Slayt 1 - Sosyal Pediatri Derneği

ÇOCUKLARDA
ALTERNATİF TIP
UYGULAMALARI
Prof.Dr.Selda Bülbül
Kırıkkale Üniversitesi
Tıp Fakültesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı
Akış Planı
• Terminoloji ve
Tanımlamalar
• Alternatif/Tamamlayıcı
tedavi yöntemleri
• Pediatride kullanımı
• Aileler neden
Alternatif/
Tamamlayıcı Tedavi
yöntemlerini kullanır?
Terminoloji Farklılıkları
• Konvansiyonel
Tıp
• Batı Tıbbı
• Ortodoks Tıbbı
• Alternatif Tıp
• Tamamlayıcı Tıp
• Alternatif
Tamamlayıcı Tıp
• Doğal Tıp
• Entegratif Tıp
(bütünleştirici)
Alternatif Tıp
Belirli bir zaman diliminde, belli bir toplum
veya kültürdeki politik olarak baskın olan
sağlık sisteminin dışında kalan bütün sağlık
hizmetlerini, yöntemlerini, uygulamalarını
ve bunlara eşlik eden teori ve inançları
kapsayan geniş bir sağlık alanıdır
Birleşmiş Milletler Ulusal Sağlık Enstitüsü
Alternatif Tıp
• Bilimsel tıp uygulamalarının “yerine” konulan tıp
• Binlerce yıldır uygulanmakta olan doğal tedavi
yöntemlerine dayanır; “tıbbın orijinal şekli”
• Neden-sonuç ilişkisini açıklama gereği duymaz
• Toplumda kabul görmüştür
• Çoğunlukla coğrafi ve/veya sosyo-kültürel yapıdan
etkilenmiş
• Çoğu kez dinsel ögelerin etkisinde kalmıştır
Tamamlayıcı Tıp
• Tamamlayıcı tıp yaklaşımı alternatif tıp ürün
ve yöntemlerinin, tedavi protokollerinin
kullanımının yanı sıra modern tıbbın
beraberinde kullanım yaklaşımını içerir
Yöntemlerin ortak yönü…
• Semptom veya belirtilere dayanarak hastalığı
değil….
• Hastanın bedensel, zihinsel ve ruhsal
boyutta yaşam gücünü tedavi ederek hastayı
veya bireyi bütünüyle tedavi etmeyi amaçlar
Konvansiyonel Tıpta “Sağlık”
• Hastalık olmaması halidir
• Hastalık=Rahatsızlık=Bozukluk
• Esas nedenden çok semptomlara
odaklanmıştır
• Tedavinin amacı iyileştirmedir
(sorunun tedavisi)
• Sağlık vericinin rolü hastayı iyi
etmektir
• Bilmenin yolu bilimden geçer
• Felsefesi akılcılıktır
Alternatif Tamamlayıcı Tıpta “Sağlık”
• Sağlık doğal durumdur, bedenin esas eğilimi sağlığı
ve dengeyi sağlamaktır
• Sağlık, beden, zihin ve ruhun dışa yansımasıdır
• Sağlık içimizden gelir
• Sağlık sadece hastalık olmaması hali değildir
• Tedavi sadece bakım demek değildir
• Birey tüm olarak tedavi edilir
• Sağlık herkes için bireyseldir
• En az tedavi en iyi tedavidir, beden kendisini
iyileştirecektir
• Sağlık verici sadece kolaylaştırıcı ve eğiticidir
Pediatride Bütünleştirici Tıp
Prensipleri
• Çocuğa tümden bakar
• Aile merkezli tedavi
• İyilik halinin
korunmasına
odaklanmıştır
• Bireysel tedaviler
• Disiplinler arası işbirliği
vardır
• Tamamlayıcı yaklaşım
• İlişki en önemli noktalardan birisini
oluşturur
– Aile-Çocuk
– Sağlık çalışanı-Aile
– Sağlık çalışanı- Çocuk
TARİHÇE
• Tamamlayıcı ve alternatif tıp
uygulamalarının kökeni Eski Çin ve
Ayurvedik tıbbına dayanmaktadır
• Eski çağlarda geleneksel iyileştiriciler ve
şamanların görev yaptığı toplumlarda,
bitkisel tedavilerin kullanımı tıbbın bir
parçası olarak karşımıza çıkmaktadır
• Homeopati, osteopati, şiropraktör gibi
