konjenital skolyoz - Hacettepe Ortopedi Dergisi

KONJENÝTAL SKOLYOZ
Tolga AKKAYA*, Ahmet ALANAY**
Konjenital skolyoz embriyogenez sýrasýnda vertebra formasyonunda
ve/veya segmentasyonunda meydana gelen bozukluklar sonrasý oluþur.
Bu derleme yazýda konjenital skolyozun etyoloji, taný, klasifikasyon ve
tedavisi tartýrþýldý.
Anahtar kelimeler: Skolyoz, konjenital
CONGENITAL SCOLIOSIS
Congenital scoliosis occure due to abnormal formation or segmentation
of spinal column during embriogenesis. In this review paper, we are
discussing the etiology, classification and treatment of congenital
scoliosis.
Key words: Scoliosis, congenital.
Konjenital spinal deformite, vertebranýn embriyonel
geliþimi sýrasýnda meydana gelen anomalilere baðlý geliþir.
Bu anomaliler rontgenogramlarda veya cerrahi sýrasýnda
görülebilir. Konjenital deformiteler bazen oldukça beniðn
seyrederken bazende ileri derecede deformite geliþip
paraplejiye, akciðer ve kardiak problemlere neden olabilir
ve hatta ölüme yol açabilir. Bu hasta grubunda ayrýca
konjenital geliþme kusuruna baðlý diðer sistemlere ait
patolojilerde gözlenebilir. ( kardiak, üriner sist. anomalileri
gibi ).
Klasifikasyon ve Terminoloji:
Konjenital deformiteleri sýnýflandýrmak için kullanýlan
sýnýflandýrmalar; vertebranýn tutulum yerine göre ( servikal,
servikotorasik, torasik, torakolomber, lomber, lumbosakral
), deformitenin tipine göre ( skolyoz, kifoskolyoz, kifoz,
lordoz gibi), anomalinin tipine göre olabilir.Anomalinin tipne
göre uygulanan klasifikasyon en sýk kullanýlandýr (28).Bu
klasifikasyona göre anomaliler embriyogenezdeki
bozukluða baðlý olarak üç gruba ayrýlýr:
1- Formasyon defekti; Formasyon defekti normal bir
vertebranýn geliþimi için gerekli embriyonik materyalin
saðlanmasýndaki defektir. Nasýlki spina bifida da posterior
elementlerin oluþumunda bir defekt varsa, hemivertebrada
da vertebranýn diðer yarýsýnýn oluþumunda bir defekt vardýr.
Bu oluþum defekti tam olarak segmente olmuþ tek pediküllü
tipik bir hemivertebradan komþu vertebra ile birleþmiþ
wedge vertebraya kadar deðiþik formlarda olabilir (þekil 1).
Hemivertebranýn pek çok deðiþik formu ve kombinasyonu,
deðiþik tipte farklý doðal seyre sahip deformitelerin
oluþumuna yol açar.
Ýnkarsere Hemivertebra; hemivertebra eðriliðin ve vertebral
kolonun konturlarý içinde düzgün bir yerleþim göstermiþtir,
beniðn seyirlidir.
Uninkarsere Hemivertebra; hemivertebra eðriliðin ve
* Hacettepe Üniversitesi, Týp Fakültesi, Ort.ve Trav. A.B.D. , Araþ.Gör.
** Hacettepe Üniversitesi, Týp Fakültesi, Ort.ve Trav. A.B.D. , Yrd. Doç. Dr.
HACETTEPE ORTOPEDÝ DERGÝSÝ 11 6 2 6 2001
89
vertebral kolonun konturu dýþýnda yerleþim gösterir,
ilerleyici eðriliðe neden olabilir.
Yine bir hemivertebra
- Nonsegmente ( hemivertebranýn alt ve üstünde
disk ve büyüme plaðý yoktur, beniðndir).
-
Semi-segmente (hemivertebranýn alt veya
üstünde tek tarafta büyüme plaðý ve disk vardýr).
