socernet

Transkript

socernet

>>> SAYI 3
TEMEL B LG LER
B‹LG‹SAYAR SATIN ALIRKEN
B‹LG‹SAYAR ALIRKEN D‹KKAT ED‹LMES‹ GEREKENLER
FAREDEN KORKMAYIN
FAREN‹N KULLANIMI
WINDOWS
MASAÜSTÜNE GENEL B‹R BAKIfi
WINDOWS MASAÜSTÜNDEK‹ Ö⁄ELER‹N TANITIMI
PROJELER
FAREN‹N TEM‹ZLENMES‹
DAHA VER‹ML‹ KULLANIM ‹Ç‹N FAREN‹N BAKIMI
DOSYALARI KOPYALAMAK
DOSYALARIN SAB‹T D‹SKTE KOPYALANMASI
ÇOK DOSYA ‹LE ÇALIfiMAK
4. SAYIDA NELER VAR?
B‹RDEN FAZLA DOSYANIN SEÇ‹LMES‹
INTERNET
INTERNET’‹N FAYDALARI
INTERNET’‹N S‹ZE SA⁄LAYACAKLARI
INTERNET ÜZER‹NDE SÖRF YAPMAK
INTERNET’TE GEZ‹NT‹ ‹Ç‹N TEMEL B‹LG‹LER
WEB ÜZER‹NDEK‹ ‹LG‹NÇ S‹TELER
‹LG‹NÇ INTERNET ADRESLER‹
MULTIMEDIA VE E LENCE
MULT‹MEDYA NED‹R?
MULT‹MEDYA Ö⁄ELER‹N‹N TANITIMI
S ZL K
TEMEL B‹LG‹LER
KLAVYE HAKKINDA HERfiEY
YAZILIM NED‹R?
WINDOWS
TAR‹H VE ZAMAN
PROJELER
MEKTUP YAZMAK
PAINT ‹LE ÇALIfiMAK
INTERNET
INTERNET ÜZER‹NDEK‹ ‹LG‹NÇ
S‹TELER 2
E-POSTANIN TEMELLER‹
MULTIMEDIA VE E⁄LENCE
DVD NED‹R?
SÖZLÜK
D
4 N‹SAN’da Bayilerde
Kaç›rmay›n!
B-C <BOOT SECTOR - COLOR PALETTE>
B‹LG‹SAYAR TER‹MLER‹N‹N SÖZLÜK ANLAMLARI
NASIL B‹R‹KT‹RECE⁄‹M?
“Herkes ‹çin Bilgisayar” 14 günde bir yay›nlanacak. Her say›da yukar›da
gördü¤ünüz alt› bölüm yeralacak ve bölümlerin sayfalar› kendi içlerinde
s›ralanacak. ‹kinci say› ile birlikte ücretsiz olarak verilen klasör sayesinde, her
bölümü ayr› ayr› biriktirerek, bölümlere ayr›lm›fl bir “Bilgisayar
Ansiklopedisi”ne sahip olacaks›n›z. Özel olarak haz›rlanm›fl bölüm ayraçlar›
tüm bölümlerin klasörde düzenli flekilde yer almalar›n› sa¤layacak.
Herhangi bir say›y› kaç›rd›¤›n›zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz
ve “Herkes ‹çin Bilgisayar”› eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün.
En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece
“Herkes ‹çin Bilgisayar” her düzeyden kullan›c› için “eksiksiz” bir baflvuru
kayna¤› olacak.
“Herkes ‹çin Bilgisayar” Destek Telefonlar›
0800 211 61 17 - 0800 211 61 18 Saatleri: 10.00-12.00, 13.00-17.00
Genel Yay›n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz› ‹flleri
Müdürü: Mahmut Karsl›o¤lu, Editör: Berker Güngör, Grafik Tasar›m:
Murat Çelik, Reklam Koordinatörü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz
Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili,
Da¤›t›m: Nebi Danac›, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti.
Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard›mc›s›: Beste Özerdem, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Ad›na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk
Ayr›m›-Film Ç›k›fl ve Bask›: As›r Matbaac›l›k Ltd. fiti., Da¤›t›m B‹RYAY
A.fi., Vogel Ankara Temsilcisi: Dilek Özgen
Vogel Yay›nc›l›k
Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu
Cad. Ün ‹fl Merkezi No: 231/3
80380 Kas›mpafla-‹STANBUL
Tel: (212) 297 17 24
Faks: (212) 297 17 33
Ankara Büro
Menevifl Sokak No: 26/4
06540 A. Ayrac›-ANKARA
Tel: (312) 467 03 50
Faks: (312) 466 27 66
>>>
TEMEL B‹LG‹LER
B‹LG‹SAYAR
SATIN ALIRKEN
E¤er bu yak›nlarda bir bilgisayar edinmeyi
planl›yorsan›z, o zaman söyleyeceklerimize
kulak vermenizi tavsiye ederiz.
Son y›llarda bilgisayar dünyas›ndaki
h›zl› geliflme sayesinde, bu cihazlar bir
zamanlar tafl›d›klar› korkunç fiyat etiketlerinden kurtuldular ve evlerimize girmeye bafllad›lar. Fiyatlar genellikle eskisi gibi t›rmanm›yor, aksine bazen büyük
düflüfller gösteriyor. Üstelik pek çok firma çok cazip koflullarla karfl›m›za ç›k›yor.
Ancak yine de ço¤umuz için yeni bir
bilgisayar sat›n almak pek basit bir mesele de¤il, çünkü eskisi kadar olmasa da
yine de büyük bir harcama söz konusu.
*<
‹PUCU >
Yeni bir PC al›rken unutmay›n ki ne
kadar ilgisiz olursan›z olun, birgün can›n›z
mutlaka birkaç oyun oynamak isteyecektir.
Bu yüzden çok zay›f bir sistem seçmemeye
çal›fl›n. Ayr›ca Windows iflletim sisteminin
günümüzde özellikle oyunlar taraf›ndan en
yayg›n desteklenen iflletim sistemi oldu¤unu
unutmay›n.
>>>
Bu yüzden bir bilgisayar almadan önce
oturup ciddi bir hesap yapman›z, ihtiyaçlar›n›z› tespit edip buna göre hareket etmeniz gerekli. Kendinize flunlar› sorun;
bilgisayar›n›z› öncelikle ne amaçla kullanacaks›n›z? E¤er elinizde bir bilgisayar
varsa bu gerçekten art›k yeterli de¤il mi,
cidden hemen yeni bir bilgisayara ihtiyac›n›z var m›? Ya eski cihaz›n›z› ne yapacaks›n›z? Bu sorular rotan›z› çizerken
yard›mc› olacak cevaplar sa¤layacakt›r.
F‹YAT
Öncelikle bütçenizi gözden geçirin ve
yeni bir bilgisayar için ne kadar para ay›raca¤›n›za kesin karar verin. Bu arada
baz› detaylar› gözden kaç›rmay›n, mesela sonradan ihtiyaç duyaca¤›n›z bir yan
donan›m gibi. Ayr›ca unutmay›n ki bilgisayar üzerinde birfleyler yapabilmek için
çeflitli yaz›l›mlara ihtiyac›n›z olacakt›r,
özellikle iflinizde kullanaca¤›n›z ciddi
programlar genellikle bedava de¤ildir.
Baz› firmalar iflletim sistemi gibi temel
yaz›l›mlar› sistemle beraber satarlar, baz›lar› ise sadece donan›m sa¤lar. Sonuç
olarak bilgisayar için bütçe yaparken yaz›l›mlar için de bir miktar para ay›rmay›
unutmay›n, çünkü yaz›l›mlar olmadan
bilgisayar›n›z hiçbir ifle yaramaz.
B‹LG‹SAYARINIZDAN NE
BEKL‹YORSUNUZ?
Öncelikle bilgisayar›n›z› ne için kulla-
naca¤›n›z konusunda kesin bir karara
varmal›s›n›z. Oyun mu oynamak istiyorsunuz? Yoksa sadece dosyalama ve hesap
ifllerinde mi kullanacaks›n›z? Bir bask›
cihaz›na ihtiyac›n›z olacak m›? Ya da
kamera ve taray›c› size laz›m m›? E¤er
mimari ya da grafik tasar›m gibi ifllerle
profesyonel olarak ilgileniyorsan›z, o zaman güçlü ifllemciler, büyük ekran monitörler, kaliteli bask› cihazlar› gibi yüksek
maliyetli ekipmana ihtiyac›n›z olaca¤›n›z
unutmay›n. Seçti¤iniz sistemin özellikleri
ve fiyat› yapaca¤›n›z ifle uygun olmal›d›r.
Bir kez buna karar verdikten sonra al›flverifle ç›kmaya haz›rs›n›z demektir.
I
<INFO >
SAB‹T D‹SK (HDD)
Sabit diskler bilgisayarlarda bilginin depolanmas› için kullan›lan ayg›tlard›r. Ancak
haf›za modüllerinin (RAM) aksine elektrik
ak›m› durdu¤unda depolanan veriyi kaybetmezler.
MB, GB NED‹R?
Veriler çeflitli bilgisayar ortamlar›nda ifllenirken ve depolan›rken kaplad›klar› alan
Byte cinsinden ölçülür, bir byte veri yaklafl›k bir harf ya da rakama eflit olarak düflünülebilir. Günümüzde bilgisayarlar›n veri
depolama ve iflleme kapasiteleri oldukça
yüksektir, bu yüzden hesaplamalarda bir
byte’›n katlar› kullan›l›r, MegaByte (MB),
GigaByte (GB), TeraByte(TB) gibi.
<<< Tipik bir multimedia
bilgisayar›n›n görünümü.
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
>>>
TEMEL B‹LG‹LER
11
<<<
TEMEL B‹LG‹LER
!
< D‹KKAT >
CD-ROM SÜRÜCÜ GÖZARDI ED‹LEMEYECEK B‹R PARÇADIR.
Ne tür bilgisayar al›rsan›z al›n, CD-ROM sürücünün önemi asla de¤iflmez. Günümüzde hemen her
tür yaz›l›m CD-ROM format›nda piyasaya sunuldu¤undan, iyi bir CD-ROM sürücüye kesinlikle ihtiyac›n›z olacakt›r. Ancak dikkat edilmesi gereken koflul fiyat›n tek önemli unsur olmad›¤›d›r. En pahal› olan her zaman iyi demek de¤ildir, ancak çok ucuz ve tan›nmam›fl markalardan da uzak durmak gerekir. ‹smini ve kalitesini ispatlam›fl bir CD sürücü alman›z tavsiye olunur. Ayr›ca günümüzde DVD-ROM kullan›m› da yayg›nlaflmaktad›r, bu yüzden bütçeniz çok k›s›tl› de¤ilse, DVD-ROM
sürücüler uzun vadede iyi bir seçim olabilir. Bunlar ayn› zamanda normal CD-ROM’lar› da okuyabilirler.
>>>
‹Y‹ B‹R B‹LG‹SAYAR SEÇMEK
Seçece¤iniz bilgisayar›n genel performans›n› belirleyen pek çok unsur vard›r.
Herfleyden önce sistem demode olmamal›, size uzun müddet yetebilmeli ve gelifltirmeye aç›k bir yap›da olmal›d›r.
Bir bilgisayar›n performans›n› kullan›lan
<
<
<
Kaliteli bir hoparlör seti önemli bir
ihtiyaçt›r ve her zaman laz›md›r.
I
<INFO >
CD-ROM NED‹R?
CD-ROM’lar veri depolamakta kullan›lan
tafl›nabilir kay›t araçlar›d›rlar. Ancak floppy ve sabit disklerin aksine, bu disklere sadece bir defal›¤›na kal›c› olarak kay›t yap›labilir, bunun için de özel bir cihaza ihtiyaç
vard›r. Bir CD-ROM yaklafl›k 650 MB tutar›nda veri depolayabilir, bu verilerin okunabilmesi için ise bilgisayar›n›zda bir CDROM sürücü tak›l› olmal›d›r.
