a 1 örneklerle öğretim ilkeleri

Transkript

A
ÖRNEKLERLE ÖĞRETİM İLKELERİ-1
İLKE
TANIM
Amaca (Hedefe)
görelik
Öğrenme-öğretme etkinliklerinin varlık gerekçesi,
programda yer alan hedeflerin gerçekleştirilmesidir.
Gerçekleştirilecek etkinliklerin niteliği, öğrenme süreci
sonunda belirlenen hedefe ya da öğrencide
gerçekleştirilmek istenen davranış değişikliğine
ulaşmak olmalıdır.
Bireye görelik
(Öğrenciye
görelik) (Öğrenci
düzeyine
uygunluk)
Diğer öğretim ilkelerine de temel oluşturur. Öğrenmeöğretme etkinliklerinin öğrencinin hazır bulunuşluk (ön
koşul bilgilere sahip olma, ilgi ve ihtiyaçlarına uygun) ve
sahip olduğu hedef-davranış düzeyine göre düzenlenir.
Bilinenden
bilinmeyene
Öğrenme-öğretme sürecinde yeni öğretilecek bilgi ve
becerilerin daha önce öğrenilen bilgi ve becerilerden
hareket edilerek öğretilmesidir.
Somuttan soyuta
Somut kavramların öğretimi soyut kavramların
öğretiminden daha kolay gerçekleştiği için, öğretim
süreci somut öğrenmelerden soyut öğrenmelere doğru
bir yol izlemelidir.
Yakından uzağa
Kolaydan zora
(Basitten
karmaşığa)
Yaşama Yakınlık
(Dönüklük)
(Hayatilik)
Açıklık (Ayanilik)
Ekonomiklik
Güncellik
(Aktüalite)
Tümdengelim
(Bütün-ParçaBütün İlişkisi)
Öğrenmenin yakın çevreden konulardan ve ilgilerden
başlayarak uzak çevre, konulara ve ilgilere doğru
yönelmesidir. Bu süreçte sadece yaşayış ve yer
açısından değil, zaman açısından da yakın zamandan
uzak zamana doğru bir süreç takip edilmelidir.
Yeni öğrenilecek bilgiler, zorluk açısından
derecelendirilmelidir. Önce kolay olan bilgilerin, daha
sonra ise zor ve karmaşık bilgilerin öğretilmesi gerekir.
Bu durum, bilişsel açıdan öğrenmeyi kolaylaştıran bir
faktördür.
Bu ilke okulu, “öğrencileri yaşama hazırlayan bir yer
olmaktan çok, hayatın kendisi olmalıdır” anlayışına
dayanmaktadır. Öğretim etkinliklerinin öğrencilerinin
ilgi ve gereksinimlerini karşılamaya uygunluğu ve
yaşamı ilgilendiren konularını kapsayabilmesidir.
PÜF NOKTASI: Bu ilke, “Okul yaşamın kendisidir.”
anlayışının hayata geçirilmesini sağlayan temel
faktördür.
Konu, nesne, olay ve olgularla öğrencinin direkt
etkileşimini, karşı karşıya gelmesini ve duyu organlarını
etkin olarak kullanmasını gerektirir. Öğretmenin açık ve
anlaşılır dil kullanmasını gerektirir.
PÜF NOKTASI: Bu ilke, somuttan soyuta ilkesi ile sıkça
karıştırılır. Açıklık ilkesi “somutlaştırma”yı ifade eder.
“Somuttan soyuta ilkesi” ise, öğrenciye önce somut
kavramların, daha sonra soyut kavramların
verilmesini açıklar.
Öğrenme-öğretme sürecinde gerçekleştirilecek
etkinliklerin en az zaman ve enerji harcanarak, en
yüksek verimin elde edileceği şekilde düzenlenmesini
ifade eder.
PÜF NOKTASI: Ekonomiklik ilkesi, sadece maliyetin
düşük olmasını değil, maliyet-fayda ilişkisini açıklar.
En ekonomik olanı değil, en az maliyetle en yüksek
verimi elde etmeyi ifade eder.
Öğretme-öğrenme süresindeki etkinliklerin yaşamda
geçerli ve ilişkilendirilerek ele alınmasıdır. Öğrencilerin
yaşadıkları hayatın gerçekleriyle karşı karşıya gelmeleri
için ders konularıyla aktüel (güncel) olay ve sorunlar
arasında ilişkili kurularak öğretim yapılmalıdır.
Öğrenme konuları ana başlıklarda (bütünden) alt
başlıklara (parçaya) ayrılarak düzenlenmelidir. Yani
bütün-parça-bütün ilkesine uygun olmalıdır.
ÖRNEK
Beden Eğitimi dersinde öğrencilerine basketbol oynama
becerilerini kazandırmak isteyen bir öğretmenin
uygulayacağı en uygun öğretim yöntemi “Gösterip
yaptırma” yöntemidir. Öğretmenin “Anlatım” yöntemini
kullanması, psikomotor bir becerinin kazandırılmasında
etkili olamayacağından dersin amacına (hedefine) uygun
olmayacaktır.
İlköğretim 1. Sınıf öğrencilerine anlatım yöntemiyle ders
işlemek, öğrencilerin somut algılama düzeyinde olmaları
nedeniyle etkisiz olacaktır. Yaparak-yaşayarak öğrenmeye
dönük etkinliklerle dersi işlemek bu öğrenciler açısından
daha kalıcıdır.
Üç basamaklı sayılarla toplama işleminin öğretimine
başlamadan önce, daha önce öğrenilmiş olan iki basamaklı
sayılarla toplama işleminden bir örnek verdikten sonra yeni
konuya geçmek.
Matematik dersi konuları “soyut” konulardan oluştuğu için
ilköğretim 1. Sınıfta matematiksel işlemler fasülye, kibrit
çöpü, abaküs vb. materyallerle somutlaştırılarak verilir.
Öğretim kademesi ve öğrencinin yaşı ilerledikçe kavramlar
daha soyut bir şekilde işlenebilir.
“Türkiye’nin İdari Yapısı” konusu işlenirken, öncelikle yerel
yönetimlerden başlanması.
“Türkiye’nin Coğrafi Bölgeleri” konusu işlenirken, her
öğretmenin önce bulunduğu coğrafi bölgeden başlaması.
Ölçme-Değerlendirme dersinde ortancanın hesaplanması
konusu işlenirken, önce basit verilerle, sonra frekans
tablosu oluşturarak, son olarak ta aralıklı (gruplandırılmış)
verilerle konunun işlenmesi.
Öğretmenin, matematik dersinde öğrencilerine çarpma
işlemi ile ilgili problemler verirken, “markette, pazarda,
manavda vb. yerlerde alışveriş yapma” cümleleri üzerinden
problem oluşturması, konuyu çocukların günlük
yaşamlarıyla ilişkilendirdiğini, bu bilginin onların günlük
yaşamında hangi işlevi yerine getirdiğini gösterme amacı
taşır.
Fen ve Teknoloji dersi öğretmeninin, bir konunun
öğretiminde anlatım yöntemi yerine deney yöntemini
kullanması, açıklık ilkesine uygun davrandığının bir
göstergesidir.
Bir Tarih dersi öğretmeninin konuyu anlatım yöntemiyle
işlemesi durumunda, bu derste sadece o konu ile ilişkili
hedef davranış öğrenciye kazandırılmış olur. Ancak;
öğretmenin “Tartışma yöntemi”ni kullanması durumunda,
öğrencilere sadece dersin hedefi değil, bunların dışında,
“tartışma becerileri, dinleme becerileri, empati, kendini
ifade edebilme, iletişim becerileri, işbirliği ve paylaşım…
gibi” bir çok gelişim alanındaki hedeflerin de gelişimi
desteklenmiş olur. Aynı zamanda böyle bir öğrenme süreci
daha etkili ve kalıcıdır.
KPSS Kursunda Ölçme-Değerlendirme dersi anlatan
öğretmenin “Geçerliği etkileyen faktörler” konusunu
işlerken “2012 KPSS Sınavında soruların çalındığı iddia
ediliyor. Bu durum sizce sınavın hangi özelliğini etkiler?”
demesi.
Öğretmenin öğrencilere bir şiiri önce okutturması, daha
sonra şiirin mısralarının tek tek açıklanması, son olarak şiirin
tekrar okutulması.
EBİM Eğitim Bilimleri Merkezi öğrencileri için Ahmet Nafiz Demir tarafından hazırlanmıştır. www.izmirkpsskursu.net 0 232 445 21 25
1
A
ÖRNEKLERLE ÖĞRETİM İLKELERİ-2
İLKE
Bütünlük
Transfer
TANIM
ÖRNEK
Eğitimin hedefleri ve konu birimleri düzenlenirken bireyin bütün
olarak gelişimini sağlayıcı özellikler dikkate alınmalıdır. Öğrenme
konuları ve etkinlikleri birbirine bağlı ve tamamlar şekilde
düzenlenmeli ve sunulmalıdır.
Bu ilke sadece hedefler ve konuların bütünlüğünü değil, eğitim
öğretim sürecinde hedefler ve konular belirlenirken bireyin de
bir bütün olarak düşünülüp, bilişsel, duyuşsal ve psikomotor
gelişiminin bir bütün halinde ele alınmasını ifade eder.
PÜF NOKTASI: Program Geliştirme konuları ile ilişkilendirilerek
“Geniş alan veya disiplinler arası tasarım” konuları ile bağlantı
kurularak bu ilke üzerinden soru sorulabilir.
Kazanılan bilginin yeni durumlarda da uygulanabilmesi,
kullanılabilmesidir. Bireyde meydana gelen öğrenmeler yalnızca
sınıfta öğrenilene ve bir duruma ilişkin (durağan bilgi)
olmamalıdır.
Öğrenciler öğrendiği bilgiyi benzer ya da farklı durumlarla ilgili
problemlerin çözümünde kullanabilmelidir.
İlkokul 1-4. Sınıflarda derslerin konularının Hayat
Bilgisi ders içeriğine paralel düzenlenmesi.
Matematik dersinde ağırlıklı ortalama hesaplamayı
öğrenen öğrencinin, karnesindeki yılsonu ağırlıklı
ortalamayı hesaplayabilmesi.
Sosyallik
(Otoriteye itaat
ve özgürlük)
Okul, bir sosyalleşme ortamıdır. Eğitimin en önemli
amaçlarından biri de bireyin sosyalleşmesini sağlamaktır.
Sosyalleşme, bireyin belli bir grup içerisinde olmasını ve
etkileşim sürecini kullanmasını gerektirir. Grup içerisinde yaşam,
aynı zamanda kurallara uymayı ve otoriteye itaati de
beraberinde getirir.
Öğretmenlerin işbirlikli öğrenme, aktif öğrenme,
grupla öğretim teknikleri, problem çözme vb.
öğrencinin grup içerisinde kendi kararlarını
kendisinin vermesi gerektiği, grup kurallarına
uymayı öğrendiği etkinlikler, sosyallik ilkesinin
gerçekleşmesine katkı sağlayan uygulamalardır.
Bilgi ve becerinin
güvence altına
alınması
Öğrencinin gereksinimi olsun veya olmasın, kullanılsın veya
kullanılmasın, öğretilmesi gereken bilginin öğrenci tarafından
bilinmesi gerektiğini ifade eder. Öğrencinin değil, konu alanın
önemine vurgu yapar.
PÜF NOKTASI: Geleneksel eğitim felsefelerine (DaimicilikEsasicilik) uygun bir ilkedir. Konu Merkezli Program Tasarımları
ile ilişkilendirilebilir. Öğrenciyi değil, konuyu merkeze alır.
Program geliştirmede “ihtiyaç belirleme
yaklaşımları” konusunun öğretmen adaylarının
hiçbir işine yaramamasına karşın dersin konuları
içerisinde yer aldığı için bilinmesi gerekliliği.
Öğretimin yaparak-yaşayarak gerçekleştirilmesidir. Öğrencinin
aktif katılımcı olmasını ifade eder.
Öğretmenlerin, anlatım veya gösteri yöntemi gibi
daha çok sunuş stratejilerine dayalı yaklaşımlar
kullanmak yerine, öğrencilerin daha aktif olduğu
işbirlikli öğrenme, aktif öğrenme gibi yaklaşımları
kullanmaları, öğrencilerin katılımını arttırarak
çevreyle etkileşim içerisinde olmalarını, dolayısıyla
öğrenmelerin daha kalıcı ve etkili olmasını sağlar.
Uygulanabilirlik
(İş-Aktivite,
YaparakYaşayarak
Öğrenme-Etkin
katılım)
Yaşantı Konisi - Edgar Dale
2
A
ÖĞRENME-ÖĞRETME KURAM VE YAKLAŞIMLARI (İPUÇLARI)-1
KURAM
VARSAYIMI
İPUÇLARI
Tam Öğrenme
(Boom)
Bilişsel ve duyuşsal giriş davranışları
yeterliyse, nitelikli eğitim hizmeti
sunuluyorsa, herkese ihtiyaç
duyduğu “zaman (ek öğretim
hizmeti)” sağlanıyorsa, her öğrenci
en az % 70 düzeyinde öğrenebilir.
Çoklu Zeka
(Gardner)
Her bireyin doğuştan getirdiği sekiz
farklı zeka türü vardır. Bunların
bazıları daha baskındır. Zeka
geliştirilebilir.
Yapılandırmacılık
(Oluşturmacılık,
Yapısalcılık)
(PiagetVygotsky)
Bilgiyi aktarma ve başkasının
aktardığı bilgiyi kaydetme yerine
bilgiyi yapılandırmayı vurgular.
Öğrenen birey, bilgiyi etkin bir
biçimde inşa ve transfer
etmektedir.
Bilgi duyu organları ile çevreden
pasif bir biçimde alınmaz, öğrenen
tarafından etkin bir biçimde
yapılandırılır.
İşbirlikli
(Kubaşık)
Öğrenme
(J. Dewey)
En iyi öğrenme, öğrencilerin
birbirlerine öğretmesi yoluyla
gerçekleşen öğrenmedir.
 Bir öğrenme birimi öğrenilmeden diğerine geçilmez.
 Olumlu koşulları sağlandığında hedeflenen bütün öğrenmeler
gerçekleşebilir.
 Öğrenme için iki temel faktör vardır: “giriş davranışları”, “öğretim hizmeti”.
 Öğretim hizmetinin niteliğini etkileyen faktörler: İpucu, pekiştireç, katılım,
dönüt-düzeltme.
 Zeka, bireyin birden fazla kültürde ürün ortaya koyma potansiyelidir.
 Zeka alanları birbirinden bağımsız değildir, birbiriyle ilişki söz konusudur.
 Başkalarına öğretilebilir, geliştirilebilir.
 Öğretim sürecinde zekanın sekiz boyutu da ele alınmalıdır.
 Türleri: Sözel/dilsel zeka, Bedensel/kinestetik zeka, Görsel/uzlamsal zeka,
Sosyal/bireylerarası zeka, Müziksel/ritmik zeka, Öze dönük/bireysel zeka,
Doğal zeka
 Öğrenme; önceki bilgilerle yeni bilgi arasında ilişki kurularak
anlamlandırılması ve yaşama aktarılmasıdır.
 Öğrenci öğrenmede pasif değil, bilgiyi araştıran, yorumlayan ve analiz
edendir.
 Bilginin öğrenciye aktarılması değil, öğrencinin bilgiye ulaşması, bilgiyi
yeniden yapılandırması gerekir.
 Öğrenme sürecinde birincil kaynaklara ulaşma ve deneyimler kazanma
önemlidir.
 Değerlendirme öğretimden ayrı değil, öğretimin içinde yer alır ve öğretime
yön verir. (Süreç odaklı değerlendirme)
 Her birey farklı olduğuna göre, bireyler bilgiyi farklı şekilde anlamlandırır.
 Öğrencilerin, küçük gruplar halinde birlikte çalışması esasına dayanır.
 Gruplar heterojen (farklı öğrenme özelliklerine sahip) öğrencilerden oluşur.
 Ürün bireye ait değil, gruba aittir.
 Bilişsel öğrenmelerin yanında sosyalleşme, işbirliği yapma, paylaşım,
dayanışma, olumlu bağlılık, takım ruhu, ait olma, sorumluluk gibi duyuşsal
öğrenmeler de gerçekleşir.
 Birey, öğrenmelerinden kendisi sorumludur.
 Bireye öğrenmeleriyle ilgili söz ve karar hakkı tanınır.
 Ezber kavramının yerini merak, kuşku, deneyerek öğrenme, araştırma,
uygulama alır.
 Öğrencilere; güven, özdenetim, enerji, gruba ait olma, duyarlı olma ve
kararlılık özellikleri kazandırır.
Aktif (Etkin)
Öğrenme
Proje Temelli
Öğrenme
(Dewey,
Klipatrick,
Bruner)
Öğrenene öğrenme sürecinin çeşitli
yönleriyle ilgili karar alma
fırsatlarının verildiği, öğrencinin
öğrenme sırasında zihinsel
yeteneklerini kullanmaya zorlandığı
bir öğrenme sürecidir.
Öğrencileri çekici problemlerle
uğraşmaya ve bunun sonunda
orijinal ürünler oluşturmaya
yönlendiren bir öğretim modelidir.
Projeler öğrenciyi, ezberci
öğrenimle cevaplanamayacak
uğraştırıcı, belge hazırlayıcı
rollerine sokar.
Probleme Dayalı
Öğrenme
(J. Devey)
Gerçek yaşamda karşılaşılan
sorunları tanıma, bunların
öneminin farkında olma, bu
sorunların nedenlerini anlama,
sorunları çözme ve olası sorunları
önceden giderme davranışlarının
öğrencilere kazandırılması gerektiği
düşüncesine dayanır.
Öğretim
Durumları
(Gagne)
Gagne öğrenmeyi hem ürün hem
de süreç olarak ele almıştır.
Gagne’ye göre öğrenme,
gözlenebilir davranışlardan dolaylı
olarak anlaşılır ve öğrenme beyinde
gerçekleşir.






