2011 DTİK Kurultay Kitabı

Transkript

DÜNYA TÜRK
GúRúûúMCúLER KURULTAYI
DÜNYA TÜRK úû KONSEYú
WOLD TURKISH BUSINESS COUNCIL
18-19 KASIM 2011
LÜTFú KIRDAR KONGRE VE SERGú SARAYI
úSTANBUL
DEúK Yay×nlar× 778-2011/16-a 3 ISBN: 978-605-5979-11-9
DEúK Kurumsal Tan×t×m Serisi / DEúK Corporate Series
DÜNYA TÜRK GúRúûúMCúLER KURULTAYI
DÜNYA TÜRK
18-19 KASIM 2011
úSTANBUL
DÜNYA TÜRK úû KONSEYú
WOLD TURKISH BUSINESS COUNCIL
1
D×ü úliükiler Ekonomik Kurulu
2
3
úÇúNDEKúLER
7
Önsöz
8
Rifat Hisarc×kl×oùlu
10
Rona Y×rcal×
12
Muhtar Kent
14
Program / “Dünya Türk Giriüimciler Kurultay×”
21
Çal×ütay Aç×l×ü
22
Rona Y×rcal×
25
Kemal Yurtnaç
27
M. Rifat Hisarc×kl×oùlu
31
Zafer Çaùlayan
37
Eüzamanl× Bölgesel Oturumlar
38
Amerika ve Latin Oturumu
62
Avrasya Oturumu
82
Asya-Pasifik Oturumu
110
Afrika-Ortadoùu-Körfez Oturumu
126
Avrupa ve Balkanlar Oturumu
141
Profesyoneller Oturumu
169
Gala Yemeùi / Plaket Takdimi
4
175
Kurultay Aç×l×ü×
179
Rona Y×rcal×
182
186
Zafer Çaùlayan
190
Recep Tayyip Erdoùan
203
únteraktif Oturum
249
Seçimler
257
Komite Seçimleri
260
DEúK – Dünya Türk úü Konseyi (DTúK) Yönetim Kurulu 2011-2013
262
DEúK - Dünya Türk úü Konseyi (DTúK) Bölge Komiteleri 2011-2013
263
DEúK/DTúK Afrika-Ortadoùu-Körfez Bölge Komitesi
264
DEúK - DTúK Amerika Bölge Komitesi
265
DEúK - DTúK Asya Pasifik Bölge Komitesi
266
DEúK - DTúK Avrasya Bölge Komitesi
267
DEúK - DTúK Avrupa Bölge Komitesi
268
DEúK - DTúK Balkanlar Bölge Komitesi
270
DEúK – Dünya Türk úü Konseyi Yüksek ústiüare Kurulu (2011 – 2013)
272
Dünya Türk Giriüimciler Kurultay× úkili úü Görüümeleri Raporu
274
Dünya Türk Giriüimciler Kurultay× 18 – 19 Kas×m 2011 / Kavramsal Not
5
6
Önsöz
TOBB/DEúK/DTúK Baükan×
Rona Y×rcal×
DEúK úcra Kurulu Baükan×
Muhtar Kent
DTúK Yüksek ústiüare Kurulu Baükan×
7
ÖNSÖZ
TOBB/DEúK-DTúK Baükan×
Son 10 y×lda gerçekleütirdiùi yap×sal reformlar ve at×l×mlarla bölgesel
bir güç, küresel bir oyuncu haline gelen Türkiye 2023 y×l×nda
dünyan×n en büyük 10 ekonomisi aras×na girmeyi hedefliyor. Türk
özel sektörü olarak bu hayalimize ulaümak için sahip olduùumuz
insan gücümüzü organize etmemiz, ayn× milli hedefler etraf×nda
birleütirmemiz ve niteliùini artt×rmam×z gerektiùine inan×yoruz. Bu
amaçla 2009 y×l×nda “art×k biz de var×z” dedik ve yer kürenin dört bir
köüesinde faaliyet gösteren Türk giriüimcilerini ve profesyonellerini
Dünya Türk Giriüimciler Kurultay×’nda bir araya getirdik. Bu
Kurultay’da say×lar× 6 milyona yaklaüan Türk diasporas×n× stratejik bir
güç olarak konumland×rmak için tek bir üemsiye alt×nda toparlad×k;
diaspora kavram×n× ilk defa müspet bir kavram olarak kulland×k.
Hayallerimizi hedef, hedeflerimizi gerçek yapmak için 2011 y×l×nda
90 ülkeden 2200 Türk giriüimci ve profesyoneli tekrar ústanbul’da
bir araya getirdik. Deùiüimin öncüsü olma ve deùiüimi yönetme
yolunda daha etkin örgütlenme ve stratejileri tasarlamak için
sürdürülebilir diaspora eylem plan×n× kamu-özel sektör diyaloùu ve
ortak ak×l ile belirledik; ald×ù×m×z kararlar× ve belirlediùimiz eylem
planlar×n× siyasi otoritelerimizin dikkatine sunduk.
Bundan sonraki temel önceliùimiz ülkemizin dünyan×n en büyük
10 ekonomisi aras×na girmesi yolunda tasarlad×ù×m×z sürdürülebilir
diaspora stratejisini uygulamaya sokmak olacak.
Deùiüen Dünyada Yükselen Türkiye’nin daha büyük küresel baüar×
öyküleri yazmaya devam etmesi için hep birlikte çal×ümaya devam
edeceùiz.
Gelin ortak geleceùimizi birlikte üekillendirelim!
8
9
ÖNSÖZ
Rona Y×rcal×
Küresel rekabette en stratejik gücümüz olan insan×m×z× en etkin
üekilde örgütleme ve harekete geçirme ihtiyac×na cevap vermek
amac×yla 2008 y×l×nda DEúK çat×s× alt×nda kurulan Dünya Türk
úü Konseyi (DTúK) yurt d×ü×nda faaliyet gösteren Türk giriüimci ve
profesyonellerinin tek bir çat× alt×nda toparlanmas× için önemli
baüar×lara imza att×. DTúK 2009 y×l×nda gerçekleütirdiùimiz Dünya
Türk Giriüimciler Kurultay× ile demokratik seçimlerle kendi yönetimini
oluüturdu; bölgesel teükilatlanmas×n× tamamlad×. 2011 y×l×nda 90
ülkeden 2200 giriüimciyi, Baübakan×m×z×, hükümetimizin sayg×deùer
bakanlar×n× ústanbul’da bir ara getiren kurultayda Türk diasporas×n×n
kurumsallaümas×, etkin lobi faaliyetinde bulunma becerisini ve lobi
faaliyetleri kapasitesinin geliütirilmesi ve sorunlar×n×n çözümü için
çal×ümalar yap×ld×, kararlar al×nd×.
DTúK’in kurumsal gücü ve kurultaylar×n dinamizmiyle
Vancouver’dan Vladivostok’a, Helsinki’den Cape Town’a kadar
olan geniü coùrafya’da iü yapan, baüar× öykülerine imza atan
Türk giriüimci ve profesyonellerle ulusal hedeflerimiz doùrultusunda
çal×ümaya devam edeceùiz, ayd×nl×k yar×nlara birlikte yürüyeceùiz.
Yolumuz aç×k olsun!
10
11
ÖNSÖZ
Muhtar Kent
12
DÜNYA YENúDEN KURULUYOR
Türkiye’nin yeni dengeler içinde çok daha saùl×kl× üekilde
konumlanmas×n× saùlayacak katk×larda bulunmak
hedefimizdir.
Günümüzde yaüanan siyasi ve ekonomik
geliümeler art×k ülkelerin ve üirketlerin
yönetiminde çok tutarl× ve isabetli
stratejilerin son derece dinamik bir
perspektifle uygulanabilmesini gerektiriyor.
Örneùin demirperdenin y×k×lmas×
sonucunda jeopolitik konumlar×n hiç bir
önemi kalmad×ù× iddia edildi. Oysa son
y×llarda yaüanan uluslararas× çekiümelerin
odaù×nda yine jeopolitik stratejiler yer
al×yor. Çok uzaùa gitmeyelim, hemen
yan×baü×m×zdaki Irak ve ortadoùuda
yaüananlar×n jeopolitik hesaplarla ilgisiz
olduùu düüünülebilir mi?
Dünyadaki k×s×tl× enerji kaynaklar×n×n
yönlendirilmesine iliükin stratejiler dünya
siyasetine yön verirke , ekonomik
güç dengeleri yeniden üekillenirken,
Türkiye’nin de d×ü ekonomik iliükilerinde her
zamankinden daha aktif ve daha giriüken
olmas× gerekiyor.
Dünyada bugün, benzeri görülmemiü bir
ekonomik geliüim ve deùiüim yaüan×yor.
2020 y×l×na kadar dünya ekonomisinin 20
trilyon dolar daha büyümesi bekleniyor.
Bu Kuzey Amerika ve Japonya’n×n
toplam×ndan daha büyük yeni bir pazar
demek.
Ayn× zamanda 2020 y×l×na kadar
dünyada 700 milyon kiüi daha orta s×n×f
diye adland×r×lan sosyo-ekonomik gruba
kat×lacak. Bu tüm Avrupa’dan daha fazla
bir nüfus anlam×na geliyor.
Dünyam×z bugün, sadece petrol faturas×
için, 5 y×l öncesine göre, her gün 5 milyar
dolar daha fazla para harc×yor.
Tüm bu geliümeler dünyadaki zenginlik
dengesinin çok h×zl× bir üekilde yer
deùiütirmesine yol aç×yor. ûimdiden petrol
zengini ülkeler 4 trilyon dolar düzeyinde ek
yat×r×m yapma üans×n× ellerinde tutuyorlar.
2015 y×l×na kadar 700 milyon insan×n
yoksulluk s×n×r×ndan ç×k×p orta s×n×f düzeyine
yükseleceùi hesaplan×yor. 700 milyon kiüilik
bu yeni tüketici gücünün büyük k×sm×n×n
dageliümekte olan ülkelerde olacaù×n×
unutmamak gerek.
Bu insanlar tüketim yapacak ekonomik
güce ulaü×nca hayat standartlar×n×
yükseltmek isteyecekler ve bunu en k×sa
yolu olarak da üehirlere yönelme yolunu
seçecekler. Müthiü bir k×rsaldan kente göç
ak×m× yaüanacak.
Bizler için, art×k düüünce kal×plar×m×z×
deùiütirmek bir zorunluluk haline geliyor.
Hesaplar×m×z× bu yeni dengelere göre
yapmak, ekonomi politikalar×m×z× ortaya
ç×kabilecek müthiü f×rsatlar× en iyi üekilde
deùerlendirecek üekilde yap×land×rmam×z
gerekecek.
Önümüzdeki dönemde üirketlerin,
kurumlar×n ve ülkelerin baüar×lar×, liderlerinin
bu yeni gerçeklikleri nas×l kavrayacaù×na
ve bu deùiüen dengelere ayak uydurmak
için nas×l ad×mlar atacaù×na baùl×.
Önceliùimiz, kiüisel görüü ayr×l×klar×n× bir
kenara b×rakarak konuya t×pk× bir iü plan×
yapar gibi yaklaümak olmal×. Sinerjileri
aray×p bulmak zorunday×z. Bu konuda
mevcut tüm iç ve d×ü kaynaklar× gözden
geçirip süratle doùru kararlara varmam×z
gerekiyor.
Türkiye’nin küresel geliümeler aç×s×ndan
bulunduùu önemli kavüakta TOBB ve
DEúK’in ortak vizyonuyla gerçekleütirilen
“Dünya Türk Giriüimciler Kurultay×”
Türkiye’nin ekonomik ve siyasi konular×n×n
d×ü dünyada daha iyi anlat×labilmesi
aç×s×ndan çok yararl× katk×lar saùlama
yolunda önemli bir ad×m olmuütur. ústiüare
Kurulu olarak hedefimiz, önümüzdeki
y×llarda inan×lmaz bir h×zla yeniden
üekillenecek olan ekonomik dengelerin iyi
anlaü×lmas× Türkiye’nin yeni dengeler içinde
çok daha saùl×kl× üekilde konumlanmas×n×
saùlayacak katk×larda bulunmakt×r.
Ülkemizi hak ettiùi ileri seviyelere
taü×yabilmek için baülad×ù×m×z bu
yolculukta Yüksek ústiüare Kurulu Baükanl×ù×
gibi onurlu ve üerefli bir görevi yeniden
tevdi eden deùerli dostlar×m, TOBB ve DEúK
Baükan× Say×n M.Rifat Hisarc×kl×oùlu ve DEúK
úcra Kurulu Baükan× Say×n Rona Y×rcal×’ya
gösterdikleri güvenden ötürü bir kez daha
üükranlar×m× sunuyorum.
Hepimizin yolu aç×k olsun.
13
“DÜNYA TÜRK GúRúûúMCúLER KURULTAYI”
18 – 19 Kas×m 2011
úSTANBUL
PROGRAM
18 Kas×m 2011 Cuma
07:00 - 09:00
KAYIT – FUAYE
09:00 – 09:45
Yer: Anadolu Salonu
DTúK ÇALIûTAY AÇILIûI – bas×na aç×k
• Sn. Rona Y×rcal× / DEúK úcra Kurulu Baükan×
• Sn. Kemal Yurtnaç / T.C. Baübakanl×k Yurtd×ü× Türkler ve Akraba Topluluklar× Baükan×
• Sn. M.Rifat Hisarc×kl×oùlu / TOBB-DEúK-DTúK Baükan×
• Sn. Zafer Çaùlayan / T.C. Ekonomi Bakan×
09:45 – 10:00
Kahve Molas×
10:00 – 12:00
EûZAMANLI BÖLGESEL OTURUMLAR
(Sn. Bakanlar×m×z×n baükanl×ù×nda gerçekleütirilecektir.)
Amerika ve Latin Amerika Oturumu:
Yer: Haliç Salonu
Sn. Mehmet ûimüek, TC. Maliye Bakan×
Sn. Tayfun Bay dürü
Sn. Abdullah Köten, T.C Washington Ticaret Baümüüaviri
Sn. Murat Gürbüz, T.C. Yurtd×ü× Türkler ve Akraba Topluluklar Baükanl×ù×
Daire
Baükan×
14
Avrasya Oturumu:
Yer: Topkap× A-B Salonu
Sn. Hayati Yaz×c×, T.C. Gümrük ve Ticaret Bakan×
Sn. Tuùrul Erkin,DEúK Yönetim Kurulu Üyesi/BölgeKoord. Baükan×
Sn. Zeki Pilge, DTúK Bölge Komite Baükan×
Sn. B.E. Halil Ak×nc×, Türk Konseyi Genel Sekreteri
Sn. Uùur Öztürk, T.C Ekonomi Bakanl×ù× Serbest Bölgeler, Yurtd×ü× Yat×r×m ve
Hizmetler Genel Müdürü
Sn. Gazi Bilgin, T.C Bakü Ticaret Baümüüaviri
Sn. Ramazan Çokçevik, T.C. Yurtd×ü× Türkler ve Akraba Topluluklar
Baükanl×ù×
Daire Baükan×
Asya – Pasifik Oturumu:
Yer: Galata Salonu
Sn. Davud Karanoùlu, T.C Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakan× Yard×mc×s×
Sn. úbrahim Çaùlar, DEúK Yönetim Kurulu Üyesi
Sn. Ali Kibar, Bölge Koordinatör Baükan×
Sn. Nejdet Demiryürek, DTúK Bölge Komite Baükan×
Sn. Tar×k Sönmez, T.C. Ekonomi Bakanl×ù× úhracat Genel Müdürü
Sn. Ender Öncü, T.C. Pekin Ticaret Baümüüaviri
Afrika – Orta Doùu – Körfez Oturumu:
Yer: Marmara Salonu
Sn. Taner Y×ld×z, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan×
Sn. Mehmet Habbab, DEúK YKÜ/Ortadoùu Bölge Krd. Bük.
Sn. ûaban Baü, DEúK Yönetim Kurulu üyesi
Sn. Tunç Özkan, DTúK Bölge Komite Baükan×
Sn. Hüsnü Dilemre, T.C. Ekonomi Bakanl×ù× Anlaümalar Genel Müdürü
Sn. Gökmen ûahin, T.C Kahire Ticaret Müüaviri
15
18 – 19 Kas×m 2011
úSTANBUL
PROGRAM
Avrupa ve Balkanlar Oturumu:
Yer: Anadolu Salonu
Sn. Egemen Baù×ü, T.C. Avrupa Birliùi Bakan×
Sn. B.E. M.Haluk Il×cak, T.C Avrupa Birliùi Bakanl×ù× Müsteüar×
Sn. Dr. Zeynel A. Erdem, DEúK-DTúK Yönetim Kurulu üyesi
Sn. Sadullah Sipahioùlu, GDA úü Kons. Bölge Koord. Baükan×
Sn. Turgut Torunoùullar×, DTúK Bölge Komite Baükan×
Sn. Murat Yap×c×, T.C. Ekonomi Bakanl×ù× Avrupa Birliùi Genel Müdürü
Sn. Damla Yeüim Say, T.C D×üiüleri Bakanl×ù× Ekonomik úüler Genel Müdür Yard.
Sn. Kemal Yurtnaç, T.C. Yurtd×ü× Türkler ve Akraba Topluluklar Baükanl×ù× Baükan×
Sn. Bülent Tuncer, T.C. Atina (önceki) Ticaret Baümüüaviri
12:00 – 14:00
Yer: Rumeli Üst Kat
ÖøLE YEMEøú
14:00 – 15:30
Yer: Anadolu Salonu
PROFESYONELLER OTURUMU
• Sn. Zafer Çaùlayan, T.C. Ekonomi Bakan× – Oturum Baükan×
• Dr. Mehmet Öz’ün video kay×t gösterimi
• Prof. Ali Beba
• Sn. Hikmet Ersek
• Sn. Hüsnü Özyeùin
• Sn. Ali Sabanc×
15:30 - 18:00
Yer: Rumeli Alt Kat×
úKúLú úû GÖRÜûMELERú
18:00 – 19:30
Yer: Marmara Salonu
STRATEJúK PROJELER TOPLANTISI
Sn. Zafer Çaùlayan, T.C. Ekonomi Bakan×
16
20:00
AKûAM YEMEøú VE KÜLTÜREL ETKúNLúKLER
Yer: Rumeli Salonu Üst Kat
(Sn. Bakanlar kat×l×mlar×yla onurland×racaklard×r)
• Konuümalar:
Sn. M.Rifat Hisarc×kl×oùlu, TOBB-DEúK-DTúK Baükan×
19 Kas×m 2011 Cumartesi
07:00
Yer: Fuaye
KAYIT
10:00 – 12:00
Yer: Anadolu Salonu
DTúK KURULTAY AÇILIûI – bas×na aç×k
• Sayg× duruüu ve ústiklal Marü×
• TEKFEN Flarmoni Orkestras× Performans Gösterisi
• DTúK Film Gösterimi
KONUûMACILAR:
• Sn. Rona Y×rcal× / DEúK úcra Kurulu Baükan×, DTúK Yön. Kurulu Üyesi
• Sn. M. Rifat Hisarc×kl×oùlu / TOBB/DEúK-DTúK Baükan×
• Sn. Zafer Çaùlayan / T.C. Ekonomi Bakan×
• Sn. Recep Tayyip Erdoùan / T.C. Baübakan×
Say×n Baübakan’a Hediye Takdimi
Aç×l×ü bölümünün sonunda Aile Fotoùraf×
12:00 – 12:20
Kahve Molas×
17
18 – 19 Kas×m 2011
úSTANBUL
PROGRAM
12:20 – 14:20
Yer: Anadolu Salonu
úNTERAKTúF OTURUM
Moderatör: Sn. M. Rifat Hisarc×kl×oùlu; TOBB-DEúK Baükan×
• Sn. Zafer Çaùlayan; T.C. Ekonomi Bakan×
• Sn. Bekir Bozdaù; T.C. Baübakan Yard×mc×s×
• Sn. Egemen Baù×ü; T.C. Avrupa Birliùi Bakan×
• Sn. Nihat Ergün; T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakan×
• Sn. Prof. Dr. Ahmet Davutoùlu; T.C. D×üiüleri Bakan×
• Sn. Mehdi Eker; T.C. G×da, Tar×m ve Hayvanc×l×k Bakan×
• Sn. Cevdet Y×lmaz; T.C. Kalk×nma Bakan×
• Sn. Mehmet ûimüek; T.C. Maliye Bakan×
• Sn. Binali Y×ld×r×m; T.C. Ulaüt×rma Bakan×
Plaket takdimi ve toplu fotoùraf
14:20 – 15:30
Yer: Rumeli Üst Kat
ÖøLE YEMEøú
15:30 – 18:00
Yer: Anadolu Salonu
GENEL KURUL VE SEÇúMLER
18
18:00 – 18:30
Yer: Topkap× A - B
YENú KOMúTELERúN BAûKAN SEÇúMLERú
18:00 – 19:30
Yer: Marmara Salonu
YENú KOMúTELERúN TANIûMA TOPLANTISI
20:00
AKûAM YEMEøú VE KÜLTÜREL ETKúNLúKLER
Yer: Rumeli Salonu Üst Kat
(Sn. Bakanlar kat×l×mlar×yla onurland×racaklard×r)
• Konuümalar:
Sn. M.Rifat Hisarc×kl×oùlu, TOBB-DEúK-DTúK Baükan×
19
20
Çal×ütay
Aç×l×ü
Rona Y×rcal×
Kemal Yurtnaç
T.C Baübakanl×k Yurtd×ü×
Türkler ve Akraba Topluluklar
Baükanl×ù× Baükan×
TOBB/DEúK-DTúK Baükan×
Zafer Çaùlayan
T.C. Ekonomi Bakan×
21
DEúK
18 KASIM 2011
(Anadolu Salonu -1-)
Rona Y×rcal×
22
Türkiye Cumhuriyeti Gümrük ve Ticaret
Bakan× Say×n Hayati Yaz×c×, Türkiye
Cumhuriyeti Ekonomi Bakan× Say×n Zafer
Çaùlayan, Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliùi D×ü Ekonomik úliükiler Kurulu (TOBB) ve
Dünya Türk úü Konseyi Baükan× Say×n Rifat
Hisarc×kl×oùlu, Ekselanslar×, T.C. Yurtd×ü×
Türkler ve Akraba Topluluklar× Baükan×
Say×n Kemal Yurtnaç, Dünyan×n dört bir
köüesinden gelerek ústanbul’da bulunan
Türk Diasporas×n×n seçkin temsilcileri, DEúK
Yönetim, Denetim Kurulu Üyeleri, ûeref
Baükanlar×m×z, úü Konseyi Baükanlar×m×z,
K×ymetli Üyelerimiz, Deùerli Kamu
Görevlileri, Deùerli Bas×n Mensuplar×,
Han×mefendiler, Beyefendiler. Sizlerle
birlikte olmaktan duyduùum mutluluùu
ifade ederek hepinizi üahs×m ve úcra Kurulu
Baükanl×ù×n× yürüttüùüm D×ü Ekonomik úliükiler
Kurulu (DEúK) ve Baükan× olduùum Dünya
Odalar Federasyonu (WCF) ad×na sevgi ve
sayg×yla selaml×yorum.
Deùerli Türk giriüimcileri,
Bugün Türk Diasporas×n×n en geniü kat×l×mc×
platformu olan Dünya Türk Giriüimciler
Kurultay×n× yeniden ústanbul’da toplaman×n
hakl× gururunu yaü×yoruz. Hepiniz ústanbul’a
tekrar hoü geldiniz.
Deùerli kat×l×mc×lar,
2 y×l önce 80 ülkeden yaklaü×k 2 bin
kiüinin kat×l×m×yla yap×lan kurultay pek
çok aç×dan bir dönüm noktas× olmuütur.
Düne kadar göçmenlikle özdeüleüen ve
say×lar× 6 milyonu geçen Türkleri, bugün
Türk Diasporas× olarak nitelendirebiliyoruz
ve Türkiye’nin güçlü bir unsuru olarak
görüyoruz. Bugüne kadar Diaspora
bizler için hep olumsuz etki ve çaùr×ü×m
yarat×yordu, bunun sebebi de komüu
uluslar×n Türkiye aleyhinde yürüttüùü
faaliyetlerle anlam kazanm×ü bir terim
olmas×yd×. Oysa art×k yurtd×ü×nda yaüayan
Türkler misafir iüçi göçmenler deùildir,
bulunduklar× ülkelerde her alanda
muvaffak olmaya baülam×ü ve dördüncü
kuüaùa kadar uzanan güç unsuru haline
gelmiülerdir. Dolay×s×yla geçen kurultay×
bir etkinlik olarak tasarlamakla yetinmedik
ayn× zamanda küresel Türk giriüimcilerini bir
üemsiye alt×nda buluüturacak olan dünya
Türk úü Konseyini DEúK bünyesinde kurduk.
Baükanl×ù×n× Say×n Rifat Hisarc×kl×oùlu’nun
üstlendiùi Dünya Türk úü Konseyi (DTúK)’nin
Yüksek ústiüare Kurulu Baükanl×ù×’n× da
23
Coca-Cola Yönetim Kurulu Baükan× Say×n
Muhtar Kent üstlenmiütir.
Önceki kurultayda -hepinizin bildiùi
gibi- DTúK bölge komitelerini demokratik
seçimlerle ayn× zamanda tespit ettik,
seçtik. Geçen iki sene zarf×nda DTúK olarak,
Tokyo’dan New York’a kadar 50’nin
üzerinde üehirde toplant×lar ve etkinlikler
yapt×k. Bakanl×klar×m×z×n yan×nda yerli ve
yabanc× kuruluülar ile iübirliùini hayata
geçirdik ve bu çal×ümalar×m×za devam
ediyoruz. Ayr×ca baülatt×ù×m×z elektronik
platformda Türk Diasporas×n× da bir
araya getirdik. Bu iletiüim platformu ile
Türkler kendi aralar×nda art×k haberleüiyor,
ticaret yap×yor ve hatta sorunlar×n× dile
getirebiliyorlar.
Deùerli Bakanlar×m, Deùerli Arkadaülar×m,
Bu kurultay×n da bir dönüm noktas×
olacaù×na inan×yoruz. Nitekim geçen
kurultaylarda kendi gücümüzün
fark×na vard×k. Yaln×z fark×na varmakla
kalmad×k ayn× zamanda uzun vadeli bir
strateji gerektiùi üzerinde de hem fikir
olduk. Bu kurultayda ise hükümetimizin,
kamu görevlilerinin, sivil toplumun ve iü
dünyas×n×n temsilcilerini bir araya getirerek
kat×l×mc× bir yöntemle ortak geleceùimizi
tasarlayacaù×z.
Bugün bu aç×l×ü oturumundan sonra,
eü zamanl× bölgesel oturumlarda Say×n
Bakanlar×m×z×n öncülüùünde Türk
giriüimcilerinin ekonomik varl×ù×n× nas×l
güçlendireceùimizi, Türk Diasporas×n×n
yaüad×ù× ülkeye entegrasyonunu
artt×rmak için neler yapacaù×m×z×, yine
Türk Diasporas×n×n nas×l daha etkin bir
üekilde lobi yapacaù×n× ve nihayet Türk
giriüimcilerinin Anavatan ile karü×l×kl×
etkileüiminin nas×l kuvvetleneceùini
tart×üacaù×z. Burada ortaya ç×kan fikirler
eylem planlar×na dönüütürülerek daha
sonraki faaliyetlerimize ×ü×k tutacakt×r. Bunun
son derece önemli olduùunu düüünüyoruz.
Öùleden sonra olacak profesyoneller
oturumunda dünya çap×nda çal×üan
arkadaülar görüü ve tecrübelerini bizlerle
paylaüacaklar. Bu toplant×n×n Oturum
Baükanl×ù×n× da, deùerli Bakan×m×z Say×n
Zafer Çaùlayan yapacaklar.
Daha sonra Türk ihracatç×lar Meclisi
bünyesindeki ústanbul Tekstil ve Konfeksiyon
úhracatç× Birlikleri (úTKúB) taraf×ndan organize
edilen, ikili iü görüümelerin giriüimcilerimiz taraf×ndan, zaman×nda
daha iyi ve daha fazla önemle deùerlendirilmesi laz×m geldiùini
düüünüyoruz.
Deùerli arkadaülar,
Yar×n, Kurultay×m×z×n ikinci gününde, Baübakan×m×z Say×n Recep
Tayyip Erdoùan bizlere hitap edecek. Daha sonra Oturum
Baükanl×ù×n× Baükan×m×z Say×n Rifat Hisarc×kl×oùlu’nun yapacaù×
toplant×da Bakanlar×m×z, siz yurtd×ü×ndan gelen Türk giriüimcileriyle
fikir al×üveriüinde bulunacak, sorunlar× dinleyecek ve çözüm yollar×
gösterecekler.
Yar×n öùleden sonra ise genel kurul ve seçimlere ayr×lm×ü durumda.
Önümüzdeki y×l boyunca Dünya Türk úü Konseyi (DTúK) çat×s× alt×nda
görev yapacak Yönetim Kurulu, Yüksek ústiüare Kurulu Üyeleri ve
Bölge Komiteleri Baükan ve Üyeleri belli olacak.
Deùerli Delegeler,
Baükan×m×z Rifat Hisarc×kl×oùlu’nun giriüimleri ve desteùi bu
kurultay için çok önemli ve faydal× olmuütur. Kendisine ve çal×üma
arkadaülar×na teüekkür ediyorum.
Ve DEúK ailesi; Genel Sekreterimiz Say×n Bahri Can Çal×c×oùlu’na ve
onun üahs×nda bütün DEúK çal×üanlar×na gayretli çal×ümalar× ve uzun
mesaileri için teüekkür ediyorum.
Deùerli Kat×l×mc×lar,
Türk úü Dünyas× olarak tüm meselelerimizde olduùu gibi DTúK
sürecinde de kamu ve özel sektör dayan×ümas×na önem veriyoruz.
Bu kurultay da kamu ve özel sektör iübirliùi ile hayata geçirilmiütir.
Bu kurultay×m×z×n hayata geçirilmesinde bize önderlik eden, önemli
destek saùlayan Ekonomi Bakan×m×z Say×n Zafer Çaùlayan‘a
ve onun üahs×nda yurtiçinde ve yurtd×ü×nda vazife yapan
bütün Bakanl×k görevlilerine Türk úü Dünyas× ad×na huzurlar×n×zda
üükranlar×m× sunmak isterim.
Bilhassa deùerli arkadaülar×m, gerek yurtiçinde gerekse yurtd×ü×nda
yapt×ù×m×z çal×ümalarda deùerli Bakan×m×z×n önderliùinde ticaret
müüavirleri baüta olmak üzereAnkara’daki, illerdeki bütün teükilat
bu konuda bize çok yard×mc× olmuütur. Dolay×s×yla bu özel sektör ve
kamu müüterek çal×ümas× olarak bugüne gelinmiütir.
Deùerli arkadaülar×m,
Art×k göçmen öyküleri deùil küresel baüar× öykülerini konuüuyoruz.
Bu kurultayla bizleri daha parlak günlere götürecek eylem
planlar×n× birlikte yapacaù×z. Ulusal hedeflerimize ulaümak için nas×l
katk× saùlayabileceùimizi hep birlikte belirleyeceùiz.
Deùerli Bakanlar×m, Say×n Baükan, Türk Diasporas×n×n seçkin
temsilcileri, hepinize tekrar hoü geldiniz diyorum. Bu topluluùu,
bu beraberliùi ve bu gücü görmek içimizi ×s×t×yor ve bize cesaret
veriyor.
Beni dinlediùiniz için hepinize teüekkür ederim.
24
DEúK
18 KASIM 2011
Kemal Yurtnaç
T.C Baübakanl×k Yurtd×ü×
Türkler ve Akraba Topluluklar
Baükanl×ù× Baükan×
25
Say×n Bakanlar×m, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliùi’nin deùerli
Baükan×, Dünya Türk Giriüimciler Kurultay×’n×n deùerli kat×l×mc×lar×,
deùerli bas×n mensuplar×. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliùi
bünyesinde DEúK taraf×ndan düzenlenen Dünya Türk Giriüimciler
Kurultay×’nda sizlerle beraber olmaktan mutluluk duyduùumu ifade
ediyor ve Yurtd×ü× Türkler ve Akraba Topluluklar Baükanl×ù× Baükan×
olarak sizleri sayg×yla selaml×yorum.
Say×n Bakanlar×m, Deùerli Kat×l×mc×lar,
DEúK’in böyle bir toplant×s×na bundan iki sene önce kat×lm×üt×m. Bir
üyemiz, y×llardan beri Orta Asya’da ticari faaliyette bulunduùunu,
ancak önceliklerinin, hedeflerinin ne olduùu konusunda herhangi
bir fikrinin olmad×ù×n×, devlet birimi taraf×ndan da böyle bir
çal×üman×n yap×lmad×ù×n× ifade etmiüti. úüte o tarihlerde bizler bu
teükilat×n yasal altyap× çal×ümalar×n× yap×yorduk. Bu çal×üman×n
sonucunda, 24 Mart 2010 tarihinde 5978 say×l× yasayla, Yurtd×ü×
Türkler ve Akraba Topluluklar Baükanl×ù×, Baübakanl×ùa baùl× bir
teükilat olarak kuruldu.
Peki, bu yeni teükilat neler yapacak? Neler getirecek? Çal×ü×rken
sizden nüfus cüzdan×, ikametgâh ilmühaberi, sab×ka kayd×, iki
fotoùraf isteyen bürokratik bir yap× m× olacak? Yoksa sürece
ve sonuca odakl×, k×sa, orta, uzun vadeli hedefleri olan stratejik
yönetim anlay×ü× içerisinde hareket eden bir kurum mu olacak?
Tabi ki ikinci ü×kta belirttiùim bir teükilat×n temellerini Say×n
Baübakan×m×z×n talimatlar×yla att×k. Kurum, idari olarak Müsteüarl×k
seviyesindedir ve Baükanl×k olarak örgütlenmiütir.
Kurumun üç ana çal×üma alan× vard×r. Yurtd×ü×nda yaüayan
vatandaülar, soydaü akraba topluluklar ve burslu yabanc×
öùrenciler. Kurumda kararlar, kurum bürokrasisine b×rak×lmam×üt×r,
aksine paylaü×mc× bir yönetimle çal×ümalar yap×lmaktad×r. Bu
maksatla özellikle buradaki heyeti ilgilendiren yurtd×ü×nda yaüayan
vatandaülar×m×z×n sorunlar×yla ilgili Yurtd×ü×nda Yaüayan Vatandaülar
Dan×üma Kurulu oluüturulmuütur. Bu Kurulun Baükanl×ù×, Say×n
Baübakan Yard×mc×m×z Bekir Bozdaù taraf×ndan yürütülmektedir.
Sizlerin aras×ndan, belki bu salonda olan kiüilerden, oluüacak
mecliste bürokrat kesimiyle beraber bu üçlü sacayaù×yla
yurtd×ü×ndaki yaüayan vatandaülar×m×z×n sorunlar×yla ilgili çal×ümalar
yap×lacakt×r.
Yurtd×ü×nda yaüayan vatandaülarla ilgili kurduùumuz ülke
koordinatörlüklerinde çal×üan arkadaülar çok iyi derecede dil
bilen kiüilerdir. Dünyay× analiz edebilen, analitik düüünebilen, ülke
konusu hakk×nda bilgili uzmanlardan bir ekip oluüturduk. 170 kiüi
bu masalarda çal×üacaklard×r. Ülke ve bölge masalar×nda çal×üan
arkadaülar×m×z yurtd×ü×nda doùmuü, yaüam×ü, oradaki sorunlar×
bilen uzman arkadaülar×m×zd×r. Diùer taraftan sizin iü alanlar×n×zda
çal×üt×ù×n×z bölgelerde içinde bulunduùunuz sosyal yap×n×n ortaya
ç×kard×ù× problemlerle ilgilenen diùer bir birimimiz de; Kültürel
Sosyal úliükiler Daire Baükanl×ù×’d×r. Yani bu da diùer bir ifadeyle
soydaü ve akraba topluluklar×m×z×n bulunduùu faaliyet alanlar×d×r.
úüte bu masalarda çal×üan tüm uzman arkadaülar×m×z, sizlerin tüm
çal×ümalar×n×zda, sizlerle birlikte hareket edecek ve sorunlar×n×z×
çözmek için çal×ümalar yapacakt×r.
Bu duygu ve düüüncelerle Yurtd×ü× Türkler ve Akraba Topluluklar
Baükanl×ù× Baükan× olarak dünyan×n dört bir yan×nda Türkiye’nin
gururu olan siz deùerli iüadamlar×m×zla birlikte çal×üacak olmaktan
ve sizlere hizmet etmekten onur duyacaù×m×z× bildiriyor, tüm heyeti
26
DEúK
18 KASIM 2011
M. Rifat
Hisarc×kl×oùlu
Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliùi (TOBB) ve D×ü Ekonomik
úliükiler Kurulu (DEúK), ayr×ca
Dünya Türk úü Konseyi
(DTúK) Baükan×
27
Türkiye’nin küresel aktör olma hedefi doùrultusunda en önemli
deùerlerimizden biri olan Türk Diasporas×n×n güçlendirilmesi ve
bu güçten en iyi üekilde yararlan×lmas×na yönelik gerçekleütirilen
çal×ümalara liderlik eden Türkiye Odalar ve Borsalar Birliùi (TOBB)
ve D×ü Ekonomik úliükiler Kurulu (DEúK), ayr×ca Dünya Türk úü Konseyi
(DTúK) Baükan× Say×n Rifat Hisarc×kl×oùlu’nu konuümalar×n× yapmak
üzere kürsüye davet ediyoruz. Say×n Hisarc×kl×oùlu buyurun efendim.
M. RúFAT HúSARCIKLIOøLU: Say×n Bakanlar×m, D×ü Ekonomik úliükiler
Kurulu úcra Kurulu ve Dünya Odalar Federasyonu Baükan× Say×n
Rona Y×rcal×, Baübakanl×k Yurtd×ü× Türkler ve Akraba Topluluklar
Baükan× Say×n Kemal Yurtnaç, Say×n milletvekillerim, Say×n
Müsteüarlar×m, 155 ülkede yaüayan 6 milyonluk Türk Diasporas×n×n
seçkin temsilcileri, Türkiye’nin dört bir köüesinden gelen Oda ve
Borsa Baükanlar×m, Deùerli Konuklar, Deùerli Bas×n Mensuplar×,
sizlerle birlikte olmaktan duyduùum mutluluùu ifade ederek hepinizi
üahs×m ve Baükanl×ù×n× yürüttüùüm Türkiye Odalar ve Borsalar Birliùi
D×ü Ekonomik úliükiler Kurulu (DEúK) ve Dünya Türk úü Konseyi (DTúK)
ad×na hepinizi sayg×yla selaml×yorum.
Bu seçkin topluluùa özellikle Dünya Türk úü Konseyi Baükan× ve
2004 y×l×ndan bu tarafa sürdürdüùüm Kurultay Baükan× s×fat×yla
hitap etmekten duyduùum memnuniyeti ve gururu ifade etmek
istiyorum.
Farkl× k×talardan, farkl× iklimlerden ve coùrafyalardan gelerek
kurultay×m×za iütirak eden deùerli Türk giriüimcileri,
Sizler, Türklerin iyi bir siyasetçi, iyi bir tüccar olabileceùini dünyan×n
en büyük üirketlerini ve uluslararas× kuruluülar×n× yönetebileceùini
herkese ispat eden seçkin insanlars×n×z.
Sizler gurbet öykülerinden küresel baüar× öyküleri yazan örnek
giriüimcilersiniz.
Gurbette geçen 50 y×l×n öyküsü, Türk Diasporas×n×n baüar× portresidir.
Sizlere büyük sayg× duyuyorum, sizleri bir kez daha tebrik ediyorum.
Deùerli Kat×l×mc×lar,
Biliyorsunuz sizlerle 2009 y×l×nda küresel ekonominin üzerine kara
bulutlar dolaü×rken dünya bir belirsizliùe doùra ilerlerken yine bu
salonda bir araya gelmiütik. Küresel Türkiye vizyonunun öncüleri
olduùunuzu Türkiye’nin ve dünyan×n dikkatine sunmuütuk, yüksek
sesle art×k biz de var×z demiütik. ûimdi Avrupa krizlerle boùuüurken,
komüu coùrafyalar yeniden üekillenirken ayn× salonda hayallerimizi,
hedeflerimizi gerçek yapmak için tekrar buraday×z. Kurultay×m×z×
Ekonomi Bakanl×ù×m×zla birlikte düzenliyoruz. Ekonomi Bakan× Say×n
Zafer Çaùlayan, içimizden gelen birisi olarak her zaman yan×m×zda,
hem içerde hem d×üar×da sizlerle ve bizlerle beraber. Kendisine ve
ekibine huzurunuzda teüekkür etmek istiyorum.
Bir diùer teüekkürüm, Gümrük ve Ticaret Bakan×m×z Hayati Yaz×c×’ya.
Bundan önceki dönemdeki görevinde de, üimdi de her zaman
Türk özel sektörünün içerde ve d×üar×da yan×nda olarak bizlere
ekibiyle vermiü olduùu destekten dolay× kendisine ve ekibine de
huzurunuzda teüekkür etmek istiyorum.
28
Say×n Bakanlar×m, Deùerli Türk Giriüimcileri,
Art×k yeni bir küresel düzen kuruluyor, güç
dengeleri yeniden üekilleniyor. Ne mutlu
ki bunlar yaüan×rken deùiüen dünyada
dönüüen Türkiye h×zla yükseliyor. Geçen
hafta 8. küresel merkezini ústanbul’da
açan Kolombiya Üniversitesi Rektörü Lee
C.Bollingen, “Küreselleümeyi anlamak
isteyen Türkiye’ye baks×n” diyor. Yoksullar×n
ve mazlumlar×n ümidi haline gelen sadece
2010 y×l×nda 1 Milyar 700 Milyon Dolar
insani yard×m yapabilen bir Türkiye var
art×k. Hat×rlars×n×z çok deùil hepiniz bu
salondakiler hat×rlar, 10 sene önce Türkiye
bu miktarda bir kredi alabilmek için IMF
kap×s×nda bekliyordu. ûimdi 147 ülkeden
öùrencilerin yükseköùrenim için geldiùi
bir Türkiye var art×k. Y×llard×r bask×c× rejimler
alt×nda ezilen Arap Halklar× Türkiye’den
ilham almaktad×r. úüsiz kalan Yunan gençleri
Türkiye’de iü aramaktad×r. Hükümetimizin
giriüimleriyle 2020 olimpiyatlar×na ev
sahipliùi yapmaya haz×rlanan “ústanbul, -bir
úngiliz diplomat×n belirttiùi gibi- Avrupa’n×n
geleceùini belirleyecek yegâne üehirdir,”
dedi. Bu dönüüümün arkas×ndaki en
dinamik aktör sizlersiniz. Yerkürenin her bir
köüesine yay×lm×ü küresel Türkler var art×k.
K×ymetli Türk giriüimcileri,
Bu hazinemiz say×lar× 6 milyona yaklaüan
Türk Diasporas×d×r. Danimarka’n×n
nüfusundan bile daha fazlas×y×z.
ûimdi üu rakamlar× dikkatinize sunmak
istiyorum. Türk Diasporas× dünyada 10.
Büyük Diaspora. Yurtd×ü×nda 3900 Türk
Derneùi faaliyet gösteriyor, yurtd×ü×nda 130
bin Türk öùrencisi var. Viyana’n×n bat×s×nda
50 y×l× geçiren Türkler, Avrupa’da 140 bin
Türk iületmesi var, toplam 50 Milyar Euro ciro
yap×yorlar. Almanya’da yaüayan 3 milyon
Türk 50 y×lda 75 bin iüyeri açarak toplam
337 bin kiüiye iü vermektedir. Dünyan×n en
büyük yaz×l×m ve biliüim üirketi Microsoft’da
350, Dünyan×n en büyük internet arama
motoru Google’da 35, Boeing’de ise 75
Türk mühendisi görev yapmaktad×r.
ûimdi üu gerçeùe dikkat etmek laz×m;
bugün dünyan×n en büyük sanayi devi
Almanya’da giriüimci olma oran× yüzde 1
civar×nda iken Türk kökenli vatandaülarda
bu oran Almanya’da yüzde 12 oran×na
ç×kmaktad×r.
Bu giriüimci ruhla 50 y×lda 1500 iüçiden 75
29
bin patron ç×karmay× baüard×k. Say×lar×
6 milyona yaklaüan Türk Diasporas× ac×
gurbet hikâyelerinden küresel baüar×
hikâyeleri ç×karm×üt×r. Bugün bu salonda
bizlerle beraber olanlar kurultay öncesinde
bizlerle hikâyelerini paylaüt×, hepsi birer
baüar× öyküsü.
Japonya’da bankac×yken emekli olup
üimdi Mozambik’te 50 bin tonluk maden
iületen giriüimcimiz var bu salonda.
Avustralya’da üç k×z çocuùu büyütürken
2001’de garajda baülad×ù× iüini 6 üirketle
5 ülkeye yayan kad×n giriüimcimiz
bu salonda. 20 y×l önce 300 Sterlinle
úngiltere’ye gidip 450 sat×ü noktas×na, 40
Milyon Dolarl×k ciroya ulaüan giriüimcimiz bu
salonda.
Yine bu salonda 30 y×l önce iüçi olarak
gittiùi ve çal×üt×ù× kilit fabrikas×n× sat×n alan
giriüimcimiz aram×zda.
1982’de Amerika’ya gidip General Motors
Ford’a, Boeing’e yaz×l×mlar×n× satan tekno
giriüimcimiz yine bizle beraber. Bu gücü
ortak ülke etraf×nda bir birleütirdiùimizi
düüünün, bu güç neleri baüarmaz.
Bu güç bizi turbo Türkiye yapar. Art×k
Türkiye’nin de Türk Diasporas×n× küresel
hedeflerimiz etraf×nda odaklama zaman×
geldi. Bizler Diaspora gibi, lobi gibi
kavramlara hep çekinceyle yaklaüm×üt×k.
Bu kavramlar× baüka Diasporalar×n ülkemiz
aleyhine gerçekleütirdiùi faaliyetlerle
özdeüleütirmiütik. Kendi Diasporam×z×n
fark×na varamam×üt×k. ûimdi Türk Diasporas×
olarak biz de var×z diyoruz. Bizim hedefimiz
onlar kulübüne girmek. Onlar kulübü,
dünyan×n en büyük 10 ekonomisine sahip
ülkeler, dünyaya yön verenler. Onlar
kulübünün kilidi güçlü ekonomi, anahtar×
güçlü Diaspora. Bu kulübe Diasporayla
gireceùiz. Yani bu salonda olan sizlerle
gireceùiz.
Biz yol haritam×z× haz×rlad×k, geleceùi birlikte
tasarlayacaù×z. Yar×n Say×n Baübakan×m×za
da sunacaù×m×z çal×ümalar×m×zda 40
öneriye yer verdik. Türkiye’de bir ilke
imza att×k. 15 baüar×l× Diaspora modelini
inceledik, nas×l örgütlenmiüler, nas×l hedef
belirlemiüler, kapsaml× bir çal×üma haz×rlad×k.
2 y×l önce bunun ilk tohumunu Dünya Türk
úü Konseyi ile atm×üt×k, üimdi art×k hepimizin
h×zlanma zaman× geldi. Elbette kurumsal
yap×lar kurmak zaman ister, unutmay×n ki
Roma bir günde inüa edilmedi, bizler de
hasad× önümüzdeki 10 y×lda toplamal×y×z.
Giriüimciliùin duayeni Henry Ford diyor ki
“Bir araya gelmek baülang×çt×r. Bir arada
kalmak ilerlemedir. Beraber çal×ümak ise
baüar×n×n kendisidir” Türk Diasporas×n×n
kanat önderleri deùerli kardeülerim bize
benzeyen ülkelerin tecrübelerine bakt×ù×m×z
zaman Diasporas×yla güçlü baùlar
kurabilen ülkeler küresel deùer zincirindeki
konumlar×n× güçlendirdiler, daha rekabetçi
hale geldiler. Bugün 40 milyon Çinli adeta
Çin’in ticaret müüaviri gibi çal×üarak Çin’i
dünya devi ihracat devi haline getirmiütir.
Çin’e yap×lan yabanc× yat×r×mlar×n yüzde
80’inde mutlaka bir Çin Diasporas×n×n üyesi
yer almaktad×r. 26 milyon Hintli Hindistan’a
bir saùl×k merkezi biliüim gücü yapm×üt×r.
Hizmet ihracat×n× zirveye taü×yorlar.
Amerika’da 35 bin Hintli doktor, hastas×
öksürse Hindistan’a göndermektedir ve
bu sayede 1 Milyar Dolar kazanmaktad×r.
Biz de, 500 Milyar Dolar ihracat hedefini
Diaspora ile birlikte yakalar×z. Eskiden sizler
bizim büyükelçilerimizdiniz, üimdi buna
ilaveten ticaret neferliùi de yapacaks×n×z.
Deùerli Dostlar×m,
Bugün büyük bir yapboz gibiyiz, her
parçam×z var ama daù×n×k olduùumuz
için ortaya tek bir resim ç×kartam×yoruz.
Puzzle sendromu dediùim bu durumu
muhakkak aümal×y×z. únüallah üimdi bu
resmi hep beraber hükümetimizle el ele
tamamlayacaù×z. Bugün dünyan×n dört
bir yan×ndan dernek baükanlar× burada,
Diasporan×n kanat önderleri sizlersiniz.
Daha kat×l×mc×, daha etkin, daha kapsay×c×
olmal×s×n×z. Ticaret ve Sanayi Odalar×m×z×n
ve Borsalar×m×z×n Baükanlar× burada,
onlar da Türkiye’de bölgelerinin kanat
önderleri, Anadolu’nun k×lcal damarlar×na
kadar örgütlenmiü sizlerle beraber bir yap×
kurabiliriz. Nevüehir’i Frankfurt’a, Maraü’×
Moskova’ya, Trabzon’u Tokyo’ya, Türk
Diasporas× ve Odalar×m×z×n iübirliùi güç
birliùi ile baùlay×p onlar kulübü için gerekli
sinerjiyi ortaya ç×kartmal×y×z. Eùer organize
olursak, ayn× hedefler etraf×nda birleüirsek
birbirimizle rekabet deùil iübirliùi yapar isek
önümüzde hiçbir engel duramaz.
hedeflere koüar×z.
Say×n Bakanlar×m, Deùerli Türk Giriüimcileri,
Art×k iüçi göçü devri sona erdi, üimdi
devir giriüimci hareketliliùi devri. Art×k
ac× gurbet öyküleri deùil sizlerin küresel
baüar× öykülerini konuüuyoruz. Daha
parlak günler için birlikte çal×üma vakti
geldiùine inan×yoruz. Bunun için de Türkler
olarak gönül birliùine, ak×l ortakl×ù×na,
kurumsal yap×lara ihtiyac×m×z var. Bu
inançla Diasporam×z× küresel hedeflerimiz
doùrultusunda örgütlemek, hedeflerimiz
etraf×nda kenetlenmesini saùlamak
amac×yla DEúK bünyesinde Ekonomi
Bakanl×ù×m×z×n desteùi ile Dünya Türk úü
Konseyi (DTúK)’ni kurduk. Diliyle, kültürüyle,
gelenekleriyle, inançlar×yla var olan ve
ayakta duran yaüad×ù× ülkeye her yönden
önemli katk×lar yapan bir Türk toplumu
görmek istiyoruz.
Bunun için bu kurultayda nas×l sürdürülebilir
bir Diaspora stratejisini tasarlamam×z
gerekir, bu stratejikleri nas×l uygulamaya
aktaracaù×m×z× konuümam×z gerekir,
ortak bir geleceùimizi sizlerle beraber
yürüteceùiz, 2023 küresel hedeflerimizi
sizlerle birlikte gerçekleütireceùiz.
Say×n Bakanlar×m, Diasporam×z×n k×ymetli
temsilcileri
Üstat Necip Faz×l’×n dediùi gibi “Sur da bir
gedik açt×k mukaddes mi mukaddes ey
kahpe rüzgâr art×k ne yandan esersen es”
Hedefimizi koyduk, kararl×y×z, dünyan×n
en büyük 10 ekonomisi aras×na gireceùiz,
bunu da sizlerle baüaracaù×z. Bu duygularla
konuümama son verirken kurultay×m×z×n
hepimize hay×rl× olmas×n× diliyor, Say×n
Bakanlar×m×za bizleri yaln×z b×rakmad×klar×
ve sizleri ve bizleri her zaman için
destekledikleri için teüekkür ediyor, hepinize
Allah yolunuzu aç×k etsin diyorum.
Gönül dostu Hac× Bektaü-× Veli’nin dediùi
gibi “Bir olal×m, iri olal×m, diri olal×m” Sadece
kötü günde deùil iyi günde de birleüirsek bu
büyük güç engelleri aüar hep birlikte büyük
30
DEúK
18 KASIM 2011
Zafer Çaùlayan
31
Deùerli Bakan×m, Odalar ve Borsalar Birliùi’nin çok deùerli Baükan×,
çok deùerli Bakan Yard×mc×m, Say×n Milletvekilim, deùerli Baükanlar,
iü âleminin deùerli temsilcileri, dünyan×n dört bir yan×ndan gelerek bu
güzel tabloyu oluüturan iüadamlar×m×z, her zaman içinden gelmekle
üeref duyduùum Türkiye Odalar ve Borsalar Birliùi üemsiyesi alt×ndaki
365 Oda ve Borsam×z×n deùerli Baükanlar×, hepiniz hoü geldiniz, üeref
verdiniz. Sizleri sevgiyle, sayg×yla selaml×yorum.
Yapm×ü olduùumuz kurultay×m×z×n ülkemize hay×rlar getirmesini
temenni ederek konuümama baülamak istiyorum.
Evet, böylesine güzel bir tablo, böylesine anlaml× bir tablo karü×s×nda,
bu ülkede 27 y×l sanayicilik yapm×ü ve bugün de Ekonomi Bakan×
olarak ziyaret etmiü olduùum 112 ülkede bir araya geldiùim ve her
gittiùim ülkede son derece baüar×l× konumlara gelmiü olan deùerli
Türk kardeülerimi tekrar burada görmekten, bu ülkenin bir ferdi
olmaktan bir kez daha onur duydum, üeref duydum. úyi ki bu ülkenin
ferdiyim.
Bu tablo, Türkiye’nin özlediùi, Türkiye’nin hasretle beklediùi bir tablo.
Biraz evvel deùerli Baükan ifade etti, 50 y×l önce paz×lar×na,
bileklerine, kollar×na, adalesi ve diülerine bak×larak Almanya’ya iüçi
olarak gönderilen kardeülerimiz, üükürler olsun bugün Almanya’da
yüz binlerce insana aü ve iü veriyor. Baüta Almanya olmak üzere,
dünyan×n pek çok ülkesinde ciddi üekilde istihdam saùl×yorlar, art×k
bulunduklar× ülkelerde ekonomi baüta olmak üzere pek çok alanda
söz sahibiler.
Gelmiü olduùumuz seviye son derece anlaml×d×r. Gücümüz büyük,
kuvvetimiz büyük, idealimiz büyük. Ancak, benim çok sevdiùim
bir söz var: ‘‘Kontrolsüz güç, güç deùildir.” Önemli olan bugün
bu gücün kontrol edilmesidir. Bugün, birçok ülkenin nüfusundan
daha fazla olan 6 milyon Türk dünyan×n dört bir taraf×nda faaliyet
göstermektedir. Türkiye’nin 2023 y×l×nda koymuü olduùu stratejisini ve
hedeflerini gerçekleütireceùi çok önemli bir organizasyonu yap×yoruz.
Bunun için bu çal×üma son derece önemlidir. Yar×n bu kurultaya,
Say×n Baübakan×m×z×n kat×lacak olmas× ve vereceùi mesajlar son
derece önemlidir.
Bugün ve yar×n devam edecek olan bu toplant×lar×m×za her biri kendi
alan×nda son derece baüar×l× çal×ümalar yapan çok deùerli Bakan
arkadaülar×m×z×n sizlere hitab× olacak. Sizlerden gelecek talepler
doùrultusunda ortak bir eylem plan× yapacak olmam×z son derece
anlaml×d×r. Bu nedenle kurultay×m×z×n tekrar hay×rl× uùurlu olmas×n×
temenni ediyorum. Bu organizasyonda emeùi geçen Ekonomi
Bakanl×ù×’n×n tüm çal×üanlar×na, y×llarca içinde yönetim kurulu üyesi
olarak görev yapm×ü olduùum ve görev yapmaktan memnuniyet
duyduùum TOBB’a, DEúK’e ve deùerli Baükan× Rifat Hisarc×kl×oùlu’na,
úcra Kurulu Baükan× Rona Y×rcal×’ya ve úü Konseyi Baükanlar×na, Odalar
Birliùi ve DEúK çal×üanlar×na, yürekten teüekkür ediyorum.
Deùerli Arkadaülar
Vakti etkin kullanmaya çal×üacaù×m, tabi biraz program×m×za
geç baülad×k çünkü böylesine güzel bir tablo ve dünyan×n her bir
yan×ndan gelen arkadaülar×m×z×n salonda yerini almas×n× beklemek
durumundayd×k.
2008 y×l×nda dünyada baülayan küresel kriz, hemen arkas×ndan
2011 y×l× baü×nda baülayan ve Arap Bahar× olarak adland×r×lan,
32
geliümeler - özellikle bölgemizde, kiüilerin
insan haklar×ndan daha fazla faydalanma
talebi- ister istemez bölgemizi ve dünyay×
önemli bir deùiüim içine sokmuütur. Tabi ki
böyle bir ortamda Türkiye’nin de bu deùiüim
ve dönüüümü izlemesi kaç×n×lmazd×r.
Bugün, Türkiye üükürler olsun farkl× konumda.
Bugün Türkiye biraz evvel de ifade
edildiùi gibi insanlar×n, demokratik hak
ve özgürlüklerini ön planda tuttuùu, insan
kalitesinin, yaüam kalitesinin çok daha fazla
ön planda olduùu bir ülkedir.
Bugün Türkiye, y×llar önce borç alan,
borç ald×ù× için emir alan, emir ald×ù× için
de gündemi baüka ülkeler taraf×ndan
belirlenen bir ülke deùildir. Türkiye maaülar×
ödeyebilmek için IMF kap×s×nda 1 milyar
dolar için bekletildiùi günlerden, 2011 y×l×n×n
ilk çeyreùinde büyüme rekoru k×r×p dünyan×n
büyüme üampiyonu olmuütur.
Art×k Türkiye, Avrupa baüta olmak üzere
dünyan×n birçok ülkesinde rol-model
olarak gösteriliyor. Ekonomide geldiùimiz
nokta, bu mesafenin nas×l kat edildiùi bir
bir inceleniyor. Dünyada ziyaret ettiùim
ülkelerde görüütüùüm Baübakanlara, Devlet
Baükanlar×na, muhatab×m olan Bakanlara
ve CEO’lara iftihar ederek, övünerek,
gerilerek ve kas×larak Türkiye’nin elde etmiü
olduùu bu ekonomik baüar×s×n× tek tek
anlat×yorum.
27 y×l sanayicilik yapt×m, sizlerin içinden
gelmiü bir arkadaü×n×z×m. Nereden nereye
nas×l geldiùimizi kilometre kilometre
yaüam×ü bir kardeüinizim. Evet, Türkiye
bugün çok büyük baüar×lar elde etmiütir
ama üimdi aslolan bu baüar×lar×n sürekli
artt×r×larak sürdürülmesidir. Hükümetimizin
de ana hedefi budur. Bundan dolay×d×r ki
Cumhuriyetimizin 100. kuruluü y×ldönümü
olan 2023 y×l×na koymuü olduùumuz
hedefler, önemli hedeflerdir. 2023 y×l×nda
ihracat×m×z×n 500 milyar dolar üzerine
ç×kart×lmas×, 2023 y×l×nda dünyan×n ilk 10
ekonomisi içine girmemiz, 2023 y×l×nda
2 trilyon dolardan fazla milli geliri olan
bir ülke olma hedefimiz var. Allah’×n
izniyle bu hedefler 2023’ten evvel de
gerçekleüecektir. Çünkü Türkiye art×k siyasi
istikrar×, ekonomik istikrar× öùrenmiütir. Türkiye
art×k devlet eliyle deùil, özel sektör eliyle, özel
sektör öncülüùünde büyümeyi öùrenmiütir.
9 y×ll×k iktidar×m×z döneminde, 2002 y×l×nda
230 milyar dolar olan milli hâs×las×, 770
milyar dolarlar seviyesine geliyorsa, 9 y×l
önce 36 milyar dolar olan ihracat×, bugün
Cumhuriyet tarihinin yeni bir rekoru olacak,
yeni bir kilometre taü× olacak 135 milyar
dolar seviyesine geliyorsa, dünyan×n 26.
büyük ekonomisi iken 17. büyük ekonomisi
seviyesine geliyorsa, 2023 y×l×nda dünyan×n
ilk 10 ekonomisi içine girme hedefini
ortaya koyuyorsa bu, Türkiye’de saùlanan
siyasi istikrar×n ve hükümetimizin kararl×
çal×ümalar×n×n sonucudur. Ama as×l bu iüte
pay sahibi Türk özel sektörüdür. Bu baüar×
sizlerin baüar×s×d×r. Türkiye’yi bu noktaya
getirdiùiniz için özellikle sizlere teüekkür
ediyorum.
2023 y×l× bizim için son derece önemli ve
anlaml× bir y×ld×r. 2023 y×l× Cumhuriyetimizin
100. kuruluü y×ldönümüdür. 100. y×lda
Türkiye’yi dünyan×n ilk 10 ekonomisi içine
sokmak, Cumhuriyetimizi kuran, istiklalimizi,
istikbalimizi, baù×ms×zl×ù×m×z× ve bugün
dünyan×n önemli ülkelerinden biri haline
gelmemizi bize saùlayan baüta Gazi
Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere bu ülke
için kanlar×n×, canlar×n× seve seve vermiü
olan üehitlerimize, Atam×za, ecdad×m×za,
600 y×l boyunca üç k×tada hükümdarl×k
sürmüü olan Osmanl×’ya, atalar×m×za karü×
sorumluluùumuz ve boynumuzun borcudur.
Bugün, Atalar×m×z×n bizden beklentisi budur,
onlar×n yatt×klar× yerde rahat etmesi için bu
hedefleri gerçekleütirmemiz gerekiyor.
úüte bu noktada Türkiye; hükümetiyle,
Bakanlar×yla, tüm bürokratlar×yla, Odalar ve
Borsalar Birliùi baüta olmak üzere úhracatç×lar
Meclisi, DEúK’i ve DEúK üemsiyesi alt×ndaki
tüm kuruluülar×yla beraber hep birlikte bu
ideale inand×k. Odalar ve Borsalar Birliùi
Baükan×m×z×n 2023 stratejisiyle ilgili yapm×ü
olduùu konuümaya, bir hükümet üyesi
olarak alt×na aynen imza at×yorum.
Art×k bir anlay×ü birliùi içindeyiz, art×k öùrendik
ki Türkiye’nin bu koymuü olduùu ideallere
ulaümas×n×n yolu birlik ve beraberlikten
geçiyor. Biz geçmiüte her türlü imkâna sahip
olduk, bugün de her türlü imkâna sahibiz
ama bizim bugüne kadar baüaramad×ù×m×z,
yapamad×ù×m×z üey, birlik ve beraberlikti.
ûükürler olsun; iüte bugün bu kurultay bizim
birlik ve beraberliùimizi tüm dünyaya
buradan ilan ediyor.
Deùerli Kardeülerim,
Özellikle üunu ifade etmek istiyorum ki,
33
sizler bizim elimiz, gözümüz, kulaù×m×z hatta
baü tac×m×zs×n×z. Yapm×ü olduùum tüm
seyahatlerde sizlerle hep bir araya geldim,
bir arada olmaktan her zaman iftihar ettim.
Sizlere, baüta kendim olmak üzere tüm
ticaret müüavirlerimizin, tüm ataüelerimizin
ekonomi birimlerinin hizmetinde olduùunu
ifade ettim. Bir kez daha ifade ediyorum
sizler koütukça, sizler çal×üt×kça, sizler ülkemizi
en iyi üekilde dünyada temsil ettiùiniz
müddetçe ben de, ekibim de sizlerin
emrinde olmaktan onur duyacaù×z, gurur
duyacaù×z.
Hizmetlerimizin daha yayg×n olmas× için
Bakanl×ù×m×z×n d×ü teükilat yap×s×n× son
derece geniületiyoruz. Daha evvel 109
toplam ticaret müüaviri ve ataüemiz vard×.
Öncelikle eski Bakan×m×za ve emeùi geçen
bütün arkadaülar×ma yürekten teüekkür
ediyorum. 109 ticaret müüavir say×s×n× Say×n
Baübakan×m×z×n desteùiyle 250’ye ç×kartm×ü
durumday×z. Art×k bizim de dünyan×n her
yöresinde, her bölgesinde özellikle siz
deùerli Türk kardeülerimizin, iüadamlar×m×z×n
hizmetinde çal×üacak olan ve sizlerin
adeta evi olacak ticaret müüavirliùimiz ve
ataüeliklerimiz var.
Sizler bizim deùiümeyen büyükelçilerimizsiniz.
Çünkü, bulunduùunuz ülkelerde görev
yapan büyükelçilerimizin görev süresi en
fazla 5 y×ld×r, ticaret ataüe ve müüavirlerimizin
görev süresi en uzun 4 y×ld×r. 50 y×l önce
baülatm×ü olduùunuz bu seferberlik inüallah
k×yamete kadar devam edecek. Bu
noktada sizlerden beklentimiz çok. Sizler
bizim radarlar×m×z olacaks×n×z, sizler Türkiye’yi
ve Türk ürünlerini tan×tan pozisyonda
olacaks×n×z. Bizim, sizlerden beklentimiz bu.
ûükürler olsun art×k biz de örgütlendik.
Bundan sonra Türk Diasporas× olmaktan
onur duyacaù×z, gurur duyacaù×z. Art×k
baz× üeylerden üikâyet etmeyeceùiz. Bugün
Fransa’n×n Devlet Baükan× Nicolas Sarkozy,
ekonomik krizin sebebi olmay× bir kenara
b×rakarak kalk×p Ermeni meselesini gündeme
getiriyorsa inan×n ki bunun arkas×nda yatan
sebep, tamam× ile iç siyasete yöneliktir.
Bunun alt×nda Say×n Sarkozy’nin Fransa’da
bulunan Ermenilerden oy alma çabas×
yatmaktad×r.
Fransa’da 500 bin Ermeni varsa, 500 bin
de Türk vatandaü× yaü×yor. Ancak Ermeni
nüfusundan daha farkl× bir yap×ya sahibiz.
Nedir orada Ermenileri baüar×l× k×lan?
Ermenileri baüar×l× k×lan üey; Ermenilerin
Frans×z vatandaül×ù×na geçmiü olmas×, iki
ülke vatandaü× olmas× ve oradaki ticarete,
siyasete tüm nüfuzlar×yla girmesidir. Evet,
bizim de 500 bin nüfusumuz var. Ama bizim
problemimiz maalesef 85 - 90 bin civar×nda
vatandaü×m×z ancak Frans×z vatandaü×
olmuü. Vermiü olduùu oy say×s× da ancak bu
kadar.
ûimdi sizlerden beklentimiz yüksek. Hiçbir
zaman için asimile olmayacaks×n×z,
dilinizi ve dininizi asla unutmayacaks×n×z.
Ama bulunmuü olduùunuz ülkelerde de
vatandaül×ùa geçerek, o ülkenin tüm
siyaset ve ticaret kanallar×na girerek, o
ülkede söz sahibi olup, o ülkelerde oy veren
konumuna gelip, hesap soran konumda
olacaks×n×z. Arkadaülar; bunlar× yapt×ù×m×z
gün inan×n ki hiçbir güç bu gücün karü×s×nda
duramayacakt×r. Gücümüzün fark×nda
olal×m ve gücümüzü iyi koordine edelim.
úüte, oluüturulacak olan Türk Diasporas× ile
dünya üzerinde bulunan Türk iüadamlar×
ortak bir network ortam×nda bir araya
gelecek. Bu sayede dünyan×n her
neresinde olursan×z olun, her türlü irtibat×
saùlayabileceksiniz ve bunlar×n her
biri ülkemize önemli katma deùerler
getirecektir.
ûunu özellikle ifade etmek istiyorum ki;
bugün Türkiye 239 gümrük bölgesine 20
binden fazla ürün çeüidi ihraç eden bir
ülke olmuütur. 2002 y×l×nda 36 milyar dolar
ihracat yapan Türkiye, bugün iki sektöründe
36 milyar dolardan fazla ihracat yapar
konuma gelmiütir. Bu sene, dünyan×n büyük
ekonomik krizden geçtiùi, Avrupa’daki
birçok ülkenin yoùun bak×m çad×r×nda
tedaviyle meügul olduùu bir ortamda, 88
y×ll×k Cumhuriyet tarihinin ihracat rekorunu
da inüallah k×racakt×r ve bu y×l ihracat×m×z
135 milyar dolar seviyesine gelecektir.
Bu çerçevede tüm bölgelerde etkinliùimizi
art×r×yoruz. Afrika k×tas×nda, Ortadoùu’da,
Asya Pasifik’te, Avrupa’da, Kuzey
Amerika’da, Güney Amerika’da dünyan×n
her neresinde olursak olal×m faaliyetlerimizi
daha çok artt×r×yoruz.
Bu alanda müteahhitlik ve müüavirlik
sektörümüz önemli rol üstlenmiü durumda.
Bak×n Çin, müteahhitlik sektöründe dünya
1.si ama hemen arkas×ndan 31 firmayla
Türkiye geliyor ve dünyan×n ikinci büyük
müteahhit sektörüne sahip ülkesiyiz.
34
Bugüne kadar 93 ülkede 205 milyar dolarl×k
6360 proje Türk müteahhitleri taraf×ndan
gerçekleütirildi. Bu projelerin büyük bir
çoùunluùu Ortadoùu bölgesinde, Afrika
bölgesinde ve Kafkasya coùrafyas×nda
gerçekleütirildi.
Afrika’ya d×ü ticaretimizin artmas×, Asya
Pasifik’te etkinliùimizin artmas×, baù×ms×z
devletler topluluùunda etkinliùimizin artmas×
sonucunda bilin ki tüm dünyan×n gözü
üzerimizde.
Dün sabah Hindistan’dan geldim.
Hindistan’da çok önemli temaslarda
bulundum ve birçok dünya ülkesi Türkiye’yle
iübirliùi yapmak istiyor. Böyle bir konuma
geldik. Bugün 4 saatlik uçuü mesafesinde 56
ülkenin bulunduùu bir coùrafyaday×z, bu 56
ülkede dünya nüfusunun dörtte biri yaü×yor.
56 ülkede dünya ekonomisinin üçte biri
oluüturuluyor: 23 trilyon dolar.
Türkiye 74 milyon nüfuslu, 28 yaü ortalamas×
genç nüfusuyla, 46’dan fazla havaalan×,
200’e yak×n üniversitesiyle, dünyan×n merkezi
olmaya adayd×r.
D×üardan alm×ü olduùumuz uluslar aras×
doùrudan yat×r×m giderek artmaktad×r.
Cumhuriyet tarihinde 2002 y×l×na kadar
ülkemize gelen toplam uluslar aras×
doùrudan yat×r×m, sadece 14,5 milyar
dolard×. Siyasi ve ekonomik istikrar×n
saùlanmas×, piyasa dostu bir ekonomik
anlay×ü, Say×n Cumhurbaükan×m×z×n, Say×n
Baübakan×m×z×n ve Say×n Bakanlar×m×z×n
tüm dünyayla yapm×ü olduùu temaslar ve
sizlerin gayretleriyle Türkiye’ye 2003 y×l×ndan
bugüne kadar gelen toplam uluslararas×
doùrudan yat×r×m tam 105 milyar dolar
olmuütur. Bu, bizim iftihar ettiùimiz önemli
bir geliümedir. Yani 80 y×lda elde edilen
toplam uluslar aras× doùrudan yat×r×m×n 8
y×lda 7 kat×ndan fazlas× Türkiye’ye gelmiütir.
Gelen sermayenin yüzde 80’ninden fazlas×
Avrupa’dan gelen sermayedir.
Konuümama son verirken özellikle
üunu ifade etmek istiyorum ki; deùerli
kardeülerim, dünyada rekabet etmenin,
rekabetin üiddetinin çok deùiüken hale
geldiùini, daha zorlaüt×ù×n× hepimiz bilmek
mecburiyetindeyiz.
ve dar boùaz ister istemez Avrupa’daki
tüm üirketleri özellikle bizim daha fazla iü
yapt×ù×m×z ülkelerde rekabete sokacakt×r.
Çünkü Avrupa, yapm×ü olduùu toplam
ticaretin yüzde 65’ini kendi içinde yap×yor.
Bu nedenle rekabet daha zorlaüacak, daha
aù×rlaüacak. Rekabetin biçim ve usulleri
deùiüecek. Bak×n bu küresel kriz, dünyan×n
akl×n× baü×na getirdi. Dünyadaki davran×ü
biçimleri deùiüti. Ticaret yapman×n usulleri
deùiüti. Kapitalizmin tarihi ve tarifi deùiüti.
Hatta bal×klar×n bile huyu ve karakteri deùiüti.
Hat×rlay×n, eskiden ”Büyük bal×k küçük bal×ù×
yutar” derlerdi. ûimdi art×k ‘h×zl× bal×k, yavaü
bal×ù×’ yutuyor. Bu çerçevede son derece
h×zl× olmal×y×z.
Bir uçak kazas× olduùu söylenir, bu uçak
kazas×ndan sadece iki kiüi saù kurtulmuütur.
Bunun birinin Amerikal×, birinin Japon olduùu
söylenir. Kaza büyüktür, tabi bu iki kiüi olay×n
üokundan s×yr×l×rlar, olay×n vahametini
anlarlar. Tam bu s×rada kendilerine vahüi bir
kaplan×n ciddi ve h×zl× bir üekilde yaklaüt×ù×n×
görürler. Bunun üzerine Japon hemen
ayakkab×lar×n× giyer ve ayakkab×lar×n×
baùlamaya baülar. Amerikal× Japon’u
izlemektedir ve döner Japon’a der ki; “Ya
sen ne yap×yorsun? Sen vahüi bir kaplandan
daha h×zl× m× koüacaù×n× zannediyorsun?”
Tabi Japon’un Amerikal×’ya cevab×
enteresand×r. Japon döner der ki: “Ben vahüi
bir kaplandan daha h×zl× koüamayacaù×m×
biliyorum ama üu anda senden daha h×zl×
koümam gerektiùini biliyorum”.
Bizim de durmaks×z×n koümak zorunda kalm×ü
olduùumuz bir ortamda, kurultay×m×z×n
ülkemize, tüm insanl×k âlemine hay×rlar
getirmesini temenni ediyorum. Bu
kurultay×m×z×n özellikle düzenlenmesinde
Bakanl×ù×m×n bürokratlar×, Türkiye Odalar ve
Borsalar Birliùi ve D×ü Ekonomik úliükiler Kurulu
üemsiyesi alt×ndaki tüm 36 kuruluüumuza,
deùerli Baükanlar×na, tüm Oda ve Borsa
Baükanlar×m×za ve yurtd×ü×ndan gelerek
bugün buray× onurland×ran tüm deùerli
kardeülerime ve bas×n mensuplar×na, tekrar
tekrar teüekkür ediyorum.
Allah birlik ve beraberlikten ay×rmas×n diyor,
hepinizi sevgi ve sayg×yla selaml×yorum. Saù
olun, var olun.
Bugün dünden daha zor ama yar×n
bugünden daha zor olacak. Özellikle
Avrupa’da yaüanan ekonomik kriz, Avrupa
ekonomisinde yaüanan ciddi s×k×nt×lar
35
36
Eüzamanl×
Bölgesel
Oturumlar
Amerika ve Latin Amerika Oturumu
Oturum Baükan×: Mehmet ûimüek
T.C. Maliye Bakan×
Avrasya Oturumu
Oturum Baükan×: Hayati Yaz×c×
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakan× Bakan×
Oturum Baükan×: Davud Kanaroùlu
T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakan× Yard×mc×s×
Oturum Baükan×: Taner Y×ld×z
T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan×
Oturum Baükan×: Egemen Baù×ü
T.C. Avrupa Birliùi Bakan×
37
DEúK
18 KASIM 2011
(Haliç Salonu)
NEDúM DÜZENLú
Dünya Türk úü Konseyi Yönetim Kurulu Üyesi
ve Amerika Bölge Komitesi Baükan× (2009 –
2011) Kanada
TAYFUN BAYAZIT
DEúK Yönetim Kurulu üyesi. TÜSúAD Baükan
Yard×mc×s×
ÖMÜR DEMúR KIZILARSLAN
T.C. Ekonomi Bakanl×ù×, Ekonomik
Araüt×rmalar ve Deùerlendirme Genel
Müdürü.
YILMAZ ARGÜDEN
Türk Amerika úü Konseyleri Koordinatör
Baükan×, DEúK Türk-Kanada úü Konseyi Baükan×
ABDULLAH KÖTEN
T.C. Washington DC Ticaret Baü Müüaviri
MURAT GÜRBÜZ
T.C. Baübakanl×k Yurtd×ü× Türkler ve Akraba
Topluluklar× Baükanl×ù×, Yurtd×ü× Vatandaülar
Daire Baükan×
AYKUT EKEN
DEúK Denetim Kurulu Üyesi, DEúK Brezilya úü
Konseyi Baükan× ve Amerika Koordinatörü
Baükan Yard×mc×s×, Güney Amerika
Sorumlusu
Amerika ve Latin Oturumu
38
OTURUM BAûKANI MEHMET ûúMûEK-T.C.
Maliye Bakan×
Deùerli arkadaülar×ma teüekkür
ediyorum. Dünya Türk úü Konseyi Bölge
Komite Baükan×m×z Nedim Düzenli
Bey’den çal×ümalar×n× çok k×sa bir
üekilde özetlemesini rica ediyorum.
çal×ümalarda bulunmak bizim için hem
elzemdir, hem lobi çal×ümalar× aç×s×ndan
da önemli bir üeydir.
Ben, özellikle Kuzey Amerika ve Güney
Amerika’dan gelen tüm kat×l×mc×lara
teüekkür ediyorum. Sorular×n×z varsa
daha sonra sorular×n×z× cevaplamak
üzere bir sonraki konuümac×ya
devrediyorum. Teüekkür ederim.
NEDúM DÜZENLú – DTúK Yönetim Kurulu
Üyesi ve Amerika Bölge Komitesi
Baükan× (2009-2011)
Çok teüekkür ederim. Bildiùiniz gibi
Kuzey Amerika, Güney Amerika ve
Karayipler dünya ekonomisinin yüzde
25’inden fazlas×n× oluüturuyor. Biz, bu
k×tada diùer rakiplerimizden, rakip
ülkelerden daha sonra girdik. Özellikle
Avrupa’dan daha sonra girdik.
Ve bu ticarete geç kalm×ül×ù×m×z×n
bedellerini zaman içinde gördük. Ve
üu anda büyük bir çal×ümayla, özellikle
Amerika, Kanada, Latin Amerika
ve Karayipler’deki çal×ümalar×m×z×,
ticaretimizi artt×rmaya çal×ü×yoruz.
Önce, büyük ülke olan Amerika Birleüik
Devletleri’nden baülamak istiyorum.
Amerika Birleüik Devletleri’yle olan
ticaret hacmimiz, son 10 y×ldan fazlad×r
maalesef istediùimiz düzeyde deùil.
Ticaret aç×ù×m×z, aüaù× yukar× 8 Milyar
Dolar civar×nda ve bu hükümetimizin
bütün birimleri taraf×ndan bilinmekte
ve bunu iyileütirmek için çal×ümalar
özellikle Ekonomi Bakanl×ù× bünyesinde
yap×lmakta.
Kanada’yla ilgili olan k×s×mda ise daha
olumlu geliümeler var. Kanada’yla
olan ticaret hacmimiz büyüdü ve
özellikle Toronto’ya konulan direk uçak
seferleriyle beraber önemli bir ticari ak×ü
oldu. Bu konuda Türk Hava Yollar×’na
buradan, Kanada’dan gelen bir delege
olarak teüekkür ederim.
Onun d×ü×nda ticaret müüavirliklerinin
güçlendirilmesi ve özellikle son aylarda
h×zlanan investment promotion
departmanlar×n×n aç×lmas× ve
Baübakanl×ùa baùl× olarak bunlar×n
harekete geçirilmesi ticaretimize daha
da h×z verecektir.
Dünya Türk úü Konseyi (DTúK) olarak
bu çal×ümalara katk×da bulunmak, bu
39
MEHMET ûúMûEK- Nedim Düzenli Bey’e
çok teüekkür ediyorum. Tabii ki Amerika
verimliliùiyle çok iyi bilinir. Süresini
de çok k×saltm×ü olmam×za raùmen
gerçekten güzel bir üekilde özetlediler.
Deùerli arkadaülar, tabii size
Türkiye ekonomisinin hikâyelerini,
hikayesini anlatabilirim ama onlar×
anlatmayacaù×m. Onun yerine çok
güncel olan bir soruya cevap verip bir
anlamda sizleri bilgilendirmek istiyorum.
ûimdi, üu anda hemen hemen
herkesin kafas×nda üöyle bir soru var:
Yani, Avrupa Birliùi bu borç krizini iyi
yönetemez, durum daha da kötüleüirse
Türkiye’nin B plan× var m×? Türkiye
bu, belki de bir önce yaüad×ù×m×z,
yani Lehman krizinden sonra tabii ki,
hakikaten son 60 y×l×n en büyük dünya
krizini hadi atlatt×k da o zamanlar sorun
bankalar×n bilançolar×ndayd×, bankalar×
kurtarmak için devletler vard×. Ama
üimdi, çok büyük dünya ekonomisinin
ilk 10’unda yer alan baz× ülkelere
de sirayet eden bir kriz var. Bu defa
devletleri kim kurtaracak? Türkiye buna
haz×rl×kl× m×?
Yani tabii bizim baz× senaryomuz,
Avrupa Birliùi liderlerinin durumun
vahametini fark×nda olduklar×n× ve
dolay×s×yla üu anda var olan bir ateüi,
bir yang×n× s×n×rlamak için yang×n
duvarlar× ördüklerini, öreceklerini ümit
ediyoruz. Ama diyelim ki, iüler daha da
kötüye doùru gitti, Türkiye nas×l etkilenir,
Türkiye’nin bir B plan× var m×?
Bir kere her üeyden önce tabii ki Türkiye
Avrupa Birliùi’yle çok yoùun ekonomik
iliükiler içerisinde. Yani Türkiye ihracat×n×n
neredeyse yar×s× Avrupa Birliùi’ne,
Türkiye’nin turizminin; yani gelen
turistlerin yüzde 60’× Avrupa Birliùi’nden,
Türkiye’ye gelen doùrudan yat×r×mlar×n
neredeyse yüzde 80’i Avrupa Birliùi’nden; bunlar× s×ralamaya
devam edebilirim. Yani Avrupa Birliùi’yle çok yak×n, yoùun
iliükilerimiz var. Avrupa Birliùi’ndeki krizin tabii ki ister istemez
bize de yans×malar× olabilir.
ûimdi, “Türkiye’nin B plan× var m×?” diye sorduùunuz zaman;
asl×nda biz orta vadeli program×m×z× haz×rlarken bütün bu
durumlar× göz önüne ald×k. Temmuz’dan itibaren durumun
daha da kötüleüebileceùi beklentisi bizde de vard×.
Dolay×s×yla ihtiyatl× bir orta vadeli program ortaya koyduk.
Ama daha önemlisi, krizden hemen sonra bütçe disiplinini
tekrar oturduk, bütçe aç×klar×n× neredeyse s×f×rlad×k; yani genel
devlet aç×ù× aç×s×ndan konuüuyorum. Ve kamu borç stokunu
kriz öncesinin de alt×na düüürdük. Ve elimizde bir mali, yani
bütçe anlam×nda bir manevra alan× oluüturduk. Manevra; yani
fiscal space dediùimiz bir tepki vermemiz gerekirse o türden
bir alan oluüturduk. Ama daha önemlisi Türkiye’nin zaten
makro ekonomik politika çerçevesine bakarsan×z baz× shock
absorbent nitelikleri var.
Yani üu anlamda söylüyorum: Diyelim ki esnek kur sisteminiz
var ve gerektiùinde bir düzeltme yaüanabiliyor. Avrupa
Birliùi’nde, Avro Bölgesinde bu yok. ûimdi, mesela, bizde
kur bir miktar ne yapt×; son dönemde reel efektif kur, ciddi
bir düzeltme yaüad×. Bu tabii hem iç talebin daha makul
düzeylere gelmesi, Türkiye’nin yumuüak bir iniüi saùlamas× bir
anlamda, hem özellikle tabii ki rekabet gücü anlam×nda -k×sa
vadeli anlamda söylüyorum- bir tak×m etkileri olacak. Yani
Türkiye’de yumuüak iniü olas×l×ù× var.
Bence en önemli konu, Türkiye’nin en önemli, B plan×n×n en
önemli unsuru siyasi istikrard×r. Burada güçlü bir hükümet
var, uzun süredir iktidarda olan bir hükümet var, büyük
kriz deneyimi olan bir hükümet var. Bu, çok önemli. ûimdi,
Avrupa Birliùi’ndeki sorun, asl×nda küçüktü, fakat siyasi irade
eksikliùinden dolay× büyük bir güven bunal×m×na dönüütü.
Türkiye’de biz buna izin vermiyoruz. Yani h×zl× bir üekilde tepki
verebiliyoruz. Bence en önemli unsurlardan bir tanesi, bu.
Kamu sektörünün durumu iyi. Yani kamu borç stokunun
milli gelire oran×, Türkiye’de yüzde 40’×n alt×nda, Avrupa’da
yüzde 90, Amerika’da yüzde 100. Geliümekte olan ülkelerle
paraleliz. Ama geliümekte olan ülkeler aras×nda çok zengin,
petrol zengini, doùal kaynak zengini ülkeler de var. Onlar× da
dikkate almak laz×m.
Türkiye’de yine ikinci çeyrek sonu itibariyle devletin net
d×ü borcu s×f×r. Hane halk×n×n borçluluk düzeyi hala makul
düzeyde. Bir miktar artt×, ama Bat×yla karü×laüt×rd×ù×n×z
zaman makul düzeyde. Tüketici kredilerinin faizleri genelde
sabit, vadeler uzam×ü, hane halk×n×n döviz cinsinden
borcu neredeyse s×f×r; yani yok denecek kadar. Bankac×l×k
sektörünün sermayesi güçlü, kârl×l×ù× devam ediyor, aktif
kalitesi yüksek ve biz makro ihtiyati tedbirleri elden b×rakmad×k.
Bankalar kâr etti, dedik ki; “Kâr× daù×tamazs×n×z. Sermayenize
ekleyin.” Bankalar×n, tabii kredi hacminde büyük bir geniüleme
oldu; üimdi onu s×n×rl×yoruz, likidite düzeylerini yüksek tutmaya
devam ediyoruz. Özetle, hakikaten birçok konuda makro
ihtiyati anlamda tedbirlerimiz zaten var.
40
Amerika 1,6 Trilyondan fazla net para
bast×, Avrupa Merkez Bankas× bast×,
úngiltere para bast×; aç×ktan. Japonya
aç×ktan para bast×. Aç×ktan para
basmayan nadir ülkelerden bir tanesi
biziz, hatta son birkaç ayd×r bir ciddi
s×k×laüt×rmaya geçtik.
güçlendirebileceùimizi tart×ümak
istiyoruz.
Yani üunu anlatmaya çal×ü×yorum,
özetle; B plan× dediùiniz üey üu:
Hiçbir zaman shocklar× yüzde yüz
öngöremezsiniz. úki gün önce … One
kitab×n×n yazar× ile beraberdik. Onun
çok güçlü bir argüman× var; “Bu krizleri,
shocklar× tahmin etmeyi bir kenara
b×rak×n, haz×rl×kl× olun.” ûimdi, biz de
manevra alan×m×z olduùu için, hareket
alan×m×z olduùu için haz×rl×kl× olduùumuz
kan×s×nday×z. Tabii ki bir miktar etkileüim
mutlaka olacakt×r. Dedim ki, belki bu
biraz faydal× olur. Yoksa ben size Türkiye
ekonomisi üuradan üuraya geldi, iüte
diaspora için biz üunlar× yapt×k, D×ü
Türkler Baükanl×ù×n× kurduk, üunlar× davet
ettik, iüte bu kurultay× yap×yoruz; bunlar×
zaten sizler biliyorsunuz.
Zaman×m× biraz aüt×m galiba. Bunun için
duruyorum burada. Hemen programa
dönüyorum.
ûimdi, deùerli arkadaülar; interaktif
k×sm×n× baülatacaù×m, bu program×m×z×n.
Önümde diyor ki; 100 dakikam×z var.
Ama 100 dakikam×z yok, 60 dakikam×z
var. Dolay×s×yla ona göre gideceùiz.
ûimdi, bu k×s×mda birkaç tane soru var.
Sorular× ben özetleyeceùim, sonra
birinci sorudan itibaren baülayacaù×z.
Birincisi; Türk Diasporas×n×n ekonomik
varl×ù×n× nas×l güçlendirebiliriz? Bu,
önemli bir konu.
úkincisi; Türk Diasporas×n×n yaüad×ù×
ülkeye ve topluma entegrasyonunu
güçlendirmek ve sosyal sermayesini
artt×rmak için neler yap×labilir?
Mesela; diasporan×n bulunduklar×
ülkelerde daha etkin olabilmesi için
ekonomik güçleri nas×l artt×r×labilir?
Diaspora üyeleri aras×nda ticaret nas×l
canland×r×labilir? Yani buradakilerle,
baüka ülkelerdekilerle; Amerikan
k×tas×n×n Diasporadaki giriüimcilerin
finansmana eriüimi nas×l artt×r×labilir?
ûimdi, ben konuümac×lar×ma masadan
baülayacaù×m. úki dakika vermem laz×m
ama birer dakika versek olur herhalde.
O zaman aray× h×zl× bir üekilde kapatm×ü
olacaù×z. 1,5 dakika da olabilir. Bence
bu defa en solumdan baülayay×m.
Buyurun.
AYKUT EKEN - DEúK Denetim Kurulu
Üyesi, DEúK Brezilya úü Konseyi Baükan×
ve Amerika Koordinatörü Baükan
Yard×mc×s×, Güney Amerika Sorumlusu.
Evet, teüekkür ederim. Türk Diasporas×n×n
ekonomik varl×ù×n× nas×l güçlendiririz?
Bu, asl×nda kolay cevap verilecek bir
soru deùil. Ancak Güney Amerika
olarak ben bakmay× tercih ediyorum.
Güney Amerika’daki ekonomik
varl×ù×m×z gittikçe güçlenmekte. Bilhassa
Brezilya’da Türk iüadamlar× yat×r×m
yapmaya baülad×, orada fabrikalar
aç×yor. Arjantin böyle. ûu anda
Kolombiya’da gene Türk iüadamlar×
yat×r×m yap×yor. Ancak biz, o bölgedeki,
bölgeler aras×ndaki mesafeler dolay×
birbirleriyle de fazla bir kontak halinde
deùiliz. Asl×nda bu kontaù× bizlerin
buradan saùlay×p onlar× birbirleriyle
kontaùa geçirmemiz; bu, Amerika’da
bile, Kuzey Amerika’da bile bariz. Bence
yap×lacak, bizim yapmam×z gereken
onlar× daha iyi birbirlerine tan×tmak gibi
geliyor.
Teüekkür ederim.
Üçüncü olarak; Türk Diasporas× nas×l
etkin bir üekilde örgütlenip Türkiye’ye
katk×s×, Türkiye lobisi yapabilir?
MEHMET ûúMûEK- Ben, teüekkür
ediyorum. Sadece bir üey eklemek
istiyorum. Bundan bir-iki hafta önce
Cannes’dayd×k; Fransa’da. G20
zirvesinde ve Brezilya Devlet Baükan×yla
da bir araya geldik ve gerçekten
önümüzdeki dönemde çok önemli
yat×r×mlar×, alt yap× yat×r×mlar×, özellikle
Türk Diasporas×n×n anavatanla
etkileüimini nas×l daha da
güçlendirebiliriz?
ûimdi ben, ilk soruyu tart×ümaya
açacaù×m. úlk olarak; Türk
Diasporas×n×n ekonomik varl×ù×n× nas×l
41
de havaalanlar× vesaire var ve Türk firmalar× varsa mutlaka ve
mutlaka bize bir üekilde yönlendirin, gelsinler. O anlamda da
çok güçlü bir diyalogumuz var.
Nedim Düzenli Bey, bu defa size dönelim. ústerseniz bir oradan,
bir oradan.
NEDúM DÜZENLú- Diasporan×n güçlendirilmesi, 2023 stratejik
plan×n×n önemli bir parças×. Tabii bunda çok element var.
“Amerika K×tas×nda nas×l güçlenir?” diye sorarsak üöyle
cevaplayacaù×m: ûu anda Amerika K×tas×’nda -k×ta dediùim
zaman Güney, Kuzey; hepsi- bir çok organizasyon var.
Bunlar×n baz×lar× iü odakl× organizasyonlar, baz×lar× toplumsal,
baz×lar× kültürel organizasyonlar. Bunlar×n mümkün olduùunca
ayn× platformda programlar geliütirerek projeler baz×nda bir
araya gelip çal×üma yapmalar×yla birinci hedef gerçekleüebilir.
úkinci hedef ise; 5 y×ll×k-10 y×ll×k plan içinde bu gibi kuruluülarda
çal×üm×ü insan yap×s×n×n güçlendirilmesi gerekiyor. Bu da bu iüte
öncü olmuü büyüklerimize düüüyor.
Onun d×ü×nda, özellikle 2015 y×l×ndan sonra yurtd×ü×nda
yaüayan Türklerin oy kullanmas× gündeme geldiùinde biz
yurtd×ü×nda daha önemli bir siyasi aktör haline geleceùiz.
O aç×dan güçlerimizi birleütirmek, çal×ümalar×m×z× ortak bir
hedefe yönlendirmek için coùrafi s×n×rlar× mümkün olduùunca
daraltarak bu çal×ümalar× program dâhilinde yapal×m, sonra
42
düüünelim üeklinde deùil. Çünkü 2,5
y×lda bu bebek biraz büyüdü, art×k
yürümeye baülad×. DTúK bildiùiniz gibi 2,5
y×ll×k bir bebek. ûimdi art×k konuümaya
baülamas× laz×m. Ve daha etkin
çal×ümalar yapmas× laz×m.
Ben, Toronto’da oturan bu iüte 2,5
y×l×m× vermiü birisi olarak bütün bilgi
ve becerimi yeni yönetime transfer
edeceùim. Benden yaralan×n. Teüekkür
ederim. Saù olun.
MEHMET ûúMûEK- Tayfun Bayaz×t
Bey’den devam edelim. Özellikle
finansmana eriüim konusunda belki bir
tak×m tavsiyeleriniz olabilir.
saùlayabilen, bu istihdam gücü
olan kuruluülar, ülkeler; bu kapasiteyi
yaratabilenlerin önemli bir avantaj×
olacaù× bir dönemi yaü×yoruz. Bu konuyu
daha fazla görmemiz laz×m. Çünkü üu
anda hem yat×r×mlar aç×s×ndan, hem
ticaret aç×s×ndan maalesef gerilen
kriz ortam× daha fazla korumac×l×ù×
gündeme getiriyor. Bu aç×dan bu
konular×, bu dinamikleri diasporaya
da çok iyi anlatma, oradan gelecek
geri beslemeyle dinamikleri daha iyi
anlama ve önümüzdeki çok dalgal×
süreci iyi yönetmemiz gerekiyor diye
düüünüyorum.
K×saca görüülerim bunlar. Teüekkür
ederim.
TAYFUN BAYAZIT- DEúK Yönetim Kurulu
Üyesi, TÜSúAD Baükan Yard×mc×s×
Teüekkür ederim, Say×n Bakan×m. Tabii
ki bende birkaç katk×da bulunmaya
çal×üay×m, k×sa süre içerisinde.
Çok doùru; bahsettiùiniz gibi
finansmana eriüim konusu önemli. Biz,
asl×nda bakt×ù×m×z zaman Türkiye’de
bugün de konuümalarda Say×n
Bakan×m×z×n ve Say×n Baükan×m×z×n
iüaret ettiùi gibi 2005 sonras× doùrudan
yat×r×m× daha fazla çekememizin
nedeni; Avrupa mali kuruluülar×n
buraya ilk önce gelmeleri ve onlar×n
daha fazla Avrupa üirketlerini buraya
getirmesi üeklinde oldu. Dolay×s×yla mali
kuruluülar×n kudreti, kuvveti ve kapasitesi
ile doùrudan yat×r×mlar ve giriüimlerin
desteklenmesi konusunda çok büyük
bir iliüki var. Bu aç×dan üu anda mali
sektörümüzün son derce saùl×kl×
olmas× önemli bir avantaj. Bu avantaj×
kullanma aç×s×ndan belki bu iliükiyi daha
saùl×kl× bazda oturtmam×z gerekiyor; bir.
úkincisi; k×sa bir notum daha olabilir.
Öyle gözüküyor ki, önümüzdeki dönem
bu kriz sonras× -ne zaman bu krizden
ç×k×lacaksa- istihdam konusu çok
fazla önem kazanmaya baülayacak.
Bugün Avrupa’da birçok ülkede, hatta
baz×lar×nda genç nüfusun neredeyse
yar×s× iüsiz durumda. Dolay×s×yla bizim
diaspora arac×l×ù×yla istihdam saùlama
gücümüzü önemli bir rekabet avantaj×
olarak kullanmam×z laz×m. ústihdam
43
MEHMET ûúMûEK- Teüekkür ediyorum.
Gerçekten istihdam önemli bir konu.
Çünkü son dört y×lda dünyada 28
milyon kiüi iüini kaybetti. Ve en az×ndan
2007-2010 dönemi belki o rakamlar.
Fakat ilginç bir üekilde ilk defa biz çok
güçlü istihdam yaratt×k. 4,1 milyon
2007’den bu yana net istihdam
oluüturduk. Ayn× dönemde Avrupa
Birliùi’nde istihdam kayb× 2,5 milyon kiüi,
Amerika’da 5 milyondan fazla.
Yani bu, asl×nda üunu da gündeme
getiriyor: bizim diasporadaki
giriüimcilerimizin mutlaka Türkiye’de
ticareti de yoùunlaüt×rmalar× laz×m.
Zaten konular×m×zdan bir tanesi de odur.
Çünkü Türkiye’de çok güçlü bir iç talep
var. Gerçi onu yavaülatmaya çal×ü×yoruz
ama yine de uzun vadeli bakt×ù×n×z
zaman ben inan×yorum ki burayla
diyalog, buraya güçlü ticari iliükiler hem
diasporadaki giriüimcilerimiz aç×s×ndan,
hem buradakiler aç×s×ndan çok faydal×
olacak.
ûimdi, ben hemen Tuncay Babal×
Bey’den devam edeyim. Tuncay Bey,
söz sizin.
TUNCAY BABALISay×n Bakan×m, öncelikle geciktiùim
için özür dilerim. Baüka bir toplant×dan
geldim. Teüekkürler.
Ben, D×üiüleri Bakanl×ù× temsilcisi olarak
bu panelde bulunuyorum. Benim
özellikle vurgulamak istediùim birkaç
nokta var, Amerika özelinde. Özellikle
ihtisas örgütlerimizin TOBB, tabii ki DEúK’in
de bu noktada ciddi katk×lar× oluyor. Amerika K×tas×’nda,
özellikle ABD’de etkin bir üekilde çal×ümalar×, TUSKON’un da
özellikle bir ticaret köprüleri kurmalar×, TUSKON’un belki Latin
Amerika’ya yönelik daha etkin faaliyetleri olabilir; çok önemli.
Son dönemde Baübakanl×k Yat×r×m Destekleme Ajans×’n×n
da baz× temsilcileri is the best cost iki tarafta Bat×, Doùu
yakas×nda temsilcileri var; bu temsilci say×lar×n×n artt×r×lmas×.
Onun ötesinde ticaret müüavirlerimiz özellikle son dönemde
bilinen Washington, New York elbette baükonsolosluklar×m×z×n
olduùu bölgelerin haricinde Miami ve San Francisco’ya
da bir atamalar yap×ld×. Biliyorsunuz, D×üiüleri Bakanl×ù× son
y×llarda büyük bir aç×l×m içerisinde. ABD içerisinde de baz×
yeni baükonsolosluklar aç×lmas× öngörülmekte. Ancak bu
diasporan×n ekonomik durumunun daha da iyileütirilmesi ve
Türkiye’ye yönelik bir tak×m kazan×mlara dönüütürülmesi, bu
kurumlar aras×nda etkin iü birliùini ve koordinasyonu zorunlu
k×l×yor.
Bu son dönemdeki saym×ü olduùum geliümeler aç×kças× olumlu
bir ivme yaratmakla birlikte küresel boyutta yaüanan kriz de
aç×kças× bunun etkilerini henüz ortaya koymuü deùil, pozitif
etkilerini. Ancak bu yönde çal×ümalar×n doùru olduùuna biz
eminiz. Bu noktada bunun devam etmesini bekliyoruz.
Ayr×ca diaspora içerisinde özellikle akademisyen boyutunda
ve üirketlerde üst düzey yönetici olarak görev yapan çok
yetkin vatandaülar×m×z var. Bunlar aras×ndaki etkileüim ve
44
iletiüimin artt×r×lmas×n×n da Türkiye
bak×m×ndan büyük bir deùer katacaù×n×
düüünüyoruz. Bu noktada san×yorum
önemli katk×lar× olacakt×r.
Amerikan pazar×, her zaman zor olan bir
pazar olarak görülmüütür. Fakat orada
yat×r×mlar×n yap×lmas×, bizim taraf×m×zdan
ABD içerisinde yat×r×mlar×n×n
yap×lmas×n×n son dönemde siyaseten
de büyük katk×lar×n× görmeye baülad×k.
Yerel politikac×lar bak×m×ndan bu son
derece önemli. Hele Amerika’n×n içinde
bulunduùu durum itibariyle. O noktada
bir tak×m geliümeler yaüan×rsa siyasi ve
ekonomik anlamda da büyük katk×lar×n
saùlanabileceùine inan×yoruz.
Teüekkür ederim, Say×n Bakan×m.
MEHMET ûúMûEK- Evet, teüekkür
ediyorum. Murat Gürbüz Bey’e sözü
vereceùim.
MURAT GÜRBÜZ - T.C Baübakanl×k
Yurtd×ü× Türkler ve Akraba Topluluklar×
Baükanl×ù×, Yurtd×ü× Vatandaülar Daire
Baükan×
Teüekkürler, Say×n Bakan×m.
Kurumumuzun bak×ü aç×s×yla üç önemli
noktaya dikkat çekmek istiyorum, sözü
fazla uzatmadan.
Bir tanesi; ticari motivasyonu yüksek
vatandaülar×m×z×n kurmuü olduùu
STK’lar×n yap×lar×n×n güçlendirilmesi bizim
aç×m×zdan çok önemli. Bu anlamda
f×rsat olursa bizim planlad×ù×m×z
projelerden de bahsedebilirim daha
sonra.
Bir baüka önemli nokta; ilgili ülkelerde
iü âleminde bulunan Ticaret Odalar×
gibi organizasyonlarda iü adalar×m×z×n
etkinliùinin artt×r×lmas× bizim aç×m×zdan
çok önemli.
Üçüncü nokta da; özellikle Amerika
için belki bu geçerli. Benim de çünkü
böyle bir deneyimim oldu geçmiüte.
Giriüimcilik f×rsatlar×ndan yararlan×larak
küçük ve orta ölçekli giriüimci say×m×z×n
artt×r×lmas×.
ûimdilik söyleyeceklerim bunlar. Teüekkür
ederim.
45
MEHMET ûúMûEK- Evet, çok teüekkür
ediyorum.Abdullah Köten Bey söz sizin.
ABDULLAH KÖTEN- T.C Washington DC
Ticaret Baü Müüaviri
Yaln×z farkl× bir, iki hususa deùineceùim.
Bunlardan bir tanesi; hepinizin çok
bildiùi gibi Amerika büyük düüüncenin
okulu. Amerika’da her üey çok büyük.
Bütün rakamlar büyük. Dünyan×n en
büyük ekonomisi; 15 Trilyon Dolarl×k bir
ekonomi. Ayn× zamanda borçlar× da
çok büyük. 14 Trilyon 800 Milyar Dolar
borcu olan bir ülke.
Bizim ticaretimiz, 5 Milyar Dolar
civar×nda ihracat×m×z, ithalat×m×z 11
Milyar Dolar civar×nda. Ama burada
as×l deùinmek istediùim, bütün
konuümac×lar sürekli olarak aç×ù× dikkate
getirdiler. Ben üahsen aç×k üzerinde
çok duran bir insan deùilim, ticaret
müüaviri olarak. Aç×ktan ziyade hangi
ürünlerde aç×k verdiùimiz çok önemli.
Mesela; biz Amerika’dan uçak al×yoruz.
Bu aüamada almam×z gereken bir ürün.
Onun üzerinde çok fazla durmaya
gerek yok, ama pamuk al×yoruz, “Niye
pamuk al×yoruz?” un sorgulanmas×
gerekir.
úhracat×m×z biraz önce bahsettiùim
gibi 5 Milyar Dolar. Olmas× gereken,
bugün itibariyle potansiyelimiz
dikkate al×nd×ù×nda 50 Milyar Dolar.
Peki, biz, bu 50 Milyar Dolar× neden
gerçekleütiremiyoruz? Tabii bunun
birçok nedeni var. Burada Say×n
Bakan×m×n sorusuna cevap vermek
istiyorum. Türk Diasporas× Amerika
Birleüik Devletleri’nde yayg×n bir
örgütlenmeye sahiptir. Yaln×z bir
farkl× yap×s× var; çok deùiüik ve çeüitli
örgütlenmeler mevcut. En büyük
eksikliklerimizden birisi, bu örgütlerimiz
aras×nda yak×n iübirliùi ve diyalog yok.
Öncelikle bunu saùlamam×z gerekiyor.
úkincisi; her örgütlenme Amerika
ölçeùine göre çok büyük sermayesi
olan üirketlerden oluümuyor. Bu
üirketlerimizi güçlendirmemiz gerekiyor.
Onunda iki temel yolu var. Bunlardan
bir tanesi; kendi aralar×nda birleümeyi
saùlamak, Amerika’da. úkincisi;
Türkiye’deki firmalarla diyaloglar×n× artt×rmak. Buradan
Amerika’ya ihracat yapmak için mutlaka ve mutlaka
buradaki firmam×z×n Amerika’da güvenilir bir ortaùa ihtiyac×
var. Aksi takdirde bu piyasada yer almas× çok güç. Oradaki
güçlü ortaklarda, oradaki örgütlenmiü olan iü adamlar×m×z.
Dolay×s×yla her iki taraf×nda bundan kazanmas× mümkün.
Bir baüka unsur; bugünlerde Amerikan Kongresi’nde
görüüülüyor, yerli Amerikal×larla iü birliùi. Bunu da zaten orada
birlikte takip edeceùiz. Orada yeni projelerin ortaya ç×kmas×,
özellikle inüaat ve tekstil alan×nda yeni projelerin ortaya
ç×kmas× mümkün; bunlar× da birlikte yürütmemiz laz×m.
Bir baüka unsur da oradaki örgütlerimizle, meslek
kuruluülar×m×zla buradaki Odalar×m×z×n ve mesleki
kuruluülar×m×z×n yak×n iü birliùi ve dayan×üma içerisinde olmas×
laz×m. Asl×nda say×lacak pek çok unsur var, ama zaman×m
doluyor.
Bir baüka hususu özellikle son olarak belirtmek isterim.
Müüavirliklerimiz Amerika’da çok geniü bir yelpazede
örgütlenmiü durumda. Müüavirliklerimiz, sadece Türkiye’deki iü
adamlar×m×z×n oraya aç×lmas×n× saùlayan mekanizmalar deùil,
ayn× zamanda sizin de orada hizmetinizde olan kurumlard×r.
Bunu paylaümak istedim.
Teüekkür ederim.
MEHMET ûúMûEK- Ben teüekkür ediyorum.
Ömür Demir K×z×laslan Han×m, buyurun.
ÖMÜR DEMúR KIZILARSLAN- T.C Ekonomi Bakanl×ù×, Ekonomik
Araüt×rmalar ve Deùerlendirme Genel Müdürü.
Say×n Bakan×m, çok teüekkür ederim. Bütün konuklar, hepinizi
sayg×yla selamlar×m.
Her üeyden önce bir stratejik yaklaü×ma ihtiyaç duyduùumuzu
düüünüyoruz. Ekonomi Bakanl×ù× olarak böyle bir stratejik
yaklaü×ma katk× saùlamaya haz×r olduùumuzu belirtmek
isterim. Örgütlenme ve iübirliùi son derece önem kazan×yor.
Bilgi paylaü×m×, yard×mlaüma, birlik, beraberlik; bunlar zaten
Anadolu kültürünün özünde olan üeyler ve lobiciliùin esas×nda
olan özellikler. Dolay×s×yla bu stratejik yaklaü×mla bu özellikleri
ön plana ç×karacak bir sistematik bir çal×üma içerisinde
olmam×z gerektiùini düüünüyoruz.
Ekonomi Bakanl×ù× bünyesindeki d×ü teükilat, bu kapsamda
iü adamlar×m×za, ihracatç×lar×m×za, giriüimcilerimize her türlü
desteùi vermeye haz×rd×r. Bu konuda geniü yetkilerle çal×üan
d×ü ticaret müüavirlerimiz, baü müüavirlerimiz, ataüelerimiz
vard×r.
Efendim, Amerika’da sekiz merkezde, Kanada’da iki
merkezde, iki bölgede, Latin Amerika’da alt× bölgede ticaret
müüavirliklerine, ataüeliklerine sahibiz. Bu arkadaülar×m×z yoùun
bir üekilde sahada giriüimcilerimize, iü adamlar×m×za yard×mc×
olmaya haz×rd×r.
46
Burada iü organizasyonlar× çok
önem kazan×yor. Heyet faaliyetleri
çok önem kazan×yor. Bu alanlarda
Ekonomi Bakanl×ù× olarak yapt×ù×m×z
heyetlerin içerisindeki varl×ù×n×z, iü
birliùiniz, desteùiniz, katk×n×z son derece
önemlidir. Bunu söylemek istiyoruz.
Diùer taraftan özellikle Amerika Bölgesi,
diùer baüar×l× lobilerin çal×ümalar×
aç×s×ndan baüar×l× örnekler içermektedir.
Bu lobilere, baüar×l× lobilere bakmakta
yarar olduùunu düüünmekteyiz. Onlar×n
çal×üma üekillerini incelemekte yarar var.
