Tasarım Prensipleri

Transkript

Tasarım Prensipleri

YZM 2108
Yazılım Mimarisi ve Tasarımı
Yrd. Doç. Dr. Deniz KILINÇ
Celal Bayar Üniversitesi
Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi
Yazılım Mühendisliği
1
BÖLÜM - 3
Bu bölümde;
 Tasarım Prensipleri
ile ilgili konular anlatılacaktır.
Celal Bayar Üniversitesi - YZM 2108 Yazılım Mimarisi ve Tasarımı
2
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Ayrıştırma (Decomposition)
Kohezyon (Cohesion)
Tek Sorumluluk Prensibi (Single Responsibility)
Zayıf Bağlaşım Prensibi (Low Coupling)
Yeniden Kullanılabilirlik prensibi (Reusability)
Açık – Kapalı Prensibi (OCP)
Liskov Yerine Geçme Prensibi (LSP)
Bağımlılığı Ters Çevirme Prensibi (DIP)
3
5. Yeniden Kullanılabilirlik (Reusability)
• Yeniden
kullanılabilirlik
nesne
yönelimli
programlamanın en önemli özelliklerinden biridir
ve çoğu zaman, yanlış bir yaklaşımla sadece
kalıtımdan ibaret olduğu sanılır.
• Oysa kalıtım yeniden kullanılabilirliği sağlama
noktasında her zaman yeterli olmaz.
• Salt kalıtım yerine, kalıtım ile birlikte nesneler
arasında kompozisyon kurgulanmalıdır.
4
5. Yeniden Kullanılabilirlik (Reusability) (devam...)
• Yandaki gibi bir raporlama sınıfı
yazıldığında, Rapor sınıfına
gereğinden fazla sorumluluk
yüklenmiştir.
Bu
sınıftan
türetilen
sınıflar
yeniden
kullanıma doğru bir örnek teşkil
etmemektedirler.
• Doğru olan yaklaşım Rapor
sınıfının içinde bu işlemleri
kodlamak yerine, veri tabanı ve
yazıcı işlemlerinin ayrı sınıflarda
yapılması ve bu sınıflarla bir
composition sağlanmasıdır.
5
5. Yeniden Kullanılabilirlik (Reusability) (devam...)
• Doğru Tasarımı:
6
Black Box ve White Box Kavramları
• GoF doktrin’de yeniden kullanılabilirlik bu kavramlarla
ikiye ayrılmıştır:
– White Box sınıf türetmesine dayalıdır ve salt türetme bazı
tasarımsal sakıncalar doğurabilmektedir.
– Black Box ise nesne kompozisyonuna dayalıdır.
• Yani önceki örnekte ele alınan Rapor sınıfı gibi sarmalayıcı bir
sınıf, VeriTabanilslemleri ve YaziciIslemleri sınıflarına ait
nesneleri kullanarak, yani composition yaparak, "black box
reusability" sağlamaktadır.
7
6. Açık/Kapalı Prensibi (OCP)
Değişim gerektirmeyen yazılımın ömrü bitmiştir.
• Yazılımlar, kullanıcı beklentileri değiştikçe değişime
uğramaktadır.
• Bu noktada yapılması gereken şey yazılım sisteminin
herhangi bir yerindeki değişimin başka yerlerde de
zincirleme
değişim
gerektirmeyecek
şekilde
tasarlanmasıdır.
• Böylece ufak bir değişimde oluşabilecek kargaşa
engellenmiş olur. Değişim kargaşasını önlemek için
esnemez tasarımlardan uzak durulmalıdır.
8
6. Açık/Kapalı Prensibi (OCP) (devam...)
Sistemler gelişime açık, ancak değişime kapalı olmalıdır.
Bertnard Meyer
• Bu prensibe göre, sistemlerdeki değişimleri kodları
değiştirerek gerçekleştirmek yerine yeni kod blokları
eklenerek yapılması öngörülmektedir.
9
• Yandaki UML ile gösterilen
Dortgen ve Cember sınıfları
Sekil sınıfından türetilmiştir. Bu
sınıflar
Ciz
sınıfı
ile
composition yapmaktadır.
• Ciz sınıfı verilen parametreye
bağlı olarak şekli çizecek
fonksiyonu çalıştıracaktır.
• Böyle bir tasarım esnemezdir ve
dolayısıyla kırılgandır.
• Sekil sınıfından yeni bir şekil
sınıfı türetildiğinde Ciz sınıfında
da değişmesi gerekecektir.
10
Sekil.java
Dortgen.java
Cember.java
11
Ciz.java
6. Açık/Kapalı
Prensibi (OCP)
(devam...)
12