Bilimsel ve bağımsız çalışma becerileri gelişir.
Yaratıcılık ve hayal gücünü kullanma için uygundur.
Sürecin sonunda bir ürün ortaya konulur.
Öğrenci, bildiklerini proje yoluyla uygulamaya aktarır.
Yaparak-yaşayarak öğrenme gerçekleşir.
Öğrenme aktivitelerinde disiplinler arası bağlar kurulur.
 Gerçek yaşamda karşılaşılan sorunları tanıma, fark etme, nedenlerini
anlama ve çözme becerileri geliştirir.
 Eleştirel düşünmeyi geliştirir.
 Sorunların araştırılması ve çözümü sürecinde bireylerin hem zihin hem
beceri yönünden aktif katılımını gerektirir.
 Gerçek yaşama ilişkin deneyim kazandırır.
 Öğrencinin, problem ile yaşam arasında bağlantı kurması beklenir.
 Sürecin temelini öğrenme senaryoları oluşturur.
 Gerçek hayattan alınan problemler üzerine odaklanılır.
 Problemin çözümünden çok, öğrenmenin oluşması önemlidir.
 Öğrenmede hem dış hem iç faktörlerin etkisi vardır.
 Bilgiyi işleme sürecine dayanır.
 Öğretim sürecinin ilk adımı dikkat çekmedir.
 Öğrenme sürecinde kazanılan beş temel davranış: Sözel beceriler, zihinsel
beceriler, psikomotor beceriler, tutumlar, bilişsel stratejiler.
 Okul öğrenmeleri için en önemli beceri zihinsel becerilerdir.
 Zihinsel beceriler: İşaret öğrenme, uyarıcı-davranım bağını öğrenme,
zincirleme öğrenme, sözel bağdaşım öğrenme, ayırt etmeyi öğrenme,
kavram öğrenme, ilke öğrenme ve problem çözme. (En alt düzey işaret
öğrenme, en üst düzey problem çözme’dir.)
3
A
KURAM
VARSAYIMI
Okulda Öğrenme
(Carrol)
Bu öğrenme modelinde öğrenme
için gerekli zaman çok önemlidir ve
her öğrencinin öğrenme için
gereksinim duyduğu zaman
farklıdır. Uygun olanaklar ve gerekli
zaman sağlandığında her öğrencinin
okulda öğrenebileceği temel
anlayışına dayanan bu öğrenme
modeli Carrol’un zaman kuramına
dayanır.
Temel Öğrenme
(Glaser)
Öğrenciler birbirinden farklı bilişsel
yapı ve süreçler kullanarak
öğrenirler. Öğretme işinde
öğrencilere bilişsel süreçlerin de
kazandırılması gerekir.
Beyin Temelli
(Nörofizyolojik)
Öğrenme
(Caine ve Caine)
Eğitime gelişimsel ve sosyo-kültürel
açıdan bakan, insan beyninin yapısı
ve fonksiyonları üzerine
temellendirilmiş bütüncül bir
yaklaşımdır.
Yaşam Boyu
Öğrenme
Öğrenme sadece okulda değil, tüm
yaşam süresinde her zaman ve her
yerde gerçekleşir.
Basamaklı
Öğretim
(Nunley)
Hedefler A, B ve C olarak
tanımlanan üç farklı basamağa göre
belirlenmekte ve Bloom
taksonomisine uygun olarak
yapılmaktadır.
Kuantum
Öğrenme
Öğrencilere öğrenmeyi öğrenme
stratejilerini öğretmeyi, bilginin
kazanılmasında kullanılabilecek
yöntem, teknik, strateji ve
düşünme biçimlerini kazandırmayı
ifade eder.
Sorgulayıcı
Öğretim
(Collins)
Bütünleştirici
Öğrenme
Dizgeli
(Programlandırıl
mış) Eğitim
Soru sorma üzerine kurulan ve
sorular yoluyla öğretim verilmesi
temeline dayanan öğretme
modelidir.
İkili bir öğrenme sürecini içerir,
öğrenciler bir taraftan araştırılan
konuyu öğrenirken, diğer taraftan
sorgulama yöntemini öğrenirler.
Geleneksel öğretim yöntemlerinin
aksine öğrencinin aktif olması
savunulur. Öğrencilerin daha önceki
deneyimlerinden ve ön
bilgilerinden yararlanarak yeni
duruma anlam verebileceklerini ve
yeni aldığı bilgiyi kendi içinde
yapılandırdığını öne sürer.
Eğitim ortamında şimdilik tek bir
yöntem, teknik, taktik, kuram,
strateji çoğu kez etkili
olmamaktadır. Yani, her biri teker
teker ya da tümü birlikte yeri ve
zamanı gelince işe koşulabilir.
İPUÇLARI
Modelin ögeleri:
 Yetenek: Bir şeyi öğrenebilmek için, her öğrencinin farklı zamanlara ihtiyacı
vardır. Her öğrenciye yetenekleri doğrultusunda ek zaman verilmelidir.
 Öğretimden yararlanma yeteneği: Her öğrencinin yeni bilgiyi öğrenebilmesi
için ön koşul bilgilere ihtiyacı vardır. Önkoşul bilgilerin her öğrencide farklı
olması nedeniyle her öğrencinin farklı zamana ihtiyacı vardır.
 Sebat (Sabır): Öğrencinin, öğrenmeye gönüllü ve istekli olarak ayırdığı
zamanı ifade eder. Öğrencinin güdülenme düzeyine işaret eder.
 Fırsat: Öğrenme için sunulan olanakları ve bu olanaklar için verilen zamanı
ifade eder.
 Öğretimin Niteliği: Öğretim hizmetinin, ek zaman gerektirmemesi, öğretim
hizmetinin niteliğini gösterir.
 Uygulamalar ve pekiştireçlere önem verir.
 Öğrencilerin nasıl öğrendiklerinin ve hangi bilişsel yapı ve süreçleri
kullandıklarının analiz edilmesi gerekir.
 Model; öğretim hedefleri, giriş davranışları, öğretme yolları ve
değerlendirme olmak üzere dört ögeden oluşur.
 Beyin, paralel bir işlemcidir
 Öğrenme, tüm fizyoloji ile ilgilidir
 Anlam arayışı içseldir
 Beyin, parça ve bütünü aynı anda işler
 Öğrenme, bilinç ve bilinçdışı süreçleri içerir
 Her beyin kendine özgüdür.
 Temel ilke, bilinçli ve amaçlı olarak yaşam boyu öğrenmeye devam etmektir.
 Öğrenme yaşama hazırlık değil, yaşamın kendisidir.
 Okullar ve eğitim kurumları, yaşam boyu öğrenmeye imkan sağlamalıdır.
 C Basamağı: “Bilgi” ve “kavrama” basamağını kapsar. Bu düzey, öğrencinin
konuya ilişkin genel bir anlayış kazanmasına olanak sağlar.
 B Basamağı: “uygulama” basamağını kapsar. Bu basamakta öğrencilerin C
düzeyinde kazandıkları bilgi ve becerileri uygulayabilmek için
tamamlayabilecekleri etkinlikleri içerir.
 A Basamağı: “Analiz, sentez ve değerlendirme” basamağını kapsar. A
düzeyinde öğrencilerden konuyu sorgulamaları, ayrıntılı şekilde analiz
etmeleri ve senteze ulaşmaları beklenir.
Stratejilerin bir kısmı şöyledir:
 Öğrenmeyi tekrar etme,
 Aktif Öğrenme,
 Not Alma Teknikleri,
 Uygun Yazma Teknikleri,
 Hafıza Geliştirme Stratejileri,
 Mantıklı/Yaratıcı düşünme.
 Modelin en önemli özelliği öğrencileri düşünmeye zorlaması ve onlara
nasıl düşünüleceğini göstermesidir.
 Öğrenciye hazır bilgilerin verilmesi, onları gerçek hayata hazırlamakta
yetersiz kalmaktadır. Çünkü gerçek hayatta her şey hazır olarak kişiye
sunulmaz.
 Gerçek yaşam karmaşıktır ve pek çok ilişki ağı içeren problemlerle doludur.
Kişi bu karmaşayı çözmek için çevresindeki her şeyi sorgulamak
durumundadır.
 Her bireydeki bilgi birikiminin gelişmesi, özel olarak kendi şartları içinde
değerlendirilmelidir.
 Öğrenci bilgiyi alır ve kendi içinde yapılandırır.
Bütünleştirici öğrenme modeli dört aşamalı olarak uygulanır:
 Birinci Aşama-Oryantasyon Aşaması
 İkinci Aşama-Odaklama Aşaması
 Üçüncü Aşama-Mücadele Aşaması
 Dördüncü Aşama-Uygulama Aşaması
 Hiçbir kuram, öğrenme ve öğretmeyi tek başına açıklayamamaktadır.
 Her davranış yani bilişsel, duyuşsal, devinişsel ve sezgisel özellikler tek bir
kuram, yöntem, teknikle kişiye öğretilememektedir.
 Davranışın düzeyi ve niteliği değişince farklı strateji, kuram, yöntem, teknik
ve taktikler, akıl yürütme yolları işe koşulmalıdır.
4
A
KURAM
Etkili öğretim
(Slavin)
Bilgiyi İşleme
Kuramı
Uzaktan Eğitim
Tutor Destekli
Öğretim
VARSAYIMI
Carroll’un okulda öğrenme
modelinin ögeleri üzerine
odaklanarak Slavin tarafından
geliştirilmiş bir modeldir. Öğrenme
düzeyini etkileme gücüne sahip
olan değişkenleri işe koşarak
öğrenmeyi gerçekleştirmeyi temele
alır.
Dış çevreden gelen uyarıcıların
önce duyusal kayda yöneldiği, seçici
algı alanına girmesi durumunda kısa
süreli belleğe aktarıldığı, kısa süreli
bellekteki bilginin de tekrar,
anlamlandırma stratejileri vb.
yollarla uzun süreli belleğe
aktarıldığını ifade eden öğrenme
kuramıdır.
Eğitim, zaman ve mekandan
bağımsız olarak ve değişik dağıtım
kanalları kullanılarak verilir.
Tamamen yardım isteyen
öğrencilere öğretim olanağı
sağlayan bireysel bir öğretim
etkinliğidir. Öğrencinin öğrendiği
konularda, anlamakta güçlük çektiği
kısımlarla ilgili olarak bireysel
öğretim desteği görmesi mantığına
dayanır.
Ekiple Öğretim
Birkaç uzmanın ve öğretmenin
öğretim etkinliklerini planlama,
sunma, değerlendirme ve
geliştirmede sistemli olarak
çalışmasıdır.
Modüler Öğretim
Modüler programlama anlayışının
uygulanış biçimi olarak ifade
edilebilir. Modüler öğretim
programları, öğretim ortamlarında
esnekliği sağlamıştır.
Bireyselleştirilmiş
Öğretim Sistemi
(Keller Planı)
Öğrenme hızlarındaki farklılık ve
öğrenciler arasındaki bireysel
farklılığın giderilmesi, her
öğrencinin öğrenme hızına uygun
düşecek bir öğretim yapılması,
öğretimin bireyselleştirilmesi ile
mümkün görülmektedir.
İPUÇLARI
Modelin ögeleri; Öğretimin niteliği, öğretim düzeyini uygun hale getirme,
güdülenme ve zaman’dır.
 Çevredeki uyarıcılar duyusal kayda yönelir. (Duyu organlarına)
 Duyu organlarına ulaşan uyaranlar bireyin seçici dikkat (ilgi alanı vb.)
alanına girerse kısa süreli belleğe aktarılır.
 Kısa süreli bellekteki bilgi tekrar, kodlama, anlamlandırma stratejileri
yoluyla uzun süreli belleğe aktarılır.
 Uzun süreli belleğe aktarılmayan bilgi unutulur.
 Uzun süreli belleğe aktarılan bilgi ihtiyaç duyulduğunda geri çağrılabilir.