>>>
12
●
TEMEL B‹LG‹LER
parçalar›n hemen hepsi belirli oranlarda
etkiler. En pahal› sistemde bile uygun olmayan bir parçan›n kullan›lmas› iflleyifli
kötü yönde etkiler. Bununla beraber karar verirken sistemin gücünü anlamak
için bakman›z gereken üç öncelikli parça
mevcuttur, bunlar ifllemci modeli ve h›z›,
haf›za (RAM) kapasitesi ve sabit disk
büyüklü¤üdür. Bunlar size genel bir fikir
verebilirler, rakamlar›n büyük olmas› genellikle iyidir, ancak bununla beraber fiyatlar›n da yükselece¤ini unutmay›n.
‹fiLEMC‹
Günümüzde bilgisayar piyasas›nda en
yayg›n bulunan ve kullan›lan ifllemciler
Intel firmas›n›n Pentium 2, Pentium 3
ve Pentium-Celeron modelleridir.
Intel d›fl›nda piyasada bulabilece¤iniz
birkaç ifllemci markas› daha vard›r,
bunlar›n en iyi bilinenleri AMD ve
Cyrix firmalar›n›n ürünleridirler. Asl›nda Motorola ya da IDT gibi baflka
markalara da rastlamak mümkündür, ancak bunlar genellikle ülkemizde pek bulunmazlar.
Intel d›fl›nda bulabilece¤iniz ifllemcilerden biri olan AMD firmas›n›n ürünlerinden AMD K7 modeli de kendini ispatlam›fl çok güçlü bir ifllemcidir. Bu yüzden
yeni bir bilgisayar al›rken ifllemcinin Intel ya da AMD olmas›na dikkat etmeniz
tavsiye edilir.
S‹STEM HAFIZASI (RAM)
Bir bilgisayar›n çal›flma esnas›nda kulland›¤› haf›za, RAM tabir edilen modüllerin üzerinde bulunur. Bu haf›zan›n büyüklü¤ü modülün yap›s›na ba¤l›d›r ve
MB (MegaByte) cinsinden ölçülür. Günümüzde pek çok firma bilgisayarlar›n› 32
yahut 64 MB ram modülleri tak›l› olarak
sat›fla sunmaktad›r. Ancak günümüz yaz›l›mlar›n›n büyüklükleri düflünüldü¤ünde
bu pek yeterli say›lmaz.
Unutmay›n›z ki bilgisayar›n›z›n performans›na do¤rudan etki eden en önemli
unsurlardan biri haf›za kapasitesidir, bu
yüzden yeni bir bilgisayar al›rken bütçe
kesintisi yap›lmamas› gereken parçalardan biridir. Yeni bir sistem al›rken en az
128 MB RAM haf›zaya sahip olmas›na
dikkat etmenizi tavsiye ederiz.
I
<INFO >
FAREN‹N SEÇ‹M‹ ÖNEML‹D‹R
Fare (Mouse) bilgisayara hükmetmenizi
sa¤layan basit fakat önemli bir araçt›r. Piyasada çok çeflitli ifller için tasarlanm›fl tip
ve flekillerde fareler mevcuttur. ‹htiyac›n›za
uygun olan› seçmek uzun vadede çal›flma
>>>
veriminizi art›raca¤›ndan çok önemlidir.
YAZILIM
Bilgisayar›n›zda herhangi bir ifllem
yapmak için ihtiyaç duydu¤unuz programlara genel olarak yaz›l›m (Software)
ad› verilir. Uygun yaz›l›m bilgisayar›n›zda yüklü de¤ilse istedi¤iniz ifllemi gerçeklefltirmeniz imkans›zd›r. Bilgisayar›n›z aç›ld›¤›nda kendili¤inden devreye giren ve di¤er tüm yaz›l›mlar› çal›flt›rman›z› sa¤layan en temel yaz›l›ma ise “iflletim sistemi” denir, en yayg›n örne¤i ise
MS Windows serileridir.
>>>
<
<
<
Bir monitör al›rken fiyattan ziyade
yüksek görüntü kalitesine önem vermelisiniz.
>>>
FAREDEN KORKMAYIN
TEMEL B‹LG‹LER
FAREDEN KORKMAYIN
Fare bir bilgisayar›n en küçük ve önemli parçalar›ndand›r. Fare kullanmadan iflletim sisteminden yeterli
I
verimin al›nmas› oldukça güçleflecektir.
<INFO >
FARKLI T‹PLERDE FARE BA⁄LANTILARI MEVCUTTUR.
Farenin bilgisayar›n›za ba¤lanmas›n› sa¤layan kablonun ucundaki fiflin üç farkl› tipi
<<< Piyasada
çok çeflitli tipler-
mevcuttur. Serial tabir edilen ba¤lant› türü
en eski tiptir, dokuz i¤neli kare fleklinde
nispeten büyük bir fifltir. Yeni tip bilgisayarlar›n ço¤unda art›k bu tür ba¤lant›ya
yer verilmemektedir.
‹kinci tip ba¤lant› olan PS/2 türü fifller ise nispeten daha küçüktür ve yuvarlak bir
a¤›zlar› bulunur Bu tip ba¤lant›lar halen
kullan›lmaktad›r ve ço¤u bilgisayarla uyumludur. Üçüncü tip ba¤lant› olan USB
de fareler bulmak
mümkündür.
çeflitli tiplerdeki yönlendirme
ayg›tlar›n›n bir temsilcisidir.
Genel olarak ele al›nd›¤›nda bu
tür cihazlar›n tek bir temel ifllevi oldu¤u
görülür, bu da sizin bilgisayar›n›zla iletiflim sa¤laman›za yard›mc› olmakt›r. Farenize yak›ndan bakt›¤›n›zda, alt›nda küçük bir yuvan›n içine oturtulmufl kauçuk
kapl› metal bir bilye oldu¤unu göreceksiniz. Bu metal bilye farenin masa üzerindeki gezinmesini alg›lar ve bu hareketleri elektronik devreler yard›m›yla bilgisayar›n anlayabilece¤i komutlara dönüfltürür.
Bilgisayar›n iflletim sistemi bu
sinyaller yard›m›yla o esnada imleci ekranda hangi noktaya götürdü¤ünüzü ve neyi
seçti¤inizi anlar, gerekli ifllemleri yerine
getirir. Baz› yeni fare modelleri metal
bir bilye yerine son derece duyarl› bir
›fl›k kayna¤› ve optik alg›lay›c› kullan-
ba¤lant› noktas› bulunur. Bu ba¤lant›lar sadece fare de¤il, pek çok yan donan›m›n daha bilgisayar›n›za ba¤lanabilmesine izin verecek flekilde tasarlanm›flt›r.
>>>
<
<
<
Modern ev bilgisayarlar› son
y›llarda pek çok büyük yenili¤e
kavuflmufltur, bunlar›n en önde gelenlerinden biri Windows iflletim sistemi gibi
grafik bir arabirime sahip olan yaz›l›mlar›n gelifltirilmesidir. Önceden bombofl
bir ekrana bakarak pek çok komutu hat›rlamaya ve klavyeden yazmaya mecbur
olan bilgisayar kullan›c›lar›, art›k ekranda gördükleri çeflitli ikonlara fare yard›m›yla t›klayarak h›zl›, konforlu bir biçimde çal›flabilmektedir.
‹flte burada karfl›m›za flu önemsiz gibi
görünen küçük farenin asl›nda ne denli
vazgeçilmez oldu¤u gerçe¤i ç›kar. Tabii
pek çok program bir fare olmadan da
klavye yard›m›yla çal›flt›r›labilir, ancak
tüm çal›flma konforu ve h›z› kaybedilmifl
olur. Burada fare ve di¤er benzeri yönlendirme araçlar›na k›saca bir göz ataca¤›z.
Asl›nda fare ad› verilen cihaz, bilgisayarlara kumanda etmekte kullan›lan çok
standard› fifller ise piyasada nispeten yeni
say›l›rlar, ancak gittikçe yayg›nlaflmaktad›rlar. USB fifller küçük ve dikdörtgen fleklinde metal bir yap›dad›rlar, yeni nesil bilgisayarlarda genellikle en az iki adet USB
Microsoft ürünü bu fare bir de
kayd›rma tekerine sahiptir.
●
TEMEL B‹LG‹LER
13
<<<
TEMEL B‹LG‹LER
FAREDEN KORKMAYIN
FARE DIfiINDA BAfiKA TÜRLERDE KUMANDA AYGITLARI DA MEVCUTTUR.
Genellikle en yayg›n olarak kullan›lan kumanda cihaz› fare olmas›na ra¤men, piyasadaki
tek ayg›t tipi bu de¤ildir. Özellikle dizüstü s›n›f› tafl›nabilir bilgisayarlarda ve benzerlerinde
bir farenin kaplad›¤› yer büyük sorun yarat›r, genellikle fareyi kullanacak genifl ve düzgün
bir zemin bulmak da imkans›zd›r. Bu yüzden zaman içinde fareye alternatif olarak farkl›
kumanda ayg›tlar› gelifltirilmifltir. Bu ayg›tlardan biri “Trackball” tabir edilen cihazd›r, görünüfl olarak ters çevirilmifl bir fareyi and›r›r. Bu ayg›t› bir masa üstünde gezdirmek yerine,
alg›lay›c› bilyeyi parma¤›n›zla yönlendirerek kontrol edersiniz. Ancak ne var ki, t›pk› normal fareler gibi, bu ayg›tlar›n da zaman içinde kir toplay›p bozulma sorunlar› vard›r. Bir
di¤er kumanda ayg›t› ise “Touchpad” denen ve özellikle dizüstü ayg›tlarda kullan›lan cihazd›r. Düz ve pürüzsüz kare fleklinde bir plastik plakaya benzeyen bu cihaz, insan parma¤›n›n dokunuflunu alg›layan özel bir yap›ya sahiptir, hareketli parças› bulunmad›¤›ndan kirlenmesi de söz konusu olmaz. Touchpad benzeri bir di¤er ayg›t ise “Trackpoint” denilen,
küçük bir dü¤me görüntüsündedir. Bu dü¤me esnek bir yap›ya sahiptir ve parmak ucuyla
oynat›larak kumanda edilir. Ancak tüm alternatiflerine ra¤men fare hâlâ en iyi kumanda
ayg›t› olmaya devam etmektedir.
maktad›rlar, bu yeni tasar›mlar›n bilyeli
modellere göre baz› üstünlükleri olsa da,
sonuçta çal›flma prensibi hemen hemen
ayn› say›l›r.
Fare en s›k kullanaca¤›n›z ayg›t oldu¤undan, onunla ilgili birkaç fley bilmeniz
gereklidir. Ço¤u firma ürettikleri farelerin tasar›mlar›n› özgün k›larak ilgi çekmeye çal›fl›rlar, bu yüzden piyasada hemen her kullan›c›ya uygun yap›da bir fare bulmak mümkündür.
Ancak tasar›m farklar› sadece
flekille s›n›rl› kalmaz, üzerindeki
tufllar›n say›s›ndan tutun da, farenin “alg›lama” kapasitesinin yük-
sekli¤ine dek pek çok unsur söz konusudur.
Genellikle yeni bir bilgisayar al›n›rken
fareye pek önem verilmez ve mümkün
olan en ucuz ürün tercih edilir. Ancak asl›nda bu büyük bir hatad›r, öncelikle kötü
tasarlanm›fl bir fareyle çal›flmak ya da
oyunlar oynamak k›sa sürede adeta bir
iflkenceye dönüflecektir.
Ele tam oturmayan, alg›lama kapasitesi düflük ve çok s›k tak›lmalara sebep
olan bir fare gerçekten sizi k›sa sürede
yorabilir. Yüksek kapasiteli ve pahal› bir
bilgisayar sat›n ald›ktan sonra birkaç
dolar daha vermemek için çok ucuz bir
fare almak, lüks bir otomobil sat›n al›p
direksiyonunu sökmek gibi birfleydir.
