KANADA Hızlı Tüketim Malları Yerinde Pazar Araştırması

KANADA Hızlı Tüketim Mallar ı Yer inde Pazar Ar aştır ması Mart 2014 HAZIRLAYANLAR Pınar ÖZPAK KARATAŞ Ayper EĞDİRİCİ SÖNMEZ T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü
1 İçindekiler Giriş .......................................................................................................................................6 1. Kanada’da Tüketici Tercihleri ............................................................................................8 1.1 Nüfus Yapısı.................................................................................................................8 1.2 Kanada’da Başlıca Tüketici Bölümleri ........................................................................10 1.2.1. Yeni Doğan Ve Bebekler ........................................................................................10 1.2.2. Çocuklar .................................................................................................................10 1.2.3. Büyük Çocuklar ......................................................................................................11 1.2.4. Ergenler ..................................................................................................................11 1.2.3. Yüksek Öğrenim Gören Gençler .............................................................................12 1.2.6. Genç Yetişkinler .....................................................................................................12 1.2.7. Orta Yaşlı Yetişkinler .............................................................................................12 1.2.8. Yaşlı Yetişkinler .....................................................................................................13 1.2.9. Emekliler ................................................................................................................13 1.2.10. Tek Ebeveynli Haneler..........................................................................................14 1.2.11. Tek Kişilik Haneler ...............................................................................................14 1.2.12. Çift Gelirli Çocuksuz Aileler.................................................................................14 1.2.13. Aileler...................................................................................................................15 2.Kanada’nın Hızlı Tüketim Malları Dış Ticareti..................................................................16 2.1. Kanada Hızlı Tüketim Malları İthalatı.......................................................................16 3.Türkiye’nin Hızlı Tüketim Malları Dış Ticareti .................................................................20 3.1 İhracat.........................................................................................................................20 3.2 İthalat .........................................................................................................................22 4.Kanada Hızlı Tüketim Ürünleri Pazarı ..............................................................................25 4.1 Kanada’da Perakende Gıda Harcamalarının Özellikleri...............................................25 4.2. Kanada’da Perakende Gıda Harcamaları ....................................................................26 4.3.1. Kanada’da Genel Harcama Yapısı...........................................................................28 4.3.2 Kanada’da Gıda Tüketimini Etkileyen Faktörler ......................................................29 4.3.2.1 Demografik Özellikler..........................................................................................29 4.3.2.2 Satın Alma Kararı .................................................................................................30 4.3.3 Helal Gıda Ürünleri..................................................................................................34 4.3.3.1 Helal Gıda Sertifikasyonu .....................................................................................35 4.3.3.2 Kanada Helal Gıda Sertifikası Veren Kuruluşlar ...................................................35 4.4 Kanada’da Yeme­İçme Alışkanlıkları .........................................................................36 4.4.1 Kanada’da Fast Food Tüketimi ................................................................................36 4.4.2 Kanada’da İçme Alışkanlıkları .................................................................................36 4.4.3 Alkollü İçki Tüketimi...............................................................................................37 4.4.4 Alkolsüz İçki Tüketimi ............................................................................................37 5. Satış Potansiyeli Yüksek Olan Gıda Ürünleri....................................................................39 5.1 Çay.............................................................................................................................39 5.2 Şekerleme Ve Şekerli Mamüller Sektörü.....................................................................40 5.2.1 Kanada Çikolata Sektörü..........................................................................................41 5.2.1.1 Kanada Çikolata Sektöründe Rekabetçi Yapı ........................................................43 5.2.1.2 Pazarda Geleceğe Yönelik Beklentiler..................................................................43 5.2.3 Kanada Şekerleme Sektörü ......................................................................................44 5.2.3.1 Kanada Şekerleme Sektöründeki Rekabetçi Yapı ..................................................45 5.2.3.2 Pazarda Geleceğe Yönelik Beklentiler...................................................................46 5.3.Kanada Sakız Sektörü .................................................................................................47 5.3.1.Kanada Sakız Sektöründeki Rekabetçi Yapı.............................................................48 5.3.2.Pazarda Geleceğe Yönelik Beklentiler......................................................................49
2 5.4 Kanada Bisküvi Sektörü.............................................................................................50 5.5. Kanada Zeytinyağı Sektörü........................................................................................51 5.5.1. Kanada’nın Zeytinyağı İthalatı ................................................................................52 5.5.2. Kanada Perakende Zeytinyağı Pazarı ......................................................................55 5.6. Özel Markalı Ürünler .................................................................................................56 6. Kanada Hızlı Tüketim Malları Dağıtım Kanalları .............................................................57 6.1. İndirim Mağazaları ....................................................................................................57 Dağıtım Kanalları .............................................................................................................58 6.2 Gıda Marketleri, Süpermarketler Ve Mega Marketler..................................................58 6.2.4 Eczaneler .................................................................................................................62 6.2.5. Bakkallar, Büfeler Ve Benzinlikler..........................................................................62 7. Kanada Gıda Ürünleri İthalat Mevzuatı.............................................................................64 7.1. Kanada Gıda Mevzuatının Genel Çerçevesi ...............................................................64 7.2. Kanada Gıda İthalatında İlgili Kuruluşlar ..................................................................64 7.2.1. Kanada Gıda Kontrol Ajansı ...................................................................................64 7.2.2. Kanada Sınır Hizmetleri Ajansı...............................................................................65 7.2.3. Kanada Çevre Bakanlığı..........................................................................................65 7.2.4. Kanada Su Ürünleri Ve Okyanus Bakanlığı.............................................................65 7.2.5. Dış İşleri Ve Uluslararası Ticaret Bakanlığı ............................................................65 7.2.6. Kanada Sağlık Bakanlığı .........................................................................................66 7.2.7. Kanada Ölçüm Ajansı .............................................................................................66 7.2.8. Eyalet Ve Bölge Hükümetleri..................................................................................67 7.3. Gıda Ürünleri İthalatı İle İlgili Hükümler ..................................................................67 7.3.1. Sağlık Ve Gıda Güvenliği İle İlgili Hükümler .........................................................67 7.3.2. Etiketleme Kuralları................................................................................................67 7.3.2.1. Net Ağırlık Bilgileri .............................................................................................68 7.3.2.2. İsim Ve Adres Bilgileri ........................................................................................69 7.3.2.3. Ürünün İçerik Listesi............................................................................................69 7.3.3.4. Besin Değeri Tablosu ...........................................................................................70 7.3.3.5. Yapay Aromalar...................................................................................................70 7.3.3.6. Son Kullanma Tarihi­Raf Ömrü ...........................................................................70 7.3.3.7. Diğer Zorunlu Etiket Bilgileri ..............................................................................71 7.3.3.8. Işınlanmış Gıdalar ................................................................................................71 7.3.3.9. Geçici Olarak Pazara Sunuş İzni...........................................................................72 7.3.3.10. Biyoteknolojik Yöntemlerle Üretilmiş Ürünler ...................................................72 8. Kanada Kozmetik Ve Kişisel Ürünler Pazarı.....................................................................73 8.1. Kanada Cilt Bakım Ürünleri Pazarı ............................................................................74 8.2 Kanada Renkli Kozmetik Ürün Pazarı.........................................................................76 8.3 Kanada Saç Bakım Ürünleri Pazarı .............................................................................77 8.4 Kozmetik Ürünler Ve Kişisel Bakım Ürünlerine İlişkin Düzenlemeler ........................79 8.5 Kanada Kişisel Bakım Ürünleri Yönetmeliği ..............................................................80 8.6 Kozmetik Ürün Düzenlemeleri....................................................................................81 8.6.1.Kozmetik Ürünlerde Etiketleme Konusundaki Düzenlemeler ...................................81 9. Kanada Pazarına Giriş ......................................................................................................83 10. Kanada Pazarı Gzft Analizi............................................................................................85 11. Sonuç Değerlendirme .....................................................................................................86 12. Faydalı Adresler .............................................................................................................89 13. Kaynaklar .......................................................................................................................90
3 TABLOLAR Tablo 1: Yaş İtibariyle Kanada Nüfus Yapısı (000 kişi) ..........................................................8 Tablo 2: Kökenleri İtibariyle Kanada Nüfus Yapısı (000 kişi)................................................9 Tablo 3: Etnik Gruplar İtibariyle Kanada Nüfus Yapısı (000 kişi) ..........................................9 Tablo 4: Kanada’da Bebek ve 2 Yaşından Küçük Çocukların Toplam Nüfus İçindeki ..........10 Tablo 5:Kanada’da Çocukların Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000)........................................................................................................................11 Tablo 6: Kanada’da Büyük Çocukların Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) ..........................................................................................................11 Tablo 7: Kanada’da Ergenlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000).....................................................................................................................................11 Tablo 8: Kanada’da Yüksek Öğrenim Gören Gençlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) ...........................................................................................12 Tablo 9: Kanada’da Genç Yetişkinlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) ..........................................................................................................12 Tablo 10:: Kanada’da Orta Yaşlı Yetişkinlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) ..........................................................................................................13 Tablo 11: Kanada’da Yaşlı Yetişkinlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) ..........................................................................................................13 Tablo 12: Kanada’da Emeklilerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000)........................................................................................................................13 Tablo 13: Kanada’da Tek Ebeveynli Hanelerin Toplam Nüfus İçindeki ................................14 Tablo 14: Kanada’da Tek Kişilik Hanelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) ..........................................................................................................14 Tablo 15: Kanada’da Çift Gelirli Çocuksuz Ailelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) ...........................................................................................15 Tablo 16: Kanada’da Ailelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000).....................................................................................................................................15 Tablo 17: Kanada’nın Hızlı Tüketim Malları İthalatı (1000 Dolar) .......................................16 Tablo 18: Kanada’nın Hızlı Tüketim Malları İthalatında Başlıca Ülkeler (1000 Dolar ) ........18 Tablo 19:Türkiye’nin Hızlı Tüketim Malları İhracatı (1000 Dolar) .......................................20 Tablo 20: Türkiye’nin Hızlı Tüketim Malları İhracatında Başlıca Ülkeler (Milyon Dolar) ....21 Tablo 21:Türkiye’nin Hızlı Tüketim Malları İthalatı (1000 Dolar) ........................................22 Tablo 22: Türkiye’nin Hızlı Tüketim Malları İthalatında Başlıca Ülkeler (Milyon Dolar) .....23 Tablo 23: Ambalajlı Gıdaların Perakende Satışları 2007­2012 ..............................................26 Tablo 24: Ambalajlı Gıdaların Perakende Satış Büyüme Oranları 2007­2012 .......................27 Tablo 25: Ambalajlı Gıdaların Perakende Satışları Tahmini 2012­2017 ................................27 Tablo 26: Harcama Tipleri İtibariyle Kanada Tüketim Yapısı (Milyon Kanada $’ı) ..............29 Tablo 27: Kanada’da Alkollü İçki Tüketimi (lt/kişi) .............................................................37 Tablo 28: Kanada’da Alkolsüz İçki Tüketimi (milyon lt) ......................................................38 Tablo 29: 2007­2012 Yılları Arası Dağıtım Kanallarına Göre Çikolata Satış Oranları (%) .42 Tablo 30: 2013­2017 Yılları Arası Kategorilere Göre Öngörülen Çikolata Satış Miktarları ( Milyon Dolar).......................................................................................................................43 Tablo 31: 2009­2012 Yılları Arası Şekerleme Pazarı Firma Pazar Payları (%) ......................45 Tablo 32: 2013­2017 Yılları Arası Kategorilere Göre Öngörülen Şekerleme Satış Miktarları ( Milyon Dolar).......................................................................................................................47 Tablo 33:Tablo 33: 2008­2012 Yılları Arası Sakız Pazarı Pazar Payları (%) .........................48 Tablo 34: 2009­2012 Yılları Arası Sakız Pazarı Marka Pazar Payları (%) ............................48 Tablo 35: 2007­2012 Yılları Arası Dağıtım Kanallarına Göre Sakız Satış Miktarları (%).....49
4 Tablo 36: 2013­2017 Yılları Arası Kategorilere Göre Öngörülen Sakız Satış Miktarları ( Milyon Dolar).......................................................................................................................49 Tablo 37: 2014­2017 Yılları Arası Kategorilere Göre Öngörülen Bisküvi Satış Miktarları ( Milyon Dolar).......................................................................................................................50 Tablo 38: Kanada’nın Toplam Zeytinyağı İthalatı (M:Ton, D: bin ABD $) ...........................52 Tablo 39: Kanada’nın Ülkeler İtibariyle Toplam Zeytinyağı İthalatı (M:Ton, D: bin ABD $)52 Tablo 40: Kanada’nın Ülkeler İtibariyle Rafine ve Saf Zeytinyağı İthalatı (M:Ton, D: bin ABD $).................................................................................................................................53 Tablo 41: Türkiye’nin Kanada’ya Zeytinyağı İhracatı (M:Ton, D: 1000 ABD $) ..................54 Tablo 42: Kanada’nın Perakende Zeytinyağı Satışları Değeri (M: bin ton, D: Milyon CDN$) .............................................................................................................................................55 Tablo 43: Kanada’nın Perakende Zeytinyağı Satışlarındaki Değişim Oranı (%) ....................55 Tablo 44: Perakende Satış Kanalları .....................................................................................57 Tablo 45: Kanada Satış Kanalları..........................................................................................57 Tablo 46: Eyalet Kısaltmaları ...............................................................................................59 Tablo 47: Mağaza Tipi ve Fiyat Kategorileri Kısaltmaları.....................................................59 Tablo 48: Loblaw .................................................................................................................59 Tablo 49: Sobeys ..................................................................................................................60 Tablo 50: Metro Inc..............................................................................................................61 Tablo 51: Kanada Safeway ...................................................................................................61 Tablo 52: Overwaitea Gıda Grup ..........................................................................................62 Tablo 53: Bakkallar ve Benzinlikler......................................................................................62 Tablo 54: Kanada Kozmetik ve Kişisel Bakım Ürünleri satışları:..........................................73 Tablo 55: Kanada Kozmetik ve Kişisel Bakım Ürünleri Satışları: 2012­2017 .......................73 Tablo 56: Kanada Cilt Bakım Ürünleri Satışları: Değer :1000 Kanada Doları .......................74 Tablo 57: Kanada Cilt Bakım Ürünleri Satışları Büyüme Oranı 2007­2012 ..........................75 Tablo 58: Kanada Cilt Bakım Ürünleri Satışları:( 2012­2017) Değer :1000 Kanada Doları ...75 Tablo 59: Kanada Renkli Kozmetik Ürünleri Satışları: Değer :1000 Kanada Doları..............76 Tablo 60: Kanada Renkli Kozmetik Ürünleri Satışları (2012­2017): Değer :1000 Kanada Doları ...................................................................................................................................77 Tablo 61: Kanada Saç Bakım Ürünleri Satışları: Değer :1000 Kanada Doları .......................77 Tablo 62: Kanada Saç Şekillendiricileri Pazar Payları (%) ...................................................78 Tablo 63: Kanada Saç Bakım Ürünleri Satış Tahmini (2012­2017) Değer:1000 Kanada Doları .............................................................................................................................................78
5 Giriş Hızlı tüketim malları dünya genelinde tüketicilerin bütçelerinin büyük kısmını oluşturmaktadır. Hızlı tüketim malları, hanehalkları tarafından satın alınarak kısa sürede tüketilen ürünleri kapsamakta olup, gıda, kişisel bakım ürünleri, ev tekstil ürünleri, bebek, çocuk ve yetişkinker için giyim ve temizlik ürünlerinden oluşmaktadır. Türkiye’nin hızlı tüketim malları ihracatı 2013 yılında bir önceki yıla göre %6 artarak 13,2 milyar Dolar’a ulaşmıştır. İhracatın %90’ını gıda ürünleri oluşturmaktadır. Gıda ürünleri arasındaki başlıca ihraç ürünlerimiz ise meyveler, kabuklu yemişler, konserveler ve unlu mamullerdir. Kişisel ve ev bakım ürünleri ihracatında ise ilk sırada sabunlar yer almaktadır. Söz konusu ürün grubunu deterjanlar, tıraş müstahzarları, deodorantlar, banyo müstahzarları, makyaj ve cilt bakım ürünleri takip etmektedir. Küresel dünyada uluslararası ticaretin değişen kuralları ülkemiz ihracatçısını da yeni pazar arayışlarında yeni kanallar bulmaya ve yeni çözümler üretmeye zorlamaktadır. Bu açıdan Kanada hızlı tüketim malları sektöründe yeni açılım ve fırsatlar bulunmaktadır. Özellikle üst ve orta gelir grubu tüketicileri yanında etnik nüfusun da ihracatçı firmalarımız açısından değerlendirilmesi gereken bir potansiyel taşımaktadır. İç piyasada tüketimin yüksek olması nedeniyle, iyi bir fiyatla pazara sunulan iyi bir ürünün pazarda tutunma şansının yüksek olduğu düşünülmektedir. Kanada’daki dağıtım kanallarının yapısı, distribütörler, zincir mağazalar satış ve dağıtım kanalları, toptan ve perakende alıcılarının tercihleri, Türk ürünleri hakkındaki algıları ve ülkemiz ihracatçılarının pazarda dikkat etmesi gerekenler konusunda 27 Ekim ­ 5 Kasım 2013 tarihleri arasında Kanada’nın Toronto şehrinde gerçekleştirilen Yerinde Pazar Araştırması kapsamında; gıda ihracatçısı firmalarımızın pazara girişte fiyat ve ambalajlama stratejilerini belirlemelerinde yol gösterici olması bakımından perakende gıda pazarı ve kozmetik ürünleri dağıtım kanalının incelenmesi amacıyla merkezleri Ontario’da bulunan zincir marketlerin satın alma birimleriyle görüşülerek perakende sektöründe satın alma stratejileri konusunda araştırma yapılmıştır. Firma ziyaretleri için gerçekleştirilen ortak çalışma çerçevesinde Toronto Ticaret Müşavirliğimiz aracılığıyla Kanada’nın en büyük zincir marketleri arasında yer alan Wal­Mart Canada ve Loblaw gibi global satın alma direktörleri ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşülen zincir market yetkililerinden Loblaw, özellikle Kanada için yeni ve pazarlanabilir bir ürün olması halinde zincir marketlerinin her türlü yenilikçi (innovativ) ve işlenmiş gıda ürününe açık olduklarını ve bu ürünlerde firmalarımızın zincir marketle doğrudan bağlantıya geçebilecekleri belirtmiştir. Gıda ürünleri haricinde de özellikle bebekler için battaniye ve çarşaf tarzı ürünler, sağlık ürünleri (health and wellness), kozmetik ürünler, ve özel markalı ürünler (private label) konusunda potansiyel bulunduğu belirtilmiştir. Ayrıca Kanada pazarında zincir marketlerle çalışmak isteyen firmaların da hem pazarı tanıma hem de HACCP, ISO gibi standartlar çerçevesinde ürün geliştirme anlamında daha fazla çaba göstermelerinin gerektiği beliriltilmiştir. Firmalarımızın ambalajlamaya ayrıca ambalaj üzerindeki etikette ürünün İngilizce ve Fransızca tanıtımına dikkat etmeleri gerekmektedir.
6 Ayrıca gayri resmi olarak edinilen bilgiye göre marketlerde raf fiyatlarının 10­15 bin Dolar civarında olduğu ve ürüne göre değişmekle birlikte %20­30 karla çalışıldığı tespit edilmiştir. Raflarda çeşitli Kanadalı distribütörlerce sağlanan Türk menşeli sert kabuklu ve kuru meyveler, kurutulmuş domates, lokum, bisküvi, zeytin, zeytinyağı, turşu ve bazı konserve ürünlerin bulunduğu görülmüştür.
7 1. KANADA’DA TÜKETİCİ TERCİHLERİ 1.1 NÜFUS YAPISI Yaklaşık 33,2 milyon kişilik nüfusuyla Kanada nüfus bakımından OECD ülkeleri arasında 12.sırada bulunmaktadır. 1990–2012 yılları arasında nüfus %16 civarında artmış olup, söz konusu artışın 2012–2030 yılları arasında %17,6 civarında gerçekleşmesi beklenmektedir. Nüfusun dışarıdan göç nedeniyle artacağı tahmin edilirken, düşük doğum hızının bu nüfus artış hızını dengeleyeceği düşünülmektedir. 2030 yılında Kanada nüfusunun 41,0 milyon olacağı tahmin edilmektedir. Yine düşük doğum hızı, nüfusun yaşlanmasına neden olmuş, 2012 yılında 37,6 olan ortalama nüfus yaşının 2030 yılında 39,8 olacağı hesaplanmıştır. 1990’da 50 yaşını geçmiş vatandaşlar nüfusun yaklaşık %25’ini oluştururken, 2017 yılında 65 yaş üstünün ilk kez 0­14 yaş grubunu geçmesi beklenmektedir. Bu durum da tarım ve gıda ürünlerinin bu segmente göre de şekilleneceğini göstermektedir. Nüfusun yaşlanmasının evlere gıda hizmetleri sektörünü de etkileyeceği ve hazır yemek ile evlere servis yapan kuruluş sayısında artış olabileceği de düşünülmektedir. Genç nüfusun toplam nüfus içindeki payının azalmasına karşın, yine bu kesimin alışveriş kararlarında etkili olması nedeniyle, bu kesime yönelik ürün çeşitlendirilmesinin önemini koruyacağı tahmin edilmektedir. Tablo 1: Yaş İtibariyle Kanada Nüfus Yapısı (000 kişi) Yaş Aralığı 2005 2010 2012 2015* 2020* 2025* 2030* 0­4 1.710 1.886 1.952 2.019 2.096 2.111 2.093 5­9 1.865 1.804 1.854 1.971 2.105 2.187 2.206 10­14 2.124 1.936 1.879 1.884 2.056 2.192 2.278 15­19 2.176 2.228 2.160 2.048 2.003 2.179 2.317 20­24 2.232 2.365 2.431 2.417 2.238 2.199 2.379 25­29 2.150 2.394 2.434 2.502 2.534 2.360 2.330 30­34 2.183 2.301 2.396 2.523 2.613 2.652 2.491 35­39 2.346 2.296 2.308 2.413 2.631 2.727 2.775 40­44 2.760 2.422 2.386 2.360 2.478 2.701 2.803 45­49 2.620 2.793 2.680 2.445 2.386 2.509 2.736 50­54 2.313 2.619 2.701 2.779 2.439 2.387 2.515 55­59 2.016 2.288 2.426 2.578 2.740 2.414 2.370 60­64 1.531 1.969 2.060 2.230 2.519 2.686 2.377 65­69 1.195 1.470 1.642 1.884 2.144 2.432 2.604 70­74 1.043 1.105 1.188 1.364 1.761 2.018 2.303 75­79 864 914 922 976 1.217 1.588 1.837 80 ve üstü 1.118 1.336 1.417 1.512 1.675 1.991 2.540 Toplam 32.245 34.126 34.835 35.904 37.638 39.334 40.954 Kaynak: Euromonitor*Tahmin
8 Geçtiğimiz 20 yıl boyunca, kadınlar çalışma hayatında aktif bir şekilde yer almışlar, bu durum da tüketici tercihlerine yansımış ve dolayısıyla işlenmiş ürünlere yönelik talep artmıştır. Yine bu durum doğum oranının düşmesine neden olmuş ve hane halkı sayısı düşmüştür. Ülkede göçmenlik önemli bir konu olarak gündemde olup, Kanada devleti nüfusta çeşitliliğe önem vermektedir. Avrupa kökenli vatandaşların toplam nüfus içindeki payı azalırken, 1970 ve 80’lerde Asya ve Ortadoğu kökenli göçmenler nüfusun yapısını değiştirmiştir. Tablo 2: Kökenleri İtibariyle Kanada Nüfus Yapısı (000 kişi) Birleşik Krallık ABD Doğu Asya Güney Asya Güney­Doğu Asya Afrika Orta ve Güney Amerika Batı Orta Asya ve Orta Doğu Doğu Avrupa Diğer Kuzey ve Batı Avrupa Güney Avrupa Diğer Toplam­Etnik Toplam­Yerli Toplam 2005 599 282 891 688 558 373 387 2010 609 356 1.118 939 688 503 512 2012 613 383 1.201 1.031 736 551 558 2015* 620 422 1.320 1.162 805 619 623 2020* 632 481 1.503 1.362 911 723 723 2025* 647 535 1.669 1.543 1.007 817 814 2030* 662 584 1.819 1.704 1.094 901 895 366 474 514 570 657 735 806 508 519 565 569 586 588 617 615 665 659 711 700 753 738 708 379 6.258 25.987 32.245 703 431 7.467 26.659 34.126 700 450 7.911 26.924 34.835 698 478 8.550 27.354 35.904 697 521 9.535 28.102 37.638 697 562 10.437 28.897 39.334 699 599 11.253 29.701 40.954 Kaynak: Euromonitor *Tahmin Bugünkü durum itibarıyla toplumun yaklaşık %70’i Hıristiyan olup, bu kategori içinde özellikle Doğu Avrupa’dan gelen göçlerle Ortodoks nüfusunda artış olduğu ifade edilmektedir. Yine Asya, Ortadoğu ve Afrika’dan gerçekleşen göçler farklı dinlerin de yaygınlaşmasına neden olmuştur. 1990’lerden sonra uygulanan göçmenlik politikası çerçevesinde özellikle Müslüman, Hindu ve Budist inancına sahip nüfusta önemli artışlar gerçekleşmiştir. Tablo 3: Etnik Gruplar İtibarıyla Kanada Nüfus Yapısı (000 kişi) İngiliz Fransız Güney Asyalı Alman Çinli 2005 11.328 5.125 1.247 2010 11.474 5.117 1.646 2012 11.338 5.044 1.812 2015* 11.233 4.985 2.071 2020* 11.173 4.949 2.528 2025* 11.144 4.933 3.019 2030* 11.080 4.903 3.543 3.238 1.232 3.313 1.451 3.280 1.548 3.255 1.703 3.242 1.987 3.235 2.302 3.217 2.641
9 Afrikalı İtalyan Kızılderili Ukraynalı Polonyalı Dutch Diğer Toplam 791 1.481 1.262 1.240 996 1.063 3.243 32.245 935 1.494 1.347 1.247 1.047 1.068 3.988 34.126 999 1.475 1.343 1.231 1.041 1.054 4.671 34.835 1.104 1.461 1.342 1.219 1.037 1.043 5.453 35.904 1.301 1.453 1.343 1.211 1.037 1.036 6.379 37.638 1.521 1.449 1.343 1.208 1.036 1.033 7.110 39.334 1.761 1.440 1.337 1.201 1.030 1.027 7.773 40.954 Kaynak : Euromonitor/Statiotios Canada *Tahmini 1.2 KANADA’DA BAŞLICA TÜKETİCİ BÖLÜMLERİ 1.2.1. Yeni doğan ve Bebekler 1990­2009 yılları arasında azalmaya başlayan yeni doğan nüfusu dışarıdan göç yoluyla dengelenmeye çalışılmaktadır. Ancak kreş/anaokulu sayısının kısıtlı olmasının ve yeni doğan bebeklere yönelik düşük miktarlardaki aile yardımının, doğum oranlarının düşük kalmasında önemli bir faktör olduğu düşünülmektedir. Bu durumda aileler maddi olarak daha rahat olabilmek için kariyer sahibi olma yoluna gitmekte ve annelerin doğum yaşı yükselmektedir. Ebeveyn olma yaşı ortalama olarak 30­40 yaş civarında gerçekleşmekte ve hatta zaman zaman 40 yaşını bile aşmaktadır. Maddi olanakları daha geniş olan ebeveynler, çocuk yetiştirmek için gerekli olduğunu düşündükleri harcamalardan kaçınmamaktadır. Tablo 4: Kanada’da Bebek ve 2 Yaşından Küçük Çocukların Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) Bebekler Toplam Nüfus İçindeki Payı (%) 2 Yaşından küçük çocuklar Toplam Nüfus içindeki payı (%) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* 403 382 339 334 347 366 1.46 1.30 1.10 1.04 1.03 1.04 789 769 683 671 695 733 2.85 2.63 2.23 2.08 2.06 2.07 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 1.2.2. Çocuklar Kanada’da önümüzdeki yıllarda 2­3 yaşları arasında bulunan çocuk sayısının azalmaya başlayacağı tahmin edilmekle birlikte aile içi tüketim kararlarında söz konusu grubun daha etkin olacağı tahmin edilmektedir. Çocuk sayısının azalmasına karşın tek bir çocuğa yapılan harcamaların artması ve bunun da yılda toplam 1,5 milyar Kanada Doları olacağı tahmin edilmektedir. Yine her ebeveynin çalışması nedeniyle bu harcamalarında artacağı tahmin edilmektedir.
10 Tablo 5:Kanada’da Çocukların Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 Erkek 1.571 Kız 1.494 Toplam 3.065 Toplam Nüfus içindeki payı (%) 11,07 1995 1.643 1.564 3.207 10,95 2000 1.611 1.534 3.145 10,25 2009 1.494 1.427 2.920 9,06 2010 1.464 1.396 2.860 8,46 2015* 1.516 2.956 2.959 8,37 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 1.2.3. Büyük Çocuklar 10­14 yaş grubu olarak değerlendirilen büyük çocuklar kategorisinin toplam nüfus içindeki payının azalması beklenmektedir. Bu kategorinin markalara yönelik eğilimi çerçevesinde firmalar da bu beklentiye uygun marka yaratmaktadır. Yine bu yaş grubunun da kendilerine ait harçlıklarının olması ve ailede satın alma karar alma mekanizmalarında etkin olmaları, firmalar için önemli bir hedef grup haline gelmelerine neden olmuştur. Tablo 6: Kanada’da Büyük Çocukların Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Erkek 963 1 025 1 053 1 082 1 006 961 Kız 914 972 1 002 1 028 957 908 Toplam 1.877 1.977 2.056 2.111 1.963 1.868 Toplam Nüfus İçindeki Payı (%) 6,78 6,81 6,70 6,55 5,81 5,28 Kaynak: Euromonitor 1.2.4. Ergenler Firmalar için önemli bir hedef grubu konumunda bulunan ergenlerin harcama güçlerinde önceki dönemlere oranla önemli değişiklikler görülmektedir. Sadece Quebec eyaletinde ergenler yılda yaklaşık 2 milyar $ harcamakta olup, bu harcamanın tüm ülke çapında 30 milyar Kanada $’ı olduğu düşünülmektedir. Yine bu kesimin ailede ciddi harcamalara katılım sağlamamaları nedeniyle, farklı ürünlere yönelik eğilimler önemli olup, fiyat ikinci planda kalmaktadır. Tablo 7: Kanada’da Ergenlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 Erkek 1.380 Kız 1.309 Toplam 2.689 Toplam Nüfus İçindeki Payı % 9,71 1995 1.428 1.351 2.779 9,49 2000 1.498 1.418 2.916 9,50 2009 1.550 1.476 3.025 9,38 2010 1.565 1.484 3.049 9,02 2015* 1.451 1.371 2.822 7,98 Kaynak: Euromonitor
11 1.2.3. Yüksek Öğrenim Gören Gençler Kanada’da bu kesimde yer alan gençler sabit bir gelirlerinin bulunmaması nedeniyle “fakir” öğrenciler olarak değerlendirilmektedir. Kanada Tarım Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen bir araştırmaya göre gençlerin %81’i harcamalarını ağırlıklı olarak restoran ve barlarda gerçekleştirmektedir. Söz konusu harcama kişi başına 7.389 Kanada $’ı olarak hesaplanmıştır. Tablo 8: Kanada’da Yüksek Öğrenim Gören Gençlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 Erkek 1.043 1.011 1.071 1.142 1.190 Kız 1.000 966 1.018 1.085 1.138 Toplam 2.043 1.976 2.089 2.227 2.328 Toplam Nüfus İçindeki Payı % 7,38 6,74 6,81 6,91 6,89 2015* 1.178 1.116 2.293 6,48 Kaynak: Euromonitor*Tahmin 1.2.6. Genç Yetişkinler 15­29 yaş arasındaki tüketicileri kapsayan bu grubun, nüfusun ortalama yaşının yükselmesiyle önümüzdeki dönemde ağırlığının artması beklenmektedir. Düzenli bir gelire sahip bulunan bu grup harcamalar konusunda daha serbesttir, ayrıca bu grupta bulunan tüketicilerin çocuk ev vb. konularda genellikle harcamaları bulunmamaktadır. Tablo 9: Kanada’da Genç Yetişkinlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 Erkek 3.384 Kız 3.226 Toplam 6.645 Toplam Nüfus İçindeki Payı % 23,99 1995 3.144 3.030 6.174 21,07 2000 3.188 3.053 6.241 20,34 2009 3.381 3.257 6.629 20,35 2010 3.579 3.435 7.014 20,76 2015* 3.586 3.438 7.023 19,86 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 1.2.7. Orta Yaşlı Yetişkinler Toplumda en geniş tüketici kitlesi 30­59 yaş grubu arasında bulunan orta yaşlı yetişkinler grubudur. Bu kitlenin önümüzdeki dönemde de ağırlığının artacağı tahmin edilmekte olup, bu grubun en önemli özelliği düzenli gelire ve gidere sahip olan tüketicilerden oluşmasıdır. Tüketicilerin büyük çoğunluğunun ayrıca emeklilik fonları, seyahat ve çocuklarının eğitim masrafları gibi sabit giderleri bulunmakta, bu durum da harcamalarının niteliği üzerinde önemli etkiye sebep olmaktadır. Kanada’da bu yaş grubundaki tüketicilerin yaklaşık %70’inin emeklilik fonlarına yatırım yaptıkları tahmin edilmektedir. Yine sağlıklı ürünler bu kesim için önemli bir yere sahip olup, harcamalar bu doğrultuda şekillenmektedir.