Eğitim için yer ve zaman kısıtlaması yoktur.
Yüz yüze eğitim alma imkanı olmayanlar için fırsat sağlar.
İnternetten eğitim, mektupla eğitim vb.
Öğrenci tarafından cevaplanamayan soruların cevaplanmasına olanak
sağlar.
Öğrencilerin öğrenmelerinde belli bir konuyla ilgili olarak bireysel yardım
almalarını içerir.
Genellikle, öğrenciye verilen bir ödevde veya öğrencinin aldığı bir derste
karsılaştığı güçlüklerin çözümüne yönelik olarak öğrenciye verilen bireysel
öğretim etkinliklerini içerir.
Öğrenciye bireysel olarak eksiklerini gösterecek kişi, yani tutor genelde
öğretmen dışında o konuyu iyi bilen bir üst sınıf öğrencisi veya konuyu
yeterli düzeyde bilen kişiler olur.
Örnek: AKUT uzmanlarının öğretmenlerle işbirliği sonucu sınıfta deprem
ile ilgili tatbikat yapılması.
Okullarımızdaki “Şube Öğretmenler Kurulu” (Aynı sınıfta derse giren
öğretmenlerden oluşur), bir tür ekiple öğretim uygulamasıdır. Bu kurulda
öğretmenler, sınıftaki öğrencilerle ilgili görüş alışverişinde bulunur ve
ortak hareket tarzı geliştirirler.
Kendi içerisinde bir bütünlüğü olan ve birbirini tamamlayan bağımsız
öğrenme üniteleri biçiminde düzenlenmiştir.
Özellikle mesleki eğitimde yaygın bir uygulama alanına sahiptir.
Bu tür programlar, bireyin kendi kendine öğrenmesini sağlayacak şekilde
düzenlenmiştir.
Bireysel gereksinimlere dönük grup çalışmalarında değişik etkinliklere yer
verilerek öğrencilerin değişik çalışmalar yapmaları sağlanabilir.
Bunun için; dönüşümlü günlük çalışma (Beceri geliştirme çalışmaları) ve
plânlı grup çalışmaları (Düzey geliştirme çalışmaları) yapılabilir.
 Her öğrenciye sahip olduğu öğrenme yoluna göre öğrenme olanağı
sağlar.
 Öğrenme düzeyleri birbirine benzer olan öğrencilerin küçük gruplar
halinde çalışması sağlanır.
 Öğrencilere bağımsız iş yapabilme yeteneğini sağlar.
UYARI:
Öğrenme öğretme yaklaşım ve modellerinden her yıl 3-5
soru sorulmaktadır. Şimdiye kadar çıkmış soruların hemen
hemen tamamı 1. Bölümdeki ilk 8 modelden sorulmuştur.
5
A
6
DÜŞÜNME BİÇİMLERİ
ÜST DÜZEY DÜŞÜNME BECERİLERİ
Anahtar kelime,
cümle
Kişilik özellikleri
Yaratıcı
Düşünme
Özgün, farklı,
yeni, öneri,
tasarı, orijinal











Eleştirel
Düşünme
Bilgi üretme,
sonuçlara
ulaşma,
değerlendirme,
farklı bakış açısı
DÜŞ.BİÇİMİ
Yansıtıcı
Düşünme
Geçmişten ders
çıkarma, sonuç
çıkarma ve
çıkardığı sonucu
kullanma



















Empatik
Düşünme
Bilimsel
Düşünme
Başkasının
yerine koyma,
onun gibi
düşünme, onun
gibi hissetme
Eleştirme,
sorgulama,
bilimsel
açıklamalara
göre düşünme
ve yapma
Metabilişsel
(Üst biliş,
yürütücü
biliş, Biliş
ötesi)
Düşünme
Kendi düşünme
ve öğrenme
süreçlerinin
farkında olma,
kendi öğrenme
süreçlerini
kontrol etme
Analitik
Düşünme
Parçalara
ayırma, analiz
etme, parçalar
arası ilişki










Kendine güvenen
Mizahı seven
Risk alan
İdealist
Üretici
Yüksek enerjili
Geniş görüşlü
Hayal gücü iyi
Bağımsız düşünen
Sezgileri güçlü
Fikirleri olduğu gibi kabul
etmez
Sorgular, irdeler
Ayrıntıcı
Mantıklı
Sabit fikirli olmayan
Objektif
Tutarlı
Analiz eden
Değerlendiren
Çok yönlü düşünen
Muhakeme yapan
Düşüncelerini yansıtan
Değişime ve eleştiriye açık
Kendini sorgulayan
Açık fikirli
Kendini tanıyan
Kendi başına karar veren
Öğrendiklerini yaşama
aktaran
Bilgi ve deneyimleri
paylaşan
Başkasının düşünce ve
problemlerini daha kolay
anlar ve daha kolay çözer
Çevresindeki olayları daha
iyi yorumlar
Diğer kişiler tarafından
kolay kabul görür
Bilimi kendine rehber
edinmiş
Sorgulayan, eleştiren,
bilimsel temelli eleştiriye
açık
Düşüncelerine bilimsel
gerçeklere göre yön veren
Kendini tanıyan, kendi
başına karar verebilen
Kendi öğrenme sürecinin
ve sorumluluklarının
farkında olan
Öğrenme stratejilerini
etkili biçimde kullanan
Bilgileri neden-sonuç
ilişkileri içerisinde
yapılandıran
Parçalara, ögelere ayırarak
inceleyen
Geliştirilmesi
için gerekli
öğrenme ortamı
Geliştirilmesi
nde kullanılan
kuram-model
Geliştirilmesin
de kullanılan
strateji
Geliştirilmesin
de kullanılan
yöntem-teknik
Öğrencilerin
kendilerini ifade
edebilecekleri,
fikirlerini
özgürce ifade
edebilecekleri
eğitim ortamı
 Yapılandırmacılık
 Proje
temelli
öğrenme
 Probleme
dayalı
öğrenme
 Buluş
 Araştırmainceleme
 Beyin
fırtınası
 Görüş
geliştirme
 Drama
 Problem
çözme
 Proje
Demokratik,
eleştiriye açık
bir eğitim
ortamı
 Probleme
dayalı
öğrenme
 Proje
temelli
öğrenme
 Buluş
 Tartışma
 Problem
çözme
Grup
tartışmaları,
otobiyografi
gibi öğrencilerin
kendi deneyim
ve
öğrenmelerini
paylaşabilecekl
eri ortamlar
 Proje
temelli
öğrenme
 Probleme
dayalı
öğrenme
 İşbirlikli
öğrenme
 Buluş
 Rol oynama
 Drama
 Altı şapkalı
düşünme
Demokratik,
birey merkezli
eğitim ortamı
 İşbirlikli
öğrenme
 Proje
temelli
öğrenme
 Buluş
 Konuşma
halkası
 İstasyon
 Altı şapkalı
 Tartışma
 Örnek olay
Birey merkezli,
demokratik
öğrenme
ortamları
 Proje
temelli
öğrenme
 Probleme
dayalı
öğrenme
 Buluş
 Tartışma
 Beyin
fırtınası
 Deney
 Problem
çözme
 Proje
 Buluş
 Tartışma
 Deney
 Problem
çözme
 Buluş
 Balık kılçığı
 Problem
çözme
 Örnek olay
Birey merkezli,
demokratik
öğrenme
ortamları
Birey merkezli,
demokratik
öğrenme
ortamları
DİĞER DÜŞÜNME BİÇİMLERİ
DÜŞÜNME BİÇİMİ
AÇIKLAMA
Iraksak Düşünme
Ortak düşünceden hareketle farklı noktalara ya da
düşüncelere ulaşabilmedir.
(Tümdengelim) (Genelden özele)
Yakınsak Düşünme
Farklı düşüncelerin dayandığı ortak noktayı ya da
düşünceyi bulabilme. (Tümevarım) (Parçadan
bütüne)
Global Düşünme
Lateral Düşünme
 Yapılandır
macılık
 Probleme
dayalı öğ.
 Etkin öğr.
 Proje
temelli öğ.
 Yapılandır
macılık
 Probleme
dayalı öğ.
 Etkin öğr.
Temelinde, öğrenmeyi kolaylaştırmak için
“haritalar çizmek” yatmaktadır. Öğrenilmek
istenen bilgilerin haritalaştırılması esastır.
Lateral düşünmenin esası, yaratıcı düşünmedir ve
bir beceri olarak yaratıcılığın üzerinde durulur.
ÖRNEK
Ortak düşünce: Yaşamak güzeldir.
 Denize girmek güzeldir.
 Çiçek toplamak güzeldir.
 Gökyüzünü izlemek güzeldir.
 Denize girmek güzeldir.
 Çiçek toplamak güzeldir.
 Gökyüzünü izlemek güzeldir.
Ortak Düşünce: Yaşamak güzeldir.


Zihin haritaları
Kavram haritaları


Altı şapkalı düşünme
Altı ayakkabılı uygulama
UYARI: Düşünme biçimleri konusunda sıkça sorular gelmekte, daha çok hangi öğretim
yöntem veya tekniği ile hangi becerinin geliştirilebileceği sorulmaktadır. Çıkmış sorular
“yaratıcı düşünme, empatik düşünme, yansıtıcı düşünme, eleştirel düşünme ve
metabilişsel düşünme konusundandır.
A
7
ÖĞRETİM STRATEJİLERİ
SUNUŞ (Alış)
(Anlamlı Öğrenme)
Kurucusu
David Ausubel
Tanımı
Bilginin (ilke, kural ve
genellemelerin) öğretmen
tarafından belli bir düzen içerisinde
(ardışıklık, aşamalılık ilişkisine göre)
öğrenciye verilmesidir.
Anahtar
sözcükleri




Anlamlı öğrenme
Ön örgütleyiciler
Kavram haritaları
Tümdengelim
BULUŞ
(Keşfederek Öğrenme)
ARAŞTIRMA-İNCELEME
Jerome Bruner
Öğretmenin, öğrencilerin bilgiye
kendilerinin ulaşmasını sağlamak
amacıyla ortam hazırlaması, bilgiye
(ilke, kural ve genellemeye) öğrencinin
yapmış olduğu etkinlikler sonucunda
kendisinin ulaşmasıdır.
John Dewey
Öğrencilerin, bir problem durumu
üzerinden, bilimsel problem çözmenin
aşamalarını kullanarak öğrenmenin
gerçekleşmesi, ilke veya kurala (bilgiye)
ulaşması, daha sonra da bu ilke veya
kuralı genellemesine dayanır.




 Bilimsel tutum ve davranış
 Bilim insanı duyarlılığı
 Tümevarım ve tümdengelim
İçsel pekiştirme
Keşfetme ve merak
Sezgisel düşünme
Tümevarım
Özellikleri
 Öğretmen merkezlidir.
 Öğrenci bilgiye ulaşmada pasif,
ancak derse katılımcıdır.
 Öğrenci, bilgiyi öğretmenden
hazır olarak alır.
 PÜF NOKTASI: Sunuş stratejisi,
“anlatım yöntemi” ile aynı şey
değildir. Yani dersin öğretmen
tarafından “anlatılması” olarak
düşünülmemelidir.
 Öğretmen, öğrencilere konu ile ilgili
temel kavramları vermelidir.
 Öğretmen, öğrencilerin konu ile ilgili
ana ilke, kural ve genellemelere
ulaşmalarını sağlamak için ortam
hazırlamalıdır. (Uygun yöntem ve
teknikler.
 Öğretmen rehber olmalıdır.
 PÜF NOKTASI: Kitaplarda aşamalar
olarak sadece “örnek verme”
çalışması, buluş stratejisinin
aşamaları olarak verilir. Oysa bu
stratejide kullanılabilecek birçok
yöntem-teknik vardır.
 Öğrenci merkezlidir.
 Öğrenci bilgiye ulaşmada aktiftir.
 Seçilen problemler öğrencinin
günlük yaşamıyla ilişkili olmalıdır.
 Problemin birden fazla çözüm
yolunun olması gerekir.
 Problemin öğrencide merak
uyandıracak nitelikte olması gerekir.
PÜF NOKTASI: Araştırma inceleme
stratejisi, öğrencinin yaş ve gelişim
özellikleri, hazırbulunuşluk düzeyleri
dikkate alınarak her öğretim
düzeyinde uygulanabilir.
Etkili olduğu
düzey
 Bilgi.
 Kavrama.
 Uygulama, analiz, sentez,
değerlendirme.




