son-Öğretmenlik Mesleği ve Meslek Erbabının Yeterliliği Üzerine Bir

Transkript

Öğretmenlik Mesleği ve Meslek Erbabının Yeterliliği Üzerine Bir Ön Çalışma:
Fevzi Özbey İlköğretim Okulu Örneği
Öğretmenlik Mesleği ve Meslek Erbabının Yeterliliği
Üzerine Bir Ön Çalışma:
Turgay ÖNTAŞ
2009
1
2
Kelimeler yanınca, özsüz yaşam değişir
Tutuşunca düşünce, yüzsüz makam
değişir
Sevginin demircisi su verince bilince
Densiz devran değişir
Renksiz zaman değişir
Prof. Dr. Veysel
SÖNMEZ
(Bilincime su vermiş Hocam)
Sevgi Eğitimi, Anı Yayıncılık,
Ankara,2003, s.68
3
4
Bu çalışmayı
okumaz, yazmaz ama
gecenin saat 3’ünde
kitaplar üzerine
konuştuğum
Rahmetli dedem
Ethem Öntaş’ ın anısına
ithaf ediyorum.
5
6
ĐÇĐNDEKĐLER,7
Grafikler Listesi,8
Tablolar Listesi,11
Şekiller Listesi,13
Önsöz,15
Giriş,17
Araştırmanın Amacı,17
Araştırmanın Yöntemi,17
Ölçme Aracı,17
Örneklem,18
Anahtar Sözcükler,18
Key Words,18
Problem Durumu,19
Bulgular ve Yorum,31
Sonuç ve Öneriler,99
Kaynakça,101
Yazarın Özgeçmişi,105
7
Grafikler
Grafik 1:National Center for Education Statistics (1997)
Grafik 2:INES Öğretmen Nitelikleri
Grafik 3:INTASC'ın Öğretmen Eğitim Standartları
Grafik 4:Campell vd'nin yeterlilik kriterleri
Grafik 5:MEB'in yeterlilik alanları
Grafik 6:Gibbs'in Mühendislik Evreleri
Grafik 7.1. Gelişim ve öğrenme ile ilgili temel kavramları uygulayabilme
Grafik 8.2.Öğrencilerin gelişim dönemlerine uygun rehberlik yapabilme
Grafik 9.3. Öğrencilerin üst yeteneklilik, öğrenme güçlüğü, öğrenme stilleri gibi
bireysel farklılıkları dikkate alarak duruma uygun öğrenme ortamları hazırlayabilme
Grafik 10.4. Öğrenme ve öğretme süreçlerini zenginleştirmek için araç ve gereçlerden
yararlanabilme
Grafik 11.5. Uygulamalarında eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme becerilerini
benimseyebilme
Grafik 12.6. Öğrencilerin Problem çözme becerilerini geliştirme
Grafik 13.7. Öğrencilerin akıl yürütme becerilerini geliştirme
Grafik 14.8. Öğrenme- öğretme sürecinde özel gereksinimli ve özel eğitime
gereksinim duyan öğrencileri dikkate alan uygulamalar yapabilme
Grafik 15.1. Öğrencilerin, öğrenim sürecinde gelişim düzeylerini izleyebilme
Grafik 16.2. Öğretim sürecinde uygulanan ölçme aracından elde edilen verileri
değerlendirebilme
Grafik 17.1. Mesleki gelişimini sağlayabilme
8
Grafik 18.2. Mesleki etik değerler oluşturma
Grafik 19.3. Eğitim-öğretim sürecinde eğitim paydaşları ile toplumun diğer üyeleri ile
beraber çalışabilme
Grafik 20.1. Güzel sanatlarla ilgili genel bilgilere sahip olabilme
Grafik 21.2. Sanatsal etkinlikleri öğrenme sürecinde kullanabilme
Grafik 22.3. Öğrenme ve öğretme ortamlarını düzenlerken estetik bakış açısını dikkate
alabilme
Grafik 23.4. Atatürk’ün sanatın gelişmesine verdiği önemi içselleştirmelerini
sağlayabilme
Grafik 24.1. Öğrencilerin Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma becerilerini
geliştirme
Grafik 25.2. Öğrencilerin okuma ve yazma becerilerini geliştirme
Grafik 26.3. Türkçenin doğru ve etkili kullanımı ve iletişim açısından model olabilme
Grafik 27.4. Atatürk’ün Türk dili ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerini
öğretim sürecindeki uygulamalara yansıtabilme
Grafik 28.1. Öğrencilerin bilimsel ve teknolojik kavramları doğru ve etkin
kullanmalarını sağlayabilme
Grafik 29.2. Öğrencilere bilimin gelişimi hakkında genel bilgi kazandırabilme
Grafik 30.3. Atatürk’ün bilim ve teknolojiyle ilgili düşünce ve görüşlerini öğretim
sürecindeki uygulamalara yansıtabilme
Grafik 31.1. Öğrencinin, kendini ve yakın çevresini tanımalarını sağlayabilme
9
Grafik 32.2. Öğrencilerin demokratik davranma ve sorumluluk bilinci kazanmalarını
sağlayabilme
Grafik 33.3. Öğrencilerin etkili iletişim kurmalarını sağlayabilme
Grafik 34.4. Öğrencinin içinde yaşadığı doğal çevreyi tanıma ve gözlem becerisini
geliştirebilme
Grafik 35.5. Öğrencide doğal afetlere karşı anlayış geliştirebilme
Grafik 36.6. Öğrencide doğayı sevme ve koruma bilinci oluşturabilme
Grafik 37.7. Öğrencide zaman ve değişim bilinci geliştirebilme
Grafik 38.8. Atatürk’ün çocuk hakları, insan hakları, demokrasi ve vatandaşlık hak ve
sorumlulukları konusunda görüşlerini öğretim ortamına yansıtabilme
Grafik 39.1. Öğrencilerin ritim ve müzik eşliğinde jimnastik ve dans hareketlerini
geliştirmelerine rehberlik edebilme
Grafik 40.2. Öğrencilere ferdi sporlar ve takım sporları ile ilgili temel bilgi ve
becerileri kazandırabilme
Grafik 41.3. Öğrencilerin ferdi sporlar ve takım sporları ile ilgili motor becerilerini
geliştirebilme
Grafik 42.4. Öğrencilerin doğru ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanmalarını
sağlayabilme
Grafik 43.5. Spor sakatlanmalarında ilk yardım kurallarını uygulayabilme
Grafik 44.6. Atatürk’ün spor ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerini öğrenme
Grafik 45.1.Öğretim sürecini planlayabilme
Grafik 46.2.Öğretim ortamlarını düzenleyebilme
Grafik 47.3.Öğretim sürecine uygun materyaller ve kaynaklar kullanabilme
Grafik 48.1. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarını amaçlarını belirleyebilme
10
Grafik 49.2. Ölçme ve değerlendirme araç ve yöntemlerini kullanabilme
Grafik 50.3. Ölçme sonuçlarını yorumlama ve geri bildirim sağlayabilme
Grafik 51.1.Öğrencilerin gelişiminde ailelerle işbirliği yapabilme
Grafik 52.2. Okulun kültür ve öğrenme merkezi haline getirilmesinde toplumla
işbirliği yapabilme
Grafik 53.3. Toplumsal liderlik yapabilme
Grafik 54.1.Meslek yeterliliklerini belirleyebilme
Grafik 55.2.Alanına ilişkin kişisel ve mesleki gelişimini sağlayabilme
Grafik 56.3. Mesleki gelişimine yönelik uygulamalarda bilimsel araştırma yöntem ve
tekniklerinden yararlanabilme
Tablolar
Tablo:1.Öğrencilerin Türkçeyi doğru ve etkili kullanmalarını sağlayabilme
Tablo 57:2.Öğrencilerin dinleme/izleme becerilerini geliştirebilme
Tablo:3.Öğrencilerin konuşma becerilerini geliştirebilme
Tablo 4. Öğrencilerin okuma becerilerini geliştirebilme
Tablo.5.Anlama ve anlatım güçlüğü çeken öğrencilere yönelik uygulamalar yapabilme
Tablo.6. Öğrencilerin yazma becerilerini geliştirme
Tablo.7.Türkçe öğretiminde özel gereksinimli ve özel eğitime gereksinim duyan
öğrencileri dikkate alan uygulamalar yapabilme
Tablo.8.Türkçenin doğru ve etkili kullanımı ve iletişim açısından model olabilme
Tablo.9.Atatürk’ün Türk dili ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerini öğretim
Tablo 10.Sayılar alanındaki bilgisini öğretim sürecinde kullanabilme
Tablo 11.Geometri alanındaki bilgisini öğretim sürecinde kullanabilme
11
Tablo 12.Ölçme alanındaki bilgisini öğretim sürecinde kullanabilme
Tablo 13:Olasılık ve istatistik alanındaki bilgisini öğretim sürecinde kullanabilme
Tablo 14. Cebir alanındaki bilgisini öğretim sürecinde kullanabilme
Tablo 15.Atatürk’ün bilim ve matematikle ilgili düşünce, görüş ve çalışmalarını
Tablo 16. Öğrencilerin problem çözme becerilerini geliştirme
Tablo 17.Öğrencilerin akıl yürütme becerilerini geliştirebilme
Tablo 18.Öğrencilerin ilişkilendirme becerilerini geliştirebilme
Tablo 19.Öğrencilerin iletişim becerilerini geliştirebilme
Tablo 20.Türk tarihini ve kültürünü oluşturan temel öğe ve süreçler ile kültürel
mirasın korunması ve geliştirilmesi bilincini kazandırabilme
Tablo 21.Öğrencilerin, insan, yer ve çevre etkileşimini algılamalarını sağlayabilme
Tablo 22.Demokratik yönetim anlayışını, insanların doğuştan ve toplum içinde
kazandığı haklar ile kişilere, topluma, insanlığa karşı sorumlulukları olduğu bilincini
kazandırabilme
Tablo 23.Atatürk ilke ve inkılâplarının dayandığı temel esaslar ile Türk Đnkılâbının
tarihi anlamını, toplumun siyasal, sosyal, kültürel, ekonomik alanda gelişimine
etkilerini ve önemini kavratabilme
Tablo 24.Özel gereksinimli ve özel eğitime gereksinim duyan öğrencileri dikkate alan
uygulamaları yapabilme
Tablo 25.Öğrencilerde yaşadığı çevreyi tanıma ve inceleme merakı uyandırabilme
Tablo 26.Öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirebilme
Tablo 27.Öğrencilere, bilimin doğası ve tarihsel gelişimi konularında anlayış
kazandırabilme
Tablo 28. Öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirebilme
12
Tablo 29. Öğrencilerin problem çözme becerilerini geliştirebilme
Tablo 30.Öğrencilerin bilimsel ve teknolojik kavramları doğru ve etkin kullanmalarını
sağlayabilme
Tablo 31.Öğrencilerin bilim ve teknoloji ilişkisini anlamlandırmalarını sağlayabilme
Tablo 32.Atatürk’ün bilim ve teknolojiyle ilgili düşünce ve görüşlerini öğretim
Tablo 33.Öğrencilere, bilimsel ve teknolojik gelişmeler ile toplum ve çevre arasındaki
etkileşime ilişkin anlayış kazandırabilme
Tablo 34. Fen ve teknoloji öğretim ortamında gerekli güvenlik önlemlerini alabilme
Tablo 35.Özel gereksinimli ve özel eğitime gereksinim duyan öğrencileri dikkate alan
uygulamalar yapabilme
Tablo 36. Öğrencilerin etkili dil öğrenme stratejileri geliştirmelerine yardım edebilme
Tablo 37.Öğrencilerin Đngilizceyi doğru, anlaşılır bir şekilde kullanmalarını
sağlayabilme
Tablo 38. Öğrencilerin dinleme\izleme becerilerini geliştirebilme
Tablo 39.Öğrencilerin konuşma becerilerini geliştirebilme
Tablo 40.Öğrencilerin okuma becerilerini geliştirme
Tablo 41.Öğrencilerin yazma becerilerini geliştirebilme
Tablo 42. Đngilizce öğretiminde özel gereksinimli ve özel eğitime gereksinim duyan
Şekiller
Şekil 1:Sınıf Öğretmenlerinin cinsiyet dağılımı
Şekil 2: Alan Öğretmenleri cinsiyet dağılımı
13
14
ÖNSÖZ
21. yüzyıl çağı yakalayanların değil çağın ötesini gören, kestirebilen nesillerin
olacak” ifadesi bugünün vizyonunu özetlemektedir.
Çağın fertlerinin gelişiminde ve yönlendirilmesinde etken olan ortamlardan birisi
okuldur. Okulun ya da daha kapsamlı bir ifade ile temel sosyolojik kurumlardan birisi olan
eğitim kurumunun (diğerleri; aile, ekonomi, din, siyaset)1,2 toplumsal yapıyı şekillendirmesi
sürecinde katalizör etkiyi yapan öğretmenlerin ya da alan liderlerinin nitelikleri bağlı bulunan
kurumun kalitesini, etkililiğini belirler. Bu bağlamda ülkemizde eğitim kurumunun bağlı
bulunduğu MEB, güncel gelişmelerden hareketle çalışmalarını “öğretmen yeterlikleri”ne
yönlendirmiş ve insan kaynağının nitelikli oluşunun kurumunda başarısını arttıracağı ilkesini
benimsemiştir.
Öğretmen nitelikleri ile öğretmenlerin çalıştığı kurumlar arasındaki ilişkinin;
ülkemizin en önde gelen eğitim yöneticilerinden biri olan Yalçın Tamer tarafından belirlenmesi
talebi Fevzi Özbey Đlköğretim Okulu’nun paydaşlarına yönelik bu çalışmanın başlangıcını
oluşturmuştur. Kendi mesleki niteliklerinin yanı sıra çevresindeki insanların da gelişmesi
yönündeki çalışmaları eğitim kurumunun lideri pozisyonundaki (kendisi paylaşılmış liderliği de
aynı zamanda uygular ) öğretmenimizin çok yönlü gelişim ilkesini ve bütüncül bakış açısını
yansıtmaktadır. Yanında bulunduğun kısa süreler içerisinde bile kendisinden çok farklı
konularda değerli bilgiler edindim.
Bu çalışma süresince yardımlarını esirgemeyen başta Eğitim Yöneticisi Yalçın
TAMER öğretmenim olmak üzere Eğitim Yöneticisi Gülümser ERDEM’ e; çalıştığım kurumda
bana çok büyük yardımları olan Sosyal Çalışmacı Nevin KURUBAL’ a ve Fevzi Özbey
Đlköğretim Okulu’nun tüm paydaşlarına teşekkür ederim.
Turgay ÖNTAŞ
1
“Toplumsal kurum” kavramı için bakınız Joseph Fischter, Sosyoloji Nedir?,Anı Yayıncılık
,Ankara , 2002, s:125-136
2
Eğitim kurumu ve sistemi Bourdieu’ nun belirttiği üzere “Eğitim sistemi, devlet, kilise, siyasal
partiler ya da sendikalar aygıt değil, alandır” yani izole yapılar değil tüm yapıların dinamik alt yapısıdır.
