ofset baskı sisteminde zamana bağlı kurumanın mürekkep
Transkript
ofset baskı sisteminde zamana bağlı kurumanın mürekkep
İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Yıl: 9 Sayı: 18 Güz 2010 s. 65-75 OFSET BASKI SİSTEMİNDE ZAMANA BAĞLI KURUMANIN MÜREKKEP DENSİTESİNE ETKİSİ Bahar ASLAN*, Erdoğan KÖSE** Geliş: 21/07/2010 Kabul: 04/11/2010 ÖZET Yağ bazlı ofset baskı mürekkebi, emici özelliği olan kâğıtlar üzerinde nüfuz ederek, sıvanmış kâğıt ve kartonlar üzerine yapılan baskılarda ise oksidasyon yoluyla kurumaktadır. Kuruma süreciyle birlikte basılan mürekkepte bir takım renk değişiklikleri meydana gelmektedir. Bu değişiklikler baskı altı malzemesinin emicilik özelliğine göre farklılık göstermektedir. Bu çalışmada farklı özelliklerde olan birinci hamur, ikinci hamur, parlak kuşe ve mat kuşe kâğıtlar üzerine cyan renk ile yapılan baskıların belirli zamanlardaki densite değerleri densitometreyle ölçülerek kısa süreli kuruma sürecinde mürekkebin densitesinde yaşanan değişiklikler tespit edilmiştir. Veriler değerlendirildiğinde tüm kâğıtlarda zamana bağlı olarak densitede değerlerinde düşüş gözlemlenmiştir. Anahtar Kelimeler: ofset baskı, kuruma, densite THE EFFECTS OF THE INK DENSITY ON TIME BASED DRYING PROCESS IN OFFSET PRINTING SYSTEM ABSTRACT Oil-based offset printing ink penetration by the prints, is established by the absortion property of the paper or through oxidation on coated papers and cardboards.With the drying process, some color changes occur on printed ink. These change varies according to the properties of the substrate material. In this study ink density measurements, with a densitometer, of a specified time intervals for cyan color printings on the different specifications of the uncoated, the book paper, gloss coated and matte coated papers are identified the short-term rate by measuring the changes experienced in the process of the ink. When the data obtained were evaluated in all paper types, a decrease of the solid ink density was observed connected to time of the drying process. Key Words : offset printing, drying, density * Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Eğitimi Bölümü, Teknikokullar-ANKARA ** Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Eğitimi Bölümü, Teknikokullar -ANKARA Bahar ASLAN, Erdoğan KÖSE 1. GİRİŞ Tüm baskı sistemlerinde mürekkep akışkan haldedir. Ancak bu şekilde mürekkep hazneden baskı yüzeyine taşınabilir. Baskıdan hemen sonra mürekkep sıvı halden katı hale geçmelidir. Bu geçiş iki aşamada gerçekleşir. Birinci aşama baskı malzemesine yerleşme, ikinci aşama ise katılaşmadır. Mürekkeplerin faz değişimi, zamana bağlı olarak kendiliğinden ya da ısı, ışık gibi enerji türleri yardımıyla gerçekleşir. Literatüre bakıldığında; Akgül ve ark., “Yüzeyi Pürüzlü Kâğıtların Emme Kapasitesinin Basılan Mürekkeplerin Densitometrik Değerine Etkisinin İncelenmesi” adlı çalışmalarında mürekkep emiliminin kâğıdın porozitesine(gözeneklilik), permeabilite ve kapileritisine bağlı olduğunu ancak birinci hamur kağıdın daha gözenekli olmasına rağmen daha geç kurumasının nedeni yüksek oranda dolgu maddesinin mürekkebin emilmesine gösterdiği dirençten kaynaklandığını ortaya koymuşlardır (Akgül vd., 2006). Bu çalışmada farklı yüzey özelliklerinde olan birinci hamur, ikinci hamur, mat kuşe ve parlak kuşe kâğıtlara cyan mürekkep kullanılarak, kuruma için ideal baskı şartları olan 24-26 oC sıcaklık ve % 60 bağıl nem şartlarında yapılan baskıların 0, 15, 30, 45, 60 ve 90. dakikalarda mürekkep densite değişimleri densitometre aracılığıyla ölçülmüştür. Yapılan ölçümlerin sonucunda tüm kâğıtlarda densitenin düştüğü tespit edilmiştir. 