Pirsultan pinarı [Mətn]

Transkript

Pirsultan pinarı [Mətn]
ШЕИРЛЯРИМ МЯНИМ ЩЯЙАТЫМ ВЯ
ТЯРЖЦМЕЙИ-ЩАЛЫМДЫР
20 май 1929-ъу илдя Эянъя йахынлыьындакы Дашкясян
бюлэясинин Газахйолчулар кяндиндя дцнйайа эюз ачмышам. Бу
кянд улу бабамыз Пирсултанын адыны дашыйан, Пирсултан даьынын
айаьындадыр. Ейни заманда, бизим няслимизин нясил-сой ады
Пирсултанлылардыр. Атамын атасы Тцрк Паша, анамын атасы Тцрк
Сямяддир. Щятта мяним чохбяндли шеиримин бир парчасында
дейилир:
Аь гайаны, Архашаны,
Тцрк Сямяди, Тцрк Пашаны,
Няням - о халы гошаны,
Сиздя гойуб эялмядимми?
Истяр Тцркийядяки улу бабаларымызын йурду Йылдыз елляри,
Сивас, Баназ кюйц, Пирсултан Абдалын фаъиясиндян сонра Тябризин
60 километрлийиндя Гасым даьларынын ятяйиндя бу няслин бир
парчасынын салдыьы Пирсултан кянди вя мяним доьулдуьум кянд
фцсункар эюзялликляря маликдир. Сазын-сюзцн вурьуну олан бу
няслин адамлары щямишя буз булаглы, эюй чямянли, бянювшялинярэизли тябиятин аьушунда мяскян салмышлар. Бу няслин шяъяряси
Пирсултан Абдалдан бяри мялумдур. Няслин илк йазары вя фяхри
ХВЫ ясрин бюйцк сяняткары Пирсултан Абдалдыр. Бундан сонра
онун гызы Сянямин надир шеирляри ялдядир. Йцксяк дини тящсил
эюрмцш дайым Абдулкярим эюзял тябя малик олмушдур.
Бцтцн тарихи ящвалатлары синясиндя йашадан 130 ил юмцр
сцрмцш Лейли няням олмушдур. Лейли няням бир мисра да шеир
йазмайыб, лакин онун синяси фолклор хязиняси иди. О, мяним илк
мцяллимимдир.
3
Чохлары шеир йарадыжылыьына 20-30 йашында, щятта чох
сонралар башламышлар. Мян ися аз гала шеиримля бярабяр
доьулмушам. Мяним дцнйайа эялдийим мцщит сазын-сюзцн
сядалары иля йашайыб. Мян бу сядалар алтында йатыб дурмушам.
Лейли нянямин улу бабамыз Пирсултан Абдалдан дедийи шеирляр
илийимя, ганыма щопмушдур.
Сивас елляриндя зилим чалынды,
Жамлыб елляр бюлцм-бюлцм бюлцндц,
Мян достдан айрылдым баьрым дялинди,
Катиб, ящвалымы шаща бюйля йаз!
Бялкя дя бу шеир кюрпялийимдя нянямин дилиндян
ешитдийим биринжи шеир олуб.
Нясил-сойумузун шаир оьлу, дин хадими Абдулкяримин
уьурсуз талейи тякжя нянямин йох, бцтцн йахынларынын гялбини
йаралайыб. 1931-жи илдя эцллялянмяйя апарыларкян Абдулкярим
ашаьыдакы шеири бядащятян сюйлямишдир:
Дяймясин синямя дцшмян эцлляси,
Апарын Сивасда асдырын мяни.
Йылдыз елляриндя, Баназ кюйцндя,
Апарын, о йердя басдырын мяни.
Доьулдуьум Газахйолчуларын Яйри чайы сел эялиб дашыр.
Мян чайын сащилиндя дуруб, селин эятирдийи даш- аьажа, аьаж
кютцкляриня, голлу-будаглы сюйцд аьажларына тамаша едирдим.
Еля бил щяйяжана эялдим. Гялбим «шеир дилини» ачды.
Газахйолчуларын яйрим-цйрцм чайы,
Ашды-дашды, сел эялди, йаман жошду.
4
Сян демя, няням Лейли архада дайаныб мяни сейр
едирмиш. Мяни баьрына басды вя деди: «Аллащ сяни мяня оьлум
Кяримя явяз эюндяриб. Оьлум Кярим «Гуран»а бахыб щей
дейярди: «Сянин бу нявян эяляжякдя шаир вя алим олажагдыр».
Тале мяни нянямин дя исти гужаьындан айырды.
Гардашына эюря мяни дя эцлляляйяжякляр дейиб, атам анамы
мящкямяйя чякди. Эцжля хатырлайырам, анамын гужаьында
идим. Анам аьладыгжа, онун эюз йашлары додагларымын цстцня
дцшцрдц. Щямин вязиййяти шеирляримдя сонралар хатырламышам.
Ня билясян, сян ананы ямяндя,
Мян анамын эюз йашыны ичмишям.
Тале еля эятирмишдир ки, мян бир аилянин щимайясиндян
чыхыб дювлятин щимайясиндя бюйцмцшям вя Дястяфур кянд орта
интернат мяктябини битирмишям. Чох еркян шеир йаздыьым цчцн
адамлар тяряфиндян йцксяк гайьы эюрмцшям. Инсанларын
мадди йардымы нятижясиндя али тящсил алмышам, намизядлик вя
докторлуг диссертасийасы мцдафия етмишям. Яллидян артыг китаб,
йцзлярля гязет вя ъурнал мягаляляри йазмышам. Бейнялхалг
симпозиумларда дяйярли елми мярузялярля чыхыш етмишям.
Фолклор топламагла вя елми мярузяляр етмякля бярабяр
Газахыстанда, Орта Асийада, Русийада, Алманийада,
Тцркийядя, Иранда вя башга йерлярдя олмушам. Бу йерляря
алим кими сяфяр етсям дя, бу эязмяк, эюрмяк мяня сайсыз
мювзулар вермиш, йени-йени шеирлярин дцнйайа эялмясиня
имкан йаратмышдыр. Щеч тясадцфи дейил ки, Тцркийянин
Щажяттяпя
университетиндя
нечя-нечя
тялябя
мяним
йарадыжылыьымдан бурахылыш иши цчцн диплом йазмышдыр. О
жцмлядян «Сядник Паша Пирсултанлынын поезийасы» адлы мювзу
да бурайа дахилдир. Индийя гядяр «Юз сясим», «Пирсултан
булаьы», «Инжичичяйим», «Илащи бир сяс», «Йухулар олмасайды»,
5
«Бир ичим няьмя», «Бир чичяк дя вятянди», «Йылдыздаьдан ясян
кцляк» адлы шеир китабларым ишыг цзц эюрмцшдцр.
Эянжлийимдя шеиря никбин рущла эялмишям. Ян эюзял
шеирляри Вятяня, онун даьларына вя Сяфуря ханымын
мящяббятиня щяср етмишям. Лакин Сяфуря ханымын юз
дцнйасыны вахтсыз дяйишмяси шеирляримин башынын цстцня гям
булуду
эятирмишдир.
Кюрпяликдя
валидейн
нявазиши
эюрмямяйим, Сяфуря ханымын юлцмц, улу бабам Пирсултан
Абдалын фажияли щяйаты истясям дя, истямясям дя шеирляримдян
бир сызылты кими эялиб кечмишдир.
Шеирляримин ичярисиндя
Кялбяжяря, Газахыстана, Алманийайа, Тцркийяйя вя Ирана
сяфярлярим йени инжиляр йаратмаьыма сябяб олмушдур. Щятта
бунлар эяляжяк тядгигатчылара йахындан кюмяк едяжяк вя
оналара зянэин материал веряжяк.
Гарабаь мцщарибяси, Шушанын, Лачынын, Кялбяжярин вя
Эюйчянин ялдян эетмяси мяним аьрылы-ажылы шеирляримин
мювзусуна чеврилмишдир. Бу шеирляри ким олур олсун охуйанда
онун гялбини эюйнядяжяк. Йурд дярди онун цряйиндя
пющряляняжяк.
Мян бу кичик йазыда тяфяррцата вармырам. Чцнки бу
шеирляри охуйаркян щяр кяс юзцня бурадан пай эютцряжяк, эащ
зювг алыб севиняжяк, эащ да гямя гярг олажагдыр.
Эянжлийимдя Дашкясян, Кялбяжяр вя Эоранбой
гязетляриндя редактор олмушам. 38 илдир ки, бир профессор кими
али мяктябдя эянж няслин тялим-тярбийяси иля мяшьул олурам.
Мян алимям, педагогам, шаирям. Бцтцн бунлар елми
йарадыжылыьыма вя бядии йарадыжылыьыма юз тясирини эюстярмишдир.
Щяр шейдян яввял щяр кяся нцмуня ола биляжяк бир аиля
башчысыйам. 3 оьлум, 3 гызым, 3 эялиним, 3 кцрякяним вя 12
нявям вар. Онлар мяним йашыл пющряляримдир. Пирсултан нясил
сойунун давамчыларыдыр. Няслин щяр бир нцмайяндяси
бюйцклц-кичикли Пирсултан Абдалын, Сянямин, Абдулкяримин,
Сядникин вя Сяфуря ханымын шеирлярини язбяр билирляр. Щятта
6
ювладларым вя нявялярим Пирсултан Абдалын башладыьы йолу
давам етдирирляр. Аллащ рящмят елясин, Пирсултан Абдал, сяня!
Сянин даьындан, чямяниндян шеир чичякляри щеч заман яскик
олмайажагдыр.
Пирсултан бабайа щяср едилмиш йедди бяндлик гошманын
ики бяндиндя дейилир:
Сивасда, Баназда, Йылдыз даьында,
Йашайыр бу эцн дя сойларын, баба.
Няьмянля ойаныр, няьмянля йатыр,
Бюлцк-бюлцк тцркмян бойларын, баба.
Вя йахуд:
Тцркя, тцрк елиня бир ифтихарсан,
Сядникям, дейирям, ня бяхтийарсан.
Щарда саз чалынса, сян орда варсан,
Чятин баша эяляр сайларын, баба.
Сядник Паша Пирсултанлы,
филолоэийа елмляри доктору, профессор,
Йазычылар бирлийинин цзвц, республиканын
Ямякдар мцяллими, Ямякдар мядяниййят ишчиси.
БИР ЧИЧЯК ДЯ ВЯТЯНДИ
7
ВЯТЯНДИ
Бир чичяк дя Вятянди,
Бир лячяк дя Вятянди.
Бир будаг дя Вятянди,
Бир йарпаг да Вятянди.
Ютян бцлбцл Вятянди,
Бир топа эцл Вятянди.
Бир йува да Вятянди,
Бир кома да Вятянди.
Гурбан олум,
Бир йаны Дярбянд Вятяня.
Гурбан олум,
Бир йаны гцрбят Вятяня.
Гурбан олум,
Тябризимя, Эюйчямя,
Гялбим бцрцндц гямя,
Бир гямим дя Вятянди,
Цряйим дя Вятянди.
ИЛАЩИ БИР СЯС
Будаьын цстцндя йарпаг бойдасан,
Сясин баьча-баьа сыьышмыр, бцлбцл.
Эюр няляр бяхш едиб тябият мяня,
Эюзцм эюзялликдян йыьышмыр, бцлбцл.
Мяни яфсунлайыб илащи бир сяс,
Айыра билмирям юзцмц сяндян.
Юзэяйя гыймарам, сяня гыйарам,
8
Бюлярям шеирими, сюзцмц сяннян.
Гой мян дя будагда охуйум сяннян,
Бу севдалы кюнлцм щявяся эялсин.
Ешитсин сясими даь шялаляси,
Гарышсын чайлара бу сяся эялсин.
НИЗАМИ БАБА
Ойан юз йухундан Низами баба,
Буэцнкц Эянжямин жялалына бах.
Эюй-эюлц ялиндя айна кими тут,
Бу хошбяхт Эянжямин жамалына бах.
Ахшамлар бахдыгжа фявваряляря,
Еля бил даьлардан Хошбулаг эялиб.
Дяйишиб шящярин абы-щавасы,
Чямян-чичяк эялиб, буз булаг эялиб.
Шящяр йашыллашыр, йоллар дцзялир,
Биналар ужалыр чинар бойунжа,
А Сядник, эюзяллик эюрмяк истяйян,
Доьма Эянжямизя бахсын дойунжа.
ЙАЬЫШ
Щюнкцря-щюнкцря эялян булудлар,
Еля бил рущума, жаныма йаьды.
Мещ йаьыша, йаьыш мещя гарышды,
Икиси бир йердя ганыма йаьды.
Икимиз дя дцшдцк йаьыш селиня,
Йаьышын ялиндян гача билмядик.
Ичимиздя ешгин гоша ганады,
9
Щейиф, гумрулар тяк уча билмядик.
Пянащымыз олду Мяжнун сюйцдляр,
Бизи гоша чякди юз аьушуна.
Сян дя, мян дя гурбан олаг, ай эюзял,
Бу язиз Вятянин бир йаьышына.
ЭЮЗЯЛДИ
Эюзляри эюзяллик ахтаран сяням,
Даьларын булудлу башы эюзялди.
Дянизин йовсуну, эюлцн занбаьы,
Гайанын мамырлы дашы эюзялди.
Чямяндя щяр эцлцн юз эюзяллийи,
Ня йаман тез эюрцр эюз эюзяллийи,
Йанашы гойасан йцз эюзяллийи,
Нярэизин эюзцнцн йашы эюзялди.
Кякликсян, ялиндя хына эюрмцшям,
Шювгцн дцшцб ширин жана эюрмцшям,
Чох эюлдя йашылбаш сона эюрмцшям,
Сизин эюлцн йашылбашы эюзялди.
ДАШКЯСЯН НЯЬМЯСИ
Бу даьларын вцгарысан,
Дашкясян, ай Дашкясян.
Сярвятлисян, гцдрятлисян,
Дашкясян, ай Дашкясян.
Ишыгларын чичяк-чичяк,
Бахмаг иля доймаз цряк.
10
Сянинкидир хош эяляжяк,
Дашкясян, ай Дашкясян.
Хязинядир даш-торпаьын,
Цряк ачыр щяр йайлаьын.
Бир алямдир Хошбулаьын,
Дашкясян, ай Дашкясян.
ЭЦЛ БИТИРДИ
Эядябяйя йаз эялибди,
Демяк, щяр йанда бащарды.
Мащы эцля бцрцнцбдц,
Жцмля-жащанда бащарды.
Гымыш, ей Эавалы булаг,
Додаьындан бал сцзцлсцн.
Эцн дяйсин даьлар гарына,
Ярисин, хал-хал сцзцлсцн.
Гожа даьын жаванлашыб,
Ганлы даьа той вурдурур.
Гайада хыналы кяклик,
Зирвясиндя гартал дурур.
Рянэ-рянэ эцллярини эюрдцм,
Чичякляри сайаммадым.
Гужаглашыб жан бир олдум,
Бу торпагдан дойаммадым.
А Сядник, сяни даьлара
Истяк, мящяббят эятирди.
Эюзляриндя чичяк ачыб,
11
Кирпийиндя эцл битирди.
О ЦРЯЙИ СЯН ТАПМЫСАН
Мяним синям бир сал гайа,
О гайаны сян чапмысан.
Орда севян бир цряк вар,
О цряйи сян тапмысан.
Эцлцм, бах, о севян цряк,
Эюзцн ачыб сяни эюрцб.
Сяня еля вурулуб ки,
Еля бил Вятяни эюрцб.
Эюзяли севмяйян цряк,
Вятяни дя севя билмяз.
Эюз охшайан, цряк ачан,
Чямяни дя севя билмяз.
Дуйьуларын ян цлвиси,
Бил ки, йара мящяббятди.
Йени гитя кяшф етмирям,
Эцнтяк айдын щягигятди.
Эял гору севян цряйи,
Ялдян чыхыб йада дцшяр.
Сян бир дяниз, мян бир дяниз,
Арамыза ада дцшяр.
ЭЦНЯШ ВЯ БУЛУД
Булуддан биржя ичим,
12
Су истяр доьан Эцняш.
Вермяся бярк инжийяр,
Дурар ондан йан Эцняш.
Булуд даьлара еняр,
Йайылар йуха-йуха.
Горхар, доьма даьлары,
Эцняш йандырыб-йаха.
ПИРСУЛТАН ПИНАРЫ
Суйун шярбят, суйун балды,
Балды, Пирсултан пинары.
Дашларын мяржанды, лялди,
Лялди, Пирсултан пинары.
Гайаларын бир хяйалды,
Гарталларын ганад чалды,
Чямянлярдя эюзцм галды,
Галды, Пирсултан пинары.
Ай булаг, йолларын эцлдц,
Соналарын суйа эялди.
Сулар юрдяк, газла долду,
Долду, Пирсултан пинары.
Бу ня эюрцш, ня вцсалды,
Кюйняйи лалядян алды.
О гыз цряйими чалды,
Чалды, Пирсултан пинары.
Няням, сян дейянляр олду,
Сядникя йадиэар галды,
Пир Абдалдан пайын алды,
13
Алды, Пирсултан пинары.
ХОШБУЛАГДА
Короьлу бурдан кечяндя,
Иэидляря йурд сечяндя,
Гырат суйундан ичяндя,
Изи галды Хошбулагда.
Нечя дяли кечди чапар,
Сал дашларда нал изи вар.
Дялилярдян – Дяли Гошгар,
Юзц галды Хошбулагда.
Сядник, эяздик, доьма йурду,
Даьы нурду, дашы нурду.
Гартал баласын учурду,
Эюзц галды Хошбулагда.
ДАЬЛАР
Гой дейим йадиэар олсун,
Бир гатар сюзцм даьлара.
Цряйимдян кечянляри,
Щяр ня вар, йазым даьлара.
Гайалар гартал йувасы,
Дярдя дярмандыр щавасы.
Йашамаьын ня мянасы,
Бахмырса эюзцм даьлара.
14
Улу Гошгар гардашымды,
Гырхбулаьы эюз йашымды.
Демя ки, жаван йашымды,
Мян гурбан юзцм даьлара.
Чохларыны йола салыб,
Даьлар даьлыьында галыб,
О гцдрятдян бир пай олуб,
Верибди дюзцм даьлара.
Яэяр бир эцн жида дцшсям,
Эюй сулара ада дцшсям,
Сядник дейяр: йада дцшсям,
Цз тутун бизим даьлара.
ВЯТЯН СЕВЭИСИ
Баш эютцрцб
узаглара эетмишдим,
Мяни сяня гайтарды,
Вятян жазибяси,
Вятян севэиси,
Мяни сяндян,
Сяни мяндян
айырмаз
Вятян жазибяси,
Вятян севэиси.
ГОШГАР ДАЬЫ
Дуруб Короьлу сайаьы,
15
Аь булуддан чал папаьы.
Язялдян дцшмяня йаьы,
Гошгар даьы, Гошгар даьы.
Гайалар гылынж, галханы,
Юзц жащан пящляваны.
Иэидлярин яр мейданы,
Гошгар даьы, Гошгар даьы.
Дюрд бир йанда дялиляри,
Муровдан, Кяпяздян бяри,
Елин алынмаз сянэяри,
Гошгар даьы, Гошгар даьы.
ЭЮРМЦШЯМ
Щяр эюзялдя йахшы, йаман истяк вар,
Мящяббяти сян эюзялдя эюрмцшям.
Бош ки, дейил, щяр синядя цряк вар,
Хош цлфяти сян эюзялдя эюрмцшям.
Сюзляриндя ня рийа вар, ня бязяк,
Тямизликдя эцл-чичяксян, эцл-чичяк.
Щамыдан сорушаг, эял ел-ел эязяк,
Щягигяти сян эюзялдя эюрмцшям.
Бу мяканда тяксян мярданяликдя,
Щеч явязин йохдур дцрданяликдя,
Сядники гынама диваняликдя,
Дяйаняти сян эюзялдя эюрмцшям.
ГАЛЫБДЫР
Гошгарымын зирвясиндя,
16
Тала-тала гар галыбдыр.
Бир фясилин мейвясидир,
Гышдан йадиэар галыбдыр.
Эцзарына дцшмядийим,
Эцлзарындан кечмядийим,
Суларындан ичмядийим,
Сойуг булаглар галыбдыр.
Эял, эязяк чямяни, дцзц,
Тябиятин эцлцр цзц.
Гойнуна чаьырыр бизи,
Дейир: няьмякар галыбдыр.
КОРОЬЛУНУН ДАШ ГАЛАСЫ
Тябиятин даш галасы,
Улулардан улу Гошгар.
Короьлунун даш галасы,
Елин Рцстям-Залы Гошгар.
Гейзиндян булудун жошар,
Шимшяк олуб даьлар ашар.
О да дцшмянля савашар,
Йаьдырарсан долу, Гошгар.
Гоч Короьлу, уйумасын,
Йаьыны йурда гоймасын.
Алтында Гырат ойнасын,
Жинэилдясин налы, Гошгар.
Гой иэидляр щцняр эюрсцн,
Црякляри тяпяр эюрсцн.
Нечя-нечя зяфяр эюрсцн,
17
Азадлыьын йолу, Гошгар.
Сядник дейяр: гой шад олум,
Шимшяк олум, бир од олум,
Дцшмяни лярзяйя салым,
Кясяк саьы-солу, Гошгар.
БУЛАГ
Сяни эюржяк сещирляндим,
Гайалардан сызан булаг.
Гопузуну сян чалырсан,
Щаны гожа озан булаг?!
Нейнямисян озанлары,
Тарихини йазанлары,
Эюряммядик биз онлары,
Айрылыьа дюзян булаг.
Кякликляр тюкляндя даша,
Гаггылдаша-гаггылдаша,
Сядник цчцн бир тамаша,
Наз-гямзяйя дюзян булаг.
ДАЬЛАР
Санки дурна гатарыды,
Дцзцлцб ня сыра даьлар.
Чичяклярин ал рянэиндян,
Бойаныбды нура даьлар.
Даь ад алар булаьындан,
Бал сцзцляр додаьындан.
Юпяйдим ал йанаьындан,
18
Йахын олса ара, даьлар.
Сядник дейяр, ана Гафгаз,
Торпаьын лял, дашын алмаз…
Билсям сяндя изим галмаз,
Йанар жаным нара, даьлар.
БУ ДАЬЛАРЫН
Билирсянми, ня йазылыб
Синясиндя бу даьларын?!
Юзц бойда щалаллыг вар,
Бинасында бу даьларын.
Жянэиси зилдян охунуб,
Чичяйи, эцлц гохунуб,
Эюр нечя зили тохунуб,
Щанасында бу даьларын.
Эюзяллярин эюзц галыб,
Йарпаг-йарпаг сюзц галыб,
Бармагларын изи галыб,
Хынасында бу даьларын.
Юз-юзцня щявяслянмиш,
Еля бил эцлдц сцслянмиш,
Назяндя эюзял бяслянмиш,
Щавасында бу даьларын.
Эетмяз дурнам, ганад сахлар,
Йувада гушлар йухулар.
Сюйля, анам ня щикмят вар,
19
Лайласында бу даьларын.
Севмишям, кюнцл вермишям,
Зювг алыб, сяфа сцрмцшям,
А Сядник, вяфа эюрмцшям,
Сонасында бу даьларын.
КЯКЛИК
Щяр эюряндя гялбим ойнар,
Ялляри хыналы кяклик!
Жаванлыьым йада дцшцр,
Ай йаны соналы, кяклик!
Сянин йерин гайа-дашды,
Эюрян кими гялбим жошду,
Сянин сясин нежя хошду,
Телляри жыьалы, кяклик.
Бах, етдикжя эцлляря наз,
Сяни мян тяк кимся дуймаз,
Сядник эюзялликдян доймаз,
Гайасы жуналы кяклик.
СЕВЯСЯН
Бир эюзяля кюнцл вериб,
Севяндя йазда севясян.
Чямян-чичяйин ичиндя,
Лаляли дцздя севясян.
Севинжля аласан бута,
Илащим кюмяйя чата,
Талейиня эцзэц тута,
20
Йары Гырхгызда севясян.
Дурнам эюйдян эялиб кечя,
Гайасындан кяклик уча,
Мящяббят гялбиня кючя,
Кюнцлдя, эюздя севясян.
ЙАТМЫШ ЭЮЗЯЛ
Сяслярям даьлардан енмяз,
Зирвялярдя «Йатмыш эюзял».
Щяйасындан аь думаны,
Цзя рцбянд тутмуш эюзял.
Щюрцкляр «Йедди Шялаля».
Эюзял эюрмямишям беля.
Ялиндя шярбят пийаля,
Суйа гяндми гатмыш эюзял?
Гябяляди йери-йурду,
Сядник, еля бил ки, нурду.
Эялиб дцз юнцмдя дурду,
Эюзляримдя битмиш эюзял.
ТЯБИЯТИН СЯРЭИСИ
Халы кимин халысыдыр?
Йамажда галыб.
Хына кимин хынасыдыр?
Дашда галыб.
Щансы эюзялин дараьыдыр?
Гушда галыб.
21
Бунлар тябиятин сярэисиди,
Аллащын верэисиди,
О эюрцнян гайалар,
Короьлунун щюрэцсцдцр.
ЦРЯК ДЮНЦБ ЧИЧЯК ОЛСУН
Чичяклярдян дястя баьла,
Ичиндя бир цряк олсун,
Юзцн кими эяряк олсун.
О цряйи эцля бяля,
Цряк дюнцб чичяк олсун.
ЗИРВЯСИНДЯ ГАРТАЛЛАР
Ана йурдум!
Азярбайжан!
Бюйцк Гафгазла
Кичик Гафгаз арасына,
сыьмысан.
Эюй-эюлляри,
Аь сулары,
Аразы, Кцрц,
Хязяри, бу мякана йыьмысан.
Силсиля даьлар,
Сяни эюз кими,
кирпик кими горуйур.
Шащдаь, Мурьуз даьы,
Гошгар, Кяпяз, Муров,
Бу йанда Баба даьы,
О йанда Дяли даь,
Чалбайыр даьлары,
22
Сяня кешик чякир
Зирвясиндя гарталлар.
БАЩАР ОЛАР
Тябиятя бах,
рянэ-рянэ.
Ня хош низам,
ня хош ащянэ.
Гайаларынын мамыры
йамйашыл,
су йосуну кими.
Кяклийя бах,
яли даш хыналы.
Гайалара бах,
аь думандан,
башы аь жуналы.
Зямилярдя
билдирчинляр ютцр.
Жилликдя,
чейилликдя
Чил гушлары сяйришир.
Щоп-щоп
шаир олуб,
Щежа вязниндя,
жцт щежалы
шеир йазыр:
«Щоп-щоп,
Эцл-топ».
Булагларын зцмзцмясини
Бястякар
чайлар
бястяляйир.
23
О гыза бах,
чай сащилиндя
тяря йыьыр,
йарпыз дястяляйир.
Бир алямди
мешя таласы.
Жцйцр йатыр,
йанында баласы.
Сещрляндим, Аллащ, Аллащ!
Чыха билмядим
тябиятин жазибясиндян,
Тябият юзц дя
доймур
инсан няфясиндян.
Ещ! Инсан,
Инсан!
Гышда да
тябиятин гойнуна эялсян,
бащар олар.
КОРОЬЛУ
Миллятимин
гейрят дамары,
Миллятимин
цряк тяпяри
Ойанарса
Йаьы дцшмян
онун мейданында чятин дайанар.
Дюйцш олса
Короьлунун гылынжы ал-гана бойанар.
Эялсин,
24
Короьлу эялсин,
Эялсин,
Короьлунун дялиляри эялсин.
Онлар узагда дейил.
Гырат Лачынын Гара эюлцндя,
Короьлу Эюйчянин Аьйохушунда,
Од гылынж,
Мисри гылынж
Кяпязин Дод даьында,
Дялилярин жаваны Ейваз
Шямкирин айаьында,
Дяли Кцрцн гыраьында кешик чякир.
Гырат ганадлары бой вермиш
Гара эюлдян Гара гайайа учар,
хябис эюзлярдян гачар,
Гара эюлля
Гара гайа арасы
Гыратын ойлаьы,
жоьрафи мяканы.
Щярдян бир
Гыратын кишняртиси
даьа-даша сяс салыр.
О йерлярдя
щяйат йенидян тязялянир.
Тарихимиз чюзялянир.
Гошгар
арада Чянлибел кими дурур.
Дяли даь,
Муров,
Чилкяз,
Кяпяз…
нечя-нечя даь
Короьлу дялиляри кими
25
сыраланмыш,
бой-бойа дайанмыш,
Онлары эюрцб
миллят ойанмыш.
Мисри гылынж
Эцняшин шцасы иля
сойланмыш,
овхарланмыш
Миллятимизин цряйиня,
жанына,
голларына
йени гцввя,
тяпяр эятирмиш.
Даьлар
гящряманларын улу сянэяри.
Даьлар
сяфяря чыхмыш
еля бил,
Короьлу дялиляри иля
бирликдя дюйцшцб,
зяфяр эятирмиш.
Короьлу даьлар башында,
«Щойду» деся,
Гыраты минся,
Мисри гылынжы ялиндя
Дялиляри сясляся,
Давуллар чалынса,
Зярбляр эумбур-эумбур
сяслянся,
Даь да,
даш да,
сел дя,
26
су да
дюйцшя гошулар.
Дцшмян
Ишыглы дцнйайа
бахмаьа
мажал беля тапмаз.
Мурдар айаглар
бу торпагдан гачар.
Бир дя онларын айаьы
бу мцгяддяс торпаьыма
дяймяз.
Йурдуму
Короьлу,
Короьлу нявяляри
эюз бябяйи кими горуйар.
Дцшмян бахар, бахар,
Ичиндян йанар, боьулар.
БУ ЙОЛЛАР
Карван эедяр изи галар,
Шаир эедяр сюзц галар.
Улу сюзц
Эюзцмдян кечяр бу йоллар,
Сюзцмдян кечяр бу йоллар,
Дцзцмдян кечяр бу йоллар,
Йохуша галхар бу йоллар,
Енишя еняр бу йоллар,
Гцрбятя чюняр бу йоллар,
Щясрятя дюняр бу йоллар,
Айрылар, говушар бу йоллар,
Синямя сыьышар бу йоллар,
Чятин олар, щамар олар бу йоллар,
27
Долана-долана кямяр олар бу йоллар.
Бязян олар гям эятиряр бу йоллар,
Бязян олар эцл битиряр бу йоллар.
Доьма, таныш йоллар,
Од, алов, атяш йоллар.
Юмцрдян кечян йоллар,
Щяйат тамамланар, юмцр битяр,
Галар бу йоллар.
Улуларым кими,
Бабам кими,
Няням кими,
Севэилим кими,
Мяни дя йола салар бу йоллар,
Галар бу йоллар.
ЧИЧЯК АЧАР АРЗУЛАР
Бащар булудундан бу эцн,
Йеря йаьыш йох, шеир,
шеириййят йаьыр.
Бянювшя няфясли,
Нярэиз гохулу,
Севэи, мящяббят йаьыр.
Йаьыр ана торпаьа,
Йаьыр йаз йаьышы.
Йаьыр ялчим-ялчим,
Йаьыр нарын-нарын,
Йаьыр, йеря нур йаьыр,
Хейир, бярякят йаьыр.
Эюйдян йеря вар йаьыр,
Эюйляр йери бязяйир,
Бязяйир улдуз-улдуз.
28
ДАШЛАРА, ГАЙАЛАРА ЙАЗЫЛМЫШ
Саь йаны Жанбазды,
Сол йаны Муров,
Яйри чай цстцндя.
Бир Аьжа гала
Бу чайын цстцндядир,
Дяли Домрул кюрпцсц
Йазда, йайда,
гойун сцрцляри,
йцклц-алыхлы,
бяр-бярханалы
эялиб бу кюрпцдян кечир.
Кюч Аьжа гала,
Шямкирин
марал горуьундан
сяфяр ейляди,
Чичяк Бану
эялиб кюрпцдян кечди,
Инжячайын суларындан ичди.
Муров даьын
Газандурмазында
Йайлагланды, йайланды,
Танры гайасына чыхыб,
Аран елляриня бойланды.
Муров, Кяпяз, Гошгар арасы
Оьузун ойлаьында,
Оьузун йайлаьында
Халгымын тарихинин
йаралы сящифяляри
саралмыш вяряглярдя
29
Ится дя,
Улу яждадымын
мцгяддяс ожаьынын
кцлцнцн алтында
кюзц галыр.
Сал дашлара, гайалара
йазылмыш
Тарихимин юзц галыр.
ГАЛА ДИВАРЫ
Цряйим даьа дюнцр,
Даь цстя эюряндя сяни.
Бабамын йадиэары,
Бабамын шащ ясяри,
Гала дивары.
Торпаьыма баьлы гайалар цстя,
Юз жаныма баьлы гайалар цстя.
Бабамын юз ял иши,
Бабамын йцксялиши,
Гала дивары.
Бир дашын цчцн,
Кечярям жанымдан,
Гала дивары,
Кечярям,
Сон дамла ганымдан,
Гала дивары.
Юз цряйим,
Эюз бябяйим,
Узаг ясрляря,
Узанан ялим,
Лал бахышым,
30
Дилим,
Илляр архасындан,
Эюрцнян,
Дцняним,
Бу эцнцм,
Сящярим,
Явязсиз инжим,
Эювщярим,
Гала дивары,
Сярвятим, варым,
Гала дивары.
Гышым, бащарым,
Гала дивары.
Гоймарам юзэяляри йахына,
Бир таьына,
Бир дашына тохуна,
Гала дивары.
МЯНИ МЯНЯ ГАЙТАРДЫ…
Гцрбят йадыма дцшдц,
Пайыз дурналарынын кючцндя.
Щялябдя Нясимим,
Баьдадда Фцзулим,
Щясрят щейкялиня дюндц ичимдя…
Дянизлидя Абдалым,
Мискинжядя Мискиним,
Тала-тала дцшдц йадыма…
Тцркмяндя Йетим Айдыным,
Эюйчядя Ялясэярим,
Йарпаг-йарпаг эялиб чатды дадыма.
Щамысыны да
31
Дуйуб-андыгжа бир-бир,
Эюзцмдя шимшякляр чахды.
Гызылюзян дя, Араз да,
Синямдян бурула-бурула ахды…
Дярбянд дя, Тябриз дя,
Йараларымы эюз-эюз гопарды.
Шцкцрляр олсун ки,
Дуйьуларым йеня дя,
Мяни мяня гайтарды…
ВЯТЯНИМЯ ДЯЙМЯСИН
Дцшмянимин мярмиси,
эцлляси
Гой мяня дяйсин,
Вятянимя дяймясин.
Аналар
Сядник адлы оьулу,
бир дя доьар.
Вятяни
щеч кяс доьа билмяз.
Вятяним
саламат олса,
юзцмцн олса,
щеч кяс мяни
боьа билмяз.
Ясил тцркям,
яждадым доьулан йерди
мяним Вятяним.
Тюрямя тцрк олсайдым,
щарда олса йашардым,
Вятяндян узаглашардым.
Йох, йох,
32
биржя эцнцм
Вятянсиз олмасын.
Анжаг бу торпаьын Эцняши
мяни гыздырар,
мяни йашадар,
мяни мяня охшадар.
Аналар
Сядник адлы оьулу,
бир дя доьар,
Вятяни
щеч кяс доьа билмяз.
СЯНИН ДЕЙИЛМИ
Баьдаддан эялян дурналар
эюйлярдян ениб,
бир-бир
зирвяляр цстцня,
зилляря гонар.
Зилляр
дурналарын йох,
бир заманлар
зилляр
сянин дейилдими?
Йашылбаш соналар,
бюлцк-бюлцк,
эюй эюлляря
тюкцлдц.
Эюлляр
соналарын йох,
бир заманлар
эюлляр
33
сянин дейилдими?
Кцр цстцндя
эениш чюллярдя
гара эюзлц жейранлар
эязяр
Чюлляр
жейранларын йох,
бир заманлар
чюлляр
сянин дейилдими?
Йаздыьын шеирляр,
сюйлядийин няьмяляр,
гялбиндя бястялядийин,
додаьында сяслядийин,
бир заманлар
о хош лящжяли
дилляр
сянин дейилдими?
САРЫ РЯНЭИН ЭЮЗЯЛЛИЙИ
Дирилик чешмясидир
Гошгарда Сары булаг.
Сарал Эюзял Дярядя
щям кяндди, щям йайлаг.
Эядябяйдя Сары Дам,
Сары Тала,
Кялбяжярдя Сарыдаш,
Сумгайытын Сарайы,
Гахын Сарыбашы,
Суму Султанын,
гардашыды, гардашы.
34
Бу йердя йада дцшцр,
Сары Чобан, Сары Ашыг,
Бу йурдлара
йарашыгды, йарашыг.
Самухда Сарыгамыш,
Ким дейир ки,
кечмишини унутмуш.
Кяпяз йаны Сарысу,
овчусу овун алмыш,
чин олмуш арзусу.
Чобанабдаллыда
Аь йер,
Кялбяжярдя
Сары йер,
Мяним эюзял йурдумда
ня эюзял,
дцррц-дцррц адлар вар.
Бу йурдун овладлары,
бу адлары ,
чятин,
чятин унудар.
Дярбянддя Сары Йал,
бир хяйалдыр, бир хяйал.
Эюйчядя Аьйохуш,
Пирсултанда
Сарыйохуш,
Эцл-чичяк дцзцб,
синяляриня
ня эюзял,
нахыш-ныхыш.
ХЯЗЯР-ХЫЗЫР-ХЫЗЫ ДЯНИЗИ
35
Хыдыр-зиндя, Хыдыр-зиндя,
Хязярин сащилиндяйик,
сян дя, мян дя,
Сораьын Бешбармагдан эялир.
Хыдыр Няби Туфан даьында,
Буз галайыб,
ожаг чатыр,
Туфан даьында,
истидян кцляк йатыр.
Хызы галасындан,
Хызы бюлэясиндян,
Хызы юлкясиндян,
Хызыр Илйас
доьма дянизиня бахыр.
Бир эюзцндян Араз,
бириндян
Кцр ахыр.
Йеня дя
Хязяр дянизини,
Хязяр йох,
Хызыр йох,
Осетин, Алан,
Алазан
Хызы дянизи дейя чаьырыр,
Бу ад дцзцмц биздя,
йени фикир доьурур.
Хызынын Мирвари гызы,
Хызы мянимди дейиб севинир,
Йурдум Хызыр Илйас йурдуду –
дейир, юйцнцр.
АНА КИМИ
Шыховда хястя йатырам,
36
Пянжярям Хязяря бахыр.
Хязяр мяня лайла чалыр,
ширин йухулар ичиндя.
мяни няннийя алыр,
Дальалар йанымдан кечир,
мяни тяк гоймур ляпяляр,
Мяним кими
дяниздян доймур
ляпяляр.
Эцняш доьур,
дяниз дя пул-пул йаныр,
суйун цзцндя
бах!
Нежя дя сцслянир,
жилвяли эюзяля дюнцр.
Алгышлайыр сящярими,
Эцняш …
Дяниз…
ляпяляр…
ЦРЯЙИМИН АЬРЫСЫ
Гошгарым кими
сян дя
мяндян инжимисян,
кцсмцсян.
Даь дярйачам,
Даь эюлцм,
Даь эцлцм.
Цряйимин аьрысы
гоймур ки,
сизин
37
эюрцшцнцзя эялим.
Вахт вар иди,
Гырхбулаьы,
Йеллибойуну,
Эцллцбойуну
эязярдим.
О даьларын
илк эцлцнц цзярдим.
Гартал гайасына
чыхардым,
Пирсултана,
Сарыйохуша
бахардым.
Инди
йухуларда
эюрцрям сизи.
Унутмайын ки,
йуху да
бир юмцрдц
ону дцз йозанлара.
ГИЙМЯТЛИДИ
Даш да юз йериндя гиймятлиди.
Гуш да юз йериндя гиймятлиди.
Аьаж да юз йериндя гиймятлиди.
Будаг да юз йериндя гиймятлиди.
Йарпаг да юз йериндя гиймятлиди.
Ожаг да юз йериндя гиймятлиди.
Бюйцк дя,
ушаг да юз йериндя гиймятлиди.
Эюз эюрян ня варса,
38
йер дя,
эюй дя,
су да,
Юз йериндя гиймятлиди.
ЙАДИЭАР ГАЛАР
Щейкялтяраш дейилям,
Дашдан щейкял йонам.
Даш щейкялляри севирям.
Лакин
мян шаир доьулмушам,
Мяним дя образларым,
сюз щейкяллярим
цряклярдя ужалыр.
Даш вя
сюз щейкялляри,
Бу эцндян сабаща,
сабащдан-сабаща
йадиэар галыр.
ЕРКЯН СЯЩЯР
Мещ ясир,
сярин сящяр мещи.
Аьаж будагларында
йарпаглар
Бири-бириня дяйир,
гялб охшайан,
Сяс йараныр,
булаг суйунун сяси.
Отлар ойаныр,
чичякляр бой-бойа верир.
39
Эюзял мянзяря йараныр,
кюнлцм гцбарланыр.
Бу эюзялликляр ичярисиндя,
тялатцмлц гуш цряйи тяк,
йарыйухулу, йарыойаг
Эюз ачыб бахырам.
ГУШ ЭЦЛЯРМИШ
Мюжцзя дейил, бяс нядир,
Гуш эялиб
Цряйимдя йува баьламыш…
Йазда, йайда,
чайлагда
Ульун коллары цстя
Мемар кими
ев тикян,
бала чыхаран бцлбцл
Гыш эялиб
Цряйимдя йува баьламыш.
Сяня шцкцрляр, Илащи,
Гялбимин истилийини,
сафлыьыны,
Эюйдя учан,
йердя дяня эялян
Гуш да билярмиш.
Йери сяфалы оланда
Жящ-жящ вуруб
гуш да эцлярмиш.
ГАНЛЫ КЦР
Кцрцн о тайында
40
Нянягыз,
Гоч Короьлунун бажысы
саж гуруб,
чюряк
биширир,
йуха йайырды,
Гым-гымы чала-чала
мащны
дейирди.
Гяфлятян бир гузучу
гача-гача эялди,
Щяйяжан ичиндя: - Нянягыз,
Короьлу кючдц,
Дялиляр Кцрц кечди,
Гырат ганад ачды,
Гуш кими Кцрцн
цстдян учду.
Кцрцн гара-гышгырыьы
гоймады
Короьлу нярясини,
Гыратын нал сясини ешидясян – деди.
Гейзля Нянягыз
йериндян дурду.
Кцрц шимшяк кими
кцряйиндян вурду,
гарьыш еляди:
- Сясин батсын, ай Кцр,
Сяни лал оласан, ай Кцр
Сянин гара-гышгырыьын
гоймады ки,
кючцн дясини эюрям,
кючцн сясини дуйам,
Короьлу эетди,
41
бундан сонра мян няйям
Дяйирманын суйу
дящнядян кясилян кими,
Чахчахын, дяйирман дашынын,
пярин сяси, бирдян-биря
кясилди.
Кцрцн дя сяси
бах, беля батды.
О заманлар еляйди,
Оьуз сойунун
алгышы алгыш,
гарьышы гарьыш иди.
Кцр охумады,
сусду,
лал олду.
Кцр сясини ичиня чякди.
Бу мянзяряни
эюрян Нянягыз
Эюзляринин суйуну
бир йумуб, беш тюкдц.
Онун эюз йашлары
Кцря гарышды
Кцр йанды, алышды.
Щиккясиндян гайнады-жошду,
шащя галхды,
Даьы-дашы, ири гайалары йыхды.
кюклц аьажлары
кюкцндян ойнатды.
Сонра да голларын ачыб
Ата-ананы,
оьулу-гызы,
бармаьында нишан цзцйц,
42
яли хыналы,
башы кялаьайлы,
аь жуналы
эялинляри, гызлары,
той йолу эюзляйян
оьуллары
аьушуна алды.
Дашлара чалды,
апарыб нящайят
эюй Хязяря салды.
О эцндян Кцр чайынын ады
«Ганлы Кцр» галды.
ШЯКИ
Гядим бир яфсаня, щекайятди бу,
Даьлар арасында бир жяннятди бу,
Шяки – жанлы лювщя, жанлы бир щяйат,
Аллащ, ня фцсункар тябиятди бу.
Бу гядим галалар, гядим сарайлар,
Йашадыр кечмиши нясилляр-сойлар,
Йалчын гайалардан тюкцлцб эялир,
Мин илляр ичиндян кечир бу чайлар.
Гызылы кярпиждян биналар, дамлар,
Сещирлянир, наьыллашыр ахшамлар,
Шяки эюзцмцздя бир алям олар,
Йанар чилчыраглар, йанар ахшамлар.
ГЯБЯЛЯ ТЯЯССУРАТЛАРЫ ВЯ …
43
Бир йанымда «Шащ даьы»ды,
Бир йанымда «Баба даьлар».
Думан алыб йайлаглары,
Эюрцнмцр ел-оба, даьлар!
Ичирям гаймаьа дюнцб,
Мешялярдя щава, даьлар!
Бир юмцрцн дастаныды,
Йазмышам китаба, даьлар!
Шащ даьындан бойланырам,
Бу эцндян сабаща, даьлар!
Истяр ялли-йцз йашайым,
Гямим йохдур даща, даьлар!
Яэяр, Сядники унутсан
Батарсан эцнаща, даьлар!
ЩАЖЫ БУЛУД БАБАМ
Щажы Булуд бабам, мяним пир бабам,
Йаьсын булудундан, йаьсын нур, бабам.
Бяллиди, улуду, нясилин-сойун,
Бир няфяс ал мязарындан дур, бабам.
Мян дя мюжцзяли пир-Пирсултанам,
Мина даьындады – Щяжярди анам.
Китаблардан пющряляняр тарихим,
Эянжядя, Сивасда мян бир дастанам.
Унудулмаз сизин кими ярянляр,
Кябясини иманында эюрянляр,
Улу танрысына, юз Рясулуна,
44
Севя-севя цряйини верянляр.
Ойан, бабам, ойан Пирсултан эялиб,
Бир Аллащ бяндяси, бир инсан эялиб,
Онун эюйярчини, сянин булудун,
Шяфягдян дон бичиб, ня нишан эялиб.
Ювлийасан, елляр биляр, ай бабам,
Сяждяня дя елляр эяляр, ай бабам,
Шан шяклиндя бир булудду мюжцзян,
Ким эюрмяся Сядник эюряр, ай бабам.
НЯ ИСТЯРСЯН, ОЬУЗ ОЬЛУ
Йурд бялли галасыйнан,
Жцйцр бялли таласыйнан,
Дцз бялли лаласыйнан,
Жейран бялли баласыйнан,
Ня истярсян, Оьуз оьлу?
Гойун бялли сцрцсцйнян,
Балыг бялли кцрцсцйнян,
Бябир бялли дярисийнян,
Гартал бялли гый сясийнян,
Ня истярсян, Оьуз оьлу?
Даь бялли аь гарыйнан,
Ел бялли юз варыйнан,
Иэид бялли илгарыйнан,
Эюзял бялли юз йарыйнан,
Ня истярсян, оьуз Оьлу?
45
Кяклик бялли гайасыйнан,
Айаьынын хынасыйнан,
Няр дя бялли майасыйнан,
Эялиб кечяр обасыйнан,
Ня истярсян, Оьуз оьлу?
Йамаж бялли мешясийнян,
Дяря бялли чай сясийнян,
Шаир бялли кялмясийнян,
Короьлулар нярясийнян,
Ня истярсян, Оьуз оьлу?
Бу йурда эюз дикиб йаьы,
Бу йурдда ган тюкцб йаьы,
Синямизя чякиб даьы,
Эялиб чатыб дюйцш чаьы,
Ня истярсян, Оьуз оьлу?
ВЯТЯН, АЙ ВЯТЯН
(Телевизийада истедадлы шаир Яли Тудя
щаггында верилишдян мцтяяссир олдум)
Эял мяни бу тайдан о тайа апар,
Мяни доьулдуьум дцнйайа апар!
Щяр кясин бир ели, обасы олур,
Гуш гушду, гушун да йувасы олур,
Сяня гурбан олум, Вятян, ай Вятян!
Мяним варлыьым да, рущум да сянсян!
Эюзцмдя бцтювсян, гялбимдя пара,
Йцз йол тясялли вер: «Ащын даьлара»,
Даьлар нежя дюзсцн бу гядяр аща?
46
Сябрин сону йохму, бяс дейил даща?
Савалан аьлайыр, онда дюзцм йох,
Араза демяйя даща сюзцм йох.
Дярд верян дярманын нийя эизлядир?
Щясрятлисин юляняжян эюзлядир.
Бцтювлцк истяйян Яли Тудянин,
О эцнц эюзляйян Яли Тудянин,
Мязары бу тайда, рущу о тайда,
Еля миллят вармы дярди бу бойда?!
ГУДЙАЛ ЧАЙЫ
Мян сянин Туфан даьынам,
Ах синямдян Гудйал чайы.
Губада алма баьынам,
Ах синямдян Гудйал чайы.
Азярбайжан торпаьыйам,
Ах синямдян Гудйал чайы,
Эцндцз эцня, эежя айа,
Пянжяряйям бу дцнйайа,
Бах синямдян Гудйал чайы,
Ах синямдян Гудйал чайы.
ДЮНЯРЯМ МЯН
Вятян сянин щясрятиндян,
Эиля-эиля йанарам мян.
Сянсиз бу дцнйа бир щечдир,
Щяр ан сяни анарам мян.
47
Эюйдя Эцняш олсам беля,
Сянсиз йеря енярям мян.
Гцрбят мяни йашаданмаз,
Бир няфясдян сюнярям мян.
Билсям ки, сабащ юляжям,
Вятян сяня дюнярям мян.
Йад юлкядя жан вермярям,
Гужаьында юлярям мян.
ГУРБАН ОЛУМ
Азярбайжан, эюзял вятян,
Адына гурбан олум.
Торпаьынын ятриня,
Дадына гурбан олум.
Торпаьыны якяня,
Алын тяри тюкяня,
Кешийини чякяня,
Ордума гурбан олум.
Цряйимин юзяйи,
Йурдума гурбан олум.
Вятян йараланмасын,
Гялбим параланмасын,
Вятяня атылан эцлля,
Дяйсин мяним цряйимя,
Тяки ган чилянмясин,
Эцлцмя, чичяйимя.
СЯНЯ ЭЦЗЭЦ ТУТАР
Дярдини булаьа сюйляйян эюзял,
48
О мяним эюзцндян ичдийим суду.
Эюзяллярин цряйини охумаг,
О да булагларын бир арзусуду.
Сяня эцзэц тутар, мяня эюз вурар,
Мящяббятин няьмясини охуйар.
Ади мащны дейил, булаг няьмяси,
Инжяликля дуймалысан бу сяси.
Ади няьмя дейил, бу зцмзцмяляр,
Бу ешгин, щясрятин ичиндян эяляр.
Ай эюзял, ай эюзял, тякжя ону бил,
Булаг мяндян сирр-сюз эизлядян дейил.
Сиррини йа мяня, булаьа дедин,
Эюзял билясян ки, бунун фярги йох,
Бир ешгин, севэинин йолчусуйуг биз.
Шаирля булаьын эюрцшцня чых.
Булаг шаирлярдян сирр-сюз данмамыш,
Шаирин гялбиндян чынгы дцшмямиш,
Бир булаг жошмамыш, аловланмамыш.
Шаирсиз, булагсыз ешг мянасызды,
Ешгя баьлы кюнцл чичякли йазды.
Булаьа дейибляр, «щяйат чешмяси»,
Тябиидир ешгин бурдан кечмяси.
ВАР МЯЩЯББЯТИ
Гялбимин одудур, эюзцмцн нуру,
Вятян, ана, бир дя йар мящяббяти.
Онлара истяйим битиб-тцкянмяз,
Ганымдады Араз, Кцр мящяббяти.
Кюнцл щеч дойармы йаз няфясиндян,
Айрылармы ешгин жазибясиндян?..
Сян ня дуйдун цряйимин сясиндян,
49
Ондады Эцняшин нур мящяббяти.
А Сядник, варлыьын йанар бир дцнйа,
Ешгин од сачмаса донар бир дцнйа,
Ола билмяз сяндян кянар бир дцнйа,
Гялбиндя танрынын вар мящяббяти.
АЗЯРБАЙЖАН ЭЮЗЯЛИ
Нежя эюзял олур щцснц сящярляр,
Сяни яфсунлайар, сяни сещирляр.
Кюнлцнцн эцл вахты гялям чалыбды,
Эюзяллик фырчасы бурда галыбды.
Гадасын алдыьым ана торпаьын,
Гялбинин парчасы бурда галыбды.
Сянсян Азярбайжан эюзяли, Эюй-эюл,
Эюйлярин йердяки цлкяри, Эюй-эюл.
Цзцндян, эюзцндян эюзяллик йаьыр,
Чаьыр, ряссамлары йарыша чаьыр.
Эялсин Мани, эялсин, Рафаел эялсин,
Эюряк ким йарадыр бу мюжцзяни?.
СЮЗ
Варлыьыны гылынж кими йарар сюз,
Шана чякяр теллярини дарар сюз,
Хязинядир, ня истясян веряр сюз,
Ордуларын етмядийин едяр сюз.
Мяним халча-халымды сюз,
Дювлятимди, малымды сюз,
Дцшцнжям, хяйалымды сюз,
50
Юз данышан дилимди сюз.
Ону мяндян аланмазсан,
Сюздя Сядник оланмазсан.
Сюзцм гызыл кярпижимди,
Сюзцм гызыл сарайымды.
Сюзцм кцлли-каинатым,
Сюзцм Эцняшим, Айымды.
Севэинян сюзц сюз кими,
Кирпик горуйан эюз кими.
Мяним доьма ана дилим,
Заман-заман йашайажаг.
Щяля чох иш эюряжякди,
Хятайитяк, Фцзулитяк,
Вурьун кими бу миллятя,
Чох дащиляр веряжякди.
ГЯБЯЛЯ
Даьларын гойнунда сейриня вардым,
Бурда доьуб ал эцндцзцм, Гябяля!
Сяня зийнят верир инсан ялляри,
Фярящимдян эцлцр цзцм, Гябяля!
Гядим дивар тязя дашла цзлянир,
Эюзялляшир, эялин кими назланыр,
Дашларын гыш юмрц тязя йазланыр,
Аь евлярин дцзцм-дцзцм, Гябяля!
Яски пайтахтымыз йени дон эейир,
Асфалтлы йоллары шцшяйям дейир,
Синясиня дюйцр, юзцнц юйцр,
51
Эяряк дастаныны йазым, Гябяля!
«Йатмыш эюзял»иня, «Сярпуш»а бахым,
О гялби даьларын бойнуна чыхым,
Чай олум, даьлардан дцзляря ахым,
Дойунжа бу йурду эязим, Гябяля!
Дайаныб баш-баша силсиля даьлар,
Бу йердя эюз вурур эцл-эцля, даьлар,
Сядникинля даныш, эял диля, даьлар.
Изн вер, бир эцлцн цзцм, Гябяля!
АЛДЫМ
Хына истядин,
Дашдан хына алдым.
Жуна истядин,
Булуддан жуна алдым.
Кюйняк истядин,
Лалядян кюйняк алдым.
Гялям истядин,
Дурнадан ляляк алдым,
Цряк истядин,
Сядникдян цряк алдым.
БИР ЮМРЦН ДАСТАНЫ
Áèð éàíûìäà Øàù äàüûäûð,
Áèð éàíûìäà Áàáà äàüëàð.
Äóìàí àëûá éàéëàãëàðû,
Ýþðöíìöð åë-îáà, äàüëàð!
È÷èðÿì ãàéìàüà äþíöá
Ìåøÿëÿðäÿ ùàâà, äàüëàð!
Áèð þìöðöí äàñòàíûäûð
52
Éàçìûøàì êèòàáà, äàüëàð!
Øàù äàüûíäàí áîéëàíûðàì
Áó ýöíäÿí ñàáàùà, äàüëàð!
Èñòÿð ÿëëè, éöç éàøàéûì
Ãÿìèì éîõäó äàùà, äàüëàð!
ßýÿð Ñÿäíèêè óíóòñàí,
Áàòàðñàí ýöíàùà, äàüëàð!
МЯНИМ ДЦНЙАМ
Каинатын гужаьында,
Онун йашыл ойлаьында,
Мюжцзясян мяним дцнйам.
Дцрлц-дцрлц немятлярин,
Инсан сянин шащ ясярин,
Мюжцзясян мяним дцнйам.
Йаьмура бах, йаьыша бах,
Эцллц йаза, сярт гыша бах,
Мюжцзясян мяним дцнйам.
Йаз оланда буз булаглар,
Бойнуна эцллц шал баьлар,
Мюжцзясян мяним дцнйам.
Эюлляря бах, соналыды,
Гайалары хыналыды,
Мюжцзясян мяним дцнйам.
КЮНЛЦМЦН ВЦГАРЫ ДАЬЛАР
53
ДАЬЛАРЫН
Мцдрик гожалартяк динмяз дайанмыш,
Щейран олдум бахышына даьларын.
Аь булудлар зирвяляря бязякдир,
Нахыш чатмаз нахышына даьларын.
Даьлар Нущ-яййамдан галанды, галыб,
Ялясэярляр синясиндя саз чалыб.
Хатиряляр ня саралыб, ня солуб,
Няляр йазыб йаддашына даьларын.
Улу Гошгар бир зирвяди арада,
Ряссам ола бу лювщяни йарада.
Муров, Кяпяз дцз дайаныб сырада,
Ящсян, йаллы тутушуна даьларын.
ЭЮРЦШ, ЭЯЛ
Оьул, Сяййаф, о даьлары эязяндя,
Эцзар ейля, Пирсултанла эюрцш, эял.
Эянжлийими о йерлярдя тапмасан,
Аьгайадан, Дашлыдаьдан соруш, эял.
Йадындан чыхмасын Мещтяр булаьы,
Даш алтындан чыхан шяфа гайнаьы.
Йай оланда йарпыз олар айаьы,
Явязимдян о булагдан бир ич, эял.
Долайларда жыьырым вар, изим вар,
О йерлярдя сющбятим вар, сюзцм вар.
Доймамышам, чямянлярдя эюзцм вар,
54
Эцлляря бат, чичякляря гарыш, эял.
Эцнюййурдда чахмаг даш ал дястиня,
Йаз адыны сал дашларын цстцня.
Нахышлансын мярмяр синя, аь синя,
Тай-тушунла о дашларда сцрцш, эял.
Ел йолудур Сары йохуш, Аь йохуш,
Синясиндян мин-мин карван аддамыш,
Ким дейир ки, изи итиб галмамыш,
Йадиэарды бабамыздан щяр даш, эял.
Бир дойунжа о йерляри эяз, долан,
Гошгарда эюрярсян алыжы тярлан,
Сядник дейяр: атан бойуна гурбан,
Кяндимиздя гожаларла юпцш, эял.
КОРОЬЛУСАН СЯН
Илдырым гылынжлы, ай улу Гошгар,
Йурдумун дялисов, кцр оьлусан сян.
Кяпяз, Муров, Жанбаз – дялиляриндир,
Даьлар арасында Короьлусан сян.
Короьлу эюрцнмцр, сян варсан, щагсан,
Елляря сянэярсян, дцшмяня охсан.
Ордулар позулар дюйцшя чыхсан,
Гожаман Гафгазын яр оьлусан сян.
Жан атыр эюйляря о мяьрур башын,
Аьрыдыр, Шащдаьдыр, чохдур гардашын,
Вятяня кешикчи сянин щяр дашын,
55
Бу халгын яйилмяз бир оьлусан сян.
ПИРСУЛТАН ДАЬЫНА
Башын сейрянэащым, айаьын кюйцм,
Гошгарымын юз анасы, Пирсултан.
Адын гызылбашдан бир йадиэардыр,
Даь башында кюз галасы Пирсултан.
Йох, ашыг, кюз галасы,
Дюзмцсян, дюз галасы.
Щяр кяся чох ширинди,
Юз йурду, юз галасы.
Тажлы ханым эязди, эцлцнц цздц,
Шащ Хятаи бурда адыны йазды.
Сянин адын Эцлязарла якизди,
Бир тарихдир, вар мянасы - Пирсултан.
Хятаи жан, эцл азар,
Бцлбцл ейляр эцля зар.
Тажлы йар сейря чыхыб,
Эцл ичиндя эцл азар.
Кимийди Пирсултан, о эюзял Абдал?
Асдылар Сивасда, олду бир хяйал,
Сядник дейяр: буну мяндян хябяр ал,
Пирсултанын нишаняси - Пирсултан.
Йох, ашыг, нишан гала,
Даь цстя нишан гала,
Абдалдан, Хятаидян,
56
Галыбсан нишан, гала.
ЭЮЗЯЛДИ
Эцлц дярилмямиш мин чямяни вар,
Бизим йерин йайлаглары эюзялди.
Ичмисянми Дашбулаьын суйундан?
Шярбят сулу булаглары эюзялди.
Мин бир рянэ чаларлы, эцлцзлц чямян,
Эянжликдя гялбими овламысан сян.
Мин дяфя бахмышам, доймамышам мян,
Йал-йамажы, ойлаглары эюзялди.
Йайда да яритмяз башында гары,
Дейярляр: Гошгарын аьды сачлары,
Сян эязмяк истясян бизим даьлары,
Хошбулаьын солу-саьы эюзялди.
БАХ
Йатыбды гойнунда кюрпя тяпяляр,
Эял, Гошгар даьынын лайласына бах.
Гарталлы гайайа, кякликли даша,
Саьында-солунда йайласына бах.
Дяйишмяз йолуну, бярядян кечяр,
Жцйцр чешмялярин эюзцндян ичяр,
Онун эюзял якси сулара дцшяр,
Ахар булагларын айнасына бах.
57
Эязясян даьлары, дцшясян йорьун,
Дярясян эцллярин шещли горуьун.
Мян бу эюзяллийя олмушам вурьун,
Сян Гошгардаьлынын сювдасына бах.
ГОШГАР
Мяня доьмады, йахынды,
О торпаьын, дашын Гошгар.
Синяндя вар Гырхбулаьын,
Мирварин, даш-гашын, Гошгар.
Бир вахт сяндя эяздим гоша,
Мящяббятим дяйди даша,
Бах эюзцмдян ахан йаша,
Сил эюзцмцн йашын, Гошгар.
Сядникля дцз илгарын вар,
Кюнцл ачан бащарын вар,
Эюр ня бюйцк вцгарын вар,
Сян ужа тут башын, Гошгар.
ТАПАР
Гошгар, бу дцнйанын йашын ахтаран,
Ахыр йеня сянин йашында тапар.
Юз йадына дцшмяз Нущун туфаны,
Ахтарса эямисин башында тапар.\
Сяндя мяскян салар ярляр, ярянляр,
Тяби олса, вясфин сюйляр эюрянляр.
Шяфа истяйянляр, эцлцн дярянляр,
58
Дирилик чешмясин дюшцндя тапар.
Бир йанын чямянди, бир йанын чичяк,
Бир йанын сал гайа, бир йанын эюйчяк.
Дцнйа хязинясин ахтаран эерчяк,
Сянин торпаьында, дашында тапар.
ГАЛДЫ
Еля бил, Гошгары тязя эюрдцм мян,
Эюзцм айаьында, башында галды.
Думан эялди зирвяляри бцрцдц,
Эюзяллийи гарлы гашында галды.
Дедим: - Думан, инсаф ейля, йери сян,
Сян юзцн дя бир эюзялсян, пярисян.
Юмцр кечди, мян гожалдым эюрцрсян,
Гошгарым язялки йашында галды.
Сядник, Гошгар бир бязякди жащана,
О, юйряниб айрылыьа, щижрана.
Мяни эязян онда тапар нишана,
Изим торпаьында, дашында галды.
А ДАЬЛАР
Аллащ сизи бир мюжцзя йарадыб,
Йохдур эюзяллийин щядди, а даьлар.
Нущ яййамдан иэидляря архасан,
Галыр сяндя изи, рядди, а даьлар.
Чох ужадыр, башын эюйляря чатар,
Ял чатмаз зирвяндя гарталлар йатар.
59
Дцшмян эюряр, эюзлярини ган тутар,
Сяндяки гамяти, гядди а даьлар.
А Сядник, башындан лейсанлар тюкцб,
Гайалардан она даш щасар чякиб,
Чин сяддини инсан ялляри тикиб,
Сянинкиди Танры сядди, а даьлар.
ИЗИМ ВАР
А даьлар эюзяли, бир айаг сахла,
Мяним сяня дейиляси сюзцм вар.
Гоша щюрцкляря, ала эюзляря,
Эцзэц тутан эюлляриндя эюзцм вар.
Йыь эцлляри, чичякляри дястяля,
Севинжинля дярди, гями цстяля.
Щяр булаг башында мащны бястяля,
Бу йерлярдя мин сещирли сазым вар.
Пирсултандан бойлан Гошгара сары,
Кечир бахышындан сыра даьлары,
Сядники дя щярдян йада сал бары,
Эцнейиндя, гузейиндя изим вар.
МУРОВ
Гаршымдады Газандурмаз йайлаьы,
60
Газан бу йайлагда галдымы, Муров?
Аь сцрцляр йайыланда йайлыма,
Чобан тцтяйини чалдымы, Муров?
Бякил деди: - оьул, дярдим йаз она,
Ганабхаздан намя эялди Газана.
Чатанда бу хябяр Дяли озана,
Охуйанда эюзц долдуму, Муров?
Газан дуруб саьа-сола бахдымы,
Эюзляриндян бир де, шимшяк чахдымы?
Оьуз иэидляри сел тяк ахдымы?
Даьа-даша лярзя салдымы, Муров?
ЙАРЫ МЯНИМДИ
Тцкянмяз сярвятди ел мящяббяти,
Йары мянимкиди, йары даьларын.
Щеч кясля бюлмярям бу сядагяти,
Йары мянимкиди, йары даьларын.
Даь башында тяпя-тяпя булудлар,
Ганад ачды сяпя-сяпя булудлар,
Чичякляди топа-топа булудлар,
Йары мянимкиди, йары даьларын.
Сядник, сян эцлмясян эцлмяз тябият,
Позулмазды бу етибар, бу цлфят,
Сынмаз олду арамызда мящяббят,
Йары мянимкиди, йары даьларын.
ТАЖЫНА БАХ
61
Чыхыммы даьларын ужа гойнуна,
Цз тутум даьларын йал-йамажына.
О султан даьларын, о шащ даьларын,
Аь булуддан тажына бах, тажына!
Даьлар эцман йерим, даьлар гцрурум,
Ичимдя атяшим, эюзцмдя нурум,
Йахында яйляшим, узагда дурум,
Чякир мяни, эцжцня бах, эцжцня!
Даьларын да дцнйа-дцнйа гями вар,
Чешмя-чешмя эюзляринин нями вар,
Дярдя шярик, Сядниктяк щямдями вар,
Алмыр мяни, вежиня бах, вежиня!
ЭЯЛЛЯМ
Инди гышды, нежя эялим даьлара,
Бянювшя даьларда битяндя эяллям.
Йаз оланда Чобан даьы бязяняр,
Щопщоп мешясиндя ютяндя эяллям.
Нярэизляри дцздян-дцзя йайылар,
Ялван-ялван эцлляр эюзля сайылар,
Буз булаглар йухусундан айылар,
Эюзялляр наз-гямзя сатанда эяллям.
Шямкир цстя бой-бой гядим галалар,
Хялпярянэдя эюзялляшяр талалар.
Яэяр ки, Сядники йада салалар,
Кяклик бала цстя йатанда эяллям.
А ДАЬЛАР
62
Ана да баланы, белями эязяр,
Етибарсыз даьлар, даьлар, а даьлар.
Мян эялиб дярмясям, эцлцн ким цзяр,
Етибарсыз даьлар, даьлар, а даьлар.
Сяня намя йаздым, жаваб алмадым,
Бу йай эялиб сяндя гонаг галмадым,
Сян йада салмадын, мян дя салмадым,
Етибарсыз даьлар, даьлар, а даьлар.
Няляр йаздым тяриф дедим шяниня,
Думанына, чискининя, чяниня,
Нийя чаьырмырсан, эял вятяниня,
Етибарсыз даьлар, даьлар, а даьлар.
ЭЯЛМЯДИММИ?
Бянювшяли йайлаглары,
Диш эюйнядян булаглары,
Башы гарлы о даьлары,
Сяндя гойуб эялмядимми?
Хошбулаг тяк эцлцстаны,
Гошгарды султаны, ханы.
Гибляэащым Пирсултаны,
Сяндя гойуб эялмядимми?
Унутма Йеддигардашы,
Гызылды торпаьы, дашы.
Гырхбулаг чайларын башы,
Сяндя гойуб эялмядимми?
Гашгачайы, Архашаны,
Тцрк Сямяди, Тцрк Пашаны.
63
О няням – халы гошаны,
Сяндя гойуб эялмядимми?
Эюлвянд-эюлвянд эюллярини,
Люйцн-люйцн эцллярини,
Йаьмуруну, селлярини,
Сяндя гойуб эялмядимми?
Йазлы, гышлы, дюрд фяслини,
Гоч тайфамы, гоч няслими,
Жаван шаир Сядникими,
Сяндя гойуб эялмядимми?
ДАЬЛАР ЧЯКЯ-ЧЯКЯ
Зирвяляря булуд эялди,
Синяляря дцшдц кюлэя.
Ясди сазаг, гопду кцляк,
Дедим: йаьыш ютдц бялкя.
Булуд долду, щям гаралды,
Горхду цфцгляр саралды.
Эюй кишняди, шимшяк чахды,
Эялди йаьыш тюкя-тюкя.
Булуд гямли чякди кючцн,
Чох аьлады ичин-ичин.
Эюй даьларын йуду сачын,
Йарьанлары сюкя-сюкя.
Дцшдцм хяйалдан, хяйала,
Щейран галдым бу жялала,
64
Сядник дя чатды вцсала,
Эятди даьлар чякя-чякя.
ДАЬЛАР
Гой дейим йадиэар олсун,
Бир гатар сюзцм даьлара.
Цряйимдян кечянляри,
Щяр ня вар, йазым даьлара.
Гайалар гартал йувасы,
Дярдя дярмандыр щавасы.
Йашамаьын ня мянасы,
Бахмырса эюзцм даьлара.
Улу Гошгар гардашымды,
Гырхбулаьы эюз йашымды.
Демя ки, жаван йашымды,
Мян гурбан юзцм даьлара.
Чохларыны йола салыб,
Даьлар даьлыьында галыб,
О гцдрятдян бир пай олуб,
Верибди дюзцм даьлара.
Яэяр бир эцн жида дцшсям,
Эюй сулара ада дцшсям,
Сядник дейяр: йада дцшсям,
Цз тутун бизим даьлара.
ДАЬЛАР
65
Бабам сяндя гылынж чалыб,
Юмрцмцн бинасы даьлар.
Яманятди сяндя галыб,
Анамын лайласы даьлар.
Демя, думан, чяним олуб,
Йайлаглар чямяним олуб.
Мян севмишям, мяним олуб,
Эюллярин сонасы даьлар.
Няьмялярим дилиндяйди,
Аь чичякляр телиндяйди,
Инжя, зяриф ялиндяйди,
Кяклийин хынасы даьлар.
Овчу олуб, ов тутмушам,
Бу даьларда той тутмушам.
Дастан дейиб, бой тутмушам,
Ешгимин щавасы даьлар.
Сядник дейяр: вар алмышам,
Йайда сяндян гар алмышам.
Ала эюзлц йар алмышам,
Дярдимин давасы даьлар.
ЩЯСЯН ДАЬЛАР
Щясяндядя, Щясянбаба,
Гоша-гоша Щясян даьлар.
Мян гожалдым, сиз жавансыз,
Щямянкисиз, щямян даьлар.
Нийя Щясян, нийя няня,
Бир яфсаня тапдым йеня.
66
Эяздим сяни дюня-дюня,
Дону йашыл чямян даьлар.
Эязмялиди, эюрмялиди,
Сядник кюнцл вермялиди.
Булагларын сцд эюлцдц,
Булудлары ямян даьлар.
СЯНИ
Бу дцнйайа тяк эялмисян,
Эюрмямишдим Мащы сяни.
Эюзяллийин думан алар,
Тутар достун ащы сяни.
Эцллярин вар готаз-готаз,
Инсан йеря айаг гоймаз.
Йцз йол бахар эюзц доймаз,
Гой долансын ащу сяни.
Сядник дейяр: эцлцн цзцм,
Ушаг тяк синямя дцзцм.
Гой доланым, бир дя эязим,
Елляр сейрянэащы сяни.
ДАЬЛАР СЯНДЯ
Гоч Короьлу ат ойнатмыш,
Ниэар йатмыш даьлар сяндя.
Ясли кючцб, Кярям говуб,
Гямя батмыш даьлар сяндя.
67
Чяк йамажа аь думаны,
Аь жуна тяк йыь думаны,
Сазы щаны, юзц щаны?
Аьгыз итмиш даьлар сяндя.
Зирвялярдя эюзц галыб,
Долайларда изи галыб,
Ажы, ширин сюзц галыб,
Сона йетмиш даьлар сяндя.
Няляр эюрцб лал гайалар,
Щяр дашын юз тарихи вар.
Нечя иэид, нечя сярдар,
Дювран етмиш даьлар сяндя.
Узаг илляр, гяриняляр,
Сядник, йада дцшдц няляр,
Цряйимдя севинж, кядяр,
Эцляр сяндя, аьлар сяндя.
ГОШГАР
Мян эедирям узаглара,
Саламат гал, Дяли Гошгар.
Бялкя бир дя эюрцшмядик,
Йахшы сахла, ели, Гошгар.
Гисмят будур узаглашаг,
Эял сарылаг, гужаглашаг.
Сян бир ана, мян бир ушаг,
Эюстяр эедим, йолу, Гошгар.
68
Щансы даьды сяндян ужа?
Юзц жаван, йашы гожа?
Сядник, ал камым дойунжа,
Яссин вятян йели, Гошгар.
МУРОВ ДАЬЫ
Эюзялликдя вармы тайын?
Муров даьы, Муров даьы.
Гцдрятдян алмысан пайын,
Муров даьы, Муров даьы.
Эялин гайа эюй йамажда,
Газандурмаз дуруб башда.
Кякликлярин ютяр дашда,
Муров даьы, Муров даьы.
Бянювшяли, эцл чаьынды,
Йайда елляр гонаьынды.
Инжя чайы айаьынды,
Муров даьы, Муров даьы.
Гол-ганадын Гошгар, Кяпяз,
Яллярин ялиндян цзмяз.
Сярт гайандан гартал эетмяз,
Муров даьы, Муров даьы.
Гяншяриндя Баллы гайа,
Бир йанында Халлы гайа,
Эюлляр эцзэц тутур айа,
Муров даьы, Муров даьы.
69
Сян мяни щейрятя салдын,
Ябяди гялбимдя галдын,
Сядники, Сядникдян алдын,
Муров даьы, Муров даьы.
МЯН
Кюнлцм о даьлары йаман арзулар,
Истярям биржя эцн мещман олум мян.
Доланым даьларын бир дя бойнуна,
Еля сармашым ки, бир жан олум мян.
А даьлар, чох эяздим, чох эяздим сизи,
Тякжя эюряммядим Гонагэюрмязи.
Елимин-обамын оьулу, гызы,
Сиз эязян торпаьа гурбан олум мян.
Сядник, билмядинми ачан солажаг,
Торпагдан йаранан торпаг олажаг,
Дцнйада йахшылыг, пислик галажаг,
Бир аз да йашайым, инсан олум мян.
ЭЯЛ
Лоьман тябиятдян шяфа истясян,
Долан Хошбулаьын йайлаьына, эял.
О Гошгар чайынын сол сащилиня –
Нарзан булаьынын гайнаьына эял.
Гырхбулагдан су ич, Эюййурду долан,
Жяннят дедикляри йаландыр, йалан.
70
Короьлулар гцдрятиндян эцж алан,
О Гошгар даьынын гужаьына эял.
Сядник, йурдум тамашадыр, тамаша,
Даь вар узаг, даь вар йахын, дюш-дюшя,
Алар сяни юз гойнуна эюй мешя,
Зивлян дярясинин айаьына эял.
ОЛМАСЫН
Зирвяси думанлы, чянли даьларым,
Ятяйин дярясиз, дцзсцз олмасын.
Тяр чичякли, эюй чямянли даьларым,
Мяним биржя эцнцм сизсиз олмасын.
Сорушарлар: няйим галыб Вятяндя?
Мян юз эянжлийими гоймушам сяндя.
Дейирям: гойнуна гонаг эяляндя,
Цряк дя няьмясиз, сюзсцз олмасын.
Сянсян сяадятим, сянсян бащарым,
Яйилмяйян вцгарындыр, вцгарым.
Мяням Пирсултанлы, вар йадиэарым,
Щеч кяс нишанясиз, изсиз олмасын.
ЖЕЙРАН
Дейярляр ки, даьда жейран тапылмаз,
Бяс щардан эялибди, бу даьа жейран?
Якси дцшцб айна суйун эюзцня,
Эюзяллик эятириб булаьа жейран.
71
Гарадаь синяси, Хынна дяряси,
Эюзяллярин сейранэащы, бяряси,
Сиздя щардан, бу эцл йыьмаг щявяси?
Аь эцлляр сыьышмыр гужаьа, жейран.
Хош эялибсян, Хошбулаьа, йайлаьа,
Эюзялляря олмаз горуг, гадаьа.
Сядник дейяр: жаным гурбан, садаьа,
Эцллярдян рянэ алан йанаьа, жейран.
ГОЖАЛДЫМ
Эюряни алдадыр гара сачларым,
Кечди, сянля кечян чаьлар, гожалдым.
Мян сяндян айрылдым, узаьа дцшдцм,
Гялбим кюрпя тяки аьлар, гожалдым.
Мяним бир дцнйам вар баьчалы-баьлы,
О мяним гялбимдир Вятяня баьлы.
Даьлардан айрылдым, ай Вятян оьлу,
Эцлян кюнлцм гямляр баьлар, гожалдым.
Разыйам доланым дювлятсиз, варсыз,
Бир эцнцм олмасын Вятянсиз, йарсыз.
Даьлар оьлу нежя йашар даьларсыз?
Чякдим щясрятини, даьлар, гожалдым.
ДАЬЛАРЫН
72
Унутмайыб Короьлуну, Нябини,
Эюр ня эюзял йаддашы вар даьларын.
Няря чякиб Салсал атыб узагдан,
Нечя-нечя сал дашы вар даьларын.
Гайасы сярт, дяряляри дяринди,
Жярэясиндя Гошгар ужа эюрцндц.
Эюз доймамыш, аь думана бцрцндц,
Думан-чяндян даш-гашы вар даьларын.
Соруш тарихини, Сядникдян истя,
Гой дейим сюзцмц дцшмяня, доста;
Эянжядя, Тябриздя, бир дя Сивасда,
Цч Пирсултан гардашы вар даьларын.
КЯПЯЗ
Нийя мяни чаьырмырсан гойнуна?
Достлуьу позарам, кцсярям, Кяпяз.
Бцрцнся даь-дашын чичяйя, эцля,
Цзсям… яллярими кясярям, Кяпяз.
Мян еля инадам, мян еля тярсям,
Юлдцррям юзцмц эцлцнц дярсям,
Сяндя бир балажа сойуглуг эюрсям,
Чапарам гайаны, дусярям Кяпяз.
Эюрмцрям ня вахтды анам Эюй-эюлц,
Кюксцмя сыхарам сонам Эюй-эюлц.
Сядник, щеч олармы данам, Эюй-эюлц,
Мещ олуб гойнундан, ясярям, Кяпяз.
ЖАНБАЗ
73
Эянжликдя гойнуна гонаг эялмишдим,
О эцнляр йадында галармы, Жанбаз?
Оьуз гящряманы Дяли Домрулдан,
Сяндя бир нишаня олармы,Жанбаз?
Чох ювладын бяляд дейил бу йурда,
Ов овлады, гуш гушлады бу йердя,
Нечя эцн Язрайлы сахлады торда,
Беля оьлу олан юлярми, Жанбаз?
Эяряк мяни алдатмасын йаддашым,
Мян кюкцмдян нежя гопум, йадлашым!?
Эял, эедяк, Жанбаза, эял, ай гардашым,
Щеч бизсиз эцл ачыб, эцлярми Жанбаз?
Бах, будур кюрпцсц о Кцсмцш чайын,
Дярд-ялям ичиндя о сусмуш чайын,
Инсан кими тяшня, сусамыш чайын,
Гямини мянимля бюлярми, Жанбаз?
Даьларда кишнярди бойат атлары,
Эцлцстанда кечмиш той бцсатлары,
О оьуз ярляри, гоч ювладлары,
Чаьырсам кюмяйя эялярми, Жанбаз?
ЗАГАТАЛА
Дюшцня дюймясин Париъ, йа Тифлис,
Верибди бой-бойа галалар сяндя.
Йазда-йайда эцл фясли эяляндя,
Зянбур эцл дюшцряр, бал олар сяндя.
74
Йал-йамажлар халы-халча тохуйар,
Эцл торпаьын мцшки-янбяр гохуйар,
Сары бцлбцл шювгля эялиб охуйар,
Чалар танбуруну талалар сяндя.
Булудлара дяйир даьларын башы,
Шамил эязиб бу торпаьы, бу дашы,
Сядникя сян олдун кюнцл сирдашы,
Йазыб дастан баьлар, о галар сяндя.
ЙОХ-ЙОХ
Сяфалы ана гойнунда,
Галым даьлар, йохса, йох-йох.
Ел-обанын ярзи-щалын,
Билим даьлар, йохса, йох-йох.
Гурбанам ужа бойуна,
Щям гышына, щям йайына.
Жаван оьлан, гыз тойуна,
Эялим даьлар, йохса, йох-йох.
Пирсултаным, пир даьында,
Дурур йурдум айаьында.
Сядник дейяр: гужаьында,
Юлцм, даьлар, йохса, йох-йох.
БЯНЮВШЯЛИ БУЛАГЛАРДАН
75
Ичмисянми суйу балды,
Бянювшяли булаглардан.
Габ долмамыш, эюзцм долду,
Бянювшяли булаглардан.
Бурдан бир гыз эялиб кечди,
Бащар эцлдян донун бичди.
Яйилди бир гятря ичди,
Бянювшяли булаглардан.
Ичди судан, охай чякди,
Еля бил ки, ох-йай чякди,
Сядник, еля щарай чякди,
Бянювшяли булаглардан.
СЕВЭИ ЧЯМЯНИМ
76
БЯНЮВШЯ
Зирвяси булуда дяйян даьларын,
Ятяйиндя эюз ачмышам, бянювшя.
Пирсултанда бир жыьыр да мянимди,
Аьйохушда из ачмышам, бянювшя.
Буз булаг башында, он беш йашында,
Бир эюзяля сюз ачмышам, бянювшя.
Чохлары сюзцнц пайыз-гыш дейиб,
Мян сюзцмц йаз ачмышам, бянювшя.
Нейняйим ки, мян дя йара дярдими,
Сянин кими тез ачмышам, бянювшя.
Сян няляр чякмисян бцтцн ел билир,
Мян дярдими аз ачмышам, бянювшя.
ЭЮРМЦШЯМ
Эюзял, сяндя олан эюзяллийи мян,
Вятянимин чичяйиндя эюрмцшям.
Сянин цзцндяки ясмяр бойаны,
Лалялярин лячяйиндя эюрмцшям.
Мящяббят дцнйамла говушанда сян,
Биихтийар юз кюнлцмц вермишям.
Мящяббят эцлцнц шещли чямяндян,
Чийяляк тяк биржя-биржя дярмишям.
Йашылбаш сонатяк су цстя сяни,
77
Хан Кяпязин ятяйиндя эюрмцшям.
Сонра да щяр йаны эязиб-доланыб,
Бу Сядникин цряйиндя эюрмцшям.
ЭЯНЖЛИЙИМ БУНЛАРМЫШ
Ачанда даьларын гыз бянювшяси,
Нярэизли йайлаглар чаьырды мяни.
Айаьы йарпызлы, йаны эюзялли,
Суйу буз булаглар чаьырды мяни.
Бурда севилмишям , бурда севмишям,
Щаны эянжлийимин одлу чаьлары?
Йцз йол эяздим эянжлийими тапмадым,
Бялкя тапдым, бир дя эязим даьлары.
Сяс ешитдим, саьа-сола бойландым,
Эялян кимди, Дашбулаьа бир дцзцм?
- Эялян оьлум, гызым, эюйцм, эялиним,
Эянжлийим бунлармыш, мян няйи эязим?.
ИШЫГ ЭЮЗДЯ ОЛАР
Севдийим тяр эцлсян, тязя чичяксян,
Битмисян гялбимин йамажларында,
Щейиф ки, сян буну билмяйяжяксян,
Мяним бир дцнйам вар бахышларында.
Ешгя инанарлар, инандырмазлар,
Щиссдир, щяйяжандыр, бу, аьыл дейил.
Ишыг эюздя олар, шам йандырмазлар,
78
Бу бир щягигятдир, бу наьыл дейил.
Фягят о наьыллар бир мюжцзядир,
Гой кечим аь атла дянизляри мян.
Наьыл мюжцзядир, бяс севэи нядир?
Бир дяниз билмишям, о эюзляри мян.
БЯНЮВШЯ НЯФЯСЛИМ
Бянювшя няфяслим, щардасан, щарда?
Йаман дарыхмышам эюрцшцня мян.
Эцлцм, айрылыг вар, юлцм – итим вар,
Гой дойунжа бахым йеришиня мян.
Нейлим, айрылыьа йохдур дюзцмцм,
Щей чякир юзцня хяйалын сянин.
Мяни бу йашымда Мяжнун ейляйиб,
О гашын, о эюзцн, жамалын сянин.
Фясилляр доланыб, илляр ются дя,
Сяня мящяббятим тязя-тяр галар.
Яэяр бир эцн кючсям будур тясяллим,
Ешгиндян йадиэар бир ясяр галар.
ЕЛ ГЫЗЫ
Тябим эялся булудлары йарарам,
Гуш оларам сяни даь-даь арарам.
Сачларыны ялляримля дарарам,
Бурахмарам эюздян кянар, ел гызы,
79
Бу ешгимдян булаг йанар, ел гызы.
Бир сюзцн чямянди, бир сюзцн чичяк,
Юзэя бир црякди, сяндяки цряк.
Сян сяни севяни севясян эяряк,
Йохса, юз ящдини данар, ел гызы.
Бу севда йолундан дюняр, ел гызы.
Унутма о ящди, илгары гяти,
Юмрцнцн тажы бил эял мящяббяти.
Дцнйады Сядникин илк щягигяти,
Йохса, донар ешгин, донар, ел гызы,
Одлу синян буза дюняр, ел гызы.
ЮМРЦН ЙАЗЫ
Щярдян эянжлийими йада саланда,
Булаглар эюзцндя дурулурам мян.
Кяклик кими сякир ел эюзялляри,
Булагдакы гыза вурулурам мян.
Хурмайы сачлары чин-чин щюрцлмцш,
Чийниндян тюкцлцб суйа сярилмиш.
Алаэюз, алйанаг щарда эюрцлмцш,
Ащ чякиб, булудтяк йарылырам мян.
Тясялли эязирям юзцм-юзцмя,
Дцнйа тязяляниб эялир эюзцмя.
А Сядник, гайыдырам юмрцн йазына,
Гала-гясир кими, гурулурам мян.
МЯНИМ ЕШГИМ
80
Гурумайан бир булагсан,
Чаьлайан, жошан ирмагсан,
Тяшнясян, тяшня додагсан,
Мяним ешгим, мяним ешгим.
Сяндян ганад алыб учдум,
Мящяббят шярбятин ичдим,
Бир эюзяли севиб сечдим,
Мяним ешгим, мяним ешгим.
Эюрцш йери булаг башы,
Йар эялмяся аьлар дашы,
Сянсян юмрцн цзцк гашы,
Мяним ешгим, мяним ешгим.
Бу ня юмцр, бу ня йазды,
Щижран йолума даш дцздц,
Бу айрылыг жаным цздц,
Мяним ешгим, мяним ешгим.
Щей аьларсан щязин-щязин,
Щеч билинмяз гышын, йазын,
Ай варлыьым, бир жцт эюзцм,
Мяним ешгим, мяним ешгим.
ЭЯРЯК
Юзэянин йарына щеч кяс йар демяз,
Буну бяри башдан билясян эяряк.
Йай да дейил, ильым баса йоллары,
Эюзлярдян ильымы силясян эяряк.
Сяфяря чых, гар басмасын йоллары,
81
Эюрцш цчцн мещрибан ач голлары,
Эял габагла фясилляри, илляри,
Алыб гисмятини эцлясян эяряк.
Йалвар Танрын, талейини дцз йазсын,
Алнына уьурлу, эюзял сюз йазсын,
Сядник истяр лянэимясин, тез йазсын,
Сян Хызырын тяркиндя эялясян эяряк.
ВЕРЯММЯРЯМ
Сяндян алдыьым эянжлийи,
Бир дя эери веряммярям.
Бахчаныза йцз йол эирям,
Щямян эцлц дяряммярям.
О эцлцн ятри башгады,
Йанымда хятри башгады,
Гиймяти-гядри башгады,
Бир дя ону эюряммярям.
Сядник, о танры пайымды,
Эцняшимди, щям Айымды,
О, мяним хан сарайымды,
Учса бир дя щюряммярям.
АРАСЫНДА
Ня эялиндян эялин, ня гыздан гызсан,
Галмысан йайнан йаз арасында.
Гашларын яйриси гювси-гцзещди,
82
Талейин йазылыб дцз арасында.
Чичякли даьлары долан бир дя эяз,
Ялван эцллярини телляриня дцз,
О эюй суларында чалхан, бир дя цз,
Бойлан юрдяк иля газ арасында.
Эилейлянмя талейиндян, бахтындан,
Щяля галыб о лалязар вахтындан,
Сядник дейяр: енмя, шащлыг тахтындан,
Сюз эизляниб, сюзля сюз арасында.
МЯЩЯББЯТ ЙАНЬЫСЫ
Айрылыг чякмяйяндя
Олмаз щяйат йаньысы.
Ичимдя эюйняртиди
Бир мящяббят йаньысы.
Севэидян узаг цряк
Биржя парча ят олар.
Эюзяллийи дуймасан,
Онда гийамят олар.
Йох мяним бир эцнащым,
Бу мяним истяйимди.
Бяйянян юз эюзлярим,
Севянся цряйимди.
АЧМА МЯНИМ МЯКТУБУМУ
83
Ня билирсян ня йазылыб,
Ачма, мяним мяктубуму!
Балды, пятякдян сцзцлцб,
Ачма, мяним мяктубуму!
Ачма, мяним мяктубуму!
Йох, ял вурма, дяймя она.
Йад ял дяйяр, изи дцшяр,
Орда щисс вар, щяйяжан вар.
Диксиняр, бир сюзц дцшяр,
Ачма, мяним мяктубуму!
Цстцндя юз цнваны вар,
Билир ки, щара эедяжяк,
Эюзцм эюрцб, кюнлцм севиб,
Истякли йара эедяжяк
Ачма, мяним мяктубуму!
Ачма, мяним мяктубуму!
ЙОЛ ЦСТЯ ЧЫХЫММЫ
Баьыныз эцля бцрцнцб,
Эцлляри йыьыммы, эюзял?
Чичякляр йаьыш истяся,
Булудам, йаьыммы эюзял?
Гужаьымда бир гужаг эцл,
Йол цстя чыхыммы, эюзял?
Пишвазына эялир бцлбцл,
Йоллара бахыммы, эюзял?
СЯНИ СЕВЯН, СЯН СЕВЯН
84
Ялим ялиня дяйди,
Жанымдан шимшяк кечди.
