beklenenden de zor geçti

Transkript

48
TEMMUZ 2016 | 10 TL
2016'nın ilk yarısı
beklenenden de
zor geçti
Krizde moral
olan Ukrayna
Turizm
pazarındaki
cenneti
gelişmeler
Maldivler,
Türkiye’den daha umut verici
fazla yatırımcı
bekliyor
Tedarikçi
firmalar, kriz
döneminde
planlarını revize
etme yoluna
gidiyor
6
50
34
64
oteller
acenteler
Zorlu geçen ilk yarının ardından 2016’nın
ikinci yarısı da umut vermiyor .................................6-24
Kriz döneminde Türkiye’ye moral olan
Ukrayna pazarındaki gelişmeler umut verici........50-55
Söyleşi / Ünsal Şınık / Elite World Otelleri
Zincir Genel Müdürü ...............................................26-27
Haberler....................................................................28-32
Haberler....................................................................56-63
tedarikçiler
yatırımlar
Cazip yatırım fırsatları sunan turizm
cenneti Maldivler, Türkiye’den daha fazla
yatırımcı bekliyor.....................................................34-38
Söyleşi / Kerem Şaker /
Kerer’s Consultancy Kurucu Ortağı .......................40-41
Haberler....................................................................42-48
Tedarikçi firmalar, turizmdeki kriz nedeniyle
planlarını revize etme yoluna gidiyor ......................64-71
Haberler......................................................................72-79
Diğer haberler ..........................................................80-82
İstatistikler .............................................................. 83-84
Yetkin Medya Yayıncılık Ticaret Limited Şirketi Adına
Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Sebahattin Ercan
[email protected]
Genel Koordinatör
Bülent Büyükaras
İletişim
Abonelik
Tel: 0 212 278 77 41 pbx
www.turizmyatirimdergisi.com.tr
12 aylık abonelik bedeli 90 TL’dir. Abone olmak
isteyenler için hesap numarası:
Reklam
Yetkin Medya Yayıncılık Ltd. Şti. Türkiye İş
Bankası 4. Levent-İstanbul Şubesi.
[email protected]
Tel: 0 212 278 77 42 pbx
Faks: 0 212 278 77 68
Editör
Pınar Çoban
Baskı
[email protected]
Görsel Yönetmen
Seda Gümüş Can
Özgün Ofset Tel: 0212 280 00 09
Issn: 2147-2300
Adres:
Yetkin Medya Yayıncılık
Emniyetevler Mah. Bornova Sok. No: 5/B,
4. Levent / İstanbul
2
| WXUL]P\DWČUČP | 07’2016
IBAN: TR57 0006 4000 0011 1400 7932 49
(Dekont ve adres bilgilerinizi
0212 278 77 68 nolu faksa gönderiniz.)
Yayın Türü:
Ulusal, süreli, aylık
Baskı yeri ve tarihi:
İstanbul, Temmuz 2016
SUNUŞ
ċON\DUČEHNOHQWLOHULQGH
DOWČQGDJHÂWLVHNWÑULNLQFL
\DUČLÂLQGHXPXWOXGHúLO
S
on 30 yılın en kötü turizm sezonunun yaşandığı Türkiye’de, ilk yarı ne
yazık ki tahmin edilenden de kötü bitti. Gerek gelen turist sayılarında, gerekse otel
dolulukları ve gelirlerde ciddi kayıpların yaşandığı ilk yarıya, tırmanan terör olayları ve
bu bağlamda Türkiye’nin güvenlik ve imaj sorunu damga vurdu. Ana pazarların yanı sıra Türkiye
turizmini besleyen birçok pazar deyim yerindeyse bu yıl Türkiye’den elini ayağını çekti.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, Ocak-Mayıs döneminde Türkiye’ye gelen yabancı
ziyaretçilerin sayısındaki gerileme devam etti ve bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla 22,93 oranında düşüş
yaşandı. Ülke genelindeki düşüşlerin yanı sıra sahil bandındaki birçok turizm merkezinde de benzer bir tablo
ortaya çıktı. İlk yarı krizin etkilerinin yoğun şekilde hissedildiği Antalya başta olmak üzere İstanbul, İzmir ve
Muğla gibi destinasyonlarda krize çıkış arayan turizmciler fiyat indirimlerine yönelirken, atılan adımlar da
kayıpları telafi etmeye yetmiyor. 2016’nın yaşanan zorluklar nedeniyle unutulmayacak bir yıl olacağını belirten
turizm profesyonelleri, ilk yarıyı dergimiz için değerlendirdiler. Detaylar dosyamızda.
Bu ayın dikkat çeken bir diğer konusu da dünyanın en gözde tatil destinasyonlarından biri olan
Maldivler’deki otel yatırım imkanları üzerine şekillendi. Turizm alanındaki yeni yatırımlar için birçok imkan
ve avantaj sağlayan Maldivler, gerek dünyadan gerekse Türkiye’den daha fazla yatırımcıyı kendisine
çekmek amacıyla cazip imkanlar sunuyor. Dünya çapında tanınan zincir otellerin yanı sıra farklı ülkelerden
yatırımcıların da projeleriyle girmeye devam ettiği Maldivler, sayısız yatırım kolaylığı ve finansman imkanları
sağlıyor. Biz de bu önemli pazarın sahip olduğu potansiyele mercek tuttuk. Maldivler’deki yatırım fırsatlarına
ilişkin detayları haberimizde bulabilirsiniz…
2016 yılı, birçok krize tanıklık etmiş Türkiye turizmi açısından şimdiye dek deneyimlenmemiş zorlukta bir
dönem olarak anılsa da, Ukrayna bu yıl sürpriz artışların yaşandığı pazar olarak öne çıktı. Ukraynalı turistin
tatil beklentilerinin karşılık bulduğu Türkiye’de, pazara dönük çalışmaların devam etmesi halinde turist akışının
da devam edeceği öngörülüyor. Bu zorlu dönemde Türk turizmcisine biraz da olsa moral veren Ukrayna pazarı,
gelecek vaat eden bir yapı sergiliyor. Pazardaki tüm gelişmeleri dosyamızdan takip edebilirsiniz.
Bu sayı ele aldığımız bir diğer konu da turizmdeki krizin tedarikçi firmalara yansımalarıyla ilgili oldu.
Kriz döneminde otellerin, ürün, sistem ve hizmet alımları yavaşlarken, planlarını revize etme yoluna
giden tedarikçiler, farklı yol haritalarıyla sürecin etkilerini en aza indirmeye gayret ediyorlar. Konunun
detayları dosyamızda.
Turizm ve Yatırım Dergisi
4
DŝǁĂΖĚĂŶĂŬŦůůŦǀĞƔŦŬD/&ZZ&/ǀĞůƵĞƚŽ
DŝǁĂΖĚĂŶĂŬŦůůŦǀĞƔŦŬD/&ZZ&/ǀĞůƵĞƚŽŽƚŚ>ŽǁŶĞƌŐǇ;>ͿŬĂƌƚůŦŬŝůŝƚƐŝƐƚĞŵŝ͘
'ƺŶƺŵƺǌƺŶ
ŝĕŝŶ ĞŶ ƐŽŶ ĞůĞŬƚƌŽŶŝŬ Ŭŝůŝƚ ƐŝƐƚĞŵůĞƌŝ ĕƂǌƺŵůĞƌŝŶŝŶ ƵǌƵŶ ďŝƌ
'
'ƺ
ŶƺŵƺǌƺŶ ǇŽŒƵŶ ŬŽŶĂŬůĂŵĂ ĞŶĚƺƐƚƌŝƐŝ ŝĕŝŶ
ĕĕŝǌŐŝƐŝŝĕĞƌŝƐŝŶĚĞƂǌĞůŽůĂƌĂŬƚĂƐĂƌůĂŶŵŦƔƨƌ͘ŶƐŽŶZ&/ƚĞŬŶŽůŽũŝƐŝŶŝŬƵůůĂŶĂŶǇĞŶŝŬŝůŝƚƐŝƐƚĞŵŝĂůŦŵůŦǀĞ
ŝǌŐŝƐŝŝĕĞƌŝƐŝŶĚĞƂǌĞůŽůĂƌĂŬƚĂƐĂƌůĂŶŵŦƔƨƌ͘Ŷ
ĚĂǇĂŶŦŬůŦŽůŵĂƐŦǇůĂďĞƌĂďĞƌŵŝƐĂĮƌǀĞƉĞƌƐŽŶĞůŬƵůůĂŶŦŵŦŝĕŝŶĚĞĕŽŬŬŽůĂǇĚŦƌ͘KƚƵǌǇŦůŦĂƔŬŦŶĚĞŶĞǇŝŵŝǇůĞ
Ě
ĂǇĂŶŦŬůŦŽůŵĂƐŦǇůĂďĞƌĂďĞƌŵŝƐĂĮƌǀĞƉĞƌƐŽŶĞ
ďƵƐŝƐƚĞŵĞďĂŬĂƌŬĞŶĂůŐŦůĂŵĂŬŬŽůĂǇĚŦƌ͘ƵŐƺŶďŝƌŽƚĞůŽĚĂŬŝůŝĚŝĂƌƨŬŵŝƐĂĮƌŽĚĂƐŦŶŦŶŬĂƉŦƐŦŶŦŶŬĂƉĂůŦ
ďƵƐŝƐƚĞŵĞďĂŬĂƌŬĞŶĂůŐŦůĂŵĂŬŬŽůĂǇĚŦƌ͘ƵŐƺ
ĚƵƌŵĂƐŦŶŦ
Ě
ƵƌŵĂƐŦŶŦ ƐĂŒůĂŵĂŬůĂ ďĞƌĂďĞƌ ǇŽŒƵŶ ŽůĂƌĂŬ ĕĂůŦƔĂŶ ďŝƌ ŽƚĞůŝŶ ĕŽŬ ƂŶĞŵůŝ ďŝƌ ƉĂƌĕĂƐŦĚŦƌ͘ dĞŬŶŽůŽũŝŶŝŶ
ƐƐĂĚĞĐĞďŝƌƉĂƌĕĂƐŦŽůĂƌĂŬŝƔůĞƚŵĞŶŝǌĚĞĞƚŬŝůŝǀĞŚĂǇĂƟƂŶĞŵĚĞŵŝƐĂĮƌůĞƌŝŶĚĞĨĂůĂƌĐĂŬƵůůĂŶŦŵŦŶĚĂŚĞƌĂŶ
ĂĚĞĐĞďŝƌƉĂƌĕĂƐŦŽůĂƌĂŬŝƔůĞƚŵĞŶŝǌĚĞĞƚŬŝůŝǀĞ
ŵĞŬĂŶŝǌŵĂ ǀĞ ĞůĞŬƚƌŽŶŝŬ ŽůĂƌĂŬ ƉƌĞƐƟũůŝ E^/ ϭϱϲ͘Ϯϱ ŐƌĂĚĞ ϭ
ŚĂƚĂƐŦǌ ďŝƌ ƔĞŬŝůĚĞ ŝƔŝŶŝ ǇĂƉĂƌ͘ <ŝůŝƚ͕ ŵĞŬĂŶŝǌ
ŽƚĞůŝŶŝǌŝŶ ŐƺǀĞŶůŝ ďŝƌ ƔĞŬŝůĚĞ ƉĞƌƐŽŶĞůŝŶŝǌ ƚĂƌĂķŶĚĂŶ ŬŽůĂǇ
ĞĞůĞŬƚƌŽŶŝŬ
ůĞŬƚƌŽŶŝŬ Ŭŝůŝƚ ƚĞƐƟŶŝ ŐĞĕŵŝƔƟƌ͘ ^ŝƐƚĞŵ ŽƚĞů
ŬƵůůĂŶŦůŵĂƐŦŝĕŝŶƚĂƐĂƌůĂŶŵŦƔƨƌ͘
EĞĚĞŶZ&/͍
E
ĞĚĞŶZ&/͍
Z&/ǀĞǇĂϭϯ͘ϱϲDŚǌDŝĨĂƌĞZĂĚǇŽ&ƌĞŬĂŶƐŦŝůĞdĂŶŦŵůĂŵĂ>sϮŬŝůŝƚůĞƌŝŶĞŵŝƐĂĮƌǀĞƉĞƌƐŽŶĞůŬĂƌƚůĂƌŦŶĂ
Z&/ǀĞǇĂϭϯ͘ϱϲDŚǌDŝĨĂƌĞZĂĚǇŽ&ƌĞŬĂŶƐŦŝůĞ
ƚƚĞŵĂƐƐŦǌŽůĂƌĂŬŽŬƵŵĂǀĞŬŽĚůĂŵĂŝŵŬĂŶŦǀĞƌŝƌ͘<ĂƌƚŽŬƵǇƵĐƵǇĂǇĂƌŦŵŝŶĐŚǇĂŬůĂƔƨƌŦůĚŦŒŦŶĚĂŬŝůŝƚĂĕŦŬ
ĞŵĂƐƐŦǌŽůĂƌĂŬŽŬƵŵĂǀĞŬŽĚůĂŵĂŝŵŬĂŶŦǀĞ
ŚĂůĞŐĞůŝƌ͘ƵƚĞŬŶŽůŽũŝŶŝŶŵĂŶǇĞƟŬƔĞƌŝƚǀĞƐŵĂƌƚŬĂƌƚƐŝƐƚĞŵůĞƌŝŶĞŐƂƌĞďŝƌĕŽŬĂǀĂŶƚĂũŦǀĂƌĚŦƌ͘
ŚĂůĞŐĞůŝƌ͘ƵƚĞŬŶŽůŽũŝŶŝŶŵĂŶǇĞƟŬƔĞƌŝƚǀĞƐŵ
ůƵĞƚŽŽƚŚ>ŽǁŶĞƌŐǇ;>ͿŝůĞŬŦůůŦƚĞůĞĨŽŶůĂƌŝůĞĕĂůŦƔŵĂ
ůƵĞƚŽŽƚŚ>ŽǁŶĞƌŐǇ;>ͿŝůĞŬŦůůŦƚĞůĞĨŽŶůĂ
ůƵĞƚŽŽƚŚ>ŽǁŶĞƌŐǇƐĂǇĞƐŝŶĚĞůƵĞƚŽŽƚŚƂǌĞůůŝŬůŝŬŦůůŦdĞůĞĨŽŶůĂƌŝůĞ>sϮĞůĞŬƚƌŽŶŝŬŬĂƌƚůŦŬŝůŝƚƐŝƐƚĞŵŝ
ůƵĞƚŽŽƚŚ>ŽǁŶĞƌŐǇƐĂǇĞƐŝŶĚĞůƵĞƚŽŽƚŚƂǌĞ
ŬŽŶƚƌŽůĞĚŝůĞďŝůŵĞŬƚĞĚŝƌ͘KƚĞůůĞƌĚĞŵŝƐĂĮƌůĞƌĂŬŦůůŦƚĞůĞĨŽŶůĂƌŦŝůĞŽĚĂŬĂƉŦůĂƌŦŶŦĂĕĂďŝůŵĞŬƚĞĚŝƌůĞƌ͘
ŬŽŶƚƌŽůĞĚŝůĞďŝůŵĞŬƚĞĚŝƌ͘KƚĞůůĞƌĚĞŵŝƐĂĮƌůĞƌĂ
EF Teknoloji Sistemleri
(OHNWURQLN$Ġò67$1%8/
EF Teknoloji Sistemleri
(OHNWURQLN$Ġ$1.$5$
2UWDN¸\0DK6DUó(IH6N1R
2UWDN¸\%HġLNWDġòVWDQEXO
LQIR#HIWHNQRORMLFRPWU
%LUOLN0DK6RN%
DQND\D$QNDUD
www.efteknoloji.com.tr
www.miwaturkiye.com
5()(5$16/$5,0,='$1%$=,/$5,
$17$/<$
•&KDULVPD'HOX[H+RWHO
• Crown Plaza Ankara
• Divan Ankara
ҹ+LOWRQ$QNDUD
ҹ+ROLGD\,QQXNXUDPEDU
ҹ+ROLGD\,QQ.DYDNOóGHUH
ҹò]PLU3DODV+RWHO
ҹ.D\D7HUPDOò]PLU
ҹ.RUXPDU+RWHO.XġDGDVó
ҹ/HJDF\2WWRPDQ+RWHO
•5DPDGD(QFRUHò]PLU
ҹ5DPDGD3OD]D$QNDUD
ҹ5DPDGD3OD]D$VLD
ҹ5DPDGD3OD]D7HNVWLONHQW
ҹ5L[RV0UL\D+RWHO<DOWD
ҹ5L[RV3HUDòVWDQEXO
ҹ6W5HJLVòVWDQEXO
• Swissôtel Ankara
ҹ7DY$LUSRUW+RWHOòVWDQEXO
ҹ7KH/DQGRI/HJHQGV7KHPH3DUN
OTELLER
DOSYA
=RUOXJHÂHQLON\DUČQČQ
DUGČQGDQ
QČQLNLQFL
\DUČVČGDXPXWYHUPL\RU
Türkiye, turizm sektöründe bu yıl tarihinin en ağır sezonu ile karşı karşıya.
Rusya ile yaşanan uçak krizinin yarattığı etki ve art arda gerçekleşen terör
olayları nedeniyle Türkiye’nin zedelenen güvenli ülke imajının faturası
tahminlerin de üzerinde oldu. Sadece Rusya ve Almanya’da değil, diğer
pazarlarda da çok ciddi kayıplar yaşanırken, ABD ve birçok Avrupa ülkesinin
resmi ağızdan üst üste yaptığı “Türkiye'ye gitmeyin” uyarısı, sorunun nasıl bir
boyuta ulaştığını net bir şekilde gösterirken, turizm profesyonellerine göre
mevcut sorunların çözüme kavuşması durumunda bile toparlanış en iyimser
tahminle 3 yılı bulacak… Görünen o ki terör olaylarının gölgesinde kalan 2016,
turist sayılarındaki düşüş, iflas ve el değiştirmeler, otel dolulukları ve gelirlerdeki
kayıp ile binlerce turizm çalışanının işsiz kaldığı bir yıl olarak tarihe geçecek…
2
015’te biriken ve bu seneye sirayet
eden sıkıntıların yanı sıra art arda
gelen terör olayları ve siyasi gerilimler,
turizmi deyim yerindeyse bitme noktasına
getirdi. Geçen yıl ortaya çıkan karamsar
tabloya rağmen gayret göstererek durumu
kurtarmanın gerekliliğine inanan turizmciler
açısından bu yıl için umutlar neredeyse
tükenmiş durumda. Antalya, İzmir,
Muğla başta olmak üzere Akdeniz ve Ege
bölgesindeki düşüşlerde de turizmcilerin
kaygılarını doğrular nitelikte…
7XUL]PFLQLQHQE\NND\J×V×
JYHQOLNYHLPDMVRUXQX
Almanya ve Rusya gibi ana pazarlarda
2016 yılının ilk aylarından itibaren devam
eden sert düşüşün yanı sıra neredeyse
tüm pazarlarında kan kaybeden Türkiye’de,
hükümetin haziran ayında attığı kimi olumlu
6
adımlar turizmcilere az da olsa moral verdi.
Rusya ve İsrail ile normalleşme sürecine
girilmesiyle gerek turizmde gerekse ticarette
eskiye dönüşün ilk sinyalleri alınsa bile
turizmciyi en çok kaygılandıran nokta,
yaşanan terör olayları nedeniyle güvenlik ve
imaj sorununun aşılamaması.
7UNL\H·\HJHOHQ]L\DUHWoLVD\×V×
ilk 5 ayda yüzde 22,93 geriledi
Üst üste gelen terör olayları, Rusya ile
yaşanan gerginlik, Sultanahmet’te Alman
turistlere yönelik gerçekleştirilen bombalı
saldırı ve son olarak İstanbul Atatürk
Havalimanı’nda yaşanan terör saldırısıyla
yurt dışındaki imajı daha da zedelenen
Türkiye’de, en fazla etkilenen sektörlerden
biri turizm oldu. Neredeyse tüm pazarlarda
gerileme görülürken, 2016 yılı Ocak-Mayıs
döneminde Türkiye’yi ziyaret eden yabancıların
Öne çıkan ilk üç ülkenin yıllara göre değişimi (Ocak-Mayıs)
ÜLKELER
ALMANYA
GÜRCİSTAN
İRAN
DİĞER
GENEL TOPLAM
2016*
1.157.235
844.038
693.641
5.607.019
8.301.933
Mil. Pay
13.94
10.17
8.36
67.54
100.00
sayısı geçen yılın aynı dönemine kıyasla
yüzde 22,93 azalış gösterdi. Kültür ve
Turizm Bakanlığının açıkladığı rakamlara
göre, 2016 yılı Ocak-Mayıs döneminde
Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen ülkeler
sıralamasında, Almanya yüzde 13,94 ile ilk
sırada yer alırken, Gürcistan yüzde 10,17 ile
ikinci, İran ise yüzde 8,36 ile üçüncü oldu.
Tüm olumsuz gelişmelere rağmen Almanya,
Türkiye’ye en çok turist gönderen ilk ülke
olma özelliğini korudu.
2015
1.553.114
665.421
656.164
7.896.946
10.771.645
Mil. Pay
14.42
6.18
6.09
73.31
100.00
2014
1.381.068
642.549
616.792
8.262.737
10.903.146
Mil. Pay
12.67
5.89
5.66
75.78
100.00
$QWDO\D·Q×Q5XVSD]DU×QGDNL
ND\E×\]GH
2016’nın ilk 6 aylık döneminde turizmin
başkenti sayılan Antalya’ya gelen ziyaretçi
sayısındaki gerileme ise geçen yıla kıyasla
yüzde 47 olarak gerçekleşti. 2015’in ilk
yarısında 4.111.121 kişinin ziyaret ettiği
Antalya’ya gelenlerin sayısı bu yılın aynı
döneminde neredeyse yarı yarıya düşerek
2.186.697 kişi oldu. Antalya turizminin en
büyük iki pazarı olan Almanya ve Rusya’da
kritik düşüşler yaşanırken,
Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçiler (Ocak-Mayıs)
turizmciler kentte en
kötü sezonlardan birinin
2015
2016
Değişim
yaşandığını belirtiyorlar.
ALMANYA
1.553.114
1.157.235
-25,49
Ocak-Haziran 2016
GÜRCİSTAN
665.421
844.038
26,84
döneminde Rusya’dan
İRAN
656.164
693.641
5,71
Antalya’ya gelenlerin
BULGARİSTAN
665.489
646.928
-2,79
oranındaki düşüş yüzde 97
İNGİLTERE
592.146
459.395
-22,42
ile kritik bir orana ulaşırken,
HOLLANDA
375.166
291.541
-22,29
Almanya’daki kayıp ise
UKRAYNA
192.237
254.056
32,16
yüzde 32 olarak gerçekleşti.
YUNANİSTAN
298.282
233.968
-21,56
Kente 2015’in ilk yarısında
AZERBAYCAN
210.591
188.761
-10,37
A.B.D.
232.353
181.298
-21,97
Almanya’dan gelenlerin sayısı
FRANSA
252.489
172.953
-31,50
1.152.590 iken, 2016’da bu
S.ARABİSTAN
144.150
154.495
7,18
sayı 787.078’e geriledi. OcakRUSYA FED.
801.915
138.181
-82,77
Haziran 2015 döneminde
IRAK
307.659
135.762
-55,87
Rusya’dan 1.077.318 kişi
ROMANYA
121.407
107.542
-11,42
gelirken, bu sayı 2016’nın aynı
BELÇİKA
154.057
106.059
-31,16
döneminde 33.387’e düştü.
İSVEÇ
DANİMARKA
İTALYA
K.K.T.C.
AVUSTURYA
İSRAİL
İSVİÇRE
ÇİN HALK CUM.
CEZAYİR
KUVEYT
TÜRKMENİSTAN
LÜBNAN
MAKEDONYA
G. KORE
POLONYA
NORVEÇ
KAZAKİSTAN
FİNLANDİYA
ÖZBEKİSTAN
İSPANYA
SIRBİSTAN
KANADA
AVUSTRALYA
LİBYA
DİĞER
TOPLAM
188.433
107.339
161.049
84.054
112.866
57.935
106.567
106.070
60.479
61.572
63.587
52.314
61.490
107.756
96.829
74.195
93.646
76.337
53.611
84.227
50.513
55.578
78.245
104.547
1.449.766
10.771.645
102.685
94.190
88.636
81.714
81.387
79.551
70.803
69.085
67.710
61.186
58.928
58.586
54.953
51.956
50.16
49.394
49.296
48.844
44.560
42.807
42.563
39.749
32.896
27.661
1.086.777
8.301.933
-45,51
-12,25
-44,96
-2,78
-27,89
37,31
-33,56
-34,87
11,96
-0,63
-7,33
11,99
-10,63
-51,78
-48,19
-33,43
-47,36
-36,02
-16,88
-49,18
-15,74
-28,48
-57,96
-73,54
-23,72
-22,93
$YUXSD·GDNLGüüWH
JYHQOLNND\J×V×EDüUROGH
Türkiye için gerek turizmde
gerekse uluslararası ilişkiler
ve siyasette büyük bir öneme
sahip olan Almanya pazarında da benzer
bir tablo yaşandı. 2016 yılında Türkiye’nin
gündemine damga vuran terör
olayları ve güvenlik sorununun Avrupa
ülkelerinde yaratmış olduğu korku ve
kaygı, insanların tatil planlarına Türkiye’yi
dahil etmemelerini de beraberinde getirdi.
Alman gazetesi Bild am Sonntag’ın
yaptırdığı araştırmaya göre, Almanların
yüzde 87’si yaşanan saldırılardan
korktuğu için 2016’da Türkiye’ye gitmeyi
düşünmüyor. Yılın ilk beş ayında Türkiye’ye
gelen Alman ziyaretçilerin sayısında yüzde
24,49’luk gerileme yaşandı ve bu dönemde
Almanya’dan gelenlerin sayısı 1.157.235’e
düştü. Geçen yılın aynı döneminde ise
bu sayı 1.553.114 olmuştu. Turizmciler,
Türkiye’nin toparlanışı için en az üç yılın
gerektiği görüşünde hemfikirler.
úON\DU×ú]PLU·GHNLJHULOHPH\]GH
2015 yılı Ocak-Haziran döneminde
İzmir’e gelenlerin sayısı 425.360 iken
bu sayı 2016’nın ilk yarısında yüzde
41,30 düşüş gösterdi ve 249.706'ya kadar
geriledi. İzmir ilk yarı; Almanya, Hollanda,
İngiltere, Belçika, Yunanistan, İsveç ve
Fransa gibi birçok pazarda gerilerken,
yüzde 31’lik artışla İran pazarında
yükseliş gösterdi.
0XùOD·GDNLGüü\]GH
Ege bölgesinin turizm merkezlerinden
Muğla’da da gelen turist sayısındaki
düşüş devam etti. Muğla’ya, Ocak-Haziran
2016 döneminde gelenlerin sayısı geçen
yılın aynı dönemine göre yüzde 40’lık düşüş
gösterirken, kente gelen yerli ve yabancı
turist sayısı; 1.015.990’dan 613.923 kişiye
düştü. Muğla’ya ilk altı ayda İngiltere’den
297.379 kişi gelirken, onu 60.609 kişiyle
Almanya, 50.151 kişiyle Hollanda, 30.167
kişiyle Ukrayna, 17.047 kişiyle Belçika ve
16.585 ile Polonya takip etti.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
7
OTELLER
DOSYA
\DüDQDQND\×SODUOD
tarihe geçecek
Yılın ilk yarısının çok zorlu geçtiğini
belirten turizmcilere göre aslında
rakamlara bakıldığında kaybın bu kadar
büyük olabileceği tahmin edilmiyordu.
2016’nın ilk yarısının şok eden kayıplarla
karşı karşıya kalınan bir dönem olduğunu
vurgulayan Türkiye Otelciler Federasyonu
(TÜROFED) Yönetim Kurulu Başkanı Osman
Ayık, Ukrayna haricinde yükseliş gösteren
bir pazar olmadığını ifade ederek, 9 günlük
bayram tatilinde yaşanacak hareketliliğin
tüm sezon göz önünde bulundurulduğunda
kayıpları kurtarmaya yetmeyeceğine
dikkat çekti. Büyük bir sorun yaşanmaması
durumunda kıyı bölgelerindeki toparlanışın
daha hızlı olabileceğini söyleyen Ayık, paket
tur pazarıyla birlikte önümüzdeki dönem
bir toparlanış olsa da 2016’nın Türkiye
açısından yoğun kaybın yaşandığı bir sene
olarak kayda geçeceğine vurgu yaptı.
2WHOGROXOXNODU×YHJHOLUOHUGHNL
GüüDUW×\RU
Öte yandan Türkiye’ye gelen ziyaretçi
sayılarındaki düşüşün yanı sıra otel
dolulukları ve gelirler de ciddi alarm veriyor.
Yüksek sezonun başladığı mayıs ayı
itibariyle doluluklardaki çift haneli düşüş
devam ederken, gelirler de yüzde 30’luk
kayıp yaşanıyor. Sezonla birlikte küçük de
olsa toparlanış umudu taşıyan turizmciler,
yaşanan terör olaylarının devam
etmesinin, iyileşmenin önündeki en büyük
engel olduğunu belirtiyorlar. Rakamlara
bakıldığında Mayıs 2016 otel dolulukları,
geçen yıla oranla yüzde 19,1’lik bir düşüş
kaydetti. Otel dolulukları geçen yıl mayıs
ayında yüzde 69,9 iken bu mayısta yüzde
56,5’e geriledi.
7UNL\HRWHOGROXOXNODU×QGDNL
GüüWH%HOoLND·GDQVRQUDLNLQFL
Otel dolulukları açısından Avrupa
ülkeleri arasında en fazla kaybın
yaşandığı Belçika’dan sonra ikinci
sırada yer alan Türkiye, ilk 5 ay baz
alındığında ise yüzde 16,2 ile en
büyük düşüşün yaşandığı ülke oldu.
Ocak-Mayıs 2016 döneminde Türkiyee
otellerindeki doluluk oranı yüzde 51,7
iken, bu oran geçen yılın ilk 5 ayında
6
61,7 olmuştu. İstanbul’da Mayıs 2016
otel dolulukları bir önceki yılın aynı
dönemine kıyasla 26,1 düşerek, yüzdee
nı
55,4 olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı
ayında bu oran yüzde 74,9 olmuştu.
8
Antalya’da ise Mayıs 2016 otel dolulukları
bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla
yüzde 9,4 düşerek yüzde 57,8’e geriledi.
Geçen yılın aynı ayında bu oran yüzde
63,7 olarak gerçekleşmişti. Kentteki
doluluklar geçen yılın ilk 5 ayında yüzde
50,7 iken bu oran 2016’nın aynı döneminde
yüzde 49,3'e geriledi.
Otel Yöneticileri Derneği (BOYD) Başkanı
Serdar Karcılıoğlu, bölgenin misafir
potansiyelinin, uygulanan fiyat politikaları
nedeniyle Antalya’ya yöneldiğini ifade
etti. En iyimser tahminle satış
rakamlarının eski seviyeye gelmesi için
minimum 3 yıl öngörülürken, otellerin
gelirlerindeki kayıplar yüzde 30 ila yüzde
60 arasında seyrediyor.
)L\DWODUGDNLJHULOHPHVHNW|U]RUOX\RU
Türkiye otellerindeki ortalama fiyat ise
mayıs ayında geçen yılın aynı ayına göre
yüzde 25.3 gerileyerek, 83,2 Avro oldu.
Bu rakam Mayıs 2015’te 111,5 Avro’ydu.
Günlük satılan ortalama oda bedeli
2016’da 105,1 Avro olurken, 2015’e göre
yüzde 24,4’lük bir düşüş gösterdi. Geçen
yılın aynı ayında bu rakam 139 Avro’ydu.
Toplam oda sayısı üzerinden odabaşı elde
edilen gelirler ise geçen yıla oranla yüzde
38,3 bir düşüşle 38,4 Avro oldu. Bu rakam
geçen yılın aynı ayında 62,2 Avro olarak
gerçekleşmişti. Türkiye’nin güvenlikle
ilgili sarsılan imajının birçok pazara hızla
yansıması nedeniyle Türkiye ile çalışan
birçok tur operatörü İspanya, İtalya,
Yunanistan ve Portekiz gibi ülkelere
yöneldi. Güney Ege’de fiyatların
17 yıl öncesine döndüğünü
söyleyen Bodrum
Profesyonel
7RSDUODQ×üLoLQHQD]\×OJHUHNOL
Yılın ilk yarısı farklı pazarlarda farklı
kayıp oranların kaydedildiği bir dönem
olarak tamamlanırken, sektördeki
toparlanış için öngörülen en iyimser tarih
2019 yılı. Toparlanışın ilk adımları için
en az 2-3 yılın gerektiğini vurgulayan
turizmciler, mevcut durumun devam
etmesi halinde 2017’nin daha da zor
olabileceği görüşündeler. Öncelikle terör
sorunun aşılması gerektiğinin altını çizen
turizmcilere göre, 2017, 2018 ve hatta
2019’u kaybetmemek için acilen etkin ve
kalıcı adımların atılması şart.
$QWDO\D·GD
$QWDO\D·GDELQLQ]HULQGH
WXUL]PoDO×üDQ×LüVL]NDODFDN
WXUL]PoDO×üDQ×
Kuşkusuz kri
krizin en fazla etkilediği
kesimlerden biri de turizm çalışanları
oldu. Sektörde 800
8 bin kayıtlı ve yaklaşık
1 milyon 700 bin civarında da kayıt dışı
çalışan var. Sadece
Sade Antalya bölgesinde
bu sene yüzde 40
4 oranında tesisin
açılmayacak olması,
binlerce turizm
olm
çalışanın da işsiz
işs kalması anlamına
geliyor. Buna açıldığı halde daha az
elemanla çalışacak
olan tesisler de
ça
eklendiğinde
eklendiğin bu yıl Antalya’da
300 binin
bin üzerinde turizm
çalışanının
işsiz kalacağı
çalışa
öngörülüyor.
ön
OTELLER
GÖRÜŞLER
úoWXUL]PED\UDPWDWLOLQGHFRüVDGD
ND\×SODUDoDUHROPX\RU
Tüm bu olumsuz tabloya rağmen
Ramazan Bayramı ile birlikte 9 günlük tatil
özellikle iç pazarda ciddi bir hareketlilik
yaşanmasını sağladı. Bu yıl kriz nedeniyle
önemli bir yükseliş kaydeden iç pazarda,
son dakika satışlarıyla birlikte hem
turizmcinin hem de tatil yapmak isteyen
yerli turistin yüzü biraz da olsa güldü.
Bayramda; Belek, Side, Bodrum, Kuşadası
ve Çeşme gibi tatil beldeleri başı çekerken,
Marmaris ve Fethiye’de de hareketlilik
yaşandı. Sahil kesimindeki tesislerde
doluluklar yer yer yüzde 100’e ulaşırken,
yerli turistin bayram tatilinde yaptığı
harcamalar 500 milyon liralık bir hacim
oluşturdu. Bu durum sektöre bir nebze
olsun moral verse de turizmciler küçük
bir zaman dilimini kapsayan bu canlılığın
yaşanan büyük kayıpların karşısında
merhem olmaktan öteye geçmeyeceğini
vurguluyorlar.
6HNW|U·WHQEX\DQD
EDNDQJ|UG
Sektörde dikkat çeken bir diğer konu
da 2013 yılından bu yana dört farklı ismin
Kültür ve Turizm Bakanlığı görevine
getirilmiş olması. Ertuğrul Günay’ın
ardından 2013’te Ömer Çelik göreve
gelmiş, 2015’te ise Yalçın Topçu bakan
olmuştu. Topçu’nun bakanlığının
üzerinden bir yıl geçmeden görevi Mahir
Ünal devralırken, Mayıs 2016 itibariyle
Nabi Avcı bakan koltuğuna oturan isim
oldu. Üst üste yaşanan bu değişimi
doğru bulmadıklarını ifade eden
turizmciler, sektörün geleceği için
bir an evvel kalıcı ve etkin çözümler
getirilmesini bekliyorlar.
2016 yılının ilk yarısını Turizm
ve Yatırım Dergisi’ne değerlendiren
turizmcilerin konuyla ilgili görüşleri şöyle:
7×UNL\HLÂLQ\RúXQND\EČQ
\DĻDQGČúČELU\ČORODFDN
Osman Ayık / Türkiye Otelciler
Federasyonu (TÜROFED)
Yönetim Kurulu Başkanı
Y
ılın ilk altı ayı gerçekten çok
sıkıntılı geçti. Bu bilinen ve
beklenen bir şeydi ama bu
kadar sorunlu olacağını veya bu kadar
kayıp yaşanacağını biz dahil kimse
10
beklemiyordu. Maalesef 2016’nın
ilk 6 aylık dönemi hepimizi zorlayan
ve şok eden kayıplarla karşı karşıya
bıraktı. Şu anki duruma baktığımızda
da muhtemelen çok fazla değişiklik
olmayacak gibi görünüyor. Türkiye’nin
tüm giriş kapılarında aynı sıkıntı var;
buna İstanbul, Antalya, sahil kesimindeki
diğer bölgelerimiz de dahil. Yurt dışından
ülkemize dönük akışta ciddi bir sıkıntı
ve talep daralması söz konusu. Şu
anda olumlu artış gösteren Ukrayna
haricinde başka bir pazarımız maalesef
yok. Bayram tatili nedeniyle tesisler
dolacaktır ama bizim yoğun talep
aldığımız sezonumuz 200-250 gün. 9-10
günlük bir periyot bütünün içinde bir
şey ifade etmez. Bu sezonun tamamını
kurtarmaya yetmeyecek ve kayıpları
telafi etmeyecektir.
3DNHWWXUSD]DU×QGDWRSDUODQPD
GDKDoDEXNYHK×]O×ROXU
Olası büyük bir problem yaşanmazsa 2016
için bundan sonra çok büyük bir telafi imkanı
olmaz ama özellikle paket tur pazarında
toparlanma daha çabuk ve hızlı olur. Yani
tatil amaçlı seyahat eden ve onlara hizmet
veren kıyı bölgelerinde hızlı toparlanma
mümkün. 2016’nın rakamları ortada. Bütün
giriş noktalarında kayıplar yaşıyoruz. Bu işin
genel ritüeline bakıldığında, tur operatörü
paketi oluşturuyor, seyahat acentesi
oluşan paketi satıyor, tur operatörü uçağını
ayarlıyor. Bütün bunlar taleple birlikte gelişen
şeyler. Bunlarda bir aksama olduğu zaman
tekrardan toparlamak kolay değil. Onun için
2016 yılı bundan sonra önümüzdeki aylarda
bir miktar canlanma olsa bile mutlaka Türkiye
için yoğun kaybın olduğu bir yıl olacaktır.
GÖRÜŞLER
OTELLER
*HOLUOHUGHNLND\EČQ\×]GH
XDĻPDVČ
NULWLNVČQČUČLĻDUHWHGL\RU
M
ayıs ayından itibaren yüksek
sezonun başlamasıyla
yaşanan kayıplar çok daha net
şekilde rakamlara yansıyor. Doluluk
oranlarımızdaki düşüş çift haneyi
korurken, gelirlerdeki kaybın yüzde 30'u
aşması kritik sınırı işaret ediyor. İyileşme
beklerken, tam olaylar unutulacakken yeni
bir olay yaşanıyor ve başladığımız noktaya
dönüyoruz. Zaten mevcut rezervasyonlar
çok düşük düzeydeydi. Vezneciler
saldırısı sonrasında Türkiye’ye gelmeyi
planlayanlar dahi vazgeçtiler. 'Türkiye
güvenlidir' algısını oluşturmadıkça,
fiyatları ne kadar düşürürseniz düşürün
turist artışı olması çok zor. 6 Haziran’da
İstanbul’da yaşanan saldırının ardından
geleceğe dönük hiç rezervasyon alamadık.
Bırakın yabancıları yerli turistten bile
talep gelmedi. En kötüsü de şu aşamada
yapacak bir şeyin olmaması. İptallerin
yerini alacak, telafi edecek hiçbir şey yok.