2. OFSET BASKI SİSTEMİ Ofset baskı sistemi suyun yağı itmesi prensibiyle çalışır. Kalıplarda iş olan yerler iş olmayan alanlar arasında herhangi bir yükseklik farkı yoktur. Ofset baskıda genellikle bir yüzü fabrikasyon olarak ışığa duyarlı hâle getirilmiş alüminyum kalıplar kullanılmaktadır. Bunun yanında son yıllarda çeşitli yöntemlerle yine ışığa duyarlı hâle getirilmiş bilgisayardan kalıba filmsiz pozlandırılan dijital ofset baskı kalıpları da kullanılmaktadır. Ofset baskı tekniğinde baskı kalıbı ile kâğıt doğrudan temas halinde bulunmadığından bu baskı tekniği endirekt baskı teknikleri arasında yer alır. Kalıp yüzeyindeki düz görüntü, bir alttaki çelik esaslı yüzeyi sert olmayan kauçuk kaplı kazana yani blanket kazanına iletilir. Kauçuk üzerinde görüntü terstir. Baskı blanket kazanı ile bir alttaki baskı kazanı arasında gerçekleşir. Kâğıt bu iki kazan arasından geçerken kauçuk üzerindeki iş kâğıda geçer. Böylece baskı kâğıda sert bir metal kalıptan değil, yumuşak kauçuk bir malzemeden aktarılmış olur. Bu özellikten dolayı ofset sisteminde her türlü kâğıda, parlak, mat, pürüzlü kâğıtlara net baskı yapılabilmektedir (Kansu ve Köse, 2008). 66 İstanbul Ticaret T Üniverssitesi Fen Bilim mleri Dergisi Güz G 2010 Şekil 1. 1 Tabaka Offset Baskı Tek kniği (Wilson n, 2005) 3. OFSE ET BASKIDA A KURUMA Baskı soonucunun görssel kalitesi büy yük oranda baaskı malzemesiyle mürekkeebin ideal düzeyde birleşmesinee, mürekkebiin malzeme üzerindeki kuruma k ve saabitleşme b altı malzzemesine göree farklılık sürecine bağlıdır. Kurruma şekli, baaskı türüne, baskı göstermeektedir. Nüfuzz etme ve buh harlaşma yönttemleri fizikseel kuruma, okksidasyon, polimerizasyon ve radyasyon r giibi kuruma yöntemleri ise i kimyasal kuruma m bask kı malzemesinnin yüzey yöntemleeridir. Tabakaa ofset baskı tekniğinde mürekkep yapısına bağlı olarak fiziksel ve kiimyasal (emillerek ve oksid dasyonla) olarrak kurur (Aydemiir, 1999) Baskıdan n çıkan kâğıt yüzeyindeki ıslak ı mürekkeep filmi pigm ment, reçine vee kuruyan yağ karıışımıdır. Pürüüzlü yüzeyli emici özellikkteki kâğıt yüzeyindeki y mürekkep m filminin bünyesindekii yağ kimyasaal yapı itibariiyle reçine vee kuruyan yağğ karışımı olan vernikle tam uyumlu u olmaadığından ayyrışarak kâğıd dın ince kılccal elyaf borucukllarına nüfuz eder. e Mürekkeebin kâğıt yüzzeyinde kalann kısmı (kuru uyan yağ, pigment,, reçine) okssidasyon ve polimerizasyyon reaksiyonnlarına uğray yarak 2-3 mikron kalığında k bir mürekkep m film mi oluşturur. Kurumayyı doğrudan veya dolaylı olarak etkileyyen birçok faaktör vardır. Kâğıtlar arasında kalan havannın bağıl nem mi kuruma orranını etkiler. Bağıl nem % 60’ın üstünde olduğu zamann kuruma zam manı önemli ölçüde artar. Tabakaların T arasında ve kâğıdın gözenekleri g arrasında kalan hava kurumaa için gerekli olan oksijeni sağlar ve sağlıklı bir b kuruma geerçekleşir. Bassılmış kâğıtlarrı havalandırm mak oksijen