16 Karakter

~
. [Sayı 35]
Genç GeI•ışım
"
,"f"«\''"
"'*~
"!
;;~:L
..
~
J,
~
Myers-Bliggs Tip Göstergesinde
16 Karakter
•
Hiçbir özel teknik kullanmadan da bir insam
tammak, detaylara dikkat eden ve objektif şekilde
analiz eden bir kişi için tabii ki mümkündür.
iSMAiL AYBARS TUN Ç DOGAN
tı[email protected]
,
Hiçbir özel teknik kullanmadan da
bir insanı talUmak, detaylard dikkat
eden ve objektif şekilde analiz eden bir
kişi için tabii ki mümkündür. Sonuçta in-
ğüm
san kategorizasyon sİstemlerİnin ortaya
Düşünün
çıkışları çok yakın bir zamana dayalUyor
ve bunun aksine, kişiler arası iletişim
binlerce yıldır devam ediyor. Fakat hepi-
ajanlar var ve öteki sistemlerden gelecek
bir parça
desteğe
ihtiyaç duyuyor.
NLP'nin yetersiz
kaldığını düşündü­
bir alan, orta vadeli zaman dilimi.
ki bir insanla tanıştınız, NLP
yönünden kategorize ettinİzj temel davranış
biçiminin
yanısıra, ilgilenebileceği
konuları anlamak için temel ilgi fıltresİni
ınizin deneyimlemiş olduğu üzere, orta-
belirlediniz. Belki bu bir
da net bir sİstem olmadan insanları anla-
aldınız. Fakat örneğin) baskı altında n3-
maya çalışmak, hem çok yorucu hem de
çok kolay yanlı ş anlamalara yok açabile-
Peki sizce, öteki çalışanlarınızdan hangi-
cek bir yöntem.
leriylc daha iyi
NLP ile yaptığımız) temelde, insanları
tanımak
sıl davranacağını
çalışandı
ve
işe
bilebiliyor musunuz?
uyumlaıur l
NLP'nin bun-
lara verebileceği birtakım cevaplar var.
için gereken bu süreyi bsalt-
Fakat kişisel olarak, NLP ile ilk adımı at-
mak. Şu ana kadar kar§ıla§tlğım sistem-
lar atlamaz, ili§kiniz orta vadeli döneme
ler içinde de NLP'nin bsa vadede en ,
hızlı sonuçlar veren sistemlerden biri 01- . Size evlenmenizi tavsiye ederim.
duğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Öte
iyi bir eş bulursanız mutlu ,
yandan, daha önce anlatmış olduğum
bulamazsanız filozof olursunuz .
üzere, NLP'nin hala yetersiz olduğu
Socrates
geçtiğinde, Myers-Briggs Type Indieator (Myers-Briggs Tip Göstergesi) adı
da verilen, Jung'un teorileri üzerİne dayandırılmı§ alternatif bir kategorizasyon
sisteminden destek almaya başlamanın
başanyı artırdığım düşünüyorum. Aslına
bakarsanız, bazı NLP eğitmenleri, ders
programlarının içine Myers-Briggs siste-
mini katmaya
başladılar
bile.
Bir ki§iyi Myers-Briggs'e göre kategorize etmek için dört alanda karar vermemiz gerekiyor. Dışsal (Extravert) mı
yoksa içsel (Intravert) mi? Sezgisel (Intiutive) mi yoksa duyusal (Sensing) mı?
Düşünsel (Thinking) mi yoksa duygusal
(Feeling) mi? Yargılayıcı Oudging) mı
yoksa algılayıcı (Pereeiving) mı? Verdiği­
niz kararlara göre, İ ngilizce baş harfleri
birleştirerek
analiz etmekte
olduğunuz
kişinin karakter tipini bulabilirsiniz; örneğin,
lSTP veya ENTP gibi.
ODTÜ'lü Öğrenciden Hazır Cevaplar
Üniversitede yemekhaneye giren bir öğrenci tüm yerler dolu olduğundan gidip üniversite profesörünün oturduğu masaya oturmuş. Profesör kaşlannı çatarak;
"Öküzler ve kuşlar aynı masada
oturamazı" demiş.
Öğrenci:
- O zaman ben uçuyorum
30
Profesör cevaba çok sinirlenmiş, sınavda öğrenciye takmış ve
sınavının başansız geçmesi için
elinden geleni yapmış. Ama öğ-
renci sınavda tüm sorulan mükemmel bir şekilde cevaplamış.
Profesör öğrenciye:
- Sana son bir soru soracağım
Yolda yürürken iki torba bulduğunu
hayal et, birinde akıl var, diğerinde
ise para . Hangi çuvalı alırsın?
Öğrenci:
- Para olan çuvalı seçerdim
Profesör:
- Normal! Kimde ne eksikse
onu seçer...
Profesör çok sinirlenmiş, öğ­
rencinin not defterini alıp içine
"Öküz" yazmış.
Öğrenci nota
bakmadan odadan çıkmış.
Bir dakika sonra öğrenci kapı­
yı aralamış:
- Sayın profesör, imzanızı at-
- Ben akılolan çuvalı seçerdim ...
mışsınız, fakat notumu yazmayı
Öğrenci :
unutmuşsunuz.
"r~
.
