r. Hangi amaçla olursa olsun ço alt lmas , yay nlanmas size MADD ve MANEV sorumluluk yükler. Bu yasa a uymayanlar gerekli cezai sorumlulu u pe inen kabullenmi say (Belirtilen yasal uyar ya ayk milli gelirin kaybolmas r. bir durum gözlemledi inizde bize bildirirseniz, ve hak ihlalini engellemi olursunuz. Hassasiyetiniz için imdiden te ekkür ederiz.) HAZIRLAYANLAR Ali Malik KAYABA I & Metin BARAK KAPAK Abdullah ERD ([email protected]) ZG Sevgi KAYABA I BASKI (0312) 394 54 94 Ankara BASKI TAR 2012- Ekim REFERANS Talim ve Terbiye Kurulu Ba kanl ’n n 14.07.2005 tarihli ve Bu kitap Milli E itim Bakanl 197 say kurul karar yla kabul edilen 9, 10, 11, 12. s f Türk Edebiyat , ders ö retim program ve ÖSYM (LYS-3) sorular esas al narak haz rlanm r. YAYIN TEM VE B LG DESTEK HATTI (0505) 751 80 96 75 TL ve üzeri sipari lerde KAMU HAT anka e itim yay nlar WEB: www.ankaegitimyayinlari.com Yay nlar zla ilgili her türlü görü , öneri ve iste inizi lütfen bizimle payla [email protected] & [email protected] Mailleriniz en k sa sürede cevaplanacakt r. z. SUNU De erli E itimciler ve Sevgili Gençler, Önemli bir ihtiyac giderdi ini umdu umuz 12. S Ödev ve Etkinlik Defteri’nin 3. bask Neden böyle bir kayna f Türk Edebiyat Konu Anlat ml sizlerle bulu turman n heyecan ya yoruz. n haz rlanmas na ihtiyaç duyuldu? Son y llarda yap lan LYS’lerde Cumhuriyet Dönemi edebiyat yla ilgili sorular n a rl n artmas Yak n dönem Cumhuriyet edebiyat yla ilgili bilgi eksikli i ve savruklu unun bulunmas Müfredata uygun düzenlenmi geçerli ve gerekli bilgilerden olu an kaynaklar n az olmas Son s f ö rencilerinin okulundan ve ö retmenlerinden tam istifade edememesi ve LYS’ye kadar olan dönemini planlayamamas gibi sebepler s ralanabilir. Elinizdeki kitab n özellikleri: Yeni müfredata ve LYS-3’e uygun ne eksik ne fazla konu anlat 12. s km flar n tüm konular soru örneklerine, konu peki tirici uygulama çal verilerek konular n de mevuttur. kapsamakta ve ö renmeyi sistematik hale getirmektedir. malar na, klasik sorulara ve testlere yer ik soru tarzlar yla tekrar edilmesi daha iyi kavran lmas hedeflenmi tir. renmeyi kolayla rmak için bilgiler maddelenmi hâlde sunulmu tur. renmeyi kolayla ran püf noktalar ve pratik bilgiler Anlat destekleyen özet, haz rl k ödevleri, uyar , not, hat rlatmalara ve görsel ö elere yer ve- rilmi tir. airlerin tan nm iirleri, yazarlar n roman özetleri kullan larak o eserlere a inal k kazand rmak ve ö - rencilere edebiyat bilgi ve zevkini vermek hedeflenmi tir. Ders esnas nda ya da bireysel çal malarda defter olarak kullan labilmesi dü üncesiyle esere defterkitap özelli i de kazand r. lm Kitaptan en verimli bir ekilde yararlanmak için Haz rl k ödevi sorular konu i lenmeden önce ö renciye ödev olarak verilmelidir. Böylece ö renci derse haz rl kl gelmekte ve ders esnas nda ö rendikleriyle de konuyu daha kolay anlamaktad r. (Haz rl k ödevi sorular n ve kitaptaki tüm sorular n cevaplar konu anlat mlar Ders anlat n içinde mevcuttur.) esnas nda mümkünse fon müzi i e li inde iirlerin okunmas dersinizin daha zevkli geç- mesine katk sa layacakt r. Uygulama sorular n tamam ya da bir k sm ve ÖSYS sorular konu anlat n bitiminde s f içi etkin- li i olarak çözdürülebilir ve konunun peki tirilmesi sa lanabilir. Sonuç olarak Ö rencilerimizin en rahat anlayabilece i dilin Cumhuriyet Dönemi eserlerinde kullan lm inden hareketle kitap sevgisi ve edebiyat zevki bu dönem edebiyat ile kolay ve rahat kazand türümüzü gençli imize edebi eserler yoluyla tan tabilmek f rsat Anka E itim Yay nlar olarak “12. S teri’ni ile ba ar olmas gerçelabilir. Kül- de erlendirebiliriz. f Türk Edebiyat Konu Anlat ml Ödev ve Etkinlik Def- za biraz olsun katk sa layabilirsek kendimizi bahtiyar kabul edece iz. Bu kaynaklar n gerçek de erini, siz de erli e itimciler ve çal may prensip edinen ö rencilerimiz belirleyecektir. Ayd nl k bir dünya ve ba ar bir gelecek dile iyle… KKAT: Kitab Bestelenmi iir zda kullan lan baz sembollerin anlam a Not ÿ Uyar da verilmi tir. ifrelenmi Bilgiler I. ÜN TE: CUMHUR YET DÖNEM TÜRK EDEB YATI ….…………………….….… 7 retici Metinler ……………………………………………………………………………..……………. 7 Ço ku ve Heyecan Dile Getiren Metinler ( iir) …………………………...…………….. 7 Olay Çevresinde Geli en metinler (Hikâye-Roman-Tiyatro) ………………..……. 8 Atatürk lkeleri ve nk laplar ……………………………………………………………..………… 9 Haz rl k Ödevi ………………………………………………………………………………………...…….. 10 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat n Olu umu …………..………...……….…….... 11 Cumhuriyet Döneminde Etkili Olan Ak mlar (I) …………………….……………………. 12 Sezgicilik / Varolu çuluk Konu Peki tirici Uygulama / Test ……………………………………………………..…………. 14 II. ÜN TE: CUMHUR YET DÖNEM NDE Ö RET MET NLER .………..….…….. 17 1. DENEME / Nurullah Ataç ……………………………………………………………………….…… S.Kemal Yetkin / Cemil Meriç / Sabahattin Eyübo lu / Mehmet Kaplan.. 2. MAKALE …………………………………………………...………………………………………..….…. 3. GEZ YAZISI / smail Habip Sevük …………………………..………………..……...…. 4. ANI …………………………………………………………………………………………………..………… Falih R fk Atay …………………………………………………………………………….…………… 5. FIKRA ……………………………………………………………………………….…………………..…… Konu Peki tirici Uygulama / Test ……………….………….…………….………………… Haz rl k Ödevi ………………………………………………………………………….……………….. 17 18 20 21 22 23 25 28 32 III. ÜN TE : CUMHUR YET DÖNEM NDE CO KU VE HEYECAN D LE GET REN MET NLER ……..…….…….…...… 1. SAF (ÖZ) R ……….………………….……..……. 35 iirin Olu umu ve Temsilcileri ……………………………………………...….. 36 Cumhuriyet Döneminde Etkili Olan Ak mlar (II) …………………………….………. 37 Saf (Öz) R ANLAYI INI SÜRDÜREN 35 ÒÜÛÕ ÔÛÎ Sembolizm / Empresyonizm / Gizemcilik Necip Faz l K sakürek ………………………………………………………………………..…….. Cahit S tk Taranc …………………………………………………………………………..……….. Ahmet Muhip D ranas ………………………………………………………………….…………… Ahmet Hamdi Tanp nar …………………………………………………………………...………. YED ME ALEC LER / Ziya Osman Saba …………………..………...…………………. Kenan Hulusi Koray / Sabri Esat Siyavu gil / Cevdet Kudret Solok / Muammer Lütfi Bah i ………………………...……………… Konu Peki tirici Uygulama / Test ……………….………….…………………..…………… Haz rl k Ödevi …………………………………………………………………………………..………. 2. SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU GERÇEKÇ 38 39 40 41 42 43 46 52 R ………………………...……..… 53 Cumhuriyet Döneminde Etkili Olan Ak mlar (III) ……………………………………. 55 Gelecekçilik 3. Naz m Hikmet Ran …….…………………………………………………...………………………. 57 R fat Ilgaz ….…………………………………………………………………………………….………… 59 Konu Peki tirici Uygulama / Test ……………………………………..……………..……… Haz rl k Ödevi …………………………………………………………….…………………………….. 60 65 LL EDEB YAT ZEVK VE ANLAYI INI SÜRDÜREN R ……….….…….……. 67 Ahmet Kutsi Tecer ………………………………………………………………………………..….. Orhan aik Gökyay ……………………………………………………………………...………….. Arif Nihat Asya …………………………………………………………………………………..…….. Kemalettin Kamu/Zeki Ömer Defne ………………………………………...…………….. 68 69 70 71 BE HECEC LER / Faruk Nafiz Çaml bel.…………………………………………………………………...………… Enis Behiç Koryürek ………………………………………………………………………………………………..……………. Yusuf Ziya Ortaç / Halit Fahri Ozansoy …………………………………………………………………….……….. Orhan Seyfi Orhon ………………………………………………………………………………………………..……………… Konu Peki tirici Uygulama / Test …………………………………………………...…………………………..……. Haz rl k Ödevi …………………………………………………………………………………………..………………………….. 72 74 75 76 78 84 4. GAR P HAREKET (I.YEN ) (1940-1954) ………..……………………………………...…………..……………. Cumhuriyet Döneminde Etkili Olan Ak mlar (IV) / Gerçeküstücülük (Sürrealizm) …..……. 85 85 Orhan Veli Kan k …………………………………………………………………………………………………………...……. Oktay Rifat Horozcu …………………………………………………………………………………………………..……….. Melih Cevdet Anday ……………………………………………………………………………..……………….……………. Konu Peki tirici Uygulama / Test ………………………………………………………………………..……………… 86 88 89 91 Haz rl k Ödevi ………………………………………………………………………………………………………………..…….. 96 5. GAR P DI INDA YEN 6. 7. R ……………………………………………………………….…..…. 98 Faz l Hüsnü Da larca … …… ……… ……… …… ……… ……… ……… …… ……… ……… …… ……. .…… ……. . Behçet Necatigil …………………………………………………………………………………………………………..………. Cahit Külebi …………………………………………………………………………………………………………….…………... Cahit Zarifo lu …………………………………………………………………………………………………………..…………. Adil Erdem Bayaz t ………………………………………………………………………………………………..…………….. Hilmi Yavuz / Sabahattin Kudret Aksal ………………………………………………..…………………………….. Bedri Rahmi Eyübo lu ……………………….. ………………………………………………..…………………………….. 99 100 101 102 103 104 105 MAV HAREKET / Attila lhan …………………………………………………………………………………...………… Ahmet Oktay …………………………………………………………………………………………………………………….….. 106 107 H SARCILAR ……………………………………………………………………………………………………………………..….. Mehmet Ç narl / lhan Geçer / Munis Faik Ozansoy / Gültekin Samanc lu ………………... Konu Peki tirici Uygulama / Test ………………………………………………………………………..……………… Haz rl k Ödevi ……………………………………………………………………………………………….………………….….. 108 109 110 115 NC YEN SÜRDÜREN R (1954-1960) …………………………………………………………………………………...……….. 116 kinci Yeni iirde Dil ve Anlat m ………………………………………………………………………………..………… Cumhuriyet Döneminde Etkili Olan Ak mlar (V) …………………….…………………………...……………. Dadaizm / Kübizm / Sürrealizm Edip Cansever Turgut Uyar ………………………………………………………………………………………….....…. Sezai Karakoç ………………………………………………………………………………………………………………...…… lhan Berk ……………………………………………………………………………………………………………………….…… Cemal Süreya ……………………………………………………………………………………………………………….………. Ece Ayhan / Ülkü Tamer ………………………………………………………………………………………...………….. Konu Peki tirici Uygulama / Test …………………………………………………..…………………………………… Haz rl k Ödevi ……………………………………………………………………………………….…………………….……….. 118 118 NC YEN SONRASI TOPLUMCU 119 120 123 124 125 127 135 R (1960-1980) …………………………………...………….……… 136 smet Özel ………………………………………………………………………………………………………………...………… Ataol Behramo lu ……………………………………………………………………………………………………….………. Refik Durba …………………………………………………………………………………………………...………………….. Süreyya Berfe / Nihat Behram ……………………………………………………………………………….………………. Konu Peki tirici Uygulama / Test ……………………………………………………...……………………………….. 137 138 139 140 141 8. 1980 SONRASI R ………..…………………………………………………………………………..……………..………. 144 Haydar Ergülen ……………………………………………………………………………………………………………..…….. Hüseyin Atlansoy ……………………………………………………………………………………………………..….. Konu Peki tirici Uygulama / Test ………………………………………………………..……………………………… 144 145 146 9. CUMHUR YET DÖNEM NDE HALK …………………………………………………..……………………….… 148 A k Veysel at ro lu / Abdurrrahim Karakoç ………………………………………………...…………………. Karsl Murat Çobano lu / eref Ta ova /  k Mahzuni erif /  k Feymani ……………….… Konu Peki tirici Uygulama / Test ……………………………………………………………………………………..… Haz rl k Ödevi ……………………………………………………………………………………………….……….…………….. 149 150 151 154 IV. ÜN TE: CUMHUR YET DÖNEM NDE OLAY ÇEVRES NDE OLU AN EDEB MET NLER ……….. 155 1. ANLATMAYA BA LI EDEB MET NLER .………………..………………………………………………………..…… 155 Hikâye / Roman ………………………………………………………………………………………………………………….. 155 Cumhuriyet Döneminde Etkili Olan Ak mlar (VI) / Realizm …………………………………...………… 159 a) Milli Edebiyat Zevk ve Anlay Sürdüren Eserler ………………………………………………………. 160 Re at Nuri Güntekin …………………………………………………………………………………………………..…… Yakup Kadri Karaosmano lu ……………………………………………………………………………………...…. Halide Edip Ad var / Mithat Cemal Kuntay ………………………………………...……………………….. Konu Peki tirici Uygulama / Test ……………………………………………………………..…………………… Haz rl k Ödevi ………………………………………………………………………………………….…………………….. 160 161 162 163 166 b) Toplumcu Gerçekçi Eserler ………………………………………………………..………………………………….. Sabahattin Ali ……………………………………………………………………………………………………………….… Sadri Ertem / Fakir Baykurt ………………………………………………………………………………….………. Kemal Tahir ………………………………………………………………………………………………..………………….. Orhan Kemal …………………………………………………………………………………………………………...…….. Ya ar Kemal / R fat Ilgaz ……………………………………………………………………………………...………. Kemal Bilba ar / Samim Kocagöz …………………………………………………………………...……………. Talip Apayd n / Abbas Sayar …………………………………………………………………………………….……. Aziz Nesin / Muzaffer zgü ………………………………………………………………………………………..….. Dursun Akçam / Orhan Duru ………………………………………………………………………..………………. Tar k Dursun Kak nç / Tahsin Yücel ……………………………………………………………………….……… Konu Peki tirici Uygulama / Test …………………………………………………..……………………………… 168 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 180 Haz rl k Ödevi ………………………………………………………………………….…………………………………….. 188 c) Bireyin ç Dünyas Anlatan Eserler .……………………..……………………………………………………. Mustafa Kutlu / Peyami Safa ………………………………………………………………………………………...… Tar k Bu ra / Abdülhak inasi Hisar ……………………………………………………………..………………. Semiha Ayverdi /Halikarnas Bal kç …………………………………………………………..……………….. Ahmet Hamdi Tanp nar ………………………………………………………………………………………...………. Memduh evket Esendal ………………………………………………………………………………...……………. Konu Peki tirici Uygulama / Test ……………………………………………………………………..…………… 189 189 191 192 193 195 197 Haz rl k Ödevi ………………………………………………………………………………………….…………………….. 203 ç) Modernizmi Esas Alan Eserler / O uz Atay ……………………..…………………...……………………. Sait Faik Esendal / Orhan Pamuk ………………………………………………………………………………….. Yusuf At lgan / Vüsat O. Bener / Bilge Karasu ……………………………………………..………………. Nezihe Meriç / Adalet A ao lu / Ferit Edgü ……………………………………………………..………….. Rasim Özdenören / Füruzan / nci Aral ……………………………………………………...………………. Fantastik Gerçekçilik / Nazl Eray ……………………………………………………………………………….. Konu Peki tirici Uygulama / Test …………………………………………………………..……………………… 204 205 206 207 208 209 209 Haz rl k Ödevi ……………………………………………………………………………………….……………………….. 216 2. GÖSTERMEYE BA LI EDEB MET NLER ……………………………….………………………..……………..…… Absürt Tiyatro / Epik Tiyatro ………………………………………………………………………………………….….. Haldun Taner ………………………………………………………………………………………………………………..……… Güngör Dilmen ……………………………………………………………………………………………………………...……….. Necati Cumal / Cevat Fehmi Ba kut …………………………………………………………………….………………. Turan Oflazo lu / Refik Erduran / Recep Bilginer ……………………………………….…………………….. Turgut Özakman / Orhan Asena ……………………………………………………………………………………….…. Konu Peki tirici Uygulama / Test …………………………………………………………….………………………… 217 218 219 220 221 222 223 225 Türk Edebiyat nda Yay mlanan Dergilerden Baz lar ……………………….……………. Cumhuriyet Dönemi Sanatç lar ifreleri ……………………………………………...…….. Türk Edebiyat nda Baz “ lk”ler ……………………………………………………...…….……. Cevap Anahtarlar ………………………………………………………………………….…………. 12. S fta Okunmas Gereken Eserler / Kaynakça ………….…………………………… 231 233 234 235 240 I. ÜN TE CUMHUR YET DÖNEM TÜRK EDEB YATI (1923- …) ÖZET: Ò Cumhuriyet’in ilân yla yeni bir devlet kurma çabalar , Kurtulu : Sava ’n n ar- ndan yeni bir kültürün olu turulmas da gerekli k yordu. Bu amaçla bir dizi devrimi gerçekle tiren Mustafa Kemal, özellikle dil, tarih ve e itim alanlar nda köklü yeniliklere yöneldi. Önce Harf Devrimi (1928) yap ld , bunu Türkçenin sadele tirilmesini amaçlayan Dil Devrimi (1932) izledi. E itim ve kültür kurumlan artmas , toplumun her kesiminden insan n yeti me imkân bulmas edebi- yat da etkiledi. îç Ûµ·³ ïçîí ¹$²$ ¿µ ¿³ ß²µ¿®¿Ž¼¿ ¬±°´¿® ¿¬ ´³¿§¿ ¾¿ ´¿¼ ò Þ« ±¬«¦ ¾·® °¿®» ¬±°ô ¹»²9 Ì$®µ·§» Ý«³¸«®·§»¬·ó Deneme türü özellikle Cumhuriyet ²·² ·´µ ¾¿ µ¿²´ ²¿ Ó«-¬¿º¿ Õ»³¿´ Döneminde geli mi tir. Deneme türün- п ¿Ž² ² ¹»¬·®·´¼· ·²· ·´¿² »¼·§±®¼«ò retici Metinler: de özgün örnekler veren Nurullah Ataç n yaz lar türün bütün özelliklerini ta r. Sabahattin Eyübo lu ise ayn dönemde daha çok hümanist dü ünü ün yerle mesi, halkç bir kültürün olu mas na yönelik u Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyat nda ad duyurmu edebiyatç lar n seyahat ve an rülmektedir. Özellikle Falih R fk ta yan, ak ta anlat daha çok ba ka türlerde türlerinde de yazd klar gö- Atay, Türkçenin bütün inceliklerini yla an ve seyahat yaz lar farkl boyutlar na r. Yayg nla an günlük türünün öncüleri ise Nurullah Ataç ve Salâh Birsel’dir. Türk edebiyat n de ik dönemlerinde edebiyatç lar üzerine yap lan monografik çal malar da artarak sürmü tür. Mizah edebiyat güldürürken dü ündürmeyi de amaçlayan bir mizah anlay yla yeni boyutlara ula anka e itim yay nlar ra vermi tir. . Bu alanda Aziz Nesin, R fat Il- gaz, Muzaffer zgü gibi yazarlar ba ar örnekler verdiler. Co ku ve Heyecan Dile Getiren Metinler ( iir): iirde Cumhuriyet’in ilk ku olu turan Millî edebiyatç lar yurt güzelliklerini dile getiren Anadolucu bir edebiyat geli tirdiler. Devletin giri imiyle kurulan Halk evleri, Türk Tarih ve Türk Dil Kurumlar arac yla yeni bir kültür olu turulmak istendi. “Anadolu ya da memleket iiri” 1930’lu y llara kadar etkisini sürdürdü. Bu iire ilk tepki ç kard klar ortak kitab n ad ndan dolay edebiyat tarihine Yedi Me aleciler ad yla geçen topluluktan geldi. Hececi iirde as l a ama Ahmet Muhip ranas, Ahmet Hamdi Tanp nar, Necip Faz l K sakürek ve Cahit tk Taranc taraf ndan gerçekle tirilmi tir. Her dönemde oldu u gibi 1940’l y llarda da rlar atarak yeni bir söyleyi e ula nla mas sa lar. Yaln z eski iirden ölçü, uyak gibi r. Bu çaba, serbest iire de il toplumcu iirin yay- iiri de tepki olan Garip hareketi Orhan Veli Kan k, Oktay Rifat, Melih Cevdet Anday n ad ile an r. Üç arkada ak Varl k dergisinde ölçüsüz, uyaks z yeni bir iir ba lat rlar. Bu yoldaki iirlerini Garip adl bir kitapta toplarlar. Ayn dönemde sanata toplumsal bir görev de yükleyen sanatç lar n balar unlard r: fat Ilgaz, Cahit Irgat, Enver Gökçe, Ömer Faruk Toprak, Mehmet Kemal, Arif Damar, Ahmet Arif, Attila lhan. é Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat 1940 sonras kendine özgü iir dili ile Faz l Hüsnü Da larca, yeni iirin önde gelen ad r. Faz l Hüsnü Da larca d nda 1940’larda geli en yeni iirin ba ca temsilcileri Behçet Necatigil, Sabahattin Kudret Aksal, Asaf Halet Çelebi, Cahit Külebi, Ceyhun Atuf Kansu, lhan Berk, Necati Cumal , Bedri Rahmi Eyübo lu ve Özdemir Asaf’ r. lhan Geçer, Feyzi Hal , Mehmet Ç nar gibi airlerse geleneksel iirden yola ç karak yeni bir söyleyi e ula mak istediler. iirde, Garip hareketine tepki olarak ç kan yeni iir ak kinci Yeni ad yla an r. kinci Yeni ak n öncüleri aras nda Cemal Süreya, Turgut Uyar ve Edip Cansever’in adlar say labilir. kinci Yeni ak da Türk iirinin geli im sürecinde yeni bir a amad r. Ò Olay Çevresinde Geli en Metinler (Hikâye-Roman-Tiyatro): Türk hikâye ve roman 1930’lara kadar Millî Edebiyat etkisinde geli mi , 1930’dan sonra toplumcu gerçekçi çizgiye yönelmi tir. Bu dönemde Yakup Kadri Karaosmano lu, Halide Edip Ad var, Re at Nuri Güntekin, Peyami Safa ve Memduh yazarlard r. Y.Kadri Karaosmano lu, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk toplumunun geçirdi i tarihsel a amalar konu edinir. Halide Edip Ad var, bireysel duygular yans tan romanlar n yan s ra toplumsal konulara da yönelir. R.Nuri Güntekin, duygusal bir gerçeklikle Anadolu’ya, Anadolu insan n dünyas na e ilir. Peyami Safa, bireyin öne al nd , ruh çözümlemelerine dayal bir roman geli tirir. Memduh evket Esendal ise emekleriyle ya ayan küçük insanlar konu edindi i öyküleriyle öne ç kar. Ça da Türk edebiyat nda öykü ve roman, gerçekçili in yorumlar na ba olarak tek bir çizgide geli mi tir. Sabahattin Ali toplumsal çizgiyi geli tirir. Sait Faik Abas yan k ise toplumsal sorunlardan çok ayd n bireyin küçük dünyas na yönelen duyarl getirdi. Samim Kocagöz kasaba insanlar tutumla yans nas Bal kç yla yeni bir öykü anlay n sorunlar gerçekçi bir rken, Orhan Kemal toplumcu sorunlara e ildi. Halikarda ya amlar denize ba insanlar n dünyas sergiledi. Yine bu dönemde Samet A ao lu ile Tar k Bu ra ise de ik bir öykü anlay yla bireyin iç dünyas yakalamaya çal lar. 1960’l y llara gelirken, eski ve yeni ku aktan Kemal Bilba ar, Samim Kocagöz, Talip Apayd n, Necati Cumal , Fakir Baykurt gibi sanatç lar n öykü ve romanlar yla köyü konu edinen zengin bir edebiyat olu ur. Köy roman olarak an lan bu dönem eserlerinin en tan nm örne ini de lanlar n Öcü ile Fakir Baykurt vermi tir. Ya ar Kemal ve Kemal Tahir’in köy gerçe ini de ik boyutlar yla yans tan romanlar günümüz Türk edebiyat nda seçkin örnekler aras ndad r. Öyküde ise bireyin öne al n, olaylar n de il, durumlar n irdelendi i ve biçim kayg n a r bast görülmekte, gerçe in bütün yönlerinin ortaya ç kar lmas amaçlanmaktayd . Cumhuriyet Dönemi tiyatromuz; Musahipzade Celâl, Cevat Fehmi Ba kut, Necati Cumal , Refik Erduran, Orhan Asena, Turan Oflazo lu, Güngör Dilmen, Haldun Taner, Memet Baydur gibi yazarlar n oyunlar yla hayli nitelikli eserler kazand . Günümüz Türk edebiyat nda iirden öykü, roman ve tiyatroya her alanda bir çok seslilik ve çok boyutluluk görülmektedir. Bunda çeviri eserlerle yeni bilgilerin, tarih, toplumbilim alan ndaki inceleme ve ara rmalar n katk büyüktür. Günümüz Türk iiri toplumsal temalardan bireysel duyarl klara, en uç biçim denemelerinden gelenekten yararlanan söyleyi lere zengin bir birle im görünümündedir. Ça da Türk edebiyat nda öykü ve roman d ndaki düz yaz ya dayal türlerin as l geli imi Cumhuriyet’ten sonrad r. è anka e itim yay nlar kan tlam evket Esendal ustal kla- : Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat ATATÜRK LKELER Cumhuriyetçilik: Milli egemenli in hakim k nd Halkç yönetim biçimidir. Ò k: Siyasal aç dan kalk nmada, yönetimde, ulus ve devlet imkânlar n kullan lmas nda halk yarar : n gözetilmesi demektir. Milliyetçilik: Dil, tarih ve kültür birli ine dayal ulus ve milletin mutlak ve temel bir de er oldu unu kabul eden bir anlay r. Laiklik: Din i leri ile devlet i lerinin ayr tutulmas demektir. Devletçilik: Gerekti inde devletin milletimiz ad na memleket ekonomisini kontrol alt nda bulundurmas anlam ifade edilmektedir. nk lapç k (Devrimcilik): Akl n, bilimin ve ça n gerektirdi i yeni- liklerin, toplumun ihtiyaçlar do rultusunda yap lmas r. ATATÜRK NKILAPLARI Sosyal alanda yap lan ink laplar: k k yafette de iklik, tekke ve zaviyelerin kapat lmas , takvim, saat ve ölçülerde yap lan de iiklikler, apka Kanunu, Türk kad na tan nan haklar. Siyasal alanda yap lan ink laplar: Cumhuriyetin ilan , saltanat n kald lmas , halifeli in kald meleri, 1924 anayasas lmas , çok partili hayata geçi dene- n kabul edilmesi. itim alan nda yap lan ink laplar: retimin birle tirilmesi, mil- let mekteplerinin aç lmas , harf devrimi, medreselerin kapat lmas , Türk Dil ve Tarih Kurumlar n kurulmas , üniversite reformlar . Yeni Anayasan n kabulü, Medeni Kanunun kabulü, Türk Ceza Kanunu, Mecellenin kald lmas , eriyye mahkemelerinin kapat lmas . Ekonomik alanda yap lan ink laplar: ür Vergisi’nin kald lmas , zmir ktisat Kongresi, Tar m Kredi Kooperatiflerinin kurulmas , Kabotaj Kanunu, Sanayi Te vik Kanunu, 1. ve 2. Kalk nma Planlar n yap lmas , Ticaret ve Sanayi Odalar n kurulmas Cumhuriyet Sonras Kronolojik Tarih 29 Ekim 1923 Cumhuriyet’in ilan 3 Mart 1924 Halifeli in kald lmas Tevhi-i Tedrisat Kanunu’nun kabul edilmesi 8 Nisan 1924 eriye mahkemelerini kald ran yeni Mahkemeler Te kilat Kanunu’nun kabulü 25 Kas m 1925 apka devrimine ili kin kanunun kabulü 30 Kas m 1925 Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Kapat lmas na Dair Kanun 26 Aral k 1925 Uluslararas Takvim ve Saat Hakk ndaki Kanunlar n kabulü 17 Türk Medeni Kanunu’nun kabulü ubat 1926 anka e itim yay nlar Hukuk alan nda yap lan ink laplar: Te kilat Esasiye Kanunu, 1 Kas m 1928 Yeni Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakk nda Kanun 1 Nisan 1931 Ölçüler Kanunu 26 Kas m 1934 Lakap ve Unvanlar n Kald 3 Aral k 1934 Baz K yafetlerin Giyilemeyece ine Dair Kanun 21 Haziran 1934 Soyad Kanunu’nun kabul edilmesi 3 Aral k 1934 Kad nlara seçme ve seçilme hakk 14 May s 1950 Demokrat Parti (DP)’nin seçimle yönetime gelmesi 27 May s 1960 Askeri darbeyle DP iktidar 12 Eylül 1980 Askeri darbenin gerçekle mesi lmas na Dair Kanun n tan nmas n sona erdirilmesi ç Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat HAZIRLIK ÖDEV 1. Cumhuriyetin ilk y llar ndaki edebî zevk ve anlay belirleyerek yaz 2. Varolu çuluk ak 3. Sezgicilik ak 4. Cumhuriyet n nas l oldu unu Ò z. n özelliklerini ve temsilcilerini yaz n özelliklerini yaz z. z. dönemi edebiyat nda i lenen konular yaz z. EVLADIM KAÇ KERE SÖYLED M SANA EVE ÖDEV GET RME D YE !... 5. Cumhuriyet ïð dönemi edebiyat n genel özelliklerinden be ini yaz z. : Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat CUMHUR YET DÖNEM TÜRK EDEB YATININ OLU UMU Ò 29 Ekim 1923’te Cumhuriyetin ilan edilmesiyle ülkemizde yeni bir dönem ba lam r. Bu dönemde olu an edebiyata Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat diyoruz. Osmanl mparatorlu undan milli devlete geçi , bütün kültür hayat za ve edebiyat za derinden tesir etmi tir. Osmanl Devleti uzun y llar y n sanc lar çekmi , y geciktirecek birtak m geçici tedbirlere ba vurmu ve geli en Avrupa karnda ise a k duygusuna kap lm r. Bu dönemde siyasi, sosyal birçok olay ya anm ve birbirinden farkl fikir hareketleri ortaya ç km r. Bunlardan baz lar öyle s ralayabiliriz: Manevi temeller sars lm , Bat taklitçili i artm , Atatürk ilkeleri nda ça da medeniyet seviyesine ula ma seferberli i ba lat lm , fakirlik ve geri kalm k sürmü , sa -sol denilen ideolojik çat malar ya anm , Atatürkçülük, sosyalizm, milliyetçilik, slâmc k gibi fikir hareketleri ortaya ç km , II. Dünya Sava , k tl k llar , çok partili sisteme geçi , 1960–1980 ihtilâlleri gibi konular edebiyat dünyam da etkilemi tir. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat : n Genel Özellikleri Tanzimat edebiyat yla dilde ba layan sadele me hareketi amac na Milli edebiyat zevk ve anlay Cumhuriyet’in ilk y llar nda devam etmi tir. air ve yazarlar eserlerinde Anadolu’ya yönelmi , halk n dertlerini ve Anadolu’nun güzelliklerini i lemi , özellikle Atatürk ink lâplar ve ça da kla ilgili konulara da yer verilmi tir. Bu konular yan nda “milli mücadele ruhu”, modern hayat n getirdi i s nt lar, ideolojik yakla mlar, memleket sevgisi, yeni bir devlet kurman n heyecan eserlere yans r. Bu dönem roman ve hikâyelerinde köy ve kasaba hayat , i ve i çi sorunlar , köyden kente göç, gecekondu hayat , ku aklar aras çat malar, yurt d nda çal anlar n hayat , ekonomik s nt lar, yaln zl k, Bat la ma, Türk tarihi ve insan psikolojisi gibi konular s kça i lenmi tir. Bu dönem airleri, hece ölçüsünü, yerli bir anka e itim yay nlar ula , konu ma dili ile yaz dili aras nda belli bir denge kurulmu , eserlerde sade bir dil tercih edilmi tir. iir ölçüsü olarak kullan- , serbest ölçülü iirler de yazmaya ba lam lard r. iir, roman, hikâye, tiyatro ve deneme alan nda büyük geli meler olmu ba ar eserler verilmi tir. Tiyatro alan nda çeviri ve uyarlama eserlerin sahnelenmesine devam edilmi tir. Roman ve hikâyede realizm ve toplumcu gerçekçilik ak km ön plana r. Psikoloji alan nda gerçekle tirilen ilmi çal malardan bu dönemde yararlan lm r. Bat ’dan gelen anlat m biçimleri memleket edebiyat zevkiyle ba ar bir ekilde kullan lm r. Hat rlatma: Bir milletin co rafi çevresi, aras nda Bat dünyas nda ortaya ç - iktisadi, dinî, hukuki, ahlâkî, kan ve bireyin bunal esas alan edebi hareketlerden yararlan lr. (varolu çuluk, sürrealizm vs.) askeri, ekonomik ve siyasi Birinci ve kinci Dünya Sava Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat ’nda belli ilkeler etraf nda toplanan baz topluluk II.Yeniciler vs.) ve anlay lar ortaya ç km r. hayat yla edebiyat aras n- daki ba lant lar çok aç kt r. (Garipçiler, ïï Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat CUMHUR YET DÖNEM NDE ETK SEZG OLAN AKIMLAR (I) Ò K (Entüisyonizm) Henri Bergson ak : n kurucusudur. Bergsonculuk olarak da adland lan sezgicilik, akl ku- rallardan ba ms z bir kavray yetene i olarak betimler. Rasyonalist (ak lc ) görü e kar ç km lar sezgiye önem vermi lerdir. Sezgicili e göre bilginin, özellikle de felsefi bilginin kayna (Henri Bergson) ve temeli sezgidir. VAROLU ÇULUK (Egzistansiyalizm) lk olarak Alman dü ünür Martin Heidegger taraf ndan ortaya at lm (1927), kinci Dünya Sava y llanda Frans z dü ünür ve romanc Sartre'nin benimsemesi ve edebiyata uygulamas ile bütün dünyada yayg nla r. nsan n kendi de erlerini kendinin olu turabilece ini; (Jean Paul Sartre) gelece ini yine kendisinin kurabilece ini savunan bir felsefe ak r. nsan önce dünyaya gelir, var olur, ondan sonra olmak istedi i gibi olur. nüyle özgür olmal r. nsan bütü- Temsilcileri: Jean Paul Sartre, Albert Camus, Andre Gide, Samuel Beckett, Franz Kafka anka e itim yay nlar Sanatç lar, yap tlar nda insan n kendisini mas gerekti i, hür olmaya mecbur oldu u gibi konulan i lemi tir. ÍÑÎËæ Sorun, gerçekli e, öykü yazar olarak bakmak de ildir. Sorun, öncelikle kendine dünyada bir yer arayan, konumunu belirlemeye çal an insanr. Kendini anlamaya, anlamland rmaya çal mak, ba ka bir deyi le kendi yazg sorgulay p üzerinde dü ünme zorunlulu u duymak insani bir gereksinimdir. Bunun pe inden ko arsan z var olanlar içinde kendi yerinizi belirlersiniz. Bu size bir bak aç aç sunar. Olan bitenleri bu ba- «¦ ß®¿´Ž ² ïçê» ܱ-¬ ¼»®¹·-·²¼» µ¿² •Þ«²¿´ ³ Õ« Œ ¿¼´ µ¿®·µ¿¬$®$ yla de erlendirirsiniz. uz Aral, zaman ndaki varolu çuluk, sorunlu tiplerin “hasta” dü ünceleri Bu dü ünceleri ileri süren bir yazar a lendirilebilir? A) Hümanist B) Ak lc D) Varolu çu dakilerin hangisiyle nite- olarak alg lam . Belki de “Bunal m Ku C) Sembolist ” olarak da tan mlanan Tür- kiyeli varolu çular n ne kadar absürt bir u ra içinde olduklar hicvetmi . Oturdu u sandalyeden, E) Gerçeküstücü durup dururken f rlay p f rlay p (nedensizce) kar LYS-2011 Cevap: D kafas cak) kadar ‘kafay olarak betimlemi tir. ïî ndaki duvara çarpacak (duvara toslayayemi tipler’ Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat Ò ïí Konu Peki tirici CUMHUR YET DÖNEM TÜRK EDEB YATININ OLU UMU A. da verilen cümlelerin kar na do ru ise (D), yanl Uygulama ise (Y) yaz z. 1. Cumhuriyet Dönemi yazar ve airleri Memleket edebiyat zevkiyle Bat 'dan gelen anlatma biçimlerini ba ar bir ekilde kullan lm lard r. ( ) ( ) 3. Sanatç lar psikoloji ve psikiyatri alan nda yap lan ilmî çal malardan yararlanm lard r. ( ) 4. Bu dönemde stanbul’a ve stanbul insan na yönelen sanatç lar Anadolu’yu ihmal etmi lerdir. ( ) 5. Bu dönemdeki eserlerde a r ve sanatl bir dil tercih edilmi tir. ( ) 6. Eserlerde Atatürk ilke ve ink lâplar ve ça da ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 13. Cumhuriyet Döneminde kurulan ilk siyasi parti Halk F rkas ’d r. ( ) 14. Halifeli in kald ( ) 2. Cumhuriyet Dönemi edebi eserlerinde Anadolu insan n hayat , zevkleri, Anadolu’nun güzellik- leri gibi konular çok i lenmi tir. k gibi konular da i lenmi tir. 7. Roman ve hikâyede realizm ve toplumcu gerçekçilik ak ön plana ç km r. 8. Bat dan gelen edebiyat ak mlar (varolu çuluk, sürrealizm) bu dönem sanatç lar 9. 10. iir, roman, hikâye, tiyatro ve deneme alan nda fazla bir geli me olmam iirler sadece hece ölçüsüyle yaz lm etkilemi tir. r. r. 11. Milli edebiyatla ba layan dilde sadele me hareketi Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat ’nda da devam etmi tir. 12. Cumhuriyet Döneminde konu ma dili ile yaz dili aras ndaki fark artm B. r. lmas ndan sonra Cumhuriyet ilan edilmi tir. daki cümlede bo b rak lan yere uygun kelimeyi yaz 1. ……………………………………. ak (1927), kinci Dünya Sava ilk olarak Alman dü ünür Martin Heidegger taraf ndan ortaya at lm y llar nda Frans z dü ünür ve romanc Sartre'nin benimsemesi ve edebi- yata uygulamas ile bütün dünyada yayg nla r. 2. ………………………………….. ak l, zihin ve soyut dü ünme kar tan yan felsefe ak z. r. Henri Bergson ak nda sezgiye hem öncelik, hem de üstünlük n kurucusudur. 3. Cumhuriyet Dönemi roman ve hikâyesinde ………………..……………………….…….. ve toplumcu gerçekçilik ak ön plana ç km r. 4. .………………………………………………..………. alan nda gerçekle tirilen ilmî çal malardan Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyat nda yararlan lm r. 5. Varolu çuluk, sezgicilik gibi ……………………………………...………..……….. edebiyat nda ortaya ç kan, ki inin bunal esas alan edebî ak mlardan yararlan lm 6. Varolu çuluk (egzistansiyalizm) ak r. ………….………………………....…………………… edebiyata uygulam 7. Jean Paul Sartre, Albert Camus, Andre Gide …………………………….…..………………. ak 8. ……………………………………………………...……….... sezgicilik ak r. n temsilcileridir. n kurucusudur. 9. Mustafa Kemal, özellikle dil, tarih ve e itim alanlar nda köklü yeniliklere yöneldi. Önce ………………. Devrimi (1928) yap ld , bunu Türkçenin sadele tirilmesini amaçlayan ……………. Devrimi (1932) izledi. 10. Cumhuriyet ilan edilmeden önce 1 Kas m 1922’de ……………………...………………., Cumhuriyet’in ilan ndan sonra ise 3 Mart 1924’te ………………………………………...………….. kald lm r. 11. Descartes’in “Dü ünüyorum öyleyse var m.” felsefesine dayanan ………………………………………………….……. II. Dünya Sava y llar nda bunal m edebiyat n ortaya ç kmas na neden olmu tur. 12. Sürrealizm II. Dünya Sava ndan sonra yerini …………………………………..…...…...……. ak ïì na b rakm r. Test CUMHUR YET DÖNEM TÜRK EDEB YATININ OLU UMU ïò Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat yla ilgili A) Özellikle Atatürk ink lâplar ve ça da daki edebi ak mlardan hangisi ede- ëò dakilerden hangisi söylenemez? biyat zda ilk olarak Cumhuriyet döne- minde görülmemi tir? kla ilgili konulara da yer verildi i B) Bat dan gelen sanat ve edebiyat ak mlar - A) Sürrealizm B) Varolu çuluk C) Sembolizm D) Sezgicilik n edebî eserlerde kendini gösterdi i E) Fütürizm C) Edebi eserlerde psikoloji alan nda gerçekle tirilen yeniliklerden yararlan ld D) stanbul’dan ziyade Anadolu’ya ve Anadolu insan na yöneli in oldu u E) Tiyatro d ndaki edebi türlerde geli meye rastlanmad êò Biçim, içerik, dil ve anlat m bak daki yazarlardan hangisi Cumhuri- îò yet Döneminde yaz ld yet Döneminde eser vermemi tir? A) Delikanl ça A) Nurullah Ataç söylenemez? zdaki cevher Gözünün ya na bakmadan gider. B) Nam k Kemal B) Ne yanar kimse bana ate -i dilden özge C) Re at Nuri Güntekin Ne açar kimse kap m bad- sabadan gayr E) Peyami Safa íò Varolu çuluk ile ilgili verilen bilgilerden r? A) nsan kendi de erlerini kendisi olu turabilir B) nsan kendini a mal C) nsan bütünüyle özgür olmal D) nsan kendini anlamaya çal mal anka e itim yay nlar D) Necip Faz l K sakürek hangisi yanl ndan daki dizelerden hangisinin Cumhuri- C) Geceleyin bir ses böler uykumu çim ürpermeyle dolar, nerdesin D) nsan bu, su misali, k vr m k vr m akar ya Bir yanda akan benim, öbür yanda Sakarya E) Ben sana mecburum bilemezsin Ad m h gibi akl mda tutuyorum r. E) Henri Bergson bu ak r. r. n kurucusudur. éò Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat ìò Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat yla ilgili a dakilerden hangisi söylenemez? A) Eserlerde de en siyasal ve sosyal hayat n etkileri görülmü tür. B) iirlerde gelene e ba aruz ölçüsü kullan lm kal nm , hece ve r. C) Bat dan al nan anlat m biçimleri nesirde ba ar yla kullan lm r. D) Eserlerde memleket sevgisi, yeni bir devlet kurma heyecan gibi konular i lenmi tir. E) Roman, hikaye ve tiyatro alan nda ba ar eserler verilmi tir. ilgili olarak a yanl ile daki yarg lardan hangisi r? A) Dünyadaki sanat anlay lar ndan uzak kanmaya çal lm r. B) Toplumcu gerçekçilik anlay yla toplumun sorunlar da i lenmi tir. C) Edebi türlerin hemen her çe idinde ba ar eserler verilmi tir. D) Yaz dili ile konu ma dili aras nda belli bir denge kurulmu tur. E) Çe itli görü ler etraf nda birçok lu u ortaya ç km iir toplu- r. ïë Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat èò Sezgicilik ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanl ïïò (I) Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyat r? nda ba lad n 1923 kabul edilir. (II) Bu dönemde 16. yüzy lda dilde ba layan sadele me hare- A) Sezgi, ak l ve zihinden üstündür. keti amac na ula yaz B) Felsefe bilgisinin temeli sezgidir. r. (III) Konu ma dili ile dili aras nda belli bir denge kurulmu , eserlerde sade bir dil tercih edilmi tir. (IV) C) Sezgi varl klar oldu u gibi verir. D) n Olu umu Milli edebiyat zevk ve anlay nsanlar baz yarg lara ak lla de il sezgiyle Cumhuriyetin ilk y llar nda devam etmi tir. (V) Roman ve ula r. hikâyede realizm ve toplumcu gerçekçilik ak E) Jean Paul Sartre edebiyata uygulam r. çò 1923’te Cumhuriyetin ilan edilmesiyle ülkemizde yeni bir dönem ba lam ön plana ç km r. Bu numaralanm parçada cümlelerin hangisinde bir bilgi yanl vard r? A) I. D) IV. B) II. C) III. E) V. r. Bu dönemde eserlerde milli mücadele ruhu, modern hayan getirdi i s nt lar, ideolojik yakla mlar, memleket sevgisi, yeni bir devlet kurman n heyecan , Anadolu insan gibi konular i len- ïîò Birinci ve ikinci dünya sava mi tir. parçada edebi dönem a özellikleri A) Milli edebiyat B) Servet-i Fünun C) Divan edebiyat D) Cumhuriyet edebiyat E) Tanzimat edebiyat ïðò 1718 felaketinden sonra bu felaketin getirdi i bir nevi intibahla baz münevverlerimizde tek selamet çaresi fikir hâlinde ba layan Garpç k, 1839'da devlet müesseselerimizi ve baz ekillerimizi de âdeta kula tirmekle kalmad , bizi zdan tutarak ve ecnebi sefir alk eyhülislam duas yla Avrupa mektebine rakl a verdi. Ahmet Hamdi esas alan bu ak m- lardan birçok sanatç etkilenmi tir. daki sanatç lardan hangisi di erlerinden farkl bir ak n temsilcisidir? A) Jean Paul Sartre B) Henri Bergson C) Albert Camus D) Andre Gide E) Franz Kafka ïíò lk olarak Alman dü ünür Martin Heidegger taraf ndan ortaya at lm Sava (1927), kinci Dünya y llar nda Frans z dü ünür ve romanc Sartre’nin benimsemesi ve edebiyata uygulamas ile bütün dünyada yayg nla Tanp nar’dan al nan bu lerinde i lenen konulardan hangisine dik- r. nsa- n kendi de erlerini kendinin olu turabileceini; gelece ini yine kendisinin kurabilece ini savunan bir felsefe ak cümle ile Cumhuriyet Dönemi edebi eser- Bu parçada tan r. lan edebiyat ak a a- dakilerden hangisidir? kat çekilmi tir? A) Egzistansiyalizm B) Sezgicilik A) Atatürk ilkeleri C) Sürrealizm D) Realizm B) E) Sembolizm çi sorunlar C) Bat la ma D) Ekonomik s E) ïê r. Bireyin bunal verilen dakilerden hangisidir? anka e itim yay nlar Yukar daki hayat aras nda Bat dünyas nda çe itli edebi ak mlar ortaya ç k- nt lar nsan psikolojisi II. ÜN TE CUMHUR YET DÖNEM NDE Ö RET retici metinlerden deneme, gezi yaz , günlük, f kra, makale tekni e uygun eserler ilk olarak Cumhuriyet Dö- gibi türlerde Bat neminde yaz lm MET NLER Ò : r. Sanatç lar, metinlerin yap Bat ’dan gelen modern anlat m biçim- leri ile ustal kla olu turmu lard r. Bu dönem ö retici metinlerinde “memleket sevgisi, Anadolu, Anadolu insan ve Bat k” gibi temalar i lenmi tir. Sade bir dille olu turulan bu dönem ö retici metinlerinde halk n konu tu u kelime ve deyimlerin yan nda öz Türkçe, Arapça ve Farsça kökenli kelimeler de kullan lm RET MET NLER r. a) Tarihi Metin DENEME b) Felsefi Metinler Gerçek anlamda denemeler ilk olarak Cumhuriyet Dönemi yazarlanca ortaya konur. Bu dönemde ilk akla gelen yazar Nurullah Ataç c) Bilimsel Metinler olmakla birlikte Cemil Meriç, Suut Kemal Yetkin, Mehmet Kaplan d) Gazete Çevresinde Geli en Metinler: gibi yazarlar da yetkin eserler vermi lerdir. deneme Dü e Ça Severim gerçekçi edebiyat , gerçekçi sanat , bütün ç onun en üstün oldu una inan rlar aras nda m. Ama dü ünüyorum da: "Bizi al p makale sohbet kra dü ler acununa götüren bir edebiyat da gerekli de il mi?" diyorum. ele tiri Bugünün birçok yazarlar sanat n toplumsal görevi üzerinde türlü türlü röportaj sözler söylüyorlar. Okurlar dü ler acununa al p götürmek de edebiya- haber yaz n toplumdaki görevlerinden biri de il midir? Biz gerçek içinde ya yoruz, duvarlar y p a amad leri var elbette ama pek al z bir gerçek içinde. Onun da güzellikz için göremiyoruz, tadam yoruz o güzellikleri. Edebiyat, sanat bize o güzellikleri sezdirsin. Madame Rachilde'in "Güne sat "n "Le Vendeur du Soleil" bir türlü unuta- mam, çok anlatt m onu okurlar ma, bir kez daha anlatay m: (…) (Nurullah Ataç) an (hat ra) günlük gezi yaz biyografi otobiyografi mektup NURULLAH ATAÇ (1898-1957) Türk edebiyat e) Ki isel Hayat Konu Alan Metinler: n en büyük ele tiri ve deneme usta- r. Edebiyata iirle ba lam ; ama çeviri, deneme ve ele tiride karar k lm r. Konu ma dilindeki devrik cümlenin yaz da da kullan lmas yayg nla rmaya çal r. Frans z, Yunan, Rus ve Latin klasiklerinin pek ço unu dilimize tercüme etmi tir. Pek çok genç yazar etkileyen Ataç, dildeki bütün yabanc sözcüklerin at lmas konusunda mücadele vermi nin özle mesine adam kendini dil devrimine, Türkçe- r. Eserleri: Deneme: Günlerin Getirdi i, Sözden Söze, Karalama Defteri, Diyelim, Ararken, Söz Aras nda, Okuruma Mektuplar, Söyle iler Günlük : Günce ïé Cumhuriyet Döneminde Ö retici Metinler SUUT KEMAL YETK N (1903-1980) Önceleri “Suut Saffet” imzas yla Ò iir ve mensur iir- ler yazd . Edebiyat, sanat, estetik, felsefe ve konusunda yazd slâm sanatlar denemeleriyle ve çe itli konular- ele tiri türündeki yaz lar yla tan da yazd r. Bilim adam ki ili iyle denemeci yönünü birle tirmi tir. Eserleri: Deneme: Edebiyat Konu malar , Edebiyat Üzerine, Dü ’ün Pay , Günlerin Götürdü ü, Yoku a Do ru, iir Üzerine Dü ünceler, Denemeler CEM L MER Ç (1917-1987) Türk fikir hayat tahlil eden eserleriyle tan nd . Frans z edebiyat ndan ba ar tercümeler yapt . Dil meseleleri üzerinde önemle durmu ; dilin bir milletin ruhu, özü oldu unu “Fildi i Kuleden” ba savunmu tur. Hisar dergisinde yla sürekli denemeler yazd . Eserleri: Düz yaz : Hint Edebiyat , Bu Ülke, Umrandan Uygarl a, Bir Dünyan n inde, Ma aradakiler, K rk Ambar, Bir Facian n Hikâyesi, Kültürden rfana, I k Do udan Gelir... SABAHATT N EYÜBO LU (1908-1973) Deneme, sinema, sanat tarihi ve çeviri gibi alanlarda eser vermi tir; ama as l ününü denemecilik yönüyle kazanm r. Halk dilini savunan, Do u-Bat köprüsü kurmaya çal an, hümanizmi benimseyen bir sanatç r. Eserleri: Deneme: Sanat Üzerine Denemeler, Mavi ve Kara, Yunus Emre’ye Selam, Pir Sultan Abdal, Anadolu Ormanlar , Siyah Kalem, Surname, Karanl kta Renkler… PROF. DR. MEHMET KAPLAN (1915-1986) nceleme ve ele tiri yaz lar yla tan nd . 