Бахыб щейрятя эялди,
Эюйдяки шимшяк кечди.
Эцл эцлнян юпцшяндя,
Йанаьа шещ дцшяндя,
Мян сянля эюрцшяндя,
Бахыб йцз цряк кечди.
Цряйин йашыл чямян,
Сачларынды йасямян,
Сяни севян, сян севян
Танрым бир цряк сечди.
ДЯЙЯР
Рущума йаьан шеирин,
Ганыма ахан шеирин,
Эежя дцзцб-гошмаг цчцн
Йухусуз галмаьа дяйяр,
Беля шеирдян ким дойар?!
Эюр цряйин ня црякди,
Мисраларын бал-пятякди,
Беля сюзляр йазмаг цчцн,
Йухусуз галмаьа дяйяр,
Беля шеирдян ким дойар?!
Дейим дойдум, доймамышам,
85
Дилдян йана гоймамышам,
Бу инжини дцзмяк цчцн,
Йухусуз галмаьа дяйяр,
Беля шеирдян ким дойа?!.
АРЗУЛАМА
Айрылыьын щясряти вар, гями вар,
Вцсал йашар айрылыьын эюзцндя.
Бязян ажы олар, бязян дя ширин,
Айрылыг вар, айрылыьын юзцндя.
Айрылыьын цряйимдя кюз олар,
Айрылыгдан жан алышар, жан йанар.
Айрылыг вар, даьа-даша из салар,
Ящди-пейман айрылыгда сынанар.
Айрылыьын щцняри вар, эцжц вар,
Нечя дастан айрылыгдан йаранды.
Десяляр ки, айрылыьын тажы вар,
Арзулама айрылыьы, аманды.
АЙ САРЫ ГЫЗ, САРЫМ ГЫЗ
Ай сары гыз, сарым гыз,
Эял ол мяним, йарым гыз,
Долайдан эял, долайдан,
Бир цзцнц эюрцм гыз,
Эцл цзцнц эюрцм гыз.
Ай сары гыз, сарым гыз,
86
Сачларыны щюрцм гыз.
Айаг сахла, чямяндя,
Сяня бир эцл дярим гыз,
Сяня бир эцл верим гыз.
Ай сары гыз, сарым гыз,
Даьларда аь гарым, гыз,
Ен эял, Дашлыбулаьа,
Эял сяни апарым гыз,
Сян ол мяним йарым, гыз.
ЮЗЦНСЯН
Бойлан цряйимин пянжярясиндян,
Дуру эюл эюрярсян, занбаг эюрярсян.
О эюлдя чалханан, цзян сонасан,
Юзцнсян, сян ону щяр вахт эюрярсян.
Ай сонам, ялиня бир гялям эютцр,
Кючцр цряйимин няьмялярини.
Эюйян бцлбцл кими йатыб галмасын,
Учур цряйимин няьмялярини.
Учур, пярвазлансын эюлляря дцшсцн,
Гафдан-гафа учсун кюнлцмцн гушу.
Мяним няьмялярим дилляря дцшсцн,
Севинсин юмрцмцн бащары, гышы.
ЩЯСРЯТИН ЧЯКИР
Эял щясяд апарма эцля-чичяйя,
Сян вцсала онлардан тез йетмисян.
Нярэиз эюз ачыбды гайа дибиндя,
87
Сян дя эялиб цряйимдя битмисян.
Цзц халлы лалядян дя гяшянэсян,
Бир алямди гызыл эцля нисбятин.
Биляммирям сян няйя кцсянирсян,
Мящяббятля йоьрулубду гисмятин.
Бах, йазан гялямин, аьлын, щушун вар,
Эяряк ейляйясян гисмятя шцкцр.
Бяс нийя билмирсян, залым баласы,
Чохлары узагдан щясрятин чякир.
ЭЮЙ МЕШЯ
Бир сян идин, бир мян идим, эюй мешя,
Эюз охшайан ахар сулар, эюй шцшя,
Йарпаглар гоймурду Синсар булаьа,
Биржя дамжы йаьыш дцшя, эцн дцшя.
Кюлэядя бяслянмиш мяляк кимийдин,
Щяля дярилмямиш чичяк кимийдин,
Еля бил, щяйатым, жаным сяндяйди,
Синямдя дюйцнян цряк кимийдин.
Нежя чятин иди сиздян айрылмаг,
О ширин лящжядян, сюздян айрылмаг.
Сядник, иллащ да ки, кюнцл охшайан,
Жанлар алан хумар эюздян айрылмаг.
ЭЮРМЦШЯМ
Лоьманын эяздийи шяфа отуну,
Хошбулаьын йайлаьында эюрмцшям.
Искяндяр ахтаран абы-щяйаты,
88
Онун Кювсяр булаьында эюрмцшям.
Эязянляр гожалмаз бу эцлцстаны,
Эцл-чичяк бцрцйцб тамам щяр йаны,
Шащ Исмайыл итирдийи жейраны,
Мян Гошгарын айаьында эюрмцшям.
Даьлара тярифдя таны Пирини,
Сечиб сюзцн эювщярини, зярини.
Сядник дейяр: мян онун йурд йерини,
Эянжлийимин эцл чаьында эюрмцшям.
ГАЛЫБ
(Щяйат йолдашым Сяфуря ханыма)
Эедяк, ай булудлар, даьлара эедяк,
Мяним дя цряйим даьларда галыб.
Зцлфц йасямяним эюрцнмцр эюзя,
Алаэюз мяляйим даьларда галыб.
Гызылэцлц йанаьында эюрдцйцм,
Чийяляйи додаьында эюрдцйцм,
Аь занбаьы бухаьында эюрдцйцм,
Бянювшя-чичяйим даьларда галыб.
Сядник бу дцнйада йашармы сянсиз?
Гялби дальаланыб жошармы сянсиз?
Даьлара бир няьмя гошармы сянсиз?
Илк ешгим, истяйим даьларда галыб.
САЧЛАРЫН
89
Ятри бянювшяди, сцнбцлдц, эцлдц,
Эцлдястя баьлайым эцл сачларыны.
Яэяр сахламасам, гялбимдян язиз,
Гойма мяндя галсын, ал сачларыны.
Йеня Дашбулагда бир гыз доланды,
Жаным ешг одуна алышды, йанды.
Ким деся ки, севмямишям йаланды,
Чякяк имтащана, эял, сачларыны.
Боз гайалар йетим-йетим баханда,
Булудларын эюз йашлары аханда,
Сядник дейяр: ай сары гыз, бах онда,
Мязарым цстцндя йол сачларыны.
БУРДАН
Мящяббят йолуду булаьын йолу,
Башланар севэиляр, сювдалар бурдан.
Эюзялляр карваны чийни сящянэли,
Санки эялиб кечир дурналар бурдан.
Цст йаны лалялик, алт йаны йарпыз,
Дашлары мамырлы, суйуса бумбуз,
Гызлар булаглардан суйу долдурмаз,
Онлар шярбят ичяр, бал алар бурдан.
Сядник аз сцрмяйиб бурда дювраны,
Пирсултанды эюзяллийин мяканы,
Ана эюрдцйцнцз кюрпя жейраны,
90
Мян юзцм тапмышам, балалар бурдан.
МЯНИ
Дцшмцсян йадыма, а даьлар гызы,
Салмысан ня йаман фяраьа мяни,
Тярк ейля ойлаьы, гайыт, эял бяри,
Чаьырма, эялмярям айаьа, мяни.
О даьларда мяним ана бешийим,
Дяли Гошгар чох чякибди кешийим,
Хейли вахтдыр ондан айры дцшдцйцм,
О салыб юзцндян гыраьа мяни.
Сядникям, гойнунда долашдым, эяздим,
Вяфасызлыг эюрдцм, ялими цздцм.
Инан, анд ичмишдим бир дя эялмяздим,
Мящяббят эятирди бу даьа мяни.
ГАЛА БИЛМЯРЯМ
Мин бир эцл гохласам, мин эцл ийлясям,
А эцлцм, ятрини ала билмярям.
Айымсан, эцнцмсян, а даьлар гызы,
Мян сянсиз жащанда ола билмярям.
Зирвялярдян ютя билмяз щяр булуд,
Эюзц йашлы булуд, цзц тяр булуд,
Чякяр щясрятини, цзцляр булуд,
Дцшяр рцзэар щалдан-щала, билмярям.
Унутма Сядники, ай етибарсыз,
91
Инсан няйя эяряк ящдсиз-илгарсыз,
О ана торпаьым – Дяли Гошгарсыз,
Йашайа билмярям, гала билмярям.
ИЧИНДЯ
Кюнлцм бир каинат, сянся бир Эцняш,
Йеня тяксян кящкашанлар ичиндя.
Эюйдя улдуз да вар, эюйдя Ай да вар,
Мюжцзясян асиманлар ичиндя.
Нур селисян, цряйимя ахсана,
Булаг олуб, эюзляримдян чыхсана.
Од алмышам, аловума бахсана,
Йанар даьам бу инсанлар ичиндя.
Жана тясяллиди ешгимин оду,
Жамалыны эюрдцм, гялбим ойнады.
Сядникя эцлдцрмя гощуму, йады,
Ахтар мяни йцз гурбанлар ичиндя.
ЭЕДЯКМИ
Йадындамы, булаг цстдя эюрдцйцм,
Ай Сарыгыз, сяня кюнцл вердийим,
Ялчим-ялчим эцллярини дярдийим,
Бянювшяли йайлаглара, эедякми?
Кцляк ясди, тел даьылды, йухуду,
Сары сачлар мцшкц-янбяр гохуду.
Беля ятир эцл-чичякдя йохуду,
Севдаландым, о даьлара эедякми?
Буланмышды, Дцрлц булаг дурулду,
92
Сядник дейяр: алачыглар гурулду,
Немятляр тюкцлдц, сцфря сярилди,
Иштащ ачан булаглара эедякми?
ИНЖИЧИЧЯЙИМ
Сяни бир эюзялин ялиндя эюрдцм,
Ай инжичичяйим, инжичичяйим.
Гоша щюрцйцндя, телиндя эюрдцм,
Ай инжичичяйим, инжичичяйим.
Йаьмысан чямяня аь йаьыш кими,
Эюрцндцн эюзцмя бир аь гуш кими…
«Пцнщан» халысында аь нахыш кими,
Ай инжичичяйим, инжичичяйим.
Аь эцлляр ичиндя сян бир инжисян,
Эюзцмдя, кюнлцмдя сян биринжисян,
Сядник йцз инжийяр, сян бир инжисян,
Ай инжичичяйим, инжичичяйим.
ЭЮЗЛЯЙИР
Сарышын сачларда асылмыш жаным,
О ала эюзлярдян фярман эюзляйир.
Гялбими нежя дя нишан алыбды,
Кирпикляр ох олуб, каман эюзляйир.
Гой сящяр йелляри сюйлясин йара,
Бир щялим бахышды дярдимя чара,
Йаралар цстцндян вурмасын йара,
93
Хястя кюнлцм ондан дярман эюзляйир.
Сядник, ешгим йашар бир эцманымда,
Эюрцнмяз олубду даь, думанымда…
Севдалы жейраным йохду йанымда,
Йягин о да мяни пцнщан эюзляйир.
ХОШ ЭЯЛДИН
Сяфалы даьлардан, эюй йайлаглардан,
Жандан язиз, а жананым, хош эялдин.
Айрылыб эцллярдян, буз булаглардан,
Йар йанына, мещрибаным, хош эялдин.
Ади дурушунда мяляк мисаллым,
А сцзэцн бахышлым, лябляри баллым,
Башында севдалар, Лейли хяйаллым,
Эюзялликдя лял-мяржаным, хош эялдин.
Жамалына Эцняш дейим, Ай дейим,
Эялишиня бащар дейим, йай дейим,
Бу кюнлцмдян няляр кечир, гой дейим,
Той-байрамым, тар-каманым, хош эялдин.
Сян йердя инсансан, эюйдя мяляксян,
Чямяндя эцл чохду, сян орда тяксян.
Ган олар эюзцнц эюзцмдян чяксян,
А зцлфляри пяришаным, хош эялдин.
Бахмышам щцснцня, гардан да аьсан,
Даьлар аь эейиняр, гойнуна йаьсан…
Нежя ки узагсан, синямдя даьсан,
Эянжямизя, а мещманым, хош эялдин.
Бу гядяр эюзяллик щарданды, щардан,
94
Беля эюзял вармы кцндяси нурдан…
Бир дя тута билмяз, ялдян учурдан, Эетмя бурдан, дин-иманым, хош эялдин.
Хош лящжялим, дцрданяди сюзлярин,
Жаныма од салыб ала эюзлярин,
Эял унутма цнваныны бизлярин,
Пирсултанам, а султаным, хош.
МЯНИМКИДИ
Чямянлярдя улдуз-улдуз сайрышан,
Чичяк мянимкиди, эцл мянимкиди.
Даь чешмяси суларына гарышан,
Жилвяли, жилвясиз эюл мянимкиди.
Щей хяйалы хяйалымла юпцшян,
Тяр эцл кими йанаьына шещ дцшян,
Йел ясдикжя йарпаг кими титряшян,
Башындакы жыьа тел мянимкиди.
Ай эюзял, о ишвя, назын эюзялди,
Бахышан эюзялди, эюзцн эюзялди,
Сядник дейяр: бащар-йазын эюзялди,
Сяня эюзял дейян ел мянимкиди.
ЙАЗЫЛМЫШ
Сянин ешгин бу гялбимдян силинмяз,
Саф ганымын майасына йазылмыш,
Мян дюздцкжя синям дюнцб даш олмуш,
Дярд дашына, гайасына йазылмыш.
Сяни хатырламаг ня хош хяйалды,
95
Щяр сюзцн диллярдя доьру мисалды,
Адын эюзялляря йадиэар галды,
Исмятиня, щяйасына йазылмыш.
Овжум ичи щцснц хятля бязянмиш,
Мин щикмятля, мин айятля бязянмиш,
Сядник, ня вар, мящяббятля бязянмиш,
Щяр шей юмрцн бинасына йазылмыш.
ДАЬЛАРЫН
Бир йанымда сяндин, бир йанымда даь,
Доланды бойнума голу даьларын.
Сянин цзцндяки гара хал кими,
Варыйды цзцндя халы даьларын.
Эюзялиндян, эюйчяйиндян доймадыг,
Чямяниндян, чичяйиндян доймадыг,
Дястя тутуб синя цстя гоймадыг,
Дярилмямиш галды эцлц даьларын.
Сядник гоша эяздик доьма йурдуму,
Йал-йамажа атдым олан дярдими,
Аьрын алым, йохса, сяни йордуму,
Енишли-йохушлу йолу даьларын.
ХОШ ЭЯЛДИН
Сяфалы даьлардан, эюй йайлаглардан,
Жандан язиз, а жананым, хош эялдин.
Айрылыб эцллярдян, буз булаглардан,
Йар йанына, мещрибаным, хош эялдин.
96
Ади дурушунда мяляк мисаллым,
А сцзэцн бахышлым, лябляри баллым,
Башында севдалар, Лейли хяйаллым,
Эюзялликдя лял-мяржаным, хош эялдин.
Жамалына Эцняш дейим, Ай дейим,
Эялишиня бащар дейим, йай дейим,
Бу кюнлцмдян няляр кечир, гой дейим,
Той-байрамым, тар-каманым, хош эялдин.
Сян йердя инсансан, эюйдя мяляксян,
Чямяндя эцл чохду, сян орда тяксян.
Ган олар эюзцнц эюзцмдян чяксян,
А зцлфляри пяришаным, хош эялдин.
Бахмышам щцснцня, гардан да аьсан,
Даьлар аь эейиняр, гойнуна йаьсан…
Нежя ки узагсан, синямдя даьсан,
Эянжямизя, а мещманым, хош эялдин.
Бу гядяр эюзяллик щарданды, щардан,
Беля эюзял вармы кцндяси нурдан…
Бир дя тута билмяз, ялдян учурдан, Эетмя бурдан, дин-иманым, хош эялдин.
Хош лящжялим, дцрданяди сюзлярин,
Жаныма од салыб ала эюзлярин,
Эял унутма цнваныны бизлярин,
Пирсултанам, а султаным, хош.
ВЕРМЯРЯМ
(Сяфуря ханыма)
Билясян ки, цряйими, ешгими,
Сяня веррям, юзэясиня вермярям.
97
Баьлардан, даьлардан бянювшя дяррям,
Сяня веррям, юзэясиня вермярям.
Улдузлардан бойунбаьы истярям,
Эюндярмяся, Алмас даьы истярям,
Илащидян эцлшян баьы истярям,
Сяня веррям, юзэясиня вермярям.
Сящяр-сящяр булагларын эюзцнц,
Кякликлярин няьмясини, сюзцнц,
Мцхтясяри, бу Сядникин юзцнц,
Сяня веррям, юзэясиня вермярям.
ЭЮНДЯР
Билирсян ки, эянжлик ешгим сяндяди,
Шещли-шещли тяр эцлляря бцк эюндяр.
О мяктуба бянювшя гой, нярэиз гой,
Цстцня дя сурятини чяк эюндяр.
Дарайанда теллярини йана сян,
Юртмя халын, салма бизи гана сян,
Сян еля сонасан, еля сонасан,
Йанаглар чичякди, бал-пятяк эюндяр.
Сядникин йанында чохду щюрмятин,
Йцз эюзяля дяйяр гядди-гамятин,
Ай сонасы, мящяббятин, шярбятин,
Сящяр-сящяр пийалямя тюк эюндяр.
98
GЯLSЯN
Sяn elя gюzяlsяn, elя gюzяlsяn,
Qышыm bahar olar yanыma gяlsяn.
Юzgяyя qыymaram, sяnя qыyaram,
Verяrяm canыmы, canыma gяlsяn.
Mяn qышыn qarыnda Гошгара чыxdыm,
Sяnя яvяz bildim Эцняшя baxdыm.
Ay mяnim taleyim, ay mяnim bяxtиm,
Verярям canыmы, canыma gяlsяn.
Цшцtmяз sяni yel, nя duman, nя чяn,
Цряyimdя Вяtяn, цrяyimdя sяn.
Яgяr sяn mяnimlя яrzi gяzяsяn,
Verяrяm canыmы, canыma gяlsяn.
СЯДНИК СЯНИ АРАСЫНМЫ
Щяр чичяйин цзцня бах,
Йаны Эцлэяз, ал оланмаз.
Щяр чичяйин эцл тажында,
Беля пятяк, бал оланмаз.
Марал сяндян юйрянибди,
Эцзэц булаьа бахмаьы.
Кяклик сяндян юйрянибди,
Ялляря хына йахмаьы.
Жейран да севдайа дцшцб,
Эюзляриня сцрмя чякиб,
99
Эюбяйиндян мцшки-янбяр
Жейранлар чямяня тюкцб.
Сядник яля шана алыб,
Теллярини дарасынмы?
Эязяндя ешгин баьында,
Эцлцм, сяни арасынмы?!.
AYRILA BИLMИRЯM
Сinяndi cяnnяt baьы,
Bяnюvшяdi solu, saьы.
Sonalarыn gцl yataьы,
Sяndяn ayrыla bilmirяm.
Anan sяni tяkmi doьub?
Doьanda чiчякmi doьub?
Yox, sяni mяlяkmi doьub?
Sяndяn ayrыla bilmirяm.
Dodaqlarыn pяtяk, baldы,
Bir baxышыn canыm aldы.
Gюzцm camalыnda qaldы,
Sяndяn ayrыla bilmirяm.
Дюнцб baxdы, qыya чяkdi,
Яllяrinя boya чяkdi.
Qыz, о xalыn nя gюyчяkdi,
Sяndяn ayrыla bilmirяm.
Qыz, o yeriш nя yeriшdi?
Yaшыl yarpaqlar tитряшdi.
100
25.12.05.
Sяdnik яhvalыm qarышdы,
Sяndяn ayrыla bilmirяm.
ЧИЧЯК
Sяnlя mяnim aramda,
Mцqяddяs bir istяk var.
Hяr yaz bizi чaьыrыr,
О даьда bir чiчяk var.
O эцлц mяn dяrmяrяm,
Hяr gяlяnя vermяrяm.
Birdяn onu gюrmяrяm,
Onda sevяn цrяk var.
O эцля яl uzatma,
Yatыbsada oyatma,
Sяdniкi эцля satma,
Onda da bир dilяk var.
ЦРЯЙИМДЯ БИТЯЖЯКСЯН
Няфясин бащар гохуйур,
Ичиндя бцлбцл охуйур.
Эцл яллярин илмя вурур,
Сюзлярин халы тохуйур.
Бу ки, ади халы дейил,
Мюжцзяди, мюжцзатды.
Гялбин шеир сярэисиди,
Юзц бойда бир щяйатды.
Мяни нежя овсунлады,
Гыз бу нахыш, ня нахышды?
101
Мяни ня тез мяндян алды,
Илащи, бу ня бахышды?
Эюзял, буну юзцн дя бил,
Эюзцмдя надир чичяксян.
Сян сящрада, чямяндя йох,
Цряйимдя битяжяксян.
СОНА КЯКЛИК ЦЛВЯСИ
Бир жцт хумар эюзлярин,
Эюзляримин эиляси.
Дальаланан сачларын,
Шеиримин шялаляси.
Бядирлянмиш жамалын,
Эюзяллярля йарышар.
О фцсцнкар эюзлярин,
Эащ кцсяр, эащ барышар.
Цряйимдя йерин вар,
Сона кяклик цлвяси.
Сящярляр ачыланда,
Дилимин илк кялмяси.
ЦРЯЙИМДЯ ТАПДЫМ
Йайлагда итирдим сяни,
Чичяклярдян сечяммядим.
Диш эюйнядян булаглардан,
Баш гарышды ичяммядим.
102
Хяйал дярйасында галдым,
Суларында аха-аха.
Аллащ, еля сещрляндим,
Даьа-даша баха-баха.
Билясян ки, сяндян ютрц,
Сал даш йардым, гайа чапдым.
Щеч йанда тапмадым сяни,
Ахыр цряйимдя тапдым.
СЯНСЯН
Эцндя йцз эюзял эюрцрям,
Йухуда эюрдцйцм сянсян.
Мян эюзяллик вурьунуйам,
Кюнлцмц вердийим сянсян.
Ирмаглара, эюлляря бах,
Лалязарды чюлляря бах,
Баьчанызда эцлляря бах,
Эцллярин дярдийим сянсян.
Яэяр жан айрылса жандан,
Сядник айрылмаз жанандан.
Тюкцлмцш сач ики йандан,
Зцлфлярин щюрдцйцм сянсян.
103
ЭЕДЯК, ДАЬЛАРА, ДАЬЛАРА
Йада салаг йурдумузу,
Эедяк, даьлара, даьлара.
Ювладыйыг, эюзляр бизи,
Эедяк, даьлара, даьлара.
Нежя эялиб йазын эюряк,
Сазын эюряк, сюзцн эюряк,
Чичякляря кюнцл веряк,
Эедяк даьлара, даьлара.
Сядник, нежя щаваландым,
Йох бир дярдим, даваландым.
Даьларла вар ящдим-андым,
Эедяк, даьлара, даьлара.
УЙУМА
Бурдан кечиб нечя карван,
Уйума, жейран, уйума.
Щяр эцлц бир дярдя дярман,
Уйума, жейран, уйума.
О эюрцнян Бешбармагды,
Аь дявяси бизя бахды.
Йетишди зийарят вахты,
Уйума, жейран, уйума.
Сядник дейяр: а назлы йар,
Эюр нежя бязяниб даьлар.
Дур, бу йердян эцл йыь, апар,
Уйума, жейран, уйума.
104
АЛЫМ, АЛМАЙЫМ
Эюзяллярин нюврястяси,
Гыз, гадан алым, алмайым?
Назын бянювшя дястяси,
Наз, гадан алым, алмайым?
Мяндя бцллур бир цряк вар,
Саф дуйьу вар, саф диляк вар,
Гышда битмир, бир чичяк вар,
Йаз, гадан алым, алмайым?
Эцл эцлцйнян юпцшяндя,
Баьда бцлбцл ютцшяндя,
Сядник йадына дцшяндя,
Йаз, гадан алым, алмайым?
БАЛ ПЯТЯЙИ
Додагларын бал пятяйи,
Шярбят дадым додаьындан.
Бахар эюзлярим гамашар,
Эцл асылыб йанаьындан.
Ал-йашыла бцрцнсяня,
Интизарам эюрцнсяня…
Эял гялбими верим сяня,
Ятир алсын торпаьындан.
Эцлцн мювсцмц чатанда,
Сона бцлбцлляр ютяндя,
Сясин Сядникя йетяндя,
Сян дя оху будаьындан.
105
ЕШГИМИН ЩУМАЙЫ
Ичимдя
бир севэи
алову йанар,
Йанар…
Щей йанар…
Эцняш сюняр,
Улдуз сюняр,
Ай сюняр,
Сюнмяз,
о сюнмяз.
Чыраг сюняр,
Ожаг сюняр
О сюнмяз.
Ким дюнцр-дюнсцн,
Мяним севэим
юз севэисиндян
дюнмяз,
йох, дюнмяз.
Ешгимин щумайы
аь булуддады,
О юз сямасындан
Енмяз,
Йох, енмяз,
Ешгим юз йолундан
дюнмяз,
йох, дюнмяз!
ЙАТЫБ ГАЛМЫСАН
Лап еркян сящяр
ойандым
106
Щеч кяс йохду,
тяк сян варсан.
Бу эежя эежялямисян
йатыб галмысан,
Кирпикляримин
арасында.
МЯЩЯББЯТ
Гялбим-эюзцм мящяббятди,
Шеирим - сюзцм мящяббятди,
Ешг одуна йанан мяням,
Одум-кюзцм мящяббятди.
Булаг ахмаз мящяббятсиз,
Шимшяк чахмаз мящяббятсиз,
Бу дцнйайа эюзцн ачыб,
Инсан бахмаз мящяббятсиз.
От да битмяз мящяббятсиз,
Бцлбцл ютмяз мящяббятсиз,
Бу дцнйайа бяшяр оьлу,
Эялиб эетмяз мящяббятсиз.
Онсуз ахтарма щяйаты,
Одур цряклярин оду,
Ня гялям ал, ня дя дяфтяр,
Онсуз йаранмаз байаты.
Щясрятляри эюрцшдцряр,
Эюрцшдцряр, опцшдцряр,
107
Эюйдяки булуд йарылар,
Севян гялбляря эцн дцшяр.
Жан ичиндя о бир жанды,
Севян гялбляря дярманды,
Онсуз йашамагмы олар?
О бир дцнйа, бир жащанды.
О чешмяди, о булагды,
Милйон црякляря ахды,
Ондан бир илщам алмамыш.
Ня Ай доьду, ня Эцн чыхды.
Дцнйанын ишыьы оду,
Йары-йарашыьы оду.
Ондан юйряндик севмяйи,
Эюзяллик ашиги оду.
Гой вар олсун заман-заман,
Одур щяйат, одур эцман.
Доймамышам эюзялликдян,
Эюзляримдян чякил думан.
Демя, мящяббят йаланды,
О, сянин севэи галанды.
Дцнйа мящвяриндян чыхса,
Йеня мящяббят галанды.
Мящяббят одду, тяшняди,
Онсуз бу щяйат щеч няди.
Накам кючян ашигляр дя,
Йашасын мящяббят-деди.
108
ЙУХУЛАРДА
Эцндцзлярим щядяр кечди,
Ахтар мяни йухуларда.
Чалыш йаддашында сахла,
Щекайят вар йухуларда.
Аман, аман шцшя кюнцл,
Дяймя даьа, даша кюнцл,
Йухуларда йаша кюнцл,
Бир жяннят вар йухуларда.
Саьа долан, сола долан,
Истясян гол-гола долан,
Кимдир сяндян хябяр алан,
Мящяббят вар йухуларда.
ДЯЙИШМЯРЯМ
Сянля кечян
бир эцнцмц,
Илляря,
сяняляря
дяйишмярям.
Сяндяки бир бахышы,
Лял дашына,
алмаз
цзцк гашына,
эювщяря,
алтун зяря,
мин эюзяля,
Няляря,
Эюр няляря
109
Эцлцм, сяни
дяйишмярям.
Дяйишмярям,
баь-баьата,
Мин сарайа,
Мин бцсата,
Мин щяйата.
Эюз эюрян,
Щяр ня варса, бялкя дя каината,
Эцлцм сяни дяйишмярям.
АХТАРМА МЯНИ
Эял, эязяк
йарпаг, йарпаг.
Ахтараг,
чямяндя тапаг.
Цзцк олса,
тапылар,
Йагут сырьаса,
Юзц тапылмаса,
явязиндя
эюй отларын
арасында
Кякликоту сырасында,
Бир чийяляк тапылар,
Бир чичяк тапылар.
Итяндя тапылмайан
Тякжя севян
цряк олур.
Итибся ахтарма.
О итяндя
110
еля итир.
илим-илим,
Итдися,
Эетдися
Даща ону
ахтарма,
Ахтарма, эцлцм.
КЦЛЦМ ЙАНАР
Айрылыьа дюзяммядим,
Шеиримя оддан
дон бичдим.
Ялими вурмарам,
ялим йанар,
Охумарам,
дилим йанар.
Пянжярядя эцлцм вар,
Эцлцм йанар,
Узаг тутун
о шеири
мяндян,
Йанмышам,
кцлцм йанар.
ТЯЗЯ-ТЯРДИ
Мящяббят ишыгды,
Эцняш нуруду.
Мящяббят сафлыгда,
Щавадан да,
Булагдан да
дуруду.
111
Мящяббят цряйимдя,
Чичяк кими тязя-тярди.
Заман-заман
Йазылса да,
Охунса да,
Мяним цчцн
О битмямиш
бир ясярди.
ЭЮРМЯМИШЯМ
Яршдян эялян
мяляйин дя
Цзцндя беля эюзял, гара хал
эюрмямишям.
Йахшы бал пятякдя олар,
Мян щеч йердя,
щеч йанда
Сянинки тяк додагда бал
эюрмямишям.
Ики гялби дост ейляйян,
Мяни сярмяст ейляйян,
Щеч бир заман
Сянин хяйалын кими
Илщамыма ганад верян
дадлы хяйал
эюрмямишям.
Ай эюзялим,
Бу сябябдян сяндян гейри
Щеч бир кяся…
Щеч бир кяся бу кюнлцмц
вермямишям.
112
АЙЫРМА МЯНИ
Бары, инсафа эял, ана тябият,
Эцлзарлы даьлардан айырма мяни.
Бир йаным гар олсун, бир йаным чямян,
О гарлы даьлардан айырма мяни.
Сакит дярялярдя чайларын сяси,
Гарышар суйуна даь шялаляси.
Бурда бястяляняр кюнлцм няьмяси,
Бащарлы даьлардан айырма мяни.
Ей дост, щеч демирсян, Сядник щардады?
Эет даьлардан соруш, гялбим ордады.
Зирвяляр цстцндя, булудлардады,
Гошгарлы даьлардан айырма мяни.
АЙ ГЫЗ
Эял бу мящяббяти йасаг ейлямя,
Мян сяни севмишям црякдян, ай гыз.
Щяля эюрмямисян ешгин ащыны,
Горх, чякин, бир азжа фялякдян, ай гыз.
Дайан, чякмя, эцл бядяня тиканы,
Кюнцл йыхма, Кябя сюкмя, тик ону.
Бу назын, гямзянин йохмудур сону?
Гой бичим донуну чичякдян, ай гыз.
Сядник билир сяни мащи-мцняввяр,
Пцнщан эял, пцнщан эет, ай сюзц шякяр,
Айрылыгдан юляр, жан щясрят чякяр,
Кечярми сян тяки мялякдян, ай гыз?
113
СЕВ
Сяни эюрдцм, Бянювшяли булагда,
Гыз, сяни севмишям, сян дя мяни сев.
Еля билдим лаля битиб йанагда,
Гыз, сяни севмишям, сян дя мяни сев.
Гатар-гатар булудлары нейнирям,
Синян бяйаз, даьда гары нейнирям,
Сян ки варсан, юзэя йары нейнирям,
Гыз, сяни севмишям, сян дя мяни сев.
Эюзцн булаг, йанаг лаля, зцлф шащмар,
Ня эюзяллик сюйлясяляр сяндя вар.
Инжитмя Сядники, тялашдан гуртар,
Гыз, сяни севмишям, сян дя мяни сев.
БУ ГЫЗЫН
Гурбан олум гямзясиня, назына,
Бир дцнйады хош ящвалы бу гызын.
Мян галмышам булагларын башында,
Эетмир башдан щеч хяйалы бу гызын.
Щеч билмирям, он дюрд эцнлцк айдымы?
Ала эюзляр булагдымы, чайдымы?
Йохса бизя Аллащ верян пайдымы?
Эцл ачыбды, эцл жамалы бу гызын.
Сядник, ня хош эялди бу хош эцзарым,
Даьылды жанымдан дярдим, азарым,
Юляндя газылсын бурда мязарым,
Гой дцшсцн цстцндян йолу бу гызын.
114
ЧЯТИНДИР
«Кюнцл севян эюйчяк олар» дейибляр,
Говушмаг да, айрылмаг да чятиндир.
Бу мящяббят бир мящяббят дейилмиш,
Ешг одуна говрулмаг да чятиндир.
Эюйян бцлбцл наляси вар, синяндя,
Пешман олар диндирян дя, динян дя,
Инжимяйнян, дуйдум буну дцнян дя,
Ойум-ойум овулмаг да чятиндир.
Сядник дейяр: сян юзэя бир баласан,
Ким биляжяк кюнлцм евин таласан?
Туталым ки, бир алынмаз галасан,
Дярэащындан говулмаг да чятиндир.
СЮЗЦ МЯНДЯДИР
Бир йаз чичяйисян, жаван-нюврястя,
Гой дярим гойнундан мян дя бир дястя.
Булаьа эяляндя, эял синям цстя.
Сярин чешмялярин эюзц мяндяди.
Синям йайлаг, чешмя мяндя, эюз мяндя,
Синям дярйа, чалхан мяндя, цз мяндя,
Сяфалы эцнляри кечир, эяз мяндя,
Тябиятин эцляр цзц мяндяди.
Сюзлярим щавада бир шимшяк чахса,
Алову синянди йандырса, йахса,
115
Сюнмяз оду синян цстян Кцр ахса,
Сян йанан атяшин кюзц мяндяди.
Сядник ня десин ки, сяня шай эяля,
Эюз вармы ки, эюзляриня тай эяля.
Нечя ил долана, нечя ай эяля,
Гялбинин истяйи, сюзц мяндяди.
ЭЯНЖЛИК
А даьлар эюзяли, сяни эюряндя,
Йеня эюзляримдя доланды эянжлик.
Севилян кюнлцмдя, севян кюнлцмдя,
Эюзялликля якиз оланды эянжлик.
Юзцндядир цз-эюзцнцн бойасы,
Мящяббятдир бу шухлуьун майасы,
Щцснцндядир айын, эцнцн зийасы,
Юмрцн щяр фяслиндя галанды эянжлик.
Мян Сядникям, гайалары чапарам,
Эюзяллик вясфиня мин сюз тапарам…
Горхурам, дилимдян хята йапарам,
Демя эялди-кечди, таланды эянжлик.
ДАЬЛАР ГЫЗЫ
Сяни эюзляйирям булаг башында,
Саллана-саллана эял, даьлар гызы.
Истясян ки, бу гялбимя эцн дцшя,
Щярдян шагганаг чяк, эцл, даьлар гызы.
116
Сцзэцн бахышларла мяни мяст ейля,
Цряйини цряйимя дост ейля,
Узун щюрцкляри йана дястяля,
Тюкцлсцн эярдяня тел, даьлар гызы.
Сяни севян юзэя йана бахаммаз,
Булаг олса йад чямяня ахаммаз,
Сядник дейяр: жазибяндян чыхаммаз,
Щейранды щцснцня ел, даьлар гызы.
ЭЮРЦМ
Бянювшяли йайлаглары эязян гыз,
О даьлардан Дашбулаьа ен эюрцм.
Долайлардан аста-аста эял дцзя,
Баладцздя бир ащуйа дюн эюрцм.
Юзэя овчу бу дцзляря эялмясин,
Сяни эюрцб юз жейраны билмясин.
Бир бахышдан йараланыб юлмясин,
Йайын йад эюзлярдян, сяни мян эюрцм.
Жейран мяним, чямян мяним, дцз мяним,
Сядник дейяр, алаэюзлц гыз мяним,
Дастан мяним, тяриф мяним, сюз мяним,
Севэилими юз йанымда шян эюрцм.
ЭЮЗЯЛ
Юзэяйя сян нясян, гой юзц билсин,
Мяним эюзляримдя мяляксян, эюзял.
117
Йаз эялиб битибсян кюнлцм баьында,
Ятрини дуймушам, чичяксян, эюзял.
Бир юмрцм вар, о да сянля йарыды,
Бяйаз синян о даьларын гарыды.
Нежя даным, мейлим сяня сарыды,
Сян бир хош арзусан, диляксян, эюзял.
Мюжцзяди о сяндяки бахышлар,
Сянинкиди шеиримдяки нахышлар,
Юз гялбини Сядник сяня баьышлар,
Дюйцнян гялбимдя цряксян, эюзял!
СОНА КЯКЛИК
Сона кяклик, талейиня эцзэц тут,
Язиз ол щямишя, гал цряйимдя.
Гышда няфясинля исиндир мяни,
Йазда тяр бянювшя ол, цряйимдя.
Няфясинля буз булаглар ярисин,
Яфсун оху, думан даьа йерисин,
Бир дя йахшы эюрцм, даьлар Пярисин,
Бир севинж мащнысы чал, цряйимдя.
Еля долан, кюнлцм сяндян доймасын.
Кюнлцм гушу йад баьлара уймасын,
Сядник сяни юзэяляря гыймасын,
Бир севэи кюрпцсц сал цряйимдя.
СЯН КЦССЯН
118
Ким кцсцр, гой кцссцн, тякжя сян кцсмя,
Кюнлцмцн шцшяси сынар, сян кцссян.
Йараларын тязя гайсаг тутубду,
Бу гялбим йенидян ганар, сян кцссян.
Мяним дярдим пцнщан галар билинмяз,
Еля дярдди, юзэялярля бюлцнмяз,
Бу синямя даь чякярсян силинмяз,
Кярям тяк эцлцм дя йанар сян кцссян.
Йцз кцсясян, мян ки, сяндян кцсмярям,
Бу достлуьу, хош цлфяти кясмярям,
Йаз мещийям, юзэя баьа ясмярям,
Сядник юзцн данлар, гынар сян кцссян.
МЯННЯН
Юмрцнцн йазыды, йаз гонаьынам,
Эял, эязяк чямяни, эцлзары мяннян.
Баьчанызда нарынж, турунж эюрмцшям,
Ясирэямя ширин нцбары мяннян.
Баьча сяня, сян баьчайа йарашыг,
Гызылэцлц гужаглайыб сармашыг,
Бахдым эюзляримя эялди нур, ишыг,
Сян Аллащ, дцз сахла, илгары мяннян.
Сядник, щеч вахт хош цлфятим гожалмаз,
Севян гялбим, мящяббятим гожалмаз,
Саф вижданым, щягигятим гожалмаз,
Айрылмаз кюнлцнцн бащары мяннян.
СЯН ЭЮРЦНМЯСЯН
119
Еля бил Ай батар, Эцняш тутулар,
Биржя эцн, биржя эцн сян эюрцнмясян.
Эцндцзлярим хош эюрцнмяз эюзцмя,
Биржя эцн, биржя эцн сян эюрцнмясян.
Лейли сач сюйцдляр эюзцмдя дурар,
Ешгин яманятди юзцмдя дурар.
Инляйяр, чырпынар, цряк бярк вурар,
Биржя эцн, биржя эцн сян эюрцнмясян.
Дяйишяр ящвалым олар пяришан,
Щардасан, щардасан, ай мяляк нишан?
Щясрятин ейляйяр гялбими шан-шан,
Биржя эцн, биржя эцн сян эюрцнмясян.
КЕЧДИ
Эюзяли севяндя йазда севярляр,
Мяни эюзлямяди, йаз эялди кечди.
Бащарда севярляр, пайыз той олар,
Щейф, о фясил дя тез эялди кечди.
Йад няфясми эялди дцшдц арайа,
Гоймадылар ялим зцлфцн дарайа,
Мян ня дейим, ичимдяки щарайа?!
Йол тапды цряйя, кюз эялди кечди.
Ешгин эюзляримдя эцл тяк соланда,
Булуд кими бошаланда, доланда,
Цряк йаньысындан бцлбцл оланда,
120
Бцлбцл наля чякди, сюз эялди кечди.
ЯЛ БОЙДА, БОЙДА
Мящяббят истярям, долу пийаля,
О ня мящяббятди, ял бойда-бойда.
Баха, щясяд чякя, од тута лаля,
О ня мящяббятди, ял бойда-бойда.
Йар истярям цряйимдян су ичя,
Йар истярям эцнц мянимля кечя,
Дцнйаны ешгимя бир мейдан сечя,
О ня мящяббятди, ял бойда-бойда.
Мящяббяти бол истярям, бол верин,
Фярщад эялир Бисцтуна йол верин,
Мящяббятя ганад верин, гол верин,
О ня мящяббятди, ял бойда-бойда.
АЙ ЮМРЦМ, ЭЦНЦМ
Сящяр-сящяр сизин баьа эялмишям,
Саллан эял йаныма, ай юмрцм, эцнцм.
Цряйимдя эцлдян чялянэ щюрмцшям,
Саллан эял йаныма, ай юмрцм, эцнцм.
Сяни севян мяням, беляси щаны?
Сизин баьчанызын лаляси щаны?
Кярям эялиб чыхыб, Ляляси щаны?
Саллан эял йаныма, ай юмрцм, эцнцм.
Сядникя ня эялся, ешгиндян эяляр,
121
Бир сона салланар, кюшкцндян эяляр,
Теля зинят вурар, мцшкцнян эяляр,
Саллан эял йаныма, ай юмрцм, эцнцм,
Од салдын жаныма, ай юмрцм, эцнцм.
ЦРЯКДИ
Ихтийар ня сяндя, ня дя мяндяди,
Мящяббятин щюкмдары црякди.
Мящяббятин йери бир эюй чямянлик,
Мящяббятин йаз-бащары црякди.
Зювгц олан мящяббятдян щязз алар,
Мящяббятин ганадында ужалар,
Мящяббятя дярйа-дяниз бойланар,
Мящяббятин лалязары црякди.
Онунку севмякди, щям севилмякди,
Эюзял ондан ютрц эцлдц-чичякди,
Ким кимин олажаг билмяйяжякди,
Севэинин дя инадкары црякди.
ЩА БОЙЛАН, БОЙЛАН
Бир вахт итирдийин, чятин тапарсан,
Дост эялян йоллара, ща бойлан, бойлан.
Щансы дийардады, ня биляжяксян,
О гцрбят елляря, ща бойлан, бойлан.
Достуну дост кими вахтында гору,
Ялинля юмрцнц ейлямя йары,
Щясрятля, щижранла мящв етмя бары,
122
Ахыдыб селляря, ща бойлан, бойлан.
Дедим ки, йарама мялщям оларсан,
Йахшы дост оларсан, щямдям оларсан,
Мян щардан биляйдим, дярд-гям оларсан,
Хош кечян илляря, ща бойлан, бойлан.
СЯН ОЙАНМАДЫН
Ай мяним гялбимдя уйуйан эюзял,
Сящярляр ойанды, сян ойанмадын.
Кянд еркян ойаныр, сян дя билирсян,
Шящярляр ойанды, сян ойанмадын.
Сящярляр башындан рубянди атды,
Эцняш дя цфцгдя бир тонгал чатды,
Гызылдашда кякликляри ойатды,
Эюр няляр ойанды, сян ойанмадын.
Эюй сулар ня эюзял шялалялянди,
Даьлар эюй эейинди, дцз лалялянди,
Сядник, эюйляриндян мялякляр енди,
Мялякляр ойанды, сян ойанмадын.
АЙ БЯНЮВШЯ
Мян дя бир эюзялин сораьындайам,
Сяня дя дейирляр гыз, ай бянювшя.
Диниб-данышмырсан щяйалы сонам,
Донуб додаьымда сюз, ай бянювшя.
Нядяндир сян беля чичяк олмусан,
123
Нядяндир щамыдан эюйчяк олмусан.
Еля бил ялиня вараг алмысан,
Дярдини синямя йаз, ай бянювшя.
Гярг еля суларда эямими даьыт,
Няйи даьыдырсан, сямими даьыт.
Эцлцмся цзцмя, гямими даьыт,
Эял, ейля Сядникя наз, ай бянювшя.
ЙЕРИНДЯ
Севясян эюзяли юз вядясиндя,
Эюзяллийи, тяравяти йериндя.
Йайыла жанына сары йаь кими,
Балдан ширин мящяббяти йериндя.
Эязясян чямяни думан алмамыш,
Шещи тюкцлмямиш, эцлц солмамыш,
Ары эялиб, эцлцн шящдин чалмамыш,
Тез тапасан хош цлфяти йериндя.
Наз иля, гямзяйля чыха юнцндян,
Ял чякясян, иманындан, дининдян,
Лап узагдан таныйасан донундан,
Сядник сюйляр щягигяти йериндя.
ДАЬЛАР ЭЮЗЯЛИ
Гялбим овсунлады щцснц-жамалы,
Бу йерлярдя тякди, даьлар эюзяли.
Хяйалым чямяндя эцл ахтармасын,
Бир надир чичякди, даьлар эюзяли.
Йанаглар лаляди, эюзляр булагды,
124
Диндирдим, динмяди, бир гыйа бахды,
Онун мящяббяти гялбимя ахды,
Арзуду, дилякди, даьлар эюзяли.
Сядник ону эюрдц, севдайа дцшдц,
Йанды ешг одуна, Кярями кечди,
Йцз эюзял ичиндян тяк ону сечди,
Кюксцмдя црякди, даьлар эюзяли.
ЭЮРЦНЦРСЯН
Лаживярд эюйлярин ишыьында сян,
Эцняш эюрцнцрсян, Ай эюрцнцрсян.
Йалчын гайалардан баш алыб эялян,
Дурулардан дуру чай эюрцнцрсян.
Щяля эянжсян, тяравятин цзцндя,
Чохларынын эюзц галыб эюзцндя,
Бир чичяксян чямянимдя, дцзцмдя,
Бащар эюрцнцрсян, йай эюрцнцрсян.
Кцсмя талейиндян эцлцзлц жанан,
Бир сюзцн гялбими ейляди шан-шан,
Истясян Сядники ейля имтащан,
Сян мяня ян ширин пай эюрцнцрсян.
ИСТЯР
Йеня кюнцл бцлбцл олуб,
Чямянзарда ютмяк истяр.
Мейлин салыб гызылэцля,
125
Мятлябиня йетмяк истяр.
Доланар, эцлц, тиканы,
Жошар гялби, гайнар ганы,
Ону бурда дуйан щаны?
Бу чямяндян эетмяк истяр.
Сядник дейяр: сызым-сызым,
Сызылдадын долду эюзцм.
Цряйиндя биржя сюзцм,
Чичяк олуб, битмяк истяр.
МЯЩЯББЯТ
Солар чямян, солар чичяк,
Солмайан эцлдц мящяббят.
Мятляб бирдир, сюз дя бирдир,
Дейянмир, лалды мящяббят.
Исмиэцл бойланды бахды,
Ешги бу гялбимя ахды.
Пычылтылы бир булагды,
Жошанда селди мящяббят.
Дейирляр ки, сяксян, дохсан,
Вахт чатанда, бир эцн йохсан.
Сядник дейяр: чох ушагсан,
Йцздя дя балды мящяббят.
БУЛАГ СЯНДЯН
126
Утанжаг бир оьлан идим,
Кечяндя ай булаг сяндян.
Сянякли ики гыз эялди,
Ичяндя ай булаг сяндян.
Гыз-эялинли олсун башын,
Мярмярдян йонулсун дашын,
Саьда-солда йашылбашын,
Сечяндя ай булаг сяндян.
Сядник, пис кечмяди щалым,
Йара гурбан евим, малым.
Сонда бир щалаллыг алым,
Кючяндя ай булаг сяндян.
ОВУМ ЭЯЛДИ, ВУРАММАДЫМ
Аллащ, Аллащ ня дурушду,
Цряйимя бир од дцшдц,
Эюзц эюзцмя саташды,
Жцмлями дя гураммадым.
О ня эцлдц, ня дя тикан,
Даьы думан, дашы думан,
Олду кюнлцмдя бир эцман,
Йухулуйдум, дураммадым.
Охусан да йцз ясяри,
Дуймасан олмаз кясяри,
Сядник дейяр мцхтясяри,
Овум эялди, вураммадым.
СЯФЯРЛЯР
127
КЯЛБЯЖЯР
ЙОЛУМ ДЦШДЦ
Йолум дцшдц Кялбяжяря,
Нечя даь, дярядян кечдим,
Инжи йыьдым шащ ясяря,
Бир-бир хязинядян сечдим.
Эялиб чатдым эцл чаьына,
Эирдим Шямширин баьына.
Синям дюндц сюз даьына,
О, ичян чешмядян ичдим.
Дедим: щаны Яли Бимар?
Сюзц пярян Бясти дя вар.
Йада дцшдц чох сяняткар,
Сянят севдасына дцшдцм.
07.09.1961.
ДЯЛИДАЬ
Бяхтявярсян, ужалардан ужасан,
Эюр нечя даьларын эюзц вар сяндя.
Сорушсалар, билярсянми, Дялидаь,
Нечя няьмякарын сюзц вар сяндя?
Няьмяляр, дастанлар чичяклярдядир,
128
Амма сянин адын цряклярдядир.
Кюнцл рцбабымда о шащ пярдядир,
Шаирлик тябинин юзц вар сяндя.
Йаддан чыхмаз бу эюрцшцм, вцсалым,
Изин вер, Дялидаь, бир хябяр алым.
- Нийя мян эедирям, эетмир хяйалым?
Йохса, Вурьунумун изи вар сяндя?
АНАМЫН ЛАЙЛАСЫ
Эюрцнмцр эюзцмя ужалар мяним,
Гошгарын зирвяси йадыма дцшцб.
Щаны Гашгачайын эцр шялаляси?
Онун тяраняси йадыма дцшцб.
Щаны Чобандаьы, щаны Хялпярянэ,
Учмур мешясиндя халлы кяпяняк?
Бары айаг сахла, динля, ей цряк,
Гушларын няьмяси йадыма дцшцб.
Щаны Гарадаьын чяни, думаны?
Зивлян дярясинин йашыл орманы,
Тай тапа билмярям эязсям щяр йаны,
Эюййурдун синяси йадыма дцшцб.
Гой яссин даьларын сярин кцляйи,
Ач йаханы, дцймялямя кюйняйи.
Чобан гардаш, щязинжя чал тцтяйи,
Астажа ней сяси йадыма дцшцб.
Щаны булудларын шимшяйи, оду?
129
Сел-суйа гарышды, торпаг доймады.
Гялбими бир дуйьу ращат гоймады,
Анамын лайласы йадыма дцшцб.
ДАЬЛАР ЙАДА ДЦШДЦ
Даьлар йада дцшдц, ай Вятяноьлу,
Йеня эюзцм булудлара саташды.
Истядим Гошгарла гол-бойун олум,
Ял узатдым, о да мяндян узашды.
Деди: - Щайандасан, щардасан, щарда,
Нийя йад олмусан Чичякли йурда?
Йолуну эюзлядик кечян бащарда,
Йа биздян кцсмцсян, йа гялбин дашды?
Дурналы йайлаьы, Арпа дяряси,
Йеллибойун, Эцллцбойун бяряси,
Бир дцнйадыр эюзялликдя щяряси,
Кюнлцм йеня о йерляри долашды.
Гырхбулаьы, Хошбулаьы тамаша,
Йеддигардаш даьлар вериб баш-баша,
Гашгачай цстцндя моруглу мешя,
Даь эюлцня бахдым эюзцм гамашды.
Сядник, цмидэащым Гошгара бахдым,
130
Онунла якиздир талейим, бахтым.
Йеня Чянлидаьын сейриня чыхдым,
Чямянимдя нечя эцлляр гошашды.
МЯН ДОЙМАМЫШАМ
Щяйат ня шириндир, ай Вятян оьлу,
Юмцр эцлзарындан мян доймамышам.
Инсан йашадыгжа йашамаг истяр,
Баьчалар барындан мян доймамышам.
Инсан йцзя йетиб гожалан чаьы,
Тутулар дизляри, эетмяз айаьы,
Йанар эюзляриндя цмид чыраьы,
Дейяр: бу бащардан мян доймамышам.
Бу гожа дцнйанын юзц ширинди,
Сядник, щамысындан йазы ширинди,
Йайы, гышы, сярт айазы ширинди,
Даьларын гарындан мян доймамышам.
ДАЬЫСТАН
131
ЭЯЛМИШЯМ
Эязя-эязя, ай Мискинжя даьлары,
Еля билмя, эцл дярмяйя эялмишям.
Шаир Мискин салды бир вахт йурд бурда,
Щямин йурду мян эюрмяйя эялмишям.
Бу даьларда иткин дцшцб гардашы,
Абдалоьлу аз тюкмяйиб эюз йашы…
Вятян сары яйилиб о башдашы, Гиблясиня дюндярмяйя эялмишям.
Аь йаьышлар шюля сачсын гой бурда,
Мискинимдян чох нишаня сай бурда…
Сядник дейяр, мян бу йурддан о йурда,
Ел мцъдяси эюндярмяйя эялмишям.
ДАЬЛАРДЫ
Зирвясиндя илляр иля гар галан,
Ятяйиндя эцл битирян даьларды.
Гаибаня о сещрли йайлагда,
Йетим Айдын гар эятирян даьларды.
Йанды Айдын, ешг одуна говрулду,
Телли сазын щарайына вурулду.
Щижран йолу кясди, вахтсыз айрылды,
Ювладыны йаз итирян даьларды.
Зийарятя эяляр юзбякля тцркмян,
Сядник сызлар, Вятян, Вятян, ай Вятян…
Ювладын щардады сорушурам мян,
Архасынжа кюкс ютцрян даьларды…
МУРАНА ЭЮЛЦН СОНАСЫ
132
Мурана эюлцн сонасы,
Улдузларын бир даняси,
Шамил сойу, нишаняси,
Ня гяшянэсян лязэи гызы,
Эцл, чичяксян лязэи гызы.
Шещли-шещли дярим сяни,
Гялбя тющфя верим сяни,
Цряйимдя эюрцм сяни,
Ня гяшянэсян лязэи гызы,
Эцл, чичяксян лязэи гызы.
Даьлара чюкмясин думан,
Эюзляримдян олма нищан,
Сядники юлдцряр щижран,
Ня гяшянэсян лязэи гызы,
Эцл, чичяксян лязэи гызы.
БИР ХЯЙАЛДЫМЫ
Хош даныш, гялбимин тели гырылар,
Эюзял гыз, бахмырсан, бахма сюзцмя.
Йумруг кими дцйцнляниб ялиндя,
Биржя цряйими гайтар юз
Ай юзц мещрибан, цзц мещрибан,
Нийя диллянмирсян, дилин лалдымы?
Кирпик дя чалырам, эетмир эюзцмдян,
О дуруш, о бахыш бир хяйалдымы?
Щардан тапым сяни доьан ананы,
А Дярбянд эюзяли, эцнащым няди?
Анан веря сян йашылбаш сонаны,
Дейя ки, Эянжяйя бир щядиййяди.
ГАЗАХЫСТАН
133
ЭЮРМЯЙЯ ЭЯЛДИМ
Газах мяним гардашымды,
Мян ону эюрмяйя эялдим.
Оьуз даьы – йурд дашымды,
Мян ону эюрмяйя эялдим.
Гайалашыб нечя батыр,
Горгуд Атам бурда йатыр.
Сойу эялиб, сясля, галдыр,
Мян ону эюрмяйя эялдим.
Горгудумун сюзц бурда,
Короьлумун юзц бурда.
Оьуз ханын изи бурда,
Мян ону эюрмяйя эялдим.
Газанын Кырлы галасы,
Газанын сирли галасы.
Оьузун гартал баласы,
Мян ону эюрмяйя эялдим.
Позулмаздыр, яски андым,
Гуш олуб, дашына гондум.
Акын елляриня дюндцм,
Мян ону эюрмяйя эялдим.
134
ГОРГУДУН МЯЗАРЫ
Анарбай, эялмишям Газахыстана,
Билмирсян йурдунун щарасындайам.
Гызлардада Хыдырбяйя мещманам,
Жейщунла Сейщунун арасындайам.
Горгудуму эюрдцм ялиндя гопуз,
Мязары йанында даш олмуш гырх гыз.
Эюзяллярдян бири шикяст, айагсыз, Йаралы жейранын бярясиндяйям.
Сядник, щязин дастан сюйляр ъырчылар,
Авазыйла жаван акын нур чиляр.
Сяням аьлар, инад ейляр елчиляр,
О аьлар эюзлярин гарасындайам.
ГАЗАХ ГЫЗЫ
Гыпжаг эюзлц, газах гызы,
Эюзлядими йолумузу?.
Айрыла билмирям дцзц,
Эедимми мян, галыммы мян?
Ахча вериб, алыммы мян?
Айрылыг асанмы олур?
Эюзялляр кцсянми олур?
Йолуну кясянми олур?
Эедимми мян, галыммы мян?
Ахча вериб алыммы мян?
Сядник дейяр: бу ня айдым?
135
Ким дейяр: мян бундан дойдум,
Цряйими бурда гойдум,
Эедимми мян, галыммы мян?
Ахча вериб, алыммы мян?
БЯНЮВШЯ
Алма-Ата йахынлыьында
Аладаьда йазды.
Эюзцм бянювшя эязир.
Эюзцм гайаларын,
колларын
дибиндя эцлляри сцзцр.
Бирдян бянювшя эюрдцм,
Йеня дя башы ашаьы,
утанжаг,
бойнубцкцк,
йеря яйилмиш,
Бу эюзялин гялбиня эюрян
ким дяймиш?
Йанында юз рянэиндя,
Анжаг гамяти дцмбядцз.
шах Чичи мама битмиш.
Йаныглы бир сясля
Чичи мамадан сорушдум,
Ана-бала ишиня гарышдым.
- Ай Чичи мама, нийя сян дцз,
башы йухары дурурсан.
Гызын бянювшянин ися,
башы йеря яйилмиш.
Чичи мама йаз эцлцшц эцлдц,
136
мятляби билди.
Деди: Бяс, нишанлы гыз
Анасындан утаныб,
Башын ашаьы тутмуш,
щамыны унутмуш.
Газахда башгадыр,
Биздя башга.
Биздя бянювшя гярибди.
Йа атасын, йа гардашын итирмиш.
Биздя бянювшя гямлиди,
Газах бянювшяси кими
Нишанланыб,
той эцнцнц эюзлямир.
АЛМАНИЙА
137
МУСА СЯРДАР ЧЯЛЯБИЙЯ
Нуру-тяжаллады цзцнцн нуру,
Гялбин ня дуруду, чешмядян дуру.
Щяр йердя башыны ужа сахлайыр,
Тцркцн мянямлийи, тцркцн гцруру.
Язялдян сян тцркцн Гартал оьлусан,
Одур ки, юйцнцр зирвяляр сяннян.
Йунис Имряляря той вурдурурсан,
Эянжлик юйрянир эюр няляр сяндян.
Йунис Имрямизя севэи илидир,
Сазлы-сюзлц Анадолу бурдады.
Поладоьлу озанларын юнцндя,
Бир мцъдяди аьыр еля, йурда бу.
О гядим Эянжядян-Одлар йурдундан,
Франк Фуртун гужаьына эялмишям.
Дальалансын, сяждя гылым она мян,
О Ай-Улдуз байраьына эялмишям.
ЦРЯЙИМИН ТЕЛЛЯРИ
Авропада
Миллятимин
эяряйи,
дайаьы,
гцруру.
Цзцндя
Аллащ нуру.
Арзусу,
138
ниййяти,
Пинар суйундан
дуру,
дуру, думдуру.
Йар-йарашыьы,
эцн ишыьы,
Тцркийяни
Гялбиндя эяздирян,
Тцрк оьлу
Муса Сярдар Чяляби.
Сиз тцрк йурдундан
алмысыз
дяйаняти, дюзцмц,
Истясян верярям,
Мян юз саь эюзцмц.
Сизи йахшы таныйыр
бцтцн тцрк елляри.
Цряйиня баьлыдыр,
Цряйимин телляри.
ВУРУЛДУМ
Йусиф Поладоьлу, а тцрк баласы,
Инсанларла цлфятиня вурулдум.
Бармагларын телляр цстя эяздикжя,
Мизраб-мизраб сянятиня вурулдум.
Франкфуртда Йунис Имря эцнцндя,
Бой атмышдын озанларын юнцндя…
Няляр дуйдум авазында, цнцндя,
139
Сяс-сяс, сюз-сюз гцдрятиня вурулдум.
Сян демя, бу достлуг узагда галды,
Сядникин фикрини о эцнляр алды…
Истяк олан йердя хяйал да балды,
Ятяк-ятяк щясрятиня вурулдум.
ДЯЙМЯЗ
Гцрбят ел бязяня, бир жяннят ола,
Йурдумун бир парча дашына дяймяз.
Аз эюрмядим алчаг, ужа даьлары,
Гошгарымын гарлы гашына дяймяз.
Йада дцшдц Сябутайым, Сярваным,
Самир, Сцбщан, Сяййафым да вар мяним.
Эюзляр йолум ала эюзлц йар мяним,
Бу эязмяк эюзцмцн йашына дяймяз.
Сядник дейяр: гцрбят елин ня йазы?
Гцрбят елдя ютмяз кюнлцмцн сазы,
Мин эцл ача мин дяряси, мин дцзц,
Вятянин боранлы гышына дяймяз.
СЯНДЯМИ?
Алманийа, йараларым эюйняди.
Иткин дцшмцш язиз дайым, сяндями?
Анам сызлар Сямяд оьлу дейяндя,
Кясилмямиш гурбан пайым, сяндями?
Дам йериндя дашы тюкцлц галды,
140
Щюрэцсц-барысы сюкцлц галды,
Парчасы сандыгда бцкцлц галды,
Йаса дюнмцш нечя тойум, сяндями?
Эяздим Франкфурту, доландым Кюлнц,
Сейр етдим Дюрдмунду, Фулта елини,
Эял Сядникин гямдян гуртар кюнлцнц,
Йараланмыш нясил-сойум, сяндями?
А ЖЕЙРАН
(Щяйат йолдашым Сяфуря ханыма)
Ня дурмусан бядирлянмиш ай кими,
О эюзлярин бир булагды, а жейран.
Йанар гялбим су истяйяр, тяшнядир,
Чатмаз ялим, чох узагды, а жейран.
Эцнюййурда люйцн-люйцн мой олар,
Кюрпя дярсян йарпаглары эюй олар.
Юмрцн пайызында гызыл той олар,
Гызыл тойа бир сынагды, а жейран.
Сядник, ишин бир ойунду, мязяди,
Щяля ешгин чичяклярдян тязяди!
Шащсянямтяк отаглары бязяди,
Юз Гярибин эялян вахтды, а жейран!
Алманийа. Франк Фурт
22 апрел 1990-жы ил
ГЦРБЯТ ЕЛ
141
Аман, аман, ай гцрбят ел,
Яриди жаным галмады.
Цмид йох, дюням Вятяня,
Зярря эцманым галмады.
Миняммядим учаьына,
Дцшям Вятян гужаьына.
Цзцм сцртям торпаьына,
Диним-иманым галмады.
Гцрбят елин балы зящяр,
Зяр-харадан малы зящяр.
Сядники Вятяня эюндяр,
Гырдын, аманым галмады.
ГЦРБЯТ ЙУХУЛАРЫ
Щеч билмирям йатмышам, йа ойаьам,
Мюжцзяймиш гцрбят елин йухусу.
Еля бил узагдан бир кцляк ясди,
Дяйди бурнума Вятян гохусу.
Кцляк дейил, нежя эялди бу кюрпям?
Дайанмады сачларындан бир юпям.
Буланмадым Зцмрцдцмц гачынжа,
Бир гуш олду, эюзлярими ачынжа.
НУРИДЯ АТЯШИЙЯ
142
Гызыл гумдан
йапыр бцлбцл йувасын,
А бцлбцл,
гызыл сарайына,
йувана гайыт.
Гцрбят еллярдя
эязмя, доланма,
цзмя гялбини.
Йад синядя
ахтарма ешгини,
эязмя гялбини.
Гайыт бцлбцл,
гайыт, Вятяня
гайыт.
Юз елиня, эцнцня,
обана гайыт.
ТЦРКИЙЯ
143
Ай мяним шющрятим-шаным, Тцркийя,
Ай мяним варлыьым, ъаным, Тцркийя.
Сяни эюрдцм диня, имана эялдим,
Ай-улдузум, асиманым, Тцркийя.
О СЯНСЯН
(Тцркийянин Азярбайжандакы бюйцк
елчиси Щцсейн Авни Карслыоьлуна итщаф олунур)
Башы гарлы
бир даь эюрурям,
О сянсян.
Башынын цстцндя
дальаланан,
Ай- Улдузлу
Байраг эюрцрям,
О сянсян.
Ялиндя ятирли
чичяк эюрцрям,
О сянсян.
Кюксцндя вятяня
баьлы,
Цряк эюрцрям,
О сянсян.
Цзц эцляр,
эцлцмсяр,
Щяр бахышы
бир ясяр,
Карслыоьлу,
О сянсян,
О сянсян.
АНАДОЛУ БОЙЛАРЫ
144
Гараман бойлары, Тцркмян кюйляри,
Бахышымла исти-исти юпцшдц.
Еля билдим Тцркмян торпаьындайам,
Ташауз гызлары йадыма дцшдц.
Орда да, бурда да тафта гырмызы,
Тцркмяни шалварды, гофта гырмызы…
Гуршаныб белляря бафта гырмызы…
Ялбясяляр эюр ня эюзял гумашды.
Эцндцзтяк ишыглыдыр эежяси,
Бал-шякярди Анадолу лящжяси.
Иллащдакы гыз тцркцсц, гыз сяси,
Бу няьмяляр цряйимдян су ичди…
Аьсарайда щяля йолум йарыды,
О эюрцнян щансы даьын гарыды?..
Щасан даьы, йюнцн йаза сарыды,
Айаьында бащар, башында гышды.
Мювлананын Конйасына йетишдим,
Сядник, Аьшящярин гойнуна дцшдцм.
О Султан даьындан сордум, сорушдум.
Ашыг Алы сянля нежя эюрцшдц?..
САРЫЧИЧЯК
Мян Гараман даьларыны долашдым,
Билмям, щансы чямянзара эетмисян.
Ай Йунис Имрянин сарычичяйи,
145
Нежя олуб цряйимдя битмисян?
Эюзяллийин валещ едир инсаны,
Илгара дцз, сянин кими дост щаны?..
Ай Йунис Имрянин дини-иманы,
Еля билмя хяйалымдан эетмисян.
Гыршящриндя, боз тяпянин башында,
Сарычичяк эюрдцм мязар дашында…
Сядник кими баш яйян чох гаршында,
Йунис Имрям, хош вцсала йетмисян.
ГЕЙРИ
Бура мязарынды, мязар йеринди?
Бир кимся билмяз ки, фялякдян гейри.
Ювладынам, чичяк сяпим цстцня.
Бу йердя няйим вар, чичякдян гейри,
Нискилиня жаным гурбан, ай баба,
Юзэя сярвятим йох, црякдян гейри.
Сяни эюря билмяз, Пирсултан баба,
Бу йурдда инсани-мялякдян гейри.
Сяни зийарятя, юлкяляр эялир,
Юзэя мярамы йох, дилякдян гейри.
БИР ДЯ СЯН
Бцлбцл тяк сызларам эцл будаьында,
Цч эюзялим галыр, тцрк торпаьында,
Йашыл Ирмаг, Гызыл Ирмаг, бир дя сян.
146
Щясяним бойланар, Щцрдаьа бахар,
Цч эюзял жанымы йандырар, йахар,
Синопда Синопя, Щцргыз, бир дя сян.
Цряйимдя аманым вар, ащым вар,
Цч илащи севэим – бяндярэащым вар,
Щажы Бякташ, Пирсултаным, бир дя сян.
Йеримди-эюйцмдц, йедди гатымды,
Мяним эюрян эюзцм, каинатымды,
Тяк Аллащым, Ататцркцм, бир дя сян.
НЯСЯН
Бир бахышла мяни мяндян алмысан,
Сещирлядин мяни, мяляксян, нясян?!.
Няфяс абы-зямзям, эцлаб ятри вар,
А тцркцн эюзяли, чичяксян, нясян?!.
Ужа бойун, дцз гамятин, гялямя,
Эюзляр булаг, ону мяндян елямя,
Цзцн нурду, ишыг салыр алямя,
Сюйля, ня щикмятди, биляк, сян нясян?!.
Сядники одлара йахан да сянсян,
Йандырыб узагдан бахан да сянсян.
Юлдцрцб ахрына чыхан да сянсян,
Яли ганлы жяллад, фяляксян нясян?!.
АЙГЫЗ
147
Бир юмцр йашадын, кифайят дейил,
Бир дя эянжлийини йашарсан, Айгыз.
Ня ширин шивян вар, а назлы бцлбцл,
Мяним чямянимя дцшярсян, Айгыз.
Од алмышам, эюзляринин одундан,
Дад алайдым, лябляринин дадындан.
Ким дейир ки, мяляк олмаз гадындан,
Мялякдян дя гялби бяшярсян, Айгыз.
Сяни эюрдцм, дцнйа эцлдц эюзцмдя,
Йанагларын лаля, эцлдц эюзцмдя,
Сядник дейяр: йцз мяна вар сюзцмдя,
Щярдян дуйьуланыб, жошарсан, Айгыз.
ЭЕДИМ
Эедярэийям, кюнлцм долуб, ай Севим,
Мян нежя айрылым, наэцман эедим?!.
Зямини-Сивасын эцлц, нярэизи,
Йохса лаля кими гялби ган эедим?
Сизиндирми о эюрцнян галалар?
Сяни эюрдцм башым чякди бялалар.
Ары эюрся йанаьындан бал алар,
Лцтф еля, бал ямим, ялдя шан эедим.
Сян Сядникин, ажысысан, ширини?
Йол цстдяйям, сюйля, мяня бирини.
Фярщадамса, нежя верим Ширини?
Гыйма ки, йурдума пяришан эедим.
148
Гушгонмаз
Бир адын Тякяли, бири Гушгонмаз,
Щяр гуш да бу даьда гартал оланмаз.
Щяр бахдыгжа юйцнярсян Дузлужа,
Ня эюзял даьын вар, ужадан-ужа.
Бяхтявярдян бяхтявярсян Дузлужа,
Гой бир дя щцснцня бахым дойунжа.
Ня дярдин вар, эюзялликляр сяндяди,
Аз эязмишям, бу эцнащ да мяндяди…
Гушгонмазла Муров дурса йанашы,
Щарда саваш олса, кясяр савашы.
Яэяр дайанарса даь-даьа арха,
Истяся шимшяйи чякяр чармыха…
КЮНЛЦМЦН ШАЩ ЯСЯРИСЯН
Юзлцйцндя бир дцнйасан,
Надир инжиси, дцрцсян.
Тцркцмцн «Гызыл китабы»,
Кюнлцмцн Шащ ясярисян!
ЭЮЗЯЛСЯН
Бир эюрмцшдцм, бир дя эюря билмядим,
Мян еля билдим ки, йалан эюзялсян.
Сяни эюржяк эянжлийимя гайытдым,
Гадасы жанымда галан эюзялсян.
Олдуьун эцн эюрян щансы фясилмиш,
Йанагларын аь алмадан кясилмиш.
149
Йахшы сойсан, няслин дя дцз нясилмиш,
Щуридян, пяридян олан эюзялсян.
Олан олду, кечян кечди, йан кечмя,
Эял ейля, ешгими имтащан, кечмя.
Лоьманымсан ялиндяди жан, кечмя,
Сядники Сядникдян алан эюзялсян.
ПИРСУЛТАН БАБАМ
Мяним ожаг бабам, Пирсултан бабам,
Щеч вахт юлмямисян, саь олмусан сян.
Бир шаир доьулдун тцрк торпаьында,
Азяри йурдунда даь олмусан сян.
Йашадыр адыны Пирсултан даьы,
Башын пирди, кюйцмцздц айаьы.
Еля даь ки, йерин-эюйцн дайаьы,
О таьсыз эюйляря таь олмусан сян.
Гялбимизи йаралады, гопарды,
Лейли няням наьылларда апарды.
Ким ахтарса дастаныны тапарды,
Беляжя дастаны аь олмусан сян.
Бир дастансан, яфсанясян, наьылсан,
Орду олар бир мащала йыьылсан.
Ещ, няляр эюрярдин бир дя доьулсан,
Нечя йердя баьча-баь олмусан сян.
Адын язбяримдя, рущун жанымда,
Йашайырсан илийимдя, ганымда.
150
Нясил-сойун жярэяляниб йанымда,
Бойлан, бах, эюр нечя таь олмусан сян.
Мяним Абдал бабам, Пирсултан бабам,
Ярянляр сярдары, яр Султан бабам.
Щяр сюзц гялбимдя дцр, Султан бабам,
Чаьдашлар ичиндя чаь олмусан сян.
ДУРНАЛАР
Дурналыдан галхын ганлы Сиваса,
Йылдыз йайласына чатын, дурналар.
О дярдли Баназа салам йериня,
Щяряниз бир ляляк атын, дурналар.
Эюрцняндя Пирсултанын мязары,
Йан кечмяйин, ордан салын эцзары.
Мяним хатиримя, бир эежя бары,
Онун тцрбясиндя йатын, дурналар.
Сядникин сойдашы, кюнцл щяйаны,
О йердя тапарсыз Доьан Кайаны.
Сивас елляриди йери-мяканы,
Абдал дейя-дейя ютцн, дурналар.
ВЕЙСЯЛИН
Эюзляринин шюлясини итирди,
Варлыьы бцсбцтцн нурду Вейсялин.
Цряйиндя севэи эцлц битирди,
Ичиндя йурд гурду йурду Вейсялин.
151
Кюнлцнц ойнатды даь шялаляси,
Бцлбцлцн няьмяси, щопщопун сяси…
Щопду илщамына йазын няфяси,
Торпагдан ешг пайы варды Вейсялин.
Сядник дейяр, юз йурдунда ужалды,
Сивраланда мцдрикляшди, гожалды…
Щяр даьындан, щяр дашындан эцж алды,
Вярягляря дцшдц дярди Вейсялин.
БАРЫШ МАНЧО
Барыш Манчо, мцсафирим олайдын,
Дилямишям Эянжямиздя щяр заман.
Эцл йериня цряйими алайдын,
Апарайдын Тцркийямя ярмяьан…
Билирсянми бу мящяббят щарданды?
Бу севэинин юзяйи дя нурданды…
Няьмялярин сядяфдянди, дцрдянди,
Илк майасы Пирсултанды, Пирсултан.
Щарайынла сярщядляри ашан сян,
Араз кими чаьлайан сян, дашан сян.
Мян Сядникин сцмцйцня дцшян сян,
Сясинля дярдимя ол дава-дярман.
ПИРСУЛТАН БАБА
Сивасда, Баназда, Йылдыз даьында,
Йашайыр бу эцндя сойларын, баба.
152
Няьмянля ойаныр, няьмянля йатыр,
Бюлцк-бюлцк тцркмян бойларын, баба.
Давуллар чалыныр, дцйцн гурулур,
Эялинляря мин жцр зийнят вурулур…
Озанлара ярмяьанлар верилир,
Пирсултансыз кечмир тойларын, баба.
Озанлар йыьышыб саза эяляндя,
Дуйьулар цз тутуб йаза эяляндя,
Хязинясян шеиря, сюзя эяляндя,
Гурумаз шяргили чайларын, баба.
Дянизтяк дальалы Ич Анадолу,
О тцркцн цряйи, тцркцн саь голу…
Йылдыз даь, Короьлу, эялянмяз Болу,
Дурур щарайларын, щайларын, баба.
Эилейлянмя, юмрцм гырылды демя,
Йеня дар аьажы гурулду демя,
Таледян йолларым бурулду демя,
Галыр йаддашларда ойларын, баба.
Йашадар щей сяни Барыш Манчолар,
Онларын щяр сюзц йурда сяс салар,
Сящняйя чыханда дцнйа ял чалар,
Хош кечяр эцнлярин, айларын, баба.
Тцркя, тцрк елиня бир ифтихарсан,
Сядникям, дейирям, ня бяхтийарсан.
Щарда саз чалынса, сян орда варсан,
Чятин баша эяляр сайларын, баба.
153
НЕЖЯДИР
(Тцрк ашиг-шаири Йылдыз Мурад Гараханлыйа)
Яфшар сойларындан дастан йазаным,
Гарс елиндя Мурад Йылдыз нежядир?
Бир ады да Гараханлы озаным,
Гарс елиндя Мурад Йылдыз нежядир?
Усанмайыб мящяббятдян йазырмы?
Оймаглары гарыш-гарыш эязирми?
Бу щижрана, бу щясрятя дюзцрмц,
Гарс елиндя Мурад Йылдыз нежядир?
Сядникям, гялбимдя о бир мяшялди,
Эялди, дар эцнцмдя сораьы эялди…
Бцтюв достлуьуну бу мащал билди,
Гарс елиндя Мурад Йылдыз нежядир?
ЭЮРДЦНМЦ
Яли Аббас, улу йурдлар долашдын,
Газах гызы Яслиханы эюрдцнмц?
Бир севда вар эянжлийимдян башымда,
Тамбур тутан о сонаны эюрдцнмц?
Сой адын язямят тимсаллы чинар,
А тцрк оьлу, бу синямдя йерин вар.
Йясяви йурдуна эял, мяни апар,
Анд дашында сой нишаны эюрдцнмц?
Дийар-дийар эязян, йоллары йоран,
О Сядникди, сюзя илмяляр вуран…
Бир йарпаг няьмяйя мин дастан гуран,
Даьа дюнмцш Пирсултаны эюрдцнмц?
154
ПЯРИ ГЫЗЛАРЫН
Ирфан Цнвер, будур тязя ярмяьан,
Сяня саламы вар, Пяри гызларын.
Чякдин адларыны «Ипяк йолу»нда,
Дяйди булудлара сяри гызларын.
Эюзяллярин дцрлц-дцрлц сяси вар,
Щяр биринин бащар-йаз няфяси вар,
Дуймусан онларын ня щявяси вар,
Бурдады инжиси, дцрц гызларын.
Сядник, обалары эязян онларды,
Сюздян бойунбаьы дцзян онларды,
Сянят дярйасында цзян онларды,
Дцшцр сящняляря нуру гызларын.
ОЬУЗ ОЖАЛСАН
Щеч вахт сяня мящяббятим азалмаз,
Щямишя гялбимдя Оьуз Ожалсан.
Зирвяляри аддым-аддым фятщ еля,
Фикрин ишыьында ужал, ужал сян.
Ня йахшы озанлар, дядяляр варды,
Яскилярдян бизя ишыгды, нурду.
Ач, нечя сирляри, севиндир йурду,
Гяляминля Кюпцрлцдян таж ал сян.
Эял, тут Гурбанини, Ямращи гоша,
Гаражаоьланын одуйла йаша.
Синя эяр бу йолда гара, йаьыша,
Сядник кими юз йурдундан эцж ал сяни.
155
РЕЙЩАНИ ЭЯЛСИН
(Ярзурумда йцз миндян чох адам имза топламышдыр
ки, Ашыг Рейщани кючцб эетдийи Бурсадан эери гайытсын.)
Ярзуруму гарыш-гарыш доландым,
Кими эюрдцм, деди Рейщани эялсин.
Телли сазын щясрятиндян мян йандым,
Кими эюрдцм, деди Рейщани эялсин.
О елдян изинсиз Бурсайа кючмцш,
Бу баьын бцлбцлц, о баьа учмуш.
Йцз мин инсан имза атыб, анд ичмиш,
Кими эюрдцм, деди Рейщани эялсин.
Юмря-эцня халлар вуруб Рейщани,
Цряклярдя щейкял гуруб Рейщани.
Инди нийя эендя дуруб Рейщани,
Кими эюрдцм, деди Рейщани эялсин.
АЬ ЙАЬЫШДЫ
Севиб, севилмяк севинжди, гямди,
Севэинин йоллары тиканды, дашды,
Билмядян ичимдя туфан ойнады,
Эюйдя шимшяк чахды, эюзцмдян кечди.
Йаралы Мащмудун йаралы галды,
О, елдян, обадан аралы галды.
Гараман даьында маралы галды,
Эюзляриндян эюй чямяня йаш дцшдц.
156
А Сядник, кцсянляр кцсдц, барышды,
Чичяк йыьа-йыьа йедди даш ашды,
Гыз аь эцля, чичякляря гарышды,
Эялян бир гужаг эцл, йа аь йаьышды.
ЗИРВЯЛЯРДЯН ЕНМЯ
Буну сян мяндян дя йахшы билирсян,
Тарих щяр ан эцлдцряни эцлдцрцб.
Ел эюзц-язялдян мящянэ дашыдыр,
Кимин кимлийини заман билдириб.
Ямялин хош, щагг йолундан дюнмя эял,
Эцняш тяки ишыглы ол, сюнмя эял,
Гартал кими зирвялярдян енмя эял,
Елмин сяни ужалара галдырыб.
Сюз тарихдир, тарихлярдя галанды,
Хяйал мянсиз эедиб ярзи доланды,
Зийалы зийады, ишыг саланды,
Дцшцнжяйля Кцр цстцндя сал дуруб.
Сядник бой бойлайан, дастан йазандыр,
Тцрк йурдларын оймаг-оймаг эязяндир,
Алимдир, шаирдир, щям дя озандыр,
Адын тарихляря беля салдырыб.
ГАЙЫТМАЗ
Qanlы Sivas, sil gюzцnцn yaшыnы,
Getdi Pirsultanыm bir dя qayыtmaz!..
157
O sevirdi torpaьыnы, daшыnы,
Getdi Pirsultanыm, bir dя qayыtmaz!..
Шimшяk kimi чaxdы, daь-daш dolaшdы,
Onun яbasыndan gюyяrчin uчdu.
Sivasdan adlayыb Tяbrizя keчdi,
Getdi Pirsultanыm, bir dя qayыtmaz!..
Tяbrizdя dя bюlцm-bюлцm bюlцndц,
Karvan baьlayыb, Gяncяyя dюndц.
Durna qatarыtяk bir daьa endi,
Getdi Pirsultanыm bir dя qayыtmaz!..
Ocaq oldu Pirsultanыn o daьы,
Daь baшыnda yanыr, sюnmяz чыraьы.
Sяdnik, hяr тяряфdяn gяlir soraьы,
Getdi Pirsultanыm, bir dя qayыtmaz!..
ЙУХУ
Дярялярдян кечирям, тяпялярдян кечирям,
Жошьун-жошьун чайлардан, дянизлярдян кечирям.
Дальалардан кечирям, ляпялярдян кечирям,
Эежялярдян кечирям, эцндцзлярдян кечирям.
Булудлары йарараг, сямалардан кечирям,
Юзцм дя щеч билмирям, бяс мян щардан кечирям…
Мяндян чох ашаьыда, даьларда гар эюрцнцр,
Мяндян чох ашаьыда, аь булудлар эюрцнцр.
Чатдым Аьрыдаьына, йолум Гушгонмазады,
О эюрцнян Дузлужа, бяс о щансы обады?
Дяли Ямращ чайыды, сащилиндя саза бах,
Ямращдан галан сазы ким эютцрцб чалажаг?..
158
Габагдан Гяриб эялир, аь-боз атын белиндя,
Щялябдя галыб йягин, йохду сазы ялиндя…
Ендирир Хызыр ону, ендирир Гарс дцзцня,
Намазкы гылыр Гяриб, Эцняш доьур цзцня,
Хызыр чох тялясир ки, Гяриб чатсын евиня,
Шащсяням ялдян эедир, бялкя эюрцб севиня…
Йашыл донлу Хызырым пейда олур бюйцрдян,
Ону галдырыр эюйя, Гярибля учурам мян.
Мян учурам йанашы, жцт кечирям даь-дашы.
Гяриб Хызыр атында, мян Симург ганадында…
Аь-боз аты кечирям, эюзялликляр сечирям.
Чатдырыр Симург гушум мяни нурлу сящяря,
Йуху кими эязирям эюрмядийим йерляри…
ОЙНАЙЫР
Билсян ки, хяйалымда, башымда,
Дяниз ляпялянир, эюлляр ойнайыр.
Эялиб кечир эюз юнцндян сяняляр,
Фясилляр ойнайыр, илляр ойнайыр.
Йада дцшцр Аьсуйу, Аьдяряси,
Бир дцнйады эюзялликдя щяряси.
Сяф чякир гайалар, бянди-бяряси,
О гарлы зирвяляр, зилляр ойнайыр.
Араздан кечирям, Кцрдян кечирям,
Юзцм дя билмирям, щардан кечирям,
Ону билирям ки, нурдан кечирям,
Сядникин эюзцндя эцлляр ойнайыр.
159
СЯНИН
(Мискин Абдалын язиз хатирясиня)
Дянизлидя йатан шаир Абдалым,
О улу Эюйчядя елин вар сянин.
Дилим эялмир дейям мащалын кючдц,
Ня йаман няс айын, илин вар сянин.
Сяниндир Галакянд, Кясямян, Газах,
Щаллавар-Пямбякдя кющня йурда бах.
Даьыстан, Мискинжя сян эязян ойлаг,
Чалдырандан кечян йолун вар сянин.
Бир заман сазында жянэиляр чалдын,
Гызылбаш шащындан янамлар алдын,
Йараландын, юлдцн, гцрбятдя галдын,
Бцлбцлц мат гойан дилин вар сянин.
Аьлады Хятаи, эцлмяди сянсиз,
Эцнц нежя кечди, билмяди сянсиз,
Эюзцнцн йашыны силмяди сянсиз,
Шащын эюз йашындан эюлцн вар сянин.
Сядник дейяр, мяним улу озаным,
А "Даьлар" шеирини илкин йазаным.
Эцля тутум, мязарыны доланым,
Гожа даьда минбир эцлцн вар сянин.
160
СУЛТАН ДАЬЫ
Гарлы даьлар щясяд чякяр,
Йашыл орман Султан даьы.
Щяр дашында бир эцл битяр,
Дярдя дярман Султан даьы.
Бир жяннятсян йанын йашыл,
Яски пирсян жанын йашыл,
Хызыр кими донун йашыл,
Олдум мещман Султан даьы.
Сядник эялиб нежя эюрдц,
Аьшящярин лял, эювщярди.
Хожам сяня кюнцл верди,
Сахла, пцнщан Султан даьы.
ПИРСУЛТАН ДАЬЛАРЫ
Мян эедирям эцля-эцля,
Гал, ай Пирсултан даьлары.
Юлцм няди, биля-биля,
Гал, ай Пирсултан даьлары.
Йашамышам инсан кими,
Бир алыжы тярлан кими.
Эялдим-эетдим туфан кими,
Гал, ай Пирсултан даьлары.
Ким ки аьлар, юмрц щечди,
Ким ки аьлар, йурду бошду,
161
Дцнйа щяр цзцня хошду,
Гал, ай Пирсултан даьлары.
Гатар-гатар сюзцм галыр,
Оьлум галыр, гызым галыр,
Щяр дашында изим галыр,
Гал, ай Пирсултан даьлары.
Сядник, чох шей вар галасы,
Ичимдяди тцрк дцнйасы.
Эяздим Тябризи, Сивасы,
Гал, ай Пирсултан даьлары.
БОЙЛАРЫНЫ БОЙ-БОЙ ЭЯЗДИМ
Бойларыны бой-бой эяздим,
Эял эюрцшяк, Гаражаоьлан.
Щясрят-щясрят гужаглашаг,
Эял юпцшяк, Гаражаоьлан.
Эяздим йарын обасыны,
Эюрянмядим сонасыны.
О «Хошгылыг» щавасыны,
Чал, хуб дцшяк, Гаражаоьлан.
Сядник йанды ней сясиндя,
Бир алов вар няфясиндя.
Йанар ешгин кцрясиндя,
Йанаг, бишяк, Гаражаоьлан.
162
ПИРСУЛТАН ДЮНЦБ ДАЬ ОЛДУ
Шаир юмрц мятащ олар,
Бу эцн олар, сабащ олар.
Синядян гопан ащ олар,
Пирсултан дюнцб даь олду.
Хызыр Паша, Хызыр Паша,
Адларыныз йашар гоша.
Сян гартал ол, гон бир даша,
Пирсултан дюнцб даь олду.
Сиздян язял Имряляр вар,
Тцрк йурдунда эюр няляр вар,
Зирвясиндя аь булудлар,
Пирсултан дюнцб даь олду.
Мцъдя верин Баназ кюйя,
Йазда ялван эцлляр эейя.
Жаным Сивас дейя-дейя,
Пирсултан дюнцб даь олду.
Сядник, язиздир ня гядяр,
Эцлляри эюзцндя битяр.
Ичимдя бцлбцлляр ютяр,
Пирсултан дюнцб даь олду.
ВАР
Йылдыздаьдан ясян кцляк,
Сивасын хош щавасы вар.
Сяндя битян, ачан эцлцн
Мин бир дярдя давасы вар.
163
Пирсултанын ойлаьысан,
Йайласысан, йайлаьысан,
Сян онун жяннят баьысан,
Сяндя йурду, йувасы вар.
Сядник нежя севинмясин,
Гялби сянля дюйцнмясин,
Фяхр етмясин, юйцнмясин,
Пирсултан тяк бабасы вар.
АШЫГ МУРАД ЧОБАНОЬЛУ
Улу Эянжямиздян Гарс даьларына,
Салам эятирмишям, ал, Чобаноьлу.
Телли сазын сяда салыб йурдума,
Щяр сюзц-сющбяти бал, Чобаноьлу,
Сяпим йолларына эцл, Чобаноьлу.
Ищларада, Аьсарайда, Конйада,
Шянликляри биржя-биржя сал йада.
Бцлбцл кими жящ-жящ вурдун ортада,
Тапдын црякляря йол, Чобаноьлу,
Салдын црякляря хал, Чобаноьлу.
Саьда Шяряф дурур, солда Рейщани,
Дилим-дилим йаныр дилдя Рейщани…
Няьмякар бцлбцлдц елдя Рейщани,
Щцняр мейданында Зал, Чобаноьлу,
Чякянмяз йцкцнц фил, Чобаноьлу.
Атышмалар, дейишмяляр бир йана,
Хош авазын рущ верирди инсана.
164
Короьлутяк атыланда мейдана,
Алгышлады сяни ел, Чобаноьлу,
Ейлядин чохуну лал, Чобаноьлу.
Сяндя Горгудумдан нишан галыбды,
Шенликдян эюр нечя дастан галыбды.
Сядник сянятиня щейран галыбды, Камил бир устадсан бил, Чобаноьлу,
Ябяди гялбимдя гал, Чобаноьлу.
ТЦРКЦЛЯР
Сцдтяк тямиз тцркцляр,
Жандан язиз тцркцляр.
Бириндян бал сцзцляр,
Бириндян жан цзцляр…
Айдан ары тцркцляр,
Судан дуру тцркцляр,
Юмцр бары тцркцляр,
Кюнцл нуру тцркцляр,
Бириндя Йунис Имря,
Бириндя Пирсултанды.
Гаражаоьлан, Вейсял,
Щяр бири бир жащанды.
Дярдли вар, Дадалы вар,
Ямращын юз йолу вар.
Сазын телляри бойу,
Эязир мяжлиси – тойу…
Ипяк телли тцркцляр,
Ипяк йоллу тцркцляр.
