tavuk eti talebini etkileyen faktörlerin tobit modeli ile analizi

TAVUK ETİ TALEBİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TOBİT MODELİ
İLE ANALİZİ: DENİZLİ İLİ ÖRNEĞİ
Rüveyda KIZILOĞLU*
Halil KIZILASLAN**
Tuğçe HAMARAT***
ÖZET
Araştırma, Denizli ili kentsel alanda yaşayan hanehalklarının, tavuk eti talebini etkileyen
faktörleri kapsamaktadır. Araştırmanın ana materyalini 297 tüketiciden anket yöntemiyle toplanan
veriler oluşturmuştur. Araştırma kapsamında görüşülen kişilerin yaş ortalaması 42.49 olup,
%79.80’nin erkek olduğu gözlenmiştir. Görüşülen kişilerin %78.11’i evli ve evli olanların
%54.21’nin eşinin çalıştığı belirlenmiştir. Hanelerin toplam aylık geliri ortalama 2,343.33 TL
olarak hesaplanmıştır. Hanelerin özellikleri ve tüketimlerinde etkili olan zevk, tercih ve
düşüncelerinin de ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaçla tüketimi etkileyen faktörlerin
belirleyebilmek için Tobit modeli uygulanmıştır. Uygulanan analiz sonucuna göre, tavuk eti
talebini; hanedeki fert sayısı, görüşülen kişinin yaşı, eğitim durumu ve koyun-kuzu eti fiyatı %1
önem düzeyinde pozitif etkili olurken hanenin toplam harcaması ve sığır eti fiyatı negatif yönde
etkili olduğu tespit edilmiştir. %5 önem düzeyinde ise, tavuk eti fiyatının pozitif yönde etkili
olduğu belirlenmiştir.
Anahtar sözcükler: Tavuk eti, Tüketici Talebi, Tobit, Denizli
GİRİŞ
Yeterli ve dengeli bir beslenmenin sağlanabilmesi için protein ihtiyacının alınması
gerektiğinin ve günlük protein ihtiyacının üçte birinin hayvansal kaynaklardan alınacağı ifade
edilmektedir (Hanta, 1994). Hayvansal proteinin az alınması dengesiz beslenmeye yol açmaktadır.
Dengeli beslenmede gerekli proteinin %40’ının hayvansal ürün kaynaklı olması gerekirken
Türkiye’de bu oran %25 civarındadır. Bu da Türkiye’nin bir beslenme sorunu olduğunu
göstermektedir (Dernek, 2005).
Türkiye’de hayvancılığın geliştirilmesi, halkın dengeli ve sağlıklı beslenmesi yönünden
önem taşımaktadır (Çelik ve Şengül, 2001). Türkiye’de kişi başına 20-25 gram olan günlük
hayvansal protein tüketiminin 35-40 grama çıkarılması gerekmektedir. Hayvansal protein açığının
kapatılmasında özellikle tavukçuluk önemli bir seçenek olabilir (Türkoğlu, 1998).
Dengeli beslenmede önemli rolü olan hayvansal ürünlerden tavuk eti, son yıllarda kırmızı
etteki fiyat artışlarından sonra alternatif bir tüketim gıdası olmuştur. Kırmızı ete karşı fiyatının
düşük olması, tüketicilerin tercihinde önemli bir etkendir (Gül ve Şahin, 1998). Orta yaşın
üstündeki insanların daha sağlıklı olduğu için tercih ettiği tavuk etini, gençler hızla gelişen
fastfood tüketimine uygun olmasından dolayı tercih ederek tavuk etinin her durumda
tüketilebilecek bir besin kaynağı olduğu tespit edilmiştir (Akpınar ve Yurdakul, 2001).
Çok sayıda yerli ve yabancı literatüre ulaşılmıştır. Bu çalışmalardan bazılarını da şu şekilde
özetlemek münkündür. Jung (2002), Kore’de tüketicilerin et ve balık tüketimini etkileyen
faktörleri belirlemek istemiştir. Bu amaç için LA/AIDS modeli kullanmıştır. Dölekoğlu ve
Yurdakul (2004), Adana ilinde, hanelerin aylık gıda tüketimleri dikkate alınarak yeterli ve dengeli
beslenme düzeyleri ve beslenmede etkili faktörlerin logit analizi ile belirlenmeye çalışılmıştır.