• Doğru tasarım Sekil sınıfının soyut sınıf ya da ara yüz şeklinde
tanımlanarak yapılabilir. Bu sınıftan türetilen sınıflar da kendi
ihtiyaçlarına göre implemente edilmelidir.
13
Sekil.java
Dortgen.java
Cember.java
14
Ciz.java
15
7. Liskov Yerine Geçme Prensibi (LSP)
• Barbara Liskov tarafından formüle edilen ve
Açık-Kapalı prensibi ile yakından ilgili olan bu
prensip, türemiş sınıf nesnelerinin taban sınıf
nesnesi yerine geçmesini öngörür.
• Daha açık bir ifadeyle, taban sınıf türündeki
nesne üzerinde operasyon yapacak şekilde
geliştirilmiş bir fonksiyon, bu sınıftan türeyen
farklı sınıflara ait nesneler üzerinde de aynı
operasyonu yapabilmelidir.
16
7. Liskov Yerine Geçme Prensibi (LSP) (devam...)
• Bu prensip türemiş sınıf türündeki nesnelerin
taban sınıfa ait nesnelere atanması halinde
gerçekleşen otomatik tür dönüşümünden
(upcast) faydalanır.
17
Örnek:
• Veritabanından bağımsız bir veri katmanı yazılmak
istenmiştir.
• Bu yapı yeni veri tabanları için yeni sınıf eklenebilirliği
gerekmemesiyle hem Açık-Kapalı prensibine, hem de
DBHelper türünden aldığı parametreden dolay Liskov
prensibiyle uygundur.
18
Örnek: DBHelper tasarımı
19
Örnek: DBHelper.java
20
Örnek: SQLHelper.java
21
Örnek: OracleHelper.java
22
Örnek: Program.java
23
Örnek: Program çıktısı
24
8. Bağımlılığı Ters Çevirme Prensibi (DIP)
• Bağımlılığı Ters Çevirme prensibi (Dependency
Inversion Principle) yüksek seviyeli sınıfların,
aşağı
seviyeli
sınıflarla
doğrudan
bir
bağımlılığının olmamasını öngörmektedir.
• Bağımlılığın artmaması için
– yüksek seviyeli sınıflar ile
– düşük seviyeli sınıfların arasına
bir ara yüz ya da soyut sınıf
gerekmektedir.
sokulması
25
Bağımlılığı Ters Çevirme Prensibi (DIP) (devam...)
• Düşük seviyeli sınıflar, uygulamadaki temel
işlevleri yerine getirirler.
– Örn.: Stok takip uygulamasında kota bilgilerini
alan Finder sınıfı ya da sayfada bu bilgileri
göstermeye yarayan Renderer sınıfı gibi
sınıflardır.
• Öte yandan bu sınıfları kullanarak çalışan Stock
sınıfı ise yüksek seviyeli bir sınıftır. Yüksek
seviyeli sınıflar aşağı seviyeli sınıfları anlamlı
kılarlar.
26
• Stock sınıfının KÖTÜ tasarımı:
27
Finder.java
28
Renderer.java
29
Stock.java
30
31
• Stock sınıfının İYİ tasarımı:
32
33
IFinder.java
34
35
wsFinder.java
36
DBFinder.java
37
38
IRenderer.java
39
40
WebRender.java
41
ConsoleRender.java
42
43
Stock.java
44
Yararlanılan Kaynaklar
• Aykut Taşdelen, C++, Java ve C# ile UML ve Dizayn
Paternleri, Pusula Yayıncılık, İstanbul, 2014
• Eric Freeman, Head First Design Patterns, O'Reilly
Media,2004
• Stephen Stelting & Olav Maassen, Applied Java™
Patterns, Prentice Hall PTR ,2001
• http://www.AlgoritmaveProgramlama.com
45
İYİ ÇALIŞMALAR…
Yrd. Doç. Dr. Deniz KILINÇ
[email protected]
46

Tasarım Prensipleri

Transkript

Benzer belgeler

Anti-Pattern - Algoritma ve Programlama Bilgi Kaynağı

Contents • Doğrusal sistemler için kontrol tasarım yaklaşımları • DC

Tr Cv - Celal Bayar Üniversitesi

UML Etkileşim Diyagramları

ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL EĞİTİM

Ders Dosyası - Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü

yaşamı hissetmek - Arketipo Design

4. Nesil CommandCenter™ Yazılım Güncellemesi

Model Güdümlü Geliştirme ile Gömülü Kaynakların Yönetimi

bilgisayar mühendisi ne iş yapar

KÜLTÜR

tasarımda yeni bir boyut