Дцрлц-дцрлц тцркцляр,
Цзц нурлу тцркцляр…
165
БУРДА БИР БАЬ ВАРЫЙДЫ
Бурда бир баь варыйды,
О йамйашыл баьыйды.
Бурда бир баь варыйды,
Баьбаны да саьыйды.
Бурда бцлбцл ютярди,
Рянэ-рянэ эцлляр битярди.
Пинар ахарды баьда,
Аьажлар су ичярди.
Баьбан ялиндя ораг,
Сары сцнбцл бичярди.
Баьда бцлбцл ютярди,
Рянэ-рянэ эцлляр битярди.
Бурда шянлик оларды,
Гушлар баьа доларды.
Бах, щямин бу баьын,
Барыш Манчосу варды.
Бах, щямин бу баьын,
Тар –каманчасы варды.
Бу баьын сяс-сядасы,
Узаглара йетярди.
Чичякляр няьмя олуб,
Цряклярдя битярди.
О вахт йашыл баьыйды,
Баьбаны да саьыйды.
АЬ ЗАНБАГ
А Севэи, нежя гяшянэсян,
Дяниздя битмиш,
166
Аь занбаг кими.
Бир бахышын
Цряйими тярпятди,
Ясдирди йарпаг кими.
Сяни дярмяк чятинди
Дянизя эирмяк чятинди.
Мян мящяббят тяшнясийям,
Дянизя дя
гысганырам сяни,
Дянизя дя вермярям сяни,
Эюзцмля дярярям сяни.
Севэи, ня эюзялсян,
Аь занбаг кими,
Сцд цстя гаймаг кими.
Мещ ясяр, ятрин эятиряр,
Ятрини гохларам сянин.
Аь занбаг сурятини,
Эюзцмдя сахларам сянин.
****
Эцл битяр, лалязар олар,
Мяним тцркцм кечян йердя,
Булаглары шярбят олар,
Мяним тцркцм ичян йердя.
Пятякдян бал сцзцляр,
Тцркцмдян сюз ачан йердя.
167
ТЯБРИЗ
ЭЯЛМИШЯМ
Ай Шащбази, мян Ираны эюрмяйя,
Эюйярди эюй дашым, тязя эялмишям.
Эюзляримдян Араз бойда чай ахыб,
Гуруду эюз йашым, тязя эялмишям.
Бахмамышам Хан Араза дойунжа,
Гям йемишям щясрятимин бойунжа,
Эялиб торпаьына гядям гойунжа,
Аьарыбды башым, тязя эялмишям.
Сядники щижранын цздц, яритди,
Няняляр галмады, бабалар эетди.
Сяни эюрдцм эюзляримдя эцл битди,
Ай мяним йаз-гышым, тязя эялмишям.
01.12.92
САВАЛАН
Илляринян щясрятини чякмишям,
Гужаглашаг, эял сарышаг, Савалан.
Севинждян эюзцмдян йаьар йаьышлар,
Йаз селиня эял гарышаг, Савалан.
Эюз йашларым йанаьындан ахдымы?
Аьлайанда дцшмян бизя бахдымы?
Ким баьлайар, фяляк ачыб бахдымы?
Эцля-эцля эял данышаг, Савалан.
168
Сян мяним танрымсан даьлар ичиндя,
Сядникин сян бойда даь вар ичиндя.
Ким беля дярдини аьлар ичиндя,
Елдарлардан эял сорушаг, Савалан.
09.12.92.
ГАЛДЫ
Ал, яманят сахла, Рящим Нязяри,
Гялбимин парасы о тайда галды.
Дойаммадым авазындан, сазындан,
Эюзцм о гисмятдя, о пайда галды.
Сянятин дя гялбин кими дуруду,
Цзцндяки Тябризимин нуруду,
Сизи эюрдцм эюз йашларым гуруду,
Ахды, Араз адлы бир чайда галды.
Бир мяжлисдя гужаглашдыг, юпцшдцк,
Щясрят идик, щясрят кими эюрцшдцк.
Сядник дейяр: - Гардаш йеня эен дцшдцк,
Жанымда нискилляр ня бойда галды.
13.12.92.
ТЯБРИЗЯ ЙЕТИР
Эюйнян эедян топа-топа булудлар,
Мяним саламымы Тябризя йетир.
Орда гардашым вар, Рящим Нязяри,
Мяним саламымы Тябризя йетир.
Щарда няня эюрсян, няня мянимди,
Щарда баба эюрсян, йеня мянимди,
169
О тай да, бу тай да юз Вятянимди,
Мяним саламымы Тябризя йетир.
Гасым даьларында бир нишан галыб,
Даьлар арасында Пирсултан галыб,
Сядник хейли вахтды пяришан галыб,
Мяним саламымы Тябризя йетир.
ЭЕТДИ
Талейя ня дейим, Рящим Нязяри,
Сяфурям Тябризи эюрмяди эетди.
Пирсултан елиндя гонаг галмады,
Тикмядашда эцлляр дярмяди эетди.
Бир йол баханмады Гызылюзяня,
Ня дейим талейя, йазы йазана…
Цзянмяди эюй суларда бир сона,
Йасямян сачыны щюрмяди эетди.
Эюрянмяди доьма Гасым даьыны,
О Гызкюрпцсцнцн сыныг таьыны…
Сюндцрдц Сядникин чилчыраьыны,
Дойунжа бир юмцр сцрмяди эетди.
НЯ ЙАХШЫ, ЙАХШЫ
Няс айларым, няс иллярим совушду,
Эцн доьду цзцмя ня йахшы, йахшы.
Щясрят Кцрцм Хан Араза говушду,
Эцн доьду цзцмя ня йахшы, йахшы.
170
Бир заманлар ожаг чатдым ичимдя,
Той да чалдым гям ойатдым ичимдя,
Эюл йаратдым, эюл гурутдум ичимдя,
Эцн доьду цзцмя ня йахшы, йахшы.
Эюрцшдцм, Тябризи баьрыма басдым,
Йыьылды башыма гощумум, достум,
А Сядник, щижранын йолуну кясдим,
Эцн доьду цзцмя ня йахшы, йахшы.
МЯН
Эюзля йолларымы, ай ашыг Тярлан,
Тябризин гойнуна эялясийям мян.
Цряйимдя дцрлц-дцрлц сюзцм вар,
Дярдими сянинля бюлясийям мян.
Кясилдикжя нясилимиз, сойумуз,
Йаса дюнцр байрамымыз, тойумуз,
Хейли вахтды ганлы ахыр суйумуз,
Бяс ня заман дейиб-эцлясийям мян?
Аллащдан, бяндядян бир кюмяк щаны,
Аьы десям, аьладарам жащаны.
Йаралы ахтарсан, Сядники таны,
Бир елин-обанын налясийям мян.
ЭЯЛЯ
Хятаи, эюз тикдин Ван йолларына,
Дедин, бялкя эяля, Тажлы йар эяля.
171
Талейин чиляди ган йолларына,
Дедин, бялкя эяля, Тажлы йар эяля.
Савалан даьына чыхдын, Хятаи,
Карван йолларына бахдын, Хятаи,
Чохдан учуб севэи тахтын, Хятаи,
Дедин, бялкя эяля, Тажлы йар эяля.
Ахы щарда галды, щаны Мискиним,
Гурбаними гоймур эяля пис эцнцм?..
Сядник, гямляр йеди кюнлц кцскцнцм,
Дедин, бялкя эяля, Тажлы йар эяля.
МЯН
Тябриз дейиляндя ящвалым чашыр,
Хяйалымда гяриняляр долашыр,
Мян эетдикжя, Тябриз мяндян узашыр,
Доьма Тябризимя йад олмушам мян.
Эялмишям исиним ана гойнуна,
Щясрятям сарылым онун бойнуна,
Дюзмцшям заманын мин бир ойнуна,
Азажыг севиниб шад олмушам мян.
Сядникям, аьзымда дилим йаныбды,
Кюсюйцм бир йана, кцлцм йаныбды,
Сяня эятирдийим эцлцм йаныбды,
Кюзяря-кюзяря од олмушам мян.
172
ДЦНЙА
Гара даьдан, ол Гарабаьа,
Эятди чякя-чякя дцнйа.
Дары бойда эюрцнмяди,
Эюзцндя бу йекя дцнйа.
Эцля бирди, жяннят билдин,
Щякярини эюрцб эцлдцн,
Билмядин шейда бцлбцлдц,
Эюзцндян йаш тюкя дцнйа.
Йахшы дедин, йаман эюрдцн,
Ляля даьын думан эюрдцн,
Ня эюрдцн учулан эюрдцн,
Санма тяздян тикя дцнйа.
Байаты-сярвятин, варын,
Адын Сары, Йахшы йарын.
Гцрбятдя ики мязарын,
Цстцндя эцл якя дцнйа.
АББАС
Ня хяйалын чашдыр, ня гялбин сындыр,
Эцлэязин шещли бир чичякдир, Аббас.
Няфясинля зящяр эцлаба дюндц,
Бир мюжцзат щяр шей демякдир, Аббас.
Йараданым сяня кюмяк ейляди,
Фяда олум, Щязрят Яли нейляди,
173
Гейбдян сяс эялди, беля сюйляди,
Сынаьа чякянин фялякди, Аббас.
Сядник кимди сяни чаьра дюзцмя,
Щижранда, щясрятдя гялбини цзмя,
Сян ону щеч йердя, щеч йанда эязмя,
Эцлэяз кюксцн алтда црякди, Аббас.
ГЫЗЫЛЮЗЯН ЧАЙЫ
Мян Гызылюзянин сащилиндяйям,
Диндирирям, мянля данышмыр бу чай.
Истяйирям ону басам баьрыма,
Эюрцшмяк истямир, эюрцшмцр бу чай.
Дейир: сян Араздан, Кцрдян йазырсан,
Мяним сащилимдя бяс ня эязирсян?
Сюйля, бу щижрана нежя дюзцрсян?
Инжикдир, инжикдир, барышмыр бу чай.
Сащилиндя Гызгаласы, Гыздашы,
Цстцндяки Гызкюрпцсц йаддашы,
Айаьы Хязярди, Гырхгызды башы,
Ким дейир, Хязяря гарышмыр бу чай.
Бир йанда Тикмядаш, Гасым даьлары,
Дейирям, баьрыма басым даьлары.
Гой ойатсын илтимасым даьлары,
Нежя эялдийими сорушмур бу чай.
Олум данышмайан дилиня гурбан,
Сядникям, йурдума, елимя гурбан,
174
Эял, яйлян, ай дурнам, телиня гурбан,
Щясрятям, мянимля опцшмцр бу чай.
АРАЗ
Мяним Тябриз щясрятим вар,
Цстцндян кечимми, Араз?
Айрылыьын эюз йашысан,
Суйундан ичимми, Араз?
Мяляк донлу Тябриз анам,
Эяряк башына доланам,
О даь дейир: Саваланам,
Гуш олуб учумму, Араз?
Эюйцм-эюйцм эюйнямишям,
Билирсянми, нейлямишям,
Дярд бежяриб, гям йемишям,
Гямими бичимми, Араз?
Оьул атасыйам дейин,
Аь ялляря хына гойун,
Тябриздя башлансын тойум,
Соналар сечимми, Араз?
Сядник дейяр, мещрибаным,
Буну сяндян нежя даным,
Инляди, севдалы жаным,
Эюйняйян ичимми, Араз?
01.12.92
175
ЭЯЛДИМ
Арзум мяня ганад верди,
Ахыр Тикмядаша эялдим.
Эюрцшцня тяк эялмядим,
Щясрятимля гоша эялдим.
Чякилиб эцлдян эцлабын,
Йеря-эюйя сыьмаз тябин,
Ялимдя гызыл китабын,
Устад, жоша-жоша эялдим.
Эцзар етдим эцзарына,
Баш яймяйя мязарына.
Сядник, Гасым даьларына,
Мащны гоша-гоша эялдим.
09.12.92.
ТЯБРИЗИМСЯН
Бир дцнйа вар бахышында,
Мяним мяляк Тябризимсян.
Йамажлары даь лаляли,
Гойну чичяк Тябризимсян.
Мяням сяндя мещман галан,
Голларын бойнума салан.
Дцнян ширин хяйал олан,
Бу эцн эерчяк Тябризимсян.
Ювладынам билмялисян,
Сядникля бир эцлмялисян,
Сона кими жилвялисян,
Халы эюйчяк Тябризимсян.
176
ТЯБРИЗИМ ЛАЙЛА
Мяня дя кюрпяляр кими,
Лайла де, Тябризим, лайла.
Ди яля ал цряйими,
Лайла де, Тябризим, лайла.
Йатым, гой гойнунда йатым,
Тяр гызылэцлляря батым…
Йухума шякяр-бал гатым,
Лайла де, Тябризим, лайла.
Кечмишляр эетмяз щушумдан,
Думанлар галхар башымдан.
Эюл йаранар эюз йашымдан,
Лайла де, Тябризим, лайла.
Аз чякмядик зцлм-зиллят,
Щяр дярдимиз бир щекайят.
Дюйцлмяйян олмур миллят,
Лайла де, Тябризим, лайла.
Мян ня дейим бу йазыма,
Милляр чякилди эюзцмя…
Сядники чаьыр дюзцмя,
Лайла де, Тябризим, лайла…
ГУРБАНИНИН ГЫЗ БЯНЮВШЯСИ
Гурбани сяндян кечиб,
Аразы эюрцб,
Бянювшя дярян гызы эюрцб.
Анжаг тале ону
Гарадаьдан
177
Эянжяйя чякиб.
Шад эцнляри олуб,
Бяд эцнляри олуб,
Эянжядя
Имран дилли саз алыб,
Дил-дил ютян сазыны
Дядям Йедийарын
юнцндя чалыб,
Ирана, Турана
сяс-сяда салыб.
Гурбани сяндян
голу баьлы,
эюзц баьлы
апарылыб.
Вятянин севдалы оьлу,
Юз йурдундан гопарылыб.
Худафярин кюрпцсц,
Сян щалал-щцмбят
кюрпцсцсян,
Ешг-мящяббят
кюрпцсцсян,
Худафярин,
Ат, айрылыьы,
щясряти.
Ужа тут
той-дцйцнц,
цлфяти,
мящяббяти.
Битсин
сащил бойу
Гурбанинин
юз бянювшяси,
гыз бянювшяси,
йаз бянювшяси!
178
БАЬДАДДАН ЭЯЛЯН ГЯМЛИ СЯСЛЯР
БУ СЯС
Бу сяс яски йуьчулары андырыр,
Бу сяс Баьдадынды, йохса дурнанын?!
Бу сяс сяни, мяни, ону йандырыр,
Бу сяс Баьдадынды, йохса дурнанын?
Аловларын, тцстцлярин ичиндя,
О Баьдад эюрцнцр, дурна эюрцнмцр.
Санки Эцняш сюнцб, дцнйа эюрцнмцр,
Бу сяс Баьдадынды, йохса дурнанын?!
Ушаг, бюйцк, «Гара даш» да аьлайыр,
Чешмяляр йериня алов чаьлайыр,
Бу сяс мяним цряйими даьлайыр,
Бу сяс Баьдадынды, йохса дурнанын?!
Бах, бойлу-бухунлу хурмалар йанды,
Вагифдян хябярсиз «Дурналар» йанды,
Мяккя-Мядиняляр, эюр няляр йанды,
Бу сяс Баьдадынды, йохса дурнанын?!
Бялкя аьы дейян еля дурнады,
Гуш да аьы дейир, бу ня дцнйады?..
Зянн елямя, Сядник сяси дуймады,
Бу сяс Баьдадынды, йохса дурнанын?!
ДУРНАЛАР
Баьдадын щяр эцнц ганды-гадады,
Эюрян йазда эяляжякми дурналар?
179
Дяшти-Кярбялада, вятян йолунда,
Шящид олуб, юляжякми дурналар?
Бомбалардан од дцшяндя йувайа,
Чыьрыша-чыьрыша галхыб щавайа,
Яли йалын эиряжякми давайа?
Йерля эюйц бюляжякми дурналар?
Кябянин гызылдан кярпижи йанды,
Фцзулинин ащы яршя дайанды,
Сядникин цряйи гана бойанды,
Эюз йашыны силяжякми, дурналар?.
ЙЫЛДЫЗДАЬДАН УЧМУСУЗ
Дцнян эежя Йылдыздаьдан учмусуз,
Тюкцлцшсцн Гонур даша, дурналар.
Бялкя, Баьдад давасындан гачмысыз?
Гаггылдаша-гаггылдаша, дурналар.
Йылдыздаьдан бахдынызмы Баназа,
Пирсултан эедяли щясрятди йаза,
Сюз ганан истяр, дастанын йаза,
Чатдырын мятляби, баша, дурналар.
Узагдан-узаьа сясин дя дуйдум,
Еля билмян бу аваздан мян дойдум,
Ляляк атдыз, йарам цстцня гойдум,
Сядникя дединиз «йаша», дурналар.
180
ЦРЯЙИМДЯ ЩЕЙКЯЛЛЯШЯН СЯНЯТКАРЛАР
ЖЯФЯР ЖАББАРЛЫЙА
Мящяббятин цряклярдя эцл ачмыш,
Чямян солар, чичяк солар, о солмаз,
Язбяр охунурсан дилдя, аьызда,
Сянтяк сяняткары унутмаг олмаз.
Севилин севилир, Эцлцшцн эцлцр,
Йашарын йашайыр, Йагутун саьдыр.
Эцлсабащын цстя эцлляр тюкцлцр,
Йаратдыьын сящня эцллц бир баьдыр.
Бахдыгжа йцксялян, эцлян елимя,
Сяни саь эюрцрям, жаван эюрцрям,
Эюзляриндя ейняк, ялиндя гялям,
Мян сяни йарадан, йазан эюрцрям.
АРАЗ НЯЬМЯСИ
(Халг йазычысы Мирзя Ибращимова итщаф)
Бир миллятин щарайындан гопмусан,
Варлыьына, мянлийиня щопмусан.
Язял эцндян Араз чалыб лайланы,
Сян Аразын ща тайындан гопмусан?
Йохса, Горгуд ох-йайындан гопмусан?
О тай няди, бу тай няди?
Йорду бизи бу тай няди?
181
Ики щясрят говушанда,
Аралыгда бир чай няди?
Юз няфяси, юз цзц вар Горгудун,
Юз няьмяси, гопузу вар Горгудун,
Ал гопузу, бу елляри щарайла,
Чал гопузу, бу елляри щарайла,
Няьмялярин суларына гарышсын,
Чал гопузу, чал, Аразы щарайла,
А йурдумун сярраф эюзц щарайла.
Араз йалгыз сызлады,
Битди йарпыз сызлады,
Оьлан бу тайда галды,
О тайда гыз сызлады.
Гойма кцся, ал кюнлцнц Аразын,
Гопуза чяк, чал кюнлцнц Аразын.
Тамарзыдыр, «Ел щавасы» истяйир,
Кюкля сазы, чал кюнлцнц Аразын,
Охша, устад, ал кюнлцнц Аразын.
О эилейли Аразды,
Ону эюрмяк муразды,
Кюксц цстя кюрпц вар,
Эялян-эедян ня азды?
ШИРВАНДА ДЕЙИЛМИ
Рясул Рза, Назим Щикмят,
Бунлардан бири дя вар.
Истедадларына,
Гялямляриня,
182
Няфясляриня
эцъ верян
цзляриндя
Аллащын нуру да вар.
Ширванда дейилми…
Ким танымыр
Хызырын тапдыьы
Дири Баба чешмясин?!
Щеч ола билмяз ки,
Торпаг онун,
Йер онун,
Рясул эялиб
О чешмядян ичмясин.
ШАИР
(Шаир гардашым Фирудин Шимшяйя)
Няфясиндя эцл ятри вар,
Ал-йашыл чямянди, шаир!
Она йадды байаьылыг,
Эюзяллик севянди, шаир!
Юзц Вятян, сюзц Вятян,
Гялби Вятян, эюзц Вятян,
Гышы Вятян, йазы Вятян,
Ябяди Вятянди, шаир!
Явязи йох бу дцнйада,
Сядник ону гыймаз йада,
Гызылэцлляр баь-баьчада,
Эюзцмдя битянди шаир!
183
ОЛУНЖА
Атасыз-анасыз олмаьа ня вар,
Щеч кяс мящяббятдян йетим галмасын.
Эцлниэар Рящимли
А Эцлниэар, накяся йар олунжа,
О мящяббят йетим галса йахшыдыр.
Гызылэцля хорйат яли дяйинжя,
Шахта вурса, хязан олса йахшыдыр.
Цз тутуб намярдя, аман истямя,
Тутар даьларыны думан, истямя.
Кясибди араны йаман, истямя,
Бяхт эятирся, йаман юлся йахшыдыр.
Сядник дейяр: илгарында дурмайан,
Гарангуштяк гоша йува гурмайан,
Юмрц гейрят иля баша вурмайан,
Ел ичиндя щей алчалса йахшыдыр.
СЯН ОЛДУН
(Йорулмаг билмядян йазыб-йарадан,
истедадлы алим, йахшы дост Баьыр Баьырова
итщаф едирям)
Заман эюстярся дя юз сярт цзцнц,
Бу йолда мярданя дуран сян олдун.
Дашгын хязиняйди, гапысы баьлы,
Дямир килидляри гыран сян олдун.
184
Вурьундан сюз ачдын, Рясулдан йаздын,
Ня бир йол йорулдун, ня бир йол бездин…
Сонра оба-оба Дашгыны эяздин,
Щятта синясини эюрян сян олдун.
Йазда хязан эюрдц баьы Дашгынын,
Гялбиня даь чякди даьы Дашгынын,
Сюкцлдц сарайы, таьы Дашгынын,
Шеир сарайыны гуран сян олдун.
Сюзляр зящмятинля ярсяйя эялди,
Санки Дашгын дуруб кцрсцйя эялди…
Бир шаир, бир алим гоша йцксялди,
Сянятя тющфяляр верян сян олдун.
Йаздыьын ясярляр галаг-галагды,
Ад-санын даща да ужалажагды.
Гардаш, ня йазмысан, о галажагды,
Гялб ачан эцлляри дярян сян олдун.
Алим ужалданды, шаир ужалан,
Елдян эцж топлайан, йердян эцж алан…
Йашайыб-йарадан, йаддашда галан,
Тарихя нахышлар вуран сян олдун.
Вар олсун гой сяня сцд верян ана,
Гурдун цряклярдя мющтяшям бина.
Пирям, Пирсултанам, эял мяни сына,
Кечилмяз сядляри йаран сян олдун.
Йазыб-йаратмагдан галмадын бир ан,
Ня инжя гялбин вар, а бюйцк инсан.
Гялямин бир жащан, юзцн бир жащан,
Чохуну йолларда йоран сян олдун.
185
Бу гожа дцнйаны йоран йолчуйам,
Вятяня жаныны верян йолчуйам.
Сядникям, узаьы эюрян йолчуйам,
Мяндян дя узаьы эюрян сян олдун.
О НУРЛУ ЗЯКАНЫ, ИПЯК ГЯЛБИНИ
(Профессор Яляддин Ясэяровун
70 иллик йубилейиня)
Гулаг асдын вижданынын сясиня,
О да сяни бцдрямяйя гоймады.
Щисс жошдурду, аьыл эялди щарайа,
О да сяни кцкрямяйя гоймады.
Ня йахшы бунлары еркян анладын,
Кюрпя фидан кими бой атмаг няди?
Йухусуз эежяляр юйрятди сяня,
Бюйцк абидяляр йаратмаг няди?
Аь сачлара бахыб кюксцн ютцрмя,
О китаблар дейил сяни гожалдан.
Онлардан алмысан рущи гиданы,
Китаблардыр алим, сяни ужалдан.
Йарадан инсана йетмиш йаш аздыр,
Йазыб йаратмаьа чох илляр галыр.
Бир эцн бу бязякли дцнйадан кючсяк,
Бизи йашадажаг нясилляр галыр.
Йцз юмцр йашарсан щяр китабында,
Сяни заман-заман арар нясилляр.
О нурлу зяканы, ипяк гялбини,
Охуйар нясилляр, эюряр нясилляр.
186
Еколоъи алям севэи дцнйанды,
Эюр нежя ясярин ондан данышыр.
Ай Яляддин хожа, йахшы билясян,
Бу елми севянляр сяндян данышыр.
Сядник йазанмады сян йазанлары,
Еля билмя арзум эюзцмдя галды,
Сянин ясярлярин юз цнванында,
Мяним йаздыгларым юзцмдя галды.
ХОШ САБАЩЫ ВАР
(проф. Щясян Мирзяйевя)
Вятян дярди щяр бир дярддян йамандыр,
Эюзляриндян охумушам дярдини.
Щявя эютцрмцшям, щана гурмушам,
Илмя-илмя тохумушам дярдини.
Йохсул цряклярдя дярд-гям дя йохдур,
Инан, дцнйа бойда варын вар сянин.
Етибарсыз чыхмаз, жандан айрылмаз,
Эюр нежя мцгяддяс йарын вар сянин.
Дярд-гямя бцрцнся, мин аьры чякся,
Йеня дя шаирин юз пянащы вар.
Варлынын вары вар, шаирин сюзц,
Сюзцн юзц бойда хош сабащы вар.
ШАИР ЩЦСЕЙН АРИФЯ
Щясрятини чякир елляр, обалар,
Бир гонаг эял бу даьлара, Щцсейним.
187
Хябяр эюндяр, мцъдя верим, жар чяким,
Йахынлара, узаглара, Щцсейним.
Гялбин даь чешмяси – дюрд йаны чичяк,
Хам бечя балыдыр сюзлярин эерчяк,
Гондарма шаирляр щясяд чякяжяк,
Бойланажаг булаглара, Щцсейним.
Сядникям, ялимдя чохдур исбатым,
Ел билир, еллярля кечиб щяйатым.
Бир сянин шеирин, мяним байатым,
Учуб гонуб додаглара, Щцсейним.
НЯ ДЕЙИМ
Чобандаьы сяни мяндян сорушса,
Мян бу даьа, о бир даьа ня дейим?
Шямкир сакит ахса, сакит аьласа,
Галакяндя, сола, саьа ня дейим?
Щяля хябярсиздир Соналар булаг,
Истяся жан веряр, жан алар булаг.
Бился шаир йохдур, одланар булаг,
Щеч билмирям бу булаьа ня дейим?
Гурулуб мяжлиси, жащы-жялалы,
Охуйур ашыглар, артыб мялалы,
Ахтарыр шаири тярлан хяйалы,
Сазлы-сюзлц Хошбулаьа ня дейим?
188
ДЯРДИНИ
(Проф. Щясян Мирзяйевя)
Ел-елат дярдини тяк чякянмязсян,
Эял сянинля чякяк гоша дярдими.
Учан дурналара бир мяктуб верим,
Сюйляйим пцнщанжа гуша дярдини.
Щарда галды Дяряляйяз, Яляйяз?!
Аьлайыр даьларда булаглар эюз-эюз.
Чох чятин олса да, айрылыьа дюз,
Цз вериб чыхарма баша дярдини.
Дцшмян щяйасызды, йох абыр-щяйа,
Вятян дярди бизи салды ащ-вайа.
Эюзцм булаг олду, синям сал гайа,
Сядник йазды, о сал даша дярдини.
БИЛИМ ДЯРДИМИ
(Проф. Щясян Мирзяйевя)
Тяк чякя билмязсян, аьырды дярдин,
Ижазя вер ки, бюлцм дярдини.
Биляндя дярдини доьмалар билсин,
Йада демя, бир мян юлцм, дярдини.
Шеирин ки, булудду, бир дя ки, гямди,
Бунлар ки, бейниндя, синяндя жямди,
Щяр бир мисран йаралара мялщямди,
Ейлямисян дилим-дилим дярдини.
Сядники аьладан сюзлярин олду,
Булуд кими долан эюзлярин олду,
Сян доьулан йурдлар узагда галды,
Эяряк Лоьман олуб билим дярдини.
189
ЙАХШЫЛАРЫН ЦРЯКЛЯРДЯ ЙЕРИ ВАР
ДЦШМЯЗ
(Халг елчиси Фяттащ Щейдярова)
Беля ад-сан, беля гисмят,
Щяр байрам айына дцшмяз.
Беля ужа ляйагятля,
Инсанлыг сайына дцшмяз.
Бу сцдя-кюкя баьлыды,
Валлащ, бу йурдун оьлуду,
Бу шан-шющрят юз аьлыды,
Щяр нясил-сойуна дцшмяз.
Сядник Паша ел-ел эязяр,
Ня йазса црякдян йазар,
Мисра-мисра сапа дцзяр,
Щамынын пайына дцшмяз.
АСЛАН
(Шямкир мащалында яфсаняви халг
гящряманы Короьлуйа абидя ужалтмыш
достум Аслан мцяллимя)
Заман-заман йашайажаг,
Халгынын оьлуду, Аслан!
190
Алям билир варлыьыйла,
Йурдуна баьлыды, Аслан!
Гуруб-йаратмаг щявяси,
Узаглара йайыр сяси,
Бу дцнйанын мюжцзяси,
Инсанын аьлыды, Аслан!
Короьлуйа щейкял гойуб,
Башы булудлара дяйиб,
Тарихя дя сюзцн дейиб,
Елляр, Короьлуду, Аслан!
Нечя архы, нечя бянди,
Су эялди жяннятя дюндц,
Инди Ялийагуб кянди,
Баьчалы-баьлыды Аслан!
Баьбан ата няфяси вар,
Хан чинарын кюлэяси вар,
Бурда Шямкир дцнйасы вар,
Бир йурдун наьлыды, Аслан!
ЙУНИС
(Эюйчя мащалынын гейрятли оьлу
Йунис Рзайевин язиз хатирясиня)
Елляр сяни севди, сян дя елляри,
Азяри йурдунун цряйи, Йунис.
Дцнйайа эюз ачдын даьлар гойнунда,
Шишгайанын бащар чичяйи, Йунис.
191
Сян еля алямдин, еля бяшярдин,
Дцшмянин йолуну тяк дя кясярдин…
Тарихдян сюз ачыб дил-дил ютярдин,
Севян кюнцллярин диляйи, Йунис.
Сядник, бу дцнйанын нуру аьылды,
Торпаьы горуйан ярди, оьулду.
Йохса, сянсизликдян Эюйчя даьылды,
Еллярин дайаьы, диряйи, Йунис?!.
АРИФ
Буну мян демирям, бабалар дейиб.
Дцнйада галажаг йарадан, Ариф!
Ай мяним халгымын хейирхащ оьлу,
Сяня кюмяк олсун йарадан, Ариф!
Арифсян тутарсан ариф сюзцнц,
Щардан алдын, бу сябири, дюзцмц?
Гаршыла чичякля, эцлля йазыны,
Ажы йел ясмясин арадан, Ариф!
Эцл Арифсян, бир эцл кими ятрин вар,
Ел ичиндя гиймятин вар, гядрин вар,
Сядник дейяр: дост йанында хятрин вар,
Сечян мяням, аьы-гарадан, Ариф!
ГЯШЯМ АСЛАН
Хатирямдя пилля-пилля ужалды,
Талыстанда эюрцшдцйцм о инсан.
192
Гяшям Аслан цряйимдя йурд салды,
Йаддашыма дцшдц бу ад, бу цнван…
Сющбят ачды тез-тез Ябдцл Насирдян,
Аэащ олдуг чох мятлябдян, чох сирдян.
Хяйалы цз тутду Эюйчямя бирдян,
Ачды тарихляри, ейляди бяйан.
Исмят Гайыб, Муса Йагуб йанында,
Азярбайжан илийиндя, ганында…
О бир сярраф иди сюз мейданында,
Итирдик биз ону, аман, ай аман…
ЯРЭЦНЯШ ОЬЛУ
(Халгымызын гейрятли оьлу Атакиши
Атакишийевя щяср едирям)
Гарабаьда биз ешитдик сясини,
Чох даьытдын дцшмянлярин дясини,
Торпаг истяйини, йурд щявясини,
Ким алар ялиндян, Ярэцняш оьлу?
Юз юмрцнц юмцрляря гатан сян,
Иэидлийин дамарыны тутан сян…
Хожалынын щарайына чатан сян,
Эцн доьар елиндян Ярэцняш оьлу.
Сядникин гялбиндя йанан чырагсан,
Солтан бяйдян эялян сяссян-сорагсан…
Мяним тарихими йашадажагсан,
Жошдум ямялиндян, Ярэцняш оьлу…
193
АД ГОЙДУ ЭЕТДИ
(Шямкирин танынмыш ел аьсаггалы
Яли Аслановун язиз хатирясиня)
Шямкир мащалында, Шямкир елиндя,
О саф дуйьуларын цздц селиндя…
Халгын цряйиндя, халгын дилиндя,
Аслансойлу Яли ад гойду эетди.
Онун цряйийди йурдун цряйи,
Ювладлар бюйцтдц миллят эяряйи.
Сцфряляр бязяди дузу-чюряйи,
Аьызларда ляззят-дад гойду эетди.
А Сядник, дярйадан дцрр сечян инсан,
Зцлмятляр гойнунда нур сечян инсан,
Беля язиз олмур щяр кючян инсан,
Нечя црякляря од гойду эетди!..
Аслансойлу Яли ад гойду эетди!..
ДЮВЛЯТ
Кяклик кими сякя-сякя кечярди,
Йадымдады, о чаьлары Дювлятин,
Наз-гямзяси йандырарды, йахарды,
Синямдяди, о даьлары Дювлятин.
Жейран кими чюл щясрятин чякярди,
Сона кими эюл щясрятин чякярди,
Тякжя мян йох, ел щясрятин чякярди,
Эцл ачмышды, йанаглары Дювлятин.
194
Сядник, йаз, тарихдя галсын йадиэар,
О вахт бярясиня эялмяди шикар,
Арада достлуг вар, сямимиййят вар,
Инжимясин, ушаглары Дювлятин.
А ДЮВЛЯТ
Сянин эюзяллийин, а Дювлят ханым,
Эянжя кими бир мащала сяс салыб,
Бир дяфя бойланыб, гыйа бахмаьын,
Нечя-нечя црякляря од салыб.
Гцдрят гялям чякиб, залым баласы,
Додаг йагут, йанаглар даь лаласы,
Йеришин назяндя эялин лайласы,
Бахмагдан сурятин эюзцмдя галыб.
Жям олубдур, эюзяллийин бинасы,
Сийащ телдя, шцмшад ялдя хынасы,
Сядник, йцз тяриф де, нядир мянасы,
Истяйим дилимдя, сюзцмдя галыб.
195
ИТЩАФ ШЕИРЛЯРИ
ЭЯЛ
(Поезийа вурьуну, гялби Пирсултана
баьлы достум Баьбанлы Жяфяря щяср едирям)
Аран чох истиди, аранда галма,
Атан-бабан эязян, бу йайлаьа эял!
Эюзцндян су веряр Нясиб булаьы,
Эял, биэаня олма, бу булаьа эял!
Тярланларын ойлаьыды Пирсултан,
Баьбанларын йайлаьыды Пирсултан,
Бир зийарят ожаьыды Пирсултан,
Бир гурбанда эютцр, бу ожаьа эял!
Эянжлийини бу йерлярдя тапарсан,
Гянимятди бир хатиря апарсан,
Чятин айрыларсан, чятин гопарсан,
Юзэя йана эетмя, эял, бу даьа эял!
ЙАДЫНДАДЫРМЫ
(Достум Баьбанлы Жяфяря)
Эюй отлары шещли-шещли эяздийин,
Мин дярдя давасы йадындадырмы?
Ожаг Пирсултанын, пир-Пирсултанын,
О лоьман щавасы йадындадырмы?
Эюрцб эюзялляри булаг башында,
Ат чапардын эюзял, жаван йашында.
196
Наэащандан бир гыз дурду гаршында,
О сулар сонасы йадындадырмы?
Сядник чякиб щясрятини тяклийин,
Йашыл чямянлийин, эцл-чичяклийин,
Гайада охуйан ана кяклийин,
Ялдя даш хынасы йадындадырмы?
А ИЛЙАС
(Достум Ашыг Илйас Рзайевя)
Сян зилдян Короьлу охуйан йердя,
Кечир ичимдян гямляр, а Илйас!
Бир эюзцн аьлайыр, бир эюзцн эцлцр,
Цряйиндян кечир, кимляр, а Илйас!
Эащ сими, эащ сяси зиля чякирсян,
Хяйалымы бцкцм-бцкцм бцкцрсян,
Еля бил булуддан лейсан тюкцрсян,
Эюр няляр данышыр, симляр, а Илйас!
Эюр нечя ай, ил юмрцмя йазылыб,
Сядяфли саз, тел юмрцмя йазылыб,
Сядник дейяр: эцл юмрцмя йазылыб,
Сизля кечян о хош дямляр, а Илйас!
ДАЬЛАРЫН
(Шаир Сцжайятя)
Ады эялди, ятри дяйди бурнума,
Эетмяз дамаьымдан дады, даьларын.
197
Гартал тяк зирвядя ганад чалырам,
Бир-бир чякилдикжя ады даьларын.
Мурову да, Кяпязи дя язизди,
Щавасы эюйчякди, суйу тямизди,
Устад Ялясэярим Гошгары эязди,
Бялкя дя падшащы оду даьларын.
Дялидаьым Чалмалыдан сечилмяз,
Гцрбят елдя гаш-габаьы ачылмаз,
Йанардаьын алову вар кечилмяз,
Сядник, гялбимдяди, оду даьларын.
ЭЯТИР
Дялляр-Жырдаханда щейкял гураным,
Теллини Дилгямин йанына эятир.
Йцз дяфя Кябяни зийарят ейля,
Жялаллы жананы Дилгямя йетир.
Дилгямин Теллиси щардады, щарда?
Ялляри хыналы эяля бу йурда,
Тязя бир жяннят йараныб бурда,
Бу йердя гумрулар, бцлбцлляр ютцр.
Эялибди бащары, йазы Дилгямин,
Эцлцр Эцняш кими цзц Дилгямин,
Нежя дил-дил ютцр сазы Дилгямин,
Ел севинжи ня тцкянир, ня битир.
198
ЯЛИ ДАСТАНЧЫЙА
Бир йаны Кялбяжяр, бир йаны Эюйчя,
Ялиси Кялбяжяр, Гурбаны Эюйчя,
Гошмасы Кялбяжяр, дастаны Эюйчя,
Гярибтяк щижрана дюзянди, Яли.
Мяржан ханым Чянлибелин чичяйи,
Йетим Щцсейн аьыр елляр эяряйи,
Сямянд Аьа дастанчынын цряйи,
Тарихи дастанлар йазанды Яли.
Юмрцн пайызында эялибди йазы,
Сядник, йох, ялиндя гопузу, сазы,
Хам бечя балыды щяр шеири, сюзц,
Гошгулар сюйляйян озанды Яли.
ЭЯЛИБДИ
(Моруллу Ашыг Теймурун бцстцнцн
ачылышы вя анадан олмасынын
100 иллийи мцнасибяти иля)
Бах, бу эцн тойунду, ай Ашыг Теймур,
Эюрцшцня аьыр елляр эялибди.
Щейкялини бязямяйя бу йурдда,
Тяр чичякляр, гюнчя эцлляр эялибди.
Шямкирлийля Рейщан эяля йарыша,
Щямайыл Теймурла кцся, барыша,
Дилгямин эюз йашы селя гарыша,
Дейя, ня хош айлар, илляр эялибди.
199
Сейфяли Пянащы доьмаз щяр ана,
Горхмайа бир кясдян, эиря мейдана…
Моруллу Жяфярди сюзц дцрданя,
Бу тарихи йазан ялляр эялибди.
Ашыг Ящяд, Ашыг Гасым щардады?
Чобан йатыр, ширин йухулардады.
Сянятин бешийи, бяли, бурдады,
Гяриня-гяриня йоллар эялибди.
Ашыглар сярвяри Мурад Нийази,
Чохдан сещирляниб Мирзянин сазы,
Огтайын ширинди, хошду авазы,
Сазда, сюздя «Сарытелляр» эялибди.
А Сядник, тцкянмяз сянятин йолу,
Эюйчяйя, Тябризя узаныр голу,
Эянжябасардады сянятин эцлц,
Бцлбцлц мат гойан дилляр эялибди.
ЩЯМИД
(Хошбулаглы шаир достум Щямид
Мяммядзадянин язиз хатирясиня)
Дедиляр ки, шаир кючдц дцнйадан,
Инанмадым, дедим, йаланды, Щямид!
О эцлян эюзлярин, о хош сифятин,
Мяним хатиримдя, галанды, Щямид!
Бир юмцр йашадын, мянасы дярин,
Изини-излядин мярд иэидлярин,
200
Ел-оба ичиндя эюрцнцр йерин,
Хяйалымда няляр доланды, Щямид!
Дцнян йар итирдим, бу эцн гардашы,
Щяля гурумайыб эюзцмцн йашы,
Сядники ейлядиз гямляр йолдашы,
Юмрцмцн бащары таланды, Щямид!
МЕШЯЛЯР
(Узун илляр Эядябяй мешя идарясинин мцдири
ишлямиш Исраил Жяфяровун язиз хатирясиня)
Щяр сизи эюряндя кюнлцм эцлярди,
Нийя беля гярибсиндим, мешяляр!
Шювгя эялиб бцлбцл кими ютярдим,
Ня данышдым, ня дя диндим, мешяляр!
Мян сизи эязмядим, нийя йорулдум,
Булуд кими парчаландым, йарылдым.
Дурна кими ганадымдан вурулдум,
Йараландым, эюйдян ендим, мешяляр!
Эюй мешяляр йарпаг-йарпаг аьлады,
Цряйими парчалады, даьлады,
Сядник бурда гямли дастан баьлады,
Исраили беля андым, мешяляр!
ЭЮЙНЯДЯ-ЭЮЙНЯДЯ
(Ряшид Поладоьлунун язиз хатирясиня)
Дилим тутмур дейям, солан эянжлийин,
Йенижя камала долан эянжлийин,
201
Кювряк сятирлярдя галан эянжлийин,
Эюйнядя-эюйнядя йашадыр бизи.
Сянин щяр сятриндя бир щясрятин вар,
Сянин ня сещирли мящяббятин вар.
Идрака эцж эялян щягигятин вар,
Эюйнядя-эюйнядя йашадыр бизи.
Тясяллимиз будур, из гойдун эетдин,
Доймадын дцнйадан, эюз гойдун эетдин,
Гызыл тешт ичиндя сюз гойдун эетдин,
Эюйнядя-эюйнядя йашадыр бизи.
202
УСТАД АШЫГЛАР
БЯРИ
Сюйля, тарихини, а телли сазым,
Сян варсан, Щарутдан, Марутдан бяри,
Сянин илк сясини Муса ешитмиш,
Эязмисян Дяжлядян, Фяратдан бяри.
Сянин аьажыны йонмуш кор шейтан,
Сянин мюжцзяни данмыш кор шейтан,
Ялиндян чыханда йанмыш кор шейтан,
Инсан ялиндясян Давуддан бяри.
Синяндя Давудун ялляри эязди,
Сян олдун о эцндян Давуд авазлы.
Пейьямбяр пайыды, бюйцк муразды,
Даныш тарихини Бозгурддан бяри.
Дядя Щейкяллини, Дядя Гцрбяти,
Дядя Йедийары унутмам гяти.
Чаьыр озанлары, чаьыр милляти,
Имтащан ейляйяк Горгуддан бяри.
Сядникин дастаны, сюзц варыйды,
Дцнйанын Эянжядя эюзц варыйды.
Эянжянин гопузу, сазы варыйды,
Кечяндя Гурбани о йурддан бяри.
203
АШЫГ
Еля бир миллятин ювладысанкы,
Сянин юйцнмяйя щаггын вар ашыг.
Тящмасиб ашыьа «ишыг», дейибдир,
Гялбляря бир нурсан, ашикар, ашыг.
Сазынла ужалыр сюзцн шющряти,
Шаир йазыр, ашыг верир зийняти.
Гялбиндя ел рущу, ел мящяббяти,
Щяр сюзц тарихдя йадиэар ашыг.
Сядник дейяр: унутмарам мян сизи,
Сизля тапдым илк жыьыры, илк изи,
Горгудлу, Аббаслы кечмишимизи,
Йашайа-йашайа йашадар ашыг.
ЯДАЛЯТ
(Мяшщур ашыьымыз Ядалят Нясибова)
Мян Дилгями йухусундан ойатдым,
Ачыб эюзцн деди: щаны Ядалят?!
Гаршымызда Хызыр кими дайанмыш,
Дилгямин цряйи, жаны Ядалят.
“Дилгями”ни чалыб, Дилгям охуйур,
Телли чичяклярдян халы тохуйур,
Щара бахсан, мцшкц-янбяр гохуйур,
Сазын танрысыдыр, таны Ядалят.
Ким олар онунла йанашы дура,
Тяк сазыйла чалыб, бир алям гура,
204
Сядникин рущуну гярг едиб нура,
Сазын шащы, щям султаны Ядалят.
АШЫГ ФЯТУЛЛАЩ
(Ашыг Фятуллащын 60 иллик йубилейиня)
Бармагларын «Эюйчяэцлц» чаланда,
Эюйчя эюлц ляпялянди, Фятуллащ!
Бирдян-биря чичяклянди Чалмалы,
Даьа-даша нур ялянди, Фятуллащ!
«Эярайлы»на Алы дурду йухудан,
Ялясэярди сюздян халы тохудан,
Муса динди, кимди ашыг охудан?
Эюйчя дярдим тяпялянди, Фятуллащ!
Сазы ялдян йеря гойма, аманды,
О бир тясяллидир, о бир эцманды,
Сазын-сюзцн дярдимизя дярманды,
Црякляря сяпялянди, Фятуллащ!
ЗИРВЯДЯН ЕНМЯЗ
Юз ящдиня вяфалыдыр,
Илгар илгарындан дюнмяз.
Гартал кими зирвядядир,
Гартал зирвясиндян енмяз.
Щяр сюзц мятляб гандырар,
Шярдян, бющтандан йан дурар,
Сазы щей йахар, йандырар,
Сазы йанар, юзц йанмаз.
205
Саз ялиндя диля эяляр,
Ня охуйар ону биляр,
Сядник динляр, кюнлц эцляр,
Жошар ешги, оду сюнмяз.
АШЫЬЫН
Ашыг кимди – мяжлислярин бязяйи,
Щяр сющбяти бал-шякярди ашыьын.
Доймаг олмур авазындан, сазындан,
Щяр дастаны лял-эювщярди ашыьын.
«Кярями»си сяни ода йандырар,
«Рущани»си кечмишляри андырар…
«Короьлу»су кющлянляря миндиряр,
Щяр чаьрышы бир зяфярди ашыьын.
Мюжцзядир, бу сянятдя няляр вар,
Сядник, мин сирри вар, ким ейляр ашкар?
Дядя Горгудумдан галыб йадиэар,
Щяр кялмяси симузярди ашыьын.
МАЙЫСДЫ
Улу-улу озанларын Эянжядя,
Бу эцнцмя йадиэары Майысды.
Башына о гойуб сянят тажыны,
Телли сазын ифтихары Майысды.
Гяввас кими дярйалара баш вуран,
Валещ кими мейданларда мярд дуран,
206
Шеирин, сюзцн жыдырында ат йоран,
Лял-жяващир хиридары Майысды.
Дярс алыбды Гурбанидян, Аббасдан,
Мизрабындан ганад ачыб чох дастан…
Йцк тутубду о, йагутдан, алмаздан,
Сюз мцлкцнцн дювлят-вары Майысды.
Синясиндя дил-дил ютян сазы вар,
Зябанында бащары вар, йазы вар,
Симляр цстя сянямлярин назы вар,
Бу сянятин досту, йары Майысды.
Сядник дейяр, солмаз эцлляр битириб,
Обалара бол-бол севинж эятириб,
Нечя-нечя камил шаэирд йетириб,
Устадларын шащ вцгары Майысды.
ГЯМКЕШ
Щейран галдым, гардаш, сянин зякана,
Дярйасан, дянизсян, цммансан, Гямкеш.
Инди анламышам тяксян камалда,
Ян цлви, ян ужа инсансан, Гямкеш.
Устадсан, устадлар сырасындасан,
Агилсян, агилляр арасындасан,
Дейимми, сянятин щарасындасан,
Шеирдя гый вуран тярлансан, Гямкеш.
О тайлы-бу тайлы Араз оьлусан,
Бцтцн варлыьынла еля баьлысан,
207
Йурдумун щям дастан, щям наьылысан,
Жащанда бир сирли жащансан, Гямкеш.
Доланыр сюзлярин Иран-Тураны,
Илщамын вясф едир нечя мяканы…
Сазын сынаглара чякир дювраны,
Хястя кюнцлляря дярмансан, Гямкеш.
Бир мащир сарбансан сюз карванында,
Мящяббят доланыб – эязир ганында.
Сядникям, дуйьулар асиманында,
Сян бир щюкмдарсан, султансан, Гямкеш.
МЯНИМ
Инжи, сядяф сюз карваным,
«Ел щавасы» варым мяним.
Сона кими жилвялянир,
«Эюйчя эцлц» йарым мяним.
Щяля вар, ешгим, щявясим,
Мяжлислярдян эялир сясим.
«Эюзяллямя»м, «мцхяммяс»им,
Юз ящдим, илгарым мяним.
«Сарытел»ляр жаван чаьым,
«Эярайлы» эцллц йайлаьым.
«Йурд йери»ди гям ойлаьым,
«Дилгями» ащ-зарым мяним.
«Кярями»ляр аьлар эюзцм,
«Рущани»дя галыб дюзцм.
208
«Дцбейти»ляр гышым, йазым,
«Ванаьзы» аь гарым мяним.
«Шащхятаи» - бир йаддашды,
Тарихимдя ганлы дашды.
Сядник, демя, мейдан бошду,
«Короьлу»лар зорум мяним.
АШЫГ БЯКИРЯ
Бякир, йаздын йада дцшдц,
О эюрцнмяз гоша даьлар.
Язял бир жцт гардаш олуб,
Сонра дюнцб даша даьлар.
Щясянняня, Щясянбаба,
Дярд-гями эялмяз щесаба.
Айаьында олуб дава,
Ял дяймяйиб баша даьлар.
Эащ аьлайыб, эащ да эцлцб,
Эцняш эюз йашыны силиб.
Даь ня чякиб, ким ня билиб,
Сирр вермяйиб щаша даьлар.
Зирвясиндя эюзцм галыб,
Дейилмямиш сюзцм галыб,
Гошгарында изим галыб,
Йаша даьлар, йаша даьлар.
Даь архады кцряйимдя,
Мягсядимдя, диляйимдя.
Сядник дейяр: цряйимдя,
Верибди баш-баша даьлар.
209
СЯНИ
(Шаир Жавадын хатирясиня)
Щей арайыб ахтарырам,
Итирмишям щарда сяни?
Тякжя йухуда эюрцрям,
Нур ичиндя, нурда сяни.
Сярин-сярин булаглардан,
Чямян-чямян йайлаглардан,
О сян эязян ойлаглардан,
Сорушмушам бир дя сяни.
Чох ойнатдын сюз зярини,
Вахтсыз йумдун эюзлярини.
Йыьым инжи сюзлярини,
Тапаммарам бир дя сяни.
САЗ ДАНЫШАНДА
Билмирям, щеч нийя мян лал олурам,
Саз данышанда.
Гушдан ганад алыб, хяйал олурам,
Саз данышанда.
Щалдан-щала дцшцб, бищал олурам,
Саз данышанда.
Бянювшя цзцндя эюй хал олурам,
Саз данышанда.
Севян црякляря вцсал олурам,
Саз данышанда.
210
ЩАРДАСАН
Йеня дя кюнлцмя «Сарытел» дцшцб,
Ахтарырам, ай Мящяббят, щардасан?
Сазын щясрятиндян цряйим бишиб,
Ахтарырам, ай Мящяббят, щардасан?
Истяйирям, мяжлисиня варайым,
Синян цстя саза чатсын щарайым.
Сазсыз учар гызыл кярпиж сарайым,
Ахтарырам, ай Мящяббят, щардасан?
Сядникям, язялдян саз вурьунуйам,
Сющбят вурьунуйам, сюз вурьунуйам.
Аь кюйняк, аьбяниз гыз вурьунуйам,
Ахтарырам, ай Мящяббят, щардасан?
БОРЧАЛЫ АШЫГ КАМАНДАРА
Инжимисян, ай Камандар,
Эцнащкарам, аьрын алым.
Сядагятдян йоьрулмушам,
Дцз илгарам, аьрын алым.
Дурум чыхым пишвазына,
Гулаг асым авазына.
Жан гурбан тавар сазына,
Интизарам, аьрын алым.
Сядник, аьлын вермяз сярдян,
Ял чякмяз эювщярдян, зярдян,
Мян юзцм дя Ялясэярдян,
Йадиэарам, аьрын алым.
211
ОХУЙАНДА
Хяйал эедяр узаглара,
Ашыг Жцмшцд охуйанда.
Сясим чатар йайлаглара,
Ашыг Жцмшцд охуйанда.
Даь эюлляри ляпяляняр,
Эцл цстя шещ сяпяляняр.
Асланлар гузуйа дюняр,
Ашыг Жцмшцд охуйанда.
Нечя карван-кюч дцзцляр,
Дилгям щясрятдян цзцляр.
Эюзцндян эюлляр сцзцляр,
Ашыг Жцмшцд охуйанда.
Бир щай веряр шаир Жавад,
Мязарымы эял эцля тут.
Нечя ашиг алар мурад,
Ашыг Жцмшцд охуйанда.
Сядник, бцлбцлляр ютцшяр,
Эцлляр, нярэизляр юпцшяр.
Эюзялляр йадыма дцшяр,
Ашыг Жцмшцд охуйанда.
ЕЛЯ СЫЗЛАДЫН
А гардаш, еля сызладын,
Баьрымын башы эюйняди.
Бада эетди Эюйчя эюлц,
Даьлар башына дюймяди.
212
Сяс ешитди Алаэюлляр,
Эюзляриндян ахды селляр,
Ялясэяр щаны, ай елляр?
Мязары эюзя дяймяди.
Айрылыьа дюзя-дюзя,
Цмид баьламышдым йаза,
Дедим: мцъдя эяляр бизя,
Даьлар гырмызы эеймяди.
213
АШЫГ ГЫЗЛАР
МЯНИМДИ
(Лятифя Чешмялийя)
Мцьянни гыз, мяним цряйимдясян,
О сяс сянин дейил, о сяс мянимди.
Мащныларын бу гялбимдян су ичир,
Сяндяки о илщам, щявяс мянимди.
Бир йаным Тябризди, бир йаным Эянжя,
Тюкцлсцн башындан эцл пянжя-пянжя.
Дурналар эяляжяк, бащар эяляндя.
Йылдыздаь, Баназ кюй, Сивас мянимди.
Дцнйа эюзляримдя бир эюл бойдады,
Сядник, мящяббятим бир эцл бойдады.
Щясрятдян бир эцнцм бир ил бойдады,
Тез эялярям, Хызыр Илйас мянимди.
ТЕЛЛИНИН
Сящяр-сящяр сярин-сярин ясян мещ,
Сазда щязин лайласыды Теллинин.
Эюрян дейяр, гар цстцня ган дцшцб,
Йанагларда лалясиди Теллинин.
Жан алмагда мярамы ня, гясди ня,
Сач тюкцлцб эюзляринин цстцня.
Бир бахсана эярдишиня, шястиня,
Танры пайы, ядасыды Теллинин.
214
Аллащ вериб, бу авазы, бу сяси,
Сюзляри гаймагды, балды кялмяси.
Онун бцлбцллярля бящся эирмяси,
Сядник, сянят севдасыды Теллинин.
АЙ ЧЯМЯН
Саз чалынды, бир байаты чаьлады,
Аьлады байаты, йаман аьлады.
Бу ня сясди гялбимизи даьлады,
Ешитмяйим бу наляни бир дя мян,
Солдурарсан чямянляри, ай Чямян.
Фяляк сяня бир йол ялин чалыбды,
Пешман олуб, вердийини алыбды,
Накам ешгин о даьларда галыбды,
Ешитмяйим бу наляни бир дя мян,
Солдурарсан чямянляри, ай Чямян.
Сядник билир, итирмисян йарыны,
Йаьдырма арана даьлар гарыны,
Бясдир даща, йыьшыр, ащу-зарыны,
Ешитмяйим бу наляни бир дя мян,
Солдурарсан чямянляри, ай Чямян.
СЯНИ
Щавалы эязирсян, Шыных эюзяли,
Шащ олсан тахтындан саларам сяни.
Щарда олсан ахтарарам, тапарам,
О лейли даьында буларам сяни.
215
Эятирмя дилиня бир дя намярди,
Адындан, юзцндян ким хейир эюрдц?
Сюзлярин гызылды, мяржанды, дцрдц,
Эюзялляр бойнуна доларам сяни.
Сядникин сюзцндян инжимя, кцсмя,
Йахшылардан щеч вахт цлфятин кясмя,
Даьлар кцляйиня ким дейяр ясмя,
Аби-дярдя суйу билярям сяни.
ЭЦЛЯ ДЮНДЯР
Ай Эцларя, сазын нийя инляйир,
Щардан алыб бу кядяри, бу гями?
Щаны сянин шян авазын, ай залым,
Дюзяммядим, йаш эютцрдц дидями,
Даьа сюйля, даьа эюндяр бу гями.
Сещрлянмиш аваз сяндя, саз сяндя,
Мюжцзясян, бир дцнйа вар, гыз, сяндя…
Даьлар кими чичяк ачар йаз сяндя,
Пяришанам, нейляйирям ялями,
Чайа сюйля, чайа яндяр бу гями.
Ким деди ки, сяня «Йурд йери» оху,
Бой верди Сядникин дярдинин чоху…
«Орта Сарытел» чал, бянювшя гоху,
Бармагларын овсунлады алями,
Эцля сюйля, эцля дюндяр бу гями.
216
ДИЛГЯМИН ТЕЛЛИСИНЯ
Аллащ, Аллащ, гамятя бах, бойа бах,
Юзцндянди йанагларда бойа, бах,
Телли, телин бир щяналы бойа, бах,
Он дюрд эцнлцк Аймы доьуб, а Телли?!
Аь синяйя гармы йаьыб, а Телли?!
Гцдрят гялямини ня йаман чякиб,
Аь эцл цстдян йанаглара ган чякиб,
Эюрян кюкс ютцрцб, ащ, аман чякиб,
Он дюрд эцнлцк Аймы доьуб, а Телли?!
Аь синяйя гармы йаьыб, а Телли?!
Даь маралы эялиб дцшцб арана,
Белясини доьа билмяз щяр ана,
Беля эюзял бир дя эялмяз жащана,
Он дюрд эцнлцк Аймы доьуб, а Телли?!
Аь синяйя гармы йаьыб, а Телли?!
Бянювшя гохлады, нярэиз ийляди,
Йящйаны бу эюзял Дилгям ейляди,
Дилгям ня эюрдцся ону сюйляди,
Он дюрд эцнлцк Аймы доьуб, а Телли?!
Аь синяйя гармы йаьыб, а Телли?!
Дилгями аьладан, эцлдцрян эюзял,
Ешгин ня олдуьун билдирян эюзял,
Гям селиня гатыб, юлдцрян эюзял,
Он дюрд эцнлцк Аймы доьуб, а Телли?!
Аь синяйя гармы йаьыб, а Телли?!
217
Ким унудар, бу наляни, бу ащы?!
Пакды бу ашигляр, йохду эцнащы,
«Дилгями»дя йцз юмцр вар, илащи,
Он дюрд эцнлцк Аймы доьуб, а Телли?!
Аь синяйя гармы йаьыб, а Телли?!
Телли дя юлмяйиб, Дилгям дя саьды,
Телли эюй чямянди, Дилгям бир даьды,
«Дилгями» йадиэар сусмаз булагды,
Он дюрд эцнлцк Аймы доьуб, а Телли?!
Аь синяйя гармы йаьыб, а Телли?!
218
МЦЬЯННИ ГЫЗЛАР
ВЯТЯН ОЛДУ ЦРЯЙИН…
(Республикамызын севимли мцьянниси
Шащназ Щашымовайа щяср едирям)
Азярбайжан торпаьындан йоьрулдун,
Хан Кяпязин суларында дурулдун.
Даьлар гызы Эюй-эюлцмя вурулдун,
Эянжямиздя вятян олду цряйин,
Бцлбцл кими ютян олду цряйин.
Шялаляляр ширин-ширин охуду,
Авазындан чямян халы тохуду,
Гайалары булуд эцлтяк гохуду,
Эянжямиздя вятян олду цряйин,
Бцлбцл кими ютян олду цряйин.
Йашыл эейди, кюнцл ачды эушяляр,
Тябиятя няьмя гошду мешяляр,
Цфцглярдян лалялянди ал сящяр,
Эянжямиздя вятян олду цряйин,
Бцлбцл кими ютян олду цряйин.
Нежя од вар мящяббятдя билясян,
Няляр олур бу щясрятдя билясян…
Мюжцзясян тябиятдя билясян,
Шащназ ханым, вятян олду цряйин,
Бцлбцл кими ютян олду цряйин.
219
ЧЯКИБДИ
Сяс эедиб булуда дяйиб, гайыдыр,
Шащназды, муьамы зиля чякибди.
Еля бил, мяcлися ятиршащ сяпир,
Сюзлярин эцлаба, эцля чякибди.
Бах, о сяся эюйдя дурна дайаныб,
Кяклик ялин кясиб, гана бойаныб,
Йатаммайыб, Губагазлар ойаныб,
Соналары эюлдян-эюля чякибди.
Сары сим тярпяниб, каман аьлайыб,
Чякилиб даьлара, думан аьлайыб,
Тарзян дя кюврялиб, йаман аьлайыб,
Сяс галхдыгcа телдян-теля чякибди.
Хош лящcя чохунун аьлын апармыш,
Лаля билиб, цряйини гопармыш,
Шякил чякянин дя юз зювгц вармыш,
Шяклини эцля-эцля чякибди.
А Сядник, эювщярляр йыьыб сяриня,
Сянятин сещрийля эедир дяриня,
Гаша вясмя чякиб, эюзляря сцрмя,
Эюзялликди, биля-биля чякибди.
ШАЩНАЗ ОХУЙАНДА
Булуд йарылыр, эцн дцшцр,
Шащназ охуйанда.
220
Дярдим мяндян эен дцшцр,
Шащназ охуйанда.
Дяряляр ал эейир,
Тяпяляр ал эейир,
Кякликляр шал эейир,
Шащназ охуйанда.
Бир нясим кцляк ясир,
Бцлбцл мат галыб сусур,
Кюнлцмц едир ясир,
Шащназ охуйанда.
Эюй-эюлдя эюй тяпяляр,
Цстцмя су сяпяляр,
Гушлар да шювгя эяляр,
Шащназ охуйанда.
Дурна бир ляляк салар,
Ляляйи Сядник алар,
Йазар бир дастан олар,
Шащназ охуйанда.
ЦРЯЙИМИ ОВУДУМ
Мцьянни гыз щясрятям,
Оху, мяним няьмями.
О ипяк илмялярля,
Тоху, мяним няьмями.
Оху , о эюзял сясин,
Булаг кими чаьласын.
221
Баьда бцлбцл мат галсын,
Жейран айаг сахласын.
Хяйалымдан эцж алсын,
Тярлан гый вуруб эялсин.
Ял-айаьы хыналы,
Кяклик той гуруб эялсин.
Оху, мяним няьмями,
Даьыдым дярд-гямими.
Цряйими овудум,
Оху, мяним няьмями,
Эянжлийимя гайыдым.
СЕЩИРЛЯНДИМ
Мян бу сясдян сещирляндим,
Сещирлянди мянзяряляр,
Сещирлянди эюй дяряляр.
Мян бу сясдян сещирляндим,
Сещирлянди эюй мешяляр,
Сещирлянди бянювшяляр.
Мян бу сясдян сещирляндим,
Сещирлянди мави эюлляр,
Сещирлянди жыьа телляр.
Мян бу сясдян сещирляндим,
Тязялянди мящяббятим,
Тязялянди йар щясрятим.
222
Мян бу сясдян сещирляндим,
Дурна мяня эял ейляди,
Эюйдян мяня ял ейляди.
Мян бу сясдян сещирляндим,
Гартал кими ганад ачдым,
Янэин сямаларда учдум.
Мян бу сясдян сещирляндим,
Цфцгдян Эцняш доьанда,
Эюзцндян шяфяг йаьанда.
Мян бу сясдян сещирляндим,
Щязинжя охуду Шащназ,
Дедим, Аллащ бу эцнляри,
Кюнлцмя йаз, юмрцмя йаз!
ЩАРДАН АЛМЫСАН
Чичяк чичяйя гарышыр,
Бцлбцлляр мяндян сорушур,
А Шащназ, щардан алмысан?
Бу сяси щардан алмысан?
Йа чямяндян, йа бцлбцлдян,
Щявяси щардан алмысан?
Бу сяси щардан алмысан?
Чайлар-чайлара гарышар,
Булаглар мяндян сорушар,
А Шащназ, щардан алмысан?
Бу сяси щардан алмысан?
Йа чямяндян, йа бцлбцлдян,
Щявяси щардан алмысан?
Бу сяси щардан алмысан.
223
Билмям бу сяс балды, гаймаг,
Йцз йол ешит, олмур доймаг.
А Шащназ, щардан алмысан?
Бу сяси щардан алмысан?
Йа чямяндян, йа бцлбцлдян,
Щявяси щардан алмысан?
Бу сяси щардан алмысан?
Йарпаьа дяйдикжя кцляк,
Йарпаг кими ясир цряк,
А Шащназ, щардан алмысан?
Бу сяси щардан алмысан?
Йа чямяндян, йа бцлбцлдян,
Щявяси щардан алмысан?
Бу сяси щардан алмысан?
Сясин эялир йарпаг-йарпаг,
Ач гялбини вараг-вараг.
А Шащназ, щардан алмысан?
Бу сяси щардан алмысан?
Йа чямяндян, йа бцлбцлдян,
Щявяси щардан алмысан?
Бу сяси щардан алмысан?
БУЛАГ ЗЦМЗЦМЯСИ
Бир мцьянни таныйырам,
Сяси илк йаз няфяси.
Бир мцьянни таныйырам,
Сяси даь шялаляси.
Зянэуляси жошьун бир чай.
Силкялянян, чалхаланан,
Ляпялянян даь эюлцдцр.
224
Мещ ясдикжя йырьаланан,
Бир ятирли баь эцлцдцр.
Алар мяни шащпяриня,
О сяс мяни эяздиряр,
Эяздиряр даь-даь мяни.
О сяс мяним юз эянжлийим,
О сяс мяним пиран вахтым,
О сяс йаралы гялбим,
О йатан, ойанан бахтым,
О сяс мяним варлыьымды,
Ичимдя бир наляди.
ГЯЗЯЛДИР
Мяжлислярин, бу тойларын, шющряти-шаны, гязялдир,
Аьлар нейин, тар-гавалын, муьамын жаны гязялдир.
Билмялисян ки, бу муьам, щансы чешмядян су ичир,
Зийнятдир сюз мцлкцнцн, жцмля-жащаны гязялдир.
Дуйьуларын ипяк кяляф, тамам онун ялиндядир,
Щям севэинин, мящяббятин, ешгин эцманы гязялдир.
О тажидар Фцзулинин, щям Сейидин, щям Ващидин,
Дярйайи-цмман ичиндя ляли-мяржаны гязялдир.
Йох, о да бир гязялхандыр, о Шювгцнц ким унудар,
Яйляшибдир сюз баьында, валлащ, щяр йаны гязялдир.
Жаббар, Сейид, бир дя о Хан, она мин нахыш вурдулар,
Муьамын Аллащы олан, Ханын да ханы гязялдир.
225
Тякжя тар-каманда дейил, сазын да юз муьамы вар,
Щям ашыьын, мцьяннинин сон имтащаны гязялдир.
Дейирям ки, бу гязялин илкини Шащназ охусун,
Чцнки онун кюнлцнцн дя, исми-пцнщаны гязялдир.
Сядник, чох гошмалар гошдун, гялбиндян, кечяни йаздын,
Нящайят ки, сян дя билдин сюзцн султаны гязялдир.
АЙРЫЛЫГ
(Щюрмятли мцэянни Айбяниз Щашымовайа итщаф едирям)
Айрылыг дцнйанын эюрцнмяз цзц,
Ян бюйцк дярдлярин анасыдыр о.
Айрылыг севинжя, эцлцшя йаддыр,
Щясрятин, щижранын бинасыдыр о.
Язрайыл жан алар юзц эюрцнмяз,
Дюрд йанында эязяр изи эюрцнмяз,
Онун хырман бойда эюзц эюрцнмяз,
Гызыл ган эюлцнцн сонасыдыр о.
Сядник, дейнян йарымызы апардын,
Чапды бизи, варымызы апардын,
Мящяббят тяк барымызы апардын,
Инанма щалымыза йанасыдыр о.
226
МЯНИМ МАЩНЫЛАРЫМ
ЙОХ, МЯНИ СОРУШМАДЫН
Щясрятля айрылдыг,
Фягят дост кими.
О дюшдя битян чичякдян,
Бах, о ясян кцлякдян,
Бир ащ эялди црякдян,
Сян мяни сорушмадын,
Йох, мяни сорушмадын!
Булуддан чыхан айдан,
Йанындан ахан чайдан,
Хатирялярля долу,
Бир фясилдян,
Бир айдан,
Сян мяни сорушмадын,
Йох, мяни сорушмадын!
Ахшам йанан чырагдан,
Пычылдашан йарпагдан,
Бах, бу ана торпагдан,
Сян мяни сорушмадын,
Йох, мяни сорушмадын!
БЯЛКЯ ДЯ СЕВИРЯМ СЯНИ
Юзцм юзцмдян хябярсиз,
Бялкя дя севирям сяни.
Цряйимдя йашадырам,
227
Дилимдя демирям сяни,
Бялкя дя севирям сяни.
Севэин бахышданмы доьду,
Щцснцня аь чичяк йаьды.
Чичякляри эюзцм йыьды,
Чямяня демирям сяни,
Бялкя дя севирям сяни.
Лал эялирям, лал кечирям,
Бянювшяли йурд сечирям,
Бялкя гялбиня кючцрям,
Щеч кяся демирям сяни,
Бялкя дя севирям сяни.
А ЭЦЛ ДЯРЯН ГЫЗ
Йайлаьыма эял,
Овлаьыма эял.
Эцл, баьыма эял,
Юз баьыма эял,
А эцл дярян гыз,
Кюнцл верян гыз.
Йайлаг мянимди,
Юз чямянимди,
Эял, йаныма эял,
Йахшы эцнцмдц,
А эцл дярян гыз,
Кюнцл верян гыз.
Долан даь, дашы,
Кюнлцм сирдашы,
228
Бир марал эюрдцм,
Овчусу нашы,
А эцл дярян гыз,
Кюнцл верян гыз.
МЯНИМ ДЕЙИЛ
Шещли чямяндя из вар,
Йох, бурда башга эюз вар,
Бу севэи мяним дейил.
Йарпаглара ял дяйиб,
Будаглара ял дяйиб,
Бу севэи мяним дейил.
Бах, бу баьы эязян ким,
Салхым цзцм цзян ким,
Бу севэи мяним дейил.
Щаны бцллур булаьым,
Сяс ешидир гулаьым,
Бу севэи мяним дейил.
МЯЩЯББЯТИМ ДИЛЯ ЭЯЛСЯ…
Даь ярийяр, эюл гуруйар,
Даь тярпяняр, даь йерийяр,
Мящяббятим диля эялся…
Эюйдян Эцняш баха билмяз,
Ахар сулар аха билмяз,
Мящяббятим диля эялся…
229
Гартал бахар, уча билмяз,
Жейран дцздя гача билмяз,
Мящяббятим диля эялся…
Цряйим йериндян ойнар,
Дамарымда ганым гайнар,
Мящяббятим диля эялся…
Йазым эяляр, йазланарсан,
Жилвяляняр, назланарсан,
Мящяббятим диля эялся…
КЮЙНЯЙИ ЭЦЛ
Нийя сяни, нийя мян итирдим,
Эюзлямядим, бярядян кечирдим.
Мяня галды, юз гямим, юз дярдим?
Кюйняйи эцл,
Йахасы бянювшя,
Тамашасан, тамаша, жейраным,
Сяни вар ол щямишя, жейраным.
Вахт олуб ки, алышыб йанмышам,
Вахт олуб ки, буз кими донмушам.
Ким дейир ки, ешгими данмышам,
Кюйняйи эцл,
Йахасы бянювшя,
Тамашасан, тамаша, жейраным,
Сяни вар ол щямишя, жейраным.
230
«ЧЕШМЯ» НЯЬМЯЛЯРИ
«Чешмя» эялир, «Чешмя» эялир,
Айаг сахла, кечмя, эялир.
«Чешмя» щара чешмясидир?
Чешмялярин сечмясидир.
Рущу инжя чешмясиди,
«Чешмя» Эянжя чешмясиди.
«Чешмя» озан чешмясиди,
Йурду эязян чешмясиди.
«Чешмя»дя йцз мащны чаьлар,
Йолчулары йолдан сахлар.
Лейли-Мяжнун, Ясли-Кярям,
Бу чешмядя цлфят баьлар.
Биржя-биржя йада дцшяр,
Узаг чаьлар, йахын чаьлар.
Бащарым вар, йазым вар,
Яр орьлум, яр гызым вар.
Тарихимдян сюз ачан,
Гопузум вар, сазым вар.
Новруз эялди, йаз эялди,
Дурна эялди, газ эялди,
Отуран озанлара,
Бцлбцлдян аваз эялди.
Хан Кяпяздя мещ оларам,
Эцл эюзцндя шещ оларам,
Эюй-эюл кими ляпялянням,
Няьмя олуб сяпялянням.
231
Щязин ютяр нейим мяним,
Диняр йерим, эюйцм мяним.
Муьамым вар, шикястям вар,
Де бир йохдур няйим мяним.
«Сарытел» кюнлц диндиряр,
«Мисри» - Гырата миндиряр,
«Щижраны Кярям» чалынса,
Эюйдян дурнаны ендиряр.
Сясли, сораглы «Чешмя»м,
Ана торпаглы «Чешмя»м.
Фиданларын бой атыр,
Няьмя йарпаглы «Чешмя»м.
Илляр эялиб, илляр кечиб,
Гяриняляр ютцрмцшцк.
«Чешмя»мизин няьмялярин,
Сизя тющфя эятирмишик.
«Чешмя» - гызлар охусун,
Эцл-бянювшя гохусун.
Дейин, гызлар ойнасын,
Бахсын елляр доймасын.
ЙАР, ЙАР
Эцняш булуддан бахыр,
Нарынжы йаьыш йаьыр,
Ичимдян бир чай ахыр,
Йар, йар!
232
Цряйими чалан йар,
Чямянимя эялян йар,
Цряйимдя галан йар,
Йар, йар!
ГАЙТАР ЙУХУЛАРЫМЫ
Эцл-бянювшя йухуларым,
Эюзляримдян йоха чыхыб.
Гайтар юзцмя йухуму,
Сян алмысан овуж-овуж,
Эюзляримдян йухуларым,
Гайтар юзцмя йухуму.
Одам, кирпийинля эютцр,
Мяни бир чямяня эятир,
Тяр эцлляри гохлат йатыр,
Еля бил ки, борж алмысан,
Гайтар юзцмя йухуму.
Сянля чямяндя данышым,
Эащ кцсцм, эащ барышым,
Эцля-чичяйя гарышым,
Йухулардан беля дойум,
Гайтар юзцмя йухуму.
АЙРЫЛАГ ЙАЬЫШ
Сянин йолунда мяни,
Тутурса, тутсун йаьыш.
Йолдан эери дюнмярям,
Селляря гатсын йаьыш.
233
Ахсын кирпикляримдян,
Йаьсын кирпикляримдян,
Бахсын кирпикляримдян,
Эюзцмдя битсин йаьыш.
Яэяр ки, мян эетмясям,
Йары щясрятдя гойар.
Сизин гапыйа гядяр,
Мянимля эетсин йаьыш,
Тутурса, тутсун йаьыш.
Ажы, ширин щягигятди,
Биля, биля эял, айрылаг.
Цряйимин эюз йашыды,
Силя-силя эял, айрылаг.
Ким дейяр, бу мящяббятди?
Жанымы цзян щясрятди,
Еля билмя шикайятди,
Эцля-эцля эял, айрылаг.
Чякдийимиз бу гям бясди,
Юз гялбим юзцмдян кцсдц,
Йолумузу щижран кясди,
Юля-юля эял, айрылаг.
СЕВЯЖЯКДИ
Сяни севян бу црякди,
Сяни севян йаш ки, дейил.
Щярямиздя бир цряк вар,
Щеч бириси даш ки, дейил.
234
О эюзлярин абы-щяйат,
Додагларын бал-пятякди.
Бу эцн сяни севян цряк,
Йцз йашда да севяжякди.
Цряйими, эял, йаз ейля,
Цряйимдян пярваз ейля.
О дилшикар бахышларла,
Йеря-эюйя сян наз ейля.
БУЛАГДА ГАЛДЫ
Мяня дедиляр,
Гыз булагдады.
Цряк диллянди,
Буз булагдады.
Гыздан су алдым,
Су шярбят олду.
Гопду хяйалым,
Булагда галды.
Сящянэ долмушду,
Сящянэ дашмышды.
Сящянэ йанына,
Йайлыг дцшмцшдц.
АЙ ЙАЬЫШ, АРА ВЕРСЯНЯ
Ону йухуда эюрмцшям,
Сящяр-сящяр эцл дярмишям.
235
Эцлляри апарым йара,
Ай йаьыш, ара версяня.
Эюйдян йеря нур йаьырсан,
Нядян беля эур йаьырсан.
Бир салам йетирим йара,
Ай йаьыш, ара версяня.
Севян кюнцл дарда галыб,
Йар дейяжяк, щарда галыб.
Верим йара цряйими,
Ай йаьыш, ара версяня.
СЯНИНДИМИ, МЯНИМДИМИ
Бир юмцр кечди щядяр,
Сяниндими, мянимдими?
Бой атды, эюйярди кядяр,
Сяниндими, мянимдими?
Еля даь тап думансызды,
Еля ох тап камансызды,
Бир тале вар амансызды,
Сяниндими, мянимдими?
Жошгун чайын салы йохму?
О чямянин эцлц йохму?
Севян гялбин дили йохму?
Сяниндими, мянимдими?.
МЯНИМКИСЯН
Талейиндян хябярсизсян,
Сон анында мянимкисян.
236
О эцн сяня той олажаг,
Той донунда мянимкисян.
Цлвиййятдя чох ужасан,
Инанма, мяндян гачасан,
Гуш олуб, эюйя учасан,
Ешг жанында мянимкисян.
Мян сяни вермярям йада,
Жанымы саларам ода,
Бу дцнйада, о дцнйада,
Ол йанымда, мянимкисян.
СЯНМИ ЭЦНАЩКАРСАН,
МЯНМИ
Юзцмдян хябярсиз севмишям сяни,
Сянми эцнащкарсан, мянми, билмирям.
Юз щиссим аьлыма щаким кясилиб,
Сянми эцнащкарсан, мянми, билмирям.
Гара эюзляринин сещриня дцшдцм,
Ешгин шярбятини билмядян ичдим,
Эюзялляр дясиндян тяк сяни сечдим,
Сянми эцнащкарсан, мянми, билмирям.
Кяклик сейря чыхар даш арасында,
Мящяббят эюз иля гаш арасында,
Чин сядди олубду йаш арасында,
Сянми эцнащкарсан, мянми, билмирям.
237
БЯЛКЯ, ТАЛЕЙИНЯ МЯН
ЙАЗЫЛМЫШАМ
Сян щардан эялмисян, севэи баьыма?
Бялкя, талейиня мян йазылмышам.
Бцлбцл олум, гонум эцл будаьына,
Бялкя, талейиня мян йазылмышам.
Севянляр арханжа кюкс ютцрся дя,
Эюзцня, кюнлцня гям кючцрся дя,
Жейран йеришиня эюз йетирся дя,
Бялкя, талейиня мян йазылмышам.
Бир инжисян, эянжлик бился гядрини,
Дуйа бился, тяр бянювшя ятрини,
Истяйянмяз Сядник гядяр хятрини,
Бялкя, талейиня мян йазылмышам.
СЯЩЯР ЙЕЛЛЯРИ
Йар ятрин верянмяз, йыьсан эцлляри,
Ай сящяр йелляри, сящяр йелляри.
Мцшк-янбяр гохуйар, йарын телляри,
Ай сящяр йелляри, сящяр йелляри.
Яллярим ол, о телляря бир ял чяк,
Дара теллярини йана тюкцлсцн.
Бир эюрцм, о йарын ай жамалыны,
О булуд сачлары йана чякилсин.
Жани-дилдян эялян саламым йетир,
Няфяси эцл, эцлаб, бир эюзял ятир,
238
Сящяр-сящяр йарын ятрини эятир,
Ай сящяр йелляри, сящяр йелляри.
Сящяр-сящяр нарын-нарын ясярсян,
Цзцмя дяймясян, юмрцм кясярсян,
Йазылмаз китабсан, юлмяз ясярсян,
Ай сящяр йелляри, сящяр йелляри.
Сянин щявясиндян щявяс аларам,
О эцл няфясиндян няфяс аларам,
Пянжярями дюйсян чох шад оларам,
Ай сящяр йелляри, сящяр йелляри.
Йарым ня щаллыды, сяндян дуйарам,
Мян ня йардан, ня дя сяндян дойарам,
Башынызы синям цстя гойарам,
Ай сящяр йелляри, сящяр йелляри.
НЕЙНЯРСЯН
(Зарафатйана)
Сяни бир тяр чичяк кими,
Дяриб гохласам, нейнярсян?
Эцл цзцнцн эцл рянэини,
Эюздя сахласам, нейнярсян?
Хябярсиз йад еля кючсян,
Сона олуб эюля учсан,
Жейран олуб чюля гачсан,
Сяни охласам, нейнярсян?
Бир ялимдя каман олса,
Гаршы даьлар думан олса,
Арада имтащан олса,
Сяни йохласам, нейнярсян?
239
АЛЛАЩ, АЛЛАЩ
Эюз эцлдц, додаг гымышды,
Еля бил эцля шещ дцшдц.
Бянювшя эюзляр йумушду,
Ня эюзялди, Аллащ, Аллащ!
Эюзяллярин эюзцдц бу,
Цряйимин кюзцдц бу,
Эюрян, кимин гызыды бу,
Щардан эялди, Аллащ, Аллащ!
Сядник, гойну йаз-бащарды,
Бахышы аьлым апарды,
Фцзулидян йадиэарды,
Бир гязялди, Аллащ, Аллащ!
ЙОХ, СЯНИ ЙАРА ВЕРМЯРЯМ
Цряк, диниб, данышмасан,
Йох, сяни йара вермярям.
Ешг одуна алышмасан,
Йох, сяни йара вермярям.
Севинжсян, кядярсян, нясян,
Ня олар дярдини десян,
Бир дя бах, беля инлясян,
Йох, сяни йара вермярям.
Севян кюнцл йалгыз олмаз,
Мящяббят дюнцб буз олмаз,
Йара истяк, сянсиз олмаз,
Йох, сяни йара вермярям.
240
Кюксцм алтда бир лалясян,
Ган долусу пийалясян,
Щеч билмирям, ня бяласан,
Йох, сяни йара вермярям.
Ня эцлцрсян, эцлдцрцрсян,
Ня дярдини билдирирсян,
Сян Сядники юлдцрцрсян,
Йох, сяни йара вермярям.
ПЦНЩАН ГАЛМАДЫ
Дедим, бялкя пцнщан гала,
Севэимиз пцнщан галмады.
Бахышлардан дуйдум буну,
Севэимиз пцнщан галмады.
Ики цряк арасында,
Эюзцмцзцн гарасында,
Дцнйанын щеч щарасында,
Севэимиз пцнщан галмады.
Бу ешгимиз бир дастанды,
Сюзцмцз дярдя дярманды,
Йох, позмаг олмаз бу анды,
Севэимиз пцнщан галмады.
ЧЯМЯНДЯ ЙАЙЛЫГ ГАЛЫБ
Бир сян идин, бир дя мян,
Чямяндя йайлыг галыб.
Айрылыгдан горхурам,
Чямяндя йайлыг галыб.
241
Йайлыг дейил, црякди,
Еля бил эцл-чичякди,
Бу ня арзу, дилякди,
Чямяндя йайлыг галыб.
Ону сяня вермярям,
Бир дя сяни эюрмярям,
Чичяк ола дярмярям,
Чямяндя йайлыг галыб.
АЙРЫЛАГ
Ажы, ширин щягигятди,
Биля-биля эял, айрылаг.
Цряйимин эюз йашыды,
Силя-силя эял, айрылаг.
Ким дейяр, бу мящяббятди?
Жанымы цзян щясрятди,
Еля билмя шикайятди,
Эцля-эцля эял, айрылаг.
Чякдийимиз бу гям бясди,
Юз гялбим юзцмдян кцсдц,
Йолумузу щижран кясди,
Юля-юля эял, айрылаг.
ЮЗЭЯ ЖЦР СЕВМЯРЯМ
Дцнянки жан сирдашымсан,
Юзэя жцр севмярям сяни.
Мящяббятдя эюз йашымсан,
Юзэя жцр севмярям сяни.
242
Ня атяшсян, ня дя одсан,
Сян мяня севэидя йадсан,
Цряйиндян мяни ат сян,
Юзэя жцр севмярям сяни.
Цряйимдян чыхан булаг,
Эюзляримдян ахан булаг,
Бир дост кими галдын анжаг,
Юзэя жцр севмярям сяни.
ИЧИМ, ИЧМЯЙИМ…
Кцр цстцндя сал кюрпцсян,
Билмирям кечим, кечмяйим.
Мцяммалы бир шярбятсян,
Билмирям ичим ичмяйим.
Мяжрасын итирмиш чайсан,
Вахтындан тез доьмуш Айсан,
Гядди назик, ужа бойсан,
Гюнчя эцл сечим, сечмяйим.
Ня учарсан, ня гачарсан,
Сямтин билмяйиб учарсан,
Эюзял, юзцн дя начарсан,
Гялбиня кючцм, кючмяйим?
ЦРЯЙИМЯ ДЯЙМЯ МЯНИМ
Йараланыб билмямишям,
Цряйимя дяймя мяним.
243
Каман кими инлямишям,
Цряйимя дяймя мяним.
Тязя-тязя гайсаг тутур,
Еля бил, сцд гаймаг тутур,
Ня йахшы, гямин унудур,
Цряйимя дяймя мяним.
Бу цряк башга црякди,
Сяни севиб, севяжякди,
Бил, севэимиз бал-пятякди,
Цряйимя дяймя мяним.
ДЮНЯН ДЕЙИЛ
Ешгим эюйляр шащиниди,
Ужалыгдан енян дейил.
Синям еля од алыб ки,
Лейсан йаьа, сюнян дейил.
Торпаьа, Вятяня дцшяр,
Эялиб бир чямяня дцшяр,
Бялкя дя сис-чяня дцшяр,
Гисмятиня динян дейил.
Сядник чох туфанлар эюрцб,
Дянизляр, цмманлар эюрцб,
Чятин имтащанлар эюрцб,
Юз йолундан дюнян дейил.
244
ВАР
Мяни мяндян алан эюзял,
Мяни сяндян истяйян вар.
Гялбимизи гырмаг цчцн,
Эцндя йцз йол писляйян вар.
Щеч билмирям нейнямишик,
Йад гапылар дюймямишик,
Биз бир кяся сюймямишик,
Ичиндя кин бясляйян вар.
Ай баша бяла мящяббят,
Сюзцн дейяммир щягигят,
Сядникдя йохму жясарят,
Айрылыьа сясляйян вар.
ЙАШАНМАМЫШ ЙАШЫМ ГАЛЫБ
Мян мящяббят тяшнясийям,
Йашанмамыш йашым галыб.
Адям ата нявясийям,
Йашанмамыш йашым галыб.
Оду сюнмяз Йанардаьам,
Саралмамыш йашыл баьам,
Юлмямишям, щяля саьам,
Йашанмамыш йашым галыб.
Инсафдырмы тала-тала,
Йашанмамыш юмцр гала,
Ялим чатмайыр вцсала,
Йашанмамыш йашым галыб.
245
АЙ ИНЖЯ БЕЛ
Гыз, жанын бцллур шцшяди,
Эюзлярин жцт бянювшяди,
Бу истяйим щямишяди,
Чичяйим ол, ай инжя бел!
Сещирляндим йеришиндян,
Од алмышам бахышындан,
Щяйан ол, кюнлцм гушундан,
Диляйим ол, ай инжя бел!
Бу эюркямдя ня бяшярсян?
Вяфасыза илишярсян,
Сядникдян узаг дцшярсян,
Цряйим ол, ай инжя бел!
БАШЫНДАН КЕЧ
О севэидя
щейрят йохса,
О севэидя
жцрят йохса,
О севэидя эюз долусу,
цряк долусу
мящяббят йохса,
О севданын башындан кеч.
Сил ону гялбиндян,
бир дя
йада салма щеч.
246
ЧИЧЯКДЯН ЗЯРИФ ХЯЙАЛЛЫ
Мян бир чичяк истяйирям,
Чямяндя тяк ону эюрцм.
Мян бир чичяк истяйирям,
Ону шещли-шещли дярим.
Сонра
зяриф хяйаллы
Бир эюзяля верим.
ЙАДЫНА ДЦШМЯДИМ?
Хейли заманды ки,
сяндян узаглардайам…
Сящярляр Эцняш доьанда,
нарын йаьыш йаьанда,
дяли бир кцляк
аьажлары йыханда
Мян йадына дцшмядим?
Севянляри эюряндя,
баь-баьчайа эиряндя,
шещли чичяк дяряндя,
сачларыны щюряндя,
Мян йадына дцшмядим?
Гоша эетдийин йолу,
Тякжя эедиб дайандын…
Сонра да кюкс ютцрцб,
саьа-сола бойландын.
Щеч олмаса о анда
хяйалындан кечмядим?
Сорушурам: Вяфасыз,
мян йадына дцшмядим?
Мян йадына дцшмядим?
247
ГОРХУРАМ
Ня илдырымдан,
ня шимшякдян
горхмурам.
Ня туфандан,
ня лейсандан
горхмурам.
Вахтсыз солан
зяриф чичякдян
горхурам
Бир дя ешгсиз
сойуг црякдян горхурам.
ЩАРДАН АЛМЫСАН
Гызылэцлцн ятрини,
Бянювшя гохусуну,
Эцлцм,
Щардан алмысан?
Мяни мяст ейляйиб,
Юзцн дя мяст олмусан.
Хумар эюзлц нярэизин,
Сарыкюйняк нярэизин,
Йухсун
Эцлцм,
Щардан алмысан?
Бахыб онлар
Кюкс ютцрцб,
Нечясин дярдя салмысан.
248
ЩЯЙАТЫН МЯНАСЫ
Эюзялликдя Эюй-эюлцмсян,
Эюй чямяним, эюй эцлцмсян.
Эцлэяз йайлыг эюйя чалыр,
Мяним эюйян бцлбцлцмсян.
Жанда йашар ешг щавасы,
Одур, кюнлцн тямяннасы.
Цряйимдя сян олмасан,
Вармы щяйатын мянасы.
Мяни йашадан ешгимди,
Ешги олмайан, щеч кимди.
Демя ки, эялди-эедярям,
Демя ки, дцнйа беш эцндц.
АЙРЫЖЫНДА
Гургал эюзяллик вар тел айрыжында,
Сян мяни гоймусан йол айрыжында.
Хейли вахтды, эюзял, эюзцм галыбды,
О бцллур бядяндя, бел айрыжында.
