üniversite giriş sınav sisteminde yapılan değişikliklerin fen

ÜNİVERSİTE GİRİŞ SINAV SİSTEMİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİN FENEDEBİYAT FAKÜLTESİ KİMYA BÖLÜMÜNDEKİ EĞİTİME ETKİLERİ
Ercan ARI, Şule AYCAN
Celal Bayar Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, MANİSA
ÖZET: Bu çalışmada, ÖSS ve ÖYS olarak uygulanan iki basamaklı sınav sisteminin tek basamaklı sınav sistemine (ÖSS)
dönüştürülmesinin, Üniversitelerin Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya bölümlerindeki eğitime etkileri araştırılmıştır.Araştırma; giriş,
yöntem, bulgular ve yorumlar ile sonuçlar ve öneriler olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır.Araştırma kapsamında tek
basamaklı sınav ile birlikte üniversite sınav sisteminde ve sınav müfredat programında meydana gelen değişiklikler incelenmiştir.
Sınav müfredat programında yer alan kimya konuları belirlenmiş ve eski sınav sisteminde yer alan kimya konuları ile
karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonucunda üniversite sınavı kapsamında yer alan ve almayan kimya konularının üniversitelerin
kimya bölümlerindeki eğitime etkileri incelenmiştir. Araştırmayı sonuçlandırmak üzere 6 farklı üniversitenin Fen-Edebiyat
Fakülteleri seçilmiştir. Celal Bayar, Ege, Yıldız, Kocaeli, Osmangazi ve Dumlupınar Üniversiteleri araştırmanın yapıldığı
üniversitelerdir. Öğrencilere uygulanan anketler istatistik olarak ANOVA yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Üniversite
sınavı kapsamında yer almayan konuları içeren kimya derslerinde öğrencilerin temel bilgilerinin eksik oluşu sonucuna
varılmıştır. Öğretim üyeleri de bu sonucu cevaplarında dile getirmişlerdir. Ayrıca atom, mol ve kimyasal hesaplamalar gibi temel
kimya konularında ise öğrencilerin dersleri anlama düzeyleri yüksek değerlerdedir. Sonuçlar değerlendirilirken, öğrencilerin
sosyo- ekonomik yapısı, okuduğu bölümün kaçıncı tercihi olduğu ve sınava kaçıncı girişinde kazandığı parametreleri de dikkate
alınmıştır.
1. GİRİŞ
Çağdaş eğitim anlayışı, bilgi aktarımı ile birlikte beceri kazandırmayı, ilgi ve yetenekleri
geliştirmeyi, bireyde var olan yaratıcılık yeteneğini açığa çıkararak, topluma yapıcı, yaratıcı ve üretici
kişiler kazandırmayı, gerek bilim ve teknikte, gerekse düşünsel, sanatsal ve kültürel alanda yeni ürünler
ortaya çıkaran toplumlara ulaşmayı amaç edinmektedir (Isenberg, 1993).
Eğitimin etkili olabilmesi her düzey ve her alanda nitelikli insan gücünün yetiştirilebilmesi, bu
öğeler arasındaki ilişkinin sağlıklı ve uyumlu olmasına bağlı görülmektedir. Ancak bu öğelerin herhangi
birisindeki değişiklik sistemi bütünüyle etkileyip değiştirmektedir (Coombs, 1986).
Ülkemizde görülen hızlı nüfus artışı her alanda olduğu gibi, eğitimde de önemli sorunları
beraberinde getirmektedir. Bu yüzden; son yıllarda ülkemizde üzerinde en çok durulan ve tartışılan eğitim
sorunlarından biri Yükseköğretim Kurumlarına giriş için yapılan öğrenci seçme sınavlarıdır. Hızlı nüfus
artışının sonucu olarak , ortaöğretim kurumlarından mezun olan her adaya yüksek öğretim imkanı
verilemediğinden, ancak eleme ve yarışma türü sınavlarla öğrenci alınabilmektedir (Alperen, 1995).
15. Milli Eğitim Şurası’nda alınan kararların ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 45.
Maddesinin ışığında, YÖK tarafından 30.07.1998 tarihinde üniversiteye giriş sınav sistemi
değiştirilmiştir. 1999 yılında uygulanmaya başlana Öğrenci Seçme Sınavının (ÖSS), özelliklerini şu
şekilde belirtebiliriz (ÖSYM , 1999) :
1. Üniversitelere öğrenci seçme amacıyla tek bir sınav yapılacaktır. Bu sınavın adı Öğrenci Seçme
Sınavıdır (ÖSS). Mevcut sistemdeki ikinci basamak sınavı ( ÖYS) kaldırılmıştır.