Kara vd.(2004), Van ili kentsel alanda yapılan araştırmanın sonuçlarına göre, et (kırmızı et ve
tavuk) ve ürünlerinin tüketiminde khi kare analizi sonucunda cinsiyetin, eğitimin, gelir düzeyinin
ve hane halkı sayısının önemli olduğu belirlenmiştir. Armağan ve Özdoğan (2005), ekolojik
yumurta ve tavuk etinin tüketim eğilimleri ve tüketici özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir
çalışma yürütmüşlerdir. McEachern ve Seaman (2005), çalışmalarında İngiltere’de kentsel ve
kırsal alandaki tüketicilerin sığır, kuzu, domuz ve tavuk eti tüketimini etkileyen faktörlerin
belirlenmeye çalışmışlardır. Göktolga ve Gündüz (2006), Tokat ilinde kuş gribinden dolayı tavuk
*
Arş. Gör., Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü,
[email protected]
**
Doç. Dr., Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü,
[email protected]
***
Yükseklisans Öğrencisi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü,
[email protected]
1
eti tüketimindeki azalışını sosyo ekonomik faktörlerin etkisini ortaya koymak için probit model
kullanmışlardır. Gomna ve Rana (2007), Nijerya'da iki eyalette balıkçı topluluklarının ev içi ve ev
dışında ki balık ve et (sığır, domuz ve tavuk) tüketiminin belirlenmesi üzerine bir çalışma
yapmışlardır. Hatırlı vd. (2007), çalışmalarında Isparta ili merkez ilçede ikamet eden
hanehalklarının kırmızı et, balık ve tavuk et taleplerinin doğrusal formda yaklaşık ideal talep
sistemi (LA/AIDS) ile incelemeyi amaçlamışlardır. Karlı ve Bilgiç (2007) çalışlarında, standart
devamlı talep modelleri kullanılarak, Şanlıurfa ilinde hanelerin kırmızı ve beyaz et tüketim
desenine etki eden faktörleri belirlemeye çalışmışlardır. Sarıözkan vd. (2007), çalışma, Erciyes
Üniversitesi Veteriner Fakültesi öğrencilerinin gelir düzeyi ve cinsiyete göre et (sığır-dana ve
tavuk), süt, yumurta gibi başlıca hayvansal ürünlerin yanı sıra, et (sığır-dana ve tavuk) ve süt
mamullerine ait tüketim yapısını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Büyüknisan (2008), Adana
kentsel alanda tavuk eti tüketimi ile gelirin tüketim üzerine olan etkisini belirlemek amacıyla
yapılan bu çalışmada aynı zamanda, tüketim üzerine etkisi olduğu düşünülen tüketici özellikleri ile
tüketicilerin satın alımına ve tüketimlerine etkisi olan zevk, tercih ve alışkanlıkları da incelenmiş
ve araştırma sonucunda gelir-harcama esneklikleri hesaplanmıştır. Cevger vd. (2008), Ankara
Üniversitesi Veteriner Fakültesinde öğrenim gören internet öğrencilerin hayvansal ürün (sığır,
koyun, keçi, tavuk ve balık) tüketim durumu ve tercihlerinin ortaya konması ve bu ürünler
bakımından öğrencilerin tüketim alışkanlıkları üzerine etkili faktörlerin belirlenmesi amacıyla
yapılmıştır. Saygı ve Hekimoğlu (2011), Türkiye’de ki balık tüketimini etkileyen faktörlerin khi
kare analizi yöntemi ile belirlenmeye çalışılmıştır. Et (kırmızı et ve tavuk eti) tüketimi ile balık
tüketimi arasında bir ilişki belirlenmiştir. Uzundumlu vd. (2011), çalışmada İstanbul ili Küçük
Çekmece ilçesindeki hanelerin kırmızı ve beyaz et tüketiminde etkili faktörlerin regresyon analizi
yardımı ile belirlenmeye çalışmışlardır. Analiz sonucunda, gelir, cinsiyet, ev sahibi olma, yaş,
eğitim durumu, fert sayısı ve meslek beyaz ve kırmızı et tüketiminde etkili olan demografik
faktörler olduğu tespit edilmiştir.