uygulamalar ise XIX. yüzyılda gelişmiştir
Bitkisel Ürün Kullanımı
• MÖ 3000 (Bronz Çağı): İlk batı tarzı bitkisel
ürün kullanma, Sümerliler defne yaprağı,
kimyon ve kekik kullanmış
• MÖ 2700: Çin’de bilinen en eski şifalı
bitkiler kitabı
• MÖ 300: Hipokrat sağlığın korunması için
dinlenme, uygun beslenme ve basit
bitkilerin kullanımının yararına inanıyordu
• Dünyada giderek yaygınlaşan uygulamalar ve
literatürdeki eksiklikler nedeniyle 1998
yılında Birleşik Devletlerde Ulusal Sağlık
Enstitüsüne (NIH) bağlı “Ulusal
Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Merkezi”
(NCCAM) kurulmuştur
• Amacı; TAT/CAM uygulamalarının
güvenilirlik ve etkinliğini incelemek, etkinliği
bilimsel olarak kanıtlanmış uygulamaların
geleneksel tedavilere katılımını sağlamaktır
Alternatif Tıp Uygulamaları
• Ayurveda, Akupunktur, Geleneksel Anadolu Halk
Hekimliği, Herbalizm, Hipertermi, Siddha, Unani, Bitkisel
tıp, Geleneksel Moğol Tıbbı, Çigong, Tui Na ve Yoga gibi
tarihi uygulamalar; Ortomoleküler tıp, Oksijen terapisi,
Ozon terapisi, Detoksifikasyon terapisi, Aromaterapi,
Şelasyon terapisi, Homeopati, Kiropraktik, Osteopati,
Diyet takviyesi, Elektromanyetik alanlar, Masaj, Reiki,
Terapötik Dokunuş, Johrei, Manyetik Terapi, Ses Enerjisi
Terapisi, Işık Terapisi, Aleksandr Tekniği, Refleksoloji,
Feldenkrais Metodu, Craniosakral Terapi, Rolfing
10.06.2009
4.11.2013
4.11.2013
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Epilepsi
Astım
Kanser
Dermatit
Postoperatif
Genel
Diyabet
Hepatit
Otizm
Immun yetmezlik
Talasemi
1
3
3
1
1
3
2
1
1
1
1
Neden Alternatif/Tamamlayıcı Tıp
• İnsanlar zihin/vücut etkileşimi ve doğal
tedavilerin sağlığı korumak için daha iyi
olduğuna inandıklarından
• Denemeye değer birer alternatif olduklarını
düşünerek
• Hastaların tedavi başarısızlığı
• Maliyet yüksekliği
• Modern tedaviden yeterince memnun
olmamaları
Neden Kullanılıyor?
• Zararsız ( toplumun %91’i %100 güvenilir)
• İyi olma halini güçlendiriyor
• Bağışıklığı artırıyor
• İlaçların yan etkilerini azaltıyor
• Konvansiyonel tedavinin etkinliğini artırıyor
• Bilimsel literatürü takip etmede zorluk
çekme
• Bilime karşı olma
Neden Alternatif/Tamamlayıcı Tıp
• Ulaşılabilirlik...ekonomik
• Bireysel kontrol
• Çaresizlik (son dönem
hastalar)
• İnanma isteği
• Önyargılar
Ne zaman kullanılır?
•
•
•
•
•
Pre ve post operatif
Ağrı sırasında
Rahatlatmak, sakinleştirmek için
Enerjiyi dengelemek için
Zayıflamak için?
• Çocukların tedavisinde ilaç kullanmak
istemeyen aileler TAT uygulamalarını
kullanarak
çocuklarının
rahatsızlıklarını
Doğal
bitkisel
ürün kullananlara
giderme
yolunu seçebilmekte
bu
ürünü kullanmasını
önerenlerin
anne/kayınvalide
(Çocuğu
için %38,3)
•%28
Genellikle
aile yakınları
çocuklarında
sağlık
%31,4
Komşu/arkadaş
sorunu
olan ailelere yaygın olarak kullanılan
%bir
11,0
doktorları
alternatif
tedavi yönteminin
%4,2
TV/radyo önermektedir
kullanılmasını
%8,5 İnternet
Pediatride ATY(CAM) kullanımları
Kullanım
Genel toplumda
Serebral Palsi
JRA
Otizm
Inf Barsak Hast.