О эцнляри эятирсяня йада сян,
Бу ишдя эцнащкар мяням, йа да сян.
Анан сяни мяндян ютрц доьмушду,
Эюзял, гисмят олдун нядян йада сян?
Дцнйанын ян зяриф чичяйи сянсян,
Бялкя дя юмрцмцн бязяйи сянсян.
Сянин варлыьынла няфяс алырам,
Еля бил, Сядникин цряйи сянсян.
249
ДЯРМЯРЯМ СЯНИ
Гямли дурма, цряйими гям алар,
О гям мяним цряйимя хал салар.
Билирсян ки, эцлцшцня мющтажам,
Бир эцлцшля гялбим эцляр, ужалар.
Эюздян узаг олма, эюрмярям сяни,
Щеч кяся, щеч кяся вермярям сяни.
Щардан эялиб чямянимдя битмисян,
Ийлярям, гохларам, дярмярям сяни.
ХАТИРЯЛЯР
Заманын йумаьы кими,
Йаддашын дараьы кими,
Китабын вараьы кими,
Чюзялянди хатиряляр, Тязялянди хатиряляр.
Йурд-йурд инжи эязяр олдум,
Нечя гялби бязяр олдум.
Йазар олдум, йозар олдум,
Чюзялянди хатиряляр, Тязялянди хатиряляр.
Эюзляримдян йоллар кечди,
Айлар кечди, илляр кечди.
Няьмяли бцлбцлляр кечди,
Чюзялянди хатиряляр, Тязялянди хатиряляр.
250
Дцнйа дяниз, мян бир ада,
Йеня сонам дцшдц йада.
Дярд-гям мяни атды ода,
Чюзялянди хатиряляр, Тязялянди хатиряляр.
ПЦНЩАН-ПЦНЩАН
Сачлары ипяк эюзялим,
Йанаьы чичяк эюзялим.
Эюзляри эюйчяк эюзялим, Сяни андым пцнщан-пцнщан,
Ода йандым пцнщан-пцнщан.
Араз тяки щей лал ахдым,
Чох ахтардым вцсал, ахдым…
Дуруб йолларына бахдым, Сяни андым пцнщан-пцнщан,
Ода йандым пцнщан-пцнщан.
Бисцтуну чапанмадым,
Сяни эяздим, тапанмадым…
Йатаьым гор, йатанмадым, Сяни андым пцнщан-пцнщан,
Ода йандым пцнщан-пцнщан.
БИР БУЛАГ ДАШДЫ
Бу бащарда, бах бу йазда,
Бир эцл ачды баьчанызда.
Эюзцмдян яриди буз да,
251
Ичимдян бир булаг дашды,
Ичимдян бир булаг дашды.
Хяйал чякди ора-бура,
Ясир дцшдц дуйьулара,
Мян йюн чевирсям дя щара,
Ичимдян бир булаг дашды,
Ичимдян бир булаг дашды.
Демя сяндян эен доландым,
Юмря-эцня тян доландым.
Олдум гул бяндян, доландым,
Ичимдян бир булаг дашды,
Ичимдян бир булаг дашды.
БИЛЯРСЯН
Дейяк ки, жамалын эюйчякдян эюйчяк,
Ешгя биэаняди синяндя цряк,
Арада бир чай вар, кюрпц сал кечяк,
Бу севданын оду нядир билярсян,
Бу севданын дады нядир билярсян.
Севдалансан, жан алышар, жан йанар,
Мящяббятсиз дамарында ган донар,
Ешгя доьру долан, доланма кянар,
Бу севданын оду нядир билярсян,
Бу севданын дады нядир билярсян.
Йанмаса ешгинин чыраьы, шамы,
Йыьылар гялбиня дцнйанын гями,
Яэяр тапсан Сядник кими щямдями,
Бу севданын оду нядир билярсян,
Бу севданын дады нядир билярсян.
252
ЭЮЗЦМЦН АЙНАСЫНДАДЫ
Мяни ня аранда, ня дя даьда эяз,
Сяни дя, мяни дя бир цнвана йаз.
Ешгин шярбятини мянля ичмисян,
Юзцн чохдан цряйимя кючмцсян,
Сурятин эюзцмцн айнасындады.
Бах эюзцмля, бу жащана, йахшы бах,
Севэим дейян имтащана йахшы бах.
Сян ки, бу сынагдан яла кечмисян,
Юзцн чохдан цряйимя кючмцсян,
Сурятин эюзцмцн айнасындады.
Цряйимин шюляси сян, шамы сян,
Йандырмысан цряйимдя шамы сян.
Сян ешгимя чичякдян дон бичмисян,
Юзцн чохдан цряйимя кючмцсян,
Сурятин эюзцмцн айнасындады.
МЯНИМ БУ ШЦШЯ ЦРЯЙИМ
Бир эюзялин севдасыйла
Эял йаша, йаша, цряйим.
Шцшя кими чиликляняр,
Дяйярся даша цряйим,
Мяним бу шцшя цряйим.
Сяни севдим, гялбим жошду,
О бир истяйя мющтажды,
Еля бил башымда тажды,
Юзц тамаша цряйим,
Мяним бу шцшя цряйим.
Ужадан ужа, гялбиди,
253
Эюрясян нежя гялбиди,
Шаир Сядникин гялбиди,
Гялбинля гоша цряйим,
Мяним бу шцшя цряйим.
АЙРЫ
Ай сцслянмиш сцсян эюзял,
Ипяк сачын дцзян эюзял,
Цряйимдя эязян эюзял,
Айрылыг юлцмдян бетяр,
Язаблары мяня йетяр.
Эюзцм сяни эязя-эязя,
Ешгим ган эятирди эюзя,
Жейран олуб ендин дцзя,
Айрылыг юлцмдян бетяр,
Язаблары мяня йетяр.
Сядник сызлар, фяьан ейляр,
Ня ейляся жанан ейляр,
Инсаф ейляр, аман ейляр,
Айрылыг юлцмдян бетяр,
Язаблары мяня йетяр.
КАШ СЯНИ ЭЮРМЯЙЯЙДИМ
Эюзляримдя галарды,
Эюзляримин йухусу,
Бу гялбими титрятди,
254
Мящяббятин гохусу,
Каш сяни эюрмяйяйдим.
Йохмуш гара эюзлярин,
Бир эцзяшти, аманы,
Дуруб башамын цстя,
Даьлар чякмир думаны,
Каш сяни эюрмяйяйдим.
Цряйими цзцбдц,
Эежя-эцндцз щясрятин,
Бир сюзля чиликляняр,
Шцшяси мящяббятин,
Каш сяни эюрмяйяйдим.
СИЗЯ КЮЧЯСИЙЯМ
Бу щижрана дюзянмясям,
О эцн сизя кючясийям.
Арамыза дяниз дцшся,
О сащиля кечясийям.
Мящяббятин зямисини,
Эюзляримля бичясийям.
Версян зящяр пийалясин,
Шярбят билиб ичясийям.
Биля билмяз севян цряк,
Йа юляжяк, йа эцляжяк,
Дярйа-дяниз кечясийям,
Цряйиня кючясийям.
255
БЯНЮВШЯМ, АЙ БЯНЮВШЯМ
Елляр севир хятрини,
Бянювшям, ай бянювшям.
Дцнян беля дейилдин,
Йардан алдын ятрини,
Бянювшям, ай бянювшям.
Йар чямяня чыханда,
Ала эюзляр аханда,
Цряйиня баханда,
Сян мяни эюрмямисян,
Бянювшям, ай бянювшям.
Еля билдим эюй шцшясян,
Горхдум ялимдян дцшясян,
Юзцн кючяри бир гушсан,
Йара де ки, щямишясян,
Бянювшям, ай бянювшям.
ЭЯЛМЯДИН
Дцнян эюрцш йериня,
Мян эялдим, сян эялмядин.
Гоша нярэиз ачдыьын,
Мян билдим, сян билмядин.
Севиндир мящяббяти,
Сюйлясин щягигяти,
Аллащ верян гисмяти,
Мян бюлдцм, сян бюлмядин.
256
Хяйалла гоша эялдим,
Эюр нежя хоша эялдим,
Сянля баш-баша эялдим,
Мян эцлдцм, сян эцлмядин.
НЯРЭИЗИМ, АЙ НЯРЭИЗИМ
Нийя мяним эюзляримдян эетмирсян?
Нярэизим, ай нярэизим.
Нийя эялиб цряйимдя битмисян?
Нярэизим, ай нярэизим.
Эюзлярин гамашанда,
Цзцня шещ дцшяндя,
Сян йадыма дцшцрсян,
Эцл эцлнян юпцшяндя,
Нярэизим, ай нярэизим.
Хан Кяпязин дюшцндя,
Гайасында, дашында,
Эюрдцм бир эюзял кими,
Сяни булаг башында,
Нярэизим, ай нярэизим.
БАХАНДА
Мян Кяпязя баханда,
Ляпялян Эюй-эюл кими.
Мян сямайа баханда,
Йаь башымдан сел кими.
Мян чямяня баханда,
Бит эюзцмдя эцл кими.
257
АРАСЫНДА
Буланмышам, дурулмушам,
Билмямишям, вурулмушам,
Ай Аллащым, йорулмушам,
Бу нядир, ня мящяббятди?
Одла суйун арасында.
Ня йоьрулмуш, ня йапылмыш,
Бу севэи щардан тапылмыш,
Бир цряк ики чапылмыш,
Бу нядир, ня мящяббятди?
Одла суйун арасында.
Йухуда йухуму кясир,
Цряйими едиб ясир,
Йох, сябрим тцкянди, бясдир,
Бу нядир, ня мящяббятди?
Одла суйун арасында.
МЯЩЯББЯТДЯН ИНЖИМИШЯМ
Ня севярям, ня севиллям,
Мящяббятдян инжимишям.
Чичяклярля дейиб-эцллям,
Мящяббятдян инжимишям.
Бир црякдя гала билмир,
О ки, щалал ола билмир,
Мящяббятдян инжимишям.
Ону узаглара апар,
Ону цряйимдян гопар,
Мящяббятдян инжимишям.
258
БУЛУДУМУН ЭЮЗ ЙАШЛАРЫ
АХТАРЫРАМ
Цряйимин башында,
Гурумаз эюз йашымда,
Эцлцм мязар дашында,
Юзцмц ахтарырам.
Юз дейяндя, юзцм сян,
Мяним алаэюзцм сян,
Гоймадын бир дюзцм сян,
Дюзцмц ахтарырам.
Алдын, эетдин бахдымы,
Йана йыхдын тахтымы,
Эцлцм, сянли вахтымы,
Йазымы ахтарырам.
СЯНСИЗ
Эцндцзляр эюзцмдя, хяйалымдасан,
Эежяляр гярибям, гярибям сянсиз.
Йухум йох, йухума эялясян бир ан,
Эежяляр гярибям, гярибям сянсиз.
Нежя дя узунмуш аман, эежяляр,
Эяляр эюзляримдя думан эежяляр,
Бойуна бичилиб щижран эежяляр,
Эежяляр гярибям, гярибям сянсиз.
259
Щаны ширин йухум, щаны бал йухум,
Чыхыб гям даьына, олуб лал йухум,
Тутмайыр Сядникдян бир ящвал йухум,
Эежяляр гярибям, гярибям сянсиз…
БИР ЮМЦР ЙАНЫР
Мяним сядагятим, сянин щюрмятин,
Саф ниййятля кюнцлляри доланыр.
Йанар накам ешгим, йанар шам кими,
Эюзцндян йаш ахар, щей аловланар.
Щейрят алыб мяни, бу, нежя шамды,
Эежя йанар, эцндцз йанар тцкянмяз.
Еля шамды цздя олар шюляси,
Эцняш сюняр, улдуз сюняр, о сюнмяз.
Шярбят ичмяк цчцн гызыл жам дейил,
Кюкц гялбдя, ужу эюздя дайаныр.
Йанан бир црякди, ади шам дейил,
Мящяббят йолунда од тутур, йаныр…
ЭЦЛЯ БЦКЯРСИЗ
Бу накам ешгими бяйан ейлясям,
Булаглар эюзцнцн йашыны тюкяр.
Кяпяз силкяляняр, Эюй-эюл тярпяняр,
Гайалар сач йолар, дашыны тюкяр.
Жошар дуйьуларым, сыьала эялмяз,
Йатаьындан чыхан чайы андырар.
260
Бязян баша эялян, хяйала эялмяз,
Ащым эюл гурудар, даьы йандырар.
Йар йолунда щалаллыгла жан версям,
Юляндя ипяйя, тцля бцкярсиз,
Охшайын Сядникин йаралы гялбин,
Тязя пардагланмыш эцля бцкярсиз.
МЮЩЛЯТ АЛМЫШАМ
(Сяфуря ханыма)
Сянин юлцмцндян йедди ил кечир,
Йох, сянсиз бу гядяр галмаздым, эцлцм!
Мян юзцм яжялдян мющлят алмышам,
Бу гядяр вяфасыз олмаздым, эцлцм!
Торпаьына эцлляр якян мяням мян,
Сянин эцлляриня баьбан галмышам.
Бир ан мязарыны тяк гоймамышам,
Сянин мязарына щяйан галмышам.
Ач ала эюзлярин, а назлы сяням,
Бах, няляр чякмишям бу йедди илдя.
Щяйатда тякжя бир тясяллим галыр,
Ешгимиз дастанды аьызда-дилдя.
ЭЯЛ, ЙУХУМА ЭЯЛ
Эюзцм щей доланар, ахтарар сяни,
Мин йол ахтарсам да щеч йанда йохсан.
Сян ня йайлагдасан, ня дя аранда,
Щейиф ки, ишыглы жащанда йохсан.
261
Мяним юзэя йанда эюрцш йерим йох,
Бещишти-яладан эял, йухума эял.
Ня биляйдик айрылыг вар, юлцм вар,
Инжимя таледян, эял, йухума эял.
Ня олар, ня олар, йухулардаса,
Сары телляриня бир дя ял чяким.
Гялбимя чюкцбдц дцнйанын гями,
Щясрятдян эюйняйян дярдя ял чяким.
О ЛЕЙЛАМ МЯНИМ
Илк ешгин юз назы, юз лайласы вар,
Илк ешгин юз зювгц, юз дцнйасы вар.
Мяним дя ешгимин юз Лейласы вар,
Кюнлцмцн шащыды о Лейлам мяним.
Ешгин мябядиня, бинасына бах,
Эюзлярим эюл олуб, сонасына бах,
Сян бир аь яллярин щянасына бах,
Кюнлцмцн мащыды о Лейлам мяним.
Сядникин гялбиди о надир чичяк,
Севмишям, вермишям, онундур цряк,
Синямдя уйуйур о эюзял мяляк,
Алаэюз ащуду о Лейлам мяним.
ЙАР ЙУХУМА ЭЯЛЯНДЯ
Чямян-чямян эязирям,
Эюй суларда цзцрям,
Йар йухума эяляндя.
262
Ушаг тяки гачырам,
Севинжимдян учурам,
Йар йухума эяляндя.
Севда гонур башыма,
Ял чякир эюз йашыма,
Йар йухума эяляндя.
Кюнлцмдя йаз йазланыр,
Ичимдя наз назланыр, Йар йухума эяляндя!
Йар йухума эяляндя!
ЭЕТДИН
Бу дцнйанын нахышы,
Кюнлцмцн щумай гушу,
Сянийдин, эетдин.
Аьзымын дады,
Гялбимин оду,
Сянийдин, эетдин.
Эцлляримин гохусу,
Эюзляримин йухусу,
Сянийдин, эетдин.
Саф ешгим, мящяббятим,
Дцнйайа сядагятим,
Сянийдин, эетдин.
263
ЮТЯРИ ЭЮРДЦЙЦМ – ЭЮРМЯДИЙИМ ГЫЗ
Бир бахышла цряйими чалмысан,
Ютяри эюрдцйцм-эюрмядийим - гыз.
Дярдсиз идим, мяни дярдя салмысан,
Ютяри эюрдцйцм-эюрмядийим – гыз.
Сурятин эюзцмдя бир юмцр йашар,
Кюксцмдя щейкяля дюняр, дашлашар.
Сян йада дцшдцкжя гялбим алышар,
Ютяри эюрдцйцм-эюрмядийим гыз.
Сядник дейяр, сяни эюрдцм Сивасда,
Сары нащид кими пяри либасда.
Бир дя еля эюрцн, жанымы истя,
Ютяри эюрдцйцм-эюрмядийим гыз.
ГАЙТАР
Мяни о эцнляря гайтар,
Ня олар, Аллащым!
Мяни щаман булаьын,
Эюзцня гайтар
О хош илляря гайтар,
Ня олар, Аллащым!
Сону эюрцнмяйян,
Бир севдайа салмысан,
Аьлымы алмысан,
Цряйими чалмысан.
Юзцм юзцмдян узаг,
Щаны,
щаны о булаг?
264
О булаьы дейирям,
О булагда бир эюзял
эюрмцшдцм,
Кюнцл вермишдим.
Данышмышдым,
Эцлмцшдцм,
Мяни о эцнляря гайтар,
Ня олар, Аллащын!
МЮЩЛЯТ ВЕР МЯНЯ
Севэилим дцнйадан вахтсыз кючцб
Жаван, жаван, чох жаван…
О, эедиб мян галмышам.
Илляр кечиб,
йаш цстцня йаш эялиб.
Инди эетсям,
Гябримиз йанашы дурса,
Шяклимиз йанашы дурса,
Дейяжякляр:
Бу онун атасыдыр!
Даща демяйяжякляр ки,
Истякли бутасыдыр.
Язраил, мющлят вер,
Дирибабайа,
Хыдырзиндяйя,
Йанардаьа эедим,
О кювсяр булаглардан ичим.
Кцрля, Аразын
говушан йериндя,
Ич Муьанда
Гызыл алманы тапыб йейим,
Гайыдым он беш йаша.
265
О гядяр йашайым ки,
Йарымла йашдаш олум.
Эюрянляр десинляр:
Бу йердя
Гоша севэили йатыр.
МЯН АНАМЫН ЭЮЗ ЙАШЫНЫ ИЧМИШЯМ
(Тале сящифяляри)
Лап еркян атамдан, сонра анамдан,
Кюрпя икян мян аралы дцшмцшям.
Ня билясян, сян ананы ямяндя,
Мян анамын эюз йашыны ичмишям.
Бириси анамы даьлар гойнуна,
Бириси атамы шящяря чякиб.
Талейим кечмяйиб мяним башымдан,
Тутуб ялляримдян сящяря чякиб.
Кимсясиз гоймайыб Дювлятим мяни,
Щяр ан ювлады тяк дюшцня чякиб,
Охудуб, сясляйиб щяр эцн аь эцня,
Щяр заман нявазиш, гайьы эюрмцшям.
Мян щюрмят эюрмцшям, сайьы эюрмцшям.
Бюйцйцб юзцмя сянят сечмишям,
Имтащандан-имтащана кечмишям.
Эцндян-эцня артыб шющрятим-шаным,
Яфсус ки, щяля дя аьрыйыр жаным.
Динляйин, синямдя бир нисэилим вар,
Щеч вахт саьалмайыб, саьалан дейил,
Ня дя ки, о дярдляр даь олан дейил.
266
СЯНДЯН СОНРА
Дост да итирдим, дцшмян дя, Юмцр-эцн йора-йора,
Сяндян сонра.
Дост да тапдым, дцшмян дя, Юзцмц ода-кюзя вура-вура,
Сяндян сонра.
Вар-дювлят дя итирдим,
Тапдым йеня,
Сяндян сонра.
Шан-шющрят дя итирдим,
Тапдым йеня,
Сяндян сонра.
Щяр ня итирдимся дя мян,
Тапдым йеня,
Иткиляри сора-сора.
Сяни итирдим…
Сяни тапмадым анжаг,
Сяндян сонра!
ДЯЙИШМЯЗ БИР ГАНУН
Щяйатын щеч кяс цчцн,
Дяйишмяз бир гануну,
Нянями ня йюнлц апардыса,
Севэилими дя о йюнлц апарды.
Нянями дя севибляр, Севэилиси дя олуб бир вахт.
Ону да язизляйян,
Сачына сыьал чякян дя,
Тапылыб бир вахт.
Дцнйадан кючяндя она да,
267
Севэилим кими шивян гурублар.
Архасынжа щарай чякибляр,
Аьлайыблар ичин-ичин.
Эюз йашы да тюкцбляр.
Бабамса йашадыб цряйиндя,
Бир севэинин фярйадыны.
Бир севэинин йасыны.
Беляжя цзцля-цзцля,
Дяйишиб дцнйасыны.
Бир эцн мян дя
Ял цзяжям щяйатдан
Бабамтяк,
Нянямтяк,
Севэилимтяк…
Гапанан эюзляримдя,
Бир аьры, бир ажы жцжяряжяк.
Севэилим чох жаван эетди, Андырды
Гцрубда батан Эцняши.
Анжаг чюкдц жаныма,
Чюкдц оду, атяши!..
НЯЙИМЯ ЭЯРЯК
Щачан ки,
Ялимя гялям алырам,
Сянли эцнляримля баьлы
Хяйаллара далырам…
Щям сяни анырам,
Щям дя эянжлийими.
Щясрятинин бой вермяз гойнунда
268
Итирирям динжлийими…
Сянсиз мяним гялбимдя
Чятин жцжяряр
Бир арзу, бир диляк.
Сянсиз
Эери гайытса да, Няйимя эярякдир эянжлийим,
Няйимя эяряк?!
ЩЮНКЦРЯ-ЩЮНКЦРЯ МЯНИ
Эюр ня аьыр гям дашыйам,
Апармыр селляр мяни.
Атан йохду Кцря мяни,
Атын гой Кцр апарсын,
Кцр аьласын,
Щюнкцря-щюнкцря мяни.
Дидсин, тюксцн Кцр сачыны,
Аьлатсын йал-йамажыны,
Башындан атсын тажыны,
Атын, атын Кцря мяни,
Атын гой Кцр апарсын,
Кцр аьласын,
Щюнкцря- щюнкцря мяни.
ЩЕЙИФ
Булудлар алтындан бахан даьларын,
Кюксцндян чешмяляр ахан даьларын,
Севэилим сейриня чыхан даьларын,
Шещли эцллярини дярмясян, щейиф.
269
Йоллара бахырам, йоллар бойунжа,
Бир тяряф лаляди, бир тяряф йонжа…
Эял, ей сярви бойлум, эюрцм дойунжа,
О сярви бойуну эюрмясям, щейиф.
Ала эюзляриня Сядникди щейран,
Беля узаг дурма, жан сяня гурбан.
Нярэиз теллярини, а назлы жейран,
Мян юз ялляримля щюрмясям, щейиф.
ЙАДЫМА ДЦШДЦ
Эюзяллярля Гырхбулаьа цз тутуб,
Шыр-шыры эяздийин йадыма дцшдц.
Инжичичяйини йашыл чямяндя,
Сачына дцздцйцн йадыма дцшдц.
Дашлыдаьда долайлардан кечдийин,
Чешмялярин саф суйундан ичдийин,
Эцлцстандан биржя эцлц сечдийин,
Аь эцлц цздцйцн йадыма дцшдц.
Сядник умар бир “Рущани” ойуну,
Ялдя шабаш, ойна, эюрцм бойуну…
Хатырладым оьлумузун тойуну,
Мянимля сцздцйцн йадыма дцшдц.
КИФАЙЯТ ЕЙЛЯ
Йыьшыр бу наляляри, бясдир даща, кифайят ейля,
Эял, бу гядяр кюнлцнц вермя аща, кифайят ейля.
270
Бцлбцл кими чох наля чякиб бир эцл цчцн аьлама,
Баьла цмидини сян эял сабаща, кифайят ейля.
Тясяллин дейилми бяс йардан галан о нишаняляр,
Ойатма, эял гыйма сян о маща, кифайят ейля.
Дилякляр диля, галсын жянняти-ризвана эюрцшцн,
Сяждя гыл, пянащ апар гибляэаща, кифайят ейля.
Эял сыьын йарадана, кюмяк диля, нижат ондады,
Эялсин сцбщанла гоша, ол Мустафа, кифайят ейля.
О жяннят мяляйитяк дейирям, а Сядник, сянин дя,
Нясибин олсун Кювсяри-мцсяффа, кифайят ейля.
ГЯЗЯЛ
Ятирли бир чичяк кими, йар вядясиз солду эетди,
Йараланды севян кюнлцм, варлыьымы алды эетди.
Жаным тяшня су истядим, эюзцм чешмялярдя галды,
Кузяляр, габлар долунжа, бу эюзлярим долду эетди.
А Телли Туран эюзяли, бу ня кючдц, ня карванды?
Щарайладым дайанмады, гялбимя хал салды эетди.
Эюйдян бир аь булуд гопду, севиндим, сахлар бу кючу,
Булуд олду аь гаьайы, о да ганад чалды эетди.
Кюнцл дил-дил ютянмяди, тутулду лал олду нитгим,
Мяним гямли эюзляримдя бир дамла йаш олду эетди.
Бу эюзлярим эюря-эюря, хяйала дюндц бир юмцр,
Бил ки, Сядник, ондан бизя бир хатиря галды эетди.
271
СЯНИ
Аранда тапмадым, йайлаьа чыхдым,
Сорушдум чямяндян, йайлагдан сяни.
Илк дяфя эюрдцйцм булаьа бахдым,
Даьлар да сорушду булагдан сяни.
Доландыгжа, о даьлара цн дцшдц,
Эцнлц эцндя эюзляримя чян дцшдц.
Баша гар ялянди, сача дян дцшдц,
Демядимми гору, сазагда мяни.
Няьмялярин цряклярдя галанды,
Бцлбцл ютдц, дедим, юлцм йаланды.
Гямли эюзцм чямянзары доланды,
Сечяммядим эцлдян, йарпагдан сяни.
Сядник билир сяни жандан иряли,
Кюнлцмдя щеч кяс йох, сяндян иряли…
Эцнцм ащ-фяьанды, йар, сян эедяли,
Эюзлярим ахтарыр о вахтдан сяни!
АНА
Дейяндя ки, оьул, эюзцм тор эюрцр,
Цряйим назилди, йухалды, ана.
Мяни аьлар гойду сянин эялинин,
Дярдим пющряляди, чохалды, ана.
Мян сяни тутмушам Вятянля гоша,
Няьмяляр гошмушам щей жоша-жоша,
Юмрцмц йарымла вурмадым баша,
Чичякли даьымы гар алды, ана.
272
Бир заман чохуйду севинждян пайым,
Дярд-гямдян щюрцлдц инди сарайым,
Мян Сядникям, галды гуру щарайым,
Эцлцш эюзляримдян йох олду, ана.
БЯЛКЯ СЯН ОЛАСАН
Кюрпяликдя лайла щеч эюрмямишям,
Кюнлцм щясрят галды йар лайласына.
Аьлыма эялмязди чини габ кими,
Дашлара тохунуб, йар, лайла сына.
Бялкя сян оласан анам эялини,
Лайламы тязядян юзцн чаласан.
Эюр няляр чякибди йаралы кюнлцм,
Вараг-вараг охуйасан, билясян.
Бу жаным мющтажды йар лайласына,
Щязин-щязин оху мяним лайламы.
Назлы сяням, чичяклярдян илмя тут,
Цряйиндя тоху мяним лайламы,
Оху, юзцн оху, мяним лайламы.
АЙРЫЛЫГ
Арзула, арзулама
Олан шейди айрылыг.
Цряйи илан тякин,
Чалан шейди айрылыг.
Црякдя, эюздя галан
Бир щясрятди айрылыг.
Гялбини эюйнядирся,
Мящяббятди айрылыг.
273
АЬЛАДЫМ
Эялин гынамайын мяни, а достлар,
О хош эцнлярими андым, аьладым.
Эетмяз хяйалымдан ящди-пейманым,
Юзцм юз одума йандым, аьладым.
Щижранын йцкцнц вахтсыз дашыдым,
Няляр чякдийими биляр йашыдым…
Йайын гызмарында дондум, цшцдцм,
Бу айрылыг нядир, гандым, аьладым.
Сядникин даьлара щарайы эетди,
Юмрцнцн щяр эцнц, щяр айы эетди…
Селлянди йанагдан гям чайы эетди,
Щижраны бир Араз сандым, аьладым.
БЯНЮВШЯ
Ай илкин бащарын утанжаг гызы,
Оларсан йарымла тян, ай бянювшя.
О да сянин кими тез эялди-эетди,
Санки доьду-йахды эцн, ай бянювшя.
Эюзлядим тяк эялдин, йохду мяляйим,
Наня йарпаьытяк ясди цряйим…
Щяйалы, исмятли, мясум чичяйим,
Йарымдан сораг вер, дин, ай бянювшя.
Сядник, чичяклярин дцрц йардымы?
Тор эюрян эюзцнцн нуру йардымы?
Бянювшя, сизлярдян бири йардымы?
Ейлярсиз бир дярдим мин, ай бянювшя?!
274
ГЫЗЫЛЭЦЛДЯН КЕЧЯММЯДИМ
Эежя цряйим йанырды,
Булаг эюрдцм ичяммядим.
Гызылэцлдян чяпяр эюрдцм,
О чяпяри кечяммядим.
Булагда бир эюзял варды,
Сянийдинми, сечяммядим?
Бирдян-биря йухум гачды,
Булагдан бир сона учду,
Эюзцм эязди, щара дцшдц,
Жанымдан цшцтмя кечди,
Биляммядим, йазды, гышды?
Фясилляри сечяммядим,
Гызылэцлдян чяпяр эюрдцм,
Гызылэцлдян кечяммядим.
Йанща йанда, тяшня кюнцл,
О булагдан ичяммядим.
Гызылэцлляр чяпяр олду,
Орда севэи дцнйам варды,
Мян дцнйама кючяммядим,
Сянийдинми, сечяммядим.
Ялчатмазды севэи дцнйам,
Юзцм щясрят, эюзцм щясрят,
Аман Аллащ, йухуда да,
Йара говуша билмядим,
Гызылэцлляр чяпяр олду,
О чяпярдян кечяммядим.
275
ДАЬЛАРЫН
Бахыб эюрдц тяк эялмишям гойнуна,
Йох йанымда гибляэащы даьларын…
Эюз йашыны сел ейляди булудлар,
Синясиндян гопду ащы даьларын.
Деди: щарда галды ахы о эюзял?..
Дедим: хош эцнляря яжял чякди ял…
Аь гайа чаьырды: ди бир йахын эял,
Мяжнун кючцб, ол сяййащы даьларын.
Дедим: бу ня эюрцш, бу ня мянзяря,
Ащ-наля гопардым, бахдым эюйляря…
Щарай салды шялаляли эюй дяря,
Деди: Сядник, ня эцнащы даьларын?..
ЩЯСРЯТИН ОВАСЫДЫР
Изин вер, гой юпцм йанагларындан,
Няфясин илк бащар, йаз щавасыдыр.
Бал-шякяр сцзцлсцн додагларындан,
Щяр кялмян гялбимин бир давасыдыр…
Мящяббят эюздяди, йалан ща дейил,
Щяр бахыш хяйалда галан ща дейил,
Башгасы кюнлцмц алан ща дейил,
Башымдан щяр дярди ешг говасыдыр.
Дайан, юзэя сямтя тутма цзцнц,
Нийя эизляйирсян мяндян юзцнц?..
Севян цряйими илляр узуну,
Щясрятин овжунда щей овасыдыр.
276
ЙУХУЙА ЩЯСРЯТ
Эежяляр эюзцмдя галар йухусуз,
Щижран лайласыны чалар йухусуз…
Хатирян гялбимдя олар йухусуз,
Истяр ки, ичимдя охуйа щясрят,
Мян сянсиз галарам йухуйа щясрят.
Гяриб эежяляря дярдим салар из,
Эежялярим кечмяз кядярсиз, гямсиз…
Мян дя эежяляртяк йарсыз, щямдямсиз,
Истяр ки, ичимдя охуйа щясрят,
Мян сянсиз галарам йухуйа щясрят.
Анжаг мцрэцлярям дан сюкцляндя,
Сящярин эюзцндян шещ тюкцляндя.
Янэин цфцглярдян Эцняш эцляндя,
Дцшяр эцндцзлярдян горхуйа щясрят,
Веряр бир аз мяни йухуйа щясрят…
ЭЯЛЯЙДИ
Еркян бу дцнйадан кюч сцрян кясляр,
А достлар, гайыдыб тякрар эяляйди.
Кцлли-каинатым, варым, варлыьым,
Эери дюнмяся дя, о йар эяляйди.
О ала эюзляри бир дя эюряйдим,
Сарышын сачлары таь-таь щюряйдим.
Севинждян щамыйа мцъдя веряйдим,
Анжаг рюйада йох, ашкар эяляйди.
277
Сядникям, щясрятя мян нежя дюзцм,
Йеня Сяфурями ахтарыр эюзцм.
Эяляйди, йеня дя эцляйди цзцм,
Гар йаьан гялбимя бащар эяляйди.
ЭЮЗЯЛИМ
Эежяйары сяни дуйдум, аьладым,
Бир эежям дя беля кечди, эюзялим.
Эюзцмцн ичиндян бир карван ютдц,
Анламадым бу ня кючдц, эюзялим.
Щясрят-щясрят сяни эюрдцм узагдан,
Гызылэцлляр бойланырды йанагдан.
Чох эюзлядим, бир сюз гопа додагдан,
Диллянмядин, баьрым бишди, эюзялим.
Ня эежям эежяди, ня йухум йуху,
Синямя даь чякди фяляйин оху,
Сядникям, ютцшдц юмрцмцн чоху,
Йыьвалым борана дцшдц, эюзялим.
ГЫЗЫЛ ТОЙУНДУ
Юзцн ки, билирсян гызыл тойунду,
Алаэюз мяляйим, дур, эедяк, эедяк,
Юзцн ялляринля сцфрями бязя,
Гайтар севинжими, йар, эедяк, эедяк.
Ай йахан Эцняшим, доь, ди гайыт эял,
Кядяри ичимдя боь, ди гайыт эял,
278
Юз од-ожаьына бах, ди гайыт эял,
Йаьсын цз-эюзцндян нур, эедяк, эедяк.
Дярдими синямдя чякдим, дашыдым,
Сядник дейяр, еля билмя дашыдым…
Йаз эцнцндя адын эялди, цшцдцм,
Йаьды даьларыма гар, эедяк, эедяк.
ЙАЗ ЭЯЛЯНДЯ
Йаз эяляндя кюнлцм лалязяр олур,
Йарпагтяк сараллам эцл сараланда.
Сящярляр гялбими нура гярг ейляр,
Жаным мющнят чякяр гаш гараланда.
Хяйалым кяшт ейляр, ярзи доланар,
Эюзцм кими эязяр, кюнлцм ня анар?
Башымын цстцндя булуд доланар,
Аьламаг истярям булуд доланда.
Щяр эежя Ай кими ойаг галарам,
Дярдимя-гямимя гялям чаларам,
Синям бошаланда ращат оларам,
Мян йатарам, эежя сачын йоланда.
НЯ ФАЙДА
Эедян эетди, бир дя чятин гайыдар,
Аьласам ня файда, эцлсям ня файда.
Бундан сонра бу дцнйанын сиррини,
Билмясям ня файда, билсям ня файда.
279
Кцр севдалар чаьламырса ганымда,
Дашгын ешгим сянэийибся жанымда,
Ала эюзлц йар йохдурса йанымда,
Йашасам ня файда, юлсям ня файда.
Бир юмцр йашадым мярди-мярдана,
Сядник, адым тарихлярдя нишана,
Арзулама бир дя эялим жащана,
Эялмясям ня файда, эялсям ня файда.
ДАДЫ ГАЛМАМЫШ
Аьлар ювладыны итирмиш ана,
Эюзцндян йаш ахыр, бах Пирсултана,
Ялляри гойнунда дуруб йан-йана,
Сянсиз о даьларын дады галмамыш.
Йоллара эюз тикиб чешмяляр, сулар,
Чямянляр, чичякляр сяни арзулар.
Шыр-шыр ахар, дяряляря щай салар,
Сянсиз йайлагларын дады галмамыш.
Соналар чайынын йанындан кечдим,
Нярэизлидя чичяк эюлцня дцшдцм,
Сядник, Хошбулаьын суйундан ичдим,
Сянсиз булагларын дады галмамыш.
ЩАРДАН БИЛИМ АТАМСАН СЯН
Кимди щаглы, кимди щагсыз,
Щардан билим атамсан сян?
Бош яллярим ойунжагсыз,
Щардан билим атамсан сян?
280
Кюрпя ялимдян тутмадын,
Ня эялмядин, ня эетмядин,
Бюйцдцм, той да етмядин,
Щардан билим атамсан сян?
Инди мяним нявям дя вар,
Минмяйя боз дявям дя вар,
Сяня шцбщям щялям дя вар,
Щардан билим атамсан сян?
Чох да эюзцм, кюнлцм тохду,
Бу мятлябдя щесаб чохду,
Йурдундан да пайым йохду,
Щардан билим атамсан сян?
Сядник дейяр, галдым начар,
Щардан сяня олдум дцчар?
Бу сирри бизя ким ачар,
Щардан билим атамсан сян?
Нядян билим атамсан сян?
СЯН КИМИ ЭЦЛЦМ
Йенидян доьулсаг, севиб севилсяк,
Мян сяни севярдим, сян кими эцлцм?
Дцнйайа тязядян бащарда эялсяк,
Мян сяни севярдим, сян кими эцлцм?
Битсян даь дюшцндя бир лаля кими,
Тюкцлсян гайадан шялаля кими,
281
Чякярдим башыма пийаля кими,
Мян сяни севярдим, сян кими эцлцм?
Даьларын башында аь думан олсан,
Сядникин гялбиндя бир эцман олсан,
Тязядян дцнйайа гайыдан олсан,
Мян сяни севярдим, сян кими эцлцм?
БИЛМЯДИМ
Щаны о мящяббят, щаны о севда,
Сяндян сонра ону эюря билмядим.
Учду жан сарайым, учду, даьылды,
Онун бир таьыны щюря билмядим.
Йалвардым охума, дярдлийям бцлбцл,
Хейли вахтды щалым мцшкцлдц, мцшкцл,
Щясрятдян алышды, йанды гызылэцл,
Яллярим титряди дяря билмядим.
Сядник, артды гямим, дярдим, мялалым,
Дяйишди ящвалым, позулду щалым,
Сяндян айрылмады тярлан хяйалым,
Кюнлцмц бир кяся веря билмядим.
БИЛЯСЯН
Эюзлярим тор эюрцр, йар сян эедяли,
Щеч няди эюзцмдя жащан билясян.
Щяйат мяня гцсся вериб, гям вериб,
Ярийир шам кими бу жан билясян.
282
Дярдим чохду, ону мянля бюлян йох,
Эцнцм нежя кечир, ону билян йох,
Аьлайанда эюз йашымы силян йох,
Йохду сян хислятдя инсан билясян.
Сянсиз илляр кечир, сяняляр кечир,
Сядникин гялбиндян эюр няляр кечир,
Бу эюзляр аьлайыр, дил мяляр кечир,
Салмысан жаныма туфан билясян.
БИЛМЯЗ
Илащи гцдрятля еля нягш олуб,
Сурятин эюзцмдян силиня билмяз.
Бу севэимиз мящяббятдян йоьрулуб,
Щеч заман ешгимиз бюлцня билмяз.
Гыз галасы бир нахышды йурдума,
Мин севинжди, мин алгышды йурдума,
Саф дуйьуду, саф бахышды йурдума,
Мящяббят галасы алына билмяз.
Сядник тязя дейил, кющня мисалды,
Ким кючдц дцнйадан, бир ады галды,
Дурна башым цстдян аь ляляк салды,
Мянасы щяр кяся билиня билмяз.
О ЭЮЗЛЯРДЯН
Эюздян юпмяк, айрылыгмыш инандым,
Эяряк юпмяйяйдим, мян о эюзлярдян.
283
Йанаг алма, йанаг лаля, йанаг нур,
Нейним кечяммядим, йан, о эюзлярдян.
Сядник, дцнйа нежя дюндц, доланды,
Ешг одуна чох ашигляр таланды,
Еля биляр даьлар ашан жейранды,
Щеч вахт яскик олмаз ган, о эюзлярдян.
ЙАР ДЯРДИ
Онда билдим гяза бизи тутажаг,
Тязя ачмыш гызылэцлц йар дярди.
Эцлдян-эцля гонду, фярйад гопарды,
Юлдцрдц бцлбцлц аман йар дярди.
Сечяммядим, хаки-зямин, эюйняди?
Сечяммядим, йашыл няди, эюй няди?
Йараларым эюз-эюз олду эюйняди,
Гойма лоьман, чох инжидир йар дярди.
Демя, заман кечди, Сядник йадлашды,
Бу юмцрдян йадда галан йаддашды,
Эюзцмцн йашындан дярйалар дашды,
Дюндц баьлар эцля, эцлцн йар, дярди…
СЯДНИКИН РЮЙАСЫНДАСАН
Рущун ганад чалар башымын цстя,
Эюйлярин ялчатмаз дцнйасындасан.
Хяйалымла сурятини йаратдым,
Ня вахтдан гялбимин айнасындасан.
284
Тапараммы йцз ахтарам, йцз эязям,
Дяря эязям, тяпя эязям, дцз эязям.
Эяряк цфцглярдя Гямяр цз эязям,
Сян йаз сящяринин бойасындасан.
Хяйалымда щей эязярям, арарам,
Сяндян ютрц цряйими йарарам,
Ялляримля теллярини дарарам,
Щяр эежя Сядникин рюйасындасан.
МЯЩЯББЯТИМ ТЦКЯНМЯЗ
Фясилляр долана, фясилляр кечя,
Мяним сяня мящяббятим тцкянмяз.
Эюзцмцн юнцндян соналар кечя,
Мяним сяня мящяббятим тцкянмяз.
Эцняш йана, дярйа-дяниз гуруйа,
Туфан гопа, гялби даьлар ярийя,
Эюй мешяляр айаг тута йерийя,
Мяним сяня мящяббятим тцкянмяз.
Сядник билир бу севэимиз галанды,
Хатиряляр ня итян, ня соланды,
Эюзцм сяни эязди, йеня доланды,
Мяним сяня мящяббятим тцкянмяз.
ДАЬЛАРЫН
Сян эедяли, мянля гямя шярикди,
Ачылмыр габаьы, гашы даьларын.
285
Бцкцлцб Гошгарын, Кяпязин бели,
Бу ня эцндцр чякиб башы даьларын.
Пирсултанда гайа донуб, даш донуб,
Сырсыра баьлайыб, башда сач донуб,
Дашбулаьын эюзляриндя йаш донуб,
Гямя батыб йазы-гышы даьларын.
Сядник аьлар, аьламасын тябият,
Йарашмыр даьлара бу гям, бу мющнят,
Синясиндя чичяклясин мящяббят,
Дил ачсын гайасы, дашы даьларын.
ГАНАДЫ ГЯЛБИМ
Сян эедяли тамам дяйишди щалым,
О эцндян атады, анады гялбим.
Новруз эцлцн, новруз эцнц аьлады,
Санки нештяр дяйди, ганады гялбим.
Сон бешийим сызым-сызым сызлады,
Ода тутду, жийярими кюзляди,
Йанды жаным кцля дюндц, дюзмяди,
Эцнлярини бир-бир санады гялбим.
Сяндян сонра няляр чякдим, эюряйдин,
Эюзляримдян ган йаш тюкдцм, эюряйдин.
Севинжими гямя бцкдцм, эюряйдин,
Сядники данлады, гынады гялбим.
286
ОХУМА, БЯСДИ
Аман бцлбцл, сяси гулаьымдады,
Йарым йада дцшяр, охума, бясди.
Ютярсян, сяс верян олмаз сясиня,
Баьрым йанар, бишяр, охума, бясди.
Йар эялди юмрцмя, из гойду эетди,
Йандырды жанымы, кюз гойду эетди,
Йахшыйа, йамана эюз гойду эетди,
Щаны еля эювщяр, охума бясди.
Дил-дил ютдцн, йада дцшдц щаралар,
Мян динярям, бцлбцл, ганын гаралар,
Сядник дейяр: цряйини йаралар,
Бу гям гана ишляр, охума, бясди.
ЭЯЛДИМ
Гцрбят елдя гярар тута билмядим,
Жан вермя, севэилим, мющлят ал, эялдим.
Жан йериня Язрайиля жан веррям,
Жан вермя, севэилим, мющлят ал, эялдим.
Учар бу юмрцмцн бинасы, эетмя,
Йох сянсиз щяйатын мянасы, эетмя,
Ай мяним кюнлцмцн сонасы, эетмя,
Жан вермя севэилим, мющлят ал, эялдим.
Сядник йухусундан вахтсыз ойанды,
Бир йухудан гялби гана бойанды,
287
Ярзурум йоллары ащды-аманды,
Жан вермя, севэилим, мющлят ал, эялдим.
МЯЩЯББЯТ ВАРМЫ
Бу ади даш дейил, бу бир жащанды,
Бу ади даш дейил, бу бир цнванды,
Илащи, бу мяня сирли-пцнщанды,
Бу дашын гялбиндя мящяббят вармы?
Йарын мязарыды, сянэи-сийащды,
Эюзцмдя нишаня, ичимдя ащды,
Ону йад етмямяк бюйцк эцнащды,
Бу дашын гялбиндя мящяббят вармы?
О башына долананы билирми?
Ешг одуна галананы билирми?
Эцндя йцз йол талананы билирми?
Бу дашын гялбиндя мящяббят вармы?
Цз-эюзцндян юпдцйцмц билирми?
Гызыл эцлляр якдийими билирми?
Мяним няляр чякдийими билирми?
Бу дашын гялбиндя мящяббят вармы?
Ювлад щям эюзялди, щям дя ширинди,
Бунлардан да йар истяйи дяринди,
Щара бахдым онун йери эюрцндц,
Бу дашын гялбиндя мящяббят вармы?
Йар эедибди, бир тясялли даш галыб,
Инди мяндя ня аьыл, ня щуш галыб,
288
Сядник дейяр: эюзляримдя йаш галыб,
Бу дашын гялбиндя мящяббят вармы?
ЭЕДИРСИЗ
Пяришан-пяришан топа булудлар,
Йар йохду даьларда щара эедирсиз?
Аранызда вармы бир йар итирян?
Нядян беля пара-пара эедирсиз?
Вахтсыз итирмишям йары-щямдями,
Йорулмушам чякянмирям бу гями,
Аьламагдан кор ейлядим дидями,
Галмайыб эюзцмдя гара эедирсиз.
Сядникя бир дейин бу ня сяфярди,
Ким сизи бу гямя шярик эюндярди?
Юлцрям жанымдан алын бу дярди,
Гялбим зядян-зядян, йара эедирсиз.
ЙУХУЛАР
Эюзляримдя гызылэцлляр битирди,
Эюр ня бюйцк мюжцзатмыш йухулар.
Мяни йара, йары мяня йетирди,
Юзц бойда мящяббятмиш йухулар.
Йар йанымда Аьбулаьа ендим мян,
Биржя анда эянжлийимя дюндцм мян,
Йеня ешгин сямяндини миндим мян,
Йашамаьа бир щяйатмыш йухулар.
289
Дан йери аьарды, эежя сюкцлдц,
Йуху эюздян улдуз кими тюкцлдц.
Сядник, сяадятим яршя чякилди,
Ня дящшятли щекайятмиш йухулар..?
БУ ЭЕЖЯ
Ичимдя дящшятли бир цшцнтц вар,
Гармы йаьды, мязарына бу эежя?!
Эятдийим эцлляри шахтамы вурду,
Гармы йаьды, мязарына бу эежя?!
Сойуг бядяними доьрайыр, кясир,
Дилим сюз тутмайыр, яллярим ясир,
Сойуьун ялиндя олмушам ясир,
Гармы йаьды, мязарына бу эежя?!
Сядники аьлатмаг кимя хош эялди,
Аьламадым, эюзляримдян йаш эялди,
Бирдян-биря жан евимя гыш эялди,
Гармы йаьды, мязарына бу эежя?!
ЦРЯЙИМДЯ ЯКМИШЯМ
Щисс етдим синямдя бир гатар сюз вар,
Эюзцм ачыб вярягляря тюкмцшям.
Сюзляримин ялван-ялван рянэи вар,
Ряссам олуб, шякилини чякмишям.
Севмяйян црякдя мящяббят олмаз,
Шаир севмядийин гялямя алмаз,
290
Йухуда йазылар, йаддашда галмаз,
Эежя йазыб, аь каьыза бцкмцшям.
Дяли кюнлцм жамалына щейранды,
Севян кюнлцм йатмыш иди ойанды,
Сядник, гямим ел-обайа бяйанды,
Ешг эювщярин цряйимдя якмишям.
ТЯК ЮТМЯЗ БЦЛБЦЛ
Учар, сейр еляйяр, баьы доланар,
Тяк ютмяз бцлбцл.
Жанда ешг йаньысы, йанар, щей йанар,
Тяк ютмяз бцлбцл.
Баь-баьчайа няфяс веряр, сяс ейляр,
Баьда гызылэцля илтимас ейляр,
Йад сяси ня динляр, ня щявяс ейляр,
Тяк ютмяз бцлбцл.
Доланар-доланар, булмаз йарыны,
Эюзляри мирвари, алмаз йарыны,
Явяз ейлямяк дя олмаз йарыны,
Тяк ютмяз бцлбцл.
Сон бащарда фяьан ейляр, ган ейляр,
Бу сыныг кюнлцмц пяришан ейляр,
Сядник кими о да ащ-аман ейляр,
Тяк ютмяз бцлбцл.
291
ГАЛМЫШ
Доьрудан да бала даьы чятинди,
Сян эедяли, Пирсултан да гожалмыш.
Сян эедяли, сянин йасын сахлайыр,
Онун цчцн даь эюзцмдя ужалмыш.
Бир дя эяздим, о сян эязян ойлаьы,
Бахмады цзцмя, «Мещтяр булаьы».
Еля бил, сюнмцшдц ешгин чыраьы,
Сян эедяли, мящяббят дя азалмыш.
Гялбляри эюйнятди тяк доланмаьым,
Пцнщан-пцнщан ешг одуна йанмаьым,
Щяр сюздя, сющбятдя сяни анмаьым,
Сядник, ешгимиздян тякжя бу галмыш.
МЯНЯМ, МЯН
Мян юмрцмц парча-парча йашадым,
Цряк олду парча-парча йашадым,
Булуд кими парча-парча йашадым,
Даь башында галан булуд мяням, мян.
Щярдян сакит дурар, щярдян гайнашар,
Бязян ойнар бюлцк-бюлцк даь ашар,
Йаьыш йаьар, арасындан эцн дцшяр,
Сюзц йашла долан булуд мяням, мян.
Цфцглярдя йанар фяжрин тонгалы,
Ким галайыб даь башында мангалы,
Сядник, йеня ода тутдум хяйалы,
Даь башында йанан булуд мяням, мян.
292
ЙУХУЛАР
Ики кюнцл арасында кюрпцдц,
Бир ишыгды, бясирятди йухулар.
Ким кими севирся, она яйанды,
Танрым билир, щягигятди йухулар.
Эцндцз дуйдугларын, эежя эюрцрсян,
Цз-цзя эялирсян, кюнцл верирсян,
Чямянляр эязирсян, эцлляр дярирсян.
Бир илащи мящяббятди йухулар.
Эюзял, мяни кянар тутма юзцндян,
Мян бу ешги охумушам эюзцндян,
Бир хош нида эялди эюйцн цзцндян,
Сядник, де ки, бир щяйатды йухулар.
ЙУХУЛАРА ГАЛЫБДЫ
Билирсян ки, ай жамала щясрятям,
Бир эцманым йухулара галыбды.
Сян хябярсиз, мян щижранын одунда,
Йар эцманым йухулара галыбды.
Кечян эцнлярими мян щардан алым?
Эежяляр йухумсан, эцндцз хяйалым,
Юзэя эцманым йох, жащым-жялалым,
Вар эцманым йухулара галыбды.
Сядникин гялбинин оду да сянсян,
Щям шющряти, шаны, ады да сянсян,
Узаьы, йахыны, йады да сянсян,
Щяр эцманым йухулара галыбды.
293
АНАМЫН
Эюзялликдя бянзяри йох, тайы йох,
Доьан Эцняш жамалыды, анамын!
Няфясийля сещрлянмиш бу дцнйа,
О аь булуд хяйалыды, анамын.
Ясян кцляк теллярими дарайыр,
Кцляк дейил, ялляриди анамын.
Булаглардан щязин-щязин сяс эялир,
Лайла дейян диллярди, анамын!
А Сядник, язяли йер ювладыйды,
Сон мянзили асимандыр, анамын!
Щамымыза мящяббятдян пай вериб,
Мящяббяти бир цмманда, анамын!
ЧАЬЫР
Йени ил ахшамы дара дцшмцшдцм,
Щагдан сяда эялди, ананы чаьыр,
Мцгяддяс Фатмейи-Зящрамыз кими,
О аьзы дуалы инсаны чаьыр.
Ана мцгяддясди, ана язизди,
Варлыьы чичякдян, эцлдян тямизди,
Наэащандан телляриндя ял эязди,
Деди – юзэяни йох, сян ону чаьыр.
Анамын дуасы щагга дирякди,
О йердя инсанды, эюйдя мялякди,
А Сядник, чаьырсан, о эяляжякди,
Ана бир дцнйады, дцнйаны чаьыр.
294
ЕШГИМ
Нечя бащар кечди, нечя гыш кечди,
Алышды гялбимдя, сюнмяди ешгим.
Нежя севмишдися, еляжя галды,
Язялки илгардан дюнмяди ешгим.
Чохлары доланды, эязди йарыйнан,
Щярдян ащу кими инляди ешгим.
Дюйцндц цряйим юз илгарыйнан,
Юмцр нежя кечди билмяди ешгим.
Дил-додаьым олуб ешгин тяшняси,
Йеня севдаларла долду синяси,
Бу Сядникин мящяббятди дцнйасы,
Ешгин эюйляриндян енмяди ешгим.
СОРУШМА
Аманды, аманды Соналар чайы,
Кими сорушсан да йары сорушма.
Йарын айрылыьы, йарын щясряти,
Ейляди юмрцмц йары сорушма.
Доймазды суларын зцмзцмясиндян,
Щава бястялярди щопщоп сясиндян,
О илщам аларды гызлар дясиндян,
Йар донан йайлаглары сорушма.
Эял, салма Сядники гямляр селиня,
Гурбан олум обасына, елиня.
295
Чяким яллярими йарын телиня,
Мяням чякян, интизары сорушма.
ЙУХУЛАРДА ЭЮРМЦШЯМ
Билирсянми, кюнцл севян эюзяли,
Щеч йанда йох, йухуларда эюрмцшям.
Щеч бир эцля бянзямяйян эцлляри,
Мян онунла йухуларда дярмишям.
Динмямишям, лал етмишям дилими,
Билмямишям, унутмушам юлцмц,
Эяздирмишям телляриндя ялими,
Сачларыны ялляримля щюрмцшям.
Чайдан-чайа, эюлдян-эюля цзмцшям,
Йар йанымда эцля-эцля цзмцшям.
Сядник, бир ясрарлы дцнйа эязмишям,
Мюжцзяли бир алямя эирмишям.
ОЛА БИЛМЯЗ
Эюзцмцн юнцндян мин эюзял кечя,
Щеч бири зякана тай ола билмяз.
Сямада сайрышар, мин улдуз йанар,
Йанар шюля чякяр, Ай ола билмяз.
Щардан алдын бу аьылы, бу щушу,
Йцз эюзяля дяйишмярям бу башы,
Учду, гонду сяня кюнлцмцн гушу,
Сян тяк ясилзадя, сой ола билмяз.
296
Намусуна, гейрятиня мин ящсян,
Ел ичиндя щюрмятиня мин ящсян,
Сядникин гялбиня бир эцл якмишям,
Она бундан бюйцк пай ола билмяз.
СЕЛ АПАРМАЗМЫ
Эюзцн булуд кими долуб бошалса,
Юмрцмцн парасын сел апармазмы?
Яэяр нямли эюрсям гара эюзляри,
Эюзцмцн гарасын сел апармазмы?
Демядимми йаралама бу кюнлц,
Севдасындан аралама бу кюнлц,
Бцтюв галсын, паралама бу кюнлц,
Дярдимин чарасын сел апармазмы?
Дярйа дяниз олар, цряк жошанда,
Шимшяк сяс ейляйяр, даьлар ашанда,
Лейсанлар йаьанда, сулар дашанда,
Сядникин Сарасын сел апармазмы?
ЭЕЖЯЛЯР
Эцндцзлярим нежя кечся фярги йох,
Сянсизлик рущуму язир эежяляр.
Бязян дя йухумда сян тяк бир мяляк,
Соналар эюлцндя цзцр эежяляр.
Йухуларда сян мяляксян, ащусан,
Бу севян кюнлцмцн эибляэащысан,
297
Бялкя, щюкмдарсан, шащлар шащысан,
Йанында мялякляр эязир эежяляр.
Шякк елямя, демя йуху йаланды,
Эюзял йуху йаддашларда галанды,
Санма йухуларда юмрцм таланды,
Севэи дастанымы йазыр эежяляр.
СИМРАНЫМЫН НЯНЯСИНЯ ЩЯСРЯТЯМ
(Сяфуря ханыма)
Доймамышам булагларын суйундан,
Бу даьларын щавасына щясрятям.
Чянли даьлар, Чянлибелляр бурдады,
Торпаьына, гайасына щясрятям.
Йанаглар гырмызы, даьлар лаласы,
Гашын-эюзцн юзцндяди бойасы,
Чичякляр кюйняйи, эюлляр айнасы,
Бу даьларын сонасына щясрятям.
Щаны эюзяллярин сяри-сярвяри,
Итиряндя тапмаг олмур эювщяри,
Сядник няляр чякиб он илдян бяри,
Сярванымын анасына щясрятям,
Симранымын нянясиня щясрятям.
ДАЬЛАР
(Сяфуря ханыма)
Билирсянми, нийя беля ширинсян,
Сяндяди анамын лайласы, даьлар.
298
Эянжликдя гойнунда севдийим гызын,
Эетмяйиб башымдан севдасы, даьлар.
Аьбулагда галды ширин-шярбятим,
Онда яманятди илк мящяббятим,
Йарым йада дцшдц, артды мющнятим,
Учуб аь эюллярин сонасы, даьлар.
Сядник аьламазды, щижран аьлатды,
Чюкдц эюзляриня думан, аьлатды,
Бу айрылыг мяни йаман аьлатды,
Беляймиш дцнйанын вяфасы, даьлар.
БУ ДАЬЛАР ДЕЙИЛ
(Йуху)
Йухуда щамысын эюрцб эялмишям,
Даьлар о даьларды, бу даьлар дейил.
Эюзялликляр, йашыллыглар ичиндя,
Баьлар о баьларды, бу баьлар дейил.
Эюрдцм Сяфурями эянжлик йашында,
Сач даранмыш, йайлыг йохду башында,
Булаглар ахырды даьлар дюшцндя,
Булаглар бурдакы булаглар дейил.
Севинждян кюксцмдя чырпынды цряк,
Ня бир динди, ня данышды о мяляк,
Йазыйдымы, йайыйдымы, ня биляк.
Йайлаглар бурдакы йайлаглар дейил.
299
Бурдакы эцлляря бянзямир эцлляр,
Бянзямир ирмаглар, бянзямир эюлляр,
Бамбашга бир рянэдя эюрцнцр чюлляр,
О йерляр биз эязян ойлаглар дейил.
Ня йашылы йашыл, ня аьы аьды,
Сары сары дейил, башга сайагды,
Чай вадиси, аьаж цстц йарпагды,
Йарпаглар биз эюрян йарпаглар дейил.
Арзун олуб, говушасан эцля сян,
Йарла данышасан, дейиб-эцлясян,
Эюрцрям ки, йухулусан щяля сян,
Сядник, билясян ки, о вахтлар дейил.
ЩАРДАСАН
(Сяфуря ханыма)
Эюзлярим ахтарыр илщам пярими,
Бцрцнмцсян аь тцлляря, щардасан?
Бир йаьыш ол, эюйдян йеря нур чиля,
Щяйат эятир аь эцлляря, щардасан?
Йолум бир сящрады, сону эюрцнмцр,
Эюзялим бязяниб, дону эюрцнмцр,
Няфясин дуйурам, щаны, эюрцнмцр,
Сыьал чякям о телляря, щардасан?
Сядникям, олмусан эюзцмдя титям,
Эяряк цряйиндя, эюзцндя битям,
Айлар нядир эцнляриня щясрятям,
Мян щясрятям о илляря, щардасан?
300
АЙ ЩЯСРЯТ-ЩЯСРЯТ
Йарым эюзяллярин ян эюзялийди,
Галмышам о йара, ай щясрят-щясрят.
Мян гямли йатырам, гямли дурурам,
Бахыр пянжярямдян, ай щясрят-щясрят.
Бу жан мянимкиди, юзцмдя дейил,
Йар гужан голларым юзцмдя дейил.
Дцнйа эцл бойдады, эюзцмдя дейил,
Бахырам дцнйайа, ай щясрят-щясрят.
Йарла кечян эцнляр архада галды,
Эюз йашым сел олду, арха да галды.
Сядник, щяр ня варды, архада галды,
Бойлан о илляря, ай щясрят-щясрят.
КЮНЛЦМЯ ДЦШДЦ
Йуху эюзляримдян яршя чякилиб,
Эежяляр йатмырам, ойаьам сянсиз.
Юртцмя гар йаьыб, бузлар тюкцлцб,
Эежяляр йатмырам, ойаьам сянсиз.
Ай булуда эирир, булудда йатмыр,
Даш алтда йатырсан сяни ойатмыр,
Ай эялиб дярдини, дярдимя гатмыр,
Эежяляр йатмырам, ойаьам сянсиз.
Хяйал мяни гоймур диням, динжялям,
Хяйал гоймур мяни юзцмя эялям,
301
О Сядник дейилям, жанлы щейкялям,
Эежяляр йатмырам, ойаьам сянсиз.
ЭЯЛЯР ОЛСА
Бу йазкы Гызыл тойуна,
О назлы йар эяляр олса.
Гурбан оларам бойуна,
О назлы йар эяляр олса.
Унударам гарлы гышы,
Гуруйар эюзцмцн йашы.
Пярвазланар кюнцл гушу,
О назлы йар эяляр олса.
Ейлямярям мян ащ-аман,
Ярийяр эюзцмдян думан…
Сядник олар Пир Пирсултан,
О назлы йар эяляр олса.
ЙАТМАМЫШАМ
Мян бу эежя йатмамышам…
Гоймады хяйалын, йатым.
Йох, йох, буна инанмырам,
Сяни ня вахтса унудум.
Сяни нежя унудум ки,
Цряк сянсиз дюйцнянмяз.
Юз дцнйам гаранлыг олар,
Эюйдя Эцняшим горунмаз.
302
Ешгим жанымдан чякиляр,
Ялим дцнйамдан цзцляр.
Гялбимя тикан якиляр,
Сянсиз цзцм нежя эцляр?...
ВЕРИБДИ
Тярлан да юз баласыны,
Йувадан гоша учурур.
Йашылбашы йашыл эюля,
Кяклийи даша учурур.
Йараданым юзц бизя,
Юлчц-бичи, цлэц вериб.
Айна няди билмяйяндя,
Аь эюлляри эцзэц вериб.
Каината нур чиляйиб,
Она Эцняш, Ай верибди.
Севмяйи, севилмяйи,
Инсанлара пай верибди.
Эюр нечя сяняляр кечиб?
Сян йеня эянжсян, жавансан.
Бир йарпаьын саралмайыб,
Эюзцмдя йашыл фидансан.
Тай-тушларын гожалыбдыр,
Алынлары гырыш-гырыш.
Сачларына гар яляниб,
Эюзляриндя думан дурмуш.
303
Сян эюрян эюзялляр щаны?
Инди дюнцб гары олмуш.
Дяйишиб эейими, дону,
Ал-йашыл бащары солмуш.
Вахтсыз дяйишдин дцнйаны,
Сян эянжлик чаьында галдын.
Йеня мяндян айрылмадын,
Кюнлцмцн баьында галдын.
Сян тяр чямян, тяр чичяксян,
Щямишя йазсан эюзцмдя.
Ким гожалыр, гой гожалсын,
Эялинсян, гызсан эюзцмдя.
ЭЮЗЛЯРИМДЯ ЙУХУЛАРСАН
Бир ябяди няьмям сянсян,
Заман-заман охунарсан.
Айрыланда еля бахма,
Цряйимя тохунарсан.
Нейляйим ки, щяр вцсалын,
Сон ужу да бир щижранды.
Чямянзара ишыг сачан,
Лалянин дя гялби ганды.
Бир ябяди мювзум сянсян,
Цряйимя йыьыларсан.
Эежяляр дя мещман олуб,
Эюзляримдя йухуларсан.
304
АЙ ДАЬЛАР
Пирсултан даьына чыхдым,
Эцллц гайасына бахдым.
Йох сяндя сонам, ай даьлар,
Аьласын анам, ай даьлар.
Эюрцняндя файтон дашы,
Од тутду гялбимин башы,
Йох сяндя сонам, ай даьлар,
Аьласын анам, ай даьлар.
Биз сяндя эязярдик гоша,
Синяндя сюз гоша-гоша.
Йох сяндя сонам, ай даьлар,
Аьласын анам, ай даьлар.
Дейин, щаны жан сирдашым,
Эюзц йашлы видалашым!?
Йох сяндя сонам, ай даьлар,
Аьласын анам, ай даьлар.
ЩЯСРЯТ-ЩЯСРЯТ
Дуруб йар эялян йоллара,
Эюзцм бахар щясрят-щясрят.
Дярдим артар гцруб чаьы,
Эцняш йахар щясрят-щясрят.
Булудлар мяржан гырмызы,
Санасан щяр йан гырмызы,
305
Чайлар олар ган гырмызы,
Сулар ахар щясрят-щясрят.
Ахшам гяриб, мян пяришан,
Бир Сядникди, бир асиман,
Сцкута гярг олар жащан,
Кюнлцм йыхар щясрят-щясрят.
СЯН ХЯБЯРСИЗ
Сяндян сонра дцнйа бошду,
Мян гямлийям, сян хябярсиз.
Чохларына дцнйа хошду,
Мян гямлийям, сян хябярсиз.
Сяни мяндян сорушан чох,
Мяни сяндян сорушан йох,
Бу дцнйанын ишиня бах,
Мян гямлийям, сян хябярсиз.
Ал Эцняшям, нежя доьум,
Аь булуддан, нежя йаьым,
Бу дцнйайа нежя бахым,
Сядник гямли, сян хябярсиз.
ЭЯЛЯЙДИН
Каш ки, сян бащар олайдын,
Бащар эяляндя эяляйдин.
Даь-дяря чичяк ачанда,
Дцнйа эцляндя эяляйдин.
306
Кечди нечя гарлы гышлар,
Эетди гушлар, эялди гушлар,
Цряйимдя аьры башлар,
Щалым биляндя эяляйдин.
Щюрцйцн дцшяйди йана,
Йанаглар батайды гана,
Цнцн чатайды сямайа,
Сядник юляндя эяляйдин.
МЯНИМ
Сачларына дян дцшмямиш,
Вахтсыз эедиб йарым мяним.
Йарым чохдан жяннятдяди,
Бурда галыб йарым мяним.
Бир мящяббят параланыб,
Ики кюнцл йараланыб.
Бир мязара гар яляниб,
Артыб ащу-зарым мяним.
Сядник, йандым тала-тала,
Гялбим олуб дярдя гала.
Щямдямим ол, сян ай лала,
Щаны, о бащарым мяним?.
307
БЯНЮВШЯ
Лаля, нярэиз, тяр бянювшя,
Эюзцмдя битяр бянювшя.
Йалварым, гой кюнлцн алым,
Йохса ки, кцсяр бянювшя.
Нядян юмрцн кям бянювшя,
Ай эюзляри ням бянювшя.
Цзцб сяни йар щясряти,
Яйиб гяддим гям бянювшя.
Дярди-гями ат, бянювшя,
Бир аз да бой ат, бянювшя,
Гялбимдя бир эюзял йатыб,
Эял, ону ойат, бянювшя!
Сянин ащын даьда думан,
Мяним ешгим жанда эцман.
Йара де, йухума эялсин,
Эежяляр пцнщан, бянювшя.
ЭЯЛМЯ ДЕДИ
Йухуда эюрдцм йарымы,
Деди: эялим, эялмя деди.
Айры жцр эяля билмирям,
Деди: юлцм, юлмя, деди.
Айрылыьын цзцр мяни,
Бу гям-щижран язир мяни,
Щара эялди йазыр мяни,
Деди: эялим, эялмя, деди.
308
Сянля олмаг мяня хошду,
Гялбим гямдя, эюзцм йашды,
Дюзяммярям, сябрим дашды,
Деди: эялим, эялмя, деди.
ЮЛЦМ ГАЧАРДЫ
(Сяфуря ханыма)
Эялиб йетишсяйдим,
Сон няфясиня.
Юмрцнцн бир эцнц
Мяним оларды.
Интизар ичимя
Од саланмазды,
Гялбинин сон цнц,
Мяним оларды.
Яэяр мян чатсайдым,
Сон няфясиня.
Бир щарай салардым,
Кяпяз учарды.
Мяним щарайымдан,
Мяним щайымдан,
Юлцм сарсыларды,
Юлцм гачарды.
О СЯН ОЛАРСАН
Кяпяздян бир ай бахыр,
О сян дейилсян.
Кяпяздян бир чай ахыр,
О сян дейилсян.
309
Сящярляр цлкяр чыхыр,
О сян дейилсян.
Бир эюзял лаля йыьыр,
О сян дейилсян.
Гялбимдя бир гыз охуйур,
О сян оларсан.
Эцллярдян чялянэ тохуйур,
О сян оларсан.
Бянювшя, нярэиз гохуйур,
О сян оларсан,
О сян оларсан.
МЯНИМ ГЯЛБИМДЯ
Каш дцнйаны йох,
Гцрбятя дцшяйдин.
Йурдуну дяйишяйдин,
Айрылыг аьыр дярдди.
Айрылыг цмиди гырыр,
Айрылыг цмиди кясир.
Щясрятдя бир цмид вар,
Щясрятдя бир юмцр йашар.
Дейярсян ки, дурналар эяляндя,
О да эяляр.
Гцрбят узагда галар.
Беляжя йашарсан,
Аьрылы-ажылы бир юмрц.
Тясяллийля, цмидля,
Дурналар йцз эялсин,
Даща йар эялян дейил.
Онлу-онсуз дцнйада,
Мяним гялбимдя,
Йар юлян дейил!..
310
СЯН ЙОХСАНСА
Су вар
Щава вар
Торпаг вар
Эцняш вар
Щяйат вар
Сян йохсанса,
Эюзял!
Бунлар няйя
Эярякдир?!
Чямян вар
Чичяк вар
Цряк вар
Сян йохсанса,
Эюзял!
Бунлар няйя эярякдир.
КЕЧДИ
Бир Эцняшим доьду, йахды да эетди,
Дцнйа, пянжярямдян бахды да эетди,
Ирмаглар эюзцмдян ахды да эетди,
Дярйалар, дянизляр дашды, ня дашды,
Иллярин сойуьу ичимдян кечди.
Щясрятдян варлыьым цшцдц, донду,
Ичимдя од тутду, буз да галанды,
Бу ня тялатцмдц, бу ня туфанды,
Юмрцм бурульана дцшдц, ня дцшдц,
Иллярин сойуьу ичимдян кечди.
311
Сядник, сяня йазыланлар ня йазды,
Башымын цстцндя бир булуд эязди,
Цздц мяни щижран, айрылыг цздц,
Гям, кядяр ганымы ичди, ня ичди,
Иллярин сойуьу ичимдян кечди.
МЯЩЯББЯТИН ГАНЫМДАДЫР
Еля билмя айрылмысан, эетмисян,
Бянювшя тяк цряйимдя битмисян.
Щеч йана, щеч йеря эедя билмязсян,
Мящяббятин ганымдадыр, ганымда,
Интизарын жанымдадыр, жанымда.
Гялбимдя йашайан илк бащарымсан,
Кюнцл севян, кюнцл сечян йарымсан,
Щеч йана, щеч йеря эедя билмязсян,
Мящяббятин ганымдадыр, ганымда,
Интизарын жанымдадыр, жанымда.
Ешгимизин йолларына из салар,
Севян гялбимиздя хатиря галар,
Щеч йана, щеч йеря эедя билмязсян,
Мящяббятин ганымдадыр, ганымда,
Интизарын жанымдадыр, жанымда.
ЮМРЦМЦЗЦН АРАСЫНДАН
ЧАЙ АХЫР
Сян бир сащилдясян, мян бир сащилдя,
Юмрцмцзцн арасындан чай ахыр.
Севян гялбим ики йеря бюлцнмцш,
312
Эюзляримин гарасындан чай ахыр,
Юмрцмцзцн арасындан чай ахыр.
Щижран мяни ойум-ойум ойубду,
Щясрят оду цряйимя дяйибди,
Дярйа-дяниз сащилиндя гойубду,
Эюзляримин гарасындан чай ахыр,
Юмрцмцзцн арасындан чай ахыр.
Еля чай вар, ады дилдя-додагда,
Еля чай вар, эцл битиряр торпагда,
Еля чай вар, ожаг чатар йанагда,
Эюзляримин гарасындан чай ахыр,
Юмрцмцзцн арасындан чай ахыр.
Йох бу чайын, кюрпцсц йох, салы йох,
Йох бу чайын, кечиди йох, йолу йох,
Даша дюнмцш мящяббятин дили йох,
Эюзляримин гарасындан чай ахыр,
Юмрцмцзцн арасындан чай ахыр.
Сядник, сусуб мящяббятин бу тары,
Бармагларын галмайыбды тутары,
Даьылмыр башымдан гям булудлары,
Эюзляримин гарасындан чай ахыр,
Юмрцмцзцн арасындан чай ахыр.
ЩИЖРАН НЯДИ
Эянжлийимдя сян эюзяля вурулдум,
Бу севэинин йолларында йорулдум.
313
Мящяббятин атяшиндя говрулдум,
Щясрятини заман-заман йашадым,
Санма ки, гямсизям, дейиб эцлцрям,
Щижран няди, язабыны билирям.
Цряйимдян йараландым, эюзялим,
Бцтцн идим, параландым, эюзялим,
Севинжимдян араландым, эюзялим,
Щясрятини заман-заман йашадым,
Санма ки, гямсизям, дейиб эцлцрям,
Щижран няди, язабыны билирям.
Айрылыгда аман йохду, нейняйим,
Эюрцшцня эцман йохду, нейняйим,
Беля дярдя дярман йохду, нейняйим,
Щясрятини заман-заман йашадым,
Санма ки, гямсизям, дейиб эцлцрям.
Щижран няди, язабыны билирям.
Демя, гямдян кянарам мян, кянарам,
Ичин-ичин йанарам мян, йанарам,
Эцлцм сяни, анарам мян, анарам,
Щясрятини заман-заман йашадым,
Санма ки, гямсизям, дейиб эцлцрям,
Щижран няди, язабыны билирям.
Сядник ичиндяки жан тяшнясиди,
Гялбин гана дюнцб, ган тяшнясиди,
Ешгин аловуду, йан тяшнясиди,
Щясрятини заман-заман йашадым,
Санма ки, гямсизям, дейиб эцлцрям,
Щижран няди, язабыны билирям.
314
БАХЫМ, БАХМАЙЫМ
Дайаныб, дурмушам йолларын цстя,
Щазырам юлмяйя голларын цстя,
Сянин щясрятиндян олмушам хястя,
Жанымы одлара йахым, йахмайым,
Сян эялян йоллара бахым, бахмайым?
Пяришан теллярин лячяк-лячякди,
Шялаля сачларын чичяк-чичякди,
Жамалын Эцняшди, Айдан эюйчякди,
Жанымы одлара йахым, йахмайым,
Сян эялян йоллара бахым, бахмайым?
Бядяндя рущумсан, ганымда ганым,
Йолунда алышым, йолунда йаным,
О дяниз рюйадан, сясля ойаным,
Жанымы одлара йахым, йахмайым,
Сян эялян йоллара бахым, бахмайым?
Сядник севир сяни бир ашиг кими,
Юмрцня, эцнцня йарашыг кими,
Сцзцл эюзляримя аь ишыг кими,
Жанымы одлара йахым, йахмайым,
Сян эялян йоллара бахым, бахмайым?
БИР ТЯШНЯДИ БИЛЯСЯН
(Няьмя)
Мящяббятин бянювшяди синямдя,
Ешгя баьлы бир эушяди синямдя.
Эял тохунма, бир шцшяди синямдя,
Мящяббятин щямишяди синямдя.
315
Мящяббятин дцр чешмяди билясян,
Мящяббятин бир тяшняди билясян.
Цряк бир лаляди, дюрд йаны чичяк,
Чичякляр ичиндя бцллур бир цряк.
Сян беля цряйи севясян эяряк,
Ай щясряти эюйчяк, вцсалы эюйчяк,
Мящяббятин дцр чешмяди билясян,
Мящяббятин бир тяшняди билясян.
Црякдяди, ганад ачар мящяббят,
Пярвазланар щара учар мящяббят?
Нур чиляйяр, ишыг сачар мящяббят,
Юз сиррини бир-бир ачар мящяббят,
Мящяббятин дцр чешмяди билясян,
Мящяббятин бир тяшняди билясян.
СЯНИ ХАТЫРЛАДЫМ
Бурдан бир эюй булуд кечди,
О ан сяни хатырладым.
Бир дараглы щопщоп учду,
О ан сяни хатырладым.
Бир балалы жцйцр кечди,
О ан сяни хатырладым.
Бир марал булагдан ичди,
О ан сяни хатырладым.
Пычылдады эюй мешяляр,
О ан сяни хатырладым.
Бойнун бцкдц бянювшяляр,
О ан сяни хатырладым.
Эялди булаг зцмзцмяси,
О ан сяни хатырладым.
316
Гулаьымда бир гыз сяси,
О ан сяни хатырладым.
Бу сяс сянинми сясиндир?!
Ойан, сяни хатырладым.
Мяни хяйалла исиндир,
Ойан, сяни хатырладым!..
О ан сяни хатырладым!..
ЙАДЫМА ДЦШДЦН
Йюн чевирдим даьлара,
Сян мяним йадыма дцшдцн.
Салам вердим булаглара,
Сян мяним йадыма дцшдцн,
Эцлцстанда эязяммядим,
Сян мяним йадыма дцшдцн.
Биржя эцл дя цзяммядим,
Сян мяним йадыма дцшдцн.
Эцзэц билдим даь эюлцнц,
Сян мяним йадыма дцшдцн.
Анамын сары эялини,
Сян мяним йадыма дцшдцн!..
Сян мяним йадыма дцшдцн!..
СЯНСИЗ
Сянсиз Эцняш дя доьду,
Сянсиз йаьыш да йаьды,
Сянсиз чичяк дя битди,
Сянсиз бцлбцл дя ютдц.
Сянсиз Эцняш доьмаса,
Сянсиз йаьыш йаьмаса,
317
Сянсиз чичяк битмяся,
Сянсиз бцлбцл ютмяся,
Онда бир тясялли йох.
Тясяллим олар анжаг,
Эцняшля бир доьасан,
Йаьышла бир йаьасан,
Чичякля бир битясян,
Бцлбцлля бир ютясян.
АНАМ
Лайлан даь чешмяси, щяйат зямзями,
Йухум о лайланы ичибди, анам.
Лайлан йашыл донлу, сцнбцллц зями,
Бахышларым ону бичибди, анам.
Йухусуз галмысан сящяря гядяр,
Эянжлийин беляжя кечибди, анам.
Мян сянин няьмянля шаир олмушам,
Лайлалар гялбимя кючцбдц, анам.
Дурналардан ганад алыб сюзлярим,
Сиваса, Тябризя учубду, анам.
Йаман сещирляди дуйьулар мяни,
Тязяжя сиррини ачыбды, анам.
Севэилими йары йолда итирдим,
Йухум эюзляримдян гачыбды, анам.
Бир няьмя долашыр бешик башында,
Гойулар нюгтяси мязар дашында.
318
ДОДАЬЫНДА ДОНУБДУ
Бахдым мязар дашына,
Бахдым дашда рясминя,
Дашын да бязяйисян.
Ай мяним каинатым,
Гялбимин юзяйисян.
Нежя варсан, няггашын,
Сяни дашда йонубду,
Щейиф, шаграг эцлцшляр,
Додаьында донубду.
Дайанмышдым юнцндя,
Санки йеря санжылдым,
Санжылдым аьаж кими.
Еля бил бир даш олдум,
Дайандым бир даш кими.
Юзцн бир ай парчасы,
Юзцн бойда Эцняшсян,
Эюркямдя бир щейкялсян,
Цряйимдя атяшсян.
Еля лоьман олайдым,
Сяня няфяс веряйдим.
Ойадайдым йухудан,
О лал додаглара мян,
Бир цн, бир сяс веряйдим.
Кюнлцня мящяббят,
Каш дюнмяйяйдин даша,
Йеня эязяйдик гоша.
319
ЭЮЙЯРДИ
Мязарына жыьыр салдым, из салдым,
Щясрятиндян эюз йашым да эюйярди.
Ялляримля мязар эцля бцрцндц,
Еля билдим баш дашын да эюйярди.
Юлян дейил, солан дейил бу севэим,
Илк ешгимиз йаддашымда эюйярди.
Сянсизликдян гцсся, кядяр ичимдя,
Пющрялянди, бу йашымда эюйярди.
ЭЮЗЛЯРИМДЯ БИТИРДИМ
Нежя йоха чякилди,
Бал йухуму итирдим.
Щарайларам, щай вермяз,
Лал йухуму итирдим.
Аладаьда тапмадым,
Гарадаьда тапмадым,
Дон вурмуш йухуму мян,
Дялидаьдан эятирдим.
О севда йолларында,
Юмрц-эцнц итирдим.
Щясрятини чичяк тяк,
Эюзляримдя битирдим.
320
ЙУХУЛАРДА
Бал юмрцмцн парасыны,
Йухулара вермишям мян.
Эцндцз эюрмядийим йары,
Йухуларда эюрмцшям мян.
Йарла жяннят эцлцнц дя,
Йухуларда дярмишям мян.
Йухуларын ганадында,
Щям эедиб, щям эялмишям мян.
Йухуларын мин сещрини,
Бундан сонра билмишям мян.
Инди-инди анламышам,
Йухулар да бир юмцрмцш,
Бяс нийя о эянжлийимдя,
Буну мяня щеч демирмиш.
Хейли вахтды йухуларын,
Сещириндя галмышам мян.
Беля эцндя юз мейлими,
Йухулара салмышам мян.
ЙУХУЛАР ОЛМАСАЙДЫ
Гийамятя галарды, щясрятлярин эюрцшц,
Йухулар олмасайды.
Гяфяслярдя галарды, севянлярин рущ гушу,
Йухулар олмасайды.
Бир щяйатды йухулар,
Сяадятди йухулар.
Дуйьулар булаьыды,
Мящяббятди йухулар.
321
Узагларда гарлы даьлар эюрцнцр,
Вадисиндя чямяня бах, эцля бах.
Эащ эцн олур, эащ да лейсан тюкцлцр,
Бу йерлярдя фясиля бах, иля бах.
О гядяр эюзялди, о йер, о мякан,
Бирдян-биря орда дяйишир инсан.
Тамам тязялянир эюзцндя жащан,
Йухуда дцнйанын йуху рянэи вар,
Йухуда щяйатын юз ащянэи вар.
Дяниз башга рянэдя, эюл башга рянэдя,
Башга бойадады эцл дя, чичякдя,
Башга жцр дюйцнцр бурда цряк дя,
Йухуда дцнйанын йуху рянэи вар,
Йухуда дцнйанын юз ащянэи вар.
АЬЛАР-АЬЛАР
(Хястя оланда)
Илащи, ким эюрся мяним щалымы,
Селляняр эюзцндя йаш, аьлар-аьлар.
Даьлара сяс салар, хыналы кяклик,
Гайалар инилдяр, даш аьлар-аьлар.
Йолар сачларыны эюй бянювшяляр,
Мешя таласында жцйцрляр мяляр?
Сарыкюйняк, бцлбцл шивяня эяляр,
Гонар кол цстцня гуш, аьлар-аьлар.
Аь пямбя булудлар долар, бошалар,
Сядник, сяня бцтцн елляр йас сахлар.
Даь цстдя тянща бир мязарын галар,
Йаз-йайы мцкяддяр, гыш аьлар-аьлар.
322
ЭЮРДЦК
Бу фани дцнйада гящри-гязадан,
Гачаны да эюрдцк, гачмайаны да.
Бах, цстц кюрпцсцз бир селди дцнйа,
Кечяни дя эюрдцк, кечмяйяни дя.
Кими бу дцнйадан тахты-таж алды,
Кими эцн эюрмяди, вахтсыз гожалды.
Дурна аь булуддан аь ляляк салды,
Сечяни дя эюрдцк, сечмяйяни дя.
Сядник, чичякдяндир дону дцнйанын,
Йохмудур, язяли, сону дцнйанын.
Тяхти-Сцлейманы щаны дцнйанын,
Кючяни дя эюрдцк, кючмяйяни дя?!.
О МЯН ДЕЙИЛЯМ
Ахтарырсан, дейиб-эцлян Сядники,
Сяня демядимми, о мян дейилям.
Эюйдян нур йаьарды севэи баьыма,
Ютдц о эцнлярим, дцнян дейилям.
Эюзцмдян гор йаьар, наля чякярям,
Жанымы алова, ода бцкярям.
Од тутду, алышды, кцл олду Кярям,
Мян бир Йанардаьам, сюнян дейилям.
Сядники юзцндя гярг едян дярйа,
Олду арзу-камым, олду бир рюйа.
Ялвида, ялвида севдийим дцнйа,
Ща дуруб щарайла, дюнян дейилям.
323
ЩАРДАСАН
Йахындасан, узагдасан, билмирям,
Ахтарырам, а севдалым, щардасан?
Ялдян учмуш, узаг дцшмцш тярланым,
Гуша дюнмцш хошхяйаллым, щардасан?
Сурятин вар бу кюнлцмдя, эюзцмдя,
Сян йохсанса, оланмарам юзцмдя.
Итиб сябрим, галмайыбды дюзцм дя,
Чых булуддан, айжамаллым, щардасан?
Эюзяллярдя ня адятди, ня щалды,
Чохуну щясрятин торуна салды.
Сядникям, истяйим эюзцмдя галды,
Гызбянювшям, эцлмисаллым, щардасан?
КЕЧДИ
Хяйалымда йарла даьа чыхмышдым,
Карван-карван булуд башымдан кечди.
Няьмяли булаглар, эцллц йайлаглар,
Аьлымы ойнатды, щушумдан кечди.
Щеч беля щижрана даш да дайанмаз,
Бяхт дя еля йатды, даща ойанмаз.
Бир эюзцм Кцр олду, бир эюзцм Араз,
Чай-чайа говушду, гаршымдан кечди.
Эюз йашым гярг етёди селляря мяни,
Апарды андыьым илляря мяни,
Сядник, дярдим салды дилляря мяни,
Кечди бащар юмрцм, гышымдан кечди.
324
ПЯРВАНЯ
Ешгинин Лейласы аловду, одду,
Кюнцл вериб ода, кюзя, пярваня.
Шаирляр адыны дастана салыб,
Мин иллярди йаза-йаза, пярваня.
Сян ода ашигсян, од сяня ашиг,
Оланмаз бир кимся, йад сяня ашиг,
Олмаг чох чятинди, дад сяня ашиг,
Санма буна юзэя дюзя, пярваня.
Сян оду чох севдин, йохса сямяндяр?
Од бежяр Яслидян Кярямя гядяр,
Йандыр ашигляри Кярямя дюндяр,
Мян щясяд чякмярям сизя, пярваня.
Йардан ютрц гуша, даша дюняйдин,
Эюлдя цзян йашылбаша дюняйдин,
Чынгы няди, од-атяшя дюняйдин,
Беля эюрцняйдин эюзя, пярваня.
Мяни билмя Кярям, ня дя сямяндяр,
Ашиглярин цряйиндя гям битяр,
Сядникин дярди вар щамыдан бетяр,
Бу кюнцл щясрятди наза, пярваня.
ГОCАЛМАЙНАН
«Аьармайнан, ай сачларым, аманды»
Микайыл Азафлы
Той-маьарда «Рцщани»ни ким ойнар?
Гоcалмайнан, ай Сядниким, гоcалма!
Щяр мяcлисдя юз сясин, юз сядан вар,
Гоcалмайнан, ай Сядниким, гоcалма!
325
Вахт вар иди эцлдцрярдин, эцлярдин,
Аьлайанын эюз йашыны силярдин,
Мин дярдя сян мин бир дярман билярдин,
Гоcалмайнан, ай Сядниким, гоcалма!
Лачындын, тярландын, сынды ганадын,
Вахтсыз гялбин нийя гана бойадын?
Чох вясф етдин, эюзяллярдян доймадын,
Гоcалмайнан, ай Сядниким, гоcалма!
МЯНИ
(Хястя вахты)
Инанмырам тез унуда,
Эялян айлар, илляр мяни,
Щяр бащарда йада салар,
Вясф етдийим эцлляр мяни.
Щарай бащар чаьы дейиб,
Солду юмрцн баьы дейиб.
Аь булаглар аьы дейиб,
Щязин аьлар эюлляр мяни.
Гызым чыхар даь башына,
Фяляк дюзмяз эюз йашына,
Хябяр чатар гардашына,
Тянща сахлар чюлляр мяни.
Аман, аман, сары эялин,
Гулаж телляр дюйяр белин.
Аьлар йардан цзяр ялин,
Йаралайар дилляр мяни.
326
Анам кясяр, баьым башлар,
Диля эяляр, дилсиз дашлар.
Эюйдя ганад сахлар гушлар,
Аьлар йцзляр, минляр мяни.
Тапа билмяз сирдашыны,
Атам йолар аь башыны.
Гужаглайар баш дашыны,
Щарайлайар, цнляр мяни.
Сойуг мязар, сойуг мязар,
Цстцндя бир йазы да вар.
Бир йаны эцл, бир йаны гар,
Дюйяр, охшар йелляр мяни.
Бир вахт Сядник олуб эерчяк,
Эюрян-билян десин эяряк,
Гярибя бир яфсаня тяк,
Хатырлайар елляр мяни.
ЙАР МЯНИМДИ
Юз йарыны гойуб эедян,
Сцнбцлсачлы йар мянимди.
Эетди, бир дя дюнмяз эери,
Сцнбцлсачлы йар мянимди.
Сящянэи булагда галар,
Дурна кечяр, ляляк салар…
Габ долмамыш, эюзцм долар,
Сцнбцлсачлы йар мянимди.
Сары телляр-сары чичяк,
Титряшяр, ясдикжя кцляк…
Йох, Сядникдя галмаз цряк,
Сцнбцлсачлы йар мянимди.
327
ФИДАНЛАР
АЙ ТЯЗЯ ЭЯЛИН
(Эялиним Рущиййя цчцн)
Сечмяк олмур, гызым, Эцняшсян, Айсан,
Ящсян эюрян дейир: оьлума тайсан,
Ня ширин ювладсан, ня ширин пайсан,
Оьлумун жан сяси, ай тязя эялин,
Гызылэцл гюнчяси, ай тязя эялин!
Эюзялликдя йцз эюзялдян бирисян,
Сафлыьынла булаглардан дурусан,
Эцл баласан, эюзцмцзцн нурусан,
Оьлумун жан сяси, ай тязя эялин,
Гызылэцл гюнчяси, ай тязя эялин!