Teüekkür ederim.
MEHMET ûúMûEK- Pozitif ayr×mc×l×k yapt×k.
Tam iki dakikadan fazla kulland×lar ama
art×k iki dakikayla s×n×rlamam×z laz×m.
ûimdi, Y×lmaz Argüden Bey’e geçiyoruz.
Buyurun,
YILMAZ ARGÜDEN- Türk Amerika úü
Konseyleri Koordinatör Baükan×, DEúK
Türk-Kanada úü Konseyi Baükan×
Ben, k×saca pek deùinilmeyen baüka
birkaç noktaya deùinmek istiyorum.
Bir tanesi; insan kaynaù×. Eùer iü
dünyas×ndaki diasporay× geliütirmek
istiyorsak insan kaynaù× konusundaki
bilgiyi çok daha net paylaümam×z
laz×m. Birçok çok iyi üniversiteden
yetiümiü gencimiz var; bunlarla iü
dünyas× aras×ndaki baùlant×lar×
kuracak örgütlenmenin kritik olduùunu
düüünüyorum. Doùru insan× doùru
zamanda yakalayabilmek için.
úkincisi; iü, yine bizim yapabileceùimiz,
merkezi örgütlerin yapabileceùi konular
haberdar edilme mekanizmalar×n×
güçlendirmek. Ben bir zamanlar Dünya
Bankas×’nda çal×ü×yordum. Çok küçük
ülkelerden bir tanesinin büyükelçilerinin
en büyük görevi, herhangi bir yerde
ihale ç×kt×ù×nda 24 saat içerisinde kendi
ülkesinin o sektörde faaliyet gösteren
üirketlerinin yönetim kurulu baükan×n×
haberdar etme yükümlülüùü idi. Ve bu
ülke oransal olarak çok daha büyük
Dünya Bankas× ihalelerinden pay
kazan×yordu. Dolay×s×yla haberdar etme
ve bilgiyi paylaüma yetkinliklerimizi
geliütirme ihtiyac×m×z var. Bu nedenle
47
de sivil toplum kuruluülar×nda özellikle
nitelikli profesyoneller ve nitelikli bir alt
yap× sistemi kurma ihtiyac× var. Çünkü
merkez iyi çal×ümad×ù× zaman insanlar×n
birbiriyle baùlant×s× da biraz güç oluyor.
Bu konuda üöyle bir yöntem izlemekte
fayda olabilir: Mesela, biz Türkiye’de
tan×t×m ajans× için yurtd×ü×nda bu
konuda deneyimli bir arkadaü×m×z×
bu iüin baü×na getirdik ve hakikaten o
ajans üimdi bütün kadrosuyla birlikte
çok iyi hizmet veriyor. Benzer konularda
faaliyet göstermiü, yani diùer ülkelerin
lobi veya baüka kuruluülar×n lobi
çal×ümalar×nda katk×da bulunmuü olan
kiüileri bu örgütlenmedeki bilgi ak×ü×n×
artt×rmak ad×na kullanman×n da faydal×
olabileceùini düüünüyorum.
Teüekkür ederim.
MEHMET ûúMûEK- Ben Y×lmaz Argüden
Bey’e iki nedenle teüekkür ediyorum.
Birincisi, zaman×nda bitirdi. Daha
önemlisi, çok güzel bir kitap yazm×ü.
Yani reklam olarak görmeyin. Hakikaten
arkadaülar×m×z×n dünya çap×nda
uluslararas× literatüre geçen ve çok
güzel reviewler alan böylesine güzel
kitaplar yazmas× dünya liderlerine,
üirketlerine bir anlamda rehberlik
taü×yan, yani rehberlik niteliùindeki bu
tür eserleri için ben teüekkür ediyorum,
tebrik ediyorum.
Evet, üimdi birkaç arkadaü×m×za daha
söz verelim; ama ne olur az ve öz olsun
çünkü hakikaten zaman×m×z s×n×rl×. Üç
tane temel konumuz daha var. Hemen
üuradan baül×yoruz, birinci s×radan.
Çok k×sa bir üekilde kendinizi tan×t×rsan×z.
Ondan sonrada hemen konuya
geçelim.
ERHAN ATAY- úüadam× - ABD
Say×n Bakan×m, bürokrat arkadaülar×m×z,
deùerli temsilciler, han×mefendi; HR
2362 bahsedilen kanun teklifi; o geçti.
Dün geçti ve lobi faaliyeti olarak, bunu
bir müjde olarak vermek istiyorum.
Ekonomik konularda destek olabilecek,
hakikaten iki ülke aras×ndaki iliükileri
de kuvvetlendirecek bir tasar×. Bu,
Amerika’daki Türk lobisinin bir baüar×s×d×r.
Bunu özellikle belirtmek istiyorum. Çünkü karü×m×zdaki gruplar
bunu engellemeye çal×üt×lar. Yani dirençsiz geçmedi. Çok
direnç oldu. Fakat baz× arkadaülar×m×z, ben dâhil buradan,
yolda olmam×za raùmen kongre üyelerimizi arayarak,
temsilcilerimizi arayarak biz de o bask× unsurunu yapt×k.
úüte bu, böyle ekonomik konulardaki baüar×lar×n×n diùer bir
yans×mas× oluyor.
Bilgi vermek amac×yla söz ald×m.
MEHMET ûúMûEK- Çok teüekkür ediyorum. Hay×rl× olsun. Tebrik
ediyorum sizleri çal×ümalar×n×zdan dolay×.
Evet, hemen arkada ikinci s×rada arkadaü×m×z.
HÜRRúYET NECDET AYDOøAN- Türk Amerikan Dernekleri
Federasyonu Temsilcisi
Yurtd×ü×nda öùrenci olarak bulundum. Say×n Bakan×m×z, “6
milyon büyükelçimiz var.” dedi, yurtd×ü×nda. Kaç öùrencimiz
olduùundan çok emin deùilim. 6 milyon büyükelçi derken,
48
6 milyon Türk’ten bahsediyor,
diasporadan bahsediyor elbette. Ama
ne kadar Türk öùrenci olduùundan
emin deùilim. Ancak bu öùrenciler,
geleceùi üekillendirecek olan gençlerle
birlikte Amerika’da birlikte okuyorlar
ve bu öùrenciler asl×nda çok önemli
bir misyon üstlenmiü durumdalar ve
bunlara çok önemli bir destek verilmesi
halinde, ki ben öùrencilik y×llar×mda
bavulumun yar×s×n× Ermeni meselesi,
diùer yar×s×n× inan×n K×br×s meselesiyle
ilgili broüürlerle, kitaplarla doldurur öyle
dönerdim. Çünkü bulamazd×m. Fakat
bu konularda bu gençler eùitilirlerse,
Türkiye’yi tan×tma konusunda f×rsat
verilirse ya da donat×l×rlarsa eminim çok
faydal× olacaklard×r. Ben özellikle bunu
vurgulamak istedim.
hakl×s×n×z. Federasyon olsun, Ata olsun;
bütün dernekleri tek bir çat× alt×nda
toplayan bu derneklere, bu kurumlara
federasyona ve diùer benzerlerine tam
destek verilmesi gerekir. B×rakal×m, biz
Atatürkçüsü, tarikatç×s×, üusu, busu biz
kendi kavgam×z× burada yapal×m ama
Amerika’da, yurtd×ü×nda tek bir kuvvet
olman×n önemini mutlaka vurgulamal×y×z
ve bir üekilde bir araya gelmeliyiz.
“Maalesef dernekler birbirlerinden
çok kopuk çal×ü×yorlar.” diyorlar. Çok
Amerika’daki sivil toplum iü kuruluülar×n×n
bölgesel olarak bir araya toplanmas×
49
MEHMET ûúMûEK- Evet, üu taraftan
devam edelim. En önde bir arkadaü×m×z
var, sonra arkadan devam edeceùiz.
CELAL SEÇúLMúû- Türk Amerikan Ticaret
ve Sanayi Odas× Baükan×, New York
konusunda çal×ümalar×m×z olduùu gibi bu sene yapmay×
baüard×ù×m×z önemli bir geliümeden sizleri haberdar etmek
istiyorum. TOBB’un önderliùinde Türkiye’deki Ticaret ve Sanayi
Odalar×n×n bizim kurumumuza üye olmalar× saùland×. Bu,
bence büyük bir baüar×. Çünkü Türkiye’deki ticari sivil toplum
kuruluülar×yla Amerika’dakiler aras×nda bir köprü at×lm×ü oldu.
Onlar×n Amerika’da bir ayaù× olma, bir kap×s× olma özelliùi
saùlanm×ü oldu.
Ve biz, kurum olarak DTúK çat×s× alt×nda da faaliyetlerimizi yine
sivil toplum örgütleri aras×ndaki koordinasyonu saùlayarak
devam ettirmek amac×nday×z.
MEHMET ûúMûEK- Evet, çok teüekkür ediyorum.
Üçüncü s×rada bir han×mefendi var.
GÜLER KÖKNAR- Türk Kültür Vakf×, Amerika-Türk Koalisyonu.
Bence bu stratejiler geliütirilirken iki hususun alt×n× çizmek
gerekiyor. úü adamlar× gerçekten Amerika’daki lobinin çok
önemli bir parças×; onlar×n da kendilerini böyle görmesini ve
çoùunun yapt×ù× gibi bilhassa PAC dediùimiz, Political Action
Committee olarak yap×lan Amerika’daki kongre üyelerine
maddi yard×m kampanyalar×na çok hevesle ve çok bilinçle
kat×lmalar× laz×m. Çünkü lobi demek, sadece Ermeni meselesi,
K×br×s Meselesi demek deùil. T×pk× bu Native Amerikan …’de
gördüùümüz gibi kendileri dâhil olmak üzere ticaret imkân×n×n
geliütirilmesi için yap×lan önemli bir çal×üma.
Diùer yandan Türkiye’nin de Amerika’daki Türk iü adamlar×n×
t×pk× diùer lobilerin yapt×ù× gibi Türkiye’de, bulunduklar×
ülkelerin; yani Amerikal× üirketlerle birlikte Türkiye’de iüi birlikte
yapmaya teüvik etmesi laz×m. Bu aç×dan bence Amerikan
hükümetiyle dahi ortak bir çal×üma yap×labilir. Çünkü
biliyorsunuz, Amerikal×lar×nda gayesi; Amerikal× iü adamlar×n×n
Türkiye’de iü yapmas× ve Türklerle birlikte üçüncü ülkelerde iü
yapmas×. Bu çerçevede Türk as×ll× Amerikal× üirketlerine belki bir
öncelik verilmesi ve imtiyaz tan×nmas× akla gelmektedir.
Teüekkür ederim.
MEHMET ûúMûEK- Arkadaülar, çok teüekkür ediyorum. Bu
seansla ilgili görüüleri toplad×k say×l×r. Biliyorum, havada
parmaklar var ama saat 11:30; üç tane konumuz daha var.
10’ar dakikadan 12:00 eder. Onun için bir sonraki dönemde
ortalardan baülayacaù×m. Bana yöneltilen soru olmad×ù× için
ben yorum yapmayacaù×m. Zaman×m×zda s×n×rl× olduùu için
hemen ikinci konuya geçiyorum, deùerli arkadaülar.
Bu k×s×mda tabii ki Türk kardeülerimizin yaüad×klar× ülkelere
entegrasyonunun nas×l güçlendirileceùini tart×ümam×z
gerekiyor. Türk diasporas×n×n yaüad×ù× ülkeye ve topluma
entegrasyonunu nas×l güçlendirebiliriz? Yani temel sorumuz
bu. Diasporan×n beüeri sermayesini artt×rmak için neler
yapabiliriz?
50
ûimdi, deùerli arkadaülar, masadan illa
herkes söz almak zorunda deùil. Ben,
üimdi bu defa s×rayla deùil, soracaù×m.
Söz almak isteyen arkadaülar×m×z
mümkünse yine 1-1,5 dakika konuüabilir.
Evet, o zaman; bir Aykut Bey var.
Baüka?
iyi yükseltmiü olacaù×z.
Teüekkür ederim.
MEHMET ûúMûEK- Ben teüekkür ediyorum.
Abdullah Köten Bey
ABDULLAH KÖTEN- T.C Washington DC
Ticaret Baü Müüaviri
KATILIMCI- Ben var×m.
MEHMET ûúMûEK- Sizler de vars×n×z;
Abdullah Köten Bey, Y×lmaz Argüden
Bey. Tamam.
O zaman üç kiüiyle s×n×rl×yoruz. Sizden
baül×yoruz Aykut Eken Bey.
AYKUT EKEN-DEúK Denetim Kurulu
Üyesi, DEúK Brezilya úü Konseyi Baükan×
ve Amerika Koordinatörü Baükan
Yard×mc×s×, Güney Amerika Sorumlusu.
Ben, yine Güney Amerika’dan
bahsetmek istiyorum. Bugün bütün
Güney Amerika’daki devlet baükanlar×
Türkiye’ye gelmek istiyorlar. Bildiùiniz
gibi Brezilya iki defa devlet baükan×
geldi, Arjantin pirezidan× geldi,
bugün Kolombiya pirezidan× burada,
Venezüella pirezidan× gelmek istiyor,
Ekvator ayn× üekilde. Bunlar×n Türkiye’yi
önemli bir ülke olarak gördükleri
tabii bizim oradaki yapt×ù×m×z lobi
faaliyetleriyle; bu, Kuzey Amerika,
Amerika Birleüik Devletleri’nde çok güzel
yap×ld×. Bu sene son üç-dört ayda bir
sürü congressman Türkiye’ye geldi. En
son 29 Ekim’de yine congressmanler
toplant×lara geldi. Yani bizim orada lobi
faaliyetlerini geliütirmemiz laz×m.
úkincisi de; ben, o ülkede kendimizi
daha iyi tan×tmak için o ülkedeki ticaret
adamlar×yla Türk ticaret adamlar×n×n
joint venture’lar, beraber ortak
yat×r×mlar yapmas×n× tavsiye ediyorum.
Bu ortak yat×r×mlar her iki tarafta da
olabilir. Ticaret zaten tek tarafl× al×ü veya
sat×ü deùil, iki tarafl× gerçekleütirilmesi
gerekir. Eùer joint venture’lar× gittikçe
biz artt×rabilirsek o ülkede de hem
lobi faaliyetlerimiz artacak, o ülkede
ihracat×m×z artacak ve kendimizi daha
51
ûimdi, entegrasyon veya diùer
alanlarda baüar×; her üey sermayeden
geçiyor. Öncelikle ekonomik olarak
güçlü olmak laz×m. Bu aç×dan Amerika
Birleüik Devletleri’ne bakt×ù×m×zda
çok yetiümiü bir insan gücümüz,
müteüebbisimiz var. Yani baüar×y×
yakalama üans×m×z oldukça kolay. O
zaman üirketlerimizin, daha ziyade
Amerika ölçeùine göre küçük ölçekli
olan iületmelerimizin büyümesi laz×m.
Bunun için akl×ma gelen; biraz önce de
bahsetmiütim, bu üirketlerimizin oradaki
faaliyetlerinde bir Amerikan üirketi,
Türkiye’de olan iliükilerinde bir Türk üirketi
yap×s×nda olmas× laz×m. Buradaki kast×m
üu: Amerika’daki faaliyetlerinin bir
Amerikan üirketi yap×s×yla hareket etmesi
ama Türkiye’de o piyasaya aç×lmak
isteyen, gerçekten de aç×labilecek
ancak kendi imkânlar× olmayan bir
y×ù×n firmam×z var. Bu firmam×z×n sizler
kanal×yla Amerika’ya aç×lmas× laz×m.
Burada çift tarafl× bir kazan kazan söz
konusu; hem buradaki firmalar×m×z×n
oraya aç×lmas×, para kazanmas× söz
konusu, hem onlar×n bir temsilcisi,
onlar×n bir pazarlamac×s× veya onlar×n
bir daù×t×c× üirketi olarak oradaki
iületmelerimizin de kazanmas× söz
konusu.
Sermaye konusunda ne yapabiliriz:
Bir baüka üey akl×ma geliyor. Tabii
bizim ticaret müüaviri olarak birçok
firmalarla gerçekten, Amerikan
üirketleriyle diyalogumuz var. Çok büyük
üirketlerle diyalogumuz var. O üirketlerin
Türkiye’deki faaliyetlerini geliütirmek
istiyoruz.
Tabii bir konuyu anlat×rken insan×n
zihninde Amerika’yla ilgili bir y×ù×n konu
geçmiü oluyor. Mesela, Amerika’n×n
ticarette baüar×l× olduùu ülkelere bakt×ù×n×zda en çok yat×r×m
yapt×ù× ülkeler olduùunu görüyorsunuz. Dolay×s×yla bu tür
yat×r×mlarda, belki sizlerin, bu tür yat×r×mlara sizlerin dâhil
edilmeniz söz konusu olabilir.
Orada akl×ma gelen, kuracaù×m Say×n Bakan×m bir
mekanizma ile oradaki müteüebbislerimizin, müteüebbislerimizi
temsil eden derneklerin, Odalar×n Türkiye’deki Odalarla
ve ticaret müüaviriyle bir bilgi aù×n× oluüturmak. Yani her
birimimizin faaliyetinden tüm üyelerimizin haberdar edilmesi
saùlan×rsa ekonomik entegrasyona giriü daha kolay olur diye
düüünüyorum.
Teüekkür ederim.
MEHMET ûúMûEK- Evet, Y×lmaz Argüden Bey.
YILMAZ ARGÜDEN- Türk Amerika úü Konseyleri Koordinatör
Baükan×, DEúK Türk-Kanada úü Konseyi Baükan×
Diasporan×n toplumla entegrasyonunu saùlayacak araçlar
toplumun deùiüik ihtiyaçlar×yla ilgisini ortaya koymak; yani
vatandaül×k almak, lisana orada çok güçlü bir üekilde sahip
olmas×na destek olmak, hatta kültürüne ve dolay×s×yla siyasi ve
sivil toplum kuruluülar×nda aktif olarak yer almas×yla olabiliyor.
Bu sadece Türk sivil toplum kuruluülar×yla ilgili deùil, o
bölgelerdeki herhangi bir sorunla ilgili sivil toplum kuruluüunda
faaliyet gösteren Türkler, o toplumda çok daha etkili olarak
baùlant× kurabiliyorlar.
Dolay×s×yla yaüan×lan ortam×n ihtiyaçlar×na cevap
üretebilmelerine destek olmak laz×m. Bu da biraz bilgi ile
olabiliyor. Ve network de bilginin daha süratli bir üekilde bu
kiüilere ulaümas×n× saùlayarak onlar×n bu konularda daha aktif
olmalar×na yard×mc× olabilir, ayn× zamanda iç bir güdüyle de
hakikaten bu vatandaül×k ve lisan konusuna da aù×rl×k vermek
gerekir diye düüünüyorum.
MEHMET ûúMûEK- Bence bu son nokta çok çok çok önemli.
Ben, biliyorsunuz, d×üar×da uzun y×llar yaüad×m. Yani bir
toplumda o toplumun dilini onlar kadar bilmeden nas×l
yaüan×r; ben hayret ederim yani. Mümkün deùil, böyle bir
üey düüünemem, tasavvur edemem. Fakat zaman zaman
baü×m×za geliyor; Almanya’ya gidiyoruz, k×rk y×ld×r da orada
olup da Almancay× konuüam×yor. ûimdi, komüunla nas×l
diyalog kuracaks×n? Çocuùun eùitimiyle nas×l ilgileneceksin?
Okula gidip okul aile birliùi toplant×lar×na nas×l kat×lacaks×n?
úü çevrene Türkiye’yi nas×l anlatacaks×n, kendini nas×l
anlatacaks×n? Yani çok çok kritik.
Eùitim her üeyin baü×. En fazla kaynaù× ve en fazla zaman×
bizim eùitime ay×rmam×z laz×m. Bu anlamda hakikaten
hepimize; toplumun liderleri sizlersiniz, çok büyük iü düüüyor
sizlere. Yani yönlendirme, rehberlik anlam×nda. Yani
mutlaka dil öùrenilecek, mutlaka iyi eùitim al×nacak. Bu da
beraberinde, topluma entegrasyon anlam×nda, iü bulma
anlam×nda, iü yapabilme, siyasi alanda etkili olabilme
52
anlam×nda, tabii ki büyük katk×lar
saùlayacak. Tabii ki vatandaül×k boyutu
da hakikaten çok önemli. Çünkü siyasi
ve ekonomik hayatta rahat bir üekilde
etkin rol alman×n da ön koüullar×ndan bir
tanesi de odur.
Deùerli arkadaülar, ben hemen sorulara
geçeceùim. ûu ortada bir arkadaü×m×z
var, oradan baülayal×m. Evet,
han×mefendi.
KATILIMCI - ESEN ERDEMúR - Amerikan
Türk Derneùi Texas Houston Baükan×
Çok güzel bir konuya deùindiniz. Eùitim,
dil, kültürü bilme. Orada doùmuü,
büyüyen ilk kuüak iü hayat×na at×ld×.
úkinci ve üçüncü kuüaklar okuldalar.
Eùer biz, çocuklar×m×za sahip ç×k×p
dilimizi, kültürümüzü ve tarihimizi
anlatamazsak bunlar× uzun dönemde
kaybediyoruz. Onun için böyle bir
kurultaya Türk dernek baükanlar×n×n
davet edilmesi çok güzel bir üey; çok
üey öùreniyoruz. Bunu götürüp oradaki
baükanl×ù×n× yapt×ù×m×z sivil topluma
iletebileceùiz.
Benim en büyük isteùim, ki
büyükelçimizle de konuümuütum bunu;
baù×ms×z Türk dili, tarihi ve kültürünü
anlatabilecek öùretmenlerin atanmas×;
bu, bir.
úkincisi de; biz, sivil toplum liderleri
olarak bu iüi gönüllü yap×yoruz. Ve
y×lda bir defa mesela Türk Festivali
düzenliyoruz; çok dar bir bütçeyle,
bütün gönüllülerle. Mesela; Houston’da
biz, 3 bin 500 ile 5 bin aras×nda yabanc×
insana ulaüabiliyoruz festival sayesinde.
Bu festivale maddi destek saùlanmas×,
ayn× zamanda Türk ürünlerini tan×tacak
Türkiye’den üirketlerin hem maddi,
hem ürün tan×tma üeklinde bize
katk×da bulunmalar×n× istemek ve Türk
dernek idarecilerini güçlendirmek için
diyalogun artt×r×lmas× gerek, biz gönüllü
yap×yoruz; hem profesyonel iüimiz var,
onun yan×nda dernek liderliùini, dernek
faaliyetlerini boü yaratabildiùimiz
saatlerde yap×yoruz. Yani bu konularda
konuüup bizi güçlendirmeye nas×l
yard×m edebilirsiniz, tart×ümaya
açmam×z laz×m. ûu anda deùil ama yani
uzun dönemli.
53
MEHMET ûúMûEK- Evet, çok teüekkür
ediyorum. Hemen üu taraftan ortada
yine bir arkadaü×m×z var. Ayaù× kalkt×,
verelim mikrofonu.
KATILIMCI- Doktor - ABD
Ben, Kentucky’de doktorum.
Amerika’da yaü×yorum. Size kimse soru
sormad×.
Avrupa Merkez Bankas×n×n deùil de
úsviçre Merkez Bankas×n×n müdahalesine
ne diyorsunuz? 1,20’de tutabileceùine
inan×yor musunuz? Tutamazsa ayn×
durum sizce Türkiye içinde geçerli
olacak m×?
Bunu sormamdaki sebeplerden biri;
ben, sadece t×p doktoru deùilim. Hani
her üey ç×kar, arada t×p doktoru da
ç×kar. Ben kendi mesleùimi yapmak
d×ü×nda Amerika’da finansal venture
capitalist olarak uùraü×yorum.
MEHMET ûúMûEK- Tamam, teüekkür
ediyorum. Sorunu ald×m.
KATILIMCI- Bir saniye bir üey daha
soracaù×m. Buraya geldim; örneùin,
Türkiye’de silgi yapan ya da silgi iüiyle
uùraüan kimse var m×? Amerika’da
ya da Türkiye’de. Onu anlamaya
çal×ü×yorum.
MEHMET ûúMûEK- Tamam. Teüekkür
ediyorum. Saù olas×n.
ûimdi, arkadaülar×m×z kendi aralar×nda
anlaüt×lar herhalde, mikrofon bir yerde.
Buyurun.
Ama lütfen k×sa ve öz olsun.
Prof. Dr. úHSAN IûIK- Amerika Türk
Ticaret Odas× Baükan×
Biz, iki sene önce kurulduk, 200’e yak×n
iü adam×na üu anda hitap ediyoruz.
Amerikal× üyelerimiz de var.
Biz, sizin hedeflerinizde Amerika’n×n
çok önemli olduùunu düüünüyoruz.
2023’e ulaümak için. Çin gibi, Hindistan
gibi Amerika’dan beslenmemiz laz×m. Biz arac× olamaya
çal×ü×yoruz. ûu ana kadar da Türkiye’den 150 tane de iü
adam×n× biz aù×rlad×k.
Ama sizden ricam üu olacak: Bu arkadaülar geliyorlar oraya,
biz orada Amerikal× mercilerle görüütürüyoruz. Ticaret
Odalar×yla anlaümalar×m×z var. Mesela; Philadelphia Ticaret
Odas×, New Jersey Ticaret Odas×. Ama haz×rl×kl× gelemiyorlar.
Oraya geldiùinde biz tamamlamaya çal×ü×yoruz. Bir kere
f×rsat×m×z var bu arkadaülarla. Lütfen, bu arkadaülar oraya
geleceùi zaman biraz haz×rlansalar, sizlerin bir nercisinden
geçse, bir ön elemesinden geçse; çünkü belki bir s×k×ml×k
kurüunumuz oluyor. Yani bunu devaml× yapmam×z laz×m, ilgili
olanlar× göndermeniz laz×m. Biz yerel destek için var×z. Ama
sizler de bize öyle kaliteli kat×l×mc× ve öyle destek vermenizi
çok rica edeceùim.
Teüekkür ediyorum.
MEHMET ûúMûEK- Çok teüekkür ederim. Çok önemli bir nokta.
Ekonomi Bakanl×ù×ndan gelen arkadaülar not als×nlar.
Öùretmenler; deùerli arkadaülar, tabii ki entegrasyonla
asimilasyon çok farkl× üeyler. Yani buras× tabii bir iü kurultay×
anlam×nda alg×land×ù× için biz daha çok iü boyutuyla
ilgileniyoruz ama tabii ki kültürümüzü, özümüzü, varl×ù×m×z×
her türlü etkiye karü× tabii ki biz koruyacaù×z. Hiç bir üekilde
54
sulanmas×na izin vermeyeceùiz. Ama
bunun için tabii ki devlet olarak bizim
üzerimize düüenler var. Fakat yine de
toplum olarak, network olarak; yani
orada yaüayan vatandaülar×m×z×n
oluüturduùu sivil toplum örgütleri, aùlar,
bunlar çok çok kritik. Bu konuda da
güzel çabalar×n olduùunu biliyorum.
Festivallere maddi yard×m konusu, Kültür
Turizm Bakanl×ù×m×za mutlaka iletilir.
Hemen müsaade ediyorsan×z,
mikrofonlar× dolaüt×rd×k üimdi üçüncü
konuya geçiyoruz.
ûimdi, bu k×s×mda deùerli arkadaülar;
nas×l etkin bir üekilde örgütlenip Türkiye
lobisi yap×labileceùini tart×ümaya
açacaù×m. Yani bu da önemli bir konu.
Türk Diasporas× nas×l örgütlenmeli? Etkin
Türkiye lobisi için diaspora anavatan
baùlant×s× nas×l tesis edilebilir, Türk
sivil toplum kuruluülar× aras×nda etkin
koordinasyon nas×l saùlanabilir?
Tekrar head table’a dönüyorum,
masaya. Y×lmaz Bey gönüllü, Abdullah
Bey her zaman, evet bir de Ömür Han×m
var.
Ömür Han×m’dan baül×yoruz. Yaln×z
süreniz maksimum 1,5 dakika.
ÖMÜR DEMúR KIZILARSLAN- T.C Ekonomi
Bakanl×ù×, Ekonomik Araüt×rmalar ve
Deùerlendirme Genel Müdürü.
Teüekkür ederim, Say×n Bakan×m. úki
cümle söyleyeceùim sadece.
Efendim, yurtd×ü×nda yaüayan hukuk
firmalar×m×z, hukuki dan×ümanl×k
yaparak, iü adamlar×m×za ve sivil toplum
kuruluülar×m×za o bölgelere dönük olarak
daha etkin olmalar×n× saùlayabilirler.
Ekonomi Bakanl×ù×, D×üiüleri Bakanl×ù×
gibi kuruluülar×m×z ülke gündemindeki
önemli konularla ilgili olarak lobi
faaliyeti içerisinde olacak olan sivil
toplum kuruluülar×m×za, iü adamlar×
örgütlenmelerine seminerler,
konferanslar yoluyla gerçek anlamda
birinci elden detayl× bilgi aktarabilirler.
Bu arada da iü adamlar×m×z özellikle
bulunduklar× ülkelerde el deùiütiren,
sat×lan üirketlerdeki nitelikli iü gücünün,
vas×fl× iü gücünün Türkiye’yle olan
baùlant×lar×n× güçlendirmek üzere
55
kendilerine bir misyon edinebilirler. Bu
alandaki iü gücü Türkiye’deki teknolojik
deùiüim dönüüümün geliütirilmesi
amac×yla kullan×labilir.
Teüekkür ederim.
MEHMET ûúMûEK- Evet, sözü Y×lmaz
Argüden Bey’e veriyoruz.
úki küçük konuya deùinmek istiyorum. Bir
tanesi; lobicilik bir kültür meselesidir. Bu
iüin de genç yaütan itibaren baülamas×
laz×m. Mesela, öùrencilerimizin 10’ar
Dolarl×k katk×da bulunmas×, Political
Action Committee’ye 10 Dolar senede;
onlar daha zenginleütikçe ileride 10
Milyon Dolar katk×da bulunman×n
temelidir. Bunu saùlamam×z laz×m. Ne
kadar çok kiüiden alabilirsek. Bu 10
Dolar× almak için 10 Dolar harcamaya
bile deùer. Çünkü ertesi sene daha
fazlas×n× vermeye daha hevesli
olacakt×r; hem zaman olarak, hem
kaynak olarak.
úkinci söylemek istediùim husus üu: Biz
genellikle üöyle bir yan×lg×ya düüüyoruz;
Türkiye’yi tan×tmaya çal×ü×yoruz
sadece. Türkiye’yi tan×t×rken de Türkiye
faaliyetleri düzenlemeye çal×ü×yoruz.
Sadece Türkiye’yle ilgilenenlere
tan×t×yoruz veya Türkleri Türklere tan×tm×ü
oluyoruz. Benim tavsiyem farkl× bir üey.
Orada yap×lan en önemli faaliyette en
güzel stand× biz yapal×m. Mesela; bir
tane Türk Tan×t×m Fonu için enteresan
bir proje söyleyeceùim, Say×n Bakan×m
müsaadenizle. Bir Türkiye filmi yapmak,
Atatürk filmi yapmak çok önemli
deùil. Önemli olan; Hristiyanl×ù×n filmini
yapal×m, içerisinde Türkiye’nin ne kadar
önemli bir rolde olduùunu ortaya
koyal×m. Bu filmi çok daha fazla kiüi izler
ve hakikaten Türkiye’ye çok daha fazla
turizm çekebiliriz. Konuyu müüteri odakl×
düüünmemiz laz×m. Tan×tmay× istediùimiz
kiüiler odakl× düüünmemiz laz×m. Biz biraz
daha fazla kendi odakl× düüünüyoruz.
Bunu çok fazla baüka örneklerle
açabiliriz ama zaman× aümamak için
burada b×rak×yorum.
MEHMET ûúMûEK- Teüekkür ediyorum. Evet, Abdullah Köten
Bey.
ABDULLAH KÖTEN- T.C Washington DC Ticaret Baü Müüaviri
Teüekkürler, Say×n Bakan×m.
Tabii ben, ticaret müüaviri olduùum için hep olaya para
yönüyle bak×yorum. Yani daha çok nas×l gelir artt×r×c×
iülemlerde bulunabiliriz, oradaki üirketlerimiz nas×l daha fazla
büyüyebilir; onun üzerinde duruyorum. Çünkü eùer üirketlerimiz
büyürse bu tür sosyal faaliyetlere kat×l×m da o ölçüde kolay
olur. Destek de saùlanmas× son derece kolay olur.
Bu aç×dan benim bir önerim olacak; somut bir önerim olacak.
Buradan sonra Amerika’ya döndüùümüzde mutlaka burada
bir y×ù×n konu tart×ü×lacak. Belki ticaret müüavirliùi veya
büyükelçimizin baükanl×ù×nda tüm dernek baükanlar×yla bir
araya gelip daha somut projeler üzerinde çal×üma; hani hangi
projeleri ticareti artt×r×c×, iületmelerin büyümesine yönelik,
oradaki Türk vatandaülar×m×z×n sahip olduùu kurumlar×n
büyümesine yönelik neler yapabiliriz, onlar× tart×ümay×
öneriyorum.
MEHMET ûúMûEK- Teüekkür ederim.
ûimdi, deùerli arkadaülar, bu defa en arkadan baülayacaù×z.
Orada ortada bir beyefendi var ayakta, oradan baülayal×m.
KATILIMCI- Bende kalm×üt×k, isterseniz benden devam edelim.
En son bende kalm×üt×k.
MEHMET ûúMûEK- ûöyle; peki, buyurun ama k×sa lütfen.
KATILIMCI- Bakan×m, üimdi, öncelikle New York üehrinden
geliyorum ve çoùu arkadaülar orada; dernek baükanlar× var,
yönetici arkadaülar×m var. úü adam× olarak, ben Amerika’da
iü adam×y×m. Türkiye’nin belli baül× markalar×n×n Amerika’da
daù×t×m× ve toptanc×l×ù×n× yap×yoruz. G×da ürünleri özellikle.
Ben de Abdullah Bey’e gerçekten bizim isteklerimizi ve
s×k×nt×lar×m×z× dile getirdiùi için teüekkür ediyorum. Ben, bir iü
adam× olarak Türkiye’den y×lda 600 konteyn×r mal çekiyorum.
Fakat devlet yönünden en ufak bir teüvik ve en ufak bir
yard×m alma konusunda s×k×nt× var ve markalaüma konusunda
Türkiye’de bir TÜRKKAD diye bir kurum var ve bu kurum Türk
markalar×n×n dünyada güçlü olmas× için çal×ü×yor. Fakat
Abdullah Bey’in özellikle parmak bast×ù×, söylediùi konu çok
önemli. D×ü ülkelerde kendilerine bir partner bulmalar×, o ülkeyi
bilen bir partner bulmalar× çok önemli. Bu üirketlerin arac×l×ù×yla
en büyük s×k×nt×m×z olan maddi destek, bu üirketlerin maddi
desteùiyle diasporalar×n çok daha kuvvetli iüler yapacaù×na
56
inan×yorum ve teüekkür ediyorum. Saù
olun.
ihracatç×lara teüekkür ediyoruz.
ûunu yapabiliriz yaln×z; yani eminim
Ekonomi Bakanl×ù×’na bizim verdiùimiz
bütçelerle baz× programlar muhtemelen
sizler de bizim diaspora, Türk
vatandaü× olduùunuz için onlardan
yaralanabilirsiniz. Belki onlar× daha iyi bir
üekilde pazarlayabilirler. Size daha iyi bir
üekilde anlatabilirler.
MEHMET ûúMûEK- Ben, teüekkür
ediyorum.
Yine ortadaki arkadaü×m×za verelim.
úSLAM ûAHBENDEROøLU- Amerika’daki
Eùitim Merkezleri, Ah×ska Türk Amerikan
Toplum Merkezi Temsilcisi
Benim, iki konuda iki sorum var. úlki;
Amerika’da baüar×l× olmak için örnek
olmak gerekiyor. Asl×nda soru deùil
de, öneri bu. Bir sene içerisinde
orada bütün Amerika’ya örnek
olarak ‘Örnek Göçmen Örgütü’ diye
bizleri gösteriyorlar. Amerika’da dört
senedir olmam×za raùmen. Bu konuda
yani Amerika’n×n yerel çok büyük
imkânlar× var. Maddi, gerçekten yol
aç×yorlar. Bu konuda deùerli dernek
arkadaülar×m, Amerikan kaynaklar×n×
öncelikle deùerlendirirseler daha çok
öne giderler. Biz ortak üekilde onlarla
çal×ü×yoruz ve bir senede çok büyük iüler
yapt×k. Zaman k×s×tl× anlatamam.
úkinci sorum, Say×n Murat Gürbüz
Bey’e. Akraba topluluklar× 400 binden
daha fazla, 500 binden daha fazla
Amerika’da. 13 bin-15 bin civar×nda da
Ah×ska Türk’ü var. Bunlara yönelik bir
projeleri var m×? Bir çat× alt×na getirmek.
Üçüncüsü de, üikâyetim; Türk iü
adamlar×yla ve Türkiye’den siyasetçilerle
her hangi bir program düzenlememiz
en son dakikaya kal×yor. Her zaman
en son bir ay-45 güne kalarak s×k×nt×
ç×k×yor. Amerikan makamlar×n×n bir sene
önceden, iü adamlar×n× bir sene-alt× ay
önceden düzenliyoruz. Ve maalesef bu
sorunlar× yaü×yoruz orada.
MEHMET ûúMûEK- Çok teüekkür ederim,
arkadaülar.
Müüteri odakl×; bence bu çok önemli
bir husus. Kendi aram×zda oynamamak
laz×m, top dolaüt×rmamak laz×m.
Gerçekten etkinliklerimizin hedeflenen
kitleye yönelik, hedeflenen kitleyi
kapsayacak üekilde olmas× laz×m.
Bende zaman zaman tan×k oluyorum;
bol bol gezdiùimiz için. Yani genelde
ayn× çevreler, ayn× yerlerde ayn×
insanlar, hakikaten. Bence Amerika’da
Türkiye’ye yönelik, yani sadece
Türkiye’yi tan×tma deùil önce bir
kendinizi ön plana ç×kart×n. Bu güzel
bir noktayd×. Zaten sizin resminizde,
sizin özelinizde Türkiye ön plana ç×km×ü
olacak. Çünkü herkes sizin o kimliùinizi
de tabii ki biliyor olacak.
Deùerli arkadaülar, müsaadenizle
hemen diùer konuya geçeceùim.
Kusura bakmay×n, gecikmenin sebebi
ben deùilim. Aç×l×ü konuümalar× 40-50
dakika gecikti. Ben, bunu 12:00’de
bitireceùim.
ûimdi, dördüncü konuya geçiyorum.
Son konu. Türk Diasporas×n×n anavatanla
etkileüimini güçlendirmesini tart×ümaya
açacaù×m. Türk Diasporas×yla anavatan
aras×nda etkin iü birliùi nas×l etkin bir
üekilde tesis edilebilir? Diaspora üyeleri
Türkiye’nin ulusal hedeflerine nas×l bir
katk× saùlayabilir? Diaspora mensuplar×
Türkiye’nin ekonomik kalk×nmas×na katk×
da bulunabilir?
Asl×nda üimdiye kadar konuütuùumuz
konular×, üç aüaù× beü yukar× onlar× da
kaps×yor deùil mi? Fakat yine de ben
panele dönüyorum.
ûimdi, güzel konular. Dokuz dakikam×z
var. Bir tak×m tabii ki öneri ve sorular var.
Evet, Nedim Düzenli Bey bir saniye siz
vars×n×z. Baüka? Planlama aç×s×ndan.
Murat Bey var.
Türkiye’den ithalat yapan
arkadaülar×m×za teüekkür ediyoruz.
Allah raz× olsun. Eminim kârl× olduùu
için yap×yorsunuzdur. Fakat biz,
YILMAZ ARGÜDEN- Ben de çok k×sa
bir üey söyleyeceùim, küçük bir üey
söyleyeceùim.
57
MEHMET ûúMûEK- Tamam. Y×lmaz Bey yine güzel bir katk×da
bulunur, inüallah. Buyurun, Nedim Bey, sizden baül×yoruz.
NEDúM DÜZENLú- Sadece Amerika K×tas×’nda yaüamak
Amerika içindeki çal×ümalar× deùil, özellikle Türkiye’yle iletiüimi
çok önemli k×l×yor. Bu iletiüim de kardeü gruplar dediùimiz
benzer sivil toplum örgütlerinden, siyasi partilerden, devletkamu kuruluülar×ndan, kendi geldiùimiz ilin valiliklerinden,
belediyelerinden, turizm otoritelerinden, Kalk×nma
Ajanslar×ndan, yeni kurulan Murat (Gürbüz) Bey’in de daha
detayl× bilgiyi vereceùi Baükanl×ktan, bu konuda çal×üma
yapm×ü, emekli olmuü D×üiüleri mensuplar×, Ticaret Bakanl×ù×’n×n,
Ekonomi Bakanl×ù×’n×n mensuplar×ndan yaralanabiliriz.
Yararlanacaù×m×z kaynaklar s×n×rs×z. Ne kadar fazla bu iü
birliùini güçlendirirsek bilgi kaynaklar×m×z güçlü olacak ve
bu bilgi kaynaù×m×z organizasyon yeteneùimize birebir
yanüayacakt×r.
Teüekkür ederim.
MEHMET ûúMûEK- Evet, Murat Bey.
MURAT GÜRBÜZ-T.C Baübakanl×k Yurtd×ü× Türkler ve Akraba
Topluluklar× Baükanl×ù×, Yurtd×ü× Vatandaülar Daire Baükan×
Türk Diasporas×n×n anavatanla baùlar×n× güçlendirmesi
aç×s×ndan Baükanl×ù×m×zda kurulacak olan dan×üma
kurulundan k×saca söz etmek istiyorum.
Önümüzdeki günlerde üekillenecek olan dan×üma kurulumuz
19 bölgeden, 66 üyeden oluüacak. Ayr×ca Türkiye’den de
yurtd×ü×ndaki vatandaülar×m×zla ilgili kamu kurum ve kurum
temsilcilerinin üst düzey temsilcilerinden oluüan 16 üyemiz
olacak. Amerika’dan da dan×üma kuruluna 8 üye alacaù×z.
Bu dan×üma kurulunun içerisinde ekonomiden eùitime kadar
birçok alanda komisyonlar×m×z olacak. Bunun, dan×üma
kurulunun, diasporan×n Türkiye ile olan iliükilerinin daha etkin
hale gelmesinde çok katk×s× olacaù×n× düüünüyorum.
Say×n Bakan×m, müsaade ederseniz Ah×ska Türkleri ile ilgili bir
soru soruldu. Evet, çal×ümalar×m×z var. Asl×nda bu konuyla ilgili
kurulan bir dairemiz vard×; Kültür Dairemiz. Tamamen bu iüle
iütigal ediyor. Soydaü ve akrabalar×m×zla ilgili. Biz, yurtd×ü×nda
sadece Türk dernekleriyle ilgili deùil, akraba dernekleri;
örneùin, Kanada’da K×br×sl× Türkler yoùunlukta, Amerika’da
Ah×skal×lar yoùunlukta, ayn× zaman K×br×sl× Türkler, Avrupa’n×n
diùer bölgelerinde de Balkan dernekleri yoùunlukta. Bu
anlamda da çal×ümalar×m×z olacak.
Bunu f×rsat bilerek 2012 baü×ndan itibaren proje çaù×r×lar×na
ç×kacaù×z. Asl×nda üu dört konuyla da ilgili, bu dört konuya da
hitap edecek projelerimiz olacak. Projeleri haz×rlay×p sunacak
olanlar öncelikle sivil toplum kuruluülar×m×z olacak. Bizde
finansman anlam×nda ve diùer bilgi anlam×nda teknik destek
58
vereceùiz. Bununla ilgili çok detaya
giremeyeceùim. Kurumumuzun internet
sitesinden 2012 baü×ndan itibaren takip
etmenizi önemle rica ediyorum.
Teüekkür ederim.
MEHMET ûúMûEK- Evet, ben çok teüekkür
ediyorum. Hemen Y×lmaz Bey’e
veriyorum.
bunlar× oraya giden öùrencilere
sunmam×z laz×m. Bunlarla ilgili bir tak×m
sitelerimizin olmas× laz×m. Bir de bunlar
sadece geçmiüle ilgili bilgiler deùil,
bugünün geliümelerini de yine elevator
talk yapabilecek kadar gazeteci
baül×ù×yla hem içerik olarak nitelikli,
ayn× zamanda iletiüim taraf×ndan da
kolaylaüt×r×c× üekilde koyabileceùimiz
imkânlar saùlarsak bu baùlant×y× daha
güçlendirecektir diye düüünüyorum.
Teüekkür ederim.
MEHMET ûúMûEK- Bende çok teüekkür
ediyorum.
Teüekkür ederim.
Evet, arkadaülar hemen mikrofonu öne
alal×m. Han×mefendi, yaln×z lütfen bir
dakikayla s×n×rl×.
Ben de bir konuyu dile getirmek i
stiyorum. úliükinin güçlenmesinin en
önemli arac×, bilginin paylaü×lmas×.
Burada üunu vurgulamak istiyorum:
Birkaç tane ihtiyaç var. Bir kere
diasporada bulunan kiüilerin Türkiye’yle
ilgili yeni, güncel bilgileri baükanlar×na
sunabilmeleri için kendilerinin de almas×
laz×m. Bunu Hindistan çok iyi yap×yor.
Gazeteciler gibi baül×klarla; yani
mesela “Geçtiùimiz iki ay içerisinde en
büyük yabanc× sermaye Hindistan’da
üu sektöre geldi. Bilmem ne yapt×.”
gibi çok basit bir üekilde, çok rahat
yayabiliyor. Bunun çok önemli olduùunu
düüünüyorum. Yani hem baüar×
hikâyelerini ortaya koymam×z laz×m, hem
haberleri ortaya koymam×z laz×m, hem
de bu bilgileri kullan×labilir bir üekilde
koymam×z laz×m. Çünkü çaù×m×zda
kimsenin zaman× yok. únsanlar×n elevator
talk yapmalar×na yard×mc× olacak
içerik geliütirme ihtiyac×m×z var. Ve bu
içeriùi de paylaüma ihtiyac×m×z var. Bu
hem güncel konularla alakal×, hem de
Türkiye’nin tan×t×m×yla ilgili istediùimiz
konularda da olabilir.
Mesela; biliyor musunuz, belki
birçoùunuz biliyordur ama, Amerika’n×n
Anayasas×n× haz×rlarken Anadolu
topraklar×ndaki federalizmden
faydaland×klar×n× biliyor musunuz?
Bilmiyorsan×z paylaüamazs×n×z
baükas×yla. Örneùin; Santa Claus’un
Türkiye’de doùmuü olduùunu kaç
kiüi kullan×yor? Bunun bir fotoùraf×,
bir üeyi; bu tip konular o kadar çok
ilgi çekebiliyor ki deùiüik yerlerde,
59
BAûAK KIZILDEMúR- Turkish Coalition of
America Türkiye Temsilcisi
Biz, Amerika’da Türklerin seslerinin
daha kuvvetli ç×kmas× için çal×ü×yoruz
ve kongrede çok ciddi lobicilik
çal×ümalar×m×z var. Ve bu konuda
çok güzel bir son haberi paylaümak
istiyorum, kat×l×mc×larla.
Kongredeki Türkiye Dostluk Grubu’nun
üye say×s× dün itibariyle 130 oldu.
Ve bu gerçekten orada yaüayan
Türk toplumunun gayretleri, bizim gibi
kuruluülar×n disiplinli çal×ümalar×yla
oluyor. Amerikan vatandaü× olan, Green
Card sahibi olan 18 yaü×ndan büyük
herkese senede 5 Bin Dolara kadar katk×
verebilirler. Bunu Türkiye’de yaüayan
Amerikan vatandaü×, Green Card sahibi
kiüiler de yapabilir. Amerika’dakiler tabii
ki yapabilir.
Burada son bir önerim daha olacak.
Amerika’da yaüayan Türklerin baùl×
olduklar× kongre üyeleriyle gidip
tan×ümalar× bizim lobicilik çal×ümalar×m×z
aç×s×ndan çok önemli. Yani gidip
oraya bir Ermeni sorunu hakk×nda
uzun bir spiel vermenize gerek yok.
Ama gidip iüte “Ben, Türk’üm. Sizin
bölgenizde yaü×yorum.” veya “Sizin
bölgenizde üu kadar yat×r×m×m var. Bu
kadar kiüiye istihdam saùl×yorum.” gibi
bilgileri verdiùimizde o Kongre üyesi
bundan sonra önüne Türkiye’yle ilgili
veya Türklerin aleyhine bir tasar× geldiùinde “Bakal×m. Benim
seçim bölgemde Türkler de var. Onlara da bir dan×üay×m.”
diyecektir. Bunun önemini vurgulamak istiyorum. Teüekkür
ederim.
MEHMET ûúMûEK- Evet, çok teüekkür ediyorum. Mikrofonu
üuraya alal×m. Pozitif ayr×mc×l×k yap×yoruz gördüùünüz gibi,
Anayasa’y× deùiütirdik.
NúHAL MURADOøLU- Teüekkür ederim. Efendim, ben, Nihal
Muradoùlu, Arizona’dan.
Bütün söylenenleri çok büyük bir üevkle kabul ediyorum.
Eksik olan bir üey var ki; Oprah, egoizm için kitap yazd×,
yayd×. Beyefendi “Yararlanabilirsiniz, yararlanabilirsiniz”
dedi. Amerika’dan baüka Amerika yok, Amerika’dan önce
hepimizin bulunduùu yerlerde lobicilik deùil, advocacy
gruplar× olarak oradaki organizasyonlar× yaül×s×na, çocuùuna,
hastas×na yard×m edecek yerlerde çal×üman×z× rica ediyorum.
ve bir Türk kad×n× olarak emrediyorum. Çünkü bunu yapt×ù×n×z
zaman ancak siz kendinizi ortaya koyabileceksiniz. Ve bunu
öùrenip Türkiye’ye de gelebileceksiniz. Bunu baüka gruplar×n
eline b×rakacaks×n×z diye bir üey yok; Atatürkçüsünüz diye veya
baüka bir üeysiniz diye. Çok rica ediyorum; Amerika, almak
için diye gösterilen fakat vermekle fethedilen bir memlekettir.
60
Bunu hiçbir zaman unutmay×n.
Ve yapt×ù×n×z lobicilikle siz paran×zla
yanl×ül×ù× devam ettirme durumunda
kal×yorsunuz. Halbuki advocacy
grubunun ne olduùunu öùrenirseniz;
bir grup problemin ne olduùunu
öùrenip de bunun arkas×na çözümü için
dolaüacak olursan×z; Türkiye’nin de üu
anda advocacy grubuna ihtiyac× var.
Ve üstelik Arizona’ya gelmeniz laz×m.
Arizona’dan her geleni biz, oradaki
Chamber of Commerce’la ‘Pasifik,
Pasifik’ diye úngiliz’le atar×z Pasifik’e.
Pasifik’ten gidersiniz Çin’e, Çin’den
gidebileceksiniz Türk Cumhuriyetlerine.
Geriye göndermeyeceksiniz.
MEHMET ûúMûEK- Evet, diùer
arkadaülar×m×za da zaman b×rakal×m.
Heyecan×n×z için teüekkür ediyorum.
MURAT GÜZEL- Çok teüekkür ederim.
Ben, sadece formatla ilgili bir tavsiyede
bulunmak istiyorum, bu toplant×
format×yla ilgili.
úsmim, Murat Güzel. Amerika’n×n büyük
firmalar×na çoùunluk Türkiye’den
ve dünyan×n diùer ülkelerinden
hammadde saùl×yoruz, direk olaraktan.
Buradaki panelde konuümac×lar çok
deùerli ve yetenekli insanlar. ûöyle
bir format olsayd×, muhtemelen
daha verimli olabilirdi: Amerika’daki
temsilcilerden en az×ndan 5-6
kiüi seçilebilirdi. Sorunlar burada
anlat×labilirdi. Ondan sonra buradaki
deùerli panelistler sorulara cevap
verseydi daha iyi olurdu. Sorun olacak
biziz, büyüyecek olan biziz; onun için
önce bizlerin konuümas× laz×md×. Ama
biz önce panelimizi dinledik. Onun
yerine bu üekilde olsayd× muhtemelen,
Deùerli arkadaülar, tabii ki bu yap×lan
ilk kurultay deùil. úlgili kuruluü veya ilgili
Bakanl×k bu çerçevede düzenledi.
Ama bu önerinizi de eminim dikkate
alacaklar.
ûimdi, havada birçok el var. Fakat
gerçekten benden 12:00’de bitirmem
istendi. 12:00’de bitireceùim. Ama eùer
arzu ediyorsan×z, yani biz bitirdikten
sonra da sohbet devam edebilir.
Sadece üunu söyleyeyim: Ben, bundan
bir süre önce Amerika’dan gelen
dernek baükanlar×n×n bir k×sm×yla en
az×ndan, toplum liderleriyle bir araya
geldik. Bundan sonra da Amerika’ya
geldiùimizde sizleri dinlemek üzere, siz
deùerli arkadaülar×m×z× dinlemek üzere
bir araya gelebiliriz. Sizlere her zaman
için zaman ay×r×r×z. Zaman zaman
yolumuz düüüyor.
En son Santiago’dayken orada dernek
bile yok, ama 300-400 Türk vatandaü×m×z
vard×; onlar×n bir k×sm×yla bir araya
geldik. Sao Paulo’da ayn× üekilde,
Amerika’da da ayn× üekilde yapacaù×z.
Bu tür toplant×lar networking için çok
önemli. Önemli olan burada içinizdeki
her üeyi dökmenizden çok -tabii bunlar
da önemli ama- burada bir beyin
jimnastiùi, bir fikir jimnastiùi yapt×k. Güzel
de fikirler var. Ama mesele, buradaki
networkleri geliütirmemiz, etkileüim
içerisinde olmaya devam etmemiz,
deùerli arkadaülar.
Hepinize; gerek panelimize, gerekse
sizlere katk×lar×n×z için çok çok teüekkür
ediyorum. Sizlere iyi bir hafta sonu
diliyorum. Sayg×lar sunuyorum.
Bir de plaket verilecekmiü, ben plaket
verecekmiüim; evet.
SUNUCU- ûimdi, Say×n Bakan×m×z
konuümac×lar×m×za plaketlerini takdim
ediyor.
MEHMET ûúMûEK- Tamam, mesaj×n×z×
ald×m. Teüekkür ediyoruz.
61
DEúK
18 KASIM 2011
(Topkap× A-B Salonu)
Türk diasporas×n×n yapmas×
gerekenler
OTURUM BAûKANI : HAYATú YAZICI
T.C. GÜMRÜK VE TúCARET BAKANI
RAMAZAN ÇOKÇEVúK
T.C. Baübakanl×k Yurtd×ü× Türkler Ve Akraba
Topluluklar× Baükanl×ù× Kültürel Ve Sosyal
úliükiler Dairesi Baükan×
GAZú BúLGúN
T.C. Ekonomi Bakanl×ù× Bakü Baü Müüaviri
UøUR ÖZTÜRK
T.C. Ekonomi Bakanl×ù× Serbest Bölgeler
Yurtd×ü× Yat×r×m Ve Hizmetler Genel Müdürü
HALúL AKINCI
Türk Dili Konuüan Ülkeler úübirliùi Konseyi
Genel Sekreteri
ZEKú PúLGE
DTúK Avrasya Bölge Komitesi Baükan× (2009
– 2011) Kazakistan Türk úüadamlar× Derneùi
Baükan×
TUøRUL ERKúN
DEúK Yönetim Kurulu ve DEúK úcra Kurulu
Üyesi, Türk-Avrasya úü Konseyleri Baükan×
Avrasya Oturumu
62
OTURUM BAûKANI : HAYATú YAZICI
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakan×
vatandaülar×n×n kurmuü olduùu 3 bin 900
dernek var.
Deùerli Kat×l×mc×lar, program× üu üekilde icra
edeceùiz: Zaman planlamas× aç×s×ndan
biraz sarkma oldu. Ben, üimdi, önce Zeki
Pilge Bey’den bugüne kadar yap×lan
çal×ümalarla ilgili beü dakikal×k bir özet bilgi
rica edeceùim, ondan sonra ben k×sa bir
konuüma yapacaù×m.
Yurtd×ü×ndaki Türk Diasporas×n×n, küresel
hedefler doùrultusunda örgütlenmesi
laz×m. Çünkü biliyoruz ki; küçük gruplar×n, iyi
örgütlenmiü küçük gruplar×n, örgütlenmemiü
büyük topluluklar× yönettiùini hepimiz
biliyoruz. Bu manada DTúK’in önemi bir kez
daha çok iyi anlaü×l×yor.
Dört baül×k üzerinde müzakere edeceùiz.
Ama zaman planlamas× aç×s×ndan ben,
bu dört baül×ù× ayr× ayr× parçalayarak
deùil, dördünü birlikte takdim edeceùim.
Arkadaülar×m×zdan vereceùimiz süreler
içerisinde görüülerini rica edeceùim. Ve
toplant×m×z× bu üekilde planlayarak 11:50’de
bitireceùiz.
Geçtiùimiz iki y×ll×k süre içerisinde DTúK
Avrasya Bölge Baükan× olarak, Say×n
Bakan×m yapt×klar×m×zdan bahsetmemi
istedi. Ben yapt×klar×m×zdan daha çok
yapamad×klar×m×zdan bahsetmek istiyorum
izin verirseniz.
Bugün Cuma olmas× dolay×yla böyle s×k×ü×k
bir program icra edeceùiz. úfade ettiùim gibi
üimdi, bu program çerçevesinde Dünya Türk
úü Konseyi Bölge Komite Baükan× Say×n Zeki
Pilge’den bölgedeki çal×ümalar× özetlemesini
rica ediyorum. Buyurun, Say×n Zeki Pilge,
süreniz beü dakika.
ZEKú PúLGE DTúK Avrasya Bölge Komitesi
Baükan× (2009 – 2011) Kazakistan Türk
úüadamlar× Derneùi Baükan×
Say×n Bakan×m, Deùerli Baükanlar, deùerli
arkadaülar, Türk Diasporas×n×n seçkin
temsilcileri; öncelikle hepinize hoü geldiniz
diyor, sizlerle birlikte olmaktan duyduùum
mutluluùu ifade etmek istiyorum. Kurultay×n
hepimize hay×rl× olmas×n× temenni ediyorum.
Deùerli Arkadaülar,
Bu y×lki Kurultay×m×z×n slogan×: ‘Deùiüen
dünyada yükselen Türkiye’ ûüphesiz
yükselen Türkiye için d×ü Türklerin
koordinasyonu, dünkünden çok daha
fazla önem arz etmektedir. Yurtd×ü×ndaki
Türk Diasporas×ndan bahsediyoruz. Eskiden
‘diaspora’ deyince, korkard×k bu kelimeden.
Hâlbuki diaspora eski Yunancada; topraùa
ekilmiü tohum demektir. Bizler Türkiye’nin,
yükselen Türkiye’nin geleceùi için yurtd×ü×nda
topraùa ekilmiü tohumlar gibiyiz.
Kolay deùil, Türk Diasporas× deyince,
yurtd×ü×nda 6 milyona yak×n Türkiye
Cumhuriyeti vatandaü× var. Say×n
Baükan×m×z×n da ifade ettiùi gibi yurtd×ü×nda
en fazla vatandaü×na sahip 10. ülkeyiz. Kolay
deùil, yurtd×ü×nda Türk iü adamlar×n×n ve Türk
63
ûüphesiz DTúK, çok yeni bir kuruluü. Bu, ikinci
kurultay×m×z. Çat× organ olarak DTúK in
kuruluüu üüphesiz çok önemli. Ancak DTúK’in
yap×lanmas×yla ilgili olarak baz× eleütirilerim,
önerilerim var. Dün yapt×ù×m×z Bölge
Baükanlar× Komitesinde de ifade ettiùim baz×
düüüncelerimi, sizlerle paylaümak istiyorum.
DTúK’in kuruluü amaçlar×nda aynen üöyle
yaz×yor. Diyor ki: “Yurtd×ü×nda daù×n×k
örgütlenmiü, -alt×n× çiziyorum, daù×n×k
örgütlenmiü- olan baüar×l× giriüimci ruha
sahip Türk lobiciliùinin, daha etkin olmas×
için çaba gösteren, Türk giriüimcilerimizi ve
uluslararas× büyük güce sahip üirketlerde
karar mekanizmalar×n×n baü×ndaki Türk
profesyonelleri, tek çat× alt×nda toplamakt×r.
Devam ediyor, diyor ki: “DTúK, siyasi
düüüncelerin bir kenara b×rak×ld×ù× ve ortak
bir payda olan yurtd×ü×ndaki Türk vatandaü×
bilinci ile beü k×tada Türk iü dünyas×n×,
derneklerini vak×f ve benzeri iü dünyas×
örgütlerini tek bir çat× alt×nda toplamak
üzere, DEúK çat×s× alt×nda kurulmuü özel
amaçl× konseydir.”
ûimdi, DTúK’in kuruluü amac×na bakt×ù×m×zda,
buna hiçbir itiraz×m×z olamaz. Ancak
DTúK’in sadece iki y×lda bir bölgeden kalk×p
gelen, az say×daki iüadam×m×z×n kat×l×m×yla,
örgütlemesini tamamlamas× bana göre
mümkün deùil.
Önerim; her ülkede, her bölgede kurulmuü,
onlarca -3 bin 900; say× olarak ifade
ediyorum- iüadamlar×m×z×n kurmuü olduùu
dernekler var. DTúK, yap×lanmas×nda ve
organizasyonunda bu dernekleri muhatap
almal×, DTúK, bir çat× kuruluü olarak bu
dernekleri bir araya getirmeli; kuruluü
amac×nda da olduùu gibi. Ancak bizim,
sadece iki y×lda bir kurultayda bir araya gelerek, bu örgütlenmemizi
saùl×kl× bir üekilde tabana yaymam×z mümkün deùil.
Geçen y×lki ilk toplant×m×zda 79 kiüiydik, Avrasya Bölgesinden
kurultaya kat×lan. Bu defa da Avrasya Bölgesinden kurultaya kat×lan,
registry olmuü iü adam× say×m×z üu anda 104 tane. Ben biliyorum ki,
sadece Kazakistan’da 800 tane Türk firmas× var. Azerbaycan’da
ondan daha fazla, Rusya’da ondan daha fazla. En fazla d×ü
ticaretimizi gerçekleütirdiùimiz ülkelerden birisi Rusya ve en fazla d×ü
ticaret aç×ù× verdiùimiz ülkelerden birisi Rusya.
Maalesef bölgedeki iüadam× derneklerimizi, DTúK’in kuruluü
sözleümesinde ve tüzüùündeki maddelere uygun olmad×ù× için bir
araya getiremiyoruz. Sadece bireysel olarak yapt×ù×m×z çal×ümalarla,
bir sonuca varmam×z çok zor gözüküyor.
Ben, bu eleütiriyi yaparken, geçen iki y×ll×k süreç içerisinde
yapt×klar×m×zdan da birkaç cümleyle de olsa bahsetmek istiyorum.
Evet, Avrasya úü Konseyi olarak, Avrasya Bölge Komitesi olarak,
geçen iki y×ll×k süreç içerisinde, komite arkadaülar×m×zla, dört defa bir
araya gelme f×rsat×m×z oldu. Bu süreçte, deùerli Bakanlar×m×z×n da
kat×l×m× ile Moskova’da bir toplant×m×z oldu. Yine Azerbaycan’da bir
toplant×m×z oldu. Bu toplant×larda bölgenin Türkiye aç×s×ndan önemi
ve bölgeye olan d×ü ticaretimizin art×r×lmas× ve Avrasya deyince çok
64
büyük bir coùrafyadan bahsediyoruz, bu
ülkelerle olan yat×r×mlar×n, bu ülkelerde
olan Türk yat×r×mlar×n×n art×r×lmas×yla ilgili
çal×ümalar×m×z oldu.
Ancak DTúK, bu anlamda oldukça genç ve
yeni bir organizasyon. Yap×lan giriüimleri DTúK
ad×na, tüm bölge komiteleri ad×na takdir
ediyorum.
Ben, sözü çok fazla uzatmadan, teüekkür
ediyorum, sayg×lar sunuyorum.
HAYATú YAZICIDeùerli Kat×l×mc×lar,
Kurultay×n ismi; Dünya Türk Giriüimciler
Kurultay×. Dikkat ederseniz dört tane kavram
var içinde: “dünya, Türk, giriüimciler ve
kurultay”.
Art×k, evrensel düüünüyoruz. úü ve
iülemlere global olarak bak×yoruz
ve örgütlenmelerimizi, giriüimlerimizi
dünya ölçeùinde planl×yor ve bu plan
çerçevesinde vatandaülar×m×z×n, Türk
giriüimcilerinin bulunduklar× ülkede
gerçekten birlik ve bütünlüùümüzü
gözeterek Türkiye’nin dünya coùrafyas×nda
ve uluslararas× iliükilerde eriütiùi konumu
da dikkate almak suretiyle, hep birlikte
yürüyüüümüzü sürdürmek üzere bir kararl×l×k
gösteriyoruz.
Ve bu sözlerden sonra konuümama
baülarken, gerçekten, kat×l×mlar×n×z için
hepinize teüekkür ediyor ve hepiniz sayg×yla
selaml×yorum. Ve bu toplant×n×n, genel
olarak dünyada ve bizim oturumumuz
özelinde de Avrasya’da Türk Diasporas×n×n
ekonomik sosyal ve kültürel alanlarda
daha güçlü bir konuma gelmesinde önemli
katk×lar saùlamas×n× diliyorum.
Bugün, Türkiye’nin önemli ekonomik
aktör olarak içinde bulunduùu Avrasya
Bölgesi, 25 milyon km² alan× kapsayan bir
coùrafyada 310 milyondan fazla bir nüfusu
bar×nd×rmaktad×r. Zengin enerji kaynaklar×,
1,6 Trilyon Dolara yaklaüan toplam milli
geliri ve 1 Trilyon Dolar×n üzerindeki ticaret
hacmi ile Avrasya, büyük bir ekonomik güç
merkezini temsil etmektedir.
Avrasya Bölgesinde, Sovyetler Birliùi’nin
daù×lmas×yla ortaya ç×kan baù×ms×z
devletlerin planl× ekonomiden, pazar
ekonomisine geçme yolundaki yoùun
faaliyetlerine ve çabas×na üahit olmaktay×z.
Günümüzde bu ülkelerde mevcut olan
ekonomik sistem, iü yapma ortam× ve iü
kültürü, kendine özgü ve gerçekten zor
koüullara sahip.
Bu durum firmalar×m×z aç×s×ndan birçok
zorluùu da beraberinde getirmektedir.
Bununla birlikte sorunlar doùru yönetildiùi
takdirde bu ülke pazarlar×ndaki potansiyel
f×rsatlardan etkin bir üekilde yararlanma
imkân×m×z×n yolu aç×kt×r.
Gürcistan, K×rg×zistan, Moldovya ve Ukrayna
gibi ülkelerin Dünya Ticaret Örgütü’ne
üye olmas×; Rusya, Kazakistan ve Belarus
aras×nda, 1 Ocak 2010 tarihinde kurulan
Gümrük Birliùi Anlaümas× gibi giriüimleri
yak×ndan takip etmekteyiz.
Takdir edersiniz ki Türkiye, ekonomik ve
siyasi sorunlar×n yaüand×ù× bir coùrafyada,
kendi baü×na güvenlik ve refah içinde
asla olamaz. Nitekim, ülkemizin Avrasya
ülkeleriyle olan iliükileri Sovyetler Birliùi’nin
daù×lmas×ndan itibaren yükselen bir
seyir izlemiü ve izlemektedir. Bu ülkelerin
baù×ms×zl×klar×n× tan×yan ve diplomatik iliükiler
kuran ilk ülkelerden biri, Türkiye’dir. Bölge
ülkelerine ilk doùrudan uçak seferlerinin
baülat×lmas× konusunda aktif olarak
harekete geçen, övündüùümüz bir üirketimiz
olan Türk Hava Yollar×’d×r.
Avrasya ülkelerinde iü yapan Türk
müteüebbislerimiz, bu coùrafyada
özel sektörün üekillenmesine, modern iü
yapma kültürünün yerleümesine, yapt×klar×
uygulamalar×yla örnek olmakta, öncülük
yapmaktad×rlar.
Avrasya ülkeleriyle iliükilerimizi, en çarp×c×
biçimde d×ü ticaret hacmimizi ortaya
koymaktad×r. Ben, üimdi, zaman×n s×n×rl×
olmas× dolay×s×yla bu alanda rakamlarla
örnek vermekten, sarf× nazar etmek
istiyorum. Ama bir, iki örneùi de sizinle
paylaümak isterim.
1986 y×l×nda, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler
Birliùi ile d×ü ticaret hacmimiz 630 Milyon
Dolar iken; Avrasya ülkeleriyle olan ticaret
hacmimiz 2010’da yeniden art×ü eùilimine
girerek, -aradaki y×llar× atlayarak ifade
ediyorum- 42,2 Milyar Dolar ulaüm×üt×r.
Bunun yan×nda müteahhitlik hizmetlerine
gelince; Avrasya Bölgesi ile ekonomik
iliükilerimiz çerçevesinde, müteahhitlik
hizmetleri sektörüne de özellikle deùinmek
65
gerekirse, Türkiye Müteahhitler Birliùi verilerine göre, 1972-2010
y×llar× aras×ndaki dönemde gerçekleütirilen yurtd×ü× müteahhitlik
hizmetlerinin toplam tutar×, 187,7 Milyar Dolard×r. Ve bu rakam×n 85
Milyar Dolar× Avrasya Bölgelerinde hayata geçirilmiütir. Günümüzde
müteahhitlerimiz en fazla iü ald×klar× ülkeler, Avrasya ülkeleridir.
2010 y×l×nda üstlenilen projelerin yüzde 40’× Baù×ms×z Devletler
Topluluùu ülkelerinin pay×na düümüü, Türkmenistan, 4,5 milyar Dolarla,
yurtd×ü× müteahhitlik hizmetlerinde ilk s×ray× alm×üt×r. únüaat, teknik
müüavirlik ve müteahhitlik hizmetlerinin, bölgemiz baüta olmak üzere
tüm dünyada yüksek kalitede hizmet veren bir yap×ya kavuümas×
hükûmetimizin temel önceliùidir.
Bu çerçevede, 2010 y×l× yurtd×ü× müteahhitlik hizmetlerinin 22 Milyar
Dolara kadar ç×kan iü hacminin, 2023 y×l×nda 100 Milyar Dolara
yükselmesini hedeflemiü bulunduk.
Geliümiü ülke pazarlar×na girmeyi ve dünyan×n inüaat ve müteahhitlik
alan×ndaki ilk 225 firmas× aras×nda en az 40 firmam×z×n yer almas×n×
hedefliyoruz. Müüavirlik hizmetlerinde de Türk firmalar×n×n pay×n×n
artmas× yönünde çal×ümalar×m×z× sürdürüyoruz.
Deùerli Kat×l×mc×lar;
Avrasya bölgesinde hükûmet olarak faaliyetlerimizden de k×saca söz
etmek istiyorum.
Sürdürdüùümüz baüar×l× diplomatik iliükilerle vatandaülar×m×z×n birçok
ülkeye vizesiz giriülerini saùlad×k. Suriye, Pakistan, Arnavutluk, Ürdün,
Lübnan ve en son olarak Rusya ile yap×lan karü×l×kl× vize anlaümalar×yla
66
vatandaülar×m×za vize uygulamayan ülke
say×s×n× 90’a ç×kartm×ü bulunmaktay×z.
Özellikle, Rusya ve Gürcistan ile vizelerin
karü×l×kl× olarak kald×r×lmas×, siyasi ve ekonomik
iliükilerimize gerçekten yeni bir boyut katm×ü
bulunmaktad×r.
Türk Cumhuriyetleriyle vizeleri karü×l×kl× olarak
kald×rmaya, siyasi diyaloùu art×rmaya,
ticareti teüvik etmeye ve sivil toplum
örgütlerinin faaliyetlerini desteklemeye
devam edeceùiz.
Az önce de sözünü ettiùim Türk Hava Yollar×,
Türkiye’den vize istemeyen ülkelerin 30
kadar×na doùrudan uçuü düzenlemektedir.
Böylece iüadamlar×m×z hiçbir engel ile
karü×laümadan ve sadece pasaportlar×yla,
30’u aük×n ülkeye seyahat etme imkân×na
kavuümuü bulunmaktad×rlar.
Hedefimiz; yak×n ve uzak komüular×m×z×n
tamam×yla vizelerin kald×r×lmas×d×r. Bu
çerçevede Türkiye’nin Schengen vize
sistemine dâhil edilmesi için Avrupal×
muhataplar×m×z nezdindeki giriüimlerimizi de
sürdürmekteyiz.
2010 y×l×nda Yurtd×ü× Türkler ve Akraba
Topluluklar Baükanl×ù×’n× kurduk. Az önce
de aç×l×ü konuümas×nda Say×n Baükan, bu
konudaki hükûmetin çal×ümalar×n× k×saca
özetledi.
Baükanl×ù×n kurulmas×n×n, baüta Bat× Avrupa
olmak üzere, Amerika Birleüik Devletleri’nden
Avusturya’ya kadar geniü bir coùrafyada
yaüan vatandaülar×m×z ile tarihi ve kültürel
birlikteliùimiz olan soydaü ve akraba
topluluklar×n×n beklentilerini karü×lamak
ad×na son derece önemli iülev göreceùine
inanmaktay×z.
TúKA’y× hepimiz tan×yor ve biliyorsunuz. TúKA’y×
harekete geçirerek Ortadoùu, Kafkasya,
Asya ve Afrika’da; 23 ülkede onlarca
koordinasyon merkezi oluüturduk. Hükûmet
olarak Orta Asya Bölgesi, Türk Cumhuriyetleri
ve geniü Türk coùrafyas×yla iliükilerimize
büyük ivme kazand×rd×k.
úkili iliükiler, çok tarafl× toplant×lar, TúKA
yard×mlar×, Türk iüadamlar×yla sivil toplum
kuruluülar×n×n bölgedeki yat×r×mlar× ve
faaliyetleri, bu yeni dönemin önemli
bileüenleridir.
Bu dönemde Kuzey Irak Türkmenlerine,
K×r×m Tatarlar×na, Ah×ska Türklerine, Gagavuz
Türklerine, Afganistan Özbek Türkmenlerine,
67
Gürcistan, Azerbaycan ve Karakalpak
Türklerine, Moùolistan Kazaklar×na, Kosova
ve Makedonya Türklerine, Bat× Trakya ve
Bulgaristan Türklerine kalk×nma desteùi
verdik. Kültürel ve tarihi deùerlerin koruma
alt×na al×nmas×na da katk×da bulunduk
ve bu coùrafyada yer alan tarihi miras×n
restore edilmesi konusunda büyük kaynak
aktarmakta ve tarihi deùerleri yeniden
diriltmekteyiz.
Desteùimizle kurulan ve finanse etmeye
devam ettiùimiz K×rg×zistan’daki Manas
Üniversitesi ile Kazakistan’daki Ahmet
Yesevi Üniversitesi bu coùrafyada
gerçekleütirdiùimiz iki önemli eùitim
faaliyetidir.
Çok önemli bir diùer çal×üma olan
yüksek Düzeyli Stratejik úübirliùi Konseyi
uygulamas×n× da K×rg×zistan’×n ard×ndan
diùer Türk Cumhuriyetleri ile inüallah hayata
geçireceùiz.
Hepinizin bildiùi üzere Türkiye, yurtd×ü×nda
yaüayan Türklerin dayan×üma ve iübirliùi
içerisinde gönül birliùi ile hareket ettiùi
bir diasporay× oluüturma konusunda, son
y×llarda önemli mesafeler kat etmiütir. Güçlü
bir diasporan×n oluümas×, ülkemizin tüm
dünyada ekonomik ve sosyal etkinliùini
elbette ki, önemli ölçüde art×racakt×r.
Yurtd×ü×nda yaüayan Türklerin, Türkiye ile
baùlar×n× güçlendirmeleri, hem sermaye
kaynaklar×n×n ülkemize giriüini art×racak,
hem de sermaye sahiplerinin bulunduklar×
ülkelerde daha güçlü bir konuma
eriümelerine vesile olacakt×r.
Türkiye olarak yurtiçi ve yurtd×ü×ndaki
ekonomik iliüki ve etkileüim düzeyini
istediùimiz seviyeye ç×kard×ù×m×zda
yurtiçindeki giriüimcimiz yurtd×ü×nda f×rsatlarla,
yurtd×ü×ndaki giriüimcimiz ise yurtiçindeki
f×rsatlarla buluüacak ve böylelikle ekonomik
refah× art×rma imkân×na karü×l×kl× olarak sahip
olunacakt×r. Özellikle geliümiü ülkelerdeki
ileri teknoloji ürünü mal ve hizmetlerin bu
bölgelerdeki Türk varl×ù× yoluyla ülkemize
kolayca aktar×lmas× f×rsat× da bugünkünden
daha ileri seviyeye geliüecektir.
Öte yandan güçlü bir Türk Diasporas×,
ülkemizin tüm dünyadaki siyasal gücüne
de önemli katk× saùlayacakt×r. Yurtd×ü×nda
örgütlenmiü ve bulunduùu ülkelerde
ekonomik ve siyasal yapt×r×m gücüne sahip
bir Türk Diasporas×, sözde Ermeni soyk×r×m meselesi baüta olmak üzere,
Türk d×ü politikas×ndaki temel sorunlar×n d×ü dünya nezdinde Ermeni
ve Rum lobilerinin tasarrufuna b×rak×lmas× gibi olumsuz bir sonucu da
elbette ki ortadan kald×racakt×r.
Böylesi bir diasporan×n oluümas×, Türkiye olarak meüru ve hakl× bir
noktada bulunduùumuz birçok meselede tarihi gerçeklerin dünya
kamuoyuna doùru biçimde yans×t×lmas×na zemin haz×rlayacakt×r.
Tüm bu çal×ümalar× yaparken, hükûmet olarak göreve geldiùimizden
beri, Türkiye’nin, art×k bu büyük diasporay× güçlendirecek ad×mlar×
atmas× sorumluluùunu her zaman taü×d×k ve bu konuda gerçekten
içtenlikli bir biçimde çal×ümalar×m×z× sürdürüyor ve bu alanda çal×üma
yapan her kurum ve kuruluüa gücümüz ve imkân×m×z ölçüsünde katk×
vermekten asla kaç×nm×yoruz.
Amac×m×z; dünya üzerindeki Türk varl×ù×n×n örgülü, birbirinden
haberdar ve iübirliùi içerisinde çal×üan, bulunduùu ülkelerde
siyasal ve ekonomik aç×lardan hükûmetlere bask× arac× olma
iülevi gören, yurtiçi ve yurtd×ü× ekonomik f×rsatlar×n fark×nda olan ve
bunlar× maksimize etme amac× güden bir diasporaya dönüümesini
saùlamakt×r.
Bugünkü toplant× ve bu yöndeki sivil ve özel giriüimler, çal×ümalar×m×za
ivme kazand×ran ve bizi güçlendiren unsurlard×r.
Hepinize, beni dinlediùiniz için bir kez daha teüekkür ediyorum.
68
Bu toplant×n×n, önce dünyaya ve özelde
de Avrasya Bölgesine, burada yer alan
Türk müteüebbislerin daha güçlü hale
gelmelerine imkân saùlamas×n× diliyor,
hepinizi tekrar sayg×yla selaml×yorum.
doùru gidelim.
Ramazan Çokçevik Bey. Her konuümac×
arkadaü×m kayda geçmesi için ismini de
söylerse iyi olur.
RAMAZAN ÇOKÇEVúK- Yurtd×ü× Türkler ve
Akraba Topluluklar Baükanl×ù× Kültürel ve
Sosyal úliükiler Dairesi Baükan×
Dört konu, dört baül×k alt×nda müzakere
edeceùiz. Ben, bu dört konuyu okuyarak
sizlerle paylaüay×m. Bunlar×n ayr× ayr× deùil,
birlikte müzakeresini sürdürelim.
Baül×klar× okuduktan sonra bu konuda
görüülerini ifade edecek olan arkadaülar×ma
söz vereceùim. Yap×lan planlamaya göre
her konuyla alakal×, ikiüer dakika planlama
yap×lm×üt×. Bunu, üimdi, beüer dakikada, dört
baül×ù× beüer dakika içerisinde özetlemelerini
rica edeceùim.
Oturumun birinci konu baül×ù×: Türk
Diasporas×n×n ekonomik varl×ù×n×n
güçlendirilmesi. Bu baül×k alt×nda;
diasporan×n bulunduklar× ülkelerde daha
etkin olabilmesi için, ekonomik güçleri
nas×l art×r×labilir? Diaspora üyeleri aras×nda
ticaret nas×l canland×r×labilir? Diasporadaki
giriüimcilerin finansman×na eriüimi nas×l
art×r×labilir? Birinci baül×k, bu.
úkinci baül×k: Türklerin yaüad×klar× ülkelere
entegrasyonunun güçlendirilmesi. Bu
baül×k alt×nda; Türk Diasporas×n×n yaüad×ù×
ülkeye ve topluma entegrasyonu nas×l
güçlendirilebilir? Türk diasporas×n×n beüeri
sermayesini art×rmak için neler yap×labilir?
Üçüncü baül×k: Türk Diasporas×n×n etkin bir
üekilde örgütlenmesi ve güçlü bir Türkiye
lobisi yapabilmesi için Türk Diasporas× nas×l
daha etkin bir üekilde örgütlenip Türkiye
lobisi yapabilir? Etkin Türkiye lobisi için
diaspora- anavatan baùlant×s×, nas×l tesis
edilebilir? Türk sivil toplum kuruluülar× aras×nda
etkin koordinasyon nas×l saùlanabilir?”
Dördüncü baül×k: ‘Türk Diasporas×n×n
anavatan ile etkileüimin güçlendirilmesi’
baül×ù× alt×nda, Türk Diasporas× ile anavatan
aras×nda etkin bir iübirliùi nas×l tesis
edilebilir? Diaspora üyeleri Türkiye’nin ulusal
hedeflerine ve ekonomik kalk×nmas×na nas×l
bir katk× saùlayabilir?
Evet, bu dört baül×ù× müzakere edeceùiz. Bu
konuyla alakal× arkadaülar×m×z×n görüülerini
alacaù×m.
Ben hemen baütan baülay×m. Ramazan
Çokçevik’den baülay×m. Böyle bu tarafa
69
Say×n Bakan×m×z ve aç×l×ü konuümas×nda
da Say×n Baükan×m×z×n ifade ettiùi konular,
gayet netti ve konuya girizgâh olarak da
gayet anlaml×yd× bence.
Ben, bu dört baül×kla ilgili olarak, belki Türk
Diasporas×n×n 50 y×l sonra geldiùi noktada,
kurumsallaümas× ad×na at×lm×ü olan en
önemli ad×mlardan birisi olarak, belki
Baükanl×ù×m×z×n kurulmas×yla beraber gelinen
noktay× ifade etmek istiyorum.
Bu, biraz önce Say×n Bakan×m×z×n ifade
ettiùi dört ana baül×k, Baükanl×ù×m×z×n görev
alanlar×nda, özellikle ekonomik boyutu biraz
daha birçok Bakanl×kla da iliükilendirerek
bir kenara koyarsak, temel amaçlar×yla
örtüüen noktada ve Baükanl×ù×m×z×n; ben, o
anlamda belki bir üeyler söylemekte fayda
mülahaza ediyorum.
Bu çerçevede üreticiye çözümler için
oluüturulmuü teükilat×m×zda belli kurullar
var. Dört amaca yönelik daireden, üç
ana koordinasyon kurulu var. Yurtd×ü×
Vatandaülar Dan×üma Kurulu; diasporadan
temsilcilerle ve sivil toplum kuruluülar×
temsilcileri ve ilgili paydaü kuruluülarla
oluüan bir kurulla bu noktada belli tespitleri
yapmak, bu tespitleri belli stratejiler haline
getirerek, Türkiye’nin diaspora aç×s×ndan
bulunduùu noktay× tespit ederek, k×sa, orta,
uzun vadeli eylem ad×mlar×, eylem planlar×n×
oluüturarak 2023’te, 2050’de nerede
olacaù×na dair belli hedefleri koyarak,
bunlar× tüm paydaülarla geri beslemesini
alarak koordine etme misyonuyla, tabiri
caizse bu ivmeyi ve dinamizmi tespit
ederek, bu birçok farkl× kuruluüun faaliyetinin
izlenmesi ve ayn× hedefe beraber
yürütülmesinin saùlanmas×n× saùlamak için
oluüturulmuü bir kurul.
Bir diùer kurulumuz, bu hizmeti biraz da
soydaü, akraba topluluklar çerçevesinde
yine kurullarla, yine koordinasyonla
yapmaya çal×üacak. Bu kurullar, bu dört
temel iülevin belki de kamu, hükûmet siyasi
ayaù×yla beraber bürokratik ayaù×n×, sivil ayaù×n× bir araya getirecek
ve bunun sürekliliùini ve takibini saùlayacak bir kurul çal×ümas×. Ben,
bürokratik aç×dan, bizim baükanl×ù×m×z aç×s×ndan, önemli bir çerçeve
oluüturacaù×n× düüünüyorum. Bu vesile ile sayg×lar×m× yinelemek
istiyorum.
HAYATú YAZICI- Peki, teüekkür ediyorum.
ûimdi de söz s×ras× Say×n Gazi Bilgin’de. Buyurun Say×n Bilgin.
GAZú BúLGúN- T.C Ekonomi Bakanl×ù× Bakü Baü Müüaviri
Efendim, eùer izniniz olursa ben, görevim gereùi biraz da
Azerbaycan’×n Kafkasya merkezinin hem diaspora anlam×nda
hem de bizim oradaki ekonomik ve ticari varl×ù×m×z anlam×nda
deùerlendirmelerde bulunmak istiyorum.
Deùerli arkadaülar, deùerli dinleyenler;
Ben, üç y×la yak×nd×r Azerbaycan’da Büyükelçilikte Ticaret Baü
Müüaviri olarak görevime devam ediyorum.
Biz, kardeü ve dost Azerbaycan’da, gerek orada mukim, yerleüik
iüadamlar×m×z olarak, gerekse Türkiye’den Azerbaycan’a ticaret
yapan iüadamlar×m×z olarak kendimizi Azerbaycan’×n bir parças×
olarak deùerlendiriyoruz. Dolay×s×yla, hem Azerbaycan’×n iktisadi
inkiüaf×nda ciddi anlamda rol alm×ü durumday×z, hem de kardeü
halkla birlikte gelecekte oluüturacaù×m×z diaspora için çal×ümal×y×z.
Burada bir üeyi ifade etmek isterim. Azerbaycan Cumhurbaükan×
Say×n úlham Aliyev’in bir sözü var. Der ki: “Bir milletin iki diasporas×
olmaz” der. Dolay×s×yla, Avrasya’n×n merkezinde Azerbaycan’da,
esas×nda geleceùe yönelik ve bir millet olan iki halk×n bu anlamda
da bir fikir birliùi oluüturma yönünde de ciddi ad×mlar att×ù×n×
görüyorum.
Biz, 700 civar×nda Türk firmas× olarak Azerbaycan’da faaliyet
gösteriyoruz. 25 bin kiüilik istihdam yaratt×ù×m×z× biliyoruz. 6,5 Milyar
Dolarl×k ihale al×nm×ü; bu, 2003 ve 2011 y×llar× aras×ndaki deùerdir.
Yine, Azerbaycan’a önemli miktarda Türkiye Petrolleri Anonim
Ortakl×ù×’ndan olmak üzere 3,2 milyar dolarl×k yat×r×m yap×lm×üt×r.
6,5 Dolarl×k da doùrudan yat×r×m× olan bir ülkeyiz. Dolay×s×yla,
Azerbaycan’×n hem neft sektöründe -Azerbaycan’daki ifadesi ile-,
enerji ve gaz sektöründe hem de onun d×ü×ndaki sektörlerde de ciddi
olarak varl×ù×m×z× hissettiren bir ülkeyiz. Bundan Azerbaycan yönetimi
de son derece memnun, Azerbaycan halk× da üirketlerimizin ve
insan×m×z×n Azerbaycan’da bulunmas×ndan son derece mutlu.
Biz Azerbaycan’la bir millet, iki devletiz dedik. Burada dil, kültür ve
tarih birliùimiz; bizim, hem bugünümüzü oluüturmam×za, hem de
geleceùimize, daha derin iktisadi entegrasyona gitmemize geniü
f×rsat veren bir ortam var. Ortak ç×karlar×m×z var. Bu ortak ç×karlar×m×z;
siyasi ç×karlar×m×z da bunun içerisindendir, ekonomik ç×karlar×m×z da
bunun içerisindedir. Dolay×s×yla ortak ç×karlar×m×z×n bizim daha s×k×
birlikte çal×ümam×z× gerektirdiùini düüünüyoruz ve Azerbaycan’da da
bu isteùin olduùunu görüyoruz.
Artan ticaret hacmimiz: Azerbaycan’×n hali haz×rdaki ithalat×ndan
70
yüzde 13 oran×nda pay al×yoruz. Rusya
Federasyonu’ndan sonra, ikinci ülke
durumunday×z. Azerbaycan halk×n×n 100
y×l× aük×n süredir Ruslarla birlikte yaüad×ù×n×
ve bir tüketme geleneùini al×ükanl×klar×n× da
hesaba katt×ù×m×zda biz, h×zl× bir geliüme
içerisindeyiz. Ümit ediyorum ki, önümüzdeki
birkaç y×l içerisinde de birinci ülke
olabileceùiz.
Yaln×z burada bir dezavantaj×m×z var.
Azerbaycan’×n Rusya ve birkaç BDT ülkesiyle
imzalad×ù× Serbest Ticaret Anlaümas×, tabii
orda bir avantaj yaratmaktad×r. Ümit
ediyoruz ki, biz de benzeri bir anlaümay×
Azerbaycan ile akdedeceùiz; bu
konuda tekliflerimiz var. Baübakan×m×z×n
ve hükûmetimizin bu konudaki giriüimlerini
biliyoruz.
Yaln×z yine memnuniyet verici bir üey; son
oluüturulan bu serbest ticaret bölgesinde
Azerbaycan, imza koymad×. Dolay×s×yla, bu
oluüumun d×ü×nda kald×. Azerbaycan’×n esas
niyeti, Avrupa kurumlar×yla entegre olmak,
hem enerjisini, hem iktisadi hayat×n× Avrupa
kurumlar×na ve normlar×na taü×mak.
Azerbaycan, bir geçiü ülkesi, bir geçiü
ekonomisi. Tabiî ki kendine mahsus s×k×nt×lar×
da var. Ama biz, bizim insan×m×z onu s×k×nt×
olarak deùerlendirmiyoruz ve o s×k×nt×lar×n
aü×lmas×nda da Azerbaycan’la, gerek
devlet idaresiyle, gerek sivil toplumla iübirliùi
yaparak, o s×k×nt×lar× da müütereken aü×yoruz.
Bizim Azerbaycan’la ciddi ölçüde eùitim
iübirliùimiz var. Bütün bunlar×, diasporan×n
esas×nda alt yap×s×n× oluüturan unsurlar olarak
ifade etmek istiyorum, Say×n Bakan×m.
Azerbaycan’da 4 bin civar×nda Türk öùrenci
eùitim görüyor. Mezun olanlar×n önemli
bir k×sm× da Azerbaycan’da iü kuruyor,
iüadam× oluyor. Aran×zda üu anda bulunan
arkadaülar×m×z var, ben onlar× görüyorum.
Yine ayn× üekilde Azerbaycanl× çocuklar×m×z,
ülkemizde eùitim görüyor. Onlar×n da
ülkemizde iü kurduklar×n× görüyoruz, onu da
biliyoruz.
Son imzalanan Stratejik úübirliùi Anlaümas×
-ki bunun ilk toplant×s× úzmir’de yap×ld×; Say×n
Baübakan×m×z×n ve Cumhurbaükan×n×n, úlham
Aliyev’in önderliùinde, baükanl×klar×nda- ve
bunun çok önemli bir geliümesi olarak da
PETKúM’de temeli at×lan, 5 Milyar Dolarl×k
bir yat×r×m; bu, ülkemize hem istihdam
olarak, hem katma deùer olarak, hem de
71
Türkiye’nin ihtiyaç duyduùu ara mal× girdisi
olarak, önemli f×rsatlar yaratacakt×r.
Azerbaycan, malum olduùu üzere tarihi
úpek Yolunun ana güzergâhlar×ndan birisi.
Bu güzergâh, esas×nda bugün de geçerlidir.
Hem enerji koridorlar× bak×m×ndan, hem
de doùudan bat×ya eriüim bak×m×ndan
oldukça önemli bir konuma sahiptir ki rayl×
sistemde ústanbul’dan Bakü’ye, oradan
doùuya, Pekin’e kadar uzanacakt×r. Bunun
da 2013 y×l×nda aç×lacaù×n× biliyoruz. Bu,
bizim ihracatç×m×z için de çok ciddi f×rsat
yaratacakt×r.
Hazar Havzas×, bizim ekonomik geliümemiz
aç×s×ndan, diùer Türk devletlerine eriüim
aç×s×ndan ve Güney Rusya’daki özerk
cumhuriyetlere eriüim aç×s×ndan da
son derece önemlidir. úüadamlar×m×z×
Azerbaycan’× bir lojistik merkez olarak
düüünerek yat×r×mlar×n×, iliükilerini o anlamda
deùerlendirmeye davet ediyorum. Sadece
ticaret yapan deùil, bu anlamda da bir
lojistik merkezi oluüturarak daha geniü
perspektiften bölge ülkeleriyle de iliüki
kurmalar×n× tavsiye ediyorum.
Bir üey daha tavsiye ediyorum. Lütfen,
her baülang×çta bizi aray×n mutlaka.
Müüavirliùimizle temasa geçin ki olabilecek
baz× yanl×ülar× -mümkündür- bizim düzeltme
f×rsat×m×z olacakt×r.
Burada diaspora ile ilgili de bir iki ifadede
bulunmak istiyorum. Tabii diaspora,
esas itibar× itibariyle ortak anlay×ü×, ortak
bir vizyonu oluüturman×n sonucudur ve
Ermeni’nin bir sözde soyk×r×m×, Yahudi’nin
bir Filistin iddias×ndan kaynaklanan ciddi bir
diaspora geleneùi oluüturulmuütur.
Bizim bu anlamda Türkiye olarak önümüze
koymam×z gereken vizyonumuz ne olmal×d×r;
belki oradan baülamak gerekir diye
düüünüyorum. 2023 hedeflerimiz, buna
bir temel teükil edebilir mi; onun üzerinde
düüünmek laz×m. Belki buraya kat×lan
iüadamlar×m×zla ilgili üimdi olmasa dahi,
elektronik ortamda bir anket çal×ümas×
yaparak bu birlikteliùi bu iü birliùini nas×l
saùlayabiliriz; onun biraz üzerinde durmak
laz×m diye düüünüyorum.
Asl×nda bizim f×rsat×m×z var. Dünyan×n her
taraf×na yay×lm×ü insanlar×z. Uydu sistemimiz
var ve dünyan×n her taraf×na Türkçeyi
ulaüt×r×yoruz. Bu, çok ciddi f×rsat bizim için.
HAYATú YAZICI- Çok teüekkür ediyorum. Burada arkadaülar×m×z
görüülerini ifade ettikten sonra sizlerden de soru olarak veyahut katk×
yapmak suretiyle toplant×y× interaktif hale getireceùiz, zaman×m×z
elverdiùi oranda.
ûimdi söz, Say×n Uùur Öztürk’ün. Buyurun
UøUR ÖZTÜRK- T.C. Ekonomi Bakanl×ù× Serbest Bölgeler Yurtd×ü×
Yat×r×m ve Hizmetler Genel Müdürü
Teüekkür ederim Say×n Bakan.
Say×n Bakan×m, Deùerli Kat×l×mc×lar; sizleri sayg×yla selaml×yor ve
düzenlenen bu müstesna organizasyonda yer almaktan duyduùum
memnuniyeti ifade ederek, sözlerime baülamak istiyorum.
23 milyon km² yüz ölçümü ve 350 milyon nüfusa sahip olan Avrasya
coùrafyas×, dünyan×n en önemli enerji havzalar×ndan -sizlerin de
malumunuz- birini teükil etmekte. Dünya petrol rezervlerinin yüzde
10’nun, doùalgaz rezervlerinin yüzde 32’sinin bu coùrafyada
bulunduùu ve dünya enerji fiyatlar×n×n h×zla yükselmesi ile y×ll×k
ortalama yüzde 10 düzeyinde gerçekleüen büyüme h×z× Avrasya’n×n
dünyan×n en önemli ekonomi ve ticaret merkezleri biri olma yolunda
süratle ilerlemesini saùlamaktad×r.
Nitekim bölgeye, son 15 y×l içinde baüta çeüitli sektörlerde 250 Milyar
Dolar×n üzerinde doùrudan yabanc× sermaye ak×ü× gerçekleümesi
bölgenin ekonomik ve stratejik önemini perçinlemektedir.
1991 y×l×nda baù×ms×zl×klar×n× ilan etmeleri ile birlikte, baüta ortak tarih
ve kültür birliùine sahip olduùumuz Türk Cumhuriyetleri olmak üzere,
yeni dönemin aktörlerini ilk tan×yan ülke olan Türkiye, Avrasya ülkeleri
ile her alanda yoùun bir iü birliùi baülatm×üt×r.
Ülkemizin, Avrasya ülkelerine yönelik olarak geliütirdiùi ticari ve
ekonomik iü birliùi stratejisinin temelini, sahip olunan kaynaklar×n
ortak fayda temelinde kullan×lacaù× politikalar×n oluüturulmas×, üretim
paylaü×m stratejileri geliütirilerek, rekabet ortam×ndan çok boyutlu
iü birliùi temelinde ortakl×klar kurulmas× sürecine geçiüin saùlanmas×
oluüturmaktad×r.
Tüm bu geliümelerin sonucunda 1992 y×l×nda 2 Milyar Dolar×n alt×nda
olan Türkiye-Avrasya d×ü ticaret hacmi, 2010 y×l× sonunda 42 Milyar
Dolara yaklaüm×ü, bu geniü coùrafyan×n dört bir yan×nda inüa edilmiü
otel hastane, iü merkezi, yol, köprü gibi birçok prestij projesi de Türk
müteahhitleri taraf×ndan gerçekleütirilmiütir.
2011 y×l× Ekim ay× sonu itibar×yla müteahhitlerimizin bu coùrafyada
üstlendiùi projelerin toplam deùeri, 88,9 Milyar Dolara ulaüm×ü,
Türkiye, art×k bu bölgede müteahhitlik alan×nda bir marka haline
gelmiütir. Ancak sadece müteahhitlik deùil. Yat×r×mlara bakt×ù×m×zda
da tekstil, konfeksiyon, g×da, turizm, iletiüim, maùazac×l×k, eùitim,
müteahhitliùe paralel inüaat malzemeleri, mobilya, bankac×l×k,
elektronik gibi pek çok sektörde, toplam deùeri 10 Milyar Dolar×n
üzerinde yat×r×m gerçekleütirildiùini yine görmekteyiz.
úüadamlar×m×z bulunduklar× ülkelerde katma deùer üreterek, istihdam
saùlayarak, vergi ödeyerek bu ülkelerin ekonomik geliüimine katk×da
bulunmaktad×rlar.
Türk Diasporas×, akrabal×k derecesinde yak×n olduùumuz Avrasya
72
coùrafyas×nda bizim için en önemli kuvvet
çarpanlar×m×zdan bir tanesidir. Hedefimiz
ise, sat×n alma güçleri sürekli olarak artan ve
rekor seviyelerdeki enerji fiyatlar×yla önemli
mali güce kavuüan Avrasya coùrafyas×n×n
sunduùu f×rsatlar× deùerlendirmek ve
Türkiye’yi orada yerleüik iüadamlar×m×z×n
da katk×s×yla birer Avrasya kaplan× haline
getirmektir.
Avrasya’daki ekonomik varl×ù×m×z×n
güçlendirilmesi ve bu coùrafyada sunulan
imkânlardan yararlan×lmas×na yönelik
Ekonomi Bakanl×ù× olarak çal×ümalar×m×z
esas itibar× ile orada yerleüik iü adamlar×m×z×n
ekonomik aç×dan güçlendirilmesine de
doùrudan katk× saùlamaktad×r.
Bu noktada ben, bu çal×ümam×z×n dört
ana baül×ù×n× teükil eden hususlarla alakal×
görüülerimi, sizlerle paylaümak istiyorum.
Türk Diasporas×n×n ekonomik varl×ù×n× nas×l
güçlendirebiliriz; noktas×nda iki konuda
deùiüim saùlanmas×, istenilen sonuçlar×
elde etmemizi saùlayabilecektir. Öncelikle
diaspora mensuplar× yaln×zca ticaret erbab×
olmamal× ve üretime de el atmal×d×rlar.
Diaspora mensuplar×, hem anavatan×nda
hem de yurtd×ü×nda üretici s×fat×n× elde
etmelidirler. Üreten, ayn× zamanda küresel
düüünebilmelidir. Dünyan×n gidiüat×na ayak
uydurmuü, kendini yeni koüullara haz×rlam×ü
diaspora fertleri bu hedefe ulaüacak, güçlü
bir ekonomik birikimi elde edeceklerdir.
Öte yandan bugün diasporam×z× ekonomik
anlamda kârl× k×lacak olan da alelade
bir üretim deùildir, takdir edersiniz.
Bugün refah ve zenginlik yaln×z üreterek
deùil, markalaüarak elde edilmektedir.
Bu bak×mdan markalaümaya paralel
olarak, inovasyon da önemli bir hadisedir.
Yenileüerek bu deùiüime ayak uydurma,
h×zla deùiüen tüketici taleplerini karü×lama
daha da güçlenmenin yoludur.
Türk Diasporas×n×n yaüad×ù× ülkeye ve
topluma entegrasyonunu güçlendirmek
ve sosyal sermayesini art×rmak için neler
yap×labilir: Entegrasyonun baüar×ya ulaümas×
için bir arada yaüama iradesinin güçlü
bir biçimde ortaya konmas× ve bir arada
yaüaman×n her kesimin aç×k ve dürüstçe
kabulü gerekmektedir, takdir edersiniz. Bu
çerçevede bak×ld×ù×nda bir arada yaüama
iradesinin en önemli göstergelerinden birisi
de toplumun geleceùine birlikte karar
verilmesidir. Bu kapsamda entegrasyon
73
sürecinin saùl×kl× biçimde yürümesi, ülkenin
karar mekanizmalar×nda yer alabilen
fertlerin varl×ù×yla, doùru orant×l×d×r. Siyasetin
hem Türk kökenli vatandaülar×n haklar×n×
savunmas×, yaüam üartlar×n×n daha iyiye
kavuüturulmas×nda, hem de entegrasyonla
topluma kendini kabul ettirmede büyük
faydalar× da bulunmaktad×r. Bu çerçevede
yurt d×ü×ndaki bulunduklar× ülkenin kaderine
sahip ç×kt×klar×n× göstermek entegrasyonu
h×zland×racak önemli bir vas×tad×r.
Sosyal sermayenin art×r×lmas×, doùrudan
insan niteliùini zenginleütirmek demektir.
Bu kapsamda hem eùitimin, hem de
tecrübenin bileükesinde insan×m×za en
iyi bilgi kaynaklar×n×n sunulmas×yla, bu
kaynaklarla donanmas× ve tecrübelerle
s×nanmas×yla sosyal sermayemiz artacakt×r.
Ancak bu noktada unutulmamal×d×r ki sosyal
sermayenin zenginleümesi, her üeyden
önce bir vizyon meselesidir. Dünyaya geniü
bir çerçeveden bakabilmenin, dünyada
yaüanan deùiüimlere hâkim olabilmenin ve
bunlar× takip edebilmenin bir sonucudur.
Ekonomik varl×ù× ve sosyal sermayesi
artan Türk Diasporas×, nas×l etkin bir üekilde
örgütlenip, Türkiye lobisi yapabilir: Ekonomik
varl×ù×n× ve sosyal sermayesi art×rm×ü bir
diasporas×n×n etkin bir biçimde lobicilik
faaliyetlerine kat×labilmesi için kamuoyunun
hem ülkemizde, hem de bulunduklar×
ülkelerde etkileme gücüne sahip olmas×
gerektiùi aç×kt×r. Bu da Türk Diasporas×n×n
örgütlü hareket edebilme yeteneùinin
ve toplumlar× sürükleyen kanaat
önderlerinin yönlendirebilme yetenekleriyle
iliükilidir. Türk Diasporas× her bir alanda
örgütlenmeli, kendi haklar×n× ve ç×karlar×n×
anavatan×n ç×karlar×yla savunabileceùi
sivil toplum örgütleri kurmal×, var olanlar×
da güçlendirmelidir. Bu aç×dan hem ülke
ölçeùinde, hem k×talar ölçeùinde, hem de
küresel ölçekte hareket edebilen yap×lara
ihtiyaç duyulmaktad×r.
Bu noktada Türk Diasporas×n×n ana vatanla
iliükisi nas×l güçlendirilebilir: Kanaatimce,
özetle iki yolu bulunmaktad×r. ... dikkat
göstermek, ticaretin birleütirici niteliùini
azami bir biçimde kullanmakt×r. Öte
yandan kurumsal yap×lar×n bugün hem
sivil toplum ve meslek örgütleriyle, hem de
kamu kesimi ile diyalog içinde bulunmas×,
yine bizler için çok mühimdir. Bu diyalogla
geliüecek istiüareler, hem etkileüimi verimli
k×lacak, hem de beraber hareket etme
imkân×m×z× art×racakt×r. Elbette burada anavatan önderliùinde ve
yönlendiriciliùinde daha fazla mesafe katedilebileceùi aç×kt×r.
ûimdi yurtd×ü×nda yerleüik iü adamlar×m×z, bizim için birer fahri
ticaret müüaviri, ticaret ataüesi olarak görev yapmaktad×rlar;
bizim inanc×m×za göre. Ekonomi Bakanl×ù× olarak dünyan×n
hemen her yerinde yerleüik müteüebbüslerimizin bize ilettikleri
bilgilerden yararlanmaktay×z; müteahhitlik, lojistik önde olmak
üzere. Bakanl×ù×m×z ve yurtd×ü× teükilat×m×z, yurtd×ü×nda yerleüik iü
adamlar×m×z×n karü×laüt×klar× sorunlar× çözmek için de etkin olarak
çaba sarf etmektedirler.
Bununla birlikte bu bilgi ak×ü×n×n tek tarafl× deùil, karü×l×kl× olarak
gerçekleütirilmesi, Türkiye’nin ekonomik, siyasi, kültürel hedefleri
konusunda diasporam×z×n düzenli olarak bilgilendirilmesi, onlar×n
da bu hedefler doùrultusunda faaliyette bulunmalar×n× ve
çal×ümalar×m×zda bir sinerjinin yakalanmas×n× saùlayacakt×r. Zira
Türkiye’nin yaln×z Avrasya coùrafyas×na yönelik deùil, küresel ekomik
ç×karlar× da gerek anavatanda yerleüik müteüebbislerimizin, gerek
diasporam×z×n etkin bir rol oynamas×n×, birbirleri ile saùlam bir güç
birliùini yakalamalar×n× gerektirmektedir.
2023 y×l×nda 2 Trilyon Dolar milli gelire, 500 Milyar Dolar ihracata
ulaüm×ü dünyan×n en büyük 10 ekonomisinden biri haline gelmiü
küresel bir güç olan Türkiye, ancak bu sinerjinin yakalanmas× ile takdir
edersiniz ki mümkün olabilecektir.
Say×n Bakan×m, deùerli kat×l×mc×lar; sözlerime son verirken sizleri
sayg×yla selaml×yor ve bu müstesna organizasyonun Türkiye’nin güçlü
yar×nlar× için baüar×l× bir ad×m teükil etmesini diliyorum. Sayg×lar×mla.
HAYATú YAZICI- Çok teüekkür ediyorum. ûimdi söz, Say×n Halil
Ak×nc×’n×n. Buyurun, Say×n Ak×nc×.
HALúL AKINCI- Türk Konseyi Genel Sekreteri
Say×n Bakan×m, Deùerli Kat×l×mc×lar; ben, Türk Konseyi Genel Sekreteri
olarak Türk dünyas×n×n entegrasyonu üzerinde durmak istiyorum.
Biliyorsunuz, 1991 y×l×nda yeni baù×ms×z Türk devletlerinin ortaya
ç×kmas×ndan sonra Türk semineri süreci baülad×. 1992 y×l×nda
Ankara süreci ile baülayan bu faaliyet, 2010 y×l×nda ústanbul
Zirvesi’nde 10. toplant×s×n× yapt×. Ama bundan önce 2009 y×l×nda,
Nahcivan’da yap×lan 9. zirvede, bir Türkçe Konuüan Devletler úü
Birliùi Konseyi kurulmas× kararlaüt×r×ld×. Bu konuda söz ön alan devlet
baükan× Nursultan Nazarbayev’di. Daha önce de söyledikleri üu,
Antalya zirvesinde; “Art×k üimdiye kadar çok konuütuk, bundan
sonra bir iü yapal×m. Bizim ald×ù×m×z kararlar× takip edecek ve yeni
Türk dünyas×n×n entegrasyonu için yeni faaliyeler öngörecek bir
sekretarya kural×m.” dedi. 16 Eylül 2010 tarihinde de bu sekretarya
ústanbul’da kuruldu. Ben de Moskova’daki görevimden ayr×ld×ktan
sonra bu göreve seçildim.
Bir y×l içinde ne yapt×k: Bir kere kanalize etmek laz×m bu
faaliyetleri. Daha evvelki bildirileri hat×rlarsan×z -yahut zirvelerde
haz×r bulunanlar da var veyahut zirvelerin bulunduùu üehirlerde
olup da bu zirvelerden haberdar olan aran×zda var, biliyorumkonuüuluyordu, her konuda bir tak×m kararlar al×n×yordu; fakat bu
74
kararlar×n uygulanma mekanizmas× yoktu.
Sekreteryaya verilen baül×ca görev, bu
kararlar×n uygulanmas× ve yeni tedbirlerin
al×nmas× konusunda gerekli haz×rl×klar×
yapmak.
baülatt×k:
Tecrübe üunu gösterdi; somut birtak×m
üeylere yönelmek laz×m. Mesela Türk
dünyas×n×n entegrasyonu için ne temel
olabilir: Temel olarak, ekonomik iliükilerin
daha da geliütirilmesini gördük. Ekonomik
iliükilerin ne kadar zor geliütiùini sizler
biliyorsunuz. 1992, 1993, 1994 y×llar×ndan beri
aran×zda bu ülkelerde faaliyette bulunmuü
olanlar var. Onun için zirvelerin konusunun
spesifik bir üey olmas× kararlaüt×r×ld×. Spesifik
baül×k alt×nda toplanal×m ve bu seneki
Almat× Zirvesi de ‘Ekonomik úübirliùi’ konusu
baül×ù× alt×nda topland×.
