Folliküler Dalga Teorisi

Transkript

İneklerde
Folliküler Gelişim
Prof. Dr. D. Ali Dinç
Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi
Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı
Öğretim Üyesi
2-6 Mayıs 2005 / Adana
20.01.2013
1
Fizyolojik Bilgi
Hormonal yapı ve etkileşim
Folliküler dalga teorisi
Senkronizasyon
20.01.2013
2
Fizyolojik Bilgi
Klasik ovaryum süperovulasyon
tedavisine alınan cevap;
hem gelişmeye başlayan follikül sayısı
hem de ovule olan follikül sayısı
bakımından farklılık göstermektedir.
20.01.2013
3
Fizyolojik Bilgi
Bu farklılığın oluşmasında tedavinin
uygulanmaya başlandığı günde,
folliküler dalganın sergilediği
manzara en etkili faktördür
(D’Occhio ve ark, 1999)
20.01.2013
4
Fizyolojik Bilgi
Folliküler dalganın gelişmişlik
dönemi ve dominantlık süresi,
östrüslerin daha geniş zaman
diliminde yayılarak başlamasına
neden olur (Diskin ve ark 2002).
20.01.2013
5
Ultrasonografi
Hormon analizleri
20.01.2013
6
Sığırlarda follikülerin gelişimi ve
regresyonunun tabiatı üzerinde yapılan
temel araştırmalarda ultrasonografinin
kullanılması ile folliküler dalgalar
keşfedilmiştir (Ginther et all, 1989)
20.01.2013
7
Düve ve inekler bireysel olarak her
bir östrüs siklusunda
çoğunlukla 2 veya 3
daha az oranda da 1 veya 4 adet
folliküler gelişim dalgasına sahiptirler
20.01.2013
8
Hormonal yapı ve etkileşim
Animasyon 1, 2, 3,4
20.01.2013
9
İki folliküler gelişim dalgası
20.01.2013
10
A: atretik
R: yeni,
S: seçkin,
D: Dominant
PO: preovulator
 1. dalga siklusun 2. gününde, 2. dalga ise 11. gününde gelişmeye başlar
 ovulasyon 2. dalgadan şekillenir.
20.01.2013
11
20.01.2013
12
Folliküler Dalga
Sığırlarda folliküler dalga sayılarıyla ilgili çalışmalar
Sonuç (%)
Yazar-yazarlar/Yıl
Ahmad ve ark 1997
Duchens 1994
Figueiredo ve ark 1997
56 İnek,12 Düve
11
Düve
18
İnek
Irk
1
Dalga
2
Dalga
3
Dalga
4
Dalga
Etçi
-
86
14
-
Swedish red and
white, Fresian
-
27
73
-
-
83.3
16.6
-
-
29.4
64.7
5.8
Nelore
17
Düve
Ginther ve ark 1989a
15
Düve
Holstein
-
83
17
-
Rhodes ve ark 1995
17
Düve
Brahman
-
26.5
66.7
6.8
Savio ve ark 1988
13
Düve
Fresian-Hereford
4
15
81
-
Sinhg ve ark 1996
17
Düve
Simmental
4.3
65.2
30.5
-
Sirois ve ark 1988
10
Düve
Holstein
10
20
70
-
10
İnek
-
-
81.25
18.75
-
32
İnek
Brahman
-
38
53
9
Taylor ve ark 1991
Zeitoun ve ark 1996
20.01.2013
Materyal
13
Folliküler Dalga
20.01.2013
14
Folliküler Dalga
20.01.2013
15
Folliküler Dalga
22 baş Brown Swiss, 3-5 yaşlarında
% 41 İki dalgalı folliküler gelişim
% 51 Üç dalgalı folliküler gelişim gösterdi
Çelik, Aydın, Şendağ ve Dinç (2005) Rep Dom Anim, 40, 2, 87-92
20.01.2013
16
Folliküler Dalga
0
5
10
15
20
