T. C. ADALET BAKANLIĞI Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü

T. C.
ADALET BAKANLIĞI
Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü
Denetimli Serbestlik ve Yardım Hizmetlerinden Sorumlu Daire
Başkanlığı
MADDE BAĞIMLILIĞI VE BAĞLANTILI SUÇLAR
İNGİLTERE ÇALIŞMA ZİYARETİ
RAPORU
20 - 24 EKİM 2008
İÇİNDEKİLER
I- GENEL BİLGİLER...................................................................................................3
A- Ziyaretin Amacı ve Önemi................................................................................6
B- İngiltere ve Galler Denetimli Serbestlik Sistemi.........................................8
II- MERSEYSİDE BÖLGESİ DENETİMLİ SERBESTLİK HİZMETLERİ.........10
1- Denetimli Serbestlik Yükümlülüğü (Toplum Hizmet Emri).....................11
2- Rapor Hazırlama, İhlal ve Risk Değerlendirmesi........................................12
3- Toplumu Koruma Platformu (Multi-Agency Public Protection
Arrangements -MAPPA).....................................................................................13
4-Sefton Uyuşturucu Rehabilitasyon Birimi......................................................13
5- HM Liverpool Walton Cezaevi.........................................................................14
6- Wirral Bölgesi Uyuşturucu Rehabilitasyon Programı (DRR) ve Uyuşturucu
Müdahale Programı (DIP)......................................................................................16
7- Kuzey Liverpool Denetimli Serbestlik Merkezi...........................................17
8- Eaton Rd Polis Merkezi .....................................................................................17
9- Güney Liverpool Uyuşturucu Müdahale Merkezi.......................................18
III- DEĞERLENDİRME ve ÖNERİLER..................................................................21
2
20 – 24 EKİM 2008
“MADDE BAĞIMLILIĞI VE BAĞLANTILI SUÇLAR”
İNGİLETERE
ÇALIŞMA ZİYARETİ RAPORU
I- GENEL BİLGİLER
Konu: Madde Bağımlılığı ve Bağlantılı Suçlar ile ilgili Avrupa Birliği Teknik Yardım
ve Bilgi Değişim Ofisi tarafından sağlanan Teknik Yardım Programları kapsamında
düzenlenen çalışma ziyareti.
Görev Tarihi ve Yeri
: 20-24 Ekim 2008 Liverpool/İngiltere
Ziyaret Katılımcıları
: Remzi GEMİCİ - Tetkik Hâkimi
Nilgün ESKİ -Şube Müdürü/Sosyal Çalışmacı
Cansel KILIÇ - Şube Müdürü
Semiha DİKYUVA – Öğretmen
Düzenleyen Ülke veya Kuruluş
: Avrupa Komisyonu
İlgili Diğer Uluslararası Kuruluşlar
: TAIEX (Avrupa Birliği Teknik Yardım ve
Bilgi Değişim Ofisi)
Ziyarete Katılan Ülke veya Kuruluşlar: Adalet Bakanlığı
İngiltere Adalet Bakanlığı
3
Ziyaretin Niteliği ve Amacı
: Ziyaret, Avrupa Komisyonu Katılım Öncesi
Teknik Yardım Programları kapsamında, İngiltere ve Galler ceza adalet sistemi
içerisinde madde bağımlılığı ve bağlantılı suçlar ile mücadele konusunda
yürütülmekte olan hizmetleri tanımak, hizmet süreçleri hakkında bilgi almak,
hizmetlerin madde kullanımı ve bağlantılı suçlara yönelik etkisini gözlemlemek ve
sisteme sağladığı katkıları değerlendirmek, edinilen bu bilgilerle ülkemizdeki
konuyla ilgili hizmetlerin geliştirilmesi sürecinde ne gibi çalışmalara ihtiyaç
duyulduğunu belirlemek amacıyla düzenlenmiştir.