1947’den sonra Hareket, ad rvan, stanbul, ça , Hisar, Türk Edebiya- gibi dergilerde yazd . Önceleri incelemelerini metnin anlat m biçimine dayanrken; daha sonraki y llarda sanatç n ki ili i, biyog- rafisi, psikolojisi gibi öznel etkenlerle metin aras nda ba lant lar kuran bir yakla mla edebiyat tarihine yöneldi. Dilin yenile mesi kar nda tav r ald . Eserleri: Ara rma: Nam k Kemal Hayat ve Eserleri, Tevfik Fikret ve iirleri, Hikâye Tahlilleri, iir Tahlilleri I-II, Tanp nar’ n iir Dünyas Deneme : ïè Büyük Türkiye Rüyas , Nesillerin Ruhu : Türk Edebiyat nda Baz Deneme Yazarlar ve Eserleri Ahmet Ha im Bize Göre, Gurabahane-i Laklakan Ahmet Hamdi Tanp nar Ya ad Cemil Meriç Bu Ülke, Ma aradakiler, K rk Ambar Selahattin Batu m Gibi, Edebiyat Üzerine Makaleler nsan ve Sanat Ali Nihat Tarlan Ku ular Salah Birsel Kendimle Konu malar, Salah Bey Tarihi, 1001 Gece Denemeleri Enis Batur Alternatif Ayd nlar, Saatsiz Maarif Takvimi Sabahattin Eyübo lu Mavi ve Kara, Sanat Üstüne Denemeler Ru en E ref Ünayd n Ayr klar, Bo aziçi Yak ndan Yakup Kadri Karaosmano lu Erenlerin Ba ndan, Okun Ucundan, Ergenekon, Alp Da lar ndan Cevdet Kudret Benim O lum Bina Okur, Bir Bak ma Refik Halit Karay Bir Avuç Saçma, Bir çim Su, lk Ad m, Üç Nesil Üç Hayat Nermi Uygur Güne le, Ya ama Felsefesi, Kültür Kuram , Dilin Ucu Ferit Edgü Ders Notlar , Yazmak Eylemi Peyami Safa Osmanl ca -Türkçe - Uydurmaca, Sanat Edebiyat Tenkit evket Rado Ümit Dünyas , E ref Saati Ahmet Turan Alkan Yata na K rg n Irmaklar Duygu Asena Kad Gülay Atasoy Aile Huzuru Do an Cücelo lu n Ad Yok nsan nsana Melih Cevdet Anday Yiten Söz Suna Tanaltay Sevdikçe, Çocuklar A lamas n, Gençlik Sevgidir, Ben Sevgiyim Oktay Akbal Atatürk Ya ad m Vedat Nedim Tör Kemalizmin Dram Nadir Nadi Olur Seyfettin Bulut Gençli in Aray lar Adalet A ao lu Ba ka Kar la malar Yahya Kemal Beyatl Aziz stanbul ey De il, Ben Atatürkçü De ilim Nihat Sami Banarl stanbul'a Dair, Türkçenin S rlar , Samiha Ayverdi stanbul Geceleri Falih R fk Atay iir ve Edebiyat Sohbetleri Eski Saat, Niçin Kurtulmak, Çile, nanç, Pazar Konu malar , Kurtulu , Bayrak Hilmi Yavuz ehirlerin skeleti, Denemeler Kar Be ir Ayvazo lu ehir Foto raflar Denemeler, Yaz n Üzerine Memet Fuat Dü ünceye Sayg , Ça Görebilmek, Unutulmu Yaz lar, Özgünlük Av Nurettin Topçu Kültür ve Medeniyet, radenin Davas Suut Kemal Yetkin Edebiyat Konu malar , Edebiyat Üzerine, Günlerin Götürdü ü Bedri Rahmi Delifi ek Mehmet Kaplan Büyük Türkiye Rüyas , Nesillerin Ruhu Sezai Karakoç Edebiyat Yaz lar I, II, III ïç Cumhuriyet Döneminde Ö retici Metinler 2. MAKALE Ò Herhangi bir konuda, bir görü ü, bir dü ünceyi kan tlamak, savunmak amac yla yaz lan gazete ve dergi yaz lar r. : Makalede temel ö eler “fikir” ve “kan t”t r. Okuyucuyu bilgilendirmek ve onun bu konudaki dü üncesini de tirmeye çal mak esast r Uzmanl k ister; yazar konusunu i lerken bilimsel verilerden ve belgelerden yararlan r tarafs z bir ekilde yazar. Makaleler “ciddi” bir üslûpla yaz r. Sanat oyunlar na yer yoktur. Bu tür edebiyat ile girmi tir. za ilk özel gazetemiz olan “Tercüman- val Mukaddimesi’ni yay mlam iir ve Ahval” inasi 1860’ta ilk makale örne i olan Tercüman- Ahr. Daha sonralar Ziya Pa a’n n a, Nam k Kemal’in Hasta Adam adl yaz lar bu türün ilkleri aras nda yer al r. Gerek Tanzimat döneminde, gerekse Servetifünun ve Fecr-i Âti döneminde yaz lan makaleler, ele tiri-polemik kar ürünler oldu un- dan gerçek anlamda makale türünden uzakt rlar. Bu tür bizde ancak Cumhuriyet döneminde ça da bir kimlik kazanm r. Birçok yazar ve bilim adam çe itli konularda bugün çe itli dergi ve gazetelere bu türde yaz lar yazmaktad r. Bilgisayar Zararl m ? Son günlerde bilim adamlar (Baz lar ) ileriki y llarda, insan zekas n gerileyece ini iddia ediyor. Gerekçeleri ise tek suçlu olarak bilgisayar` gösteriyorlar. Hepimizin bildi i gibi beyin jimnasti i dedi imiz bir olay var. Beynimizi ne kadar zorlarsak, o kadar geli mesine ve genç kalmas na katk da bulunuyoruz... Bunlardan en basiti bulmaca çözmek gibi. di acaba öyle bir kolayc z? Bu kolayc im- a kaç yor muyuz veya zamanla kaçacak m - n do al sonucu olarak da gelecek ku aklarda IQ`muzda bir dü me olacak m ? Bir arkada z sizden bir konu hakk nda bilgi al- mak istiyor, veya çocu umuzun tak ld bir dersten dolay ,size bir ey sorma iste i duydu un da, onlara verece imiz cevap: Bana sormana ve dü ünmene art k gerek yok. Gir bilgisayara ne sormak veya ö renmek istiyorsan, yaz ve t kla bu kadar basit hemen kar na ç kar. Bu örneklerin sonunda bilim adamlar eleri acaba hakl ç kar m ? Türk Edebiyat nda Baz Makale Yazarlar ve Eserleri inasi îð Mukaddime Nam k Kemal Mes Prisons Muahezenamesi Renan Müdafaanamesi Ziya Gökalp Türkle mek, slamla mak, Muas rla mak Cenap Evrak- Eyyam Nesr-i Harp Nesr-i Sulh ahabettin Ali Canip Yöntem Millî Edebiyat Meseleleri ve Cenap Beyle Münaka alar Yahya Kemal Beyatl Aziz stanbul il Da lar (makale - sohbet) Ya ar Nabi Nay r Edebiyat Hasan Ali Yücel Pazartesi Konu malar yi Vatanda yi nsan A. Hamdi Tanp nar Edebiyat Üzerine Makaleler Samiha Ayverdi Yusufçuk (makale ve konferanslar ) n Bugünkü Meseleleri (makale - inceleme) z n endi- Cumhuriyet Döneminde Ö retici Metinler 3. GEZ YAZISI Ò SMA L HAB P SEVÜK (1892-1954) Edebiyat ara rmac Tezatlar n rt : ve tarihçisidir. havas ndan, ilginç k yaslamalar- dan, orijinal bulu lardan, geni tarih kültüründen beslenen anlat ile gezi türünün de ilk güzel örneklerini verdi. lk kez liseler için ders kitab olarak haz rlad Türk Teceddüt Edebiyat Tarihi, kitab ile geni ilgi gören Sevük; yazar ve airlerin ki iliklerini, eserlerini yer yer co kun ve duygulu bir dille de erlendirdi i bu eseriyle ça n gençlerinde köklü bir edebiyat sevgisi uyand rd . Bir di er çal mas da, Bat kültür ve sanat olu turan air ve ya- zarlar n ya amlar ve sanatlar , Türk edebiyat ile k yaslayarak anlatt Avrupa Edebiyat ve Biz adl iki büyük ciltlik eseri oldu. Bilgi ile sanat ustaca kayna ran bir yazar olarak ün yapt . Eserleri: Gezi : Yurttan Yaz lar, Tuna'dan Bat 'ya nceleme / Teceddüt Edebiyat Tarihi, Edebi Yenili imiz, Tanzimat’tan Ara rma: Beri, O Zamanlar, Avrupa Edebiyat ve Biz, Edebiyat Bilgileri, Türk Güre i, Mevlana, Yunus Emre. Türk Edebiyat nda Baz Gezi Yazarlar ve Eserleri Afet nan Ankara-Samsun Aras nda Tarih Gezisi Nahit S rr Örik Anadolu, Bir Edirne Seyahatnamesi, Kayseri, K smail Habib Sevük Yurttan Yaz lar, Tuna'dan Bat ya lardan Stepe Bir Vagon Penceresinden Sadri Ertem Ahmet Turan Alkan Alt nc Re at Nuri Güntekin Anadolu Notlar I, II Azra Erhat Mavi Anadolu Yusuf Ziya Ortaç Göz Ucuyla Avrupa Tahir Kutsi Makal Köylü Gözüyle Avrupa Ümit Ya ar O uzcan Avrupa Görmü Adam Selahattin Batu Avusturya ve Venedik Günleri, spanya Büyüsü Ya ar Nabi Nay r Balkanlar ve Türklük Falih R fk Atay Tuna K Abdi pekçi Yar Samet A ao lu Sovyet Rusya mparatorlu u Erdem Bayaz t ehir lar , Taymis K lar , Deniza , Gezerek Gördüklerim n Ülkesi Afrika pek Yolundan Afganistan'a Berlin Mektuplar , Dü sem Yollara Yollara Haldun Taner Amerikan Masal evket Rado Güzel Amerikal , Sovyetler- ran-Amerika zlenimleri lhan Selçuk Gülten Day ehir, Kastamonu lu Melih Cevdet Anday Hasan Ali Yücel Amerika'ya Yolculuk Sovyet Rusya, Azerbaycan, Özbekistan, Bulgaristan, Macaristan ngiltere Mektuplar , K br s Mektuplar Attila lhan Abbas Yolcu Evliya Çelebi Seyahatname îï Cumhuriyet Döneminde Ö retici Metinler 4. ANI (HATIRA) : Bir kimsenin kendi hayat olaylar anlatt Tan nm , ya ad Ò dönemde gördü ü veya duydu u yaz lard r. sanat, ilim ve siyaset adamlar onlar n hayatlar n kaleme ald ve devirlerini anlatmalar bak An lar ya an lmakta olan de il, ya an lm anlat r ve ister istemez yazar n belleklerinde, ak llar nda kalan yans An , insano lunun ya ant lar hat ratlar ndan önem ta r. r. , edindiklerini ba kalar yla payla ma gereksiniminden do mu tur. Bunun için an lara hem bir ya ant birikimi hem de kendine özgü yasalar olan ba ms z bir yaz türü gözüyle bakabiliriz. An lar, insano lunun kendisiyle bir tür hesapla mas , kendini ba kalar na kendi dili, kendi kalemi ile tan tmas r. An lar n nesnellik, bilimsel do ruluk, anlat lanlar yer, zaman ve tarih göstererek kan tlama gibi bir kayg Türk edebiyat yoktur. n 16. yüzy la ait ilk ve en önemli hat rat ve gezi ya- Hindistan’da Büyük Müslüman Türk devletinin kurucusu Bâbür ah taraf ndan yaz lan Bâbürnâme’dir. Tanzimattan sonra Ziya Pa a, Ali Suavi, Ahmet Mithat, Ebuzziya eser veren sanatç lar zdand r. Mustafa Kemal Atatürk’ün Kurtulu Sava ndan Cumhuriyetin kuru- lu una kadar geçen sürede olanlar , ya ad klar anlatt “Nutuk” bu türe örnektir. Yenilseydik Sorumlu Ben Olacakt m Bir aral k konu stiklâl Sava 'na geldi. Dikkat ettim, Binba lar dâhil her komutan n hangi birli e komuta etti ini, nerede bulundu unu, -bir gün önce olmu gibi- hat rl yordu. O sava ki araç, gereç, personel k t- bugün güç tasavvur edilirdi. Tümenlere binba lar, Kolordulara yarbaylar komuta ediyordu! Fakat, bu kadro can di ine takm ti. Var olmak ya da olmamak bu sava n sonucuna ba bir ekip- yd . 30 A ustos bu ruh haletinin eseriydi. Böyle bir dram , hem yazar , hem ba aktörünün a ndan dinlemek müstesna bir mutluluktu. O an lar Ata'y co - turdukça co turuyordu. Anlatmalar nda abartma yoktu. Ama bu anlat öylesine canl , öylesine plastikti ki, hepimiz heyecandan heyecana sürükleniyorduk. Anlat lar - öyle ba lad : te büyük zafer böyle ortak bir eserdir. Bu alçakgönüllülük erefler de ortakt r. aheseriyle konunun kapanaca tahmin edi- yorduk. Bu arada Atatürk bir duraklama yapt . Sonra içine dönük, adeta kendisiyle konu ur gibi ilave etti: - Ama yenilseydik sorumluluk ortak olmayacak yaln z bana ait olacakt . Bu belagat kar nda gözya tutamad m. Tarihin, zaferleri kendine mal eden, yenilgileri ise maiyetine yükleyen sahte kahramanlar ha- rlad m. (Mustafa Kemal) îî anka e itim yay nlar Tevfik, Muallim Naci, Ahmet Rasim, H. Ziya U akl gil, Halide Edip Ad var, Y. Kadri Karaosmano lu, Semiha Ayverdi bu türde : Cumhuriyet Döneminde Ö retici Metinler FAL H RIFKI ATAY (1894-1971) Türkçeyi en yal n ve en duru bir anlat ma ula zarlar Atatürk’ün yak : nda bulunmu , “Çankaya” adl ese- rinde Atatürk’ün hayat ve ink laplar eserinde ise Osmanl adl Ò ran ya- zdan biridir. anlatm saltanat , “Zeytinda ” n son günlerini r. Dilimizin geli mesinde, özellikle Cumhuriyet’ten sonraki Türk gezi edebiyat n olu umunda yads namaz bir yeri vard r. Gezi yaz lar nda d ülkelerde gördüklerini anlat rken s ras geldikçe Türkiye ile gezdi i yerler aras nda kar la rmalar yaparak önemli noktalara de inir. Eserleri: Gezi : An : Deniza , Bizim Akdeniz, Tuna K lar , Yolcu Defteri, Gezerek Gördüklerim Ate ve Güne , Zeytinda , Çankaya Zeytinda Kitab n ismi; Cemal Pa a'n n karargâh n (4.Karargâh) bulundu u Kudüs'e yak n bir da n isminden gelmektedir. Kitapta Osmanl saltanat n son günlerinden Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk günlerine kadarki bir zaman dilimi anlat lmaktad r. Yazar burada ya am oldu u olaylar ve an lar , bulundu u tarida içine alacak ekilde anlatm hin önemli olaylar r.(…) Çankaya Yazar bu eserinde Atatürk'ün hayat ve ink lâplaanlatm r. Bu eser sayesinde hem Atatürk'ün hayat ve ink lâplar gün yüzüne ç kar lm , hem de yak n dönem Türk siyasi hayat na k tutulmu tur. Eseri önemli k lan unsurlardan birisi de Atatürk'ü çok yak ndan tan yan biri taraf ndan kaleme al nm olmas r.(…) ÍÑÎËæ Türk edebiyat nda gezi türünde birçok yap t vard r. XVI. yüzy lda Do u Türkçesiyle yaz lm Bâbürnâme ve yine ayn yüzy lda büyük Türk denizcisi I Seydi Ali Reis’in Miratü’l-Memâlik’i gezi türünde yaz lm ilk yap tlardand r. II Ayr ca Yusuf Ziya Ortaç, Re at Nuri Güntekin, Falih R fk Atay gezi türünIII deki eserleriyle tan nm IV yazarlar Bu parçadaki numaralanm V zdand r. yerlerin hangisinde bir bilgi yanl vard r? A) I. B) II. C) III. D) IV. ÖSS-2009 E) V. Cevap: C îí Cumhuriyet Döneminde Ö retici Metinler Türk Edebiyat nda Baz An Yazarlar ve Eserleri Halit Fahri Ozansoy Edebiyatç lar Yahya Kemal Beyatl Siyasî ve Edebî Portreler Yusuf Ziya Ortaç Portreler, Bizim Yoku Hakk Süha Sezgin Edebî Portreler Be ir Ayvazo lu Defterimde 40 Suret Muallim Naci Ömer’in Çocuklu u Falih R fk Atay Atatürk'ün Bana Anlatt klar , Atatürk'ün Hat ralar , Çankaya, Zeytinda Halit Ziya U akl gil smet Kür z Geçiyor rk Y l, Saray ve Ötesi, Bir Ac Hikâye An lar yla Atatürk Ali Fuat Cebesoy Hilmi Yüceba Ahmet Cevat Emre f Arkada m Atatürk Atatürk'ün Nükteleri F kralar Hat ralar ki Neslin Tarihi Nadir Nadi Perde Aral Halide Edip Ad var Türk’ün Ate le mtihan , Mor Salk ml Ev Safa Güner Köy Enstitüleri Hat ralar Yakup Kadri Karaosmano lu Zoraki Diplomat, Politika'da 45 Y l, Vatan Yolunda Samet A ao lu Strazburg Hat ralar , Babamdan Hat ralar, A ina Yüzler Ahmet A ao lu Serbest F rka Hat ralar Necip Faz l K sakürek Cinnet Mustatili, Y lanl Kuyudan, Bab ali Bedii Faik Hapishane Notlar Halikarnas Bal kç Mavi Sürgün Aziz Nesin Bir Sürgünün An lar Nam k Kemal Magosa Hat ralar Sevgi Soysal ld nda m Bölge Kad nlar Ko Refik Halit Karay Tan Nihat Sami Banarl Yahya Kemal Ya arken Yusuf Ziya Ortaç Portreler Oktay Akbal u klar m air Dostlar m Orhan Kemal Naz m Hikmet'le Üç Buçuk Y l Mehmet Seyda Edebiyat Dostlar , Çocukluk Y llar Halide Nusret Zorlutuna Bir Devrin Roman Abdülhak Geçmi Zaman Kö kleri, Geçmi Zaman F kralar inasi Hisar fat Ilgaz Yoku Yukar , K rk Y l Önce K rk Y l Sonra Samim Kocagöz Bu Da Geçti Ya Hu Melih Cevdet Anday Akan Zaman Duran Zaman Ahmet Hamdi Tanp nar Cahit S tk 'ya Dair Hat ralar Ahmet Rasim Falaka, Gecelerim Vedat Nedim Tör evket Süreyya Aydemir îì llar Böyle Geçti Toprak Uyan rsa Cumhuriyet Döneminde Ö retici Metinler 5. FIKRA (KÖ E YAZISI) : Ò Güncel olaylar , haberleri ya da bir konu hakk ndaki görü leri aç k- : layan etkili, kan ts z k sa ve günübirlik yaz lard r. Gazete ve dergi yaz r. Okuyucu yazar n görü lerine ister kat r, ister kat lmaz. Gazetelerde belli sütunlarda günlük, ekonomik, politik, toplumsal konulara de inen, onlar çe itli yönlerden inceleyen ve yorumlayan bir türdür. “Kö e yazar ” da denen f kra yazar ile okur aras nda bir içtenlik, duygusal birle im ortam n olu mas çok önemlidir. Bu sayede okur, güvendi i bir kalemden günlük sorunlar üzerine yorumlar renmi olacakt r. Türk bas nda f kra yazmay meslek edinen yazarlar n ba unlard r: Ahmet Rasim (F kra türünü deneyen ilk yazar calar z) Hüse- yin Cahit Yalç n, Ahmet Ha im, Falih R fk Atay, Çetin Altan, Mehmet Barlas, Emre Kongar, Ahmet Kabakl , Burhan Felek, Fehmi Koru … “Gazetelerde yay nlanan rakamlara göre 31 Temmuz günü ç kan orman yang nda binlerce hektarl k alandaki a açlar kül oldu. Sadece da do mu tüm hayatlar söndü. Sebebini henüz bilmiyoruz. Bir y ld m dü mesi de olabilir, bir alça n sabotaj da.. ki ayakl bir hayvan n atizmarit de buna yol açabilir, k lm bir e dibinin mercek görevi yaparak ate ledi i kuru otlar da...” Türk Edebiyat nda Baz F kra Yazarlar ve Eserleri Ahmet Rasim Ahmet Ha im Falih R fk Atay Orhan Seyfi Orhon Refik Halit Karay Aziz Nesin Necip Faz l sakürek kâl-i Zaman, ehir Mektuplar , Gülüp A lad klar m Bize Göre, Gurabahane-i Laklakan Eski Saat, Pazar Konu malar , Niçin Kurtulmamak Kulaktan Kula a lk Ad m, Bir çim Su, Üç Nesil Üç Hayat, Bir Avuç Saçma Az Gittik Uz Gittik, Konu a Konu a Çöle nen Nur Yusuf Ziya Ortaç Türk nk lâb na Bak lar Peyami Safa Be ik, Ocak, Sar Çizmeli Mehmet A a Burhan Felek Ahmet Kabakl anka e itim yay nlar açlar de il, böce iyle, bitkisiyle, kar ncas ndan tav an na kadar ora- Ya ad z Günler Üniversitede Münazaralar, Uzaktan uza a, Paris'ten Paris notlar , Paris Mektuplar , îë LYS-ÖYS CUMHUR YET DÖNEM Ö RET MET NLER 1. Gazete ve dergilerin belli sütunlar nda yay mlanan, konusunu güncel, siyasi, toplumsal, 4. Gazete, a daki türlerin hangisinin geli iminde etkili olmam r? kültürel olaylardan ve durumlardan seçen, bunlar kan tlama kayg A) Makale gütmeden i leyen, B) Günlük sa oylumlu, yo un anlat ml bir yaz türüdür C) Deneme E) F kra D) Röportaj LYS-2012 ----. Güncel bir olay n ki isel görü e ba lanarak canl ve çarp bir dille anlat lmas rektirir. Anlat m ve dil ustal n yan ges ra zengin bir bilgi ve kültür birikimi ister. Bu parçada bo b rak lan yere a daki- 5. Nurullah Ataçla ilgili a r? dan hangisi yanl lerden hangisi getirilebilir? A) röportaj B) f kra D) makale C) ele tiri daki yarg lar- A) Ele tiri türünün geli mesinde önemli katk da bulunmu tur. E) günlük B) Dilimizin özle mesine öncülük etmi tir. LYS-2011 C) Ya ad dönemde deneme türünün ba ar bir temsilcisi olmu tur. D) Öykü alan nda da ürünler vermi tir. 2. ---- en önemli özelliklerinden biri de olaylar n ve insanlar n dürüst olmayan, kurnaz ve men- E) Konu ma dilindeki devrik cümlenin yaz da faatçi yönlerini aray p bulmaya oldukça me- da kullan lmas olmas ve bunun sonucunda ister iste- mez mizaha ve ele tiriye kaymak zorunda kalmas r. Neredeyse bütün yaz lar nda bulu- nan bu mizah unsuru yüzünden birçok f kras ve hikâyesini birbirinden ay rmak güçle ir. Bu parçada bo b rak lan yere a daki- lerden hangisi getirilmelidir? 6. Temelleri Yunan ve Latin yazarlar taraf ndan at lan deneme, bir yaz nsal tür olarak on alnc yüzy lda ekillenir. Frans zca “essai” keliolan bu türün en belirleyici özelli i, öne sürülen dü ünceleri kan tlama B) Ömer Seyfettin'in zorunlulu unun olmay C) Refik Halit Karay' n r. Yaz nsal sürecin bir serüvene dönü tü ü bu türde metnin ucu D) Sait Faik Abas yan k' n E) Abdülhak rmaya çal ÖYS-1996 mesinin kar A) Re at Nuri Güntekin'in yayg nla r. anka e itim yay nlar rakl sürekli aç kt r. Bunun için okuyucu her an bir inasi Hisar' n sürprizle kar la abilir. Anlam çok yönlüdür. LYS-2011 Öyle ki dilin resmî k yafetinden ar nd bu türde, anlat mda içtenlik ve rahatl k iç içedir. Böylece hayat n içinde var olan türlü türlü durumlara, olay ve olgulara, gerçeklere, yazar 3. I. Makale II. Otobiyografi aç klay taraf ndan yeni bir ekil verilebilir. nitelik 3. ki ili anlat m Bu parçada denemeyle ilgili olarak a III. Kö e yaz güncel sorunlar dakilerden hangisine de inilmemi tir? IV. Hitabet seslenme sözleri V. Masal tekerlemeler Yukar daki hangisi, kar A) I. B) II. numaralanm A) Savunulanlar n ispatlanmas gerekmedi ine terimlerden ndakiyle ili kilendirilemez? C) III. D) IV. E) V. LYS-2010 îê - B) Söylemsel niteliklerine C) Tarihsel geli imine D) Her konuda yaz labilece ine E) Ö retici yan n bulunmad na YGS-2010 Cumhuriyet Döneminde Ö retici Metinler 7. Ben gazetedeki kö emde roman ele tirileri yapmam. Zaten bu kö enin görevi de ele tiri de ildir. Amac m, okuyucuya baz günlük sorunlar tan tmak, bu sorunlar hakk nda dü üncelerimi, derinli e inmeden, kan tlamaya kalkmadan söylemektir. K sa, yo un, günübirlik yaz lard r bunlar. diyen bir sanatç n özelsöylenebilir? likle hangi türde yazd A) Mektup B) F kra Ò C) Deneme D) Makale E) An ÖSS 8. dakilerin hangisi bo b rak lan yere ayraç içindeki sözcük getirilirse tan m yanl olur? A) ….. yazar n herhangi, bir konu üzerinde kesin sonuçlara varmadan, ki isel görü ve dü üncelerini senli benli bir anlat m içinde verdi i yaz türüdür. (makale) , yapt klar ya ad klar döneme katk lar , anlatan yaz ve kitaplara denir. (biyografi) C) Bir kimsenin kendi ya am öyküsünü kendisinin yaz p anlatt yap tlara …. denir. (otobiyografi) D) Bir topluluk önünde belirli bir konuda yap lan etkili ve inand konu malara …. de- anka e itim yay nlar B) ….. ünlü ki ilerin ya amlar nir. (nutuk) E) Bir yazar n, ba ndan geçen ya da tan k oldu u olay ve olgular bilgilerine, gözlemlerine dayanarak anlatt yaz türüne …. de- nir. (an ) ÖSS 9. “Her gün yaz yorum, her gün gazetede ç yor bunlar, güncel sorunlar yan nda edebiyat yaz lar da yaz yorum. Bunlar , hikâyelere benzer, hikâyecikler biçiminde olu turuyorum. Yaz labu türün bilinen, al lm tekni iyle de il, kendi istedi im gibi yazd m ve okuyucu da bunu benimsedi. Bu da benim için sürekli edebiyat çal mas oluyor.” Yazar n paragrafta sözünü etti i yaz türü dakilerden hangisidir? A) Makale D) Hikâye B) Deneme C) F kra E) Günlük ÖSS îé îé Konu Peki tirici CUMHUR YET DÖNEM Ö RET A. daki cümlelerin kar MET NLER Uygulama na yarg lar do ru ise (D), yanl ise (Y) yaz z. 1. Cumhuriyet Dönemi ö retici metinlerinde “milli kimlik, Anadolu insan , memleket sevgisi, Bat ( la ma” gibi konular i lenmi tir. ) ( ) ( ) ( ) 5. Cumhuriyet Döneminde an ve seyahat türünde Nurullah Ataç ve Sabahattin Eyübo lu en tan n( isimlerdir. ) 2. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat ö retici metinlerinde sade bir dil kullan lm 3. r. retici metinler okuyucuyu bilgilendirmek amac yla yaz r. 4. Modern denemenin en güzel örnekleri Tanzimat döneminde verilmi tir. daki cümlelerde bo B. yaz 1. b rak lan yerlere “motif, milli kimlik” kelimelerinden uygun olan z. Metni meydana getiren anlam birliklerini en k sa ekilde ifade edebilecek kelime veya cümlelere ………………………………....…….. denir. 2. Bir milletin kendine özgü dü ünü ya da ya ay biçimi, dil, töre ve gelenekleri toplumsal de er ve kurallar ile olu an özellikler bütününe ……………………………….………… ad verilir. C. daki bo luklar uygun sözlerle tamamlay z 1. …………………………………………… deneme türünün en ba ar örneklerini veren yazarlar n ba nda gelir. 2. Türk edebiyat makale ile …………………...………….………………… Döneminde tan r. 3. Falih R fk Atay …………………………………………………….…… adl eserinde Atatürk'ün hayat anlatm , ……………………………………...……………..…… adl eserinde Osmanl saltanat ve ink lâplar n son günlerinden Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk günlerine kadar ya ananlar anlatmaktad r. D. daki yazar ve eser adlar 1. A. Nurullah Ataç do ru ekilde e le tiriniz. (Harfleri bo luklara yaz …. Yurttan Yaz lar B. Falih R fk Atay …. Günlerin Getirdi i C. Suut Kemal Yetkin …. Günlerin Götürdü ü D. smail Habip Sevük …. Çankaya E. Cemil Meriç …. Bu Ülke 4. A. Nurullah Ataç z.) …. Yoku a Do ru B. Falih R fk Atay …. Tuna’dan Bat ’ya C. Suut Kemal Yetkin …. K rk Ambar D. smail Habip Sevük …. Zeytinda E. Cemil Meriç …. Günce 2. A. Sabahattin Eyüpo lu …. Karalama Defteri B. evket Rado …. Bizim Akdeniz C. Cemil Meriç …. Mavi ve Kara D. Nurullah Ataç …. Ma aradakiler E. Falih R fk Atay …. E ref Saati B. 3. A. Cemil Meriç evket Rado …. Edebi Yenili imiz …. Bir Dünyan n E inde …. Yunus Emre’ye Selam C. smail Habip Sevük …. Diyelim B. Nurullah Ataç …. Ümrandan Uygarl a D. Nurullah Ataç …. Hayat Böyledir C. Falih R fk Atay …. Okuruma Mektuplar E. Cemil Meriç …. Tuna K D. Sabahattin Eyüpo lu …. Ümit Dünyas E. îè 5. A. Falih R fk Atay evket Rado …. Deniza lar Cumhuriyet Döneminde Ö retici Metinler E. Eserlerin yazarlar ve türlerini yaz Yazar z. F. A Tür 1. Günlerin Getirdi i / ……………………………………….. 2. Edebiyat Konu malar / ……………………………………….. 3. Ümit Dünyas / ……………………………………….. 4. Söz Aras nda / ……………………………………….. 5. Bizim Akdeniz / ……………………………………….. 6. Edebiyat Üzerine / ……………………………………….. 7. Tuna'dan Bat ’ya / ……………………………………….. 8. Yurttan Yaz lar / ……………………………………….. 9. Mavi ve Kara / ……………………………………….. 10. Karalama Defteri / ……………………………………….. 11. Deniza / ……………………………………….. 12. Edebi Yenili imiz / ……………………………………….. II Kitap bir limand benim için. Kitaplarda ya ad m. Ve kitaptaki insanlar sokaktakilerden daha çok sevdim. Kitap benim has bahçemdi. Hayat yolculu umun s r ta lar kitaplard . Ayr bir dil konuuyordum ça da lar mla. Gurbetteydim. Benim vatan m Don Ki ot’un spanya’s yd , Emma Bovari’nin ya ad ehir. (Cemil Meriç) / ……………………………………….. 15. Yunus Emre’ye Selam / ……………………………………….. 16. Zeytinda / ……………………………………….. / 17. Günlerin Götürdü ü ……………………………………….. 18. Yolcu Defteri / ……………………………………….. 19. / ……………………………………….. ref Saati 20. Günce / ……………………………………….. 21. Ararken / ……………………………………….. 22. Pir Sultan Abdal / ……………………………………….. 23. Türk Güre i / ……………………………………….. 24. Hayat Böyledir / ……………………………………….. 25. Tuna K / ……………………………………….. lar Yukar daki metinlerden hareketle Cumhuriyet Dönemi ö retici metinleri ile önceki dönemlere ait ö retici metinler aras ndaki dil, dil kurallar ve kelimeler bak ndan farkl klar yaz z. 26. Nesillerin Ruhu / ……………………………………….. 27. Çankaya / ……………………………………….. 28. Sözden Söze / ……………………………………….. 29. Tanzimat’tan Beri ñ ……………………………………….. 30. Ate ve Güne ñ ……………………………………….. 31. Yoku a Do ru ……………………………………….. ñ 32. Diyelim ñ ……………………………………….. 33. Gezerek Gördüklerim ñ ……………………………………….. 34. Söyle iler ñ ……………………………………….. 35. Bu Ülke ñ ……………………………………….. 36. Dü ün Pay ñ ……………………………………….. 37. Ma aradakiler ñ ……………………………………….. 38. Sanat Üzerine Denemeler ñ ……………………………………….. 39. Türk Teceddüt Edebiyat Tarihi ñ ……………………………………….. 40. Büyük Türkiye Rüyas ñ ……………………………………….. anka e itim yay nlar iir Üzerine Dü ünceler z. I Madam ki bir hey'et-i ictimaiyede ya ayan halk bunca vezaif-i kanuniye ile mükelleftir elbette kalen ve kalemen kendi vatan n menafiine dair beyan- efkâr etmeyi cümle-i hukuk- müktesebesinden addeyler. E er u müddeaya bir sened-i müsbit aran lacak olsa, maarif kuvveti ile zihni aç lm olan milel-i mütemeddinenin yaln z politika gazetelerini göstermek kifayet edebilir. ( inasi) / 13. Okuruma Mektuplar ……………………………………….. 14. daki sorular cevaplay 1. 2. Cumhuriyet Dönemi ö retici metinlerinin yap bak ndan özelliklerini yaz z. 3. Cumhuriyet Dönemi ö retici metinlerinde i lenen temalar yaz z. 4. Cumhuriyet Dönemi ö retici metinleri dil ve anlat m bak ndan özelliklerini yaz z. îç CUMHUR YET DÖNEM Ö RET ïò Cumhuriyet için a metinleri ìò Sabahattin Eyübo lu, Nurullah Ataç, Suut Ke- dakilerden hangisi söylenemez? mal Yetkin, Cemil Meriç, Cumhuriyet edebiya- Dönemi ö retici Test MET NLER n usta denemecilerindendir. A) Ö retici metinlerin en yetkin örnekleri daki eserlerden hangisi bu parçada Cumhuriyet Döneminde verilmi tir. ad geçen yazarlardan birine ait de ildir? B) Modern anlat m biçimleri yazarlar taraf ndan ustal kla kullan lm r. C) Dil, sade; anlat m, yal n ve ak D) Bireyin yaln zl r. A) Söz Aras nda B) Bu Ülke C) Edebiyat Konu malar D) Pir Sultan Abdal E) E ref Saati , karamsarl k, bunal m s k i lenen temalardand r. E) Okuyucuyu bilgilendirmek esas amaç ol- ëò Daha çok, deneme, ele tiri, inceleme ve çeviri mu tur. türünde yap tlar vermi tir. As l ününü denemecilik yönüyle kazanm Denemeler" tan nm r. "Sanat Üzerine eseridir. Bu parçada sözü edilen sanatç a daki- lerden hangisidir? îò lk kez liseler için ders kitab olarak haz rlad Türk Teceddüt Edebiyat Tarihi kitab ile geni ilgi gören sanatç ; yazar ve airlerin ki ilikle- A) Falih R fk Atay B) Nurullah Ataç C) Sabahattin Eyübo lu D) Cemil Meriç dille de erlendirdi i bu eseriyle ça n genç- lerinde köklü bir edebiyat sevgisi uyand rd . Bu parçada sözü edilen Cumhuriyet Dönemi sanatç a dakilerden hangisi- dir? A) smail Habip Sevük B) Cemil Meriç C) Naz m Hikmet Ran D) Cahit S tk Taranc anka e itim yay nlar rini, eserlerini yer yer co kun ve duygulu bir E) smail Habip Sevük êò çindeki iir, kendini, yapt çevirilerde, de- neme ve ele tirilerde gösterdi. Konular rak bir Türkçeyle, ak ekilde yazd . Yapt ber- ve kendini okutan bir sanat bireycili i gerek- tirse de o ço u zaman yan na i in heveslilerini de alarak eser verdi. Mavi ve Kara eseri hariç, E) Falih F fk Atay yaz lar ölümünden sonra kitapla ld . Bu parçada sözü edilen yazar a daki- lerden hangisidir? íò Dilde özle me hareketinin öncülerindendir. ele tiri türündeki eserleriyle edebiyat n geli imine katk da bulunmu tur. da- kilerden hangisidir? éò evket Rado dakilerin hangisindeki yap t, birlikte verildi i sanatç ya ait de ildir? A) Nesillerin Ruhu - Mehmet Kaplan B) Ümit Dünyas – A) Suut Kemal Yetkin B) Nurullah Ataç C) Tevfik Fikret D) Falih R fk Atay E) Mehmet Kaplan íð D) Cemil Meriç için sert bir biçimde ele tirilmi tir. Deneme ve Bu parçada sözü edilen sanatç a B) C) Suut Kemal Yetkin E) Nurullah Ataç Türkçedeki yabanc kökenli sözcükleri kullanmam , yaz lar nda ar Türkçe kulland A) Sabahattin Eyübo lu evket Rado C) K rk Ambar – Cemil Meriç D) Günlerin Götürdü ü – Nurullah Ataç E) Gezerek Gördüklerim – Falih R fk Atay Cumhuriyet Döneminde Ö retici Metinler èò Gezi yaz lar nda d ülkelerde gördüklerini an- ïïò (I) Cemil Meriç, daha çok (II) deneme ve in- lat rken s ras geldikçe Türkiye ile gezdi i yer- celeme türündeki eserleriyle tan nm ler aras nda kar la "Bu Ülke", (IV) "Edebi Yenili imiz" ve (V) noktalara rmalar yaparak önemli de inir. Türk gezi edebiyat Cumhuriyet'ten sonraki n olu umunda çok önemli bir yeri vard r. Bu parçada tan lan sanatç a A) "Ma aradakiler" en tan nm yap tlar Bu parçada numaralanm bölümlerin han- gisinde bir bilgi yanl dakiler- den hangisidir? r. (III) A) I. B) II. r. vard r? C) III. D) IV. E) V. evket Rado B) Falih R fk Atay C) Ahmet Hamdi Tanp nar D) smail Habip Sevük ïîò Bir ki inin, özellikle tan nm E) Evliya Çelebi ki ilerin ya a- klar dönemde gördükleri ya da ya ad klar ilginç olaylar gözlemlerine ve bilgilerine dayanarak anlatt klar yaz türüdür. dakilerden hangisi bu cümlede aç k- çò Cumhuriyet Dönemi yazarlar ndan (I) Necip lanan yaz nsal türe örnek gösterilebilir? Faz l K sakürek daha çok (II) deneme ve ele tiri türündeki yap tlar yla tan nm r. A) Deniza (III) Türkçenin özle mesi için önemli çal malar or- B) Günlerin Getirdi i taya koymu tur. (IV) "Okuruma Mektuplar" ve C) E ref Saati Bu parçadaki bilgi yanl için a daki yap lmal de r. n giderilmesi ikliklerden hangisi r? A) I. nin yerine "Nurullah Ataç" getirilmeli B) II. nin yerine "öykü ve roman" getirilmeli C) III. nün yerine "Türkçenin geli mesi" geti- D) Bir Dünyan n E anka e itim yay nlar (V) "Sözden Söze" yap tlar ndan baz lar inde E) Zeytinda ïíò daki cümlelerin hangisinde dil, göndergesel i levde kullan lmam rilmeli D) IV. nün yerine "Ümit Dünyas " getirilmeli r? A) Mai ve Siyah roman nda 19. yüzy l sonla- E) V. nin yerine "Kiral k Konak" getirilmeli ndaki stanbul’un bas n ve kültür hayat anlat lmaktad r. B) Ah! Bu denizin karanl ïðò retici metinlerden deneme, gezi günlük, f kra, makale gibi türlerde Bat yaz , tekni- e uygun eserler ilk olarak Cumhuriyet döneminde yaz lm r. Sanatç lar metinlerin yap - Bat ’dan gelen modern anlat m biçimleri ile ustal kla olu turmu lard r. Bu sanatç lar aras nda ---- sayabiliriz. Bu cümlede bo b rak lan yere a lerden hangisi getirilemez? A) smail Habip Sevük daki- ndan saklanan gerçekler, as l gerçek… Oraya gitmek, bu siyahl n içine gitmek… C) UHT tekni iyle lan ve ambalajlanan sütlerde önemli miktarda vitamin kayb olmaktad r. D) Zekâ, insandaki beyin ve zihin sistemlerinin birbirleriyle etkile imi sonucu ortaya kan çok yönlü bir olgudur. E) Mehmet Akif, yazd iirlerle Türk milletine slâm’ n derdini duyurmaya çal r. B) Nurullah Ataç C) Cemil Meriç D) Sabahattin Ali E) Falih R fk Atay íï Cumhuriyet Döneminde Co ku ve Heyecan Dile Getiren Metinler HAZIRLIK ÖDEV 1. 1930’lu y llarda memleketçi edebiyat anlay na kar nas l bir edebiyat anlay 2. Cumhuriyet Dönemindeki iir anlay lar n etkilendikleri edebiyat ak mlar 3. Cumhuriyet Dönemindeki iir anlay lar n beslendikleri Türk edebiyat 4. Türk edebiyat nda saf (öz) iirin temsilcilerini yaz 5. Saf iiri tan mlay z. z. Özelliklerinden 10 tanesini yaz z. Tan m: Özellikler: 6. Sembolizmin özelliklerinden be ini yaz 7. Sembolizmin Türk edebiyat ndaki temsilcilerini yaz 8. Sembolizmin Bat edebiyat ndaki temsilcilerini yaz íî z. z. z. ortaya ç km yaz r? z. iir geleneklerini yaz z. Cumhuriyet Döneminde Co ku ve Heyecan Dile Getiren Metinler 9. Yedi Me aleciler hangi sanatç lardan olu ur? 10. Yedi Me alecilerin özelliklerinden be ini yaz z. 11. Necip Faz l K sakürek’in edebi yönünü ve eserlerinden be ini yaz z. 12. Cahit S tk Taranc ’n n edebi yönünü ve eserlerinden be ini yaz z. 13. Ahmet Muhip D ranas’ n edebi yönünü ve eserlerinden be ini yaz 14. Ahmet Hamdi Tanp nar’ n edebi yönünü ve eserlerinden be ini yaz 15. Ziya Osman Saba’n n edebi yönünü ve eserlerinden be ini yaz z. z. z. íí Cumhuriyet Döneminde Co ku ve Heyecan Dile Getiren Metinler Sakarya Türküsü (Öz iir örne i de ildir.) Ò nsan bu, su misali, k vr m k vr m akar ya: Bir yanda akan benim, öbür yanda Sakarya. Su iner yoku lardan, hep basamak basamak; Benimse al n yaz m, yoku larda susamak. Her ey akar, su, tarih, y ld z, insan ve fikir: Oluklar çift, birinden nur akar, birinden kir. Ak ta demetlenmi , büyük, küçük, kâinat: u ç kan buluta bak, bu inen suya inat! Fakat Sakarya ba ka, yoku mu ç yor ne? Kur undan bir yük binmi , köpükten gövdesine: Çatl yor, y rt yor yoku u sökmek için. Hey Sakarya, kim demi suya vurulmaz perçin? Rabb'im isterse, sular büklüm büklüm burulur. rt na Sakarya'n n, Türk tarihi vurulur. Bu dâvâ hor, bu dâvâ öksüz, bu dâvâ büyük!.. Ne a r imtihand r, ba ndaki Sakarya! Bin bir ba kartal nas l ta r kanarya? nsand r san yordum mukaddes yüke hamal; Hamall k ki, sonunda, ne rütbe var, ne de mal, Yaln z ac bir lokma, zehirle pi mi a tan: Ve ayr k, anneden, vatandan, arkada tan! imdi dövün Sakarya, dövünmek vakti bu ân; Kehke anlara kaçm eski güne leri an! Hani Yunus Emre ki, k nda geziyordu? Hani ard na çil çil kubbeler serpen ordu? Nerede karde lerin, cömert Nil, ye il Tuna? Giden anl ak nc , ne gün döner yurduna? Mermerlerin nabz nda hâlâ çarpar m tekbir? Bulur mu deli rüzgâr o seday : Allah bir! Bütün bunlar sendedir, bu girift bilmeceler; Sakarya, kandillere katran döktü geceler. Vicdan azab na e kayna kayna Sakarya. Öz yurdunda garipsin, öz vatan nda parya! nsan üç be damla kan, rmak üç be damla su: Bir hayata çatt k ki, hayata kurmu pusu. Geldi ölümlü yalan, gitti ölümsüz gerçek: Siz, hayat süren le ler, sizi kim diriltecek? Kafda assalar, belki çeker de bir k l! Bu ifritten sualin, k çekmez ak l! Sakarya, saf çocu u, mâsum Anadolu'nun, Divanesi ikimiz kald k Allah yolunun! Sen ve ben, gözya yle slanm hamurdan z; Rengimize baks nlar, kandan ve çamurdan z! Akrebin k skac nda yo urmu bizi kader; Ald rma, böyle gelmi , bu dünya böyle gider! Bana kefendir yatak, sana tabuttur havuz: Sen k vr l, ben gideyim, Son Peygamber k lavuz! Yol onun, varl k onun, gerisi hep angarya: Yüzüstü çok süründün, aya a kalk, Sakarya! (1949-Necip Faz l K sakürek) íì anka e itim yay nlar Eyvah, eyvah, Sakarya'm, sana m dü tü bu yük? : III. ÜN TE CUMHUR YET DÖNEM NDE CO KU VE HEYECANI D LE GET REN MET NLER 1. SAF (ÖZ) Otuz Be R ANLAYI I Ya Kald Ya otuz be ! Yolun yar eder. Dante gibi ortas nday z ömrün. Delikanl ça zdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün ya na bakmadan gider. akaklar ma kar m ya ne var? Benim mi Allah’ m bu çizgili yüz? Ya gözler alt ndaki mor halkalar? Neden böyle dü man görünürsünüz, llar y dost bildi im aynalar? Zamanla nas l de iyor insan! Hangi resmime baksam ben de ilim. Nerde o günler, o evk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben de ilim; Yaland r kayg z oldu um yalan. Hayal meyal eylerden ilk a z; Hat ras bile yabanc gelir. Hayata beraber ba lad z, Dostlarla da yollar ayr ld bir bir; Gittikçe art yor yaln zl z. Gökyüzünün ba ka rengi de varm ! Geç fark ettim ta n sert oldu unu. Su insan bo ar, ate yakarm ! Her do an günün bir dert oldu unu, nsan bu ya a gelince anlarm . Ayva sar nar k rm sonbahar! Her y l biraz daha benimsedi im. Ne dönüp duruyor havada ku lar? Nerden ç kt bu cenaze? Ölen kim? Bu kaç nc bahçe gördüm tarumar? Neylersin ölüm herkesin ba nda. Uyudun uyanamad n olacak. Kim bilir nerde, nas l, kaç ya nda? Bir namazl k saltanat n olacak, Taht misali o musalla ta nda. (Cahit mlar Sokaktay m, kimsesiz bir sokak ortas nda; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanl a saplanan noktas nda, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapan k; Evlerin bacas kolluyor y ld mlar. n cin uykuda, yaln z iki yolda uyan k. Biri benim, biri de serseri kald mlar. çimde damla damla bir korku birikiyor; San yorum, her sokak ba kesmi devler... Üstüme camlar , hep simsiyah, dikiyor; Gözüne mil çekilmi bir âmâ gibi evler. Kald Kald Kald Kald mlar, mlar, mlar, mlar, çileke yaln zlar n annesi; içimde ya am bir insand r. duyulur, ses kesilince sesi; içimde k vr lan bir lisand r. Bana dü mez can vermek, yumu ak bir kucakta; Ben bu kald mlar n emzirdi i çocu um! Aman, sabah olmas n, bu karanl k sokakta; Bu karanl k sokakta bitmesin yolculu um! Ben gideyim, yol gitsin, ben gideyim, yol gitsin; ki yan mdan aks n, bir sel gibi fenerler. Tak, tak, ayak sesimi aç köpekler i itsin; Yolumun zafer tak , gölgeden ta kemerler. Ne sabah göreyim, ne sabah görüneyim; Gündüzler size kals n, verin karanl klar ! Islak bir yorgan gibi, s ms bürüneyim; Örtün, üstüme örtün, serin karanl klar . Uzan verse gövdem, ta lara boydan boya; Alsa buz gibi ta lar aln mdan bu ate i. Dal p, sokaklar kadar esrarl bir uykuya, Ölse, kald mlar n kara sevdal e i… tk Taranc ) (Necip Faz l K sakürek) íë Saf (Öz) SAF (ÖZ) N OLU UMU VE TEMS LC LER Ò Cumhuriyet Döneminde 1930 lu y llara kadar memleketçi edebiyat anlay edebiyat ve sanat hayat nda etkili olmu tur. 1930 lu y llara do ru memleketçi edebiyata kar sanat ön plana alan k rdamalar görünmeye ba lar. Bu hareketlerin ilki öz iiri benimseyen sanat- lard r. Bu sanatç lar memleketi anlatan iirlerden b km , yeni yollar aramaya ba lam lard r. Bu airlerden baz lar : Ahmet Ha im, Yahya Kemal Beyatl , Ahmet Hamdi Tanp nar, Cahit S tk Taranc , Ahmet Muhip ranas, Behçet Necatigil, Asaf Halet