12 Tablo 10: Kanada’da Orta Yaşlı Yetişkinlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Erkek 5.531 6.222 6.731 7.112 7.340 7.573 Kadın 5.487 6.150 6.726 7.143 7.411 7.635 Toplam 11.018 12.437 13.457 14.254 14.751 15.208 Toplam Nüfus İçindeki Payı % 39,78 42,44 43,85 44,21 43,65 43,00 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 1.2.8. Yaşlı Yetişkinler 59 yaş ve emekliler arasını kapsayan bu tüketim grubunda genellikle maaşı yüksek, belirli bir kariyer noktasına erişmiş tüketiciler yer almaktadır. Lüks tüketim harcamaları da genellikle bu kesim tarafından gerçekleştirilmekte olup, ayrıca bu kesimin sağlık harcamaları da yüksektir. Yine sağlıklı yaşamak için gerekli harcamalardan kaçınmadan bu grupta sağlıklı beslenmek önemli bir yere sahiptir ve lüks restoranlar, özel gıda ürünleri gibi ürünler de harcama kalemleri arasında yer almaktadır. Tablo 11: Kanada’da Yaşlı Yetişkinlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Erkek 3.112 3.610 4.240 4.803 4.958 4.978 Kadın 3.081 3.632 4.275 4.858 5.044 5.064 Toplam 6.193 7.242 8.516 9.661 10.002 10.042 Toplam Nüfus İçindeki Payı % 22,36 24,71 27,75 29,97 29,60 28,40 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 1.2.9. Emekliler Kanada’da en geniş kitle konumunda bulunan emeklilerin, yaşlanan nüfus ile birlikte toplum içindeki ağırlıklarının artması beklenmektedir. Bu durum karşısında firmalar bu kesime yönelik yeni ürün üretmeye başlamış ve pazarlama stratejilerinde bu çerçevede değişiklik yapmışlardır. Emeklileri iki ana grubu ayırmak mümkün olup, birinci grupta tüm hayatı boyunca çalışmış kısıtlı hareketliliğe sahip ve ancak gerekli ürünler için para harcayan emekliler yer almaktadır. Diğer grup aktif olarak sosyal yaşamda yer alan, seyahat eden ve kaliteli ürünler tüketmeye çalışan emeklilerden oluşmaktadır. Yine bu kesimdeki tüketicilerin torunlarıyla ilgilenmek istemeleri, torunlara yönelik harcamaların artmasına neden olmaktadır. Tablo 12: Kanada’da Emeklilerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Erkek 1.878 2.075 2.264 2.545 2.969 3.465 Kadın 2.424 2.643 2.843 3.111 3.540 4.109 Toplam 4.303 4.717 5.107 5.656 6.509 7.573 Toplam Nüfus İçindeki Payı % 15,53 16,10 16,64 17,54 19,26 21,41 Kaynak: Euromonitor *Tahmin
13 1.2.10. Tek Ebeveynli Haneler Geleneksel ailevi değerlerin Kanada’da tekrar önem kazanmaya başlamasıyla tek ebeveynli hane sayısında önümüzdeki dönemde düşüş olacağı tahmin edilmektedir. Bu ailelerin dışarıdan daha çok hizmete ihtiyacı olup, ailelerin diğer üyeleri de bu hizmetlerin karşılanmasına yönelik zaman zaman yardımda bulunmaktadır. Bu hanelerde tüketime konu olan ürünlerin kolay hazırlanabilmesi çok önemli olup, bu haneler özellikle işlenmiş ürün tüketimine ağırlık vermektedir. Yine bu hanelerde genellikle tek gelire bağlı olduğu için gıda alışverişlerinde fiyat önemli bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Tablo 13: Kanada’da Tek Ebeveynli Hanelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Tek Ebeveynli hane sayısı 979 1.049 1.082 1.037 963 879 Toplam Nüfus İçindeki payı (%) 10,00 9,85 9,50 8,61 7,74 6,94 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 1.2.11. Tek Kişilik Haneler Tek kişilik hane sayısında önümüzdeki önemli bir artış beklenmekte olup, bu kesimde yer alan tüketicilerin ağırlıklı olarak genç yetişkinlerden oluştuğu düşünülmektedir. Yine çocuksuz ailelerin boşanması, tek yaşayan emeklilerin vb. durumları tek kişilik hane sayısının artmasına neden olmaktadır. Kişilerin yaşına göre gıda tüketimi değişmekle birlikte, tek kişilik hanelerin tercihindeki en önemli değişiklik özellikle kolay hazırlanan yemeklere ağırlık vermeleridir. Tablo 14: Kanada’da Tek Kişilik Hanelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Tek kişilik hane sayısı 2.264 2.651 3.258 4.152 4.822 5.389 Toplam nüfus içindeki 23,11 24,91 28,60 34,54 38,79 42,53 payı (%) Kaynak: Euromonitor 1.2.12. Çift Gelir li Çocuksuz Aileler Son yıllarda sayılarında artış gözlenen grup çift gelirli çocuksuz aileler olup, firmalar için önemli bir hedef kitle durumuna gelmişlerdir. Kanadalı ailelerin daha ileri bir yaşta çocuk sahibi olmayı planladıkları ve kariyerlerinde belirli noktalara ulaşmayı düşünmeleri sonucu ortaya çıkan bu durum, yine çocukları büyüyünce tek başlarına yaşamaya başlayan ailelerin de bu kesime katılmalarıyla önemini artırmaktadır. Söz konusu grubun tüketimi ağırlıklı olarak seyahat, spor, giyim vb. ürünler üzerine yoğunlaşmaktadır.
14 Tablo 15: Kanada’da Çift Gelir li Çocuksuz Ailelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Çift gelirli çocuksuz aile sayısı 2.350 2.550 2.827 2.997 3.163 3.371 Toplam nüfus içindeki payı (%) 23,99 24,03 24,81 24,88 25,45 26,61 Kaynak: Euromonitor 1.2.13. Aileler Önümüzdeki dönemde aile sayısında azalma olacağı öngörülmektedir. Ailelerdeki ebeveynlerin evlenmekten ziyade birlikte yaşamaya başlamış olmaları da geleneksel aile sayısında azalmaya neden olmuştur. Birlikte yaşama genellikle İngilizce konuşan eyaletlerde yaygın olup, evlilik öncesi bir süreç olarak algılanmaktadır. Tablo 16: Kanada’da Ailelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Aileler 3.636 3.750 3.601 3.265 2.897 2.553 Toplam nüfus içindeki payı (%) 37,12 35,25 31,61 27,10 23,31 20,15 Kaynak: Euromonitor *Tahmin
15 2.KANADA’NIN HIZLI TÜKETİM MALLARI DIŞ TİCARETİ 2.1. KANADA HIZLI TÜKETİM MALLARI İTHALATI Kanada’nın seçilmiş ürünlerde 2013 yılı hızlı tüketim malları ithalatı 33,3 milyar Dolar seviyesindedir. Ülkenin hızlı tüketim malları ithalatında başlıca ürünler altın ve altın mücevherat, içkiler, ekmek ve pastacılık ürünleri, hazır giyim, çikolata ve şekerlemeler, balıklar, kişisel bakım ürünleri, ev tekstil ürünleri ve meyvelerdir. Tablo 17: Kanada’nın Hızlı Tüketim Malları İthalatı (1000 Dolar) GTİP 7108 2204 2106 1905 6110 6204 4202 7113 1806 6203 2202 6109 2203 3305 0304 6104 2103 6302 0806 0805 Ür ün Adı Genel Toplam Hızlı Tüketim Mallar ı Toplam Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde) Taze üzüm şarabı (kuvvetlendirilmiş şaraplar dahil) üzüm şırası Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda müstahzarları Ekmek, pasta, kek, bisküvi vs. İle boş ilaç kapsülü mühür güllacı vs. Kazak, süveter, hırka, yelek vb. Eşya (örme) 2011 450.579.509 31.931.588 10.194.827 1.914.566 2012 2013 462.369.245 461.338.294 32.547.802 33.351.239 9.809.805 9.301.227 1.975.770 2.025.083 1.143.692 1.313.079 1.380.660 1.166.297 1.285.585 1.395.817 1.275.723 1.205.795 1.310.378 Kadın/kız çocuk için takım, takım elbise, ceket vs. Deri ve kösele vb. Den seyahat eşyası Kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci eşyası Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları Erkek/erkek çocuk için takım, takım elbise, ceket vs. Sular (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş) 1.152.442 1.179.938 1.189.355 1.065.811 928.018 1.149.825 991.289 1.242.387 1.056.897 855.978 856.677 906.980 817.966 822.085 875.251 671.195 729.473 790.564 Tişört, fanila, diğer iç giyim eşyası (örme) Biralar (malttan) Saç müstahzarları Balık filetoları ve diğer balık etleri (taze/soğutulmuş/dondurulmuş) Kadın/kız çocuk için takım elbise, takım, ceket, pantolon vs. (örme) Sos ve müstahzar; çeşni/lezzet verici karışımlar; hardal unu, irmiği ve hazır har Yatak çarşafı, masa örtüleri, tuvalet, mutfak bezleri Üzümler (taze/kurutulmuş) Turunçgiller (taze/kurutulmuş) 719.487 566.127 527.066 553.812 718.617 594.121 545.223 541.689 747.550 626.852 552.283 568.849 485.068 538.325 625.114 488.692 532.556 603.297 463.725 495.734 509.749 483.028 452.838 495.459 467.041 512.116 481.580
16 1904 0802 3401 1902 1704 0804 3307 6205 2005 6115 2101 0302 0811 0902 0703 6303 1509 2104 6106 0713 0712 2002 6911 6305 5702 6301 2201 0813 4803 1512 Hububat esaslı kabartılmış gıda mamulleri Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış/soyulmuş) Sabunlar, yüzey aktif organik maddeler Makarnalar 423.852 380.734 463.319 443.578 480.362 471.521 416.863 380.688 437.055 406.322 456.135 401.741 Kakao içermeyen şeker mamulleri (beyaz çikolata dahil) Hurma, incir, avokado ve guava armudu, mango, mangost (taze/kurutulmuş) Traş müstahzarları, vücut deodorantları, tuvalet müstahzarları Erkek/erkek çocuk için gömlek Diğer sebzeler (sirke/asetik asitten başka usulde hazır. Konserve) (dondurulmamış Çorap; külotlu, kısa; uzun konçlu, soketler (örme) Kahve, çay ve paraguay çayı hülasası, esans, konsantreleri ve müstahzarları Balık (taze/soğutulmuş) Meyveler ve sert çekirdekli meyveler (dondurulmuş) Çay Soğan, salot, sarımsak, pırasa ve diğer soğanımsı sebzeler (taze/soğutulmuş) Perdeler ve iç storlar, perde ve yatak farbalaları Zeytinyağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) Çorba, et suyu ve karışım halindeki homojenize gıda müstahzarları Kadın/kız çocuk için bluz, gömlek, gömlek; bluz (örme) Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye ayrılmış) Kurutulmuş sebzeler (bütün, kesilmiş, dilimlenmiş, kırılmış, toz halinde) Domates (sirke/asetik asitten başka usullerle hazırlanmış) Porselen ve çiniden sofra, mutfak ve tuvalet eşyası Eşya ambalajında kullanılan torba ve çuval Dokunmuş halılar, yer kaplamaları (kilim, sumak, karaman vb) Battaniyeler, diz battaniyeleri 337.332 370.263 379.189 323.346 354.969 396.617 352.739 346.095 363.431 360.402 303.279 339.367 310.112 354.834 307.638 267.227 264.647 285.200 193.758 213.284 207.571 189.752 156.535 205.936 192.125 230.217 216.890 171.598 162.286 181.861 164.571 173.267 196.471 134.939 152.595 148.112 156.350 147.982 164.047 120.381 136.133 161.331 125.977 112.378 105.968 103.290 109.550 117.286 90.113 94.168 93.378 92.272 89.598 98.835 85.802 85.961 84.927 82.983 77.745 85.709 85.006 94.042 84.193 77.922 79.707 88.175 75.379 67.958 79.602 70.140 79.793 66.367 84.545 61.195 69.132 56.989 113.684 51.030
Sular (tatlandırıcısız, lezzetlendirilmemiş) Meyve (kurutulmuş) (0801, 0806'de kiler hariç)08. fasıldaki sert ve kabukluların Tuvalet­temizlik kağıtları Ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları 17 (kimyasal olarak değiştirilmemiş) 6304 Diğer mefruşat eşyası (94.04 pozisyonundakiler hariç) 0910 Zencefil, safran, zerdeçal, kekik, defne yaprakları, köri ve diğer baharat 2209 Sirkeler ve asetik asitten elde edilen sirke yerine geçen maddeler 2105 Dondurma ve yenilen diğer buzlar 0909 Anason, rezene, kişniş, kimyon, kimyonu tohumu ve ardıç meyveleri 0711 Geçici olarak konserve edilmiş sebzeler Kaynak: TradeMap 44.905 46.142 51.322 44.814 40.481 53.338 30.320 33.730 38.847 13.084 6.999 16.922 7.586 18.549 8.207 7.866 6.701 6.735 Kanada hızlı tüketim malları ithalatının önemli bir kısmını ABD (%32), Çin (%13), Peru (%6), Arjantin (%4), Meksika (%4), İtalya (%3), Dominik Cumhuriyeti (%3), Şili (%2) ve Bangladeş’den (%2) gerçekleştirmektedir. Ülkemiz ise %1,65 pazar payı ile 12. sırada yer almaktadır. Tablo 18: Kanada’nın Hızlı Tüketim Malları İthalatında Başlıca Ülkeler (1000 Dolar ) Sır a 1 Ülke Adı ABD 2011 8.743.616 2012 10.001.559 2013 10.902.299 Pay (% ) 32,69 2 3 Çin Peru 4.337.433 3.255.438 4.160.246 2.786.973 4.338.400 2.155.882 13,01 6,46 4 5 Arjantin Meksika 2.010.747 1.221.032 1.848.553 1.309.948 1.474.052 1.343.273 4,42 4,03 6 İtalya 954.319 969.917 1.036.793 3,11 7 8 9 Dominik Cumhuriyeti Şili Bangladeş 18.627 1.030.511 681.650 141.462 922.643 723.301 1.014.166 795.372 743.091 3,04 2,38 2,23 10 11 Fransa Mısır 718.231 381.277 707.501 443.939 729.090 570.457 2,19 1,71 12 13 14 Tür kiye Hindistan İngiltere 491.189 501.768 960.440 543.258 493.338 832.096 550.236 514.952 501.340 1,65 1,54 1,50 15 16 Guyana Kamboçya 381.015 316.982 443.651 363.922 461.565 410.379 1,38 1,23 17 Vietnam 273.003 309.603 382.605 1,15 18 Nikaraguay 249.453 305.137 325.523 0,98 19 İsviçre 295.902 318.102 296.679 0,89 20 21 22 Tayland Güney Afrika Almanya 235.197 256.357 250.750 245.186 253.043 250.121 291.832 270.754 268.837 0,88 0,81 0,81 23 24 Avustralya Brezilya 311.236 248.699 287.440 236.236 262.262 236.555 0,79 0,71
18 25 İspanya 208.063 223.185 223.832 0,67 26 Endonezya 188.178 180.239 207.569 0,62 27 28 Belçika Hollanda 168.589 171.239 166.329 169.625 187.021 171.701 0,56 0,51 29 Pakistan 135.448 146.238 148.052 0,44 30 31 32 Eritra Moğolistan Kosta Rika 322.282 243.533 98.558 353.336 166.287 104.485 145.088 125.161 110.022 0,44 0,38 0,33 33 Portekiz 91.501 92.247 102.681 0,31 34 Filipinler 71.100 83.957 97.378 0,29 35 36 37 Yeni Zelanda Fas Gürcistan 67.766 87.431 105.755 76.932 85.098 87.580 82.730 78.689 72.879 0,25 0,24 0,22 38 39 40 Ermenistan Güney Kore Sudan 65.057 63.603 114.499 73.976 64.084 105.934 71.911 71.522 70.696 0,22 0,21 0,21 1.402.806 31.931.588 1.367.335 32.547.802 1.396.718 33.351.239 Diğer Ülkeler Hızlı Tüketim Mallar ı Toplamı Kaynak: TradeMap
19 3.TÜRKİYE’NİN HIZLI TÜKETİM MALLARI DIŞ TİCARETİ 3.1 İHRACAT Hızlı tüketim malları bütün ülkelerde tüketicilerin bütçelerinin büyük kısmını oluşturmaktadır. Hızlı tüketim malları, hane halkı tarafından alınarak kısa sürede tüketilen ürünleri kapsamaktadır (gıda, kişisel bakım ürünleri, temizlik ürünleri, vb). Bu çalışmada hızlı tüketim malları olarak alınan ürünlerin GTİP numaraları ise: 03,04, 07, 08, 09, 11, 1509, 1512, 1704, 1806, 19,20, 2101, 2103, 2104, 2105, 2106, 22, 3303, 3304, 3305, 3306, 3307, 3401 ve 3402’dir. Türkiye’nin hızlı tüketim malları ihracatı 2013 yılında bir önceki yıla göre % 12 artarak 14,8 milyar Dolar’a ulaşmıştır. İhracatın %90’ını gıda ürünleri oluşturmaktadır. Gıda ürünleri arasındaki başlıca ihraç ürünlerimiz ise meyveler, kabuklu yemişler, konserveler ve unlu mamullerdir. Kişisel ve ev bakım ürünleri ihracatında ise ilk sırada sabunlar yer almaktadır. Söz konusu ürün grubunu deterjanlar, traş müstahzarları, deodorantlar, banyo müstahzarları, makyaj ve cilt bakım ürünleri takip etmektedir. Hızlı tüketim malları ihracatımızdaki başlıca ülkeler ise Irak (%18), Almanya (%9), Rusya (%8), İtalya (%4) ve ABD’dir (%3). Tablo 19:Türkiye’nin Hızlı Tüketim Malları İhracatı (1000 Dolar) 2011 HS Ürün Adı Genel Toplam 03 04 07 08 09 1101 1509 1512 16 1704 1806 19 20 2101 2103 2104 2105 2106 Hızlı Tüketim Mallar ı Toplam Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar Süt ve süt mamulleri, kuş ve kümes hayvanlarının yumurtaları, bal Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular Yenilen meyveler, kabuklu yemişler, turunçgil Kahve, çay ve baharat Buğday unu Zeytinyağı Ayçiçeği yağı Et, balık, kabuklu hayvan, yumuşakça vb hayvansal müstahzarlar Kakao içermeyen şeker mamulleri (beyaz çikolata dahil) Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları Unlu mamuller Sebze, meyve, bitki parçaları, sert kabuklu yemiş konserveleri Kahve, çay esans, konsantreleri ve müstahzarları Soslar ve müstahzarları; çeşni/lezzet verici karışımlar; hardal unu, irmiği ve hazır hardal Çorba, et suyu ve karışım halindeki homojenize gıda müstahzarları Dondurma Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda 2012 2013 134.906.868 152.461.736 151.868.550 12.746.838 395.311 13.227.260 413.746 14.858.040 521.134 484.057 1.070.414 3.908.880 110.494 891.744 49.408 341.463 545.560 966.062 3.806.415 118.694 840.816 76.499 417.807 662.467 1.039.609 3.971.894 159.300 947.437 294.573 496.222 65.445 74.529 98.511 328.886 433.848 1.037.189 402.853 478.542 1.234.702 489.837 542.690 1.545.255 1.653.519 8.740 1.722.133 21.973 1.800.272 25.776 50.116 57.902 59.785 44.707 31.273 400.708 40.882 36.283 364.924 64.437 38.227 358.861
20 müstahzarları 2201 Sular (tabii ve suni mineral sular ve gazlı sular dâhil) (tatlandırıcısız, lezzetlendirilmemiş) 2202 Sular (mineral ve gazlı sular dâhil) ve alkolsüz diğer içecekler (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş) 2203 Biralar (malttan) 2204 Taze üzüm şarabı (kuvvetlendirilmiş şaraplar dâhil) ve üzüm şırası 2205 Vermut, diğer taze uzum şarap 2206 Fermente edilmiş diğer içkiler (elma, armut, bal şarabı) 2207 Etil alkol, alkol derecesi >= 80% tağyir edilmemiş alkollü içki 2208 Etil alkol (alkol derecesi < %80, tağyir edilmemiş) ve damıtılarak elde edilmiş likör ve diğer alkol 3303 Parfümler ve tuvalet suları 3304 Güzellik, makyaj ve cilt bakımı için müstahzarlar (güneşlenme kremleri ve müst. Dahil) 3305 Saç müstahzarları 3306 Ağız/diş sağlığını korumaya mahsus müstahzarlar 3307 Traş müstahzarları, vücut deodorantları, banyo müstahzarları, tüy dökücüler, vb. 3401 Sabunlar, yüzey aktif organik ürünler ve müstahzarlar 3402 Yıkama, temizleme müstahzarları­sabunlar hariç Kaynak: TradeMap 33.040 37.345 44.677 97.993 64.239 108.448 71.434 127.073 69.374 8.756 9.271 37 11.663 3 288 239 600 25.942 27.876 5.584 25.862 37.757 28.373 43.990 33.582 44.946 125.085 118.036 9.193 130.455 124.808 11.168 140.683 152.657 15.163 218.699 248.797 277.225 401.431 274.296 453.444 311.236 457.226 361.284 Tablo 20: Tür kiye’nin Hızlı Tüketim Malları İhracatında Başlıca Ülkeler (Milyon Dolar) Ülke 2011 2012 2013 Irak 2.024,2 2.449,1 2.679,3 Almanya 1.243,6 1.187,4 1.274,0 Rusya Federasyonu 1.089,8 1.069,1 1.177,0 İtalya 586,9 576,0 639,7 ABD 336,9 363,1 476,1 Hollanda 389,7 435,2 460,4 İngiltere 426,3 432,3 457,6 Fransa 474,9 454,4 439,8 Suriye 71,7 75,9 394,7 Ukrayna 296,3 286,8 360,0 Suudi Arabistan 321,5 306,2 348,8 Libya 219,8 253,6 276,7 Azerbaycan 198,1 223,1 262,3 İsrail 188,1 187,5 214,9 İspanya 133,3 128,6 205,7 Romanya 222,4 189,9 192,0 BAE 133,8 154,0 190,1
21 Bulgaristan Belçika Polonya Diğer TOPLAM 188,3 186,1 157,0 3.858,2 12.746,8 154,7 170,3 177,9 3.951,9 13.227,3 175,4 167,6 165,4 4.300,5 14.858,0 Kaynak: Trade Map 3.2 İTHALAT 2013 yılı itibarıyla Türkiye’nin hızlı tüketim malları ithalatı 4,6 milyar Dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Hızlı tüketim malları ithalatının %73’ünü 3,4 milyar Dolar ile gıda ürünleri oluşturmaktadır. İthalattaki başlıca ürünler ise bitkisel yağlar, meyveler ve çeşitli gıda müstahzarlarıdır. Kişisel ve ev bakım ürünleri ithalatında ise makyaj ve cilt bakım ürünleri, deterjanlar ve saç müstahzarları ilk sıralarda yer almaktadırlar. İthalatın gerçekleştirildiği başlıca ülkeler ise Rusya Federasyonu (%12), Almanya (%10), Ukrayna (%8), ABD (%8), Polonya’dır (%4). Tablo 21:Türkiye’nin Hızlı Tüketim Malları İthalatı (1000 Dolar) 2011 2012 2013 HS Ürün Adı Genel Toplam 240.841.676 236.545.140 251.650.560 Hızlı Tüketim Mallar ı Toplam 4.040.672 4.368.653 4.672.914 03 Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar 173.887 176.497 186.158 04 07 08 09 1101 1509 1512 16 1704 1806 19 20 2101 2103 2104 2105 2106 Süt ve süt mamulleri, kuş ve kümes hayvanlarının yumurtaları, bal Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular Yenilen meyveler, kabuklu yemişler, turunçgil Kahve, çay ve baharat Buğday unu Zeytinyağı Ayçiçeği yağı Et, balık, kabuklu hayvan, yumuşakça vb hayvansal müstahzarlar Kakao içermeyen şeker mamulleri (beyaz çik. dahil) Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları Unlu mamuller Sebze, meyve, bitki parçaları, sert kabuklu yemiş konserveleri Kahve, çay esans, konsantreleri ve müstahzarları Soslar ve müstahzarları; çeşni/lezzet verici karışımlar; hardal unu, irmiği ve hazır hardal Çorba, et suyu ve karışım halindeki homojenize gıda müstahzarları Dondurma Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda müstahzarları 105.212 368.260 393.504 118.020 40 121 629.466 116.609 280.315 457.223 136.177 97 150 988.450 160.003 325.742 422.922 146.674 146 413 918.712 2.889 4.200 5.126 13.011 91.693 198.335 10.719 100.653 190.741 13.623 111.379 222.053 90.361 99.473 76.973 87.355 88.084 96.319 19.478 22.163 22.894 5.363 7.834 5.234 3.680 6.187 3.216 334.928 336.613 399.792
22 2201 Sular (tabii ve suni mineral sular ve gazlı sular dahil) (tatlandırıcısız, lezzetlendirilmemiş) 2202 Sular (mineral ve gazlı sular dahil) ve alkolsüz diğer içecekler (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş) 2203 Biralar (malttan) 2204 Taze üzüm şarabı (kuvvetlendirilmiş şaraplar dahil) ve üzüm şırası 2205 Vermut, diğer taze uzum şarap 2206 Fermente edilmiş diğer içkiler (elma, armut, bal şarabı vs.) 2207 Etil alkol, alkol derecesi >= 80% tağyir edilmemiş alkollü içki 2208 Etil alkol (alkol derecesi < %80, tağyir edilmemiş) ve damıtılarak elde edilmiş likör ve diğer alkol 3303 Parfümler ve tuvalet suları 3304 Güzellik, makyaj ve cilt bakımı için müstahzarlar (güneşlenme kremleri ve müst. dahil) 3305 Saç müstahzarları 3306 Ağız/diş sağlığını korumaya mahsus müstahzarlar 3307 Traş müstahzarları, vücut deodorantları, banyo müstahzarları, tüy dökücüler 3401 Sabunlar, yüzey aktif organik ürünler ve müstahzarlar 3402 Yıkama, temizleme müstahzarları­sabunlar hariç Kaynak: TradeMap 1.751 1.909 3.262 49.025 5.032 46.922 3.651 68.567 5.090 7.076 1.244 9.281 736 9.646 759 557 974 1.277 61.684 62.262 67.921 85.996 93.019 87.684 89.684 108.358 103.198 218.876 171.443 69.587 213.717 154.638 70.077 242.051 184.822 84.288 86.952 75.287 75.881 73.541 463.014 69.992 487.990 84.791 503.562 Tablo 22: Tür kiye’nin Hızlı Tüketim Malları İthalatında Başlıca Ülkeler (Milyon Dolar) ÜLKE 2011 2012 2013 Rusya Federasyonu 134,3 670,6 584,8 Almanya 422,4 412,6 460,3 Ukrayna 469,6 367,9 371,0 ABD 282,5 311,4 350,6 Polonya 233,2 205,8 209,2 Fransa 228,3 196,4 207,5 İtalya 170,6 188,1 200,0 Hollanda 149,3 174,9 190,7 İngiltere 153,6 151,0 188,9 Kanada 202,3 105,0 148,8 Hindistan 54,9 66,6 109,7 Belçika 59,1 68,4 102,6 Brezilya 86,0 101,5 97,9 İspanya 75,5 82,9 94,4 Ekvator 99,7 101,8 93,4 Norveç 90,1 84,1 92,5 Romanya 77,9 89,5 90,5 Çin 89,8 92,8 88,9 İsviçre 90,9 72,9 76,7
23 İrlanda Diğer Toplam 37,0 833,6 4.040,7 49,6 774,7 4.368,7 57,3 857,1 4.672,9 Kaynak: TradeMap
24 4.KANADA HIZLI TÜKETİM ÜRÜNLERİ PAZARI Kanada perakende sektörü satış hacmi 2012 senesinde, bir önceki yıla göre, %3 büyüyerek 470 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşmıştır. Sektördeki büyüme trendinin 2013 senesinde %2.7 oranında gerçekleştiği düşünülmektedir. Sektörün toplam büyüklüğü ABD pazarı kadar olmasa da, kişi başına yapılan perakende harcaması ABD ile aynı düzeydedir. Kanada perakende sektöründe etnik ve modern perakendecilerin kendi sloganlarıyla büyüdükleri gözlenmiştir. Pazar araştırması esnasında pazarda büyüyen gıda sektörü detaylı olarak incelenmiştir. Etnik ve modern perakandeciler pazara çok kültürlü gıda ürünlerini 'Doğu ile Batı'nın buluştuğu yer' sloganıyla sunmaktadırlar. 4.1 KANADA’DA PERAKENDE GIDA HARCAMALARININ ÖZELLİKLERİ Kanada’da gıda tüketimi kolay hazırlanabilirlik, sağlıklı olması, lezzet ve fiyat kriterleri çerçevesinde şekillenmektedir. Tüketicilerin kişisel tercihleri çerçevesinde zaman zaman ürünlerde bir veya birkaç unsur alım kararında etkili olup, tüketiciler kendi yaşam tarzlarını en iyi ifade ettiğini düşündükleri ürünlere yönelmektedir. Gıda tüketim tercihlerinde demografik veriler ve yaşam tarzı önemli olup, Kanada’da demografik, kültürel ve ekonomik farklılıkların çoğalmasıyla tüketim eğilimleri de daha karmaşık hale gelmektedir. Farklı ülke ve kıtalardan göçmenlerin bu ülkeye yerleşmesiyle etnik köken, yaşam tarzı ve damak tatları da mevcut kültüre eklenmiştir. Bu yüzden bu pazarı anlamak ve bu çerçevede ürün sunabilmek, başarılı olabilmek için önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.