Ziyaret Programı:
I. GÜN
20 Ekim 2008 Pazartesi
10.00- 11.00
Kurum Adı
: Merseyside Denetimli Serbestlik Genel Merkezi
Konu
hakkında
: İngiltere ve Galler’de yürütülen denetimli serbestlik hizmetleri
genel
bilgiler ile teşkilat yapısı, ceza adalet sisteminde suçluların
genel durumu ( suçlu profili, değerlendirme
sistemi, uygulanan psiko - sosyal
destek ve müdahale programları) hakkında genel bilgiler verilmesi.
Görüşülen Kişiler : Andy STELMAN – Merseyside Denetimli Serbestlik Genel
Merkezi Müdür Yardımcısı.
11.30 – 17.00:
Kurum Adı
: Sefton Uyuşturucu Rehabilitasyon Merkezi
(DRR/ Drug
Rehabilitation Requirement=Uyuşturucu Madde Rehabilitasyon Şartı) ve Sefton
Bakım Merkezi (DIP/Drug Intervention Programme=Uyuşturucu Müdahale
Programı )
Konu
: Madde bağımlılarına yönelik yürütülen “Uyuşturucu Madde
Rehabilitasyon Şartı” ile “Uyuşturucu Müdahale Programı” nın uygulama süreçleri
hakkında verilmesi.
4
Görüşülen Kişi
: Allen BAIRD – Denetimli Serbestlik Görevlisi
II. GÜN
21 Ekim 2008 Salı
10.00 – 12.30
Kurum Adı
: Wirral Uyuşturucu Madde Rehabilitasyon Merkezi( DRR) ve
Uyuşturucu Müdahale Programı (DIP) Merkezi
Konu
: Uyuşturucu Madde Rehabilitasyon Şartı ve Uyuşturucu
Müdahale Programı hakkında genel bilgiler, uygulama tarihçesi, yönlendirme
süreçleri vb. konularda bilgi verilmesi.
Görüşülen Kişi
: Allen BAIRD – Denetimli Serbestlik Görevlisi
Les NEAL – Sağlık ve Sosyal Servis Sorumlusu
12.45 – 17.00
Kurum Adı
: HM Liverpool Walton Cezaevi
Konu
: Cezaevinin yapısı ve kurum işleyişi ile cezaevi sürecinde
madde bağlantılı suçlar işleyen hükümlülere yönelik yürütülen hizmetler hakkında
genel bilgilerin verilmesi.
Görüşülen Kişi
: Penny WAINWRIGHT – Klinik Dışı Tedavi Birimi Sorumlusu
III. GÜN
22 Ekim 2008 Çarşamba
10.00 - 13.00
Kurum Adı
Konu
: Kuzey Liverpool Denetimli Serbestlik Merkezi
: Uyuşturucu madde tedavisi kapsamında kullanılan madde
ölçüm testleri ve madde arındırma süreçleri hakkında bilgi verilmesi.
Görüşülen Kişiler
: Leigh TINDSLEY- Ulusal Sağlık Hizmetleri Çalışanı ve
Denetimli Serbestlikte Tedavi Sorumlusu Kıdemli Araştırma Memuru
(Öğleden sonra serbest zaman)
5
IV GÜN
23 Ekim 2008 Perşembe
10.00 – 15.30
Kurum Adı
: Eaton Rd Polis Merkezi (Denetimli Serbestlik Polis Merkezi)
Konu
: Israrlı suçlulara yönelik yürütülen hizmetler ve kurum işleyişi
hakkında bilgi verilmesi.
Görüşülen Kişiler : Ann DICKINSON- Proje Müdürü
V GÜN
24 Ekim 2008 Perşembe
10.00 – 13.00
Kurum Adı
: Rodney St Uyuşturucu Madde Rehabilitasyon (DRR) Birimi
Konu
: Birim hakkında genel bilgilerin verilmesi, rehabilitasyon süreci
ve uygulanan müdahale yöntemleri hakkında bilgi verilmesi.