Türkiye'nin Mayıs 2016 otel dolulukları,
2015’in aynı dönemine oranla yüzde
19,1'lik bir düşüşle yüzde 56,5 oldu. Bu
oran Mayıs 2015’te yüzde 69,9’du. Türkiye,
otel dolulukları açısından Avrupa ülkeleri
arasında; mayıs ayı itibariyle yüzde 20,8
düşüş yaşayan Belçika’dan sonra ikinci,
ilk 5 ay baz alındığında ise yüzde 16,2
ile en büyük düşüşün yaşandığı ülke.
Ocak-Mayıs 2016 döneminde Türkiye
otellerindeki doluluk oranı yüzde 51,7
iken, bu oran geçen yılın ilk 5 ayında 61,7
olmuştu. Türkiye otellerindeki ortalama
fiyat ise mayıs ayında geçen yılın aynı
ayına göre yüzde 25.3 gerileyerek, 83,2
Euro oldu. Bu rakam geçen yılın aynı
ayında ise 111,5 Euro’ydu.
YH·QLQWDü×G×ù×ULVNOHU
QHGHQL\OHWHüYLNOHUELUDQ|QFH
hayata geçirilmeli
Konaklama sektörü olarak istihdamı
ve sürdürülebilir turizm ilkelerini koruyup
faaliyetlerimizi sürdürmek için yoğun
çaba harcıyoruz. Bu zorlu süreçte
hükümetimizce sektöre yönelik SGK
Timur Bayındır/ Türkiye Otelciler
Birliği (TÜROB) Başkanı
primleri ve vergilerde 18 ay süreyle
öteleme yapılması önemli bir teşvik
olacaktır. 2016 ve 2017 yıllarının
turizm açısından taşıdığı riskler
dikkate alınarak, hükümetimizden
sektörümüzün verimliliğinin artırılması ve
sürdürülebilirliğine yönelik acil teşvikleri
bir an önce hayata geçirmesini bekliyoruz.
*HÂHQ\ČO\DĻDQDQNUL]GLEXVHQHNLDIHWGXUXPX
Bülent Bülbüloğlu / Güney Ege
Turistik Otelciler ve İşletmeciler
Birliği (GETOB) Başkanı
T
urizmdeki sıkıntılar sadece Rusya
krizi ya da İsrail ile ilgili değil,
çalıştığımız Orta Avrupa bölgesi
ile Hollanda, Belçika, İsveç, Norveç,
İskandinav pazarlarından da senelerdir
12
aşağı doğru bir gidiş var. Son 4-5
senedir hiçbir şey yapılmadı. Yatak
arzı kontrolsüz şekilde arttı. Etkili,
etkin, güncel tanıtımlar yapılmadı ve
rakiplerimize kaptırdık. Ürün çeşitlemesi
yapamadık, sektörün gündemini
yakalayamadık. Üstüne Rusya ve
Almanya pazarı da eklendiğinde
geçen yıl çok ciddi bir kriz yaşadık. Bu
seneki ise afet oldu. İki üç yıl içinde
3-4 tane bakanla çalıştık. En kritik
dönemleri geçici hükümetle, 6 aylık
turizm bakanı ile atlattık ve hiçbir şey
yapılmadı. Turizm Türkiye’nin önemli
bir dinamiği. Hükümetin, bakanlığın
bunu iyi değerlendirip politika üretmesi
lazım. Çünkü şu an bedava da versek
gelmiyorlar, öyle kötü bir imajımız
oluştu. Geçen sene bölgede yüzde
10-12 civarında bir eksi yaşadık.
2014 ile kıyaslandığında aynı dönem
için yüzde 50-55 civarında bir kayıp var.
Bu daha da artacak. Tur operatörleri
kapasite kısmış durumda. İç pazar
açısından Antalya bölgesi hem kapasite
hem de nitelik olarak bölgemizin çok
üzerinde. Aynı zamanda profesyonel
hareket kabiliyeti olarak da çok
yetenekliler. Dolayısıyla iç pazar önceki
senelere göre daha hareketli. Bayram ya
da yüksek sezon geçecek ama bölgemiz
yeterli oranda nasibini alamayacak.
Çünkü Antalya bunu çok hızlı bir şekilde
kendine çekiyor.
7RSDUODQPDHQD]\×OVUHU
2017’nin bölgem için daha da kötü
olacağını düşünüyorum. Toparlanma en
az 4-5 yıl sürer. Bakanlığın atmış olduğu
adımları yeterli bulmuyoruz. Biz para
değil, gelen misafirlerimizi iyi ağırlamak
istiyoruz. Giderler çok yüksek. ÖTV,
KDV gibi kanayan yaralarımız var.
Rakip ülkelerle baş edebilmek için
ÖTV’den ve özellikle KDV’lerden
yararlanmak istiyoruz.
OTELLER
GÖRÜŞLER
7XUL]PVHNWÑU×QGHGHYULPHLKWL\DÂYDU
T
urizmci kendisinin neden olmadığı
sonuçların mağduriyetini yaşıyor.
Sorun kendisinin yer almadığı
masada görüşüldüğü için de maalesef
çözülemiyor. Sektörün, karar verici olarak
masada bulunması lazım... Türkiye’nin
yaptığı tek şey kitle turizmine yönelmekti.
Risklere karşı nasıl bir alternatif
bulunur diye araştırılmadı, turizm
çeşitliliğine gidilmedi. Türkiye’nin turizm
pazarlaması, stratejisi yapılmalı, bütçeler
de bu stratejilere göre harcanmalıydı.
Kırılmalara karşı iç pazar payı yüzde 25
artırılmalıydı. Turizmi gelişmiş ve marka
olmuş ülkelerin direnç katsayılarının
artmasını sağlayan şey iç pazardaki
oranlarının yüksek oluşudur. Ana hedef
pazarların riski yayılmalı, Alman ve Rus
pazarının yanına biraz daha Orta Avrupa,
Orta Doğu, Orta Asya, Latin Amerika ve iç
pazar ekleyerek gidilmeliydi.
%LUONHQLQJYHQOLGHùLO
JYHQLOLUROPDV×|QHPOL
Türkiye geçmişte one minute ile 700 bin
İsrail’den, uçak krizi ile 4,5 milyon Rusya’dan
Mehmet İşler / Ege Turistik
İşletmeler ve Konaklamalar
Birliği (ETİK) Başkanı
turist kaybetti. Ermeni tasarısı nedeniyle
Alman pazarıyla da sıkıntı yaşıyoruz ama
asıl sıkıntı Türkiye’nin Avrupa’daki imaj
problemidir. Bugün Amerika’da, Fransa’da,
Brüksel’de de terör olayları yaşanıyor,
ancak bu ülkelerde her şey kontrol altında.
Maalesef güvenilir ülke imajımızı kaybettik.
Önemli olan bir ülkenin güvenli değil,
güvenilir olmasıdır. 8,4 milyon kişinin ziyaret
ettiği Eyfel Kulesi’ni terör atağından sonra
7,9 milyon insan ziyaret etmiş, etkisi bu
kadar. Oysa İstanbul’da yüzde 100’lerden
yüzde 35’lere gerileyen bir kayıp söz konusu.
Türkiye artık bir kırılma noktasındadır. Yani
ya 6'ncı sıraya kadar getirdiği ve 40 milyon
barajına dayandırdığı turist sayısını 80
milyonlara çıkaracak ya da 20-30 milyonlara
düşecek. Bugün 100 milyar dolarlık
hacme sahip, yüzde 99’u milli olan turizm
sektörünün yasası yok. Yasası olmadığı
müddetçe sektör iyi idare edilemez. 1984’te
Turgut Özal, Türkiye’de birinci turizm
ihtilalini yaratmıştı, bugün ise ikinci turizm
devrimininin yapılmasına ihtiyaç vardır.
·\×GDDUDWDELOLU
2017 de kayıp bir yıl olacak. Hatta böyle
giderse ve kriz bu şekilde yönetilmeye
devam ederse 2016’dan da kötü olacaktır.
Ancak 2017’de uluslararası ilişkiler
ve Ortadoğu’daki sınırlar daha fazla
netleşmeye başlarsa 2018’de bir parça
düzelir, 2019’da da sorun ortadan kalkar.
2017, 2016’yı da aratabilir. 2017’de dibi
görürüz 2018’de biraz düzelir, 2019’da
da toparlanma başlar. Türkiye’nin
gündeminden terör kalkarsa 2019’da
başarıyı yakalayabiliriz.
%XLĻLQJHULGÑQ×Ļ×HQD]VHQH\LDODFDN
T
ürkiye son 30 yılın en derin
krizini yaşıyor. Bunun sebebi
Rus uçağının düşürülmesi
olarak görünüyor ama esas gözden
kaçırılan, Türkiye’de Avrupa’nın ve
Amerika’nın yok oluşu. Son 30 yılda
sadece iki defa İngiltere tarafından
“Türkiye’ye gitmeyin” uyarısı yapılmıştı.
Ama bu yıl tüm Avrupa ülkeleri ve
ABD, “Türkiye’ye gitmeyin, riskli ülke”
uyarısında bulundu... Türkiye’deki turizm
hareketini tur operatörleri yapıyor.
Tur paketlerinde yaptırılması zorunlu
bir seyahat sigortası var. 2015’in
sonlarında Avrupa’daki sigorta brokırları
Türkiye’ye riskli ülke olarak gördükleri
için sigorta poliçelerini askıya aldılar.
Tur operatörleri de satış yapamadılar
veya primleri yükselttiler, maliyetler
arttı. Sektör içinde bırakın Rusları,
Avrupalı yok. Küçülmenin yüzde 50’nin
altında olduğunu düşünmüyorum.
Bugün Suriye’deki savaş bitse, mülteciler
14
ülkelerine dönse, Rusya ile sorunları
çözsek bile bu işin geri dönüşü en az
5 seneyi alacaktır…
\×O|QFHVLQLQÀ\DWODU×QDG|QGN
Turistin bir yerden bir yere gidişi
matematiksel bir olaydır ve burada
en önemli unsur uçak koltuklarıdır.
Bunların planlaması 5 yıllık periyotlarla
tur operatörlerince yapılır. Türkiye ile
çalışan tur operatörleri bu durumu
gördükleri için uçakların yönü; Portekiz,
İspanya, İtalya, Yunanistan gibi ülkelere
çevrildi. O nedenle seneye bu iş bitti deyip
çevirmeleri mümkün değil. Bu süreç için
ölmeye mi yatalım, hayır. Zaten büyük
sıkıntılarımız vardı; turizmi bir devlet
politikası haline getirememiş, altyapı
sorunlarını çözememiştik. 5 yıllık dönemde
bu eksikliklerimizi giderelim. Eğitilmiş
personel açığımızı kapatalım ve ülkemizi
bir İtalya, bir İspanya olacak şekilde
hazırlayalım… Güney Ege yerli turistle
Serdar Karcılıoğlu / Bodrum
Profesyonel Otel Yöneticileri
Derneği (BOYD) Başkanı
yaşamaya çalışıyor. Onların da büyük
bir bölümü bugüne kadar gidemedikleri
Antalya’ya yöneldiler. Bu nedenle de
eksilme yaşadık. Fiyatlarda çok ciddi
düşüşler var, 17 yıl öncesine döndük.
Bakanlığın destek paketlerinin faydası
olmadı. Bakanlık damdan düşenleri yanına
almalı, “Neye ihtiyacınız var” diye sormalı
ve ona göre önlem alınmalı.
Ustaca
tasarlamak sizden,
{jwnrqnqnān~jsnqjrjp
bizden.
Ps~¼pxjp{jwnrqjfq·fsWRXzqyna
yjpstqtonxn0~fuqfwsujwktwrfsx{j
pzqqfshqfwsptsktwzi¼·¼s¼qjwjp
yfxfwqfsi/Psn~nyfxfwrqfwf~fp·fs
{jwnrqnqnptwfsqfwWR>ij/
OrivnmìvmqpmpmĄm
7,3
J0E>jpfifwNZ[ijājwn
êwevqìvmqpmpmĄm
Kritik hat borulama mesafesi: 225 m
Toplam borulama: 1000 m
1000 m
KperìvmqpmpmĄm
%50 daha az yer kaplayan
a]Qxnxyjri·¼snyjqjw
%50
www.4mevsimLG.com
%RVFK7HUPRWHNQLN,V¿WPDYH.OLPD6DQD\L7LFDUHW$þ
LG Klima Sistemleri Türkiye yetkili distribütörüdür.
444 9 474
OTELLER
GÖRÜŞLER
6RUXQODUEXJ×QELWVHGDKLWDPDQODPČ\OD
WRSDUODQPDPČ]LNLVH]RQGDQX]XQV×UHELOLU
Ali Kızıldağ / Profesyonel Otel
Yöneticileri Derneği (POYD)
Başkanı & Calista Luxury
Resort Genel Müdürü
T
ürk turizmcisi bilgi ve yeterlilik
bakımından dünyadaki diğer
rakiplerinden geride değil.
Uluslararası sistemlerle çalışıyoruz ve
aylık bazda, yıllık bütçeler yapıyoruz.
Bütçesini tutturamadığınız bir ayın bile
geri dönüşü zorken, yıllık bütçedeki
eksileri kapatmak imkânsızlaşıyor.
Geçmişi telafi etmemiz zor. Şimdiye
kadar önemli bir tedbir ve aksiyon
gerçekleştirilmediğinden 2016 kayıp
bir sezondur. Dolulukta yüzde 40’ları
aşan kayıplar, gelir anlamında bu oranı
da geçecek gibi görünüyor. Bölgemizde
geçen senenin aynı dönemine göre
Alman pazarında yüzde 50, Rus
pazarında yüzde 90, İngiliz pazarında
ise yüzde 30 kayıp var. Sezon ortasında
toparlanmaya yönelik gelişme olmazsa
sezon sonuna kadar bu yüzdelerin
devam etmesi şaşırtıcı olmayacaktır.
9HUJL\NKDÀÁHWLOPHOL
SHUVRQHOSULPJLGHUOHULVRUXQ
RUWDGDQNDONDQDNDGDUDO×QPDPDO×
Kendi dinamiği içinde yükselen pazar
olarak Ukrayna vardı. Kriz nedeniyle
yükselen ise iç pazar oldu. Fakat bu
karlılık anlamında değil, kişi bazında
artışı göstermektedir. Doluluklardaki
düşüşlere bağlı olarak yaşanan rekabet
ortamı, yükselen bu iki pazarda ciddi fiyat
indirimlerine neden oldu. Katkısı yok
diyemeyiz ama kaybettiğimiz pazarlara
alternatif oluşturamamaktadır. Bakanlığın
açıklamış olduğu destek paketleri de ne
yazık ki yeterli değil. Geneli kapsayan,
daha etkili ve sonuç odaklı tedbirler
alınmalı. Turizm hızla durma noktasına
ilerlemektedir. Çöküş yaşanmadan tüm
sektörü destekleyecek tedbirler alınmalı,
vergi yükü hafifletilmeli, personel
prim giderleri sorun ortadan kalkana
kadar alınmamalı ve finansal destek
sağlanmalıdır. 2016 kayıp sezondur ve
telafisi çok güçtür. Önümüzdeki sezon
normal bir sezonun iki katı iyi geçmeli ki
bu zarar kapatılabilsin. Sorunların
bugün bitmesi durumunda dahi tam
anlamıyla toparlanmamız iki sezondan
uzun sürebilir.
7HPPX]YHDúXVWRVD\ODUČQČQ\×]GH
GROXOXNODNDSDQDFDúČQČÑQJÑU×\RUX]
İ
lk beş aydaki gelişmeler Rus pazarıyla
ilgili beklemediğimiz bir durum
değildi ama çok ciddi bir kayıp var.
Farklı pazarlarda yüzde 20-50 arasında
kayıplar yaşanıyor. Avrupa’daki eksimiz
yüzde 35 civarında. Antalya’daki
gerileme tüm sahil kesimini olumsuz
etkiledi. Başlattığımız alternatif pazar
arayışlarımız devam ediyor. İran,
Arabistan, Çin, Hindistan gibi pazarlarda
bakanlık ve bizler sayıları artırmaya
gayret ediyor, kaynak pazarları sabit
tutmaya çalışıyoruz. Ancak özellikle
Orta ve Kuzey Avrupa pazarlarındaki
eksileri pek engelleyemedik. Bayram
döneminde iç pazarın devreye girmesiyle
hareketlilik bekliyoruz. Araştırmalar,
Avrupa’da yüzde 30-35’lik bir aile
kesiminin henüz tatil kararı vermediğini
gösteriyor. Temmuz-ağustos aylarında
karar vermeyen kitlenin hareketlilik
yaratacağını öngörüyoruz. Doluluklarda
önceki seneye göre yüzde 40’lara yakın
16
gerileme var. Geçen yılın sayılarına
ulaşamazsak dahi temmuz ve ağustos
aylarının yüzde 70-80 dolulukla
kapanacağını öngörüyoruz.
8NUD\QDúVUDLOYHúUDQ
SD]DU×QGDKDUHNHWOLOLNYDU
Artış kaydeden ve gelişen pazarlardan
biri Ukrayna. Ancak orada da ekonomik
sorunlar var. Tur operatörleri, fiyatlar
yükselmezse bir milyon bandının
yakalanabileceği görüşündeler. Ukrayna
gibi İsrail ve İran pazarı da hareketli.
Düzeleceğini öngördüğüm bir diğer pazar
ise Orta Avrupa. Almanya pazarındaki
yüzde 30’luk kaybımızın azalacağını
tahmin ediyoruz. Türkiye ile aynı
hizmeti veren İspanya, Yunanistan gibi
destinasyonlarda doluluklar neredeyse
tavan yaptığı için tatile çıkılabilecek
bölge şu an Türkiye. Güvenlik açısından
çok büyük sorunlar yaşamazsak akış
başlayacak ve artıya geçmese bile bu
Burhan Sili / ALTİD Başkanı ve
TÜROFED Yönetim Kurulu Üyesi
pazardaki eksiler azalacaktır. Geçmiş
dönem kayıplarımız yüksek. Ama biz
turizmde 40 milyon bandını yakalamış
35 milyar dolar gelir elde etmiş bir
ülkeyiz, hep birlikte bu işin altından
kalkabiliriz. Kalan 6 ay daha olumlu
olacaktır ama 2016’nın turizm adına
keyifli bir yıl olmadığını gözlemliyoruz.
OTELLER
GÖRÜŞLER
7HPPX]GDQVRQUD\×NVHOLĻEDĻODUDQFDN
G×Ļ×ĻWHNLKČ]\×NVHOLĻWHD\QČROPD]
A
ntalya’da ilk 6 ay gelirlerde yüzde
60, doluluklarda yüzde
50 düşüş var. Durum pek
parlak değil. Özellikle haziran ayı
Antalya tarihinin en zayıf dönemi
oldu. Verdiğim rakamlar Akkanat Grubu
için geçerli ama Antalya’nın da durumu
üç aşağı beş yukarı böyle. Belek ile
mukayese ettiğimde biz ortalardayız.
Açılmayan tesislerin yanında hiç
olmazsa işçi çıkarmadık. Mayıs ayında
ülke genelinde Ukrayna, Gürcistan
ve Bulgaristan’da artış var. Belki
Antalya için de Ukrayna’da artı olabilir.
Bayramda ise Antalya’daki tesislerin
çoğu dolmuş durumda. En azından
temmuz ayına iyi bir giriş olacak.
Tabi İstanbul’daki terör saldırısından
sonra istihbarat örgütlerine, emniyete,
jandarmaya çok iş düşüyor.
úVUDLOYH5XV\DLOHLOJLOL
JHOLüPHOHUPXWOXOXNYHULFL
İsrail pazarındaki geri dönüş muhteşem
oldu. Çünkü İsrailli sadece Antalya’daki
otelleri, acenteleri değil esnafı da
çalıştırıyor. Rusya ile ilgili gelişmelerden
de çok mutlu olduk. Turizm neticede
toparlar, ama en fazla Antalya’da tarımda
çalışan üreticinin durumuna sevindim.
Sebzeler, meyveler tarladaydı, bu iki olay
artı oldu. Antalya’da yükseliş kaydeden
pazar yok. Temmuzdan sonra tekrar
yükselmeye başlayacaktır. Ama düşüşteki
hız yükselişte aynı olmayacak, kademeli
yükselecektir. Öte yandan Antalya’ya en
iyi dönemlerde yılda 500 bine yakın İsrailli
gelmişti. Antalya’ya 150 bin İsrailli gelse
bu bir artıdır. 2017 ise herhâlde daha iyi
olacaktır. Geriye Avrupa kalıyor ancak
oradaki sorun imaj ve güvenlik sorunu.
Bekir Akkaş / Akkanat Holding
Turizm Grup Başkanı
Ülkede terör ve Suriye sorunu biterse,
İsrail ve Rusya ile iyi ilişkiler Avrupa’yı da
uzun vadede pozitif etkileyecektir. Ayrıca,
Almanya’ya dönük çalışma yapmamız
lazım. Gerekirse sokak sokak dolaşıp,
pazarlama yapmalıyız.
6H]RQ5XVSD]DUČQGD\×]GH$YUXSD
SD]DUČQGD\×]GHG×Ļ×ĻOHNDSDQČU
Hikmet Arabacı/ Asteria
Hotels Genel Koordinatörü
Ü
zülerek belirtmeliyim ki Türk
turizmi tereddütsüz tarihinin
en ağır krizini yaşıyor. Krizin
etkileri ağustostan sonra kendisini çok
daha kuvvetli gösterecek. Turizmle
ilgili doğrudan çalışan ya da mal ve
hizmet üreten firmaların birçoğu
batma riskiyle karşı karşıya kalacak.
Çalışanlar ise işsiz kaldıkları için maalesef
masraflarını karşılayamayacaklar.
18
Antalya’da yaz sezonu kapanışının,
yüzde 90 Rus pazarı ve yüzde 40 Avrupa
pazarının eksilmesiyle gerçekleşeceğini
öngörüyoruz. Belek, Lara ve Side
bölgelerinden sonra en şanslı 3. bölge.
Ancak bu şansa ve Asteria olarak
29 yıllık geçmişimize rağmen biz
kaybımızın yüzde 40-50 civarında
olmasını umut ediyoruz. Rusya ve
Avrupa ülkeleri dışında İran ve İsrail
bölge olarak artış yaşanan
destinasyonlar. Ancak bu ülkelerden
gelen fazla misafirin kayıplarımızın
yanında sözü bile edilemez.
'RùUXELUWDWLOWDNYLPLLOH7UNWXUL]PL
G×üDU×\DEDù×PO×ROPDNWDQNXUWXOXU
Türk misafirlerimiz gittikçe artan
bir tatil alışkanlığı kazanmaya başladı.
Fakat yerli misafirin tatil sürelerinin
özellikle Ramazan ayı ve okul takvimine
sıkışması ve 2 aylık süreci aşamaması, iç
pazarı yaramıza pansuman olmaktan öte
faydalı kılmıyor. Ülke yöneticilerimizin
yapacağı okul tatil takvimi ve kamu
personelinin izin sürelerinin sosyal
durumlarına göre planlandığı bir takvim
iç pazarın toplamdaki oranını yüzde 30’a
çıkarır ki bu kesinlikle Türk turizmini
dışarıya bağımlı olmaktan kurtarır.
$ü×U×\DWDNDU]×HQLQGHVRQXQGD
GHùHUND\E×\DUDW×U
Turizmin krizden çıkma süreci
2017 itibariyle başlayacaktır, ancak
çok kısa zamanda 2014 değerlerine
ulaşabileceğini düşünmüyoruz. 2014
yılı misafir ve gelir seviyesini en erken
2020’de yeniden görebileceğimizi
umuyoruz. Yaşadığımız krizin bu denli
ağır olmasında aşırı şekilde arz edilen
yatak sayısı da çok etkili. Aşırı yatak arzı
eninde sonunda ilgili ticari üründe bir
değer kaybı yaratır. Bu nedenle turizm
politikamıza yön verenler bir takım
sınırlayıcı ve düzenleyici önlemler almalı.
*HOHFHND\5XV\DoGDNLROXPOXKDYD
SODQODUČPČ]ČQ×VW×QHÂČNPDIČUVDWČ\DUDWDELOLU
u ana kadar tamamlanan süreç
beklentilerimizin altında kaldı.
Bir sıkıntı olduğunu önceden
biliyorduk ve ona göre tedbirlerimizi
almıştık. Ancak Rusya ile beraber
Avrupa’nın da eksiye düşmesi
planlananın biraz dışına çıkmış oldu.
Bu süreçten sonra Rusya ile yapılan
karşılıklı görüşmelerin en azından
2017 sezonunu daha iyi geçirmemize
vesile olabileceğini düşünüyorum.
Bundan sonraki 6 aylık süreç ilk 6 ayın
yarasına belki bir nebze ilaç olabilir. Yani
gelecek 6 ay Rusya’daki olumlu havayla
beraber planlarımızın üstüne çıkma
fırsatı yaratabilir.
Ş
6DW×üUDNDPODU×Q×QHVNLVHYL\H\H
JHOPHVLLoLQPLQLPXP\×OJHUHNL\RU
Antalya Havaalanı verilerine göre,
Ramazan Aslan / Aska Hotels
bölgede 1-16 Haziran arasında yüzde
58,7 oranında, 1 Ocak-16 Haziran
arasında ise yüzde 44,3 kayıp yaşandı.
Ancak biz şirket olarak küçülmeyi
planlamış ve gerçekleştirmiş
durumda olduğumuz için mevcut
olan tesislerde bu rakamlardan daha
iyimseriz. 16 Haziran’a kadar olan
süreçte Ukrayna, İsrail, Gürcistan ve
Litvanya pazarlarında artış, diğer
tüm pazarlarda düşüş yaşandı. Yerli
turist ve iç pazarla ilgili muhakkak ki
kişi bazında geçen senenin üstünde
bir geceleme yapılmıştır. Ancak bu
artışların ekonomik olarak yansıması
artış oranının altında kalmıştır. Yani
fiyatlar düştüğü için ekonomik olarak
artışını hissettirmemiştir. Bu sürenin
geceleme bazında kısa sürede
toparlanma ihtimali mümkündür.
Ancak ekonomik açıdan bakıldığında
satış rakamlarının eski seviyeye
gelmesi için minimum 3 yıl gibi bir
süre gerekmektedir.
%HOHNoWH6LGHoGHRWHOOHU
\×]GHoHYDUDQLQGLULPOHUOHÂDOČĻČ\RU
Ö
yle bir yıl yaşıyoruz ki, turizmde
30. yılım olmasına rağmen
bugüne kadarki tecrübemiz, akıl
yürütmemize, strateji oluşturmamıza
yetmiyor. Şu an geçerli olan tek kriter
fiyat. Belek’te, Side’de oteller yüzde 7080’e varan indirimlerle çalışıyor. Fiyatlar
10 yıl öncesine döndü. Bu da demektir
ki otelden otele değişmekle birlikte
yüzde 30 ila yüzde 60 arasında gerileme
var. Bakanlığın görevi bu dönemde
otelciyi ve acenteciyi desteklemek
olmalı. Otellerde maliyetler yüksek.
Eğer yapısal reformlar yapılmaz; SGK’da,
vergide, kredi borçlarında bir yapılanma
olmazsa, otel ve acenteler sezonu çok
zor tamamlayacaklar.
ûXDQDù×UO×NO×5RPHQ0DFDUYH
8NUD\QDO×WXULVWDO×\RUX]
Biz doluluk açısından çok sıkıntı
yaşamadık. Doluluklar yüzde 70-80
bandında ama fiyat olarak çevreye
uymak durumunda kalıyoruz. Başlangıçta
6RPXWDG×PODUDW×O×UEDU×üVDùODQ×U
FKDUWHUVHIHUOHULEDüODUVD
XoXUXPXQHüLùLQGHQG|QOPüROXU
Yusuf Ünal / The Lumos Deluxe
Resort & SPA Genel Müdürü
Almanya pazarında yüksek bir yoğunluk
yaşadık ama daha sonra misafir yapımız
değişmeye başladı. İstediğimiz seviyede
olmasa da Alman sayısını koruyoruz. Şu
an ağırlıklı Romen, Macar ve Ukraynalı
turist alıyoruz. Fiyatları olması gerekenin
çok çok altına çekince bu orta alt
segmentteki pazarlardan da misafir
almaya başladık.
Sektörde arz talep dengesi
bozulmuş durumda. 4-4,5 milyon
turist getiren bir pazarı silip
attığınızda krizin ötesinde bir
afetten bahsedilir. Antalya için
12 milyon turist gerekiyor. Bunun
4-4,5 milyonunu geçerseniz
geriye kalan 8 milyon kimseye
yetmez. Rusya’yı kazanmamız
gerekiyor. Bir an evvel somut adımlar
atılır, barış sağlanır, önümüzdeki
günlerde charter seferleri başlarsa
uçurumun eşiğinden dönülmüş olur.
Bu adımlar atılmazsa 2016 turizm
için en kara yıl olacaktır. Şu anki
tablo düzelmezse 2017 çok daha
kritik olabilir. Türkiye’nin en büyük
sorunu güvenlik ve imaj. Dışarıda
Türkiye’de bir savaş görüntüsü
olduğu izlenimi var. Bunların acilen
düzeltilmesi gerekiyor.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
19
GÖRÜŞLER
OTELLER
+HUĻH\QRUPDOJLGHUVHoGHQ
LWLEDUHQLEUH\XNDUČGRúUXGÑQHU
2
016 sezonu kötü geçiyor. Umuyoruz
ki bir daha böyle bir sene
yaşamayız. Kuşadası açısından
doluluklardaki kayıp en az yüzde 40.
Doluluklardaki kayıp bizim otellerimiz
için geçerli değil ancak cirolar açısından
aynı şey söylenemez. Antalya’daki fiyat
politikası nedeniyle gelirlerde ciddi
düşüşler var. Direnmeye çalışan tesisler,
doluluk kaybını veya zararı göze alıyor.
Bölge olarak bakıldığında Rus kaybından
çok etkilenecek bir profilimiz yok. Ancak
uygulanan fiyat politikaları nedeniyle
bizim pazarlarımız Antalya’ya yöneldi ve
Antalya ile mücadele etmek durumunda
kaldık. Tabi bu da bir yere kadar…
Beyaz Rusya’dan bölgemize geçen
yıl bir operatörden 5 uçak alıyorduk.
Bu yıl ise 2 uçak geliyor, diğer uçuşlar
Antalya’ya dönmüş durumda. Bayram
tatilinde doluluklar iyiydi ama mutlak
4., 5. alternatifi olduğu için çok bir
etkisi yok. Buna karşın Kuşadası’nda,
İranlı misafir portföyümüz ve
Balkanlardan gelenler var.
WRSDUODQPDYHVWUDWHMLOHUL
\HQLOHPH\×O×RODFDN
Turhan Kesim / Sealight
Resort ve Amara Sealight Elite
Otelleri Genel Müdürü
olmadığı için kısa veya uzun dönemde
bu durumdan memnun tesis olduğunu
düşünmüyorum. Kuşadası’na bayram
döneminin dışında da yerli turist geliyor.
Fakat bölgemiz genelde yerli turistin
Öte yandan Bakanlığın açıkladığı
paketlerde, tur operatörleri için uçak
desteği yararlı olmuştur ya da tahsisli
olan, devlete kira ödeyenlere kolaylık
sağlanmıştır, ancak bize yansıyan pek bir
şey olmadı. Rus pazarında hareketlenme
olur, sıkıntılı olaylar yaşanmazsa ve ülke
imajımıza pozitif bir şeyler katabilirsek
çok iyi olmasa da 2017 yılı bu kadar kötü
olmayacaktır. Hepimizin bazı dersler
almış olması gerekir. Her şey normal
giderse 2018’den itibaren ibre yukarı
doğru döner. 2017, toparlanma ve
stratejileri yenileme yılı olacak.
$ĻČOPDVČJHUHNHQÑQHPOLELU
J×YHQOLNDOJČVČVRUXQXYDU
B
ölgesel anlamda ciddi kayıplar
yaşıyoruz. Bu kayıpların içerisinde
dolulukların düşmesiyle istihdam
kayıpları da mevcut. Bu sene artık geçti.
Çünkü bu saatten sonra gelir ve doluluk
anlamında bir artı kaydetmek mümkün
değil gibi görünüyor. Ama şu an 2017’nin
de çok aydınlık göründüğü söylenemez.
Biz konsept bir otel olduğumuz için
bunun getirdiği avantajı yaşıyoruz.
Doluluklarda geçen senenin yüzde
10-15 kadar altındayız. Gelirde ise bir
kaybımız yok. Eksilen doluluğa endeksli
bir gelir kaybı var. Biz ağırlıklı İskandinav
pazarıyla çalışıyoruz. İskandinav pazarı
dengesini koruyor. Şu an Hollanda
ve Belçika’da da biraz yukarıdayız. İç
pazarda da artış kaydettik.
'HVWHNSDNHWOHULGDKDoRNE\N
]LQFLURWHOOHUHKLWDSHGL\RU
Şu an 2017’yi çok net görmek mümkün
değil. Rusya ile ilişkileri düzeltmek
20
adına atılan adımlar 2017’yi biraz da
olsa kurtaracaktır. Tabi yan krizlerin
olmaması lazım. Örneğin daha yoğun
çalıştığımız pazarlarla oluşabilecek
krizler iki ileri bir geri anlamına gelir.
Bunun yanında sadece pazarların
düzelmesi, diyaloglarımızın bozuk
olduğu ülkelerle aramızın iyileşmesi
yetmiyor. Burada aşılması gereken
önemli bir güvenlik algısı sorunu var. Zor
da olsa birbirini etkileyen bu faktörlerin
hepsini aynı anda görmeliyiz. “Türkiye’ye
gitmeli miyim, ailemle gitsem güvenli
olur mu” sorularını insanların aklından
çıkarmamız lazım. Kontrat dönemleri
de yeni yeni başlarken Avrupa’daki tur
operatörlerinin yetkilileriyle kurulacak
diyaloglarla Türkiye’yi biraz daha
anlatabilmek ve olumsuzlukların önüne
geçmek lazım. Bu, yönetilmesi zor ama
sadece ülke genelinde değil dünya
genelinde yaşanan bir sorun. Öte yandan
Bakanlığın açıkladığı paketler daha çok
Mahir Oktay / Numa Beach
& SPA Hotel ve Numa Palma
Hotel Genel Müdürü
büyük zincir otellere hitap ediyor. Alanya
bölgesindeki küçük otelciye çok faydası
olduğunu düşünmüyorum. Bu anlamda
belki yeni adımlar atılabilir. Şu an yüzde
30’a hitap eden bu paket küçük otelciyi ya
da küçük esnafı çok kapsamıyor.
OTELLER
GÖRÜŞLER
.ÑW×ELUGXUXP\DĻDQPD]VD
oGHGXUXPELUD]G×]HOHELOLU
Ufuk Sönmezgül / Royal
Palace Hotel Genel Müdürü
İ
lk altı ay yüzde 70 kayıpla geçti.
Mevcut rezervasyonların büyük bir
kısmı iptal edildi. Beklentilerimize göre
yüzde 70 kayıp yaşadık. Geçen yılın aynı
dönemine kıyasla yüzde 50 kayıp var. 12
ay hizmet veren bir otel olarak; Kore, Çin,
Tayland, Malezya, Endonezya, İspanya,
vb. pazarlardan misafir ağırlıyorduk.
Artış gösteren pazar yok. İç pazar ise
fiyatların esnekliği nedeniyle şu an
aktif ve dinamik. 2016’nın toparlanması
çok zor. Çünkü yurt dışı pazarında
aktif satış uçağa endekslidir. Uçak
destinasyona konmadığı zaman satış
yapılamaz. O yüzden bu yıl Rusya veya
diğer pazarların canlanması beklentidir,
ama olasılığı çok düşüktür. İstikrarsızlık
olmazsa 2017’de yüzde 30 olan kayıplar
yüzde 70 toparlanmaya gider ama
yüzde 100’ü çok zor. Ukrayna ekonomik
sıkıntıda olduğu için büyük beklentiye
girmemiz yanlış olur. Ülkedeki maaş
ortalamaları 100-150 dolar civarında.
200 dolar alanlar gelir düzeyi yüksek
kişiler. Tatil paketleri 600-700 dolardan
aşağı değil, çoğunun paketleri alacak
güçleri yok. Belarus iyi bir pazarımızdı.
Kuşadası’nda hala aktif bir pazar, ama
750-800 pax satan bir acente şu an 250
pax satıyor. Bu süreç tur operatörleri ve
konaklama sektörünün dayanışmasıyla
aşılabilir. Kötü bir senaryo olmadığı
müddetçe 2017’de, hatta kış başında
durum biraz düzelebilir.
.XüDGDV×·QGDJQON
$YUR·OXNLü\DSDQHVQDIJQ
OLUDLOHNDSDW×\RU
Şu an otelimizde konaklayan
misafirlerin birçoğu daha önce
burada kalmış insanlardan oluşuyor.
Çevremizdeki otellerde de benzer
bir durum var. Kuşadası’nda gemi
yoğunluğu çok azaldı. Cruiseda da
Türkiye genelinde çok büyük bir
düşüş var. Bir sorun yaşanmasın
diye gemilerden “Çarşıda fazla
dolaşmayın, yaşanan sorunlarda
sorumluluk almayız” anonsu yapılıyor.
Kuşadası’nda günlük 1000-1500
Avroluk iş yapan esnaf şu an günü
15-20 liralık hasılat ile kapatıyor.
*×YHQOLNVRUXQXQXÂÑ]HUVHNÑQ×P×]GHNL
\ČOODUGDGDKDROXPOXELUWXUL]PH\ÑQHOHELOLUL]
O
telimiz nisanı yüzde 45, mayısı
yüzde 55, haziran ayını ise yüzde
75 dolulukla kapattı. Ciroda ise
geçen yıla kıyasla yüzde 40 gibi bir
gerileme var. Buna göre maliyetlerimizi
düşürdük, az personelle çalışıyoruz.
Temmuz, ağustos yüzde 75-80 civarında
bir dolulukla geçecektir. Kriz yönetimini
öğrendik ve bu doğrultuda işletmecilik
yapıyoruz. Bütün pazarlara açılıyoruz,
hepsiyle çalışıyoruz. İç pazarda ciddi
bir hareketlilik söz konusu. Öte yandan
Türkiye’ye gelmeyen Avrupalıların diğer
ülkelerde çok da mutlu olmadıklarını,
yüksek fiyatlarla gittiklerini, dolayısıyla
Türkiye’yi özlediklerini biliyoruz. Güvenlik
konusunu halledersek önümüzdeki
yıllarda Türkiye daha olumlu bir turizme
yönelecektir. Bölgemizde iyi işletilen ve
misafir memnuniyeti yüksek tesislerde
doluluklar fena değil. Ancak kötü işletilen
her şey dahil tesislerde sıkıntı var. Çünkü
bunlar bölgenin tümü dolduğunda dolan
22
tesisler. Dolayısıyla bu dönemde herkes
kaliteli hizmete yönelik çalışmalı… Şu
an tesisimizin yaklaşık 250 odasında
Ukraynalı konuklarımız var. İyi tesis
uygun fiyat verdiğinde her zaman tercih
edilen oluyor. Bizim de tesisimiz konum
ve hizmet olarak çok iyi.
(QL\LPVHUWDKPLQOHWXUL]P
JLELWRSDUODU
Bakanlığın açıkladığı paketlerde
otelciye yapılan ciddi bir katkı yok.
Daha çok suya, elektriğe zam var.
Mevcut personeli İŞKUR kapsamında
çalıştırırsanız yüzde 10’luk kapasitesini
İŞKUR karşılıyor. Ama böyle eleman
bulmak zor. Bu yıl açılmayan tesisler
nedeniyle bu sıkıntı daha az. Sektör
en iyimser tahminle 2018-2019’da
toparlar. Turizmciler olarak pozitif olmak
zorundayız. Güzel hayaller kurmamız ve
satmamız lazım. Türkiye’nin bir değer
olduğunu biliyoruz. Turizm battı demekle
Metin Peltek / Sentido Orka Lotus
Beach Genel Müdürü
hiçbir fayda göremeyiz. “Türkiye’deki
her şey dahil sistem dünyanın hiçbir
yerinde yoktur” gibi argümanlarla
herkes pazarlama yapmalı, ülkemizi
iyi anlatmalıyız. Turizmciler olarak bu
sektörden ekmek yiyoruz ve bunun
yan sektörlere de büyük faydası var.