25 ­Yaşlanan nüfus ­Sağlıklı yaşama isteği ­Doğal organik ürünlere eğilim ­İlaç olarak gıda tüketimi ­Özgün ürünler ­Tüketimin eğlenceli olması ­Kolay tüketilmesi ­Etnik ürünler & egzotik tüketim ­Prestijli ürünler ­Zamanın değerli oluşu ­Çalışan kadın oranının artması ­Hızlı yaşam ­Daha küçük haneler ­Sağlıklı olması ­Kolay hazırlanması ­Tat ­Fiyat
­Eğitimli sofistike tüketiciler ­Düşen gıda harcamaları ­Özel üretilmiş gıdalara yönelik talebin artışı ­Düşük gelire sahip tüketicilerin fiyata duyarlılığı Kaynak : Peng, AAFRD 4.2. KANADA’DA PERAKENDE GIDA HARCAMALARI 2012 yılında gıda tüketiminde ürünlerin kolay ve çabuk hazırlanabiliyor olmasının yanı sıra sağlıklı olması da ön plana çıkmıştır. 2006­2011 seneleri arasında, %17 artış gösteren gıda ürünleri satışı 2012 senesinde 87 milyar Kanada Doları seviyesine ulaşmıştır. Bu alt sektördeki istikrarlı büyümenin devam edeceği ve ticaret hacminin 2016 yılına kadar her sene %2 oranında artacağı öngörülmektedir. Tablo 23: Ambalajlı Gıdaların Perakende Satışları 2007­2012 ' 000 ton 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Bebek mamaları ­ ­ ­ ­ ­ ­ Ekmek ve pastacılık 375,48 386,61 392,92 399,46 385,88 394,13 ürünleri Konserve/konserve gıda 231,77 238,95 244,24 250,15 256,77 264,01 Soğutulmuş işlenmiş gıda 357,65 376,04 380,25 384,68 389,43 395,18 ürünleri Şekerlemeler 3,26 3,33 3,39 3,45 3,51 3,56 Süt ürünleri 1,259,56 1,274,44 1,249,32 1,241,07 1,242,27 1,250,79 Kuru Gıda ürünleri 204,18 211,66 215,50 219,92 225,49 231,80 Dondurulmuş Gıda ürünleri 876,41 895,65 909,16 924,42 940,96 958,13 Dondurma 104,89 105,51 103,14 101,67 102,36 102,27 Noodle 20,68 21,46 22,04 22,61 23,31 24,05 Sıvı ve katı yağlar 433,85 440,46 440,18 441,83 444,25 448,05 Makarna 98,47 100,54 101,17 102,01 103,18 104,54 26 Hazır gıda ürünleri Soslar, baharatlar Aperatif gıdalar Çorbalar Tatlılar Kitlesel keyif ürünleri Ambalajlı gıdalar Kaynak: Euromonitor 12,37 13,04 13,26 13,49 13,78 14,09 236,77 240,45 240,44 241,29 243,79 247,30 ­ ­ ­ ­ ­ ­ 141,45 144,09 144,04 143,93 145,66 147,33 15,62 15,57 15,54 15,75 16,98 17,76 237,53 241,05 240,27 240,62 244,35 247,13 4.142,66 4.232,75 4.239,02 4.269,58 4.298,56 4.360,95 Tablo 24: Ambalajlı Gıdaların Perakende Satış Büyüme Oranları 2007­2012 % Büyüme Oranı 2011/12 2007­12 2007/12 Total Bebek mamaları Ekmek ve pastacılık ürünleri Konserve/konserve gıda Soğutulmuş işlenmiş gıda ürünleri Şekerlemeler Süt ürünleri Kuru Gıda ürünleri Dondurulmuş Gıda ürünleri Dondurma Noodle Sıvı ve katı yağlar Makarna Hazır gıda ürünleri Soslar, baharatlar Aperatif gıdalar Çorbalar Tatlılar Kitlesel keyif ürünleri Ambalajlı gıdalar ­ 2,14 2,82 1,48 1,54 0,69 2,79 1,82 ­0,08 3,18 0,86 1,32 2,27 1,44 ­ 1,14 4,57 1,14 1,45 ­ 0,97 2,64 2,02 1,78 ­0,14 2,57 1,80 ­0,50 3,07 0,65 1,20 2,65 0,87 ­ 0,82 2,60 0,79 1,03 ­ 4,97 13,91 10,49 9,23 ­0,70 13,52 9,32 ­2,49 16,30 3,27 6,16 13,97 4,45 ­ 4,15 13,70 4,04 5,27 Tablo 25: Ambalajlı Gıdaların Perakende Satışları Tahmini 2012­2017 ' 000 ton 2012 2013 2014 2015 Bebek mamaları Ekmek ve pastacılık ürünleri Konserve/konserve gıda Soğutulmuş işlenmiş gıda ürünleri 2016 2017 ­ 394,13 ­ 402,82 ­ 411,35 ­ 419,45 ­ 427,62 ­ 435,54 264,01 395,18 272,01 401,44 280,45 408,45 288,63 415,53 296,37 421,84 303,65 428,57
27 Şekerlemeler 3,56 3,61 3,67 3,72 3,77 3,82 Süt ürünleri 1.250,79 1.261,65 1.273,60 1.283,99 1.292,29 1.305,28 Kuru Gıda ürünleri 231,80 239,13 247,49 256,78 267,10 278,09 Dondurulmuş Gıda ürünleri 958,13 975,81 994,48 1.013,93 1.033,41 1.052,19 Dondurma 102,27 102,16 101,80 101,27 101,11 100,65 Noodle 24,05 24,89 25,81 26,83 27,94 29,13 Sıvı ve katı yağlar 448,05 453,83 460,91 468,96 478,39 488,80 Makarna 104,54 106,34 108,53 110,93 113,60 116,74 Hazır gıda ürünleri 14,09 14,42 14,76 15,10 15,41 15,71 Soslar, baharatlar 247,30 251,24 255,71 260,32 264,95 264,89 Aperatif gıdalar ­ ­ ­ ­ ­ ­ Çorbalar 147,33 149,00 150,31 151,34 152,27 153,04 Tatlılar 17,76 18,47 19,23 19,96 20,57 21,02 Kitlesel keyif ürünleri 247,13 249,79 252,47 254,86 257,39 258,60 Ambalajlı gıdalar 4.360,95 4.431,30 4.507,53 4.584,28 4.660,61 4.737,21 Kaynak:Euromonitor 4.3. KANADA’DA GIDA TÜKETİMİ 4.3.1. Kanada’da Genel Harcama Yapısı Tüketim harcamalarının önümüzdeki yıllarda artmaya devam edeceği düşünülmekte olup, bu eğilimdeki en önemli etmenler Kanada ekonomisinin büyümesi, çift gelirli haneler, düşük işsizlik oranı ve işgücünün daha nitelikli hale gelmesidir. Gıda ve alkolsüz içeceklerin toplam harcamalar içindeki payı artmakta olup, bu eğilimin önümüzdeki yıllarda devam etmesi beklenmekte ve ticaret hacminin 2016 yılına kadar her sene %2 oranında artacağı öngörülmektedir.
28 Tablo 26: Harcama Tipleri İtibarıyla Kanada Tüketim Yapısı (Milyon Kanada $’ı) Harcama Tipi Gıda ve alkolsüz içecekler Alkollü içecekler ve tütün Giyim ve ayakkabı Ev,kira harcamaları Ev gereç ve hizmetleri Sağlık ürünleri ve sağlık hizmetleri Ulaşım İletişim Eğlence ve tatil Eğitim Otel ve yemek hizmetleri Diğer mal ve hizmetler Toplam 1990 41 975,0 1995 47 418,0 2000 56 298,0 2009 82.341 2010 84.450 2015* 90 513,4 17 551,0 17 644,0 21 269,0 26 869,9 21 125,4 35 508,9 34 810,5 40 188,8 157 509,5 164 330,0 48 848,0 53 487,0 47 159,0 18 354,4 58 608,2 23 668,0 26 149,0 30 757,0 88 192,0 113 672,0 134 464,0 26 173,0 28 448,0 39 965,0 13 036,0 17 995,0 24 339,0 53 795,0 6 483,0 34 785,0 1 743,0 28 207,0 60 529,0 8 068,0 44 456,0 2 744,0 33 198,0 87 871,0 12 085,0 60 196,0 7 423,0 43 761,0 27 828,0 38 671,0 54 370,0 363 980,0 438 992,0 569 798,0 32 141,0 37 983,0 44 442,3 103 101,2 114 243,1 139 173,1 16 798,8 19 411 0 21 242,5 75 399,1 84 336,9 96 923,4 9 540,0 11 024,4 12 821,6 53 186,1 59 634,4 62 738,6 68 363,4 73 299,0 80 800,7 693 929,9 764 744,4 959 472,0 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 4.3.2 Kanada’da Gıda Tüketimini Etkileyen Faktör ler 4.3.2.1 Demografik Özellikler Artan Yaş Ortalaması: Yaş ortalamasının her geçen yıl arttığı Kanada’da nüfusun %40’ı 45 yaşın üzerindedir. Bu oranın 2026 senesine kadar %48 seviyesine ulaşması öngörülmektedir. Hane halkındaki yaşlı birey sayısı artarken çocuk sayısının düşmesi tüketilen gıdaların çeşitlerini de değiştirmektedir. Yapılan bilimsel araştırmalar, beslenme alışkanlığının sağlık sorunları ile doğrudan ilişkisi olduğunu göstermektedir. Buna bağlı olarak, yaşlanan nüfusun beslenme alışkanlıklarını değiştirdiği gözlemlenmektedir. Hanehalkı ve İş Gücüne Katılan Kadın Sayısı: 1970 senesinde ortalama birey sayısı 4 olan hanehalkının üye sayısı 2008 senesinde 3’ün altına düşmüştür. Bunun yanı sıra, sadece tek bir bireyden oluşan hane sayısı daha önce hiç olmadığı kadar artış göstermiştir. Bu durum bir porsiyonluk gıda ürünleri üreten veya satan firmalar için yeni pazar fırsatları yaratmıştır. Buna ek olarak, 16 yaşın altında çocuğu olan ve çalışan anne sayısının 1976 yılında %39.1’den günümüzde yaklaşık %73’e çıkması ve annelerin hala gıda alışverişlerinde karar verici konumda olmaları kolay hazırlanabilir gıda ürünlerine olan talebi arttırmıştır. Etnik Yapı: Kültürler arası evlilikler ve her sene nüfusa eklenen 250 bin yeni göçmen kozmopolit nüfus yapısının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu yapı gıda sektöründeki
29 tüketici tercihlerini önemli ölçüde etkilemektedir. Güney Asya ve Çin kökenli müşteriler en büyük etnik tüketici grubunu oluşturmaktadırlar. İstatistik Kanada 2031 yılına kadar etnik ürün alışverişi yapan tüketici sayısının, toplam tüketicilerin %31’i oranında olacağını öngörmektedir. 4.3.2.2 Satın Alma Kararı Agriculture and Agri­Food Canada’nın yaptığı anketlere göre Kanadalı tüketicilerin satın alma kararlarını etkileyen en önemli faktörler sırasıyla, fiyat, kalite, tazelik ve besin değeridir. Fiyat: Ekonomik krizin etkilerinin beklenenden daha uzun sürmesi ve artan gıda fiyatları Kanadalı tüketicileri fiyatlara karşı aşırı duyarlı hale getirmiştir. Deloitte Canada’nın öngörülerine göre fiyat duyarlılığının yakın zamanda değişmesi mümkün görülmemektedir. Kalite: Kanadalı tüketiciler kaliteyi tazelik, besin değeri, paketleme ve tat ile ilişkilendirmektedirler. Tüketiciler kaliteli olduğuna inandıkları ürünlere daha fazla ödeme yapmayı kabul etmektedirler. Her ne kadar hanebaşına düşen gelirden gıdaya ayrılan pay 1969 yılında %18.7 iken 2009 senesinde %10.2’ye gerilemişse de, kişilerin kaliteli ürünlere yönelmesinden dolayı kişi başına düşen gıda harcamasında artış gözlemlenmiştir. 2010 yılı verilerine göre kişi başına yapılan yıllık gıda harcaması ortalama 3,494 Kanada Dolarıdır. Tazelik: Tazeliğin kalite ile eş anlamlı hale gelmeye başladığı Kanada’da, tazelik lezzetli tadı, sağlıklı besin değerlerini ve doğal gıda ürünlerini çağrıştırmaktadır. Geçtiğimiz 10 yıl içerisinde kişi başına düşen sebze tüketimi %10.9 oranında artış göstermiş ve taze ürün tüketimi yeni bir trend haline gelmiştir. Bu yeni trende çok çabuk yanıt veren Walmart Canada, reyonlarında taze sebze ve meyvelere yer vermeye başlamıştır. Dengeli ve Sağlıklı Beslenme: Beslenme alışkanlığının sağlık üzerindeki etkileri hakkındaki bilincin artması tüketicilerde gıda ürünleri üzerindeki etiketleri, kalori ve besin değerini okuma alışkanlığı kazandırmıştır. Her ne kadar çocukluk döneminde görülen obezite vakaları geçtiğimiz 30 sene içerisinde 3 katına çıksa da, kişi başına tüketilen kalori miktarı 2001 yılında 2,500 iken günümüzde 2,358’e gerilemiştir. Sağlıklı yaşama katkısı olan gıda maddelerinin hem genç hem de ileri yaştaki tüketiciler tarafından daha fazla talep edileceği öngörülmektedir. Kanada’da gıda tüketiminin en önemli faktörlerinden birisi doğal ve sağlıklı olduğu düşünülen gıdalara yönelim olup, ülkede yaşam süresinin uzamasının bunda önemli bir etken olduğu belirtilmektedir. Ayrıca ürün çeşitliliği itibariyle gelişmiş bir pazar konumunda bulunan Kanada’da, sağlıklı olmasının yanı sıra geleneksel ve özgün niteliklere sahip ürünlere olan talep de artış göstermektedir. Bu sebeple tüketici eğilimlerinin karşılanması amacıyla, standart ürünlere göre özel nitelikleri ön plana çıkartılarak pazarlanan “özel nitelikli ürünler” pazarda önemli yer tutmaktadır. Bu çerçevede gerek ürün özellikleri gerekse de pazarlama taktikleri açısından rakiplerine göre üstünlüklerini doğal olarak içinde barındıran birçok Türk ürününün, aşağıda belirtilen sınıflar bazında ayrıca değerlendirilerek bu özelliklerinin ön plana çıkartılmasının pazara girişte avantaj sağlanması bakımından önemli olduğu düşünülmektedir.
30 İndirim Arayışı: Yüksek gıda fiyatları tüketiciyi daha ucuz marka ve ürün arayışına sürüklemektedir. Promosyonlu Ürünler: Kanadalı tüketicilerin el ilanları veya kuponlar ile indirime girmiş ürünleri arama alışkanlıkları artış göstermektedir. Fakat, tüketiciler her ne kadar fiyata karşı duyarlı olsalar da, kalite arayışı indirimli ürün arayışından önce gelmektedir. Özel Markalı Ürünler (Private Label): Geçmişte ucuz ve düşük kaliteli olarak algılanan Özel Markalı (Private Label) ürünler hakkındaki anlayış bu kategorideki ürün yelpazesinin genişlemesi ile birlikte pozitif yönde değişmiştir. 2011 yılında 11.3 milyar dolar satış hacmini yakalayan Özel Markalı (Private Label) ürünlerin pazar paylarını arttıracakları öngörülmektedir. Kalite ve Tazelik Arayışı: Kanadalı tüketicilerin lezzetli ve sağlıklı olarak algıladıkları taze gıda ürünlerine karşı olan ilgileri her geçen gün artmaktadır. Kanada’da ön plana çıkan hastalıklar arasında yer alan kalp hastalıkları, kanser ve obezite nedeniyle sağlıklı gıdalara olan yönelim, gıda tüketimini etkileyen en önemli faktör olarak görülmektedir. Bu sebeple, geçtiğimiz yıllarda küresel düzeyde meydana gelen gıda fiyat artışları, sağlıklı gıdaların talebinde fazla etkili olmamış, Kanadalı tüketiciler bu tip ürünleri satın almaya devam etmiştir. Ancak, sağlıklı olmasının yanı sıra yüksek kalorili olması sebebiyle bazı gıdaların tüketimi açısından obeziteye yönelik kaygıların da önem kazanmaya başlaması, firmaları daha küçük paketli ürünleri pazara sunmaya itmiştir. Kanada İstatistik Ofisi ile Kanada Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Kanadalıların beşte biri fazla kilolu olup, toplumda diğer rahatsızlıkların yanı sıra obezite de sorun olmaya başlamıştır. Yetişkin Kanadalıların 1978/79 döneminde sadece %14’ü obez iken, günümüzde bu oran %23 olmuştur. Ülke ortalamasının üzerinde bulunan eyaletler Newfounland ve Labrador, New Brunswick, Nova Scotia ve Manitoba olmuş, Quebec ve Alberta eyaletleri ülke ortalamasının oldukça altında kalmışlardır. Kanada Sağlık Bakanlığı obezite konusunda halkı bilinçlendirmeye devam etmekte ve sağlıklı beslenme şekilleri konusunda eğitim seminerleri düzenlemektedir. Ülkede vejetaryenliğin yaygınlaşması da bu gruptaki tüketicilerin artan yüksek protein içerikli sebze tüketimlerinin yanı sıra “doğal” ürünleri tercih etmelerini sağlamıştır. Genetiği değiştirilmiş organizmalardan elde edilmiş ve ışınlanmış ürünlere yönelik tepkilerin artması da doğal yollarla üretilmiş gıdaları daha fazla ön plana çıkarmıştır. Kanada’da ayrıca alerjik hastalıklar sebebiyle belirli gıdaları tüketemeyen tüketiciler, bu tip rahatsızlıklara neden olmayacak alternatif ürünlere yoğun olarak ilgi göstermektedir. Kanada’da tüketicileri olası ciddi alerjik reaksiyonlara karşı uyarmak amacıyla, bazı ürünlerin veya bu ürünlerden üretilmiş gıdaların içerik listesinde yer alması zorunluluğu bulunmaktadır. Sert kabuklu meyveler de bu grup ürünler arasında yer almakta olup, ürün etiketlemelerinde bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir. Kanada’da doğal ve sağlıklı ürünlere yönelik eğilim çerçevesinde sağlık algıları bakımından tüketiciler arasında değer gören ve sağlıklı ürünler sınıfında değerlendirilen zeytin, zeytinyağı ve sert kabuklu meyve gibi ülkemiz açısından potansiyel arz eden ürünlerin tüketiminde yükselişin artarak devam edeceği düşünülmektedir. Dondurulmuş Gıdalar: Yeni teknolojilerin yardımı ile tatları geliştirilen dondurulmuş gıda ürünlerinin satışında bir önceki yıla göre %3 artış görülmektedir. Özellikle mikrodalga fırınlarda buhar ile pişirilebilme özelliğine sahip ürünler pazar paylarını arttırmaktadırlar.
31 Kolay Hazırlanabilir Ürünlere Olan Talep Artışı: Bu ürünler ısıtılmaya ve yenilmeye hazır ürünlerdir. Hane halkında kadınlar hala gıda alışverişlerinde karar verici ve öğünleri hazırlıyıcı kişiler olmaya devam etmektedirler. Kadınların iş gücüne katılımının artması ile birlikte hazırlanması kolay, lezzetli ve sağlıklı ürünlere karşı olan talep de arttmaktadır. Fonksiyonel ürünler: Herhangi bir fiziksel rahatsızlığın azaltılmasını/giderilmesini sağlayıcı ve/veya sağlıklı yaşamı destekleyici yönde etkileri bulunan ürünler şeklinde tanımlanan fonksiyonel ürünlere olan ilginin de Kanada pazarında artış gösterdiği bilinmektedir. Dünya üretim ve ticaretinde önem arz eden geleneksel ürünlerimiz açısından bu pazar bölümüne yönelik olarak ürünlerin fonksiyonel özellikleri ön plana çıkartılarak yapılacak ürün geliştirme faaliyetlerinin Kanada pazarına girişte avantaj yaratacağı düşünülmektedir. Bunun yanı sıra iç pazarda başarı yakalayan “her gün bir avuç fındık kalbinize iyi gelir” sloganlı tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin de pazarda ürünlerimize karşı ilgiyi artırarak ihracatımıza olumlu etki sağlayacağı düşünülmektedir. Gurme Ürünler: Dünyanın en gelişmiş sekiz ekonomisi arasında yer alan Kanada, yüksek gelir düzeyine sahip tüketici kitlesiyle Türk ihraç ürünleri açısından büyük bir potansiyel arz etmektedir. Son yıllarda gurme ürünlere artan taleple birlikte yeni, özgün ve pahalı ürünler, yemek seçimlerini farklı değerlendirmek isteyen tüketicilerin başlıca tercihleri arasında yer almaya başlamıştır. Coğrafi işarete sahip ürünler de tüketiciler tarafından bu kapsamda değerlendirildiğinden, tüketicilerin özel değer atfettiği ürünler arasında yer almaktadır. Bunların yanısıra “özel tad ve lezzetli” gıdaları da Kanadalı tüketiciler, kilolarına dikkat etmelerine karşın, günlük “stres giderici” ürünler olarak algılamaları sebebiyle tüketmektedir. Fiyat dezavantajı nedeniyle pazarda yer bulamayan özellikle sert kabuklu ve kuru meyve ürünlerimizde, örneğin “special” ambalajlı gurme ürün konumlandırması yapılarak, fiyat­ kalite dengesinin sağlanması suretiyle ihracatımızın artırılabileceği düşünülmektedir. Tek Öğünlük Gıdalar: Genellikle protein, karbonhidrat ve tatlıdan oluşan tek öğünlük yemek kitlerine olan talebin artması beklenmektedir. Kişiselleştirilmiş Hızlı Hazırlanabilir Gıdalar: Her ne kadar tüketiciler yemek hazırlamak için fazla vakit harcamak istemeseler de, hazırlanan gıdaya kendi damak zevklerine göre ek malzemeler eklemeleri, gıdayı hazırlama sürecine katkıda bulunabilmeleri tüketiciler tarafından önemsenmektedir. Dolayısı ile kolay hazırlanabilen ve bireylerin kendi tercihlerine göre eklemeler yapabildikleri ürünlere olan ilgi artmaktadır. Küçük ve Tek Kişilik Porsiyonlar/Paketler: Tek kişilik hane sayısının rekor düzeyde artış göstermesi bireysel ürünlere olan talebi arttırmaktadır. Kolay Tüketilebilir Ürünler: Bireylerin üzerindeki zaman baskısının artması arabada, toplu taşıma araçlarında ve masa başlarında gıda tüketim ihtiyacını arttırmakta, bu durum kolay tüketilebilen ve tüketilmeyen kısmı kolayca yeniden depolanan ürünlere olan talebi arttırmaktadır. Atıştırmalık Ürünler: Yeme alışkanlıklarının günde üç ana öğünden, küçük ama daha fazla öğüne doğru kayması atıştırmalık ürünlere karşı talebide arttırmaktadır. Kahvaltı barları, spor içecekleri gibi kolay tüketilebilen ve besin değeri yüksek olan ürünlere talebin artacağı ön görülmektedir.
32 Fiziksel ve Duygusal Enerji: Günlük stresin artış gösterdiği günümüzde tüketiciler enerji veren ve performans arttıran spor içeceklerine ve enerji barlarına daha fazla talep göstermektedirler. Gıda Güvenliği: Tüketiciler satın aldıkları gıdaların hijyeni konusunda her geçen gün daha duyarlı hale gelmektedirler. Gluten İçermeyen Gıdalar: 2005 yılından itibaren talebi iki kat artan glutensiz gıdaların önümüzdeki yıllarda pazar paylarını daha da arttırması beklenmektedir. Düşük Sodyumlu Gıdalar: Paketlenmiş ve işlenmiş gıda ürünlerindeki sodyum miktarına karşı olan duyarlılık artmaktadır. Kanada Sağlık Bakanlığı günlük tüketilmesi gereken sodyum üzerinde yeni araştırmalar yapmaktadır. Düşük Şekerli Ürünler: Kilo kontrolüne olan etkisinden dolayı düşük şeker miktarına sahip olan ürünler Kanada pazarında tercih edilmektedirler. Düşük Kalorili Ürünler: Bireylerin kilo kontrolüne yardımcı olan düşük kalorili ürünlere olan talep artmaktadır. Organik Ürünler: Yaklaşık 2 milyar Kanada Doları büyüklüğe sahip olan organik gıda pazarının istikrarlı olarak büyümeye devam edeceği öngörülmektedir. Tüketilmesi Keyif Veren / Etnik Ürünler: Her ne kadar Kanadalı tüketiciler sağlıklı olduğunu düşündükleri düşük kalorili, besin değeri yüksek ürünler tüketmeye gayret etseler de, bu çabanın bir karşılığı olarak ve artan yaşam stresi karşısında kendilerini ödüllendirmeye yönelik yüksek kalorili, yüksek yağ oranına sahip, şeker veya tuz oranı yüksek olan gıda ürünlerine de ilgi göstermektedirler. Gurme Ürünler: Fiyatlara karşı duyarlı olmalarına karşın Kanadalı tüketiciler yemek yemeyi sosyal bir aktivite olarak da görmektedirler. Bu durum, gurme olarak adlandırılan yüksek kaliteli ve diğer ürünlere kıyasla pahalı olan gıda ürünlerine talep yaratmaktadır. Bölgesel Gıdalar: Tüketiciler farklı bölgelerde, farklı mevsimlerde üretilen gıda ürünlerine karşı artan bir talep göstermektedirler. Etnik Ürünler: Artan göçmen sayısı ile birlikte sayıları ve çeşitleri artan etnik gruplar etnik ürünlere karşı önemli bir talep yaratmaktadırlar. 2010 yılında 65 milyon Kanada Doları olan etnik gıda pazarının her yıl %12­20 oranında büyüyeceği öngörülmektedir. Kanada’da etnik yapının çeşitlenmesi Kanada’ya yeni ürün ve damak tatlarının da yerleşmesine neden olmuştur. Bu durum özel restoran ve süpermarketlerin açılmasını sağlamış; ayrıca tatillerinde yurt dışında bulunan Kanadalılar da yine bu ürünleri tüketmeye devam etmişler ve çevrelerine bu ürünleri tanıtmışlardır. Bu yeni ürünlere yönelik ilginin artmasıyla Kanada gıda ürünleri pazarında ithal edilmiş ve çeşitli özelliklere sahip olan ürünler önemli bir pay sahibi olmaya başlamışlardır. Uzakdoğu ve Hint Kökenli ürünlerin yanı sıra İtalyan ürünler de özellikle Toronto ve civarındaki bölgede oldukça popüler hale gelmişlerdir. Yine Ortadoğu, Karayip ve Latin Amerika mutfakları da popülarite kazanmaya başlamış olup, gıda perakendecileri bu mutfakların ürünlerini de raflarında sergilemeye başlamışlardır.
33 1993 yılından beri ABD’de, Akdeniz mutfağının sağlıklı bir beslenme alternatifi sunduğunun yoğun olarak tanıtılması, Kanada’da da Akdeniz tipi beslenmeye olan ilgiyi artırmıştır. Geri Dönüştürülebilen Paketleme: Çevre dostu politikaların her sanayi kolunda mevcut olması tüketicileri bu konuda biliçlendirmiştir. Çevre dostu firma imajı tüketicilerin satın alma kararlarına etki eden bir faktör haline gelmiştir. İnternet Kullanımının Etkisi: Kanada Bakkallar dergisinin hazırladığı rapora göre tüketicilerin yarısından daha fazlası teknolojinin sağladığı imkanları alışveriş öncesinde veya sırasında kullanmaktadırlar. Araştırmaya göre tüketiciler internet aracılığı ile en fazla indirim kuponlarına, yemek tariflerine ve üreticiler tarafından yayınlanmış bilgilere ulaşmaktadırlar. 2012 senesinde yapılan bir çalışmaya göre, tüketicilerin %48’i mobil uygulamaları ve çeşitli web sayfalarını alışveriş listelerini hazırlamak için kullanmaktadırlar. Tüketicilerin Ziyaret Ettiği Portallar Pinterest Twitter Diğer Sayfalar Facebook Üretici Web Sayfası Mağaza Web Sayfası 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Gıda tüketim tercihinde fiyat hala önemli bir unsur olmakla birlikte, göreceli olarak önemi azalmış bulunmakta ve tercihte tat ve kalite ön plana çıkmaya başlamıştır. Yine Kanada’da büyük zincir mağazaların açılması, Kanadalı tüketicilerin gıda harcamalarında önemli bir azalma meydana getirmiştir ve bu çerçevede fiyat­kalite­tat unsurlarının birlikte yer aldığı ürünler önem kazanmıştır. 4.3.3 Helal Gıda Ürünleri Kanada’da artan Müslüman nüfusa bağlı olarak, helal gıda ürünleri pazarı da son yıllarda gözle görülür bir büyüme göstermiştir ve bu büyüme hızının artarak devam etmesi öngörülmektedir. 2012 yılı verilerine gore, Kanada’da helal gıda pazarının 1 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşmış olmasının temel sebebi yıllık 15%’lik bir hızla büyüyen ve 1 milyon rakamını aşan Müslüman nüfustur. Kanada İstatistik Kurumu verilerine göre Müslüman nüfusun büyük çoğunluğu (%61) Ontario eyaletinde yaşamaktadır. Bunu sırasıyla %19’luk oran ile Quebec ve %10 ile Biritish Columbia takip etmektedir. Yine aynı araştırmaya göre Müslüman nüfus Toronto (%47), Mississauga (%12) ve Ottawa (%9) gibi belli şehirlerde yoğunlaşmıştır.