Аь йаьышлар йаьа-йаьа эялмисян,
Сядник дейяр: барлы баьа эялмисян,
Сян мцгяддяс бир ожаьа эялмисян,
Оьлумун жан сяси, ай тязя эялин,
Гызылэцл гюнчяси, ай тязя эялин!
ЭЦЛЛЯР ИЧИНДЯ
Мян ону итирмишям,
Айлар, илляр ичиндя.
Тап, эятир эянжлийими,
Шещли эцлляр ичиндя.
Тапарсан, ахтар, оьул
Жошгун селляр ичиндя.
328
Бялкя няьмя олубду,
Ширин дилляр ичиндя.
Йадиэар олсун мяндян,
Галсын елляр ичиндя.
АНА СЯСИЙДИ
Мяни нежя ойатды,
Дадлыдан дадлы бир сяс,
Бу сяс ана сясийди,
Бу сяс лайла сясийди.
Бу сясдя бир мураз вар,
Эцллц-чичякли йаз вар,
Бу сяс ана сясийди,
Бу сяс лайла сясийди.
ИЛМЯ-ИЛМЯ
Йар тохуйуб илмя-илмя,
Шеир кими кялмя-кялмя,
Ай гызым, ялимдян алма,
Йохду, беля халы-халча,
Цстя аь эцл ачыб алча.
Жцйцр отлар, жейран гачар,
Кяклик гайасындан учар,
Гартал гоша ганад ачар,
Йохду, беля халы-халча,
Булаг йанда долу долча.
Бир йанында Чянлибелляр,
Ялван-ялван нарынж эцлляр,
329
Эяляр чайлар, жошар селляр,
Йохду, беля халы-халча,
Бир гядим гала-галача.
Бу халыда бир сещир вар,
Онда мящяббят, мещир вар,
Галыб анандан йадиэар,
Йохду, беля халы-халча,
Гой бахым она дойунжа,
Гой бахым она дойунжа.
ГОЖАЛАРМЫ ?
Ай Сябутай сянин кими,
Оьлу олан гожалармы?
Варлыьыйла ана йурда,
Баьлы олан гожалармы?
Чох эюрмцшям, эюрясим йох,
Йад баьдан эцл дярясим йох.
Аласым йох, верясим йох,
Аьлы олан гожалармы?
Сядник, ярз ейлясин доста,
Жаван олмаз мян щявясдя.
Эязя шещли эюй от цстя,
Даьлы олан гожалармы?
330
ВЦСАЛЯ
(Гыз нявямя)
Беш гардашын бир бажысы, Вцсаля,
Беш гардашын нур бажысы, Вцсаля.
Йатма, йатма дур бажысы, Вцсаля,
Эянжя чайлы, Кцр бажылы, Вцсаля.
Эцнля якиз, нур бажылы, Вцсаля.
Бир йанын Бабазан, бир йанын Эянжя,
Гыз олмаз дцнйада сян кими инжя,
Тюкцлсцн башындан эцл пянжя-пянжя,
Эянжя чайлы, Кцр бажылы, Вцсаля,
Эцнля якиз, нур бажылы, Вцсаля.
Сачларын Эцняшин сары сачаьы,
Эюзлярин Кяпязин гоша булаьы,
Цзцн Эцняш, а йурдумун чыраьы,
Эянжя чайлы, Кцр бажылы, Вцсаля,
Эцнля якиз, нур бажылы, Вцсаля.
ЭЯНЖЯМИЗЯ ЭЯЛ
(Нявям Сяфуряйя)
Сяня Эцняш дейим, йохса, тязя Ай,
Губада, Бакыда олмаз сяня тай,
Дайансын, щцснцня бахсын Эянжя чай,
Десин бу йерлярдя йох беля эюзял,
Ай сонам, ай сонам Эянжямизя эял.
Бойлан Кяпязя бах, Эюй-эюлц ара,
Булагда эцзэцлян, зцлфцнц дара,
331
Бир маралсан, йарашырсан даьлара,
Щеч йанда тапылмаз сян тяки эюзял,
Ай анам, ай анам Эянжямизя эял.
Бахсын щейран галсын шящяр, кянд сяня,
Анан бал гатыбды, йохса, гянд сяня,
Бир бахышла эюрян олур бянд сяня,
Щеч йанда, щеч йанда йох беля эюзял,
Бойуна гурбанам Эянжямизя эял.
ЯСЭЯР ОЬЛУМА
Цряйимсян, ай Сябутай,
Вцгарымсан, оьул мяним.
Сяня эяляр эцллц йазым,
Бащарымсан, оьул мяним.
Юз юмрцмцн нишаняси,
Илгарымсан, оьул мяним.
Эащ севинжли, эащ да гямли,
Рцзэарымсан, оьул мяним.
Ана йурдун гужаьында
Чинарымсан, оьул мяним.
Вятянимя кешик чякян,
Даьларымсан, оьул мяним.
ЭЦЛ СЯФУРЯМ
Севинж эятирдин бизляря,
Ишыг эятирдин эюзляря,
Жан гурбан сян тяк гызлара,
332
Тябяссцмц эцл, Сяфурям,
Сачлары тел-тел Сяфурям.
Сян ки, мяним Мыш-Мышымсан,
Аь дон эеймиш, аь гушумсан,
Мяним бащар йаьышымсан,
Гыз Сяфурям, эцл Сяфурям,
Сачлары тел-тел Сяфурям.
Сянинчцн эцлляр якмишям,
Колларына су тюкмцшям,
Щясрятини чох чякмишям,
Эянжямизя эял Сяфурям,
Сачлары тел-тел Сяфурям.
ЮТМЦСЯНМИ ЩЕЧ
Кюрпя бала, кюрпя гузу эязяндя,
О сых думанларда итмисянми щеч?
Ня даьлар эюрцнцб, ня дя дяряляр,
Онда аддым-аддым эетмисянми щеч?
Думан сцрцняндя, даь эюрцняндя,
Сян дя севинмисян даь севиняндя,
Жцйцрляр отлашан шещли чямяндя,
Йериндя дон галыб, битмисянми щеч?
Динлядинми тябиятин сясини?
Чаьлайан суларын зцмзцмясини,
Ешидиб гушларын хош няьмясини,
Сян дя гушлар тяки ютмцсянми щеч?
333
ОЬУЛ
Сян эюрдцйцн сыра-сыра даьларын,
Гойнунда дцнйайа эялмишям, оьул.
Чятин вахтда, бярк айагда, дар эцндя,
Бу елляри арха билмишям, оьул.
Йахшы таны бу торпаьы, бу дашы,
Гошгарымдыр бу дцнйанын йаддашы.
Аьа олма, вятяниндя даш дашы,
Ел эцляндя, мян дя эцлмцшям, оьул.
Ел атан даш эедиб дцшяр узаьа,
Йыхылсада ел галдырар айаьа,
Сядник дейяр: вурулмушам бу даьа,
Мющняти гялбимдян силмишям, оьул.
АРАСЫНДА
Щяр йердя башыны ужа тут, оьул,
Мяним щюрмятим вар ел арасында.
Адым дцшмяз озанларын дилиндян,
Йцз юмцр йашарам тел арасында.
Нечя ел доландым, нечя йурд эяздим,
Мян бу жяфалара дюздцм ки дюздцм.
Нечя китаблара мирвари дцздцм,
Хязиняляр йатыр бил, арасында.
Жанлы бир тарихям, юлмяз ясярям,
Ариф мяжлисиндя мян дя бир ярям.
334
Яли гылынжлыны сюзля кясярям,
Дястяксиз гылынжам дил арасында.
Илдырым гылынжын ендиря даша,
О даьлар тярпяня, эяля баш-баша.
Чайлар кюпцкляня, эюлляня, даша,
Бир ада оларам сел арасында.
Сядникям, истярям ай беля ужа,
Гошгарла цз-цзя, даь мяни гужа,
Бир йаным эцл ола, бир йаным гюнчя,
Газалар гябрими эцл арасында.
СИМРАН
(Балажа Сяфурянин гардашы Симрана)
Яэяр ки, мян сянин тойуну эюрсям,
Йенидян бир юмцр йашарам, Симран.
Атандан да ужа бойуну эюрсям,
Севинждян, фярящдян жошарам, Симран.
Нишанында бир «Рущани» ойнарам,
Той эцнцндя ойнамагдан доймарам,
Цряйимдя бир арзуму гоймарам,
Дяли чайлар кими дашарам, Симран.
Гой щямишя танрым сяня йар олсун,
Атан, анан, Сяфуш бажын вар олсун,
Сядник бабан бахсын бяхтийар олсун,
Бир юмря йцз юмцр гошарам, Симран.
335
МЯНИМ
Сяййаф гялбим, гол-ганадым,
Сярван эюрян эюзцм мяним.
Сябутай цмид чыраьым,
Самир, Сцбщан изим мяним.
Сащибя гызларын башы,
Сярваня бир цзцк гашы.
Эюй суларын йашылбашы,
Ай Сядафят гызым мяним.
Вцсал –Дяли Кцр чайымды,
Елмир, Мащир щарайымды.
Вцсаля бир нур пайымды,
Зцмрцд эцллц йазым мяним.
Сядварым бир пай, бир мураз,
Мин эцл ачсын готаз-готаз.
Ата алгышы пис олмаз,
Алгышдыр щяр сюзцм мяним.
Сядник дейяр: ай мяляйим,
Гиблямсян, эяряк баш яйим.
Ай Сяфурям – жан юзяйим,
Ай тале улдузум мяним.
КЮРПЯ НЯВЯМ, АЙ СЯФУРЯМ
Эялишиндя мин севинж вар,
Эцлцшцндя мин севинж вар,
336
Адын няняндян йадиэар,
Кюрпя нявям, ай Сяфурям!
Эялдийин илиня гурбан,
О сары телиня гурбан,
Гуш дили дилиня гурбан,
Кюрпя нявям, ай Сяфурям!
Аь эюллярин сонасысан,
Сярванымын дцнйасысан.
Щям гызы, щям анасысан
Кюрпя нявям, ай Сяфурям!
Мяляклярин мяляйисян,
Чямянлярин чичяйисян,
Сян бабанын цряйисян,
Кюрпя нявям, Ай Сяфурям.
СЯНИНДИ, СИМРАН
(Оьул нявям Симран Сярван оьлуна)
Жями нявям дюрд фяслим,
Сянсян аьзымда дилим.
Сяня гурбан айым, илим,
Пирсултан сянинди, Симран!
Зирвясиндя ожаьы вар,
Щяр дашын нечя таьы вар,
Бир эцлцн цч йарпаьы вар,
Пирсултан сянинди, Симран!
Ожагзадяди улумуз,
Щагг йолу бизим йолумуз,
337
Тцркцляр сюйляр дилимиз,
Пирсултан сянинди, Симран!
Сейрана чых, ет тамаша,
Даь-даш бцрцнсцн гумаша,
Сянин бабан Сядник Паша,
Пирсултан сянинди, Симран!
ЕЙ СЯДВАРЫМ
Сядварым,
Сядник – варым.
Мутлу сойум, нявя пайым,
Йадиэарым.
Сядварым, –
Йаз-бащарым.
Мутлу сойум, нявя пайым,
Йадиэарым.
Сядварым,
Йадиэарым.
Сев торпаьы,
Эюз бябяйин йурдун олсун,
Сев вятяни.
Гору ону бябяк кими,
Гору ону цряк кими.
Вясиййятим,
Будур сяня.
Чалыш сяндя вцгар олсун,
Язиз сахла, йаддашында.
Сюзлярим йадиэар олсун.
ПИРСУЛТАНЫМЫН ПИРИДИ
Цч оьулдан, цч гыздан,
Он ики нявям вар,
Эюзляримин нуруду.
338
Симран онлардан фяргли,
Пирсултанын пириди,
Ярянлярдян бириди,
Сой - кюкцмцн
Яшряфиди, дцрцдц.
Ня вахт ону эюряндя,
Билин Сядник дириди.
ДЦНЙА, СЯНДЯН КЕЧЯММЯДИМ
Лайла сяси тутду мяни,
Дюнцб кюрпя ушаг олдум.
Дуйдум ана няфясини,
Ня щялим, ня йумшаг олдум.
Гайьылар учду сяримдян,
Жаным нежя йцнэцлляшди.
Гуш кими дурдум йеримдян,
Ойунжаг йадыма дцшдц.
Щара бахдым ойунжагды,
Мян онлары сечяммядим.
Сяндян эюзял ойунжаг йох,
Дцнйа сяндян кечяммядим.
ЮЗЦМЯ ГЦРБЯТ ЭЮРЦНЦР
Сяфурям Эцняш,
Симран Айымды.
Гялбим, каинатым,
Эцнцм, Айым.
339
Бу каината нур чиляйир,
ишыг сачыр.
Каинатда дцнйа эюрцнцр,
алям эюрцнцр.
Араз ахыр, Кцр ахыр,
узагларда Савалан эюрцнцр.
Доьма торпаьым,
Гарабаьым
юзцмя гцрбят эюрцнцр.
Кялбяжярим, Эюйчям,
Хязяр бойда мещри-мящяббят
эюрцнцр.
Арада щясрят эюрцнцр.
КЮТЦЖЯ-КЮК
Ата, сян
няслин
шяжярясинин
йаш щяддини поздун.
Йцз отуз йериня
дохсан дюрд йаздын
Дохсан дюрд
ня йашдыр?
сян о гядяр йашадын.
Кимя чякдин,
ахы кимя охшадын?!
Нийя Язрайыла
демядин:
- гардашым Заман,
йцз отуз ил
Бажым алтыбармаг Дурсун,
йцз отуз ил
йашады.
Гардашым
щюрэц щюря-щюря,
340
Бажым халча-халы тохуйа-тохуйа,
чох сакитжя
дцнйасыны дяйишди.
Йох, йох,
мян
сизя охшайан дейилям.
Мян Лейли няням кими,
Синяси
яфсанялярля,
наьылларла,
дастанларла,
долу,
лап долу,
бир хязиня –
Нянямя гядяр
йцз отуз ил
йашайажаьам.
Няйя лазымдыр,
натамам,
йарымчыг
юмцр
Кютцжясини эюрмяйян
юз кюкцнц дя
эюря билмяз.
НУРА БОЙАНДЫ
Нявям йухудан ойанды,
Отаьым нура бойанды,
Эялди нявям, эцлдц нявям,
Эюзляримя нур ялянди,
Гялбим нура бялянди.
341
ТЯБИЯТ ВЯ МЯН
НЯРЭИЗ
Гядямин мцбаряк, сары донлу гыз,
Бащарын юз ятри, гохусу нярэиз.
Бир гызын ялиндя дястя эцл эюрдцм,
Азы бянювшяйди, чохусу нярэиз.
Гызыл кол дибиндя йатан эюзялин,
Кюрпя бянювшянин йухусу нярэиз.
Де ки, бянювшяйя бойнун дцз тутсун,
Олмасын щеч кясдян горхусу нярэиз.
Эцлсцн Гурбанинин гыз бянювшяси,
Чыхсын цряклярдян аьрысы нярэиз.
ЛАЛЯ
Лаля-чюлляр эялини,
Халлы-хаталы эялин.
Дуруб гырх гыз ичиндя,
Башы фаталы эялин.
Щара эялин эедирсян?
Кимя эялин эедирсян,
Сян кими юлдцрцрсян?
Кимдян ютрц юлцрсян?
342
Юпярдим ал йанагдан,
Горхдум йанар кюз олар.
Сяни бизя гысганар,
Гыз, адахлын йаз олар.
КИМИ
Алаэюз мяляйим эюзя эюрцнся,
Мян еля вуруллам, еля вуруллам,
Эюйляр шимшяйиня вурулан кими…
Бир даща буланмаз эюзцм чешмяси,
Мян еля дуруллам, еля дуруллам,
Булагларын эюзц дурулан кими.
Йасямян зцлфляря эюзцм саташса,
Мян еля сарыллам, еля сарыллам.
Бцлбцл гызылэцля сарылан кими!..
ШЯМКИР ЧАЙЫ
Селин кюрпцйя дяйярди,
Щаны суйун, Шямкир чайы?.
Сюйцдляр башын яйярди,
Щаны суйун, Шямкир чайы?.
Мурьуздан эялярди суйун,
Сярвиздян эялярди суйун,
Мин эюздян эялярди суйун,
Щаны суйун, Шямкир чайы?.
343
Бу Сядникя дярд оламмаз,
Сяндян эюзял йурд оламмаз,
Дюрд фясилдя эцлцн солмаз,
Щаны суйун, Шямкир чайы?.
ЙАЬЫШДАН СОНРА
Йуйунан, даранан мешяди, мешя,
Еля бил гайалар шцшяди, шцшя,
Йаьышдан сонра.
Кцлякля ойнашыр Лейли сюйцдляр,
Пяришан сачлары тязя-тяр,
Йаьышдан сонра.
Щоп-щоп сяс ейляйяр, кяклик охуйар,
Тябият тязя бир халы тохуйар,
Йаьышдан сонра.
Ахан сулар дярялярдя селляняр,
Булаг суйу шярбят олар, балланар,
Йаьышдан сонра.
Эцл дярян эюзяля мцштаг оласан,
Йанаьындан бир жцт юпцш аласан,
Йаьышдан сонра.
ТИТРЯШЯ-ТИТРЯШЯ
Дашлыдаьдан эцлцн цздцм,
Ялляр титряшя-титряшя.
Йарын сачларына дцздцм,
344
Телляр титряшя-титряшя.
Эюзяллийя эцзэц тутду,
Эюлляр титряшя-титряшя.
Лаля, нярэиз йаллы эетди,
Чюлляр титряшя-титряшя.
Сол йанымдан ютцб кечди,
Селляр титряшя-титряшя.
Юмцрлцк бялядчи олду,
Йоллар титряшя-титряшя.
Сачларыма дян дя салды,
Илляр титряшя-титряшя.
Сиздян айрыласы олдуг,
Елляр титряшя-титряшя.
Гужаглар баш дашымы,
Голлар титряшя-титряшя.
Мязарымдан баш галдырар,
Эцлляр титряшя-титряшя.
Сядник сяни йад ейляйяр,
Дилляр титряшя-титряшя.
ЭЕЖ ПУЧУРЛАДЫН
Ай баьымын бар аьажы,
Бу йаз ня эеж пучурладын?
Сяни шахтамы горхутду,
Нийя гышы гачырмадын?
Нийя мяни чаьырмадын?
Йохса, мяни гямли эюрдцн?
Эюзлярими нямли эюрдцн?
Бялкя вармыш юзэя дярдин?
Нийя мяни чаьырмадын?
Нийя мяни чаьырмадын?
345
ЙАЗ ДУЙЬУЛАРЫ
Бянювшя бир эюз гырпмамыш,
Мяним дцнйам нярэизлянди.
Йарпаг-йарпаг ачды мешя,
Бу арада Кцр эизлянди.
Эялди гушлар, гарангушлар,
Учду эетди, гарлы гышлар.
Йеня соналы эюллярдя,
Жилвялянди йашылбашлар.
Гялбим йериндян ойнады,
Дамарымда ган гайнады.
Эюр няляр чякди эюзлярим,
Ща бахды, йеня доймады.
СЕВИНЖ АХДЫ
Аь булуддан Ай чыхды,
Бахды, эюлляря бахды.
Чайлара аь эцл дцшдц,
Эюй суларла юпцшдц.
Бир гыз бойланды бахды,
Ешги гялбимя ахды.
Бир эюзял эцлцмсяди,
Гялбимя севинж ахды.
КИМЯ НЯ
Кинля мящяббят якиз,
Арасында галдыг биз,
346
Эцнащымыз нядир, гыз,
Щеч билмирик кимя ня?
Чыхдыг чямян сейриня,
Дцшдцк ешгин сещриня,
Ажысы ня, зящри ня,
Щеч билмирик кимя ня?
Севмяк щяр йашда шайды,
Бу бир илащи пайды,
Севэимиз ахар чайды,
Щеч билмирик кимя ня?
ЦШЦЙЦРЯМ
Йеришиня, дурушуна,
бахышына,
Билмям, ким няйя щейранды?
Амма ону билирям ки,
Чохлары дяли-дювранды.
Мян дя сяни севирям,
Демирям ки, о щисслярдян
мян кянарам,
Гялбиндя од-атяш вар,
Узаг дурсам, цшцйярям,
Йахын дурсам мян йанарам.
Мяним севдийим
сянин
Шеир долу цряйиндир.
Бир дя
Синяндян бой верян,
Мящяббят эцлцм,
О сары чичяйимдир.
347
Сянин щяйат йолларында,
Бир ишыьам,
Бир фанарам.
Гялбиндя од-атяш вар,
Узаг дурсам цшцйцрям,
Йахын дурсам мян йанарам.
ЦМИДИМИ ГЫРАРСАН
Ахма, улдузум, ахма,
Йаьма, лейсаным, йаьма…
Йахма, Эцняшим, йахма.
Цмидими гырарсан.
Галхма, туфаным, галхма,
Чахма, шимшяйим, чахма.
О шащпалыды йыхма,
Цмидими гырарсан.
ГЫЗЫЛЭЦЛ
Жийяримдя ган галмайыб,
Ичмисян ганым, гызылэцл!
Мин язаб вер, йеня хошду,
Мян нежя даным, гызылэцл!
Гызылэцлцн тяшбещисян,
Бянювшя, нярэиз шещисян,
Ня эюзял бащар мещисян,
Жанымсан, жаным, гызылэцл.
348
Сал мяни йаз йаьышына,
Гурбанам гялям гашына,
Пярваня тяк гой башына,
Эцндя доланым, гызылэцл.
ЯКСИНЯЙЯМ
Бир кюнцлдя бир эцл битяр,
Ики эцлцн яксиняйям.
Эцл-эцля гарышар, итяр,
Ики эцлцн яксиняйям.
Цряйимдя бирди эцлцм,
Ня гиймятли дцрдц эцлцм,
Бир ишыгды, нурду эцлцм,
Ики эцлцн яксиняйям.
Баьбаны ол, бир эцл битир,
Бежяриб щасиля йетир,
Сян ону дяр, мяня эятир,
Ики эцлцн яксиняйям.
ЮМРЦН ЙАЗЫ
Доландым севэи баьыны,
Эюзцм, кюнлцм тязялянди.
Шеир чямяниня дцшдцм,
Башымдан эцлляр ялянди.
Эцл-чичяк мянля данышды,
Лаляляр йанды, алышды,
Севян гялбим цшцмцшдц,
Тязядян ода бялянди.
349
Жанда цряк диля эялди,
Сюзляр эцля-эцля эялди,
Шейда бцлбцл йеня эялди,
Юмрцм юз йазына дюндц.
ЩЯЗИН-ЩЯЗИН
Даь дюшцндян ахан булаг,
Зцмзцмя де.
Дярялярдян ахан ирмаг,
Зцмзцмя де.
Мешядя охусун гушлар,
Булуддан йаьсын йаьышлар.
Щязин-щязин, нарын-нарын,
Саваландан бир мещ яссин,
Мцъдяси олсун бащарын.
Эялсин аь юнлцк гарангуш.
Кол дибиндя эюзцм галмыш,
Бянювшясиз йаз олармы?
Бянювшясиз сюз олармы?
Башым цстдян уч гарангуш,
Эял синямдян ах, ей булаг.
Халлы бянювшямя бир бах,
Шцшя-шцшя, йарпаг-йарпаг.
Йамаж йашыл, эюйся айаз,
Бу алямин вясфини йаз.
Щязин-щязин, нарын-нарын.
АЙ ДЯРЯ-ДЯРЯ
Эюйдяки улдузму, йохса чичякми?
Эязир арасында Ай дяря-дяря.
350
Эежянин щцснцня щейран галмышам,
Гыврылыр илан тяк чай дяря-дяря.
Билмирям о кимди, марыхда йатмыш,
Мешя эюзялини ал-гана гатмыш,
Голлары гурумуш, ня сярраст атмыш,
Овчу щардан эялмиш, ай дяря-дяря.
Сядник, бир алямди бу мянзяряляр,
О йашыл орманлар, о эюй дяряляр,
Эюзялляр щардады эцлцн дяряляр,
Эяляляр йаныма мой дяря-дяря.
ЭЦЛ ДЯРДИ-ДЯРДИ
Щалал ялляримя изин вермядин,
Эюзлярим цзцндян эцл дярди-дярди.
Сян Аллащ, булуд тяк долма, тутулма,
Даьыт цряйимдян, эцл, дярди-дярди.
Сындырыб гялбими тяздян ща сары,
Йахшы дейил, наля чякди, ща Сары,
Дюрд бир йандан чякдирмисян щасары,
Юлдцряр бцлбцлц, эцл дярди-дярди.
Сядник нежя кечсин сян тяк эюзялдян,
Телин тутуб, зяр-зивярдян, эюзялдян.
Аьладарсан, эюзял эедяр, эюзялдян,
Галар гийамятя, эцл дярди-дярди.
351
ЙАЗЫДЫ
О эюрдцйцн чямян дейил, халыды,
О чай Кцрдц, о чюл Гарайазыды.
О золаглар вящши пялянэ халыды,
Бу йерляри мян эязяндя йазыды.
Няням йазыб, сещирлянмиш илмяляр,
Овчу говар, заман аьлар, ил мяляр,
Алим бахар, мили санжар илмяляр,
Бялли олар, о йазы ня йазыды.
О Эюйязян, о да кяндляр, обалар,
Сядник, йанды гялбим бир эяз овалар,
Бири сцряк чякяр, бири ов алар,
Овун гышы, овчунунса йазыды.
СЕВИНЖ ЭЯТИРДИ
Севинжим эюйярди,
Юз баьымда.
Севинжим пющрялянди,
Бир парча торпаьымда.
Бой верди фиданлар,
Эюйчясултанлар.
Барлы-бящряли аьажлар,
Учуб эялди,
Няьмяли гушлар
Мяня севинж эятирди,
Бир ана лайласы,
Кюрпя сяси,
Бцлбцл няьмяси.
352
Йашыллыг,
Баь-баьат,
Дцнйанын бир парчасыды,
Бу щяйат.
Торпаьы мящяббят,
Юзц мящяббят.
Щяйатын мянасыды,
Сяадят,
Аиля,
Щяйат…
ЙАШАР ИЛЩАМ
Тябиятля цз-цзя,
Тябиятля эюз-эюзя,
Тябиятля сюз-сюзя,
Олмусанмы щеч?
Сян ширин хяйаллара,
Далмысанмы щеч?
Рянэ-рянэ сулар,
Рянэ-рянэ мешяляр,
Рянэ-рянэ гушлар,
Тябияти охшар,
Ону алгышлар.
Бу ежазкар алямдя,
Олмусанмы щеч?
Сян онлардан няшяляр,
Алмысанмы щеч?
Аьгайада, Эюййурдда,
Эюй-эюлцн сащилиндя,
Галмысанмы щеч?
Сян онлардан дойунжа,
353
Илщам, няшя, зювг,
Алмысанмы щеч?
Мяни дя йада,
Салмысанмы щеч?
ГЫЗЫЛ ГАЗ
Юмрцмдя беля йахындан,
Эюрмямишдим,
Гызыл газ сяни.
Бу пайыз,
Эоранбойун,
Газахлар эюлцндя эюрдцм сяни.
Айна эюлдя цзцшян,
Гушлар ичиндя,
Сян биринжисян,
Сян бир инжисян.
Телин гызылы рянэдя,
Белин гызылы рянэдя,
Ялин гызылы рянэдя,
Варлыьын бир тамаша,
Аз галды аьлым чаша.
Сян Пяри бажаларында,
Йува гуран,
Гызлар гушунун,
Эюзяллийя мин рянэ,
Вуран,
Гызылын, гырмызынын
Тажысан,
Эюзяллийин лейлажысан.
Эюзялликдя цлкярсян,
Дцнйанын надир гушусан,
Суйа дцшмцш лял дашысан.
354
Щяр ким гыйарса сяня,
Эюйляр дя гязябляняр она,
Эюйдян даш йаьар башына,
Долу дцшяр,
Сяня эцлля атан овчунун,
Голу дцшяр,
Голу дцшяр.
СЯН ЭЦЛЯНДЯ
Эцняш доьар,
Ишыьын эюзцмя йаьар,
Сян эцляндя.
Йаьыш йаьар,
Йер чичякляр,
Црякдя битяр чичякляр,
Сян эцляндя.
Булаглар,
Ирмаглар чаьлар,
Бцлбцл,
Цряйимдя йува баьлар,
Сян эцляндя.
ВЕРИН
Ял дяймямиш эцл верин,
Дойунжа гохлайым.
Цряйимдя битирим,
Цряйимдя сахлайым.
355
Дил дяймямиш сюз верин,
Цряйимя кюз верин,
Гышын сярт айында,
Мяня эцллц йаз верин.
Сел эюрмямиш чай верин,
Булудсуз эюй верин,
Булудсуз ай верин,
Той верин, дцйцн верин.
ТОЬАНАНЫН
Яйрим-цйрцм,
Йоллары вар,
Мешялярдян
йашыл дону,
Гырчын-гырчын
Телляри вар.
Ахыр йанындан
Чай Тоьананын,
Бахыр щцснцндян
доймур
Ай Тоьананын,
Олдум гонаьы,
Йай Тоьананын.
БУЛАГ
Бир булаг эязирям,
О булаг ки,
Мяндян яввял
Севдийим гыз
О булагдан
356
ичмиш олсун.
О булаг ки,
Ясли ордан
кючмцш олсун
Кярям ордан
кечмиш олсун.
О булаьын юзцндя,
Лап суйун эюзцндя,
Хатиряляр чюзялянсин,
Кярям дярдим тязялянсин.
Дашсын булаг,
Ашсын булаг,
Кярям тяк алышсын булаг.
Мян дя ичим
одлу судан.
Билим ешгин оду няди?
Мящяббятин дады няди?
ДУЙЬУЛАРЫМ
Мяним
ипяк дуйьуларым
Нур дейиб,
Эцняши ичяр,
чичяк-чичяк
дуйьуларым.
Эцл цстцндя
хар да эюрся,
Йад няфяси
щарда эюрся,
Буза дюняр,
Кюзя дюняр,
дуйьуларым.
357
Хош цз эюрся,
Тязяляняр,
бащар олар,
Йаза дюняр
дуйьуларым.
ИНЖИЙЯРСЯН
Баьыныза эирмядим,
Бир эцлцн дя дярмядим,
Горхдум ки,
ял вурарам,
Ялимдян инжийярсян.
Сюзцн бирин десям дя,
О бирини демядим.
Горхдум ки,
дилимдян инжийярсян.
Щяр шейин
сярщядди вар
Мящяббятдян
сюз ачмаг,
Ялин, дилин
иши дейил,
Гялби гялбя жалайар,
Анжаг дилсиз бахышлар,
Севэини
црякляря
баьышласа,
о баьышлар.
Севэи щиссди,
дуйьуду.
О дцшцнжя
аьыл дейил.
358
Истяк бир ичим суду,
Бир эежялик
наьыл дейил.
КАШ
Каш бир эцл олайдым,
Йарпаглар арасында.
Каш бир гуш олайдым,
Будаглар арасында.
Каш ушаг олайдым,
Ушаглар арасында,
Онда мян, мян олардым,
Гялби чямян олардым,
Гямдян узаг олардым,
Ахар булаг олардым,
Гям-кядярсиз йашардым,
Дцнйаны алгышлардым.
БУ ЭЕЖЯМ
Сянсизди бу эежям,
Сяссизди бу эежям.
Бахышларындан
щясрят йаьан,
Дальалы,
Сащили эюрцнмяйян,
Дянизди бу эежям,
Сянсизди бу эежям.
Щягигятди бу эежям,
Сядагятди бу эежям,
Бир щясрятди бу эежям,
Арзуду, дилякди,
359
Щяйатды бу эежям,
Мящяббятди бу эежям.
Сянсизди бу эежям,
Гялбим тяк дальалы,
Дянизди бу эежям.
Сяссизди бу эежям,
Сянсизди бу эежям.
МЯНИ ЙАЬДЫРМА
Бащар булудуйам,
долсам йаьарам,
Кюврялдя –кюврялдя
йаьдырма мяни.
Щясрят-щясрят бахар топа
булудлар,
Бир кювряк булудам,
йаьдырма мяни.
Валлащ, бир дя йаьсам еля
йаьарам
Йаьыш олмарам, долу йаьарам,
Нечя ки, дцнйада гям вар,
мян варам,
Аманды,
Аманды, йаьдырма,
йаьдырма мяни!
ХАН ГЫЗЫНЫН БУЛАЬЫ
Хан Кяпязин
дюшцндяйик,
Хан гызынын
360
булаьынын
йанында.
Биз дашларын
цстдя
отуран кими,
Хан гызы да
бир даш
цстдя яйляшиб,
Йанындан
булаг ахыр.
Биз хан гызына
бахан кими,
О да бизя
бахыр.
Гяншяриндя
мин бир
чичякдян
илмялянмиш
Бир халы вар,
О халыда
мин эюзялин
хяйалы вар.
Гайадан,
дашдан,
Узагдан, лап
о башдан
Гаггылдаша,
гаггылдаша
Бу эюзяллийи эюрмяйя,
Она кюнцл вермяйя
кякликляр эялир.
Бу алями
эюрян
361
инсан да,
йер дя, эюй дя
эцлцр.
Дайанмадан
ахыр булаг,
Эюзляримдян
чыхыр булаг.
О ахдыгжа
хатиряляр
чюзялянир
Эцняшин
гызылы сачлары
йеря сяпялянир,
Эюйдян йеря
нур ялянир.
Тябият эюзялди,
Инсан ондан да
эюзялди
Щяля назлы
Эюй-эюля бах,
Нежя дя эюзялди,
Низамидян галма
бир гязялди.
Эюзялди, эюзялди.
Щеч кяс
диниб данышмыр,
Данышан бахышларды.
Данышан
тябиятин
вурдуьу
Нахышларды.
Цряклярдя
булаг кими,
362
Жошур мящяббят,
Данышыр мящяббят.
Булаг кими
Йарпаг кими
Додаглар тярпянир,
Пычылдашыр
мящяббят,
Сющбят ачыр
мящяббят.
Црякляр вяждя
эялир,
Торпагдан
мцъдя эялир.
Эюйлярдян
мцъдя эялир,
Булаг кими
црякляря ахыр
мящяббят.
Сонра црякдян эюзя чыхыр
мящяббят.
Севяндя,
Севиляндя
Бах, беля севилясян
Мящяббятин дадыны
беля билясян.
Даь эцля,
чямян эцля,
сян дя эцлясян,
Щяйатын мянасыны,
Дуйасан,
Билясян,
Йашайанда
беля йашайыб,
363
беля юлясян.
Дцнйайа
Нийя эялдийини,
Нийя эетдийини
билясян.
Дцнйада йадиэар
булаьын гала.
Кяпязин гойнундакы
Хан гызынын
булаьы кими.
ЭЯЛИР
Эежяляр йухумда,
Учдугжа учурам
Йеня
учмаьым эялир.
Эюй сулардан
кечирям,
Булаглардан
ичирям
Мешялярин
цстцндя
Ганад ачмаьым
эялир.
Сянли йухуларымда,
Йеня учмаьым
эялир.
364
ДЯЛИСИЙЯМ
Дялийям,
Анаданэялмя йох,
Дялийям,
Мян бир цряк дялисийям,
Сары чичяк дялисийям.
О чичяк ки,
Цряйимин ичиндя битиб
О чичяк ки,
Цряйин эюзцндя битиб.
Щеч кяс ону дяря билмяз.
Мяндян гейри,
Бир кимся ону эюря билмяз.
Дялийям,
Анжаг цряк дялисийям,
Сары чичяк дялисийям.
ЭЯТИР
Эюй-эюлдян ясян кцляк,
Сяндя йарын ятри вар,
Ятрини алыб цряк,
Ятрини дуйуб цряк
Сяндя сирр вар, сещр вар.
Эюй-эюлдян эялян кцляк,
Бир дястя чичяк эятир,
Бир севян цряк эятир,
Эятир, ай кцляк эятир!
365
ДОЙМАМЫШАМ
Бцллур бядянин лятафятиндян,
Чичякдян тямиз тяравятиндян,
Бунлар бир йана,
Ширин лящжянин
мящяббятиндян,
мян доймамышам.
Мян сещрлянмиш бахышындан,
Гялбимя из салан нахышындан.
Бунлар бир йана.
Бир дя о мящяббят йаьышындан,
мян доймамышам.
МЯНИМ ДУРУ ПИНАРЫМ
Лоьманымды
яллярин,
Дярманымды
диллярин,
Эюз охшайыр
эцллярин,
Сянсян йашыл
бащарым,
Мяним
дуру пинарым.
Бундан
хябярин
вармы,
Мяним
шеирлярим,
инжилярим,
366
дцрлярим,
цряйиндян
су ичир.
Мящяббятин,
истяйин,
кючцр,
шеиримя кючцр.
Баь кими
йашыллашыр,
Мяним бу
шеир баьым.
Нежя дя
гяшянэляшир,
Мяним
шеир отаьым.
Ах,
ей кюнцл
пинарым,
Ичим,
фейзийаб
олум.
Еля бир
китаб
олум,
Охуйанлар
доймасын,
Ялдян йеря
гоймасын,
Илщамланым
Щей йазым,
йарадым.
367
КИМИ
Еля тюкцлярям…
эцля шещ
тюкцлян кими…
Еля сюкцлярям…
дан йери
сюкцлян кими…
Еля якилярям…
тум йери
якилян кими…
Еля чякилярям …
булудлар
чякилян кими…
Сонра цзц шещли
бир эцл оллам,
улдуз оллам,
Даьылар булудлар,
бир эцняшли
эцндцз оллам.
Щямян-щямян
бах, ондажа
тум эюйяряр,
йашыллашар,
Севинж севинжя гарышар,
црякляр гошалашар.
ДУРУ БУЛАГ
Гайалардан сызыб
чыхан бир
булагсан.
Дурулуьуна,
368
сафлыьына
ня сюз вар.
Эюзяллийин,
гяшянэлийин
йанында
Эюзяллийиня
щейран галан
йцз эюз вар.
О эюзлярдян
бир жцтц дя
мянимди.
Щейрят
мяни
эютцрцр:
О булаг
сал дашы
нежя йарыб
цзя чыхыб.
Сал гайадан
о булаг
додаьа,
эюзя чыхыб,
црякляря ахыб.
Аманды, эюзялим,
О булаьын
щязин сясини
галдыр, ужалт.
Гой о сяс
узаглара йайылсын.
О сяс мяня
даща эур чатсын,
Юз няьмяли
сясийля
369
йатмыш
гялбими
ойатсын.
Эюзлярим
сяни эязсин,
Гойма ки,
жаным цзсцн.
Щясрят-щясрят
йолларына
бойланырам,
бахырам.
Ня олар,
сян дя
Щярдян-щярдян
мяня тяряф
бойланыб
бахсана…
Мяни
гямдян гуртарыб,
Няьмяли,
дуру булаг кими
цряйимя ахсана…
Цряйимя ахсана…
ЙАРАЛАДЫ ОВЧУНУ
Аьсуда
булагда
су ичмяйя
габ йох иди.
Йанымдакы
Бяй,
370
Паша эюзял,
Халлары
гоша
эюзял
Эцля-эцля
суйун
алтына тутду
овжуну.
Су ичиб
мян
башымы галдыранядяк
Овчу
нишан
алмамыш,
Ов йаралады
овчуну…
О эюзял
эцлцмсяйя-эцлцмсяйя
дюнцб
булаьа бахды,
Булаг жошду,
ня жошду,
Байагкындан
эур ахды.
САРЫСУ
Кяпязин
гойнунда
сян бир кяндсян,
Мян бир ел эюзялиня,
Сян кимя бяндсян?
Сарысу, ай Сарысу!
371
Изн вер,
йайлаьыны
Ел эюзялийля
гоша эязим,
Сянин дастаныны
юзцм йазым,
Сарысу, ай Сарысу!
МЯЩЯББЯТИН ЙУХУСУ ВАР
Эял чыхаг Кцр цстцня,
о йерлярдя,
тяр бянювшя
гохусу вар.
Чаьырырам, ойанмырсан,
Нярэиз кими
Эюзляриндя
Мящяббятин йухусу вар.
Щарданса
эюзляриня
чичякли бир даь эюрцнцр,
О да бир
Цмманды, эюзял,
О даьлар
Думанды, эюзял…
ИСТЯЙИРЯМ
Кяпязин ятяйиндяйям
Эцлляр булаг кими гайнашыр,
Эцлляр
булагларын йанында
372
ушаг кими ойнашыр,
эцл эцлля гужаглашыр.
Щяр тяряфдя йазды йаз,
Гоша эязир оьлан, гыз.
Цряк риггятя эялир,
Цряк диллянир бирдян –
Жаван олмаг истяйирям!
Йаш цстцня йаш эялир,
Йеня дцнйа хош эялир.
Цряйя мящяббят,
севэи,
бир атяш эялир,
Дцнйа нежя хош эялир,
Жаван олмаг истяйирям!
Еля жаван ки,
Сачлары шявя кими,
Гашлары гапгара,
Эюзляри тярлан эюзц.
Бахсын,
щара бахыр
щара,
Бир няфяся чыхсын
Марал эюля,
даьлара,
Жаван олмаг истяйирям!
Юмрцмц эянжляшдирян
Лоьман олмаг истяйирям,
Жаван олмаг истяйирям!
Жаван олмаг истяйирям!
373
САХЛАЙЫР
Бир исмятди
Севиб-севилмяк.
Мяни севэи йашадыр.
Севмяйян –севилмяйян
бир црякдя
ня щисс олар,
ня дя дуйьу.
Севирям!
Мяни севэи йашадыр.
Жаванам, эцмращам,
Гожалыгдан узаьам,
Мяни севэи йашадыр.
Дярмана ещтийажым йох,
Лоьмана ещтийажым йох,
Мяни севэи йашадыр,
Севэи жаван сахлайыр,
Цряйим о севэини
Йеня пцнщан сахлайыр,
Севэим юзц лоьманды.
Мяни лоьман сахлайыр,
Мяни севэи йашадыр.
ЭЮЗЛЯРИМЯ ЙЫЬЫММЫ
Дан йери сюкцляндя
Йаьыш олуб
Пянжяряня йаьыммы?
Гыз, мян о эюзляринин,
374
Бянювшя йухуларыны
Эюзляримя йыьыммы?
Эцняш доьсун,
Эежя гара шалыны
Голлары цстя йыьсын,
Йухуларла долу
Эюзлярими ачан кими
Бир сяни,
Бир дя Вятяни эюрцм,
Цряйими сизя верим.
АЛДЫМ
Хына истядин,
Дашдан хына алдым.
Жуна истядин,
Булуддан жуна алдым.
Кюйняк истядин,
Лалядян кюйняк алдым.
Гялям истядин,
Дурнадан ляляк алдым,
Цряк истядин,
Сядникдян цряк алдым.
ОЛСУН БЯХТ УЛДУЗУМ
Эцнейли,
Гузейли,
Азярбайжаным
эюрцшдц,
Щясрятлиляр опцшдц.
Йашыл донлу Хызырын
375
Аьбоз атыны мяня верин,
Миним Кцрдян кечим,
Миним Араздан кечим,
Хязяри пийалятяк
Чякиб башыма ичим.
Чыхым Саваланын башына,
Тязя бир улдуз сечим,
Олсун бяхт улдузум.
ПИРДЯДИ
Гуш дили билян Сцлеймандан,
овчу Пиримдян,
Онун гардашы Хан Кялбидян-Кярянядян
Аз билмирям.
Щяля шяфа булагларыны,
ожаглары, пирляри демирям,
мцгяддяс йерляри демирям.
Товузда Алдядя,
Аьдашда, Вейс баба, Булуд баба,
Аьдамда Ешг Абдал,
Дашкясяндя Ямяни Булаг,
Гарасейид ожаьы,
Пирсултан, Гошгар даьы,
Исмайыллыда
Бабадаьда, Баба Булаг,
Эцлязарда Ясли-Кярям булаьы,
Цстцня щалал адам эяляндя,
Гялби тямиз ашигляр эяляндя
Жошур, дашыр,
Хаин, хябис эяляндя
эюзцндян гуруйур,
376
булаглар, ожаглар
Дуру инсан эюряндя дурулур.
Щяля Йардымлыда Абидярдяни демирям
Мин бир дярдин дярманыдыр.
Йанар даьын айаьында
Фатма нянянин тяндири,
Йанында Истису, Кювсяр булаьы,
Суйу Виляш чайына ахыр,
Дцнйа онун цстцндяки
Гювси-гцзещя бахыр.
Мян йахшы таныйырам
Бу йурдун пирлярини,
Мцгяддяс, шяфа йерлярини.
Лоьман цзцмя бахыр,
Дейир: Бунлар сянин голуна,
Шяфа веря билмяз.
Сянинки, йердян цзцлцб,
Цзцнц эюйляря тут,
Сян юз шяфаны
Бюйцк Аллащдан эюзля,
Лоьман гапысы эязмя.
- Эедирям Аллащ гапысына,
- Эедирям Аллащ дярэащына.
Аь булудун алтында дуражам,
Аь йаьыш йаьажаг,
Башдан айаьа гядяр исланажам,
Йердян йохду бир ялаж,
Эюйдянди шяфам мяним.
377
ГУШ ЙУХУСУ
Ня гядяр эюзялди,
ня гядяр мясумду,
Йувасында гуш йухусу.
Кюрпя йухусу гядяр,
кюрпя йатышы гядяр,
ширинди.
Щейф,
щейф,
бир дя щейф.
Бу кюрпя йаврунун да,
анасы кими,
атасы кими,
синясиндя горху щисси,
сяксякяли,
гуш цряйи вар
Инсан айаьынын сяси эяляндя,
ону дуйанда,
гушун йухусу
яршя чякилир,
Бир эюз гырпымында,
учур,
гачыр.
Ей, инсанлар
Сизин ялиниздян,
Гушлар
тялаш ичиндяди.
378
ОВУЖ-ОВУЖ
Дюня-дюня
Бойнундан ашдыьым,
Дярясини, тяпясини долашдыьым,
Овуж-овуж
Зямзям булагларынын
Суйундан ичдийим,
Гошгар, Кяпяз
Йадыма дцшцр.
Дилимин ужу эюйняди,
Фикирляшдим, гямляндим.
Йуху тутду мяни.
Ширин йуху ичиндя
Эюрдцм ки, дярдимя
Даьлар да дюзянмяди,
Голума, гычыма
Ял чякдиляр,
«Шяфа тап» дедиляр.
Амма булаглар аьлайырды,
Ойандым цзцм нямди.
Билмядим бу
Эежянин шябнямими,
Булудун эюз йашымы,
Йохса цзцмц исладан
Юзцмцн эюз йашыммы?!
ГУШЛАР АЗАДДЫМЫ
Эюрясян эюйлярдя
гушлар азаддыр?
Жыьа телли дурналарын
379
дястини позан,
низам
гатарыны йаран,
Шащинля, Шонгар дейилми?
Фаьыр, мискин
гушлары гыран,
гырьы, гузьун дейилми?
ГЫЗЫЛ ГАЗ
А Гызыл газ,
Гызыл газ!
Сян щардан
билясян
Сяни дцнйам гядяр
севирям!
Байдар гябристанлыьына
йахын
Шямкир чайында
чай ашаьы,
чай йухары
цзцрсян.
Эащ щавайа галхыб,
Эащ чямяндя эязирсян.
Бир эюзяля дюнцрсян.
Доймурам сяндян,
Гызылгаз!
Пайызда эюрсям,
сейр етсям,
Эюрцб дуйьуланырам
сяни.
380
Кюнлцмдя йаз олур,
Синям бомбош оланда да
орда сюз олур
Синям сянин дяфтярин,
Гызыл газ!
Гызыл димдийини гялям ет,
сян юз шеирини йаз,
Сянинди гызыл кялмя,
гызыл сюз.
БУ СЯС ОЙАДЫР МЯНИ
Шялаляляр тюкцлцр
Гайалардан цстцмя.
Санки эириб гясдимя
Шялаля.
Кюклц, будаглы
Бир эюйрцш аьажы
пейда олур,
Онун узанан будаьы
Шялаляни икийя бюлцр.
Бир эюзялин щюрцкляри кими
Чийинляриндян тюкцлцр.
Ващимя,
горху,
эедир,
йоха чяклир.
Мяндян ашаьыда
дум-дуру
эюл йараныр.
Чюля бах, эюля
эюй,
аь
381
Замбаглары бязянир.
Мяндян хейли аралы
Кяпязин маралы
Эюля су ичмяйя эялир.
Йанында да баласы.
Еля бил марал иля баласы
эюлдян йох,
Гялбимдян су ичир.
Бир дя
ялиганлы овчуну эюрцб,
Дящшятя эялирям.
Маралын баласыны
нишан алыр.
Ана марал
Инсан кими диля эялир:
«Аман овчу, вурма мяни
Мян бу даьын маралыйам».
Бу сяс,
бу мащны
щейрят ичиндя
Йухумдан ойадыр мяни.
Бу мяним йухумдан
ачылан сящяря ярмаьандыр,
Бу мяним кюнлцмцн
Шялаля имтащаныдыр.
ЛАЛЯ ТЯК
Йухуда
лаля эюрдцм,
Гырмызы ,
ган гырмызы.
382
Лаляликляр эязмишям
белясин
Эюрмямишям дцзц.
Бялкя дя
бу ади лаля дейил,
О мяним цряйимди,
бир эюзяля
бянд олуб.
Эюзяля бахыб-бахыб,
йериндян атланыб,
кюксцмдян чыхыб.
Доьрудан да
эюрдцм ки,
лаля тяк
Цряйими бир эюзял
тутуб ялиндя.
О, да,
мян дя
ахырыг бир
йаз йаьышынын
селиндя.
Мян йухуму
йазаммадым
Ким йазыр,
гой йазсын,
Мян йухуму
йозаммадым
Ким йозур,
гой йозсун.
29.12.2005.
383
ДИНДИРЯРЯМ ГЫЗ
Мян шимшяк оьлуйам,
Ня истясян йапарам, гыз.
Даьлара гамчы чякярям,
Даьлары чапарам гыз,
Дяряляря шюля чякярям,
Щарда олсан юзцм дя,
тапарам, гыз.
Эюйя чыхсан,
йеря енсян,
Гуша дюнсян,
Учуб зирвяляря гонарам.
Аловун кямянди иля,
аловун сямянди иля
Тутарам
бир эюз гырпымында
Йеня мяним оларсан, гыз.
Сян юз йанымда галарсан, гыз.
Сяни чямяня ендирярям, гыз.
Сяни хош дилля диндирярям, гыз.
ЭЦЛ САТАН ГЫЗ
Бир сябят гызыл эцл,
Сябятдя эцл
Табаг-табаг…
Сябятдя эцл
Халвар, халвар
Саьа, сола тюкцлцр.
Долуб, дашан
Биз щовуз суйу кими,
384
Дивардан,
чяпярдян
ашан
Замбаг, замбаг
Эцлляр кими
Щамы щейрятля
О гызыл эцлляря бахыр.
Мянся о эцллярдян эюзял
Эцл сатан гыза бахырам.
Юз-юзцмя дейирям:
О эцллярин ян эюзяли сянсян.
Яэяр о эцллярин бири сян олсан,
Кюкцндян цзмярям сяни.
Саралмаьа, солмаьа гоймарам,
Ахшам-сабащ
Щцснцня бахмагдан доймарам.
Пардагланмыш сян эцлц эюрцб,
Мян дя бцлбцл оларам.
Доланарам башына,
Ким сяндян
Дойса да, усанса да
Мян сяндян
Чятин дойарам.
ВАЙ, СЕВЯНЛЯРИН ЩАЛЫНА
Бир эюзцм сяйрийир,
бир эюзцм атыр.
Кирпиклярини
бир-бир
эюзцмя батыр.
Бялкя дя
йол чякян эюзлярим
385
сяни эюзляйир.
Бялкя дя
щеч сяни
щясрят цзмцр.
Бялкя дя
щеч хя йалын
мяни эязмир.
Сянсизликдян
ичимдя бир дяниз
тялатцмц вар.
Бялкя дя сян
гайьысыз,
кядярсиз
о тялатцмлц дяниздя,
бир мяляк кими
уйумусан.
Бялкя дя
мяним бу наращатлыьымы
щеч дуймурсан.
Вай, бу дцнйада
дуйанларын,
севянлярин щалына.
САРЫТЕЛ
Эцнеййурдда
Мойчичяйи дяряндя
Бирдян-биря
думан алды
щяр йаны.
Чяндя итирдим сяни,
Сарытел!
Йашыл чямяндя
386
итирдим сяни,
Сарытел!
Йел ясди
чяни, думаны
даьытды,
Сарытел!
Думан
карваныны чякиб,
даь башына
йыьды,
Сарытел!
Сяни эюрдцм,
Сарытел!
Цряйим
кюксцмдян атланды,
аьламаг истядим.
Булуд мяня гыймады,
мяним явязимдян
юзц аьлады,
Сарытел!
Эянжлийимдя
итирдим сяни,
йеня тапдым,
Сарытел!
Щейф, щейф,
бир дя щейф.
Ащыл чаьымда
сяни итирдим,
Бир даща тапмадым,
Сарытел!
387
ЭЮРЦРЯМ
Бахырам ужалара
Дурналары йох,
сяни эюрцрям.
Бахырам Эюй-эюлляря
соналары йох,
эюлдя сяни эюрцрям.
Бахырам Кцр цстцня,
жейраны йох,
чюлдя сяни эюрцрям.
Цряйимдя бир рцбаб вар,
бас баьрына
тар кими чал,
Гой мян
щисс
селляриндя цзцм,
алямляр эязим.
Телляр ютдцкжя,
телляр дилляндикжя,
Щеч кяси йох,
Сары симдя,
Сары телдя сяни эюрцм.
ГЫШ НАЬЫЛЫ
(мянсур шеир)
Гар йаьыр
нарын-нарын,
Еля бил ялякдян
ун ялянир.
Аьажлар инсан кими
аь мяляфяли
388
Йорьана бцрялянир
Бир гыз
Чийниндя буз сящянэ
суйундан
Яллярини аьзына тутуб
щовхура-щовхура
булаьа эялир.
Дцнян эур ахан
булаьын суйу
сызга ахыр.
ахан су
гар ичиндя
назик жыьыр ачыр.
Бу жыьыр
пясяндя,
эялин белиндян дцшмцш
эцмцш кямяри хатырладыр.
Гыз башыны яйиб
су сящянэини,
суйун алтына гойур.
Гыз саь яли
сол кюйняйинин,
сол яли
саь кюйняйинин
ичиня гойуб
ятрафы сейр едир.
Быь йери тярлямиш
бир оьлан
Мяним кими
о гыза бахыр.
Су сящянэи долур, дашыр
цстцндян ахыр.
Бу йерляря
389
Гышын щясрятини чякян
жцт-жцт,
гоша-гоша
Дараггылар –шанапипикляр,
Гаратойуглар,
Кякликляр,
Бир дя бядяни сары,
бойну гырмызы,
димдийи гапгара
бюлцк-бюлцк
Гызлар гушу эялир.
Башга мянзярядир
бязи аьажларда,
бир-ики саралмыш йарпаг,
Бириндя бир гызылы йарпаг,
бириндя бир йашыл йарпаг,
Бириндя ися тамам
рянэини итирмиш
йарпаглар галыб.
Дцнянки мешя хязялиндян,
мешя эюзялиндян
Ясяр-яламят йохдур.
Тябият башга гийафядядир.
Тябият башга дон эейиб,
Бямбяйаз…
башга бир алямди,
Щяр фяслин юз эюзяллийи,
юз дуйьусу вар.
Ялбяття, ону дуйанлара
Сядникин бу сюйлядикляри
Щажыкяндин гыш наьылыдыр.
390
ГЫЗЫЛ ПИЙАЛЯ
Севмяйян кюнцл,
бош бир нейди,
олса да олар, олмаса да.
Артыг шейди беля инсан,
галса да олар, галмаса да.
Рущу йохса, ешги йохса,
юз нейини чалса да олар, чалмаса да.
Кимя лазымды
дуйьусуз инсан,
севэисиз инсан,
цряксиз инсан,
Няйя эяряк,
кимя эяряк.
Цряк бир пийаля,
цряк бир гызыл лаля,
Ичи долу
мящяббят,
О сяни йашадар,
о сяни ужалдар.
Ня вар мящяббятдя вар.
ТЯЗЯ РЯНЭ АЛЫР
Бащарда
щиссдян,
щяйяжандан
Кюнлцм севинждян
ашыр, дашыр.
Пайызда сакитляшир.
Пайызда дцшцнжям,
391
торпаьа бир из салыр.
Пайызда
чямян, чичяк
аьаждан тюкцлян йарпаглар
саралмыр.
Дуйьуларым кими
тябиятдян
тязя рянэ алыр.
УШАГ ОЛМАГ ИСТЯЙИРЯМ
Ушаг олмаг истяйирям…
Дцнйа дярдляриндян узаг,
Йящярсиз, йцйянсиз
Гарьы атымы минмяк истяйирям.
Йохуш йухары, ениш ашаьы,
Саьа, сола
Чапмаг истяйирям.
«Папаггачды»,
«Эюз баьланды»,
«Эюз ачды»,
«Эизлянпач» ойнамаг истяйирям.
Ган тярин ичиндя
Эизлянян кяси тапмаг истяйирям.
«Бянювшяйям,
Бяндялян дцшям».
Ойнамаг истяйирям
Гайьысыз, кядярсиз
Ушаг олмаг истяйирям…
Ушаг олмаг истяйирям…
392
БУЙАМ МЯН
Булудумда
Шимшяк йатыр.
Од-атяш
Суйам мян.
Тярифя ещтийаж йох
Щяр няйямся,
Буйам мян.
ЛЯЛЯК ВЕР
Аман, гушум,
Мяня бир жцт ляляк вер.
Саьыма, солума тахым
Мяним дя ганадым олсун,
Мян дя ганад ачым.
Даща йердя гала билмирям,
Бу дцнйа сыхыр мяни,
Мян дя эюйлярдя учум.
БУЗ БАЬЫШЛА
Йалварырам
Тязя илдя.
Мяня тязя
эцл йериня
Лцля-лцля
буз баьышла.
Истилик гялбиндя олсун.
Эцля-эцля
буз баьышла.
Билля-биля
буз баьышла.
393
КЯКЛИК
Кяклийин юзц,
цлвяси, чолпасы,
Даьларда,
гайалыгларда охуйур.
Йазда, гышда,
бцтцн фясиллярдя,
Севдийи шибйяликлярдя,
хыналы дашларын
арасында олур.
Шювгя эялир.
Няьмяси иля,
дяряляря сяс салыр.
Йадыма кяклик
няьмяси дцшцр.
Аллащ!
Дизляримя тагят вер,
Даьлара эцзар едим,
Кяклик няьмяси ешидим.
Щяр гушун няьмяси,
бир дцнйадыр.
Ялбяття,
дуйан црякляря.
ДЯРДИМИ ЯКИР
Булуд мяни эюряндя
нийя
щюнкцр-щюнкцр аьлайыр?
Йохса
ащым,
394
кядярим о булуда чякилиб?
Йохса
гямим аьырлыг едиб,
булудун бели яйилиб,
бели бцкцлцб?
Булудун эюз йашлары
дян-дян
эюйдян йеря дцшцр,
Йенидян жцжярсин дейя.
Дярдими йеря сяпяляйир,
Дярдими торпаьа якир.
ТЯЗАДЛЫ ДЦНЙА
Бир цзцн
чичякли йазды,
Бир цзцн
гарлы гыш.
Бирисинин баьчасында
бцлбцлляр ютцр,
Биринин дамында
байгуш.
Биринин сцфрясиндя
бал-йаьы вар,
бяйяммир,
Бири аж-йалаважды,
дилиня ят дяймир,
шору да тапыб
йейяммир.
Бири бяйянмир,
эеймир
щяр гумашы,
Арвады гулаьына
395
сырьа тахмыр,
бармаьына цзцк,
Брилйантдан
олмаса
гашы.
Бири щарын,
йекягарын,
Башыны – дюшцнц
пий басыб,
няфяс аламмыр.
Бири ещтийаж
ичиндя
говрулур,
доламмыр.
Бир цзц эцндцз,
бир цзц эежя
Нежясян,
дцнйа, нежя?!
Булудун аьлайанда,
Эцняшин эцлцр.
Севинжийля
гями
гоша дцнйа!
Сян бюйцк бир сящнясян,
яски заманлардан
бяри.
Фажия,
драм,
комедийа
ойнаныр сяндя.
Щяр жцр
тамаша дцнйа!
Сянин китабында
396
эцжлц вар,
эцжсцз вар.
Сянин китабында
язилян вар,
язян вар.
Щяля юлмямиш
дири-дири
ял-айаьыны
йердян,
эюйдян
цзян вар.
Бири юлдцрцр, бири юлцр
Аловлар булуда дяйир
Йаныр Баьдад
Баьдадлы дцнйа
Тязадлы дцнйа!
Щяр нежя олса да,
севмяк, севилмяк
ешг, мящяббят
Щяйат сяндяди,
тязадлы дцнйа!
Ляззятлисян,
Ляззятли, дцнйа!
Мян пийада,
сян атлы,
Йаваш эет,
мян дя эялим,
боз атлы дцнйа!
397
НЯДЯНСЯ
Эюрцш йеримиз
Синсар булаг
йадыма дцшдц.
Эетдим булаг башына,
Эюзлярини йарпаг тутмушду,
Гар йаьмышды дашына.
Йарпаглары шяфалы ялляримля
Кянара чякиб, эюзлярини ачдым.
Булаг ятрафы сейр еляди,
ятрафы сцздц.
Сонра да мяня бахыб,
Додаьын бцздц
Деди: «Щаны сянля
эялян о назлы эюзял,
Тяк эялмисян
Эери дюн,
йолуна дцзял».
Дедим: - Ай Синсар булаг, о сян
дейян эюзяли
Бу сойугдан,
сазагдан,
горуйуб, тяк эялмядим,
Цряйимдя эятирдим.
Инсаф ет, Синсар булаг!
Аз данла,
аз данла,
аз данла мяни,
Ня олар,
ай булаг,
йадында сахла,
Гыш эетсин,
398
о эюзялля
сянин йанына жцт эялим,
Йаз данла,
йаз данла,
йаз данла мяни…
ЭЯНЖЯДЯ БИР ЧИНАР ВАР…
Эянжядя бир чинар вар…
Щяр йанындан кечяндя
Эянжлийимдян гялбимдя галан,
йатмыш бир хатиря ойаныр.
Ня ирялийя эедя билирям,
ня эерийя,
айагларым дайаныр.
…Мян тялябя идим,
о, мяним мцяллимим.
Эялиб щяр сящяр бу йердян кечярди.
Мянся пцнщан йердя
дайаныб.
Онун сачына,
бойуна,
йеришиня …
Эюздян узаглашана гядяр
бойланардым,
доймаздым.
Бир саф дуйьу,
эюзяллийя вурьунлуг
мяни ращат гоймазды.
Еля бил ки, мцяллимям дя
буну дуймушду.
Мцщазирянин гызьын йериндя
сон жцмляни сорушарды,
399
ящвалым гарышарды.
Мян онун жцмлялярини
кялмя-кялмя гайтарардым.
Фягят, щяйяжандан
пюртярдим, гызарардым
Эцнляр, айлар ютдц…
мцяллимями эюрмядим.
Галдым интизарда мян…
институту битирдим.
Мцдафия эцнлярим иди.
Мяни «ряйя»
Бакы Педогоъи Институтуна
эюндярдиляр.
Мцзакиря эюзял кечди,
Инсанларын мцнасибяти гялбими
ачды.
Ялими сыхдылар,
мяни юпянляр дя олду
Мян отагдан чыханда.
дящлиздя ужабойлу бир гадын
дайанмышды.
О мяним яллярими
бярк-бярк
сыхды.
Мяни баьрына басды,
цз эюзцмдян юпдц.
Сонра деди: - сян дя мяни юп.
Танымадын, щяр эцн эялишими
эюзлядийин,
йолларымы излядийин
мцяллимяням Сялма!
Утандым,
тяяссцфляндим.
400
Танымамышдым мцяллимями
гожалмышды…
Мян ону таныйардым
яэяр гожалмасайды…
АЬЖА ГЫЗ
Балчылы даьларында Ахаржада
Бир гала гяср
Йанында даь чайы ахыр,
Эежяляр Ай чайда эцзэцлянир,
Бу чайа бахыр.
Бурда мяскян салмыш Аьжагыз,
Ахаржа йайлаьында галыр Аьжагыз.
Гяншяриндя Ханымжан Таласы,
Йазда ачыр лаласы.
Кюйняйиндян чыханда
Олмур беляси.
Аьжагыз
Узун щюрцклярини баьлайараг,
Сящянэини чайа атыр
Онун щюрцкляри чайа чатыр
Су долдуруб галдыраркян
бир намярд
щюрцкляри кясиб,
Кечял апармаг истяйир
Фягят
Аьжагызын оху
Оьланын чийниндян дяйир,
ган ахыр
Ал гана бойаныр
Оьланын сясиня
Бцтцн елляр ойаныр
401
чай да дайаныр
Аралыдан марал бойланыр
Кефини позмур Аьжагыз
сюзцнц дейир
иэидляря сяслянир
Мяним сясим юзэядир
Ким мяни истяйирся:
Бящрамбяйя су чяксин
Баь салсын, тахыл яксин.
Щеч кяс бу иши бажармыр
Оьлан арх бойунжа
айна дцзцр
Айнанын цзцндя су кими
Эцняш бярг вурур
Бунлара алданмыр Аьжагыз
Аьжагыз дюйцшя эирир
Аьжагыз галиб эялир
Инди бу йерлярдя щеч ня йохдур
Ня Аьжагыз вар, ня иэидляр
Фягят бу йеря
Ахаржа дейирляр.
Бурдан кечянлярин додаьында
ики кялмя сяслянир:
Ащ Ахаржа, ащ Ахаржа
Щарда галды бяс Аьжа?
Нежя олду бяс Аьжа?
Аьжа щямишя
Дейимлярдя, бейинлярдя йашайыр.
Аьжагыз юз гала гясриня
баьлы бир тарих йашайыр
бурдан кечян иэидляр,
бурдан кечян адамлар
Онун щюрцклярини охшайыр.
402
БИР ХАТИРЯ
Сойугдан яллярини
щовхура-щовхура
Бир гыз бцллур булаьа енди.
Ону эюрцб жаным донду,
бузлашды
Бирдян-биря о гыз эцлдц
Дедим Аллащ,
бу ня эцлцшдц,
Еля бил эцн доьду,
цстцмя эцн дцшдц.
Дон яриди, буз салхымлар
йеря дцшдц
О эцндян булагда
гызын изи,
Сядникин эюзц,
бир дя бир хатиря галды.
ТОЬАНА
Тоьана, тоьансан,
Мянада Шащин гушусан,
Дюрд йанымда бой-бой
Даьлар,
Зцмрцд мешяляр,
Тоьана, онларын,
цзцк гашысан.
Оьузлар сейр едиб сяни,
Тябиятин гиймятли
лял дашысан.
Бир кянди тян бюлян,
403
Аьсу – Кцряк чайы,
Щейрятдя гойуб Эцняши, Айы,
Гымгымайла, зцмзцмяйля.
Мащнылар бястяляр,
О мащнылар дяряляря сяс салар.
Ойнаг ляпялярин
Мащнылары
Сол сащиля,
Саь сащиля,
Сяпяляр.
Йайда, пайызда,
Баьдаддан эялян,
Дурналар
Бу йердян кечяр,
Тюкцляр Кцряк чайына.
Шярбят суларындан ичяр,
Жан дярманыдыр,
Бу йерин
Бир ичим суйу,
Бир удум щавасы,
Нарын мешя йаьышы,
Щяр дярдин давасы.
Цряк охшайан
Кцряк чайынын
Бястяси
Мешялярдя якс едян
Титряк сяси.
Йазда, йайда булаг цстя,
Эюзялляря бах!
Пайызда мешясиндя
Гызылы хязялляря бах.
Даьлар мяни, бу йерляря
Сясляйир.
404
Йягин Тоьана,
Шаириндян йени шеир истяйир.
ЙАШЫЛДОНЛУ ГЫЗ
Эянжянин Тоьанасында
Йерля эюйцн
Эюрцшдцйц йердяйям.
Эюй мешяйля
Аь булудун
Юпцшдцйц йердяйям.
Билмирям щясрятдянми,
Йохса севинждянми,
Булуд эюзляринин горасыны сыхыб,
Мунжуг-мунжуг
Йаш тюкцр.
Ялчим-ялчим йарпаглар,
Дамлалар дяйдикжя титряшир,
Еля бил даь башында,
Йашылдонлу бир гыз,
Утанжындан аь тцля бцрцнцр.
Дярядян галхан аь думан,
Она тяряф сцрцнцр.
Бялкя дя бу тцл дейил,
Эялин кючян бир гызын,
Цзцня салдыьы эялинлик дуваьыдыр.
О гыз бирдян йанылар,
Йахшы-йахшы дцшцнсцн,
Еля биляр Сядникин,
Оьлан чаьыдыр.
405
КЮНЛЦМЦН ЧИЧЯЙИ
Сядник, щяр фяслин йцз чичяйи вар,
Пайыз чичяйи вар, йаз чичяйи вар.
Рянэи саралмайан, ятри эетмяйян,
Мяним дя кюнлцмцн юз чичяйи вар.
ЙАЬЫШДАН СОНРА
Аьажлар нура дюнцб,
Нур сцзцлцр
йарпагларындан.
Сцзцлцр
булаьын эюзцня,
Булаг няьмя охуйур
юзц-юзцня.
Байаг сакит ахан чай
Дяряляря сяс салыб,
Еля бир щарай чякир
Еля бил ки, тяк галыб.
Аьаж олмаг истяйирям,
Будаг олмаг истяйирям,
Чай олмаг истяйирям,
Йаьышдан сонра.
ЭЯЛ-ЭЯЛ, БЯНЮВШЯ
Эял-эял, эял-эял, бянювшя,
Ди цзя эцл, бянювшя.
Демя ки, юмрцм азды,
Сянин талейин йазды…
Чичяклярин илкисян,
406
Гялбохшайан ятрин вар,
Бащарын йанында да,
Щюрмятин вар, хятрин вар.
Йолларына чыхмышыг,
Эял, севиндир бизи сян.
Сян-бащарын цнваны,
Сян-бащарын юзцсян…
ГОША ЙАРПАГ
(Бир гайанын башында битян
гоша йарпаг эюрдцм)
Гайаларын гойнунда,
Гонмусан гаша, йарпаг.
Гоша цряк кимисян,
Ди бир дюн гуша, йарпаг.
Сян ганад чала-чала,
Сямаларда сцз эюрцм.
Гый вур белядян-беля.
Гу эюлцндя цз эюрцм.
Йеня дя гайыдыб гон,
Бу доьма гаша, йарпаг.
Гоша ганадыны эяр,
Эюзцмдя, гоша йарпаг.
Фырлан мяним башыма,
Дюн гарангуша йарпаг…
Бялкя йарын рущусан,
Дюнмцсян гуша, йарпаг.
Бурда таб эятирмязсян,
Шахтайа, гыша йарпаг.
Гялбимдя йува баьла,
Йашайаг гоша, йарпаг.
407
ГАН БЯНЮВШЯ
Дяря нярэиз, тяпя нярэиз,
Кол дибиндя галыб бир гыз.
Гызын ады Ганбянювшя,
Цзцндя вар щяйа тяри,
Эял дайанма йан, бянювшя.
Мян эялмишям эюрцшцня,
Гялбим шцшя, сына дцшя.
Бах цзцмя, бахма йана.
Мян эедярям тяк галарсан,
Сян галарсан йана-йана,
Утананлар пешман олур,
Ахыр кол дибиндя галыр.
Вахтында сев, вахтында эет,
Няйя эяряк бу кол диби?
Ашиглярин гялбиндя бит,
Севянлярин гялбиндя бит.
МЯЩЯББЯТ ОЛМАСАЙДЫ
Бу щяйата баьланмаздым,
Мящяббят олмасайды.
Инсанлыьа баш яймяздим,
Сядагят олмасайды.
Бу варлыьа инанмаздым,
Щягигят олмасайды.
Дцнйа йохсул эюрцнярди,
Тябият олмасайды.
Ойанмазды дуйьуларым,
Бу цлфят олмасайды.
Аьлайардым юмцр бойу –
Сяадят олмасайды.
408
ГОЖА-ГАЙА
Дярялярдя бир сцкут вар,
Думан йатыр тала-тала.
Щара бойланыб бахырсан?
Пяришансан Гожа гайа.
Ня бир сяс вар, ня бир сямир,
Баьрын партлар эежя гайа.
Ня ясрарлы дярдин вармыш,
Ня гярибя йурдун вармыш,
Тяпялярдян ордун вармыш,
Сяни нежя сюйлядим мян,
Данышдырым нежя гайа?
Мян эюрмцшям бу дящшяти,
Гям эюлцндян су ичдим мян,
Дярдим бирдян мешялянди,
Олду сяндян ужа гайа.
Тяк долансаг, тянща эязсяк,
Йыхар заманын кцляйи.
Эял, мянимля щямдям олаг,
Эял, сянинля гошалашаг,
Эял, дайанаг гоша гайа.
Бу пеймандан кимся гачмаз,
Инанмырам, гача гайа.
Ай варлыьым, Гожа гайа,
Бир заманлар о бойуну,
Эюстярярдин йеря-эюйя,
Ял чатмаз ки, гужа гайа.
О заман щясрят чякярдим,
Бахардым дойунжа гайа.
Даща ня гибтя, ня щясяд,
Дярдим сяндян чох бюйцкдц,
Олуб сяндян ужа гайа.
409
МЕШЯЛЯР
А Коллу мешяси, гужаьындайам,
Чалыр ана кими лайла мешяляр.
Инсан няфясиня, инсан сясиня,
Щясрятди щяфтяйля, айла мешяляр.
Йердя битиб, анжаг эюйя жан атыр,
Истяйир юпцшя эюйля мешяляр.
Язэил, зоьал, алма, алча аьажы,
Дцзцлцб жярэяйля, сайла мешяляр.
Фысдыг, вяляс, палыд даща ужадыр,
Сечилир гамятля, бойла мешяляр.
Айдын эежялярдя баш-баша вериб,
Санасан данышыр Айла мешяляр.
Бу йашыл орманда гушлар тойдады,
Еля бил мяшьулду тойла мешяляр.
Йеримдяжя аьаж олуб битмишям,
Бурдан нежя эедим сюйля, мешяляр?
ЭЦЛЛЯРИН ШАЩЫ
Чыхмышдым чямянзара,
Салам вердим бащара.
Щяйаланды чичякляр,
Утанды эцлляр мяндян.
Ойатмадым нярэизи,
Дайаныб бахдым эендян.
Инжя, зяриф бянювшя,
Кюнлцмц мяст ейляди,
Щяр эцлдян гохулуду,
Гызылэцлтяк эюзял йох,
Тиканы горхулуду.
410
Тохунмадым лаляйя,
Ялиндя чыраг тутуб,
Бу эцлц бащар нийя,
Эцллярдян ираг тутуб?
Бу эцл эцллярин шащы,
Бу эцл эцллярин мащы,
Бу эцл мяним йарымды,
Бу эцл йаралы ащу.
ЙОЛУМ ЦСТЯ ЧЫХ ЭЮРЦМ
Сящяр цфцгдян доьан,
Эцняшя бянзяйирсян.
Эюзцндян шяфяг йаьан,
Эцняшя бянзяйирсян.
Алями бязяйирсян.
Бир дя о Эцняш кими,
Бир бойлан бах эюрцм.
Бойлан Эцняш кими,
Мяни йандыр, йах эюрцм.
Назлан, мяня наз эятир,
Охша севян кюнлцмц,
Дамжылы булаг кими,
Бу гялбимя ах эюрцм.
Щяр ан сяни истярям,
Йолум цстя чых эюрцм,
Бир эцлцмся бах эюрцм.
ОЙАГ ГАЛДЫ
Эежя тянща галмышдым,
Ай мяня кешик чякди.
Кюврялдим, кюрпяляшдим,
411
Ай мяня бешик чякди.
Эцлцмсяди цзцмя,
Мян йатдым, о йатмады,
Биржя анын ичиндя,
Юмрцмя ишыг салды,
Сцбщяжян лайла чалды,
Йатмады, ойаг галды.
Ай мяня лайла чалды,
Ай мяня лайла чалды.
ЭЦНЯШ НУРУ
Эежя йары,
Эяздим йары,
Тапаммадым,
Йатдым, йатдым,
Йуху эюрдцм,
Еля йуху,
Айдан ары,
Еля йуху,
Судан дуру.
Еля йуху.
Эцняш нуру.
Эежя сачын,
Сийащ етди,
Йох, ащ етди,
Эцнащ етди,
Гоймады ки,
Йары эюрцм.
Цряйими,
Йары бюлцм.
412
БЯНЮВШЯ МЯЩЯББЯТИМ
Гышын оьлан чаьында,
Кюнлцмя бащар дцшдц.
Хяйалымла опцшдц,
Йухусундан ойанды,
Бянювшя мящяббятим,
О шцшя мящяббятим,
Сорушду Нярэиз щаны?
Эежяди, эцндцз щаны?
Бойлананда Кцр бойу,
Эюрцндц Нярэиз бойу,
Бянювшя мящяббятим,
Эцл-Нярэизи чаьырды,
Эюйдян чичяк йаьырды,
Йердян чичяк йаьырды.
Санки Кцр жошду-дашды,
Бянювшяйля эцл Нярэиз,
Бах, нежя гошалашды.
Щансы кюнцлдя Нярэиз вар,
Орда нурлу эцндцз вар,
Сяни йаза говушдуран,
Бащар донлу бир гыз вар.
БАЙАТЫЙАМ МЯН
Саф кюнцлдян гопан байатыйам мян,
Накам бир эюзялин щяйатыйам мян,
Азяри шеиринин мин бир гаты вар,
Щаман няьмялярин бир гатыйам мян.
Мяним кюнлцм мящяббятдян айрылса,
Йягин юмрцм кярпиж-кярпиж сюкцляр,
Даьлар чяня бцрцняр, йухум яршя чякиляр,
413
Хяйалымда позулар дцнйанын дцз низамы,
Кюнлцмдя гярар тутар, гямин гяриб ахшамы,
Ай да, эцн дя тутулар, щяйат гаранлыг олар,
Йанмаз улу эюйлярин, йанмаз аь шамы.
ЙАЬЫШДАН СОНРА
Йаьыш йаьды… селлянди,
Йаьыш йаьды эюллянди.
Суда сурятин эюрдцм,
Гялбими она вердим,
Йаьышдан сонра.
Йаьыш йох, чичяк йаьыр,
Мяни йанына чаьыр.
Сян жейрана дюнмцсян,
Даьдан дцзя енмисян,
Йаьышдан сонра.
Гювси-гцзещ нура бах,
Чых, эюзял, сейрана бах.
Яйниндя эялин дону,
Севин, севиндир мяни,
Йаьышдан сонра.
КЦЛЯК ИСТЯДИМ
Бир ясим кцляк истядим,
Ясмяди сиз тяряфдян.
Бир нясим кцляк истядим,
Ясмяди сиз тяряфдян.
414
Йаьыш истядим, йаьмады,
Эцняш истядим доьмады,
Ня истядим чыхды щечя,
Кечди эцндцз, кечди эежя…
Мян дюзя билмядим,
Сян нежя дюздцн, нежя?..
Хяйалындан няся кечся,
Кцляк ону билмяздими?
Ким бился, ким билмяся,
Цряк ону билмяздими?
ЛАЛЯ
Нежя дя эюзялсян,
Йовшанлыгда тяк лаля!
Халларыны эизлятмя,
Гырмызы кюйняк лаля!
Юз-юзцня кцсмцсян,
Кцсмцсян, нейняк, лаля!
Йаныма эял эюрцшяк,
Гойнума эял барышаг.
Цряйи ипяк лаля!
Гырмызы кюйняк лаля.
ЙОВШАНЛЫГДА ЛАЛЯ
Йовшанлыгда тяк галыб,
Билмирям нийя лаля?!
Йовшандан ятир алыб,
415
25 ийун 2005
Мейлини она салыб.
Билмирям нийя лаля?!
Билмям няйя бянд олуб?
Йовшанлыгда тяк лаля.
Йовшандан ятир алыб
Верибди цряк лаля.
Лаля дейил, о бир гыздыр,
Тяк битиб, йалгызды.
Олма гямэин, тяк, лаля!
Юз йаныма эял, лаля!
Лаля дейил, чырагдыр,
Лячяк вараг-варагдыр.
Кцлякляр бир дарагдыр.
Даран, дараглан, лаля!
Гялбя чырагсан, лаля!
Йанар ожагсан, лаля!
Цряйимин ичиндя.
Эюзляримин ичиндя.
ГАЛЫБ
Эюр йадыма ня дцшцб,
Институт илляриндяки
хатиря дяфтярим,
Орда ня йазылыб
тамам унутмушам,
Анжаг хяйалымда,
силинмяз бир из галыб,
Хатирямдя галан будур.
416
Хатиря дяфтяримин,
вярягляри арасына
гойдуьумуз,
бянювшя,
нярэиз
галыб.
Бир дя чичякляр арасындан,
бойланан бир гыз
галыб.
ВУРЬУНУН НЯЬМЯЛЯРИ
Няьмялярин гатар-гатар,
Уйуйар, синямдя йатар
Чичяк-чичяк,
Даьда битяр няьмялярин.
Горхур цряк,
Бирдян итяр няьмялярин.
Сона кими эюля дцшяр,
Жейран кими чюля дцшяр,
Эюля дцшяр,
Эюл севиняр,
Диля дцшяр,
Дил севиняр.
Бир дцнйады няьмялярин,
Симфонийады няьмялярин.
БЯНЮВШЯ
Бир яфсаня ешитмишям,
«Бянювшя яфсаняси»,
Гардашыны итирмиш,
Гяриб бир гызын,
417
Щясрят долу,
Бахышыды бянювшя,
Бир эюзялин,
Эюз йашыды бянювшя.
Еля тез эялир, еля тез эедир,
Еля бил ки,
Йаз йаьышыды бянювшя.
Хумар эюзлц нярэизин,
Йолдашыды бянювшя.
Йашыл халыйа бянзяр,
Йал-йамаж.
Бащарын бир нахышыды бянювшя,
Бащарын юз эялишиди бянювшя,
Бащарын бир эцлцшцдц бянювшя.
НЯРЭИЗ
Йазын сары донлу гызы,
Торпаьын ятри,
Гохусу Нярэиз,
Бянювшянин,
Сарыкюйняйин,
Булаг башында,
Эюзляйян гызын,
Бир ичим,
Йухусу Нярэиз.
КЯКЛИК
Гайаларда гащ-гащ ейляр,
Ютяр кяклик,
418
Эюй отларын арасында
Итяр кяклик.
Бирдян
Даш цстя чыхар,
Сякя-сякя,
Шещли айаглары иля,
Даша хына
чякя-чякя.
Эюзяллийя эюз эяздиряр.
Эюзц доймаз,
Юзц доймаз.
Бахар-бахар,
Бир дя бахар,
Эюй отларын арасында,
Су тяк ахар.
Итяр кяклик,
Эязиб тапар йолдашыны,
Гайаларда ютяр кяклик.
БИР ДАЬ ОЛАРДЫМ
Бир аьаж олсайдым,
кясярдиляр, –
Ялимдян алардылар бащарымы.
Эюзцмдя гойардылар,
бящярими, барымы…
Йеня дя
Адиликлярин цзцня аь олардым, Чякилмяздим гыныма,
Дюнярдим бир евин диряйиня,
бир евин гапысына…
Бир даш олсайдым,
419
Йеня дя адиликлярин цзцня аь олардым, Щюрцлярдим йа кюрпцдя таьа,
Йа да инсан няфясиня исинян отаьа…
Йеня дя… Йеня дя,
Адиликлярин цзцня аь олардым, Арзумла, истяйимля,
Йа кичик, йа ужа бир даь олардым…
ГАЙА СЯСИ… ЙАЗ ЙАЬЫШЫ
Ня данышсам,
Ня десям мян,
Гайадан да о сяс эяляр…
О сяс эяляр,
Йаз йаьышы.
Щяр дамландан,
Цряйимя илщам эяляр.
Щявяс эяляр,
Йаз йаьышы…
Цз-эюзцмя эцлцш гонса,
Сясляйярям гайалары.
Анжаг гямли чаьларымда,
Сясляйярям цряйимдя,
Айрылыьы, интизары…
Ичимдяся гайалар йох,
Мави эюзлц бир дяниз вар.
Бу дяниз щей ляпяляняр, Сяринлядяр ясябими.
Цряйимдя дальаланар,
Бу дяниз тярпядяр мяни,
Эцманларымы артырар,
Йаз йаьышы.
Бу дяниз тярпядяр мяни,
420
Щисслярин фыртынасында,
Мяни гойнунда батырар,
Йаз йаьышы!..
САРЫ БУЛАГ
Сары булаг, Сары булаг,
Ахарына бойландым.
Эюзлярим даь нанясиня саташды, Фикримдя наня дя,
гайайарпаьы да,
Салхым-салхым салланды…
Щяряси юз аляминдя, Булаг да, наня дя,
гайайарпаьы да…
Гойнунда гарыш-гарыш эяздийим,
Вятян торпаьы да…
Эюзляримдян кечирдим,
Бащарын тющфяси йашыллыглары.
Сары булаг, Сары булаг,
Щиссляримдя сян йандырдын,
Сары ишыглары…
ДАЬ БЯЛЯНДИ, АЬ БЯЛЯНДИ
Пайыз тюкдц аьажларын,
Жан йарпаьыны.
Дцняндян бойланан гышын,
Сойумуш торпагдан, дашдан,
Алдым сораьыны.
Зирвяляря нарын-нарын,
Гар ялянди.
Бу сящяр тязя доьулан кюрпя,
421
Айаьындан,
Гожа даьса,
Башындан бялянди.
Даь бялянди, аь бялянди,
Кюрпянин гундаьы кими.
Ужалды бахышларда
Эюйлярин эцмцш таьы кими.
БИР ТОПА БУЛУД
Аь булудун йахасындан,
Бир топасы гопду цряк кими, Даьын башына енди,
Эюрцндц бир аь чичяк кими.
Булудла гужаглашды –
Ана иля бала кими.
Сонра
Фыр-фыр фырланды булуд,
Санки дуйду талейими…
Бир аь кяпяняк кими,
Гаршымда белядян-беля учду,
Эюзляримдян юпдц.
Щязин-щязин дил ачды:
- Йарын севиб-сечдийи,
Булаглар, чайлар, эюлляр
Вардырса ня гядяр;
Гурумаьа гоймайан,
Бу эюзлярди, бу эюзляр!..
422
КЯКЛИК
А даьлар эялини, йохса тойундур,
Йеня ялляриня хына гоймусан?
Дцшцб сораьына йашылбаш сона,
Чохларыны йана-йана гоймусан.
Гящгящин эютцрцб, чюлц, чямяни,
Эедирдим йолумдан ейлядин мяни,
Ай хыналы кяклик, севирям сяни,
Цряйими дцз нишаня гоймусан.
Нейлямисян гырговулу, туражы?
Юртмцсян башына шалы, гыйгажы.
Аз долан дцзляри, аз эяз, ай бажы,
Тез гайыт, даьларда сона гоймусан.
ЙАЗ ЙУХУСУНДАН
Йазын тяр няфяси, эцлдц, чичякди,
Гой алым бир ичим йаз йухусундан.
Сящяр-сящяр пянжярями ачыг гой,
Ятирлянсин отаг йаз йухусундан.
Ачсын тумуржуглар гой дцймя-дцймя,
Эцл ачан колларын будаьын яймя,
Сян гяриб гушларын кюнлцня дяймя,
Ди эял, гойма гача, йаз йухусундан.
Хош кечсин бащарла бу ил эюрцшцм,
Йаьмуруна, йаьышына гарышым.
Сядник дейяр: талейимля барышым,
Кюнлцм чичяк ачсын йаз йухусундан.
423
СЯЩЯРИН
Улдуз йаьды, сямасындан тюкцлдц,
Дан йериндян сядасы вар сящярин.
Думан эетди, даьларындан чякилди,
Эюр ня щюкмц, ядасы вар сящярин.
Эцняш – каинатын йанар чыраьы,
Шяфягя гярг едяр дашы-торпаьы,
Эяляр цфцглярдян, эяляр сораьы,
Гызыл дону, бутасы вар сящярин.
Сядник, ня эюзялди, ал-йашыл чюлляр,
Шылтаг шялаляляр, ирмаглар, селляр,
Ойнашар ляпяляр, чалханар эюлляр,
Дянизлярдя адасы вар сящярин.
КИМИ
Тябии эюзялди, кянд эюзялляри,
Эюй чямяндя битян тяр чичяк кими.
Сяни эюряр щяйасындан утанар,
Гызарар йанаглар чийяляк кими.
Эюзял беля олар бир ай жамаллы,
Бир жейран бахышлы, бир хош хяйаллы,
Беля эюзял олмаз, лябляри баллы,
Додагдан бал дамар, шан пятяк кими.
Сядник, эюзяллийя уйасан эяряк,
Сян бу эюзяллийи дуйасан эяряк.
Бахыб эюзялликдян дойасан эяряк,
Йашайасан севян бир цряк кими.
424
ЭЮЗЯЛ
Кясилибди гырчын-гырчын сачларын,
Юмрцмя, эцнцмя нязяр сал, эюзял.
Мещ ясдикжя зцлфцн йана дараныр,
Ойнадыр кюнлцмц бир вцсал, эюзял.
Додаглар йагутду, йохса мяржанды,
Эцняш сяни эюрцб юзцнц данды…
Эежя ай чыхмады, о да утанды,
Нийя сяни эюрян олур лал, эюзял.
Сюзцн бящся эирсин шякярля-балла,
Сящяр йеллярийля бир салам йолла,
Эял, Сядники йашат бир хош хяйалла,
Юлцмцн аьзындан ону ал, эюзял.
САРЫЧИЧЯК ДАЬЫНДА
Йахшы йердя эялиб тапдым овуму,
Аламмадым Сарычичяк даьында.
Еля дондум эюзяллийин юнцндя,
Доланмадым Сарычичяк даьында.
Итирдим эюзцмдян эюря билмядим,
Йасямян сачларын щюря билмядим,
Салам алыб, салам веря билмядим,
Буламмадым Сарычичяк даьында.
Бир йанда Гарадаь, Аманы булаг,
Сювдалы кюнлцмцн эцманы булаг,
Сядник, даьытмады думаны булаг,
Галаммадым Сарычичяк даьында.
425
НИЭАР
Ади инсан дейил, о бир мялякди,
Зяриф чичяклярдян тохунмуш Ниэар.
Эюзяллийин эюрцб дурна тел салыб,
Лялякляр цстцндя охунмуш Ниэар.
Эюй-эюлцм щцснцня гыз айна тутмуш,
Кяпяз дя юзцнц бу ан унутмуш,
Инди билдим эцл ятриня ня гатмыш,
О сянин ятринмиш, гохунмуш, Ниэар.
Сяни эюрцб Эцняш эюйдян бойланмыш,
Аьсу жилвяляниб, нура бойанмыш,
Мешянин гушлары вахтсыз ойанмыш,
Гялбин тябиятя йахынмыш, Ниэар.
Алям щейран галыб эюзяллийя бах,
Йанагларын чичяк, эюзлярин булаг.
Гашларын каманды, кирпиклярин ох,
Синям шан-шан едян охунмуш, Ниэар.
Бойуна, бах, тамашасан тамаша,
Йеришин охшайыр хыналы гуша,
Жамалын шювгцндян шох дцшцб даша,
Эюзя ишыг сачан шохунмуш, Ниэар.