Dolayısıyla elimizdeki ürüne sahip
çıkmamız lazım.
GÖRÜŞLER
OTELLER
%X\ČO$QWDO\DoGDELQLQ×]HULQGH
WXUL]PÂDOČĻDQČLĻVL]NDODFDN
T
urizm ya da bir başka sektörde
kriz olduğunda bu durum ilk önce
işçilere yansıyor. İşçiler geçen
yılki krizde de epey bedel ödediler.
Rusya ile uçak krizi, Sultanahmet
patlaması, Ankara’daki barış mitingine
yapılan bombalı saldırı ve devamında
gelen olaylar turizmi bitme noktasına
getirdi. Bu sene Antalya’daki otellerin
yüzde 40’a yakını açılmayacak. İçeride
kıdemi olan, geçen senelerden kalan
mesai ve ücret alacakları olan işçiler
vardı. Bunları alamadıkları gibi bir de
işsiz kaldılar. Türkiye’de yaklaşık 800
bin kayıtlı, 1 milyon 700 bin civarında
da kayıt dışı turizm işçisi var. Yüzde
40’a yakın otelin açılmaması, sadece
Antalya’da çalışan 600 bin işçiden
250 bininin işsiz kalması demektir.
Açıldığı halde eksik elemanla çalışacak
tesisleri de katarsak bu sayı 300
binin üzerinde olacak. İşverenler
siyasi krizin ekonomiye yansımasını
bahane olarak görmemeliler. Turizmde
yetişmiş eleman sorunu var deniyor,
ancak turizmde yetişmiş patron sorunu
görünüyor. Kültür ve Turizm Bakanı
Nabi Avcı oldu. Bir önceki bakanın ismi
hala aklımda değil. Bakanlardan bir şey
beklemek yerine turizmin paydaşları,
işçisiyle işverenleriyle sektöre çeki düzen
verilmeli. Siyasi kriz bir yerde duracak.
Türkiye normale döndüğünde turizm 7080-100 milyar dolar gelirlerle ifade edilen
bir sektör haline gelecek.
.UL]LQIDWXUDV×WXUL]PLüoLOHULQH
NHVLOPH\HGHYDPHGHFHN
Bu sene çıkan yasaya göre İŞKUR daha
önce çalışmış kişileri, sanki hiç çalışmamış
kabul edip işbaşı eğitim adı altında stajyer
olarak otellere gönderiyor. Bu çalışma,
kıdem tazminatına da emekliliğe de dahil
değil. Sadece sağlık sigortası ile işsizlik
fonu kullanılarak otellere bedava işgücü
sunuluyor. Turizmde işsiz kalanlar son 3 yıl
içinde 600 gün prim ödeme şartını yerine
getiremedikleri için işsizlik sigortasından
Mustafa Safvet Yahyaoğlu /
Devrimci Turizm İşçileri Sendikası
(DEV Turizm-İş) Başkanı
para alamaz. İşsizlik kasasındaki para
çalışamayan, işsiz kalan turizm işçisine
verilmiyor. Bu kabul edilebilir değil.
Turizmde 200-300 bin insanın işsiz
kalması diğer sektörlere de yansıyacak.
Şu an 2017’yi de kaybediyor görünüyoruz.
Rusya’dan özür dilendi, mektup yazıldı ama
bunlar krizi çözmeye yetecek girişimler
değil. Bu arada krizin faturası turizm
işçilerine kesilmeye devam edecek.
ċĻÂLOHULQDOGČúČNUHGLOHUH\ÑQHOLN
NROD\ODĻWČUPD\DGDÑWHOHPH\DSČOPDOČ
Şartlar olumsuzlukları da getirdiğinden,
işveren de nasıl kaytarırım düşüncesinde.
Akdeniz bölgesinde 40bin kişinin 3 aylık
SSK’sı ödenecekti. Şirketler bundan
istifade edebilmek için başka işkollarındaki
işçilerini de turizme aldılar. Şu an turizm
milli bir mesele.
0LOOLVHIHUEHUOLNLODQHGLOVH\HULGLU
Musa Uyar/ Pak Turizm İş
Sendikası Genel Başkanı
S
ezon kötü değil, berbat geçiyor.
Çünkü bakanlığın ocak ve temmuzda
yayınladığı rakamlar turizm
çalışanlarının yarıdan daha az bir kısmı.
Yani bir önceki yıl temmuz ayında kayıtlı
çalışan sayısı 902 bindi. Kayıt dışıyla
beraber sektörde çalışan 2,5 milyon işçi var.
24
Türkiye’nin cari açığının yüzde 63’ünü
turizm karşılıyor. Yüzde 63’lük bir cari
açık ülkenin batması demektir. Rusya
gitti. Sultanahmet’teki bombalı saldırının
ardından Almanlar da. Almanya eşittir
Avrupa demektir. Türkiye’ye 5,4 milyon
Alman, 4,5 milyon da Rus geliyordu.
Alanya, Kemer toz duman, Kundu’da en
yüksek doluluk yüzde 30. Milli seferberlik
ilan edilse yeridir. Resmi rakamlara göre
turizmde istihdam edilenlerin yüzde 52’si
ilkokul mezunu, yüzde biri diplomasız.
Turizm okulları her yıl binlerce mezun
veriyor. Ama üniversite mezunlarının
yüzde 4’ü, lise ve meslek yüksekokullarının
da yüzde 10 kadarı istihdam ediliyor.
Bu insanlara ciddi yatırım yapılıyor ama
istihdam edilmiyorlar. Bu ekonominin de
çöpe atılmasıdır. Öte yandan işçilerin aldığı
kredilere yönelik bir kolaylaştırma ya da
öteleme yapılmalı.
7XUL]PEDNDQODU×Q×QoRNV×NGHùLüPHVL
VHNW|UHHQE\NGDUEHGLU
Türkiye 2016’yı kayıp yıl olarak
kabul edip, 2017-2018 hatta 2019’u
kaybetmemek için olağanüstü bir çaba
göstermeli. Türkiye’nin yurt dışında ön
müşavirleri var ama inanın dil yok. Turizm
bakanlığı personel alıyor bir tane turizm
mezunu yok. Bugün 81 ilde turizmde
çalışmış veya turizm mezunu bir tane
müdür yok. Turizm bakanlarının çok sık
değişmesi sektöre en büyük darbedir.
SÖYLEŞİ
OTELLER
Ünsal Şınık/ Elite World Otelleri Zincir Genel Müdürü
+X]XUVX]OXNODUPLQLPL]HHGLOHUHN
L\LSODQODQPČĻELUWXUL]P
SROLWLNDVČRUWD\DNRQPDOČ
Turizmdeki kriz ve Rusya ile yaşanan sorunlar nedeniyle St. Petersburg’da yapılması planlanan iki
otel projesini askıya alma kararı alan Elite World Oteller Zinciri, yeni otel projeleri için arayışlarına
devam ediyor. Öte yandan ağırlıklı şehir otelciliği yatırımlarıyla büyüyen ve bünyesindeki tek resort
oteli Elite World Marmaris olan grup, resort otelciliğinde de büyümeyi hedefliyor. Ülkede ve turizm
sektöründe yaşanan sıkıntılar nedeniyle 2016 yılının pek iç açıcı olmadığını belirten Elite World
Otelleri Zincir Genel Müdürü Ünsal Şınık ile grubun mevcut ve yeni otel yatırımlarındaki son durumu,
yurt dışı planlarını ve sektörün içinden geçtiği zorlu sürecin detaylarını konuştuk…
'DKD|QFH\DSW×ù×P×]U|SRUWDMODUGD
(OLWH:RUOG2WHOOHU=LQFLUL·QLQ\×OGD
RWHOKHGHÀYDUG×$QFDNWXUL]P
VHNW|UQGHNLNUL]QHGHQL\OHüXDQGDKD
IDUNO×YH]RUOXELUVUHo
\DüDQ×\RU6RQJHOLüPHOHULQVL]H
\DQV×PDODU×QDV×OROGX"
Turizm sektörü maalesef üzücü bir
süreçten geçiyor. O nedenle başladığımız
yatırımlara, tarih revizyonları yaparak
devam edeceğiz. İlk olarak Basın Express
yolu üstünde, havaalanına yakın 401 odalı
Elite World Europe otelimizi açacağız.
26
Araya bir şey girmezse bu oteli Şubat
2017’de açmayı planlıyoruz. “Araya bir şey
girmezse” diyoruz çünkü artık önümüzü
çok net göremiyoruz. Bir de Maltepe’de
5 yıl önce otel yapmak için aldığımız bir
arazi vardı, yakın dönemde o arazide
inşaata başlamayı planlıyoruz. Rusya’da
iki otel inşaatına başlayacaktık durduk.
Elite World Oteller Zinciri olarak tüm
süreçleri kesinleşen iki yeni otelin yanı
sıra tespit ettiğimiz Avrupa şehirlerinde
ve Bodrum, Antalya bölgesinde arsa
arayışımız devam ediyor.
5XV\D·GDNL\DW×U×PODU×Q×]×Q
GXUGXùXQXV|\OHGLQL]«
Yaşanan kriz hepimizi etkiliyor.
Kasım ayında İngiltere, Viyana, Münih ve
Berlin’de bir inceleme turuna çıkacaktık,
hedefleri de seçmiştik. Bu planı iptal
etmedik ama daha temkinli ve yavaş,
önümüzü görmeye çalışarak hareket
ediyoruz.
úONRODUDN(OLWH:RUOG(XURSH·X
DoDFDù×Q×]×V|\OHGLQL]2WHOKDQJL
SD]DUODUDG|QNRODFDN"
/RNDV\RQRODUDN*QHüOL·\LVHoPHQL]LQ
|]HOELUQHGHQLYDUP×"
Güneşli’deki yeri 4-5 sene önce
otel yapmak için almıştık. Orası için
bir çalışma yaptık ve yaptırdık. 5-6 yıl
içinde bölgenin yeni bir Maslak olması
yönünde hareketlilik var. Bölgede şu an iş
merkezleri, AVM’ler, konutlar yükseliyor.
Biz bu değişimi gördük. Oteller 50
yıllık müesseselerdir. Sanıyorum 10 yıl
içerisinde oldukça aktif bir bölge olacak.
Metro geliyor. Havalimanı bir şekilde
kalacak, kalmasa bile kongre merkezi
olacak. Elite World Europe ile yarı Türk
yarı Avrupalı misafirlere ve iş amaçlı
konaklamalara hitap edeceğiz.
9DQ·GDNLYH0DUPDULV·WHNL
RWHOOHULQL]GHGXUXPQHGLU"
Van’da maalesef durum kötü...
Şehirde dolulukları yüzde 35-40 civarında
iki, üç otel var. Ortalama oda fiyatları çok
düşük. Aslında fiyatlar çok kaybetmedi
ancak doluluk açısından Van’da çok
geriledik. Terör olayları öncesi son iki
senede yüzde 60-65 doluluk ile kapatıyor,
yüzde 20-30 da kâr ediyorduk. Şimdi
kâr sıfıra düştü. Marmaris’te ise bu
ikinci senemiz. O nedenle henüz bir şey
söylenemez. Tam bu sene kazanç başlar
diyorduk ki maalesef kriz geldi.
<HQLRWHOSURMHOHULLoLQELUNDo
ORNDV\RQGD\HUEDNW×ù×Q×]×V|\OHGLQL]
(OLWH:RUOGüHKLURWHOFLOLùLRGDNO×
ELU\DS×VHUJLOL\RU%XDQODPGDELU
GHùLüLNOLNYDUP×"
Evet, resort yatırımlar için de
Antalya ve Bodrum’a bakıyoruz. Ancak
İstanbul otellerimizdeki kârımız geçen
seneye oranla yüzde 30 düştü, o nedenle
bakıyor olsak da turist olmadan bir
anlam ifade etmez.
%XNDUDU×DOPDQ×]GD
QHOHUHWNLOLROGX"
Dün şehir otelciliği odaklı bir yapı
sergiliyorduk, bugün şirket resort
otelciliğe doğru da yayılma politikasına
yöneldi. Sektörün dinamiklerine göre
ve markanın stratejileri üzerinde
farklı çalışmalar yapıyor, araştırıyor ve
değerlendiriyoruz.
7DOLPKDQH·GHNLRWHOOHULQL]LQWXULVW
SURÀOLQGHELUGHùLüLNOLNYDUP×"
Talimhane’deki otellerimizin müşteri
profilinde değişiklik var. Bölge, 3-4 yıl
öncesine kadar kozmopolit bir müşteri
kitlesine sahipti. Son 2-3 yıldır ise
tamamıyla İranlı ve Ortadoğulu turistler
var. Batılı turist ve işadamı kalmadığı için
herkes Ortadoğu’ya yöneldi.
7UNL\HWXUL]PLVRQ\×OGD
G|UWWDQHEDNDQJ|UG
hONHQLQPHYFXWWXUL]PSROLWLNDV×Q×
EHùHQL\RUPXVXQX]"
Stabil turizm politikası yapılamıyor.
Çünkü son 4-5 yıldır ülkenin gündemini
siyasi olarak dış politika, savaşlar, terör
gibi konular belirliyor ve bu durum
dolaylı olarak turizmin de gündemini
belirliyor. Bu yıl için durumlar çok iç
açıcı değil. Sebepleri de belli. Bir ülkede
huzur olmazsa, terör olursa, sınırlarında
savaş olursa, uçaklar düşürülürse turist
gelmez. Turistler elini ayağını çekince
sayı da bazı yörelerde yüzde 50 bazı
yörelerde yüzde 70 civarı düşer. 10
kazanıyorsanız 3-4 kazanırsınız, biz de
o hale geldik. Durumun düzelmesi bizi
yöneten kademelerin istekliliğine ve
hızına bağlı. Örneğin Başbakan Binali
Yıldırım çevreyle ilişkilerin düzeltileceğini
söylüyor. Yani yeni bir Suriye ve Rusya
politikası izlenecek. İsrail ile çok önemli
ilerlemeler kaydedildi. Mülteci meselesi
nedeniyle AB ile gerilen ilişkilerin acil
düzenlenmesi gerekiyor. Sadece turizmi
kast etmiyorum. Bu ülkenin 150 milyar
dolarlık ihracatının yüzde 80’i batıya
yapılıyor. Batı olmazsa nereye, ne
ihraç edeceksiniz? Afrika’da kapasitesi
belli olan ülkelere belli miktarda
ihracat yapabilirsiniz. Turizm toplam
ihracatımızın 30 ila 40 milyar dolarını,
yani yüzde 25’ini oluşturuyor. Bizim bunu
kaybetmeye tahammülümüz yok. Öte
yandan doğuda yoğun çatışma var. Tabi
bunun batı ülkelerine yansıması daha
farklı. Algı yönetiminde batı bizi değişik
şekilde konuşlandırıyor.
5HVRUWYHüHKLURWHOOHUL
\×O×Q×GROXOXNODU
Do×V×QGDQQDV×ONDSDW×U"
Bence ikisi de yaklaşık
aynı kayıpta. Şehir
otellerinin kaybı
biraz daha az olur.
Güney yüzde 50’dir
buraları yüzde
35’dir. Geçen yıla
göre eksilmeyi
böyle görüyorum.
\×O×QGDNLJHOLüPHOHUH
EDNDUDN·\HYH·HGDLU
|QJ|UOHULQL]QHOHUGLU"
Bence bunu görebilen hiç kimse yok.
Almanya en fazla ihracat yaptığımız,
Türkiye’ye en çok turist gönderen ve
ne olursa olsun Avrupa’daki en büyük
savunucumuz konumundaki ülke. Bu
nedenlerle bizim Almanya ile bozuşma
lüksümüz yok. Keza AB’den uzaklaşma ve
sırtımızı AB’ye dönme lüksümüz de yok.
Olağanüstü bir şeyler olmazsa durum
2017 sonu düzelmeye başlar. Düzelme
ne demek? Bu senenin 2015 seviyelerine
doğru gelmeye başlamasıdır. Anormal bir
şeyler olmazsa 2018’de de eski hale gelir.
)DUNO×ONHOHUGHGHROD\ODU
\DüDQ×\RUDQFDNJHOLSJHoLFLROX\RU
%L]GHLVHGXUXPSHN|\OHGHùLO
%XGXUXPXQH\HEDùO×\RUVXQX]"
Bu durum o ülkenin dünya
kamuoyundaki algısı ile direkt ilintili. Ülke
yönetimleri ne kadar şeffaf, tarafsız, adil
ve demokratik olursa dünya kamuoyunun
ülkemize bakışı o denli hoşgörülü olur.
Ayrıca milli menfaatleri koruyarak
dünyanın savaştığı sorunlarla daha
yakın ilgilenmek, bunlarda yer almak
uluslararası arenada da yapıcı ve işbirlikçi
olmak işlerimizi kolaylaştıracaktır.
(NOHPHNLVWHGLNOHULQL]«
Ben turizmciyim, turizmden
bahsetmek durumundayım. Ülke
olarak, özellikle çevre ülkeler ve batıyla
ilişkilerinde revizyona gidilmesi ve çok
dikkatli olunması lazım. Mevcut durum
ekonomiyi de zorlayacak. Çünkü kritik
dönemlerde, savaş, iç huzursuzluk gibi
durumlarda iç ve dış yatırımcının parası
olsa bile risk iştahı azalıyor. Her şeyden
önce çevreyle olan huzursuzlukları
minimize edip, doğudaki savaşın
bitirilmesi gerekiyor. Bunun da masada
halledilmesi lazım. Daha sonra sürekli,
değişmeyen, iyi planlanmış bir turizm
politikası ortaya konabilir. Şimdi ne
koyarsanız koyun işlemeyecektir.
TÜRSAB tanıtım yapalım
diyor. CNN, BBC savaş var
derken, aynı televizyonda
“savaş yok” diye
reklam vermek olmaz.
“Dünyanın her yerinde
bunlar var, bizde de
var” diyebilirsiniz, ama
yok diyemezsiniz.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
27
HABER
OTELLER
7·52%*HOLUOHUGHNLG×Ļ×ĻNULWLNVČQČUGD
STR Global’in Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) için hazırladığı ‘Mayıs 2016 Ülke
Performans Raporu’ açıklandı. TÜROB tarafından derlenen rapora göre, Türkiye'nin
Mayıs 2016 otel dolulukları, 2015 yılının aynı dönemine oranla yüzde 19,1’lik bir düşüş
ile yüzde 56,5 olarak kaydedildi. Bu oran Mayıs 2015’te yüzde 69,9 olmuştu.
T
urizmde yaşanan sıkıntılı süreçle
birlikte konaklama sektöründe
meydana gelen gelir düşüşü kritik
bir sınıra geldi. Türkiye Otelciler Birliği
(TÜROB), fiyatlardaki düşüşe bağlı olarak
gelirlerin yüzde 30’u aşan düzeyde
gerilemesinin sektör için sıkıntıların
daha da artacağının işareti olduğunu
bildirdi. Turizmin başkentleri İstanbul ve
Antalya’da düşüş sürerken, gelirlerde de
yüzde 40’a yaklaşan kayıplar söz konusu.
%HOoLND·GDQVRQUDLNLQFL
HQ\NVHNGüü7UNL\H
GH
Türkiye Avrupa ülkeleri arasında,
Mayıs ayı içerisinde, yüzde 20,8 düşüş
yaşayan Belçika'dan sonra en yüksek
düşüş oranını yaşayan ikinci ülke oldu. İlk
5 ay baz alındığında ise Türkiye, doluluk
oranlarındaki yüzde 16,2'lik düşüş ile tüm
Avrupa'da en büyük düşüş oranı gösteren
ülke oldu. Ocak-Mayıs 2016 döneminde
Türkiye otellerinde doluluk oranı yüzde
51,7 oldu. Geçen yıl ilk 5 ayda bu oran 61,7
olmuştu. Türkiye otellerindeki ortalama
fiyat ise mayıs ayında geçen yılın aynı
ayına göre yüzde 33 gerileyerek, 83,2 Euro
oldu. Bu rakam geçen yılın aynı ayında
111,5 Euro olmuştu.
.D\×SODUUDNDPODUD\DQV×\RU
Ülke
Konuyla ilgili bir değerlendirme yapan
TÜROB Başkanı Timur Bayındır, mayıs
ayı itibariyle yüksek sezonun başlaması
sonucu yaşanan kayıpların çok daha net
bir şekilde rakamlara yansıdığını belirtti.
Bayındır, ”Doluluk oranlarımızdaki düşüş
çift haneyi korurken, gelirlerdeki kaybın
yüzde 30'u aşması kritik bir sınırı işaret
ediyor” yorumunu yaptı. Bayındır, şunları
söyledi: ”Özellikle İstanbul için haziran
ayı da farklı olmayacaktır. İyileşme
beklerken, tam olaylar unutulacakken
yeni bir olay oluyor ve biz başladığımız
noktaya dönüyoruz. Zaten mevcut
rezervasyonlar çok düşüş düzeydeydi.
Son Vezneciler saldırısı sonrasında
Türkiye’ye gelmeyi planlayanlar dahi bu
planlarından vazgeçti. Türkiye’de güvenli
algısını oluşturmadıkça, fiyatları ne
kadar düşürürseniz düşürün turist artışı
olması çok zor. İstanbul’da son saldırının
gerçekleştiği 6 Haziran tarihinde geleceğe
dönük hiç rezervasyon alamadık. Bırakın
yabancıları yerli turistten bile talep
gelmedi. En kötüsü de şu aşamada
yapacak bir şey yok ve iptallerin yerini
alacak, telafi edecek hiçbir şey yok.”
İrlanda
83.6
Malta
81.2
Macaristan
81.0
Çek Cum
80.3
Doluluk (% - Mayıs 2016)
Portekiz
79.6
Litvanya
79.0
Hollanda
78.5
Avusturya
78.4
Letonya
78.4
İngiltere
77.7
İspanya
76.6
Polonya
76.3
İtalya
74.9
Almanya
71.8
İsrail
70.6
Yunanistan
70.8
Slovakya
69.5
İsviçre
69.1
Fransa
68.2
Finlandiya
63.8
Belçika
62.7
Rusya
60.3
Hırvatistan
57.2
Türkiye
56.5
Bulgaristan
56.3
,&9%7KH0HHWLQJV6KRZ8.
)XDUČoQGDċVWDQEXOoXWHPVLOHWWL
I
CVB-İstanbul Kongre ve Ziyaretçi Bürosu, bu yıl 4. kez gerçekleştiren The
Meetings Show U.K. Fuarı’nda İstanbul’u başarılı bir şekilde temsil etti. Bu
yıl 14-16 Haziran tarihleri arasında 4. kez kapılarını açan The Meetings
Show U.K. Fuarı, Londra’daki Olympia Fuar Merkezi’nde gerçekleştirildi. Bu yıl
ziyaretçi sayısının yüzde 11’lik artışla 3.200’e ulaştığı, davetli sayısının yüzde
2,5 oranında artışla 850 olduğu fuarda gerçekleştirilen birebir görüşme sayısı
ise11.760 oldu. Düzenlenmeye başlandığı 2013 yılından bu yana fuara katılan
ve Türkiye standında yer alan ICVB, 3 gün boyunca 30’a yakın birebir görüşme
gerçekleştirdi. Henüz yeni bir fuar olmasına rağmen her yıl sektörün önde gelen
kurum ve kuruluşlarının ilgisini çeken The Meetings Show U.K., uluslararası
nitelikte olup, ağırlıklı olarak İngiltere pazarından alıcıları bir araya getiriyor.
28
OTELLER
HABER
$YUXSDoGD7×UNL\HRWHOOHULQLQ
DUDQPDRUDQČJHULOHGL
Otel arama motoru Trivago’nun verilerine göre, 2015 yılı yaz ayı için Türkiye'deki otelleri
tercih eden Avrupalı kullanıcılar, 2016’da tercihlerini farklı destinasyonlardan yana
kullandı. Avrupa genelinde Türkiye'deki otellerin aranma oranı yüzde 58 düştü.
A
lmanya, Rusya, Fransa, İngiltere,
Ukrayna, Danimarka, İsviçre ve
Hollanda gibi ülkelerden 2016
yılında yapılan yaz tatili aramalarında
Türkiye'deki popüler tatil destinasyonları
arama sıralamalarında Avrupa'daki diğer
tatil destinasyonlarının gerisinde kaldı.
Özellikle 2015 yılında Türkiye otellerini
en çok arayan Alman ve Rus kullanıcılar
2016 yılında farklı destinasyonları
tercih ederken, Türkiye aramaları
azaldı. 2015 yılında Almanya'dan
yapılan otel aramalarında Antalya
otelleri, Mallorca, Rimini gibi popüler
tatil destinasyonlarından sonra 6.
sırada yer alırken, 2016 yılında yapılan
aramalarda 27. sıraya geriledi. Alman
turistler, 2016'nın yaz aylarında Türkiye
otellerini 2015 yılına göre yüzde 60 daha
İ
30
7UNL\H·GD5XVNXOODQ×F×ODU
WDUDI×QGDQWHUFLKHGLOHQ
GHVWLQDV\RQROGX
2015 yılında yaz tatili tercihini
Türkiye'den yana kullanan Rus kullanıcılar
da 2016 yılında aramalarını başka
ülkeler üzerine yoğunlaştırdı. 2015
yılında Ukrayna ve Mısır'dan sonra
Rus kullanıcılarının en çok tercih ettiği
3. destinasyon olan Türkiye, 2016
yılında Rus kullanıcılar tarafından
tercih edilen 34. destinasyon oldu. Rus
kullanıcılar 2016 yılının yaz dönemi için
otel aramalarında daha çok Ukrayna,
Gürcistan gibi yakın destinasyonları
tercih ederken, 2015 yılına göre
Yunanistan, Kıbrıs, Mısır ve Karadağ
aramaları yüzde 30 arttı. Avrupa geneline
bakıldığında İngiltere, Fransa, Danimarka,
İsviçre, Hollanda gibi 2015 yılında
Türkiye'deki otelleri tercih eden ülkelerin
de 2016 yılında Türkiye'ye daha az ilgi
gösterdiği görüldü.
Türkiye'deki otellerin (2015 ve 2016)
aranma sıralamaları
ALMANYA
RUSYA
FRANSA
İNGİLTERE
DANİMARKA
İSVİÇRE
HOLLANDA
2015
6
3
8
12
3
4
8
2016
27
34
25
28
7
10
32
)RXU6HDVRQV6XOWDQDKPHW
LQ
\HQLP×G×U×1LKDW<×FHO
7KH3OD]D
+RWHO
0HUFXUH
,VWDQEXO&LW\
%RVSKRUXV
oldu
stanbul Beşiktaş’taki
The Plaza Hotel’in ismi
değiştirildi. İsviçreli
Leon Nihat Barha'nın sahibi
olduğu ve geniş kapsamlı
bir renovasyon sürecinden
geçen otel, bundan sonra
Mercure Istanbul City
Bosphorus olarak
hizmet verecek.
az arayarak, tercihlerini Hırvatistan,
Yunanistan, İtalya'dan yana kullandı ve
bu destinasyonlardaki aramalarını
yüzde 46 arttırdı.
F
our Seasons oteller zincirinin İstanbul'daki
ilk oteli Four Seasons Hotel Istanbul at
Sultanahmet'in yeni otel müdürlüğüne,
1999 yılından bu yana Four Seasons
bünyesinde çeşitli görevler yürüten Nihat Yücel
getirildi. Four Seasons bünyesinde yaklaşık 17
yıldır çalışan, İstanbul Üniversitesi'nde Turizm
Ekonomisi, MBA ve Florida Üniversitesi'nde
(FIU) ise konaklama yönetimi üzerine yüksek
lisans programlarını tamamlayan Yücel,
profesyonel çalışma hayatına Etap Marmara
Otel’de başladı. Daha sonra otelcilik alanında
çalışma kararı alan Yücel, üçüncü yüksek lisans
programını Florida Üniversitesi'nde konaklama
yönetimi üzerine tamamladı. Virginia'daki The
Ritz-Carlton Tysons Corner’in ardından 1999’da
Four Seasons Sultanahmet ekibine katılan
ve otelin yiyecek-içecek müdürlüğü görevini
üstlenen Nihat Yücel, 2007’de markanın
İstanbul'daki ikinci oteli olarak açılan Four
Seasons Hotel Bosphorus'un yiyecek-içecek
müdürü oldu. Ardından odalardan sorumlu
yönetici olarak iki yıl boyunca çalışan Yücel,
2014’te Four Seasons Hotel Bosphorus'ta otel
müdürlüğü görevine yükseldi. 2014 yılında
Four Seasons Resort Seychelles'e atanan Yücel,
daha sonra 1999 yılında katıldığı Four Seasons
Sultanahmet ekibine, otelin 20. yılını kutladığı
2016 yılında tekrar dahil oldu.
7×UNOHURWHOVHÂHUNHQÑQFH
IL\DWDVRQUDNRQXPDEDNČ\RU
S
eyahat arama sitesi momondo'nun
yeni araştırması, Türk turistlerin otel
tercihini hangi faktörleri göz önünde
bulundurarak yaptığını ortaya koydu.
Araştırmaya göre, Türkiye’nin yüzde 55’i
“Otel seçerken önceliğim fiyatın bütçeme
uygun olması” derken, sadece erkekler
incelendiğinde oran yüzde 58’e kadar
çıkıyor. 36-55 yaş grubunun fiyata daha
önem verdiği görülürken, coğrafi açıdan
İç Anadolu Bölgesi yüzde 61’le diğer tüm
bölgelerin önüne geçiyor.
2WHOVHoLPLQGHLNLQFL|QFHOLN
üHKLUPHUNH]LQH\DN×QO×N
Otel seçimi yaparken ikinci önceliğimiz
ise yüzde 41’le şehir merkezine yakınlık.
Yalnızca kadınlar incelendiğinde, merkezi
bir otelde konaklama isteği yüzde 45’e
kadar çıkıyor. Merkeziliğe en çok önem
veren bölge ise yüzde 45’le Ege. Diğer
yandan otelin şehrin hangi bölgesinde
olduğunu en az umursayanlar,
18-22 yaş arasındaki gençler.
çıkıyor. Başka bir deyişle erkek turistler
hizmet kalitesine daha çok önem veriyor.
7DYVL\HOHUHHQoRN|QHPYHUHQ
ikinci ülke Türkiye
Üçüncü önceliğimiz, otelin seyahat
sitelerinde olumlu yorumlar
alması. Katılımcıların yüzde 36’sı,
yalnızca iyi yorumlar alan otellerde
konaklayacağını söylüyor. Karadenizliler
yüzde 38’le yorumlara en çok önem
verenlerken, Türkiye genelinde yorumlara
en çok 23-35 yaş grubu önem veriyor.
Momondo’nun araştırmasına göre,
otel personelinin iyi ve kaliteli hizmet
sunması, yüzde 35’le konaklama
konusundaki tercihlerimizi şekillendiren
dördüncü etken. Yalnızca erkeklerin
yanıtları incelendiğinde oran yüzde 39’a
p'×Q\DQČQ(Q/×NV5HVRUW6SD
±G×O×qLNLQFLNH]1*6DSDQFDoQČQ
N
G Sapanca Aliva Spa, sektörün
en prestijli ödüllerinden
olan World Luxury Spa
Awards’da 2016 World Luxury
SPA Awards Global kategorisinde
"Luxury Resort Spa" ödülüne layık
görüldü. Otel misafirlerinin ve turizm
sektörü profesyonellerinin oylarıyla
belirlenen, 2016 World Luxury SPA Awards
Global kategorisinde “Luxury Resort
SPA” ödülünün bu yıl da sahibi olan NG
Sapanca Wellness & Convention’ın SPA
merkezi aynı zamanda dünya çapında
European Spa Association tarafından
verilen Europe Spa Wellness sertifikasının
da sahibi. Tüm dünyadan lüks seyahat
tutkunları tarafından referans olarak
kabul edilen ödül, Aliva SPA’ya ikinci
kez verildi. St. Moritz’deki tarihi The
Grand Hotel Kronenhof’ta gerçekleşen
ödül töreni dünyanın dört bir yanından
yoğun ilgi gördü. NG Sapanca’nın
ödülünü almak üzere törene NG Hotels
Başkanı Hediye Güral Gür, NG Hotels
İcra Kurulu Başkanı Kamil Berk ve NG
Sapanca Wellness&Convention Otel
Müdürü Tezcan Özdemir katıldı.
Beşinci sırada yüzde 27’yle otelin
arkadaşlarımız, ailemiz ya da diğer
tanıdıklarımız tarafından tavsiye edilmiş
olması yer alıyor. Eş dost tavsiyesine en
çok önem verenler 56-65 yaş grubuyken,
en az önem verenler yüzde 18-22 yaş
grubundaki gençler. Diğer yandan Türkiye,
dünya genelinde tavsiyelere en çok önem
veren ikinci ülke konumunda. Bu alanda
ilk sırada yüzde 30’la Çin, Türkiye’yi takiben
üçüncü sırada ise yüzde 26’yla Brezilya
yer alıyor. Otel seçerken önceliklerimiz
arasında yer alan diğer etkenler ise
sırasıyla şöyle: Yüzde 20’yle otelin bir
paket tur programı içerisinde yer alması,
yüzde 16’yle medyada iyi yorumlar alması,
yine yüzde 16’yle otelin farklı bir konsepte
sahip olması ve yüzde 12’yle otelin şehrin
güzel bir mahallesinde yer alması.
5HJDUG+RWHO
KL]PHWHJLUGL
J
ia Yatırım ve Turizm İşletmecilik A.Ş.’nin
sahibi Jia Onay önderliğinde hayata
geçirilen Regard Hotel, 1 Temmuz
itibariyle hizmete girdi. Şişli Dolapdere
Caddesi’nde konumlanan ve 49 standart
odayla misafirlerini ağırlayan otelde 100
kişi kapasiteli toplantı salonu, Çin restoranı,
spor salonu, sauna ve tuz odası bulunuyor.
Konuklar için kahvaltı salonu, restoran ve
lobby barda da hizmet sunan Regard Hotel’in,
genel müdürlüğü görevini ise sektörün
deneyimli isimlerinden Şenol Öztürk yapıyor.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
31
HABER
OTELLER
*ORULD2WHOOHUL
QLQ
VDKLEL1XUL
±]DOWČQKD\DWČQČ
ND\EHWWL
6HNWÑU×QGHQH\LPOL
LVLPOHUL5H\VDĻoČQ
(U]LQFDQYH(VNLĻHKLU
RWHOOHULQGH
T
urizmdeki yeni yatırımlarına hız kesmeden devam eden
Reysaş’ın, 126 odalı Erzincan Hilton Garden Inn otelinin genel
müdürlüğü görevini Ecevit Tuaç yapıyor. 2016 Mayıs ayı itibariyle
122 odalı Erzincan Hilton Garden Inn’in genel müdürlüğüne atanan,
1978 doğumlu Ecevit Tuaç, 15 sene boyunca çeşitli otellerde genel
müdürlük görevlerinde bulundu. Anadolu Üniversitesi İşletme bölümü
mezunu olan Tuaç, çok iyi derecede İngilizce biliyor. Öte yandan
grubun Temmuz 2016 itibariyle hizmete girecek olan 162 odalı oteli
Eskişehir Hilton Garden Inn’in genel müdürlüğü görevine ise Melda
Demirbakan Uykun getirildi. 1978 doğumlu Melda Demirbakan Uykun,
10 sene boyunca çeşitli otellerin satış & pazarlama ve genel müdürlüğü
görevlerini üstlendi. Anadolu Üniversitesi İşletme ve Halkla İlişkiler
mezunu olan Uykun, evli ve 1 çocuk sahibi.
G
loria Holding Yönetim Kurulu Başkanı
ve sahibi Nuri Özaltın, bir süredir
tedavi gördüğü İstanbul Amerikan
Hastanesi'nde yaşamını yitirdi. Yaklaşık 5 aydır
tedavi gören, üç çocuk babası Nuri Özaltın'ın
solunum yetmezliği sonucu yaşamını yitirdiği
belirtildi. 1965 yılında Artvin’de dünyaya gelen
Özaltın, başta golf olmak üzere farklı spor
dallarına yönelik yaptığı yatırımlarla da öne
çıkan bir isimdi. Turizm ve Yatırım Dergisi olarak
Nuri Özaltın’a rahmet, ailesine ve sevenlerine
başsağlığı diliyoruz.
.D\D*UXSRWHOLQLċUDQoGDDÂWČ
K
aya Laleh Park Tebriz, Kaya
Otelleri’nin 10. oteli olarak hizmete
girdi. İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı
Dr. Masoud Soltanifar’ın ile 1.200’e yakın
iş ve cemiyet dünyasından kişinin katıldığı
açılış töreninin ardından Soltanifar, Kaya
Holding Yönetim Kurulu Başkanı Burak
Kaya’yı ve İranlı partnerini bu yatırımları
nedeniyle tebrik ettiğini söyledi. 220
odalı otel, Kaya Holding bünyesindeki
Türkiye’nin en büyük otel zincirlerinden
Kaya Otel Grubu işletmesinde Kaya Laleh
Park adı ile hizmet verecek.
%XUDN.D\D´úUDQ·DJLUHQLON\DEDQF×
]LQFLUROPDNRQXPXQGD\×]µ
Antalya, İstanbul, Bolu, İzmir, Kıbrıs
ve İran’da toplam 10 otel ve yatırım
aşamasında 2 oteli ile birlikte toplam
13 otel sayısına ulaşan Kaya Grubu,
32
Tebriz’deki yeni oteli Kaya Laleh Park ile
“Türkiye’nin uluslararası otel zinciri” olma
vizyonunun ilk adımını gerçekleştirmiş
oldu. 220 odası, 8 adet toplantı salonu,
1.000 metrekarelik sütunsuz balo salonu
ile İran’ın en kapsamlı ve en lüks oteli
konumunda olan Kaya Laleh Park, İran
mutfağı ve uluslararası mutfaklardan
lezzetlerin yer aldığı ala carte restoranları
ve sağlıklı yaşam merkezi ile konuklarını
ağırlıyor. Otelin hemen yanı başındaki
Laleh Park Alışveriş Merkezi’nde
uluslararası markaların yanı sıra Türk
markalarının da yer aldığı 126 mağaza
bulunuyor. Kaya Holding Yönetim Kurulu
Başkanı Burak Kaya konuyla ilgili verdiği
demeçte şunları söyledi; “İran’a uygulanan
uluslararası ambargonun ocak ayında
kalkmasıyla gelişmeye başlayan ekonomik
ilişkiler, İran’ın konaklama ve hizmet
sektörüne olan ihtiyacını hızla arttırmakta.
Bu otelimizle beraber İran’a giren ilk
yabancı zincir olma konumundayız. Yakın
zamanda tesis sayımızı hızla arttırmayı
planlıyoruz. Başta dost ve kardeş İran
halkı olmak üzere, tüm misafirlerimize
uluslararası düzeyde hizmet vermek en
büyük hedefimiz.”
YATIRIMLAR
YATIRIMLAR DOSYA
&D]LS\DWČUČP
IČUVDWODUČVXQDQWXUL]P
FHQQHWL0DOGLYOHU
7×UNL\HoGHQGDKDID]OD
\DWČUČPFČEHNOL\RU
H
int Okyanusu’nun ortasında bulunan
ve sıklıkla dile getirildiği gibi bir
“yeryüzü cenneti” olarak tarif edilen
Maldivler, turizm açısından sahip olduğu
potansiyel ile öne çıkmaya devam ediyor.
Yaklaşık 1.200 adadan oluşan ve sadece
281 adasında yerleşim bulunan Maldivler
ya da resmi adıyla Maldivler Cumhuriyeti,
hayranlık uyandıran güzellikleriyle her yıl
daha fazla turisti kendine çekiyor.
0DOGLYOHU\×OGDEXoXNPLO\RQD
\DN×QWXULVWDù×UO×\RU
Bin civarında adanın halen boş olduğu
Maldivler’de, yerleşim sağlanan 281 adanın
195’inde Maldivliler yaşarken, turizmin
34
yoğunlaştığı 86 ada, otel ada konseptiyle
gelenleri karşılıyor. Nüfusun yüzde 97’sinin
Müslüman olduğu Maldivler’de, ekonominin
önemli bir ayağını oluşturan turizm yılın
her ayı canlılığını koruyor. 2000 yılında
yaklaşık 470 bin, 2008 yılında ise 680
binden fazla turist ağırlayan Maldivler,
her geçen yıl turist sayısını artırıyor.