FSH konsantrasyonun (siyah çizgi) 2-3 gün süren geçici yükselmesi ile yeni
bir dalga başlaması arasındaki ilişki (beyaz daire sağlıklı folliküller, noktalı
daire atretik folliküller). (Mihm ve ark 1996).
20.01.2013
17
Folliküler Dalga
Follikül
büyüklüğü (mm)
Ovulasyon
+fekondasyo
n
Puerperal
dönem
Gebeliğin ilk 7 ayı
Ovulasyon
Gebelik sonu
Postpartum
dönem
Ovulasyon
Siklus
Farklı reprodüktif dönemlered folliküler ortaya çıkma modeli (Driancourt 2001).
20.01.2013
18
EL
ML
LH
0
FF
LH
LH
O
O
F
F
5
10
15
20
Dominant folliküllerin ortaya çıkması (beyaz daire sağlıklı, noktalı daire atretik dominant follikül) ve kan
progesteron seviyesi (siyah çizgi) ile siklusun; erken luteal (EL), mid-luteal (ML) ve folliküler fazı
(FF)’ndaki LH salınım sıklığı. (OF: Ovulatör follikül) (Mihm ve ark 1996).
20.01.2013
19
Folliküler Dalga
Folliküllerin ortaya çıkma günü ?
2 dalgalı
: 0-2 ve 9-10. günler
3 dalgalı
: 0, 9, 16. günler
20.01.2013
20
Folliküler Dalga
dominant
folliküllerinin
gelişim hızları ?
20.01.2013
21
İneklerde folliküler gelişim dalgalarının
periyodik gelişimi CL regrese oluncaya
kadar devam eder
Üç dalgalı folliküler aktivite muhtemelen
CL hayat süresi uzayınca ortaya çıkar.
20.01.2013
22
Nitekim, ekzojen P4 verilerek luteal fazın uzatıldığı
hayvanlarda ortaya çıkan dalga sayısı
arttırılabilmiştir
Dışarıdan P4 verilerek normal plazma P4 seviyesinin
devamı sağlanmış hayvanlarda siklus 30 güne kadar
uzatılmış ve bu sürede 4-5 folliküler gelişim dalgası
belirlenmiştir (Fortune 1993, Garcia ve ark 1999).
20.01.2013
23
Luteal regresyon 2 dalgalı siklusta ovulatör
follikülün ortaya çıkmasından 7 gün, 3 dalgalı
siklusta ise 3 gün sonra oluşur (Ginther 1989b).
Bu nedenle 3 dalgalı siklusun ovulatör
follikülünün çapı luteolizis zamanında daha
küçüktür (Ginther 1989b, Taylor ve ark 1991).
20.01.2013
24
Üç dalgalı siklusun östrüsler arası
ve luteal faz süresi iki dalgalı
siklustan sırasıyla ortalama 2.4 ve
2.7 gün daha uzun
20.01.2013
25
Ovulatör folliküllerin ortaya çıkmaovulasyon zaman aralığı farklı
olmaktadır.
İki folliküler dalgada bu zaman aralığı 10
gün iken üç folliküler dalgada yaklaşık 7
gündür.
20.01.2013
26
3 folliküler gelişim dalgasına sahip
hayvanlardaki ovulatör follikülün çapı,
2 folliküler gelişim dalgasına sahip
hayvanların ovulatör folliküllerinin
çapından daha küçüktür
20.01.2013
27
İki folliküler gelişim dalgasına sahip
hayvanlarda DF daha uzun süre ve daha fazla
miktarda östrojen hormonu üretir.
Fazla miktardaki östrojen hormonu oositin
erken maturasyonuna yol açarak iki dalgalı
ineklerde daha düşük fertilite ve gebelik oranı
ile sonuçlanabilir
20.01.2013
28
Folliküler Dalga
İneklerde folliküler gelişim,