2. ÖSS, önceki yıllarda uygulanan birinci basamak sınavı (ÖSS) ile ikinci basamak sınavından
(ÖYS ) oluşturulmuş yeni bir sınav olmayıp, uygulanmakta olan ÖSS’nin benzeridir.
3. 1999 yılına kadar uygulanan ÖSS’deki puan hesaplama yöntemi ile 1999 yılından itibaren
uygulanmaya başlanan ÖSS’deki puan hesaplama yöntemi aynıdır.
4. ÖSS puanları 105,000 – 119,999 arasında bulunan adaylar, yalnız meslek yüksekokulları ( ön
lisans ) ve açık öğretim programlarından, ÖSS puanları 120,000 ve daha fazla olan adaylar ise lisans (4
veya daha fazla yıllıklı), ön lisans ve açık öğretim programlarından tercih yapabileceklerdir ( ÖSYM,
2000 ).
5. Üniversiteye yerleştirme, ÖSS puanlarına ağırlıklı ortaöğretim başarı puanının belli bir ağırlıkta
katılmasıyla- ağırlıklı ortaöğretim başarı puanının (AOBP) belli bir katsayı ile çarpılarak elde edilen YÖSS puanları ve öğrencilerin tercihlerine göre yapılacaktır.
6. 1999 yılında uygulanmaya başlanan ÖSS’deki en önemli değişikliklerden diğeri, tercihlerin
sınavdan sonra yapılmasıdır. Öğrenciler, elde ettikleri Y-ÖSS-SÖZ, Y-ÖSS-SAY ve Y-ÖSS-EA
puanlarına göre ve isteklerine göre tercihlerini oluşturacaktır.
2. MATERYAL VE YÖNTEM
Bu bölümde evren ve örneklem, bilgi toplama araçları, bilgilerin elde edilmesi ve başvurulan
istatistiksel yöntemlere yer verilmiştir. Çalışmanın sadece üniversitelerin Fen- Edebiyat Fakültesi Kimya
Bölümü 3. sınıflarında uygulanmasının sebebi, bu sınıfta okuyan öğrencilerin hazırlık sınıfı okuyanlar
hariç büyük bir kısmının yeni sınav sistemiyle üniversiteyi kazanmış olmaları ve bölüm derslerinin
birçoğunun eğitimini almış olmalarından kaynaklanmaktadır
Araştırmanın Problemi
Bu araştırmanın problemi, “Üniversite Sınav Sisteminde 1999 Yılında Yapılan Değişikliklerin
Üniversitelerin Kimya Bölümlerindeki Eğitime Etkisi Nedir?” biçiminde ifade edilebilir.
Araştırmanın Amacı
Bu araştırmanın amacı, 1999 yılında üniversite sınav sisteminde yapılan değişikliklerin
üniversitelerin Kimya bölümlerindeki eğitim açısından etkilerini ortaya koymak ve bu konuda
öğrencilerin ve öğretim üyelerinin ne yönde etkilendiklerini tespit edip, konu hakkındaki sorunlara yeni
çözüm önerileri getirmektir.
Evren ve Örneklem
Araştırmanın evreni, üniversitelerin Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümünde öğrenim gören
öğrenciler ve bölüm derslerine giren öğretim elemanlarıdır. İlgili Üniversitelerin Kimya bölümlerinin 3.
sınıflarında öğrenim gören öğrenciler; Celal Bayar üniversitesinden 78, Yıldız Teknik Üniversitesinden
53, Ege Üniversitesinden 56, Kocaeli Üniversitesinden 40, Dumlupınar Üniversitesinden 32 ve
Osmangazi Üniversitesinden 35 kişi olmak üzere toplam 294 öğrenci çalışmanın örneklemini
oluşturmaktadır.
3. BULGULAR VE YORUM
3.1. Ankete Katılan Tüm Öğrencilerin ÖSS Sınavında Sorulan Kimya Konularına Yönelik
Sorulara Vermiş Olduğu Cevapların Frekans Dağılımları
Öğrencilere üniversite hazırlık aşamasında da aktarılan ve üniversitede eğitimini aldıkları atom ve
yapısı, periyodik cetvel, madde ve özellikleri, mol kavramı, kimyanın temel kanunları, çözeltiler,
radyoaktivite ve kimyasal bileşik kavramları konusunda sorular yöneltilmiştir. Atomun yapısı ve
periyodik cetvel gibi üniversite sınavında da soru çıkabilecek konularda öğrencilerin temel bilgileri iyi
durumdadır. Mol kavramı ve kimyasal bileşikler konusunda ise üniversitede bilgilerini daha da
pekiştirdikleri sonucu, sorulara vermiş oldukları cevapların frekanslarından anlaşılmaktadır. Gazlar ve
Radyoaktivite gibi içersinde soyut kavramlar bulunabilen konuların anlaşılmasında ise öğrenci görüşleri
farklılık göstermektedir.