Bu araştırmanın amacı, Denizli gibi büyük bir yerleşim merkezinde insan beslenmesinde
çok önemli bir yeri olan tavuk etinin talebine ilişkin veriler elde edilerek, talebi etkileyen faktörler
belirlemektir. Talep üzerinde etkili olan tek faktör tüketilen miktar değildir. Bu nedenle, hanelerin
özellikleri ve tüketimlerinde etkili olan zevk, tercih ve düşüncelerinin de ortaya konulması
amaçlanmıştır. Bu amaçla araştırma kapsamı olan Denizli il merkezi seçilmiş ve hanelerle yapılan
anket çalışmalarından elde edilen veriler kullanılarak Tobit modeli ile hanelerin tavuk eti talebini
etkileyen sosyo-ekonomik faktörlerin belirlenmeye çalışılmıştır.
MATERYAL VE YÖNTEM
Materyal
Araştırmanın temel materyalini, Denizli ili merkez ilçede kentsel alanda yaşayan ve farklı
gelir düzeyine sahip hanelerden anket yolu ile elde edilen veriler oluşturmaktadır.
Yöntem
Örnekleme Yöntemi
Araştırmada örnek büyüklüğü Denizli il merkezinde 297 hane olarak belirlenmiştir. Örnek
büyüklüğünün % kaç hata payı ile ana kitleyi temsil ettiği hesaplanmıştır. Bunu belirlemede ise,
ana kitleye ilişkin mevcut veri olmasına ve ana kitlenin 100.000’den büyük olmasına dikkat
edilmiştir. Çünkü ana kitleye ilişkin bilgi mevcut olduğunda ve ana kitle 100.000’den büyük ise
belirli bir güven aralığında hata payı hesaplanabilmektedir (Laajimi ve Briz, 1992, aktaran: Şengül
ve ark., 1998; Yıldırım, 2006; Kızılaslan ve Kızılaslan, 2008). Bu bakış açısıyla Denizli ili kent
merkezinde toplam hane halkı sayısının 2011 adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre 100.000
üzerinde olması göz önünde bulundurularak belirli güven aralığında hata payı hesaplanmıştır.
Yapılan hesaplama sonucunda belirlenen örnek büyüklüğünün %95 önem düzeyinde ana kitleden
en fazla Denizli ilinde %5.6’lik bir sapmanın olduğu bulunmuştur. Anketler 2011 adrese dayalı
nüfus kayıt sistemi sonuçlarına göre mahalleler arasında nüfus dikkate alınarak oransal olarak
dağıtılmış ve anket yapılan haneler basit tesadüfi olarak seçilmiştir.
n
Z 2 * p*q
e2
1
p: incelenen birimin ana kitle içinde gerçekleşme olasılığı (Bu araştırmada, daha önce
benzer bir araştırma yapılmadığı için ve populasyonu temsil edecek maksimum örneğe ulaşmak
için oran %50 alınmıştır).
2
q: 1-p
e :hata terimi
t: güven aralığı
p: 0.50
q: 0.50
Z: %95 (%95 güven aralığının tablo değeri=1.96)
Formül 1’e göre hata payı,
Z 2 * p*q
n
e
Analiz Yöntemi
Bu araştırmada Denizli ilindeki hanehalklarının tavuk eti talebini etkileyen sosyo-ekonomik
faktörler Tobit modeli kullanılarak analiz edilmiştir.
Sınırlı bağımlı değişkenlerin ele alındığı modellere Tobit model adı verilmektedir (Tobin,
1958). Bu modeller aynı zamanda sansürlü veya kesikli regresyon modeli olarak
adlandırılmaktadır (Amemiya, 1984; Gujarati, 2004). Bağımlı değişkenin değişim aralığına ilişkin
bir sınır bulunan regresyon modellerinde, eğer belirli bir aralığın dışındaki gözlemler tamamen
kaybedilmekte ise elde edilen modele “kesikli model”; böyle bir modelde bağımsız değişkenler
gözlenebiliyorsa “sansürlü model” olarak adlandırılmaktadır. Sansürlü regresyon modele Tobit
model de denilmektedir (McDonald ve Moffitt, 1980).
