hayvanlar âlemi

HAYVANLAR
ÂLEMİ
Nicholas Blechman
Hazırlayan
Simon Rogers
Çeviren
Egemen Özkan
InfoG AnimalK Interiors_H.indd 1
30.04.2014 17:19
180°
HAYVANLAR
ÂLEMI
Nicholas
Blechman
InfoG AnimalK Interiors_H.indd 3
30.04.2014 17:19
8 – 17
TÜRLER
18 – 25
DUYULAR
26 – 35
REKORTMENLER
36 – 45
YİYECEK VE İÇECEK
46 – 55
AİLE
56 – 63
DOĞAL YAŞAM ALANLARI
64 – 71
YIRTICILAR
72 – 79
İNSANIN EN İYİ DOSTU
InfoG AnimalK Interiors_H.indd 5
30.04.2014 17:19
GİRİŞ
Büyük mavi balinadan en minik böceğe (ve tabii biz,
insanoğluna) kadar hepimiz birbirimize bağlıyız.
Çünkü hepimiz 3,4 milyar yıl önce dünyada yaşamış
olan küçücük organizmalardan milyonlarca yıl
boyunca evrilmiş bulunmaktayız.
Günümüzde 1,9 milyon tür hayvan yaşamaktadır ve
bilim insanları hâlâ her yıl binlerce yeni hayvan türü
keşfetmektedir. Bu türlerin birçoğu şu an insanlar
yüzünden tehdit altında olan yağmur ormanlarının
derinliklerinde yaşamaktadır ve bazılarının nesli, biz
daha onların varlıklarını bile öğrenemeden
tükenebilir.
Bu hayvanların hepsi doğada kendilerine ait bir yer
bulmuş ve evrim süreçleri sonucunda kendilerine
özgü bir dış görünüş, renk, üreme biçimi, beslenme
şekli ve çeşitli yetenekler geliştirerek bu ortamda
hayatta kalmayı başarmışlardır.
Bu kitap sizi, infografik tekniği ile dünyanın her
yerindeki sıradışı hayvanlarla ve doğada karşımıza
çıkan en ilgi çekici olgularla tanıştırıyor. Haydi
sayfayı çevirin ve anlatılanları göz açıp kapayıncaya
kadar anlayın.
InfoG AnimalK Interiors_H.indd 7
30.04.2014 17:19
InfoG AnimalK Interiors_H.indd 8
30.04.2014 17:19
TÜRLER
Hayvanlar âlemi inanılmaz çeşitlilikte farklı canlıdan
oluşur.
Hayvanları bitkilerden ayıran özellikler; özgürce
dolaşma yetileri, merkezi sinir sistemlerinin olması ve
hayatta kalabilmek için diğer canlıları yemeleridir.
Hayvanlar iki ana gruba ayrılır: omurgalı hayvanlar
ve omurgasız hayvanlar. Omurgalı ve omurgasız
hayvanlar; sürüngenler, kuşlar ve memeliler gibi, aynı
özelliklere sahip farklı canlı türlerinden oluşan daha
küçük alt gruplara bölünebilir.
Farklı hayvan türleri milyarlarca yıllık evrim süreçleri
sonucunda kendilerine özgü özellikler geliştirmişlerdir.
Yani farklı türde hayvanların milyarlarca yıl öncesine
dayanan ortak bir başlangıç noktası vardır.
Bu kitabın büyük kısmında belirli hayvan türlerinin
yetenekleri ele alınmaktadır. Bu bölümde ise
hayvanların nasıl ve neden farklı gruplar halinde
geliştiği anlatılmaktadır.
9
InfoG AnimalK Interiors_H.indd 9
30.04.2014 17:19
TÜRLERİN
KÖKENİ
Charles Darwin evrim hakkında bilgi
edinmek için hayvanları incelemiştir.
Hayatını dünyanın şaşırtıcı çeşitlilikteki
hayvan türleri arasındaki farklılıkları
gözlemleyerek geçirmiştir.
Darwin farklı hayvan türlerinin
kendi yaşam alanlarına uyum
sağlayabilmeleri için benzersiz özellikler
geliştirdiğini tespit etmiştir. Örneğin,
kuşların gagaları yedikleri şeylere
bağlı olarak farklı şekildedir.
Tohum yiyor.
Böcek yiyor.
Meyve yiyor.
BÜYÜK YARIŞ
Doğadaki tüm hayvan türleri yavrulayarak
genlerini aktarmak ister. Ne var ki, yaban
hayatında birçok hayvan yetişkinliğe erişemeden,
yani çiftleşip üreyebilecekleri yaşa gelemeden
ölür. Dünyada çok sayıda hayvan
bulunduğundan, hayatta kalmak için
büyük bir yarış vardır.