Peki, bu arada bir y×l içinde ne yap×ld×
entegrasyon konusunda: Baz× zay×f
noktalar×m×z olduùunu biliyoruz. Bu zay×f
noktalar×m×zdan bir tanesi, örgütsüzlük.
úkincisi, mevzuat×n yetersizliùi.
Bütün bunlarla baü etmek için önce bir
kere örgütsel yap×y× deùiütirmek gerekirdi.
Peki, örgütsel yap×y× deùiütirirken bunun
arkas×ndaki saik neydi, ne düüünüyorduk:
Birincisi, ekonomik iü birliùinin ve ticaretin
önündeki engellerin kald×r×lmas×. úkincisi,
ekonomik iü birliùinin ve ticaretin geliütirilmesi
için yeni teüvik unsurlar×.
Bunlar için ne gibi mekanizma kurmak
laz×m? Bu devletlerin yap×s×n× biliyorsunuz.
Özel sektör genellikle daù×n×kt×r; bizdeki
gibi TOBB çat×s× alt×nda, özel sektör
kuruluülar× toplanm×ü deùildir. Önce bunlar×
bir halletmek laz×md×. Bir ortak iü konseyi
kurulmas× kararlaüt×r×ld×. Haz×rl×k toplant×s×
Ankara’da yap×ld×, daha sonra da zirve
s×ras×nda, Almat×’daki Türk zirvesi s×ras×nda iü
konseyi kuruldu.
Ancak devlet, her zaman için ne kadar
piyasa ekonomisine geçtiklerini iddia
ederlerse etsinler, devlet her zaman için
bu ülkelerde egemen durumdayd× iü
dünyas×na. Onun için devleti de bu iüin içine
katmak gerekirdi.
Yaklaü×m×m×z üöyle oldu: özel sektör, devlet
iübirliùi ve Ekonomi Bakanlar× toplant×s×n×,
13 Ekim’de Astana’da toplayabildik. Tabii
toplanmak yeterli deùildi. Bunlar× eyleme
geçirecek birtak×m faaliyetleri baülatmak
gerekirdi. Bu faaliyetleri de üu üekilde
Bir; özel sektör komiteler kuracak. Özel
sektörün kuracaù× komiteler yani Türk
úü Konseyinin kuracaù× komiteler, özel
sektörün kurumsallaümas× ki bu olmaya
baülad×. Mesela Kazakistan TOBB benzeri
bir yap×lanmay×, yani kanuna dayal× özel
sektör örgütlenmesini önümüzdeki sonbahar
aylar×nda tamamlamay× öngörüyor. Ortak
tahkim mekanizmas×, bu hepinizin baü×n×
aùr×tan bir husus. Mevzuat eksikliùi, yapt×ù×n×z
yat×r×mlar×n yeterli ölçüde korunamamas×,
diùer baz× gayri kanuni iülerden
bahsetmiyorum, onlar her zaman üeyin
d×ü×ndad×r. Fakat ciddi iü anlaümazl×klar×nda
bile, diùer tahkim kurullar×na verdiùimiz
paray× biz kendimiz aras×nda bir tahkim
kurulu kurarak oluüturabilirsek en az×ndan
paradan tasarruflu olacak diye düüündük.
Taü×mac×l×k ve gümrük iübirliùi, aradaki en
büyük engel. Herkes bundan üikâyetçi, fakat
bu konuda tedbir almaya niyetli fazla insan
da yok. Çünkü birtak×m menfaat zümreleri
oluüuyor, bu menfaat zümrelerinin de elde
ettikleri gücü k×rmak zor.
Ortak Kalk×nma Ajans× kurulmas×; bu
konularda Türk úü Konseyi çal×ümalar
yapacak; komiteler kurduktan sonra.
Ekonomiden Sorumlu Bakanlar Toplant×s×:
Burada üunu söylemem laz×m; Ekonomiden
sorumlu Bakanlar× toplamak son derece
zor oldu. Geçen seneki zirvede bu konuda
karar ald×rm×ü olmam×za raùmen, son
derece zor oldu; “Bizi ilgilendirmez, bu
siyasi meseledir” vesaire. Fakat bir kerede
toplad×ktan sonra da memmuniyetle
gördük ki ekonomiden sorumlu Bakanlar,
bu iüi benimsemiü durumdalar. Tabiat×yla
eyleme yönelik birtak×m kararlar ald×ù×m×za
göre, bunu da tarihlendirmek son derece
önemlidir. ûimdi ekonomiden sorumlu
Bakanlar yine dört komite kurdular. Fakat
1 Ocak 2012 tarihine kadar bu komitelere
elemanlar× kat×lacak.
Bu iüleri, komitelerin çal×ümalar×n× nas×l
yürüteceùiz: Sekretarya bunlara baükanl×k
edecek. Bir özel sektör temsilcisi, her ülkeden
bir özel sektör temsilcisi, bir de devlet
temsilcisi olacak.
ûimdi, bunu her vesile ile tekrarl×yoruz.
Onlar×n kurduùu komite nedir: Yat×r×m
ortam×n×n iyileütirilmesi. Aüaù× yukar×
ayn× amaçlar× güdüyor; ekonominin
75
çeüitlendirilmesine yönelik tedbirler. Çünkü burada tehlikeli bir eùilim
var, özellikle Azerbaycan ve Kazakistan’da. Tek ürün ekonomisi
haline gelmek üzereler, neredeyse Kenya’n×n, Uganda’n×n kahvesi
gibi. Petrol ve petrol ürünlerine baùl× Rusya’ya benzer. Ekonominin
çeüitlendirilmesi üart. Çünkü en büyük sorunumuz bu ülkelerimizde,
istihdam meselesi. Ulaüt×rman×n geliütirilmesi, bir alt yap× fizik geliütirme.
úkincisi, bir de ulaüt×rma ak×m×n×n geliütirilmesi.
Dördüncü çal×üma grubu da, ekonomik iliükilerin temeli olarak
giriüimcilik. Kamu özel sektör ortak projeleri. Burada sürekli biçimde
arkada devaml× hakim olan fikir, kamu-özel sektör iü birliùi. Baü×nda
da söyledim; çünkü bu ülkelerde kamu iü birliùi yoksa özel sektörün
tek baü×na bir üey yapmas× mümkün deùildir. Gerçekleri tespit etmek
laz×m.
Bütün bunlar× zirveden önce yapt×k ve zirvede de devlet
baükanlar×n×n takdirleri ile karü×land×, bu faaliyetler. ûimdi hepimize
düüen görev, özellikle Türk devletlerinde iü yapan giriüimcilerimize
düüen görev, devletin yan× s×ra; bu komitelerin iyi bir üekilde
çal×ümas×n× saùlamak, bu konuda fikir oluüturmak, fikir vermek. Çünkü
tecrübelerimizden yararlanmak istiyoruz ve bu komiteleri çal×üt×rmaya
baülad×ktan sonra da amaç, engellerin kald×r×lmas× ve iliükilerin
geliütirilmesi amac× büyük bir ölçüde gerçekleütirme yoluna girecek.
ûimdi, her yeni faaliyete giriüte, özellikle Türkler aras×nda iübirliùi
yapt×ù×n×z zaman bir de kontrol mekanizmas× kurmak laz×m. Çünkü
kontrol mekanizmas×n× kurmazsak bu komiteler çal×ümalar×na baülar
ve hiç bitirmezler. Onun için bir üst Bakanlar Kurulu da önümüzdeki
ilkbaharda toplanacak ve komiteleri sorguya çekecek; “Siz ne
yapt×n×z ?” Böyle bir yaklaü×m. Ve Ekonomi Bakanlar× da önümüzdeki
y×l Biükek’te toplanacak olan zirveye raporlar×n× sunacaklar. Onlar da
devlet baükanlar×na olarak hesap verecekler.
únüallah bu yeni metot, iliükilerin geliütirilmesine yard×mc× olur. Çünkü
bu iülerin ne kadar zor olduùunu gayet iyi hat×rl×yorum. D×üiülerinde
geçen 43 y×ll×k meslek hayat×m×n 35 y×l×n× bu bölgeye hasletmiü birisi
olarak, özellikle baülang×çta ve daha da sonra sizlerin ne kadar
güçlükle karü×laüm×ü olduùunuzu biliyorum. únüallah bu kuracaù×m×z
yeni mekanizmalar bu güçlükleri kald×r×r.
HAYATú YAZICI- Say×n Ak×nc×’ya çok teüekkür ediyorum. ûimdi söz,
Say×n Zeki Pilge’de. Buyurun Say×n Pilge.
ZEKú PúLGE – DTúK Avrasya Bölge Komitesi Baükan× (2009 – 2011),
Kazakistan Türk úüadamlar× Derneùi Baükan×
Say×n Bakan×m çok teüekkür ediyorum. Söz konusu dört baül×ktan
üçüncüsü ile ilgili olarak birkaç üey söylemek istiyorum. úzin
verirseniz, dört baül×kta Türk Diasporas×n×n, ekonomik varl×ù×n×n
güçlendirilmesinden bahsettik. Yine Türklerin yaüad×klar× ülkelere
entegrasyonunun güçlendirilmesinden ve Türk Diasporas×n×n
anavatan×yla ilgili etkileüiminin güçlendirilmesinden bahsettik.
Bir diùer baül×k ise Türk Diasporas×n×n etkin bir üekilde örgütlenmesi
ve koordinasyonu. Bana göre diùer üç baül×ù×n da etkin bir
üekilde baüar×l× olabilmesi için Türk Diasporas×n×n örgütlenmesi ve
koordinasyonu bu anlamda daha büyük bir önem arz ediyor.
76
DTúK de bu fonksiyonu, bu görevi yerine
getirmek üzere kurulmuü bir üst yap×, üst çat×.
Konuümam×n ilk k×sm×nda da ifade ettiùim
gibi DTúK’in bu örgütlenmesini sadece
bölge komiteleri deùil, bölgelere dâhil olan
ülkeler nezdinde de bu örgütlenmesini
tamamlamas× laz×m.
Örnek vermek istiyorum; Avrasya
coùrafyas×ndan bahsediyoruz. Bu coùrafya
içerisindeki ülkelerin hemen hepsinde Türk
iüadamlar×n×n kurmuü olduklar× dernekler
var. Bu derneklerin DTúK’le entegrasyonu
çok önemli, birlikte çal×ümas× çok önemli.
Yoksa bireysel olarak kat×l×m×m×z üüphesiz
önemli bu kurultaya. Ancak DTúK’in
ve bölge komitelerinin etkin bir üekilde
çal×ümas× için her ülkede kurulmuü olan
iüadamlar× derneklerimizin buraya dernek
olarak, kurumsal olarak kat×lmas×n×n önemli
olduùunu düüünüyorum. Zannediyorum bu
anlamda DTúK, çok yeni bir organizasyon.
ûüphesiz önümüzdeki y×llar içerisinde bu
kurumsallaümas×n× da tamamlayacak diye
ümit ediyorum, temenni ediyorum.
HAYATú YAZICI- Say×n Pilke’ye çok teüekkür
ediyorum ben de. ûimdi son olarak Say×n
Tuùrul Erkin. Buyurun, Say×n Erkin.
TUøRUL ERKúN- DEúK Yönetim Kurulu ve DEúK
úcra Kurulu Üyesi, Türk-Avrasya úü Konseyleri
Baükan×
Teüekkür Ediyorum, Say×n Bakan.
Deùerli kat×l×mc×lar, Say×n Bakan×m; ben,
vaktin de az kald×ù×na dikkat ederek yaln×z
Say×n Bakan taraf×ndan ortaya konulmuü
maddeleri cevapland×rmaya ve o konuda
görüülerimi söylemeye yönelik bir konuüma
yapacaù×m. Zaten aüaù× yukar× her üey de
söylenildi.
Ben notlar×m× üöyle alm×ü×m: Türk
Diasporas×n×n ekonomik gücü nas×l
art×r×l×r? Entegrasyonun güçlendirilmesi
nas×l saùlan×r? Güçlü bir lobi nas×l yap×l×r?
Anavatan baùlant×s× nas×l kurulur? Türk
Diasporas× ile nas×l etkin bir iliüki kurulur.
bu konuda en önemli etken ve TRT’nin
elinde say×s×z programlar var. Ancak bu
programlar×n haz×rlanmas×nda bu fikrin
iülenmesi laz×m. Yani bu programlar× ben
bazen izliyorum. Kalkan bal×ù× nas×l piüirilir,
falan gibi konular da konuüuluyor, ama
buradaki çal×üanlar× bir üekilde sorunlar×yla
televizyona baùlayacak programlar çok az.
Bunu, muhakkak belli bir merkezden belli bir
bilinçle yapmam×z laz×m.
úkincisi; elçiliklere bu konuda örgütlenme
görevi vermek laz×m. Yani Türk Diasporas×yla
ilgili sorunlar×n× ortaya koymak isteyen
veyahut öneriler getirmek isteyen
vatandaü×m×z kalk×p da büyükelçinin
veya büyükelçi müsteüar×n×n veya ticaret
ataüesinin veya askeri ataüesinin kap×s×nda
beklememeli. Bunun, kendi orada kap×y×
vuracaù×, kendisiyle ile ilgili bir organizasyon
olmas× laz×m.
Elçilikleri mali yönden desteklemek laz×m.
Elçiliklerin mali; yani Türkiye’nin bütçesini
vesaireyi biliyorum, ama bu kadar önemli
bir hizmet için muhakkak bir mali kaynak
yaratmak ve elçilikleri güçlendirmek laz×m,
bu amaçl× kadrolar oluüturmak laz×m ve
zaten ticaret konusunda da ciddi bir
elçiliklerin güçlendirilmesi gerekiyor; benim
intiba×m, o.
D×ü ticarete bir kaynak oluüturulmas× için
çok cüzi bir fon konabilir. Yani 250 Milyar
Dolar d×ü ticarete eriüecek ülkemizde
ayr×lacak çok ufak bir fon, bu tür kuruluülar×
canland×racak dernekleri, elçilikleri veya iüte
bu konuda görevli kuruluülar× desteklemek
için çok yararl× olabilir ve bu firmalar×m×z×n
da rekabet gücünü kesinlikle azaltmaz, o
kanaatteyim.
Yurtd×ü×ndaki vatandaülar×m×za ilgimizi
göstermek için ve milli duygular×n×
kaybetmemeleri için milli günler kutlanmal×,
geniü bir üeklide kutlanmal×.
Yurtd×ü×ndaki okullar, yurtd×ü×nda Türk yay×n
organlar×, hatta futbol tak×mlar× -belki tuhaf
olacak ama- desteklenmeli ve böylelikle bir
birlik yarat×lmal×, bir birlik ruhu oluüturulmal×.
Yerel bas×nla -yani ülkenin bas×n×yla
söylüyorum- yak×n iliüki kurmak laz×m.
Onlar da bir üekilde Türkiye’ye s×k s×k davet
edilerek, Türkiye’deki imkânlar× görerek; ki
yabanc×lar bizim için yap×yor, görüyorsunuz,
her hafta her gazeteden üç kiüi, beü kiüi ya
Almanya’da, ya Fransa’da, ya Amerika’da,
Bunlarla iliükili görüülerim üu maddeler
halinde:
Birincisi; anavatanla iliükiyi sürdürmek
için muhakkak medya kuruluülar×ndan
daha yoùun çal×ümam×z laz×m. Televizyon
77
firmalar×n mallar×n× görmek için. Biz de onlar× davet etmeliyiz ve
burada iyi dostluklar kurabilmeliyiz. Yazacaklar× olumsuz yaz×lar hiç
olmazsa önce nötre, sonra da olumluya dönüüebilir.
Bir de son olarak, bir baüka konuya deùinmek istiyorum. O da üu:
Avrasya ülkelerinde yapt×ù×m×z yat×r×mlardan dolay× övünüyoruz.
Doùrudur. Hakikaten, büyük güçlükler içinde büyük yat×r×mlar yap×ld×.
Ama bizim esas amac×m×z, bu bölgedeki veya dünyadaki biriken
çok büyük sermayeyi Türkiye’ye çekip, bu yat×r×mlar× Türkiye’de
yapmakt×r. Türkiye’de bu kadar büyük iüsizlik varken ben, orada
yat×r×m yapmaktan övünürüm ama esas burada yap×labiliyorsa o
yat×r×mlar, övüncüm daha fazla artar. O bölge ülkelerinin 180 Milyar
Dolar d×ü ticaret fazlas× var.
Onun ötesinde görüyorsunuz, bir Rus zengini Chelsea Kulübü’nü sat×n
al×yor. Bir baükas× 600 Milyon Dolarl×k iüte kendisine yat, konut vesaire
yapt×r×yor. Yani bunlarla iliükilerimizi geliütirerek, oradan muhakkak
yat×r×m çekmemiz laz×m. Yat×r×m× çekeni daha fazla alk×ülamam×z, ona
da belki avantajlar saùlamam×z laz×m.
Son olarak üunu söylemek istiyorum: “Marifet, iltifata tabidir.” diye
güzel bir söz vard×r. Orada bizim baüar×l× arkadaülar×m×z, bu yönde
baüar× gösteren arkadaülar×m×z; yani en iyi itfaiyeci dahi olabilir Türk,
ama baüar×l×d×r. Bunlara muhakkak bir taltif edici davran×ülar içinde
bulunmam×z laz×m. Art×k ödül mü verirsiniz, plaket mi verirsiniz; ama
ülkesinin, milletinin onun arkas×nda olduùunu hissetmelidir.
HAYATú YAZICI- Ben çok teüekkür ediyorum, deùerli görüüleriniz için.
ûimdi de kat×l×mc×lar; bir 10 dakika yapacaù×m, bir 5 dakika da
plaket takdimi varm×ü, çeyrek geçe bitireceùiz. Bir 10 dakika; bir hayli
de arka daü×m×z var.
Ben üuradan baülayay×m, isminizi de söylerseniz.
KATILIMCI - Bir Dernek Baükan×
Rusya Baübakan× Say×n Putin, baükanl×ù× döneminde en önemli
icraat×n×n Avrasya Birliùi olacaù×n× ifade etti. Say×n Ak×nc×’n×n
baükanl×ù×n× yapt×ù× Konsey de ayn× bölgede çal×ümalarda
bulunuyor. Bu Avrasya Birliùi projesinde de Türkiye yok. Bu bir çat×üma
alan× m×, yoksa bir iü birliùi alan× oluüabilecek mi?
HAYATú YAZICI- Peki teüekkür ederim. ûöyle yapal×m üimdi, hemen
ben cevab× alay×m. Halil Bey’den alal×m.
HALúL AKINCI- Türk Konseyi Genel Sekreteri
Hay×r, çat×üma alan× deùil. úüe üu üekilde bakmak laz×m: Bir kere
Avrasya iübirliùi alan×, biz alt× Türk Devleti olarak bunun bir alt grubu
olacaù×z. Sonra hem bizim, hem de diùer üyelerimizin Rusya ile olan
iliükileri gayet iyidir. Ticaret hacmimiz de ekonomik iliükilerimiz gayet
iyidir, siyasi iliükilerimiz de gayet iyidir. Bu, bir çal×üma alan× deùil.
Bana bu soru çok soruluyor: Mesela, “Belarus-Rusya-Kazakistan
Gümrük Birliùi’nin ne etkisi olur?” Hatta doùrudan doùruya üunu
soruyorlar: “Ne gibi zarar× olur?” Hay×r, bir zarar× olmaz, faydas×
78
olur.” diyorum. En nihayet biz, yat×r×m
yapar×z, iüadamlar×m×z yat×r×m yapar
Kazakistan’da ve daha fazla da Rusya ve
Belarus pazar×ndan faydalan×r. Yani bizim
yaklaü×m×m×z, bu. Ama bir tak×m ideolojik
önyarg×lar var. Bütün bu çat×üma teorisi
oradan ç×k×yor.
Tabii burada Avrasya’dan bahsediliyor.
Avrasya, biraz böyle girift, biraz belirsiz
s×n×rlar× olan soyut bir kavram asl×nda. Ama
benim Avrasya’ya gördüùüm kadar×yla iki
temel ayak üzerinden bakmam×z gerekiyor;
iki havza üzerinden. Bir tanesi Karadeniz
havzas×, diùeri de Hazar Havzas×. úkisi de
ekonomik havza niteliùindedir.
GÜRSEL DEMúROK-Emekli Diplomat
Efendim ben, Gürsel Demirok, emekli
diplomat×m. Ama üu anda Afganistan’da
müteahhitlik faaliyeti hizmetlerinde bulunan
OBD ûirketinin yönetim kurulu üyesi olarak
konuüuyorum.
Burada genelde Avrasya coùrafyas×ndan
söz edildi. Bunun içinde eminim
Afganistan’daki müteahhitlik hizmetlerimiz
de önemli bir rol oynamakta. Yani çok zor
ve güç coùrafya da deùerli Türkiye’ye
katk×larda bulunmakta.
Ben, son konuümac×n×n beyanlar×na
özellikle kat×ld×ù×m× belirtmek isterim.
Türk Büyükelçiliklerimize ve ticaret
müüavirliklerimize düüen görev ve
sorumluluklarla ilgili olarak. Ben, Almanya’da
da görev yapt×m ve oradaki Türk
iüadamlar×n×n örgütlenmesinde ve etkin bir
yap×ya kavuümas×nda büyükelçiliklerimiz,
konsolosluklar×m×z büyük rol oynam×üt×r. Ayn×
üekilde, Avrasya coùrafyas×nda da eminim
çaba sarf ediyorlar temsilcilikler ama bu
çabalar×n daha da yoùunlaüt×r×lmas×n×n
ve yak×n iü birliùi içinde olmalar×n×n iü
adamlar×m×z için de önemli olduùunu
görüyorum, düüünüyorum.
HAYATú YAZICI- Evet, yani siz bir
deùerlendirme yapt×n×z tabi. Burada yap×lan
çal×ümada, Avrasya olarak nitelenen ülkeler
aras×nda evet, Afganistan say×lmam×ü ama,
Afganistan çok önem verdiùimiz ülkelerden
bir tanesi. úliükilerimiz de çok iyi. únüallah sizin
bu deùerlendirmeniz çerçevesinde de
arkadaülar×m×z gerekli notu ald×lar.
ûimdi de bu tarafa., ústanbul Milletvekilimiz
úsmail Safi Bey.
úSMAúL SAFú- ústanbul Milletvekili, Karadeniz
Ekonomik úübirliùi Örgütü Parlamenterler
Asamblesi Baükan× ve AKP ústanbul
Milletvekili
79
ûimdi ben, tabii kendim Karadeniz
Havzas×’nda oradaki bir ekonomik örgüt
üzerinden konuümak istiyorum. ûimdi, bu
örgüt, yaklaü×k 20 y×l önce Özal döneminde
kurulmuü, büyük bir vizyonla kurulmuü bir
örgüt. Fakat bugüne kadar çok büyük bir
varl×k gösteremedi.
Ben, burada bir özeleütiri de yapmak
istiyorum. Karadeniz Ekonomik úübirliùi
Örgütünü, onun iü konseyini DEúK temsil
ediyor asl×nda yurtd×ü×nda. Fakat bugüne
kadar gerçekten çok ciddi bir çal×üma
yap×lamad×. Ben, bundan sonra Karadeniz
Ekonomik úübirliùi ve DEúK’in çok daha iyi,
etkili çal×ümalar yapmas×n× arzu ediyorum ve
iübirliùi teklif ediyorum.
HAYATú YAZICI- Evet, teüekkür ediyoruz.
Eminim ki bilginizle gençlik dinamizmini de
katarak, bu yolda ivme almam×za katk×
saùlayacaks×n×z. Arkadaülar×m×z da zaten
gerekli notlar× ald×lar.
ûimdi, bu taraftan bir soru alay×m. Buyurun
Beyefendi, önden.
SEFA GÖMDENúZ- DEúK Türk-Türkmen úü
Konseyi Baükan×
Biz, biliyorsunuz Say×n Bakan×m 1992
y×llar×ndan beri Türkiye’de, Türki
Cumhuriyetlerden olsun, diùer Avrasya
bölgesinden olsun, birçok öùrenci yetiütirdik,
Türkiye’de okudu bu öùrenciler. Fakat bu
öùrenciler okuduktan sonra daha çok
kendi ülkelerine gittiler. Bizim Türk Devleti’nin
buradaki felsefesi, iüte “Bu okuyan
öùrenciler gitsinler, orada Türkiye’ye faydal×
olsunlar.” üeklindeydi.
ûimdi ben, Türkmenistan’da takip ediyorum.
Gerçekten, Türkiye’de okumuü öùrencilerin
iki tarafl× olarak ülkelere faydalar× var.
Fakat acaba büyük devletlerin mesela
Amerika, Fransa, úngiltere’nin yapt×ù× gibi,
biz, bu öùrenciler mezun olduktan sonra
Türkiye’de iü bulanlara belli bir süre için
çal×üma müsaadesi versek, oturma müsaadesi versek, burada önce
iyi firmalarda çal×üsalar, ondan sonra da zaten kendi kararlar×na göre
ülkelerine dönseler.
Bunu neden söylüyorum: Bu, birçok ülkede, mesela bugün
Kazakistan’da, daha böyle ekonomileri iyi olan yerlerde iüte
yurtd×ü×nda okuyan öùrenciler, mesela Amerika’da okumuüsa çok
büyük üirketlerde iü buluyorlar ve ayn× üekilde o ülkelerde çal×üma
imkân×na sahip oluyorlar; ya da ayn× üekilde Avrupa’da. Ama
kendi ülkelerine döndükleri zaman düüük ücretlerle ve bazen de
tercih edilmeyen yerlerde, yani ikinci, üçüncü s×ralardaki yerlerde
çal×ü×yorlar, çok da fazla yükselebilme imkânlar× olmuyor. Önce
buradaki f×rsatlardan yararlans×nlar, daha kendilerini göstersinler,
geliümiü olan ülkemizde daha tecrübe sahibi olsunlar, ondan sonra
isterlerse dönsünler. Bu konunun araüt×r×l×p, gündeme al×nmas×n× ben,
talep ediyorum.
HAYATú YAZICI- Peki, çok teüekkür ediyorum. Kayda geçti.
Bir de bu taraftan alay×m.Evet, buyurun Beyefendi.
BAYRAM DEMúR- úüadam× - K×rg×zistan
K×rg×zistan’dan geliyorum. Yap× kimyasallar× ve boya yapmaktay×m.
Çal×ümalar×n Türk dünyas× için hay×rl× olmas×n× baüar×l× olmas×n×
dileyerek, önce yeni kurulan Türk ve Akraba Topluluklar× temsilcisine
bir sorum olacak.
K×br×s’×n nüfusu, 150 bin civar×nda bildiùim kadar×yla. Avrasya Akraba
Topluluklar×n×n bulunduùu bölgedeki nüfus ise 150 milyon. K×br×s’a
verilen dan×üma kurulu üyeliùi kontenjan×yla, bu bölgeye verilen
dan×üma kurulu üyeliùi kontenjan×n× k×yaslaman×z× ve bu konuda, bu
aç×dan bakt×ù×m×zda Akraba Topluluklara yeni kurulan Baükanl×ù×n
ne kadar deùer verdiùini ortaya koyuyor. Çünkü K×br×s’a verilen
kontenjan daha fazla, bildiùim kadar×yla. Bu oran neye göre
deùerlendirildi, yap×ld×; onu öùrenmek istiyorum.
úkincisi, “úhracat×n patlamas×” deniyor; gerçekten patlad×. únüallah
daha büyük seviyelere ç×kar. Bu ihracat×n patlamas×nda, yurtd×ü×nda
yerleüik Türk kökenli Türk vatandaü× iüadamlar× ile yurtd×ü×nda
aç×lan okullarda veya Türkiye’de okuyup oralara giden o ülke
vatandaülar×n×n açm×ü olduùu üirketlerin pay× ne kadard×r? Bu
konuda bir çal×üma yap×ld× m×? Çünkü eùer böyle bir çal×üma
yap×l×rsa inan×yorum ki bu, ihracat×n artmas×nda bu ülkelerde yerleüik
Türk vatandaülar×n×n ve oralarda okuyan, Türk okullar×nda okuyan
insanlar×n yapt×ù× çal×ümalar, ihracat×n patlamas×nda motor gücü
oluüturmaktad×r. Biz, bunu görüyoruz. Bu çal×üman×n neticesinde
Türkiye’nin ihracat stratejisinin de belli oranda deùiüeceùine
inan×yorum. Bu konuda bir çal×üma yap×lmas×n× ben, daha önceki,
iki y×l önceki kat×ld×ù×m bir toplant×da da gündeme getirmiütim.
Bilmiyorum, yap×ld× m×?
Üçüncüsü; Tuùrul Bey’in bahsettiùi, tabi ki Türkiye’de yat×r×m yapmak
bu kadar çok iüsiz varken, çok önemli. Ama inan×n yurtd×ü×nda
yat×r×m yapan Türk iüadamlar×, oraya götürdükleri paralar×n çok çok
daha büyük oranda, Türkiye’den o ülkelerdeki yat×r×mlar× için ihtiyaç
duyduklar× hammaddelerini ithalat yaparak Türkiye’den, Türkiye’ye
80
tekrar döndürmektedir. Türkiye’nin
d×üar×ya yat×r×mc× ihraç etmesi, Türkiye’nin
ihracat×nda, Türkiye’nin bölgede 2023’te
hedeflenen 10’ncu büyük ekonomik
imparatorluk olma hedefine de çok
daha rahat ulaüabileceùini ifade etmek
istiyorum. Yani o endiüeniz bana göre
yersiz. Türkiye, d×üar×ya yat×r×mc× ihraç etmek
mecburiyetinde.
HAYATú YAZICI- Ben, teüekkür ediyorum. úki
soru, bir deùerlendirme vard×. K×saca.
KATILIMCIYurtd×ü× vatandaülar dan×üma kurulu üyeliùi,
Türkiye’ye vatandaül×k baù× ile baùl× olan
yurtd×ü×ndaki insan say×s×n×n da daù×ld×ù×
ülkelere göre özellikle baz al×narak yap×lm×ü
durumda. Dolay×s×yla soydaü ve akraba
coùrafyas×n×n tabii ki inan×lmaz bir nüfusu
var. Yani bu nüfus baz al×narak yap×lan
bir deùerlendirme söz konusu deùil.
Dolay×s×yla bu nüfus dengeleri biraz daha
önemli. Vatandaül×k baù× d×ü×nda üüphesiz
soydaü diyebileceùimiz birçok insandan,
milyonlarca insandan bahsedeceùimiz
çeüitli ülkeler var. Ben böyle, daha doùrusu
deùerlendirmede baz al×nan noktan×n bu
olduùunu özellikle sunmak istedim.
KATILIMCITespitleriniz için teüekkürler. Türkmenistan
örneùinden ben, bahsetmek istiyorum.
Türkmenistan’a 2009 y×l×ndaki ihracat×m×z 945
Milyon Dolar. Nitekim 2010 y×l×nda bir....?
HAYATú YAZICI- … okullar×n vesairelerinin
faktörü var m×, yok mu? Böyle bir ölçüsü var
m×d×r?
KATILIMCISpesifik olarak okullar üzerinde bu kadar
kriter koyup da biz bir deùerlendirme
yapmad×k. Ama Türkemistan’a gitiùimizde
orada bu alanda faaliyet gösteren
81
okul temsilcileriyle bir araya geldik,
müteahhitlerimizle birlikte.
Türkmenistan’da 2011 y×l×nda 1 Milyar
140 Milyon Dolar bizim ihracat×m×z var ve
bu ihracat×n önemli bir bölümünü orada
yap×lan yat×r×mlar çerçevesinde inüaat
malzemeleri oluüturuyor. Bu yap×l×rken
de oradaki Türk okul temsilcileriyle de
konuütuùumuz zaman, oradaki ihalelerin
al×nma sürecinde olsun, -Türkmenistan’dan
müteahhitlerimiz de eminim buradad×rlarTürkiye’ye olan alg× olsun, üüphesiz ki
okullar×m×z×n çok önemli bir fonksiyonu,
çok önemli bir rolü vard×r. Fakat biz bunlar×
birbirinden ayr× olarak deùerlendirmiyoruz.
Yani biz Türkiye olarak ihracat yap×yoruz,
ancak bu salt Türkiye’deki ihracatç×n×n
çabas×yla gerçekleütiriliyor, noktas×nda da
deùiliz.
Zaten bu çal×ümalar×n baü×ndan bu yana
söylediùimiz de ayn× üey. Yani yurtd×ü×nda
ithalatç× konumundaki veya ithalat yapma
karar×n× alan oradaki ekonomik çevreler
üzerinde etkide bulunabilecek Türk
okullar× gibi çevrelerin rolü ile Türkiye’deki
ihracatç×n×n çabalar×, rolü birbirinden zaten
ay×rt etmiyoruz ve biz bu çabalar× da takdirle
karü×l×yoruz.
HAYATú YAZICI- Evet, arkadaülar bitiriyorum.
Yani bu, oturumun çok önemli olduùunu
da hepimiz biliyoruz. Keüke zaman×m×z olsa,
herkese söz versek, konuüabilse.
Burada kapat×yorum. Hemen arkadaülar×ma
bir plaket vereceùim ve ç×k×yoruz. Camiye
gitmek isteyen varsa Dolmabahçe Cami’ne
herhalde biraz gecikmeli üey yapacaklar.
Hepinize teüekkür ediyorum. ûu plaketi
arkadaülar×ma takdim edeyim. Buradaki
tart×ümalar, tabi ki redakte edildi, daha
sonra bütünleütirilip, bu toplant×n×n
çal×ümalar× bir kitap haline getirilecek.
Katk×lar×n×zdan dolay×, teüriflerinizden dolay×
hepinize teüekkür ediyorum.
DEúK
18 KASIM 2011
(Galata Salonu-1-)
MODERATÖR : úBRAHúM ÇAøLAR
DEúK Yönetim Kurulu Üyesi
OTURUM BAûKANI: DAVUT KAVRANOøLU
T.C. Bilim, Sanayi Ve Teknoloji Bakan
Yard×mc×s×
TARIK SÖNMEZ
T.C. Ekonomi Bakanl×ù× úhracat Genel
Müdürü
ALú KúBAR
ENDER ÖNCÜ
T.C. Pekin Ticaret Baü Müüaviri
82
úBRAHúM ÇAøLAR-DEúK Yönetim Kurulu Üyesi
Bugün burada Türk Diasporas×n×
güçlendirmek için neler yapabiliriz; bunu
konuüacaù×z. Toplant×m×z da Bilim Sanayi
ve Teknoloji Bakan Yard×mc×m×z Say×n
Davut Kavranoùlu Bey var. Biliyorsunuz,
hükümetimiz yeni bir oluüum yapt×. Ayr×ca
úhracat Genel Müdürümüz Say×n Tar×k
Sönmez Bey burada. Yine DEúK Yönetim
Kurulu Üyesi Say×n Ali Kibar Bey bizlerle
beraber. Pekin Ticaret Baü Müüavirimiz Say×n
Ender Öncü Bey bizle beraber.
Önce Say×n Bakan Yard×mc×m×z Say×n Davut
Kavranoùlu sizlere bir hoü geldiniz diyecek.
Daha sonra deùerli kat×l×mc×lar kendi
görev alanlar×yla ilgili size k×sa bir konuüma
yapacaklar. Ama burada aù×rl×k, biz sizlere
söz vermek istiyoruz.
Burada üstünde durmak istediùimiz konu: Bir,
bunu konuüacaù×z.
Yine Türk Diasporas×n×n yaüad×ù× ülkeye ve
topluma entegrasyonunu güçlendirmek
ve sosyal sermayesini artt×rmak için neler
yap×labilir? Bunu konuüacaù×z.
Ekonomik varl×ù× ve sosyal sermayesi artan
Türk Diasporas×n×n nas×l etkin bir üekilde
örgütlenip Türkiye lobisi yap×labilir ve Türk
Diasporas×n×n anavatan ile etkileüimini nas×l
güçlendirebiliriz? Bunlar× konuüacaù×z.
ûimdi, ben, sözü Say×n Bakan Yard×mc×m×z
Davut Kavranoùlu Bey’e veriyorum. Buyurun.
83
OTURUM BAûKANI : Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU-T.C. Bilim, Sanayi
ve Teknoloji Bakan Yard×mc×s×
Teüekkür ederim, Hepinize hay×rl× sabahlar diliyorum, deùerli
kat×l×mc×lar.
Türkiye 1980’lerin baü×nda 1,5-2 Milyar Dolar ihracat yapabilen ve bu
ihracat× sadece tar×m ürünleri; incir, kuru üzüm gibi üeylerden ibaret
olan bir ülkeydi. 70’lerde biz üniversitede okurken kaloriferlerimizi
yakacak yak×t bulamayan, maaülar×n× ödemek için birkaç milyar
Dolar veya birkaç milyon Dolar arayan seviyede olan bir Türkiye’ydi.
1980’den sonra Rahmetli Turgut Özal’×n Türk vatandaülar×n× giriüimci
haline getiren bir rolü oldu. Vatandaülar×m×z×n elinden tutup onlar×
dünya seyahatlerinde yan×na ald×, elinden tuttu, devlet baükanlar×yla
tan×üt×rd×. Bir nalbur olan veya herhangi bir çal×üan olan insanlardan iü
adamlar× oluütu, Türk giriüimcileri oluütu. Bu Türk giriüimcileri sayesinde
Türkiye 1990’lar×n sonunda, 2002’de 30 Milyar Dolar ihracat yapar bir
seviyeye geldi. Ve bunun içinde sanayi ürünlerinin pay× gittikçe artan
bir Türkiye’ydi bu.
Son dokuz y×lda ise Say×n Baübakan×m×z Recep Tayip Erdoùan‘×n
liderliùinde Türkiye art×k dünya lideri konumunda olan ve h×zla
yükselen bir Türkiye, dünyan×n hayranl×ù×n× kazanan bir Türkiye haline
geldi ve art×k 135 Milyar Dolarl×k bir ihracat yap×yoruz.
2023 y×l× hedefimizde 500 Milyar Dolar ihracat yapan, kiüi baü×na milli
geliri 25 Bin Dolar olan dünyan×n en büyük ilk 10 ekonomisinden birisi
olan bir Türkiye amaçl×yoruz. Bu Türkiye’ye varmak için Türkiye’nin
düüük katma deùerli ürünlerinden yüksek katma deùerli, yüksek
teknolojiye, bilgi teknolojilerine sahip, malzeme maliyetiyle sat×ü
maliyeti aras×ndaki iliükinin mümkünse koptuùu veya çok yüksek
olduùu bir üretim ve ihracat karakterine geçmesi gerekiyor.
84
Bizim Bakanl×ù×m×z×n da buradaki rolü;
Türkiye’de bilim, teknoloji konusunda
sanayiye ve bütün ülkemizdeki kurumlara
vizyon belirleyen, onlar× yönlendiren,
onlara destek olan, giriüimcilerimize yüksek
teknolojiye geçmek veya giriüimci olmalar×
için her türlü desteùi saùlamakt×r.
Benim de profesyonel hayat×m×n büyük
bir k×sm× yurtd×ü×nda geçti. Talebe olarak,
daha sonra hoca olarak, iü adam× olarak
dünyan×n çeüitli ülkelerinde bulundum. O
zamanlarda Türk Diasporas× denilen bir
oluüumdan bahsedemiyorduk. Sadece
daù×n×k durumda olan Türkler vard× ama
bu Türklerin birlikte hareket etmesini, bir güç
oluüturmas×n× saùlayan bir zihniyet henüz
oluümam×üt×. O zaman içinde bizim bilhassa
Amerika’dayken gördüùümüz oradaki
Yahudi lobisi, Ermeni lobisinin, Yunan lobisinin
birlikte hareket etmesinden dolay× elde
ettikleri güç hepimiz için büyük bir ders oldu.
Günümüzde art×k birlikte hareket etmenin
hem yurtd×ü×nda bulunan ve her türlü iüle
meügul olan Türkler için, hem de ülkemizin
yüzünün gücünün artmas× için ne kadar
önemli olduùunun art×k hepimiz fark×nday×z.
Dolay×s×yla bu Dünya Türk Giriüimciler
Kurultay× çok önemli bir organizasyondur.
Ve biz de Bakanl×k olarak bu kurultay×n çat×s×
alt×nda ve aç×lan bu yeni kanallar üzerinden
bilhassa sizlerin bulunduùu ülkelerdeki bilim
ve teknoloji konusunda olan geliümelerden
haberdar olmak veya bizdeki geliümeleri
sizin üzerinden oralara aktar×lmas×n×
saùlamak amac×nday×z.
Ve sizlere burada aç×klamak isterim ki, bizler
dünyan×n bütün geliümiü ülkelerine öncelikli
olarak bilim teknoloji elçileri atamaya
baülayacaù×z. ûimdi, onun çal×ümas×na
baülad×k. Dolay×s×yla sizlerin bulunduùu
ülkelerde ülkenin büyüklüùüne baùl× olarak
bir veya daha fazla Türkiye Cumhuriyeti’ni
bilim ve teknoloji sahas×nda temsil eden
büyükelçilerimiz, konsoloslar×m×z olacak.
Bunlar, oralarda çal×üan bilim adamlar×ndan
veya önde gelen teknoloji konusunda
uzmanlardan oluüacaklar.
Bu oturumda Asya Pasifik Bölgesi’ndeki
diasporayla iliükilerimizi nas×l daha
güçlendiririz, nas×l oradaki diasporaya
yard×mc× olabiliriz, oradaki diaspora
anavatanlar×na nas×l daha fazla destek verir;
bunu paylaüacaù×z, deùerli kat×l×mc×lar×m×zla.
Ben, kendi sözümü daha fazla uzatmadan
85
kat×l×mc× arkadaülar×m×za söz vermek
istiyorum. ûöyle sol taraftan Tar×k Sönmez
Bey’den baülay×p genel olarak Ekonomi
Bakanl×ù×m×z×n diasporayla ilgili bak×ülar× nedir
ve Asya Pasifik’e özel olarak bu konuya nas×l
bakarlar; onu bir dinlemek isteriz.
TARIK SÖNMEZ – T.C Ekonomi Bakanl×ù×
úhracat Genel Müdürü
Biraz evvel Kurultay aç×l×ü×nda Say×n
Bakan×m×z da bahsetti; yeni yap×lanmada
Ekonomi Bakanl×ù×’m×z, eski D×ü Ticaret
Müsteüarl×ù×’n×n yerine daha da güçlenmiü
ve yeni görevler ifa eder bir vaziyette
yap×lanm×üt×r. Bu çerçevede bizim tüm
dünyayla olan iliükilerimiz de daha farkl× bir
üekilde ekonomik ve ticari aù×rl×kl× olmak
üzere pek tabi devam etmektedir.
Ben, misyon ve vizyonumuzla ilgili bu
deùiüikliùi k×saca ifade ettikten sonra,
özellikle yurtd×ü×ndaki yerleüik Türk
vatandaülar×m×z×n bulunduklar× ülkede
ekonomik faaliyetlerini daha farkl× hale nas×l
getirebilirler, dolay×s×yla bir strateji dahilinde
buna nas×l yön verebiliriz, biz bunun
neresinde olabiliriz; bunlar× uygun görürseniz
k×saca anlatmaya çal×üacaù×m, kendi bak×ü
aç×m×zdan.
Öncelikle Türk Diasporas× stratejisine
ihtiyac×m×z var. Böyle bir stratejinin
oluüabilmesi için belirli parametrelerin
elbette gözden geçirilmesi ve tüm devlet
kuruluülar× itibariyle de bunun sahiplenilmesi
laz×m.
Biz, özellikle Türk Diasporas×n×n bulunduklar×
ülkelerde güçlendirilmesi için izlenecek
stratejinin dört ana unsurdan oluümas×
gerektiùini düüünüyoruz. Bunlardan
bir tanesi; Türk Diasporas×na mensup
kiüilerin ekonomik varl×klar×n×n daha da
güçlendirilmesidir. Bunun için öncelikle
diaspora mensuplar×n×n yaln×zca ticaret
erbab× olmamalar× ve üretime de el atmalar×
gerektiùine inan×yoruz. Bugün aran×zda bunu
fazlas×yla yapm×ü ve büyük baüar×lara ulaüm×ü
baz× arkadaülar×m×z var; bunu yakinen
biliyorum. Ben de 2003-2006 y×llar× aras×nda
Avustralya’da ticaret müüaviri olarak
görev yapan bir arkadaü×n×z×m. Dolay×s×yla
bu bölgeyi yakinen takip etme imkân×m
olmuütur.
Dolay×s×yla üretimde markalaüma, ArGe faaliyetlerinin yoùunlaüt×r×lmas× ve
inovasyona yönelmek laz×m. Yani standart al-sat yapmak bir yere
kadar kârl× olabilir, bir yere kadar para kazand×rabilir. Bu, ülke
insanlar×m×z×n orada ekonomik aktivitelerinin idamesi anlam×nda
anlaml× görülebilir, ancak bunun uzun vadede yeterli olmad×ù×n×
söylemeye çal×ü×yorum.
úkinci husus; yine entegrasyonun baüar×ya ulaüabilmesi bir arada
yaüama iradesinin güçlü bir biçimde ortaya konulmas× ve bu
bir arada yaüaman×n her kesimin aç×k ve dürüstçe kabulüyle
ancak mümkün olabilir. Yani bu entegrasyonu güçlendirmek ve
sosyal sermayenin artt×r×lmas× gerekir. Bunun içinde ülkenin karar
mekanizmalar× içinde yer alan Türk kökenli vatandaülar×m×z×n say×s×n×n
artt×r×lmas× laz×m. Bundan Say×n Bakan da aç×l×ü konuümas×nda
bahsettiler.
Dolay×s×yla sosyal sermayenin artt×r×lmas× amac×yla insan niteliùinin
de zenginleütirilmesi laz×m. Bunun için daha çok eùitim faaliyetlerinin,
çocuklar×m×z×n, gençlerimizin eùitimlerinin artt×r×lmas×; bunun bir
ayr×lmaz parças× olarak görülebilir.
Bir baüka husus; yine güçlenen Türk Diasporas×n×n etkin bir üekilde
Türkiye lobisi yapabilmesi laz×m. Bu lobinin yap×labilmesi için de o
diasporan×n gerçekten hem ekonomik, hem de sosyal anlamda
bulunduklar× ülkede güçlü bir nüfusa sahip olmas× laz×m. Bunun için
neler yap×labilir: Vakit k×sa olduùu için çok detaya girmeyeceùim
ama ana baül×klar× itibariyle bunun söyleyebiliriz. Türk Diasporas×n×n
örgütlü hareket edebilme yeteneùinin geliütirilmesi laz×m, ama bunu
söylerken üunu da ifade etmeden geçemeyeceùim; örgütlü hareket
edebilme güzel ama bulunduklar× ülkede çok küçük örgütler halinde,
birbirine rakip örgütler halinde bir örgütlenmeden bahsetmiyorum
tabii. Yani birlikten güç doùar noktas×nda ayn× amaç etraf×nda olan
iü adamlar×m×z×n ya da diùer örgütlerimizin, diùer STK’lar×m×z×n, birlikte
hareket etmeleri noktas×nday×m.
Yine Türk kökenli vatandaülar×m×z×n yer alacaù× sivil toplum örgütlerinin
kurulmas× ya da var olanlar×n güçlendirilmesi de bu amaca hizmet
eden bir unsur olarak göze çarp×yor.
Son olarak; yine Türk Diasporas×n×n anavatan ile etkileüiminin
güçlendirilmesi laz×m. Bugün burada bulunmam×z×n bir anlam× da
budur zaten. Bu tür kurultaylar ya da daha farkl× aktiviteler bu amaca
hizmet eden hususlard×r. Bizler de Ekonomi Bakanl×ù× olarak, geçmiüte
D×ü Ticaret Müsteüarl×ù× olarak yapm×ü olduùumuz bir tak×m aktiviteleri
Türk iü adamlar×m×z× da içine alacak üekilde, ayn× üekilde devam
ettiriyoruz. Özellikle bulunduùunuz ülkeden al×m heyeti üeklinde
getirilen organizasyonlarda o ülkede yer alan iü adamlar×m×z×n
da, Türk kökenli iü adamlar×m×z×n da olmas×na gayret sarf ediyoruz
ki, buradaki birliktelikten, iliükiden olabildiùince azami bir üekilde
faydalanabilsinler.
Çok k×saca, Asya Pasifik ülkelerinin dünya ekonomisindeki yeri ve
Türkiye’yle ticari iliükilerine birkaç dakika çok h×zl× slaytlar×n× geçerek
size bir fikir vermesi aç×s×ndan genel bir bak×ü yapmak istiyorum.
Bugün Asya Pasifik ülkeleri olarak adland×rd×ù×m×z Asya, k×ta
anlam×nda Asya deùil ama bu Baù×ms×z Devletler Topluluùu yok
bunun içerisinde, úran yok; onun haricindeki diùer Asya ve Pasifik
ülkelerini kapsayan bir ülke grubudur. Bunlarla ilgili olarak da 2010
y×l×nda bu ülkelerin dünya ticaretinde ald×ù× pay× görüyorsunuz
slaytta; yüzde 36 ile ilk s×rada yer alan bir ülke grubudur. Dolay×s×yla
86
ticaret Bat×’dan Doùu’ya kay×yor; Pasifik’e
kay×yor. Bunu göstermek amac×yla
koyuyoruz. Avrupa yüzde 73’de gördüùünüz
üzere.
Burada yine ülkelerin Gayri Safi Milli
Has×lalar×n×n büyümelerini görüyorsunuz. Çin
baüta. Japonya’da bir miktar durgunluk
var ama Hindistan ayn× üekilde büyüyen
ekonomiler; Endonezya, Tayvan, Tayland
arkadan geliyor. Avustralya büyük bir
ekonomi ama yine ortalama bir büyüme
eüiùinde görüyoruz.
Yine ithalat×na bak×yoruz. Bizi ilgilendiren
boyutu özellikle, bir úhracat Genel Müdürü
olarak beni ilgilendiren boyutu; bu ülkelerin
tabii ki ithalat kapasiteleri veya da
potansiyelleri.
Burada da Asya Pasifik’in Avrupa’n×n
hemen ard×ndan, yüzde 38’lik Avrupa
pay×n×n hemen ard×ndan yüzde 30’la dünya
ithalat×ndaki pay×n× görüyoruz. Yine ihracatta
da Avrupa’n×n yüzde 38’lik pay×n×n hemen
arkas×nda yüzde 32 ile Asya Pasifik’in yine
önemli bir yer tuttuùunu görüyoruz.
Burada, ülke baz×nda ithalat ve ihracat
paylar× var; onlar× geçiyorum. Eùer aran×zda
ilgilenen olur ise tabii ki bu sunumu da
kendisiyle paylaümaktan memnun olurum.
Bu ülkeler, demin söylediùim gibi emerging
markets; yani geliüen ekonomiler, deùiüen
ekonomiler. Dolay×s×yla yabanc× sermaye
çekme noktas×nda da önde gelen
ekonomiler. Burada da yine Asya Pasifik’in
yüzde 21’lik bir oran× var. Yaln×z o yüzde 21
son y×llarda çok daha düüük rakamlardan
yüzde 21’e ç×kt×ù×n× gösteriyor. Art×ü oranlar×
itibariyle çok önemli bir noktada. Burada
da yine ülkeler baz×nda yabanc× sermaye
çekmesi noktas×n× görüyoruz.
2016 perspektifini; yine önümüzdeki
dönemde bu ülkelere yönelik ticaret nas×l
gerçekleüecek, nas×l bir ticaret perspektifi
bekliyoruz? Bu IMF taraf×ndan yap×lan
ciddi bir çal×üma. Burada da bu ülkelerin
dünya Gayri Safi Milli Has×las× içerisindeki
yerinin Asya Bölgesi için yüzde 40 noktas×na
ulaüacaù× söyleniyor. Yine ithalattan ald×klar×
pay ve ülkeler baz×nda husus.
K×saca da, bu ülkelerle olan ticaretimizi
birkaç slaytla geçmek istiyorum.
Gördüùünüz üzere Asya Pasifik ülkeleriyle
olan ticaretimiz 2005 y×l×ndan itibaren iki
kat× aüm×ü durumda. 2,5 Milyar Dolarl×k bir
87
ihracat×m×z varken bugün 6,6 Milyar Dolar.
Yaln×z bu, tabii ki çok yetersiz bir ihracat.
úthalata bakt×ù×m×zda özellikle Çin faktörü
burada devreye giriyor ve 37 Milyar
Dolarl×k bir toplam bu bölgelerden olan
bir ithalat×m×z var ve dolay×s×yla d×ü ticaret
aç×ù× verdiùimiz bir bölge; bu ülkelerle olan
ticaretimiz de. Burada da bölgesel ülke
baz×nda bu ticaretimizin mevcut daù×l×m×n×
göstermeye çal×üt×m.
Bu da yine bu y×l×n Ocak, Eylül dönemi
itibariyle görünümü. Mal gruplar×n× verdim,
bunlar× geçiyorum.
Dolay×s×yla üunu bir cümle olarak söyleyerek
konuümam× bitirmek istiyorum: Ticaret
Bat×’dan Doùu’ya kay×yor. Dolay×s×yla
biz, yaklaü×k yüzde 50’nin üzerinde d×ü
ticaretimizi Bat× ülkeleriyle, daha aù×rl×k
olarak da Avrupa Birliùi ülkeleriyle yapar
iken; dolay×s×yla Bat× ülkeleriyle yüzde 70’in
üzerinde bir ticaretimiz var iken bugün,
daha doùrusu 2000’li y×llar×n baü×ndan
itibaren bir anlamda tüm yumurtalar× tek
küfeye koymaktan olabilecek s×k×nt×lar×
da aüabilmek ad×na bir tak×m strateji
deùiüikliklerine gittik, kurum olarak. Ve
ülkenin bir tak×m d×ü ticaret stratejilerinde bir
yol ayr×m× yapmak durumunda idik. Bunu,
Afrika stratejisi, Asya Pasifik stratejisi, Baù×ms×z
Devletler Topluluùu’na yönelik baz× strateji
deùiüikleri yapmak suretiyle bu ülkelere çok
daha farkl× bir perspektiften bakar hale
geldik. Bu çabalar×n sonucunda da demin
bahsettiùim yüzde 70’lerden-75’lerden
bugün Asya Pasifik Bölgesi ülkelerine yapm×ü
olduùumuz ticaretteki pay× artt×rd×k. Yani
art×k Avrupa Birliùi ülkelerine yap×lan ticaret
yüzde 50’nin alt×na inmiütir; oransal bazda
yüzde 45-47 aral×ù×nda gelmektedir.
Çevre ve komüu ülkelerle olan ticaret
önemli bir miktarda artm×üt×r. Kuzey Afrika
ülkeleri baüta olmak üzere bir Afrika
aç×l×m× yapt×k. Bu ülkelerdeki birçok ülkede
büyükelçiliklerimizin kurulmas×n×n hemen
akabinde ticaret müüavirliùi de açmak
suretiyle bu ülkelere aç×l×m gerçekleütirdik.
Dolay×s×yla bugün gelinen noktada krizin
etkisiyle Bat×’daki duraklama ve ekonomik
yavaülama bizi ayn× oranda etkilemedi. Bu,
demin bahsettiùim strateji deùiüikliùinin bir
parças×, bir ç×kt×s× olarak bizi bir anlamda
bu stratejilerde ne kadar hakl× olduùumuzu
ortaya koymuü oldu.
Ben vaktin k×sal×ù×n× dikkate alarak sözüme burada son verirken
özellikle yurtd×ü×ndan gelmiü olan arkadaülar×m×za tekrar hoü geldiniz
diyorum, sayg×lar sunuyorum.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Tar×k Bey’e teüekkür ediyoruz.
ûimdi, Say×n Ali Kibar’dan bu Asya Pasifik Bölgesi’ndeki diasporayla
Türkiye’nin ekonomik iliükilerinin daha iyi hale gelmesi için baz× fikirleri
varm×ü; onlar× bir dinlemek isteriz
ALú KúBAR - DEúK Yönetim Kurulu Üyesi
Say×n Bakan×m, deùerli kat×l×mc×lar; hepinize öncelikle hoü geldiniz
demek isterim. Zaman× deùerli kullanmak bak×m×ndan sizlerle
paylaümak istediùim baz× fikirlerim var.
Tabii Asya Pasifik Coùrafyas× dünyan×n bugünü itibariyle ekonomik
anlamda en h×zl× geliüen bölgesi; bunu hiçbir üekilde göz ard×
edemeyiz ki önümüzdeki y×llarda bunun aù×rl×ù×n× gitgide daha
etkin bir üekilde hissedeceùiz. Ama Türk Diasporas× olarak eùer biz
küresel bir güç haline gelmek istiyorsak önce kendi bulunduùumuz
coùrafyalardaki, bölgelerdeki etkinliklerimizi daha aktif hale
getirmemizle bu sürece ulaüabilmek mümkün olabilir.
Sizlerin bulunduklar× ülkelerde özellikle sivil toplum örgütlerindeki
daha aktif alacaù×n×z görevler ve buralardaki oluüumun, birlikteliùin,
beraberliùin saùlanmas×; zaman zaman baz× Türk kardeülerimizin o
ülkelerde çok bölünmüülük içinde hareket edebilir noktaya geldiùini
gözlemleyebiliyoruz ama buradaki bölünmüülükten ziyade aktivite
için güçlerini daha farkl× sivil toplum aktivitelerinde yoùunlaüt×r×lmas×
ve oralarda yerel olarak öne ç×kan, inisiyatif alabilen pozisyonlara
girebilecek katk×lar×n ekonomik iliükilerde de son derece bir pozitif
yans×mas× olacaù×n× göz ard× etmemiz laz×m diye düüünüyorum.
Yerel olarak bakt×ù×n×zda o ülkelerdeki uluslararas× organizasyonlara
üye kiüilerle özellikle iyi iletiüimin kurulmas×n×n önemine deùinmek
isterim. Örneùin; EXPO Oylamas× oluyor, dünya genelinde. Her ülke
ad×na o ülkedeki belki sizin normalde insanlar×n konuümad×ù× veya
yakinen takip etmediùi herhangi bir görevdeki bir arkadaü bir anda
o ülkenin ad×na Türkiye’yle ilgili oylamada olumlu, olumsuz oyunu
kullanabilecek kiüiler olabiliyor. Bunlarla iyi iletiüimin saùlanmas×n×n
önemli olduùunu düüünüyorum. Bu EXPO gibi, Olimpiyatlar gibi
uluslararas× diùer buna benzer aktiviteler gibi faaliyetlerde bunlar×n
önemli unsurlar olduùuna iüaret etmek isterim.
Pasifik Coùrafyas×nda esas×nda irili, ufakl× birçok devlet var. Bu
devletlerin her birisi; bir milyar nüfuslu bir ülkenin de oyu bir, birkaç
milyon nüfuslu ülkenin de oyu bir. Bunu hiçbir üekilde göz ard×
etmememiz laz×m. O coùrafyalardaki o ufak ülkelerin oylar×n×n
da özellikle bizim Birleümiü Milletler gibi veya buna benzer farkl×
aktivitelerde Türkiye’nin geçici üye olmas×nda geçtiùimiz dönemde
önemli katk×lar× oldu, ki EXPO tecrübesiyle Türkiye bu yönde önemli
ad×mlar att×.
Bu bölge coùrafyas×na bakt×ù×m×zda onun d×ü×nda ekonomik olarak
inovasyonun ve Ar-Ge’nin ve ucuz iüçiliùin bu coùrafya da çok
yayg×n olmas× ve de tüketime yeterince ulaüamam×ü olunmas×
buralarda birçok f×rsatlar× beraberinde getirdiùini ve Türkiye’deki baz×
kültürel al×ükanl×klar×m×z×n oralarda iü dünyas×nda müteüebbislerimize
88
önemli f×rsatlar açabileceùini ve üretime
endekslenebilecek baz× al×ükanl×klar
getirebileceùini göz ard× etmemek laz×m.
Buna çok basit bir örnek vereyim:
Bizim, Kayseri’de eùitim gören, Kore Dili
Edebiyat×’nda eùitim gören talebelerimizin
son gittiùimiz Kore’de, lokal olarak Maraü
Dondurmac×s× al×ükanl×ù×n× Kore’de yayd×ù×n×
gördük. Yani buna benzer zeytinyaù×m×z
olsun, kendi kültürel farkl× ananevi ürünlerimiz
o bölgelerde daha farkl× onlar×n damak
tad×na uygun hale getirildiùinde çok önemli
f×rsatlar×n önümüzde olabildiùine deùinmek
isterim.
Bunun yan× s×ra Türkiye’yle ilgili o bölgelerdeki
geliümiü ve geliüebilen teknolojilerin,
Türkiye’de bunun üretime getirilmesinde
sizlerin katk×lar×, paylar× olabilir. Türkiye’deki
farkl× aktivitelere endeksli olabilmeniz veya
o bölge coùrafyalar×ndaki aktivitelerde
s×nai faaliyetlere de tabii imkanlar×n×z
doùrultusunda entegre olabilmeniz o
bölgelerdeki katma deùeri yaratabileceùi
gibi ülkemizle olan iletiüimi ve o bölgelerdeki
etkinliklerimizi daha pekiütirir.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Say×n Ender
Öncü’den de Çin’deki faaliyetlerimiz
konusunda bilgi alal×m. Yaln×z k×sa tutal×m.
ENDER ÖNCÜ - T.C. Pekin Ticaret Baü
Müüaviri
Efendim, ben, Çin Ticaret Baü Müüaviriyim.
Yaklaü×k üç y×ld×r Çin’deyim. Daha
öncede beü y×l boyunca Anlaümalar
Genel Müdürlüùü’nde Asya Pasifik Dairesi
Baükanl×ù× yapt×m.
Bugün Çin ekseninden baülay×p Pasifik’ten
diasporan×n gücüne nas×l bir etkileüim kurar×z;
onu anlatmaya çal×üay×m çok k×sa zaman
dilimi içerisinde.
Çin; dünyan×n yükselen gücü, dünyan×n en
büyük ikinci ekonomisi, dünyan×n küresel
ihracat lideri, dünyan×n en büyük ikinci
ithalat pazar×, d×ü yat×r×m kapasitesi giderek
artan bir ülke, dev bir güç. Ve küresel
dengeleri etkileyen bir güç.
Türkiye’nin küresel dengeleri etkileyen
bu güçle iliükileri ne durumda? Asl×nda
Türkiye’nin Asya Pasifik iliükileri Çin ekseninde
üekilleniyor. Biraz önce Say×n Genel
89
Müdürümün söylediùi gibi Türkiye’nin Asya
Pasifik’le iliükilerine bak×nca ortalama Çin
aù×rl×ù×n×n yüzde 40 oran×nda olduùunu
görürsünüz; ihracatta, ithalatta ve d×ü
ticaret hacmi içerisinde. Türkiye ise Çin’le
eklemlenme sürecini yaü×yor. Ancak
bundan bir tak×m sonuçlar ç×karacaù×z.
Ama bu eklemlenme sürecini size öncelikle
hat×rlatmaya çal×üay×m.
2010 y×l×nda Türkiye Çin’le iliükilerinde yaklaü×k
2,26 Milyar Dolarl×k bir ihracat yapan, ki bu
y×l sonunda 2,5 Milyar Dolar olacak, 2010
y×l×nda yine 17 Milyar Dolarl×k ithalat yapan,
ki bu y×l sonunda 22 Milyar Dolar olacak, 20
Milyar hacmi olan ve 15 Milyar Dolarl×k da bir
d×ü ticaret aç×ù× veren bir ülke. Ve Türkiye’nin
Çin’deki yat×r×mlar× bugün 100-150 Milyon
Dolarl×k aral×ùa oturmuü vaziyette. Çin’in de
Türkiye yat×r×mlar× da ayn× üekilde 100-150
Milyon Dolarl×k bir aral×ùa oturmuü vaziyette.
Dolay×s×yla etkileüim süreci her anlamda
art×yor.
Yaln×z bu rakamlar Türkiye’yle Çin’in
iliükilerinde enteresan bir süreci ve enteresan
bir sonucu beraberinde getiriyor. Türkiye’nin
en büyük üçüncü ticaret ortaù×; Rusya,
Almanya’dan sonra. Türkiye’nin en çok
d×ü ticaret aç×ù× verdiùi ülke yüzde 20 ile.
Türkiye’nin en önemli üçüncü ithalat pazar×.
Ama buradan ç×kacak sonuç üu: Türkiye’nin
Çin’le iliükisinde saùl×kl× ve sürdürülebilir
olmayan bir iliüki var.
Esasen tüm Asya Pasifik bölgelerine,
ülkelerine bakt×ù×m×z zaman, bütün ülkelere
ayn× üeyi söyleyebiliriz. Türkiye’nin d×ü ticaret
aç×ù×n×n önemli bir k×sm× bu ülkelerden
kaynaklan×yor ve Türkiye’nin bu ülkelerle
olan ticari ve ekonomik iliükilerinde genel
anlamda bir ekonomik kayb× var. Dolay×s×yla
Türkiye bunu giderebilmek için bir Asya
Pasifik stratejisi uyguluyor, Say×n Genel
Müdürümün detaylar×n× verdiùi üzere. Ayn×
üekilde bir Çin ülke stratejisi uyguluyor.
Peki, bu stratejilerin temel parametreleri
neler? Temel parametreler son derece
aç×k asl×nda. Bir; d×ü ticaret aç×ù×n× d×ü
ticaret iülemleriyle kapatmaya çal×ümak.
Tamamen dengelemek mümkün deùil. Bir
konsolidasyon süreci yapmak. úki; bölgeden
yat×r×m çekmek. Üç; bölgeden ucuz girdi
saùlamak, teknoloji saùlamak ve bu
bölgeye yat×r×m yapabilmek. Dolay×s×yla
proaktif ve ayn× zamanda deùiüken ülke
politikalar×n× içeren üeyler. Ama bunlar×
yapabilmemiz için bizim sizlere ihtiyac×m×z var; Türk Diasporas×na, Türk
iü adamlar×na ihtiyac×m×z var.
Bugün asl×nda bu toplant×n×n da konusu olan dört tane temel
soru var, cevap arad×ù×m×z. Bu dört temel soruya ben, kendi Çin
politikas×ndaki tecrübelerimden ve kendi yaklaü×m×mdan baz× belki
yararl× olabilecek unsurlar× gündeme getirmek istiyorum.
Bir; üüphesiz bu bölgeye daha fazla ihracat yapmam×z laz×m.
úki; Türk iü adamlar×n×n burada daha fazla yat×r×m yapmas× laz×m.
Üretimci kimliùinizin geliümesi laz×m.
Üçüncüsü; bu coùrafyalarda daha fazla üirket ve temsilcilik kurman×z
laz×m.
Dördüncüsü; üirket birleümeleri yapmam×z laz×m.
Beüincisi; sosyal ve toplumsal katmanlarda yer almam×z laz×m.
Alt×nc×s×; uluslararas× üirketlerde daha fazla temsil, daha fazla çal×üana
ihtiyac×m×z var.
Bir diùeri; Türk okullar× açmam×z laz×m orada. En son Guangzhou’ya
yapt×ù×m×z ziyaret s×ras×nda bunun ×srarla ve özellikle istendiùini bir
kez daha gördük. Dil kurslar×na, üniversitelere, masterlara daha çok
öùrenci yollamal×y×z. O kültürü bilen, o coùrafyay× bilen insanlar
yaratmaya çal×ümal×y×z. Özellikle Çin’deki eyaletlerde ve Asya Pasifik
Bölgesi’ndeki ülkelerdeki iü adamlar× derneklerimizi ve oluüumlar×m×z×n
say×s×n× artt×rmal×y×z. Öùrenci birlikleri kurmal×y×z; öùrencilerimiz
vas×tas×yla.
AmCham veya EuroCham örneklerinde olduùu gibi TürkCham’ler
kurmal×y×z; yani Turkish Chamber Of Commerce’ler kurmal×y×z
bölgede. Bütün bunlar× yaparken devletin ilgili kurumlar×yla ve sivil
toplum kuruluülar×yla iübirliùi halinde yapmal×y×z ki bunlar yaüad×ù×m×z
ülkelere ve topluma entegrasyon sürecini beraberinde getirsin.
Bunu yaparken de Çin örneùini hiç unutmayal×m. Ours is China diye
bir kavram var. Say×n Baükan konuümas×nda söyledi. Ben çok k×saca
size altyap×s×n× çizeyim.
50 milyona yaklaü×yorlar. Bir; son dönemde her ülkede varlar. úki; Çin
politikas× ve Çin Devleti’yle iü birliùi halinde hareket etmeye çal×ü×yorlar
ve devletin de buna yönelik bürokratik yap×lanmalar× var. Ve temel
yaklaü×mlar×; bulunduklar× ülkedeki sosyal, kültürel, ticari, ekonomik
alanlardaki f×rsatlar× Çin için imkânlara ve ç×karlara dönüütürmek.
Bütün temel amaçlar× bu ve bunun için çal×ü×yorlar. Bunlara ‘market
dominant minority’ diyorlar; yani piyasaya hükmeden az×nl×k veya
diaspora diyorlar. Buna benzeri bir yaklaü×m geliütirmemiz laz×m.
Hepinize sayg×lar sunuyorum. Teüekkür ederim.
Sn. Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Teüekkürler, Ender Bey. En son
olarak Necdet Demiryürek Bey’in bu konuyla ilgili görüülerini alal×m.
NEJDET DEMúRYÜREK – DTúK Asya Pasifik Bölge Komitesi Baükan×
Teüekkür ederim, Say×n Bakan×m. Ben, Nejdet Demiryürek, DTúK’in
Asya Pasifik Bölge Komitesi Baükanl×ù× görevini yürütmekteyim. 2009
90
y×l×nda baülad×ù×m×z, alm×ü olduùumuz bu
güzel görevin bugün son zaman×n×, son
vaktini yaüamaktay×z.
anda kendilerini burada göremiyorum.
Varsa onlarla görüümek tabii ki iyi bir güzel
üans olurdu benim için.
Say×n Bakan×m ve benden evvelki
konuümac×lar bölgenin önemini ve oran×n
ekonomik ve sosyal yap×s×n× gayet iyi
özetlediler. Benim bunlara ekleyecek bir, iki
üeyim olacak.
Hepinize teüekkür ederim. Benim
söyleyeceùim bu kadar. Çünkü benden
evvelki söz alanlar olay× çok güzel anlatt×lar,
bana pek bir üey kalmad×. Ben sadece tek
konu üzerine odaklanmak istiyorum; Birlik ve
beraberlik içinde olmam×z×n. Bardaù×n boü
taraf×n× deùil, dolu taraf×n× art×k görmeye
çal×üal×m diyorum. Benim söyleyeceùim tek
üey, bu.
Bir tanesi; Türk iüadamlar× ve Türk vatandaü×
olarak yurtd×ü×nda yaüayan bizlerin bir kere
memleketimize olan sayg×m×z, sevgimiz çok
büyük. Bunun sorgulamas×n× bile yapmay×
düüünmüyorum. Ama birlik ve beraberlik
içinde, tek çat× alt×nda toplanmakta bazen
zorluklar çekiyoruz, sorunlar yaü×yoruz. Benim
bölgede dolaüt×ù×m üu iki sene zarf×nda
bütün arkadaülar×mdan istediùim tek üey,
ayn× konuda, ayn× ürün baz×nda bir arada
belli üartlarda beraber olabilmeyi, bir araya
gelmeyi baüar×rsak eùer, diùer ülkeler
baz×nda o ülkeler içindeki lobilerimizden
çok, kendi aram×zdaki lobiciliùi geliütirebiliriz.
Bu konuda aù×rl×kl× çal×ümalar yapt×m. Bütün
arkadaülar×mdan da bu konuda büyük
yard×mlar ald×m. Hepsine çok çok teüekkür
ediyorum, huzurlar×n×zda.
Bir noktaya geldiùimizi düüünüyorum.
Ama k×sa ve öz olarak tek bir üey daha
söyleyeceùim. Bulunduùumuz ülkelerin
vatandaül×ù×na geçmek bizim için öncelikli
bir konu olmal×. Çünkü eùer oradaki
yap×da söz sahibi olmak istiyorsak, bütün
arkadaülar×ma bu konuda daha aù×rl×kl×
düüünmelerini daha önceki büyüklerimiz de
söyledi, ben bir daha düüünmelerini tavsiye
ediyorum, bu konuya aù×rl×k vermelerini
istiyorum.
Büyükelçiliklerimizden, Uzak Doùu’daki,
yani Asya Pasifik’te, benim gidip dolaüt×ù×m
bütün ülkelerdeki büyükelçiliklerimizden, tüm
birimlerinden büyük bir destek gördüùümü
ifade etmek isterim. Bunlardan bir tanesi
de, Ender Bey. 24 saat telefonunun aç×k
olduùunu ve bizlerden gelecek her türlü
telefona cevap vereceùini bize söylediùi
zaman çok sevinmiütik.
Ülke olarak da ben üu anda hangi
ülkelerden, Asya Pasifik’ten hangi ülkeden
kaç kiüinin geldiùini pek bilmiyorum ama,
bildiùimi kadar×yla Çin aù×rl×kl×, Avustralya
var. Mesela, Kore’den arkadaülar×m×z var m×,
bilmiyorum; onlarla görüümeyi çok istedim,
onlarla çok bir araya gelmek istedim. Bir
toplant× da yapt×k zaten orada ama üu
91
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Evet, özet
olarak benim gördüùüm; Asya Pasifik
Bölgesi bizim önemli olarak d×ü ticaret aç×ù×
verdiùimiz bir bölge. Bilhassa Çin bölgesi.
Bizim bulunduùumuz toplumlarda söz
hakk×na sahip olabilmemiz için oralardaki
sivil toplum kuruluülar× alt×nda organize
olmam×z gerekiyor, mümkünse oralar×n
vatandaül×ù×na geçip çifte vatandaü
olmam×z gerekiyor. Ama biraz önce
Bakan×m×z×n da söylediùi gibi dilimizi ve
dinimizi unutmadan oralar×n vatandaü×
olmam×z her zaman ülkemize ve sizlere de
güç katacakt×r.
ûimdi, söz sizlerin. Kalan vaktimizde sizlerden
gelecek sorulara panelistlerimiz cevap
verecekler. úlk sözü kim almak ister?
Buyurun.
Prof. Dr. ALú BEBA- Hong Kong Bilim ve
Teknoloji Üniversitesi Giriüimcilik Merkezi
Direktörü
Ben, Profesör Ali Beba, Hong Kong’da
yaü×yorum. Hong Kong Science and
Technology Üniversitesi’nde Business
School’un öùretim üyesiyim ve Giriüimcilik
Merkezi’nin de direktörüyüm.
Bir kiüi daha var. Onu belki daha çok insan
tan×yabilir. Ümran Beba. Benim eüimdir ve
Asya Pasifik Pepsi Co’nun baükan×d×r. Ben,
‘her güçlü kad×n×n arkas×nda bir adam
laz×m’ mant×ù×yla hareket edenlerdenim.
Onun için beraber gittik. Ve burada da
Hong Kong’dan gelen diùer arkadaülar× da
gördüùüm için çok mutlu oldum.
ûimdi, birkaç hususu paylaümak isterim.
Vatandaül×k meselesi, örneùin Hong
Kong gibi bir yerde problem deùil; bunu
söyleyelim. Vatandaül×k yedi y×l orada yaüayan bir suça kar×ümayan
insanlara doùal olarak Türk olsan×z, Alman olsan×z fark etmiyor veriliyor
ve oralarda biz Bat×l×y×z. Yani bizim Avrupa’daki insanlar×m×z×n çektiùini
duyduùumuz baz× hikâyeleri biz Uzak Doùu’da görmüyoruz. Biz,
gerçekten orada onlar×n gözünde Bat×l× ve çoùunlukla nedense
bilmiyorum ama “útalyan” falan diyorlar ilk bak×ülar×nda filan, o
yüzden bir problem yok. Onun için vatandaül×k konusunun özellikle
büyük problem olmad×ù×n× söyleyeyim. Ama buna ek olarak, iü
adamlar×m×z×n; üimdi eksi, yani en büyük ticaret aç×ù× Uzak Doùu
deniyor ve çok ac×kl× bir üey. Çünkü çok aù×rl×kla oralara her gelen,
bizim tan×d×ù×m×z; ben, iüte konsolosluùumuzdaki ticaret ataüeliùinde
de gönüllü elçi olarak çal×ü×yorum. Orada da gördüùümüz her gelen
heyet bir bavul ticaretiyle, “Oradan Türkiye’ye daha ucuzu nas×l
getiririm?” in peüinde olan insan gruplar×ndan oluüuyor. ûimdi, bunun
kurumsallaümas× ve bunun ihracata yönelik olarak; mesela, en büyük,
oradaki en büyük tavuk ayaù× dediùimiz, bizim burada att×ù×m×z iüi
yapan Atik Yurttaü diye bir giriüimcimiz var. Onunla hayata baülay×p
üimdi Türkiye’den tonlarca mineral ve çok deùiüik zeytinyaù× vesaireyi
ihraç ederek orada hayat×n× sürdüren insanlar×m×z var.
ûimdi, benim onlar için en çok üzüldüùüm taraf üudur: Yeüil
pasaportlar× yok bu arkadaülar×n. Ben, burada öùretim üyesi
olduùum için öyle bir üans×m var. Ve bu pasaport konusu Türkiye’de
y×llarca konuüulmuütur, deùerli arkadaülar×m. Ama her nedense yani
orada Türkiye’yi iüte bu kadar uçal×m, oralara giriüimcilerimizi getirelim
derken; ya nedir bunun derdi? Yani üu yeüil pasaport konusu, vize
olay× o kadar ciddi bir problem olabiliyor ki, Çin’e gidiü geliülerde bir
kere girdiùiniz zaman bitiyor. Bir daha vize almak için konsolosluùa
gidip gelmek filan gerek. Yani bence orada vatandaül×ktan önce
biz, burada kendimiz ‘Vatandaü×m×za nas×l bir kolayl×k yapar×z?’
× düüünürsek, Davut Bey çok daha doùru bir iü yapar×z diye
düüünüyorum.
úki, bu üeyde dil denildi. Ender Bey, çok doùru bir üey. Dil olmad×ù×
zaman guanüi olmuyor. Guanüi nedir? Guanüi: Çin, dilinde
tan×madan iü yapamamak demektir. Yani ancak ve ancak doùru
iliükiler kurduùunuz zaman Çin’de iü yap×yorsunuz. Ben bugün Çin’e
gideyim, Çin’de de bir fabrika kuray×m derseniz biraz, biraz deùil çok
ciddi hayalcisiniz demektir benim gözümde. Çin’e öyle giderek böyle
hiç kimseyi tan×madan etmeden, kültürünü, dilini bilmeden “Oralarda
hadi ben de ticarete baülayay×m.” demekle bu iüler olmuyor. O
yüzden dil konusunda çok daha ciddi, çok daha farkl× bir boyutla
hareket etmemiz laz×m. Yani bu Mandarin, Çin dili art×k dünyan×n en
çok konuüulan dili. Yani úngilizce filan deùil, onu bilelim. Dünyan×n
birinci dili, Çince. O yüzden Çinceye çok daha fazla aù×rl×k veren bir
yola doùru gidilirse iyi olur.
Bilim ve Teknoloji Üyesi üyelerini Ankara’dan veya Türkiye’den
atmay×n, oradaki insanlardan onlar× üye yap×n. Çünkü oradaki
insanlar gerçekten oran×n derdini de bilen, orada her üeyiyle ve
bunun içinde bu tür iüi yapacak insanlar. Bunlar böyle para pul da
istemezler; onu söyleyeyim. Bunlar böyle hani gönüllü, iüte bizim gibi
vermeyin bir üey, ama gönüllü olarak bu iüi yapmaya haz×r çok insan
bulursunuz.
Nejdet Bey’in de dediùi gibi yani orada bulunan bizler; zaten
kalbimizin tamam× vatan için at×yor ve oradaki varl×ù×m×z s×ras×nda
“Vatana ne yapar×z?” diye devaml× akl×m×zdan o geçiyor. Onun için
92
lütfen bu konuya bu üekilde dikkat ederseniz
iyi olur.
únovasyon, Ar-Ge konusunda yap×lan
hareketler de bu iülerde özellikle -Asya
Pasifik’ten bahsediyorum- Hong Kong’dan
giriü yapmak laz×m. Onu bir defa söyleyeyim.
Yani Çin’e gidelim de Çinlilerle Ar-Ge
yapal×m, oralarda bir inovasyon faaliyetine
girelim demek hayalciliktir. Ben, bunu çok
aç×k ve net söylüyorum, bilim adam× olarak.
Hong Kong gibi olay× çözmüü, transparent
bir ülkede, kurallar×n çal×üt×ù× bir ülkede, IP’nin
yaüad×ù× bir ülkede bu iüleri yürütmekte yarar
vard×r. Onun için Asya Pasifik Bölgesi dendiùi
zaman “Nerelerden, hangi noktalardan en
etkin giriüler yap×l×r?” × iyi analiz ederek yola
devam etmek laz×m.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Evet, çok
teüekkür ederim, Say×n hocam.
Ben, k×saca bir cevap vereyim, Say×n
Hocam×z×n temas ettiùi konulara. Yeüil
pasaport konusu bizim bürokrasimizin
kendisi için saklad×ù× bir hak olduùundan,
herhalde iü adamlar×na verilmesinde biraz
geç kal×n×yor. Bu konuda kat×l×yorum.
Ben de bunu dile getireceùim inüallah
hükümetimize; yani bu konuda hakikaten bir
üeyler yap×lmas× laz×m.
Bizim devlet olarak vazifemiz; giriüimcilerimizin
hizmetinde olmakt×r. Öyle olmas× gerek.
Yani bizim, sizin önünüzde ne engel varsa
onu kald×rmaktan baüka bir vazifemizin
olmamas× laz×m. Art×k devletin iü yeri açmak,
insan çal×üt×rmak diye bir görevi yok. Bizim
zihniyetimiz böyle deùil. Biz, art×k devleti
mümkün olduùu kadar küçültüp asli
vazifelerine döndürüyoruz ve giriüimcilerimize
ekonomiyi teslim ediyoruz; onlar Türkiye’yi
bu hale getirdiler, onlar Türkiye’yi 135 Milyar
dolar hale getirdiler. Ve 500 Milyar Dolar
ihracat yapar seviyeye bizim giriüimcilerimiz
getirecek. Devlet üirketleri yapmayacak
bu ihracat×. Dolay×s×yla bu yeüil pasaport
konusunu ben tekrar en yüksek seviyede
sahipleneceùim.
úkinci olarak, bu bilim teknoloji elçileri
konusunda bizim düüüncemiz üöyle: Bilhassa
ileri ülkelerdeki önde gelen, sosyal yönü
de kuvvetli olan hocalar×m×z× fahri olarak
görevlendireceùiz ama resmen görevli
olacaklar. Yani bizim konsolosluklar×m×zda,
büyükelçiliklerimizde kendilerine bir
93
sekretarya ve oda verilmesini düüünüyoruz.
Maaü vermeyi kesinlikle düüünmüyoruz.
Ankara’dan birisini göndermeyi de hiç
düüünmüyoruz. Maaü vermemiz zaten
oran×n mevzuat×na ayk×r×, büyük bir ihtimalle
onlar orada hoca olduklar×ndan, baüar×l×
insanlar olduklar×ndan maaü al×yorlard×r.
Çal×üt×klar× kurumlar onlar× zaten baüka bir
devletten maaü almas×na zaten müsaade
etmezler. Dolay×s×yla bunu da güzel bir
bahane olarak kullan×p zaten para vermeyi
düüünmüyorduk, sizin üeyiniz de bize güç
vermiü oldu.
Teüekkür ederim deùerli düüünceleriniz için.
ÖMER úYúGÖR- úyigör Limited ûirketi Sahibi –
Hong Kong ve Shangay
Çin’de bulunma nedenim, ilk baüta
dan×ümanl×k hizmetleriyle beraber tedarik
sat×n alma ve üretim kontrolüydü,. úki
seneden beri bu, para kazand×ù×m bir konu.
Çok keyif ald×ù×m diùer bir iüim, iki seneden
beri yapt×ù×m; milli bir içeceùimizin Çin ve
Hong Kong temsilciliùini yap×yorum. ûu an
için çok para kazanmasam bile oraya bir
üeyler göndermenin çok büyük keyfindeyim.
Ayr×ca Türkiye Genç úüadamlar× Derneùi Çin
temsilcisiyim. Dolay×s×yla hocam, Hong Kong
konusunda birçok üeylerden bahsetti. Çin
konusunda da hem ithalat, hem ihracat,
hem de dernekler konusunda birçok
tecrübelerim var.
Özellikle sizlerin bahsettiùi gibi sivil toplum
kuruluülar×n×n orada güçlenmesi laz×m. Zafer
arkadaü×m×z×n bir yaz×s×nda belirttiùi gibi,
tek baü×na bir üey yapmak çok zor, özellikle
Çin’de. Birlikte olmam×z, birlikte hareket
etmemiz gerekiyor. Fakat Çin’in yap×s×
itibariyle herhangi bir derneùin kurulmas×,
resmi olarak akredite olmas× söz konusu
deùil.
2009’daki Cumhurbaükan×m×z×n Pekin
ziyaretinde de ben bunu dile getirmiütim.
Hükümetimizin, devletimizin burada bizi
bir üemsiye alt×nda ama Çin hükümeti
taraf×ndan da tan×nan ve akredite olmuü bir
üemsiye alt×nda toplamas×, beraberce resmi
olarak oralarda birlikte hareket edilebilir.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Resim olarak
devletleraras× bir anlaümayla Türk Çin Ticaret
Odas× Kurulmas× gibi bir üeyi mi kastettiùiniz?
ÖMER úYúGÖR- Gibi olabilir, Türkiye Genç úüadamlar× Derneùi olabilir,
DEúK olabilir. Herhangi bir kuruluüun Çin hükümeti taraf×ndan orada
resmi olarak tan×nmas× laz×m. Yani Çin hükümetine göre orada bir
dernek kurma yasas× çok farkl×. Yani herkes dernek kuram×yor. TÜSúAD
var Pekin’de, TÜGúAD var ûanghay’da. Fakat gerçeùine bakt×ù×n×z
zaman olaylar×n Çin Devleti taraf×ndan birebir tan×nm×ü, akredite
olmuü bir kurum deùil bunlar×n hiç biri.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Peki, baüka ülkelerin var m× böyle
örnekleri ?
ÖMER úYúGÖR- Hay×r.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Mesela; Amerikal×lar×n vesaire.
ÖMER úYúGÖR- Amerikal×lar×n Chamber Of The Commerce’leri var.
Bunlar bir arada toplanm×ülar. Almanlar×n böyle bir giriüimleri var.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Yani Çin onlar× tan×yor, deùil mi?
ÖMER úYúGÖR- Hükümetler aras× iliükilerden dolay×, evet. Türkiye’nin
böyle bir üeyi olduùunu ben bilmiyorum. Ender Bey bu konuda daha
net bir üey söyleyebilir belki.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Var m×, Ender?
ENDER ÖNCÜ- ûimdi, efendim üöyle: Çin Halk Cumhuriyeti’nde bizim
halihaz×rda örgütlenmelerimiz var. Örneùin, TÜSúAD’×n temsilciùi var;
akredite ve tan×n×yor. Örneùin, TUSKON’un temsilciliùi var; akredite
ve tan×n×yor. Bunun haricinde DEúK’in ve beyefendinin temsil ettiùi
örgütlenmeler var. Yine Say×n Cumhurbaükan×m×z×n ziyareti s×ras×nda
Guangzhou’da kurulan bir derneùimiz var. Son söylediklerimin
akreditasyonlar× yok.
Fakat Çin Halk Cumhuriyeti’nde biraz önce konuümamda da
söylediùim gibi EuroCham veya AmericanCham gibi örnekler var.
Bunlar, Çin’deki beyefendinin de söylemeye çal×üt×ù× gibi, hocam×n
da söylediùi gibi en önemli konu, örgütsel hareket edebilmektir. Ve
Çin’le bunu Türkiye aras×nda kurmak hükümetler aras× görüümeler
sürecinde mümkün, örnekleri de var.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Tamam, o zaman bunun takipçisi
olal×m, inüallah.
ENDER ÖNCÜ- Tamam.
94
ÖMER úYúGÖR- Peki, çok teüekkür ederim.
ederim. Bizim Ekonomi Bakanl×ù×m×z×n
ticaret ataüeliùimiz size yard×mc× olur. Bir de
bana da [email protected].
tr e-mail gönderirseniz hem bizim Bakanl×kla
ilgili bir üey olursa veya baüka Bakanl×klarla
da elimizden geleni yapar×z. Sizin elinizden
tutmak için ne gerekiyorsa yapar×z.
KATILIMCI- Bir ilave yapabilir miyim?
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Buyurun.
Bir han×ma söz verelim burada.
KATILIMCIZannediyorum, özellikle Çin’de mevcut
baz× aktivitelerin içine girerek de bu etkinlik
yan, paralel bir üekilde de sürdürülebilir. Yani
yeni bir oluüumun mutlaka bir tak×m bütçesi
oluyor, masraflar× daha aù×r oluyor. Mevcut
bu tip aktive edilecek aktivitelerde yükler
geliyor. Ama üu anda hâlihaz×rda mevcut
baz× organizasyonlara içine intibak edilerek
oralarda bu oluüumun saùlanmas× da bir
güç kazand×r×r diye düüünüyorum.
OSMAN KAYA- Efendim ben, Osman Kaya.
Afganistan’da ticaret yap×yorum. Orada
iki tane üirketimiz var; Gurka D×ü Ticaret
arac×l×ù×yla ihracatlar×m×z× yap×yoruz. Biri ticari
üirketimiz, biri de tar×m üirketimiz.
Biz, burada Kâbil’in en güzel yerinde Turkish
Bazaar diye bir yer açt×k. Hem orada bu
iüin okulu niteliùinde bir yerimiz var, hem
insanlar gelip oray× görüyorlar, hem de
Afgan ya da Türk gelip bir Türk kahvesi
içiyor ve biz orada Türkiye’nin imaj×n×, Türk
dostluùunu, Türk misafirliùini yerleütirmeye
çal×ü×yoruz. Fakat tabii burada, bizim burada
Ali Kibar Bey’in bahsettiùi gibi; yani üahsi
dostluklar×m×z var, sosyal konumumuz orada
fena deùil, iyidir. Tabii Olimpiyatlar, EXPO
gibi yaparken bize doùrudan yat×r×mlar
konusunda da “Türkiye’de yat×r×m yapmak
istiyoruz. Efendim, iüte nas×l bir üey olabilir?”
noktas×nda önemli sorular yöneltiliyor; önemli
paras× olan tan×d×klar×m×z ve arkadaülar×m×z
vas×tas×yla. Ben, arkadaülar× tenzih ederim
ama benim bu konularda çok yeterli bir
bilgim yok. Yani Baübakanl×k Yat×r×m Destek
Ajans×’yla da bir görüüme yapt×m bu
konuda, bir geldiùimde. Bize bu konularda
yine bunlar×nda çok ciddi üekilde, net ve
k×saca biz d×üar×da bunlar× bilirsek, yani ciddi
yönlendirmelerimiz olacakt×r. Ben, zaten
ticari ataüeliùimizle bu konular× görüütüm.
Efendim, onlar da saù olsunlar baya destek
oluyorlar, sahip ç×k×yorlar. Bu konuda da
gerekli ayd×nlat×lmay× bekliyoruz yani.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Teüekkür
95
HANúFE HANDE DAøISTANLI- Hanife Hande
Daù×stanl× ben, alt× y×ldan beri Çin’de
yaü×yorum. Zhejiang Bölgesinde, Yiwu’day×m.
Bizim en büyük sorunumuz; üu ana kadar
kendimiz kendi ad×m×za ve Çin ad×na
baya bir üeyler yapt×k zannediyorum ama
Türkiye için bir üeyler yapmak istiyoruz. Bizim
orada ticari ataüeliùimize kay×tl× olmasa bile
500’den fazla giriüimci arkadaü×m×z var.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Niye kay×tl×
deùil?
HANúFE HANDE DAøISTANLI- Neden kay×tl×
deùil: Biraz biz at×l kald×k galiba. O, ayr× bir
konu, Ender Bey’le görüümek istediùim bir
konu o.
Benim üu anda söylemek istediùim üey:
Bizim hepimizin orada çok güzel iliükileri var.
Gerek fabrikatörlerle, gerek devlet bab×nda
bir tak×m iliükilerimiz var; hepimizin. Fakat en
son bayram×n birinci günü ûanghay Ticari
Ataüemiz Halil Afüarata Beyefendi geldi. úlk
defa çok geniü kapsaml× bir toplant× yapt×
ve bizim o zaman haberimiz oldu. Ve bizler,
hemen iki arkadaü×m×z Yiwu bölgesinden
ben ve arkadaü×m kat×lmak istedik,
arkadaülar×m×z× temsilen.
Bizim en büyük sorunumuz; oradaki Çinlileri,
Çinli arkadaülar×m×z×, Çinli iü adamlar×n×,
giriüimcileri buraya getirebilmek için vize
almakta çektiùimiz büyük zorluklard×r. En
büyük sorunumuz, bu.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Nedir?
Spesifik olarak bir örnek verir misiniz? Ne
zorluk yaü×yor?
HANúFE HANDE DAøISTANLI- Bürokratik
engeller yaü×yoruz.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Nedir? Vize alma problemi mi?
HANúFE HANDE DAøISTANLI- Evet, en büyük sorunumuz üu anda bu.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Türkiye’den Çinlilerin vize almas× m× zor
oluyor?
HANúFE HANDE DAøISTANLI- Evet, çok zorluk çekiyoruz. Ve bunlar
onun için bir cayd×r×c× etken oluyor.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- úüte o herhalde; Çinliler de bizimkilere
çok zorluk ç×kar×yorsa mütekabiliyet.
HANúDE HANDE DAøISTANLI- Biz, zorluk çekmiyoruz.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Çekmiyor musunuz?
HANúFE HANDE DAøISTAN- Biz zorluk çekmiyoruz. O ülkenin kurallar×na
uyduùumuz müddetçe hiçbir zorluk, hiçbir s×k×nt× yaüam×yoruz.
KATILIMCISay×n Bakan×m, durumla alakal× bir uygulama yapt×k, Hindistan’da
da; onu isterseniz k×saca söyleyeyim.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Buyurun.
KATILIMCIBen, Hindistan úü Konseyi Baükan Vekiliyim.
Biz, bu nüfustaki yüksek büyüklükten korkarak biliyorsunuz biraz
mütekabiliyetiyle vurgulamaya çal×ü×yoruz, büyükelçilikler olarak.
Biz, üöyle bir formül bulduk; Hintlilerden Amerika vizesi olan, Schengen
vizesi olan ve úngiltere vizesi olanlarla kamuda vize uygulamas× ve
bugün çok baüar×l× olduk. Biz, Hindistan’la gurur duyuyoruz bir defa.
Son alt× ayda iü adam× olarak geçiü; zaten geçiü bünyesindeyiz o
bölgelerde. Geçiülerden Türkiye’de mola verip de tatilini burada
uzat×p görüüler yapanlar×n say×s× yirmi kat artt×, iü adam× olarak.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Bu, bizim devletimizin yaz×l× politikas×
m×?
KATILIMCI- Hay×r. Biz, Hindistan’da bunu uygulad×k. Onu diyorum;
96
Hindistan’la Türkiye aras×nda bunu
uygulad×k. Yani Hintlilere biz ayn× üekilde vize
vermiyorduk. Biz üöyle aüt×k onu,
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Yani bu gayri
resmi olarak m×?
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Evet, yani
biz yat×r×mc×lar× bekliyoruz. Turistleri; özellikle
orta ve üst düzey gelir sahibi olanlar× bilhassa
gönderin.
HANúFE HANDE DAøISTANLI- Turist gelmeye
haz×r, Davut Bey. Ama yeter ki vize
alabilsinler.
KATILIMCI- Hay×r! Resmi olarak deùil, tabii ki
fiili olarak biz bunu yapt×k.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Peki, bunu
deùerlendireceùiz, o örnek üeyinde. Peki,
teüekkürler.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Fiili olarak
uygulay×p ilan m× ettik biz?
Siz, buyurun.
KATILIMCI- Muhtemelen bunu d×ü ticaretteki
arkadaülar×m×z da çok iyi bilirler. Biz, üu anda
Hintlilere; Schengen vizesi olan, úngiltere
vizesi olan ve Amerikan vizesi olanlara
kap×da üç ayl×k vize veriyoruz. Normalde
Hindistan’dan Büyükelçiliùimize müracaat
ettiklerinde 15 gün vize alabiliyorlar. Bu
vatandaülar, yani bu Hintli vatandaülara biz
kap×da üç ayl×k vize veriyoruz. 40 Dolar saha
civar×nda. Yaklaü×k bu bir y×la yak×n oluyor.
Cumhurbaükan×m×zla beraber gittiùimizde
yine bu Fakir’in projesiydi. Bunu uygulad×k ve
üu anda Hindistan’da uyguluyoruz.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Peki, siz
sözünüzü bitirmiü miydiniz?
KATILIMCI- Bitirmedim.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Sadece bir
ilave edeyim dedi, kusura bakmay×n.
KATILIMCI- Evet, ayn× üeyi orada da
uygulayabilirler; yani böyle bir muafiyet belki
olabilir.
10 dakikam×z kald×, ona yönelik k×sa k×sa
konuüal×m ve soru soral×m.
CUMHUR ûúMûEK- Türk Çin Sanayici
úüadamlar× Derneùi Çin Temsilcisi
TUSKON ve TÜSúAD’dan sonra üçüncü
resmiyeti alan kurum biziz ama, maalesef
temsilcilik olarak; yani normal dernek deùil.
Bu konuda gerçekten çok ciddi bir s×k×nt×m×z
var.
Çünkü, ben üunu söyleyeyim size: Biz, bu y×l×n
birinci ay×n 17’sinde resmiyet ald×k. Ve bu
y×l Haziran ay×nda -belki bas×ndan da takip
etmiüsinizdir- 63 tane Çinli firma yaklaü×k 107
tane Çinliyi Türkiye’ye getirdik ve yaklaü×k 330
Milyon Euroluk bir iülem hacminin olmas×na
TÜÇSúAD olarak vesile olduk diyebiliriz.
Ama bunu nas×l yapt×k: yani Shanghai
CCPIT ve Shanghai Ekonomi Bakanl×ù×
bünyesindeki yetkililerle görüütüùümüz
zaman bizim resmiyetimiz olmazsa bunu
yapamayacaù×m×z yönünde.
Az önce Ömer Bey de söyledi. Mesela;
Ömer Bey üu anda hâlihaz×rdaki s×fat×yla gitse
maalesef böyle bir üey yapma durumu çok
zor olabilir. Bizim, mutlaka oradaki STK’lar×n
resim anlamda devletimiz tabii arkam×zda
olacak üekilde desteklenmesini istiyoruz.
Onun haricinde Asya Pasifik’te bir hukuken
resmi olan derneklerle bir Pasifik Dernekler
Zirvesi yap×lmas×n× rica edeceùim.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Peki, siz
devam edin lütfen.
HANúFE HANDE DAøISTANLI- Ben sadece
üunu söylemek istiyorum: Çinlilerde Türkiye’ye
karü× gerçekten çok büyük bir ilgi, çok büyük
bir merak var. Impossible çünkü. Bu kadar.
Benim söyleyeceklerim bu kadar.
97
Son olarak da; ihracat×m×z× 2023 y×l×nda 500
Milyar Dolara katlamak istiyorsak mutlaka
Çin’le ihracat×m×z× artt×rmam×z laz×m. Hala
Türkiye’yle Çin aras×nda G×da Güvenlik
Sözleümesi imzalanmam×ü bulunmakta ve
26 y×ldan beri bir Baübakan düzeyinde Çin’e
ziyaret bulunmad×.
Daha önce Recep Tayyip Erdoùan Baübakan×m×z Ak Parti Genel
Baükan× s×fat×yla kat×lm×üt×, Baübakan s×fat×yla deùil. Baübakan× da
bekliyoruz.
Teüekkür ederim.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Peki, ikinci s×raya bir bakal×m.
Prof. Dr. SAVAû TÜMúû- Efendim, ben, Profesör Doktor Savaü Tümiü.
Shanghai Tongji Üniversitesi Tak×m Tezgâhlar× Kürsüsünü kuran
ve baükanl×ù×n× yapan; uzun seneler, bunun d×ü×nda Berlin Teknik
Üniversitesi üeref profesörüyüm; inovasyon konusunda.
Ben, efendim yeüil pasaport sorunumu 25 sene Almanya’da
yaüamakla, ikinci bir Alman pasaportu alarak çözdüm.
Efendim üimdi, üöyle; Çin hakk×nda çok k×saca bir bilgi vermek
istiyorum. Çin’de bildiùimiz kadar×yla toplam sekiz tane gerçekten
üretim yapan Türk üirketi vard×r. Bunun iki tanesi önümüzdeki sene ilk
alt× ay×nda olacakt×r. ûu anda ûahap Aktaü Bey’in körük fabrikas×n×
kuran insan benim, genel müdürlüùünü yapm×ü olan insan benim;
üimdi dan×ümanl×ù×na devam ediyorum. Diùer iki üirketin de,
önümüzdeki alt× ay içerisinde yap×lacak olan iki tane üretim üirketinin
de ikisi de otomotiv sanayidir. Onlar×n da yat×r×m dan×ümanl×ù×n× ben
yap×yorum.
Çin’de efendim yat×r×m yapmak çok kolay. Hiç kimse bir üey
anlatmas×n; ne bürokrasi anlats×n, ne bir üey anlats×n. Çok kolay
efendim. Yeter ki teknoloji getirin, para getirin, otomotiv sanayi,
makine sanayi; -bunlar benim konular×m- çok kolay efendim.
únovasyon konusunda özür dilerim hocam, size karü× ç×kacaù×m.
Çin’de bildiùiniz gibi inovasyon konusu son iki; beü y×ll×k plan, yani 11
ve yeni 12’nci de çok önemli bir yer teükil etmektedir. Ve Çin’in kendi
içinde de muazzam derece de inovasyon konusunda teüvik vard×r
efendim. Türkiye’miz kadar olmasa bile -çok takdir edilen bir geliüme
oldu son y×llarda Türkiye’mizde.- çok büyük bir destek vard×r.
Herkes gelsin Çin’e üretime baülas×n. Ayn× demiü olduùunuz gibi;
sadece ticaret konusu olarak görmeyelim Çin’i, orada istihdam
yaratmakla Çin’in de çok fazla takdirini alacaù×m×za o kadar eminim
ki.
Çok teüekkür ederim, efendim.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Ben teüekkür ederim.
Siz, yani bize e-mail gönderip kendilerinizi tan×t×rsan×z; hocalar×m ve
herkes çok memnun oluruz. Yani sizlerin, potansiyelin ne olduùunu;
sizleri tan×mak isteriz aç×kças×.
Siz, ön taraftan bir söz almak isteyen var.
HALúL DÖNMEZ- Efendim, Halil Dönmez ismim, Evrensel D×ü Ticaret. Biz,
ayd×nlatma sektöründe bir geliüim saùl×yoruz. Ve nasip olursa Hong
98
Kong kap×lar×nday×z, s×raday×z.
üzere çok ciddi tepkiler ald×m. Ancak
duruüumu hiç deùiütirmedim. Yedi y×ld×r
hep söylüyorum; dünyadaki en büyük
f×rsatlar ülkesi Çin’dir, Türk ihracatç×lar için.
Rakamlara bakt×ù×n×z zaman da her geçen
y×l hakl×l×ù×m×n bir kez daha teyit edildiùini
görüyorum.
Ancak üunu görüyorum; Sonuçta Pasifik
burada. Geleniyle birlikte 50, gelmeyeni
de kat say× 10 ile çarpsak 500. ûimdi, DEúK
sitesine girdim ve sürekli araüt×r×yorum,
burada baüar×l× olan iü adamlar×m×z
kimler diye. DEúK sitesinde çok az insana
rastl×yorum, adrese rastl×yorum.
Benim úbrahim Bey’den ricam üu: Haz×r
buraya insanlar gelmiüken bir adres versin,
e-posta adresi hiç deùilse kat×lanlar maillerini
oraya göndersin. Hani hep böyle bir topluluk
oluütural×m, örgüt oluütural×m diyoruz ya iüte
deùilse var olan üuradaki topluluk bir birini
tan×s×n.
úBRAHúM ÇAøLAR- Portal var.
Sn. Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Böyle bir
portal var diyorlar.
KATILIMCI- Var, Portal×m×z var.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Baüka, üöyle
söz almayan gruplara bir dokunal×m.
ZAFER KARADAø- Zafer Karadaù, Dünya
Türk úü Konseyi Asya Pasifik Bölge Komitesi
üyesiyim. Sekiz y×ld×r Çin’de yaü×yorum.
úhracat, ithalat ve dan×ümanl×k üzerine bir
üirketim var. Serbest bölgede depom var.
Maden ve g×da aù×rl×kl× çal×ü×yorum.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Bu
görüüünüzün neden öyle olduùunu yaz×l×
olarak bana bir gönderebilirseniz çok
sevinirim. Yani fikirlerinizi duymak isterim. Bunu
hükümetimizle de deùerlendirmek isterim.
Yani madem öyle düüünüyorsunuz. úddias×
olan insanlar çok önemlidir. Bu iddian×z×
ispata sizi davet ediyorum. Biz de ondan
faydalanal×m, herkesi faydaland×ral×m.
ZAFER KARADAø- Çin’e ihracat×m×z×n
artt×r×lmas×yla ilgili naçizane son derece
önemli olduùunu düüündüùüm bir üeyi
paylaümak istiyorum.
ûanghay’da Baükonsolosluùumuz bir
iü merkezinin 13. kat×nda iki daireden
oluüuyor. Ben, Türkiye’nin Çin’e ihracat×n×n
artt×r×lmas×n×n birinci ve deùiümez koüulunun
oradaki Türkiye imaj×n×n güçlendirilmesinden
geçtiùine inan×yorum. Türkiye’nin marka
deùerinin yükselmesi, Türk markalar×n×n
o pazarda daha rahat mal satmalar×n×,
Türkiye’nin oraya ihracat×n× artt×rmay×
kolaylaüt×racaù× inanc×nday×m.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Nas×l
deùiüecek; iüte onlar× bize bir gönderin,
tamam?
Yedi y×l öncesinde Türkiye’nin Çin’e bak×ü×
hat×rlayacaù×n×z gibi üöyleydi: Gazetelerde
bas×nda ç×kan bütün haberlerde Çin bir
tehdit olarak anlat×l×yordu. Çünkü insanlar,
Çin’i sadece ucuz ürünlerin üretildiùi,
insanlar×n 100 Dolar maaü karü×l×ù×nda
çal×üt×r×ld×ù× bir ülke zannediliyordu. Ben,
zannediyorum, biraz iddial× bir söz ama
Çin’in tehdit deùil de dünyadaki Türk
ihracatç×lar× için dünyan×n en büyük f×rsatlar
ülkesi olduùunu yaz×l× ve sözlü dile getiren
kiüilerden biri olduùumu biliyorum.
Bunu dile getirdiùim zaman devlet kat×nda,
Bakan düzeyinde, özel sektörde ise holding
sahibi, üirket sahibi, CEO düzeyinde olmak
99
ZAFER KARADAø- Çok basit bir üey izin
verirseniz; yeni bir konsolosluk binas×na
taü×nacaù×m×z× öùrendik ve çok mutlu
olduk. Ancak sadece bina deùiüikliùi yeterli
olmayacakt×r. Siz, burada Bakan Yard×mc×s×
olarak özellikle sizden rica ediyorum. O
binan×n içinin doldurulmas×, Türkiye’ye yak×ü×r
hale getirilmesi, özellikle Türk ürünlerinin
tan×t×m×n×n ve Türk iüadamlar×n×n oradaki
buluümalar×n×n saùlanmas× için alt yap×
oluüturulmas× anlam×nda doldurulmas× çok
önemli. Yani son derece önemli olduùuna
inan×yorum.
Bir tek örnek verip sözümü
tamamlayacaù×m. Say×n
Baükonsolosumuzun bindiùi araç 14 yaü×nda.
Türkiye’ye hiç yak×üm×yor. Türkiye imaj×n× güçlendirmemiz Türkiye’nin
Çin’e ihracat×n× artt×rmak için her üeyden daha önce geliyor.
Teüekkür ederim.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Teüekkür ederim. Biz, üu ikinci s×radaki
han×mefendiye bir söz verelim.
NEVúN HÜSEYúN- Giriüimci – Avustralya Kendimden fazla
bahsetmeyeceùim. Demek ki bir üeyleri aüt×k, baüard×k ki bu
odaday×z.
ûunu diyeceùim: Dernekler kuruldu, ithalat-ihracat yap×l×yor. Ama
neden bulunduùumuz ülkelerde bir Türkiye úü Bankas× yok? Neden biz
para aktar×rken bunda zorluk yaü×yoruz. Bu toplant×ya kat×lacaù×m
diye swift kod numaras×n× neden bir türlü alamad×m? Bana e-mail ile
gelirken neden numara yerine hep çarp× iüareti geldi? Neden ben
Türkiye’ye geldiùim zaman bu 250 Amerikan Dolar×n× yat×rmadan
küçük üeyde olsa Merter’de Türk Ziraat Bankas×’nda IBAN Kodum yok
diye üu; “Dünya Türk úüadamlar× Giriüimci Organizesi nas×l bir organize,
neden bilinçsiz bir eleman× para yat×rmaya gönderdiler?” diye
hakarete uùruyorum, giüedeki bayandan? Neden ben, bunu ancak
K×br×s’tan yat×rabiliyorum? Çünkü giüedeki bey tan×d×ù×m da, yard×mc×
oldu da, soruüturma yapt× da ben bu IBAN numaras×n× ald×m. Ben
yurtd×ü×nda yaü×yorsam IBAN’m×ü, swift kodmuü; ben, bunlar× nereden
bileceùim? Neden bu bilgeler bize verilmiyor? Bunlar verilmesin, ama
lütfen bir banka aç×n yani. Bu kadar büyümüüsek, bu kadar param×z
varsa.
KATILIMCIHangi ülke sizin?
NEVúN HÜSEYúN Avustralya.
KATILIMCIAvustralya?