Görüşülen Kişiler : Nikki SOFFIA- Denetimli Serbestlik Görevlisi
A. Ziyaretin Amacı ve Önemi
Tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de uyuşturucu ve uyarıcı madde
kullanımında son yıllarda hızlı bir artış olduğu bilinmekte; bunun doğal sonucu
olarak da madde kullanım sorununun toplumsal yönden etki alanı giderek
genişlemektedir.
Madde kullanımı ile ilgili bu hızlı artış ve gelişmeler doğrultusunda, bu
konuda ulusal ve uluslararası strateji oluşturma zorunluluğu doğmuştur. Ulusal
strateji kapsamında, Türkiye Uluslararası Uyuşturucu Suçlarla Mücadele Akademisi
(TADOC), Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi’nin
Türkiye Ulusal Temas Noktası olarak belirlenmiştir. Ülkemiz için oluşturulan Eylem
Planlarına temel teşkil etmesi açısından, TADOC bünyesinde kurulan Türkiye
Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM) tarafından,
“Bağımlılık Yapıcı Maddeler ve Bağımlılık ile Mücadelede Ulusal Politika ve Strateji
6
Belgesi” yayımlanmıştır. Bu belge, 2006-2012 yılları arasında gerçekleştirilmesi
gereken hedefleri içermektedir. Bu hedeflere ulaşılması için gerekli olan eylemler,
strateji belgesinde belirtildiği gibi, eylem planında detaylı olarak yer almaktadır. Bu
doğrultuda, 2007- 2009 yıllarını kapsayan Türkiye I. Ulusal Eylem Planı, ilgili tüm
birimlerin katkı ve mutabakatı ile hazırlanmıştır.
Eylem Planı’nın en önemli amacı, toplumdaki yasadışı bağımlılık yapıcı
madde kullanımının ve madde bağlantılı suçların önlenmesi, ayrıca bağımlılık yapıcı
maddelerin topluma ve toplum sağlığına verdiği zararın azaltılarak, tedavi
olanaklarının iyileştirilmesidir.
Madde ve madde kullanımı, tüm ülkelerde olduğu gibi ülkemizin de öncelik
gerektiren sorunlarından biridir. Ülkemiz, maddenin arz, talep, tedavi ve topluma
yeniden kazandırma çalışmalarında ulusal ve uluslararası işbirliğine açıktır ve bunu
desteklemektedir. Türkiye, yasal olmayan maddelerin arsına yönelik suçları insanlık
suçu, madde kullanıcısını ve bağımlısını ise tedavi edilmeye ihtiyacı olan hasta
olarak kabul etmektedir.
I. Ulusal Eylem Planı kapsamında, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü
hizmetleri kilit rol oynamaktadır ve bu bağlamda Genel Müdürlüğümüzün
uyuşturucu veya uyarıcı madde konusundaki genel politikası, ülke çapında
uyuşturucu ve uyarıcı madde talebi ile doğrudan , arzı ile mücadeleye ise doğrudan
katkıda bulunmaktır. Bu kapsamda, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmaları
nedeniyle
denetimli
serbestlik
altına
alınan,
denetimli
serbestlik
tedbirine
uymamaları sebebiyle ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülere yönelik çok
yönlü çalışmalar yapılmaktadır.
Bu kapsamda hedeflerimiz, madde kullanımı ve suç ilişkisini konu alan tüm
araştırmalara öncülük etmek, denetimli serbestlik hizmetleri ile madde kullanımına
bağlı suç oranını en aza indirmek, madde kullanan hükümlülere özgü müdahale
programları geliştirmek, bu konuda çalışan uzman personele verilecek eğitimler ile
uzmanların deneyimlerini artırmak ve kurumlar arası işbirliğini en üst seviyede
tutmaktır.