vasıtasıyla v kurumayyı hızlandırır.. Havalandırm ma ayrıca kuuruma reaksiyyonu sırasındda ortaya çıkan ıssının dağıtılm masını sağlarr. Eğer sıcaaklık aşırı yükselirse y mü ürekkebin 67 Bahar AS SLAN, Erdoğan KÖSE bloklaşm masına sebep olur. Kâğıdın n aşırı rutubeetli ve bağıl neminin n yükseek olması mürekkeebin kurumasıını geciktireb bilir. Eğer kâğğıdın rutubetii yüksek veyaa baskıda fazla su kullanıldıysaa mürekkebinn kuruması önnemli ölçüde yavaşlar. Sıccaklık da mürekkeebin kurumassı üzerinde önemli ö bir etkkiye sahiptir.. Örneğin 27 7 oC’deki kuruma süresi 16 oC’deki C kurumaya göre hem men hemen iki i kat fazladdır. Baskı atölyesi sıcaklığı 24-226 oC’de ve kââğıdın baskı attölyesi sıcaklıığında olduğu durumda kuruma için en iyi kooşullar sağlanm mış olur. Ortaam sıcaklığının n normalin çook altında y olması da kurumayıı yavaşlatır. Genellikle yyüksek sıcakllıklar daha yararlıdır. n hızı artar, vviskozite düşeer bu da dah ha iyi bir Sıcaklıklla beraber poolimerizasyon penetrasy yon sağlar vee mürekkep içerisindeki i çözücülerin buuharlaşması daha d hızlı olur (Law wrence, 2008)). Llyod vd., 20005) Şeekil 2. Sıcaklıığın Kuruma Zamanı Üzerine Etkisi (L Kâğıt vee hazne suyunnun pH’ı kurruma hızını bbüyük ölçüde etkiler. Gennel olarak 4,5’lik veya v daha yükksek pH değerrine sahip ve % 50 ya da daha d az miktaarda bağıl neme sahip birinci haamur kâğıdın kuruma probblemi yoktur. Birinci hamuur kâğıtlar genelliklle 4,5’in olduukça üzerinde bir pH değeerine sahiptir. Bazıları 7’niin çok az üzerindee, ya da 7’ye yakın bir pH H değerine sahhiptir. Bir kuural olarak kaaplamanın pH’ı ne kadar yüksekk ise mürekkebin o kadar hızlı h kuruduğu u bilinir. Eğerr kuruma, y den dolayı gecikiyor ise kağıdın k havalaandırılmasıylaa gereken oksijen yetersizliğind oksijen sağlanabilir ve kuruma hızlandırılabbilir. Eğer problem p kurrutucunun yetersizlliğinden dolayyı ise veya haazne suyu içinndeki asit, kurrutucunun etkkisini yok ediyorsaa vernik veya lak l basılarak iş i kurtarılabiliir (Lawrence, 2008). 68 İstanbul Ticaret T Üniverssitesi Fen Bilim mleri Dergisi Güz G 2010 4. MATE ERYAL ve METOD M 4.1. Kulllanılan malzzeme ve cihazzlar 4.1.1. UG GRA 1982 kaalıp kontrol skalası s Baskıların densite (yooğunluk) ölçüm mleri, UGRA A 82 kalıp kon ntrol şeridi kullanılarak yapılmışştır. UGRA 822 (Şekil 3) önce kalıbın pozzlandırılma kaalitesini sonraa da basılı materyallin kalitesinin kontrol edilddiği uluslararası kabul görm müş bir standarrt kontrol şerididir (Özsoy, 20077). m UGRA 82 Kontrol K Şerid di Şekil 3. Film K densitom metresi 4.1.2. Kalıp UGRA 82 8 test skalassının kalıba pozlandırılmas p sından sonra kalıpta pozlaamaya ve kalıp bannyosuna bağlıı olarak herhaangi bir tram nokta n kaybı olup olmadığın nı ölçmek amacıylaa techkon kaalıp densitom metresinden yyararlanılmıştır. Bunun needeni ise, baskı ön ncesi kalite kontrolü olm madan, daha sonraki basskı kalitesinee garanti verilemeemesidir. Baskkı kalıpları üzerine ü doğru nokta transfe feri bugün genniş işlem kontrolüü için en önem mli unsurdur. 4.1.3. Kaalıp pozlama ve baskı özellikleri Baskıda kullanılacak olan kalıba 60 6 lpcm tram m sıklığı UGR RA test skalassı DAYE ozlama makinnesinde 40 birim poz sürresi verilerek pozlandırılm mıştır. 