(vurgu bana ait) Pierre Bourdieu&Loic J.D. Wacquant, Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, İletişim
Yayınevi,2007,s.87
15
16
Fevzi Özbey Đlköğretim Okulu Örneği
Giriş
Araştırmanın Amacı: Öğretmenlik mesleğinin çağın gelişimlerinden hareketle
niteliklerinin belirlenmesi ve bu niteliklerin ne kadarına öğretmenlerin sahip olarak mesleklerini
yürüttüklerini tespit etmek amacı ile MEB’in başlattığı Okul Temelli Mesleki Gelişim
projesinden hareketle Öğretmen Yeterlikleri ölçeklerinin hazırlanması ve okulların uygulaması
ile öğretmenlerin mesleki yeterliliklerinin tespit edilmesidir.
Araştırmanın Yöntemi: Nitel araştırma tekniklerinden biri olan betimsel yöntem ve
sınıflama ölçeğine dayalı ölçek kullanılmıştır.3 Betimleme: olayları obje ve problemleri anlama
ve anlatmadaki ilk aşamayı oluşturur. 4Betimleme yöntemlerinden birisi survey’dir. Survey
denince akla gelen ilk şey anket ve mülakatlardır. Surveyler kullanılan tekniklere göre
isimlendirilmektedir: Anket survey, mülakat survey, gözlem survey gibi. Survey çeşitlerinden
biri de okul surveyidir. Okul surveyleri üç yoldan yapılabilir:
1) Okul personeli araştırmasını kendi yapar.
2) Okulla ilgili araştırmalar araştırma uzmanları tarafından yapılır ya da
3) Araştırmayı uzman ve okul personeli birlikte yapar.
Ölçme aracı: MEB’in Sınıf ve alan öğretmeleri için üç düzey (A1:A2:A3) kritere ayrı
ayrı hazırlattırmış olduğu Öğretmen Özel Alan Yeterlikleri ölçeği Fevzi Özbey Đlköğretim
Okulu öğretmenlerine uygulanmış ve her bir ana başlığa göre öğretmenlerin hangi düzeyde
oldukları oransal olarak ifade edilmiştir.5 MEB tarafından hazırlatılmış olan ölçme aracı:
Öğrenme-öğretme süreci
3
Elif Kuş,Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri, Anı Yayıncılık,Ankara,2003, s.82
Prof.Dr.Saim Kaptan, Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri, Tekışık Web
Ofset,Ankara,1998,s.59-72
5
Bu çalışma yalnızca Fevzi Özbey İlköğretim Okulu’na yönelik olduğu için örneklem ve çeşitli
istatistiksel çalışmalar sınırlı kalmıştır. Psikolojik testlerin geliştirilmesi süreci ve örnekler için bakınız:
Prof.Dr.Necla Öner,Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testlerden Örnekler,Boğaziçi Üniversitesi
Yayınevi,İstanbul,2006
4
17
Đzleme ve değerlendirme
Bireysel ve Mesleki Gelişim
Okul, Aile ve Toplumla Đlişkiler
Alana Đlişkin Yeterlikler
Faktörlerinden oluşmaktadır.
Ölçüt sayısı alan öğretmenlerine göre değişiklik
göstermektedir. Sınıflama düzeyinde bir ölçektir. Sınıflamalı ölçek (nominal variable ya da
categorical variable);6 objelerin ya da durumların belirli özelikler içinde yer alıp almadığını, o
özelliğe ait olup olmadığını gösterebilmek için gözlemleri sınıflamak veya gruplamak üzere
kullanılır.7,8
Örneklem(N): Araştırma 1okul öncesi öğretmeni, 9 sınıf öğretmeni, 10’u da alan
öğretmeni olmak toplam (N)20 öğretmene uygulanmıştır.
Araştırmamızın saha çalışması 13.11.2009 tarihinde Fevzi Özbey Đlköğretim
Okulu’nda yapılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Meslek, Öğretmenlik Mesleği, Öğretmen Yeterlilikleri
Key Words: Profession, Profession’s of Teacher, Teacher Competencies
6
L.R.Gay;G.E.Mills ve P.Airasian,Educational Research:Competencies for Analysis and
Applications,Pearson Merill,New Jersey,2006, s.122-123
7
N.Köklü,Ş.Büyüköztürk ve Ö.Ç.Bökeoğlu,İstatistik,Pegema Yayıncılık,Ankara,2007,s.7-11
8
D.A.Özçelik, Ölçme ve Değerlendirme,ÖSYM Yayınları,Ankara,1992,s.15-16
18
Problem Durumu
Đnsan diğer canlılardan bilişsel gücü ile daha üstündür. Đnsan bilişsel gücü ile kendini
ve evrenini bilmeye ihtiyaç duyarak araştırmış; öğrenmiş; bunlara dayanarak kendinde var olan
güçleri gün ışığına çıkarmıştır. 9Đnsanlık tarihi boyunca insanın yaptığı çalışmaların neticesinde
“insan ihtiyaçları” toplumsal iş bölümünü doğurarak farklı alanların ortaya çıkışı sağlanmıştır.
10 11
, Đnsandan söz ettiğimizde de zaten bilginin aşamalarından ve insanın günümüze aşamalarla
geldiğinden söz etmek zorundayız.12 Bu bağlamda tarihin en eski mesleklerinden biri olan
öğretmenlik mesleği de günümüzün karmaşık toplumunda gelişerek kendine has ya da nevi
şahsına münhasır diyebileceğimiz bir alan olmuştur. Meslek olarak öğretmenliğin ve genelde de
eğitim kurumunun sosyal ayrışma (social divisions) ile sınıf ve tabakalaşma (class and
stratification)13 unsurlarının dinamiği oluşu, öğretmenliğin gizil önemini (hidden importance)
artırır. Fakat burada unutulmamalıdır ki sosyal ayrışma biyolojik değil toplumsal bir
kategorizeleştirmedir ve toplumsal kuralların da ayrışmasıdır.14,15
9
Prof.Dr. İbrahim Ethem Başaran, Eğitime Giriş, Kadıoğlu Matbaası ,Ankara,1994,s.76
Prof. Dr. Veysel Sönmez, ”Eğitimin Tarihsel Temelleri”, Ed. Prof.Dr. Veysel Sönmez,
Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Anı Yayıncılık, Ankara,2003,s.4-5
11
İnsan bilgisindeki gelişim devrimsel bir biçimde tarihe damgasını vurmuştur. Gordon Childe,
Kendini Yaratan İnsan(İnsanın Çağlar Boyu Gelişimi),Varlık Yayınevi, İstanbul,1988,s.130-157
12
Micheal Polanyi,The Study of Man,The University of Chicago Press,USA,1967,S.11
13
Sınıf ve tabakalaşma ile ilgili ülkemizde yapılan özgün çalışmalardan biri için bakınız: Vefa
Saygın Öğütle&Güney Çeğin, Sosyo-Tarihsel Teorinin Sınıfla İmtihanı:İlişkisel Sosyolojik Perspektiften
Yeni Bir Sınıf Kavrayışı Denemesi,Duvar Yayınları,İzmir,2007 ve Bernard S.Philips,Sociology:Social
Structure and Change,The Macmillan Company,USA,1969
14
Geoff Payne,An Introduction to “Social Divisions”,Ed.Geoff Payne,Social Divisions,Palgrave
Macmillan,UK,2006,3-22
15
Bakınız Eğitim Sosyolojisi ile ilgili Türkçe temel kaynaklardan bazıları Prof.Dr.Mahmut
Tezcan’ın Eğitim Sosyolojisine Giriş,Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları No:91, Ankara,1981
;Prof.Dr.Hüseyin Akyüz, Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavram ve Alanları Üzerine Bir Araştırma, MEB
Yayınları,İstanbul,2001
10
19
Herhangi bir işin meslek kabul edilebilmesi hangi koşullara sahip olması gerekir?
sorusunu sorabiliriz. Yapılan herhangi bir etkinliğin meslek olarak kabul edilebilme koşulları
şöyle sıralanabilir:16,17,18
ф Her meslek toplumda belirli bir hizmet alanı gerektirir.
ф Her meslek belli bir eğitim sonunda kazanılabilecek uzmanlık bilgi ve becerisi
gerektirir.19
ф Her mesleğin kendine özgü mesleki değer, norm ve davranışları bulunur.
ф Her mesleğin belirgin ahlak kuralları vardır. Öğretmenlerin sosyal adalet için
eğitilmesi vs.20,21
ф Bir mesleğe giriş belli ölçütlere bağlıdır.
ф Mesleklerin gelişebilmesi ve üyelerinin haklarının savunulabilmesi için özel
birliklerin kurulması gerekir.
Öğretmenlik mesleği yukarıdaki özelliklere sahipken ayrıca öğretmenlik mesleğine ait
olan sosyolojik tespitler bulunmaktadır. Bu özelliklerinden bazıları şunlardır22,23,24
ф Öğretmenlik tüm ülkelerde en yaygın olarak görülen mesleklerden biridir.
ф Öğretmenlerin büyük kısmı devlet memurudur.
ф Kendi kendini yönetim imkânları sınırlıdır.
ф Mesleğin geliri düşüktür. Öğretmen maaşları yıllık bazda Kore’de 24.150$,
Đsviçre’de 32.391$, Tayland’da 6.412$,Türkiye’de 4,968$ (1998) civarında
değişmektedir. 25
16
Doç.Dr.Aydoğan Ataünal,Öğretmenlik Mesleğine Giriş veya Nasıl Bir İnsan? 20 Mayıs Eğitim,
Kültür ve Sosyal Dayanışma Vakfı Yayını:3,Ankara.2000,s:67
17
Donald Kauchak&Paul Eggen, Introduction to Teaching, Becoming A Proffessional,Pearson
Merill, New Jersey,2005,s.14
18
R.S.Downie,Professions and Professionalism,Ed.David E.W.Fenner,Ethics in Education,
Garland Publishing,INC.,London,1999,s.3-22
19
David D.Darland, Preparation in the Governance of the Profession,Ed. Milton Muse,Selected
Readings Introduction to the Teaching Profession,Mac Atruhan Publishing,California,1970,s.220-235
20
Bakınız Kenneth M.Zeicher,Teacher Education and The Struggle for Social Justice, Routledge
,2009
21
Ahlak Eğitimi için bakınız Prof.Dr. Mustafa Gündüz, Ahlak Sosyolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara,
2005, s.228-272
22
Münire Erden, Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Alkım Yayınevi,1998
23
H. Alkan, "Meslek ve Öğretmenlik"Ed. Prof.Dr. Veysel Sönmez, Öğretmenlik Mesleğine
Giriş,Anı Yayıncılık,2000,s.191-230
24
Ş.K.Kılbaş, Sınıf Yönetimi,Nobel Kitabevi,Adana,2003
25
Bu rakamları ülkelerin alım güçleri ile kıyaslamak gerekmektedir.
20
ф Öğretmenlik mesleğinin toplumsal statüsü yeterince yüksek değildir.
ф Mesleği değiştiren ve terk edenlerin oranı yüksektir. Bu özellik günümüz
toplumsal gerçekliğinde geçerliliğini yitirmektedir. Eğitim fakültelerine talep
ve KPSS öğretmenlik kadrolarına ait başvurular mesleğe yönelimin yoğun
olduğunu; ayrıca emeklilikleri gelipte emekli olmayan öğretmenlerin oranı
önemli göstergelerdendir.
ф Öğretmenlik, genellikle kadınlar tarafından seçilen bir meslektir.
Öğretmenlerin alanlara göre cinsiyetleri dağıldığında:
Grafik 1:National Center for Education Statistics (1997)
Alan
Bayan %
Bay%
Đlköğretim Sınıf Öğr.
91
9
Matematik\Fen
52
48
Sosyal Bilgiler
38
62
Đngilizce
80
20
Özel Eğitim
84
16
Fevzi Özbey Đlköğretim Okulu’nda görev yapan öğretmenlerin dağılımına
bakıldığında bayanların yoğunlukta olduğu bir öğretmen profili karşımıza çıkmaktadır.
21
Şekil 1:Sınıf Öğretmenleri
Şekil 2:Alan Öğretmenleri
Toplamda bakıldığında ise okulda görev yapan personelin cinsiyetine %16,5 Bay,
%82,5 Bayan olduğu görülmektedir.
ф Öğretmenlik, daha çok toplumun alt sınıflarından gelen bireylerin seçtiği bir
meslektir.
ф Öğretmenlik, mesleki ilerlemenin ve kariyer yapma imkânlarının sınırlı olduğu
bir meslektir.
OECD’nin Indicators of Education Systems (INES) ‘ı öğretmenlik mesleğini üç
kavramsal çerçeveye oturtuyor:26
Grafik 2:INES Öğretmen Nitelikleri
26
Teachers Matters: Attracting, Developing and Retaining Effective Teachers, OECD,2006
22
The Interstate New Teacher Assesment and Support Consrtium (INTASC)’ın
belirlemiş olduğu öğretmen eğitiminde standartlar şöyledir:27
Grafik 358:INTASC'ın Öğretmen Eğitim Standartları
Partnershiplik okullar ve okul temeli eğitim içerisinde önemli bir konuma
sahiptir.28Eğitim paydaşların işbirliği ile amacına ulaşır. Bu nedenle günümüzün yönetim
anlayışında hakim olan Toplam Kalite (Total Quality Management) meslektaşların,
27
Kauchak& Eggen,age,s.29
Lorraine Harrison, Qualified Teacher Status, Ed.Howard Green,Professional Standarts for
Teachers&School Leaders:A Key To School Improvement,RoutledgeFalmer,Great Britain,2004,s.63-68
28
23
katılımcıların ve ürün olan öğrencilerin koordinasyonunu da gerektirir.29Burada Greenwood ve
ve Gaunt’un “corporate culture” diye ifade ettiği “işbirliksel kültür” sürecin içine girer.30,31
Campell ve arkadaşları ise yeterlilikleri şöyle sıralamıştır:32,33
Grafik4:Campell vd'nin yeterlilik kriterleri
Öğretmene verilecek entelektüel eğitim ve öğretmenin yaratacağı entelektüel öğretim
atmosferi okul ikliminin işleyişini olumluya çevirir. Toplumsal sınıfın bir ayağı olan entelektüel
sınıfın sermayesi bilgiyle birlikte kimi kişilere gelen ekonomik mal varlığının birleşmesiyle
entelektüel burjuvazinin iki kanada ayrılması entelijansiyanın; bir tarafı para ile bütünleşik üst
sınıfı diğer tarafı da mütevazı çabalarıyla kendilerini bilgiye adamış bireylerden oluşan
“gönüllü bilgi severliği” ya da “mütevazı entelektüeli” işaret eder.34
Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırlamış olduğu öğretmenlik mesleği nitelikleri ise 1739
sayılı kanunla:
29
Edward Sallis, Total Quality Management in Education,Kogan Page
Limited,London,1996,s.27-34
30
Malcolm S. Greenwood&Helen J.Gaunt, Total Quality Management for Schools,Cassel
Education,London,1994,s.56
31
Hasan Şimşek,Toplam Kalite Yönetimi,Seçkin Yayıncılık,Ankara,2007,s.129-148
32
Jim Campell&Leonidas Kyriakides vd. Assessing Teacher Effectivness: Developing a
Differentiated Model. RoutledgeFalmer,London,2004,s.48
33
Ayrıca genel olarak öğretmen yeterliliklerini değerlendirme açısından J.R.Wilkerson ve
W.S.Lang’in Assesing Teacher Compency,Corwin Press,CA,2007 adlı kitaba bakınız.