Uygulama
aşamaları
 Ön organize edicilerin sunulması
 Öğrenilen kavram ilke ya da bilgi
biriminin sunulması
 Bilişsel yapının güçlendirilmesi





Uygun
yöntem ve
teknikler
 Anlatım, gösteri, gösterip
yaptırma, seminer, sempozyum,
konferans vb.
Öğretmen ve
öğrencinin
süreçteki
rolü
 Öğretmen merkezli, öğretmen
otorite.
 Öğrenci katılımcı ancak bilgiye
ulaşmada pasif, edilgen.
 Tümdengelim yoluyla öğrenme
gerçekleşir.
 Öğrencilere kavram, ilke ve
genellemeler öğretmen
tarafından aktarılır.
Kullandığı
akıl yürütme
yolu

Öğretmenin örnekler sunması
Öğrencilerin örnekleri betimlemeleri
Öğretmenin ek örnekler vermesi
Öğrencilerin ek örnekleri
betimlemesi ve önceki örnekle
karşılaştırması
Öğretmenin ek örnekleri ve örnek
olmayan durumları sunması
Öğrencilerin zıt örnekleri
karşılaştırması
Öğretmenin, öğrencilerin belirlediği
özellikleri ve ilkeleri açıklaması
Öğrencilerin tanımlamaları, özellikleri
ve ilkeleri düzenlemesi
Öğrencilerin ek örnekler vermesi
Tartışma teknikleri, deney, istasyon,
beyin fırtınası, örnek olay, drama, altı
şapkalı düşünme, görüş geliştirme,
münazara, forum, açık oturum, beyin
fırtınası vb.
 Problemi hissetme, tanımlama
 Problemle ilgili veri toplama
 Problemin çözümü ile ilgili
hipotezler (denenceler) oluşturma
 Hipotezlerle ilgili veri toplama
 Hipotezleri (denenceleri) test etme,
problemin çözümü için yöntem
geliştirme
 Toplanan verilerin analizi,
yorumlanması, hipotezlerle
karşılaştırılması
 Problem çözme, proje.
 Öğrenci merkezli, öğretmen rehber.
 Öğrenci aktif katılımcı, bilgiye ulaşan,
bilgiyi edinen.
 Öğrenci merkezli, öğretmen rehber.
 Öğrenci aktif katılımcı, bilimsel
süreçleri kullanarak problemlere
çözüm üreten.
 Tümevarım yoluyla öğrenme
gerçekleşir.
 Öğretmen, öğrencilerin bilgiye
ulaşmalarını sağlayacak uygun
ortamlar düzenler.
 Hem tümdengelim, hem tümevarım
yoluyla öğrenme gerçekleşir.
 Öğretmen, sürecin sağlıklı bir
şekilde ilerlemesine rehberlik eder.
UYARI: Stratejiler konusunda en büyük yanılgı, sunuş stratejisini sadece “anlatım
yöntemi” olarak algılamak, öğrencinin dinleyici, öğretmenin anlatıcı olarak
düşünülmesidir. Oysa sunuş stratejisi, öğretmenin ana ilke veya kuralı öğrenciye vermesi,
öğrencinin de süreçte etkin olarak alıcı olması, konu ile ilgili yapılacak etkinliklere
katılmasını gerektirir.
A
8
ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ-1
ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
YöntemTeknik
Anlatım
�
Tartışma
Yöntemi
�
Münazara
�
Tanımı
Konunun, belli bir düzen ve sistematik
içerisinde öğretmen tarafından
öğrencilere sözel olarak aktarılmasıdır.
Formal (Düz) Anlatım: Belli bir plana
veya metne bağlı kalarak yapılan
anlatımdır.
İnformal Anlatım: Belli bir plana ya da
metne bağlı kalınmadan, soru-cevap vb.
Yöntemlerle öğrenci katılımını
sağlayarak yapılan anlatımdır.


Öğrencilerin büyük grup veya küçük
gruplar oluşturularak, farklı tenknikler
kullanarak birbiri ile fikir alışverişinde
bulunmalarını, etkileşim sürecinde
öğrenmelerini sağlamaya yönelik
tekniklerden oluşur.

Öğrencilerden iki 2-3 er kişilik iki grup
oluşturulur. Gruplara, birbirinin zıttı
veya karşıtı olan iki konu verilir.
Öğrencilerden, kendisine verilen
konuyu savunmaları, karşı görüşü
çürütmeleri için çalışmaları istenir.
Hazırlık için verilen sure bitince iki grup
dinleyici öğrencilerin karşısında tartışır.
Bir kişi (genelde öğretmen) oturumu
yönetir. Jüri tarafından kazanan
açıklanır.








Panel

Belli bir konuda, 3-5 kişilik bir uzmlan
grubun, bir konuyu farklı yönleriyle ele
alarak tartışmasıdır. Tartışmayı bir
başkan yönetir ve herkese eşit söz hakkı

verir. Başkan da konuşmacı olabilir,
tartışmanının akıcılığını ve
konuşmacıların etkin katılımını sağlar.
Forum
Farklı görüşlere sahip konuşmacıların
belli bir konuda geniş bir kitleye uzman
bilgisi aktarması, daha sonra da
dinleyicilerden gelecek sorulara cevap
vermesidir. Bir başkan tarafından
yönetilir.
Açık
Oturum
3-5 kişilik bir grubun belli bir konuda
fikir ve görüşlerini dinleyicilere aktardığı
bir tekniktir. Tüm sınıfla yapılabilir.
Konuşmalar belli bir sırayla değil,
yöneten kişinin tercihine gore değişir.
Konuşmacılar da o konu ile ilgili görüş
ve düşüncelerini açıklarlar.




Zıt Panel
�
Seminer





Sınıf iki eşit gruba bölünür. Gruplara ayrı
konular verilir. Örenciler 5-10 dakika
konularına hazırlandıktan sonra karşılıklı
olarak gruplar birbirine soru sorar.
Oturumu bir başkan yönetir.

Bir kişinin, herhangi bir konuda ön
hazırlık yaparak bir dinleyici grubu
bilgilendirmesidir. Sunumu yapan
kişinin uzman olmasına gerek yoktur.
Etkili
Olduğu
Düzeyler
Önemli Özellikleri


Kalabalık gruplarda etkilidir.
Kısa sürede çok bilgi aktarmada
etkilidir.
Kalıcılığı en az olan yöntem
olmasına karşın özelliği gereği
vazgeçilmez bir yöntemdir.
Kalıcılığın artırılabilmesi için
anlatım, görsel materyalle
desteklenmeli, öğrenci katılımı
sağlanmaya çalışılmalıdır.
Kalabalık gruplarda uygulanması
zordur.
Tartışmanın iyi yönetilememesi,
konunun iyi belirlenmemesi
istenmeyen sonuçların
oluşmasına neden olabilir.
Konular fazla bilimsel değildir.
Dinleyiciler soru sormaz.
Daha çok söz ustalığı ve
hazırcevap olma gibi özellikler
öne çıkar.
Konular çok iyi belirlenmeli,
hazırlık için yeterli sure
verilmelidr.
Oturum iyi organize edilmeli,
gruplara eşit söz hakkı
verilmelidir.
Panelin amacı, bir konuyu farklı
yönleriyle ele almak, çeşitli
eğilim ve görüşleri ortaya
koymaktır.
Konuşmaların sonunda
dinleyicilerin panelistlere soru
sormaları sağlanır.
Örnek: Davos, Genç Bakış
Konuşmacılar arasında tartışma
ve soru sorma yoktur. (Yani “Van
minüt” olmaz.)
Dinleyiciler doğrudan soru
sorabilir ve kendi düşüncelerini
söyleyebilir.
Bazen panelden sonra yapılır.





Geliştirdiği Beceriler
Bilgi
 Dinleme
Bilgi
Kavrama






Kavrama
 Başkalarının görüşlerine
saygı duyma
 Kendini ifade etme
 Özgüven
 İşbirliği-dayanışma
 Ait olma duygusu
 Empati
Kavrama
saygı duyma
 Özgüven
 Empati
 Kavrama
saygı duyma
 Özgüven
 Empati
Örnek: Siyaset Meydanı
İletişim her yönlü açıktır. Herkes
birbirine soru sorabilir, herkes
görüşünü açıklayabilir.
Sınıfın tamamı katılabilir.
Katılımcılar defalarca söz alabilir.
 Kavrama
Tamamen açıklığa kavuşmamış
konuların işlenmesi, işlenmiş
konuların tekrarının yapılması,
konu ile ilgili yanılgıların
düzeltilmesi amacıyla yapılır.
Kazandırılacak davranışlar en az
kavrama düzeyinde olmalıdır.
 Kavrama
Örnek: Bir ilkokulda görev yapan
bir öğretmenin, öğrenci velilerini
4+4+4 eğitim sistemi hakkında
bilgilendirmesi.
Soru sorulabilir.
 Bilgi
 Kavrama
Kendini ifade etme
Özgüven
İşbirliği-dayanışma
Ait olma duygusu
Dinleme
Empati
saygı duyma
 Özgüven
 Empati
saygı duyma
 Özgüven
 Empati
Öğrencilerin hemen
hemen tamamı dinleyici
konumda olduğu için
öğrenci açısından “dinleme
becerileri” dışında çok bir
artısı yoktur.
A
9
YöntemTeknik
Kolegyum
�
Brifing
Görüş
Geliştirme
�
Fikir
Taraması
�
Vızıltı
Grupları
(Kısa süreli
tartışma
grupları)
Örnek
Olay
�
Gösteri
(Demonstrasyon)
�
Gösterip
Yaptırma
�
Problem
Çözme
�
Tanımı
Biri öğrenci grubu, biri uzman grup
olmak üzere iki grup vardır. Öğrenci
grup bir konu üzerinde hazırlık yapar ve
dinleyici grba bilgileri aktarır. Uzman
grup, öğrenci grup sunum yaparken
orada yer alır. Sadece ihtiyaç
duyulduğunda veya duyulduğunda
öğrenci grubuna destek olur.
Bir kurumun işleyişinin veya bir işin
yapılış aşamalarının, o kurumun veya
işin yetkilisi tarafından bir başkasına
aktarılmasıdır.
Etkili Olduğu
Düzeyler
 Sınıfta iki farklı grup vardır.
 Öğrenci grubu sunum yapar.
 Uzman grup sadece ihtiyaç
duyulduğunda öğrenci grubuna
destek olur.
 Bilgi
 Kavrama




 Literatürde yer almasına karşın
bir öğretim yöntemi ya da tekniği
olarak kullanıma uygun değildir.
 Bilgi
 -
 Analiz
 Sentez
 Değerlendirme
 Başkalarının
görüşlerine saygı
duyma
 Özgüven
 Empati
 Sentez





Kendini ifade etme
Özgüven
Ait olma duygusu
Yaratıcı düşünme




Kendini ifade etme
Özgüven
Ait olma duygusu
 Kavrama
 Analiz
 Sentez




Sorun çözme
Kendini ifade etme
Özgüven
İşbirliği
 Kavrama
 Uygulama
 Psikomotor
davranışların
kazandırılması
 Bilginin
somutlaştırılması
 Uygulama
 Psikomotor
becerilerin
öğrenilmesi.
 Analiz
 Sentez
 Değerlendirme
 Bilimsel düşünme ve
tutum geliştirme
 Sorumluluk
 Bağımsız düşünme
 Eleştirel düşünme
 Karar verme
 Sorun çözme
 Yaratıcı düşünme
 Yansıtıcı düşünme
Bir fikre katılıp katılınmadığı
kategorilere ayrılarak (katılıyorum,
katılmıyorum, fikrim yok vb.) büyük
kağıtlara yazılır ve duvara yapıştırılır.
Her öğrenci fikrinin uygun olduğu
kağıdın önüne geçerek gerekçesini
açıklar ve orada durur.
 Öğrenciler fikrini değiştirirse yer
değiştirebilir.
 Eleştirel düşünmeyi sağlama,
öğrencilerde görüş geliştirme
amacını taşır.
4-7 kişiden oluşan gruplarla belli bir
konu üzerinde 5-10 dakika
konuşulmasıdır.
 Önemli olan, yaratıcı düşünme
ve farklı çözümler getirmektir.
 Derse eğlenceli bir başlangıç
yapmak ya da derste sınıfa
canlılık getirmek için yapılan kısa
süreli bir uygulamadır.
Öğrencilerden küçük gruplar
oluşturulur. Gruptaki öğrenciler once
gruptaki öğrenci sayısı kadar dakika (4
kişi ise 4 dakika, 3 kişi ise 3 dakika) grup
içerisinde konuyu tartışır ve karara
bağlar. Daha sonra da sonucu sınıfla
paylaşır.
Öğrencilerin sorunlu (gerçek ya da
hayali) bir olaya aktif olarak
katılmalarını gerektiren, olayın
nedenlerini belirlenerek çözüm
yollarının önerilmesine dayanan bir
yöntemdir.
Bir iş veya işlemin uygulanmasının, araç
gereçlerden de yararlanarak nasıl
yapıldığının gösterilip açıklanmasıdır.
(Öğrenciye yaptırılmaz)
Bir iş veya işlemin uygulanmasının, araç
gereçlerden de yararlanarak nasıl
yapıldığının gösterilip açıklanması, sonra
da öğrencilere yaptırılmasıdır.
Bilimsel problem çözmenin
aşamalarının kullanılarak öğrencilerin
karşılaştığı sorunları çözmeye yönelik
bir tekniktir. Aşamaları;
 Problemi hissetme ve tanımlama
 Problemle ilgili veri toplama
 Çözüm yolları (hipotezler) üretme
 Hipotezlerle ilgili very toplama
 Uygun hipotezi seçme ve kullanma
 Sonucu raporlaştırma
 Kaynaklarda farklı isimlerle
karşımıza çıkabilir. (Uğultu
grupları, Phlips 66 vb.)
 Daha çok bir konu işlendikten
sonra pekiştirme amaçlı
kullanılır.
 Sorunun birden fazla çözüm yolu
olmalıdır.
 Olaylar günlük yaşamla ilişkili
olmalıdır.
 Bütün sınıfla veya küçük
gruplarla çalışma yapılabilir.
 Öğrenme konularının
somutlaştırılmasında,
 Anlaşılır ve ilgi çekici hale
getirmede,
 Bilginin beceriye
dönüştürülmesinde kullanılır.
 Kişiler tarafından
gerçekleştirileceği gibi, resimler,
filmler ve slaytlardan da
yararlanılabilir.
 En önemli yararı, bir becerinin en
uygun ya da en ustaca biçimde
nasıl yapılacağının öğretilmesidir.
 Hem görsel, hem işitsel iletişim
sağlanır.
 Karşılaştığı problemleri bilimsel
ve sistematik bir şekilde çözme
becerisi kazandırır.
 Problemler çocuğun günlük
yaşamıyla ilgili olmalıdır.
 Problemlerin birden fazla çözüm
yolu olmalıdır.
 Problemler ilgi çekici ve merak
uyandırıcı olmalıdır.
 Kavrama
 Analiz
Kendini ifade etme
Özgüven
Ait olma duygusu
A
10
YöntemTeknik
Tanımı
Sempozyum
Alanında uzman kişilerin, bir bilim
jürisinin daveti ile, bir toplantıda
bildiri sunmalarıdır. Bilim jürisi
tarafından ilgililer uzmanlar davet
edilir. Sunumlar yapılırken sırası gelen
konuşmacı kürsüde tek başına
konuşur.
Çember
En fazla 15 kişilik grupla yapılır.
Çember şeklinde oturulur. Herkesin
1’er dakika süreyle konuşma yaptığı
bir tekniktir.
Konuşma
Halkası
�
Beyin
Fırtınası
�
Altı Şapkalı
Düşünme
�
İstasyon
�
Mikro
Öğretim
�
Soru-Cevap
�
Benzetim
(Benzetişim)
(Simülasyon)
�
Analoji
�
Öğrenciler daire şeklinde oturur. Bir
konu veya olay öğretmen tarafından
aktarılır. Öğrencilere sorular
yöneltilir. Konuşmak isteyen
öğrencinin elinde top, halka vb. bir
cisim bulunur. Konuşma nesnesini
alan öğrenci fikrini beyan eder.
Yaratıcı düşünceyi harekete geçirerek,
bir soruna çözüm üretme amacıyla
gerçekleştirilen bir tekniktir.
Öğrencilere bir sorun verilir ve bu
sorun ile ilgili aklına ilk gelen çözümü
söylemeleri istenir. Tüm görüşler
tataya veya büyük bir kağıda yazılır.
Görüşler asla eleştirilmez ve açıklama
istenmez.
Bilginin sistematikleştirilerek
problemin çözümüne yönelik farklı
bakış açılarını ortaya koymak
amacıyla kullanılır.
Sınıf kalabalıksa gruplar oluşturularak
her gruba 5 renk şapka ayrı ayrı,
öğrenci sayısı az ise sırayla tüm
öğrencilere aynı renk şapka verilerek
düşünmeleri istenir. Karar verme
şapkası (mavi) ile ortak bir sonuca
varılır.
Öğrenciler gruplara ayrılarak çalışma
masaları oluşturulur. Etkinlik devam
ederken öğrencilerden masa
(istasyon) değiştirmeleri istenir.
 Tamamen bilimseldir
 Konuşmacıların sunumlarını “bildiri” adı
verilir.
 Konuşma sırasında soru alınmaz.
Sorular konuşma bittikten sonra alınır.
 Konuşmalar, kitap halinde yayınlanır.
 Bir başkan, bir sekreter ve bir sure
ayarlayıcısı vardır.
 Başkanın sağındakinden başlayarak
verilen konuyla ilgili herkes sırayla 1’er
dakika konuşur.
 Öğrencilerin, olaydaki kahramanların
ne düşündüklerini anlamasına yönelik
bir etkinliktir.
 Yaratıcı düşünmeyi engelleyecek
unsurlar ortadan kaldırılmalıdır.
 Öğrencilerin kendisini rahatça ifade
edebileceği özgür ve demokratik bir
ortam oluşturulmalıdır.
 Tüm fikirler alındıktan sonra
öğrencilerin rızası alınarak
birleştirmeler yapılabilir.
 Öğrencilerin çok boyutlu düşünme ve
doğru karar verme becerilerini
geliştirmeye yöneliktir.
 Öğrencide, olaylara ve olgulara farklı
bakış açılarıyla bakma özelliği geliştirir.
 Beyaz Şapka: Tarafsız, net bilgiler.
 Kırmızı Şapka: Duygusal bakış açısı.
 Siyah Şapka: Riskler ve tehlikeler.
 Sarı Şapka: İyimser ve olumlu yönler.
 Yeşil şapka: Alternatifler.
 Mavi şapka: Karar verme.
 Başka birisinin yarım bıraktığı bir işi
anlama ve tamamlama temeline
dayanır.
 Masalar istasyon, öğrenciler tiren,
öğretmen …. (rehberdir).
Etkili Olduğu
Düzeyler
Geliştirdiği
Beceriler
 Bilgi
 Kavrama
 Konuşmacılar için;
özgüven, kendini
ifade etme,
bilimsel düşünme
vb.
 Bilgi,
 Kavrama
 Kendini ifade
etme
 Özgüven
 Analiz
 Empati
 İletişim
 Kendini ifade
etme
 Özgüven
 Sentez
 Analiz
 Sentez
 Değerlendirme