endokrin etkileşim

intrafolliküler faktörler

intraselüler moleküler etki şekilleri ile
gerçekleşir.
20.01.2013
29
Folliküler Dalga
Endokrin etkileşim (başlıca FSH/LH)
TGF-β süperfamilyası
İnhibin A ve B
Activin A, B ve AB
Follistatin
IGF
Intraselüler moleküler faktörler
20.01.2013
30
İneklerde antral follikülün gelişimi (300
μm’den 5 mm çapa ulaşması) 30 günden
daha fazla zaman alır.
Ancak daha sonra 15-20 mm çapındaki
folliküler gelişim çok hızlı gerçekleşir ve her
bir folliküler gelişim dalgası 4-6 günü kapsar.
20.01.2013
31
Erken antral gelişimin (yaklaşık 5 mm çapa ulaşma)
gonadotropinlerden bağımsız olduğu
kabul edilir.
Fakat daha sonraki gelişme esas olarak
gonadotropinler tarafından düzenlenir
(özellikle FSH).
20.01.2013
32
4-9 mm arasında çapa sahip antral
follikülün büyümesi FSH’un
etkisiyle gerçekleşir.
Aslında her bir folliküler dalga
başlangıcında FSH’da geçici
yükselme şekillenir.
20.01.2013
33
Östradiol, theca hücrelerinde üretilen
androgenlerin aromatizasyonunun sonucu
olarak ovarian follikülün granüloz hücreleri
tarafından üretilir.
Dominant follikül, subordinat folliküllerden
daha fazla intrafolliküler östradiole sahiptir.
20.01.2013
34
İnhibinler hipofiz üzerine FSH salınımını
baskılayıcı etkiye sahiptir.
Folliküler sıvıdaki inhibin-A konsantrasyonu
antral follikül büyüklüğü ile pozitif ilişkilidir.
Buna karşılık inhibin-B seviyesi, inhibin-A’dan
çok düşüktür.
20.01.2013
35
İnhibinin bütün dimerik formları FSH sentez ve
salınımını baskılar.
İnhibinler follikül içerisinde lokal role de
sahiptirler ve östradiol üretimini baskılarlar ve
aktivinin antagonisti etki gösterirler.
Böylece folliküller gelişme ve farklılaşmayı
baskılarlar.
20.01.2013
36
Aktivin, inhibin-β sub-ünitinin homodimeridir
İnhibinin aksi etkiye sahiptir
Aktivin’in aktivitesi, follistatin seviyesi ile
düzenlenir
Follistatin hipofiz ve ovaryumda aktivin’in
fonksiyonlarını nötralize eder
20.01.2013
37
Aktivin, granuloz hücrelerden inhibin
sekresyonunu artırır.
Activin, FSH reseptörlerinin uyarımı
vasıtasıyla, follikülün FSH’a duyarlılığının
başlamasında anahtar role sahiptir.
Follikülogenetic yapısının devamı ve
geliştirilmesinde görev alır.
20.01.2013
38
Primordial havuzdan folliküllerin
alınması ve seçilmiş follikül aşamasına
getirilmesinde, activin’in düzenleyici rolü
bulunmaktadır.
20.01.2013
39
Follistatin, tek zincirli cystin’den zengin bir
polipeptitdir ve granüloz hücrelerinin bir
ürünüdür
Follistatin, hipofiz ve ovaryumda activin’in
etkilerini nötralize eder
20.01.2013
40
Sığır ovaryum IGF sistemi IGF-I ve IGF-II’den
ibarettir.
IGF-tip I receptor, 4 farklı insuline-like growth
factor binding protein (IGFBPs) ve en yeni
olarak da IGFBPs’e karşı proteaz veya
proteazlardan ibarettir.
20.01.2013
41
Sebest IGFs’ler granüloz hücre proliferasyonu,
steroidogenezisi ve FSH’ya bağımlı olarak da inhibin
ve activin sentezini stimule ederler.
FSH miktarının düşmeye başladığı ve en düşük
seviyede olduğu evrede apoptosis olmaksızın
dominant follikülün yaşamasını sağlayabilmektedir.
20.01.2013
42
Folikül içerisindeki hücre ölümü apoptosis
(programlı/gönüllü hücre ölümü) yolu ile daha
doğrusu aracılığı ile gerçekleşir.
Apoptosis, vücutdaki istenmeyen hücrelerin
uzaklaştırılmasında bir seri yollardan nihai
mekanizma olanıdır.
20.01.2013
43
Sığır genomu 30-40 bin gen tarafından kodlanmıştır
Bu genlerin kodu, sitotokines, reseptörler, sinyal
transfer molekülleri, transcription ve büyüme
faktörleri, enzimler, hücre siklus düzenleyicileri,
hücresel komponentler ve apoptosisi kapsayan
faktörler gibi çok sayıda faktörleri ihtiva eder.
Bu moleküllerin etkileşimi hücrenin yaşaması,
proliferasyonu veya ölümünü kararlaştırır.
20.01.2013
44
20.01.2013
45

Folliküler Dalga Teorisi

Transkript

Benzer belgeler

Hematopatoloji

Çizgi kusurlu fotonik kristal dalga kılavuzlarında saçıcıların

sismik prospeksiyon ders 3

Issue Content - Türkiye Klinikleri

Fotometride yeni yöntemler: Yeni bir spektrofotometrenin test edilmesi

Dalga Enerjisi Santralleri

Ordu Fatsa`daki Delenin Dağı Tepesini Güneşi Görmek

Yeni Yayınlar/Mayıs 2015