Севян цряклярин севэи дцнйасы,
Сянсян тябиятин цряк парчасы,
Юнцндя ажиздир ряссам фырчасы,
Эюзялликдя ейбин йохунмуш, Ниэар.
426
Сядник, бир жейранды, о чюля эялмяз,
Йашылбаш сонады, о эюля эялмяз,
Мин тяриф сюйлярсян, о яля эялмяз,
Йцз шаир гялбиня тохунмуш Ниэар.
ЭЯЛИНЖЯ
Танры сяни щансы эцндя йарадыб?
Зярифдян-зярифсян, инжядян-инжя.
Цшцйян гялбимя истилик эятир,
Эял мяним йазым ол, йазым эялинжя.
Бойун бястя, додаг пцстя,
Валлащ веррям, жаным истя,
Йолларымыз чох бярбадды,
Йериш еля, синям цстя.
Жазибя вар бахышында, эюзцндя,
Билмяйирсян бялкя, буну юзцн дя,
Эюрцндцн юмрцмцн сян пайызында,
Йазыма гайытдым, эюзляр эцлцнжя.
Мящяббяти эцля дюндяр,
Дястя баьла, еля эюндяр,
Сярсяридян кянар долан,
Сяни дуйана кюнцл вер.
Сядник, синям цстя даь олду дярдим,
Эюзялляр ичиндя бир мяляк эюрдцм,
Юзцм дя билмядян кюнлцмц вердим,
Ким унудар о эюзяли юлцнжя.
427
Эюзяллийин чискиси вар,
Юлчцсц вар, цлэцсц вар,
Нежя варсан, еля эюррям,
Цряйимин эцзэцсц вар.
АЬАЖАМ МЯН
Бу евдя, щяйятдя бир аьажам мян,
Аьажам, аьажа ня демяк олар?!
Мяним пешям йарпаглайыб бар вермяк,
Аьажам, аьажа ня демяк олар?!
Чохлары эюрцбдц мяним барымы,
Йейян ляззят чякиб илк нцбарымы,
Йаваш-йаваш таладылар варымы,
Аьажам, аьажа ня демяк олар?!
А Сядник, башланды йарпаг тюкцмц,
Эюрян кимди балталайан кюкцмц?
Билян йохду гиймятими, чякими,
Аьажам, аьажа ня демяк олар?
ШЕИРИМ
Дамжы-дамжы мисралара ахмысан,
Сян мяним гялбимин ганысан, шеирим!
Сянин севинжиндян мян доймамышам,
Юмрцмцн ян хошбяхт анысан, шеирим!
Дуру десям, чешмялярдян дурусан,
Эюзляримин шюлясисян, нурусан,
428
Севян кюнлцн щямдямисян, йарысан,
Дцнйасан, юзцнц танысан, шеирим!
Чичяк тяк ачылыб, солан да сянсян,
Кюнлцмц гямляря салан да сянсян,
Булуд тяк бошалыб, долан да сянсян,
Сян еля Сядникин жанысан, шеирим!
БУ
Сящяр-сящяр, нарын-нарын мещ ясди,
Дуйдум ону, ятирлянмиш мещди бу.
Кюйняйиндян тязя чыхмыш гюнчяди,
Бянзяри йох, бянзярсизди, тякди бу.
Эютцрцб щяр йаны бир эцлцн ятри,
Нечя эюзял олур тяр эцлцн ятри,
Валлащ, беля олмаз щяр эцлцн ятри,
Йанында чох эцл вар, бялкя шащды бу.
А Сядник, гопарма, дярмя, эютцрмя,
Ону эюздя сахла, эюздян итирмя,
Чалыш ону эюз йашынла битирмя,
Демясинляр Кярям чякян ащды бу.
КЯКЛИК
Бу тянщалыг цзяр сяни,
Тяк доланма, сона кяклик.
Аь яллярин хыналансын,
Батсын ялин гана, кяклик.
429
Ня гайан вар, ня дя дцзцн,
О даьларда галыб изин.
Инди щара бахыр эюзцн,
Одлана-одлана кяклик.
Сядник дейяр: гяфясдясян,
Гямли нейсян, шикястясян.
Бялкя гейри щявясдясян,
Бахмырсан, бу йана кяклик.
БУЛУД
Эюзлярин алады, булуд,
Санки бир лаляди, булуд,
Ичи мящяббятля долу,
Гызыл пийаляди, булуд.
Еля бил чичякди, булуд,
Бир аьжа ипякди, булуд,
Эюзцндян мящяббят йаьыр,
Биллур бир црякди, булуд.
Карваныны чякяр булуд,
Кюнлцмя гям якяр булуд,
Бир эюзялин ащы кими,
Эюз йашыны тюкяр булуд.
БЯНЮВШЯ
«Бащарын эюзял гызысан»,
Йанаглары ган, бянювшя.
430
Охудун бу цряйими,
Ейлядин шан-шан, бянювшя.
Жошду, гайнады, дашды,
Эцл эцл иля гужаглашды,
Бцтцн алям чичяк ачды,
Эюзцмдя щяр йан, бянювшя.
Гуш кими коллара дцшдц,
Суларын эюзцндян ичди,
Сядник тякжя сяни сечди,
Кюнлцня султан, бянювшя.
БАХДЫМ
Чыхдым Кяпязин цстцня,
Кяпяздян Эюй-эюля бахдым.
Нежя ки, Ай суйа дцшя,
Дцшмцшдц Эюй-эюля бахдым.
Талейимиз суда цздц,
Мяним эюзцм сяни эязди,
Сянли олан кюнлцм йазды,
Бцкцлсцн гой эцля бахтым.
Дурналар суларын цстя,
Дурналардан жыьа истя,
Бирин сяня, бирин доста,
Бахсын жыьа теля бахдым.
431
ЦРЯКДЯ ЭЦЗЭЦ САХЛАЙАГ
Тярлан да юз баласыны,
Йувадан гоша учурур.
Йашылбашы йашыл эюля,
Кяклийи даша учурур.
Йараданым юзц бизя,
Юлчц-бичи, цлэц вериб.
Айна няди билмяйяндя,
Аь эюлляри эцзэц вериб.
Каината нур чиляйиб,
Она Эцняш, Ай верибди.
Севмяйи, щям севилмяйи,
Инсанлара пай верибди.
Илащи бяхш едян ешги,
Кюнцлдя цлви сахлайаг.
Гоша эюзля бахмаг цчцн,
Црякдя эцзэц сахлайаг.
ЭЦЛЛЯРИН ХЯТРИНЯ ДЯЙДИ
Эюзлярим сяни эязяндя,
Гыз бянювшя бойнун яйди.
Эцл дейиб сяни гохладым,
Эцллярин хятриня дяйди.
Нечяляри бищал олду,
Эюй булудун эюзц долду,
Сяни, мяни йаьыш алды,
Чохларыны долу дюйдц.
432
Сядник, чяк ешгин жяфасын,
Сонра сцрярсян сяфасын,
Йохла бу йарын вяфасын,
Вяфа йохса, юлцм йейди.
ОХУ, БЦЛБЦЛ
Эял кюнлцмдя оху, бцлбцл,
Йаз цстцня йаз эялибди.
Бош эюллярим соналаныб,
Эюля юрдяк, газ эялибди.
Ай батмамыш Эцняш доьур,
Башымдан аь йаьыш йаьыр,
Баьыма эял, эял чал-чаьыр,
Бцлбцля аваз эялибди.
Эюлдя сона, дашда кяклик,
Дийар-чямян эцл-чичяклик,
Сядники цзянмяз тяклик,
Шух эюзялдян наз эялибди.
433
ПОЕТИК ДЦШЦНЖЯЛЯР
Ичимдя бир ащ йанды,
О ащла бярабяр,
Бялкя дя бир эцнащ йанды.
ЭЕЖЯЛЯР
Эежя йетди, щяйат битди сюйлямя,
Эцняш эетди, Эцняш батды сюйлямя,
Кюнцл ачан сящяри вар эежянин,
Ишыг сачан сящяри вар эежянин,
Йол цстдяди, сяфяри вар эежянин.
Эежянин дя айжамаллы Айы вар,
Эежянин дя щяр няся юз пайы вар.
Балдан ширин уйьусу вар эежянин,
Няшяси вар, дуйьусу вар эежянин,
Тцкянмяйян арзусу вар эежянин.
Эежянин дя эцндцз бойда ады вар,
Эежянин дя юз ляззяти, дады вар,
Дуйа билсян бир щяйатды эежяляр,
Юзц бойда мящяббятди эежяляр,
Ашигляря сядагятди эежяляр.
БИР ДЦНЙАДЫ
Сян кими севирсян мяня ня,
Мян кими севирям сяня ня.
434
Буну цряк биляр, мящяббят биляр,
О архдан башга су ичмир.
Адсыз шеирляр
Жанымын парасы галды бу йердя,
Эюзцмцн гарасы галды бу йердя,
Дярдимин чарасы галды бу йердя,
Сядникин дурнасы галды бу йердя.
Бу йурддан о йурда кючцб эедирям,
Айрылыг шярбятин ичиб эедирям.
***
Апарын, апарын, о йурда мяни,
Бир дя чимиздирсин о нурда мяни.
Хан Кяпязи, Эюй-эюлцмц дейирям,
Нечя йол чиммишям, шяфаланмышам.
***
Ня гяшянэдир, юзц даьлар маралы,
Пайыз эялжяк эюй отлары саралы,
Эял Сядники гойуб эетмя аралы,
Ишаряни ганды да, эцлдц дя кечди.
ПУЛДУ ПУЛ
(Дивани)
Йери-эюйц низам тутан,
Ол лянэяри пулду, пул.
Йер фырланыр, оху цстя,
Ол мещвяри пулду, пул.
Ня Ай доьар, ня Эцн чыхар,
Дцнйа олар бир зцлмят.
435
Йер цзцня ишыг сачан,
Ол сящяри пулду, пул.
Бир йанында аби зямзям,
Дярйалара даларсан.
Йедди башлы яъдащайа,
Биржя гылынж чаларсан.
Бу эюрдцйцн эениш дцнйа,
Бир овжуна сыьышар.
Билясян ки йер цзцнцн,
Лял-эювщяри пулду, пул.
Яли цстя ял дя йохдур,
Кимин она щаггы вар,
Фярман верся даь йыхылар,
Учар нечя сарайлар,
О жянняти сатын алар,
Онда сонсуз сярвят вар.
Сядник, буну шащ да билир,
Эцж-щцняри пулду, пул.
436
ЩИКМЯТ ХЯЗИНЯСИНДЯН
ОХУМА
Ашыг, сюзцм цряйиня йатмаса,
Сян оласан, ол йарадан охума.
Бир эюзялдир, йцз жцр зинят вурмушам,
Эейдирмишям, зярхарадан охума.
Кюйняк лаля, бянювшяди йахасы,
Эюзляр булаг, йанаглардан ахасы.
Эцняш галыб, щясрят-щясрят бахасы,
Айдан оху, айпарадан охума.
Шейда бцлбцл тяки долан бу баьы,
Шеирдян салыбды салан бу баьы,
Сядник дейяр: етмя талан бу баьы,
Кюнцлсцзсян чых арадан, охума.
БЯС МЯН ЩАРДА ЭЦЛЦМ?
Тяййарядя эедирям,
Гяфлятян мяни эцлмяк тутур.
Чийинлярими чякя-чякя,
ичин-ичин эцлцрям.
Йанымда отуран таныш адам дейир:
- Ня сябябдян эцлцрсян?
Мян жаваб верирям:
- Ня билим?
Ещ, инсанлар!
437
Инсанлар!
Йердя эцлмяйим,
Эюйдя эцлмяйим,
Бяс мян щарда эцлцм?
ЙАРАДАНДЫ
Отлары эюйярдян,
мешяляри йашыллашдыран,
Севян цряйи,
ону эюрян эюзц,
Йарадан Аллащдыр.
Инсаны севдаландыран,
севэи пайыны верян,
Ешги, мящяббяти бяхш едян,
Йарадандыр.
БУ, ИНСАНДЫ
Дурна дейил, ганадындан вурасан,
Щейкял дейил, мярмярини гырасан,
Чай да дейил, кюрпцсцндя дурасан,
Бу, инсанды.
Эцл дя дейил, гохлайасан, атасан,
Сябзя дейил, дястя-дястя сатасан,
Аьаж дейил, кюлэясиндя йатасан,
Бу, инсанды.
Булуд дейил, даь башында дайана,
Сящяр дейил, тез эюз ачыб ойана,
Цфцг дейил, гызыл гана бойана,
Бу, инсанды.
438
О дцнйадыр, дцнйасына эцвяняр,
Юз аьлынын зийасына эцвяняр,
Гейрятиня, щяйасына эцвяняр,
Бу, инсанды.
Севян цряйи вар, тутан яли вар,
Бу дцнйаны рам ейляйян дили вар,
Кечилмяйян кечидлярдян йолу вар,
Бу, инсанды.
Онун туфаны вар, онун эцжц вар,
Айдан, эцндян баж алыбды, бажы вар,
Йахшы таны, инсанлыг тяк тажы вар,
Бу, инсанды.
ЭЯРЯК
Цряк дя сящв едяр, эюз дя сящв едяр,
Аьыл мейданында баш дцрцст эяряк.
Мющтяшям сарайлар учар, даьылар,
Язял бинасында даш дцрцст эяряк.
Йоллар йолчусуйам, сахлама мяни,
Жаным йаралыдыр, охлама мяни.
Юлдцрцб йаландан аьлама мяни,
Йанаглардан ахан йаш дцрцст эяряк.
Сядникям, гой дейим, сюзцн дцзцнц,
Талейин щюкмц вар, йорма юзцнц.
Чох йцйрянин ачыг эюрдцм дизини,
Жящдин жан чцрцдяр, иш дцрцст эяряк.
439
ЭЯЗИРЯМ
Кюврялмишям, булуд кими долмушам,
Гойнуна йаьмаьа даь-даш эязирям.
Атадан, анадан тяк доьулмушам,
Сизлярдян юзцмя гардаш эязирям.
Дцнйа, сянин суларына гарышым,
Эен синяндя улдуз олуб сайрышым…
Сафлыьыны булаглардан сорушум,
Инсанлыгда мян бир лял-даш эязирям.
Сядник, арха олмаз дяли, сярсяри,
Бу тялядян азад едя бяшяри…
Аьыллыда олар сюзцн кясяри,
Бящмянйардан эцжлц бир баш эязирям.
ДЦНЙАНЫН
Эюзляриндян лейсан-лейсан гям йаьыр,
Бяс нядян артыбды дярди дцнйанын?
Йаман ат белиндя, йахшы пийада,
Од ичиндя йаныр мярди дцнйанын.
Аьыллыйа аьдан халат бичдиляр,
Юлдцрцб цстцндя анд да ичдиляр…
Дярин эязмядиляр, дайаз сечдиляр,
Бош галды о эцндян йурду дцнйанын.
Таланчылар жумду щалал-щарама,
Чякилдя йарпаг йох, чархда барама…
Сядник дейяр, дуз сяпдиляр йарама,
Дюнцкляр белини гырды дцнйанын.
440
А ДЦНЙА
Эялян эедир, эедян эери гайытмыр,
Тамам мцяммадыр ишин, а дцнйа.
Сянин дя севэилин эетсин ялиндян,
Гурусун эюзцндя йашын, а дцнйа.
Бащарында мян бой вердим, ужалдым,
Варлыьындан йарпаг-йарпаг эцж алдым.
Пайызында баь-бостана йол салдым,
Бяс нийя сярт эялди гышын, а дцнйа?!
Дейярди, щамыдан язялди Сядник,
Талейи, йыьвалы эюзялди Сядник.
Инди хязан вурмуш хязялди Сядник,
Щардады бяс аьлын, щушун, а дцнйа?..
ГАЛАР
Ай ашыг, Эюййурдда зями бичилир,
Бирдян о бичинчи дястядян галар.
Аз бичянляр дярзи атмаз хырмана,
Дюйцлмяз, дястиндя дястя дян галар.
Бядюйляри гой эятиряк жювлана,
Ат цркякди, минян бянзяр жавана,
Саьлам олан бир кар вермяз лоьмана,
Ня галса щякимя, хястядян галар.
О бинанын яршя дяйян башынын,
Гиймяти йох, кярпижинин, дашынын…
441
Сядник, бунлар иши дейил нашынын,
Галса бир нишаня, устадан галар.
ВАР
Язялдян билмяздим ибадят нядир,
Баьышла, йанында жинайятим вар.
Гцдрятдян йапылмыш Кябяди Гошгар,
Мяним о Кябяйя зийарятим вар.
Щяля даьлардады Дцлдцлцн изи,
Ким ону эюрмяся кор олар эюзц…
Имана эятирмиш Зцлфцгар бизи,
Атына, юзцня мящяббятим вар.
Мян беля билмяздим гожа дцнйаны,
Бир эюз гырпымында удар инсаны.
Сядник, цз тут, йалвар, халигим щаны,
Она сяждя гылым, ибадятим вар.
БУ ДЦНЙА
Кимисиня бязякли бир эялинди,
Кимисиня кечял гызды бу дцнйа.
Кимисиня гарлы-боранлы гышды,
Кимисиня бащар-йазды бу дцнйа.
Киминин наляси тутур жащаны,
Киминин язабдан саь кечмир жаны.
Кимиси бяйянмир ляли-мяржаны,
Киминя йолмаьа газды бу дцнйа.
442
Киминя аь сарай, ейван отагды,
Киминя мящсуллу, мейвяли баьды,
Киминин юз еви эюзцня даьды,
Киминя чякмяйя назды бу дцнйа.
БУ ДЦНЙА
Язиз бяндясийям, эцл бяндясийям,
Дцз доланмыр, доланмасын бу дцнйа.
Аман версин, юз дярдими чяким мян,
Тикан кими даланмасын бу дцнйа.
Танры мяни эеняшмядян йаратмыш,
Бу синямя дяйян оху йар атмыш.
О охлар йох, гялби щясрят ганатмыш,
Нащаг йеря галанмасын бу дцнйа.
О язялдян бяндясиня эцлянди,
Ня ейляйир юзц йахшы билянди.
Сяник дейяр: башыма од ялянди,
Мян таландым, таланмасын бу дцнйа.
РЮЙАМДАН ДОЙМАМЫШАМ МЯН
Йериндян, эюйцндян, ня улдузундан,
Айлы ахшамындан, ня эцндцзцндян,
Эцняш доьар, ишыг йаьар эюзцндян,
Мющтяшям бинамдан доймамышам мян.
Доймамышам фясилиндян, илиндян,
Доймамышам чичяйиндян, эцлцндян,
443
Доймамышам сонасындан, эюлцндян,
Йох, торпаг анамдан доймамышам мян.
Йуху эюрцб, йухуларда эяздийим,
Йарла гоша суларында цздцйцм,
Сачларына инжи эцлц дцздцйцм,
О сирли рюйамдан доймамышам мян.
Доймамышам торпаьындан, дашындан,
Доймамышам бащарындан, гышындан,
Доймамышам гайасындан, гушундан,
Елимдян-обамдан доймамышам мян.
Сядник, доймамышам ясян йеллярдян,
Мин немят йетирян эениш чюллярдян,
Юмрцм бойу айрылмарам еллярдян,
Бу эюзял дцнйамдан доймамышам мян.
БУ ЩЯЙАТ
Сяни кюрпя кими басар баьрына,
Йаз няфясли бир лайлады бу щяйат.
Доймаг олмур, лящжясиндян, сюзцндян,
Йашайана бир дцнйады бу щяйат.
Доймаз эюзцм, тамашады, тамаша,
Йаш демязсян, ялли йаша, йцз йаша,
Бахма, эюзяллийя эюзцн гамаша,
Сярви бойлу бир Лейлады бу щяйат.
Эянжлийиндя мящяббяти бол веряр,
Кечилмяйян кечидлярдян йол веряр,
444
Сядник, сонда биржя дамжы бал веряр,
Нятижядя бир рюйады бу щяйат.
ДЦНЙА, СЯНЛЯ ЙАРЫШДЫМ
Каинатда бир эюзяля вурулдум,
Ня улдузду, ня Эцняшди, ня Айды.
Суларында чимдим, чыхдым, дурулдум,
Ня дянизди, ня дярйады, ня чайды.
Варлыьымын бир яслини йашадым,
Няслимизин цч няслини йашадым,
Бир юмрцмцн цч фяслини йашадым,
Ня пайызды, ня бащарды, ня йайды.
Сядник дейяр: дцнйа, сянля йарышдым,
Цч ох дяйди, ал ганыма гарышдым,
Няйля вурду, о намярддян сорушдум,
Ня шешпярди, ня каманды, ня йайды.
ИНСАН
Бары гынайанда юзцнц гына,
Бу улу дцнйаны гынама инсан.
Сяня щяйат вериб, гол-ганад вериб,
Бу улу дцнйаны гынама инсан.
О сярт гайалары чапан дя сянсян,
Бюйцк хязиняляр тапан да сянсян,
Мин бир жинайяти йапан да сянсян,
Бу улу дцнйаны гынама инсан.
445
Сян ижад ейлядин эюзял зящмяти,
Севиб севилмяйи, саф мящяббяти,
Ичиндян атмадын кин-кцдуряти,
Бу улу дцнйаны гынама инсан.
Суал ейлямядин щеч вижданына,
Вар цчцн сусадын гардаш ганына,
Нежя сыьышдырдын шяряф-шанына?
Бу улу дцнйаны гынама инсан.
Бир юзцня кянардан бах, йохла сян,
Чыхмадынмы, дюйцшляря охла сян?!
Динжялмирсян, ойнайырсан одла сян,
Бу улу дцнйаны гынама инсан.
ЭЮЗЯЛ
Буламмадым сянин кими жананы,
Ахтардым, доландым щяр йаны, эюзял.
Бясляйярдим гызылэцлляр ичиндя,
Олардым баьынын баьбаны, эюзял.
Гоша доланардыг бизим елляри,
Лаляли, нярэизли йашыл чюлляри,
Эюрмяк цчцн о соналы эюлляри,
Олардыг Эюй-эюлцн мещманы, эюзял.
Кяпязин щясрятдян кюксц йарылмыш,
Чох аьламыш, чешмяляри дурулмуш.
О даьларда бир эюзяля вурулмуш,
Олмуш о даьларын султаны, эюзял.
Севмяйян црякдя ня баь, ня бостан,
Севиб-севилмясян йаранмаз дастан,
446
Сядник ял эютцрмяз сян тяки достдан,
Гору, йахшы сахла, о жаны, эюзял.
ДОЙУНЖА
Чоху юз юмрцнц йашайаммады,
Биз йашадыг юмрцмцзц дойунжа.
Бир кялмямля эянжлийиня дюнярсян,
«Ай эюзялим», «ай мяляйим», дейинжя.
Щяр кяся дя «ай мяляйим» дейилмяз,
Щяр бядяня зяр-хара дон эейилмяз,
Йерсиз йеря тярифлянмяз, юйцлмяз,
Кюнлцм эцляр дилим сяни юйцнжя.
Бахышын Сядникя атды кямянди,
Ешгим жоша эялди, чапды сямянди,
Изн алсам яэяр, йаханын бянди,
Ачылармы бир-бир, ялим дяйинжя?
А ДЦНЙА
Дойаммадым ня йазындан, гышындан,
Гара булудлары даьыт башындан,
Лял тюкцлсцн торпаьындан, дашындан,
Бахым жамалына дойум, а дцнйа.
Сейр елядим сящяр-сящяр йелляри,
Тцрфя эюзялляри, жыьа телляри,
Шещли-шещли дярим ачан эцлляри,
Тяр синя цстцня гойум, а дцнйа.
447
Сян ябяди, инсан эялди-эедярди,
Бир парча юмцр дя чичякди, нурду,
Сядникя язизсян, хош эцнляр эюрдц,
Бясимди гисмятим, пайым, а дцнйа.
ГАЗАНМЫШАМ
Мяним бурда итирдийим ня вар ки,
Ичимдя чичякли йаз газанмышам.
Няьмяли булаьым ачыб эюзцнц,
Гызылдан гиймятли сюз газанмышам.
Даш дцшмяз ки, мян бир эцлц бойласам,
Дястя тутуб севя-севя ийлясям,
Бцлбцл олуб эцля няьмя сюйлясям,
Дейярляр эцл цчцн наз газанмышам.
Севмяйян ня биляр ешгин тамыны,
О йандыра билмяз кюнцл шамыны,
Сядникям, ичмишям ешгин жамыны,
Ел билир, тарихдя из газанмышам.
ЭЮРМЦШЯМ
Щяр эюзялдя йахшы, йаман истяк вар,
Мящяббяти сян эюзялдя эюрмцшям.
Бош ки, дейил, щяр синядя цряк вар,
Хош цлфяти сян эюзялдя эюрмцшям.
Сюзляриндя ня рийа вар, ня бязяк,
Тямизликдя эцл-чичяксян, эцл-чичяк.
448
Щамыдан сорушаг, эял ел-ел эязяк,
Щягигяти сян эюзялдя эюрмцшям.
Бу мяканда тяксян мярданяликдя,
Щеч явязин йохду, дцрданяликдя,
Сядники гынама диваняликдя,
Дяйаняти сян эюзялдя эюрмцшям.
ТАПЫЛМАЗ
А Сядник, дейирляр, дярман эязирсян,
Ешгя мцбтялайа дярман тапылмаз.
Саьалыб гурбан да кясмяк арзун вар,
Юзц гурбанлыьа гурбан тапылмаз.
Пцнщан-пцнщан сызылдашар йаралар,
Дцшяр хяйалыма эюр бир щаралар,
Бир сюз десям, валлащ ганын гаралар,
Йох, сянин дярдиня лоьман тапылмаз.
Сян олмушдун бир жанана пярваня,
Юзц эедиб, ахтар, вармы нишаня?!
Ейлямя юзцнц дяли-диваня,
Йцз ахтар, сян эязян о жан тапылмаз.
ЭЦЛ ЯЛЯМИСЯН
Тахты-Сцлейманда яйляшмисян сян,
Мяним цряйимдя бинялянмисян.
Эюряндя йаханы ачыг эюрмцшдцм,
Тязядян-тязяйя дцймялянмисян.
449
Мян щеч беля олмамышам щямишя,
Гялбим чох назилиб, олуб бир шцшя,
Гыз, щайандан эялир ятри-бянювшя,
Йохса ки, башындан эцл ялямисян.
Истяйирям дярди-гями унудам,
Эедям сяни эцллц йайлагда тутам,
Мян еля билирдим кюклц палыдам,
Сядники йаманжа силкялямисян.
СЕЩРЛЯНМИШЯМ
Танрылардан галма ня эюзял бцтсян,
Мян бир бахышынла сещрлянмишям.
Рущ бядяндян чыхар, эюзцмдян эетсян,
Мян бир бахышынла сещрлянмишям.
Бяс нийя демирдин, сещиркарам мян,
Габагcадан дуйуб, ону эюрям мян,
Cаным пул дейил ки, шаваш верям мян,
Мян бир бахышынла сещрлянмишям.
Сядник, уcа даьам, башда думаным,
Тилсимдя галмышам буну ня даным,
Бурах эедим мяни, гашы каманым,
Мян бир бахышынла сещрлянмишям.
ЩА ДИЛЯР-ДИЛЯР
Зцлейха камаллым, юзцнц цзмя,
О Йусиф cамаллын ща, эяляр-эяляр…
450
Фярщад гала билмяз Шириндян айры,
Гобустан даьларын ща дяляр-дяляр…
Йоллар узаг олса доьрайар, кясяр,
Нясим кцляк олар, цстцндян ясяр,
Сяндян айры гала билмяз, мцхтясяр,
Щяр заман дярдиня ща галар-галар…
Кимдя варса яэяр ешгин тяпяри,
Вермяз юзэяляря ляли-эювщяри,
Сядник дя сизляря бир йаз сящяри,
Хош бир той-дцйцнц ща диляр-диляр…
ЕЙ ПУЛ
Юзэя ялляриндя юзэяляринсян,
Юз ялимдя мяним пулумсан, ей пул!
Дцшцнжям олса да, лал галардым мян,
Аловлу нитгимсян, дилимсян, ей пул!
Абырым, либасым, сян юз жанымсан,
Ел ичиндя шющрятимсян, шанымсан,
Мяним шащлыг тахтым, шащ дювранымсан,
Хош эцнцм, хош айым, илимсян, ей пул!
Эюзялляри чичяк кими бязярям,
Эянжядян Баьдада намя йазарам,
Сачларына дурна тели дцзярям,
Дейярляр ки, дурна телимсян, ей пул.
Щюкм етсян, юнцндя баш яйяр даьлар,
Кцрц гоймаз аха, Аразы сахлар,
451
Дцнйанын йарысын мяня баьышлар,
Сярвятим, зийнятим, елимсян, ей пул!
Гайанын цзцндя дашда пайым вар,
Кякликдя, туражда, гушда пайым вар,
Шащлар цчцн бишян ашда пайым вар,
Щяр йана узанан ялимсян, ей пул!
Сядник, дюня-дюня йохламышам мян,
Баьрымын башында сахламышам мян,
Гышын чиллясиндя гохламышам мян,
Нярэизим, бянювшям, эцлцмсян, ей пул!
ГАЛАН ШЕЙДИ
Уйма дцнйанын варына,
Аьлы башдан алан шейди.
Гызыл, эцмцш-щяр ня йыьсан,
Бу дцнйада галан шейди.
Дцнйа олса да тамаша,
Щяр вахт цзя эцлмяз щаша.
Варын олса йахшы йаша,
Юмцр эцл тяк солан шейди.
Сядник, аз чякмядин жяфа,
Йорма юзцн, эял инсафа,
Бир хош щяйат, зювгц-сяфа,
Йердя галан йалан шейди.
452
АЙЫНАНДЫ
Адам варкы таныйырам,
Достлуьу да айынанды,
Эен эцнцндя асар-кясяр,
Дар эцнцндя йайынанды.
Белясиннян олмаз арам,
Сызылдар ган веряр йарам.
Инсанлыьы биржя грам,
Амма пулу таныйанды.
Сядник, етмя эилей-эцзар,
Щяйатын юз гануну вар.
Вядя досту гышда гачар,
Онунку йаз-йайынанды.
ДАЬЛАР МЯНЛЯ ДАНЫШСАЙДЫ
Кюклянярди гялбин сими,
Даьлар мянля данышсайды.
Тцкянярди дярди, гями,
Даьлар мянля данышсайды.
Улулары сорушардым,
Щяр ишиня гарышардым.
Талейимля барышардым,
Даьлар мянля данышсайды.
Кечилмяздян из верярди,
Цряйимя кюз верярди,
Мисра-мисра сюз верярди,
Даьлар мянля данышсайды.
453
Диндирярдим эюй сулары,
Дашмагдымы, арзулар?
Гышда тапардым бащары,
Даьлар мянля данышсайды.
Башым булуда дяйярди,
Дцзляр тязя дон эейярди,
Дярдин Сядникя дейярди,
Даьлар мянля данышсайды.
ЙАША ДЕЙИР
Щярдян юлцм истяйяндя,
Щяйат мяня йаша дейир.
Бурахмыр, юзцня чякир,
Щяйат мяня йаша дейир.
Щяйат дейир, йаша-йаша,
Жоша-жоша, даша-даша,
Щясрятинля долан гоша,
Щяйат мяня йаша дейир.
Йашамаг бюйцк муразды,
Бу юмрцн гышы да йазды,
Ня гядяр йашасан азды,
Щяйат мяня йаша дейир.
ДАЬЛА ЧАЙЫН АРАСЫНДА
Даьлар ата, чайлар ана,
Эюлляриндя цзяр сона.
454
Дцнйа дюняр эцлцстана,
Даьла чайын арасында.
Даьда жцйцр, дцздя жейран,
Дцнйа юзц галыб щейран,
Дашда лялди, суда мяржан,
Даьла чайын арасында.
Эюйдя булудлар гайнашар,
Йаьар йаьыш, сулар дашар,
Дцнйа бирдян йашыллашар,
Даьла чайын арасында.
Даьларда думан, гар олар,
Аранда, баьда бар олар,
Дцнйа бир лалязар олар,
Даьла чайын арасында.
Айа бойланыр, Аьгайа,
Айын якси дцшяр чайа.
Дцнйа алар йени бойа,
Даьла чайын арасында.
Эежя эедяр, эцндцз эяляр,
Эцняш эюйдян нур сяпяляр,
Йер дя эцляр, эюй дя эцляр,
Даьла чайын арасында.
Юмцр зямиси бичиляр,
Яжял шярбяти ичиляр,
Сядник, дцнйадан кючцляр,
Даьла чайын арасында.
455
ДЦНЙА ХАЛЫ ДЕЙИЛМИШ
Бу дцнйада сян варсан,
Дцнйа хали дейилмиш.
Чичяк донлу бащарсан,
Дцнйа хали дейилмиш.
Дцнйа ала эюзцндц,
Ешг, мящяббят сюзцндц,
Сящяр мещи назынды,
Дцнйа хали дейилмиш.
Аьлын сахласан, яйяр,
Инан, дцнйайа дяйяр,
Бах, онда Сядник дейяр,
Дцнйа хали дейилмиш.
ГЯМ БУЛАЬЫ
Щязин-щязин охуйарды,
Бирдян щяддин ашды булаг.
Илк бащарын лейсаны тяк,
Эюзляримдян дашды булаг.
Гям баьрымы ойду-дялди,
Юзцня йол салды эялди,
Еля билдим жошгун селди,
Эюзлярим гамашды булаг.
Олсун адын Кяпяз – пинар,
Эяз жанымда дамар-дамар,
Таныйырам Сядник ки, вар,
Баш – айаг атяшди, булаг.
456
ЭЮРМЦШЯМ
Гайнар чешмя эюзляриндя,
Мещри-мящяббят эюрмцшям.
Йанагларын даь лаляси,
Онда бир щикмят эюрмцшям.
Йуху эюрдцм сечяммядим,
Шярбят алдым ичяммядим,
Бу севдадан кечяммядим,
Сяндя ядалят эюрмцшям.
Еля билдим, бир чямянсян,
Гызылэцлсян, йасямянсян,
Онлардан да сян эюзялсян,
Щцснцндя зийнят эюрмцшям.
Гялбими яритди щижран,
Йери бахым пцнщан-пцнщан,
Бу да олсун бир имтащан,
Дейим, щягигят эюрмцшям.
Сядник дейяр: сюз ганансан,
Дярк ейляйиб, тез ганансан.
Мяляксян, еля жанансан,
Сяндя мярифят эюрмцшям.
МЯНЯ
Щавалар йаман сойугду,
Жанында од эятир мяня.
Балын тамы-дады гачыб,
Бир тязя дад эятир мяня.
457
Эял тярпятмя, сары сими,
Йаралама бу кюнлцмц,
Црякдян гов дярди-гями,
Гялбини шад эятир мяня.
Ай Сядникин эюзял йары,
Йад эюзлярдян юзцн гору,
Нейнирям дювляти-вары,
Исмятли ад эятир мяня.
ЧИЧЯK
Sяnlя mяnim aramda,
Mцqяddяс bir istяk var.
Hяr yaz bizi чaьырыr,
Kяpяzdя bir чiчяk var.
O gцлц mяn dяrmяrяm,
Hяr gяlяnя vermяrяm.
Birdяn onu gюrmяrяm,
Onda sevяn цrяk var.
O gцlя яl uzatma,
Yatыbsa da oyatma,
Sяdniкi gцlя satma,
Onda da bир dilяk var.
458
МЦХТЯЛИФ СЯПКИЛИ ШЕИРЛЯР
ГАРА-ГУМ
Бахын Гара-Гум дцзцня,
Сусуз чюлляр жана эялир.
Ачыб гялбин Аму-дярйа,
Су ахыб щяр йана эялир.
Гара-Гумда эцлцр бащар,
Щясрят торпаг верир нцбар.
Миниллик бир тарихи вар,
О инди жащана эялир,
Алгыш Гара-Гум чюлцня,
Щяр айына, щяр илиня.
Юз йурдуна, юз елиня,
Сцд верян бир ана эялир.
СЕВЯН ЦРЯК
Гыз, телиня бир ял чяким,
Гой, шяфаланым.
О гызармыш йанаглардан,
Изн вер, бир буся алым.
Бу талейин гисмятиди,
Юзцн дя билясян эяряк.
Чох да мяним синямдяди,
Сянинди бу севян цряк.
459
СЯНИНДИ
Жейран кими бяслянибди
Гудйал чайын щавасыйнан.
Дяшти-баьын аь алмасы,
Танырам, ел-обасыйнан.
Эюзляри тяк эюз оламмаз,
Еля бил булагды эюзц.
Жамалына сюз оламмаз,
Бязякли чямянди юзц.
О сянин лоьманын олар,
А Сядник, йанына чаьыр.
О, бир севда дцнйасыдыр,
Эюзцндян мящяббят йаьыр.
АТЯШ ЙОХСА
Йар йарын
Лябиндян буся аланда
Од йохса,
Атяш йохса,
Йандырмырса
Додаг додаьы
Билмялисян ки,
Йа юлязийиб,
Йа кечиб,
Гялб евиндя ешгин
Лаля донлу ожаьы…
460
БУ НЯРЭИЗ
Ня бащарды, ня дя эцз,
Щардан эялди бу нярэиз?
Йашымын бу чаьында…
Кюнлцм эцля сармашды,
Бащарла гужаглашды,
Йашымын бу чаьында…
Мяним щязин байатым,
Щяйатымсан, щяйатым,
Йашымын бу чаьында…
БЦЛБЦЛ
Сящяр-сящяр, щязин-щязин,
Ня охуйур эюрян бцлбцл?.
Чайлагларда гызыл гумдан,
Йува тикиб, щюрян бцлбцл.
Учуб-гонуб дал будаьа,
Бцрцнцб йашыл йарпаьа,
Сяс салыбдыр баьча-баьа,
Йара кюнцл верян бцлбцл.
Сядник билир вар севэиси,
Од-аловду йар севэиси,
Эюзцндя бащар севэиси,
Етмя гялбин, виран бцлбцл.
461
РЯССАМ ГЫЗА
Ряссам гыз
бу эцн сянин
нишан эцнцндц.
Гайнайыб, жошан
эцнцндц.
Эцля доланан
эцнцндц.
Талейиниз гошалашсын,
Бириниз Ай,
Бириниз Эцн,
Севэи дцнйасына
ишыг сачсын
эюйляр эцлсцн,
Йердян-эюйдян
Нур тюкцлсцн.
Севинсин црякляр,
Сяпилсин эцл-чичякляр.
Йоллар бойу,
Ел бойу,
Эюрян десин –
- Нишаныныз мцбаряк!
Тойунуз мцбаряк!
Бу эюзял издиважын
Барын-бящярин эюряк!
ЭЮЗЯЛ
Елляр эяздим йохду тай-бярабярин,
Дцнйанын фцсцнкар хяйалы эюзял,
462
Ахшам-сабащ аь думана бцрцнян,
Мцгяддяс даьлардан щяйалы эюзял.
Лалядян, нярэиздян донуну бичим,
Долдур долчаны сярин су ичим,
Эцллц йайлаг билим, гойнуна кючцм,
Даьылсын гялбимин мялалы эюзял.
Сядникям, олэинян абрым, исмятим,
Мяня гялбим дейир сянсян гисмятим,
Даша тохунмасын илк мящяббятим,
Сяня демясинляр бялалы эюзял.
ДЯЙДИ
Бирдян бойландым Кяпязя бахдым,
Эюй-эюлцн щавасы цзцмя дяйди.
Бахдым эюзялляря, эцл-чичякляря,
О гоша халларын эюзцмя дяйди.
Еля бил аь думан, аь кялаьайды,
Бизим йай фяслимиз ня эюзял айды,
Кяклик сюзлярини даьлара йайды,
Бу йайын гызмары йазыма дяйди?
Юмцрдянди сянля кечян эцнлярим,
Эял, чыхаг Кяпязя тязя эцл дярим,
Дяст баьлайыбда доста эюндярим,
Кялмяляр гызылды сюзцмя дяйди.
463
ДАМЖЫ-ДАМЖЫ
Аман Аллащ, цряйимдян,
Ахыр ганым дамжы-дамжы.
Дяйиб она ешгин оху,
Ахыр ганым дамжы-дамжы.
Хяйал алыб гужаьына,
Учуб эедир гям даьына,
Дцшцб селин гыраьына,
Ахыр ганым дамжы-дамжы.
Итирмя щюрмяти, хятри,
Галсын мящяббятин ятри.
Ай Сядник, бяс нядян ютрц,
Ахыр ганым дамжы-дамжы.
ДЕЙИЛ
Мяня эялмя дейибляр,
Бу кянд мянимки дейил.
Эялмя, эялмя дейибляр,
Бу кянд мянимки дейил.
Мяня сцфря ачса да,
Бу кянд мянимки дейил.
Цряйимя кючся дя,
Бу кянд мянимки дейил.
Садяжя бир гонаьам,
Бу кянд мянимки дейил.
464
Хасиййятжя ушаьам,
Бу кянд мянимки дейил.
Истяр чаьыр, щарайла,
Бу кянд мянимки дейил.
Истяр гапыдан говла,
Бу кянд мянимки дейил.
ЭЯЛ, МЯНИ ЧАЙДАН КЕЧИР
Галмышам сел аьзында,
Эял, мяни чайдан кечир.
Бцлбцлям, эцл аьзында,
Эял, мяни чайдан кечир.
Санма, сусузам, ажам,
Эял, мяни чайдан кечир.
Хош хяйала мющтажам,
Эял, мяни чайдан кечир.
Дювлятим, варым галыб,
Эял, мяни чайдан кечир.
О тайда йарым галыб,
Эял, мяни чайдан кечир.
ГОРХМА
Сян йухундан горхурсан,
Горхма, йухундан, эцлцм.
Ойатмарам сящярляр,
Горхма, йухундан, эцлцм.
465
Йаз йухун вар думдуру,
Цзцндян йаьыр нуру,
Сянсян кюнлцмцн вары,
Горхма, йухундан, эцлцм.
Цряйин бцллур шцшя,
Йухун бир тяр бянювшя,
Гоймам эюзцндян дцшя,
Горхма, йухундан, эцлцм.
КЮНЛЦМЦ
Эюзяллярдян узаг идим,
Ойатдын нийя кюнлцмц?!
Бу севда, нежя севдады,
Ганатдын нийя кюнлцмц?!
Щясрят иди жананына,
Йарла кечян дювранына,
Лаля кими юз ганына,
Бойатдын нийя кюнлцмц?!
Елляри доландым, эяздим,
Юмрцн дастаныны йаздым,
Щяр эюзяля алданмаздым,
Алдатдын нийя кюнлцмц?
ДОДАЬЫНДАН ЭЦЛЦШ ГАЧСА
Эюйцмдя Эцняшим батар,
Додаьындан эцлцш гачса.
466
Варлыьыма кюлэя салар,
Додаьындан эцлцш гачса.
Эюзляримя гям йыьарам,
Йаьарам, еля йаьарам…
Сел олуб евляр йыхарам,
Додаьындан эцлцш гачса.
Гялбим ичиндян ойулар,
Сядникин йохду, дейиляр,
Шеирим мязара гойулар,
Додаьындан эцлцш гачса.
БИЛЯЙДИ
Каш сяндяки эюзяллийи,
Жаванлар эюря биляйди.
Цздяки дян-дян халлара
Гялбини веря биляйди.
Севиб гара эюзлярини,
Баьбан билиб юзлярини,
Чямян-чямян сюзлярини,
Эцл дейиб дяря биляйди.
Севиб-сечиб сонасыны,
Эюзяллийин айнасыны,
Гойуб ешгин бинасыны,
Бир сарай щюря биляйди.
467
ДЕЙИЛ
Щяр бахышдан севдаланмаг,
Эюзяля йарашан дейил.
Щяр гара эюзц йемязляр,
О эюзляр гара шан дейил.
Щяр йетяня бахыб, уймаг,
Мящяббяти дайаз дуймаг,
Досту интизарда гоймаг,
Ня шющрят, ня дя шан дейил.
Илгар, иман тез позулмаз,
Щяр сюздян дастан йазылмаз,
Щяр додагдан бал сцзцлмяз,
Щяр додаг да бал, шан дейил.
САРЫ СИМДЯ ЧАЛАН ОЬЛАН
Цряйиня одму салды?
Сары симдя чалан оьлан.
Бяс, кюнлцнц нежя алды?
Сары симдя чалан оьлан.
Долананда йай горуьун,
Щярдян бахды оьрун-оьрун,
Олду сянин цряк оьрун,
Сары симдя чалан оьлан.
Чалды тарын пясдян-пясдян,
Сясин чыхармады гясдян,
Сянинкиди ону сяслян,
Сары симдя чалан оьлан.
468
МЯН ЕЛЯ БИЛДИМ КИ, ШАИР ОЛАЖАМ
Мян еля билдим ки, шаир олажам,
Йазан ялляримдян дцр тюкцляжяк.
Шеирлярим йаьыш кими йаьажаг,
Севян кюнцлляря нур тюкцляжяк.
Мян еля билдим ки, шаир олажам,
Щяр сюзцм бянювшя-чичяк олажаг.
Тцьйана эяляжяк ган дамарларым,
Щяр шеирим дюйцнян цряк олажаг.
Мян еля билдим ки, шаир олажам,
Мян тикяжям мящяббятин галасын.
Чякяжям башыма ешг пийалясин,
Мян еля билдим ки, шаир олажам,
Йурдумда йарымла вериб баш-баша,
Севэи дастанымы йазажам гоша?.
Мян юзцм эедяммирям,
Аман эюзял, говла мяни,
Кибритля йана билмирям,
Йандыр чахмаг говла мяни.
Бир эцлцнцз гызыл эцлся,
Йазда-пайызда йетирся.
Сизя гансыз демяк олмаз,
Йанына лаля эятирся.
469
ЦШЦЙЯРЯМ
Йеришиня, дурушуна,
бахышына,
Билмям, ким няйя щейранды?
Амма ону билирям ки,
Чохлары дяли-дювранды.
Мян дя сяни севирям,
Демирям ки, о щисслярдян
мян кянарам,
Гялбиндя од-атяш вар,
Узаг дурсам, цшцйярям,
Йахын дурсам мян йанарам.
Мяним севдийим
сянин
Шеир долу цряйиндир.
Бир дя
синяндян бой верян,
Мящяббят эцлцм,
о сары чичяйимдир.
Сянин щяйат йолларында,
бир ишыьам,
бир фянарам,
Гялбиндя од-атяш вар,
Узаг дурсам цшцйярям,
Йахын дурсам мян йанарам.
СЯН ЩАЙАНА ЭЕДИРСЯН
Бу сяфяр ня сяфярди?
Ичимдя гям эюйярди,
Алову, оду гойуб.
470
Гощуму, йады гойуб,
Сян щайана эедирсян?
Ичимдя бир йаньы вар,
Эюзлярими гарсалар.
Ким мяня йахын дурса,
Варлыьына од салар,
Мискин бир дцнйа галар,
Сян щайана эедирсян?
Айрылыг юзц,
Юлцмдян бетяр.
О эцндян цряйимдя,
Севинж гачар, гям битяр,
Сян щайана эедирсян?
СЯНЛИ ЙУХУЛАРЫМ
Сяни дцшцнмцшям,
Сяни дуймушам.
Отаьым дарысгал,
цряйим эениш.
Мян сяни хяйалымын
ганадына алыб
Цряйимя,
чарпайысыз цряйимя
гоймушам.
Бах, бу эежя,
беля уйумушам,
беля йатмышам.
Сянли йухуларымда
Сямаларда учмушам,
Дянизлярдя цзмцшям,
Чямянлярдя эязмишям.
Сонра
471
йухулу-йухулу
Голларым чарпазлайыб
Кюксцмя сыхмышам.
Еля билмишям ки,
сяни гужмушам.
Бах, бу эежя,
беля уйумушам,
беля йатмышам,
Йухума пятяк
бал гатмышам.
О СЕВЭИ МЯКТУБЛАРЫ
Бир эянж гызын
Севинжи
Мяни щейрятя
салды,
Мяни юзцмдян
алды.
О, мяктуб охуйурду,
Мяктуб эцл гохуйурду.
О мяктубу гара эюзляри иля,
Юпя-юпя охуйурду,
Цзцндя гям йохуйду,
О мяктубу охуйуб,
Сона чатды,
юзцнц унутду,
Мяктубу овжунда
сыхды,
Сонра баьрына басды,
О мяктуба
цряк дя
гулаг асды.
472
О севэи мяктубуйду,
Мяни вяждя эятирди,
Эюзцмдя эцл битирди,
Кюнцллярин одуду,
Мящяббятин дадыды,
О севэи мяктублары.
БИРИН ЭЮРЯР, БИРИН ЙОХ
О илащи эюзяллийин,
Йанындан бяшяр оьлу,
диггятсиз кечя билмяз.
Мюжцзя варлыьында,
Гара халларын эюряр,
Бир дя гара эюзлярин
щамысын сечя билмяз.
Бяли, о эюзяллийин,
бирин эюряр,
бирин йох.
Зянн етмя ки, Сядник дя
онлар кими
Мюжцзя эюзяллийин
бирин эюряр,
бирин йох.
Гялбимин айнасы вар,
нежя варсан,
ордасан.
Эюзцмцн фырчасыйла,
Йедди рянэин явязи,
Бу гялбимин ганыйла,
сурятини чякмишям.
Тиканлары йох едиб,
йериндя эцл якмишям.
473
Сян дейя билмязсян ки,
Сядник бу эюзяллийин
бирин эюряр,
бирин йох.
УНУТСУН
Сящярляр
еля йат ки,
Мялякляр йатан кими.
Йухуларын гаймаг тутсун,
Сцд гаймаг тутан кими.
Йох,
йох тез ойанма
Эцн цзцня дяймямиш,
Эюз йухудан доймамыш.
Ичсин гара эюзлярин,
Сящярлярин мещини
О эцллярин шещини.
Бир ичим щава удсун,
Кядяр верян щяр шейи,
Щяр шейи,
Йерли –дибли унутсун.
ПАЙЫЗ ФЯСЛИНИН ЙАЗ ЧИЧЯКЛЯРИ
Чичяк вар ки,
Йазда битир,
Бир дя тякрар,
Пайызда битир,
Бянювшя кими.
Йурд йериндя,
Эюй шцшя кими.
474
Мяним шеирлярим дя
Пайыз фяслинин,
Йаз чичякляриди,
Севэи долу,
Мящяббят долу,
Кюнлцмцн
юз чичякляриди.
ГАЙТАР ЦРЯЙИМИ
Эюзяли сечмяйи кимдян юйряним,
Инанмырам, цряк мяни алдадыр.
Дянизям, ичимдя бир фыртына вар,
Юзцм бурда, хяйал дальалардады.
Дянизям,
ичимдя бир фыртына вар.
Фыртына ичимдя бир цряйи эязир.
Гайтар, эюзял, гайтар,
цряйи гайтар.
Мяни бу дальанын
ялиндян гуртар.
Гайтар, гайтар,
цряйими гайтар.
ВЕРМЯРЯМ
Мян шеир дяфтярими
Саь эюзцм олсан
вермярям.
Доста, таныша, щеч кимя,
Лап юзцм олсан
вермярям.
475
КЮЛЭЯ
Эцняшли эцнцмцз,
Айлы ахшамымыз вар.
Ай кими
аь шамымыз вар,
Бу кюлэя
ня кюлэяди?
Биз эедирик
о эялир,
Бу кюлэя
ня кюлэяди?
О кими изляйир?
Ня ахтарыр?
Ня эязир?
Нащаг юзцнц цзцр.
Бу кюлэя
ня кюлэяди?
Эцн кечир
йеня эялир,
Ай кечир
йеня эялир.
Мягсяди ня,
фикри ня?
Ким билир?
Бу кюлэя
ня кюлэяди?
Биз эедирик о эялир,
Эюрян ким-кимя эцлцр?
Бу кюлэя
ня кюлэяди?
О кюлэя йеня эялир…
476
ЙОХДУ
Сиз тяряфдян
бир ясим
кцляк дя йохду,
Бялкя щеч
цряк дя йохду.
Ятир дя эялмир,
баьынызда
чичяк дя йохду.
Амма мяним
ганым ахса
Щясрятям!
Щясрятям йазар,
Мян бир
мящяббятям йазар.
Сян ону охуйарсан,
Кюврялярсян,
Аьлайарсан…
Яэяр мяни тапмасан,
О шеири
кямяр алтда сахлайарсан,
Чичяк кими гохлайарсан,
Ичин-ичин аьлайарсан…
аьлайарсан…
ГЫСГАНЫРАМ
Эюзял, сяни
ота,
суйа,
Торпаьа да
477
гысганырам,
Пычылдашан
йарпаьа да
гысганырам,
Кечмя баьа!
О баьа да
гысганырам,
Йашлы няди,
Жаван няди,
Ушаьа да
гысганырам.
Биржя дамжы йаьыша,
Биржя дамжы кцляйя дя
гысганырам.
Аз гала Айа, эцня,
Мян щяр шейя,
Щяр кяся
Аз гала ки, юзцмя дя,
Эцлцм, сяни гысганырам.
МЯНИМ КИМИ ЙОЗ МЯНИ
Эюзял, йуху эюряндя,
Мяним кими йоз мяни.
Пирям, Пирсултанам
Рюйана мян эялмишдим,
Дяфтяриня йаз мяни.
Дейирсян ки,
- Йухуда илан эюрмцшям.
- Илан мялякди.
Су эюрмцсян,
Су саф дилякди.
478
Бир парча чямян эюрмцшям,
О да сяни севян црякди.
Бах беля…
Мяним кими йоз йухулары,
Гызыл бармагларынла
Йаз йухулары,
Олсун йухуларын
Йаз йухулары.
ЙОЛ ЦСТЯ САЛХЫМ СЮЙЦД
Йол цстя
Салхым сюйцд
Сяни…
Мяни
Гужаьына чаьырды.
Дящшят йаьыш йаьырды.
Салхым сюйцд
Будаглары эюй мешя,
Йарпаглары йашыл шцшя.
Эюзял, сяни горуду,
Горуду салхым сюйцд,
Гоймады ки, ипяк сачларын цстя,
Биржя дамжы
Йаьыш дцшя, шещ дцшя…
Саьдан, солдан сел ахырды,
Анжаг
Мяним эюзлярим,
Селя йох,
Йашыл теля йох,
Сянин гара халына,
Бир дя гара эюзцня
479
Бахырды…
Щей бахырды…
Чыхаммырдым о гара эюзлярин
жазибясиндян,
Цряйим кюксцмя сыьмырды,
Дюйцнцрдц…
Горхурдум онун
Инляйян сясиндян.
Дайанма, яс,
Яс, ей кцляк,
Бир аз севинсин цряк.
Каш йаьыш узанайды,
Йаьдыгжа
Щей йаьайды,
Сюйцд сачларыны дарайыб йыьайды,
Башымызын цстцндя
Сцддян дя аь
Бир тязя Ай доьайды…
БЕЛЯ ЙАТ, БЕЛЯ ОЙАН
Сящярляр еля йат ки,
Мялякляр йатан кими.
Йухун гой гаймаг тутсун
Сцд гаймаг тутан кими.
Йох!
Йох, тез ойанма,
Эцн эюбяйя дяймямиш,
Эюз йухудан доймамыш.
Гой эюзлярин ичсин
Сящярлярин мещини,
О эцллярин шещини.
Бир ичим
480
Щава удсун,
Кядяр верян щяр шейи,
Щяр шейи
Йерли дибли унутсун.
Йухудан эцмращ ойан,
Шяфягляр ичиндя
Гызылы рянэя бойан.
Ай эюзял,
Цряйин ращат олсун,
Сянин цчцн,
Мяним цчцн
Йухун бир щяйат олсун.
О гара эюзляриндян
Эцняш юпсцн,
Мян юпцм…
Дойунжа,
Лап дойунжа…
Щяр сящяр
Бах, беля йат,
Беля ойан.
САБАЩЫН ХЕЙИР
Эюзлярим йухулу,
Мян даны дири тутдум,
Дан йели ясяндя
Юзцмц унутдум.
Мян даны атдым,
Сящяри тутдум.
Сящяр эюзцнц ачды,
Мян ойандым,
Сяни Эцняш ойатды.
Тюкдц гызыл теллярини
481
Гара телляринин цстцня.
Сящяри беля ачдыг…
О сянин, мяним сящяримди.
Эюзял, сабащын хейир!
Буну саф цряк дейир:
Эюзял, сабащын хейир!
ГОРХМА, ЭЦЛЦМ
Горхма, эцлцм…
Бир эцлц дя
битирмякдян горхурсан,
Гялбин наня кими ясир,
Йахшылары
итирмякдян горхурсан,
Бир эцлц дя
битирмякдян горхурсан.
Горхма, эцлцм…
Чямяндя мин эцл битяр,
Солар, итяр…
Цряк дя беляди
Сонда орада
Саралмайан,
Бир эцл битяр,
Сяня йетяр.
БИР ИЧИМ СУ ЦЧЦН
Бир ичим су цчцн
Сян эюзц тутулмуш
Бир булаьын
Эюзцнц ачдын.
482
Язялки тяк думдуру,
Еля бил эюзцм нуру.
Хязан эюрмцш
Бир баьа ахды булаг
О баьын
Бахты булаг.
Онлар мяним
Бири шеир булаьым,
Бири шеир баьымды.
Билясян ки, ай эюзял,
Бах,
О баь,
О булаг
Сянин язиз адыны,
Эцлдян тямиз адыны
Йадиэар сахлайажаг.
Бундан сонра о булаг
Жошажаг,
Дашажаг,
Сянин мящяббятинля
Шян няьмяляр гошажаг,
Бизим саф ешгимизи
Елляря жар чякяжяк.
СЯН МЯНИМСЯН
Хяйала даланда
Севэи дянизимсян.
Сейрянэаща чыханда
Ешг чямянимсян.
Дцнйа ичря дцнйамсан,
Сян мянимсян!
Сян мянимсян!
483
ГОЖАЛМАРАМ
Сядник, гожалмарам,
мян гожалмарам,
Мящяббят чичяйи гялбимдя битиб.
Узагдан эюрцнян бир даь оларам,
Йыьылар башыма чян
гожалмарам,
Дцнйа гожалса да
мян гожалмарам.
ЦРЯЙИМИН ЭЮЗЦНДЯ
Дцнян юмрцн
пайызында идим,
Йаз чичяйини
гохлайа-гохлайа
Юмрцн йазына гайытдым.
Пайыз юмрцм
няйи газанды,
няйи итирди,
Севян цряйимин эюзцндя
бащар ятирли
бир нярэиз битирди.
ПЦНЩАН МЯЩЯББЯТ
Десяляр: - Дцнйада чятин шей нядир?!
Дейин: - Пцнщан мящяббят.
Гар тяк цшцдяр,
Гор тяк йандырар.
Алар сяни жянэиня
484
Хяйалын ганадында
Дцнйаны доландырар.
Истяся йашадар,
Истяся йандырар.
Гачмаг истясян
Гача билмязсян.
Дярин сулардан
Кечя билмязсян.
Ат ахтарма!
Жилов ондады.
Дцшмя балыг севдасына!
Тилов ондады.
Оланын бир црякди,
Цряк дя сянин дейил,
Пцнщан мящяббятинди.
О цряйи эери алмаг
Севя-севя чятинди.
МЮЖЦЗЯДИ МЯЩЯББЯТИН
Айрылыьын чятин,
вцсалын чятин,
Гялбимдян чыхмырсан
эюзцмдян эетмирсян.
Истяйирям унудам,
унуда билмирям.
Цзцб мяни щясрятин,
Мюжцзя мящяббятин.
ЭЮЗЛЯРИМЯ ЭЦН ДЦШЦР
Узагдасан, амма
йухума эялмисян,
485
Мян йухуму нежя йозум?
Гялям эютцрцб
нежя йазым?!
Сянли йухуларым
еля айдын олур ки,
эцндцздян сечмяк олмур.
Щяр тяряф нярэиз, бянювшя,
гызылэцл.
Йыьырсан эцлляри,
йыьырсан
гужаг-гужаг,
Онлардан кечмяк олмур.
Буну нежя даным мян,
Сяни дя о эцллярдян,
щеч сечмяк олмур.
Айрылыьын,
щясрятин,
севэин,
мящяббятин
йухуларда дяйишир,
Йухуларда
Ай сянля,
Эцняш мянля
юпцшцр.
Ойанырам…
Сящярди…
Эюзляримя
эцн дцшцр.
Сяфярдян гайытмысан,
Сян эери гайытмысан.
486
СЯНСЯН
Мяним щяйатымын хош эцнц сянсян,
Беш эцнц галыбса, беш эцнц сянсян,
Ня вахт доьулмушам, йаддашлардадыр,
Йашанмамыш юмрцн йаш эцнц сянсян.
МЯЩЯББЯТ ИМТАЩАНДЫ
Щалаллыьын алан гыз,
Цряйими чалан гыз,
Дцнйа сянсиз йалан, гыз,
Пярванямсян, мян шамам,
Башым цстя долан, гыз.
Сян мяним пярванямсян,
Ешгиндян йанан шамам.
Санма зцлмят эежяйям,
Мян бир Айлы ахшамам.
Мяним эюй Хязяримсян,
Эцняш синяндян доьур.
Мян ки, сяня бахырам
Эюзляриндян нур йаьыр.
Ей ешгимин Эцняши,
Мяни ишыьа чаьыр.
Эял ичимдян гов эетсин,
Сян бу кядяри, гями.
Йер цзцндя тяк сянсян
Бу кюнлцмцн щямдями.
487
О гара эюзляринин
Жазибяси йаманды.
Сядник асанды демяз,
Мящяббят имтащанды.
ШАИРЯ НЯ ЙАШ
Синсар булагтяк дурулдум,
Йанында гыза вурулдум.
Цряйимдян бир сяс эялди,
Сянинкидир, бах, о лял, даш,
Шаиря ня йаш…
Шаиря ня йаш…
ЭЯЛ СОРУШАГ
Цряклярдян эял сорушаг,
Ким кимя йара вурубду?
Эцл йанында хар эюряндя,
Хянжяри щара вурубду?
Ким кимя йара вурубду?
НЯ ЙАХШЫ КИ…
Ня йахшы ки, инжя белин
Гужмаьа чатды голларым.
Сяня ширин лайла чалды,
Белиндя йатды голларым.
Йухусундан доймамышды,
Бяс ким ойатды голларым?
Кянара атды голларым,
Йарымчыг йатды голларым.
488
ВИЖДАН СЮЙЛЯСИН
Дцнян севирдим,
бу эцн севмирям.
Эцнащ ня сяндяди,
Ня дя ки, мяндя,
Бунун сябябини црякдян соруш,
Бу думанлы ешгя цряк нейлясин,
Йеня щягигяти
виждан сюйлясин.
ГЯЛБИМ СЯНДЯН ДЮНМЯЗ
Ешгимин чыраьыны
Эцняш йандырыб.
щеч заман
Эцняш йандыран
ожаг,
чыраг,
сюнмяз.
Мян сяни Эцняшин
ишыьында севмишям
Гялбим сяндян дюнмяз.
ЦРЯК ЙОХДУ
Мян сянин мяктубуну
каш щеч ачмайайдым.
Ачдым, ялим цшцдц,
Охудум, дилим цшцдц.
Ялимдян йеря дцшдц,
ялимдя эцлцм цшцдц.
Бизя дцшмяди
489
эюзлядийимиз бу ил
Тязяжя илим цшцдц.
Щаны, о дуйьулар щаны?
Дедийин арзулар щаны?
Дцнянки истяйин щаны?
О одлу-атяшли
синяндя цряйин щаны?
Гялбин сойуг,
евин сойуг,
баьын сойуг.
Йохса сянин севэи баьын,
Беля вахтсыз
хязан олмуш?
Ордан эялмир
булаг сяси,
чай сяси,
Гушларын да
сяси йохду.
Охумур,
йаман сусуб,
Бцлбцлцн щявяси йохду.
Боьулурам,
севэи баьында,
Биржя ясим кцляк йохду.
Эедяк, эедяк
Бурда севян цряк йохду,
Истяк йохду,
диляк йохду.
Кюнлцм гушу щаваланды,
Даща эери дюнян дейил.
Архасынжа чякир мяни,
Сизин баьа енян дейил.
490
ЩЯНИРТИН
Сящяр-сящяр,
отаьыма,
Нясим кцлякдян язял,
эюзял, ай эюзял,
Сянин щяниртин эялди,
эялди, чичяк щяниртин,
эялди лячяк щяниртин,
эялди цряк щяниртин.
Дуйьуландым…
Нежя дуйьуландым,
йары йухулу ойандым.
Тязядян йатдым,
бир дя уйудум.
Пянжярямдян
Эцняшин гызыл шцасы сцзцлдц,
Сящяр-сящяр,
пянжярямин айнасындан
Йаьыш сцзцлян кими,
отаьымда,
йеня сянин
щяниртини дуйдум.
Бу щянирти
рущума, жаныма кечди.
Пярвазландым,
гушдан ганад алдым.
Учдум, ня учдум…
щяйатымын юзцлцдц,
сарайды щяниртин,
Юмрцмцн мянасыды
щяниртин.
491
УНУТДУРА БИЛМЯДИ
Оьул-ушаг,
саьдан-солдан кечян,
Сяни севирям
дейян,
эюзялляр беля
Сяни унутдура билмяди.
Сянинля эедян йазым,
Сянинля эедян бащарым,
Бир дя эери дюнмяди,
бир даща
гайытмады.
Чох эюзлядим,
эялмяди, эялмяди…
ЙОХДУ
Ики цряк арасында,
ики истяк арасында
йаш щядди йохду.
Онлары ики бюлян
Чин Сядди йохду.
Ешгин далынжа
эюй эязир,
йер эязир,
илчя эязир,
юлкя эязир.
Ешг ки вар,
тиканлы мяфтилдян
горхмур,
даш-дивардан гыйпынмыр,
щамысынын цстцндян ашыр.
492
Буну сян билясян эяряк.
Мящяббят сярщяд танымыр,
юз щюкмцнц верир цряк.
УЗАГДА БАЩАР
Узагда бащар,
йахында пайыз,
Гызыл хязял
ичиндя,
Бир алям вар
ичимдя,
Нур алям вар ичимдя.
Бащарла пайыз
арасында,
Бир эюзял назланыр,
йайланыр,
бизя тяряф
бойланыр.
Эащ бащара,
эащ пайыза,
эащ мяня тяряф
бахыр.
Алнымдакы
сятирляри охуйур.
Бащардан,
Пайыздан,
мяндян
чешни эютцрцр.
Чямяндян рянэ алыб,
мащны охуйа-охуйа,
тязя халы
тохуйур.
493
Мящяббят халысынын,
эюзцндя Бащар,
Бир алямдян,
нур алямдян,
Бу дцнйада йадиэар.
КЮЛЭЯ ВЯ ХЯЙАЛ
Аддым-аддым эедирям,
амма кюлэям
юнцмдя эедир.
Бу мяни мяйус
едир.
Биржя тясяллим галыр:
Кюлэя йердя сцрцнцр.
Хяйалым
ону кечир,
Гуштяк ганад ачыб,
эюйлярдя ганад чалыр.
Кюлэя
еля кюлэяди.
Хяйал
анжаг хяйалдыр.
Дуйьулар
еля ширинди,
санасан
пятяк, балдыр.
ФЯРГ БУДУР
Эюйляр дя
дярдсиз, кядярсиз дейил.
Инсан ону да
494
динж гоймур.
Дцзцм-дцзцм
ракетлярля,
Эюйлярин баьрыны дялир.
Узаг-узаг мясафялярдян
бюйцк инилти эялир.
Инсан оьлу
даш атандан,
ох атандан
бяри
ня динир, ня динжялир,
бяд ниййятинин цстя дурур.
Фярг будур анжаг,
инсан вящшилийи
галхыб
йцксяк мяртябядя
дурур.
КЮНЦЛЛЯРДЯ БИЗИМ ДЯ ЙЕРИМИЗ ВАР
Сяни дя,
мяни дя,
севмяйян олар.
Бу бизя
дярд ола билмяз.
Чцнки,
сянин дя,
мяним дя,
щансыса кюнцллярдя,
йеримиз вар.
Щансы эюзлярся
бизя бахмагдан
доймур,
495
Бизи хяйалындан
чыхармыр,
Бир ан эюзцндян гоймур.
ЭЯЛ ЙАНЫМА, ЭЯЛ ЭЮЗЯЛ
Халлары фил-фил эюзял,
Сачлары сцнбцл эюзял,
Эцлцшцн бир алямди,
Додаг гачсын, эцл, эюзял.
Халлары фил-фил эюзял,
Сачлары сцнбцл эюзял,
Бир жцт гара эюзлярин,
Мянимкиди, бил, эюзял.
Халлары фил-фил эюзял,
Сачлары сцнбцл эюзял,
Язял нежя эцлмцсян,
Бах, еляжя эцл, эюзял.
Халлары фил-фил эюзял,
Сачлары сцнбцл эюзял,
Нежя дян-дян дцзцлцб,
Йанагда цч эцл, эюзял,
Эял йаныма, эял, эюзял.
БЯНЮВШЯ
Лаля, нярэиз, тяр бянювшя,
Бцлбцл тяк ютяр бянювшя.
Дюрд бир йаны эцл-чямянлик,
Гялбимдя битяр бянювшя.
496
Аьладын, булуд бошалды,
Чямян-чичяк йаш олду.
Мян аьлайа билмядим,
Мяним гялбим даш олду.
ГЫЗ, АДЫН НЯДИР
Сулар сащилиндя доланан эюзял,
Ешг иля жан вериб, жан алан эюзял,
Той олан эялин тяк хыналан эюзял!
Ня олар сорушсам, гыз, адын нядир?
Кюнцл дяфтяримя йаз, адын нядир?
Инсафын йох, амансызсан, амансыз,
Севян гялбин нийя сусуб, а гансыз?!
Йараладын мяни, охсуз, камансыз,
Ня олар сорушсам, гыз, адын нядир?
Кюнцл дяфтяримя йаз, адын нядир?
Саф мящяббят пятяк-пятяк бал олур,
Щейиф, мящяббятин дили лал олур,
Сядник, эюзяллярдя щяр хяйал олур,
Ня олар сорушсам, гыз, адын нядир?
Кюнцл дяфтяримя йаз, адын нядир?
ДЯЙИШМЯРЯМ
О сян эюрян эюзялляри,
Бир халына дяйишмярям.
Ай да бахыб щясяд чякяр,
Сян эюзялин, сян эюзялин,
Жамалына дяйишмярям.
Ня сюз олар хилгятиня,
497
Сянин няжиб цлфятиня,
Лоьман эяля, щикмятиня,
Сян эюзялин, сян эюзялин,
Камалына дяйишмярям.
Гойнун бянзяйир эцлшяня,
Сядник дейяр, эязим йеня,
Дцнйаны версяляр мяня,
Сян эюзялин, сян эюзялин,
Вцсалына дяйишмярям.
СОНА КЯКЛИК
Ниэар дюнцб бешийиня баханда,
Короьлуну йандыранда-йаханда,
Нямли эюзляриндя шимшяк чаханда,
Сяни дцшцнмцшям, сяни анмышам,
Сона кяклик, ящвалына йанмышам.
Йатмышды Ниэарын, эушуна эялди,
Тцркмянпапаг Ейваз хошуна эялди,
Беля бир мянзяря гаршыма эялди,
Сяни дцшцнмцшям, сяни анмышам,
Сона кяклик, ящвалына йанмышам.
Долан Пир башына, эет муразын ал,
Йазан беля йазыб, эет йазыны ал,
Яввял оьул истя, сонра гызын ал,
Сяни дцшцнмцшям, сяни анмышам,
Сона кяклик, ящвалына йанмышам.
Узагдан, йахындан ешидиб сясин,
Эютцрцб ялиндян ич пийалясин,
498
Жошдурду синямдя сюз шялалясин,
Сяни дцшцнмцшям, сяни анмышам,
Сона кяклик, ящвалына йанмышам.
Сядник, Пиримизди, Пирди Пирсултан,
Башдан айаьажан нурду Пирсултан,
Ондан ня истядим, верди Пирсултан,
Сяни дцшцнмцшям, сяни анмышам,
Сона кяклик, ящвалына йанмышам.
ШЕИРИ ГАНЛА ЙАЗАРАМ
Бир эцн сяни итирсям,
Сящра-сящра эязярям.
Еля билмя йоруллам,
Еля билмя безярям,
Мян дцнйаны эязярям.
Ужа даьлар ашарам,
Чайлар кими дашарам,
Мин язаба дцшярям,
Еля билмя безярям,
Мян дцнйаны эязярям.
Сяни тапмасам яйяр,
Даьлар бойнуну яйяр.
Цряйим беля дейяр:
- Шеирими ганла йазажам,
Йеня сяни эязяжям.
499
УЗАГЛАШЫРАМ
Йетмиш йашымда,
Тязядян ушаглашырам.
Юзцмдя билмирям,
Няйя йахынлашырам,
Нядян узаглашырам.
БУ НЕЙИН
Ичимдя бир ней инилдяр,
Ара вермяз щей инилдяр.
Билмям ня сирр, ня сещир вар,
Гамышында бу нейин?.
Аллащ, Аллащ исландым,
Йаьышында бу нейин.
Бязян йуху тутур мяни,
Аьушунда бу нейин.
Гуру аьаж йарпаглайар,
Алгышында бу нейин.
Эюл гуруйар, даь йыхылар,
Гарьышында бу нейин.
Бир-бириня дяйиб ютян,
Тикмядаш сцнбцлц кими.
Эащдан мяня щяйат веряр,
О Эилгамыш эцлц кими.
Бу ней мяним дцняними,
Бу эцнцмя баьлайар,
Бу ней мяним ичимдя,
Эащ эцляр, эащ аьлайар.
Бу ней мяним щяйатым,
Бу ней мяним байатым.
500
Ешгимя, севэимя баьлы,
Чаьлайан бир булагды.
Чаьлар, чаьлар бу булаг,
Дярдим кими, гямим кими.
Наьыллашар бу булаг.
Мяндян, нейдян заман-заман,
Данышар щей бу булаг.
КИМИ
Йаша дцнйаны,
Йаша бал кими.
Сев бу дцнйаны,
Цздя хал кими.
Эяз бу дцнйаны,
Эяз, хяйал кими.
Севэилини тап,
Бир вцсал кими.
Гур юз дцнйаны,
Бязя гялбини,
Жящ-жялал кими.
МЯНИ
(зарафатйана)
Арада щай-щарай салма,
Эюз-гашынла диндир мяни.
Яллярини телиня чяк,
Эял, башынла диндир мяни.
Йох, щеч заман истямярям,
Эюз йашынла диндир мяни.
Эцля-эцля диндир мяни,
Эял, севиндир, эцлдцр мяни,
Наз-гямзянля юлдцр мяни.
501
ЙАШАРАМ МЯН
Ня гяшянэсян, ня эюзялсян,
Сейиддян галма гязялсян.
Зцлфлярини бас йарама,
Зцлфлярини сян дарама,
Сачларыны эюзцм дарар.
Сяни эюрцб ешгим жошар,
Ашарам мян, дашарам мян,
Нящриллянням, жошарам мян,
Сяня няьмя гошарам мян.
Кюнцл версян йар оларам,
Йашарам мян, йашарам мян.
Бир ядяб-яркан эюрмясям,
Гачарам мян, гачарам мян,
Айрыларам бу торпагдан,
Гарлы даьлар ашарам мян.
БЯЛКЯЛЯР
Йарысы щягигятся,
Йарысы да шцбщяди,
Йыьшыр бу бялкяляри.
Йа гайадан, йарьандан,
Учур бу бялкяляри.
Шцбщя тохумларыны,
Эял, сяпмя юз гялбиня,
Гачыр бу бялкяляри,
Эедяр-эялмяз кюрпцдян,
Кечир бу бялкяляри.
Щеч билмирсян няляр вар,
Йерли-йерсиз бялкя дя.
502
Яэяр она цз версян,
Дост тапылмаз бялкя дя.
Бялкя, бу бялкялярдя,
Доьру бир щяйат йашар.
Щяр нежя олса беля,
Бялкя, бялкяйя охшар.
Бялкяни чох якдиляр,
Анжаг бялкя битмяди,
Галды чайыр оту тяк,
Йеня изи итмяди.
Жцмлялярин ичиндя,
Натиглярин дилиндя,
Гайнар бу бялкяляр,
Шылтаг ушаг кими,
Ойнар бу бялкяляр.
Бязян дя ялиндян,
Тутар бу бялкяляр.
АЬ БАЛЫГ
Хяйал дянизиндясян,
Йохса ки, Эюй-эюлдясян?.
Арзум сяни тутмагды,
Эюзляримин торуйла…
Йахына эял, аь балыг,
Эетмя, узаглара сян,
Истярям сяни тутам,
Бу яллярим эюмяшяр,
Эюзляримя эцн дцшяр,
Киприклярим гарышар,
Долашар бахышларым,
Бир нюгтядя илишяр.
Аь балыг, сяни тутмаг,
503
Олар чятиндян, чятин.
Бялкя, юзцн дцшясян,
Торуна мящяббятин.
БЕШ МЕТР АЬ
Мян газаныб пуллары,
Каьыз, вараьа вердим.
Сян газаныб пуллары,
Эцмцш дараьа вердин.
Мян газаныб пуллары,
Елмя, чыраьа вердим.
Сян газаныб пуллары,
Ичиб, араьа вердин.
Юмрцн сон анында
Сян дя, мян дя
Ейни сюз дедик:
Пуллары
Беш метр аьа вердим.
МЯЩЯББЯТИН ГЦДРЯТИ
Мящяббятин гцдрятийля,
Инам эятир, даш эюйяряр.
Гялбиня мящяббят эялся,
Гарлы даьлар гыш эюйяряр.
Мящяббятин гцдрятийля,
Лейсан йаьар, сел йаранар.
Сящраларда эюл йаранар,
Биржя эюз гырпымында,
Гыш дяйишиб бащар олар.
Чичякляняр севэи дцнйан,
Цряйин лалязар олар.
504
ИЛЩАМ ПЯРИМСЯН
Сян мяним Илщам Пяримсян,
Щям эюйцмсян, щям йеримсян.
Сяни мяня гысганан чох,
Мяни сяня гысганан йох…
Эяряк буну дуйа эянжлик,
Йолунда баш гойа эянжлик.
Сяни севиб-сечя эянжлик,
Ешг бадясин ичя эянжлик.
Мяним кими, мяним кими…
ЕШГИМ ЮЛЦР
Щярдян-щярдян дцшцняндя,
О даьлар цстцмя эялир.
Ичимдян гям йейир мяни,
Цряйими ики бюлцр.
Юз ешгим ичимдя юлцр.
ГЯЛЯМИМ
Ешгинля йашат гялямим,
Ешгиня юйрят гялямим.
Ешгиня охшат гялямим,
Ужалдар гейрят гялямим.
Йердян эюйя галдырар,
Анжаг, мящяббят гялямим.
Кюнцлляри фятщ ейляйяр,
Йарадар щейрят гялямим.
505
НИЙЯ БАХЫРСАН
Дейирсян: - Нийя бахырсан?
Еля эюзял доьмусан ки,
Она бахмамаг, олармы?
Доьдуьун эцлдц-чичякди,
Ону йыьмамаг, олармы?
Она бахмамаг олармы?
ЮЙЯРЯМ СЯНИ
Гашларына вясмя чякмя,
Гашларын танры пайыды.
Эюзляриня сцрмя йахма,
Эюзлярин танры пайыды.
Йагут додаьа ня бойа,
Лаля йанаьа ня бойа,
Юзлцйцндя аь алмасан,
Мяним танры пайымсан.
Мяня бычаг лазым дейил,
Кясмярям, доьрамарам,
Эюзцмля «йейярям» сяни.
Эюзяллярдян сюз дцшяндя,
Тярифин дейярям сянин,
Эюзцмля «йейярям» сяни.
ЭЯЛМЯ СЯН
Бахыб баш дашыма,
Эцлмя, эцлмя сян.
506
Ял узатма кцлцмя,
Одуму сюнмцш,
Билмя сян.
Гялбин дуру дейился,
Айаг басма торпаьыма,
Мяни зийарят етмяйя,
Эялмя, эялмя сян.
ЭЕОЛОГ
Ей сярвят эязян,
Эеолог.
Йаралама,
Парчалама,
Даь црякли,
Бу даьын синясини,
Мин чякиж вурсан да,
Дашларыны гырсан да,
Динмяз бу даь,
О, сяня нейняр?
Ичиня чякяр сясини,
Ичиндян эюйняр,
Йаралама
бу даьы,
Йараланар
цряйим,
Паралама бу
даьы,
Параланар цряйим.
507
ЩЯЙАТ ЙАШАНЫР
Дярди говум,
Гями йорум,
Щяйат юз ахарыйла доланыр.
Юзцмц эащ ода, эащ эюзя вурум,
Щяйат щардаса йашаныр.
Бир няьмя, бир байатыда,
Бир эюз йашы, бир эцлцшдя,
Бир йолчунун йолунда,
Йашаныр щяйат.
Ешгдя, мящяббятдя,
Севэидя, сядагятдя,
Бир гяввасын голунда,
Йашаныр щяйат.
Щардаса
Кимся кими дцшцнцр,
Кимся кими аныр.
Алгыш бу дцнйайа,
Щяйат йашаныр,
Щяйат йашаныр.
МЯНИМ ДЦНЙАМ
Дилини билсяйдим,
Даьын, булудун,
Чямянин, чичяйин, Адиляшярди
Сирли-сораглы дцнйам.
Дилини билсяйдим,
Чайын, эюлцн,
Йаьышын, кцляйин, Эюзцмдян дцшярди,
508
Сирли-сораглы дцнйам.
Тцкянярди
Бу дцнйама мящяббятим.
Эюзляримдя юлярди,
Щисслярими ганадландыран щейрятим.
Дуймаздым ки,
Гышым – мюжцзяли гыш,
Йазым – мюжцзяли йазды.
Гар кими ярийярди мараьым,
Даща мяним дцнйам, мяним олмазды…
СЮЗ ВЕРЯРСЯН
Сян мяним гялбими яманят апар,
Бцллур пийалядя мящяббят апар.
Апар…
апар явязиндя
бир жцт гара хал верярсян,
Бир дя ки,
она йарашан
Эюзял мящжямал верярсян.
Апар…
апар явязиндя
Бир жцт гара эюз верярсян.
Бу Сядникя, шаиря гыз,
Жандан эялян
сюз верярсян.
ЕЙЛЯР
Мяни эюрся эюзц долар Вагифин,
Бизим сянямляри мязяммят ейляр.
509
Ешгимин одуна су сяпяммяся,
Йеня эюзяллярдян шикайят ейляр.
Вагиф эюзяллярдян ейлямяз щазар,
Эюрся щярясиня бир тяриф йазар.
Севдалы башында севдалар эязяр,
Нязми-дцряфшанла щекайят ейляр.
Сядник, ешг одуна галанмаг айры,
Нечя йол чапылыб, таланмаг айры,
Вагифин тцрбясин доланмаг айры,
Сянямляр рущуну зийарят ейляр.
ДЦШДЦ
Сойуг цзляр эюрдцм, жаным цшцдц,
Даьларыма думан дцшдц, чян дцшдц,
Мяжлисимя нежя эялдин, билмядим,
Бир дя бахдым, пянжярямя эцн дцшдц.
Сян ки, эялдин бахышлар да дяйишди,
Кцляк ясди, йаьышлар да дяйишди.
Эюзляримдя нахышлар да дяйишди,
Гями говдум, кядяр мяндян эен дцшдц.
Кюйцндян зювг алдым, кюнлцмя йетяр,
Чичяйи, лаляси эюзцмдя битяр.
Сядник, бундан артыг даща ня истяр,
Гисмятиня эцлдян тямиз жан дцшдц.
510
ВАР
Щеч билмирям, кимя дейим дярдими,
Бир ниэар ялиндян шикайятим вар.
Ширин жаным пцнщан-пцнщан цзцлцб,
Ашикар ялиндян шикайятим вар.
Даьлардан эетмяйиб ащы, аманы,
О чюлляр сяййащы – о Мяжнун щаны?
«Лейли», «Лейли» деди, чыхынжа жаны,
Интизар ялиндян шикайятим вар.
Дярдли Дилгям йада дцшдц бу дямдя,
Сядник, йеня йаш гуруду дидямдя.
Сянаны, Фярщады итирдим сяндя,
А даьлар, ялиндян шикайятим вар.
БЯНЗЯЙИР
Ойнаг тябиятин, дяйишкян гялбин,
О ясян кцляйя, чайа бянзяйир.
Ай гыз, ня олсун ки, зцмрцд эюзлярин,
Эцняшя бянзяйир, Айа бянзяйир.
Йеня эялдим, эюрдцм, о эюзц, гашы,
Од тутду, алышды синямин башы.
Сатма эюзяллийя йары-йолдашы,
Демяки гашларым йайа бянзяйир.
Сядникям язялдян эюз вурьунуйам,
Шеир вурьунуйам, сюз вурьунуйам.
Сянин эюзляринин юз вурьунуйам,
Нейняйим, эюзлярин ойа бянзяйир.
511
ОЛУМ
О эцнляр ичмямиш бир сярхош идим,
Баьчаныза эирдим, эирмямиш олум.
Ялим яся-яся бир чичяк дярдим,
Шещли эцл дярмишдим, дярмямиш олум.
Мян еля билирдим, мяляксян, нясян,
Чичякдян зярифсян, эцлдян инжясян,
Жанымы верярдим, валлащ, истясян.
Бир дяфя эюрмцшдцм, эюрмямиш олум.
Сядник, цряйиндир нур пийаляси,
Шеирдир, няьмядир, онун мейвяси,
Бу да севэимизин олсун нюгтяси,
Гялбими вермишдим, вермямиш олум.
БИЛМЯДИМ
Адын эялди, гялбим йаман эюйняди,
Хяйал ганад верди, уча билмядим.
Мящяббят шярбяти гайнады, дашды,
Ону йухуда да ичя билмядим.
Йухуда дайандыг габаг-габаьа,
Яксин дя дцшмцшдц айна булаьа,
Бир бцлбцл ютцрдц гонуб будаьа,
Щансы мякандайыг сечя билмядим.
Сядники одлара салыбсан йаман,
Арада истяк вар, бир дя бир эцман.
Аман, бу севдадан, аман, ял аман,
Мян ки бу севдадан гача билмядим.
512
ТОЙДУР ТОЙ
Бах, севмяк дя, севилмяк дя гюнчяди,
Баьчаларын эцл ачмасы тойдур, той.
Жаванларын орталыгда сцзмяси,
Тар-гавалын дил ачмасы тойдур-той.
Ящсян! Ящсян! жаванларын бахтына,
Бяйля эялин яйляшибди тахтына.
Алгыш! Алгыш! Юмрцн бащар вахтына,
Хысын-хысын данышмасы тойдур, той.
Ортада ойнайыр гардашла бажы,
Атады, анады башымын тажы,
Бяйля эялин бир мящяббят мющтажы,
Бах, онларын гошашмасы тойдур, той.
Чаьыр эялсин гой ойнасын гудалар,
Бир-биринин эюзляриндян од алар.
Бу бцсата бир дя бахсын буталар,
Ики няслин бирляшмяси тойдур, той.
Сядник дейяр: бу бир севинж, бир мураз,
Гялям эютцр, сян бу эцнц юмря йаз,
Эянжляр бу шянлийи щеч вахт унутмаз,
Йазын йаза говушмасы тойдур, той.
ТЕЛДИ, ТЕЛ
Сюзя гатдым мин бир эцлцн шящдини,
Бу сюзлярим шякяр дейил, балды, бал.
513
Исмиэцлцм лалялярдян рянэ алыб,
Бухаг бяйаз, йанаглары алды, ал.
Бу бяшярди, бу мялякди, хяйалды?
Булагда эюрянляр булагда галды.
Дурна эюйдян бахды, бир ляляк салды,
Жилвялянян эюлляр дейил, телди, тел.
Мян ону эюрмцшдцм йол кянарында,
Бахдым эцзэцлянир эюл кянарында.
Сядник, ким деди ки, гал кянарында,
Ач кямярин, ня гужмалы белди, бел.
АРХАЙЫНАМ, АРХАЙЫН
Бир эюзялдян хейир-дуа алмышам,
Архайынам, уьурумдан, архайын.
Щажы Булуд тцрбясиндя олмушам,
Архайынам, уьурумдан, архайын.
О даьларын саф суйундан ичмишям,
Дяли Кцр тяк дяли чайдан кечмишям.
Аллащы чаьырыб йола дцшмцшям,
Архайынам, уьурумдан, архайын.
А Сядник, цстцмдя танрым йар олар,
Илащидян сифятиндя нур олар,
Даша доьру эетсян, дюнцб дцрр олар,
Архайынам, уьурумдан, архайын.
514
АЙ СЯНЯМ, СЯНЯМ
Вядя вердин эяллям, айын ил олду,
Эюзлядим, эялмядин, ай сяням, сяням!
Бцлбцл олдум, баьда фяьан ейлядим,
Ону да билмядин, ай сяням, сяням!
Эцняш олуб цфцглярдян доьайдын,
Щясрятини юз ешгинля боьайдын,
Севинжини эюзляриня йыьайдын,
Щеч дейиб эцлмядин, ай сяням, сяням!
Бахаммадым жамалына дойунжа,
Хяжалятдя галдын юмрц бойунжа,
Сядник кими доста йалан дейинжя,
Бяс нийя юлмядин, ай сяням, ай сяням!
АЗДЫ
Гцрбят елдян щарайларам, щай вермяз,
Вятяня дюнмяйя эцманым азды.
Думанамы дцшдц, чянями дцшдц?!
Эюрян щансы даьда эцманым азды?
Гцрбят елин ады Бештау-беш даь,
Эязясян дойунжа бядян ола саь,
Жан хястя оларса, ня баьча, ня баь,
Гырылды цмидим, иманым азды.
Йарашмыр дилиня бу эилей-эцзар,
Сядник нежя сяни чашдырыб азар,
Севян кюнцллярдя мин дастанын вар,
Йахшыларым чохду, йаманым азды.
515
ЙАРАЛЫ ЖЕЙРАН
Мян дя йаралыйам, йарам ган верир,
Эял, кясдир йанымы, йаралы жейран.
Ганын чямянляря жыьыр, из салыб,
Булдум мяканыны, йаралы жейран.
Йаралыйа мялщям, дярман эярякди,
Ону саьалтмаьа лоьман эярякди,
Бялкя, жан йериня бир жан эярякди,
Эял, ал бу жанымы, йаралы жейран.
Дцнян саьалардым, бу эцн чятинди,
Мяни ясир едян мящяббятинди,
Йолунда юлмяк дя сяадятимди,
Ай султаным, ханым, йаралы жейран.
БУ ГЫЗЫН
Йеня чичяк эюрцб щаваланыбды,
Нярэиздян бичилиб дону бу гызын.
Йалварыб, йахарыб елчи дцшяжям,
Атасы, анасы щаны бу гызын?!
Щаны беля эюзял, мащалда, елдя,
Даныша бу гайда, лящжядя, дилдя,
Бахыб йеришиня, бянд олуб эцл дя,
Мащы-мцняввярди жаны бу гызын!
Сядник, валлащ, дярди-гями атардым,
Щяр ня чалса, лайласына йатардым.
Йолун кясиб, бяряляри тутардым,
Олардым султаны, ханы бу гызын.
516
БУ ЖЕЙРАН
Шащ Исмайыл гова-гова итирди,
О жейранын баласыймыш бу жейран.
Эюзяллик дя нясил-сойдан эялянди,
«Жейранчюл»цн лаласыймыш бу жейран.