Astım
ADHS
Onkoloji
% 2-12
% 56
% 40
% 52
% 41
% 52-89
% 54-68
% 31-84
Doktoruna
söyleme
19-48%
11-64%
36-50%
Tamamlayıcı Alternatif Tedavi
Yöntemleri
Bütüncül Tıbbi uygulamalar: Homeopati, naturopati,
geleneksel Çin tıbbı
Zihin-beden tedavisi: Meditasyon, dua etmek,
zihinsel iyileşme
Biolojik tedavi yöntemleri: Vitaminler, besin
destekleri, bitkisel ürünler
Manipulatif ve bedensel uygulamalar: Şiropratik veya
osteopatik manipulasyon, masaj
Enerji uygulamaları: Reiki, terapotik dokunma
NCCAM National Institute of Health
En Sık Kullanılan Tamamlayıcı Alternatif
Tıp Uygulamaları
• Relakzasyon
teknikleri
• Şiropraktik
• Masaj
•
•
•
•
Şiropraktik
Homeopati
Naturopati
Akupunktur
John A. Astin:JAMA, 1998;Vol 279, No. 19
Spigelblatt et al. Pediatrics 1994;94(6):811
En Fazla Bilinen Tamamlayıcı
Alternatif Tedaviler
•
•
•
•
•
Ilıca-kaplıca
Bitkisel çaylar
Akapunktur
Masaj
Biyoenerji
%82.6
%21.2
%14.9
%5.7
%2.1
Hızel Bülbül S, Turgut M, Özdoğan S: Alternatif tıp uygulamalarına ailelerin yaklaşımı
Beslenme ve Alternatif Tıp Uygulamaları Sempozyumu, 6- 8 Kasım 2008, Kırıkkale
Aşağıdaki alternatif tedavi yöntemlerini
kullandınız mı?
•
•
•
•
•
•
•
Masaj
Reiki
Kaplıca,ılıca
Akupunktur
Nefes tedavisi
Ayurvedik öğreti
Hipnoz
%21,5
%6,7
%12,5
%5,5
%3,0
%1,0
%2,5
Bülbül S ve ark: 2013
Tamamlayıcı Alternatif Tedavi
Yöntemleri
•
•
•
•
•
•
•
Beslenme ilişkili
Immunomodulasyon
Biyokimyasal/Metabolik
Detoksifikasyon
Duyusal Bütünleştirici tedaviler
Müzik ve diğer ifade edici tedaviler
Diğer ek tedaviler
Beslenme İlişkili Tedaviler
•
•
•
•
Besinler
Özel diyetler
Bazı besin ögelerinin eliminasyonu
Allerjen/hassasiyet oluşturan besinlerin
uzaklaştırılması
Bitkisel ürünlerin ekonomik önemi
hızla artmaktadır
6
Bitkisel ürünler Marketi
(Bin milyon US$) 5,4
5
4,4
4
3,05
3
1,6
2
1
0,86
0
1990
1994
1997
1999
2000
ABD’de Bitkisel ürünlerin satış durumu
Slayt; Dr S.Azatyan (Traditional Medicine Department WHO). Sunusundan
alınmştır
Technical Briefing Seminar, WHO Headquarters, September
2004
Bitkisel Ürün kullanım nedenleri
farklıdır;
1.Gelişmekte olan ülkeler
Temel sağlık hizmetlerinin
yeterli olmaması
2. Gelişmiş Ülkeler
a) Kimyasal İlaçlardan yan
etkileri nedeniyle korku
b) Doğal zararsızdır inanışı
c) Medyada sağlık
konusundaki rast gele bilgi
bombardımanı
İnfantil Kolik
Çocuk sağlığı sorunlarına yaklaşımda
özellikle infantil kolikte papatya çayı pek
çok hekim ve alternatif tıp uygulayıcısı
tarafından önerilmekte
Rezene Çayı
• İnfantil kolik tanısı alan bebeklerde sadece
rezene çayı kullanılmış
• Tedavi grubunda %41’lik azalma saptanmış
• Çalışma sırasında yan etki gözlenmemiş
Alexandrovich I, et al. Altern Ther Health Med. 2003 Jul-Aug;9(4):58-61.
Papatya, Oğulotu ve Rezene Çayları
• 21-60 günlük, anne sütü ile beslenen, 38-42 haftalık,
doğum ağırlığı 2500-4000 gram arasında, günde 4
saatten fazla nedensiz ağlayan ve uygulamalara
yanıt vermeyen çocuklar çalışmaya alınmış
• Bir gruba saat 17.00 ve 20.00 de 2 ml/kg/gün ve 7
gün çay içirilmiştir. Matricariae recutita (papatya),
Foeniculum vulgare (rezene) ve Melissa officinalis
(oğul otu) çayı olan karışım içindeki maddelerin
içerik miktarları belirlenmiş
• Çocuklarda 3. günden itibaren kolik ağrısında
azalma olduğu saptanmış
• Verilen dozda yan etki görülmediği belirtilmiş, ilaç
öncesi denenebileceği önerilmiş
Savino F, et al. Phytother. Res. 2005;19:335–340
GÜVENLİK????