Yaratıcılık
Özgüven
Gruba ait olma
Kendini ifade
etme
 İletişim
 Problem çözme
 Sistematik
düşünme
 Yaratıcılık
 Özgüven
 Gruba ait olma
 Kendini ifade
etme
 İletişim
 Problem çözme
 Karar verme
 Uygulama
 Analiz
 Sentez




Yaratıcılık
Empati
İletişim
Gruba ait olma
Daha çok öğretmen eğitiminde
kullanılır. Bir öğretim diliminin
videoya kaydedilerek daha sonra
sınıfça izlenip, üzerinde eleştiri
yapıldıktan sonra uygulamanın
tekrarlanmasıdır.
 Öğretmen yeterliklerini geliştirmede
kullanılır.
 Bir mesleki uygulamanın geliştirilmesi
için uygundur.
 Uygulama
 Analiz
 Değerlendirme
 Eleştirel düşünme
 Yansıtıcı
düşünme
 Karar verme
Her dersin öğretiminde, her öğretim
düzeyinde kullanılabilir.
 Öğrenciyi düşünmeye ve konuşmaya
yönlendirir.
 Öğrenci katılımını sağlar.
 Kalabalık gruplarda da uygulanabilir.
 Cevaplama için öğrenciye sure
verilmelidir.
 Bilgi
 Kavrama
 Düşünme
 Kendini ifade
etme
 Konuşma
 Uygulama
 Analiz
 Psikomotor
becerilerin
kazanılması
 Kendine güven
Gerçek durumun okula okul ortamına
getirilmesinin mümkün olmadığı ya
 Örnek: Pilot eğitiminde kullanılan
da ekonomik olmadığı durumlarda,
simülatör.
benzeri bir ortam ya da sanal bir

Örnek: Deprem tatbikatı.
ortam düzenlemesi yaparak dersi
işlemektir.
Bilinmeyen bir kavramı, bilinen bir
kavrama benzeterek açıklamaktır.
 Soyut kavramların öğretiminde etkilidir.
 Örnek: Kan dolaşımını şehrin su
şebekesine benzeterek açıklamak.
 Kavrama
 Analiz
 Analiz ve
ilişkilendirme
beceri
A
11
YöntemTeknik
Rol Oynama
�
Drama
Biçimsel
Drama
�
Doğal
Drama
�
Deney
�
Akvaryum
�
Balık Kılçığı
�
Programlı
Öğretim
�
Bilgisayar
Destekli
Öğretim
�
Eğitsel Oyun
�
Tanımı
Etkili Olduğu
Düzeyler
Öğrencilerin, bir senaryo dahilinde
tiyatral yeteneklerini işe koşarak
canlandırma yapmalarıdır.
 Konu, girilecek rol önceden bellidir.
 Öğrenci ne söylemesi gerektiğini
önceden bilir.
 Uygulama
 Analiz
Öğrencinin, daha önceden
belirlenmiş bir plan dahilinde,
kendisini birinin veya birşeyin yerine
koyarak canlandırma yapmasıdır.
 Örnek: Faysal hoca ol ve onun gibi
ders anlat.
 Karşıdakinin biçimine giriliyor.
 Uygulama
 Analiz
Öğrencinin, serbest konuşmalarla,
istediği gibi konuşmasıdır. Kimin neyi
ne zaman söyleyeceği belli değildir.
(Bir biçim yoktur.)
 Örnek: Tarih öğretmeni ol ve kendin
gibi ders anlat.
 Bir forma girilip özgür davranılıyor.
 Uygulama
 Analiz
Koşulların önceden belirlendiği,
güvenlik önlemlerinin alındığı
bilimsel bir gerçeği kanıtlamak ya da
göstermek için yapılan denemedir.
 Birden fazla duyu organı kullanıldığı
 Analiz
için kalıcı öğrenmeler oluşur.
 Sentez
 Tehlikeli ve malzemesi pahalı olan
 Değerlendeneyleri sadece öğretmenin
dirme
yapması uygundur.















Yaratıcılık
Empati
İletişim
Kendini ifade etme
Problem çözme
Yaratıcılık
Empati
İletişim
Kendini ifade etme
Problem çözme
Yaratıcılık
Empati
İletişim
Kendini ifade etme
Problem çözme
 Düzenli gözlem
yapma alışkanlığı
 Bilimsel düşünme
Sınıfın uygun bir yerine bir çember
 Tartışmayı yapılandırmak ve
çizilir. Çemberin ortasına bir boş
sürdürmek için önceden bir soru
sandalye konur. Sınıfın tümü
listesi hazırlanmalıdır.
çemberin dışındadır. Konu hakkında
 Analiz
yorum yapmak isteyen sandalye
 Tartışma sırasında çemberi
 Empati
oturur, düşüncesini söyler. Daha
 Sentez
dışındakilerin sessiz olması sadece
sonra yerini bir gönüllüye bırakmak
sandalyeye oturanın konuşması
 Değerlen İletişim
üzere çemberin dışına çıkar. Bu arada
gerekir.
dirme
gözlemci olarak nitelenen çemberin  Gözlemciler tartışma sırasında not
dışındaki diğer öğrenciler tartışmayı
almalı, tartışma sonunda sınıfa
izlerler. Ayrıca onlar gözler, düşünür
tartışmanın özeti sunulmalıdır.
ve katılımcılara dönütler verirler.
 Belirli bir konuyu, sorunu herkesin
düşünmesi gerektiğinde,
Bir çözümleme aracıdır. Asıl kullanım  Bir konu/sorunun istediğimiz gibi
alanı, olası nedenlerden yola çıkarak
değil, gerçekte nasıl oluştuğunu
 Bilimsel ve
bir sorunun kök nedeni veya
görmek istediğimizde,
sistematik düşünme
 Analiz
nedenlerini tesbit ve organize
 Sorunun nedenler/kök nedenler
 Problem çözme
etmektir.
hakkında herkesin görüş üretmesini
istediğimizde,
 Bir sorunun/konunun analizini
yapmak istediğimizde kullanılır.
 Küçük adımlar: Bilgi üniteleri küçük parçalar
düzenlenir
Temelde öğretimin
 Etkin katılım: Öğrenme işi öğrenci tarafından yapılır.
bireyselleştirilebil Başarı: Bilgi üniteleri öğrencinin başarabileceği
mesi ve hatanın en
güçlük düzeyinde olmalıdır. Çünkü öğrenci hep
aza indirilmesine
başarmak zorundadır.
dayanan bir
 Kavrama
 Bireysel çalışma
 Anında düzeltme: Öğrenci her sorudan sonra doğru
öğretimdir. En
 Uygulama
 Problem çözme
cevapla karşılaşır ve anında düzeltme yapar.
önemli yararı,
 Kademeli ilerleme: Yapılacak işlemlerin düzeyi
anında dönüt ve
bilinenden bilinmeyene, kolaydan zora, basitten
düzeltme
karmaşığa doğru aşamalı olmalıdır.
yapılabilmesidir.
 Bireysel Hız: Öğrenci zamanı kendine uygun olarak
ayarlamaktadır.
Bilgisayarın,
 Bilgisayar öğretmenin yerine geçmez.
öğrenme-öğretme
 Öğretmen konuyu sınıfta işler. Anlamayan veya dersi kaçıran öğrenciler için bilgisayar özel bir
sürecinde
öğretmen gibi tekrar görevi yapar.
tamamlayıcı ve
 Değerlendirme bilgisayar yardımı ile yapılır.
güçlendirici etkinlik
 Araştırma, uygulama çalışmaları bilgisayarda yapılır.
aracı olarak
 Öğretmen danışmanlık yapar ve öğrencileri denetler.
kullanılmasıdır.
Öğrenilen konuyu oyun haline getirerek bilgilerin pekiştirilmesini sağlayan bir tekniktir. Ders içinde bazen başında bazen
ortasında bazen de sonunda (5-10) dakikayı geçmeyecek şekilde uygulanır.
A
YöntemTeknik
Elektronik
Öğrenme
Laboratuvarı
Öğrenme
Halkası
4E
5E
7E
Sinektik
Vee
Diyagramı
Öykü
Oluşturma
Akış Çizelgesi
Artı-Delta
Güç Alanı
Analizi
(Swot Analizi)
İlişkiler
Çizelgesi
☻
Lotus
Çizelgesi
Sokrat
Tartışması
☻
Tanımı
Bu, bilimsel deneylerin yapıldığı bir ortam anlamında değildir. Bu ortamda öğrenciler üzerinde çalıştıkları konuyla ilgili
deney yapmaz, aksine onu deneyerek ve yaşayarak bulurlar. Yani bir pratik yeridir. Öğrenme-öğretme etkinliği sürecinde
yardımcı olarak kullanılan elektromekanik araçlar ve öğretim materyalleri sistemidir.
Piaget'nin ileri sürdüğü zihinsel gelişim kuramı üzerine temellendirilmiş bir öğrenme tekniğidir. Aşamaları:
İnceleme: Öğrenciler, yeni bir öğrenme ortamında kendi çabaları ve tepkileri ile deneyim kazanırlar. Öğrenciler, öğrenme
ortamındaki yeni araç ve gereçleri öğretmenin veya başkalarının herhangi bir yardımı olmaksızın incelerler.
Kavram tanıtımı: Öğrenciye önce yeni bir kavram veya ilkenin tanımı verilir. Öğrenci bu tanımdan yararlanarak yeni
kazandığı bilgi ve deneyimlerini yorumlar.
Kavram uygulaması: Öğrenciler, öğrendikleri kavramları yeni ve farklı durumlara uygulayarak pekiştirirler.