1/9 kalıp po oranındaa Poligraph positif p develooper ile 10-15 sn sürede otomatik kaalıp açma makinesinde açılan kalıp k tram ton değerleri T Techkon Specctroplate ile ölçülerek herhangii bir nokta kaybı olup olmadığı inccelendikten soonra test baskılarının yapılacağ ğı Gestetner 211, 25x35 cm ebadınddaki ofset baaskı makinesiine kalıp takılmışttır. Baskı içinn DIN ISO 28846-1 ve 126447-2 ile uyum mlu Huber Ressista cyan mürekkeep kullanılmışştır. Basılan teest skalasının zemin alanlarrında 0, 15, 30, 3 45, 60 ve 90. dakikalarda d G Gretag Macbetth Spectroeyee ile densite ölçümü ö yapılldı. Baskı sırasındaa kurumayı yaakından ilgileendiren atölyee sıcaklığı terrmometre ile ölçülerek standart değer olan 244-26 oC sıcakllık sabit tutulm muştur. pH metre m ile haznee suyunun d 4,5 ilee 5,7 değerleeri arasında ölçülmüş ö ve ideal kurumaa şartları asidik değeri oluşturullmuştur. 4.1.4. Kââğıt ve özellik kleri Test basskısı için farkklı yüzey özeelliklerinde ollan 115 g/m2 mat ve parlak kuşe, birinci hamur h 115 g//m2 ve 75 g/m m2 ikinci ham mur kâğıtlara baskı yapılddı. Birinci hamur kâğıtlar, k bileşiminde selüüloz miktarı çok, odunsuzz kâğıtlardır.. Günlük kullanım mda fotokopi kağıdı olarak k da bilinirleer. İkinci ham mur kâğıtlar, odun ve selüloz miktarı m hemenn hemen eşit olan kâğıt türrüdür. Mat ku uşe ve parlak kuşe gibi kâğıtlar yüzeyleri kaaolin, kalsiyum m karbonat gibi dolgu maddeleriyle m düzeltilip mış kâğıtlardır. parlatılm 4.1.5. Deensitometrik Ölçüm ve Özzellikleri Densite ışığın, müreekkep tarafınd dan emilme olayıdır. Basılmış bir mürekkep m y ise üzzerine gelen ışığın alt taabakaya geçm mesini ve tabakası ne kadar yoğun oğunluğunu elektronik e yansımasını o kadar engeller. Baasılmış örnekkteki renk yo 69 Bahar AS SLAN, Erdoğan KÖSE ölçüm teekniği yardım mıyla sayısal bir b birime çeevirebilmek iççin “densitom metre” adı verilen aletler a geliştiriilmiştir (Köse, 1997) Densitom metre ile ölçüüm sonucu loggaritmik bir rakamdır. Den nsite Eş. 1 kullanılarak hesaplannır. Yansıtmaa, β değeri olarak o da billinir. Şekil 4’te 4 yansıtmaa faktörü hesaplam ma formülü veerilmiştir. LeP, basılan mürrekkep tarafın ndan yansıtılann ışığı ve LeW, refferans beyazı tarafından yansıtılan y ışığı göstermekteedir. Yansıtm ma (β) bir örnek taarafından yannsıtılan ışık ile i standart bbeyaz (referaans değeri) tarafından yansıtılaan ışık arasınndaki oranı göstermekteddir. β değerri aşağıdaki densiteyi sağlamakktadır (Heildeelberg Uzman Rehberi, 2008) (1) Şekill 4. Yansıtmaa Faktörü Heesaplama Forrmülü Densite değeri tablodda görüldüğü üzere renkleere ve kağıt türüne t göre değişiklik d ( Standarrt Offset)’in belirlediği b göstermeektedir. Almaan Ofset Baskkı Standardı (Print densite değerleri d aşağııdaki gibidir. Tablo 1.. PSO Tarafıından Belirlenen Densite Değerleri D Siyah Cyan Magenta Sarı GULAR 5. BULG 70 Paarlak Kuşe Mat M Kuşe Birrinci Hamur İİkinci Hamur 1,85 1,75 1,25 1,2 1,55 1,45 1 1 1,5 1,4 0,95 0,95 1,45 1,25 0,95 0,9 İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Güz 2010 Densite Farklı yüzey özelliklerinde olan parlak kuşe, mat kuşe, birinci hamur ve ikinci hamur kâğıtlara yapılan baskılardan elde edilen densite (yoğunluk) değerleri ve bu değerlerin zamana bağlı olarak değişimleri Şekil 5, Şekil 6, Şekil 7 ve Şekil 8’ de