Çelebi, Necip Faz l K sakürek, Özdemir Asaf, Ziya Osman Saba’ SAF (ÖZ) Saf r. N ÖZELL KLER iir, iirde her türlü ideolojik sapman n d nda kalarak sadece okuyucuda estetik haz uyand ran iir yazma e ilimidir. Saf iir anlay nda estetik tav r ön plandad r. Bu anlay taki airler didaktik bilgiden uzak durup; bir ya da musikinin ça ey ö retmeyi de il, musikiyle , uyand rd imgelerle insan n estetik doyurmay amaç edinirler. Disiplinli çal arak mükemmele varan halis iir yazma endi esi kendisini hissettirir. Milli edebiyat dönemi iir hareketleri bu dönemin temelini olu turur. iiri soylu bir sanat olarak kabul eden bu airlerde dü sel (hayali) ve bireysel yön a r basar. airler için önemli olan iyi ve güzel iir yazmakt r. Bu anlay la kendilerine özgü özel imge düzeni olu tururlar. Bu tarz iirlerde ahenk çok önemlidir. iirde iç ahengi yakalamak için söz sanatlar ndan, rediflerden, kafiye ve ses benzerliklerinden yararlan lm r. iirde ekil güzelli i aranmaktad r. airlerde sembolizm ak n izleri görülür. dan okurun anlayamayaca Saf iir anlay na sahip lenen temalar s ra- kapal ktad r. airler iirde anlama fazla önem vermez- ler. Anla lmak için de il; duyulmak, hissedilmek için iir yazarlar. Ölüm, a k, tabiat sevgisi, ruh gibi temalar yo un olarak i lenir. Biçim olarak hece ölçüsü ve serbest ölçüyü kullanm lar. Sade aç k ve anla r bir dil kullan r. Yap olarak mükemmeliyet ön plandad r. Temalarda bireysellik belirgindir. íê anka e itim yay nlar duyarl rd : iir Anlay Saf (Öz) CUMHUR YET DÖNEM NDE ETK OLAN AKIMLAR (II) Ò SEMBOL ZM (Simgecilik) 19 yy' n ikinci yar nda ortaya ç iir Anlay : p 20.yy ba lar na kadar sürdü. Parnasizme tepki olarak do du. dünyan n oldu u gibi yans lmas na kar ç iir, gerçe in insandaki etkilerini anlatmal r. r; iirde dü ünceye yer yoktur." Sözden ziyade musikiye önem verilir. iirde anlam kapal olmal r. r ve süslü bir dil kullan lm Kötümserlik vard r. r. nsanlardan uzakla mak, uzak ülkelere kaçmak arzulan r. (Baudelaire) Ferdi konular i lenir (alaca karanl k üzüntü ve ay , gün do u- mu, gün bat ) Sadece iir alan nda görülür. “Sanat için sanat " anlay Dünya Edebiyat nda: benimsenmi tir. Baudelaire, Verlaine, Mallerme, Edgar Allen Poe Paul Valery, Rimbaud ahabettin anka e itim yay nlar Türk Edebiyat nda: Ahmet Ha im, Cenap (Ahmet Ha im) EMPRESYON ZM zlenimcilik) XIX.yüzy n sonlar nda Fransa’da önceleri resim alan nda daha sonra iir ve güzel sanatlarda etkili olmu uygulad bir ak md r. Sembolistlerin bir yöntem olarak görülür. alemi b rak p iç alemi anlatmaya yönelmi lerdir. Empresyonizmin Ba Varl ca Özellikleri: n gerçek ve nesnel yönünü de il, sanatç da uyand rd lenimleri anlatma amac Ortaya konan sanat yap güder. onu yapan n ki ili ini yans Eserlerinde kendi iç dünyalar dünyaya kar dile getirdikleri için, çevreyi saran lm hiçbir kurala kalmam lard r. Sistemsiz bir co kunluk vard r. Dünya edebiyat nda: Cezanne, Türk R.M. Rilke, Paul Verlaine, J. Joyce, A. Rimbaut, Sisley, Monet Edebiyat na Etkisi: Ahmet ranas ve Cahit S tk Taranc ’da ZEMC Kayna mayaca r. ilgisizdirler. Empresyonizm, özgürlü ün sembolüdür. Al ba iz- Ha im, Ahmet Muhip smen görülür. K (Mistisizm, Tasavvuf) dinden alan ak ma göre insano lu ak l yoluyla kavraya- yarat ve ilahi, do aüstü denilen gerçekleri mant k ve ak l yürütmeyle de il derin bir sezgiyle arama yoludur. íé Saf (Öz) NEC P FAZIL KISAKÜREK (1904–1983) air, yazar, fikir adam r. “Üstad” mahlas vard r. Modern Türk iiri- nin mistik airidir. Edebiyat n hemen her dal nda eser vermi ; tarih, medeniyet, Bat la ma ve politika konular nda yaz lar yazm r. Felsefi iirin en önemli temsilcilerindendir. Bütün iirlerini heceyle yazm ve biçime srarla ba kalm r. (Hecenin “ air-i Azam ” kabul edilir.) “A aç” ve “Büyük Do u” dergilerini ç kartan ve “çile bilinen airin “Kald airi” olarak mlar” ve “Sakarya Türküsü” iirleri popülerdir. Materyalist (maddeci) iirin kar “Sonsuz Kervan” adl n bunal mlar i ler. iir kitab Sembolizm tesiri görülen na mistik-ruhçu iirle ç km r. Allah’ arama yolunda ça da insa- airde “soyutluk” ve “metafizik ürperti” dikkat çeker. Önceleri dini havadan uzak iirler yazm , sonralar ise Allah yolunu anlatmay amaç edinmi , sanat inançlar n sesi haline getirmi tir. iirlerinde kolay anla lan; fakat yorum gerektiren söyleyi ler vard r. iirlerinde insan n evrendeki yeri, madde ve ruh meseleleri, insan n içindeki çat malar ve metafizik olaylar konu olarak ele alm r. Eserleri: iir : Çile, Örümcek A , Kald mlar, Zindan'dan Mehmet'e Roman & Mektup, Ben ve Ötesi, Sonsuzluk Kervan , Ruh Burkuntular ndan HikâHikâye : Aynadaki Yalan, Kafaka yelerim, Mümin ile Kafir Tiyatro : Tohum, Bir Adam Yaratmak, Künye, Sat rba , Reis Bey, Ah ap Konak, Para, Ulu Hakan Abdülhamit Han, NamDi er Parmaks z Salih, brahim Ethem Düz yaz : Çerçeve I-II-III , Çöle nen Nur, htilal, Y lanl Kuyudan, Hac, Bab âli, Son Devrin Din Mazlumlar , Birkaç Hikaye Birkaç Tahlil, Nam k Kemal, Hitabet, man ve slâm Atlas , Cinnet Mustatili, Yunus Emre, At'a Senfoni, Sahte Kahramanlar, Hazret-i Ali, Tanr Kulundan Dinlediklerim Moskof, Hesapla ma, Esselam, Bat Tefekkürü ve slâm Tasavvufu, Peygamberler Halkas , Dünya Bir nk lap Bekliyor, Tarih Boyunca Büyük Mazlumlar, Türkiye'nin Manzaras , Nur Harman , Müdafaalar m, Veliler Ordusundan, Benim Gözümde Menderes, deolocya Örgüsü, Öfke ve Hiciv, Rab ta -i erife, Do ru Yolun Sap k Kollar , Ba makalelerim, Tasavvuf Bahçeleri, Hücum ve Polemik, Rapor, Yeniçeri, Re ahat, Gönül Nimetleri Bizim ark z (Saf iir örne i de ildir) r da bir gün tüm di liler z bizim Döner anl anl çark Gökten bir el ya gözleri siler enlenir evimiz bark z bizim.. Yoku lar kaybolur ç kar z düze Kavu uruz sonu gelmez gündüze Sapan ta lar n yan nda füze Ba ka alemlerle fark z bizim.. Kurtulur dil tarih ahlak ve iman Görürler nas lm neymi kahraman Yer ve gök su vermem dedi i zaman Her tarlay sular ark z bizim.. íè Gideriz nur yolu izde gideriz Ta ba rda sular dizde gideriz Bir gün ak am olur bizde gideriz Kal r dudaklarda ark z bizim.. Ò : iir Anlay Saf (Öz) iir Anlay CAH T SITKI TARANCI (1910-1956) iirlerinde sürekli bir s kk nl k, ho nutsuzluk, b kk nl k sezilir. iirlerinde ölüm korkusu, yaln zl k, ya ama ba iir onu hayata ba layan tek nedendir. k, zaman n geçicili i en çok ledi i temalard r. iirlerinde heceye ba kalmakla beraber serbest iire de kar ç kmam r. Eserleri: iir : Mektup : Derleme: Hikâye : Otuz Be Ya , Ömründe Sükut, Sonras , Dü ten Güzel Ziya’ya Mektuplar Cahit S tk ’n n Hikayecili i ve Hikâyeleri Gün Eksilmesin Penceremden (Ölümünden sonra derlendi) Ölümden Sonra Memleket sterim Öldük, ölümden bir eyler umarak. Memleket isterim Bir büyük bo lukta bozuldu büyü Gök mavi, dal ye il, tarla sar olsun; Nas l hat rlamas n o türküyü, Ku lar n çiçeklerin diyar olsun. Gök parças , dal demeti, ku tüyü, Al z bir eydi ya amak. Memleket isterim Ne ba ta dert, ne gönülde hasret olsun; imdi o dünyadan hiçbir haber yok; Karde kavgas na bir nihayet olsun. Yok bizi arayan, soran kimsemiz. Öylesine karanl k ki gecemiz, Memleket isterim Ha olmu ha olmam Ne zengin fakir, ne sen ben fark olsun; penceremiz; Akarsuda aksimizden eser yok. günü herkesin evi bark olsun. Memleket isterim Ya amak, sevmek gibi gönülden olsun; Olursa bir ikayet *´$³¼»² ±´-«²ò (Cahit S tk Taranc ) Gençlik Böyledir Paydos Paydos bundan böyle ç lg nl klara! Sert konu maya ba lad aynalar, Yeti ir ko tum a n pe i s ra; Bitirdi beni bu içki, bu kumar. te çimi titreten bir sestir her gün. Saat her çal nda tekrar eder: 'Ne yapt n tarlan , nerede hasad n? Elin bo mu gireceksin geceye? Ne saklayay m gaflet etti imi, Bir dü ünsen yar Elimle bat rm Gençlik böyledir i te, gelir gider; m gençli imi; buldu ömrün. Binip gidece im en güzel gemi! Ve k Ald Ko ars n pencereden pencereye.' geri vermez dalgalar. Meyhaneler, sabahç kahveleri, Cümle e dost, air, ressam serseri, Art k cümbü te yoksam geceleri Sanmay n taraf mdan h yanet var. Ya ilerliyor... Art k geçti bizden; r sonra kolun kanad n; Ah o kadrini bilmedi im günler, Koklamadan att m gül demeti, Suyunu sebil etti im o çe me, Eserken yelken açmad m rüzgâr Gel gör ki, sular bat ya meyleder, açta bülbülün sesi de Ki i ev bark edinmeli vakitken. ti, Gün gelince biz de il miyiz ölen? Gölgeler yerle iyor pencereme; Cenazemiz yerde kalmas n dostlar! Ça (Cahit S tk Taranc ) z ba yor ey hât ralar. (Cahit S tk Taranc ) íç Saf (Öz) AHMET MUH P DIRANAS (1909–1980) Frans z sembolistlerinin sanat anlay iirlerinde biçim kurallar na s ms Hece ve kafiyeye s s ya ba Ò benimsemi tir. ba oldu u görülür. r. Ölçüdeki duraklar kald rm iirlerinde konu olarak Anadolu’yu, memleket manzaralar r , tabiat ve tarih sevgisini i lemi tir. Anadolu a na özgü söyleyi leri iirlerinde ilk kullanan da odur. Fahriye Abla, Kar, Olvido me hur iirlerindendir. Destan ms iirleri de vard r. (Olvido, Da lara, A iir : iirler, K k Saz Tiyatro: Gölgeler, Ç kmaz, O Böyle stemezdi ) Eserleri: Serenat Ye il pencerenden bir gül at bana klarla dolsun kalbimin içi, Geldim i te mevsim gibi kap na. Gözlerimde bulut, saçlar mda çiy. Aç lan bir gülsün sen yaprak yaprak Ben a mla bahar getirdim sana, Tozlu yollar ndan geçti im uzak klimden ark lar getirdim sana. Bir ku sesi gelir dudaklar ndan, Gözlerin gönlümde açan nergisler, Dü en bir öpü tür dudaklar ndan Mor akasyalarda ürperen seher. effaf damlalarla titreyen a r Goncan n alt nda bükülmü her sak; Senin için dallardan süzülen r, Pencerenden bir gül att n zaman Senin için, yasemin, karanfil, zambak. klarla dolacak kalbimin içi. Geçiyorum mevsim gibi kap ndan Gözlerimde bulut, saçlar mda çiy. Fahriye Abla Hava keskin bir kömür kokusuyla dolar Kapan rd daha gün batmadan kap lar Bu afyon ruhu gibi bayg n mahalleden Hayalimde tek çizgi bir sen kalm n sen! Hülyas ndaki geni ayd nl a gülen Gözlerin, di lerin ve ak pak gerdan nla Ne güzel kom umuzdun sen Fahriye Abla Eviniz kutu gibi küçücük bir evdi Sarma klarla balkonu örtük bir evdi Güne in batmas na yak n saatlerde kan rd gölgesi kuytu bir derede Yaz k ye il bir saks r pencerede Bahçede akasyalar açard baharla Ne irin kom umuzdun Fahriye Abla Önce upuzun sonra kesik saç n vard Tenin bu days , boyun bir ba ak kadard Alt n bileziklerle dolu bileklerin Aç k saç k ark lar söylerdin en fazla Ne çapk n kom umuzdun sen Fahriye Abla (Ahmet Muhip D ranas) ìð Gönül verdin derlerdi o delikanl ya En sonunda varm n bir Erzincanl ya Bilmem imdi hala bu ilk kocanda m n Hala da lar karl Erzincan’da m n rak geçmi günleri gönlüm hat rlas n Hat rada kalan eyler de mez zamanda Ne vefal kom umuzdun sen Fahriye Abla : iir Anlay Saf (Öz) AHMET HAMD TANPINAR (1901-1962) Çok yönlü bir sanatç r. Tiyatro d nda edebiyat n hemen her Ò iir Anlay : dal nda ürün vermi tir; fakat en önemli özelli i airli idir. iirlerinde Baudelaire, Verlaine, Mallarme, Valery gibi sembolist airlerin etkisi görülür. Eserlerinde Do u-Bat çat mas , rüya, zaman, bilinçalt kavramlar öne ç kar. “Ne içindeyim zaman n”,” Bursa’da Zaman” iirleri me hurdur. Ahmet Ha im’in özellikle de Yahya Kemal’in etkisinde kalm , sembolizmden etkilenmi tir. Eserleri: iir Roman : Bütün iirleri : Huzur, Mahur Beste, Sahnenin D ndakiler, Aynadaki Kad n, Saatleri Ayarlama Enstitüsü Hikâye : Abdullah Efendi’nin Rüyalar , Yaz Ya muru, Hikâyeler nceleme: Tevfik Fikret, Nam k Kemal, Yahya Kemal, Edebiyat Üzerine Makaleler, 19. As r Türk Edebiyat Tarihi Deneme : Be ehir, Ya ad m Gibi Bursa’da Zaman Bursa'da eski bir cami avlusu, Küçük ad rvanda ak rdayan su. Orhan zaman ndan kalma bir duvar Onunla bir ya ta ihtiyar ç nar Eliyor dört yana sakin bir günü. Bir rüyadan arta kalman n hüznü çinden gülüyor bana derinden. Yüzlerce çe menin serinli inden Ovan n ye ili gö ün mavisi Ve mimarilerin en ilahisi. Bir zafer müjdesi burda her isim: Sanki tek bir anda gün, saat, mevsim Ya yor sihrini geçmi zaman n Hala bu ta larda gülen rüyan n Güvercin bak sessizlik bile nl yor bir sonsuz devam vehmiyle. Gümü lü bir fecrin zafer aynas , Muradiye, sabr n ac meyvas , Ömrünün timsali beyaz Nilüfer, Türbeler, camileri eski bahçeler, anl hikayesi binlerce erin Sesi nabz m olmu hengamelerin Nakleder yâd gelen geçene. Bu hayalde uyur Bursa her gece, Her afak onunla uyan r, güler Gümü ayd nl kta serviler, güller Serin hülyas yla çe melerinin. Ba nday m sanki bir mucizenin, Su sesi ve kanat ak rt ndan Billur bir avize Bursa'da zaman, Ye il Türbesini gezdik dün ak am, Duyduk bir musikî gibi zamandan Çinilere sinmi Kur'an sesini. Fetih günlerinin saf ne esini Ayd nlanm buldum tebessümünle. sterdim bu eski yerde seninle Ba ba a uyumak son uykumuzu, Bu hayal içinde... ve ufkumuzu Çepçevre kaplas n bu ziya, bu renk, Havay dolduran uhrevi ahenk. Bir ilah uykusu olur elbette Ölüm bu t ls ml ebediyette Belki de rüyas büyük cetlerin, Beyaz bahçesinde su seslerinin. NOT : Bu bölümde a rl kl olarak A. Hamdi Tanp nar’ n bilgilere iir ve yer airli i ile ilgili verilmi tir. Sayfa 193’te düz yaz lar yla ilgili bilgilere (Ahmet Hamdi Tanp nar) de ula abilirsiniz. ìï Saf (Öz) YED ME ALEC LER (1928) Türkiye’de Cumhuriyet döneminde “sanat sanat içindir” deyip öz iir anlay Ò iir Anlay : benimseyen ilk grup Yedi Me aleciler’dir. Bunlara göre iir hiçbir fikir ve ideolojinin hizmetinde kullan lamaz. Gerçek iir, sanat için yaz lan, samimi ve yenilik dolu olan iirdir. Edebiyat tarihimize Yedi Me aleciler ad yla geçen topluluk u sanatç lardan olu ur: Kenan Hulusi Koray Sabri Esat Siyavu gil Cevdet Kudret Solok Ziya Osman Saba Vasfi Mahir Kocatürk Y FRE: ar Nabi Nay r K Muammer Lütfi S a C eZ V eY iM Bu sanatç lar, eserlerini Me ale dergisinde yay nlam ve bunlara Ahmet Ha im de yaz lar göndermi tir. Grup art k Ay e-Fatma edebiyat ndan b kt klar ilan etmi ve ne oldu u çok da aç k seçik be- lirtilmeyen; ancak Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati iir anlay lar na yak n duran ve bunlar n devam oldu unu gösteren iirler yazm - lard r. YED ME ALEC LER N ÖZELL KLER Yedi Me aleciler yeni bir edebiyat farkl bir iir olu turmak gaye- siyle bir araya geldiler, fakat topluluk Türk iirine herhangi bir yenilik getirememi tir. Be Hececileri ele tirdiler, onlara kar ç kt lar. lkelerini “samimilik, içtenlik, canl k ve devaml yenilik” n sembolist airlerine eklinde aç klayarak Frans z edebiyat (S.Mallerme, Paul Valery gibi) örnek alacaklar bildirdiler. Zamanla iiri b rakarak ba ka alanlara geçmi , Ziya Osman d aralar ndan güçlü bir air de ç kmam r. Cümlemiz u garip yeryüzünde anla lmaz ömrümüz Gelip yan ba ma boynunu büken öksüz, Evlad gitmi nda ana, siyah yeldirmeli dul, Son kalan e yas mezada veren yoksul. Fakirin iç çeki i, zenginlerin usanc . Gurbete dü mü yolcu, yolcu bekleyen hanc u anda yeralt na günah yla gömülen. Büyük t marhanede kahkahalarla gülen. Z YA OSMAN SABA (1910-1957) Ölü, ölü y kay , hasta, hastabak , Allah’ m, cümlemize ac !.. iirlerinde çocukluk özlemi, an lara dü künlük, ev (Ziya Osman Saba) ve aile sevgisi, yoksul ya amlara kar utanç ve ac ma, Allah’a kulluk, kadere boyun e me, küçük mutluluklara yetinme ve ölüm gibi konular i lemi tir. Hece ölçüsünü kullanmakla birlikte 1940’tan sonra serbest iir yazmaya ba lad . Dili gayet sade ve aç kt r. Sebil ve Güvercinler tan nm eseridir. Eserleri: iir : Hikâye : ìî Sebil ve Güvercinler, Geçen Zaman, Nefes Almak,Yedi Me ale (ortak kitap), Bir Yer Dü ünüyorum, Çocuklu um, stanbul, Deniz K ndaki Kulübe. Mesut nsanlar Foto rafhanesi, De en stanbul. Saf (Öz) KENAN HULUS KORAY (1906-1944) Ò "Serveti Fünun" dergisinde yay nlanan ilk hikayeleri- iir Anlay : nin ard ndan, ayn dergiye yazan di er alt arkada ile birlikte, "Yedi Me aleciler" toplulu u kurdu. Bu toplulu un tek, hikâye yazar yd . “Bahar Hikayeleri” Cumhuriyet Döneminde korku türünde verilen ilk hikâye kabul edilir. Eserleri: Hikâye : Bir Yudum Su, Osman oflar (roman tefrikas ), Bahar Hikayeleri, Son Öpü (uzun hikaye), Bir Otelde Yedi Ki i, RBK Pansiyonu, Hikayeler (seçmeler) SABR ESAT S YAVU Hece ölçüsüyle yazd L (1907-1968) d avurumcu (ekspresyonist) iirlerinde foto raf gözlemcili iyle çevresindeki olaylar iirine yans tmaya çal r. iir yazmay on y l sürdürdükten sonra b rakt . Aray ça a madan iire s rt çevirip yazarl a geçmesi, airlik yan eksik rakm r. Psikoloji, e itim, folklor ve edebiyatla ilgili kültür yaz lar vard r. En güçlü yan çevirilerinde görülür. Eserleri: iir : Odalar ve Sofalar nceleme: stanbul'da Karagöz ve Karagözde stanbul, Karagöz, Psikoloji ve Terbiye Bahisleri, Folklor ve Milli Hayat, Roman ve Okuyucu CEVDET KUDRET SOLOK (1907-1992) “Yaln z birey”in buruk, içedönük, karamsar ve k rg n duygular yans tan iirler yazd . Oyunlar nda bireylerin psikolojik saplant lar i ledi. Edebiyat ve tiyatro tarihine ili kin incelemeler yapt , edebiyata ili kin ele tirel denemeler yazd . Türk Edebiyat nda Hikâye ve Roman bunlardan biridir. Karagöz adl eserinde 35 Karagöz oyununu tarihçeleri ve hikâyelerini toplad . Orta oyunu ile TDK Ödülü’nü, deneme kitab Kalemin Ucu ile Sedat Simavi Edebiyat Büyük Ödülü’nü ald . Eserleri: Birinci Perde Türk Edebiyat nda Hikâye ve Roman, Orta Oyunu, Karagöz Sokak Süleyman’ n Dünyas (I-II-III) Bir Bak ma, Benim O lum Binâ Okur nceleme: Divan iirinde Üç Büyükler:(Fuzulî, Bakî, Nedim), Halk iirinde Üç Büyükler, E ref:Hicviyeler, inasi: air Evlenmesi, Nâz m Hikmet: Kuvâyi Milliye... iir Antoloji Öykü Roman Deneme : : : : : MUAMMER LÜTF BAH (1903-1947) Toplulu un en az tan nan airidir. Yedi Me alede ç kan rinde rastlanmam Tan nm iirlerinden ba ka, dönemin tan nm ve iirlerini kitapla rmam dergile- r. iirleri Türk Akdeniz, lk Kur un. ìí LYS-ÖYS SAF (ÖZ) R ANLAYI I dakilerin hangisinde bir bilgi yanl 1. 3. 1930'la 1945 aras nda öz iir hareketini sürdüren airler aras nda ---- sayabiliriz. vard r? A) Epik Bu cümlede bo iirin ustas olan Faz l Hüsnü Da lar- ca, Kurtulu Sava iirleriyle tan ile ilgili destans , lirik r. daki- A) Necip Faz l K sakürek'i B) Metafizik konularla ilgilenen Necip Faz l B) Oktay R fat Horozcu’yu sakürek, uzun y llar Büyük Do u adl C) Ahmet Muhip D ranas' dergiyi ç karm ; tarih, medeniyet, Bat - D) Cahit S tk Taranc 'y la ma ve politika konular nda yaz lar yaz- E) Ahmet Hamdi Tanp nar' r. C) Ahmet Muhip D ranas, öykülerinde b rak lan yere a lerden hangisi getirilemez? iirsel LYS-2011 bir söyleyi e, insanlar aras ndaki s cak ili kilere yer vermi tir. D) Arif Nihat Asya, yurt, millet ve bayrak sevgisiyle ilgili iirler yazm ; iirleriyle millî duygular harekete geçirmi tir. E) Orhan Veli Kan k, airane söyleyi lerden, basmakal p söz ve benzetmelerden kaç n; gündelik ya am , günlük konu ma diliyle, esprili bir biçimde anlatm r. anka e itim yay nlar LYS-2010 2. Güne çekildi demin Gidene bak gidene Do du bir cenk ak am Güller sarm Bu bütün günlerimin Mevlâ sab rlar versin çime denk ak am dikene Gizli sevdâ çekene 4. I. Ovan n ye ili gö ün mavisi Ve mimarilerin en ilahîsi Bir zafer müjdesi burada her isim: Sanki tek bir anda gün, saat, mevsim Ya yor sihrini geçmi zaman n Hâlâ bu ta larda gülen rüyan n. Güvercin bak sessizlik bile nl yor bir sonsuz devam vehmiyle. II. Dalga dalga hücum edip pi manl klar Unutu un o tunç kap I. 7’li hece ölçüsüyle olu turulmu tur. II. Uyak (kafiye) emalar ayn III. Naz m birimleri ayn zorlar Ve ruh, at lan oklarla delik de ik; te, do du un eski evdesin birden, r. Yolunu gözlüyor lamba ve merdiven, r. IV. Do aya özgü ö elerden yararlan lm r. V. Bir dilek belirtilmi tir. Susmu ninnilerle g rd yor be ik Ve cümle yitikler, ma luplar, mahzunlar… dakilerden hangisi yukar da veril- Yukar daki numaralanm gileri verilen bilgilerden han- iirlerin ortak özelli i de il- dir? en A) Ayn uyak örgüsünü kullanma B) A) I. ve II. B) I. ve III. D) III. ve IV. C) II. ve V. E) IV. ve V. iirlerin ortak özelli i de ildir? mgelere yer verme C) Bentlerle yaz lma D) Ça mlar içerme E) Söz sanatlar ndan yararlanma LYS-2010 ìì LYS-2011 Saf (Öz) ëò daki dizelerin hangisinde daha s rl iirsellik èò Her ey yerli yerinde; masa, sürahi, bardak r? Serpilen ayd nl kta dallar n aras ndan Büyülenmi bir ceylan gibi bak yor zaman A) Deniz engin bir sudur, tuzlu, ye il, dalgal Kenarlar Sessizlik dökülüyor bir yerde yaprak yaprak süsler bazen küçük bir yal Yukar da verilen dörtlükle ilgili olarak B) Ellerim tak rken rüzgârlar n saç na As ld arabam z bir da dakilerden hangisi söylenemez? n yamac na A) Sarma uyak kullan lm C) Bir cümbü tür kopsa da gece yakamozlarda akaklar ma kar m ya r. B) Somutlamaya ba vurulmu tur. Münzevi bal klar z ayn kavanozlarda… D) iir Anlay C) Hece ölçüsüyle yaz lm ne var? Benim mi Allah’ m bu çizgili yüz? D) Sözcüklerin ça r. m gücünden yararlan l- r. E) Bir göz gibi süzüyor beni camdan gece, Dönüyor etraf mda bir sürü kambur cüce E) Redif vard r. LYS 2012 LYS-2011 çò “--- Bunlar iirlerinde biçim-içerik ikili ini kalrmaya, êò Gül gülse dâim a lasa bülbül aceb degül maya çal Zîrâ kimine a la demi ler kimine gül dakilerden hangisinde kayna lemesin, ses ve anlam öylesine yo rulsun ki B) Göz seni görmeli a z seni söylemeli lar nda seni beklemeli C) Derdim var beller gibi Söylemem eller gibi D) Zannetme ki öyle böyle bir söz Bu yarg lar, a anka e itim yay nlar adamlar Ü ümü , yorgun ve bütün gün adres soranlar r- iirlerinde ses ve kat ks z biçim olan müzi e yakla A) Onlar, o hiçbir eyden yap lmam nin daki iir n.” airlerden hangisi- iirleriyle örneklendirilebilir? A) Faruk Nafiz Çaml bel B) Cahit S tk Taranc C) Orhan Veli Kan k D) Kemalettin Kamu E) Ahmet Ha im Gel sen dahi söyle böyle bir söz E) Yaln z atlar y sterler ki anlam tek ba na s yr p ç kar lamas n, r? Bütün deniz k rlar. anlam ayr lmaz hale gelsin, düz yaz ya çevri- kullan lan uyak türü yukar da verilen beyittekiyle ayn iirin anlam ile yap ÖYS-1983 r düzlerde suya özlemlerinden Bir ben miyim yaln zl a yenilen sen, sen, sen LYS-2011 ïðò iir, öykü, roman, deneme ve edebiyat tarihi alanlar nda yap tlar vermi , çok yönlü bir yazard r. Daha çok sembolist ak ma girebilecek ahenkli ve orijinal hayallerle yüklü daki dizelerden hangisinin ötekiler- éò den farkl bir gelenek içinde yaz ld dü- ünülebilir? Ömrün bütün ikbalini vuslatta duyanlar B) Ellerin var beyaz güller gibi küçücük Mutlak kalbin tomurcuklardan pembe C) imdi çocuklu un çat sayd bilinçalt na ve rüyalara geni kalkt ya üstümüzden Ya murun da eski tad yok bu yüzden D) O gün gelsin ne emiz tazelensin de gör Dünyay hele sen bir bar olsun da gör yer ver- mi tir. Romanlar nda bu ö elerle birlikte, tarihsel, toplumsal konular da ele alm A) Bir uykuyu cananla beraber uyuyanlar iirler yaz- r. Hikâyelerinde insan ruhunun temeli Bu parçada sözü edilen yazar a r. daki- lerden hangisidir? A) Yakup Kadri Karaosmano lu B) Abdülhak inasi Hisar C) Ahmet Hamdi Tanp nar D) Nam k Kemal E) Hüseyin Rahmi Gürp nar ÖSS-1994 E) Sen benim üstüne titredi im güzel ve yeni Saatim kadar saadetimin gözbebe i zamans n LYS 2012 ìë Konu Peki tirici SAF (ÖZ) A. R ANLAYI I daki cümlelerin kar Uygulama na yarg lar do ru ise (D), yanl ise (Y) yaz z. 1. Bu dönem iirinin olu mas nda Millî Edebiyat Dönemi iir hareketleri etkili olmu tur. ( ) 2. iirlerde a r ve sanatl bir dil kullan r. ( ) 3. mgelere yer verilmez, basit anlat m tercih edilir. ( ) 4. Toplumun dertleri, siyasi hayat, ekonomi gibi temalar i lenmi tir. ( ) 5. iirde ahenk, ölçü, kafiye, redif gibi unsurlarla sa lan r. ( ) 6. airler serbest naz mla da iirler yazm lard r ( ) 7. iirde yap ya çok fazla önem verilmemi tir. ( ) 8. airlerde bireysel ve hayali yön a ( ) ( ) ( ) r basar. 9. Estetik tav r ön plandad r, okuyucuya sanat zevki vermek amaçlan r. 10. iirde yap dan ziyade anlam önemlidir. B. Sembolizmin özellikleri ile ilgili a ise (Y) yaz z. daki cümlelerin kar na yarg lar do ru ise (D), yanl 1. Parnasizme tepki olarak do mu tur. ( ) 2. Müzikten ziyade söze önem verilir. ( ) 3. Roman, hikâye ve iir alan nda görülür. ( ) 4. ( ) ( ) 6. Yal n bir dil, aç k anlat m tercih edilmi tir. ( ) 7. Ahmet Rasim, en önemli temsilcisidir. ( ) 8. Baudlaire, Verlaine, Rimbaud sembolizmin mimarlar ndand r. ( ) 9. 15. yüzy lda ortaya ç km , etkisini günümüze kadar devam ettirmi tir. ( ) ( ) ( ) iirde anlam kapal olmal 5. Toplum için sanat anlay r. hâkimdir. 10. Ölüm, a k, karamsarl k, üzüntü gibi bireysel konular i lenir. 11. Necip Faz l K sakürek, varl k-yokluk, hayat-ölüm, madde-ruh çeli kisini; tabiat, temalar i leyen, bireyin modem dünya bunal ün kazanm , kusursuz ifade ve ritim aray C. ndan ç 2. Saf iir anlay ehir, yaln zl k, ran metafizik iirleriyle yla seçkinle mi tir. daki bo luklar uygun sözlerle tamamlay 1. Öz iir anlay yolunu ara z. ndaki airler …………………………………………………………………….…… ak ndan etkilenmi lerdir. benimseyen ilk edebi topluluk …………………………….……………………………………………… dir. 3. Sembolizmde ……………………………………………………………………..…….. oldu u gibi yans lmas na kar ç r. .. 4. Eserlerinde rüya, zaman, bilinçalt gibi kavramlar öne ç kan sanatç ………………………………………………..d r. 5. Sembolizmin etkisindeki iirlerde anlam ………………………………..…………..………………..………………. olmal r. 6. Öz iir anlay nda, temalarda ………………………………………………………………………..………....………… belirgindir. 7. Saf iir anlay na sahip airler iirde ………………………………………..…………....………. fazla önem vermezler. 8. Necip Faz l K sakürek …………………………...…….…….. ve …………………………………………. dergilerini ç karm r. 9. Mallarme, Paul Valery, Ahmet Ha im edebi ak mlardan ……………….……….……………………….in etkisindedir. 10. Cahit S tk Taranc …………………………….……………………...…..………….. temas en çok i leyen airlerdendir. 11. Fahriye Abla iiriyle me hur olan airimiz …………………………………………...………………..………...……………… t r. 12. Hem airli iyle hem de romanc 13. yla öne ç kan sanatç z …………………………………………….….…………. d r. lkelerini “samimiyet canl k ve devaml yenilik” eklinde aç klayanlar ………….………………………………. dir. 14. Ne çindeyim Zaman n, Bursa’da zaman iirleriyle tan nan air ve romanc 15. Kald ìê z …………………………….. d r. mlar, Sakarya Türküsü iirleriyle me hur “Çile airi” olarak bilinen ……………..………….………….. tir. Saf (Öz) Üò daki yazar ve eser adlar do ru e- daki eserlerin yazarlar F. kilde e le tiriniz. (Harfleri bo luklara yaz- bo luklara yaz iir Anlay ve türlerini z. z.) Yazar Tür / mlar ……………………………………………………… …. Nefes Almak 1. Kald B. Cahit S tk Taranc …. Çile / 2. Gölgeler …………………………………………………………… C. A. Muhip D ranas …. Gölgeler D. Ziya Osman Saba …. Huzur E. A. Hamdi Tanp nar …. Ziya’ya Mektuplar ïò A. N. Faz l K sakürek / 3. Sebil ve Güvercinler ……………………………………….. / 4. Çile …………………………………………………………………… / 5. O Böyle stemezdi …………………………………………… / ………………………………………...………… …. O Böyle stemezdi 6. Örümcek A B. N. Faz l K sakürek …. Geçen Zaman / 7. Ziya’ya Mektuplar …………………………………………... C. Cahit S tk Taranc …. Dü ten Güzel D. Ziya Osman Saba …. Be E. A.Hamdi Tanp nar …. Kald îò A. A.Muhip D ranas 8. Sahnenin ehir / ndakiler …………………………………………………….. mlar / 9. Çöle nen Nur ……………...………………………………… / 10. Mahur Beste ……………………………………………………. íò A. Ziya Osman Saba B. A.Hamdi Tanp nar …. Reis Bey 11. Be …. Mesut nsanlar 12. Mesut nsanlar Foto rafhanesi C. N. Faz l K sakürek …. Fahriye Abla D. C.S tk Taranc …. Abdullah Efendi’nin / Foto rafhanesi …………………….…………………………. 13. Abdullah Efendi’nin ìò A. A.Hamdi Tanp nar B. Ziya Osman Saba …. Otuz Be Ya …. Sebil ve Güvercinler …. Olvido C. N.Faz l K sakürek …. Ömrümde Sükût D. Cahit S tk Taranc …. Bir Adam Yaratmak E. A.Muhip D ranas …. Mahur Beste anka e itim yay nlar Rüyalar E. A.Muhip D ranas / Rüyalar …………………………………………………………... / 14. Aynadaki Kad n……………………………………………….. 15. XIX. As r Türk / Edebiyat Tarihi ……………………………………………... / 16. Büyük Do u’ya Do ru …………………………………………. 17. Saatleri Ayarlama 18. 19. 20. Ûò Bana dü mez can vermek, yumu ak bir kucakta; Ben bu kald mlar n emzirdi i çocu um! 21. Aman, sabah olmas n, bu karanl k sokakta; 22. Bu karanl k sokakta bitmesin yolculu um!" 23. Necip Faz l K sakürek Yukar daki dörtlükte öz iir hangi özellikleri görülmektedir? anlay / ehir ………………………………………………………... n / Enstitüsü ……………………………..…………………………. / Huzur ……………………………………….……………………… / Ömrümde Sükût …….………………………………………. / Ben ve Ötesi …………….…………………………………….. / Tohum …………………………………………………………….. / Otuz Be Ya ………………………………………………….. / Ya ad m Gibi ………………………………………………... 24. Edebiyat Üzerine / Makaleler …………………………………...………………….. / 25. Yaz Ya muru ………………………………………………….. / 26. Dü ten Güzel ………………………………………………….. 27. / deologya Örgüsü ……………………………………………. / 28. Nefes Almak ……………………………………………………. / 29. Bir Adam Yaratmak ………………………………………... / 30. Geçen Zaman …………………………………………………. / 31. Reis Bey …………………………………………………………. / 32. Çerçeve ……………………………….…………………………. ìé SAF (ÖZ) Test - I R ANLAYI I ïò Modern Frans z iirinden etkilenen sanatç iirlerini konu ma diliyle yazm ya ama sevinci ve ölümden ìò Öz (saf) iir, her türlü ideolojinin d r. En çok bahsetmi tir. amaçlayan iir yazma e ilimidir. Edebî mektuplar "Ziya'ya Mektuplar" adl kitab nda yer alm Buna göre a r. öz Bu parçada sözü edilen sanatç a nda kal p sadece okuyucuda estetik haz uyand rmay da verilenlerden hangisi iire örnek gösterilebilir? daA) B rak beni hayk ray m susarsam sen matem et kilerden hangisidir? Unutma ki airleri hayk rmayan bir millet A) Nurullah Ataç Sevenleri toprak olmu öksüz çocuk gibidir B) Ziya Osman Saba B) Gaz fi i, ekmek karnesi derken Kimler kar mad ki piyasaya C) Ahmet Muhip D ranas D) Cenap Kimini sefil etti 39 harbi ahabettin Kimini air etti E ) Cahit S tk Taranc C) De il mi cephemizin sinesinde iman bir Sevinme bir, ac bir, gaye ayn , vicdan bir De il mi ortada bir sine çarp yor, y lmaz Cihan y îò iirde anlam kapal olmal r ve herkes kendince bir yorum getirebilmelidir. siz bir ark D) Kard r ya an üstümüze geceden iire Ya murlu, karanl k bir dü ünceden iir, ses- Orman n u ultusuyla birlikte r. Sözcü ün anlam ndan ziyade Ve dörtnala dümdüz bir mavilikte nin ba ca temalard r. duygulara iirleri- iir dü üncelere de il seslenmelidir. Lirizm, iirin en önemli ö esidir. dakilerden hangisi bu anlay yazan la iir airlerden biri de ildir? A) Rimbaud B) Moliere D) Mallarme anka e itim yay nlar müzikal de eri önemlidir. Ak am vakti, ay , alacakaranl k, sonbahar ve ölüm lsa emin ol bu cephe sars lmaz E) Dü tük eli kalem tutup da Eli silah tutmayanlar n pe ine Cenk meydanlar dola k Denizler geçtik da lar a k C) Baudelaire E) Verlaine ëò Yedi Me aleciler’le ilgili olarak a íò "Olvido", "A ", "Da lara" gibi destans iirle- ri olan sanatç Frans z sembolistlerinin sanat anlay lar benimsemi tir.. Anadolu a özgü söyleyi leri na Bu parçada sözü edilen Cumhuriyet Dönemi airi a A) "Canl k, samimiyet ve daima yenilik" parolas yla yola ç kt lar. iirlerinde ilk kullanan da odur. "Fahriye Abla" iiri me hurdur. dakilerden hangisidir? A) Ahmet Hamdi Tanp nar B) D) Ziya Osman Saba E) Cahit S tk Taranc ìè iirlerini Me ale adl dergide yay mlam lard r. C) Paul Valery, Stephane Mallerme gibi simgeci Frans z airlerini örnek alm lard r. D) B) Necip Faz l K sakürek C) Ahmet Muhip D ranas daki- lerden hangisi söylenemez? iirde ölçü ve kafiye gibi kal pla ku- rallar reddetmi lerdir. E) Be Hececiler’i ele tirmi ler, onlara kar km lard r. Saf (Öz) êò iirlerinde çocukluk özlemi, an lara dü künlük, çò Saf (öz) iir anlay iir Anlay nda estetik tav r ön plan- ev-aile sevgisi, iyilik dü üncesi, Allah’a kulluk dad r. Bu anlay taki gibi temalar i lemi tir. Yedi Me ale toplulu u- her türlü ideolojiden uzak dururlar. nun en güçlü zik onlar için çok önemlidir. mgelerle insan n airidir. "Sebil ve Güvercinler", “Geçen Zaman" ve "Nefes Almak" en tan nm eserleridir. Bu parçada a airler didaktiklikten ve estetik duyarl doyurmay amaç edinirler. Buna göre a dakilerin hangisinde ve- rilen dizeler, saf (öz) daki sanatç lar n hangi- iirde mü- iir anlay ör- neklendirmez? sinden söz edilmektedir? A) A A) Sabri Esat Siyavu gil n bu karanl k gecesinde Hicran B) Vasfi Mahir Kocatürk duydum, seni and m Firkatzede bülbül gibi yand m C) Kenan Hulusi Koray B) Canan gülüyor eski yerinde Canan ki gündüzleri gelmez D) Ziya Osman Saba Ak am görünür havz üzerinde E) Ya ar Nabi Nay r C) Bursa'da eski bir cami avlusu, Küçük ad rvanda ak rdayan su. Orhan zaman ndan kalma bir duvar... éò Necip Faz l ile ilgili a hangisi yanl Onunla bir ya ta ihtiyar ç nar daki yarg lardan C) Ye il pencerenden bir gül at bana r? klarla dolsun kalbimin içi A) "Çile" birçok iirinin yer ald eseridir. Geldim i te mevsim gibi kap na B) "Sakarya Türküsü" me hur iirlerinden Gözlerimde bulut, saçlar mda çi anka e itim yay nlar biridir. C) Saf iirin önde gelen isimlerindendir. D) "Reis Bey" ve "Tohum" tiyatro türündeki yap tlar ndand r. E) iirlerinde hem hece hem aruz ölçüsünü kullanm r. E) Kimini vurguncu yapt 39 harbi Kimini karaborsac Laf olur diye dost çay içmeyenler Mahkemelik oldu rü vet yüzünden ïðò dakilerin hangisinde verilen dizeler, saf (öz) iir anlay örneklendirmez? A) Bir gaml hazan n seherinde Israra ne hacet yine bülbül èò Kimi airlerimiz baz iirleriyle adeta özde le - mi tir. Fahriye Abla's yla, ----; Sakarya Türküsü’yle, ----; Otuz Be Ya iiri’y’le, ---- bu- na en güzel örnektir. Bu parçada bo b rak lan yerlere, a Bil, kalbimizin bahçelerinde Can verdi senin söyledi in gül B) Üzülme Ali 'im, sabana geçmezse hükmün an n davarlar na geçer Kim görecek kepenek alt nda eksi ini - dakilerin hangisinde verilenler s ras yla getirilmelidir? A) Ahmet Muhip D ranas-Necip Faz l K sakürek - Cahit S tk Taranc B) Ziya Osman Saba - Ahmet Hamdi Tanp nar - Necip Faz l K sakürek C) Cahit S tk Taranc - Ahmet Muhip D ranas - Necip Faz l K sakürek Kap lan rs n bo az toklu una C) Ebedi a n dönü ünü bekler Yalan yeminlerin tan çiçekler Art k olmayacak baharlar içinde D) A r, a r ç kacaks n bu merdivenlerden Eteklerinde güne rengi bir y n yaprak Ve bir zaman bakacaks n semaya a layarak E) Durgun havuzlar i lesin b rak Yapraklar n güne ve ölüm rengi Sen kalbini dinle, ufuklara bak D) A. Hamdi Tanp nar - Necip Faz l K sakürek - Cahit S tk Taranc E) Ahmet Muhip D ranas - Cahit S tk Taranc - Ahmet Hamdi Tanp nar ìç SAF (ÖZ) ïò Test - II R ANLAYI I daki aç klamalardan hangisi ayraç A) Biçime önem veren air ya am özellikle de ölüm ve yaln zl , a verildi i , Ziya Osman Saba B) Ya ad tk Taranc ) tik-ruhçu iirle ç km iirin kar aire ait de ildir? A) Mesut nsanlar Foto rafhanesi - anlat r. Yal n duru ve samimi söyleyi i vard r. (Cahit B) Materyalist (maddeci) dakilerden hangisindeki yap t birlikte íò içinde belirtilen ki iyle ilgili de ildir? m Gibi – Ahmet Hamdi Tanp nar C) Gölgeler – Ahmet Muhip D ranas na mis- r. Felsefi görü lerini D) Ben ve Ötesi – Cahit S tk Taranc etkileyici bir tutumla dile getirir. (Necip E) Faz l K sakürek) deologya Örgüsü – Necip Faz l K sakürek C) Otuz yedi ya nda görme kabiliyetini yitiren yazar okuma eyleminden ayr lmam , na okuttu u kitaplardan ald edebiyat ilhamla za unutulmaz eserler kazand r- r. ( k Veysel) D) Türk dilinin özle mesi için gayret göstermi ve denen türünün edebiyat zda ön- cüsü olmu tur. (Nurullah Ataç) ìò Cumhuriyet döneminde 1930 lu y llara kadar memleketçi edebiyat anlay iirlerinde rüya, zaman, bilinçalt kavramlar iirleriyle dilimize yeni bir ses ve deyi getirmi tir. (Ahmet Hamdi Tanp nar) edebiyat ve sa- nat hayat nda etkili olmu tur. 1930 lu y llara kullanm , hece ölçüsüyle yazd do ru memleketçi edebiyata kar anka e itim yay nlar E) plana alan k sanat ön rdamalar görünmeye ba lar. Cahit S tk Taranc , Ahmet Hamdi Tanp nar gibi sanatç lar memleketi anlatan , yeni bir iir anlay iirlerden b k- ortaya koymu lard r. Bu parçada sözü edilen iir anlay a a- dakilerden hangisidir? A) Serbest iir B) Saf (öz) iir C) Toplumcu iir D) Modern iir E) Garip iiri îò Milyonla bar nd rd n ecsad aras ndan Kaç nasiye vard r ç kacak pâk u d rah an çerik ve biçim özellikleri göz önünde bulunduruldu unda, yukar daki iirin a daki airlerden hangisi taraf ndan yaz ld söylenebilir? ëð ëò dakilerden hangisi öz iir yazan iir anlay airlerden de ildir? A) Tevfik Fikret A) Ahmet Hamdi Tanp nar B) Cahit S tk Taranc B) Cahit S tk Taranc C) Ziya Osman Saba C) Orhan D) Kenan Hulusi Koray D) Necip Faz l K sakürek E) Ahmet Hamdi Tanp nar E) Ziya Osman Saba aik Gökyay yla Saf (Öz) êò dakilerden hangisi öz iirin özellik- dakilerden hangisi Ziya Osman Saba ïðò lerinden de ildir? ile ilgili de ildir? A) Okuyucuya estetik zevk verme A) B) Yap olarak mükemmeliyetçilik C) D) E) iirlerinde çocukluk özlemi, an lar, aile sevgisi gibi konular i lemi tir. deolojiden, ö reticilikten uzak durma B) Hem hece ölçüsünü hem de serbest ölçüyü kullanm iirin müzikalitesine önem verme mge ve söz sanatlar iir Anlay C) kullanmama r. iirlerini sade bir dille ve aç k bir anlat mla yazm r. D) Yedi Me alecilerin en güçlü temsilcisidir. E ) Sadece iir türünde eserleri vard r. dakilerden hangisi Cahit S tk éò Ta- ranc ile ilgili de ildir? A) iirlerinde sürekli bir ho nutsuzluk, b kk n- ïïò k sezilir. B) En çok ölüm ve yaln zl k temalar A) Kemal Tahir iirlerinde serbest ölçüyü kullanm D) Ziya Osman Saba’ya yazd E ) Otuz Be Ya B) Ya ar Nabi Nay r r. mektuplar C) Vasfi Mahir Kocatürk r. D) Ziya Osman Saba iiri ile birincilik ödülü alm - r. èò Ahmet Hamdi Tanp nar ile ilgili a verilen bilgilerden hangisi yanl da r? anka e itim yay nlar yay mlanm E) Cevdet Kudret Solok ïîò de kalm r. iir, öykü, roman ve deneme türlerinde r? A) Sebil ve Güvercinler B) Dü ten Güzel C) Kald D) Gölgeler mlar E) Bursa’da Zaman eserler vermi tir C) Parnasizm ak daki eserlerden hangisi tür olarak di erlerinden farkl A) Ahmet Ha im ve Yahya Kemal’in etkisinB) airlerden hangisi Yedi Me ale grubuna dâhil de ildir? i le- mi tir. C) daki n etkisi görülür. D) Eserlerinde rüya, zaman gibi kavramlar s k kullanm r. E) Edebiyat tarihi üzerine incelemeleri vard r. ïíò dakilerden hangisi Cahit S tk Ta- ranc ’n n eserlerinden biri de ildir? çò Yedi Me alecilerin iir anlay a daki- lerden hangisidir? A) Serbest iir B) Saf (öz) iir C) Toplumcu iir D) Milliyetçi iir A) Otuz Be Ya B) Ziya’ya Mektuplar C) Örümcek A D) Ömrümde Sükût E) Dü ten Güzel E) Garip iiri ëï Serbest Naz m ve Toplumcu Gerçekçi HAZIRLIK ÖDEV 1. Serbest naz mc lar hangi nedenlerle klasik nazma kar ç km lard r? 2. Serbest nazm n özelliklerini yaz 3. Serbest naz mda ahenk nas l sa lan r? 4. Toplumcu gerçekçi iirde hangi temalar i lenir? 