i  xi + ui , i  1,...T biçimindeki regrasyon modelinde,
xi + ui >0
Yi*,
i 
0,
xi + ui  0


ui  N Q 2 ifadesi Tobit modeli verir.
t  xt  +  t
t  maxt , L
Tobin’in Tobit Modelinde yt bir görünmeyen değişken, Xt açıklayıcı değişkenlerin bir
vektörü,  parametreler vektörüdür.  t , normal özdeş ve bağımsız olarak dağılmış rastsal kalıntı
değişkenidir. Yt gözlenen bağımlı değişken ve L sansürlenen noktadır (Maddala, 1992). Tobit
modeller için hata terimlerinin normal dağıldığı kabul edildiğinde maksimum benzerlik ve diğer
benzerlik bazlı süreçler, tutarlı ve asimptotik olarak normal dağılımlı tahminciler verir Ancak,
benzerlik fonksiyonunun varsayılan parametrik biçimi yanlış belirlendiğinde tahmin ediciler
tutarsız olur (Üçdoğruk vd., 2001; Karlı ve Bilgiç, 2007).
Araştırmada, hanehalklarının tavuk eti talebini etkileyen sosyo-ekonomik faktörlerden,
gelir, fert sayısı, yaş, eğitim durumu, eşinin çalışma durumu, toplam harcama, toplam hayvansal
harcama, cinsiyet, medeni durum, sığır eti fiyatı, koyun-kuzu eti fiyatı, tavuk eti fiyatı ve balık eti
fiyatı gibi faktörleri dikkate alınmıştır.
ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA
Öncelikle araştırma kapsamında anket yoluyla hanelerden derlenen veriler analiz edilmiştir.
Hane yapıları ve tavuk eti tercihlerine ilişkin genel bilgiler ve tanımlayıcı istatistikler verilmiş,
ardından analizlere geçilmiştir.
Çizelge 1’de analizde kullanılan bağımlı ve açıklayıcı değişkenlere ait açıklamalar ve
tanımlayıcı istatistikler verilmiştir.
3
Çizelge 1: Modelde Kullanılan Değişkenler ve Bazı istatistiksel Özellikleri
Değişken
Bağımlı
Değişken
Gruplar ve Açıklaması
Eğer hanehalkı tavuk eti
tüketiyorsa:1
Diğerleri: 0
Fre
kans
187
%
Ort
alama
6
2.96
110
3
7.04
Açıklayıcı Değişkenler
Gelir
Sürekli Değişken
1-2:1
3:2
Fert sayısı
4:3
5:4
6+:5
Yaş
Ilk okul :1
Eşinin
Çalışma Durumu
Toplam
Harcama
Toplam
Hayvansal Harcama
Ortaokul:2
Lise :3
2
3.23
109
3
6.70
91
3
0.64
24
8
.08
4
1
.35
42.4
9
5
1
.68
70
2
3.57
29
9
.76
72
2
4.24
Üniversite :4
111
Lisans Üstü eğitim :5
10
Çalışmıyor:0
136
Çalışıyor:1
161
3
7.37
3
.37
4
5.79
5
4.21
1,83
8.62
197.
12
Sürekli Değişken
Sürekli Değişken
Bayan:0
Cinsiyet
69
Sürekli Değişken
Okuması var:0
Eğitim
Durumu
2,34
3.33
60
2
0.20
Erkek:1
237
7
9.80
Medeni
Bekar:0
Durum
Evli:1
Sığır Etin
Sürekli Değişken
Fiyatı
Koyun-Kuzu
Eti Fiyatı
Tavuk Etinin
Fiyatı
Balık Eti
Fiyatı
Sürekli Değişken
65
2
1.89
232
7
8.11
27.4
4
28.6
1
Sürekli Değişken
8.06
Sürekli Değişken
7.99
Modelde yer alan bazı değişkenler, kategoriler arası farklılıkları olasılık oranları olarak
elde edilebilmek üzere kategorik değişkene çevrilmiştir. Bu bağlamda hane halkı büyüklüğü beş
kategoriye; hanehalkı eğitim ortalaması altı kategoriye ayrılmıştır. Bu kategoriler mevcut literatür
ile uyumludur (Özçiçek Dölekoğlu, 2003; Tosun, 2006; Karakuş vd., 2008; Kızılaslan vd., 2008;
4
Cankurt vd., 2010; Uzundumlu vd., 2011). Cinsiyet, medeni durum ve eşinin çalışma durumunu
temsil eden değişkenler için yine kategorik yapıya sahip kukla değişkenlerden yararlanılmıştır.