• Bitkisel tedavide duyarlılık (sensitivite),
organ toksisitesi ve farmakolojik ilaçlar ile
etkileşim gibi yan etkiler sık görülmektedir
• Epilepsi için kullanılan bitkisel bir ürünün,
kan fenitoin düzeyini düşürdüğü ve bu
nedenle epileptik nöbetleri tetiklediği
saptanmıştır
Bitkisel ürünlerin güvenliği;
• İçerdiği kimyasal maddelerin karışımı
• Bitkinin hazırlanması sırasındaki
kontaminasyonu
• İçine yabancı cisim karışımı
• Toksisite düzeyi ile ilişkilidir
Oksidatif Stres/Detoksifikasyon
•
James SJ, et al: Metabolic biomarkers of increased
oxidative stress and impaired methylation capacity
in children with autism. Am J Clin Nutr 80: 16111617, 2004
Antioksidan
savunmasının
koruyucu
etkisinden daha
fazla “serbest
radikal” adını
verdiğimiz zararlı
moleküller
üretildiğinde
oluşur
• Yüksek reaktiviteye sahip hasar yapıcı bir
veya daha fazla elektron içeren unstabilhareketli moleküllerdir
• Serbest radikaller elektron vererek, DNA’da,
hücrelerde, proteinlerde hasar oluşturan
zincir reaksiyonunu başlatırlar
JOINT BONE SPINE 74 (4): 324-329 JUL 2007
Antioksidan Nedir?
• Antioksidanlar vücut hücrelerine hasar veren
serbest radikallerin yarattığı oksidasyon
oluşumunu yavaşlatan veya önleyen
moleküllerdir
• Vitamin C
Vitamin E
• β-Karoten
Selenyum
• Çinko
Flavonoidler
• Polifenoller
Exp Physiol 1997;82:291-5
Antioksidanlar Sağlığı
Düzeltir mi?
Her yıl %20-30 Amerikalı kalp hastalıkları,
kanser, hafıza kaybı ve diğer kronik
hastalıklara yakalanma riskinin daha düşük
olacağına inandıkları için milyon dolarlar
harcayarak antioksidan, multivitamin
preparatları tüketmektedir
Antioksidanlar Sağlığı
Düzeltir mi?
• Fazla sebze ve meyve tüketmenin sağlığı desteklediği
• Kanser, kalp hastalığı ve bazı nörolojik hastalıkların
daha az görüldüğü
• Yaşlanma etkilerini azalttığı
• Vitamin desteklerinin ise böyle etkileri olmadığı
• Sebze ve meyvelerin bu etkilerinin antioksidan içeriği
ile ilişkili olmadığı bildirilmiştir
Public Health Nutr 2004;7:407-22
Clin Geriatr Med 2004;20:259-74
Ozon Tedavisi
Ozon için çok eski tarihlerde Yunanca
“Tanrının Nefesi ” ismi verilmiştir.
Özellikle şimşek ve yıldırımların oluştuğu
fırtınalardan sonra taze hava kokusu diye
içimize çektiğimiz havada bu hissi yaratan,
bulutların elektriklenmeleri esnasında meydana
gelmiş olan ozondur
Nerede Kullanılır?
Yaşlanma, unutkanlık ve hafıza kaybı önlenmesi
Bağışıklığın güçlenmesi
Kronik yorgunluğun giderilmesi
Zayıflama: metabolizmayı uyarır
Kronik Hastalıklar: Diabet, Multiple Skleroz gibi
Otoimmun Hastalıklar, kronik kc hastalıkları, cilt
hastalıkları, bağırsak hastalıkları
• Kanserlerde vücudun kendini iyileştirme kapasitesinin
desteklenmesi
• Lokal ozon uygulaması ile romatizma, eklem problemleri
ve lokal ağrılar
• Estetik amaçlı selülit giderici, sarkmaların azaltılması
•
•
•
•
•
O3 ile ilişkili tetiklenmiş
kardiyopulmoner olaylar ve inme
nedeni ile hastane başvurularında
artış olduğunu saptanmış
SEBZE VE MEYVE
En iyi antioksidan kokteyli
Günde 5 porsiyondan fazla sebze ve
meyve tüketimi
Bazı kanser ve kardiyovasküler hastalık
riskini azalttığı gösterilmiş
Curr Pharm Des 2005;11:2017-32
DUYSAL BÜTÜNCÜL
TEDAVİLER
• Masaj
• Reiki/Enerji
Tedavisi
• Yoga
• Akupunktur
• Şiropratik
• Kraniosakral Tedavi
• Homeopati
MASAJ
• Cilt vücudun en büyük
duyu organı (yenidoğanda
yaklaşık 2500 cm2)
• Bebeğin dış dünyayı
algılamasını sağlayacak
dokunma duyusu en erken
işlevsel olan duyu sistemi
• Dokunulmayan
bebeklerde gelişim
bozuklukları olduğu
gösterilmiş
MASAJ
• Küçük çocuklar için binlerce yıl önce
geliştirilmiş olan basit masaj teknikleri
-bağışıklık sistemini güçlendirir
-sağlıklı fiziksel ve zihinsel gelişimi
destekler
-beyin gelişimini hızlandırır
-öksürük, soğuk algınlığı, huzursuzluk
ve diğer rahatsızlıkları tedavi eder
• Çocuklarda yatmadan önce
ebeveynler tarafından yapılan
düzenli masajın anksiyeteyi azalttığı,
• Prematüre bebeklerde kilo artımını
sağladığı,
• Aşılama sırasında bebeğe
dokunmanın ağrıyı azalttığı,
• Astıma ilişkin tutumu olumlu yönde
etkilediği ve solunum
fonksiyonlarını düzelttiğini gösteren
çalışmalar vardır
Scafidi F et al. Infant Behaviour and Development1990;13:167
Arch PediatricAdolescent Medicine2000;154:719
Hassed C. Australian Family Physician 2005; 34: 573-6
Masaja hazır mısın??