34 Müslüman nüfus tarafından oluşturulan hanehalkları genel olarak iyi eğitimli bireylerden oluşmaktadır. Hanehalkı üye sayısı (ortalama 4.4 birey) ve gıda/hızlı tüketim mallarına yapılan harcama Kanada ortalamasının üzerindedir. Müslüman nüfusun helal gıda ürünlerine olan talebi genel olarak “niş” diye tabir edilen etnik marketler tarafından karşılanmaktadır. Büyük marketlerde bu ürünler kısıtlı olarak bulundurulmakta ve helal gıda üreticileri ve ithalatçıları için değerli bir fırsat oluşturmaktadır. Helal gıda ürünleri, market lideri olan büyük zincir marketler için de önemli bir fırsat sunmaktadır. Sınırlı sayıdaki helal gıda ürünlerinin başarılarını ispat ettikleri taktirde, Kanada pazarına hakim olan Walmart, Sobeys ve Loblaws gibi firmalar sundukları helal ürün çeşitliliklerini arttırmanın yanı sıra helal “private label” ürünlere olan taleplerini de arttıracaklardır, dolayısıyla Kanada pazarına girmek isteyen Türk ürünleri için de daha büyük bir pazar oluşacaktır. Kanada helal gıda sektöründe başarılı olmak için aşağıdaki faktörler oldukça büyük önem taşımaktadır.
· Tüketici güvenini kazanmak için yapılan çalışmalar ve pazarlama faaliyetleri sırasında helal gıda tüketicilerinin duyarlılıklarının ön planda tutulması,
· Güven oluşturmak, verilen taahhütlerin yerine getirilmesi ve ürün kalitesinde devamlılık sağlanması,
· Geleneksel pazarlama faaliyetlerine ek olarak, tüketicilerin ürünler hakkında birbirlerine ilettikleri olumlu görüşler, memnuniyetler ve eleştirilerin öneminin kavranması,
· Pazarlama faaliyetlerinin ve paketlemenin hedef marketi oluşturan guruplara yönelik olarak İngilizce ve Fransızcaya ek olarak Arapça, Urduca ve Balkan dillerinde de yapılması,
· Ürünlerin Kanadalı Müslüman tüketiciler tarafından güvenilen ve tanınan bir kurumdan alınmış Helal Ürün sertifikasına sahip olmaları ve Helal logosunun ürün paketleri üzerinde tüketicilerin fark edebilecekleri şekilde konumlandırılması. 4.3.3.1 Helal Gıda Sertifikasyonu Kanada’daki Müslüman tüketicilere ulaşmak için yapılması gereken en önemli çalışmalardan ilki Helal Ürün Sertifikasının alınmasıdır. 1990 yılında Malezya hükümetinin Kanada’dan ithal ettiği ürünlere helal sertifika şartı koşması sonucunda bu konudaki çalışmalar başlatılmıştır. Büyüyen Müslüman nüfus ve helal gıda sektörüne hizmet vermek için çeşitli helal sertifikasyon kurumları oluşturulmuştur. Bu kuruluşlar sertifika verdikleri ürün ve firma listelerini internet sayfalarında, gazete ve dergilerinde yayınlamakta, dolayısıyla ürünlerin hedef market içinde tanınılırlıklarına katkıda bulunmaktadırlar. Buna ek olarak, bu kuruluşlar düzenli olarak hangi markette hangi ürünün helal olduğunu gösteren listelerini de tüketicilere ve üyelerine ulaştırmaktadırlar. 4.3.3.2 Kanada Helal Gıda Sertifikası Veren Kuruluşlar
· · · · Islamic Society of North America Canada: www.isnahalal.ca
Halal Monitoring Authority: www.hma.jucanada.org
Muslim Consumer Group: www.canadianhalalfoods.com
Islamic Food and Nutrition Council of Canada (IFANCC): www.ifancc.org Müslüman nüfusun artması ve helal gıda pazarındaki büyüme oranı firmalar ve sivil toplum kuruluşlarının bu konuda yoğunlaşmaları sonucunu doğurmuştur. Bu olumlu gelişmeler
35 sonucunda, 2013 yılında Toronto şehrinde Helal Gıda Festivali (Muslim Food Festival) düzenlenmiştir. Kanada’da düzenlenen ilk helal gıda festivali olma özelliğini taşıyan bu organizasyon beklenilenden çok daha başarılı olmuş ve iki gün süren festival boyunca 100.000’den fazla kişi festivali ziyaret etmiştir. Ayrıca, bu festivali düzenleyen kurum yetkilileri www.halalfoodie.ca sitesini oluşturarak Kanada’da faaliyet gösteren helal gıda firmalarının tanıtımını yapmaktadırlar. 4.4 KANADA’DA YEME­İÇME ALIŞKANLIKLARI Gerek evde, gerek restoran ve süpermarketlerde Kanadalı tüketiciler çeşitliliğe önem vermektedirler. Yine teknolojinin ilerlemesi bu çeşitliliği olumlu etkilemiş, her mevsimde her çeşit meyve­sebze rahatlıkla bulunmaya başlanmıştır. Kanada’da “Fast­Food” olarak değerlendirilen ürünler günlük yaşamın bir parçası haline gelmeye başlamıştır. Kanada’lı tüketiciler arasında;
· Kolay taşınabilen ürünler; Yoğun iş temposuna sahip tüketiciler, kahvaltılık ürünlere ve taşınması kolay, öğünlük gıdalara ilgi göstermektedir.
· Kolay hazırlanabilen ürünler; Yeni, özgün, yüksek kaliteye sahip ve hazırlanması uzun zaman almayan ürünler son yıllarda ön plana çıkmakta olup, bu kategorideki koşer ve helal ürünler de önemli yere sahip olmaya başlamışlardır.
· Aperatif gıdalar; Besleyici aperatif gıdalar yemek hazırlamaya zaman bulamayan tüketiciler arasında popüler hale gelmeye başlamış olup, şekerlemeler, çeşitli hububat ve kuru meyve içeren barlar önem kazanmaya başlamıştır. 4.4.1 Kanada’da Fast Food Tüketimi Kanadalı tüketicilerin yaklaşık dörtte biri yakın bir geçmişte fast food tarzı bir yiyeceği tükettiklerini ifade etmişlerdir. Bu oran 14–18 yaş arasındaki tüketicilerde üçte birine çıkmakta olup, 19–30 yaş arasındaki erkeklerde %39 ile en üst seviyesine ulaşmaktadır. Yine tüketicilerce tercih edilen fast food türleri arasında kahve, salata gibi düşük kalorili ürünlerde yer alırken, tüketicilerin yaklaşık %40’ı pizza, sandviç ve hamburger gibi ürünleri tercih etmişler ve %25’i de yanında gazlı içecek almışlardır. Yine tüketicilerin yarısından fazlası evde kendi yemeklerini hazırladıklarını belirtmişler, bu oran 4–8 yaş arasındaki çocuk bulunan hanelerde %61’e çıkmaktadır. Yine yaşlı insanların (71 yaş ve üstü) %76’sı sadece evde hazırlanan yiyecekleri tükettiklerini ifade etmişlerdir. Özellikle yetişkin düzeyinde gelir düzeyi ile gıda tüketimi arasında belirli bir bağ olduğu düşünülmekte olup, en düşük gelir grubunda bulunan tüketicilerin en fazla yağ tüketen grup olduğu da tespit edilmiştir. Çocuk ve ergenlik çağındaki gençlerde gelir düzeyi önemli bir fark yaratmamıştır. 4.4.2 Kanada’da İçme Alışkanlıkları Kanada’da tüketiciler hem evde hem de ev dışında çeşitli içecekleri düzenli olarak tüketmektedirler. Bira özellikle Kanadalı tüketiciler arasında popülaritesini korumakta olup, sigara tüketimi ve sıkı trafik kontrolleri bu ürünün ağırlıklı olarak evde tüketilmesine neden olmuştur.
36 4.4.3 Alkollü İçki Tüketimi Alkolün perakende satışları ile ilgili kontroller hükümet kuruluşları tarafından gerçekleştirilmekte olup, eyalet bazında da içkinin arzı ve dağıtımı ile ilgili düzenlemeler bulunmaktadır. Bu yüzden alkollü içki satan işyerlerinin çalışma saatleri eyalet bazında farklılıklar göstermektedir. Atlantik Okyanusu kıyılarında bulunan eyaletlerde çoğunluğun Hıristiyan olması nedeniyle çoğu işyeri pazar günleri kapalı bulunmaktadır. Yine belirli tatil günleri ile seçim günlerinde de alkollü içkilerin satışı yasaktır. Alkollü içkilerin tüketimine yönelik kurallar federal yasalarla düzenlenmiş olup, Prens Edvard adaları dışında bira ve şarap için yazılı ve görsel reklâma izin verilmektedir. Buna karşın alkol oranı %7’den fazla olan içkilerin yazılı ve görsel reklâmına izin verilmemektedir. 2007­12 yılları arasında Kanada alkollü içkiler tüketimi toplamda yaklaşık %0,4 oranında artmış olup, bu oran 2012 yılında 89,3 lt/kişiye denk gelmektedir. Bu yavaş artışta çeşitli sivil toplum kuruluşların yürüttükleri alkol karşıtı kampanyaların etkili olduğu tahmin edilmektedir. Tüketimi en çok artan alkollü içecek biralar grubu olmuştur. İkinci sırada ise şaraplar bulunmaktadır. Pazarda yaşanan büyüme viski, votka, şarap gibi daha yüksek fiyatlı ve premium ürünlerin özellikle restoranlarda satışındaki artışdan kaynaklanmıştır. Tablo 27: Kanada’da Alkollü İçki Tüketimi (lt/kişi) Perakende Satış İçkili Restoranlarda Satış Ürün 2012 2017 2012 2017 Bira 53,6 50,6 13,8 13,3 Elma ­Armut Şarabı 0,6 0,7 0,1 0,1 Aromalı içkiler 3,9 3,9 0,7 0,7 Şarap 12,2 14,1 2,2 2,6 Yüksek alkollü 1,8 1,7 1,8 1,7 içkiler (ml/kişi) Alkollü içkiler 72,1 70,9 17,1 17,1 toplamı Kaynak: Euromonitor 4.4.4 Alkolsüz İçki Tüketimi Sağlıklı beslenmeye dikkat eden Kanadalı tüketicilerin bu eğilimi alkolsüz içki tüketimine de yansımıştır. Gazlı içecekler, enerji içecekleri ve hatta meyve ve sebze suları bile bu eğilimden olumsuz etkilenmektedirler. Öte yandan içme suyu ve tüketime hazır çay talebinde önemli bir artış gözlenmektedir. Önümüzdeki dönemde en önemli büyümenin hazır çay ve kahveler ile şişelenmiş su ve maden suları pazarlarında olması beklenirken, gazlı içecekler ile meyve/sebze suyu pazarının ise daralacağı tahmin edilmektedir. Firmalar sağlıklı yaşam eğilimi nedeniyle yeni ve daha az şeker içeren sağlıklı ürünleri geliştirerek pazara sunmaktadırlar.
37 Tablo 28: Kanada’da Alkolsüz İçki Tüketimi (milyon lt) Perakende Satış İçkili Restoranlarda Satış Ürün 2012 2017 2012 2017 Gazlı içecekler 2.482,4 2.362,6 762,1 699,1 Meyve/sebze suyu 1.875,1 1.665,4 120,7 110,1 Şişelenmiş su 2.275 2.735,9 159,4 160,7 Enerji içecekleri 198,9 210,8 4,5 5,5 İçime hazır kahveler 0,7 0,9 0,2 0,2 İçime hazır çaylar 339,8 418 114,7 130,8 Kaynak: Euromonitor
38 5. SATIŞ POTANSİYELİ YÜKSEK OLAN GIDA ÜRÜNLERİ Ür ün Kategor isi İçecek Ür ünler i Şekerleme Bakkaliye Ür ünler i Dondur ulmuş ve Soğutulmuş Ür ünler Hazır Gıda Ür ünler i Süt Ür ünler i Beklenen Satış Büyüme Or anlar ı +% 10 Dondurulmuş Meyves uyu ve İçecekler: %24 Smoothie: %27 Tek Servislik Kahve: (%163) Kahve Çekirdeği: %15 Çikolata: %6 Naneli Şekerleme Ürünleri: %10 Şekerleme: %6 Kek: %10 Hazır Kek Karışımları: %7 Kraker: %12 Kahvaltılık Gevrek: %4 Konserve: %113 Acı Sos: %9 Dondurulmuş Meyve: %5 Dondurulmuş Pizza: %26 Dondurulmuş Çorba: %6 Soslar: %6 Humus: %20 Yoğurt: %4 Doğal, Organik Yoğurt: %60 +% 4 ­ % 10 Hazır Kahve %6 Öğütülmüş Kahve %7 5.1 ÇAY Kanada sıcak içecek sektöründe kahvenin liderliği devam etmekle beraber son yıllarda daha sağlıklı ürünlere yönelen tüketim alışkanlığı ve dünyanın çeşitli bölgelerinden gelen göçmen nüfusun etkisi ile çay önemli bir pazar payı elde etmeye başlamıştır. Kanada çay pazarı 2013 yılında bir önceki yıla göre %3 oranında büyüyerek 522,5 milyon dolarlık bir pazar büyüklüğüne ulaşmıştır. Bu pazarda “tea pod” gibi yenilikçi ürünler ve geliştirilen yeni paketleme şekilleri, pazarın büyümesine olumlu katkıda bulunmaktadır. Tetley Canada şirketinin %31 pazar payı ile lider olduğu bu pazarda “siyah süzen poşet çay” en çok tüketilen ürün konumundadır. Kanada çay pazarının yıllık %2 büyüyerek 2017 yılında 564 milyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşması beklenmektedir. Loose Black Tea diye adlandırılan dökme siyah çay kategorisinin bu pazarda çok küçük bir payı olsa da son yıllarda açılan David‘s Tea ve Teavana gibi özel tea shopların bu pazardan daha fazla pay almaya başlamaları ile siyah dökme çayın satış oranlarında da dikkate değer bir artış gözlemlenmektedir. Tea Shop konseptindeki firmaların başarısı diğer firmaların da dikkatini
39 çekmiş ve Tim Hortons gibi ağırlıklı olarak kahve pazarında faaliyet gösteren firmalarda “steeped tea” diye adlandırılan demleme çay ürünlerini menülerine eklemişlerdir. Büyüyen bu pazardan pay almak isteyen dünyaca ünlü kahve zinciri Starbucks 2012 yılında, dünya genelinde 300 ve Kanada da 65 şubesi olan, Teavana Special Tea Store fırmasını 620 milyon dolara satın almıştır. Dünyanın önde gelen çay üreticilerinden olan ve yüksek kaliteli çaylar üreten Türkiye’nin, büyüyen Kanada çay pazarından pay alma noktasında girişimlerde bulunması hem Türkiye’nin hedeflediği çay ihracatına ulaşma noktasında hem de 2023 yılı ihracat hedeflerini gerçekleştirme noktasında büyük bir önem arz etmektedir. Türkiye 2013 yılında 18 milyon dolar tutarında çay ihraç etmesine rağmen Kanada’ya yapılan çay ihracatı çok düşük olup 46 bin dolar seviyesindedir. Kanada’nın dünyanın en önemli çay ithalatçı ülkelerinden birisi olduğu göz önünde bulundurularak, Türk çayının organik olma özelliğini öne çıkaran ürün konumlandırmasına yönelinmesi bu pazardan pay alınması noktasında en önemli unsurdur. Ayrıca, Kanada’da her yıl düzenlenen gıda ve sıcak içecek fuarları, Türk ürünlerinin pazarlanması ve Türk ürünlerinin kalitelerinin Kanadalı tüketicilere ve perakende firmalarına gösterilmesi konusunda son derece önemli fırsatlar olarak öne çıkmaktadır. Bu konuda Toronto’da her yıl düzenlenen SIAL fuarı firmalarımızın ürünlerini tanıtımı açısından çok büyük önem arz etmektedir.Bu girişime ilave olarak, pazarlama ve tanıtım faaliyetlerinin devamlılık gösterecek şekilde planlanıp gerçekleştirilmesi, tüketiciler ve perakende firmaları ile Türk ürünleri arasındaki ilişkinin geliştirilmesi ve sonuç olarak pazar payının yükseltilmesi çok büyük önem taşımaktadır. Ayrıca Toronto ve Vancouver gibi büyük şehirlerde her yıl düzenlenen Coffee and Tea festivalleri de üreticilerin tüketici ile buluşması noktasında önemli rol oynamaktadır.
· · · · · http://tea.ca/
http://coffeeteashow.ca/
http://teafestivaltoronto.com/
http://www.ottawateafestival.com/
http://vancouverteafestival.ca/ 5.2 Şeker leme ve Şeker li Mamüller Sektörü Kanada istatistik kurumunun verilerine göre 2012 yılında hanehalkı başına düşen harcama miktarı 56 bin dolardır. Bu miktarin %27.6’si barınma, %20.4’ü ulaşım ve %14.1’i de yiyecek içecek için harcanmıştır. Ortalama olarak, her hanehalkı gelirinin yaklaşık olarak 8 bin dolarını yiyecek ve içecek ürünlerine harcamaktadır. Şekerli ürünler, çikolata, sakız ve bisküvi ürünleri tüketimine harcanan miktar yaklaşık olarak kişi başına yıllık 180 dolar gibi yüksek bir miktardadır. Kanadalı tüketicilerin tercihlerinde ve ülkenin demografik yapısında olan değişimler neticesinde şekerli mamuller pazarında da önemli değişiklikler görülmektedir. Bu değişiklikler Kanada pazarına girmek isteyen Türk firmaları için büyük bir fırsat oluştururken pazar araştımalarının, tüketici eğilimlerinin yakından takibinin ve planlı hareket etmenin önemini arttırmaktadır. Kanada Şekerleme ve Şekerli Mamüller Sektörü 2012 yılı itibarı ile 4 milyar dolara yakın bir pazar büyüklüğüne ulaşmıştır. Bu sektörde en büyük pazar payı 2.7 milyar dolarlık büyüklüğü ile çikolata sektörüne aittir. Yapılan çalışmalar, tüketici tercihlerindeki değişiklik alt ürün gruplarının pazar paylarını değiştirse de, Kanada şekerli
40 mamüller sektöründeki istikrarlı büyümenin devam edeceği, sektörel büyümenin pazarda yeni fırsatlar doğuracağını işaret etmektedir. 5.2.1 Kanada Çikolata Sektörü Kanada çikolata pazarı %5 büyüyerek 2012 yılı itibarıyla 2.7 milyar dolar piyasa büyüklüğüne ulaşmıştır. Kişi başına düşen yüksek gelir oranı ve tüketicilerin şekerleme ürünlerine olan kültürel ilgileri çikolata pazarının büyümesinde temel etkenlerdir. Tüketici ilgisi ve yüksek tüketim oranı bu pazardaki tat, paketleme ve pazarlama konularındaki gelişmelerin ve yaratıcılığın da kaynağını oluşturmaktadır. Geçmiş yıllarda anlık kararlar ile yapılan satın alma ve tüketim alışkanlığı son yıllarda yerini planlı satın alma trendine bırakmıştır. Günümüzde daha dengeli bir yaşam stili oluşturmaya yönelen Kanadalı tüketiciler perakende satış noktalarında stratejik olarak konumlandırılmış ürünler ve ani karar verme ile yapılan satın alma yerine daha ekonomik ve sağlıklı ürünlere yönelmektedirler. Kanada çikolata pazarındaki tüketimi belirleyen bir diğer eğilim ise yüksek kaliteli ve lüks ürünlerin daha yaygın ve her gelir seviyesindeki tüketiciye ulaşabilecek şekilde piyasaya sunulmasıdır. Premium ve lüks olarak nitelendirilen bu ürünler daha geniş bir pazar payını hedefleyerek, kaliteli çikolata ürünlerini daha küçük ebatlarda hesaplı fiyatlardan sunmaktadırlar. Bu iki temel trend günümüzde Kanada çikolata pazarını şekillendiren, tüketici tercihlerini belirleyen ve satın alma eylemini yönlendiren temel yönelimlerdir. Bu temel eğilimler tek lokmalık minik ürünlerin daha büyük ebatlarda paketlenmesi ile oluşturulan ekonomik ürünlere olan talebi arttırmıştır. Bagged selflines/softlines olarak nitelendirilen bu segment 2012 yılında %7 büyürerek 304 milyon dolarlık bir pazar büyüklüğüne ulaşmıştır. Tüketilen ürünlerin paylaşımını kolaylaştırmasının yanı sıra tüketilen porsiyon miktarınıda kolayca ayarlama imkanı veren bu ürünler şu anda Kanada pazarındaki favori ürün çeşitlerini oluşturmaktadır. Örnek olarak açılıp kapatılabilinen poşetlerde ayrı ayrı paketlenmiş minik ürünler olan Hershey Canada firmasının Reese’s Bites ürünü ve Nestle Canada firmasının Coffee Crisp Bites ürünü bu pazar segmentinde lider markalardır. Ayrıca, çikolata firmaları sağlıklı ürün talep eden tüketicilere yönelik olarak daha fazla kuruyemiş ve kuru meyve ihtiva eden ürünlerin üretimine yönelmişlerdir. Çikolata pazarında
41 ki sağlıklı ürünlere olan talebi değerlendirmek isteyen Hershey Canada firması çikolata kaplı meyveler üreten Brookside Foods’u 2012 yılında satın alarak bu segmentte market liderliğini hedeflemektedir. Diğer yandan, tablet çikolata pazarı 2012 yılında güçlü bir gelişme göstererek %5 büyümüş ve 306 milyon dolarlık bir pazar büyüklüğüne ulaşmıştır. Yüksek kaliteli çikolata olarak piyasada kabul gören çikolataların dağıtım kanallarının çeşitlendirilmesi ve farklı tüketici gruplarına göre paketlenmesi tablet çikolatalarının pazar payını arttırmıştır. Örneğin, Godiva geleneksel hediyelik kutu tarzında sunduğu ürünleri 100 gramlık paketler halinde tüketiciye sunarak ve perakende noktalarında yer alarak tablet pazarından pay almaya başlamıştır. Tablo 29: 2007­2012 Yılları Arası Dağıtım Kanallarına Göre Çikolata Satış Oranları (% ) 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Süper mar ket 19,46% 19,20% 19,20% 19,10% 18,90% 18,80% Hiper market 4,53% 4,90% 5,00% 5,30% 5,60% 6,00% 18,27% 18,00% 18,10% 18,30% 18,40% 18,50% 5,82% 5,70% 5,80% 5,70% 5,70% 5,70% 24,23% 24,40% 24,10% 24,10% 24,20% 24,00% 6,44% 6,70% 6,60% 6,40% 6,30% 6,30% 10,59% 10,80% 10,90% 10,80% 10,90% 11,00% Diğer Gıda Per akendecileri 0,43% 0,40% 0,40% 0,40% 0,40% 0,30% Temizlik ve Bakım Marketleri 7,27% 8,30% 8,40% 8,30% 8,30% 8,20% Diğer Gıda Dışı Perakendeciler 0,38% 0,40% 0,20% 0,40% 0,20% 0,10% Satış Otomatlar ı Online Per akendiciler 1,26% 0,10% 1,20% 0,10% 1,20% 0,10% 1,20% 0,10% 1,10% 0,10% 1,10% 0,10%
Indir im Marketler i Bakkal Zincirler i Bakkallar Benzinlik Marketler i Şekerlemeciler 2012 yılında sezonluk çikolata kategorisi %5 büyürerek yaklaşık 500 milyon dolarlık bir pazar büyüklüğüne ulaşmıştır. Cadılar bayramı, paskalya, yılbaşı ve sevgililer günü gibi özel günler için üretilen çikolatalardan oluşan segment, pazardan en büyük payı alan ikinci alt ürün grubudur. 2011 yılı Ekim ayında cadılar bayramı (Halloween) döneminde Kanada’da 356 milyon dolarlık çikolata satılmıştır. Aynı yılın Aralık ayında noel (Christmas) döneminde ise bu rakam 466 milyon dolar olmuştur. Tekli paketlerde satılan çikolata bar ve çikolata kaplı gofret kategorisi Kanada çikolata pazarının en büyük segmentini oluşturmaktadır. 2012 yılında %2 oranında büyüyerek 1.1 milyar dolarlık pazar büyüklüğüne ulaşmıştır. Bu segmentteki satış miktarları tüketicilerin anlık satın alma istekleri ve alışkanlıkları tarafından desteklenmektedir. Çikolata sektöründe en fazla potansiyele sahip olan sağlıklı ürünler kategorisinde ise organik çikolata tüketimi istikrarlı bir şekilde büyümeye devam etmektedir. Bu kategori 2012 yılında %9 büyüyerek 6 milyon dolarlık bir pazar payına ulaşmıştır. 42 5.2.1.1 Kanada Çikolata Sektöründe Rekabetçi Yapı Kanada Çikolata pazarının %42’lik bölümüne Nestle Canada (%16), Hershey Canada(%13) ve Cadbury Adams Canada (%13) firmaları hakimdir. Nestle’nin özellikle gofret ve çikolata bar (%24 pazar payı) ve bagged selflines/softlines (%19 pazar payı) kategorilerinde bir üstünlüğü vardır. Kit Kat, Coffee Crisp ve Smarties markaları, Nestle’nin pazar liderliğini devam ettirmesini sağlayan en önemli ürünlerdir. Hershey Canada firması Nestle Canada’nın ardından 13%’lük pazar payı ile sektörün ikinci en büyük firmasıdır. Son birkaç yıldır pazar payında bir düşüş olmasına rağmen en son satın aldığı Brookside Foods firması ve bu firmanın çikolata kaplı meyve ürünleri ile Hershey Canada pazardaki ikinciliğini devam ettirmektedir. Kraft firmasının sahibi olduğu Cadbury Adams Canada %13 pazar payı ile pazardaki en büyük üçüncü oyuncudur. Özellikle tüketicilerin aktif olarak pazarlama stratejilerinde rol oynama isteklerini değerlendiren firma, “Caramilk’s Key to the Secret” ürünü ve bu ürünün reklam kampanyaları ile tüketicilerin taktirini kazanmanın yanında pazarlama faaliyetlerini pazar payına olumlu olarak yansıtma becerisini de göstermiştir. 5.2.1.2 Pazarda Geleceğe Yönelik Beklentiler Kanada çikolata pazarının yıllık minimum %2 büyüme oranını devam ettirerek 2017 yılında 3 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşması beklenmektedir. Daha önce de değinildiği gibi iki temel eğilim bu pazardaki tüketici taleplerine yön vermektedir. İlk olarak, planlı tüketim alışkanlığına yönelimin önümüzdeki 5 yıl boyunca bu pazardaki itici güç olması beklenmektedir. Fiyat ve kalite konusundaki duyarlılığın artması sonucu daha ekonomik şekilde sunulan büyütülmüş paketlere olan talebin sürekli olarak yükselmesi beklenmektedir. Lüks ve yüksek kaliteli ürünlerin perakende noktalarına yayılma faaliyetleri ise ikinci temel trend olarak gelecek beş yıldaki tüketici tercihlerini belirleyecektir. Ürün satış miktarları ortalama %2 büyürerek 2017 yılında 123.400 tona ulaşacaktır. Tablo 30: 2013­2017 Yılları Arası Kategorilere Göre Öngörülen Çikolata Satış Miktar ları ( Milyon Dolar) Poşetlenmiş Tek Lokmalık Çikolatalar 2013 319 2014 329,5 2015 339,5 2016 349,5 2017 358,2 Karışık Kutulu Çikolatalar 463,6 468,8 473,1 476,6 479,6 43,4 43,6 43,7 43,7 43,8 Kaplamalı ür ünler ve Gofr et 1.120 1.138 1.153 1.165,3 1.177 Sezonluk ür ünler Tablet Çikolatalar Toplam 507,6 320 2.773 517,3 332 2.828 525,4 341,7 2.876 533,4 352,3 2.920 541,9 362,6 2.963 Oyuncaklı Çikolatalar Önümüzdeki 5 yıl boyunca en güçlü satış artışı tablet çikolata pazarında olacaktır. Yıllık ortalama %4 büyümesi beklenen bu kategori 2017 yılında 363 milyon dolarlık büyüklüğe ulaşacaktır. Bu kategorideki büyümenin kaynağı bu kategorideki ürünlerin yüksek kaliteli ürünler olarak konumlandırılması olacaktır. Sektörel kaynakların beklentilerine göre, yüksek kaliteli ürün portföyüne sahip firmalar Godiva’yı izleyecekler ve tablet pazarına uygun ürünler geliştireceklerdir. Bagged selflines/softlines olarak adlandırılan ve tek lokmalık minik ürünlerin daha büyük gramajlarda paketlenmesi ile oluşturulan ürün kategorisi ikinci en
43 yüksek büyüme oranına ulaşması öngörülmektedir. Bu kategorinin önümüzdeki 5 sene boyunca yıllık ortalama %5 büyürerek 2017 yılında 358 milyon dolarlık bir pazar büyüklüğüne ulaşması beklenmektedir. Planlanmış satın alma trendi bu kategorinin büyümesindeki ana etken olacaktır. Her ne kadar bu kategoride bir çok ürün pazara çıkmış olsa da yenilikçi ürünler için hala fırsatlar olduğuna dikkat çekmektedirler. Örneğin sektörel kaynaklar önümüzdeki 5 yıl içinde meyve ve kuru yemiş içeren sağlıklı ürünlere olan talebin yüksek bir artış göstereceğini beklemektedirler. Sezonluk ve dönemsel ürünlere olan talebin ise yıllık ortalama %2 büyümesi beklenmektedir. 2017 yılında bu kategorinin 542 milyon dolarlık pazar büyüklüğüne ulaşacağı hesaplanmaktadır. Pazara giren yüksek kaliteli ürünler (Lindt & Sprungli, Purdy’s Chocolatier ve Godiva markaları gibi) tüketicilerin lüks ürünlere olan erişimini kolaylaştırarak bu pazarın büyümesini sağlayacaklardır. Ayrıca bu kategorideki yenilikçi paketleme faaliyetleri pazardaki başarı konusunda en önemli faktör olarak öne çıkacaktır. Tekli paketlerde satılan ve Countlines olarak adlandırılan çikolata kaplı gofret bar kategorisi Kanada’daki çikolata pazarının en büyük segmentini oluşturmaya devam edecektir. Bu kategori önümüzdeki 5 yıl boyunca senelik ortalama %2 büyürerek 2017 yılında 1.2 milyar dolar pazar büyüklüğüne ulaşacaktır. Her ne kadar tüketici tercihlerinde planlı tüketime yönelik pozitif bir kayma bekleniyorsa da anlık satın alma kararıyla yapılacak tüketici tercihleri bu kategorideki büyümenin temelini oluşturmaya devam edecektir. Kanada çikolata pazarındaki paylarının düşük olmasına karşın sağlıklı ürünler katagorisinde bulunan çikolatalar pazar paylarını istikrarlı olarak büyütmektedir. Açıklanan en son verilere göre bu kategori 2012 yılında %9 büyüyerek 6 milyon dolarlık satış hacmine ulaşmıştır. Bu segmente hitap etmek isteyen firmalar kuruyemiş ve kuru meyve ihtiva eden, organik hammaddelerden imal edilmiş ve düşük kalorili ürünlerin imalatına yönelik yatırımlarını arttıracaklardır. İlerleyen senelerde bu segmentin her yıl ortalama %6 oranında büyümesi beklenmektedir. 5.2.3 Kanada Şeker leme Sektörü Şekerleme pazarının çikolata pazarına göre daha düşük oranda büyümesi öngörülmektedir. Bunun temel nedeni ise bu kategorinin çikolata ve sakız pazarlarına göre daha sınırlı oranda sağlıklı ürünler sunmasıdır. Diğer bir etken ise yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının artıyor olması sebebi ile genç tüketicileri hedefleyen ürünlerin talep artışında bir yavaşlama beklenmesidir. Kanada şekerleme pazarında Liquorice olarak nitelendirilen kategori en hızlı büyüyen kategori olarak öne çıkmaktadır. Bu kategori 2012 yılında 25 milyon dolarlık bir pazar oluşturmayı başarmıştır. Liquorice kategorisindeki hızlı yükseliş daha ekonomik ve planlı tüketimi tercih eden tüketicilere yönelik olarak üretilen daha büyük paket boyutları ve piyasaya yeni giren ürünler tarafından desteklenmektedir. Piyasaya yeni giren ithal ürünler ve perakendecilerin özel markalı ürünleri (Walmart’ın Our Finest Markası gibi) bu kategorinin büyüme oranı üzerinde pozitif bir etki oluşturmaktadır. Lolipop kategorisi genç nüfusun toplam nüfusa oranının düşmesi nedeni ile 2012 yılında %2’lik bir daralma göstermiş ve pazar büyüklüğü 44 milyon dolara gerilemiştir. Bu kategorideki pazar daralmasının sebeplerinden bir diğeri ise ebeveynlerin çocuklarının tüketim alışkanlıklarında belirleyici olmaları ve genç nüfusu daha sağlıklı olan ürünlere yöneltmeleridir. Yumuşak şeker kategorisi 2012 yılında %1 büyürerek 141 milyon dolarlık pazar payına ulaşmıştır. Perakendecilerin kendi özel markalarının ekonomik boy paketleri bu grubun en önemli ürünleridir. Örnek olarak Shoppers Drug Mart, eczane ve kişisel bakım marketleri, kendi özel ürünü olan Life Brand markası altında 450 gramlık paketler halinde yumuşak şeker ürünlerini piyasaya sunmuştur. Diğer yandan bu kategorideki firmalar yeni tatlar ile ürün farklılığı oluşturmaya çalışmaktadırlar. Örneğin Cadbury Adams firması Maynards