Tatil için en ideal dönemlerin, ekim ve
temmuz aylarını kapsadığı Maldivler’e,
yılda bir buçuk milyona yakın turist
geliyor. Ortalama sıcaklığın 28-32 derece,
ortalama deniz suyu sıcaklığının ise
24 derecelerde seyrettiği Maldivler’de,
turizm ülke ekonomisinin yüzde 20’lik bir
bölümünü oluşturuyor…
Maldivler’e küresel çapta gelen turist sayısı (2010-2014)
Not: *Kullanılan veriler BMDTÖ, Ocak 2015 verileridir
Kaynak: BMDTÖ Dünya Turizm Barometresi, Ocak 2015 sayısından alıntı.
Maldivlerin turizm gelir ve gideri (2010- 2014)
0DOGLYOHUKDNNČQGD
Başkenti Male olan Maldivler
Cumhuriyeti yaklaşık 401 bin
kişilik bir nüfusu sahip. Nüfusun
80 bini başkent Male’de yaşarken,
30 bini Hulumale adasında, kalanı
ise diğer adalarda yaşıyor. Etnik
yapının; Güney Hintliler, Sinhalalar
ve Araplardan oluştuğu Maldivler’de
konuşulan diller ise, İngilizce ve Maldiv
Divehi. Yüzde 97’sinin İslamiyet’i
benimsediği Maldivler’e domuz eti ve
içki sokmak yasak.
Turizmde son yılların belki de
en gözde destinasyonlarından
biri olan Maldivler Cumhuriyeti,
sunmuş olduğu birçok fırsatla
sadece turistlerin değil
yatırımcıların da gözdesi olmayı
hedefliyor. Dünya çapında
tanınan zincir otellerin yanı sıra
farklı ülkelerden yatırımcıların
da otel projeleriyle girmeye
devam ettiği Maldivler, sayısız
yatırım kolaylığı ve teşvikiyle
Türkiye’den de daha fazla
yatırımcıyı bekliyor.
'Q\DoDS×QGD|QHo×NDQ\DW×U×PF×ODU
0DOGLYOHU·GHQDGDDO×\RU
Henüz yatırıma açılmamış birçok
adanın turizme dönük kullanımını
sağlamak için yatırımcılara cazip
imkanlar sunan Maldivler Cumhuriyeti,
finansal kiralama yöntemiyle adaların
99 yıllığına kiralanmasını sağlıyor.
Dünyanın farklı bölgelerinden birçok
yatırımcı ile iletişime geçen hükümet,
Maldivler’de yatırım yapanlara vergi
indirimlerinden inşaat süreçlerine kadar
birçok alanda önemli teşvikler sunuyor.
Bu fırsatlar, dünya çapında öne çıkan
birçok yatırımcının Maldivler’den ada
satın almasını da beraberinde getiriyor.
Öte yandan bilim insanlarına göre iklim
değişiklikleri nedeniyle 2100 yılında 1,4
metre yükselecek olan deniz seviyesi
Maldivler’in yaklaşık 70 yıl sonra sular
altında kalmasına neden olacak. Bu
durumu göz önünde bulunduran
Maldivler hükümetinin birçok adayı
yatırıma açmasıyla birlikte ülkedeki
otel yatırımlarının hız kazanması da
bekleniyor.
Hayranlık uyandıran turkuaz denizi,
tropikal iklimi, keyifli kumsalları, zengin
su altı yaşamı ve lüks otelleriyle bir
tatilden beklenenin ötesini sunan
Maldivler, dünyanın birçok yerinden
özellikle balayı çiftlerinin ilk tercihi
olmaya devam ediyor. Adalar arası
ulaşımın deniz uçaklarıyla sağlandığı
Maldivler’in öne çıkan bir diğer özelliği
de sahip olduğu beyaz kumu. Ülkeden
çıkarılması yasak olan mercanların
aşınması ve ufalanmasıyla oluşan beyaz
kumlar sayesinde, denizin dibi rahatlıkla
görülebilirken, bu kumlar aşırı sıcakta
bile ayakları yakmıyor.
2,5 kilometrelik alan üzerine kurulu
ve dünyanın en küçük başkenti
olma özelliğine sahip Male’den
havaalanının bulunduğu adaya 10
dakikada ulaşılabiliyor. Ana geçim
kaynağının turizm ve balıkçılık olduğu
Maldivler’de işsizlik oranı yüzde 9
iken, enflasyon oranı ise yüzde 2,3’tür.
2015’te Maldivler’e kısa süreli konaklamalar için
ziyaret eden ülkelerin sıralaması (İlk 10)
Devlet harcamalarında turizmin payı, 2010-2014
0DOGLYOHUGHNLED]Č
]LQFLURWHOOHU
• Sheraton Maldives Full Moon
• Conrad Maldives Rangali Island
• Holiday Inn Resort Kandooma Maldives
• Le Viex Nice Inn
Kaynak: Turizm Bakanlığı, Veri Kaynağı: Hazine Bakanlığı
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
35
YATIRIMLAR DOSYA
'LUHNWXoXüODUVD\HVLQGH
0DOGLYWXUODU×XFX]ODG×
Gerek tatil gerekse otel yatırımları
açısından sahip olduğu imkanları
saymakla bitmeyen Maldivler’e gitmek
için pasaport yeterli. Ağırlıklı; Çin,
Almanya, İngiltere, İtalya, Rusya, Fransa,
Japonya, Güney Kore ve İsviçre'den turist
ağırlayan Maldivler popülerliğini her
geçen gün artıran bir destinasyon olarak
adeta turizmde parlıyor. Bugüne dek
Maldiv adalarına Türkiye’den gidenlerin
sayısının düşük olmasında aktarmalı
uçuşlar nedeniyle fiyatların yüksek
olması etkiliyken, direkt uçuşların
başlamasıyla birlikte bölgeye olan
talepte de artış yaşandı. Bu gelişmelere
paralel olarak fiyatlarında ayarlamaya
giden Maldivler’deki otelciler, Türk
pazarındaki etkinliklerini de artırmayı
hedefliyorlar. Tur şirketlerinden
kendilerini pazarlamalarını isteyen
Maldiv otelleri, deniz-kum-güneş turizmi
ile ilgili yaşanabilecek en güzel tatil
deneyimlerinden birini sunuyor. Tur
satışlarında yüzde 100 artışın yaşandığı
Maldivler’de geçmişte 7 gecelik bir turun
fiyatı 2 bin Avro’nun altına inmezken,
direkt uçuşların beraberinde getirdiği
fiyat rekabeti nedeniyle 1500 Avro’ya
tur satın alınabiliyor. Türkiye’den
genellikle balayı çiftlerinin ilgi gösterdiği
Maldivler, özellikle Türk Hava Yolları’nın
2013’te başlattığı direkt seferler sonrası
Türk turist potansiyelini artırdı. 2014
yılında Maldivler'e giden Türklerin sayısı
8.600’e ulaştı.
Maldivler’e ay bazında gelen misafir sayısı (2010-2014)
Kaynak: Turizm Bakanlığı, Veri Göç Departmanı tarafından sağlanmıştır
0DOGLYDGDODU×7UN\DW×U×PF×ODU×EHNOL\RU
S
adece Türk turistlerin değil, Türk
yatırımcıların da dikkatini çeken
ve şimdilik üç Türk yatırımının
bulunduğu Maldivler, otel yatırımları
açısından geniş imkanlara sahip.
Maldivler’deki fırsatları gören Türk
şirketlerden biri inşaat yatırımlarıyla
öne çıkan, yurt içi ve yurt dışında birçok
projeye imza atan Aydeniz İnşaat.
Şirketin Maldivler’deki oteli Ayada Resort,
lüks hizmetleriyle Uzakdoğu, Rusya ve
Avrupa’dan turistleri ağırlıyor. Maldivler’e
giriş yapan bir diğer Türk yatırımcı ise
Gürallar Grubu. Maldivler’de bir resort
36
otel projesi bulunan grup, satın aldığı
ülkenin turizm gelirinin de bu doğrultuda
adada hayata geçireceği 150 milyon
artış kaydettiğini ifade ediyor. Gerek
dolarlık Alibey Resort’ü, 2017 yılının mayıs
konaklama tesisleri gerekse ulaşım
ayında açmayı planlıyor. Maldivler’e
açısından birçok imkana sahip olduklarını
giren bir diğer Türk yatırımcı da Rixos
aktaran Mohamed, Maldivler’e daha fazla
Hotels. Rixos Hotels de Maldivler’deki
yatırımcının gelmesi için yoğun şekilde
otelini 2017 yılında açmayı hedefliyor.
çalıştıklarını vurguluyor.
Maldivler’in 23 bin yatak
Türkiye - Maldivler (İthalat ve İhracat Rakamları)
kapasitesine sahip olduğunu
2010 2011
2012
2013
2014
2015
ve her geçen gün daha da
önemli bir turizm merkezi olma İhracatımız
(milyon $)
7,5
7,9
7,1
5,9
7,8
18,20
yolunda ilerlediğini belirten
İthalatımız
Maldivler Turizm Bakanı
(bin $)
11
1
2
77
1
2
Ahmed Musthafa Mohamed,
Hacim
7,5
7.9
7,1
6
7,8
18,22
Denge
7,5
7.9
7,1
5,1
7,8
18,00
Kaynak: TÜİK
12&3453$6789.
:;:;<
===4>040,?>040
!"#
$%& #"
'()#*+&,-./.0.
YATIRIMLAR DOSYA
0DOGLYOHU·GH´KDEHURNXPDN
\RN²D\DNNDE×\RNµ
Her resort otelin bir ada üzerine
kurulduğu Maldivler’de, bu resortler
genellikle adanın adı ile anılıyor.
Maldivler’deki en ünlü resortler arasında;
One and Only Reethi Rah Resort, Huvafen
Fushi Resort, Naladhu Resort, W Retreat
Resort, Banyan Tree Resort, The Beach
House at Manafaru Resort, Ayada Resort
ve Sheraton Resort yer alıyor. Resortlerde;
Beach Bungalow (Sahil Villa) ve Water
Bungalow (Su üstü Villa) olmak üzere
iki ayrı oda kategorisi bulunuyor. “No
news - no shoes” yani “haber okumak
yok - ayakkabı yok” uygulamasının geçerli
olduğu birçok tesiste sadece misafire
hizmet veren “buttler” denilen görevliler
bulunuyor. Yine birçok resortte 12 yaş
altı çocuk kabul edilmezken, denize
Konaklama Tesisleri ve Yatak Kapasitesi (2010-2014)
çakılan kazıklar üzerine inşa edilen Water
Bungalowlar ise güvenlik gerekçesiyle
12 yaş altı çocuklar için yasak.
0DOGLYOHU\DW×U×PYHWHüYLNLoLQ
JHQLüLPNDQODUVXQX\RU
Yaklaşık 70 yıl sonra sular altında
kalacağı düşünülen Maldivler’de
hükümet birçok adayı yatırıma açmış
durumda. Yabancı yatırımcıların
teşvik edilebilmesi için sayısız imkanın
sunulduğu Maldivler’de aynı zamanda
açık sema (Open-skies) politikaları teşvik
edilerek turizm talebinin canlı tutulması
amaçlanıyor. Maldivler’in yatırımcı
dostu bu bakış açısı, diğer turizm
merkezlerindeki yatırım olanaklarına
kıyasla pazarda daha iyi karşılanıyor.
0DOGLYOHU+×N×PHWLQLQVXQGXúXWHĻYLNOHU
• İki günde verilen şirket tescil
kolaylığı
• Yüzde yüz yabancı mülkiyeti
• Off-shore karının tam iadesi
• Yasal destekli yatırım garantisi
• Şeffaf ve yasal bir vergi yapısı
• Kalkınma projeleri üzerinde ithalat
vergisi muafiyetleri
• Son mevzuat ile birlikte arazi
kiralama sürelerinin 50 yıldan 99
seneye uzatılması
• Hükümetin Open skies politikalarını
sevk ederek turizm talebini canlı
tutmaya çalışması
• Kanuni veya iş merkezi Maldivler’de
olup, Türkiye'de elde ettiği kazançlar
.HUHU
V&RQVXOWDQF\7UN\DW×U×PF×\×
0DOGLYOHUOHEXOXüWXUX\RU
Maldivler’deki adaların yatırıma
açılması ve Maldiv pazarı üzerinden
gelen yatırımcı arayışları noktasında
yoğun faaliyet gösteren Kerer's
Consultancy, Maldivler’de yatırım
yapmak isteyen Türk yatırımcılar için
de geniş kapsamlı danışmanlık hizmeti
sunuyor. Türkiye’den ve dünyadan
yatırımcılara ulaşıp, taleplere uygun olan
38
dolayısıyla vergilendirilen dar
mükellef kurumların havayolu
ile yaptıkları yolcu, yük ve bagaj
taşımacılığı nedeniyle Türkiye'de
elde ettikleri kazançlardan Kurumlar
Vergisi alınmayacak. Konuya
ilişkin Bakanlar Kurulu kararı Resmi
Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.
• Ayrıca söz konusu vergi uygulaması,
aynı kanunun ilgili maddesine
istinaden yapılacak tevkifat ile “Gelir
Vergisi Kanunu’nda belirtilen esaslara
göre birden fazla takvim yılına yaygın
inşaat ve onarım işleriyle uğraşan
kurumlar” için de geçerli.
adaların kiralanabilmesi için
gerekli bağlantıların kurulması
noktasında hizmet sunduklarını
söyleyen Kerer's Consultancy’den Kurucu
Ortağı Kerem Şaker, yatırım yapılan
ülkelerin inşaat mevzuatları ve yasal
izinleri başta olmak üzere, 3 sene geri
ödemesiz ve çok düşük faiz oranıyla
kredi olanaklarından, sunulan teşviklere
kadar her konuda rehberlik hizmeti
verdiklerini belirtiyor. Türkiye turizminin
içinde bulunduğu kriz ortamı göz
önünde bulundurulduğunda sezonun
12 ay sürdüğü Maldivler’e yatırım
yapmanın karlı olacağını kaydeden
Kerem Şaker, “Maldivler’deki teşviklerin
cazip olması farklı çıkış yolları arayan
Türk yatırımcılarını cezbedebilir.
Türkiye’den ve dünyadan bu bölgeye
veya dünyanın farklı bölgelerine yatırım
yapmak isteyen yatırımcılara ulaşmaya
çalışıyoruz” diyor.
polin.com.tr
polinwaterparks
YATIRIMLAR SÖYLEŞİ
Kerem Şaker / Kerer’s Consultancy Kurucu Ortağı
.½UOČ\DWČUČPODUČQDGUHVL
0DOGLYOHUoGH7×UN\DWČUČPFČODUD
$oGDQ=o\HKL]PHWVXQX\RUX]
T
urizmde son yılların en gözde
destinasyonlarından biri olarak
öne çıkan Maldivler, otel yatırımları
açısından sunduğu fırsatlarla da
dikkat çekiyor. Gerek gelen turist sayısı
gerekse yeni otel yatırımları açısından
yükseliş kaydeden Maldivler’deki yatırım
fırsatlarını yakından takip eden ve
ülkede yatırım yapmak isteyen firmalara
A’dan Z’ye danışmanlık hizmeti sunan
Kerer’s Consultancy, bu kapsamda
yurt içi ve yurt dışından yatırımcıları
Maldivler’le buluşturuyor. Kısa vadede
kar edilebilecek projeleri yatırımcılara
sunmayı hedeflediklerini söyleyen Kerer’s
Consultancy Kurucu Ortağı Kerem Şaker,
bu yıl turizmde zorlu bir dönem geçiren
Türkiye açısından Maldivler’in çok doğru
bir adres olduğunu belirtiyor. Pazarının
yatırım potansiyelini, firma olarak sunmuş
oldukları hizmetleri ve gelecek dönem
hedeflerini Kerem Şaker ile konuştuk…
+DQJLDODQODUGDIDDOL\HW
J|VWHUL\RUVXQX]"
gQFHOLNOHÀUPDQ×].HUHU·V
&RQVXOWDQF\·LWDQ×\DELOLUPL\L]"
Diğer danışmanlık firmalarıyla
kıyaslandığında; kısa vadede kar edebilecek
40
Life&moore ve Caspian Consultancy
şirketlerinin bir araya gelerek kurduğu
Kerer’s Consultancy ağırlıklı olarak yurt dışı
projeler, kentsel dönüşüm, inşaat ve emlak
bazlı çalışmalar yürütüyor. Maldivler’deki
adaların yatırıma açılması, Maldiv pazarı
üzerinden gelen yatırımcı arayışları,
Türkiye’deki ve dünyadaki yatırımcılara
ulaşıp projelerle buluşturma, gelebilecek
taleplerle uygun adaları kiralama yolunda
bağlantıların kurulması, yatırım yapılan
ülkelerin inşaat mevzuatları ve yasal izinleri
konusunda yatırımcılara danışmanlık
hizmeti veriyoruz. Kuzey Kıbrıs’ta Esta
Group, Dubai’de Damac + First Group ve SPF
ile ağırlıklı çalışarak yatırımcılara uygun
projeleri sunuyoruz.
.HUHU·V&RQVXOWDQF\GLùHU
GDQ×üPDQO×NÀUPDODU×LOHN×\DVODQG×ù×QGD
KDQJLKL]PHWOHUL\OH|QHo×N×\RU"
projeleri sunuyoruz. Örneğin Türkiye’de
5 yıldızlı bir otel, yatırım maliyetini 1820 yıl bandında çıkarırken, Maldivler’de
bu yatırım maliyeti maksimum 5
senede çıkabiliyor. Ağırlıklı yurt dışı
bağlantılarımız oluyor. Dubai ve Kuzey
Kıbrıs için de projeler sunabiliyoruz.
)DDOL\HWJ|VWHUGLùLQL]|QHPOL
GHVWLQDV\RQODUGDQELULGH
0DOGLYOHU0DOGLYOHU·H\|QHOPHQL]GH
QHOHUHWNLOLROGX"
Türkiye’de ve Avrupa’da gelişen
terör olayları turizm sektörüne ciddi
zarar verdi. Antalya’ya gelen turist sayısı
ilk 6 ayda bir önceki seneye göre yüzde
47 düşüşle 4,1 milyondan 2,1 milyona
geriledi. Bu da doğal olarak turistlerin
ve yatırımcıların daha güvenli bölgelere
kaymasına yol açtı. Maldiv pazarı
üzerinden gelen yatırımcı arayışları,
turizm sezonunun 12 ay olması, yatırılan
sermayenin çok kısa sürede dönüş
sağlaması, turistlerin güvenilir bir bölge
arayışı ve Maldivler hükümetinin yatırım
0DOGLYOHUHQID]ODKDQJL
ONHOHUGHQWXULVWDO×\RU"
Maldivler’e gelen turistlerin başını
Çinliler çekiyor. Ayrıca İngiltere, İtalya,
Almanya, Rusya ve Fransa’dan gelen
turist sayısı oldukça fazla. THY’nin direkt
uçuş başlatmasıyla birlikte Türkiye’den
Maldivler’e giden turist sayısı da arttı.
Türk yatırımcılarının Acara bölgesinde yaklaşık 1
milyar dolarlık yatırım hacmi ve 20 bin kişiye yaklaşan
istihdamı söz konusu. Bunun yanı sıra tamamlanan ve devam
eden müteahhitlik hizmetlerimizin toplamı 1 milyar doları
buluyor. Toplam 70’e yakın orta ve büyük ölçekli proje mevcut
ve adı geçen projelerin yüzde 50’sine yakını tamamlandı.
yapmak isteyenler için sunmuş olduğu
teşvikler ülkeyi çok cazip hale getirdi. 150
yataklı bir resortün yüzde 50 dolulukla
hesaplandığında sadece oda olarak cirosu
27 milyon dolar yapıyor. Bu da yatırımcıya
çok ciddi bir kar sağlıyor.
0DOGLYOHU·GHNLRWHO\DW×U×PODU×Q×J|]
|QQGHEXOXQGXUGXùXQX]GDE|OJH\H
NLPOHUGDKDID]ODLOJLJ|VWHUL\RU"
Sheraton, Conrad, Holiday Inn, Rixos ve
Gürallar Grubu gibi zincir oteller bölgeye
yatırım yapıyor. Maldivler’de ayrıca Türk
yatırımcılardan Aydeniz İnşaat’ın Ayada
Resort adıyla hizmet veren lüks bir tesisi
bulunuyor. Maldivler’de sezonun 12 ay
olması, iki günde verilen şirket tescil
kolaylığı, yüzde yüz yabancı mülkiyeti,
off-shore karının tam iadesi, yasal destekli
yatırım garantisi, şeffaf ve yasal bir vergi
yapısı, kalkınma projeleri üzerinde ithalat
vergisi muafiyetleri, son mevzuat ile
birlikte arazi kiralama sürelerinin 50 yıldan
99 yıla uzatılması, hükümetin Open skies
politikalarını sevk ederek turizm talebini
canlı tutmaya çalışması gibi imkanlar
sayesinde birçok ülke Maldivler’de yatırım
yapmaya başlamıştır.
7UNL\H·GH0DOGLYOHU·H\|QHOLNRWHO
\DW×U×P×KDUHNHWLQH]DPDQEDüODG×"
Türkiye’den ilk olarak Aydeniz Grup
2011 yılında Maldivler’de otel açtı. Gürallar
Grubu ve Rixos’un da şu an yapımı devam
eden otelleri var. İki grup da otellerini
2017’de açmayı planlıyor.
7UN\DW×U×PF×ODULoLQ0DOGLYOHU·GHNL
\DW×U×PI×UVDWODU×YHVDùODQDQ
DYDQWDMODUQHOHUGLU"
)LUPDRODUDN\DW×U×PF×ODULoLQQHWU
oDO×üPDODU\DS×\RUVXQX]"
Maldivler hükümeti tarafından sunulan
teşvikler yatırımcılara ciddi avantaj
sağlıyor. Kısa sürede yatırımın karşılığını
almanın mümkün olduğu Maldivler’de,
yatırım ne kadar büyük olursa o oranda
karşılığını alma şansı var. İş ortaklarımıza
sunduğumuz hizmet Maldivler’de başlıyor.
Yatırım öncesi her ayrıntıyı şeffaf şekilde
sunmaya özen gösteriyoruz. Maldivler
hükümetinde yetkili olan mercilerle bir
araya gelip, yatırımcının bölge hakkında
bilgi akışını en yetkili kişilerden almalarını,
hizmet veren otellerin yetkilileriyle
tanıştırıp otellerin sezon bazında doluluk
oranları ve cirolarıyla ilgili bilgi edinmelerini
sağlıyoruz. Yatırım kararı kesinleşen
firmalara, Maldivler hükümeti tarafından
hizmete açılmış 60 adadan istedikleri ada
için gerekli izinleri alıp, isterlerse çok düşük
faiz oranı ile 3 sene geri ödemesiz kredi
çıkarıyoruz. İnşaatı iş ortaklarımızla birlikte
yapıyoruz. Burada en önemli noktalardan
biri, yatırımcının krediyi ödemeye
başlamadan önce anaparasını çıkartmış
olabilmesi. Bizim en önemli misyonumuz
ise, başından sonuna kadar yatırımcıya
hizmet vermek. İzinlerden kredi alımına
kadar tüm süreçlerde hizmet verip, son
olarak oteli anahtar teslimi sunuyoruz.
Kredi tutarını inşaatı yaptıkça ortaya çıkan
faturalar karşılığında peyderpey alıyoruz.
7UNWXUL]PLHQ]RUOXG|QHPOHULQGHQ
ELULQL\Dü×\RU%XNRQXGD\DW×U×PF×ODUD
|QHULOHULQL]QHOHUGLU"
Türk turizmi, terör ve Rusya ile
olan ilişkiler nedeniyle ilk 6 ayı çok ciddi
düşüşle kapadı. Yatırımcılar doğal olarak
yapmayı planladıkları projeleri askıya
almayı tercih ettiler ya da başka arayışlara
yöneldiler. Bu noktada iş ortaklarımıza
önerimiz, yurt dışında çok daha kısa
sürede dönüş sağlayabilecek, gelen
misafirlerin güven duyabilecekleri
bölgelere yatırım yapmalarıdır.
6L]FH7UNL\H·GHNL\DW×U×PF×ODU
GRùUX\HUGHQGRùUXGDQ×üPDQO×N
KL]PHWLQLDODELOL\RUODUP×"
%XDQODPGD\DW×U×PF×ODUQHOHUH
GLNNDWHWPHOLOHU"
Yatırımcıların danışmanlık aldığı
firmalar, A’dan Z’ye hizmet vermeli, net
ve şeffaf bir şekilde bilgi, hizmet akışı
sağlamalıdır. Maldivler’de yatırım yapmak
isteyen Türk yatırımcıların da bu konulara
dikkat etmelerini öneririm.
6L]FH7UNL\H\XUWG×ü×\DW×U×PODU
Do×V×QGDQQDV×OELUWDEORVHUJLOL\RU"
Türkiye son yıllarda yurt dışında
yatırım yapmaya başlayan ülkelerden
biri olarak göze çarpıyor. İç pazarda çok
ciddi noktalara gelen firmalar, hem karlı
hem de hareketli pazarlara girmek için
fizibilite çalışması yapıyorlar. Bu konuda
Türk firmaları her geçen gün yükselen bir
trend izliyor.
)LUPDRODUDN0DOGLYOHU·OHLOJLOL
JHOHFHNG|QHPKHGHÁHULQL]QHOHUGLU"
Maldivler bugün genel olarak yıllık bir
milyar dolar gıda ihtiyacı olan bir bölge.
Bununla birlikte birçok ürünün ihracatı
da yapılabilir. Buradaki en büyük problem
uzaklık nedeniyle transportun uzun zaman
alması ve ürünlerin bozulması. Biz bu
anlamda ihracat yapılabilecek firmalara da
danışmanlık hizmeti sunmayı amaçlıyoruz.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
41
YATIRIMLAR HABER
0D\ČVD\ČQGDRWHOLÂLQWHĻYLNEHOJHVLYHULOGL
E
konomi Bakanlığı tarafından, 2016
Mayıs ayına ait verilen ve Resmi
Gazete'de yayımlanan yatırım
teşvik belgeleri açıklandı. Buna göre
Mayıs 2016’da toplam 10 şehirde, 21
proje için teşvik belgesi verildi. Bunlardan
20’si yeni otel projesi olarak, bir proje de
renovasyon için teşvik aldı. Mayıs ayında
teşviklerin yükseldiği görülürken, İstanbul
iller sıralamasında başı çekti. Antalya
ise uzun zamandan sonra ilk kez teşvik
alan şehirler arasında bulunmazken,
kentte sadece 1 otel modernizasyon
için teşvik aldı. Mayıs 2016’da teşvik
alan yatırımlara bakıldığında; İstanbul
6, Trabzon 3, Mersin 2, Ordu 2 ve Muğla
2 otel ile yer aldı. Samsun, Eskişehir
ve Bolu 1’er yatırım ile teşvik alırken,
bu yıl ilk kez Diyarbakır ve Amasya da
birer teşvik alarak listeye girdi. Yeni
yatırımların tamamlanmasıyla birlikte
yatak kapasitesi de 4141 adet artacak.
Toplamda 282.031.632 TL harcanarak
tamamlanacak olan yatırımlar
sonrasında sektöre 794 ek istihdam
sağlanacak. Mayıs 2016’da, 11 otelin ise
teşvik belgesi iptal edildi.
%D\×QG×U
úVWDQEXO·GDNL\DW×U×PODU×
üDüN×QO×NODL]OL\RUX]
Otel yatırımlarının İstanbul ve Antalya
dışındaki illere de yayılmasının Türkiye
turizm yatırımları ve turist taleplerinin
çeşitlendirilmesi açısından önemli
olduğunu belirten Türkiye Otelciler Birliği
(TÜROB) Başkanı Timur Bayındır, Mayıs
2016 teşvik listesinde İstanbul’un 6
yeni otelle listenin başında yer almasını
şaşkınlıkla izlediklerini kaydetti. İstanbul
dışındaki yatırımların Anadolu'ya
yayılmasından ise memnuniyet
duyduklarını ifade eden Bayındır;
“İçerisinde bulunduğumuz bu zorlu
süreçte hükümetimizce sektöre yönelik
kamu ödemelerinde (SGK primleri ve
vergiler) 18 ay süreyle öteleme yapılması
önemli bir teşvik olacaktır. 2016 ve
2017 yıllarının turizm açısından taşıdığı
riskler dikkate alınarak hükümetimizden
sektörümüzün verimliliğinin arttırılması
ve sürdürülebilirliğine yönelik acil
teşvikleri bir an önce hayata geçirmesini
bekliyoruz” dedi.
TEŞVİK BELGESİ ALAN FİRMALAR (MAYIS 2016)
ŞEHİR
FİRMA ADI
YATIRIMIN TÜRÜ
YILDIZI
YATAK SAYISI
TEŞVİK TUTARI
Mersin
ERGİNLER PETROL ÜRÜNLERİ NAK. OTO. İNŞ. VE MAL. TURİZM SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ
KOMPLE YENİ YATIRIM
5
342
15.379.685
Trabzon
YAPITEK İNŞ. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
1
40
6.575.000
Antalya
NUOL KLÜP SALİMA TATİLKÖYÜ VE TURİZM İŞL. A.Ş.
MODERNİZASYON
5
983
1.451.187
İstanbul
MAT MADENCİLİK İNŞAAT TEKSTİL VE TURİZM SAN.TİC.LTD.ŞTİ.
5
390
25.500.000
Mersin
MİLCAN TURİZM TARIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
5
626
80.750.000
Samsun
KORULU GRUP SAĞLIK HİZ. İNŞ. TAAHHÜT MAKİNA TEMİZLİK SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ.
4
140
17.320.000
ODABAŞ İNŞ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
3
46
1.200.000
SAS-PA SAC PAZARLAMA SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
4
230
18.045.000
ATAKÇAĞ TURİZM İNŞ. PROJE SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
3
70
3.380.000
NİRVANA KUYUMCULUK TURİZM İNŞAAT PETROL ÜRÜNLERİ TEKSTİL
4
154
14.841.290
ENGÜNYURT OTELCİLİK TURİZM GIDA İNŞ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
3
40
750.000
AYDOĞANLAR İNŞ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
3
103
8.101.345
TİTANİT İNŞ. TUR. VE TİC. LTD. ŞTİ.
4
78
7.610.000
NİMET SAYILGAN GÖRKEM SİGORTA ARACILIK HİZMETLERİ
4
300
19.600.000
Ordu
İstanbul
İstanbul
Diyarbakır
İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ.
Ordu
Eskişehir
Muğla
İstanbul
Bolu
Muğla
MELEK TURİSTİK TESİSLERİ İŞLETMELER TİC. A.Ş.
BUTİK OTEL
20
1.800.000
ESA TURİZM RESTAURANTÇILIK VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ TİC. LTD. ŞTİ.
BUTİK OTEL
100
11.073.000
İstanbul
KUBE GAYRİMENKUL YÖNETİM İŞLETME VE TURİZM SAN.A.Ş.
3
80
18.460.000
Amasya
MAHMUT KALKAVAN
3
50
2.285.125
İstanbul
SİRKECİ İPLİK TEKSTİL PETROL ÜRÜNLERİ TRANSMARİN TURİZM İNŞ. TİC. A.Ş.
3
43
3.060.000
Trabzon
BAHADIR OTOMOTİV İNŞAAT SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ.
4
216
15.010.000
Trabzon
BAHADIR OTOMOTİV İNŞAAT SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ.
4
90
9.840.000
TOPLAM
4141
282.031.632
YILDIZI
YATAK SAYISI
TEŞVİK TUTARI
TEŞVİK BELGESİ İPTAL EDİLEN FİRMALAR (MAYIS 2016)
ŞEHİR
FİRMA ADI
YATIRIMIN TÜRÜ
Aydın
TUSAN TURİZM SAN. A.Ş.
MODERNİZASYON
13.792.000
Muğla
SERKA TURİZM TİC. A.Ş.
8.257.453
İOLA TUR. İNŞ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
1.200.000
ATAKÇAĞ TURİZM İNŞ. PROJE SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
3.297.850
Mersin
HÜSEYİN EŞKİ
Mersin
NEC-ER MÜHENDİSLİK İNŞ. GIDA TEKSTİL TAŞIMACILIK TURİZM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
4
205
9.073.300
Tunceli
MUNZUR SANAYİ TİC. TURİZM. İNŞ. TARIM LTD. ŞTİ.
4
198
10.006.900
Çanakkale
İstanbul
Afyon
Şanlıurfa
AKER İNŞ. TİC. VE SAN. AŞ.
3
320
21.475.808
URFA OTELCİLİK TURİZM. İNŞ. GIDA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
4
194
12.992.491
EKİM MÜH. İNŞ. TURİZM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
4
160
9.013.285
BAD TURİZM İNŞ. EĞT. SAN. VE TİC. LTD .ŞTİ.
4
84
4.365.000
Mersin
İzmir
42
2.641.100
YATIRIMLAR HABER
&RUHQGRQċEL]DoGDNLLON7×UNRWHOLQLDÂWČ
S
eylül ayları arasındaki
sezonunu uzatmaya katkıda
bulunacaklarını belirtti.
on dönemde yurt içinde
ve yurt dışında yaptığı
yatırımlarla dikkat çeken
Corendon Turizm Grubu,
bünyesine en son kattığı
İspanya’daki oteli Marble Stella
Maris’in açılışını gerçekleştirdi.
İspanya’nın en gözde tatil
beldesi İbiza’da açılan
Marble Stella Maris Hotel ile
Corendon, İspanya’ya ilk defa
her şey dahil sistemini de
taşımış oldu.
´*HOHQWDOHSOHULNDUü×ODPDN
DPDF×\ODNHQGLRWHOLPL]L
KL]PHWHVRNWXNµ
Corendon Turizm Grubu Kurucu
Ortağı Yıldıray Karaer, bu son
yatırımlarıyla dünyanın en pahalı
turizm destinasyonlarından biri olan
İbiza’yı daha geniş bir kitlenin ziyaretine
açtıklarını belirtti. Karaer; “Yıllardır
Türkiye ve Hollanda pazarlarından
İbiza ile ilgili yoğun talep alıyor fakat
istediğimiz konseptte otel bulamıyorduk.
Gelen talepleri karşılamak amacıyla
úEL]D·Q×QLONUHVRUW
RWHOOHULQGHQ
kendi otelimizi hizmete sunduk. Bizden
yüksek kaliteyi uygun fiyata bekleyen
müşteri portföyümüz için her şey
dahil konsepti geliştirdik. Fakat bu
konseptte biraz farklı olarak yüksek
hızlı wi-fi bağlantısı veya alakart akşam
yemeği isteyen misafirlerimize özel
hizmetler de sunuyoruz” diye konuştu.
Karaer, ayrıca Marble Stella Maris’te kış
aylarında da misafir ağırlamaya devam
edeceklerini; böylece adanın haziran-
Corendon Hotels and
Resorts bünyesine girdikten
sonra baştan aşağı yenilenen
Marble Stella Maris, İbiza
ve Hollanda tarzlarının
kombinasyonundan
yaratılmış özel bir stille
döşenmiş 295 modern ve
konforlu odadan oluşuyor.
Adanın ilk resort otellerinden
olan 4 yıldızlı tesisin en önemli
özelliklerinden biri, eğlence adası
İbiza’da çocuklarıyla tatil yapmak isteyen
ailelere uygun az sayıda otelden biri
olması. Gece hayatıyla ünlü adanın
batı kıyısında konumlanan otelde,
yetişkinlere özel iki yüzme havuzu,
çocuklar için ayrı havuz, açık ve kapalı
oyun alanları ve yemek dersleri gibi
hobi kursları mevcut. Tesis, 60 bin
metrekarelik bahçe içinde konumlanıyor.
0RWHO2QH\HQLRWHODÂDFDN
M
ünih merkezli, “bütçe otel”
diye bilinen cazip fiyattan
konaklama imkanı sunan
design otel zinciri Motel One yönetimi,
Avrupa’daki tesislerine, 19 otel daha
ekleyerek genişleme kararı aldı. TUYED
yönetiminin Tophotelprojects’in
haberinden yaptığı derlemeye göre,
44
Motel One’ın yeni hizmete girecek 19
tesisinin toplam oda kapasitesi 6 bin
100’e ulaşıyor. Berlin’de iki oteli bulunan
Motel One yönetimi, burada 10 yeni otel
daha açmayı planlıyor. Şirket yönetimi,
Berlin’deki otellerinde gecelik konaklama
fiyat stratejisini 62 Avro üzerine kuruyor.
Şirketin Berlin’de hizmete girecek
tesisleri arasında bulunan
Alexanderplatz’daki
Motel One, 708 oda
kapasitesiyle en büyük
tesisi oluşturuyor. Otelin
gelecek yıl ilkbaharda
hizmete girmesi
planlanıyor. Öte yandan
Kaiser Wilhelm Memorial
Kilisesi ile Zoo Station
arasında yer alan ve bir
kulesi de bulunan City
West’in oda kapasitesi
ise 582.
)UDQVDúQJLOWHUHúVSDQ\DYH
úVYLoUH·GHGH\HQLRWHO
DoPD\×SODQO×\RU
İngiltere, Hollanda, Belçika,
Avusturya, Çek Cumhuriyeti ve
İsviçre’de hizmet veren tesisleri
bulunan Motel One’ın şirket yönetimi
geçen yıl satışlarını yüzde 26’lık
artışla 322 milyon Avro’ya ulaştırdı.
Şirketin işlettiği toplam 13.800 oda
kapasiteli 51 otel, ortalama yüzde 75
gibi bir doluluğa ulaştı. Avrupa’daki
tesis sayısını arttırmaya kararlı olan
Motel One yönetimi ayrıca Fransa,
İngiltere, İspanya ve İsviçre’de de
yeni otel açmayı planlıyor. Avrupa’da
hizmete girecek yeni Motel One’lar ve
oda kapasiteleri şöyle: Almanya; 12
tesis 4 bin 200 oda, İsviçre; 2 tesis 543
oda; İngiltere; 2 tesis 647 oda, İspanya;
1 tesis 300 oda, Fransa; 1 tesis 255
oda, Avusturya; 1 tesis 60 oda.
±]J×U<DSČoGDQ$I\RQoD
PLO\RQGRODUOČNRWHO\DWČUČPČ
PVC, alüminyum doğrama sistemleri ve mimari cam üniteleriyle sektörünün en
güvenilir isimlerinden olan Özgür Yapı, 5 yıldızlı termal otelini 120 milyon dolarlık
yatırımla Afyon’da hayata geçiriyor. 97 bin metrekare alan üzerine kurulan Akrones
Thermal & SPA Convention Sport Hotel, 244 standart oda ve 73 suitten oluşuyor.
A
fyon’a geceleme ve turist
sayısı bakımından önemli
katkı sağlaması beklenen otel,
sahip olduğu özellikleriyle sağlık,
kongre, spor ve kültür turizmi gibi
birçok alan için hizmet sunacak.
Afyon’da yapı sektörünün öncü
firmalarından Özgür Yapı’nın turizm
sektöründeki 120 milyon dolarlık 5
yıldızlı ilk yatırımı Akrones Hotel,
ağustos ayında kapılarını açmaya
hazırlanıyor. İlk etapta her yaştan
yerli turistin hedeflendiği otelin genel
müdürlüğüne 1991 yılından bu yana
sektörde üst düzey görevler üstlenen
Hamit Topaloğlu atandı. Afyon-İzmir
karayolu üzerinde 97 bin metrekare
alan üzerinde inşası süren Akrones’in
yapımında sona yaklaşıldı. Standart,
engelli, süit, corner süit, family süit,
balayı süit, sultan süit ve kral dairesi
olmak üzere büyüklükleri 30 ile 471
metrekare arasında değişen 8 farklı
oda tipine sahip otelde toplam 317
oda bulunuyor.