Hanehalkının tavuk eti talebini etkileyen değişkenleri belirlemek için tobit modeli
kullanılmıştır. Modelde açıklayıcı değişkenler; gelir, fert sayısı, yaş, eğitim durumu, eşinin çalışma
durumu, harcama, hayvansal ürün harcaması, cinsiyet, medeni durum, sığır eti fiyatı, koyun-kuzu
eti fiyatı, tavuk eti fiyatı ve balık eti fiyatı faktörleri olarak belirlenmiştir
Araştırma kapsamında ankete katılanların %20.20’si bayan iken %79.80’ni erkek yaş
ortalaması 42.49 yaş olduğu belirlenmiştir. Medeni durum incelendiğinde, bekarların oranı %21.89
ve geri kalan %78.11’nin evlilerin oluşturduğu Çizelge 1’de görülmektedir.
Görüşülen kişilerin eğitim durumları incelendiğinde, en fazla üniversite mezunlarının
(%37.37) oluştuğu gözlenmektedir. Üniversite mezunluğunu Lise (%24.24), ilkokul (%23.57),
ortaokul (%9.76) mezunu takip ederken en az orana okula gitmemiş fakat okuma yazması olan
(%1.68) grup yer almaktadır (Çizelge 1).
Görüşülen kişinin yanı sıra, tüketim alışkanlıklarında hanelerin diğer bireylerinin özellikleri
de etkili olmaktadır. Bu bağlamda, hanedeki fert sayısı değerlendirmeye alınmıştır. Hanede
yaşayan en fazla fert sayısına 3 kişilik olan grup (%36.70) oluşturmaktadır (Çizelge 1).
Görüşülen 297 haneden 187’sinin (%62.96) tavuk eti tükettiği belirlenmiştir. Hanelerin
%37.04’ünün tavuk eti ortalamanın altında veya hiç tüketilmemektedir (Çizelge 1).
Tavuk eti tüketenlerin, son bir ay içerisinde tükettikleri tavuk eti 7.29 kg olarak
belirlenmiştir. Tüketmeyenler de değerlendirmeye alındığında ortalama tavuk eti tüketimi ayda
4.15 kg’dır.
Türkiye’de bir bireyin ortalama 1.62 kg/ay (19.43 kg/yıl) tavuk eti tükettiği hesaplanmıştır
(Anonim, 2011). Buradan araştırma sonuçlarının değeri Türkiye ortalamasının üzerinde olmasına
karşın, Dünya ortalamasının ve dengeli beslenme düzeyinin altında kalmaktadır.
Araştırmada hanehalkının tavuk eti talebini etkileyen faktörleri tespit edilmesi için tobit
model kullanılmıştır. Modelde tavuk eti tüketmeyenler ve ortalamanın altında tüketenleri (0) ve
ortalamanın üstünde tavuk eti tüketenler (1) olarak kodlanmıştır. Modelde tavuk eti tüketmeyenler
ve ortalamanın altında tüketenlerin grubu referans olarak alınmıştır. Dolayısıyla ortalamanın
üstünde tavuk eti tüketenler grubu referans olan tavuk eti tüketmeyenler ve ortalamanın altında
tüketenlere göre analiz edilmiştir.
Analiz sonucuna göre, tavuk eti talebini; hanedeki fert sayısı, görüşülen kişinin yaşı, eğitim
durumu, hanenin toplam harcaması, sığır eti fiyatı ve koyun-kuzu eti fiyatı %1 önem düzeyinde
etkili olurken %5 önem düzeyinde tavuk eti fiyatı etkili olduğu belirlenmiştir (Çizelge 2). Hane
sayısındaki bir birimlik değişme tavuk eti talebini 0.11 kat artırması beklenmektedir. Aynı şekilde
yaş, eğitimin, koyun-kuzu eti fiyatı ve tavuk etinin birimlik artması tavuk etine olan talebi
sırasıyla, 0.01, 0.08, 0.65 ve 0.53 kat artırması beklenmektedir. Ancak hanenin harcamasını ve
sığır etinin bir birimlik artışı tavuk etine olan talebi sırasıyla 0.39 ve 1.28 kat azaltması
beklenmektedir.