34
Turgay Öntaş, Entelektüel(?)Olarak Öğretmen ve Aktüalite,Yayımlanmamış
Çalışma,Ankara,2009,s.5
24
Meslek Bilgisi,
Özel Alan Bilgisi ve
Genel Kültür-Yetenek Bilgisi olarak sınıflanmıştır.
Okul Temelli Mesleki Gelişim Programında ise nitelikler şöyle şekillendirilmiştir:
Grafik5:MEB'in yeterlilik alanları
Öğretmenler
eğitim
kademesine
bakılmaksızın
eğitim-öğretim
süresinde
gerçekleştirdikleri etkinlikleri kuramsal bir bilgi temeline dayandırmalıdır. Öğrenme ve insan
davranışına ilişkin kuramsal bilgiler, öğretmeni psikolojinin, sosyolojinin, antropolojinin ve
ilgili diğer disiplinlerin kavramlarını ve bulgularını öğrenme ortamlarına transfer etmek için
daha donanık hale getirir. Öğretmenlerin etkinliklerini kuramsal bilgi temelinden yoksun ve eski
25
moda yaklaşımlarla dayandırmaları niteliksiz bir eğitimi de beraberinde getirir. Belki hala
sıklıkla kullanılan bir yöntem olabilir: Türkçe dersinde sırayla yapılan okumalar (arada kesip
başka birisine devam ettirilen) çoğunlukla eğitim ortamında kullanılmaktaydı. Yapılan bazı
araştırmalar bu yöntemin öğrenmeye katkı sağlamadığını ve hatta okumaya karşı olumsuz tutum
geliştirilmesine neden olduğunu ortaya koymaktadır.35
Smith’in Đngiliz Eğitim sistemini irdelemesinde kuramsal bilgiye ilişkin şu ifadeleri
belki bizi de yansıtır(?):36
“Đngiltere’de kuramlardan hoşlanılmadığı sık sık söylenmiştir: Đngiliz Coni’sini pek
pratik bir kimse olarak düşünmek yeğ tutulur. Geçen yüzyılın sonucundaki o kurnaz ve açıkgöz
Londra Psikoposu Mandell Creighton bir gün şöyle demişti:” Bir Đngilizin yalnız düşünceleri
yok değildir, o karşılaştığı bir düşünceden de tiksinir.””
Eğitim kuramdan yoksun olamaz; olursa bilim olma özelliğini de kaybeder.
Öğretmenlik mesleği yukarıda sıralanan koşulların pek çoğuna ilişkin özellikleri
taşımaktadır. Ülkemizde bir kişinin öğretmen olarak nitelenebilmesi için üniversitelerin eğitim
fakültelerinden mezun olması ayrıca kamuda mesleğe başlayabilmesi için de Kamu Personeli
Seçme Sınavı’ndan (KPSS) sınavından geçerli puanı alması gerekmektedir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 43. Maddesinde; “Öğretmenlik mesleği,
devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas
mesleği” olarak tanımlanmaktadır. Buna bağlı olarak devletin öğretmenlerden beklentisi,
“Öğretmenler bu görevlerini Türk Milli Eğitiminin amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak
ifade etmekle yükümlüdürler” biçiminde özetlenmiştir.
Tulasiewicz’in “Is There a Crisis in Teacher Education” başlıklı yazısında sorduğu
“Öğretmen Eğitimi Krizde midir?”37 Cevabını yetiştirdiğimiz ve topluma kazandırdığımız
öğrencilerin niteliklerinde saklıdır.
35
Gilbert(1940)ve Durkin (1989)’den aktaran Yrd.Doç.Dr.Ali Ekber Şahin “Meslek ve
Öğretmenlik”, Ed. Prof.Dr. Veysel Sönmez, Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Anı Yayıncılık,
Ankara,2003,s.274-275
36
W.O.Lester Smith, Çağdaş Eğitim, Varlık Yayınları, İstanbul, 1967,s.34
Smith, İngiltere’de eğitimin pek çok aşamasında çalışmıştır. Essex ve Manchester’da Baş
Eğitim Danışmanlığı, Londra Üniversitesi’nde Toplumsal Eğitim Profesörü olarak görev yapmıştır.
37
Witold Tulasiewicz, ,“Is There a Crisis in Teacher Education”,Ed. Colin Brock, Global
Perspectives on Teacher Education,Trangle Journals Ltd.,UK,1996,19-35
26
Gibbs’in(1994) mühendislik disiplinlerinin evrimine ilişkin yapmış olduğu tasnif bir
toplum mühendisi ya da teknisyen olan öğretmenin konumunu da tayin etmemizi kolaylaştırır:38
Grafik 6:Gibbs'in Mühendislik Evreleri
Evre
Ayırt Edici Özellik
Zanaat
Virtüözler ve yetenekli amatörler
Tasarımda sezgi ve kuvvet
Gelişigüzel ilerleme
Yavaş ve rastgele bilgi aktarımı
Savurgan malzeme kullanımı
Satıştan çok kullanıma dönük imalat
Ticarileşme
Vasıflı zanaatkârlar
Oturmuş izlek
Pragmatik incelik
Mekanik eğitimi
Maliyette
ve
malzeme
tedarikinde
ekonomik titizlik
Profesyonel
Mühendislik
Eğitimli profesyoneller
Analiz ve teori
Bilime dayalı ilerleme
Analizin sağladığı yeni uygulamalar
Ürün çeşidine bağlı Pazar dilimlenmesi
38
W.W.Gibss,Sofware’s Chronic Crisis, Scientific American,s.86-95
27
Öğretmenlik mesleğinin de ilerlemesi tıpkı mühendislik eğitiminde olduğu gibi
örtüşen evreler ilerlemiştir. Modern toplumun öğretmeni profesyonel mühendistir. Toplumu
bilgi ve uzay çağından hareketle yönlendirebilecek bireylerin yetişmesini sağlamada eğitimli
profesyonel olan öğretmenin niteliklerinin de zanaatkârdan daha üst olmasını gerekli kılar.
Günümüzde eğitimin amacı belki de Fred Emery’in belirttiği gibi:
“bütün kişilerin,bütün sistemlerin ve bunları içeren daha büyük sistemlerin
sürekli öğrenime göre yapılandırıldığı ve daha geniş sosyal sahada karşılıklı bağımlılık
içinde işlediği bir katılımlı demokrasiydi….Eğitim sistemleri, demokratikleştirilip yeniden
canlandırılmaları
bakımından önem
taşıyan bir
başka
boyuta
daha
sahiptir:
soyutlamadan çıkarsamaya geçiş. Bu öğrenim sürecinin soyutlamaların öğrenilmesi ile
çıkarsamayı öğrenme arasında daha iyi bir denge sağlayacak şekilde eş zamanlı olarak
yeniden tasarlama işidir. 39”
Bir toplumda bilginin nasıl üretildiğini bilmek, toplumun bilgiden yararlanmasını
sağlayan süreçlerin ancak bir kısmını bilmeyi sağlar. Bilgiler üretildiklerinde genellikle belli bir
alanda toplanmıştır ve sınırlı sayıdaki kişilerce bilinmektedir. Bu bilginin toplumların
isteklerine göre sürekli olarak yeniden dağıtımı ve yaygınlaştırılması söz konusudur. Bir
toplumda bilginin bu difüzyon sürecini etkileyen çok sayıda değişken vardır. Bunlardan en
önemlisi bilginin kurumsal statüsüdür. Bilgi genelde bir kamu malıdır.40
Öğretmenlerin aktüel gelişmeleri takip etmesi diğer sahip olması gereken niteliklerden
daha az önemli değildir. Bugün dünyanın pek çok ülkesinde eğitimin serüveni öğrenciden
ziyade ailelerin yönlendirişine geçmiş görünmektedir. Philip Brown’un41 Alvin Toffler’dan
etkilenerek dalgalar kümesini eğitime uygulamış ve bugünü Üçüncü Dalga: Eğitim ve
Parentokrasinin Đdeolojisi olarak isimlendirmiştir. Parentokrasi de artık artan biçimde ailelerin
istekleri ve varlıkları öğrencilerin yetenek ve çabalarından daha fazla ön plana çıkmaktadır.
Birinci dalga kitle okullarının (mass schooling) XIX. Yüzyılda yaygınlaşmasıyla öğrencinin
bulunduğu sosyal statü içerisinde sosyal düzenin gerektiği biçimde eğitimini alması ile
39
Merrelyn Emery ve Oğuz N. Babüroğlu: Eğitim Sistemleri ve Fred Emery’nin Gözüyle
Üniversiteler. iç:Eğitimin Geleceği,Üniversitelerin ve Eğitimin Değişen Paradigması:Ed.Oğuz N.
Babüroğlu,Sabancı Üniversitesi Yayınları,İstanbul,2003,s.335-352
40
İlhan Tekeli, Bilgi Toplumuna Geçerken Farklılaşan Bilgiye İlişkin Kavram Alanı Üzerinde Bazı
Saptamalar,Der.İ.Tekeli,S.Ç.Özoğlu, B. Akşit vd.,Bilgi Toplumuna Geçiş Sorunsallar \Görüşler, Yorumlar
\Eleştiriler ve Tartışmalar,TÜBA Yayınları,Ankara,2002,s.17
41
Philip Brown, The Third Wave: Education and The Ideology of Parentocracy,Ed. A.H.Halsey
,H.Lauder vd.,Education:Culture,Economy,Society,Oxford University Press,Eastbourne,2007,s.393-408
28
karakterize edilirken ikinci dalga ise eğitimin belirleyici olduğu yaşa, yeteneğe ve eğilimlere
göre biraz da meritokratik seleksiyonu içerisine alan bir evredir.
Öğretmenlik mesleği ile ilgili yapılan çalışmalara baktığımızda:
Özpolat (2002) yapmış olduğu, sosyolojik açıdan öğretmenlik mesleğini ve
öğretmenlerin toplumdaki yeri konulu araştırmada, Zonguldak ilinde öğretmenlik yapmakta
olan 549 öğretmen, 628 öğrenci ve 550 velinin görüşleri alınmıştır. Elde dilen bulgulara
dayanarak su sonuçlar ortaya konulmuştur:
“Öğretmenlerin % 83,9’u toplumsal statülerinin gittikçe düştüğünü belirtmişlerdir.”,
“Araştırmaya katılan velilerin % 81,7’si öğretmenlik mesleğini “çok” önemli
bulduklarını belirtmelerine rağmen, “Öğretmenlere ne kadar değer veriyorsunuz?” sorusuna
“çok” cevabı verenlerin oranı % 50.8’de kalmıştır.” ve
“Öğretmenler, “Devletin öğretmene ne kadar değer veriyor?” sorusuna “Çok” cevabı
verenlerin oranı % 2.2 olmuştur.”,
“Öğretmenlerin % 74.2’si ise devletin öğretmenlere “Az” önem verdiğini
düşünmektedir.”
Eğitim Bir-Sen (2004), Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin genel durumunu tespit
etmek amacıyla öğretmen sorunları ile ilgili tarama türü bir araştırma yapmıştır.
Bu
araştırmada;
Öğretmenlerin, anne ve babalarının toplumsal statülerinden daha ileri bir konumda
oldukları,
Hizmet içi kurslarına katılanların oranının beşte üç olduğu,
Akademik kariyer yapanların oranının sekizde bir olduğu,
Öğretmenlerin yaklaşık onda dokuzunun, kitle iletişim araçlarının, toplumun ve
MEB’in öğretmenliğe gereken değeri vermediğini düşündükleri,
Mesleklerinden bekledikleri is doyumunu aldıklarını düşünen öğretmenlerin oranının
dörtte bir olduğu,
Katılımcıların beşte dördünün, performansa göre ücret verilmesini istediği,
29
Öğretmenlerin onda dokuzunun, yüksek lisans yapmak istediği ve
Katılımcıların beşte dördünün, mesleklerinde yeni bir kademelendirme istedikleri
sonuçları ortaya çıkmıştır.
30
BULGULAR VE YORUM
Öğretmenlik mesleğinin yeterliliklerine ilişkin öncelikle sınıf öğretmenlerinin kendi
aralarındaki oranlamaya bakalım:
1.Öğrenme-Öğretme Ortamı ve Geliştirme
Grafik 759.1. Gelişim ve öğrenme ile ilgili temel kavramları uygulayabilme
33%
A1
A2
A3
67%
Sınıf öğretmenleri 1.1. kritere göre değerlendirildiğinde çoğunluğun A2 düzeyinde
olduğu görülmektedir.
A 2:Öğrenci gelişimleri ile ilgili temel bilgileri bilir öğrencilere uygulayacağı yöntem
ve teknikleri gelişim özelliklerine uygun biçimde çeşitlendirir.
A 3: Öğrenci gelişimleri ile ilgili temel bilgileri bilir öğrencilere uygulayacağı
yöntem ve teknikleri gelişim özelliklerine uygun biçimde çeşitlendirir, materyal
hazırlar ve yayınları takip eder.
31
Grafik 8. 2.Öğrencilerin gelişim dönemlerine uygun rehberlik yapabilme
A1
A2
22%
A3
33%
45%
Sınıf öğretmenleri 1.2. kritere göre değerlendirildiğinde dengeli bir dağılımın olduğu
görülüyor.
A1: Genel rehberlik programlarındaki etkinlikleri uygular ve rehberlik birimiyle
işbirliği yapar.
A2: Genel rehberlik programlarındaki etkinlikleri uygular, çeşitlendirir ve rehberlik
birimiyle işbirliği yapar.
A3: Genel rehberlik programlarındaki etkinlikleri uygular, çeşitlendirir, rehberlik
birimiyle işbirliği yapar ve özgün etkinlikler oluşturur.
32
Grafik 9.3. Öğrencilerin üst yeteneklilik, öğrenme güçlüğü, öğrenme stilleri gibi
bireysel farklılıkları dikkate alarak duruma uygun öğrenme ortamları hazırlayabilme
A1
38%
A2
A3
12%
50%
A1: Öğretim programına uygun eğitim araç ve gereçlerini etkin biçimde kullanır.
A2: Öğretim programına uygun eğitim araç ve gereçlerini etkin biçimde kullanır,
öğrencilerine göre araçları çeşitlendirir.
A3: Öğretim programına uygun eğitim araç ve gereçlerini etkin biçimde kullanır,
öğrencilerine göre araçları çeşitlendirir ve meslektaşları ile işbirliği yapar.
33
Grafik 10.4. Öğrenme ve öğretme süreçlerini zenginleştirmek için araç ve
gereçlerden yararlanabilme
A1
A2
A3
0%
13%
87%
A2: Öğretim programına uygun öğrenme ortamlarının düzenler, izleme yapar, aktif ve
etkin bir eğitim için öğrenme ortamını düzenler. Öğrenci, veli, yönetici, meslektaş ve
uzmanlarla işbirliği yapar.