3.2. Ankete Katılan Tüm Öğrencilerin ÖSS Sınavında Sorulmayan Kimya Konularına
Yönelik Sorulara Vermiş Olduğu Cevapların Frekans Dağılımları
Daha önce belirlenen ve üniversite hazırlık kurslarında da eğitimi verilmeyen sadece lise
eğitiminde anlatılan kimyasal tepkimelerde reaksiyon hızı, kimyasal bileşiklerin molekül yapıları, entalpi
ve hess yasaları, elektrokimya, asit ve bazlar ve organik kimya konularına yönelik sorular yer almaktadır.
Kimyasal tepkimelerde reaksiyon hızı konusunu üniversitede daha iyi öğrendikleri ve sadece problemleri
çözmekle kalmadıkları yönünde fikir belirtmişlerdir. Kimya laboratuarları için önem taşıyan ölçme,
hesaplama ve birim sistemleri hakkında üniversite öncesinde bilgi sahibi oldukları da soruya vermiş
oldukları cevapların frekanslarından anlaşılmaktadır. Öğrencilerin yarısından biraz fazlası lise
öğrenimlerinde temel olarak organik kimya konularını gördüklerini, fakat üniversite sınavında
sorulmadığından dolayı organik kimya konusunda temel bilgilerini eksik olduğu yönünde görüş
bildirmişlerdir.
3.3. Ankete Katılan Tüm Öğrencilerin ÖSS Sınavında Sorulan ve Sorulmayan Kimya
Konularına Göre İstatistik ve ANOVA Sonuçları
Tablo 3.1. ÖSS ve ÖYS Sınavı İle Kimya Bölümlerine Yerleşen Öğrencilerin ÖSS Sınavında
Sorulmayan Kimya Konularına Göre İstatistik Verileri
SINAV TÜRÜ
ÖSS Sınavı ile
Yerleşenler
ÖYS Sınavı ile
Yerleşenler
n
X
Standart Standart
Sapma(Sd) Hata (Se)
241
30,22
4,38
,28
53
32,13
3,94
,54
Toplam
294
30,57
4,36
,25
Tablo 3.2. ÖSS ve ÖYS Sınavı İle Kimya Bölümlerine Yerleşen Öğrencilerin ÖSS Sınavında
Sorulmayan Kimya Konularına Göre ANOVA Sonuçları
Varyansın
Kaynağı
Gruplararası
Gruplariçi
Toplam
Kareler
Toplamı
158,164
5421,976
5580,139
Sd
Kareler
Ortalaması
158,164
18,568
1
292
293
F
p
8,518
,004
3.4. ÖSS Sınavında Sorulan ve Sorulmayan Sorulmayan Kimya Konularına Göre
Üniversitelerin İstatistik ve ANOVA Sonuçları
Tablo 3.3. Tüm Üniversitelerin Kimya Bölümü 3. Sınıf Öğrencilerinin ÖSS Sınavında Sorulan ve
Sorulmayan Kimya Konularına Göre İstatistik Verileri
Kimya Konuları Üniversiteler
CBÜ
DPÜ
ÖSS Sorulan
EGE
Kimya Konuları KOCAELİ
OSMANGAZİ
YILDIZ TEKNİK
TOPLAM
n
78
32
56
40
35
53
294
CBÜ
DPÜ
EGE
ÖSS Sorulmayan KOCAELİ
Kimya Konuları OSMANGAZİ
YILDIZ TEKNİK
TOPLAM
78
32
56
40
35
53
294
X
35,38
35,31
34,95
34,33
33,54
35,26
34,91
Standart
Sapma(Sd)
5,00
4,71
5,52
4,49
5,02
4,94
4,99
Standart
Hata (Se)
,57
,83
,74
,71
,85
,68
,29
29,71
30,97
30,64
30,15
28,94
32,91
30,57
4,21
3,93
4,09
4,29
3,88
4,67
4,36
,48
,69
,55
,68
,66
,64
,25
Tablo 3.4. Tüm Üniversitelerin Kimya Bölümü 3. Sınıf Öğrencilerinin ÖSS Sınavında Sorulan ve
Sorulmayan Kimya Konularına Göre ANOVA Sonuçları
Kimya Konuları
ÖSS Sorulan
Kimya konuları
ÖSS Sorulmayan
Kimya konuları
Varyansın
Kaynağı
Gruplararası
Kareler
Toplamı
108,582
Sd
5
Kareler
F
Ortalaması
21,716
,869
Gruplariçi
7199,938
288
25,000
Toplam
7308,520
293
Gruplararası
452,582
5
90,516
Gruplariçi
5127,558
288
17,804
Toplam
5580,139
293
p
,502
5,084 ,000
ÖSS’de sorulmayan kimya konularına göre anlamlı bir fark oluşmuştur [ F(5-298) = 5,084, p< 05 ].