44 markalı ürününün yeşil elmalı çeşidini piyasaya sürerek bu kategoride ürün çeşitliliğini arttırarak pazar payını yükseltmeye çalışmaktadır. Tofi, karamelli ürünler ve nugatlardan oluşan şekerleme kategorisi 2012 yılında %1 büyürerek 41 milyon dolarlık bir pazar büyüklüğüne ulaşmıştır. Aynı yıl bu kategoride 2400 ton ürün satışı gerçekleşmiştir. Bu kategorideki büyüme yenilikçi ürünlerin piyasaya girmesi ve paketlemede yapılan değişiklikler ile desteklenmektedir. Yaşlı nüfusun bu kategorideki yumuşak şekerleme ürünlerine olan talepleri de ayrıca büyümeyi destekleyen bir diğer önemli etken olarak öne çıkmaktadır. Kraft Canada’nın şirketlerinden olan Allan Candy Co’s firmasının en son piyasaya sunduğu Say Bon markalı tofi ve nugat ürünleri çok kısa bir zamanda tüketiciler tarafından beğenilen ürünler arasına girmeyi başarmıştır. Storck Canada firması ise Werther’s Original ürününe yumuşak karamel gibi yeni çeşitler ekleyerek tüketicilerin dikkatini çekmeyi başarmış ve bunu satış oranlarına yansıtmıştır. Soğuk algınlığı, boğaz ağrısı ve öksürük gibi mevsimsel sağlık sorunlarına yönelik olarak tüketilen şekerleme kategorisinde büyüme durgun olmasına rağmen bu kategori 2012 yılında 99 milyon dolarlık bir pazar payına ulaşmıştır. Bu kategoride tüketici talebi mevsimseldir. Yaz döneminde azalan sağlık sorunlarına paralel olarak ancak sonbahar ve kış aylarında hızlı artışlar göstermektedir. Naneli şeker kategorisi ise düşük bir büyüme hızı göstermesine rağmen 2012 yılında 2100 tonluk satış miktarına ve 106 milyon dolarlık bir pazar payına ulaşmıştır. Sakız kategorisinde ağız ve diş sağlığına yönelik olarak üretilen yenilikçi ürünler naneli şeker kategorisine olan talebin düşmesine neden olmaktadır. Doğal veya alternatif tatlandırıcılardan üretilen sağlıklı ve şekersiz ürün kategorisi %1 büyüyerek 2012 yılında 202 milyon dolarlık bir pazar büyüklüğüne ulaşmıştır. Tüketicilerin sağlıklı ürünlere olan talebi bu kategorinin büyüme hızının temel nedeni olarak ortaya çıkmaktadır. Şekersiz ve sağlıklı ürünler kategorisi tüketiciler arasındaki en popüler kategori olmaya başlamıştır ve Kanada şekerleme sektöründeki yeniliklerin merkezinin bu kategori olması beklenmektedir. 5.2.3.1 Kanada Şeker leme Sektöründeki Rekabetçi Yapı Kanada şekerleme pazarında %18’lik pazar payını elinde tutan Cadbury Adams Canada firması pazar liderliğini sürdürmektedir. Ayrıca Cadbury Adams Canada firmasının HALLS markası %70 pazar payı ile; Dentyne, Certs and Clorets markaları da %18 pazar payı ile kategorilerinin tartışmasız lideri konumundadırlar. Kanada Şekerleme pazarında Ferrero Canada firması %9 ile en yüksek ikinci pazar payına sahiptir. Naneli şekerleme kategorisinde güçlü bir pazar payına sahip olan Ferrero Canada firmasının en önemli ürünlerinden birisi olan Tic Tac markası Kanadalı tüketiciler arasında çok yüksek bir bilinilirliğe sahiptir. Walmart ve Shoppers Drug Mart gibi perakendecilerin oluşturduğu özel markalı ürünler Kanada Şekerleme pazarında %7’lik paya sahiptir. Bu kategoride Walmart Our Finest markası ile Shoppers Drug Mart ise Life markası ile öne çıkan isimlerdir. Tablo 31: 2009­2012 Yılları Arası Şeker leme Pazarı Fir ma Pazar Payları (% ) FiRMA Cadbur y Adams Fer r er o Canada Ker r Br os Ltd Dar e Foods Ltd Her shey Canada Inc Kr aft Canada Inc 2009 2010 2011 2012 17,60% 8,80% 5,10% 4,80% 3,60% 3,90% 17,70% 8,80% 5,00% 4,70% 3,80% 4,00% 17,70% 8,70% 5,00% 4,60% 4,00% 4,00% 18,00% 9,00% 5,00% 4,60% 4,00% 4,00%
45 Sobeys Inc Stor ck Canada Inc Ganong Br os Ltd Wr igley Canada Inc Per fetti Van Melle Allan Candy Co Ltd Lindt & Spr üngli Canada TFB & Associates Ltd Loblaws Cos Ltd Topps Canada Inc Regal Confections Inc Pr octer & Gamble Inc Pr emier Br ands Mar s Canada Inc Shopper s Dr ug Mar t Inc Pur ity Life Health Tootsie Roll of Canada DİĞER FiRMALAR 3,80% 3,60% 3,80% 3,60% 3,30% 2,50% 1,80% 1,80% 1,50% 1,70% 1,00% 1,20% 0,90% 0,90% 0,10% 0,20% 0,20% 24,60% 3,80% 3,60% 3,70% 3,60% 3,00% 2,40% 1,80% 1,80% 1,50% 1,70% 1,00% 1,10% 0,90% 0,90% 0,10% 0,20% 0,20% 24,70% 3,80% 3,70% 3,70% 3,50% 2,90% 2,50% 1,80% 1,80% 1,50% 1,50% 1,00% 1,10% 1,00% 0,90% 0,10% 0,20% 0,10% 24,80% 3,70% 3,70% 3,60% 3,50% 2,70% 2,60% 1,70% 1,70% 1,50% 1,40% 1,10% 1,00% 1,00% 0,90% 0,20% 0,20% 0,10% 25,40% 5.2.3.2 Pazarda Geleceğe Yönelik Beklentiler Kanada şekerleme pazarının düşük oranlarda olsa da düzenli bir şekilde büyürerek 2017 yılında 600 milyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşması beklenmektedir. Genç tüketicilerin daha sağlıklı ürünlere yöneliyor olması bu pazardaki büyüme hızını yavaşlatma etkisi yaratacaktır. Fakat yaşlı nüfusun tofi, karamel ve yumuşak şeker kategorilerine olan talepleri düzenli büyümenin ana sebebi olarak ortaya çıkacaktır. Sektörel kaynaklara göre Tofi, karamelli ürünler ve nugatlardan oluşan şekerleme kategorisi 2012 yılında %1 büyüyerek 41 milyon dolarlık bir pazara ulaşmıştır. Bu kategorinin önümüzdeki 5 yılda %1’lik büyüme oranını devam ettirmesi ve 2017 yılında 45 milyon dolarlık pazar payına ulaşması beklenmektedir. Bu kategorideki temel eğilim yaşlanan nüfus ve bu nüfusun yumuşak şekerlere olan talebidir. Lolipop kategorisininin yıllık ortalama %3 daralarak 2017 yılında 39 milyon dolarlık pazar payına düşmesi beklenmektedir. Bu kategoride yıllık satış miktarlarının da azalarak 2017 yılı itibarıyla 720 tona düşmesi beklenmektedir. Akide şekeri ve cam şeker kategoriside yine yıllık ortalama %1 daralarak 2017 yılında 61 milyon dolarlık pazar payına düşeceği ektörel kaynaklar tarafından öngörülmektedir. Bu kategorideki yıllık satış miktarlarının ortalama %2 azalarak 2017 yılında 3.200 tona düşeceği beklenmektedir. Genç tüketici gruplarının daha az şeker tüketme eğilimleri bu kategorilerdeki daralmanın temel nedeni olarak orataya çıkarken satış oranlardaki daralma üretici firmaların yenilikçi ürünlere ve pazarlama faaliyetlerine daha az bütçe ayırmaları sonucunu doğuracaktır.
46 Tablo 32: 2013­2017 Yılları Arası Kategorilere Göre Öngörülen Şeker leme Satış Miktar ları ( Milyon Dolar) Akide Şeker i ve Cam Şeker Liquor ice Lolipop Bitkisel ve İlaç Benzer i Ür ünler Naneli Ür ünler Pastil, J el ve Yumuşak Ür ünler Tofi, Kar amel ve Nugat Diğer Şeker leme Ür ünler i Toplam 2013 2014 2015 2016 2017 63,2 25,2 42,8 99 106 142,3 42,1 74 594,7 62,5 25,4 41,5 99,2 106,4 143,5 42,7 74,5 595,7 62,2 25,6 40,5 99,3 106,7 144,8 43,1 74,9 597,1 61,6 25,7 39,6 99,6 106,9 146 43,6 75,1 598,1 61 25,8 38,8 99,7 107,2 147,4 43,9 75,3 600
5.3.KANADA SAKIZ SEKTÖRÜ 2012 yılında Kanada sakız pazarı %5 büyürerek 554 milyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşmıştır. Aynı yıl 15.900 ton ürün satılmıştır. Günlük ağız bakımı ve sağlığına yönelik yenilikçi ürünler ve yenilikçi pazarlama faaliyetleri bu pazardaki büyümenin temel kaynağını oluşturmaktadır. Tüketicilerin ağız bakımı ve sağlığına yönelik ürünlere olan talebi arttırmaları pazar lideri firmalar tarafından yeni ürünlerin pazara sunulmasını sağlamıştır. Örneğin Wrigley firması Extra Professional, Cadbury Adams Canada ise Clorets Pure adlı yeni ürünlerle tüketicilerin dikkatini çekmeyi başarmışlardır. Kanada sakız pazarında en yüksek yıllık büyüme oranı şekersiz sakız kategorisinde gerçekleşmiş ve bu kategori 510 Milyon Dolarlık pazar büyüklüğüne ulaşmıştır. Kanadalı tüketicilerin ağız sağlığına verdikleri önem bu pazardaki talebi belirleyen temel etmen olarak ortaya çıkmakta ve ürün yenilikleri bu trendi takip etmektedir. Sözkonusu tüketici segmentini hedefleyen firmalar pazarlama stratejilerini de aynı temaya göre oluşturmaktadırlar. Örneğin Wrigley firmasının ürünü olan Extra Professional içerdiği mikro granüller sayesinde extra diş temizliği sağladığı temasını vurgularken, Cadbury Adams Canada firmasının ürünü olan Clorets Pure ağız kokusunu önleme sloganı ile pazar paylarını arttırmayı hedeflemektedirler. 47 Sektörel kaynaklar önümüzdeki yıllarda şekerli sakız kategorisindeki daralmanın devam edeceğini öngörmektedirler. Bu kategori 2012 yılında %12 küçülerek 11 milyon dolarlık bir pazar oluşturmuştur. Ağız ve diş sağlığına önem veren tüketicilerin sağlık temasını vurgulayan ürünlere olan talepleri şekerli sakız kategorisinin daha da küçülmesi sonucunu doğuracaktır. Buna benzer şekilde, genel olarak daha genç tüketicileri hedefleyen Balonlu Ciklet (Bubble Gum) olarak alandırılan kategori ailelelerin çocuklarını sağlık nedenleri ile sakız tüketmeme konusundaki tavsiyelerine bağlı olarak %1 oranında daralmış ve 33 milyon dolarlık bir pazar oluşturmuştur. 5.3.1.Kanada Sakız Sektöründeki Rekabetçi Yapı Kanada sakız pazarı genel olarak iki global firma tarafından kontrol edilmektedir. Kraft tarafından satın alınan Cadbury Adams Canada ve Mars firmasının sahip olduğu Wrigley Canada bu pazarın %97’sini kontrol etmektedirler. Tablo 33: 2008­2012 Yılları Arası Sakız Pazarı Pazar Payları (% ) FiRMA Cadbur y Adams Canada Inc Wr igley Canada Inc Tootsie Roll of Canada Ltd. Topps Canada Inc Chur ch & Dwight Ltd DİĞER FİRMALAR 2008 2009 2010 2011 2012 56,00% 40,70% 0,60% 0,10% 0,10% 2,40% 55,90% 40,60% 0,60% 0,10% 0,10% 2,60% 56,90% 39,70% 0,60% 0,10% 0,10% 2,50% 57,30% 39,70% 0,60% 0,10% 0,10% 2,20% 56,80% 40,40% 0,60% 0,10% 0,10% 2,00% Her iki firma da sakız pazarında geniş ürün portföyleri ve özellikle şekersiz sakız kategorisindeki yenilikçi yapıları ile pazara yön veren şirket olma özelliğini taşımaktadırlar. Tablo 34: 2009­2012 Yılları Arası Sakız Pazarı Marka Pazar Paylar ı (% )
48 2009 2010 2011 2012 MARKA Tr ident FiRMA Cadbur y Adams Canada Inc 24,60% 25,70% 26,00% 26,30% Dentyne Cadbur y Adams Canada Inc 20,30% 19,90% 19,30% 18,70% Excel Wr igley Canada Inc 20,80% 18,20% 17,00% 16,00% Five Wr igley Canada Inc 4,80% 8,10% 10,20% 11,80% Str ide Cadbur y Adams Canada Inc 7,40% 7,90% 8,40% 8,40% Extr a Wr igley Canada Inc 7,20% 6,30% 5,90% 6,20% J uicy Fr uit Wr igley Canada Inc 3,80% 3,50% 3,20% 3,10% Bubblicious Cadbur y Adams Canada Inc 2,50% 2,40% 2,30% 2,10% Hubba Bubba Wr igley Canada Inc 2,30% 2,20% 2,10% 2,00% Clor ets Cadbur y Adams Canada Inc 1,10% 0,90% 1,00% 1,00% Doublemint Wr igley Canada Inc 1,00% 1,00% 0,90% 0,80% Dubble Bubble Tootsie Roll of Canada Ltd 0,60% 0,60% 0,60% 0,60% Fr eedent Wr igley Canada Inc 0,50% 0,50% 0,40% 0,40% 2,70% 2,60% 2,30% 2,00%
DİĞER MARKALAR 2012 verilerine göre; Trident, Dentyne ve Bubblicious gibi tanınan markalara sahip olan Cadbury Adams Canada firması %57 pazar payı ile sektörün lideri konumundadır. Yenilikçi yaklaşımı ve agresif pazarlama metotları ile ön plana çıkan Wrigley Canada firması ise yine aynı yılın verilerine göre pazar payının %40’ına sahiptir. Tablo 35: 2007­2012 Yılları Arası Dağıtım Kanallarına Göre Sakız Satış Miktar ları (% ) Süper mar ket Hiper mar ket Indir im Mar ketler i Küçük Mar ketler Bakkallar Benzinlik Mar ketler i Şeker lemeciler Gıda Dışı Per akende Satış Otomatlar ı 2007 18,70% 4,30% 21,00% 8,00% 3,40% 20,90% 0,80% 21,20% 1,30% 2008 18,20% 4,70% 21,10% 8,20% 3,10% 21,10% 0,70% 21,50% 1,10% 2009 18,20% 4,80% 21,30% 8,30% 2,90% 21,00% 0,60% 21,70% 1,00% 2010 18,10% 5,00% 21,30% 8,50% 3,10% 20,90% 0,40% 21,40% 1,00% 2011 17,90% 5,30% 21,40% 8,60% 3,20% 21,00% 0,30% 21,20% 0,90% 2012 17,70% 5,70% 21,50% 8,60% 3,20% 21,10% 0,20% 21,00% 0,90% 5.3.2.Pazarda Geleceğe Yönelik Beklentiler Kanada sakız pazarının yıllık ortalama %3 büyüme oranını devam ettirerek 2017 yılında yaklaşık olarak 651 milyon dolarlık pazar büyüklüğüne ulaşması beklenmektedir. Ağız bakımı ve sağlığına yönelik yenilikçi ürünler ve yenilikçi pazarlama stratejileri bu pazardaki büyümenin temel kaynağını oluşturmaktadır. Tablo 36: 2013­2017 Yılları Arası Kategorilere Göre Öngörülen Sakız Satış Miktarları ( Milyon Dolar) 2013 2014 2015 2016 2017 49 Balonlu Çiklet Şeker siz Sakız Şeker li Sakız 33,1 538,8 9,3 32,6 562,1 8,3 32,2 584,1 7,5 31,9 599,6 7,1 31,5 612,6 6,7 Sektörel kaynaklara göre tüketicilerin ağız sağlığına ve bakımına verdikleri önem bu pazarda daha yenilikçi ürünlerin piyasaya girmesini sağlayacaktır. Kanada sakız pazarında şekersiz ürünlerin önümüzdeki yıllarda da en hızlı büyüyen kategori olarak öne çıkması beklenmektedir. Bu kategorinin yıllık %4 büyüyerek 2017 yılında 613 milyon dolarlık pazar büyüklüğüne ulaşması beklenmektedir. Diğer yandan şekerli sakız kategorisinin yıllık ortalama %9 küçülerek 2017 yılında sadece 7 milyon dolarlık bir pazar oluşturacağı öngörülmektedir. Pazar büyüklüğündeki daralma ve tüketici tercihlerinin şekersiz sakız kategorisine kayması nedeni ile bu kategoride çok fazla yenilik beklenmemektedir. Şekerli sakız kategorisine benzer şekilde balonlu ciklet kategorisininde yıllık ortalama %1 daralarak pazar payının 32 milyon dolara düşmesi beklenmektedir. 5.4 KANADA BİSKÜVİ SEKTÖRÜ 2012 yılında Kanada Bisküvi sektörü %4 büyüyerek 1,5 milyar dolarlık bir pazar büyüklüğüne ulaşmıştır. Bu pazardaki düzenli büyüme oranının temel sebebi tüketici tercihlerine bağlı olarak piyasaya giren sağlıklı ürünlerdir. Buna ek olarak, organik bisküvi ürünleri diğer ürünlere göre daha yüksek bir satış oranına ulaşmış ve 2012 yılında %6 büyüyerek toplamda 8 milyon dolarlık bir pazar büyüklüğü oluşturmuştur. Kraft Canada firması Kanada Bisküvi sektöründe %40’lık payı ile pazar lideri konumundadır. Bu sektörün her yıl ortalama %2 büyüyerek 2017 yılında 1,6 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşması beklenmektedir. Kanada bisküvi sektöründeki satışların %61’i şekerli ürünlere aittir. Şekerli bisküviler kategorisinde ise sade­şekerli ürünler %5’lik büyüme ile 2012 yılında en fazla büyüyen kategori olmuştur. Sade bisküvileri %2’lik büyüme ile çikolatalı ve çikolata kaplı bisküviler takip etmektedir. Sade bisküviler Kanadalı tüketiciler tarafından daha sağlıklı olarak algılanmaları nedeni ile diğer ürünlere oranla daha yüksek bir büyüme hızına sahiptirler. Tablo 37: 2014­2017 Yılları Arası Kategorilere Göre Öngörülen Bisküvi Satış Miktar ları ( Milyon Dolar) Tuzlu Bisküviler ve Kr aker ler Çikolata Kaplı Bisküviler Kur abiye Dolgulu Bisküviler Sade Bisküvi Sandviç Bisküviler Toplam 2014 588,1 58,6 281 22,1 352 197 1.497 2015 600 58,7 285 21,5 359 197 1.518 2016 609 59 288 21 366 197 1.538 2017 619 59 292 20 374 196 1.558 Organik ürünler kategorisinden sonra en yüksek büyüme oranına sahip kategori sağlıklı ürünlere önem veren tüketicilerin daha çok tercih etmeye başladıkları düşük­yağlı bisküviler kategorisidir. Bu kategori 2012 yılında %5 büyüme göstermiştir. En hızlı büyüyen kategorilerin her ikisinin de sağlıklı ürünlerden oluşması Kanadalı tüketicilerin tüketim tercihlerini göstermesi açısından önem taşımaktadır. Yaşlanan nüfusun ve genel olarak bilinçli tüketicilerin daha sağlıklı bir yaşam tarzını tercih etmeleri bisküvi tüketimindeki tercihlerini de bu yönde etkilemektedir. Kraft Canada firması Kanada bisküvi sektöründe %40’lık payı ile pazar lideri konumundadır. Bisküvi sektörünün tüm segmentlerinde lider markalar bu firmaya
50 aittir. Firmanın bilinen en önemli markalarından Ritz kendi segmentinde %8’lik pazar payına sahipken yine bir diğer önemli marka olan Oreo kendi kategorisinde %7’lik pazar payı ile lider konumdadır. Düşük yağ oranlı ve sağlıklı ürünler kategorisinde ise Christie markası %67 gibi oldukça yüksek bir pazar payına sahiptir. Breton ve Vinta gibi önemli markalara sahip olan Dare Food Ltd %12 ile sektördeki ikinci en büyük pazar payına sahiptir. Dare food özellikle tuzlu ürünler ve kraker kategorilerinde lider markalara sahiptir. Organik bisküvi segmentinde ise Kashi firması %18’lik payı ile 2012 yılında pazar liderliğini sürdürmüştür. Kanada Bisküvi pazarı genel olarak global markaların kontrolü altındadır ve bu firmalar değişen tüketici tercihlerine yeni ürünler ve paketleme çeşitleri ile çok hızlı olarak cevap verebilmektedirler. Ancak, Kanada nüfusunun artan göçmen sayısına bağlı olarak değişen yapısı ve Avrupadan gelen gıda ürünlerine, özellikle şekerleme, çikolata ve bisküvi ürünlerine, olan ilgi gün geçtikçe artmaktadır. Her dönemde yenilikçi ürünlerin ortaya çıkmasına rağmen özellikle kek kategorisinde bir boşluk olduğu gözlemlenmektedir. Bu kategori henüz keşfedilmemiştir ve yenilikçi ürünlere açık olan bu pazarda özellikle Türk firmalar tarafından değerlendirilebilecek bir fırsat olarak ortaya çıkmaktadır. 5.5. KANADA ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜ Son yıllarda dünyada gelişen sağlıklı yaşam trendiyle birlikte Kanadalı tüketicilerin de doğal ve sağlıklı ürünlere olan talebi artış göstermiştir. 1993 yılından beri ABD’de, Akdeniz mutfağının sağlıklı bir beslenme alternatifi sunduğunun yoğun olarak tanıtılması, Kanada’da da Akdeniz tipi beslenmeye olan ilgiyi artırmıştır. Son yıllarda düzenlenen gıda fuarlarında da bunun etkileri görülmekte olup, Kanada fuarlarında Akdeniz ülkelerine özgü ürünler daha fazla sergilenmeye başlamıştır. Bu anlamda özellikle Akdeniz tipi beslenmenin yapı taşlarından biri olarak değerlendirilen zeytinyağı da kalp ve damar hastalıklarına karşı sağlıklı bir yağ alternatifi sunması sebebiyle sağlığını ön planda tutan tüketiciler tarafından benimsenmektedir. Bu ürün sınıfı açısından hem Kanada’da yaşayan ve Akdeniz Mutfağını yakından tanıyan Ortadoğu, Yunan ve Türk azınlıklar, hem de sağlıklı yaşam çerçevesinde tercihlerini şekillendirmeye çalışan diğer tüketiciler için ihraç ürünlerimiz açısından hedef
51 kitlemiz konumunda bulunmaktadır. Bu nedenle ürünlerin hem etnik kesimlere hem de sağlıklı beslenmeye dikkat eden tüketicilere ayrı ayrı pazarlanması mümkün görülmektedir. Kanada’nın bitkisel yağ üretim, tüketim ve ticaretinde en önemli yere sahip olan ürün kanola yağıdır. Kanola yağı, 1956 yılında Kanadalı bilim adamları tarafından, insan tüketimine uygun kolza tohumlarının geliştirilmesi suretiyle elde edilen ve kanola olarak adlandırılan yağlı tohumdan çıkarılmaktadır. Kanola yağını bu anlamda Kanada’nın milli yağı olarak adlandırmak yanlış olmayacaktır. Kanada’da yemeklik yağ denildiği zaman ilk akla gelen kanola yağı olmaktadır. Kanada’nın toplam 1,9 milyon tonluk bitkisel yağ üretiminin %85’ini kanola yağı, %14’ünü soya yağı oluşturmaktadır. Bunun yanısıra çok az miktarlarda ayçiçeği yağı üretimine karşılık zeytinyağı üretimi bulunmamaktadır. Bitkisel yağ tüketiminde de sağlıklı bir yağ olarak lanse edilen kanola yağı toplam 385 bin tonluk tüketim rakamıyla başı çekmektedir. Özellikle ABD’nin Gıda ve İlaç dairesi (FDA) tarafından kanola yağının sağlıklı bir ürün olarak gösterilmesi ve Kanada’daki birçok fast­food restoranının bu yağı kullanmaya başlaması, tüketiciler arasında da kanolanın sağlıklı bir yağ olduğu algısının gelişmesine katkı sağlamıştır. Son yıllarda genetiği değiştirilmiş ürünlere karşı kampanyalardan kanola yağı tüketiminin etkilenebileceği düşünülse de Kanada’da üretimi artırmaya yönelik çalışmalar devam etmektedir. Pazarda kanola yağınının sağlık anlamında en büyük rakibi olarak görülen zeytinyağının tüketimi de yıllar itibariyle önemli ölçüde artış göstermektedir. Toplam yağ tüketimi azalırken zeytinyağı tüketiminin artması Kanadalıların sağlıklı beslenme tercihleri doğrultusunda tüketim alışkanlıklarındaki değişim göstermesi bakımından dikkat çekici bir gelişmedir. 5.5.1. Kanada’nın Zeytinyağı İthalatı Kanada’nın zeytinyağı üretimi bulunmadığından tüketimin tamamı ithalattan karşılanmaktadır. 1997 yılında Kanada’nın toplam zeytinyağı ithalatı 18 bin ton civarındayken, onaltı yılda yaklaşık iki katına çıkarak 36 bin tona ulaşmıştır. Kanada, zeytinyağı ithalatının tamamına yakınını bu üründe dünyanın başlıca üretici ve ihracatçısı ülkeler olan İtalya, Türkiye, Yunanistan ve İspanya’dan karşılamaktadır. Toplam zeytinyağı ithalatındaki %65’lik payıyla İtalya, Kanada’nın en büyük tedarikçisidir. Bu ülkeyi Yunanistan, Tunus, ABD ve Türkiye izlemektedir. Tablo 38: Kanada’nın Toplam Zeytinyağı İthalatı (M:Ton, D: bin ABD $) 2010 HS No 150910 (Saf zeytinyağı) 150990 (Rafine zeytinyağı) 1509 (Toplam) 2011 M 23 990 D 99 958 14 048 45 687 38 038 148 345 2012 M D M 29 842 118 868 31 229 2013 D 117 494 M 28 669 D 133 949 8 897 37 481 7 633 30 097 39 707 156 350 40 126 147 982 36 303 164 047 9 864 48 386 Kaynak: ITC­Trademap Kanada’nın zeytinyağı ithalatı daha önceleri rafine yağ ağırlıklıyken son yıllarda artan sağlıklı yaşam bilicinin de etkisiyle talep saf zeytinyağına kaymış olup, 2013 yılındaki ithalatının %80’ini saf zeytinyağı oluşturmuştur. Tablo 39: Kanada’nın Ülkeler İtibariyle Toplam Zeytinyağı İthalatı (M:Ton, D: bin ABD $)
52 Ülkeler M Italya 28 539 Yunansitan 2 421 Tunus 2 223 ABD 252 Turkiye 697 İspanya 1 927 Portekiz 552 Şili 387 Fransa 121 Lübnan 343 Arjantin 120 Güney Afrika 1 Avustralya 10 Fas 228 Isaill 41 Birleşik Krallık 11 Cezayir 14 Japonya 2 Tayvan 8 Almanya 1 Yeni Zelanda 8 Peru 66 Mısır 0 Jamaika 1 Diğer 65 Toplam 38 038 Kaynak: ITC­Trademap 2010 2011 2012 2013 D M D M D M D 110 045 28 726 113 104 27 969 102 756 22 938 109 639 10 628 3 356 14 626 3 316 12 975 2 916 12 582 7 865 2 870 8 714 1 967 6 396 2 633 9 948 1 164 1 061 4 374 1 958 6 887 1 880 8 224 2 641 116 618 920 3 038 2 105 6 887 7 682 1 892 7 312 1 847 7 135 1 671 6 774 1 937 515 1 837 591 2 095 504 2 316 1 511 149 565 443 1 879 477 2 107 911 185 1 729 184 1 243 166 1 125 1 401 283 927 370 1 225 314 915 540 110 449 151 609 224 858 3 0 2 1 8 113 638 58 14 93 23 189 85 627 882 257 1 009 254 764 137 544 288 58 428 45 267 52 358 103 22 177 23 141 16 204 43 15 34 14 89 17 49 46 1 22 1 30 13 48 18 12 28 11 28 11 36 5 11 48 2 21 10 32 96 3 40 2 29 4 29 230 2 14 4 23 3 26 0 0 0 6 31 3 13 9 1 5 0 0 1 12 239 48 195 24 124 10 56 148 345 39 707 156 350 40 126 147 982 36 303 164 047 Tablo 40: Kanada’nın Ülkeler İtibariyle Rafine ve Saf Zeytinyağı İthalatı (M:Ton, D: bin ABD $) 2010 2011 2012 2013 150910 M D M D M D M D Italya 17 388 71 841 21 779 86 106 22 529 83 850 19 517 94 434 Yunanistan 2 389 10 457 3 175 14 009 2 923 11 966 2 456 11 541 Tunus 1 045 4 243 1 864 5 926 1 361 4 652 1 707 6 998 İspanya 1 486 6 114 1 420 5 722 1 424 5 632 1 445 5 871 ABD 149 755 568 2 339 941 3 411 1 018 4 729 Türkiye 313 1 361 102 558 627 2 240 1 207 4 405 Şili 387 1 511 149 563 442 1 878 476 2 106 Arjantin 118 527 106 439 151 608 222 852 Lübnan 268 974 240 754 332 1 073 262 737
53 Avustralya Fas Portekiz Fransa G.Afrika İsrail Cezayir Diğer Toplam 150990 Italya ABD Tunus Türkiye Portekiz Yunanistan İspanya Fransa G.Afrika İsrail Birleşik Krallık Diğer Toplam 7 170 67 60 1 17 14 111 23 990 M 11 151 103 1 178 385 485 31 440 61 0 24 8 48 676 290 506 3 130 43 479 99 958 D 38 204 409 3 622 1 280 1 647 171 1 568 405 0 158 73 182 14 048 849 48 386 14 89 22 182 82 619 237 944 240 736 99 427 48 212 141 544 59 375 82 827 43 398 33 357 0 2 1 8 31 176 24 188 19 118 20 139 8 23 0 0 17 49 26 167 33 198 18 134 29 842 118 868 31 229 117 494 28 669 133 949 M D M D M D 6 947 26 998 5 440 18 906 3 422 15 205 494 2 035 1 017 3 476 862 3 495 1 006 2 788 607 1 744 926 2 951 14 60 293 798 898 2 482 467 1 625 451 1 551 445 1 941 181 617 394 1 009 460 1 041 472 1 590 423 1 503 226 903 104 902 141 845 133 768 0 0 0 0 82 462 33 240 26 149 32 218 22 167 21 126 13 184 124 9 864 459 37 481 84 8 897 381 30 488 184 7 633 447 30 097 Kaynak: ITC­Trademap Türkiye’nin zeytinyağı ihracatında Kanada’nın yeri değerlendirildiğinde, 2013 yılı itibarıyla Türkiye’nin toplam 295 milyon dolarlık zeytinyağı ihracatında Kanada, %2,1’lik payıyla, 7. sırada yeralmıştır. Kanada’nın bir önceki yılda da Türkiye’nin toplam zeytinyağı ihracatında %3’lük payıyla 10. sırada yeraldığı görülmektedir. Türkiye’nin Kanada’ya ihracatı daha çok dökme şeklinde olmaktadır. Tablo 41: Tür kiye’nin Kanada’ya Zeytinyağı İhracatı (M:Ton, D: 1000 ABD $) 2011 2012 2013 HS No M D M D M D 150910 (Saf zeytinyağı) 109 550 415 1 302 952 3 485 150990 (Rafine zeytinyağı) 22 66 286 780 772 2 590 1509 (Toplam) 132 616 702 2 082 1 732 6 075 Kaynak: Trade map Kanada’nın zeytinyağı ithalatında zeytinyağı genelde ihracatçı ülkede ambalajlanmaktadır. Ancak, zeytinyağını tek başına veya diğer bitkisel yağlarla karıştırarak piyasaya sunan Kanadalı firmalar da bulunmaktadır. Diğer bitkisel yağlar ile karıştırılmış olan zeytinyağları büyük hacimli (4 litre) pet ambalajlar içerisinde satılmaktadır. En fazla kullanılan ambalaj tipi genellikle yuvarlak ve renkli cam şişelerdir. Bunun yanı sıra dikdörtgen kesitli şişeler de
54 bulunmaktadır. Cam şişelerin tercih edildiği ambalajların hacimleri 0,5 ve 1 litredir. 3 litrenin üzerindeki zeytinyağları ise genellikle teneke kutularda satılmaktadır. 5.5.2. Kanada Perakende Zeytinyağı Pazarı Kanada’da perakende zeytinyağı satışlarının da yıllar itibarıyla artış gösterdiği görülmektedir. 2013 yılında satışlar bir önceki yıla göre %3 oranında artarak 203,87 milyon CDN $’a ulaşmıştır. Satışlar son beş yılda (2008­2013) miktar itibarıyla yıllık ortalama %0,66, değer itibarıyla ise %2,77 oranında büyüme kaydetmiştir. Tablo 42: Kanada’nın Perakende Zeytinyağı Satışları Değeri (M: bin ton, D: Milyon CDN$) Yıl M D 2010 2011 2012 2013 17.49 17.66 17.87 17.73 184.62 190.80 197.77 203.87 Kaynak: Euromonitor – Global Market Information Database Tablo 43: Kanada’nın Perakende Zeytinyağı Satışlarındaki Değişim Oranı (% ) 2012/13 2008­13 2008­13*Toplam (5 Yıllık Ortalama) %Değişim (miktar) ­0.79 0.66 3.32 %Değişim (değer) 3.08 2.77 14.66 Kaynak: Euromonitor – Global Market Information Database Unilever perakende zeytinyağı satışlarındaki %50’lik payı ile pazarda lider konumundadır. Pazar payları itibarıyla ilk yedi tedarikçi satışların %80’ini elinde bulundurmaktadır. Markalar bazında ise Unilever’in satışını gerçekleştirdiği İtalyan Bertolli en önemli markalardan birisi olarak pazarda yer almaktadır. Unilever’in pazardaki en büyük rakibi olan İspanyol Grupo SOS firması ise %11’lik pazar payıyla ikinci sırada bulunmaktadır. Kanada’da geliri orta ve düşük düzeyde olan tüketiciler zeytinyağı alımında kararını zeytinyağının fiyatına göre vermektedir. Bu tip tüketicilerin sağlıklı yağlar hakkındaki bilinç düzeyi aslında diğer ülkelerde de olduğu gibi “omega 3 iyi”, “trans yağlar kötü” algısından öte değildir. Gelir düzeyi yüksek tüketiciler ise tercihlerini en fazla tanınan markadan yana yapmaktadır. Ayrıca zeytinyağı bu tip tüketiciler arasında “Gurme ürünü” olarak da değer bulmaktadır. Bunun yanı sıra sağlıklı beslenmek amacıyla bilinçli olarak zeytinyağı tüketenler ise doymamış yağ oranı en düşük yağlardan biri olarak zeytinyağını tercih etmektedir. Zeytinyağında “soğuk pres”, “extra virgin” ve “organik” gibi sınıflar tüketiciler tarafından ürünün fiyat ve kalite göstergesi olarak değerlendirilmektedir. Zeytinyağının sağlık algısı zaten yüksek olduğundan organik zeytinyağına talep düşük düzeylerde kalmaktadır. Öte yandan zeytinyağının kötü kolesterolü azaltıcı etkisinin yanı sıra dolaşım ve sindirim sistemi açısından diğer sağlık yararları tüketiciler tarafından tam olarak bilinmemektedir.