5. Toplumsal gerçekçilik ak 6. Toplumsal Gerçekçi iirin özelliklerinden yedisini yaz 7. Naz m Hikmet’in edebi özelliklerinden be ini ve eserlerini yaz ëî z. n edebiyat zdaki temsilcilerini yaz z. z. z. iir Serbest Naz m ve Toplumcu Gerçekçi 2. SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU GERÇEKÇ R Ò SERBEST MÜSTEZAT iir : Bu naz m eklinde uzun, k sa, çok k sa dizeler bazen düzenli, bazen de düzensiz olarak tekrarlan rlar. sa sralar n ölçüsü, iirin ölçüsünün bir parças r. Kafiye düzeni belirli bir kurala ba de ildir. Aruz ölçüsüyle yaz r. Sembolizmin yayg n oldu u bir dönemde Fransa’da ortaya ç kan bir iir eklidir. Edebiyat zda özellikle Servet-i Fünun ve Fecr-i Âti airlerinin kulland bir naz m eklidir. Serbest müstezat Tevfik Fikret, Ahmet Ha im ve Cenap ahabettin r. taraf ndan çok kullan lm Bu naz m biçiminde dü ünceler, dizeden dizeye atlayarak devam eder. Naz m, giderek nesre yakla lm olur. Serbest müstezat, serbest naz ma geçi i sa lam r. K Yine k , Yine ems-i mesâda (ak am güne i), ah o bak , Yine yollarda serseri dola an iyâns z tuyur- pür-nâli (inleyen yuvas z ku lar) Tehi kalan ovalar Sükût eder san r mevsimin gumûmuyla Harab olan sar yollarda kalmam ne gelen, Ne giden, imdi yaln z kavafil-i evrâk (yaprak y ) Mütemadî sürüklenir bir uzak Ufk- pür- zt rab u nermide. Yine k , yine k Bütün emelleri bir a layan duman sarm Not: Klasik naz mda ölçü, uyak ve (Ahmet Hâ im) belli naz m biçimleri, airin söyleyi ini s rlayan ba lard . Sözgelimi, çok k sa Serbest Naz m söylenmesi gereken bir sözü, Serbest naz m, serbest iir, özgür ko uk adlar yla nitelenen ve iirden ölçü, uyak gibi ba lar atan bu ak n ba lat kullan lan ölçünün uzunlu- Naz m Hik- una uydurmak zorunlulu u met'tir. Ondan önce de bu yolda denemeler yap lm , özellikle Tevfik vard . Ya da uzun bir dü ün- Fikret serbest müstezad alabildi ine geli tirerek iiri düz yaz ya yak- ceyi, ölçüye ve naz m biçi- la mine s rm , Ahmet Ha im dizeyi k rarak serbest söyleyi e ula mak iste- mi tir; ama böylesi denemeler aruz kal plar yla oynayarak gerçekle - m, tirilmi tir. Ba lang çta Milli edebiyat ak etkisinde heceyle iirler yazan rmak için k rpmak gerekiyordu. Serbest na- airi i te bu türlü zor- lamalardan kurtarm r. Naz m Hikmet ise Anadolu'ya gidi iyle ba layan ve Moskova'daki ö renim y llar nda ilkeleri belirginle en yeni bir iir anlay yla, ölçüsüz- lü ü (vezinsizli i) dü ünemeyen Türk iirini kökten de tirmi tir. Moskova'dayken tan fütürizm ak mlar ndan etkilenerek yazd iirlerinde ölçüyü atmakla birlikte uya n d anlay nda, Divan r. Yeni uyand rm bo lamaz; fakat bu, al lm - iirinin birikimlerinden yararlanan yeni bir uyak iirleri, bu nedenle en çok yap lar aç r. 1940’lara gelindi inde, biçim aç cak bak lmaya ba lanm r. ndan yank ndan serbest iire fat Ilgaz, Ahmet Muhip D ranas, Cahit S tk Taranc , Cahit Külebi gibi de ik çizgilerdeki airler de serbest iirler yazmaktad r. Orhan Veli Kan k, Oktay R fat, Melih Cevdet Anday n ba latt Garip ak ise ölçü anlay kökünden kar. ëí Serbest Naz m ve Toplumcu Gerçekçi SERBEST NAZMIN ÖZELL KLER : Ò Ölçüsüz (vezinsiz) naz md r. Dizelerdeki hecelerin say lar , uzunluk ve k sal klar belli bir düzene ve belli bir kal ba göre s ralanmaz. air, e er isterse uyak kullanabilir, isterse hiç kullanmaz. sterse manzumeyi birtak m bentlere ay rabilir, isterse hiç ay rmaz. Burada gözden uzak tutulmamas gereken nokta, serbest nazm n ay niteli inin ölçüsüz olu udur. Ahenk ses ve kelime tekrarlar yla sa lanabilir. Taranta Babu, ya amak ne güzel ey... Anl yarak bir usta kitap gibi bir sevda ark gibi duyup bir çocuk gibi arak ya amak… Ya amak: Birer birer ve hep beraber ipekli bir kuma dokur gibi... Hep bir a zdan sevinçli bir destan okur gibi ya amak… (Naz m Hikmet- Taranta Babu’ya Mektuplar) R (TOPLUMSAL GERÇEKÇ K) Yirminci yüzy n ba lar nda, neredeyse tüm dünyada e zamanl olarak geli en siyasal ve toplumsal hareketlere ba olarak yeni bir edebiyat ak do du. Toplumsal gerçekçilik ya da sosyalist gerçekçilik ad verilen bu ak m; iirden, edebiyat n ve sanat n her alana kadar geni bir yelpazede etkisini gösterdi. Emekçilerin sorunla, emek-sermaye çeli kisini ve ya amsal kayg lar konu alan bu ak m, “toplum için sanat” görü ünü temsil ediyordu. Bu ak m için, bir bak ma sosyolojik karakterli bir edebiyat ak dersek, yan lmay z. Özellikleri: Serbest (ölçüsüz, kafiyesiz) naz m özellikleri ta r. deolojik içerikli (pragmatik yani ç karc iir) bir iirdir. iirde sa- vunulan bir görü vard r. O güne kadar görülmemi , denenmemi bir görsellik, karma k biçimli teknikler bar nd ran bir iirdir. Halk ve Divan lm iirinden özellikle Rus air Mayakovski’den yararla- r. Materyalist ve Marksist bir dünya görü ü üzerinde temellendirilmi tir. Gelecekçilik (fütürizm) ak ndan etkilenmi lerdir. Söylev üslûbundan yararlan lm , geni onlar harekete geçirmek amaçlanm kitlelere hitap etmek ve r. iirde biçimden çok içeri e önem verilmi , toplum için sanat anlay savunulmu tur. “Emekçilerin sorunlar , köycülük, halkç k, insan, toplum ve üretim ili kileri” gibi temalar i lenir. Sanat, her türlü dinsel ve töresel ba lardan kurtulmal Dil, al harekete geçirme i levinde kullan lm r. r. Naz m Hikmet, R fat Ilgaz, C. Atuf Kansu, Ahmet Arif, Cahit Irgat, Be ir Fuat, Hasan zzettin Dinamo, Abdullah Cevdet, Ercüment Behzad Lav, evket Süreyya Aydemir, ükran Kurdakul ve Vedat Nedim Tör bu edebiyat anlay n öncüleridir. ëì anka e itim yay nlar TOPLUMCU : iir Serbest Naz m ve Toplumcu Gerçekçi CUMHUR YET DÖNEM NDE ETK GELECEKÇ OLAN AKIMLAR (III) Ò K (Fütürizm) Geçmi ten kopu , yenilik ve de iir : ikli e yöneli vard r. 20.yy. ba nda Marinetti taraf ndan kurulmu tur. Geçmi in sanat kurallar bulmal b rakmal ve yeni anlat m biçimleri r. Hayatta her ey hareketlidir. Sanatç da kendinde bir h z bulmu ve eserini bu h za uydurmu tur. sralarda makine ve çark sesleri duyurulmaya çal Makineyi ve h edebiyata ta yan edebiyat ak lm r. r Gelece i makinele tiren sanatt r. Türk Edebiyat nda: Naz m Hikmet Dünya Edebiyat nda: Marinetti, Mayakovski Kerem Gibi “Deeeert çok, hemdert yok” (Marinetti) yana yana. . . anka e itim yay nlar Hava kur un gibi a r!! Ba r ba r ba r ba yorum. Ko un kur un erit-me e ça yorum. . . O diyor ki bana: — Sen kendi sesinle kül olursun ey! Kerem gibi Yürek-lerin kulak-lar sa r. . . Hava kur un gibi a r. . . Ben diyorum ki ona: — Kül olay m Kerem gibi yana yana. Ben yanmasam sen yanmasan biz yanmasak, nas l ç kar karan-l klar ayd n-l a... Hava toprak gibi gebe. Hava kur un gibi a r. Ba r ba r ba r ba yorum. Ko un kur un erit-me e ça yorum... (Naz m Hikmet May s 1930 ) ëë Serbest Naz m ve Toplumcu Gerçekçi Memleketimi Seviyorum Ò Memleketimi seviyorum: narlar nda kolan vurdum, hapishanelerinde yatt m. Hiçbir ey gidermez iç s nt memleketimin ark lar ve tütünü gibi. Memleketim : Bedreddin, Sinan, Yunus Emre ve Sakarya, kur un kubbeler ve fabrika bacalar benim o kendi kendinden bile gizleyerek sark k b klar alt ndan gülen halk n eseridir. Memleketim. Memleketim ne kadar geni : dola makla bitmez, tükenmez gibi geliyor insana. Edirne, zmir, Uluk la, Mara , Trabzon, Erzurum. Erzurum yaylas yaln z türkülerinden tan yorum ve güneye pamuk i leyenlere gitmek için Toroslardan bir kerre olsun geçemedim diye utan yorum. develer, tren, Ford arabalar ve hasta e ekler, kavak sö üt ve k rm toprak. Memleketim. Çam ormanlar , en tatl sular ve da ba göllerini seven alabal k ve onun yar m kilolu u pulsuz, gümü derisinde k lt larla Bolu'nun Abant gölünde yüzer. Memleketim: Ankara ovas nda keçiler: kumral, ipekli, uzun kürklerin p Ya ,a r f nd ldamas . Giresun'un. Al yanakl mis gibi kokan Amasya elmas , zeytin incir kavun ve renk renk salk m salk m üzümler ve sonra karasaban ve sonra kara s r ve sonra: ileri, güzel, iyi her eyi hayran bir çocuk sevinciyle kabule haz r çal kan, namuslu, yi it insanlar m yar aç, yar tok yar esir... (Naz m Hikmet Ran) ëê anka e itim yay nlar Memleketim: : iir Serbest Naz m ve Toplumcu Gerçekçi NAZIM H KMET RAN (1902–1963) 1902’de Selanik’te do du. Heybeliada Harbiye Mektebi’ni bitirdi. Ò iir : Ayd nl k Gazetesi’nde yay nlanan yaz ve iirleri nedeniyle 15 y l hapsi istenince Moskova’ya kaçt . 1928’de ç kar lan Af Kanunu’ndan yararlan p tekrar yurda döndü. Resimli Ay dergisinde çal maya ba lad . 1932’de yeniden 4 y l hapse mahkûm oldu. Bu kez, Cumhuriyet’in 10. y nedeniyle ç kar lan aftan yararland . Gazetecilik yapt , film stüdyolar nda çal . 1938’de Harp Okulu’ndaki aramalarda ele geçen iir ve kitaplar nedeniyle "orduyu k aya hüküm giydi. Çank rtmakla" suçland ve 28 y l 4 ve Bursa cezaevlerinde yatt . 1950’de öz- gürlü üne kavu tu. Askere al nmas karar ç nca tekrar Moskova’ya kaçt . 25 Temmuz 1951’de Türkiye Cumhuriyeti vatanda ndan kar ld . O da Polonya uyru una geçti. 1963’te öldü. Moskova’da topra a verildi, orada yat yor. Divan ve Halk iiri söyleyi lerinden de yararland . Hece vezninden ayr larak Türkçenin ses özellikleri ile armoni olu turan serbest vezni benimsedi. Serbest naz m, serbest n ba lat Ona göre iir, özgür ko uk adlar yla nitelenen ak - r. iirde as l önemli olan öz’dür. Biçim öze uydurulmal , özü bir kat daha belirgin k lmal Moskova’dayken tan nerek yazd r. gelecekçilik (fütürizm) ak iirlerinde ölçüyü atmakla birlikte uya “Memleketimden nsan Manzaralar ” adl eseri ndan etkilebo lamaz. iirinin doru- unu olu turur. iir, roman, öykü, tiyatro masal, mektup gibi türlerde eser vermi tir. iir Eserleri: : Memleketimden nsan Manzaralar , 835 Sat r, Sesini Kaybeden ehir, Benerci Kendini Niçin Öldürdü, Taranta-Babu'ya Mektuplar, eyh Bedreddin Destan , Kuva-yi Milliye Destan , Kur- tulu Sava Destan ... Tiyatro: Kafatas , Kad nlar n syan … Roman : Ya amak Güzel ey Be Karde im, Ye il Elma, Kan Konu maz Masal : Sevdal Bulut Mektup: Kemal Tahir’e Mapushaneden Mektuplar Hikâye : Hikâyeler Stronsium 90 Acayiple ti havalar, bir güne , bir ya mur, bir kar. Atom bombas denemelerinden diyorlar. Stronsium 90 ya yormu ota, süte, ete, umuda, hürriyete, kap çald z büyük hasrete. Kendi kendimizle yar maday z, gülüm. Ya ölü y ld zlara hayat götürece iz, ya dünyam za inecek ölüm. (Naz m Hikmet) ëé Serbest Naz m ve Toplumcu Gerçekçi Makinele mek stiyorum Ò trrrrum, trrrrum, trrrrum! trak tiki tak! makinala mak istiyorum! : beynimden, etimden, iskeletimden geliyor bu! her dinamoyu alt ma almak için ç ld yorum! tükrüklü dilim bak r telleri yal yor, damarlar mda koval yor oto-direzinler lokomotifleri! trrrrum, trrrrum, trak tiki tak makinala mak istiyorum! mutlak buna bir çare bulaca m ve ben ancak bahtiyar olaca m karn ma bir türbin oturtup kuyru uma çift uskuru takt m gün! Davet Dörtnala gelip Uzak Asya'dan Akdeniz’e bir k srak ba gibi uzanan bu memleket bizim! Bilekler kan içinde, di ler kenetli ayaklar ç plak ve ipek bir hal ya benzeyen toprak bu cehennem, bu cennet bizim! anka e itim yay nlar trrrrum trrrrum trak tiki tak! makinala mak istiyorum! Kapans n el kap lar bir daha aç lmas n yok edin insan n insana kullu unu bu davet bizim! Ya amak bir a aç gibi tek ve hür ve bir orman gibi karde çesine bu hasret bizim! Ceviz A ac Ba m köpük köpük bulut, içim d m deniz, ben bir ceviz a ac m Gülhane park nda, budak budak, serham serham ihtiyar bir ceviz. Ne sen bunun fark ndas n, ne polis fark nda. Ben bir ceviz a ac m Gülhane park nda, Yapraklar m suda bal k gibi k l k l. Yapraklar m ipek mendil gibi tiril tiril. Kopar ver, gözlerinin, gülüm, ya sil Yapraklar m ellerimdir tam yüz bin elim var, Yüz bin elle dokunurum sana, stanbul’a. Yapraklar m gözlerimdir. arak bakar m. Yüz bin gözle seyrederim seni, stanbul’u. Yüz bin yürek gibi çarpar, çarpar yapraklar m. Ben bir ceviz a ac m Gülhane park nda, Ne sen bunun fark ndas n, ne polis fark nda ëè (Naz m Hikmet Ran) iir Serbest Naz m ve Toplumcu Gerçekçi RIFAT ILGAZ (1911-1993) Toplumcu gerçekçi iirlerinin yan s ra hikâye, roman, an , çocuk kitaplar yazan sanatç Ò iir : n eserlerinde mizah, önemli yer tutar.Bir zamanlar yasaklanan Karartma Geceleri geçti imiz y llar 100 Temel Eser listesine girdi. “Her ey aç k aç k söylenmeli.” iir anlay Özellikle Hababam S na sahiptir. roman yla tan nd . Eserleri: iir : Yarenlik, S f, Ya ad kça, Soluk Solu a, Kula z Kiri te, Uzak De il, Devam, Kara k lç k, Üsküdar’da Sabah Oldu, Çocuk Bahçesi, Ocak Kat Alagöz, Güvercinim Uyur mu?… Roman: Hababam S , Karartma Geceleri, Pijamal lar, Sar Yazma, Apartman Çocuklar , Y ld z Karayel, H. Nasrettin ve Çömezleri Hikâye: Hababam S Uyan yor, Radar n Anahtar , Don Ki ot, stanbul’da, Bizim Ko , Kesmeli Bunlar , Saksa an n Kuyruu, evket Ustan n Kedisi, Geçmi e Mazi, At n Eskicisi, Palavra, Tuh Sana, Ke , Alt n Ekicisi, Garibin Horozu Çocuk kitab : Öksüz Civciv, Bacaks z Kamyon Sürücüsü,Bacaks z Kamyon Sürücüsü, Bacaks z Okulda, Bacaks z Paral Atlet, Bacaks z Tatil Köyünde, Bacaks z Sigara Kaçakc , Öksüz Civciv, Küçük Çekmece Okyanusu, Cankurtaran Y lmaz, Kumdan Betona Ali im Kasna ndan f rlayan kay a Kapt rd n m kolunu Ali im! Daha dün ö le paydosundan önce Zilelinin gitti ayaklar , Yaz ld onun da raporu: hmalden!" Gidenler gitti Ali im, Bo kald ceketin sa kolu... Hadi köyüne döndün diyelim, tek elle saban kavrasan bile Sar öküz gün görmü tür, Anlar i in iç yüzünü! Üzülme Ali im, sabana geçmezse hükmün an n davarlar na geçer... Kim görecek kepenek alt nda eksi ini Kap lan rs n bo az toklu una. Vars n duvarda as kals n ba laman Beklesin m zrab . Sa yan n yast k ister Ali im Sol yan n sevdi ini. zlarda emektar saz n gibi Çifte kol ister saracak! Bilsem ki Bu ayaklar benden hesap soracak, Bir dü üncenin pe inden dola rd m sokak sokak , Bu ba , bu e ilmez ba da öyle Baz sarho ,baz yorgun Her zaman bir yast a hasret! Bu ci er de hesap soracak, Esirgedim, güne ini, havas Bu a z bu di ler, bu mide... Ne ikram edebilirim ki bol keseden Bu bilekler de hesap soracak, Göz yumdum çektikleri eziyete. Bilsem ki kimsenin parma yok Bu sürüp giden i kencede; m bile k rdamadan bir sabah Çekerdim dara ac na çekerdim kendimi Bilsem ki suç bende!.. (R fat Ilgaz) ëç Konu Peki tirici SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU A. da verilen cümlelerin kar R Uygulama na do ru ise (D), yanl ise (Y) yaz z. ( ) 2. Her türlü ideolojiden ve siyasi görü ten uzakt r. ( ) 3. ( ) ( ) ( ) 6. En önemli temsilcisi Mehmet Akif Ersoy'dur. ( ) 7. Toplum için sanat anlay ( ) ( ) ( ) 10. Rus air Mayakovski ve ülkemizde Naz m Hikmet bu iirin öncülerinden olmu tur. ( ) 11. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 1. Aruz vezni kullan lm r. iirlerde orijinal bir görsellik ve vard r. 4. Geni kitlelere hitap etmek ve onlar harekete geçirmek amac yla yaz lm 5. Dil, heyecana ba i levde kullan r. benimsenmi tir. 8. Sanat, her türlü dinsel ve töresel ba lardan kurtulmal 9. zlenimcilik (Empresyonizm) ak r. ndan etkilenmi leridir. k, ölüm, do a sevgisi gibi bireysel temalar i lenir. 12. Naz m Hikmet, iirlerinde geleneksel iirimizden yararlanm 13. r. fat Ilgaz, en çok iirleriyle tan nm 14. “Makine ve h r. r. ” edebiyatta kullanan ak m sembolizmdir. 15. Serbest müstezat ilk olarak Cumhuriyet Dönemi’nde ortaya ç km B. daki cümlede bo b rak lan yere uygun kelimeyi yaz r. z. 1. Nâz m Hikmet Ran, iirlerinde özellikle biçim yönünden, …………………………….…..…….. 'den etkilenmi tir. 2. Rus airi Mayakovski …………………………….……………………………………………….…………….. ak n temsilcisidir. 3. Serbest naz m, serbest iir, özgür naz m adlar yla nitelenen ve iirden ölçü, uyak gibi ba lar atan bu ak n ülkemizdeki ba lat ……………………………………………………………….………..……… tir. 4. Toplumcu gerçekçi iirde dil ………………………………..………………….………………………… i levinde kullan lm r. 5. Toplumcu gerçekçi iirde ölçü yoktur, iirler …………………...……………………………………………...………… yaz r. 6. Toplumcu gerçekçi iirde ………………..…………………….…………………………….…………… gibi temalar i lenmi tir. 7. Serbest naz mda ahenk ……………….…………….…………………………..……………………………………….….. ile sa lan r. 8. Toplumcu gerçekçi iirde ………………….…………………..……………………...………… için sanat anlay hâkimdir. 9. Materyalizm ve sosyalizm dü üncesinden etkilenen ……………………….…………..………………… 1920 sonras …………..……………………………………….…………….. iir ak n öncüsü ve en önemli temsilcisidir. 10. Fütürizm ……………………………………………………………………..……………………...………… edebiyata ta yan ak md r. 11. Naz m Hikmet’in ………………………………………………….………...………………….. eseri irinin doru unu olu turur. 12. Toplumcu iirde ……………………………………………………………….………………...…….. üslubundan yararlan lm êð r. Serbest Naz m ve Toplumcu Gerçekçi C. daki yazar ve eser adlar do ru e- E. Tevfik Fikret, kilde e le tiriniz. (Harfleri bo luklara ya- met'in z.) iir Mehmet Akif ve Nâz m Hik- iir anlay lar aras ndaki ortak yön nedir? A. Naz m Hikmet Ran …. Yarenlik B. …. Memleketimden fat Ilgaz nsan Manzaralar …. S f …. 835 Sat r …. Ya ad kça …. Taranta Babu’ya F. Kerem Gibi Mektuplar D. Eserlerin sanatç lar bo luklara yaz iirinde toplumcu gerçekçi ii- rin hangi özellikleri bulunmaktad r? z. 1. f :……………………………….…… 2. Memleketimden nsan Manzaralar :……………………………….…… 3. Karartma Geceleri :……………………………….…… 4. 835 Sat r :……………………………….…… 5. Yarenlik :……………………………….…… 6. Sesini Kaybeden anka e itim yay nlar Yazar Ò : ehir :……………………………….…… 7. Üsküdar’da Sabah Oldu :……………………………….…… 8. Benerci Kendini Niçin Öldürdü :……………………………….…… 9. Hababam S :……………………………….…… 10. Taranta-Babu'ya Mektuplar 11. :……………………………….…… eyh Bedreddin Destan 12. Kurtulu Sava 13. Ya ad kça Destan :……………………………….…… :……………………………….…… :……………………………….…… êï SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU Test - I R ïò ---- geçmi in biçimlendirdi i de erlere ba kald rm r. Bunun için materyalisttir. ìò Çukurova'm iirini Kunda dinsel ve töresel ba lardan koparmak e ilimindedir. Bu nedenle her alanda kendisinden ca nda sab r ta lar çatlar öncekileri reddetmi tir. Bu parçada bo z, kefen bezimiz Kan esmer, yüzü ak Çatlamaz rgad n yüre i b rak lan yere a Dilerse buluttan ak daki- Köpükten yumu ak verir pamu u lerden hangisi getirilmelidir? Bu dizelerle ilgili olarak a A) Necip Faz l K sakürek dakilerden hangisi söylenemez? B) Mehmet Akif Ersoy A) Toplumcu gerçekçi iire özgü nitelikler C) Nâz m Hikmet Ran ta D) Cahit S tk Taranc B) Halk iirinin biçim özelliklerine ba E) Ziya Gökalp kal n- d C) Konu ma diliyle olu turuldu u D) Serbest naz mla yaz ld E ) Sade bir dille yaz ld îò Toplumcu gerçekçi iir ile ilgili a daki- lerden hangisi söylenemez? den yararlan lm r. B) Söylev üslubundan yararlan lm r. C) Emekçilerin, köylülerin sorunlar i lenmi tir D) Toplumcu airler Millî Edebiyat Dönemi airlerinden etkilenmi lerdir. E) O güne kadar görülmemi bir görsellik var- anka e itim yay nlar A) Dilin, topluluklar harekete geçiren gücün- ëò Serbest naz m biçiminin geli mesinde büyük rol oynam r. Rusya dönü ü öz, biçim ve içerik bak ndan yeni toplumcu iirleriyle serbest ve iirin öncüsü olmu tur. 835 Sat r, Taranta Babu’ya Mektuplar gibi eserleri vard r. Bu parçada tan lan sanatç a daki- lerden hangisidir? d r. A) Ziya Osman Saba B) Orhan Velik Kan k C) Ahmet Muhip D ranas D) Naz m Hikmet Ran E) Sabri Esat Siyavu gil íò Bindim trene uça a otomobile Ço unluk binemiyor Operaya gittim Ço unluk gidemiyor Ad bile duymam operan n Bu dizelerin, biçim ve içerik özelliklerinden yola ç larak a dakilerden hangisinin iir anlay yans tt söylenebilir? A) Toplumcu Gerçekçilerin B) Be Hececilerin êî êò daki farkl bir airlerden hangisi ötekilerden iir anlay A) Necip Faz l K sakürek B) R fat Ilgaz C) Servet-i Fünuncular n C) Ziya Osman Saba D) Fecr -i Aticilerin D) Muammer Lütfi Bah E) kinci Yenicilerin E) Cahit S tk Taranc n temsilcidir? Serbest Naz m ve Toplumcu Gerçekçi éò Sava sonras say mlarda ïðò Kimini vurguncu yapt 39 harbi Kimini karaborsac u kadar ölü, u kadar yaral Kad n, erkek say z kay p Laf olur diye dost çay içmeyenler Elden ayaktan dü mü Mahkemelik oldu rü vet yüzünden Geride bir o kadar da sakat Gaz fi i ekmek karnesi derken Kimler kar mad ki piyasaya Bu dizelerin, biçim ve içerik özelliklerinden yola ç larak a sinin iir anlay Ait oldu u gelenek dikkate al nd dakilerden hangi- yans tt söylenebilir? yukar daki yazm A) Yedi Me alecilerin B) iir iiri a nda dakilerden hangisi olamaz? A) Naz m Hikmet kinci Yenicilerin C) Toplumcu Gerçekçilerin B) Hasan zzettin Dinamo D) Be Hececilerin C) Ercüment Behzat Lav E) Servet-i Fünuncular n D) Ahmet Hamdi Tanp nar E) R fat Ilgaz ïïò Serbest Ayaklar aras ndan Dolaba, Dolab n aynas nda görüyorum Ba de il, Yüzünü de il Ka de il Kapaklar aç k iki örtülü gözlerini daki ndan yukar daki a dakilerden de ildir. B) Ahenk ses ve kelime tekrarlar yla sa lanabilir. iir a a- iir geleneklerinden hangisine ait olabilir? A) Halk edebiyat B) Milli edebiyat C) Toplumcu Gerçekçi D) Garip E) Öz ilgili r? A) Ölçü uyak gibi unsurlara ba anka e itim yay nlar Görsellik bak naz mla hangisi yanl èò Gözleri bak yor C) Kafiye kullan airin tercihine ba D) Bent ve dize say lar r. n belli bir düzeni yoktur. E ) Frans z iirinden etkilenerek olu turulmu tur. ïîò Naz m Hikmet’le ilgili a dakilerden hangisi do ru de ildir? iir A) Ölçüyü b rakm , dizeci anlay B) Fütürizm ak y km n etkisinde kalm r. r. C) Halk ve divan iirinden ve Mayakovskiden yararlanm çò Onlara göre toplumdaki de me ve geli me- ler edebiyat da etkiler. Sanat, toplumun gerçeklerini yans tmal ve halk n sorunlar na çözüm üretmelidir. Edebi ürünler toplumu yönlendirmeli aksakl klar n giderilmesinde etkin rol oynamal r. iirlerinde tasavvuf kaynakl bir ideoloji görülür. E) Memleketimden nsan Manzaralar adl eseri iirinin zirvesini olu turur. r. Bu parçada “onlar” diye sözü edilen sanatlar a D) dakilerden hangisidir? ïíò Naz m Hikmet’le Mehmet Akif Ersoy’un ortak özelli i a dakilerden hangisidir? A) Yedi Me aleciler A) Hitabet (söylev) üslûbundan yararlanmalar B) Toplumcu gerçekçiler B) Ayn edebi ak mdan etkilenmeleri C) Garipçiler C) Aruz ölçüsünde usta olmalar D) Yeni lisanc lar D) Halk iiri ö elerini kullanmalar E) Sürrealistler E) Ayn iir toplulu una dahil olmalar êí Serbest Naz m ve Toplumcu Gerçekçi dakilerden hangisi Naz m Hikmet’in ïìò iir ïéò Yirminci yüzy n ba lar nda, neredeyse tüm eserlerinden de ildir? dünyada e zamanl olarak geli en siyasal ve toplumsal hareketlere ba A) Tuna’dan Bat ya edebiyat ak B) 835 Sat r ak m; verilen bu iirden, edebiyat n ve sanat n her ala- na kadar geni C) Taranta Babu’ya Mektuplar olarak yeni bir do du. ---- ad bir yelpazede etkisini gös- terdi. Emekçilerin sorunlar , emek-sermaye D) Benerci Kendini Niçin Öldürdü? çeli kisini ve ya amsal kayg lar E) Sesini Kaybeden bu ak m, “toplum için sanat” görü ünü temsil ehir konu alan ediyordu. Bu ak m için, bir bak ma sosyolojik karakterli bir edebiyat ak dersek, yan lma- z. Bu parçada bo b rak lan yere a daki- lerden hangisi getirilebilir? ïëò Hayatta her ey hareketlidir. Sanatç da kendinde bir h z bulmu ve eserini bu h za uydurmu tur. Geçmi e ve durgun davran a dü - iir A) Toplumcu Gerçekçilik B) Öz C) Serbest Naz m D) Sezgicilik mand r. çinde bulunulan zaman n ve gelece- E) Varolu çuluk in dinamizmine yönelmi , bu hareketlili in iirleriyle duyurmu lard r. M sralarda makine ve çark sesleri duyurulmaya çal r. Makineyi ve h l- sanata sokan bu ak m 20. yy.da ortaya ç km r. Yukar da sözü edilen edebiyat ak a a- dakilerden hangisidir? A) Romantizm B) Realizm C) Dadaizm D) Sürrealizm E) Fütürizm anka e itim yay nlar sesini ïèò I. Naz m Hikmet - Fütürizm II. Ahmet Muhip Dranas - Sembolizm III. Rimbaud - Sezgicilik IV. Jean Paul Sartre - Egzistansiyalizm V. Henri Bergson - Sembolizm Yukar daki e le tirmelerde sanatç ndan hangi ikisi yer de giderilmi yanl A) I. ve II. olur? B) III. ve V. D) III. ve IV. ïêò Toplumcu gerçekçi air ve romanc lar adla- tirirse bilgi C) I. ve IV. E) IV. ve V. zdan- r. Eserlerinde mizah önemli yer tutar. Eserlerinde fakir halk n hayat yans tm r. Hababam S mizahi ö elerle adl roman filme çekilmi tir. Bu parçada tan ïçò lan sanatç a den hangisidir? A) R fat Ilgaz B) Aziz Nesin C) Ahmet Muhip D ranas D) Naz m Hikmet Ran E) Arif Damar êì dakiler- dakilerden hangisi R fat Ilgaz’ n eserlerinden de ildir? A) Yarenlik C) Ya ad B) S m Gibi f D) Ya ad kça E) Üsküdar’da Sabah Oldu Milli Edebiyat Zevk ve Anlay Sürdüren iir HAZIRLIK ÖDEV 1. Millî Edebiyat zevk ve anlay sürdüren iirin biçim bak 2. Millî Edebiyat zevk ve anlay sürdüren iirde hangi temalar i lenmi tir? 3. Millî Edebiyat zevk ve anlay 4. Millî Edebiyat zevk ve anlay 5. Be Hececilerin özelliklerinden be ini yaz 6. Be Hececilerin temsilcilerini yaz sürdüren iirin dil anlay sürdüren iirin edebiyat ndan en önemli özelliklerini yaz yaz z. z. zdaki ba ca temsilcilerini yaz z. z. z. êë Milli Edebiyat Zevk ve Anlay 7. Milli edebiyat zevk ve anlay yaz z. 8. Milli edebiyat zevk ve anlay yaz z. 9. Milli edebiyat zevk ve anlay yaz z. 10. Milli edebiyat zevk ve anlay rini yaz z. 11. Milli edebiyat zevk ve anlay rini yaz z. êê Sürdüren iir sürdüren airlerden Ahmet Kutsi Tecer’in edebi özelliklerini ve eserlerini sürdüren airlerden Orhan aik Gökyay’ n edebi özelliklerini ve eserlerini sürdüren airlerden Arif Nihat Asya’n n edebi özelliklerini ve eserlerini sürdüren airlerden Kemalettin Kamu’nun edebi özelliklerini ve eserle- sürdüren airlerden Zeki Ömer Defne’nin edebi özelliklerini ve eserle- Milli Edebiyat Zevk ve Anlay 3. M LL EDEB YAT ZEVK VE ANLAYI INI SÜRDÜREN R Ò Sanat Sürdüren iir : Yaln z senin gezdi in bahçede açmaz çiçek Bizim diyar z da bin bir bahar saklar! Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek, ncinir düz caddede da da gezen ayaklar. Sen kubbesinde ince bir mozaik arar da Gezersin k rk as rl k bir mabedin içini. Bizi sarsar bir sülüs yaz görsek duvarda, Bize heyecan verir bir parça ye il çini. Sen raks na dalarken için titrer derinden Çiçekli bir sahnede bir beyaz kelebe in; Bizim de kalbimizi k ldat r yerinden Topra a diz vuru u da gibi bir zeybe in. rt nay and ran orkestra sesleri Bir ürperi getirir senin sinirlerine; Ist rap çekenlerin ac kl nefesleri Bizde geçer en hazin bir musikî yerine! Ba ka sanat bilmeyiz, kar zda dururken, Söylenmemi bir masal gibi Anadolu'muz... Arkada ! Biz bu yolda türküler tuttururken, Sana u urlar olsun. . . Ayr yor yolumuz! (Faruk Nafiz Çaml bel) Bu Vatan Kimin? anka e itim yay nlar Sen anlayan bir gözle süzersin uzun uzun Yabanc bir ehirde bir kad n heykelini ; Biz duyar z en büyük zevkini ruhumuzun Görünce bir köylünün k vr lmayan belini.. Bu vatan topra n kara ba nda ra da lar gibi duranlar nd r. Bir tarih boyunca onun u runda Kendini tarihe verenlerindir. . . Tutu up kül olan ocaklar ndan, ahlan p, köpüren rmaklar ndan, Hudutlarda gaza bayraklar ndan, klar vuranlar nd r. . . Aln na Ard na bakmadan yollara dü en, im ek gibi çakan sel gibi co an, Huduttan hududa yol bulup ko an, Cepheden cepheyi soranlar nd r. . . leri at p sellercesine, Gö sünden vurulup tam ercesine, Bir gül bahçesine girercesine, u kara topra a girenlerindir. . . Tarihin dilinden dü mez bu destan, Nehirler gazidir da lar kahraman, Her ta yâkut olan bu vatan, Can verme s rr na erenlerindir. . . Gökyay ’ m ne yazsan ziyade de il, Bu sevgi bir kuru ifade de il, Sencileyin hasm rüyada de il, Topun namlusundan görenlerindir. . . (Orhan aik Gökyay) êé Milli Edebiyat Zevk ve Anlay LL EDEB YAT ZEVK VE ANLAYI INI SÜRDÜREN N ÖZELL KLER Kurtulu : Sava ’n n etkilerinin sürdü ü dönemde ortaya ç km , ndan etkilenmi tir. dünyadaki milliyetçilik ak Milliyetçi bir yap n olmas nedeniyle Türk diline büyük önem verilmi tir. Yabanc sözcükler yerine Türkçe kar ya çal Ò Sürdüren lm klar kullan lma- r. Yabanc dillerin dil kurallar terk edilmi tir. Sözcükler ilk anlamlar yla kullan lm , sanatl söyleyi lere mesafeli olmu lard r. Halk iiri naz m ekillerinden yararlan lm , vezni ve uyakla sa lanm iirde ahenk, hece r. Millî hisler ön plândad r. Memleket sevgisi, kurtulu sava , tarih, kahramanl k gibi temalar i lenmi tir. iirlerde halk aras ndan seçilmi s radan insanlar vard r. airler iirlerini, Kültür Haftas , Hisar, Ç naralt gibi dergilerde ya- mlam lard r. Ba ca airleri: Ahmet Kutsi Tecer, Orhan aik Gökyay, Arif Nihat Asya, Kemalettin Kamu, Ömer Bedrettin U akl , Ceyhun Atuf Kansu, Zeki Ömer Defne ve Be Hececiler AHMET KUTS TECER (1901-1967) Hece ölçüsüyle yazd iirlerinde milli duygular öne ç karan te- malar i lemi ; ama hecenin be z yazm airine ba lanmayarak ba m- r. iirlerini Dergah ve Milli Mecmua gibi dergilerde yay mlam Avrupai iir anlay r. ndan, â k tarz söyleyi e yönelmi , Halk ede- biyat kültürüne ve folkloruna yönelmi tir. Tiyatro eserlerinde köy ve ni ini de kullanm ehir folkloru yan nda orta oyunu tek- r. Ünlü halk ozan  k Veysel’i edebiyat za kazand rm r. “Kö eba ” adl tiyatrosunda Bat ’ya bilinçsizce özenenleri ele tirir iir Tiyatro : Eserleri: iirler : Kö eba , Koçyi it Köro lu, Sat k Ev, Bir Pazar Günü, Yaz lan Bozulmadan nceleme: Sivas Halk airleri Bayram , Köylü Temsilleri Nerdesin Geceleyin bir ses böler uykumu, çim ürpermeyle dolar:-Nerdesin? Ar yorum y llar var ki ben onu, m beni ça ran bu sesin. Gün olur sürüyüp beni derbeder, Bu ses rüzgârlara kar r gider. Gün olur pe imden yürür beraber Ans n hayk r bana:-Nerdesin? Bütün sevgileri at p içimden, Varl yaln z ona verdim ben, Elverir ki bir gün bana derinden, Ta derinden bir gün bana “Gel” desin. (Ahmet Kutsi Tecer) êè iir Milli Edebiyat Zevk ve Anlay Orada Bir Köy Var Uzakta Besbelli Besbelli ölümüm sabahleyindir Orda bir köy var, uzakta lk O köy bizim köyümüzdür. Uzan ba ucumda perdeyi indir O köy bizim köyümüzdür. Mum oldu u gibi kals n ak amdan Orda bir ev var, uzakta Sonra ko terlikle haber vermeye O ev bizim evimizdir. "kirac m bu sabah can verdi" diye Yatmasak da, kalkmasak da Üç be ki i duysun ve belediye O ev bizim evimizdir. Beni kald rmaya gelsin odamdan Orda bir ses var, uzakta Evden ç kar ç kmaz omuzda tabut O ses bizim sesimizdir. Sende eller gibi ad Duymasak da, t nmasak da Kap unut birkaç gün için aç k tut (Ahmet Kutsi Tecer) var, uzakta bizim da : yam bakakals n diye arkamdan. O ses bizim sesimizdir. O da iir k korkuyla girerken camdan Gezmesek de, tozmasak da Orda bir da Ò Sürdüren zd r. nmesek de, ç kmasak da O da bizim da zd r. Orda bir yol var, uzakta O yol bizim yolumuzdur. Dönmesek de, varmasak da O yol bizim yolumuzdur. (Ahmet Kutsi Tecer) ORHAN K GÖKYAY (1902–1994) Edebiyat tarihimiz ile ilgili ara Dede Korkut Masallar ’n rmalar yla, özellikle sadele tirmesiyle dik- kat çekti. Hece ölçüsüyle yazd kavram bir gönül adam iirleri saz ve tekke n ustal iirini ta r. 1940'lardan sonra edebiyat tarihi, folklor ve halk edebiyat ara rmalar na yöneldi. Önceleri â k tarz na uygun, ço unlukla ulusal konular i leyen lirik iirler yazd . “Bu Vatan Kimin?” iiriyle ün kazand . Eserleri: iir : Birkaç iir, Bu Vatan Kimin? nceleme: Dede Korkut, Dedem Korkut'un Kitab , Katip Çelebi'den Seçmeler, Destursuz Ba a Girenler êç Milli Edebiyat Zevk ve Anlay AR F N HAT ASYA (1904-1975) “Bayrak Ò airi” olarak bilinir. Sürdüren : anl tarihimizi ve Türklü ü yücelten iirler ve yaz lar yazan sanatç , dini ve milli duygular , kahramanl klar sade bir dille iirle tirmi tir. Rubai türünün son ustalar ndand r. Eserleri: iir : Bir Bayrak Rüzgar Bekliyor, Kökler ve Dallar, Dualar ve Aminler, Heykelt ra , Yast n Rüyas , Ayetler, Emzikler, Aynalarda Kalan, Nisan, Ses ve Toprak, Kova Burcu … Düz yaz : Kanatlar ve Gagalar, Enikli Kap , Top Sesleri, Kubbeler, Kanatlar Arayanlar, Aramak ve Söyleyememek ... Fetih Mar Yelkenler biçilecek, yelkenler dikilecek; Da lardan çektiriler, kalyonlar çekilecek... Kerpetenlerle surun di leri sökülecek! Yürü: hâlâ ne diye oyunda, oyna tas n? Fatih’in stanbul’u fethetti i ya tas n! Sen de geçebilirsin yardan, anadan, serden... Senin de destan okuyal m ezberden... Haberin yok gibidir ta n de erden... Elde sensin, dilde sen; gönüldesin, ba tas n... Fatih’in stanbul’u fethetti i ya tas n! Yüzüne çarpmak gerek zamânenin fendini! Göster: kabaran sular nas l y kar bendini! Küçük görme, hor görme-delikanl m-kendini! u k k âbideyi yükseltecek ta tas n, Fatih’in stanbul’u fethetti i ya tas n! Bu kitaplar Fatih’tir, Selim’dir, Süleyman’d r; u mihrab Sinânüddin, u minâre Sinan’d r; Haydi art k, uyuyan destan uyand r! Bilmem, neden gündelik lerle telâ tas n! Fatih’in stanbul’u fethetti i ya tas n! Delikanl m, i âret ald n gün atandan Yürüyeceksin... millet yürüyecek arkandan! Sana selâm getirdim Ulubatl Hasan’dan... Sen ki burçlara bayrak olacak kuma tas n; Fatih’in stanbul’u fethetti i ya tas n! rak, bozuk saatler yalan yanl i lesin! Çelebiler çekilip haremlerde k las n! Yürü aslan m, fetih haz rl ba las n... Yürü, -hâlâ- ne diye kendinle sava tas n? Fatih’in stanbul’u fethetti i ya tas n! (Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor adl kitab ndan) éð (Arif Nihat Asya) iir Milli Edebiyat Zevk ve Anlay KEMALETT N KAMU (1901-1948) Hece ölçüsü kulland lirik-epik iirlerinde vatan sevgisi, a k, gur- bet ve do a sevgisini i lemi tir. Ò Sürdüren iir : iirlerinin baz lar bestelenerek mar olmu tur. “Bingöl Çobanlar ” adl pastoral iiri ünlüdür. iir : Eserleri: Gurbet, Gurbet Geceleri, Gurbette Renkler, Bingöl Çobanlar , Güz, Hazan Yolcusu Bingöl Çobanlar Daha deniz görmemi bir çoban çocu uyum. Bu da lar n en eski â inas r soyum, Bekçileri gibiyiz ebenced buralar n. Bu tenha derelerin, bu vah i kayalar n Görmedi i gün yoktur sürü pe inde bizi, Her gün ayn p nardan doldurur destimizi rlara aç z ç ng raklar zla... Okuma yok, yazma yok, bilmeyiz eski, yeni; Kuzular bize söyler y llar n geçti ini. zdan y ld zlar gibi yüksek; Arzu, ba lar Önümüzde bir sürü, yan zda bir köpek, Dola p dururuz ayn daüss lay ; Her ad m uyand r ayr bir hat ray : Anam bir yaz gecesi do urmu beni burda, Bu çaml kta söylemi son sözlerini babam; u kar ki bay rda verdim kuzuyu kurda, "Suna"m n ba ka köye gelin gitti i ak am. Gün biter, sürü yatar ve sararan bir ayla, Çoban hicranlar basar ba na yayla. -Kuru bir yaprak gibi kalbini eline al, Diye h çk r kaval: Bir çoban parças n olmasan bile koyun, Daima e eceksin, ba kalar na boyun; Hülyana kar mas n ne ehir, ne de çar , Yamaçlarda her ak am batan güne e kar Uçan ku lar dü ün, geçen kervanlar an! koydu: Çoban! Mademki kara baht n ad Nas l ya ad ndan, ne içip yedi inden, ng rak seslerinin da lara dedi inden Anlatt uzun uzun. ehrin u ultusundan usanm ruhumuzun Nadir duyabildi i taze bir heyecanla... m o gün bugün bu zavall çobanla Kar Bingöl yaylar n mavi dumanlar na, Gönlümü yayla yapt m Bingöl çobanlar na! Gurbet Gurbet o kadar ac Ki, ne varsa içimde Hepsi bana yabanc Hepsi ba ka biçimde Eriyorum gitgide Elveda her ümide Gurbet benli imi de Bitirdi bir biçimde Ne arzum ne emelim Yaralanm bir el'im Ben gurbette de ilim Gurbet benim içimde (Kemalettin Kamu) ZEK ÖMER DEFNE (1903-1992) Yurt güzellemeleriyle tan nd . Erzurum, E in, Ilgaz, Isparta, Bursa, iir Ara stanbul, Konya illerini çe itli özel- likleriyle tan tm r. Anadolu'yu mas olarak alm r. iirlerinin ana teEserleri: : Denizden Çal nm Ülke, Sessiz Nehir, Kardelenler rma : Dede Korkut Hikayeleri Üzerinde Edebi Sanatlar Bak dan Bir Ara n- rma éï Milli Edebiyat Zevk ve Anlay BE HECEC LER Milli edebiyat ak ndan etkilenmi ve iirlerinde hece veznini Ò Sürdüren iir : kullanm lard r. lk iirlerinde aruz veznini kullanm lar daha sonra heceye geç- mi lerdir. Halk iiri gelene inden faydalanm lard r. iirde sade ve özentisiz olmay ve süsten uzak olmay tercih etmi lerdir. iirde memleket sevgisi, yurdun güzellikleri, kahramanl klar ve yi itlik gibi temalar i lemi lerdir. airi Hecenin be u sanatç lardan olu maktad r: Faruk Nafiz Çaml bel Eniz Behiç Koryürek FRE: Halit Fahri Ozansoy F E H O Y Orhan Seyfi Orhon Yusuf Ziya Ortaç FARUK NAF Z ÇAMLIBEL (1898-1973) Be Hececiler’in en güçlü temsilcisidir. lk iirlerini aruz ölçüsüyle yazmakla birlikte daha sonra hece ölçüsüne yönelmi tir. iirlerinde k, memleket, hasret, ölüm, kahramanl k, ihtiras temalar ak tabiat, sade ve bir dille i lemi tir. Söz sanatlar na yer veren güçlü bir üslûbu vard r. Anadolu’yu gerçek anlamda iire konu edinen ilk sanatç Anadolu’yu kar kar gezerek tan dönemdeki zd r. iirlerinde derin bir memleket sevgisi görülür. “Han Duvarlar ”(Anadolu’ya yöneli i en güzel örnekleridir.) “Sanat” (memleketçi iirimizin ilk bilinçli bildirisi) “Çoban Çe mesi” iir kitab me hurdur. Nesir alan nda da önemli eserler vermi tir. Eserleri: iir : Han Duvarlar , Dinle Neyden, Gönülden Gönüle, Çoban Çe mesi, Bir Ömür Böyle Geçti, Elimle Seçtiklerim, Suda Halkalar Tiyatro: Özyurt, Kahraman, Yayla Kartal , Ak n, Canavar Roman: ld z Ya muru LYS-2012 Be Hececiler aras nda millî kaynaklara yöneli ve iirin ilkelerine uyma bak "Memleket Edebiyat " ad verilen ve Anadolu insan önemli temsilcilerindendir. Çoban Çe mesi adl Bu parçada bo b rak lan yere a A) Yusuf Ziya Ortaç éî ndan ---- en ba ar sanatç yans tmay amaçlayan hareketin, iir kitab nda bu yönelimin örnekleri vard r. C) Orhan Seyfi Orhon E) Enis Behiç Koryürek r. iirdeki daki airlerden hangisi getirilmelidir? B) Faruk Nafiz Çaml bel D) Halit Fahri Ozansoy n hayat Ý»ª¿°æ Þ Milli Edebiyat Zevk ve Anlay Sürdüren iir Firari skanç Sak n bir söz söyleme... Yüzüme bakma sak n! Sana çirkin dediler, dü man oldum güzelin Sesini duyan olur, sana göz koyan olur. Sana kafir dediler, di biledim Hak'ka bile Dü man md r seni kim bulursa cana yak n, Toplad n saçt Anan bile ok arsa benim ba Kahpelendin de garez ba lad m ahlaka bile. m kan olur... Dilerim Tanr 'dan ki, sana aç k kucaklar Bir daha kapanmadan kara toprakla dolsun, Kan tükürsün ad candan anan dudaklar, Sana benim gözümle bakan gözler kör olsun (Faruk Nafiz Çaml bel) alt nlar yüzlerce elin Sana çirkin demedim ben, kafir demedim Bence dinin gibi küfrün de mukaddesti senin Ya ad n be sene kalbimde, misafir demedim Bu firar akl na nereden, ne zaman esti senin. Zülfünün yay gibi kuvvetli çelik tellerine Tak lan gönlüm as rlarca pe inden gidecek. Çoban Çe mesi Sen bir ahu gibi da dan da a kaçsan da yine Derinden derine rmaklar a lar, Seni a m canavarlar gibi takip edecek. (Faruk Nafiz Çaml bel) Uzaktan uza a çoban çe mesi, Ey suyun sesinden anlayan ba lar, Ne söyler u da a çoban çe mesi. irin'in a "Gönlünü Yol alm sar nca hayat n ufuklar nca, O h zla da lar Ferhat yar nca Ba lam akma a çoban çe mesi..." O zaman ba ndan a Mermeri oyard , ta nd derdi, delerdi. Kaç yan k yolcuya so uk su verdi. De di kaç duda a çoban çe mesi. Vefas z Asl 'ya yol gösteren bu, Kerem'in saz na cevap veren bu, Kuruyan gözlere ya gönderen bu... zmad topra a çoban çe mesi. Leyla gelin oldu, Mecnun mezarda, Bir susuz yolcu yok imdi da larda, Ate ten k zaran bir gül arar da, Gezer ba dan ba a çoban çe mesi, Ne air ya döker, ne â k a lar, Tarihe kar eski sevdalar. Beyhude seslenir, beyhude ça lar, Bir sola, bir sa a çoban çe mesi... Ali Namluya dayan r yola dalars n Duru un bak n yaman be Ali Bo una teti i ne kurcalars n Var daha ate e zaman be Ali llanm bir ç nar pusuluk yerin Neredeyse gelecek beklediklerin Var iki at ml k can kederin Desene i leri duman be Ali O'nu sen büyüt de sö üt boyunca Kendini ellere versin o gonca Sözüne kanmad n bunu duyunca Gönlündü gözünü yuman be Ali Geldiler beklenen çiftler ormana Duruyor iki genç ne ho yan yana Bir kur un kad na bir de çobana nlas n y llarca orman be Ali Görünce uzanm yar kuca na Boynunu dolam zülfü ba na Kur unu kahpeye ataca na Kendine çevirdin aman be Ali (Faruk Nafiz Çaml bel) (Faruk Nafiz Çaml bel) At Bin gemle ba lanan ya z at aha kalk yor, Co tukça böyle sel gibi ba Gittikçe yükselen ba Bir gün ba nda kalmayacak seyisleri!... Allah’a kalk yor. nda hisleri Son maceray dinlememi varsa, anlat n; Son anl maceras Zaptetmek isteyenler, o ma rur, asil at n. Zincir içinde ba Beyhudedir her uzvuna bir halka vursa da, Gittikçe yükselen ba Allah’a kalk yor, Bo tur, köpüklü a Asr n ba e di sand at aha kalk yor. na gemler vurulsa tarihe anlat n duran kahraman at n. (Faruk Nafiz Çaml bel) éí Milli Edebiyat Zevk ve Anlay EN S BEH Ç KORYÜREK (1892-1949) Türk denizcili ini destanla Ò ran airi olarak bilinir. “Eski Korsan Hikâyeleri” adl eseriyle me hur oldu. 1946'dan sonra bir çe it mistizmle Çedikçi Süleyman Çelebi adl bir mesnevinin ruhuyla temas sonucu do du unu söyledi i dini ve tasavvufi iirler yazd . Eserleri: iir : Miras, Güne in Ölümü, Eski Korsan Hikayeleri, VaridatSüleyman (Çedikçi Süleyman Çelebi) Gemiciler Biz dalgalar, f rt nalar kahraman yi itleriz. Ufuklardan ufuklara haber sorar, gezeriz. Güne lerde uyuklayan yamaçlar , Kalbi durgun tarlalar b rakt k. Gölge veren a açlar Sevmiyoruz biz art k. Sevgilimiz, Ey deniz! te biz; Nihayetsiz Mavilikler yolcusu! Ruhumuzun karde idir Güne lerde parlayan bu ye il su. Bayra z ye il sular ate idir. Biz bayra n fedaisi say z Türk genciyiz. Biz hilale an arayan korku bilmez gemiciyiz. Ey