Çizelge 2: Tobit Analizi Sonuçları
Std
hata
1.12
Katsayı
Constan
t
AVRIN
CM
HSIZE
AGE
EDUC
NYR
SPOUS
1.07742
.12479D-04
.11079*
**
.00973*
**
.08029*
**
.07777
EWR
654
.238
9D-04
GEMP
RETIR
.38596***
-.09311
ED
-.08118
3
.003
2
.010
.
0052
7
.96
.069
.
0000
1
.12
.087
07
.
0022
.80
08
.
6015
.06
.
2618
4.43
.119
62
GEND
-
.036
48
.
3389
.52
17
P
rob.
.96
31
LOYE
z
.
0000
.78
.088
-
5
.
4364
.
%95 Güven Aralığı
3.28541
.59308D-04
.0398
9
.0029
1
.0605
3
.05808
.55662
.32757
-
1.13
056
.343
51D-04
.181
69
.016
55
.100
06
.213
62
.21530
.141
35
.091
ER
14
MSTA
-.11018
TUS
.92
.091
04
LNPM
LNRM
LNSM
LNFM
1.28330***
.65268*
**
.53080*
*
-.05094
1.21
.128
79
-
.246
.
0000
2
.65
.215
44
.
0080
2
.46
.070
.
0137
.72
Sigma
.25393
.
2262
9.96
28
72
3570
-
.
4714
.55008*
.024
2
**
69
2.28
0000
Note: nnnnn.D-xx or D+xx => multiply by 10 to -xx or +xx.
Note: ***, **, * ==> Significance at 1%, 5%, 10% level.
Log likelihood function
-251.61403
Inf.Cr.AIC = 533.2 AIC/N = 1.795
LM test [df] for tobit= 117.764[ 14]
.
56
-
.068
.28862
27
1.53573
.1699
9
.1085
4
.18955
.5016
9
1.03087
1.13
537
.953
05
.087
68
.598
46
SONUÇ
Tavuk eti, insanların hayvansal protein ihtiyacını karşılayan gıdalar arasında yer
almaktadır. Tavuk etinin ikamesi olan kırmızı et (sığır-dana, koyun-kuzu) fiyatlarında ki değişme,
tavuk eti piyasasında meydana gelen değişimler, sağlık ve bazı güncel etkenler gibi faktörler tavuk
eti talep yapısında değişimlere neden olmuştur. Söz konusu etkenler o kadar etkili olmuştur ki
tüketiciler tavuk etini tüketmeye daha fazla tercih etmişlerdir.
Denizli ili kentsel alanda ki hanelerin tavuk eti talebini etkileyen faktörler bu araştırmada
incelenmiştir. Tavuk etini talebi belirlemek için Tobit modeli uygulanmıştır.
Analiz sonucuna göre, tavuk eti talebini; hanedeki fert sayısı, görüşülen kişinin yaşı, eğitim
durumu ve koyun-kuzu eti fiyatı %1 önem düzeyinde pozitif etkili olurken hanenin toplam
harcaması ve sığır eti fiyatı negatif yönde etkili olduğu tespit edilmiştir. %5 önem düzeyinde ise
tavuk eti fiyatının pozitif yönde etkili olduğu belirlenmiştir.
Hane reisinin eğitim durumu yükseldikçe tavuk eti talep etme olasılığı artmakta ya tavuk
etinin daha da fazla tercih edilmektedir. Yaş ilerledikçe beyaz ete (tavuk ete) olan talep artacağı
beklenmektedir. Tavuk etinin ikame ürünü olan kırmızı etin fiyatının artması sonucunda tavuk eti
talebi artması beklenmesi talep konundaki rakip malın fiyatı arttıkça ürünün talebi artarı araştırma
sonucunu doğrulamaktadır.
Araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda tavukçuluk sektöründe yer alan
karar vericiler stratejilerini geliştirebilirler. Sektörde çalışan firmalar elde edilen bulgulardaki
tüketici özelliklerini dikkate alarak hedef kitle tanımlamasını güncelleyebilirler. Tüketici
tanımlamasının doğru yapılmasıyla üretimden pazarlamaya kadar geçen süreç etkin çalışacak ve
sürdürülebilir olacaktır.
KAYNAKLAR
Anonim, 2011. http://www.besd-bir.org/download/TurkiyeUretimTuketim_1.pdf
(erişim tarihi Ekim. 2012)
Amemiya, T. Tobit Models: A Survey, Journal of Econometrics 24, Jan./Feb. 1984.
Armağan G. ve Özdoğan M. Ekolojik Yumurta ve Tavuk Etinin Tüketim Eğilimleri
ve Tüketici Özelliklerinin Belirlenmesi. Hayvansal Üretim 46(2): 14-21. 2005.
Akpınar, G.M. ve Yurdakul, O. 2000’li Yıllarda Türkiye’de Gıda Tüketici
Profilindeki Değişim. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi. Sayı:2. Adana. 2001.
Büyüknisan, O. Adana İli Kentsel Alanda Tavuk Eti Tüketim Yapısı. Çukurova
Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü (Yükseklisans Tezi). Adana. 2008.
Cankurt, M., Miran, B. ve Şahin, A. Sığır Eti Tercihlerini Etkileyen Faktörlerin
Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: İzmir İli Örneği. Hayvansal Üretim 51(2): 16-22.
2010.
Cevger, Y., Aral, Y., Demir, P. ve Sarıözkan, S. Ankara Üniversitesi Veteriner
Fakültesi İntern Öğrencilerinde Hayvansal Ürünlerin Tüketim Durumu Ve Tüketici
Tercihleri. Ankara Üniv Vet Fak Derg. 55. 189-194. 2008.
6
Çelik, Y. ve Şengül, T. Şanlıurfa İli Kentsel Alanında Tüketicilerin Yumurta
Tüketim Düzeyleri ve Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Hayvansal Üretim 42 (2):
53-62 . 2001.
Dernek, Z. Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği. Süleyman Demirel Üniversitesi
Yayınları. No:56. Isparta. 2005.
Dölekoğlu, C.Ö. ve Yurdakul, O. Adana İlinde Hanehalkının Beslenme Düzeyleri ve
Etkili Faktörlerin Logit Analizi İle Belirlenmesi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (8) 62-86. 2004.
Gomna, A. ve Rana, K. Inter-Household And İntra-Household Patterns Of Fish And
Meat Consumption İn Fishing Communities İn Two States İn Nigeria. British Journal Of
Nutrition. 97. 145–152. 2007.
Göktolga, Z.G. ve Gündüz, O. The Analysis of Socio-Demographic Factors
Affecting Decrease in Consumption of Chicken Meat Because of Avian Influenza (Bird
Flu) in Turkey: Case of Multiple Bounded Probit Model. Journal of Applied Sciences
Research. 2(12): 1350-1354. 2006.
Gujarati, D. N. Basic Econometrics, 4. Edition, The Mcgraw−Hill Companies. S. 504.
2004.
Gül. A. ve Şahin. K. Adana İlinde Ailelerin Tavuk Eti Alım ve Tüketimi Üzerine Bir
Araştırma. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi. Sayı:1. Adana. 1998.
Hanta, B. Adana İli Kentsel Alanda Hayvansal Gıda Tüketim Yapısı. Çukurova
Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi) Adana. 1984.
Hatırlı, S.A., Öztürk, E. ve Aktaş, A.R. An analysis of demand of red meat. fish and
chicken using full demand system approach. Journal of Suleyman Demirel University
Institue of Social Sciences. 6(2):211-222. 2007.
Jung, J. Demand for Meat and Fish Products in Korea. Department of Food and
Resource Economics University of Florida Gainesville. FL 32611 (Yüksek Lisans Tezi).
Kalifornya. 2002.