Bulunan bu farkın hangi üniversiteler arasında olduğunu belirlemek için SCHEFFE Testi uygulanmıştır.
Yıldız Teknik Üniversitesi diger üniversitelerden çalışmanın sonuçları açısından daha farklı bulunmuştur.
4. SONUÇ VE ÖNERİLER
4.1. Sonuç
Ülkemizde uygulanmakta olan Yükseköğretime Geçiş Sınav Sistemindeki yani ÖSS sınavındaki
değişikliklerin genel olarak öğrencilerin sınavda sorulmayan kimya konuları açısından temel bilgilerinin
çok zayıf ya da olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca üniversite sınav soruları ile ortaöğretim kimya müfredat
programında da bir uyum olmadığı görülmüştür.
Alt problemlerden biri olan yeni sınav sisteminden sonra üniversitelerin Fen- Edebiyat Fakülteleri
Kimya Bölümlerinin müfredat programında bir değişiklik yapılmamıştır. Öğrencilere uygulanan
anketlerde, yeni sınav sistemiyle ilgili duyuşsal sorulara net cevaplar vermemelerine rağmen, üniversite
sınavında temel kimya konularının tümü sınav kapsamına alınırsa üniversitelerdeki kimya derslerinin
başarıları artar sorusuna %80’den fazla kısmı olumlu cevap vermişlerdir. Bu sonuç bize öğrencilerin bazı
kimya konularını, temel bilgilerinin eksik olması sebebiyle anlamakta güçlük çektiklerini
düşündürmektedir.
ÖSS sınav sistemi ile kimya bölümlerine yerleşen öğrenciler arasındaki ÖSS sınavında sorulan ve
sorulmayan kimya konuları arasındaki fark ÖYS sınav sistemi ile kimya bölümlerine yerleşen öğrencilere
göre daha anlamlıdır. ÖSS sınav sitemi ile sınavı kazananların sınavda sorulmayan kimya konularında
temel bilgi bakımından daha zayıf oldukları söylenebilir.
Çalışmanın uygulandığı üniversitelerin anket sonuçları ayrı ayrı değerlendirildiğinde ÖSS
sınavında sorulan ve sorulmayan kimya konuları arasında anlamlı farklar oluşmaktadır. Yıldız Teknik
Üniversitesinin istatistik sonuçları diğer üniversitelere göre faklılık göstermektedir. ÖSS sınavında
sorulan ve sorulmayan kimya konuları arasındaki farkın anlamlılığı daha düşük seviyelerdedir. Bu sonuç
Yıldız Teknik üniversitesi Kimya Bölümünde anket uygulanan öğretim üyelerinin cevapları ile de
pekişmektedir.
Öğretim üyeleri genel olarak üniversite giriş sınav sisteminde yapılan değişikliklerin kimya
bölümlerindeki sonuçları konusunda şu anda kesin olarak bir hüküm verilemeyeceğini, fakat yeni sınav
sistemi ile gelen öğrencilerin kimya bilgileri açısından yetersiz seviyelerde olduğunu vurgulamışlardır.
Özellikle organik kimya ve analitik kimya ders ve laboratuarlarının öğretimini gerçekleştiren öğretim
üyeleri bu durumdan daha fazla şikayetçidir.
4.2. ÖNERİLER
Üniversite sınavlarında sadece çoktan seçmeli test tekniğinin uygulanması hatadır. Gelişmiş
ülkelerde olduğu gibi klasik sınavlar, mülakatlar, uygulamalı sınavlar yani laboratuar çalışmaları,
projeler, ödevler ve verilerin değerlendirilmesi gibi öğrencinin durumunu her açıdan değerlendiren
teknikler uygulanabilir.