vatandan müjdelerle bize kadar gelen rüzgâr! O sar n sahillerde kara gözlü genç k zlar, Yaz gecesi mehtap ile konu urken, Do ru söyle, sordular m bizleri?.. Nas l cevap verdi i gökten Gemimizin rehberi, O vefakâr ld zlar?.. Poyraz var; Yelken dolar. Gemi sanki kanatl ! Enginlerde pembe güne Gülümserken bu yolculuk ne tatl ! Çal saz kalenderce yi it karde ! Na melerin yorulmayan dalgalardan bahtiyar. Gönderelim bu ahengi o sevgili yurda kadar... Hat ra Geçsin günler, haftalar, Aylar, mevsimler, y llar... Zaman sanki bir rüzgâr Ve bir su gibi aks n… Sen gözlerimde bir renk Kulaklar mda bir ses Ve içimde bir nefes Olarak kalacaks n… (Enis Behiç Koryürek) éì Sürdüren : iir Milli Edebiyat Zevk ve Anlay YUSUF Z YA ORTAÇ (1895–1967) iirleri Türk Yurdu, Servet-i Fünun ve Büyük Mecmua'da yay nland . Ò Sürdüren iir : Akbaba mizah dergisinde ak bir dille, rahat okunur bir tarzda yazd f kralar nda siyasal mizah n özgün örneklerini verdi. iir ve gülmece yaz lar n yan s ra roman, öykü ve oyunlar da yazd . Eserleri: Roman : Kürkçü Dükkan , eker Osman, Göç, Üç Katl Ev iir : Ak ndan Ak na, A klar Yolu, Yanarda , Bir Selvi Gölgesi, Ku C lt lar , Bir Rüzgar Esti, Cenk Ufuklar Tiyatro: Kördü üm, Nikahta Keramet, Latife, Binnaz (Lale devrindeki tarihi bir olay anlat r. Hece ölçüsüyle yaz lm r.) : Bizim Yoku , Portreler An Mizah/ Sar Çizmeli Mehmet A a, en Kitap, Ocak, Gün Do madan kra : Be ik, en Kepçe Ozan Anahtar Bulsam, bir sihirli anahtar bulsam, Açsam gö ün mavi kap lar . Bir samanyolundan geçip dola sam ld zlar n alt n yap lar ! Bulsam, bir sihirli anahtar bulsam, Toprak kilidini açsam dünyan n, Çözsem dü üm dü üm muammas Ölüm denen sonsuz, büyük rüyan n! Dolansa boynuma ktan kollar, Açsa esrar gök perde perde: Kay p sesleri duysam yeniden, Kaybolan yüzleri görsem göklerde.. Gelse bahçe bahçe mevsimler dile, açlar, çiçekler konu sa biraz: Kimdir u dallarda k l gülleri Böyle alev alev yakan sihirbaz! Bulsam, bir sihirli anahtar bulsam, Ne y ld zlar için, ne güller için! Aln e inde bekleyenlere Aç lmak bilmeyen gönüller için! HAL T FAHR OZANSOY (1891-1971) “Aruza Veda” adl (Yusuf Ziya Ortaç) iiriyle aruz ölçüsünü b rak p heceye yönelmi tir. Eserleri: iir : Bayku , Gülistan ve Harabeler, Bulutlara Yak n, Paravan, Sulara Giden Köprü, lk air, Cenk Duygular , Efsaneler Tiyatro: Sönen Kandiller, Hayalet, Bir Dolapt r Dönüyor, Hep Onun çin Roman: klar Yolunun Yolcular An : Edebiyatç lar Geçiyor, Eski stanbul Ramazanlar Aruza Veda lk hasretiyle gençli imin ilk elemleri Ey pasl tellerinde gülen, a layan aruz, Ey eski dost yâd edelim eski demleri, Mademki son sadan da tm , yorulmu uz! Anlat alevli bir çölün üstünde ans n! Billur sesinle h çk rarak do du un günü! Bin bir diyarda bin bir ilahi güzel k n Anlat nas l terennümün inletti gönlünü Neydin gönülde, imdi ne oldun zavall sen, çk r benim de bari bu son gizli nalemi. Timsalin asumanda ziyalarla i lenen Bir pembe gül mü, yoksa bir alt n piyale mi? Ak am gruba kar tüten bir buhurdan n Hüznüyle ahit olma nihayet zevaline! ran yoluyla Zühre tac n, na me kervan n ahane geldi in gibi ahane git yine! (Halit Fahri Ozansoy) Akbaba, haftal k siyasi mizah 7 Aral k 1922 dergisi, ilk say tarihinde yay mlanm r. Yay mland 55 y l boyunca genç yazar ve çizerlere bir okul vazifesi gördü. Akbaba kendi alan nda ülkemizin en uzun soluklu yay n organ oldu. Yusuf Ziya Ortaç ve Orhan Seyfi Orhon taraf ndan kurulmu tur. éë Milli Edebiyat Zevk ve Anlay ORHAN SEYF ORHON (1890-1972) iire Aruzla ba lad . " rt na ve Kar" isimli uzun iirinde bunun ba ar bir örne ini verdi. Daha sonra Milli Edebiyat ak n etkiiirlerinde yasinde kalarak hece veznine döndü. Hece ile yazd n bir dil kulland . Yirmiden fazla iiri bestelendi. Yusuf Ziya Ortaç’la beraber Akbaba mizah dergisini ç kartm r. Eserleri: Roman: Çocuk Adam iir : Üç Dünya, Sadâbâd, Anadolu Topra , Veda, F rt na ve Kar Gönülden Sesler, O Beyaz Bir Ku tu, Kervan, te Sevdiim Dünya, Gidiyor Hikâye : Dü ün Gecesi M.Masal: Peri K ile Çoban Hikâyesi Veda Hani, o b rak p giderken seni Bu öksüz tavr Hani, ey gözlerim bu son vedada takmayacakt n Yolunu kaybeden yolcunun da da Aln na koyarken veda buseni Birini ça rmak için imdada Yüzüme bu türlü bakmayacakt n Yakt ate i yakmayacakt n Gelse de en ac sözler dilime Uçacak san m birkaç kelime Bir alev halinde dü tün elime Hani, ey gözya m akmayacakt n LYS-2011 (Orhan Seyfi Orhon) dakilerin hangisindeki yap t, birlikte verildi i aire ait de ildir? A) Faruk Nafiz Çaml bel – Gönülden Gönüle B) Halit Fahri Ozansoy – Cenk Duygular C) Yusuf Ziya Ortaç – Ak ndan Ak na D) Orhan Seyfi Orhon – Çoban l iirler E) Enis Behiç Koryürek – Güne in Ölümü Ý»ª¿°æ Ü ÖYS-1996 dakilerin hangisi “hecenin be air”inden biri de ildir? A) Yusuf Ziya Ortaç B) Faruk Nafiz Çaml bel C) Halit Fahri Ozansoy D) Enis Behiç Koryürek E) Kemalettin Kamu Ý»ª¿°æ Û ÖSS-2006 Cumhuriyetin ilan ndan 1940'lara kadar iirimizin dört yöneliminden biri olan Be Hececiler, halk iirinin d yap , özellikle ölçü ve uyak düzenini benimsediler. Böylelikle halk iirinin dünyas na ula abileceklerini sand lar. Dil aç ndan ar , aç k bir söyleyi e yöneldiler. Ürettikleri iirler ise kal pla bir yap içinde kald . dakilerden hangisi bu anlay a ba kalarak iir yazanlardan biri de ildir? A) Faruk Nafiz Çaml bel B) Orhan Seyfi Orhon C) Ceyhun At f Kansu D) Enis Behiç Koryürek E) Yusuf Ziya Ortaç éê Ý»ª¿°æ Ý Ò Sürdüren : iir Konu Peki tirici LL EDEB YAT ZEVK VE ANLAYI INI SÜRDÜREN A. da verilen cümlelerin kar R na do ru ise (D), yanl Uygulama ise (Y) yaz z. 1. Memleket manzaralar na ve Anadolu ile ilgili söyleyi lere yer verilir. ( ) 2. Sözcükler genellikle mecaz anlamlar yla kullan lm ( ) ( ) ( ) ( ) 3. Arapça ve Farsça kökenli sözcüklerden özellikle kaç 4. “Memleket sevgisi, vatan a r. lm r. ” gibi duygular ön plândad r. 5. iirler serbest naz mla yaz lm 6. iirde halk aras ndan seçilmi s radan insanlara yer verilir. ( ) 7. airler iirlerini “Me ale” ve “Varl k” gibi dergilerde yay mlam lard r. ( ) 8. Türkçenin dil kurallar benimsenmi tir. ( ) 9. “A k, do a sevgisi, ölüm” gibi temalar i lenmi tir. ( ) ( ) 11. Arif Nihat Asya, rubai türünün son ustalar ndand r. ( ) 12. “Bingöl Çobanlar ” iiriyle me hur olan airimiz Zeki Ömer Defne’dir. ( ) 13. Halit Fahri Ozansoy, hecenin be ( ) ( ) ( ) 10. r. k Veysel’i edebiyat dünyam za tan tan Ahmet Muhip D ranas olmu tur. airinden biridir. 14. “Akbaba” adl mizah dergisini Yusuf Ziya Ortaç ve Orhan Seyfi Orhon ç karm r. 15. 20. yüzy n ilk yar ve dadaizm gibi nda ortaya ç kan varolu çuluk, fütürizm, gerçeküstücülük dü ünce ve sanat ak mlar Millî edebiyat zevk ve anlay B. daki cümlede bo b rak lan yere uygun kelimeyi yaz 1. Millî edebiyat zevk ve anlay gibi dergilerde yay nlanm 2. Han Duvarlar adl z. sürdüren airlerin iirleri …………………………………………..… …………………….. r. iir kitab yla bilinen …………………………….…………….... adl 3. devam ettiren airleri etkilemi tir. air …………..……………………….……………..……. edebiyat iir toplulu unun en ba ar zda temsilcisidir. k Veysel’i Türk iir dünyas na kazand ran airimiz …………………………….….………….…..………………….. 'dir. 4. Memleketçi edebiyat zevkiyle iir yazan Be Hececiler ilk iirlerinde ……………………...…………….. veznini kullanm lard r. 5. Anadolu’yu gerçek anlamda iire konu edinen ilk airimiz ………………….………..……………………………….… dir. 6. Be Hececiler ……………………….………………………………………...……..…………… gelene inden faydalanm lard r. 7. “Bayrak airi” lakapl sanatç z ………………… ………………………………….……..…………………………………..……. d r. 8. Yusuf Ziya Ortaç …………………………………………………….……………………..……… adl mizah dergisini ç karm 9. Türk denizcili ini destanla r. ran air …………………………..… ……...………………………………..………………………. tir. 10. Be Hececiler ….……..……………………………………… ……………………………….…………….. gibi temalar i lemi lerdir. 11. Memleketçi edebiyat zevkiyle iir yazan airler iirlerinde ……………………..…… ölçüsünü kullanm lard r. 12. “Eski Korsan Hikayeleri” ile me hur sanatç 13. “Gurbet airi” olarak bilinen sanatç z …………………………………………………………….………..………… tir. z ………………………………………………………………………...………………… dur. 14. ……………………………….………….…. memleketçi airlerden olup rubai türünün son ustalar ndan kabul edilir. 15. Ahmet Kutsi Tecer ………………………………….………….. adl oyununda bat ya bilinçsizce özenenleri ele tirir. éé Milli Edebiyat Zevk ve Anlay C. da verilen eserlerin yazarlar Yazar ve türlerini kar lar ndaki bo lu a yaz Yazar Tür 1. Destursuz Ba a Girenler / ……………………………………….. Sürdüren iir z. Tür 31. Cenk Ufuklar / ……………………………………….. 32. Dede Korkut / ……………………………………….. 33. Dualar ve Aminler / ……………………………………….. 34. Gurbet / ……………………………………….. 35. Han Duvarlar / ……………………………………….. 2. Çoban Çe mesi / ……………………………………….. 3. Rüya / ……………………………………….. 4. Ak ndan Ak na / ……………………………………….. 5. Güne in Ölümü / ……………………………………….. 6. / ……………………………………….. 36. Peri K ile Çoban Hikâyesi / ……………………………………….. 7. Koçyi it Köro lu / ……………………………………….. 37. Miras / ……………………………………….. 8. Gönülden Sesler / ……………………………………….. 38. Yanarda / ……………………………………….. 9. Binnaz / ……………………………………….. 39. rt na ve Kar klar Yolu 10. Denizden Çal nm Ülke / ……………………………………….. 11. Bir Bayrak Rüzgar 12. Bingöl Çobanlar / ……………………………………….. 13. Kökler ve Dallar / ……………………………………….. / 14. Edebiyatç lar Geçiyor ……………………………………….. 15. Gönülden Gönüle / ……………………………………….. / 16. Varidat- Süleyman ……………………………………….. 17. Canavar / ……………………………………….. 18. Sessiz Nehir / ……………………………………….. 19. Kahraman / ……………………………………….. 20. Özyurt / ……………………………………….. 21. Sat k Ev / ……………………………………….. 22. Bir Pazar Günü / ……………………………………….. 23. Dinle Neyden / ……………………………………….. / 24. Bir Ömür Böyle Geçti ……………………………………….. 25. Elimle Seçtiklerim / ……………………………………….. 26. Kardelenler / ……………………………………….. 27. Kö eba / ……………………………………….. 28. Heyecan ve Sükûn / ……………………………………….. 29. Ak n / ……………………………………….. 30. Cenk Duygular / ……………………………………….. éè Ò / ……………………………………….. anka e itim yay nlar Bekliyor : / ……………………………………….. LL EDEB YAT ZEVK VE ANLAYI INI SÜRDÜREN ïò dakilerden hangisi Millî sürdüren zevk ve anlay edebiyat ìò airlerden iire aruzla ba layan sanatç daha sonra her. Be ceyle yazm de ildir? sanatç r. Hececiler'in en önemli air iir yazmaya I. Dünya Sava llar nda ba lam A) Naz m Hikmet Ran B) Orhan Test - I R r. Onun iirinde memleket sevgisi görülür. Edebiyat aik Gökyay n önemli isimle- rinden olan ---- tiyatro ve roman da yazm r. Çoban Çe mesi sanatç C) Faruk Nafiz Çaml bel n me hur iirle- rindendir. D) Arif Nihat Asya Bu parçada bo E) Zeki Ömer Defne b rak lan yere a daki- lerden hangisi getirilmelidir? A) Naz m Hikmet Ran B) Arif Nihat Asya îò dakilerin hangisinde verilen dizeler, C) Enis Behiç Koryürek ayraç içinde verilen durakla olu turulma- D) Faruk Nafiz Çaml bel r? E) Ahmet Hamdi Tanp nar A) Eridim hayal oldum Günleri saya saya (3+4) ëò Anadolu Topra B) Do an aydan esen yelden Seni gülden sak … Yaln z senin tatl esen havanda m (4+4) Kendi milli gururumu sezerim C) Ördek çalkan r göllerde anka e itim yay nlar smim söylenir dillerde (5+3) D) Hançeri fele in ucu ci erde Gittikçe art yor yara bu serde (4+4+3) E) Sabah güne i vurmu yüzüne Sitem hançeri takm íò Milli edebiyat anlay gö süne (5+5) nda olan Be den ----, Han Duvarlar Hececiler' Yaln z senin da nda, ya ovanda Ba m gökte aln m aç k gezerim Bu dizelerin, biçim ve içerik özelliklerinden hareketle a daki edebiyat topluluklar ndan hangisinin iir anlay yantt söylenebilir? A) Fecr-i Aticilerin B) Yedi Me alecilerin C) Tanzimatç lar n D) Be Hececilerin E) Servet-i Fünuncular n iiriyle memleket sev- gisini dile getirmi tir. ----, F rt na ve Kar adl iiriyle ünlenmi tir. ---- ise Aruza Veda adl iiriyle hece ölçüsüne yönelmi tir. Bu parçada bo b rak lan yerlere, a êò Dörtnala gelip Uzak Asya'dan Akdeniz’e bir k srak ba - gibi uzanan Bu memleket bizim! dakilerin hangisinde verilenler s ras yla Bilekler kan içinde, di ler kenetli getirilmelidir? ayaklar ç plak A) F. Nafiz Çaml bel- Halit Fahri Ozansoy – Orhan Seyfi Orhon B) Oktay Rifat Horozcu - F. Nafiz Çaml belOrhan Seyfi Orhon C) Faruk Nafiz Çaml bel - Orhan Seyfi Orhon Halit Fahri Ozansoy D) Yusuf Ziya Ortaç - Enis Behiç Koryürek Orhan Veli Kan k E) Faruk Nafiz Çaml bel - Yusuf Ziya Ortaç Melih Cevdet Anday Ve ipek bir hal ya benzeyen toprak Bu cehennem, bu cennet bizim! Bu dizelerle ilgili olarak a dakilerden hangisi söylenemez? A) Memleket sevgisi temas i lenmi tir. B) Günlük konu ma diliyle yaz lm r. C) Be Hececiler iirinin niteliklerini ta makD) Serbest ölçüyle olu turulmu tur. E) Benzetme sanat kullan lm r. éç Milli Edebiyat Zevk ve Anlay éò daki seçeneklerin hangisinde verilen ïðò iirlerinde milli kurtulu Sürdüren heyecan iir yans tan bilgi ayraç içinde verilen sanatç yla ilgili ---- y llarca memleketinden uzakta ya amas de ildir? onda derin bir gurbet duygusu olu turmu tur. A) Hecenin be airinden olan sanatç Eski Korsan Hikayeleri adl eseriyle ün kazanAnadolu’yu kar dönemdeki kar daki- lerin hangisi getirilmelidir? iirlerinde derin bir memleket A) Faruk Nafiz Çaml bel C) Akbaba adl mizah dergisini Orhan Seyfi B) Nurullah Ataç r. (Yusuf Ziya Ortaç) C) Faz l Hüsnü Da larca D) Bayrak airi olarak bilinen sanatç dini ve milli duygular r. b rak lan yere a Bu parçada bo gezerek tan sevgisi görülür. (Faruk Nafiz Çaml bel) ile beraber ç karm i leiirle- rinden dolay gurbet airi olarak an lm r. (Enis Behiç Koryürek) B) Bu yüzden birçok iirinde gurbet temas mi tir. "Gurbet", "Bingöl Çobanlar " adl D) Orhan Seyfi Orhon iirle tirmi tir. (Ahmet Kut- E) Kemalettin Kamu si Tecer) E) Gurbet airi olarak bilinen sanatç Bingöl Çobanlar iiriyle tan nm r. (Kemalettin Kamu) ïïò (I) Orhan ndan etkilenerek hece öl- çüsünü kullanmaya ba layan bu toplulu un sanatç lar ilk iirlerinde aruz ölçüsünü kullanlard r. Memleket edebiyat meydana getirmek için çal an ---- bu toplulu un sanatç lar ndan biridir. Bu parçada bo b rak lan yere a daki- lerden hangisi getirilmelidir? anka e itim yay nlar èò Milli edebiyat ak aik Gökyay (II) Milli edebiyat ak - yla geli en milli de erlere dönü dü üncesini benimsemi tir. (III) Hece vezniyle sade bir dille iirler yazm r. (IV) En ba ar Be He- cecilerden biri olmu tur. (V) Bu Vatan Kimin iiri en çok tan nan iiridir. Bu parçada numaralanm hangisinde bilgi yanl A) I. B) II. bölümlerin yap lm C) III. r? D) IV. E) V. A) Necip Faz l K sakürek B) Mehmet Akif Ersoy C) Enis Behiç Koryürek D) Kemalettin Kamu E) Zeki Ömer Defne ïîò Zaman zaman lirik bir dille ki isel duygular aktaran (I) Ahmet Kutsi Tecer hece ölçüsünde yenilikler aram çò Kurtulu sava n etkilerinin sürdü ü dönem- de Anadolu'yu ve millî heyecanlar , yurt manzaralar ve insanlar dükleri kar tasvir eden ve gör- ndaki izlenim ve duygular getiren airlerin olu turdu u iir anlay dile na ---- denir. b rak lan yerlere a da- kilerden hangisi getirilmelidir? A) Toplumcu gerçekçi iir B) Memleketçi iir C) Öz (Saf) iir D) Millî iir E ) Sosyal iir èð r. (III) Kö eba , (IV) Koçyi it Köro lu ve (V) Bir Adam Yaratmak tiyatro türünde eserleridir. Bu parçada numaralanm hangisinde bilgi yanl A) I. Bu parçada bo r. (II) A k Veysel’i edebiyat dünyam za o tan tm B) II. C) III. bölümlerin yap lm D) IV. r? E) V. LL EDEB YAT ZEVK VE ANLAYI INI SÜRDÜREN ïò dakilerden hangisi Be air- dakilerden hangisi Arif Nihat Asya’ êò lerden de ildir? ya ait de ildir? A) Faruk Nafiz Çaml bel A) Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor B) Enis Behiç Koryürek B) Kökler ve Dallar C) Ya ar Nabi Nay r C) Dualar ve Aminler D) Halit Fahri Ozansoy D) Heykelt ra E) Orhan Seyfi Orhon E ) Dede Korkut îò Be hececilerden Faruk Nafiz Çaml bel aruzla ba lam tir. Sanatç iire n iir kitaplar ndan baz lar dakilerden éò daha sonra heceye yönelmi - hangisi A) Koçyi it Köro lu B) Destursuz Ba a Girenler Ya muru adl roman vard r. C) Kö eba hangisinde bilgi yanl A) I. B) II. yap lm C) III. dakilerden D) Sat k Ev bölümlerin r? D) IV. hangisi Faruk E) Bir Pazar Günü E) V. Nafiz Çaml bel’e ait de ildir? A) Dinle Neyden B) Han Duvarlar C) Çoban Çe mesi D) Güne in Ölümü anka e itim yay nlar numaralanm Kutsi (I) Canavar, (IV) Ak n adl tiyatrolar ve (V) Y ld z parçada Ahmet Tecer’e ait de ildir? Dinle Neyden, (II) Gönülden Sesler’dir. (III) Bu íò Hececi Test - II R èò Anadolu’yu Orhan iirlerinin ana temas olarak alan aik Gökyay, Arif Nihat Asya, Kema- lettin Kamu, Zeki Ömer Defne gibi memleketçi edebiyat n olu mas airler sa lam - lard r. daki eserlerden hangisi yukar da ad geçen E) Gönülden Gönüle airlerden birine ait de ildir? A) Bingöl Çobanlar B) Dede Korkut C) Kökler ve Dallar ìò dakilerden hangisi Yusuf Ziya Or- D) Denizden Çal nm taç’a ait de ildir? Ülke E) Canavar A) Ak ndan Ak na B) Cenk Ufuklar C) Bir Rüzgâr Esti D) Yanarda E) Ak n çò dakilerden hangisi iir türünde bir eser de ildir? ëò dakilerden hangisi Enis Behiç Koryürek’e ait de ildir? B) Edebiyatç lar Geçiyor A) Güne in Ölümü B) Miras C) Varidat- Süleyman D) Binnaz E) Eski Korsan Hikayeleri A)  klar Yolu C) Bir Ömür Böyle Geçti D) Miras E) Dualar ve Âminler èï Milli Edebiyat Zevk ve Anlay ïðò dakilerden hangisi Be Hececiler’in ïìò özelliklerinden biri de ildir? A) gisini ç karm r. Mizahi dik imzas yla yazm gibi temalar i lemi lerdir. iir ve yaz lar Çim- r. Ak ndan Ak na,  klar Yolu iir türündeki eserlerinden baz lar nda eser vermemi lerdir. D) Milli edebiyat ak r. Günlük hayat n çe itli görünümlerini sade bir dille i lemi tir. Akbaba adl mizah der- iire aruz ölçüsüyle ba lam lard r. iir d iir iire aruzla ba lam , daha sonra heceyi kullanm B) Memleket sevgisi, Anadolu’nun güzellikleri C) Sürdüren r. Bu parçada sözü edilen sanatç a n etkisinde kalm lar- da- kilerden hangisidir? d r. A) Kemalettin Kamu E) Halk iirinden faydalanm lard r. B) Zeki Ömer Defne C) Yusuf Ziya Ortaç ïïò “Peri K ile Çoban Hikâyesi” adl masal n yazar a D) Halit Fahri Ozansoy manzum E) Orhan Seyfi Orhon dakilerin hangisinde do ru verilmi tir? A) Halit Fahri Ozansoy B) Faruk Nafiz Çaml bel C) Arif Nihat Asya ïëò Heceyle yazd ilk iirlerinde a i lemekle D) Orhan Seyfi Orhon beraber, daha sonra Kurtulu Sava E) Orhan millî duygular ve tarihî kahramanl klar i le- aik Gökyay y llar nda mi tir. “Türk denizcili inin destanla an iir anlay ndan â k tarz söyleyi e yönelmi tir. Halk edebiyat ve folklor konulanda çe itli incelemelerde bulunmu tur. iirlerinde iç duygu ve bununla birlikte geli en hafif sesli bir musiki havas vard r. iirler adl iir türünde eseri ve “Koçyi it Köro lu”, “Kö eba ”, “Bir Pazar Günü” adl tiyatro eserleri vard r. Bu parçada sözü edilen sanatç a daki- lerden hangisidir? anka e itim yay nlar ïîò Avrupai airi” olarak bilinir. Miras, Güne in Ölümü adl eserleri vard r. Bu parçada sözü edilen sanatç a da- kilerden hangisidir? A) Yusuf Ziya Ortaç B) Enis Behiç Koryürek C) Ahmet Kutsi Tecer D) Kemalettin Kamu E) Zeki Ömer Defne A) Yusuf Ziya Ortaç B) Enis Behiç Koryürek C) Ahmet Kutsi Tecer D) Kemalettin Kamu E) Zeki Ömer Defne ïêò ---- iirlerinde konu ulan Türkçeyi ba ar yla kullanm ïíò Edebiyat tarihimiz ile ilgili ara sanatç rmalar yapan as l verimlili ini bu alanda gösterdi. Eski metinleri inceledi ve Dede Korkut Hikâye- r. Derin bir melânkoli ve karamsariirlerinde ferdî konular i lemi tir. iir, roman ve tiyatro türünde eserleri vard r: Cenk Duygular , Efsaneler, Bayku , leri’ni sadele tirmesiyle dikkat çekti. “Bu Va- bunlardan baz lar tan Kimin” iiriyle me hur oldu. Bu parçada bo Bu parçada sözü edilen sanatç a lerden hangisidir? daki- b rak lan yere a lerden hangisi getirilmelidir? A) Halit Fahri Ozansoy B) Ahmet Kutsi Tecer B) Enis Behiç Koryürek C) Zeki Ömer Defne C) Orhan D) Arif Nihat Asya aik Gökyay E) Zeki Ömer Defne lk air r. A) Yusuf Ziya Ortaç D) Kemalettin Kamu èî k ta yan E) Orhan Seyfi Orhon daki- Milli Edebiyat Zevk ve Anlay ïéò Yusuf Ziya Ortaç'la ilgili a lardan hangisi yanl ïçò ---- kimi daki yarg - r? A) Siyasal mizah n ba ar Bu parçada bo iirlerini önce aruz sonra hece ölçüsüyle b rak lan yerlere, a - dakilerin hangisinde verilenler s ras yla r. getirilmelidir? nda çocuk iirlerini bir A) Kemalettin Kamu’nun - Bingöl Çobanlar - araya getirmi tir. Gurbet E) “Binnaz” adl oyunu, hece ölçüsüyle yaz lm iirleriyle tan nm - r. r. D) “ ermin” adl yap olmu , iirin Türkçedeki en de ilim / Gurbet benim içimde” dizeleriyle biten ve bestelenen ---- adl yazmaya ba lam iir güzel örne i say lan ---- ile “Ben gurbette örneklerini vermi - B) “Ak ndan Ak na” ve “Yanarda ” iir türünde C) iirleri bestelenmi , mar ark olmu tur. Pastoral tir. yap tlar Sürdüren B) Orhan r. aik Gökyay’ n - Bu Vatan Kimin - Birkaç C) Arif Nihat Asya’n n - Kökler ve Dallar Dualar ve Aminler D) A.Kutsi Tecer’in - Kö eba - Koçyi it Köro lu E) Faruk Nafiz Çaml bel’in -Han Duvarlar - ïèò “Bayrak airi” olarak tan Adana’n n kurtulu r. “Bayrak” günü için yazm iirini r. Milli- yetçi muhafazakâr bir airdir. Eserlerinde tarihimiz, co rafyam z, iman sanat cas Türklü ümüz dile gelmi tir. yenile me çabas içindedir. Edebi en kuvvetli yönü k sa- iirlerinde bir ahsiyetinin airli i olmakla beraber, iir- leri kadar güzel ve kuvvetli düz yaz lar vard r. anka e itim yay nlar Çoban Çe mesi îðò iirlerinde konu ma dilini kullanm iirlerinde halk Daha çok iiri ekillerini kullanm ahsî temalar i leyen Bu parçada sözü edilen sanatç a A) Faruk Nafiz Çaml bel B) Enis Behiç Koryürek Bu parçada sözü edilen sanatç a lerden hangisidir? r. da- kilerden hangisidir? r. “Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor”, “Kökler ve r. r. air, vatanî konular da i lemi tir. F rt na ve Kar, Gönülden Sesler eserlerinden baz lar iirlerinde serbest vezni ve hece veznini kullaDallar” en önemli iir kitaplar r. Baz C) Yusuf Ziya Ortaç daki- D) Halit Fahri Ozansoy E) Orhan Seyfi Orhon A) Kemalettin Kamu B) Arif Nihat Asya C) Enis Behiç Koryürek D) Ahmet Kutsi Tecer E) Zeki Ömer Defne èí Garip Hareketi HAZIRLIK ÖDEV 1. Garip iirinin özelliklerinden yedi tanesini yaz 2. I. Yenicilerin temsilcilerini yaz 3. Garipçilerin iki er özelli ini ve eserlerini yaz 4. Sürrealizmin özelliklerinden yedisini yaz 5. Sürrealizmin edebiyat èì z. z. z. z. zdaki ve Bat edebiyat ndaki temsilcilerini yaz z. Garip Hareketi 4. GAR P HAREKET (I. YEN ) (1940–1954) Ò aç : aca bir ta att m; Dü medi ta m, Dü medi ta m. Ta a aç yedi; Ta isterim, Ta isterim! Orhan Veli Kan k, Melih Cevdet Anday, Oktay Rifat Horozcu’ nun (OMO) olu turdu u bir topluluktur. 1940'ta Garipçiler ad yla kan toplulu un ortaya koydu u bir sanat anlay iirde her türlü kurala ve belirli kal plara kar iirde ölçü, kafiye ve dörtlü e kar r. ç km lard r. ç km lard r. Serbest naz mla yazm lard r. iirde airaneli i, mecazl söyleyi ve sanatlar kabul etmediler. Süslü, sanatl dile kar ç p halk n konu tu u dili kulland lar. iirin duygudan çok akla yak n oldu unu savundular. Sürrealizm ak ndan etkilendiler. radan insanlar n problemleri, ya ama sevinci ve hayattaki baz gariplikler gibi konular i lediler. Gelenekten kopmak, espriden, rtmacalardan yararlanmak ge- CUMHUR YET DÖNEM NDE ETK OLAN AKIMLAR (IV) GERÇEKÜSTÜCÜLÜK (Sürrealizm) (20.yy) 20. yüzy n ba lar nda André Breton, Freud’un "psikanaliz" yöntemini temel alarak olu turdu u bir sanat ak ma k dünyas r. Bilinçalt n kar- sanata aktarmay amaçlayan bir ak md r. Akl n denetimine kar ç lm anka e itim yay nlar rekti ini savundular. ve iirdeki kurallar terk edilmi tir. Gelenek, ahlâki de erler, edep kurallar hiçe say lm , dünyaya mizahi gözle bak lm r. iirin konusunu ola anüstülükler, rüyalar ve rastlant lar olu turur. Sözcükler mant ksal bir s ra ile de il, bilinçd olarak bir araya getirilmektedir. Noktalama i aretleri kullan lmaz. Sürrealistlere göre insan kapal bir kutudur, as l ki ili inin bilinçalnda oldu u savunulur. Kendisini gösterebilmesi için akl n, mant n, geleneklerin bask ndan s yr lmas gerekir. Sürrealistler, hipnoz edilmi insanlara iir söyletirler ve bunlar ba - yap t sayarlar (otomatik iir). I.Yeni ve II.Yeni airlerinden baz lar bu ak n özelliklerini ta yan iirler yazm r. Edip Cansever, Turgut Uyar, Cemal Süreya, Oktay R fat, lhan Berk … (André Breton) èë Garip Hareketi ORHAN VEL KANIK (1914-1950) 1914'te arkada lar yla birlikte yay mlad klar Garip adl ve yazd ön sözle garip ak iir kitab n kurucusu olmu tur. 1938’de yay mlanan Kitabe-i Seng-i Mezar (mezar ta kitabesi) iiri büyük yank uyand r. Bu iir Orhan Veli’nin gerçekle tirmek istedi i bütün yenilikleri ta maktad r. iirlerinde yal n bir halk dili kullanm , ¿·®¿²» -*§´»§· ´»®¼»²ô ¾¿-ó ³¿µ¿´ ° -*¦ ª» ¾»²¦»¬³»´»®¼»² µ¿9 ²³ å ¹$²¼»´·µ §¿ ¿³ ô ¹$²´$µ µ±²« ó ³¿ ¼·´·§´»ô esprili, nükteli ¾·9·³¼» ¿²´¿¬³ ® ò Ölçü ve kafiyeyi iirden ç kartarak ya ad pek fark edilmeyen radan insanlar iire konu yaparak iirin özünü geni letmi tir.Edebi sanatlara, eski biçimlere, duygusall a, airaneli e “hay r” demi tir. 1947’de “Yaprak” adl edebiyat dergisini ç kartan Orhan Veli, La Fontaine’in fabllar zumele tirmi tir. çevirmi , Nasrettin Hoca’n n f kralar man- Eserleri: : Garip, Destan Gibi, Yenisi, Kar , Vazgeçemedi im : Denize Do ru, Edebiyat Dünyam z, Bindi imiz Dal, Nesir Yaz lar Manzume : La Fontaine Masallar , Nasrettin Hoca Hikâyeleri iir Nesir Anlatam yorum lasam sesimi duyar m z, sralar mda; Dokunabilir misiniz, Gözya lar ma, ellerinizle? Bilmezdim ark lar n bu kadar güzel, Kelimelerinse kifayetsiz oldu unu Bu derde dü meden önce. Bir yer var, biliyorum; Her eyi söylemek mümkün; Epeyce yakla m, duyuyorum; Anlatam yorum Kitabe-i Seng-i Mezar I Hiçbir eyden çekmedi dünyada Nas rdan çekti i kadar Hatta çirkin yarat ld ndan bile O kadar müteessir de ildi; Kunduras vurmad zamanlarda Anmazd ama Allah' n ad , Günahkar da say lmazd . Yaz k oldu Süleyman Efendiye II Mesele falan de ildi öyle, To be or not to be kendisi için; Bir ak am uyudu; Uyanmay verdi. Ald lar, götürdüler. kand , namaz k nd , gömüldü. Duyarlarsa oldu unu alacakl lar Haklar helal ederler elbet. Alaca na gelince... èê III Tüfe ini depoya koydular, Esvab ba kas na verdiler. Art k ne torbas nda ekmek nt , Ne mataras nda dudaklar n izi; Öyle bir rüzgar ki, Kendi gitti, smi bile kalmad yadigar. Yaln z u beyit kald , Kahve oca nda, el yaz i iyle: 'Ölüm Allah' n emri, 'Ayr k olmasayd .' (Orhan Veli Kan k) Ò : Garip Hareketi stanbul’u Dinliyorum stanbul'u dinliyorum, gözlerim kapal Önce hafiften bir rüzgar esiyor; Yava yava sallan yor Yapraklar a açlarda; Uzaklarda, çok uzaklarda, Sucular n hiç durmayan ç ng raklar stanbul'u dinliyorum, gözlerim kapal . stanbul'u dinliyorum, gözlerim kapal ; Ku lar geçiyor, derken; Yükseklerden, sürü sürü, ç k ç k. lar çekiliyor dalyanlarda; Bir kad n suya de iyor ayaklar ; stanbul'u dinliyorum, gözlerim kapal . stanbul'u dinliyorum, gözlerim kapal ; Serin serin Kapal çar l c l Mahmutpa a Güvercin dolu avlular Çekiç sesleri geliyor doklardan Güzelim bahar rüzgar nda ter kokular ; stanbul'u dinliyorum, gözlerim kapal . Hürriyete Do ru Gün do madan, Deniz daha bembeyazken ç kacaks n yola. Kürekleri tutman n ehveti avuçlar nda, çinde bir i görmenin saadeti, Gideceksin Gideceksin plar n çalkant nda. Bal klar ç kacak yoluna, kar stanbul'u dinliyorum, gözlerim kapal ; Ba mda eski âlemlerin sarho lu u Lo kay khaneleriyle bir yal ; Dinmi lodoslar n u ultusu içinde stanbul'u dinliyorum, gözlerim kapal . Sevineceksin. stanbul'u dinliyorum, gözlerim kapal ; Bir yosma geçiyor kald mdan; Küfürler, ark lar, türküler, laf atmalar. Bir ey dü üyor elinden yere; Bir gül olmal ; stanbul'u dinliyorum, gözlerim kapal . Birden stanbul'u dinliyorum, gözlerim kapal ; Bir ku ç rp yor eteklerinde; Aln n s cak m , de il mi, biliyorum; Dudaklar n slak m , de il mi, biliyorum; Beyaz bir ay do uyor f st klar n arkas ndan Kalbinin vuru undan anl yorum; stanbul'u dinliyorum. (Orhan Veli Kan k) ; lar silkeledikçe Deniz gelecek eline pul pul; Ruhlar sustu u vakit mart lar n, Kayal klardaki mezarlar nda, Bir k yamettir kopacak ufuklarda. Denizk zlar m dersin, ku lar m dersin; Bayramlar seyranlar m dersin, enlikler cümbü ler mi? Gelin alaylar , teller, duvaklar, Donanmalar m ? Heeey! Ne duruyorsun be, at kendini denize: Geride bekleyenin varm , ald rma; Görmüyor musun, Her yanda hürriyet; Yelken ol, kürek ol, dümen ol, bal k ol, su ol; Git gidebildi in yere… (Orhan Veli Kan k) èé Garip Hareketi OKTAY R FAT HOROZCU (1914-1988) Günlük konu malardan, halk söyleyi i ve deyimlerden geni ölçüde yararlanarak ba ar ta lamalar ve sosyal iirler yazd . “Perçemli Sokak” adl kitab yla iir anlay planda yeni ve güçlü bir iir esteti i yakalam nda büyük de iklik olmu soyut iire kaym r. Estetik r. Eserleri: iir : Garip, Çoban l iirler, Perçemli Sokak, Ya ay p Ölmek, A k ve Avarelik Üzerine iirler, Güzelleme, A Yukar , Karga ile Tilki,  k Merdiveni, Elleri Var Özgürlü ün, Denize Do ru Konu ma, Bir Cigara çimi, kilik Tiyatro: Birtak m nsanlar, Kad nlar Aras nda, Oyun çinde Oyun, Atlar ve Filler, Çil Horoz, Toplu Oyunlar, Dirlik Düzenlik Roman: Bir Kad n Penceresinden, Danaburnu, Bay Lear Farelerle nsanlar Su içerken elimi gördüm ükret fare Bu kapana ükret Yüzüme bakma öyle ac ac Gözünü mü oydum Derini mi yüzdüm Hayan m burdum lemek elimdeydi Gazlamak elimde Diri diri yakmak elimde Diri diri gömmek elimde Elini kalbine koy da söyle Kar Elimi Gördüm m ast m m kestim Yuvan m bozdum Yooo fare Pembe delikli usulca tüylü Dedim ki merhaba merhaba elim Böyle kadeh tut çatal tut kalem tut ras geldi mi sak nma ç tut tüfek tut Dayan yi idim aslan m güzelim Su içerken elimi gördüm Sessiz sedas z insanca kuru Sanki Ahmet'in Mehmet'in eli Merhaba dedim merhaba Merhaba çal an eller Dedim ki elektrik sizinle yanar Sizinle yürür tren Sizsiniz da lar devirip Olmaz fare unun uras nda minnac k bir kapan bu Barajlara suyu getiren Donatan dünyay bir uçtan bir uca Dedim ki tarlalar sizinle ye il Ne tank nsan sizinle yüce Ne top Su içerken elimi gördüm Ne tayyare Gözsüz kulaks z kendince diri Perçemli Sokak'tan Bulutlar n ç nda Mis kokulu güvercinleri gökyüzünün ld rt rlar insan gözlü kedileri ince damarl mavi mavi Ba parmak keyifle bükük aret rahatça e ri Yüzü ün hali anlat lmaz Serçe kendi âleminde Ay do ar kuyulara yal nayak Telgraf n tellerinde gemi le leri (…) Eci bücü maydanoz bahçeleri Dü ümlü bal klar bekleyi in Uzun etme iki gözüm biraz da bize u ra Bu lamban n karpuzu benim i te Benim i te bu testi Benim i te bu soysuz sevdalar n muslu u èè Ekmek ve Y ld zlar Ekmek dizimde ld zlar uzakta tâ uzakta Ekmek yiyorum y ld zlara bakarak Öyle dalm m ki sormay n Bazen p ekmek yerine ld z yiyorum Garip Hareketi MEL H CEVDET ANDAY (1915–2002) Deneme, roman, tiyatro, f kra, çeviri türlerinde eserler vermi se Ò : de iir as l tercih etti i tür olmu tur. iirde duygudan çok, akl esas tutmu , söz oyunlar ndan kaçarak yal n bir dil kullanm r. Son dönem iirlerinde toplum ve insan de erlerini savunan kavgac bir iire yönelmi tir. Eserleri: iir : Garip, Telgrafhane, Yan Yana, Rahat Kaçan A aç, Ölümsüzlük Ard nda G lgam , Tan k Dünya, Güne te, Ya - murun Alt nda, Tekkenin Ölümü … Roman : Gizli Emir, Ya murlu Sokak, Aylaklar, Raziye Deneme : Do u-Bat , Konu arak, Maddecilik ve Ülkücülük… Tiyatro : çerdekiler, Dört Oyun… Rahat Kaçan A aç Apartman Tan m bir a aç var Etlik ba lar na yak n Saadetin ad bile duymam Tanr n i ine bak n. Geceyi gündüzü biliyor Dört mevsimi, rüzgar , kar Ay na bay yor Ama kötülemiyor karanl . Ona bir kitap verece im Rahat kaç rmak için Bir ö renegörsün a ac o vakit seyredin Dün iki katl yd , Bugün üç katl Derken Dört katl , be katl , alt katl Yükseliyor efendim yükseliyor, Memleket yükseliyor (Orhan Veli - (Melih Cevdet Anday) inasi - Oktay R fat - Melih Cevdet) Foto raf Dört ki i parkta çektirmi iz, Ben, Orhan, Oktay bir de inasi... Anla lan sonbahar Kimimiz paltolu, kimimiz ceketli Yapraks z arkam zdaki a açlar... Babas daha ölmemi Oktay' n, Ben b ks m, Orhan, Süleyman Efendi’yi tan ma. Ama ben hiç böyle mahzun olmad m; Ölümü hat rlatan ne var bu resimde? Oysa hayattay z hepimiz. (Melih Çevdet Anday) èç LYS-ÖYS GAR P HAREKET 1. Özgün iir yazaca m diye dili zorlayanlar, sözcükleri bölüp parçalayanlar var iirlerinde. Anlams z olan sözcüklerle yeni bir dil yaratabilirler mi? Kimi iirlerde de çok abart imgelerle güçlendirilmi yo un bir iirsellik ç k a kendini öne ç kar yor. iir basit, yal n bir anlat mla da etkili olabilir. Kimi zaman düz yaz ya yak n bir iir daha ilginç olabiliyor. Ö reticili e, manzumecili e kaymad kça… Böylesi, topluma, ortalama okura daha uygun de il midir? iirle herkes bulu abilmeli. Bu toplumda ya ayan her bireyin her gün bir iir okuma gereksinimi duyabilece i bir a amaya ula mal z. 4. lk iirlerinde duygusal, bireysel, romantik bir tutumu vard r. Anlat lirik, dili durudur. Da- ha sonraki iirleri as l iirlerinin rin sel iirle, edebi sanatlarla, ba koparm airanelikle, ölçü mekanik ahenkle her türlü r. Her türlü sözcü ün rebilece ini göstermi tir. Kimi Bu parçada sözü edilen air a A) Ahmet Ha im B) Yahya Kemal Beyatl C) Orhan Veli Kan k D) Cahit S tk Taranc C) Garipçiler D) II. Yeniciler E) Ahmet Hamdi Tanp nar E) Toplumcu Gerçekçiler ÖSS-1996 z sürekli iir yazanlar belirli topluluk-lar olu turmu tur. Bu topluluklar aras nda ---- sayabiliriz. b rak lan yere a daki- lerden hangisi getirilemez? A) Hececileri B) Halka Yönelenleri C) Öz D) Garipçileri iircileri E) Serbest iircileri anka e itim yay nlar LYS-2011 Bu parçada bo dakiler- den hangisidir? B) Maviciler iir ortam iire gi- iirlerinde bir alay sezilir. A) Yedi Me aleciler bir devinim içindedir. Bu süre içerisinde öncü- iirleri gibi ölçüsüz ve uyaks zd r. Gelenek- ve uya n sa lad Bu sözleri söyleyen ki inin, edebiyat tarihidaki iir anlay lar nmizde yer alm a dan hangisine yak n oldu u söylenebilir? 2. 1923'ten 1940'a de in rt leridir. O s ralarda etkilendi i gerçeküstücüle- 5. lk iirlerini 1936’da yay mlamaya ba lam Bunlar o güne kadar bir tür ba kald iir bir tak m kabenzetmelerden, airanelikten kurtarm le yetinmi tir. Yal n, gündelik bir dilin söz kaplar na yaslanarak iirlerini olu turmu tur. iirin ç Bu parçada sözü edilen noktas yapm air a 3. Uyand m bakt m ki sabah Güne vurmu içime A) Cahit S tk Taranc Ku lara yapraklara dönmü üm B) Faruk Nafiz Çaml bel Bu dizeler Orhan Veli’nin iirine özgü a a- daki niteliklerden hangisine örnek gösterilebilir? B) Nükteli bir söyleyi i ye lemesine C) Do a betimlemesine ba vurmas na D) Ölçü ve uya a önem vermemesine E) Toplumsal sorunlara de inmesine ÖSS-1992 çð C) Orhan Veli Kan k D) Faz l Hüsnü Da larca E) Cahit Külebi A) Edebi sanatlara yer vermemesine r. dakiler- den hangisidir? r p r eder durur, bahar rüzgâr nda r. Hayali, iirden kovmu ya da çok az bir hayal- Gündelik ya am LYS-2012 r. Öyle ki, p ve kli elerden, y pranm ba ka bir deyi le r. iir diye bilinen ürünlere ÖYS-1997 Konu Peki tirici GAR P HAREKET A. Uygulama da verilen cümlelerin kar na do ru ise (D), yanl ise (Y) yaz z. ( ) 2. Mecazl söyleyi lere ve söz sanatlar na yer vermeyi reddetmi lerdir. ( ) 3. ( ) 4. Beyit ve dörtlük birimlerinden vazgeçmemi lerdir. ( ) 5. Sürrealizm ak ( ) ( ) 7. Halk n konu tu u dili kullanm lard r. ( ) 8. Gelenekten kopmak, espriye, ( ) ( ) ( ) ( ) 1. 6. 9. iirlerinde ölçü ve kafiyeye yer vermi lerdir. radan insanlara, halk aras ndan seçilmi ki ilere yer verilir. ndan etkilenmi lerdir. mge a rl kl kapal bir anlat m tercih edilmi tir. rtmacaya yer vermek gerekti ini savundular. iir, ak ldan çok duyguya yak nd r, görü üyle hareket etmi tir. 10. Garip hareketinin kurucusu Oktay Rifat olmu tur. 11. Milliyetçilik, slâmc k, Türkçülük, Osmanl km B. k gibi fikir hareketleri ilk kez bu dönemde ortaya r. daki cümlede bo b rak lan yere uygun kelimeyi yaz z. 1. Orhan Veli, lise arkada lar ………………………..……..…………...… ve ………………...………….…………..……….…. ile birlikte Garip hareketini ba latm r. 2. Garip airleri Bat edebiyat ndaki ………………..………................…… …………… ak ndan etkilenmi lerdir. 3. Garipçiler……………………………………………………….………………....……….……………….