Bir Ülkü,Bir Dönem,Bir Fikir
Transkript
Bir Ülkü,Bir Dönem,Bir Fikir
kültür / sanat 54 Bir ülke, bir dönem, iki film Dr. Rukiye ÇET‹N SEÇK‹N angi filmi tan›taca¤›m› H kararlaflt›rm›flt›m: Besle Kargay› (Cria Cuervos, Raise Ravens, The secrets of Anna). Geçen y›l izledi¤im bu filmden çok etkilenmifltim. Sonras›nda internette yapt›¤›m›z aramalar filmi daha çok sevmeme, uzunca bir süre etraf›mdaki insanlara anlatmama neden oldu. Kafamda yazaca¤›m yaz›y› olgunlaflt›r›rken Y›ld›z’dan Pan’›n Labirenti (El Laberinto del Fauno - Pan's Labyrinth) filminin tan›t›lmas› önerisi geldi. Bu da izledi¤im bir filmdi. Birinden birini seçemeyince ikisini de tan›tmaya karar verdim. Bu iki filmin birçok ortak noktas› var. ‹kisi de ‹spanya’da, ayn› dönemde geçiyor, bir çocu¤un gözünden anlat›l›yor ve ödüllü filmler. ‹kincisinden bafllayay›m. Arkadafllar›n filme iliflkin önyarg›s› nedeniyle – Hollywood Sinemas›!- filmi izlemeyip baflka fleylerle u¤rafl›yordum: Çünkü yo¤un fliddet sahneleri oldu¤u söylenmiflti. Onlar›n konuflmalar› ve zaman zaman göz att›¤›m görüntülerin etkisiyle ben de izlemeye bafllad›m. Ard›ndan filmin tamam›n› izledim. Üç Oscar ödüllü ABD, ‹spanya ve Meksika ortak yap›m› dram-fantastik-gerilim türündeki film, ‹kinci Dünya Savafl› y›llar›nda geçiyor. ‹ç savafl biteli befl y›l geçmifltir ve Cumhuriyetçiler Frankocular karfl›s›nda yenilmifllerdir. Ancak, ‹spanya’n›n kuzeyinde, halk›n da deste¤iyle direnifl sürmektedir. On yafl›ndaki Ofelia (Ivana Baquero), hamile annesi Carmen (Ariadna Gil) ile Navarra’da, üvey babas› Yüzbafl› Vidal’in (Sergi López) yan›na gider. Cumhuriyetçi direniflini k›rmakla görevli Frankocu yüzbafl›n›n sadistlikleri, karakolun kuruldu¤u çiftli¤in sessiz ama gözüpek hizmetçisi, hamile ve üvey baban›n sürekli afla¤›lad›¤› annesi aras›nda Ofelya, kendine bir yol çizmek zorundad›r. Yak›ndaki koruda bir labirentin içerisinde yaflayan “Pan” ad›ndaki yarat›k, küçük k›z›n tüm yaflam›n› de¤ifltirecektir. Franko diktas› alt›ndaki ‹spanya'n›n karanl›k dönemlerini anlatan filmi izlerken masals› bir havayla savafl›n ac›mas›z gerçekli¤i aras›nda gidip geliyorsunuz. Filmin müziklerinde Javier Navarrette imzas› var. Carlos Saura'n›n ilk dönem önemli filmlerinden olan Besle Kargay›, Franco rejiminin çöküfl dönemindeki ‹spanya'y›, bir ailenin öyküsü çerçevesinde iç savafltan y›llar sonra, o y›llarda 8 yafl›nda olan Ana’n›n gözüyle anlat›yor. Carlos Saura’n›n Criterion Collection serisinden DVD olarak sat›lan filmi ülkemizde çeflitli festivallerde birçok kez gösterilmifl. Film Cria Cuervos ad›n› ‹spanyolca’da bizdeki “besle kargay›, oysun gözünü” özdeyiflinin benzeri bir anlam tafl›yan “Cria cuervos y te scaran los ojos”dan al›yor. Cria hem çocuk, hem de hayvan beslemek anlamlar›na geliyor.1976 Cannes film festivali jüri büyük ödülü ve 1977 Frans›z Sinema Elefltirmenleri Sendikas› En ‹yi Yabanc› Film Ödülü alm›fl. Elefltirmenler filmin bir k›z›n ölümle yüzleflmesi olarak okunabilece¤i gibi ‹spanyol tarihini anlatan bir alegori ya da Katolik ‹spanya’daki kad›n›n özgürlü¤ünün olmamas› olarak da okunabilece¤ini belirtiyor. Baz› elefltirmenler filmdeki baban›n geleneksel de¤erlerin yads›nd›¤› Franko rejimini, annenin ileri derecede hasta olan eski ‹spanya’y›, babaannenin geçmifli, Anna ve k›z›n›n ise örselenmifl ama hâlâ umudu olan yeni ‹spanya’y›; kona¤›n bahçesindeki bofl yüzme havuzunun ise ulusal belle¤in bofl haznesini temsil etti¤i ileri sürülmekte. Filmdeki “Por Que te Vas” flark›s› size de bir yerlerden tan›d›k gelecektir. Pan’›n Labirenti Yap›m: 2006, Meksika, ‹spanya, ABD Tür: Dram / Fantastik / Gerilim Yönetmen: Guillermo del Toro Senaryo: Guillermo del Toro Oyuncular: Maribel Verdu, Ivana Baquero, Ariadna Gil, Alex Angulo, Doug Jones Görüntü Yönetmeni: Guillermo Navarro Müzik: Javier Navarrete Besle Kargay› Yap›m:1976, ‹spanya Yönetmen: Carlos Saura Senaryo: Carlos Saura Oyuncular: Ana Torrent, Geraldine Chaplin, Héctor Alterio, Florinda Chico, Mónica Randall, Germán Cobos, Mirta Miller Yap›mc›: Carlos Saura, Elías Querejeta Görüntü Yönetmeni: Teodoro Escamilla Müzik: Frederic Mompou Süre:1 saat, 47 dk. Gösterim Tarihi: 18 May›s 1977 (Besle Karga’y› izleyemeyenler ya da bulamayanlar için ‹nternet araflt›rmalar› s›ras›nda buldu¤um filmden karelere ekli linkten ulaflabilirsiniz. http://s90.photobucket.com/albums/k242/Mouselemur /cria%20cuervos/?start=100)