A3: Öğretim programına uygun öğrenme ortamlarının düzenlenmesinde öğrencileriyle
birlikte hareket eder, izleme yapar, aktif ve etkin bir eğitim için öğrenme ortamını
düzenler. Öğrenci, veli, yönetici, meslektaş ve uzmanlarla işbirliği yapar.
34
Grafik 11.5. Uygulamalarında eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme becerilerini
benimseyebilme
A1
A2
A3
0%
22%
78%
A2: Öğrencilerin özgün fikirler üretmesi konusunda destekler, farklı çalışmalar
yaptırır.
A3: Öğrencilerin özgün fikirler üretmesi konusunda destekler, farklı çalışmalar
yaptırır ve eleştirel, yaratıcı düşünmeyi özümsemesi için veli ve meslektaşları ile
işbirliği yapar.
35
Grafik 12.6. Öğrencilerin Problem çözme becerilerini geliştirme
A1
A2
A3
0%
11%
89%
A2: Öğrencilerin problem çözme becerilerinin gelişmesi; günlük hayatta kullanmaları
için çalışmalar yaptırır.
A3: Öğrencilerin problem çözme becerilerinin gelişmesi; günlük hayatta kullanmaları;
bilimsel yönteme dayalı düşünme becerilerini sağlayacak çalışmalar yaptırır ve
öğrencilere rehberlik eder.
36
Grafik 13.7. Öğrencilerin akıl yürütme becerilerini geliştirme
A1
44%
A2
A3
11%
45%
A1: Öğrencilerin akıl yürütme becerilerini geliştirici etkinlikleri seçer ve uygular.
A2: Öğrencilerin akıl yürütme becerilerini geliştirici etkinlikleri seçer; üst düzey
düşünme becerilerini geliştirici etkinlikler yapar.
A3: Öğrencilerin akıl yürütme becerilerini geliştirici etkinlikleri seçer; üst düzey
düşünme becerilerini geliştirici etkinlikler yapar ve günlük hayatta kullanmalarını
sağlayacak akıl yürütme becerilerini kullanmalarını sağlar.
37
Grafik 14.8. Öğrenme- öğretme sürecinde özel gereksinimli ve özel eğitime
gereksinim duyan öğrencileri dikkate alan uygulamalar yapabilme
A1
A2
A3
0%
37%
63%
A2: Öğrenme öğretme sürecinde özel eğitime ve gereksinime ihtiyaç duyan
öğrencilerin tespitinde uzmanlarla işbirliği yaparak süreci planlar ve izleme yapar.
A3: Öğrenme öğretme sürecinde özel eğitime ve gereksinime ihtiyaç duyan
öğrencilerin tespitinde uzmanlarla işbirliği yaparak süreci planlar; zengin öğrenme
ortamı oluşturur; meslektaşlarıyla, ailelerle ve uzmanlarla birlikte yeni öğrenme
hedefleri belirler.
38
2.Đzleme ve Değerlendirme
Grafik 1560.1. Öğrencilerin, öğrenim sürecinde gelişim düzeylerini izleyebilme
A1
A2
A3
0%
44%
56%
A2. Öğrencilerin gelişim düzeylerini etkileyen değişkenleri bilir; uygun ölçmedeğerlendirme yöntem-tekniklerini uygulayarak öğrenci gelişim düzeylerini izler.
A3. Öğrencilerin gelişim düzeylerini etkileyen değişkenleri bilir; uygun ölçmedeğerlendirme yöntem-tekniklerini uygulayarak öğrenci gelişim düzeylerini izler.
Öğrencilerin kendilerini ve süreci değerlendirmelerine olanak tanır. Ölçme araçlarının
uygulanışı ile ilgili öğrencileri de sürece katarak eğitim paydaşları ile paylaşır.
39
Grafik 1661.2. Öğretim sürecinde uygulanan ölçme aracından elde edilen verileri
değerlendirebilme
A1
A2
A3
0%
22%
78%
A2: Öğrencilere ölçme sonuçlarını not olarak belirtir; ölçme sonuçlarına göre yeni
öğrenme hedefleri belirlemelerine rehberlik eder.
A3: Öğrencilere ölçme sonuçlarını not olarak belirtir; ölçme sonuçlarına göre yeni
öğrenme hedefleri belirlemelerine rehberlik eder; süreci öğrencilerle birlikte yeniden
düzenler. Ölçme ve değerlendirme sonuçlarına göre eğitim paydaşlarıyla birlikte
değerlendirir ve dönütlerde bulunur.
40
3.Bireysel Ve Mesleki Gelişim-Toplum Đle Đlişkiler
Grafik 17.1. Mesleki gelişimini sağlayabilme
A1
A2
A3
0%
11%
89%
A2: Mesleki gelişimi ile ilgili öz değerlendirme yaparak meslektaşları ile görüş
alışverişinde bulunur; profesyonel mesleki çalışmalara gönüllü katılır ve yayınları
takip eder. Bilişim teknolojilerinden yararlanır.
A3: Mesleki gelişimi ile ilgili öz değerlendirme yaparak meslektaşları ile görüş
alışverişinde bulunur; profesyonel mesleki çalışmalara gönüllü katılır ve yayınları
takip eder. Bilişim teknolojilerinden yararlanır. Okul gelişim planlarını da dikkate
alarak plan hazırlar ve öğretmen ve sivil toplum örgütleriyle işbirliği içinde olur.
41
Grafik 18.2. Mesleki etik değerler oluşturma
A1
45%
A2
A3
22%
33%
A2: Mesleki mevzuatı bilerek bilimsel ve mesleki etik ilkelerine uygun davranır.
Güncel gelişmeleri meslektaşları ile paylaşarak ulusal ve evrensel değerlerin
gelişimini destekler.
A3: Mesleki mevzuatı bilerek bilimsel ve mesleki etik ilkelerine uygun davranır.
Güncel gelişmeleri meslektaşları ile paylaşarak ulusal ve evrensel değerlerin
gelişimini destekleyerek geliştirilmesinde paydaşlarına model olur.
42
Grafik 19.3. Eğitim-öğretim sürecinde eğitim paydaşları ile toplumun diğer üyeleri
ile beraber çalışabilme
A1
45%
A2
A3
22%
33%
A1: Öğrenci-öğretmen-veli iletişimini düzenli toplantılarla sağlayarak işbirlikleri
oluşturur.
oluşturur. Eğitim paydaşları ile işbirliği yaparak takım ruhunun gelişmesine katkıda
bulunur.
oluşturur. Eğitim paydaşları ile işbirliği yaparak takım ruhunun gelişmesine katkıda
bulunur. Çeşitli kuruluşlarla işbirliği yaparak öğretim uygulamalarını kolaylaştıracak
destekleyici çalışmalar yapar. Okulda demokratik, katılımcı iletişim kültürünün
yapılandırılmasında öncülük eder ve okulun çevre olanaklarının geliştirilmesi
konusunda çalışır.
43
4.Sanat Ve Estetik
Grafik 20.1. Güzel sanatlarla ilgili genel bilgilere sahip olabilme
A1
A2
A3
11%
22%
67%
A1: Güzel sanatlarla ilgili çeşitli alanları tanır ve etkinliklerde kullanır.
A2: Güzel sanatlarla ilgili çeşitli alanları tanır ve etkinliklerde kullanır, yayınları takip
eder.
A3: Güzel sanatlarla ilgili çeşitli alanları tanır ve etkinliklerde kullanır, yayınları takip
eder; yayın tasarlayarak sergilenmesine öncülük eder; öğrencilerin etkinliklere toplu
katılımını sağlar.
44
Grafik 21.2. Sanatsal etkinlikleri öğrenme sürecinde kullanabilme
A1
A2
A3
0%
50%
50%
A2: Konularla sanat ve estetik arasında ilişki kurarak derste kullanır. Güzel sanat
eserlerini öğrencileri güdülemede kullanır.
A3: Konularla sanat ve estetik arasında ilişki kurarak derste kullanır. Güzel sanat
eserlerini öğrencileri güdülemede kullanır. Öğrenci-öğretmen-okul yönetimi ve veli
işbirliği ile sanatsal etkinlikler düzenler.
45
Grafik 23.3. Öğrenme ve öğretme ortamlarını düzenlerken estetik bakış açısını
dikkate alabilme
A1
A2
A3
12%
25%
63%
A1: Estetik bakış açısını dikkate alarak sınıf ortamını öğrencileri ile birlikte düzenler.
Öğrencilerin materyal hazırlama sürecinde yaratıcılık ve estetik bakış açısını dikkate
almalarını sağlar.
Öğrencilerin materyal hazırlama sürecinde yaratıcılık ve estetik bakış açısını dikkate
almalarını sağlar. Yaratıcı ve estetik değer taşıyan materyallerin okul içi ve dışındaki
etkinliklerde yer almasını sağlar.
46
Grafik 24.4. Atatürk’ün sanatın gelişmesine verdiği önemi içselleştirmelerini
sağlayabilme
A1
A2
A3
11%
11%
78%
A1: Atatürk’ün sanat gelişimine katkıları hakkında öğrencileri bilgilendirir.
A2: Atatürk’ün sanat gelişimine katkıları hakkında öğrencileri bilgilendirir, etkinlikler
düzenler.
A3: Atatürk’ün sanat gelişimine katkıları hakkında öğrencileri bilgilendirir, etkinlikler
düzenler ve Atatürk’ün sanata verdiği değeri içselleştirmelerini sağlayacak çalışmalar
yapar.
47
5.Dil Becerilerini Geliştirme
Grafik 25.1. Öğrencilerin Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma becerilerini
geliştirme
A1
A2
A3
0%
33%
67%
A2: Öğrencilerin Türkçeyi yerinde ve doğru kullanmaları yönünde değerlendirir;
etkinlikleri farklı yöntemlerle uygula; beden dilini kullanmaya yönelik etkinlikler
düzenler.
A3: Öğrencilerin Türkçeyi yerinde ve doğru kullanmaları yönünde değerlendirir;
etkinlikleri farklı yöntemlerle uygula; beden dilini kullanmaya yönelik etkinlikler
düzenler; öğrencilerin okul içi ve dışında konuşma etkinlikleri düzenleyerek
kendilerini ifade etmeleri yönünde yüreklendirir.
48
Grafik 26.2. Öğrencilerin okuma ve yazma becerilerini geliştirme
A1
A2
A3
0%
33%
67%
A2: Kitap okumayı sevdirme ve okuma alışkanlığı kazandırmaya yönelik etkinlikleri
düzenler; dilbilgisi ve imla kurallarına uygun olarak kendilerini ifade etmelerine
olanak tanır; kitap okuma alışkanlığı kazandıracak çeşitli etkinlikleri düzenli biçimde
uygular.
A3: Kitap okumayı sevdirme ve okuma alışkanlığı kazandırmaya yönelik etkinlikleri
düzenler; dilbilgisi ve imla kurallarına uygun olarak kendilerini ifade etmelerine
olanak tanır; kitap okuma alışkanlığı kazandıracak çeşitli etkinlikleri düzenli biçimde
uygular; meslektaşları ve velilerle işbirliği yaparak kitap okuma alışkanlığının
kazandırılmasına yönelik kolektif çalışmalar yapar; öğrencilerin okul içi ve dışında
eser üretmeleri ve yayınlamaları yönünde rehberlik eder.
49
Grafik 2762.3. Türkçenin doğru ve etkili kullanımı ve iletişim açısından model
olabilme
A1
A2
A3
0%
44%
56%
A1: Öğrencilerin Türkçe sözcükler kullanmalarına özen göstermelerini sağlar.
A2: Öğrencilerin Türkçe sözcükler kullanmalarına özen göstermelerini sağlar ve
model olabilecek kişileri sınıfa davet eder.
A3: Öğrencilerin Türkçe sözcükler kullanmalarına özen göstermelerini sağlayıp;
model olabilecek kişileri sınıfa davet eder ve eğitim paydaşlarına Türkçeyi doğru
kullanma yönünde rehberlik eder.
50
Grafik 28.4. Atatürk’ün Türk dili ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerini
A1
A2
A3
0%
44%
56%
A2: Atatürk’ün Türk dili ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerine öğretim
sürecinde yer verir; etkinlikler düzenler.
A3: Atatürk’ün Türk dili ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerine öğretim
sürecinde yer verir; etkinlikler düzenler ve özgün etkinlikleri aileler ve çeşitli
kuruluşlarla işbirliği içinde yapar.
51
6.Bilimsel Ve Teknolojik Gelişim
Grafik 29.1. Öğrencilerin bilimsel ve teknolojik kavramları doğru ve etkin
A1
A2
A3
0%
37%
63%
A2: Bilimsel ve teknolojik kavramları doğru ve etkin kullanmaya özen göstererek
öğretim sürecinde kullanacağı materyalleri doğru örneklerden seçer; öğrencilerin
bilimsel kavramları doğru ve etkin biçimde kullanmalarına yönelik çalışmalar yaptırır.
A3: Bilimsel ve teknolojik kavramları doğru ve etkin kullanmaya özen göstererek
öğretim sürecinde kullanacağı materyalleri doğru örneklerden seçer; öğrencilerin
bilimsel kavramları doğru ve etkin biçimde kullanmalarına yönelik çalışmalar yaptırır;
eğitim paydaşları ile kolektif biçimde bilimsel çalışmalar ile ilgili çalışmalar yapar.
52
Grafik 3063.2. Öğrencilere bilimin gelişimi hakkında genel bilgi kazandırabilme
A1
A2
A3
0%
37%
63%
A2: Öğrencilerin bilim insanlarının bilime katkılarını; bilimsel teorilerin değişiklik
gösterebileceğini; bilimin serüvenini bilir. Bilimin gelişimi ile ilgili tanıtımlar yapar.
A3: Öğrencilerin bilim insanlarının bilime katkılarını; bilimsel teorilerin değişiklik
gösterebileceğini; bilimin serüvenini bilir. Bilimin gelişimi ile ilgili tanıtımlar yapar.
Okul içi ve dışında olan etkinlikler konusunda öğrencileri yönlendirir.
53
Grafik 31.3. Atatürk’ün bilim ve teknolojiyle ilgili düşünce ve görüşlerini öğretim
A1
A2
A3
0%
12%
88%
A2: Atatürk’ün bilim ve teknolojiyle ilgili görüşlerini öğretim programında yer alan
şekliyle işler; Atatürk’ün bilim konusundaki görüşlerini anlatan broşür vs. materyalleri
hazırlatır.
A3: Atatürk’ün bilim ve teknolojiyle ilgili görüşlerini öğretim programında yer alan
şekliyle işler; Atatürk’ün bilim konusundaki görüşlerini anlatan broşür vs. materyalleri
hazırlatır ve sergiler ve eğitim paydaşlarıyla ortaklaşa çalışmalar yapar.