7
1 Haziran 2005 tarihinde ülkemizde kurulan denetimli serbestlik sistemi ile
madde bağımlılarına yönelik yaklaşımlarda ciddi değişiklik olmuş, rehabilitasyon
odaklı bir anlayış ile yeni bir döneme girilmiştir. Bu noktada, madde bağımlılığı ve
bağlantılı suçlarla mücadele konusunda denetimli serbestlik etkin bir rol
üstlenmektedir. Bu sorumluluk ile denetimli serbestlik sistemi, , hizmetlerini etkili ve
nitelikli bir şekilde sürdürebilmek için diğer ülkelerin uygulama modellerini takip
ederek, hizmetlerini geliştirmeye çalışmaktadır. Bu nedenle, yurt dışı çalışma
ziyaretleri büyük önem arz etmektedir.
B. İngiltere ve Galler Denetimli Serbestlik Sistemi
İngiltere ve Galler denetimli serbestlik hizmetleri, 01 Haziran 2004 tarihinden
itibaren, Ulusal Hükümlü Yönetimi Servisi (UHYS) adını almıştır. Bu yeni yapılanma
ile beraber sistemin etkinliğinin artması, maliyetlerin düşmesi ve sistemin yeniliklere
açık hale getirilmesi hedeflenmiştir. Bu yapılanma ile cezaevleri ve denetimli
serbestlik birimleri tek çatı altında toplanmıştır.
UHYS, 10 ana bölgeden oluşan bir yapıdır. Bu 10 ana bölge kendi içinde
toplam 42 alt bölgeye bölünen ve yerel yönetimlerle ortak çalışan yarı özerk bir
yapıya sahiptirler. Bu alt bölgelerde kendi içinde şubelere bölünmektedir.
Liverpool, büyük bir nüfusa sahiptir ve tek başına bir ana bölgedir. Kuzey ve
güney Liverpool olarak iki alt bölgeye bölünmüştür ve 30’ a yakın merkez ve birim
denetimli serbestlik hizmetleri kapsamında çalışmalarını sürdürmektedir.
UHYS’ nin şube bazında örgütlenmesi ile kabaca üç farklı birimin ortak
çalışması ile olmaktadır. Çocuk denetimli serbestlik, yetişkin denetimli serbestlik ve
müdahalelerden sorumlu denetimli serbestlik birimleri, birbirleri ve idari mali
birimlerle koordinasyon içinde çalışmalarını yürütmektedirler.
Yarı özerk yapıya sahip olan ana bölgeler, ulusal standartlar ve hedefler
çerçevesinde, sorumlu oldukları bölgedeki hükümlü profillerine uygun olarak kendi
politikalarını belirlemek ve belirlenen hedefleri tutturmak ile yükümlüler. Bu yapı ile
kaynakların etkin ve doğru kullanımı hedeflenmektedir.
8
II- MERSEYSİDE BÖLGESİ DENETİMLİ SERBESTLİK HİZMETLERİ
Merseyside 400.000 nüfuslu bir yerleşim bölgesidir. Nüfusun 6000’ i hakkında
toplum yararına hizmet cezası verilmiş;
1000 kişi ise denetimli serbestlik
gözetiminde şartla tahliye edilmiştir. Bir kişi 12 ay veya daha fazla hapis cezasına
çarptırılırsa şartlı tahliye edilen kişi toplum hizmet emrine tabidir.
2400 kişinin cezaevinde
tutuklu/hükümlü olarak bulunduğu
bölgede,mahkemelere yılda ortalama 7000 rapor gönderilmekte ve ortalama 400
suç mağduru ile irtibata geçilmektedir. Denetimli serbestlik hizmetleri kapsamında
suç mağdurlarını bilgilendirmek, aileleri ile irtibata geçmek yasal bir zorunluluktur;
ancak mağdurlara yönelik hizmetler, bu gruba direkt hizmet vermek amacıyla
oluşturulan, ayrı bir birim tarafından verilmektedir.
Merseyside’ da denetimli serbestlik kararı verilenlerin sadece % 0.4’ü bir
başka ciddi suçtan sorumludur. Suç işlemede işsizlik kilyit bir etkendir ve burada
suçluların % 68’ i işsizdir. İstihdam olanaklarından yararlandırılan kişilerde
mükerrer suçluluğun ciddi oranda düştüğü belirtilmektedir.