55 5.6. ÖZEL MARKALI ÜRÜNLER Tüm dünyada olduğu gibi Kanada pazarında da özel markalı ürünler perakende firmaları tarafından farklı tüketici segmentlerine ulaşmak amacı ile oluşturulan yöntemlerden birisi olarak öne çıkmaktadır. 2011 yılında Kanada’nın önde gelen perakende firmalarından Loblaws bu segmente yeni bir ürün portföyü ekleyerek ürün farklılaştırmasına gitmiştir. Buradaki temel amaç global krizin etkisinden kurtulmaya çalışan orta ve üst düzey gelirli tüketicilere talep ettikleri kaliteli ürünleri daha uygun fiyata sunmak ve bu tüketici kitlesini hali hazırda alış veriş yaptıkları butik tipi perakendecilerden kendi ürünlerine çekmektir. Bu segmenti oluşturan ilk firma Loblaws tır. Özel markalı ürünler, perakendeciler tarafından karlarını yükseltmek amacıyla kendi markaları altında paketlettirdikleri ürünlerden oluşmaktadır. Bu ürünler genel anlamda düşük kalite ve düşük fiyat talep eden tüketici tercihlerine hitap etmektedir. Fakat Loblaws 2011 yılında oluşturduğu Black Label President Choice Markalı ürün portföyü ile üst kalite ve lüks ürünler talep eden tüketicileri hedeflemektedir. Bu ürünler yenilikçi ve siyah renk ağırlıklı paketleme özelliklerinin yanında gurme diye tabir edilen yüksek kalite gıda ürünlerinden oluşmaktadır. Yüksek kalite peynir, zeytin yağı, kahve ve şekerleme bu segmentte öne çıkan ürünlerdir. Loblaws firmasını diğer perakende firmaları takip etmişler, WALMART Our Finest ve Shoppers Drugmart Life Premium Gourmet markalarını oluşturmuşlardır. Shoppers Drug Mart temel olarak lüks ve yüksek kalite özel markalı ürünler kategorisinde şekerleme ve çikolata ürünleri ile öne çıkmaktadır ve bu segmentteki ürünlerinin bir kısmı Türkiye’den ithal edilmektedir. Yukarıda ismi geçen ürünlere ek olarak Kanada’ya ihracatta yüksek potansiyele sahip diğer ürünler de bulunmaktadır. Bu ürünler şu şekilde sıralanabilir: Domates ve Biber Salçası Meyve Suyu (özellikle Vişne Suyu) Zeytin Kurutulmuş meyve ve kuruyemiş Lokum Paketlenmiş kek ve bisküvi ürünleri Maden Suyu
56 6. KANADA HIZLI TÜKETİM MALLARI DAĞITIM KANALLARI Kanada hızlı tüketim malları pazarı birçok tüketiciye farklı seçenekler sunmaktadır. Süpermarketler, küçük marketler ve bağımsız dükkânlar perakende satışlarının önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Yine benzinliklerin yanında bulunan marketler ve mini marketler de toplam perakende satışları içindeki paylarını artırmaktadır. Tablo 44: Perakende Satış Kanalları Satış Kanalı İngilizce İsmi Tanımı Gıda Mar keti Grocery Store Süper Mar ket Supermarket Kuru gıda, konserve ürünler veya kolay bozulabilir ürünler satan prekande mağazaları. Yıllık cirosu 2 milyon Kanada Dolarını geçen hızlı tüketim ve gıda ürünleri üzerine yoğunlaşmış perakende mağazaları. Ürünlerin çoklu paketlerde satıldığı ve son tüketicinin de alışveriş yapabildiği toptancı mağazaları Genellikle 225 metrekareden küçük alanlarda, limitli sayıda anlık ihtiyaçlara yönelik ürünler satan mağazalar. Reçeteli ve reçetesiz ilaçlar, ve güzellik ürünlerinin yanı sıra limitli sayıda gıda ürünleri satan mağazalar. Spesifik gıda ürünleri satan küçük perakende mağzaları. Kasap, sağlıklı gıda ürünleri marketi gibi mağazalar bu gruba örnek olarak gösterilebilir. Benzin istasyonlarında faaliyet gösteren bakkallar. Toptancı Mar keti Mass Merchandiser Bakkal Convenience Stores Eczane Drug Stores Specialty Stores Benzin İstasyonu Gas Stations 6.1. İndirim Mağazaları Toplam gıda satışının %33’ünden fazlası büyüme trendi gösteren indirim mağazalarında gerçekleşmektedir. Geleneksel gıda marketleri ise belirli ürün gruplarında promosyona giderek indirim mağazaları ile rekabet etmektedirler. Her ne kadar mağaza grubundaki fiyatlar rekabetçi olsa da, indirim mağazalarının büyüme trendinin devam edeceği öngörülmektedir. Tablo 45: Kanada Satış Kanalları Satış Kanalı Gıda Mar keti Toptancı Mar keti War ehouse 2010 Toplam Pazar Satış Payı (% ) (Milyar Dolar ) 56,412.6 66.8 8,951.7 10.6 2011 Toplam Pazar Satış Payı (% ) (Milyar Dolar ) 55,567.9 65.0 9,232.8 10.8 2012 Toplam Pazar Satış Payı (Milyar (% ) Dolar ) 55,490.3 63.7 9,756.5 11.2 5,911.5 6,753.8 7,230.3 7.0 7.9 8.3
57 Eczaneler 5,320.4 6.3 5,642.3 6.6 5,923.6 6.8 Bakkalar 4,982.6 5.9 5,043.0 5.9 5,139.6 5.9 Specialty Stor es 1,689.0 2.0 1,709.8 2.0 2,003.5 2.3 Benzinlikler 1,182.3 1.4 1,538.8 1.8 1,568.2 1.8 Toplam 84,450.1 100.0 85,488.4 100.0 87,112.0 100.0 Dağıtım Kanalları 6.2 Gıda Marketleri, Süper mar ketler ve Mega Marketler Gıda ürünlerinin büyük bir çoğunluğu halen geleneksel dağıtım kanalları aracılığı ile satılmaktadır. Toplam gıda satışının %43’ü Loblaw Co., The Empire Company Ltd (Sobey’s) ve Metro INC tarafından yapılmaktadır. Perakende gıda satışı üzerinde uzmanlaşmış bu firmalar farklı alt markaları ile her kesimdeki müşteri kitlesine ulaşmaktadırlar. Aynı zamanda kendi özel markalı ürünlerini de oluşturmakta olan bu firmalar aralarındaki rekabeti farklı alanlara da taşımaktadırlar.
58 Tablo 46: Eyalet Kısaltmaları Eyalet Kısaltmalar ı Sembol Eyalet Bölge Sembol Eyalet Bölge AB Alberta Batı Kanada NU Nunavut ­­ BC British Colombia Batı Kanada ON Ontario Merkez Kanada NB New Brunswick Doğu Kanada QC Quebec NL Newfoundland and Doğu Kanada SK Saskatchewan Merkez Kanada Batı Kanada NWT Northwest Territories ­­ YT Yukon ­­ Tablo 47: Mağaza Tipi ve Fiyat Kategorileri Kısaltmaları Mağaza Tipi SC Super Centre Fiyat Kategor iler İ İndirimli Fiyatlar HM Hiper Market E Ekonomik Fiyatlar SM Süper Market O Ortalama Fiyatlar B Bakkal Y Yüksek Fiyatlar
6.2.1. Loblaw Company Limited: 1027 mağazası ve %20 market payı ile Kanada’nın en büyük gıda perakendecisidir. Toplam 22 alt zincir mağazası ile Loblaw her tipte dağıtım kanalına (Supermarket, ucuzluk marketi, etnik gıda marketi vb) sahiptir. Loblaw yarattığı “özel markalar” ile pazarda rakiplerine karşı stratejik bir avantaj elde etmiştir. Yaratılan bazı özel markalar o kadar başarılı olmuştur ki ulusal markalar ile rekabet edebilen ürün grupları olmayı başarmışlardır. 13 özel markanın içerisinde en çok tanınan “President’s Choice” ve “No Name” markaları altında 5,200 çeşit ekonomik ürün, “Black Label” markası altında yüksek kaliteli ürünler Loblaw çatısı altındaki marketlerde satılmaktadır. Loblaw Company Limited geçtiğimiz sene içerisinde 1,200 tane ürün çeşidini deneme amaçlı olarak özel markalarının adı altında satışa sunmuştur. Her geçen gün büyüyen etnik gıda pazarına ulaşmak için mağazalarında etnik ürünlere özel reyonlar ayıran Loblaw, 2009 yılında Asya kökenli ürünler satan T & T Süpermarketlerini satın alarak gıda pazarında stratejik bir avantaj kazanmıştır. T & T Süpermarketlerinin 22 mağazasından büyük çoğunluğu British Colombia ve Ontario eyaletlerinde bulunmaktadır. Tablo 48: Loblaw Alt Mar ka Atlantic Super stor e Dominion Save Easy Foods Cash & Car r y Loblaw Companies Toplam Satış = 32.4 Milyar Dolar Mağaza Fiyat Mağaza Tür ü Kategor isi Sayısı HM İ 51 SM O 11 SM İ 45 SM İ 15 Bulunduğu Eyaletler NB, NS, PEI NL NB, NS, PEI,NL ON, NS 59 For tinos L’Inter mar che Loblaws Maxi Maxi & Cie NoFr ills Pr esto Pr ovigo Real Canadian Super stor e SM/HM SM SM/SS SM SM SM SM SM/HM HM O O O İ İ İ O O İ 20 64 75 90 16 173 12 76 110 Real Canadian Wholesale Club Valu­Mar t Your Independent Gr ocer Zehr s Extr a Foods Real Canadian Club Shop Easy Foods Super Valu T & T HM İ 36 SM SM SM/HM SM HM SM SM SM O O O İ İ İ İ O 61 53 45 78 36 34 19 20 ON QC ON, QC QC QC BC, AB, ON,NB, NS, QC QC BC, YT, AB, SK, MB, ON BC, AB, SK, MB, ON ON ON BC, AB, SK, MB, ON BC,AB, SK, MB BC, YT, SK BC, AB, ON 6.2.2. Sobeys: 1.334 mağazası ve %13’lük pazar payı ile sektörün ikinci büyük oyuncusu konumundadır. 2008­2011 yılları arasında satışlarını %14 oranında arttıran firma, 2011 yılında 16 milyar doların üzerinde satış yapmıştır. Firmanın yakaladığı başarının arkasında değişen demografik özelliklere hızlı yanıt verebilme yeteneği yatmaktadır. Örneğin, yüksek nüfus yoğunluğunun olduğu şehir merkezlerinde artış gösteren tek veya iki kişiden oluşan hanehalklarına yönelik oluşturulan “Urban Fresh” isimli alt marka mağazaları bu kategoride olan müşteri taleplerine uygun ürünleri piyasaya sürmektedir. Özel markalı ürünlere de yatırım yapan Sobeys’in 7 tane markası bulunmaktadır. Bunların arasında en çok tanınanı “Sensaitons by Compliments “ markasıdır. Ekonomik ve etnik ürün arayışı içerisinde olan tüketicilerin artışına karşılık olarak “Price Chopper” mağazalarında yeniden markalaşmaya gidilmiş ve 2010 senesinde bu müşteri grubunun ihtiyaçlarını karşılayacak “FreschCo” mağzaları Price Chopper’ın yerini almaya başlamıştır. Tablo 49: Sobeys Alt Mar ka Sobeys Cash & Car r y Foodland Fr eshco IGA Extr a Mar ché Bonichoix Les Mar ché Pr ice Chopper Sobeys (Empir e Company Ltd.) Toplam Satış = 17 Milyar Dolar Mağaza Fiyat Mağaza Tür ü Kategor isi Sayısı SM O 281 SM SM SM SM SM SM SM T O E/O O O/Y O/Y İ 6 197 27 98 89 31 110 Bulunduğu Eyaletler BC, AB, SK, MB, ON, NB, NS, PEI, NB, NS, NL,MB ON, NB, NS,NL ON QC, NB QC, NB QC ON, MB, NB, NS, PE, NL
60 Rachelle­Ber y SM O/Y 19 QC 6.2.3.Metro Inc: %9 oranındaki pazar payı, 564 gıda marketi ve 257 eczanesi ile marketteki üçüncü büyük firma konumundadır. Metro INC. Metro Süpermarketlerinin yanı sıra Food Basics altmarkası ile Ontario’da ve Super C alt markası ile Quebec’de indirim marketleri işletmektedir. “Irrestibles” ve “Selection” isimli özel markalar altında sunulan ürünlerin çeşitliliğini arttıran Metro, ürün farklılaştırmasını gıda alerjisini kontrol altına alan ürünler ile yapmaktadır. Quebec Gıda Alerjileri Derneği (Quebec Assocıation of Food Allergies) ile işbirliğine giden Metro Inc. bazı özel markalı ürünleri için alerji kontrolü (Certified Allergen Control) sertifikası almaktadır. Tablo 50: Metro Inc. Alt Mar ka Food Basics Mar ché Richelieu Metr o Super ­C Metr o Inc. Toplam Satış = 12 Milyar Dolar Mağaza Tür ü Fiyat Mağaza Kategor isi Sayısı SM İ 115 SM O 86 SM E/M 371 SM İ 78 Bulunduğu Eyaletler ON QC ON, QC QC Akdeniz bölgesine özgün ürünlerde uzmanlaşmış Quebec merkezli Marche Adonis firması ile stratejik işbirliğine giden Metro, büyüyen etnik gıda pazarından pay almak için Ontario’da şubeler açmayı planlamaktadır. Her ne kadar Loblaws, Sobeys ve Metro marketleri pazar lideri konumunda olsalar da, diğer kuruluşların sektör içerisindeki rolleri de önemlidir. Batı Kanada’da Safeway ve Overwaitea Food Group, Alberta’da Federated Co­ops ve diğer bölgelerdeki lokal firmalar market liderlerinin yolundan giderek değişen piyasa koşullarına ayak uydurmaktadırlar. Tablo 51: Kanada Safeway Alt Mar ka Family Foods Safeway Canada Safeway Toplam Satış = 5,3 Milyar Mağaza Tür ü Fiyat Mağaza Kategor isi Sayısı SM O SM O Bulunduğu Eyaletler BC, AL, SK,MB BC, AB, MB,ON Örneğin Overwaitea Food Group, 124 adet mağazasında 7000 adetin üzerinde Asya ürünü ve çok geniş bir yelpazede diğer bölgelerden etnik gıda ürünleri bulundurmaktadır. Bu kategorideki bir diğer örnek ise aile şirketi olan Longos’tur. Toronto bölgesinde 26. mağazasını açan şirket büyümeye devam etmektedir.
61 Tablo 52: Overwaitea Gıda Grup Alt Mar ka Bulkley Valley Cooper ’s Foods Over waitea Foods Pr iceSmar t Foods Save­On­Foods Urban Far e Over waitea Food Gr oup Toplam Satış = 2,9 Milyar Dolar Mağaza Tür ü Fiyat Mağaza Kategor isi Sayısı SM İ/T SM O SM O SM D/O SM O SM O Bulunduğu Eyaletler BC BC BC BC BC, AB BC 6.2.4 Eczaneler Diğer satış kanallarına kıyasla eczanelerde yapılan gıda satışı her ne kadar düşük olsa da, zincir eczaneler gıda reyonlarını düzenli olarak arttırmaktadırlar. Eczanelerde satılan gıda ürünlerinin fiyatlarının piyasa ortalamasının üzerinde olmasına karşın Shoppers Drug Mart özellikle kahvaltılık gevreklerde düzenli indirimlere giderek gıda pazarından pay almaya çalışmaktadır. 6.2.5. Bakkallar, Büfeler ve Benzinlikler Kanada Bakkallar Birliği’nin (The Canadian Convenience Store Association) rakamlarına göre 23.000 bakkal ve benzin istasyonu büfelerini günlük 10,4 milyon tüketici ziyaret etmektedir. Bu kategorideki satışların düşük oranlarda artmaya devam etmesi öngörülmektedir. Gıda marketlerindeki trend değişiminin bir yansıması olarak bu kategorideki mağazalarda tüketilmesi kolay, nispeten sağlıklı ürünlerin satışında artış gözlemlenmektedir. Tablo 53: Bakkallar ve Benzinlikler Fir ma Alimentation Couche­Tar d, Husky Oil Mar keting Company Metr o Sobeys Alt Mar ka Mağaza Sayısı Bulunduğu Eyaletler Couché­Tard Becker’s Daisy Mart Dépanneur 7 jours Mac’s 1000 12 203 392 1,171 Tabatout Winks Husky and Mohawk 23 19 500 QC ON, MB ON QC BC, NWT, SK, MB,ON QC Batı Kanada BC, AB, SK, ON Marché Ami Marché Extra Servi­Express Needs 84 209 94 140 QC QC QC Doğu Kanada
62 Par kland Industr ies LP Petr o Canada Quickie Convenience Stor es 7­Eleven Canada Inc. Shell Canada Pr oducts Limited Fas Gas Fas Gas Plus Short Stop Short Stop Express SuperStop SuperStop Express Quickie 7­Eleven Select 150 BC, AB, SK, MB 1,421 Tüm Kanada 50 468 632 ON, QC BC, AB, SK, MB, Tüm Kanada
63 7. KANADA GIDA ÜRÜNLERİ İTHALAT MEVZUATI 7.1. Kanada Gıda Mevzuatının Genel Çer çevesi Kanada’da satılan tüm gıdaların tabi olduğu mevzuat “Gıda ve İlaç Yasası ve Yönetmelikleri” olup, söz konusu yasa, ithal edilen gıdaları da kapsamaktadır. Bu yasa asgari sağlık ve güvenlik şartlarını, etiketleme, gıdanın içeriği, gıda işleme metotlarını, satış ve reklâm ile ilgili genel çerçeveyi sunmaktadır. Yine bu yasa diğer Yönetmeliklere de atıfta bulunmakta, örneğin Tüketici Ambalaj ve Etiketleme Yasası ve Yönetmelikleri, tüketicilere yönelik olarak satışa sunulan gıdaların etiketleme ve miktarları ile ilgili kuralları belirlemektedir. Kanada Tarım Ürünleri Yasası, Su Ürünleri Kontrol Yasası, Et Kontrol Yasası ve bunların ilgili Yönetmelikleri de çeşitli standartları barındırmakta ve bu standartlar genel olarak sağlık, kalite ve ürün sınıflandırmalarına yönelik bilgiler içermektedir. Bunların dışında tarım, su ürünleri, orman, doğal hayat ve sanayinin korunmasına yönelik olarak Hayvan Sağlığı Yasası, Bitki Sağlığı Yasası, Su Ürünleri Sağlık Yasası ile ilgili Yönetmelikler mevcut olup, bunlar bazı bölgelerden elde edilen bazı ürünlerin ithalatına yönelik kısıtlamalar veya sağlık/bitki sağlığı sertifikasyonunu zorunlu hale getirmektedir. Ayrıca Kanada Gıda Kontrol Acentesi (Canadian Food Inspection Agency) Kanada Standartlarına uygun olmayan ürünlerin tespitine yönelik denetimler gerçekleştirmekte, Tarım ve Tarımsal Gıda İdari Para Cezaları Yasası çerçevesinde para cezaları uygulamaktadır. 7.2. Kanada Gıda İthalatında İlgili Kuruluşlar 1 Nisan 1997’de, daha önce Federal düzeyde dört farklı kuruluş (Tarım ve Gıda Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Su Ürünleri ve Okyanus Bakanlığı ile Sanayi Bakanlığı) tarafından gerçekleştirilen gıda denetimlerinin tek bir kuruluşun çatısı altında birleştirilmesine karar verilmiş ve bu amaçla Kanada Gıda Kontrol Ajansı kurulmuştur. Ayrıca Kanada Dışişleri ve Uluslararası Ticaret Bakanlığı, bazı tarımsal ürünlere ait ithalat izinlerinden ve tarife kotalarının uygulanmasından sorumlu kuruluş konumundadır. Kanada Sınır Hizmetleri Ajansı (Canada Border Services Agency) Kanada Gıda Kontrol Ajansına destek olmaktadır. Yine Kanada Çevre Bakanlığı (Environment Canada) zaman zaman gıda denetimlerine CITES uygulamaları çerçevesinde dahil olmaktadır. 7.2.1. Kanada Gıda Kontrol Ajansı Bu kurum federal düzeyde gıda güvenliği, sahtecilik, ticari konular, hayvan ve bitki hastalıkları ve salgınlar konusunda her türlü kontrollerin gerçekleştirilmesinden sorumludur. Söz konusu ajansın uygulamasından sorumluluğu bulunduğu yasalar şunlardır: ­ Gıda ve İlaç Yasası (gıda ile ilgili kısımları) ­ Kanada Tarım Ürünleri Yasası ­ Et Kontrol Yasası ­ Su Ürünleri Kontrol Yasası ­ Tüketici Ambalaj ve Etiketleme Yasası (gıda ile ilgili kısımları)
64 ­ Bitki Koruma Yasası ­ İdari Para Cezaları Yasası ­ Tohum Yasası ­ Yem Yasası ­ Gübre Yasası ­ Kanada Gıda Kontrol Yasası ­ Bitki Yetiştirici Hakları Yasası Gıda etiketlemesi konusunda federal düzeyde bir irtibat noktası olup, gıda etiketleme kontrolleri burada gerçekleştirilmektedir. 7.2.2. Kanada Sınır Hizmetleri Ajansı İthal ürünlere ilişkin diğer birimlere hizmet veren bu kurum, Gümrük Yasası çerçevesinde belirli ürünleri alıkoyma yetkisine sahip bulunmaktadır. Gümrük kontrol memurları ürün geçişine izin vermeden önce, tüm gerekli belge, sertifika ve siparişlerin tamamlanmasından sorumlu bulunmaktadır. Ayrıca yine görevliler belgelerde yer alan ürün bilgilerin doğruluğu yansıtıp yansıtmadığını kontrol etmek için gerekli girişimlerde de bulunmaktadır. 7.2.3. Kanada Çevre Bakanlığı 157 ülkenin taraf olduğu CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) anlaşmasının gereklerini yerine getirmek amacıyla Anlaşmada yer alan, türü tükenme tehlikesi altında bulunan hayvan ve bitki türlerinin ve bunlara ait parça ve ürünlerin ithalatında ve ihracatında gerekli kontrolleri gerçekleştirmek, bu kurumun görevleri arasında bulunmaktadır. Bu Bakanlığa bağlı bulunan Kanada Doğal Hayatı Koruma Hizmetleri CITES uygulamalarından sorumludur. Yine Kanada Gıda Kontrol Ajansı, Kanada Sınır Hizmet Ajansı ve Kanada Kraliyet Atlı Polisi CITES uygulamalarına yardımcı olan kurumlardır. 7.2.4. Kanada Su Ürünleri ve Okyanus Bakanlığı Su ürünleri çiftliklerinde üretilmiş ve işlenmemiş somon ve alabalıklardan bulaşabilecek hastalıklar ile somongillere ait balık yumurtaları, balık çiftlikleri için ithal edilen balık yavrularının su ürünleri sağlık yönetmeliklerine uygun olması gerekmektedir. İthalatçıların gerekli izin için su ürünleri sağlık otoritelerine başvuruları da söz konusu Bakanlığa yapılmaktadır. 7.2.5. Dış İşleri ve Uluslarar ası Ticaret Bakanlığı Dış İşleri ve Uluslararası Ticaret Bakanlığı’nın İhracat ve İthalat Kontrolleri Bürosu, İthalat ve İhracat Kontrol Listelerinde yer alan ürünlere ait izin belgeleri konusunda yetkili olup, aşağıda yer alan tarımsal ürünler kontrole tabidir: ­ Tavuk ­ Hindi
65 ­ Yumurtalık ve Besilik Tavuk ve Civcivler ­ Kabuklu yumurta ve yumurta ürünleri ­ Peynir ­ Tereyağı ­ Margarin ­ Dondurma ve yoğurt ­ Diğer süt ürünleri ­ Arpa ve arpa ürünleri ­ Buğday ve buğday ürünleri ­ NAFTA dışındaki ülkelerden üretilmiş kırmızı et İhracat izin belgesine tabi olan tarımsal ürünler ise şunlardır: ­ Yer fıstığı ­ Şeker içeren ürünler ­ Şeker 7.2.6. Kanada Sağlık Bakanlığı Doğrudan gıda ithalatı ile ilgili bir görevi bulunmayan Kanada Sağlık Bakanlığı, gıda çerçevesinde ülkenin sağlık ve güvenlik politikalarından sorumludur. Görevleri aşağıda verilmiştir; ­ Gıda ve İlaç Yasa ve Yönetmeliklerinde yer alan gıda güvenliği ile ilgili hükümlerini düzenlemek, ­ Gıda güvenliği ile ilgili yönetmelik ve rehberler yapmak, ­ Gıda güvenliği ve gıdaların besin değerleri ile ilgili ulusal standart geliştirmek, ­ Fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik kontaminasyona neden olan maddeler, doğal zehirler, gıda katkı maddeleri ile ilgili sağlık risk analiz değerlendirmeleri gerçekleştirmek, ­ Kanada Gıda Kontrol Ajansına rehber olmayan bir sağlık riski durumunda yardımcı olmak, ­ Yeni ve genetik olarak değiştirilmiş ürünler ile ilgili güvenlik değerlendirmesi yapmak, ­ Gıda katkı maddeleri kullanımını onaylamak, ­ Veteriner ilaç kullanımını onaylamak ve kalıntı limit sınırı koymak, ­ Uluslararası düzeyde gıda güvenliğinden sorumlu kuruluş olarak ülkeyi temsil etmek, Kanada Sağlık Bakanlığına bağlı olan Hastalık Yönetim Ajansı, ayrıca pestisit limitlerinden sorumlu kuruluş konumunda bulunmaktadır. 7.2.7. Kanada Ölçüm Ajansı Kanada Sanayi Bakanlığına bağlı bulunan kuruluş, Ağırlık ve Ölçüm Yasası’ndan sorumlu olup satışa sunulacak ürünlere ait net miktarları belirlemektedir. Bu çerçevede, tüketiciye, işletmelere ve diğer kurumlara satılacak gıdalar da bu yasaya tabidir. Ayrıca Tüketici Ambalaj ve Etiketleme Yasası çerçevesinde yer alan miktar ile ilgili hükümler bu yasanın kapsamında bulunmaktadır.