Сещирляндим, йеришиня вурулдум,
Дюнцб бахды, бахышына вурулдум,
Иллащдакы йеришиня вурулдум,
Эеж-тез жаным аласыймыш бу жейран.
Сядник, нядян бу жейрана туш олду,
Севдаланды жаным, од, атяш олду.
Чатаммадым, эюздян итди, гуш олду,
Аллащын бир баласыймыш бу жейран.
БУ НЯРЭИЗ
Тащир Мирзя мин бир тяриф сюйляди,
О Нярэиздян, чох гяшянэди бу Нярэиз.
Мян ону эюрмцшям Кцр гыраьында,
Кюрпя, мясум бир мялякди, бу Нярэиз.
Эюзяллийи эюзляримдя галанды,
Хяйалымда Молла Пянащ доланды,
Бянзятмярям, чичяк юмрц соланды,
Йох, демярям бир чичякди, бу Нярэиз.
517
Щяля эянжлийимдян, язялдян щаша,
Сона демямишям, щяр йашылбаша.
Уьурлу бир эцндя Сядникля гоша,
Тябризя дя эедяжякди бу Нярэиз.
А ГЫЗЛАР
Гатарындан о айрылан дурнанын,
Юзц бойда кядяри вар, а гызлар.
Щижран чякдим эиля-эиля яридим,
Щясрятиндя гядяри вар, а гызлар.
Кюнцл севян гамяти вар, гядди вар,
Щейиф-щейиф арада Чин сядди вар.
Ай эюзялляр, наз-гямзянин щядди вар,
Щяр шейин бир тящяри вар, а гызлар.
Йарымадым, йарыйанлар йарысын,
Чякянмязляр бу гямлярин йарысын,
Сядник, уддум цряйимин сарысын,
Севэинин дя гящяри вар, а гызлар.
ЭЦЛЛЯРИН ЦСТЯ
Сона жейран, сян ижазя версяйдин,
Мян юзцм чыхардым йолларын цстя,
Ширинликдя мюжцзясян, ай залым,
Гянд язиб сяпмисян диллярин цстя.
Изин олса, баьчанызы эязярдим,
Шещли-шещли эцллярини цзярдим,
518
Бир оларды, цряйимдя йцз дярдим,
Йазардым адыны эцллярин цстя.
Сядник, щеч вахт мящяббятим азалмаз,
Мящяббятсиз бир кюнцлдя йаз олмаз,
Сона кяклик йувасында чох галмаз,
Учарды, гонарды яллярин цстя.
ДУРНА ЛЯЛЯЙИНЯ ЙАЗЫЛАН
ШЕИРИН
Гятря-гятря варлыьыма щопубду,
Дурна ляляйиля йазылан шеирин.
Зярря-зярря Эцняшдянми гопубду?
Дурна ляляйиля йазылан шеирин.
Кялмялярин улдуз-улдуз дцзцлмцш,
Еля билдим эюй цзцндян цзцлмцш,
Бир мяляйин арзусуйла йазылмыш,
Дурна ляляйиля йазылан шеирин.
Цряйиндя Эцняш доьуб, Ай доьуб,
Еля бил чямяня тязя эцл йаьыб,
Эюр щардан дярилиб, гялбя йыьылыб,
Дурна ляляйиля йазылан шеирин.
БЦКЦЛМЦШ
Эюряммядим, сядасына ойандым,
Сянин шеирин эцл-чичяйя бцкцлмцш.
Мирвари тяк сяпялянмиш чямяня,
Йа йарпаьа, йа лячяйя бцкцлмцш.
519
Мирвариляр дян-дян булаг эюзцндя,
Ипя-сапа дцзцлцбдц сюзцндя,
Хейли вахтды ахтарырсан юзцн дя,
Чох ахтарма, тцл ипяйя бцкцлмцш.
Цряк жошар цряйинин ичиндя,
Сюз дя гошар цряйинин ичиндя,
Цряк йашар цряйинин ичиндя,
Эюр мяним цряйим няйя бцкцлмцш.
БИР ДЯ СЯНИ ОЙАТМАРАМ
ЙУХУДАН
Бал кимидир дан йеринин йухусу,
Бир дя сяни ойатмарам йухудан.
Эяляр щавасындан чичяк гохусу,
Бир дя сяни ойатмарам йухудан.
Йухуда орман вар, йашыл ирмаг вар,
Йухуда хошбяхтлик гужаг-гужаг вар,
Ширин йухулара мяни дя апар,
Бир дя сяни ойатмарам йухудан.
Сян йухуда дярди, гями атарсан,
Сян йухуна ширин-шякяр гатарсан.
Ушаг кими гачыб мяни тутарсан,
Бир дя сяни ойатмарам йухудан.
МЯН ДЕЙИЛЯМ
Ешгин цряйимя, бир атяш салыб,
Йанар гийамятя, сюнян дейилям.
520
Ширин жаным гятря-гятря ярийяр,
Йох, йох бу сювдадан дюнян дейилям.
Сярви бой сянямя туш олан кюнлцм,
Алтун цзцйцня гаш олан кюнлцм,
Чырпыныр синямдя гуш олан кюнлцм,
Рущум эюйлярдяди, енян дейилям.
Билясян, Сядники салмысан ода,
Дяниз ол, гойнунда мян олум ада,
Юлярям йолунда, вермярям йада,
Яэяр версям йада, мян, мян дейилям.
ЭЮЗЯЛИМ
Сящяр-сящяр гумрулар ютцшяндя,
Йатанмазсан, ойанарсан эюзялим.
Пянжяряндян йатаьына эцн дцшяр,
Шяфягляря бойанарсан, эюзялим.
Пянжяряндя рянэ-рянэ эцлляр гохуйар,
Эюзляриндя Эцняш халы тохуйар,
Бцллур цряйиндя Шащназ охуйар,
Мяст оларсан, дайанарсан, эюзялим.
Сян бу анда эюр, бир няляр анарсан,
Дуйьуларын ганадына гонарсан,
Лаля кими даь дюшцндя йанарсан,
Эюзяллийя бойланарсан, эюзялим,
Йатанмазсан, ойанарсан, эюзялим.
521
ТЮКЦЛ
Булуд кими тутма Айын габаьын,
О халын цстцндян тел, йана тюкцл.
Шялаля тяк о эюзялин чийниндян,
Ай Эцняш теллярим, эял йана тюкцл.
Ипяк телляр инжя беля йетинжя,
Баьда бцлбцл эцл цстцндя ютцнжя,
Бцлбцл сяси гулаьына чатынжа,
Эцллярин цстцндян эцл, йана тюкцл.
Эюзяли севмяйин юзц савабды,
Щяр эюзялин гялби сирли китабды.
Щяля йар ойанмаз, чох да сабащды,
Ай Эцняш теллярим, бил йана тюкцл.
ЛАЛЯМИ ВЕРДИ
Сяня о халлары лалями верди?
Сянин мящяббятин чичяк сярэиси.
Ешгинля гялбимдя сарай гурмушам,
Гызыл кярпиждянди онун щюрэцсц.
О ня Ай жамалды, цздя ня халды,
Эюзял, бир бахышын аьлымы алды,
Бу ня хош тясадцф, ня хош хяйалды,
Эюзяллийин эцзэцсцдц, эцзэцсц.
Сяни севян ашиг чятин гожалар,
Фярщад кими мящяббятдян эцж алар,
Сядник бу истякдян бир дастан галар,
Сян шеиримин дцзэцсцсян, дцзэцсц.
522
МЯНИ ДЯ АПАР
Сян Аллащ, Кяпязя сейря чыханда,
Гялбиндя пцнщанжа мяни дя апар.
Сян салам веряндя, мян дя баш яйим,
Гялбиндя пцнщанжа мяни дя апар.
Йох, сянсиз кечмясин, гой биржя аным,
Щара эетсян, мян сянинля доланым,
Бу да бир сынагды, жаным, жананым,
Гялбиндя пцнщанжа мяни дя апар.
Сядникин сюзцнц йеря салмазсан,
Гиймятли даш-гашсан, лялсян, алмазсан,
Дурна кими гатарындан галмазсан,
Гялбиндя пцнщанжа мяни дя апар.
ЙАЗ АЬЛАМАЗМЫ?
Одлу бахышымла сяня бахмазсам,
Сойугдан кирпийин буз баьламазмы?
О бузу Эцняш дя яридя билмяз,
Щясрятдян эюзцндя буз аьламазмы?
Нясим кцляк олум, баьында ясим,
Йатмыш эцллярини ойатсын сясим,
О эцллярдян ятирляняр няфясим,
Севинждян цряйин гыз, аьламазмы?
Биржя анда, варлыьыны ойадар,
Гыз, щяр кялмян гаймаг дадар, бал дадар,
Йаз йаьышы кюйняйини исладар,
Думанда, чискиндя йаз аьламазмы?
523
ЮЛЦР ЧОХЛАРЫ
Саллана-саллана йола чыханда,
Бахыб кюкс ютцрцр, юлцр чохлары.
Гара теллярини йана тюкяндя,
Бахыб кюкс ютцрцр, юлцр чохлары.
Гара теллярини йана тюкяндя,
Эюзляриня сцрмя, бойа чякяндя,
Иллащ да ки, щясрятини чякяндя,
Бахыб кюкс ютцрцр, юлцр чохлары.
Горун йад эюзлярдян, халлары фил-фил,
Ай мяним гялбимдя битян гызылэцл,
А дцнйа эюзяли, эял, йаныма эял,
Бахыб кюкс ютцрцр, юлцр чохлары.
КЮНЛЦМЦН
Азалды эюзцмцн, дидямин нуру,
Кечирдиляр чыраьына кюнлцмцн.
Йенижя гачмышдым гямин ялиндян,
Тез поздулар нювраьыны кюнлцмцн.
Црякачан сюзляринин дцзцмц,
Мат гоймушду салхым-салхым цзцмц,
Йахынларым эцляр эюрмяз цзцмц,
Хязан эюрдц эцл йарпаьы кюнлцмцн.
Йерсиз бир сюз паралады гялбими,
Нащаг йердян йаралады гялбими,
Дяфтяр кими гаралады гялбими,
Ялдян учду сон вараьы кюнлцмцн.
524
ОЛМУСАН
Ня олайды, мянля бир доьулайдын,
Ня эеж доьулмусан, ня лянэ олмусан.
Бялкя башгасына эюзял дейилсян,
Сян мяним эюзцмдя гяшянэ олмусан.
Эяряк сян олайдын мяним йашдашым,
Бялалар чякмязди севдалы башым,
А лялдян гиймятлим, дашым, даш-гашым.
Лалядян дон эейиб пцррянэ олмусан.
Йцз ичям, доймарам эюз булаьындан,
Пятяк, бал сцзцлцр сюз булаьындан,
Эялим чичяк дярим йаз булаьындан,
Шеиримя, сюзцмя чялянэ олмусан.
ВЕРЯР
Солар чичяк кими, солар эцл кими,
Сянсизликдян юляр шеирим, жан веряр.
Дюзя билмяз айрылыьа, щижрана,
Йараланар, йаралары ган веряр.
Йарпаг-йарпаг, лячяк-лячяк тюкцляр,
Кцляк алар, йердян эюйя чякиляр,
Синямдя севинж йох, гямляр якиляр,
Щюкмц заман веряр, биржя ан веряр.
Сядникям, шяниня няляр йазмышам,
Билмямишям, бялкя ящди позмушам,
Сяндян ютрц щаралары эязмишям,
Жан дейяним бу эцн нийя йан веряр.
525
ГАЛЫБМЫШ
Сяндян айры о даьлара эетмишдим,
Даьларын дейиляси сюзц галыбмыш.
О да мяним кими сяня вурьунмуш,
О эюйчяк халында эюзц галыбмыш.
Сяндян айры о даьлара бойландым,
О йердя тяк сяни, тяк сяни андым,
Бу бир эюрцш иди, позулмаз андым,
Даьларда сонамын изи галыбмыш.
Цряйин «щя» деся, даьлара чыхаг,
Ордан Хан Кяпязя, Эюй-эюля бахаг,
Эял дцшяк эюлляря, суларда ахаг,
Десинляр Эюй-эюля назы галыбмыш.
ШЕИРИМИН ЭЦЗЭЦСЦ
Гыз сяня о халы лалями вериб,
Сянин мящяббятин чичяк сярэиси.
Ешгинля гялбимдя сарай гурмусан,
Гызыл кярпиждяндир онун щюрэцсц.
О ня Ай жамалды, цздя ня халды,
Эюзял, бир бахышын аьлымы алды.
Бу ня хош тясадцф, ня хош хяйалды,
Эюзяллийин эцзэцсцдц, эцзэцсц.
Сяни севян кюнцл чятин гожалар,
Фярщад кими мящяббятдян эцж алар.
Бу истякдян елдя бир дастан галар,
Сян шеиримин дцзэцсцсян, дцзэцсц.
526
СОРАЬЫНДАЙАМ
Гашлар гара, эюзляр гара, сач гара,
Беля бир эюзялин сораьындайам.
О эюзял ня вахтса бурдан кечяжяк,
Мян Сарым чайынын гыраьындайам.
Эязясян бу йери, бащар чаьлары,
Дюрд фясилдя барлы олар баьлары,
Ужа дейил, бястябойду даьлары,
Мян еля билярям Шащ даьындайам.
Щяр шейи ужалдар, бой веряр ешгим,
Дярин дяниздя дя бой веряр ешгим,
Йардан сяда эялся, щай веряр ешгим,
Щясрятляр говушар, йар баьындайам.
ЙАРАШМАЗ
Бащар булуду тяк, долуб-бошалмаг
Щяр заман о гара эюзя йарашмаз.
Юзэя ляззяти вар, дейиб-эцлмяйин,
Щеч гямли дурмаг да сизя йарашмаз.
Сиздя бир гайдады, эцлцб эцлдцрмяк,
Ашигляри наз-гямзяйля юлдцрмяк,
Цряклярдян дярди-гями силдирмяк,
Щяр сюзц сюйлямяк цзя йарашмаз.
Сян Сядникин цряйисян, ня сюздц,
Солмаз эцлц, чичяйисян, ня сюздц,
527
Арзусусан, диляйисян, ня сюздц,
Бунлары демямяк бизя йарашмаз.
КЕЧИР
Гыса айрылыг да узун юмцрдц,
Санки щяр эцнцмдян сяняляр кечир.
Бир оланда цряк беля демирди,
Инди цряйимдян эюр няляр кечир.
Сурятин эюзцмдя лювщя йарадыр,
Эюзцнц эюзцмдян чякмя, йарадыр,
Эцл-чичяк ичиндя тющфя йарадыр,
Эазибяси, эюзял, бир ясяр кечир.
Каш, ряссам олайдым, йа да тябият,
А Сядник, гялбиндя одлу мящяббят,
Йаранайды бир мюжцзя, щягигят,
Эюзцмцн юнцндян Нилуфяр кечир.
УЗАГДА ГАЛДЫ
(Реал мящяббятля севдийим эюзял, заман кечдикжя мяним цчцн
ясрарянэиз яфсаняйя чеврилир…)
Щейиф ки, о эцнляр узагда галды,
Ялим Айа чатар, о эцня чатмаз.
Эюзялсян, эюйчяксян, танры пайысан,
Щеч кясин севэиси севэиня чатмаз.
Танрым сяня аьыл вериб, щуш вериб,
Гялям чякиб, бир жцт каман гаш вериб,
528
Гялбиня мящяббят, од-атяш вериб,
Танрым сяни бир дя тякрар йаратмаз.
Ярэцвян бащарда чичяк ачанда,
Аь эцлляр ятрафа ишыг сачанда,
Сяня ял узадыб, гужаг ачанда,
Ялим эцля дяйяр, кюкцня чатмаз.
Гоша эялсин Ярэцвянля Ярэцняш,
Ярэцвян эюзял гыз, ярди Ярэцняш,
Бу эюзяля кюнцл верди Ярэцняш,
Аллащ верэисини инсан унутмаз.
Ярэцвян аьажды, Ярэцняш даьды,
А Сядник, цзцня эюйдян нур йаьды,
Яфсаня хяйалды, бир йашыл баьды,
Яфсанясиз дцнйа сяни йашатмаз.
ХОШ ТЯБЯССЦМЛЯ
Нежя севдаландым, севдайа дцшдцм,
О хош бир бахышла, хош тябяссцмля.
Ешгин-мящяббятин шярбятин ичдим,
О хош бир бахышла, хош тябяссцмля.
Бир гянимят, щям гянирсиз эюзялди,
Ширин бир лайлады, инжя гязялди,
Бир эцнцм йаз олду, йухума эялди,
О хош бир бахышла, хош тябяссцмля.
А Сядник, гаршыдан маралды кечди,
Бахды, мцъэанлары синяни дешди,
Ялдя дястя чичяк гялбимя кючдц,
О хош бир бахышла, хош тябяссцмля.
529
ЙАРЫМЧЫГ ГАЛЫБ
Ай эюзял, эял сяня бир лайла дейим,
Ананын лайласы йарымчыг галыб.
Шцмшад бармаглара хына чякяндя,
Ялинин хынасы йарымчыг галыб.
Бир заманлар талейиндян йаздын сян,
Сейр елядим, бир чичякди йаздын сян,
Жошду гялбим, хяйалымда эяздин сян,
О эцнцн сяфасы йарымчыг галыб.
Доланма эилейли, эязмя эилейли,
Сян эялин донунда Лейлисян Лейли,
Сядникин о эцндян сяндяди мейли,
Бир юмрцн мянасы йарымчыг галыб.
ЯЛВИДА ДЕМЯ
Горхурам бу сюздян, йаман горхурам,
Аманды, севэилим, ялвида демя!
Бядяним титряйяр, жаным цшцйяр,
Аманды, севэилим, ялвида демя!
Бу сюздя айрылыг, щижран вар, щижран,
Севэи йолларыны баьлайар думан.
Даща бу эюрцшя галмаз бир эцман,
Аманды, севэилим, ялвида демя!
Мящяббят севинжим, щям аьры-ажым,
А Сядник, гялбимди, башымда тажым,
Юлцм айаьында одур ялажым,
Аманды, севэилим, ялвида демя!
530
ДОЛАНЫР
Биляммирям юрдякдими, газдымы,
Эюлдян чыхыб чямянзары доланыр.
Еля бил ки, цряйимдя, эюзцмдя,
Эянжлийимин юз бащары доланыр.
Тярландымы, кякликдими гайада,
Йатмамышам эялиб мяни ойада.
Мюжцзя вар, эюзялликдя, бойада,
Йаз фяслинин хош рцзэары доланыр.
Ешгя баьлы цряк чятин гожалар,
Вятяниндян, севэисиндян эцж алар,
Айдан барат алар, эцндян таж алар,
Жошан гялбим йара сары доланыр.
ЙЕНИДЯН ЭЮЙЯРДЯСИЙЯМ
Эюзял, севэи баьын хязан эюрся дя,
Мян ону йенидян эюйярдясийям.
Мящяббят тохумун сяпиб синяня,
Орда юз ешгими жцжярдясийям.
Булаг кими ах дидямдян дейирям,
Сящралара чых дидямдян дейирям,
Бу дцнйайа бах дидямдян дейирям,
Сян олан йерляря мян эялясийям.
Эял юзцнц йад эюзлярдян гору сян,
Эюрмяйирсян, ипякдянди тору сян,
531
Тутмусан ялиндя йанар гору сян,
Йер дя, эюй дя йанса мян билясийям.
ЭЯНЖЛИЙИН
Йорулмайыр, усанмайыр, безмяйир,
Мяни архасында чякир эянжлийин.
Гялбимдяки кющня орман йериндя,
Бах, кюрпя фиданлар якир эянжлийин.
Орманымдан сулар ахыр дум-дуру,
Бол верибди йараданым йаьмуру,
Ахыдыр ичимдян Аразы, Кцрц,
Башымдан лейсанлар тюкцр эянжлийин.
Дяйдикжя бурнума эянжлик щавасы,
Тапылыр кюнлцмцн дярман-давасы,
Учмушду ичимдя ешгин бинасы,
Мящяббят сарайы тикир эянжлийин.
СЦСЛЯНМИШ ЭЮЗЯЛ
Эюйчяк эцлляр кими сцслянмиш эюзял,
Сурятин Эюй эюлцн айнасындады.
Няьмя дейир шялаляляр шяниня,
Бу йерляр эюзяллик севдасындады.
Мяьрур Кяпяз Короьлулар галасы,
Гартал кешик чякир йанда баласы,
Гызыл дон эейиниб даьлар лаласы,
Эюзлярин гарталын йувасындады.
532
Беши гоша эязир, беши тяк эязир,
Гыз-эялин ялиндя эцл-чичяк эязир,
А Сядник, жейранын ня цркяк эязир,
Наз-гямзя даьларын щавасындады.
СЕВМИШЯМ
Дцнян башга иди, бу эцн башгады,
Бу эцн сяни гана-гана севмишям.
Мящяббятин цряйимдя йурд салыб,
Чох чякмишям имтащана, севмишям.
Эюзяллийин, эюйчяклийин бир йана,
Инсанлыгда бир дянясян, ай сона,
Бир дя сяни йетирярми замана,
Хош эялмисян, хош жащана, севмишям.
Данышанда лящжян ширин, сюзцн бал,
Марал эюлдя хош эюрцшдцк, ай марал,
Истяйини эял Сядникдян хябяр ал,
Сямяндяр тяк йана-йана севмишям.
КИМИ
Эюзцмцн ичиндя жилвялянирсян,
Кяпяз эюлляринин сонасы кими.
Яллярин бойасы эюз гамашдырыр,
Кяклик ялляринин хынасы кими.
Йеришин-дурушун, гямзяди-назды,
Эюрмцшям щцснцнц кюнлцмдя йазды,
Йцз тяриф сюйлясям, вясф етсям азды,
Эюзялсян Баьдадын дурнасы кими.
533
Эюзялсян, эюйчяксян, балсан, пятяксян,
Сян мяним кюксцмдя битмиш чичяксян,
Ган олар, эюзцнц эюзцмдян чяксян,
Ширинсян Сядникин дцнйасы кими.
ЭЦЛ ГОЙ
Чямянляр, чичякляр гой сянин олсун,
Гябримин цстцня бир дястя эцл гой.
Йарпызлы булаглар мяскянин олсун,
Гябримин цстцня бир дястя эцл гой.
Йаз эяляндя лаля, нярэиз битяндя,
Чийяляк эюз вуруб, эюздян итяндя,
Башын цстя тораьайлар ютяндя,
Гябримин цстцня бир дястя эцл гой.
Баьчанызда гызылэцлляр ачанда,
Ятрафында шейда бцлбцл учанда,
Сядник эялиб хяйалындан кечяндя,
Гябримин цстцня бир дястя эцл гой.
ГЫЗ
Даьлар жамалына бахды, бяйянди,
Цзцндя халыны сечмядими, гыз?!
Сяпди йолларына эцлц-чичяйи,
Лалядян донуну бичмядими, гыз?!
Кяклик ялляриня хына гойанда,
Кяпяз юз гойнуна «эял-эял» дейяндя,
Эюй-эюл соналаныб телин сайанда,
Дярин севдалара дцшмядими, гыз?!
534
Гызылэцл колунда бцлбцл ютяндя,
Жошуб, вцсалына жан атдым мян дя,
Ящди-пейман едиб бах, о чямяндя,
О эцнляр гялбимя кючмядинми, гыз?!
ВЯСФ ЕДИМ
Сян ол Халыгоша, мян Эюйчяк Рза,
Дюня-дюня халларыны вясф едим.
Бир мещ яссин, жыьа телляр ойнасын,
Дюня-дюня теллярини вясф едим.
Йалныз сяни о эюзяля тай биллям,
Сяни Эцняш биллям, ону Ай биллям,
Сяндя йцз мярифят, щаггы-сай биллям,
Эяряк сянин еллярини вясф едим.
Ширин ишвян, о хош лящжян бир йана,
Наз гямзядя бир дянясян, ай сона,
Эюзялликдя тяк эялмисян жащана,
Хош данышан диллярини вясф едим.
ЭЕТДИ-ЭЕТДИ
Бир эцн чыхдым цлвя кяклик овуна,
Ов чыхды ялимдян, ов эетди-эетди.
Бир дя бахдым гоша кяклик сяйришир,
Дедиляр бянд олма, ов эетди-эетди.
Щяр овчу да ала билмяз овуну,
Дяли кюнцл, билмялийдин сян буну,
535
Аьылсыз севданын будур йекуну,
Ашды о даьлары, ов эетди-эетди.
Итик йаман шейди, йата билмязсян,
Ов чыхды ялиндян, тута билмязсян,
О еля овду ки, ата билмязсян,
Мин дяфя гялбини ов, эетди-эетди.
МЯНИМ ОЛСУН
Гадасын алдыьым, сящяр йелляри,
Тярпят, дальалансын сийащ телляри,
Сян гужма, мян гужум инжя белляри,
О ширин лящжяли йар мяним олсун.
Ширинжя данышар, ширинжя эцляр,
Додаг гачар, гара эюзляр эцлцмсяр,
Сюзц эюйдя тутар, щавада биляр,
О мяняви сярвят, вар мяним олсун.
Шялаля тяк гайалардан тюкцлсцн,
Бахым Ай жамала, думан чякилсин,
Сядник, бу севданы ким билир-билсин,
Мящяббятдян доьан нур мяним олсун.
ЯВЯЗ ОЛУНМАЗ
Эюзял, мяни сяня мяфтун ейляйян,
Бир гашынды, бир эюзцндц, бир юзцн.
Щяйатда щеч няйля явяз олунмаз,
Бир дцнйады, бир яшарын, бир сюзцн.
536
Цряйин чаьлайан сюз булаьыды,
Дюрд йаны йарпызлы йаз булаьыды,
Гызлар булаьыды, гыз булаьыды,
Мирвариди о булагда нур сюзцн.
Хяйал булуд олар юзц доланда,
Сыхар кюйняйини эюзц доланда,
Сядник, илщамынын йазы эяляндя,
Дальаланар, эялиб кечяр Кцр сюзцн.
ЭЮЗЯЛ
Сона тяк эюлцндя жилвялянирсян,
Йайырсан назыны щяр йана, эюзял.
Гяшянэсян, еля бил, ай парчасысан,
Беля эюзял доьмаз, щяр ана, эюзял.
Щярдян эюзлярини, еля сцзцрсян,
Биржя бахышынла жаным цзцрсян,
Юз севэини цряйимя йазырсан,
Дюнцрсян ешгинля дастана, эюзял!
Эюзцн эцлцр, додагларын гымышыр,
Эцлцшцнля бу гялбимя эцн дцшцр.
Щясрят кюнлцм хяйалынла юпцшцр,
Етмисян Сядники диваня, эюзял.
ТЯЗЯ ЭЦН ДОЬУР
О кейфир булаглар эял-эял дейяндя,
Мяни дя Кяпязин гойнуна чаьыр.
537
Адыны тутанда сярин мещ ясди,
Эюй-эюля, Аьсуйа йаьышмы йаьыр?
Йаьыш йаьар, эюй мешяляр назланар,
Чичякляр бой веряр, чямян йазланар,
Гялбим дуйьуланар, синям сюзляняр,
Дцнйа эюзяллийи эюзцмя йыьыр.
Бахырам щяр йана чичяк-чичякди,
Буну эюрян эюздц, дуйан црякди,
А Сядник, нявяляр хош эяляжякди,
Йенидян цзцня тязя эцн доьур.
ТЯРЛАНЫН
Щярлянир, фырланыр тялаш ичиндя,
Ала билмяз, эетди ову Тярланын.
Аралыьа думан эялди, чян дцшдц,
Итди эюздян, итди ову Тярланын.
Юз мейлини бу шикара салыбды,
Ютяри бир жайнаьыны чалыбды,
Сящрада йаралы бир ов галыбды,
Йазсан, щекайятди ову Тярланын.
Сядник дя хястяди, бир аз бищалды,
Хязяр сащилиндя, Шыховда галды,
Бу йерляр мюжцзя, бир хош хяйалды,
Булса, мящяббятдир ову Тярланын.
538
ЭЯЛЛЯМ
Дейирсян йадына йурд йери дцшцб,
Пайыз бянювшяси ачмамыш эяллям.
Юзэя бир алямди Шыршырын йаны,
Гызыл газ эюлцндян учмамыш эяллям.
Хейли вахтды бир аз хястя щалам мян,
Инанмырам сяндян айры галам мян,
Овчу олуб, даьлара цн салам мян,
Ялик таласындан гачмамыш эяллям.
Сяднийи йашадан ел билир няди,
Гялбиндя доланды, дили демяди,
Шяфа дярманыды, бир щядиййяди,
Овум бярясиндян кечмямиш эяллям.
ИНЖЯ-ИНЖЯ
Кимдян эизлятсян дя, мяндян эизлятмя,
Ипяк сачларыны щюр инжя-инжя.
Эюй от цстя мунжуг-мунжуг шещ кими,
Тюкцлдц алнындан тяр инжя-инжя.
Наня йарпаьытяк ясди цряйин,
Мяни чох инжитди, бясди цряйин.
Эащ олду барышды, кцсдц цряйин,
Няляр тюрятмяди эюр, инжя-инжя.
Сян Сядники щяр щавайа ойнатдын,
Йараладын, цряйини ганатдын.
Йох йердян арада няляр йаратдын,
Диллян, вер жавабын, вер инжя-инжя.
539
БИРДЯН
Йахшыны-йаманы сечя билмязсян,
Мящяббят эюзлярин баьлайар бирдян.
Надан эцлцшцнц алар ялиндян,
Сцзцлян эюзлярин аьлайар бирдян.
Бу дцнйаны эюря-эюря эялмишям,
Даш-диварын щюря-щюря эялмишям,
Севэинин сещрини тязя билмишям,
Аьзыны-дилини баьлайар бирдян.
Сябирсизлик едиб, ода дцшярсян,
Йахындан узашыб, йада дцшярсян,
Дярйайа, дянизя, ада дцшярсян,
Сядникин гялбини даьлайар бирдян.
ЭЮЗЯЛДИ
Дейирсян ки, сяни сыхыр бу йерляр,
Йурдумузун щяр адяти эюзялди.
Беши пис олса да, йцзц йахшыды,
Бир-бириня хош цлфяти эюзялди.
Гцрбят юлкяляри эязиб доймушам,
Жийярими ойум-ойум оймушам,
Цряйимя гара хал да гоймушам,
Доьмаларын сядагяти эюзялди.
Гяриб елдя кюврялярсян, кцсярсян,
Кцляк олуб, Вятян сары ясярсян,
Бу Сядникля жанбир олсан яэяр сян,
Ики кюнлцн мящяббяти эюзялди.
540
О МЯНИМКИДИ
Буну билмирсян, бил, йадында сахла,
О гыз сянин дейил, о мянимкиди.
Гызылэцлц дяря билмяз щяр йетян,
О гыз сянин дейил, о мянимкиди.
О гызы дуймаьын юзц чятинди,
О дахилян мющкям, щям дя мятинди.
Онда бир цряк вар, мящяббятинди,
О гыз сянин дейил, о мянимкиди.
Онун зярифлийин щамы дуйаммаз,
Сядник билир, юзэяляря уйаммаз,
Мяним сюзлярими дяфтяриня йаз,
О гыз сянин дейил, о мянимкиди.
НЕЖЯДИ
Сящяр-сящяр чямянзары доландым,
Эюряммядим, халлы жейран нежяди?
Йанаьында бир дцнйанын гиймяти,
Хошящваллы, щаллы жейран нежяди?
Йанагдакы бир лалянин халыды,
Тязя ачмыш эцлюйшя нар эцлцдц.
О, бир юмрцн фясилиди, илиди,
Додаглары баллы жейран нежяди?
Сядник билир дцрданяляр гиймятин,
Биля билмяз диваняляр гиймятин,
Чохдан гойуб пярваняляр гиймятин,
541
Хош лящжяли, дилли жейран нежяди?
GЯRЯK
Юzgяnin yarыna heч kяs yar demяz,
Bunu bяri baшdan bilяsяn gяrяk.
Yay da deyil, ilьыm basa yollarы,
Gюzlяrdяn ilьыmы silяsяn gяrяk.
Sяfяrя чыx, qar basmasыn yollarы,
Gюrцш цчцn mehriban aч qollarы,
Gяl qabaqla fяsillяri, illяri,
Alыb qismяtini gцlяsяn gяrяk.
Yalvar Tanrыn, taleyini dцz yazsыn,
Alnыna uьurlu, gюzяl sюz yazsыn,
Sяdnik istяr lяngimяsin, tez yazsыn,
Sяn Xыzrыn tяrkindя gяlяsяn gяrяk.
СУЛТАНА
Мян еля билирдим даьды, шящярди,
Демяйясян той евиймиш Султана.
Султан ады ня гярибя дяйишиб,
Бирдян-биря дюнцб олуб Султана.
Щей дединиз Султана эял, Султана,
Тярифлярдян Султан олду Султана,
Аь таж гойун, гой йарашсын аь дона,
Юрняк олсун эюзялляря Султана.
Сядник гиймят веряр сюзцн дцрцня,
Сиз ад гойун Марал, Жейран йериня,
Эяляжякдя нятижямин бириня,
542
Йаздырарсыз олар ады Султана.
ХЯБЯРСИЗ
Додаглар гаймагдыр, гаймаг чичяйи,
Щяр йанагда бир гызыл эцл лячяйи,
Нафталанын ей эюзяли, эюйчяйи,
Чякирсян синямя даьы хябярсиз.
Эюзцм изиндядир ону билмирсян,
Эюзцм эюзцндядир, ону билмирсян,
Эюзцм цзцндядир, ону билмирсян,
Кюнлцм эязир баьча-баьы хябярсиз.
Сядникин, бу йердя сянсян шикары,
Бядянин бцллурдур, даьларын гары,
Няфясин йа эцлдцр, йа эцл анбары,
Эцля бяля йар отаьы хябярсиз.
ДЕЙИРЛЯР
Гядди-гамятини эюрмямишям мян,
Эюзялликдя бир дцнйасан, дейирляр.
Дцзлярдя жейрансан, даьда маралсан,
Аь эюллярдя бир сонасан, дейирляр.
Эюзляриндя бир булагды мящяббят,
Сян йара щясрятсян, йар сяня щясрят.
Севяня кюнцл вер, баьла эял цлфят,
Сян бир долу пийалясян, дейирляр.
Гянирсиз эюзялсян, верибляр нишан,
Йаша юз севэини сян пцнщан-пцнщан.
Чалыш, йолунузу кясмясин щижран,
543
Наз-гямзядя бир бяласан, дейирляр.
СЮЗЦМ СЯНДЯ ГАЛЫБ
Мин-мин эюзял эюрмцшям,
Эюзцм тякжя сяндя галыб.
Йцз эюзяля тяриф йаздым,
Сюзцм тякжя сяндя галыб.
Жаным, сюзцм сяррафысан,
Жаным, сюзцн зярэярисян,
Сюзцн инжя, юзцн инжя,
Севян гялбимин дцррцсян.
Бил ки, Сядник дейян эюзял,
Еля-беля эюзял олмаз.
Йягин, дилим юйян эюзял,
Цряйимдян эендя галмаз.
СОЗАЛАЙА-СОЗАЛАЙА
(зарафатйана)
Ожаг кечмяз, кюзц галар,
Гору созала-созала,
Мин зинят вурсан инанма,
Гары гыз ола, гыз ола.
Гызларнан суйа эетмяз,
Ойнамаьа тойа эетмяз,
Баьчасында бцлбцл ютмяз,
Щяр эцн йаз ола, йаз ола.
Сядник, алйашыл эейинмяз,
Йаландан юзцн юйянмяз,
Севяр, мяни ал дейянмяз,
544
Горхар, сюз олар, сюз олар.
ЗЦМРЦД ЭЮЗЛЯР
Бир бахмагла алды жаным,
Зцмрцд эюзляр, зцмрцд эюзляр.
Гойма ешг одуна йаным,
Зцмрцд эюзляр, зцмрцд эюзляр.
Ня гара эюз, ня ала эюз,
Ня жан алан пийаля эюз.
Чатанмаз бу мисала эюз,
Зцмрцд эюзляр, зцмрцд эюзляр.
Гяти сяндян доймаг олмаз,
Ня дя эюздян гоймаг олмаз.
Юзэясиня гыймаг олмаз,
Зцмрцд эюзляр, зцмрцд эюзляр.
Сядниктяк жаван, нюврястя,
Сяни эюрдц, дцшдц хястя.
Тез саьалар эялсин цстя,
Зцмрцд эюзляр, зцмрцд эюзляр.
ЭЯЛДИ
Дястяниздя йары эюрдцм,
Йеня кюнлцм жоша эялди.
Тюкцлдц сачлары чин-чин,
Тел цздя тамаша эялди.
Салам алдым, салам вердим,
Дястясиндя чох гыз эюрдцм,
Нежя дейим, йара дярдим?
545
Сющбят эюзя, гаша эялди.
Эюзцмя тохунду эюзц,
Лаля тяк гызарды цзц.
Дейясян утанды дцзц,
Кечди мяндян баша эялди.
Йана бахды, эюз айрылды,
Сядник дейяр: тез айрылды.
Синям цстдян сюз айрылды,
Щижран гоша-гоша эялди.
А ЖЕЙРАНЫМ
Узаг дцшмя, кясдир йаным,
Дюнцк олма, а жейраным.
Ялдян эедяр дин-иманым,
Дюнцк олма, а жейраным.
Нейлим, сяни эюрдцм язял,
Гялбими овлайан эюзял.
Кюрпя гузум, йахына эял,
Дюнцк олма, а жейраным.
Ел билир, щямян Сяднийям,
Щалал сцд ямян Сяднийям.
Цряйи чямян Сяднийям,
Дюнцк олма, а жейраным.
БИЗИ
Йана тюкмя щюрцкляри,
Илан кими чалар бизи.
546
Эюрян олмаз, билян олмаз,
Мин бир ода салар бизи.
Булуд зцлфц тюкмя цзя,
Гой бир бахым гаша, эюзя.
Юз ялинля салма дцзя,
Чюлдя йаьыш алар бизи.
Гязяблянмя де бир ня вар?
Чямянимя йаьдырма гар.
Бирдян йадлар хябяр тутар,
Араз кими бюляр бизи.
АЙРЫ
Щяр шей бир шейя вурьундур,
Бцлбцл дюзмяз эцлдян айры.
Жейран эязяр, чюлц, дцзц,
Сона дурмаз эюлдян айры.
Даь башына булуд эяляр,
О эялмяся даь да мяляр.
О эюрдцйцн эен дяряляр,
Бош эюрцняр селдян айры.
Щяр кясин бир истяйи вар,
Жаным сизя гурбан, даьлар,
Сядник сизсиз эцлмяз, аьлар,
О бир щечди елдян айры.
547
ГУЖАЬЫНДА
Тяр бянювшя, эцл ятри вар,
Залым сянин гужаьында.
Бир жяннятди бу дцнйада,
Олум сянин гужаьында.
Эяля султан, хан вермярям,
Юлярям инан вермярям.
Язрайыла жан вермярям,
Эцлцм сянин гужаьында.
Сядник, йашым чатса йцзя,
Ешгим йеня галар тязя.
Жаным гурбан ала эюзя,
Галым сянин гужаьында.
БАРЫШМАДЫ
Нечяси кцсдц, барышды,
Тякжя бу йар барышмады.
Щеч билмирям арамызда,
Ахы, ня вар барышмады.
Дюйяр мяни лал бахышы,
Щарам ейляр йазы, гышы.
Язаб чякир кюнлцм гушу,
Назлы-ниэар барышмады.
Сядник иди, буна дюздц,
Билмяди, кцсцдц, назды.
548
Юмрцмцн нювраьын позду,
Кюрпя шикар барышмады.
БУ ЙАШЫМДА
Эюзяллярин назы мяни,
Юлдцряжяк бу йашымда.
Яввял-ахыр ели мяня,
Эцлдцряжяк бу йашымда.
Мяним сядяф, дцр ешгими,
Эял ойатма, кцр ешгими.
Мцрэц тутмуш шир ешгими,
Галдыражаг бу йашымда.
Сядник, сяня дейим ашкар,
Дцшмя бу севдайа гуртар,
Йахшы-йаман щяр няйин вар,
Билдиряжяк бу йашымда.
ЭЯЛИНЖЯ
Булуд ойнар, динжлик билмяз,
Эюзляриндян йаш эялинжя.
Эянжлик йеря-эюйя сыьмаз,
Баша аьыл, щуш эялинжя.
Дярйалар долду, бошалды,
Эедян эетди, галан галды.
Аьлы олан камын алды,
Бащар ютцб, гыш эялинжя.
549
Сядник дейяр: эязмя беля,
Эянжлийи верярсян йеля.
Гялбини вер бир эюзяля,
Йаш цстцня, йаш эялинжя.
ЭЯЛИР
Дашкясяни эюрян кюнцл,
Фярящлянир жоша эялир.
Ат кечмязди бу йерлярдян,
Автомашын гоша эялир.
Дцнян щара, бу эцн щара,
Эцняш нур сяпир даьлара.
Гушгарайа, Карханайа,
Машын мярмяр даша эялир.
Севинж вар елин сясиндя,
Щамы тикмяк щявясиндя.
Чянлидаьын синясиндя,
Шящяр бойа-баша эялир.
МЯНИМ ОЛСАН
Эцл кими гохларам сяни,
Мяним олсан, мяним олсан.
Эюз цстя сахларам сяни,
Мяним олсан, мяним олсан.
Йцз йол башына доланнам,
550
Мяним олсан, мяним олсан.
Ешгин одуна галаннам,
Мяним олсан, мяним олсан.
Рянэи солмаз чичяк веррям,
Мяним олсан, мяним олсан.
Сяня севян цряк веррям,
Мяним олсан, мяним олсан.
Сядник гялбини гуш ейляр,
Мяним олсан, мяним олсан.
Илк мцъдяни юпцш ейляр,
Мяним олсан, мяним олсан.
ВАРМЫ
Бахышын жийярим чякяр,
Мцъэанларын ганым тюкяр,
Сян буну дуймадын мяэяр,
Эюзял, сянин йарын вармы?
Эюзяллийин эюзцндядир,
Хош лящжяндя, сюзцндядир,
Хошбяхтлийин юзцндядир,
Достлугда илгарын вармы?
Инжя бядян мцтянасиб,
Она йар эяряк мцнасиб,
Сянин кюнлцн кимдян кцсцб?
Синяндя ащ-зарын вармы?
Яэяр сяндя эюрсям вяфа,
551
Йолунда чякярям жяфа,
Инсафсызсан, эял, инсафа,
Сян бир эцлсян, харын вармы?
Сядник Паша, бясдир, йетяр,
Мян олдум Сянандан бетяр,
Бу севдан синямдя битяр,
Мящяббятдян варын вармы?
АЩЫН ДАЬЛАРА
Ня йаман аьыр ащ чякдин,
Ащын даьлара, ай эюзял!
Башымдан думан галхды,
Ащын даьлара, ай эюзял!
Ай жамалын пяришанды,
Гялбин гялбим кими ганды,
Дцнйа башыма доланды,
Ащын даьлара, ай эюзял!
Сядник дейяр: ай гялямгаш,
Эцлцмся, кюнлцм олсун хош,
Мян оллам гяминя йолдаш,
Ащын даьлара, ай эюзял!
ГАЛМАСАЙДЫ
Гям чякдийим ким билярди?
Рянэим беля солмасайды.
Аьладыьым билинмязди,
Эюзцм йашла долмасайды.
552
Булудсуз эюй бош оларды,
Гайалар боз даш оларды,
Дцнйа кимя хош оларды,
Гями-щижран олмасайды.
Башымдады гям булуду,
Ичимдя щясрятин оду,
Гялбя йазылмазды ады,
Ешг яманят галмасайды.
ЭЮЗЯЛ
Дейирляр, хястя кюнлцмцн,
Дярманы сяндяди, эюзял.
Йа юлдцр, йа да дирилт,
Фярманы сяндяди эюзял.
Эюзяллийин эюзцмдяди,
Назы-гямзян сюзцмдяди,
Ашикары юзцмдяди,
Пцнщаны сяндяди эюзял.
Йанма эял пцнщан-пцнщан,
Сядники ейля имтащан.
Сяня гурбанды бах, бу жан,
Ал жаным, сяндяди эюзял.
ЛЯЛИН, ИТИБ
Щяр охуйан Молла Пянащ,
Щяр гатырчы Мурад олмаз.
553
Щяр ашиг дя бу дцнйада,
Гяриб кими мурад алмаз.
Эюрмцшям баьчалар барын,
Ичиндя щейвасын, нарын,
Црякдян севдийин йарын,
Сонажан бяхтявяр галмаз.
Нечя хязиняляр батыб,
Сядник, биржя лялин итиб,
Эцл олуб гялбиндя битиб,
Хязан вурса, йеня солмаз.
ЭЕТДИ
Сары телляр гыврым-гыврым,
Цряйими чалды эетди.
Енди, эетди Аьбулаьа,
Мяни мяндян алды эетди.
Ала эюзляр йана бахды,
Санки эюйдян улдуз ахды.
Ешгим шимшяк кими чахды,
Сювдалара салды эетди.
Сядник, сюйля, бу ня эцндц,
Жаным алова бцрцндц.
Булаг цстя йар эюрцндц,
Суда сящянэ долду эетди.
554
МЯНИМКИЙДИН
Эцндцзляр цркяк жейран,
Сян эежя мянимкийдин.
Башын голларым цстя,
Сян эежя мянимкийдин.
Щейиф, вахтсыз ойандым,
Дярдя-гямя бойандым.
Билмям нежя дайандым,
Сян эежя мяминкийдин.
Йухум яршя чякилди,
Дан йерляри сюкцлдц,
Улдуз йеря тюкцлдц,
Сян эежя мяминкийдин.
Сачларын тяр бянювшя,
Бядянин биллур шцшя,
Горхдум ялимдян дцшя,
Сян эежя мяминкийдин.
Йаддан чыхмаз эюрцшцн,
Йаддан чыхмаз йеришин,
Гулаьымда эцлцшцн,
Сян эежя мянимкийдин.
Сядник эюрмяся демяз,
Кюнцл вермяся демяз,
Эцлцн дярмяся демяз,
Сян эежя мянимкийдин.
555
ГЫЗ
Айрылыьа дюзяммяйиб,
Варлыьыны цздцнмц, гыз!
Эцндцз ахтардыьын йары,
Йухуларда эяздинми, гыз?!
Узаг-узаг йоллар эюрдцн,
Сяня щясрят голлар эюрдцн,
Сачын сайыб, цч тел вердин,
Йухумузу йоздунму, гыз?!
Йухуда эялдик эюз-эюзя,
Сядник мейдан верди сюзя,
Сорушурам: сян дя бизя,
Няся бир шей йаздынмы, гыз?!
ЭЯЗИРЯМ
Билясян ки, айрыланда,
Щясрятиндян жан цзцрям.
Анжаг эцл цзцн эюряндя,
Гатар-гатар сюз дцзцрям.
Сюз чешмямин эюзцсянми?
Цряйимин кюзцсянми?
Тале йазан йазысанмы?
Щаллы-щавалы эязирям.
Сядник бирди щяйатында,
Сядник нурду щяйатында.
Гыз, сяни той халатында,
556
Яли хыналы эязирям.
ИСТЯЙИР
Бу эялян назлы эюзялдян,
Йоллар гямзя, наз истяйир.
Гялям гашлара йарашан,
Бир жцт гара эюз истяйир.
Йанагларын даь лаласы,
Аь синян жцйцр таласы,
Йаваш эет, залым баласы,
Эюлляр гызыл газ истяйир.
О жейранды юз дцзцндя,
Гыврым телляр цзцндя,
Сядниким юмрцн кцзцндя,
Залым мяндян йаз истяйир.
ЭЯЛИМ
Эцндцзляр эяз чямянляри,
Эежяляр гойнуна эялим.
Мяляк донлу илан олуб,
Доланым бойнуна, эялим.
Эюрян дейир, чох эюйчяксян,
Додаглары чийяляксян,
Йанаглары эцл-чичяксян,
Эцл дярим, гойнуна эялим.
Телдя бянювшя гохусу,
Эюзцндя нярэиз йухусу,
Сядникин будур арзусу,
557
«Жями-Жям» ойнуна эялим.
AYRILA BИLMИRЯM
Sinяndi cяnnяt baьы,
Бянювшяди solu, saьы.
Sonalarыn gцl yataьы,
Sяndяn ayrыla bilmirяm.
Anan sяni tяkmi doьub?
Doьanda чiчякmi doьub?
Yoxsa кi, mяlяkmi doьub,
Sяndяn ayrыla bilmirяm.
Dodaqlarыn pяtяk baldы,
Bir baxышын canыm aldы.
Gюzцм camalыnda qaldы,
Sяndяn ayrыla bilmirяm.
Дюнцб baxdы, qыya чяkdi,
Яllяrinя boya чяkdi.
Qыz, xallarыn nя gюyчяkdi,
Sяndяn ayrыla bilmirяm.
Qыz, o yeriш nя yeriшdi?
Yaшыl yarpaqlar tяrpяшdi.
Sяdnik яhvalыm qarышdы,
Sяndяn ayrыla bilmirяm.
ЖЕЙРАНЫ
Йайылмышды Кцр бойунжа,
Щаны, бу дцзцн жейраны?
558
Бирин тап, бахым дойунжа,
Щаны, бу дцзцн жейраны?
Ай овчу, голун гурусун,
Нейнядин жейран сцрцсцн?
Даьлар цстцня йерисин,
Щаны, бу дцзцн жейраны?
Эязмишям Елдардан бяри,
Жейранын бош галыб йери,
«Жейранчюл»цн шащ ясяри,
Щаны, бу дцзцн жейраны?
ЙАР ОЛМАДЫН
Щям севдин, щям севилдин,
Щейиф, мяня йар олмадын.
Баьымда ачан бир эцлдцн,
Щейиф, мяня йар олмадын.
Сяни севирдим ня гядяр,
Хош эцнлярим эетди щядяр,
Долду гялбимя гям-кядяр,
Щейиф, мяня йар олмадын.
Щяр ня варса имандады,
Сянин севэин щайандады?
Мяним ешгим думандады,
Щейиф, мяня йар олмадын.
Мянимийдин шещли йарпаг,
559
Кюксцмдя битмишдин анжаг,
Талейя бах, гисмятя бах,
Щейиф, мяня йар олмадын.
Эюр мящяббят ня туфанды,
Бир кялмядян жаным йанды,
Дцнйа башыма доланды,
Щейиф, мяня йар олмадын.
Кюнлцм аьлады, эцлмяди,
Демя, сеч няйи билмяди,
Ешгимин йазы эялмяди,
Щейиф, мяня йар олмадын.
Миси зярдян сечянмядин,
Шярбят олдум ичянмядин,
Бизя эялин кючянмядин,
Щейиф, мяня йар олмадын.
ЦСТЦНДЯН
Нежя дя эюзял дцзцлцб,
Йанагда хал, хал цстцндян.
Кюнлцм деди, яэяр чохса,
Бир-икисин ал цстцндян.
Гара эюзляр эцляндя бах,
Наз-гямзяйля эяляндя бах,
Овун эялир, сейрана чых,
Овун кечяр йол цстцндян.
Беля эюзялдян ким дойар,
Йашыл бязяняр, ал эейяр,
Сядник, щардасан, эял дейяр,
560
Гаймаг гатар, бал цстцндян.
МЯНИМ
Йараланыб билмямишям,
Эял, кюнлцмя дяймя мяним.
Каман кими инлямишям,
Эял, хятримя дяймя мяним.
Тязя-тязя гайсаг тутур,
Еля бил сцд гаймаг тутур,
Ня йахшы, гямин унудур,
Эял, кюнлцмя дяймя мяним.
Бу цряк башга црякди,
Лаля кими бир чичякди,
Сяни севиб севяжякди,
Эял, кюнлцмя дяймя мяним.
ЭЮЗЯЛ
Эедяндя щиссин далынжа,
Аьлым мяни дюйцр, эюзял.
Эцл цстцндя хар эюряндя,
Бил, шястимя дяйир, эюзял.
Бялкя цряйим, эюзцмсян,
Ичимдя йанар кюзцмсян,
Гоймадын мяндя дюзцм сян,
Гям баьрымы йейир, эюзял.
Бу ня севэи, ня вцсалды,
Юз щиссим аьлымы алды,
Бу дярд ня чякилмяз олду,
561
Буну Сядник дейир, эюзял.
ЭЮЗЯЛ
Талейим мяни дюйяндя,
Сян дя вурма охла, эюзял.
Цряйимдя чох йарам вар,
Лоьманым ол, йохла, эюзял.
Дюйцлмцшц дюймязляр бил,
Сыныг гялбя дяймязляр бил,
Яйилмиши яймязляр бил,
Гялби дцз щагла, эюзял.
Мяним варым, бир црякди,
Еля бил, даьда чичякди,
Кими севиб, севяжякди,
Сынаьа чяк, йохла, эюзял.
ДЯЙМИР
Сян мяним нежя йарымсан,
Йанаьына ялим дяймир.
Эцлцнц дя гохламырам,
Йарпаьына ялим дяймир.
Мяни баьа йар эятириб,
Баьы эюзял бар эятириб,
Алма, щейва, нар эятириб,
Будаьына ялим дяймир.
Эцлцм, бу ня мящяббятди,
Кюнлцм, кюнлцня щясрятди,
Цряйимдя щижран битди,
562
Гыз, баьына ялим дяймир.
СУЛАР ДУРУЛУР
Эюрмясям баьрым йарылар,
Эюряндя кюнцл вурулар,
Эцляндя сулар дурулар,
Булагларын эюзцмц бу?
Йахында да бир щясрятди,
Мюжцзяди, мюжцзатды,
Бу ня сирли мящяббятди,
Цряйимин кюзцмц бу?
Эащ эюрцнцр ильым кими,
Эащ алов, гыьылжым кими,
Оду йандырыр ичими,
Бир хяйалмы, юзцмц бу.
КИМИЙДИН
Илк дяфя сяни эюряндя,
Бир чичякли даь кимийдин.
Цз-эюзцндян нур йаьырды,
Бир мясум ушаг кимийдин.
Щяля кюнцл верилмямиш,
Сийащ зцлфц щюрцлмямиш,
Ял дяймямиш, дярилмямиш,
Бир шещли йарпаг кимийдин.
Сядник эюрмцшдц сядагят,
Црякдя, эюздя мящяббят,
Сян йаьыша, суйа щясрят,
563
Бир тяшня торпаг кимийдин.
БИЛЯ-БИЛЯ
Тярлан гушун учурмусан,
Нечя даьдан кечирмисян.
Ешгя зящяр ичирмисян,
Мящв етмишям, биля-биля.
Дейилмяли сюз галмайыб,
Цряйимдя кюз галмайыб,
Бядян бузду, буз галмайыб,
Мящв етмишям эцля-эцля.
Бярк-бярк тутдун гырыг сими,
Дяйишдин эюр кимля, кими,
Яримишям мян даь кими,
Мящв етмишям эиля-эиля.
АЙ ГЫЗ
Дурна гатарын варыйды,
Юз гатарын поздун, ай гыз!
Итирдин дурна йолуну,
Дцз йолуну аздын, ай гыз!
Горумадын юз бяхтини,
Даша чахдын тез бяхтини,
Чичяк ачмыш йаз бяхтини,
Эюз йашынла йаздын, ай гыз!
Сян уйдуьун гырыг симди,
Дейян йохду, бяс о кимди?
Сянин севэин бош щим-жимди,
Сярхош кими эяздин, ай гыз!
564
СЯНСЯН
Дейирсян ки, «йашым азды»,
Йашын цстя йаш гойумму?
Синян йайлаг, чямян-чичяк,
Чичяк цстя баш гойумму?
Башым гойсам чичяк цстя,
Эюзялдян эюзял олмазмы?
Сяня Эюй-эюл кими бахсам,
Цряйим сяндя галмазмы?
Няфясин эцлдц-эцлабды,
Бах, бир юмрцн йазы сянсян,
Сядник эянжлик эязян дейил,
Эянжлийимин юзц сянсян.
КЮНЛЦМ, АЬЛАМА
Севэин бядирлянмиш Ай,
Аьлама, кюнцл, аьлама.
Сянин ешгин ахар бир чай,
Аьлама, кюнцл, аьлама.
Билирям ки, бир шцшясян,
Горхдум даш цстя дцшясян,
Ятирли бир бянювшясян,
Аьлама, кюнцл, аьлама.
Гийамятин башы дейил,
Бийабанын дашы дейил,
Бу жан ки, чюл гушу дейил,
Аьлама, кюнцл, аьлама.
Мян ки, сяни таныйырам,
Еля билмя гынайырам,
Бир эюзяли сынайырам,
565
Аьлама, кюнцл, аьлама.
ОЛСУН
Дцнян шеирим йараланды,
Эюзляриндян ган эялирди.
Арада айрылыг варды,
Далынжа щижран эялирди.
Аман, аман, залым цряк,
Ай гаданы алым, цряк,
Сяндян эялир йолум, цряк,
Башымда думан эялирди.
Эюр няляр вар цряйимдя,
Ешгя дцчар цряйимдя,
Каман аьлар цряйимдя,
Бир исми-пцнщан эялирди.
КЮНЛЦМ ЙАЗДЫ
Билясян ки, ай эюзял,
Гожалмагда бир муразды.
Жаван вар ки, гялбиндя гыш,
Йашлы вар ки, кюнлц йазды.
Гаш да црякдян су ичяр,
Сач да црякдян су ичяр,
Йаш да црякдян су ичяр,
Эцн хош кечся, йаш ня сюздц.
Ешгим мяня бир жащанды,
Эцняши, Айы жананды,
Мяним ки, гялбим жаванды,
Йцзц кечся, йеня азды.
566
БЕЛЯЛЯРИ ДЯ ВАР
СУ ЙУЙА БИЛМЯЗ
Кцр алтындан кечя, Араз цстцндян,
Сянин эцнащыны су йуйа билмяз.
Йандыралар, думан галха тцстцндян,
Сянин эцнащыны о, йуйа билмяз.
Каш ки, щеч язялдян йаранмайайдын,
Булаг кими дуру галарды дцнйа.
Хябис хасиййятин лякя эятирди,
Инсанлардан мямнун оларды дцнйа.
Инсанлыг адыны ужа тутардын,
Билсяйдин инсанын дяйяри нядир.
Бцтцн жанлыларын яшряфи инсан,
Инжиляр инжиси, бир хязинядир.
Йер аьызлыг веря, йеря эирясян,
Бялкя сяни торпаг пака чыхара.
Мяним торпаьа да йазыьым эялир,
Горхурам, няшин дя хата чыхара.
ЕЙЛЯР
Тале гананлары салса нязярдян,
Ганмазын ялиндя ойунжаг ейляр.
Фцрсят йохсулудур намярд язялдян,
567
Бажарса пислийи дойунжаг ейляр.
Эюряндя цзцня эцляр кишмиши,
Дейярсян ки, бунун мянля ня иши?
Намярд сянля йахынлыьы, ай киши,
Сяни аьлар эцня гойунжаг ейляр.
Йахшы дцшцн, ай жанымын парасы,
Илан эюрдцн, ня аьы, ня гарасы.
Де, Сядникин дцзялярми арасы?
Ядавяти юмрц бойунжаг ейляр.
ЭЮРМЦШЯМ
Вязифя башында, иш отаьында,
Чохларыны няр сифятдя эюрмцшям.
Амма белясини дар айаьында,
Алты цзлц зяр сифятдя эюрмцшям.
Савады кям, эюнц йаьлы дядяляр,
Фцрсят тапса башымыза од яляр.
Аман, аман, а зцй тутан эядяляр,
Мян ки сизи щяр сифятдя эюрмцшям.
Сядник, дцшцнмцшям йахын-узаьы,
Тале бизя эюстярмясин о даьы,
Суйу буландырар «достун» йалтаьы,
Кишилийи кцр сифятдя эюрмцшям.
АЙ БИБИ ОЬЛУ
Ай биби оьлу, даща кянар доланма,
Йцйцряндя йыхылмышдым, дурмушам.
568
Бихябярсян, а наинсаф баласы,
Эярякли бир столда отурмушам.
Сян устасан беля ишдя, ня дейим,
Гойма йанды кабаб шишдя, ня дейим,
Чох мяна вар бу юйцшдя, ня дейим,
Йахына эял, бах, ня жялал гурмушам.
Сядник дейяр: юлмямишям, саьмышам,
Яримядим, тяняниздян даьмышам.
Бязян шимшяк олуб, бязян йаьмышам,
Селляр ахыб дайанмышам, дурмушам.
КЮНЛЦМЦ
Ара вуран, сяня нейлямишдим мян,
Нащаг йердян йараладын кюнлцмц.
Бирдян-биря севдийимдян айырдым,
Сахсы габ тяк параладын кюнлцмц.
Севян гялбим щягигятди щягигят,
Мяни севдийимя сян гойдун щясрят,
Гызыл хятля йазылмышды мящяббят,
Вараг-вараг гараладын кюнлцмц.
Йалвардым, йахардым алам гялбини,
Язялки ахара салам гялбини,
Онунла тян йары бюлям гялбини,
Жан евимдян араладын кюнлцмц.
569
ЕЙЛЯР
(зарафатйана)
Ай Муса, ушаьы ана бятниндя,
Илащим бязяйяр, дцр сифят ейляр.
О ки эялди, айаг басды торпаьа,
Дяйишяр зяманя, щяр сифят ейляр.
Билян йохдур бу алямин сиррини,
Баша чякяр йапалаьын бирини.
Аьыллылар ала билмяз йерини,
Дцнйа эюзялини кор сифят ейляр.
Сядник дейяр: биз ки елдян данмырыг,
Оланы демякля хырдаланмырыг.
Гардаш, йцз сифятля долананмырыг,
Зорнан ким юзцн бир сифят ейляр.
ЭЯНЖЛИЙИМ
Эен эцндя йох, баш йастыьа эяляндя,
Эюр, ня йердя йада дцшдц эянжлийим.
Горумадым вядясиндя, вахтында,
Юз ялимля ода дцшдц эянжлийим.
Евдя-ешикдя дя бахмадым сюзя,
Йаздым, йарымадым тез эялдим эюзя.
Атды бир фыртына мяни дянизя,
Эюй сулара ада дцшдц эянжлийим.
Юмрцн чичяк вахты, юмрцн эцл вахты,
Айым эюрцнмяди Эцняшми йахды,
Де, щарда йатмысан, Сядникин бахты,
570
Гойма, вахтсыз бада дцшдц эянжлийим.
ГАЛДЫ
Мяним цчцн йахшы кечян эцнлярим,
Вяфасыз достлар тяк архада галды.
Беш йцз достдан беши эялмяз щарайа,
Етибар гощумда, архада галды.
Йаьмады бир йаьыш, долу кясилди,
Еля бил, суларын йолу кясилди.
Эюзцмцн ня йашы, сели кясилди,
Чюл-чямян суланды, арха да галды.
Сядник, бир вахт ишин эялщаэял олду,
Дяйишди ящвалым ня мцшкцл олду.
Йыьылды эюз йашым, ахмаз эюл олду,
Су алды дящняни, арха да галды.
ИНЖИМЯ
Намярд, бу кюрпцнц сян салмадынмы?
Етдийини мян дя етсям, инжимя.
Сяня бянзяр бир гаралты эюряндя,
Ону эюрцб эюздян итсям, инжимя.
Мян сяни билирдим ужадан ужа,
Эюзцмдя бир анда алчалдын нежя?
Дейирям ки, сянин кими эизлижя,
Бостанына бир даш атсам, инжимя.
Сядникин ялиндян чякярсян щазар,
Онунла южяшян жанындан безяр…
Йаздыьын бир щяжвя дюрдцнц йазар,
571
Сяни кор гяпийя сатсам, инжимя.
МЯН ОЛАНМАДЫН
Гардаш олаг дедин, олдуг, ня файда,
Илгарда, иманда тян оланмадын.
Сяндян ютрц цряйими ачдым мян,
Кюнцл чямянимя из саланмадын.
Зирвялярдян дяряляря ендим мян,
Жоша-жоша ахар селя дюндцм мян,
Дальаландым, ляпя-ляпя диндим мян,
Бахыб кюкс ютцрдцн, щязз аланмадын.
Достлуьун бцкцлмяз голлары вармыш,
Сынанмыш айлары, илляри вармыш,
А Сядник, ня чятин йоллары вармыш,
Щейиф, бу достлугда мян оланмадын.
СЯДНИК
Бялкя дя йухулу, хумар эюрцнцр,
Щяля йатмайыбды, ойагды Сядник.
Илащи няйи вар она верибди,
Юзц бойда ишыг, чырагды Сядник.
Данын сядасындан гушлар ойаныб,
Эцнцн шюлясиндян нура бойаныб,
Бахсана, Пирсултан щарда дайаныб,
О ужа эюйляря дайагды, Сядник.
Сядники инжидян ня хейир тапар,
Кюнлцнц охшайан мин Кябя йапар,
Бяд дуа ейляся гийамят гопар,
572
Пирди, Пирсултанды, ожагды Сядник.
OLMA
“Namяrдdi sюzцndяn qaчan” deyiblяr,
Atalar deyiblяr, haчan deyiblяr.
Чoxlarы sюzцnц gюy-gюy yeyiblяr,
Sяn чalыш sюzцnц yeyяndяn olma.
Dediklяrin boш bir hяvяs olmasыn,
Ayыbdы юtяri bir sяs olmasыn,
Axыrda цzцnя bir sюz gяlmяsin,
Yalandan dюшцnя dюyяndяn olma.
Yцz gюzяl iчindя birin seчяrlяr,
Can qoyub yolunda, candan keчяrlяr.
Belяsinя mяrddi, яrdi deyяrlяr,
Haya-kцyя dцшцb sevяndяn olma.
Elя sюz var, bala qatsan yeyilmяz,
Pцnhanca deyilяr, aшkar deyilmяz.
Sюz var ev iчindя, el-mahal bilmяz,
Sюzцnц bilmяyib deyяndяn olma.
Gюndяr elчilяrin dalda qalmasыn,
Ucarda lяngiyib yolda qalmasыn.
Bu mцbarяk, toyun яldя qalmasыn,
Uzaьы, yaxыnы sюyяndяn olma.
Yaxшы dinlя mяni Dяdя Qorqudam,
Sяdnikяm, sюzцmц inanma udam,
Nя dя ki, bir kяsi sюzlя qorxudam,
Чay keчmяmiш юzцn юyяndяn olma.
573
ЭЮЗЛЯ-ЭЮЗЛЯ
Алчагларда щеч ня олмаз,
Ужаланда эюзля-эюзля.
Йеря-эюйя щюкм едяндя,
Баж аланда эюзля-эюзля.
Бир ох дяйся щарасындан,
Ганлар ахар йарасындан.
Ики пялянэ арасындан,
Таж аланда эюзля-эюзля.
Сядник, сюздя йалан олар,
Сяни эюздян салан олар.
Саггалыны йолан олар,
Гожаланда эюзля-эюзля.
СЯНИ
Эял эцляшмя бу дцнйайла,
Няр дя олсан йыхар сяни.
Бир эцн олар гожаларсан,
Пир дя олсан йыхар сяни.
Няря чякиб, жоша эялсян,
Щюкм ейляйиб, даша эялсян.
Пялянэля баш-баша эялсян,
Зор да олсан йыхар сяни.
Сядник дейяр: бахтын ола,
Лап гызылдан тахтын ола.
Эюйя чыхан вахтын ола,
574
Щарда олсан йыхар сяни.
ДЦШЯР ОЛАР, ДЦШМЯЗ ОЛАР
Щяр йетяня тяля гурма,
Дцшяр олар, дцшмяз олар.
Йашыл-йашыл будаг гырма,
Дцшяр олар, дцшмяз олар.
Йазда гушлар йува баьлар,
Эял тохунма, йува даьлар.
Бала юляр, ана аьлар,
Дцшяр олар, дцшмяз олар.
Сядник дейяр: йаша, йарат,
Юзцн йахшылара охшат,
Ким дейиб йетяня даш ат,
Дцшяр олар, дцшмяз олар.
МЯНИ
Щяр ня десян цзцмя де,
Гылынжлама далдан мяни.
Эизлин-эизлин тяля гурма,
Айырма дцз йолдан мяни.
Юзц шейтан, нашы намярд,
Тюк ятякдян дашы намярд.
Йцз кяляйин башы намярд,
Эял чыхартма, щалдан мяни.
Сядник дейяр: чыхсам щалдан,
Бетяр оллам Рцстям-Залдан.
Гуртармазсан гейли-галдан,
575
Йахшы соруш елдян мяни.
СЯНИ
Ня эилейлян, ня дя инжи,
Талейинди дюйян сяни.
Юзцн бир эюлляр сонасы,
Щеч эюрмядим сяни.
Бир жейрансан ала эюзлц,
Бир бахышын жаным цздц.
Дейирляр ки, дилин дузду,
Сян юзцнсян яйян сяни.
Эял, дилини бала бяля,
Йарысын да гаймаг еля.
Сядники дя гонаг еля,
Кимди дюйян, сюйян сяни.
КЮНЛЦ
Бяри башдан эцнащкарам,
Ойатмышам йатан кюнлц.
Инанмырам, шад ейляйим,
Шадлыьыны атан кюнлц.
Мян бир даьам, сян думансан,
Бядэцмандан, бядэцмансан.
Йахшы эцнц унудансан,
Сянсян гямя гатан кюнлц.
Сядник, демя, ужаларсан,
Биржя эцндя гожаларсан.
Ялинля гямя саларсан,
576
Еля шадлыг сатан кюнлц.
ЩЯЙАТДЫ
Йох, инсан инсана эцлмяз,
Эцлмяз, бу щяйатды, щяйат.
Щеч кяс сабащыны билмяз,
Билмяз, бу щяйатды, щяйат.
Юл демякля кимся юлмяз,
Гал демякля кимся галмаз…
Эялян эедяр, эедян эялмяз,
Эялмяз, бу щяйатды, щяйат.
Сядник, щейиф юмцр азды,
Йары гышды, йары йазды…
Дил дейяни гялям йазды,
Юлмяз, бу щяйатды, щяйат.
НЯ ЭЦНЯ ГОЙДУЛАР
Нясимини сойан кясляр,
Мяни ичимдян ойдулар.
Гялбим олду гям булаьы,
Ня ичдиляр, ня дойдулар.
Эюр бир анда няляр чякдим,
Эюзляримдян ган йаш тюкдцм,
Цряйимдя кядяр якдим,
Мяни ня эцня гойдулар.
Данышыб эцлян Сядники,
Шястля эялян Сядники,
Гуш дили билян Сядники,
577
Эюр ахырда ня сайдылар.
МЯКТУБЛАШМАЛАР, ДЕЙИШМЯЛЯР
ШАИР БЯЩМЯН ВЯТЯНОЬЛУНА
(Ики эюзц кор олан тцрк ашыьы Ашыг Вейсял
юмрц бойу Вятян йолунда шящид
олмадыьына тяяссцфлянмишдир.)
Вятяноьлу, буна дюзмяк чятинди,
Дцшмяйир Вятяня эцзарын, шаир!
Муровдаьдан Кялбяжяря бойландым,
Эюрцнмцр шящидлик мязарын, шаир!
Мян билирям, гялбин пара-парадыр,
Дашын да цряйи гандыр, йарадыр,
Ганын щара сызса, Вятян орадыр!
Синямдя йашайыр азарын, шаир!
Силащ йохду, йаба эютцр, бел эютцр,
Сян арханжа мащал эютцр, ел эютцр,
Дюйцш эцнц, Сядники дя эял эютцр,
Ганлы лаляляртяк гызарын, шаир!
ЖАВАБ: (Бу, Бящмян Вятяноьлунун шеиридир)
Сяни пир оласан, ай Пирсултанлы,
Мяня юйцд вермя, - юйцдям, ляля.
Юлцм арзулама, юлмяйян кяся,
Сян Аллащ, саташма, Сейидям, ляля.
578
Юмрцмцн чичяйи, эцлц солубду,
Йаман кюврялмишям, эюзцм долубду,
Шящидляр бир дяфя шящид олубду,
Мян йазыг юмцрлцк шящидям, ляля.
Бу Вятянсиз Бящмян, няр оьлу, нярди,
Дярд чякмяйи бажармагда щцнярди,
Сян чякя билмязсян, мян чякян дярди,
Мян сяня баханда, ийидям, ляля.
ЧЫХДЫМ
Бу ащыл чаьымда, гожа вахтымда,
Гый вурдум, Муровун башына чыхдым.
Кейти, Мещди – ики гардаш чаьырды,
Сяс вердим даьларын эушуна чыхдым.
Сюздян чялянэ щюррям, ону гохларам,
Истяйими цряйимдя сахларам,
Истямясям цряйиндян охларам,
Алимям, ярканла гаршына чыхдым.
Сядники эюрцнжя Муров аьлады,
Тюкцлдц башындан гыров, аьлады,
Орда Вятян адлы бир ов аьлады,
Йазы мяндя дейил, гышына чыхдым.
ОЬЛАН-ГЫЗ ДЕЙИШМЯСИ
ГЫЗ –
Црякдян баьландыг, црякдян севдик,
Биз вцсала йетяммядик, айрылдыг.
579
Сян бир няьмякарсан, мян бир няьмякар,
Бир баьчада битяммядик, айрылдыг,
Бцлбцл кими ютяммядик, айрылдыг.
ОЬЛАН –
Ешгин йува гуруб гялбимдя, ай гыз,
Ешгин бу гялбими бурахмаз йалгыз.
Мящяббят йашамаз одсуз, ожагсыз,
Юлцнжя бу севда жандан айрылмаз,
О сяндян айрылмаз, мяндян айрылмаз.
ГЫЗ –
Эянжликдя долашдыг щяр йаны гоша,
Ешгин йолларыны вурмадыг баша.
Бяс нийя арзулар тохунду даша,
Бир баьчада битяммядик, айрылдыг,
Бцлбцл кими ютяммядик, айрылдыг.
ОЬЛАН –
Галанды ешгимиз, ода галанды,
Дюндц пярваняйя, еля доланды,
Щяр нежя олса да, йадда галанды,
Юлцнжя бу севда жандан айрылмаз,
О сяндян айрылмаз, мяндян айрылмаз.
ГЫЗ –
Тябият чямяни бязяр сызылдар,
Ары чичяк цстя эязяр сызылдар,
Айрылыг жанымы цзяр сызылдар,
Бир баьчада битяммядик айрылдыг,
Бцлбцл кими ютяммядик, айрылдыг.
580
ОЬЛАН –
Ары пятяйиди, балды ешгимиз,
Йанагларда гоша халды ешгимиз,
Дцнйайа йадиэар галды ешгимиз,
Юлцнжя бу севда жандан айрылмаз,
О сяндян айрылмаз, мяндян айрылмаз.
БИЛЯСЯН
СЯДНИК ПАША Мярифятди инсанлыьын ясасы,
Сябирди щяр елмин башы билясян.
Бир кяски ядяб-яркан ганмайа,
Дцнйада галажаг нашы билясян.
ГЯМКЕШ -
Бир аьылдыр инсанлыьын ясасы,
Аьлы олмайанда мярифят олмаз.
Елмин башындакы тажы сябирдир,
Сябри олмайанда ляйагят олмаз.
СЯДНИК ПАША –
Чох юлкяйя ейлямишям эцзары,
Щяр шящярин эцзэцсцдц базары,
Сюзцм жиловлайар мярдимазары,
Тюкяр ятяйиндян дашы билясян.
ГЯМКЕШ Наняжибя инам олмайыб мяндя,
Бир сюз дейим шцбщя галмасын сяндя,
О йашайыр бир виждансыз бядяндя,
581
Юлцнжя ишиндя ядалят олмаз.
СЯДНИК ПАША –
Сядник дейяр: эюр-эютцрдц бу дцнйа,
Ня щюрмятди, ня хятирди бу дцнйа,
Эюр башыма ня эятирди бу дцнйа,
Тюкцрдц эюзцмдян йашы билясян.
ГЯМКЕШ –
Гямкеш билир Сядник дейилдир нашы,
Щеч вахт цсйан етмяз Аллаща гаршы,
Црякдян аханда ешгин эюз йашы,
Мящяббят ящлиндя дяйанят олмаз.
СЯНИ
СЯДНИК ПАША –
Ешитмишям чайлар ахыр ичиндян,
Апаражаг ешгин селляри сяни.
Дейирляр Лейлинин севдасындасан,
Бурахмаз Мяжнунун чюлляри сяни.
ЯЛЯСЭЯР ЯЛИОЬЛУ –
Гямли-гямли ютян бцлбцл олмушам,
Диндирир бу ешгин дилляри мяни.
Енишя сцрцйцр, йохуша дартыр,
Щясрятин амансыз ялляри мяни.
СЯДНИК ПАША –
Танытсан йаханы ешгин ялиня,
О сяни галдырар даьлар белиня.
Эюзля ки, атмасын Кцрцн селиня,
Боьар бу севданын эюлляри сяни.
582
ЯЛЯСЭЯР ЯЛИОЬЛУ –
Варлыьым алышыр ешгин горуна,
Ня Араз, ня дя Кцр чатмыр карына.
Чякиб йаман йердя салыб торуна,
Севдийим эюзялин телляри мяни.
СЯДНИК ПАША –
Чянлибелдян дяряляря енярсян,
Ешгин сямяндини чылпаг минярсян,
Сядник дейяр, бир яфийя дюнярсян,
Эязяр Эоранбойун елляри сяни.
ЯЛЯСЭЯР ЯЛИОЬЛУ –
Ялиоьлуйам, бяхтим сайыб ахырда,
Гялбим ода-кюзя уйуб ахырда,
Щижранын ялиндя гойуб ахырда,
Юмрцн ютцб кечян илляри мяни.
ЛЯЛЯ
СЯДНИК ПАША –
Мяним дцнйа бойда гямим вар, ляля,
Мяним гямдян гейри кимим вар, ляля!
Синям дярйа, гасырьадан горхурам,
Дярйада гям йцклц эямим вар, ляля!
РАМИЗ ТЯМКИН –
Юзцн бир дцнйасан, гями дяф еля,
Дянизтяк дальалан, шяри мящв еля!
Вятяндя вятянсян, сянятдя Эцняш,
Кядярдян эял айрыл, ешги саф еля!
583
СЯДНИК ПАША –
Мян гямдян гачырам, о мяндян гачмыр,
Эюзцмя чян эялир, дцнйаны сечмир.
Еля бил мян даьам, гямимся булуд,
Башымда йурд салыб, узаьа кючмцр.
РАМИЗ ТЯМКИН Ашиги йолундан йар сахлайырмыш,
Мярди намус, гейрят, ар сахлайырмыш.
Мян инди билдим ки, ужа даьларын,
Зирвясин думан, чян, гар сахлайырмыш.
СЯДНИК ПАША –
Бу Сядник дя жаванлыгда бир даьды,
Эянжлийиндя кядяр ондан узагды,
Еля ки, вядясиз йарын итирди,
Башына булуддан йаьды, гям йаьды.
РАМИЗ ТЯМКИН –
Эцняш доьардымы, сящяр олмаса,
Иэид танынмазды кящяр олмаса,
Тямкин цчцн Гошгардан да ужасан,
Сян дя сян олмаздын, кядяр олмаса.
584
ДАШКЯСЯНДЯДИР-ЭОРАНБОЙДАДЫР
(Мютябяр эюрцшлярин бириндя эядябяйли бир ашыг, Илйас
Тапдыьын «Эядябяйдядир» шеирини охуду. Бундан сонра бу
дейишмя дашкясянли Сядник Паша иля эоранбойлу шаир Ялясэяр
Ялиоьлу арасында мейдана эялди.)
СЯДНИК ПАША
Эюйляря щюкм едян ужа даьларын,
Бил, Йеддигардашы Дашкясяндядир.
Гошгарымды Нущдан бизя йадиэар,
Дцнйанын йашдашы Дашкясяндядир.
ЯЛЯСЭЯР ЯЛИОЬЛУ
Ешит сюзлярими, бил Сядник Паша,
Ян бюйцк шан-шющрят Эоранбойдадыр.
Эюзяллик яляниб щяр даьа-даша,
Торпаьа мящяббят Эоранбойдадыр.
СЯДНИК ПАША
Торпаьын яшряфи, сядяфи, дцрц,
Аьгайа даьларын сяри, сярвяри.
Гарталлар ойлаьы, лачынлар йери,
Бяхтин щумай гушу Дашкясяндядир.
ЯЛЯСЭЯР ЯЛИОЬЛУ
Бир йаны Эянжядир, бир йаны Тяртяр,
Эцняш бурдан доьур санки щяр сящяр,
Йорулдум демязсян, эязсян ня гядяр,
Гонаьа хош сифят Эоранбойдадыр.
585
СЯДНИК ПАША
Бир эюрясян Гырхбулаьы, Эюййурду,
Йери дя, эюйц дя ишыгды, нурду.
Елляря бяллиди иэиди, мярди,
Короьлу савашы Дашкясяндядир.
ЯЛЯСЭЯР ЯЛИОЬЛУ
Чыхыб щяр сынагдан яр оьуллары,
Дцшмяня дярс вериб няр оьуллары,
Мейданда кцкряйиб кцр оьуллары,
Эюстяриб дяйанят Эоранбойдадыр.
СЯДНИК ПАША
Эязиб йурду Зийадханын Гямяри,
Соналар чайына дцшцб кямяри,
Шещли чямянляри доланан пяри,
Щаванын мейхошу Дашкясяндядир.
ЯЛЯСЭЯР ЯЛИОЬЛУ
Баь-баьат бцрцйцб боз чюллярини,
Бащар чякиб бура юз яллярини,
Ахтарсан дцнйанын эюзяллярини,
Эюрярсян нящайят, Эоранбойдадыр.
СЯДНИК ПАША
Йанашы тут Пирсултаны, Кяпязи,
Хошбулагда галыб дцнйанын эюзц.
Ашыг Ялясэярин сещрли сазы,
Тарихин йаддашы Дашкясяндядир.
ЯЛЯСЭЯР ЯЛИОЬЛУ
Эцлцстан даьынын тайы тапылмаз,
«Башында гыш олар, айаьында йаз».
Кюнлцнц охшайар мин сяс, мин аваз,
586
Дуйарсан сяадят Эоранбойдадыр.
СЯДНИК ПАША
Дядя Чобан йатыр Чобан даьында,
Исмайыл солунда, Жавад саьында.
Йцз шаир сяси вар щяр булаьында,
Сюзцн цзцк гашы Дашкясяндядир.
ЯЛЯСЭЯР ЯЛИОЬЛУ
Щцсейн Жаваны ан бу торпагда,
Сяфяри хатырла, йан бу торпагда.
Бисавады булаг сан бу торпагда,
Сянятдя эцж-гцдрят Эоранбойдадыр.
СЯДНИК ПАША
Гашгачай, Хялпярянэ, Зивлян мешяси,
Ур даьын кяклийи, ган бянювшяси.
Дурналы дцзцнцн дилбяр эушяси,
Лалядян гумашы Дашкясяндядир.
ЯЛЯСЭЯР ЯЛИОЬЛУ
Дцнйада мяшщурдур Нафталан ады,
Бурдады щяйатын голу-ганады.
Заман да дар эцндя йцз йол сынады,
Бахды ки, ляйагят Эоранбойдадыр.
СЯДНИК ПАША
Даьлар сяни ана кими гужаглар,
Йашыл мешялярин гойнунда сахлар.
Эюзцндян су веряр айна булаглар,
Нечя чайын башы Дашкясяндядир.
587
ЯЛЯСЭЯР ЯЛИОЬЛУ
Эязиб доланасан щяр ойлаьыны.
Щеч вахт унутмазсан Аьбулаьыны,
Бир кяря сейр етсян Муров даьыны,
Билярсян язямят Эоранбойдадыр.
СЯДНИК ПАША
Эялин гайалары, эялин отаьы,
Силсиля даьларын мярмяр йатаьы,
Сядник, хязинядир дашы-торпаьы,
Дцнйанын лял-дашы Дашкясяндядир.
ЯЛЯСЭЯР ЯЛИОЬЛУ
Йайыр Ялиоьлу сяс-сораьыны,
Даим язиз тутур щяр ойлаьыны.
Ачыр мящяббятля юз гужаьыны,
Дейир ясл жяннят Эоранбойдадыр.
ИЧИМ-ИЧМЯЙИМ
СЯДНИК ПИРСУЛТАНЛЫ
Щейдяр гардаш, бир сювдайа дцшмцшям,
Бу эизли севэими ачым-ачмайым?
Жан аланды дуруб булаг башында,
Ялиндя шярбятин ичим-ичмяйим?
ЩЕЙДЯР ГЯРВЯНДЛИ
Достум, о севдада севилмисянся,
Эизлятмя севэини, ач, мяслящятди.
Сяня бадя верян мяляк, садигся,
Кцсдцрмя, бадясин ич, мяслящятди.
СЯДНИК ПИРСУЛТАНЛЫ
Мяляйин доьдуьу мялякдир, мяляк,
Бу Лейла дцнйайа чятин эяляжяк.
588
Бир туба бойлудур, йанаглар чичяк,
Эцллярдян донуну бичим-бичмяйим.
МЯСЛЯЩЯТДИ
ЩЕЙДЯР ГЯРВЯНДЛИ
Дейирсян сюз йохду, эюзяллийиня,
Лейли камаллыса, шцбщя няйиня?
Ясл ханым йарашыгдыр бяйиня,
Донун зярхарадан, бич, мяслящятди.
СЯДНИК ПИРСУЛТАНЛЫ
Сядники гынайан гынаьа дцшсцн,
Йахына дцшмясин, узаьа дцшсцн,
Онун да эцзары булаьа дцшсцн,
Десин: - Бу севдадан кечим-кечмяйим.
ЩЕЙДЯР ГЯРВЯНДЛИ
Йанылмаз Сядниктяк сяррафын эюзц,
Ешгин сювдасына кимин ня сюзц?
Тойда няьмя десин Щейдярин юзц,
Сазынан башлансын, кюч мяслящятди.
СЯДНИК ПИРСУЛТАНЛЫ
Щейдяр гардаш, эял бурахма ялиндян,
Шеирин-сянятин анасыдыр бу,
Сян Гяриб ол, о да олсун Шащсяням,
Сян йазан дастанын бинасыдыр бу.
ЩЕЙДЯР ГЯРВЯНДЛИ
Дярйада гяввасам, ай Сядник ляля,
Таныдым, эюлмячя сонасыдыр бу,
589
Ясл ешгя гафил дцшмяз вялвяля,
Юйряндим, ешгини данасыдыр бу.
СЯДНИК ПИРСУЛТАНЛЫ
Мязя эязмя, мязялярдян мязяди,
Йанаглары гызыл эцлдян тязяди.
О, эяляндя мяжлисини бязяди,
Ешг одуна гоша йанасыдыр бу.
ЩЕЙДЯР ГЯРВЯНДЛИ
Сяррафсан, билирсян зяр гиймятини,
Таныйырсан аталыны, йетими.
Белясинин Аллащ тюксцн ятини,
Еля орталыгда галасыдыр бу.
СЯДНИК ПИРСУЛТАНЛЫ
Сядник дейяр: эизлятмяйнян, ай ляля,
Эюряндя жанына дцшдц вялвяля.
Тялясимя, сой кюкцнц бил щяля,
Юйрян, щансы эюлцн сонасыдыр бу.
ЩЕЙДЯР ГЯРВЯНДЛИ
Щейдяря гиблядир сюзцн, ай устад,
Йазмысан доьрусун, дцзцн, ай устад.
Эювщяр хирдарысан юзцн, ай устад,
Чохунун башынын бяласыдыр бу.
ЭЕДИМ
СЯДНИК ПИРСУЛТАНЛЫ
Эедярэийям, кюнлцм долуб, ай Севим,
Мян нежя айрылым, наэцман эедим.
Зямини-Сивасын эцлц-нярэизи,
Йохса лаля кими гялби ган эедим?
590
ЩЕЙДЯР ГЯРВЯНДЛИ
Кяпязин, Гошгарын эюзляйир сяни,
Севимнян севимли йар Вятяндядир.
Сяфалыдыр гцрбят елин щяр эцнц,
Дцнйанын щяр няйи вар, Вятяндядир.
СЯДНИК ПИРСУЛТАНЛЫ
Сизиндими, о эюрцнян галалар,
Сяни эюрдцм башым чякди бялалар,
Ары эюрся йанаьындан бал алар,
Лцтв еля, бал ямим ялдя шан эедим.
ЩЕЙДЯР ГЯРВЯНДЛИ
Позулмаз галадыр Пирсултан даьы,
Шяфа, дярман Хошбулаьын йайлаьы,
Дюнярсян Эюй-эюля бир сящяр чаьы,
Щюрмят, иззят, каман-тар Вятяндядир.
СЯДНИК ПИРСУЛТАНЛЫ
Сян Сядникин ажысысан, ширини?
Йол цстяйям, сюйля, мяня бирини,
Фярщадамса, нежя верим Ширини,
Гыйма ки, йурдума пяришан эедим.
ЩЕЙДЯР ГЯРВЯНДЛИ
Гцрбят елдя эязмя ширин-ажы сян,
Эюр нежя Щейдярин ещтийажысан,
Эянжямиздя башымызын тажысан,
Ялинля чилянмиш нур Вятяндядир.
НЯДЯНДИР
СЯДНИК ПИРСУЛТАНЛЫ
Язял-язял сяни севян цряйим,
Юзэяляря тяриф верир, нядяндир?
591
Ай эюзял мяляйим, кюнцл чичяйим,
Йад эцллярдян чялянэ щюрцр, нядяндир?
ЩЕЙДЯР ГЯРВЯНДЛИ
Йад эцлцн вяфасы йад яллярдядир,
О эцлдя галармы эюз, инанмырам.
Сян беля дейилсян, ай шаир Сядник,
Гыша гайыдармы йаз, инанмырам.
СЯДНИК ПИРСУЛТАНЛЫ
Щеч севмяздим, мяляклярин шащыны,
Ешитмяздим аманыны, ащыны,
Сяндями, мяндями, тап эцнащыны,
Ел эцнащы мяндя эюрцр, нядяндир?
ЩЕЙДЯР ГЯРВЯНДЛИ
Сянин севэин, мящяббятин лякясиз,
Саф вижданын, ядалятин лякясиз,
Ел ичиндя шан-шющрятин лякясиз,
Чох олур зарафат, сюз, инанмырам.
СЯДНИК ПИРСУЛТАНЛЫ
Шаир вар ки, чюл-чямяндя арыды,
Мящяббяти юзэялярля йарыды,
Бу эцнащдан Сядникин дя варыды,
Сюз дцшяндя, эендя дурур, нядяндир?
ЩЕЙДЯР ГЯРВЯНДЛИ
Тамам эцнащсыздыр юзц устадын,
Анкара, Тябриздя сюйлянир адын,
Сян Щейдяри севинжляря бойадын,
Чятин сящв дцшярсиз, сиз инанмырам.
592
ШУША, ЭЮЙЧЯ, КЯЛБЯЖЯР ЙАРАЛАРЫ
ШУШАНЫН
Аллащ! Аллащ бир эежянин ичиндя,
Аьарды кирпийи, гашы Шушанын.
Йер дя, эюй дя наля чякир, киримир,
Аьлайыр кярпижи, дашы Шушанын.
Ялляри гойнунда Натяван бахыр,
Йаьыш кими йанаьындан йаш ахыр,
Наляси гялбими йандырыб-йахыр,
Щара учду йашылбашы Шушанын?
Эюрцнмцр Бцлбцлц, Цзейир, щаны?
Аналар аьлайыб дил демир, щаны?
Бу йердя гушун да йохду мяканы,
Ган аьлайар йазы, гышы Шушанын.
АЙ АНА БЦЛБЦЛ
Ювладынмы итиб, йарынмы юлцб?
Сян нежя сызларсан, ай ана бцлбцл!