………… gibi temalar i lediler. C. daki yazar ve eser adlar 1. A. Orhan Veli Kan k …. Perçemli Sokak 3. A. Orhan Veli Kan k z.) …. Yan Yana B. Melih Cevdet Anday …. Rahat Kaçan A aç B. Melih Cevdet Anday …. Destan Gibi C. Oktay R fat …. Vazgeçemedi im C. Oktay R fat …. Ya ay p Ölmek 2. A. Orhan Veli Kan k D. do ru ekilde e le tiriniz. (Harfleri bo luklara yaz 4. A. Orhan Veli Kan k …. Yenisi …. A k ve Avarelik Üzerine iirler B. Melih Cevdet Anday …. Telgrafhane B. Melih Cevdet Anday …. Ya mur Alt nda C. Oktay R fat …. A k Merdiveni C. Oktay R fat …. Kar Postac , jandarma ve i siz Hâlâ gidip geliyorlar Yaln z Niyazi oturuyor, Rahmetli Süleyman Efendinin o lu, Kahvede Ajans dinliyor, dü ünüyor: “Harp olur mu, tl k olur mu?” diye Orhan Veli’nin bu iirinde Garip ak - na ait ne gibi özellikler görüldü ünü belirleyerek yaz z. çï Test - I GAR P HAREKET ïò Ben Orhan Veli ìò Orhan Veli Kan k, Oktay R fat Horozcu ve Me- "Yaz k oldu Süleyman Efendi'ye" lih Cevdet Anday 1941'de bu sra- me hurunun mübdii iir hareketini ba latt lar. 1950'li y llarda da devam eden bu Duydum ki merak ediyormu sunuz hareketin ilkelerini birlikte ç kard klar Hususi hayat adl kitab n ön sözünde bulmak mümkündür. Anlatay m: Yayan dola Bu ilkelerden biri de vezin, kafiye, mecazl m söyleyi in iir için gereksiz olmas Oktay R fat’la Melih Cevdet’tir r. Bu parçada sözü edilen edebî topluluk, En yak n arkada lar m dakilerden hangisidir? Bu dizelerle ilgili olarak a dakilerden A) Öz hangisi söylenemez? A) Günlük konu ma dili kullan lm B) Serbest ölçüyle yaz lm C) Mecazl söyleyi lere a iir B) Maviciler C) Garipçiler r. D) Toplumcu Gerçekçiler E) Yeni Lisanc lar r. rl k verilmi tir. D) S radan insanlar iirde yer alm E ) Aç klay Garip r. ëò anlat ma yer verilmi tir. I. Faruk Nafiz Çaml bel II. Oktay Rifat Horozcu III. Enis Behiç Koryürek IV. Orhan Veli Kan k îò Bir insan daha var, çok ükür, evde V. Melih Cevdet Anday Nefes var, Çok ükür, çok ükür. Bu dizeler a daki edebî topluluklardan hangisinde yer alan bir yaz lm air taraf ndan olabilir? A) Toplumcu gerçekçiler B) Genç Kalemler C) Yedi Me aleciler D) Garipçiler E) Be Hececiler anka e itim yay nlar Yukar daki sanatç lardan hangi ikisi öte- Ayak sesi var kilerden farkl bir edebiyat toplulu unun temsilcisidir? A) l. ve III. B) II. ve V. D) II. ve IV. C) I. ve IV. E) IV. ve V. êò Beni bu güzel havalar mahvetti Böyle havada istifa ettim Evkaftaki memuriyetimden íò Giyilmemi çama rlar nas l kokar bilirsin Tütüne böyle havada al Sand k odalar nda Böyle havada â k oldum Senin de dükkân n öyle kokar i te Eve ekmekle tuz götürmeyi Ablam tan mazs n Böyle havalarda unuttum Hürriyette gelin olacakt , ya asayd iir yazma hastal Bu teller onun telleri Bu duvak onun duva i te Beni bu güzel havalar mahvetti iiri ile ilgili olarak a - dakilerden hangisi söylenemez? A) Serbest naz mla yaz lm r. çî iir a dakilerden hangisi taolabilir? B) Arif Nihat Asya r r. kinci Yeni iirine özgü nitelikler ta maktad r. nda bu A) Naz m Hikmet Ran C) Tekrarlanan kelimelerle ahenk sa lanm D) Sade bir dil ve aç k anlat m kullan lm çerik ve biçim özellikleri dikkate al nd raf ndan yaz lm B) S radan, günlük olaylara yer verilmi tir. E) m Hep böyle havalarda nüksetti Orhan Veli Kan k' n yukar da verilen Kapal Çar " adl m C) Necip Faz l K sakürek D) Orhan Veli Kan k E) Yusuf Ziya Ortaç Garip Hareketi éò dakilerin hangisinde verilen sanatlar, s ras yla Be ïðò ----, s radan insanlar n günlük ya amlar na Hececiler ve Garipçiler rl k veren air Garip hareketi içerisinde de yer alm r. "Perçemli Sokak" adl eseriyle soyut iire kaym r. "Ya ay p Ölmek" ve "A k Merdiveni" tan nm yap tlar ndand r. toplulu una aittir? A) Enis Behiç Koryürek - Ziya Osman Saba B) Orhan Veli Kan k - Faruk Nafiz Çaml bel C) Orhan Bu parçada bo aik Gökyay - Oktay Rifat Horozcu b rak lan yere a daki- lerin hangisi getirilmelidir? D) Ahmet Kutsi Tecer - Melih Cevdet Anday A) Melih Cevdet Anday E) Yusuf Ziya Ortaç - Melih Cevdet Anday B) Oktay R fat Horozcu C) Sabri Esat Siyavu gil D) Faruk Nafiz Çaml bel E ) Orhan Veli Kan k ïïò Garipçiler toplulu una ba èò (l) Orhan Veli Kan k, Melih Cevdet Anday ve Oktay R fat Horozcu gusall a, iirde var olan a airaneli e ba kald rm duy- r. (II) Bi- A) Geleneksel rinci Yeni veya Garip ad , zamanla hem bu zda bir Bu iir ak hem de edebi- n ad olmu tur. (III) iirde kurals zl k kural edinilmi tir. (IV) Sanatç lar iirde o döneme kadar i lenmemi konular ele alm lard r. (V) iirlerinde birey- sel temalara yer vermi ler, halktan kopuk bir hareket olmu lard r. Bu parçada numaralanm hangisinde bir bilgi yanl A) l. B) II. C) III. cümlelerin vard r? D) IV. iir anlay na kar r? ç km lar- r. B) Günlük hayattaki her anka e itim yay nlar airlere bir kimlik kazand rm yat airlerle ilgili daki yarg lardan hangisi yanl eyi iirin konusu yapm lard r. C) Elit bir kesimin sözcülü ünü yapm lard r. D) Günlük konu ma dilini kullanm lard r. E) iir anlay lar Garip adl iir kitab n ön sözünde aç klam lard r. E) V. ïîò Benim de mi dü üncelerim olacakt , Ben de mi böyle uykusuz kalacakt m, Sessiz sedas z m olacakt m böyle? Çok sevdi im salatay bile Aramaz m olacakt m? Ben böyle mi olacakt m? Bu dizeler Orhan Veli'nin çò Orhan Veli Kan k ile ilgili olarak a yarg lardan hangisi yanl r? A) ç km iirde ölçü ve uya a kar B) Toplumsal gerçekçi bir anlay daki iirlerinde günlük hayat yans tm benimse- B) rtmacalardan yararlanmas na C) Toplumsal yergiye ba vurmas na D) Ölçü ve uya a önem vermemesine r. D) Garip (I. yeni) hareketi içinde yer alm E ) Baz gösterilebilir? A) Halk iirinden yararlanmas na r. mi tir. C) iirine özgü daki niteliklerden hangisine örnek E ) Argo sözleri kullanmas na r. iirlerinde mizahi anlat ma yer ver- mi tir. çí Test - II GAR P HAREKET ïò dakilerin hangisinde sürrealizm ak yla ile ilgili bir bilgi yanl ìò (I) Sürrealistler (II) dünyaya mizahi bir gözle vard r? bakarlar. (III) Gelene i ve ahlaki de erleri yok A) nsan n as l ki ili inin bilinçalt nda oldu u sayarlar. iirde (IV) otomatik yaz ya inanm lar ve (V) sanat sanat içindir anlay savunulur. benimsemi lerdir. B) Breton, Aragon ve Paul Eluard önemli tem- Bu parçada numaralanm silcilerindendir. sinde bilgi yanl yerlerin hangi- vard r? C) Dünyaya mizahi gözle bak r. A) I D) Sigmund Freud'un "psikanaliz" yöntemi temel al B) II C) III D) IV E) V r. E) Gelenek, ahlâki de erler en önemli ö edir. ëò Ali R za ile Ahmet’in Hikâyesi Ne tuhaft r Ali R za ile îò Can bedenden ayr lacak, Ahmet'in hikâyesi Tütmez baca, yanmaz ocak, Birisi köyde oturur Selam olsun kucak kucak, Ve her sabah Dostlar beni hat rlas n. ehirdeki köye gider dakilerden hangisi söylenemez? A) Zengin uyak kullan lm r. B) Garip iirinin niteliklerini ta maktad r. C) Düz kafiye düzeninde yaz lm r. D) Naz m birimi dörtlüktür. E) Bütün dizeler 4+4 durakl r. Köydeki ehre. Orhan Veli Kan k anka e itim yay nlar Bu dizelerle ilgili olarak a Bu dizelerden hareketle Orhan Veli Kan k için a dakilerden hangisi söylenemez? A) S radan insanlar n hayat na yer vermi tir. B) iirde biçim kayg C) Günlük hayat na dü memi tir. iirine yans tm D) mge a rl kl iirler yazm E) iir geleneklerine ba r. r. kalmam r. íò (I) Garipçiler toplulu u üyesi olan (II) Melih Cevdet Anday Telgrafhane ve (III) Yan Yana adl eserlerindeki iirlerle toplum ve insan de- erlerini savunan, (IV) kavgac bir iire yönelmi tir. iirin yan s ra oyunlar da kaleme al- r. (V) Reis Bey oyun türünde bir eseridir. Bu parçadaki bilgi yanl için a yap lmal daki de n giderilmesi ikliklerden hangisi r? A) I. nin yerine “Yedi Me aleciler” getirilmeli B) II. nin yerine “Necip Faz l K sakürek” getirilmeli hangisi Garip ba sanatç lar için söylenemez? A) iirlerini serbest ölçüyle yazd lar. ak na B) Halktan ki ileri, sokaktaki insan anlatt lar. C) Karamsarl k, ümitsizlik gibi temalar i lediler. D) Toplumdaki düzensizlikleri iir yoluyla ele - C) III. nün yerine “Geçen Zaman” getirilmeli tirdiler. D) IV. nün yerine “soyut ve imgeci” getirilmeli E) Söz oyunlar E) V. nin yerine “Mikado’nun Çöpleri” getirilmeli çì dakilerden êò d lar. , gösteri li sözleri kullanma- Garip Hareketi éò Felsefeye bile öncülük edebilecek, biçimce kusursuz, anlam yönüyle derin bir r. Dü ünce a rl kl iirler yazm den fazla türde eser veren sanatç ïïò (I) 20. yüzy n ilk yar iir ula - hareketin iirde bir kimlik kazand rm leri bilinen eserleridir. bir parçada sözü edilen air a zda n ad olmu tur. (III) Bu iirde iirde o döneme kadar i lenmemi ele alm lard r. (V) ko-nular iirlerinde bireysel tema- lara yer vermi ler, halktan kopuk bir hareket A) Melih Cevdet Anday olmu lard r. B) Orhan Veli Kan k Bu C) Oktay Rifat Horozcu parçada numaralanm hangisinde bir bilgi yanl D) Ya ar Nabi Nay r A) I. E) Sabri Esat Siyavu gil ïîò A) Rahat Kaçan A aç B) Telgrafhane C) Yan Yana D) Çil Horoz E) Teknenin Ölümü anka e itim yay nlar dakilerden hangisi Melih Cevdet Anday’ n eserlerinden biri de ildir? çò iir ak airlere hem de edebiyat kurals zl k kural edinilmi tir. (IV) Sanatç lar - dakilerden hangisidir? èò duygu- r. (II) Birinci Yeni veya Garip ad , zamanla hem bu Rahat Kaçan A aç, tiyatroda Mikado’nun ÇöpBu nda ortaya ç kan bu iirde var olan a sall a, airaneli e ba kald rm r. Birn airleri, B) II. C) III. cümlelerin vard r? D) IV. E) V. dakilerden hangisindeki yap t birlikte verildi i aire ait de ildir? A) Orhan Veli – Vazgeçemedi im B) Oktay Rifat – Perçemli Sokak C) Melih Cevdet Anday – Telgrafhane D) Orhan Seyfi Orhon – Destan Gibi E) Arif Nihat Asya – Dualar ve Aminler dakilerden hangisi Orhan Veli Kan k’ n eserlerinden biri de ildir? A) Garip B) Vazgeçemedi im C) Yenisi D) Kar E) Güzelleme ïðò dakilerden hangisi Oktay Rifat Horozcu’nun eserlerinden biri de ildir? A) Perçemli Sokak B) Ya ay p Ölmek C) Karga ile Tilki D) A k Merdiveni E) Ya murun Alt nda çë Garip D HAZIRLIK ÖDEV 1. Mavicilerin temsilcilerini yaz 2. Mavicilerin özelliklerinden be ini yaz 3. Hisarc lar n temsilcilerini yaz 4. Hisarc lar n özelliklerinden be ini yaz 5. Garip d 6. Faz l Hüsnü Da larca’n n edebi özelliklerinden be ini ve eserlerini yaz 7. Attila lhan’ n edebi özelliklerinden be ini ve eserlerini yaz çê z. z. z. z. nda yenili i sürdüren airlerin isimlerini yaz z. z. z. nda Yenili i Sürdüren iir Garip D 8. Behçet Necatigil’in edebi özelliklerinden ikisini ve eserlerini yaz 9. Cahit Külebi’nin edebi özelliklerini ve eserlerini yaz 10. Yavuz’un edebi özelliklerini ve eserlerini yaz 12. Erdem Beyaz t’ n edebi özelliklerini ve eserlerini yaz iir z. z. Cahit Zarifo lu’nun edebi özelliklerini ve eserlerini yaz 11. Hilmi nda Yenili i Sürdüren z. z. z. 13. Bedri Rahmi Eyübo lu’nun edebi özelliklerini ve eserlerini yaz z. 14. Sabahattin Kudret Aksal’ n edebi özelliklerini ve eserlerini yaz z. çé Garip D 5. GAR P DI INDA YEN SÜRDÜREN R Faz l Hüsnü Da larca, Behçet Necatigil, Attila nda Yenili i Sürdüren Ò lhan, Cahit : Külebi, Ahmet Oktay, Erdem Bayaz t, Cahit Zarifo lu ve Hilmi Yavuz gibi airler garip, ikinci yeni gibi topluluklara kat lmam lard r. Görü ve ideolojilerini iirlerine temel yapmam lard r. iirlerinde yeni bir dil, üslûp ve bak Kendi tarzlar yenileme ve de aç aram lard r. tirme ihtiyac hissetmi lerdir. Ben Sana Mecburum ben sana mecburum bilemezsin ad m h gibi akl mda tutuyorum büyüdükçe büyüyor gözlerin ben sana mecburum bilemezsin içimi seninle yorum açlar sonbahara haz rlan yor bu ehir o eski stanbul mudur karanl kta bulutlar parçalan yor sokak lambalar birden yan yor kald mlarda ya mur kokusu ben sana mecburum sen yoksun sevmek kimi zaman rezilce korkuludur insan bir ak am üstü ans tutsak ustura a n yorulur nda ya amaktan kimi zaman ellerini k rar tutkusu birkaç hayat ç kar r ya amas ndan hangi kap çalsa kimi zaman arkas nda yaln zl n h nz r u ultusu fatihte yoksul bir gramafon çal yor eski zamanlardan bir Cuma çal yor durup kö e ba nda deliksiz dinlesem sana kullan lmam bir gök getirsem Sevgilerde Sevgileri yar nlara b rakt z haftalar ellerimde ufalan yor Çekingen, tutuk, sayg . ne yapsam ne tutsam nereye gitsem Bütün yak nlar ben sana mecburum sen yoksun Sizi yanl belki Haziranda mavi benekli çocuksun Bitmeyen i ler yüzünden ah seni bilmiyor kimseler bilmiyor (Siz böyle olsun istemezdiniz) bir ilep s Bir bak yor ss z gözlerinden z tan . bile yeterken anlatmaya her eyi belki Ye ilköy'de uça a biniyorsun Kalbinizi dolduran duygular bütün slanm n tüylerin ürperiyor Kalbinizde kald belki körsün k lm n telâ içindesin Siz geni zamanlar umuyordunuz götürüyor Çirkindi dar vakitlerde bir sevgiyi söylemek. kötü rüzgâr saçlar ne vakit bir ya amak dü ünsem bu kurtlar sofras nda belki zor llar n tela larda bu kadar çabuk Geçece i akl za gelmezdi. ay ps z fakat ellerimizi kirletmeden ne vakit bir ya amak dü ünsem Gizli bahçenizde sus deyip ad nla ba Açan çiçekler vard , içim s ra k yorum ld yor gizli denizlerin Gecelerde ve yaln z. hay r ba ka türlü olmayacak Vermeye az buldunuz ben sana mecburum bilemezsin. Yahut vakit olmad . (Attila lhan) çè (Behçet Necatigil) iir Garip D FAZIL HÜSNÜ DA LARCA (1914-2008) lk iirlerinde mistik ve metafizik a rl kl iirler yazarken sonralar , maddeci bir dünya görü üne yönelmeye ba lam bir iir tarz iir : r. Mecazl felsefi tercih etmi tir. Faz l Hüsnü Da larca, Kurtulu Sava riyle tan Ò nda Yenili i Sürdüren ile ilgili destans , lirik iirle- r. Serbest iir yan nda ölçülü ahenkli kafiyeli iirler de yazm r. iirlerinde öz Türkçe kelimeler yan nda kendi türetti i kelimeleri de kullan r. “Türkçem benim ses bayra m.” diyen ozan 1970 sonras nda yo unlukla çocuk iirleri yazm r. iirlerinin kimisi oldukça aç k ve yal n kimisi de sembollerle yüklüdür. 100’ün üzerinde eseriyle edebiyat n en üretken airlerindendir. Eserleri: iir : Havaya Çizilen Dünya, Çocuk ve Allah, Çak n Destan , Ta Devri, Üç ehitler Destan , Toprak Ana, Aç Yaz , Türk Olmak, Haydi, Horoz, K nal Kuzu, A t, Dört Kanatl Ku , Uzaklarda Giyinmek, Yunus Emre’de Olmak Özgürlük Alan , Yaz lar Seven Ay , Göz Masal , Yaramaz Sözcükler, Çukurova Koçaklamas … Çocuk ve Allah Herkes ölürken son anda Bir çocuk hat rlayacak içimdeki istekleri kimselere anlatamam kendi rüzgâr na kap lan elbette ki gençtir gitmek baba kalmak annedir belki de içimi aramaya ç kt mdan beri iirimin bir kopyas daima sokaklarda ev ve sürez Allah’la aramda böyle müzik böyle iir böyle acemi Türkçe büyümeyen bir yerim kalmasa diyorum — anne bak, üç k k yerim kald sadece! tenhas kalbi olan n flörtü tenidir amenna aynadaki yüzüm nas l da amentü oda ve sürez Allah’la aramda müzik ve iir hem gerekli hem ukde iir mi müzik mi beni biriniz anlay n lütfen! Amerika k ben ö renci az memur annem babam ah, kolyesini koynuna saçm biri dökülmü lüktür odam n tavan ömürsüz kelebek araf her ak am bo luk ve sürez Allah’la aramda içimdeki istekler ne yapsam anlatmaz beni ey dünyaya acemi ece, pardon serap! kelâm ol geç kalemden rk ayna tut bana otuz üçü k ls n hemen ben ve sürez Allah’la aramda! (Faz l Hüsnü Da larca) çç Garip D BEHÇET NECAT L (1916-1979) çe dönük bir ki ili e sahip olmas na ra men, evinden ba layarak di er evleri, soka iirlerinde kendi , çevreyi, d dünyay ve toplumu, sorunlar yla kavramaya, irdelemeye yönelmi , alg lamaya r. çal iirlerinde duygudan çok dü ünce ve sembol vard r. Bu yönüyle Garipçilerden ayr r. lk iirlerinde biçim, kafiye ve ölçü vard r. Söz sanatlar na fazlaca yer vermi tir. (Kapal Çar ) Sonraki iirlerinde biçimsel özgürlük, gözlemler ve ya ad klar ön plana ç km r. (Çevre) Eserleri: iir : Kapal Çar , Çevre, Eski Toprak, Dar Ça , Zebra, Yaz Dönemi, Kareler Aklar, Evler, Arada, Sevgilerde, Beyler, Söyleriz Radyo Oyunlar : ld zlara Bakmak, Gece A evi, Üç Turunçlar, Pencere. Düz yaz : Bile/Yazd , Edebiyat Eserler Sözlü ü zda simler Sözlü ü, Edebiyat zda Kitaplarla Ölmek Ad , soyad Aç r parantez Do du u y l, çizgi, öldü ü y l, bitti Kapan r, parantez. O imdi kitaplarda bir isim, bir soyad Bir parantez içinde do um, ölüm y llar . Ya sayfa alt nda, ya da az ilerde Eserleri, ne zaman bas ld klar sa, uzun bir liste. Kitap adlar Can çeki en ku lar gibi elinizde. Parantezin içindeki çizgi Ne varsa orda Ümidi, korkusu, gözya , sevinci Ne varsa orda. O imdi kitaplarda Bir çizgilik yerde hapis, Hâlâ m ya yor, korunamaz ki, Öldürebilirsiniz. Lades Uzayaca a benzer, Tutu tu umuz lades. i gücü b rak p, Mezarl a naz r, Bir eve ta nd m. Ölüm; Sen beni aldatamazs n. Akl mda… (Behçet Necatigil) ïðð Ò nda Yenili i Sürdüren : iir Garip D CAH T KÜLEB (1917-1997) “Hikâye” iiriyle tan nm k edebiyat Ò ve sevilmi tir. nda Yenili i Sürdüren iir : gelene inden beslendi i ve Anadolu’yu anlatt kendine has bir iir çizgisi vard r. Yurt ve do a sevgisi, a k, Kurtulu lar Sava , yaln zl k ba ca konu- r. Çocuklu unun, ilk gençli inin geçti i yörelerden izlenimler yans tarak insan, yurt ve do a sevgisini dile getirmi , halk n ya am güçlüklerine tan kl k etmi ; halk iirinden, türkülerden de yararlanarak ça da bir iir olu turmu tur. Gerçekçi romantizm ak n öncüsü olmu tur. Memleketçi bir airdir. Eserleri: iir : Adam n Biri, Türk Mavisi, Yang n, Rüzgâr, Ye eren Otlar, Süt, nt ve Umut, Güz Türküleri, Atatürk Kurtulu Sava nda, Bütün iirleri, Atatürk Oratoryosu... Hikâye Senin dudaklar n pembe Ellerin beyaz, Al tut ellerimi bebek Tut biraz! Benim do du um köylerde Ceviz a açlar yoktu, Ben bu yüzden serinli e hasretim Ok a biraz! Benim do du um köylerde Bu day tarlalar yoktu, Da t saçlar bebek Savur biraz! Benim do du um köyleri Ak amlar e yalar basard . Ben bu yüzden yaln zl hiç sevmem Konu biraz! Benim do du um köylerde Kuzey rüzgârlar eserdi Ve bu yüzden dudaklar m çatlakt r Öp biraz! Sen Türkiye gibi ayd nl k ve güzelsin! Benim do du um köyler de güzeldi, Sen de anlat do du un yerleri, Anlat biraz! (Cahit Külebi) ïðï Garip D CAH T ZAR FO LU (1940-1987) 1960 sonras nda mistik bir duyarl kla iirler yay mlayan Zarifo lu, yenilikçi iirler denemi , dolu insan iirlerinde madde-ruh çat mas n ac , umut ve sevgisini, lumsal mutluluk anlay , Ana- slâm dü üncesindeki top- i lemi tir. Yedi arkada yla uzun bir süre Mavera dergisini ç kartm r. Eserleri: iir : Hikâye Günlük Tiyatro Masal : : : : aret Çocuklar , Yedi Güzel Adam, Menziller, iirler, Korku ve Yakar , Gülücük, A aç Okul ns Ya amak Sütçü mam Sava Ritimleri, Yürek Dede ile Padi ah, Serçe Ku u, Kat raslan... Baba Yakla an seherle sözlüsün Bir zamanlar da , ta ve toz toprak ve karl yollar Ve buzullar aras nda ça layan sularda Arac yd n ekme ine sevgili e lerin ve çocuklar n Evet bar las n bütün zamanlar Dar sessizli e bu da lar Bir yamaç kaymas omuzlars n y llarla Biz ne gülücükler biliriz senden Ne rahmetler aç ld senden bize (Korku ve Yakar adl kitab ndan) Sultan Seçkin Bir kimse de ilim smimin ba harfleri acz tutuyor Ba laman dilerim Sana zorsa b rak yanay m Kolaysa esirgeme Hayat bir bo rüyaym Geçen ibadetler özürlü Eski günahlar dipdiri Seçkin bir kimse de ilim smimin ba harflerinde kimli im Ba lanmam dilerim Sana zorsa yanmaya raz m Kolaysa aff esirgeme Hayat bo geçti Geri kalan korkulu Her ad m dolu olsa e yaramaz kat nda Biliyorum Ba lanmam diliyorum (Cahit Zarifo lu) ïðî Ò nda Yenili i Sürdüren : iir Garip D AD L ERDEM BAYAZIT (1939-2008) Tok, kavgac , destana yatk n bir üslûpta söylenmi olan iirlerinde Ò nda Yenili i Sürdüren iir : ayr ca ince duyarl klar i lenmi tir. slâmî ton bir “leit-motiv”(çe itli vesilelerle tekrarlanan ifade) hâlinde bütün iirlerine yay lm r. Eserleri: iir : iirler (Sebep Ey ve Risaleler iki kitap), pek Yolundan Afganistan’a, Gelecek Zaman Risalesi Sana, Bana, Vatan ma ve Ülkemin nsanlar na Dair “Telgraf n tellerini kur unlamal ’’ Öyle de ildi bu türkü bilirim Bir de içime -Her istasyonda duran sonra tekrar yürüyenBir posta katar gibi simsiyah dumanlar dökerek Bazan gelmesi beklenen bazan ans n ç kagelen Haberler bilirim mektuplar bilirim. Gamdan da lar kurmal m Kayalar kelimeler olan rk ikindi saymal y m rk gün hüzün bo altan omuzlar ma saçlar ma Saçlar n ak anar anmaz omuzlar ndan Ba tan aya a slanmal y m Gam da lar na ç k p naralar atmal m. çimde kaynayan bir ma er var Bu mah er birde annelerinin kalbinde kaynar Çünkü onlar yün örerken pencere önlerinde Ya da çama r sererken bahçelerinde Birden al verirler kara haberini Okul dönü ü bir trafik kazas nda Can veren o ullar n. Bir de gencecik a klar n yüreklerini bilirim Bir dolmu ta yorgun oförler için bestelenmi Bir ark dan bir kelime dü üverince içlerine Karanl k sokaklar na dalarak ehirlerin Beton apartmanlar n sa r duvarlar yumruklayan Ya da melal denizi parklar n ss z yerlerinde Örne in Hint Okyanusu gibi derin syan n kapkara sular na dalan. Nice ak amlar bilirim ki karanl Bir millet hastanesinde u koridorunda Dokuz ki ilik kad nlar ko Ba kalorifer borular na gömmü Beyaz giysilerinden uykular dökülen tabiplerden Haber sormaya korkan Genç k zlar n yüre inden alm r. Bir de baharlar bilirim Apartman odalar nda büyüyen çocuklar n bilmedi i bilemeyece i Anadolu bozk rlar nda stanbul’dan ç p Diyarbekir’e do ru Tekerleri yamal asfaltlar bir a ustos susuzlu u ile içen Cesur otobüs pencerelerinden Bilinçsiz bir ba kaymas ile görülen Evrensel kad nlar n iki büklüm çapa yapt klar tarla kenarlar nda plak ayaklar yumu ak topraklara batm rgat çocuklar n Bir ellerinde bayat bir ekme i kemirirken Di er ellerinde sarkan yemye il bir so anla gelen. (…) Müslüman yürekler bilirim daha zd m cehennem kesilir sevdi mi cennet Eller bilirim ha in hoyrat mert Al nlar görmü üm ki vatan n co rafyas r Her k sorulacak bir hesab Her çizgisi tarihten bir yapra anlat r. Bütün bunlar n üstüne Hepsinin üstüne sevda sözleri söylemeliyim Vatan m milletim tüm insanlar karde lerim Sonra sen gelmelisin dilimin ucuna ad n gelmeli Ad n kurtulu tur ama söylememeliyim Can ku um, umudum, can m sevgilim. (Adil Erdem Bayaz t) ïðí Garip D H LM YAVUZ (1936- … ) kinci Yeni ak nda Yenili i Sürdüren Ò n etkisinde imgeci iirler yazd . : slâm mistisizminden yararlanarak kendine özgü bir sözcük da argeli tirdi. Çe itli gazetelerde kültür yaz lar yazmakta ve Bilkent Üniversitesi' nde ö retim görevlisi olarak çal maya devam etmektedir. Ça da kla gelenekçili i kayna rd . Çe itli gazete ve dergilerde "Ali Hikmet" imzas yla inceleme, ele tiri ve denemeler yazd . Eserleri: iir : Bak Ku u, Bedreddin Üzerine iirleri, Gizemli iirler, Zaman iirleri, Ayna Yaz, Küller ve Zaman, Kaybolu An : Deneme: iirler, Do u iirleri, Yaz iirleri, Büyü'sün iirleri, Ak am iirleri… Ceviz Sand ktaki An lar Felsefe ve Ulusal Kültür, Yüzler ve zler Çöl Yakar -Ziya Osman Saba için- te her ey s nt ! çöl, güllerle geçiyor; ve her ey total lipid ! sendin bir yaza vurulan kilit; aynalar görünmez oldu; kötürüm... ben kendi (ç)ölümde yürürüm, beklesek ne olur? mumya ve lahit gibi durmak yan yana? a klar da cürüm ve ceza...ve ceza ! öyle ölürüm nas l ölüyorsa sularda gelgit... kim eski? cibre kalem, elde divit ! yaz uyudu, uyudu ba çelerde; uyand r masallar , ey ehzade ! vakit yok, haydi art k,hangi limitlerde durur yaln zl n? kaç vade kald söz’den ve Söz’den;-kötücül ve alelade? ve bir sessizlik oluyor Tevhid. (Hilmi Yavuz) beni onunla sa alt ve onunla dirilt... SABAHATT N KUDRET AKSAL (1920–1993) Günlük ya am n, küçük ayr nt lar n avareliklerin airi oldu. Cahit tk Taranc etkisiyle hece vezni ve uyak kulland nem iirlerinden sonra Garip ak ve Orhan Veli'ye yak nla ilk dö. 1976 sonras nda ise Garip'ten de uzakla p II. Yeni havas na girdi. nsan-do a ili kisine felsefe düzleminde yakla . Öykü ve oyunlar nda ise psikolojik ö eleri ve biçim aray lar öne ç kard . Eserleri: Öykü iir : Gazoz A ac (Sait Faik Ödülü), Yaral Hayvan Kahve, Gün I , Duru Gök, Bat k : ark Kent, Elinle, E ik, Çizgi, Bulu ma Evin Üstündeki Bulut, akac , Bir Odada Üç Oyun : Ayna, Tersine Dönen emsiye, Kahvede enlik Var, Kral Ü ümesi, Önemli Adam, Evin Üstündeki bulut, Bay Hiç, akac ... Deneme: Geçmi le Gelecek, Ayr ca ïðì Yaln zl k (S. Kudret Aksal) Yaln zl k bir a ac n Kurgusudur. Kemikli pek de iri Bir eldir o. Fonda gerilmi donuk Bir gök vard r. iir Garip D BEDR RAHM EYÜBO LU (1913–1975) Ò Ressam, air ve akademisyendir. nda Yenili i Sürdüren iir : Halk iirlerinden yararland ; kafiye, cinas ve aliterasyonlara yer verdi. Türk nak kulland ve kilim ve oyma sanatlar n desenlerini resimlerinde gibi; türkü, ninni, bilmece deyim ve deyi lerini de iirle- rinde kulland . iirlerinde ressaml n etkisi görülür; renkler, s fatlar… iirlerinde fikir aray lar ve espri zorlamalar görülür. Eserleri: iir : Karadut, Yardan Mektuplar, Dol Kara Bak r Dol, Tuz, Ya ad m A klar Gezi/Deneme: Can m Anadolu, Tezek Sevda Üstüne Bütün kitaplar yakmal Sevda üstüne ne söylemi lerse yaland r Kitaplara göre insan Karanl kta yüzüne bin mumluk lamba tutulmu Gözleri, yüre i kama insand r Aptald r, hastad r, kahramand r Bütün kitaplar yakmal Sevda üstüne ne söylemi lerse yaland r çinde bir tek suret ya ayan yüre e Yürek mi derler Bir tek yaprak veren dal n boynun burarlar Bir tek meyve veren dal keserler nsan dedi in bir bu day tarlas gibi olmal Esti mi rüzgâr bir de il milyonlar için esmeli Bir tek meyve veren dal kesmeli nsan dedi in derya misali Üstünde milyonlarca dalga çinde k yametler kopmal nsan dedi in derya misali Uçsuz bucaks z olmal . Gel ç kal m sevgilim gel Gel kurtulal m birler hanesinden Çekelim gidelim bir uçtan uca Açal m yüre imizin kap lar sonuna kadar Sitem… Sevelim sevelim sevelim Sevebilece imiz kadar Önde zeytin a açlar arkas nda yar Sene 1946 Karadut Mevsim Sonbahar Karadutum, çatal karam, çingenem Önde zeytin a açlar neyleyim neyleyim Nar tanem, nur tanem, bir tanem Dallar neyleyim. aç isem dal ms n salk m saçak Yar yollar na dökülmedik dilleri neyleyim. Petek isem bal ms n a ulum Günah ms n, vebalimsin. Yar yar!.. Seni kara sapl bir b çak gibi sineme saplad lar Dili mercan, dizi mercan, di i mercan De irmen misali döner ba m Yoluna bir can koydu um Sevda de il bu bir h m Gökte ararken yerde buldu um Gel gör beni darmada n Karadutum, çatal karam, çingenem Tel tel çözülüp kalm m. Daha nem olacakt n bir tanem Yar yar Gülen ayvam, a layan nar ms n Can n çekirde inde diken Kad m, k sra m, kar ms n. Gözümün bebe inde sitem var ïðë Garip D MAV HAREKET Garip ak (1952-1956): n tam tersine, iirde, sanatl ve nimserler, iirin basit olamayaca airane söyleyi i be- Ò nda Yenili i Sürdüren : , sanatl , derinlikli ve zengin olmas gerekti ini belirtmi lerdir. Attila lhan, Ahmet Oktay, Orhan Duru, Ferid Edgü’nün “Mavi” dergisi çevresinde toplanmas yla olu mu tur. Naz m Hikmet’ten gelen etkiyle toplumsal gerçekçili i ortaya att lar. Divan iirinin biçim özelliklerinden ve imgelerinden yararlan rlar. ATT LA LHAN (1925-2005) Garip ve kinci Yeni iirine kar ç km r. “Mavi” dergisinde Maviciler diye bilinen ak n kurucusudur. iirlerinde büyük harf ve noktalama i aretlerini kullanmam Günlük dilin d r. nda farkl bir söyleyi üslûbu vard r. iirlerinde karamsarl k, yaln zl k, adalet, özgürlük, a k gibi temalara yer vermi tir. A , iirlerinde en güzel anlatan airlerimizden kabul edilmi tir. Divan edebiyat gelene inden yararlanarak yazd sahip lirik iirleriyle çok sevilmi ; a yeni bir sese , iirlerinde en güzel anlatan airlerimizden kabul edilmi tir. Sokaktaki Adam Attila lhan' n yay nlad ilk roman iir, roman, senaryo türlerinde eserler vermi tir. r. Eserleri: : Ben Sana Mecburum, Sisler Bulvar , Yasak Sevi mek, Elde Var Hüzün, Ya mur Kaça Roman : Sokaktaki Adam, Kurtlar Sofras , Dersadette Sabah Ezan iir Gezi : Abbas Yolcu Deneme: Hangi Bat , Hangi Sol, Hangi Atatürk Sisler Bulvar elinin arkas nda güne duruyordu aylardan kas md ü üyorduk ac n biri bulvarda ölüyordu ehrin camlar kayg z gülüyordu her kö e ba nda öpü üyorduk k ç a uyanacaks n sabah kap çalacaklar sisler bulvar 'na ak am çökmü tü omuzlar za çoktan çökmü tü kesik birer kol gibi yaln zd k da larda ate ler yanm yordu deniz fenerleri sönmü tü birbirimizin gözlerini ar yorduk sisler bulvar 'ndan geçtim s ls klamd slak kald mlar parl yordu durup dururken gözlerim dal yordu bir bardak arabda kayboluyordum gece bekçilerine saati soruyordum evime gitmekten korkuyordum sisler bo az ma sar lm lard sisler bulvar 'nda seni kaybettim sokak lambalar öksürüyordu yukar da bulutlar yürüyordu terkedilmi bir çocuk gibiydim dokunsan z a layacakt m yenikap 'da bir tren vard sisler bulvar 'nda ölece im sol kas mdan vuracaklar bulvar dura nda dü ece im gözlüklerim k lacaklar sen rüyas göreceksin ïðê elinden tutup getirecekler beni görünce ta kesileceksin lamayacaks n! a lamayacaks n! bir gemi beni afrika'ya götürecek ismi bilmiyorum ne olacak kazablanka'da bir gün kalaca m sisler bulvar hat rlayaca m rm melek ark ndan bir sat r lodos'tan bir sat r ya mur'dan iki senin kirpiklerinden bir sat r simsiyah bir sat r hat rlayaca m seni hat rlatan n çenesini k raca m limanda vapur u uldayacak (…) (Attila lhan) iir Garip D AHMET OKTAY (1933 - … ) 1950'li y llarda Mavi Hareketi içinde yer ald ve ayn adl dergide nda Yenili i Sürdüren Ò iir : yaz lar ve iirleriyle etkin bir rol oynad . 1960’lardan sonra toplumcu gerçekçi bir yakla mla kinci Yeni’ye do ru yöneldi. iirlerinde destans sözcük da arc ile kendini hemen belli eden bir tarzla iirler yaz- . bir söyleyi kulland , zengin iir kitaplar ndan özellikle “Yol Üstündeki Semender” (1987 Behçet Necatigil iir Ödülünü alm r.) tan nm r. Eserleri: iir : Gölgeleri Kullanmak, Her Yüz Bir Öykü Yazar, Dr. Kaligari'nin Dönü ü, Sürgün, Sürdürülen Bir ark n Tarihi, Kara Bir Zamana Al nl k, A tlar ve Övgüler, Toplu iirler, Gözüm Se irdi Vakitten, Söz Ac da S nand , Az Kald a, Hayalete Övgü nceleme: Bir Yaz 'n n Aray lar , Yaz n, leti im, deoloji, Yaz lanla Okunan, Toplumcu Gerçekçili in Kaynaklar , Kültür ve deoloji, Toplumsal De me ve Bas n, Karanfil ve Pranga, Raffaello'nun Direni i, Zaman Sorgulamak, Kabul ve Red, air ile Kurtar , Sanat ve Siyaset, Cumhuriyet Dönemi Edebiyat-1923/1950, Türkiye'de Popüler Kültür, Medya ve Hedonizm, iddet, Söz, Ya am, nsan, Yazar, Kitap, srafil'in Sûr'u, eytan, Melek, Soytar , airin Kan , Roman za Ne Oldu? Postmodernist Tahayyüle tirazlar Tiyatro: Kurt Di i Yol Üstündeki Semender Ey kalp! gece olsun, vehmi ve cinneti emziren-Avcundad r çocu un ve delinin, Allah n elilayemut gece - Gezginin saatidir ki titreyen kandilin nurunda arar kendi yaz z ta her mezarl kta Derunumda r a r kurudu k rm zakkum, karard sebilin mermeri ve gizlendi bu belleksiz zamandan sönen bir yang n gibi kûfi. Ezelden beri mi göçüyorum ben? Her hayal döner kalbe ve vurur bir eski saatin sesiyle: -Bana gel. Kimdir ki o ben, Mevsim bir yaprak rma gibi ak p gider içinden Ey gözüne tuzla sürme çeken Ba ka dudaklar da var zikrla tara olan. blis ve i va beni uyutmayan blî ! Ürktüm bu yüzlerden -Bu kad n yüzleri ki güzellik sapt r iman -örtünmelidirMangal n korunu avcuna koy da hat rla:nas l unutmu tu 20 y l Kur’an’ bnü’l Cella Yine de tene yöneldim. Püsküren bir yanarda gibi lav ak tt m her yan mdan öleyim diye iste imden önce (…) Bu kitab n ad and , ölümlerini bir bir denemeye çal 12 insan, korkak olduklar kadar cesur umutsuz olduklar kadar umutluydular. Ya amlar ndan da ölümlerinden de ç karaca z dersler, unutulur gibi de il. Yap tlar ise içlerinde kendi suretlerimizin yans kristal aynalard r Edemedi imiz ve edebilece imiz tüm intiharlar ate ten gözleriyle bak yorlar yolun üstündeki bir semender gibi (Ahmet Oktay) ïðé Garip D H SARCILAR Kurucular aras nda Munis Faik Ozansoy, Ò lhan Geçer, Mehmet narl , Gültekin Samano lu gibi isimler yer al r. Bunlardan ba ka Mustafa Necati Karaer, Mehmet Kaplan, Turgut Özakman, Halide Nusret Zorlutuna, Yavuz Bülent Bakiler, Bekir S tk Erdo an Munis Faik Ozansoy, Sabahattin Engin, Nurettin Özdemir, R za Polat Akkoyunlu, Macit Benice, Yahya Akengin, Sevinç Çokum, Sabahat Emir ve Bahattin Karakoç gibi isimler bu dergide s kça yazm lard r. 1950-1980 y nda aral kl olarak 277 say ç kar lan Hisar dergisi etraf nda toplanan bu grup; gibi Hisar’da be yüzü a n airlerden olu maktad r. air ve yazar n eserleri yay mlanm r. Bu kadar kalabal k bir kadronun, belli ilkeler etraf nda kenetlenmi bir topluluk meydana getirmesi gerçekten zordur. Hisarc lar n ortak görü lerini: "Sanatç ba olmayan bir sanat n s rlar a aca ms z olmal r. Milli dü ünülemez. Sanatç - n dili ya ayan dildir. Her alanda Bat taklitçili ine kar ç - lmal , gelenekler tümüyle reddedilmemelidir. Sanat siyasetin aleti olmamal r. Dildeki karga aya son verilmelidir." an- lat mlar yla ortaya koymu lar; bunu gerçekle tirmek istemi lerdir. Bu gruptaki airler; ölçü konusunda bir dayatmaya kar olmu lar, iir olarak kalabildi i sürece aruzu da, heceyi de, serbest biçimli Bu kadronun ana özelli i hece ölçüsüne ve edebiyat n klasik deerlerine s cak bakmas 1940 sonras nda Garip r. iirine ilk tepki 1950 y nda ç kmaya ba - layan “Hisar” dergisi etraf nda toplanan bir grup air taraf ndan ortaya konmu tur. Onlara göre ba ka uluslar taklit ederek ulusal bir sanat olu turulamaz. Yeni bir sanat olu turmak için mutlaka eskisini reddetmek gerekmez. Yenilik eskisinin içinden do mal Sanat ideolojinin bask nün propagandas r. alt nda olmamal , belli bir dünya görü ü- yapmamal r. iir dili öz Türkçeci ve tasfiyeci olmamal mal r. Ya ayan dil kullan l- r. Hisar airlerini memleketçi iirin takipçisi görebiliriz. Gelene i reddeden Garip Ak kar na ve ideolojik iire yönelen Naz m Hikmet’e ç km lard r. Gülüm Saçlar a ard ; sanma ki ya lanm Vallahi neyse sendeki ho lanm z gülüm z gülüm llar geçtikçe gönül uslan r san p Dü mü büyük hatalara aldanm Gel a z gülüm süt kokanlara yakla ma zevki yok Onlar gibiyken a oyun sanm z gülüm (Mehmet Ç narl ) ïðè anka e itim yay nlar iiri de kabul ettiklerini aç klam lard r. nda Yenili i Sürdüren : iir Garip D MEHMET ÇINARLI (1925-1999) Ò air, denemeci, ele tirmendir. lk say : n kurucular ndand r. iiri "Antalya'da K " 1937'de Antalya Gazete- si'nde yay nland . Üniversiteleraras bir nda "Sonbahar Duygular " iir yar ma- iiriyle de birincilik kazand . iir iir 16 Mart 1950’de yay nlanan Hisar dergisi- nin ve Hisarc lar ak lk nda Yenili i Sürdüren Eserleri: : Güne Rengi Kadehlerle, Gerçek Hayali A ya Kurmu um, Güzelliklere Doymam , Bir Yeni Dün- z ve Sanat z, Söylemek Yara r, Sanatç DostlaDeneme: Halk m, M sralarda Gezinti, Ayn Yolda Y n Hikayesi, Hat ralar n I : Zaman Perdesi, Altm An nda LHAN GEÇER (1917–2004) Daha çok duyguya yaslanan iirler yazm r. iirleri nda ele tirileri de vard r. Uzun llar Hisar dergisinin yaz i leri müdürlü ünü yapm r. Eserleri: iir : Büyüyen Eller, Belki, Ye il Ça , Hüzzam Beste Düz yaz : Cahit S tk Taranc , Ömer Bedrettin U akl MUN S FA K OZANSOY (1911–1975) Hisar dergisi çevresine girerek burada ba yaz lar yazr. Bir duygu airi olarak, Yahya Kemal Beyatl ve Ahmet Hamdi Tanp nar’daki r. iir zevkini yakalamaya çal Eserleri: iir : Büyük Mabedin E inde, Hayal Etti im Gibi, Yakar , Bir Daha, Zaman Saati, Yak nma, Kaybolan Dünya, Dü ündü ün GÜLTEK N SAMANCIO LU (1927-2003) "Kökü mazide ati olmak" dizesi temel sanat anlay olu turdu. Tarih yarl uuru içinde geli en kültür du- yla, gelene e ba de il, yap hayat düzeniyle, sanat olarak görmü tür. iirinde hece veznini kulland . Ancak, hecenin al l- ekil ve kal plar na modern Bat edebiyat iir n tekniklerini de dikkate alan, yeni bir biçim, ahenk ve içerik getirdi. Gerçekleri duygunun tülleri arkas ndan vererek yumu atan, d dünyadan çok, kendi iç dünyas na, yönelen bir airdir. iirlerini Alacakaranl k ve Uzun Vuran Gölge kitaplar nda topla. Cahit S tk Taranc , Kemalettin Kamu hakk nda ara rma kitaplar vard r. ïðç Konu Peki tirici GAR P DI INDA YEN ßò SÜRDÜREN daki cümlelerin kar R Uygulama na yarg lar do ru ise (D), yanl ise (Y) yaz z. ( ) ( ) ( ) ( ) ëò Attila lhan, Ahmet Oktay ve Yavuz Bülent Bakiler Mavi hareketine kat lm lard r. ( ) êò Maviciler, iirde sanatl ve airane söyleyi e kar ( ) ïò Behçet Necatigil evleri, soka , çevreyi, ideal insan anlatmaya çal îò Hilmi Yavuz ve Cahit Zarifo lu I. Yeni ak na ba iirler yazm lard r. íò Faz l Hüsnü Da larca “Ben Sana Mecburum” iiriyle tan nm ìò Hisarc lar dilde tasfiyecili e kar Þò r. r. ç km lard r. ç km lard r. daki bo luklar uygun sözlerle tamamlay z ïò ……………………………………………..……… ad verilen bu grup Attila lhan' n 1955-1956 y llar nda ç kard …………………………………...……………. adl derginin etraf nda toplanm r. îò “Türkçem benim ses bayra m” sözü …………… …………………………………….……………………………………….. aittir. íò ……………………………………..……………………………………………..……………… edebiyat n ressam airlerindendir. ìò Edebiyat n klasik de erlerine s cak bakan ve Garip iirine tepki gösteren topluluk ……………….……. d r. Mehmet Ç narl , Yavuz Bülent Bakiler bu toplulu un tan nm airlerindendir. ëò …………………………………………………………………….……………………..……. “Hikâye” iiriyle tan nm ve sevilmi tir. êò ………………………………..…………………...…………… “Gazoz A ac ” adl öykü kitab 100 Temel Eser’de yer al r. Ýò daki yazar ve eser adlar do ru ekil- de e le tiriniz. (Harfleri bo luklara yaz ïò îò A. F. Hüsnü Da larca …. Çocuk ve Allah B. Cahit Külebi …. C. Cahit Zarifo lu …. Adam n Biri D. Hilmi Yavuz …. Gizemli z.) aret Çocuklar iirler A. Erdem Beyaz t …. Dol Karabak r Dol B. B. Rahmi Eyüpo lu …. Yol Üstündeki Semender íò C. Attila lhan …. Sebep Ey D. Ahmet Oktay …. Havaya Çizilen Dünya E. Faz l Hüsnü Da larca …. Ben Sana Mecburum z. ïò Eski Toprak …………….…………………. îò Üç ……………………………..… ehitler Destan íò Yedi Güzel Adam ……………………………..… ìò Ben Sana Mecburum ……………………………..… ëò Bak ……………………………..… Ku u êò Sebep Ey ……………………………..… éò Kapal Çar ……………………………..… èò Havaya Çizilen Dünya ……………………………..… çò Sevgilerde ……………………………..… ïðò Ye eren Otlar ……………………………..… ïïò Arada ……………………………..… ïîò Türk Mavisi ……………………………..… ……………………………..… A. Erdem Beyaz t …. Sisler Bulvar ïíò Ak am B. B. Rahmi Eyüpo lu …. Edebiyat ïìò Ya mur Kaça ……………………………..… ïëò Elde Var Hüzün ……………………………..… ïêò Çak ……………………………..… zda simler Sözlü ü ïïð Üò Eserlerin airlerini bo luklara yaz C. Attila lhan …. Gazoz A ac D. Behçet Necatigil …. Karadut E. S. Kudret Aksal …. Risaleler iirleri n Destan ïéò Gazoz A ac ……………………………..… GAR P DI INDA YEN ïò SÜRDÜREN dakilerden hangisindeki yap t birlikte verildi i Test - I R ìò Mehmet Ç narl , Munis Faik Ozansoy, aire ait de ildir? Yavuz Bülent Bakiler gibi sanatç lar n olu tur- A) Cahit Külebi - Vazgeçemedi im du u topluluktur. Bu sanatç lar, dü üncelerini, "Ba ka milletler taklit edilerek milli bir sanat B) Cahit Zarifo lu - Yedi Güzel Adam olu turulamaz. C) Behçet Necatigil - Eski Toprak D) Hilmi Yavuz- Bak lhan Geçer, Mustafa Necati Karaer, Nüzhet Erman, iir dili halk n kulland dil ol- mal ." sözleriyle ortaya koymu lard r, ilk Ku u iir- lerini "Ç naralt " dergisinde yay mlam lard r. E) Attilâ lhan - Ben Sana Mecburum Bu parçada sözü edilen edebiyat topluluua dakilerden hangisidir? A) Yedi Me aleciler B) Yeni Lisanc lar C) Maviciler D) Be Hececiler E) Hisarc lar îò iirlerinde halk lanm r. iirinden, “Hikâye” türkülerden yarar- iiriyle tan nm ve sevil- ëò Çe itli illerde edebiyat ö retmenli i yapan mi tir. Tokatl olan sanatç çocukluk ve genç- sanatç n geçti i yörelerden izlenimlerini iirlerinde yans tm kurtulu sava türk Kurtulu r. Yurt ve do a sevgisi, kitab s k i ledi i temalardand r. Ata- air a dakiler- den hangisidir? A) Naz m Hikmet B) Bedri Rahmi Eyüpo lu C) Cahit Külebi D) Erdem Beyaz t E) Hilmi Yavuz lk lk iir Kapal çar 'da gelene in izleri görülür. baz lar r. Bu parçada sözü edilen iiri Varl k dergisinde ç kt . Sevgilerde, Evler, Dar Ça Sava ’nda, Adam n Biri eserle- rinden baz lar n ilk iirlerinde biçim, ölçü ve kafiye vard r. anka e itim yay nlar lik y llar iir kita-plar ndan r. air a Bu parçada sözü edilen dakiler- den hangisidir? A) Faz l Hüsnü Da larca B) Behçet Necatigil C) Cahit Zarifo lu D) Attilâ lhan E) Hilmi Yavuz êò dakilerden hangisi Behçet Necatigil’ in eserlerinden de ildir? íò A) Kapal Çar iirlerinde öz Türkçe kelimeler yan nda kendi B) Karadut C) Sevgilerde türetti i kelimeler de kullan r. Güçlü bir Türkçe D) Dar Ça E) Arada tutkusu olan sanatç için "Türkçenin ses bayraktar , Türkçenin ulu ç nar " gibi tabirler kullan lm r. Türk edebiyat n en üretken airle- rinden olan sanatç "Çocuk ve Allah", "Havaya Çizilen Dünya" eserlerinden baz lar Bu parçada tan lan sanatç a den hangisidir? A) Melih Cevdet Anday B) Faz l Hüsnü Da larca C) Ahmet Hamdi Tanp nar D) Erdem Beyaz t E) R fat Ilgaz r. dakiler- éò iirlerinde duygudan çok dü ünce ve sembol vard r. Bu yönüyle Garipçilerden ayr r. iirin yan s ra edebiyat dünyas na "Edebiyat zda isimler Sözlü ü" ve "Edebiyat zda Eserler Sözlü ü" gibi kaynak eserler de kazand rd . Bu parçada sözü edilen sanatç a da- kilerden hangisidir? A) B.Rahmi Eyübo lu B) Melih Cevdet Anday C) Ziya Osman Saba D) Behçet Necatigil E) Cahit Zarifo lu ïïï Garip D èò iirimize yenilik getiren airlerin önemli tem- silcilerindendir. Kendine özgü bir biçemi olan ---- ïïò Garip ve sal gerçekçilik ak iirlerinde, güçlü bir Türkçe me alm r. ----, iirlerinin yer ald r. Çocuk ç km r. n sözcüsüdür ve kuru- aretlerini kullanmam Elde Var Hüzün adl iirler kale- r. Sisler Bulvar , iir kitaplar vard r. Bu parçada sözü edilen sanatç a tan nm da- kilerden hangisidir? yap tlar ndan biridir. Bu parçada bo iirine kar iirlerinde büyük harf ve noktalama cusudur. iirleri de kaleme alan sanatç ayr ca Kurtulu Sava 'n anlatan destan tarz nda kinci Yeni iir Mavi dergisinde Maviciler diye bilinen toplum- iir dili ve tutkusu göze çarpar. "Türkçem benim ses bayra m." dizesi bu tutkuyu yans nda Yenili i Sürdüren b rak lan yerlere s ras yla dakilerin hangisinde verilenler geti- A) Attila lhan B) Melih Cevdet Anday C) Hilmi Yavuz D) Behçet Necatigil rilmelidir? E) Cahit Zarifo lu A) Faruk Nafiz Çaml bel - Han Duvarlar B) Erdem Beyaz t - Sebep Ey ïîò Ressam, C) Mehmet Akif Ersoy - Safahat air ve akademisyendir. Halk iirle- rinden yararland ; kafiye, cinas ve aliteras- D) Faz l Hüsnü Da larca - Çocuk ve Allah yonlara yer verdi. Türk nak E) Bedri Rahmi Eyübo lu - Karadut ma sanatlar land gibi; türkü, ninni, bilmece deyim ve deyi lerini de ressaml ve kilim ve oy- n desenlerini resimlerinde kuliirlerinde kulland . iirlerinde n etkisi görülür. Dol Kara Bak r Dol iir türünde, Can m Anadolu gezi türündeiirleriyle adeta özde le mi tir. Sevgilerde’yle, ----; Fahriye Abla’s yla, ----; Ben Sana Mecburum’uyla, ----; buna en güzel örnektir. Bu parçada bo b rak lan yerlere, a - dakilerin hangisinde verilenler s ras yla getirilmelidir? A) Behçet Necatigil – Ahmet Muhip D ranas – Attila lhan ki eserlerinden baz lar anka e itim yay nlar airlerimizin adlar , baz çò Kimi r. Bu parçada sözü edilen sanatç a da- kilerden hangisidir? A) Attila lhan B) Bedri Rahmi Eyübo lu C) Hilmi Yavuz D) Behçet Necatigil E) Faz l Hüsnü Da larca B) Faruk Nafiz Çaml bel - A.Hamdi Tanp nar Necip Faz l K sakürek C) Faz l Hüsnü Da larca - Attila lhan – Ahmet Muhip D ranas D) Faruk Nafiz Çaml bel - Orhan Veli Kan k Yahya Kemal Beyatl E) Ahmet Muhip D ranas - Cahit S tk Taranc Behçet Necatigil ïíò 1939’da Mara ’ta do an sanatç kavgaya da yer vermi tir. nce bir duyarl kla ördü ü iirlerine slami bir hava yay lm “Sebep Ey” sanatç n ilk iir kitab Bu parçada tan lan sanatç lerden hangisidir? A) Behçet Necatigil dakilerden hangisi Faz l Hüsnü Da - ïðò C) Cahit Külebi A) Çocuk ve Allah D) Faz l Hüsnü Da larca B) Çak E) Erdem Beyaz t C) Üç ehitler Destan D) Havaya Çizilen Dünya E) ïïî B) Cahit S tk Taranc larca’n n eserlerinden de ildir? n Destan aret Çocuklar iirlerinde , sevgiyi güzelli i i lerken gerekti inde r. r. a daki- GAR P DI INDA YEN SÜRDÜREN ïò Edebiyatla küçük ya larda ilgilenmeye ba layan sanatç Mara gazetelerinde Test - II R íò Modern iir ve hikâ- iiri, kültürümüzü ve tarihi kaynakla- çok iyi bilen air iirlerinde tasavvufa, yeler yazd . Bir süre kurucular ndan oldu u mitolojiye, divan kültürüne s k s k gönderme- Mavera dergisini yönetti. Çocuklar için yazd ler yaparak kendine özgü kelime haznesi ge- Yürek Dede ile Padi ah adl eseriyle Türkiye li tirdi. yazarlar Birli i’nden çocuk edebiyat dal nda yaz lar yazmakta olan ödül ald . revlisi olarak çal maktad r. Bak Bu parçada sözü edilen sanatç a zemli da- rfan Külyutmaz takma ad yla mizahi iirler adl air halen ö retim göKu u, Gi- iir kitaplar olan sanatç kilerden hangisidir? vard r. A) Attila lhan Bu parçada sözü edilen sanatç a B) Cahit Külebi D) Behçet Necatigil E) Cahit Zarifo lu A) Yavuz Bülent Bakiler B) Behçet Necatigil C) Hilmi Yavuz D) Attila lhan E) Cahit Külebi daki cümlelerin hangisinde bir bilgi A) vard r? Faz l Hüsnü Da larca, çocuk duyarl ve safl yans tan iirler de yazm B) iirleri yan nda epik anka e itim yay nlar ìò (I) Attila lhan maviciler (II) iir ak yanl latm , (III) garip ve ikinci yeni km ba - iirine kar r. Eserlerinde (IV) toplumsal ve birey- sel konular kültürümüzün zenginli iyle yo- urmu tur. (V) Karadut, Yardan Mektuplar tan nm Bu eserleridir. parçada numaralanm hangisinde bilgi yanl A) I. B) II. bölümlerin vard r? C) III. D) IV. E) V. r. Erdem Beyaz t, Cahit Zarifo lu ve Hilmi Yavuz belirli bir iir ak yan, kendilerine özgü na dâhil olmaüsluplar yla almaya çal an mistik duyarl yol a sahip airlerdir. ëò Faz l Hüsnü daha çok Millî Edebiyat gelene inden et- gelere, Behçet iirlerinde söz sanatlar na, imairaneli e ve duyguya önem vermi lerdir. E) Mavi Hareketi'nin öncüsü olan Attilâ lhan iirini toplumcu gerçekçi bir zemine dayand rm ; divan ve Bat rinden yararlanm r. iiri gelenekle- Necatigil, airler garip, ikinci yeni gibi topluluklara kat lmam lard r. Görü ve ideolojilerini iirlerine temel yapma- lard r. kilenmi lerdir. Garipçiler Da larca, Attila lhan ve Cahit Külebi gibi C) Hisar dergisi etraf nda toplanan sairler D) da- kilerden hangisidir? C) Yavuz Bülent Bakiler îò n deneme ve günlük gibi mensur eserleri de aç iirlerinde yeni bir dil, üslup ve ba- arayarak iirde yenili i sürdürmü ler- dir. daki eserlerden hangisi bu parçada sözü edilen A) Üç airlerden birine ait de ildir? ehitler Destan B) Ye eren Otlar C) Eski Toprak D) Yol Üstündeki Semender E) Elde var Hüzün ïïí Garip D êò Cahit S tk Taranc uyak kulland etkisiyle hece vezni ve ilk dönem ve Orhan Veli'ye yak nla Garip ak ïðò iirlerinden sonra sonras nda ise Garip'ten de uzakla p kinci divan ve halk eleri ve biçim aray lar ark öne öykü kitab Kahve”, “Gün I Cahit (III) Evler’de Sava ’nda adl eseri (V) Atatürk Oratoryosu’na temel olu turmu tur. ç kard . n yan nda Bu ”, “Bir Sabah Uyan- parçada numaralanm hangisinde bilgi yanl mak” gibi iir kitaplar da vard r. Bu parçada sözü edilen sanatç a (I) iiri geleneklerinden faydalan- r. (IV) Atatürk Kurtulu . Öykü ve oyunlar nda ise psikolojik “Gazoz A ac ” adl yans tan iir kitab (II) Adam n Biri’dir. Bu kitaptan sonra yay mlad de insan-do a ili kisine felsefe düzleminde yakla izlenimler Külebi’nin ilk Yeni havas na girdi. Kendisine özgü bir biçim- iir iirlerinde çocuklu unun ve gençli inin geçti i yörelerden . 