66 7.2.8. Eyalet ve Bölge Hükümetleri Eyalet/bölge sınırları içinde satışa sunulacak, üretilecek ve diğer şekilde hazırlanacak gıdalar halk sağlığı hükümleri çerçevesini bölge/eyalet yasalarına da bağlıdır. Eyalet ve belediye programlarının ağırlıklı olarak sorumluluk alanları gıda hizmeti veren işyerleri ve perakende satış birimleri olup, bazı bölge/eyaletlerin süt ve süt ürünleri, margarin, şişelenmiş su ve Akçaağaç şurubu ile ilgili özel hükümleri bulunmaktadır. 7.3. Gıda Ürünleri İthalatıyla İlgili Hükümler 7.3.1. Sağlık ve Gıda Güvenliğiyle İlgili Hükümler Sağlık ve güvenli bir gıda arzının sağlanması amacıyla, hem Kanada’da üretilen, hem de ithal edilen ürünlerin Gıda ve İlaç Yasası ve İlgili Yönetmelik hükümlerine uygun olması gerekmektedir. Söz konusu Yasa ile ilgili yaptırımlar suç yasaları kapsamında değerlendirilmektedir. Aşağıdaki özelliklere sahip olan gıdaların Gıda ve İlaç Yasası çerçevesinde satışı yasaktır: ­ Zararlı veya zehirli bir madde içermesi, ­ İnsan tüketimi için uygun olmaması ­ İçinde veya tamamında kirli, göze hoş görünmeyen, kokuşmuş, çürük, parçalanmış hayvan bitkisel maddeler bulunan, ­ Bozulmuş/seyreltilmiş/başka maddeler karıştırılmış gıdalar ­ Temiz olmayan koşullarda üretilmiş, hazırlanmış, işlenmiş, ambalajlanmış veya depolanmış gıdalar 7.3.2. Etiketleme Kuralları Tüketim için hazırlanmış ve Kanada’ya ihraç edilmiş tüm gıdaların temel etiketleme kurallarına uygun olması gerekmektedir. Bu etiketleme kuralları gıdanın ismi, içerdiği ürünlerin listesi, metrik birimlerde ağırlığı ve gerektiğinde son kullanma tarihini içermekte olup, besin değer tablosunun kullanımı zorunlu değildir. Ancak, sağlık ile ilgili bir beyanatın ürünün üzerinde yer alması durumunda besin değerlerinin de verilmesi gerekmektedir. Verilen bilginin şekli ve içeriği Kanada Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılmış olan Besin Etiketleme Rehberi ile Gıda ve İlaç Yasası’nın İlgili Yönetmeliklerine uygun olması gerekmektedir. Et Kontrol Yasası, Balık Kontrol Yasası Tarımsal Ürünler Yasası ve ilgili yönetmeliklerin de etiketleme kuralları ile ilgili hükümleri (örn. standart, üretildiği ülke vb.) bulunmaktadır. Etiketlerde yer alacak tüm bilgilerin, isim ve adres bilgileri dışında hem İngilizce, hem de Fransızca olması zorunludur. Ancak, doğrudan tüketiciye satışa sunulmayacak gemi konteynerleri, yerel ürünler (resmi dil dışında kullanılan yerel dilin bölgedeki nüfusun %10’undan az olması durumunda), resmi deneme ürünleri ve özel ürünleri (Gıda ve İlaç Kanunu’nda belirtildiği üzere) etiketleme bilgilerinin sadece bir resmi dilde yer almasına izin verilmektedir.
67 Gıda etiketlerinde yer alacak ifadelerin doğru, yanıltıcı olmayacak biçimde olması gerekmekte olup, ayrıca kolayca okunabilecek, yazı boyu minimum 1.6 mm (“o” harfinin büyüklüğü) büyüklüğünde ve ürünün ön yüzeyinde yer alması gerekmektedir. Aşağıdaki ürünler haricinde tüm kutu içinde paketlenmiş ürünlerin etiket taşıması zorunludur: ­ Bir seferde tüketilebilecek ve tane ile satılan şekerleme ürünleri (sakız, bonbon vb.) ­ Kağıda sarılı olarak satışa sunulan yaş meyve ve sebze Ayrıca, Quebec eyaletinde satışa sunulacak ürünlerin etiketlerinde yer alacak Fransızca ifadeler ile ilgili ek hükümleri bulunmakta olup, http://www.olf.gov.qc.ca web sayfasında daha ayrıntılı bilgi mevcuttur. Bunun dışında, ürün ismi yanıltıcı olmamalı, gıdanın içermediği bilgi içermemeli, herhangi bir coğrafi yeri uygunsuz bir şekilde hatırlatmamalı ve hiçbir şekilde (doğrudan veya söyleniş yoluyla) başka bir ürüne benzememelidir. Üründe kullanılacak kısaltmalar herhangi bir yanlış anlaşılmaya neden olmayacak şekilde kullanılmalıdır. Ayrıca, Gıda ve İlaç Yasası çerçevesinde genellikle kısaltmalara zorunlu etiket bilgilerinde izin verilmemektedir. 7.3.2.1. Net Ağırlık Bilgileri Ambalajlanmış tüm ürünlerinde zorunlu olarak ürününün net ağırlığının belirtilmesi zorunlu olup, aşağıdaki ürünler söz konusu uygulamadan muaftır: ­ Gıda otomatlarında satılan ve bir seferde tüketilebilecek hazır yemekler, ­ Restoran, hava yolu vb. gıda hizmeti veren kuruluşların sunmuş oldukları paketlenmiş ürünler, ­ Bir üretici tarafından perakendeciye sunulan ve doğal nedenlerden dolayı üründe önceden ağırlık tespiti yapılamayan ürünler (et ürünleri, hindi parçaları vb.) Ayrıca, net ağırlık ile ilgili bilgilerin metrik ölçülerde olması ve ürünün ana yüzeyinde yer alması gerekmektedir. Kısaltmaların da aşağıdaki gibi olması gerekmektedir. gram için kilogram mililitre için litre için : g : kg. : ml, mL, ml : l, L, L Genel olarak, sıvıları için (1000 ml’den çok ürünler için) hacim, katı ürünler için (1000 gr.dan çok ürünler için) ağırlık, bazı ürünleri için sayı ile net ağırlığın tanımlanması gerekmektedir. 100 birimden düşük olan ürünler iki rakamla (6,430 = 6.4), 100 birimden büyük ürünler üç rakamla ifade edilmelidir.
68 7.3.2.2. İsim ve Adres Bilgiler i Ürünü üreten veya paketleyen sorumlu firmanın adı ve adresinin ambalajın altı hariç, ambalajın herhangi bir yüzeyinde yer alması gerekmektedir. Adresin ayrıca posta ile ulaşılabilir olması gerekmektedir. Kısmen ya da tamamen Kanada dışında üretilmiş ürünlerin üzerinde Kanadalı aracı firmanın iletişim bilgileri yer almalı ve adresten önce “imported by/importé par” veya “imported for/importé pour” ifadesi konulmalı veya ürünün üretildiği bölge aracı firmanın yanında yer almalıdır. 7.3.2.3. Ürünün İçerik Listesi Paketlenmiş ve birden çok içeriğe sahip ürünlerin mutlaka ürün içeriği listesine sahip olması gerekmekte olup, aşağıdaki durumlar bu uygulamadan muaf tutulmuştur: ­ Perakende düzeyinde paketlenmiş ürünler (karışık sert kabuklu meyveler ve fosfat ve/veya su içeren et ürünleri hariç) ­ Restoran, hava yolları vb. kurumlar tarafından sunulan tek kişilik gıdalarla sunulan ürünler (kahve kreması, ketçap vb) ­ Gıda otomatlarında satışa sunulan tek kişilik paketlenmiş ürünler ­ Perakende aşamasında kavrulmuş, pişirilmiş, kızartılmış kırmızı et, kümes hayvanları eti ve bunlardan mamul gıdalar ­ Standardize edilmiş alkollü içecek ve sirkeler Genellikle, ürünlerin içerik listesi ağırlık itibariyle azalan sırada verilmesi gerekmekte olup, baharat, gıda katı maddeleri, kıvam artırıcılar, vitamin ve mineral katkıları (tuz hariç) gibi maddelerin listenin sonunda karışık verilmesinde sakınca bulunmamaktadır. Söz konusu listenin hem İngilizce hem de Fransızca dillerinde verilmesi gerekmektedir. İçeriklerin bilinen isim ve/veya sınıfı itibariyle verilmesi gerekmektedir. Gıdaya vitamin/mineral katkıların eklenmesi durumunda, içerik aktif maddesi itibariyle yer almalıdır (örn. Vitamin A palmitat). Maya karışımlarının “maya” olarak verilmesi yeterlidir. Tüketicileri olası ciddi alerjik reaksiyonlara karşı uyarmak amacıyla, bazı ürünlerin veya bu ürünlerden üretilmiş gıdaların mutlaka içerik listesinde yer alması zorunludur. Söz konusu ürünler şunlardır: ­Yer fıstığı ­Sert kabuklu meyveler (badem, kaju fıstığı, fındık, fıstık, çam fıstığı, ceviz, Brezilya cevizi, makademya cevizi) ­Susam tohumu ­Süt ­Yumurta ­Balık, kabuklu ve yumacakçalar ­Soya ­Buğday ­Sülfitler
69 7.3.3.4. Besin Değeri Tablosu Bir tüketim ölçüsü (=serving size) bazında hazırlanmış besin tablosu, besinin içeriğini ve 13 besin ile ilgili bilgilere sahip olmalıdır. Besin değeri tablosunun aşağıdaki durumlarda beyan edilmesi gerekmektedir. ­ Ticari veya sınai bir işletmede veya kurumda sunulacak gıdalar ­ Başka bir gıdanın üretiminde kullanılacak hammaddeler ­ 2 yaşından küçük çocuklar için hazırlanmış ürünler Tablo ve tablodan yer alacak bazı formatları hakkında daha ayrıntılı bilgi www.inspection.gc.ca/english/fssa/labeti/guide/ch5ae.shtml=5.6 linkinden alınabilir. 7.3.3.5. Yapay Aromalar Gıdaya yapay bir aroma eklenmesi durumunda, söz konusu durum mutlaka ürün içerik listesinde yer almalıdır. Bu hüküm doğrudan tüketiciye sunulacak tüm ürünler için geçerli olup, yazı stili ürün içeriği ile ilgili yazılarla aynı olmalıdır. 7.3.3.6. Son Kullanma Tarihi­Raf Ömrü Ürünün bütünlüğünü, uygun koşullar altında besin değerini kaybetmeden tüketilebilecek süre olan raf ömrü ile ilgili bilgilerin raf ömrü 90 günden az olan ürünlerde zorunludur. Ancak, ­ Yaş meyve ve sebzeler, ­ Restoran, havayolu vb. kurumlar tarafından tüketiciye sunulan tek kişilik paketlenmiş ürünler, ­ Gıda otomatlarında satışa sunulan tek kişilik paketlenmiş ürünler, ­ Paketlenmiş pastacılık ürünleri söz konusu uygulamadan muaftır. Perakende kanalları dışında satışa sunulacak ve raf ömrü 90 günden az olan ürünlerin, son kullanma tarihi ile uygun depolama koşulları hakkında hem İngilizce hem Fransızca bilgi verilmesi gerekli olup, son kullanma tarihinin ambalajın alt tarafında yer almasına izin verilmektedir. İngilizce/Fransızca olarak ay bazında aşağıdaki kısaltmaların kullanılması önerilmektedir. Ocak = JA Şubat = FE Mart = MR Nisan= AL Mayıs= MA Haziran= JN Temmuz= JL Ağustos = AU Eylül= SE Ekim= OC Kasım= NO Aralık= DE
70 Son kullanma tarihi kullanımında önce yıl, sonra ay, daha sonra gün belirtilmelidir. (Örn.04 JN 28) Dondurulmuş ürünlerden elde edilen et ve su ürünlerinin “previously frozen” ibaresiyle etiketlendirilmesi gerekmektedir. Tüketiciye sunulacak gıdaların ambalaj ebatları sektör itibariyle belirlenmiştir. Bu çerçevede yaş ve işlenmiş meyve sebze, süt ürünleri, bal ve akçaağaç şurubu, et ve su ürünleri için belirlenmiş ambalaj ebatları mevcut olup, metrik sistem baz alınmıştır. 7.3.3.7. Diğer Zorunlu Etiket Bilgileri Etiketlerde yer alması zorunlu olan diğer bilgiler ürün çeşidine bağlı olmakla birlikte ­ ­ ­ ­ alkollü içeceklerde % alkol oranı süt ürünlerinde % yağ oranı sirke için % asetik asidi aspartam ile tatlandırılmış ürünlerin etiket bilgilerinde belirtilmesi gerekli olup, bu bilgilerin, diğer etiket bilgileri gibi, hem İngilizce hem Fransızca yapılması gerekmektedir. 7.3.3.8. Işınlanmış Gıdalar Gıda ve İlaç Yönetmelikleri çerçevesinde ışınlama bir gıda işleme çeşidi olarak kabul edilmekte olup, Kanada Sağlık Bakanlığı hangi gıdaların ışınlamaya tabi tutulabileceği ile ilgili kararlardan sorumlu kuruluş konumunda bulunmaktadır. Bu çerçevede aşağıdaki ürünlerin ışınlanmasına izin verilmektedir: Patates ( filizlenmenin engellenmesi amacıyla) Soğan (filizlenmenin engellenmesi amacıyla) Buğday, tam buğday unu, beyaz un (depolanmış ürünlerde böceklenmeyi önlemek amacıyla) Öğütülmüş/öğütülmemiş baharat ve dehidrate edilmiş çeşniler (mikrobik yükün azaltılması amacıyla) Işınlanmaya tabi tutulmuş ürünlerin uluslararası ışınlanmış gıda sembolünün yanı sıra “irradiated”, “treated with radiation” veya “treated by irradiation” ifadelerinin her iki dilde yer alması gerekmektedir. Ayrıca, ürün içeriğinde %10’dan fazla ışınlanmış ürün bulunan gıdaların da ışınlanmış gıda gibi etiketlenmesi gerekmektedir. Bu bilgilerin gemi konteynerlarında yer alması zorunludur.
71 7.3.3.9. Geçici Olarak Pazara Sunuş İzni Geçici Pazarlama Kurulu, gıda ve ilaç yönetmeliklerine uygun olmayan ürünlerin üründe yönetmeliklere uygun değişiklere gidilmesi halinde ürünün pazara girmesine geçici olarak izin vermektedir. Sözkonusu izin aşağıdaki konular kapsamında verilmektedir: ­ Üründe henüz azami kalıntı limitinin yasalar çerçevesinde konulmamış olması veya üründe kalıntı limitinin aşılmış olması durumu (kimyasal ilaç, veteriner ilacı, gıda katkı maddesi) ­ Gıda ve İlaç Yasası’nın ilgili yönetmeliklerinde yer almayan bir madde, vitamin veya mineral kullanılmış olması 7.3.3.10. Biyoteknolojik Yöntemler le Ür etilmiş Ürünler Genetik olarak değiştirilmiş ürünler içeren gıdalar konusunda Kanada’nın yönetmelikleri mevcut olup, bu ürünlerin ülkeye giriş esnasında Kanada Sağlık Bakanlığına bildirilmesi gerekmektedir. Ayrıca Kanada Gıda Kontrol Ajansı, söz konusu ürünler ile ilgili incelemeler çerçevesinde gerçekleştirmekte ve ürünün çevreye olası zararlarını analiz etmektedir. Bu yüzden ithalat öncesi gerekli izinlerin alınmış olması gerekmektedir.
72 8. KANADA KOZMETİK VE KİŞİSEL ÜRÜNLER PAZARI Kanada kozmetik ve kişisel ürünler pazarı 2012 yılında pozitif bir büyüme kaydetmiştir. Özellikle yaşlanan nüfus nedeniyle yaşlanmayı geciktirici krem ürünlere olan talep artmıştır. Kanada kişisel ürünler ve kozmetik pazarını lüks segmentte yer alan ürünler güçlü bir etki yaparak büyüyüp gelişmesini sağlamıştır. Cosnova ve Bath & Body Works gibi kitlesel pazar markaları Kanada kozmetik pazarının gelişmesini sağlamış, Shoppers Drug Mart ve Jean Coutu gibi özel markalı ürünler perakendecileri de pazar da itici rol oynamışlardır. Kanada 2012 yılı kozmetik ve kişisel ürünler pazarında satışlar bir önceki yıla göre %3.4 artarak 9 milyar Kanada dolarına ulaşmıştır. Tablo 54: Kanada Kozmetik ve Kişisel Bakım Ürünleri satışları: Değer :1000 Kanada Doları Bebek kozmetik Ürünler i Banyo ve duş ürünleri Renkli Kozmetikler Deodorantlar Tüy Dökücü kozmetikler Parfümler Saç Bakım Ürünleri Erkek Tıraş Ürünleri Diş Bakım Ürünleri Diş Fırçaları Cilt Bakım ürünleri Güneş Koruma Ürünleri Kozmetik setler Lüks Kozmetikler Kitlesel Kozmetikler Toplam Kaynak:Euromonitor 2007 2008 2009 2010 2011 2012 196,6 825,6 1.188,7 293,1 152,0 646,5 1.509,3 597,0 818,6 705,5 1.369,2 137,6 276,3 2.129,7 4.313,2 7.807,3 207,2 844,1 1.247,7 301,1 168,0 659,2 1.521,7 612,5 857,3 741,5 1.426,3 150,7 286,7 2.201,5 4.443,3 8.074,0 215,5 858,2 1.284,8 303,9 181,6 660,5 1.518,3 634,6 876,9 760,1 1.467,4 154,2 292,4 2.207,7 4.547,6 8.237,6 223,5 879,5 1.337,2 312,2 191,9 672,3 1.536,7 674,5 912,2 792,5 1.524,7 160,8 299,3 2.277,4 4.668,8 8.507,0 235,7 912,9 1.411,4 327,6 199,0 691,3 1.569,1 696,5 958,9 833,7 1.604,1 170,0 313,6 2.384,8 4.850,8 8.861,4 243,4 937,5 1.481,3 339,4 202,6 703,0 1.597,6 711,7 994,2 866,3 1.685,8 178,1 330,8 2.487,3 5.009,7 9.170,0 Kanada kozmetik pazarı satışlarında en fazla artış lüks kozmetik ürünlerde ve cilt bakım ürünlerinde gerçekleşmiştir. 2012­2017 döneminde de en fazla satışı artışının yine aynı kategorilerde olacağı beklentisi hakimdir. Tablo 55: Kanada Kozmetik ve Kişisel Bakım Ürünleri Satışları: 2012­2017 Değer :1000 Kanada Doları 2012 2013 2014 2015 2016 2017
73 Bebek kozmetik Ürünler i Banyo ve duş ürünleri Renkli Kozmetikler Deodorantlar Tüy Dökücü kozmetikler Parfümler Saç Bakım Ürünleri Erkek Tıraş Ürünleri Diş Bakım Ürünleri Diş Fırçaları Cilt Bakım ürünleri Güneş Koruma Ürünleri Kozmetik setler Lüks Kozmetikler Kitlesel Kozmetikler Toplam Kaynak:Euromonitor 243,4 937,5 1.481,3 339,4 202,6 703,0 1.597,6 711,7 994,2 866,3 1.685,8 178,1 330,8 2.487,3 5.009,7 9.170,0 248,1 943,0 1.531,7 345,7 203,9 704,5 1.605,9 717,9 1.014,5 884,9 1.744,6 184,0 342,8 2.557,9 5.092,5 9.347,5 252,9 948,4 1.581,4 352,4 205,4 706,9 1.618,8 725,7 1.037,0 905,2 1.805,5 190,7 352,5 2.630,3 5.179,3 9.534,8 257,3 953,1 1.628,9 358,9 206,8 710,5 1.636,9 733,3 1.059,8 925,7 1.864,2 197,3 363,1 2.701,3 5.268,9 9.723,4 261,8 957,2 1.677,6 364,9 208,3 714,0 1.656,7 739,8 1.084,8 948,8 1.924,1 203,9 375,1 2.773,4 5.361,7 9.918,4 266,3 961,1 1.728,3 371,4 209,6 716,8 1.676,1 746,9 1.109,9 971,8 1.989,0 210,8 386,3 2.848,7 5.457,5 10.119,7 8.1. KANADA CİLT BAKIM ÜRÜNLERİ PAZARI Kanada cilt bakım ürünleri pazarında satışları bir önceki yıla göre %5 artarak 1,7 milyar Kanada doları olarak gerçekleşmiştir. Yaşlanan nüfus, yaşlanma karşıtı kremlere olan talebi artırmıştır. Tablo 56: Kanada Cilt Bakım Ürünleri Satışları Değer :1000 Kanada Doları Vücut Bakım Ürünleri ­ Biçimlendirici­Selülit Karşıtı Kremler ­ Genel amaçlı vücut bakım kremleri Yüz Bakım Ürünleri ­ Akne tedavi kremler i ­ Yüz maskeleri ­ Yüz temizleyicileri ­ Nemlendiriciler ­ Dudak bakım kremleri ­ Yaşlanma kar şıtı kremler ­ Tonikler El Bakım Ürünleri ­ Lüks el bakım ürünleri ­ Kitlesel el bakım ürünleri Toplam 2007 2008 2009 2010 2011 2012 277,3 19,8 285,5 21,1 292,7 21,5 304,6 22,2 320,6 22,6 334,6 22,7 257,5 264,3 271,2 282,4 298,1 311,9 1.051,9 1.097,8 1.130,8 1.175,4 1.237,0 1.303,6 41,8 37,3 34,1 31,8 29,8 27,7 11,0 11,2 11,1 11,3 11,3 11,5 259,0 268,3 274,3 281,7 292,4 301,7 341,9 355,9 364,7 376,3 391,7 408,6 42,9 46,1 47,6 49,8 52,4 54,5 320,4 343,8 363,2 388,2 422,2 461,8 34,8 35,4 35,7 36,3 37,3 38,0 40,0 43,0 43,9 44,8 46,4 47,5 16,1 18,5 18,7 19,0 19,8 20,3 24,0 24,5 25,2 25,8 26,6 27,2 1.369,2 1.426,3 1.467,4 1.524,7 1.604,1 1.685,8
74 Kaynak: Euromonitor Yaşlanma karşıtı kremler 2012 yılında bir önceki yılın aynı dönemine göre %9,4 oranında artış göstermiştir. Yaşlanma karşıtı kremler yaşlanan nüfus trendi ile artmaktadır 30'lu ve 40'lı yaşların başlarındaki kadınların yaşlanma belirtileri hakkında endişeli olmaları hatta günümüzde Kanada’da, yaşlanma kaygıları 20'li yaşlarının başlarında kadınlar arasında yaygın olması bu tür krem pazarının büyümesine neden olmaktadır. Daha fazla kadın Botoks tedavisi görmekte ve onları daha genç görünmesine yardımcı olabilecek ürün talebi artmaktadır. Tablo 57: Kanada Cilt Bakım Ürünleri Satışları Büyüme Oranı 2007­2012 % Büyüme oranı 2011/12 2007­12 2007/12 Toplam 4,4 3,8 20,7 Vücut Bakımı 0,6 2,8 14,6 ­ Sıkılaştırıcı / Anti­Selülit Vücut Bakımı 4,6 3,9 21,1 ­ Genel Amaçlı Vücut Bakımı 5,4 4,4 23,9 Yüz Bakımı ­7,0 ­7,9 ­33,9 ­ Akne Tedavisi 2,1 0,8 4,0 ­ Yüz Maskeler i 3,2 3,1 16,5 ­ Yüz Temizleyiciler 4,3 3,6 19,5 ­ Yüz Nemlendiriciler 3,9 4,9 26,9 ­ Dudak Bakımı 9,4 7,6 44,1 ­ Yaşlanma kar şıtı kremler 2,0 1,8 9,1 ­ Toner ler 2,4 3,5 18,6 El Bakımı 2,8 4,8 26,5 ­ Lüks El Bakımı Ürünleri 2,1 2,6 13,4 ­ Kitlesel El Bakımı Ürünler i 5,1 4,2 23,1 Toplam Kaynak:Euromonitor Kanada’da talep SPF içerikli kremlere yöneliktir. Kış ayları çok soğuk olduğundan yüz nemlendirici kremler daha çok kış aylarında yoğun olarak satılmaktadır. Tablo 58: Kanada Cilt Bakım Ürünleri Satışları:( 2012­2017) Değer :1000 Kanada Doları 2012 2013 2014 Vücut Bakım Ürünleri ­ Biçimlendirici­Selülit Karşıtı Kremler ­ Genel amaçlı vücut bakım kremleri Yüz Bakım Ürünleri ­ Akne tedavi kremler i 2015 2016 2017 334,6 22,7 345,3 22,7 357,6 22,8 368,9 22,9 380,3 22,9 392,6 23,0 311,9 322,6 334,8 346,1 357,4 369,6 1.303,6 1.351,4 1.399,6 1.446,4 1.494,7 1.546,8 27,7 26,3 25,3 24,4 23,6 22,7
75 ­ Yüz maskeleri ­ Yüz temizleyicileri ­ Nemlendiriciler ­ Dudak bakım kremleri ­ Yaşlanma kar şıtı kremler ­ Tonikler El Bakım Ürünleri ­ Lüks el bakım ürünleri ­ Kitlesel el bakım ürünleri Toplam Kaynak:Euromonitor 11,5 11,6 11,7 11,8 11,9 12,0 301,7 307,1 313,0 319,9 327,3 335,1 408,6 419,2 430,3 440,5 450,6 461,9 54,5 55,6 56,6 57,6 58,8 59,9 461,8 493,6 524,3 553,7 583,9 616,4 38,0 38,1 38,3 38,5 38,6 38,7 47,5 47,9 48,4 48,8 49,2 49,6 20,3 20,6 20,9 21,3 21,5 21,8 27,2 27,3 27,4 27,6 27,7 27,8 1.685,8 1.744,6 1.805,5 1.864,2 1.924,1 1.989,0 8.2 KANADA RENKLİ KOZMETİK ÜRÜN PAZARI Kanada renkli kozmetik ürün pazarı 2012 yılında bir önceki yıla göre %5 artarak 1.5 milyar dolar olmuştur. Etnik kozmetik pazarı sürekli büyümektedir. Doğal ve paraben içermeyen renkli kozmetik ürünlerine olan talep artış göstermektedir. Tablo 59: Kanada Renkli Kozmetik Ürünleri Satışları Değer :1000 Kanada Doları 2007 2008 2009 2010 2011 2012 368,7 388,6 401,3 420,2 444,4 468,6 Göz Makyajı 100,5 105,5 107,7 112,0 117,3 121,6 ­ Göz Kalemi / Kalem 91,0 96,4 98,7 102,7 108,0 113,3 ­ Göz Farı 164,1 173,3 181,6 192,1 205,6 219,8 ­ Maskara 13,2 13,4 13,3 13,4 13,5 13,8 ­ Diğer Göz Makyajı 329,0 346,6 360,4 379,3 404,4 429,8 Yüz Makyaj 79,1 82,6 84,1 86,7 90,3 93,2 ­ Allık / Bronzer / Fosfor lu 174,4 185,9 197,2 211,0 229,0 246,8 ­ Fondöten / Kapatıcı 61,0 63,5 64,4 66,9 69,5 71,8 ­ Toz 14,6 14,7 14,6 14,7 15,6 17,9 ­ Diğer Yüz Makyaj 349,9 366,8 369,6 376,7 390,6 401,9 Dudak Ürünleri 102,4 105,5 106,3 108,6 112,1 115,2 ­ Lip Gloss 15,0 15,2 15,1 15,2 15,6 16,0 ­ Dudak Kalemi / Kalem 231,1 244,7 246,8 251,5 261,5 269,4 ­ Ruj 1,5 1,5 1,4 1,4 1,4 1,4 ­ Diğer Dudak Ürünleri 141,0 145,7 153,5 161,0 172,1 181,0 Tırnak Ürünler i 99,6 103,3 109,5 115,4 124,6 132,1 ­ Oje 21,0 21,6 22,6 23,5 24,7 25,6 ­ Tırnak Bakımı / Güçlendirici 13,4 13,5 14,0 14,4 14,7 15,1 ­ Aseton 7,1 7,3 7,5 7,7 8,1 8,3 ­ Diğer Tırnak Ürünleri Toplam 1.188,7 1.247,7 1.284,8 1.337,2 1.411,4 1.481,3
76 Kaynak:Euromonitor Kanada renkli kozmetik pazarı satış değerinin 2017 yılında 1,7 milyar Kanada dolarına ulaşması beklenmektedir. Tablo 60: Kanada Renkli Kozmetik Ürünleri Satışları (2012­2017) Değer :1000 Kanada Doları 2012 2013 2014 2015 2016 2017 468,6 487,6 507,2 526,2 545,0 564,0 Göz Makyajı 121,6 124,4 127,0 129,4 131,6 134,0 ­ Göz Kalemi / Kalem 113,3 117,2 121,6 125,7 129,7 133,8 ­ Göz Farı 219,8 232,0 244,5 256,9 269,4 281,8 ­ Maskara 13,8 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 ­ Diğer Göz Makyajı 429,8 450,0 469,8 488,9 508,9 530,0 Yüz Makyaj 93,2 95,1 96,9 98,5 100,3 102,3 ­ Allık / Bronzer / Fosfor lu 246,8 262,3 278,0 293,1 309,1 326,4 ­ Fondöten / Kapatıcı 71,8 72,7 73,4 74,2 74,9 75,5 ­ Toz 17,9 19,9 21,5 23,0 24,5 25,7 ­ Diğer Yüz Makyaj 401,9 407,2 412,3 416,7 421,3 426,2 Dudak Ürünleri 115,2 116,5 117,8 119,0 120,0 120,9 ­ Lip Gloss 16,0 16,1 16,3 16,4 16,6 16,7 ­ Dudak Kalemi / Kalem 269,4 273,2 276,8 279,9 283,3 287,2 ­ Ruj 1,4 1,4 1,4 1,4 1,4 1,3 ­ Diğer Dudak Ürünleri 181,0 186,9 192,1 197,1 202,4 208,1 Tırnak Ürünler i 132,1 137,4 142,0 146,2 150,8 155,7 ­ Oje 25,6 26,0 26,5 27,0 27,6 28,2 ­ Tırnak Bakımı / Güçlendirici 15,1 15,1 15,2 15,3 15,4 15,4 ­ Aseton 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 8,8 ­ Diğer Tırnak Ürünleri 1.481,3 1.531,7 1.581,4 1.628,9 1.677,6 1.728,3 Toplam Kaynak:Euromonitor 8.3 KANADA SAÇ BAKIM ÜRÜNLERİ PAZARI Kanada saç bakım ürünleri satışları 2012 yılında 1.6 milyar dolara ulaşmıştır. Kanada saç bakım pazarı oldukça rekabetçi görünüm sergilemektedir. L'Oréal Kanada saç bakımı liderliğini sürdürmektedir. Tablo 61: Kanada Saç Bakım Ürünleri Satışları Değer :1000 Kanada Doları 2007 2008 2009 2010 2011 2012
77 2­in­1 Ürünler Renklendiriciler Saç Kremler i Saç Güçlendiriciler Per ma ve Düzleştiriciler Salon Saç Bakımı Ürünleri Şampuanlar ­ Medikal şampuanlar ­ Standart Şampuanlar Saç Şekillendiriciler Toplam Kaynak:Euromonitor 75,5 75,9 75,6 76,9 78,5 79,4 300,6 301,9 304,6 310,0 319,3 326,5 204,4 206,4 204,6 207,0 211,1 214,2 5,1 5,4 5,6 5,7 5,8 5,8 6,4 6,4 6,4 6,5 6,7 6,6 344,8 348,3 343,7 350,6 358,0 365,9 369,8 372,8 372,3 370,4 375,5 380,4 49,3 46,8 44,7 41,9 39,0 38,1 320,5 326,0 327,6 328,5 336,5 342,3 202,7 204,7 205,5 209,5 214,2 218,7 1.509,3 1.521,7 1.518,3 1.536,7 1.569,1 1.597,6 Kanada kozmetik pazarında şampuan ve saç kremi satışları Kanadalıların düzenli alımlarından dolayı büyümektedir. Sülfat içermeyen ürünler kuaför salonlarında rağbet görmektedir. Güçlendirici şampuan ve saç kremleri, sülfat ve paraben içermeyen organik saç bakım ürünleri tahmin dönemi boyunca popülerliğini koruyacaktır. Tablo 62: Kanada Saç Şekillendiricileri Pazar Payları (% ) 2007 2008 2009 2010 2011 2012 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 Krem/Wax/Losyon 19,0 19,0 18,9 18,7 18,6 18,6 J öle 37,7 37,9 38,1 38,3 38,4 38,4 Saç Spreyleri 19,0 19,1 19,0 19,3 19,4 19,4 Köpükler 24,1 23,9 23,9 23,6 23,5 23,5 Diğer ler i 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Toplam Kaynak: Eur omonitor Kanada saç şekillendirici pazar payı en yüksek olan ürünler saç spreyleri ve köpüklerdir. Tablo 63: Kanada Saç Bakım Ürünleri Satış Tahmini (2012­2017) Değer:1000 Kanada Doları 2­in­1 Ürünler Renklendiriciler Saç Kremler i Saç Güçlendiriciler Per ma ve Düzleştiriciler Salon Saç Bakımı 2012 2013 2014 2015 2016 2017 79,4 326,5 214,2 5,8 6,6 79,6 329,8 214,6 5,8 6,5 79,9 333,9 215,5 5,9 6,4 80,4 339,0 217,0 5,9 6,4 80,9 344,7 219,1 5,8 6,3 81,2 350,2 221,1 5,9 6,3 365,9 369,5 374,9 382,4 390,5 398,3
78 Ürünleri Şampuanlar ­ Medikal şampuanlar ­ Standart Şampuanlar Saç Şekillendiriciler Toplam Kaynak:Euromonitor 380,4 380,4 381,7 384,2 386,5 389,2 38,1 36,9 35,9 34,9 34,0 33,3 342,3 343,5 345,8 349,3 352,5 355,9 218,7 219,7 220,6 221,7 222,9 224,0 1.597,6 1.605,9 1.618,8 1.636,9 1.656,7 1.676,1 8.4 KOZMETİK ÜRÜNLER VE KİŞİSEL BAKIM ÜRÜNLERİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELER Kozmetik ürünler ve kişisel Bakım Ürünlerinden sorumlu kuruluş CCTFA­Canadian Cosmetic, Toiletry and Fragrance Association (Kanada Kozmetik, Kişisel Bakım ve Parfüm Derneği)’dir. CCTFA, Kanada kozmetik ve kişisel bakım endüstrisinde tüketicilerin, perakendecilerin, hükümetin, medyanın ve kamunun güvendiği ve saygı duyduğu sesidir. Kanada’da kozmetik ve kişisel bakım endüstrisi aşağıda belirtilen Federal yasalar ve mevzuatlarla düzenlenmektedir: ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ Yiyecek ve İlaç Yasası Kozmetik, Yiyecek, İlaç ve Doğal Sağlık Ürünlerine ilişkin Yasa Tüketici Paketleme ve Etiketleme Yasası ile bu yasaya ilişkin Düzenlemeler (CPLA) Rekabetçilik Yasası Kanada Çevre Koruma Yasası ve İlgili Düzenlemeler (CEPA) Ülke genelinde geçerli olan bu yasalara ek olarak aşağıda yer alan Eyalet bazında uygulamalar da mevcuttur: ‐ Çeşitli eyaletlerde Tüketim Sonrası Atık Yönetimine İlişkin Düzenlemeler (örneğin, Ontario’da geçerli Stewardship ismindeki düzenleme) ‐ Ontario’da uygulanan Zehirli Madde Azaltma Yasası ‐ Quebec’de geçerli olan Lisan Düzenlemesi (Fransızca) ‐ Mesleki Sağlık, Güvenlik, Çevre ve İstihdam Standartlarına İlişkin Düzenlemeler
79 8.5 Kanada Kişisel Bakım Ürünleri Yönetmeliği Kişisel bakım/güzellik ürününüz aşağıdaki kategorilerden herhangi birine HAYIR dahil edilebilir mi? ­ Akne tedavisi ­ Diş bakımı ­ İlaç ihtiva eden cilt bakımı ­ Çocuk bezleri ­ Antiseptik cilt temizleyiciler ­ Güneşten koruyucu krem ve losyonlar HAYIR KOZMETİK Kozmetik düzenlemeleri uygulanır. İlk satışı takiben 10 gün içerisinde Kozmetik Bildirim Formunun “Health Canada” onayına sunulması gerekir. EVET Ürününüzün içeriği “doğal” mıdır? HAYIR (Health Canada’nın internet sitesindeki “Doğal Sağlık Ürünleri” bölümündeki içerik sınıflandırmasına göre karar verilebilir). EVET DOĞAL SAĞLIK ÜRÜNLERİ Doğal sağlık ürünleri düzenlemeleri uygulanır. “Health Canada”nın “NHP Directorate” (Doğal Sağlık Ürünleri Başkanlığı’ndan) pre­market approval­ NPN (pazarlama öncesi izin) alınması gerekir.