gösterilmiştir. Zaman (dk) Numu ne1 Numu ne2 Numu ne3 Numu ne4 Numu ne5 Numu ne6 Numu ne7 Numu ne8 Numu ne9 Numu ne10 Şekil 5. Parlak Kuşe Kâğıt İçin Densite-Zaman Grafiği Ofset baskıda DIN ISO 12647-2’ye göre cyan rengin parlak kuşe kâğıtta olması gereken densite değeri 1,55’dir. 1000 adet baskıdan rastgele alınan 10 adet örnekte yapılan densite ölçümleri incelendiğinde, parlak kuşe kâğıtta zamana bağlı olarak mürekkep densitesinde bir düşüş yaşandığı gözlemlenmiştir (Şekil 5). Kuşe kâğıtların yüzeyi kaplanmış oldukları için gözeneklilik seviyeleri düşüktür. Bu nedenle zamana bağlı olarak densitede çok fazla bir düşüş yaşanmamaktadır. Ortalama densite değerine bakılarak 0 ve 90. dakika arasındaki densite farkında 0,021’lik bir düşüş gözlemlenmiştir. Densite değerinde yaşanan düşüşün kaliteyi ve baskıdaki zemin ton değerlerini olumsuz etkilemesi düşünülmemektedir. Ortalama densite değerinde sürekli olarak bir düşüş gözlense de numunelere bakıldığında iniş çıkışlar görülmektedir. Densite değerlerinde yaşanan iniş çıkış kâğıdın su yönü, makinenin hızı, kâğıdın toz oranı, lif yapısı, yüzey düzgünlüğü, gözeneklilik değeri hazne suyu geliş miktarına bağlı olarak değişebilmektedir. 71 Densite Bahar ASLAN, Erdoğan KÖSE Zaman (dk) Num une1 Num une2 Num une3 Num une4 Num une5 Num une6 Num une7 Num une8 Num une9 Num une10 Ortala ma Şekil 6. Mat Kuşe Kâğıt İçin Densite-Zaman Grafiği Kuşe kâğıtlar, kuruma davranışlarına bağlı olarak baskıdan hemen sonra kuşe kâğıdın kaplaması bağlayıcıyı emmeye başlayıp, pigment tanecikleri ve onları bir arada tutabilecek kadar bağlayıcı havanın oksijeni ile temasa girerek yüzeyde 1-2 mikron kalınlığında bir mürekkep filmi oluşturur (Lawrence, 2008). Mat kuşe kâğıda yapılan baskılar incelendiğinde bu kâğıtta zamana bağlı olarak mürekkep densitesinde bir azalma yaşandığı gözlemlenmiştir (Şekil 6). Mat kuşe kâğıtta olması gereken densite değeri 1,45’dir. Mat kuşe kâğıtlar yüzeyi sıvalı ve emici özelliği çok fazla olmayan kâğıtlar olduğu için 90 dakikalık zaman diliminde standart densite değerleri içinde bir düşüş yaşanmıştır 72 Densite İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Zaman (dk) Güz 2010 Numu ne1 Numu ne2 Numu ne3 Numu ne4 Numu ne5 Numu ne6 Numu ne7 Numu ne8 Numu ne9 Numu ne10 Şekil 7. İkinci Hamur Kâğıt İçin Densite-Zaman Grafiği DIN ISO 12647-2’ye göre cyan rengin ikinci hamur kâğıtta olması gereken densite değeri 1,00’dir. Yapılan ölçümler incelendiğinde ikinci hamur kâğıtta zamana bağlı olarak mürekkep densitesinde bir düşüş yaşandığı gözlemlenmiştir. İkinci hamur kâğıtlar yüzeyleri sıvalı olmadığı ve buna bağlı olarak kâğıdın gözenekli yapısı fazla olduğu için mürekkebin kâğıda nüfuzu hızlı olmaktadır. Şekil 7’de gösterilen ortalama densite değerlerine bakılarak densitede sürekli bir düşüş olduğu açıkça görülmektedir. Num une1 Num une2 Densite Num une3 Num une4 Num une5 Num une6 Zaman (dk) Şekil 8. Birinci Hamur Kâğıt İçin Densite-Zaman Grafiği 73 Bahar ASLAN, Erdoğan KÖSE Ofset baskıda DIN ISO 12647-2’ye göre cyan rengin birinci hamur kâğıtta olması gereken densite değeri 1,00’dir. Yapılan baskıların densite değerleri incelendiğinde birinci hamur kâğıtta zamana bağlı olarak mürekkep densitesinde bir düşüş yaşandığı gözlemlenmiştir. Ortalama densite değerlerine bakılarak 0 ve 90. dakika arasındaki ortalama densite farkının 0,033 olduğu ölçülmüştür. Birinci hamur kâğıdın yüzeyi mat ve parlak kuşeye göre gözenekli olmasına rağmen yüksek oranda dolgu maddesi içermesi bakımından densitede kısa süreli kuruma esnasında pek fazla düşüş yaşanmamaktadır. Şekil 8’de gösterildiği üzere kuruma sırasında birinci hamur kâğıtlarda densite üzerinde kaliteyi etkileyecek bir değişim meydana gelmemektedir. 