1976 nda Yenili i Sürdüren A) I. da- B) II. bölümlerin vard r? C) III. D) IV. E) V. kilerden hangisidir? A) Hilmi Yavuz ïïò Türk edebiyat nda baz B) Attila lhan airler garip, be ceci gibi topluluklara kat lmam lard r. C) Sabahattin Kudret Aksal rinde yeni bir dil, üslup ve bak D) Behçet Necatigil rak bireysel olarak E) Cahit Külebi lerdir. aç heiirle- araya- iirde yenili i sürdürmü - dakilerden hangisi bu parçada sözü éò daki eserlerden hangisi tür bak ndan di erlerinden farkl r? A) Kurtlar Sofras B) Ta Devri C) Yang n D) Çevre E) Bedreddin Üzerine iirler anka e itim yay nlar edilen airlerden de ildir? A) Mehmet Ç narl B) Hilmi Yavuz C) Attila lhan D) Cahit Külebi E) Cahit Zarifo lu ïîò Ba ka bir yaln zl kta bo ulduk / havas zl ktan Sanki bir tesbih koptu tane tane savrulduk Köy köy bucak bucak memleket memleket Ne solculu umuz solculuktu ne sa z Karanl k bir kap ölüp üstümüze kapand lar èò Attila lhan’ n a daki eserlerinden hangisi nesir türünde de ildir? Kimse bizi sevmedi / a r kan kayb Bu dizelere bak larak Attila z lhan’la ilgili daki yarg lardan hangisi söylenebi- A) Hangi Bat lir? B) Abbas Yolcu A) C) Dersaadette Sabah Ezanlar iirlerinde imge ve söz sanatlar na rastlanmaz. D) Sokaktaki Adam B) E) Ya mur Kaça Divan edebiyat gelene inden yararlan- r. C) A k temas iirlerinde ba ar yla anlat- r. çò dakilerden hangisi Hilmi Yavuz’un eserlerinden de ildir? A) Sebep Ey C) Gizemli B) Bak iirler D) Ak am E) Bedreddin Üzerine ïïì Ku u iirler iirleri D) Toplumsal içerikli iirler de yazm E) Duyulmad k sözcüklere yer vermi tir. r. kinci Yeni iiri HAZIRLIK ÖDEV 1. II. Yenicilerin özelliklerinden be ini yaz 2. II. Yenicilerin temsilcilerini yaz z. z. 3. II. Yeni iirinde s k i lenen temalar nelerdir? 4. Sezai Karakoç’un edebi özelliklerini ve eserlerini yaz z. 5. Edip Cansever’in edebi özelliklerini ve eserlerini yaz z. 6. Cemal Süreya’n n edebi özelliklerini ve eserlerini yaz z. ïïë 6. NC YEN (1954 –1960) II. Yeninin Özelliklerini çeren Örnek Dizeler “Ba lad Afrikas uzun bir gece” “Güvercin ku kusu c rlak güne Üvercinka” “Gözleri göz de il gözistan” “Geceler yukarda telcekbulutcak” “Il m günleri gelirdi taraçalar Uzat rd ” “Denizin pencereleri sürgülüydü” “At istedim evin gö ü gerindi” “Yaln zl n dükkânlar n- da has r koltuklarda oturduk” “Bu denizler ne güzel böyle de il mi “f” ( lhan Be rk) (Cemal Sürey a) “Bir f’diniz Önasyalarda o ey evlerde” “Sizi görmüyor muyum Ò dikkat! Trenlere çikolata yediriyorum” “En ak ll taraf md r bal kla deniz tutmak” “Çocu u çocukluyor bir düdü ün k rm ” “Güne bir pazartesi olarak duruyor burnunuzda” (Ed ip Can sev er ) “Seni ça yorum parmak- “Ses k . Ate y rt ld . Çarp ld k.” “Bir bülbül içimde sedefle kaplan yor” “Kaybolursa ta lar içinde ta lar getiren ta bir bulut” “Bahar seller götürdü bouldu yaz” (S ez ai Ka rako ç (Ec e Ay han) ïïê ) “Üzünç yüklenmi bir gemi so uk tir e renkli sal günleri arkam zdan ko ard ” “En cumartesili bir stanbul dü ünerek bu kantolar dü ünüyorsun” “Yüzüklerinde alt n parmaklar tak ym ” “arsenik esine eylül doluyor” “Kendini do uruyordu bir cinaedi.Dimdo ru.” “Topa ac ndan aparthanlarda odas bulunamaz” “Ve bir melankolya çiçe i, saks da” anka e itim yay nlar lar mdan süt emmeye” : kinci Yeni NC YEN Türk iirinde 1950'den sonra Garip ak toplumsal gerçekçi na ve 1940 ku airlerine tepki olarak do an, de m ve soyutlamalarla yeni bir söyleyi i amaçlayan ak r. iirdeki : ik imge, ça Onlar n Garipçilerle tek ortak yönleri Ò n iiri iir ekil özgürlü ünü sürdürmeleri, ölçü ve kafiyeyi önemsiz görmeleri ve gerçeküstücülük (sürrealizm) ak ndan etkilenmeleridir. II. Yeni ismini, Muzaffer Erdost 1956 y ndaki “Pazar Postas ” dergisinde ilk kez kullan r. Ba ca temsilcileri: Edip Cansever Cemal Süreya Ece Ayhan FRE: Sezai Karakoç ECE SÜT ç Ülkü Tamer Turgut Uyar GENEL ÖZELL KLER Yeni bir söyleyi meydana getirmeyi hedeflediler. iirin üslûbu, konu ma dilinden uzak ve mant k dokusundan ar nd lm , özgün olmal r. Kapal ve soyut bir anlat m ile konu ma diline s rt çevirmi lerdir. anka e itim yay nlar lhan Berk iiri daha çok ayd n kesimin ve elit tabakan n zevkine hitap eder. Yani ayd nlara seslenmektedir. Karamsarl k, yaln zl k, bunal m s k kullan lan temalardand r. iirde imgeye, hayal gücüne ve duyguya a iirin belli bir konusu olmayabilir. rl k verilmelidir. iirin kayna duygudur. Ölçü, kafiyeye gerek yoktur. Ahenk musiki ve anlat m zenginli iyle sa lanmal r. Gerçeküstücülerin (sürrealizm) kulland klar bilinçalt harekete geçirme yönteminden faydalan r. iir yoruma aç k olmal r. NOT : lhan Berk, “Anlamazsan z atars z, okumazs z. iirden anlamak iir üstüne söz etmek okuyucunun i i de ildir.” der. Ece Ayhan okuyucuya hakaret eder. ‘Ben bütünüyle bunlar n be enilerine, tarih anlay lar na, görü lerine kar m. Hiçbir ba lant kurmak niyetinde de ilim kendileriyle. Okur akbabayd , akbabad r hala.” ïïé kinci Yeni kinci Yeni iirinde Dil ve Anlat m Ò Sözcükler aras ndaki anlamsal ba lant lar kopararak yeni görüntüler olu turma yolunu seçmi lerdir. Tesadüfen seçilmi kelime veya cümlelerin alt alta s ralanmas yla iirin olu turuldu u intiba verirler. Genelde cümle yap lar bozuktur. Bir bo vermi lik havas hâkimdir. iirde öyküleyici anlat m yolu terk edilmelidir. Çünkü iir öykü de- ildir. Ahlâksal de erler, erdem, gerçek ve toplum gibi temel ö eler iirin amac olmamal r. CUMHUR YET DÖNEM NDE ETK OLAN AKIMLAR (V) KÜB ZM 20.yy 20. yüzy n ba nda empresyonizme bir tepki olarak ortaya ç kan ve daha çok resim alan nda kendini gösteren, sonradan öteki sanat dallar na da etkileyen yapan, konunun sadece görünen taraf görünmeyen taraflar da de il, göstermeye çal an bir ak md r. eyi geometrik çal Ba ekil içinde görmeye anka e itim yay nlar Her r. ca Temsilcileri: Apollinaire, Max Jacob, Jean Cocteau, Blaise Cendrars DADA ZM (Kurals zl k) 20.yy 20. yüzy n ilk çeyre inde Tristan Tzara adl gencin etraf nda toplanan bir grup air taraf ndan kurulmu tur. Dil ve estetik kurallar tan mayan bilincin, istikrar n, kabul edilmedi i ba bo bir yöntem sergileyen ve kapabenimseyen bir sanat ak r. Kurals zl kural olarak tan lard r. Dadaizm, iki türlü nitelik gösterir: 1) Kübizmin bir devam olmas 2) Ku kuculuk, olumlu ya da olumsuz hiçbir kesin yarg ya varama yan, ku ku içinde kalmay uygun bulan bir dü ünce yoludur. Ba ca Temsilcileri: Tristan Tzara, Breton, sodore, Aragon, Marcel Janco, Jean Arp, Emmy Henningsen, Richard Hülsenbeck SÜRREAL ZM (Gerçeküstücülük) 20.yy (Bilgi için sayfa 85’e bak ïïè z.) : iiri kinci Yeni ED P CANSEVER (1928-1986) 1957’de yay nlanan “Yerçekimli Karanfil” ile kendisine özgü bir Ò iiri : iir evreni kurdu. II.Yeniciler içinde en çok ve en uzun dönem iir yazan airdir. II.Yeni içindeki baz airler gibi anlams zl kapal ve anla lmas güç, olsa da anla savunmad . iirleri rl ktan uzak de ildir. Su Yan ndaki Parklar Ba lar yaln zl k ve gece , Önce denizden. Ya parktay z, ya meyhanede; Bir parça daha harcar z gençli imizden.. Görünmez caddeler ktan Görünmez karanl kta parklar. Tam içilecek zaman r arab n, Kad nlar n en güzel saatidir, Bir garip hali vard r insanlar n.. Yosun kokusu, rüzgar, Gezinirken duydu umuz.. Hava s cak m s cak, Temmuz.. Uzan r k rlara do ru Yaln zl olan. Bu saatte sessizlik ac r, Gelecektir parka yaln zl duyan… (Edip Cansever) Eserleri: iir : Düz yaz : kindi Üstü, Dirlik Düzenlik, Yerçekimli Karanfil, Ça lmayan Yakup, Sevda ile Sevgi, Umutsuzlar Park , Tragedyalar, Oteller Kenti, Yeniden airin Seyir Defteri, Ben Ruhi Bey Nas m, Bezik Oynayan Kad nlar, Sonras Kal r... Gül Dönüyor Avucumda TURGUT UYAR (1927-1985) iirimizi biçim ve öz bak ndan yenile tirmi tir. Kapal , soyut anlat m tarz benimsemi , iirinin ça m gücünü zenginle tirmi tir. iir çizgisini olu turan unsurlar aras nda halk, divan ve Bat edebiyat sayabiliriz. Gerek öz gerekse biçim bak ndan sürekli de en, halk iirinden divan iirine geni bir kültür birikimini de erlendirirken kendisi olabilen bir iiri geli tirmi tir. Eserleri: iir : Tütünler Islak, , Arz- Hal, Dünyan n En Güzel Arabistan’ , Türkiye’m, Her Pazartesi, Divan, Toplu iir, Dün Yok mu, Büyük Saat, Kayay Delen ncir (Behçet Necatigil iir Ödülü) Tut ki Ben tut ki sen bir iiri çok iyi yazsan ya da çok iyi bir iir yazsan bir saatin aral ks z i leyi i bir çocu un bir sokak kedisini sevi i bilmem ki sanki güzel bir ak am gibi onun için her ak am iyi ya amal m yani k skan lan onu demek istedi im hepsi (Turgut Uyar) ïïç kinci Yeni SEZA KARAKOÇ (1933- …. ) Yeni biçim ara rmalar yla, de ik imgelerle kendine özgü mis- Ò : tik ve slami içeri e yer vermi tir. dile getirdi i “Monna Roza” iiri me hurdur. Arzulad yazm dirili neslini anlatt fikir, öykü ve çeviri kitaplar r. Dü üncelerini yeni ve kapal bir üslûpla vermesiyle II. Yeni kabul edilmektedir. Eserleri: iir : rla K rk Saat, Taha'n n Kitab / Gül Mu tusu, Ayinler / Çe meler, Körfez / ahdamar / Sesler, Zamana Adanm Sözler, Leyla ile Mecnun, Ate Dans , Al n Yaz Saati, Monna Rosa (1-2-3-4), Karay lan , Gündönümü, Dirili Mu tusu, Dü ünce: Ruhun Dirili i, K yamet A nsanl n Dirili i, Yitik Cennet, Makamda, Dirili Neslinin Âmentüsü, Ça ve lham I-II-III-IV, slâm n Dirili i, Unutu ve Hat rlay , Varolma Sava ... nceleme Yunus Emre, Mehmed Âkif, Mevlâna Hikâye: Portreler, Meydan Ortaya Ç kt nda Tiyatro: Arma an Mona Roza Mona Roza, siyah güller, ak güller Geyvenin gülleri ve beyaz yatak Kanad k k ku merhamet ister Ah, senin yüzünden kana batacak Mona Roza siyah güller, ak güller Ulur aya kar kirli çakallar Ürkek ürkek bakar tav anlar da a Mona Roza, bugün bende bir hal var Ya mur i ri i ri dü er topra a Ulur aya kar kirli çakallar Açma pencereni perdeleri çek Mona Roza seni görmemeliyim Bir bak n ölmem için yetecek Anla Mona Roza, ben bir deliyim Açma pencereni perdeleri çek... Zeytin a açlar sö üt gölgesi Bende ç kar güne ayd nl a Bir ni an yüzü ü, bir kap sesi Seni hat rlat yor her zaman bana Zeytin a açlar , sö üt gölgesi Zambaklar en ss z yerlerde açar Ve vard r her vah i çiçekte gurur Bir mumun ard nda bekleyen rüzgar ks z ruhumu sallar da durur Zambaklar en ss z yerlerde açar Ellerin ellerin ve parmaklar n Bir nar çiçe ini eziyor gibi Ellerinden belli oluyor bir kad n Denizin dibinde geziyor gibi Ellerin ellerin ve parmaklar n Zaman ne de çabuk geçiyor Mona Saat on ikidir söndü lambalar Uyu da turnalar girsin rüyana Bakma tuhaf tuhaf gö e bu kadar ïîð Ak amlar gelir incir ku lar Konar bahçenin incirlerine Kiminin rengi ak, kimisi sar Ahhh! beni vursalar bir ku yerine Ak amlar gelir incir ku lar Ki ben Mona Roza bulurum seni ncir ku lar n bak lar nda Hayatla doldurur bu bo yelkeni O masum bak lar su kenar nda Ki ben Mona Roza bulurum seni rg n k rg n bakma yüzüme Roza Henüz dinlemedin benden türküler Benim a m s maz öyle her saza En güzel ark bir kur un söyler rg n k rg n bakma yüzüme Roza Art k inan bana muhacir k Dinle ve kabul et itiraf Bir so uk, bir garip, bir mavi s Alev alev sard her taraf Art k inan bana muhacir k Ya murlardan sonra büyürmü ba ak Meyvalar sab rla olgunla rm Bir gün gözlerimin ta içine bak Anlars n ölüler niçin ya arm Ya murlardan sonra büyürmü ba ak Alt n bilezikler o kokulu ten Cevap versin bu kanl ku tüyüne Bir tüy ki can verir bir gülümsesen Bir tüy ki kapal gece ve güne Alt n bilezikler o kokulu ten Mona Roza siyah güller, ak güller Geyve'nin gülleri ve beyaz yatak Kanad k k ku merhamet ister Aahh! Senin yüzünden kana batacak! Mona Roza siyah güller, ak güller (Sezai Karakoç) iiri kinci Yeni Ò Sürgün Ülkeden Ba kentler Ba kentine iiri : Senin kalbinden sürgün oldum ilkin Bütün sürgünlüklerim bir bak ma bu sürgünün bir süre i Bütün törenlerin ölenlerin ayinlerin yortular n d nda Sana geldim ayaklar na kapanmaya geldim Af dilemeye geldim affa lay k olmasam da Uzatma dünya sürgünümü benim Güne i bahardan kopar p n bu en onulmaz ndan kopar p Bir tuz bulutu gibi Savuran yüre ime Ah uzatma dünya sürgünümü benim Nice yoruldu um ayakkab lar mdan de il Ayaklar mdan belli Lambalar e ri Aynalar akrep mele i Zaman çarp lm at n son hayali Ey gönlümün do urdu u Büyüttü ü emzirdi i Ku tüyünden Ve ku sütünden Geceler ve gündüzlerde nsanl a an t gibi yükseltti i anka e itim yay nlar Ev miras de il miras n hayaleti Sevgili En sevgili Ey sevgili Uzatma dünya sürgünümü benim Bütün iirlerde söyledi im sensin una dedimse sen Leyla dedimse sensin Seni saklamak için görüntülerinden faydaland m Salome'nin Belk s' n Bo unayd saklamaya çal mam öylesine a ikars n bellisin Ku lar uçar senin gönlünü taklit için Ellerinden dev irir bahar çiçeklerini Deniz gözlerinden al r sonsuzlu un haberini Ey gönüllerin en yumu en derini Sevgili En sevgili Ey sevgili Uzatma dünya sürgünümü benim ïîï kinci Yeni llar geçti sapan olumsuz iz b rakt toprakta Ò ld zlara uzan p hep seni sordum gece yar lar nda Çat katlar nda bodrum katlar nda Gölgendi gecemi ayd nlatan e siz lamba Hep Kanl ca'da Emirgan'da Kandilli'nin kur uni afaklar nda Seninle söyle ip durdum bir ömrün bahar nda yaz nda imdi onun birdenbire gelen sonbahar nda Sana geldim ayaklar na kapanmaya geldim Af dilemeye geldim affa lay k olmasam da Ey ça da Kudüs (Meryem) Ey s rr gönlünde ta yan M Ey ipeklere yumu akl k ba r (Züleyha) layan merhametin kalbi Sevgili En sevgili Ey sevgili Uzatma dünya sürgünümü benim Da lar n y gördüm bir Venüs barda nda Köle gibi sat ld m pazarlar pazar nda Güne in sarard gördüm Konstantin duvar nda Gölgendi yans anka e itim yay nlar Senin hayallerinle yand m dü lerin civar nda p duran bengisu p nar nda Ölüm dü üncesinin beni sard u anda Verilmemi hesaplar n korkusuyla Sana geldim ayaklar na kapanmaya geldim Af dilemeye geldim affa lay k olmasam da Sevgili En sevgili Ey sevgili Uzatma dünya sürgünümü benim Ülkendeki ku lardan ne haber vard r Mezarlardan bile yükselen bir bahar vard r k cellad ndan ne ç kar madem ki yar vard r Yoktan da vardan da ötede bir Var vard r Hep suç bende de il beni yak p y kan bir nazar vard r O ark ya özenip söylenecek m sralar vard r Sak n kader deme kaderin üstünde bir kader vard r Ne yapsalar bo göklerden gelen bir karar vard r Gün batsa ne olur geceyi onaran bir mimar vard r Yanm sam külümden yap lan bir hisar vard r Yenilgi yenilgi büyüyen bir zafer vard r rlar n s rr na ermek için sende anahtar vard r Gö sünde sürgününü geri ça ran bir damar vard r Senden ümit kesmem kalbinde merhamet adl bir ç nar vard r Sevgili En sevgili Ey sevgili ïîî (Sezai Karakoç) : iiri kinci Yeni LHAN BERK (1916-2008) iire vezin ve kafiye ile ba lam olmas na ra men daha sonra Ò iiri : sürekli bir yenilik pe inde ko tu u görülür. iirlerinde sürekli soyut bir dil arad görülür. iirlerinde cinsellik ve tarih ana temalar aras nda yer al r. Çe itli nesneleri, kent, sokak gibi olgular iirle tirdi. Eserleri: iir : Güne i Yakanlar n Selam , Günayd n Yeryüzü, stanbul, Türkiye ark , enlikname, Köro lu, Çivi Yaz , Ota ,  kane, Ta bask , Atlas, Kül, stanbul Kitab , Güzel Irmak, Dün Da larda Dola m Evde Yoktum, Galata, M rkalyoni ne, Galile Denizi, Kitaplar Kitab Üç Kez Seni Seviyorum Diye Uyand m Üç kez seni seviyorum diye uyand m Tuttum sonra çiçeklerin suyunu de Bir bulut ba alm tirdim gidiyordu görüyordum. Sabah n bir yerinden dü mü gibiydi yüzün. Soka balkonlar yar m kalm bir iiri teptim ld m yemekler yapt m kendime otlar kuruttum -Taflan m! diyordu bir ses duyuyordum. Cumhuriyetin ilk günleri gibiydi yüzün. Kalkt m sonra bir a bir yukar dola m iirler okudum iirlerdeki ya a geldim Karanfil sak z kokan solu unu üstümde duydum. Eskitiyorum eskitiyorum kal yor ne kadar güzel oldu un. Ne Böyle Sevdalar Gördüm Ne Böyle Ayr klar Ne zaman seni dü ünsem Bir ceylan su içmeye iner Çay rlar büyürken görürüm Her ak am seninle Ye il bir zeytin tanesi Bir parça mavi deniz Al r beni Seni dü ündükçe Gül dikiyorum elimin de di i yere Atlara su veriyorum Daha bir seviyorum da lar lhan Berk) ïîí kinci Yeni CEMAL SÜREYA (1931-1990 ) II. Yeni iirin s cak halk diline fazlaca yer veren tan nm “ iir anayasaya ayk ur. Ò airidir. r.” diye bir mizah gerçekçili iyle konu- iirin, ak l, mant k ve düzenle uyu amayaca Törelerle çat ma içindedir, bu yüzden sanat n, belirtir. iirin, düz yaz n töreleriyle de çat arak dü üncelerini ifade eder. airin iirlerinde dünyay bir modern ressam n gözleriyle süzmek vard r. II. Yenilerin soyut iirlerine kar iirleri anlam bak kapal somut iirler yazm r. ndan II. Yenilere göre aç k, toplumculara göre r. Eserleri: iir : Üvercinka, Göçebe, Beni Öp Sonra Do ur Beni, S cak Nal ve Güz Biti iøïçèèå Þ»¸9»¬ Ò»½¿¬·¹·´ ··® J¼$´$÷ , Sevda Sözler Deneme : Günübirlik, apkam Dolu Çiçekle Düz yaz : On Üç Günün Mektuplar , Güvercin Curnatas , Toplu Yaz lar, Folklor iire Dü man de eriyle Yan de eriyle yan yana yürürken Cehennem soka nda birey olmak, Ve en inceldikten sonra lkel sözcüklerle konu mak seninle. Saat be nalburlar pencerelerden Madeni paralar gösteriyorlar, Yaln zl soruyorlar, yaln zl k, Bir ovan n düz olu u gibi bir ey. Hiç bir eyim yok ak p giden sokaktan ba ka Ke ke yaln z bunun için sevseydim seni. Beni Öp Sonra Do ur Beni imdi utançt r tanelenen sar n çocuklar n ba aklar nda. Ovadan bir leylâk kokusu ovadan gözü ba çeviriyor o küçücük güne imizi. Ta arak evlerden taraçalardan gelip sesime yerle iyor. Sesimin esnek bald ran sesimin alaca bald ran . Ve ku lara do ru fildi i: rüzgâr n tavr . Da : güne iskeleti. Tahta heykeller aras nda denizin yavrusu kocaman. Kan görüyorum ta görüyorum bütün heykeller aras nda karabasan k acemi -uykusuzlu un sütlü incirikovanlara s zm yor. Annem çok küçükken öldü beni öp, sonra do ur beni. ïîì (Cemal Süreya) : iiri kinci Yeni ECE AYHAN (1931-2002) kinci Yeni” tan yerine “Sivil iir”i önerdi ve kulland . “Sivil Ò iiri : iir, s iir, marjinallik, etik” gibi belli kavramlar düz yaz landa öne ç kar. “ mge ustas ” övgüsünü ele tirmenlerden alm r. Kentli küçük insan tipini i ledi. Bir çe it ön söz olu turan u m sralar onun iirini anlatmaktad r. iirimiz karad r abiler iirimiz her i i yapar abiler iirimiz gül kurutur abiler iirimiz erkek emzirir abiler iirimiz mor külhanidir abiler iirin kilit noktas dildir. Sözcükleri ses yap kas tl olarak bozan airin (mesela “debelenmi ” yerine “gebelenmi ” gibi) sözcükleri ve cümleleri de tirmek gibi oyunlara s k ba vurdu u görülür. Eserleri: iir : Devlet ve Tabiat, Yort Suval, Bak z Bir Kedi Kara, Zambakl Padi ah, Sivil iirler, Ortodoksluklar, K nar Han Denizleri… Fayton O sahibinin sesi gramofonlarda çal nan ey incecik melankolisiymi yaln zl n intihar karas bir faytona binmi geçerken ablam caddelerinden ölümler a pera'n n Esrikmi herhal bahçe bahçe çiçekleri olan ablam (Ece Ayhan) çiçeksiz bir çiçekçi dükkân n önünde durmu tüllere sar mor bir Karada tabancas yla zakkum foto raflar varm Cezayir menek eleri camekanda Ben ki son üç gecedir intihar etmedim hiç bilemem intihar karas bir faytonun a gö e atlar yla birlikte cezayir menek elerini seçip satan al ndan olabilir mi ablam n ÜLKÜ TAMER (1937- … ) II. Yeniye ak n ana karakteri olu tuktan sonra dahil oldu u halde kendine özgü imge dünyas ve süssüz, sade söyleyi iyle dikkat çekti Keskin bir ironiyle örülmü derin ac lar n ve be eri trajedilerin dile getirildi i iirinde 1970’ten sonra toplumsal duyarl klar öne ç kt . Eserleri: iir: So uk Otlar n Alt nda, Gök Onlar Yan ltmaz, Virgülün Ba ndan Geçenler, Ezra ile Gary, S ragöller,Yanarda n Üstündeki Ku ... Güne Topla Benim çin Seher Yeli Ç k Da lara Güne Topla Benim çin Haber let Dört Diyara Can m Güne Topla Benim çin Umutlar n Aras ndan Kirpiklerin Karas ndan Dö te B çak Yaras ndan Can m Güne Topla Benim çin Seher Yeli Yar Gözünden Havadaki Ku zinden Geceleri Gökyüzünden Can m Güne Topla Benim çin (Ülkü Tamer) ïîë LYS-ÖYS NC YEN dakilerin hangisinde bir bilgi yanl 1. 3. Durup dururken akl na gelmez ya mak ya murun Gitsen nereye gidebilirsin hâlâ bilmem vard r? Bizans’ta olmak belki iyi belki fena A) Güldürürken dü ündürmeyi de amaçlayan bir mizah anlay n ba ar veren yazarlar belki bunu da diyemem örneklerini Ben küçük dükkânlars z, kahvelersiz n ba nda Aziz Nesin, sokaklar sevmem, fat Ilgaz ve Muzaffer zgü'yü sayabiliriz. B) Odalar , duvarlar sevmem Deneme türünün özgün örneklerini veren çerik ve biçim özellikleri göz önünde bu- Nurullah Ataç, bir ele tirmen olarak yeni iirimizin ba ar mu bir yazar lunduruldu unda, yukar daki kazanmas nda etkili ol- daki zd r. li iyle hümanist dü ünü ün yerle mesi, halkç bir kültürün olu mas yolunda çaba D) zd r. A) lhan Berk B) E. Behiç Koryürek C) Ahmet Kutsi Tecer D) Yusuf Ziya Ortaç E) Cahit S tk Taranc iirlerini bireysel duyarl ktan çok toplumsal duyarl kla biçimlendiren - söylenebilir? C) Sabahattin Eyübo lu, dü ünce adam kim- göstermi bir ayd iirin a airlerden hangisi taraf ndan yaz ld Cemal ÖSS-2009 Süreya, Turgut Uyar ve Edip Cansever toplumcu gerçekçi iirimizin öncüleri ara- nda yer al r. Falih R fk Atay, Türkçenin inceliklerini ta yan, yal n, ak gezi yaz lar anlat yla an ve n ba ms z birer tür boyutu- na ula mas nda etkili olmu tur. ÖSS-2008 2. (I) kinci Yeni iiri, Garip iirine bir tepkidir. (II) Ba ka bir deyi le anlamdan, gerçekten, ya amdan kopman n iiridir. (III) Anlamdan kurtulmak, soyutlu u sa lamak için duyulmak yeni sözcükler üretme yoluna gidilmi tir. (IV) Söz dizimi de tirilmi , yeni tamlamalar kurulmu tur. (V) Bu yeniliklere Orhan Veli, Oktay Rifat ve Melih Cevdet öncülük etmi tir. Bu parçadaki numaralanm hangisinde, kinci Yeni yanl vard r? A) I. B) II. C) III. cümlelerin iiriyle ilgili bilgi D) IV. E) V. ÖSS-2008 ïîê anka e itim yay nlar E) 4. Nereden gelmi bu denizsiz kente, bu ya mart Konmu saat kulesinin üstüne Öyle bir zamans zl ktan izliyor beni Ça rsam hemen ç p gelecek, biliyorum Çok eski bir oyundan k ks z bir haberci gibi. Bu dizeler, kinci Yeni iirine ili kin a ada verilen özelliklerden hangisine örnek olu turmaz? A) Kapal bir anlat ma ba vurma B) Sesi ve ritmi önemseme C) Kendine özgü bir biçemi olma D) Sözcüklerin ça m gücünden yararlanma E) Duyulmad k yeni sözcükler olu turma ÖSS-2009 Konu Peki tirici NC YEN Uygulama A. da verilen cümlelerin kar 1. iirde duygu, hayal gücü ve imgeye a 2. iirin üslûbu konu ma dilinden ve mant ktan uzak olmal na do ru ise (D), yanl ise (Y) yaz z. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 6. Cümle yap lar Türkçenin dil kurallar na uygundur. ( ) 7. Ölçü, kafiye, ses ve kelime tekrarlar ahengi sa layan en önemli unsurlard r. ( ) 8. Daha çok ayd n ve elit tabakan n zevkine hitap ederler. ( ) 9. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 3. Söz dizimini zorlam , dilin al 4. lm rl k vermi lerdir. kal plar y kmaya çal , bunal iirde öyküleyici anlat m yolu tercih edilmelidir. 11. Sürrealizm ak 2. r. n etkisinde kalm lard r. 12. Ahlâki de erlere sayg 1. yla iir yazm lard r. , karamsarl k gibi temalar i lenmi tir. 10. Anla lmak için yazmak iirlerinin temel amac B. lard r. iir dili müzik ile söz aras nda, sözden çok müzi e yak n." anlay 5. Bireyin yaln zl 13. r. olmak gerekti ini savunmu lard r. iirsel söyleyi te gelenekten kopmamak gerekti ini savunmu lard r. daki cümlede bo b rak lan yere uygun kelimeyi yaz z. iirde …………………………………………………………………………...……...……………………… ak kinci Yeniciler ndan etkilenmi lerdir. iirde ……………………..………………, ……………………………………… ve …….…………………….. önem vermi lerdir. 3. iirin üslûbu ……………………………………...……………………... ve ………………...…………………………… uzak olmal 4. iirde yeni bir ……………………………………………..…………. meydana getirmeyi hedeflediler. 5. iir …………..………………………...………………………… aç k olmal r. r. 6. ……………………...………, ………………….……………… ve ……………...………………… gibi temalar s k kullanm lard r. 7. ………………………………………………………………………….…………….… diline s rt çevirmi lerdir. 8. 9. 10. radan insanlardan ziyade …………………………… …………………………...…. zevkine hitap etmi lerdir. iirin ahenk unsurlar ndan …………….….………………… ve …………………….……………… önemsiz görmü lerdir. iirde ………………………….……………………..……………… anlat m yolu terk edilmi tir. 11. Freud (Froyd)'un psikanaliz yönteminden hareketle rüyalara ve bilinç d esas alan ………………….………….. ak topluluklar , Türk na yönelen, otomatik yaz iirindeki ………………..……...……… ve …………………………………… etkilemi tir. ïîé kinci Yeni Ýò ïò daki yazar ve eser adlar do ru ekilde e le tiriniz. (Harfleri bo luklara yaz z.) A. Edip Cansever …. kindi Üstü B. Turgut Uyar …. Galile Denizi B. Turgut Uyar …. Dirlik Düzenlik C. Sezai Karakoç …. C. Sezai Karakoç …. Günayd n Yeryüzü D. lhan Berk …. Arz- Hal D. lhan Berk …. Dünyan n En Güzel íò A. Edip Cansever ahdamar iiri …. Mona Roza Arabistan’ îò …. K nar Han A. Ece Ayhan n Denizleri ìò A. Ece Ayhan …. Beni Öp Sonra Do ur Beni B. Edip Cansever …. Üvercinka B. Edip Cansever …. Sivil C. Cemal Süreya …. So uk Otlar n Alt nda C. Cemal Süreya …. Sonras Kal r D. Ülkü Tamer …. Yerçekimli Karanfil D. Ülkü Tamer …. Gök Onlar Yan ltmaz Üò Eserlerin airlerini yaz z. ïò Türkiye'm ……...…………...………………………………… îò Tütünler Islak Ûò ïò daki sorular cevaplay z. kinci Yenicilerle Garipçilerin ortak özelliklerini yaz …………………………….………………… iirler z. íò Kayay Delen ncir ……..……………..…………………… ìò Çivi Yaz …………………………...………………………… ëò Güne i Yakanlar n Selam êò Körfez ……………………….……………………… éò Gül Mu tusu èò ……………..……………… ……………………………..……………… rla K rk Saat …………………….…………………… çò Umutsuzlar Park …………..…………………………… ïðò Sonras Kal r …………………….………………………… ïïò Türkiye ………………………………….…………… ark ïîò Ortodokslular ………………………..………...….…..… îò uray götürün dedim onlara Buraya da, buray da Al n götürün dedim Çimenlerin tirse bu usunun üstünden Tirse bugünün dü lere de en üstünden ïíò Göçebe ………...……………...…………...………………… Dü lerin ayçiçe i giysilerinin üstünden ïìò Virgülün Ba ndan Geçenler………..…………….…… Pencere önümün niye uçtu unu. ïëò Edip Cansever’e ait bu dizelerde kinci Yeni ahdamar ………………………………………………….……. ïêò So uk Otlar n Alt nda …………………………………….. ïéò Dirlik Düzenlik ………………………………………………... ïèò Mona Roza ……………………………………………………. ïçò Galile Denizi …………………………………………………... îðò ïîè kindi Üstü ……………………………………………………... O zaman anlat m dedim onlara iirine özgü hangi özellikler vard r? Test - I NC YEN 1. Bursa I klar Askerî Lisesi ve Askerî Memurlar Okulunu bitiren sanatç n ilk kitab hece ölçüsü ile yazd ve toplumsal konular i leyen Arz- Hâl'dir. Dünyan n En Güzel Arabistan’ 4. Bombo oturdum rüzgâr dinledim (yay burcundan dönen) rma n dediklerine geçtim sonra. Geçip gidiyordum beni görmüyordu adl kitab yla bireyin iç dünyas na yönelerek yaln zl ve bunal ot yüklü bir ak am, yar m bir ay. i lemi tir. Bu parçada sözü edilen air a Bu dizelerin, biçim ve içerik özelliklerinden yola ç larak a daki edebiyat topluluklar ndan hangisinin iir anlay yantt söylenebilir? dakiler- den hangisidir? A) Ece Ayhan B) Cemal Süreya C) Edip Cansever D) Sezai Karakoç A) Yedi Me alecilerin B) E) Turgut Uyar kinci Yenicilerin C) Tanzimatç lar n D) Be Hececilerin E) Hisarc lar n daki air - eser e le tirmelerinden hangisi yanl r? A) Cemal Süreya - Günayd n Yeryüzü B) lhan Berk - Galile Denizi C) Edip Cansever - kindi Üstü D) Turgut Uyar- Tütünler Islak E) Sezai Karakoç - Mona Roza anka e itim yay nlar 2. 5. Gözlerimin gemileri ku istiyor Aç p kapand kça sevdam Kapan p aç yor bir mavi ahmaran süt istiyor kefeninde Üç ayl k ölmü çocuklar n Kerem ile Arzu geliyor 3. kinci Yeni savunmad . airlerinin ço u gibi anlams zl Asl ile Kamber Anla lmas güç, Ay kana kana bat yor kapal olmakla beraber yine de anlamdan ayr lmayan bir iire yöneldi. 1957'de yay nlanan Yerçekimli Karanfil ile kendine özgü bir iir evreni kurdu. Bu parçada sözü edilen air a dakiler- den hangisidir? A) Ece Ayhan B) Cemal Süreya C) Edip Cansever D) Sezai Karakoç E) Kemal Özer Bu dizelerin içerik ve biçim özellikleri dikkate al nd nda a hangisi taraf ndan yaz ld daki airlerden söylenebilir? A) Yahya Kemal Beyatl B) Orhan Veli Kan k C) Edip Cansever D) Mehmet Ç narl E) Attila lhan ïîç kinci Yeni dakilerden hangisi Sezai Karakoç’un 6. 9. eserlerinden de ildir? II. Orhan Veli Kan k - kinci Yeniciler IV. Orhan Seyfi Orhon - Be Hececiler ahdamar V. Kenan Hulusi Koray - Yedi Me aleciler C) Gül Mu tusu D) H Yukar da numaralanm rla K rk Saat E) Türkiye I. Cemal Süreya - Yedi Me aleciler III. Yusuf Ziya Ortaç - Be Hececiler A) Körfez B) den hangileri yanl I. 1923-1940 y llar aras nda etkili olmu tur. mgeye ve hayal gücüne a E) III. ve IV. rsa a daki dizelerden hangisinin ayraç içinde belirtilen sanatç ya ait oldu u söylenemez? iirlerde duyulmad k sözcükler kullan lm t r. IV. C) II. ve III. 10. Dil özellikleri dikkate al rl k vermi ler dir. III. ol- r? B) II. ve V. D) IV. ve V. II. sanatç -ba du u edebiyat toplulu u e le tirmelerin- ark A) I. ve II. 7. iiri A) E ilmi arza, kanar, muttas l kanar güller iirlerde özellikle Anadolu i lenmi tir. Durur alev gibi dallarda kanl bülbüller V. Cemal Süreya, Ece Ayhan ve lhan Berk (Ahmet Ha im) önemli temsilcilerindendir. B) Yumu ak ba kinci Yeni toplulu u ile ilgili olarak yur? leri yanl A) I.ve II. (Edip Cansever) yarg lardan hangi- B) II. ve III. D) IV. ve V. C) III. ve IV. E) I. ve IV. anka e itim yay nlar kar da numaralanm isem kim dedi uysal koyunum Kesilir belki fakat çekmeye gelmez boyunum C) Biz dalgalar, f rt nalar kahraman yi itleriz Ufuklardan ufuklara haber sorar, gezeriz (Enis Behiç Koryürek) D) Bir kudret-i külliye var ulvi ve münezzeh Kudsi ve muallâ, ona vicdanla inand m (Tevfik Fikret) E) Bedava ya yoruz bedava Hava bedava bulut bedava 8. Kitabe-i Sengi Mezar II (Orhan Veli Kan k) Mesele falan de ildi öyle, To be or not to be kendisi için; 11. Bir ak am uyudu; Uyanmay verdi. Ald lar, götürdüler. kand , namaz k nd , gömüldü. Duyarlarsa öldü ünü alacakl lar Haklar Alaca Alaca helal ederler elbet. na gelince... yoktu zaten rahmetlinin. Bu dizelerle ilgili olarak a dakilerden hangisi söylenemez? Bu parçada sözü edilen A) Serbest ölçüyle yaz lm r. B) Birle ik fiiller kullan lm r.. C) Konu ma diliyle yaz lm r. D) kinci Yeni iirine özgü imge a air a dakiler- den hangisidir? A) M. Emin Yurdakul B) A.Muhip D ranas C) F. Hüsnü Da larca D) Z.Osman Saba E) C. S tk Taranc rl kl , ka- pal bir anlat m vard r. E) S radan insanlar konu edilmi tir. ïíð iire heceyle ba layan, serbest ölçüyle hemen her konuda çok ürün veren, usta bir ozand r, ilk kitab ndan bu yana sürekli kendini a maya çal r. Bireyselden toplumsala, ulusaldan evrensele uzanan bir çizgide, özü ve söyleyi sa laml yla kolay öykünülemeyecek, özgün bir iir gerçekle tirmi tir. Türkçem benim ses bayra m." diyen ozan, kendine özgü bir dil yap , bir biçim yaratm r. Kurtulu Sava zla ilgili iirlerini bir kitapta toplam r. Yap tlar ndan biri de "Çocuk ve Allah"t r. Test - II NC YEN ïò Ahlâksal de erler, erdem, gerçek ve toplum gibi temel ö eler iirin amac olmamal ìò I r gö- Kunduras vurmad zamanlarda rü ünü savundular. Anlama de il söyleyi e Anmazd ama Allah n ad önem verip konuyu, olay Günahkâr da say lmazd . Bu anlay savunan “Anlamazsan z atars iirden atm lard r. airlerden lhan Berk, z, okumazs z. Yaz k oldu Süleyman Efendi'ye iirden II anlamak iir üstüne söz etmek okuyucunun i i Orda bir köy var uzakta de ildir.” der. Yukar da sanat anlay topluluk a lar , O köy bizim köyümüzdür verilen edebi Gezmesek de tozmasak da dakilerden hangisidir? O köy bizim köyümüzdür A) Garipçiler B) II. Yeni III C) Be Hececiler D) Maviciler Hem nice iirlerde nice a klarda Tarar saç E) Hisarc lar ölüm k ki bazan solgun bir ilçedir Sürdürür derinli ini IV Hasretinle geçiyorken bu gençlik ça m Ey sevdi im, ben ümitsiz de ilim gene Ak dü ünce saçlar Kollar nda son â Kan m yere akt bulut üç parça ki gemiciyken Van Gogh’dan a Bir kad lm n yüzü ha ha ha Bu dizeler, kinci Yeni iirine ili kin a - da verilen özelliklerden hangisine örnek olu turmaz? Yukar da Cumhuriyet dönemi iir anlay lar ndan örnekler verilmi tir. A daki iir anlay lar ndan hangisi için örnek verilmemi tir? anka e itim yay nlar îò Bulutu kestiler bulut üç parça n kumral rengine n ben olaca m A) Birinci Yeni B) kinci Yeni C) Öz iir A) Soyut ve kapal bir anlat ma ba vurmas na D) Milli Edebiyat Zevkiyle Yaz lan B) Sese ve ahenge önem verme E) Toplumcu Gerçekçi iir iir C) Konu ma dilinden uzak olma D) Duyulmad k sözcükler kullanma E) Yeni bir söyleyi olu turma ëò íò dakilerden hangisi Cemal Süreya’n n eserlerinden de ildir? A) Üvercinka B) Sevda Sözleri C) Beni Öp Sonra Do ur Beni D) Göçebe E) Sivil iirler dakilerden hangisi II. Yenicilerle Garipçilerin ortak özelliklerinden de ildir? A) Sürrealizm ak ndan etkilenmeleri B) Ölçü ve kafiyeyi önemsiz görmeleri C) Biçim özgürlü ünü sürdürmeleri D) iir geleneklerini reddetmeleri E) Konu ma diline s rt çevirmeleri ïíï êò Günümüz iirinde, slâmi dü ünceyi modern çò Kapal , soyut anlat m tarz ran; misti- rinin ça sizmden, enbiya - evliya k ssalar ndan yarar- çizgisini iirdeki gerçeküstücülükle kayna benzetme ve imgelerle, denen- lanan, çarp memi sentezlere ula an, ba açan bir sanatç r. A dile getirdi i “Mona Roza” iiri me hurdur. Arzulad anlatt yazm dirili neslini benimsemi , ii- olu turan unsurlar aras nda sayabiliriz. Gerek öz gerekse biçim bak ndan sürekli de halk iirine geni iirinden divan iir halk, en, bir kültür birikimini de erlendirirken kendisi olabilen bir birçok fikir, öykü ve çeviri kitaplar iiri geli tirmi tir. Arz- Hal, Türkiye’m, Dün- r. yan n En Güzel Arabistan’ gibi eserleri vard r. Bu parçada sözü edilen air a dakiler- Bu parçada sözü edilen den hangisidir? air a dakiler- den hangisidir? A) Ece Ayhan B) Cemal Süreya A) Ülkü Tamer B) Cemal Süreya C) Edip Cansever D) Sezai Karakoç C) lhan Berk D) Sezai Karakoç E) Turgut Uyar éò iiri m gücünü zenginle tirmi tir. divan ve Bat edebiyat ms z sayfalar kinci Yeni iire vezin ve kafiye ile ba lam E) Turgut Uyar olmas na ra men daha sonra sürekli bir yenilik pe inde ko tu u görülür. iirlerinde sürekli soyut bir görülür. Cinsellik ve tarih ana te- malar aras nda yer al r. “Çivi Yaz ndan itibaren kinci Yeni anlay ” adl kitabenimse- mi tir. Bu parçada sözü edilen air a dakiler- den hangisidir? A) Ece Ayhan B) Cemal Süreya C) Edip Cansever D) Sezai Karakoç anka e itim yay nlar dil arad ïðò kinci Yeniler aras nda en fazla tan nm r. airin sam n gözleriyle süzmek vard r. II. Yenilerin soyut iirlerine kar iirleri anlam bak somut iirler yazm r. “ iir ana- yasaya ayk iirler yazm - r.” dü üncesi ile r. Üvercinka, Göçebe Sevda sözleri iir ki- r. Bu parçada sözü edilen air a dakiler- den hangisidir? èò 1957’de yay nlanan “Yerçekimli Karanfil” ile kendisine özgü bir iir evreni kurdu. II. Yeni- ciler içinde en çok ve en uzun dönem iir ya- zan airdir. 30 y la yak n sürekli iir yazm yay mlam ve r. Yine de II. Yeni içindeki baz airler gibi anlams zl savunmad . Kapal , anla lmas güç, yine de anlamdan ayr lmayan bir iire yöneldi. Bu parçada sözü edilen air a dakiler- den hangisidir? A) Cemal Süreya B) Edip Cansever C) Sezai Karakoç D) Ece Ayhan E) lhan Berk ïíî r. ndan II. Yenicilere göre aç k, Toplumculara göre kapal taplar ndan baz lar E) lhan Berk olan - iirlerinde dünyay bir modern res- A) lhan Berk B) Ülkü Tamer C) Sezai Karakoç D) Turgut Uyar E) Cemal Süreya Test - III NC YEN daki yazar - eser e le tirmelerinden ïò hangisi yanl dakilerden hangisi kinci Yeni ak ëò r? - n özelliklerinden de ildir? A) Cemal Süreya - Türkiye’m A) Geni halk kitlelerince benimsenmemi tir. B) Edip Cansever - kindi Üstü B) Anlamdan ziyade söyleyi C) Sezai Karakoç - C) D) Ece Ayhan - Ortodokslular E) ön plana ç km - r. ahdamar iirimize herhangi bir yenilik getirememi lerdir. lhan Berk - Galile Denizi D) Hayale dayal soyut iirler yazm lard r. E) iirin kayna n duygu oldu unu savun- mu lard r. daki yazar - eser e le tirmelerinden îò hangisi yanl r? A) Cemal Süreya - Göçebe B) Edip Cansever - Günayd n Yeryüzü êò iir an- kinci Yeni’dir. (I) Ece Cemal Süreya, (III) Cansever, (IV) Cahit Külebi, (V) gibi isimler etraf nda B) II. ekillenen bu D) Bunal m ve yaln zl k E) Kahramanl k iir Garip- örnektir? C) III. C) Ümit ve gelece e inanç Edip Bu parçadaki alt çizili isimlerden hangisi A) I. B) Çocuklu a özlem lhan Berk çilere tepki olarak do mu tur. konuyla ilgili yanl anka e itim yay nlar íò Cumhuriyet Dönemi’nde ortaya ç kan (II) iirinde A) Memleket sevgisi E) Ülkü Tamer - So uk Otlar n Alt nda lay lar ndan biri de kinci Yeni dir? D) Turgut Uyar - Arz- Hal Ayhan, dakilerin hangisi lenen temalar n karakteristik özelli i- C) Sezai Karakoç - Gül Mu tusu D) IV. éò I. Anlam n aç k olmas na kar ç km lard r. II. Toplumsal sorunlar yans tmay amaç edinmi lerdir. E) V. III. Karamsarl k, bunal m gibi temalar i lemi lerdir. IV. iirlerinde halk n konu tu u dili kullanm ard r. V. Sezai Karakoç, Edip Cansever, Turgut Uyar ìò dakilerden hangisi Edip Cansever’in eserlerinden de ildir? A) kindi Üstü B) Dirlik Düzenlik C) Yerçekimli Karanfil D) Sonras Kal r önemli temsilcilerindendir. kinci Yeni toplulu u ile ilgili olarak yukar da numaralanm leri yanl yarg lardan hangi- r? A) I.ve II. B) II. ve III. D) IV. ve V. C) III. ve IV. E) II. ve IV. E) Tütünler Islak ïíí kinci Yeni 8. 