Full segmente (hemivertebranýn hem alt hem de
üstünde büyüme plaðý ve disk mevcuttur, en kötü
seyirli olanýdýr) olabilir.
Tüm bu özellikler bir hemivertebranýn büyüme
paternini dolayýsý ile patolojinin progresyonunu
belirler.
yapmýþ olduðu çalýþmadýr (30) . Bu çalýþmada izole
hemivertebra veya benzeri lokalizasyondaki
defektlerin sporadik olduðu, genetik bir geçiþ riskinin
olmadýðý ileri sürülmüþtür. Ýdentik ikizler ile yapýlan
çalýþmalarda genetik geçiþin olmadýðý (2,9,17)
sadece iki çalýþmada her iki kardeþtede spinal defekt
olduðu gösterilmiþtir (1,8). Multiple anomalilerle
birlikte olan kong. skolyozlarýn herediter olabileceði
ve bu kiþilerin kardeþlerinde veya birinci derece
akrabalarýnda %5-10 oranýnda risk olduðu
bildirilmiþtir.
Spondylothoracic dysplasia (Jacho-Levin send.costovertebral dysplasia- spondylocostal dysplasia)
olarakta bilinen sendromda pozitif aile öyküsü
bildirilmiþtir.(4,5,10,19,23)
Þekil 2. A- Unilateral ansegmente bar B- Bilateral simetrik
segmentasyon defekti: Blok vertebra C-Anterior
segmentasyon defekti: ilerleyici kifoza yol açar
D- Posterior segmentasyon defekti lordosis ile sonuçlanýr
Þekil 1. A-Tek taraflý formasyon defekti; hemivertebra ve
bu hemivertebra komsu vertebralardan tamamen ayrýlmýþ
segmente hemivertebra B-Ýki konveks hemivertebra
konveks ve konkav taraf arasýnda belirgin büyüme farký
olacagi için bu durum genellikle ilerleyicidir.
2- Segmentasyon Defekti: Tipik formu ansegmente
bardýr (þekil 2). Bu anomalide, tek tarafta
segmentasyon defekti olup bar bir veya daha fazla
vertebra arasýnda uzanýr.Fakat karþý tarafta iki
vertebra arasýnda iyi ve düzgün bir mesafe
vardýr.Ansegmente bar en sýk torakal bölgede
karþýmýza çýkar ve eðriliðin progresyonu konveks
taraftaki vertebranýn büyüme potansiyeline
baðlýdýr.Bazý segmentasyon defektleri çepeçevre
olup herhangibir deformite oluþturmaksýzýn
segmental hareket ve vertikal büyüme kaybý ile
karekterizedir. (25) Posterior lokalizasyondaki bir bar
skolyoz ile beraber lordosis olasýlýðýnýda arttýrýr. (Þekil
2)
Genetik :
Kong. spinal deformitelerin genetik yapýsýna yönelik
literatürdeki en klasik çalýþma Wynne-Davies'in
HACETTEPE ORTOPEDÝ DERGÝSÝ 11 6 2 6 2001
90
Doðal seyir:
Kong. Skolyozlar içerisinde en ciddi ve progresif
olanlardan birisi tek taraflý segmentasyon defektine
baðlý olarak geliþen patolojilerdir. Deformitenin
ciddiyeti olaya katýlan alanýn uzunluðu kadar konveks
büyümenin kalitesinede baðlýdýr. Konveks büyüme
ne kadar aktif ve normal ise problem o kadar ciddidir.