Ayr›ca ucuz bir fare çok genellikle çok
k›sa sürede bozulur, iflte tüm bu sebeplerden dolay› farenizi seçerken
fiyat›na oldu¤u kadar kalitesine
de dikkat etmenizi
öneririz.
>>>
>>> Düzenli aral›klarla farenizin topunu temizlemeniz
gereklidir.
<
<
<
Burada Logitech ürünü üç tufllu bir fa-
re görülmekte.
14
●
TEMEL B‹LG‹LER
I
<INFO >
FAREN‹N BAKIMI VE TEM‹ZLENMES‹
ÖNEML‹D‹R
Genellikle bilyal› tür farelerin en zay›f noktalar› altlar›ndaki kauçuk kapl› metal top
ve makaralard›r. Bu top ve makaralar devaml› hareket eder, zaman içinde farenin
gezindi¤i yüzeyde biriken toz ve kirleri kendi üzerlerinde toplayarak biriktirirler. Bu
durum farenin hassasiyetini kaybetmesine
sebep olaca¤›ndan, bu parçalar›n düzenli olarak temizlenmesi gerekir. Yapman›z gereken farenin alt›ndaki kapa¤› çevirip açarak
topu ç›karmak, sonra da hem topu, hem de
içerideki makaralar› alkollü bir bezle güzelce silmektir. Kulland›¤›n›z bezin tüy b›rakmayan bir kumafl olmas›na özen göstermeniz tavsiye olunur.
>>>
>>>
WINDOWS
MASAÜSTÜNE GENEL
B‹R BAKIfi
Sonunda uzun süredir hayalini kurdu¤unuz bilgisayara sahipsiniz, tebrikler! fiimdi
de yeni dostunuz hakk›nda birfleyler ö¤renme zaman› geldi. ‹lkönce en s›k
karfl›laflaca¤›m›z masaüstü elemanlar›n› inceleyelim.
reken yere getirmek ve gerekli tufllara t›klamak yeterlidir. Ayr›ca burada bulunan nesneleri yine fare
yard›m›yla sürükleyerek
masaüstünü istedi¤iniz flekilde düzenleyebilirsiniz.
fiimdi de masaüstünün
önemli k›s›mlar›na bir göz
ataca¤›z.
MASAÜSTÜ
Windows iflletim sisteminin en temel unsuru masaüstü (Desktop) tabir edilen çal›flma alan›d›r. Bu
çal›flma alan› tüm ekran› kaplar ve di¤er uygulamalar için bir taban teflkil eder. T›pk› normal bir
masan›n üzerinde çeflitli nesnelerin bulunmas› gibi, Windows masaüstü de her tür uygulaman›n,
program›n ve yard›mc› yaz›l›m›n durdu¤u bir
aland›r.
Bu alan üzerindeki herhangi bir nesneyle etkileflimde bulunmak için fareyi oynatarak imleci ge-
GÖREV ÇUBU⁄U
Masaüstündeki en önemli k›s›m “görev çubu¤u”
(Taskbar) tabir edilen parçad›r. Genellikle ekran›n
alt k›sm›nda bulunan bir
çubuk görünümünde olup
hemen dikkat çeker, ancak
bazen gizlenmifl de olabilir.
Bu durumda onu bulman›z gereklidir, bu son derece kolayd›r,
tüm yapman›z gereken imleci
ekran›n köflelerinden birine götürüp birkaç saniye beklemektir,
görev çubu¤u derhal ortaya ç›kacakt›r. Görev çubu¤unun standart olarak durdu¤u nokta ekran›n alt k›sm›d›r, ancak fare ile
tutup sürükleyerek ekran›n di¤er
taraflar›ndan birine de tafl›nmas›
mümkündür.
<<< Burada Windows 98
masaüstü ve Bafllat tuflu
yard›m›yla aç›lan alt menü görülüyor.
Windows masaüstü
için yeflil dahil pek çok
<
<
<
Yeni bilgisayar›n›z› yerine yerlefltirdiniz, yan›nda
verilen tüm kitapç›klara göz att›n›z ve flimdi s›ra
bilgisayar›n açma dü¤mesine basmaya geldi. Günümüzde sat›lan bilgisayarlar›n büyük bir k›sm›nda Windows iflletim sistemi kullan›lmaktad›r, bu
yüzden siz de bilgisayar›n›z› açt›¤›n›zda büyük bir
ihtimalle afla¤›daki resimde görülene benzer bir
ekranla karfl›laflacaks›n›z. Burada gördüklerinizin
ne anlama geldi¤ine ve nas›l kullan›laca¤›na de¤inece¤iz.
farkl› renk seçilebilir.
*<
‹PUCU >
MASAÜSTÜNDEK‹ DOSYALARA
ULAfiIM DAHA KOLAYDIR
Çal›fl›rken çok s›k eriflti¤iniz dosyalar› masaüstüne tafl›yarak bunlar›n her zaman elinizin alt›nda bulunmas›n› sa¤layabilirsiniz.
Unutmay›n ki masaüstünüzü çal›flma koflullar›n›za en uygun biçimde ayarlaman›z
mümkündür.
>>>
●
WINDOWS
7
<<<
WINDOWS
Görev çubu¤unun en önemli unsuru
Bafllat (Start) dü¤mesidir. ‹mleci
bu tufl üzerine getirip t›klad›¤›n›zda bilgisayar›n›za verebilece¤iniz
bir dizi önemli komutu içeren bir
menü aç›lacakt›r. Bu menüde pek
Standart
K›sayollar
simgeler
çok seçenek mevcuttur, ancak bunlardan üçü özellikle önemlidir.
Görev
Bunlardan ilki “Bilgisayar› Kaçubu¤u
Bafllat tuflu
pat” seçene¤i olup, sistemi tamamen kapatman›z› sa¤lar. ‹kincisi
“Programlar” seçene¤idir, buradan sisteminizde kurulu olan program ve uygulamalar›n çal›flt›r›lmas›n› sa¤layabilirsiniz. Üçüncüsü de
“Çal›flt›r” seçene¤idir, buradan
yaz›l› koutlar gireINFO
Tipik bir Windows masaüstü ve simgeleri görülmekte.
rek bilgisayar›n›z›n
bir program› çal›flt›rmas›n› ya da
ma ya da program›n çal›flt›r›lmas›na izin veren
KISAYOL NED‹R?
bir ifllemi bafllatmas›n› sa¤layabibir yap›ya sahiptir. E¤er birden fazla uygulama
Masaüstündeki baz› simgelerin e¤ik bir ok
lirsiniz.
çal›fl›yorsa ve ekranda çok say›da pencere meviflareti tafl›mas› dikkatinizi çekmifltir. Bu
Görev çubu¤u üzerinde Bafllat
cutsa, o zaman görev çubu¤u üzerindeki simgeletür simgelere “K›sayol” (Shortcuts) ad› vetuflu d›fl›nda baflka unsurlar da
rine t›klayarak bunlar›n aras›nda istedi¤iniz gibi
rilir. Bu k›sayol ikonlar› asl›nda birer iflaret
mevcuttur. Panelin di¤er taraf›na
gezinebilirsiniz.
tabelas› gibi ifl görürler. Masaüstünde bubakt›¤›n›zda küçük bir alanda bulunmayan bir dosya ya da uygulamaya ba¤lunan bir dizi baflka ikon dikkatiSTANDART S‹MGELER
l›d›rlar, k›sayol simgesine t›klad›¤›n›zda sizi
nizi
çekecektir.
‹mlecinizi
bu
ikonMasaüstüne da¤›lm›fl küçük resimlere benzeyen
do¤rudan ba¤l› olduklar› uygulamaya götülardan herbirinin üzerine getirip
fleyler asl›nda birer simgedirler. Bu simgelerden
rür ya da onu çal›flt›r›rlar. Temel varolufl abirkaç saniye tutarsan›z, bunlar›n
herbiri farkl› bir uygulamay› ya da dosyay› temsil
maçlar› ihtiyac›n›z olan dosyalara h›zl› ulaflman›z› sa¤layarak çal›flman›z› kolaylaflne oldu¤unu bildiren k›sa bir aç›k- eder. Simgeleri fare ile tutup sürükleyerek ekrant›rmakt›r. K›sayol simgelerinin en önemli ölama ekrana gelecektir. Buradaki
da istedi¤iniz yere yerlefltirebilirsiniz. Bu simgezelliklerinden biri de, bunlar› yanl›fll›kla silunsurlardan önemli olan iki tanesi
lerle temsil edilen programlar› çal›flt›rabilmek ya
seniz bile iflaret ettikleri ana dosyaya hersaat ve klavye ayar› göstergelerida dosyalar›n içeri¤ini görmek için tüm yapman›z
hangi bir zarar gelmemesidir.
dir. Saat göstergesi bilgisayar›n
gereken, imlecinizi istedi¤iniz simgenin üzerine
kendi iç saatini, di¤eri ise klavyeni- getirip seri bir flekilde iki defa sol fare tufluna
zin ‹ngilizce ya da Türkçe klavye tiplerinden hanbasmakt›r. Buna bilgisayar argosunda “çift t›klaWindows önemli
gisine ayarl› oldu¤unu gösterir.
mak” denir.
dosyalar›n›z› koruman›za
Bafllat tuflu ve ikon kutusu aras›nda kalan bofl ada yard›mc› olabilir.
landa ise o an hangi
B‹LG‹SAYARIM
program›n çal›flmakEkran›n en üst sol köflesinde bir PC resmiyle
ta oldu¤unu gösteren sembolize edilen “Bilgisayar›m” (My Computer)
simgeler gösterilir.
seçene¤i bulunur. Bu simgeye t›klayarak açaca¤›Windows alt›nda çan›z pencereden sisteminize ba¤l› olan sabit disk,
l›flt›rd›¤›n›z her
CD-ROM sürücü, disket sürücü ve bask› cihaz› giprogram ya da açt›bi önemli ayg›tlara eriflebilmeniz mümkündür.
¤›n›z her dosyan›n
E¤er bilgisayar›n›z bir a¤a ba¤l›ysa, mesela yerel
simgesi görev çububir ofis a¤› gibi, o zaman “Bilgisayar›m” simge¤u üzerinde gösterisinin hemen alt›nda “A¤ Komflular›” adl› bir bafllir. Windows iflletim
ka simge daha bulunacakt›r. Buradan da a¤ üzesistemi ayn› anda
rindeki di¤er bilgisayarlarla dosya al›flveriflinde
birden fazla uygulabulunmak mümkün olabilir.
<
>
<
<
<
I
<
<
<
>>>
>>>
8
●
WINDOWS
>>>
PROJELER
Bilgisayar›n ve yan donan›mlar›n›n temiz tutulmas› çok
!
< D‹KKAT >
önemlidir. Basit görünmesine ra¤men en çok kirlenen ve
Bilgisayar›n›z›n herhangi bir parças›n›
sökmeye ya da temizlemeye bafllamadan
bozulan ayg›t ise faredir.
önce mutlaka sistemi tamamen kapat›n, ayr›ca elektrik fiflinin çekti¤inizden emin o-
Bu aralar piyasaya optik alg›lay›c›lar kullanan yeni modellerin ç›kmaya
bafllamas›na ra¤men, halen en yayg›n kullan›lan fare tipi alt›nda dönen bir
bilye bulunan türdür. Bu tür fareler ucuz ve kullan›fll›d›rlar, ancak çok çabuk kirlenirler. Alt k›s›mda bulunan bilye hareket ettikçe gezindi¤i yüzeyde
birikmifl olan toz ve kirleri üzerinde toplar, bir süre sonra da kirden t›kan›r
ve tutukluk yapar. Bunu önlemek için fareyi s›k s›k temizlemek gerekir.