54
7.Bireysel Sorumluluklar Ve Sosyalleşme
Grafik 32.1. Öğrencinin, kendini ve yakın çevresini tanımalarını sağlayabilme
A1
A2
A3
0%
22%
78%
A2: Öğrencilerin yakın çevresi ile olumlu ilişkiler kurmasını sağlayan etkinlikler
uygular. Öğrencilerin bireysel faklılıklarını dikkate alarak yakın çevrelerini
tanımalarına ve sorunlara çözüm üretmeleri konusunda teşvik eder.
A3: Öğrencilerin yakın çevresi ile olumlu ilişkiler kurmasını sağlayan etkinlikler
uygular. Öğrencilerin bireysel faklılıklarını dikkate alarak yakın çevrelerini
tanımalarına ve sorunlara çözüm üretmeleri konusunda teşvik eder. Eğitim paydaşları
ile sorunların çözümü için işbirliği yapar.
55
Grafik 33.2. Öğrencilerin demokratik davranma ve sorumluluk bilinci kazanmalarını
sağlayabilme
A1
A2
A3
0%
44%
56%
A2: Sınıf kurallarını öğrencileri ile birlikte oluşturarak öğrencilerin görevleri yapıp
yapmadığını takip eder. Öğrencilerin yurttaş olarak yetişmeleri konusunda
bilgilendirir ve çeşitli meslekleri tanımlarını sağlar. Öğrencilerin yurttaş olarak tercih
yapmaları ve sorumluluk almaları konusunda teşvik eder ve mesleki tercihleri
konusunda onları yüreklendirir.
A3: Sınıf kurallarını öğrencileri ile birlikte oluşturarak öğrencilerin görevleri yapıp
yapmadığını takip eder. Öğrencilerin yurttaş olarak yetişmeleri konusunda
bilgilendirir ve çeşitli meslekleri tanımlarını sağlar. Öğrencilerin yurttaş olarak tercih
yapmaları ve sorumluluk almaları konusunda teşvik eder ve mesleki tercihleri
konusunda onları yüreklendirir. Öğrencilerin okulda düzenlenen etkinliklerde yetki
almalarını sağlar. Günlük hayatta karşılaşılan sorunları vatandaş olarak çözecek
tutumlar geliştirmelerine katkı sağlar.
56
Grafik 3464.3. Öğrencilerin etkili iletişim kurmalarını sağlar.
A1
A2
0%
A3
11%
89%
A2: Öğrencilerini dinler ve onlara dili etkili kullanma konusunda model olur. Beden
dilini etkili kullanarak etkili iletişim ortamı oluşturur.
A3: Öğrencilerini dinler ve onlara dili etkili kullanma konusunda model olur. Beden
dilini etkili kullanarak etkili iletişim ortamı oluşturur. Öğrencileri ile empati kurarak
onlara rehberlik eder.
57
Grafik 35.4. Öğrencinin içinde yaşadığı doğal çevreyi tanıma ve gözlem becerisini
geliştirebilme
A1
A2
A3
0%
33%
67%
A2: Öğrencilerin doğa olaylarına ilişkin meraklarını artıracak etkinlikler düzenler ve
farkındalıklarını arttırmaya çalışır. Doğa gezileri düzenler ve doğanın insan üzerine
etkilerini ifade edecekleri etkinlikler düzenlerler.
A3: Öğrencilerin doğa olaylarına ilişkin meraklarını artıracak etkinlikler düzenler ve
farkındalıklarını arttırmaya çalışır. Doğa gezileri düzenler ve doğanın insan üzerine
etkilerini ifade edecekleri etkinlikler düzenlerler. Meslektaşları ve çeşitli kuruluşlarla
işbirliği yaparak organizasyonlara liderlik yapar.
58
Grafik 36.5. Öğrencide doğal afetlere karşı anlayış geliştirebilme
A1
A2
0%
A3
11%
89%
A2: Doğal afetlerde yapılacak davranışları kazandırmaya yönelik etkinlikler yapar.
Doğal afetlere karşı öğrencilerin psiko-sosyal müdahale eğitimi almalarını sağlar.
A3: Doğal afetlerde yapılacak davranışları kazandırmaya yönelik etkinlikler yapar.
Doğal afetlere karşı öğrencilerin psiko-sosyal müdahale eğitimi almalarını sağlar.
Okul krize müdahale ekiplerinin aktif çalışmasını sağlar. Eğitim paydaşlarıyla
bilgilerini paylaşır.
59
Grafik 37.6. Öğrencide doğayı sevme ve koruma bilinci oluşturabilme
A1
A2
A3
0%
38%
62%
A2: Öğrencilere doğanın, insan yaşamı için gerekliliğini kavratacak etkinlikler
düzenler. Öğrencilerin doğayı korumayı amaçlayan çalışmalar yapmalarına rehberlik
eder.
A3: Öğrencilere doğanın, insan yaşamı için gerekliliğini kavratacak etkinlikler
düzenler. Öğrencilerin doğayı korumayı amaçlayan çalışmalar yapmalarına rehberlik
eder. Toplumun çevre konusundaki duyarlılığını arttırmak amacıyla öğrencilerin
organizasyonlarda görev almalarını sağlar.
60
Grafik 38.7. Öğrencide zaman ve değişim bilinci geliştirebilme
A1
A2
A3
0%
44%
56%
A2: Öğrencilerin yaşantılarından çıkarak zaman kavramı ile ilgili örnekler vermelerini
sağlar.
Öğrencilerin
kendi
yaşamlarındaki
olaylarla
ilgili
zaman
çizelgesi
oluşturmalarını ister.
A3: Öğrencilerin yaşantılarından çıkarak zaman kavramı ile ilgili örnekler vermelerini
sağlar.
Öğrencilerin
kendi
yaşamlarındaki
olaylarla
ilgili
zaman
çizelgesi
oluşturmalarını ister. Öğrencilerin zamanı ve değişimi yönetebilmeleri ile ilgili
öğrenme süreçleri tasarlar.
61
Grafik 39.8. Atatürk’ün çocuk hakları, insan hakları, demokrasi ve vatandaşlık hak
ve sorumlulukları konusunda görüşlerini öğretim ortamına yansıtabilme
A1
A2
A3
0%
44%
56%
A2: Atatürk’ün çocuk hakları, insan hakları, demokrasi ve vatandaşlık hak ve
sorumlulukları konusunda görüşlerine ilişkin örneklere öğretim programında yer alan
şekliyle öğretim sürecinde yer verir. Atatürk’ün çocuk hakları, insan hakları,
demokrasi vs. konusundaki görüşlerine ilişkin örnekleri çeşitlendirir.
A3: Atatürk’ün çocuk hakları, insan hakları, demokrasi ve vatandaşlık hak ve
sorumlulukları konusunda görüşlerine ilişkin örneklere öğretim programında yer alan
şekliyle öğretim sürecinde yer verir. Atatürk’ün çocuk hakları, insan hakları,
demokrasi vs. konusundaki görüşlerine ilişkin örnekleri çeşitlendirir. Eğitim
paydaşları ile birlikte çeşitli kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak çok yönlü
çalışmalar yapar.
62
8.Beden Eğitimi Ve Güvenlik
Grafik 40.1. Öğrencilerin ritim ve müzik eşliğinde jimnastik ve dans hareketlerini
geliştirmelerine rehberlik edebilme
0%
33%
A1
A2
67%
A3
A2: Öğrencilerin ritim olgusunu geliştirecek alıştırmalar uygular. Gruplar oluşturarak
ritim eğitimi ve dans figürlerini uygulayabilmek için öğrencilerine fırsatlar sunar.
A3: Öğrencilerin ritim olgusunu geliştirecek alıştırmalar uygular. Gruplar oluşturarak
ritim eğitimi ve dans figürlerini uygulayabilmek için öğrencilerine fırsatlar sunar.
Küçük gruplar oluşturarak rontlar hazırlar ve sunar.
63
Grafik 41.2. Öğrencilere ferdi sporlar ve takım sporları ile ilgili temel bilgi ve
becerileri kazandırabilme
A1
38%
A2
A3
25%
37%
A1: Öğrencilere ferdi ve takım sporları hakkında bilgi verir.
A2: Öğrencilere ferdi ve takım sporları hakkında bilgi verir, uygulamalı olarak
gösterir ve yaptırır.
A3: Öğrencilere ferdi ve takım sporları hakkında bilgi verir, uygulamalı olarak
gösterir ve yaptırır. Müsabakalar düzenler ve motivasyonel destek sunar.
64
Grafik 42.3. Öğrencilerin ferdi sporlar ve takım sporları ile ilgili motor becerilerini
geliştirebilme
A1
A2
A3
0%
33%
67%
A2: Öğrencilere koşma-kovalama, mendil kapmaca, elim sende karakterli oyunlar
düzenler. Çalışılan beceri ile ilgili yeni alıştırmalar oluşturur ve öğrencileri
yönlendirir.
A3: Öğrencilere koşma-kovalama, mendil kapmaca, elim sende karakterli oyunlar
düzenler. Çalışılan beceri ile ilgili yeni alıştırmalar oluşturur ve öğrencileri
yönlendirir. Öğrencilerin becerilere yönelik koordinasyonların geliştirebilmek için
gruplar arası etkinlikler düzenler.
65
Grafik 43.4. Öğrencilerin doğru ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanmalarını
sağlayabilme
A1
A2
A3
11%
33%
56%
A2: Öğrencileri beslenme konusunda bilgilendirir. Dengeli beslenme, egzersiz vs
konusunda öğretim stratejilerini çeşitlendirir. Öğrencilerin boy-kilo oranını tespit
ederek, obezite ve yetersiz beslenmeden doğan sorunlar konusunda öğrencileri
bilgilendirir.
A3: Öğrencileri beslenme konusunda bilgilendirir. Dengeli beslenme, egzersiz vs
konusunda öğretim stratejilerini çeşitlendirir. Öğrencilerin boy-kilo oranını tespit
ederek, obezite ve yetersiz beslenmeden doğan sorunlar konusunda öğrencileri
bilgilendirir. Beslenme alışkanlıkları ve kuralları öğrencilerin uygulaması için teşvik
eder ve meslektaşlarını bilgilendirir.
66
Grafik 44.5. Spor sakatlanmalarında ilk yardım kurallarını uygulayabilme
A1
A2
A3
11%
33%
56%
A1: Spor sakatlanmaları ve ilk yardım temel bilgi ve becerilerini anlatarak
öğrencilerine kazandırır.
A2: Spor sakatlanmaları ve ilk yardım temel bilgi ve becerilerini uygulamaları
anlatarak öğrencilerine kazandırır. Acil durumlarda en yakın sağlık kuruluşuna haber
verir.
A3: Spor sakatlanmaları ve ilk yardım temel bilgi ve becerilerini uygulamaları
anlatarak öğrencilerine kazandırır. Đlk yardım dolabının oluşumunda etkin
kullanımında eğitimcilerle işbirliği yapar. Acil durumlarda en yakın sağlık kuruluşuna
haber verir. Spor sakatlanmaları ve ilk yardım konulu eğitim seminerleri vs. etkinlikler
düzenlenmesine öncülük eder.
67
Grafik 45.6. Atatürk’ün spor ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerini
öğrenme sürecindeki uygulamalara yansıtabilme
A1
A2
A3
11%
44%
45%
A1: Atatürk’ün spor ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerine öğrenme süreci
içerisinde yer verir ve etkinlikler düzenler.
içerisinde yer verir ve etkinlikler düzenler. Öğrencilere Atatürk’ün ulusal değerlerimiz
ve sporla ilgili düşüncelerini içeren etkinliklerde rehberlik eder ve meslektaşlarıyla
işbirliği yapar.
içerisinde yer verir ve etkinlikler düzenler. Öğrencilere Atatürk’ün ulusal değerlerimiz
ve sporla ilgili düşüncelerini içeren etkinliklerde rehberlik eder ve meslektaşlarıyla
işbirliği yapar. Ulusal bayram ve tören organizasyonlarında Atatürkçü düşünce
sistemini temel alan etkinliklerin hazırlanmasında eğitim paydaşları ile işbirliği içinde
çalışır.
68
Alan öğretmenlerine gelindiğinde ise her bir alandan genellikle birer öğretmenin
bulunması dolayısıyla var olan kriterlerden hangilerini ne ölçüde taşıdıkları ya da ne düzeyde
olduklarını belirtmek için ortak kriterlere ait nitelikler Grafiklara yer verilerek oranlanmıştır:
1.Öğretim Sürecini Planlama Ve Düzenleme
Grafik 46.1.Öğretim sürecini planlayabilme
A1
A2
A3
0%
45%
22%
33%
A1: Öğretim sürecini öğretim programındaki mevcut etkinliklerle planlar.
A2: Öğretim sürecini öğretim programındaki mevcut etkinliklerle birlikte
öğrencilerin çeşitli özelliklerini de dikkate alarak süreci planlar.
A3: Öğretim sürecini öğretim programındaki mevcut etkinliklerle birlikte
öğrencilerin çeşitli özelliklerini de dikkate alarak süreci planlar ve özgün etkinlikler
oluşturur.
69
Grafik 47.2.Öğretim ortamlarını düzenleyebilme
A1
A2
A3
0%
10%
50%
40%
A1: Öğrenme ortamında öğretim stratejilerine uygun fiziksel düzenlemeler yapar.
A2: Öğrenme ortamını, öğretim programındaki mevcut etkinlikler doğrultusunda
düzenleyerek öğrencilerin katılımlarını sağlar ve öğrenme ortamını öğrencilerin
bireysel özellikleri ve etkinliğin niteliğine göre düzenler.
A3: Öğrenme ortamında öğretim stratejilerine uygun fiziksel düzenlemeler yapar.
Sınıfta demokratik ve hoşgörülü bir ortam oluşturur. Sanat ve tasarım yoluyla
öğrencilerin kendilerinin ifade edebilecekleri özgün çalışmaları çeşitlendirecek
ortamlar sağlar. Tüm öğrencilerin sanatsal gelişimlerini sağlamak amacıyla çoklu
öğrenme ortamları hazırlar.
70
Grafik 48.3.Öğretim sürecine uygun materyaller ve kaynaklar kullanabilme
A1
A2
A3
0%
20%
60%
20%
A1: Öğretim sürecinde çeşitli kaynak ve materyallerden yararlanmanın önemi bilir ve
uygular.
A2: Öğretim sürecinde çeşitli kaynak ve materyallerden yararlanmanın önemi bilir ve
uygular. Öğrencileri çeşitli materyalleri ve kaynakları kullanmaya yönlendirir.
A3: Öğrenme ve öğretme sürecini zenginleştirmek amacıyla çeşitli yöntemlerden
yararlanır ve öğrencileri cesaretlendirir. Öğretimde içeriğe, öğrenci seviyesine ve
çevre koşullarına uygun araç-gereçleri ve kaynakları geliştirme konusunda bilgi ve
deneyimlerini meslektaşlarıyla paylaşır.