Göğüs masajı derin ve güçlü nefesi uyarıyor
Kollara burma şeklinde masaj kas
tonusunu artırıyor
REFLEKSOLOJİ
• Sağlıklı kalmak için ayaklardaki
refleks noktalarını uyarmaya
dayanan bir yönetimdir
• Vücudun her bölgesi ayaklarda
bulunan belirli bir noktaya karşılık
gelir
• Bu noktalara uygulanan basınçlarla tüm vücut
gevşeyip dengelenebilir
• Stres kan dolaşımını yavaşlatır, refleksoloji ise kan
dolaşımını hızlandırarak vücudun besin almasını ve
toksin atımını hızlandırır.
BEBEKLERDE
• Bebeklerin rahatlamasında, uyku problemlerinde
yardımcı
• Sindirim ve nefes almada yardımcı
• Diş ağrılarını gidermek için
• Bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı
• Kulak,burun ve boğaz hastalıklarına karşı direnci
arttırır
• Kabızlık ve gaz problemlerine yararlıdır
ÇOCUKLARDA
• Pnömonide ilaç tedavisi ile birlikte
uygulandığında daha hızlı iyileşme
• Kolitte %50 oranında ağlama süresinde azalma
• İdrar tutamama sorununa yardımcı
• Yüksek doz kemoterapi alan akut lösemi hastalarında el masajı
ile bulantı, kusma, endişe durumunda ortaya çıkan taşikardi ve
hipertansiyon sorunlarını azaltmış
• Serebral palsili çocuklarda daha hızlı ilerleme kaydedilmiş
• Ayak refleksoloji uygulanan zihinsel özürlü çocukların boy,
kilo, sağlık durumu, sosyal ve zihinsel gelişiminde refleksoloji
uygulanmayanlara göre ciddi ilerlemeler görülmüş
MÜZİK TEDAVİSİ
• Yaratıcılığı
geliştirmesi yanında
müzik bir çocuğun
hayatı boyunca ona
yararı olacak bir çok
becerinin elde
edilmesini sağlar
Whipple J: MusicTher 41: 90-106, 2004
Doğumdan önce
• 20 haftalık fetüs müziği duyar
• Daha sonra hatırlayabilir
• Kalp atışlarına benzeyen ritmik
müzikler ritim duygusunun
gelişimini sağlar
• Beyin hücreleri arasında bağlar
artar
• Bağların zenginliği, zeka ve
belleğe olumlu katkı yapar
• Sağ beynin yeterli gelişmesi
yeterli uyarıya bağlı
Mozart Etkisi
Tomatis’e göre:
• Beynin elektriksel şarjında kulaklar
anahtar
• Beyin hücrelerindeki elektriksel
enerji konsantrasyonu etkiler
• 5000-8000 hz frekanslar beyin
hücrelerine enerji yükler
• Bu frekans aralığındaki sesler
Mozart müziğinde çok sayıdadır
• Korti hücreleri jeneratör
Müzik ve Beceri Gelişimi
• Mozart dinleme-10 dakika• Uzaysal algılama testlerinde
başarı artışı %30
–
–
–
–
–
Konsantrasyon
Koordinasyon
Gevşeme
Sabır
Özgüven Gelişimi
YOGA
• Yoga sözcüğü, Sanskrit dilinde "yuj"
sözcüğünden türemiştir “birleşmek,
bağlamak, bir araya getirmek”
anlamındadır
• Amacı insanı "esir" eden duygu ve
düşüncelerden kurtararak
yücelmesine yardımcı olmaktır
• 3 temel temrin üzerinde durur;
Pranayama (Nefes Egzersizleri),
Asana(yoga postürleri) ve
meditasyon
http://tr.wikipedia.org/wiki/Yoga
Düzgün nefes alıp verme vücuttaki pek
çok fonksiyonun düzgün işlemesini
sağlamaktadır
• Kanın temizlenmesi
• Vücuttaki zehirli maddelerin atılması
• Solunum esnasında akciğerlerin genişleyip
daralması ile karın bölgesine yapılan masajın
sindirim organları, karaciğer, böbrekler vb