D\Do×NNDODFDN
Termal ve SPA denince akla ilk
gelen şehirlerden olan Afyon’da 12
ay açık kalacak bir otel inşa eden
Özgür Yapı, FIFA standartlarında
oluşturduğu antrenman sahaları ile
ulusal ve uluslararası profesyonel
futbol takımlarını şehirde ağırlamayı
amaçlıyor. Odalarında 900 misafire
kadar ağırlama yapabilecek olan
Akrones; 1750 kişi kapasiteli balo
salonu, 2 Ala Carte restoran, farklı
konseptlere sahip barlar, ana restoran,
ücretli ve ücretsiz aktivite alanları, özel
çocuk kulübü, kullanım şekline göre
kapasitesi değişen 7 toplantı salonu
ve 16 bin metrekare uluslararası
standartlara sahip thermal SPA ile
2016’da turizm sektörüne kazandırılan
yeni oteller arasında yerini alacak.
g]JU<DS×·Q×QLONRWHO\DW×U×P×
Akrones Hotel Genel Müdürü Hamit
Topaloğlu, 120 milyon dolar yatırımla
ülke turizmine kazandırılacak tesis
için yoğun heyecan hissettiklerini ve
gün saydıklarını söyledi. Topaloğlu,
sözlerini şöyle sürdürdü; “Akrones
bizim için çok farklı bir anlam taşıyor.
Tesis Özgür Yapı’nın ilk otel yatırımı.
Afyon’da birbirinden kaliteli tesisler
bulunuyor, bizimle birlikte başka
tesislerin de yapımı devam etmekte.
Tesislere bakıldığında artık sadece
termal özelliklerin dışında farklılıklarla,
her yaşa hitap edebilmek için birçok
özellikli alan içeriyorlar. Biz de sağlık
turizminden kongre turizmine,
kültür turizminden spor turizmine
kadar birçok alanda misafirlerimize
hizmet verebilmek için Akrones’i,
termal & SPA Convention Sport Hotel
konseptiyle inşa ediyoruz. Bizlerle
birlikte önemli güçlerin yer aldığı
rekabet ortamında tesisler sahip
oldukları farklılıklar ile ön plana
çıkacak, en nihayetinde kazanan Afyon
ve Türk ekonomisi olacak” dedi.
6DOČSD]DUČoQGDNL+DONEDQNELQDVČRWHOROX\RU
H
alk GYO’nun İstanbul Karaköy Salıpazarı’ndaki on katlı
binası, 3 yıldızlı otel olarak hizmet verecek. Sapaz Otelcilik
Turizm İnşaat San. ve Tic. A.Ş. tarafından yenilendikten
sonra hayata geçirilecek olan proje 125 oda kapasiteli olacak
şekilde planlanıyor. Projenin; ikinci bodrum katında otopark,
birinci bodrum katında sığınak, zemin katında restoran ile lobi, bir
ile sekizinci katları arasında ise odalar yer alacak. Her katında 17
oda bulunan otelin ayrıca 28 araç kapasiteli otoparkı da olacak.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
45
YATIRIMLAR HABER
5H\VDĻWXUL]PGHKČ]
NHVPHGHQE×\×\RU
T
ürkiye’nin 34. büyük holdingi olan
ve 26 farklı sektörde hizmet veren
Reysaş, turizmdeki yeni atılmalarına
devam ediyor. Faaliyet gösterdiği
sektörler arasında yer alan turizmdeki
hızlı büyümesini sürdüren Reysaş’ın,
Erzincan Hilton Garden Inn’in ardından
hizmete sokacağı 126 odalı Eskişehir
Hilton Garden Inn oteli de 2016 Temmuz
ayı itibariyle konuklarını ağırlamaya
başlayacak. Önümüzdeki dönemde
Kastamonu ve Niğde’de de Hilton projeleri
olan Reysaş, turizmdeki yatırımlarına hız
kesmeden devam etmeyi hedefliyor.
.ČUÂLÂHúL
5HVWRUDQODUČ
LNLEXWLN
RWHODÂDFDN
K
ırçiçeği Restoranları’nın
sahibi Kemal İpbaş ve
ailesi İzmir Çeşme ve
Alaçatı’da olmak üzere iki
butik otel açmayı planlıyor.
Para Dergisi’nin haberine göre,
İmer Han Otel adı ile Çeşme’de
12 odalı bir tesis açmaya
hazırlanan Kemal İpbaş, ayrıca
şahsi yatırımı olarak Alaçatı’da
yine 12 odalı Tiniaka Otel adı ile
bir tesis açacak.
.×EDoGD\ČOVRQUD6WDUZRRGLOHELULON
2
014 yılı sonu itibariyle ABD ile ilişkilerde
normalleşme sürecine giren Küba’da 60 yıl aradan
sonra ilk kez bir otel, ABD şirketi tarafından
işletilecek. Küba’nın başkenti Havana’da bulunan 186
odalı Quinta Avenida Otel, Starwood ile imzalanan
anlaşmayla Four Points by Sheraton oldu. Otel, yapılacak
renovasyon çalışmalarının ardından Four Points by
Sheraton Havana olarak hizmet vermeye devam edecek.
Starwood ayrıca ikinci otel olarak yine Havana’da
bulunan Inglaterra Hotel için yaptığı işletme anlaşması
kapsamında bu oteli de 2016 yılı içinde hizmete açacak.
0LOOHQQLXP&RSWKRUQH+RWHO
*UXEXoQGDQċVWDQEXOoDE×\×N\DWČUČP
M
illennium & Copthorne
Hotel Grubu, Türkiye'deki
ilk otelini İstanbul
Ayvansaray’da açmayı planlıyor.
Millennium Hotels, Copthorne
Hotels ve Kingsgate Hotels markalarını
bünyesinde barındıran ve dünya
genelinde 125 noktada oteli bulunan
grubun İstanbul’daki otelinin 2016’nın
sonunda hizmete girmesi bekleniyor.
46
Yeni Şafak'tan Murat
Palavar'ın haberine
göre, Millennium
& Copthorne Hotel
Grubu ile Altın İstanbul
A.Ş. arasında imzalanan anlaşma
kapsamında hayata geçirilecek olan
tesis, Millennium Golden Horn Hotel
adıyla hizmet verecek. Mülk sahibi Altın
İstanbul A.Ş. ile 25 yıllık kira anlaşması
yapan Millennium & Copthorne Hotel
Grubu’nun, halen inşaatı devam eden
oteli 2016 yılının sonunda hizmete
girecek. 11 bin metrekare kullanım alanı
içinde hizmet verecek olan Millennium
Golden Horn Hotel’de; büyüklükleri 26
ile 60 metrekare arasında değişen 127
oda, 450 metrekare balo salonu, toplantı
salonu, SPA merkezi, 2 adet restoran ile
yer altı otoparkı mevcut.
YATIRIMLAR HABER
7KH/DQG2I/HJHQGV7KHPH
3DUNoČQLONHWDEČDÂČOGČ
T
ürkiye’nin en büyük yaşam ve
eğlence parkı The Land of Legends
Theme Park, Türk turizminin
başkenti Antalya Belek’te açıldı. 1
Temmuz 2016 tarihi itibariyle faaliyete
geçen projede; dünyanın en büyük
gayrimenkul geliştirme şirketlerinden biri
olan Emaar Gayrimenkul
PJSC ile stratejik ortaklık
yapıldı. Bir tatilin her
yönünün mükemmel bir
şekilde harmanlandığı bir
konsept olarak hayata
geçirilen The Land of
Legends Theme Park,
Franco Dragone’nin
yaratıcılığıyla yepyeni
bir eğlence konseptinin
de öncülüğünü yapıyor.
Türkiye turizmine katma
değeri yüksek bir proje
kazandırdıklarını söyleyen Rixos Hotels
Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince,
şunları aktardı; “The Land of Legends
Theme Park, hayata geçireceğimiz yeni
nesil eğlence destinasyonlarının ilk
halkası. Bu proje ile sadece bir otel, temalı
park, alışveriş üniteleri, su parkı değil,
hepsinin ötesinde yeni bir destinasyon
oluşturuyoruz. Antalya’nın zengin ürün
çeşitliliğine yeni bir renk getirecek olan
bu projeyi hayata geçirmekteki amacımız,
ülkemizi ve yakın coğrafyamızı kapsayan
bölgede yaşayan yaklaşık 3 milyar insanın
eğlence ve tatil kararlarını verirken ilk
tercihleri arasında yer almaktır.
İlk etabını Temmuz’da açtığımız
yatırımımızın maliyeti 1,5 milyar
TL’yi bulacak. Projenin tüm
etaplarını tamamladığımızda
4 milyar TL’lik bir yatırım
öngörüyoruz. Burada önemli
olan noktalardan biri de, inşai
yatırımın yanı sıra pek çok
yeni özelliği barındıran The
Land of Legends’ta teknolojiye,
şovlara, sahne ve görsel
sanat tasarımına yaptığımız
yatırımlardır” ifadelerini kullandı.
0HOHN+RWHOV]LQFLULQLQ×Â×QF×
KDONDVČQČ%H\RúOXoQGDDÂDFDN
G
irişimci Mehmet Ulusoy, ilkini 2012
yılında Marmaris Selimiye’de hizmete
açtığı Melek Hotels zincirinin üçüncü
halkasını Beyoğlu’nda hizmete açacak.
Otelin soft açılışında Turizm Yazarları ve
Gazetecileri Derneği (TUYED) yönetimine
yeni yatırımları hakkında bilgi veren
Melek Hotels Genel Müdürü Uğur Zeren,
Beyoğlu’ndaki yeni otellerinin “Versiyon2”
diye tanımladıkları farklı bir konsepte sahip
olacağını belirtti. Zeren, “Örneğin 12 odalık
yeni otelimizde resepsiyon olmayacak.
Onun yerine misafirlerimize kahve ikram
edeceğimiz bir cafemiz olacak. Otelimize
gelen misafirimiz cafede dinlenirken giriş
işlemleri tamamlanıp odasına buyur
edilecek” dedi.
7RSODPRGDNDSDVLWHVL·HXODüDFDN
Grubun biri yine Marmaris’te, diğeri
Mudurnu’da olmak üzere iki yeni
yatırımı daha olduğunu söyleyen Zeren,
söz konusu tesislerin hepsinin butik otel
olarak tasarlandığını ve mevcut üç otele ek
olarak devreye girecek olan iki yeni tesisle
birlikte toplam oda kapasitelerinin 80’e
ulaşacağını belirtti.
48
0DUGLQ
0LG\DWoD
PLO\RQ
OLUDOČNRWHO
\DWČUČPČ
İ
ş adamı Noran Debasso
tarafından Mardin
Midyat’ta yaklaşık
20 milyon lira bütçe ile
hayata geçilen Akitu Hotel,
konuklarını ağırlamaya
başladı. Takvim’in haberine
göre 110 yataklı otelde;
500 kişilik düğün salonu,
açık ve kapalı yüzme
havuzları, sauna, 1000 kişi
ve 150 kişi kapasiteli iki
ayrı konferans salonu ile
restoran ve kafeteryanın
bulunduğu Akitu Hotel’in
genel müdürlüğünü ise
Eyüp Ergün yapıyor.
DOSYA
ACENTELER
ACENTELER
Kriz döneminde
Türkiye’ye moral olan
8NUD\QDSD]DUČQGDNL
JHOLĻPHOHUXPXWYHULFL
2016’da turist trafiği deyim yerindeyse durma noktasına gelen
Türkiye’nin birçok pazarda yüzü gülmezken, Ukrayna bu yılın
sevindiren pazarı oldu. Türkiye’ye yılda 700 bin civarında turist
gönderen Ukrayna, Rusya ve Almanya gibi kaynak pazarlardaki kaybı
telafi etmese de taşıdığı potansiyel ve Türkiye’ye dönük talebiyle
turizmcilere moral veriyor. Rusya ile Türkiye arasında tırmanan
gerginlik döneminde, Türk tur operatörlerinin Ukrayna pazarına
dönük çalışmalara ağırlık vermesi de bu yıl için pazardan Türkiye’ye
gelenlerin sayısında çift haneli artış beklentisi yaratıyor.
U
krayna, Türkiye turizmi açısından 2016’da en çok konuşulan pazarlardan biri oldu.
Tatil tercihlerinde Türkiye’yi ilk sıraya alan Ukraynalılar özellikle Antalya bölgesine
yoğun ilgi gösteriyor. 2016 yılının ilk yarısında neredeyse tüm pazarlardan gelen turist
sayılarında sert düşüşler kaydedilirken, Ukrayna yakaladığı yükselişini sürdürüyor. Kültür
ve Turizm Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, Türkiye’ye en fazla turist gönderen ülkeler
arasında 12. sırada bulunan Ukrayna’dan 2013 yılında 756 bin ziyaretçi gelirken, 2014’te
yaklaşık yüzde 14’lük bir düşüş yaşanmış ve buna paralel 657 bin kişi gelmişti. Geçen yıl
tekrar yükseliş gösteren Ukrayna pazarından, 2015 yılında Türkiye’ye gelenlerin sayısı ise
2014’e göre yüzde 7,53 artış göstererek, 706 bin 551 olmuştu.
50
8NUD\QDO×ODULoLQEHOLUOH\LFLIDNW|UÀ\DW
Türkiye’deki istikrarlı yükselişini
sürdüren Ukrayna’dan, Ocak-Mayıs 2016
döneminde gelenlerin oranı geçen yılın
aynı dönemine göre yüzde 32,16’lık artışla
254.056 kişiye ulaştı. Sadece Mayıs 2016
ayında Türkiye’ye gelen Ukraynalı turist
sayısı ise yüzde 48,10 artışla 111.367
kişiye ulaştı. 2015’in mayıs ayında bu sayı
75.196 olarak gerçekleşmişti. Ukrayna’dan
İstanbul’a gelenlerin sayısında ise
yüzde 14,6’lık bir artış yaşandı. Bu
pazardan geçen yıl gelen sayısı 131.673
kişi olurken bu yıl sayı 150.878 kişiye
yükseldi. Öte yandan ekonomik krizle
mücadele eden Ukrayna’da tatil amaçlı
çıkışlar için belirleyici faktör fiyat olurken,
Ukraynalıların son dakika satışlarına
yoğun ilgi gösterdikleri görülüyor. Türkiye
dışında Ukraynalı turistlerin tercih ettikleri
ülkeler arasında; İsrail, Hırvatistan,
Karadağ, Yunanistan, Bulgaristan, İspanya,
Mısır, Tayland, Tunus ve BAE yer alıyor.
0XùOD·GDNLDUW×ü\]GH·JHoWL
Muğla’ya gelen Ukraynalı turist
sayısında da yükseliş gözlendi. OcakHaziran 2016 döneminde Muğla’ya
gelen Ukraynalı turist sayısı bir önceki
yıla göre yüzde 103’lük artışla 30.167
kişi oldu. Geçen yılın ilk yarısında bu sayı
14.842 kişiydi.
Türkiye’nin bu yıl
turizmde yaşadığı
olumsuzluklar nedeniyle
fiyatlarda ciddi indirimlere
gitmesi Ukrayna ile
arasındaki turizm
hareketini besleyen
en önemli unsur oldu.
Fiyattaki denge korunduğu
sürece, Türkiye’ye en
fazla turist gönderen
ülkeler arasında 12. sırada
bulunan Ukrayna’dan turist
akışının devam edeceği
öngörülüyor.
Bu yıl sert düşüşlerin yaşandığı ve
turizmin tüm kesimlerinin derin yaralar
aldığı Antalya’da ise Ukrayna pazarı bir
parça moral verdi. Haziran 2016’da geçen
yılın aynı dönemine göre yüzde 107’lik
bir artış kaydeden Ukrayna pazarından
Antalya’ya gelen turist sayısı 106.952
oldu. Haziran 2015’te ise bu sayı 51.658
idi. Ocak-Haziran 2016 dönemi göz
önünde bulundurulduğunda ise bu
dönemde Ukrayna’dan gelen turist sayısı
geçen yılın aynı dönemine göre yüzde
81’lik artış gösterdi ve gelen turist sayısı
108.511’den 196.262’ye yükseldi.
hareketlerini yakından takip ettiklerini
ve yüksek oranlı indirim fırsatlarından
yararlanmak istediklerini aktarıyor. Öte
yandan zam yapılmaması durumunda
Ukrayna’dan Türkiye’ye bu yıl 1 milyon
turist gelebileceğini belirten Ukrayna
Turizm Acenteleri Birliği Başkanı
Oleksandr Novikovskyy, “Türkiye bize
en yakın tatil destinasyonu ve Türkiye’yi
seviyoruz. Servis kalitesi iyi, deniz güzel.
Ukraynalılar 500 dolarlık paket turlarla
Türkiye’ye geliyorlar ve ortalama 200
dolarlık alışveriş yapıyorlar. Fiyatlarda
artış olmazsa bu yıl Ukrayna’dan
Türkiye’ye gelen turist sayısı bir milyonu
bulabilir” dedi.
8NUD\QDO×WXULVWOHULQ\DU×V×
7UNL\H·\HJHOL\RU
8NUD\QDO×WXULVWOHU·WHRUWDODPD
JHFHNRQDNODG×ODU
Doğu Avrupa ülkeleri arasında yer
alan ve yaklaşık 43 milyona yakın bir
nüfusa sahip olan Ukrayna pazarı bu
yılın şaşırtıcı yükseliş kaydeden pazarı
olarak öne çıkıyor. Türkiye’nin önemli
turizm pazarından biri konumuna gelen
Ukrayna, içinde bulunduğu ekonomik
krize rağmen seyahat etme eğilimini
sürdürüyor. Ukrayna’nın istikrarlı turist
sayısı ile ülkemizin önemli kaynak
pazarları arasında yer aldığını söyleyen
Turistik Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı
Timur Bayındır, yaşanan ekonomik
sıkıntılar nedeniyle Ukrayna’dan yurt
dışına çıkabilecek ekonomik güce sahip
kişi sayısının sınırlı olduğunu belirtiyor.
Ukrayna’dan 2015 yılında yaklaşık 1,5
milyon kişinin turizm amacıyla yurt
dışına çıktığını ve bunun yarısının
Türkiye’ye geldiğini vurgulayan Bayındır,
Ukraynalı turistlerin, Türkiye’deki turizm
Ukrayna İstatistik Kurumunun
verilerine göre, 2015 yılında 23 milyondan
fazla kişinin yurt dışına çıkış yaptığı
ülkede, bu çıkışların çok az bir bölümü
organize turlar aracılığıyla yapıldı. TÜRSAB
AR-GE biriminin hazırladığı rapora göre,
Ukraynalılar yurt dışı çıkışlarda en fazla
komşu ülkeleri tercih etti. Bu ülkelerin
başında; Polonya ve Rusya gelirken,
Türkiye 2015’te Ukraynalıların en fazla
seyahat ettikleri 8. ülke oldu. Türkiye
İstatistik Kurumu (TÜİK)’nun verilerine
göre, Ukrayna’dan Türkiye’ye gelen
turistlerin ortalama kalış sürelerine
bakıldığında; 2012’de 7,9 gece, 2013’te
9 gece, 2014’te 9,1 gece, 2015’te ise 8,9
gece olduğu görülüyor. TUİK’in “Çıkış
Yapan Ziyaretçi Sayısı” araştırmasına
göre Ukraynalı turistlerin geçen yıl
yaptığı kişi başı ortalama harcama tutarı
ise 770 dolar.
$QWDO\DLON\DU×GD8NUD\QDSD]DU×QGD
\]GH·OLNDUW×ü\DNDODG×
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
51
DOSYA
ACENTELER
Ukrayna'dan Türkiye’ye gelen
turist sayısı yıllara göre
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
geldiğini ifade eden acente ve tur operatörü
yetkilileri, servis ve hizmet kalitesinin
düşürülmemesi gerektiğinin altını çiziyorlar.
487.917
593.302
730.689
574.700
568.227
602.404
634.663
756.187
657.051
706.551
$QWDO\DYH0XùOD·GDQYD]JHoPH\HQ
8NUD\QDO×ODUú]PLU·HGH\|QHOL\RU
Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı
7UNL\H·GHNLJYHQOLNVRUXQX
8NUD\QDO×ODU×HWNLOHPHGL
Üst üste yaşanan terör olaylarıyla
sarsılan Türkiye’ye güvenlik kaygısı
nedeniyle yurt dışı pazarlardan gelişlerde
ciddi düşüşler yaşanırken, Ukrayna’da
güvenlik sorunu nedeniyle Türkiye’ye
dönük yoğun bir kaygı olmadığı
gözlemleniyor. Ukrayna pazarıyla çalışan
firmalara göre, daha önce Türkiye’ye gelen
ve tatil yapan turistler güvenlik açısından
bir sorun görmezken, kaygı duyan kesimin
çok az olduğu ifade ediyorlar.
6RQGDNLNDF×8NUD\QDO×WXULVW
KHUüH\GDKLONRQVHSWLVHYL\RU
Ortalama on günlük tatil planı yapan
Ukraynalı turistlerin genel olarak tatil
planları karar vermelerinin ardından bir ya
da iki ay içinde gerçekleşiyor. Türkiye’de
özellikle Antalya ve İstanbul’a gelmeyi
tercih eden Ukraynalı turistler son dakika
satışlarını daha avantajlı görüyorlar.
Türkiye’nin sahip olduğu güzellikler
ve iklimi, geniş ulaşım imkanları, uçuş
süresinin kısa olması, vize sorunun
olmaması, sunduğu avantajlı fiyatlar ve
her şey dahil konsept, Ukraynalı turistleri
çeken en önemli faktörler arasında.
Ukraynalılar, tesis kategorisinde ise 5
yıldızlı otellerden başlayarak 4 ve 3 yıldızlı
tesislere uzanan bir skalada her şey dahil
konseptle kalmayı tercih ediyorlar.
8NUD\QDLoLQHQX\JXQÀ\DW7UNL\H·GH
Türkiye turizmi birçok pazarda mutsuz
olsa da, Ukrayna pazarı açısından özellikle
bu yıl için sevindirici gelişmelere sahne
oluyor. Türkiye’nin Rusya ile yaşadığı
gerilim nedeniyle Ukrayna’nın Türkiye’ye
olan sempatisi yükselirken, ekonomik
kriz nedeniyle ciddi gelir kaybı olan
Ukraynalıların tatil planlarında Türkiye’nin
önemi daha da artıyor. Öte yandan
52
Türkiye’nin bu yıl turizmde karşı karşıya
kaldığı çıkmaz nedeniyle fiyatlarda ciddi
indirimlere gitmesi de aslında iki ülke
arasındaki turizm hareketini besleyen en
önemli unsur olarak kayda geçiyor. Yani
tatil harcamaları için sınırlı bir bütçeye
sahip olan Ukraynalı turistler için en uygun
fiyatlı tatil imkanını Türkiye sunuyor. Bu
nedenle fiyattaki denge korunduğu sürece
Ukrayna’dan Türkiye’ye turist akışının
devam edeceği öngörülüyor.
8NUD\QDSD]DU×QGD\NVHOLüEHNOHQWLVL
Tüm bu gelişmeler ışığında bu sene
Ukrayna pazarından beklentilerin
üzerinden bir sayı aldıklarını belirten
acente ve tur operatörleri, 2016’nın bu
pazarda yükseliş ile tamamlanacağını
düşünüyorlar. Geçen yıl sadece Antalya
bölgesine gelen 300 bin civarındaki
Ukraynalı turist sayısının yıl sonunda
500 binlere ulaşması beklenirken, turist
sayısında yüzde 70’lere varan bir yükseliş
olabileceği tahmin ediliyor. Sıra dışı bir
olay yaşanmaması durumunda Türkiye’nin
Ukrayna’da öncelikli tercih edilen ülke
olmaya devam edeceğini belirten acente
ve tur operatörleri yetkilileri, pazara dönük
etkin tanıtım çalışmalarının hız kesmeden
devam etmesi gerektiğini kaydediyorlar.
)L\DWNDGDUVHUYLVYHKL]PHW
NDOLWHVLGH|QHPOL
Her ne kadar Ukrayna pazarı için
Türkiye’yi cazip kılan en önemli unsur
fiyat olsa da, turistler açısından alıştıkları
hizmet ve servis kalitesinin devamını
görebilmek de büyük önem taşıyor. Kriz
nedeniyle oteller ciddi fiyat indirimlerine
gitseler de kalite faktörü de Ukraynalıların
beklentileri arasında. Kimi tesislerde
fiyatlarla birlikte kalite çıtasının da
düştüğünü ve buna parelel şikayetlerin
Türkiye’de ağırlıklı olarak Akdeniz sahil
bandındaki tatil bölgelerine ilgi gösteren
Ukraynalı turistler için Antalya’da özellikle
Kemer ve Belek öne çıkarken, Dalaman
ve Bodrum’un yanı sıra Kuşadası ve
İzmir de önemli destinasyonlar arasında.
Ukraynalıların, İstanbul ziyaretleri ise
ağırlıklı iş amaçlı gerçekleşiyor.
2015 yılında Ukrayna’dan gelen 706 bin
kişinin 380 bini paket turları tercih
ederken, bu yıl paket tur oranında artış
yaşanması bekleniyor.
7UN+DYD<ROODU×8NUD\QD·GD
\HGLQRNWD\DXoX\RU
Türk Hava Yolları (THY) Ukrayna’nın;
Kiev, Odesa, Lviv, Dnipropetrovsk, Herson
ve Zaporijya şehirlerinin yanı sıra yedinci
destinasyon olarak Ivano Frankivsk’a
uçuş başlattı. Ivano Frankivsk-İstanbul
arasında haftanın 7 günü karşılıklı seferler
düzenlenirken, iki ülke arasındaki geniş
ulaşım imkanları ve uçuş süresinin kısa
olması turizm hareketi açısından büyük
avantaj sağlıyor.
8NUD\QDNLüLEDü×RUWDODPD
JHOLUOHUGHV×UDGD
Türkiye Seyahat Acentaları Birliği
(TÜRSAB)’nin Ukrayna’nın başkenti
Kiev’de gerçekleştirilen UITT Kiev 2016
Uluslararası Turizm Fuar Raporu’na
göre, ekonomik olarak ciddi bir darboğazda
olan Ukrayna’nın 2013 yılında toplam
gayri safi milli hasılası 180 milyar dolar
sınırında iken, bu rakam 2015’te yarı
yarıya azalarak 90 milyar dolar seviyesine
düştü. Uluslararası Para Fonu (IMF)
verilerine göre ise, Ukrayna 2015 yılında
90,1 milyar dolarlık Gayri Safi Milli Hasıla’ya
sahipti. Yine IMF’nin verilerinden
hareketle 2015 yılında Ukrayna’da
kişi başına düşen ortalama milli gelir
seviyesi 2.109 dolar. Bu tablo da Ukrayna
vatandaşlarının kişi başı ortalama gelirleri
bakımından dünya sıralamasında
132. sırada olduğunu gösteriyor.
Ukrayna pazarındaki son gelişmelerle
ilgili acente yetkilileri ve tur operatörlerinin
görüşleri şöyle:
ACENTELER
GÖRÜŞLER
)L\DWGHQJHVLVDúODQGČNÂD8NUD\QD
SD]DUČQGDNLDUWČĻGHYDPHGHFHNWLU
U
krayna’da 13 yıl yaşamış ve
orada turizm alanında yöneticilik
yapmış biri olarak pazarı yakinen
biliyorum. Türkiye, Ukrayna’ya en yakın
tatil destinasyonu. Ulaşım imkanları
çok kolay ve yeterli. Türkiye’nin popüler
olmasında en büyük etkenlerden
biri bu. Ukrayna pazarında bu yıl
yaşanan artışta fiyat ve arz-talep
dengesinin büyük etkisi var. Rusya’nın
kapanmasıyla operatörler Ukrayna’ya
yönlendiler. Charter seferleri ve uçak
sayıları ona göre artırıldı. Antalya’daki
otellerin Avrupa ve Rusya kaybı çok
büyük. Buna istinaden 2016 ve 2017 için
birçok tesiste ortalama yüzde 50’lere
varan indirim söz konusu. Zaten Rus
pazarında yüzde 25’lere varan kayıp
vardı. Üzerine böyle bir şey yaşanınca
hem tesisler hem operatörler riske
girip, fiyatları iyice aşağı çektiler. Bu
da talep uyandırdı. Operatörlerin
etkin reklam politikaları, Türkiye’nin,
Ukrayna’daki reklam ve marketing
destekleri ülkemizi bir adım öne
çıkardı. Otelciler de fiyat noktasında
desteklediler. Dolayısıyla Ukrayna
pazarında bir talep yaratıldı. Ancak bu
tamemen fiyat dengesine dayalı, biraz
da suni bir talep. Fiyatı artırdığınızda
pazar direkt tepki veriyor ve rezervasyon
akışı duruyor. Dolayısıyla fiyat dengesini
sağladıkça Ukrayna pazarındaki artış
en azından bu yıl için devam edecektir.
Ukraynalılar ağırlıklı olarak; Antalya,
Dalaman ve Bodrum’u tercih ediyorlar.
İstanbul’a gelenlerin ise çoğu iş amaçlı.
Antalya’da ağırlık Kemer’de.
8NUD\QDSD]DU×QGDEX\×O\]GH
·OLNDUW×üEHNOL\RUX]
Ukrayna pazarındaki artışımızı geçen
yıla kıyasla yaklaşık yüzde 25 olarak
düşünmüştük. Fakat bizim için sezon
iyi gidince haziranda yaklaşık yüzde 10
kapasite daha arttırdık. Temmuzda bir
kısım daha artırdık. Geçen yıla kıyasla
neredeyse yüzde 40’lık bir artışımız var.
Sayımlarımıza göre geçen yıl Antalya
bölgesine 310 bin civarında Ukraynalı
geldi. Bu yıl rakamın 500 binler civarında
olacağını düşünüyoruz. Bu da yüzde 6070’lik bir artışa denk geliyor. Ukrayna için
şu an en belirleyici olan kriter fiyat. Fakat
bunun yanında insanların alıştığı kaliteden
de ödün vermemek gerekiyor. Fiyat en
Oğuz Ergül / TUI Rusya ve
Ukrayna Genel Müdürü
önemlisi ama servis kalitesine de
dikkat edilmeli. Ukrayna sahip olduğu
dinamikleriyle artışa meyilli, Türkiye’ye
çok pozitif bakan ve ülkemizde artış
gösteren iki pazardan bir tanesi.
Çalışmalarımıza bunu unutmadan
devam etmeliyiz.
8NUD\QDSD]DUČQGDJHÂHQ
VH]RQDNČ\DVOD\×]GH
oOLNDUWČĻČPČ]YDU
T
Sezgin Özer / Kilit Global
Genel Müdürü ve Yönetim
Kurulu Üyesi
54
ürkiye’ye Ocak-Mayıs 2016
döneminde gelenlerin yüzdesi,
yani bu dönemdeki göstergeler
sezona dair bir öngörü, tahmin
veya gerçekçi bir durum göstermez.
Artış yüzdesinden çok, reel sayılara
bakmak gerekir. Ukrayna pazarında
yaşanan hareketliliğin nedenlerine
bakıldığında; Rusya ile olan politik
ilişkilerimiz ve sunduğumuz inanılmaz
düşük fiyatların Ukraynalı turistlerin
ülkemize gelmelerinde etkili olduğunu
söyleyebiliriz. Ukraynalılar ağırlıklı
olarak, Kemer ve Belek bölgelerini tercih
ediyorlar. Öte yandan Ukrayna pazarı 5-6
sene önceki potansiyeline sahip değil,
ekonomik çöküntü sonrası maalesef
artan bir ivme yakalanamadı. Pazardaki
hareketliliğe bağlı olarak bizde geçen
sezona kıyasla yüzde 20’lik bir artış söz
konusu. Sektör özellikle Ukrayna pazarı
için reklam ve pazarlamayla ilgili her
şeyi yapıyor. Ukraynalıların Türkiye’ye
gelmelerinde fiyat başlıca unsur.
8NUD\QDoGDHQJHQLĻYH\D\JČQDúD
VDKLSWXURSHUDWÑU×NRQXPXQGD\Č]
C
oral Travel olarak 2008 yılından
itibaren Ukrayna’da faaliyete
başladık. Coral Travel, Ukrayna’da
kurulduğu 2008 yılından bu yana
büyümesini sürdürerek pazarın lider tur
operatörlerinden biri konumuna geldi.
Erken rezervasyon satışlarında Türkiye ve
İspanya’da, geçen sene aynı döneme göre
yüzde 165 artış yakaladık. 2015 yılında
başta Türkiye, Mısır, İspanya, Yunanistan
ve BAE ana destinasyonları olmak üzere,
28 ülkeye 117.553 turist gönderen Coral
Travel’ın 2016 hedefi, paket ve bilet
satışlarında yüzde 70 büyüme ile toplam
200 bin müşteriye hizmet vermek. Coral
Travel Ukrayna’nın ana destinasyonları
olan Türkiye, İspanya, Yunanistan,
BAE, Mısır ve Tayland’da yer hizmetler
servisini, OTI Holding bünyesindeki Odeon
Tours veriyor. Coral Travel, Ukrayna’da
151 şehirdeki 6390 satış acentesi ile en
geniş ve yaygın ağa sahip tur operatörü
konumunda. 28 ülke, 47 destinasyonda
4900 otelle çalışıyoruz. 2015 yılında
misafirlerimizi yüzde 72 oranında 5 yıldızlı
otellerde, yüzde 19 oranında 4 yıldızlı
otellerde ağırladık.
&RUDO7UDYHO·GDQ8NUD\QD·GD
´/RYH,V7XUNH\µNDPSDQ\DV×
Öte yandan Türkiye tanıtımı için
yapılan en geniş çaplı ulusal reklam
kampanyası olan Love is Turkey’i lanse
ettik. Coral Travel Ukrayna tarafından
hazırlanan, Türkiye Turizm Bakanlığı
tarafından desteklenen ve tüm ülkede
halen süren tanıtım kampanyasıyla
Türkiye satışlarını ve marka bilinirliğini
artırarak, Türkiye’nin tatil için seçilen
ilk destinasyon olmasını hedefliyoruz.
Kampanyada, Türkiye’de tatilin avantajları
aktarılırken Türkiye ile duygusal bir bağ
kurmalarını sağlıyoruz. Türkiye’den pek
çok otel de özel teklifleri ve tanıtımları ile
bu kampanyada yer alıyor. Ülke çapında
yapılan en geniş kampanya özelliğini
Tatiana Prokopenko / Coral
Travel Ukrayna Direktörü
taşıyan tanıtım faaliyetinde,
117 billboard, Kiev’de 10 ışıklı dev
pano ve 6 video-board, Kiev Boryspil
havalimanında 1 megaboard, en çok
izlenen internet mecralarında yoğun
reklamları, Google reklamları, en çok
dinlenen iki ulusal radio kanalında 930
spotluk yoğun bir reklam kampanyası,
büyük şehirlerde trolleybus ve metrobüs
üzeri kaplamalar kullanılıyor.
8NUD\QDOČWXULVWLQDODELOHFHúL
HQL\LNDOLWHIL\DWGHQJHVL7×UNL\HoGH
krizin fiyatları düşürmesiyle dengeleniyor.
Ukraynalı tatilcinin elindeki bütçeyle
alabileceği en iyi kalite-fiyat dengesine
sahip tatil Türkiye’de...
8NUD\QDSD]DU×QGDJHoHQ\×ODN×\DVOD
\]GH·OLNDUW×üVDùODG×N
Fahrettin Çiçek / Peninsula
Turizm Genel Müdür
R
usya ve Almanya gibi kaynak
pazarlarımızdaki kayıpların ana
nedenlerinin başında, bu ülkelerle
aramızda yaşanan kültürel uzaklaşma ve
kaybolan Türkiye sempatisi geliyor. Bunun
tam tersi bir durumu Ukrayna ile yaşıyoruz.
Ukraynalılar, Türkiye’yi seviyorlar.
Ukrayna’daki ekonomik kriz sonrası daralan
hanehalkı geliri ve bu gelirden tatile ayrılan
kıt bütçe, Türk turizminin içine bulunduğu
Peninsula olarak Ukrayna pazarına
ilk giren acentelerdeniz. 90’lı yılların
ikinci yarısından beri pazardaki tur
operatörleriyle dönem dönem çeşitli
hacimlerde işbirliği kurma fırsatımız
oldu. 2015 yılında 45 bin kişi kapasitesine
ulaşan iş hacmimiz 2016 için 150 bin
olarak planlandı. Bu doğrultuda Antalya,
Dalaman ve Bodrum havalimanına
uçuşlara devam ediyoruz. Ukrayna
pazarında, geçen yılın aynı dönemine
kıyasla yüzde 304,57’lik bir artışımız var.
Ancak fiyatlar düştüğü için kişi başına
gelir olarak geçen yılın gerisindeyiz.
Ukraynalıların tercih ettiği ana destinasyon
Antalya olmakla birlikte son dönemde
Dalaman ve Bodrum da artışta. Ukrayna,
hâlihazırda Kuşadası ve İzmir’e de göz
kırpıyor. Bu destinasyona uçuş başlatma
çalışmalarımız devam ediyor. Geçen yıl
Türkiye’yi ziyaret eden 700 binin üzerindeki
Ukrayna vatandaşının yaklaşık 320 bini
paket tur kapsamında kalanı ise bireysel
seyahatlerle geldi. Bu oranın bu yıl paket
turlar lehine değişeceğini öngörüyoruz.
Tur operatörlerine sağlanan akaryakıt
destekleri uçak maliyetlerine yansıyor ve
ek olarak konaklama ve diğer servisler
için belirlediğimiz fiyatlarımız düşük
düzeyde seyrediyor. Ukrayna’daki tur
operatörleriyle gerçekleştirilen ortak
reklam çalışmalarına, road showlara, work
shoplara Bakanlığımızın ve otelcilerimizin
desteği devam ediyor. Ukrayna’da tanıtım
faaliyetlerine devam ederken diğer taraftan
da Ukraynalı seyahat acentesi temsilcilerini
ve sosyal medyada fenomen olmuş kişileri
ülkemize getirip ağırlamaya ve ülkemizi
tanıtmaya devam ediyoruz. Ukrayna pazarı
tanıtımın ve iyi fiyatın karşılığını bulduğu
ender pazarlarımızdan birisi.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
55
ACENTELER
HABER
&RUHQGRQ+DYD\ROODUČ %DUDFXGD7RXU6H\DKDW
p)RUWXQH7×UNL\Hq
$FHQWDVČċĻOHWPH
OLVWHVLQGH
%HOJHVLoQLJHULDOGČ
C
orendon Havayolları,
Türkiye’nin en
büyük 500 şirketinin
açıklandığı “Fortune 500
Türkiye” listesinde ilk 250
şirket arasında yer aldı.
Corendon Havayolları
Genel Müdür Yardımcısı
Olcay Türker, şirketleri
2OFD\7×UNHU
net satışlar, faiz/vergi
öncesi kar-zarar, aktif
toplam ve öz kaynak değerlerine göre sıralayan “Fortune
500 Türkiye” listesinde yer almaktan gurur duyduklarını dile
getirdi. Türker, “Dünya genelindeki ekonomik sıkıntılardan ve
bölgesel sorunlardan dolayı birçok şirketin ancak büyüklüğünü
korumakla yetindiği bir dönemde, gerek Türkiye’de gerekse
yurtdışında yeni pazarlarda operasyonlar yürüterek ciromuzu
kontrollü bir biçimde arttırıyoruz” dedi. Türker, sektörde
edindikleri başarılı konumu korumak adına özveri ile
çalışmalarına devam ettiklerini sözlerine ekledi.
D
eneyimli turizmci Cem
Polatoğlu’nun sahibi
olduğu ve 2012 yılının
Ağustos ayında Seyahat
Acentası İşletme Belgesi
iptal edilen Baracuda Tour,
verdiği hukuk mücadelesini
kazandı. Türkiye Seyahat
Acentaları Birliği (TÜRSAB)
&HP3RODWRúOX
tarafından belgesi iptal
edilen Baracuda Tour’un
belgesi şirkete iade edildi. Cem Polatoğlu’nun kürtaj yasağının
gündemde olduğu dönemde yazdığı “Kürtaj Dahil 299 Euro”
başlıklı yazısı nedeniyle belgesi iptal edilen Baracuda Tour, dört
yıllık hukuki sürecin ardından belgesini geri aldı. Kürtaj yasağının
kürtaj turizmine neden olabileceğini öngören yazısının gazetelerde
yayınlanması şirketinin belgesi üzerine savunması alınmadan
TÜRSAB tarafından iptal edilen turizmci Polatoğlu, hukuki süreci
kazandığını sosyal medya hesabı üzerinden duyurdu.