71
2.Đzleme Ve Değerlendirme Süreci
Grafik 49.1. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarını amaçlarını belirleyebilme
A1
A2
A3
0% 0%
37%
63%
A1: Ölçme ve değerlendirme uygulamalarının programdaki kazanımlara uygun olması
gerektiğinin farkındadır.
gerektiğinin farkındadır. Ölçme ve değerlendirme çalışmalarında programdaki
kazanımları dikkate alarak öğrencileri değerlendirmeyi amaçlar.
gerektiğinin farkındadır. Ölçme ve değerlendirme çalışmalarında programdaki
kazanımları dikkate alarak öğrencileri değerlendirmeyi amaçlar. Ölçme değerlendirme
uygulamalarını programı ve bireysel farklılıkları gözeterek düzenler. Öğrencinin
gelişimini süreçte takip etmek amacıyla sistematik değerlendirme stratejileri belirler.
72
Grafik 65.2. Ölçme ve değerlendirme araç ve yöntemlerini kullanabilme
A1
A2
A3
0% 0%
38%
62%
A1: Öğretim sürecinde kullanacağı ölçme ve değerlendirme araç ve yöntemlerini
amaca uygun olarak belirler.
A2: Öğrencilerin gelişimlerini farklı boyutlarda değerlendirmek amacıyla çeşitli
ölçme ve değerlendirme araç ve yöntemlerini kullanır ve hazırlar.
A3: Öğretim sürecinde kullandığı ölçme araçlarının güvenilirlik, geçerlilik ve
kullanışlılık yönünden nitelikli olmasına dikkat eder ve ölçme ve değerlendirme ile
ilgili bilgi ve deneyimlerini meslektaşlarıyla paylaşır.
73
Grafik 5166.3. Ölçme sonuçlarını yorumlama ve geri bildirim sağlayabilme
A1
A2
A3
0% 0%
38%
62%
A1: Öğrencilerin ölçme sonuçlarını not alarak değerlendirir ve not alır.
A2: Öğrencilerin ölçme sonuçlarını not alarak değerlendirir ve not alır. Ölçme ve
değerlendirme etkinlikleri ışığında dönütler vererek öğrenme sürecini öğrencilerle
birlikte planlar.
A3: Öğrencilerin gelişimlerine ilişkin ölçme sonuçlarını not ya da puan olarak
raporlaştırır ve veli- öğrenci ile paylaşır. Değerlendirme sonuçlarına göre öğrencilerin
becerilerini, öğretim programını, öğrenme ortamlarını, ölçme araçlarını, öğretim
stratejilerini ve verimliliğini değerlendirir.
74
3.Okul, Aile Ve Toplumla Đş Birliği Yapma
Grafik 52.1.Öğrencilerin gelişiminde ailelerle işbirliği yapabilme
A1
A2
A3
0%
33%
11%
56%
A1: Öğrencilerin günlük hayatta ihtiyaç duyacağı alanla ilgili konulardaki
gelişimlerini sağlamada ailenin rolü hakkında aileleri bilgilendirir.
A2: Öğrencilerin dil gelişimlerine ilişkin ölçme sonuçlarını ve değerlendirmelerini not
ya da puan olarak raporlaştırır ve veli- öğrenci ile paylaşır, eğitimsel ilişkileri
geliştirmek amacıyla etkinlikler düzenler.
A3: Öğrencilerin başarılarını arttırmada eğitim paydaşları ile işbirliği yapar. Okul
içinde çeşitli kulüp vs. oluşturarak öğrencilerin katılımını sağlar. Eğitim paydaşlarının
katıldığı öğrenen topluluklar oluşumunu destekleyen ortamlar hazırlar.
75
Grafik 53.2. Okulun kültür ve öğrenme merkezi haline getirilmesinde toplumla
işbirliği yapabilme
A1
A2
A3
0%
25%
25%
50%
A1: Okulun kültür ve öğrenme merkezi haline getirilmesinde okulun ve kendisinin
sorumluluğunun farkındadır.
A2: Okulun kültür ve öğrenme merkezi haline getirilmesinde okulun ve kendisinin
sorumluluğunun farkındadır; okulun toplumla iletişiminin arttırılmasında toplumla
birlikte çalışır.
A3: Okulun kültür ve öğrenme merkezi haline gelmesinde, okuma kültürünün
oluşturulmasında ve okulun toplumla iletişimin arttırılmasında yakın çevresindeki
kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapar. Öğrenci, aile ve öğretmenlerin katıldığı öğrenen
topluluklar oluşumunu destekleyen ortamlar hazırlar.
76
Grafik 54.3. Toplumsal liderlik yapabilme
A1
A2
A3
0%
33%
11%
56%
A1: Okulun bulunduğu çevrenin ekonomik, sosyal ve eğitim bakımından ihtiyaçlarını
önemser.
A2: Okulun bulunduğu çevrenin ekonomik, sosyal ve eğitim gibi ihtiyaçlarını önemser
ve ihtiyaçların karşılanmasında istekli davranır.
A3: Okulun bulunduğu çevrenin ekonomik, sosyal ve eğitim gibi ihtiyaçlarını önemser
ve ihtiyaçların karşılanmasında istekli davranır; projeler geliştirir, farklı çevrelerde
paylaşır.
77
4.Mesleki Gelişimi Sağlama
Grafik 55.1.Meslek yeterliliklerini belirleyebilme
A1
A2
A3
0%
10%
40%
50%
A1: Sahip olduğu mesleki yeterliklerini belirlemek için öz değerlendirme yapar.
Mesleki yeterliklerini belirlemeye yönelik uygulamalarını düzenli bir şekilde kayıt
altına alır.
Mesleki yeterliklerini belirlemeye yönelik uygulamalarını düzenli bir şekilde kayıt
altına alır. Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri temelinde meslektaş ve yönetici gibi
paydaşların görüşlerini alarak düzenli bir biçimde öz değerlendirme yapar.
78
Grafik 56.2.Alanına ilişkin kişisel ve mesleki gelişimini sağlayabilme
A1
A2
A3
0%
11%
56%
33%
A1: Alanına ilişkin öğretimi desteklemek amacıyla çeşitli yayınları takip etmede
isteklidir.
A2: Mesleki gelişim için bireysel ihtiyaç ilgi ve beklentilerini ve bunlar doğrultusunda
da hedeflerini belirler. Mesleki yayınları takip eder. Alternatif yaklaşım ve stratejileri
sınıfta uygulama eğilimindedir.
A3: Mesleki gelişim için bireysel ihtiyaç ilgi ve beklentilerini ve bunlar doğrultusunda
da hedeflerini belirler. Mesleki yayınları takip eder. Alternatif yaklaşım ve stratejileri
sınıfta uygulama eğilimindedir. Alanıyla ilgili akademik düzeyde çalışmalar yapar.
79
Grafik 5767.3. Mesleki gelişimine yönelik uygulamalarda bilimsel araştırma yöntem
ve tekniklerinden yararlanabilme
A1
A2
A3
0% 0%
33%
67%
Alan öğretmenlerinin ortak faktör dışında kendi alanlarına ilişkin yeterlilikleri her bir
alan için ayrı ayrı doğrudan verilecektir.42
42
Burada yalnızca Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji, Sosyal Bilgiler ve İngilizce öğretmeleri
özel alan yeterliklerine ilişkin betimsel veriler doğrudan aktarılacaktır.
80
Türkçe Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri
Tablo 1.1.Öğrencilerin Türkçeyi doğru ve etkili kullanmalarını sağlayabilme
1
2
3
Öğrencilerin Türkçeyi doğru ve etkili kullanmasının iletişimdeki önemini
+
+
kavramasını sağlar. Öğrencilerin dili etkili ve düzgün biçimde günlük yaşamda
kullanabilmesi için etkinlikler düzenler. Sınıf içi iletişimde demokratik ve
+
+
hoşgörülü olmaya özen gösterir.
Tablo 2:2.Öğrencilerin dinleme/izleme becerilerini geliştirebilme
1
2
3
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------Öğrencilerin Türkçeyi doğru ve etkili kullanmasının iletişimdeki
+
+
önemini kavramasını sağlar. Öğrencilerin dili etkili ve düzgün biçimde
günlük yaşamda kullanabilmesi için etkinlikler düzenler. Sınıf içi
iletişimde demokratik ve hoşgörülü olmaya özen gösterir.
Tablo 3:3.Öğrencilerin konuşma becerilerini geliştirebilme
1
2
3
………………………………………………………………………………………
Öğrencilerin kendilerini sözel olarak ifade etmelerine fırsat verir. Konuşma
+
+
+
sırasında söyleyişe, vurguya ve tonlamaya dikkat etmelerini sağlar. Yabancı
kökenli sözcükler yerine Türkçe karşılığını kullanmaya özendirir.
Öğrencilerin gelişim düzeylerine uygun konuşma yöntem ve tekniklerini
kullanır.
81
Tablo 4:4. Öğrencilerin okuma becerilerini geliştirebilme
1
2
3
…………………………………………………………………………………
Kitap okumayı sevdirme ve okuma alışkanlığı kazandırmaya yönelik
+
+
etkinlikler düzenler. Öğrencilerin okumalarında söyleyişe, vurguya,
tonlamaya ve noktalama işaretlerine dikkat etmelerini sağlar.
Öğrencilerin okuma becerilerini geliştirmelerine rehberlik eder.
Tablo 5.5.Anlama ve anlatım güçlüğü çeken öğrencilere yönelik uygulamalar
yapabilme
1
2
3
Öğrencilerin anlama ve anlatım güçlüklerini belirlemeye yönelik okul
+
rehber öğretmeninden ve özel eğitim uzmanlarından yardım alarak aile ile
öğretim süreci boyunca iş birliği yapar.
Öğrencilerin anlama ve anlatım güçlüklerini belirlemeye yönelik okul
+
+
+
rehber öğretmeninden ve özel eğitim uzmanlarından yardım alarak aile ile
öğretim süreci boyunca iş birliği yapar. Öğrencilerin anlama ve anlatım
güçlüklerini belirlemeye yönelik olarak gözlem, görüşme gibi yöntemleri
sistematik olarak kullanır ve öğrencilere sabırlı-hoşgörülü davranır.
Meslektaşlarıyla paylaşımda bulunur.
82
Tablo 6.6. Öğrencilerin yazma becerilerini geliştirme
1
2
3
Öğrencilerin kendilerini yazılı olarak ifade etmelerine olanak sağlar; yazma
+
+
+
çalışmalarına sözcük bilgisi, ses bilgisi, dil bilgisi ve yazım kurallarını
uygulamalarına yardımcı olur. Öğrencileri yazılarında Türkçe sözcükler
kullanmaya özendirir. Öğrencilerin farklı türlerde yazılar yazmalarına
rehberlik eder. Öğrencilerin ilgi alanlarına ve gelişim düzeylerine göre
farklı yöntem ve tekniklerde yazmalarına fırsatlar sağlar. Öğrencilerin farklı
türlerde yazdıkları türlerde yazdıkları ürünleri, okul içi
ve okul dışı
ortamlarda yayınlamalarına yardımcı olur.
Öğrencilerin kendilerini yazılı olarak ifade etmelerine olanak sağlar; yazma
+
+
çalışmalarına sözcük bilgisi, ses bilgisi, dil bilgisi ve yazım kurallarını
uygulamalarına yardımcı olur. Öğrencileri yazılarında Türkçe sözcükler
kullanmaya özendirir. Öğrencilerin farklı türlerde yazılar yazmalarına
rehberlik eder. Öğrencilerin ilgi alanlarına ve gelişim düzeylerine göre
farklı yöntem ve tekniklerde yazmalarına fırsatlar sağlar. Öğrencilerin farklı
türlerde yazdıkları türlerde yazdıkları ürünleri, okul içi ve okul dışı
ortamlarda yayınlamalarına yardımcı olur ve meslektaşlarıyla işbirliği
yapar.
Tablo 7.7.Türkçe öğretiminde özel gereksinimli ve özel eğitime gereksinim duyan
1
2
3
Türkçe öğretimindeki etkinlikleri öğretim yöntem ve tekniklerini özel
+
gereksinimli ve özel eğitime gereksinimi olan öğrencilere göre uyarlar.
……………………………………………………………………………………………
…..
83
Tablo 8.8.Türkçenin doğru ve etkili kullanımı ve iletişim açısından model olabilme
1
2
3
Konuşma ve yazma dilinde yabancı kökenli sözcüklerin yerine Türkçe karşılığını
+
+
+
kullanmaya, söyleyişte vurgu ve tonlamaya, demokratik tutum ve hoşgörü
geliştirmeye özen gösterir. Đletişim süreçlerinde beden dilini etkin biçimde
+
+
+
kullanır.
Tablo 9.9.Atatürk’ün Türk dili ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerini
1
2
3
Atatürk’ün Türk dili ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerine
+
+
öğretim süreci içerisinde yer verir. Öğrencilerin Atatürk’ün Türk dili ve
ulusal değerlerle ilgili görüşlerini yansıtan materyaller hazırlayarak
sergilemelerini sağlar.
Atatürk’ün Türk dili ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerine
+
+
+
öğretim süreci içerisinde yer verir. Öğrencilerin Atatürk’ün Türk dili ve
ulusal değerlerle ilgili görüşlerini yansıtan materyaller hazırlayarak
sergilemelerini sağlar.
Atatürk’ün Türk dili ve ulusal değerlerle ilgili
düşünce ve görüşlerini yansıtan özgün etkinliklerin düzenlenmesinde
ailelerle, çeşitli kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapar.
84
Matematik Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri
1.Matematik Dersi Öğrenme Alanlarına Đlişkin Yeterlilikler
Tablo 10.1. Sayılar alanındaki bilgisini öğretim sürecinde kullanabilme
1
2
3
Sayılar alanının matematiğin diğer alanlarıyla ve farklı disiplinlerle
+
+
+
ilişkilendirerek üst düzey düşünme becerilerini kullanmayı gerektiren
öğrenme ortamları düzenler. Sayılarla ilgili araştırma yaparak alanına katkı
sunar ve bunları meslektaşlarıyla paylaşır.
Sayılar alanının matematiğin diğer alanlarıyla ve farklı disiplinlerle
+
+
ilişkilendirerek üst düzey düşünme becerilerini kullanmayı gerektiren
öğrenme ortamları düzenler.
Tablo 11.2.Geometri alanındaki bilgisini öğretim sürecinde kullanabilme
1
2
3
Geometri ile ilgili alan bilgisine sahip olarak matematiğin diğer alanlarla
+
+
+
ilişkisini kurar ve öğrenme ortamlarını ona göre düzenler. Geometri ile ilgili
araştırmalar yaparak alana katkı sağlar ve bunları meslektaşları ile paylaşır.
Geometri ile ilgili alan bilgisine sahip olarak matematiğin diğer alanlarla
+
+
ilişkisini kurar ve öğrenme ortamlarını ona göre düzenler.
Tablo 12.3.Ölçme alanındaki bilgisini öğretim sürecinde kullanabilme
1
2
3
+
+
+
Ölçme ile ilgili alan bilgisine sahiptir. Ölçmenin tarihsel gelişimini ve farklı
kültürlerin etkilerini bilir. Ölçmenin matematiğin diğer alanlarla ilişkisini
kurar ve öğrenme ortamlarını ona göre düzenler. Ölçme ile ilgili
araştırmalar yaparak alana katkı sağlar ve bunları meslektaşları ile paylaşır.