LSa)' 351 Genç Gelişım
Dl§sal-İçsel Ki§iler: Dışsal insanla-
Yargılayıcl-AlgıIayıcı
n içsellerden ayıran temel özellik, dışsal­
lann bir karar verirken dış dünyaya daha
gı!ayıcılar da ha pla nlamac ı ,
bağlı oLması, öteki İnsanların dü şüncele­
rini daha çok önemsemesi ve genellikle
önce ko nu şup sonra düşünmesi (Bir içsel
nadiren ıto an ağz ımdan öyle çıktı, düşünmeden söylemİ şİın
ll
Ki§iler: Yar-
za mana odaklı ve za man sıkın tısı a ltında kolayca strese
girebilir karakterlerdir. Yaşamlannda belirsizlik onlan çok sıkar. Bir anda bir i şi
yap mayı tercih ederler. Algılayıcı!ar için
ise her şey bu kadar kesin çizgilerle aynl-
demek zorunda
maını§tır. Za manı özgürce kullanmayı,
Benzer şekilde, güçlü duygular altında dışsatlar daha da konuş kan bir hal
alırlar. Mesela önemli bir karar vermesi
gerektiğinde, dışsallar bunu az çok herkes ile konu şurl ar. Öte yandan, içseller
kararlaruu sessiz bir köşede, yalnız başla­
nna vermeyi tercih ederler. İç referansWar
ve dış referanshlar adı altında buna benzer bir aynma NLp'nin içinde de sahibiz.
her şeyi o an dü şünüp iş üstünde plansız
hareket etmeyi severler. Zaman darlığı
kalır.)
Sezgisel-Duyusal Ki§iler: Sezgisel
insanlar kuramsal konulardan hoşlanır­
lar. Ağırlıkta felsefe, kuramsal fız ik, tasanm, strateji gibi soyut düş ünce gerektiren işlerden hoşlanan insanların çoğu
sezgiseUerdir. Aynı zamanda, konulara
global bakmayı severler (Burada globaleşit ağırlıklı-spesifik bağlamında NLP
ile bir benzerlik gö rüyorsunuz). Duyusal
insanlar ise daha somut konulardan hoş­
lamrlar. Örneği n , mühendislik, ei ile çalışılan iş ler, estetik cerrahi, tamir ve teknisyenlik gibi alanlarda başanlı olmalan
onlan pek strese sokm azi öte yandan on-
lann bu rahatlığı, çevrelerindeki yargıla­
yıcı!an strese sokabilir. Yargılayıc ı!ar-algı­
muhtemeldir. Ayrıca duyusaUar şu ana,
sezgiseller geleceğe odaklıdırlar.
Düşünsel-Duygusal Ki§iler: Düve duygusal, karar verirken hangisini daha çok kuııandığı mız ı gösterir. Burada önemli olan nokta , düşünselierin
konuya daha çok objektif, duygusallann
ise sübjektif ya k1aşmalarıdır.
şünsel
M esela bir i ş ya pılacaksa, düş ün seller
tamamen i şİn yapılmasına odaklanıp işi
yapacak ol a nların ihtiyaçlarını gözardı
edebilirler. Benzer şe kilde, duygusallar
hiç kimseyi kırmadan herkesi memnun
etmeye çalışırke n , i şler yürümeyebilir.
Cam Tavan Sendromu
Bilim adamları pirelerin farklı yük·
seklikte zıplayabildiklerini görür.
Birkaçını toplayıp 30 cm yüksekli·
ğindeki bir cam fanusun içine ko·
yarlar. Metal zemin rsrtılrr. Sıcaktan
rahatsız olan pireler zıplayarak kaç·
maya çalışırlar ama başlarınr tavandaki cama çarparak düşerler. Zemin
de srcak olduğu için tekrar zıplar.
tekrar başlarını cama vururlar.
Pireler camın ne olduğunu bilme·
diklerinden. kendilerini neyin engel·
lediğini anlamakta zorluk çeker. De·
falarca kafalarını cama vura n pireler
sonunda o zeminde 30 santimden
fazla zıplamamayı öğrenirler. Artık
hepsinin 30 cm zıpladrğı görülünce
deneyin ikinci aşamasına geçilir ve
tavandaki cam kaldırılır. Zemin tekrar
layıcı!ar,
NLP'deki
cılar meta haritasına
düze ncile r-bağunsız­
benzetilebilir.
M ye rs-Briggs tiplerini ta nıd ığımıza
göre ası! önemli noktaya gelelim. Ayn ayn bu meta hari taJarıl1 neredeyse hepsinin
NLP'de olduğu n u görebiliyoru z. Fakat
M yers-Briggs ile uğraşan psikologlar,
aynı zamanda o luşa n dört harili kombin asyo ııl a rın nasıl davra ndığını da behrtmi ş le r. Tabii bu ko mbin asyonla rın her birinin değişik şartla r al tı nda nasıl davrandığı, neleri öne msed iği, yaklaşık olarak
nelerle ilgile nd iği, seçtikleri ka riyerler,
ba ş ka kombinasyo nlarl a u yumla rı ve
benzeri sorular, bu ko nu üzeri ne yazılnu§
kitaplarda uzun uzun cevapla nmaktadır.
ısıtılır. Tüm pireler eşit yükseklikte.
30 cm zıplarlar. Üzerlerinde cam
engeli yoktur. daha yükseğe zıpla ­
ma imkanları vardır ama buna hiç
cesaret edemezler.
Kafalarını cama vura vura öğren­
dikleri bu srnrrlayıcı "hayat dersi"ne
sadık halde yaşarlar. Pirelerin isterlerse kaçma imkanları vardrr ama
kaçamazlar. Çünkü engel artık zihinlerindedir. Onları srnırlayan dış
engel kalkmıştrr ama kafalarındaki
iç engel varlrğını sürdürmektedir.
Bu deney. canlılarrn neyi başara·
mayacaklarını
nasıl öğrendiklerini
gösterir. Buna "ca m tavan sendro·
mu" denir. Bir insanrn gelebileceği­
ne inandığı en üst nokta. onun cam
tavanıdır. Cam tavanınız hayallerini·
zin tavan yüksekliğini gösterir. Ya·
pabileceğin. yapabileceğini düşün·
düğün
kadard rr.
31