organların olumlu etkilemesi
• Göğüs kafesinin daralması ve genişlemesi
sayesinde koroner damarlardaki tıkanmaların
önlenmesi
• Kronik soğuk algınlığı, sinüzit, alerji, horlama vs
gibi rahatsızlıkların hafiflemesi
ÇOCUKLARDA YOGA
• Büyümekte olan
çocuklar oluşan hızlı
değişiklikler nedeniyle
dengeleri bozuk ve
sarsak hissedebilirler
• Yoga bu değişen
gelişen vücut içinde
tüm sistemler
arasındaki
koordinasyonu sağlar
• Kuvvetli ve sağlıklı
kemik gelişimi
• Kendine güven gelişimi
• Bedenin farkındalığını
artırır,
• Motor becerilerin
gelişimi
• Doğru duruşun ve
dengenin sağlanması
• Hayal gücü ve
yaratıcılığı geliştirir
• Odaklanma ve dikkati artırarak
akademik performansı artırır
• Esnekliği geliştirir ve
dayanıklılığı artırır
• Kalp ve dolaşım sistemini
güçlendirir
• Stres, sinirlilik, endişe ve kaygı
ile daha iyi baş etmeyi sağlar
REİKİ
• Reiki, “Usui Reiki Ryoho Gakkai” adı verilen el
yazmasında sezgisel olarak tanımlanmıştır
• Basit olarak “enerjidir”
• Enerji, Reiki uygulayan kişinin avuç içlerinden
alan kişiye akar
• Reiki nedenlere nüfuz eder
• Semptomları iyileştirir
• Hastalığın temel nedenine gidip onu çözer
AKUPUNKTUR
• 2000 yıldır uygulanan Çin kökenli akupunktur
bir tür bioenerji tedavi şeklidir
• Canlı organizmaların içsel ve çevreleri ile
arasındaki enerjinin akışı ve transformasyonu
ile ilişkilidir
• “Qi” enerjisi çeşitli kanallar ve meridyenler
boyunca bedende dolaşır
• Farklı metodlarla (en sık kuru ince iğne uçları)
meridyenler üzerinde bulunan belirli
akunoktalarına uygulama yapılarak tıkanmış
veya değişmiş Qi enerjisi düzeltilir
Akapunktur Otonomik Etkileri
• PC6’nın uyarılması
ile
– Kalbin lipit
peroksidasyonu ↓
– Koroner kan
akımında ↑
• Kalp ritmi düzelir
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Pediatride Akupunktur Kullanım
Yerleri
Kronik ağrı
Pediatrik migren
Stres??
Enürezis?
Kabızlık
Epilepsi??
Allerji
Laringospazm
Post-operatif kusma
Kanser tedavisine bağlı kusma ve bulantı
Gold JI et al: Evid Based Complement Alternat Med. 2008 Jan 10
• 6 – 18 yaş arası çocuklarda kronik ağrıda
akupunktur ve hipnoz etkinliğine bakılmış
• Katılımcılara aynı zamanda 20 dakikalık
gevşeme egzersizleri de verilmiş
• Tedavi seansları devam ettikçe anksiyete ve
ağrı derecesi azalmış
• Katılımcıların yaklaşık yarısı mevcut ağrı
derecesinin %50 azaldığını ifade etmiştir
Zeltzer LK et al: J Pain Symptom Manage ( 2002;) 24:: 437–46
Safety and Efficacy of Acupuncture in Children A
Review of the Evidence. Vanita Jindal ve ark. J Pediatr
Hematol Oncol. 2008 June; 30(6): 431–442.
• 31 yayının (23 randomize kontrllü çalışma ve 8
metaanaliz) analizi yapılmış
• Bulantı/kusma
ETKİLİ
• Astım
Veri yeterli değil
• Allerjik rinit
Etkili olabilir
• Nokturnal Enürezis
Etkisiz
• Epilepsi, serebral palsi, nöropati Veri yeterli değil
• Gastrointestinal bozukluklar
Etkisiz
• Ağrı
Etkili olabilir
• Bağımlılık
Etkili olabilir
ANCAK!!!!!
