APHAB Memnuniyet Anketi Kullanılarak İşitme Cihazı Memnuniyeti

APHAB Memnuniyet Anketi Kullanılarak İşitme Cihazı Memnuniyeti ve Performansının
Değerlendirilmesi
Eyüp KARA¹, Ahmet ATA޹, Zahra POLAT²
1 İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi KBB ABD,
2 İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Odyoloji Bölümü
Özet
İşitme kaybı ve buna bağlı iletişim sorunları, kişinin yaşam kalitesini düşüren ve sosyal
yaşamdan izole olmasına sebep olan bir problemdir. İşitme kaybı ve sosyal izolasyon kişinin, psikolojik
bütünlüğünü ve verimliliğini düşüren bir unsurdur.(Kochkin-2007) İşitme cihazları, kullanıcının işitme
kaybı konfigürasyonuna göre belli bir algoritma ile işitsel uyaranı amplifiye eden ekipmanlardır.
Çalışmanın amacı işitme cihazı kullanan farklı işitme kayıplarına sahip bireylerin, işitme cihazlı
performanslarını ve memnuniyetlerini değerlendiirmektir.
Çalışmaya 20 denek alınmış, bunların odyolojik tetkikleri yapılıp, uygun olan deneklere işitme
cihazı uygulanmıştır.periyodik zamanlarda çağırılarak APHAB memenuniyet anketi ve cihazlı
performansları değerlendirilmiştir.
Çalışmanın sonucunda işitme kayıplı bireyler için, gürültüde ayırt etmenin en önemli sorun
olduğu, reverberasyonun ayırt etmeyi çok etiklediği, işitme cihazı kullanımının farkındalık skalasında
anlamlı fark yarattığı bulunmuştur.
Giriş
İşitme kaybı ve buna bağlı iletişim sorunları, kişinin yaşam kalitesini düşüren ve sosyal
yaşamdan izole olmasına sebep olan bir problemdir. İşitme kaybı ve sosyal izolasyon kişinin, psikolojik
bütünlüğünü ve verimliliğini düşüren bir unsurdur. (Kochkin-2007) İşitme cihazları, kullanıcının işitme
kaybı konfigürasyonuna göre belli bir algoritma ile işitsel uyaranı amplifiye eden ekipmanlardır. İşitme
kaybına uygun (Teknik özellikler, kazanç...) cihaz uygulaması ve ayarı buna bağlı problemlerin ortadan
kaldırılmasına sebep olacaktır.
Amaç
Çalışmaya katılan işitme kayıplı bireylerin, uygun işitme cihazları ile, günlük yaşamlarındaki
temel ortamlarda, işitme kalitesi ve iletişimin artırılmasıdır. Bunu engelleyen temel unsurların,
odyolojik test ortamında ve anketlerle günlük hayatta yaşanan temel sorunların ortaya çıkarılarak,
işitme cihazı seçimi ve ayarının bu doğrultuda yapılmasıdır.
Gereç ve Yöntem
Çalışma Mart-Eylül 2012 tarihleri arasında kliniğimize başvuran hastalar ile
yapılmıştır.Çalışmaya, işitme kayıpları hafif dereceden, çok ileri dereceye kadar olan 20 denek dahil
edilmiştir. Deneklerin tamamının KBB muayeneleri normal, sensorinöral tipte işitme kaybı mevcuttur.
(Ortakulak problemleri olan hastalar çalışma dışı bırakılmıştır.) Çalışmaya dahil edilen tüm deneklerin,
immitansmetrik ölçümleri, odyometrik testleri yapılarak, işitme cihazı endikasyonu olanlar çalışmaya
alınmıştır(Deneklerin işitme değerlendirmeleri; GSI Tympstar timpanometri, GSI 61 klinik odyometre
ve Otomed serbest alan kabinde yapılmıştır). İşitme cihazı uygulamadan önce, katılımcılara işitme
cihazsız APHAB anketi uygulanmıştır. Tüm deneklerin kişisel kulak kalıpları yaptırılarak, işitme cihazı
uygulaması ve ayarı yapılmıştır. 15 gün sonrasında işitme cihazlı testleri, gürültüde ayırt etme testleri
yapılıp, İşitme cihazlı APHAB formları uygulanmıştır. İlk uygulamadan yaklaşık 3 ay sonra 2. uygulama
bölümüne geçilmiştir. Katılımcılara işitme cihazsız ve cihazlı testleri tekrar edilmiş, gürültüde ayırt
etme skorlarına bakılmış, 2. APHAB uygulamaları gerçekleştirilmiştir. Gürültüde konuşmayı ayırt etme
testleri; 3 aşamalı yapılmıştır. 1. aşamada; konuşma testinin yapıldığı şiddette gürültü, 2. Aşamada;
konuşma testinin yapıldığı şiddettin 5dB altında gürültü, 3. aşamada; konuşma testinin yapıldığı
şiddettin 10 dB altında gürültü (Speech Noise) uyarını verilerek gürültü şiddetinin konuşmayı ayırt
etme skorlarına etkisine bakılmıştır.
Çalışmaya alınan katılımcılara, işitme kaybına ve yaşam koşullarına uygun Earnet işitme
cihazları uygulanmıştır. Cihazlarda minimum 4 kanal, tek mikrofon, gürültü ve feedback baskılama
özelliklerinden, Maksimum 32 kanal, Adaptif çift mikrofon, çok kanallı gürültü baskılama, feedback
kontrolü gibi ek özellikleri olan 5 farklı model işitme cihazı kullanılmıştır. İşitme kaybına uygun olarak
CIC-Open fit, BTE modelleri kullanılmıştır.