HAYIR İLAÇ Yiyecek ve İlaç düzenlemeleri uygulanır. “Health Canada”nın “Therapeutic Products Directorate” (Tedavi Edici Ürünler Başkanlığı’ndan) pre­market approval­ DIN (pazarlama öncesi izin) alınması gerekir. 80 8.6 KOZMETİK ÜRÜN DÜZENLEMELERİ Kanada Yiyecek ve İlaç Yasası’na göre kozmetikler, deodorant ve parfümler de dahil olmak üzere, cilt, saç veya diş temizleme, görünüşünü düzeltme ya da değiştirme amaçlı her türlü madde içeren ürünler olarak adlandırılmaktadır. Kanada Yiyecek ve İlaç Yasası ile Kozmetik Ürün Düzenlemelerine göre; Kanada sınırları içinde hiçbir şekilde insan sağlığına zarar verecek, güvenli olmayan koşullarda saklanmış, bekletilmiş, depolanmış ya da “Health Canada” tarafından onaylanmamış ürün satışı yapılamamaktadır. Kozmetik Ürün Düzenlemelerine göre, her türlü kozmetik ürünün ambalajında tüketiciyi uyarıcı ve tüketiciyi koruma amaçlı kullanım şeklini açıklayıcı yazılar bulunmalıdır. Ayrıca, her ürün için Health Canada’dan ürünün tüketici için güvenli olduğuna dair onay alınmalıdır. Herhangi bir kozmetik ürün satış için hazır olduğunda ilk 10 gün içinde “Cosmetic Notification Form (CNF)” ­ Kozmetik Bildirim Formu doldurularak Health Canada’ya sunulmalıdır. Söz konusu form, ürün sahibi firmanın adres ve iletişim bilgileri, kozmetik ürünün amacı, formu (jel, sıvı, katı vb.) ve ürünün içeriği gibi bilgiler içermektedir. 8.6.1.Kozmetik Ürünlerde Etiketleme Konusundaki Düzenlemeler Etiketleme de Kanada’da kozmetik ürünlerde oldukça önem arz eden bir husustur. Etiketleme, Kanada Yiyecek ve İlaç Yasası, Kozmetik Düzenlemeler ve ayrıca Tüketici Paketleme ve Etiketleme Yasası ile düzenlenmektedir. Tüm kozmetik ürünlerin etiketleri şu şekilde düzenlenmelidir: ‐ Ürün kimliği hem İngilizce hem de Fransızca dillerinde yazılmış olmalıdır. ‐ Ürünün net miktarı metrik ölçü sisteminde hem İngilizce hem de Fransızca dillerinde belirtilmiş olmalıdır. ‐ Üretici ya da distribütör firmanın açık adı ve adresi ürün etiketi üzerinde bulunmalıdır. ‐ Ürün içeriği liste şeklinde yazılı olmalıdır. ‐ Ürünün güvenli olarak kullanılabilmesini teminen, ürün etiketi üzerindeki yönlendirmeler, dikkat edilmesi gereken hususlar ve ikazlar hem İngilizce hem de Fransızca dillerinde belirtilmiş olmalıdır.
81 Tüm kozmetik ürünler, Health Canada’ya bağlı çalışan Ürün Güvenliği Müfettişlerince kontrol edilmektedir. Herhangi bir ürünün güvenli olmadığı tespit edildiğinde, ürünün kaldırılması, toplatılması veya el konulması gibi çeşitli tedbirler uygulanmaktadır.
82 9. KANADA PAZARINA GİRİŞ Kanada’ya ihracat yapmak isteyen Türk üreticilerini etiketleme, gümrük işlemleri ve pazarlama gibi çeşitli zorluklar beklemektedir. Bu zorlukların en hızlı biçimde aşılabilmesi için aşağıdaki adımların atılması büyük önem taşımaktadır.
· · · · Türk Ticaret Ateşeliği ile bağlantıya geçilmesi,
Spesifik ürünler ile ilgili gerekli pazar araştırmasının yapılması,
Kanada’da bulunan danışman, broker, ithalatçı gibi aracı firmalara ulaşılması,
Kanada standartlarının ve kurallarının incelenmesi. İlk Adım: Ekonomi Bakanlığı Ticaret Müşavirliği/Ateşeliği ile Bağlantıya Geçilmesi Kanada ile ticari ilişkilerin geliştirilmesine yönelik çalışmalarda bulunan T.C. Ottava Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği veya Toronto Ticaret Ateşeliği ile iletişime geçilmesi ihracata başlamadan önce yapılması gerekenler hakkında temel bir yol haritası çıkarılmasına yardımcı olacaktır. Ticaret Müşavirliği/Ateşeliği Kanada pazarındaki deneyimleri, tecrübeleri ve uzmanlıkları sayesinde ihracat esnasında oluşabilecek zorluklara çözüm üretme noktasında Türk ihracatçıların başvurabilecekleri en önemli kurumlardır. İkinci Adım: Pazar Araştırması Tüketici ihtiyaçlarının, trendlerin ve tercihlerin anlaşılması, Türk ürünlerinin Kanada içerisinde pazarlanması ve karlılığın arttırılması için cok önemlidir. Bu bağlamda, internet üzerinden İngilizce ve Fransızca olarak ulaşılabilecek bir çok bilgi kaynağı bulunmaktadır. Bazı bilgilerin ancak ücret karşılığında edinilebilmesine karşın Kanadalı Bakkallar (www.canadiangrocer.ca ) ve Grocey Business (www.grocerybusiness.ca) dergileri sürekli olarak bilgi bankalarından edindikleri verilerle gıda sektöründeki gelişmeler konusunda makaleler yayınlamaktadırlar. Or ganizasyon Tarım Bakanlığı (Agriculture and Agri­Food Canada) Websayfası www.agr.gc.ca Kanada Gıda ve Tüketici Ürüntleri (Food and Consumer Products of www.fcpc.ca Canada) Bağımsız Gıda Marketleri Federasyonu (Canadian Federation of www.cfig.ca Independent Grocers) Gıda Merkezi (Centre of Food in Canada) www.conferanceboard.c a Restaurantlar Birliği (Canadian Restaurant and Foodservices Association) www.crfa.ca İhracatçılar ve İthalatçılar Birliği ( I.E Canada ) www.iecanada.com Üçüncü Adım: Stratejik İş Ortağı/Aracı Firma Bulmak Pazara yeni girecek Türk ihracatçıların Kanadalı broker, toptancı veya ithalatçı firmalar ile çalışmaları, pazarda istenilen başarıyı yakalamaları noktasında büyük önem taşımaktadır. Buna ek olarak, pazar araştırması ve marketing konularında hizmet veren, Kanada ve Türkiye pazarlarına hakim olan, lokal firmaların, tüketici alışkanlıkları, trendler ve pazardaki fırsatlar konusunda sağlayacakları bilgiler ve araştırmalar ihracatçı firmalara kısa ve uzun dönemde önemli avantajlar sağlayabilmektedir. Marketing ve PR firmaları pazara giriş desteği, müşteri portföyünün oluşturulması, lojistik ve yerel kanunlar konularında firmalara destek sağlayarak Kanada pazarında Türk markalarının tutunmalarına yardımcı olabilme kabiliyetine sahiptirler.
83 Türk Ticari Ateşelikleri ile iletişime geçilerek lokal marketing ve PR firma arayışı için ön bilgi alınması mümkündür. Dördüncü Adım: Kanada Kanunlarını ve Yönetmeliklerini Anlamak Kanada pazarına ihraç edilecek ürüne göre, birbirinden farklı bir çok kanun ve yönetmelik hakkında bilgi sahibi olunması gerekmektedir. Brokerlar, toptancılar ve Kanadalı ithalatçı kuruluşların yasal işlemler hakkında yeterli bilgiye sahip olmalarından dolayi bu firmalar ile stratejik işbirliğine gitmek önem kazanmaktadır. Türk gıda ihracatçılarının Kanada Kanunları ve yönetmelikleri hakkında bilgi edinebilecekleri önemli belgeler şu şekildedir;
· · · · · Kanada Tarım Ürünleri Kanunu (Canada Agricultueal Products Act)
Kanada Paketleme ve Etiketleme Kanunu (Consumer Packaging and Labeling Act)
Gümrük Kanunu (Customs Act)
Gıda ve İlaç Kanunu (Food and Drug Act)
Ağırlık ve Ölçü Kanunu (Weight nad Measures Act) İhr acat Yar dım Mer kezi Doğu Kanada İYM (Eastern Canada) Merkez Kanada İYM (Central Kanada) Hizmet Saati 7.00– 23.00 7.00 – 12.00 İletişim Tel: 1­877­493­0468 ve 1­5144930468 Tel: 1­800­835­4486 ve 1­2892474099 Kanada Gıda Denetleme Kurumu (The Canadian Food Inspection Agency) kanun ve yönetmeliklere uygun olmayan gıda ürünlerininin Kanada’ya girişini engellemek, giriş yapmış olan ürünlerin toplatılmasını ve iade edilmesini sağlamak gibi geniş yetkilere sahiptir. Kurumun hazırlamış olduğu Gıda Etiketleme ve Reklam Kılavuzu (Guide to Food Labelling and Advertising) gıda ihracatçıları için en önemli belgelerden biridir. Kılavuza ücretsiz olarak internet üzerinden erişilebilmektedir. Kanada Gıda Denetleme Kurumunun ve Kanada Gümrük Kurumunun ortaklaşa kurduğu İhracat Yardım Merkezi (Import Service Centers) ihracatçıların sorularını yanıtlamaktadır.
84 10. KANADA PAZARI GZFT ANALİZİ GÜÇLÜ YÖNLER n Ülkemiz ürünlerinin fiyat­kalite bileşkesi, n Pazarlamaya yönelik Devlet Yardımları, n Marka ve İmaj yaratmaya elverişli geniş ürün yelpazesi, n Giderek artan Türk ve Ortadoğulu göçmenlerin Türk ürünlerine olan talebi, n Türk­Kanada Ticaret Odasının faaliyete geçmiş olması, n Ottawa ve Toronto Ticaret Müşavirliklerimizin bulunması, n THY İstanbul­Toronto direk uçuşlarının bulunması, n Ürünlerimizin özellikle kalite bazında rekabet üstünlüğü, FIRSATLAR n Kanada’da yerleşik Türk nüfusuyla işbirliği imkanları, n Güçlü olduğumuz ürünlerde ihracatı sektör geneline yayma imkanı, n İki ülke arasında tercihli ticaret rejimi düzenlemelerinin imkan dahilinde olması, n Pazarın büyük ve alım gücünün yüksek olmasının yanı sıra hemen hemen tüm ürünler için açık olması, n ABD’ye açılmak isteyen firmalarımız açısından da fırsatlar sunması, n Kanada’nın ticarette ABD’ye bağımlılıktan kurtulma gayretleri, n Hammadde kaynaklarının zenginliği, ZAYIF YÖNLER n Küçük ölçekli firmaların pazar talebi karşısında yetersiz kalması, n Tüketici düzeyinde ülke ve marka imajının yeterince tanınmaması, n Tanıtım eksikliği, n Coğrafi uzaklık ve maliyetler sebebiyle firmalarımızın pazara çekimser bakması, n İki ülke arasında tercihli anlaşma bulunmaması, n Kuzey Amerika pazarında firmalarımızın ABD’yi birinci planda değerlendirilmesi, TEHDİTLER n Tutunmuş marka ve ülke imajıyla pazarda yer alan rakipler, n Kanada Parlamento/Hükümetinin Ermeni meselesindeki olumsuz tutumu, n Kanada’nın Hindistan ve Çin ile ticareti geliştirme gayretleri, n Çinli göçmen sayısındaki artış.
85 11. SONUÇ/ DEĞERLENDİRME
· Geçtiğimiz beş yıl içerisinde, ekonomide ve tüketici tercihlerinde yaşanan gelişmeler, Kanada Perakende Sektöründe daha önce hiç olmadığı kadar büyük değişimlere yol açmıştır. 470 milyar Kanada Doları büyüklüğüne ulaşmış olan Kanada Perakende Sektörü, değişime ve yeniliğe açık ürüticilere ve perakendecilere yeni pazar fırsatları sunmaktadır.
· Kanadalı tüketicilerin özel ürün grupları kapsamında geliştirdikleri tüketici tercihleri çerçevesinde, organik gıdaların, fonksiyonel yiyecek ve içeceklerin, gurme ürünler ile helal ve koşer sertifikalı ürünlerin potansiyel arz ettiği görülmektedir.
· Ülkemiz için tarım ve gıda sanayi ürünleri açısından zeytinyağı, bisküvi, şekerleme ve çikolatalar, çay ile sakızlar potansiyel ürünler arasında yer almaktadır.
· Kanada tarım ve gıda sanayi ürünlerini ağırlıklı olarak NAFTA Anlaşması çerçevesinde ABD ve Meksika’dan ithal etmekte olup, yine kültürel tercihler sonucu çeşitli Avrupa ülkelerinden de önemli miktarda tarım ve gıda ürünleri ithalatı yapmaktadır.
· Hem Kanada’da yaşayan ve Akdeniz Mutfağını yakından tanıyan Ortadoğu, Türk ve hatta Yunan kökenli tüketiciler, hem de sağlıklı yaşam çerçevesinde tercihlerini şekillendirmeye çalışan diğer tüketiciler ihraç ürünlerimiz açısından hedef kitlemiz konumunda bulunmaktadırlar.
· Ürünlerin hem sosyo­kültürel açıdan farklı kesimlere hem de sağlıklı beslenmeye dikkat eden tüketicilere ayrı ayrı pazarlanması mümkün görülmektedir.
· Firmalarımızın bir kısmının malını sattıktan sonra pazarda takibini yapmaması sebebiyle pazarda süreklilik sağlayamadığımız görülmektedir.
· Kanadalı ithalatçıların fiyat ve kalitesi uygun olmak kaydıyla Türkiye’den ithalat yapmaya sıcak baktıkları görülmektedir.
· Kanada pazarında Türk ürünlerinin kalitesi bakımından tüketiciler arasında menfi bir yargı bulunmamaktadır.
· Yeni pazar arayışı içerisinde olan Türk perakende ihracatçıları için benzersiz imkanlar sunan Kanada Pazarında sürekli başarıyı yakalamanın en önemli koşullarından biri de pazarı oluşturan tüketici tercihlerinin dününün, bugününün ve yarınının doğru analiz edilmesidir.
· Avrupa uygulamalarına alışık olan ve ürünlerini bu yönde konumlandıran ihracatçılarımız Kanada’nın çeşitli standart, etiketleme ve ambalajlama kurallarına uyum konusunda bazı sıkıntılar yaşayabilmektedirler.
· Öte yandan coğrafi, kültürel ve siyasi anlamdaki yakınlığı nedeniyle ABD’nin, Kanada’nın en önemli ticari ortağı olması, bütünleşmiş haldeki bu yapıya başka ülke tedarikçilerinin ve dolayısıyla ülkemiz ihracatçılarının girmesini de güçleştirmektedir.
86 · Ancak son yıllarda Kanada’nın ABD ile olan ticaret hacminde görülen düşüşün ve buna karşılık diğer ülkeler ile olan ticaretinin artmaya başlamasının, ihracatçılarımızın değerlendirmesi gereken bir gelişme olduğu düşünülmektedir.
· İç pazar açısından değerlendirildiğinde, Kanada’da yerleşik göçmen nüfus nedeniyle oluşan sosyo­kültürel yapıdaki çeşitlilik tüketicilerin satın alma kararlarına büyük ölçüde yansımaktadır.
· Kanada’nın mevcut göçmen nüfusunun 2017 yılında 8,5 milyon veya yaklaşık olarak 5 Kanadalı’dan biri olacağı tahmin edilmektedir.
· Toronto Kanada’nın göçmen nüfusunun %41’ine ev sahipliği yapmaktadır.
· Bu anlamda, başta Toronto’da olmak üzere genel itibarıyla Kanada’da tüketicilerin yerel ve geleneksel ürünlere karşı ilgilerinin artması beklenmektedir.
· Kozmopolit bir yapıya sahip olan Montreal’de ise en önemli ikinci göçmen nüfus, Orta Doğu ve Kuzey Afrika kökenli Kanada vatandaşlarından oluşmakta olup, benzer tüketici tercihlerine sahip olunması nedeniyle, ülkemiz perakende ürünlerinin ihracat potansiyeli açısından bir avantaj olarak görülmektedir.
· Dış ticarette kimi zaman aracı firmalar daha etkin olsa da ülke ithalatçılarının doğrudan ihracatçı/imalatçı/üretici ile temasa geçme istekleri her zaman gündemdedir.
· Özellikle değişik ülke kökenli Kanadalı firmalar, geldikleri ve bağlarını halen korudukları ülkelerle ticarete daha fazla ağırlık vermektedirler.
· Kültürel çeşitliliğin yarattığı karmaşık tüketici tercihleri ve pazarda diğer ülkelerin yoğun rekabetiyle karşı karşıya bulunulması da pazara girişte zorluklar yaratabilmektedir.
· Türk ihraç ürünlerinin potansiyeli Kanada’daki ithalatçı firmalar tarafından bilinmekle birlikte, son kullanıcı düzeyinde bir Türk malı marka imajının tam anlamıyla yerleşmediği görülmektedir.
· İhracatçılarımızın markalı ve kaliteli ürünler ile piyasaya girmeye çalışmaları pazarda uzun vadede kalıcı olmalarını sağlayacaktır.
· Tüketicilerin farklı markalarda değişik ürünler yerine, güvendikleri bir markanın şemsiyesi altındaki farklı ürünleri alma alışkanlığı geliştirmiş olduğu görülmektedir.
· Her bir ürüne farklı marka stratejisi geliştirmenin yanı sıra farklı ürünleri “ülke imajı” altında toplayarak pazara sunma stratejisinin özellikle Kanada gibi sürekli standart ve kalitede ürün beklentisi yüksek olan pazarlarda önem kazandığı görülmektedir.
· Marketlerde birçok ürünün ülke imajlarıyla birlikte (örneğin Latin imajı, İtalyan imajı vb.) pazarlandığı görülmektedir. İhracatçılarımızın ürünlerinde Akdeniz konsepti veya Anadolu konsepti gibi kaliteli Türk ürünü imajını yansıtan bir modeli yerleştirmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir.
87
· İhracatçılarımızın, ABD’ye yönelik pazara giriş stratejilerini Kanada pazarını da dikkate alan bir çerçeve içerisinde değerlendirmeleri, sigorta ve navlun maliyetlerini düşürecektir.
· İhracatçılarımızın firma ve ürünleri hakkında İngilizce ve Fransızca olarak hazırlanmış doyurucu web sitelerinin ve firmaya ait özel bir e­posta adreslerinin bulunması Kanada pazarında rekabet şanslarını arttırmaktadır.
· İhracatçılarımızın ürünleri için hazırlayacakları etiketlerde ürün tanıtımlarının hem İngilizce hem de Fransızca olarak her iki dilde birden hazırlanması gerekmektedir.
· İhracatçılarımızın Kanada’da düzenlenen uluslararası fuarlara katılmaları ürünlerini tanıtma, rakiplerini ve pazarı tanıma açısından oldukça önemlidir. Ancak sadece fuarlara katılım ile yetinilmemeli ve mutlaka belirli aralıklarla önceden tespit edilmiş firmalar ziyaret edilmeli ve birebir yüz yüze görüşmelerle ürünlerin tanıtımı yapılmalıdır.
88
12. Faydalı Adresler T.C. Ottava Büyükelçiliği Ticaret Müşavir liği The Embassy of The Republic of Turkey Office of the Commercial Counselor 197 Wurtemburg St.K1N 8L9 Ottawa,ON­CANADA Tel : 001 (613) 789­2090 Fax : 001 (613) 789­2306 E­mail :[email protected] Toronto Ticaret Ateşeliği Adres: Turkish Consulate General Office of the Commercial Attache 10 Lower Spadina Avenue, Suite 201 Toronto,ON M5V 2Z2 CANADA Tel : 001 416 598 0303 Fax : 001 416 598 7887 E­posta: [email protected] Web Sitesi: Toronto Ticaret Ataşeliği Gıda ithalatı ile ilgili Kanada Devlet Kurumları Kurum Kanada Tarım Kurumu Kanada istatistik Kurumu iletişim Bilgileri 1341 Baseline Road Ottawa, Ontario K1A 0C5 Tel: 6137731000 www.agr.gc.ca 150 Tunney’s Pasture Driveway Ottawa, Ontario K1A www.statcan.gc.ca [email protected] Kanada Dış işleri ve 125 Sussex Drive Ottawa, ON, Canada K1A 0G2 [email protected] UluslararasıTicaretkurumu Tel; 613‐944‐4000 Kanada Sınır ve Gümrük Canada Border Services Agency Ottawa ON, K1A 506‐636‐5064 Hizmetleri Kurumu www.cbsa.gc.ca [email protected] Kanada Gıda Denetleme 1400 Merivale Road Ottawa, Ontario Tel: 613‐225‐2342 www.inspection.gc.ca Kanada Sağlık Kurumu Tel:613‐957‐2991 www.hc‐sc.gc.ca Önemli Meslek Odalar ı ve Der nekler Kur um Bağımsız Bakkalar ve Mar ketler Feder asyonu Sebze Pazar lama Der neği Gıda ve Tüketici Ür ünler i Der neği Gıda ve Tüketim Ür ünler i Der neği Kur um Kanada Gıda Der gisi Kanada Bakkal ve Mar ket Der gisi Gıda ve ikr am Hizmetler i Der gisi iletişim Bilgiler i 2235 Sheppard Ave. East, Suite 902 Willowdale, ON M2J 5B5 Tel: (416) 492­2311 Email: [email protected] Web: www.cfig.ca 162 Cleopatra Drive Ottawa, ON K2G 5X2 Tel: (613) 226­4187 Email: [email protected] Web: www.cpma.ca 100 Sheppard Avenue East, Suite 600 Toronto, Ontario M2N 6N5 Tel. (416) 510­8024 Email. [email protected] 885 Don Mills Rd. Suite. 301 Toronto, ON M3C 1V9 Tel: (416) 510­ 8024Email: [email protected] Web: www.fcpmc.com
Önemli Sektör el Yayınlar iletişim Bilgiler i Food in Canada 80 Valleybrook Drive Toronto, ON Tel: (416) 510­6775 www.foodincanada.com Canadian Grocer Rogers Media One Mount Pleasant Tel: 1­800­268­ 9119www.canadiangrocer.com 101­23 Lesmill Road Toronto, ON M3B 3P6 Tel: (416) 447­0888 Email: rcaira@foodservice 89 13. KAYNAKLAR 1. 2. 4. 5. 6. 7. T.C. Ekonomi Bakanlığı Kanada Ülke Raporu, 2014 T.C. Ottava Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği ve Toronto Ticaret Ataşeliği Raporları Euromonitor Kanada Perakende Sektörü Raporları The Economist Intelligence Unit Country Reports (www.eiu.com) Pazarda gerçekleştirilen firma görüşmeleri ITC­Trade map (www.trademap.org)
90