Unilateral ansegmented barlar en sýk torasik ve
torakolomber bölgede izlenir. Unilateral barlar
servikal vertebrada nadir görülürken lomber bölgede
biraz daha sýk olarak izlenir. Genel olarak torakal
bölge anomalilerinin ilerleme olasýlýðý servikal ve
lumbal bölgedekilerinden daha fazladýr. Ancak
servikal ve lumbal anomaliler daha az ilerler ve daha
düþük dereceli eðriliðe fakat daha ciddi kozmetik
bozukluklara yol açar. Torakal eðriliklerde ve multiple
anomalisi olanlarda ilerlemenin ciddi olduðu ayrýca
kadýnlarýn erkeklere göre daha kötü prognoza sahip
olduklarý bildirilmiþtir.(11,18,27)
En kötü senaryoya sahip anomali; konveks
hemivertebra ile birlikte olan tek taraflý ansegmente
bar(15), ikinci olarakda çift konveks vertebra ve tek bir
serbest konveks hemivertebra olarak belirlenmiþtir.
En az progresyon gösteren grup ise blok vertebraya
sahip kong. skolyoz grubudur
Formasyon defektine baðlý olarak geliþen kong.
skolyozlarýn gidiþini önceden tahmin etmek kolay
deðildir.Bazý hemivertebralar aþýrý çiddi eðrilikler
oluþturabilirlerken bazýlarý ise oldukça beniðn
olabilir.(16).
Ýlerleyici kong. skolyozlar sýklýkla çok sert
deformitelere neden olduklarý için cerrahi yollarla
düzeltilmeleride oldukça güçtür. Bu nedenle en iyi
sonucu alabilmenin yolu eðriliðin ilerleyici olduðunun
erken olarak anlaþýlýp erken cerrahi tedavi
uygulanmasýdýr.
Diðer Sistem Anomalileri:
Konjenital skolyoza neden olan etken hamileliðin 6.
haftasýndan önce meydana gelir ve ayný dönemde
geliþim gösteren diðer sistemlerde de konjenital
anomalilere yol açar. Konjenital skolyoz ile birlikte
renal anomali görülme sýklýðý %20, konjenital kalp
hastalýklarýnýn bulunma sýklýðý %7-12 arasýndadýr.
(14,20,21 ) En sýk eþlik eden anomalilerden spinal
disrafizm %20-30 oranýnda gözlenir(24). Sýrtta
kýllanma, hemanjiyoma,sýrtýn orta çizgisinde
nevüs,lipom ve gamze oluþumu intraspinal patolojiye
iþaret eder. Ýntraspinal anomaliler spinal deformitesi
olan hastalarda normal populasyona göre daha fazla
görülür.(3,7,13) Winter ve ark. konjenital.spinal
deformitesi olan hastalarda yaptýklarý MRI
çalýþmasýnda %41 oranýnda anormal omurilik yada
kanal içi kemiksel olgu saptamýþlardýr.
Klinik Deðerlendirme:
Hastalar deðerlendirilirken akýlda tutulmasý gereken “
eðer bir yerde bir anomali varsa diðerinide ara “
þeklinde olmalýdýr. Öykü çocuðun doðumu, geliþimi
ve büyümesi yanýsýra aile öyküsünüde içermelidir.
Aile bireylerinin genel týbbi öyküleri sorgulanmalýdýr.
Hastanýn özellikle kas iskelet sistemi, genitoüriner
sistem ve kalp ile ilgili problemlerinin olup olmadýðý
sorgulanmalýdýr. Ayrýca çocuk büyüdükçe nörolojik
fonksiyon bozukluðu ile ilgili sorular sorulmalýdýr. Sýrt
aðrýsý varmý, halsizlik, barsak veya mesane
inkontinansý varmý, tedaviye raðmen tekrar eden
ayak deformitesi, bacaklarda uzunluk farký varmý
öðrenilmelidir.