NEVúN HÜSEYúN - Avustralya Sydney üehrinden. Lütfen, yani bir banka
aç×n. Yani bir tek ithalat-ihracat yapan için deùil, orada yaüayan halk
buradaki ailesine düùün hediyesi bile bir 500 kâù×d× göndermekte
zorlan×yoruz. Bu kadar. Bankay× davet ediyorum. Tüm ülkelere.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Bu aksakl×klar× lütfen bizlere bildirin ki
bizlerde onu gidermeye çal×üal×m. Dar×lmak, gücenmek yok, bizlere
iyi niyetle her türlü; sadece bu konuda deùil, ne aksama görürseniz
devletten yana veya bu organizasyondan yana bize iyi niyetle
bunlar× gönderin biz elimizden ne geliyorsa sizlerin önünü açmak için
onu yapacaù×z. Bu, bizim taahhüdümüzdür.
100
NEVúN HÜSEYúN Bir de buradaki zihniyeti
geliütirelim. Diyelim ki, müüteri her zaman
hakl×d×r.
ofislerimiz ve stratejik ortakl×klar×m×zla ithalat
dan×ümanl×ù×, ihracat dan×ümanl×ù×, yat×r×m
dan×ümanl×ù× yap×yoruz.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Öyle tabii ki.
NEVúN HÜSEYúN Yani buradaki küçücük bir
pozisyonda kendilerini üurada görmesinler,
ön yarg×l× olmas×nlar lütfen. Bu bizi geriye
götürüyor.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Doùrudur.
Arkada da bir bayan var; bir denge
saùlamak için.
KATILIMCI-
Ben, çok k×saca bir özet geçip, bir sorun
tan×mlay×p, çözüm önerisinde bulunmak
istiyorum; ihracat dan×ümanl×ù×yla ilgili tabii ki.
Say×n hocan×n da söylediùi gibi, Çin’deki
Türk alg×s×, gerçekten bir útalyan’dan, bir
Amerikal×dan, bir úngiliz’den çok farkl× deùil.
Bugün bizim bir tekstil firmam×z×n gidip
Avrupa’da bir baüar× hikâyesi yazmaktansa
Çin’de yazmaya çal×ümas× biraz daha
avantaj saùlamakta. Ancak maalesef Zafer
Bey’in de çok iyi bildiùi gibi birçok sektörde,
birçok firmayla ihracat dan×ümanl×ù× üzerine
görüüüyoruz. Mesela; birkaç y×l önceki
zeytinyaù× ihracat üampiyonumuzun Çin’de
sadece tek üehirde, Qingdao’da bulunan iki
tane müüterisi var.
Temel sorunun ben, vizyon eksikliùinden
olduùunu düüünüyorum. Çin alg×s×n× Avrupa
ve Amerika alg×s× gibi maalesef iü dünyam×z
görüyor; para harcamak istemiyor, komisyon
usulü mal satmaya çal×ü×yor. Ancak Çin
kültürü maalesef bu üekilde çal×üm×yor.
Orada öncelikli güven tesis etmeniz, firmalar×
s×k s×k ziyaret etmeniz, hediyeler alman×z ve
belli bir yat×r×m yapman×z gerekiyor. Bununla
ilgili benim önerim; birçok Türk firmas×n×n
D×ü Ticaret Müsteüarl×ù×m×z baz×nda belli bir
platform haline gelerek, hepsi ortak bütçe
oluüturarak; yine bahsettiùim gibi D×ü Ticaret
Müsteüarl×ù×m×z sponsorluùunda böyle bir
bütçe ayr×labilirse Türk mallar× olarak Ender
Beylerin de katk×lar×yla belli baül× yerlerde
reklam yaparak belki bir katk× saùlayabiliriz
diye düüünüyorum.
Burdur’dan kat×l×yorum. Ak Alt×n Mobilya
Maden Aû. Elimizde bizim Burdur’a benim
ve benim gibi birkaç tane daha sanayici
arkadaü×m×n çok zengin maden rezervleri
var ve mermer yataklar× var. Ama biz
bunlar× iyi deùerlendiremiyoruz; çünkü
üehrin küçüklüùü ve çok fazla d×üar×ya
aç×lamamam×z nedeniyle.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Nerede?
Türkiye’de mi bunlar?
KATILIMCIEvet, Burdur’da. Burdur’a yat×r×m yapmak
isteyen kiüileri bekliyoruz.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Mesela, ne
madeni var? söyleyin bari herkes duysun.
KATILIMCI- Bende mesela, krom var. Zengin
tenör oran×na sahip; 48. Bilgilerinize.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- ûimdi, son üç
kiüiye söz vereceùim. Arkada bir beyefendi
var.
KÖKEN GÜNEû- Merhabalar. Ben, Köken
Güneü; Çin Uzman Dan×ümanl×k Firmas×n×n
yönetici ortaù×y×m. ústanbul, Shenzhen
101
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU-Çok
teüekkürler. Buyurun.
HÜSEYúN CEYHAN- Merhaba. Hüseyin
Ceyhan, Türk Havayollar× Asya, Uzakdoùu
Kargo Bölge direktörüyüm. Kargo direk
tabii ticaretle, ihracatla, ithalatla birebir
yak×n olmas× münasebetiyle özellikle buraya
gelmek istedim.
Asya, Uzakdoùu Bölgesinde son bir sene
içerisinde kapasitemizi yaklaü×k iki kat×na
ç×kartt×k. Birçok bölgeye bu geniü gövdeli
uçaklarla beraber, ki bunlar×n hepsi ayn×
zamanda kargo taü×maya elveriüli büyük
uçaklar. Bunlar×n haricinde normal direk
kargo uçaklar× da koyduk. ûu an ihracat
yapmak isteyen müteüebbislerimiz için bölge çok cazip bir bölge.
Yani teknik, teknolojik ürünlerle iüte bunun karü×l×ù× meyve sebze
midir; ama muhakkak surette birbirini dengeleyebilecek ticari
ataüeliklerden bence bilgi al×nabilir.
Biz, Türk Havayollar× olarak birebir destek olabiliriz. Ofisimiz Hong
Kong’da; üç seneden beri Hong Kong’day×m. Bu anlamda ciddi bir
üeyimiz de var bölgeyle alakal×; Baù×ms×z Devletler Topluluùu’ndan
Avustralya’ya kadar bölge bize baùl×. úü yapmak isteyen her türlü
müteüebbis için kap×m×z aç×k. Ve birebir daha öncesinde belki
kapasite yetmezliùinden dolay×, belki iletiüim zorluklar×ndan dolay×
iletiüim kurulam×yordu ama üu an çok daha iyi imkânlarla hizmet
verebiliyoruz.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Peki, çok teüekkürler. Son sözü; resmi
olarak bu son sözden sonra kapatacaù×m. Necdet Demiryürek Bey’e
bir, iki cümle söyleme f×rsat× vereceùim. Ondan sonra kapatacaù×z.
Ufak bir merasim var, ondan sonra ben ayr×lacaù×m ama D×ü Ticaret
Müsteüarl×ù×m×zdan arkadaülar×m burada, Ekonomi Bakanl×ù×m×zdan
arkadaülar×m×z kal×p sizi dinlemeye devam edecekler. Mümkün
olduùu kadar.
Evet, buyurun.
úBRAHúM KAMA- Merhabalar. úbrahim Kama; ben de Çin’den
kat×l×yorum. Dört y×ld×r yaü×yorum.
Ben, bizlerle ilgili ufak bir yanl×ü alg×dan bahsetmek istiyorum. Özellikle
ben de profesyonelce çal×ü×yordum, sonra kendi üirketimizi kurduk. Ve
öncelikle Çin’den Türkiye’ye ihracat yap×yoruz. Çin’den yap×yoruz.
Ama eùer bir firman×n finans kaynaù× yoksa firman×n dönebilmesi için
öncelikle kendi ülkesine mal satmas× laz×m.
Burada ben, sitemlerimi iletmek istiyorum. Mesela, ‘musavirlikler.gov.
tr’ diye bir sitemiz var bizim. Belki, üu anda da girseniz halen 2010
y×l×n×n listesini de bulabilirsiniz; biz 2012’ye giriyoruz. Bununla ilgili ben
Shanghai ile de görüütüm, Pekin ticari ataüeliùine de mail att×m. Yaln×z
biz, bu sorunlar× çözemedik. O yüzden DTúK gibi alternatif kuruluülar×n
bizim için yararl× olacaù×n× düüünüyorum.
Yaklaü×k her ay, iki ayda bir ben mail atar×m. Özellikle gerçi Shanghai
ticari ataüemiz sürekli bana telefonla döner, nedenlerini anlat×r.
Bunun belki de bir muhatab× úhracat Genel Müdürlüùü, belki de bir
muhatab× Ekonomi Bakanl×ù×, belki de oradan çözülemeyecek üeyler.
Ama aç×k olan bir üey var; bir koordinasyonsuzluk var veya ayn× talebi
Kibar Holding talep etse belki yar×n çözülür. Benim anlatmak istediùim
küçük giriüimcilere destek vermek gerekiyor.
Yani gelecekte eùer Türkiye’ye ciddi Çin yat×r×mlar× gelecekse
bunlar×n ayaù× bizler olacaù×z. Bunu herkesin fark×nda olmas×n×
istiyorum. Teüekkürler.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Evet, Necdet Bey.
NEJDET DEMúRYÜREK- Çok teüekkür ediyorum, Say×n Bakan×m.
102
Evet, DTúK, görev itibariyle lobicilik üzerine
bizim bu görevi almam×z istendi, görev
verildi. Bunu yaparken de tabii ekonomik
yönden güçlü olmadan lobiciliùin olmas×n×n
imkan× yok.
Bölgemizdeki iüadamlar×n×n güçlü ekonomik
ve sosyal yap×ya sahip olmadan böyle bir
giriüimde bulunmas× zordu. Çünkü gönüllü;
yani voluntary olarak yapt×ù×m×z için çat×
kuruluülardan herhangi bir destek ald×ù×m×z
yok. Kendi cebimizden, kendi vaktimizden
harcayarak, bunu severek yapmaya aday
olduk. Ve bu görevi alm×ü×m, bundan hiçbir
üikâyetimiz yok.
Fakat iüadamlar×m×z×n güçlü ve kuvvetli
olmas× gerekiyor. ûu anda güneü Doùudan
Bat×ya doùru geliyor ama ekonomi de art×k
Doùudan Bat×ya doùru doùmaya baülad×
ve iüadamlar×m×z×n güçlü olmas× için Çin’de
ve Hindistan’da orada imal edip Türkiye’ye
satmak yönünde deùil, o bölgeler içinde
o insanlar×n tüketicilerine ürünler yap×p
satmalar×n× ben tavsiye ediyorum.
Bunlardan bir tanesi benim ve her zaman
slogan×m da oydu; Suyu tersine çevirmeye
geldim. Japonya’da baülad×ù×m ticaret
hayat×m da çok farkl× dallarda çal×ü×yorum.
Bunlardan bir tanesi, EXPO üzerine. 12 tane
EXPO’da Asya’dan kat×l×m var. Ve Türk
dondurmas×n×n 20 sene evvel Japonya’dan
baülayarak bugün Çin’de ve Kore’de
tan×nmas×nda markalaüma baz×nda büyük
katk×lar×m olduùunu düüünüyorum.
Mesela; bir dondurma veyahut da baüka
bir g×da dal×nda veyahut da elektronik
bazda ürünler yap×l×p o ülkelerde sat×labilir.
Çünkü orada güçlü olduùumuz müddetçe,
para o piyasan×n içinde elimizde olduùu
müddetçe bizler daha güçlü konumlara
geleceùiz. Türkiye’deki bir ekonomik
s×k×nt× oraya yans×mayacakt×r veyahut da
bulunduùumuz her ülkedeki arkadaülar×m×z×n
ekonomik güçlerini bu lobicilik konusunda
hiçbir yerden destek beklemeden belki
kendi aram×zda çözme konusunda da bir
ileri ad×m atm×ü olacaù×m×z× düüünüyorum.
O yüzden sözümü demin ilk konuümamda
söylerken, “biraz bardaù×n dolu taraf×na
bakal×m” derken hep üikâyetlerden deùil;
üikâyetlerin baz×lar×n× kendi aram×zda
halledebiliriz, baz×lar×n×n devletimiz
taraf×ndan çözülmesi gerekiyor. Bunlardan
en önemlisi, vize. Yani serbest dolaü×m
hakk×m×z çok k×s×tl×.
103
Bölge komitesindeki arkadaülar×mla, yani
yedi arkadaü×m×zla bir araya gelemedik. En
büyük sebep, vizeydi. Avustralya’ya gitmek
istiyoruz, orada vize sorunuyla karü×laü×yoruz
ama yeüil pasaport denen olanak eùer
bu komite üyelerine hiç olmazsa görevleri
s×ras×nda verilirse biz ona da raz×y×z.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Siz dört
kat×na ç×kartacak m×s×n×z ihracat×m×z×, bu
bölgenize?
NEJDET DEMúRYÜREK- ûimdi, bak×n biz üu
anda maddi destek istemek zorunday×z.
Ama bu maddi destekler verilip; bize beü
sene verin ben inan×yorum ki, Uzakdoùu,
Asya Pasifik beüe katlayacakt×r yapacaù×
bütün iülerde.
Yeter ki güvenin. Evet, ben üahsen kendi
yapacaù×m iülerde beüe katlamay×
söz veriyorum. Arkadaülar×m×n da onu
vereceùine inan×yorum. Ama dediùim gibi
serbest dolaü×m konusunda vize sorunu
yaü×yoruz. Bölge çok büyük, fiziki aç×dan
çok büyük; teker teker incelenmesi, gerek
konsolosluklar×m×z taraf×ndan, gerek diùer sivil
örgütler taraf×ndan incelenmesi çok zor. Yani
belli bir çat× alt×nda bu bilgi paylaü×m×n× da
çok iyi yapmam×z gerekiyor.
Çok teüekkür ederim. Saù olun.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Evet, Ali Kibar
Bey’de bir cümle söylemek istiyor.
ALú KúBAR- Say×n Bakan×m, bir konuyu belki
dikkatlerinize sunmak istedim. Asya Pasifik
Bölgesinde bir nevi Gümrük Birliùi oluüumu
var. Bu aktivitelere Türkiye’nin de proaktif
olarak, bir kara parças× Asya coùrafyas×nda
olan ülke olarak da kat×lmas×nda büyük
fayda görüyorum. Çünkü bu tip gümrüklerin
aç×lmas×n×n Türkiye için çok önemli f×rsatlar×
da yaratabileceùini de düüünüyorum.
Prof. Dr. DAVUT KAVRANOøLU- Peki, bu
çok güzel bir toplant× oldu. Sizlerle bir
arada bulunmaktan çok memnunum.
Çok güzel fikirler duydum. Dediùim
gibi, ‘[email protected]’
e-maillerinizi bekliyorum. Sizlere yard×mc×
olabileceùimiz her ne olursa; bir s×k×nt×n×z, bir üeyiniz olduùu zaman biz
sizin arkan×zday×z. Elimizden gelen her üeyi yapacaù×z sizlere destek
olmak için. Ülkenizi unutmayacaks×n×z ama ben yine de unutmay×n
diyorum. Dünya art×k zaten bir kasaba haline geldi. Uzak mesafe,
kilometre olarak uzak olsa da internette, gönüllerde hep beraberiz,
hep birlikteyiz.
Tekrar görüümek üzere. Allah’a ×smarlad×k.
úBRAHúM ÇAøLAR- Deùerli kat×l×mc×lar; kat×l×mc×lara bir plaket
vereceùiz, DEúK olarak. Ondan sonra Say×n Bakan Yard×mc×m×z×n
baüka bir toplant×s× var. Biz, toplant×ya burada devam edeceùiz. Arzu
edenler kalabilir.
TARIK SÖNMEZ- Evet, arkadaülar, ayr×lmak isteyenler tabii ki, zaten
normalde programlanm×ü süremiz bitmiü durumda. Ancak biz, yine
de buraday×z. Say×n Bakan×m×z×n baüka program× nedeniyle ayr×lmak
durumunda.
Öncelikle ben, arkadaülar×m×z yerlerini al×ncaya kadar bir duyuru
yapmak istiyorum. Burdur’dan kat×lan arkadaü×m×z bir üeyden
bahsetti; madenle ilgili bir konu, bir iübirliùi konusu. ûimdi, malumunuz
program×m×z×n önemli bir boyutu da saat 15:30’da baülayacak olan
ikili görüümeler k×sm×d×r. Ekonomi Bakanl×ù× olarak o bölümü olduùu
gibi biz organize ediyoruz. Yurtd×ü×ndan kat×lan arkadaülar×m×za zaten
o duyurular yap×ld×. Onlar×n organizasyonu daha farkl× bir biçimde
gerçekleütiriliyor. úkili görüümelerde o anlamda ayarlanm×ü durumda.
O organizasyona halihaz×rda dâhil olmam×ü arkadaülar×m×z da yine
görevli arkadaülar× bulmak suretiyle 15:30-18:00 aras× gerçekleüecek
olan ikili iü görüümelerine kat×lmak suretiyle potansiyel muhataplar×yla
o görüümelerde bulunabilirler. Siz de eùer arzu ederseniz; programda
göreceksiniz. 15:30’la 18:00 aras× Rumeli binas× kat-1’de yap×lacak
olan ikili iü görüümelerine öùle aras×nda kay×t yapt×rmak suretiyle
kat×labilirsiniz.
Bir hususu daha belirtip belki daha sonra yine sizin görüülerinizi
almaya geçebiliriz. Ali Bey az önce bahsetti; Asya Pasifik ülkeleriyle
bir Gümrük Birliùi benzeri bir üey olabilir mi o pazara girebilmek için?
ûimdi, tabii doùal olarak bizim Avrupa Birliùi ile olan iliükilerimiz ve
Gümrük Birliùimiz nedeniyle doùrudan oralardaki ASEAN benzeri ya
da diùer bölgesel birliklere kat×lmam×z pek mümkün deùil. Ama biz
onlar× ya Serbest Ticaret Anlaümas× olarak, Avrupa Birliùi ile eùer bu
ülkeler bir ticaret anlaümas× yapt×ysa biz de onlar× takip etmek üzere
Serbest Ticaret Anlaümas× yaprak aümaya çal×ü×yoruz ya da ikili diùer
tercihli ticaret anlaümalar× yapmak suretiyle o s×k×nt×lar× gidermeye ve
bu ülkelerdeki pazarlara daha fazla girmeye çal×ü×yoruz. Bununla ilgili
de bir dizi ülke var, halihaz×rda görüümeleri yürüttüùümüz.
Son bir üeyi belki, onu dile getiren Nevin Han×md× herhalde, gitti ama
Avustralya’dan kat×lan, Sydney’den. Ben, Avustralya’da dediùim
gibi üç y×l görev yapt×m. Bankac×l×k sektörüyle alakal× durumu dikkate
ald×ù×m×zda Avusturalya çok geliümiü bir ülke, çok ileridir; ona bir
diyeceùim yok ama bankac×l×k konusunda biz Avustralya’dan
çok daha iyiyiz. O, herhalde ekstrem bir örnek olarak belki dikkate
al×nabilir.
Ben, uygun görürseniz, üimdi söz almak isteyen, kendini ifade etmek
104
isteyen arkadaülara söz veriyorum.
hammadde ticareti yap×yorum. Üç tane
ülkede üirketimiz var; Amerika, Singapur ve
Türkiye’de.
ENDER ÖNCÜ- Say×n Genel Müdürüm,
ben mermere bir ek yapabilir miyim
müsaadenizle?
TARIK SÖNMEZ- Buyurun. Ender Bey bir ek
yaps×n, ondan sonra devam edelim.
ENDER ÖNCÜ- Mermer yapan arkadaü×m×z,
soru soran arkadaü×m×z nereye gitti
bilmiyorum ama o han×mefendi.
ûimdi, bizim Çin’e en büyük ihracat×m×z,
mermer ve biliyorsunuz krom. Onunla ilgili
olarak bize bir bilgi geçsin. Yüksek talep var
Çin’den, krom ve mermer konusunda. Biz,
o talebin karü×lanmas× yönünde yard×mc×
olal×m, Say×n Genel Müdürüm.
TARIK SÖNMEZ- Evet, teüekkür ederim.
Ben de, yine arkadaü×m elinde mikrofon
bekliyor ama hemen bir üey söyleyeyim.
Bakan Beyle beraber dün Hindistan’dan
döndük. Hindistan’da bir dizi temaslarda
bulunduk. Ayn× üekilde Ender Bey’in de
bahsettiùi gibi Hindistan’da da özellikle
madene yönelik yat×r×m talepleri var. Biz
de bir y×ù×n taleple karü×laüt×k. Onu da
Türkiye’deki firmalar×m×z× oraya yönlendirmek
suretiyle aümaya çal×üacaù×z. Yani eski
D×ü Ticaret Müsteüarl×ù×, üimdiki Ekonomi
Bakanl×ù× bünyesinde yurtd×ü×yla olan
iliükilerde olabildiùince iüadamlar×m×z×n
önünü açmaya çal×ü×yoruz.
Buyurun, sizi dinleyelim.
YúøúT SAVCI- Merhabalar. Ad×m, Yiùit Savc×
benim. Ben de Singapur’da yaü×yorum.
Herhalde burada tek kat×l×mc×y×md×r
tahminen. Hocam, siz Hong Kong’u baya
övdünüz, ama biz Singapur’dan da biraz
bahsedelim. Ya bunlar ikisi zaten karü×l×kl× çok
üey yapan iki ülkedir.
TARIK SÖNMEZ- Hangi alanda iü
yap×yorsunuz?
YúøúT SAVCI- Ben, uluslararas× ticaret, plastik
105
ûimdi, ben iki tane konuyu çok önemli
görüyorum. Birincisi; Nevin Han×m espriyle
bambaüka konudan, finanstan bahsetti.
Ama benzin olmadan hiçbir araç gitmez.
Dolay×s×yla da Türkiye’de bankac×l×k çok
iyi durumda. Gerçekten de çok çok iyi
durumda. Ama maalesef bizim bankac×lar
ya Avrupa’dalar ya da baüka hiçbir yerde
yoklar. Hadi bir de Amerika’da bir Ziraat
Bankas×’yla Vak×f Bank var.
ûimdi, bunu gerçekten doùru alg×lamak
laz×m. Finans en önemli üeydir, uluslararas×yla.
Bugün dünyadaki krizin nedeni de finanst×r.
Dolay×s×yla da biz Türkler üretip satmaya
devam edelim, ama muhakkak bankam×z×
yan×m×zda götürmek durumunday×z.
Ben, Bat×l×lar gibi çok büyük entegre
bankac×l×k kurmam×z×n kolay olamayacaù×n×
düüünüyorum ama en az×ndan úü Bankas×’n×,
en az×ndan birkaç tane büyük bankay×,
ve bankalar×n× birazc×k daha Güney Doùu
Asya’n×n içine, Çin’in birkaç bölgesine
götürmeye çal×üman×n çok çok önemli
olduùunu düüünüyorum. Çünkü o zaman
bizim Türk iüadamlar× paras×n× tahsil edeceùi
gün geldiùinde titremeye baülamaz. Ve
titrememesi demek, o paran×n garantide
olmas× demek, ihracat iütah×n×n daha da
artmas× demektir. Dolay×s×yla bunu çok iyi
alg×lamak laz×m.
úkincisi de, FTA meselesi çok çok önemli.
Yani dünyada bugün bütün ticaretin
yönünü belirleyen iüte o devletlerin ald×ù×
vergiler olan, üzerinden ald×ù× vergiler
olan meseleler. O yüzden Korelilere
bakt×ù×n×zda -Ali Bey çok çok iyi bilecektirç×kt×lar Avrupa Birliùiyle FTA imzalad×lar.
ûimdi, bizde herhalde içine gireceùiz gibi
görünüyor. Bunun gibi Türkiye’nin de baz×
FTA’lerde Avrupa Birliùi’nin d×ü×nda ürün ürün
FTA Anlaümalar× imzalamak üzere daha
etkin çal×üma yapmas× laz×m. Yap×lm×yor
demiyorum; yap×ld×ù×n× biliyorum. Ancak baz×
ürünlerde daha da focus olmal×y×z ve FTA’yle
ilgili çal×üman×n gücünü Türk iüadamlar×yla
beraber artt×rmaya çal×ümal×y×z. Sadece sizin
yapacaù×n×z iülerde yeterli olmuyor çünkü.
Baz× ürünleri sizin görmediùiniz durumlar
da olabiliyor. Onlar× ortaya koyulmas× için
hepimizin, arkadaülar×n ç×k×p söylemesi laz×m.
Son olarak, bir cümle söyleyeceùim. Hep
Çin konuüuluyor ama unutmayal×m ki Pasifik Asya’da Endonezya
gibi çok büyük bir ülke var, Tayland gibi çok çok büyük bir ülke var,
Vietnam gibi önemli bir pazar var. Bunlar×n üçünü birleütirdiùinizde
neredeyse Çin kadar önemli bir pazar var. Ve bunun da yolu,
hocam Hong Kong diyor ama bence Singapur’a arkadaülar×n gelip
görmesi gerekiyor. Dünyan×n en kolay iü yap×lan ülkelerinden birisidir
Singapur. Üç tane ülke var. Birisi, New Zealand, birisi Singapur, birisi de
Hong Kong. Dolay×s×yla da siz pazar×n; evet, Çin çok önemli bir yer,
ama diùer taraf×n× unutmay×n, arkadaülar.
Teüekkürler.
TARIK SÖNMEZ- Peki, mesaj×n×z× arkadaülar×m×z alm×üt×r ama biz
mesaj× çok önceden al×p gereùini de yapt×k diye biliyorum. 2729 Ekim Türk Haftas× Etkinlikleri yapt×k. Biliyorsunuz, Fair Price firmas×
organize g×da pazar×n×n yüzde 30’u ama toplam g×da pazar×nda
da yüzde 50’ye yak×n bir pay× vard×r, Singapur’da. 5 milyonluk bir
nüfusu olmas×na raùmen al×m gücü çok yüksektir. Ben bizzat kat×ld×m
oraya. ûu anda 85 civar×nda ürünümüz Fair Price maùazalar×nda
-zincir maùazalar×d×r, Avusturalya’n×n, sat×lmaya baülad×. Ve üu
anda arkadaülar×m×zdan da çok iyi feedbackler al×yoruz. Birkaç
konteyn×r daha ilave sipariü al×nm×ü durumda. Yani Singapur üu anda
radar×m×zda tabiri caizse; gayet de iyi gidiyor. Onu da söyleyebilirim.
Buyurun, efendim.
NúHAL MURADOøLU- Nihal Muradoùlu, Arizona’dan. Sizinle
paylaümak istiyorum ki, Amerika’ya úngiltere’yle beraber girerseniz
yollar×n×z aç×l×r. Bu, bir sistem meselesidir.
Biliyorsunuz, American Airlines Londra’dan direk uçuü yap×yor
Arizona’ya. Arizona’daki bizim Chamber of Commerce’×m×z sadece
Pasifik, Pasifik, Pasifik diye çal×ü×r. Pasifik’e gitmek isteyenler lütfen
gelip Arizona’dan geçsinler. Çünkü onlar istemeseler bile biz, onlar×
Pasifik’e atar×z, baüka bir yere göndermeyiz.
Ve Silk Road’×n olabilmesi için de bizim geriye, Türkiye’den veya
Avrupa’dan Türk Cumhuriyetlerine bir üey götürmemize imkân yok.
Bizim ancak Silk Road’× devam ettirip Afrika’dan, Meksika’dan Güney
Amerika’ya getirip, Arizona’ya getirip, Arizona’dan Pasifik’e giderek
Türk Cumhuriyetlerine girebileceùiz. Aksi takdirde geriye dönüülerde
araya Avrupa girip, Amerika girip, baüka üirketler girip gidemiyoruz;
geriye buradan gidemiyoruz. Dolay×s×yla uzun vadeli bir Silk Road’×
bitirebiliriz. Ama oraya giderken de úngiliz’i tan×y×p, úngiliz’i yan×m×za
alarak. Yaln×z Amerika’yla çal×üma yaparken úngiliz’i yan×n×za
almad×ù×n×z takdirde barrierlar önünüze ç×k×yor. Lütfen, üu úngiliz’e
biraz dikkat edin ve onu ele geçirelim.
Ve advocacy grubu olarak Türkler eùer hem kendisi için, hem
kendi Türk organizasyonu için, hem de Amerika’daki Amerikan
organizasyonlar× -bu Yahudi’de olabilir, üu da olabilir, bu da olabiliriçin çal×üma yaparsa ve onlara bir katk×da bulunursa ondan sonra
onlar bir üey isteyebilirler. Bu üçüne birden çal×üma yapmaya biz
mecburuz. Belki onlar ikisine çal×üabilir. Fakat advocacy grubu olarak
bunu yapt×ù×m×z takdirde bize orada onlardan bir üeyler alabileceùiz
ve bir yere varabileceùiz. Önce vereceùiz, sonra alacaù×z. Ve oraya
verdiùimiz advocacy çal×ümas×n× da Türkiye’ye getireceùiz.
Çünkü bu, demokrasi hadisesi efendim. Lütfen, bunu kendi
106
kendimize irdeleyelim ve sizin sayenizde de
yayal×m. Çünkü bunun gösterilmesi önce
laz×m. Çok teüekkür ediyorum.
TARIK SÖNMEZ- Evet, ben teüekkür ederim.
Nihal Han×m’×n söyledikleri tabii çok önemli.
ûu, bir gerçek; Amerikan pazar×, bizim
geçmiüte s×ralamam×zda çok daha
üstlerdeyken maalesef diùer pazarlarda
elde ettiùimiz baüar×y× Amerika pazar×nda
çok fazla elde edemedik. Rakamlar yerinde
saym×ü durumda tabiri caizse. Dolay×s×yla
biz geçen y×ldan baülayarak Amerika’y×
art×k eyalet baz×nda incelemeye baülad×k.
Dolay×s×yla ticaret müüavirleri say×m×z× da
Say×n Bakan×n konuümada bahsettiùi üzere
Amerika’da tam say×y× hat×rlam×yorum ama
yedi, sekiz civar×na ç×kartt×k diye biliyorum,
yaklaü×k. Birçok eyalette temsilcilik açm×ü
durumday×z. Dolay×s×yla eyalet baz×nda
çal×ü×yoruz. Bundan iki, üç ay kadar evvel de
yine Say×n Bakan×n baükanl×ù×nda bir heyetle
özellikle San Francisco ve Seattle aù×rl×kl×
olarak heyet yapt×k. Chicago yine bizim
hedef alan×m×zda olan bir baüka bölge. Ve
alt× eyaleti öncelikli eyalet olarak belirledik.
Bu alt× eyalet; mesela, bir tanesi California.
California tek baü×na bir ülke olarak
deùerlendirilmiü olsa dünyan×n 8. büyük
ülkesi olacak. Halbuki tek bir eyalet. Al×m
gücü çok yüksek. Dolay×s×yla bunlar bizim
gerçekten son y×llarda üzerinde durduùumuz
ve belirli bir sistematik dâhilinde; hani “Hadi
Amerika’ya gidelim. Amerika büyük pazar.
úki uçak dolusu insan da götürelim.” bu bir
üey ifade etmiyor. Kendinizi kand×r×yorsunuz.
Öncelikle analizini iyi yapacaks×n×z. Neler
satabilirsiniz, neler alabilirsiniz, o ülkenin
ithalat×ndaki kalemler sizin ihracat×n×zdaki
hangi kalemlerle örtüüüyor, o pazarda sizin
muhtemel rakipleriniz kimler, onlarla nas×l
bir rekabet içine gireceksiniz; bütün bunlar×
deùerlendirmek suretiyle giriyoruz.
Dolay×s×yla iyi bir stratejimiz var diyebiliriz en
az×ndan. Buyurun, baüka söz almak isteyen?
TARIK SÖNMEZ- Çok hakl×s×n×z. Evet, talebi
olan var. Ben, ona geçmeden evvel
úbrahim Kama Bey’in Çin’le ilgili konusunu
bir halledelim isterseniz. Onunla toplant×
sonunda da görüümeyi istiyordum ama, yine
de sizlerin huzurunda bu konuyu bir aç×kl×ùa
kavuütural×m.
adresimiz; birçoùunuz biliyorsunuzdur. Tüm
dünyadaki ticaret müüavirliklerimizin tek bir
kanaldan görünebilmesi ve o ülkeyle ilgili
her türlü ticari, ekonomik, sosyal, iktisadi ne
derseniz olabilecek bilgilerin yer ald×ù× bir
web sitesidir.
Ben de ticaret müüavirliùi yapt×m. Ticaret
müüavirliùi yapman×n s×k×nt×lar×n× çok iyi
biliyorum. Hani tepeden inme bir yönetici
olsam belki bunu söylemek kolay olurdu
ama. Baz× ülkelerden veri temin etmek
zordur. Yani bugün geliümiü olan ülkelerde
bu pazar araüt×rmas×yla ilgili hususlar çok
daha geliümiütir. Tamam× belirli bir ücret
karü×l×ù×nda temin edilir, ama temin edilir.
Ama baz× ülkelerde bunu temin etmek pek
mümkün deùildir.
Yani Çin örneùini Ender Bey gerekirse
ilave edebilir ama Çin’de de bilebildiùim
kadar×yla anl×k ya da çok yak×n tarihli verileri
istediùiniz zaman tam doùrulukta ulaüabilme
imkân×n×z olmayabiliyor. Dolay×s×yla biz oraya
koyduùumuz verilerin tahmini veriler ya da
bir kurumun kendi çerçevesinden bakarak
yapt×ù× araüt×rmalar×n sonucu; yani amatör
bir iüin sonucunu oraya koymak durumun
deùiliz, yapamay×z. Çünkü bir hedef
veriyorsunuz, bir perspektif veriyorsunuz, belirli
bir resmiyet kazanmas× laz×m. O yüzden belki
birkaç ay, belki alt× ay geriden gelerek baz×
rakamlar×, verileri koyuyoruz, ama o rakamlar
saùl×kl×, resmi istatistikler olabiliyor. Yani o 2010
dediùiniz verilerle alakal× aç×klayacaù×m
bunlard×r.
Ama onun ötesinde sizin birebir istemiü
olduùunuz ticaret müüavirliùimizin uhdesinde
verebileceùi bir veri alamam×ü iseniz ya
da gerekli yak×nl×ù×, gerekli geri dönüüü
görememiüseniz onu da dediùim gibi
toplant× sonunda ayr×ca konuüal×m.
Evet, arkada bir arkadaü×m×z var.
NAúL KURT- FNNS Savunma Sistemleri, CEO.
DEúK Türk-Malezya úü Konseyi Baükan×
Ben de burada yerleüik, Türkiye’de yerleüik
iü adamlar×n× temsilen bir, iki üey söylemek
istiyorum. ûikâyet fasl× bitti zannediyorum.
Güzel öneriler de geldi gerçi ama biraz
moral pompalamak ad×na söz ald×m.
Toplant×n×n sonuna da denk geldi,
zamanlama uygun zannediyorum.
Biz, pek bilinmeyen bir alanda savunma
ûimdi, bizim ‘musavirlikler.gov.tr’ internet
107
sanayinde çal×üan bir firmay×z. Malezya’ya, Filipinler’e, Birleüik Arap
Emirlikleri’ne, Suudi Arabistan’a, üimdi Endonezya’ya çok ciddi
ihracatlar×m×z, baùlant×lar×m×z oldu ve olmakta.
Türkiye’nin savunma sanayi alan×ndaki en büyük ihracat sözleümesini
Malezya’yla geçtiùimiz sene imzalad×k. Malezya Baübakan×, D×üiüleri
Bakan×, úçiüleri Bakan×, D×ü Ticaret Bakan×, Milli Savunma Bakanlar×
ve Kara Kuvvetleri Komutan× bizzat bizim fabrikaya geldiler, ûubat
ay×nda.
Dolay×s×yla hiçbir üey imkâns×z deùil. úyi teknolojimiz olduùu sürece
mutlaka satabiliriz. Ve dünyada bu ülkelerde ald×ù×m×z iüler inan×n
Amerikan General Dynamics’le, Alman Krauss-Maffei’yla, Frans×z
Nexter’la; dünya devleriyle çarp×ü×p ald×k bu iüleri. Tabii ki devletimiz,
hükümetimiz destek oldular. Politik destek olmadan savunma sanayi
iüi olmuyor. Ama bunlar× hiç aùlamadan da yapt×k. Çok güzel iüler de
baüard×k, çok daha büyük iüler de baüaracaù×z.
Malezya’da özellikle bir ticaret müüavirliùimiz var. Bizim bir branü×m×z
gibi çal×ü×rlar; Hasan Bey saù olsun. Eminim baüka ülkelerde de;
Endonezya’da benzer desteùi al×yoruz, Suudi Arabistan’da da.
Destek alamad×ù×n× söylemeyen olmad× ama ben, son y×llarda
ald×ù×m×z destek için çok özel teüekkür etmek istiyorum. Yani bunu
çok içten söylüyorum.
TARIK SÖNMEZ- Biz teüekkür ederiz.
Yani dediùiniz gibi biz, nas×l özel firmalar×n hani müüteri odakl× çal×üma
sistemi diye bir kavram× varsa gerçekten de ticaret müüavirlikleri
olarak biz de iü adam× odakl×, iü odakl× çal×ümaya gayret ediyoruz.
NAúL KURT- Alan×m×z özelinde askeri ataüelerimiz benzer çaba
içine girdiler. Yani son üç-beü y×lda çok büyük deùiüim söz konusu.
Büyükelçilerimiz çok daha bilinçli destek veriyorlar.
Dolay×s×yla biraz kap× çald×ktan sonra mutlaka o destekler geliyor.
Çünkü Ankara’dan ana politikalar güzel üekilde belirlenmiü
durumda. Çok fazla üikayet etmeden kendi iüimize odaklan×p
bence çok çok güzel iüler baüaracaù×m×za inan×yorum. Tabii bu
iübirliùi ve koordinasyon meselesi çok önemli. Onun üzerine de
giderek eksiklerimizi tamamlay×p çok çok iyi yerlere geleceùimizi
düüünüyorum ben.
Teüekkür ederim.
TARIK SÖNMEZ- Ben çok teüekkür ederim. Çok hakl×s×n×z. Çok saù
olun. Bunu hani kendi kurumum ad×na deùil ama, devlet ad×na ya
da Türkiye ad×na da iltifat olarak görmüyorum. Çünkü bu bir vaka,
gerçek. Gerçekten savunma sanayi alan×nda yap×lan üeyler, son
dönemlerde gerçekleümeler Türkiye’nin yüz ak×d×r.
Bu niye böyle olmuütur: úüte bu yaklaü×k 20-25 y×l önce dönemin
Genel Kurmay Baükan×yla Savunma Bakanl×ù×n×n ortak bir araya
gelip ‘Türkiye için önümüzdeki 20-25 y×lda savunma alan×nda neler
yap×labilir?’ i sorgulay×p, iyi bir çal×ümayla ortaya koyup bir perspektif
oluüturmas× sonucunda olmuütur. Bugün biz, onu ekonominin geri
kalanlar× için yapmaya çal×ü×yoruz.
Bu arada programa bakt×m, size üeyi önermek anlam×nda.
KATILIMCI- Söz verecek misiniz?
TARIK SÖNMEZ- Tabii, tabii söz vereceùiz. Biz, buraday×z.
108
ûunun için saat 18:00-19:30 Marmara salonu
kat-2’de Stratejik Projeler Toplant×s× olacak.
Yani burada da Türkiye’nin üu anda özellikle
d×ü ticaretinde s×k×nt× yaratmaya baülayan d×ü
ticaret aç×ù×n×, cari aç×ù× çözmeye yönelik
olarak düüünülen, al×nan tedbirler, öngörüler,
stratejiler Say×n Bakan×m×z Zafer Çaùlayan’×n
kat×lacaù× bir ortamda, bu oturumda
görüüülecek.
Orada da girdi tedarik stratejisi; yani
Türkiye’nin bir girdi tedarik stratejisi olmas×
laz×m. Yani iüadam×m×z doùal olarak ucuz
buluyorsa Çin’e gidiyor.
ûunu bir anekdot olarak söyleyeyim:
Geçmiüte biz Çin’e mal satmak için
ihracatç×lar×m×z× ticaret heyeti üeklinde,
devlet destekleriyle götürürken bazen
öyle oluyor idi ki Çin’den ithalat yapmaya
baül×yordu firmalar×m×z. Yani bir anlamda
devlet destekleriyle ithalat× desteklemiü gibi
bir hal ortaya ç×k×yordu.
Tabii demek istediùim üudur: úüadam×
kazanc× neredeyse oraya gider. Bu doùald×r.
Bunun önüne geçemezsiniz. Ama devlet
olarak da baz× üeylerin önünü açman×z laz×m,
baz× üeyleri ortaya net olarak koyman×z
laz×m. Biz, devlet olarak bugün buraday×z
ama yar×n bunu hedefliyoruz. Bunun için
de gereùini yapacaù×z. úü âlemi de bu
paralelde kendi görüülerini, kendi stratejilerini
oluüturacakt×r.
Evet, bir baüka arkadaü×m×z söz istemiüti. Ona
verelim.
MURAT TELEK- Teüekkür ederim. úsmim,
Murat Telek. Ben Çin’den geliyorum. Türk
DemirDöküm Fabrikalar× olarak Çin’de
kombi, panel radyatör, üofben gibi ürünler
sat×yoruz.
Çinli tüketicilerin al×m kapasiteleri çok artt×.
Art×k önümüzdeki 10-20 y×l içerisinde Çinliler
herhangi bir al×m yaparken fiyat×n× dahi
düüünmüyorlar, yeter ki deùiüik bir ürün olsun;
onu almak istiyorlar.
Dünya Ticaret Örgütü üyesi olmayan
ülkelerle olan iliükilerde bu s×k×nt×lar
ortaya ç×kabiliyor. Maalesef birçok
ülke kendi sanayisini korumak için ya
da ithalat×n× aüaù×da tutmak için bu tip
önemler alabiliyor. Biz her platformda
bunu zorluyoruz; bundan emin olun.
Gerek bu ülkelerde yapm×ü olduùumuz
Karma Ekonomik Komisyon toplant×lar×,
gerekse daha alt düzeyde yap×lan teknik
toplant×larda bunu zorluyoruz. Gerekirse
mütekabiliyet çerçevesinde bizde baz×
zorluklar ç×kart×yoruz, bu ülkelere.
Bu, arkadaülar×m×z×n oturumun baü×nda
pasaportla ilgili ya da vizeyle ilgili
söylediklerinde de benzer üeyler uygulan×yor
doùal olarak. Bunlar dediùim gibi yani
bireysel pencereden bakt×ù×n×zda yanl×ü
olabilen üeyler, ülke penceresinden
bakt×ù×n×zda doùru olabiliyor. Dolay×s×yla
biraz da sizin de o pencereden bakman×zda
fayda var.
Baüka, söz almak isteyen var m×, arkadaülar?
Evet, herhalde amaç has×l oldu. Dediùim
gibi iü adamlar×m×zdan d×üar×dan kat×lanlar
içeriden kat×lanlarla ya da içeriden
teürif edenler yurtd×ü×ndan kat×lan Türk
iüadamlar×m×zla görüümelere kat×lmak
isterlerse bir kez daha anons etmiü olay×m.
Saat 15:30’daki ikili iü görüümeleri k×sm×na
kat×labilirler.
Ben, hepinize tekrar hoü geldiniz diyorum ve
kat×ld×ù×n×z için teüekkür ediyorum. Yine de
ticaret ataüemize hani ayak üstü de olsa
sormak istedikleriniz olursa daha bireysel
anlamda, bana da keza ayn× üekilde
buralarday×z. Ya da yemekte de birlikte
olabiliriz.
Çok teüekkür ediyorum. úyi günler diliyorum,
saù olun.
Biz bu ürünleri Çin’e getirirken üu anda yüzde
10, yüzde 21, yüzde 35 gibi Gümrük Vergileri
ödüyoruz. Bu oranlar tabii ki çok yüksek.
Bizim rekabet gücümüzü zay×flat×yor. Çin’le
yapt×ù×n×z temaslarda ülkemizin Gümrük
Vergisinin düüürülmesi üeklinde temasta
bulunabilirseniz çok seviniriz. Bu, bizim de
rekabet gücümüzü artt×racakt×r.
Teüekkürler.
TARIK SÖNMEZ- Teüekkür ederiz. Özellikle
109
DEúK
18 KASIM 2011
(Marmara Salonu -1-)
OTURUM BAûKANI : TANER YILDIZ
T.C. ENERJú VE TABúú KAYNAKLAR BAKANI
TUNÇ ÖZKAN
Dünya Türk úü Konseyi Yönetim Kurulu Üyesi
Ve Afrika, Ortadoùu, Körfez Bölge Komitesi
Baükan× (2009 – 2011)
MEHMET HABBAB
DEúK Yönetim Kurulu Üyesi Türk-Lübnan úü
Konseyi Baükan×
ûABAN BAû
HÜSNÜ DúLEMRE
T.C. Ekonomi Bakanl×ù× Anlaümalar Genel
Müdürü
GÖKMEN ûAHúN
T.C. Kahire Ticaret Müüaviri
110
OTURUM BAûKANI: TANER YILDIZ- T.C. Enerji
ve Tabii Kaynaklar Bakan×
birkaç noktada toparlay×p çok k×sa
yapmak istiyorum.
- Deùerli kat×l×mc×lar, yurtd×ü×ndan ve
ülkemizden salonumuzda bulunan
deùerli iüadamlar×m×z, k×ymetli giriüimciler,
han×mefendiler, beyefendiler, bugün
burada son derece önemli bir etkinliùe
ústanbul ev sahipliùi yap×yor. Dünya Türk
Giriüimciler Kurultay× yap×l×yor ve üu anda
5 ayr× salonda da 5 tane farkl× oturum
düzenleniyor.
Bu kurultay×n slogan× “Deùiüen dünyada
yükselen Türkiye” tam bizim bölgemiz için
olmuü diye düüünüyorum. Çünkü bizim
bölgemizde yani Ortadoùu, Afrika ve
Körfez bölgesinde 2011 y×l×nda çok ciddi
bir deùiüim oluyor. Uzun süredir iktidarda
olan hükümetler, ya devrildiler ya zor
durumdalar. Demokrasi hareketi baülam×ü
vaziyette. Burada kartlar tekrardan
daù×t×l×yor.
Bugün Amerika ve Latin Amerika Oturumu
var. Avrasya Oturumu, Asya, Pasifik
Oturumu, Afrika, Orta Doùu ve Körfez
Oturumu, Avrupa ve Balkanlar Oturumu
olmak üzere 5 ana eksende burada
bugün gerek tavsiyeler, gerek eleütiriler
gerekse özellikle Türk Diasporas×n×n
ekonomik varl×ù×n×n güçlendirilmesiyle
alakal× ve yaüad×ù×m×z ülkelere ve topluma
entegrasyonu güçlendirmek ve sosyal
sermayesini artt×rmak için neler yap×labilir,
bunlar üzerinde karü×l×kl× görüü al×üveriüinde
bulunacaù×z ve nas×l etkin bir üekilde
örgütlenip bir lobi oluüturabiliriz, bunlar
üzerinde konuüacaù×z. Ve anavatanla
iletiüim ve etkileüimi nas×l düzenleyebiliriz
bunlar üzerinde etrafl×ca konuüacaù×z.
Ben, bu oturumun yönetimindeki
arkadaülar×m× da sizlere tan×tmak istiyorum.
Her birisi kendisini bir iki dakika içerisinde
tan×tacaklar. Etkin olduùu alanlar× ve
üu ana kadar Background’lar×n× size
bildirecekler. Bu oturumunda hem ortak
aile fotoùraf×n×n çekilmesi hem de plaketler
daù×t×m× var. O yüzden 11:30-11:40’a
kadar bu konuümalar× tamamlamay×
düüünüyoruz.
Ben bu organizasyonda emeùi geçen
Ekonomi Bakanl×ù×m×z, DEúK baüta olmak
üzere bütün katk× koyanlara huzurlar×n×zda
teüekkür ediyorum. Ve 5 ayr× Bakan da
bu 5 ayr× oturumun Baükanl×ù×n× üstlenmiü
bulunuyoruz.
Ben sözü Tunç Bey’e veriyorum ve s×ras×yla
kendimizi tan×tmam×z× istirham ediyorum.
TUNÇ ÖZKAN Dünya Türk úü Konseyi
Yönetim Kurulu Üyesi ve Afrika, Ortadoùu,
Körfez Bölge Komitesi Baükan× (2009 – 2011)
Say×n Bakan×m, deùerli konuklar zaman×n
k×s×tl× olmas×ndan dolay× ben konuümam×
111
Bizim bölgemizde yine öyle ülkeler var ki bu
ülkeler bir k×sm×nda fosil yak×tlardan dolay×
dünyan×n en zengin ülkeleri, ancak ayn×
zamanda da içme suyu dahi bulamayan
insanlar×n yaüad×ù× ülkeler bunlar.
Böyle bakt×ù×m×zda bu bölgede Türk
giriüimcileri için hem yap×lacak çok iü var,
hem f×rsat var, hem de çok zorluklar var.
Ben son 2 y×lda 2009 kurultay×ndan sonra
bu bölgenin Komite Baükan× olarak ve
komitemiz olarak yapt×ù×m×z birkaç faaliyeti
söylemek istiyorum size.
Bunlar×n baü×nda, mümkün olduùu kadar
Dünya Türk úü Konseyi’ni bölgede tan×tmaya
çal×üt×k. Ama burada üunu söylemek isterim
ki; iyinin düüman× mükemmel. Hani çok
baüar×l× m×y×z? Hay×r. Daha iyi olabilir miyiz?
Evet. Bunun için de bu bir baülang×çt×,
bundan sonras×nda inüallah daha etkin
olarak görev yapacaù×z, arkadaülar×m×z bu
görevi devam ettirecekler.
Biz ne yapt×k, iki tane Arap ekonomik
formuna kat×ld×k, Dünya Türk úü Konseyi
olarak. Hem 2009 y×l×ndaki hem 2010
y×l×ndaki. Umman’da bir komite toplant×s×
yapt×k. DTúK Yönetim Kurulu Toplant×lar×’na
kat×ld×k. Yaklaü×k 20 tane konferansta
kat×l×mc× olduk.
Bunun d×ü×nda biliyorsunuz yine bizim
bölgemize Say×n Cumhurbaükan×m×z
ve Say×n Baübakan×m×z ve deùerli
Bakanlar×m×z×n büyük bir üekilde ilgisi var,
Türkiye bu bölgeyle yak×ndan alakal×.
Ziyaretler yapt×lar, buralara geldiler.
Özellikle benim kendi bölgem olan, iülerimin
olduùu M×s×r’da Say×n Baübakan×m×z×n
ve Cumhurbaükan×m×z×n yapm×ü olduùu
ziyaretlerde çok etkin üekilde rol ald×k.
Oradaki iü dünyas×n×n M×s×rl× iü dünyas×yla
Türkiye’den gelen iüadamlar×m×z× bir araya
getirmekte etkin bir çal×üma gösterdik. Bunu
bölgeye yaymak gerekiyor ama bir sorunumuz var san×r×m bugün
bu kadar çok kat×l×mc×n×n olduùu bir ortamda bunu söylememiz
laz×m. Bu mevcut yap×n×n kat×l×mc×ya ihtiyac× var. Yani Türk insan×n×n
en büyük ihtiyac× üuanda yurtd×ü×ndaki Türk insan×n, bir araya
gelmesi. Sabahki konuümalarda da hem gerek Say×n Bakan×m×z
Zafer Çaùlayan, gerek TOBB Baükan×m×z Rifat Hisarc×kl×oùlu ayn×
konuya deùindiler. Bizim bir araya gelerek bir arada hareket
etmemiz laz×m. Çünkü bazen bizim orada olmam×z bizim için bir
f×rsat, avantajlar×m×z var orada olman×n, yurtd×ü×nda olman×n,
yurtd×ü×nda iü yapman×n. Bazen dezavantaj. Bazen siyasilerle birlikte
hareket etmemiz laz×m, bazen oradaki toplumdaki sosyal gruplarla
hareket etmemiz laz×m. Bunu iyi dengeleyecek, bunu iyi yönetecek
bir mekanizmay× saùlamam×z gerekiyor. Benim bu konudaki en
önemli tespitim bu diye düüünüyorum.
Önümüzdeki dönemde bugün ve yar×n yap×lacak kurultay×n en
önemli katk×s× san×r×m, bu düüünceleri bir aradayken tart×ümak,
konuümak, bunlara bir üekil vermek ve ileriki dönemlerde de bunu
nas×l deùerlendiririz, nas×l yapar×z× bulmak olacak. únüallah yar×nki
seçimlerden sonrada yeni oluüacak komiteler ve komite üyeleri bu
konuda etkin bir faaliyet gösterip önümüzdeki y×llarda daha baüar×l×
iüler yapacak. Çok teüekkür ediyorum beni dinlediùiniz için, sayg×lar.
TANER YILDIZ- Evet, Tunç Bey’e ben de teüekkür ediyorum, ayn×
zamanda Tunç Bey bildiùiniz gibi Dünya Türk úü Konseyi Yönetim
Kurulu üyesi ve Afrika, Ortadoùu, Körfez Bölge Komitesi Baükan×d×r.
Ben arkadaülar×mdan kendilerini de k×saca tan×tmalar×n× da
bu manada isteyeceùim. Boùaziçi mezunudur Tunç Bey ve
özellikle tekstil alan×nda gerek yurtiçinde, gerekse yurtd×ü×ndaki
faaliyetleriyle dikkat çekmiütir. M×s×r’da giriüimleriniz var bildiùim
kadar×yla. Suudi Arabistan’la alakal× giriüimleriniz var. O aç×dan
112
ben arkadaülar×mdan belki daha da
tafsilatl× kendilerini k×saca bir tan×tmalar×n×
isteyeceùim.
ûimdi sözü ûaban Baü Bey’e vereceùim.
Buyurun ûaban Bey.
Sözü Mehmet Habbab Bey’e veriyorum.
ûABAN BAû- DEúK Yönetim Kurulu Üyesi
MEHMET HABBAB-DEúK Yönetim Kurulu
Üyesi,Türk-Lübnan úü Konseyi Baükan×
Teüekkür ederim. Say×n Bakan×m, deùerli
kat×l×mc×lar, Mehmet Habbab olarak Delta
Petrol ûirketi’nin Yönetim Kurulu Baükan×y×m.
ûirketimiz petrolle iütigal eder, Orta
Doùu’da genellikle ve Avrupa’da. Zaman
zaman Uzak Doùu’ya da uzan×yoruz.
ûimdi böyle bir toplant× hakikaten
muhteüem bir fikirdir bence. Bugün 7 milyon
Türk dünyan×n her yerinde mevcuttur,
80 ülkede veya 81 ülkede Türkler bugün
mevcuttur. Ama maalesef sesimiz ç×km×yor.
Böyle bir örgütlenmeden sonra ümit
ederim ki diùer lobi gruplar× gibi bizim
Türklerin sesi ç×kacakt×r. Fransa’da olsun,
Almanya’da olsun, Avustralya’da olsun,
Uzak Doùu’da olsun. Çünkü birbirimizi daha
iyi tan×yacaù×z, birbirimizle iü yapmam×z
gerekir. Biz bugün Avrupa’ya gittiùimizde
hep Avrupal× ar×yoruz, hâlbuki bir Türk
bulabilirsek çok daha iyi bir iü yapabiliriz,
daha iyi anlaüabiliriz, birbirimize daha
çok güveniriz ve bu lobi grubu, bugünkü
bir iü deùildir, bence 5-10-20 sene sonra
bunun meyvelerini göreceùiz. Çok iyi bir
örgütlenmeye doùru gidebilirsek, bence
Türk’ün sesi her yerde yükselecektir.
Bugün 7 milyon Türk mevcuttur dünya
çap×nda. 74 milyonumuz Türkiye’de.
Demek ki 81 milyon Türk dünyada
mevcuttur. Türki Cumhuriyetlerini de
saym×yorum, onlar× da al×rsak bugün
dünyada 200 milyondan fazla Türk
mevcuttur. Bence böyle bir örgütlenmeye
hepinizin iütirak etmenizi isterim. Teüekkür
ederim.
TANER YILDIZ- Evet, Mehmet Habbab
Bey’e bende teüekkür ediyorum. Kendisi
ayn× zamanda 2002 y×l×ndan bu tarafa
Türk-Lübnan úü Konseyi Baükan×d×r, bütün
bu anlatt×klar×n×n yan×nda. Gerek Amerika
Birleüik Devletleri’ndeki eùitim alan×nda,
gerekse buradaki hem petrol hem de
farkl× sektörlerde önemli bir giriüimcimizdir.
Kendilerine faaliyetlerinden dolay× da
teüekkürlerimi bildirmek istiyorum.
113
Say×n Bakan×m, deùerli kat×l×mc×lar. Ben
önce DEúK Yönetim Kurulu üyesiyim.
Daha önce Adana Ticaret Sanayi Odas×
Baükanl×ù× yapt×m, Mart ay×nda istifa ettim.
Afrika’n×n birçok ülkesinde benim
sektörüm havac×l×k Say×n Bakan×m.
Cezayir’den Moritanya’ya, Senegal’den
Mali’ye kadar birçok yerde bulundum.
ûunu da gururla söylemek istiyorum;
Türkiye’nin imaj× dünyan×n her taraf×nda
olduùu gibi Afrika ve Orta Doùu’da da
tamamen benimseniyor. Bizim giriüimci
arkadaülar×m×z×n o tarafa aç×l×m yapmas×
üart, devaml× gidip gelmesi üart. Zaten Say×n
Baübakan×m×z×n ve sizlerin de kat×l×m×yla o
bölgelerde büyük bir at×l×m var, bunu en
güzel üekilde deùerlendirmemiz gerekiyor.
úran ile yine iliükilerimiz ayn× üekilde
faaliyetimiz devam ediyor. Kurultay×m×z×n
bugün çal×ümam×z×n baüar×l× geçmesini
diliyorum, hepinize sayg×lar sunuyorum.
TANER YILDIZ- Evet, bizde ûaban Baü
Bey’e teüekkür ediyoruz. Ayn× zamanda
bildiùiniz gibi Saùl×k Bakanl×ù×’n×n ambulans
hizmetleri ile hava ambulans hizmetleri ile
alakal× da faaliyetleri bulunuyor. Gerek
yurtiçinde gerekse yurt d×ü×nda ülkemizi de
baüar×yla temsil ediyorlar.
Ben sözü Hüsnü Dilemre Bey’e b×rak×yorum.
HÜSNÜ DúLEMRE – T.C Ekonomi Bakanl×ù×
Anlaümalar Genel Müdürü
Say×n Bakan×m çok teüekkür ederim, çok
sayg×lar sunuyorum ve bütün kat×l×mc×lar×
Ekonomi Bakanl×ù×m×z ad×na sayg×yla
selamlamak istiyorum.
Ben, Anlaümalar Genel Müdürüyüm,
Ekonomi Bakanl×ù×’nda. Daha önce
New York ticaret ataüeliùini yürüttüm 3 y×l
süreyle. En son görevim Cenevre’de Dünya
Ticaret Örgütü nezdinde daimi temsilci
yard×mc×s×yd×m. Daha sonra dönüüte
Anlaümalar Genel Müdürü olarak görev
ald×m ve son 2 y×ld×r bu görevi yürütüyorum.
Say×n Bakan×m bugünkü konumuzla ilgili
olarak çok k×sa bir ben de giriü yapmak
isterim müsaadenizle.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti binlerce y×ll×k devlet geleneùini ve
büyük imparatorluklar×n miras×na, haf×zas×na, refleksine sahip olarak
üu anda konuütuùumuz ülkelerde bölgede ve tüm dünyadaki
geliümelere son derece aç×k ve bu geliümeleri çok yak×ndan
takip ediyor. Dolay×s×yla Ekonomi Bakanl×ù× olarak biz de bu
bölgedeki geliümeleri çok yak×ndan takip ediyoruz. Bizim bölge
ülkeleriyle kültürel, tarihi, geleneksel baùlar×m×z var. Dolay×s×yla
buralardaki her türlü geliüme bizi çok doùrudan ilgilendiriyor.
Ekonomi Bakanl×ù×’n×n da ekonomik ve ticari iliükileri aç×s×ndan
son derece ilgilendiriyor. Bu amaçla bu ülkelerdeki istikrar×n
saùlanmas×, bu ülkelerdeki güvenliùin demokrasinin oturmas× ve
hemen akabinde bizim kurmak istediùimiz bütün ekonomik ticari
iliükilerin kök salmas×, devam etmesi bizim aç×m×zdan son derece
önemli. Bu amaçla da özellikle orada görev alan Say×n Bakan×m×z×n
da sabah konuümas×nda alt×n× çizdiùi ticaret müüavirlerimiz, bizim
uç beylerimiz, onlardan baz× arkadaülar×m×z da bugün bizimle
beraber. Kahire Ticaret Müüavirimiz Gökmen Bey, kendini tan×tacak
zaten. Ama onun d×ü×nda ûam’dan yeni gelen Ticaret Müüavirimiz
Kaùan Bey burada. Halep ticaret ataüemiz de burada. Dolay×s×yla
bizler burada konuüulacak olanlara hem son derece önem
veriyoruz hem de dikkatle her türlü ihtiyac×n× karü×lamak üzere haz×r
bulunuyoruz. Çok teüekkür ediyorum efendim.
TANER YILDIZ- Evet, Hüsnü Bey’e bende teüekkür ediyorum.
Tabi kendisi bir kamu görevlisi ama mütevaz× bir kamu görevlisi,
Orta Doùu Teknik Üniversitesi Ekonomi Bölümü mezunu ve Ohio
Üniversitesi’nde de uluslararas× ticaret ve ekonomi mast×r×n× yapm×ü
bulunuyor, son derece kendisini iyi yetiütirmiü bir arkadaü×m×z. Bende
teüekkür ediyorum.
ûimdi sözü Gökmen ûahin Bey’e veriyorum.
GÖKMEN ûAHúN-T.C Kahire Ticaret Müüaviri
Say×n Bakan×m teüekkür ederim.
Say×n Bakan×m, deùerli kat×l×mc×lar. Say×n Genel Müdürüm de
söyledi, ben Kahire Ticaret Müüavirliùi’nde 2008 y×l×ndan beri ticaret
müüaviri olarak görev yapmaktay×m. 1 sene daha görevim uzad×,
2012 sonuna kadar Kahire’de çal×ümaya devam edeceùim.
Kahire, asl×nda konumuzla alakal× olarak da iyi bir örnek olarak
gösterilebilir. Sorular×n×zla belki oturumun ilerleyen bölümlerinde
daha detay×na girebiliriz ama Kahire belki de ulaümak istediùimiz
diaspora yap×s×na belki çok nas×l söyleyeyim meçhur olmam×ü yani
geliümemiü olmakla birlikte örnek teükil edebilecek bir yap×ya sahip.
Nas×l? 5 bin kadar Türk’ün yaüad×ù× M×s×r’da bütün faaliyetlerde
medyada hem ülkemizi temsil eden hem gerekli lobi faaliyetlerini
yürüten küçük bir grup. Bu nedenle ben de bu küçük grubun
bir parças× olmaktan dolay× gurur duyuyorum. Bugün de M×s×r’×
temsilen gerek Tunç Bey, TÜMúAD Baükan×m×z Zeki Bey ve diùer
iüadamlar×m×z burada. Hepsine huzurunuzda da teüekkür ediyorum,
faaliyetlerinden dolay×.
ûu anda bu kadarla keseyim. Teüekkür ederim.
114
TANER YILDIZEvet, bende Gökmen ûahin Bey’e teüekkür
ediyorum, katk×lar×ndan dolay×.
Deùerli arkadaülar, k×ymetli kat×l×mc×lar,
ben bugün burada Türk iüadamlar× ve
hükümet temsilcilerini bir araya getirerek
özellikle kamu ve özel sektör aras×ndaki
fikir al×üveriüinde bulunulmas× aç×s×ndan
da bu f×rsat× oluüturan ve bu kurultay×
düzenleyenlere bir kez daha teüekkür
etmek istiyorum.
Bir mantalite deùiüikliùi art×k Türkiye’de
oluütu. Geliüen, deùiüen ve büyüyen
Türkiye’nin, geliümeyen, deùiümeyen ve
büyümeyen bir beyni, kafas× olmaz. Her
üeyimizle beraber, bu dünyadaki özellikle
ilk 10 ekonomi aras×na girmeyle alakal×
hedefimizi bütün yönleriyle beraber
besleyebiliyor olmam×z laz×m. Bildiùiniz
gibi bu mantalite deùiüikliùinden kast×m
üu; mecliste bir konuüma yap×yorum bir
kanun gerekçesiyle, bir arkadaü×m×z tabiri
caizse biraz da laf att×. Dedi ki “Siz b×rak×n
bu konuümalar× da bize falan ülkede bir
iüadam×yla beraber yakalanm×ü fotoùraf×n×z×
izah edin ve gazetelerde yay×nland× bu”
dedi. Siz, bize as×l bunu izah edin” dedi.
Ben dedim ki “Yaln×z bir bilgiyi düzeltmem
laz×m. Benim bir iüadam×yla deùil onlarca
yüzlerce iüadam×yla beraber çekilmiü
fotoùraf×m var, bunlar× da ben rica edeyim
gazetelerde onlar× da yay×nlas×nlar. Ben
tam tersini savunuyorum sizin söylediùinizin.
Bir iüadam×n×n yan×nda görünmeyi s×k×nt×
olarak gören anlay×ü×n yerine üu anda bizim
hükümetimizin, bütün bakanlar kurulu üyesi
arkadaülar×m×z×n bütün bu anlay×üa seferber
olan arkadaülar×m×z×n tek bir amac× var.
Yurtd×ü×nda kim olduùuna bakmaks×z×n
Türkiye’deki bütün iüadamlar×m×z×n hangi
sivil toplum örgütünden geliyor olursa olsun
onlar×n yurtd×ü×nda iü alabilmelerini teminen
yanlar×nda olduùumuzu Türkiye Büyük Millet
Meclisi Genel Kurulu’ndan ilan ediyorum.
Fotoùraflar×m×n çoùalt×lmas×n× istiyorum
ve bunun da yaln×zca bir iüadam×m×zla
deùil ad×n× söylediùiniz iüadam×m×zla s×n×rl×
kalmad×ù×n×, bende bir albümün olduùunu
gerekirse kendilerine bunu verebileceùimi”
söyledim.
As×l mantalite deùiüikliùi dediùimiz budur.
Biz yurtd×ü×ndan gelen ve Türkiye’de ikili
görüümelere kat×ld×ù×m×z birçok Bakan
ve kamu görevlilerinin bize söylediklerinin
115
fark×nday×z. Herhangi bir ülkenin
iüadam×n×n, Türkiye’de iü alabilmesi için
o ülkenin nas×l faaliyetler yürüttüklerinin
fark×nday×z. Bizim bunun daha fazlas×n×
yapabiliyor olmam×z laz×m. Eùer Türkiye
bütün ekonomisiyle beraber, ihracat
rakamlar×yla beraber, inüaat sektörüyle
beraber, diùer bütün sektörlerle beraber
büyüyecekse bizim bunu rahatl×kla
göùsümüzü gere gere yapabiliyor olmam×z
laz×m, bu da doùru bir iü.
Biliyorsunuz asl×nda diaspora Yunan as×ll×
bir kelime olup “Topraùa saç×lan tohum”
demektir. ûu anda Türkiye’de yurtd×ü×na
saç×lm×ü 7 milyon adet iüadamlar×m×z var
ve onlar Türkiye’nin elçisi olarak görev
yapmaktalar. Biz onlar× desteklemeyeceùiz
de kimi destekleyeceùiz, bundan daha
tabii daha doùru bir üey olabilir mi?
Dediùim gibi hangi iü konseyi olursa olsun
bir isim duyduktan sonra onun her tarafta
savunucusu oluyoruz.
Geçenlerde bir iüadam×m×z, sizin bizim
tan×d×ù×m×z bir iüadam×m×z, Pakistan’daki
hükümetler aras× bir toplant×da, kendisinin
bir iüinin desteklenmesiyle alakal× yaz×l×
metnimize girmiü olan bir konudan
bahsettik ama o iüadam×m×z×n kendileriyle
görüümemiütik. O da bizden bir talepte
bulunmam×üt×. Yaklaü×k 1 ay kadar sonra
dedi ki ”Ben sizin bu hükümetler aras×
görüümede bizim üirketimizi destekleyen
bir konuüman×z×n olduùunu duydum. Ben
sizden böyle bir talepte bulunmam×üt×m.
Ama o kadar isabet oldu ki bizim
iülerimiz daha da aç×ld× orada. Bunun
için hakikaten teüekkür ediyorum” dedi.
Dedim ki “Sizin benden talebiniz olsa da
olmasa da ben o giriüimin doùru olduùuna
inanan birisiyim ve onu her platformda
destekleyeceùimizi en üst düzeyde de
bunlar× dillendirebileceùimizi” söylediùimi
orada ifade ettim. O da “Gerçekten
benim için çok mutluluk verici bir hadisedir”
dedi.
As×l mant×k deùiüikliùi dediùim bu, as×l o
mantaliteyle alakal× deùiüiklik dediùim
bu. Biz bunun savunucusu olacaù×z ve 5
milyonu Avrupa’da olmak üzere, 400-500
bin adedi Amerika Birleüik Devletleri’nde,
150 bin adedi Avustralya’da ve geri kalan×
da dünyan×n dört bir yan×nda olmak üzere
bütün bu ülkelerde yaüayan insanlar×m×z×
ve elçilerimizi bir bir, tek tek desteklediùimizi
söylemek istiyorum.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluüunun 100. Y×ldönümü olan 2023
y×l×ndaki hedeflerimize, bütün yurtiçi ve yurtd×ü×yla beraber
faaliyetlerimizle ancak ulaüabileceùimiz kanaatindeyim.
Türkiye, oluüturduùu hukuk sistemi, saùlam zemini ve uluslararas×
sermayeye aç×k oluüuyla beraber büyümesini devam ettirecektir.
Ayn× büyüme yurtd×ü×ndaki faaliyetlerimizde de olacakt×r.
Enerji sektörüne burada çok fazla girmek istemiyorum. Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanl×ù× olarak bildiùiniz gibi asl×nda Türkiye kuzey, doùu
ve güneyinde yaklaü×k dünya rezervlerinin primer enerji kaynaklar×
dediùimiz petrol ve doùalgaz×n yüzde 65’i, hemen bat×s×nda da
yine bu kaynaklar×n kullan×ld×ù× tüketim ülkesi olanlar×n yüzde 65’inin
bulunduùu bir coùrafyada bulunuyor. Türkiye, coùrafyas×ndan
kaynaklanan bütün bu avantajlar× deùerlendirecektir, kullanacakt×r,
yapt×ù× anlaümalar bunun en büyük teyididir ve iüadamlar×m×zla
beraber bunu gerçekleütireceùiz.
Niçin böyle söylüyorum? Çünkü Türkiye özellikle enerji sektöründe
serbestleümeyi, liberalleümeyi ve bu manada serbest piyasada
görev alan ve sabit sermaye özel sektör yat×r×mlar×n×n sabit sermaye
kamu yat×r×mlar×n×n daha önüne geçtiùi bir yap× hedeflemektedir.
Ayn× zamanda Türkiye’de 2002 y×l×nda yaklaü×k özel sektör
üretici oran×n×n yüzde 34’lerden, 9 y×lda yüzde 52’lere ç×kt×ù×n×
söylemeliyim. Hedefimiz 175’ler civar×nda özel sektörün, kamunun
daha da önünde olduùu bir yap×y× oluüturmakt×r. Uluslararas×
arenada, yurtd×ü×nda ve bu dediùimiz ülkelerde; özellikle Orta
116
Doùu’da, Afrika’da ve Körfez ülkelerinde
de bu yap× ayn× üekilde kendini
koruyacakt×r.
Ben tekrar aran×zda bulunmuü olmaktan
dolay× duyduùum memnuniyeti ifade
ediyorum. Biraz interaktif olmas× aç×s×ndan
bütün arkadaülar×m da burada, sorulara
cevap verebilecek veya tavsiyeleriniz
varsa sözü size b×rak×yorum ve söz isteyen
arkadaülar×ma kendilerini tan×tmak kayd×yla
da söz veriyorum.
úlk elini kald×ran arkadaü×m×za, buyurun
efendim.
ZEKú BURGUCU- Dubai ve Kuzey Arap
Emirlikler úü Konseyi Baükan×
úyi günler efendim. Ben Zeki Burgucu,
ûimdi bu titr de söylerken biraz dikkatle
söylemek durumunda kal×yorum çünkü
DEúK taraf×ndan bütün varl×ù×na raùmen
tan×nmayan bir kuruluü durumunday×z.
Bu olay×n nas×l olduùunu da k×saca
aç×klamak gerekirse, bu bölgede bilhassa
Arap Emirlikleri’nde, diùer Körfez ülkeleri
hakk×nda bilgim olmad×ù× için bir üey
söylemek istemiyorum. Fakat bu tip
kuruluülar×n oradaki yerel hükümet kontrolü
alt×nda verilen müsaade ile kurulmas×
mümkün. Ve bahsettiùim Dubai Türk úü
Konseyi de Dubai D×üiüleri’nin müsaadesiyle,
Dubai Ticaret Odas×’n×n müsaadesiyle,
onun bünyesinde kurulmuü olan bir yap×d×r.
Bu bak×mdan ben bunun üu anda vaktinizi
alarak daha da detaylar×na girmek
istemiyorum, eùer gerekirse bu konular×
daha da derin olarak görüüebiliriz. Fakat üu
anda protokolde yeri olan resmi protokolde
yeri olan oldukça geniü bir taban× olan
prestij olarak ta say×lan ve Türkiye ile
iliükilerde de her zaman fikri sorulan bir
kuruluü. Bunun mümkün olduùu kadar DEúK
ile bir arada çal×ümas×n× öneriyorum. Benim
anlatmak istediùim bu kadar. Gerekirse
daha derin de konuüabiliriz. Teüekkürler
efendim.
TANER YILDIZ- Peki, Zeki Bey teüekkür
ediyoruz. Bu konuda Hüsnü Bey, sizin
söyleyecekleriniz var m×d×r?
HÜSNÜ DúLEMRE- ûimdi efendim tabi Zeki
Bey aç×klamay× yapt×. Bu, sadece bizim
taraf×m×zdan hani DEúK’in inisiyatif olarak
117
yapacaù× bir üey deùil, karü× taraf×n da
vereceùi müsaade. DEúK úü Konseyi’ni
belirlerken Say×n Bakan×m, karü× taraf×n da
Baükan× olarak bir iüadam×n×n olduùu bir
kuruluüu, kurumu ar×yor. Orada da oluümuü,
bizim muhatab×m×z olacak bir örgütlenmeyi
ar×yor ki burada da bir örgütümüz var,
bizim TOBB’umuz var. Genellikle bu baüka
ülkelerde de hep konu olduùu için hemen
arz edeyim. Karü×da böyle bir kurum
bulamay×nca, sadece bir kiüiyle deùil ama,
bir kurum bulamay×nca biraz çal×ümas×
zor olabiliyor. Ama biz notumuzu ald×k
en k×sa sürede yeniden bir temasla bunu
alevlendiririz. Sonucunu da al×r arz ederiz
size efendim.
SERHAN EROL- Bir üey söyleyebilir miyim?
TANER YILDIZ- Ayn× konuda m×? Buyurun.
SERHAN EROL- Dünya Türk úü Konseyi Afrika
– Orta Doùu - Körfez Bölge Komitesi Üyesi
Zeki Bey’in bahsettiùi iü konseyi ile biz
Dünya Türk úü Konseyi olarak birlikte hareket
etmek için çok çabalar sarf ettik. Hatta
elimdeki toplant× metni de 14.12.2009
tarihli Hasan Umutcan bir önceki genel
sekreteri ile Türk Dubai úü Konseyi Ümit Bey
baü konsolosumuz ve Cahit Bey ticaret
ataüemizle birlikte yapt×ù×m×z toplant×.
Ancak biz bir türlü Dubai Türk úü Konseyi ile
bir ortak zemine gelemedik. Yani biz DEúK
ile Dubai Türk úü Konseyi’nin ortak hareket
etmesi noktas×nda çok çabalar sarf ettik.
En az 5-6 defa baükonsolosumuz ile birlikte
toplant×lar yapt×k, genel sekreter nezdinde
Dubai Türk úü Konseyi kat×ld×. Ancak bir türlü
Dubai Türk úü Konseyi yönetiminden onay
gelmedi. Bu konuda baükonsolosumuzun
da çok çabas× olmas×na raùmen bu
toplant×da burada bir vesile olmuü olsun,
Zeki Bey ile birlikte hani bu konuda neler
yapabiliriz, ortak nas×l hareket edebiliriz? Ki
bu konuda biz yine Dubai Türk úü Konseyi’nin
sekretaryas×yla birlikte bir yol haritas× da
ç×kartm×üt×k 2009 y×l×nda. 2010 y×l×nda bunu
revize de ettik. Bunun üzerinden konuüarak
yine ikili iü görüümelerde Zeki Bey ile birlikte
Tunç Bey Baükan×m×z kat×l×rsa belki daha
da verimli olur. Bunu deùerlendirebiliriz ve
zannediyorum çok etkili, çok verimli bir
sonuç da alabiliriz.
TANER YILDIZ- Evet, iyi bir öneri, Serhan Bey, Zeki Bey ve Hüsnü
Bey ve Gökmen Bey bir arada bu konuda bir çözüm oluütural×m
diyorum.
Hemen mikrofon oradayken.
ATúLLA ûAHúN- UNEFT Türk Giriüimciler Derneùi üyesi
úyi günler arkadaülar. Ben kendimi tan×tay×m, ben Atilla ûahin
Fransa’dan geliyorum. UNEFT úsimli Türk Giriüimciler Derneùi
üyesiyim ve de Cezayir, Fas, Tunus bölgesinde elektrik malzemesi
pazarl×yorum. Sorum, çok ince yani net bir soru; Cezayir’de
Avrupa’daki ülkelerin özel anlaümalar× var 2006’dan bugüne, bütün
ürünlere gümrük oran× olarak Avrupa’daki ülkelere yüzde 20, yüzde
30, yüzde 50, yüzde 80, s×f×rdan yüzde 100 kadar indirim uyguluyor.
Türkiye okuduùum kadar×yla Cezayir de y×llard×r konuüuyor fakat
sonuç alamam×ü bugüne kadar. Sorum da Hüsnü Bey’e. Hüsnü Bey,
ben Türk malzemesini pazarlamaya çal×ü×yorum ve de yüzde olarak
baya bir fark var gümrük rakamlar×nda. Acaba yak×n bir tarihte bu
yüksek rakam yani Avrupa ülkeleriyle Türkiye aras×ndaki bu fark ne
zaman acaba s×f×r deùil de en az×ndan düüecek? Sorum bu kadar,
teüekkür ederim.
TANER YILDIZ- Atilla Bey teüekkür ediyoruz. Buyurun Hüsnü Bey.
118
HÜSNÜ DúLENEMRE- Teüekkür ederim Say×n
Bakan×m.
ûimdi Atilla Bey gayet güzel özetledi,
ayn×s×n× tekrar etmeyeceùim. Cezayir
ile serbest ticaret anlaümas× yapmak
üzere bizim y×llard×r çabam×z var. Cezayir
buna Türk ürünü rekabeti istemediùi için
yanaüm×yor, yapm×yor.
Bizim stratejimiz hep üu oldu; serbest ticaret
anlaümalar×, tar×m ürünlerini bir kenara
koyarsan×z bütün sanayi ürünlerini kaps×yor.
Bunda çok fayda gördüùümüz için biz bu
×srar×m×z× sürdürdük. Ancak üimdi geldiùimiz
noktada belki Dünya Ticaret Örgütü’nün
ilgili kararlar×n× da zorlamak yani bunu
yapabilmek de mümkün olacak. Belki
belli sektörlerde bir al×üveriü yap×labilir.
Belli sektörlerde s×f×rlanmaya raz× olmay×p
da gümrük vergilerini indirmelerine raz×
olursak belki burada ad×m at×labilir. Ama
her üeye raùmen Türkiye’nin esas hedefi,
deùiümeyen hedefi; Cezayir’le tam bir
serbest ticaret anlaümas× yapmakt×r. Doùru
olan, sizin ç×kar×n×za olan×n da bu olduùuna
inan×yoruz.
TANER YILDIZ- En arkadan baülayal×m.
ERTUøRUL NACAR- ûam – Ekonomist
Say×n Bakan×m benim bir sorum var.
Bu Arap Bahar×ndan dolay× biz Arap
Bahar×ndan önce hükümetimizin etkisi
ve rüzgâr×yla çok baüar×l×yd×k, güzel iüler
yap×yorduk ama bu bahar×n etkisiyle
kötü duruma düütük. Çok büyük maddi
çok büyük kay×plar×m×z oldu. Ülkeler
aras×nda ikili anlaümalar var, bizim oradaki
yat×r×mlar×m×z×n koruma ve kollama
anlaümalar× var, STA ekinde. Biz üimdi
bu zararlar×m×z× kimden ve nas×l temin
edeceùiz, onu öùrenmek istiyorum.
TANER YILDIZ- Evet, Ertuùrul Nacar Bey’e
ben de teüekkür ediyorum. Tabi herhangi
bir iktisadi, -lütfen buyurun- sektörün
mutlak deùer büyüklüùü hiçbir zaman
için bulunduùu ülkenin siyasi istikrar
büyüklüùünden daha büyük deùildir.
Bu genel bir kural. 2001 y×l×nda dünya
tozpembeydi herhangi bir kriz falan yoktu
ama Türkiye ölçülebilir 238 Milyar Dolar×n×
kaybetti, 48,5 Milyar Dolar× bankac×l×kta
119
olmak üzere. O yüzden siyasi istikrar
hem o ülke için hem de bölge için son
derece önemli. Hiçbir üey yokmuü gibi de
davranamay×z, biz davransak bile o ülke
öyle davranam×yor. Bugün Libya’da, iüte
M×s×r’da, iüte Tunus’ta olanlar, Suriye’de
olanlar hiçbir üey yokmuü gibi davran×lacak
olaylar deùil. Bunun karü×s×nda bir
de doùruyu söyleyebilme, doùruyu
hayk×rabilme, bu gerekiyor. ûimdi bununla
alakal× ticari k×s×mlarla alakal× isterseniz yine
Hüsnü Bey’in söyleyecekleri varsa ama ben
siyaseten böyle bir olguyu temel olguyu da
burada belirtmeden geçemedim.
Buyurun, Hüsnü (Dilemre)Bey.
HÜSNÜ DúLEMRE- Say×n Bakan×m teüekkür
ederim. Çok k×sa konuüacaù×m, çok bir
vakit almayacaù×m.
Suriye’yle iki anlaümadan söz etmek
mümkün, bu anlamda; Serbest ticaret
anlaümam×z ve yat×r×mlar×n karü×l×kl× teüviki
kurulmas× anlaümas×. ûu anda STA’n×n tabi
kurallar× devam ediyor. Bugün itibariyle
herhangi bir problem ve bu konuda ask×ya
alma gibi bir problem olmad×. Çok yak×n
bir zamana kadar buna karü× bir önlem
almak üzere bir giriüimde bulunmuülard×
ama bundan da k×sa sürede vazgeçtiler.
Vazgeçerken de dün Say×n Bakan×m×z×n
yapt×ù× toplant×da da kendisi de alt×n×
çizdi Suriyeli iüadamlar×n×n çok büyük
etkisi oldu. Çünkü bugün gazetelerde
de ç×km×ü Türkiye ekonomik aç×dan her
aç×dan Suriye’nin üah damar× sözcüùünü
kullanm×üt× Say×n Bakan. Ama ekonomik
olarak, ticari olarak da siz bunu zaten
yaü×yorsunuz, görüyorsunuz. O bak×mdan
bu STA aç×s×ndan üu aüamada süreç
devam ediyor ama Say×n Bakan×m×z üimdi
söylediler burada siyasi istikrar en önemlisi,
daha sonra ekonomik istikrar gelecek. YKTK
konusunda Libya tecrübemiz bize üunu
söylüyor; üu anda Libya’da yeni oluüan
sistem daha önceki idarenin imzalam×ü
olduùu YKTK’y× ben tan×m×yorum demiyor.
Devaml×l×k esast×r devlette.
Dolay×s×yla biz yap×lm×ü, bitirilmiü yat×r×mlarla
ilgili olarak gerektiùi takdirde zaten
imzalanm×ü olan yat×r×mlar×n teüvik ve
korunmas× anlaümas×n×n kurallar×n× lay×k×yla
yerine getirmeye çal×ü×r×z, arz ederim
efendim.
TANER YILDIZ- Evet, mikrofon hemen en arkada, tamam olur,
ondan sonra diùer arkadaü×m×za verelim.
HAKAN ALTAN- PERS Madencilik ûirketi
Benim daha çok konuümak istediùim konu, özellikle úran ile ilgili.
Say×n Cumhurbaükan×m×z da 200 kiüilik bir heyetle bundan 6 ay
önce úran’× ziyaret etti ve oradaki Türk giriüimciler olarak bizlere
bugün 10 Milyar Dolar olan y×ll×k ticaret hacmini 35 Milyar Dolara
ç×karmam×z× istedi. ûimdi biz kendi üirketimizde iki konuda çal×ü×yoruz;
biri inüaat, biri maden. Maden konusunda orada yat×r×m yap×yoruz
ve diyoruz ki “Biz buradan ç×kard×ù×m×z madeni Çin’e satacaù×z”
Ancak ne yaz×k ki Türkiye’deki bankalar×m×z diyor ki bize; “Siz
úran’dan ç×karacaks×n×z madeni Türkiye’ye sokacaks×n×z, Türkiye’den
Çin’e satacaks×n×z, biz ancak o zaman sizinle çal×ü×r×z” Zaten úran ile
Türkiye aras×nda da bir banka çal×ü×yor.
únüaat konusuna geldiùimizde diyoruz ki “Biz büyük projeler al×yoruz,
bunlarla ilgili úran devleti bize para ödeyecek. Türkiye’den iüçi
götüreceùiz, Türkiye’den mal götüreceùiz” Yine bankam×z bize
diyor ki “ “Biz müteahhitlik konusunda da size yard×mc× olamay×z. Siz
sadece ve sadece Türkiye’de üretilen mallar× satarsan×z biz sizinle
çal×ü×r×z”
ûimdi efendim biz Türk giriüimcisi olarak orada hem zaman×m×z×
hem param×z× harcarken bundan önceki aç×l×ü konuümas×nda da
bahsedilen devlet özel sektör iübirliùini görmek istiyoruz. Çünkü
bankac×l×k sistemi bizi desteklemediùi sürece úran için özellikle
konuüuyorum, bizim 35 Milyar Dolara ulaümam×z mümkün deùil.
Çünkü bugün 11 Milyar Dolarl×k ticaret hacminin ne yaz×k ki 9 Milyar
Dolar× úran’dan Türkiye’ye sat×lan enerjidir. Biz 3 Milyar Dolar× 30
Milyar Dolara ç×karacaksak devletin bizi desteklemesi gerekiyor. Bu
konuda da böyle bir platformda konuyu masaya yat×rmak istedim.
Devletle oradaki Türk giriüimcilerin iübirliùi konusunda ne yap×l×rsa biz
orada haz×r×z. Teüekkür ederim.
TANER YILDIZ- Hakan Bey, son derece önemli bir konuya temas
ettiniz, bunun takipçisi olacaù×z. Ç×k×üta kartlaüal×m, telefonlar×m×z×
birbirimize verelim. Ben de bu iki konuyu özellikle takip edeceùim.
HAKAN ALTAN- Teüekkür ederim.
SELAHATTúN URFALI- GTT Grup. Dubai
Lojistik alan×nda faaliyetlerimiz var. G×da alan×nda ithalat, ihracat 65
ülkeye ihracat yap×yoruz Türkiye’den.
Lojistik alan×nda bir üey söylemek istiyorum. ûu anda çok ciddi
bir üekilde dediùiniz gibi, Say×n Bakan×m×n da sabah bahsettiùi
bir ihracat×m×z var. Ama buna taü×mac×l×k anlam×nda Türkiye
olarak gerekli desteùi veremiyoruz. Çoùu özellikle konteyn×r
taü×mac×l×ù×nda bir Türk hatt× yok hala, var diyemiyoruz. Hala
hatlar×m×z konteyn×r taü×mac×l×ù×nda, denizcilikte hatlar×m×z hala
120
Akdeniz içerisinde kalmaya devam ediyor.
úsrail’in Zim Hatt× var, útalya’n×n MSJ Hatt×,
Danimarka’n×n Maersk Hatt× var. Ama
bizim Türkiye’nin bir hatt× yok. Sadece
Amerika’ya çal×üan ve Akdeniz içerisinde
kalan hatt× var. Bu ihracat×m×z× desteklemek
anlam×nda konteyn×r taü×mac×l×ù×nda çok
önemli bir nokta. Bunu çeüitli platformlarda
söylüyoruz, burada da dile getirmek istedik.
Teüekkür ederim.
TANER YILDIZ- Evet, biz de teüekkür
ediyoruz.
Bu tarafa geçeceùim, biraz bu tarafa
geçeyim ondan sonra. Çünkü vakti iyi
kullanmak zorunday×z. Yaklaü×k son 6-7
dakikaya giriyoruz. ûöyle buyurun, evet.
FATúH YILMAZ- Holding Koubaa Yönetim
Kurulu Baükan× – Fas
Say×n Bakan×m öncelikle üahs×n×zda
hükümetimize ve Baübakan×m×za
teüekkürlerimizi arz ediyoruz. Gerçekten bu
iltifat deùil, bütün dünyada olduùu gibi
özellikle Afrika’da ve Fas’ta hükümetimizin
att×ù× her bir ad×m, Baübakan×m×z×n her
bir konuümas× bize ciddi anlamda onur
ve üeref veriyor. Bizi güçlendiriyor ve bu
geliümeler bizi güçlü k×l×yor. Fakat baz×
olumsuz hadiseler oluyor, bunu da size bu
f×rsat× bulmuüken arz etmek istiyorum.
Birincisi üu; yine bir Fasl× ortaù×m×zla beraber
takriben 5 Milyon Dolarl×k bir yat×r×m
düüünmüütük. Pelet Termik Santral sizin de
sektörünüze bakan bir üey. Termik santral
yak×t× üreten pelet üretimiyle alakal× ×srarla
Türkiye’den bu tesisin kurulmas×n× arzu ettik,
Sanayi Bakanl×ù×m×zla da üst düzeyde
temaslarda bulunduk. Fakat böyle çok
aù×r iüleyen bir üey oldu, hala bir netice
alamad×k. Bu noktada, özellikle yat×r×m
noktas×nda böyle h×zl× ulaüabileceùimiz
ve bu tür talepleri h×zl× iletebileceùimiz bir
yöntem, bir yol arzu ediyoruz. Bunu arz
edeyim.
úkincisi; 2 ayda, beni 2 y×l yaüland×ran,
ihtiyarlatan bir hadise yaüad×m ve ülkemde
bunu yaüamak çok zoruma gitti. Biz
Fas’tan grup grup Türkiye’ye iüadamlar×n×
getiriyoruz, bu hiçbir ideoloji ve hiçbir
sivil toplum kuruluüu ay×rt etmeden ikili iü
görüümeleri yap×yoruz. Burada özellikle
121
bir üeyi daha ifade etmek istiyorum;
bunda MÜSúAD’×n gerçekten daha önce
tan×yamad×ù×m çok büyük destekleri oldu,
ayr×ca onlara da çok teüekkür ediyorum.
Say×n Baükana, Cihat Bey’e ve diùer
bütün ekibine. Bu vesileyle bu getirdiùimiz
iüadamlar×ndan bir tanesi Agadir Sanayi
ve Ticaret Odas× Baükan× orada bir üehirde
milletvekili, ayn× zamanda parlamenter.
Ve yine bir arkadaü×m×z Fas’×n ilk özel
okullar× ve üu anda en büyük özel okulunu
kuran Özel Okullar Birliùi Baükan×, daha
önce úspanya’ya ve Amerika’ya onlarca
öùrenci yollarken Türkiye’yi görünce bütün
dünyas× deùiüti ve bizi çok yani resmi
bir üekilde karü×l×yor art×k ve çok büyük
sevgiyle, yani havaalan×ndan karü×l×yor.
Yani yap×lmayacak üeyler yap×yor. O
noktada Türkiye arüiv birincisi oldu ve
Türkiye’ye bu dönem içerisinde 3 sefer
geldi. Bu y×l içerisinde Türkiye’ye 40 tane
öùrenci yollad×. Hükümet bursuyla bu
öùrenciler geldi, hükümet bursu ç×kt×
fakat son dakikada çok özür diliyorum
uzat×yorum biraz belki ama biraz konu çok
etkilediùi için beni. Bu öùrencilerin, son
dakikada baz× yap×lan tafsilat×na girmek
istemiyorum müdahiller vesilesiyle d×ü ve iç
etkenli iptal edildi ve bu öùrenciler maùdur
kald×. Biz üunu söyledik; belki 200-300 Bin
Dolar bir masraf× olur bunlar×n, bunlar× biz
tekeffül ederiz. Fakat 2 y×l eùitim yani dil
kursu tekrarlamamalar× için bunlar×n burslar×
verilmesi noktas×nda yani resmi vizelerinin
verilmesi noktas×nda.
Tabi meclisin tabiri caizse koridorlar×n×
mekik dokuduk, çok üükür bugün itibariyle
neticeleneceùini umuyoruz. Onun haberini
bekliyoruz. Fakat üunu ifade etmek
istiyorum, bu konularda özellikle istirham
etmek istiyorum; Say×n Bakan×m×z Zafer
Çaùlayan geçen sene 12. ayda geldiùi
zaman biz Türkçe bilen tercüme yapacak
insan aramakta bulmakta zorland×k. Çok
üükür o çok baüar×l× bir program oldu, sellere
yaùmurlara raùmen. Ama bu alt zemini
haz×rlayamazsak üu anda art× parantez
bir üeyi daha ifade etmek istiyorum. 1
y×lda yapt×ù×m×z bir çal×üma neticesinde
bir Fas-Türk Ticaret Merkezi kurduk, üu
anda kay×tlar×m×z baülad× ve çok güçlü bir
Türk lobisi kurmay× hedefliyoruz, altyap×s×
haz×rland×. Fasl× destekçilerimiz de var ve
inüallah 2012 hedefimiz, 100 Milyon Dolar×n
üzerinde bir ticaret hacmi saùlamak.
Bu vesileyle çok teüekkür ederim sizlere.
Desteklerinizi bekliyoruz, sizi de Fas’a davet ediyoruz. Saù olun.
TANER YILDIZ- Çok teüekkür ediyoruz. Her zaman tabi her zaman.
Arkadaülar süreyi iyi kullanabilmek aç×s×ndan üu anda yaklaü×k 10-12
arkadaü×m×z söz ald×, bir o kadar daha söz almak isteyen var. Eùer
uygun görürseniz çok k×sa olarak buradan baül×yorum ve 1’er dakika
versek 10 dakika ediyor, cevaplamadan. Evet, biraz h×zl× olmam×z
laz×m.
ZUHAL MANSFIELD- Türk -M×s×r úü Konseyi Baükan×
Benim ad×m Zuhal Mansfield, ben M×s×r-Türkiye úü Konseyi Baükanl×ù×
yap×yorum, Afrika úü Konseyleri Baükan yard×mc×s×y×m. 25 y×l yurtd×ü×nda
yaüad×m, d×üardaki Türkiye’nin gücünü biliyorum, d×üardaki Türk
iüadam×n×n neler hissettiùini biliyorum ve neler baüarabileceùinizin bir
k×sm×n×z fark×ndas×n×z bir k×sm×n×z deùilsiniz. Ben Çin’de yaüad×m 11 y×l.
11 y×l Çin’de yaüarken Türkiye için Çin pazar×n× kurdum. Bugün Türkiye,
Çin’e 1 Milyar Dolarl×k ihracat yap×yor, sadece benim sektörümde,
ben madenciyim.
Bu arada belirtmek istiyorum ki gözümün önünde Çin kabuk deùiütirdi,
bambaüka bir ülke oldu. Gittiùimde 82 y×llar×nda yüzüme dokunurlard×
sokaklarda bu kim diye. Daha sonra Çin Baükalaüt×, büyüdü, bir dev
oldu ve herkes zannetti ki bugün dünya da öyle zannediyor, Çin’in
çok büyük planlar× vard×. Hay×r, Çin’in planlar× yoktu. Çin dünyada
en çok göç veren ve ilk göç veren ülkeydi ve Çin d×üardan Çinli
iüadamlar×n× ülkelerine yat×r×mc× olarak getirdiler ve Çin bugün dünya
devi oldu. Sizlere güveniyorum, benim yapt×ù×m× deùil daha iyisini
yapacaù×n×z× biliyorum ve sizlerden Türkiye’ye yat×r×mc× getirmenizi
istiyorum. Bu güce sahibiz, bu bilgiye sahibiz, bu güvene sahibiz.
Hepinizi tekrardan sayg×yla sevgiyle kucakl×yorum.
TANER YILDIZ- Teüekkür ediyorum ben de, baüar×l× çal×ümalar×n×z×n
devam×n× diliyorum.
Buyurun, çok k×sa olursa memnun oluruz arkadaülar.
ERSúN EREN- Türk - Uganda úü Konseyi Baükan×
ûu anda kara Afrika’s×nda bir yap×lanma içerisindeyiz, küçük sanayi
siteleri kurarak Türkiye’deki iüadamlar×n× oraya götürerek orada
sekade olarak götürdüùümüz mallar× iki üç bölgede Afrika mal× olarak
imal etmeyi düüünüyoruz ve bunlar× da Afrika’n×n diùer ülkelerine
vergi istisnas×ndan istifade ederek sistem kurmaya çal×ü×yoruz. Yani
Fasl× arkadaülara, Cezayirli arkadaülara da bunun bilgisini verelim
dedim.
TANER YILDIZ- Evet, teüekkür ediyoruz, saù olun.
ESúN YAZICI- TOBB Kad×n Giriüimciler Kurulu Üyesi
Say×n Bakan×m çok teüekkür ediyorum. úsmim Esin Yaz×c×. Biz TOBB
122
Kad×n Giriüimciler Kurulu üyeleriyiz. Burada
bir sürü yat×r×mc× ve Baükanlar×m×z var.
Fakat ben úç Anadolu Bölgesindenim,
Sivas’tan×m. Bizim isteùimiz, DEúK’ten. Sizin
yapm×ü olduùunuz anlaümalar, çal×ümalar
genelde büyük bölgelerde iülem görüyor.
Biz iç bölgelerde bunu çok yak×n takip
edemiyoruz, mümkünse bölgelerden de
birer tane genel kurulda üye, en az×ndan
sizleri takip etme konusunda bizlerden
de bir temsilci olursa biz de içimizdeki
arkadaülara yayarak úç Anadolu’dan
gelen binlerce arkadaü×m var burada
bizimle. Biz geçen Kahire’de bulunduk, ikili
görüümelerde baüa gelemedik. Yani biz
kimya, kozmetik ve eczac×l×k sektöründe
gittik. Bunu, o gün götüren arkadaülarla
saùlad×k, iki gün bize yetmedi çünkü çok
doluyduk. Yat×r×m yapmak istiyorduk ya
da yat×r×mc× almak istiyorduk. Bölgelerde
haberimiz olmuyor, bölgelerden de birer
tane bizden temsilciler olursa Say×n DEúK
diyoruz, çok memnun oluruz saù olun.
TANER YILDIZ: Efendim bu toplant×da
Libya’dan bahsetmemek mümkün deùil.
Ben, Türk-Libya Türk úü Konseyi Baükan× ve
temelde Yönetim Kurulu Baükan×y×m. Çok
uzatmayacaù×m laf×, zaten bu konuda çok
mesafe kat ettik. Ama Suriye meselesinde
de bir model ortaya koymak bak×m×ndan
beklediùimiz müzakere komisyonunun ki
bu devletimizin üemsiyesi alt×nda kurulacak
kurulmas×na karar verilmiü ve karü× tarafla
takriben 1,4 Milyar Dolar olarak bahsedilen
alacaklar×n bir 100 Milyon Dolar olarak
bahsedilen mevduat×n ve 100 Milyon
Dolar olarak bahsedilen üantiye tesislerinin
deùerlendirilmesine. Konuüacaù×m×z
kurulun herhalde biran evvel kurulmas×
zaman× geldi. Çünkü arz edeyim, karü× taraf
alacaklarla kay×plar× iki ayr× baül×k alt×nda
takdim edilmesini bize söyledi. Demek ki
karü× tarafta bu yönde bir kuruluü var, biz de
bu yönde davranabilirsek baüar×l× olacaù×z.
Çok teüekkür ederim.
Hemen yan× baü×n×zdaki Baükan×m×za
verelim. Arkadaülar bundan sonra 3 kiüiye
söz verebileceùim. Yani geç baülad×k
biliyorum bizden kaynaklanmayan
sebepler yüzünden ama bir s×n×r koymak
zorunday×m. Yani üöyle; üu anda yaklaü×k
20’ye ç×kt× konuüma talep edenler.
EKREM GÜVENDúREN - Türk-úsrail úü Konseyi
Baükan×
Say×n Bakan×m, deùerli meslektaülar×m.
Ben zaten çok k×sa konuüacaù×m. úlk önce
müsaadenizle tan×mayanlar için kendimi
tan×tay×m. Ben, DEúK’te Türk-úsrail úü Konseyi
Baükan×y×m ve en uzun süre DEúK tarihinde
úü Konseyi Baükanl×ù× yapm×ü olan kiüiyim. 20
seneden beri bu kuruluüun baükan×y×m.
Biz burada DTúK olarak yabanc× ülkelerde
Türk iüadamlar×n×n bir araya gelip
örgütlenmesini istiyoruz. Ben 1986’dan
92’ye kadar Türkiye’yi temsil ettim
úsrail’de ve bunu yapt×m, Türkiye’den
úsrail’e göçmen olarak giden muhacir,
Musevi arkadaülar×m bir araya geldiler ve
yurtd×ü×nda Müslüman olmayan yegâne
Türk lobisini oluüturduk. O zamanlar
Ermenilerin yapt×ù× Amerikan Ekspres diye
bir film vard× hat×rlayacaks×n×z ve bu filmin
úsrail televizyonunda gösterileceùi de
aç×klanm×üt×. Propagandas× yap×l×yordu.
Bu lobi sayesinde hükümete yapt×klar×
bask×yla iptal edildi ve bu yap×lmad×.
Bu küçücük ülkeyle Türkiye’nin ticareti 4
Milyar Dolard×r. 135 Milyar ihracat× olan
Türkiye için bu önemli bir üey deùil Say×n
Bakan×m. Kuükusuz deùil. Bizim ticaretimizde
úsrail, ancak 17. Ülkedir. Ama biz onlar×n
ticaretinde 6. Ülkeyiz.
Dün aküam úsrail Baükonsolosu’nun
evinde úsrail’den gelen Sanayiciler Birliùi
Baükan×’n×n bir konuümas×n× dinledim.
Adam aynen üunu söylüyordu; “Ticaret
ticarettir, siyaset siyasettir. Beraber
yapt×ù×m×z iübirliùi sayesinde siyasi gerginliùe
raùmen iki ülke aras×nda ticari iliükilerimiz
devam ediyor” Ben bununla hemfikir
deùilim Say×n Bakan×m. Çünkü Türkiye’yi
de yöneten siyasi sektördür, sizsiniz. úsrail’i
yöneten adamlar da onlard×rlar. Onun
için siyasetten ay×rmaya imkân olmad×ù×n×
o beyefendiye söyledim. “Eùer bizimle
olan ticaretinizi artt×rmak istiyorsan×z bizim
herkesin bildiùi üç tane üart×m×z var. -Onu
ben üimdi burada tekrar edecek deùilimBu üartlar× kabul ederseniz bu ticaret 4 Bin
deùil, 4 Milyar deùil, 10 Milyar Dolara da
yükselir.
Söyleyeceùim bu kadar Say×n Bakan×m,
sayg×lar sunar×m.
TANER YILDIZ- Evet, bende Baükan×m×za
123
Çok k×sa bir üey söyleyeceùim. ûimdi bak×n ben Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakan× olarak yaln×zca enerji sektörü aç×s×ndan
baksam, petrol ve doùalgazla alakal× f×rsatlardan çok iyi
deùerlendirilebilecek olanlar var. Ama 9 tane vatandaü×m×z
katledilmemiüçesine ben davranamam. Hiçbir petrol ve doùalgaz
b×rak×n 9 kiüiyi o, 1 tane insan×m×zdan daha deùerli deùildir.
Arkadaülar yine çok seri üekilde en arka taraftaki bayandan
baülay×p, pozitif ayr×mc×l×k yap×yorum ve oradan bu tarafa doùru
geliyoruz.
GÖZDE ERBAZ : Kad×n Giriüimciler Kurulu Ankara Baükan Yard×mc×s×
Pozitif ayr×mc×l×k için teüekkür ediyorum Say×n Bakan×m. Gözde
Erbaz, Erbazlar Mobilya ve Gyctrade Yönetim Kurulu Baükan×y×m.
Birde TOBB’da görevim var, Kad×n Giriüimciler Kurulu Ankara Baükan
yard×mc×s×y×m.
Orta Doùu ile çok yoùun üekilde çal×ü×yoruz. Ben bir sanayiciyim,
tabi ki çok s×k×nt×lar yaü×yoruz özellikle Irak Baùdat’da çok s×k×nt×
yaü×yoruz. Güvenlik sorunumuz var ki ben savaü zaman× dahi
girip ç×kt×m Irak’a. Öncelikle bu konunun nas×l halledilebileceùini
bilmiyorum, taraf×n×zdan biz iü insanlar× aç×s×ndan. Fakat as×l sorum
üu; üimdi Uganda’ya bir yat×r×m haz×rl×ù× içerisindeyiz, Uganda ile
ticari iliükilerimiz anlam×nda yat×r×mlar×n korunmas× ve serbest ticaret
anlaümas×yla ilgili bir çal×üma var m×, hâlihaz×rda böyle bir üey var m×,
bunu öùrenmek istiyorum. Çok teüekkür ederim.
TANER YILDIZ3 arkadaü×m×za söz vereceùim ve ondan sonra, arkadaülar bak×n
süre tehditli ve s×n×rl×. Gönül istiyor ki daha fazla söz verelim. Buyurun.
NAZIM KARAMAN- úüadam×
Muhterem Bakan×m, Naz×m Karaman, 32 y×ld×r Mekke-i
Mükerreme’de yaüayan iüadam×, orada konsey üyesi. Emekli
Baübakan Müüaviri.
Üç tane sorumuz var. Sorumun bir tanesi, tabi Türkiye’ye döviz
gelsin istiyoruz, yat×r×mlar arts×n istiyoruz. Orada inüaatta ve diùer
sektörlerde iü alan müteahhitlerimize teminat gösterecek banka
olarak Türk bankalar× tan×nm×yor. Bu noktada bir çal×üma var m×? Bir
onu öùrenmek istiyoruz.
úki; bu tarafa para ak×ü×n× yapmak istiyoruz. Sat×n alma noktas×nda
olsun, oradaki iüadamlar× oradaki insanlar gelsinler Türkiye’den
emlak als×nlar. Sat×n alma imkânlar× var m×? 2 sene evvelki
toplant×da sitemler yap×lm×üt× bize ve hükümetimizden onu
istemiütik. Var m×, üu anda ç×kan bir üey var m×? Suudi Arabistanl×lar
Türkiye’den daire sat×n alabiliyor mu, tapusunu alabiliyor mu?
Üç; o bölgelerdeki sistem, modern kölelik sistemi malum. Ama
dünyadaki birçok anlaümalara bunlar imza att×lar. Dün gelen
bir iüçiyle 32 y×ld×r orada mühendislik yapan bir adam×n aras×nda
oturum sistemi bak×m×ndan bir fark yok. ûimdi bu uluslararas×
mahkemelerde belki çözülecek bir üeydir ama hükümetler
124
nezdinde bu noktada bir çal×üma yap×l×rsa
zannediyorum çok iyi ve k×sa yoldan
neticeleri almak mümkündür. Bunu da
istirham ediyoruz, Say×n Bakan×m×z ve
hükümetimizden. Teüekkür ediyorum.
KATILIMCI- úngiltere
Merhabalar ben 23 y×ld×r úngiltere’de
yaü×yorum. Eùitimimi orada tamamlad×m.
Makine mühendisiyim, 16 y×ld×r da g×da
sektöründeyim. Orada üu anda olgunlaüm×ü
ekonomi olduùu için büyük bir kriz var.
Son 3 y×ld×r Zimbabwe’de madencilik
üzerine araüt×rma yap×yorum. Sizden
istirham×m özellikle Baükan Mugabe’nin
siyasi kaosundan dolay× orada bu tip
giriüimleri yapabilmek için oradaki siyasi
grupla muhatap olmak zorunday×m ama
büyükelçiliùimiz olmad×ù× için orada bu
randevuyu alam×yorum. únan×lmaz bir
potansiyel olduùunu biliyorum yaklaü×k 17
defa bulundum, 4,5 ay bir zaman geçirdim
orada. D×ü ticaretimizin art×ü×nda çok büyük
bir pazar olacaù×na inan×yorum. 2008
senesinde Say×n Baübakan×m×z Oxford
Üniversitesi’nde verdiùi toplant×da konuüma
f×rsat× bulmuütum bu üekilde. Yaln×z sizden
talebim, mümkünse birebir görüümek ve
bu konuyu ele almak istiyorum, istirham×m
olacak.
MEHMET ÇETúNSOY- Sudan Türk úüadamlar×
Derneùi Baükan×
Sudan Türk úüadamlar× Dernek Baükan×y×m.
Ben vaktinizi almak istemiyorum,
malumunuz eùer toplant× sonunda bana
k×sac×k bir vakit ay×r×rsan×z güvenlik ve
bürokratik sorunlar×m×zla ilgili çok ciddi
k×sac×k bir sunumum olacak size.
úkinci olarak; malumunuz Sudan’da
dünyada pek nadir gerçekleüen bir olay
gerçekleüti 2011 y×l×nda. Sudan Güney ve
Kuzey olarak ikiye bölündü. Zaten ihmal
edildiùini düüündüùümüz Sudan’×n ve Türk
iüadamlar×m×z×n orada 2011 y×l×nda bölünen
Güney Sudan ile ilgili hükümetimizin ve
yetkililerimizin yeni bir stratejik plan× var
m×d×r, neler olmal×d×r? Kuzey Sudan’da
bizim yaüad×ù×m×z sorunlar×n ayn×s×n×n
orada yaüanmas×n× istemeyiz. Bu konuda
eùer bize çok ciddi ve somut bir üeyler
önerebilirseniz, biz çok mutlu olacaù×z
125
Sudan’daki Türk iüadamlar× olarak. Teüekkür
ediyorum.