ċVWDQEXOKDYDOLPDQODUČQGDQ
WUDQVLWJHÂLĻOHUGHUHNRUDUWČĻ
İstanbul’daki havalimanlarından transit olarak geçen yolcu sayısı bu yılın ilk 6 ayında yüzde 19
artışla 7 milyon 646 bin kişiye ulaştı. Havalimanlarından para harcamadan geçen transit yolcuların
büyük bir gelir kaybı olduğunu ifade eden TÜROB, “Transit geçme 1 gün kal” kampanyasını öneriyor.
ulaştı. TÜROB’un araştırmasına göre
İstanbul’daki iki havalimanına gelengiden toplam yolcu sayısı 24 milyon
96 bin kişi olarak açıklanırken, gelen
yolcuların yüzde 64’ü Türkiye’ye giriş
yapmadan transit olarak başka ülkelere
gitti. Geçen yılın aynı döneminde yüzde
54 olan transit yolcu oranı bu yıl 10 puan
birden yükselmiş oldu.
´+DYDOLPDQODU×GDKD
YHULPOLNXOODQ×OPDO×µ
T
ürkiye Otelciler Birliği’nin (TÜROB),
Devlet Hava Meydanları İşletmesi
Genel Müdürlüğü Ocak-Haziran
2016 dönemi verilerini baz alarak
yaptığı araştırmaya göre, İstanbul
havalimanlarında transit yolcu sayısı
yüzde 19 artışla 7 milyon 646 bin kişiye
56
Konuyla ilgili açıklama yapan TÜROB
Başkanı Timur Bayındır, turizmde
sıkıntıların yaşandığı dönemde İstanbul
için büyük bir potansiyelin heba olduğunu
belirtti. Transit yolcu potansiyelinin
değerlendirilmesi için daha önce de
öneri getirdiklerini hatırlatan Bayındır,
çekilecek en az 1 milyon ilave geceleme
ile yaklaşık 1,8 milyar dolar ek turizm
geliri elde edilebileceğini ifade etti.
Bayındır, “Geçen yıl bu dönemlerde
ilgili kurumların katılımıyla “Transit
geçme 1 gün kal” kampanyasını hayata
geçirmeyi önermiştik. Bu yolcuların en az
bir gece İstanbul’da konaklamaya teşvik
edilmesi böyle bir dönemde can suyu
olacaktır. Havalimanlarımızdan transit
olarak geçen yolcuların bir bölümünün
ülkemizde konaklamalarının sağlanması
için başta Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığı, Dış İşleri
Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı,
Türk Havayolları ve özel sektör havayolu
kuruluşlarıyla hazırlanacak ortak
kampanyayı hayata geçirmek
üzere işbirliğine hazırız” dedi.
ACENTELER
HABER
7×UN+DYD<ROODUČELUNH]GDKD
$YUXSDoQČQHQL\LVLVHÂLOGL
H
avayolu şirketlerini her yıl düzenli olarak ödüllendiren Skytrax,
Türk Hava Yolları’nı 6’ncı kez “Avrupa’nın En İyi Havayolu Şirketi”
olarak ilan etti. Türk Hava Yolları aynı zamanda “Güney Avrupa’nın
En İyi Havayolu Şirketi” olarak sekizinci kez ödüllendirildi. Küresel
havacılığın farklı alanlarında ticari kaygılardan bağımsız, performans
esaslı yürüttüğü araştırmalarla havayolu şirketlerini her yıl düzenli olarak
ödüllendiren Skytrax, Türk Hava Yolları’nı, 6’ncı kez “Avrupa’nın En İyi
Havayolu Şirketi” ilan etti. Havayolu aynı zamanda, Avrupa’da bulunduğu
bölgenin en iyisi seçilerek peş peşe sekizinci kez “Güney Avrupa’nın En
İyi Havayolu Şirketi” unvanına sahip oldu. Skytrax sonuçlarına göre Türk
Hava Yolları ayrıca “En İyi Business Class Özel Yolcu Salonu İkramı” ve “En
İyi Business Class İkram Servisi” ödüllerini de almaya hak kazandı.
$'52oGDQWXULVWUHKEHUOHUL
LÂLQLVWLKGDPÑQHULOHUL
Türkler
Ramazan
%D\UDPČoQGD
\XUWLÂLQGH
WDWLOLWHUFLKHWWL
T
ürkler bu bayram tatilinde yurt
dışına çıkmak yerine Türkiye
içinde tatil yaptı. En gözde tatil
destinasyonlarında İstanbul, Antalya
ve Bodrum liste başı olurken, ilk 20’ye
girmeyi başaran tek yabancı şehir Paris
oldu. Ramazan Bayramı’nın dokuz gün
olması, yerli turistler için önemli bir tatil
fırsatı yarattı. Seyahat sitesi Hotels.
com™’un verileri, Türklerin çoğunun bu
dokuz günlük tatili yurt dışında değil yurt
içinde değerlendirmeyi tercih ettiklerini
gösteriyor. Araştırmaya göre en gözde
10 tatil destinasyonu sıralamasında
İstanbul’u sırasıyla Antalya, Bodrum,
Alanya, Side, Belek, Marmaris, Fethiye,
Kuşadası ve Kemer takip etti.
58
Tur rehberlerinin turizm sektörü için planlanan
desteklerden yoksun kaldığını ifade eden Adana Bölgesel
Turist Rehberler Odası (ADRO) Başkanı İsa Akdağ,
rehberlerin istihdamı için müze ve ören yerlerinde tur
rehberi ile gezme zorunluluğu getirilmesini önerdi.
T
ur rehberlerinin yaşadığı sıkıntılar
kapsamında açıklama yapan
ADRO Başkanı İsa Akdağ, tur
rehberlerinin hazırlanan destek
paketleri içerisinde göz ardı edildiğini
ifade ederek rehberlerin istihdamının
artırılması için önerilerde bulundu.
Türkiye’nin turizmde zor günler
yaşadığının ve 2016’nın belirsizliklerle
devam edeceğini belirten İsa Akdağ,
en büyük mağdurun tur rehberleri
olduğunu ifade etti. Geliştirilen turizm
destek paketlerinde tur rehberlerine
yer verilmediğini ifade eden Akdağ,
“Turist rehberi tura çıkamazsa evine
ċVD$NGDú
ekmek götüremez. Maalesef bu
meslek grubu göz ardı ediliyor. Kültür
ve Turizm Bakanlığının istihdam
etmek için aldığı 2000 kişi arasında
rehberlerin de olması gerekiyordu”
şeklinde konuştu. Tur rehberlerinin
istihdamının artırılması için öneride
bulunan Akdağ, turistlere müze ve ören
yerlerinde ister münferit ister grupla
olsun rehberle gezme zorunluluğu
getirilmesi gerektiğini belirtti.
$'52·GDQdXNXURYDE|OJHVLQGH
WXUUHKEHULGHQHWLPL
Öte yandan Çukurova bölgesinde
turizm faaliyetlerini geliştirmeyi
amaçlayan ADRO, Adana, Hatay
ve Mersin’de kaçak tur ve rehber
denetimi gerçekleştirdi. ADRO
Başkanı İsa Akdağ, bahar mevsimiyle
birlikte Çukurova’da artan turizm
hareketliliğinde vatandaşların güvenli
seyahat edebilmelerini sağlamak
amacıyla Turist Rehberleri Birliği’nin
(TUREB) denetmenleriyle birlikte
bölgede denetim yaptıklarını belirtti.
ACENTELER
HABER
8NUD\QDOČ<DQ$LU%RGUXPoD
LONXÂXĻXQXJHUÂHNOHĻWLUGL
U
kraynalı havayolu şirketi Yan Air,
Milas-Bodrum Havaalanı’na ilk
uçuşunu gerçekleştirdi. Yan Air’in
Milas-Bodrum ve Kiev arasında karşılıklı
direkt uçuşları yaz sezonu boyunca
haftada bir kez gerçekleştirecek. TAV
Milas Bodrum İşletme Koordinatörü
İclal Kayaoğlu, “Milas-Bodrum’un uçuş
ağına yeni katılan Yan Air’in, Ukrayna’nın
başkenti Kiev’den uçuşlara başlaması
başarımızın bir göstergesi. Yurt içi ve yurt
dışından daha çok ziyaretçi ağırlamak için
Milas-Bodrum Havalimanı’ndan direkt
uçuş sayısını artırmayı amaçlıyoruz” dedi.
$WODVJOREDO
LQ
ċVWDQEXO.RSHQKDJ
XÂXĻODUČEDĻODGČ
İ
stanbul’dan Kopenhag’a ilk
uçuşunu gerçekleştiren Atlasglobal,
yeni destinasyonlarla uluslararası
alanda büyümeye devam ediyor.
Atlasglobal, yurt dışında ulaştığı
50 uçuş noktası ile bağlantılı sefer
sayısını artırıyor. Kopenhagİstanbul ilk seferi için Kopenhag
Kastrup Havalimanı’nda Atlasglobal
yönetiminden yetkililerin katıldığı
etkinlikte konuşan Atlasglobal Genel
Müdür Yardımcısı Semra Erener
Özalçın, yurt dışındaki büyümelerinin
önümüzdeki yıllarda da devam
edeceğini belirtti. Atlasglobal’in
artan destinasyonları ve yeniden
düzenlediği seferlerle bağlantılı sefer
sayılarını artırdığını dile getiren
Özalçın, “Avrupa’da Kopenhag,
Stockholm, Zürih, Hamburg, Milano,
Cluj (Romanya) ve Kişinev (Moldova);
Birleşik Arap Emirlikleri’nde
Dubai (Sharjah) ve Doha (Qatar),
Orta Asya’da ise Çimkent ve
Mahaçkale toplam 50’ye yakın uçuş
destinasyonuna ulaşmış olduk” dedi.
$QDGROX-HWoLQ
$QWDO\DoGDQ
D\UČQRNWD\D
VHIHUOHULEDĻODGČ
A
nadoluJet, 2016 yaz tarifesi
kapsamında Antalya’dan 5 ayrı
noktaya direkt uçuş başlattı.
Temmuz ayı itibariyle Ordu-Giresun, Bursa,
Erzurum, Bodrum ve K.K.T.C.’ye karşılıklı
seferler düzenleyen AnadoluJet’in; Antalya
- Ordu/Giresun seferleri haftada üç gün,
Antalya - Bursa seferi haftada dört gün,
Antalya - K.K.T.C. seferi haftanın her günü
karşılıklı, Antalya - Erzurum seferi haftanın
beş günü karşılıklı, Antalya - Bodrum
seferleri haftanın üç günü karşılıklı seferler
şeklinde gerçekleştiriliyor.
$PEDUJRVRQUDVČ
ċUDQoGDQE×\×N
VLSDULĻ
İ
ran, 37 yılın ardından ülkeye uygulanan
ambargoların kalkması sonrası Boeing
şirketi ile 100 yolcu uçağı için anlaşma
imzaladı. İran’ın 250 uçağa sahip olduğunu
belirten yetkililer, bunların 230’unun
yenilenmesi gerektiğini söyledi. Ocak
ayında da Airbus şirketiyle 27 milyar dolar
değerinde 118 uçaklık bir anlaşma yapan
İran’ın eskiyen yolcu uçağını yenileme
amacıyla bu anlaşmaları yaptığı açıklandı.
60
5DPD]DQ%D\UDPČNLUDOČN
DUDÂODUDUHNRUWDOHS\DUDWWČ
R
amazan bayramı döneminde
aile ziyareti yapanlar ve tatile
çıkanlar seyahatleri için araç
kiralamayı tercih etti. Bayram tatilinin
başlamasından günler önce araç
rezervasyonu yapanlar kiralık araç
pazarında büyük bir talep yarattı. Kişiden
kişiye araç kiralama platformu Garajyeri,
bayram dönemi için aldığı yüzde 150’lik
net talep artışıyla rekora imza atmış
oldu. Bayram döneminde gelen araç
kiralama talepleri konusunda açıklama
yapan Garajyeri Genel Müdürü Arda
Aşkın, “Bayramda memleket ziyareti
gerçekleştirenler aileler ve tatile gidenler
büyük bir araç kiralama talebi yarattı.
Garajyeri olarak biz de bu taleplere
hızlı biçimde yanıt verdik” dedi. Aşkın,
kişiden kişiye araç kiralamanın elden
form doldurma, senet imzalama gibi
işlemlere zorunlu bırakmayan güvenli
çözümü, imza gerektirmeyen kolaylığı ve
uygun maliyeti ile Türk halkı tarafından
diğer yöntemlere göre daha fazla tercih
edildiğine dikkat çekti.
%RHLQJ\ČOGD
WULO\RQGRODUGHúHULQGH
XÂDNWDOHELÑQJÑU×\RU
0(9&873ø<$6$
GÖRÜNÜMÜ
±
5.9
trilyon
$ GH÷HULQGH 39,620 \HQLXoDN
'Q\D 2015
filosu 2035
<HQLXoDNODU
7,570
8,330
[VA͙
45.͙
1,170
BDT
AVRUPA
.8=(<$0(5ù.$
257$'2÷8
1,150
AF5ù.A
2,960
15,130
ASYA
LATùN AMERù.A
3,310
2035 <,/,1'$7(6/ø0('ø/(&(.<(1ø8d$./$5
BÖLGESEL JETLER
7(..25ù'25/8
2,380
28,140
<HQLXoDN
<HQLXoDN
110 milyar $ 3,000 milyar $
U
.hdh.*(1ùú*g9'(/ù
5,100
257$*(1ùú*g9'(/ù
3,470
%h<h.*(1ùú*g9'(/ù
530
<HQLXoDN
<HQLXoDN
<HQLXoDN
1,350 milyar $
1,250 milyar $
220 milyar $
çak firması Boeing’in yaptığı
açıklamaya göre, önümüzdeki 20
yılda yüzde 4,1 artış ile toplam 5,9
trilyon dolar değerinde 39 bin 620 adet
yeni uçak talebi alacakları öngörülüyor.
Şirketin elde ettiği verilere göre tek
koridorlu uçaklara 28 bin 140 adet,
geniş gövdeli uçaklara 9 bin 100 adet,
kargo uçaklarına ise 1.440 adet yeni
uçak talebi olacak.
İngiltere merkezli uçak firması
Boeing, önümüzdeki 20 yıl içinde yüzde
4,1 artış ile 39 bin 620 adet yeni uçak
talebi alacaklarının öngörüldüğünü
duyurdu. Şirketin açıkladığı yıllık
Mevcut Piyasa Görünümü raporunda
(CMO), yeni uçakların toplam değeri
5,9 trilyon dolar olarak tahmin ediliyor.
Boeing Ticari Uçaklar Pazarlama
Başkan Yardımcısı Randy Tinseth,
finansal piyasayı etkisi altına alan
son gelişmelere rağmen havacılık
sektörünün ticari filosunu ikiye
katlayarak uzun vadeli büyümeye
devam edeceğini belirtti. Tinseth,
“Önümüzdeki yirmi yıl boyunca yolcu
trafiğinin yılda yüzde 4,8 oranında
büyümesini bekliyoruz” dedi.
%RUDMHWċEL]Do\Č
GHVWLQDV\RQODUČ
DUDVČQDHNOHGL
S
abiha Gökçen’den İbiza’ya
her hafta düzenli uçuşlar
gerçekleştiren Borajet, ünlü
Ege adalarından Rodos ve Mikonos’a
da yaz dönemine özel seferleriyle
uçuşlarına devam ediyor. Sabiha
Gökçen’den perşembe ve pazar
günleri düzenlenen uçuşlar ile
İstanbul’u İbiza’ya bağlayan Borajet,
ferah ve ikili koltuklardan oluşan
yeni nesil uçakları ile konforlu bir
seyahat deneyimi sunuyor. Öte
yandan Borajet, yaz dönemi için özel
düzenlediği seferleriyle Ege adaları
uçuşlarına devam ediyor.
*D]LSDĻD
+DYDOLPDQČoQD
XÂXĻODU
D]DOČ\RU
T
HY ve Lufthansa’nın ortak
şirketi Sunexpress ile
Almanya’dan yolcu getiren
Germania Gazipaşa Havalimanı’na
düzenledikleri seferlerde azalmaya
gitti. Antalya’daki Gazipaşa
Havalimanı’na taleplerde azalma
olması hava yolu şirketlerinin
uçuş iptallerine yol açtı. THY
ve Lufthansa’nın ortak şirketi
Sunexpress Frankfurt ve Leipzig/
Halle uçuşlarını tamamen iptal
ederken, sadece Düsseldorf
uçuşlarının sezon sonuna
kadar devam edeceği açıklandı.
Almanya’dan yolcu getiren diğer
bir havayolu şirketi Germania
ise Almanya’nın Düsseldorf ve
Münster-Osnabrück uçuşlarını talep
yetersizliği nedeniyle başlamadan
programından çıkardı. Şirketin
sadece Bremen ve Hamburg
kentlerinden Gazipaşa’ya olan
uçuşları devam ediyor.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
61
ACENTELER
HABER
%852oQXQ\HQLEDĻNDQČYH
\ÑQHWLPNXUXOXEHOLUOHQGL
'HQL]KDQ6H]JLQ
T
ürkiye Rehberler Birliği tarafından
kayyum atanmasıyla gündeme
gelen Bursa Rehberler Odası'nın
(BURO) 2’nci olağanüstü genel kurulunda
oy çokluğuyla Denizhan Sezgin başkan
seçildi. BURO Yönetim Kurulu üyeleri
Bilal Çağatay Erentürk, Derya Gerey
Tektaş, Nihat Tınık ve Eren Ölçüoğlu;
denetim kurulu üyeleri ise Güray Kartal,
Ersen Yelkenkaya ve Mahmut Kadri
Söylev olarak delege oylarıyla belirlendi.
TUREB üst delegeliğinde Bursa’yı oda
başkanı olarak Denizhan Sezgin, Kürşat
Özen ve Orçun Sezer temsil edecek.
Genel kurulda konuşan Başkan Denizhan
Sezgin, Bursa’nın turizm değerlerini en
iyi şekilde tanıtmak için, BTSO, TMMOB,
TÜRSAB, TUREB, BEBKA, Bursa Tanıtım
Kalkınma Birliği, Skal Kulüp ve diğer
ilgili sivil toplum kuruluşları ile birlikte
otel ve acentelerle ortak paydada
buluşacaklarını belirtti.
+D]LUDQD\ČQGDXÂDNVH\DKDWOHUL\×]GHDUWWČ
O
kulların kapanması ve
üniversitelerin tatile girmesiyle
birlikte uçakla yapılan
seyahatlerde artış görüldü. Uçak bileti
sitesi Enuygun.com’un açıkladığı verilere
göre haziran ayında satın alınan uçak
bileti sayısında mayıs ayında satın
alınanlara göre yüzde 15 artış görüldü.
Enuygun.com’un Seyahat Analisti Murat
Ekinay konuyla ilgili yaptığı açıklamada,
“Her zaman bilet satışlarında ön sırada
yer alan İstanbul, Ankara ve İzmir’i
haziran döneminde Antalya takip ediyor.
Adana ve Gaziantep gibi şehirlere de
uçuşlar artarken, Bodrum için satın alınan
bilet sayısında da neredeyse yüzde 80
artış olduğunu görüyoruz” dedi. Her sene
okulların kapandığı dönemde uçak bileti
satışlarında artış olduğunu hatırlatan
Ekinay, ailesiyle tatile gidenlerin,
yazlıklarının bulunduğu şehirlere
yolculuk eden ve sınavların bitimiyle
memleketlerine dönen öğrencilerin
uçak bileti satışlarında artışa yol
açtığını belirtti.
%D\UDPWDWLOL\XUWLoLYH\XUWG×ü×QGD
XoXüKDUHNHWOLOLùL\DUDWW×
Enuygun.com’un Seyahat Analisti Tuğba
Hacıbayramoğlu, Ramazan Bayramında
memleket ziyareti yapacaklar ile tatile
çıkacak olanların en çok uçak bileti
aldığı şehirleri açıkladı. Hacıbayramoğlu,
“Bayram öncesinde alınan
biletlere baktığımıza tatilcilerin
sırasıyla en fazla Antalya,
İzmir ve Bodrum’u tercih
ettiğini görüyoruz. Memleket
ziyareti yapacak olanların
talepleri ise Adana, Ankara,
Diyarbakır, Gaziantep, Samsun
ve Trabzon oldu” dedi. Uzun
%ROXo\DLNLKDYDOLPDQČ
\DSČOPDVČSODQODQČ\RU
U
laştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakan Yardımcısı
Yüksel Coşkunyürek, Bolu merkeze stol tipi, Abant
Tabiat Parkı mevkiine ise küçük uçakların inerek park
yapabileceği iki havalimanı projesi üzerinde çalıştıklarını
bildirdi. Herkesin kullanabileceği stol tipi bir havalimanını
Bolu’ya kazandırmanın en büyük arzularından bir tanesi
olduğunu vurgulayan Coşkunyürek, “Yine hava parkı olarak ku
llanabileceğimiz Abant üzerindeki karayollarına ait bir yerimizi
de hava trafiği için orada bir pist yapıp özelikle küçük uçakların
inip kalkabileceği veya park edilebileceği bir yer de planlarımız
dahilinde çalışmalarımızı yürütüyoruz” dedi.
62
bayram tatilinin yurt dışı seyahatlerine de
etki ettiğini ifade eden Hacıbayramoğlu,
sözlerine şunları ekledi; “Bayram tatilinde
bu yıl da Avrupa revaçta. Tatilcilerin en çok
tercih ettiği lokasyonların sırasıyla Paris,
Milano ve Selanik olduğunu görüyoruz.
Akraba ziyareti açısından baktığımızda ise
buralarda yaşayan Türk vatandaşlarımızın
da etkisiyle Berlin, Frankfurt ve Stuttgart
bayram uçuşlarında ilk sıralarda yer alıyor.
Öte yandan, Bakü ve Belgrad uçuşlarına
olan talepteki artış da dikkat çekiyor.”
<XQDQLVWDQoGDQ5XV
WXULVWHEHĻ\ČOOČNYL]H
T
urizmde Türkiye'nin en büyük rakibi Yunanistan, Rus
turistlere yönelik uzun vadeli çalışmalar yapmaya
başladı. Alınan karara göre Rus turistlere üç ila 5
yıl arasında Schengen vizesi veriliyor. TürkRus.com’da
yayınlanan habere göre Rusya pazarı için uzun vadeli planlar
yapan Yunanistan, Rus vatandaşlarına uzun süreli vize
vermeye başladı. Aynı zamanda Yunanistan üç gün olan vize
verme süresini de bu yıl içinde bir güne indirmeyi planlıyor.
Yunanistan Turizm Bakanı Elena Kundura, haziran ayından
itibaren Rusya pasaportlu turistlere üç ila beş yıl arasında çok
girişli vize verdiklerini açıkladı.
+D]LUDQGDPLO\RQ\ROFX
KDYDOLPDQODUČQGDQKL]PHWDOGČ
D
HMİ Genel Müdürlüğü tarafından
açıklanan 2016 yılı haziran ayı
istatistiklerine göre Türkiye geneli
havalimanlarından haziran ayında
hizmet alan yolcu sayısı 14,6 milyon
olurken, 6 aylık dönemde toplam yolcu
sayısı 80 milyonu aştı.
DHMİ verilerine göre 2016 yılı haziran
ayında havalimanlarına iniş kalkış yapan
uçak trafiği, iç hatlarda yüzde 8,4 artışla
79 bin 451’e ulaştı. Aynı dönemde dış
hatlardaki uçak trafiği yüzde 18,4 azalışla
50 bin 144 oldu. Hizmet verilen uçak sayısı
2016 yılı haziran ayında yüzde 3,1 artışla
32 bin 995, üstgeçiş (overflight) trafiği
ile birlikte toplam 162 bin 590 olarak
açıklandı. Haziran ayı itibariyle iç hat yolcu
trafiği 8 milyon 410 bin 304 olurken dış hat
yolcu trafiği ise 6 milyon 232 bin 308 olarak
gerçekleşti. Direk transit trafiği dahil olmak
üzere toplam yolcu trafiği ise yüzde 15,7
azalışla 14 milyon 672 bin 246 oldu. Kargo,
posta ve bagaj olmak üzere toplam 211
bin 460 ton yük taşımacılığı gerçekleşti.
DHMİ’nin açıkladığı verilere göre 2016 yılı
haziran sonu itibariyle ilk altı ayda hizmet
verilen toplam uçak trafiği üstgeçişler dahil
olmak üzere yüzde 3,7 artışla 862 bin 600,
toplam yolcu trafiği ise direkt transit dahil
olmak üzere 80 milyon 667 bin 589, yük
trafiği ise yüzde 6,2 azalışla 1 milyon 295
bin 174 tona ulaştı.
3URQWRWRXUċÂHULNYH<D\ČQODU%ÑO×P×
LOHJH]JLQOHULEXOXĻWXUDFDN
P
rontotour, tüm gezginlere ve
tatilcilere bir kılavuz olması
hedefiyle İçerik ve Yayınlar
Bölümü kurdu. Bölümün başına
turizm sektöründen deneyimli
gazeteci Mehmet Güneli getirildi.
Tatilin artık bir ihtiyaç olduğunu
ve tatil konusunda tüketicilerin
doğru bilgilendirilmesi gerektiğini
söyleyen Prontotour Yönetim Kurulu
Başkanı Ali Onaran, “Tatil bilincinin
geliştirilebilmesi için içerik artık çok
daha önemli hale geldi. Prontotour
yeni kurduğu İçerik ve Yayınlar Bölümü
ile hem kendi bünyesindeki yayınların
kalitesini artırmayı hem de seyahat
talep edenleri doğru yönlendirmeyi
hedefliyor” dedi. Prontotour İçerik ve
Yayınlar Yönetmeni Mehmet Güneli
ise seyahat biçimlerinin yeni trend ve
yaklaşımlarla değişim gösterdiğini,
İçerik ve Yayınlar Bölümü ile seyahati
ilgilendiren konularda gezginleri
buluşturan özgün platformlar yaratmayı
amaçladıklarını söyledi.
06&.UXYD]L\HUWXUODUČQD\HQLGHQEDĻOD\DFDN
T
ürkiye’yi geçici olarak güzergahından
çıkaran İtalyan kruvaziyer devi
MSC, 2017’de seferlere yeniden
başlamayı planlıyor. MSC Türkiye Genel
Müdürü Necla Tuncel, İstanbul ve İzmir’i
kapsayan turun en çok rağbet gören gemi
olduğunu açıkladı. Tuncel, Türkiye’den
vazgeçmediklerini, sadece kısa süreliğine
askıya aldıklarını ifade etti. İstanbul’un
güzergahtan çıkarılması nedeniyle İzmir’in
de mecburen iptal edildiğini belirten Tuncel,
herhangi olumsuz bir gelişme olmazsa
Türkiye’yi 2017’de tekrar güzergahlarına
ekleyeceklerini açıkladı. Türkiye’nin en çok
tercih edilen destinasyonlar arasında ilk
sırada yer aldığını belirten Tuncel, “İzmir
ve İstanbul’u içine alan turumuz en çok
talep gören gemimiz. Bu nedenle biz
bu tura bir an önce başlamak istiyoruz.
Türkiye'nin en büyük eksikliği liman. Eğer
cruise altyapımız olsaydı Rusya kaybını
çok rahat telafi edebilirdik. Kompleks
cruise limanlarını bir an önce yapmamız
gerekiyor” dedi.
3HJDVXVoQČQLOND\ČQGD\×]GHE×\×G×
P
egasus Hava Yolları, 2016’nın ilk 5
ayında taşıdığı toplam misafir sayısını
geçen yılın aynı dönemine oranla
yüzde 13,5 artırarak 9,28
milyona yükselttiğini ve
uçuşlarını yüzde 15,7 oranında artırdığını
açıkladı. Pegasus’un 2016’nın Ocak-Mayıs
ayları arasında taşıdığı toplam yolcu
sayısı iç hatlarda
6,02, dış hatlarda
ise 3,26 milyon olarak açıklandı. Yılın
ilk 5 ayında yüzde 76,7 doluluk oranı
yakalayan Pegasus, ortalama günlük uçak
kullanımını yüzde 1 puanlık artışla 12,2
saate yükseltti.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
63
TEDARİKÇİLER
DOSYA
Tedarikçi firmalar,
turizmdeki kriz
QHGHQL\OHSODQODUČQČUHYL]H
etme yoluna gidiyor
Türkiye’nin cari açığının yüzde 60’ından fazlasını karşılayan ve
bacasız sanayi olarak adlandırılan turizm sektörü bu yıl zorlu
bir sınav veriyor. Yaşanan terör olaylarının Türkiye’nin mevcut
pazarlarında ciddi kayıplara neden olması ve turist hareketinin
başka destinasyonlara yönelmesi, turizmle birlikte 54 sektöre de
sirayet etti. Yaşanan kriz nedeniyle gelirlerde büyük kayıpları olan
oteller, satın alımlarını ciddi oranda düşürürken, turizme mal, ürün
ve hizmet veren firmalar da krizin faturasını en aza indirmek için
yeni çıkış yolları aramaya başladılar.
2
016’da yaşanan kriz, turizmle
bağlantılı birçok sektörü doğrudan ya
da dolaylı şekilde etkilemeye devam
ediyor. Bu yıl turizmde yaşanacak gelir
kaybının 10 milyar doları aşacağı tahmin
edilirken, bu rakamın neredeyse yarısının
turizmle bağlantılı sektörlere yansıması
bekleniyor. Özellikle Antalya bölgesinde
faaliyet gösteren birçok tedarikçi firma
64
bu durumun etkilerini yoğun şekilde
yaşarken bir yandan da krizin darbelerine
karşı çare yolları geliştirmeye yöneliyor.
Kısa ve uzun vadedeki planlarını revize
eden firmalar, krizin derinleşme olasılığını
göz önünde bulundurarak hareket etmeye
çalışırken, bu dönemde kaliteli, verimli ve
sonuç odaklı hizmet sunan firmalar bir
adım öne çıkıyor.
halinde 2017’de adım adım iyileşme
sürecine girileceğini düşünen bazı
tedarikçi firmalar, krizin yarattığı
karamsarlığa kapılmadan, durumu
fırsata çevirebilecek çalışmalara
odaklanmanın yarar getireceğine
inanıyorlar. Kimi firmalar, müşterilerine
ve sektöre daha stratejik çözümler
sunmaya odaklanırken kimi firmalar
da satın alımlar ve geri ödemeler
noktasında gerekli desteği sağlamaya
çalışıyor. Tedarikçiler, fırsat yaratabilen
firmaların yaşanan kayıpların telafisine
dönük adımlar atarak, mevcut
pazarların yanı sıra yeni pazarlarda da
şans sahibi olabileceğini belirtiyorlar.
Süreç çok sancılı olsa da hiçbir krizin
kalıcı olmadığını anımsatan firmalar,
gerekli direnç gösterildiği takdirde
ayakta kalınacağını ve zorlukların
aşılabileceğine inanıyorlar.
hUQVLVWHPYHKL]PHW
DO×PODU×\DYDüODG×
Türkiye turizmi denildiğinde akla
ilk gelen İstanbul ve Antalya, yaşanan
krizin tüm yönleriyle hissedildiği iki
ana merkez oldu. Antalya ve İstanbul
otellerindeki doluluk oranlarının
düşmesi, mevcut gelir yapısının
değişmesini ve bütçe üzerindeki
baskıların artmasını beraberinde
getirdi. Bu durum da doğal olarak
turizme ürün ve hizmet sunan tedarikçi
firmaların hedeflerini yeniden gözden
geçirmelerine neden oldu. Otellerin kriz
dönemlerinde, verimliliği düşük ya da
geleceğe dönük olmayan ürün, servis
ve hizmet alımlarına yönelebildiklerini
belirten tedarikçi firmalar, konaklama
tesislerinde bunun yerine yeniden
yapılanmanın gözden geçirilmesinin
daha faydalı olabileceğini belirtiyorlar.
Bu yıl Türkiye’ye gelen turist
sayısındaki düşüş otellere, otellerin de
bu düşüş karşısında satın alımlarını
minimuma indirmeleri turizm
tedarikçilerine yansıdı. Turizmdeki krizin
giderek derinleşmesi başta Antalya
bölgesindeki tesisler olmak üzere birçok
oteli, şimdiye dek karşılaşmadığı bir
kayıpla karşı karşıya bıraktı. Otellerin
girdiği bu darboğazın doğrudan etkilediği
tedarikçi firmaların bir kısmı krizin olası
risklerini öngörerek bütçe ve hedefleriyle
ilgili düzenlemelere giderken, krizin bu
kadar sert olabileceğini beklemeyen
kimi tedarikçiler ciddi bir çıkmaza girdi.
Misafir alamayan birçok konaklama
tesisi, birçok farklı kalemdeki
harcamalarını minimuma indirirken,
bu durum tedarikçilerin de satış
potansiyelini düşürdü.
2WHOOHUNHPHUV×NPD
SROLWLNDV×X\JXOX\RU
Geçen yılı kapatırken 2016
yılına dair öngörülerinde ciddi bir
yükseliş beklentisi taşımayan turizm
tedarikçileri, bu yıl üst üste yaşanan
terör olayları ve Rus pazarındaki
kayıplar nedeniyle gelen turist
sayılarının deyim yerindeyse bıçak
gibi kesildiğini belirtiyorlar. Buna
paralel olarak Türkiye’nin önemli
turizm merkezlerindeki otellerin
dolulukları ve gelirlerinde yaşanan
düşüş, tedarikçi firmaların da karlılık
ve ciro hedeflerini yeniden gözden
geçirmelerini beraberinde getirdi. Kimi
tedarikçiler geçen yılı nispeten daha iyi
kapatırken, 2016 ise firmaların önlerini
zor görebildikleri bir yıl olarak geçiyor.
Zira yiyecek-içecek, otel ekipmanları,
çamaşırhane, elektronik sistemler,
yazılım, buklet ürünleri, tekstil,
mobilya, vb. birçok kalemdeki alımlara
ilişkin oteller ciddi bir kemer sıkma
politikası uyguluyor.
5HVRUWRWHOOHULOHoDO×üDQWHGDULNoLOHU
NUL]GHQGDKDID]ODHWNLOHQL\RU
Türkiye ekonomisi açısından büyük
katkı sağlayan turizm sektörünün,
2016’da yaşanan krizle birlikte ne
kadar önemli olduğu bir kez daha
ortaya çıktı. Bu dönemde uluslararası
markalar ya da zincir şehir otelleriyle
çalışan tedarikçiler krizin etkilerini
daha az hissederken, özellikle Antalya
bölgesindeki otellerle çalışan firmalar
.UL]LI×UVDWDoHYLUHELOHQ
WHGDULNoLOHUGDKDD]\DUDDO×\RU
Otellerin kriz nedeniyle alımlarını
düşürmesi tedarikçilerin satışlarını
etkilese de kimi tedarikçiler sundukları
hizmetlerle ilgili çalışmalarına hız
kesmeden devam ediyor. Bölgesel
alımlardaki kayıp karşısında bazı
firmaların potansiyel gördükleri
bölgelere ve yurt dışı projelere yöneldiği
gözlemleniyor. Sektörün dönemsel
bir durum ile karşı karşıya olduğunu
ve ciddi bir sorun yaşanmaması
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
65
TEDARİKÇİLER
DOSYA
ciddi kayıplar yaşadı. 4 ve 5 yıldızlı
şehir otellerinin ürün, sistem ve
hizmetlerle ilgili alımları belli bir istikrar
çerçevesinde devam ederken, eğlence
ve tatil amaçlı seyahatlerin azalması
nedeniyle resort oteller alımlarında ciddi
kesintilere gitti. Bu nedenle turizmciler
ödemelerde ciddi zorluk yaşarken,
tedarikçiler de tahsilatta güçlük
çekmeye başladı.
$o×OPD\DQYH\HQLOHPH
oDO×üPDODU×Q×UDIDNDOG×UDQRWHOOHU
WHGDULNoLOHULGHHWNLOHGL
Bu yıl yaşanan zorlu süreç
özellikle krizden daha yoğun etkilenen
bölgelerdeki otellerin gerek personel
gerekse ürün ve ekipman alımlarına
ayırdıkları bütçeleri düşürerek,
geçici çözümlerle ayakta durmaya
çalışmalarına neden oldu. Bu
sezon resort otellerin bir kısmının
kapısının dahi açılmaması, birkaç
tesisi olan grupların tek otel ile
hizmet vermeyi tercih etmesi ya da
kapasite daraltmasının yanı sıra
renovasyon kararı almış otellerin
bu kararı ertelemeleri veya iptal
etmeleri, tedarikçiler açısında süreci
daha da zorlu hale getirdi. Kriz
nedeniyle turizmde en düşük maliyet
anlayışının öne çıktığını ifade eden
tedarikçilere göre otellerin olmazsa
olmaz denilebilecek alımlarında
kısıtlamalara gidilmesi, mevcut
işleyişteki hizmet kalitesini de
doğrudan etkileyen bir durum.
)LUPDODUKHGHÁHULQL
UHYL]HHWPH\ROXQDJLGL\RU
Otellerin; ürün, sistem, hizmet
alımları ciddi şekilde yavaşlarken,
tedarikçiler yaşanan kayıp karşısında
daha sağlam adımlar atmaya gayret
ediyor. Kimi firmalar kriz nedeniyle
yurt dışı pazarlarda daha aktif olma
yoluna giderken, bir bölümü de yeni ve
otellere kar sağlayacak ürünlere yatırım
yapmayı doğru buluyor. Türkiye’nin,
Rusya ve İsrail ile olan ilişkilerinde atılan
adımların moral olduğunu düşünen
tedarikçiler, gelişmelerin olumlu yönde
olması durumunda sektörün yeniden
canlanacağını öngörüyorlar. Durgun
geçen 2015’e kıyasla 2016’nın çok
daha sıkıntılı geçtiğini belirten turizm
tedarikçilerine göre bu zorlu süreçte
66
doğru hedef ve beklentiler ışığında
hareket edilmesi gerekiyor. Ürün, sistem
ve hizmet alımlarında ciddi düşüşlerin
yaşandığını ifade eden tedarikçi
firmalar, otellerin ve yatırımcıların
ekstra masraflardan kaçındıklarını,
ürün ve hizmet alımlarındaki ödeme
vadelerinin uzadığını dile getiriyorlar.
Özellikle kısa vadeli planlamalarını krizi
baz alarak yapan tedarikçiler, çabuk ve
etkin olmayan çözümler sunmak yerine,
otellerin bu zorlu dönemde işlerini
kolaylaştıracak yenilemelere gidiyorlar.
7HGDULNoLOHUHJ|UHNUL]|QP]GHNL
ELUNDo\×OLoLQGHG]HOHFHN
Türkiye turizmi için en zorlu
dönemlerden birinin yaşandığını
ifade eden tedarikçi firmalar, sektörde
yardımlaşma ruhunun önemine dikkat
çekerken, kriz döneminde dayanışma
bilincinin artırılmasının önemine
vurgu yapıyorlar. Tedarikçi firmaların
bir kısmı gidişatın 2017 yılı itibariyle
adım adım düzelebileceğini ve 3-4
yıl içinde 2015’in rakamlarına geri
dönülebileceğini düşünürken, kimi
firmalara göre ise bugün itibariyle tedbir
alınması durumda dahi krizin etkileri
ancak 2020 yılında sonlanacak. Öte
yandan tedarikçiler, iyiye dönüş için
gerekli olan sürenin ne kadar zaman
alacağının Türkiye’deki ve dünyadaki
siyasi-ekonomik değişimlerle yakından
ilgisi olduğunu düşünüyorlar.