Çalışmada kullanılan İşitme Cihazları:Nano, Nano HP+, Biyonik, Optima, The Best
modelleridir.
Çalışmaya 20 denek dahil edilmiştir, deneklerin Yaş ortalaması: 49,4’tür. (25-83
yaş)Deneklerin 9’u erkek, 11’i kadındır. İşitme cihazı uygulamasının 9’u bilateral, 11’i unilateral olmak
üzere, toplam 29 adet işitme cihazı uygulanmıştır. Ortalama işitme kaybı 59,5 dB’dir. (37-90dB).
Çalışmaya alınan denekelerin 32ü hafif derecede, 9’u orta derecede, 5’İ ileri derecede, 3’ü çok ileri
derecede işitme kaybına sahiptir.
Sonuçlar
120
100
80
İ.c. siz SDS
60
İ.C.li SDS
40
20
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Tablo 1. İşitme cihazsız ve işitme cihazlı konuşmayı ayırt etme skorları.
100
80
60
Sinyal=Gürültü
40
Gürültü -5
Gürültü -10
20
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011121314151617181920
Tablo 2. Gürültü şiddetinin konuşmayı ayırt etme skorlarına etkisi.
90
80
70
60
50
İC.siz APHAB
40
İC.li 1. APHAB
30
İC.li 2. APHAB
20
10
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Tablo3. İşitme cihazsız, işitme cihazlı 1. ve işitme cihazlı 2. “İletişim” skalası APHAB Skorları.
İC.lı 2. APHAB
İC.lı 1.APHAB
İC.sız APHAB
Şikayetler
0
20
40
60
80
Tablo 4. Tüm deneklerin “İletişim” skalası ortalamalarındaki değişim.
90
80
70
60
50
İc.sız
40
İ.C.lı 1. APHAB
30
İC.li 2. APHAB
20
10
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Tablo 5. İşitme cihazsız, işitme cihazlı 1. ve işitme cihazlı 2. “Gürültü” skalası APHAB Skorları.
İC.lı 2. APHAB
İC.lı 1. APHAB
Şikayetler
İC.sız APHAB
0
20
40
60
80
Tablo 6. Tüm deneklerin “Gürültü” skalası ortalamalarındaki değişim.
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
İC.sız APHAB
İC.lı 1. APHAB
İC.lı 2. APHAB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Tablo 7. İşitme cihazsız, işitme cihazlı 1. ve işitme cihazlı 2. “Reverberasyon” skalası APHAB Skorları.
İC.lı 2. APHAB
İC.lı 1. APHAB
İC.sız APHAB
Şikayetler
0
10
20
30
40
50
60
Tablo 8. Tüm deneklerin “Reverberasyon” skalası ortalamalarındaki değişim.
100
90
80
70
60
İC.sız APHAB
50
İC.lı 1. APHAB
40
İC.lı 2. APHAB
30
20
10
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Tablo 9. İşitme cihazsız, işitme cihazlı 1. ve işitme cihazlı 2. “Farkındalık” skalası APHAB Skorları.
İC.lı 2. APHAB
İC.lı 1. APHAB
İC.sız APHAB
Şikayetler
0
10
20
30
40
50
60
70
Tablo 10. Tüm deneklerin “Farkındalık” skalası ortalamalarındaki değişim.
Tartışma
İşitme kaybının şiddeti ve konuşmayı ayırt etmedeki farklılıklara rağmen, her grupta, işitme cihazı
ile 4 temel durumda (İletişim, gürültü, reverberasyon, farkındalık) cihazsız APHAB skorlarına göre;
şikayetlerinin azalmasında anlamlı farklar bulunmuştur.(p .005)
Gürültüde ayırt etmenin her işitme kayıplı için sorun olduğu, özellikle ileri-çok ileri derecede
işitme kayıplarında, iletişimi diğer gruplara göre çok daha fazla etkilediği gözlenmiştir.
Deneklerin tümünde işitsel farkındalık skalasında en anlamlı değişikliği gösterdiği bulunmuştur. (p
.001)
İleri dereceye kadar işitme kayıplarının, reverberasyondan daha az etkilendiği, ileri ve çok ileri
derecede işitme kayıplarının reverberasyondan daha fazla etkilendiği gözlenmiştir.
Sonuç
İşitme cihazlarının algoritmalarının seçimi, kişinin yaşam koşullarına uygunluğu,İşitme
cihazının teknik özellikleri (Çift-tek mikrofon, gürültü, rüzgar supresyonu...) kullanıcıya uygun
şekilde ayarlandığında, kişinin sosyal hayata katılımı, verimliliği ve yaşam kalitesinin artacağı
düşünülmektedir.
Bir sonraki aşamada, cihazların bahsi geçen özelliklerinin kendi içinde diğer cihazlar
ile karşılaştırılması da bizim için önemli sonuçlar vereceği düşünülmektedir.
Çalışmanın bir sonraki aşamasında; Tinnitusta işitme cihazı kullanımının etkisi, kanal
sayısı ve mikrofon özelliklerinin işitsel performansa etkileri, uzaysal konumun işitme ve ayırt
etmeye etkileri araştılmaya çalışılacaktır.