MEHMET ÖZTÜRK- Dünya Türk úü Konseyi
(DTúK) Afrika-Orta Doùu-Körfez Bölge
Komitesi Üyesi (2009 – 2011)
Say×n Bakan×m, Mehmet Öztürk. Suudi
Arabistan Cidde’den kat×l×yorum. Asl×nda
ald×ù×m bir sürü not vard× ama vaktin
k×sal×ù×ndan dolay× sormak istediùim
önemli iki tane mevzu var. Bir tanesi,
biliyorsunuz daha evvel Orta Doùu ile
baùlant× konusunda karayolunda Irak
vard×, kapand×. ûimdi Suriye’de de s×k×nt×lar
var. Kapan×rsa hükümetimizin buna karü× bir
tedbiri var m×? Mersin’i veya denizyolunu
çal×üt×rma konusunda herhangi bir önlem
var m×?
úkincisi; DTúK’e teüekkür ediyorum.
DTúK’in, úGM (úhracat× Geliütirme Merkezi)
taraf×ndan desteklenmesinin gerekli
olduùuna inan×yorum.
Üçüncüsü; Suudi Arabistan’da maalesef
Türk fuarlar× yap×lmamaktad×r. Suudi
Arabistan’a özel Türk mallar× ihraç fuar×
düzenlenmesini ve tüketim ülkesi olan Suudi
Arabistan’×n bu konuda deùerlendirilmesini
arz ederim. Teüekkür ediyorum.
TANER YILDIZ- Evet, tabi ki onlar×n çözümü
var. Dediùim gibi bu masada yer
alabileceksiniz.
Deùerli arkadaülar söz veremediùim
arkadaülardan özür dileyerek üu
anda salonumuzda 296 tane giriüimci
bulunmuütu, 300’e yak×n arkadaü×m×z 300
diyebiliriz. Ben kat×l×mlar×n×zdan dolay×
teüekkür ediyorum ve gerçekten daha
iyi bir dünyan×n oluümas× için Türkiye’nin
gayretlerinin çabalar×n×n artan dozlarda
devam edeceùini söylüyorum. Hepinize
teüekkür ediyorum arkadaülar.
DEúK
18 KASIM 2011
OTURUM BAûKANI : Egemen BAøIû:
T.C. Avrupa Birliùi Bakan× ve Baü Müzakereci
ZEYNEL ABúDúN ERDEM:
DEúK úcra Kurulu ve Yönetim Kurulu Üyesi,
úspanya úü Konseyi Baükan×, Erdem Holding
Yönetim Kurulu Baükan×
HALUK ILICAK
Büyükelçi, Avrupa Birliùi Bakanl×ù× Müsteüar×
KEMAL YURTNAÇ
T.C. Baübakanl×k Yurtd×ü× Türkler ve Akraba
Topluluklar Baükan×
MURAT YAPICI
T.C. Ekonomi Bakanl×ù× Avrupa Birliùi Genel
Müdürü
DAMLA YEûúM SAY
T.C. D×üiüleri Bakanl×ù× úkili Ekonomik úüler
Genel Müdür Yard×mc×s×
TURGUT TORUNOøULLARI
DTúK Avrupa Bölge Komitesi Baükan×, DTúK
Yönetim Kurulu Üyesi, Edelstaal Yönetim
Kurulu Baükan×
BÜLENT TUNCER
2007-2011 y×llar× aras×nda Atina Ticaret Baü
Müüaviri
SADULLAH SúPAHúOøLU
DEúK Güneydoùu Avrupa Ülkeleri
Koordinatör Baükan×, Türk-Kosova úü Konseyi
Baükan×
126
OTURUM BAûKANI : EGEMEN BAøIû-T.C.
Avrupa Birliùi Bakan× ve Baü Müzakereci
Çok deùerli kat×l×mc×lar, Türkiye’nin
dünyan×n dört bir yan×ndaki çok
deùerli temsilcileri ki her birinizi ben
birer büyükelçimiz olarak görüyorum.
Anavatan×m×za, Türkiye’mize,
ústanbul’umuza hoü geldiniz.
Bugün burada sizlerle güzel bir
toplant×y× gerçekleütireceùiz. Ben kendi
deùerlendirmelerimi sizlerle paylaümadan
evvel bu paneldeki arkadaülar×m×n
kendilerini sizlere takdim etmelerini rica
edeceùim. Önce arkadaülar×m×z× tan×yal×m
ondan sonra da burada sizlerle çok anlaml×
bir sohbet gerçekleütireceùimize yürekten
inan×yorum.
Bütün arkadaülar×ma çok çok teüekkür
ediyorum.
Arkadaülar, bugün dünyan×n dört bir
yan×nda Türkiye’nin gerçekten birer
büyükelçisi gibi, birer medeniyet temsilcisi
gibi hizmet veren iüadamlar×m×z×n,
giriüimcilerimizin bir araya gelmesi bu
kurultayda fikir al×üveriüinde bulunmas×,
ortak projelerde neler baüarabiliriz derdiyle
çal×ü×yor olmas× Türkiye’nin geleceùine dair
umutlar×m×z× artt×r×yor.
Bugün dünyan×n neresine uçarsan×z uçun
hangi havayoluyla uçarsan×z da uçun, o
uçakta elinde çantas× bir yerde bir f×rsat
kovalayan bir Türk iüadam× görürsünüz.
Bu böyle deùildi, Zeynel Abidin Bey çok
iyi hat×rlar 3 Kas×m 2002’de seçimden
ç×kt×ù×m×z×n daha haftas×nda Say×n
Baübakan×m×z Recep Tayyip Erdoùan Türk
iüadamlar×na “Hadi gelin gidiyoruz” dedi
yollara döküldük birlikte onlarca ülkeyi
gezdik. Avrupa Birliùi üyesi ülkelerin hepsini
beraber ziyaret ettik. Birleümiü Milletler
Güvenlik Konseyi üyesi ülkeleri, daimi
üyelerin hepsini birlikte ziyaret ettik ve o gün
bugün yollarday×z. Hani Evliya Çelebi’nin bir
laf× var. “ûefaat Ya Resul Allah diyeceùime
rüyamda seyahat Ya Resul Allah dedim
herhalde onun cezas× yollara düütüm”
diyor. Bizde belki rüyam×zda bir seyahat
Ya Rab dedik. Gerçekten Bakan×yla,
bürokrat×yla, iüadam×yla, sivil toplumuyla,
akademik dünyas×yla Türkiye bugün
dünyan×n dört bir yan×na yay×l×yor.
Ama uçak diplomasisi diye bir kavram
icat ettik. únan×n bana, Türk Havayollar×yla
127
Brüksel’e her gittiùimde ki son 3 y×l
içerisinde yaklaü×k 30 kez Brüksel’e gitmiü
bir kardeüinizim. Uçakta dünyan×n en
iyi baùlant×lar×n× Türk Havayollar× üu
an saùlad×ù× için Afrika’dan dönen,
Asya’dan dönen bir Avrupal× Bakanla yan
yana oturuyorum, orada da diplomasi
yap×yorum. Bunu bütün arkadaülar×m×z
görüyorlar. Gerçekten üu anda dünyan×n
dört bir yan×nda ayr× bir heyecan× hep
birlikte yakalam×ü durumday×z. Hamdolsun
kuruluülar×m×z da art×k Türkiye úübirliùi ve
Kalk×nma Ajans×m×zla, Yurtd×ü× Türkler
Baükanl×ù×’yla, K×z×lay’×m×zla, Türkiye Radyo
Televizyon Kurumumuzla , Yunus Emre
Enstitülerimizle, Türkiye’nin yumuüak gücünü
Türkiye’nin demokrasisinin iradesini bütün
dünyada hep birlikte tan×tabiliyoruz.
Diaspora kelimesi asl×nda Yunancadan
dilimize girmiü bir kelimedir. Diasporan×n
kelime anlam×; “topraùa saç×lan tohum”
demektir. Bugün Türkiye’nin yurtd×ü×na
saç×lm×ü 7 milyona yak×n vatandaü× bir nevi
7 milyon elçisi bulunmaktad×r.
Baz× Diasporalar topraùa zehir saçmak
için çabalasa da Türk Diasporas× ülkesi
gibi dünya coùrafyas×na bar×ü tohumlar×
saçmaya devam etmektedir.
Türk Diasporas×n×n oluüabilmesi ve daha
da güçlenmesi için en önemli gücümüz,
Avrupa Birliùi sürecidir. Avrupa Birliùi
süreci olmaks×z×n Türk Diasporas× zor
olurdu. Avrupa Birliùi sürecini de neden
önemsiyoruz, demokrasi güçlenmektedir.
Demokrasi güçlendiùi zaman o Diaspora
üyelerimiz o kardeülerimiz güçlenmektedir.
Ayn× zamanda Türkiye’nin lobisi
güçlenmektedir. Art×k bugün Türk kökenli
Bakanlar, Türk kökenli sanatç×lar, doktorlar,
yönetmenler Avrupa’n×n dört bir yan×nda
bizim bayraù×m×z× dalgaland×r×yor. Onlar×n
baüar×lar× bizim göùsümüzü kabart×yor.
Onlar×n baüar×lar× bizim çocuklar×m×za
gençlerimize ilham kaynaù× oluyor, onlar×n
da baüar×l× olmas× için yol aç×yor. úüte bizim
Diaspora anlay×ü×m×z gerçekten böyle
arkadaülar.
Bak×n buraya gelmeden evvel Türkiye
úüadamlar× ve Sanayiciler Konfederasyonu
(TUSKON) ve IPC’nin düzenlediùi bir
toplant×da Avrupa Birliùi’nin Geniüleme
ve Komüuluk Politikas×ndan sorumlu
komisyon üyesi Say×n Stefan Fule ile birlikte
Maliye Bakan×m×z Say×n Mehmet ûimüek
ile birlikte aç×l×ü yapt×k. Orada Avrupa’n×n içinden geçmekte
olduùu ekonomik buhranla ilgili baz× tespitlerimi paylaüt×m. Sizlerle
de paylaümak istiyorum. Arkadaülar, demokrasinin beüiùi olarak
kendini lanse eden, geçmiüte bize demokrasi nutuklar× atan baz×
ülkeler bugün demokrasiden uzaklaüarak teknokrat hükümetleri
kurma çabas× içerisine girdiler. Bugün içerisinden geçmekte
olduklar× s×k×nt×lar× milli iradeyi temsil etmeyen meclisin onay×
olmayan yönetimlerle çözebileceklerini zannettiler. Bunun hatal×
olduùunu orada da vurgulad×m. Çünkü bu ülkede de kimileri
Türkiye’yi muz cumhuriyeti yapmak istemiülerdi. Kimileri Türkiye’de
milli iradeye milletin seçilmiü temsilcilerine baüvurmadan istediklerini
yapt×rabileceklerini zannetmiülerdi. úüte o derin mekanizmalar×n
hepsi 3 Kas×m 2002’den bu yana teker teker aç×ùa ç×kar×ld×, son
kullanma tarihlerinin dolduùu ortaya hep beraber ç×kt×.
Arkadaülar, Türkiye’nin 2010 y×l×nda büyüme oran× yüzde 8,9 oldu.
Avrupa Birliùi ülkesi üyelerin büyüme oran× yüzde 1,5 iken biz Avrupa
ortalamas×n× 6’ya katlayabildik.
Bu y×l×n ilk 6 ay×nda Türkiye yüzde 10,2 büyüdü. Bu büyümeyi
saùlarken bu büyümenin arkas×ndaki en önemli güç, ülkemize
gelen küresel yat×r×mlard×r. Bu yat×r×mlar×n yüzde 92’si de AB üyesi
ülkelerden geldi.
Bu neyin göstergesidir biliyor musunuz? Avrupa’daki iü dünyas×n×n,
Avrupa’daki ekonomik çevrelerin karar mekanizmalar×n×n
Avrupa’n×n siyasilerinin çok çok önünde olduùunun göstergesidir.
Bu kimin eseridir, bu sizlerin eseridir. Sizler orada Türk giriüimcisi olarak
Türkiye’yi iyi anlatt×ù×n×z için oradaki yat×r×mc×lar×, oradaki ekonomik
çevreleri buraya getiriyorsunuz.
Bak×n Türkiye’nin AB sürecine en çok sorun üretmeye çal×üan, ar×za
ç×karmaya çal×üan, engeller ortaya koymaya çal×üan ülkelerin
üirketleri Türkiye’de en çok yat×r×m yapan üirketlerdir. Demek ki
burada bir ters iliüki var. úüte o ülkelerde bizim de güçlü lobimizin
olmas× oralardaki Diasporam×z×n güçlü olmas× oradaki siyasi iradeye
128
raùmen iü dünyalar×n× etkileyebilmektedir.
Bu yüzden bu toplant× çok önemli.
Burada Türkiye’deki baüar×lar× hep birlikte
iyi anlamam×z laz×m ve tabi Avrupa’n×n
da yanl×ü bir yola girmesine mani olmak
oralara da doùru mesajlar× vermek laz×m.
Bak×n Türkiye’deki bu ekonomik
potansiyelin arkas×nda iki sihirli kelime
bulunmaktad×r: istikrar ve güven. Türk
milleti bir muz cumhuriyeti olmay× kabul
etmeyeceùini 3 Kas×m 2002’den bu
yana 3 kez genel seçimlerde, 2 kez
referandumlarda, 2 kez yerel seçimlerde
ortaya koydu. “Ben milletin deùerleriyle
devletin deùerlerini birleütirecek bir yönetim
istiyorum, istikrar istiyorum; o istikrara da
güvenmek istiyorum” dedi ve bunun
neticesinde Türkiye o güvenle yat×r×mlara
baülad× ve Türkiye çok farkl× bir noktaya
geldi.
Teknokrat hükümetleriyle m×nt×ka temizliùi
yapabilirsiniz ama arazi düzenlemesi
yapamazs×n×z. Arkas×nda milletin gücü
olmadan, milli irade olmadan uzun
soluklu reform gerçekleütiremezsiniz. Ama
arkan×zda milli irade varsa, millet varsa iüte
1936’dan bu yana çözülemeyen sorunlar×
çözen bir iktidar görürsünüz. úüte 10 y×l
öncesine kadar insanlar×n etnik kökenini
dile getirmeye korktuklar× ülkemizde
devletin televizyonunda farkl× dillerde yay×n
görürsünüz. 88 y×l aradan sonra Sümela’da
ayin görürsünüz. Akdamar’da 112 y×l
aradan sonra Ermeni vatandaülar×m×z×n
kendi inançlar× çerçevesinde bu ülkenin
birlik ve beraberliùi için dua ettiklerine üahit
olursunuz.
Türkiye öz güvene sahip bir ülke olarak
art×k bütün vatandaülar×yla kucaklaüma
erdemini ortaya koymaktad×r. Türkiye’nin
bu baüar×s× ben çok iyi biliyorum ki her
birinizin göùsünü kabart×yor. 17 y×l gurbetçi
olarak, Diaspora mensubu olarak yaüam×ü
bir kardeüiniz olarak üunu çok iyi biliyorum.
Yurtd×ü×ndaki her bir kardeüimin bu ülkeye
sevdas× en az bu ülkedeki, anavatanda
yaüayan kardeüleri kadar güçlüdür,
kuvvetlidir.
O bilinçle doùru mesajlar× burada hep
birlikte oluüturmal× ve doùru mesajlar×
gittiùimiz ülkelerdeki yöneticilere
aktarmal×y×z. Bizim millet olarak bir
eksikliùimiz var; yetiütirilirken genelde
“Aman evlad×m aù×r ol molla desinler. Sak×n
129
kendini övme b×rak baükalar× övsün” diye
büyütülürüz. Onun için kendi baüar×lar×m×z×
anlatma konusunda biraz temkinli
davran×r×z. Biraz çekingen, biraz utangaç
davran×r×z. Ama günümüz dünyas×nda hakl×
olmaktan daha önemli bir kavram varsa
o da güçlü olmakt×r. Güçlü olduùunuzu
anlatabilmektir, paylaüabilmektir. Onun
için Türkiye’nin en büyük gücünü,
demokrasisinin gücünü anlatman×z×
ben sizlerden özellikle rica ediyorum. Bu
ülkenin gerçek baüar×s×n×n arkas×ndaki en
büyük potansiyeli demokrasisidir. Bugün
Avrupa’n×n da demokrasiden uzaklaüma
lüksü olmamal×d×r. Avrupa’ da 2 ülkenin 27
ülke ad×na karar alma lüksü olmamal×d×r.
Avrupa’da birinci s×n×f ülkeler, ikinci s×n×f
ülkeler ayr×m× olmamal×d×r. Avrupa’da
hiçbir üekilde demokrasiden uzaklaüm×ü,
milli iradeden uzaklaüm×ü bir tak×m
güçlerin millete raùmen siyaset yapma
geleneùine, dehlizlerine girme riskine
karü× ç×kmal×y×z. Çünkü bak×n Türkiye’nin
gücü çok aç×k, net ortadad×r. Bugün bizim
doùumuzdaki ülkeler demokrasimize,
insan haklar×m×za, ifade özgürlüùümüze
imrenirken; bat×m×zdaki ülkeler ekonomik
büyüme oranlar×m×za, genç nüfusumuza,
dinamizmimize imreniyorlar. úüte Türkiye’nin
bölgenin parlayan y×ld×z× olmas×n×n alt×n×
çizmemiz, hep birlikte anlatmam×z laz×m.
Ben bu düüüncelerle hepinize çok çok
teüekkür ediyorum. Buraya gelmekle
Türkiye’nin geçmiüine olduùu kadar
geleceùine de baùl×l×ù×n×z× ortaya koymuü
oldunuz, hepinize müteüekkiriz.
ûimdi sorular×n×za geçmeden evvel,
sizlerin görüülerini almadan evvel komite
Baükan×m×z Turgut Bey (Torunoùullar×)’den
rica edeyim. Onun da deùerlendirmesini
alal×m, ondan sonra bütün panelist
arkadaülar×mla birlikte sizlerle bir sohbet
gerçekleütirmek istiyoruz, sizlere sorular×m×z
var.Haz×r olun.
TURGUT TORUNOøULLARI- DTúK Avrupa
Bölge Komitesi Baükan×, DTúK Yönetim
Kurulu Üyesi, Edelstaal Yönetim Kurulu
Baükan×
Say×n Bakan×m, deùerli kat×l×mc×lar, Say×n
Baükanlar, hepinize sayg×lar×m× arz ederim.
Siz iki sene önce bize bir görev verdiniz,
biz de bu iki sene içerisinde ne yapt×ù×m×z×
k×saca anlatal×m.
Hakikaten üunu bilmenizi isterim ki, DEúK’in Avrupa’dan bize bu
görevi vermekle çok iyi bir iü yapt×ù×n× düüünüyorum. Çünkü biz,
yönetim kurulu olarak bunu gördük. Avrupa’da yapm×ü olduùumuz
araüt×rmalar×, haz×rlam×ü olduùumuz raporlar×, Türkiye’de olsun,
yaüad×ù×m×z ülkede olsun Bakanlar×m×za teslim ettik. Arzu ve
isteklerimizi, eksikliklerimizi bildirdik ve bunlar× takip ederek de
sonuçlara var×yoruz. Çok h×zl× bir üekilde de Say×n Bakanlar×m×zdan
geri cevap al×yoruz.
ûimdi ilk önce Say×n Baükan×m×z Rifat Hisarc×kl×oùlu Bey’e teüekkür
ederiz. Kat×ld×ù×m×z kurultaylarda görev ald×k. Burada bize bu
görevi verdikleri için hem Say×n Baükan×m×za hem de DEúK Yönetim
Kurulu’na teüekkür ediyoruz.
ûimdi müsaade ederseniz k×saca bu dönemde ne yapt×ù×m×z× hem
sizlere hem de Say×n Bakan×ma arz edeyim.
Bölge üzerinde siyasi, ekonomik, kültürel raporlar ve Türk
giriüimcilerin sorunlar×na ve çözümlerine yönelik raporlar haz×rlad×k.
Her komite üyesinin, ülkesinde yerleüik Türk giriüimcileriyle
temaslarda bulunarak, anketler düzenlemesini saùlad×k.
Bulunduklar× ülkelerin büyükelçilikleri, konsolosluklar× ve ticaret
müüavirlikleriyle, yak×n temaslar kurarak, DEúK ve DTúK’in daha iyi
130
tan×nmas×n× saùlad×k.
Komite üyelerinin bulunduklar× ülkelerdeki
siyasi liderlerle ve iü dünyas×nda
önemli isimlerle bir araya gelerek ilgili
konular×n aktar×lmas×n× saùlad×k, ortak
organizasyonlar gerçekleütirilmesi için
çal×ümalar yapt×k.
Dünya Türk úü Konseyi’nin Avrupa
genelinde üye say×s×n×n artt×r×lmas×na
yard×mc× olduk.
Türk resmi makamlar×yla yak×n temaslarda
bulunarak Türk giriüimcilerinin sorunlar×n×
2009 y×l×nda Çal×üma ve Sosyal Güvenlik
Bakan×m×z Say×n Ömer Dinçer, Saùl×k
Bakan×m×z Say×n Recep Akdaù, Devlet
Bakan×m×z Say×n Hayati Yaz×c×, Sanayi ve
Ticaret Bakan×m×z Say×n Nihat Ergün, Devlet
Bakan×m×z Say×n Faruk Çelik, 2011 y×l×nda
Milli Eùitim Bakan×m×z Say×n Ömer Dinçer,
Kalk×nma Bakan×m×z Say×n Cevdet Y×lmaz,
Baübakan Yard×mc×s× Say×n Bekir Bozdaù’a
ilettik. Yani sizlerden ald×ù×m×z sorunlar×,
sizlerden ald×ù×m×z yap×lmas× gerekenleri
Say×n Bakanlar×m×za rapor halinde sunduk.
2009 y×l×nda Berlin Almanya, Milano útalya,
Üsküp Makedonya, Münih Maastricht
Ekonomi Zirvesi’ni gerçekleütirdik ve buna
ek olarak yerleüik Türk giriüimcileriyle
toplant×lar yapt×k, bir toplant×m×z× da Say×n
Bakan×m×z Egemen Baù×ü Bey ile beraber
yapt×k.
Avrupa Bölge Komitesi olarak y×l içerisinde
çeüitli toplant×lar yapt×k. Yine Avrupa’da,
2009 y×l×nda Ankara, Berlin, Hollanda,
Rotterdam, Brüksel, Paris toplant×lar×
gerçekleütirdik.
Avrupa Bölge Komitesi olarak
faaliyetlerimiz; 2009 y×l×nda Dünya Türk
Giriüimciler Kurultay×’ndan sonra yap×lan
y×ll×k çal×ümalar sonucunda Avrupa’daki
baüar×l× Türk giriüimcilerin sorunlar×n×
zaman×nda ilgili makamlara iletilmesini
saùlad×k.
Türk lobisinin Avrupa’da tan×n×rl×ù×n×n
artt×r×lmas× çal×ümalar×na katk×da bulunduk.
Avrupa’da Say×n Baükan×m×z Rifat
Hisarc×kl×oùlu’nun Baükanl×ù×nda
yap×lan toplant×larda, bölgede yerleüik
Türk giriüimcileri aras×nda,Türk lobisinin
Avrupa’da güçlenmesine katk×da
bulunduk.
Avrupa’daki Türk vatandaü× ve
iüadamlar×m×z×n içinde bulunduùu
s×k×nt×lara yönelik sorunlar×n ele al×nmas×n×
h×zland×rd×k. Örneùin; Hollanda’da
haks×zl×ùa maruz kalan vatandaülar×m×z×n
haklar×n×, sivil toplum kuruluülar×yla temaslar
kurarak savunduk ve konusunda uzman
avukatlarla birçok davalar×, Avrupa
makamlar×nda kazand×k.
Uyum Yasas×; Uyum Yasas× kapsam×nda
bugün Türklerden hesab× belli olmayan
yüz milyonlarca haks×z bir para
al×nm×üt×r ve Avrupa’daki sivil toplum
kuruluülar×, Hollanda’daki sivil toplum
kuruluüunun çal×ümalar× ile ve çok
deùerli avukatlar×m×zla bu davalar×
kazand×k, inüallah bu paralar× da almaya
baülayacaù×z.
Kad×n giriüimcilerimizin ortak iü yapmalar×
için toplant×lar düzenledik. Avrupa’n×n
çeüitli üniversitelerinde, giriüimcilerle
akademisyenleri ve öùrencileri bir araya
getirerek tan×ümalar×n× saùlad×k. Teknoloji
anlam×nda ortak iü yapmalar× için
çal×ümalar yap×yoruz. Bu çal×ümalar× üç,
dört üniversitede yapt×k, yapmaya devam
edeceùiz..
Türkiye’de ve çeüitli ülkelerde konuümac×
olarak kat×ld×ù×m×z birçok toplant×da
yapt×klar×m×z× ve beklentilerimizi anlatt×k.
Avrupa’daki vatandaülar×m×z×n sorunlar×n×
dinledik, örneùin; saùl×k, yabanc× plaka
araçlar×n×n Türkiye’de daha fazla kalmas×,
Avrupa üniversitelerinden mezun olan
öùrencilerimizin diplomalar×n×n Türkiye’de
tan×nma iülemlerinin YÖúKK taraf×nda h×zl×
bir üekilde sonuçland×r×lmas× -uzun sürüyorgibi konular× Say×n Bakanlar×m×za ilettik ve
takibini yap×yoruz.
Avrupa’da Türkiye’ye yat×r×m yapmak
isteyen üirketler, Avrupa’daki biz
giriüimcilerle hareket ediyorlar. Yani
Avrupa’da Türkiye’ye yat×r×m yapmak
isteyen bir üirket bizi ar×yor, bizimle ortakl×k
kuruyor. Ama Say×n Bakan×m üunu arz
etmek isterim ki Türkiye’den Avrupa’ya
yat×r×m yapmak isteyen bir üirket
Avrupa’daki Türk iüadamlar× deùil ille de
Avrupal× bir iüadam× ar×yor. Bu da bizim
aù×r×m×za gidiyor.
Çünkü biz hakikaten bu iüi çok iyi bilen, her
iki kültürü de iyi anlayan insanlar×z, onun için
bizi aramalar×n× arz ediyoruz.
Türk resmi makamlar×n×n gözünde
131
Kurultaya kat×lan bütün deùerleri arkadaülar×mdan ricam;
toplant×lara kat×labilecek, çal×ümalara zaman ay×rabilecek
arkadaülar aday olsunlar komitelere de onlar× seçelim. Yani daha
önceki Komitelerimizden seçilen baz× arkadaülar×m× ben bir Komite
Baükan× olarak tan×m×yorum, toplant×lara kat×lm×yorlar. Baz×lar×
da bir veya iki defa kat×l×yorlar. Oysa biz, bize verilen bu üans× iyi
deùerlendirmek için iki ayda bir toplant× yap×yoruz. Gerçekten
zaman× olan, üirketleri kurumsallaüan arkadaülar×m×z×n adayl×ù×n×
koymalar×n× ve çal×ümalarda bize katk×da bulunmalar×n× arzu
ediyoruz.
Sizin deùerli oylar×n×zla göreve geldiùimiz DTúK Avrupa Bölge
Komitesi olarak, destekleriniz ile bugüne gelmiü bulunmaktay×z.
Ama Say×n Baübakan×m×z×n çok iyi bir sözü var; “Bir ç×rakl×k dönemi
var, bir ustal×k dönemi var” Biz ç×rakl×k dönemini aüt×k, ustal×k dönemi
için de sizlerden oy istiyoruz.
Tabi bu arada gerçekten komiteler faaliyetleriyle ilgili harcamay×
kendisi yap×yor. Cebimizden harc×yoruz, biliyorsunuz. DEúK
kimseye para vermiyor. Son olarak özveriyle çal×üan Komite üyesi
arkadaülar×m×z×n, hepsine ayr× ayr× teüekkür ediyorum.
Son olarak çok deùerli arkadaülar×m; biz Avrupa’da gurbetçi,
Türkiye’de Almanc×y×z. Sabahtan beri hiç Hollanda demediler, hiç
132
Fransa demediler, Almanya dediler. Bize de
Almanc× diyorlar. Biz Avrupa’da gurbetçi,
Türkiye’de Almanc×y×z. Ama bugün Avrupa
siyasetinde Bakanlar×m×z, Milletvekillerimiz
var. Yani Avrupa’daki toplumu da
yönlendiren bir toplum olduk. On binlerce
üniversitelerde okuyan öùrencilerimiz var,
150 bine yak×n iüyerimiz var, milyarlarca
ciromuz var. Gerek yaüad×ù×m×z ülke olsun,
yaüad×ù×m×z Türkiye olsun, bizlerin her iki
ülkenin de kalk×nmas×nda ve geliümesinde
çok katk×m×z var. Sizler kendinizle ne kadar
gurur duysan×z azd×r
Dolay×s×yla adayl×ù×n× koyan bütün
arkadaülar×ma bol üanslar diliyorum,
seçilsem de seçilmesem de DEúK’te
tecrübelerimle, bilgilerimle her zaman
seçilen arkadaülar×n yan×nda olacaù×m×
da bilmenizi istiyorum. Kesinlikle ben ve
arkadaülar×m×n seçilmesek dahi, seçilen
gruba elimizden geldiùi kadar yard×m×m×z
olacakt×r. Hepinize teüekkür ediyorum beni
dinlediùiniz için. Sayg×lar×m× sunuyorum
EGEMEN BAøIû- Çok teüekkür ediyorum.
ûimdi arkadaülar biraz sizlerin görüülerinizi
almak istiyoruz. Dört tane sorumuz var.
Ben bu dört soruyu ayr× ayr× müzakere
etmektense toptan -vaktimiz dar çünküpaylaüay×m.
ûu konularda görüülerinizi paylaü×rsan×z;
-mikrofonlar dolaüacak salondaDiasporam×z×n ekonomik varl×ù×n× nas×l
güçlendirebiliriz?
Diasporam×z×n yaüad×ù× ülkeye
entegrasyonunu nas×l kuvvetlendirebiliriz?
Sosyal sermayeyi nas×l artt×rabiliriz?
Nas×l etkin bir üekilde Türkiye lobisi
yap×labilinir ve Diasporayla Türkiye nas×l
ortak hedefler ve projelerde buluüabilir?
iüini söyleyerek, tan×tarak direk soruya ve
yoruma geçerse çok makbule geçer.
DURMUû DOøAN- Hollanda Leiden Bölgesi
Türk Giriüimciler Derneùi TOVER Baükan×
úki y×l önce de kat×lm×üt×k bu kurultaya biz.
Kurultay×n veya Diasporan×n etkinliùinde
hem devletle alakal× hem bizle alakal× bir
beyanat, bir aç×klama yapmak istiyorum.
Bugün bu salona bakt×ù×m×zda ve de
burada konuümac×lara bakt×ù×m×zda ben
Hollanda için konuüuyorum, Hollanda’da
yaklaü×k 20 bine yak×n giriüimcinin
olduùundan bahsediyoruz ve çok kuvvetli
bir iüveren kapasitesinin olduùundan
bahsediyoruz. Ama kurultay×n saùlamak
zorunda olduùu birlikteliùin buna yeterli
olmad×ù×n× görüyoruz, kat×l×m konusunda.
Özellikle söylüyorum, Say×n Bakan×m×za
da hem sormak istiyorum hem de bir fikir
vermek istiyorum özellikle TUSKON’un
neden bu kurultaya fazla kat×l×m desteùinin
olmad×ù×n×; çünkü bu kurultay×n bu
gruplarla beraber daha etkili, daha
kuvvetli olabileceùini düüünüyorum. Ticari
ve ekonomi müüavirlerimizin Almanya
için geçerli olabilir ama Hollanda için
eùer öncülük yaparlarsa bu 18 bin
giriüimciden en az 3 bin 4 bin kiüisinin
üye olduùu bir Türk Ticaret Birliùi’nin DEúK
alt×nda kurulmas× ve bu ekonomik birliùin
oluüturulmas×n× saùlamaya katk× yaparsa,
bu gücün birlikte daha etkili bir araya
gelebileceùini düüünüyorum. Eùer bu
güç kurulursa 3 bin kiüinin üye olduùu bir
yerde Türk Diasporas×n×n hem siyasette
hem de ekonomide, hem Hollanda’da
hem Avrupa’da daha etkili olacaù×n×
ve yönlendirici olacaù×n× düüünüyorum.
KEMAL ûAHúN- Almanya úüadam×
Bu konuda görüülerini bizimle paylaümak
isteyenlere arkadaülar×m×z mikrofonlar×
dolaüt×racaklar.
Ben üöyle söyleyeyim; yaklaü×k bir 20-25
dakika sizlerin görüülerini toparlayacaù×z;
ondan sonra da arkadaülar×m×za
takdimlerimizi yap×p hep birlikte sizlere ara
vereceùiz.
ûuradan önden beyefendiyle baülayal×m.
Herkes kendini çok k×sa ismini, ülkesini,
133
Avrupa’y× konuüuyoruz. ûimdi birincisi;
diasporan×n, üyelerin güçlendirilmesi,
bence her üeyden önce çok önemli;
Üyelerimiz, yurtd×ü×ndaki vatandaülar×m×z,
giriüimlerimiz güçlüyse Diaspora
da güçlüdür. Türkiye’nin temsili de
güçlüdür. Bunun için orada belki bu tür
organizasyonlarda Türkiye’nin ekonomik
f×rsatlar×n×n iyi tan×t×lmas× laz×m. Öncelikle
oradaki arkadaülar×m×z×n buradaki
f×rsatlardan da yararlanarak güçlenmesi
laz×m. Bu üekilde iki ülkenin d×ü ticareti de artar.
úkincisi; bence yurtd×ü×ndaki giriüimcilerimizin, bulunduklar× ülkelerin
giriüimcileriyle iübirliùi yapmalar× laz×m.Onlarla da dernekler
kurmas× laz×m. Bu da, oradaki lobi gücümüzü artt×r×r. Dolay×s×yla
topyekûn hem 2023 y×l×ndaki ihracat hedefimiz için, d×ü ticaret
iliükilerimiz için, bence bu önemli bir faktör. Yurtd×ü×ndaki giriüimcilerin
güçlendirilmesinin bir yolu bu olabilir.
Bir de bunun arkas×nda bilmiyorum fuarlar var m×? Ortak görüümeler
var m×? Umar×m bu tür neticelere gidilebilir.
ûimdi bunun alt×nda ikinci önemli bir konu var, onu da
unutmamam×z laz×m. Avrupa’n×n bence bize karü× en önemli sorunu,
oradaki nüfusumuzun çoùunun k×rsal kesimden gitmiü olmas×.
Çocuklar×m×z yeterli eùitim alam×yor ve biraz gettolara s×k×üm×ü
durumdalar. úü gücüne kat×lam×yor ve orada ciddi önyarg×lara
vesile oluyoruz. Bu da, bardaù×n boü taraf×. Bardaù×n dolu taraf×,
ekonomik gücü olan biz giriüimcileriz. Asl×nda iü dünyas×nda çok
güçlüyüz, Almanya’da da çok güçlüyüz. Yani Almanya’da en
güçlü gurubuz. Baübakanlar kat×na kadar rahatl×kla giden, etkileyen
bir grubuz. Ama insanlar×n yüzde 50’si, 60’× çocuklar×n× okutam×yor,
okutmuyor ve bunlar iü gücüne kat×lam×yor. Bunun sonucunda
iü bulam×yorlar, iüsizlik oran× da çok yüksek. Bu durum Alman
toplumu nezdinde Türk nüfusunun olduùu yerlerde ciddi önyarg×lar×
yarat×yor. Bu önyarg×lar, Alman kamuoyunda, seçmenlerde
önyarg×lar, politik tercihlerin Türkiye’ye karü× kullanmas×na sebep
oluyor. Onun için Say×n Bakan×m, bizim iüadamlar× olarak eùitim
seferberliùi yapmam×z laz×m. Özellikle -iüte Yurtd×ü× Türkler ve Akraba
Topluluklar Baükanl×ù× Baükan× Kemal Yurtnaç kardeüimiz de bu
konuda yetkili- orada ayn× zamanda eùitim seferliùini de yapan bir
grup olursak, bunlar× güçlendirirsek hem giriüimciliùi, hem ticareti
artt×rabiliriz.. Bunun sonucunda da politik etkinliùimizi artt×r×r×z. Zira
deùiüik katmanlarda politik etkinliùimizi artt×rmak için çok eùitilmiü
kariyer yapacak insanlara ihtiyac×m×z var. Bu konuda biraz zay×f×z.
Çok teüekkür ediyorum.
BúRGÜL ûENYUVA- Romanya Türkiye úü Kad×nlar× Derneùi Baükan×
Biraz önce Say×n Egemen Baù×ü’×n burada söylediùi gibi hangi
havayoluyla giderseniz gidin elinde çantas× olan bir Türk yat×r×mc×
iü aramaya gidiyor, yat×r×m yapmaya gidiyor diye bulacaks×n×z
demiüti. Buna inan×yorum, doùrudur. Fakat ben 16 y×l önce 54
yaü×nda Romanya’ya gittim ve üu anda 70 yaü×nday×m. Önemli
olan yurtd×ü×na ç×k×p yat×r×m yapmak deùil bence veya yat×r×m
olanaklar× aramaktan daha çok orada yat×r×m yapanlar×n ayakta
durabilmesi. Kendimden örnek vermek istiyorum; 2008 y×l×nda baüka
bir firmay× vermek istemiyorum dolay×s×yla problemlerimiz ayn×
olduùunu düüünüyorum. 2007 y×l×nda 2 Milyon Dolarl×k ithalat yani
Romanya’ya ithalat yapan bir firmayd×m. ûu anda 200 Bin Euro
ithalat yapacak durumumuz kalmad×, dolay×s×yla bunlar×n görülmesi
laz×m.
Bir de buraya gelen Baükanlar×n ve iüadamlar×n×n ülkelerine
döndükleri zaman bu kongreyi unutup tekrar herkesin kendi baü×na
daù×lmamas× gerektiùini düüünüyorum.
Say×n Turgut Torunoùlu Baükan×m×z beni belki ismimle hat×rlar,
134
fakat kendisine ben mail gönderdim ve
kendisinden yard×m istedim bir dernek
baükan× olarak. Zor durumda olan üirketlerin
kimi sat×yor çok güzel yerleri, kimi bat×yor,
nas×l bir destek olabiliriz diye kendisine
mail att×m. Fakat cevap bile alamad×m.
Hiçbir toplant×ya davet edilmedim.
Dolay×s×yla ekonomik aç×dan boùuüan
bir iü sahibi nas×l Diaspora oluüturacak?
Nas×l Diasporaya katk×da bulunacak? Ve
buraya Baükanlardan daha çok belki KOBú
kapsam×ndaki yat×r×mc×lar×n daha küçük
ölçekli yat×r×mc×lar×n da kat×lmas×n× çok arzu
ederdim. Dertlerini burada çok iyi anlatma
f×rsat× bulmalar×n× isterdim. Kongrenin
inüallah ileriye dönük daha kapsaml× bir
etkisi olacaù×n× düüünmek isterim, arzu
ederim. Teüekkür ederim.
SÜREYYA úNAL- DTúK Avrupa Bölge Komitesi
Üyesi (2009-2011)
Mali müüavirim. Uluslararas× vergi
dan×ümanl×ù× üzerinde ihtisas×m var,
Almanya’ya yat×r×m yapan Almanya’da
oturakl× veya Türkiye’den gelen üirketlere
dan×ümanl×ù× ve mali müüavirlik yap×yorum.
Diaspora nas×l daù×l×r? Diasporan×n
aras×nda önce bir eùitime deùindik. Eùitim
derken çocuklar×m×z× kastediyoruz ama
ayn× zamanda iületmecilerin de eùitimden
vazgeçmemeleri laz×m. Hem kendi
dallar×nda hem kendi elemanlar×n× sürekli
eùitime tabi tutmalar× gerekir.
Eùitim dallar×ndan geçerken; yurtd×ü×nda
yaüayan birçok eùitimli gençlerimiz var,
bizim iü yerlerini daù×t×rken onlar× da
göçmen olarak dikkate al×p onlara öncelik
vermemiz laz×m. Eùitimli kariyer yapan
profesyonel gençlerimizi daha ön plana
ç×karmam×z laz×m. Sadece eùitimsiz sorumlu
gençlerden oluümuyor yurtd×ü×nda yaüayan
gençler.
Ayr×ca dernek içlerinde kendi aram×za
kapanmamam×z laz×m, her bir derneùin
kendi üyelerini içinde yaüad×ù× ülkenin diùer
derneklerine göndermesi laz×m.
úçinde yaüad×ù×m×z ülkenin sorunlar×yla
birebir ilgilenmemiz ve o sorunlar×n
çözümünde aktör olabilmemiz için
yurtd×ü×nda Almanya veya Hollanda
içinde olan, o derneklerin içinde de yer
almak zorunday×z ki sesimiz kendi içimizde
kalmas×n, üikâyet eden bir ses olmaktan
135
ç×ks×n, aktör olan bir söz haline gelsin.
Ayr×ca benim baüka bir ricam daha var.
Kendim vergi dan×üman× olarak çal×üt×ù×m
için Almanya olsun, útalya olsun, hala
karü×l×kl× KDV iade anlaümas× Türkiye ile bu
ülkeler aras×nda yap×lmam×üt×r. úületmeciler
para bekler bir taraftan ihracat yat×r×m×
daù×t×l×rken diùer taraftan Türk iületmecilerin
bu tip ülkelerde KDV iadeleri kayboluyor.
Tahmin edilen rakam ortalama 5 Milyon
gibi. Bu konuda sizden yard×m istiyorum.
Teüekkür ederim.
AHMET ZúYA KÜÇÜK- Türk-Alman Ticaret
ve Sanayi Odas×, MÜSúAD, Avrupa Türk
Demokratlar Birliùi ve DTúK Avrupa Bölge
Komitesi Üyesi (2009 – 2011)
En büyük sorunumuz; hani deriz ya
“organize olmayan güç, güç deùildir”.
Ayr×ca da deriz; bir olal×m, iri olal×m, ama
nedense kendi aram×zda iyi bir diyalog
saùlayam×yoruz yani. Bunu Almanya
içerisinde dernekler aras× olsun, diùer
Avrupa ülkelerindeki iüadamlar× olsun,
Türkiye ile Almanya aras×ndaki iüadamlar×
olsun, bence en büyük s×k×nt×m×z bu.
Bunu aüt×ù×m×z sürece çok iyi üeyler
yapacaù×m×za inan×yorum. Örneùin; 2023
y×l×nda 500 Milyar Dolar Türkiye’nin bir
ihracat hedefi var, çok iyi organize olursak
çok iyi iletiüim saùlarsak ben inan×yorum
ki sadece bunun 100 Milyar Dolardan
fazlas× Almanya ve Bat× Avrupa ülkeleriyle
yap×labilir. Bu teorik olarak mümkün ama
bunun altyap×s×n×n çal×ümalar×n×n ciddi
üekilde yap×lmas× laz×m. Özetlersem;
iletiüim, dayan×üma, hedef birliùinde bir
araya gelme, kutuplaümama, bu sorunlar×
aüma konusunun çok önemli olduùu
kanaatindeyim.
Avrupa’da yetiüen yurtd×ü×ndaki iü
adamlar×m×z olsun, öùrencilerimiz olsun,
kalk×nan Türkiye için de çok büyük bir
f×rsat olduùu kanaatindeyim. Bu konuda
da yine dediùim gibi iletiüim, birlik ve
beraberlik konular× üzerinde dural×m,
müüahhas hedefler belirleyelim ve bu
hedefleri de takip edelim. Al×nan güzel
kararlar×n uygulanmas×n× takip edelim.
Bunu yapacaù×m×z konusunda masalar
m× oluüturacaù×z? O konu hakk×nda kafa
yormam×z× rica ediyorum. Hepinize teüekkür
ediyorum.
ABDULLAH GÖKTAû- Kat×l×mc× úüadam×
Say×n Bakan×m, deùerli konuklar, deùerli üyeler üimdi bizim esas
sorunumuz Avrupa’da lobileüme üzerinde konuüacaù×m. Fazla da
konuümayacaù×m. Benim ad×m Abdullah Göktaü, 1980’de uzun bir
yolculuùa ç×kan bir vatandaü×m. Macaristan ve Romanya’da 32
y×ld×r mücadelemize devam ediyoruz.
ûimdi burada bir üeyi aç×kl×ùa kavuütural×m; Avrupa’da lobileümede
esas s×k×nt×m×z bundan önceki büyükelçiliklerimizin insanlar× birbirine
yaklaüt×ramay×p birkaç parçaya bölüp, daù×tan bir anlay×ü içinde
olmas×yd× ve lobileüme mümkün olmad×.
ûimdi bunun için tabi hükümetimizden çok ricam×z var, bu
yönlerde. Bir büyükelçi bir ülkeye atand×ù× zaman bir y×lda yerine
oturur, bir y×lda da çeker geriye döner gider. Ama oradaki
iüadamlar×m×z oradaki giriüimcilerimiz 32 y×lda ben 64 tane büyükelçi
gönderdim. Düüünebiliyor musunuz ? O zaman hükümetimizin d×ü
iliükilere çok önem vermesi laz×m, oradaki insanlar× iyi tespit etmesi
laz×m ve onlar×n da o tespit üzerinde çal×ümalar× laz×m. Birinci husus
bu.
úkinci husus; yar×n herhalde seçimimiz olacak. Acaba adaylardan
bir özgeçmiü herhangi bir o ülkede yapt×ù× faaliyetlerle ilgili bir rapor
isteyecek misiniz Say×n Bakan×m? Hepinize sayg×lar sunuyorum.
VAKUR DAøDEVúREN- Belçika Türk Özel Sektör Derneùi Baükan×,
DTúK Avrupa Bölge Komitesi Üyesi (2009-2011)
Brüksel’den geliyorum. Benim üöyle bir teklifim var; gelin 2 sene
sonra bu toplant×y× lobinin, Diasporan×n merkezi Brüksel’de yapal×m
ve sesimizi duyural×m. Teüekkür ederim.
SADIK DEMúRTAû- úüadam× (Avrupa Reklam.com)
ûimdi öncelikli görevimiz; Diaspora. Ama kusura bakmay×n bunu
söylemem gerekiyor, bizim Avrupa’da yaüayan Türkler olarak
Türkiye’de de etkimizin olmas× gerekiyor. Diasporam×z Türkiye’de
de olmal×. Daha seçimlere kat×lam×yoruz, bunlar çok önemli.
Yani bizim Avrupa’daki insanlar×m×z Türkiye’deki seçimlere aktif
üekilde kat×labilirse Türk iü adamlar×m×z da kendilerini daha deùerli
olduùunu görecekler ve Türkiye ad×na orada daha çok faaliyet
göstereceklerdir.
úkincisi de; eùitim. Oradaki gençlerimiz özellikle Türkçe’yi, yani
yaüad×klar× ülkenin dillerini belki biliyorlar ama Türkçeyi doùru dürüst
konuüam×yorlar. Bu konuda devletin o bölgedeki insanlara da
eùitim noktas×nda, dil noktas×nda yard×mc× olmas× gerekiyor. Tabi ki
bunun akabinde profesyonel tan×t×m. Teüekkür ediyorum.
MURAT ERCAN- Türk-Frans×z Birliùi Baükan×
Bugün Fransa da gündeme geldi. Ben sadece k×sa bir tespit yap×p,
birkaç tane önerimi sunmak istiyorum.
Biz Fransa genelinde yap×lanmam×z× sürdüren 2004 y×l×nda kurulmuü
ve sivil toplum örgütlerinin yapt×r×m gücünü keüfetmiü olarak
136
çal×ümaktay×z. Onun getirimleri, faydalar×
nedir, onu birinci olarak çal×ümalar×m×z×
yap×yoruz.
inan×yorum hem de oradaki farkl× görüüteki
insanlar×n bir çat× alt×nda buluümas×na
katk×da bulunacaù×na inan×yorum. Teüekkür
ediyorum.
Tabi Fransa’daki Türk toplumunun
eksikliùinin birçok sebebi vard×r. Burada
onlar× teker teker açmak belki çok uzun
sürecektir. Ama önerilerimden birkaç
tanesini s×ralamak istiyorum.
SAúM KÖKSAL- Kat×l×mc× úüadam×- úngiltere
Biz Türk giriüimcileri olarak Fransa’da
finans s×k×nt×s× çekiyoruz. Dolay×s×yla bir Türk
bankas×n×n Türk üirketlerine finans desteùi
saùlamas× gerekiyor.
Diùer bir sorun; Türk iü adamlar×m×z
yaüam×ü olduklar× ülkelerdeki mesela
Fransa’daki yerleüik kurumlarla kopuk bir
hayat içerisindeler. Meslek Odalar× ile
Ticaret Odalar× ile diùer farkl× profesyonel
odalarla kopuk bir hayat içerisindeler.
Oralara kat×l×mlar×m×z×n daha etkin olmas×n×
saùlamam×z laz×m. Biz bu doùrultuda
farkl× arkadaülarla bu çal×ümalar×
sürdürüyoruz. Çünkü mesela Fransa’da
Ticaret Odalar×ndaki seçimler çok düüük
oranda yap×lmaktad×r. Dolay×s×yla biz biraz
daha etkin olsak oralardaki seçilmemizi
saùlayacaù×z. Burada aram×zda Lyon
Ticaret Odas× meclis üyemiz de var,
Lyon ûube Baükan×m×z. Dolay×s×yla bu
kat×l×mlar×m×z× h×zland×rmam×z gerekiyor.
Diùer bir öneri de; bu komite bölgesindeki
farkl× ülkelerden en az bir tane temsilci
bulundurmas× gerekiyor. Avrupa
komitesinde Almanya’dan, diùer
ülkelerden daha farkl× birkaç tane üye
yerine her ülkeden birer tane temsilci
bulunmas×n×n çok faydal× olacaù×na
inan×yorum.
Son olarak da; -biraz önceki arkadaü da
deùindi- Farkl× görüüteki yap×lanmalar
mevcut. Dolay×s×yla bu potansiyeli lobi
olarak etkili bir üekilde deùerlendiremiyoruz.
Bunun DEúK bünyesi alt×nda bu DTúK’e
baùl× olarak her ülkede akredite edilen bir
üst yap×n×n saùlanmas× gerekiyor. Örnek
olarak Fransa’y× alacak olursak; Fransa’n×n
ústanbul’da 132 y×l önce kurulmuü TürkFrans×z Ticaret Odas× var. Herhangi bir
Frans×z üirketi Türkiye’de yat×r×m yapmak
istediùinde bunun üzerinden Türkiye
pazar×na ulaüabiliyor. Türkiye’deki birçok
üirketin Fransa’ya veya diùer ülkelere
ulaüabilmesi için böyle bir üst yap×n×n
hem iki ülke aras×ndaki ticari iliükilerin
geliütirilmesinde katk×da bulunacaù×na
137
Diasporan×n gücünün artt×r×lmas×,
ekonomik gücünün artt×r×lmas× her üeyden
önce ayr×mc×l×ù× önlemekten geçiyor.
Bulunduùumuz ülkelerde bizden olanlar,
sizden olanlar ve diùerleri diye devaml×
olarak toplumumuzu bölmüü durumdalar.
Fransa’dan temsilci olarak kat×lan
arkadaü×m×z×n belirttiùi ifade çok önemli,
bunu Bakanl×k olarak ve DEúK olarak
dikkate al×rsan×z herhalde bu problemi
çözmek için ilk ad×m× atm×ü olacaù×z.
Bütün ülkelerde Avrupa’n×n diùer ülkelerini
de gezmiü bir kiüi olarak ve úngiltere’yi
çok iyi bilen bir kiüi olarak söylüyorum,
toplumumuz tamamen bölünmüü
durumda. Diasporan×n kuvvetli olabilmesi
için hem ekonomik bak×mdan hem siyasi
bak×mdan kuvvetli olabilmesi için bir
üst kurulun kurulmas× ve toplumun tüm
fertlerini kucaklamas× gerekir ve onlar×
eùitmemiz gerekir. Baz× gruplar -isim
vermeden geçiyorum- çok iyi örgütlenmiü
ve finansal yönden kendilerini kuvvetli
bir duruma getirmiü durumdalar. Fakat
esas bizim devletimizi destekleyen gruplar
desteksiz kalm×ü durumda. Bunlar× ben
birkaç defa büyükelçilerimize de ilettim
fakat bu konuda yapabilecekleri bir üey
yok. O ülkenin içiülerine kar×ümak gibi bir
konu oluyormuü. Bunu muhakkak aümam×z
laz×m, Diasporan×n kuvvetlenmesi ancak bu
üekilde olacak.
Bir de benim belirtmek istediùim bir
husus var. ûu anda Avrupa’daki kriz
bize baz× f×rsatlar× yaratabilir. ûu anda
Avrupa’n×n isim yapm×ü birçok üirketi batma
durumunda. úsim yapm×ü, markalaüm×ü
üirketleri devralacak birçok iüadamlar×m×z
var. Bunlara devletin veya DEúK olarak
veya Sanayi Bakanl×ù× olarak veya D×üiüleri
Bakan× olarak sizden istirham×m×z böyle
bir kuruluüun meydana getirilmesi ve
batmakta olan Avrupa’daki isim yapm×ü ve
markalaüm×ü üirketlerin sat×n al×narak daha
verimli ve daha iyi bir üekilde çal×ümas×
gerekir diye düüünüyorum. Teüekkür
ederim, kat×l×mc×lara baüar×lar dilerim.
EGEMEN BAøIû- Arkadaülar salonda söz isteyen çok say×da
kat×l×mc× var, bu heyecan beni son derece mutlu ediyor ama
vaktimiz de dar. Onun için önce bir duyuru yapmam laz×m.
Burada üç arkadaü×m×za daha bir dakikay× geçmemek üart×yla söz
vereceùim. Sonra kat×l×mc×lar×n plaketlerini vereceùiz ve hep birlikte
bir aile fotoùraf× çektireceùiz.
Bu arada arkadaülar hepinizin düüüncesini önemsiyoruz. Sizlerden
ricam, yorumunuzu veya sorunuzu bir ufak not kâù×d×na yaz×p
numaran×zla birlikte bize ulaüt×r×rsan×z burada Türkiye Cumhuriyeti
Devleti’nin en üst düzey bürokratlar× var, sizlere hepsi dönecekler
konular×n×zla ilgili. Biz yaz×lar× da alal×m.Yani hiçbir kimsenin sorusu
veya görüüü bizlere iletilmemiü olmas×n. Lütfen söz uçar yaz× kal×r, bir
not yaz×p bizlere ulaüt×r×n. Buyurun beyefendi.
MUSTAFA YILMAZOøLU- Frankfurt Bölgesi TÜMSúAD Üyesi
Biraz da heyecanl×y×m kusura bakmay×n böyle al×ük×n deùilim
gündemde konuümaya, kusurum olursa baù×ü ola.
Say×n Bakan×m, Avrupa’da 5 milyonu geçkin vatandaü×m×z yaü×yor.
Bu ortalama 15/1 nüfusumuzun say×s×n×n 70 milyonun 5 milyonu
Avrupa’da yaü×yor. Siyasi irade olmadan hiçbir üey olmuyor. Siz
siyasi iradeyi gösterdiniz çok güzel üeyler oluyor. Sizden ricam,
Avrupa’daki yaüayan insanlara milletvekilliùi kontenjan×ndan
kontenjan ayr×lmas× ve bu insanlar×nda Avrupa’daki yaüayan
gurbetçilerin olmas×. Yani “Temsilde hata olmazsa eüekten düüeni
getirin derler bana” Avrupa’daki s×k×nt×lar× çeken insanlar bu
s×k×nt×lar× bilir. Yani merkezi yönetimle ne kadar yapmaya çal×üsan×z
illa noksan oluyor. Avrupa’daki vatandaülar×m×za güvenin, bunlara
bir kontenjan ay×r×n, milletvekilliùi olaraktan bütün siyasi kurumlara
aç×k olarak böyle bir kontenjan ayr×lmas× laz×m. Diasporan×n da her
üeyiyle daha güzel olacaù×n× göreceksiniz efendim.
Bu bizim için hem bir güvencedir hem de bir üey istediùiniz
zaman bir üey de vermeniz laz×m. Y×llardan beri bu Avrupa’daki
gurbetçilerden bir üeyler istendi ama hiçbir üey verilmedi. En doùal
hakk×d×r milletvekilliùi, Türkiye Cumhuriyeti Millet Meclisi’nde temsil
hakk× bizim hakk×m×zd×r, bunun için lütfen Say×n Baübakan×m×za
da, Say×n Bakanlara da, sizlere de duyuruyorum. Bu cümlemizin
isteùidir, baüka hiçbir üey demiyorum. Baüar×lar diliyorum.
ÖMER SÜSLú- Romanya Türk úüadamlar× Derneùi Baükan×, DTúK
Avrupa Bölge Komitesi Üyesi ve DTúK Yönetim Kurulu Üyesi (2009 –
2011)
Avrupa’daki bütün büyükelçilerimiz ayn× üekilde bütün
soydaülar×m×za çok yak×n duruyorlar. Biz özellikle Romanya’daki ve
Macaristan’daki büyükelçilerimizden çok memnunuz, kendilerine
müteüekkiriz, kendileri baü×m×zdan eksik olmas×n deriz, sizlere de o tür
insanlar× gönderdiùiniz için teüekkür ediyoruz.
Az önceki konuümac×lar, birlik ve beraberlikten bahsettiler.
Zannedersem Romanya’da dün itibariyle 12.760 Türk üirketimiz var.
Benim baü×nda bulunduùum dernek, Romanya’daki sermayenin
yüzde 93’ünü temsil ediyor. Yani demek ki bir araya gelmeyi
138
baüarm×ü×z.
Onun için rahat konuüuyorum .Sizden ricam
Bakan×m, biz yurtd×ü×ndaki iüadamlar×m×za,
biz sizden teüvik istemiyoruz, teüvikleri
Türkiye’den bizlere mallar×n× satan, ihraç
eden arkadaülara veriyorsunuz vermeye
devam edin. Fakat bizim için de mesela
bir Fransa’ya bak×yoruz nereye gidersen bir
Frans×z Bankas× var, nereye giderseniz bir
HSBC var, nereye giderseniz bir Deutsche
Bank var. Biz de özellikle iüadamlar×m×z×n
yoùun olduùu ülkelerde mutlaka bir devlet
bankas×n×n yan×m×zda olmas×n× istiyoruz.
Bir Halk Bankas×, bir úü Bankas× yani banka
üube olarak gelmese bile en az×ndan
bir bürosunun orada olmas×nda fayda
görüyoruz Bakan×m.
úkinci bir husus; Biz Avrupa Birliùi ülkeleri
olarak 26 ülke eùer bir araya gelirsek her
ülke Avrupa parlamentosuna bir ya da
iki tane parlamenter gönderirsek zaten
Avrupa Birliùi üye ülkelerinin çoùundan
daha fazla parlamenter göndermiü oluruz.
Bu bence sizin desteùiniz ve Yurtd×ü× Türkler
ve Akraba Topluluklar Baükanl×ù× Baükan×
Kemal (Yurtnaç) Baükan×m×n desteùiyle
olmayacak bir husus deùildir.
HALúS ATEû- Avrupa Türk Nakliyeciler Birliùi
Baükan×
Say×n Bakan×m tekrar olmamas× için biraz
önce Berlin’den kat×lan han×mefendinin
ilettiùi KDV konusu Almanya’da çok
önemli bir konu. Y×llard×r çok popülist
bir kararla eski Baükan×m×z Mesut Y×lmaz
zaman×nda al×nm×ü bir karard×r, çok yanl×ü
bir karard×r. Bunu her üeyiyle defalarca
yazd×k. Milyonlarca KDV’miz Almanya’da
139
kalmaktad×r. Sektör olarak deùil bütün
sektörleri ilgilendiren bir olay.
Dolay×s×yla da biz Avrupa Nakliyeciler Birliùi
olarak Türk nakliyecileri, Avrupal×yla gayet
güzel rekabetimizi ediyoruz. Hatta tozunu
da att×r×yoruz tabiri caizse. Bizimle rekabet
edemiyorlar. Bürokratik engellerin d×ü×nda
bizim hiçbir rakibimiz yok.
Bunun d×ü×nda, bizler yurtd×ü×nda ben
mesela 79 y×l×nda Cenevre’ye ilk kez
gittim. 80 y×l×ndaki o canice hepimizin
elinden iktidar× alan, halka sayg×s×zl×klar×,
o dönemleri geçtik. Bugün ben ülkemde
demokrasi insan haklar× olan ülkemi her
zeminde savunurum. Ama canice silah
zoruyla al×nm×ü bir hükümeti savunmam,
ülkem de olsa. Biz ülkemizi seviyoruz üairin
dediùi gibi, “Yurdum benim üah damar×m.
Ben seni zindanlarda sevdim, gurbetlerde
sevdim” Bizim ülkemizi sevme sorunumuz
yok. Avrupa Birliùi’nin hedefimiz üaümas×n
Say×n Bakan×m çok üükür bu yaü×mda
ben bunu gördüm bugün bu çat× alt×nda
diyoruz ki bizim Avrupa Birliùi’ne ekonomik
olarak ihtiyac×m×z yok. Buna ömrüm yetti.
Demokrasi olarak, insan haklar× olarak da
olmas×n ihtiyac×m×z. Bizi alm×yorlar kelimesini
art×k kullanmayal×m, gerekirse Avrupa
Birliùi’nin liderliùine aday oluruz ama yine
hedefimiz o olsun. Teüekkür ederim.
EGEMEN BAøIû- Arkadaülar çok
çok teüekkür ediyorum. Bütün dile
getirilen konular× arkadaülar×m×z not
ald×lar sizlerden gelecek yaz×l×lar× da
deùerlendireceùimizden üüpheniz olmas×n.
Hepinize çok çok teüekkür ediyorum
kat×l×mlar×n×z için.
140
Profesyoneller
Oturumu
OTURUM BAûKANI:
T.C. EKONOMú BAKANI ZAFER ÇAøLAYAN
PROF. DR. ALú BEBA
Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Öùretim Üyesi
HúKMET ERSEK
Fortune 500 Listesinde Yer Alan Western Union’×n CEO’su
Dünya Türk úü Konseyi (DTúK) Yüksek ústiüare Kurulu Üyesi
ALú SABANCI
Pegasus Havayollar× Yönetim Kurulu Baükan×
HÜSNÜ ÖZYEøúN
DEúK Türk – Çin úü Konseyi Baükan×
PROF. DR. MEHMET ÖZ
Kalp Cerrah× – Kolombiya Üniversitesi
Dünya Türk úü Konseyi (DTúK) Yüksek ústiüare Kurulu Üyesi
141
DEúK
18 KASIM 2011
142
PROF. DR. MUSTAFA ÖZ / NAZLIM ÖZ
Mehmet Öz’ün babas× ve ablas×, Say×n
Öz’ün hayat×yla ilgili deùerlendirmelerini
yapt×lar.
OTURUM BAûKANI : ZAFER ÇAøLAYAN
Deùerli arkadaülar hepinizi sevgiyle sayg×yla
selaml×yorum.
Bugünkü çal×ütay×m×z×n önemli bir
aüamas×nday×z. Sabah aç×l×ü×n× yapm×ü
olduùumuz toplant×da gerek DEúK /
DTúK ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliùi
Baükan×m×z, gerek diùer konuümac×
arkadaülar×m×z ve biz, sizlerle bugünün
sevincini, onurunu paylaüt×k. Bütün gayemiz
iki günde, yapacaù×m×z toplant×larla 2023
Türkiye hedeflerini gerçekleütirmede önemli
bir güç birliùi oluüturmak.
Türkiye’nin güçlerini kontrol etmesi gereken
bir dönemden geçiyoruz. 6 milyondan
fazla Türk, dünyan×n dört bir yan×nda
yaü×yor. ûükürler olsun bir Türk’ün olmad×ù×,
ayaù×n×n deùmediùi dünyada hiçbir kara
parças× yok.
Aç×l×ü konuümamda ifade ettiùim gibi 50
y×l önce paz×lar×na, bald×rlar×na, kaslar×na,
diülerine bak×larak Almanya’ya iüçi olarak
gönderilen vatandaülar×m×z, bugün
Almanya’da, sanayi, ticaret, turizm,
siyaset hayat×nda öne ç×kan insanlar
oldular. Almanya örneùi ile beraber tüm
dünyada her biri birbirinden k×ymetli, her biri
birbirinden önemli baüar× hikayesi oluüturan
Türk giriüimcilerimiz var. Bunlar bizim iftihar
kaynaù×m×z.
Bu bilgiler, bu çal×ümalar olmadan, birliktelik
yapmadan münferiden sahip oluyorduk.
Gerek D×ü Ticaretten Sorumlu Devlet
Bakanl×ù×m, gerek Ekonomi Bakanl×ù×m
dönemimde 112 ülkeye seyahat
gerçekleütirdim. Bunlar×n birçoùunda da
iüadamlar×yla beraber oldum.
Birçok arkadaü×mla yurtd×ü×nda tan×üt×k.
Ali Beba ve Han×m× Ümran Beba ile
ben yurtd×ü×nda tan×üt×m. Hikmet Ersek
kardeüimle ayn× üekilde. Gittiùimiz bütün
ülkelerde en önemli varl×klar×m×z×, insan
varl×ù×m×z× gördük ve her birini tan×d×kça bu
ülkeye mensup olmaktan üeref duydum,
onur duydum.
Hakikaten çok ciddi, çok önemli
deùerlerimiz var. T×pta, siyasette, sporda,
sanayide, eùitim hayat×nda, akademik
alanda, akl×n×za gelen her alanda
birbirinden k×ymetli vatandaülar×m×z var.
únüallah bugünden sonra art×k birlik,
beraberlik içinde ve hepimizin ortak bir
noktada buluütuùu bir sistem içine giriyoruz.
Art×k bundan sonra gücümüzü kontrol
edebiliyoruz ve gücümüzü en iyi üekilde
kullanacaù×z.
úki gün boyunca gerek bakanlar×m×zla,
gerekse ikili görüümelerle bir dizi etkinlikleri
gerçekleütireceùiz. ûu iki günden
maksimum fayda elde etmek zorunday×z.
Bu bizim için büyük bir f×rsat. Ne yaparsan×z
yap×n, bu birlikteliùi bir daha çok k×sa bir
süre içinde saùlamak mümkün deùil.
Ancak mutfaù×nda aylarca, çal×ü×lm×ü
bir organizasyon sonucunda bunlar
yap×labiliyor. Birbirinizi belki birkaç ay, bir y×l,
iki y×l hiç görmeyeceksiniz.
Yurtd×ü×ndan gelmiü ve dünyan×n her
taraf×nda, bulunduùu ülkede, Türk
olman×n gururunu, onurunu yaüayan
ve yaüatan kardeülerimizle, bizim Oda
Baükanlar×m×z×n, sivil toplum kuruluülar×m×z×n
çok yak×n diyaloùa girmesi kaç×n×lmaz. Sizin
birbirinizle iletiüim kurman×zda tercüman
gerekmiyor. Dünyan×n dört bir yan×ndan
gelen Türk giriüimciler, yurt d×ü×nda iü yapan
vatandaülar×m×z yurtd×ü×ndaki iü imkânlar×n×
size aktaracak.
Yurtd×ü×ndan gelmiü birbirinden k×ymetli 2200
deùerli kardeüimle beraber olma f×rsat×n×
yakal×yorsunuz. Bunlar geçmiüte hayal bile
edilecek üeyler deùildi. Bu nedenle bu iki
günü en iyi üekilde deùerlendirmemiz laz×m.
Bu oturumda birbirinden k×ymetli dört
arkadaü×m×z×n kendi alanlar×nda göstermiü
olduùu baüar×lar×, giriüimcilik konusunda
ortaya koymuü olduklar× performans×
dinleyeceùiz. Her biri bulunduùu ülkede,
Türkiye Cumhuriyeti’ni, bayraù×m×z×,
devletimizi, milletimizi en iyi üekilde temsil
etme noktas×ndalar.
Öncelikle sizlere deùerli arkadaülar×m×
tan×tmak istiyorum.
Türkiye’mizin t×p alan×nda gururu olan,
Türkiye’yi baüar×l× bir üekilde temsil eden ve
121 ülkede televizyonda saùl×k alan×nda
bir program×n yap×mc×s× Profesör Mehmet
Öz’ün videosundan sonra dört konuümac×
arkadaü×m×za s×rayla söz vereceùim.
Ali Beba biraz evvel anons edildi, kendisiyle
143
biz Hong Kong’da tan×üt×k ve kendisi Hong Kong‘da giriüimcilik
profesörü, bu iüin kitab×n× yazm×ü biri. Giriüimcilik konusunda
Türkiye’den böyle bir dehan×n, böyle bir insan×n ç×kmas× gerçekten
bizim için büyük bir üanst×r.
Yine deùerli bir kardeüimiz Hikmet Ersek, Western Union CEO’su.
ûu anda dünyada para transferi konusunda son derece önemli
çal×ümalar yapan bir kuruluüun baü×nda, size önemli bir üeyler
söyleyecek.
Ali Sabanc×’y× anlatmama gerek var m× bilmiyorum. Kendisinin
bana göre birinci özelliùi; -ben biraz kurum milliyetçiliùi fazla
yapar×m-; Türkiye Odalar ve Borsalar Birliùi’nin Genç Giriüimciler
Baükan× olmas×. úkincisi, de yapt×ù× çok baüar×l× çal×ümalarla ESAS
Holding’i getirmiü olduùu nokta.
Hüsnü Özyeùin. O da, -profesörlük yok ama - paran×n profesörü
say×l×r. Hüsnü Bey de bize önemli konular× anlatacak.
Öncelikle Profesör Doktor Mehmet Öz’ün videosunu izleyelim.
Mehmet Öz’ün bir diùer özelliùi de; Dünya Türk úüadamlar×
Konseyi’nin Yüksek ústiüare Kurulu üyesi olmas×. Yeni kurul üyesi
olmuü, onu da tebrik ediyoruz. Hay×rl× olsun. Kendisinin vereceùi
mesajdan sonra ben s×ras×yla arkadaülar×ma söz vereceùim.
144
MEHMET ÖZ- Türk Diasporan×n k×ymetli
temsilcileri, Dünya Türk úü Konseyi’nin
say×n üyeleri, hepinizi sayg× ve sevgiyle
selaml×yorum.
Türkiye s×n×rlar×n× terk edip kendi vizyon ve
kültürümüzü bulunduùumuz ülkelerin farkl×
geçmiüleriyle birleütirdiùimiz zaman bu bize
yeni fikirler üreterek dünyay× deùiütirme
üans× verir. Bu birçok alan için geçerlidir.
Fakat üu anda size ben kendi uzmanl×k
alan×m olan t×ptan bahsetmek istiyorum.
Babam, Profesör Doktor Mustafa Öz,
asl×nda Amerika’da ona “Hakiki Doktor
Öz” diyorlar. Konya’da doùdu. Bütün
tahsilini devlet karü×lad×. Mecburi hizmet
ve askerliùini yapt×ktan sonra burs ile
Amerika’ya gelip 50 sene kald×.
Ben Amerika’da doùdum. Eùitimimi
burada yapt×m ama yaz tatillerini hiç
kaç×rmadan ailecek Türkiye’de geçirdik.
Birçok bilgimi ve görgümü Türkiye’den
ald×m. Askerliùimi Türkiye’de yapt×m ve
böylece Türkiye’de birçok yeri gezdim,
gördüm ve öùrendim. Havas×n× ve suyunu
kullan×rken, tozunu da biraz yuttum. Bu
miras, benim hayat×n zorluklar× karü×s×nda
hem Türk hem de Amerikan anlay×ü×yla
yaklaüarak mücadele etmemde yard×mc×
oldu.
Bir yandan h×zl× çözümler bulurken bir
sonraki ad×mda ise analitik düüünmemi
saùlad×. Her ikisinin güçlü ve zay×f taraflar×
var ve birlikte harika bir sentez oluüturdular.
Türk Diasporas× içindeki pek çok kiüi gibi
dünyaya çok farkl× bak×ü aç×lar×ndan görme
yeteneùine de sahip olmak, yenilikler
geliütirme konusunda son derece yararl×d×r.
Birçok ülke Türk göçmenlerinden bu
anlamda faydaland×lar.
T×p alan×nda ise hem doùu hem de bat×
bak×ü aç×lar×na sahip olmak, olas× çözümleri
görme yeteneùinde en ideal olan×. New
York Üniversitesi’nde, kalp ameliyat×
eùitimleri s×ras×nda vurgulanan ve önemli
olan h×zl× ve verimli ameliyatlar yapmakt×.
Ben Türk olarak, Türk kökenli bir insan
olarak geçmiüin olmazsa olmaz alternatif
çözümleri üzerinde çal×üt×m ve hastan×n
zihnine odaklanmaya yard×mc× olmaya
çal×üt×m.
Ayr×ca bu yeteneùim de önerdiùimiz
önemli operasyon karar×n× vermemin
hastan×n saùl×ù×n× iyileütirmek için olduùuna
inanm×ül×ù×n× saùl×yor. Yabanc× ülkelerde
doùan doktorlar×n yenilikleri takip etmede
önde olmas× sebebiyle problemleri birçok
deùiüik perspektiflerden görebilmeleri ve
dünyay× farkl× noktalardan görme üanslar×
var.
Sonuçta diasporan×n önemi ortada.
145
Kolombiya Üniversitesi’nde deùiüik birçok
ülkeden cerrahlar var. Her bir cerrah×n tek
baü×na bir diùerinin zay×fl×ù×n× kapatacak
güçlü yönleri var. Hep birlikte dünyan×n en
yoùun t×p merkezlerinden birini oluüturduk.
Cerrahlardan baz×lar×n×n tekniùi mükemmel,
diùerleri ise yeni ameliyat modelleri
geliütiriyor. Bir k×sm× ise tüm geliümeleri bütün
halka anlat×yor. Baz×lar×m×z ise her türlü yeni
cerrahi teknikleri geliütirirken bir yandan
da uygulayabiliyoruz. Farkl× stillere sahip
olan cerrahlar×n bir araya gelmesi harika
bir pars yapmak gibi asl×nda. Deùiüik tatlar
bir arada, lezzetli ve mükemmel bir ürün
ortaya ç×kar×yor.
Birçok farkl× görüüü bir araya toplamak
kabiliyeti medyaya girmekteki baül×ca
nedenlerden biriydi. Birçok hasta
kötü saùl×k al×ükanl×klar× yüzünden
çaresiz kal×yor ve bu al×ükanl×klar× nas×l
deùiütirmesi gerektiùini bilmiyorlar. Belki
de ne yapmalar× gerektiùini biliyorlar
ama nedense yapam×yorlar. Ama
öùrendim ki insanlar, duygular×na hitap
ettiùimiz zaman deùiüiyorlar. Türkler nas×l
hizmetlerinin gerektiùini biliyor. Duygusal
tepkilerimiz bazen bizleri zor duruma soksa
bile, bu kabiliyet bize davran×ülar×m×z×
deùiütirebilmek için ilham veriyor. ûovum
da üu ana kadar 112 ülkede gösteriliyor
ve sürekli olarak saùl×k mesajlar×m×n nas×l
bu kadar ülkede baüar×l× olduùu soruluyor.
Dünya medyas×na övünerek üu cevab×
veriyorum; Eùer eùitimim sadece New York
eyaletlerinde kalsayd× insanlara yard×m
edebilme f×rsat×n× kaç×rabilirdim. Ancak Türk
geleneklerinden gelen miras×m, bu konuda
f×rsat elde etmemi saùlad×.
Öncelikle bir Türk olarak zorluùumuz, bu
tohumlar×n çeüitliliùini kendi ülkemizde
yaratmakt×r. Diùer ülkelerdeki pek çok
baüar×l× bilim adam×, doktor, mühendis,
avukat, bankac× ve diùer alanlardaki
profesörler Türkiye ile daha yak×n çal×ümay×
isteyebilirler. Birçok doktor kendi ülkelerinde
çal×ümalar×n× destekleyecek fonlara ulaüma
imkânlar×na sahip deùil. Teknik eùitim
alabilecekleri ve ak×llar×ndaki geliümeleri
uygulayabilecekleri hastanelere de sahip deùiller. Bu kiüiler
Türkiye’deki imkânlar× kullanarak ameliyat yapabilirler, icraatlar×n×
geliütirebilirler ve bu konularda makaleler yazabilirler.
Bizim en büyük zenginliùimiz; halk×m×z. Babam memleketinde
Konya Bozk×r’a gençler için 200 kiüilik öùrencilik yurdu tuttu ve açt×.
Birçoùunuz eminim ki birçok eùitim program×n× hayata geçirdiniz.
Ancak bizlerin bu modelleri geniületmemiz gerekiyor. Gençlerimize
yard×m ederek bu diasporaya kat×lmalar×n× desteklememiz laz×m.
Ayn× zamanda diùer ülkelerden yetenekli olan kiüileri de Türkiye’de
bu programa dâhil etmeliyiz.
Sanayinin birçok alan×nda geliüme saùlamak ve yüksek düzeyde
baüar×ya ulaümak için dünyan×n birçok noktas×ndaki parlak beyinleri
ülkemize çekmeye ihtiyac×m×z var.
D×ü dünyaya bak×ld×ù× zaman, Türkiye’deki bu cömert f×rsatlar her
zaman çok belirgin deùil.
úkinci olarak; genç bilim adamlar×m×z×n yenilikçi fikirlerini
destekleyecek giriüim fonlar× oluüturmam×z gerekiyor. Onlara
yeryüzündeki en ak×ll× kiüileri ve kendilerini aüarak, kendilerini
rakiplerinin üstlerine ç×kartmalar× için f×rsat tan×mam×z laz×m, onlar
bunu hak ediyor. Kendi içimizde, halk×m×z×n bilgilerini ve baüar×l×
kiüileri bulal×m ve bu beyinlerin destek bulmalar× için yurtd×ü×na
göçlerini engelleyelim.
Üçüncü olarak; diasporan×n bir parças× olarak hepimiz yeni nesildeki
146
baüar×l× ve parlak kiüileri dünyaya yay×l×rken
de networkümüzün içinde desteklemeye
devam edelim. Birçok yabanc× ülkenin
sahip olduùu gibi Türkiye’nin de imaj× var
dünyada. Tan×t×m rolü küçümsenemez,
bizim yerlerimizi alacak olan yeni nesli teüvik
etmeliyiz. Böylelikle onlar geliümek için
daha geniü f×rsatlar× yakalayabilir ve baüar×l×
olabilirler.
Ben Dünya Türk úü Konseyi ústiüare
Kurulu’nda çal×üarak diùer üyelerimizle
beraber elimden geldiùince Türkiye’mize
her alanda faydal× olmaya çal×üacaù×m.
Sizleri sevgi ve sayg×larla selaml×yorum ve
hoüça kal×n diyorum.
ZAFER ÇAøLAYAN- Evet, güzel üeyler
ifade etti kendisine teüekkür ediyoruz.
Tabi, Mehmet Öz deyince Mehmet Öz’ün
babas× Say×n Mustafa Öz de aram×zda.
MUSTAFA ÖZÇok teüekkür ederim Say×n Baükan. Bütün
üyelerimizi de sayg×yla sevgiyle ben de
selaml×yorum.
Mehmet’i dinledim, Türkçe’ sinde bayaù×
bir düzelme var.
Ama tabi buraya daha fazla gelirse
daha iyi olur. Ben Amerika’dayken, tam
50 sene deùil ama aüaù× yukar× 46 sene
Amerika’dayd×m, her sene hiç kaç×rmadan
Türkiye’ye taü×nd×k yazlar×. Mehmet’i
Bozk×r’a kadar, doùduùum yere kadar çok
defa götürdüm. Hatta ona Amerika’da
olmayan, bilinmeyen birçok üeyi öùrettik.
Bunlardan bir tanesini de halas× öùretmiü
“Oùlum saù el toka yapmak için, sol el de
taharet yapmak için” demiü.
Çünkü Bozk×r gibi bir yerde o zamanlarda
her üey iptidaiydi ve orada bir saùl×k ocaù×
yapt×rd×m, babam×n ad× Mehmet, ismini
de Mehmet Öz Saùl×k Ocaù× diye koyduk.
Bizim Bozk×rl×lar onu, oùlumun yapt×rd×ù×n×
zannettiler. “Oùlum üimdi ben yurt
yapt×r×yorum, istersen sen de biraz para ver
de hiç olmazsa oradaki kaçak isim buraya
gelsin” dedim. “Baba sonra veririz” dedi.
Sonra da para alamad×k. Fakat Mehmet
hakk×nda konuümama pek lüzum
yok, Mehmet maüallah Amerika’da
Amerikal×lara bile pek nasip olmayan
iki fakülteyi ayn× anda bitirdi. Birisi
Harvard Medical School, öbürü de
Pennsylvania’da Wharton Business
School’da iületmeyi bitirdi ve çok iyi yetiüti.
Bir küçücük hadiseyi anlatay×m da,
biraz duygulan×yorum bu hadise akl×ma
geldikçe.
Ben Amerika’ya hiç úngilizce bilmeden
gittim. Neticede orada iüte Mehmet
doùuncaya kadar uùraüt×k ve ilkokulda
Mehmet okuyordu, beüe geldiùi zaman
hocalar× bizi çaù×rd×lar annesiyle. Say×n
Bakan×m buradaki demin bahsettiùiniz
annesi diye k×z kardeüi Nazl×m orada
oturuyor.
Bize dediler ki “Bu çocuùu buradan
al×n hususi okula verin. Çünkü bu çok
zeki bu okul için, bunun önü daha
fazla aç×lmal×” dediler. Bende “Peki”
dedim. Tabi o zamanlarda ald×ù×m para
çok azd×, kazand×ù×m para çok azd×.
Benim arkadaülar×m bunu duymuülar.
Amerikal×, orada doùmuü büyümüü doktor
arkadaülar×m duymuülar, beni çaù×rd×lar.
Dediler ki; “Biz duyduk ki sen bu çocuùu
al×p hususi okula verecekmiüsin, bunu
yapma. Bizim çocuklar×m×z dahi oradaki
bir hususi okulda yapamad×lar” dediler.
Çok kuvvetli bir okuldu. Mehmet’e sordum
“Oùlum böyle böyle bir hadise var, sen bu
iüi yapabilir misin?” dedim. “Baba yapar×m
ben” dedi. úüte önü aç×ld×, Mehmet
bugünkü hale geldi. úyi. Birazc×k para
koparabilsek de yurduma bir yurt daha
ilave etsem.
Çok teüekkür ederim Say×n Baükan.
ZAFER ÇAøLAYAN- Ben teüekkür ediyorum,
saù olun.
Evet, böyle bir babadan böyle bir evlat
olur iüte. Teüekkür ediyoruz, Say×n Mustafa
Öz’e.
Her konuümac×ya on beüer dakika süre
veriyorum. Zannediyorum ki her üeyi
anlatmaya yeter. Bir saatte toparlayal×m,
daha sonra plaket törenimiz ve fotoùraf
çekimi olacak.
ALú SABANCIÖncelikle ben bu platforma davet
edildim, bu onurlu platforma kendimi hiç
yak×üt×ramad×m yani. Yani bu kadar onurlu
üyeler var, ben burada ne yap×yorum
147
diye düüündüm. Sonra dedim ki acaba beni davet edenler benim
geçmiüimle ilgili bir nüans biliyor mu?
Ben deùerli dinleyiciler, 17 sene bu 6 milyonluk diasporan×n bir
parças×yd×m. Yani 17 sene yurtd×ü×nda yaüad×m, ailecek yurtd×ü×nda
yaüad×k. Yani baz×lar×m×z×n 3-5 sene eùitim için gittiùi gibi deùil,
17 sene boyunca bir fiil Almanya’da, úngiltere’de ve Amerika’da
yaüad×m. Dolay×s×yla vatan hasretinin ne olduùunu biliyorum. Hatta
plastik torbadan dondurulmuü lahmacun yemesinin ne demek
olduùunu da biliyorum yani.
Çok teüekkür ederim beni davet ettiùiniz için Say×n Bakan×m. Say×n
Baükan×m çok teüekkür ediyorum.
Ben bugün size üunu demeyeceùim; Türkiye’ye gelin Türkiye’ye
destek olun 6 milyonluk bir güçsünüz, 50 Milyar Dolarl×k bir ticaret iü
hacminiz var diasporada. Bu takriben bizim Türkiye’de yapt×ù×m×z×n
yüzde 7-8’i kadar.
Ben size esas×nda bugün ne anlatacaù×m? Ben size yat×r×m
planlar×n×zda Türkiye’yi dikkate al×n diyeceùim. Bunlar× size
anlat×rken de intibalarla anlatmayacaù×m, verilerle anlatacaù×m.
Niye? Art×k Türkiye doùru yer. Biliyorum hepiniz 90 deùiüik ülkede
yerleümiüsiniz ama art×k bugün, bugünün Türkiye’si ve gördüùümüz
kadar×yla geleceùimiz Türkiye’sinin doùru bir yer olduùunu
gösteriyoruz. Size bunu anlat×rken baz× veriler vermek istiyorum.
Zaman zaman Türkiye’de yap×lan yat×r×mlar kamuoyunun önüne
148
geldiùinde; iüte üu otomobil firmas× yapt×,
perakendeci birini ald× gibi laflar duyuyoruz.
ûimdi ben size yeni ekonomide neler oluyor,
ondan biraz bahsetmek istiyorum. Yani
giriüimciliùin, eko sisteminin de bir parças×
olan teknolojide neler olduùunu anlatmak
istiyorum ki size biraz tat versin.
Bunu yapabilmek için de izin verirseniz
okumak zorunday×m, çok enteresan veriler
var.
Bir kere hepimiz biliyoruz; Say×n Bakan×m×n
da içinde bulunduùu ekibin liderliùinde
Türkiye bu sene büyüme üampiyonu. Deùil
mi, üu ana kadar Say×n Bakan×m? Ve bu
yak×n gelecekte de böyle görünüyor. Tabi
bir avantaj×m×z var, Türkiye art×k sadece
Türkiye pazar× deùil, çok yak×n civar×m×zdaki
ülkelerde bir k×p×rdanma var. O ülkelerde
30-40 senedir reyini kullanmam×ü halk
art×k tüketici merkezleri haline geliyor. Bu,
bugünden yar×na olmayacak ama çok
k×sa vadede de olacak.
ûimdi biz büyüyoruz, büyüme
üampiyonuyuz. Bizden sonra Arjantin,
Çin geliyor. Hem büyüme üampiyonuyuz
hem de geçmiü y×llara k×yasla dünyayla
çok daha fazla entegreyiz. Yani bunu
zaten Say×n Bakan×m siz hemen hemen
her konuüman×zda söylüyorsunuz. úhracat
rakamlar×m×z×n patlamas×yla art×k içine
kapan×k bir Türkiye yok, art×k bu iüler kartopu
gibi büyüyor.
Tabi her üey tozpembe mi? Gayet tabi
deùil. Türkiye’de üu anda hala 5 gencin
1 tanesi iüsiz. Türkiye’de üu anda hala her
sene 750 bin kiüi iü bulmak peüinde koüuyor.
Ama bunlar ayn× zamanda birer f×rsat.
Çünkü nüfus genç, nüfusun yar×s× 28-29
yaü×n alt×nda.
ûimdi ben takriben 2 senedir Genç
Giriüimciler Kurulu Baükan×y×m. Say×n
Baükan×m bana bu görevi verdi, saù
olsun. Bize Say×n Baükan×n verdiùi görev,
giriüimcilik, iüsizliùi önlemek için önemli bir
araç. Giriüimciliùi dolay×s×yla teüvik etmemiz
laz×m. Giriüimciliùi özendirmemiz laz×m
ve insanlara aram×zdan da giriüimciler
ç×kabileceùini göstermemiz laz×m. Ancak
örneklerle gösterirsek daha yararl× olur;
Silikon Vadisi’ni adam 25 sene evvel bir
bilgisayarla garajda kurmuü, üimdi 300
Milyar Dolar sahibi olmuü. “E o, oras×”
demekle yetiniriz. Portakal orada kal olur.
Ama bizim içimizden de giriüimcilerin
149
ç×kt×ù×n× paylaümam×z laz×m. Onun için bu
kurultaya ben çok önem veriyorum.
ûimdi giriüimciliùin yaüayabilmesi için
önemli bir ekosistemin oluümas× laz×m. Bu
ekosistemde özel sektör var, bu ekosistem
içerisinde eùitim kurumlar× var. Hüsnü
Bey’in yaratt×ù× Özyeùin Üniversitesi bunun
örneklerinden bir tanesi, öncülerinden bir
tanesi. Bunun kamu bacaù× var. Bir de
tabi en önemlisi; bunun yat×r×mc× bacaù×
var. Yurtd×ü×ndan gelen yat×r×mc× bacaù×
var. Size birkaç örnek anlatacaù×m,
parmaklar×n×z× ×s×racaks×n×z. Bunlar gazetede
yazmayan örnekler.
ûimdi k×saca gelirsek, iüte biraz evvel
demiütim genç nüfus var ama iüsizlik oran×
yüksek. Türkiye’de 35 milyon adet internet
kullan×c×s× var. 35 milyon adet. Bu bizi
Avrupa’n×n 5.’si yap×yor arkadaülar. Yani
útalya, úspanya falan bizim arkam×zdan
geliyor. Bugün içinde bulunduklar× s×k×nt×dan
dolay× deùil zaten hep arkam×zdan geliyor.
ûu Facebook var ya, Facebook’u olmayan
var m×? Hocam sizde Facebook var deùil
mi? Herkeste var hemen hemen. Türkiye,
dünyada en fazla Facebook kullanan
5. ülke, úngiltere’nin hemen ard×ndan.
Önümüzdeki hafta úngiltere’yi geçmesi
bekleniyor Facebook’ta. Düüünün. Yani
aran×zda Facebook’ta sayfas× olmayan
girerse daha da h×zlanacak bu geçme.
Ayn× zamanda Türkiye’de 46 milyon kredi
kart× kullan×c×s× var. Dolay×s×yla internet
üzerinden iülem yapmak çok daha basit
hale geliyor üimdi ticaret bacaù×nda. En
son 1 senede, 2 senelik üirketler 200 Milyon
Dolar×n üzerinde el deùiütirdi Türkiye’de.
Sene boyu çal×ü×yoruz, 200 Milyon Dolarl×k
üirket yaratam×yoruz. Son 2 senede bunlar
oluyor, üirketler 2 senelik. Dolay×s×yla burada
bir ekosistem oluüuyor, mora oluüuyor. 200
Milyonluk üirket yarat×l×yor, yabanc× geliyor
New York’tan, Hong Kong’dan ve öyle
yabanc×lar geliyor ki baüka yabanc×lar×
arkas×ndan getiriyor. Yani yabanc× yat×r×m
fonlar× aras×nda da ikinci, üçüncü s×n×flar
gelmiyor, birinci s×n×flar geliyor. Yani onlar
geliyorsa sizlerin de buraya gelebilecek
detayda bakabiliyor olman×z laz×m. Tabi ki
de bu 2 gün içerisinde birbirimizle ticaret
yapmam×z, konuümam×z, ticaret potansiyeli
yaratmam×z önemli ama hepimiz iü insan×y×z
ve sonuçta para kazanmak istiyoruz, bir
katk×da bulunmak istiyoruz. Bir iz b×rakmak
istiyoruz. Buras× iz b×rak×lacak bir yer haline
gelmiü vaziyette.
ûimdi bana diyebilirsiniz ki; “Ali sen bunlar× anlat×yorsun, sen biraz
da üu mevzuat durumlar×ndan bahset. úüte Ankara bu iülere nas×l
bak×yor?” Say×n Bakan×m×z da burada ama o iüin parças× olduùu
için acaba ön yarg×l× dinlenir mi, diye izin verin ben bir yat×r×mc×
olarak anlatay×m yaüad×klar×m×.
Ben bu yeni görevimin yani Genç Giriüimciler Kurulu Baükan×
görevimin bir parças× olarak vaktimin önemli bir k×sm×n× Ankara’da
geçiriyorum. Finansman, giriüimciler için önemli bir boüluk. Bugün
Ankara yaüad×ù×m için söylüyorum, bizleri utand×racak seviyede
bilgiye sahip bu konuda. Ben biliyorum. Sanayi Bakan×mla gittim
toplant×ya, Nihat Bey’e ve ona bir finansman modeli anlatt×m,
ekip olarak Zafer Bakan×m. Ve dedim ki; “Say×n Bakan×m bu iüler
Silikon Vadi’de böyle yap×l×yor” Bana dedi ki; “Ben iki hafta evvel
oradayd×m zaten” dedi. Ben Silikon Vadi’ye hayat×mda gitmedim
arkadaülar, San Francisco’ya gittim seyahatte falan ama Silikon
Vadi’ye gitmedim. Ben okuduklar×mla anlatt×ù×m üeyi Say×n
Bakan×m bana diyor ki; “Ben iki hafta evvel oradayd×m” Tabi bir
üey daha söylüyor, utand×racaktan kast×m oydu. “O, tam öyle
yap×lm×yor, üöyle yap×l×yor” dedi. Hakikaten.
ûimdi ben yanl×ü anlamay×n yani biz bu ülkenin insan×y×z, kimsenin
avukatl×ù×n× promosyonunu yapm×yorum, ben gördüùümü
150
söylüyorum, utand×ù×m üeylerden nas×l
enerji ald×ù×m× söylüyorum.
Biz üu anda Hong Kong’da yaü×yoruz. Temel
sebebimiz de; Ümran Beba’n×n Asya Pasifik
Pepsi-Cola Baükan× olmas×ndan dolay×d×r.
Yani gördüùünüz gibi böyle baya aslanlar
gibi k×l×b×k bir adam×m yani karü×n×zda öyle
konuüuyorum.
Ayn× üekilde gittim baüka bir Bakan×ma.
Fonlar× anlat×yorum, fonlar×n fonunu
anlat×yorum. ûimdi çok yak×n zamanda
Hazine’den Angel Network ile ilgili bir fon
yap×s× kurulmak üzere. Yani art×k ben de
k×sa bir süre eski bir bankac×yd×m, banka
finansman×n×n yetmeyeceùi, banka
finansman×n×n hizmet edemeyeceùi
alanlarda bat×da olduùu gibi örnekler
art×k Türkiye’ye de yerleümeye baülad×.
Hatta bizim arkam×zdan itiyor Ankara.
Yani ya üimdi gideceùiz bunu Ankara’da
anlatacaù×z. Biz at× anlatacaù×z, en iyi
ihtimalle biz odadan zebrayla ç×kar×z.
Dünyas× yok, o da bize mutluluk verici.
Bu sözleri istersek üöyle yukar×ya doùru
çekelim. Biz kad×n giriüimciliùi, erkek
giriüimciliùi, sar× giriüimcilik ile k×rm×z×
giriüimciliùi; giriüimcilikte renk, ×rk, dil, din,
falan fark×n× bilmiyoruz. Giriüimcilik bir
tanedir; kad×nd×r, erkektir, siyaht×r, beyazd×r.
Öyle bak×yoruz giriüimciliùe ve Çin’den
geldiùim için “Mahutya Dumun” laf×yla,
“Göùün yar×s× kad×nlar×nd×r” diyor.
Dolay×s×yla paket olarak bakt×ù×m×zda
sadece burayla ticaret yapmay×
düüünmeyin, benim üu anda parças×
olduùum portföyün Almanya’da da
önemli yat×r×mlar× var, Amerika’n×n bat×
yakas×nda da önemli yat×r×mlar× var.
Ama bat×l×n×n dediùi úngilizce tabiriyle,
Türkiye’de üu anda bir baz var, insanlar×n
sokakta yürüyüü h×z× burada farkl×. Ben bunu
görüyorum. Almanya’da da görüyorum,
Amerika’da da görüyorum. Dolay×s×yla
bunu becerebilmek için ne yapmak laz×m?
6 milyon diaspora var, bu dünyan×n 10.
büyük diasporas×. Bugün öùlen de Say×n
Baükan×m konuümas×nda aktard×; birlikte
güçlü olabilmek laz×m. Hangi birlikte?
Türkiye ile sizin aran×zdaki birlik çok önemli
ama kendi aran×zdaki birlik de çok önemli.
Bulunduùunuz yerlerde, yerleütiùiniz
yerlerde -yapt×ù×n×za eminim ama daha
iyi örnekleri olduùunu da biz görüyoruz,
özellikle Amerika’da diasporalar×n
gücünü- lütfen sadece buraya destek
olma mant×ù×yla bakmay×n, ayn× zamanda
buray× hakikaten bir yat×r×m alan× olarak da
görün. Bu ülkede bir üeyler oluyor, daha da
fazlas×n×n olacaù×na birlikte gideceùimize
eminim. Çok teüekkür ediyorum Say×n
Bakan×m.
PROF. DR. ALú BEBA Say×n Bakan×m, Say×n Baükan×m, deùerli
kat×l×mc×lar. Ali Beba olarak ad×m belki baz×
yerlerde bilinir ama Bakan×m×n söylediùi gibi
beni herkes Ümran Beba’n×n kocas× olarak
bilir.
151
ûimdi bu baùlamda demin Ali Sabanc×’n×n
belirttiùi gibi Say×n Hüsnü Özyeùin, bizim
hepimizin hayranl×kla takip ettiùi, çok
deùer verdiùi hem bir liderimiz önderimiz
hem de Ali belki senin küçüùün ama
benim büyüùüm olarak al×yorum kendisini,
Özyeùin Üniversitesi’ni kurdu ve Özyeùin
Üniversitesi’nde giriüimcilik merkezi diye bir
merkez açt×. ûan×na yak×ü×r bir üekilde bunu
götürdü. Ondan sonra da saù olsunlar beni
de o merkezin direktörü yapt×lar. Onun
için kendilerine de burada teüekkür etmek
istiyorum. Çünkü bu, beni Hong Kong’a
gittiùimizde bambaüka bir yere götürdü.
Hong Kong Science and Technology
University diye bir yerde yine giriüimcilik
merkezi varm×ü ve üu anda onun direktörü
olarak karü×n×zda konuüuyorum.
Buna inan×n ki Özyeùin Üniversitesi’nde
baülatt×ù×m×z programlar×n ve burada
yapt×ù×m×z iülerin katk×s× büyük olmuütur.
Semer izleri çabuk ç×k×yor, insan×n üzerinde
hemen belli oluyor. Orada da hemen yükü
ald×k.
ûimdi efendim özüne gelirsek; bu daveti
yapan DEúK’e teüekkürlerimle baülayarak
üunu söyleyeyim; diaspora laf× gerçekten
×srarla belirtildiùi gibi - bizde giriüimci laf× da
bir zamanlar öyleydi- negatif alg×lan×rd×.
Giriüimci denince; üçkâù×tç×, kendi baü×na
iü çeviren, alevereci, daleverici insanlar
olarak düüünülürdü. ûimdi giriüimciliùin
iüsizliùi yok edebilen önemli bir kavram
olduùunun anlaü×lmas× ile hepimiz bar×ü×k
durumday×z bu sözcükle. Diaspora da
ayn× üekilde hepimizin her gün daha
fazla kullanmas× gereken ve pozitif olarak
deùerlendirilmesi gereken bir kavram
biçimiyle karü×m×zda.
Ben diaspora konusunda gönderilen üeyi inceledim, sonra birazc×k
kendi baü×ma akademisyenlikten kaynakl× araüt×rmalar yapt×m ve
geldiùim üöyle bir sonucu sizinle paylaümak istiyorum.
Diaspora denince, benim akl×ma üç noktadan oluüan düzlem
geliyor. Bunun birinci ayaù×nda ticaret var. úkinci ayaù×nda
eùitim var. Üçüncü ayaù×nda da siyaset var. Siyaseti, örgüt ve
hareket anlam×nda görüyorum, yani illaki bir partinin mal ettiùi
veya partinin görüüü olarak deùil, devletin sürdürülebilir anlamda
koyduùu kavramlardan söz ediyorum ve bunun en iyi örneklerini
de yak×n komüular×m×zdan da görüyoruz. Yani bugün her ne kadar
münasebetlerimiz limoni de olsa, úsrail bunun fevkalade önemli bir
örneùidir. Ermenilerin yapt×klar× çok doùru iüler var kendi adlar×na
söylüyorum, bizim de bunu çok daha iyi bir üekilde, etkin bir üekilde
yerine getirebilmemiz laz×m.
ûimdi ben eùitimci olduùum için giriüimcilikle eùitimciliùi demin izah
ettim, görev için gittiùim üniversite Executive MBA Program×nda
calloc ile birlikte olduùu için Financial Times’de numarad×r.
Dünyada 1.’dir. MBA program×nda da dünyada 6.’d×r.
ûimdi öyle bir yerde kendimize görev bulduk, öyle bir yerde
kendimizi böyle bir merkezin direktörlüùüne de yerleütirebildik.
Demek ki giriüimci özelliùi Türk insan×nda var. Bu eùitimci olsa
da var, ticaret erbab× olsa da var, ne olursa olsun Türk insan×n×n
152
genlerinde -eùer genlerde aran×yorsa
böyle bir özellik- bir defa var, bunu bilelim
ve rahatlayal×m.
ûimdi eùitim kaynakl× olduùum için ben
tabi giriüimciliùi eùitilmiü ticarete yönelik bir
kafa yap×s× oluüturulmas× olarak görüyorum.
Onun için de ticat diye bir sözcük kullan×r
dururum her zaman. Ticat bana ait ve
bunu kullanmak derslerde de keyifli oluyor.
Ticari icat anlam×nda kullan×yorum bunu,
yeni bir sözcük gibi. Ticari icad× yapabilmek
için gerçekten de eùitilmiü olmak üart diye
düüünüyorum.
Bu kadar eùitimden söz ettikten sonra,
hocal×ktan kaynakl× ben böyle koltuklarda
çok da oturmaya al×ü×k deùilim, onun için
izin verirseniz üç beü tane slayd×m var Say×n
Baükan×m, onlar× da birlikte paylaüay×m ve
biraz ayaùa kalkay×m. Teüekkür ederim.
ûimdi biz giriüimcilik kavram×n×
Özyeùin Üniversitesi’nde de, diùer her
bulunduùumuz ortamda da bir defa
öùrenilebilir bir disiplin olarak ele al×yoruz.
Hocam, giriüimci doùulur mu, giriüimci
olunur mu sorusuna üöyle cevap vereyim;
doùuüta belki ufac×k bir tak×m özellikler
vard×r ama giriüimci olunabilir diye ×srarla
söylüyoruz. Çünkü biz bunu finans gibi,
pazarlama gibi, mühendislik gibi, doktorluk
gibi bir meslek dal× olarak ele al×yoruz,
onu bir defa paylaüay×m ve bu paylaü×m
uluslararas× ortamlarda da aynen sayg×
gören bir deùerdir.
Demin söylediùim gibi buralarda herhangi
bir ayr×mc×l×k yoktur, ortak dil deùer sistemi.
Bu, ortak bir ak×l haritas×yla hareket eder,
tüm giriüimcilerde bunlar vard×r. úü yapma
ve hizmet veya ürün üretme. Ben bugün
sabahtan beri üu konuda tak×ld×m Say×n
Baükan×m, aù×rl×kl× olarak sanki ürün olursa
hani ürünler sat×l×r ürünler al×n×rsa tarz×nda
giriüimcilik konuüuldu, hâlbuki hizmet, ürün
kadar önemli ve katma deùer aç×s×ndan
ve getiri aç×s×ndan da çok daha fazla
deùeri olan paralel bir giriüidir diye de
hat×rlatmak istedim.
Yaln×z kültürel deùerler burada çok etkin
oluyor özellikle hizmet üretiminde, hizmet
sat×mlar×nda kültürel deùerleri çok iyi
yakalamak laz×m.
ûu anda görev yapt×ù×m üniversitede
MBA Program×nda 4 tane konu vard×;
finans, pazarlama, Çin de iü yapma ve
dan×ümanl×k üretme gibi. 5.’si olarak; “Sen
madem giriüimci diye geçiniyorsun, gel
giriüimcilik eùitimini burada kur” dediler.
Ve benim ilk iüim bu üniversitede giriüimcilik
eùitim program×n× gerçekleütirmek oldu.
Yüzde 40’× seçmeli dersten oluüan bu
üniversitenin bu MBA Program×nda
gördüùünüz gibi burada 5. s×rada
giriüimciliùi eùitim dal× olarak verdik. Alt×n×
çiziyorum bir daha bir daha, giriüimcilik
kesinlikle öùretilebilir, öùrenilebilir bir meslek
dal×d×r.
Yaln×z Uzak Doùu’dan geldiùim için baz×
farklar× da bir iki resimle aktar×p ondan
sonra zaman×ma uyarak da yerime
oturacaù×m.
Bunlardan bir tanesi, dil ve düüünce
tarz×. Dil bilmeden nerede olursan×z olun
Almanya, úngiltere, Amerika veya benim
bulunduùum Çin. Hong Kong biraz
farkl× çünkü orada dil olarak úngilizce
birinci derecede kullan×l×yor. Ama bütün
buralarda iü yapacak arkadaülar×m×z×n
kesinlikle bu dille çok yak×n bir üekilde iç içe
olmas× laz×m. Ya dil bilgisine sahip olacaklar
veya bu dil bilgisine sahip insanlarla birlikte
çal×üacaklar, ortakl×k kuracaklar diye
düüünüyorum. Çünkü bak×n Mandarin
dilinde -çok da enteresan bir yer- 47 bin
tane sembol var, 47 bin sembol. Bunun
3 bin tanesini bilemezseniz zaten hiçbir
üey anlam×yorsunuz konuüulandan da,
hareketlerden de hiçbir üeyden de. Onun
için dil fevkalade önemli diye alt×n× çizmek
istiyorum.
Bunu üöyle bir Bat×l× ve Doùulu olarak
sabah bir oturumla söyledim. Bizi de, Uzak
Doùu’da olanlar× da -öyle bir üans×m×z
var bizim- Bat×l× görülüyoruz. Hani öyle
Almanya’ya giden insanlar×m×z×n çektikleri
çileler bizde hiç yok, bize herkes orada
Avrupal×, Amerikal× falan muamelesi
yap×yor ve kendilerinden -ciddi söylüyorumsanki daha olumlu anlamda özellikli
olduklar×m×z× düüünüyorlar. O yüzden de
aram×zda birine Bat×l× denecekse biz o Bat×l×
grubun içindeyiz yani. Avrupa ister kabul
etsin ister etmesin, biz bir defa oraday×z ve
bat×l× giriüimcilikle benim gördüùüm temel
olay, A noktas×ndan B noktas×na düz çizgi
halinde lider olarak gider, sonuç hedeflidir
ve yürür gider.
Uzak Doùulu’ya bakt×ù×m×z zaman ise,
Uzak Doùulu giriüimci zikzaklar yapar.
153
Brezilya futbolunu eùer takip ediyorsan×z onun gibidir. Saùa gider,
sola gider, öne gider, arkaya gelir, A’dan B’ye gider ama gidiüi
hiçbir zaman Bat×l× giriüimci gibi deùildir, bunu bilmek laz×m. Tak×m
anlay×ü× Doùu’da farkl×, ben mesela üunu çok net hat×rl×yorum;
Guangzhou’da bir seminere gitmiütim, “Buran×n nüfusu ne kadar?”
dedim Çinli ’ye. Çinli cevap vermedi. Yan×nda birine bakt×, öbürüne
bakt×, kendi aralar×nda anlamad×ù×m Mandarince konuütular ve
dediler ki; “ûu kadar milyon” Yani bize sorsalar burada, hepimiz
ústanbul nüfusu için bir üey at×veririz, doùru yanl×ü. Ama orada
nüfus, yani bir memleketin herhangi bir rakam× dahi konuüulurken,
söylenirken kendi içlerinde böyle bir tak×m çal×ümas× sonucunda
söyleniyor. Onun için tak×m anlay×ü× orada çok farkl×.
Bat×l× giriüimci engel tan×maz, yürür gider. Uzak Doùu’daki
giriüimcinin tavr× budur, engeli gördü mü kenar×ndan tüyer.
Saù×ndan kaçar, solundan kaçar, engelin üzerine basmaz. Bunlar×
gerçekten orada yaüad×ù×m için çok net olarak her seferinde
görüyorum.
úliükiler; özellikle Uzak Doùu’da -tabi orada bir sürü ülke var amaÇin bunun en önemlisi ve üu anda bizim ticari aç×ù×m×zda en
büyük etkisi olan ülke. Bak×yorsunuz ki Guanji diye bir kavram
var. Eùer inand×r×c× bir iliükiniz yoksa bir grupla, Çin de iü yapma
imkân×n×z yok gibi ve ben o yüzden de oraya gelen bütün o
taraftaki arkadaülara özellikle bu iliükilerin oluümas×n×n ne kadar
önemli olduùunu anlat×yorum ve bu diasporan×n da orada bu
iliükilerin oluüturulmas×na büyük bir olumlu katk×s× olacaù× kanaatimi
paylaü×yorum sizinle.
Sonuç olarak Ekonomist Dergisi diyor ki; -bu yeni bir üeydir- “Türkiye,
Avrupa’n×n Çin’idir” diyor. Belki de öyle, hay×rl×s× olsun. O zaman
ben de diyorum ki; bunu yapacaksak, eùer Avrupa’n×n içinde
olacaksak Çin’de olan problemleri -üu anda onlar×n dil problemi
var- bizim çözmemiz laz×m. Güncel bilgilerle hareket ediyor
olmam×z laz×m. Eùitim, ticaret ve siyaset demiütim, siyasete bak×n
konsolosluklar× da koyuyorum, ticaret ataüeliklerini de koyuyorum,
Say×n Bakan×m saù olsun hakikaten o konuda tan×üt×ù×m×zda biz
konsoloslukta tan×üt×k, onun kendi evinde tan×üt×k ve ataüeliklerimiz
orada üu anda 1’den say×s×n× 2’ye ç×kartt×n×z, onun için de özellikle
teüekkür ediyorum size.
Özet olarak, benim gördüùüm diaspora üyelerinde bir defa
bulunduklar× toplumlarda insan seçimiyle oluyor, yani d×üardan
atamalarla diasporay× çal×üt×rmak mümkün deùil. Ankara ile
neredeysek çok yak×n irtibat× saùlamam×z, diyaloùu çok kuvvetli
tutmam×z laz×m ve bu ülkelerde istediùimiz güce eriüebilmede
diasporan×n daima olumlu ve iyi bir üey olduùunu düüünerek
hareket etmemiz laz×m ve profesyonel yönetimde bulunan
arkadaülar×m×za da Allah kolayl×k versin diyerek onlar×n da elimizden
geldiùi kadar yanlar×nda olmam×z laz×m diyorum. Konuümama
burada son veriyorum, teüekkür ederim.
ZAFER ÇAøLAYAN- Hocam teüekkür ediyorum.
ûimdi kulaklar× ç×nlas×n, Halim Mete’den ald×ù×m ama ondan daha
iyi anlatt×ù×m bir f×kray× anlatmak istiyorum. Yemekten sonra oluüan
rehavet var, bunu daù×tmam×z gerekiyor.
154
Biliyorsunuz, deùerli Rektörüm de burada,
sizler de hocas×n×z, okullarda ders y×l×
baülad×ù× zaman, hocalarla talebelerin bir
tan×üma fasl× vard×r.