Fizik muayenede çocuk, iç çamaþýrlarý dahil
tamamen soyulmalýdýr. Muayeneye baþtan
baþlanmalý, boyun hareketleri, ROM, saç çizgisi ve
diðer baþ-boyun anomalileri araþtýrýlmalý, sýrt ve
kalçalarýn cildi kitle, kýllanma açýsýndan
incelenmelidir ki bunlar intraspinal anomalinin belirtisi
olabilir. (Þekil 3) Çok iyi bir nörolojik muayene yapýlýp
kaydedilmelidir, çünkü bu ilk muayene bilgileri
hastalýðýn gidiþi ve progresyonu ile ilgili olarak ileriki
muayenelerde gerekli olabilir. Rektal muayene
mutlaka yapýlýp rektal tonus, duyu ve istemli sfinkter
kontrolü deðerlendirilmelidir. Yüzeyel karýn cildi
refleksi kontrol edilmelidir. Bacak uzunluklarý ve diðer
anomaliler alt ekstremitede araþtýrýlmalýdýr. Ýleri yaþ
grubunda pubik kýl geliþimi ve kýzlarda meme geliþimi
araþtýrýlmalý, menarþ sorgulanmalýdýr.
Radyolojik Deðerlendirme:
Ayakta çekilen direkt grafiler ile deformite
tanýmlandýktan sonra eðimin fleksibilitesini
belirlemek amacý ile eðilme ve traksiyon grafileri
çekilir. Yana eðilme grafileri supin pozisyonda
cekilmelidir.
Spinal anomalinin anatomisini detaylý olarak ortaya
koymada tomografi yardýmcý olur fakat tek
dezavantajý fazla radyasyon alýnmasýdýr. Bilgisayarlý
tomografi spinal kanalýn anatomisini ve intraspinal
defektlerin (diastematomyelide kemik veya fibroz
spur ayýrt edilmesi) analizinde yardýmcýdýr. Üç
boyutlu rekonstruksiyonlar konjenital anomalileri
mükemmel þekilde görüntüler ancak çok pahalý bir
yontem olmasi nedeni ile pek tercih edilmez.
Spinal kord disfonksiyonuna baðlý problemler varsa
veya eðrilik cerrahi olarak duzeltilecek ise spinal
kanal mutlaka incelenmelidir. Intraspinal patolojileri
deðerlendirmede myelografi standart bir yöntem olsa
da artýk günümüzde magnetik rezonans görüntüleme
(MRG) daha cok tercih edilen bir yöntem olmuþtur.
MRG ile nöral dokular, spinal anatomi ve çevre
yumusak dokular cok iyi deðerlendirilebilir.
Kullanýlacak ekipmana baðlý olarak çok kaliteli ve
detaylý imajlar alýnýr. Bu incelemenin tek dezavantajý
çocuðun inceleme sýrasýnda hareketsiz kalmasý
gerekliliðidir. Bu amaçla sedasyon yapmak
gerekebilir.
Genitouriner sistem anomali insidansi bu hastalarda
arttýðýndan tüm hastalarda böbrekler, toplayýcý
sistem, mesane ultrasonografi ile incelenmelidir.
Eðer problem varsa intravenöz piyelografi ile ileri
tetkik yapilmalýdýr.
TEDAVÝ
Konjenital skolyozu olan hastalarda tedavi
seçenekleri genel olarak iki grupta toplanabilir.
1. Konservatif tedavi
2. Cerrahi tedavi
Bazý özel durumlarda konservatif tedavi ile takip
yöntemleri patolojinin doðal seyrini iyi yönde
etkilesede konjenital skolyozlarda genel olarak tercih
edilen bir tedavi yöntemi deðildir. Özellikle keskin kýsa
konjenital anguler deformitelerde, breysler bu
deformiteyi kontrol etmede oldukça yetersizdir. Fakat
uzun ve fleksible bir eðrilik varsa büyüme süresince
bu eðriliði kontrol etmek mümkün olabilir yine
kompansatuvar ikincil yapýsal eðrilikler breys ile
HACETTEPE ORTOPEDÝ DERGÝSÝ 11 6 2 6 2001
91
tedavisinin asýl gerekli olduðu deformitelerdir.