85
Tablo 13.4.Olasılık ve istatistik alanındaki bilgisini öğretim sürecinde kullanabilme
1
2
3
+
+
+
Olasılık ve istatistik ile ilgili alan bilgisine sahiptir. Olasılık ve istatistiğin
tarihsel gelişimini ve farklı kültürlerin etkilerini bilir. Olasılık ve istatistiğin
matematiğin diğer alanlarla ilişkisini kurar ve öğrenme ortamlarını ona göre
düzenler. Olasılık ve istatistik ile ilgili araştırmalar yaparak alana katkı
sağlar ve bunları meslektaşları ile paylaşır.
Tablo 14.5. Cebir alanındaki bilgisini öğretim sürecinde kullanabilme
1
2
3
………………………………………………………………………………………
………
Cebirle ilgili alan bilgisine sahiptir. Cebirin tarihsel gelişimini ve farklı
+
+
+
kültürlerin etkilerini bilir. Cebirin matematiğin diğer alanlarla ilişkisini
kurar ve öğrenme ortamlarını ona göre düzenler. Cebirle ilgili araştırmalar
yaparak alana katkı sağlar ve bunları meslektaşları ile paylaşır.
Tablo 15.6.Atatürk’ün bilim ve matematikle ilgili düşünce, görüş ve çalışmalarını
1
2
3
Atatürk’ün bilim ve matematikle ilgili düşünce, görüş ve ürünlerine öğretim
+
+
+
sürecinde yer verir. Öğrencilerin Atatürk’ün bilim ve matematikle ilgili
görüşlerini yansıtan dokümanlar hazırlayarak sergilemelerini sağlar.
+
+
+
Öğrencilerin
Atatürk’ün
matematik
ve
bilimle
ilgili
görüşlerini
içselleştirmelerini sağlayacak etkinlikler düzenler. Atatürk’ün bilim ve
matematikle
ilgili
düşünce
ve
görüşlerini
yansıtan
etkinlikler
düzenlenmesinde çeşitli kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapar.
86
2.Matematik Dersi Becerilerini Geliştirme
Tablo16.1. Öğrencilerin problem çözme becerilerini geliştirme
1
2
3
Öğrencilerin problem çözme becerilerini geliştirecek etkinlikleri düzenler ve
+
+
+
+
+
+
günlük hayatta problem çözme becerilerini kullanmalarını sağlar.
Tablo 17.2.Öğrencilerin akıl yürütme becerilerini geliştirebilme
1
2
3
Akıl yürütme becerisini kazandırmaya yönelik etkinlikler düzenleyerek
+
+
+
öğrencilerin kendi düşüncelerini matematiksel modellerle desteklemelerini
sağlar. Akıl yürütme becerilerini günlük hayatta kullanabilmelerini sağlar.
+
+
+
Tablo 18.3.Öğrencilerin ilişkilendirme becerilerini geliştirebilme
1
2
3
Matematiğin kendi içinde ve diğer disiplinlerle ve günlük yaşamla
+
+
+
bağlantılarını bilmenin matematik öğrenmeye katkı sağlayacağını bilir.
Matematiğin diğer disiplinlerle ve günlük yaşamla bağlantısını kurar ve
+
+
+
öğrencilerin matematiksel kavram ve becerileri okul içi ve dışında
yaşantıları ile ilişkilendirmelerini sağlar.
87
Tablo 19.4.Öğrencilerin iletişim becerilerini geliştirebilme
1
2
3
Matematiğin kendine özgü sembol ve terimlerini doğru kullanarak yazılı,
+
+
+
görsel ve sözlü biçimlerle matematiksel iletişimin kullanılmasını sağlar.
Öğrencilerin
+
+
+
matematiksel
dili
matematiğin
kendi
içinde,
farklı
disiplinlerde ve yaşantısında etkin bir biçimde kullanmasını sağlar.
88
Sosyal Bilgiler Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri
1.Öğrenme-Öğretme Süreci
Tablo 20.1.Türk tarihini ve kültürünü oluşturan temel öğe ve süreçler ile kültürel
mirasın korunması ve geliştirilmesi bilincini kazandırabilme
1
2
3
Türk tarihini ve kültürünü oluşturan temel öğeleri yakın çevresinden yola
+
+
+
çıkarak vereceği örneklerle öğrencilerin kavramasını sağlar. Kültürel
mirasın korunması konusunda eleştirel düşünme ve problem çözme
becerilerini kazanmalarını sağlar. Tarihin ve kültürel mirasın korunması ve
geliştirilmesi için eğitim paydaşları ve çeşitli kurumlarla işbirliği yapar.
Tablo 21.2.Öğrencilerin, insan, yer ve çevre etkileşimini algılamalarını sağlayabilme
1
2
3
Öğrencilerin mevcut kaynaklar yardımıyla yakın çevresinden başlayarak
+
+
uzak çevresini tanımalarını sağlar. Öğrencilerin mekanı algılama becerisi
kazanmalarını sağlar. Đnsan, yer ve çevre etkileşimini fark etmelerine
yönelik çeşitli etkinlikler yaptırır.
Tablo 22.3.Demokratik yönetim anlayışını, insanların doğuştan ve toplum içinde
kazandığı haklar ile kişilere, topluma, insanlığa karşı sorumlulukları olduğu bilincini
kazandırabilme
1
2
3
89
Öğretim süreci içerisinde öğrencilerin temel hak ve sorumluluklarını
+
+
bilmelerini; demokratik yönetim anlayışını kavrayabilmelerini; sorunlara
demokratik çözümler üretebilmeleri sağlar. Öğrencilerin iletişim becerileri
ile ilgili eğitim paydaşlarıyla işbirliği yapar.
Tablo 23.4.Atatürk ilke ve inkılâplarının dayandığı temel esaslar ile Türk İnkılâbının
tarihi anlamını, toplumun siyasal, sosyal, kültürel, ekonomik alanda gelişimine etkilerini ve
önemini kavratabilme
1
2
3
Öğrencilerin Atatürk ilke ve inkılâplarının siyasal, sosyal, kültürel ve
+
+
+
ekonomik alandaki gelişimini çeşitli örneklerle kavramalarını sağlamak
amacıyla eğitim paydaşları ve çeşitli kuruluşlarla işbirliği yapar.
Tablo 24.5.Özel gereksinimli ve özel eğitime gereksinim duyan öğrencileri dikkate
alan uygulamaları yapabilme
1
2
3
Özel gereksinimli ve özel eğitime gereksinim duyan öğrencilere yönelik
+
+
görsel materyallerle zengin öğrenme ortamları oluşturur ve eğitim
paydaşları ile işbirliği içinde çalışır.
90
Fen Ve Teknoloji Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri
1.Bilimsel, Teknolojik Ve Toplumsal Gelişim
Tablo 25.1.Öğrencilerde yaşadığı çevreyi tanıma ve inceleme merakı uyandırabilme
1
2
3
Öğrencilere
+
+
içince
yaşadığı
çevreyi
tanıma
ve
inceleme
merakı
uyandırabilmek için doğaçlama ile çevre incelemeleri sonucu merak
ettikleri konularla ilgili beyin fırtınası ve tartışma gibi tekniklerden
yararlanır ve sınıf içi ve dışı çeşitli etkinlikler düzenler.
91
Tablo 26.2.Öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirebilme
1
2
3
Öğrencileri bilimsel süreç becerileri konusunda destekler. Öğrencilerin
+
+
araştırma sonucunda elde ettikleri bilgileri sınıf içinde sunmalarını ve
günlük yaşamda kullanmalarını sağlar.
Tablo 27.3.Öğrencilere, bilimin doğası ve tarihsel gelişimi konularında anlayış
kazandırabilme
1
2
3
Öğrencilerin bilim insanlarının yaşamları ve bilime katkılarını, bilimin
+
+
+
zaman içinde değişiklik gösterdiğini kavramaları için mevcut örneklerden
hareketle çeşitli etkinlikler düzenler. Okul içi ve dışı etkinliklere
yönlendirir. Bilim insanlarının model alınmasını sağlar.
Tablo 28.4. Öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirebilme
1
2
3
Öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesi amacıyla
+
+
+
programda yer alan etkinlikleri yapar. Öğrencilerin eleştirel düşünmenin
bilimsel yöntemi uygulamanın bir parçası olduğunu anlamaları için bireysel
ve grup olarak araştırmalar yapmalarını sağlar ve eğitim paydaşları ile
çeşitli etkinlikler düzenler.
Tablo 29.5. Öğrencilerin problem çözme becerilerini geliştirebilme
92
1
2
3
Öğrencilerin problem çözme becerisinin bir birey olarak günlük hayattaki
+
+
+
önemini bilir ve araştırma yapmalarını sağlar. Öğrencilerin problem çözme
çalışmalarına rehberlik eder.
Tablo 30.6.Öğrencilerin bilimsel ve teknolojik kavramları doğru ve etkin
1
2
3
Öğrencilerin bilimsel ve teknolojik kavramları doğru ve yerinde
+
+
+
kullanmalarına özen gösterir ve kavram yanılgılarını belirler ve bunları
gidermek için çeşitli etkinlikler düzenler, değerlendirir ve meslektaşları ile
paylaşır.
Tablo 40.7.Öğrencilerin bilim ve teknoloji ilişkisini anlamlandırmalarını
sağlayabilme
1
2
3
Öğrencilere bilim ile teknoloji arasındaki ilişkiye yönelik programdaki
+
+
örnekleri sunar. Öğrenme sürecinde öğrencilerine bilim ile teknoloji
arasındaki etkileşimi sergileyen çeşitli projeler hazırlamalarına rehberlik
eder.
Tablo 41.8.Atatürk’ün bilim ve teknolojiyle ilgili düşünce ve görüşlerini öğretim
1
2
3
Atatürk’ün bilim, teknoloji ve bilimsel düşünce ve görüşlerine ilişkin
+
+
+
örneklere öğretim süreci içerisinde yer verir ve çeşitli etkinlikler düzenler.
93
Tablo 42.9.Öğrencilere, bilimsel ve teknolojik gelişmeler ile toplum ve çevre
arasındaki etkileşime ilişkin anlayış kazandırabilme
1
2
3
Öğrencilere bilimsel ve teknolojik gelişmelerin, çevre ve topluma etkisine
+
+
+
yönelik mevcut örnekleri sınıf ortamında sunar. Öğrencilerin bireysel ve
toplumsal karar alma sürecinde, bilimin, kültürel ve evrensel değerler kadar
önemli olduğunu kavramaları için yaratıcı yazılar yazma, tarihsel
araştırmalar yapma gibi etkinlikler yapmalarını sağlar ve projelere
katılmaları yönünde destekler.
Tablo 43.10. Fen ve teknoloji öğretim ortamında gerekli güvenlik önlemlerini
alabilme
1
2
3
Öğretim
+
+
+
ortamındaki
gerekli
güvenlik
önlemlerini
dikkate
alarak
etkinlikleri uygular. Öğrencilerin gerekli güvenlik önlemi alıp almadığını
etkinlik süresince takip eder. Etkinlikleri gerçekleştirirken ortama uygun
gerekli güvenlik önlemlerinin alınmasında meslektaşları ile işbirliği yapar.
Etkinliklerde kullanılacak olan tehlikeli ekipmanlar yerine alternatiflerini
kullanır.
Tablo 44.11.Özel gereksinimli ve özel eğitime gereksinim duyan öğrencileri dikkate
alan uygulamalar yapabilme
1
2
3
Özel gereksinimli ve özel eğitime gereksinim duyan öğrencilere göre çeşitli
+
+
+
zengin öğrenme ortamları oluşturur ve izleme yapar. Bu öğrencilerle ilgili
94
uzmanlar, aile ve meslektaşlarla işbirliği içinde yeni öğrenme hedefleri
belirler.
Đngilizce Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri
Tablo 45.1. Öğrencilerin etkili dil öğrenme stratejileri geliştirmelerine yardım
edebilme
1
2
3
Öğrencileri farklı dil öğrenme stratejileri hakkında bilgilendirir ve
+
+
öğrencilerin kendi öğrenme stillerine uygun dil öğrenme stratejilerini
kullanarak öğrenmeye yönlendirir.
Öğrencileri farklı dil öğrenme stratejileri hakkında bilgilendirir ve
+
+
+
öğrencilerin kendi öğrenme stillerine uygun dil öğrenme stratejilerini
kullanarak öğrenmeye yönlendirir. Etkili dil öğrenme konusundaki
bilgilerini meslektaşları ile paylaşır.
95
Tablo 46.2.Öğrencilerin İngilizceyi doğru, anlaşılır bir şekilde kullanmalarını
sağlayabilme
1
2
3
Etkili öğrenme için teknolojik kaynaklardan yararlanır. Dil öğretimine
+
+
dayalı yazılımları ve internet kaynaklarını izler. Mevcut olanaklar
doğrultusunda öğrencilerin teknolojik kaynaklardan yararlanabilmeleri
amacıyla uygun öğrenme ortamları hazırlayarak bu kaynaklara eşit olarak
ulaşmalarını sağlar.
Etkili öğrenme için teknolojik kaynaklardan yararlanır. Dil öğretimine
+
+
dayalı yazılımları ve internet kaynaklarını izler. Mevcut olanaklar
doğrultusunda öğrencilerin teknolojik kaynaklardan yararlanabilmeleri
amacıyla uygun öğrenme ortamları hazırlayarak bu kaynaklara eşit olarak
ulaşmalarını sağlar.
Tablo 47.3. Öğrencilerin dinleme\izleme becerilerini geliştirebilme
1
2
3
Öğrencilerin dinleme becerilerini geliştirmek amacıyla çeşitli etkinlik ve
+
+
materyalleri kullanarak etkili dinleme ve izleme becerileri kazandıracak
çalışmalar
yapar.
değerlendirebilmelerini
Öğrencilerin
sağlayacak
kendi
farklı
dinleme
dinleme
becerilerini
stratejileri
geliştirmelerine yardımcı olur.
Öğrencilerin dinleme becerilerini geliştirmek amacıyla çeşitli etkinlik ve
+
+
+
materyalleri kullanarak etkili dinleme ve izleme becerileri kazandıracak
çalışmalar
yapar.
değerlendirebilmelerini
Öğrencilerin
sağlayacak
kendi
farklı
dinleme
dinleme
becerilerini
stratejileri
geliştirmelerine yardımcı olur. Bilgilerini meslektaşları ile paylaşır ve
işbirliği yapar.
96
Tablo 48. 4.Öğrencilerin konuşma becerilerini geliştirebilme
1
2
3
Öğrencilerin kendilerini sözlü olarak ifade etmelerine fırsat verir ve onlara
+
örnek olur.
Öğrencilerin kendilerini sözlü olarak ifade etmelerine fırsat verir ve onlara
+
+
+
örnek olur. Öğrencilerin konuşma becerilerini geliştirmeye yönelik
çeşitlendirdiği yöntem ve tekniklerin uygulanmasıyla ilgili meslektaşlarına
rehberlik eder ve işbirliği yapar.
Tablo 49. 5.Öğrencilerin okuma becerilerini geliştirme
1
2
3
Öğrencilerin okuduklarını anlama, yorumlama, değerlendirme becerilerini
+
geliştirmeye yönelik etkinlikler düzenler.