Turizmde yaşanan krizin etkilerini
ve bu dönemde nasıl bir yol haritası
belirlediklerini, sektöre ürün, sistem
ve hizmet sunan tedarikçi firmaların
yetkililerinden dinledik:
TEDARİKÇİLER
GÖRÜŞLER
Dönemsel olan bu kriz
W×PVHNWÑUOHULÂLQ\HQLOHQPH]DPDQČ
Melek İrem Erkuş / İbem
Bilgisayar A.Ş. Satış Müdürü
Ü
lke olarak yaşadığımız bu süreçte
olumsuzluklarla mücadele
ederek kesintisiz şekilde
faaliyet göstermeye devam ediyoruz.
Şirketimizin ve verdiğimiz hizmetin geriye
gitmemesi çok önemli. Kriz anlarında
karamsar bir ruh haline girmektense,
29 yıllık faaliyet hayatımızda daha
büyük krizler görmüş tecrübeli bir
firma olarak soğukkanlılığımızı
koruyor, çalışmalarımızı daha da
yoğunlaştırıyoruz. Dönemsel bu durumun
tüm sektör için yenilenme zamanı
olduğunu düşünüyoruz. Süreci kendi
lehimize en iyi şekilde değerlendirmek için
müşterilerimize ve sektöre daha stratejik
çözümler sunmaya başladık. Turizm
sektöründe ciddi değişiklikler mevcut.
İptal olan otel projeleri ve hâlihazırdaki
otelini açmak istemeyen tesis sahipleri
zor zamanlar geçiriyor. Mevcut
müşterilerimizin yüzde ikilik kısmı bu yaz
otel faaliyetlerini sürdürmeme kararı aldı.
Oranın yüksek olmaması gelirlerimizin
direkt etkilediğini göstermiyor, fakat
fırsat maliyetini düşünürsek kısmi de
olsa olumsuz etkilendik. Yaptığımız
yazılımların lüks bir gider kalemi
olarak değil, oteller için olmazsa olmaz
yardımcı sistemler olarak görülmesini
temenni ediyoruz. Günümüzde otellerin
böyle bir ürün, sistem ya da hizmetten
yararlanmaması mümkün değil. Ancak
haklı olarak oteller de maliyet düşürmek
için çeşitli optimizasyonları kullanmak
durumunda. Bu konuda turizm sektörüne
kolaylık sağlıyor, müşterilerimize bakım
faturalarında ve ihtiyaç duydukları yeni
yazılım çözümlerinde birçok maddi
indirimler sunuyoruz. Kriz ortamında
fırsat yaratan firmalar ve işletmeler
eksileri artıya çevirerek, kendi pazarlarını
yaratacak ve bu tabloyu olumlu hale
dönüştürebilecek. Bizim de stratejimiz
bu olacaktır. Yüksek maliyet yükü olan
birçok işletmeyi bizimle çalışmaya ikna
ederek hem maliyet düşürmelerini
sağlayacağız hem de önceden aldıkları
hizmet, destek ve ürün kalitesini çok
daha iyi seviyelere getirerek ayrıcalıklı bir
firma olduğumuzu ispatlamış olmanın
gururunu yaşamaya devam edeceğiz.
.UL]LQHWNLOHUL·\HNDGDU
GHYDPHGHFHN
Temennimiz bu dönemin hemen
geçmesi olsa da ne yazık ki bugünden
itibaren tedbir alınmaya başlansa bile
ancak 2020 yılında krizin etkilerinin
yok olabileceğini düşünüyoruz. Sürecin
ciddiye alınmasını ve ülkemizin en
büyük gelir kalemlerinden biri olan
turizmin eskisinden de güçlü olarak bu
süreci atlatmasını umuyoruz.
ĺHKLUGČĻČRWHOOHUYH\XUWGČĻČ
SURMHOHULPL]OHND\EČGHQJHOHGLN
R
usya’dan ve doğu bloku ülkelerinden
yoğun turist akınına uğrayan bir
bölgede olduğumuz için haliyle
yaşanan kriz bölgeyi derinden etkiledi.
Otel yatırım sayısı azaldı. Genel anlamda
bölgedeki satışlarımız etkilendi. Tüm bu
zorlu döneme rağmen turizm yatırımlarına
özel hizmetlerimizle hız kesmeden devam
ediyoruz. Rusya krizi bölgesel alımları
etkiledi ama şehir dışı oteller ve yurt
dışı projelerimizle fazlasıyla bölgedeki
kaybı dengeledik. Yaşanan bu süreç daha
fazla yurt dışı projelerine koşturmamızı
sağladı ve bu sezon yurt dışında da önemli
projeler yaptık. Oteller ve yatırımcılar haklı
olarak temkinli gidiyor, ekstra masraftan
kaçınıyorlar. Ürün, hizmet alım ve ödeme
vadeleri doğal olarak uzadı.
68
*LGLüDWVH]RQXQGDNDGHPHOL
üHNLOGHG]HOHFHNWLU
Rusya ile ilişkilere baktığımızda her iki
ülkenin de birbirine ihtiyacı var. Türkiye
Rusya’nın doğalgaz konusundaki en
önemli müşterisi, keza Ruslar da gıda
ürünleri ve turizmde Türkiye’nin en iyi
müşterisi. Şahsım olarak bu gidişatın
2017 sezonunda kademeli şekilde
düzeleceği inancındayım. Global güvenlik
kaygısı nedeniyle turist rakamları en
son kaldığı yerden başlayamayabilir
ama en azından 3-4 yıl içinde geçen
sene bıraktığımız noktaya ulaşacaktır
kanaatindeyim. Netice olarak baktığımızda
fiyat, hizmet ve kalite bazında dünyanın en
iyi tesislerine sahibiz. Dünyada, Türkiye’den
mantıklı bir destinasyon yok.
Arda Kilit / Global Warehouse
(GW) Genel Müdürü
2WHOOHULQ×U×QVLVWHPYHKL]PHW
DOČPODUČQGDE×\×NG×Ļ×ĻYDU
N
e yazık ki yaşanan talihsiz
olaylardan Türkiye turizmi,
bilhassa Antalya turizmi derin
yaralar aldı. Yurt dışında sık sık dile
getirilen terör olayları yüzünden
Türkiye’nin tehlikeli bölgelere dâhil
edilmesi yetmezmiş gibi Rusya krizi
de üzerine eklendi. Müşterilerimizin
hemen hemen hepsi turizm sektöründe
olduğu için paydaşlarımızın ekonomik
darboğaza girmesi bizleri de etkiledi.
Ama lider şirket olmanın avantajını
koruyor, 2016 yılında aldığımız dev
projelerle hedeflerimizi gerçekleştirmeye
devam ediyoruz. İş hacmimizde taahhüt
anlamında bir daralma olmadı. Biz
bu krizi önceden tahmin etmiş ve
bütçemizi buna göre düzenlemiştik.
Öngörülerimize göre başarılı bir grafik
çiziyoruz. Otellerin; ürün, sistem, hizmet
vb. gibi alımlarında büyük düşüş var.
Dev otel zincirleri krizden en az zararla
sıyrılmaya çalışırken şahıs otelleri,
restoran ve kafeler yatırımdan ve
harcamadan kaçıyor. Proje ve taahhüt
işlerimiz hızla devam ederken, kimyasal
Hüseyin Karaman / Günsu
Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel
Müdür Yardımcısı
pazarının daralması yüzünden yeni
pazarlar aramaya başladık. Kendimizi
kısa vadeli nakit dönüşleriyle dinamik
kalmaya ve önümüzdeki senelere
yatırım yapmaya programladık.
$\Dù×P×]×VDùODPEDVDUDN\XUWG×ü×
SD]DUODUDDo×OPD\×KHGHÁL\RUX]
Krizin çok uzun soluklu olacağını
sanmıyorum. Komşu ülkelerde yaşanan
siyasi ve ekonomik problemler en az
bizimkiler kadar yoğun. Yunanistan
ve Avrupa’da da büyük sıkıntılar var.
Rusya ile aramız sıcak tutulursa
sektöre yeniden can gelecektir. Hali
hazırda İsrail ile sıkıntıların bittiğini ve
sıcak ilişkilerin başladığını görüyoruz.
2017 yatırımlarının aynı hızla devam
edip etmeyeceğini kestiremiyoruz fakat
ayağımızı sağlam basarak yurt dışı
pazarlara açılmayı hedefliyoruz. 30 yılı
aşkın süredir sektöre hizmet veren
Günsu AŞ, dün olduğu gibi bugün ve yarın
da en iyisini yapmak için işinin başında
olacaktır. Paydaşlarımızın bize olan
güvenine layık olmaya çalışıyoruz. Yeni
ürünlerimiz ile sektördeyiz. Havuzların
yeni eğlence ürünü olan Wet Bubble’ın
Türkiye ayağını devraldık. Ayrıca
profesyonel endüstriyel temizlik
grubu ürünlerimiz AR-GE ekibimizce
yenilendi. Dünya standartlarında
kaliteye sahip ürünlerimizle gurur
duyuyoruz. Yabancı rakiplerden daha
iyi olduğumuz konusunda da iddialıyız.
Bir kere bizimle çalışan hep bizimle
çalışır diyoruz.
6×UHÂOHUÂRNVDQFČOČDPDKLÂELUNUL]NDOČFČGHúLO
H
izmet verdiğimiz farklı segmentler
içerisinde yer alan otel
sektörünün yaşadığı zorlu
sürecin etkilerini tabi ki hissettik.
Yenileme projelerinin ertelenmesi,
hatta belirsiz bir tarihe kadar askıya
alınması, yeni açılışların yavaşlatılması
gibi unsurlar öne çıkan başlıca
sıkıntılardı. Turizm, ülkemiz için en
önemli gelir kaynaklarından biridir
ve olmaya devam edecektir. Süreçler
çok sancılı ama hiçbir kriz kalıcı
değildir. Bu dönemden her şirket
farklı oranda etkilenecek ve ayakta
kalmayı başaranlar yollarına devam
edeceklerdir. Ülkemiz dünyanın dört bir
yanından gelen turistleri ağırlayabilecek
en üst seviyede yatırımlara ve
hizmet seviyesine sahip. Bizler de
bu alandaki faaliyetlerimizi aynı
titizlik ve profesyonellikle sürdürmeye
devam edeceğiz. Şu an hedeflediğimiz
rakamlarda değiliz ancak çok uzak
da değiliz, farklı çözümler sunarak
yolumuza aynı dirayetle devam edeceğiz.
$NGHQL]E|OJHVLQGHNLRWHOOHUH
VH]RQEDü×QGDFUHWVL]EDN×PYH
RQDU×PKL]PHWLVXQGXN
Oteller müşteri aidiyetine daha
fazla önem vererek wellness
konseptine yatırım yapıyorlar. Öte
yandan ister turistik ister ticari amaçlı
konaklama olsun oteller konuklarına
farkı tecrübeler yaşatmak, onlarla daha
fazla ilgilenmek ve verdikleri önemi
hissettirmek istiyorlar. Bu sebeple hem
fitness alanlarının donanımı ve kalitesi
hem de yeme-içme konusunda alternatif
çözümler sunmaya yönelik girişimlerde
daha fazla bulunuyorlar. Technogym
olarak kayıplar karşısında, turizm otelcilik
segmentine olan dikkatimizi ikinci
plana atmadan, hizmet verdiğimiz
Vittorio Zagaia / Technogym
Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı
diğer sektörlere yoğunlaştık. Ayrıca bu
sene Akdeniz bölgesinde bulunan otellere,
sezon başında ücretsiz bakım ve onarım
hizmeti sunduk. Bu süreçte yeni stratejiler ve
çözümler bularak, mevcut müşterilerimize ve
yatırımcılara destek olup, kriz dönemini hep
beraber aşmamız gerektiğine olan inancımız
tamdır. Her kriz, birlik ve beraberlikle atlatılır.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
69
TEDARİKÇİLER
GÖRÜŞLER
.UL]GHQUHVRUWRWHOOHUOHÂDOČĻDQWHGDULNÂL
ILUPDODUDNČ\DVODGDKDD]HWNLOHQGLN
R
usya’daki ekonomik kriz,
Türkiye’deki terör olayları, göçmen
sorunu, ekonomik istikrarsızlık ve
politik belirsizlik, Türkiye halkını, yerliyabancı turistleri ve turizm yatırımcılarını
tedirgin etti. Bu tedirginliğin sonuçları
da sektörel rakamlara yansıdı. Bu
bağlamda, 2015’te sıra dışı bir durumla
karşılaşmazken, 2016 yılı politik ve
ekonomik anlamda önümüzü zor
gördüğümüz bir yıl olarak karşımıza
çıktı. Bu yüzden 2016’yı karlılık ve ciro
artışı gibi finansal hedeflere ek olarak;
müşteri memnuniyetini artırarak marka
sadakatini güçlendirmek, çalışanların
ve iş ortaklarının memnuniyetini
artırmak, kalite kontrol ve kalite güvence
sistemlerini geliştirerek sıfır hataya
ulaşmak gibi finansal olmayan hedeflere
de öncelik vermek için uygun bir zaman
dilimi olarak değerlendiriyoruz.
dDEXNDPDHWNLQROPD\DQ
o|]POHUHLWLEDUHWPHPHOL
NUL]LI×UVDWDoHYLUPHOL\L]
İçinde bulunduğumuz kriz döneminde
diğer sektörlerin turizm sektörüne
nasıl da bağımlı olduğunu bir kez daha
gördük. Bu yüzden günü kurtaracak
Burcu Erdoğan Ergül /
Guestinhouse Yönetici Ortağı
çabuk ama etkin olmayan çözümlere
itibar etmemeli, krizi fırsata çevirmeliyiz.
2015, sektördeki olumsuzluklara rağmen
yüzde 25 civarında büyüme yakaladığımız
ve birçok ülkeye ihracat yaptığımız bir
yıldı. Distribütörü olduğumuz markalara
özellikle yiyecek-içecek ekipmanları
alanında önemli ilaveler yaparak, lider
markalarla iş ortaklıkları başlattık. Çok
sayıda 4 ve 5 yıldızlı zincir otelin açılış
ve yenileme projesinde yer aldık. Ana
müşteri kitlemiz; uluslararası, lokal şehir
ve iş otelleri ile otel zincirleri olduğu için
krizden, resort otellerle çalışan tedarikçi
firmalara kıyasla daha az etkilendik.
Bu dönemde özellikle krizden daha çok
etkilenen bölgelerdeki otellerin, ekipmana
ve personele ayırdıkları bütçeleri
düşürerek günü kurtarmaya yönelik çabuk
ama etkin olmayan çözümler geliştirdiğini
gözlemledik. 5 ve 4 yıldızlı iş ve şehir
otellerinde ise tercih edilen ekipmanların
ve sunulan hizmetin kalitesi bakımından
herhangi bir değişiklik olmadı. Otel
ekipmanları anlamında otel misafirlerine
kaliteli ürünlerle hizmet verebilmenin, en
az otelin mimarisi ve lokasyonu kadar
önem taşıdığını, müşteri sadakati ve
otelcilik sektörünün neredeyse üzerine
kurulduğu müşteri tavsiyesi açısından
oldukça belirleyici bir faktör olduğunu
unutmamak gerekiyor. Hizmet kalitesini
ve misafir memnuniyetini maksimize
ederek fark yaratmak kriz döneminde
doğru bir adım olacaktır. Politik ve
ekonomik belirsizlik dönemleri gelir
geçer, ancak ortaya çıkacak olumsuz
bir sektörel imajı sonradan düzeltmeye
çalışmanın daha maliyetli olacağını ve
çok uzun zaman alacağını unutmamalıyız.
2016’daki krizin etkisi azalarak da
olsa bir süre daha devam edecektir.
Tabii bu sürenin uzunluğu ülkemizdeki,
dünyadaki politik ve ekonomik
değişikliklere göre şekillenecektir.
KHGHIOHULPL]LUHYL]HHWPHN]RUXQGDNDOGČN
H
epimiz aynı gemide olduğumuz
için firma olarak turizmde yaşanan
krizinden olumsuz etkilendik.
Özellikle İstanbul’daki otellerde doluluk
oranlarının düşmesi, mevcut gelir
yapısının değişmesine ve bütçe üzerinde
kısıtlamalara gidilmesine sebep oldu.
Otel yatırımlarının yavaşlaması ve yerliyabancı yatırımcıların kriz ortamında
birçok projeyi askıya alması nedeniyle
2016 hedeflerimizi revize etmek zorunda
kaldık. Firma olarak dünya genelinde
yaklaşık 300 binin üzerinde otel odasında
misafir internet sistemi ve IPTV hizmeti
veriyoruz. Kullanılan band genişliği, anlık
kullanıcı sayısı ve sisteme giriş yapan
kullanıcı rakamlarını devamlı izliyoruz.
Bu yıl Türkiye’de gerçekleşen başarılı otel
misafiri internet bağlantı sayısı geçen
70
yıllara kıyasla İstanbul’da
yüzde 30’lara varan bir düşüş
gösteriyor. Otelciler ve bizler
için giderlerimiz sabit kalırken,
başarılı bağlantı sayısı otel doluluk
oranlarıyla ilgili olduğu için krizin ne kadar
etkili olduğunu gösteren kötü bir veri.
2WHOFLOHUVLVWHPOHUL\OHELUOLNWH
VXQGXNODU×VHUYLVOHULGH\HQLOHPHOLOHU
Kriz bir anlamda eleyici bir süreç.
Yatırım ve operasyonel açıdan düzgün
yol haritası olmayan ve hizmette farklı
servisler sunamayan otellerin kriz
ortamında diğerlerinden daha fazla
kan kaybettiklerine şahit oluyoruz.
Bu dönemde çoğu zaman kriz sebep
gösterilerek hatalı ya da geleceğe dönük
olmayan servis veya hizmetler alınıyor.
Otelciler krizi fırsata çevirerek
yeniden yapılanmayı
ve sistemleriyle birlikte
sundukları servisleri yenilemeyi
düşünerek yol haritası belirlemeli.
Mevcut şartlar altında yatırımcılara
doğru ve otellerinin potansiyeline uygun
yatırımları yapabilmeleri için danışmanlık
sunuyoruz. Global bir firma olarak
ödeme seçeneklerinin çoğaltılması ve
kolaylaştırılması öncelik verdiğimiz
konular. Mevcut ortamın devam etmesi
ve kötüleşmesi 2017 için daha büyük bir
kayıp olacaktır. Çoğu otel için oyunun
sonu bile olabilir. 2017’de mevcut
ortamın iyileşmesiyle birlikte toparlanma
sürecine girecek ve eski ivmeleri hızlı
bir şekilde yakalayacağımız ortama kısa
bir sürede ulaşacağız.
.UL]\DWČUČPFČODUČHWNLOHPLĻROVDGDVHNWÑUGHNL
KDUHNHWOLOLNJÑ]DUGČHGLOPHPHOL
restore etmek yerine, yeni yapılar ve
yerleşim birimleri oluşturduklarını,
mevcut yapıların işletmecilerinin veya
yatırımcılarının ise rekabet edebilmek
için restore çalışmaları yaptığını
görüyoruz. Kriz, yatırımcıları etkilemiş
olsa da sektördeki hareketliliğin göz ardı
edilmemesi gerekir. Burada dikkat çeken
konu, yeni yatırım yapan şirketlerin
çoğunun 10 yaşından küçük olmasıdır.
.UL]RUWDP×LüKDFPLQL\]GHGüUG
Mert Sağlam / Akın Halı İç
Mimar - Proje Müdürü
F
irma olarak ürün skalamız
halı, duvar kağıdı, yükseltilmiş
döşeme ve parke gibi ürünleri
kapsadığından müşteri portföyümüz;
oteller, iş merkezleri, mimarlık ve iç
mimarlık firmalarından oluşuyor. Ancak
şaşırtıcı bir biçimde, kriz döneminde
bile yatırımcıların mevcut yapıları
Otelcilik sektöründeki standartların
yükselmesiyle birlikte, gerek malzeme
kalitesinin gerekse malzeme desen ve
tasarımının 21. yüzyıla ayak uydurması,
yatırımcıya verilecek olan hizmetin
kalitesinin de artmasını gerektirdi.
Bu da kaliteli ve nitelikli hizmet veren
şirketleri ön plana çıkardı. Şirketimizin
bu durumdan çok iyi etkilendiğini
söyleyebilirim. Sektördeki hareketliliğe
rağmen, kriz ortamının iş hacmini
yüzde 20 oranında düşürdüğünü
gözlemliyoruz. Otelcilik sektörünün
şampiyonlar ligi diyebileceğimiz
Hilton, Sheraton, Marriott, Radisson
vb. zincirlerin, mühendislik ve
mimarlık departmanlarının hazırladığı
şartnameler artık çoğu otelde standart
hale geliyor. Bu durum müşteri ve
çalışanlar için sağlıklı, güvenlikli ve
pratik oluyor. Bu yüzden malzeme
seçimleri de axminster halı, tekstil
tabanlı duvar kağıdı gibi kaliteli
ürünlerden yapılıyor. Tedarikçi firma
olarak yaşanan kayıplar karşısında
her günümüzü ilk günümüz gibi istekli,
müşterilerimizle iyi ilişkiler geliştirerek
ve iyi hizmet vererek bitirmeye
çalışıyoruz. Sorunun çözümü politika
platformunda olduğu için yapılabilecek
en iyi şeyin bu olduğunu düşünüyoruz.
Bu yıl yaşanan krizin gelecek döneme
yansımalarıyla ilgili hiçbir şeyin rahatça
öngörülemediği günlerde yaşıyoruz.
Zaman gösterecek diyelim.
.UL]HWHGELURODUDNLĻOHULPL]LÂHĻLWOHQGLUL\RUX]
S
MG olarak alışveriş merkezleri,
oteller, perakende satış noktaları,
restoranlar, turistik tesisler,
showroomlar, sağlık merkezleri gibi
oldukça geniş bir yelpazede farklı
alanlara hizmet veriyoruz. 7000’e yakın
noktada 300’ün üzerinde firmanın
yasal müzik, anons ve reklam yayınını
gerçekleştiriyoruz. Bu mekanların
müziksiz kalması mümkün olmadığı için
firmalar tasarruflarını başka alanlarda
yapıyor. Kriz şu an için işlerimizi
azaltmadı, ancak bu durum devam
ederse ne olacağını yaşayıp göreceğiz.
Firmaların ciddi ödeme güçlüğü
içerisinde olduğunu gözlemliyor, hatta
yaşıyoruz. Tahsilatta güçlük çekiyoruz.
7P\D\×QODU×Q\DVDOO×ù×Q×KHU
NRüXOGDJDUDQWLDOW×QDDO×\RUX]
Yaşanan kayıplar karşısında, yeni
yazılım ve hizmetler geliştirerek işimizi
çeşitlendirmeye çalışıyoruz. Örneğin kişi
sayma hizmeti ve koku bunlar arasında.
Kişi sayma sistemimiz SMG Counter;
saatlik olarak işletmeyi, mağazayı
ziyaret eden müşteri sayısını ve bu
müşterilerin hangi oranda alışveriş
yaptığını bilmeye olanak tanıyor.
Kişi sayımından elde edilen bilgiler
promosyon ve reklamların müşteri
sayısındaki değişime etkisinden iş gücü
planlanmasına, zincir mağazaların
performans karşılaştırılmasından
AVM’lerde kira yönetimine kadar
birçok alanda kullanılabiliyor. Kendi
yazılımımız üzerinden güvenli ve tek
merkezden yönetilen dijital yayınlarımız
sayesinde tüm yayınların yasallığı her
koşulda garanti altına alınmış oluyor.
Müzik meslek birliklerine, şirketler
tarafından bildirilmesi gereken müzik
kullanım raporları da tarafımızdan
hazırlanarak şirket adına ilgili meslek
Gül Gürer Alimgil / SMG
birliklerine iletiliyor. Eğer müzik meslek
birlikleri koruması altında olan popüler
şarkıları telif ödemeden yayınlarsanız
çok ciddi yaptırımlarla karşılaşabilirsiniz.
Bunların önlenmesi de en az tasarruf
kadar önemli.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
71
TEDARİKÇİLER
HABER
$YĻDU0DGHQVXODUČOH]]HWL\OHIDUN\DUDWČ\RU
M
aden suyu pazarının
yeni oyuncusu Avşar
Maden Suları, ürünlerini
tüketicilerin beğenisine sundu.
Mango-ananas, mandalina
C plus ve yeşil elma gibi tatlarla
dikkat çeken Avşar, meyve aromalı
maden suyu pazarına on bir farklı
lezzet sunuyor. Farklı tatlarıyla
dikkat çeken Avşar Maden Suları,
ünlü endüstriyel tasarımcı Defne
Koz’un tasarladığı damla şeklindeki
şişesiyle fark yaratıyor.
$I\RQOXPHUPHUFLGHQ
PDGHQVX\X\DW×U×P×
Mermer ve mermer makineleri
alanlarında faaliyet gösteren Afyonlu
Demirci Hacı Ömer Oğulları Şirketler
Grubu, içecek sektörüne de girdi. 100
milyon TL ciroya ve 750 kişilik istihdama
sahip olan grup, maden suyu sektörüne
yaklaşık 10 milyon dolarlık yatırım yaptı.
Yılbaşında piyasaya sunduğu ‘Avşar’
markalı ürünlerini ihraç etmeye başlayan
grup, 2016 sonunda 20 ülkeye maden
suyu satmayı ve 30 milyon TL ciroya
ulaşmayı hedefliyor. Afyonlu grubun bu
7DUČN'HPLUHO
işe yaklaşık 10 milyon dolarlık yatırım
yaptığını söyleyen şirketin üçüncü kuşak
temsilcisi Tarık Demirel, “Bölgemizin ve
yıllardır akan suyun adı ‘Avşar’ olduğu
için markamıza da bu adı verdik. Şu anda
ihracat ağırlıklı çalışıyoruz” dedi.
“İhracat ağırlıklı çalışıyoruz. Kısa
süre önce faaliyete geçmiş olsak
da Irak, Tayvan, ABD, Güney Afrika,
Belçika, Azerbaycan gibi ülkelere
ihracat yaptık. Hedefimiz bu
yıl 100 milyon şişe satış ve
20 ülkeye ihracat yapmak. 11
farklı tattaki ürünle pazarın
ihtiyaçlarına cevap vereceğiz.
Avşar’ın ürün portföyünde
10 çeşit aromalı maden suyu
bulunuyor. Satışlarımızın yüzde
30’luk kısmı aromalı ürünlerden
geliyor. Mango-ananas, mandalina
c plus ve yeşil elma farklı tatlarıyla
diğerlerinden ayrışıyor.”
ÍDUNO×WDWLOHSD]DU×Q
LKWL\DoODU×QDFHYDSYHUHFHùL]µ
Demircilikle başlayıp mermer
alanındaki faaliyetleriyle büyüyen şirketin
bu yılın başında üretime geçtiklerini
belirten Demirel, sözlerine şunları ekledi;
(F]DFČEDĻČoQGDQ0LNURILODPHQW
Temizlik Bezi ile üst düzey temizlik
Eczacıbaşı Profesyonel, saç telinden yüz kat daha ince yapıda tasarlanan DispoMikrofilament
Temizlik Bezi’ni piyasaya sürdü. DispoMikrofilament Temizlik Bezi, özel dokusu sayesinde
derinlemesine temizlik, iz bırakmadan kurulama ve parlatma ile üst düzey hijyen vadediyor.
E
czacıbaşı Profesyonel’in hijyen
alanında profesyonellere
yönelik çözümler sunan markası
Dispo, mikrofilament temizlik bezini
piyasaya sürdü. Saç telinden yüz kat
daha ince filamentlerden oluşan yeni
DispoMikrofilament Temizlik Bezi,
işletmelerde maksimum hızda ve yüksek
performanslı temizlik vadediyor.
6DoWHOLQGHQ\]NDWGDKDLQFH
ÀODPHQWOHULOHVWG]H\WHPL]OLN
Hijyen destek kategorisinde inovatif
bir ürün olan DispoMikrofilament Temizlik
72
Bezi,saç telinden yüz kat daha ince
filamentler kullanılarak tasarlandı. Özel
dokusu sayesinde yüzeye çok daha fazla
temas eden temizlik bezi, yağ, kir ve izlere
karşı derinlemesine temizlik sağlıyor.
Pamuklu bezlere göre daha yüksek
performans gösteren DispoMikrofilament
Temizlik Bezi, parlak yüzeylerde iz
bırakmadan kurulama ve parlatma
sağlıyor. Kullanım kolaylığı ile tüm
temizlik alanlarında kullanılabilen ürün,
yapısında bulunan çok sayıda hava kanalı
sayesinde sıradan bezlere göre daha fazla
sıvıyı emiyor ve daha hızlı kuruyor.
TEDARİKÇİLER
HABER
Profesyonellerin mutfaktaki yeni
\DUGČPFČVČ6XPD',0(WDEOHW
S
ealedAir iş birimi DiverseyCare,
profesyonel bulaşık makineleri
için ürettiği Suma DIME tableti
piyasaya sürdü. İlk yıkamadan
itibaren etkin performans sağlayan
Suma DIME, 2’si 1 arada patentli
deterjan ve durulama katkı maddesi
teknolojisi, kontrollü dozaj sistemi
ve tabletlerin kontrollü şekilde
çözülmesini sağlayan sistemiyle
tabak, çatal-bıçak takımları ve cam
malzemelerdeki zorlu gıda kalıntılarını
ve yağları yok ediyor. Profesyonel
temizlik ve hijyen alanına özel
ürünler geliştiren SealedAir iş birimi
DiverseyCare, profesyonel bulaşık
makineleri için ürettiği Suma DIME
tableti piyasaya sürdü. İlk yıkamadan
itibaren etkin performans sağlayan Suma
DIME, 2’si 1 arada patentli deterjan ve
durulama katkı maddesi teknolojisiyle
tabak, çatal-bıçak takımları ve cam
malzemelerdeki zorlu gıda kalıntılarını
nı ve
yağları ortadan kaldırıyor. Aynı zamanda
nda
tek tablette deterjan, parlatıcı ve kireçç
çözücü özellikleri sunan ürün, yumuşak
ak
metaller üzerinde güvenle kullanılabiliyor.
liyor.
Kontrollü bir dozaj sistemine sahip
olan Suma DIME tablet, dozaj ekipmanı
anı
gerektirmeyen özelliğiyle ön plana
çıkıyor. Suma DIME, patentli teknolojisi
isi
sayesinde sabit bir yıkama
programı sayısını garanti ederek
her tabletin kontrollü biçimde
çözünmesini sağlıyor. DiverseyCare
tarafından tüm tek tanklı bulaşık
makineleri ve tezgâh altı makineleri
için özel olarak geliştirilen Suma
DIME, pratik, verimli, ekonomik,
uyumlu, güvenli ve çevre dostu
bir hijyen deneyimi sunuyor.
)RONDUW7RZHUVoČQLNOLPOHQGLUPHGHNL
WHUFLKL'DLNLQ
İzmir’de inşa edilen, Türkiye’nin en yüksek 2’nci ikiz kulesi FolkartTowers’ın iklimlendirme sistemlerinde
Daikin tercih edildi. Bayraklı’da yer alan ve her iki kulesi de 45 kattan oluşan FolkartTowers’ın
iklimlendirme yanında temiz hava ve sıcak su gereksinimleri de Daikin tarafından karşılandı.
İ
zmir Bayraklı’da inşa edilen ikiz kule
FolkartTowers’ın iklimlendirme,
temiz hava ve sıcak su sistemleri
Daikin tarafından sağlandı. Bünyesinde
ofis, konut ve alışveriş tesisi gibi
karma yaşam alanları bulunan
FolkartTowers’ın tüm alanlarında tek
bir dış üniteden ısıtma, soğutma ve
havalandırma hizmeti verebilen Daikin
VRV Sistemler kullanıldı. Avrupa’nın
5’inci ve Türkiye’nin 2’nci en yüksek
ikiz kulesi olan FolkartTowers’ın her iki
kulesinde toplam 1.260 hp dış ünite ve
720 adet iç ünite kapasitesi ile 45 adet
Daikin klima santrali, 1.505 adet fancoil,
6 adet açık çevrim tip kule ve 6 adet su
soğutmalı chiller tercih edildi. Ayrıca 200
metre yüksekliğiyle 150 bin metrekarelik
kapalı inşaat alanına sahip tesisin
kulelerini ısıtmak için toplamda 6.200 kW
Airfel Ambassador duvar tipi yoğuşmalı
kazan kullanıldı.
74
'DLNLQ\HQLED\LOHULYH
VKRZURRPODU×\OD
E\PHVLQLVUGU\RU
Yeni bayi ve showroomları ile
büyümesine devam eden Daikin,
Mersin’deki 6’ncı showroomunu hizmete
açtı. Mersin’in Yenişehir ilçesinde yer
alan yeni showroomun açılışına katılan
Daikin Türkiye CEO’su Hasan Önder, 6’ncı
showroomlarını açmaktan duydukları
mutluluğu dile getirdi. İklimlendirme
pazarının her yıl ortalama yüzde
10 büyüdüğünü ifade eden Önder,
“Türkiye’de pazar, özellikle bizim çok
iddialı olduğumuz merkezi sistemlerde
yani otel, AVM, hastane, büyük
gayrimenkul projeleri gibi bir alanda
hızla büyüyor. Bugün AVM, hastane,
iş merkezi gibi büyük projelerin 3
tanesinden birinde Daikin tercih
ediliyor” şeklinde konuştu. Hendek
üretim tesisinde yürüttükleri Ar-Ge
çalışmalarının yatırıma döneceğini,
Avrupa’ya ihracatın üç kat artmasının
ise üretim ve istihdama yansıyacağını
ifade etti. Mersin ziyareti sırasında
MESİAD’ın (Mersin Sanayicileri ve İş
İnsanları Derneği) düzenlediği “Liderlik ve
Girişimcilik Kültürü” konulu konferansa
da katılan Daikin Türkiye CEO’su Hasan
Önder, girişimci liderlik konularındaki
deneyimlerini paylaştığı
bir konuşma yaptı.
$U]X'HGH*ÑQ×OWDĻ0HUFHGHV%HQ]oLQ
NXUXPVDOLOHWLĻLPP×G×U×ROGX
M
ercedes-Benz Türk’teki 30 yıllık
çalışma hayatının ardından
emekliğe ayrılan Kurumsal
İletişim Müdürü Tülin Steinhauser’in
yerine Arzu Dede Gönültaş atandı.
Mercedes-Benz’in yeni Kurumsal
İletişim Müdürü Arzu Dede Gönültaş
oldu. Gönültaş, 2004 yılında katıldığı
Mercedes-Benz ailesinde son olarak CEO
asistanı görevinde bulunuyordu. İstanbul
Teknik Üniversitesi’nde mühendislik
eğitimi alan Gönültaş, Technische
Universitat München ve University of
Illinois at Chicago’da işletme master
programına katıldı. 1 Haziran 2016
itibariye Kurumsal İletişim Müdürü
görevine başlayan Arzu Dede Gönültaş,
Almanca ve İngilizce biliyor.
$U]X'HGH*ÑQ×OWDĻ
Sesli Turizm filosuna 41 adet
0HUFHGHV%HQ]6SULQWHUNDWČOGČ
İ
stanbul bölgesinde okul servisleri ve personel taşımacılığı
alanlarında faaliyet gösteren Sesli Turizm, araç filosuna
41 adet Mercedes-Benz Sprinter ekledi. Bu teslimat ile
filosunda 109 adet araç bulunan Sesli Turizm’in MercedesBenz marka araç sayısı 107 adede yükseldi. Teslim töreninde
konuşma yapan şirket sahibi Metin Sesli, Mercedes-Benz
Türk’ün müşterilerinin beklentilerini çok iyi anlayıp buna göre
araçlar tasarlayan bir firma olduğunu belirterek, “Okul servisi
ve personel taşımacılığı sektöründe en önemli konulardan
biri güvenlik. Bizim gibi güvenliğe bu kadar önem veren
Mercedes-Benz Türk ile filomuzu uygun finansman koşulları ile
genişletmekten hem mutluyuz hem de gurur duyuyoruz” dedi.
<HĻLOELQDODUČQÂHYUHGRVWXWHUFLKL
Gri Su Sistemleri
G
elişim Teknik A.Ş.’nin Türkiye’ye
getirdiği Gri Su Sistemleri (Lilac
Boru), geri kazanım/dönüşüm
su kaynaklarını ve yağmur suyunu
toplayarak içilemez suyun yapılarda
verimli şekilde kullanılmasını sağlıyor.
Çevre dostu yeşil binalara talebin arttığı
yapı sektöründe Gri Su Sistemleri
güvenle kullanılabiliyor. Gelişim Teknik
A.Ş. tarafından Türkiye distribütörlüğü
gerçekleştirilen Aquatherm tesisat
sistemlerinin ürün gamında bulunan
Gri Su Sistemleri (Lilac Boru), yeşil
binaların su kullanımında çevre dostu
çözümler sunuyor. Su rezervlerini
korumak için geliştirilmiş geri kazanım
/ dönüşüm su kaynaklarını ve yağmur
suyunu toplama sistemi olan Gri
Su Sistemleri, inşaatlarda ve boru
tesisatını yenileyen yapılarda güvenle
kullanılabiliyor. Gri Su Sistemleri ile
tesisat suyunun içme suyundan
ayrılabilmesi için renk kodlandırması
yoluyla içilemez olan su etiketleniyor.
Bu yöntemle etiketlenen sular
sifonlarda, sulamada, temizlik ve
çamaşırhanelerde kullanılabiliyor. Gri
Su Sistemleri, korozyona dayanıklı
olma, uygun fiyat, kolay montaj,
dayanıklılık, yüksek akış hızı ve birçok
ülkede kabul edilmiş renk kodlamasına
sahip olma avantajlarını taşıyor. Gri Su
Sistemleri, küresel ısınma, susuzluk,
çevre kirliliği ve doğal kaynakların
hızla tüketilmesi gibi gelişmelerin
yapı sektöründe talebi artırdığı yeşil
binalarda çevre dostu bir yöntem
olarak tercih edilebiliyor.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
75
TEDARİKÇİLER
HABER
2WHORGDODUČQGD*XHVWLQKRXVHIDUNČ
Guestinhouse, distribütörlüğünü yaptığı seçkin markaların otel misafir
odası ekipmanları ile şıklığı, kaliteyi ve konforu müşterilerle buluşturuyor.
M
üşterilerine misafir odası, kat
hizmetleri, banyo aksesuarları,
genel alan ekipmanları, toplantı
odası ekipmanları ve masaüstü servis
ekipmanları ana gruplarında hizmet
veren Guestinhouse, tasarım ve teknik
anlamında güçlü ürünleriyle otel
misafir odalarında fark yaratıyor. Firma,
distribütörlüğünü yaptığı Bentley, Indel
B, Starmix, Crown International, Craster,
JacobJensen, Foundations, Sico, Waterbury
gibi seçkin misafir odası / banyo ekipmanı
markalarının ürünlerini müşterilerle
buluşturuyor. Guestinhouse, proje bazlı
çözümleri ile misafir odalarında ve
banyolarında minibar, kasa, ütüleme
ünitesi, karşılama tepsisi, su ısıtıcısı, deri
aksesuarlar, bebek yatağı, ekstra yatak,
saç kurutma makinesi, makyaj aynası,
tartı ve çok çeşitli banyo aksesuarları gibi
ürünleriyle şıklığı, kaliteyi ve konforu bir
arada sunuyor.
5L[RV7HPD3DUN$QWDO\DoQČQLNOLPOHQGLUPH
ÂÑ]×POHULQGH)250LP]DVČ
Rixos Tema Park Antalya Turizm Kompleksi’nin iklimlendirme ihtiyaçları için FORM
ürünleri tercih edildi. Yaklaşık 800 milyon liraya mal olan projede FORM’un yüksek
verimlilikle çalışan Clivet ve Dunham-Bush Soğutma Grubu, yüksek enerji tasarruflu
Decsa Soğutma Kulesi ve çevre dostu ClimateMaster ısı pompası ürünleri kullanıldı.
A
ntalya Belek’te bulunan Rixos
Tema Park Antalya Turizm
Kompleksi’nin iklimlendirme
ihtiyaçları FORM Şirketler Grubu
tarafından karşılandı. Yaklaşık 76 futbol
sahası büyüklüğünde olup 639 bin 110
metrekare alana inşa edilen tesiste
FORM’un yüksek verimlilikle çalışan
Clivet ve Dunham-Bush Soğutma Grubu,
yüksek enerji tasarruflu Decsa Soğutma
76
Kulesi ve çevre dostu ClimateMaster ısı
pompası ürünleri kullanıldı.