Cerrahi Tedavi :
Konjenital skolyozda ideal tek bir cerrahi yöntem
olmayýp, cerrahi karar hastanýn yaþýna, deformitenin
tipine, deformite bölgesine, eðriliðin þekline,
deformitenin doðal seyrine ve diðer anomalilerle
birlikte olup olmamasýna baðlý olarak verilir. Bugün
için mevcut ameliyat þekilleri þunlardýr;
12-
Ýn situ posterior füzyon
Alçý veya breysle eksternal korreksiyon ve
posterior füzyon
3- Traksiyon ile koreksiyon, posteriyor füzyon ve
alçý ile takip
4- Posteriyor füzyon ve enstrümentasyon
5- Traksiyon ile koreksiyon posterior füzyon ve
enstrümentasyon
6- Anterior-Posterior füzyon , alçý veya breys ile
korreksiyon
7- Anterior-Posterior füzyon enstrümentasyon
8- Anterior-Posterior konveks füzyon ve
epifizyodez
9- Hemivertebra eksizyonu ve füzyon
10- Bir veya daha fazla yaklaþýmýn kombinasyonu
uygulanabilir
1-Ýn situ posteriyor füzyon: Ýlerlediði gösterilen ya
da yapýsý gereði ilerlemesi kaçýnýlmaz olan sert, rijit
eðrilikler için iyi bir tercihdir. Sonuçlarý oldukça yüz
güldürücü olan bu yaklaþým göreceli olarak basit ve
güvenilir bir yöntemdir.( 12,28,27,29 ) Yeterli füzyon
kitlesi için otojen kemik grefti bazende allogreft
gerekebilir. Cerrahi sonrasýnda %7-20 pseudoartroz
riski vardýr. Konjenital skolyozu olan 10 yaþ altýndaki
büyüme potansiyeli olan hasta grubunda crankshaft
fenomeni gözlenebilir (26). Bu yüzden Risser 0,
triradiate kartilajý açýk çocuklarda eðriliði kontrol
edebilmek için posterior insitu füzyona ek olarak
anterior füzyon da önerilir(6). Cerrahi sonrasýnda
radyografik olarak füzyon kitlesi görülünceye kadar
eksternal olarak alçý veya breys ile desteklenmesi
gerekir.
2- Posterior füzyon-alçý ile koreksiyon: Eðrilik alçý
ile düzeltilebilecek kadar fleksibýl ise, büyük miktarda
düzeltme gerekmiyecek ise ve hastanýn kemikleri
enstrumentasyon kullanmaya izin vermeyecek kadar
zayýf ise en iyi seçenektir. Burada amaç düzeltmeden
çok vertebral kolonu stabilleþtirmektir.
3- Traksiyon ile koreksiyon-posterior füzyon:
Daha büyük eðriliklerde düzeltmeyi yavaþ ve aþamalý
olarak yapmak için tercih edilir. Böylece nöral
dokularýn ani gerilmesi önlenmiþ olur. Düzeltme hasta
uyanýkken yapýlýr ve bu iþlem sýrasýnda hasta
hissizlik, güçsüzlük gibi nörolojik bulgular tarif ederse
traksiyon hemen býrakýlýr. Genellikle halo-gravity
traksiyon tercih edilir. Düzeltme yapýldýktan sonra
posterior füzyon ve enstrumentasyon ile
stabilizasyon saðlanýr.
4- Anterior ve posterior füzyon alçý veya breys ile
eksternal koreksiyon veya internal enstrumentasyon: Son yýllarda sýk tercih edilen bu yöntem
ile crankshaft problemi önlenebilir. Multiple disk
rezeksiyonlarý ile iyi bir gevþeme saðlandýðý için daha
iyi düzeltme yapýlabilir. Hem anterior hem de
posterior füzyon yapýldýðý için pseudoartroz riski daha
azdýr. Bu arada anterior iþlemin riskleri de eklenmiþ
olduðundan yaklaþýmýn avantajlarý ve dezavantajlarý
iyi deðerlendirilmelidir. ( torakotomi morbiditesi,
pnömotoraks, hemotoraks, olasýlýklarý deðerlendirilmelidir.) Ancak maling tipte ilerleyici eðriliklerde
ayný seansda anterior ve posterior füzyon yapmaktan
kaçýnýlmamalýdýr.