+
+
geliştirmeye yönelik etkinlikler düzenler. Öğrencilerin farklı okuma, tür, yöntem
ve stratejilerini kullanmalarını sağlar.
Tablo 50.6. Öğrencilerin yazma becerilerini geliştirebilme
1
2
3
Öğrencilerin kendilerini yazılı olarak ifade etmelerine olanak sağlar. Farklı
+
yazma
türlerine
göre
yazarak
kendi
ifade
etmede
öğrencilerini
cesaretlendirecek uygulamalar yaptırır.
+
+
+
geliştirmeye yönelik etkinlikler düzenler. Öğrencilerin farklı okuma, tür,
yöntem ve stratejilerini kullanmalarını sağlar. Farklı yazma türlerine göre
yazarak kendi ifade etmede öğrencilerini cesaretlendirecek uygulamalar
yaptırır. Öğrencilerin yazma becerilerini geliştirmeye yönelik meslektaşları
ile işbirliği yapar.
97
Tablo 51.7. İngilizce öğretiminde özel gereksinimli ve özel eğitime gereksinim duyan
1
2
3
Öğrencilerde anlama ve anlatma güçlüklerine neden olan sosyolojik,
+
+
fizyolojik ve psikolojik etkenlerin farkındadır. Đngilizce öğretiminde özel
gereksinimli ve özel eğitime gereksinim duyan öğrencilerin özel öğrenme
alanındakini düzeyini, hızını ve türünü belirlemek için ailelerle ve
uzmanlarla işbirliği yapar.
Öğrencilerde anlama ve anlatma güçlüklerine neden olan sosyolojik,
+
+
+
fizyolojik ve psikolojik etkenlerin farkındadır. Đngilizce öğretiminde özel
gereksinimli ve özel eğitime gereksinim duyan öğrencilerin özel öğrenme
alanındakini düzeyini, hızını ve türünü belirlemek için ailelerle ve
uzmanlarla işbirliği yapar. Đngilizce öğretiminde öğretim araçlarını, yöntem
ve tekniklerini vs. özel gereksinimli ve özel eğitime gereksinimi olan
öğrencilere göre uygulamadaki bilgi ve deneyimlerini meslektaşlarıyla
paylaşır.
98
SONUÇ VE ÖNERĐLER43
Mesleki yeterlikler ve öğretmenlik mesleğini icra eden öğretmenlerin farklı yeterlik
alanlarında farklı düzeylerde oluşu eğitim kurumunda standardizasyonu sağlamayı zorlaştırır ve
dolayısıyla da farklı uygulamaları beraberinde getirir. Her bir öğretmenin bulunduğu yeterlik
düzeyi o niteliğe ilişkin okul içi ve dışı uygulamaları yansıtacağından kurum kültürünün
oluşması ve okul ikliminin bütüncül bir başarıyı yakalama sürecinde zenginlikte katabilir. Fakat
bütüncül bir başarının sırrı mesleği icra edenlerin özellikle de eğitim alanında maksimum
yeterlikle donanık olmasını zorunlu kılar. Öğretmenin laboratuarı okuldur ve elindeki ham
madde öğrencidir. Girdi olan öğrencinin yaşama donanık bir başlangıç yapabilmesi onun
gelişiminden sorumlu eğitim paydaşlarının da niteliğine bağlıdır.
Fevzi Özbey Đlköğretim Okulu öğretmenlerinin yeterlik bağlamında üst ve alt sınır
bağlamında bakıldığında öğretmenlerin çoğunlukla A2 düzeyinde olduğu görülmektedir.
Özellikle iletişim ve Atatürk ile ilgili kriterlerde A3 düzeyinde oldukları görülmektedir.
Öğretmenlerimiz çoğunlukla edindiği bilgileri eğitim paydaşları ile paylaşma konusunda ve
kolektif çalışmalarda pek istekli görünmemektedir. Alanıyla ilgili bilgileri paylaşan, bilgi üreten
ve
yayınlayan
öğretmen
sayısı
ise
tüm
öğretmenlerin
%10’unu
geçmemektedir.
Öğretmenlerimiz bireysel gelişim konusunda çeşitli etkinliklere katılma konusunda isteklidir.
Öğretmenlerimizin daha nitelikli, öğrencilerimizin daha duyarlı, analitik düşünen
bireyler olması ve nihayetinde de sağlıklı bir toplumsal çevreninin oluşabilmesi için en azından
Deniz Yıldızı’nın hikâyesinde olduğu gibi bir tek denizyıldızını bile kurtarmanın önemli olduğu
bilincine vararak “işte bunun için değdi” fikriyle hareket etmeliyiz. Peki neler yapabiliriz?
Fevzi Özbey Đlköğretim Okulu’nda Sayın Eğitim Yöneticisi Yalçın Tamer
öğretmenimizin üstün gayretleriyle yapılan eğitim seminerlerine daha istekle
katılarak hem kendimizi hem de kurumun gelişmesini sağlayabiliriz.
Bilgi paylaştıkça çoğalır düşüncesinden hareketle çeşitli periyotlarda eğitim
paydaşlarının hazırlayacağı ve sunacağı mesleğe ve genel kültüre ait sunumlar
yapılabilir.
43
Bu bölümde Bulgular ve Yorumlar kısmından farklı kendimizce ayrıca dikkate değer
gördüğümüz niteliklere ilişkin çeşitli saptamalarda bulunacağız. Her bir alana ilişkin veriler Bulgular ve
Yorum kısmında verilmiştir.
99
Olumlu okul ikliminin ve personel arası ilişkilerin daha canlı olabilmesi için
belirli dönemlerde(tıpkı öğretmenler gününde olduğu gibi) etkinlikler
düzenlenebilir.
Okulun ve kendimizin gelişmesi için yayın hazırlama faaliyetine girişilebilir.
Okul dergisi çıkarılıp iki ya da üç aylık öğretmenlerimiz kendi alanlarıyla
ilgili çeşitli yazılar hazırlayıp orada yayınladığında dinamik bilgi birikimi ve
akışı sağlanabilir. Bu konuda yayın deneyimine sahip öğretmenlerimiz okulda
bulunmaktadır.
Öğrencilerle birlikte sosyal sorumluluk projeleri geliştirip hem kendimizin hem
öğrencilerimizin
hem
de
okulumuzun
alternatif
bir
okul
olmasını
sağlayabiliriz. Örneğin: Huzurevlerine, LÖSEV, Çocuk Esirgeme Kurumu
gibi çeşitli yerlere yönelik faaliyetler yürütülebilir.
Ailelere özellikle MEB’in yaklaşık 4 yıldır uyguladığı ama halen öğretmenler
ve veliler tarafından anlaşıldığı pek söylenemeyecek programı anlatmak
işimizi kolaylaştırma yönünde katkı sağlayacaktır. Çünkü aileler hala eski
sistemi yeğliyor ve çocuklarını dershanelere yine yoğun olarak gönderiyor.
Adeta okul dershaneye yardımcı biçimde algılanıyor ve biz öğretmenlerin işini
zorlaştırıyorlar.
Öğretmenler olarak yapacağımız o kadar çok iş var ama biz öğretmenlerde bu işlerin
üstesinden gelmek için varız.
Toplumsal gelişimi sağlamak için önce kendimizi sonra
çevremizi geliştirmeliyiz. Bunlar bizim artı özelliklerimiz değil olmazsa olmazlarımızdır.
Mesleğimizin önemi sırtımıza bu yükleri yüklemektedir.
100
KAYNAKÇA
Akyüz, Hüseyin(2001) Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavram ve Alanları
Üzerine Bir Araştırma. MEB. Đstanbul
Alkan, H.( 2000 ) "Meslek ve Öğretmenlik",Ed. Prof.Dr. Veysel Sönmez,
Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Anı Yayıncılık. Ankara
Ataünal, Aydoğan (2000) Öğretmenlik Mesleğine Giriş veya Nasıl Bir
Đnsan?. 20 Mayıs Eğitim, Kültür ve Sosyal Dayanışma Vakfı Yayını:3. Ankara
Başaran, Đbrahim Ethem (1994) Eğitime Giriş. Kadıoğlu Matbaası. Ankara
Bourdieu,Piere& Loic J.D.Wacquant(2007) Düşünümsel Bir Antropoloji Đçin
Cevaplar. Đletişim Yayınevi. Đstanbul
Brown, Philip(2007) “The Third Wave: Education and The Ideology of
Parentocracy”,Ed. A.H.Halsey,H.Lauder vd.,Education: Culture,Economy, Society.
Oxford University Press. Eastbourne
Campell,Jim&
Leonidas
Kyriakides
vd.(2004).
Assessing
Teacher
Effectivness Developing a Differentiated Model. RoutledgeFalmer.GB
Childe, Gordon(1998) Kendini Yaratan Đnsan (Đnsanın Çağlar Boyu
Gelişimi). Varlık Yayınları. Đstanbul
Darland, David D.(1970) Preparation in the Governance of the
Profession,Ed. Milton Muse, Selected Readings Introduction to the Teaching
Profession, Mac Atruhan Publishing. California
Downie, R.S.(1999) Professions and Professionalism,Ed.David E.W.Fenner,
Ethics in Education Garland Publishing,INC. London
Emery,Merrely&Oğuz N. Babüroğlu(2003) Eğitim Sistemleri ve Fred Emery’nin
Gözüyle Üniversiteler. iç: Ed.Oğuz N. Babüroğlu Eğitimin Geleceği, Üniversitelerin
ve Eğitimin Değişen Paradigması Sabancı Üniversitesi Yayınları. Đstanbul
101
Erden,Münire(1998) Öğretmenlik Mesleğine Giriş ,Alkım Yayınevi,Đstanbul
Fischer,Joseph(2002)Sosyoloji Nedir.Anı Yayıncılık.Ankara
Gay,LR.;G.E.Mills
ve
P.Airasian(2006)Educational
Research
:Competencies for Analysis and Applications.Pearson Merill.New Jersey
Gibss,W.W."Software’s Chronic Crisis"Scientific American,s.86-95
Greenwood,Malcolm S. &Helen J.Gaunt(1994)Total Quality Management
for Schools. Cassel Education,London
Gündüz,Mustafa(2005)Ahlak Sosyolojisi,Anı Yayıncılık,Ankara
Harrison,Lorraine(2004)Qualified
Teacher
Status,
Ed.Howard
Green,Professional Standarts for Teachers&School Leaders:A Key To School
Improvement.RoutledgeFalmer.GB
Kaptan, Saim(1998)Bilimsel Araştırma ve Đstatistik Teknikleri.Tekışık
Ofset.Ankara
Kauchak,Donald&Paul Eggen(2005)Introduction to Teaching, Becoming A
Proffessional,Pearson Merill.New Jersey
Kılbaş,Ş.K.(2003)Sınıf Yönetimi.Nobel Kitabevi.Adana
Köklü,N.;Ş.Büyüköztürk
ve
Ö.Ç.Bökeoğlu(2007)
Đstatistik.PegemA
Yayıncılık.Ankara
Kuş,Elif(2003)Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri. Anı Yayıncılık. Ankara
OECD(2006)Attracting, Developing and Retaining Effective Teachers.
Öner,Necla(2006)Türkiye'de
Kullanılan
Psikolojik
Testlerden
Örnekler.Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.Đstanbul
Öntaş,Turgay(2009)
Entelektüel(?)Olarak
Öğretmen
ve
Aktüalite.Yayımlanmamış Çalışma.Ankara
Özçelik, D.A.(1992)Ölçme ve Değerlendirme. ÖSYM Yayınları. Ankara
102
Payne,Geoff (2006)An Introduction to “Social Divisions”,Ed.Geoff
Payne,Social Divisions,Palgrave Macmillan.UK
Philips,Bernard S.(1969)Sociology:Social Structure and Change.Macmillan
Company.USA
Sallis,Edward(1996)Total Quality Management in Education.Kogan Page
Limited.London
Smith,W.O.Lester(1967)Çağdaş Eğitim.Varlık Yayınları.Đstanbul
Sönmez, Veysel(2003)”Eğitimin Tarihsel Temelleri”, Ed. Prof.Dr. Veysel
Sönmez, Öğretmenlik Mesleğine Giriş,Anı Yayıncılık.Ankara
Sönmez, Veysel(2003)Sevgi Eğitimi. Anı Yayıncılık.Ankara
Şahin, Ali Ekber (2003)"Meslek ve Öğretmenlik" Ed. Prof.Dr. Veysel
Sönmez, Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Anı Yayıncılık. Ankara
Şimşek, Hasan (2007)Toplam Kalite Yönetimi. Seçkin Yayıncılık. Ankara
Tekeli, Đlhan(2002)“Bilgi Toplumuna Geçerken Farklılaşan Bilgiye Đlişkin
Kavram Alanı Üzerinde Bazı Saptamalar”,Der.Đ.Tekeli,S.Ç.Özoğlu, B. Akşit vd.,Bilgi
Toplumuna Geçiş TÜBA Yayınları Sorunsallar \Görüşler, Yorumlar\Eleştiriler ve
Tartışmalar.Ankara
Tezcan, Mahmut(1981)Eğitim Sosyolojisine Giriş.Ankara Üniversitesi
Yay.No:91.Ankara
Tulasiewicz, Witold (1996),“Is There a Crisis in Teacher Education”,Ed.
Colin Brock, Global Perspectives on Teacher Education,Trangle Journals Ltd.,UK
Wilkerson ,J.R.&W.S.Lang (2007)Assesing Teacher Compency.Corwin
Press.CA
Zeicher,Kenneth M.(2009)Teacher Education and The Struggle for Social
Justice.RoutledgeFalmer.GB
103
104
Yazarın Özgeçmişi
Turgay Öntaş,10.05.1985 Sivas doğumludur. Đlk ve Orta öğrenimini
Kocaeli
ve
Đstanbul’da,
Üniversitesi’nde
lisans
tamamlamıştır.
eğitimini
Lisansüstü
Sivas
eğitimine
Cumhuriyet
Hacettepe
Üniversitesi’nde devam etmektedir.
Çalışma alanları: Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, Eğitim
Sosyolojisi, Eğitim Programları ve Öğretimi, Entelektüalizm, Eğitimde
Çok Kültürlülük
Çalışmaları: Yazarın D.F.Swift’in” The Sociology Of Education” çevirisi,
Entelektüel(?) Olarak Öğretmen ve Aktüalite adlı kitabı bulunmaktadır.
105

son-Öğretmenlik Mesleği ve Meslek Erbabının Yeterliliği Üzerine Bir

Transkript

Benzer belgeler

calendar of actıvıtıes

ROBERT COLLEGE

PDF ( 9 ) - DergiPark

Ata Okulu Ekim 2010 Gazetesi

web üzerinden sunulan eğitsel matematik oyunlarının kesirler ve

TOEFL ve IELTS - enka okulları

Gazlar ve Kavramsal Değişim Yaklaşımı

¡ HOLA AMİGOS ! ¿QUİERES APRENDER Y HABLAR ESPANOL

Mesleki Rehberlik Nedir? Mesleki rehberlik ve yöneltme, bireylerin