I
<INFO >
Farenizi temizlemek için piyasada bula
bilece¤iniz paketlenmifl alkollü temizlik
bezlerini de kullanabilirsiniz, bunlar oldukça iyi sonuçlar vermektedir.
>>>
lun. Elektrikli bir cihazla u¤raflt›¤›n›z›,
kendinize ya da ayg›t›n›za zarar verebilece¤inizi unutmay›n.
>>>
1
1. ADIM
Farenizi temizlemek için çok basit birkaç malzemeye ihtiyac›n›z olacak. Küçük
fakat fazla keskin olmayan bir tornavida,
ucu pamuklu temizlik çubuklar›, biraz pamuk bez ve bir miktar etil alkol tüm ihtiyac›n›z olan malzemedir.
2
2. ADIM
fiimdi farenizi elinize al›n ve avucunuzda ters çevirin. Alt›nda metal bilyeyi yuvas›nda tutan küçük dairesel bir kapak göreceksiniz, saatin aksi yönde çevirerek bu
kapa¤› aç›n. Kapa¤›n üzerinde açma ve kapama yönlerini gösteren ok iflaretleri bulunmas› olas›d›r, bunlar› izleyebilirsiniz.
Kapa¤› açmak için fazla kuvvet uygulamay›n, genellikle t›rna¤›n›z›n ucuyla biraz
itmek kapa¤›n aç›lmas›n› sa¤lamaya yetecektir. Unutmay›n, üzerinde çal›flt›¤›m›z
ayg›t son derece narin plastik bir yap›ya sahiptir, kolayca zedelenebilir.
3
3. ADIM
Metal bilyeyi tutan kapa¤› gevflettikten sonra, di¤er elinizi farenin alt k›sm›na koyun ve yavaflça döndürün, kapak ve bilye elinize gelecektir. Bilyeyi yere düflürmemeye dikkat edin, yuvarlan›p ortadan kaybolabilir ve bu esnada üzerine daha fazla
kir toplayabilir.
Ayr›ca bilyeyi elinizde fazla tutmay›n, onunla oynamay›n, çünkü bilyenin üzerine
kaplanm›fl olan özel kauçuk tabaka insan cildinde bulunan ya¤ ve teri toplamaya
çok müsait bir yap›dad›r, bu da daha fazla kir demektir. Farenizin üzerinde sökmeniz gereken baflka bir parça mevcut de¤ildir, sak›n herhangi bir viday› sökmeyin,
herhangi bir parçay› ç›karmak için zorlamay›n, farenize kal›c› hasar verebilirsiniz.
●
PROJELER
9
<<<
PROJELER
4. ADIM
Fareden ç›kan metal bilyeyi ve bilye kapa¤›n› masan›n üzerine koyun, flimdi farenin iç k›s›mlar›n› temizleyeceksiniz. Bilyenin oturdu¤u yuvan›n içine
bakt›¤›n›zda içeride birikmifl kir ve tozu rahatl›kla görebilirsiniz. Siz fareyi
masan›z›n üzerinde gezdirirken, metal bilye rastlad›¤› her toz zerresini alarak içeriye tafl›m›fl, sonuçta biriken kir y›¤›n› ciddi boyutlara gelmifltir. Özellikle bilyeyi kontrol eden döner makaralar bu kiri üzerlerinde toplar, bir zaman sonra da afl›r› kirden dolay› hareket yeteneklerini kaybederler.
4
5. ADIM
Farenin iç k›sm›nda bulunan makaralar kirin büyük bir k›sm›n› toplarlar.
Öncelikle bu makaralar›n üzerinde birikmifl ve kat›laflm›fl olan kirin sökülmesi gereklidir. Bunun için fazla keskin olmayan küçük tornavida benzeri
bir alete ve biraz da sab›ra ihtiyac›n›z olacak. Tornavida yard›m›yla özellikle
makaralar›n üzerinde birikmifl olan tortulaflm›fl kiri hafifçe kaz›y›n. Ancak
unutmay›n ki hemen tüm parçalar plastiktir ve fazla güç kullan›rsan›z rahatl›kla bozulabilirler.
E¤er elinize hakim olamamaktan korkuyorsan›z, o zaman bu ifllem için
kürdan ya da benzeri ince bir parça tahta da kullanabilirsiniz. Tortulaflm›fl
kiri söktükten sonra s›ra kalan tozu ar›tmaya geldi, bunun için etil alkole
bat›r›lm›fl pamuklu temizleme çubuklar› ve pamuklu bezleri kullan›n.
5
6. ADIM
fiimdi s›ra bilyeyi ve bilye kapa¤›n› temizlemeye geldi. Bunun için de yine alkole bat›r›lm›fl pamuklu bir bez kullan›n, bilyeyi bezin içinde hafifçe ovarak
temizleyin. Temizledikten sonra ç›plak
elle bilyeye dokunmay›n, do¤rudan bezin içinden farenin alt›ndaki yuvas›na
b›rak›n. Bilyenin yuvas›na oturdu¤una
ve içeride iplik parças› kalmad›¤›na
emin olun.
6
!
< D‹KKAT >
NEREDEN GELD‹ TÜM BU K‹R?
Farenizin içinde toplanan kiri oraya bilye
götürür, ancak peki tüm o kir nereden gelir? Tabii ki farenin gezindi¤i yüzeyden,
7. ADIM
Bilye yerine oturduktan sonra geriye
iyice temizledi¤imiz alt kapa¤› takmak
kal›yor. Fare ters çevrili durumdayken
kapa¤› yerine oturtun ve yine kapa¤›n
üzerinde gösterilen oklar›n yönünde hafifçe çevirerek kapat›n. Fazla güç uygulamaktan kaç›n›n, kapak hafif bir t›klamayla yerine oturdu¤unda ifliniz tamamlanm›fl demektir.
7
>>>
10
●
PROJELER
iflte bir fare pedi kullanmak bu aç›dan önemlidir. Ancak fare pedinin de kir toplayaca¤›n› unutmay›n. Bunu önlemek için
masan›z›n üzerini daima temiz tutmaya
çal›fl›n, yemek k›r›nt›lar› ve sigara külleri
özellikle kaç›n›lmas› gereken türden kirlerdir. Fare pedinizi de s›k s›k temizleyin,
plastik ise sabunlu suyla y›kayabilirsiniz,
ancak kumafl yüzeyli olanlar› bir f›rçayla
süpürmeniz gerekecek. Unutmay›n, masan›z ne kadar temiz olursa fareniz o kadar
zor kirlenip bozulur.
>>>
>>>
PROJELER
Bilgisayarla çal›fl›rken zaman zaman baz› dosyalar›n bir kopyas›n› almak, baz›lar›n› da baflka bir yere tafl›mak gerekecektir. Bunlar için yapman›z gereken
temel ifllemlerin ayr›nt›lar›na göz atal›m.
Peki bir dosyay› baflka bir yere tafl›makla,
baflka bir yere kopyalamak aras›ndaki fark nedir? Bir dosyay› kopyalamak demek, asl› sabit
kalmak üzere ayn›s›ndan bir tane daha oluflturmak ve bu kopyay› istenen yere kaydetmek
demektir.
Öte yandan bir dosyay› tafl›rken ayn›s›ndan
bir kopya daha oluflturmak söz konusu de¤ildir. As›l dosya oldu¤u gibi bulundu¤u yerden
al›narak istenen yeni yere yaz›l›r, geride bir
fley kalmaz.
fiimdi sizlere Windows Gezgini adl› yard›mc›
bir program› kullanarak bir dosyay› farkl› bir
yere nas›l kopyalayaca¤›n›z› gösterece¤iz.
Windows Gezgini adl› yaz›l›m, Windows iflletim sisteminin standart bir yard›mc› program›d›r ve bu gibi ifllerde kullan›c›ya kolayl›k sa¤lamas› için tasarlanm›flt›r.
fiimdi diyelim ki C: sabit diskinde bulunan
“önemli” dizininin içindeki “einstein.hlp” adl›
dosyay› bir diskete kopyalamak istiyorsunuz.
Bu ifli Windows Gezgini yard›m›yla nas›l yapaca¤›m›z› ad›m ad›m görelim.
I
1.ADIM:
WINDOWS GEZG‹N‹’N‹
ÇALIfiTIRMAK
Öncelikle A: sürücüsüne
temiz bir disket yerlefltirin,
ard›ndan görev çubu¤undaki
Bafllat tuflundan Programlar
menüsünü aç›n, burada
Windows Gezgini fl›kk›n› bulup sol tuflla t›klayarak
program› çal›flt›r›n. Program çal›flt›¤›nda yandaki gibi bir pencereyle karfl›laflacaks›n›z.
2.ADIM:
KOPYALANACAK
DOSYAYI BULMAK
Öncelikle kopyalanacak dosyalar›n hangi dizin içinde bulundu¤unu tespit
etmemiz gereklidir. Burada arad›¤›m›z dizinin ad› “önemli” oldu¤undan,
onu bulun ve üzerine sol tuflla çift t›klayarak açarak içeri¤ini ortaya ç›kar›n. fiimdi pencerenin sa¤ taraf›ndaki k›s›mda bu dizinin içeri¤ini görmekteyiz.
<INFO >
KOPYALAMAK YA DA TAfiIMAK
Bir dosyay› kopyalamak demek, as›l olan
yerinde dururken onun bir kopyas›n› oluflturup bunu baflka bir yere aktarmak demektir. Sonuçta ayn› dosyadan iki tane oluflturulmufltur, ancak bunlar farkl› yerlerdedirler. Tafl›rken ise dosya eski yerinden silinir
ve yeni yerine yaz›l›r, sonuç olarak ayn›
dosyadan hâlâ sadece bir tane vard›r.
>>>
●
PROJELER
11
<<<
PROJELER
3.ADIM:
DOSYALARI SÜRÜKLEMEK
fiimdi fare imlecini ekrandaki pencerenin sa¤
k›sm›na götürün ve buradaki kopyalamak istedi¤iniz HEBELEK.GÜP dosyas›na sol tuflla bir kere
t›klayarak seçili duruma getirin. Dosyan›n rengi
seçili oldu¤unu belirtmek için mavi renge dönüflecektir. ‹mleci oynatmadan bu defa sa¤ tufla t›klay›n ve tuflu bas›l› tutarak dosyay› kopyalamak istedi¤iniz A: disket sürücüsüne sürükleyin. Sürükledi¤iniz dosyay› tam disket sürücünün ad›n›n üzerine getirdi¤inizde sürücünün simgesi de maviye
dönüflecektir, flimdi sa¤ tuflu b›rakabilirsiniz.
I
<INFO >
Bir diskete dosya kopyalamadan önce
disketin yazma koruma kilidinin kapat›lm›fl
olmas›na dikkat edin, yoksa yazma ifllemi
gerçekleflemez.
>>>
4. ADIM:
KOPYALAMAK YA DA TAfiIMAK
Sa¤ tuflu b›rakt›¤›n›z anda küçük bir menü aç›lacakt›r, burada birkaç seçenek mevcuttur. Dosyay› kopyalamak istedi¤imize göre, seçeneklerden
“Buraya Kopyala” fleklinde olan› seçmemiz ve sol
tuflla bir defa t›klamam›z gereklidir.
I
<INFO >
Bilgisayar›n›z›n diskine kaydetti¤iniz her
dosya asl›nda bir dizinin alt›na kaydedilmektedir. Windows iflletim sisteminin içi bu
tür dizinlerle doludur.
>>>
5. ADIM:
YEN‹ KOPYAYI KONTROL ETMEK
fiimdi de son olarak ifllemin do¤ru yap›ld›¤›ndan
emin olmam›z gerekiyor. Bunun için pencerenin
sol taraf›ndaki gezinti panelinde disket sürücünün
ad›n› bulup çift t›klayarak açmam›z ve dosyan›n
oraya tafl›nd›¤›n› görmemiz yeterlidir.