DOĞAL SELEKSİYON
Zor koşullara uyum sağlamak, yiyecekleri daha
hızlı bulmak veya yırtıcı hayvanlardan daha iyi
saklanmak, hayvanların hayatta kalma şansını
arttırır. Bu özellikler aynı zamanda bunları yavrusuna
aktarmak isteyen karşı cinsin de ilgisini çeker.
Bu sürece doğal seleksiyon adı verilir.
10
InfoG AnimalK Interiors_H.indd 10
30.04.2014 17:19
BİRİCİK
Darwin hayvanların karakteristik özelliklerinin binlerce yıl içinde gelişim gösterdiğini,
her türün kendi ortamına, kendine özgü
biçimlerde uyum sağladığını fark etmiştir.
Bu kitap çarpıcı özellikleri olan
hayvanlarla doludur. Aşağıda bu
hayvanların neden bu benzersiz özellikleri
geliştirdiklerine göz atacağız.
HIZLI VE ÖFKELİ
KENDİNİ SAVUN
Çok hızlı ve güçlü olmak yiyecek bulmak
için faydalıdır.
İyi bir zırha sahip olmak, hayvanları başka
hayvanların yiyeceği olmaktan korur.
GİZLİ SAKLI
ÜSTÜN
Kendini iyi kamufle eden hayvanların,
diğerleri tarafından tespit edilme ihtimali azalır.
Yiyeceklere erişimi kolaylaştıran fiziksel
üstünlükler açlıktan ölme riskini azaltır.
HAVALI
TABANA KUVVET
Karşı cinse daha çekici görünmek hayvanların
soyunu devam ettirme şansını arttırır.
İnsanların ise kendi evrim süreçleri vardır. İlk insana
göre gelişerek şu anki yürüyen, konuşan, düşünen
hallerine gelmişlerdir.
11
InfoG AnimalK Interiors_H.indd 11
30.04.2014 17:19
SINIFLANDIRMA
Hayvanlar âlemi milyonlarca farklı türden
oluşur. Bu türler benzer karakter özelliklerine
göre farklı gruplara ayrılabilir.
SICAKKANLI MEMELİLER
vücut sıcaklıklarını
ayarlayabilir.
KUŞ GİBİ
Kuşlar sıcakkanlı
omurgalılardır
Akciğerleriyle
nefes alırlar.
Gagaları vardır.
Yumurtlayarak ve
bu yumurtaların
üzerinde kuluçkaya
yatarak ürerler.
Bir çift kanada
sahiptirler.
İki ayakları
vardır.
Uçmalarına veya
yüzmelerine
yarayan tüyleri
vardır.
12
InfoG AnimalK Interiors_H.indd 12
30.04.2014 17:19
KÜRK MANTOLU
Memeliler sıcakkanlı
omurgalılardır.
Birçok memelinin
derisini koruyan
kürkü veya tüyleri
vardır.
Memeli hayvanlar
karada veya suda
yaşayabilir.
Akciğerleriyle
nefes alırlar, yani
yunus gibi suda
yaşayan memeliler
nefeslerini
tutmak ve nefes
almak için su
yüzüne çıkmak
zorundadırlar.
Dişiler doğurma
yoluyla ürer
ve yavrusunu
beslemek için
süt üretir.
Birçoğunun kol,
bacak, yüzgeç
veya kanat gibi
uzuvları vardır.
Birçoğunun,
diğer uzuvlarının
yanı sıra
kuyrukları vardır.
BİRAZ OMURGALI OL
Omurgalı hayvanların omurgaları ve
gelişmiş beyinleri vardır, bu da onları
gezegenimizdeki en gelişmiş
organizma yapar.
Omurgalıların hayvanlar âleminin
yalnızca %3’ünü oluşturmasına rağmen
62.000 farklı omurgalı türü vardır.
Bunların arasında en zeki olanı ise
sizsiniz; yani insanlar!
13
InfoG AnimalK Interiors_H.indd 13
30.04.2014 17:19
SOĞUKKANLILAR
Soğukkanlı hayvanlar, içinde bulundukları
ortamın ısısını alırlar. Birçoğunun vücut
sıcaklığını artırmak için güneşin altına
çıkması gerekir.
YÜZGEÇLİ KARDEŞLER
Balıklar sualtı yaşamına uyum sağlamış
olan omurgalı hayvanlardır. Birçoğu
soğukkanlıdır.
Balıkların çoğu
su geçirmez pullarla
kaplıdır.
Genellikle döllenmemiş yumurtalar
bırakarak ürerler.
Sualtında bir çift
solungaç ile nefes
alırlar.
Yüzgeçleri ve
kuyrukları
yardımıyla yüzerler.
14
InfoG AnimalK Interiors_H.indd 14
30.04.2014 17:19