Akupunktur tedavisine bağlı
• Doku yaralanması
• Kardiyak tamponat
• Pnömotoraks
• Enfeksiyon (özellikle hepatit)
gibi yan etkiler bildirilmiştir
ALTERNATİF TIP
UYGULAMALARINA
YAKLAŞIMI
Selda Bülbül, Murat Sürücü
Gaye Aşık
Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk
Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı
ARAŞTIRMA GRUBU
•
•
•
•
•
•
•
200 [46 (%24) erkek, 146 (%76) kadın]
Yaş ortalaması 35,79 yıl (min 16, max 82)
%70,7 lise ve üstü eğitim
% 71,9 evli
Ortalama çocuk sayısı 2,11
%88,1 günlük ihtiyaçlarını karşılayabilmekte
%30,7 doktor/hemşire
• En fazla bilinen bitkisel ürün Yeşil çay (%63,5),
ada çayı (%30,8).
• Son bir yıl içinde çocuğu için doktor dışında
önerilmiş bir doğal/bitkisel ürün kullananlar;
• Kendisi için
%44,9 (%19,5 birden çok ürün)
• Çocukları için %29,6’sı (%10,3 birden fazla ürün)
•
•
•
•
•
KENDİSİ
Kabızlık
Öksürük
Gaz Sancısı
Başağrısı
Tansiyon
%7,4
%52,1
%2,5
%5,0
%9
•
•
•
•
•
•
ÇOCUĞU
Kabızlık
Öksürük
Gaz Sancısı
İshal
Karın ağrısı
Diş problemi
%9,5
%61,9
%7,5
%4,8
%3,2
%3,2
Ürün kullanımı Önerisi
Kendisi
Çocuğu
Kayınvalde/anne
%28
%38,3
Doktor
%11
%13,3
• Kendisi için bitkisel ürün kullanan bireylerden
sadece %34,2’si bunu doktoruna bildirdiğini ifade
etmiştir
Kendisi
Çocuğu
– Hiç faydasını görmedim
% 11,9
%11,3
– Evet çok fayda gördüm
%23,7
%22,6
• Bitkisel ürünlerin kullanımı cinse, yaş grubuna ve
eğitim düzeyine göre farklılık göstermemektedir
(>0.05)
Geleneksel tedavi yöntemlerinden aşağıda
uygulamış olduğunuz varsa işaretler misiniz?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Saçlara badem yağı veya zeytinyağı uygulamak
Sülük yapıştırmak
Yakı veya şişe çekmek
Zayıflamak için bitkisel çay
Mide ağrısı için ballı süt
Isırgan otu kaynatıp içmek
Adet sancısı için bitkisel çay
Sağlık için kefir
Kabızlık için sinameke içmek
%42,7
%4,5
%15,5
%16,4
%7,3
%2,7
%1,8
%6,4
%1,8
Aşağıdaki alternatif tedavi yöntemlerini
kullandınız mı?
•
•
•
•
•
•
•
Masaj
Reiki
Kaplıca,ılıca
Akupunktur
Nefes tedavisi
Ayurvedik öğreti
Hipnoz
%21,5
%6,7
%12,5
%5,5
%3,0
%1,0
%2,5
ATY ilgili düşünceler
Evet
n
Bilmiyor
Hayır
% n
% n
%
Kullanılan bitkisel ürünler
ilaçlarla etkileşir mi?
58
30,2
110
57,3 24
12,5
Bitkisel ilaçlar tıbbi
ilaçlardan daha yararlıdır,
çünkü doğal…
50
25,5
73
37,2 73
37,2
59,1
69
35,8 10
5,2
Bu bitkisel ürünlerin sağlığa 114
zararlı etkileri olabilir
Evet
n
ATY vücudu savunmaya hazırlar
,tedaviye daha iyi cevap verir
ATY tıbbi tedavi kadar etkilidir
ATY tedavi edici olarak
kullanılmadan önce daha çok
bilimsel kanıt elde edilmelidir
%
Bilmiyorum Hayır
n
% n
57
29,5
101 52,3
35
18,1
28
14,4
87
44,6
80
41
61
63
33,2
11
5,8
116
%
ATY ancak tıbbi tedavinin
95
yetersiz olduğu yerde son
seçenek olarak kullanılmalıdır
48,5
66
33,7
35
17,9
ATY ancak basit hastalıklar
için kullanılabilir, ağır, ciddi
hastalıkta kullanılmaz
40,8
64
33,2
51
26
80
Tasar A, Türkiye Çocuk Hast. Derg. 2011; 5(2): 81-88
HEKİMLER NE DİYOR??
Üç Farklı Görüş....
1. Zararlı, tedavi protokollerini bozan
uygulamalar....
2. Tamamlayıcı tıp olarak kullanılabileceği,
psikolojik yararı..
3. Alternatif tıbbı destekleyen, çağdaş tıbba
inanmayan....