>>>
12
●
PROJELER
>>>
PROJELER
Bundan önceki bölümde dosyalar›n kopyalanmas›
ve tafl›nmas› konusuna e¤ilmifltik. Ama orada sa-
<INFO >
Burada belirtti¤imiz kurallar Windows alt›nda pek çok yerde çal›fl›rken de aynen geçerlidir, bu yüzden onlar› hat›rlamaya çal›fl›n.
>>>
dece bir dosya ile çal›flt›k.
Ço¤u zaman birden fazla dosyayla çal›flman›z gerekecektir. Ancak mesela bir defada k›rk farkl›
dosyay› teker teker kopyalamaya kalkarsan›z bu ifl
çok uzun bir zaman›n›z› alabilir. ‹flte bu yüzden
birden fazla dosyayla u¤rafl›rken öncelikle bu dosyalar› ayn› anda nas›l seçebilece¤inizi bilmeniz gereklidir. Bunun için bundan önce de kulland›¤›m›z
Windows Gezgini program›n› kullanarak bir al›flt›rma yapaca¤›z. Öncelikle daha önce de yapt›¤›m›z flekilde Windows Gezgini uygulamas›n› bafllat›n ve çal›flma penceresinin ekranda belirmesini
bekleyin.
I
DOSYALARIN TAfiINMASI VE KOPYALANMASINDA DAHA
HIZLI B‹R YÖNTEM UYGULANAB‹L‹R
Daha önceki bölümde dosyalar›n Windows Gezgini yard›m›yla nas›l kopyaland›¤›n› ve tafl›nd›¤›n› görmüfltük. Windows Gezgini bu gibi ifller için haz›rlanm›fl
bir yaz›l›md›r ve amac› ifllerin mümkün oldu¤unca hatas›z yürümesini sa¤lamakt›r. Ancak e¤er bu program› açmadan h›zl› bir flekilde dosyalar› tafl›mak ya
da kopyalamak istiyorsan›z alternatif bir yöntem daha vard›r, ancak çok dikkatli olunmazsa bu flekilde hata yapmak çok mümkündür. Bir dosyay› sol fare tuflunu bas›l› tutarak sürüklerseniz tafl›nd›¤›n› görürsünüz.. E¤er o dosyay› bu flekilde baflka bir klasörün içine götürürseniz dosya oraya “tafl›n›r”. Ancak e¤er sürükleme ifllemini yaparken klavyeden CTRL tufluna bas›l› tutarsan›z, o zaman
dosyan›z›n bir kopyas› iflaret etti¤iniz yere götürülür, yani dosya “kopyalanm›fl”
olur.
1. ADIM:
B‹R SIRA HAL‹NDE D‹Z‹LM‹fi B‹RDEN ÇOK
DOSYAYI SEÇMEK
Windows Gezgini uygulamas›n›n sa¤ taraf›ndaki
pencerede bir dizi dosya görülmektedir, bunlardan bir grubu s›ra halinde seçmek için öncelikle
s›ran›n bafl›ndaki dosyaya bir defa sol tuflla t›klay›n. Ard›ndan klavyeden SHIFT tufluna bas›n ve
bunu bas›l› tutarak seçmek istedi¤iniz s›ran›n sonundaki dosyaya sol t›klay›n.
2. ADIM:
RASTGELE D‹Z‹LM‹fi B‹RDEN ÇOK
DOSYAYI SEÇMEK
E¤er seçmek istedi¤iniz dosyalar düzgün bir s›ra
halinde s›ralanmam›flsa, o zaman bunlar› tek tek
ay›klayarak iflaretlemeniz gerekiyor demektir. Bu
defa klavyeden CTRL tufluna bas›n, sonra bu tufla
bas›l› tutarak ekranda seçmek istedi¤iniz dosyalar›n üzerine tek tek sol t›klay›n. Seçece¤iniz son
dosyaya da t›klad›ktan sonra CTRL tuflunu b›rakabilirsiniz.
●
PROJELER
13
<<<
PROJELER
3. ADIM:
>>>
I
<INFO >
E¤er dosyalar›n›z› tamamen baflka bir
diske tafl›mak istiyorsan›z o zaman tutup
sürükleme ifllemi esnas›nda SHIFT tuflunu
bas›l› tutmay› unutmay›n, yoksa sadece
>>>
kopyalan›rlar ve geride birer kopyalar›
kal›r.
14
●
PROJELER
Dosyalar›n›z› büyüklüklerine, türlerine, isimlerine ya da oluflturulma tarihlerine göre s›ralamak elinizdedir
<
<
<
I
<INFO >
Dosyalar› kopyalama ve tafl›mada
Windows Gezgini kullanmak nispeten daha
yavafl olmas›na ra¤men çok daha güvenilir
bir ifllemdir. Bu flekilde hata yapma riskiniz
en aza indirgenmifl olur.
>>>
Dosyalar›n liste fleklinde görüntülenmesini sa¤layarak, çok daha fazla say›da
dosyaya ayn› ekrandan ulaflabilirsiniz.
<
<
<
DOSYALARI TÜRLER‹NE GÖRE
SEÇMEK
Ayn› anda birden fazla dosyayla çal›flmak
s›k s›k yapaca¤›n›z bir ifltir, ancak bu çal›flma esnas›nda belirli flartlara uyman›z gerekebilir. Mesela belli bir türden dosyalar›
kopyalaman›z gerekebilir. Bu gibi ifllemleri
kolaylaflt›rmak için dosyalar› çeflitli s›n›flara
göre s›ralayabilirsiniz. Dosyalar›n›z› büyüklüklerine, türlerine, isimlerine ya da oluflturulma tarihlerine göre s›ralamak elinizdedir.
Dosyalar› s›ralamak için yapman›z gereken
ifllem çok basittir, öncelikle Windows Gezgini penceresinin sa¤ k›sm›ndaki alana farenizin sa¤ tufluyla t›klay›n, ekranda küçük bir
menü belirecektir. ‹mlecinizi bu menü üzerinde dolaflt›rarak “Simgeleri Düzenle” fl›kk›n› seçin, flimdi bir alt menü daha belirecektir. Bu alt menüdeki seçenekler simgeleri
düzenlemenizi sa¤layacakt›r, içlerinden size
uygun olan birini seçin ve sol t›klay›n. Hemen ard›ndan dosyalar seçti¤iniz flekilde düzenlenecektir, genelde en yayg›n kullan›lan
yöntem “ada göre” düzenleme yapmakt›r.
Adlar›na göre düzenlenmifl dosyalar›n aras›ndan istedi¤inizi bulmak nispeten kolayd›r.
Bir di¤er ilginç yöntem de dosyalar› “tarihlerine göre” s›ralamakt›r. Bu flekilde yak›n zamanda oluflturdu¤unuz ya da kulland›¤›n›z dosyalar› bir araya toplayabilirsiniz.
Mesela bir gün önce gözden geçirdi¤iniz bir
grup mektubu çabucak bulabilmek istedi¤inizde bu oldukça faydal› bir yöntemdir. Öte
yandan e¤er farkl› türlerde dosyalar› ayn›
klasör içinde toplam›flsan›z o zaman “türe
göre” seçene¤i belirli türden bir grup dosyay› bulmak istedi¤inizde size daha faydal›
olabilir.
>>>
INTERNET
fiu ana dek Internet nedir, Internet’e ba¤lanman›n maliyeti nedir gibi konulardan
bahsettik. fiimdi de sihirli Dünya Internet’in faydalar›ndan ve size getirece¤i
yararlardan bahsedece¤iz.
HABERLEfiME ‹MKANLARI
Internet taraf›ndan bir kullan›c›ya sunulan en temel hizmetlerden biri elektronik
posta (E-mail) servisidir. Elektronik posta sayesinde Internet üzerinde elektronik
adresi olan herhangi bir kifli ya da kuruma bilgisayar›n›zda haz›rlad›¤›n›z mektuplar› gönderebilirsiniz. Genellikle servis sa¤lay›c›n›z size ba¤lant› hizmetinin
bir parças› olarak bir e-posta adresi sa¤lad›¤›ndan bunun herhangi bir ücreti de
yoktur, üstelik Internet üzerinde ücretsiz
servis veren pek çok e-posta sitesi de bulunmaktad›r.
E-postan›n en güzel yan› ise haz›rlad›¤›n›z elektronik mektuba herhangi bir
dosyay› ilifltirerek beraberinde gönderebilme imkan›n›z›n bulunmas›d›r, bu sayede veri takas› sa¤lamak son derece kolaylaflm›fl olur. Peki e-posta ne kadar h›zl› bir servistir? Genellikle dökümanlar›n›z siz att›ktan birkaç saniye sonra gidecekleri adrese varm›fl olurlar, yani geleneksel posta yöntemlerinin asla olamayaca¤› kadar h›zl›d›r. Bu postay› alan kiflinin onu istedi¤i zaman görebilme ve cevap verebilmesi de mümkündür.
n›z için herhangi bir uzak mesafe telefon
ücreti ödemekten kurtulman›zd›r. Bundan faydalanabilmek için görüflecek iki
taraf›nda özel haz›rlanm›fl yaz›l›ma ihtiyac› vard›r, ancak bu özel programlar da
Internet üüzerinde ücretsiz olarak bulunmaktad›r. Yine ayn› flekilde ücretsiz
programlar ve servislerden faydalanarak
Internet üzerinde video konferanslar düzenlemek mümkündür.
Internet ile dünya avucunuzun
içinde say›l›r.
<
<
<
B‹LG‹N‹N DE⁄ER‹
Öncelikle bilginin gerçekten de¤erli bir
hazine oldu¤unu kabul etmelisiniz, özellikle günümüzde bilgiye h›zl› bir biçimde
eriflebilmek ve de¤erlendirebilmek son
derece önemli bir hale geldi. Ayl›k ba¤lant› ücreti ve telefon masraf› karfl›l›¤›nda normal flartlarda kolayca eriflemeyece¤iniz pek çok önemli bilgiye Internet
sayesinde h›zla kavuflma f›rsat›n›z olacakt›r. ‹flin daha da güzel yan› size gereken bilgiyi sa¤layan servislerin çok büyük bir k›sm› tamamen ücretsiz olarak
çal›fl›rlar. Hem h›zl› ve hem de ucuz bir
bilgi kayna¤›n› küçümsemek pek do¤ru
bir davran›fl olmaz.
TELEFON VE
BENZER‹ SERV‹SLER
Her ne kadar kula¤a
inan›lmaz gibi gelse de,
günümüzde Internet üzerinden telefon konuflmalar› yapabilmeyi sa¤layan yaz›l›mlar ve servisler mevcuttur. ‹flin en
önemli noktas› bu görüflmeleri yaparken Internet
ba¤lant›n›z› kulland›¤›<<< Internet üzerinde
ücretsiz e-posta adresi edinmek hiç sorun de¤ildir.
●
INTERNET
13
<<<
RADYO, TELEV‹ZYON VE MÜZ‹K
Günümüzde iletiflim ve e¤lence pazar›ndan en büyük pay› alan iki taraf vard›r,
radyo ve televizyon. Hemen herkes günün
belli bir k›sm›nda radyo dinler ya da televizyonun karfl›s›nda biraz zaman harcar. Internet’in geliflmesi ve yay›lmaya
bafllamas›yla birlikte pek çok ciddi yay›n
kuruluflunun dikkati buraya çekilmifltir.
Internet’in sa¤layabilece¤i olas› yay›nc›l›k imkanlar›ndan faydalanmak isteyen
baz› flirketler bu konuyla ilgili giriflim ve
yat›r›mlarda bulunmaktad›rlar.