Resim 1. a. T10-11-12 vertebralarda segmentasyon defektlerine baðlý konjenital skolyoz 30o lik eðriliðe neden olmuþ. b.
o
Bir yýl sonraki grafilerde eðrilik 48 . Hastaya anterior ve posterior konveks hemiepifizyodez uygulanmýþ. c. Ýkiyýl sonraki
o
grafilerde ciddi artýþ yok, eðrilik 50 .
HACETTEPE ORTOPEDÝ DERGÝSÝ 11 6 2 6 2001
92
Resim 2.a. Sekiz aylýk erkek çocuk, multipl konjenital vertebra anomalileri mevcut. b. L2 vertebraya baðlý lomber skolyoz ve
o
sol tarafa doðru denge bozukluðu geliþmiþ. L1-L3 arasý 38 eðrilik ve pelvik oblisite mevcut. c. Hastaya L2 hemivertebra
o
eksizyonu yapýlmýþ ve enstrümantasyon (T12-L3) uygulanmýþ. L1-L3 arasý 0 , pelvik oblisite ve denge düzelmiþ.
5- Porterior füzyon ve enstrumentasyon: Eðrilik
büyük (70 derece ve üzeri) ve spinal disrafizm yoksa
uygun bir yöntem olabilir. Bir baþka endikasyon ise
hastaya insitu füzyon uygulanamayacak kadar ciddi
balans bozukluðu olmasýdýr. Bu durumda hastanýn
balansýný saðlamak için enstrümentasyon gerekebilir.
Yine büyük çocuklarda kaynama problemi olabilmesi
ve eksternal tesbit yöntemlerinin yeterli
stabilizasyonu saðlayamamasý nedeniyle internal
splint olarak enstrümentasyon kullanýlabilir. Cerrah
çocuða, eðriliðe ve güvenlik faktörlerine baðlý olarak
uygun entrumentasyonu seçmeli, preoperative
myelogram veya MRI ýle spinal kanal mutlaka
deðerlendirilmelidir. Konjenital skolyoz enstrumantasyonunda karþýlaþýlan en sýk komplikasyon
paraplejidir.( 27)Bu yüzden spinal deformiteleri
enstrumante ederken monitorizasyon veya“wake-up”
testinin yapýlmasý þarttýr. . Enstrumantasyonun en
önemli avantajý daha fazla düzelme saðlamak deðil
daha saðlam internal fiksasyon saðlayýp cerrahiden
sonra daha az immobilasyon gerekmesidir.
6-Kombine anteriyor ve posteriyor konveks
füzyon (Hemiepifizyodez): Ýlk kez MacLennan
tarafýndan 1942'de tanýmlanmýþtýr . Konveks
füzyondan sonra konkav büyüme þansý olanlarda
yada solid füzyonun çok ciddi eðilme potansiyelinin
olduðu ve konveks büyüme güçlerinin elimine olmasý
gereken durumlarda uygulanýr. Aþýrý konveks
büyümenin durdurulmasý ve hafif konkav büyümeye
izin verilen durumlarda sýkça tercih edilir. Baþarýlý
olmasý için cerrahi uygulama daha önünde
büyüyecek yýllarýn olduðu bir dönemde yapýlmasý
gerekir.. Uygun endikasyon olarak eðriliðin 5 veya
daha az vertebrayý içermesi, 50 dereceden az olmasý
ve hastanýn 5 yaþtan küçük olmasý bildirilmiþtir.
Anormal kifozun olduðu vakalarda ise kontrendikedir.
Bu yöntem kliniðimizdede en sýk uygulanan
yöntemdir.