Böyle bir okulda bir din dersi hocas× bir
s×n×fa giriyor, talebelere kendini anlat×yor,
kendini tan×t×yor ve “sizlerle tan×üal×m” diyor.
S×ran×n baü×nda oturan genç bir delikanl×ya
-Nejat aùabey gibi bir delikanl×ya- “Evlat
senin ad×n nedir?” diyor. “Hocam benim
ad×m Fatih” diyor. “Peki, o zaman bir
Fatiha Suresi’ni oku bakay×m” diyor. Çocuk
baül×yor Fatiha Suresi’ni okumaya. Hoca
hemen onun yan× baü×ndaki k×z talebeye
dönüyor “K×z×m seninle tan×üal×m, senin
ad×n nedir?” diyor. “Hocam benim ad×m
Kevser” diyor. ûimdi din dersi hocas× bu,
giriüimciliùi, ekonomiyi, ihracat× soracak
hali yok. “Sen de bir Kevser Suresi’ni oku
bakay×m “diyor. K×zcaù×z baül×yor Kevser
Suresi’ni okumaya. Tabi hocan×n asl×nda
gayesi bir taraftan da s×n×f×n din bilgisi
seviyesini ölçmek ki, ona göre bir müfredat
haz×rlayacak. S×n×f×n en arkas×nda bir çocuk
hocan×n dikkatini çekiyor, çocuk k×zar×yor,
bozar×yor, terliyor ve hocan×n menzilinden
kendini kaybettirmeye çal×ü×yor. Biliyorsunuz
genelde s×n×flarda arka s×ralarda yaylac×
tak×mlar× otururdu dersleri kaynatmak için.
Hoca çocuùun yan×na gidiyor bir taraftan
da Kevser’i dinliyor tabi. Çocuùun yan×na
gittiùinde çocuk periüan, kan ter içinde,
titriyor. “Evlat hay×rd×r bir rahats×zl×ù×n m×
var, bir problem mi var?” diyor. Çocuk
“Hay×r, hocam hiçbir üeyim yok” diyor.
Hoca, “Oùlum nas×l yok, bak periüan
vaziyettesin. Acil doktora gönderelim seni
veya bir doktor çaù×ral×m. Hakikaten ciddi
terliyorsun kan ter içindesin, ateüin var,
yüzün k×zarm×ü” diyor. Çocuk “Hay×r, hocam
hiçbir üeyim yok” diyor ×srarla. Hoca, “Peki
evlat, o zaman seninle tan×üal×m, senin ad×n
nedir?” dediùinde çocuk diyor ki “Hocam
benim ad×m Yasin ama bana k×saca
Sübhaneke derler”.
Ama bunu anlatt×m bu saatten sonra
uyuyan olursa ikaz ederim. Orta s×ra soldan
9. sandalye falan filan diyebilirim.
Evet, Say×n Hüsnü Özyeùin’e sözü b×rakal×m
buyurun.
HÜSNÜ ÖZYEøúNEfendim bütün dünyadaki Türk
155
giriüimcilerinin temsilcilerini sevgi ve sayg×yla
selaml×yorum. Ben de Say×n Bakan×ma
çok teüekkür ediyorum, beni uygun görüp
buraya çaù×rd×klar× için. Çünkü giriüimcilerle
beraber olmak benim için çok büyük bir
zevk, her zaman heyecan duyuyorum.
Ayr×ca Ali Beba Hocam×z× Türkiye’ye
getirip Özyeùin Üniversitesi’nde giriüimcilik
merkezini kurdurmam×zdan da büyük
mutluluk duyuyorum. Fakat tabi giriüimciler
her zaman giriüimci oluyor ve giriüimci
olarak da bizim üniversiteden kaç×p Hong
Kong’a gitti, kendisinin geri dönmesini
bekliyoruz, bu kadar giriüimcilik fazla Ali
Beba.
-Efendim, üimdi ben hayata úzmir’de
baülad×m, rahmetli babam bir hükümet
tabibiydi ve dedem de bir manifaturac×yd×.
Girit’ten gelip bir giriüimci olarak tezgâhta
düùme, fermuar gibi aksesuarlar satan
sonra kazand×ù× paralarla küçük bir
manifatura dükkân×na ortak olan sonrada
kendi manifatura dükkân×n× kuran Hüsnü
Ataberk’di.
Benim ilk iüim, dedemin manifatura
maùazas×nda çal×ümakt×. 6 yaü×nda
dedemin úzmir’de Kemeralt×’nda
manifatura maùazas×nda bana bir
tahta tokmak vermiülerdi, maùazan×n
önünde otururdum. Önümde müüteriler
geldiùi zaman içeriye buyur ederdim. úüte
müüterilerin bir yerde çay, kahve ikramlar×n×
yapmak üzere beni kahveye yollarlard×.
Bu arada da 18 yaü×na geldim. Rahmetli
babam bana 1000 Dolar verdi, tabi o
günkü 1000 Dolar üimdi 10 Bin Dolar, belki
daha fazla. Amerika’ya gittim orada art×k
kendi baü×nayd×m. Yani zaten Türkiye’den
ç×k×p Amerika’da Oregon eyaletine
var×ncaya kadar cebimde 100 Dolar
kalm×üt× ve 100 Dolarla hayata baülad×m.
Yani bir gelir gider defteri haz×rlamam
laz×md× ve hakikaten de bir defter ald×m,
onu da halen sakl×yorum. Berbere gittiùim
zaman bile 1 Dolar× yaz×yordum çünkü
bütün giderimi sol tarafta kazanmam
gerekiyordu.
Amerika’dan 28 yaü×nda döndüùüm
zaman annem bana ac× gerçeùi aç×klad×.
Dedi ki “Oùlum sen dedenin manifatura
dükkân×nda çal×ü×yordun, sen zannediyor
musun ki senin eli s×k× deden sana haftada
2,5 lira veriyordu” “Ne oluyordu anne?”
dedim. “Oùlum sen çok yaramazd×n ben
seni evden uzaklaüt×rmak için 2,5 liray× ben dedene veriyordum,
deden sana veriyordu” dedi.
úkinci giriüimcilik iüim; Harvard’da bir pizza hamburger dükkân×
iületmek oldu. Orada iületme fakültesi master öùrencisiyken 2.
senemde okulun paras× olan öùrencilere tahsis ettiùi böyle f×rsatlar
vard×, orada hafta sonu kafeterya kapal× olduùu için herkes
benim dükkana gelmeye mecburdu. Onun için orada 1 y×l içinde
-1969 senesinden bahsediyorum- 8 Bin Dolar para kazand×m ve ilk
giriüimciliùim buydu. O günün 8 Bin Dolar× da -Harvard’a gitmek
o zaman 4 Bin Dolard×- demek ki 2 y×l Harvard okuma paras×
kazanm×ü×m. O da bugün tam 110 Bin Dolara tekabül ediyor.
Amerika’da 3 sene çal×üt×ktan sonra profesyonel yönetici olarak,
Türkiye’ye geldim ve burada hasbelkader bankac× oldum. Çünkü
ayn× Rona Y×rcal× gibi yatakhane arkadaü× olan Mehmet Emin
Karamemet o s×rada Pamukbank’× sat×n al×yordu ve ben daha bir
Türk bankas×nda bir hesab×m dahi olmamas×na raùmen b×rak×n
senedin ne olduùunu bilmek, cirantan×n ne olduùu bilmek, 29
yaü×nda kendimi Pamukbank’×n yönetim kurulunda buldum.
Mehmet okul arkadaül×ù×m×zdan dolay× bana çok güvendi ve beni
sonra 32 yaü×nda Genel Müdür yapt× bankaya.
Bunlar× niye anlat×yorum. únsan×n hayat×nda giriüimcilik ruhu,
giriükenliùi bütün bunlar çok önemli ama ayn× zamanda tabi ki üans
da çok önemli.
ûimdi, Türkiye’den yurtd×ü×na en çok sermaye ihraç eden
giriüimcilerden biriyim. ûu an itibariyle FúBA Grubu’nun yurtd×ü×nda
2 Milyar Dolar sermayesi var. Bu sermayenin 1 Milyar 400 Milyon
Dolar× bankac×l×k kesiminde, yani yurtd×ü×ndaki bankam×n ad×
Credit Europe Bank olan Hollanda’da kurulu. Onun bilançosuna
bakarsan×z sermayesinin 1 Milyar Euro’nun üzerinde olduùunu
göreceksiniz. Diùerleri de baüka sektörlerde.
1990 senesinde úsviçre’deki ilk Türk bankas×n× kurdum. 94’de
Hollanda’da bir banka kurdum. 97’de Rusya’da bir banka kurdum.
99’da da Romanya’da bir banka sat×n ald×m. Bu bankalarda üu
anda 7 bin eleman çal×ü×yor. Rusya’daki bankam×zda 5 bin kiüi
çal×ü×yor. Rusya’daki bankam×zda 136 üube var ve 2 üube aras×ndaki
saat fark× 7 saat, biliyorsunuz Amerika’n×n bat×s×yla doùusu aras×nda
3 saat fark vard×r. Bizim üubelerimiz aras×nda 7 saat fark var, en
bat×daki ve en doùudaki üube aras×nda.
Rusya’da günde 300 otomobil kredisi veriyoruz Rus vatandaülar×na
ve bu y×l 70 bin otomobil kredisi vermiü olacaù×z Rusya’da. Bu da
bizi orada 5. yap×yor.
Amerikan ve úngiliz perakendecileri Rusya, Ukrayna gibi riskli
gördükleri ülkelerde Marks & Spencer, Gap, Banana, Republic
gibi maùazalar açmad×klar× için çekindikleri için orada da onlar×n
temsilcisiyiz.
Asl×nda Marks & Spencer; Mr. Marks ve Mr. Spencer taraf×ndan
kurulmuü. Mr. Spencer Londra’da bir muhasebeciymiü. Mr. Marks
da Rusya Sankt Petersburg’dan Londra’ya göç etmiü bir zatm×ü.
Fakat 100 y×l sonra Marks & Spencer, Spencer’in kurucular×ndan
birini memleketine Marks & Spencer’× götürmek bir Türk’e nasip
oldu.
Ben üuna inan×yorum, bunlar× niye anlat×yorum. Türk giriüimcisi
156
dünyan×n her yerinde her iüi yapabilir.
Türk insan×n zekâs×, çal×ükanl×ù× dünyan×n
her yerine gitme dürtüsü biz giriüimcileri
baüar×l× k×l×yor. Bugün HSBC Bank, dünyan×n
en büyük iki global bankas×ndan biri.
Rusya’dan bireysel bankac×l×ktan
çekildi. Barclays Bank çekildi, bu sene
çekildiler son 6 ayda. Biz orada geliümeye
devam ediyoruz. Bunun sebebi benim
sermayem deùil. Bunun sebebi Rusya’daki
bankam×zda bizim için çal×üan 100 Türk
yöneticimiz. Bu yöneticiler Rusya’daki
en modern çal×üan teknolojiye dayal×
bireysel bankay× kurdular. Çünkü bizim
yöneticilerimiz, bizim insanlar×m×z her yere
gidip çal×ü×yorlar.
Harp halinde Irak’ta Amerikan ordusunun
lojmanlar×n×, Amerikan ordusunun
yemekhanelerini Türk müteahhitler yapt×lar.
Basra Körfezinde harpte batm×ü gemileri,
Türk müteahhit denizin dibinden ç×kar×yor.
Afganistan’daki otoyollar× harp esnas×nda
Türk müteahhitleri yap×yor.
Türk giriüimcilerinin baüka bir örneùi;
Türkiye’de 30 sene önce 62 bin turist yataù×
vard×. Bu say× Yunanistan’×n o gün Rodos
Adas×’ndaki yatak say×s×ndan daha azd×. O
zaman Yunanistan’×n turizm geliri Türkiye’nin
3 misliydi, bugün Türkiye’nin turizm geliri 30
Milyar Dolara ulaü×yor. Yunanistan’×n×nki
ise 13 Milyar Dolar seviyesinde. Bu da Türk
insan×na bir hedef verildiùi zaman Türk
insan×n×n neler yapabileceùini göstermek
aç×s×ndan çok önemli bir örnek. Bunun tabi
birçok örneùi daha var.
Ben de asl×nda ústanbul’da yaüamam
itibariyle sizin konumunuzda bir giriüimciyim.
Çünkü ben ve sizler, biz deplasmanda
çal×ü×yoruz, kendi ülkemizde. Kendi ülkemde
de iülerim var ama deplasmandaki iüler
bana çok daha büyük haz veriyor. Ve
üöyle söyleyeyim size; ben kolay iülerden
herhalde kaç×yorum. Niye kaç×yorum?
Türkiye’de son 20 y×lda 200 tane al×üveriü
merkezi yap×ld×. Benim de Türkiye’de 4
al×üveriü merkezim var ama ben bunlar×
sat×n ald×m, Türkiye’de hiç al×üveriü merkezi
yapmad×m. 1997’de Bükreü’e gittim,
orada 2 arsa ald×m, Bükreü’in ilk 2 al×üveriü
merkezini orada yapt×m.
ûimdi bir de gittim öyle bir iüe giriütim
ki; Çin’de al×üveriü merkezi yap×yorum.
Düüünebiliyor musunuz? Bizim bütün
157
tekstilciler korkuyor Çinliler tekstil ihraç
edecek Türkiye’ye diye. Ben Çin’e gittim,
Çin’de al×üveriü merkezi yap×yorum. Ve de
maalesef çok da büyük tuttum al×üveriü
merkezini 316 bin metrekare Shenyang
üehrinde.
Fakat hoüuma giden, geçen hafta Burak
Elmas’la konuütum Godiva’n×n Genel
Müdürü. Laf laf× açt× bana demez mi “Ben
Shenyang’a Godiva çikolata dükkân×
aç×yorum” üaü×rd×m. ûimdi Shenyang
second-degree dedikleri ikinci derecede
bir üehir. Çin’in 4 tane birinci derecede
üehri var. ûangay, Vejin, Shenzhen,
Huanlong. Yani Godiva Çin’de 30 tane
maùaza açm×ü, ülkenin sahip olduùu
Godiva. Türk giriüimcilerin önemli bir örneùi
olarak size bunu anlat×yorum. Çünkü bu tür
örneklerin bizlere üevk vermesi laz×m, bize
ilham olmas× laz×m.
ûimdi sizlerin çoùu Avrupa’das×n×z. Avrupa
Birliùi de bizi içeriye alm×yor, ben onlara
diyorum ki “Allah sizden raz× olsun”
Çünkü üimdi Avrupa Birliùi’ne girmiü olsayd×k
üimdiye kadar, vay halimize olacakt×. Ya
düüünebiliyor musunuz? útalya son 2 hafta
içinde bu tahvilleri konusunda zorluùa
girmeseydi yani tahvilleri 10 y×ll×k tahvilleri
yüzde 7’nin üzerine ç×km×ü olmasayd×
útalya hala Yunanistan’× da finanse ediyor
olacakt×. útalya, 1,5 ay önce piyasaya
ç×kt× 10 y×ll×k tahvilini yüzde 6,3 ile satt× y×ll×k
faizle, gitti o paray× Yunanistan’a 3,6 ile
verdi. Yani dolay×s×yla burada hesapta bir
yanl×ül×k yok, rakamlar×m doùrudur. Fakat
tabi üunu söylemek istiyorum; ben 37 y×ll×k
bir bankac×y×m ve 30 y×l önce Cenevre’ye
gidip bir úsviçre bankac×n×n kap×s×nda ki
ben Pamukbank Genel Müdürüydüm
úsviçre’de gördüùüm bankac× da úngilizce
tabiriyle assistant vice president yani
müdür yard×mc×s× seviyesinde insanlar×
ancak görebiliyorduk. 500 Bin Dolar kredi
almak için kap×da bekliyorduk. Bugün
Türkiye’nin geldiùi üu duruma bak×n. Belki
gençler bunun fark×nda deùiller fakat ben
tabi ki çok fark×nday×m. Yani son 8-9 y×lda
Türk hükümetinin baüar×lar× bence çok az
konuüuluyor, çok az anlaü×l×yor.
Avrupa’da bugün bütün ülkeler gayrisafi
millî hâs×lalar×n×n yüzde 100’ü kadar
borçlu durumdalar, Türkiye gayrisafi milli
hâs×las×n×n sadece yüzde 38’i kadar borçlu.
Onlar×n y×ll×k bütçe aç×klar× yüzde 8-9.
Yunanistan’dan bahsetmiyorum, geçen sene yüzde 16,5 idi. Bizim
bütçemiz yüzde 2 aç×kla yönetiliyor. Hatta ve hatta ilk 8 ayda fazla
verdi. Yani dolay×s×yla Türkiye çok önemli bir konuma geldi, benim
10-15 y×l önce hayal edemeyeceùim noktalara geldi. Her hükümet
Türkiye’ye geldiùi zaman seçimlerde, biz enflasyonu yüzde 60’tan,
70’ten aüaù× indireceùiz derlerdi, faizleri aüaù× indireceùiz derlerdi.
Türkiye y×llarca yüzde 60-70 enflasyonla boùuütu. Yüzde 30-40 reel
faizle boùuütu. Ben üahsen ömrühayat×mda tek haneli enflasyon,
tek haneli hatta nerdeyse s×f×r reel faizi görebileceùimi tahayyül
dahi edemezdim. Dolay×s×yla hakikaten hükümetimize hepimizin
üükran borcumuz olmas× laz×m.
Ben, Yunanistan’a banka satt×ù×m zaman birçok gazeteci iki üç
sene sonra Yunanistan’×n durumu bozulduùu zaman “Hüsnü Bey,
siz niye gidip Yunanistan’da ucuza bir banka alm×yorsunuz?” diye
sordular. ûimdi bir ülkede ekonomi küçülüyorsa o ülkede nas×l bir
banka alabilirsiniz ki. Banka, finans kurumlar×, yabanc× üirketler her
zaman geliüen büyüyen ekonomilere giderler.
Bu arada ben size, -2023’le de ilgili konuüuyoruz- 2023’le ilgili de
bir mesaj vermek istiyorum. Say×n Bakan×m bu üekilde bana görev
verdi.
ûimdi 2023 senesindeki hükümetimizin hedeflerine ulaümak için
hepimizin bulunduùumuz sektörlerde 1 y×ll×k yol haritas× yapmam×z
laz×m. Bundan üunu kastediyorum; ben ayn× zamanda Türkiye’de
rüzgâr enerjisi yapan bir yat×r×mc×y×m. Rüzgâr enerjisi çok önemli,
çünkü enerjimizin yüzde 50’sini ithal ettiùimiz doùalgazla karü×l×yoruz.
Türkiye’nin rüzgâr enerjisi potansiyeli 40 bin megavat. Bugün 1600
megavat kurlu kapasitemiz var. 2023 y×l× hedefi, bu konuyla ilgili de
20 bin megavat. Fakat bu aradaki 18400 megavat 12 y×lda rüzgâr
enerjisi santralini kurmak için 23 Milyar Dolar yat×r×ma ihtiyaç var.
Bunun yüzde 30’unu sermaye dersek 6 Milyar Dolar×, yüzde 70’ini
ise kredi dersek, rakamlar× görüyorsunuz. Dolay×s×yla bunun y×ll×k
olarak takip edilmesi laz×m sektörle, EPDK’yla, kamu yöneticileriyle.
Hakikaten biz her y×l 1000-1500 megavat rüzgâr enerjisi santralini
kurulu güç haline getirebiliyor muyuz? Çünkü bak×n son 6-7 senede
sadece ve sadece 1600 megavat yapt×k. Yani bundan sonra her
y×l 1200-1300 megavat yapmam×z laz×m. Yani son 6 y×lda yapt×ù×m×z×
her y×l yapmam×z laz×m. Eùer biz bu yol haritas×n× bu üekilde her
sektörle ilgili takip edersek bence 2023’de her türlü hedefe
ulaüabiliriz, fakat sistematik üekilde çal×ümam×z laz×m.
ûimdi konuümama son vermeden önce sizlere iki üç tane
önemli mesaj vermek istiyorum. Birincisi; lütfen çocuklar×n×z× ve
torunlar×n×z× Almanya’da, Avusturya’da, Fransa’da, Avustralya’daki
üniversitelere deùil, Türkiye’deki üniversitelere yollay×n.
Sizlerin Türkiye’ye çok büyük katk×lar× oldu. Ben bilhassa Pamukbank
Genel Müdürü iken Türkiye’ye yollanan o dönemde y×lda 2 Milyar
Dolar dövizin ne kadar deùerli olduùunu bilen bir yaütay×m.
Türkiye’nin ihracat× sadece 2 Milyar Dolar iken 1979’da, onunda
yüzde 75’i tar×m ürünlerinden teüekkül ederken siz o kadar bir paray×
Türkiye’den bir deùer ç×kmadan Türkiye’den f×nd×k, tütün, pamuk,
kay×s× ç×kmadan siz Türkiye’ye bu paray× yolluyordunuz. Onun için
size veya sizlerin anne babalar×n×za teüekkür etmek istiyorum.
ûimdi çocuklar×n×z× üniversitelere Türkiye’de yollay×n diyorum, çünkü
yavaü yavaü üçüncü, dördüncü jenerasyon çocuklar olacaklar
158
bunlar ve onlar×n Türkiye’ye gelmeleri onlar
aç×s×ndan çok önemli. Türkiye’ye gelip
kültürümüzle, usullerimizle tekrar aüinal×k
tespit etmeleri laz×m, ayn× zamanda da
üuna inan×yorum ki Türk üniversitelerinden
mezun okuduklar× zaman Türkiye’de
bir network geliütirecekler. Türkiye’de
bir çevre geliütirecekler. Türkiye’de
arkadaülar× olacak. Türkiye’de f×rsatlar×
olacak. Türkiye’de staj yapacaklar.
Türkiye’de herhangi bir üirkete girme
imkânlar× artacak veyahut bir Türk üirketiyle
tekrar Almanya’da, Avusturya’da ayn×
zamanda Almanca bildikleri için veya
Frans×zca bildikleri için tekrar o ülkelerde
Türk üirketlerinde yöneticilik yapabilirler sizin
çocuklar×n×z veya torunlar×n×z.
ûimdi Avrupa, Japonlaü×yor. Japonya’n×n
borsa endeksi 1990 senesinde 40 bindi,
bugün 8500. 1990’dan beri sürekli aüaù×
gidiyor.
Ya dolay×s×yla Avrupa yaülan×yor, Almanya
yaülan×yor. Almanya her sene 400 bin nüfus
kaybediyor. Sizin çocuklar×n×z×n Türkiye’de
iü bulma potansiyeli Avrupa’dan çok daha
fazla.
úkinci ve en son söyleyeceùim üey;
giriüimcilikte ayn× zamanda hay×r iülerinin
de olmas× laz×m. Sizler Avrupa’da para
kazan×yorsunuz, mutlaka Türkiye’ye
yat×r×m yap×n. Türkiye’ye yapacaù×n×z
yat×r×m konusunda da sanayi yat×r×m×n×
kastetmiyorum. Bir k×z yurdu 400 Bin Euro’ya
mal oluyor, 400 Bin Euro’ya bir k×z yurdunu
da Anadolu’da, kasaban×zda, köyünüzde
bir k×z yurdu yapt×r×n, bu k×zlar 15-16-17
yaülar×nda evlenmesinler, gelsinler yurtlarda
kals×nlar.
Bunu yapmak isteyenleriniz varsa
[email protected] size her
türlü yard×m× yapar×m. Ben 25 k×z yurdu
kurdum, 25 ilde. ûu anda 5 bin k×z orada
okuyor.
HúKMET ERSEKSay×n Bakan×m, Say×n Baükan, Say×n baylar,
Say×n bayanlar müsaade ederseniz
kendimden biraz bahsetmek isterim. Ben
ústanbul doùumluyum, babam Türk, annem
Avusturyal×. Eüim, Hindistan kökenli, Ali Bey
gibi üniversite hocas×.
Viyana’da üniversiteyi bitirdikten sonra iü
hayat×na baülad×m. úü hayat×na baülad×ù×m
zaman ilk günler biraz zorluk çektim çünkü
ilk olarak dedikleri üey; “Sen Türk’sün,
sen Avusturya’da iü hayat×nda zorluk
çekeceksin” Çünkü bankac×l×k yap×yordum.
úsmimin Hikmet Ersek olmas× yüzünden
zorluk çektim.
Almancam ve úngilizcem, Türkçemden
daha iyi olmas×na raùmen yine ismim
yüzünden Türk olduùum için zorluk çektim.
ûu anda bu zorluklardan sonra 10 sene
Master Kart’da çal×üt×m. 5 sene General
Electric’de çal×üt×m ve 1999 senesinden beri
Western Union’day×m. 1999 senesinden beri
Western Union CEO’suyum.
Western Union 160 senelik bir firma.
Tekrar ediyorum 160 sene ve 200 ülkede
bulunuyoruz. 500 bin tane kadar sat×ü
noktam×z var dünyan×n her taraf×nda.
Asl×nda bakarsan×z oturuma kat×lan
arkadaülar×mdan biraz farkl× bir kariyer
geçirdim. Sat×ü ve iü geliütirme için buraya
Türkiye’ye y×lda bir veya iki defa geliyorum
ama ben Türkiye d×ü×nda büyüdüm ve
Türkiye d×ü×nda iülerimi yap×yorum.
Bu toplant×ya davet edildiùim için Say×n
Bakan×m, Say×n Baükan×m, gurur duyuyorum
ve bir kez daha teüekkür ediyorum.
Ayr×ca 30 senelik iü hayat×mda yapacaù×m
bugün ilk Türkçe konuümam, bunun için de
baya heyecanl×y×m.
Ve emin olun bu k×zlar liseden mezun
olduklar× zaman bu köyden, kasabadan
gelen k×zlar, ilçe ve üehirlerden k×z kabul
etmiyoruz yurtlar×m×za. Bu köyden,
kasabadan gelen k×zlar 21 yaü×nda 2-3
çocuklu olacaklar×na 21 yaü×nda yüzde 41’i
üniversiteye devam ediyor.
Hepinize, iülerinizde baüar×lar diliyorum.
159
Bana küresel global Türk profesyonellerini
nas×l geliütirebiliriz, bu bak×mdan bana
konuüma yapabilir misiniz diye sordular.
Bu bak×mdan ilk önce ben Türkiye’nin ve
Türk yöneticilerin global kriz ve demografik
yap×lar×n×n nas×l olduùunu ve önümüzdeki
dönemde durumun nas×l olacaù×
bak×m×ndan ele alacaù×m. Bir avantajlar×
var Türk yöneticilerinin, Türk yöneticiler
sonuç odakl×, cesur ve pratik. Bu her yerde
Ali Bey’in söylediùi gibi belli ve biliniyor.
Entrepreneur giriüimci ve bu bak×mdan
bunu hiçbir zaman kaybetmememiz laz×m.
Çoùu zaman cevap akl×m×zda hep haz×r, bu büyük bir avantaj ve
ayn× zamanda dezavantaj. Bazen biz sonuçlar× hemen söylüyoruz
ve hemen cevap veriyoruz. Refleks gibi hemen her üeyi biliyoruz.
Çünkü avantaj×m×z kriz durumlar×nda hemen her üeye bir an önce
cevap vermemiz ve her zaman cesur olmam×z. Ayn× zamanda
krizler de olmas×na raùmen bazen Türk yöneticiler baz× konularda
çok çabuk, plans×z bir üekilde hareket ediyorlar.
Benim gibi global yönetici olduùunuz zaman, 200 ülkedeki çeüitli
diasporalarla görüütüùünüz zaman; esnek olman×z en önemli
üeylerden biri. ûu anda Türk yöneticiler hala Avrupa ve Amerika’ya
bak×yorlar. Avrupa ve Amerika, halen bir örnek olarak gösteriliyor.
Bütün duyduùunuz, biraz önce duyduùunuz gibi bir sürü öùrenci
Avrupa üniversitelerine yollan×yor, Avrupa veya Amerikan
üniversitelerine yollan×yor. Evet, Türk üniversitelerine gelmeleri laz×m
herkesin, burada okumalar× laz×m.
Ayn× zamanda unutmay×n ki çok iyi üniversiteler Hindistan’da,
Çin’de, Brezilya’da, Endonezya’da ve Malezya’da var. Gelecek
ülkeler ilk olarak Türkiye’nin yan×nda Meksika, Güney Afrika,
Endonezya, Malezya, Çin ve Brezilya’y× unutmayal×m lütfen.
Yöneticilik yapt×ù×n×z zaman s×rf Avrupa’y× deùil - Avrupa’n×n
durumu belli duydunuz biraz zor durumdalar- geliümekte olan
ülkeleri de önümüzde tutal×m ve esnekliùimizi gösterelim.
160
Baüka ülkelere gittiùimiz zaman bazen biraz
fazla Türk gururumuz oluyor. Konuütuùumuz
kimselerle ayn× zamanda onlar×n kültürlerini
anlamam×z gerekiyor. Sadece Avrupa’ya
yukar×, Amerika’ya deùil, ayn× zamanda
Çin, Brezilya, Hindistan gibi yerlere
bakmam×z da gerekiyor. Bunlar geleceùin
pazarlar×.
Birde Say×n Bakan×m hükümete karü×
bir ricam olacak; biraz evvel Ali Beba
diasporalar hakk×nda konuütu. Ben kendimi
çok gururlu bir Türk olarak görüyorum ama
unutulmuü Türk olarak görüyorum.
Ben sadece Türkiye 3-0 kazand×ù× zaman
veya 3-0 kaybettiùi zaman sevinmek ya
da üzülmek deùil, ayn× zamanda Türkiye’yi
her yerde temsil etmek istiyorum. Bu
bak×mdan bence hükümetin de yapacaù×
baz× görevleri var. Örnek olarak Hindistan’×
size vermek istiyorum; Hindistan’×n aüaù×
yukar× 25 milyon diasporas× var d×üarda,
4.-5.-6.- jenerasyon diaspora var. Hindistan
hükümeti NRI veya PIO diyorlar. Nonresident Indian and Person of Indian Origin
onlar×n hepsine mavi pasaport vermiüler.
Mavi pasaportu vermelerinin sebepleri,
Hindistanl× olmalar×ndan gurur duymalar×
için.
Bizim yapabileceùimiz bütün diasporalara
benim ald×ù×m ve çok gurur duyduùum
nüfus yaz×l×m× yan×na güzel bir mavi
pasaport verilmesi.
Diasporalar×m×z× Türkiye’ye getirecek her
yere götürdüùümüz ve gurur duyduùumuz
güzel bir pasaport, öùrencileri
getirecek programlar, iü adamlar×n×
getirecek programlarla s×n×r kap×s×nda
bir gülümsemeyle karü×layacak polisler
arkadaülar×m×z×. Ve ayn× zamanda Türkiye’yi
d×üar×da gösterecek yöneticilerle devaml×
görüümenizi diliyorum.
Benim buraya gelmemin sebebi; ben
kendimi gururlu fakat unutulmuü Türk olarak
görüyorum. Arkadaü×m Muhtar Kent, CocoCola’n×n, iki tane Türk var Fortune Five
Hundred’i yöneten; birisi Muhtar, birisi ben.
Beraber oturup günün birinde New York’ta
Fifth Avenue’da bir kahvede oturuyorduk,
kahvede oturduùumuzda “Hikmet ya,
nas×l yapacaù×z Türk Diasporas×, Türk lobisini
nas×l beraber ikimiz beraber daha kuvvetli
yapabiliriz?” Onun için sizden yard×m×n×z×
bekliyoruz. Beni buraya davet ettiùiniz için
teüekkür ederim.
161
ZAFER ÇAøLAYAN- Evet, teüekkür
ediyorum.
Her dört konuümac× da son derece önemli
konular× gündeme getirdi ve arkadaülar×m×z
da keyif içinde dinlediler. Kendilerine çok
çok teüekkür ediyorum.
Ben dün sabah Hindistan’dan geldim.
Sabah 10:00’da indim, saat 11:30’da bir
televizyon röportaj× vard×. 12:00’de de önce
Suriye konusuyla ilgili gerek kamu görevlileri,
gerek özel sektörle bir toplant× yapt×m.
Hemen arkas×ndan Libya konusuyla ilgili
bir toplant× yapt×m ve koüturdum hala da
buraday×m. Allah’a üükürler olsun art×k her
birimiz dünyan×n her bir yerindeyiz.
Bu noktada dile getirilen hususlar son
derece önemli. Hükümetin bir üyesi olarak
süratle bunun üzerinde çal×üacaù×m ve
Odalar Birliùi ile beraber bunu geliütirip
inüallah bu konuda bir çal×üma yapacaù×z.
Tabi ki hepimiz bu üanl×, üerefli bayraktan,
bu ülkenin mensubu olmaktan üeref
duyuyoruz, onur duyuyoruz.
Bizim mutlaka kendi aram×zda, sadece
Türkiye’de böyle toplant×lara geldiùimiz
zaman deùil, dünyan×n her neresindeysek,
hangi bölgesindeysek mutlaka kendi
aram×zdaki en üst düzeyde bir araya
gelmeli, etkin olmal×, orada söz sahibi
olmal×y×z.
Bütün mesele, ülkemizin en iyi üekilde,
en doùru üekilde temsil edilmesi. Sabah
konuümamda ifade ettim, büyükelçiler
en fazla 5 y×l görev yaparlar. Ticaret
müüavirlerinin görev süresi en fazla 4 y×ld×r.
Ama yurtd×ü×nda yaüayan sizler, bizlerin
daimi temsilcisi, daimi elçilerisiniz. D×üarda
Türk olmayan insanlar sizlerin yaüam
biçiminize, sizlerin tavr×na ve yapm×ü
olduùunuz hareketlere göre Türkiye ile
ilgili kararlar× veriyorlar. Bu noktadan
dolay× sizlerin yapm×ü olduùu ve yaüam×ü
olduùunuz bölgedeki tüm etkinlikler bu
aç×dan son derece önemli.
Biraz evvel bahsedilen gerek pasaport
konusu, gerek kimlik konusu üükürler olsun
ki y×llarca yurtd×ü×na gitmiü gelmiü hatta son
2,5 y×ld×r yurtd×ü×na gitmeyi görev haline
getirmiü biri olarak, üunu iftiharla görüyorum;
geçmiüte utanarak, belki s×k×larak, belki hor
görülerek itibar görmeyen pasaportlar×m×z
bugün Allah’a üükür üzerinde ay y×ld×z
olduùu zaman dünyan×n neresine
giderseniz gidin fazlas×yla itibar görüyor.
Asl×nda Türkiye markas×n×n nimetlerini paylaü×yoruz hepimiz. Hüsnü
Özyeùin Bey’in bahsettiùi banka operasyonu, bahsedilen diùer
kuruluülar, Esas Holding’in, Ali Sabanc×’n×n bugüne kadar yapm×ü
olduùu baüar×lar, son 10 y×lda özellikle Türkiye Cumhuriyeti -ki biraz
evvel konuümac×lar bahsettiler- Ak Parti Hükümetlerinin elde etmiü
olduùu büyük baüar×d×r.
“Borç alan emir al×r” bunu hepimiz biliyoruz. Türkiye, y×llarca
d×üardan emir ald×. Rifat Hisarc×kl×oùlu Bey, yeni Odalar Birliùi
Baükan× olmuütu. Ben de Ankara Sanayi Odas× Baükan×’yd×m.
Bu ülkeye hizmet eden tüm Baübakanlara, tüm Bakanlara, tüm
Cumhurbaükanlar×na hayatta olmayanlara Allah rahmet etsin,
hayatta olanlara da Allah saùl×k, s×hhat, afiyet versin. Bizler de bir
gün diùerleri gibi eski olacaù×z.
2001 y×l×nda Türkiye öyle bir krize içine girmiüti ki 1 Milyar Dolar
IMF’den borç almak için bir uçak dolusu insan uçaùa bindik,
Amerika’ya gittik, IMF’ye üirin gözükmek ad×na, yeter ki 1 Milyar
Dolar borç alal×m diye.
Bak×n 2008’de çok büyük bir krizden geçtik ve böyle bir kriz
döneminde Türkiye IMF’den hiçbir destek almaks×z×n ve bankac×l×k
sistemine hiçbir müdahalesi olmaks×z×n küresel krizi baüar×l× bir üekilde
atlatmay× bilen bir ülke oldu.
Biraz evvel Ali Sabanc× kardeüim ifade etti, gerçekten 2011’in ilk
çeyreùinde dünyan×n büyüme üampiyonu olduk. 2011’in ilk 6
ay×nda yüzde 10,2’lik bir büyüme elde ettik.
Bir taraftan, yine deùerli konuümac×lar×n ifade ettiùi gibi bilhassa
Avrupa’da hala krizin devam ettiùi ve nerden bakarsan×z bak×n
uzun y×llar devam edeceùi bir ortamda, Türkiye’de görevlerimizin
baü×nda böyle aln× aç×k, baü× dik, s×rt× pek oturuyorsak, bu 10
y×ll×k süre içinde ekonomideki reformlar ve ekonomi konular×nda
göstermiü olduùumuz hassasiyettendir.
Bugün Yunanistan’×n, útalya’n×n, úrlanda’n×n halini hepiniz
görüyorsunuz, o ülkelerden gelen kardeülerimiz var.
Almanya ve Fransa, kendi vatandaülar×na Yunanistan’a vermiü
olduklar× kâù×tlar×n×n bedelini ödetip ödetmeyeceùinin derdine
girmiüler. Yunanistan’a bir saç t×raü× yapacaklar; Alaburus mu
yapal×m, ense t×raü×m× yapal×m, daha buna karar veremediler. Ve
bak×n bugün Avrupa’n×n bu hale gelmesinin bana göre en büyük
temel nedeni, lider eksikliùidir, lider olmay×ü×ndan kaynaklan×yor.
Bugün Avrupa’daki liderler hakikaten lider olsayd× belki bu kriz
Avrupa’da bu kadar büyümeyecekti.
úüte Türkiye’de de böylesine bir ekonomi baüar×s× elde etmenin
arkas×nda yatan sebep, siyasi istikrar. Sonra Say×n Baübakan×m×z×n
liderliùinde sadece Türkiye’de deùil tüm dünyada yapm×ü
olduùumuz çal×ümalar, görüümeler, seyahatler ve bir araya
gelmeler. Türkiye’nin bütçe disiplini ve mali disipline ne kadar önem
verdiùi ortada. ûimdi hepimiz bunun nimetlerinden faydalan×yoruz.
Ben hükümet üyesi olarak, sizler iü adam× olarak, bir baükalar× bir
baüka amaçlarla ve yurtd×ü×nda yaüayan kardeülerimiz, bunu
daha fazla art×rman×n aray×ü× içindeyiz. Zaten bugün bu etkinliùin
yap×lmas×n×n, bu toplant×n×n yap×lmas×n×n ana sebebi de bunun en
üst seviyeye ç×kar×lmas× için.
162
ûunu çok net ifade etmek istiyorum ki;
bundan 10 y×l önce 2001 y×l×nda Türkiye,
büyük ekonomik krize girdiùi zaman, o
dönemde beni inciten en önemli konu,
birçok Avrupa ülkesinin Amerika Büyükelçisi
dâhil büyük kesimlerin elinde çarüaf çarüaf
firmalar×m×z×n isimlerinin olduùu liste ile
gezmeleriydi. Krize girmiü olan Türkiye’nin
üirketlerini ucuza kapatmak istiyorlard×.
Herhalde hat×rlayacaks×n×z, 10 y×l önceden
bahsediyorum.
ûimdi benzer durum AB’de söz konusu.
Avrupa Birliùi Komisyonu Raporu’na göre
önümüzdeki 10 y×lda Avrupa’da 1 milyon
600 bin üirket kapanacak.
1 milyon 600 bin üirketin büyük bir k×sm×
kötü ekonomik üartlardan dolay× deùil,
iülerini devredeceùi ikinci nesli olmayacaù×
için kapanacak. Ve üimdi art×k s×ra
bizde. úüte Ülker, Godiva’y× al×yor. KOÇ,
Grundig’i al×yor. Bayraktar Firmas× otomotiv
sektöründeki çok büyük bir üirketi al×yor.
Kale Seramik, Eczac×baü× ve birçok üirketimiz
Avrupa’n×n üirketleriyle art×k ortakl×k kuruyor
veya üirketleri sat×n almaya baül×yor.
Ekonomi Bakanl×ù× olarak yeni Genel
Müdürlüùümüz’le sadece Türkiye’deki
yurtiçi yat×r×mlar deùil, art×k yurtd×ü×ndaki
yat×r×mlar× da koordine etme görevine
soyunduk. Yapacaù×m×z iü üu: Çok önemli
bir çal×üma yapt×k, Girdi Tedarik Stratejisi
1,5 y×l devam etti ve o strateji çal×ümas×yla
Türkiye’nin cari aç×k konusunda çal×üt×k
ve cari aç×kta özellikle yurtd×ü×ndan ithal
edilen mallar× tek tek inceledik ve gördük
ki bunlar×n büyük bir k×sm×n× ülkemizde
fevkalade bir üekilde yapar×z.
ûimdi bunu yapmak için, yat×r×mc× çekmek
için gerek ulusal gerek uluslararas× inüallah
önemli bir teüvik yasas× ç×kartacaù×z.
Bunu yaparken öyle ürünler var ki
bunlar hiçbir zaman için bizim elde
edemeyeceùimiz ürünler olacak. Fizikî
ve fiilî imkâns×zl×k neticesinde ülkemizde
bulamayacaù×m×z ürünler olacak. ûimdi
yeni bir iüe soyunduk: Türkiye’de sanayinin
ve hizmetler sektörünün ihtiyaç duyduùu
ama Türkiye’nin elinde olmayan veya
olmayacak ürünlerde girdi tedarik
güvenliùinin saùlanmas× için de yeni bir
çal×üma baülatt×k. Yapacaù×m×z çal×ümayla
bundan sonra yurtd×ü×ndaki yat×r×mlar× da
Bakanl×ù×m koordine edecek ve bu konuda
hangi ülkede, hangi sektörlerde hangi
163
konulara girilmesi gerektiùi konusunda
önemli çal×ümalar yapacaù×z.
Bugün Çin’in yapt×ù× gibi, bugün birçok
ülkenin yapt×ù× gibi inüallah biz de bunlar×
yönlendireceùiz. Bu konuda Türkiye’nin
yurtd×ü×nda yaüayan, yurtd×ü×nda iü yapan
iüadamlar×yla çok önemli kontaklar×m×z,
bilgi paylaü×m×m×z olacak.
ûunu çok net ifade etmek istiyorum ki;
inüallah ekonomik aç×l×m×m×z büyüdükçe,
ekonomik performans×m×z yükseldikçe
Türkiye’nin itibar× ve bu ülkenin mensubu
olman×n çok daha fazla faydas×n× ve
nimetlerini hep birlikte göreceùiz.
Bir üeyi anlatarak konuümam× bitirmek
istiyorum. M×s×r’da yaüanan Arap Bahar×’n×
hat×rlayacaks×n×z, -M×s×r’dan gelen
arkadaülar×m×z bu iüin canl× üahitleri- M×s×r’da
yaklaü×k 1,5 milyar Dolar üzerinde Türkler’in
yat×r×m× var. Afrika K×tas×’nda en fazla
yat×r×m yapt×ù×m×z ülkelerden biri M×s×r,
diùeri Etiyopya. únüallah daha da artacak.
M×s×r’da olaylar ç×kt×ù× zaman hemen
M×s×r’×n Türkiye’deki Büyükelçisiyle görüütüm,
“Fabrikalar×m×z×n güvenliùini lütfen koruyun”
dedim. Büyükelçi Selahattin kardeüimiz
burada, hemen kendi ülkesiyle irtibata
geçti.
Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan
Türk firmalar×n× M×s×r Silahl× Kuvvetleri,
herhangi bir sald×r×ya talana sebebiyet
vermemek için, koruma alt×na ald×.
Bunun üzerine yine hükümet olarak,
“M×s×r’daki vatandaülar×m×z×n süratle
Türkiye’ye tahliyesini yapmak için çal×üma
baülat×lacak” diye Büyükelçiye talimat
verdik.
Yap×lan tüm çal×ümalar× an ve an
takip ettim. M×s×r’da yat×r×m yapan
iüadamlar×m×zla sürekli bir araya geldik
ve bunu diùer Bakanl×klar×m×zla birlikte
paylaüt×k.
Hiç unutmuyorum, Tahrir Meydan×’nda
olaylar×n en fazla yaüand×ù× gün,
gece saat 02:00-02:30 bizim, Kahire
Büyükelçimizle telefonla görüütüm. “Say×n
Büyükelçim durum nedir?” dedim. “Say×n
Bakan×m, üu ana kadar iüte bir uçakla
vatandaü×m×z× gönderdik, diùer taraftan
vatandaülar×m×z×n büyük bir miktar×n× arka
arkaya konvoy yaparak havaalan×na
kadar geldik.” “Nas×l durumlar?” dedim.
“Durumlar son derece kötü. 45 arama
noktas×ndan geçtik. 45 arama noktas×n×n 20 tanesi M×s×r güvenlik
güçlerinin, 25 tanesi ise sokak baülar×nda ellerinde sopalar, palalar,
silahlarla M×s×rl× gençlerin oluüturduùu kontrol noktalar×ndan geçtik.”
“Peki, ne oldu, herhangi bir problemle karü×laüt×n×z m× veya bizim
vatandaülar×m×za herhangi bir üey oldu mu?” dediùimde bana
verdiùi cevap son derece enteresand×. Dedi ki; “Say×n Bakan×m ön
tarafa kendi arabam× ald×m, arkaya diùer arabalar×, otobüslerle
vatandaülar×m×z× ald×k. Kendi makam arabamla, o üanl× üerefli
bayraù×m×z× çektim, ve 45 noktadan geçerken de bütün insanlar
bize el sallad×lar, arabam×z× öptüler, bayraù×m×z× öptüler” dedi.
ûimdi geldiùimiz nokta, bu. Olan bir hadiseyi anlatt×m. ûimdi bizim
yapmam×z gereken inüallah bunu art×k bundan sonra daha fazlas×yla
geliütirmek ve bunu daha fazla kuvvetlendirmek.
Yap×lan bu çal×ütay×n Türkiye’nin geleceùi ve 2023 hedeflerine
ulaümada çok önemli bir mihenk taü× olacaù×na inan×yorum.
Birbirinden k×ymetli dört kardeüimizin yapm×ü olduùu konuümalar için
ûimdi deùerli konuümac×lar×m×za önümdeki programa göre bir plaket
vereceùiz. Sonra da zannediyorum bir fotoùraf çekimiyle bitireceùiz.
Ben, bizi dinleme sabr×n× gösterdiùiniz için sizlere tekrar tekrar teüekkür
ediyor, hepinizi sevgiyle sayg×yla selaml×yorum. Saù olun var olun.
164
SUNUCU- Hemen müsaadenizle deùerli
konuklar plaket takdimimiz ve bir fotoùraf
çekimimiz olacak, lütfen beklersek.
hemen alal×m. TOBB, DEúK, DTúK Baükan× R×fat
Hisarc×kl×oùlu da plaket takdim edecek
konuümac×lar×m×za.
ûimdi müsaadenizle Baükan×m sizi de
165
DEúK
18 KASIM 2011
166
167
168
Gala Yemeùi
Plaket Takdimi
MODERATÖR úBRAHúM ûENEL
Özdilek ad×na úsmet Güral.
SM5 ad×na ûenol Duman.
Tekfen Holding ad×na Nihat Gökyiùit.
HES Kablo ad×na Serdar Günal.
Türkiye úü Bankas× ad×na Özcan Türkak×n.
ústanbul Sanayi Odas× ad×na Nuri Tuna.
ústanbul Ticaret Odas× ad×na Dursun Topçu.
Türk Havayollar× ad×na Hüseyin Ceyhan
ústanbul Ticaret Borsas× ad×na Atilla Sümer.
Gözde Giriüimcilik ad×na Atilla Kurama.
Ziraat Bankas× ad×na Numan Bek.
Y×rcal× Holding ad×na Rona Y×rcal×.
169
DEúK
18 KASIM 2011
(Rumeli Salonu)
Kurultaya katk× saùlayan alt×n,
gümüü ve bronz sponsorlar
Gala Yemeùi-Plaket Takdimi
170
Bu anlaml× kurultay×n gerçekleümesine önemli katk× saùlayan alt×n, gümüü ve bronz
sponsorlar×m×z, ayr×ca destekleyen sponsorlar×m×za bir kez daha teüekkür ediyoruz.
ûimdi sema gösterisi olacak.
Sema: únsan×n kendi benliùinden s×yr×larak ona uzanmas×, ona ulaümas×d×r. Kendinden
geçmektir. Allah’×n varl×ù×ndaki kendi parças×n× bulmak ve kabul etmektir. O’na dönmek,
kendini silerek sadece O’nu b×rakmakt×r.
úki gün evrensel buluümay×, burada birlikte yarat×lan sinerjiyi beü k×tadan gelen sizlerle
yaymay× da simgeleyen semazenlerimizle baü baüa b×rak×yoruz. Ve sizleri de sessizliùe davet
ediyoruz. (SEMA GÖSTERúSú)
171
DEúK
18 KASIM 2011
(Rumeli Salonu)
Kurultaya katk× saùlayan alt×n,
gümüü ve bronz sponsorlar
Gala Yemeùi-Plaket Takdimi
172
173
174
Kurultay
Aç×l×ü×
Rona Y×rcal×
Dünya Odalar Federasyonu
Baükan× ve D×ü Ekonomik úliükiler
Kurulu úcra kurulu Baükan×
Dünya Türk úü Konseyi ve Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliùi ile D×ü Ekonomik úliükiler Kurulu Baükan×
Zafer Çaùlayan
Recep Tayyip Erdoùan
Baübakan
175
DEúK
19 KASIM 2011
(ANADOLU SALONU -1-)
KURULTAY
AÇILIûI
Tekfen Filarmoni
Orkestras×
ûef : Saim Akç×l
176
177
“Deùiüen Dünyada Yükselen Türkiye” temas×yla gerçekleütirilen
kurultayda, 90 ülkeden 2200 Türk giriüimci ve CEO ile Türkiye’de
yerleüik iüadamlar×, iü dünyas× liderleri, siyasi temsilciler, bürokratlar
ve akademisyenler ayn× hedef doùrultusunda stratejiler belirlemek
için bir araya geldi.
Hedef; deùiüen dünyada daha güçlü bir Türkiye için, anavatanla
daha kuvvetli baùlara sahip Türk Diasporas×n×n yurtd×ü×nda daha
etkin bir güç haline gelmesi, yurtd×ü×nda yerleüik Türk giriüimci ve
profesyonellerinin etkili ve kurumsallaüm×ü bir yap× alt×nda temsil
edilmesi fikrinden yola ç×k×larak, D×ü Ekonomik úliükiler Kurulu (DEúK)
bünyesinde kurulan Dünya Türk úü Konseyi’nin 2011 Kurultay×’n×n
dün gerçekleütirilen oturumlar×nda diasporan×n daha etkin ve
verimli hale getirilmesine yönelik sürdürülebilir bir stratejinin nas×l
tasarlanabileceùinin yan×tlar× arand×.
Yurt d×ü×na birçok nedenlerle giden, oradaki varl×klar×n× hiçbir zaman
y×lmadan, yükselterek ülkemizin göùsünü kabartan yurtd×ü×ndaki
giriüimcilerimizle bir araya geldiùimiz bu anlaml× gün.
178
DEúK
19 KASIM 2011
Rona Y×rcal×
Dünya Odalar Federasyonu
Baükan× ve D×ü Ekonomik
úliükiler Kurulu úcra kurulu
Baükan×
179
RONA YIRCALI- Dünya Odalar Federasyonu Baükan× ve D×ü
Ekonomik úliükiler Kurulu úcra kurulu Baükan×
Türkiye Cumhuriyeti Baübakan× sayg×deùer Recep Tayyip Erdoùan,
hükümetimizin deùerli Bakanlar×, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliùi,
D×ü Ekonomik úliükiler Kurulu ve DTúK Baükan× Say×n R×fat Hisarc×kl×oùlu,
Deùerli Oda ve kuruluü Baükan× arkadaülar×m, DEúK ve DTúK’in
yönetim kurulu üyeleri, konsey Baükanlar×, Deùerli kamu görevlileri,
Dünya Türk Giriüimcileri Kurultay× delegelerimiz, medyan×n deùerli
temsilcileri, han×mefendiler, beyefendiler. Sizlerle birlikten olmaktan
duyduùum mutluluùu ifade ederek hepinizi üahs×m ve úcra Kurulu
Baükan× olduùum DEúK ve ayn× zamanda Baükanl×ù×n× yürüttüùüm
Dünya Odalar Federasyonu ad×na sevgi ve sayg×yla selaml×yorum.
Konuümama baülamadan önce kat×l×mlar×yla bizleri onurland×ran
ve bu kurultay×n toplanmas×na önderlik ederek büyük destek
veren baüta Baübakan×m×z Say×n Recep Tayyip Erdoùan ve deùerli
Bakanlar×m×za, Türk iü dünyas×n×n ad×na üükranlar×m× sunuyorum
efendim.
Sayg×deùer Baübakan×m, Deùerli Türk giriüimcileri.
Türkiye son 10 y×lda gerçekleütirdiùi at×l×mlar ve reformlar ile bir
bölgesel güç, bir küresel oyuncu haline gelmenin hakl× gururunu
yaü×yor.
Türkiye’nin önümüzdeki dönemdeki temel meselesi, orta gelir
düzeyinden yüksek gelir düzeyindeki bir ekonomiye geçiü yapmak
ve bu geçiüin yönetiüim mimarisini kurgulamak olacakt×r. Nitekim
2023 y×l× milli hedeflerimiz de bizi bu dönüüüme zorlamaktad×r. Bunun
için kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluülar× olarak hepimiz millet
olarak el birliùiyle çal×ümal×y×z. Bu hedefe varman×n tek yolu budur.
Sayg×deùer Baübakan×m, Deùerli Misafirler,
1988 y×l×ndan bu yana Türk özel sektörünün dünyaya aç×lan
kap×s× olan DEúK, ülkemizin küresel deùer zincirinde ilerlemesi,
küresel ekonomideki konumunun güçlenmesi ve milletler
topluluùunda lay×k olduùu yeri alabilmesi için çal×ümalar×n× kesintisiz
sürdürmektedir.
Avrupa ve komüu coùrafyalardaki ülkeler çeüitli siyasi ve ekonomik
krizle boùuüurken, Türkiye yaratt×ù× siyasi istikrar ve yükselen
ekonomisi ile bölgesinde ve dünyada adeta örnek bir ülke haline
gelmiütir.
Sizlerin de yak×ndan bildiùi gibi uluslararas× yapt×ù×m×z toplant×lar×n
hemen hepsinde oradaki delegeler ve baükanlar Türkiye’nin
geliümelerini dikkatle ve sitayiüle takip etmektedir. Time mecmuas×
gibi önemli bir mecmuan×n, dünya çap×ndaki bir mecmuan×n
da kapaù×nda Say×n Baübakan×m×za yer vermesi ve dolay×s×yla
Türkiye’ye yer vermesi bunun da en güzel kan×t×d×r diye
düüünüyorum efendim.
Bu dönüüümün arkas×ndaki dinamik güç olan Türk özel sektörü, Türk
insan×n× ve sahip olduùu giriüimci ruhu en önemli rekabet unsuru
olarak görmektedir. Yunus Emre Enstitülüleri ile Yurtd×ü× Türkler ve
Akraba Topluluklar Baükanl×ù× kurulmas× sürecinde biz de DEúK
olarak stratejik gücümüz olan insan×m×z× ve insan×m×z×n giriüimci
ruhunu etkin üekilde harekete geçirmek için 2008 y×l×nda Dünya
Türk úü Konseyi’ni kurduk. Bu Dünya Türk úü Konseyi (DTúK)’nin ana
180
amac×; yurtd×ü×nda faaliyet gösteren Türk
giriüimcilerini tek bir çat× alt×nda bir araya
getirmektir. Baükanl×ù×n× Türkiye Odalar ve
Borsalar Birliùi ve DEúK Baükan× Say×n Rifat
Hisarc×kl×oùlu’nun yürüttüùü DTúK’in Yüksek
ústiüare Kurulu Baükanl×ù× da Coca-Cola
Yönetim Kurulu Baükan× Say×n Muhtar Kent
taraf×ndan üstlenilmiütir.
DTúK ayr×ca yurtd×ü×nda yerleüik Türk
giriüimcilerinin iliükilerinin güçlenmesi,
kurumsallaümas×, lobi faaliyetlerinin
geliütirilmesi ve genelde sorunlar×n×n
çözümü konusunda devaml× çal×ümaktad×r.
Sayg×deùer Baübakan×m,
DTúK son olarak 2009 y×l×nda 80 ülkeden
gelen 2 bin Türk giriüimciyi ústanbul’da
Dünya Türk Giriüimcileri Kurultay×’nda bir
araya getirdi.
Geçen kurultayda diaspora kavram×n×
küresel bir güç unsuru olarak
deùerlendirmiütik. Bu kurultayda ise
sürdürülebilir bir diaspora stratejisini
Türkiye’nin küresel hedefleri doùrultusunda
nas×l tasarlay×p uygulamaya
koyabileceùimizi tart×ü×yoruz ve neticeye
baùlamaya çal×üacaù×z. Önümüzdeki
dönem eylem planlar× için DEúK olarak
Türk giriüimcileri ve Türk Diasporas×
için önlemlerimizi haz×rlad×k. úlk günkü
oturumlarda deùerli Bakanlar×m×zla yeni
fikirleri geliütirdik. Ortaya ç×kan fikirleri sizlere
takdim edeceùiz ve bunlar×n önümüzdeki
dönem faaliyetlerimize ×ü×k tutacaù×na
inan×yoruz.
Deùerli delegelerimiz, dünyan×n çeüitli
ülkelerinde yaüayan 6 milyon Türk’ün seçkin
temsilcilerini bir araya getiren bu kurultay,
Türk Diasporas×n×n en geniü buluüma
181
platformudur. Bu platform, demokratik
süreçlerin iülemesi yan×nda kurumsal yap×ya
sahip olan gönüllülük esas×nda çal×üan ve
çal×ümaya devam edecek bir giriüimdir.
Kamu ve özel sektör iübirliùiyle düzenlenen
bu kurultay×n sizlerin de desteùiyle Türk
giriüimci ve diasporas×n×n ülkemizin
hedeflerine katk× saùlamak için yapacaù×
çal×ümalara destek olacaù×na inan×yoruz.
Sizin ve kamuoyunun huzurunda,
kurultay×m×z× müüterek olarak
düzenlediùimiz Ekonomi Bakanl×ù×
mensuplar×na ve bilhassa Bakan×m×z Say×n
Zafer Çaùlayan’a teüekkür etmek istiyorum.
Gerek yurtiçindeki teükilat×nda, gerekse
yurtd×ü×nda ticaret müüavirleri vas×tas×yla
bu teükilat×n, bu giriüimin yap×lmas×ndaki
destekleri devaml× olmuütur ve dolay×s×yla
özel sektör ve kamunun da güzel bir
iübirliùiyle bu çal×üma meydana gelmiütir.
Ayn× zamanda Kurultay Baükan×m×z Say×n
Rifat Hisarc×kl×oùlu’nun liderliùi ve DEúK
teükilat×n×n da çal×ümas× bu toplant×n×n
gerçekleütirilmesi için son derece önemli
olmuütur, kendilerine teüekkür ederiz.
Sayg×deùer Baübakan×m,
Kurultay×m×z× onurland×rd×ù×n×z ve bize
önderlik ettiùiniz için hepimiz ad×na size
tekrar üükranlar×m× sunuyorum.
Deùerli arkadaülar×m,
Kurultay×m×za kat×ld×ù×n×z için sizlere teüekkür
ederken, bu topluluùumuzun birlik ve
beraberlik içinde her sene daha büyüyerek
Türk’ün sesini bütün dünyaya daha fazla
duyurmas×n× temenni ediyor, hepinize sevgi
ve sayg×lar×m× sunuyorum.
DEúK
19 KASIM 2011
M. Rifat
Hisarc×kl×oùlu
Dünya Türk úü Konseyi ve
Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliùi ile D×ü Ekonomik úliükiler
Kurulu Baükan×
182
M. RúFAT HúSARCIKLIOøLU - Dünya Türk úü
Konseyi ve Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliùi ile D×ü Ekonomik úliükiler Kurulu
Baükan×
Say×n Baübakan×m, kabinemizin deùerli
Bakanlar×, k×ymetli bürokratlar, deùerli
konuklar, Türk bas×n×n×n seçkin temsilcileri.
Sizlere Dünya Türk úü Konseyi Baükan×
ve 2004’ten beri sürdürdüùüm Kurultay
Baükan× s×fatlar×yla hitap etmekten büyük
bir memnuniyet ve gurur duyuyor, hepinizi
Say×n Baübakan×m,
7 y×l önce beraber kat×ld×ù×m×z ilk kurultayda
Türkiye’nin misyon üefleri dediùiniz küresel
giriüimcilerimizle bugün yine beraberiz.
Bugün bizimle tekrar ayn× çat×n×n alt×nda
olduùunuz için k×vanç duyuyor, kurultay×m×z×
onurland×rd×ù×n×z için size teüekkür ediyoruz.
Ayr×ca kurultay×m×z× birlikte düzenlediùimiz
Ekonomi Bakan×m×z Say×n Zafer
Çaùlayan’a, özel sektörün daima yan×nda
olan Gümrük ve Ticaret Bakan×m×z Hayati
Yaz×c×’ya, kurultay×m×zda bizlerle birlikte
olan Avrupa Birliùi Bakan× Say×n Egemen
Baù×ü’a, D×üiüleri Bakan×m×z Say×n Ahmet
Davutoùlu’na, Enerji Bakan×m×z Say×n Taner
Y×ld×z’a, G×da ve Tar×m ve Hayvanc×l×k
Bakan× Say×n Mehdi Eker’e, Kalk×nma
Bakan× Say×n Cevdet Y×lmaz’a, Maliye
Bakan×m×z Say×n Mehmet ûimüek’e, Sanayi
ve Teknoloji Bakan×m×z Say×n Nihat Ergün’e
en içten teüekkürlerimizi sunuyorum.
Ve sizler dünyan×n dört bir köüesinden
anavatana gelmiü Türk giriüimcileri
mücadelenin, cesaretin, inanc×n, azmin
ve iradenin timsalleri Türkiye’nin s×n×rlar×n×
haritalar×n ötesine taü×yan giriüimci Evliya
Çelebi’ler. Bu toprakta filizlenen, köklerine
sahip ç×kan, gövdesini kendi gayretiyle
oluüturan, dallar×yla bugün anavatana
meyve verenler. Vatan×n×za, evinize,
kardeülerinizin yan×na Dünya Giriüimciler
Kurultay×’na hepiniz hoü geldiniz.
Y×llar bizleri hakl× ç×kard×. 7 y×l önce
slogan×m×z; “Türkiye’ye yat×r×m, geleceùine
yat×r×m” idi. Bugün ise; “Dünya deùiüirken,
yükselen Türkiye” O gün k×r×lgan bir
ekonomiden bugün büyüme rekorlar× k×ran
bir ekonomi dönüüümünü konuümuütuk.
Biz bunu söylerken o tarihte “Türkiye,
hedeflerine ancak 2015’de yakalar”
183
diyenler vard×. Allah’a çok üükür 3 y×la
kalmadan bu hedeflerin hepsi aü×ld×.
Türkiye’ye yat×r×m× geleceùe yat×r×m
sayanlar, Türkiye’ye inananlar hep birlikte
kazand×.
Bugün Avrupa krizlerle boùuüurken
büyümede dünya rekoru k×ran bir Türkiye
var. Dünyada yoksullar×n ve mazlumlar×n
ümidi haline gelen bir Türkiye var. 147
ülkeden öùrencilerin yükseköùrenim için
geldiùi bugün bir Türkiye var. Y×llard×r bask×c×
rejimler alt×nda ezilen Arap halklar×na ilham
veren bir Türkiye var. Atina’da iüsiz kalan
Yunanl× gençlerin ústanbul’da iü arad×ù× bir
Türkiye var.
Bu Türkiye kendisine yak×üan hedefi koydu.
Dünyan×n en büyük 10 ekonomisi aras×na
girmek. Bu hedefe yürürken ve her alanda
hedef büyütürken en deùerli varl×klar×m×z
ve strateji ortaklar×m×zdan birisi de küresel
Türklerdir.
Bu güç Türkiye’yi küresel bir m×knat×s, küresel
bir çekim merkezi yapacak güçtür.
Say×n Baübakan×m, deùerli kardeülerim.
Türkiye’nin deùiüiminden, dinamizminden
bahsettik. Türkiye deùiüirken dünyadaki
Türkler de deùiüti. Dikkatinizi üç önemli
geliümeye çekmek istiyorum.
Birincisi; eskiden sadece birkaç Bat× Avrupa
ülkesinde bizler var olurken, zaman içinde
tüm Avrupa’ya ve Amerika’ya yay×ld×k.
Rusya ve Türk Cumhuriyetleri buralar× takip
etti. ûirketlerimiz büyüdükçe ölçeùimiz ve
ufkumuz da büyüdü. Çin’den Mozambik’e,
Kolombiya’dan Yeni Zelanda’ya kadar
yay×ld×k, coùrafyam×z deùiüti.
úkincisi; eskiden göçmen iüçi
statüsündeyken kabuk deùiütirmeye
baülad×k. Giriüimci olduk, siyasetçi olduk,
sanatç× olduk, akademisyen olduk.
Sonra Türkiye’nin yazd×ù× baüar× hikâyeleri
esnas×nda piüen yöneticilerimiz, dünyan×n
dört bir yan×na yay×ld×, say×lar× 4 bini aüt×.
Dubai’den Pakistan’a, Nijerya’dan,
Amerika’ya yönetici olduk, niteliùimiz
deùiüti.
Üçüncüsü; son birkaç y×lda dedesi o ülkede
doùmuü torun Türkler art×k aram×za kat×ld×.
Almanya’da Mesut’u hep konuüuyoruz
ama Alman Genç Milli Tak×m×’n× gören var
m× peki? Bugün Alman Genç Milli Tak×m×’n×n
ilk 11’inin 7’si Türk ve Türkler söz sahibi oldu.
Yeni bir nesil olarak bugün art×k deùiüimin
gücünün fark×nday×z. Bu deùiüiklikler, geliümeler bizi art×k baüka
bir kategoriye sokuyor, bize baüka bir güç veriyor. Bugün diyoruz
ki gurbet dönemi bitmiütir. Madem dünya küresel, madem art×k
Türkiye’nin her yeri havaalan× olmuü, internet her yerde, üirketlerimiz
her yerde, o zaman Türkiye her yerde.
Art×k biz göçmen iüçi topluluùu deùil, Türk Diasporas×y×z. Bu bir
iddiad×r, bu bir hedeftir, bu bir iradedir. Hükümetimiz de bu
deùiüikliklerin fitilini ateüledi.
Geçtiùimiz kurultayda ne istedik; bizim art×k anavatan×m×zda
sadece bizimle ilgilenen bir devlet birimimiz olsun istedik. Bizim de
kültür vak×flar×m×z olsun istedik, bizim de kalk×nma kuruluülar×m×z
yayg×n olsun dedik. úüte Yurtd×ü× Türkler Baükanl×ù×m×z, iüte Yunus Emre
Vakf×, iüte coùrafyas× ve ufku geniüleyen TúKA. Say×n Baübakan×m bu
hizmetler için sizlere teüekkür ediyoruz.
Deùerli misafirler, bugün Türkiye, yurtd×ü×nda yaüayan en çok
vatandaüa sahip 10. ülke konumundad×r. Yurtd×ü×nda 3900 Türk
Derneùi faaliyet gösteriyor. úüçi olarak gittiùimiz ülkelerde art×k
patronuz. Diasporadaki Türk üirketlerinin cirosu 2003’de 29 Milyar
Euro iken 2010’da 50 Milyar Euro’ya yükseldi. Dünyan×n en büyük
firmalar×n baü×nda bizim yöneticilerimiz var. Amerika’n×n en popüler
doktoruyuz. Brezilya’da Merkez Bankas× Baükan×y×z. Fortune 500
üirketlerinde CEO’yuz. Türk Diasporam×zla imzam×z× art×k dünya
haritas×n×n üzerine at×yoruz, Allah sizlerden raz× olsun.
Deùerli kardeülerim,
Türk ekonomisi güçlendi. ûimdi güçlü diaspora süreci baül×yor.
Bugün büyük bir yapboz gibiyiz, her parçam×z var ama daù×n×k
olduùumuz için ortaya tek bir resim ç×kartam×yoruz. únüallah üimdi bu
resmi hep beraber hükümetimizle el ele tamaml×yoruz.
Dünyan×n en eski atasözlerinden biri der ki; “Roma bir günde inüa
edilmedi” Biz 10 sene sonras×n×, 20 sene sonras×n× hayal ediyoruz. Bu
gerçeklerden yola ç×karak DEúK bünyesinde Dünya Türk úü Konseyi’ni
kurduk. Bu oluüumun Baükanl×ù×n× bizzat ben üstlendim. ústiüare Kurul
Baükanl×ù×n× Coco-Cola CEO’su Muhtar Kent yürütüyor. Yönetim
Kurulu ve Yüksek ústiüare Kurulu ile birlikte yoùun çal×ümalara girdik.
Yönetim Kurulumuza ve Yüksek ústiüare Kurulumuza da burada
yapm×ü olduklar× katk×lardan dolay× teüekkür ediyorum.
Bu y×lki kurultay×m×z×n çal×ütay×n×, Say×n Baübakan×m dün açt×k.
Say×n Bakanlar×m×z, bölgelerinden gelen arkadaülar×m×z×n bölgesel
oturumlarda 5 k×ta sorunlar×n× dinlediler. F×rsatlar× konuütular, f×rsatlar×
deùerlendirdiler. úkili iü görüümelerine de müthiü bir ilgi vard×.
Dünyan×n dört bir taraf×ndan 1110 üirketimiz, 7000 ikili iü görüümesi
gerçekleütirdi.
Ayr×ca kurultay×m×z öncesinde üimdiye kadar hiç yap×lmam×ü
bir çal×ümaya imza att×k. Dünyan×n en etkili 15 diasporas×n×n
nas×l örgütlendiklerini, ne tür proje gerçekleütirdiklerini inceledik.
“Dünyada diaspora stratejileri ve Türk diasporas× için öneriler”
baül×kl× bu çal×ümam×zda dünya genelinde baüar×y× yakalamak
için 10 temel prensibi belirledik. Buradan sizlere en önemli 5’ini
aktarmak istiyorum.
Birincisi; diaspora stratejisinin kilit unsuru, bu 15 ülkede de olmazsa
184
olmaz×; birlik. Birbirinin kuyusunu kazmak
yok. Ben deùil, biz diyebilen kazan×yor.
Asl×nda bu bizim kültürümüz de ayn× üeyi
söylüyor. Bizim kültürümüz de diyor ki;
“Birlikte rahmet, ayr×l×kta azap var”
s×ra bulunduùunuz ülkenin pasaportunu da
muhakkak taü×mal×s×n×z. Çal×ümalar×n×zda
önceliùi hep çocuklar×m×za ve gençlerimize
vermelisiniz.
úkincisi; hem güncel hem uzun vadeli
olarak ortak gündem oluüturabilmek çok
önemli, herkes bir baüka yerde, baüka bir
üeyin peüinde olunca, kaynaklar daù×n×k
kullan×l×nca baüar×l× olunmuyor.
Üçüncüsü; diasporan×n farkl× gruplar×na
yönelik farkl× stratejiler geliütirmesi
ve uygulanmas× gerekiyor. Özellikle
kaynaklar×n ayr×lmas× gereken yer,
gelecek nesil diasporas×. Gençlerine sahip
ç×kamayan, geleceùini kaybediyor.
Dördüncüsü; dünyada kamu kuruluülar×,
iü dünyas×, sivil toplum kuruluülar× el ele
diaspora için sosyal sorumluluk projeleri
yap×yor.
Beüinci önemli nokta ise; diasporan×n
s×n×rlar×n× geniü tutmak gerekiyor. Yak×nl×k
diasporas× diye bir grup var, muhakkak
onlar×nda kazan×lmas× gerekiyor. Yani
senin ülkende eùitim alm×ü, senin ülkende
bulunmuü, senin kültürünü bilenlerle
irtibat kopar×lmamal×. Bu prensipleri
dikkate alarak 40 somut politika önerisi
geliütirdik. Çal×ümam×z× sizlere bizzat takdim
edeceùim.
Ayr×ca dün yapt×ù×m×z çal×ütayda
buradaki tüm kardeülerimin ortak bir
talebi oldu, vebali üzerimde kalmas×n. Türk
Diasporas×na ayr× bir statü kazand×r×lmas×n×
istiyorlar. Diasporam×zda bir tak×m
ayr×cal×klar saùlayan prestijli yurtd×ü× Türkler
kimliùini talep ediyorlar. Onlar×n bizim için
özel olduklar×n× hep beraber hissettirmemiz
laz×m.
Türk Diasporas×n×n deùerli temsilcileri, güçlü
Türk Diasporas× için sizlerin de yapmas×
gerekenler var. Cemiyet iülerine muhakkak
vakit ay×rmal×s×n×z. ûu ya da bu üekilde
insan×m×z için çal×ümal×s×n×z. Dünyada baüar×
örneklerinin hepsine bakt×k; alt×n kural;
birbirinizin iyiliùini isteyeceksiniz ve birbirinizi
gözeteceksiniz. Türk pasaportunun yan×
185
Çocuklar×m×z bulunduklar× ülkenin
edebiyat×n×, sinemas×n×, üiirini bilmeli ama
öz kültüründen de uzaklaümamal×d×r.
Uluslararas× kuruluülarda ve sivil toplum
kuruluülar×nda daha fazla Türk’ün görev
almas× gerek.
Birbirimizi teüvik etmeliyiz, birbirimizi
desteklemeliyiz. úçinde yaüad×ù×m×z
ülkenin afet anlar×nda, kötü günlerinde ilk
harekete geçen biz olmal×y×z. Kampanyalar
düzenleyerek gönülleri kazanmal×y×z,
kalpleri kazan×rsak beyinleri kazanmak
kolay. Yaüad×ù×m×z ülkenin sosyal ve kültürel
hayat×nda aktif bir biçimde yer almal×y×z.
Sadece Türk derneklerine üye olmamal×,
mutlaka o ülkenin kendi derneklerine
üye olmal×s×n×z. Yurtd×ü× Türkler Baükanl×ù×
ile iliükileri s×k× tutmak sizler için son derece
faydal× olacakt×r.
Say×n Baübakan×m, Say×n Bakanlar×m,
Deùerli misafirlerimiz,
Biz hep üunu söyledik; geliümenin,
kalk×nman×n, ilerlemenin motoru,
ekonomidir. Ekonominin motoru da,
özel sektördür. Özel sektör de giriüimcilik
demektir. Bizim kaynaù×m×z, bizim
deùerlerimiz, bizim geleceùimiz, bizim
sigortam×z topraù×n alt×nda deùil,
üstündedir. Bizim petrolümüz yok. Bizim
petrolümüz insan×m×zd×r, giriüimcimizdir.
Türkiye’nin en büyük ihracat kalemi giriüimci
ruhtur. O ruh da bu salonda vard×r. Biz
bir hedef koyduk, dünyan×n en büyük 10
ekonomisi aras×na gireceùiz. Üstad×n dediùi
gibi “Tohum saç, bitmezse toprak utans×n.
Hedefe varmayan m×zrak utans×n. Hey
gidi küheylan koümana bak, sen çatlarsan
doùuran k×srak utans×n”
Say×n Baübakan×m sizlerin desteùiyle biz bu
hedeflere koümaya haz×r×z. Bu yolda Allah
hepimizin yard×mc×s× olsun.
DEúK
19 KASIM 2011
Zafer Çaùlayan
186
ZAFER ÇAøLAYAN- T.C. Ekonomi
sektörüyle bile 36 Milyar Dolar×n çok
üzerinde ihracat gerçekleütiriyor.
Ve 31.12.2011 tarihi itibariyle Türkiye
Cumhuriyet tarihinde ilk olmak üzere
135 Milyar Dolar ihracat×, inüallah bu y×l
gerçekleütiriyoruz.
Bakan×
Say×n Baübakan×m, çok deùerli
Bakanlar, deùerli konuklar, ben de
hepinizi sevgiyle sayg×yla hürmetle
selaml×yor, bu güzel buluümam×za
varl×klar×yla teürif eden Say×n
Baübakan×m×z ve sizlere hoü geldiniz,
üeref verdiniz diyorum.
Bu ihracat×n gerçekleütirilmesinde Say×n
Baübakan×m baüta zat×âliniz olmak
üzere, tüm Bakan arkadaülar×m×za,
bilhassa ve özellikle bu ihracat×
fiilen yapan gece gündüz, ülke
demeksizin, zaman, takvim ve mevsim
ayr×m× yapmaks×z×n her coùrafyaya
durmadan, beklemeden yoùun
üekilde koüuüturan Türk özel sektörüne
ve Türk ihracatç×s×na da gönül dolusu
üükranlar×m× buradan ifade etmek
istiyorum.
Biraz evvel deùerli Baükanlar×m×n
ifade ettiùi gibi, deùerli Bakanlar×m×z×n
katk×lar×yla dün baülatm×ü olduùumuz
çal×ütayla Türkiye’de giriüimciliùi ciddi
manada temsil eden ve yurtd×ü×nda
bulunduklar× varl×klar×yla Türkiye’nin
temsil edilmesi noktas×nda son
derece önemli gayretler sarf eden
arkadaülar×m×zla bir araya geldik.
Gördük ki 2023 y×l× ile ilgili hükümetimizin
koymuü olduùu, sizin önemle ve
özellikle belirtmiü olduùunuz Türkiye’nin
Cumhuriyetin 100. Kuruluü y×ldönümü
olan 2023’deki 500 Milyar Dolar
ihracata, Türkiye’nin dünyan×n ilk 10
ekonomisi içinde olmaya ve yine 2023
y×l×nda Türkiye’nin, 2 Trilyon Dolardan
milli geliri olan hedeflerine, tüm
arkadaülar×m×za inand×k, güvendik ve
bu yolda çal×ümaya devam edeceùiz.
Bunun yan× s×ra art×k üükürler olsun
gerek kamu disiplininde, gerek bütçe
disiplininde bugün gelmiü olduùumuz
nokta, Türkiye Cumhuriyeti devletinin
döneminizde yapm×ü olduùu bu baüar×l×
çal×ümalar art×k dünyan×n birçok ülkesi
taraf×ndan örnek gösteriliyor.
Evet, bugün Türkiye siyasi istikrar×yla,
bugün Türkiye ekonomik istikrar×yla,
bugün Türkiye özel sektörüyle ve yine
bugün Türkiye dünyada yaüayan
Avrupa’n×n birçok ülkesinden daha
fazla nüfusa sahip olan 6 milyon
insan×yla, giriüimcisiyle üükürler olsun
dünyada önemli bir model haline
gelmiütir.
Önemli olan bu hedefe birlikte
inanmak, önemli olan kamusuyla,
özel sektörüyle bu hedef üzerinde
beraber kilitlenmek. Her f×rsatta ifade
ediyorum, 27 y×l sanayicilik yapt×m,
Sanayi Odas× Baükanl×ù× yapt×m. Asla
görülmeyen, tahmin edilemeyen ve
y×llard×r Türkiye ekonomisi üzerine kara
bulutlar gibi çökmüü olan geçmiüteki
hatalar×, geçmiüteki yanl×ülar× evvel Allah
art×k Türkiye’miz görmüyor ve bunun
nimetlerini Türkiye markas×n× ve Türkiye
markas×n×n tüm iüadamlar×n×n üzerindeki
olumlu etkisini tüm üirketlerimiz,
vatandaülar×m×z her biri ayn× oranda
yaü×yor. Evet, bugün Türkiye, dünyan×n
gittiùimiz her ülkesinde, her bölgesinde,
her iüadam× topluyla görüütüùümüz
zaman seve seve gururla ifade ettiùimiz
gibi dünyan×n 17. Büyük, Avrupa’n×n 6.
Büyük ekonomisi olmuütur.
Dünyan×n gitmiü olduùumuz birçok
ülkesinde y×llar önce bize ak×l veren,
y×llar önce bize üunlar× yap×n üunlar×
yapmay×n diyenlere art×k biz Türkiye’de
elde etmiü olduùumuz ekonomik
baüar×lar×, ekonomik kazan×mlar×, kamu
özel sektör diyaloùunu ve ortaya
ç×kartm×ü olduùumuz bu gücü her yerde
seve seve anlat×yoruz.
úki gün evvel Hindistan’dan geldim
Say×n Baübakan×m.
Hindistan’la yapm×ü olduùumuz
temaslarda Hindistan’dan özellikle
Türkiye ekonomisinin nas×l göründüùünü
Hintliler en az bizim kadar dile getirdiler.
Bugün bizim aram×zda yurtd×ü×ndan
gelen 2200 kardeüimiz var, büyük bir
çoùunluùuyla yapm×ü olduùumuz
seyahatlerde bir araya geldik. Ve
Bundan 9 y×l önce, 2002 y×l×nda
sadece 36 Milyar Dolar ihracat yapan
Türkiye, üükürler olsun art×k bugün iki
187
üunu çok iyi biliyorum; çok iyi gördüm ki dili, inanc×, mezhebi, siyasi
görüüü her ne olursa olsun bugün dünyan×n her taraf×nda bulunan
iüadamlar×m×z Türkiye’nin bugün gelmiü olduùu durumu g×ptayla
belirtiyor ve Türkiye Cumhuriyetinin vatandaü× olmaktan üeref ve
onur duyduklar×n× her f×rsatta ifade ediyorlar. Evet, ne mutlu ki bu
ülkenin böylesine güzel giriüimcisi ve insan× var.
Tabi sizin özellikle vereceùiniz mesajlar× arkadaülar×m×z mutlaka
duyacaklar. Ama üunu art×k ifade etmek zorunday×z ki üretimimizi
art×k ulusal bazda yapam×yoruz, uluslararas× rekabete aç×k bir
yap× belirlemiüiz ve bu konuda dünyan×n serbest piyasa ekonomi
kurallar×n× uygulayan ülkelerin en baü×nda geliyoruz üükürler
olsun. Bir günde üirket kurulmas×, yabanc× yat×r×mc×n×n, uluslararas×
yat×r×mc×n×n kar ve sermaye transferini rahatl×kla yap×yor olmas×,
dünyan×n tüm ülkeleri taraf×ndan ilgi ve dikkat çekiyor. Bundan
dolay×d×r ki Cumhuriyet tarihinin 80 y×ll×k süresince 2002 y×l×na kadar
ülkemize sadece 14,5 Milyar Dolarl×k doùrudan sermaye gelmiüken,
dönemimizde 2002’den bugün itibariyle ülkemize gelen toplam
doùrudan yat×r×m, üükürler olsun ve iftihar ederek söylüyorum ki
bugün 105 Milyar Dolar olmuütur.
Bu Türkiye’nin bölgesinde ve dünyada son derece güvenilir bir
liman olduùunu gösteriyor. Bunun birinci etkeni, siyasi istikrard×r.
úkincisi; ekonomik performans×m×z ve bugün gelmiü olduùumuz
seviyedir. Ve bugün Türkiye’ye gelen bu 8-9 y×l içindeki 105 Milyar
Dolarl×k doùrudan yat×r×m×n yüzde 85’inin Avrupa’dan geliyor
olmas× Türkiye’nin bu konudaki gelecekte iddias×n× çok net bir
üekilde ortaya koyuyor. Hiçbir yat×r×mc×, hiçbir ulusal yat×r×mc×
bir ülkeye giderken yat×r×m yaparken o ülkenin karakaü×na kara
gözüne gelmez. O ülkenin siyasi istikrar×na, ekonomik istikrar×na ve
ekonomide alm×ü olduùu sürdürülebilir kararlar×na bakar. ûükürler
olsun ki bugün Türkiye bizim tam üyelik süreci noktas×nda yoùun
gayret sarf etmiü olduùumuz Avrupa Birliùi’nin birçok ülkesinden
çok daha iyi durumdad×r. Sadece yurtd×ü×nda bulunan 6 milyonluk
Türk Diasporas× bugün Avrupa’n×n 6 ülkesinden daha fazla bir
nüfusa tekabül etmektedir.
Bugün özellikle Avrupa’da yaüanan gerek mali disiplin, gerek bütçe
disiplini konusunda, gerek iüsizlik konusundaki sorunlarda Allah’a
üükrederek söylüyorum ki Türkiye son derece baüar×l× performans
göstermektedir. úüsizlik konusunda gelmiü olduùumuz rakam,
9,2’dir. Küresel krizi sizin ifadenizle Türkiye’nin teùet geçeceùi bir
deùerlendirmenizde, bak×n üükürler olsun Türkiye bugün küresel
krizi teùetinde ötesinde bir durumla karü× karü×ya kalarak yaüam×üt×r
ve bugün Türkiye gelmiü olduùu yüzde 9,2’lik iüsizlik rakam×yla 12
Avrupa ülkesinden daha öne ç×kmaktad×r.
Yine bugün Türkiye kamu borçlar×n×n gayrisafi milli has×laya olan
oran×nda AB Birlik üyesi 19 ülkeden çok daha iyi durumda ve
toplam borcu Mastrit kriterlerinin daha alt×nda ve yüzde 39, yüzde
40 mertebesindedir.
Yine Türkiye bütçe performans× konusunda, bütçe aç×klar×
konusunda üükürler olsun Avrupa Birliùi’nin 20 üye ülkesinin çok
daha önünde önemli performansa sahip olmuütur.
Evet, sizin ifade ettiùiniz gibi bunlar son derece güzel
kazan×mlar×m×z. Ama önemli olan bunlar×n artt×r×larak
188
sürdürülmesidir. Bu noktada Türk
özel sektörü buna haz×r. Bu noktada
zaten bizler, gece gündüz yapm×ü
olduùumuz çal×ümalarla tüm ekonomik
programlar×m×zda özel sektörle sürekli
beraber birlikte olun talimatlar×n×za
uyarak çal×ümalar×m×za devam ediyoruz.
Ama önemli olan, bugün gelmiü
olduùumuz noktada hükümetimiz ve
Türk özel sektörü bu konuya bu davaya
inanm×ü ve Allah’×n izniyle 100. Kuruluü
y×ldönümümüzde Türkiye’yi dünyan×n
ilk 10 ekonomisi içine sokmaya kararl×d×r
Say×n Baübakan×m.
ülkelerde siyasete, ticarete ve
ekonomiye hâkim olman×zd×r. Bunun
ötesinde din, dil, ×rk, inanç, mezhep her
ne olursa olsun bu farklar× bir kenara
b×rakarak bulunduùunuz bölgelerde
ve dünyadaki tüm iüadamlar×yla birlik,
beraberlik ve ayn× dava ayn× ülke
etraf×nda toplanmak ve birleümektir.
Ümit ediyorum ki bugün koymuü
olduùumuz ve Türkiye Cumhuriyeti
Devletinin tarihindeki ilk 12 y×ll×k bir
plan ve projeksiyon yap×lm×ü olan bu
dönemde inüallah 2023’ten evvel bunu
beraber, hep birlikte yakalayacaù×z.
Türkiye bunu hak etmiütir. Türk insan×
bunu hak etmiütir. Bu noktada Allah
birlik beraberliùimizi bozmas×n, yolumuz
aç×k olsun, hepinizi sevgi sayg× ve
hürmetle selaml×yorum. Teüekkürlerimiz
arz ediyorum, saù olun var olun.
Bu noktada bizim giriüimcilerimizden
beklediùimiz; iki cümleyle bitirmek
istersem, her f×rsatta ifade ettiùiniz
gibi bulunduùunuz ülkelerde mutlaka
vatandaül×k alman×zd×r. Bulunduùunuz
189
DEúK
19 KASIM 2011
KURULTAY
AÇILIûI
RECEP TAYYúP
ERDOøAN
Baübakan
190
191
BAûBAKAN RECEP TAYYúP ERDOøAN-Baübakan
Çok deùerli kat×l×mc×lar, sevgili kardeülerim, sevgili Türk iüadamlar×,
han×mefendiler, beyefendiler; sizleri sevgiyle, sayg×yla, en
kalbi muhabbetlerimle selaml×yorum. Anavatan×n×za, ülkenize,
memleketinize hoü geldiniz diyorum.
Dünya Türk Giriüimcileri Kurultay×’n× düzenleyen D×ü Ekonomik úliükiler
Kurulu’na, Ekonomi Bakanl×ù×m×za, katk× veren tüm bakanl×k, kurum
ve üah×slara buradan üahs×m, milletim ad×na teüekkür ediyorum.
úki y×lda bir toplanan dünyadaki Türk iü camialar×n×n en geniü
platformu olan bu kurultay×n ülkemize, milletimize, faaliyet
gösterdiùiniz ülkelere hay×rlar getirmesini diliyorum.
Buradan üunu büyük bir gururla ifade etmek istiyorum. Bugüne
kadar dünyan×n neresine gittiysem bütün dolaüt×ù×m ülkelerde
özellikle orada Türk iüadamlar×yla Türkiyeli giriüimcilerle karü×laüt×m.
Avustralya’ya gittiùimizde bizleri Türkiyeli giriüimciler karü×lad×.
Brezilya’ya, ûili’ye gittik bizi Türkiyeli iüadam× kardeülerim karü×lad×.
Çin’den Kanada’ya, Güney Afrika’dan Rusya’ya kadar 5 k×tada
Türk iüadamlar×n×n eserleriyle, yat×r×mlar×yla, giriüimleriyle karü×laüt×m.
Hangi ülke lideriyle görüütüysem Türk iüadamlar×ndan övgüyle söz
ettiùini gördüm. Bana ve ülkeme bu gururu yaüatt×ù×n×z için her
birinize tek tek teüekkür ediyorum.
Türkiye Cumhuriyetinin büyüklüùünü, Türk insan×n×n dürüstlüùünü,
ay y×ld×zl× bayraù×n onurunu en uzak ülkelere taü×d×ù×n×z ve oralarda
temsil ettiùiniz için her birinize üahs×m, ülkem ve milletim ad×na
üükranlar×m× sunuyorum.
Sevgili kardeülerim,
192
Sizler modern dünyada Türkiye’nin
öncü güçlerisiniz. Sizler Türkiye insan×n×n
çal×ükanl×ù×n×, dürüstlüùünü, giriüimci
ruhunu ve zekâs×n× dünyaya tan×tan öncü
birliklersiniz. Yani tarihi ifadesiyle adeta bu
milletin ak×nc×lar×s×n×z. Sizlerin açt×ù× yoldan
bugüne kadar birçok arkadaü×n×z yürüdü
ve hamdolsun Türkiye ortaya koyduùu
eserlerle dünyada kendisine müstesna
bir yer edindi. Eùitim için, yat×r×m için,
yeni bir hayat kurmak için farkl× ülkelere
gurbete giden nice kardeüimiz göùsümüzü
kabartan iülere imza att×lar.
úü gücü olarak gönderdiùimiz nice
kardeüimiz iüçi olarak gittiùi ülkelerde
iüveren oldu. O ülkenin vatandaülar×n×
istihdam etmeye baülad×. Sadece
bunlarla s×n×rl× deùil sizlerin baüar×s× Türkiye
ekonomisine, Türkiye’nin birikimine,
Türkiye’nin içerde ve d×üardaki yat×r×mlar×na
çok önemli katk×lar saùlad×. Bir tek genç
arkadaü×m×z×n baüar×s×, bulunduùu ülkedeki
Türkiye imaj×n× kökten deùiütirerek o ülkede
Türklerin önünü açt×.
Bir tek müteahhidimizin baüar×l×, dürüst eseri
o ülkede Türk müteahhitlerin listenin ilk
s×ras×nda yer almas×n× saùlad×.
Bir iüverenin, bir akademisyenin,
öùretmenin, öùrencinin baüar×s× o
ülkede Türkler için çok daha fazla imkân×
beraberinde getirdi.
Türkiye’nin dünyadaki imaj×na katk×
saùlayan, baüar×s×yla ç×ù×r açan, yol
açan, ×ü×k tutan her bir kardeüimi buradan
samimiyetle kutluyorum.
Deùerli kardeülerim biz Ak Parti hükümetleri
olarak Türkiye insan×n×n zekâs×na, dehas×na,
giriüimci ruhuna her zaman inand×k. Sizler
de çok iyi biliyorsunuz, biz s×n×rs×z petrol
rezervlerine az öncede söylendi sahip
deùiliz, s×n×rs×z alt×n madenlerine sahip
bir ülke deùiliz. Bizim en büyük gücümüz
emeùimiz. Bizim en büyük rekabet
unsurumuz genç, dinamik, zeki ve dürüst
insan×m×zd×r.
Bizim en büyük imkân×m×z dinamik, giriüimci,
yenilikçi özel sektörümüz. Dikkatinizi
çekiyorum, Türkiye ekonomisi 2003-2010
döneminde y×ll×k ortalama yüzde 5 büyüdü.
2010 y×l×nda yüzde 9 büyüyerek bu alanda
dünyada ilk s×ralarda yer ald×. 2011 y×l×nda
birinci ve ikinci çeyreklerde ayn× üekilde
dünyan×n en h×zl× büyüyen ülkeleri aras×nda
193
yer ald×k. 2002 y×l×nda toplam yat×r×m miktar×
59 Milyar Türk Liras× iken özel sektörün
yat×r×m miktar× 43 Milyar Türk Liras×yd×. 2010
y×l×nda toplam yat×r×m miktar× 207 Milyar
Liraya, özel sektörün de yat×r×m miktar×
-buras× çok önemli- 164 Milyar Türk Liras×na
ç×kt×.
Biz özel sektörümüzün dinamizmiyle
büyüdük ve büyümeye devam ediyoruz.
Hükümet olarak sorumluluùumuzun
çok iyi fark×nday×z, idrakindeyiz. Bize
düüen yollar× açmak, bize düüen yoldaki
engelleri temizlemek, biz böylece muhas×r
medeniyet seviyesinin üstüne ç×kmay×
hedefleyerek bunu 2023 olarak da
belirlemiü durumday×z.
Biz özel sektörün önünü aç×yor, destekliyor
ve teüvik ediyoruz. Özel sektörümüz de,
aç×lan o yolda güvenle ilerliyor. ûunu
alt×n× çizerek ifade etmek istiyorum; biz
9 y×l boyunca istikrar ve güven ortam×n×
zedeleyecek hiçbir ad×m atmad×k. Özel
sektörü, yat×r×mlar×, giriüimi engelleyecek
hatta tedirgin edecek hiçbir faaliyetin
içinde olmad×k. Bu süreçte popülizme asla
tevessül etmedik.
En önemli yan×m×z ne biliyor musunuz?
Bak×n Amerika s×k×nt× çekiyorsa, Avrupa
s×k×nt× çekiyorsa; karü×l×ks×z para bast×lar.
Ama biz karü×l×ks×z para basmad×k. Bizden
öncekiler cay×r cay×r karü×l×ks×z para
bas×yorlard×.
Çünkü biz karü×l×ks×z para basmay×, modern
h×rs×zl×k olarak tan×mlad×k. Çünkü o, aln×n×n
teriyle kazanan×n cebindeki paray×
sömürmekti. Modern bir üekilde çalmakt×.
úüte biz buna tevessül etmedik. Eùer bugün
param×z deùer kazand×ysa böyle deùer
kazand×. Böyle de kazanmaya devam
edecek.
Mali disiplini zedeleyecek giriüimlere
prim vermedik. Hem Türkiye’deki hem
yurtd×ü×ndaki yat×r×mc×n×n hükümete,
politikalara, aç×klanan programlara güven
duymas×n× saùlad×k ve bu sayede dünyada
çok farkl× bir konuma yükseldik.
Bak×n×z üuanda Eurozone tart×ü×l×yor.
Niye? E daha yeni baülad×n×z buna.
Ad×m× yeni att×n×z, ne oldu da üimdi
bunu tart×ü×yorsunuz? Vazgeçelim mi,
geçmeyelim mi, üimdi bu konuüuluyor.
Bak×n×z bu kadar k×sa zamanda nereden
nereye geldi. Ama Türkiye’nin böyle bir
derdi var m×? Yok.
Son G-20’de baz×lar× bana ne diyor biliyor musunuz liderlerden?
“Paran×za sahip ç×k×n” diyor.
Bu çok anlaml×. “Dedik zaten biz art×k kendi param×zla al×üveriü
yapmaya baülad×k” úüte bak Rusya ile yap×yoruz. úran ile yap×yoruz.
ûimdi ayn× üeyi Çin ile inüallah baül×yoruz, baülayacaù×z ve Merkez
Bankalar×m×z art×k anlaümalar× bu noktada yap×yorlar. úüte bunun
ad×m× at×ld×. Bu ad×m× atan bu iktidar ve bununla birlikte dünyada
oluüturulmak istenen o kur bask×s×n× bizim iktidar×m×z ortadan
kald×r×yor ve böylece benim bu ülkedeki giriüimcim bu kur bask×s×n×n
alt×nda da inüallah ezilmeyecek.
Dünyada, özellikle de Avrupa’da çok aù×r bir üekilde hissedilen
küresel ekonomik krizin temelinde iüte bu popülizm yatt× ve onun
bedeli ödeniyor üimdi. Biz bu eleütirimizi baüta G-20 zirveleri olmak
üzere her türlü platformda güçlü üekilde dile getirdik. Amerika’da
olsun, Avrupa Birliùi ülkelerinde olsun yap×lmas× gereken
reformlar×n bir an önce yap×lmas×n×, at×lmas× gereken ad×mlar×n
bir an önce cesaretle at×lmas×n× tavsiye ettik. Siyasi kayg×larla,
popülist politikalarla hareket eden liderlerin sadece kendi siyasi
geleceklerini deùil, ülkelerinin de geleceùini tehlikeye atacaklar×n×
özellikle vurgulad×k.
Biz 9 y×l boyunca önümüze hedefler koyduk ve bu hedefleri
194
tutturmak için çok kararl× bir üekilde çal×üt×k.
Hedeflerimizi ve politikalar×m×z× son derece
üeffaf biçimde milletimizle paylaüt×k.
Reformlar× yapmazsak nas×l bir bedel
ödeyeceùimizi ve bunun karü×l×ù×n× ne
üekilde alacaù×m×z× çok samimi bir üekilde
milletimize anlatt×k. Nitekim 12 Haziran
seçimleri Türkiye siyaset tarihi için olduùu
kadar dünya ülkeleri için de son derece
önemli mesajlar verdi, hat×rlay×n. Diùer siyasi
partiler seçim öncesinde kaynaù× olmayan,
s×n×rlar× çizilmemiü, üzerinde enine boyuna
düüünülmemiü onlarca vaat s×ralad×. Ancak
milletten teveccüh gördü mü? Göremedi.
Biliyorsunuz geçmiüte Türkiye bu tür
popülist vaatlerin bedelini çok aù×r ödedi.
Ne diyorlard×? “Kim ne veriyorsa, ben
bir fazlas×n× veriyorum” Böyle diyen bol
keseden daù×tan, Maliye’nin, Hazine’nin
musluklar×n× ard×na kadar açan, Merkez
Bankas×’na az önce ifade ettiùim gibi
karü×l×ks×z para bast×ran o siyasi zihniyet bir
süre için milleti kand×rmay× baüarsa da
ard×ndan millete çok aù×r bedeller ödettiler.
12 Haziran seçimleri milletin art×k bu kuru
vaatlere, gerçekleümeyecek projelere,
popülist politikalara karn×n×n tok olduùunu
da aç×k ve net üekilde ortaya koydu.
Biz milletimizle sadece ve sadece
gerçekleri paylaüt×k. Yapabileceklerimizi
anlatt×k, yapamayacaklar×m×z× samimi
üekilde milletimize izah etik.
Projelerimizi detayl× bir üekilde kaynaù×n×,
süreçlerini, art×lar×n× ve eksilerini ortaya
koyarak aç×klad×k. Bu samimiyet, aç×k
yüreklilik ve üeffafl×k milletimizden teveccüh
gördü ve 12 Haziran seçimlerinde her iki
kiüiden birinin oyunu alarak üçüncü kez
iktidar sorumluluùunu üstlendik.
devam edeceùiz. Para politikas×ndan,
mali politikalardan asla taviz vermeyecek,
özel sektörü finans sektörünü tedirgin
edecek, güveni zedeleyecek hiçbir ad×m
atmayacaù×z.
2008 sonunda baülayan krizi üu ana kadar
baüar×yla idare ettik, en az zararla geride
b×rakt×k. Bundan sonrada Avrupa’daki
dalgalanmaya raùmen krizi en iyi üekilde
yönetip bölgede bir istikrar unsuru olmaya
devam edeceùiz.
Burada bir üeyin üzerinde de durmay×
önemli buluyorum. O da üudur; malum
Van’da bir deprem yaüad×k. Bunun
k×smen bittiyse de s×çramas× oldu. Önce
tabi ölen bütün kardeülerime Allah’tan
rahmet diliyorum. Yaral× kardeülerime üifalar
diliyorum.
Tabi mevsim koüullar× sebebiyle hakikaten
üartlar çok zor. Biz bunun da alt×ndan
kalkacaù×z. Art×k o güven var. Fakat bir
gerçeùi burada özellikle vurgulamak
istiyorum. O da üudur; ortada felaket
tellallar× çok. Geçmiüte üu olmuü bu
olmuü, vesaire. Tabi ben bir Baübakan
olarak sorumluluùumun bilincinde baz×
aç×klamalar yapt×m. Nedir o? Y×llar y×l× bu
ülkede biz Belediye Baükanl×ù×ndan gelen
bir Baübakan olarak bunu söylüyorum.
Yani “Bu evleri y×kal×m” dediùimizde,
vatandaü buna hiç olumlu yaklaümad×ù×
gibi maalesef bu ülkenin yarg×s× da her
zaman onlar× hakl× ç×karm×ü, bizi ise haks×z
duruma düüürmüütür. ûimdi kimse yarg×ya
bilet kesiyor mu? Veya kesebilecek bir
güç var m×? Yok. Biz ne diyoruz peki?
Ya biz bugünleri gördüùümüz için bunu
aç×kl×yoruz, bunu istiyoruz. Peki, siz bütün
tedbirlerinizi alsan×z da yine buna benzer
felaketler olmaz m×? Olur, ama daha az
zararla, daha az hasarla bunu atlat×r×z.
úüte bugün küresel krizin aù×r etkilerini
üzerinde hisseden, bunun faturas×n× ödeyen
her ülke Türkiye’nin yaüad×ù× bu deneyimi
dikkatle incelemelidir. Biz yere saùlam
bas×yoruz. Biz tedbirlerimizi önceden
al×yor, siyasi bedelini asla gözetmeden
bu tedbirleri kararl×l×kla uyguluyoruz. Bizim
bu kararl×l×ù×m×z bu samimiyetimiz de
milletimizden çok güçlü üekilde takdir
görüyor. Allah’×n izniyle, milletimizin
desteùiyle Türkiye ekonomisindeki bu
güven ve istikrar sürecini hiç sarsmadan
devam ettireceùiz, ayaù×m×z× yere saùlam
basmaya devam edeceùiz.
Bak×n üuanda TOKú’nin teslim ettiùi yaklaü×k
380 bin konut var ve hamdolsun üu ana
kadar bizim bu konutlardan herhangi
bir s×k×nt× yaüamad×k, duymad×k. Ama
ben bununla yine de yüzde yüz bir
garantinin içinde hiçbir zaman olmad×m.
Olamam. Niye? Sonunda biz bunu insanla
yönetiyoruz. Müteahhit firmalar devaml×
kontrol ediliyor, denetleniyor, üu bu, vesaire.
Ama denetleyen de insan. Burada hata
paylar× olabilir iüte bu hata paylar× size bir
hasar bilançosu getirebilir.
Tedbirleri almaya, kararl×l×kla uygulamaya
Ama bak×n biz diyoruz ki bütün bunlar× göz
195
ard× etmek suretiyle yap×lm×ü inüaatlar var, konutlar var. Yumuüak
zeminde zemin etütleri yap×lmadan yap×lm×ü konutlar var. úüte üimdi
Van’da manzaras× çok güzel diye hemen Van Gölü’nün kenar×nda
Van 100. Y×l Üniversitesi inüa edilmiü. Bunlar benim dönemimde
yap×lm×ü üeyler deùil. Ama orada bunu inüa etmiüler ve üu anda 13
fakülte binas× hasarl×. ûimdi bunlar×n hepsinin yap×lmas× gerekiyor.
Hâlbuki üöyle yamaca doùru yönelse orada yamaçta gayet
güzel sert zemin, ya illa Van Gölü’nü seyredeceksen oradan da
seyredersin. Oras×n×n da üartlar× buna uygun. Ama hiç olmazsa o
sert zeminde çok daha güzel bir üekilde bu binalar×n inüa edilmesi
mümkündü. ûimdi diyoruz ki bunu art×k sadece Van’la deùil, Türkiye
genelinde “Bir musibet bin nasihatten evlad×r” Buradan hareketle
gelin bu ad×m× atal×m diyoruz.
Ç×k×yor bak×yorsunuz televizyonlarda baz× hocalar konuüuyor,
“Efendim iüte bunlar× mühendisler, üunlar, bunlar, hocalar, herkes
beraber denetlemesi laz×m” Ya kimler denetliyor zaten. Çoùunda
bunun mühendisi, mimar×, bunlar. Bunlar×n hepsi sizin tezgâh×n×zdan
geçti, oralardan yetiüti geldiler, bu inüaat× yapanlar×n hepsi sizin
öùrencileriniz, onlar yapt×lar bunlar×, onlar yap×yorlar bunlar×.
Yani illa fatura kesecek birilerini araman×n anlam× yok. Ç×k×n ciddi
olarak konuüun, bunlar×n hepsi mühendis, hepsi mimar, onlar
yap×yor bunlar×. Yani ben bir ekonomist olarak ben yapm×yorum,
ben sadece yönetiyorum. Olaya böyle yaklaüm×yorlar. Gerçekçi
deùiller.
ûimdi ústanbul’umuz, bir deprem için haz×rl×kl× bir üehir deùil. ústanbul
böyle de diùerleri farkl× m×? Hay×r, diùerlerinde de ayn× s×k×nt× var. úlla
deprem olmas× da üart deùil. Yani bunun d×ü×nda sel afetleri. Buna
196
da haz×rl×kl× deùil birçok yerler. E bunlar×
el ele vermek suretiyle birlikte çözmeye
mecburuz. únan×n ustal×k dönemi diye ifade
ettiùim bu dönemde Çevre ve ûehircilik
Bakanl×ù×’n× kurma isteyiüimin arkas×ndaki
tek neden budur.
Çünkü yeni bir yasal düzenlemeyle istedim
ki art×k biz bu Bakanl×kla bu iüe müdahale
edelim. Eùer belediyeler olumlu yaklaü×m
göstermiyorlarsa o zaman buraya biz bu
Bakanl×ù×m×zla müdahale imkân×n× bulal×m.
Çünkü baüka çare yok.
Efendim iüte üimdi rant meselesi baül×yoruz.
Ya eline diline dursun ya. Kardeüim yar×n
Allah göstermesin bu binan×n alt×nda bu
insanlar kald×ù× zaman sen bunu hangi
parayla ölçeceksin ya? Biz diyoruz ki bunun
enkaz bedeli neyse bu belirlenir ve ona
göre kaç tane daire istiyor, iki tane, üç
tane. Enkaz bedeli eùer bunu karü×l×yorsa
o kadar verilir. Eùer bunu karü×lam×yorsa
ne istiyorsun kardeüim iki tane, üç tane, o
saùlam dairelerden iki tane, üç tane verilir
ve alt×n× çiziyorum bak 20 y×l vadeyle de
kendilerine biz bu daireleri veririz satar×z
diyoruz. “Ben oturduùum yerde kalmak
istiyorum” “Peki, seni üimdilik bir baüka
yere taü×yal×m burada y×k×l×p yap×lacak
konutlardan sana konut verelim” ikinci
alternatifimiz de bu. Yani orada da
oturabilirsin daha sonra. Ha yok buna da
raz× deùilsin. “Kusura bakma kardeüim,
o zaman ben buray× kamulaüt×r×yorum”
Kamulaüt×racaù×z ve gelip biz burada
binay× yapacaù×z.
Üç tane alternatif; Orada oturmak
istiyorsan? Orada farkl× yerlerde
yap×lanlarda oturmak istiyorsan? Farkl×
yerlerde. Yok, hiç birini kabul etmiyorsan,
o zaman kamulaüt×racaù×z, vereceùiz
paran×, kusura bakma diyeceùiz, iüi
bitireceùiz. Neden? Çünkü üehirlerin de
insanlar üzerinde hakk× vard×r. Ve bunlar×n
bedelini aù×r ödemek istemiyoruz. Onun
için bu ad×m× atmak durumunday×z. úüte
üimdi Van’da süratle yoùun bir üekilde bu
geçiü dönemini atlatacaù×z ama hemen
ûubat, Mart itibariyle de kal×c× konutlar×m×za
inüallah baülayacaù×z ve bu konutlara
baülarken buradan üunu da söyleyeyim;
mülk sahibi, kirac× ayr×m× yapm×yoruz, mülk
sahipleri de bu yapacaù×m×z konutlardan
alabilecekler, alacaklar zaten haklar×.
197
Ayr×ca kirac× durumunda olanlar da bu
yapacaù×m×z konutlardan 20 y×l vadeyle
alma imkân×n× bulacaklar. Bu ad×m×
atacaù×z.
ûimdi bir de üöyle bir kampanya
oluüturuyorlar. “Efendim TOKú zorla bizim
buralara el koyuyor” Bak×n bizim böyle bir
hesab×m×z yok. Böyle bir derdimiz yok. Yeter
ki bu bir koordinasyon içerisinde eùer sen
bunu hemen an×nda bir müteahhit firmayla
anlaü×yorsan git ona da ver, bizim böyle
bir derdimiz de yok. TOKú’nin baü×nda iü
çok, yükü çok. Böyle bir yerle anlaü×yorsan
orayla anlaü ama biz sorunu çözelim,
derdimiz bu. Yani bizim derdimiz baùc× ile
deùil, bizim derdimiz üzümü yemek. Bunu
yap×yoruz.
Biraz önce de ifade ettim, sizler
bulunduùunuz ülkelerde iüveren olarak,
sanayici, yat×r×mc×, müteahhit giriüimci
olarak çok önemli baüar×lara imza
att×n×z. Bulunduùunuz ülkelerde Türkiye
ve Türk insan×n×n olumlu imaj×na eüsiz
katk×lar saùlad×n×z. Ancak bu katk×lar×n
art×k çok daha fazla yoùunlaüt×r×lmas×n×,
planl×, programl× ve koordineli biçimde
yürütülmesini sizlerden özellikle rica
ediyorum.
Türkiye, bölgesinde siyasi, ekonomik ve
sosyal aç×dan önemli bir aktör haline
gelirken sizlerin de bunu destekleyecek
giriüimlerinizi artt×rman×z× bekliyoruz.