Üniversite sınavlarında sorulan kimya konuları lise müfredat programları ile aynı konu başlıklarını
içermelidir. Oldukça geniş olan kimya bilimleri konusunda sadece belirli konulardan değil, her konudan
soru sorulması öğrenci bilgilerinin daha gerçekçi bir ölçüm ile belirlenmesini sağlayacaktır. Sınavlardaki
soru dağılımı lise öğreniminde yer alan tüm kimya konularını kapsamalıdır.
Eğitim sistemimizin, öğrencileri özellikle kimya ve tüm fen bilimleri konularında teorik bilgilerin
ve test sorusu çözme tekniklerinin yerine, öğrencilerin bizzat içersinde olacağı uygulamalı eğitim
sistemine geçmesi gerekmektedir.
Milli Eğitim Bakanlığı ile Yükseköğretim kurumlarının bir bütünlük içinde çalışmasını engelleyici
durumları ortadan kaldırılması gerekmektedir. Milli Eğitim Bakanlığıve ÖSYM işbirliği yapmalıdır.
ÖSYM’de çalışan soru yazarlarının zaman zaman lise ve dengi okullarda ziyaretçi olarak kimya derslerini
izlemeleri, gözlemlerde bulunmaları,sorular ve müfredatlar arasında ilişki kurmalarına yardımcı olabilir.
(Demirtaş, 1996).
Son yıllarda Fen- Edebiyat Fakültelerine öğretmenlik hakkının tanınmaması bu fakülteleri tercih
eden öğrencilerin kalitesinde düşüş göstermesine yol açmıştır. Bu sonuç kimya bölümlerinde yer alan
öğretim üyeleri tarafından da dile getirilmiştir. Alanlarında oldukça kapsamlı bilgiler kazanan FenEdebiyat Fakülteleri öğrencilerine formasyon dersi verilmek suretiyle öğretmenlik hakkı verilmelidir.
Üniversite giriş sınav sistemi bu şekilde uygulanmaya devam ederse, üniversiteler kimya
bölümlerini kazanan öğrencilere birinci sınıflarda yarım dönem süresince, diğer dersler ile birlikte lise
kimya konularının tümünü içeren bir eğitim programı uygulayabilir.
Tek bir sınav yerine, öğrenciler lise 1. sınıfında itibaren her sene sonu o yıl içersinde işlenen
konuları içeren bir sınava tabi tutulabilirler. Lise son sınıfa kadar her sene uygulanan sınavlardaki öğrenci
başarı durumlarının, ÖSS sınav sonuçlarını bir unsur olarak etkilemesi sağlanabilir.
Özellikle lise dönemlerinde Kimya, Fizik, Biyoloji ve Matematik gibi temel bilimlere yönelik,
Kimya Lisesi, Fizik Lisesi gibi liseler açılarak, sadece belirlenen branştan bir eğitim uygulanabilir. Bu
liselerin mezunları sınavsız, başarı durumlarına bakılarak üniversitelerin ilgili bölümlerine
yerleştirilebilir. Böylece branşında yükseköğrenim gördüğü bilim dalının tüm temel bilgilerini almış
olarak üniversite öğrenimini sürdürebilir. Böyle bir durumda Fen Fakülteleri gerçek bilim adamlarının
yetiştirildiği kurumlar haline gelebilir.
KAYNAKLAR
Alperen, Z. (1995). ÖSYM Tarafından Uygulanan ÖSS ve ÖYS Kimya Soruları İle Ortaöğretim Kimya
Müfredatlarının Karşılaştırılması. Trabzon : Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, K.T.Ü. Fen
Bilimleri Enstitüsü.
Büyüköztürk, Ş (2002). Sosyal Bilimlerde Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Coombs, P. H. (1986). The World Educational Criss: A Systems Analiys. London: Oxford Üniversity
Press.
Demirtaş, A., Ayas, A., Alperen, Z. (1996). Lise Kimya Müfredatları İle 1987-1994 Yılları ÖSYS Kimya
Sorularının Karşılaştırılması”. II. Ulusal Eğitim Sempozyumu Bildirileri, Sayfa : 195-206.
Erol, M., Gök, T. (2000). Yükseköğretime Geçiş Sınav Sisteminin Fizik Açısından İrdelenmesi ve Yeni
Öneriler. Hacettepe Üniversitesi IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi.
Isenberg, P.J., Jalongo, R.M. (1993).
Creative Expression And Play İn The Early Childhood
Curriculum. New York: 9 th Edition, Mc Millan Inc. Presss ; 58-86.
Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınav Kılavuzu. ÖSYM Yayınları, Ankara 1999
Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınav Kılavuzu. ÖSYM Yayınları, Ankara 2000.