6. SONUÇ ve ÖNERİLER Parlak kuşe, mat kuşe, birinci hamur ve ikinci hamur kâğıtlar yüzey özellikleri olarak birbirinden farklı kâğıtlardır. Parlak kuşe ve mat kuşe kâğıtlar yüzeyleri dolgu maddeleriyle kaplı kâğıtlar oldukları için benzer özellikler göstermektedir. Bu nedenle ISO standartlarıyla belirlenmiş olan densite değerleri birbirine yakındır. İkinci hamur kitap kâğıtları ve birinci hamur kâğıtlar ise kuşe kâğıtlara göre emici özelliği fazla olan kâğıtlardır. Yapılan ölçümler sonucunda kısa süreli kuruma sürecinde tüm kâğıtlarda densite değerinde düşüş yaşandığı gözlemlenmiştir. Densitede yaşanan bu düşüşler kâğıtların yüzey özelliklerine bağlı olarak farklı davranış göstermişlerdir. Parlak kuşe ve mat kuşe gibi kâğıtlarda daha yavaş yaşanan densite düşüşleri birinci hamur ve ikinci hamur gibi yüzeyi kaplanmamış kâğıtlarda daha hızlı meydana gelmiştir. Yapılan ölçümler sırasında kuruma için en iyi ortam hazırlanmış ve o şartlarda ölçümler yapılmıştır. Ancak makinenin hızı, hazne suyu geliş miktarı gibi faktörler densite değişim değerlerini etkilemiştir. Ortamın olması gerekenden daha sıcak ya da soğuk oluşu, nem şartları kurumayı hızlandırmakta ya da yavaşlatmaktadır. Bu da renk değerlerinin daha hızlı değişmesine yol açmaktadır. Hızlı değişimleri engellemek için baskıların standart koşullarda yani 24-26 0C sıcaklıkta yapılması ve baskısı biten işlerin standart koşullarda saklanması gerekmektedir. Baskı esnasında her kâğıt ve her renk için ayrı ayrı belirtilmiş olan standart densite değerlerine uygun baskı yapıldığı takdirde, kuruma için ideal mürekkep kalınlığı sağlanmış olacak bu da baskı sonrasında meydana gelebilecek arka verme, bulaşma gibi ofset baskı problemlerinin önüne geçecektir. 7. KAYNAKLAR Akgül A., Tutak D., Özakhun C., (2006) “ Yüzeyi Pürüzlü Kâğıtların Emme Kapasitesinin Basılan Mürekkeplerin Densitometrik Değerine Etkisinin İncelenmesi”, Basım Dünyası, 116-118 Aydemir, C. (1999) Heat-Set Web Ofset Mürekkeplerinin Buhar Basıncı Yöntemiyle İdeal Kuruma Sıcaklığının Belirlenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 74 İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Güz 2010 Heidelberg Uzman Rehberi, (2008), Renk, Kalite ve Tramlama Teknolojisi, Türkiye, Heildelberg Kansu, N. , Köse, E., (2008), Ofset Baskı Teknolojisi, Ankara, İlke Yayınevi. Köse, E. (1997) Ofset Baskı Sisteminde Renk Yayılması ve Renk Sapması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Lawrence, A., (2008), Matbaacının Kâğıt Hakkında Bilmesi Gerekenler, İstanbul, Basev Yayınları. Llyod, P., Dejidas, Jr., Destre, T., (2005), Sheetfed Offset Press Operating, USA, Pia/Gatf Press. Özsoy S. A. (2007) Ofset Baskıda Kullanılan Kalite Standartları ve Türkiye’ye Uygunluğu. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Wilson, D.G., (2005), Web Offset Pres Operating, USA, Pia/Gatf Staff. 75