Bak×n×z bizim sadece Almanya’da üu anda
3 milyona ulaüan vatandaü×m×z bulunuyor.
Almanya’daki Türk iüadamlar×n×n y×ll×k
cirosu, sadece Almanya’y× söylüyorum,
35 Milyar Euro’ya ulaüt×. Avrupa’n×n
tamam×nda 6 milyonu aük×n vatandaü×m×z
bulunuyor. Fransa’da, Belçika’da,
Hollanda’da, Avusturya’da, úngiltere’de,
diùer tüm Avrupa ülkelerinde Türkler art×k
ucuz iü gücü olarak deùil, dürüst birer
vatandaü, baüar×l× iüadam×, zeki giriüimciler
olarak tan×n×yor. Bizim sadece Avrupa’daki
nüfusumuz birçok Avrupa Birliùi ülkesinin
nüfusunu ikiye, üçe katl×yor.
ûu öz eleütiriyi art×k yapmak durumunday×z;
bu nüfusa raùmen, bu baüar×ya ve bu
güce raùmen acaba Avrupa siyasetinde
yeterince etkin miyiz? Bu soruyu kendimize
sormak ve cevab×n× aramak zorunday×z.
Elbette çok baüar×l× iüadamlar×m×z var,
baüar×l× sporcular×m×z, sanatç×lar×m×z var. Elbette üst düzey görevler
üstlenmiü bürokratlar×m×z, siyasetçilerimiz var. Ama nüfusa, birikime
ve ekonomik gücümüze üöyle bir oranlad×ù×m×zda bunun siyasete
yeterince yans×mad×ù×n× eminim sizler de göreceksiniz. Bu tabloyu
art×k çok daha h×zl× bir üekilde tersine çevirmek durumunday×z.
Çünkü bizim siyasetçilerimizin Avrupa’da birbirleriyle dayan×üma
içinde olmad×ù×n× görüyoruz. Hatta onlar×n Türkiye’nin aleyhinde
kararlar×n alt×na imza att×klar×n× da görüyoruz gerek kendi
meclislerinde, gerek Avrupa Parlamentosu’nda.
Avrupa siyasetinde etkimizi çok daha belirgin üekilde hissettirmek,
×rkç×l×ùa, ayr×mc×l×ùa, f×rsat eüitsizliùine karü× tek yürek halinde
mücadele etmek zorunday×z. En önemlisi de biliniz ki Türkiye’nin
Avrupa Birliùi üyeliùi en çok da sizlerin etkisiyle, sizlerin katk×s×yla
gerçekleüebilecektir. Biz hükümet olarak reformlar×m×z× yaparken
müktesebata uyum konusunda kararl× üekilde ilerlerken sizlerin de
bulunduùunuz ülkelerde bu sürece daha güçlü üekilde destek
vermenizi bekliyoruz.
Deùerli Arkadaülar×m,
Entegrasyon konusunda hiçbir çekince içinde olmay×n. Az
önce arkadaülar×m da buna deùindi. Bulunduùunuz ülkelerdeki
vatandaülar×m×z×n entegrasyonu için çaba harcay×n. Ama ayn×
üekilde asimilasyon karü×s×nda birliùinizden, kardeüliùinizden asla
taviz vermeyin.
198
Son Almanya seyahatimde de gerek
Almanya Cumhurbaükan×yla, gerekse
ûansölyesi ile bunlar× yine konuütuk.
Yine kendilerine ayn× üeyi söyledik.
Birlikte olduùumuz toplant×da yapt×ù×m×z
konuümalarda da vurgulad×m,
“Asimilasyona hay×r, entegrasyona evet”
Çünkü ben asimilasyonu bir insanl×k suçu
olarak görüyorum. Ülkemde yaüayan
bir Alman’× Türkleütirmek gibi benim bir
gayretim olamaz.
Ama ayn× üekilde Almanya’daki bir Türk’ü
de Almanlaüt×rmak veya onun kültürüyle
onun ruh dünyas×n× çevirmek gibi bir
gayretin içerisine onlar×n makamlar× da
girmemelidir, giremez. Bu bizim en doùal
hakk×m×zd×r.
Düüünebiliyor musunuz, üöyle bir mant×k
olabilir mi? Yani bir Türk k×z×yla bir Türk
evlenecek. ‘’Almanca biliyor musun,
bilmiyor musun?’’ diye soruluyor. Aük×n dili
olur mu? Böyle saçmal×k olur mu? Yani
bunu kendilerine söylediùiniz zaman hem
gülüyorlar, ama hem de öbür taraftan
yok diyor özel kurslara gitsinler, bilmem
ne yaps×nlar. Ne kursu kardeüim? Bunlar×n
içinde okuma yazma bilmeyeni bile var,
daha dur bakal×m onu aüacak, ondan
sonra bunu öùrenecek, vesaire. Sadece
Türkçeyi konuümas×n× biliyor, b×rak kesme
önünü. úki aü×ù× birbirinden ay×rman×n ne
büyük bir felaket olduùunu bilmiyor musun?
Maalesef bunlar× bile makaslad×lar. ûu
anda bu, hala halledilmiü deùil böyle
devam ediyor.
Burada sizlere üu noktan×n da alt×n× çizmek
istiyorum. Biz küresel refah ve istikrar×n,
bölgesel refah ve istikrar×n tek tek ülkelerin
huzur ve bar×ü×yla yak×ndan baùlant×l×
olduùuna inan×yoruz. Esasen Türkiye olarak
uzun y×llard×r yaüad×ù×m×z tecrübe bunu
gösteriyor.
Zor bir coùrafyada bulunuyoruz, Orta
Doùu, Balkanlar, Kafkasya’n×n ortas×nda
çalkant×l× bir coùrafyan×n merkezinde yer
al×yoruz. Bu çalkant×l× coùrafyaya ek olarak
s×n×rlar×m×z d×ü×ndan ülkemize yönelen
terör problemiyle de mücadele ediyoruz.
Aç×kças× Türkiye son 9 y×lda d×ü politikada
elde ettiùi baüar×lar×, iç politikada ve
demokraside gerçekleütirdiùi reformlar×
ekonomik baüar×ya tahvil edebilmiü bir
199
ülkedir.
Bölgemizde biz çok güçlü bir üekilde istikrar×,
dayan×ümay× ve demokrasiyi savunuyoruz
ve bu konuda Türkiye art×k hamdolsun
örnek bir ülke durumuna gelmiütir.
Bölgemizdeki sorunlar×n çözümü halinde
sadece Türkiye’nin deùil bölgedeki tüm
ülkelerin kazanacaù×n× çok güçlü üekilde
ifade ediyoruz. Bizim hiçbir ülkenin içiülerine
kar×ümak gibi bir niyetimiz yok. Bizim
Türkiye olarak hiçbir ülkenin topraklar×nda,
siyasetinde, idari sisteminde asla ve
asla gözümüz yok. Ne bölgemizdeki, ne
dünyadaki hiçbir ülkeye ç×kar kayg×s×yla
bakmad×k ve bakm×yoruz. Bizim için her
yerde öncelikli olan insand×r.
Afganistan’daki çabalar×m×z tamamen
insani kayg×lar×n neticesidir. Somali’ye olan
duyarl×l×ù×m×z tamamen insani kayg×lar×n
bir ürünüdür. Kuzey Afrika’ya, Orta
Doùu’ya olan yak×n ilgimiz tamamen insani
nedenlerdendir.
Biz Baùdat derken, Kudüs derken, Gazze
derken, Bingazi, Trablus, Sirte derken
birileri gibi petrol kuyular×n× görmüyor tam
tersine orada akan kan×, orada dökülen
gözyaü×n× görüyor ve iüte o nedenle sesimizi
yükseltiyoruz.
Bizim, Suriye’deki olaylar karü×s×ndaki
tavr×m×z da, alt×n× çizerek söylüyorum
sadece ve sadece insani kayg×d×r. Yüzy×llar
boyunca beraber yaüam×ü, birbirini kardeü
olarak bilmiü, tan×m×ü ve birbiriyle kaynaüm×ü
halklar olarak Suriye halk×n×n zulüm ve
bask× alt×nda inlemesine biz, üu anda göz
yumamay×z, s×rt×m×z× çeviremeyiz.
ûunu da buradan aç×k aç×k söylemek
durumunday×m. Evet, 9 y×ll×k süreçte biz
Suriye ile çok iyi iliükiler tesis ettik, aile hukuku
oluüturduk. Bizzat devlet ve hükümet
Baükanlar×, Bakanlar düzeyinde çok önemli
projelerin alt×na imza att×k. úki ülkenin, iki
ülke haklar×n×n refah× için ortak yat×r×mlar
gerçekleütirdik. Suriye halk×n× ne kadar
kardeü bildiysek Suriye yönetimini de biz o
kadar kardeü bildik. Ancak 9 y×l boyunca
Suriye yönetimine reformlar konusunda,
demokrasi konusunda, insan haklar×
konusunda her türlü eleütirimizi kardeü hane
yapt×k. Her türlü önerimizi iletmekten de
kaç×nmad×k.
Biz, 9 y×l boyunca bir yandan dünya
kamuoyuna Suriye’nin tecrit edilmemesi,
Suriye’nin kazan×lmas× gerektiùini ifade ederken eü zamanl× olarak
Suriye’den de reformlar×n sözünü ald×k.
Bu 9 y×ll×k süreçte Türkiye-Suriye dostluùu Türkiye’den daha ziyade
Suriye’ye kazand×rd×. Suriye halk×na kazand×rd×. Ne yaz×k ki Suriye
yönetimi reformlar× yapmakta, verdiùi sözleri tutmakta isteksiz ve
samimiyetsiz davrand×. Bunun da ötesinde Suriye’den yükselen
muhalefet, insanl×k d×ü× yöntemlerle kan ak×t×larak bast×r×lmak istendi.
Eùer ortada bir politika deùiüikliùi varsa bu, Türkiye’nin deùil
Suriye’nin politika deùiüikliùidir. Suriye ne Türkiye’ye, ne Arap ligine,
ne de dünyaya verdiùi sözleri tutmam×üt×r. Söz vermiü ama gereùini
yerine getirmemiütir. Samimi, güvenilir davranmam×üt×r.
Biz, bölgesel bar×ü ve istikrar ad×na Suriye’nin bir an önce iç bar×üa
kavuümas×n× arzu eden bir ülkeyiz. Bütün çabalar×m×z, bütün
çaùr×lar×m×z Suriye’nin ve Suriye halk×n×n huzuru ve refah× içindir.
Suriye ne kadar huzurlu olursa Türkiye de o kadar huzurlu olur.
Irak, Lübnan, úran, Ürdün, Filistin, bölgemizdeki tüm ülkeler ne kadar
istikrar ve güven içinde olursa bölgenin diùer ülkeleri de o kadar
istikrar ve güven içinde olur.
ûunu da alt×n× çizerek ifade ediyorum ki; insanlar×n refah× ad×na,
insanlar×n huzuru ad×na en önemlisi de insanl×k ad×na biz hakk×
savunmaya hukuku savunmaya devam edeceùiz.
Deùerli kardeülerim, Çok deùerli iüadamlar×.
Bugün ústanbul’da 90 ülkeden 2200 iüadam×yla bir zirveyi
gerçekleütiriyoruz. Bu zirve, Türkiye için olduùu kadar bulunduùunuz
ülkeler ad×na da umut verici bir zirvedir. Zirvenin ard×ndan
yaüad×ù×n×z ülkelere döndüùünüzde lütfen benim ve aziz milletimizin
selamlar×n× oralardaki halklara iletin.
Türkiye’nin bar×ü, dostluk ve kardeülik temennilerini oralardaki
dost ve kardeülerimize en güçlü üekilde lütfen ulaüt×r×n. Güçlü
ekonomisiyle, aktif d×ü politikas×yla hakk× ve hukuku savunan,
insanl×ù× yücelten sevgi medeniyetiyle Türkiye’nin her zaman dost,
her zaman kardeü kalacaù×n× bulunduùunuz ülkelerde lütfen
anlat×n. Medeniyetler ittifak× projesiyle dünya medeniyetlerinin bir
ittifak içinde olmas× yönündeki çal×ümalar×m×z× anlat×n.
Ben her birinize baüar×lar diliyorum. úüiniz bereketli olsun, yolunuz aç×k
olsun diyorum. Allah yar ve yard×mc×n×z olsun diyor, sizleri sevgiyle ve
Deùerli konuklar×m×z, birazdan Say×n Baübakan×m×z× oturduùu
yere davet edeceùiz. Sizleri de geniü bir aile fotoùraf× için ayaùa
kalkmaya davet ediyoruz lütfen, k×sa bir süre için. Teüekkür ederiz.
200
201
202
únteraktif
Oturum
Moderatör
DEúK/DTúK Baükan×
Say×n Zafer Çaùlayan
(Ev sahibi s×fat×yla)
T.C. Ekonomi Bakan×:
Say×n Egemen Baù×ü
T.C. Avrupa Birliùi Bakan×:
Say×n Nihat Ergün
T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakan×:
Say×n Ahmet Davutoùlu
T.C. D×üiüleri Bakan×:
Say×n Mehdi Eker
T.C. G×da Tar×m ve Hayvanc×l×k Bakan×:
Say×n Hayati Yaz×c×
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakan×:
Say×n Cevdet Y×lmaz
T.C. Kalk×nma Bakan×m×z
Say×n Mehmet ûimüek
T.C. Maliye Bakan×:
203
DEúK
19 KASIM 2011
únteraktif Oturum
204
205
DEúK
19 KASIM 2011
únteraktif Oturum
206
M. RúFAT HúSARCIKLIOøLU- Dünya Türk úü
Konseyi ve Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliùi ile D×ü Ekonomik úliükiler Kurulu
Baükan×
Teüekkür ederim.
Türkiye Cumhuriyeti’nin çok deùerli
Bakanlar×, sayg×deùer kat×l×mc×lar;
Kurultay×m×z×n bu ikinci gününde sekiz
Bakan×m×z×n kat×l×m×yla düzenlediùimiz
interaktif oturuma hepiniz hoü geldiniz.
Deùerli konuklar, bugün sabah
Kurultay×m×z×n aç×l×ü×n× da baüta Say×n
Baübakan×m×zla beraber gerçekleütirdik.
ûimdi, sekiz Bakan×m×z dünyadan gelmiü
Türk giriüimcileriyle beraber bir araya
gelebilmek için sizlerle beraber oldular.
Neredeyse Bakanlar Kurulu; bak×n
bu Türkiye’nin, Türkiye Cumhuriyeti
Baübakan×n×n, Bakanlar×n size vermiü olduùu
deùerin en somut göstergesi.
Kendilerine de size ve bize vermiü olduklar×
bu destekten dolay× teüekkür ediyoruz.
Deùerli konuklar;
oran, yüzde 9’a inmiü.
Üçüncü sorumuz; “Yaüad×ù×n×z ülkedeki
lobileri ve lobi faaliyetlerini göz önüne
alarak Türk lobisinin yeterince etkin
olduùuna inan×yor musunuz?” ‘Evet,
inan×yorum’ diyen 2009’da yüzde 8 iken,
üimdi bu oran, yüzde 13’e ç×km×ü.
Dördüncü sorumuz; “Türkiye’nin
yurtd×ü×ndaki temsilciliklerinin ihtiyaçlar×n×za
yan×t verebildiùini düüünüyor musunuz?”
Yüzde 16, 2009’da ‘evet’ derken, bu oran,
üimdi yüzde 36’ya ç×km×ü durumda, deùerli
dostlar×m.
Beüinci soru; “Yaüad×ù×n×z ülkedeki Türk
lobisinin güçlenmesi için faydal× olacaù×n×
inand×ù×n×z iki seçeneùi iüaretleyin.” demiüiz.
A- Türkiye’nin resim düzeyde yurtd×ü×nda
yap×lan ziyaretlerinin ve temaslar×n×n
artt×r×lmas×; yüzde 27. Yurtd×ü×nda yaüayan
Türklerin ayn× platformda buluüturulmas×;
yüzde 35. Yüzde 38’de, yurtd×ü×nda
yaüayan Türklerin karü×laüt×ù× sorunlarla
baüa ç×kabilmek için ortak eylem plan×n×n
oluüturulmas×.
Kurultay öncesinde hepinizin de bildiùi
gibi, siz deùerli kat×l×mc×lar×n bildiùi gibi
içerik zenginleütirme çal×ümas×n× yapt×k.
Yurtd×ü×ndan gelen kat×l×mc×lara internet
üzerinden bir anket düzenledik. úki y×l önce
de bunu düzenlemiütik. Baz× sorular×m×z
ayn×, bunun karü×laüt×rmas×n× yapacaù×z. 10
sorumuza 491 arkadaü×m×z cevap vermiü.
Sonra kat×l×mc×lar×n Bakanlara yazm×ü
olduklar× yaz×l× sorular var; kendilerine ilettik.
Sonras×nda da onun deùerlendirmelerini
kendilerinden alacaù×z.
Evet, herkes ortak eylem plan×nda büyük
bir çoùunlukla mutabakat saùlam×ü ki bu,
asl×nda bugünkü Kurultay×m×z×n temas× olan
diasporayla örtüüüyor.
ûimdilik, öncelikle anketlerimize ne cevap
verdiniz, Say×n Bakanlar×m×zla beraber onu
göreceùiz.
Yedinci sorumuz; “Aüaù×daki ifadelerden
hangisi yurtd×ü×ndaki örgütlenmemizi en iyi
üekilde tarif ediyor.” diyor. Burada yüzde
53, ‘Çok fazla dernek var, ama etkin ve
koordineli deùiliz.’ diyor. Zaten hastal×ù×m×z
da bu biliyorsunuz. Yüzde 35’i, ‘Yerel
düzeydeki derneklerimizin etkin ama ulusal
ve bölgesel olarak zay×f durumday×z.’
Yüzde 12’si de diyor ki, ‘Dernekler
düzeyinde tatmin edici bir kurumsal
kapasiteye sahibiz.’ diyor. Demek ki yüzde
53’ün dediùi “Çok fazla dernek var, ama
etkin etkin koordineli deùiliz.” úüte bizimle
koordine olmak durumunday×z.
“Yurtd×ü×nda yerleüik Türk giriüimcilerinin
birbirlerine destek olarak iübirliùi olanaklar×n
ve f×rsatlar× beraber deùerlendirme
konusunda sinerji yaratabildiùini düüünüyor
musunuz?” 2009’da evet diyenler, yüzde
23 iken bu, üimdi yüzde 31’e ç×km×ü. Hay×r
diyenler, yüzde 54’ten yüzde 42’ye
inmiü, ki iyimserlik noktas×nda, iyiye gitme
noktas×nda bir ad×m at×ld×ù× görülüyor.
úkinci sorumuz; “Türkiye’nin yurtd×ü×nda
yaüayan Türklere yönelik politikas×n× nas×l
deùerlendiriyorsunuz?” 2009’da yüzde 6
destek görürken bu, yüzde 20’ye ç×km×ü,
yüzde 26 ‘haberdar deùilim’ derken bu
“Yurtd×ü× Türkler ve Akraba Topluluklar×
Baükanl×ù×n×n internet sitesini ziyaret ettiniz
mi?” yüzde 43, evet. Bu çok önemli bir
oran ama bir kez daha ben adresi vermek
istiyorum, deùerli kat×l×mc×lara. Bu, internet
adresini kullanmak aç×s×ndan çok önemli,
birbirimizden haberdar olabilmek aç×s×ndan
çok önemli; www.ytb.gov.tr
Sekizinci sorumuz; “Yurtd×ü×ndaki Türklerin
daha etkin üekilde koordine olabilmesi için
at×lacak ad×mlarda nas×l bir organizasyon
207
modeli etkili sonuç al×r?” diye sormuüuz. Kiüinin üye olacaù× bir yap×;
yüzde 56, derneklerin üye olacaù× bir yap×; yüzde 44.
ûimdi, eùri otural×m doùru konuüal×m. Dernek baùlant×l× kat×l×mc×m×z
çok. Buna raùmen bu sonuç asl×nda çok düüündürücü. Kurultay
öncesinde kat×l×mc×lar×m×z×n görüülerini ald×k; “Dernekler daha
fazla aktif olmal×, somut projeler geliütirmeli.” dediler ve pek çok
kat×l×mc×m×z bu konuda da mutab×klar.
Dokuzuncusu; “Yaüad×ù×n×z ülkede son iki y×l içinde Türkiye’nin
imaj×nda nas×l bir deùiüim gözlemliyorsunuz?” ‘úmaj× olumlu üekilde
geliüiyor.’ diyen, yüzde 88, deùerli arkadaülar×m.
Burada biz de tebrik ediyoruz. Say×n Bakanlar×m yorulduùunuza,
çal×üt×ù×n×za, çabalad×ù×n×za demek ki deùiyormuü.
Buradaki son sorumuz, Türkiye’yle çok örtüümüyor; siz, deùerli
kat×l×mc×lar. Size sormuüuz; ‘Türkiye’nin AB üyeliùini destekliyorum,
hala da destekliyorum.’ diyen yüzde 41. Bu oran; Türkiye yüzde 60,
iü dünyas×nda yüzde 85, haberiniz olsun. ‘Eskiden destekliyordum
ama üimdi çekimserim, karü×y×m.’ diyen yüzde 33, ‘Üyeliùin
gerçekleümesine de, gerçekleümemesine de önem atfetmiyorum.”
diyen yüzde 12, “dün olduùu gibi bugünde desteklemiyorum.”
diyen arkadaü say×m×z yüzde 14.
Efendim, sorular×m×z× tamamlad×k. Anketimizi sizlerle paylaüt×k,
208
Say×n Bakanlar×m. ûimdi, biz, burada
üzerimize düüeni yapt×k. Sonuçlar× da
Bakanlar×m×za bildirdik ve bunu resmen da
yay×nlayacaù×z.
ûimdi, “Say×n Bakanlar×m×za sizlerin
daha önce internet üzerinden
yönetmek istediùiniz sorular var m×d×r?”
diye sormuütuk. Sizler bu sorular× bize
gönderdiniz. Bu göndermiü olduùunuz
sorular× biz, Say×n Bakanlar×m×za ulaüt×rd×k.
ûimdi, yeni bir düzenleme yap×ld×. Protokol
s×ralamas× harften baül×yor; A harfinden
Z’ye kadar Bakanlar×n protokol s×ras×
yap×ld×. Ama ben bir de buraya gelirken,
tam buraya otururken Say×n Bakanlar×n
ústanbul’da programlar× var, ústanbul’da
da s×k×üt×r×yorlar. Say×n Baübakanla olan
programlar× var. Eùer kusura bakmazlarsa
ben, bu önem s×ras×na göre, bana ilettikleri
önem s×ras×na göre s×ras×yla söz vereceùim.
Müsaade eder misiniz bana, bu üekilde söz
vermeme?
ZAFER ÇAøLAYAN- T.C. Ekonomi Bakan×
Ben, ev sahibiyim zaten; en sona beni
b×rak×n.
M. RúFAT HúSARCIKLIOøLU-TOBB/DEúK-DTK
Baükan×
Tamam, biz sizinle beraber yolcu edeceùiz
arkadaülar×m×z×.
Bir de Baükan×m. ûimdi biz, burada sekiz
Bakan×z. Asl×nda üu anda dokuz Bakan×z.
Bir de Sinan Çelebi var orada. Sinan
Çelebi, Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi Ticaret
Sanayi Bakan×. Bizim dostumuz, Rahmetli
úhsan Doùramac×’n×n da yeùeni, Türkmen
kardeüimiz.
M. RúFAT HúSARCIKLIOøLU- TOBB/DEúK-DTK
Baükan×
Doùru, Kuzey Irak’tan da. Say×n Bakan×m
kalk×n da sizi görsünler bir.
Sn. ZAFER ÇAøLAYAN-T.C. Ekonomi Bakan×
Görsünler. Babayiùit Bakan görsünler.
209
Sinan Çelebi, Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi
Ticaret Sanayi Bakan×. Bizim dostumuz,
Rahmetli úhsan Doùramac×’n×n da yeùeni.
úyi bir Türkmen kardeüimiz.
Baükan×
Efendim, birinci sözü Say×n Nihat Ergün’e
vereceùim müsaadenizle. Say×n
Baübakan×m×zla bir toplant×ya, ortak bir
toplant×ya kat×lacak. Say×n Bakan×m,
sorular sizde. Biliyorsunuz zaten. Siz ona
göre; yans×da da ç×kacak. ûimdi, sözü size
veriyorum. Buyurun.
NúHAT ERGÜN-T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji
Bakan×
Evet, çok teüekkür ediyorum; öncelikle
böyle bir Kurultay× düzenlemiü olduùunuz
için ve sizlere de böyle bir Kurultaya kat×lm×ü
olduùunuz için.
únüallah dünyadaki Türk giriüimcilerin bir
araya geldiùi gibi 2012’den itibaren
dünyadaki Türk bilim adamlar×n×n da bir
araya geleceùi bir büyük organizasyonu
gerçekleütirmeye baülayacaù×z. Ve her
y×l dünyadaki Türk bilim adamlar× da bir
araya gelerek buradaki Türk iü adamlar×n×n
aktivitelerinin bir baüka versiyonunu
gerçekleütirmiü olacaklar.
Bana sorulan sorulardan bir tanesi,
otomotiv sektörüyle ilgili. “Türkiye milli
otomobiline neden elektrikli bir otomobille
baülam×yor?” diye soru sorulmuü.
Otomotiv sektöründe Türkiye’nin 50 y×ll×k
bir birikimi var. Çok güçlü bir yan sanayi,
çok güçlü bir Ar-Ge potansiyeli, teknolojik
birikim ortaya ç×kt×. Ama 50 y×ll×k tecrübenin
içerisinde zaman zaman baz× denemeler
olsa da milli bir marka ve model oluüturma
konusunda bir baüar× elde edilmedi. Bunun
muhtelif nedenleri var, onlara girmiyoruz.
Ama bugün gerçekten 50 y×ll×k birikimden
sonra art×k hükümetimizin program×na da
girmiü oldu bu konu. Türkiye önümüzdeki
süreçte bir model ve markay× hem iç
pazara, hem de dünya pazarlar×na
sunmak için gereken çal×ümalar× baülatm×ü
oldu.
Kuükusuz hem içten yanmal× motorlarda,
hem de elektrikli araçlarda bu at×l×m birlikte
at×labilecektir. Türkiye’de bugün itibariyle sadece otomobil olarak
2010 y×l×nda 510 bin otomobil sat×ü× gerçekleütirilmiütir. 2011 y×l×nda
bu rakam 600 bini geçecektir. Ve birkaç y×l sonrada Türkiye’nin
sadece otomobildeki iç pazar× 1 milyon rakam×n× aüacakt×r. úç
pazardan söz ediyorum.
Ancak bu 1 milyonluk iç pazar×n sadece yüzde 30’u Türkiye’de
üretilen otomobiller taraf×ndan karü×lanabiliyor ki bu otomobiller
de dünyadaki deùiüik markalar×n Türkiye’de üretimi üeklindedir. Biz
bunlar× da yani Türkiye’de üretilen her arac× da iç pazarda paylar×
yüzde 30’la s×n×rl× olmas×na raùmen Türkiye’de üretilmiü olmas×
aç×s×ndan önemsiyoruz. Türkiye’de üretilen otomobillerin geri kalan
çok büyük bir bölümü ithal edilmektedir.
Ama üunu görüyoruz ki; Türkiye’de pazar, Türkiye’de üretilen
otomobiller taraf×ndan tatmin edilemiyor. Yüzde 70 oran×nda
ithalatla karü×lan×yor. Toplumun taleplerini karü×layan model ve
markalar olarak burada yeterli üretimin gerçekleütirilmediùini
görüyoruz. Bu nedenle hem dünyadaki diùer markalara, hem
Türkiye’de üretim yapanlara Türkiye’de yeni yat×r×mlar yapma
davetimizi tekrarl×yoruz, hem de art×k bu büyüyen pazarda
Türkiye’nin kendi marka ve modelini oluüturma konusunda da çok
avantajl× bir konumda olduùunu görüyoruz.
Tasar×mdan üretim aüamas×na kadar her üeyi yapabilecek güçlü bir
yan sanayiye sahibiz. Bugün yan sanayideki firmalar×m×z dünyan×n
hemen hemen bütün markalar×na her türlü otomotiv yan sanayiyle
ilgili parçay× üretme imkân×na sahiptirler. Yeter ki Türkiye’de yeni
bir organizasyon, yeni bir çal×üma, yeni bir çabayla bu mesele bir
noktaya baùlanabilsin. Bu noktada özel sektörü teüvik ediyoruz.
Önlerindeki her türlü engeli kald×rma çal×ümam×z devam ediyor.
únüallah 2012 y×l×ndaki yeni teüvik sisteminin de ortaya ç×kmas×yla bu
210
konudaki ad×mlar netleümiü olacakt×r.
Kuükusuz elektrikli araçlarda da ayn×
teüvik devam etmektedir. úüte 2010 y×l×
içerisinde yeni uygulamaya koyduùumuz
vergi teüviki ile zaten elektrikli araçlar×n
kullan×m×n× teüvike baülad×k. 1600 CC’ye
kadar olan motorlarda Özel Tüketim
Vergisi yüzde 37 uygulamas× yap×l×rken, bu
elektrikli araçlarda yüzde 3’e indirilmiütir.
Yani elektrikli otomobillerin kullan×m×yla
ilgili çok ciddi bir teüvik ad×m× at×lm×üt×r.
Ancak elektrikli araçlarla ilgili henüz daha
son sözler söylenmedi. Daha al×nmas×
gereken mesafeler var. Bataryan×n yap×m×
gibi, bataryan×n süresi gibi, arac×n h×z× gibi,
arac×n bir bataryayla yapacaù× kilometre
gibi daha al×nmas× gereken mesafeler
var. Ar-Ge çal×ümalar× özellikle elektrikli
araçlarda çok daha yoùun bir üekilde
devam ediyor. Bunlar Türkiye’de de devam
etmektedir.
Dolay×s×yla bizim Türkiye’de hem içten
yanmal× motorlarda, hem de elektrikli
araçlarda birlikte bir marka ve model
oluüturma sürecini teüvik ettiùimiz
bilinmektedir. Onun için Türkiye’de ç×kacak
markan×n elektrikli araç olmas× veya içten
yanmal× motorlarda bir araç olmas× bizim
aç×m×zdan fark etmiyor. Sektörü iki aç×dan
da teüvik eden, iki aç×dan da destekleyen
bir yaklaü×m içerisindeyiz.
Bir baüka husus, “Türkiye önümüzdeki 10
y×l içerisinde nas×l bir Ar-Ge planlamas×
yapmaktad×r?”
Deùerli arkadaülar, bugünkü konuümalarda
da ifade edildi. Türkiye’nin rekabet
avantaj×, ucuz iü gücünde, ucuz
hammaddede ve ucuz enerjide deùildir.
Türkiye bunlar×n ülkesi deùil. Türkiye
buralarda rekabet üstünlüùü ararsa
yakalayamaz ve bulamaz. Bizden daha
ucuza iü gücü çal×üt×racak, bizden daha
ucuza enerji temin edecek, bizden daha
ucuza hammadde temin edecek, bizim
rekabet edemeyeceùimiz ülkeler var;
bunlar× biliyorsunuz. Ama bizim rekabet
avantaj×m×z daha ileridedir. Bizim Ar-Ge’ye,
inovasyona, tasar×ma, markalaümaya
önem vermemiz, buralarda rekabet
avantaj× elde etmemiz laz×m. Son y×llarda
da buna ciddi manada önem verdik.
2023 vizyonu çerçevesinde Türkiye’de
kamu ve özel sektör olarak Gayri Safi Milli
Has×lam×z×n yüzde 3’ü kadar bir pay× Ar-
Ge’ye ay×rmak istiyoruz. 2017 y×l×nda bunu
yüzde 2’ye ç×karmak istiyoruz. Ve bunun
çoùunluùunu da özel sektörün yapmas×n×
istiyoruz. Bundan 7-8 y×l evvel Türkiye’de
Gayri Safi Milli Has×lan×n sadece 1000’de
40’× kadar bir rakam Ar-Ge için ayr×l×yordu
ve bunun çok daha büyük bir bölümünü
kamu harcamalar×yla karü×l×yorduk. Bugün
1000’de 85 oran×na ç×kt×; yani Ar-Ge’ye
ay×rd×ù×m×z payda yüzde bir seviyesine
yaklaüt×k.
Ama dikkatinizi çeken bir üey olmal×.
Bundan 9 y×l evvel Türkiye’nin Gayri
Safi Yurtiçi Has×las× 230 Milyar Dolar
seviyesindeydi. 230 milyar Dolar×n 1000’de
40’× kadar bir rakam× Ar-Ge’ye ay×r×yorduk.
Bugün Türkiye’nin milli geliri 740 Milyar
Dolar seviyesine geldi ve 740 Milyar Dolar×n
1000’de 85’i kadar bir rakam× Ar-Ge’ye
ay×r×yoruz.
2023’te Türkiye’nin milli gelir hedefi, 2 Trilyon
Dolard×r. 2 Trilyon Dolar×n yüzde 3’ü kadar
bir rakam×n Ar-Ge’ye ayr×ld×ù×n× düüünürsek
Türkiye’nin inovasyon kabiliyetinin, Ar-Ge
kabiliyetinin, yeni tasar×mlar, yeni buluülar
ortaya koyma kabiliyetinin ne boyutlarda
olacaù×n×, bu iülerin Türkiye’de ne kadar
destekleneceùini bu büyüyen rakamlar
aç×kça ortaya koyuyor.
Türkiye’de bundan 10 y×l evvel sadece
iki tane teknoloji geliütirme bölgesi vard×,
bugün 40’tan fazla teknoloji geliütirme
bölgesi var. Bugün 107 tane büyük firma ArGe merkezi açt× ve 15 binden fazla Ar-Ge
eleman× buralarda çal×ü×yor.
Üniversite-sanayi iübirliùi konusunda çok
önemli mesafeler ald×, Türkiye. Özellikle
SAN-TEZ Projeleriyle, Tekno-giriüim Sermayesi
Desteùi gibi projelerle çok ciddi hamleler
yap×yor. Bugün Türkiye’de her y×l 500
gencimizi, tekno-giriüimci 500 gencimizi 100
Bin Lira hibe desteùi vererek desteklemeye
devam ediyoruz. Ve bu çocuklar
teknoparklarda teknolojik araüt×rmalar×na,
teknolojik ürün geliütirmelerine ve bu
fikirlerini ticarileütirmelerine devam
etmektedirler.
Dolay×s×yla önümüzdeki 10 y×l boyunca
Türkiye Ar-Ge’de, inovasyonda, tasar×mda
milli gelirinin de büyümesine paralel bir
üekilde çok ciddi ad×mlar atm×ü olacak.
Kuükusuz TÜBúTAK’×n da Bakanl×ù×m×za
baùlanm×ü olmas×yla Ar-Ge ve inovasyon
211
kabiliyetimiz, Bakanl×k olarak bu konuya vereceùimiz destekler çok
daha nitelikli destekler haline gelmiü bulunuyor.
Üçüncü soru da asl×nda bunlarla alakal×. “Yeni buluülar×n, yeni
fikirlerin ortaya konulmas×nda hangi kurumla görüümem gerekiyor?”
diye.
Mesela; bir küçük iületmeyse iületmeniz, KOSGEB’in Ar-Ge ve
inovasyon desteklerinden yaralanabilir. TÜBúTAK da yeni dönemde
küçük iületmelere, küçük ve orta boy iületmelere vereceùi ArGe ve inovasyon desteklerini de artt×r×yor. TÜBúTAK projelerine
kat×labilirsiniz, oraya proje verebilirsiniz, KOSGEB’e proje verebilirsiniz.
Eùer iületmeniz münhas×ran bir projeyi hayata geçirmek istiyorsa,
üniversite-sanayi iübirliùi yapmak istiyorsan×z doùrudan doùruya
Bakanl×ù×m×z×n Bilim Teknoloji Genel Müdürlüùüne SAN-TEZ Program×
çerçevesinde baüvurabilirsiniz. “Nereye baüvuracaù×m?” diye
soruyor arkadaü×m×z, eùer bir giriüimciyseniz yüksek lisans öùrencisi,
doktora öùrencisi, üniversite son s×n×f öùrencisiyseniz veya bunlar×
yeni bitirmiü mezunsan×z veya beü y×l içinde bitirmiü genç bir
akademisyenseniz, bir iü fikriniz varsa, teknolojik ürün geliütirmek
konusunda bir iü fikriniz varsa, projeniz varsa Teknogiriüim Sermayesi
Desteùine baüvurabilirsiniz. Bu da Bakanl×ù×m×z×n Bilim Teknoloji
Genel Müdürlüùüne baüvuracaù×n×z bir noktad×r. Bu konuda
Bakanl×ù×m×z×n internet sitesinde baüvurular×n nas×l olduùu ve hangi
evraklara ihtiyaç hissedildiùi çok net bir üekilde ortaya konulmuütur.
Son olarak da, “Avrupa’da yerleüik Türk KOBú’leri için bir eylem plan×
var m×?” diye bir soru var.
Evet, kuükusuz Türkiye’de ‘KOBú Strateji Belgesi ve Eylem Plan×’
ad× alt×nda bir eylem plan×n× 2011 y×l×n×n ikinci yar×s×nda devreye
ald×k. Bu eylem plan× KOBú’lerle ilgili sürdürülmektedir. Bu eylem
212
plan×n×n bir parças× da Türkiye’deki
KOBú’leri yurtd×ü×ndaki KOBú’lerle eüleütirme
programlar×d×r. Bu eüleütirme programlar×
çerçevesinde KOBú’ler desteklenmektedir.
önemli deùil, gönüllerimizi, enerjilerimizi
birleütirmek ve birlikte büyük ve kutlu bir
yolda yürüyebilmek aç×s×ndan da önemli.
Çok s×k bir üekilde bir araya gelmemiz laz×m.
Ayr×ca Avrupa’daki KOBú’lerimizin üunu
dikkatle takip etmesinde fayda vard×r:
Avrupa’da birçok KOBú, ya mirasç×s×
bulunmad×ù× için ya da ortaklar× aras×nda
problem ç×kt×ù× için sat×üla karü× karü×ya
kalmaktad×r. Bunu, Ekonomi Bakan×m×z
da dünkü aç×l×ü konuümas×nda sizlerle
rakamlar×yla paylaüm×üt×. Bu konuda
Avrupa’daki KOBú’lerimiz, özellikle
Avrupa’daki diùer KOBú’leri Türkiye’deki
KOBú’lerle iübirliùi içerisinde sat×n almak
konusunda yeni ortakl×klar kurabilirler.
Bu ortakl×klar×n× da bizim buradan
yönlendirmemiz, desteklememiz mümkün
olacakt×r.
Bana yöneltilen sekiz soru var. Ben bunlar×
üç kategoriye ay×rd×m ve bu üç kategori
içinde cevap vereceùim.
Ayr×ca Türkiye’deki KOBú’lerin
kendi sektörleriyle ilgili iü gezileri
desteklenmektedir. Bu iü gezilerinde
Avrupa’daki KOBú’lerle birlikte hareket
ederlerse yeni ortakl×klar×n ortaya ç×kmas×
ve bunlar×n desteklenmesi mümkün
olabilecektir.
Bana bu dört soruyu yöneltmiüti
arkadaülar×m. Bu dört soru çerçevesinde
cevapland×rmaya çal×üt×m. Çok teüekkür
ediyorum.
Baükan×
ûimdi sözü D×üiüleri Bakan×m×z Say×n Ahmet
Davutoùlu’na veriyorum. Buyurun,
efendim.
Efendim, süreler hep 10 dakika. Teüekkür
ederim.
AHMET DAVUTOøLU- T.C. D×üiüleri Bakan×
Çok teüekkür ederim, Say×n Baükan×m.
Her üeyden önce ben gerçekten
takdirlerimi, tebriklerimi iletmek istiyorum;
gerek Ekonomi Bakanl×ù×m×za ve
Say×n Çaùlayan’a, gerekse DEúK’e ve
Dünya Türk úü Konseyi Baükan×m×z Say×n
Hisarc×kl×oùlu’na. Büyük bir birlikteliùi
burada saùlama imkân× verdiler. Sizlerle bir
arada olmak sadece istiüare anlam×nda
213
Birincisi; devletimizin yurtd×ü×nda
vatandaü×m×za saùlad×ù× hizmetler ve
konsolosluk hizmetleri ve vize. Özellikle de
Avrupa Birliùi ve vize politikam×z konusunda.
úkincisi; bölgesel politikalar, Bulgaristan’la,
Özbekistan’la iliükiler, Gürcistan, Abhazya,
Rusya’yla iliükiler.
Üçüncüsü de, Çin ve küresel güç
baùlam×nda Çin’le olan iliükiler.
Birincisinden baülamama müsaade
ederseniz; asl×nda birincisini cevaplamak
için bir baüka soruyu cevaplamak laz×m;
Bizim devlet felsefemiz nedir? Çünkü bu
soruyu cevaplamadan vatandaülar×m×za
götürdüùümüz hizmeti doùru bir
çerçeveye oturtmak mümkün deùil. Eùer
bugün Ak Parti iktidarlar× çerçevesinde bir
Türkiye mucizesinden bahsediliyorsa bunun
tek bir s×rr× var; devlet-millet beraberliùi ve
bütünlüùü.
Son dokuz y×l içinde tabiri caizse milletin,
derin milletin enerjisi ile muktedir ve müüfik
devletin gücü birleüti. Bugün dünyan×n
her yerinde eùer bir Türk mucizesinden
bahsediliyorsa asl×nda sizlerle bizlerin
birlikte bir ekip, bir ruh, bir vicdan olarak
yürümemizle ilgili tutunduùumuz ortak
tutumla ilgili bir baüar× söz konusu. Baüar×
hepimizin baüar×s×.
Burada devletimizin vatandaülar×m×za
verdiùi hizmetten bahsedecek olursak; ben
bu konuda geçen sene Y×ll×k Büyükelçiler
Kongresi’nde konuütuùumda ústiklal
Harbimizdeki bir üiar× büyükelçilerimize
talimat olarak vermiütim; “Bundan sonra
hatt× diplomasi yok, sath× diplomasi var.
Sath× ise bütün dünyad×r.”
ûimdi, sizleri görünce bunu biraz daha
revize edip; bundan sonra bizim milletimiz
için hatt× teüebbüs yok, sath× teüebbüs
vard×r. Sath× ise bütün dünyad×r.
Giriüimcilik, teüebbüs ruhumuz, devletimizin
gücü ve milletimizin enerjisiyle birlikte
gerçekleüir. Yine bu felsefeyi canland×rmak
anlam×nda bir anekdotu aktarmak ve
sonra da bu sorular×n×za doùrudan cevap vermek istiyorum.
Önemli bir Avrupa ülkesinin D×üiüleri Bakan× -Afrika’da son iki y×l
içinde biliyorsunuz, 22 büyükelçilik açma karar× ald×k, 12’sini açt×k,
geri kalan 10’unu da inüallah önümüzdeki aylarda açacaù×z.
2012 ortas×nda 34 büyükelçiliùimiz olacak Afrika’da. úki sene
önce 12 taneydi.- dedi ki; “Bu ekonomik krizde biz birçok yerde
büyükelçiliklerimizi kapat×yoruz. Herkes bize bunu soruyor, ben
de size soray×m. Niye Türkiye böyle bir dönemde Afrika’daki
büyükelçiliklerini artt×r×yor?” dedi. Dedim ki, “Çok basit bir cevab×
var bunun. Sizin iü dünyan×z yaül× bir burjuvaziden oluüuyor; yaül×,
yorgun ve risk almaktan kaç×nan bir burjuvazi. Bizim iü dünyam×zda
ise her an harekete haz×r büyük bir giriüimci müteüebbis
topluluùumuz var. Onlar neredeyse orda büyükelçilik olacak,
orada konsolosluk olacak.”
Asl×nda ekonomi politikalar×yla d×ü politika aras×ndaki iliüki de burada
yat×yor. Devletin makro stratejisiyle sizlerin tek tek üirketlerin mikro
ama küresel ölçekli stratejileri aras×ndaki irtibat× doùru kurarsak biz,
2023 hedeflerine ulaü×r×z; yani dünyan×n ilk 10 ekonomisi aras×na
gireriz. Devlet, eùer Afrika’ya aç×l×m yap×yorsa, Latin Amerika’ya
aç×l×m yap×yorsa, iü adamlar×m×z× teüvik ediyorsa oraya konsolosluk
hizmetleri gidecek. Her türlü devlet hizmeti oralara ulaüacak.
Bu çerçevede sorular×n×za cevaben, özellikle konsolosluk
hizmetlerinde son birkaç y×l içinde bir devrim yaüand×. Mutlaka
siz de takip ediyorsunuz. ‘Konsolosluk.net’ diye bir veri taban×
oluüturduk. Bu veri taban×nda úçiüleri Bakanl×ù×m×zdaki bütün o kimlik
paylaü×m sitesinin bütün veri tabanlar× bütün konsolosluklar×m×zda
mevcut. ûimdi Adalet Bakanl×ù×m×z ve Milli Savunma Bakanl×ù×m×zda
da ayn× ortak veri taban×n× oluüturacaù×z. Dolay×s×yla herhangi bir
askerlik iülemi, herhangi bir adli iülem, herhangi bir kimlikle úçiüleri
Bakanl×ù×yla ilgili iülem için art×k bundan sonra Ankara’ya sorma,
cevap bekleme diye bir üey söz konusu deùil.
úkincisi; e-konsolosluk hizmetini devreye soktuk. Önce Chicago
Baükonsolosluùunda denedik, sonra bütün Türkiye sath×na yayd×k.
Bütün dünyada e-konsoloslukla doùrudan baükonsolosluklara
gitmeden form doldurabiliyorsunuz, her türlü müracaatlar×
yapabiliyorsunuz.
Üçüncüsü; Konsolosluk Çaùr× Merkezi kurduk. Eskiden yine baz×
merkezlerimizde vard× yurtd×ü×nda, üimdi Ankara’da 7 gün 24
saat sürekli baü×nda memurlar×m×z×n olduùu Konsolosluk Çaùr×
Merkezleri var. Mesela; geçen bir olay aktard×lar. Gerçekten çok
mutlu oldum. New York’ta yolunu kaybeden bir vatandaü×m×z
bu Konsolosluk Çaùr× Merkezi’ni New York’ta zannedip ar×yor.
Ankara’daki arkadaü×m×z da ona yolunu nas×l bulacaù×n×
Ankara’dan tarif ediyor. Gecenin bir saati, zaman fark×n× da
düüünürseniz, Amerika’yla bizim aram×zda. Art×k vatandaü×m×z×n
hizmet için bize gelmesine ihtiyaç olmaks×z×n biz vatandaü×m×z×n
ayaù×nda bu sorunlar× çözeceùiz.
Bu yaklaü×m×n belki de en pratik karü×l×ù× vize politikalar×d×r. Son
y×llarda deklare ettik. Hiçbir ülkeye vize istemiyoruz. Neden bunu
deklare ettik? Bunun tabii vatandaülar×m×za bir hizmet anlam× var,
insan×m×za güven anlam× var. Size güveniyoruz, sizin her hareketiniz,
her sosyal mobiliteniz, ekonomik mobiliteniz Türkiye’nin gücüdür.
Ama bir baüka anlam× var. Türkiye’nin makroekonomik stratejisi
214
baùlam×nda Say×n Baübakan×m×z
vurgulad×lar, deùerli arkadaülar×m×z
vurgulad×lar, hep söylüyoruz; 2023’te
ilk 10’a girmemiz laz×m dünyada. Peki,
diùer 9 ülke hangileri? ûimdi bir kere de
soùukkanl× düüünelim. Bu 9 ülkenin hepsi
k×ta ölçekli ülkeler, bizim gibi optimum
ölçekli ülkeler deùil. Amerika Birleüik
Devletleri, baül× baü×na bir k×ta. Rusya,
baül× baü×na bir k×ta. Çin, dünyan×n dörtte
biri. Hindistan, dünyan×n beüte biri bir k×ta.
Brezilya, Türkiye’nin on misli büyüklüùünde
bir k×ta. Yani k×ta derken ölçeùin büyüklüùü
anlam×nda. Kanada. ûimdi, bak×n kaça
geldik. Almanya, Fransa, úngiltere ise
Avrupa Birliùi K×tas×n× kullan×yor. Bizimle
eüit üartlarda, hani ayn× ölçeùe yak×n bir
Japonya var, bir biz var×z.
Peki, o zaman ne yapacaù×z?
Yapacaù×m×z üey çok basit. Siyasi s×n×rlar×m×z
ayn× kalacak ama ekonomik s×n×rlar×m×z×
deùiütireceùiz ve ekonomide s×n×r
tan×mayacaù×z.
Yine çok güzel vurgulanm×üt× sinevizyonda.
útalya, Fransa, Almanya hatt×n× çizin,
Çin’e kadar olan bölgede bütün AfroAvrasya’n×n en büyük sanayi üretimi
bizde, en serbest ekonomik kurallar×
iüleyen saùl×kl× ekonomisi bizde. O zaman
yapmam×z gereken ne? Biz enerji ç×kar×p,
doùalgaz satmad×ù×m×za göre, tek
kaynaù×m×z insan olduùuna göre, insan×m×z×
hareketlendireceùiz. únsan×m×z×n önündeki
her türlü duvar× y×kacaù×z.
Bugün her ülkeyle vizeleri kald×r×yoruz.
Dün Kolombiya Cumhurbaükan× geldi.
Onlarla da vizeyi kald×rd×k. Her gelenle ilk
üeyimiz bu. Baüta bir tak×m üeyler söylendi
bize; iüte kaçak göç olur vesaire. Bizim bu
politikadan elde ettiùimiz kazanç o riskleri
telafi elde edecek ölçüdedir. Bir de biz
insan×m×za güveniyoruz. Vatandaülar×m×za
güveniyoruz.
Nerede olursak olal×m s×k×nt×lar oluyor, -tabii
vatandaü×m×z çok hareket edince- kimisi
kaç×r×l×yor Afganistan’da, kimisinin gemisine
el konuluyor Venezüella’da, kimi iüçilerimiz
-geçen gün yine Çeçenistan’da öyle bir
olay oldu- rehin al×n×yor; her yerden s×k×nt×
geliyor. E, biz, bunun için var×z zaten. S×k×nt×
olmayacak diye bu büyük vizyondan
kaçarsak devlet görevini; müüfik olma,
kudretli olma görevini yerine getiremiyor
demektir. Vizeleri kald×racaù×z.
215
Gelelim, Avrupa Birliùi konusuna. Daha
önce bize hep Avrupa Birliùi “Vizeleri
kolaylaüt×ral×m” dedi; yani ufak tefek
makyaj düzeltmeler yapal×m. Ve maalesef
Gümrük Birliùi’nden bu yana da biz,
bunlarla yetinmeye çal×üt×k. Bazen de
Türkiye içindeki yetkililer 90’l×-80’li y×llarda
Avrupa Birliùi’nin neredeyse vize koymas×n×
istedi; bizden oraya giden baz× üeyleri
denetleyebilmek için.
2009 y×l×nda -Avrupa Birliùi Bakan×m×z
o zaman daha heyetteydi.- Troyka
Toplant×s×nda o zaman dönemin dönem
baükan× 2009 y×l×nda úsveç D×üiüleri Bakan×
Carl Bildt’e Türkiye ad×na net olarak üu
teklifte bulunduk: “Biz, vize kolaylaüt×rma
istemiyoruz sadece. Vize kolaylaüt×rmay×
zaten yapmak zorundas×n×z. Çünkü bizim
iü adam×m×za sizin de ihtiyac×n×z var. Biz,
vize muafiyeti istiyoruz. Tam ve gerçek
anlamda vize muafiyeti. Bütünüyle vizelerin
kalkmas×n× istiyoruz ve bunu hak ettiùimizi
de düüünüyoruz. Vize kolaylaüt×rmalar× tabii
yapacaù×z. Ne istiyorsunuz bizden?” dedik.
Üç üart söylediler; biyometrik pasaport,
entegre s×n×r yönetimi ve Geri Kabul
Anlaümas×. Tamam; bütün kurumlar×m×zla
çal×üt×k, alt× ay içinde biyometrik pasaporta
geçtik, entegre s×n×r yönetimiyle ilgili
çok ciddi ad×mlar att×k, Geri Kabul
Anlaümas×n× da, 20 y×ld×r bekleyen Geri
Kabul Anlaümas×n× da imza aüamas×na
getirdik. Her üey bitti. Dedik ki; “ûimdi, bize
bir komiser tayin edin ve vize muafiyet
görüümeleri yapal×m.” Bu sene Avrupa Birliùi
úçiüleri Komisyonuyla yap×lan toplant×da
baz× ülkelerin direniüiyle bir üey yapmad×lar
ve bir kiüiye bu yetkiyi vermediler ve
müzakereyi baülatmad×lar. Dedikleri üu
oldu; “Siz Geri Kabul Anlaümas×na imza at×n,
sonra bakar×z. Önce vize kolaylaüt×rma,
sonra vize muafiyeti düüünürüz.”
Dün, Frans×z D×üiüleri Bakan× Sn. Alain Juppe
ile de bunu konuütuk. Ayn× üeyi söyledi.
Ona da verdiùimiz cevap üu oldu, dün de
ayn× üeyi söyledim, o zaman Malmström
Cecilia bu konuyla ilgili komiseri, Malmström
Cecilia ‘ya da ayn× üeyi söyledik. “Biz
Avrupa Birliùi’ni biliyoruz. Avrupa Birliùi’nin
kurallar×yla oynuyoruz. úmzaya imza, söze
söz, eyleme eylem.” dedim.
2004’te Annan, görüü müzakerelerini
yürütürken bir sürü sözler verildi. Dün Frans×z
D×üiüleri Bakan× bunu deyince dedim, “Hepsi
unutuldu sözlerin. Say×n Jacgues Chirac
Avrupa Birliùi ile ilgili söz verdi.Say×n Nicolas Sarkozy deùiütirdi.
Biz, bu sefer vize muafiyetini almadan hiçbir üekilde Geri Kabul
Anlaümas×n× imzalamay×z.”
Dedi ki; “Sizde de deùiüiklik olabilir.” Doùru, bizde deùiüiklikler
oluyor. Ama Türkiye Cumhuriyeti Devleti rejimi deùiütirdi, verdiùi
sözde durdu Osmanl× borçlar×n× 1954 y×l×na kadar ödedi. Devletin
sürekliliùi bu.
ûimdi bu konudaki tutumuz üudur; çok aç×k söylüyorum, bu
konudaki tutumumuz üu: Geri Kabul Anlaümas× Avrupa için önemli,
biz bunu biliyoruz. Geri Kabul Anlaümas× imzaya haz×r, bugün
imzalayabiliriz. Ne zaman bize bir vize muafiyetini ilkeleri olarak
kabul ettiklerini beyan edip, daha Avrupa Birliùi müzakerelerine
baülamam×ü olan S×rbistan’a, Makedonya’ya, Karadaù’a verdiùi
üeyleri, ayn× üartlarda bize verip bizimle müzakereyi baülat×rlarsa,
onu paraf edebiliriz. Sonra vize muafiyet anlaümas×n× bitiririz onlarla,
biz de Geri Kabul Anlaümas×n× imzalar×z karü×l×kl×. Onlar uygulamaya
baülar, biz de uygulamaya baülar×z.
Çünkü Gümrük Birliùi’nde asl×nda 1995 y×l×nda bizim serbest
dolaü×m almam×z laz×md×, o zaman al×nmad×. ûimdi, inüallah.
Tabii karü× tekliflerle geliyorlar; yine Avrupa Birliùi Bakan×m×zla
deùerlendiriyoruz. Vize kolaylaüt×rma için her türlü görüümeyi
yap×yoruz, yapacaù×z da. Ama Geri Kabul Anlaümas×n× imza
karü×l×ù× bir üey yapmay×z. Onun karü×l×ù× vize muafiyetidir; kesin
garantilerle vize muafiyetinin saùlanmas×d×r. Bu konuda da ümitliyiz;
çünkü hakl×y×z. S×rbistan’a, ki onlarda bizim dost ülkeler, hiçbirine
“niye verdiniz?” demiyoruz. Onlara da versinler ama bizden de,
art×k Avrupa’n×n her yerine Türk iü adamlar× gidecekler ve bunu
saùlayacaù×z.
Asl×nda bu Avrupa’ya da fayda getirir. Vize olmamas× durumunda
Yunan ekonomisine en büyük katk× Türk ekonomisinden gelir.
Bu konudaki kararl×l×ù×m×z; diùer alanlarda da, vize konusunda,
nerede bir s×k×nt×n×z varsa lütfen bu konsolosluk hizmetleri konusunda
doùrudan baüvurabilirsiniz. Doùrudan beni de arayabilirsiniz. Bizim
en büyük gücümüz, sizlersiniz; giriüimci özelliùiniz. Vize konusunda
da “üu ülkeyle vize problemimiz var” diye bir s×k×nt× varsa, iü kurma
anlam×nda onlar× da karü×lamaya haz×r×z.
úkinci kategori, bölge politikalar×. S×f×r sorun konusu sorulmuü. Komüu
ülkelerle iliükiler baùlam×nda Bulgaristan sorulmuü, Özbekistan.
ûimdi, komüularla s×f×r sorun ilkesini hayata geçirdiùimizde biz bir
tek üeyi yapmak istedik; bütün komüularla sorunlar× çözüp tam
entegrasyon saùlamak, biraz önce söylediùim gibi. Hepsiyle vizeleri
kald×rd×k, kald×r×yoruz; Avrupa Birliùi’yle özel durumlar d×ü×nda.
Hepsiyle Yüksek Düzeyli Stratejik úü Konseyi kuruyoruz.
Bugün de Suriye’deki göreceli durum d×ü×nda, ki bu tamamen
Say×n Baübakan×m×z×n vurgulad×ù× gibi Suriye’de yönetimin bizim
tavsiyelerimizi dinlemeyip halk×na zulmetmesi dolay×s×yla ortaya
ç×kan durum d×ü×nda bütün komüular×m×zla iliükilerimizde gayet
mükemmeldir.
Bulgaristan’la da -özellikle sorulduùu için söylüyorum- tarihten gelen
beraberliùimiz var. Orada çok say×da soydaü×m×z var. Onlar×n da
Bulgaristan siyasi hayat×na kat×lmas×na önem veriyoruz. Müftülük
sorunu çözüldü. Ekonomik anlamda haklar×n× da koruyarak en iyi
216
üekilde iliükileri geliütireceùiz. Önümüzdeki
ay içinde de, bir, iki ay içinde de
Bulgaristan’la Yüksek Düzeyli Stratejik úübirliùi
Konseyi toplanacak. Say×n Baübakan×n; iki
Baübakan×n eü baükanl×ù×nda yeni ve güçlü
bir iliüki kuracaù×z.
Burada bir tabire daha aç×kl×k getirmek
istiyorum; özellikle soydaü üeyi aç×ld×ù× için,
diaspora tabiriyle ilgili de olarak. Biz, bu
diaspora tabirini de deùiütiriyoruz. Daha
güzel Türkçe de bir üey buluruz ama içini
öncelikle deùiütiriyoruz. Sadece yurtd×ü×nda
yaüayan vatandaülar×m×z deùil, bizimle
geçmiüte, tarihte bir beraberliùi olan
bütün akraba topluluklar×n× da kendi
diasporam×z olarak görüyoruz. Yani iç
halka, yurtd×ü×ndaki vatandaülar×m×z.
Onun hemen d×ü×ndaki halka, Arnavutlar,
Boünaklar, Balkanlar’da Gürcüler,
Çerkezler, Kafkasya; bütün o topluluklar×,
Amerika’da, Avrupa’da Azeriler tabii bütün
Türki Cumhuriyetler de bir ikinci halka.
Üçüncü halka da, bir üekilde Türkiye’den
göç etmiü, sonra vatandaül×ù× kaybetmiü
herkes. Mesela, Latin Amerika’daki El
Turco’lar; onlarla da ben her gittiùimde
Latin Amerika’ya toplan×yorum, Say×n
Baübakan×m×z gittiùinde özellikle Brezilya’da
bir araya getirmeye çal×üt×k. Çünkü onlar
da bu topraù×n suyunu içmiü atalar×
itibariyle ve belli bir aidiyet hissediyorlar.
Bütün onlar× inüallah bir potada yeni Yurtd×ü×
Türkler Baükanl×ù×m×z ile birlikte daha da
geliütireceùiz.
Özbekistan’la ilgili özel bir soru vard×. Evet,
s×k×nt×lar×m×z var Özbekistan’la. Bunu kabul
etmemiz laz×m. Türk Dünyas× Konseyi’ni
kurduk, Türkiye-Kazakistan-K×rg×zistanAzerbaycan. Buna Türkmenistan da bazen
misafir olarak kat×l×yor. Bir tek Özbekistan üu
ana kadar kat×lmad×. Maalesef Özbekistan
içinde yaüanan s×k×nt×lar var. Bizimle
Özbekistan aras×nda s×k×nt×lar var. Ama
biz Özbek halk×n× ve Özbekistan’× ezeli
ve ebedi bir dost ve kardeü ülke olarak
ve halk olarak görüyoruz. únüallah, bu
s×k×nt×lar× aüacaù×z. úü adamlar×m×z×n oradaki
karü×laüt×klar× zorluklar× da tek tek biliyoruz.
Ama bu Türkiye’den kaynaklanan bir s×k×nt×
deùil; bunu ilgilenen arkadaülar da bilir,
maalesef Özbekistan’da yaüanan baz×
geliümelerle ilgili s×k×nt×lar.
Gürcistan, Abhazya, Rusya, Türkiye
aras×nda dörtlü bir ekonomik proje var.
Bu, son derece güzel bir proje. Asl×nda biz,
217
Kafkasya úübirliùi Platformu da teklif etmiütik,
biliyorsunuz. Gürcistan’la iliükilerimiz ise;
üimdi pasaport da kullanm×yoruz, sadece
kimliklerle Gürcistan’a gidiü, geliü art×k
mümkün olabiliyor. Dolay×s×yla Gürcistan’la
iliükilerimiz bu anlamda en üst düzeyde.
Abhazya’yla iliükilerimizi de geliütirmeye
çal×ü×yoruz. únüallah Kafkasya’da bir
ortak anlay×ü söz konusu olduùunda, o
zemini geliütirdiùimizde DEúK’in böyle bir
alt kurulunun olmas× bar×üa da büyük bir
hizmet eder. Böyle bir proje gelirse biz bunu
destekleriz.
Son olarak; Çin baùlam×nda yeni
yükselen güçler ve bu çerçevede yap×lan
çal×ümalar. Evet, Çin bizim için önemli bir
ticari partner, dünyan×n da yükselen bir
gücüdür. Çin’le iliükilerimizi en üst düzeye
getiriyoruz. Çin Baübakan× geçen sene
buradayd×. Say×n Cumhurbaükan×m×z gitti,
ben gittim. Zaten Ekonomi Bakan×m×z
bütün dünyay× dolaüt×ù× gibi Çin’i de epey
harmanlad×. Çin’e özel bir politikayla
yaklaü×yoruz. Say×n Baübakan×m×z×n da
ziyaretleri olacak. Ve bu politikada,
Asya’da, doùusunda ve bat×s×nda yükselen
iki gücün eüit, ortak bir sinerji ç×karma
çal×ümas× olacak.
Bizim ekonomik kalk×nmam×zdaki bir
ilke, yani demokrasi, millet egemenliùi
baùlam×nda bizim Çin’den fark×m×z
ve Avrupa Birliùi’nden veya diùer
ülkelerden fark×m×z üu: Hedefimiz; Avrupa
Birliùi standartlar×nda demokrasi, Çin
standartlar×nda üretim. úkisini bir arada
gerçekleütireceùiz.
Çin standartlar×nda üretim yaparken insan
haklar×, demokrasi, sendikal haklar ve
diùer haklar baùlam×nda Avrupa Birliùi
standartlar×n× taü×yacaù×z. Avrupa Birliùi
standartlar×nda reformlar gerçekleütirirken
de Çin standartlar×nda bir üretimi
gerçekleütireceùiz.
ûunu son olarak ifade etmek istiyorum,
tekrar: Sizler, bizim en büyük gücümüzsünüz.
Bizlerin yürüttüùü vazife temelde sizlerin
karü×laüt×ù× problemleri çözmek üzerinedir.
Yine Bakanl×ù×ma ilk göreve baülad×ù×m×zda
verdiùimiz bir talimat vard×; Burada
mazeret olmayacak. 24 saat yetmiyorsa
25. Saati bulacaù×z, 7 gün yetmiyorsa
8. Günü bulacaù×z. Çünkü biz, vaktin
de bereketlendiùine inanan bir insan
topluluùuyuz.
Eùer hedef adalet ise ve millete hizmet ise vakit de bereketlenir.
Biz, her zaman sizin bu anlamda hizmetinizde olacaù×z. Çünkü
sizin ürettiùiniz her deùerin d×ü politikam×za büyük katk× yapt×ù×na
inan×yoruz.
Allah yolunuzu aç×k eylesin. Her zaman bu yolda birlikte yürüyelim.
Teüekkür ederim.
M. RúFAT HúSARCIKLIOøLU- TOBB/DEúK-DTK Baükan×
Teüekkür ederim, Say×n Bakan×m. ûimdi, Avrupa Birliùi’nden sorumlu
Say×n Bakan×m×za söz vereceùim.
Say×n Bakan×m, Avrupa’dan gelenler de az, yurtd×ü×ndan gelenler
Avrupa Birliùi’ne destek noktas×nda Türkiye’ye göre daha az
oranda. ûimdi, sözü size veriyorum. Daha önceden sorular size
yans×d×.
Buyurun efendim.
EGEMEN BAøIû- T.C. Avrupa Birliùi Bakan×
Çok teüekkür ediyorum. Ben, öncelikle bir ústanbul milletvekili olarak
herkese, ústanbul’umuza, Türkiye’mize, anavatan×m×za hoü geldiniz
diyerek sözlerime baülamak istiyorum.
Özel sohbetlerimizde emmi demekten büyük onur duyduùum
çok deùerli Ekonomi Bakan×m×z Say×n Zafer Çaùlayan’a ve Rifat
Hisarc×kl×ùlu Bey’e de böyle önemli bir toplant×y× yedi y×ld×r peü peüe
büyük bir baüar×yla gerçekleütirdikleri için üükranlar×m×z× sunuyorum.
ûükranlar×m×z× diyorum, çünkü ben, bu salonda dünyan×n dört
bir yan×ndan gelmiü kardeülerimin hissiyat×n× en iyi anlayanlardan
bir tanesiyim. 17 y×l boyunca onlardan biriydim. 17 y×l boyunca
ben de gurbetçiydim, 17 y×l boyunca ben de yurtd×ü×ndaki Türk
derneklerinde ter döktüm, onlar gibi birlikte çal×üt×m, çabalad×m.
Ve üundan çok eminim; -yaüad×ù×m için biliyorum- yurtd×ü×nda
yaüayan her bir kardeüimizin Türkiye sevgisi en az yurtiçinde
yaüayan kardeülerimizinki kadar güçlüdür. Onlar×n vatana
baùl×l×klar×, Türkiye’nin mutluluklar×, Türkiye üzüntüleri, hassasiyetleri
onlar için de o kadar önemlidir.
Ve yurtd×ü×ndaki kardeülerimizin de bugünkü sinevizyona yans×yan
‘Deùiüen dünyada yükselen y×ld×z Türkiye’ kavram×ndan ne kadar
gururland×klar×n× tahmin edebiliyorum.
Gerçekten eskiden yurtd×ü×na gittiùimiz zaman oradaki gümrük
yetkilisine pasaportumuzu uzat×rken hepimiz çekinirdik. ûimdi,
hepimiz göùsümüzü kabarta kabarta, gururla Türkiye Cumhuriyeti
pasaportunu önlerine koyabiliyoruz. úüte bu Türkiye’nin yükselen
gücünün her bir bireye, her bir vatandaüa yans×mas×d×r.
Ama üunu da özellikle vurgulamak istiyorum: Arkadaülar, süreç
bize bir üeyi öùretti. Yaklaü×k 10 y×ld×r siyaset yap×yoruz ve farkl×
aüamalar×n× hep beraber gördük. Eminim diùer Bakanlar×m da
buna üahit olmuülard×r. Konular×n×zda hakl× olmak yetmiyor. Güçlü
olman×z gerekiyor. Biz, bundan 9 y×l evvel farkl× kapasitelerde
o zaman Ankara Sanayi Odas× Baükan× olarak Zafer Emmim
218
yahut ta Baübakan×m×z×n Baüdan×üman×
olarak Ahmet Hocam, vize konusunu
açt×ù×m×z zaman bize yaklaü×m× farkl×yd×.
Çünkü Türkiye’nin kiüi baü×na düüen geliri
o zamanlar 3 Bin Dolard×. únan×n bugün
biraz evvel Ahmet Hocan×n anlatt×ù× gibi
Fransa’n×n D×üiüleri Bakan×na bu konu
aç×ld×ù× zaman verdiùimiz tepki de farkl×,
ald×ù×m×z cevap da farkl×; çünkü Türkiye’nin
kiüi baü×na düüen geliri bugün 11 Bin Dolar×
zorluyor.
Demek ki, 2023 hedefimize ulaüt×ù×m×z
zaman; yani 25 Bin Dolar× yakalad×ù×m×z
zaman, biz istemeden onlar zaten bunlar×
kald×racaklar. Onun için günümüzde hakl×
olmak yetmiyor, güçlü olmak laz×m.
Arkadaülar, güçlü olmak için de 17 y×l
içinizde yaüam×ü, o gurbetçilik hissini tatm×ü
bir kardeüiniz olarak üç tane tavsiyemi
sizlerle paylaümak istiyorum.
Bir tanesi; birbirimizi olduùumuz gibi
kabul edip sevmek zorunday×z. Nas×l
biz bu ülkede Alevi’siyle, Sünni’siyle,
Türk’üyle, Kürt’üyle, Çerkez’iyle, Laz’×yla,
Boünak’×yla, Zaza’s×yla, Fenerbahçelisiyle,
Galatasarayl×s×yla, Beüiktaül×s×yla, saùc×s×yla,
solcusuyla, birbirimizi deùiütiremeyeceùimizi
kabul edip kardeüçe mili birlik ve beraberlik
ülküsü alt×nda güçlenme hedefine
kilitlendiùimizde birçok üeyi baüard×ysak,
Allah’×n izniyle birçok üeyi de baüaracaksak
sizlerin de yurtd×ü×nda birbirinizle dayan×üma
içerisinde olman×z laz×m. Birbirinizi kabul
edip, deùiütirmeye çal×ümadan, olduùu
gibi kabul edip ortak paydalarda birlikte ter
dökmeniz laz×m. Çiklet bile al×rken birbirinizi
tercih etmeniz laz×m. Birbirinizin yard×m×na
koüman×z laz×m. Bizim sizlerden en büyük
beklentimiz bu.
úkincisi, arkadaülar, eùitime önem vermek
zorunday×z. Çocuklar×m×z× mümkün olan
en iyi okullarda okutup içinde yaüad×ù×m×z
ülkelerin kilit makamlar×na getirmek
zorunday×z.
Baübakan×m×z, burada konuümas×nda
hepimize çok önemli bir uyar×da bulundu.
Benim görev alan×m olan Avrupa’yla
ilgili söyledi ama dünyan×n her yeri için
geçerlidir. Dünya siyasetinde daha
fazla kardeülerimizin aktif görevlerde
olmas× gerekir. Bugün maalesef terör
örgütü sempatizanlar×n×n bile Avrupa
Birliùi ülkelerde baz× parlamenterleri
entegre ettiklerine üahit oluyoruz. Bizim
219
bu kadar güçlü bir toplumumuz varken
kendi içimizden yetiümiü kardeülerimizin,
Ahmetlerin, Mehmetlerin, Hasanlar×n
art×k Avrupa Parlamentosunda say×lar×n×
artt×rmam×z laz×m. Almanya’da,
Avusturya’da, Fransa’da, Avrupa’n×n farkl×
yerlerinde, Amerika’da, Kanada’da art×k
bizim kardeülerimizin oralarda olmas× laz×m.
Hamdolsun görmeye baülad×k.
Türkiye’nin Avrupa Birliùi süreciyle
asl×nda yurtd×ü×na göç süreci birbirine
çok paraleldir. Rahmetli Menderes 1959
y×l×nda o zamanki ad×yla Avrupa Ekonomik
Topluluùu’na ilk baüvuruyu yapt×ù×nda
Türkiye’nin kiüi baü×na düüen geliri 400
Dolard×, toplam 14 tane üniversitemiz
vard× ki, bugün 200’ün üzerine ç×k×yoruz,
hamdolsun. únsanlar×m×z× göçmen
olarak, misafir iüçi olarak dünyaya
göndermekten baüka bir umudumuz
ve belki fonlar× içinde Avrupa Ekonomik
Topluluùu’na baüvurmaktan baüka çaremiz
olmayabilirdi, ama bugün Türkiye’nin
alternatifleri çok fazla. O zaman misafir iüçi
olarak giden insanlar×n çocuklar× bugün
Avrupa’n×n en iyi yönetmenleri, en iyi
siyasileri, en iyi doktorlar×, en iyi hukukçular×,
mimarlar×, akademisyenleri. úüte bir yandan
Türkiye kendi kabuklar×n× k×rarken asl×nda
sizler de muazzam bir baüar× hikâyesi
yaz×yorsunuz. Bunu AB sürecimizle mutlaka
birleütirmemiz laz×m.
Üçüncü tavsiyem de; örgütlenmek
durumunday×z, arkadaülar. Evet, belki
çok fazla derneùimiz var, belki biraz fazla
bölünüyoruz ama eùer bu derneklerimizin
her birinin yurtd×ü×ndaki konsolosluklar×m×zla,
büyükelçiliklerimizle bir iletiüimini
saùlayabilirsek, dernek yönetimlerinin
de bütün kardeülerimizle, soydaülar×m×zla
iletiüimini saùlayabilirsek Ahmet Hoca, ben,
Zafer Çaùlayan Bey, Rifat Hisarc×kl×oùlu
Bey, Hayati Yaz×c× Bey herhangi bir
mesaj× sizlere ulaüt×rmak istediùimizde o
ülkenin büyükelçiliùine ulaüt×rd×ù×m×zda
üunu bilebilirsek ki; iki saat içinde bütün
soydaülar×m×z, kardeülerimiz o mesaj×
alg×lam×ü olacaklar; o zaman Türkiye çok
farkl× bir güce kavuüur. Sizin örgütlü olman×z
çok çok önemli arkadaülar.
Her konuda hem fikir olmayabilirsiniz, bu
çok doùald×r. Ama ortak paydalar×m×z,
bizi birleütiren özellikler ayr×üt×ranlardan
çok daha fazlad×r. O konularda sizlerden
hassasiyet bekliyoruz.
Say×n baükan×m, bana gelen sorular, yine Ahmet Davutoùlu
Hocan×n büyük ölçüde cevapland×rd×ù× vize konusu aù×rl×kl×yd×.
Vize konusunda da biraz evvel söylediùim gibi aù×rl×kl× olmaktan
çok güçlü olmam×z gerekir. Bak×n, geçenlerde Avrupa Birliùi’nin
úçiülerinden Sorumlu Komisyon üyesi Cecilia Malmström’le
Strazburg’da birlikte Avrupa parlamenterlerinin önüne ç×kt×k,
bas×n×n önünde kendileri bize bir tak×m yeni tekliflerde bulundular.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaülar×n×n vize alma sürecinde yaüad×klar×
zorluklar× ortadan kald×rmak için art×k k×sa süreli ve tek giriüli
vizeler yerine uzun süreli, çok giriü ç×k×ül× vizeler vermek istediklerini
söylediler. Vize verilen merkezlerin say×s×n× artt×rmak için Türkiye’nin
farkl× yerlerinde; belki bir Akdeniz Bölgesi’nde, bir Karadeniz
Bölgesi’nde Schengen Ofisi kurup vatandaülar×m×z×n vize için
seyahatinin minimize etmek istediklerini söylediler. Vize ücretlerini
düüüreceklerini bizimle paylaüt×lar. Öùrencilerimizin, iü adamlar×m×z×n
vize almas×nda yaüad×klar× s×k×nt×lar× ortadan kald×racak bir tak×m
önlemler ortaya koyacaklar×n×, bütün AB üyesi ülkelerin vize
baüvurular×nda ayn× ve eüit formlarla ayn× belgeleri talep etmesini
saùlayacaklar×n× söylediler ki bunun karar×n× al×p uygulamaya da
koydular.
Biz de kendilerine üunu söyledik: “Buyurun, sizi tutan yok. Ama
karü×l×ù×nda bizden bir taahhüt beklemeyin.” Çünkü Ahmet
Davutoùlu Hocan×n da biraz evvel anlatt×ù× gibi Geri Kabul
Anlaümas×’n×n üart× vizelerin kalkmas×d×r. Eùer siz, bugün 193 milyon
nüfusu olan Brezilya’n×n vatandaülar×na vize uygulam×yorsan×z kimse
tutup da “Türkiye çok büyük” filan demesin.
Bak×n, 74 milyon Türk bugün Avrupa Birliùi için bir umut kap×s×d×r.
Eskiden “Ya biz vizeleri kald×r×rsak bunlar yast×ù×, döüeùi al×r gelir
üimdi; Avrupa’da bizim iüimizi elimizden al×r.” korkusu vard×.
Geçenlerde üniversite öùrencilerine bir anket yapt×rd×m, “Mezun
olduùunuzda Avrupa’da çal×ümak ister misiniz?” diye. 10 y×l evvel
bu soruyu sorsak yüzde 70 “evet” derdi. Bugün yüzde 70 “hay×r”
diyor, arkadaülar. Çünkü bizim gençliùimiz art×k f×rsatlar×n da,
umutlar×n da bu topraklarda olduùunu çok net görüyor.
Alman Devleti’nin istatistik rakam×d×r. 2010 y×l×nda Türkiye’den
Almanya’ya göç eden insan say×s× 27 bin iken, Almanya’dan
Türkiye’ye göç eden insan say×s× 35 bin. Art×k geriye dönüü baülad×.
Bunlar×n bir k×sm× bizim kardeülerimiz, bir k×sm× da Türkiye’nin çok
daha keyifli bir ülke olduùunu gören Alman’lar, burada yaüamay×
tercih edenler.
Tabii Avrupa Birliùi sürecinde en çok yaüad×ù×m×z sorun; önyarg×.
Hala bizi o 59’un Türkiye’siyle kar×üt×r×yorlar. Bugün Türkiye’nin geldiùi
potansiyelin fark×nda deùiller. Bak×n, 2010 y×l×nda Avrupa ortalamas×
yüzde 1,5 büyürken Türkiye yüzde 8,9 büyüdü. Bu y×l×n ilk alt× ay×nda
Türkiye yüzde 10,2 büyüdü. Bu büyümenin arkas×ndaki itici güç de,
küresel sermayenin ülkemize giriüi.
Zafer Çaùlayan Bey konuümas×nda söyledi; ülkemizdeki yabanc×
yat×r×m×n yüzde 80’i AB üyesi ülkelerden gelmiü. Bu y×l×n ilk alt× ay×nda
gelen küresel sermayenin yüzde 92’si AB üyesi ülkelerden gelmiü.
Geçenlerde bir toplant× yapt×k. Avrupa Birliùi’nin Ticaretten Sorumlu
Komisyon üyesi bize bunu söylediùinde Zafer Çaùlayan Bey “Ne
yani; Türkiye’ye gelmeyecekti de Suriye’ye mi gidecekti, úran’a m×
gidecekti, Irak’a m× gidecekti? Tabii ki Türkiye’ye gelecek.” dedi.
220
Asl×nda bu neyi gösteriyor arkadaülar,
biliyor musunuz? Avrupa’daki iü dünyas×,
Avrupa’daki ekonomik çevreler siyasi
karar mekanizmalar×n×n çok önünde
gidiyor. Çünkü onlarla iletiüiminiz çok iyi, siz
onlarla iü yap×yorsunuz. Siz onlara Türkiye’yi
anlat×yorsunuz, Türkiye’nin potansiyelini
gösteriyorsunuz. ûu anda Türkiye’de en
çok yat×r×m yapan Avrupal× ülkeler de
Türkiye’nin AB sürecinde bize en çok ar×za
ç×karmaya çal×üan ülkelerdir. Bu da, üunu
gösteriyor: Rakamlar yalan söylemez.
Eninde sonunda o ülkenin siyasileri de iü
dünyas×n×n geldiùi noktaya gelecektir.
úü dünyas×n×n gücünü biz her zaman
önemsedik. 3 Kas×m 2002’de partimiz
iktidara geldi, bir hafta sonra Rifat Baükanla
birlikte iü dünyam×z× hep beraber ald×k,
Say×n Baübakan×m×zla yollara döküldük.
Evliya Çelebi gibi o gün bugün yollarday×z.
Hep beraber iü dünyam×zla iktidar×m×z el
ele vermiütir ve hamdolsun çok önemli
baüar×lar× elde etmiütir.
Onun için bu vize konusunda da AB
sürecindeki engellerin hepsinin suni
olduùuna ben inan×yorum. Yapmam×z
gereken güçlü olmak arkadaülar. Sizler
güçlendikçe bizler güçleneceùiz, bizler
güçlendikçe sizler de güçleneceksiniz.
Birbirimizi her zaman besleyeceùiz,
birbirimize sahip ç×kacaù×z.
Benim sizlerden bir talebim daha var,
sözlerime son vermeden evvel. Arkadaülar,
üu an Türkiye’nin önündeki en büyük
mesele, Türkiye’nin en büyük sorunu,
hepinizin takdir edeceùi gibi terör belas×d×r.
Bu terör belas×nda biz yurtd×ü×ndaki
müttefiklerimizin, özellikle Avrupa’daki
müttefiklerimizin daha fazla destek
vermesini istiyoruz. Her toplant×da hem
D×üiüleri Bakan×m×z, hem Ekonomi Bakan×m×z,
hem Gümrük Bakan×m×z, hem bizler, hem
Say×n Baübakan×m×z, Meclis Baükan×m×z,
Cumhurbaükan×m×z bu konuyu defalarca
dile getiriyorlar. Ama bizim Avrupa’da
yaüayan 5 milyon kardeüimiz var. Bu rakam,
birçok AB üyesi ülkenin nüfusundan daha
fazla. Bunu, sizlerin de sizin oylar×n×zla
seçilen, sizin vergilerinizle maaü×n× alan
Avrupal× siyasilere dile getirmenizi ben
özellikle istirham ediyorum. Bu, hepimizin
bu ülkeye borcudur. Bu ülkede kardeüçe
birlikte yaüayabilmek için oradaki baz×
ülkelerin göz yummas×na izin vermememiz
gerekir.
221
Son olarak, baükan×m Afrikal×lar×n çok güzel
bir atasözü var. Afrikal×lar diyor ki; “Aslanlar
kendi hikâyelerini anlatmad×kça daha
çok avc× hikâyesi dinleriz.” Art×k Türkiye’nin
aslanlar× dünyan×n her yerinde Türkiye’yi
anlat×yor.
Eskiden biz onlar× dinliyorduk, üimdi sizlerin
sayesinde onlar bizi dinliyorlar. Allah
sizlerden raz× olsun. Tekrar hoü geldiniz.
AHMET DAVUTOøLU-T.C. D×üiüleri Bakan×
Say×n Baükan, küçük bir konu var.
Baükan×
Tabii, Say×n Bakan×m, buyurun.
AHMET DAVUTOøLU- T.C. D×üiüleri Bakan×
Kusura bakamay×n, Say×n Baükan, tekrar söz
ald×ù×m için ama bir not iletildi. Önemine
istinaden paylaümam laz×m. Sonra
müsaadenizi istirham edeceùim, baz×
yurtd×ü×ndan gelen heyetler dolay×s×yla.
Bu son dönemde Almanya’da katledilen,
asl×nda üehit edilen vatandaülar×m×zla
ilgili. Ben, bir not olarak iletildiùi için
üimdi gündemdeki önem dolay×s×yla
vurgulamam gerekiyor.
Baüta söyledim; tabii sizin önünüzü açmak
durumunday×z. Aç×yoruz vatandaülar×m×z×n
önünü vizelerle. Ama vatandaülar×m×z×n
güvenliùi ve hukuku da Türkiye Cumhuriyeti
Devleti’nin teminat× alt×ndad×r. Hepsinin
hakk×n×, hukukunu sonuna kadar takip
ederiz.
Son, bunun en çarp×c× örneùi Libya’daki
tahliyelerde görüldü, biliyorsunuz ve
üirketlerimize teüekkür borçluyuz. Muhteüem
bir devlet, millet beraberliùi içinde bir hafta
içinde 25 bin vatandaü×m×z× üirketlerimizin
yard×m×yla ald×k, ç×kard×k. Bir kiüinin burnu
kanamad×, hamdolsun.
Ayn× üekilde Almanya’daki her
vatandaü×m×z×n bir damla kan× dahi hesab×
sorulacak bir meseledir; bunu bilmiü
olal×m. Bu konuda kimsenin tereddüdü
olmas×n. Özellikle son ç×kan haberler
üzerine yak×ndan takip ediyoruz, bütün
hukuki çal×ümalar× da yapacaù×z. Bu
kardeülerimizin üehit edilmesi, katledilmesi; özellikle üehit tabirini
kullan×yorum. Çünkü siyaseten öldürüldüler, adil bir vaka sebebiyle
deùil. Bir ×rkç×l×k dolay×s×yla Türk olduklar× için öldürüldüler. Onlar× biz
üehit addediyoruz.
Dolay×s×yla onlar hani bir tart×üma yüzünden, bir trafik olay×
yüzünden, baüka bir kiüisel olay yüzünden öldürülmediler. Bizim
onurla taü×d×ù×m×z kimlik sebebiyle öldürüldüler. Onlar×n hukukunu
da sonuna kadar takip edeceùiz.
Bunu özellikle vurgulamak istedim. Bir not iletti arkadaülar; bu
konuda da bir soru olduùu yönünde. Dolay×s×yla kimsenin bundan
bir tereddüdü olmas×n. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kudretinden
de kimsenin tereddüdü olmas×n. Bu meselenin takipçisi olmaya
devam edeceùiz.
Çok teüekkür ederim.
Efendim, Bakan×m×za teüekkür ederiz, Say×n D×üiüleri Bakan×m×za da
aradaki son soruyu cevapland×rd×ù× için.
ûimdi, sözü Hayati Yaz×c× Bakan×m×za veriyoruz. Gümrük ve Ticaret
Bakan×m×z.
222
Yaln×z onun sorular×n× ekrana yans×tabilecek
misiniz? Tamam.
HAYATú YAZICI- T.C. Gümrük ve Ticaret
Bakan×
Deùerli baükan, deùerli kat×l×mc×lar;
Gerçekten Dünya Türk Giriüimciler
Kurultay×’na böyle yoùun kat×l×m×n×zla
anlam kazand×ran sizlere, böylesine ve
önemli kurultay× düzenleyen baüta Ekonomi
Bakan×m×z ve çal×üma arkadaülar×na,
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliùi Baükan×
ve yönetim kurulu üyelerine ve tabii ki
DEúK deùerli baükan× ve arkadaülar×na
konuümam×n baü×nda üükranlar×m×
sunuyorum, tebrik ediyorum.
Bana dört tane k×sa soru yöneltilmiü,
gümrüklerle alakal×. Tabii Bakanl×ù×m×z×n bir
de ticaret boyutu var; Gümrük ve Ticaret
Bakanl×ù×. Gümrüklerle ilgili sorular×n bu
kadar az olmas× beni sevindirdi. Demek
ki gümrüklerde fazla sorun yaüanm×yor.
Bu sorunun yaüanmamas× sizlerden
kaynaklan×yorsa oturup düüünmek laz×m,
ama onu biz saùlad×ysak ondan da
mutluluk duyuyorum.
Soru üu: “Kuzey K×br×s Türk Cumhuriyeti’nden
Türkiye’ye ihracat×n artmas× için gümrük
iülemlerinin kolaylaüt×r×lmas× için ne
yap×yorsunuz?” deniyor.
San×r×m içinizde bilenler var, hepinizin belki
bilmesi mümkün deùil. Bizim Kuzey K×br×s
Türk Cumhuriyeti’yle çok özel iliükilerimiz
var. Bu özel iliükilerimiz içerisinde ticaretimizi
sürdürüyoruz. Ve bu özel iliükilerimizi inüallah
2012 y×l× içerisinde daha da anlaml× hale
getirmek için çal×ümalar×m×z× sürdürüyoruz.
Bu soruyla ilgili cevab×m, bu üekilde.
Diùer bir soru: “Türkiye’de üretimi olmayan
ürünler için gümrük muafiyeti düüünüyor
musunuz?”
Hesap kitap yapar×z. Somut bir olay
önümüze gelirse tartar, biçer ona
göre ad×m atar×z. Biz, bu konulara çok
pragmatist yaklaü×yoruz. Ama bu bir ülkenin
desteklenmesi anlam×nda ise ona iliükin
uygulamalar×m×z var. Bir örnek vereyim.
Mesela; Bosna-Hersek’ten s×f×r gümrükle biz
ceviz ithalat× yap×yoruz. Ama ceviz ithalat×n×
oradan yaparken dünyadaki hemen
hemen, Avrupa’daki bütün cevizler orada
üretilir hale gelirse ona da müdahale
223
ederiz. Yani konuyu yakinen takip ediyoruz.
Diùer bir soru: “Irak’a yeni s×n×r kap×s× ne
zaman aç×lacak?”
Bunu birkaç defa bas×nla paylaüt×k. Deùerli
konuk Bakan arkadaü×m×z da burada.
Irak’la Habur’un hemen bat×s×nda OvaköyKaravela ve hemen yine onun yan×nda
Aktepe-Bacuka -yani karü× taraf×n ismini
söylüyorum- bu iki gümrük kap×s×yla alakal×
bürokratik düzeyde müzakereler bitmiü,
siyasi düzeyde anlaümalar× imzalayacak
aüamaya geldik. Yine Hakkâri’de Üzümlü
ve Derecik Kara Gümrük Geçiü Kap×lar×n×n
aç×lmas×yla alakal× da çal×ümalar×m×z
devam ediyor.
Burada sözünü ettiùimiz Ovaköy öncelikli
olmak üzere, Ovaköy ve Aktepe Kara
Gümrük Kap×lar×m×z× inüallah 2012 y×l×
içerisinde hizmete sokmay× planl×yoruz.
Son bir soru; “Rusya’yla aram×zda yaüanan
gümrük ve lojistik sorunlar×na nas×l bir kal×c×
çözüm düüünüyorsunuz?” deniyor.
Rusya’yla bildiùiniz gibi 2008 y×l×nda çok
önemli sorunlar yaüad×k. Bu müzakereler
önce bürokratik düzeyde, sonra siyasi
düzeyde görüüme konusu oldu ve en
sonunda Baübakan×m×z×n müdahil olmas×
gerekti. Say×n Putin’le yap×lan görüümeden
sonra Basitleütirilmiü Gümrük Hatt× ismi
alt×nda yeni bir uygulama sürdürüyoruz.
Eski uygulama devam ediyor ama
Basitleütirilmiü Gümrük Hatt× uygulamas×
ismi alt×nda bizim Sabiha Gökçen’den
Moskova’daki bir havaalan×na bu
ticari iliüki devam ediyor. Deneme
mahiyetinde bunu sürdürüyoruz. Bu
deneme sonucu bu uygulamay× diùer
hava gümrük kap×lar×na ve deniz gümrük
kap×lar×na yayg×nlaüt×racaù×z. Ama hala
bu uygulamayla alakal× anlay×ü farkl×l×ù×
dolay×s×yla önemli sorun yaü×yoruz. Hemen
üunu da ifade edeyim: Bu uygulama
çerçevesinde elbette ki komüumuz
Rusya’n×n uygulamayla alakal× tekelleüme
anlam×na gelecek bir hizmet sektörü
oluüturmas× üeklindeki yaklaü×m× tabii bizim
kabul etmemiz mümkün deùil. Bunu da
çok net olarak ifade ediyoruz. Rekabetçi
bir ortam×n oluümas×n× gözeterek iliükileri
sürdüreceùiz.
Zaman×m dolmad×; bir, iki noktaya
deùineyim bu konuüma hakk×m× kullan×rken.
Deùerli arkadaülar;
Ben iki gün önce kamuoyuyla da paylaüt×m. Bakanl×ù×m×z×n yeni
misyon ve vizyonu çerçevesinde inüallah gümrüklerde çok yeni
uygulamalar× önümüzdeki y×l ve takip eden y×lda devreye sokacaù×z.
Bunlardan bir tanesi; gümrüklerde tek pencere sistemini hayata
geçirmektir. Ve gümrüklerimizde iü ve iülem yaparken deùiüik
noktalarda koüuüturmaktan kurtulacaks×n×z. Deùiüik kamu kurum
ve kuruluülar×na gitme durumunda kalmayacaks×n×z. Bütün iülemleri
bir yerde, bir pencerede ifa etmek suretiyle gireceksiniz veya
ç×kacaks×n×z; yolunuza devam edeceksiniz.
Bununla ilgili çal×ümalar×m×z× sürdürüyoruz. Bu, çok önemli bir hedefimiz.
Yine gümrüklerde bütün iülemler üu anda elektronik ortamda
gerçekleüiyor. Ama biz, kâù×ts×z ve insans×z gümrük iülemini yapman×n
peüindeyiz. Bunun pilot uygulamas×n× Ankara’da Kazan’da T×r
Gümrük’ünde baülatt×k. Esenboùa’da uyguluyoruz, Karaköy
Gümrük’ünde uyguluyoruz. ûöyle birkaç ay içerisinde diùer gümrük
kap×lar×nda da bu uygulamay× hayata geçireceùiz. Ancak bu
uygulamadan faydalanacak olanlar, yetkilendirilmiü yükümlüler
olacak. Yetkilendirilmiü yükümlü demek; gümrükte gerçekleütirdiùi
uygulamalar×yla etik kurallara, hukukun pozitif normlar×na uygun
davranmakla güven kazanm×ü tüccarlara bu imtiyaz× tan×yacaù×z.
Ve bu tüccarlar sadece elektronik ortamda beyanda bulunmak
suretiyle beyannameye ekli evraklar×n× gümrüùe teslim etmeden
kendi ofislerinde muhafaza etmek suretiyle ihracat iülemlerini
gerçekleütirecekler. Bu uygulamay× da 2012 y×l×n×n ilk yar×s×nda yayg×n
hale getirmiü olacaù×z.
Bir son uygulama; onu da paylaüay×m sizinle. Yerinde gümrük iülemi;
iü yerinde. Gümrük iülemlerini yapmak için mükellef, tüccar, ticaret
erbab× gümrük kap×lar×na gitmeyecek. Ürünlerinin bulunduùu yerden
gümrük iülemini yapacak, sanal ortamda bilirimi gerçekleütirecek,
yoluna devam edip gidecek. Bunda da yetkilendirilmiü yükümlülere
bu imtiyaz× tan×yoruz. Ve bunu giderek yayg×nlaüt×racaù×z. Ve bu
üekilde gerçekleütirdiùi iülemleri ayl×k periyotlar halinde beyan
edilecek. Elbette ki Maliye’yle de paylaüacaù×z. Vergilerini de aydan
aya, Gümrük Vergilerini ödeyerek faaliyetini sürdürecek.
Sonuç olarak, hükümetimizin bütün birimlerinin merkezinde insan
var. únsan×n huzuru var, güvenliùi var, Türkiye’nin büyümesi var,
Türkiye’nin bulunduùu coùrafyada bir aktör olarak varl×ù×n× daha
güçlü hale getirmek var. Bunu sizler saùl×yorsunuz. Çünkü bu
faaliyetlerimiz, hizmetimiz güven ve istikrar üzerinde yürüyor. Güven
ve istikrar× saùlayanlar sizlersiniz. Ama hükümet de bu sizin saùlad×ù×n×z
güven ve istikrar×n k×ymetini, önemini biliyor ve bir hizmet ehli olarak
hizmetlerimizi sürdürüyoruz.
Hepinize baüar×lar diliyor, sayg×lar×m× sunuyorum.
Teüekkür ederiz, Say×n Bakan×m. Her zaman bize vermiü olduùunuz
destekten dolay× teüekkür ediyorum size.
ûimdi, sözü G×da Tar×m ve Hayvanc×l×k Bakan× Mehdi Eker’e
veriyorum.
224
MEHDú EKER- T.C. G×da Tar×m ve
Hayvanc×l×k Bakan×
öneminden de bahsetmemiz laz×m. Bunu,
tarihi üartlar ve coùrafya bize söylüyor.
Çok teüekkür ediyorum. Herkesi sayg×yla
selaml×yorum.
Bu salondaki siz deùerli kat×l×mc×lar×n hepsi
bilir ki, Türkiye’nin tarihsel marka alan×
g×dad×r. Yani tarihi olarak Türkiye’nin sahip
olduùu markalar×n büyük bir k×sm×n×, büyük
alan×n×n büyük bir k×sm×n× asl×nda g×da
oluüturuyor.
Türkiye Cumhuriyeti’nin G×da Tar×m
ve Hayvanc×l×k Bakanl×ù×’n×n böyle bir
toplant×da olmas×n× önemsiyorum. Bizim
alan×m×z bu tür toplant×lar×n konusu yeni
yeni oluyor. Dünya yeni bir gerçeùin fark×na
var×yor.
Bizim saham×z, yokluùunda deùeri
hissedilen bir aland×r. únsanlar mutfaù×nda
yiyecek olduùunu bildiùinde, karn×
ac×kt×ù×nda d×üar×da yemek yiyebileceùi
bir üey olduùunu bildiùinde bunun çok
fazla deùerini anlamazlar, bilmezler. Ama
ne zaman buzdolab×nda yiyecek yok,
mutfakta yiyecek yok, kilerde erzak yok,
f×r×na ekmek almaya gittiùinde orada
kuyruk var; o kuyrukta insanlar birbirinin
gözünü ç×karmaya baülar.
Ve insanlar nüfus itibariyle büyük ölçüde
üehirlerde yaüamaya baülay×nca eskiden
sadece kendileri için üretim yapanlar art×k
baükalar× için üretim yapar hale geliyorlar.
Bu, çok önemli bir üey. Art×k insanlar sadece
kendileri için deùil, uzak pazarlar için de
üretim yapar hale geliyorlar. Dolay×s×yla
Türkiye gibi üretici ülkelerde art×k bütün
üreticiler, dünya üreticileri birbirinin rakibi
ve dünyadaki bütün tüketiciler de bu
üreticilerin potansiyel müüterisi olarak
alg×lan×yor. Yani tar×m ve g×da konusu
art×k uluslararas× iliükilerin, uluslararas×
müzakerelerin konusu oluyor. Bu, yeni bir
geliüme.
Önümüzdeki zamanlarda insanl×k g×day×
ve tar×m× daha çok konuüacak. Çok
daha fazla konuüacak. Ve art×k g×dan×n
ve tar×m×n stratejik önemi ve deùeri daha
çok hissedilecek. Son 10 y×l içerisinde, 10
y×l devam eden Doha görüümelerinin
t×kanmas× uluslararas× ticaretteki bir tak×m
liberalizasyon çabalar×n×n durmas×n×n
alt×nda asl×nda ülkelerin tar×mla ilgili
pozisyonlar×n× muhafaza etmelerinden,
etmek istemelerinden kaynaklan×yor. Onun
için bizim de bu gerçekten hareketle,
bu gerçeùi bilerek tar×ma yaklaümam×z
ve tar×mla ilgili perspektifimizi gözden
geçirmemiz gerekiyor. O nedenle biz
diyoruz ki; Türkiye’nin asl×nda sadece
jeostratejik deùerinden ve öneminden
deùil, art×k agrostratejik deùerinden ve
225
Bir cümleyle daha bu konuya aç×kl×k
getirmek istiyorum. Bunun bilinmesinde
fayda olduùunu görüyorum. Gelecekte
tar×msal üretimi üekillendirecek olan
tohumla ilgili çal×ümalara kaynakl×k teükil
edecek olan temel çal×üma alan×nda
Türkiye dünyan×n en zengin ülkelerinden,
coùrafyalar×ndan birisidir. Yeryüzünde
11 bin endemik bitki türü var. Yani bir
bölgeye has demektir; baüka yerde ondan
yok. Bunun yaklaü×k 4 bini Anadolu’da.
Agrostratejik deùeri tayin eden budur. Biz
bunun fark×nday×z, bunu biliyoruz.
Ve Türkiye’de dünyan×n üçüncü büyük
Tohum Gen Bankas×’n× kurduk, faaliyete
geçirdik. 68 bin çeüit tohum üu anda
burada saklan×yor; Ankara’da. 250 bine
kadar bunu ç×karmay× planl×yoruz. Bu,
gelecek için, gelecek kuüaklar için bir
yat×r×md×r.
Bir bilgi daha arz edeceùim. Bizim
tar×m konusuna insanlar çok fazla ilgi
göstermezler, medya da çok fazla ilgi
göstermez. Bunun tabii sosyolojik sebepleri
var; burada ona girmeyeceùim. Ama üunu
söylemem laz×m: Türkiye bizim tar×mla ilgili
stratejik yaklaü×m×m×z sonucunda geliütirilen
politika, politika araçlar× ve projelerle son
sekiz y×l içerisinde tar×msal has×las×n× 23
Milyar Dolardan 62 Milyar Dolara ç×kard×.
23 Milyar Dolarl×k has×layla Türkiye 190
küsur ülke içerisinde dünyada 11. s×ray×
iügal ederken bugün 7. s×raya yükselmiü
bulunuyor. Ve Avrupa Birliùi ülkeleri
içerisinde Fransa, útalya ve úspanya tar×msal
has×la büyüklüùü bak×m×ndan son sekiz y×l
içerisinde geride b×rakt×ù×m×z ülkelerdendir.
Bir de Rusya Federasyonu.
Bugün önümüzde tar×msal has×la
bak×m×ndan sadece büyük k×ta ülkeleri
var; beü-alt× tane. Çin, ABD, Hindistan,
Brezilya gibi büyük k×ta ülkeleri var. Ve bizim
hedefimiz, 2023’te en az bir basamak daha
ileri gitmektir. Bu rakam benim rakam×m
deùil. Bu rakam× Dünya Bankas×, bu rakam×
Birleümiü Milletler G×da Tar×m Teükilat×, bu
rakam× OECD veriyor; onlar×n raporlar×, yay×nlanan raporlar× veriyor.
Onun için Türkiye’nin tar×m sektörü bu geliümeyi kaydetmiü bir
sektördür ve üu anda da çok önemli bir noktaya gelmiü bulunuyor.
Bir üey daha söyleyeyim. Biz, üç k×ta aras×nda köprü durumunday×z.
Tar×m ürünleri canl×d×r; gerek bitkiler, gerek hayvanlar. Canl×
olduklar× için hastalan×rlar, bizim gibi. Bizim yaüad×ù×m×z coùrafyada
komüular×m×zda eùer mikroplar varsa bize de gelir. Çünkü hastal×klar
s×n×r tan×maz. Virüsler s×n×r tan×m×yor, bakteriler s×n×r tan×m×yor, küfler
mayalar, mantarlar s×n×r tan×m×yor.
Bir yandan biz, g×dayla ilgili standartlar×m×z× belirlerken Avrupa
Birliùi’nin standartlar×n× hedef al×yoruz. Ve üu anda Türkiye’de 13
Aral×k tarihinde son yönetmelikleri ç×kacak olan mevzuat×m×z,
bütünüyle Avrupa Birliùi’nin en son regülasyonlar× dikkate
al×narak haz×rlanm×ü mevzuatt×r. Ve zaten onunla birlikte deùerli
Avrupa Birliùi Bakan×m×z×n da çok yak×ndan ve büyük emeklerle
gerçekte desteklediùi gibi büyük katk×s× oldu. Avrupa Birliùi’yle
bizim en son aüt×ù×m×z g×da fasl×d×r, g×da güvenliùi fasl×d×r. ûimdi,
Avrupa Birliùi’nin bu manadaki hijyenle, saùl×kla ilgili standartlar×n×
benimsedik ve onlar× Türkiye’de yayg×nlaüt×r×yoruz. Bir taraf× bu.
Ama öte taraftan dünyan×n diùer ülkeleriyle, Asya ve Ortadoùu
ülkeleriyle de ticaretimiz var. Ve kendimizi bir yandan da oradan
gelebilecek olan bir tak×m bitki ve hayvan hastal×klar×na karü×da
korumak zorunday×z. Böyle bir ikilemdeyiz; böyle bir s×k×nt×day×z.
Hem kendimizi koruyacaù×z, hem Avrupa Birliùi’yle iliükilerimizi; hem
standart anlam×nda, hem ticaret anlam×nda. Bunu da muhafaza
etmek ve geliütirmek durumunday×z. Çünkü ticaretimizin büyük
k×sm×n× orayla yap×yoruz. Onun için yine önümüzdeki aylarda ve
y×llarda bu konuyla ilgili bir yandan standartlar×m×z× uygulayacaù×z
ama bir yandan da ticaretimizi de geliütireceùiz.
Türkiye yaklaü×k 25 Milyar Dolarl×k tar×msal d×ü ticarete sahiptir.
Buraya geldi. Ve Türkiye g×da maddelerinde net ihracatç×
durumundad×r. Bizim g×dayla ilgili d×ü ticaret fazlam×z yaklaü×k 4,5
Milyar Dolard×r. Dünyan×n 180 küsur ülkesine biz g×da ve tar×m
maddesi ihraç ediyoruz. Buraya geldik. Ve bunu da kuükusuz içinde
bu salondaki siz deùerli insanlar×n bulunduùu özel sektör ve üah×slar,
firmalar yap×yor. Onun için asl×nda bu, sizin baüar×n×zd×r. Biz bunu
devrald×ù×m×zda bu sadece 4 Milyar Dolard×. 4 Milyar Dolardan
devrald×k ihracat×, bugün yaklaü×k 13 Milyar Dolara ç×kard×k; tar×m
ürünü ihracat×n×.13 Milyar Dolar. Bu önemli.
ûimdi, bu bilgileri verdikten sonra bana sorulmuü birkaç tane soru
var, k×saca onlara da deùineceùim.
Gürcistan’la ilgili Tahir Çelik Bey’in sorduùu bir soru var. “Orada
hayvanc×l×kla ilgili yat×r×m yap×yoruz. Doùu Karadeniz’in et ihtiyac×n×
gidermeye haz×r×z. Projelerimizi sunmak istiyoruz.”
Projeleri görüüebiliriz, Tahir Bey. Orada hiç bir sorun yok. Görüülerimizi
de söyleriz. Elden geldiùince de siz ve sizin gibi bütün yurtd×ü×ndaki
çal×ümak isteyen, çal×üan müteüebbislerimizin emrindeyiz. Onu
öncelikle söyleyeyim.
Gürcistan’la ilgili üöyle bir meselemiz var: Gürcistan Uluslararas×
Hayvan Hastal×klar× Ofisi’ne düzenli bildirimde bulunmayan bir
ülkedir. Yani o ülke topraklar×nda vuku bulan hastal×klar gizleniyor,
onlarla ilgili dünyaya bilgi verilmiyor. Bu, tabii tehlikeli bir üey; iyi bir
üey deùil. Bizim gibi üeffaf, bu alanlarda, bu konularda özellikle
226
üeffaf olan ülke dünyadaki geliümeleri
bilmek, dünyan×n neresinde hangi
hastal×k var, bu hastal×ù×n sebebi nedir,
bu hastal×kla nas×l mücadele ediliyor,
nas×l kontrol alt×na al×n×yor; bunu bilmek
zorunday×z. Ve bu tür ürünlerle; gerek canl×
hayvan, gerek hayvansal ürünlerle hem
bitki hastal×klar×, hem hayvan hastal×klar×
Türkiye’ye rahatl×kla gelebiliyor. Biz, hangi
hastal×klar×n bulunduùunu bilmediùimiz
ve oralarda hangi hastal×klarla hangi
üekilde mücadele edildiùini bilmediùimiz
ülkelerden bu tür ürünleri ithal ettiùimiz
takdirde kendi ülkemizdeki canl× varl×klar×,
hayvanlar× ve bitkileri ciddi üekilde risk alt×na
alm×ü oluruz. Onun için bu alanda kurallar
ve Uluslararas× Salg×n Hastal×klar Ofisi’nin
kurallar×na uymak durumunday×z.
úkinci bir konu, bir tar×m, enerji; Rahmi
ûahin Bey’in bir sorusu. “Tar×m enerji çiftliùi
alan×nda yat×r×m yapmak istiyorum.” diyor
ve bu konuda ne yapmas× gerektiùini
soruyor. Bana gelen soru oydu.
Bizim Tar×m Bakanl×ù× bünyesinde
kurduùumuz Tar×msal Yat×r×mc× Dan×üma
Merkezimiz, ofisimiz var. Buras×, bu konularla
ilgili bilgi al×nabilecek bir bürodur. únternet
adresi de var, faks× telefonu vesaire de var.
Keza bizim yine 2008 y×l×nda kurduùumuz
Tar×m ve K×rsal Kalk×nmay× Destekleme
Kurumu var. Avrupa Birliùi’yle de yak×n
çal×üan bir kurumdur bu. Oradan da
faydalan×labilir. Ve bir üçüncüsü de, Tar×m
Reformu Genel Müdürlüùümüz var. Bu üç
genel müdürlüklerden de bu konularla ilgili
gerek Türkiye’de mevzuatla ilgili, gerek
imkânlarla ilgili, gerek proje destekleriyle
ilgili, gerek tar×msal desteklemelerle ilgili
ayr×nt×l× bilgi al×nabilir.
Biz, özellikle tar×ma dayal× sanayinin
geliütirilmesi yönünde yeni projeler hayata
geçirdik. Ve Türkiye’de özellikle k×rsal
alanda küçük ve orta ölçekli tar×ma dayal×
sanayi tesislerini yüzde 50 oran×nda hibe
destekle destekledik. Türkiye’ye de 3 bin
165 tane tesis kazand×rd×k; sanayi tesisi
kazand×rd×k, tar×ma dayal×. Bunlar bitkisel
ürünlerle ilgili, hayvansal ürünlerle ilgili, su
ürünleriyle ilgili ve alternatif enerjiyle çal×üan
serac×l×kla ilgili. Bunlardan bu kardeülerimiz
istifade edebilirler ki bu enerji meselesi bizim
için de son derece önemli.
Bir üçüncü soru, Ukrayna’yla ilgili. “Tar×m
ve hayvanc×l×k alan×nda büyük iübirliùi
227
potansiyeli var. Bu konuda Tar×m Bakanl×ù×
ne düüünüyor?” diye Ersun Ünlü Bey bir soru
sormuü.