Birinci aşama (başlama)

İkinci aşama (odaklama aşaması)

Üçüncü aşama (mücadele aşaması)

Dördüncü aşama (uygulama aşaması)

Girme (enter/engage) aşaması

Keşfetme (explore) aşaması

Açıklama (explain) aşaması

Derinleşme (elaborate) aşaması

Değerlendirme (evaluate) aşaması

Teşvik etme (excite) aşaması

Keşfetme (explore) aşaması

Açıklama (explain) aşaması

Genişletme (expand) aşaması

Kapsamına alma (extend) aşaması

Değiştirme (exchange) aşaması

İnceleme / sınama (examine) aşaması
Kelime anlamı, birbiriyle alakasız parçaları bir araya getirmektir. Temeli analojiye dayanır. Üç farklı anoloji türü kullanılır.
Doğrudan analoji: Öğrencilerden, verilen sorunun, doğadaki canlıların çözdüğüne benzer bir şekilde çözmesi istenir.
Kişisel analoji: Öğrencilerden, kendini bir eşya veya başka bir canlının yerine koyması istenerek sorunu çözmesi beklenir.
Fantezik analoji: Bir tür dilek, temenni, arzu listesi çıkarmaktır. Örnek: Yemeden içmeden yaşamak, istediği anda istediği
yerde olmak vb.
Öğrenme-öğretme sürecinin başında, süreç esnasında ve süreç sonunda, bazı kritik soruları cevaplandırarak, bilişsel
düzeyde, daha anlamlı, derin ve kalıcı öğrenmenin gerçekleşeceği varsayımına dayanan bir tekniktir. Kendi başına bir
etkinlik olmayıp sınıf içi veya sınıf dışı bir etkinliğin daha iyi özümsenmesi ve anlamlandırılması için yardımcı bir araç gibi
düşünülmelidir.
Öğrencilere kısa bir cümle, resim, karikatür, fotograf vb. verilerek, bunların üzerine bir öykü oluşturmaları ya da, yarım bir
öykü verilerek tamamlamaları istenir. Çalışma, grup çalışması şeklinde gerçekleşir. Çalışma bittikten sonra grup sözcüsü
tarafından öykü sınıfa okunur.
Bir algoritmanın şekillerle gösterimine Akış Çizelgesi denir.
Algoritma: Herhangi bir süreci oluşturan etkinliklerin (adımların) açık, düzenli ve sıralı bir şekilde söz veya yazıyla
ifadesidir. Algoritma kurmak; bir olayı adım adım tanımlamak veya bir sorunun çözümü için mantıksal bir yöntem
oluşturmak demektir.
görüşleri açıkça paylaşmanın ve bir günün, haftanın, ünitenin, konunun veya projenin değerlendirilmesinde en iyi yoldur.
Sadece 5-10 dakika zaman alır ve şema haline getirilmesi ve kullanılması çok kolaydır. Artı/Delta şemasında yer alan “+” ile
kastedilenler; iyi giden etkinlikleri ifade eder. “∆” ile ifade edilenler ise daha iyi yapılabilecek etkinliklerdir. “∆” yerine, kötü
giden veya başaramadığımız manasındaki (-) simgesinin kullanılmamasının nedeni, Toplam Kalite Yönetiminin ana ilkesi
olan “sürekli iyileştirme”yi sağlayabilmektir.
Bu teknik, bir büyük T çizilerek oluşturulur. T’nin sol koluna değişimi destekleyici (olumlu) güçler yazılırken, sağ koluna
değişimi engelleyici (olumsuz) güçler yazılır. Ortadaki çizgi ise denge çizgisidir. Herhangi bir konu ile ilgili görüş üretme
aşamasından sonra üretilen görüşler sıralanarak şematik bir gösterime uygun olarak sunulurlar. Daha sonra hangi güçlerin
daha etkin hale getirilebileceği, hangi güçlerin etkisizleştirilebileceği veya ortadan kaldırılabileceği çözümlenir.
Düşüncelerin ve düşünce ilişkilerinin resmini çıkarır. Biçimsiz görünen bir nedenler ve sonuçlar yığınından, önemli olguları
ayırt edip görebilmemizi sağlayan, bir sorunu oluşturan en etkin nedenleri araştırmaya ve belirlemeye olanak veren bir
araçtır. Nedenler arasındaki bağımlılığın çok sayıda olduğu karmaşık sorunları derinlemesine çözümlemede çok yararlıdır.
Verilen konu başlığıyla ilgili yeni alt başlıklar oluşturabilmek için bir düşünce üretim aracıdır. (Lotus çizelgesinde görüşler
bir çiçek gibi açılır.) Yazılan 8 yeni alt başlık, orijinal konuyla ilgili olmasına rağmen kendi başlarına da incelenebilir
konulardır. Öğrenciye bağlı olarak çizelgede sürekli genişletilebilir. 64 ten fazla kare oluşturulabileceği gibi 8 den az kare de
oluşturulabilir. Görsel bir araçtır. Öğrencilerin ürettikleri görüşlerin görsel olarak sunulmasını sağlar.
Öğrencilere ön koşul kavramlar verildikten sonra soru sorarak bilgi vermeye dayalı bir tekniktir.
İroni oluşturma: Sorularla öğrencide şüpheler, kararsızlıklar yaratma ve bu zihinsel dengesizlikten yanlış bilgiyi fark
etmelerinin sağlanmasıdır.
☻
Genellikle iş hayatında, iş verimini arttırmada kullanılır. Mesleki dayanışmayı arttırır. Çalışanların ortak bir konu üzerinde
düşünmelerini, öğrenmelerini ve çalışmalarını sağlar. Örnek: Okullarda iş-teknik derslerinde birkaç öğrenci bir araya
gelerek atölye çalışması yaparlar ve ortak bir ürün ortaya çıkartırlar.
Altı Ayakkabı
Uygulaması
Grupla çalışma tekniklerinden altı şapkalı düşünme tekniği duygu, düşünce ve bilgilerin paylaşımında kullanılır.
☻
Uygulamaların paylaşımında kullanılan teknik ise, altı uygulama ayakkabısıdır.
Workshop
12
A
Yöntem-Teknik
Bilişsel
☻
Flaş☻
Çıraklık
Serbest
Kürsü
☻
Kart
Gösterme
Dedikodu
☻
☻
Düşün-TartışYaz-Paylaş
☻
Argümantas-
☻
Demeç☻
Söylev☻
yon
☻
Kum Saati
Köşelenme
☻
☻
Kartopu
Laboratuvar
☻
Yöntemi
Kart
☻
Eşleştirme
Ayakkabı KutusuZaman
☻
Arkası Yarın☻
Kapsülü
Top Taşıma
(Rulman)
☻
Tereyağı-
☻
Ekmek
Sandviç
☻
Mim (Sessiz
Aktris)
☻
☻
Pazar Yeri
Komite
☻
Tanımı
Öğrencinin bir uzmanı izleyerek, onun desteği ile başladığı, daha sonra uzmanın desteğinin azalarak öğrencinin kendi
başına yapar duruma geldiği bir öğrenme sürecidir. Yaparak yaşayarak öğrenmeyi sağlar. (Sanayide kaportacı usta,
çırağa öğretiyor.)
Öğrenciler yeni öğrenilen bir konu veya bir problemin üzerinde kişisel deneyimleri hakkında sırayla konuşurlar.
Konuşmalar bitirilene kadar tartışma yapılmaz. Daha sonra söylenenlerle ilgili tartışma süreci başlatılır.
Sınıfta “serbest kürsü” adını taşıyan bir pano hazırlanır. Öğrenciler, gazete ve dergilerdeki bazı görüşleri bu panoda
sergilerler. Bu görüş ve düşünceler öğretmen tarafından sınıfta tartışmaya açılır. Öğrenciler, konu veya düşünceyle ilgili
görüşlerini özgürce ifade ederler.
Öğrencilere öğrendiklerini gözden geçirme, değerlendirme yapma, karar verme gibi fırsatlar sunar. Öğrencilere 3-5
adet renkli kart dağıtılır. Her renk için bir fikir belirlenir. (sarı: katılıyorum, yeşil: kararsızım vb.) Daha sonra öğretmen
seçilen konu ile ilgili cümleler okur. Bu cümleleri dinleyen öğrenciler hangi kartı seçeceklerine karar vererek seçtikleri
kartı sıranın üzerine koyarlar. Daha sonra öğrenciler neden o kartı seçtiklerini gerekçeleriyle açıklar.
İkişerli gruplar oluştrulur. Verilen konu veya düşünce ile ilgili görüşler ikili olarak paylaşılır. Eşler birbirinden ayrılarak
yeni ikili gruplar oluşturulur. Yeni eşlere kendi düşünceleri ve önceki eşlerin düşünceleri aktarılarak, arkadaşının
düşüncesine katıldığı veya katılmadığı noktalar gerekçesiyle açıklanır. Sürecin sonunda oluşan düşünceler sınıfla
paylaşılır.
Öğrenci grupları oluşturularak, öğrencilere yoruma dayalı sorular verilir. Öğrenciler önce bireysel olarak düşüncelerini
kağıda yazarlar. Daha sonra grup içinde yazılan görüşler bir araya getirilerek grubun ortak görüşü yazılır ve görüşler
sınıfa sunulur.
Bir düşünceyi, fikri veya bir hipotezi, kanıtlar veya deliller aracılığıyla açıklamak veya savunmaktır. İleri sürülen bir fikir
veya düşünceye, başkalarını da inandırabilmek amacıyla deliller ve kanıtlar ortaya koymaktır.
Yetkili bir kişinin yayın organlarına yaptığı açıklamalardır.
Herhangi bir konuda, bir kişinin duygusal yönü baskın ve dinleyicileri etkilemek amacıyla yapılan konuşmadır.
Öğrenciler önlerindeki kağıtlara boş kum saati çizmeleri istenir. Öğrenilecek olan konu kum saatinin ortasına yazılır.
Konu ile ilgili ön öğrenmeler kum saatinin üzerine yazılır. Konu işlenir (okuma, anlatım…). Konunun ana temaları kum
saatlerinin alt kısmına yazılır. Oluşturulan kum saatleri gönüllü öğrenciler tarafından sınıfta açıklanır.
Belirgin bir yanıtı olmaya veya çelişkili cevapları olan bir soruna, aynı çözümü öneren öğrencilerin aynı köşede veya
Masada bir arada çalışarak düşüncelerini gerekçelendirmeyi ve görüşlerini savunmayı öğretir. (Görüş geliştirmeden
farkı; bireyler görüşlerini değiştirmez.)
Önce bireysel, sonra iki, ardından çöftlerin oluşturduğu dörtlü, dörtlülerin oluşturduğu sekizli gruplar şeklinde
kademeli ilerleyen ve sonuçta sunum yapılan bir tartışma tekniğidir.
Öğrencilerin bilgilerini gözlem ve deneyler yaparak kazandıkları, teorik bilgileri pratik olarak uyguladıkları bir
yöntemdir. Günümüzde fen derslerinin yanı sıra sosyal derslerde de kullanılmaya başlanan bu yöntem, öğrencilerin el
becerilerini geliştirirken, bir yandan da yapılacak işi idare kabiliyeti kazandırmakta, bir yandan da analiz, sentez ve
gözlem becerilerini artırmaktadır.
Sınıfın yarı mevcudu kadar iki grup kart hazırlanır. Birinci grup kartlarda öğrenilenlerle ilgili sorular, örnekler kavramlar
yer alır. İkinci kart grubunda ise birinci kart grubuyla eşleşecek yanıtlar, açıklamalar ve tanımlar bulunur. Kartlar sınıfa
dağıtılıp süreç başlatılır. Öğrenciler kendilerine verilen kartlar üzerine fikir geliştirir ve sınıf içinde dolaşarak,
karşılaştıklarıyla konuşarak ellerindeki kartın eşini ararlar. Kartlarını eşleştirenler sebeplerini açıklar.
Zaman kapsülleri, belirli bir zaman periyodu için nesnelerin ve kanıtların toplanmasıyla oluşur. Çocukların tarihsel çağ
ile ilgili anlayışları anlamalarını sağlar ve konuya yönelik ilgilerini artırır.
Öğrencilerin, yarım bir hikaye veya filmi tamamlaması şeklinde uygulanır. En önemli avantajı, öğrencilerin yaratıcı
düşünme becerilerini geliştirmesidir.
Öğrenciler, iç içe iki çember halinde oturtulur. Dış çemberde yer alanlar içe, iç çemberde yer alanlar dışa dönüktür.
Karşılıklı oturan öğrenciler, veriler konu ile ilgili belli bir süre düşüncelerini paylaşırlar. Süre bitiminde önce dış
çemberdeki öğrenciler bir yandaki sandalyeye geçer. Karşısındaki yeni arkadaşıyla düşüncelerini paylaşır. Bu uygulama
3-4 kez tekrarlanır.
Verilen bir konu ya da problem üzerinde öğrenciler önce tek başlarına düşünür, düşünceler kaydedilir. Daha sonra
arkadaşlarıyla bir araya gelerek düşüncelerini tartışırlar.
Ulaşılan sonuçlar gönüllü öğrenciler tarafından sınıfa sunulur.
Teknik, birinci değerlendirmenin üzerine ikinci kere değerlendirme yapıldığı için bu adı almıştır.
Tereyağ-ekmek tekniği iki aşamalıdır. Sandviç tekniğinde bunu diğer aşamalar izler. Öğrenciler önce bireysel çalışma
yapar daha sonra arkadaşlarıyla birlikte yeni değerlendirmeler yapılır. Yapılan değerlendirmenin sonucunda ortaya bir
ürün çıkarılır. (kavram haritası, proje, resim vb.) Teknik çok katmanlı olduğu için sandviç adını almıştır.
Belli bir kavramın öğretilmesinde, oyun yoluyla uygulanan, dikkatle izlemeyi ve düşünmeyi gerektiren bir tekniktir. Halk
arasında “sessiz sinema” olarak da bilinir.
Öğrencilere küçük kağıtlar dağıtılır. Kağıtlara, geçirdiği bir yaşantı, bir probleme ilişkin çözümleri veya sormak istediği
bir soru vb. yazar. Öğrenciler kağıtları, üzerlerine toplu iğne ile takarak sınıf içerisinde dolaşırlar. Öğrencilerin birbiri ile
iletişimi veya kağıtları değiştirmeleri istenir. Hangi değişikliğin neden yapıldığı bütün sınıfça tartışılır.
Yeter sayıda uzmandan oluşan bir grubun, belli bir konuyu inceleyip daha üst bir kurula rapor hazırlamak amacıyla
yapılan bir çalışmadır.
13
A
Yöntem-Teknik
Öğrenme Yaprakları
Kavram Haritaları
KAVRAM ÖĞRETİMİNDE KULLANILAN TEKNİKLER
�
Anlam Çözümleme
Tabloları (Matrisler)
Kavram Ağları
(Semantik Ağ)
Zihin Haritaları
Bilgi Haritaları
Kavram
Karikatürleri
Tekzip (Çürütme
Metinleri)
Teşhis Testleri
Kavramsal Değişim
Metinleri
Tanımı
Beceri gerektiren işlerin öğretiminde kullanılan, işbaşında eğitim, önteminin etkili olabilmesi için öğreticinin
kullanması gereken yapraklardır.
Bilgi ve kavramlar arasındaki hiyerarşik ilişkiyi genelden özele doğru ele alıp, görsel hale getirerek somut veriler
sunmayı amaçlayan bir grafiksel anlatımdır.
a) Örümcek: Örümcek haritalar özellikle temel fikirlerin organize edilmesinde kullanılabilir. Bu tip haritalarda
anahtar kavram tam ortaya yerleştirilir ve çevresinde öncelikle ana kelimeler kümelenir ve her ana kelime her
defasında daha spesifik olarak dallanır, yani yine merkezden uçlara doğru bir hiyerarşi vardır.
b) Hiyerarşik: Kavramları azalan önem sırasına göre en üstten en alta doğru sıralar.
c) Sistem: Akış şeması haritalarına benzer ancak burada farklı olarak girdiler ve çıktılar da bulunmaktadır.
d) Akış Şeması: Bilgileri doğrusal bir formatta düzenler. Bir işin veya olayın adım adım nasıl gerçekleştiğini
göstermek için kullanılır.
Bir boyutunda özellikleri çözümlenecek kavramlar, diğer boyutunda özelliklerin sıralandığı iki boyutlu görsel
tablolardır.
Öğrencilerin izlenimlerini, düşüncelerini yazılı öğretim araçlarındaki (ders kitabi, ansiklopedi vb.) kavram ve
ilkelerle uyumlu bir biçimde sergileyen bir grafiktir.
Düşünceleri oluşturmak, görselleştirmek, tasarlamak ve sınıflandırmak ile birlikte, eğitim alanında,
organizasyonda, problem çözümünde ve karar alma süreçlerinde kullanılır. Bilgiler arasındaki anlamsal ya da
diğer bağlantıları gösteren ortası resimli bir diyagramdır. Genellikle, diyagramlar, resimler, sözcükler ve çizgiler
içerir.
Bir metindeki önemli bilgilerin ve bu bilgiler arasındaki ilişkilerin şematik olarak gösterilmesidir.
Günlük yaşamdaki bir bilimsel olayla ilgili farklı bakış açılarını, karikatür karakterleriyle ifade eden çizimlerdir.
Karikatürlerle ele alınan konu, tartışma biçiminde sunulur. Çizimdeki karakterlerin ileri sürdüğü doğru ve yanlış
görüşler öğrencilerin ilgisini çeker.
Öğrencilerin sahip oldukları kavram hataları ile uyuşmayan, onların tersi deliller içeren metinlerle çalışmasını, bu
yolla kavram yanılgılarını gidermeye yönelik metinlerdir.
Uygulanan bir kağıt kalem veya çoktan seçmeli testte, öğrencilerin neden bu yanıtı verdiğine dair açıklama
istenen testlerdir. Böylece öğrencinin kavram yanılgıları belirlenmiş olur.
Öğrencilerin kavram yanılgılarını ortaya çıkaran, yanılgıların neler olduğunu belirleyen ve bu yanlış kavramların
yetersiz olduğunu örneklerle açıklayan metinlerdir.
14
A
Yöntem-Teknik
Öğrenci TakımlarıBaşarı Bölümleri
�
Küme Destekli
Bireyselleştirme
�
Takım-OyunTurnuva
İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME TEKNİKLERİ
�
İkili Denetim
�
Birleştirme
(Ayrılıp Birleşme)-1
�
Birleştirme
(Ayrılıp Birleşme)-2
�
Küme Araştırması
�
Tanımı
Bu teknikte, öğrencilerin akademik başarı düzeyleri, cinsiyet ve etnik kökenleri göz önüne alınarak dörder
kişilik karma kümeler oluşturulur. Öğretmen dersi sunar ve sonra öğrenciler, tüm küme arkadaşlarının dersi
tam öğrendiğinden emin oluncaya değin kendi kümelerinde çalışırlar.
Aşamaları:

Heterojen gruplar oluşturma

Öğrenme ünitesini gruba sunma

Çalışma tekniğinin belirlenmesi

Her öğrencinin sınanması

Başarı sırasının belirlenmesi

Toplam puana göre en başarılı gruba ödül verilmesi
Bu modelde 3-4 kişilik karma kümeler oluşturulur. Her altı haftada yeniden düzenlenir.
Öğrenciler programa başladığında, matematik işlemlerle ilgili bir ön test (tanıma-yerleştirmeye yönelik test)
alırlar. Bu teste göre, kendi başarı düzeylerine dayalı bireyselleştirilmiş program içinde en uygun yere
yerleştirilirler.
Öğretmen her gün, karma kümelerde bulunan yaklaşık aynı düzeyde olan öğrencileri bir araya getirir.
Öğretmen oluşturduğu bu kümelere ders verir. Bu kümelerde, genelde konuyla ilgili özel kavramlar öğretilir.
Bu teknikte, öğretmen sunumu ve küme çalışması ÖTBB’de olduğu gibidir. Öğretmen önce dersi sunar ve
öğrenciler konuyu küme arkadaşlarına öğretir. Öğrenciler, ÖTBB’deki konu sınavları yerine, diğer kümelerdeki
arkadaşlarıyla yarışırlar ve yarışma sonucunda elde ettikleri puanlarla küme puanı açısından kümelerine
destek olurlar. Bu teknikte öğrenciler birbirlerini yarışmaya hazırlarlar.
Aşamaları

4-5 kişilik gruplar oluşturulması

Turnuvaya uygun konular seçme

Turnuva için hazırlık yapılması

Her gruptan bir kişinin turnuvaya katılması

En yüksek puan alan takım, turnuva birincisi olur.
Takımlar: Cinsiyet ve akademik başarı açısından dörder kişilik heterojen gruplar oluşturulur. Takım içinde yan
yana oturanlar bir çift oluşturur.
Öğretmen Anlatımı: Öğretmen o hafta anlatılcak konu veya konularla ilgili öncelikle tüm sınıf öğretimiyle
konuyu işler. Bu aşamada öğrencilere konunun kavramsal temellerini verip birkaç örnek çözer.
Çalışma Yaprakları: Çalışma yaprakları iki sütundan oluşur. Her bir çifte bir tane olmak üzere çalışma
yaprakları dağıtılır. İlk kutucuğun birinci sorusunu çiftlerden biri yüksek sesle çözerken diğeri onu izler ve
destek olur. Daha sonra çiftler rolleri değişir. Böylece sıra ile herkes kendi tarafındaki soruların tamamını
çözer. Bütün sorular bittikten sonra birlikte çalışan çift kümedeki diğer çift ile çalışma yapraklarını değiştirir,
karşılıklı birbirlerinin kağıtlarını kontrol ederler. Daha sonra her çifte bir tane cevap anahtarı verilir.
Konu Sınavı: Haftann son matematik dersinde, o hafta amaçlanan hedeflerini kapsayan konu sınavı yapılır.
Öğrenciler sınava bireysel olarak katılır ve bu sınavdan aldıkları puanlara göre küme başarıları hesaplanır.
Başarı Sertifikaları: Öğrenciler bireysel olarak değil küme olarak değerlendirilir. Bireysel ilerleme puanları
temel alınarak küme başarı puanları hesaplanır. Önceden belirlenen ölçütleri aşan kümelere küme başarı
sertifikası verilir.
Bu teknikte öğrenciler 5-6 kişilik kümeler oluştururlar. Akademik materyal (ünite) 5-6 bölüme (konuya) ayrılır.
Örneğin, bir yaşam öyküsü; aile yaşamı, ilk yılları, ilk başarıları, başından geçen kötü olaylar, son yılları gibi
bölümlere ayrılabilir. Her kümeye aynı ünite verilir ve küme üyelerinden konulardan birini seçmesi istenir. Her
üye kendi konusunu okur. Daha sonra farklı kümelerde aynı konuyu alan üyeler “uzmanlık kümelerinde” bir
araya gelirler; konu üzerinde tartışırlar. Sonra kendi kümelerine dönerek, küme arkadaşlarını kendi konularıyla
ilgili olarak bilgilendirir.
Birleştirme 2 tekniğinde öğrenciler, ÖTBB ve TOT da olduğu gibi, 4-5 kişilik karma kümelerde çalışırlar. Her
öğrencinin konunun bir bölümünü seçmesi yerine, tüm öğrenciler genel bir konuyu (örneğin; kitabın bir
konusunu, bir yaşam öyküsünü, bir kısa öyküyü) okurlar.
Bununla birlikte her öğrenciye, uzmanlaşacağı bir konu verilir. Aynı konuyu alan öğrenciler, konularını
tartışmak üzere“uzmanlık kümelerinde” bir araya gelirler. Tartışmaların bitiminden sonra kendi kümelerine
geri dönerler ve öğrendiklerini arkadaşlarına öğretirler.
Küme araştırması tekniğinde, öğrenciler ne yapacaklarını plânlamada etkin bir rol alırlar. Öğrenciler, bir konu
içinde, ilgilerine göre kubaşık öğrenme kümelerini oluştururlar. Aşamaları:

Araştırılacak konuyu aydınlatma ve araştırma kümeleri içinde öğrencileri örgütleme,

Kümeler içinde plânlama ve araştırma,

Araştırmayı gerçekleştirme,

Final raporunu hazırlama,

Final raporunu sunma,

Değerlendirme.
15
A
Yöntem-Teknik
Gezi
�
Gözlem
SINIF DIŞI ÖĞRETİM TEKNİKLERİ
�
Ödev
�
Sergi
�
Görüşme
�
SINIF DIŞI ÖĞRETİM TEKNİKLERİ
Tanımı
Özellikleri
Öğretmenin sınıf ve okul içi
 Olaylar gerçek ortamda görülerek, ilk kaynaktan, bilgi alınır.
çalışmalarını tamamlamak, ünitede
geçen konuları doğal ortamda
 Öğrenci; olayları, durumları gerçek görünümüyle tanıma, takdir etme,
görmek, öğrenmeyi daha anlamlı
bilgileri asıl kaynağından öğrenme fırsatı bulur.
kılmak ve okul ile yaşam arasındaki
 Ünitenin başında ya da sonunda uygulanabildiği gibi bazen de bir konu
bağı kurmak amacıyla uyguladığı
sadece bu teknikle işlenebilir.
planlı ziyaretlerdir.
Gözlem Türleri:
Belirli bir olay, bir nesne ya da
a) Tabii (Doğal) gözlem: Olay nesne ya da varlığın kendi ortamında
durumla ilgili bilgi elde etmek
gözlenmesidir.
istendiğinde kullanılan bir öğretim
b) Sürekli gözlem: Bir olay nesne ya da varlığın periyodik olarak belirli zaman
tekniğidir.
aralıklarıyla gözlenmesidir.
Öğrencilerin gerçek hayat ya da yapay
c) Basit Gözlem: Standart tekniği bulunmayan rastlantılara dayalı aynı şartlarda
ortamlarda olayları, nesneleri,
tekrarlaması gerçekleşmeyen gözlemlerdir. Araştımacının, gözlem yaptığını
insanları bir plan dahilinde izlemeye
hissettirmemesi gerekir. (Toplumsal olaylar gibi.)
dayalı bir tekniktir.
d) Sistematik gözlem: Standart ölçme araçlarıyla toplanan bilgilerin
değerlendirildiği gözlem çeşididir. Basit gözlemden daha güvenilirdir.
 Bağımsız çalışma alışkanlığı kazandırır, özgüveni geliştirir.
 Dersin konusuyla ilgili açık, net ve anlaşılır olmalıdır.
Sınıf ortamı dışında öğretmenin
 Eğitsel değer taşımalıdır.
öğrencilerden bir konuya hazırlık için,
 Öncelikle tekrar, araştırma ve pekiştirme amaçlı olmalıdır.
konuyla ilgili araştırma yaparak ve
 Öğrencileri incelemeye, araştırmaya yöneltmelidir.
yeni yaşantılar öğrenmeleri için
 Bireysel yapabileceği nitelikte olmalıdır.
istenen etkinliklerdir.
 Öğrencinin gelişim düzeyine uygun olmalıdır.
 Değerlendirilip, öğrenciye dönüt verilmelidir.
 Öğrencilerde sanat yeteneklerinin gelişmesine katkı sağlar.
Sergiler bir konunun tanıtılması,
doğal, toplumsal kültürel ürünlerin
 Öğrencilerin yaratıcılığı, üretkenlikleri, becerileri geliştirilir ve öğrenme
bilgi ve beceri elde etmek için kişilere
süreci ilgi çekici, anlamlı bir hale kavuşur.
duyurulduğu, sunulduğu
 Konuya ilişkin kavramlar örneklendiği için daha kolay öğrenilir.
etkinliklerdir.
 Öğrencilerin iletişim becerileri gelişir.
Sınıfta işlenen konularla ilgili uzman
kişilerden bilgi alınarak, sınıf ortamına
 Öğretmen, belirlenen hedef ve davranışlar doğrultusunda seçilen kişi ve
aktararak öğrenmeyi sağlar.
çalışmaları hakkında öğrencileriyle birlikte bilgi toplamalı ve bunu
Örneğin; Mesleklerin tanıtımı, köy, il,
paylaşmalıdır. Görüşülecek kişiden randevu alınılarak amaçlar açıklanmalıdır.
ilçenin yönetimi, sağlık konularında
Görüşülecek kişiye sorulacak sorular önceden belirlenmelidir.
bir doktorla görüşme gibi. Sınıfa
 Görüşme sırasında öğrencilerin konuşmacının sözünü kesmemeleri, saygılı
çağrılan veya dışarıda görüşülen kişi
davranmaları gerektiği önceden konuşularak karalaştırılmalıdır.
alanını çok iyi bilen, görüşme
 Görüşme zamanında bitirilmeli ve sonunda özet çıkarılıp tartışılmalıdır
yapmaya istekli, içten ve düzgün
konuşan biri olmalıdır.
16
A
17
ÖĞRENME STİLLERİ
GENEL ÖĞRENME STİLLERİ
Görsel stil
İşitsel Stil
 Düzenli ve titizdirler.
 Anlatım yöntemiyle işlenen derslerde
öğretimden fazla yararlanamazlar.
 Dersin mutlaka görsel materyallerle
desteklenerek işlenmesi gerekir.
 Harita, grafik, resim gibi görsel
araçlarla daha kolay öğrenirler ve bu
araçlarla öğrendiklerini daha kolay
hatırlarlar.
 Öğrendiklerini, gözünde canlandırarak
hatırlamaya çalışırlar.
Çevresel
Faktörler
Duygusal
Faktörler
Sosyolojik
Faktörler
Fizyolojik
Faktörler
Psikolojik
Faktörler
Somut
Ardışık
Soyut
Ardışık
Somut
Random
Soyut
Random