Kara, M.K., Eyduran, E., Özdemir, T. ve Zer, C. Van’da Et Ve Ürünleri Tüketim
Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma. VI Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 2004.
Karakuş, K., Aygün, T. ve Alarslan, E. Gaziantep ili merkez ilçede kırmızı et
tüketim alışkanlıkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi (J.
Agric. Sci.) 18(2): 113-120. 2008.
Karlı, B. ve Bilgiç, A. Factors Affectıng Meat And Meat Products Consumptıon
Quantıtıes In Sanlıurfa Provınce, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(1),127136. 2007.
Kızılaslan, H., Göktolga, Z.G. ve Kızılaslan, N. An analysis of the factors affecting
the food places where consumers purchase red meat. British Food Journal Vol. 110 No. 6.
s. 580-594. 2008.
Kızılaslan, N. ve Kızılaslan, H., Tüketicilerin Satın Aldıkları Gıda Maddeleri ile
İlgili Bilgi Düzeyleri ve Tutumları: Tokat İli Örneği. UÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 22.2: S.
69, 2008.
Laajami A., and J.E., Briz. Analisis del consuma de la carne de ovino en Espana.
Revista de Estudios Agro-Sociales, Ministerio De Agricultura, Pesca Alimentacion,
Espana, aktaran: Sengül S., Emeksiz F., Yurdakul O. (1998) DİE Araştırma
Sempozyumu’98 Bildirileri, Ankara. 1992.
Maddala, G.S. Introduction to Econometrics, NewYork, Macmillian Publishing Company.
McDonald, J. F. and Moffitt R. A. The Use of Tobit Analysis, The Review of
Economics and Statistics, 62, 318-387. 1980.
Mceachern, M.G. ve Seaman, C. Consumer Perceptions Of Meat Production. British
Food Journal Vol. 107 No. 8. s. 572-593. 2005.
Özçiçek Dölekoğlu, C. Tüketicilerin işlenmiş gıda ürünlerinde kalite tercihleri.
sağlık riskine karşı tutumları ve besin bileşimi konusunda bilgi düzeyleri (Adana Örneği).
TEAE. Yayın No: 105, Ankara. 101s. 2003.
Sarıözkan, S., Cevger, Y., Demir, P. ve Aral, Y. Erciyes Üniversitesi Veteriner
Fakültesi Öğrencilerinin Hayvansal Ürün Tüketim Yapısı ve Alışkanlıkları. Sağlık
Bilimleri Dergisi (Journal Of Health Sciences) 16(3) 171-179. 2007.
Saygı, H. ve Hekimoğlu, M.A. Affecting the choice factors of fishery products
consumption inTurkey. Journal of Animal and Veterinary Advances 10(1):87-91. 2011.
Tobin, J. Estimation of Relationships for Limited, Dependent Variables,
Econometrica, Vol. 26, No.1, p.24-36. 1958.
7
Tosun, Ö.O. Antalya ilinde tüketicilerin kırmızı et satın alım yerleri tercihlerinin
analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi).
Isparta. 54s. 2006.
Türkoğlu, M. Tavukçuluk Ürünleri Üretimi. 2000’li Yıllara Doğru Tarımsal
Sanayilerin Gelişimi ve Ziraat Mühendislerinin Bu Sektördeki Yeri Sempozyumu. Türk
Ziraat Yük. Müh. Birliği ve Vakfı. Sayfa.37-42. Ankara. 1998.
Uzundumlu, A.S., Işık, H.B. ve Kırlı, H. İstanbul İli Küçük Çekmece İlçesinde
Kırmızı ve Beyaz Et Tüketiminde Etkili Faktörlerin Analizi. Alınteri Dergisi 21 (B) 20-31
ISSN:1307-3311. 2011.
Üçdoğruk, Ş., Emeç, H. ve Akın, F. Türkiye Hanehalkı Eğlence Kültür
Harcamalarında Tobit Modelin Kullanımı, II.İstatistik Kongresi, 2-6 Mayıs, Belek-Antalya.
2001.
Yıldırım, AN. Genetiği Değiştirilmiş Ürünlerin Mevcut Yapısı ve Adana’daki
Tüketicilerin Bilgi Düzeyleri. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek
Lisans Tezi) Adana. S.8, 2006.
8