Cezaevinde bulunanların neredeyse 3 katı kadar daha fazla suçlu toplum
içerisinde denetlenmektedir.
Liverpool / Merseyside Denetimli Serbestlik Merkezi, İngiltere ve Galler’deki
5. büyük denetimli serbestlik merkezidir. Bu bölgedeki otuza yakın
biriminde
denetimli
serbestlik
hizmetleri
kapsamında
747
yerleşim
personel
görev
yapmaktadır. Bu personelin 518’ i (%69’ u) kadın, 229’ u (%31’i ) erkektir. Çalışan
personelden 701 personel ( tüm personelin %94’ ü) beyaz, 46 personel ( tüm
personelin %6’ sı) ise etnik köken olarak farklılık arz etmektedir. İngiltere’de
yürürlükte olan ve kurumlara yasaya uyma zorunluluğu getiren “Engellilik
Ayrımcılığı Yasası (DDA)” kapsamında ise 91 adet engelli personel görev
yapmaktadır. Bu da tüm personelin %12 sine karşılık gelmektedir.
9
1-Denetimli Serbestlik Yükümlülüğü (Toplum Hizmet Emri)
Toplum hizmet emri (Denetimli Serbestlik Yükümlülüğü) en az 6 aydan
başlamakta ve maksimum 3 yıla kadar devam etmektedir. Suçlunun tekrar suç
işlemesini önlemeyi amaçlayan toplum hizmet emri, bireysel özelliklere uygun
olarak Denetimli Serbestlik Servisi kontrolünde, denetimli serbestlik memuru
tarafından yerine getirilmektedir.
“Toplum Hizmet Emri” aşağıdaki 12 yükümlülükten en az bir tanesini içermektedir.
Bunlar:
1-Ücretsiz Çalışma: Toplum yararına olmak üzere en az 40 saat en fazla 300
saatlik
bir
yükümlülüktür.Bu
yükümlülüğün
12
ay
içinde
tamamlanması
gerekmektedir.
2-Belirlenmiş Etkinlik:Temel okuma, iş öncesi eğitim (mesleki eğitim) gibi,
hükümlünün basit, birtakım belirlenmiş etkinliklere katılmasını içermektedir.
3-Programlar/çalışma
yönergeleri/izlenceler:
Denetimli
Serbestlik
kapsamında hükümlüler için verilen programlar;
a-Daha İyi Düşünme Becerisi Geliştirme Programı.
b-Alkol ve uyuşturucu ile maddenin kötüye kullanımına yönelik program
(Madde kötüye kullanımı, kişinin bu maddeleri kullanarak başkalarına veya topluma
zarar veren davranışlarda bulunmasıdır)
c-Alkollü Araç Kullanımına Yönelik Program
d-Aile İçi Şiddeti Önlemeye Yönelik Program
e-Cinsel Suçlara Yönelik Program
f-Öfke Kontrolü Programı
g- Aile İçi Şiddet Programı (Erkeklere yönelik bir programdır. Haftada 2 kadın
eşleri tarafından öldürülmektedir.)
h-Nefret Programı (ırkçılık, cinsel suçlar vb. temelinde nefret olan suçlara
yönelik program)
10
Bu programlar zorunlu programlar olup, denetimli serbestlik merkezi
tarafından verilmektedir. Hükümlünün hangi program(lar)a alınacağına, hükümlüye
ilişkin düzenlenen raporlar göz önünde bulundurularak karar verilmektedir.
Bu programlar çalışma sözleşmesine istinaden ilgili vakıflar tarafından
verilmektedir.
4-Yasaklanmış Etkinlikler: Eş ile görüşmeme, çocuklarla bağlantı kurmama
vb. yasakları içeren bir uygulamadır.