Rixos Tema Park projesinde otel ve
Aquapark alanlarının sıcak su ihtiyacı
için toplam ısıtma kapasitesi 800 kW
olan 19 adet CLIVET marka soğutma
grupları, AVM kısmı için toplam
soğutma kapasitesi 19.740 kW olan
6 adet kapalı devre Decsa Soğutma
Kulesi kullanıldı. Dolphinarium Yunus
Havuz kısımlarının iklimlendirilmesi
için toplam soğutma kapasitesi
4.000 kW olan 1 adet inverter
vidalı kompresörlü, 2 adet düz
vidalı kompresörlü Dunham Bush
su soğutmalı soğutma grubu ile 3
adet toplam soğutma kapasitesi
4.500 kW olan Decsa Kapalı devre
soğutma kulesinden yararlanıldı.
Yine projede yer alan AVM genel
mekanlarının iklimlendirilmesi için
toplam kapasitesi 766 kW olan 65
adet ClimateMaster sudan havaya
ısı pompası tercih edildi. Rixos Tema
Park’ın genel mahal iklimlendirmeleri
için ise toplam 100’den fazla çeşitli
ebat ve kapasitelerde FORM Klima
Santrali, Isı Geri Kazanım Cihazı,
Hücreli Asp. ve fanlar kullanıldı.
Yaklaşık 800 milyon liraya mal olan,
Türkiye’nin en büyük eğlence parkı
projelerinden Rixos Tema Park’ın ilk
etabı 2015 yılı içinde tamamlandı.
Projenin ikinci etabının 2016 sonunda,
üçüncü etabının ise 2021 yılı sonunda
tamamlanması planlanıyor.
TEDARİKÇİLER
HABER
±]WLU\DNLOHUVRQWHNQRORMLEXODĻČNPDNLQDODUČLOH
SURIHV\RQHOOHULQKD\DWČQČNROD\ODĻWČUČ\RU
Öztiryakiler Ar-Ge merkezinde geliştirilen bulaşık makinaları, ileri teknolojileri, çevreci özellikleri
ve her ihtiyaca yanıt veren yapıları ile sektör profesyonellerinin hayatını kolaylaştırıyor.
Ö
ztiryakiler Ar-Ge merkezinde uzun
çalışmalar sonucu geliştirilen
bulaşık makinaları sektör
profesyonellerinin her ihtiyacına yanıt
verecek şekilde tasarlanıyor. Dünyadaki
tüm marka ve teknolojileri araştırarak
kendi ürünlerine yönelik çalışmalar
yapan Öztiryakiler, çevreci, fonksiyonel
ve müşterilerin ihtiyaçlarına cevap veren
yeni model ürünler geliştiriyor.
ÖztiryakilerAr-Ge Müdürü Murat Hacı,
Ar-Ge merkezinde bulaşık makineleri
için yapılan çalışmaların üç ana başlık
altında toplandığını ifade etti. Hacı,
“Benchmark çalışmaları ile sektördeki
gelişmeleri takip ederek farklı markalara
ait ürünleri inceliyor ve değerlendiriyoruz.
Ürün geliştirme çalışmalarında mevcut
ürünümüzün kalitesi ve özelliklerini
iyileştirmek için çaba sarf ediyoruz. Yeni
teknolojiler çalışmalarında ise şirketimize
ilerideki yıllarda yön verebilecek özel
teknolojileri ürünümüzde kullanmak için
çalışıyoruz” şeklinde konuştu. Bulaşık
makinalarının sahip olduğu teknolojiye
değinen Murat Hacı, “Öztiryakiler bulaşık
makineleri, özel tasarım boyler sayesinde
son durulama suyu sıcaklığını maksimum
seviyede tutarak bulaşıkların hijyenik
yıkanmasını sağlıyor” dedi. Bulaşık
makinalarının sektörün ihtiyaçlarına
cevap verebilmek için farklı ebat ve
boyutlarda tasarlandığını belirten Hacı,
sektörde en çok tezgah altı ve giyotin
tipi bulaşık makinalarının tercih edildiği
bilgisini verdi. Bulaşık makinalarının
avantajlarını sıralayan Hacı, iş gücünden,
su ve elektrik tüketiminden tasarruf
sağlandığını ve makinaların çevreci
ürünler olduğunu ifade etti.
g]WLU\DNLOHULONÀUPD
LoLQGHNL\HULQLNRUXGX
İstanbul Sanayi Odası tarafından
her yıl yayınlanan Türkiye’nin büyük ilk
500 firması raporunda Öztiryakiler de
yer aldı. Konu ile ilgili açıklama yapan
Öztiryakiler yetkilileri, “Bu haklı gururu,
başta 1300’ü aşkın çalışanımız, 90 tanesi
yurtdışında olmak üzere 182 yetkili
servis ağı, 50 bayisiyle ile 2500 üzerinde
paydaşlarımızın gayretlerine borçluyuz.
5 kıtada 100’ü aşkın ülkede Türk malı
endüstriyel mutfak projeleri tasarlıyor,
üretiyor ve kuruyoruz. Sektörün ilk
AR-GE merkezine sahip firması olarak,
inovatif vizyonumuz ile teknoloji
yatırımlarımızı
ve hedeflerimizi
büyüterek
yolumuza devam
ediyoruz” dedi.
Teknolojinin yeni trendleri
WXUL]PHGHNDWNČVDúOD\DFDN
Protel Yönetim Kurulu Başkanı Metin Arghan’ın yaptığı açıklamalara göre teknolojik gelişmeler
turizm sektörüne büyük ölçüde etki edecek. Müşterilerin tesis tarafından puanlanması, yapay zeka
ile tatil organizasyonları yapılması ve sanal gerçeklik gözlüğü ile tatile gitmeden tatil deneyimi
yaşanması turizm sektörünü doğrudan etkileyecek trendler arasında gösteriliyor.
T
urizm sektöründeki yeni gelişmeleri
değerlendiren Protel Yönetim
Kurulu Başkanı Metin Arghan, son
dönemde turizmde yaşanan durgunluğun
teknoloji yardımıyla aşılabileceğini dile
getirdi. Tesislerin teknolojiyi kullanarak
müşterilerini tanıması ve kişiselleştirilmiş
hizmetler sunabilmesinin neredeyse ön
şart olarak kabul edildiğini söyleyen Metin
Arghan, “Misafirlerin odayı ve tesiste
sunulan olanakları ne şekilde kullandıkları
puanlanarak, sonraki konaklamalarında
78
ne oranda bir indirim alabilecekleri
belirleniyor” dedi. Yapay zeka
kullanımının turizm sektöründe de
yaygınlaşacağını belirten Arghan, “Bu
trendle birlikte, internetten manuel
olarak otel araştırmak yerine, kişinin
nasıl bir otelde konaklamak istediğini
sesli olarak ifade etmesi yeterli
olacak” şeklinde konuştu. Arghan,
sanal gerçeklik gözlükleri ile de tatile
gitmeden tatil deneyimi yaşamanın
mümkün olacağını ifade etti.
0HWLQ$UJKDQ
0×]LNRWHOOHUGHP×ĻWHULGHQH\LPLQLHWNLOL\RU
Türkiye'de 7000'e yakın noktada yasal müzik yayını yapan SMG, otellerde müzik seçiminin önemine
vurgu yapıyor. Müziğin marka imajı ve müşteri deneyimine etkileri kapsamında bilgi veren SMG
Yönetim Kurulu Başkanı Gül Gürer Alimgil, turizm sektörünün tüketici ihtiyaçlarını doğru tespit
etme ve uygun çözümler sunma noktasında müziğe ayrı bir önem verdiğinin altını çiziyor.
S
MG Yönetim Kurulu Başkanı Gül
Gürer Alimgil, müziğin hem marka
imajı hem müşteri deneyimi
açısından önemini ortaya koyan bilimsel
araştırmalar kapsamında otellerdeki
müzik yayınları hakkında bilgi verdi.
Alimgil, turizm sektörünün tüketici
ihtiyaçlarını doğru tespit etme ve uygun
çözümler sunma noktasında müziğe
ayrı bir önem verdiğin ifade etti. 2009
yılından bu yana perakende mağazaları,
AVM’ler, restoran ve kafeler, turistik
mekanlar, spor ve sağlık merkezleri gibi
mekanlarda kapalı devre yasal müzik ve
reklam yayını yapan SMG’nin Yönetim
Kurulu Başkanı Gül Gürer Alimgil,
“Yapılan araştırmalar otellerde müzik
çalınmasının müşteri sadakatini olumlu
etkilediğini ortaya koyuyor. İngiltere’de
yapılan bir araştırmanın sonuçlarına
göre müşterilerin yüzde 78’i müziğin
kendilerini daha rahat hissettirdiğini,
yüzde 75’i otelin lobi, bar, restoran gibi
bölümlerinde mutlaka müzik duymak
istediklerini belirtiyor. Müşterilerin yüzde
61 müzik çalan bir ortamda daha fazla
yiyecek ve içecek tüketeceklerini söylüyor”
dedi. Otellerde lobi, koridor, lounge alanı,
kahvaltı salonu, restoran, SPA, spor
kulübü, havuz ve bar gibi müşterilerin
bulunduğu ortak alanlarda mutlaka müzik
yayını yapılması gerektiğini vurgulayan
Alimgil, her mekanın ambiyansına göre
müzik seçiminin önemine değindi.
7(06$0'/(RWRE×VOHU Odeabank, 1 milyar
OLUDOČNVHUPD\H
JH]LFLN×W×SKDQHRODUDN
DUWČUČPČQDJLGL\RU
KL]PHWYHUHFHN
T
EMSA tarafından üretilen
MD 9 LE modeli otobüslerin
10 adedi Anadolu’da gezici
kütüphane olarak hizmet verecek.
Düzenlenen törende Kültür Turizm
Bakanlığına teslim edilen otobüsler
ile bakanlık bünyesindeki gezici
kütüphane sayısı 46’ya ulaştı.
Düzenlenen teslim töreninde
konuşma yapan Bakan Nabi
Avcı, “46 gezici kütüphanemiz
Anadolu yollarında dağ bayır, köy
ve kasabalarımıza, şehirlerimizde
engellilerimizin olduğu mahallelere
kitapları taşıyacak. Toplam 46
araçlık kütüphane kervanımızın
39 bin 97 kayıtlı üyesi bulunuyor.
Şu anda bütün Anadolu’da ve
bu gezici kütüphanelerimizde
105 bin kitabımız var. Bugüne
kadar 466 bin okuyucu ile
buluştu. Bu otobüslerimizin,
gezici kütüphanelerimizin başta
çocuklarımız olmak üzere bütün
gençlerimize, okuyucularımıza,
milletimize hayırlı uğurlu olmasını
diliyorum” dedi.
Yeni gezici
kütüphaneler
Aydın, Trabzon,
Tekirdağ, Isparta,
Konya, Çorum,
Manisa, Iğdır,
Kırşehir, Nevşehir,
Burdur, Kütahya,
Bursa, Elazığ ve
Mardin’de kitap
sevdalılarına
hizmet verecek.
O
deabank, Dünya Bankası Grubu’nun
üyesi Uluslararası Finans Kurumu (IFC),
IFC Finans Kurumları Büyüme Fonu (IFC
FIG Fonu) ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası
(EBRD) ile Lübnan merkezli ana hissedarı
Bank Audi’den finansman desteği alarak
sermayesini 1 milyar lira artıracak. Bu
sermaye artırımı ile Odeabank, büyük ölçekli
alt yapı projelerini fonlamayı, KOBİ’lerin ihtiyaç
duydukları finansmana daha kolay ulaşmalarını
sağlamayı, dijital bankacılığı güçlendirmeyi
ve Türkiye’de hiçbir bankacılık hizmetinden
faydalanmayan yaklaşık 1 milyon kişiye
ulaşmayı hedefliyor. Odeabank’ın sermaye
artırımına IFC 110 milyon dolara, EBRD ise 90
milyon dolara eşdeğer Türk Lirası katkı sağladı.
IFC’nin toplam 110 milyon dolarlık katkısının
38.5 milyon dolarlık kısmı IFC FIG Fonu
tarafından temin edildi. Odeabank’ın toplam 1
milyar liralık sermaye artırımının kalan kısmı ise
ana hissedar Bank Audi ile birlikte, önde gelen
Orta Doğulu yatırımcılar tarafından sağlanacak.
Sermaye artırımı sonrasında Bank Audi, yüzde
75’in üzerinde pay ile Odeabank’ın en büyük
hissedarı olmaya devam edecek.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
79
HABERLER
2WHOFLOHUND\ČWGČĻČ
günlük kiralamalar için acil
\DVDOG×]HQOHPHEHNOL\RU
T
ürkiye Otelciler Birliği (TÜROB),
devleti ve turizm sektörünü hem
maddi hem manevi zarara uğratan
günlük kayıt dışı kiralanan yerlerin yasal
statüye kavuşturulması için çalışmalarını
sürdürüyor. Konuyla ilgili acil eylem planı
çağrısı yapan TÜROB, günlük kayıt dışı
kiralamalarla ilgili güncellediği raporunu,
Başbakan Binali Yıldırım, İçişleri Bakanlığı,
Maliye Bakanlığı, Kültür ve Turizm
Bakanlığı ile İstanbul Valiliğine sundu.
Raporda Türkiye’nin turist sayısında
oldukça büyük bir azalma yaşadığı
dönemde otellerin maliyeti ve gecelik
ücreti düşük olan kayıt dışı yerler ile
rekabet edemediğinin altı çizildi.
TÜROB tarafından hazırlanan raporda
kayıt dışı kiralanan yerlerin özellikle yabancı
ziyaretçilere kiraya verilmesinin sağlık,
hijyen, güvenlik ve ekonomi yönünden
olumsuzluklar yaşanmasına neden olduğu
vurgulandı. Terör örgütleri ve kanun dışı
kişilerin ağırlıklı olarak kullandığı bu
tip yerlerin güvenlik için büyük riskler
barındırdığı ifade edilen raporda acil bir
yasal düzenleme çağrısı yapıldı.
.UL].DSDGRN\DoGDNL
EDORQWXUODUČQČGDHWNLOHGL
K
80
apadokya’nın turizm alternatiflerinden
balon turları, yaşanan kriz nedeniyle
50 milyon avro kayba uğradı. Dünya
Gazetesi’nden Mahmut Sabah’ın haberine
göre Kapadokya’da son dönemde revaçta
olan balon turları bu yıl turizmde yaşanan
krizden etkilenen sektörlerden biri oldu.
Krizin etkisiyle gelir de 85 milyon avrodan
34 milyon avroya düştü. Sektörde doluluk
oranının yüzde 40’a gerilemesiyle birçok
balon işletmesi ise çalışan sayısını da
azalttı. Bu sonuçlara göre 50 milyon avroluk
kayıp meydana geldi. Kapadokya’da balon
işletmeciliği yapan 25 firmadan biri olan
Anatolian Baloons’un Genel
Müdürü Mahmut Uluer, bölgenin bir
yıl öncesine kadar üç milyona yakın
turist ağırladığını belirterek, “Güney
komşularımızdaki savaş ve artan terör
olayları yüzünden bölgeye yabancı turist
gelmez oldu. Dolayısıyla, otellerde yüzde
30’a gerileyen doluluk, balon turlarına
yüzde 40 oranında yansıdı ve işletmeleri
zor durumda bıraktı” dedi. Uluer,
Kapadokya’da son dönemde hızla
büyüyen balonculuğun sıçrama yaptığı
dönemde yüzleşmek zorunda kaldığı
talihsizlik olarak değerlendirdi.
ċON5XVWXULVW
kafilesi
$QWDO\Do\D
JHOGL
R
usya devlet başkanı Putin,
kabineye Türkiye ile ticari
ve ekonomik alanda ikili
işbirliklerinin yeniden kurulması
için müzakerelere başlama talimatı
verdi. Sözcü Gazetesi’nin haberine
göre bu gelişme sonucunda Rusya ile
Türkiye arasında yaşanan uçak krizinin
ardından getirilen seyahat yasağı
7,5 ayın ardından kaldırıldı. 2015'te
3,5 milyon Rus turistin ziyaret ettiği
Antalya’ya bu yılın ilk turist kafilesi ise
Ramazan Bayramı’nda tarifeli sefer
ile geldi. Kötü bir sezon geçirmekte
olan Antalya’ya gelen 189 Rus turist,
turizmcilere umut verdi. Antalya’ya
gelen uçağın charter değil, tarifeli sefer
olduğunu hatırlatan Antalya Havalimanı
Mülki İdare Amiri Mehmet Yavuz,
“Bu yolcular tarifeli gibi geliyor,
ancak tamamı tur paketi satın almış
yolcular. Charter izinleri çıkana kadar
mevcut bu izinlerle Rus misafirlerimiz
getirilecek” dedi.
&KDUWHUXoXüODU×NRQXVXQGD
QHWOLNVDùODQDPDG×
Rusya’nın Türkiye’ye getirdiği seyahat
yasağının kaldırılması yönünde adımlar
atılmaya başlandı. Ancak charter
uçuşlarının başlaması konusunda
halen netlik sağlanamadı. İki ülke
yetkililerinin bir araya geldiği toplantının
ardından charter seferlerinin yakın
zamanda başlayacağına dair açıklama
gelmiş olmasına rağmen, Rusya’dan
henüz izin çıkmadı. Konuya ilişkin
açıklama yapan Rusya’nın Ankara
Büyükelçisi Andrey Karlov, Türkiye ile
Rusya arasındaki ilişkilerin tamamen
normalleştirilebilmesi için Rusya’nın
sunduğu tüm koşulların yerine
getirilmesini beklediklerini açıkladı.
Devlet Başkanı Putin’in ilişkilerin
normalleşmesi için özür, suçluların
cezalandırılması ve tazminat olmak
üzere üç koşulu net bir şekilde ifade
ettiğine dikkat çeken Karlov, ikinci ve
üçüncü unsurların da yerine getirilmesini
beklediklerini ifade etti. Türkiye’deki
güvenlik endişesine de dikkat çeken
Karlov, Rus turistlerin güvenliği garantiye
alınmadan turizmin eski akışına
dönemeyeceğini belirtti.
+L]PHWVHNWÑU×Q×Q
LVWLKGDPGDNLSD\ČDUWWČ
T
ürkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK)
2016 yılı Mart ayı verilerine göre
işsizlik oranında yaşanan yüzde
0.5’lik düşüş ile toplam işsiz sayısı 3
milyon 23 bin oldu. Aynı dönemde,
istihdam edilenler içindeki hizmet
sektörünün payı yüzde 1.8 artarak yüzde
54.4’e ulaştı. 2016 yılı mart döneminde,
bir önceki yılın aynı dönemine göre
istihdam oranı 1,1 puanlık artış ile yüzde
46,1 olurken, istihdam edilen kişi sayısı 1
milyon 40 bin kişi artarak 26 milyon 993
bin kişi oldu. Önceki yılın aynı dönemi ile
karşılaştırıldığında hizmet sektörünün
istihdam edilenler içindeki payı 1,8
puan, inşaat sektörünün payı 0,2 puan
artarken; tarım sektörünün payı 1,1 puan,
sanayi sektörünün payı 0,9 puan azaldı.
2VPDQ*D]L.ÑSU×V×
KL]PHWHDÂČOGČ
İ
stanbul’u İzmir’e bağlayacak otoyol
projesinin bir parçası olan Osman Gazi
Köprüsü hizmete açıldı. İzmit Körfezi
üzerindeki 3 kilometrelik köprü, İstanbulİzmir arasındaki seyahat süresini 8
saatten 3 saate indiriyor. İnşaatı 42 ay
süren Osman Gazi Köprüsü her gün
40 bin aracı taşıyabilecek kapasitede
tasarlandı. Japon inşaat firması IHI
adına köprünün elektromekanik
müteahhitliğini Siemens şirketi üstlendi.
Köprüyle ilgili tüm bileşenlerin montajı
ve devreye alınmasından sorumlu olan
Siemens, köprüyü durumu sürekli izleyen
ve aşırı sarsıntıda alarm veren 390’a
yakın sensörle donattı. Osman Gazi
Köprüsü Karayolları Genel Müdürlüğü
(KGM) tarafından görevlendirilen Otoyol
Yatırım ve İşletme A.Ş. tarafından
22 yıllık bir süre için yap-işlet-devret
sözleşmesi şartlarına uygun olarak
yönetilecek.
<XQDQLVWDQoČQHQE×\×N
OLPDQČ¢LQOLOHULQROGX
Y
unanistan, ülkenin en büyük limanı
Pire’nin çoğunluk hissesini Çinli
Cosco Group Limited firmasına
sattı. Yunanistan Meclisi tarafından
onaylanan anlaşmaya göre Pire Limanı
bu satışla özelleştirilmiş oldu. Hürriyet
Gazetesi’nde yer alan habere göre
Cosco Group’un anlaşmadaki bazı
maddelere itirazı üzerine anlaşmada
değişiklik yapılması gündeme gelmiş
fakat hükümet yetkilileri bu durumun
siyasi sömürü aracı olarak kullanıldığını
savunarak, anlaşmanın ilk başta
planlandığı şekilde mecliste oylamaya
sunulacağını kaydetmişti. Liman işçileri
başta olmak üzere birçok kişinin tepkisini
çeken ve grev ile gösterilere sebep olan
anlaşma Yunanistan meclisinden
223 oy alarak kabul edildi.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
81
HABERLER
7XUL]PJHOLUOHUL
PLO\DUGRODUDG×ĻW×
M
erkez Bankası Mayıs ayı cari işlemler açığı ve turizm
gelirlerini açıkladı. Merkez Bankası’nın açıkladığı
verilere göre “seyahat kaleminden kaynaklanan net
gelirler” olarak tanımlanan turizm gelirleri mayıs ayında, geçen
yılın aynı ayına göre 559 milyon dolar azalarak 1.22 milyar
dolara düştü. Merkez Bankası verilerine göre, cari işlemler açığı
yılın ilk beş ayında 13.68 milyar dolar ve on iki aylık cari işlemler
açığı 27.25 milyar dolar olarak hesaplandı. Buna karşılık, yatırım
geliri kaleminden kaynaklanan net çıkışlar, bir önceki yılın aynı
ayına göre 315 milyon dolar azalarak 387 milyon dolara geriledi.
Atatürk
+DYDOLPDQČ
QGDNL
VDOGČUČGDNLĻL
KD\DWČQČND\EHWWL
A
tatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde
dış hatlar gidiş, dış hatlar geliş ve havalimanının
otoparkı olmak üzere üç ayrı noktada patlama
meydana geldi. 28 Haziran günü gerçekleşen bombalı
saldırıda 43 kişi hayatını kaybetti, 238 kişi yaralandı.
6LYLOWRSOXP|UJWOHULQGHQWHU|UHN×QDPD
Atatürk Havalimanı’na düzenlenen terör saldırısının
ardından TÜRSAB, TÜROFED, TÜROB, TTYD, TUREB
ve TURYID başkanları yayınladıkları ortak basın
açıklaması ile terörü kınadı. İstanbul’u kıtaları birbirine
bağlayan bir kavşak noktası olarak değerlendiren
açıklamada, “Terörün kanlı elleri bu kavşak noktasına
ulaştı. Ülke, milliyet, renk, sınır gözetmeksizin kanlı
ellerini yeryüzünde yaşayan herkese, dünya insanına
uzattı” ifadelerine yer verildi. Açıklamada masum
insanları hedef alan ve sınır tanımaz bir cinnet olarak
tanımlanan saldırıların sona ermesi için uluslararası
düzeyde işbirliği yapılması gerektiğine dikkat çekildi.
7XUL]PKDEHUOHUL
KD]LUDQGD]LUYH\H
\HUOHĻWL
M
edya Takip Ajansı Interpress’in haziran ayına yönelik
yaptığı incelemede ekonomi sayfalarında turizm sektörüne
yönelik 22 binden fazla haber yer aldığı görüldü. Bu
rakamla turizm haberleri haziran ayının zirvesinde yer alırken,
basına yansıyan haberlerde geçmiş yıllara oranla Türkiye’ye gelen
turist sayısında yaşanan düşüşün öne çıktığı belirlendi.
82
6LQRSDOH
%LHQDOL6LQRSoX
G×Q\DLOH
EXOXĻWXUDFDN
S
inop bu yaz, 6 Ağustos - 7 Eylül 2016
tarihleri arasında Sinopale-Uluslararası
Sinop Bienali'ne 6. kez ev sahipliği
yapacak. “Transposition/Aktarım” kavramı
çerçevesinde sergiler, workshoplar, seminer
ve söyleşiler, performans ve film gösterilerine
yer veren Sinopale’ye dünyanın farklı
ülkelerinden katılan sanatçılar, "paylaşıma
dayalı bir sanat üretimi" modelini Sinopluların
aktif katılımıyla hayata geçirecek. Sinopale’6Uluslararası Sinop Bienali, Avrupa Kültür
Derneği organizasyonuyla Sinop Sürdürülebilir
Kalkınma Derneği ve Sinop Belediyesi işbirliği
ile hayata geçiriliyor. Bienal kapsamında
sergiler, workshoplar, seminer ve söyleşiler,
performans ve film gösterileri yer alacak.
İSTATİSTİKLER
7×UNL\HLONEHĻD\GD
\×]GHJHULOHGL
K
ültür ve Turizm Bakanlığının açıkladığı verilere göre
Türkiye’ye Ocak-Mayıs 2016 döneminde gelen ziyaretçilerin
sayısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 22,93
gerileme yaşandı. İlk beş ayda Türkiye’ye gelen yabancı
ziyaretçilerin sayısı 8.301.933 oldu. 2015 yılının ilk beş ayında
Türkiye’ye gelenlerin sayısı ise 10.771.645 olarak kaydedilmişti.
Ocak-Mayıs döneminde Türkiye’nin Rusya’daki kaybı yüzde
82,77 olurken Almanya’daki kaybı yüzde 25,49 olarak gerçekleşti.
Güvenlik kaygısı nedeniyle özellikle Avrupa ülkelerinin neredeyse
tümünde düşüşlerin yaşandığı görülürken, ilk 5 ayda artış
gösteren pazarlar arasında İsrail, Ukrayna ve Gürcistan yer aldı.
TÜRKİYE'YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİ SAYISI (OCAK- MAYIS 2016)
MİLLİYET
ALMANYA
GÜRCİSTAN
İRAN
BULGARİSTAN
İNGİLTERE
HOLLANDA
UKRAYNA
YUNANİSTAN
AZERBAYCAN
A.B.D.
FRANSA
S.ARABİSTAN
RUSYA FED.
IRAK
ROMANYA
BELÇİKA
İSVEÇ
DANİMARKA
İTALYA
K.K.T.C.
AVUSTURYA
İSRAİL
İSVİÇRE
ÇİN HALK CUM.
CEZAYİR
KUVEYT
TÜRKMENİSTAN
LÜBNAN
MAKEDONYA
G. KORE
POLONYA
NORVEÇ
KAZAKİSTAN
FİNLANDİYA
ÖZBEKİSTAN
İSPANYA
SIRBİSTAN
KANADA
AVUSTRALYA
LİBYA
DİĞER
TOPLAM
2015
1.553.114
665.421
656.164
665.489
592.146
375.166
192.237
298.282
210.591
232.353
252.489
144.150
801.915
307.659
121.407
154.057
188.433
107.339
161.049
84.054
112.866
57.935
106.567
106.070
60.479
61.572
63.587
52.314
61.490
107.756
96.829
74.195
93.646
76.337
53.611
84.227
50.513
55.578
78.245
104.547
1.449.766
10.771.645
2016
1.157.235
844.038
693.641
646.928
459.395
291.541
254.056
233.968
188.761
181.298
172.953
154.495
138.181
135.762
107.542
106.059
102.685
94.190
88.636
81.714
81.387
79.551
70.803
69.085
67.710
61.186
58.928
58.586
54.953
51.956
50.163
49.394
49.296
48.844
44.560
42.807
42.563
39.749
32.896
27.661
1.086.777
8.301.933
Değişim
-25,49
26,84
5,71
-2,79
-22,42
-22,29
32,16
-21,56
-10,37
-21,97
-31,50
7,18
-82,77
-55,87
-11,42
-31,16
-45,51
-12,25
-44,96
-2,78
-27,89
37,31
-33,56
-34,87
11,96
-0,63
-7,33
11,99
-10,63
-51,78
-48,19
-33,43
-47,36
-36,02
-16,88
-49,18
-15,74
-28,48
-57,96
-73,54
-23,72
-22,93
$QWDO\DoQČQLON
\DUČGDNLND\EČ\×]GH
o\H\DNODĻWČ
T
urizmdeki düşüşün en sert şekilde yaşandığı
destinasyonların başında gelen Antalya’ya
gelen ziyaretçi sayısı ilk yarı yüzde 47’lik düşüş
gösterdi. Ocak-Haziran 2016 döneminde Antalya’ya
gelen turist sayısı geçen yıl 4.111.121 olurken bu
sayı 2016’nın ilk yarısında 2.186.697 kişiye geriledi.
Antalya’nın ana pazarlarından biri olan Rusya’daki
kayıp 97 gibi ciddi bir orana ulaşırken, Ocak-Haziran
2016 döneminde Rusya’dan Antalya’ya gelen ziyaretçi
sayısı 1.077.318’den 33.387’e düştü. Diğer ana pazar
olan Almanya’dan gelenlerin sayısında da yüzde 32’lik
düşüş yaşandı. 2016’nın ilk yarısında Antalya’nın
yüzünü güldüren pazar ise Ukrayna oldu. 2015 OcakHaziran döneminde kente gelen Ukraynalıların sayısı
yüzde 81’lik artışla 196.078 kişi oldu. Antalya’nın
turist aldığı diğer pazarlarda da yüzde -4 ila yüzde -81
arasında düşüşler yaşandı.
ANTALYA'YA GELEN YABANCI ZİYARETÇİ SAYISI (OCAK-HAZİRAN 2016)
MİLLİYET
ALMANYA
UKRAYNA
İNGİLTERE
HOLLANDA
İSVEÇ
DANİMARKA
İRAN
BELÇİKA
İSRAİL
NORVEÇ
POLONYA
KAZAKİSTAN
RUSYA
FİNLANDİYA
LİTVANYA
AVUSTURYA
ROMANYA
İSVİÇRE
BELARUS
FRANSA
ÇEK CUMHURİYETİ
SLOVAKYA
MACARİSTAN
K.K.T.C
İTALYA
SLOVENYA
DİĞER
T.C.
TOPLAM
2015
1.152.590
108.511
173.282
186.080
134.463
68.459
54.360
87.589
28.108
73.096
82.357
96.788
1.077.318
58.101
27.278
65.524
30.153
53.156
52.955
37.849
43.051
31.017
16.210
5.434
10.999
5.740
168.756
181.897
4.111.121
2016*
787.078
196.262
137.309
125.777
64.061
56.184
55.384
50.711
43.885
41.256
35.931
34.860
33.387
33.345
29.854
29.170
28.529
27.722
18.765
14.800
13.151
9.589
7.005
5.985
3.912
2.210
126.230
174.345
2.186.697
Değişim
-32
81
-21
-32
-52
-18
2
-42
56
-44
-56
-64
-97
-43
9
-55
-5
-48
-65
-61
-69
-69
-57
10
-64
-61
-25
-4
-47
(*) Veriler Geçicidir.
07’2016 |
WXUL]P\DWČUČP|
83
İZMİR'E GELEN YABANCI ZİYARETÇİ SAYISI
(OCAK-HAZİRAN 2016)
İSTATİSTİKLER
ċ]PLULON\DUČ\Č
\×]GH
G×Ļ×ĻOHNDSDWWČ
ċVWDQEXOoGDNL
G×Ļ×ĻGHYDP
HGL\RU
Y
ılın ilk yarısında İstanbul’a
gelen yabancı ziyaretçi
sayısı yüzde 21,8’lik düşüşle
4.441.458 oldu. İstanbul İl Kültür ve
Turizm Müdürlüğü'nün açıkladığı
verilere göre 2015 Ocak-Haziran
döneminde İstanbul’a gelen yabancı
ziyaretçi sayısı 5.680.398 olmuştu.
Rusya’daki kaybı 49,7 olan İstanbul
Almanya’da ise yüzde 19,6’lık
gerileme gösterdi. İngiltere, ABD,
Fransa, Hollanda, İtalya, Çin, İsveç
gibi ülkeler başta olmak üzere birçok
pazarda çift haneli düşüş yaşanan
İstanbul’da, İran yüzde 12,6, Ukrayna
yüzde 14,6 oranında artış kaydetti.
2
İSTANBUL'A GELEN YABANCI ZİYARETÇİ
SAYISI (OCAK-HAZİRAN 2016)
MİLLİYETİ
2015
ALMANYA
576.161
463.014
-19,6
İRAN
316.989
356.841
12,6
İNGİLTERE
233.161
187.739
-19,5
ABD
260.320
180.391
-30,7
FRANSA
212.395
176.613
-16,8
SUUDİ ARABİSTAN 167.676
155.025
-7,5
UKRAYNA
150.878
14,6
131.673
2016*
258.027
129.698
-49,7
HOLLANDA
139.584
129.001
-7,6
IRAK
144.955
106.801
-26,3
İTALYA
166.109
94.306
-43,2
AZERBEYCAN
109.385
86.885
-20,6
ÇİN
133.500
80.321
-39,8
CEZAYİR
68.073
71.859
5,6
KUVEYT
71.197
66.481
-6,6
TÜRKMENİSTAN
72.453
65.803
-9,2
İSVEÇ
95.474
65.152
-31,8
LÜBNAN
57.900
60.843
5,1
AVUSTURYA
75.684
60.836
-19,6
GÜNEY KORE
111.598
58.058
-48,0
BELÇİKA
65.993
57.213
-13,3
ÖZBEKİSTAN
63.819
53.302
-16,5
ÜRDÜN
47.224
51.923
10,0
İSVİÇRE
72.024
51.068
29,1
TUNUS
49.461
49.415
-0,1
SURİYE
125.379
49.042
-60,9
KAZAKİSTAN
74.600
48.522
-35,0
YUNANİSTAN
64.943
48.129
-25,9
DİĞER
1.714.641 1.286.299
-24,9
TOPLAM
5.680.398 4.441.458
-21,8
84
2015
2016*
ALMANYA
121,013
94,914
DEĞİŞİM
-22
HOLLANDA
32,186
24,391
-24
İRAN
17,998
23,554
31
İNGİLTERE
34,050
23,214
-32
BELÇİKA
16,531
9,201
-44
YUNANİSTAN
12,407
8,467
-32
K.K.T.C.
7,039
7,979
13
FRANSA
34,294
7,357
-79
DANİMARKA
5,758
5,195
-10
İSVEÇ
12,158
5,085
-58
İSVİÇRE
8,519
4,587
-46
AVUSTURYA
7,687
4,025
-48
İRLANDA
12,290
3,606
-71
A.B.D.
6,839
2,604
-62
POLONYA
11,168
2,491
-78
BELARUS
8,013
2,306
-71
SURİYE
434
1,871
331
NORVEÇ
1,938
1,809
-7
İTALYA
24,646
1,656
-93
BULGARİSTAN
1,613
1,379
-15
FİNLANDİYA
1,834
1,252
-32
AZERBAYCAN
951
857
-10
FİLİPİNLER
1,213
762
-37
UKRAYNA
1,095
734
-33
KANADA
1,592
725
-54
DİĞER
1,714
674
-61
G. KORE
2,562
619
-76
ÇEK CUM.
2,633
582
-78
RUSYA FED.
5,332
552
-90
SLOVAKYA
2,033
535
-74
DİĞER
27,820
6,723
-76
TOPLAM
425,360 249,706
-41
DEĞİŞİM
RUSYA FED.
016’nın ilk altı aylık döneminde
İzmir’e gelen yabancı ziyaretçi
sayısında yüzde 41 oranında
düşüş yaşandı. İzmir İl Kültür ve
Turizm Müdürlüğü’nün açıkladığı
verilere göre geçen yılın ilk yarısında
İzmir’e gelen yabancıların sayısı
425.360 iken, 2016 Ocak-Haziran
döneminde bu sayı 249.706’ya
düştü. ABD’den gelenlerin oranında
yüzde 62’lik gerileme yaşanırken,
Almanya’daki düşüş yüzde 22 oldu.
Düşüş yaşansa da Almanya İzmir’e en
fazla turist gönderen ülke oldu. İzmir;
İngiltere, Fransa, Hollanda, Belçika
başta olmak üzere birçok Avrupa
pazarında gerileme kaydederken,
İran’da yüzde 31’lik artış yaşandı.
MİLLİYETİ
'×Ļ×Ļ×QGHYDPHWWLúL0XúODoGD
8NUD\QDċUDQYHċVUDLO\×NVHOGL
B
odrum, Dalaman, Marmaris,
Fethiye, Datça gibi
turistik merkezleriyle öne
çıkan Muğla’ya gelen ziyaretçi
sayısındaki düşüş de devam
etti. Muğla İl Kültür ve Turizm
Müdürlüğü’nün açıkladığı verilere
göre ilk altı ayda kente gelen
ziyaretçi sayısındaki düşüş yüzde
35 oldu. Ocak-Haziran döneminde
Muğla’ya gelenlerin sayısı geçen
yıl 875.701 iken bu yıl 566.565’e
geriledi. Muğla’nın ana pazarı
olan İngiltere’den gelen ziyaretçi
sayısı yüzde 33 düşerken, bu
pazardan gelenlerin sayısı
297.379 oldu. Benzer durumu
Almanya pazarında da yaşayan
Muğla’ya bu ülkeden gelenlerin
sayısında yüzde 35’lik düşüş
yaşandı ve ilk yarı Almanya’dan
Muğla’ya gelen ziyaretçi sayısı
60.609 kişi oldu. Birçok Avrupa
pazarında düşüşlere sahne olan
Muğla; Belçika’da yüzde 51,
Polonya’da yüzde 66, İsveç’te
yüzde 59, Fransa’da yüzde
70’lik düşüş gördü.
MUĞLA'YA GELEN YABANCI ZİYARETÇİ
SAYISI (OCAK-HAZİRAN 2016)
MİLLİYETİ
2015
İNGİLTERE
444.216 297.379
2016*
DEĞİŞİM
-33
ALMANYA
93.616
60.609
-35
HOLLANDA
78.453
50.151
-36
UKRAYNA
14.842
30.167
103
BELÇİKA
34.954
17.047
-51
POLONYA
48.123
16.585
-66
DANİMARKA
15.285
15.732
3
İSVEÇ
22.496
9.308
-59
FRANSA
29.165
8.681
-70
YUNANİSTAN
7.287
6.415
-12
AMERİKA
5.994
5.834
-3
LİTVANYA
4.609
5.193
13
İRLANDA
7.506
4.549
-39
FİNLANDİYA
8.190
3.606
-56
İTALYA
6.758
3.204
-53
NORVEÇ
4.848
2.911
-40
ROMANYA
3.783
2.850
-25
BULGARİSTAN
4.352
2.829
-35
AVUSTRALYA
3.020
2.484
-18
İSVİÇRE
2.896
2.297
-20
AVUSTURYA
4.005
2.070
-48
İSRAİL
1.494
2.068
38
KANADA
1.611
1.766
10
ÜRDÜN
3.385
1.604
-53
İRAN
448
1.349
201
AZERBEYCAN
1.355
1.175
-13
BEYAZ RUSYA
3.202
937
-71
LÜBNAN
953
928
DİĞER
18.855
TOPLAM
875.701 566.565
6.837
3
-64
-35

beklenenden de zor geçti

Transkript

Benzer belgeler

Siz hiç uçan balık gördünüz mü?

haftalık voltaj

Turizm Akademisyeni, Mezunu ve Öğrencisi! Mesleki Yeterlilik

GÜNLÜK BÜLTEN

71490862-010.06.02 Konu ıHijyen ve çevre

İstanbul`a 114 yeni otel daha geliyor. Konut metrekareleri küçülecek

izmir seferihisar doğanbey termal turizm merkezi k

Camiamızdan bir vaka nedeniyle Dunning

Özeti için tıklayınız.