Sese ve müziğe duyarlıdırlar.
Başkalarıyla birlikte çalışmayı severler.
Ahenkli ve güzel konuşurlar.
Dil öğrenmede başarılıdırlar.
İlköğretimin ilk iki yılında kendi kendilerine
konuştukları için öğretmeni dinlemekte zorlanırlar.
Gözle okuduklarını anlamaları zor olduğu için sesli
okumalarına izin verilmelidir.
Daha çok konuşarak, tartışarak öğrenirler.
Bilgi alırken dinlemeyi tercih ederler.
Grup çalışmalarında daha başarılıdırlar.
Dokunsal (Kinestetik) Stil
 Oldukça hareketlidirler.
 Uzun süre oturmaya zorlanırlarsa,
derste ne olup bittiğini
anlamayabilirler.
 Öğrenmeleri için, mutlaka ellerini
kullanacakları, yaparak-yaşayarak
öğrenme, etkin katılım gerektiren
etkinliklere yer verilmelidir.
 Sınıftan daha çok, okul bahçesi,
laboratuvar gibi öğrenme
yaşantılarının daha hareketli olduğu
alanlarda daha iyi öğrenirler.
DUNN VE DUNN ÖĞRENME STİLLERİ
Özellikleri
Elementler: Ses, ışık, sıcaklık, oturma düzeni.
Isı, ses, ışık, müzik ve gürültü, oturma düzeni, dekorasyon şeklinde tanımlanmıştır. Bazı öğrencilerin öğrenmeye
odaklanabilmek için sessizliğe ihtiyacı varken, bazı öğrenciler müzik vb. sese ihtiyaç duyar.
Elementler: Motivasyon, uyma, azim, yapılandırma.
Güdülenme, sorumluluk alma ve azim (çaba) olarak tanımlanmıştır. Öğrenme için olumlu tutumlar gerekir.
Elementler: Yalnız, ikili çift, grup, takım, otorite, çeşitlilik.
Bireysel veya grupla çalışma, klavuz denetiminde çalışma biçiminde tanımlanmıştır.
Elementler: Algısal faktörler, yeme-içme, zaman, hareketlilik.
Ders çalışma zamanı, birşeyler yeme ihtiyacı, hareketlilik, işitsel ve görsel, dokunma duyularına hitap etme olarak
tanımlanmıştır. Öğrenmeyi etkileyen biyolojik tercihlerdir.
Elementler: Global-analitik, yansıtan-tepkisel.
Öğrencinin bilgiyi işleme ve düşünme stili, öğretmenin kullandığı öğretim yöntemleri, kültürel etkenler şeklinde
tanımlanmıştır.
Faktörler
STİL





GREGORC ÖĞRENME STİLLERİ
Özellikleri
 Yaparak-yaşayarak öğrenmeyi severler.
 Bilgilerin kendilerine adım adım ve basitten karmaşığa doğru verilmesini isterler.
 Somut materyallere dokunmayı, onlarla ilgilenmeyi çok severler.
 Öncelikle öğrenecekleri konu ile ilgili olarak zihinlerinde boş bir harita veya resim olarak bir çerçeve yapı oluştururlar. Daha
sonra konu hakkında kendilerine düzenli olarak verilen bilgilerden uygun olanları bir düzen içinde alırlar ve zihinlerinde
oluşturdukları harita-resim çerçevesinin içine yerleştirerek konunun bütünü hakkında bir sonuca ulaşmaya çalışırlar.
 Problem çözerken bilgilerin sistematik bir düzen içinde verilmesine ihtiyaç duymazlar.
 Problem çözmeleri sürecinde önceden belirlenmiş hazır işlem basamaklarını sevmezler.
 Problem çözme konusunda üstün yetenekleri vardır. Gerçek problemlerle ilgilenirler.
 Olayları ve kavramları düzensiz ve karışık bir şekilde algılarlar. Öğrenilecek bilgilerde bir düzenin olmasına gerek yoktur.
 Duygu ve düşüncelerini açıkça ifade etmekte başarılıdırlar.
KOLB’UN ÖĞRENME STİLLERİ
Öğrenmeyi
Etkileyen
Alanlar






ÖĞRENME
STİLLERİ


Somut yaşantı: Hissederek, yeni deneylere girişir.
Yansıtıcı gözlem: İzleyerek (başkalarını ve kendini)
Soyut kavramsallaştırma: Düşünerek. Gözlemleri açıklayacak teoriler geliştirir.
Aktif yaşantı: Yaparak. Problem çözmede veya karar almada teorileri kullanır.
Yerleştiren: Somut yaşantı ve aktif yaşantı öğrenme biçimlerini kapsar. Ana
özellikleri planlama yapma, kararları yürütme, yeni deneyimler içinde yer alma.
Açık fikirli ve değişmelere kolay uyum sağlar. Yaparak ve hissederek öğrenme.
Özümseyen: Soyut kavramsallaştırma ve yansıtıcı gözlem öğrenme biçimlerini
kapsar. Ana özellikleri soyut kavram ve fikirler üzerinde durma, kavramsal
modeller yaratma.
Değiştiren: Somut yaşantı ve yansıtıcı gözlem öğrenme biçimlerini kapsar. Ana
özellikleri düşünme yeteneği, değer ve anlamların farkında olma, ilişkilerin
anlamlı organizasyonu. Yargıları güzel fakat eylemi yoktur. Kendi düşünceleri
ön plandadır.
Ayrıştıran: Soyut kavramsallaştırma ve aktif yaşantı öğrenme biçimlerini
kapsar. Ana özellikleri problem çözme, karar verme, fikirlerin mantıksal analizi,
sistematik planlama. Yaparak öğrenme önemlidir.
A
SINIF YÖNETİMİ
Yaklaşımlar
Geleneksel Yaklaşımlar
Kuralların öğretmen tarafından belirlendiği,
öğrencilerin sorgulamadan bu kurallara uymak
zorunda olduğu yaklaşımdır. Öğretmen sınıfın tek
hakimidir. Hoşa gitmeyen uyarıcılar, davranışın
görülme sıklığını azaltır, hoşa giden uyarıcılar ise
davranışın ortaya çıkmasını sağlar.
Çağdaş Yaklaşımlar
Merkezde öğrencinin olduğu, etkileşime dayanan
yaklaşımlardır. Öğrencilerin gelişim özelliklerini göz
önüne alır. Demokratik, esnek ve katılımcı bir
anlayıştır. Öğretmen, davranışlarıyla öğrencilere
model olur.
Sınıf Yönetimi
İyi bir sınıf
düzenlemesinin dört
temel anahtarı
vardır.
Sınıf
Kurallarına İlişkin
Öneriler:
Sınıf Yönetimi İlkeleri
Sınıf Ortamının
Özellikleri
SINIF YÖNETİMİ MODELLERİ
Modeller
Özellikler
İstenmeyen bir düzenleniş sonucuna veya bir davranışa tepki olan
Tepkisel
sınıf yönetimi modelidir. Amacı istenmeyen durum veya davranışın
Model
değiştirilmesidir.
Planlama düşüncesine bağlı, geleceği kestirme, istenmeyen davranış
Önlemsel
ve sonucu olmadan önleme yönelimlidir. Bu model sınıf etkinliklerini
Model
bir “kültürel sosyalleşme süreci” olarak ele alır. Sınıfta yanlış
davranışa olanak vermeyen bir sosyal sistem oluşturmaya çalışır.
Gelişimsel
Model
Sınıf yönetiminde öğrencilerin, fiziksel, duygusal, deneyimsel gelişim
düzeylerinin gerektirdiği uygulamaların gerçekleştirilmesini esas alır.
Bütünsel
Model
Önlemsel sınıf yönetimine öncelik verme, gruba olduğu kadar bireye
de yönelme, istenen davranışa ulaşabilmek için, istenmeyenin
nedenlerini ortadan kaldırma vardır.
SINIF YÖNETİMİ İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER
İçinde öğrenmenin gerçekleştiği bir çevrenin oluşturulabilmesi için gerekli imkân ve süreçlerin, öğrenme
düzeninin, ortamının, kurallarının sağlanması ve sürdürülmesin sürecidir.
1. Trafiği yoğun alanlar rahatlatılmalıdır.
2. Öğretmen bütün öğrencileri kolayca görmelidir.
3. Sık kullanılan materyallere kolay ulaşılmalıdır.
4. Öğrenciler öğretimsel sunumları rahatlıkla görebilmelidir.
 Her bir kuralla ilgili beklentileri belirleme, örnek verme ve kuralların olumlu yönlerini vurgulama.
 Kurallara uyulduğunda ve uyulmadığında yapılacakları öğrencilere anlatma.
 Hangi sınıf etkinliklerinde hangi kurallar olduğunu açıklama.
 Kuralların yazılı olduğu bir kartonu sınıfta uygun bir yere asma.
 Sınıf disiplini politikasının bir örneğini ana-babalara iletme.
 Kurallara uyulurken pekiştirmeler yapma.
 Kuralları düzenli bir şekilde gözden geçirme.
 İlk derste kuralları tartışma.
 Kuralların nedenlerini tartışma.
 Kuralları ders konusuymuş gibi öğretme.
Fiziksel Özellikler

Öğrenci Sayısı

Yerleşim Düzeni

Isı, Işık, Renk

Gürültü

Temizlik

Görünüm
Toplumsal Özellikler

Her grubun ortak amaçları ve özellikleri vardır.

Bireylerin grup içindeki davranışları, tek başlarına gösterdikleri davranışlardan farklıdır.

Grubun birey üzerinde toplumsal baskı kurma etkisi vardır.

Her grubun kendine özgü değerleri vardır.

Grup, bireyin güdülenmesini ve faaliyet düzeyini artırır.

Birey, grup üyelerine güvenerek daha kolay risk alabilir.

Her grup kendi içinden zamanla bir lider çıkarır.
 Öğrencilere karşı arkadaşça tutumlar geliştirilmelidir.
 Bazen disiplin sorunu yaratan öğrencilere karşı bile olumlu tavır geliştirilmelidir.
 Sınıf yönetimi konusunda mantıklı ve iyimser bir yaklaşım geliştirilmelidir.
 Kontrol yerine, önlemeye dayalı sınıf yönetimi uygulamaları kullanılmalıdır.
 Uygun davranışa ilgi gösterilmeli ve sınıfta iyi niyet oluşturulmalıdır.
 Belli öğrencilere özel ilgi göstermekten sakınılmalıdır.
 Öğretim en az kesinti ve en az gecikme olacak şekilde düzenlenmelidir.
 Kesintiye yol açan uygulamalar değiştirilmelidir.
 Objektif, mantıklı ve uyumlu olunmalıdır.
 Dönem başında yönetim ilkeleri oluşturulmalıdır.
 Sınıf kuralları oluştururken öğrenci katılımı sağlanmalıdır.
 Sınıf kurallarının nedenleri açıklanmalıdır.
 Olabildiğince az kural konmalı ve bu kuralları herkesin anlayacağı şekilde belirtmelidir.
 Kurallara uyan öğrencilere olumlu pekiştireç verilmelidir.
 Öğrenci üzerine değil, kabul edilmeyen davranış üzerinde odaklanılmalıdır.
 Uygunsuz davranışın olumsuz boyutları açıklanmalıdır.
 İlgi çekmeye yönelik küçük yanlışları gözardı edilmeli.
 Öğrenciler ceza ile tehdit edilmemelidir.
 Öğrencilerle asla alay edilmemelidir.
 Olumsuz eleştiriden kaçınılmalıdır.
 Öğrenciler etiketlenmemelidir.
 Büyük boyutta uygunsuz davranış, özel toplantı ya da danışma yoluyla düzeltmeye çalışılmalıdır.
 Öğrenciyi cezalandırmaktan kaçınılmalıdır.
 Normal yönetim yollarını izleyerek sorun çözülemiyorsa uzman personelden yardım istenmelidir.
 Ana-babalarla, yöneticilerle, rehber öğretmenlerle iş birliği yapılmalı.
18
A
19
İLETİŞİM SÜRECİ
İletişimin vazgeçilmez dört bileşeni vardır: kaynak, hedef, kanal ve mesaj.
Gürültü
Kanal
Mesaj (Kod)
Gönderici
Alıcı
KAYNAK
HEDEF
Geribildirim
İletişim Süreci
Etkin Dinleme
Edilgin Dinleme
Ben Dili Kullanma
İletişim Engelleri
İLETİŞİM SÜRECİ
Gönderici, mesaj içeriğini sözlü veya sözsüz olarak kodlayıp hedefe gönderen birimdir. Alıcı, kodu alıp
çözümleyen birimdir. Kanal, mesajın gönderildiği ve alındığı ortamdır. Kişiler arası iletişimde mesaj; sözler, sözel
olmayan davranışlar ve söz ötesi davranışlar biçiminde kodlanabilir.
Öğrencinin, öğretmen tarafından algılanan sözel ve sözel olmayan mesajlarını, öğretmenin kendi sözcükleriyle
öğrenciye geri iletmesi esasına dayanır.
Edilgin dinleme, öğrencinin sözel ve sözel olmayan masajlarına karşın, öğretmenin herhangi bir sözel ifade
kullanmadan, sadece beden dilini kullanarak onu anladığını hissettirecek, söylediklerini onaylayacak mesajlar
vermesidir.
“Sen” dili yerine “ben” dili kullanıldığında, öğrenciyi olumsuz olarak yargılayan mesajlar yerine, öğretmenin
sorun karşısındaki duyguları dile getirilir. Böylece öğrenci, doğrudan kendi kişiliğine yönelik olumsuz bir yargıyla
karşı karşıya kalmadığı için, öğrenciyle öğretmen arasındaki iletişim bozulmaz.

Emir vermek, yönlendirmek, uyarmak, gözdağı vermek

Öğüt vermek, çözüm ve öneri getirmek, nutuk çekmek, mantıklı düşünceler önermek

Yargılamak, eleştirmek, suçlamak

Sürekli övmek, aynı düşüncede olmak, olumlu değerlendirmeler yapmak

Ad takmak, alay etmek, avutmak

Yorumlamak, analiz etmek, tanı koymak

Soru sormak, sınamak, çapraz sorgulamak, özünden dönmek, oyalanmak, şakacı davranmak.
A
20
2013 KPSS’DE
TÜM ADAYLARA
BAŞARILAR
DİLERİZ.

a 1 örneklerle öğretim ilkeleri

Transkript

Benzer belgeler

PDF ( 9 )

File

Sağlık liderleri için kültürel yetkinlikte şefkatli bakımda öğrenme

DÜNYA OKULU ( EĞĠTĠMĠ YENĠDEN DÜġÜNMEK ) SALMAN

Broşür indir

Öğrenme Antrenör İçerik

Bruner`in Öğrenme Kuramı

calendar of actıvıtıes

2011 Baskısı - EACEA

İçerik Öğretici TV Öğretici Video - Funda Dag`s Blog