12. daki eserlerden hangisi lhan Berk’e ait de ildir? daki eserlerden hangisi Ülkü Tamer’e ait de ildir? A) Zamana Adanm B) Türkiye iiri A) So uk Otlar n Alt nda Sözler B) Gök Onlar Yan ltmaz ark C) Çivi Yaz C) Virgülün Ba ndan Geçenler D) Güne i Yakanlar n Selam D) K nar Han E) Günayd n Yeryüzü E) Yanarda n Üstündeki Ku 13. n Denizleri daki eserlerden hangisi Turgut Uyar ’a ait de ildir? 9. kinci Yeni” tan yerine “Sivil A) Arz- Hal iir”i önerdi ve kulland . mge ustas olarak de erlendirildi. B) Umutsuzlar Park Kentli küçük insan tipini i ledi. C) Tütünler Islak olan K nar Han lk iir kitab n Denizleri’nde orijinal ça - mlar kulland . Bak D) Türkiyem z Bir Kedi Kara, Orto- E) Dünyan n En Güzel Arabistan’ dokslular kendisine özgü iir dilinin yap ta lar olmu tur. Bu parçada sözü edilen air a dakiler- A) Turgut Uyar B) lhan Berk C) Ece Ayhan D) Cemal Süreya E) Sezai Karakoç anka e itim yay nlar den hangisidir? dakilerin hangisinde bir bilgi yanl 14. vard r? A) Sezai Karakoç modern iirlerinde slâmi dü ünceyi iirdeki gerçeküstücülükle kayna - rm ; mistisizmden yararlanm , çarp benzetme ve imgelerle, denenmemi tezlere ula 10. daki eserlerden hangisi Ece Ayhan’a ait de ildir? B) Ataol Behramo lu’nun Bir Gün Mutlaka adl iiri, onun toplumcu gerçekçi yönünü yantan bir bildiri niteli i ta r. C) Turgut Uyar, gerek öz gerekse biçim bak - A) Devlet ve Tabiat ndan sürekli de B) Yort Suval iirine geni C) Ezra ile Gary en, halk iirinden divan bir kültür birikimini de erlen- dirirken kendisi olabilen bir D) Zambakl Padi ah E) Sivil sen- r. iiri geli tir- mi tir. iirler D) Türk ve Bat 'in iirini çok iyi bilen smet Özel iirlerini toplad kitaplar aras nda Hü- zün ki En Çok Yak and r Bize, Yolculuk iirleri, Ak am iirleri’ni sayabiliriz. E) Cemal Süreya “ iir anayasaya ayk 11. daki sanatç lardan hangisi II. Yeni toplulu una dahil de ildir? A) Edip Cansever B) Cevdet Kudret C) lhan Berk D) Ülkü Tamer E) Sezai Karakoç ïíì diye bir mizah gerçekçili iyle r.” konu ur. iirin, ak l, mant k ve düzenle uyu amayaca belirtir. kinci Yeni Sonras Toplumcu iir HAZIRLIK ÖDEV 1. kinci yeni sonras toplumcu iirin özelliklerini yaz 2. smet Özel’in edebi özelliklerini ve eserlerini yaz z. z. 3. Nihat Behram’ n edebi özelliklerini ve eserlerini yaz 4. Refik Durba n edebi özelliklerini ve eserlerini yaz z. z. 5. Ataol Behramo lu’nun edebi özelliklerini ve eserlerini yaz 6. Süreyya Berfe’nin edebi özelliklerini ve eserlerini yaz z. z. ïíë kinci Yeni Sonras Toplumcu 7. NC YEN SONRASI TOPLUMCU R (1960–1980) Ò Özellikler: airler kendilerini toplumun sözcüsü olarak görmü lerdir. iirde biçimden çok içeri e önem vermi lerdir. Ümit, gelece e inanç gibi temalar i lemi lerdir. kinci Yeni Toplumcu iiri, kapal bir özellik gösterirken; kinci Yeni Sonras iir aç k anlat yla dikkat çeker. iirde mesaj vurgulamak amac yla slogan üslûbundan yararlan lr. Geleneksel söyleyi ten yararlan lm r. Serbest naz m gelene i sürdürülmü tür. kinci Yeni Sonras Toplumcu iiri savunan airlerde; 1940 top- lumcular ve Naz m Hikmet, Nam k Kemal, Tevfik Fikret ve Mehmet Akif gibi bak Ba airler aras nda iire toplumsal bir i lev yükleme ndan “ortakl k” vard r. ca sanatç lar : smet Özel, Nihat Behram, Refik Durba , Süreyya Berfe, Ataol Behramo lu, Kemal Özer Beyaz, pek Gibi Ya Kar ïíê anka e itim yay nlar stedim ki Daha güzel Olsun u dünya. stedim ki Beyaz pek gibi ya an kar n alt nda Bitsin art k Bu sürüp giden alçakl klar. Bir bebek Ölüm tehdidi alt nda ya amas n Be inde. Ve paramparça olmas n ms cak Capcanl Ya ay p giderken insanlar. rak n, beyaz pek gibi ya an kar n alt nda Hayallerimiz olsun. Ya ayal m Özgür Güzel Dü ünceli. Anlatal m Dü ündüklerimizi birbirimize. Sevinç egemen olsun her yerde nsanca Bir kayg . Beyaz, ipek gibi ya kar. Ya n. Dünya daha güzel olacak nan yorum buna. Bir insan kalbinin güzelli ine Çocuklu una Sonsuz cesaretine, olanakl na (Ataol Behramo lu) : iir kinci Yeni Sonras Toplumcu SMET ÖZEL (1944-… ) Modern iirin kinci Yeni ile elde etti i kazan mlara yeni bir aç m Ò iir : getirmi tir. kinci Yeni ile ba layan iir serüvenine, toplumcu iirle devam et- mi , 1974’ten sonra slâmi, mistik bir yöneli içinde olmu tur. Uç noktadaki sol ve maddeci görü ü benimsedi i toplumsal iirler yazd dönemlerde ne kadar ba ar ysa, dindar bir airken de o kadar ba ar oldu. Kimileri bu de imin smet Özel için iir hayan sonu olaca dü ündüler oysa Özel; ritim, vurgu ve tonlamalar ndaki ba ar , biçimsel ustal k ö elerini, özgün benzetmelerini kaybetmemi yaln zca fikri de imler ya am r. Resim, iir, müzik gibi güzel sanatlara kar özel bir ilgisi olan smet Özel'in iirlerinin ana izle ini; yabanc la ma, ba kald , bunalt ve özgürlük gibi ça z insan n en temel sorunlar olu turur. Eserleri: iiriir : : iirler, Geceleyin Bir Ko u, Evet syan, Cinayetler Kitab , Cellad ma Gülümserken, iirler, iir Kitab , Erbain, Bir Yusuf Masal, Bir iir, Of Not Being A Jew … Düz yaz : Üç Mesele, iir Okuma K lavuzu, Zor Zamanda Konu mak, Ta lar Yemek Yasak, Bakanlar ve Görenler, Faydas z Yaz (Deneme/ z, Tehdit DeSöyle i / lar, rtica Elden Gidiyor, Surat Asmak Hakk il Teklif, Waldo Sen Neden Burada De ilsin?, Sorulunca Mektup) Söylenen, Cuma Mektuplar , Tahrir Vazifeleri, Neyi Kaybetti ini Hat rla, Ve'l-Asr, Bilinç Bile lginç, Genç Bir airden Genç Bir aire Mektuplar, Tav an n Randevus, K rk Hadis, Henry Sen Neden Buradas n? 1-2, Kal n Türk, Çenebazl k Mataramda Tuzlu Su West Indies, K l Elma, taki, Maçin! Uzun yola ç kmaya hüküm giydim. Beyazlar n yöresinde nasibim kalmad yerlilerin topraklar na kar suç i ledim zorbalar n aras nda tehlikeli bir nifak uyruklar n içinde uygunsuz biriyim vah etim beni bayg n meyvalar n lezzetinden kopard kendime dünyada bir ac kök tad seçtim yak n yerde soluklanacak gölge bana yok uzun yola ç kmaya hüküm giydim. Uzak nedir? Kendinin bile ücras nda ya ayan benim için gidecek yer ne kadar uzak olabilir? Ba m aç k, saçlar ikiye ortadan ay rd m kimin ülkesinden geçsem, akaklar mda dövmeler beni ele verecek cesur ve onurlu diyecekler, halbuki suskun ve kederliyim korsanlardan kapt m gürlek nara i ime yaram yor rençberlerin o rahat ve oturmu lehçesinden tiksinirim boynumda bana yarg yükleyenlerin utançlar ndan yap lma mücevherler rt mda sa r kantar gizli bilgilerin mataramdaki suya tuz ekledim, az m yok uzun yola ç kmaya hüküm giydim. Bir hayat , smarlama bir hayat b rak yorum görenler üstünde iyi duruyor derdi her bak ta askerden kantinden sat n ald m cep aynas baz geceler ç karken, Uçar bir gülümseyi le tak nd m mu ta gibi lükslerim de burda kalacak sipari i yarg lar taraf ndan verilmi bu hayattan ne koku, ne yank , ne de boya ta mam yasaklayan belgeyi imzalad m burada bitti art k i im, oca m yok, uzun yola ç kmaya hüküm giydim. smet Özel) ïíé kinci Yeni Sonras Toplumcu ATAOL BEHRAMO LU (1942- … ) Ò lk iirleri "Ataol Gürus" takma ad yla yay nland . Toplumcu, gerçekçi iir anlay iir : na uygun iirler yazd . Bunlar ilk iir kitab Bir Ermeni General’de yer ald . Bir Gün Mutlaka adl iiri, onun toplumcu gerçekçi yönünü yans tan bir bildiri niteli indedir. Siyasal dü ünceleri iirde eritmek gerekti ini savundu. “Ya ad klar mdan Ö rendi im Bir ey Var” adl iiriyle sevildi. Eserleri: iiriir : : Bir Gün Mutlaka, Bir Ermeni General, Yolculuk Özlem Cesaret ve Kavga iirleri, Ne Ya mur... Ne iirler... Ku atmada, Mustafa Suphi Destan , Dörtlükler, yi Bir Yurtta Aran yor, Türkiye Üzgün Yurdum, Güzel Yurdum, iirler, Eski Nisan, Bebeklerin Ulusu Yok, Bir Gün Mutlaka, Ya ad klar mdan Ö rendi im Bir ey Var, K ma Mektuplar, A k ki Ki iliktir, Yeni A ka Gazel, ki A t, Beyaz pek Gibi Ya Kar, Okyanusla lk Kar la ma, Hayata Uzun Veda Düz yaz : Ya ayan Bir iir, iirin Dili-Anadil, Utan yorum, Mekanik Göz- (Deneme/ ya lar , ki Ate Aras nda, Kimli im nsan, Ba ka Bir Aç , Gernceleme) çeklik Duygusunun Kaybolmas , Rus Edebiyat Yaz lar , Rus Edebiyat nda Pu kin Gerçekçili i, Kendin Olmak ya da Olmamak, Yeni Ortaça n Sald , Biriciktir A k, Rus Edebiyat n retti i, Sivil Darbe, Benim Prens Adalar m Bebeklerin Ulusu Yok Ya ad klar mdan Ö rendi im Bir ey Var lk kez yurdumdan uzakta ya ad m bu duyguyu Bebeklerin ulusu yok Ba lar tutu lar ayn Bakarken gözlerinde ayn merak larken ayn seslerinin tonu Ya ad klar mdan ö rendi im bir ey var: Ya ad n m , yo unlu una ya ayacaks n bir eyi Sevgilin bitkin kalmal sevilmekten Sen bitkin dü melisin koklamaktan bir çiçe i n Bebekler çiçe i insanl Güllerin en has , en goncas Sar n bir k parças kimi Kimi kapkara üzüm tanesi Babalar, ç karmay n onlar ak ldan Analar, koruyun bebeklerinizi Susturun, susturun söyletmeyin, Sava tan,y mdan söz ederse biri. nsan saatlerce bakabilir gökyüzüne Denize saatlerce bakabilir, bir ku a, bir çocu a Ya amak yeryüzünde, onunla kar makt r Kopmaz kökler salmakt r oraya Kucaklad n m s ms kucaklayacaks n arkada Kavgaya tüm kaslar nla, gövdenle, tutkunla gireceksin Ve uzand n m bir kez s ms cak kumlara Bir kum tanesi gibi, bir yaprak gibi, bir ta gibi dinleneceksin rakal m sevdayla büyüsünler Serpilip geli sinler fidan gibi Senin, benim,hiç kimsenin de il Bütün bir yer yüzünündür onlar Bütün insanl n gözbebe i nsan bütün güzel müzikleri dinlemeli alabildi ine Hem de bütün benli i seslerle, ezgilerle dolarcas na nsan bal klama dalmal içine hayat n Bir kayadan zümrüt bir denize dalarcas na Uzak ülkeler çekmeli seni, tan mad n insanlar Bütün kitaplar okumak, bütün hayatlar tan mak arzusuyla yanmal De memelisin hiçbir eyle bir bardak su içmenin mutlulu unu Fakat ne kadar sevinç varsa ya amak özlemiyle dolmal n n lk kez yurdumdan uzakta ya ad m bu duyguyu Bebeklerin ulusu yok Bebekler çiçe i insanl n Ve gelece imizin biricik umudu Ve kederi de ya amal n, namusluca, bütün benli inle Çünkü ac lar da sevinçler gibi, olgunla r insan Kan n kar mal hayat n büyük dola na Dola mal damarlar nda hayat n sonsuz taze kan Ya ad klar mdan ö rendi im bir ey var: Ya ad n m büyük ya ayacaks n rmaklara gö e bütün evrene kar Çünkü ömür dedi imiz ey, hayata sunulmu bir arma and r Ve hayat, sunulmu bir arma and r insana ïíè rcas na (Ataol Behramo lu) kinci Yeni Sonras Toplumcu REF K DURBA (1944- …) iirinde günlük konu ma dili içine ustaca serpi tirilmi eski söz- Ò iir : iir ya am , cükler de kulland . kinci Yeni esintisi ile ba lad zamanla toplumcu yönelim kazand . Anlam kadar biçime de önem veren iirler yazd . Gurbet, s la iirleriyle geni yank uyand rd . Çay evlerinin, i çi k zlar n, pazaryerlerinin dünyas anlatan air olarak tan nd . Eserleri: , Ç rak Aran yor, kinci Bask , Çayiir : Ku Tufan , Hücremde Ay lar irketten, Denizler Sincab , K rm Kanatl Kartal, Nereye Uçar Gökyüzü, Menzil, Siyah Bir Ac da, Bir Umuttan Bir Sevinçten, Yeni Bir Defter- iirler-Meçhul Bir A k, Adresi Uçurum, Geçti mi Geçen Günler, Kimse Hat rlam yor, Nereye Uçar Gökyüzü, ki Sevda Aras nda Kara Sevda, Tilki Tilki Saat Kaç, Dü ler airi, stanbul Hat ras Bar Koyun Çocuklar n Ad Oyunu sever bütün çocuklar rak Aran yor birdirbir, uzun e ek, körebe bu yüzden anlam ayn r, de mez Elim sanata dü er usta oyun sözcü ünün halklar n dilinde Dilim küfre, yüre im ac ya (Oyun koyun çocuklar n ad ) Ölüm hep bana Sava a kar r bütün çocuklar Bana m dü er usta? n: kar alt nda her sabah tükenip erise de solgun nefesi Sevda ne yana dü er usta yaz n: gö sü s rmal fabrikalarda Hicran ne yana çarklar döndürse de yoksul alevi Yaln zl k hep bana sava a kar r bütün çocuklar Bana m dü er usta? nice ölümlerden geçmi lerdir nice rüzgarlar içmi lerdir Gurbet ne yana dü er usta gelincik tarlas çocuklar la ne yana (Emek koyun çocuklar n ad ) Gökyüzünün penceresinden imdi Hasret hep bana bir ku havalansa kanat ç rp lar nda Bana m dü er usta? hayat n ya malanm sevinci (Refik Durba ) - Ku uçar rüzgar kal r (Sevinç koyun çocuklar n ad ) Uzay denizlerinde imdi bir bal k a lasa gözya billurlar nda yüz bin umut k lc - Alev uçar nazar kal r (Umut koyun çocuklar n ad ) Çocuk bahçelerinde imdi bir çiçek açsa hüzün sevince dönü ür sevinç çiçe e - Ölüm uçar çocuklar kal r (Mutluluk koyun çocuklar n ad ) Bar tan yanad r bütün çocuklar sabah: ku at lm bir toplama kamp nda ayr n teti ini ok asa da elleri ak am: y ld zlar n mor ora yla sessizli i dev irse de yetim öksüz sesi bar tan yanad r bütün çocuklar nice ç k emmi lerdir nice korku gezmi lerdir yürekten hisli sevmi lerdir güvercin harman çocuklar ) (Devrim koyun çocuklar n ad Bar sever bütün çocuklar be ta , saklambaç, elim sende bu yüzden anlam ayn r, de mez bar sözcü ünün halklar n dilinde (Bar koyun çocuklar n ad ) (Refik Durba ) ïíç kinci Yeni Sonras Toplumcu SÜREYYA BERFE (1943 - … ) lk iirlerinde kinci Yeni’nin etkisiyle soyut yazd . Daha sonralar halk rine yak n bir iir anlay Ò iirler iir : iirinin anlat m özelliklena yöneldi. 1960 ku airleri aras nda say ld . “Gün Ola” ses getiren ve halk iiri söyleyi iyle yaz lan ilk kitab r. Eserleri: iir : Çocuk kitaplar : Gün Ola…, Ruhumun, Savrulan, Hayat ile iir, Ufkun D nda, iir Çal malar , Seçme iirler, Nâbiga, Seni Seviyorum, Kalfa, Foklar Söyledi Ben Yazd m, Ç kr k lkokullar çin Matematik, Çocukça, Eksik Alfabe KEMAL ÖZER (1935 -2009) lk dönemlerinde kinci Yeni Hareketi içinde yer al. iirlerinde, uzak ça Gurbet Ay unuttu karlar Nerdeyse tipi ç kar Yaral bir keklik Uçtu önümden Bende kald kanat (Süreyya Berfe) mlar n izinde yürümekle çözülebilecek gizli bir bütünlük kayg seziliyordu. Daha sonra “toplumcu gerçekçi“ tarza yöneldi. bu dönemde, gündemdeki toplumsal ve siyasal olaylan yan s ra söz konusu olaylar kar nda insanla- n duygu, dü ünce ve tepkilerine tan kl k etti. Toplumsal eylemlere, yurdun ve dünyan n politik-güncel olaylar iirle tirmeye yöneldi. Eserleri: iir : Gül Yordam , Ölü Bir Yaz, Tutsak Kan, Kavgan n Yüre i, Ya ad z Günlerin ya, Geceye Kar Görüntüler, S iirleri, Sen de Kat lmal n Ya am Savunma- Söylenmi tir, Kimlikleriniz Lütfen, Araya Giren rlam yor Beni Sevda, nsan Yüzünün Tarihinden Bir Cümle, Bir Ad Gurbet, O ullar Öldürülen Analar, Onlar n Sesleriyle Hesaps z Duygular N HAT BEHRAM (1946 - …) abeyi Ataol Behramo lu ile Militan dergisini ç karr. iirlerinde komünizmin ate li savunuculu unu yapr. Komünizmin ate li direni lebilir. sembolü kabul edi- iirleri bu eksendedir. 12 Eylül döneminde yazd klar ndan ötürü Türk vatanda kar ld , 1996 y nda vatanda ndan k hakk geri verildi. Eserleri: iir : iir Roman z Üzerine iirler, F rt nayla Borayla Denenmi : Hayat Arkada klar, Dövü e Dövü e Yürünecek, Turaç Seslerinde, Hayat Tutu turan Ac lar, Irmak Boylar nda, Savrulmu Bir Ömrün Günlerinde, Ay I Yana Yana, Yine de Gülümseyerek, Cenk Çe itlemeleri, Kundak : Gurbet, Lanetli Ömrün K rlang çlar , K z Ali Çocuk Kit : Kuyru u Zilli Tilki, Gö sü K nal Serçe An : Dara ac nda Üç Fidan, Ser Verip S r Vermeyen Bir Yi it Bil ki üzgün b rak p ayr rken caddeler kald m ta lar yla örtülmü uçurumlard r. Bilinçsizce m ldan ta ans n hat rlanan bir ark gibidir dönü ündeki haz Uzun uzun a lamak için güdülen hasret bazen nelere de mez suba ndan ürkütülmü ceylan n sekerek kaçarken rma a sald kader sanki süzülüp kalbine gelir Yan p sönen solgun ve karars z klar ehrin topraklarda ldasa da y ld zlar kadar gözlerimde yo unla an anlams z bak tak p gölgesine derinliklerin uzakla r.(…) (Nihat Behram) ïìð Konu Peki tirici NC YEN SONRASI TOPLUMCU daki cümlelerin kar A. 1. Bu R Uygulama na yarg lar do ru ise (D), yanl airler sosyal ve politik sorunlar kar ise (Y) yaz z. nda bireyin ele tirel duru unu ve özgürlük aray ( ) ( ) Nâz m Hikmet çizgisine ba lanabilir. ( ) iirde söyleyi e önem vermi lerdir. ( ) ( ) 6. Ümit, gelece e inanç, direni gibi temalar i lenmi tir. ( ) 7. ( ) ( ) ( ) yans 2. 3. 4. r. airler kendini toplumun sözcüsü olarak görmü lerdir. kinci yeni sonras toplumcu airler Türk 5. Kapal anlat m ve a r bir dil kullan lm iirde slogan üslubundan yaralan lm iirinde Nam k Kemal, Tevfik Fikret, Mehmet Akif ve r. r. 8. Geleneksel söyleyi i de iirlerinde kullanm lard r. 9. kinci Yeni iirinde anlat mda kapal k, kinci Yeni Sonras Toplumcu iir’de ise anlat mda aç k- k dikkati çeker. B. daki bo luklar uygun sözlerle tamamlay z 1. kinci Yeni Sonras Toplumcu 2. airler kendilerini toplumun …….………………………….……………………………………….……… olarak görmü lerdir. iir’de biçimden çok …………………………..….………….…….. önem verilmi tir. 3. Mesaj vurgulamak amac yla iirde ………………………….....………………….…… üslûbundan yararlanm lard r. 4. ………………………………………….……………………………………………...………………...……………. gibi temalar i lenmi tir. 5. ………………………………………………………………………………………………..……… bir anlat ma yöneli söz konusudur. 6. Biçim bak Ýò ïò ndan ………………………………………………….…………….………………………… gelene i sürdürülmü tür. daki yazar ve eser adlar A. smet Özel do ru ekilde e le tiriniz. (Harfleri bo luklara yaz …. Gün Ola îò A. smet Özel …. F rt nayla Borayla Denenmi Arkada z Üzerine iirler B. Ataol Behramo lu …. Hücremde Ay I C. Süreyya Berfe …. Hayat z.) klar B. Ataol Behramo lu …. Bir Yusuf Masal C. Süreyya Berfe …. Savrulan D. Refik Durba …. Bebeklerin Ulusu Yok D. Refik Durba …. Ku tufan E. Nihat Behram …. Cellad ma Gülümserken E. Nihat Behram …. Ne Ya mur Ne iirler Üò iir dili ve anlat m bak farkl klar yaz ndan kinci Yeni sonras toplumcu iir ile kinci Yeni iiri aras ndaki z. ïìï NC YEN SONRASI TOPLUMCU 1. Test - I R dakilerin hangisinde bir bilgi yanl 4. vard r? iirlerinde kinci Yeni’nin etkisiyle soyut iirler yazd . 1966’dan sonra halk iirinin anla- A) Türk ve Bat un lk m özelliklerine yak n bir iirini çok iyi bilen Hilmi Yavuz' iirlerini toplad kitaplar aras nda Hü- leyi iyle yaz lan ilk kitab zün ki En Çok Yak and r Bize, Yolculuk iirleri, Ak am ile iirlerin sayabiliriz. özel bir ilgisi olan smet Özel'in , n z insan lan sanatç a dakiler- B) Refik Durba C) Ataol Behramo lu iirlerinin sa lam bir me- tafizik zemini vard r; Leyla ile Mecnun, D) Ece Ayhan Ma ara ve I k yay mlanan E) Ülkü Tamer dan baz lar r. Savrulan, Hayat nda gibi iir kitaplar vard r. A) Süreyya Berfe en temel sorunlar olu turur. C) Sezai Karakoç'un na yöiiri söy- den hangisidir? iirleri- bunalt ve özgürlük gibi ça iir, Ufkun D Bu parçada tan B) Resim, iir, müzik gibi güzel sanatlara karnin ana izle ini; yabanc la ma, ba kald iir anlay neldi. “Gün Ola” ses getiren ve halk iir kitaplar n- r. D) Kemal Özer'in 1965'te yay mlanan Bir Gün iiri, onun toplumcu gerçekçi Mutlaka adl 5. yönünü yans tan bir bildiri niteli i ta r. iir kültürü bak ndan donan ml bir olan Enis Batur, yaln zca kalmam , ayn zamanda lar da yay mlam air LYS-2012 2. var” adl iir üzerine yaz - r. kinci Yeni sonras toplumcu airler a a- dakilerden hangisinde do ru olarak verilmi tir? iiriyle sevildi. Bir Ermeni General, Bir Gün Mutlaka, Ne Ya mur Ne kitaplar ndan baz lar Bu parçada tan iirler iir r. lan sanatç a dakiler- den hangisidir? A) Süreyya Berfe B) Ataol Behramo lu C) Ahmet Oktay D) Refik Durba A) Sezai Karakoç, smet Özel, Tevfik Fikret E) Nihat Behram B) Refik Durba , Nihat Behram, Turgut Uyar C) iire yöneldi. iirde eritmek gerekti ini savundu. “Ya ad klar mdan ö rendi im bir ey iir yazmakla anka e itim yay nlar E) mgeci iirden yal n ve toplumcu Siyasal dü ünceleri smet Özel, Ataol Behramo lu, Süreyya Berfe D) smet Özel, Edip Cansever, Süreyya Berfe E) Cemal Süreya, Ataol Behramo lu, Refik Durba 6. kinci Yeni sonras toplumcu airler aras nda yer al r. Çay evlerinin, i çi k zlar n, pazaryerlerinin dünyas anlatan air olarak tan nm - r. Günlük konu ma dili içine ustaca yerle tirilmi eski kelimeler de kullanm r. Gurbet, la iirleriyle geni yank uyand rd . Ku Tufa, Hücremde Ay I 3. dakilerden hangisi ras toplumcu A) Refik Durba B) Nihat Behram C) Süreyya Berfe D) Ataol Behramo lu E) ïìî Attila lhan kinci Yeni son- airler aras nda yer almaz? lerinden baz lar Bu parçada tan , Çaylar lan sanatç a den hangisidir? A) smet Özel B) Ataol Behramo lu C) Süreyya Berfe D) Refik Durba E) Nihat Behram irketten eser- r. dakiler- kinci Yeni Sonras Toplumcu 7. Yazarl ndan ziyade airli i ön plana ç km - 11. Cumhuriyet Dönemi Edebiyat ’nda r. Önceleri sol ve maddeci görü ü savunan sonras toplumcu air, sonralar Müslüman dünya görü üne ba - liriz. lan r. iirlerinde mistisizm ve Bat ini birle tirmi tir. Evet lan sanatç a kinci Yeni airler aras nda ---- sayabib rak lan yere a daki- lerden hangisi getirilemez? iir çizgisin- iirlerini toplayan kitaplar Bu parçada tan Bu cümlede bo syan, Geceleyin Bir Ko u, Cinayetler Kitab toplumcu de yaz lm iiri gelene- iir r. dakiler- A) Süreyya Berfe’yi B) Ataol Behramo lu’nu C) smet Özel’i D) lhan Berk’i E) Nihat Behram’ den hangisidir? A) Refik Durba 12. Dünya daha güzel olacak B) Süreyya Berfe nan yorum buna. C) Ataol Behramo lu D) Bir insan kalbinin güzelli ine smet Özel Çocuklu una Sonsuz cesaretine, olanakl E) Nihat Behram nand Yukar daki 8. 1960 Sonras Toplumcu iirin ustalar aras nda yer al r. Militan dergisinin kurucular ndan air özelli i ön plana ç kar. Hayat iir- Arkada klar ler, F rt nayla Borayla Denenmi iir kitaplar ndan baz lar Bu parçada tan olma z Üzerine r. lan sanatç a dakiler- den hangisidir? smet Özel B) Ataol Behramo lu Top- A) Biçimden çok içeri e önem verme r. Kavgac bir tav rla yaz- iirlerinde toplumsal bir sava iirde II. Yeni Sonras iir’in özelliklerinden hangisi en belirgindir? iirlerinde komünizmin ate li savu- nuculu unu yapm A) lumcu B) Ümit, gelece e inanç gibi temalar i leme anka e itim yay nlar olan na m kadar. C) Slogan üslubundan yararlanma D) Geleneksel söyleyi ten yararlanma E) airlerin bireysel hareket etmeleri daki 13. eserlerden hangisi Ataol Behramo lu’na ait de ildir? C) Süreyya Berfe A) Hücremde Ay I D) Refik Durba B) Bir Ermeni General E) Nihat Behram C) Ne Ya mur Ne iirler D) Ku atmada 9. E) Bebeklerin Ulusu Yok da verilen sanatç - eser e le tirmelerinden hangisi yanl r? A) Süreyya Berfe – Gün Ola B) 14. smet Özel - Erbain kinci Yeni Sonras Toplumcu iir ile ilgili daki yarg lardan hangisi yanl C) Ataol Behramo lu – Bir Gün Mutlaka D) Refik Durba – Hücremde Ay A) r? airler kendilerini toplumun sözcüsü olarak görmü lerdir. E) Nihat Behram – Körfez B) iirde içeri e önem vermi lerdir. C) Ümit, gelece e inanç gibi temalar i lemi 10. daki eserlerden hangisi smet Özel’e A) Geceleyin Bir Ko u lerdir. D) Aç k anlat ma yöneli vard r. ait de ildir? B) Evet syan E) Geleneksel söyleyi i reddetmi lerdir. C) Cellad ma Gülümserken D) Cinayetler Kitab E) Bir Gün Mutlaka ïìí 1980 Sonras 8. 1980 SONRASI R Ò ÖZELL KLER: Geleneksel iire (Halk-Divan) bir yöneli söz konusudur. Yap ve söyleyi içerikten önemlidir. mge a rl kl , kapal bir anlat m vard r. iiri düz yaz ya yakla rma vard r. Bireyci, toplumcu, gelenekçi, modernist gibi farkl anlay lara uygun iirler yaz lm r. Geçmi imiz ile ilgili konu ve kavramlara imge düzeyinde göndermeler yap lm r. HAYDAR ERGÜLEN (1956 - …) Alevi-Bekta i kaynaklar ndan yararlanm r. iirlerinde Divan iiri gelene inin etkisi vard r. Bir süredir, Radikal gazetesinde Aç k Mektup kö esinde denemeler yaz yor. Rasyonalite ile ironi aras nda sal nan duygu debisi yüksek iirler yaz yor. Klasik ve ça da iirimizin birikimlerini ustaca özümsemi airle- rindendir. “Kar Bulamam Sorular” adl ilk iir kitab 1980 y nda yay mland . Eserleri: iir : Kar Bulamam Sorular, Sokak Prensesi, S rat Eskiden Terzi, Kabareden Emekli Bir K z Karde , K rk iirleri, iir ve Bir, Karton Valiz, Haf za, Ölüm Bir Skandal, Nar, Haf z ve Semender, Keder Gibi Ödünç, Üzgün Kediler Gazeli, çli Zarf Atl At uzun sür, yola ba lanma, yollar k sa, zamana sür at , pe indeki ölümü yorulur sanma bir hançer s rt na kavu ur gibi kavu ur ölüm de atl ya:-Gö e do ru çevirin unun çizmelerini! Hangi hana ba lasan bir oda bulamazs n içinde gezdirdi in yaln za bulsan viran ömür baksan kör kuyu zaman zalimin yükledi i korkuyu yede ine vur ve sür üstüne at : Güne ki maviyken gö e ba r o bile e lenmedi bu siyah kasabada onun kaybetti i çölde yol aran r m nice gölge yerle bir olur, çölde usan r gezginden eskitti i yollar da; ne han kal r atl ya ne yaln za lavuz, at uzun sür,ölümdür hepimizin çoban bu sürek av nda ölümü ba tan ç karma, hem gençsin daha At uzun sür, hem zaman var daha. ïìì (Haydar Ergülen) : iir 1980 Sonras HÜSEY N ATLANSOY (1962 - … ) Mistik yönü a r basan bir airdir. iiri s rr çabuk ele vermez. Ò iir : roniyi (söylenen sözün tersini kastederek ki iyle veya olayla alay etme) iirlerinde ustal kla kullanm 1990 Yazarlar Birli i r. iir Ödülü’nü alm r. Eserleri: ntihar iir : lac , Balkon Ç kmaz nda Efendilik Tarihi, ehir Ko- nu malar , lk Sözler, Kaçak Yolcu, Kar lama Töreni... Gül bir gül arar m yetmi bir diken bats n ellerime öyle bir nâr m ki yanarken gül burcu bir toprak dökülsün isterim bedenime su dökülsün su dökülsün su üstüme kondu unda çi ler üstüne aks n dilim ate ! üstüne ate , güller saç ls n üstüme bir gül aç ls n sevgilinin efaati dile ince yetmi bir kerre yetmi bir ince diken bats n ellerime Allah’ m günahkâr da lar bass n deryalar n (Hüseyin Atlansoy) bir gül aç ls n bir gül için bin gül içinde EN S BATUR (1952– …) ls m ve Trajedi air, deneme yazar ve yay nc Bir ucunda Trajedi vard bu kalemin, ls m öteki ucunda. Uyudu umda kim uyan yordu içimde, hangimiz sürdürüyordu gündü lerini, hangi yüzüm kan yordu, r. air kimli iyle bir yandan büyük projesini, "Opera" adl epik iirini sürdürürken bir yandan lirik ve deneysel metinler yazm Denemeci merak kimli iyle n sonuçlar neden bir ucu seçip sivriltiyordum da köreliyordu o an öteki uçtaki güdülerim, kalemin bir ucunda Trajedi, T ls m benden yanayd : Nereye çevirirsem çevireyim iirler r. kendi ö renme, okurlar yla payla kurcalama r. iirleriyle Cemal Süreya, Alt n Portakal, Necatigil Ödülleri’ni; denemeleriyle TDK Ödülü’nü kazand . Eserleri: iir : Eros ve Hgades, Bir Ortaça Yaln zl , Nil, Ara-Kitab, blis'e Göre ncil, Kandil, Meseller Kitab , Sarn ç, Tu ralar, Yaz lar ve Tu ralar, Koma Provalar , Gri Divan, Peri ey, Darb ve Mesel, Opera, Do u-Bat Divan , Sütte Ne Çok Kan, Kanat Hareketleri, A rla Sebepler Divan , Abdal Dü ü, Papirüs, Mürekkep, Tüy Düz yaz : Kediler Krallara Bakabilir, Perec Kullan m Bu Kalem Bukalemun, Türkiye’nin Üçlemi K lavuzu öfke do uruyordu hüzün do uruyordu öfke: ki ucunda kalemin ebabil ku lar ta topluyordu. Gelecek ard mda kalm bir melek: Defterim dolmu , bir tek hece ta m için karas z bir beyit oyal yor imdi beni. Köprüler, dehlizler ve tünellerden geçtim, ullar m da k bir ba kald kavmi, zlar m sonsuza ayarl birer aray tohumu ... Biraz daha ar nm k gerek bana, biraz daha koyu bir mürekkep, biraz daha felç sa elim ve parmaklar için, biraz daha zaman ve bu zamandan geçmek: Birkaç soluk boyu belki, belki birkaç ça için biraz daha cüret ve korku, ls m ve Trajedi gerek. (Enis Batur) ïìë Konu Peki tirici 1980 SONRASI A. R Uygulama da verilen cümlelerin kar na do ru ise (D), yanl ise (Y) yaz z. 1. Bu dönemde belli ilkeler etraf nda olu an iir topluluklar meydana gelmemi tir. 2. Kültür ve medeniyet tarihimizin konu ve kavramlar na imge düzeyinde göndermeler yap lm 3. Biçim ve ölçü bak ndan halk ve divan iiri geleneklerine bir yöneli ba lam r. r. ( ) ( ) ( ) 4. çerik, yap ve söyleyi ten önemlidir. ( ) 5. iir düzyaz ya yakla ( ) 6. Aç k anlat m tercih edilmi tir. ( ) 7. ( ) lm r. airlerin birço u ortak bir dünya görü ünde birle mi lerdir. B. daki cümlede bo 1. Uzak ça b rak lan yere uygun kelimeyi yaz mlar yüklü imgeleri kullanmas yla z. …………………….…………………….………..…….. iirinin imge devam ettirir. anlay 2. ………………………………………….……….. iire bir yöneli vard r. 3. iiri ………………………………..………………. yakla rma çabalar görülmü tür. 4. Kültür ve medeniyet tarihimize ……..………………………………..… düzeyinde …………………………….. yap lm 5. Yap ve söyleyi ………………………………………… ten önemlidir. da verilen eserlerin airlerini yaz Ýò z. 1. Evet syan …………………………………………..………………....…… 2. ………………………………………....……………………….. lk Sözler 3. Geceleyin Bir Ko u …………………………………………..………………....…… 4. Cellâd ma Gülümserken ………………………………………....……………………….. 5. Kar …………………………………………..………………....…… Bulamam Sorular 6. Bir Yusuf Masal ………………………………………....……………………….. 7. …………………………………………..………………....…… ehir Konu malar 8. Bir Ermeni General ………………………………………....……………………….. 9. ntihar lac …………………………………………..………………....…… 10. Bir Gün Mutlaka ………………………………………....……………………….. 11. Kaçak Yolcu …………………………………………..………………....…… 12. Ne Ya mur Ne iirler ………………………………………....……………………….. 13. Sokak Prensesi …………………………………………..………………....…… 14ò Gün Ola ………………………………………....……………………….. 15. …………………………………………..………………....…… rat iirleri 16. Savrulan ………………………………………....……………………….. 17. Haf z ve Semender …………………………………………..………………....…… 18. Balkon Ç kmaz nda Efendilik Tarihi ………………………………………....……………………….. ïìê r. 1980 SONRASI ïò dakilerden Türk Test R hangisi 1980 sonras ëò Mistik ve metafizik yönü a r basan bir airdir. iirinin özelliklerinden biri de ildir? roniyi iirlerinde ustal kla kullanm zaman derin bir lirizmle duygular A) çerik, yap ve söyleyi ten önemlidir. ren B) mge a rl kl , kapal bir anlat m vard r. rindendir. C) iiri düz yaz ya yakla Bu parçada tan D) Bireyci, toplumcu, gelenekçi, modernist iirler yaz l- E) Geçmi imiz ile ilgili konu ve kavramlara îò r. iir kitab B) Cellâd ma Gülümserken C) S rat D) Vazgeçemedi im Bulamam Sorular adl Bekta i kaynaklar ndan yararlanm iir ile 1980 Sonras iirin or- r. iirle- E) éò daki A) r. lan sanatç a iirin düz yaz ya yakla eserlerden lmas hangisi Hüseyin Atlansoy’a ait de ildir? iirleri, Haf z ve Semender iir kitaplar ndan baz lar n tercih edilmesi D) Geleneksel söyleyi ten faydalan lmas iiri gelene inin etkisi vard r. So- Bu parçada tan dakilerden hangisi kinci Yeni Sonras C) Slogan üslubundan yararlan lmas iir kitab 1980 y nda yay mland . Alevi- kak Prensesi, S rat D) Sezai Karakoç B) Kapal anlat iirimizin en önemli temsilcile- rinde divan C) Refik Durba A) Yap ve söyleyi e önem verilmesi anka e itim yay nlar ilk B) Hüseyin Atlansoy Toplumcu E) Kaçak Yolcu rindendir. Kar dakiler- tak özelli idir? A) ntihar lac íò 1980 sonras lan sanatç a A) Ataol Behramo lu êò r? iirleri eserlerinden- E) Haydar Ergülen dakilerden hangisi Haydar Ergülen' in iirimizin önemli isimle- lac tan nm den hangisidir? r. imge düzeyinde göndermeler yap lm ntihar dir. rma vard r. gibi farkl anlay lara uygun air 1980 sonras r. Kimi dile geti- ntihar lac B) Balkon Ç kmaz nda Efendilik Tarihi C) dakiler- den hangisidir? lk Sözler D) Gün Ola A) smet Özel B) Hüseyin Atlansoy C) Sedat Ümran D) Ece Ayhan E) ehir Konu malar E) Haydar Ergülen dakilerden hangisi èò ile 1980 Sonras A) ìò dakilerden hangisi Hüseyin Atlansoy’ un iir kitab A) Kar r? Bulamam B) Geceleyin Bir Ko u iiri çeri e önem verilmesi B) Yeni bir söyleyi meydana getirme C) Sorular kinci Yeni iirinin ortak özelli idir? mge a rl kl bir anlat D) Sürrealizmden ak E) tercih etme ndan etkilenme iir geleneklerinden yararlanma C) Bir Ermeni General D) Balkon Ç kmaz nda Efendilik Tarihi E) Haf z ve Semender ïìé Cumhuriyet Dönemi Halk iiri CUMHUR YET DÖNEM HALK Günümüz halk airleri konu ve tema bak ndan iiri daha da geni letmi lerdir. Toplumu ilgilendiren her türlü tema aç k bir anlat mla dile getirilmi tir. iirlerin saz e li inde söylenmesine devam edilmi tir. Geleneksel biçim ve türler devam ettirilmi tir. k Veysel, Abdurrahim Karakoç,  Murat Çobano lu 20. yy. halk iirinin ba k Mahzuni erif,  k Feymani, ova, Karsl Kara Toprak Uzun nce Bir Yolday m Dost dost diye nicesine sar ld m Benim sad k yârim kara toprakt r. Beyhude doland m, bo a yoruldum Benim sad k yârim kara toprakt r. Uzun ince bir yolday m Gidiyorum gündüz gece Bilmiyorum ne halday m Gidiyorum gündüz gece Nice güzellere ba land m kald m Ne bir vefa gördüm ne fayda buldum Her türlü istedi im topraktan ald m Benim sad k yârim kara toprakt r Dünyaya geldi im anda Yürüdüm ayn zamanda ki kap Koyun verdi, kuzu verdi, süt verdi Yemek verdi, ekmek verdi, et verdi Kazma ile dövmeyince k t verdi Benim sad k yârim kara toprakt r bir handa Gidiyorum gündüz gece Uykuda dahi yürüyom Kalkmaya sebep ar yom Âdem’den bu deme neslim getirdi Bana türlü türlü meyve bitirdi Her gün beni tepesinde götürdü Benim sad k yarim kara toprakt r. Gidenleri hep görüyom Karn n yard m kazmay nan, belinen Yüzün y rtt m t rna nan, elinen Yine beni kar lad gülünen Benim sad k yârim kara toprakt r Ovada da da çöllerde kence yapt kça bana gülerdi bunda yalan yoktur herkes de gördü Bir çekirdek verdim, dört bostan verdi Benim sad k yârim kara toprakt r. Havaya bakarsam hava al m Topra a bakarsam dua al m Topraktan ayr lsam nerde kal m Benim sad k yârim kara toprakt r. Bir dile in varsa iste Allah'tan Almak için uzak gitme topraktan Cömertlik topra a verilmi Hak'tan Benim sad k yârim kara toprakt r. Hakikat istersen aç k bir nokta Allah kula yak n, kul da Allah'a Hakk n gizli hazinesi toprakta Benim sad k yârim kara toprakt r. ïìè eref Ta ca temsilcileridir. Gidiyorum gündüz gece rk dokuz y l bu yollarda Dü mü üm gurbet ellerde Gidiyorum gündüz gece Güzel Görünür Dü ünülürse derince Arzu iplik sevgi nak Irak görünür görünce Ördükçe güzel görünür Yol bir dakka miktar nca Gönül gözü ile bak Gidiyorum gündüz gece Gördükçe güzel görünür. ar Veysel i bu hâle Zaman ince esen yeldir Gâh a laya gâhi güle Hayat a aç günler dald r Yeti mek için menzile Mutluluk uzunca yoldur Gidiyorum gündüz gece Vard kça güzel görünür Tatl söz dil aras nda Diken var gül aras nda Hat ra y l aras nda Durdukça güzel görünür nsan ya atan hava Tatl sözdür derde deva Bütün kusurumu toprak gizliyor Melhem çal p yaralar m düzlüyor Kolun açm yollar gözlüyor Benim sad k yârim kara toprakt r. Herkes hayalinde yuva Her kim ki olursa bu s rra mazhar Dünyaya b rak r ölmez bir eser Gün gelir Veysel'i ba na basar Benim sad k yârim kara toprakt r. ( k Veysel at ro lu) Kervan m ayr ld handan Kurdukça güzel görünür eref der ki ba ka yandan Seven sevdi ini candan Sard kça güzel görünür eref Ta ova) ( k Veysel at ro lu) Cumhuriyet Dönemi Halk  IK VEYSEL k edebiyat ATIRO LU (1894-1973) n son büyük ustas Kendini yedi ya ndan itibaren saza, söze, türküye vererek d dünyas dünyas yla ayd nlatm Ò kabul edilir. n karanl iiri : iire, , gönül r. Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Karacao lan, Emrah, Dadalo lu gibi halk ozanlar ndan etkilenerek türkü yorumu ve sazda ustala . Veysel’i ke federek edebiyat za kazand ran Halk ede- biyat çal malar yla da tan nan Ahmet Kutsi Tecer olmu tur. Köy Enstitüleri’nde saz ve halk türküleri dersleri vermi tir. Tekni i gösteri siz ve nerdeyse kusursuzdur. iirlerinde eri ilmesi güç anlam zenginli i ve söyleyi güzelli ine ula r. iirlerinde; Ya ama sevinciyle hüzün, iyimserlikle umutsuzluk iirlerinde iç içedir. A k, özlem, hayat, ölüm, do a ve yurt sevgisi, birlik ve beraberlik, sosyal sorunlar, tasavvuf, do a, toplumsal olaylar, din gibi konular i lemi tir. Eserleri: iir: Dostlar Beni Hat rlas n, Saz mdan Sesler, Deyi ler, Kara Toprak ABDURRAH M KARAKOÇ (1932-2012) kl k gelene inden gelmemesine ra men yazm tarz iirleriyle tan Türk insan r. oldu u â k iirlerini kendisi bestelememi tir. n anlatamad klar çekti i çileyi, ezikli i, memleket sorunlar , slâmi duyarl , yabanc la ma ve gurbet gibi temalar dile getirmi tir. iirlerini kendi seslendirmemi sadece kitapla rr. Politik ta lamalar kadar sevgi iirleri de hemen her kesimde yank bulmu yüzden fazla iiri ark ve türkü olarak bestelenmi tir. “Mihriban” iiri bunlardan bir tanesidir. Eserleri: iir: Hasan'a Mektuplar, Ak l Karaya Vurdu, Vur Emri, Be inci Mevsim, Sular Islatamad m, Kan Yaz , Gök Çekimi, Dosta Do ru, El Ku- lakta, Çobandan Mektuplar… Tabiplerde ilaç yoktur yarama, k deyince ötesini arama. Her nesnenin bir bitimi var ama. ka hudut çizilmiyor Mihriban Mihriban Bo a ba lanmam bülbül gülüne Kar koysan köz olur a n külüne m kara baht m tahammülüme Ta a çalsam ezilmiyor Mihriban Sar saçlar na deli gönlümü, Ba lam m çözülmüyor Mihriban. Ayr ktan zor belleme ölümü, Görmeyince sezilmiyor Mihriban. Tarife s yor a n anlam Ancak çeken bilir bu derdi gam Bir kör dü üm ba tan sona tamam Çözemedim çözülmüyor Mihriban Yar deyince kalem elden dü üyor, Gözlerim görmüyor akl m yor. Lambada titreyen alev ü üyor, k kâ da yaz lm yor Mihriban. Önce naz sonra söz ve sonra hile Sevilen seveni dü ürür dile Seneler as rlar de se bile Eski töre bozulmuyor Mihriban (Abdurrahim Karakoç) ïìç Cumhuriyet Dönemi Halk KARSLI MURAT ÇOBANO LU (1940-2005) Babas usta â klardan Gülistan’ d r. ondan alm Ò lk derslerini iiri : r. Kars’ta bulunan ve klar Kahvesi’ni çal yeni â klar n yeti mesi için imkân haz rlam At ma ve türkü dal nda oldukça ba ar “Kiziro lu” türküsü tan nm rm ve r. r. r. nsan nsan vard r fark edilmez süsünden Kimi farks zd r koyun sürüsünden Her gördü ün ekle aman kap lma nsan belli olmaz görüntüsünden EREF TA LIOVA (1938 – …) Saza hâkimiyeti ve güçlü irticali (haz rl ks z söz söyleme, do açlama) ile tan nm r. Azerbaycan, Fars, ve Anadolu kültürüyle ilgili birikimini iirlerinde görmek mümkündür.  IK MAHZUN ER F (1940-2002) Bekta i kültürünün ve Anadolu ezgilerinin dünyaya tan lmas nda önemli bir rol oynam r. Fakir köylünün dertlerini, sosyal meseleleri iirlerin- de i lemi tir. 400’e yak n pla , 50 kasedi ve 9 kitab bulunmaktad r. Güçlü bir yergi ve ta lama ustas Gümü anka e itim yay nlar “Gönül Bahçesi” iiri ünlüdür. r. Yelek, Dolunaya Tül Dü tü tan nm iirlerindendir. Türk Milleti Bitsin art k dövü kavga Haydi haydi Türk milleti Çal al m dalga dalga Haydi haydi Türk milleti Gelin ile k n ile Her tarafta bezin ile Tüm olanca h n ile Haydi haydi Türk milleti Kom ular kana buland El gitti ay'a dayand Dünya kalkt hep uyand Haydi haydi Türk milleti Sen büyük millet'tin ezel Böyle zay f durma düzel Dilin güzel, tinin güzel Haydi haydi Türk milleti Çok uyuduk bunca y ld r Uyan kimli ini bildir Duracak zaman de ildir Haydi haydi Türk milleti Hepimiz bac birader Çal ana kimler ne der Mahzuni erif beraber Haydi haydi Türk milleti Ahu Gözlüm Ahu gözlüm tut elimden Vazgeçmeden emelimden n beni temelinden kmadan gel, yakmadan gel Derde salmadan ba Noksan etmeden i imi  IK FEYMAN (1942 – …) Adana’da do mu tur. Çukuroval â klar aras nda büyük sayg nl vard r. iirlerinde tasavvufi deyi lere geni yer vermi tir. “Ahu Gözlüm” iiri ünlüdür. ïëð Damla damla göz ya Dökmeden gel, akmadan gel Feymaniyim, kaçma benden Usanmad gönül senden Ecel tatl can tenden Çekmeden gel ç kmadan gel ( k Feymani)