7- Hemivertebra eksizyonu: Özellikle hemivertebra
nedeniyle oluþan belirgin eðrilikler için kullanýlýr. Ýlk
hemivertebra eksizyonu
1928'de Royle(22)
tarafýndan bildirilmiþ olup bügün bile kullanýmý ve
endikasyonlarý için pek çok tartýþma vardýr, çünkü pek
çok hemivertebra sorunlarý daha az komplike olan
yöntemler ile çözülebilmektedir. Genel prensip olarak
Wedge osteotomi cerrahisi diðer yöntemler ile yeterli
kompansasyonun saðlanamadýðý rijit ve açýlý skolyoz
vakalarý için saklanmalýdýr. Lumbosakral bileþkedeki
bir hemivertebra major bir dekompansasyon sorunu
doðurabilir. Bu koþullarda wedge osteotomisinden
baþka seçenek yoktur ve tercihan yukarýdaki
sekonder eðriliðin yapýsal deðiþikliklere yol
açmamasý için erken yaþta ( 5 yaþtan once )
yapýlmasý gerekir.Yöntem sadece posterior giriþimle
hemivertebranýn boþaltýlmasý (egg-shell) ya da
anterior ve posterior kombine giriþimlerle
hemivertebranýn çýkartýlmasý þeklinde uygulanabilir.
Hemi vertebra çikartýldýktan sonra bu
hemivertebranýn çýkartýldýðý tarafta kompresyon
uygulayacak þekilde tek taraflý enstrümentasyon
uygulanabilir. Genellikle ayný seviyede distrofik
deðiþiklikler vardýr (spina bifida okkülta,lipom vb.) ve
rod kompresyonu için kemik stok yetersiz kalabilir.
Bunu önlemek için daha önceden bir üst ve bir alt
vertebraya konveks hemifüzyon yapýlabilir ve bir yýl
sonra da bu solid alandan wedge çýkarýlýp hook
konmasý için uygun iyi kemik saðlanmýþ olur.
Konjenital skolyoz, erken teþhisin idiopatik skolyoza
göre çok daha önemli olduðu, maliðn seyirli, tedavisi
güç bir deformitedir. Tedavisinde genel olarak eðriðin
erken yakalanýp, insitu füzyon, epifizyodez gibi
nisbeten daha az agresif yöntemlerle eðriliðin
kontrolü genel prensip olmalýdýr. Özellikle ciddi
HACETTEPE ORTOPEDÝ DERGÝSÝ 11 6 2 6 2001
93
eðriliklerde ve enstrümantasyon kullanýlmak zorunda
kalýnan eðriliklerde ciddi komplikasyonlar ortaya
çýkabilir.
14- MacEwen GD, Winter RB, Hardy J. Evaluation of
kidney anomalies in congenital scoliosis. J Bone Joint
Surg.(Am) 1972 ;54 :1451
REFERANSLAR:
1- Akbarnia BA, Heydarian K, Ganjavian MS:
Concordant congenital spine deformity in
monozygotic twins. J Pediatr. Orthop. 3:502504,1983
15- Mc Master ; Spine.1998, May 1 ;23(9) :998-1005
2- B o n i c o l i F, D e l v e c c i o E : S c o l i o s i s i n
monochorionic twins. Chir.Organi.Mov. 57:178186,1968
17- Petrson HA, Peterson LFA : Hemivertebra in
identical twins with dissimilar spinal columns. J Bone
Joint Surg. 49A :938-942,1967
3- Bradford DS, Heithoff KB, Cohen M. Ýntraspinal
abnormalities and congenital spine deformities; a
radiographic and MRI study. J Pediatr. Orthop. 1991;
11(1):36
18- Rathke WF, Sun HY : Unter su chungen uber
Missbil dungsskoliosen. Z.Orthop 97:173-1963
4- Cantu JM, Urristi J, Rosales G, et al: Evidence for
autosomal recessive inheritance of costovertebral
dysplasia. Clin. Genet. 2:149-154,1971
5- Castroviejo IP, Rodriquez-Costa T, Costillo F:
Spondylothoracic dysplasia in three sisters. Dev.