Няьмя сюйлямязсян, аьы дейярсян,
Сян нежя сызларсан, ай ана бцлбцл.
Инлядикжя Шуша, Шуша сюйлярсян,
Харыбцлбцл, бир тамаша сюйлярсян,
Гарабаьсыз ащы-фяьан ейлярсян,
Сян нежя сызларсан, ай ана бцлбцл.
593
Шушанын цстцндя булуд ойнады,
Эюзляримдян гоша булаг гайнады,
Инди билдим аман няди, ой няди,
Сян нежя сызларсан, ай ана бцлбцл.
Еля билдим цряйимя даш дяйди,
Бир дя бахдым йанаьыма йаш дяйди,
Аллащ, Аллащ, аьы няйди, гуш няйди?
Сян нежя сызларсан, ай ана бцлбцл.
Сядник дейяр: гой чаьырым Боз гурду,
Юлцм-диримдяди Цзейир йурду,
Залым йаьы йуваны да учурду,
Сян нежя сызларсан, ай ана бцлбцл.
ТЯРТЯР
Дяли даьдан ахыб эялим,
Селиня гарышым, Тяртяр.
Эюзц нямли гайалардан,
Щалыны сорушум, Тяртяр.
Ахым Шапылардан кечим,
Гырмалы булагдан ичим,
Щаны елим, щаны кючцм?
Йолунда вурушум, Тяртяр.
Эяздим сяни гарыш-гарыш,
Кейтидян, Мещдидян соруш,
Гаргара севинжля гарыш,
Сизинля йарышым, Тяртяр.
594
Арзум одур, о эцн олсун,
Тяки бу йухум чин олсун,
Гойнунда той-дцйцн олсун,
Дяйишсин дурушум, Тяртяр.
Сядник, эяляр о эцн аным,
О эцня гурбанды жаным,
Башына дюнцм, доланым,
Бяхтимля барышым, Тяртяр.
ЙАЗ БУ ДЦНЙАНЫ
Бир ялиндя чыраг, бириндя фанар,
Гямкеш дейя-дейя эяз бу дцнйаны.
Чичяк йазда ачар, йайда совулар,
Щяр фясилдя бязяр сюз бу дцнйаны.
Щаны сюз баьынын баьбаны Гямкеш,
Шямшир галасынын бир йаны Гямкеш.
Ойаныб башласа дастаны Гямкеш,
Дейярсян, йарадыб саз бу дцнйаны.
Хяйалым эяшт едиб ярзи доланды,
Сядник, демя, эюрдцклярим йаланды.
Изи олан тарихлярдя галанды,
Гызыл гялямлярля йаз бу дцнйаны.
КЮЧДЦ ДУРНАЛАР
Даьларын эюзцндян ахан йаша бах,
Гяриб-гяриб о бойланан гуша бах…
595
Бащарын бюйрцндя гарлы гыша бах,
Йеня гямли-гямли кечди дурналар,
Дурналар кюч етди аьлы-гаралы, Дурналар кюч етди кюнлц йаралы.
Мян няляр чякмишям, чякирям няляр,
Кюксцмдя йаралы бир ащу мяляр.
Йурд щясряти даьы-дашы силкяляр,
Эюйц ганадыйла юлчдц дурналар…
Дурналар кюч етди аьлы-гаралы, Дурналар кюч етди кюнлц йаралы.
Йашыл чадырларда кючкцн дурналар,
Олмайын бу елдян сечкин, дурналар.
Доьма обадады хош эцн, дурналар,
Донуну щясрятдян бичди дурналар,
Дурналар кюч етди аьлы-гаралы,
Дурналар кюч етди кюнлц йаралы…
ДУРНАЛАР
Вятян дейиб, бизя тяряф эяляндя,
Эюйчя елляриня дюнцн, дурналар.
Ялясэярин мязарына доланын,
Эюйдян зийарятя енин, дурналар.
Язял-язял Эюйчя эюлцн арайын,
Телиниз тяк теллярини дарайын,
Ешидяндя о торпаьын щарайын,
Гяриб кючкцнляри анын, дурналар.
596
Сядник, цряклярдян эетмяз бу кядяр,
Ярянляр, иэидляр мящв олду щядяр,
Гарда, човьунда юлдц ня гядяр,
Ала билмямишик ганын, дурналар.
ЭЮЗДЯ ЛАЧЫНЫ
О Султан бяй бизя яманят гойуб,
Сяня демядинми эюздя Лачыны.
Ону итирсяк Гарабаьым кор олар,
Явяз ейляйяммяз эюз дя Лачыны.
Дярялярдян селляр ахар дайанмаз,
Гараэюлц йухулуду ойанмаз,
Даь эюлляри юзэя рянэя бойанмаз,
Бябяк кими сахла, эюздя Лачыны.
Ахмаз олду Ясли-Кярям булаьы,
Эюзялляр цстцндян кясиб айаьы,
Сядник дейяр чох юйцнмя, а йаьы,
Биз вермярик, эюздя, эюздя Лачыны.
ЯЙЛЯН, ДУРНАМ
Гарабаьым виран олду, таланды,
Яйлян, дурнам яйлян, гям ичиндяйям.
Торпаьым ган, булагларым буланды,
Яйлян, дурнам, яйлян, гям ичиндяйям.
Торпаьым йаралы, юзцм йаралы,
Голларым йаралы, дизим йаралы,
597
Сюйля, ня вахтажан эязим йаралы,
Яйлян, дурнам, яйлян, гям ичиндяйям.
Сядник дейяр: эцндя ганымыз ахыр,
Ич тцркцм, дыш тцркцм узагдан бахыр,
Йердян бир кюмяк йох, Аллащы чаьыр,
Яйлян, дурнам, яйлян, гям ичиндяйям.
ЩАРДАСЫЗ
Эюйчя эюлцм, эюйчя эцлцм,
Сянсиз нежя дейим, эцлцм.
Гой эялим гойнунда юлцм,
Чалым-Чалмалым щардасыз?
Црякдя халым, щардасыз?
Ай гадан алым, щардасыз?
А Маймаьым, Щаллаварым,
А Пямбяйим, ай аь гарым,
Сизи эяздийим чаьларым,
А хош хяйалым щардасыз?
Црякдя халым, щардасыз?
Ай гадан алым, щардасыз?
Эюзялдярям, ай Саралым,
Яляйязи хябяр алым.
Дяряляйяздян сюз салым,
Црякдя халым, щардасыз?
Ай бечя балым, щардасыз?
Ай гадан алым, щардасыз…
598
АЙ ЭЦЛАБЛЫ
Щача гайанын мешяси,
Цчэюлцн тяр бянювшяси.
Сыныбды кюнлцм шцшяси,
Йаралыйам, ай Эцлаблы,
Аралыйам, ай Эцлаблы.
Эюряммирям даьларымы,
Эюряммирям Гаргарымы,
Вахтсыз итирдим йарымы,
Йаралыйам, ай Эцлаблы,
Аралыйам, ай Эцлаблы.
Назлы булаг наз ейлямяз,
Эюзялляря эюз ейлямяз,
Йар эялиши тез ейлямяз,
Йаралыйам, ай Эцлаблы,
Аралыйам, ай Эцлаблы.
Эюряйдим гоша мязары,
Валещ иля Зярниэары,
Тарихимин йадиэары,
Йаралыйам, ай Эцлаблы,
Аралыйам, ай Эцлаблы.
А эюзял торпаьым-дашым,
Тязялянди ган йаддашым,
Йурдум, няляр чякди башым,
Йаралыйам, ай Эцлаблы,
Аралыйам, ай Эцлаблы.
599
ШУШАЛАНДЫ
Кялбяжярим, Эюйчям дедим,
Дил аьзымда пюшялянди.
Кирпиклярим оха дюндц,
Дярд синямдя мешялянди.
Артды дярдим вараг-вараг,
Мешя сача батмаз дараг.
Лачынымдан йох бир сораг,
Йеня дярдим Шушаланды.
Ай Щаллавар, Дяряляйяз,
Аьбулаг эюзцмдян эетмяз,
Сядник, сясим, цнцм йетмяз,
Маймаг, Пямбяк гошаланды.
ДИДЯРЭИН ДЕМЯ
(Шаир Исмихана)
Дидярэин адыйла шеирин охунду,
Бу мяним гялбимя дяйди, тохунду…
Бир бялян вар, Эюйчя бизя йахынды,
Доьма йурддан доьма йурда эялмисян, Бир даь ашыб ону гцрбят билмя сян.
Щижрана цз вермя, ди эял гям йемя,
Бу йердя юзцня дидярэин демя.
Чалмалы узагдан бойланды, бахды,
Алаэюлляр мяни одлара йахды.
Марал булаьынын эюз йашы ахды,
Доьма йурддан доьма йурда эялмисян, 600
Бир даь ашыб ону гцрбят билмя сян,
Щижрана цз вермя, ди эял гям йемя,
Вятяндя юзцня дидярэин демя.
Щарай чякдим, дурду Ялясэяр бабам,
Танрыдан бир нурду Ялясэяр бабам.
Гой сахласын йурду Ялясэяр бабам,
Доьма йурддан доьма йурда эялмисян, Бир даь ашыб ону гцрбят билмя сян.
Щижрана цз вермя, ди эял гям йемя,
Эянжядя юзцня дидярэин демя.
Сядник щарай чякди, кючяндя Лачын,
Гялбимдя аьрысы галды чох кючцн…
Шушам ясир олду нийя, ня цчцн?
Доьма йурддан доьма йурда эялмисян, Бир даь ашыб ону гцрбят билмя сян.
Щижрана цз вермя, ди эял гям йемя,
Сян Аллащ юзцня дидярэин демя!...
О ДАЬЛАР
Щаны Кейти, щаны Мещди, Хыналы,
Кимя галды, о йайлаглар, о даьлар?!.
Гыз-эялинляр эетди яли хыналы,
Саьалармы дцшмян чякян о даьлар?
Эюзялдяря бир тяряфин Саралды,
Йад няфясдян гызыл эцлляр саралды.
Горумадыг, о йурду да сар алды,
Биз аьларыг, йурдум дейиб, о даьлар.
601
Сядник, жаным сямяндяртяк од алар,
Гямдян пайым мян алмышам, о да алар.
Виран галды, аь сарайлар одалар,
Йанды эюйляр, ожаг аьлар од аьлар.
БАЬЛЫДЫ
Тахта йайлаьына эялян дурналар,
Инди эяля билмир, йолу баьлыды.
Сусубду няьмякар «Жейран булаьы»,
Тутулубду нитги, дили баьлыды.
Йохму сону бу даванын, бу жянэин,
Кясилиб няряси йазыг пялянэин,
Гялбиня тушлайыб дцшмян тцфянэин,
Шир дя тярпянянмир, голу баьлыды.
Вятян, сяня ажы йелляр ясибди,
Тяртярин габаьын Сярсянэ кясибди,
Дялидаьым талейиндян кцсцбдц,
Зянжири гырылмыр, яли баьлыды.
ГАЛЫБДЫ
Аьзымын ляззяти, дилимин тамы,
Нечя илим Кялбяжярдя галыбды.
Сян инди дярдиня дава эязирсян,
Йедди иглим Кялбяжярдя галыбды.
Кейти, Мещти даьлар вериб бой-бойа,
Дялидаьа бахыб эюзлярин дойа,
Чичяйиндя мин бир нахыш, мин бойа,
Бир Мяндилим Кялбяжярдя галыбды.
602
Эюзцм галыб бащарында, йазында,
Гиймяти вар о торпагда сюзцн дя,
Щей инилдяр Ашыг Шямшир сазында,
«Эюйчя эцлцм» Кялбяжярдя галыбды.
Щаны хош дювраным, хош чаьым щаны?
Тахта йайлаьында йыьнаьым щаны?
Йох сцфрямдя балым, гаймаьым щаны?
Аьыр елим Кялбяжярдя галыбды.
Сядник дейяр, бир дя цзцнц эюрцм,
Щяйат верим, юмцр верим, ган верим,
Эяряк эедиб о даьларда жан верим,
Сон мянзилим Кялбяжярдя галыбды.
603
БАЙАТЫЛАР
САРЫ АШЫЬА БЯНЗЯТМЯ
Кяпяз эялинди дашдан,
Аь йайлыг дцшцб башдан.
Оьлан, сяня дейирям,
Мяня дон тик о дашдан.
Кяпязин эцлц дашдан,
Додаьы-дили дашдан.
Эял, сян гумдан сап яйир,
Мян дон тиким о дашдан.
Мяляйим, дярдя йары,
Салмысан дярдя йары.
Щамы тясялли верир,
Дуран йох дярдя йары.
Мяляйим, гям щасары,
Саьалмаз гям, ща сары.
Дашдан щасар щюрмцшдцм,
Зцлцммцш гям щасары.
Мяляйим, гялби даьлар,
Гарлыдыр гялби даьлар.
Аьларам ичин-ичин,
Эюз йашым гялби даьлар.
604
Мяляйим, ня йазыды,
Ня орман, ня йазыды.
Щясрят-щясрят айрылдыг,
Билмядим ня йазыды.
Мяляйим, щаваландым,
Эцн чыхды, щаваландым.
Эюрдцм Лейлим жан вериб,
Мяжнунтяк щаваландым.
Мяляйим, щанасы йох,
Фикримин щанасы йох.
Мян сяни гямли эюрдцм,
Ялинин щанасы йох.
Илк ешгим, сядагятим,
Йаралы мящяббятим.
Йатыр бир ащу кими,
Ичимдя йар щясрятим.
Мяляйим, учар эедяр,
Сарайлар учар эедяр.
Билмяздим мян эялинжя,
Сонам да учар эедяр.
Мяляйим, эиля-эиля,
Йаш тюкдцм эиля-эиля.
Сяндян сонра шам кими,
Яридим эиля-эиля.
Мяляйим, гала мяндя,
Бцрж мяндя, гала мяндя.
Сян бир инжийдин, фяляк,
Гоймады гала мяндя…
605
Мяляйим, йары эялди,
Эцняшля йары эял ди,
Жамалын ишыг сачды,
Эцл юмрцн йары эялди.
Мяляйим, гара йазы,
Эен чюлдцр Гарайазы.
Йохлуьун цржащ едиб,
Юмрцмя гар, айазы.
Мяляйим, бахдым йана,
Эюз дикдим, бахдым йана.
Талейим эцн кимийди,
Чеврилди бахдым йана.
Мяляйим, гар галанды,
Муровда гар галанды.
Сянсизликдян од тутдум,
Синямдя гар галанды.
Мяляйим, бала мяни,
Гонаг ет бала мяни.
Дил-додаьын пятякдир,
Кцсдцрмя бал ямяни.
Мяляйим, даь-даь мяни,
Елядин даь-даь мяни.
Щижран голумдан тутуб,
Эяздирди даь-даь мяни.
Мяляйим, дашды булаг,
Зямзямдир Дашды булаг.
Ящди-пейман баьладыг,
Гайнады, дашды булаг.
606
Мяляйим, эюзцн ала,
Уймасын эюзцн ала.
Бянд олуб эетмяйясян,
Бир мяни эюзцн ала.
Мяляйим беля кечяр,
Зяр кямяр беля кечяр.
Йарсыз галанын эцнц,
Ащ-вайла беля кечяр.
Мяляйим, сел йериди,
Даьлардан сел йериди.
Эюзляримдян йаш ахды,
Щай салдым, сел йери ди.
Ай мяляйим, ой дедим,
Мян ащ чякдим, ой дедим.
Сянсиз кечян эцнцмя,
Эюзлярими ой дедим.
Ай мяляйим, галаным,
Цряйимдя галаным.
Мян ешг пярванясийям,
Эяряк ода галаным.
Ай мяляйим, гар йаьды,
Даьцстц эюй Гарйаьды.
Йайын жырщажырында,
Талейимя гар йаьды.
Ай мяляйим, йаз ара,
Пайыз ара, йаз ара.
Фяляк дярди бол верди,
Мяним кими йазара.
607
Ай мяляйим, бу даьнан,
Бцлбцл ойнар будагнан.
Эюзцм эюзцня щясрят,
Мян юлярям бу даьнан.
Ай мяляйим, эюй йазды,
Чямян-чайыр эюй йазды.
Ким мяним йыьвалымы,
Аь бойады, эюй йазды!?
Ай мяляйим, йар ганды,
Учурумду, йарьанды.
Сяндян сонра щяйатым,
Щяйат дейил, йар, ганды.
Ай мяляйим, аьы сян,
Эеймяйяйдин аьы сян.
Каш сян йох, мян юляйдим,
Сюйляйяйдин аьы сян.
Ай мяляйим, аз дярдим,
Эцлц баьдан аз дярдим.
Йар сяндян айрылалы,
Дярйа олду аз дярдим.
Ай мяляйим, инжиди,
Щяр сюзцн бир инжиди.
Бянювшятяк тез кючдцн,
Кюнлцн кимдян инжиди?
Ай мяляйим, йад аьлар,
Йа йандырар, йа даьлар.
608
Сян эедян эцндян мяни,
Щям гощум, щям йад аьлар.
Ай мяляйим, бир йана,
Гойма бахым бир йана.
Ешгимиз юмцр бойу,
Бир алыша, бир йана.
А мяляйим, эцля сяр.
Эул титряйяр, эцл ясяр.
Эцл чох вахтсыз соларса,
Де нейлясин, эцля сяр.
Ай мяляйим, дара сян,
Теллярини дара сян.
Эюзцмдян ираг дцшцб,
Чякмя мяни дара сян.
Мяляйим, эцн дцз олсун,
Ящдин о эцн дцз олсун.
Цзцнц чевир мяня,
Гой эежям эцндцз олсун.
Мяляйим, гара бахтым,
Йазылыб гара бахтым.
Сяни андым даьларда,
Бойландым гара бахдым.
Мяляйим, щясрят дярди,
Щарай салдым аз дяр ди.
О бцрцндц торпаьа,
Мянся бцрцндцм дярди.
609
Арамызда вар бары,
Бойлан бары, бах бары.
Юмрцмля бежярмишям,
Сянсян ешгимин бары.
Сян салма дара мяни,
Эял чякмя дара мяни.
Дуйьуларла сыьал чяк,
Щисслярля дара мяни.
Мян бир овам, ал овун,
Дайанма дур, ал овун.
Эцллясиз бир овчусан,
Вуруб мяни аловун.
Чичяйим, эцлцм Вятян,
Аьзымда дилим Вятян,
Бир чакыл дашын цчцн,
Йолунда юлцм, Вятян.
Мян ашигям, галанмаз,
Ожагда буз галанмаз.
Буздан ев дя тикярсян,
Буз, ярийяр галанмаз.
Йох, ашыг, о талады,
Мешяди, йа талады.
Гялбими гямя вердим,
Юмрцмц о талады.
Мян ашигям, алмады,
О нарды, о алмады.
610
Ишим мцшкцля дцшдц,
Достум мяни алмады.
Мян ашигям, йарадан,
Йар олмады, йарадан.
Мяни бир сюз юлдцрдц,
Юлмяздим бу йарадан.
Мян ашигям, сары эял,
Йахшы юлдц, Сары эял.
Нечя йердян эюз вериб,
Йараларым сары эял.
Язизиням, гарыды,
Синя даьлар гарыды.
Щеч кяси бяйянмяди,
Евдя галды, гарыды.
Мян ашигям ойанды,
Мян йанмадым, о йанды,
Гоймады йатам мяни,
Дуйьуларым ойанды.
Эюйлярдя шимшяк чахды,
Шимшякдян ишыг ахды,
Жаныма горху дцшдц,
Эюзцм узаьа бахды.
Мяляйим, дада эялсин,
Щагг юзц дада эялсин.
Эцл йанагдан буся вер,
Гой аьзым дада эялсин.
611
Мян ашигям йарым бах,
О эялянди йарым бах.
Сюзцмя инанмасан,
Цряйими йарым бах.
Мян ашигям йаралар,
Йар кюнлцнц йаралар,
Эцллян мяня дяйяммяз,
Сюзцн мяни йаралар.
Мян ашигям даь олар,
Тяпя олар, даь олар.
Эедярсян гайытмазсан,
Цряйимдя даь олар.
Мян ашигям, дашдымы?
Гайадымы, дашдымы?
Эюз йашым селя дюндц,
Ахар чайлар дашдымы?
Мян ашигям, салдымы?
Кюрпцдцмц, салдымы?
Гям сяни юлдцрмяди,
Пис эцнляря салдымы?
Йох, ашыг йараланды,
Йар севиб, йар аланды.
Учду ешгин сарайы,
Цряйим йараланды.
Мян ашигям, йарады,
Эялян кимин йарыды.
612
Бяхти цзцня эцлдц,
Талейиндян йарыды.
Мян ашиг, йайына бах,
Гашларын йайына бах,
Гялбими нишан алыб,
Охуна, йайына бах.
Мян бу даьа эялмишям,
Йаьа-йаьа эялмишям,
Йары андыьым йеря,
Дашбулаьа эялмишям.
Даьлар, даьлар, а даьлар,
Сяндя булаглар чаьлар.
Эялмяз сулар сонасы,
Аьлар, булудлар аьлар.
Тябризя йаьыш йаьар,
Еля бил аьгуш йаьар.
Цзцмцн щюрмятиня,
Торпаьа алгыш йаьар.
Мян ашигям нара сян,
Щясрят гойма йара сян.
Ешг одуна йанмышам,
Бир дя атма нара сян.
Бир жцт эюзцм пинармы,
Йаьар лейсан, бащармы?..
Ичимдя щарай салан,
Гыъылтылы сулармы?..
613
Товуз гялбин Чешмяли,
Саф сулары ичмяли,
Бу йерин эюзяллийи,
Эюзляримя кючмяли.
А Гошгарым, Кяпязим,
Суларына гянд язим,
Чямянлярин цряйим,
Булагларын жцт эюзцм.
Даьлар баша-баша даьлар,
Эцлц бянювшя даьлар,
Кюйняйи сярт гайалар,
Цряйи шцшя даьлар.
Синяси йайлаг эялин,
Додаьы гаймаг эялин.
Гой мян сяня бал верим,
Сян мяня гаймаг, эялин.
Севинжин гоша-гоша,
Йаша, севинжля йаша.
Биржя тясялли тап ки,
Йаз галиб эялиб гыша.
Мяним бу гара йазым,
Йазылыб гара йазым.
Надир Яфшар верибди,
Йадлара Гарайазым.
Бу су Храмдан эялир,
Орда сярщяд эюрмцшям.
Ахыб йарамдан эялир,
Бу су Храмдан эялир.
614
Ай эюзял, эцл йаханы,
Бязяйиб эцл йаханы.
Дцймялярин эцлдянди,
Мян ачым эцл йаханы.
Язизиням, дярдя мян,
Беля олур дярд ямян.
Йох, сян дюзя билмязсян,
Дюзярям щяр дярдя мян.
Йаз эцлцм,
Йаз чичяйим, йаз эцлцм.
Гялбиндян кечянляри,
Мяктубуна йаз, эцлцм.
Эюй даьлар,
Эюй мешяляр, эюй даьлар.
Ешгимиз накам галса,
Щюнкцр-щюнкцр эюй дя аьлар.
А дцнйа, халы дцнйа,
Севэимин йолу дцнйа.
Башымдан чятин эедяр,
Йарын хяйалы, дцнйа.
Ай даьларын маралы,
Нежя эязим аралы?
Сяндян айры дцшяндян,
Йаралыйам, йаралы.
Йаз олмаз,
Бащар олмаз, йаз олмаз.
615
О эюзлярин эцлмяся,
Цряйимдя йаз олмаз.
Эюз ахтарыр эюрцм сяни,
Эцл дейиб дярим сяни.
Сян мяним Илщам Пяримсян,
Нежя йада верим сяни?
Язизим, дярди мяндя,
Кюнлцнцн дярди мяндя.
Йох, йох сяня вермярям,
Сахларам дярди мяндя.
Демя ки, итиррям сяни,
Гялбимдя битиррям сяни.
Щансы йана эедяр олсан,
Йеня дя эятиррям сяни.
Эежянин йухусу балды,
Эежя юзц бир хяйалды.
Бир юпцш ал сящяр-сящяр,
Эюзцм эцл йанагда галды.
А нар эцлц, нар эцлц,
Цстя битиб йар эцлц.
Йазда дярилян дейил,
Эял пайызда дяр эцлц.
Гар алтында хязялди,
Гыш аь донлу эюзялди.
Кюнлцнц мяня ачды,
Дярдини мянля бюлдц.
616
Дурнанын дяси эялмир,
Даьын щявяси эялмир,
О няьмяли булаьын,
Донубду, сяси эялмир.
Кяпяздя Дод даьы вар,
Жийяри од даьы вар.
Сахлар Мисри Гылынжы,
Билир щяля йаьы вар.
Даьда маралы эюрдцм,
Бир аз аралы эюрдцм.
Гар цстя ган чилянмиш,
Ову йаралы эюрдцм.
А Сядник, йана бахма,
Од дцшяр жана, бахма.
Овчунун голу дцшсцн,
Гар цстя гана бахма.
Щяр йаны эцлзар олур,
Ня хош рузиэар олур.
Сян гялбимдя оланда,
Гышым да бащар олур.
Эежяляр айаз олур,
Аьаппаг гар, буз олур.
Сары чичякли зоьал,
Аь кяляьай гыз олур.
Гар йаьыр йол буз олур,
Булаглар йалгыз олур.
617
Мян чичяк ахтарырам,
Эюзлярин нярэиз олур.
Кяклик дашда эюрцнмцр,
Йашылбаш да эюрцнмцр.
Гызлар суйа эяляндя,
Гарлы гыш да эюрцнмцр.
Аьажлара гуш гонуб,
Яли, айаьы донуб.
Булаг цстя тюкцлцб,
Аь газлар гыза дюнцб.
Овчулар овун эязир,
Кяпяз Муровун эязир.
Сядник марал итириб,
Дейирляр – «овун эязир».
Чюл сойуг, ичим исти,
Башымдан галхыр тцстц.
Гыз, йанаглар гызарыб,
Бяс, бунун няйи писди.
Булаьын эюзц щаны?
Няьмяси, сюзц щаны?
Щяр йан гара бцрцнцб,
Бяс бунун йазы щаны?
Сядник, аманы сахла,
Эялиб, заманы сахла.
Овчу овун тапмасын,
Даьда думаны сахла.
618
Кюнлцмцн сирдашы сянсян,
Севинжи, эюз йашы сянсян,
Севэим бир гызыл цзцкся,
Онун зцмрцд гашы сянсян.
ДАШКЯСЯН БАЙАТЫЛАРЫ
Щарай, Дяли Гошгарым,
Сахла ели, Гошгарым.
Короьлунун дялиси,
Вуран голу Гошгарым.
А Дашбулаг, дашды булаг,
Гайалары гушду булаг.
Эялди Ямян, кечди Горгуд,
Кимляр сяндян ичди булаг?
А Дашбулаг, дашды булаг,
Йаны гойун-гочду, булаг.
Дашдандыр гойун сцрцсц,
Чобаны да дашды булаг.
О кюзярян лаладыр,
Ниэар йатан таладыр.
Дашкясян Чянлибелдир,
Бир алынмаз галадыр.
О ахан Гушгарадыр,
Эюз гара, гаш гарадыр.
Гялбиндя йцз няьмя вар,
Щамысы Гошгарадыр.
619
Бу булаг Хошбулагдыр,
Дюрд йаны даш булагдыр.
Йурдумда чох булаг вар,
Хошбулаг, баш булагдыр.
О эюрцнян Чобандашды,
Эюрдцм ону йухум гашды.
Диля эялди лал гайалар,
Кечмишлярдян сющбят ачды.
Дурналыда дурна гатар,
Даьлар ашар, йурда чатар.
Дурналы дурна ойлаьы,
Ким тохунар, ким даш атар.
Бурда даь вар – Йедди гардаш,
Булудлары гулаж-гулаж.
Кюнлцня эюзяллик дцшся,
Жомадашдан Эюй-эюля аш.
О эюрцнян Пирсултанды,
Шащ Исмайылын ящди-анды.
Сарыйохушун башында,
Тажлы йарла жцт дайанды.
Ня йатыбдыр Гатар гайа,
Хяйал учса тутар гайа.
Цряйини еля ачса,
Дярди-гями атар гайа.
Салам сяня, Чобандаьы,
Чобан Дядянин ойлаьы.
620
Халлы Гайа бир цзцкдцр,
Гашы Соналар булаьы.
Ким унудар Хялпярянэи,
Эцлляринин алды рянэи.
Иэидляря сянэяр олуб,
Чох эюрцб савашы, жянэи.
Ана Гошгар, Бала Гошгар,
Иэидляря гала Гошгар.
Хырда даьлар дялилярин,
Гол бойнуна дола Гошгар.
А Дашбулаг, дашлы булаг,
Лаляли, хаш-хашды булаг.
Сяндян ичди Уьур бабам,
Уьурлу йол сечди булаг.
Заьалыда даь эюлц вар,
Йанларында даь эюлц вар.
Еняр, галхар, ляпяляняр,
Суларында даь сели вар.
Йелли бойун, Эцллцбойун,
Эцлляр бурда тутар тойун.
Гяшлятиндя булаг тап, ич,
Баллыжа чайынды йуйун.
Ур даьында ур кяклийи,
Ганадлары нур кяклийи.
Ай овчу, голун гурусун,
Ким деди ки, вур кяклийи.
621
Бязяняр Арпа дяряси,
Дашында кяклик фяряси.
Газанбатан булаьындан,
Эяляр саз сяси, гыз сяси.
Щясяндядя, Щясянбаба,
Бу йердяди эюзял щава.
Гашгачайда халлы балыг,
Эцл-чичяйи дярдя дава.
А Дашбулаг, дашды булаг,
Йадыма ня дцшдц булаг.
Бир гыз чичяк йыьа-йыьа,
Гара даьы ашды булаг.
А Дашбулаг, дашды булаг,
Башы йашылбашды булаг.
Ня эюзялдир гызлар дяси,
Эюзлярим гамашды булаг.
А Дашбулаг, дашды булаг,
Кюнлцмдян ня кечди булаг?
Гялбими бурда ювлады,
Бах, о гялям гашды булаг.
ЭЯНЖЯ БАЙАТЫЛАРЫ
Хан Кяпязин айаьында,
Гядим Эянжя торпаьында,
Халгымызын тарихи вар,
Чинарларын йарпаьында.
622
Кяпяз даьымдыр мяним,
Эянжя баьымдыр мяним.
Шых дцзц сейранэащым,
Кцр айаьымдыр мяним.
Иэидлярин изи галыб,
Шаирлярин сюзц галыб,
Щяр шаирдян бир нишаня,
Низаминин юзц галыб.
Щарай кярямли Эянжя,
Назлы-сянямли Эянжя,
Гядим озанлар йурду,
Ясли-Кярямли Эянжя.
О эюрцнян Эянжяди,
Эцлц пянжя-пянжяди,
Сядник, ана йурдума,
Мящяббят юлцнжяди.
Эянжя эцлцм щардасан?
Пянжя эцлцм щардасан?
Йемиш кими йейярям,
Дилим-дилим щардасан?
ДУЙЬУЛАРЫМ
Ай эюзялим, диндир мяни,
Эял, црякдян эцлдцр мяни.
Ешгимя вяфасыз олсам,
Юлдцр мяни, юлдцр мяни.
623
Еля бил жяннят эушяди,
Синян цстц бянювшяди,
Йанаьа бах, бухаьа бах,
Варлыьын бир тамашады.
Аь цздя тяр пучур-пучур,
Инжи кими ишыг сачыр,
Эюзлярим сяня баханда,
Дуйьуларым ганад ачыр.
Мян ня дейим мящяббятя,
Йцз баш яйим мящяббятя,
Айрылыьын оху дяйди,
Дюндц щижрана, щясрятя.
Язял цзцкдя гаш олду,
Мящяббят эюздя йаш олду,
Севэилим кючдц дцнйадан,
Санки кючяри гуш олду.
Ай мяляйим, гялби даьлар,
Кяпяз, Муров гялби даьлар,
Булуд аьлар эцл битиряр,
Мян аьларам, гялби даьлар.
Од олубду одду даьлар,
Нийя зящяр дадды даьлар,
Йазында хязан эюрцбдц,
Йад няфяся йадды даьлар.
Додагларын бал пятяйи,
Йанагларын даь чичяйи,
624
Бахышын жейран бахышы,
Цряйин гузу цряйи.
Синям сал гайады, дашды,
Алтында бир булаг жошду.
Гайнады, ойнады булаг,
Суйу эюзляримдян дашды.
Билирсянми нейлямишям,
Эцлц хяндан ейлямишям.
Гярг олмушам гям эюлцня,
Мяни мяндян ейлямишям.
Зирвялярдян кечян булуд,
Эюзляримя кючян булуд,
Сян дюнцб булаг олмусан,
Эюзляримдян ичян булуд.
Дцнйа зярнишан дцнйады,
Дцнйа щяр нишан дцнйады,
Щеч вахт дуру галан дейил,
Буланыб, дашан дцнйады.
Атаммарам бу дцнйаны,
Тутаммарам бу дцнйаны,
Ахтарарам юз йериндя,
Тапаммарам бу дцнйаны.
Бир мящяббят кюрпцсц вар,
Бир сядагят кюрпцсц вар,
Севэимизин арасында,
Эцлцм, щясрят кюрпцсц вар.
625
РЦБАИЛЯР
Чохлары ашкара севиб-севилди,
Бизимся севэимиз пцнщанды, эюзял.
Дейирдин ки, гаршы даьдан эцл дяряк,
О сян дейян даьлар думанды, эюзял.
Чямян-чичяк кими сцслянян, эюзял,
Цряйим эцзэцдц, дюнцб бахсана.
Теллярин тюкцлцб халын эизлядир,
Эюзял, булуд алтдан йана чыхсана.
О эцнляри эятирсяня йада сян,
Бу ишдя эцнащкар мяням, йа да сян.
Анан сяни мяндян ютрц доьмушду,
Эюзял, гисмят олдун нядян йада сян?
Нежя дя дяйишиб, щалын, ящвалын,
Ня гяшянэ олмусан, соналанмысан.
Бир бахмагла, юлдцрцрсян сян мяни,
А залым баласы, жаналанмысан.
Дярин дярйалары бойладым кечдим,
Даьларын гойнундан ойнадым кечдим.
Йапышдым аь атын аь йалманындан,
Синямдя бир арзу гоймадым кечдим.
Еля бил ки, наьыл дцнйасындайам,
Мян щансы дянизин адасындайам?
Бир халча цстяйям, йанымда гопуз,
Горгудтяк дянизин ортасындайам.
626
Тябият дюшямиш хал-хал халыны,
Бу эцллярдян чякяр ары балыны,
Шярбят булагларын эюзцндян ичсян,
Бала бяляр додаьыны, дилини.
Эежикиб сящярим, даны сюкцлмяз,
Нийя эюзляримдян думан чякилмяз.
Кирпиклярим булаг отуна бянзяр,
Эцн дцшяр цстцня шещи тюкцлмяз.
Щяр торпаьын цнваны вар, ады вар,
Щяр торпаьын юз ятри, юз дады вар,
Торпаг да инсан тяк гайьылы олур,
Онун щям севинжи, щям фярйады вар.
Дцнйа эюрдцм бащарыны билмядим,
Нежя ясир рцзэарыны билмядим.
Ня эцл дярдим, ня дя ичдим суйундан,
Щейран галдым, ясрарыны билмядим.
Сянин назын бу дцнйайа сыьышмаз,
Сянин назын щеч бир наза гарышмаз.
О наз мяним, гямзя мяним, эцл мяним,
Сянин назын йад кимсяйля барышмаз.
Йорулмаздым, мяни йорду бу дцнйа,
Шимшяк кими мяни йарды бу дцнйа,
Язизляйиб бясляйирди бир заман,
Бир эцн мяни йеря вурду бу дцнйа.
Пяришанам, пяришанам, пяришан,
Пяришан бу кюнлцм олубду шан-шан,
627
Синямин айнасы чилик-чиликди,
Бир даща битишмяз, йыьылса жащан.
Йашады, дцнйадан бир ана эетди,
Адыны нягш етди, жащана, эетди,
Деди юз сюзцнц, йазды, йаратды,
Дюндц Пирсултана, пир ана эетди.
Сян мяним гялбимя тикан дейилсян,
Сян мяним гялбими тикян дейилсян,
Ай мяним гялбими овлайан эюзял,
Дюнцб даш олмусан, о сян дейилсян.
Дальалы кюнлцмдян дальалар кечди,
Говьалы башымдан говьалар кечди,
Итридим йарымы бир ан ичиндя,
Юмрцмдян-эцнцмдян боран-гар кечди.
Щаны о Зяряфшан, Яфшан даьлары,
Думанды-чискинди мяржан даьлары,
Дедим: бу даьларда йары эязярям,
Кясди йолларымы щижран даьлары.
Гоймады, гоймады, атам гоймады,
Мяни бу дуйьулар йатам, гоймады,
Бу гямли ичимдя бир ащу мяляр,
Йох, мяни йатмаьа бутам, гоймады.
Ганыг чайы цстя охуйур тураж,
Ай елляр, бу сяся мющтажам, мющтаж,
Суларда эцл ахыр, сулар назланыр,
Гырговуллар эялир башларында таж.
Бир йар эюзляйир йара йетишсин,
Мян дя эюзляйирям йара йетишим.
628
Баьда бцлбцл эцл башына доланыр,
О да жан атыр ки, йара йетишсин.
Сюйля, щайана эедирсян,
Ай ханым беля дюнсяня,
Хяйалымда бир дцнйасан,
Аьзымда бала дюнсяня.
Бу дцнйада йары эюрдцм, эюрмядим,
Мян кюнлцмц бир кимсяйя вермядим.
Узагда, йахында чох баьлар эюрдцм,
Йад эцлц гохлайыб, ону дярмядим.
Бу дцнйаны пак доландым, пак эяздим,
Бу пак няфясимля шеирляр дцздцм.
Мящяббят йолунда шам тяк яридим,
Йандым ешг одуна, жанымы цздцм.
Еля сюз вар, жан евиндя галанды,
Еля сюз вар, щяр эцн жаным аланды.
Ичяридян пцнщан-пцнщан йанырам,
Бир эцн бахарам ки, юмрцм таланды.
Абыр, щяйа йолунда сяд чякянди,
Бахырсан ки, юмцр кечди, тцкянди.
Цряйимдя гям булаьы йарадыб,
Дамжы-дамжы эюзляримдян тюкянди.
Щяйат одур, йарла эцнцн бир кечя,
Юмцр зямисин фяляк бир бичя,
Бу дцнйаны жцт долана, жцт эязя,
Яжял кюрпцсцндян эялиб жцт кечя.
Эюй чямяндя чичяйимсян, эцлцмсян,
Мян эяляндя эцляммирсян, эцлцмсян.
Сян Сяднийи эянжлийиня гайтарсан,
Хош бахышлы, эцлярцзлц, эцлцмсян.
629
МЯНЗУМ ЩЕКАЙЯТЛЯР
ЭЯЛИН ГАЙА
(Поема)
Бир эялинсян даша дюнмцш,
Кяклик тяк хыналы гайа.
Эюзялсян, исмятлисян,
Думандан жуналы гайа.
Кор олайды щярис эюзляр,
Дюнцб сяня бахан йердя,
Гуруйайды Зцмрцд булаг
Айна эюля ахан йердя.
Каш щеч олмайайды,
Аь кюпцклц, аь чимярлик.
Бир эцлцн дя солмайайды,
Аь чичяклик, аь чямянлик.
Чимярлийя чимян эялди,
Сачлары йасямян эялди,
Эирди аь суйа аь эялин,
Аь сулар аь замбаг ачды,
Эен ачды аь голларыны,
Аь суларла гужаглашды.
Аьжа бядян, аь дялямя,
Эцняш эюрцб щясяд чякди,
Йад эюз бахыр, аь елямя,
Эцняш бойда щясрят чякди.
Даш далындан бахан гожа.
О бу елин пак гызыды.
Утан, утан, утан гожа,
Оьлунун бахт улдузуду.
630
Чимди эялин, чыхды эялин,
Ятрафына бахды эялин.
Эюрдц щеч кяс йохду эялин.
Назланды тцрфяндя эюзял,
Аь суларын айнасында.
Жилвялянди сона кими,
Аь бядян – бир мярмяр щейкял,
Юзц хяйал дцнйасында,
Бахды, бахды сона кими.
Зцлфляриня тохундурду,
Шана кими яллярини.
Зцлфлярини йана дярди,
Эери чякди теллярини.
Нийя бирдян мяйус олду,
Бу эюллярин аь сонасы?
Дашмы дяйди, чиликлянди,
Айна эюлцн юз айнасы?
Бу щягигят, йа хяйалды?
Варлыьыны сарды суал,
Эюз эюля илишиб галды,
Цмидляри гырды суал.
Эюз арчашды, бялкя дашды?
Айна сулар пычылдашды:
«Гайнатанды сяня бахан,
Чал башынын юз яксиди,
Кяля тяк суларда ахан».
Йазыг эялин бир ащ чякди,
Эюзляриндя сел ойнады,
Гязяблянди щярис эюзя,
Эюл тярпянди, эюл ойнады.
Чиликлянди арзулары,
Айна эюлцн айнасы тяк,
Йазыг эялин,
631
Аь цзцнцн щяйа тяри,
Инжи тяки дцймялянди,
Йаьыш кими сяпялянди.
Ган йаш тюкдц пучур-пучур.
Деди: - «фяляк, бир даш олум,
Йа гуш еля, эюйя учур».
Йох, эялин гуш олмады,
Ганады эцмцш олмады,
Эялин дюнцб бир даш олду.
Даьлара сирдаш олду.
Дцнйайла йашдаш олду.
Эял, юз талейиндян,
Инжимя, кцсмя,
Улу яждадымыз,
Нянямиз эялин.
Йурдумун бязяйи,
Зяр-зивяриди,
Сянин о дашлашмыш,
Щейкялин эялин.
Абырдан щяйадан,
Гисмятли эялин.
Йашадыб, йашадар,
Щей заман-заман,
Исмятли эялин.
Щясрятинля чаьлар,
Щязинжя аьлар,
Арзулар сяни,
Аь сулар сяни.
632
КЯСИЛМИШ ЩЮРЦКЛЯРИН ЩЕКАЙЯТИ
(Поема)
Бир жцт эюйярчини учурдум бурда,
Бири эялди, бири эялмяди йурда.
Севэи баш тутарса, баь-бостан олар,
Накам мящяббятся бир дастан олар.
Бурда аьы дейир Аллащ, даша бах,
Гайанын эюзцндян ахан йаша бах.
Гайанын синяси нежя жызылыб?
О гоша рясмя бах, алтда ня йазылыб?
Сизя данышмасам бу щекайяти,
Гябир евиндя дя уйумам гяти.
Синямя даь чякдиз, даьлар, а даьлар,
Бу йердя бир няьмя, бир каман аьлар.
О рясми гайайа, нягш едиб Аслан,
Бу гямли сцъетдян гялбим олду ган.
Мискинжя даьлары хейли заманды,
Бу дярдя шярикди, чох пяришанды.
Мискинжя даьлары бир ел галасы,
Щцрц дя, Аслан да доьма баласы.
Гайа лалды гайа динмяз, данышмаз,
Еля демя, валлащ, сянля барышмаз.
Бу гямли дастаны гайа сюйляди,
Булаьа сюйляди, суйа сюйляди.
Динмязжя дайандым булаг башында,
Инсанларла сющбяти вар, дашын да
Гайа да, булаг да щаггы данмамыш,
Бу гямли дастаны унуданмамыш.
Щеч билмядим, Эцняш няди, эюй няди,
Гялбим бурда йараланды, эюйняди.
Бурда щарайыма чатды бир чобан,
Чыхмаз йаддашымдан о, эюзял инсан.
633
Сюйляди эерчяйи яфсаня кими.
Доландыг даьлары пярваня кими.
… О давадан юнжя бир оьлан, бир гыз,
О даьлар сяййащы – о гоша улдуз.
Оьланын каманы, гызын авазы,
Олмушду даьларын чичякли йазы.
Щцрц дя, Аслан да ениб Дярбяндя,
Тиббидян, камандан дярс алар эцндя.
Щцрцдя няьмяйди, Асланда каман.
Няьмякар бцлбцлляр олмушду бир жан.
Гайалар башында ютяндя онлар,
Бу севинждян пай аларды инсанлар.
Беляжя кечярди, юмцр дя, эцн дя,
Той-байрам оларды, бу кюйдя эцндя.
Инсанын севинждян там олмаз пайы,
Бир йанда тойу вар, бир йанда вайы.
Радио билдирди, башланды дава,
Буланды булаглар, гарышды щава.
Долу эюйляр йаваш-йаваш бошалды,
Жаванлары эетди, гожасы галды.
Бир эцн дя нювбя чатды Аслана,
Ичин-ичин аьлайырды бир сона.
Бир ялиндя силащ, бириндя каман,
Узаг жябщяляря йолланды Аслан.
Мяктублар арада бир аь эюйярчин,
Кюнцл эизли аьлар, ой ичин-ичин,
Щяр эялян мяктубда бир ясрар варды,
Щцрц щяр кялмядян мяна умарды.
Аслан йазды, Щцрцм ня истяйин вар,
Йаз мятлябин билим, олум хябярдар,
Эюзцмдя даьларын бораны эязди,
Щцрц сон мяктубу бах беля йазды:
634
«Аслан апардыьын эцманы гайтар,
Вурьуну олдуьум каманы гайтар».
Аслан бахды ки, йох, эюйдян од йаьыр,
Истясян Аллащы мин дяфя чаьыр.
Жанындан аьрылы эизилти кечди,
Деди: дцнйа пучду, дцнйа бир щечди.
Габагда юлцм вар, ган вар, гада вар,
Бурда мян варамса, орда о да вар.
Сон дяфя дойунжа чалды каманы,
Баьлама ейляди, алды каманы,
Дярбянд даьларына чатды баьлама,
Ели аьладарсан, Щцрц, аьлама.
Щцрц баьламаны гящярля сцздц,
Санки баьлама йох, йанар бир кюздц.
Баьламаны ачды, далаьы санжды,
Дцнйанын йухусу бу евдян гачды.
Мяктубу охуду, камана бахды,
Эюзцнцн йаьышы, камана ахды.
Дцнйанын ширниндян, чохдур ажысы,
Эетди жябщяляря шяфгят бажысы.
Бу хябярдян Аслан йаман сарсыды,
Цряк йанды, кирпик эюздя гарсыды.
Аслан йазды: жаным Щцрц, ай Щцрц,
Бу гяриб кюнлцмцн сирри-сещири.
Ай Щцрц, мян буну сяндян ня даным,
Гоша щюрцйцня баьлыдыр жаным.
«Гуртар, бу жанымы, язабдан гуртар,
Гайтар, щюрцкляри, вятяня гайтар».
Щцрц айнанын юнцндя дурду,
Узун щюрцкляря цч дцйцн вурду.
Сонра сачын чюзцб бир сыьал чякди,
Эюзцнцн суйуну ахытды, тюкдц,
635
Эютцрдц гайчыны ялляри ясди,
Гоша щюрцкляри доьрады, кясди.
Ипяк щюрцкляри олду бир шащмар,
Гожа дцнйа сяня етибармы вар?
Аьлады, эюзцндя селляр ойнады,
Эюзляр гоша эюлдц, эюлляр ойнады.
Бир мяктуб йазды ки: «Ана, ай ана,
Сян бу яманяти йетир Аслана».
Мяктуб, Щцрцнцн сон мяктубу олду,
Юлдц Грознуда мязары галды.
Йаралы гайытды жябщядян Аслан,
Йурдунда бир хябяр алмады ондан.
Щяр эцн о, эялярди гайа башына,
Эюз гойарды, торпаьына, дашына.
Рущунда Щцрцнцн хяйалы эязяр,
Онун мащнылары щяр йаны бязяр,
Аслан бирдян-биря бир няггаш олду,
Фярщад тяк дашлара тишяляр чалды.
Аслан йорулмады, Аслан тяр тюкдц,
Юзцйля Щцрцнц гайада чякди.
Ялиндя каманы дайаныб Аслан,
О бири йанында бир щцркяк жейран.
Тюкцлмцш щюрцкляр гайа бойунжа,
Аслан щюрцкляря бахды дойунжа.
Щяйаты чай билсян, яэяр бир анлыг,
Щярдян дуру ахар, щярдян буланлыг.
Инсан хяйалы да бах буна охшар,
Орда шимшяк чахар, эащ йаьыш йаьар.
Аслан нежя эялдин, бу евя нежя?
Бир тяндир эюзцня дцшдцн бу эежя.
Гара щашийядя Щцрцнцн якси,
Оф, нежя сарсытды, сарсытды сизи.
636
Бу эежя аьлатдын, Нярэиз халаны,
Йенидян юмрцня салдын таланы.
Данышма, ай Аслан, ким сяни динляр,
Бу евдя йаралы бир ана инляр.
Мязарын башына йцз дяфя долан,
Еля уйумуш ки, ойанмаз Аслан.
Инсан мейданында галмазсан сандан,
Севэиня садигсян, Аслан илк андан,
Мязар дашы цстя гойду чичяйи,
Аслан эетди, бурда галды цряйи.
Беляжя доланды, щяфтяляр, айлар,
Йцз дяфя буланды, дурулду чайлар.
Нийя эюрцнмцрсян, щардасан Аслан?
Щарда доланырсан, гялби пяришан?
Даьларда бир обан, елин галыбды,
Грозну чюлцндя эцлцн галыбды.
Сюйля, сян щардасан ай тянща инсан,
Сянсянми мязара щяр йаз эцл гойан.
Щейиф, бу севинждян узун сцрмяди,
Тянща мязар даща эцл дя эюрмяди.
Биринин йер-йурду, мяканы галды,
Биринин гябир йох, вижданы галды.
Грозну чюлцндя тянща бир мязар,
Ювладын тяк галыб щардасан даьлар?
Дашлары эюйярмиш, мамыр баьламыш,
Бу мязар башында Аслан аьламыш.
637
МЦНДЯРИЪАТ
Шеирлярим мяним щяйатым вя тярсцмейи-щалымдыр……….
Бир чичяк дя вятянди
Вятянди………………………………………………..
Илащи бир сяс……………………………………….……
Низами баба……………………………………….………
Йаьыш……………………………………………….…….
Эюзялди……………………………………………..…….
Дашкясян няьмяси…………………………….………..…
Эцл битирди…………………………………………………
О цряйи сян тапмысан……………………………………
Эцняш вя булуд……………………………………………
Пирсултан пинары……………………………….…….……..
Хошбулагда……………………………………….………
Даьлар………………………………………..………….
Вятян севэиси……………………………………..……
Гошгар даьы………………………………………….
Эюрмцшям……………………………………………
Галыбды……………………………………………….
Короьлунун даш галасы……………………………….
Булаг………………………………………………….
Даьлар…………………………………………………
Бу даьларын……………………………………………
Кяклик…………………………………………………
Севясян………………………………………………..
Йатмыш эюзял………………………………………….
Тябиятин сярэиси……………………………………….
Цряк дюнцб чичяк олсун…………………………….
Зирвясиндя гарталлар…………………………………
Бащар олар…………………………………………….
Короьлу………………………………………………
Бу йоллар…………………………………………….
638
3
8
8
9
9
10
10
11
12
13
13
14
14
15
16
16
17
17
18
18
19
20
20
21
21
22
22
23
24
27
Чичяк ачар арзулар………………………………….
Дашлара, гайалара йазылмыш………………………
Гала дивары…………………………………………
Мяни мяня гайтарды…………………………………
Вятянимя дяймясин…………………………………
Сянин дейилми………………………………………….
Сары рянэин эюзяллийи…………………………………..
Хязяр-хызыр-хызы дянизи………………………………..
Ана кими………………………………………………
Цряйимин аьрысы……………………………………….
Гиймятлиди……………………………………………
Йадиэар галар…………………………………………
Еркян сящяр……………………………………………
Гуш эцлярмиш…………………………………………
Ганлы кцр…………………………………………….
Шяки…………………………………………………..
Гябяля тяяссуратлары вя………………………………
Щаъы булуд бабам……………………………………
Ня истярсян, оьуз оьлу……………………………….
Вятян, ай вятян………………………………………
Гудйал чайы…………………………………………
Дюнярям мян………………………………………
Гурбан олум……………………………………….
Сяня эцзэц тутар…………………………………..
Вар мящяббяти……………………………………..
Азярбайъан эюзяли…………………………………
Сюз………………………………………………..
Гябяля………………………………………………
Алдым………………………………………………….
Бир юмцр дастаны……………………………………..
Мяним дцнйам………………………………………
639
28
29
30
31
32
33
34
36
37
37
38
39
39
40
41
43
44
44
45
46
47
47
48
49
49
50
50
51
52
52
53
Кюнлцмцн вцгары даьлар
Даьларын…………………………………………….
Эюрцш, эял……………………………………………..
Короьлусан сян……………………………………….
Пирсултан даьына..…………………………………..
Эюзялди……………………………………………….
Бах…………………………………………………
Гошгар……………………………………………..
Тапар………………………………………………….
Галды…………………………………………………..
А даьлар……………………………………………..
Изим вар………………………………………………
Муров………………………………………………..
Йары мянимди……………………………………….
Таъына бах………………………………………..
Эяллям……………………………………………….
А даьлар……………………………………………..
Эялмядимми?………………………………………
Даьлар чякя-чякя………………………………….
Даьлар……………………………………………..
Даьлар……………………………………………
Щясян даьлар…………………………………….
Сяни………………………………………………
Даьлар сяндя………………………………………….
Гошгар……………………………………………….
Муров даьы………………………………………..
Мян…………………………………………………..
Эял…………………………………………………….
Олмасын……………………………………………….
Ъейран……………………………………………….
Гоъалдым……………………………………………
Даьларын…………………………………………….
640
54
54
55
56
57
57
58
58
59
59
60
61
61
62
62
63
63
64
65
66
66
67
67
68
69
70
70
71
71
72
73
Кяпяз………………………………………………..
Ъанбаз………………………………………………
Загатала………………………………………………
Йох-йох………………………………………………
Бянювшяли булаглардан………………………………
Севэи чямяним
Бянювшя………………………………………………..
Эюрмцшям……………………………………………
Эянълийим бунлармыш…………………………………
Ишыг эюздя олар………………………………………
Бянювшя няфяслим…………………………………….
Ел гызы………………………………………………..
Юмрцн йазы…………………………………………..
Мяним ешгим………………………………………..
Эяряк…………………………………………………
Веряммярям…………………………………………
Арасында …………………………………………….
Мящяббят йаньысы……………………………………
Ачма мяним мяктубуму…………………………
Йол цстя чыхыммы……………………………………
Сяни севян, сяни севян………………………………..
Дяйяр………………………………………………..
Арзулама…………………………………………….
Ай сары гыз, сарым гыз……………………………….
Юзцнсян……………………………………………..
Щясрятин чякир…………………………………………
Эюй мешя…………………………………………….
Эюрмцшям……………………………………………
Галыб………………………………………………….
Сачларын………………………………………………..
Бурдан……………………………………………
Мяни………………………………………………….
641
73
74
74
75
76
77
77
78
78
79
79
80
81
81
82
82
83
84
84
85
85
86
86
87
87
88
88
89
90
90
91
Гала билмярям………………………………………..
Ичиндя…………………………………………………
Эедякми……………………………………………..
Инъичичяйим…………………………………………
Эюзляйир…………………………………………….
Хош эялдин………………………………………..
Мянимкиди…………………………………………….
Йазылмыш……………………………………………….
Даьларын………………………………………………
Вермярям……………………………………………
Эюндяр………………………………………………..
Эялсян……………………………………………….
Сядник сяни арасынмы…………………………………
Айрыла билмирям…………………………………….
Чичяк…………………………………………………
Цряйимдя битяъяксян…………………………………
Сона кяклик цлвяси……………………………………
Цряйимдя тапдым……………………………………
Сянсян………………………………………………..
Эедяк даьлара, даьлара…………………………..
Уйума……………………………………………
Алым, алмайым…………………………………..
Бал пятяйи…………………………………………
Ешгимин щумайы…………………………………..
Йатыб галмысан……………………………………..
Мящяббят………………………………………..
Йухуларда………………………………………..
Дяйишмярям…………………………………………
Ахтарма мяни……………………………………….
Кцлцм йанар…………………………………………
Тязя-тярди…………………………………………..
Эюрмямишям………………………………………..
642
91
92
92
93
93
94
95
95
96
96
97
98
98
99
100
100
101
101
102
103
103
104
104
105
105
106
108
108
109
110
110
111
Айырма мяни………………………………………….
Ай гыз……………………………………………….
Сев…………………………………………………….
Бу гызын…………………………………………..
Чятиндир……………………………………………
Сюзц мяндядир………………………………………..
Эянълик ……………………………………………….
Даьлар гызы………………………………………….
Эюрцм………………………………………………
Эюзял………………………………………………
Сона кяклик…………………………………………
Сян кцссян…………………………………………….
Мяннян……………………………………………….
Сян эюрцнмясян………………………………………
Кечди………………………………………………….
Ял бойда, бойда……………………………………..
Ай юмрцм, эцнцм………………………………….
Црякди…………………………………………………
Ща бойлан, бойлан……………………………………
Сян ойнамадын………………………………………
Ай бянювшя…………………………………………..
Йериндя………………………………………………..
Даьлар эюзяли………………………………………..
Эюрцнцрсян………………………………………….
Истяр………………….……………………………
Мящяббят…………………………………………….
Булаг сяндя.. ………………………………………..
Овум эялди, вураммадым…………………………
Сяфярляр
Кялбяъяр
Йолум дцшдц……………………………………………
Дялидаь……………………………………………….
643
112
112
113
113
114
114
115
115
116
116
117
118
118
119
119
120
120
121
121
122
122
123
123
124
124
125
126
126
127
127
Анамын лайласы……………………………………….
Даьлар йада дцшдц……………………………………
Мян доймамышам……………………………………
Даьыстан
Эялмишям. ………………………………………….
Даьларды. …………………………………………..
Мурана эюлцн сонасы………………………………..
Бир хяйалдымы…………………………………………
Газахыстан
Эюрмяйя эялдим……………………………………..
Горгудун мязары…………………………………..
Газах гызы…………………………………………..
Бянювшя…………………………………………..
Алманийа
Муса Сярдар Чялябийя………………..………………..
Цряйимин телляри…..…………………...………………..
Вурулдум …………………………….………………..
Дяймяз. ……………………………….……………….
Сяндями. …………………………….………………….
А ъейран………………………………..………………..
Гцрбят ел…………………………………….…………..
Гцрбят йухулары……………………….…….…………..
Нуридя Атяшийя…………………………………………..
Тцркийя
О сянсян…………………………………………………
Анадолу бойлары………………………….……………..
Сарычичяк. ………………………………..………………
Гейри…………………………………….……………….
Бир дя сян. ………………………………..……………..
Нясян. …………………………………….……………..
Ай гыз…………………………………….………………
Эедим. ………………………………….……..………..
644
128
129
130
131
131
132
132
133
134
134
135
137
137
138
139
139
140
141
141
142
143
144
144
145
145
146
147
147
Гушгонмаз. ……………………………….….………..
Кюнлцмцн шащ ясярисян…………………….…………..
Эюзялсян. …………………………………………………
Пирсултан бабам. ………………………………………..
Дурналар………………………………………….………
Вейсялин.. ………………………………………….……..
Барыш Манчо. ………………………………………..…..
Пирсултан баба…………………………………………
Неъядиr ……………………………………….…………
Эюрдцнмц. ………………………….……….………..
Пяри гызларын………………………..……….…………..
Оьуз оъалсан. ……………………..……….…………..
Рейщани эялсин. ………………….……………………..
Аь йаьышды. …………………….……..…….…………..
Зирвялярдян енмя. ………………………….…………..
Гайытмаз. …………………………….…….…………..
Йуху…………………………..…….……….…………..
Ойнайыр. ……………………………………..…………..
Сянин. …………………………………………………….
Султан даьы. ………………………..……….……………
Пирсултан даьлары. ……………..……………..…………..
Бойларыны бой-бой эяздим. ….…………………………
Пирсултан дюнцб даь олду. ……..………………………
Вар. ……………………………………………………..
Ашыг Мурад Чобаноьлу……….……………………….
Тцркцляр. ……………………………………………….
Бурда бир баь варыйды. ……….………………………..
Аь занбаг………………………………………………
Тябриз
Эялмишям. …………………………………………
Савалан. ……………………………………………
Галды. ……………………………..…………………
645
148
148
148
149
150
150
151
151
153
153
154
154
155
155
156
156
157
158
159
160
160
161
162
162
163
164
165
165
167
167
168
Тябризя йетир. …………………………………..
Эетди. …………………………………..
Ня йахшы-йахшы…………………………………….
Мян. …………………………………………..
Эяля….…………………………………..
Мян….…………………………………………..
Дцнйа….…………………………………..
Аббас.. …………………………………………
Гызылюзян чайы. …………………………………..
Араз……………………………………………….
Эялдим……………………………………………….
Тябризимсян. …………………………………..
Тябризим лайла. …………………………………..
Гурбанинин гыз бянювшяси……..……………………
Баьдаддан эялян гямли сясляр
Бу сяс. …………………………………………..…..
Дурналар…………………………………………..
Йылдыздаьдан учмусуз. ……………………………
Цряйимдя щейкялляшян сяняткарлар
Ъяфяр Ъаббарлыйа. …………………………………..
Араз няьмяси. …………………………………..
Ширванда дейилми. …………………………………..
Шаир……………………………………………………
Олунъа. ……………………………………………..
Сян олдун. ………………………………………….…..
О нурлу зяканы, ипяк гялбини…………………………..
Хош сабащы вар. …………………………..…………..
Шаир Щцсейн Арифя. ……………………………………..
Ня дейим. ………………………………………….…..
Дярдини……………………………………………..…..
Билим дярдими…………………………………………..
646
168
169
169
170
170
171
172
172
173
174
175
175
176
176
178
178
179
180
180
181
182
183
183
185
186
186
187
188
188
Йахшыларын цряклярдя йери вар
Дцшмяз………………………………………….……..
Аслан…………………………………………………..
Йунис………..……………………………….………...
Ариф.. ……………………………………………..…….
Гяшям Аслан. ……………………………….………...
Ярэцняшоьлу………………………………….………..
Ад гойду эетди. ……………………………..………..
Дювлят.. ……………………………………………….
А Дювлят……………………………………….……..
Итщаф шеирляри
Эял…………….…………………………………..
Йадындадырмы. …………………………………..
А Илйас. …………………………………………..
Даьларын……….…………………………………..
Эятир………………………………………………..
Яли Дастанчыйа……………………………………..
Эялибди…………………………………………….
Щямид………..………………………………………
Мешяляр………………………………………………..
Эюйнядя-эюйнядя. …………………………………..
Устад ашыглар
Бяри………….……………………………………….
Ашыг…………………………………………………..
Ядалят…….…………………………………………
Ашыг Фятуллащ…….…………………………………..
Зирвядян енмяз. …………………………………..
Ашыьын…..……………………………………………
Майысды…..…………………………………………
Гямкеш………..……………………………………
Мяним ……………..………………………………..
Ашыг Бякиря. …………………………………………
647
189
189
190
191
191
192
193
193
194
195
195
196
196
197
198
198
199
200
200
202
203
203
204
204
205
205
206
207
208
Сяни…………………………………………………..
Саз данышанда.. …………………………………..
Щардасан………………………………………….
Борчалы Ашыг Камандара……….……………………
Охуйанда. …………………………………………..
Еля сызладын. ……………………………………….
Ашыг гызлар
Мянимди. …………………………………………….
Теллинин….………………………………………….
Ай чямян……….…………………………………..
Сяни………….……………………………………..
Эцля дюндяр…………………………………………
Дилгямин Теллисиня…………………………………..
Мцьянни гызлар
Вятян олду цряйин. …………………………………..
Чякибди. …………………………………………….
Шащназ охуйанда…………………………………..
Цряйими овудум. …………………………………..
Сещирляндим. ……………………………………….
Щардан алмысан. …………………………………..
Булаг зцмзцмяси. …………………………………..
Гязялдир……………………………………………..
Айрылыг………..…………………………………..
Мяним мащныларым
Йох, мяни сорушмадын. ……………………………
Бялкя дя севирям сяни………………………………..
А эцл дярян гыз. …………………………………..
Мяним дейил. …………………………………..……
Мящяббятим диля эялся. ………………………………
Кюйняйи эцл. …………………………………………
«Чешмя» няьмяляри………………………………….
Йар, йар. ……………………………………………
648
209
209
210
210
211
211
213
213
214
214
215
216
218
219
219
220
221
222
223
224
225
226
226
227
228
228
229
230
231
Гайтар йухуларымы…………………………………..
Айрылаг йаьыш. …………………………………..
Севяъякди. ………………………………………….
Булагда галды. …………………………………..
Ай йаьыш, ара версяня. ………………………………
Сяниндими, мянимдими………………………………
Мянимкисян. …………………………………..
Сянми эцнащкарсан, мянми…………………………
Бялкя талейиня мян йазылмышам………………………
Сящяр йелляри………………………………………….
Нейнярсян.. ………………………………………….
Аллащ, Аллащ………………………………………….
Йох, сяни йара вермярям. …………………………
Пцнщан галмады…………………………………..
Чямяндя йайлыг галыб………………………………..
Айрылаг. ………………………………………………
Юзэя ъцр севмярям…………………………………..
Ичим, ичмяйим. …………………………………..
Цряйимя дяймя мяним. ……………………………
Дюнян дейил. …………………………………..
Вар. …………………………………………………
Йашанмамыш йашым галыб……………………………
Ай инъя бел. …………………………………..
Башындан кеч. …………………………………..
Чичякдян зяриф хяйаллар. ……………………………
Йадына дцшмядим? …………………………………..
Горхурам. …………………………………………..
Щардан алмысан…………………………………….
Щяйатын мянасы. …………………………………..
Айрыъында.. …………………………………………..
Дярмярям сяни. …………………………………..
Хатиряляр. …………………………………………
649
232
232
233
234
234
235
235
236
237
237
238
239
239
240
240
241
241
242
242
243
244
244
245
245
246
246
247
247
248
248
249
249
Пцнщан-пцнщан…………………………………..
Бир булаг дашды…………………………………..
Билярсян ……………………………………………
Эюзцмцн айнасындады……………………………..
Мяним бу шцшя цряйим. ……………………………
Айры……………………………………………………
Каш сяни эюрмяйяйдим. ……………………………
Сизя кючясийям. …………………………………..
Бянювшям, ай бянювшям. …………………………
Эялмядин ……………………………………………..
Нярэизим, ай нярэизим. ………………………………
Баханда. ……………………………………………..
Арасында………………………………………..
Мящяббятдян инъимишям. …………………………
Булудумун эюз йашлары
Ахтарырам. …………………………………..
Сянсиз………….…………………………………..
Бир юмцр йаныр…………………………………..
Эцля бцкярсиз…………………………………….
Мющлят алмышам. …………………………………..
Эял, эял йухума эял. …………………………………
О Лейлам мяним. …………………………………..
Йар йухума эяляндя. ………………………………..
Эетдин. ……………………………………………
Ютяри эюрдцйцм-эюрмядийим гыз………………
Гайтар…….…………………………………..
Мющлят вер мяня…………………………………..
Мян анамын эюз йашыны ичмишям……………………
Сяндян сонра…………………………………..
Дяйишмяз бир ганун. ………………………………..
Няйимя эяряк. ………………………………………
Щюнкцря-щюнкцря мяни………………………………
650
250
250
251
252
252
253
253
254
255
255
256
256
257
257
258
258
259
259
260
260
261
261
262
263
263
264
265
266
266
267
268
Щейиф………….…………………………………..
Йадыма дцшдц. …………………………………..
Кифайят ейля……………………………………..
Гязял.. ………………………………………….
Сяни…….………………………………………
Ана ……………………………………………….
Бялкя сян оласан…………………………………..
Айрылыг.. ………………………………………….
Аьладым.. …………………………………………..
Бянювшя……………………………………………..
Гызылэцлдян кечяммядим……………………………
Даьларын……………………………………………
Щясрятин овасыдыр…………………………………..
Йухуйа щясрят………………………………………
Эяляйди…………………………………………..
Эюзялим…..…………………………………………..
Гызыл тойунду………………………………………..
Йаз эяляндя. …………………………………..
Ня файда…..…………………………………………
Дады галмамыш. …………………………………..
Щардан билим атамсан сян. …………………………
Сян кими эцлцм. …………………………………….
Билмядим……………………………………………
Билясян………….…………………………………..
Билмяз. ………………………………………………
О эюзлярдян………………………………………..
Йар дярди…….………………………………………
Сядникин рюйасындасан. …………………………
Мящяббятим тцкянмяз. ……………………………
Даьларын………………………………………………
Ганады гялбим. …………………………………..
Охума, бясди. …………………………………….
651
268
269
269
270
271
271
272
272
273
273
274
275
275
276
276
277
277
278
278
279
279
280
281
281
282
282
283
283
284
284
285
286
Эялдим…..………………………………………….
Мящяббят вармы………………………………………
Эедирсиз………….…………………………………..
Йухулар…………………………………………….
Бу эеъя….…………………………………………
Цряйимдя якмишям. ………………………………..
Тяк ютмяз бцлбцл. …………………………………..
Галмыш. ………………………………………….
Мяням, мян. …………………………………..
Йухулар……………………………………………..
Йухулара галыбды. …………………………………..
Анамын…………………………………………..
Чаьыр…………………………………………………
Ешгим……….……………………………………….
Сорушма……………………………………………….
Йухуларда эюрмцшям……………………………….
Ола билмяз….………………………………………..
Сел апармазмы……………………………………..
Эеъяляр.. ……………………………………………..
Симранымын нянясиня щясрятям……………………
Даьлар…..………………………………………..
Бу даьлар дейил. …………………………………..
Щардасан……………………………………………
Ай щясрят-щясрят……………………………………..
Кюнлцмя дцшдц. …………………………………..
Эяляр олса…….…………………………………..
Йатмамышам……………………………………..
Верибди……..…………………………………..
Эюзляримдя йухуларсан.. ……………………………
Ай даьлар…..…………………………………..
Щясрят-щясрят….…………………………………..
Сян хябярсиз. ……………………………………….
652
286
287
288
288
289
289
290
291
291
292
292
293
293
294
294
295
295
296
296
297
297
298
299
300
300
301
301
302
303
304
304
305
Эяляйдин….…………………………………………
Мяним.. …………………………………………..
Бянювшя………………………………………….
Эялмя деди…………………………………………
Юлцм гачарды.. ……………………………………..
О сян оласан. ………………………………………..
Мяним гялбимдя. …………………………………….
Сян йохсанса.. ………………………………………
Кечди….…………………………………………….
Мящяббятин ганымдады. ……………………………
Юмрцмцзцн арасындан чай ахыр. ……………………
Щиъран няди. ………………………………………….
Бахым, бахмайым. …………………………………..
Бир тяшняди билясян…………………………………..
Сяни хатырладым. …………………………………..
Йадыма дцшдцн. …………………………………..
Сянсиз. ……………………………………………
Анам…..…………………………………………….
Додаьында донубду. ………………………………
Эюйярди. ……………………………………………
Эюзляримдя битирдим. ………………………………..
Йухуларда…………………………………………….
Йухулар олмасайды. ………………………………..
Аьлар-аьлар…………………………………………..
Эюрдцк…….………………………………………..
О мян дейилям.. …………………………………..
Щардасан.. …………………………………………
Кечди……………………………………………….
Пярваня…..…………………………………………..
Гоъалмайнан…….…………………………………..
Мяни…………………………………………………..
Йар мянимди……………………………………..
653
305
306
307
307
308
308
309
310
310
311
311
312
314
314
315
316
316
317
318
319
319
320
320
321
322
322
323
323
324
324
325
326
Фиданлар
Ай тязя эялин. ………………………………………
Эцлляр ичиндя….…………………………………..
Ана сясийди….………………………………………
Илмя-илмя………………………………………..
Гоъалармы…………………………………………..
Вцсаля…….…………………………………………
Эянъямизя эял.. …………………………………….
Ясэяр оьлума. ……………………………………….
Эцл Сяфурям. ………………………………………..
Ютмцсянмми щеч . …………………………………..
Оьул…………..……………………………………….
Арасында….…………………………………………..
Симран………….……………………………………..
Мяним………..………………………………………
Кюрпя нявям, ай Сяфурям. …………………………
Сянинди, Симран……………………………………..
Ей Сядварым………………………………………..
Пирсултанымын пириди. ………………………………..
Дцнйа, сяндян кечяммядим. ……………………
Юзцмя гцрбят эюрцнцр. ……………………………
Кютцъя-кюк…………………………………………..
Нура бойанды. ……………………………………..
Тябият вя мян
Нярэиз. ……………………………………………….
Лаля…………………………………………………..
Кими…………………………………………………
Шямкир чайы. ………………………………………..
Йаьышдан сонра….…………………………………..
Титряшя-титряшя. …………………………………..
Эеъ пучурладын. …………………………………..
Йаз дуйьулары. …………………………………….
654
327
327
328
328
329
330
330
331
331
332
333
333
334
335
335
336
337
337
338
338
339
340
341
341
342
342
343
343
344
345
Севинъ ахды. …………………………………………
Кимя ня…………………………………………….
Цшцйцрям…..…………………………………..
Цмидими гырарсан…………………………………..
Гызылэцл. ………………………………………….
Яксиняйям……………………………………………
Юмрцн йазы. …………………………………………
Щязин-щязин. ………………………………………..
Ай дяря-дяря……………………………………..
Эцл дярди-дярди.. …………………………………..
Йазыды………………………………………………
Севинъ эятирди………………………………………..
Йашар илщам.. ……………………………………..
Гызыл газ.. …………………………………………..
Сян эцляндя. …………………………………………
Верин. ……………………………………………….
Тоьананын……………………………………………
Булаг……………..…………………………………..
Дуйьуларым…….…………………………………..
Инъийярсян…………..………………………………..
Каш…………………………………………………..
Бу эеъям…..………………………………………….
Мяни йаьдырма. …………………………………..…
Хан гызынын булаьы…..………………………………..
Эялир……..………………………………………….
Дялисийям….…………………………………………
Эятир….……………………………………………….
Доймамышам. ……………………………………..
Мяним дуру пинарым. ………………………………
Кими.. ……………………………………………….
Дуру булаг……………………………………….
Йаралады овчуну…………………………………….
655
345
345
346
347
347
348
348
349
349
350
351
351
352
353
354
354
355
355
356
357
358
358
359
359
363
364
364
365
365
367
367
369
Сарысу……………………………………………….
Мящяббятин йухусу вар. ……………………………
Истяйирям…………………………………………….
Сахлайыр…………………………………………….
Эюзляримя йыьыммы…………………………………..
Алдым………………………………………………..
Олсун бяхт улдузум. ………………………………
Пирдяди. ……………………………………………..
Гуш йухусу………..………………………………..
Овуъ-овуъ. …………………………………………
Гушлар азаддымы………………………………………
Гызыл газ ……………………………………………..
Бу сяс ойадыр мяни. ………………………………..
Лаля тяк.. ……………………………………………
Диндирярям гыз……………………………………..
Эцл сатан гыз………………………………………….
Вай, севянлярин щалына……………………………….
Сарытел. ………………………………………………..
Эюрцрям. …………………………………..…………
Гыш наьылы……………………………………………..
Гызыл пийаля……………………………………………
Тязя рянэ алыр. ………………………………………
Ушаг олмаг истяйирям. ……………………………..
Буйам мян….………………………………………
Ляляк вер….…………………………………………..
Буз баьышла…………………………………………..
Кяклик. ……………………………………………..
Дярдими якир. …………………………………..
Тязадлы дцнйа……………………………………….
Нядянся…..…………………………………………..
Эянъядя бир чинар вар. ………………………………
Аьъа гыз. ……………………………………………
656
370
371
371
373
373
374
374
375
377
378
378
379
380
381
383
383
384
385
387
387
390
390
391
392
392
392
393
393
394
397
398
400
Бир хатиря…………………………………………..
Тоьана……………………………………………..
Йашылдонлу гыз. ……………………………………..
Кюнлцмцн чичяйи. …………………………………..
Йаьышдан сонра….…………………………………..
Эял, эял бянювшя. …………………………………..
Гоша йарпаг. …………………………………..
Ган бянювшя. …………………………………………
Мящяббят олмасайды. ………………………………
Гоъа гайа. …………………………………………..
Мешяляр. ………………………………………….
Эцллярин шащы. ………………………………………..
Йолум цстя чых эюрцм. ………………………………
Ойаг галды. …………………………………………..
Эцняш нуру. ……………………………………….
Бянювшя мящяббятим. ………………………………
Байатыйам мян. …………………………………….
Йаьышдан сонра. …………………………………….
Кцляк истяди. ………………………………………..
Лаля. ……………………………………………
Йовшанлыгда лаля. …………………………………..
Галыб. ……………………………………………….
Вурьунун няьмяляри…………………………………
Бянювшя. ……………………………………………
Нярэиз. ………………………………………………..
Кяклик…..…………………………………………..
Бир даь олардым. …………………………………..
Гайа сяси… йаз йаьышы………………………………
Сары булаг. …………………………………………..
Даь бялянди, аь бялянди. ……………………………
Бир топа булуд…………………………………..
Кяклик. ………………………………………………..
657
402
402
404
405
405
405
406
407
407
408
409
409
410
410
411
412
412
413
413
414
414
415
416
416
417
417
418
419
420
420
421
422
Йаз йухусунда……………………………………….
Сящярин. ……………………………………………….
Кими. ……………………………………………….
Эюзял. …………………………………………..
Сарычичяк даьында. …………………………………..
Ниэар. …………………………………………………
Эялинъя. ………………………………………………
Аьаъам мян. ………………………………………..
Шеирим. ………………………………………………
Бу. …………………………………..………………
Тяклик. ……………………………………………..
Булуд. ………………………………………………
бянювшя……………………………………………….
Бахдым………………………………………………
Црякдя эцзэц сахлайаг……………………………..
Эцллярин хятриня дяйди. ……………………………….
Оху, бцлбцл. ………………………………………..
Поетик дцшцнъяляр
Эеъяляр. …………………………………………..
Бир дцнйады. ………………………………………..
Адсыз шеирляр……………………………………..
Пулду пул. …………………………………………..
Щикмят хязинясиндян
Охума. ……………………………………………
Бяс мян щарда эцлцм. ………………………………
Йараданды. …………………………………………..
Бу, инсанды…….…………………………………..
Эяряк……………………………………………….
Эязирям……………………………………………
Дцнйанын. ……………………………..……………
А дцнйа. …………………………………………….
Галар……………..…………………………………..
658
422
423
423
424
424
425
426
427
427
428
428
429
429
430
431
431
432
433
433
434
434
436
436
437
437
438
439
439
440
440
Вар…..……………………………………………
Бу дцнйа……..…………………………………..
Бу дцнйа. …………………………………..
Рюйамдан доймамышам мян. ……………………
Бу щяйат. …………………………………………….
Дцнйа, сянля йарышдым………………………………..
Инсан….……………………………………………….
Эюзял. ………………………………………………..
Дойунъа.. ………………………………………….
А дцнйа……………………………………………..
Газанмышам. ……………………………………..
Эюрмцшям. …………………………………………
Тапылмаз. …………………………………………….
Эцл ялямисян. ………………………………………..
Сещирлянмишям. …………………………………..
Ща диляр-диляр…………………………………….
Ей пул……………………………………………….
Галан шейди. …………………………………………
Айынанды. ………………………………………….
Даьлар мянля данышсайды. ……………………………
Йаша дейир…………………………………………..
Даьла чайын арасында. ………………………………
Дцнйа халы дейилмиш…………………………………..
Гям булаьы……………………………………………
Эюбрмцшям. ……………………………………..
Мяня . …………………………………………..
Чичяк. …………………………………………..
Мцхтялиф сяпкили шеирляр
Гарагум. …………………………………………
Севян цряк ……………………………………………
Сянинди. …………………………………………..
Атяш йохса……………………………………………
659
441
441
442
442
443
444
444
445
446
446
447
447
448
448
449
449
450
451
452
452
453
453
455
455
456
456
457
458
458
459
459
Бу нярэиз. …………………………………………..
Бцлбцл. ……………………………………………….
Ряссам гыза. ……………………………………..
Эюзял. ………………………………………………
Дяйди. ………………………………………………
Дамъы-дамъы………………………………………….
Дейил. ………………………………………………..
Эял мяни чайдан кечир………………………………..
Горхма. ……………………………………………..
Кюнлцмц. …………………………………………..
Додаьындан эцлцш гачса……………………………
Биляйди. ……………………………………………….
Дейил. ……………………………………………
Сары симдя чалан оьлан……………………………..
Мян еля билдим ки, шаир олаъам………………………
Цшцйцрям. ………………………………………….
Сян щайана эедирсян………………………………..
Сянли йухуларым. …………………………………..
О севэи мяктублары…………………………………..
Бирин эюряр, бирин йох………………………………..
Унутсун. ……………………………………………
Пайыз фяслинин йаз чичякляри. ………………………
Гайтар цряйими……………………………………..
Вермярям. ………………………………………..
Кюлэя. …………………………………………..
Йохду. ……………………………………………..
Гысганырам. ………………………………………..
Мяним кими йоз мяни. ………………………………
Йол цстя салхым сюйцд. ………………………………
Беля йат, беля ойан. ………………………………..
Сабащын хейир………………………………………..
Горхма, эцлцм…………………………………….
660
460
460
461
461
462
463
463
464
464
465
465
466
467
467
468
469
469
470
471
472
473
473
474
474
475
476
476
477
478
479
480
481
Бир ичим су цчцн…………………………………….
Сян мянимсян……………………………………….
Гоъалмарам………………………………………..
Цряйимин эюзцндя…………………………………..
Пцнщан мящяббят…………………………………..
Мюъцзяди мящяббятин……………………………..
Эюзляримя эцн дцшцр. ………………………………..
Сянсян ……………………………………………….
Мящяббят имтащанды. ………………………………..
Шаиря ня йаш…………………………………………..
Эял сорушаг…………………………………………..
Ня йахшы ки……………………………………….
Виъдан сюйлясин…………………………………..
Гялбим сяндян дюнмяз………………………………
Цряк йохду………………………………………..
Щяниртин …………………………………………….
Унутдура билмяди. …………………………………..
Йохду ………………………………………………..
Узагда бащар. …………………………………….
Кюлэя вя хяйал. …………………………………….
Фярг будур. ………………………………………….
Кюнцллярдя бизим дя йеримиз эвар…………………
Эял йаныма, эял эюзял………………………………..
Бянювшя …………………………………………….
Гыз адын нядир. …………………………………..
Дяйишмярям. …………………………………..
Сона кяклик. ……………………………………….
Шеири ганла йазарам…………………………………..
Узаглашырам. ……………………………………..
Бу нейин…………………………………………….
Кими. ……………………………………………..
Мяни. ……………………………………………….
661
481
482
483
483
483
484
484
486
486
487
487
487
488
488
488
490
491
491
492
493
493
494
495
495
496
496
497
498
499
499
500
500
Йашарам мян. ……………………………………….
Бялкяляр. ……………………………………………..
Аь балыг. …………………………………………
Беш метр аь. …………………………………………
Мящяббятин гцдряти. ………………………………..
Илщам пяримсян. …………………………………..
Ешгим юлцр……………………………………………
Гялямим. ……………………………………………..
Нийя бахырсан. ………………………………………..
Юйярям сяни. ………………………………………….
Эялмясян. …………………………………………..
Эеолог. ……………………………………………..
Щяйат йашаныр. ……………………………………….
Мяним дцнйам. ……………………………………..
Сюз верярсян. ………………………………………..
Ейляр. ……………………………………………..
Дцшдц. ……………………………………………….
Вар. ………………………………………………….
Бянзяйир. …………………………………………..
Олум. ……………………………………………
Билмядим. …………………………………………..
Тойдур той. ……………………………………….
Телди, тел. ……………………………………………..
Архайынам, архайын. ………………………………..
Ай сяням, сяням. …………………………………..
Азды. ………………………………………………
Йаралы ъейран. ………………………………………..
Бу гызын. …………………………………………….
Бу ъейран. ……………………………………………
Бу нярэиз. …………………………………………..
А гызлар. …………………………………………….
Эцллярин цстдя. ……………………………………
662
501
501
502
503
503
504
504
504
505
505
505
506
507
507
508
508
509
510
510
511
511
512
512
513
514
514
515
515
516
516
517
517
Дурна ляляйиня йазылан шеирим. ………………………
Бцкцлмцш. ………………………………………….
Бир дя сяни ойатмарам йухудан……………………
Мян дейилям. …………………………………..
Эюзялим. ……………………………………………
Тюкцл. ……………………………………………..
Лалями верди. ………………………………………..
Мяни дя апар. ………………………………………
Йаз аьламазмы. …………………………………..
Юлцр чохлары. ………………………………………..
Кюнлцмц. …………………………………………….
Олмусан. ………………………………………….
Веряр. ………………………………………………..
Галыбмыш. ……………………………………………..
Шеиримин эцзэцсц. …………………………………..
Сораьындайам. …………………………………..
Йарашмаз. ………………………………………….
Кечир. ………………………………………………..
Узагда галды. ……………………………………….
Хош тябяссцмля……………………………………..
Йарымчыг галыб. …………………………………..
Ялвида демя. ……………………………………….
Доланыр. ………………………………………………
Йенидян эюйярдясийям. ……………………………
Эянълийим ………………………………..…………..
Сцслянмиш эюзял. ………………….…………………..
Севмишям. …………………………………………….
Кими. ………………………………………………..
Эцл гой. ………………………………………………
Гыз. ……………………………………………………
Вясф едим. ……………………………………………
Эетди-эетди. ………………………….………………..
663
518
518
519
519
520
521
521
522
522
523
523
524
524
525
525
526
526
527
527
528
529
529
530
530
531
531
532
532
533
533
534
534
Мяним олсун. …………………………...……………
Явяз олунмаз ……………………………………..
Эюзял. ……………………………………………
Тязя эцн доьур. …………………………………..
Тярланын. …………………………………………..
Эяллям. ………………………………………………
Инъя-инъя. …………………………………………..
Бирдян. ………………………………………………
Эюзялдир. ……………………………………………
О мянимкиди. …………………………………..
Неъяди. ……………………………………………..
Эяряк. ………………………………………………
Султана . …………………………………………….
Хябярсиз. ………………………………………..
Дейирляр. ……………………………………………
Сюзцм сяндя галыб. …………………………………
Созалайа-созалайа…………………………………..
Зцмрцд эюзляр. …………………………………..
Эялди. ………………………………………………..
Ъейраным. ………………………………………..
Бизи. …………………………………………………
Айры. …………………………………………………
Гуъаьында. …………………………………………..
Барышмады. …………………………………………..
Бу йашымда. ………………………………………….
Эялинъя. ……………………………………………….
Эялир. ……………………………………………..
Мяним олсан. ………………………………………
Вармы. …………………………….…………………..
Ащын даьлара. ……………………….………………..
Галмасайды. …………………………..……………..
Эюзял. …………………………………………………
Лялин, итиб. ……………………………………………..
664
535
535
536
536
537
538
538
539
539
540
540
541
541
542
542
543
543
544
544
545
545
546
547
547
548
548
549
549
550
551
551
552
552
Эетди. …………………………………….……………
Мянимкийдин. …………………………………..…….
Гыз. ……………………………………………………
Эязирям. …………………………………..………….
Истяйир. ……………………………………….………..
Эялим. ………………………………………………..
Айрыла билмирям. …………………………….………..
Ъейраны. ………………………………………………
Йар олмадын. ………………………………………..
Цстцндян. ……………………………………………
Мяним. …………………………….………………….
Эюзял…………………………..……………………….
Эюзял. ………………………………………………….
Дяймир. …………………………….………………….
Сулар дурулур. …………………………………………
Кимийдин. ……………………..…………………..…..
Биля-биля. ………………………..……………………..
Ай гыз………………………………………………….
Сянсян. ………………………….……………….……..
Кюнлцм, аьлама. ………………………………….…..
Олсун. …………………………………………………..
Кюнлцм йазды. …………………………………………
Беляляри дя вар
Су йуйа билмяз………………...……………………..
Ейляр. ……………………….….……………………..
Эюрмцшям. …………………….……………………..
Ай биби оьлу. ………………..…………….………….
Кюнлцмц. ………………………….………………….
Ейляр. …………………………………………………
Эянълийим. …………………………………………..
Галды. ……………………………………………..
Инъимя………………….………………………….
Мян оланмадым. ……………………………………
665
553
554
555
555
556
556
557
557
558
559
560
561
561
562
562
563
563
563
564
564
565
565
566
566
567
567
568
569
569
570
570
571
Сядник. ………………………………………………
Олма. ……………………………………………..
Эюзля-эюзля. ………………………………………
Сяни. ……………………………………………….
Дцшяр олар, дцшмяз олар. …………………………
Мяни. ………………………………………………..
Сяни. …………………………………………….
Кюнлц. ……………………………………………..
Щяйатды. ……………………………………………..
Ня эцня гойдулар. …………………………………..
Мяктублашмалар, дейишмяляр
Шаир Бящмян Вятяноьлуна…………………………..
Ъаваб…………………………………………………
Чыхдым. ……………………………………………..
Оьлан-гыз дейишмяси. ………………………………..
Билясян. ………………………………………………
Сяни. ………………………………………………….
Ляля. ………………………………………………..
Дашкясяндядир-Эоранбойдадыр……………………
Ичим-ичмяйим. ……………………………………..
Мяслящятди. …………………………………………
Эедим. ………………………………………………..
Нядяндир. ……………………………………………
Шуша, Эюйчя, Кялбяъяр йаралары
Шушанын. ………………………………………………
Ай ана бцлбцл. ………………………………………
Тяртяр. ……………………………………………….
Йаз бу дцнйаны. …………………………………..
Кючдц дцрналар. …………………………………..
Дурналар. …………………………………………
Эюздя Лачыны. …………………………………..
Яйлян, дурнам. …………………………………..
Щардасыз. ……………………………………………
666
571
572
573
573
574
574
575
575
576
576
577
577
578
578
580
581
582
584
587
588
589
590
592
592
593
594
594
595
596
596
597
Ай Эцлаблы. ………………………………………..
Шушаланды. …………………………………………
Дидярэин демя. ……………………………………..
О даьлар. ………………………………………….
Баьлыды. ………………….………………………..
Галыбды. ……………………………………………..
Байатылар
Сары Ашыьа бянзятмя………………………………….
Дашкясян байатылары. ………………………………..
Эянъя байатылары. …………………………………….
Дуйьуларым. ………………………………………..
Рцбаиляр ……………………………………………..
Мянзум щекайятляр
Эялин гайа…………………………………………..
Кясилмиш щюрцклярин щекайяти………………………..
667
598
599
599
600
601
601
603
618
621
622
625
629
632

Benzer belgeler

bülhəsən-əl-Maraği - AMEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu

bülhəsən-əl-Maraği - AMEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu кими, бу китаб щиcри тягвими иля 1139-cу, милади тягвими иля 1760/61-жи илдя Ибн Конйенин «Тöhfə вя мяфатищ» («Тющфя вя ачарлар») ясяри кими яряб дилиндя олан китаблар, мцяййян тязкиряляр вя с. яся...

Detaylı

KÜLTÜR EVRENİ

KÜLTÜR EVRENİ KÜLTÜR EVRENİ - ВСЕМИРНАЯ КУЛЬТУРЫ - UNIVERSE OF CULTURE

Detaylı

İLHAM ABDUYEV DOSTUMA MЭKTUBLAR

İLHAM ABDUYEV DOSTUMA MЭKTUBLAR беляжя йетди сона Танрыдан рящмят охудум она.

Detaylı