• “Kanıta dayalı tıbbın önem verdiği
hususlardan birisi de birey memnuniyetidir”
• Hastalığa yönelik kanıttan çok (DOEM)
hastaya yönelik kanıt (POEM) önemlidir
• Esas olan bireyin yaşam kalitesi ve
komplikasyonların durumudur
• “kanıtlanmamış” birçok TAT
uygulamasında riskler az ve masraflar da
kabul edilebilir durumdadır
Anahtar Sorular
• Etkililer mi?
• Riskleri nelerdir?
• Kanıta dayalı olma durumu nedir?
• Modern tıpta kanıtlar sebep-sonuç ilişkisine
dayalı olarak bilinen yöntemlerle ölçülmek
suretiyle elde edilmektedir
• TAT uygulamalarında görünen ve ölçülebilenin
dışında esas paradigmayı sağlığın metafizik
boyutu oluşturmaktadır
• TAT uygulamalarıyla ilgili kanıtlar çoğunlukla
sebep-sonuç ilişkisini irdelemede başarısız
• TAT uygulamaları için eğitilmiş yeterli
eleman yoktur
• TAT uygulamalarının çoğunda
ruhsatlandırma ve patent alma mümkün
olmamaktadır
• Özel sektör ve ilaç endüstrisi getirisinin
yeterli olmaması etkisiyle bu alanda
yeterince yatırım yapmamakta
Bilimsel Yayınlarda Farklılıklar
• Tamamlayıcı Alternatif Tıp Dergilerinin %10’u
Medline gibi dizinlerde yer alıyor
• İnternetteki yayınlarda dil çeşitliliği
• Çok okunan bilimsel dergilerde daha çok negatif
sonuçlu TAT makaleleri yayınlanıyor
• Pozitif sonuçlu çalışmalar çoğunlukla İngilizce
değil
• Terimlerdeki farklılıklar değişik çalışmalarda elde
edilen sonuçların karşılaştırılmasını güçleştiriyor
Bilimsel Çalışmalarda Alternatif Bitkisel Tedaviler Etkilidir
Sonucu Bulunan Makalelerin Ülkelere Göre Dağılımı (Olası
yayınlanma yanlılığı –publication bias)
Results of Controlled Clinical Trials of Acupuncture by
Country of Research (Jan 1966 - June 1995)
(Vickers et, al 1998)
SON SÖZLER
• Diyet desteklerinin kullanımı ve buna bağlı
yan etkilerin görülmesi pediatride sık
rastlanılan bir sorun
• Karaciğer ve böbrek fonksiyonları fizyolojik
olarak immatür olduğu için ilaç ya da
maddelerden daha fazla etkilenirler
• Bu nedenle çocuklarda yan etkiler daha
şiddetli ve ölümcül olabilir
• Pek çok olgu çalışması alternatif diyetler
nedeni ile yenidoğanlarda ciddi beslenme
bozukluklarının, D vitamini yetersizliğinin
geliştiğini göstermekte
• Tamamlayıcı ve alternatif tedavilere bağlı
görülen doğrudan yan etkiler kullanılan
tedavi şekline göre değişmektedir
• Tamamlayıcı ve alternatif tedavilerin dolaylı
etkileri;
– Tıbbi tedaviyi geciktirme
– Tıbbi tedaviyi bırakma ya da reddetme
– Gereksiz harcamalar
– Başarısızlık ve suçluluk duygusu
Sonuç Olarak;
 Ailelerin TAT kullanım seçenekleri arttıkça bu
tedavi yöntemleri hakkında hem aileleri hem
de sağlık çalışanlarını doğru yönlendirebilmek
için daha fazla bilgiye sahip olmamız gerekir
 TAT uygulamalarının büyük kısmı çocuklarda
yeterince araştırılmamıştır
 Bitkisel ürünlerin çocuklarda uygun dozu
bilinmemektedir
 Antioksidan kullanımına ait kanıtlar çelişkilidir
 Kendine özen üzerinde durulmalı
 Uygun konvansiyonel tedavi kullanımı
vurgulanmalı
 Koruyucu ve güvenli davranışlar, beceriler
kazandırılmalı
 İLETİŞİM- İLETİŞİM- İLETİŞİM
 DİNLE- ÖĞREN
SON SÖZ
Çocukların biyopsikososyal bütünlüğünü
koruyan,
Oyuna
Sosyalleşmeye
Özel yaşama
Aile desteğine
Fırsat veren tamamlayıcı Alternatif Tıp
Uygulamaları desteklenmelidir
Risklerin ve
masrafların fazla
olması ve faydaların
yeterince
bilinmemesi
durumunda
kesinlikle TAT
uygulaması
yapılmamalı ve
yeterli kanıt
oluşuncaya kadar
beklenmelidir
Teşekkürler