Ancak ne var ki henüz Internet tam kapasiteli TV ve radyo yay›nlar›n› iletebilecek güçte de¤ildir, bu güce eriflebilmesi
için de bir hayli zaman geçmesi gerekecektir. O yüzden flimdilik baz› büyük TV
flirketleri sadece haberler gibi önemli
programlar› Internet üzerinde yay›nlamakla yetinmektedirler. Radyo yay›nlar›
aç›s›ndan durum biraz daha farkl›d›r, iletilecek verinin boyutu daha küçük oldu¤undan rahatl›kla on-line yay›n yapabilen radyoistasyonlar›n›n say›s› h›zla artmaktad›r. Bunun d›fl›nda pek çok web sitesi çeflitli film ve müzik klipleri sunmaktad›r, ancak genellikle bunlar› izlemeden önce bilgisayara yüklenmesi için
bir müddet beklemek gerekmektedir.
I
<
>
>>>
14
●
INTERNET
<
<
<
<
<
<
YAZILIMLAR
Asl›nda ço¤u insan bunun fark›nda de¤ildir, ancak faydal› yaz›l›mlarla
iyice donat›lm›fl bir bilgisayar›n içerdi¤i programlar›n fiyat› bazen donan›ma ödenmifl bedelin kat
kat üstüne ç›kabilir, özellikle de profesyonel ifl yaz›l›mlar› kullan›l›yorsa.
Bunun en büyük sebebi
maalesef yaz›l›m fiyatlar›n›n da donan›m fiyatlar›
kadar h›zl› düflmemesidir.
Neyse ki Internet bu konuda bir kullan›c›ya oldukça
yard›mc› olabilir. Burada
akl›n›za gelebilecek hemen her konu için haz›rlanm›fl çeflitli yaz›l›mlar›
ya tamamen ücretsiz (Freeware) ya da küçük bir
ücret karfl›l›¤›nda bulabilmeniz mümkündür. Ço¤u
ücretli yaz›l›m ise size sat›n almadan önce deneyebilmeniz maksad›yla bir
süre ücretsiz olarak (Shareware) kullanabilmeniz
için sunulur. Internet üzerinde bulunan bol miktarInternet üzerinde ücretsiz programlar bulabilece¤iniz
daki web sitesinde hemen
pek çok site mevcuttur.
her tür yaz›l›m bulmak
mümkündür. Çeflitli ofis programlar›,
oyunlar, sistem araçlar› ve
daha bir sürü yaz›l›m gerek amatör, gerek profesyonel kullan›c›lar taraf›nINFO
dan haz›rlanarak piyasaya
bu yoldan arz edilirler.
HER ZAMAN HER YERDE
Ayr›ca bu tür yaz›l›mlar›
Internet üzerinden bilgiye eriflebilmenin pek
inceleyen ve kullan›c›lar›
çok iyi yan› vard›r, ancak iki nokta özellikle
bilgilendiren pek çok web
ön plana ç›kmaktad›r. Öncelikle istedi¤iniz
sitesi de mevcuttur, hatta
bilgiye ulaflabilme h›z›n›z genellikle di¤er
belli zamanlarda en iyi
seçeneklerden çok daha yüksektir. ‹kincisi
yaz›l›mlara ödüller bile
ise bu bilgiye her zaman, her yerdenulaflaverilmektedir, bunlar›n da
bilme imkan›n›n bulunmas›d›r, dünyan›n
yard›m›yla ihtiyac›n›z olan
hangi kentinde yaflad›¤›n›z hiç farketmez.
yaz›l›mlar› bulmakta zorlanmazs›n›z.
>>>
INTERNET
WWW.WINFILES.COM adresinde
Windows iflletim sistemi için haz›rlanm›fl pek
çok ilginç yaz›l›m bulabilirsiniz.
>>>
INTERNET
INTERNET ÜZER‹NDE
SÖRF YAPMAK
Internet çok büyük miktarlarda bilgi içerdi¤inden bu yap›y› dev bir kitapl›¤a
benzetmek pek de yanl›fl olmaz.
Ancak ne var ki Internet dev bir kütüphanede bulunan düzen ve disipline sahip
de¤ildir. Genellikle arad›¤›n›z bilgiye
ulaflman›z› sa¤layacak hemen hiçbir yard›mc› unsur bulunmaz, bu yüzden içeride
neler oldu¤unu anlamak neredeyse imkans›zd›r. ‹flte bu yüzden Internet üzerinde iistedi¤iniz bilgiye eriflmek için tam
olarak neler yapman›z gerekti¤ini bilmek
zorundas›n›z.
<
<
<
ADRESLER
Internet üzerinde bilgi ararken dikkat
edilecek en önemli unsurlardan biri
elektronik adreslerdir. K›saca söylemek
gerekirse Internet üzerinde mevcut olan
her sitenin, program›n ya da dosyan›n
elektronik bir adresi vard›r. Bu adres çeflitli parçalardan oluflur.
‹lk k›s›m arad›¤›n›z bilgiyi bar›nd›ran
bilgisayar›n adresidir, bu bilgisayarlara
“sunucu” (Server) ad› verilir. Bir sunucunun görevi tafl›makta oldu¤u bilgiyi Internet vas›tas›yla di¤er bilgisayarlar›n
eriflimine sunmakt›r. Adresin bu k›sm›nda yeralan
bilgi sizi sunucu üzerinde
bulunan ana sayfaya (Home Page) götürür, burada
genellikle sitenin farkl› k›s›mlar›na giden ba¤lant›lar (Link) bulmak mümkündür. Hatta baz› ba¤lant›lar size konuyla ilgili
tamamen farkl› baflka sitelere eriflme imkan› da
sunabilir.
Örnek olarak burada
Lycos sitesi Internet üzerinde arama yapabilmenizi
WWW.JUMBO.COM adresa¤layan bir arama motoruna da sahiptir.
sini ele alal›m, bu adres
pek çok ücretsiz yaz›l›mla dolu olan bir
lerin burada bulunmas› muhtemeldir. Baarflivi bulunan Jumbo ana sunucu bilgiz› durumlarda ise adresin son k›sm› do¤sayar›na aittir. Bu adres yard›m›yla ana
rudan bilginin bulundu¤u sayfan›n konusayfaya girdi¤inizde arflivin di¤er k›s›mmuna iflaret edebilir, bu gibi durumlarda
lar›na gitmenizi sa¤layan pek çok farkl›
ismin ard›na HTM ya da HTML ekleri
ba¤lant› karfl›n›za ç›kar. Adresin ikinci
gelir. Afla¤›daki resim adresin incelenmeparças› ise bizi bilgisayar›n arflivlerindesini detayl› bir flekilde göstermektedir.
ki ilgili dizine ulaflt›r›r, arad›¤›m›z bilgi-
Adresin bu k›sm›n› yazman›z
flart de¤ildir, ço¤u browser buray› kendili¤inden ekler.
Arad›¤›n›z bilginin depoland›¤›
‹htiyac›n›z olan bilginin saklan-
ana sunucu bilgisayar›n adresidir, burada çeflitli linkler bulabilirsiniz.
d›¤› alt dizinlerin isimleri, bazen do¤rudan dosyan›n ismi de
burada yeralabilir.
●
INTERNET
15
<<<
dan, Internet üzerinde arad›¤›n›z› bulabilmeniz için
birkaç farkl› yöntem gelifltirilmifltir. Bunlardan en s›k
rastlanan iki uygulama kavflak siteler (Crossroads) ve
arama motorlar› (Search
engines) olup, her ikisi de
kullan›c›ya arad›¤›n› bulmakta yard›mc› olmak
farkl› yollar izlerler.
<
<
<
KAVfiAK S‹TELER
Internet üzerinde arad›¤›n›z› bulman›n en kolay yolYahoo sitesi Internet üzerindeki en bilinen “kavflak”
lar›ndan biri “kavflak” tasitelerden biridir.
bir edilen siteleri ziyaret etmekten geçer. Bu siteler flu
flekilde çal›fl›rlar, öncelikle
ilgilerini çeken bir siteye
rastlayan kullan›c›lar bu sitenin adresini ve içeri¤i
hakk›nda k›sa bir bilgiyi
kavflak sitenin veri taban›na
iletirler. Ayr›ca sitenin tasar›mc›lar› da ayn› ifllemi
yaparak sitelerinin kolay
bulunmas›n› sa¤layabilirler.
Bundan sonra, kavflak siteye gelen bir ziyaretçi, ilgi
alan›na giren konu bafll›klaKurulmufl en geliflmifl “arama motoru” tarz›ndaki site- r›ndan birine girerek burada yeralan alt kategorilere
lerden biri de Altavista’d›r.
göz gezdirir. Bu flekilde konu gittikçe daralt›l›r ve en sonunda kulHalen Internet üzerinde milyonlarca
lan›c›n›n karfl›s›na seçimlerine ba¤l› olaweb sitesi bulunmaktad›r ve bunlar çok
çeflitli konularda bilgilerle doludurlar. Bu rak haz›rlanm›fl bir web
sitesi listesi gelir. Kullan›kadar çok site ve bilgiyi tek tek s›n›flanc› buradan istedi¤i ba¤land›rmak hemen hemen imkans›z oldu¤un-
<
<
<
*<
‹PUCU >
En popüler “kavflak” sitelerinden biri olan
Yahoo, WWW.YAHOO.COM adresinde bulunmaktad›r.
En çok tan›nan “arama motoru” sitelerinden ikisi olan Excite ve Altavista ise,
>>>
WWW.ALTAVISTA.COM ve WWW.EXCITE.COM adreslerinde bulunurlar.
16
●
INTERNET
>>> En popüler arama motorlar›ndan biri
olan Netscape sitesine
SEARCH.NETSCAPE.COM adresinden
ulaflabilirsiniz.
t›lar› seçerek seçti¤i konuyla ilgili siteleri ziyaret eder ve arad›¤› bilgilere eriflir.
ARAMA MOTORLARI
Kavflak siteler oldukça faydal›d›rlar, ancak içerikleri son derece dar olabilir.
E¤er genel bir konu bafll›¤›yla ilgili olarak tüm Internet’i taramak istiyorsan›z,
o zaman “arama motoru” tabir edilen
türden siteler iflinize daha çok yarayacaklard›r. Bu tür siteler arad›¤›n›z konuyla ilgili daha önce hiç görmedi¤iniz
sitelere ulaflman›z› sa¤layabilirler. Peki
bunu nas›l baflar›rlar? Asl›nda bu hiç kolay de¤ildir. Arama motorlar› belirli aral›klarla “örümcek” tabir edilen küçük
taray›c› programlar› Internet üzerinde
gezinmeye ve bilgi toplamaya gönderirler. Örümcekler ald›klar› her tür bilgiyi
do¤rudan sitelerinin veri taban›na iletirler. Bu veri tabanlar›n› bar›nd›ran sunucu bilgisayarlar ve onlar›n kapasiteleri
gerçekten de inan›lmaz boyutlara ulafl›r,
çünkü Internet üzerindeki bu denli çok
siteyle ilgili verileri toplamak için buna
ihtiyaçlar› vard›r.
>>>
INTERNET
I
<INFO >
Internet üzerinde gezinirken rastlad›¤›n›z tüm o ilginç sitelerin adreslerini browser program›n›z›n “Bookmarks” k›sm›nda
depolayabilirsiniz. Bu konuya ileride daha
detayl› olarak yer verece¤iz.
>>>
>>>
INTERNET
WEB ÜZER‹NDEK‹
‹LG‹NÇ S‹TELER
fiu ana dek sizlere hep Internet üzerindeki ilginç sitelerin varl›¤›ndan bahsettik.
fiimdi bu ilginç sitelere bir göz atma s›ras› geldi.
Bu sayfalarda Internet üzerinde bulunan pek çok
ilginç site aras›ndan sizin için seçtiklerimizi k›saca tan›taca¤›z. Ancak sak›n bu sitelerin olanlar›n
en iyileri oldu¤unu düflünmeyin, ne de olsa zevkler
insandan insana de¤iflir ve sizler farkl› konularla
ilgileniyor olabilirsiniz. Ancak bizim amac›m›z
zevklerinizi de¤ifltirmek de¤il, sadece size Internet’in bir bilgi kayna¤› olarak ne denli zengin oldu¤unu gösterebilmek.