5-Yoksun Bırakma /Dışlama: Maksimum 2 yıl devam eder.
6-Sokağa Çıkma Yasağı:Hükümlünün maksimum 6 aya kadar günde 2 saat
ile 12 saat arası sokağa çıkması yasaklanır.
7-Bir Yerde bulunma zorunluluğu: Denetimli Serbestliğe bağlı dört adet yurt
bulunmaktadır.Bu yurtlardan biri kadınlar için üçü erkekler içindir.Hükümlünün 12
aya kadar böyle bir yurtta kalmasına karar verilebilir.
8-Ruh Sağlığı Tedavisi
9-Uyuşturucu
Madde
Rehabilitasyon
Şartı
(Drug
Rehabilitation
Requirement=DRR)
10-Alkol Tedavisi
11-Gözetim:En sık uygulanan şarttır.Örneğin kişi hakkında toplum hizmet
emri (denetimli serbestlik yükümlülüğü) olarak gözetim verilmesi ve denetimli
serbestlik görevlisinin haftada bir saat kişi ile görüşmesi gibi.
12-Devam Merkezi:25 yaşına kadar suçlular için ve çok nadir verilen bir
yükümlülüktür.Örneğin, 25 yaş altındaki bir futbol holiganının, maçların oynandığı
gün ve saatlerde merkezlerde bulunma zorunluluğu bulunmaktadır.
Toplum hizmet emri kapsamında bir kişi için bu şartlardan iki ya da üç şarta
kadar bir yükümlülüğe hükmedilebilir. Genellikle ücretsiz çalışma, gözetim ve
uyuşturucu tedavisi verilmektedir.
2-Rapor Hazırlama, İhlal ve Risk Değerlendirmesi
Merseyside’ da her yıl 7000 den fazla rapor hazırlanarak mahkemelere
sunulmaktadır. Hükümlü hakkında verilen toplum hizmet emrinin uyarıya rağmen
11
ihlali durumunda bu durumun mahkemeye 10 gün içinde iletilme oranı % 92 dir.
İngiltere’de denetimli serbestlik görevlileri toplum hizmet emrinin ihlali durumunda
ne yapılması gerektiği hususunda mahkemelere görüş bildirebilmektedirler. Kişinin
toplum hizmetinde kalması hususunda veya toplum hizmetinin kaldırılarak
cezaevine gönderilmesine ilişkin bir değerlendirme içeren bir rapor mahkemeler
tarafından mutlaka göz önünde bulundurulmaktadır.
Merseyside’da denetimli serbestlik gözetiminde bir hükümlünün aylık
maliyeti 160 Paund dur.Cezaevinde kalan mahkumun aylık maliyeti ise 2600
Paund’u bulmaktadır.Haklarında toplum hizmet emri verilenlerin %50 si iki yıl
içinde yeni bir suç işlerken cezaevine girenlerin %62 si iki yıl içerisinde yeniden suç
işlemektedirler.Buna ilaveten geçtiğimiz beş yıl içinde şartlı tahliye olan ve tekrar
cezaevine girenlerin sayısı %350 oranında artmıştır.
Merseyside Denetimli Serbestlik hizmetleri kapsamında risk değerlendirmesi
(=offender assessment) yapılmaktadır.Bu kapsamda denetimli serbestlik görevlileri
tarafından 40 sayfalık bir değerlendirme formu hazırlanmaktadır.Bu form kişinin
suçu, işi, eğitimi, yaşam biçimi, suça karşı bakış açısı gibi başlıklardan
oluşmaktadır.Risk değerlendirmesinde kişinin tekrar suç işleme riski ve zarar
tehlikesi değerlendirilmektedir.Zarar riski az, çok ve yüksek olmak üzere
sınıflandırılmaktadır.Risk analizinde suçlu için en iyi cezalandırma şeklinin ne
olduğu
ve
toplumun
Değerlendirme
en
iyi
Formunda
nasıl
korunabileceği
“Cezalandırma
Planı”
ortaya
diye
konulmaktadır.
bir
bölüm
de
bulunmaktadır ki; bu form, Şartlı Tahliye Kurulu tarafından da kullanılır.