ûimdi, biz Ukrayna’yla Tar×msal úübirliùi
Anlaümas× imzalad×k. Bir mutabakat
zapt×m×z var. Bu son derecede geniü bir
alan× kaps×yor. Hem araüt×rma sonuçlar×yla
ilgili, bunlar× mübadelesiyle ilgili, hem bitkisel
ürünlerle ilgili, hem hayvansal ürünlerle ilgili
çok ayr×nt×l× bir iübirliùi anlaümam×z var. Bu,
yürürlükte. Bunun çerçevesinde, bunun
alan×nda rahatl×kla çal×ü×labilir.
Bizim Ukrayna’yla 2010 y×l×nda tar×msal
d×ü ticaretimiz yaklaü×k 750 Milyon Dolar
civar×nda. Orada üretim de yap×labiliyor
ve özellikle tohumculuk alan×nda bizim
yaüayan firmalar×m×zdan 40 tanesini biz
oraya bir üekilde yönlendirdik. Oradan
arazi kiralay×p tohum üretiminin bir k×sm×n×
oralarda yapt×rma durumu söz konusu; bu
faaliyetler var.
Hayvanc×l×kla ilgili yine Gürcistan
probleminde biraz önce söylediùim
gibi benzeri problem Ukrayna’da var.
Onlarda özellikle deli dana hastal×ù× diye
bilenen BS hastal×ù×yla ilgili Uluslararas×
Salg×n Hastal×klar Ofisi nezdinde belirsiz
ülke statüsünde. Yani “Bu ülkede bu
manada herhangi bir denetim çal×ümas×
yok. Dolay×s×yla bu ülkedeki bilgiye
biz sahip deùiliz.” deniyor. Bu tabii bu
yönüyle oradan bu tür bir hastal×kla birlikte
gelebilecek veya bu hastal×ù× getirebilecek
hayvansal ürünlerin ithalat×nda bizde
k×s×tlay×c× bir faktör olarak duruyor.
“Çin ile G×da Güvenliùi Anlaümas× ne
zaman imzalanacak?” diye Cumhur ûimüek
Bey’in bir sorusu var.
Demin toplant× baülamadan önce de
arkadaülar burada ayakta söylediler.
Onlara da söyledim; bizim anlaüma
metnimiz haz×r. Biz de çok önem veriyoruz.
Say×n Baübakan×m×z×n oraya bir seyahati
olacakt×, ertelendi. O seyahat esnas×nda o
anlaüma resmen imzalanacakt×. Dolay×s×yla
ilk f×rsatta o anlaüma imzalanacak. Bunu
buradan söyleyebilirim.
Bir baüka soru, Ahmet Hastürk Bey’in
Kuzey K×br×s Türk Cumhuriyeti narenciye
ihracat×n×n artmas× için Bakanlar×n
heyetlerine Kuzey K×br×s Türk Cumhuriyeti
iü dünyas× temsilcilerini de dâhil etmeleri
talebi var.
Ben kendim bunu ald×m, bunu uygulayacaù×m. Buradaki Bakan
arkadaülar×ma da rica ediyorum huzurunda; Kuzey K×br×s Türk
Cumhuriyeti’ndeki arkadaülar×m×z×n da, oradaki iü adamlar×n×n
da bu heyetlerde özellikle götürülmesi önemli. Tabii Kuzey Irak,
Ukrayna, úngiltere K×br×s’×n düzenlediùi belgeleri kabul ediyor.
Yani Kuzey K×br×s Türk Cumhuriyeti bu ülkelere doùrudan ihracat
yapabiliyor. Ama bu, tabii yeterli deùil, bu s×n×rl×. Bunun mutlaka
geliütirilmesi gerekiyor. Bunu, biz de yapabileceùimiz her türlü
desteùi bu konuda vermeye haz×r×z.
Bana tevdi edilen sorular bunlard×. Baüka soru varsa cevap veririm.
ûimdi, o zaman bir bilgi vereyim, ilave bir bilgi. Çünkü buradaki
salonda bulunan heyetteki insanlar×n ilgilendiùi, ilgileneceùi, bütün
iü dünyas×n×n asl×nda hoüuna gideceùini düüündüùüm bir konu. O
da üu: Toptan ette Katma Deùer Vergisi yüzde 8’di. Bunun yüzde 1
olmas× kararlaüt×r×ld×.
Teüekkür ediyorum. Sayg×lar sunuyorum.
Bu son vaatler de iç piyasaya yönelik oldu. Bunun içinde
teüekkür ediyoruz, Say×n Bakan×m size teüekkür ederiz, bu lütufkâr
davran×ü×n×zdan dolay×, Say×n Maliye Bakan×m.
ûimdi, sözü Maliye Bakan×m×za verelim o zaman.
MEHMET ûúMûEK- T.C. Maliye Bakan×
Deùerli Bakan arkadaülar×m, sayg×deùer kat×l×mc×lar, konuklar;
ben de hepinizi sayg×yla, sevgiyle selaml×yorum. Dünya Türk
Giriüimcileri Kurultay×’n×n ülkemiz için, sizler için, bütün insanl×k âlemi
için hay×rlara vesile olmas×n× temenni ediyorum. únüallah birliùimizi,
beraberliùimizi ve tabii ki yapt×ù×m×z iüi güçlendirir.
Bana birkaç soru yöneltildi; dört-beü tane soru var. Ben doùrudan
doùruya sorulardan baülamak istiyorum.
Birinci soru; vergi reformu konusunda hükümetimizin yaklaü×m×n×n ne
olduùu soruluyor.
Deùerli arkadaülar, reform yaparken bizim dört tane temel
amac×m×z var.
Bir tanesi, tabii ki ekonomimizin rekabet gücünü artt×rmak.
úkincisi; istihdam ve yat×r×mlar×n teüvikini saùlamak.
Üçüncüsü; bölgesel geliümiülik farklar×n× azaltmak.
Son olarak da, tabii ki reformun amac×, daha etkin bir vergi
sisteminin oluüturulmas×d×r.
Vergide tabii ki öngörülebilirlik, istikrar çok önemli. Dolay×s×yla
önümüzdeki dönemde vergi uygulamalar×m×zda istikrar× ve
öngörülebilirliùi hakikaten ön planda tutacaù×z. Burada vergi
kanunlar×n× özellikle etkinlik, basitlik ve adalet ilkeleri çerçevesinde
geçmiü dönemde, yani son birkaç y×ld×r gözden geçirdik. Ama
228
yapmam×z gereken daha çok üey var.
Bunlar×n baü×nda tabii ki özellikle
önümüzdeki dönem de bir Gelir Vergisi
reformu yapacaù×z. Vergi Usul Kanununu
yeniden yazacaù×z, gözden geçireceùiz.
Buna iliükin çal×ümalar×m×z asl×nda bu
sene sonu itibariyle bitmiü olacak. Ama
yasalaümas× tabii ki Meclisimizin süreciyle
iliükilidir. únüallah önümüzdeki y×lda bu
konuda bir mesafe kat etmeyi ümit
ediyoruz.
Tabii Vergi Kanunlar×nda yer alan ve
mükelleflerin uyum konusunda direnç
gösterdikleri baz× konular oluyor. Bunlar× da
gözden geçireceùiz ve mükelleflerimizin
gönüllü uyumunu artt×rmak için bir
çaba içerisine gireceùiz. Vergi taban×n×
yaymaya çal×üacaù×z. Kay×t d×ü× ekonomiyle
mücadele için yeni bir eylem plan×
haz×rland×. O çerçevede yine mücadelemiz
devam edecek.
úkinci bir sorumuz var. “Avrupa Birliùi
ekonomisindeki geliümelerin Türk
ekonomisine etkilerini hafifletmek için ne
gibi önlemler al×n×yor?”
Deùerli arkadaülar, tabii ki Türkiye bir ada
deùil. Etraf×m×zda olup bitenler üu veya
bu üekilde tabii ki Türkiye’yi etkileyebiliyor.
Ama burada önemli olan üey üu: Türkiye’nin
temelleri saùlam m×, deùil mi? ûimdi, bence
Türkiye’nin makroekonomik temelleri, yani
makro finans temelleri oldukça saùlam.
Dolay×s×yla Avrupa Birliùi’nde s×k×nt×lar×n
büyümesi tabii ki bir miktar etkiler ama
hiçbir üekilde kal×c× tahribat yaratacaù×na
ben inanm×yorum.
Neden: Her üeyden önce Türkiye’de güçlü
bir hükümet var, siyasi istikrar var. Bu, çok
önemli. Bugün Avrupa’n×n, Amerika’n×n
sorunlar×n×n arka plan×nda asl×nda bir
anlamda siyasi karars×zl×k, siyasi iradenin
eksikliùi vard×r. Hatta oradaki hükümetlerin
güçlü olmamas× vard×r. Dolay×s×yla yani
Türkiye’de hakikaten deneyimli bir kriz
yönetimi var. Ama daha önemlisi, güçlü
bir siyasi irade var, siyasi istikrar var, güçlü
bir hükümet var. Ve o nedenle, yani tabii
ki d×ü×m×zdaki olaylar× biz kontrol etmiyoruz
ama eùer bir üok yaüan×rsa Türkiye’nin çok
h×zl× bir üekilde gerekeni yapacaù×n× biz
gösterdik, yapacaù×z.
yeni, ihtiyatl× bir orta vadeli program
yay×nlad×k. Bu program asl×nda Avrupa’da
iülerin kötüye gidebileceùini dikkate al×yor.
O riski gözeterek ald×k ama bizim tabii ki B
plan×m×z da var.
B plan×ndan kastettiùimiz üey üu: ûimdi,
bak×n Türkiye’de üu anda kamu borç
stokunun milli gelire oran×; yani devletin iç
ve d×ü toplam borcunun milli gelire oran×
yüzde 40’×n alt×na düütü. Avrupa’da bu
oran yüzde 90, Amerika’da yüzde 100,
birçok Avrupa Birliùi ülkesinde, Japonya’da
bunlar yüzde 100’lerin çok üstünde.
Uluslararas× çal×ümalar borcun milli gelire
oran× 90’× açt×ù× zaman büyümeyi aüaù×
doùru çektiùi, potansiyel büyümeyi,
ekonomik performans× olumsuz etkilediùini
ortaya koyuyor. Türkiye bu anlamda çok iyi
durumdad×r. Ama biz ne yapt×k: Orta vadeli
bir program yay×nlad×k ve bu programda
“2014 y×l× sonu itibariyle Türkiye’nin kamu
borç stokunun milli gelire oran×n× yüzde
32’ye düüüreceùiz.” dedik. ûimdi, Avrupa
Birliùi’nin Maastricht Kriteri “yüzde 60 ve alt×
olursa iyidir” diyor. Avrupa Birliùi’nde bunu
tutturan çok nadir ülke var. ûu anda Türkiye
yüzde 40’×n alt×nda ama biz bununla
yetinmiyoruz, Türkiye’yi daha az k×r×lgan
hale getirmek için, Türkiye’yi daha dayan×kl×
hale getirmek için üoklara karü× daha da
iyileütirme çabas× içerisindeyiz.
Peki, bu ne anlam ifade ediyor? Bu, üunu
ifade ediyor: Yar×n, öbür gün dünyada
iüler kötüye giderse bizim mali anlamda,
bütçe anlam×nda manevra alan×m×z var.
Yani dolay×s×yla biz asl×nda orta vadeli
programla kendimize asl×nda manevra
alan× yaratt×k. Ve krize karü× biz rahat bir
üekilde tepki gösterebiliriz.
Tabii ki benzer üekilde bütçe aç×klar×n× da
asl×nda biz ciddi bir üekilde azaltt×k. Bak×n,
bu sene genel kamu, yani genel devlet
aç×ù× asl×nda alt yap× için ekstradan 9-10
Milyar Lira harcamasayd×k s×f×rlanm×üt×
neredeyse. Yani yüzde 1 civar×nda bir
aç×k. Yine Mastrit kriteri “yüzde 3 ve yüzde
6 olursa iyi olur” diyor. Bunu tutturan ülke
say×s× bir elin parmaklar×n× geçmez. Ama
Türkiye dediùim gibi bugün yüzde 1
civar×nda bir aç×kla karü× karü×ya. Bunlar×n
hepsi asl×nda bizim plan×n bir parças×, bizim
haz×rl×ù×m×z×n bir parças×.
Merkez Bankam×z tedbirler aç×klad×.
Burada çok önemli bir husus Baübakan×m×z
ûimdi, tabii ki burada üunu da
vurgulamakta yarar görüyorum: Daha
229
taraf×ndan vurguland×. Asl×nda çok doùru bir husus. ûimdi, tabii bu
küresel kriz ile birçok ülke olaùanüstü tedbir ald×. Bu olaùanüstü
tedbirlerden bir tanesi de, çok yüklü para basma hususudur. Yani
bugün Amerikan Merkez Bankas×, Avrupa Merkez Bankas×, úngiltere
Merkez Bankas×, Japonya Merkez Bankas× çok büyük miktarlarda
kimisi trilyonlarca Dolar, kimisi birkaç yüz milyar Avro fiili olarak para
basm×ü durumda. Bunu bir çözüm olarak tabii ki ortaya koyuyorlar.
Asl×nda bunun çözüm mü, yoksa sorun mu olduùu önümüzdeki
dönemlerde karü×m×za ç×kacak. Türkiye’de ise bu dönemde,
hele bu son birkaç aya bakarsan×z, b×rak×n para basmay×, b×rak×n
bir para yarat×lmas× tam aksine Merkez Bankas× üartlar×, koüullar×
s×k×laüt×rd× ve piyasadan para çekti. Hatta 2001 y×l×nda Türk
bankac×l×k sektörü batt×ù× zaman bir miktar Merkez Bankas× tahvil
alm×ü Hazine’den; biz onlar× ödedik, faiziyle. Yani Hazine’miz sadece
borçlar× azaltmakla kalmad×, ayn× üekilde biz, geçmiü dönemlerde
yap×lan hatalar× da telafi ettik.
ûimdi, o aç×dan biz haz×rl×kl×y×z. Tabii ki bizim bir cari aç×k problemimiz
var. Bu, bir gerçek. Tasarruf oran×m×z×n düüüklüùünden, enerjide
d×üa baù×ml× olmaktan, geleneksel sektörlerde; yani katma deùeri
nispeten daha düüük olan geleneksel sektörlerde yoùun üretim
tarz×m×zdan kaynaklanan bir sorunumuz var.
Fakat Türkiye’nin Avrupa’yla farklar× da var. ûöyle: Avrupa’da
özellikle Avro bölgesinde bir esneklik yok. Biz de kur esnek. Yani
ülkelere özgü bir esneklik yok. Hâlbuki Türkiye’de kur esnek. Ve
son dönemde kurda önemli bir kur sistemi çal×üt×, esnek kur sistemi,
önemli bir düzeltme yaüand× ve bunun sonucunda ben inan×yorum
ki cari aç×k trend olarak olumluya dönecek; yani geniüleme
duracak, daralmaya baülayacak.
Tabii ki Avrupa’daki geliümeler bizi ticaret kanal×yla olumsuz
etkileyebilir. Yani üöyle; sonuçta bizim ticaretin yüzde 46’s×, yani
ihracat×n yüzde 46’s× Avrupa Birliùi’ne. Turizmin biliyorsunuz, yüzde
60’× Avrupa Birliùi’nden, yabanc× doùrudan yat×r×mlar×n, küresel
yat×r×mlar×n neredeyse yüzde 80’i civar×nda rakam bakt×ù×n×z zaman
yine Avrupa Birliùi’nden. Tabii ki Avrupa’da durumun kötüleümesi
bu kanallardan bir miktar etkileyebilir. Ama Türkiye orta-uzun
vadede büyük bir büyüme potansiyeline, saùlam makroekonomik
temellere sahip olduùu için asl×nda var olan likiditenin normalde
Türkiye gibi ülkeleri tercih etmesi laz×m. Dolay×s×yla o konuda da
asl×nda kayg×lar belki abart×ld×ù× kadar deùildir. Yani Körfez’de,
hatta Amerika’da bile likidite boldur. Bak×n, Amerika’da Amerikan
üirketlerinin üu anda 2 Trilyon Dolarl×k nakdi var. Yani bilançolar×n
da 2 Trilyon Dolarl×k nakit var. Fakat güven olmad×ù× için, talep
olmad×ù× için yat×r×m yapm×yorlar. Ama Türkiye o anlamda çok
farkl×.
Onun için bir de üunu da ifade etmekte fayda var: Deùerli
Bakan×m×z×n çal×ümas× sayesinde, sizlerin çal×ümalar× sayesinde
ihracatta pazar ve ürün çeüitlenmesi yaüanm×ü Türkiye’de. Mesela;
2002 y×l×nda 1 Milyar Dolar×n üzerinde ihracat yapt×ù×m×z ülke say×s×
sadece 8’miü, bugün bu rakam 27’ye ulaüm×ü. Yani 27 ülkeye
çeüitlendirmiüiz. Avrupa’n×n ihracat×m×zdaki pay× yüzde 57’lerden,
58’lerde yüzde 46’ya kadar düümüü. En büyük beü pazar×m×z×n
toplam ihracat×m×z içerisindeki pay× yine ciddi bir üekilde düümüü.
Yani konsantrasyon riski azalm×ü.
Özel sektörümüzün borcu var. Bunu bir k×r×lganl×k olarak görenler
230
var. Doùrudur. Ama özel sektörün aktifleri
de var. Özel sektörün aktiflerinde çok ciddi
iyileümeler; yani sadece borca bakmak
yanl×ü olur. Özel sektörün borcuyla, tabii ki
varl×klar×yla, yaratt×ù× deùerle; bir o çerçeve
de karü×laüt×rmak laz×m. Bu, çok önemli.
Hane halk×na bakt×ù×n×z zaman borçluluk
düzeyi bir miktar artt×, son y×llarda. Fakat
yine Avrupa Birliùi’ne göre, diùer birçok
ülkeye göre, Doùu Avrupa, Orta Avrupa
ülkelerine göre düüük. Türkiye’nin hane
halk×n×n borcunun milli gelire oran× yüzde
17’ler civar×ndayd×, 2010 y×l×nda. Ayn×
rakam× Avrupa Birliùi için zikredecek olursak
yüzde 59’lar civar×nda.
Daha önemlisi biz hep makro ihtiyati tedbir
üzerinde yoùunlaüt×k; kriz yönetimi budur.
Mesela dedik ki bankalara; “Siz Mortgage
verebilirsiniz. Ama hiçbir üekilde verdiùiniz
evin deùerinin yüzde 75’ini aüamaz.” Zaten
s×k×nt×, bu türden makro ihtiyati tedbirlerin
olmamas×, Amerika’da, baüka ülkelerde.
Bak×n, bankalar çok büyük kârlar elde etti.
Yani 2007’den bu yana küresel bankac×l×k
çökerken Türk bankac×l×k sistemi parlad× ve
hakikaten çok iyi kârla. Ama biz ne dedik:
“Kârlar× daù×tamazs×n×z. Kârlar× sermayeye
ekleyeceksiniz. Çünkü üartlar belirsiz, küresel
ekonomide büyük belirsizlikler var.” dedik.
ûimdi, bunlar önemli konulard×r. Yani, fark
buradan kaynaklan×yor. Yoksa sadece
bir reform, bir kanun geçirmekle bu iüler
olmuyor.
Bankac×l×k sektöründen bahsetmiüken
üunu söyleyeyim: ûu anda dünyan×n karü×
karü×ya olduùu sorunlar×n temelinde ne
var? Birincisi; devletlerin borçlar× çok büyük,
sürdürülemez görülüyor. Türkiye’nin konumu
çok güçlü, çok iyi.
úkincisi; bankalar çok zay×f, bankalar
büyük bir problem. Ne olmuü Türkiye’de
ise; bankalar×n sermaye yeterlilik oran×
uluslararas× normlar×n iki kat×ndan fazla. Ayn×
üekilde Türk bankac×l×k sisteminin likiditesi,
kârl×l×ù×, varl×k kalitesi; hepsi çok iyi, çok
yüksek. Dolay×s×yla Türk bankac×l×k sistemi
hakikaten saùl×kl× ve o çerçevede bakmak
laz×m.
Hane halk×n×n döviz cinsinden
borçlanmas×na izin vermiyoruz. Bak×n, hane
halk× döviz cinsinden borcunun toplam
tüketici kredilere oran× sadece yüzde 1. O
da geçmiüten kal×yor. Dolay×s×yla hakikaten
gerek devletin bilançosu, gerek bankac×l×k
231
sektörünün bilançosu, gerekse vatandaü×n
bilançosuna bakt×ù×n×z zaman hak
saùlamaz. Bu ne demek: Bir kriz d×üar×da
yaüansa dahi Türkiye’ye etkileri kal×c× bir
tahribat yaratmaz.
ûunu da ifade etmekte tabii ki ben yarar
görüyorum: Böylesine saùl×kl× bir yap×n×n
mevcut cari aç×ù× idame etmesi de
nispeten kolaylaü×yor. Yoksa bak×n, 1990’l×
y×llar×n ortas×na gidin, Türkiye’nin cari aç×ù×
yüzde 3’lerdeyken büyük kriz yaüanm×ü.
2000’li y×llar×n baü×na gidin, Türkiye’nin
cari aç×ù× yüzde 5’lerdeyken büyük bir
kriz yaüanm×ü. Onun için Türkiye o aç×dan
önemli.
ûimdi, üçüncü soruya geleceùim. Çünkü
o arkadaülar×m×zdan bir tanesi demiü ki;
“Y×ll×k 70 Milyar Dolara ç×kan bir cari aç×k
var. Bunun finansman× için yap×sal reform
gündeminiz var m×, ne yap×yorsunuz?”
Tabii ki hükümet olarak biz, cari aç×ù×n
yap×sal boyutunu çok önemsiyoruz.
Konjonktürel boyutlar× var. Arap Bahar×
çok olumlu bir geliümedir. Ama bizim
temel pazarlar×m×z× vurmuütur. Yani d×ü
ticaret fazlam×z×n olduùu, büyük projeleri
yürüttüùümüz Libya, M×s×r, Suriye gibi
ülkelerde diyelim ki, s×k×nt×lar yaüanm×ü. Bu
geçici s×k×nt×lar konjonktürel olarak cari
aç×ù× olumsuz etkilemiütir. Fakat cari aç×ù×n
yap×sal boyutlar× da var. Nedir bunlar?
Dediùim gibi bizim tasarruf oran×m×z düüük,
biz enerjide d×üa baùl×y×z. Henüz bilgi
yoùun, teknoloji yoùun ürünlerin toplam
ihracat×m×zdaki pay× s×n×rl×. Zaten hükümet
olarak bizim bütün çabam×z bu yap×sal
problemleri çözme yönündedir. Ve yeni
bir husus deùil. Yani sanki yeni bu hususlar×
gündeme getiriyoruz deùil. Asl×nda 9 y×ld×r
bu yönde çok güçlü bir uygulama var.
Orta vadeli program× yeni aç×klad×k ve ilk
defa cari aç×ù×n azalt×lmas×, tasarruflar×n
artt×r×lmas×n× çok temel bir hedef olarak ön
plana ç×kartt×k. Tasarruflar×n artt×r×lmas× için
tabii ki vergi teüvikleri de gündeme gelebilir.
Biz, kamunun tasarruflar×n× artt×rd×k. Yani
devletin bütçe aç×ù×n×n azalmas× demek,
kamunun tasarruflar×n×n artmas× demektir.
Fakat faizlerin düümesi, vadelerin uzamas×,
tüketicilerin krediye kolay eriümesi büyük
oranda özel sektör tasarruflar×n× azaltt×.
Bu hususta tabii ki ad×mlar at×labilir. Finans
piyasalar×n×n derinliùi artt×r×labilir. ústanbul’un
bir finans merkezi haline getirilmesi projesi
çok önemlidir. Deùerli Bakan×m×z koordine ediyorlar. úüin vergi
boyutuyla biz her türlü katk×da bulunacaù×z. Bireysel emeklilik
konusu önemli. Enerji de eminim Enerji Bakan×m×z geniü bir üekilde
belki s×k s×k aç×kl×yor, hakikaten çok yoùun bir çaba var; yerli ve
yenilenebilir enerji konusunda çok ciddi bir çaba içerisindeyiz.
ûu anda 717 tane santral inüa ediliyor, elektrik santrali. Bunun
500 küsuru asl×nda hidroelektrik santralleri. Bunlar irili ufakl× ama
çok önemli; suyumuzu elektriùe dönüütürdüùümüzü, enerjiye
dönüütürdüùümüzü gösteriyor. Ayn× üekilde rüzgârda, ayn× üekilde
nükleerde, ayn× üekilde jeotermalde çok yoùun bir çaba var. Ve
üu anda 33 bin megavatl×k bir proje ya inüaat halinde ya da proje
fizibilite aüamas×nda. 33 bin megavat da Türkiye’de mevcut kurulu
gücün yüzde 64’üne tekabül etmektedir. Dolay×s×yla hakikaten çok
önemli.
Katma deùeri yüksek ürünlere geçmek için; az önce burada
oturan deùerli Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakan×m×z Ar-Ge’den
bahsetti, Ar-Ge hedeflerimizden bahsetti. Hakikaten önemli. Yani
Türkiye’nin Ar-Ge harcamalar× milli gelire oran olarak, her ne kadar
milli gelir üç kat artt×ysa da milli gelire oran olarak iki kat artt×.
Dolay×s×yla asl×na alt× kattan fazla bir art×ü söz konusu. Bu konudaki
çabalar×m×za devam edeceùiz.
En önemlisi, bu dönemde hükümet olarak biz beüeri sermayemize
önem verdik. únsanlar×m×z×n eùitimine muazzam kaynak ay×r×yoruz
ve gerçekten bu konuda baüar× var. Yani okul öncesi eùitimden
ta üniversiteye kadar hem say×sal olarak, hem de kalite olarak
çok yoùun bir çaba içerisindeyiz. Alt yap×m×z× güçlendirdik,
Türkiye, eski Türkiye deùil. Yani çok üeritli yollar×yla, h×zl× trenleriyle,
havaalanlar×yla, limanlar×yla Türkiye hakikaten rekabet gücü
yükselen ve yat×r×m yap×labilir önemli ülkelerden bir tanesi.
Detaylara girmek istemiyorum. Yat×r×mlar× artt×rmam×z laz×m. Özellikle
küresel doùrudan yat×r×mlarda daha büyük pay almam×z laz×m.
Bunun için de yat×r×m ortam×n× iyileütirmemiz laz×m. Bu da yine cari
232
aç×ùa yönelik önemli bir ad×md×r.
Bak×n, bizimle rekabet eden Çin, Hindistan,
Brezilya gibi ülkelere bak×n, Hindistan gibi
ülkelere bak×n; bunlar×n Dünya Bankas× iü
yapma kolayl×ù× listesinde yani bir çal×üma
yap×l×yor her sene “Hangi ülkede iü yapmak
daha kolay?” diye. Bu ülkeler 100 ile
130’ncu s×ra aras×ndad×rlar. Türkiye ise bu
ülkelere oranla çok daha iyi konumda, 71.
s×rada. Dolay×s×yla hakikaten bu yönde de
çabalar×m×z var.
Ziraat Bankas×’nda tabii ki; genel
müdürümüz burada m×?
Baükan×
Burada.
MEHMET ûúMûEK- T.C. Maliye Bakan×
Ona yönelik de sorular var, ama ben bana
verildiùi için söyleyeyim size.
Denilmiü ki; “Amerika Birleüik Devletleri’ndeki
Ziraat Bankas× Türk iüadamlar×na yönelik
daha fazla hizmet üretemez mi?”
Tabii New York üubemiz hizmet veriyor,
Amerika’da. Yak×n zamana kadar
sunulan hizmetler sadece havale benzeri
iülerle s×n×rl×yd×. Fakat herhalde anlad×ù×m
kadar×yla birkaç ay önce ticari kredi
de vermeye baülam×ülar. E, zaten ticari
kredi vermeye baüland× m× neredeyse full
banking dediùimiz tam bankac×l×k sürecine
baülam×ü demektir. Hay×rl× olsun.
Yine “Ziraat Bankas×’n×n Balkanlardaki
soydaü iüadamlar×na yönelik özel kredi
paketleri geliütirmeyi düüünüyor mu?
Yurtd×ü×nda üubesi bulunan Türk bankalar×
buradaki Türk iüadamlar×na özel kredi
çal×ümalar× yapabilir mi?”
ústiyorsan×z, madem genel müdürümüz
burada, davet edelim bu iki konuya da
kendisi cevap versin.
M.RúFAT HúSARCIKLIOøLU- TOBB/DEúK-DTK
Baükan×
Efendim, teüekkür ederiz.
ûimdi sözü Kalk×nma Bakan×m×z Cevdet
Y×lmaz’a vereceùim. Kendisi gerek
233
bürokratik hayatta, gerek Bakanl×ù×
hayat×nda hep özel sektörün yan×nda oldu.
Kendisine de teüekkür ediyorum.
Buyurun, Say×n Bakan×m.
CEVDET YILMAZ- T.C. Kalk×nma Bakan×
Teüekkür ediyorum. Öncelikle bütün
kat×l×mc×lara bende sayg×lar×m× sunuyorum.
Gerçekten çok önemli bir platform. Bu
platformun oluüumuna katk×da bulunan
herkese üükranlar×m× sunuyorum. Özellikle
TOBB Baükan×m×za Rifat Hisarc×kl×oùlu Bey’e
ve Ekonomi Bakan×m×z Zafer Çaùlayan
Beye çok çok teüekkür ediyorum, bu
çal×ümalar× organize ettikleri için ve ayr×ca
DEúK’e, DEúK yönetimine teüekkür ediyorum.
ûimdi, bakt×ù×m×z zaman d×ü dünyada
yaüayan Türkler hem emekleriyle, hem de
son dönemlerde özellikle giriüimcilikleriyle
ülkemizin kalk×nmas×na çok önemli katk×lar
sunuyorlar. Geçmiüte daha çok Türkiye
ihracat yapamazken, d×üar×dan döviz
kazanamazken dövizleriyle ülkemize
kalk×nmas×na katk×da bulundular. Özellikle
çal×üan kesimler, emek yoluyla gelir elde
eden kesimler Türkiye’nin kalk×nmas×na
geçmiüte çok büyük katk×larda bulundular.
Türkiye bugün art×k farkl× bir noktaya geldi.
úüte ihracat yapan, 135 Milyar Dolarl×k
ihracata koüan bir ülke. 1980’lerin baü×nda
3 Milyar Dolar bile deùilmiü Türkiye’nin
ihracat×. Bugün, -dün iüte Gaziantepli iü
adamlar×yla sohbet ediyordum- sadece
Gaziantep’in ihracat× 4,5-5 Milyar olacak,
belki de daha fazla. Dolay×s×yla Türkiye farkl×
bir yerde. Belki o eskisi kadar iüçi dövizleri
art×k hiç konuüulmuyor Türkiye’de ama
geçmiüte, özellikle de ihracat×m×z×n çok
düüük olduùu dönemlerde çok hayati
katk×lar× oldu, bugün sanayi alt yap×m×z×n
oluüumunda da yine yurtd×ü×nda çal×üan
insanlar×m×z×n görgüsü, bilgisi, tecrübesi,
burada gelip yapt×ù× yat×r×mlar bugünlere
geliüimizde gerçekten önemli katk×larda
bulundu. Bu vesileyle onlar× üükranla anmak
istiyorum.
Bugün tabii d×ü Türkler derken o
insanlar×m×z×n art×k çocuklar×ndan,
torunlar×ndan yani daha eùitilmiü,
daha giriüimci ve daha heterojen bir
gruptan bahsediyoruz. Eskiden D×ü Türkler
dediùimizde belki daha homojen,
daha belli nitelikte, profilde bir nüfustan
bahsediyorduk. Bugün art×k çok çeüitlenmiü, hem ülkeler baz×nda
çeüitlenmiü, farkl× eùitim seviyelerinde, farkl× gelir seviyelerinde son
derece renkli bir topluluktan bahsediyoruz. 50. Y×l da bu anlamda
çeüitli etkinliklere sahne oldu.
Bugün art×k d×ü Türkler derken gelecek perspektifli olarak bakmam×z
laz×m. Bu, bizim bir potansiyelimiz, çok da büyük bir potansiyelimiz.
Deùiüik ülkelerde bize farkl× kanallar açabilecek, Türkiye’yle
baùlant×l× bir üekilde ciddi bir network oluüturabilecek bir potansiyel.
Birçok konuya olduùu gibi bu konuya da 2023 vizyonumuzla
bakmak durumunday×z. Türkiye 10 büyük ekonomiden biri olacaksa
sizler olmadan, sizlerin katk×s×, kat×l×m× olmadan bunu baüaramay×z.
Mutlaka D×ü Türklerin, d×ü dünyada yaüayan diaspora dediùimiz,
baüka bir kavram bulabilir miyiz, bilmiyorum ama diasporan×n
mutlaka bu kalk×nma sürecine, 2023 vizyonuna katk×da bulunmaya
devam etmesi laz×m.
ûimdi, art×k eskisi gibi deùil, yeni bir tak×m unsurlarla; iüte giriüimcilikle,
ticaret kanal×yla, yat×r×m kanal×yla ve her üeyden önemlisi asl×nda
bilgi ve tecrübe paylaü×m×yla bilgi toplumu üartlar×nda bize
daha çok tecrübe taü×yarak, daha çok bilgi taü×yarak bu süreci
desteklemesini beklediùimizi genel anlamda ifade etmek istiyorum.
Benimle ilgili de birkaç soru var. Onlara da hemen geçmek
istiyorum. Sizin de, herhalde interaktif bir bölüm diyoruz ama çok da
interaktif olmuyor doùrusu. Sanal bir ortamda interaktif,
Evet, H×zl× bir üekilde bu sorulara cevap vermek istiyorum.
Birincisi; “Bu teüvikler konusunda bir çal×üman×z var m×?” deniyor.
Bu konuda Ekonomi Bakanl×ù×m×z ve Kalk×nma Bakanl×ù×m×z birlikte
çal×ü×yoruz. Teüvik Uygulama Genel Müdürlüùü eskiden Hazine
Müsteüarl×ù×m×z×n bünyesindeydi. Son yapt×ù×m×z düzenlemelerle
Ekonomi Bakanl×ù×m×za transfer olmuü durumdalar. Biz de iüin
bölgesel boyutuna özellikle çok daha yak×ndan bak×yoruz.
Sosyoekonomik geliümiülik endeksleri haz×rl×yoruz, iüte teüvikle
ilgili baz× sektörel önerilerimiz oluyor. Bu çerçevede ortak bir
çal×üma yürütüyoruz. únüallah bu y×l sonuna kadar bu çal×ümam×z×
sonuçland×r×r×z.
Burada tabii geçmiüte, özellikle 80’li y×llarda teüvikte baz×
düzensizlikler, istenmeyen bir tak×m uygulamalar oldu. Ve bizim
kamuoyumuzun zihninde art×k maalesef hep o eski teüviklerin
kötüye kullan×ld×ù× dönem var. Hâlbuki teüvikler ayn× zamanda
çok faydal× ve birçok ülkenin yapt×ù×, uygulad×ù× unsurlar. Avrupa
Birliùi’nde de ne kadar devlet yard×m× verildiùini hepimiz biliyoruz.
Önemli olan, bunlar×n etkin bir üekilde, hedefe odakl× bir üekilde
gerçekleütirilmesi.
Son dönemlerde yapt×ù×m×z düzenlemelerle teüviklerde önemli bir
kavram deùiüikliùine de gittik, bölgesel ve sektörel bir teüvik sistemi
oluüturduk. Bu teüvik sistemimiz üç ayak üzerine oturuyor.
Buradan ikinci soruya da geçmek istiyorum. Bir genel teüviklerimiz
var; yani hangi konuda yat×r×m yaparsan×z yap×n, hangi bölgeye
yat×r×m yaparsan×z yap×n belli bir tutar×n üstünde yat×r×m yapt×ysan×z
Gümrük Vergisi muafiyeti ve KDV muafiyeti saùl×yoruz. Buna genel
teüvik diyoruz.
úkincisi, bölgesel teüvikler. Burada Türkiye’nin 26 ekonomik bölgesini
234
belirledik. Bunlar× da dört grup halinde
s×n×fland×rd×k. Birinci gruptan dördüncü
gruba doùru giderken hem teüvik araçlar×n×
artt×r×yoruz, hem de teüvikin dozaj×n×
artt×r×yoruz. Dolay×s×yla dördüncü grup en
fazla teüvike uygun grup. ûimdi, yeni bir
çal×üma yap×yoruz. Belki bu s×n×fland×rmada
da baz× revizyonlar yapabileceùiz. Ama
iüin özü yine olduùu gibi duracak. Bu
çok modern bir anlay×ü gerçekten. úü
dünyam×z×n da hep bizden beklediùi bir
üeydi. 2009 y×l×nda bunu gerçekleütirdik.
Bu y×l yapacaù×m×z bir tak×m deùiüikliklerle
daha etkili hale getireceùiz.
Diùer taraftan sektörel teüviklerimiz var.
Bunlara da büyük ölçekli yat×r×mlar diyoruz.
Burada da yine sektörü doùru olmak
kayd×yla veya uygun olmak kayd×yla
hangi bölgede olursa olsun büyük ölçekli
yat×r×mlara ciddi destekler veriyoruz. úüte
vergi indiriminden sigorta primi, iüveren
hissesi desteùine, yat×r×m yeri tahsisine
kadar çok çeüitli unsurlarla bu teüviklerimizi
yap×yoruz.
Burada yerli, yabanc× ayr×m× diye bir üey
yok biliyorsunuz. Türkiye gerçekten liberal
bir sisteme sahip. Sermaye hareketlerinde,
ticarette, yat×r×mlarda oldukça liberal bir
sisteme sahibiz. Gelen doùrudan yat×r×mc×,
yerli yat×r×mc×m×z hangi teüviklerden
faydalan×yorsa onlardan faydalan×yor.
Bu anlamda bir farkl×l×k gözetmiyoruz.
Yurtd×ü×ndaki Türk vatandaülar×m×z×n zaten
problemi yok, ama Türk vatandaül×ù×
olmayanlar×n da buraya gelip yat×r×m
yapmas×n×n önünde hiçbir engel söz
konusu deùil.
Kalk×nma Ajanslar×yla ilgili sorular var.
Bu ajanslar×n yurtd×ü×ndaki promosyon
faaliyetleri özellikle ön plana ç×k×yor.
Biliyorsunuz, bir tane Baübakanl×ùa baùl×
Yat×r×m Destek ve Tan×t×m Ajans×m×z var. Bu
ajans×n çeüitli ülkelerde temsilcilikleri var,
buralarda Türkiye’nin tan×t×m×n× yap×yor.
Fakat Baübakanl×ùa baùl× bu Yat×r×m
Destek ve Promosyon Ajans×’n×n yurtiçinde
bir teükilat× yok. Bir networkü diyelim,
organizasyonu yok. Bizim de Kalk×nma
Ajanslar× dediùimiz yap×lar var. 26 bölgede
kurduk bu yap×lar× ve 81 ili kapsar üekilde
kurduk. Bunlar×n ayn× zamanda her ilde
bir Yat×r×m Destek Ofisi dediùimiz ofisleri
var. Buralarda da gelen tüm yat×r×mc×lara
rehberlik yap×yorlar, o ille, bölgeyle ilgili
bilgiler veriyorlar, bürokraside bir iülemleri
235
varsa bunun takibinde yard×mc× oluyorlar.
Dolay×s×yla bugün sizler veya yurtd×ü×ndan
sizinle birlikte gelecek, Türkiye’ye gelecek
bir yat×r×mc× Türkiye’nin en ücra iline de
gitse, Hakkâri’ye de gitse, iüte û×rnak’a
da gitse orada bir Yat×r×m Destek Ofisi
var. Dil bilen, iüte belli seviyede uzman
arkadaülar×m×z var. Gelen yat×r×mc×lara hem
Türkiye’nin uygulad×ù× teüvik sistemlerini,
mevzuat×n× aktarabilecek durumdalar,
bürokrasideki iülemlerini takip edebilecek
durumdalar.
Dolay×s×yla benim sizlere tavsiyem,
hani bilmeyenleriniz için söylüyorum;
eùer bundan sonra bu ajanslar×m×za,
yurtiçindeki ajanslar×m×za yat×r×mc×lar×
yönlendirirseniz, illerde de Yat×r×m Destek
Ofislerimize yönlendirirseniz her türlü bilgiyi
ve rehberliùi almalar× buralardan mümkün.
Boü yere deùiüik kap×lar× yat×r×mc×lar×m×za
dolaüt×rmayal×m.
Ayn× zamanda bu Kalk×nma Ajanslar×m×za
biz deùiüik ülkelerde de kendi bölgelerini
tan×ts×nlar diye imkân saùl×yoruz. Birçok
ajans×m×z Avrupa’da, Ortadoùu’da, Kuzey
Afrika’da, Asya’da deùiüik ülkeleri ziyaret
edip iüadamlar×yla, bürokrasiden ilgili
insanlar×m×zla heyetler oluüturarak deùiüik
ülkeleri ziyaret ediyorlar, kendi bölgelerini
tan×t×yorlar, bölgelerinin yat×r×m potansiyelini
tan×t×yorlar ve bölgelerine yat×r×mc×
çekmeye gayret ediyorlar. Burada da
yine Yat×r×m Destek Promosyon Ajans×m×zla
da iübirliùi içinde bunu yap×yorlar; yani bu
Baübakanl×ùa baùl× Promosyon Ajans×yla
birbirlerini tamamlay×c× bir üekilde bu
faaliyetlerini yürütüyorlar. Bundan sonra
da bu faaliyetlere önem vermeye devam
edeceùiz.
Az önce söylendiùi gibi iüte cari aç×ù×
tart×ü×yoruz. Bir taraftan yurtiçindeki
tasarruflar×m×z× artt×rarak enerji
politikalar×m×zla, finansal politikalar×m×zla
cari aç×ù× azaltacaù×z. Ama bir taraftan
da üunu bilmemiz laz×m: Türkiye’de cari
aç×ù× s×f×rlamak diye bir üey söz konusu
olamaz. Türkiye geliümekte olan bir ülke;
d×ü dünyan×n tasarruflar×n× da kalk×nma
sürecimizde kullanmak durumunday×z.
Bu tasarruflar, tabii nitelikli hale getirmek
önemli, cari aç×ù×n finansman×n×n
niteliùi, kalitesi çok önemli. Burada da
bu doùrudan yat×r×mlar, tabii en nitelikli
kanallar; buna sizlerin katk×s× önümüzdeki
süreçte önemli. Bu sene 11 Milyar ilk dokuz
ayda, inüallah önümüzdeki y×llarda bu Avrupa’daki özellikle üu aù×r
atmosfer daù×ld×kça çok daha yüksek düzeylere inüallah ç×kacakt×r
bu yat×r×mlar×m×z.
Bir diùer soru; “Bu özellikle komüu ülkelerde yaüanan hadiseler
kalk×nma politikalar×m×z× nas×l etkiliyor, etkileyecek?”
Bu da çok güzel bir soru bana göre. Arap Bahar× dediùimiz zaman
iüin hep siyasi taraf×n× tart×ü×yoruz maalesef. Bugün belki normal,
bugün için normal. Fakat üunun alt×n× çizmek istiyorum: ûunu
unutmayal×m; Arap Bahar× Tunus’ta tezgâhtarl×k yapan bir gencin
yapt×ù× bir eylemle baülad×. úüte iüsizlik problemi, refah problemi
vesaire. Ve bu sürecin sonunda halka dayal×, halk×n iradesine
dayal× ve özgürlüklerin olduùu bir ortam hedefleniyor. Bir yönetim
halka dayand×kça, halk iradesine dayand×kça o ülkede ekonomi
ve kalk×nma ön plana ç×kacakt×r ister istemez, refah gündemi
ön plana ç×kacakt×r. Belli elitlerin yönettiùi ve kaynaklar× halka
yaymadan yürütülen modellerde ekonomi biraz geri planda,
refah konular× geri planda kalabilir. Ama halka dayal× yönetimlerin
olduùu ortamlarda mutlaka ve mutlaka daha fazla refah aray×ü×
olacakt×r. Toplumun beklentilerini karü×lama çabalar× olacakt×r, bu
da ekonomiyi ön plana ç×karacakt×r. Ekonominin ön plana ç×kmas×
ise demokraside de olduùu gibi Türkiye’nin asl×nda tecrübesini son
derece anlaml× k×l×yor.
Bugün Türkiye iüte bölgesinde, Ortadoùu’da, Kuzey Afrika’da
ekonomik tecrübesiyle, iü dünyas×yla, giriüimciliùiyle son derece
önemli bir konumda. Bugün için belki Tunus, Libya, M×s×r; bu geçici
olarak bize bir ekonomik maliyet getiriyor olabilir, bugün yaüanan
sorunlar, s×k×nt×lar. Ama ben yürekten inan×yorum ki önümüzdeki
perspektifte, orta ve uzun vadeli perspektifte bu Arap Bahar× ve
dönüüüm, Türkiye’nin çok ciddi bir üekilde lehine olacak, buradaki
ekonomik faaliyetlerde çok ciddi bir art×ü göreceùiz ve Türkiye’nin
tecrübesi, Türkiye’nin giriüimciliùi burada çok daha aktif bir üekilde
devrede olacak.
Biz de bu bak×ü aç×s×ndan hareketle Kalk×nma Bakanl×ù× içinde bir
birim oluüturduk. Buna Kalk×nma Araüt×rmalar× Merkezi diyoruz. Bu
merkezimizin temel amac× da, iüte bu komüu coùrafyalarda; Kuzey
Afrika’da, Ortadoùu’da, komüu coùrafyalarda Türkiye’nin kalk×nma
tecrübesini paylaümak, ekonomik politikalarla ilgili tecrübelerini
paylaümak ve bu ülkeleri daha iyi noktaya getirmede yard×mc×
olmak.
Asl×nda Suriye’de son yaüanan hadiselerden önce çok güzel bir
iliüki kurmuütuk. Oran×n planlama teükilat×yla bizim iüte eski Devlet
Planlama Teükilat×, bugünkü ad×yla Kalk×nma Bakanl×ù× aras×nda
güçlü bir protokolümüz vard×. Eùitim programlar× uyguluyorduk,
ortak proje hibe programlar× uyguluyorduk. Ama maalesef bu son
hadiselerden dolay× biraz kesintiye uùrad×. únüallah önümüzdeki
dönem o da düzelir.
Diùer taraftan Afganistan’la baz× programlar yürüttük; yine
kapasite geliütirici programlar. únüallah önümüzdeki dönemde
M×s×r’la, Tunus’la, Libya’yla benzer programlar yürütürüz. Pakistan’la,
yine oradaki planlama teükilat×yla bir mutabakat zapt× imzalad×k;
onlara destek olmaya çal×üacaù×z. Moùolistan, Gürcistan ve
Azerbaycan gibi ülkelerle bu anlamda bir tak×m temaslar×m×z var,
görüümelerimiz var. Bunlar×n çok detay×na inmek istemiyorum. Vakit
236
de zaten çok daralm×ü durumda.
ûimdi, bu sadece Türkiye’deki firmalar×n
üubeleridir orada aç×lan. Hâlbuki onun
d×ü×nda Türk iüadamlar× gelip Kuzey Irak’ta
yerli firmalar teükil ediyorlar. Onlar×n say×s×n×
da artt×r×rsak yüzde 60’×n üzerinde oluyor. Bu
çok önemlidir.
Ben de tekrar bütün arkadaülar×m×za,
emeùi geçenlere teüekkür ediyorum.
Sizlere baüar×lar diliyorum. Hepinize tekrar
sayg×lar sunuyorum.
Baükan×
Teüekkür ederiz, Say×n Bakan×m. ûimdi,
komüu ülkeden, dost ülkeden bir Bakan×m×z
var; Sinan Çelebi Bey. Sinan Bey’e de
bir beü dakika bizi selamlama konuümas×
yapmas× için söz veriyorum.
Kuzey Irak; bugün bütün dünya art×k
oraya sanki Amerika’y× keüfettiùi gibi veya
Amerika’daki alt×n keüfi gibi geliyorlar.
Aç×kça söyleyeyim, hiçbirisi de Türk
firmalar×yla rekabet edemiyorlar; hem kalite
bak×m×ndan, hem düzgünlük bak×m×ndan,
hem de sözleri söz olduùu için. O bak×mdan
gelecek için ben çok ümitliyim, çok daha
fazla olmas×n× diliyorum.
Elbette ki eùer bugün Türk firmalar×
orada bu kadar faaliyet gösteriyorsa,
bu kadar baüar× görüyorsa aç×kça
söyleyeyim bu Say×n Bakan×m×z Zafer Bey’in
hizmetindendir. Asl×nda ayaùa kalk×p da
alk×ülamak laz×m onu.
SúNAN ÇELEBúSay×n Bakanlar×m, Say×n Baükan×m; bana
bu f×rsat× tan×d×ù×n×z için teüekkür ederim.
Asl×nda bana herhangi bir soru
yöneltilmemiü ama ben üç konuyu sizinle
paylaümak istiyorum.
Birincisi; Kuzey Irak’la Türkiye aras×ndaki
ticari iliüki gitgide geliüiyor, zenginleüiyor.
Hâlihaz×rda 7 Milyar Dolar civar×nda olan
ticari ak×m var ve bunun 5 Milyar× aüaù×
yukar× Kuzey Irakl×d×r.
Bir müjde vermek istiyorum. Hâlihaz×rda
Habur S×n×r Kap×s×nda iki tane köprümüz
var. Onlar art×k 3 bin kamyonun üzerindeki
say×y× taü×yam×yor. Protokol imzaland×, yeni
bir köprü yap×lacak; alt× üeritli. Bu da umar×z
ki 3 bini 8 bin, 9 bin kamyona ç×kartabilir.
Bu önemli bir hadisedir. Çünkü ticaretin
geliümesi için bu kap×lar×n aç×lmas× üartt×r.
Bundan beü gün önce imzaland× protokol,
her üey; yaln×z inüaat kald×.
úkinci önemli konu; 1995 senesinde Ticaret
Bakanl×ù×’n×n bünyesinde üirketler Genel
Müdürlüùe tesis edildi. O günden 2009
senesine kadar -ki 15 sene ediyor- toplam
Türk üirketlerinin say×s× aüaù× yukar× 480’di.
2009 senesinde ben Bakan olduùum s×rada
bugüne kadar 24 ay zarf×nda bu iki kata
ç×kt×. Neredeyse 950 üirket oldu. Eskiden
ortalama ayda iki buçuk üirket kayd×n×
yaparken üimdi 10 kat× yap×yor. Bence
burada büyük bir katk×d×r bu. Toplam
yabanc× firmalar×n ortalamas×na göre
al×rsak Türk firmalar×n say×s× yüzde 51,8’dir.
Say×n Bakan×m bana “Ne zaman yüzde
60 olur?” diye soruyordu geçenlerde.
Benim amac×m; bir Türk olarak, bir Türk
vatandaü× olarak orada daha fazla Türk
firmalar×n× görmek, yat×r×mc×lar× görmek.
Çünkü bugün gümrük duvarlar× Baùdat
taraf×na uygulan×yor. Hâlihaz×rda gümrük
duvarlar× çok alçakt×r ama bir süre sonra
mutlaka bunlar yükselir. O bak×mdan Türk
firmalar×n×n orada varl×klar× ve yat×r×mlar×
ister istemez avantajl× olur gümrük üeyleri
kalkt×ù× zaman. Bunu size söylerken yani
hakikaten bunlar×n önemini vurgulamak
istiyorum burada.
BúR KATILIMCI- Teüvik var m×, Say×n
Bakan×m?
SúNAN ÇELEBú- Teüvik var. Teüvik var, ama
teüviki; bizim oradaki Yat×r×m Yasas×’n×
okuduùunuz takdirde bir Türk vatandaü×,
bir Türk firmas× orada Irakl× vatandaüla ayn×
haklara sahiptir yüzde yüz.
ûimdi, 2009 senesinde yemin ettiùim zaman
ben iki üey söyledim; “Allah’×m vatan×m,
milletim için hay×rl× olsun. Allah beni
utand×rmas×n.”
únüallah gelecek bugünden çok daha
parlak olur sizlerin varl×ù×n×zla. Sayg×yla
selaml×yorum hepinizi. Teüekkür ederim.
237
Baükan×
Teüekkür ederim.
Hüseyin Ayd×n Bey iki dakika.
HÜSEYúN AYDIN - Ziraat Bankas× Genel Müdürü - Say×n Bakanlar×m,
Say×n Baükan×m; çok teüekkür ediyorum.
Ben dört ayd×r Ziraat Bankas× Genel Müdürüyüm. 17 ülke 77
noktada faaliyet gösteriyoruz. Aù×rl×kl× olarak bu ülkelerdeki
faaliyetlerimiz klasik bankac×l×k ürünlerinden ibaret. Biz, ticari ve
uluslararas× bankac×l×ùa aù×rl×k verecek bir yap× için organizasyon
anlam×nda ciddi deùiüiklikler yapt×k, bu sürede. Türklerin bulunduùu
her yerde, iüadamlar×m×z×n bulunduùu her yerde onlar×n rekabet
gücünü artt×r×c× bir bankac×l×ù× 2012’nin ikinci yar×s×ndan itibaren
çok net olarak görebileceksiniz. Bu konuda bütün haz×rl×klar×m×z×
tamamlad×k. Ticari bankac×l×kta ve uluslararas× bankac×l×kta
yetkin bir banka olacaù×z. Bilhassa d×ü politika konusunda etkin
olduùumuz coùrafyalar× ticari anlamda da etkin olmak için ciddi
anlamda destekleyeceùiz.
Say×n Ekonomi Bakan×m sözü size vermeden önce; sizin de bildiùiniz
gibi önce Türkiye’de, 2000’li y×llar×n baü×nda Türkiye’de gezerken
herkes benden Ziraat Bankas× istiyordu; Türkiye’nin içinde, Ziraat
Bankalar× kapanm×ü.
ûimdi, son dönemde, son üç-dört senede yurtd×ü×nda hangi ülkeye
gitsem bir Ziraat Bankas× istiyorlar. Bu çerçevede Hüseyin Bey de
Dünya Türk úü Konseyi’nin Yönetim Kurulunda bizlerle beraber
çal×üacak.
Say×n Ekonomi Bakan×m söz sizin, buyurun. Ev sahibi olduùunuz için
en son size b×rakt×m.
Evet deùerli arkadaülar, öncelikle Say×n Bakanlar×ma teüekkür
ediyorum. Saù olsunlar, her biri tek tek hem bu toplant×lara dünden
beri kat×ld×lar, hem kendi Bakanl×klar× çerçevesinde sizlerin duymak
istediùi bilgileri en yetkili, en doùru aù×zlardan bir kere aktarma
imkân× saùlad×lar. Deùerli Bakan arkadaülar×ma çok teüekkür
ediyorum.
Diùer yandan Bakanl×ù×mdaki tüm bürokrat arkadaülar×ma yürekten
teüekkür ediyorum. Bu konuda ticaret müüavirlerimiz de çok yoùun
bir gayret içinde çal×üt×lar. Bu y×l geçen y×llara göre çok daha fazla
yurtd×ü×ndaki iü adam× yurttaülar×m×z kat×l×m saùlad×lar. O konuda da
ticaret müüavirlerimize teüekkür ediyorum.
Bir diùer teüekkür de, benim her zaman içinden ç×kmaktan gurur
duyduùum, iftihar ettiùim ve benim de görev ald×ù×m DEúK, Türkiye
Odalar ve Borsalar Birliùi; deùerli Baükan×ma, Rona Aùabeyime
ve emeùi geçen bütün kardeülerime, DEúK’in tüm çal×üanlar×na
gönülden teüekkür ediyorum.
Sizlerle her f×rsatta beraberim, iki gündür de sürekli konular× dile
getiriyoruz. Hemen hemen gittiùimiz ülkelerde sizlerle birlikte olup
önemli toplant×lar yap×yoruz. Bana sorulmuü olan 20-25’e yak×n soru
238
var.
say×s×n× 500’e, 1000’e, 1500’e ç×kartacaù×z.
Sorular özellikle d×ü ticaret, ihracat ve
Ekonomi Bakanl×ù×’n×n bünyesinde yeni
oluüturulan teüvik uygulamalar×, serbest
bölgeler, yabanc× doùrudan yat×r×mlar,
Yat×r×m Ortam× Koordinasyon Kurulu gibi
bütün alanlardaki çal×ümalar×m×z× kaps×yor.
ûimdi ticaret müüavirlerime, bürokratlar×ma
talimat veriyorum.
Bu konuda özellikle DEúK’le, Türkiye Odalar
ve Borsalar Birliùi’yle, Türkiye úhracatç×lar
Meclisi ve úhracatç×lar Birliklerimizle
faaliyetlerimizi çok daha fazla artt×racaù×z.
Say×n Baükan×m, ticaret müüavirlerimiz
bulunduklar× bölgelerde bölge
baükanlar×m×z, grup baükanlar×m×z ile tek
tek bir araya gelsinler. Onlara, ihracattaki
destekleri, devlet desteklerini ve tüm
desteklerle ilgili bütün konular× tek tek
sizlere bulunduùunuz yerde ayaù×n×za
gelerek anlats×nlar. Baü×ndan beri söyledim;
aran×zdan gelen biri olarak ve Ekonomi
Bakan× olarak ben ve ekibimin tamam×
sizlerin hizmetinde, sizlerin emrindeyiz. 24
saat kap×m×z sizlere aç×k.
Ticaret müüavirliklerinin eski çal×üma
sistemlerini bilen biriyim. Bunu söylerken
benden önceki, çok önceki arkadaülar×m×
yarg×lamak ad×na söylemiyorum. Ben de bir
gün eski olacaù×m. ûu anda bile beü tane
eski unvan×m var 4,5 senede. Eski sanayici,
eski Ankara Sanayi Odas× Baükan×, eski
Odalar Birliùi Baükan Vekili, eski Sanayi ve
Ticaret Bakan×, eski Devlet Bakan×. 4,5 y×lda
beü tane eski unvan× ald×k. Dolay×s×yla biz
de bir gün eski olacaù×z.
ûunu ifade etmek istiyorum ki; ticaret
müüavirlerimizin art×k üimdi çal×üma sistemi
aynen bir üirketin pazarlama eleman× gibi
bir yap×ya getirdik. Yani, bir üirketin eleman×
nas×l çal×ü×yorsa ticaret müüavirlerimiz de o
üekilde çal×ü×yor.
Bu konuda Say×n Baübakan×m×z×n ve
deùerli Bakan arkadaülar×m×n desteùiyle
Büyük Millet Meclisi’nden geçirmiü
olduùumuz yasayla ticaret müüaviri
say×s×n× Cumhuriyet tarihinde bir ilk olarak
250’ye ç×kartt×k. Bu kadrolar×n say×s×n×n
art×r×lmas× diplomatik hüviyet olduùu için
Büyük Millet Meclisi’nden kanunla ç×kmas×
gerekiyor. Göreve geldiùim zaman, üç
tanesi uluslararas× alanda görev yapmak
üzere toplam 109 ticaret müüavirimiz
vard×. Bugün ç×kartm×ü olduùumuz kanunla
ticaret müüaviri say×s×n× 250’ye ç×kartt×kç ûu
anda tam 205 ticaret müüavirimiz iülerinin
baü×ndad×r. Bak×n, tam 205 ticaret müüaviri.
úki y×l öncenin tam iki kat×. únüallah bunlar×n
239
Bilin ki, sizleri Ankara’ya getirmeden,
sizleri Türkiye’ye getirmeden sizlerin tüm
soru ve sorunlar×n× bizzat müüavirliklerimiz
nezdinde birlikte çözeceùiz. Çok önemli
bir proje üzerinde Odalar ve Borsalar
Birliùi’yle beraber çal×ü×yoruz. Bu yapm×ü
olduùumuz çal×ümayla inüallah sizlerin yeni
iü kurma, giriüimcilerin özellikle saùa sola
çarp×lmadan ve saùda solda baü×na bir
kaza, bela gelmeden yat×r×m yapabileceùi,
onlara en doùru adreslerin en iyi üekilde
gösterildiùi yeni bir modeli de çok yak×n bir
süre içinde aç×klayacaù×z.
Gündeme gelen konulardan biri de
Teüvikler. Y×l sonunda inüallah bitiriyoruz.
Teüvik çal×ümalar×na bütün bakanl×klar×m×z
ciddi destek veriyor.
Desteklerle ilgili Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliùi’yle beraber Oda Baükanlar×m×zla
büyük bir toplant× yapt×k, diùer iüadam×
kuruluülar×m×zla toplant× yap×yoruz. Hep
ifade ettim, teüvik konusunda benim
muhatap alacaù×m birinci derece kuruluü,
Türkiye’deki tüm iüadam× kuruluülar×n×n baü×
olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliùi’dir ve
hep bu üekilde olacakt×r.
Bu çerçevede cari aç×ù× esas alan,
Türkiye’de üretilmeyen mallar×n Türkiye’de
üretilmesini saùlayacak yeni bir üok model
üzerinde çal×ü×yoruz. Ve hakikaten üundan
mutluyum, memnunum: 27 y×l sanayicilik
yapm×ü bir kardeüiniz olarak bu y×l yap×lacak
olan teüviklerin geçmiü dönemlerden
çok daha özel önem atfettiùini deùerli
Bakanlar×m×z da ifade ediyorlar. Bir kere bu,
Türkiye’nin beklentisi olan yeni bir sistemi
getirecek.
Evet, cari aç×ktan hep bahsediliyor. Ama
cari aç×ù×n temel nedenlerine inmek
gerekiyordu. Baübakan×m×z×n oluruyla
benim baükanl×ù×mda bir Stratejik Kurul
kurduk ve Girdi Tedarik Stratejisi’ni
oluüturduk. Alt× sektörü tek tek masaya
yat×r×p inceledik. Demir çelik, otomotiv,
makine, kimya, tar×m g×da ve tekstil sektörü.
Bunlar, Türkiye’nin en fazla d×ü ticaret aç×ù×
vermiü olduùu sektörler. Gördük ki bunlar×n
büyük bir çoùunluùunu biz ülkemizde
yapabiliriz. Gördük ki ülkemizde mevcut kurulu sanayi kapasitemizi
yeni bir zihniyet devrimiyle yüksek katma deùerli ve yüksek
teknolojik bir yap×ya getirerek, yurtd×ü×ndan almak zorunda kalm×ü
olduùumuz ürünleri kendi ülkemizde yapar×z. Bunun mekanizmas×
ne? úfade ettim, teüvik.
Evet Türkiye, otomotiv sektörü, lider bir yap×ya sahip olan ihracat
kompleksine sahip. Ama biz otomotivin kaporta sac×n×n tek bir
gram×n× üretemiyoruz. Ve otomobilde her y×l 5 Milyar Dolar motor
ve aktarma organlar× ithalat× yap×yoruz. Bugün bir otomobilin
maliyetinin yüzde 30-35’i elektronik ve gömülü yaz×l×mdan oluüuyor.
Bizim elektronik sektörümüz, yaz×l×m sektörümüz fevkalade geliümiü
olmas×na raùmen otomotiv sektörüne bu alanda bir tek kuruü girdi
saùlayam×yoruz. Önümüzdeki 10 y×lda teknoloji artt×kça otomotiv
sektöründeki gömülü yaz×l×m ve elektroniùin kullan×m× bir otomobilin
maliyeti için yüzde 70’lere ç×kacak.
Diùer taraftan, Demir çelik sektöründe dünyan×n en pahal× ve en
fazla demir çelik hurda ithalat×n× yapan ülkesiyiz. Bak×n, hem pahal×,
hem en fazla. Çünkü sanayi sistemi buna göre kurulmuü. Bunlarla
ilgili önemli yat×r×m teüvik sistemimizi devreye soktuùumuz zaman
orta vadede bunlar×n olumlu sonuçlar×n× hep birlikte göreceùiz.
Cari aç×ù×n gerçekten belinin k×r×lacaù× bir dönemle karü× karü×ya
kalacaù×z.
Diùer taraftan art×k Türkiye, eski Türkiye deùil. Bak×n, dün de k×smen
bahsettim. As×l vermek istediùim mesaj o. 10 y×l önce, Türkiye
2001 krizin yaüad×ù×nda Ankara Sanayi Odas× Baükan× idim. 2001
krizinde hiçbir dahli olmayan binlerce iületme bankalar batt×ù×nda
batarken, milyonlarca insan iüsiz kal×rken, o tarihte birçok ülkenin
büyükelçilerinin ellerinde Türk firmalar×n×n listelerini görmüütüm.
Listeleri ellerine al×p Türkiye’deki firmalar× ucuza kapatmak için
seferber olmuülard×. O kriz beni o kadar yaralamam×üt×. Beni as×l
yaralayan konu; onlar×n elindeki bu üirketlerin adeta kap×ü kap×ü
sat×lmas×yla ortaya ç×kan manzarayd×.
Bunlar× siyaseten söylemiyorum, bunlar× bir iü adam× kimliùimle, eski
Sanayi Odas× Baükan× kimliùimle söylüyorum.
Bugün üükürler olsun; biz art×k Avrupa’daki üirketleri bir bir
almaya ve Avrupa’daki üirketlerle ortakl×k kurmaya baülad×k.
Bakanl×ù×m bünyesinde oluüturulan yeni genel müdürlükle
yurtd×ü×ndaki yat×r×mlar× da planlayan, organize eden bir yap×yla
hemen bir uygulamay× baülatt×k. ûu anda sizlerden veyahut da
vatandaülar×m×zdan, iü adamlar×m×zdan yurtd×ü×ndaki bir üirket
ortakl×k veya sat×n alma noktas×nda yapacaù×n×z hukuki iülemlerde,
yapacaù×n×z araüt×rmalarda ve bununla ilgili yapacaù×n×z fizibilite
raporlar×nda 200 Bin Dolara kadar desteùi, biz sizlere hibe olarak
veriyoruz. 200 Bin Dolar.
Gayemiz, sizlerin doùru ortakl×klar yapmas×. Alm×ü olduùunuz o
üirketlerin hem ününü, unvan×n× al×n, hem de o üirketlerin daù×t×m
kanallar×na girin. Buna benzer daha çok mekanizmam×z var.
Deùerli Bakan×m söyledi; Avrupa birliùi baüta olmak üzere,
geçmiüte gücümüz ve takatimiz yoktu kafa tutmaya. Ama
bugün art×k onlar gelip, bizim kap×m×z× çal×p onlar bizden ricada
bulunmaya baülad×lar.
Geçen aküam ben, Avrupa Birliùi Bakan×m×z Say×n Egemen Baù×ü
240
ve Avrupa Birliùi’nin Bakan düzeyinde
olan iki komiseri Stefan Füle ve Karel
de Gucht, biraraya geldik. Getirip bir
tanesi benim önüme “Efendim bak×n, siz
Gümrük Birliùi’nden üikâyet ediyorsunuz.
-Ben bir tak×m üikâyetlerde bulundum; her
zaman olduùu gibi. Etmeye de devam
edeceùim.- Bak×n, size gelen sermayenin
yüzde 82’si bizden geliyor. Siz, ihracat×n×z×n
yüzde 50’sini yap×yorsunuz.” Benim ne
cevap verdiùimi de deùerli Bakan×m
k×smen söyledi. Dedim ki; “Siz, kerameti
kendinizde menkul kabul etmeyin. Bir;
sizden bize gelen yat×r×m×n gideceùi baüka
adres yok. Kim alternatifi Türkiye’nin?
Suriye’ye mi gideceksiniz, Irak’a m×
gideceksiniz, M×s×r’a m× gideceksiniz,
yoksa serbest piyasa kurallar×n×n en fazla
hâkim olduùu ve bir günde üirket kurulan,
dünyan×n geliümiü ekonomileri içinde
bulunan Türkiye’ye mi geleceksiniz? Bu
geliyorsa, Türkiye’nin gücünden, Türkiye’nin
yat×r×mc×ya saùlad×ù× f×rsatlar için geliyor, bu
yat×r×mlar.”
Türkiye, Avrupa Birliùi’nin akciùeri
olmuütur. Nüfusu yaülanm×ü, çal×üt×racaù×
iüçi yok. úüini, üirketini b×rakacaù× nesli
olmad×ù× için üirketleri devam etmiyor.
úüte Baübakan×m×z×n üçüncü çocuk
×srar×n×n alt×nda yatan sebeplerden biri
budur. Bugün Türkiye’nin 28 yaü ortalama
nüfusu ve 74 milyon nüfusumuz bizim için
gelecekte en önemli unsurlar×n baü×nda
geliyor.
Art×k devir Türkiye’nin devridir ve kendi
hikâyelerini yazmaya baülad×lar. Art×k
avc×lar kenarda kalacaklar. Ha bu noktada
baz× haklar×m×z× bast×rarak alacaù×z. Daha
da üzerine gideceùiz.
Geçen aküam yap×lan TUSKON
toplant×s×nda Avrupa Birliùi’nin komiseri,
ç×k×p dedi ki; “Biz, size yapm×ü olduùumuz
vize uygulamas×n× kolaylaüt×racaù×z.”
Salon bir anda alk×ülamaya baülad×.
Benim kan×ma dokundu. Neyse nas×l
olsa s×ra bana gelecekti. S×ra bana geldi,
kürsüye ç×kt×m. Dedim ki; “Biraz evvel
Füle dedi ki, ‘Biz, Türkiye’ye vize kolayl×ù×
yapacaù×z.” Tekrar alk×ülamaya baülad×lar.
Hemen durdurdum. “Bir dakika, siz neyi
alk×ül×yorsunuz?” dedim. “Arkadaülar,
Avrupa Birliùi’nden bizim beklediùimiz vize
kolaylaüt×r×lmas× deùil, Avrupa Birliùi’nden
bizim beklediùimiz bir insan haklar× ihlali
olan, ticarette teknik engel olan, haks×z
241
rekabet yaratan vizenin tamamen
kald×r×lmas×d×r.” dedik..
Bu noktada, ×srarl×l×ù×m×z bu yönde olacakt×r.
Art×k hiç kimsenin saùa sola çevirmesinin bir
anlam× kalmam×üt×r. Türkiye bunu fazlas×yla
hak etmiütir.
ûunu çok net ifade etmek istiyorum ki, her
yerde söylüyoruz, söyleyin: Türkiye, eski
Türkiye deùil. Evet, 50 sene evvel paz×m×za,
kollar×m×za, diüimize bakarak bizi götürdüler.
Ama üimdi, Türkiye’de hiç kimsenin gidip
orada ekonomi ve geçim için onlar×n
kap×s×nda beklemeye ihtiyac× yok. Art×k
onlar bizim kap×m×za t×p×ü t×p×ü gelmeye
baülad×lar ve gelecekler.
Ne olduùumuzu bilelim. Gücümüzü
bilelim, kuvvetimizi bilelim. Elbette ki
oradaki pazarlar× b×rakmayacaù×z, iülerimizi
b×rakmayacaù×z. Oradaki gücümüzü çok
daha fazla artt×racaù×z, birlik ve beraberlik
içinde olacaù×z. Tekrar ifade ediyorum;
gidecekleri baüka bir yer yok!
Ve üimdi art×k benim ülkemden hiçbir
kimse, bu güzel ülkesini b×rak×p da gideyim
Avrupa’da gezeyim, Avrupa’da olay×m
diye irtica etme lüzumunu hissetmiyor.
Sizlerden benim bir ricam daha var:
Bulunduùunuz ülkelerde özellikle o ülkelerin
siyasilerine sürekli bask× yap×n. Bak×n,
1996’da dönemin hükümeti Türkiye Gümrük
Birliùi Anlaümas× yaparken çok hatal× bir
anlaüma yapt×. Avrupa Birliùi’nin taraf
olduùu, diùer ülkelerle yapt×klar× Serbest
Ticaret Anlaümas×’nda Türkiye’nin taraf
olmas×n× bizimkiler engellediler. Ve o günün
coùrafyas×nda, o günün tarihinde Bakanl×k
yapanlardan bir tanesi bana döndü
cevap verdi. Ve bana dediler ki; “Siz
tabii o tarihte bilmiyorsunuz; biz, o tarihte
eùer o anlaümalara taraf olsayd×k Güney
K×br×s Rum kesimi gelip bir giriüte Avrupa
Birliùi üyesi olacakt×, biz de Güney K×br×s
Rum kesimiyle ticaret yapmak zorunda
kalacakt×k.” Vallahi gülmeye bile tenezzül
etmiyorum böyle bir cevaba. B×rak×n,
gülmeye tenezzül etmiyorum.
ûimdi, Güney K×br×s Rum Kesimi var ya
arkadaülar, tamam× ticaret olsa toplam×
zaten 5,5 Milyar Dolar. Evelallah neredeyse
üimdi, bizim bir üirketimiz 5,5 Milyar Dolar d×ü
ticaret hacmine sahip.
Ama gelinen nokta üu; Avrupa Birliùi Güney
Afrika’yla, Meksika’yla, Cezayir’le, Güney
Kore’yle; dünyan×n birçok ülkesiyle Serbest Ticaret Anlaümas×
yap×yor. Bu ülkeler bizimle Serbest Ticaret Anlaümas× yapmaya bile
tenezzül etmiyorlar. Müzakereye dahi baülam×yorlar. Sebebi çok
basit; Avrupa Birliùi’yle Serbest Ticaret Anlaümas× yapt×ù× için ve
ben de bunun mekanizma olarak d×ü×nda kald×ù×m için bu insanlar
mallar×n× Avrupa’ya sat×yor, Avrupa Birliùi’nde ATR Belgesini alarak
benim ülkeme gümrüksüz bir üekilde giriyor. O ülkeler Türkiye’nin
ürünlerine yüzde 40, yüzde 50, yüzde 100’e yak×n Gümrük Vergisi
uyguluyor. Niye yaps×n adam benimle Serbest Ticaret Anlaümas×’n×?
Bu konuda deùerli Bakan×m gerçekten çok ciddi çal×ümalar
yap×yor. Kendilerine söyledim; “Egemen Baù×ü’×n yerinde olmak
istemezdim.” dedim. Hakikaten çok ciddi mücadele veriyor. Ben
gerçekten deùerli Bakan×ma sizin huzurunuzda teüekkür etmek
istiyorum. Hakikaten çok yoùun çal×ümalar yap×yor ve onlara
verilebilecek her türlü cevab× da veriyor.
Arkadaülar, tekrar söylemek istediùim üey: Onlar bize muhtaç
olacaklar ve biz, bugüne kadar yapm×ü olduùumuz tüm reformlar×,
yapacaù×m×z tüm reformlar×, Anayasa deùiüikliùini Avrupa Birliùi
istediùi için yapmad×ù×m×z× her f×rsatta söyleyelim. Bunlar× Türkiye ve
bu ülkenin bu güzel insanlar× için, milletimiz için yapt×ù×m×z×, sizlerin
bunu hak ettiùini her f×rsatta söylüyoruz. Sizler de bunu söylemeye
devam edin.
Toplant×m×z×n hay×rlara vesile olmas×n× temenni ediyorum. únüallah
yine yapacaù×m×z seyahatlerde sizlerle birlikte olacaù×z. Sizlerle
yapacaù×m×z seyahatlerde sizlerden ricam; mümkün olduùunca
o ülkenin vatandaülar×n× mutlaka toplant×lara getirin. Yapacaù×m×z
çal×ümalarda son derece önemli kanallar oluüacak. Ve tekrar ifade
ediyorum; 24 saat ben ve ekibim, hepimiz sizlerin hizmetindeyiz.
Yeter ki sizlerin t×rnaù×na taü gelmesin. Bizim bütün beklentimiz,
bütün isteùimiz budur.
Allah’a emanet olun. Yolunuz aç×k olsun. Saù olun, var olun.
Efendim, sekiz Bakanla baülad×k ama dört Bakan×m×z saù olsun
sab×rla bizle beraber tamamlad×lar. O dört Bakan×ma ayr× bir alk×ü
istiyorum sizden.
ûimdi, efendim plaket törenimiz var. Hemen anons edelim, bitiyor
ondan sonra.
SUNUCU- Evet, hemen plaketleri takdim edelim.
Ev sahibi Bakan×m×z Zafer Çaùlayan ve TOBB Baükan×m×z takdim
edecekler. Egemen Baù×ü’a, Cevdet Y×lmaz’a, Mehmet ûimüek’e
ve yine az önce Kuzey Irak’tan gelen Ticaret ve Sanayi Bakan×
Sinan Çelebi’ye plaket takdimimiz olacak.
Lütfen plaketleri Bakan ve Baükana doùru iletirsek.
Evet, üu anda Say×n Baükan ve Bakan×m×z Avrupa Birliùi Bakan×m×z
Egemen Baù×ü’a plaketlerini takdim ediyor. Çok teüekkür ediyoruz
kendilerine.
Ve üimdi Kalk×nma Bakan×m×z Cevdet Y×lmaz’a plaketleri takdim
242
ediyor, TOBB Baükan×m×z ve Bakan×m×z
Zafer Çaùlayan. Teüekkür ediyoruz, Say×n
Kalk×nma Bakan×m×za.
plaketleri daha sonra takdim edeceùiz.
Ve Maliye Bakan×m×z Mehmet ûimüek’e
üimdi plaketlerini takdim ediyorlar,
Bakan×m×z ve Baükan×m×z. Maliye Bakan×m×z
Mehmet ûimüek’e de çok çok teüekkür
ediyoruz.
Ve Kuzey Irak’tan az önce söz alan
Ticaret ve Sanayi Bakan× Sinan Çelebi’ye
de plaketi yine Baükan×m×z ve Bakan×m×z
takdim ediyorlar. Kendilerine çok çok
teüekkür ediyoruz.
Dedim ki; bu kardeüimize iyi bak×n. Evet,
kendisi Kuzey Irak Bölgesel yönetiminde
d×üar×dan Bakanl×k teklif edilerek Türkmen
Bakan olarak tek Bakan×m×z. Kendisini iyi
tan×y×n: Sinan Çelebi, Ticaret ve Sanayi
Bakan×. Sizlerin adeta bir temsilcisi gibi
her zaman, her türlü sorununuzda
baüvuracaù×n×z bir kardeüimdir. Çok
sevdiùimiz bir kardeüim, medar×
iftihar×m×zd×r.
Tabii ki aram×zdan ayr×lan Bakanlar×m×za da
243
DEúK
19 KASIM 2011
únteraktif Oturum
244
245
únteraktif Oturum
246
247
248
Seçimler
BAHRú CAN ÇALICIOøLU
DEúK GENEL SEKRETERú
249
DEúK
19 KASIM 2011
Seçimler
250
BAHRú CAN ÇALICIOøLU- DEúK Genel
Sekreteri ..(Seçimlerle ilgili yap×lan
düzenlemeler ve seçim sistemi ile ilgili
bilgilendirme)
sizlerin ad×na feragat ediyorlar ve bu dönem
sizlerin etkinliùinizi artt×rabilmek için oy
kullanmayacaklar. Dün gece yönetimler,
böyle bir karar ald×lar.
Say×n Baükanlar, Türk úü Konseyi’nin deùerli
üyeleri, deùerli kurultay delegeleri ben
de sizleri D×ü Ekonomik úliükiler Kurulu Genel
Sekreterliùi çal×üanlar× ad×na sayg×yla
selaml×yorum.
Bölge komiteleri, 2 y×l süreyle görev
yapmak üzere k×ta veya k×talar baz×nda
teükil edilmiü bölge komiteleri için en az 7
üyeden. Alt bölgeler baz×nda teükil edilen
bölge komiteleri için ise en az 5 üyeden
oluüacakt×r.
Deùiüen dünyada Türkiye yükselirken
Türk iü dünyas×n×n bugün Türk Diasporas×n×
örgütleme kararl×l×ù×nda olduùunu
hepimiz idrak ettik. ûimdi ben sizlere yar×n
gerçekleütireceùimiz seçimlerle ilgili olarak
yap×lan son düzenlemeleri aktaracaù×m.
2009 Genel Kurulu’nda uygulanan seçim
usul ve esaslar× daha çok sizlerden gelen
talepler dikkate al×narak revize edildi.
Buna yönelik olarak yurtd×ü× kat×l×m×n yani
sizlerin etkinliùinin artt×r×lmas×na çaba sarf
ettik. Böylelikle bölge komitesi üyelerinin
ülkesel daù×l×mlar×n× deùiütirdik, seçilen
bölge komitelerinin kendi içlerinde Baükan
ve Baükan yard×mc×lar×n× seçmelerini
imkân saùlayacak düzenlemeyi hayata
aktar×yoruz.
Ana hatlar×yla yapt×ù×m×z deùiüiklikleri üimdi
sizlere s×ral×yorum.
Bölge komitesi üyeleri, seçimlerinin
gerçekleütirileceùi bölgeleri üimdi
söylüyorum size. Bölge say×s×n× 6’ya
ç×kar×yoruz. Avrupa, Avrasya, Amerika, Asya
Pasifik, Afrika Orta Doùu Körfez ve Balkanlar.
Bu bölgeler DTúK’in o bölgelerden kat×lan
yurtd×ü×ndan kat×lan delegeleri aras×ndan
seçilecek, üyeler taraf×ndan önümüzdeki
dönemde komiteler halinde yönetilecek.
DEúK’in malum bugün 100 ülkeyle iü konseyi
mekanizmas× vard×r. 100 farkl× ülkeyle
iliükilerimizi geliütirebilmek maksad×yla
iü konseylerimizi kurduk, 100 úü Konseyi
Baükan×m×z var, bunlar×n birçoùu aram×zda
bugün.
úü Konseyi Baükanlar×m×z biliyorsunuz
kurultay delegesi. Sadece ve sadece
sorumlu olduklar× ülkenin ait olduùu bölge
sand×ù×nda oy kullanacaklar.
Bildiùiniz gibi Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliùi’nin Yönetim Kurulu, Konsey Baükanlar×.
DEúK’in Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu
üyeleri geçmiüte 5 ayr× sand×kta birer oy
kullan×yorlard×. Bu dönem bu haklar×ndan
251
Yurtd×ü× delege say×s× 100’ün alt×nda olan
komitenin üye say×s× asgari olarak 5 veya 7
olacakt×r.
Yurtd×ü× delege say×s× 100 ila 199 aras×nda
olan komitenin üye say×s× 11 olarak
belirlenmiütir. 200 ila 299 aras×nda yurtd×ü×
delegeye sahip olan komite, 15 üyeye sahip
olacakt×r. Yine yurtd×ü× delege say×s× 300 ve
üzerinde olan komite ise 21 üyeden teükil
edecektir.
Bir diùer önemli husus; bir ülkeden seçilen
bölge komitesinin üye say×s×, toplam komite
üye say×s×n×n 1/3’ini geçemeyecektir.
Burada üöyle bir uygulama yap×lacak;
toplam üye say×s× 3’e bölünecek, küsuratl×
bir rakam ç×kacak ve küsuratlar bir üst
rakama yuvarlanacak. Örneùin; 11 komite
üyesi varsa 11’i 3’ böldüùümüzde 3,7 gibi bir
rakam ç×k×yor, bunu 4’e yuvarlayacaù×z.
Komite üyeleri seçildikten sonra komiteler bir
araya gelecekler ve kendi Baükanlar×n× ve
Baükan yard×mc×lar×n× seçecekler.
Geçmiüte sadece Avrupa bölgesinde
Baükan yard×mc×l×ù× vard×, bu defa bütün
bölgelerde Baükan yard×mc×l×klar× ihdas
edildi. Baükan ve yard×mc×lar× hiçbir surette
ayn× ülkeden olmayacak. Baükan A
ülkesindense bir Baükan yard×mc×s× B. Diùer
Baükan yard×mc×s× C ülkesinden olacak.
Bildiùiniz gibi Komite Baükanlar×, Dünya Türk
úü Konseyi’nin Yönetim Kurulu’nun seçilmiü
üyesidir. Geçmiüteki uygulamam×zda
sadece Avrupa’dan 2 Baükan yard×mc×s×
Yönetim Kurulu’nda yer almaktayd×. Bu
defa komite say×s×n× 6’ya ç×kard×k, 6 Baükan,
Avrupa’dan da en yüksek oyu alm×ü
Baükan yard×mc×s× olmak üzere toplam 7 kiüi
konseyin yönetiminde yer alacak.
Adayl×k baüvuru süresi devam ediyor ve
biz bu süreyi bugün aküam saat 20:00’ye
kadar uzat×yoruz. Bu süre içerisinde
adayl×k baüvurusunda bulunanlar×n
belki evraklar×nda eksiklik olabilir, bugün müracaat edecekler
olanlar×n. O da üu olabilir; yurtd×ü×nda çal×üt×ù× veya sahibi olduùu
üirkete iliükin bir belge talep etmiü idik, onu bugün temin etmeleri
mümkün olmayabilir, bu nedenle bir kolayl×k saùlay×p bu belgelerini
önümüzdeki hafta ay×n 26’s×nda 26 Kas×m Türk saatiyle 18:00’e kadar
kurulumuza DEúK’e intikal ettirmeleri kayd×yla müracaatlar×n× kabul
etmeye devam edeceùiz.
Ayr×ca saat 20:00’de sona erecek adayl×k baüvurular×n× toplad×ktan
sonra bunlar× derleyip tasnif edip yar×n sabah aday listelerini burada
Lütfü K×rdar’da ask×ya ç×karacaù×z.
Seçimlerde nas×l oy kullan×lacaù×na iliükin hususlarda belirlendi
ama ben burada sizleri yormak istemiyorum, zaten yar×n Genel
Kurulumuza geçtiùimiz zaman orada buna iliükin daha teferruatl×
aç×klamalar× yapacaù×z.
Dinlediùiniz için teüekkür ederim.
252
2. Gün
üekilde; bu yönde de bir tak×m dönüüler
olmuütu bize. “Acaba biz denesek böyle
nas×l olur?” diye yönetim kurullar×m×z bu
yönde bir karar ald×lar ve bu defa kendileri
oy kullanmayacaklar.
BAHRú CAN ÇALICIOøLU- DEúK Genel
Sekreteri ..(Seçimlerle ilgili yap×lan
düzenlemeler ve seçim sistemi ile ilgili
bilgilendirme)
Muhterem baükanlar, deùerli kat×l×mc×lar;
Dünya Türk úü Konseyi’nin Genel Kurulu’na
hoü geldiniz diyorum. Birazdan süratle
seçimlere geçeceùiz. Geçmeden önce
seçim sistemimizle ilgili dün aktard×ù×m
bilgileri belki tekrar olacak baz×lar×m×z
için ama aktarmakta yarar görüyorum.
Kafalarda sorular kalmamas× bak×m×ndan.
Bu genel kurulumuzda bir önceki genel
kurulda uygulanan seçim usul esaslar×
özellikle sizlerden gelen yoùun talepler
üzerine gözden geçirildi ve yeniden
düzenlendi.
Yeni düzenlemeye göre yurtd×ü× kat×l×m×n
etkinliùi artt×r×lm×ü, bölge komitesi üyelerinin
ülkesel daù×l×mlar× deùiütirilmiü ve seçilen
bölge komitelerinin kendi baükan ve
baükan yard×mc×lar×n× bir fiil komite üyeleri
taraf×ndan seçmelerinin önü aç×lm×üt×r.
Bir öncekinde en çok oyu alan komite
baükan× olur iken bu defa yapacaù×m×z
seçimlerde komite üyeleri kendi içerisinde,
kendi baükanlar×n× kendileri seçecekler.
Seçime iliükin usul ve esaslar× da ana
hatlar×yla bilgilerinize sunmak istiyorum.
Bölge komitesi üyesi seçimlerinin
gerçekleütirileceùi bölgeler beü iken alt×ya
ç×kar×lm×üt×r. S×ras×yla say×yorum: Avrupa
Bölgesi, Avrasya Bölgesi, Amerika Bölgesi,
Asya Pasifik Bölgesi, Afrika-Ortadoùu-Körfez
Bölgesi ve Balkanlar. Balkanlar, yeni bir
bölge olarak bu defa seçimlerini yapacak.
úü Konseyi Baükanlar×m×z yaln×zca ilgili
olduklar× bölgenin komite üyelerinin seçimi
için oy kullanacakt×r. Oy haklar× bir tanedir
ve sorumlu olduklar× ülke hangi bölgede
ise úü Konseyi Baükanlar×m×z orada oylar×n×
kullanacaklar.
TOBB Yönetim Kurulu üyeleri, TOBB Konsey
Baükanlar×, DEúK Yönetim Kurulu ve DEúK
Denetim Kurulu üyeleri bu seçimlere
münhas×r olmak üzere oy kullanma
haklar×ndan feragat etmiülerdir. Bildiùiniz
gibi her ülkede oy kullanma haklar×
olan biraz önce tadat ettiùim kiüiler bu
seçimlerde yurtd×ü×ndan gelen delegelerin
kendi seçimlerini daha demokratik bir
253
Bölge komiteleri iki y×l süreyle görev
yapmak üzere k×ta veya k×talar baz×nda
teükil edilen bölge komiteleri için en az yedi
üyeden, alt bölgeler baz×nda teükil edilen
bölge komiteleri için ise en az beü üyeden
oluüacakt×r.
Bunun yan× s×ra bir tak×m k×staslar getirdik.
Yurtd×ü× delege say×s× 100’ün alt×nda olan
komitenin üye say×s× asgari 5 üyeden
oluüacakt×r. Yurtd×ü× delege say×s× 100 ila
200 aras×nda olan komitenin üye say×s× 11
olacak. Yurtd×ü× delege say×s× 200 ve 300
olanlar 15 olacak, 300 ve 300’ün üzerinde
delege say×s×na sahip olan komiteler 21
üyeden teükil edilecek.
Bu çerçevede Balkanlar 5 üyeden
oluüacak, Avrupa 21 üyeden oluüacak,
Avrasya 11 üyeden oluüacak, diùer
bölgeler ise 7 üyeden oluüacak.
Geçmiüte sadece Avrupa’da baükan
yard×mc×l×ù× titri vard×, bu defa tüm
bölgelerde baükan yard×mc×l×klar× olacak.
Balkanlarda bir baükan yard×mc×s×, 7
ve 11 komite üyesi olan bölgelerde iki,
Avrupa’da ise üç baükan yard×mc×s×
olacak. Yani Avrupa’da üç, Balkanlar da
bir, diùer bütün bölgelerde ikiüer baükan
yar×mc×s× olacakt×r.
Oy kullanma hakk×na sahip yurtd×ü× üye
say×s×, kat×l×mc× say×s×, delege say×s× beü ve
üzerinde olan ülkelerin içinde yer ald×ù×
bölge komitesinde en az bir üyelik ülke
kontenjan× bulunacakt×r. úlgili ülkeden aday
olmamas× durumunda ülke kontenjan×n×
kullanmam×ü olarak kabul edilecektir. Bir
ülkeden seçimlere kat×lan yurtd×ü× delege
say×s×n×n ilgili ülkenin ait olduùu bölgedeki
toplam yurtd×ü× delege say×s×n×n üçte
ikisinden fazla olmas× durumunda ise ilgili
ülke için ülke kotas× uygulanmayacakt×r.
Bir ülkeden seçilen bölge komitesi
üyelerinin say×s× içinde yer ald×ù× bölge
komitesinin toplam üye say×s×n×n üçte birini
aümayacakt×r.
Baükan ve baükan yard×mc×l×ù× seçimlerinde
komitelerin kendi aralar×nda seçeceùini
söylemiütik. Bu seçimlerde oylar×n eüit
ç×kmas× halinde eüit oy alan adaylar
aras×nda tekrar seçim yap×lacak. Bu seçimde de oylar eüit ç×kar ise
kura usulüne baüvurulacakt×r.
Avrupa Bölge Komitesi Baükan× en fazla oyu alm×ü baükan
yard×mc×s× Avrupa’dan ve diùer beü bölgenin komite baükanlar×
DTúK’in yönetim kurulu üyesi olacaklard×r.
Bildiùiniz gibi adayl×k baüvuru süresi dün aküam 20:00’de sona
ermiüti. Bu çerçevede adaylar×m×z üu anda haz×rland× ve oy
pusulalar×na tüm bölgelerden aday olanlar×n tamam×n×n isimleri
kaydedilmiü durumda.
Seçim günü, yani bugün oy kullanma süresi bittikten sonra
arzu eden üyelerimizin gözlemciliùinde burada aç×k oy say×m×
yap×lacakt×r. Say×m s×ras×nda öncelikle zarflar say×lacak ve say×
tespiti yap×lacak. Oy kullanan üye say×s×ndan fazla zarf var
ise kurayla fazla zarf çekilecek ve bu zarf iptal edilecektir. Oy
kullan×rken kimlik ibraz× zorunludur.
Bir bölgenin oy pusulas×nda o bölge için seçilecek olan bölge
komitesi üye say×s×ndan fazla aday iüaretlenmiü ise o oy pusulas×
iptal edilecektir. Oy pusulas×nda silinti, kaz×nt×, çizinti ve benzeri gibi
iüaretler olanlar iptal edilecektir.
Seçim sonuçlar× her bir bölge komitesi için ayr× ayr× olmak üzere en
çoktan en aza al×nan oylara göre s×ralanm×ü toplam, kullan×lan ve
geçersiz oylar×n bilgisinin de yer ald×ù× bir listeyle aç×klanacakt×r.
Seçilen bölge komitesi üyeleri nihai karar×n aç×klanmas×n×
takiben ivedilikle toplanarak bugün içerisinde baükan ve baükan
yard×mc×lar×n× seçeceklerdir. Bölge komitesi baükan×n×n, her bir
baükan yard×mc×s×n×n baüka ülkelerden seçilmesi esast×r. Baükan
A ülkesindeyse, diùer baükan yard×mc×lar× üç tane ise üçü de ayr×
ülkelerden olmak durumunda olacak.
ûimdi, müsaade ederseniz seçimleri baülatal×m. Ben hay×rl×, uùurlu
olmas×n× diliyorum. Huzur içerisinde bir seçim diliyorum.
254
255
256
Komite
Seçimleri
MODERATÖR HALúM METE
DEúK-DTúK Baükan× M. Rifat Hisarc×kl×oùlu:
Teüekkür-Tebrik konuümas×
257
DEúK
19 KASIM 2011
(Topkap× Salonu -2-)
Komite Seçimleri
258
Hepinize hay×rl×, uùurlu olsun. Tebrik
ediyorum hepinizi. Özellikle, tabii en
kalabal×k sizden (Avrupa) geldi maüallah;
360 kiüiydiniz. ûimdi, aday×m×z da
çoktu. Sizler kazand×n×z. Kazanamayan
arkadaülar×m×z var.
Baüta yeni baükan×m×z, eski baükan, yeni
baükan olmak üzere hepinizden tek ricam;
diùer arkadaülar×m×z×, -kaç aday×m×z
vard× ya, maüallah 60’×n üzerinde.- diùer
adaylar×m×z× aray×p onlar×n gönlünü
kazanmam×z laz×m. Sizler kazand×n×z, onlar
kazanamad×. Bu seçimdir, demokrasi; iüte
sand×ktan böyle ç×kt×.
Birinci yapmam×z gereken iü; diùer
arkadaülar×m×z×n hepsini aramam×z laz×m.
Sizlere birinci vazife, bu.
úkinci vazife; birbirimizin içinde h×zla
daha s×k bir araya gelmemiz laz×m. Say×n
baükan, bunu organize etmen laz×m. Bütün
ülkelerde yap×yor olmam×z laz×m. Avrupa
birbirine çok yak×n, o aç×dan üansl×s×n×z
zaten. Ve birbirimizin aras×ndaki irtibat×
güçlendirmek laz×m.
Avrupa’da özellikle hepimizin bir baùl×
olduùu, gittiùi dernek, üu, bu var. Bunlar,
o kendi yerelliùi içinde olmas× laz×m. Ama
bak×n, hep beraber bir araya gelince nas×l
bir güç olduùumuzu bugün bu salonda
gördük.
Baübakan×m×z bizle beraberdi. Art× 10 tane
Bakan. Sizler için buraya geldiler; bak, aç×k
söyleyeyim. Ama bu birliktelikten dolay×;
herkes ayr× bir baü çekerse bu 10’undan bir
259
tanesini bulamazs×n×z.
Bunlar×n da bir hevesi var, Baübakan×n,
Bakanlar×n; sizin meselelerinize, sizlere
yard×mc× olmak için buradalard×. ûimdi
onlar× çal×üt×rmak da bize düüüyor. Biz fikir
üreteceùiz, proje üreteceùiz; onlar×n da
bize desteùini saùlayacaù×z. Bütün Türkiye
en üst kurumuyla beraber sizle beraberdi,
aç×k söyleyeyim. Yani üikâyet edeceùimiz
bir yer yok. Bundan sonra bir eksiklik,
noksanl×k varsa bizde. Onlarda bir noksanl×k
yok.
Geldiler mi arkadaü, siz geldiniz diye?
Geldiler. Hepsi beraber bak, ta saat
15:30’a kadar size kendilerini anlatmak
için buradalard×. ûimdi, sizin üretip,
taleplerimizi üretip sizin önünüzün aç×lmas×,
rahatlaman×z, rahat hareket edebilmeniz
laz×m.
Bir de bir üey söyleyeyim. Sizlere
muhakkak cemiyet iülerinde; bak×yorum,
rozetlerinizden de görüyorum, bildiklerim
var, rozeti olmayanlar var; hepinizin
cemiyette de bir çal×üman×z var. Hem
iüinize bakacaks×n×z, iüinizde çok para
kazanacaks×n×z, hem de bu cemiyet
iülerinde Allah büyük bir f×rsat vermiü hizmet
edebilmek için müthiü bir f×rsat. “únsan×n en
hay×rl×s× insanlara faydal× oland×r.” diyor.
Faydal× olabilecek elinizde bir f×rsat×n×z
var üimdi. Hem ülkenize, 74 milyona, hem
kendinize. Bunu yapabilirsek ne mutlu.
Hepinize hay×rl×, uùurlu olsun. Tebrik
ediyorum. Allah iüinizi rast getirsin.
DEúK - DÜNYA TÜRK úû KONSEYú
(DTúK) YÖNETúM KURULU
2011-2013
1- Baükan: M. Rifat HúSARCIKLIOøLU
TOBB/DEúK Baükan×
Dünya Türk úü Konseyi Baükan×
2- Üye: Rona YIRCALI
Dünya Odalar Federasyonu Baükan×
3- Üye: Muhtar KENT
Coca-Cola A.û. Yönetim Kurulu Baükan× ve CEO’su
4- Üye: Rahmi KOÇ
Koç Holding Onursal Baükan×
5- Üye: Güler SABANCI
Sabanc× Holding Yönetim Kurulu Baükan×
6- Üye: Dr. Zeynel Abidin ERDEM
DEúK Yönetim Kurulu Üyesi, DEúK Türk-úspanya úü Konseyi Baükan×
Erdem Holding Yönetim Kurulu Baükan×
7- Üye: Hüseyin AYDIN
T.C. Ziraat Bankas× A.û. Genel Müdürü
Bankalar Birliùi Baükan×
8- Üye: Ahmet ÇALIK
Çal×k Holding Yönetim Kurulu Baükan×
260
9- Üye: Mehmet ÖZTÜRK
DEúK/DTúK Afrika-Orta Doùu–Körfez Bölge
Komitesi Baükan× , (Suudi Arabistan)
10- Üye: Celal SEÇúLMúû
DEúK/DTúK Amerika Bölge Komitesi Baükan× (ABD)
11- Üye: Nejdet DEMúRYÜREK
DEúK/DTúK Asya Pasifik Bölge Komitesi Baükan×
(Japonya)
12- Üye: Ali Galip SAVAûIR
DEúK/DTúK Avrasya Bölge Komitesi Baükan× (Rusya
Federasyonu)
13- Üye: Turgut TORUNOøULLARI
DEúK/DTúK Avrupa Bölge Komitesi Baükan×
(Hollanda)
14- Üye: Ömer SÜSLú
DEúK/DTúK Balkanlar Bölge Komitesi Baükan×
(Romanya)
15- Üye: Remzi KAPLAN
DEúK/DTúK Avrupa Bölge Komitesi Baükan
Yard×mc×s× (Almanya)
261
DEúK
19 KASIM 2011
(Topkap× Salonu -2-)
(DTúK) BÖLGE KOMúTELERú
2011-2013
262
DEúK/DTúK AFRúKA-ORTA DOøU-KÖRFEZ BÖLGE KOMúTESú
1-Baükan:
Mehmet ÖZTÜRK
Suudi Arabistan
2- Baükan Yrd.: Serhan EROL
Birleüik Arap Emirlikleri
3- Baükan Yrd.: Fuat KÖROøLU
M×s×r
4- Üye:
Cemal KAVASOøLU
Suriye
5- Üye:
Oktay ERCAN
Sudan
6- Üye:
Hac× Hakan BúÇKES
Suudi Arabistan
7- Üye:
Fatma Nilgün EMREM
Birleüik Arap Emirlikleri
263
DEúK - DTúK AMERúKA BÖLGE KOMúTESú
1- Baükan:
Celal SEÇúLMúû
ABD
2- Baükan Yrd. : Nedim DÜZENLú
Kanada
3- Baükan Yrd.: Tansal Mete AKÇAYLI
Barbados
4- Üye:
Sevil ÖZIûIK
ABD
5- Üye:
Güler KÖKNAR
ABD
6- Üye: Mustafa Faruk CINGILLI
ABD
7- Üye: Feridun BEK
ABD
264
DEúK - DTúK ASYA PASúFúK BÖLGE KOMúTESú
1- Baükan:
Nejdet DEMúRYÜREK
Japonya
2- Baükan Yrd.: Zafer KARADAø
Çin
3- Baükan Yrd.: Mehmet Ali Karamemiü
Avustralya
4- Üye:
Ömer úYúGÖR
Çin
5- Üye:
Muharrem Alp ALTUN
Çin
6- Üye:
úBRAHúM KAMA
Hong Kong
7-Üye:
Sercan ÜNSAL
Hindistan
265
DEúK - DTúK AVRASYA BÖLGE KOMúTESú
1-Baükan:
Ali Galip SAVAûIR
Rusya Federasyonu
6- Üye:
Adem NURAL
Türkmenistan
2- Baükan Yrd.: Selçuk YÜCE
Kazakistan
7- Üye:
Ali úhsan AKISKALIOøLU
Gürcistan
3- Baükan Yrd.: Ercan BEKAR
Ukrayna
8- Üye:
Mustafa ÇALKAN
Rusya Federasyonu
4- Üye:
Cemal YANGIN
Azerbaycan
9-Üye:
Sabahattin YAVUZ
Rusya Federasyonu
5- Üye:
Bayram DEMúR
K×rg×zistan
10- Üye:
Ali SEZEN
Ukrayna
11- Üye:
Bozkurt Kaplang×
Rusya Federasyonu
266
DEúK - DTúK AVRUPA BÖLGE KOMúTESú
12- Üye:
Mehmet DúLEK
Almanya
2- Baükan Yrd.: Remzi KAPLAN
Almanya
13- Üye:
Bilal GÜLTEPE
Belçika
3- Baükan Yrd.: Osman ûAHBAZ
Macaristan
14- Üye:
R×za BORA
Hollanda
4- Baükan Yrd.: Servet Akgün
Belçika
15- Üye:
Uùur YILMAZ
úngiltere
5- Üye:
ûerif AKTÜRK
Hollanda
16- Üye:
úsrafil DURSUN
Almanya
6- Üye:
Zekeriya BAYRAK
Almanya
17- Üye:
Suat Gökhan KARAKUû
Macaristan
7- Üye:
Cihan Mutlu AKTÜRK
Almanya
18- Üye:
Gökhan YILDIRIM
Avusturya
8-Üye:
Fatma GÜCCÜK
Almanya
19- Üye:
Harun KAPLAN
Danimarka
9- Üye:
ûahin GÜNEû
Hollanda
20- Üye:
Mahmut KELEû
KKTC
10-Üye:
Metin YILMAZ
Hollanda
21- Üye:
Settar Say×n SEVúGúN
úsveç
11- Üye:
Mahmut DEMúREL
Fransa
1- Baükan:
Turgut TORUNOøULLARI
Hollanda
267
DEúK - DTúK BALKANLAR BÖLGE KOMúTESú
1- Baükan:
Ömer SÜSLú
Romanya
2- Baükan Yrd.: Tuna Eyüp KAHVECú
Makedonya
3- Üye:
Celal ÖZBALCI
Bulgaristan
4- Üye:
Nihat DURAK
Romanya
5- Üye:
Ferruh ÖZKAN
Yunanistan
268
269
YÜKSEK úSTúûARE KURULU
(2011 – 2013)
1- Baükan: Muhtar KENT
Coca Cola, Yönetim Kurulu Baükan× ve CED’su
2- Üye: Hikmet ERSEK
Western Union, CEO
3- Üye: Prof. Dr. Mehmet ÖZ
Kolombiya Üniversitesi–Kalp Cerrah×
4- Üye: Hamdi TOPÇU
THY Yönetim Kurulu ve úcra Komitesi Baükan×
5- Üye: Süreyya CúLúV
Turkcell, CEO
6- Üye: Çaùlayan ARKAN
Microsoft, Dünya Üretim ve Kaynaklardan Sorumlu Genel Müdür
7- Üye: At×l KUTOøLU
Tasar×mc×
8- Üye: Asl× F. BAûGÖZ
White & Case, Baükan Yard×mc×s×
9- Üye: Atilla DOøUDAN
DO&CO, Yönetim Kurulu Baükan×
10- Üye: Mübariz MANSúMOV
Palmali Group, Yönetim Kurulu Baükan×
11- Üye: Yalç×n AYASLI
Armaggan Baükan×,
Türk Kültür Vakf×-TCF Kurucu ve Baükan×
Amerika Türk Koalisyonu-TCA Kurucu ve Baükan×
270
271
DÜNYA TÜRK
GúRúûúMCúLER
KURULTAYI
úKúLú úû
GÖRÜûMELERú
RAPORU
Dünya Türk Giriüimciler Kurultay× kapsam×nda
19 Kas×m 2011 tarihinde ústanbul Lütfi K×rdar
Kongre Merkezi’nde gerçekleüen ikili iü
görüümelerine yurtd×ü×ndan yaklaü×k 90 ülkeden,
çok say×da kat×l×mc× iütirak etmiütir. Yurtd×ü×ndan
kat×l×m saùlayan firmalara yer tahsis edilerek,
yurtiçinden görüüme yapmak için gelen firmalar
ile görüüme yapmalar×na imkan tan×nm×üt×r.
Her bir firman×n ortalama 10-15 firma ile görüüme
imkan× bulabildiùi ikili iü görüümeleri süresince
firmalar×n bir k×sm× (Yurt d×ü×ndan kat×l×m saùlayan
Türk úüadamlar×) kendi aralar×nda da görüümeler
yaparak olas× iü birlikteliklerine imza atm×üt×r.
272
273
DÜNYA TÜRK
18 – 19 KASIM 2011
KAVRAMSAL NOT
T.C.Ekonomi Bakanl×ù× ile iübirliùi halinde, D×ü Ekonomik úliükiler Kurulu
(DEúK) organizasyonunda 1996 y×l×ndan bu yana gerçekleütirilen
“Dünya Türk iüadamlar× Kurultaylar×”n×n devam× niteliùinde 5
k×tadan Türk iü dünyas×n× ve Derneklerini, Vak×f ve benzeri iü dünyas×
örgütlerini biraya toplamak üzere ústanbul’da Lütfi K×rdar Kongre
ve Sergi Saray×’nda Baübakan×m×z Say×n Recep Tayyip Erdoùan’×n
teürifleriyle onurland×rd×klar× Dünya Türk Giriüimcileri Kurultay×
gerçekleütirildi.
Gerçekleütirilen Kurultayla yurt d×ü×nda yaüayan Türk Giriüimcileri ve
CEO’lar× devlet ve hükümet temsilcileriyle bir araya getirilerek sinerji
yarat×lmas× amaçland×. Ayr×ca bu büyük organizasyonla yurtd×ü×nda
yetiüen yeni nesil Türk genç giriüimcilerin Türkiye’de yerleüik iü
dünyas× ve ortam× tan×malar× saùlanarak Türk lobisinin yurtd×ü×nda
daha da güçlendirilmesi hedeflendi.
Uzun dönem hedefleri ise, DEúK bünyesinde 109 úü Konseyinin
yan× s×ra “Özel Amaçl× úü Konseyi” olarak “Dünya Türk úü Konseyi”
(DTúK) ile ana eksenimiz, Türk lobisini yurt d×ü×nda geniü kitlelere
yaymak, dünyaya yay×lan, yurt d×ü×nda yerleüik bir hayat süren
Türk giriüimcimizin, sorunlar×na tek çat× alt×nda çözüm getirmeye
çal×ümak, Türkiye’nin yurt d×ü×ndaki yüksek imaj×n×n, bulunduùu
konumdan da yükseùe ç×kar×lmas×nda öncülük etmektir.
Kurultay, Dünya çap×nda Türk úü dünyas×n×n yurt d×ü×nda yaüayan
yerleüik giriüimciler ve iüadam× örgütleri, uluslararas× üirketlerde
üstün baüar× saùlam×ü Türk yöneticiler, Türk profesyoneller, genç
giriüimciler, ekonomistler, konunun uzmanlar×, siyasetin üst düzey
temsilcileri, Bürokratlar×m×z, Türkiye’de yerleüik iüadamlar× ve iüadam×
örgütleri, akademisyenler, ile kad×n giriüimci örgütlerinden oluüan,
geçmiü kurultaylara da kat×l×m saùlam×ü olan yaklaü×k 2000 kat×l×mc×
ile gerçekleütirilmiütir.
Kurultayda Baübakan×m×z Say×n Recep Tayyip Erdoùan’×n teürifleriyle
onurland×rd×klar×, hükümetin deùerli bakanlar×, uluslararas× örgütlerin
üst düzey yöneticilerinin yer ald×ù× oturumlar, sektörel görüümeler,
bölgesel çal×ütaylar gibi faaliyetler gerçekleütirildi. Ayr×ca “DTúK”in
faaliyetlerinin dünya çap×nda temsili için bölgesel temsilcilerin
seçileceùi bir genel kurul yap×ld×. Kurultayda Türk ürünlerinin
sergilenmesi saùlanarak kat×l×mc×lar genel ve bölgesel konular×
çok yönlü deùerlendirme imkan× yakalad×. Ayr×ca kat×l×mc×lar,
hem kendi aralar×nda hem de Türkiye’de yerleüik giriüimciler ile
uluslararas× düzeyde bir ticari ve ekonomik iübirliùi networkünü
elde ettiler. Kurultay sonunda elde edilen raporlar ve kat×l×mc×lara
uygulanan deùerlendirme anketleri ç×kt×lar aras×nda yer ald×.
274
275
276
DEúK Yay×nlar× 778-2011/16-a 3 ISBN: 978-605-5979-11-9
DEúK Kurumsal Tan×t×m Serisi / DEúK Corporate Series

2011 DTİK Kurultay Kitabı

Transkript

Benzer belgeler

AÇ - ekolojikmim.com

NEne VARvar NEne YOKyok NEne VARvar NEne YOKyok

T-KIT 3 DOC*

6161 Aralik2010 insert.fh11

PE Körkasa Bandı