ÇEVREM‹ZDEK‹ DO⁄AL GÜZELL‹KLER
www.natureworld.com/menustp.asp
Bu site özellikle do¤al hayat tutkunlar›n›n son derece hofluna gidecektir. Öncelikle sitenin son derece iyi düzenlenmifl oldu¤unu söylemeliyiz, bölümler aras›nda rahatl›kla dolaflabiliyor ve arad›¤›n›z›
bulmakta zorlanm›yorsunuz. Siteyi dolafl›rken ise
size oldukça hofl bir müzik efllik ediyor. Bu sitenin
içeri¤i tamamen do¤al hayat üzerine kurulmufl,
çok çeflitli hayvan ve bitki türleri hakk›nda detayl›
bilgiler edinebilece¤iniz gibi ayn› zamanda zengin
bir resim arflivini dolaflabilir ve istedi¤iniz resimleri bilgisayar›n›za indirebilirsiniz.
SADECE ÇOCUKLAR ‹Ç‹N DE⁄‹L!
www.disney.com
Asl›nda her yafltan
insana hitap edebilecek bir site olmas›na ra¤men, özellikle çocuklar›n buraya bay›lacaklar›n›
tahmin ediyoruz. Bu
sitede hemen tüm
Disney karakterlerini ve onlar›n filmlerinden parçalar› bulabilmek mümkün.
Küçük dostlar›m›z›n
tüm dünyadan yafl›tlar›yla sohbet edebilecekleri
sohbet odalar›, ya da birbirinden hofl oyuncaklar›
sat›n alabilecekleri sanal ma¤azalar gibi detaylar
da unutulmam›fl. K›sacas› buras› küçüklerin rüyas› olabilecek bir site.
HERfiEY‹ Ö⁄RENMEK M‹ ‹ST‹YORSUNUZ?
www.encarta.com
Encarta, Microsoft firmas› taraf›ndan haz›rlanan dünyaca
ünlü ansiklopedinin ad›d›r.
Normalde CD-ROM üzerinde
piyasaya sürülen bu yaz›l›m
ç›kt›¤› günden beri dünyan›n
en ilgi çeken multimedya uygulamalar›ndan biri olmufltur.
Ancak e¤er CD-ROM versiyonu almak istemiyorsan›z, o zaman faydalanabilece¤iniz online versiyona burada verilen
adresten ulaflabilirsiniz. Bir
kelime ya da konu bafll›¤› vererek arama yapabilmenize
●
INTERNET
17
<<<
izin veren Encarta sadece yaz›l› bilgi de¤il, ayn›
zamanda resimler, animasyonlar, sesler ve haritalar gibi zengin multimedya eklentileri de içermektedir.
FUTBOL SEVER M‹S‹N‹Z?
www.soccernet.com
Bu site futbolseverleri kesinlikle çok memnun edecektir.
Öncelikle Avrupa ve ‹ngiltere
hakk›nda iki ayr› bölümden
oluflan sitenin benzerleri aras›nda en çok tutlanlardan biri
oldu¤unu belirtelim. Avrupa
futbolu hakk›nda daha fazla
bilgi edinmek isteyenlerin kesinlikle ziyaret etmesi gereken
bir site, ayr›ca dünyan›n di¤er
bölgelerindeki karfl›laflmalarla
ilgili haberlere de yer veriliyor. Üstelik arad›¤›n›z› tam
olarak bu sitede bulamasan›z
bile, verilen pek çok link sayesinde di¤er popüler
futbol sitelerini de ziyaret edebilirsiniz.
S‹NEMA HAKKINDAK‹ HERfiEY...
www.allmovie.com
E¤er sinema ve filmler sizin
için özel bir anlam ifade ediyorsa, o zaman buras› tam
arad›¤›n›z site demektir. Son
derece iyi organize edilmifl
olan bu site size herhangi bir
konu bafll›¤›na göre arama
yapma imkan› sunuyor. Filmler hakk›nda oldukça genifl bir
veri taban› bulunan sitede her
zaman için yap›lmakta olan,
gösterime girmeye haz›rlanan
ya da gösterimde olan filmlerle ilgili bol haber bulmak
mümkün. Ayr›ca pek çok ünlü
aktör ve aktrisle yap›lan söyleflileri de burada bulabilirsiniz. Sonuç olarak her sinema merakl›s›n›n
mutlaka ziyaret etmesi gereken bir site bu.
BOL BOL YAZILIM!
www.download.com
Internet üzerinde bol miktarda Freeware ve Shareware yaz›l›m bulmak mümkündür, ancak arad›-
18
●
INTERNET
¤›n›z› bulabilmek için
üreticilerin
ana sayfalar›n› tek tek
ziyaret etmek pek hofl
bir seçenek
de¤ildir. ‹flte
bu site sizi
dolaflmak
zahmetinden
kurtaracak,
burada oldukça genifl bir program arflivi mevcut.
Ancak sadece programlar de¤il, sunulan yaz›l›mlar hakk›nda yorumlar, de¤erlendirmeler, aç›klamalar ve hatta baflka ilgili sitelere ba¤lant›lar da
mevcut. Buras› için kendi türü içinde en tan›nm›fl
sitelerden biri denebilir, her türlü yaz›l›m ihtiyaçlar›n›z için bir gözatman›z tavsiye olunur.
YOLCULU⁄A MI ÇIKIYORSUNUZ?
www.fodors.com
E¤er s›k yolculuk yapan
biriyseniz,
genelde ilk
defa gidece¤iniz bir
bölgede nelerle karfl›laflaca¤›n›z›
bilmemenin
son derece
can s›k›c› oldu¤unun da
fark›ndas›n›z demektir. Genellikle buna bir çözüm bulabilmek için seyahat acentelerinin broflürlerinden ya
da o bölgeyi daha önce ziyaret etmifl dostlar›n
tavsiyelerinden faydalanma yoluna gidilir. Ancak
art›k bu sitenin sa¤lad›¤› hizmetler sayesinde çok
daha güvenilir ve serbest bir gezi rehberi haz›rlamak mümkün. Gidece¤iniz yeri ve ilgilendi¤iniz
konular› girdi¤inizde site size son derece detayl›
bir gezi rehberi haz›rl›yor. Kal›nacak yerlerden ve
fiyatlar›ndan tutun da, yöresel yemeklere kadar
pek çok detay unutulmadan bu rehbere ekleniyor.
K›sacas› uzun seyahatlere ç›kmay› sevenler için
ziyaret edilmesi gereken bir site.
>>>
>>>
INTERNET
>>>
“Multimedya” kelimesi gün geçtikçe daha çok duyulur
oldu, bilgisayarlardan ansiklopedilere, her yerde
kullan›l›yor. Peki ama anlam› nedir?
MULT‹MEDYA
Bu kelimenin anlam› pratik olarak yaz›, hareketli görüntüler, resimler ve sesler gibi pek çok
unsurdan oluflan bir sunumu anlatmaktad›r. Günümüz multimedya bilgisayarlar›n›n yapt›¤› da
tam olarak bu tarz programlar› çal›flt›rabilmektir. Fakat bir televizyon da sesli ve görüntülü sunumlar yapmaz m›, neden kimse “Multimedya
TV” gibi bir tan›m kullanmaz? Bunun sebebi çok
basittir, pek çok cihaz bu tarz sunumlar yapabilir,
ancak hiçbiri kullan›c›ya sunumun ak›fl›na bir flekilde müdahale etme f›rsat› vermez. Ancak bilgisayarlar bunu yapabilir, iflte bu “karfl›l›kl› etkileflim” unsuru multimedya kelimesine gerçek anlam›n› kazand›r›r.
<
<
<
MULT‹MEDYA B‹LG‹SAYAR
Bir multimedya bilgisayar, CD-ROM sürücü, ses
kart›, hoparlör, mikrofon, video kamera gibi çeflitli yan donan›mlar tafl›yan
ve kullanan bir sistemdir. Ancak ne var
ki bir bilgisayara sadece bu parçalar›
takmak yeterli de¤ildir, çünkü multimedya s›n›f› programlar özellikle
yüksek kapasiteli ifllemcilere, güçlü grafik kartlar›na, bol
sabit disk alan›na ve
bol miktarda haf›zaya ihtiyaç duyarlar.
K›sacas› bilgisayar›n
‹yi bir multimedya sistemin
tüm o program yükünü çekebilecek kabafll›ca ihtiyac› kaliteli ve güçlü hoparpasiteye sahip olmas› gereklidir.
<
<
<
lörlerdir.
Multimedya demek, sadece müzik demek de¤ildir.
CD-ROM SÜRÜCÜ
Bir CD-ROM sürücü genellikle müzik
disklerini çalmak ve yo¤un miktarda
program verisi depolamak için kullan›l›r.
Ancak bu disklerin en kötü yan› sadece
okunabilir olmalar›d›r, yani üzerlerine
tekrar kay›t yap›lamaz.
Bir diski CD-ROM sürücüde okuyabilmek için öncelikle sürücünün tepsi k›sm›
ön panelindeki açma dü¤mesine bas›larak aç›lmal›d›r. Sonra disk tepsiye resimli taraf› üste gelecek flekilde yerlefltirilmeli, yine ayn› tufla bas›larak kapanmas› sa¤lanmal›d›r.
●
5
<<<
SES KARTI
Ses kart› bilgisayar›n içinde bulunan ve
her tür ses sinyalini iflleyen elektronik bir
parçad›r. Bu kart sayesinde CD kalitesinde müzikleri dinlemek mümkün oldu¤u
gibi, ayn› zamanda içinde bulunan ses
sentezleyici sayesinde çeflitli ses efektleri
elde edebilmek de imkan dahilindedir. Bu
tür efektler özellikle bilgisayar oyunlar›nda önemli bir yer tutarlar. Ayn› zamanda ses kart› uygun yaz›l›mlar yard›m›yla müzik üretmek için de kullan›labilir.
HOPARLÖR
Hoparlörler ses kart› ve CD sürücüden
gelen ses sinyallerini duyulabilir hale ge-
M‹KROFON
Mikrofon canl› ses ve müzik kayd› yapmak için kullan›l›r, bilgisayar üzerinde
uygun yere tak›lmal›d›r. Kaydedilen sesler daha sonra özel yaz›l›mlar yard›m›yla
ifllenmek için sabit disk üzerine kaydedilebilir.
JOYSTICK
Joystick tabir edilen ayg›tlar özellikle
bilgisayar oyunlar›nda kullan›c›ya kumanda kolayl›¤› sa¤lamas› amac›yla tasarlanm›fllard›r.
Genellikle ses kar› üzerindeki özel yuvaya ya da USB fifline ba¤lanarak kullan›lan bu araçlar, özellikle bilgisayar oyunlar›n› çok sevenlerin vazgeçilmez yard›mc›lar›d›r.
MULT‹MEDYA YAZILIMLAR
Bu tür yaz›l›mlar kendi aralar›nda
oyunlar, kataloglar, sunumlar, ansiklopediler ve e¤itim programlar› gibi farkl› s›-
<INFO >
Her ne kadar görünüfl olarak birbirlerinin
kopyas› olsalar da, CD ve CD-ROM aras›nda büyük bir fark vard›r. Gerçekte CD harfleri Compact Disc kelimelerinin bafl harflerini temsil ederler, ancak günlük kullan›mda genellikle üzerine ses ya da müzik kaydedilmifl olan Audio CD anlam›nda kullan›l›rlar. Bir Audio CD üzerinde depolanm›fl olan veriler hem bir müzik seti, hem de bilgisayar taraf›ndan okunabilir. Ancak CDROM tabir edilen disklerde durum farkl›d›r.
Bu tip diskler bilgisayar verileri depolamak
için kullan›l›rlar ve Audio CD’lerin aksine
müzik setleri taraf›ndan okunabilmeleri
mümkün de¤ildir, sadece bilgisayar ortam›nda de¤erlendirilebilirler.
n›flara ayr›l›rlar. Hangi türe girerlerse
girsinler, bu tarz yaz›l›mlar genellikle
çok büyük miktarlarda veri içerirler.