3-
Toplumu
Koruma
Platformu
(Multi-Agency
Public
Protection
Arrangements -MAPPA)
Kısa adı ile MAPPA, yasalar tarafından kurulmuş çok kuruluşlu bir çalışma
platformudur.Bu platform içinde üç kurumun bulunması zorunludur.Bu üç kurum:
Denetimli serbestlik, polis ve ceza infaz kurumlarıdır.Bu kuruluşun amacı cinsel ve
12
şiddet suçlarının azaltılmasıdır.Bu platformun çalışmaları çerçevesinde cinsel ve
şiddet suçları üç seviyede yer almaktadır.
1. Seviye Suçlar:Bunlar tek bir kurum tarafından denetimi yapılabilecek cinsel ve
şiddet
suçlarıdır.Genelde
denetimli
serbestlik
tarafından
denetimi
yapılmaktadır.
2. Seviye Suçlar:Birden fazla kurumun denetimini gerektiren suçlar.Aile içi
şiddet gibi.Bu tür suçlarda denetim polis ve denetimli serbestlik tarafından
yapılmaktadır.
3. Seviye Suçlar:Aciliyet gerektiren ve derhal vuku bulacak suçlarla ilgili
denetimlerdir.
4- Sefton Uyuşturucu Rehabilitasyon Birimi
Bu birim, Denetimli Serbestlik Genel Merkezi ile ortak çalışan bir birimdir ve
bu birimde tedavi ilgili hizmetler yürütülmektedir. İngiltere Hükümeti tarafından
uyuşturucu suçlularına yönelik Ulusal Tedavi Ajansı (NTA) kurulmuş; bu ajansa
bağlı olarak bölgelerde de Uyuşturucu ile Mücadele Timleri oluşturulmuştur.
Merseyside’da 5 tane uyuşturucu ile mücadele timi bulunmaktadır. Uyuşturucu
Rehabilitasyon Şartı (DRR) ve Uyuşturucu Müdahale Programı (DIP), Uyuşturucu ile
Mücadele Timleri olan DAT ların projeleri kapsamında yürütülen programlardır.
Uyuşturucu Rehabilitasyon Şartı adli yargı sistemi içinde yer almakta ve mahkeme
sürecini içermektedir, bu nedenle hükümet bu şartın yerine getirilmesini finanse
etmek zorundadır. Uyuşturucu Müdahale Programı ise ceza verilmeden, gözetim
altına alınma süreci içinde uygulanmaktadır.
1998 yılında ülkede uyuşturucu kullanıcılarının tedavilerine yönelik 10 yıllık
bir tedavi programı oluşturulmuş; ancak o dönemde kullanıcıların bir çoğu
uyuşturucu tedavisi olmak istemesine rağmen uygun program bulamadığını ifade
etmişlerdir. İşlenen suçların %50’sinin uyuşturucudan kaynaklandığı ve bunun
devlete maliyetinin 18.000 Paund olduğu bildirilmiştir. 1998 öncesi uyuşturucu
tedavisi için insanlar 9 ay kadar beklemek zorunda iken, Uyuşturucu Müdahale
13
Programı (DIP) ile bu bekleme süresi ortadan kalkmıştır.Bu programlar sayesinde
İngiltere ve Galler de haftada 1000 kişi uyuşturucu tedavisi altına alınmaktadır.Bu
programlarla hedeflenen, tedavi süresince kişilerin bu merkezlere devamını
sağlamaktır. Uyuşturucu Rehabilitasyon Programları (DRR) mahkemeler tarafından
yükümlülük olarak verilmekle birlikte Uyuşturucu Müdahale Programları (DIP) ceza
öncesi ve ceza sonrası da verilebilmektedir.