Med. Child. Neurol.15:348-354,1973
6- Dubousset J, Congenital Kyphoses. Ýn Bradford
DS, Hensinger RN. Eds: The pediatric spine,p 167.
New York: Thiema,1985
7- Gillespie R, Faithful DK, Roth A, Hall JE.
Ýntraspinal anomalies in congenital scoliosis. Clin.
Orthop. 1973; 93:103
8- Haffner J: Eineige zwillinge mit symmetrishcher
wirbelsaulendeformitat. Keilwibel Acta. Rdiol.
17:529-541 1936
9- Hathaway GI: Congenital scoliosis in one of
monozygotic twins: A case report. J Bone Joint Surg.
59A : 837-838,1977
10- Jarcho S, Levin PM : Hereditary malformations of
the vertebral bodies. Bull. Johns Hopkins Hosp. 62:
215-226, 1938
11-Kuhns JE, Hormell RS: Management of
congenital scoliosis. Arch. Surg. 65:250-263,1952
12- Letts RM, Bobechko WP. Fusion of scoliotic
spines in young children: Effect on progression and
growth. Proceeding and reports of the Canadian
Orthopaedic Assn. J Bone Joint Surg (Br):
1974;56:589
13- Lonstein JE, Winter RB, Moe JH, et al. Neurologic
deficits secondary to spinal deformity ; a review of the
literature and report of 43 cases. Spine 1980;5:331
HACETTEPE ORTOPEDÝ DERGÝSÝ 11 6 2 6 2001
94
16- Mc Master MJ, David CV : Hemivertebra as a
cause of scoliosis, a study of 104 patients. J Bone
Joint Surg. 68B :558-595,1986
19- Rimoin DL, Fletcher BD, Mc Kusick VA:
Spondylocostal dysplasia: A dominantly inherited
form of short trunked dwarfism. Am.J Med.45:948953,1968
20- Rechles LN, Peterson HA, Bianco AJ, Weedman
WH. The association of scoliosis and congenital heart
defects. J Bone Joint Surg.(Am) 1975 ;57 :449
21-Roth A, Rosenthal R, Hall JE , Migel M : Scoliosis
and congenital heart disease. Clin. Orthop.
1973:93;95.
22- Royle ND : Operative removal of an accessory
vertebra. Med J Aust 1:467, 1928
23- Robert AP, Conner AN, Tolmie JL,et al:
Spondylothoracic and spondylocostal dysostosis;
hereditary forms of spinal deformity. J Bone Joint
Surg. 70B :123-126,1988
24- Shanhcheraghi GH, JPO 1999 ; Nov-Dec ; 19(6)
:766-771
25- Shapiro F, Eyre D : Congenital scoliosis : A
histopathologic study. Spine 6: 107-117,1981
26- Terek R, Wehner J ; Lubicky JP. The crankshaft
fenomenon in congenital scoliosis. J Pediatr. Orthop.
1991;11:527
27- Winter RB, Moe JH, EilersVE: Congenital
scoliosis: A study of 234 patients treated and
untreated. J Bone Joint Surg. 50A :1-147,1968
28- Winter RB. Congenital deformities of the spine.
New York: Thieme-Stratton.1984
29- Winter RB, Moe JH, The results of spinal
arthrodesis for congenital spinal deformities in
patients younger than 5 years old. J Bone Joint Surg.
(Am) 1982 ;64 :419
30- Wynne Davies R : Congenital vertebral
anomalies: Etiology and relationship to spina bifida
cystica. J.Med.Genet.12:280-288,1975
YAZIÞMA ADRESÝ :
Ahmet Alanay
Hacettepe Üniversitesi Týp Fakültesi
Ortopedi ve Travmatoloji A.B.D.
06100 Sýhhiye / ANKARA
HACETTEPE ORTOPEDÝ DERGÝSÝ 11 6 2 6 2001
95