Bu nedenle de bu yaz›l›mlar› piyasaya
sunman›n en düflük maliyetli ve uygun
yöntemi onlar› CD-ROM üzerinde yay›nlamakt›r.
Çok farkl› ve ilginç mikrofon modellerine raslamak olas›d›r.
CD VE CD-ROM ARASINDAK‹ FARK...
6
Piyasada çok farkl› tiplerde joystick bulmak
mümkündür.
<
<
<
I
tiren cihazlard›r. Bunlar genellikle stereo
ses verebilecek flekilde tasarlan›rlar, baz›lar›n›n kendi güçlendirici devreleri ve
ses kontrol ayarlar› bulunur.
>>>
Ço¤u CD-ROM sürücünün ön yüzünde
açma dü¤mesine ek olarak bir kulakl›k
girifli, ses ayar dü¤mesi ve benzer baz›
kontroller bulunabilir. Bir CD sürücünün
çal›flma h›z› genellikle s›radan bir müzik
seti CD okuyucusunun çal›flma süratinin
katlar› fleklinde hesaplan›r. Mesela 12
h›zl› bir CD sürücü de veriler normalin
oniki kat› daha h›zl› okunur ve diskin dönüfl h›z› da buna uygun olarak art›r›l›r.
>>>
●
>>>
B-C HARFLER‹
SÖZLÜK
B-C:
BOOT SECTOR:
Sabit disklerin ve disketlerin
sistem bilgileri k›sm›na Boot
Sector ad› verilir. Bu k›s›mda
bulunan sistem bilgileri, bilgisayar›n sözü edilen disk ya da
disketleri kullanabilmesi için
gereken baz› temel verilerden
oluflur. Bilgisayar her yeniden
aç›l›fl›nda bu k›s›mda bulunan
bilgileri okuyarak düzgün çal›flabilmek için ihtiyaç duydu¤u temel verilere sahip olur.
Bootable Disk olarak da bilinen sistem disketleri de aç›l›flta bilgisayara ihtiyac› olan
verileri sa¤layacak küçük bir
dosyaya sahiptir. Böylece bilgisayar›n düzgün aç›labilmesi
ve temel iflletim sistemi fonksiyonlar›n›n çal›flabilmesi sa¤lan›r.
BOOTABLE DISK:
‹flletim sisteminin düzgün olarak çal›flt›r›labilmesi amac›yla haz›rlanm›fl özel bir bafllang›ç disketidir. Hemen her PC, aç›l›flta A: sürücüsünü
böyle bir disketin varl›¤›n› alg›lamak amac›yla taramak üzere ayarlanabilir. E¤er A: sürücüsü içinde bir Bootable Disk (aç›l›fl disketi)
varsa, o zaman sistem
buradan çal›flt›r›l›r.
E¤er böyle bir disket
mevcut de¤ilse, o zaman bilgisayar C: sürücüsünü tarayarak ihtiyac› olan sistem dosyalar›n›n orada olup olmad›¤›n› kontrol eder.
Sistem dosyalar› bulundu¤u
taktirde aç›l›fl ifllemi düzgün
olarak sürer, aksi halde cihaz
bir hata mesaj› verip durur.
B/S:
Tam aç›l›m›
“Bits per Second” (saniyedeki bit say›s›) olan bu terim, veri ak›fl süratinin
ölçümünde kullan›l›r. ‹ki ayg›t
aras›nda saniyede kaç bit veri
akt›¤›n› göstermeye yarar, mesela bir modem
ve ba¤l› oldu¤u bilgisayar gibi.
BUBBLE-JET BASKI C‹HAZLARI:
Asl›nda Bubble-Jet tabir edi-
len bask› cihazlar›, sadece
mürekkebi püskürtmekte
farkl› bir yöntem kullan›lan
Ink-Jet (mürekkep püskürtmeli) bask› makinelerinden
baflka bir fley de¤ildirler. Burada uygulanan yöntem, mürekkep damlas›n› bir anda
çok fazla ›s›tarak, oluflan s›cak buhar kabarc›¤›n›n
(Bubble) patlamas›n› sa¤lamakt›r. Bu yöntemle seri bir
biçimde ard› ard›na patlat›lan
mürekkep damlalar› boyama
i¤nesinin ucundan h›zla d›flar›
püskürür ve ka¤›da derinlemesine ifllerler. Bu tür bask›
makinelerinde mürekkep tüpü
ve bask› i¤nesi birleflik olarak
bulunurlar, bu yüzden de birlikte de¤ifltirilmeleri gerekir.
Bu yönteme alternatif olarak
gelifltirilmifl olan piezoelektrik bask› cihazlar›nda ise,
mürekkep tüpü püskürtme i¤nesinden ayr› imal edilir ve
haliyle de¤ifltirilmesi çok daha ucuza gelir.
BUNDLE:
Bundle terimi bilgisayar pa-
zar›nda rekabet edebilmek amac›yla gelifltirilen bir sat›fl
tekni¤ine verilen isimdir. Bu
teknikte büyük bir mal›n yan›na müflterinin ilgisini çekecek daha küçük bir ürün
bedava olarak kat›l›r, yani
“Bundle” edilir. Mesela
yeni bir grafik kart› ya da
DVD-ROM sürücünün yan›na piyasaya en son ç›kan
birkaç oyunun kat›lmas›
buna iyi bir örnektir. Ayn›
flekilde bir bilgisayar›n yan›nda bir bask› cihaz› ya
da Internet aboneli¤i verilebilir.
BYTE:
Sekiz bitten oluflan ve haf›za
modülünün en küçük birimini
oluflturan unsura “byte” ad›
verilir. Bunun katlar› olan kilobyte ve megabyte birimleri,
dosya büyüklü¤ünden grafik
kart› haf›zas›n›n boyutlar›n›n
tan›mlanmas›na dek hemen
her yerde karfl›m›za ç›karlar.
Ancak günlük hayatta kulland›¤›m›z di¤er ölçü metodlar›n›n aksine, bir kilobyte tam
olarak 1000 de¤il, 1024 byte
büyüklü¤üne eflittir, bu durum
megabyte içinde geçerlidir.
C:
Bilgisayarlarda C: sembolü,
genellikle sistemin çal›flmas›n› sa¤layan ana sabit diske
verilir.
CACHE:
‹ki farkl› veri transfer h›z›na
sahip ayg›t aras›ndaki bilgi ak›fl›n› düzenleyebilmek için
●
SÖZLÜK
5
<<<
C HARF‹
En çok tan›nan CAD
yaz›l›m›
Autodesk
firmas› taraf›ndan
gelifltirilmifl olan
AutoCAD
serileridir.
“Cache” tabir edilen bir tampon haf›za modülü kullan›l›r.
Bu modül genellikle pek büyük de¤ildir ancak son derece
h›zl›d›r ve dolay›s›yla üretilmesi de pahal›d›r. Genelde
kullan›lan ana haf›za modüllerinden kat kat h›zl› çal›flabilecek bir yap›da olmalar›na
ra¤men, “Cache” bellek modülleri yüksek maliyetleri nedeniyle tampon vazifesi görecekleri önemli ba¤lant› noktalar› d›fl›nda pek kullan›lmazlar.
CAD:
Bu isim ‹ngilizce “Computer
Aided Design” (Bilgisayar
Destekli Tasar›m) kelimelerinin bir k›saltmas›d›r ve özel
bir yaz›l›m türüne verilir. Bilgisayar destekli tasar›mlar
yapabilen programlar son derece büyük, karmafl›k ve pahal›d›rlar. Bunlar ancak mekanik ya da mimari tasar›mlar yapan e¤itilmifl mühendislere hitap edecek yaz›l›mlard›r. Herfleyden önce, bu tür
bir CAD yaz›l›m›n› verimli olarak çal›flt›rabilmek için, son
derece güçlü ve pahal› bilgisayar sistemlerine ihtiyaç vard›r. Bu yaz›l›mlar iki ve üç
boyutlu çizimler, modellemeler ve çal›flma simülasyonlar›
yapabilecek kapasitededirler.
6
●
CD:
‹ngilizce
“Compact Disc” kelimelerinin
bafl harflerinden oluflan bu k›saltma, üzerine 700 MB civar›nda veri depolanabilen özel
bir kay›t ortam›na verilen isimdir. CD’lerin üzerine veri
kaydederken ve bu veri okunurken düflük güçlü LASER ›fl›nlar›ndan faydalan›l›r. Ancak her ne kadar fiziksel yap›lar› ve eriflim metodu ayn›
olsa da, tüm CD’ler ayn› de¤ildir. Bunun sebebi üzerlerine kaydedilen verilerin farkl›
olmas›ndan kaynaklan›r.
CD-R:
Bir CD-R, asl›nda üzeri bofl
ve yaz›lmaya haz›r bir CDROM’dan baflka bir fley de¤ildir. Özel yaz›c› ayg›tlar sayesinde, üzerindeki özel kaplamaya LASER ›fl›nlar›yla veri
yak›larak ifllenir, ancak bu ifllem yüzeyi kal›c› olarak de¤ifltirdi¤inden sadece bir kez
yap›labilir. Üzerine veri kaydedilmifl bir CD-R, uygun CDROM okuyucu araçlarla istenildi¤i kadar s›k okunabilir,
çünkü yazman›n aksine okuma ifllemi herhangi bir hasar
vermez.
CD-ROM:
‹ngilizce “Compact Disc-Read
Only Memory” kelimelerinin
bafl harflerinden oluflan bu k›-
SÖZLÜK
saltma, üzerinde bilgisayar
yaz›l›m› tafl›yan herhangi bir
CD’ye verilen isimdir. Bu
CD’lerin üzerlerine veri özel
ayg›tlarla sadece bir defaya
mahsus olmak üzere yaz›l›r.
Herhangi bir fiziksel hasar
görmedi¤i sürece bir CDROM istendi¤i kadar okunabilir ve üzerindeki verileri depolamaya devam eder.
COLOR PALETTE:
Color Palette (renk paleti) ekrana yans›t›lacak olan renklerin bir listesidir. Modern monitörler 16 milyon renkten biraz daha fazlas›n› ekranda
gösterebilme yetene¤ine sahiptirler. Bu rakam›n hesaplanmas›nda rol oynayan gerçek, asl›nda tüm renklerin üç
ana renk olan k›rm›z›, yeflil
ve mavinin kar›fl›m›yla sa¤lanmas›d›r,
her renk tonu
ise 256 derecelik bir yo¤unlu¤a sahiptir. Renklerin bu denli
yüksek gösterilmesi yöntemine True
Color (gerçek
renk) denir,
ancak burada
monitörün
kapasitesinden baflka
unsurlar da önemlidir. Her
grafik kart› ekrandaki piksellerin herbiri için 16 milyon
renkten birini seçip yans›tacak kapasitede de¤ildir, bunda kart›n haf›za büyüklü¤ü ve
seçilen çözünürlük de büyük
rol oynar. E¤er haf›za yeterli
de¤ilse, o zaman istenenden
daha düflük yo¤unlukta bir
renk paleti kullan›lmas› gere-
kecektir. Bu renk paletleri belirli limitlere sahiptir, 16 milyon renkli True Color palet(gerçek renk), 65.000
renkli High Color palet(yüksek renk), 256 renkli palet,
16 renkli palet ve en dipte de
2 renkli palet(monokrom) yeral›r. Ayr›ca kullan›lan bir
renk paleti, grafik dosyalar›n
da bir parflas› olup, her pikselin renk tonunu belirlemeye
yarar.
>>>
SÖZLÜK

socernet

Transkript

Benzer belgeler

Dergi A4 - ARI Magazin

CitySurf Byte dergisinde

M-araba Televole

HABER tığ TEBER

RE/MAX Turkey

Contents: Sogut, Bilal / Onsoz Ozyigit, Omer / Sevgili Ahmet