Uyuşturucu Rehabilitasyon Şartına tabi olanlarda, uyuşturucudan arınma ve
ilk defa tedaviyi kabul etmede başarı oranı hükümet tarafından % 80 olarak
belirlenmiştir. İstatistiklere göre, gönüllü ile zorunlu tedavi görenler arasında başarı
farkı yoktur.
Bu şartı uygulayan birimlerde çalışan personelin, uyuşturucu konusunda
eğitim alması zorunludur. İki grup denetimli serbestlik görevlisi vardır. Birinci grup,
etkinlikleri koordine eder, ikinci grup kayıt altına alma sorumluluğunu yürütür.
Tedavi biriminde, 3 tam zamanlı uyuşturucu görevlisi, 4 denetimli serbestlik
görevlisi, 1 doktor ve 2 idari personel görev yapmaktadır. 2 yıllık tam zamanlı
eğitimin ardından herkes denetimli serbestlik görevlisi olabilmektedir ve eğitim
görürken aynı zamanda çalışabilmektedirler.
Uyuşturucu Müdahale Programı kapsamında ailelere ayrı bir program
yürütülmektedir.
5- HM Liverpool Walton Cezaevi
İngiltere ve Galler de 140 adet cezaevi vardır. Bu cezaevlerinde toplam 88 bin
mahkum bulunmaktadır.Ülke nüfusu 68 milyondur. Genç suçlular genç suçlulara
yönelik cezaevine gönderilirler. İngiltere”de yaptığı fiilden sorumlu olma yaşı 10’
dur.
Hükümlü ve tutukluların kaldığı odaların standartları farklıdır. Mahkûmlar,
davranışlarına göre, temel, standart ve daha yüksek nitelikli olmak üzere üç şeklide
sınıflandırılan odalarda kalmaktadırlar. İyi halli olanlar yüksek nitelikli odalarda
kalabilmekte, daha fazla aktivitelerden yararlanma hakkına sahip olabilmektedir.
Cezaevinden şartlı tahliye kararı, Şartlı Tahliye Kurulları adı verilen bir kurul
14
tarafından verilmektedir. Eğer bir mahkumun davranışları sorunluysa ve o
mahkumla ilgili bir şikayet söz konusu ise cezalandırmaya ilişkin ilgili müdürün
sınırlı yetkileri bulunmaktadır. Böyle durumlarda bu kişiler cezaevlerinin denetimini
yapan Bağımsız Denetleme Kurulu’na yönlendirilir. Bu kurullar, aylık haber bülteni
yayınlamakta, tavsiye kararı çıkarmaktadır.
Bu cezaevi Türkiye, Rusya ve Belarus hariç nüfus yoğunluğuna göre Avrupa
nın en büyük cezaevidir.1860’lı yıllarda inşa edilmiştir. Cezaevinde ziyaret tarihi
itibarıyla 1400 kişi (% 25’ i hükümlü, % 75’i tutuklu) bulunmaktadır ve cezaevi
erkeklere yöneliktir 800 çalışanı bulunmaktadır. Bunlardan 400’ü infaz koruma
memurudur. Cezaevinde denetimli serbestlik personelinden de tam ve yarı zamanlı
olmak üzere çok sayıda görevli hizmet vermektedir.
Bölgesel bir cezaevi olduğu için sirkülasyonu yoğun bir cezaevi özelliği
taşımaktadır.
1
haftadan,
ömür
boyu
cezaya
kadar
herkes
buraya
gönderilebilmektedir.
Cezaevi idaresi, 1. kademe yönetici (güvenlik müdürü, mahkumlardan
sorumlu müdür, uyum ve suç oranlarının azaltılmasından sorumlu müdür) ve alt
kademe yöneticilerden (uyuşturucu birimi, sağlık birimi, denetimli serbestlik birimi,
nakil birimi, sosyal birim, vb) oluşmaktadır.
Cezaevine gelen kişiler öncelikle hükümlü tutuklu kabul bölümüne
getirilirler. Burada kimlik kontrolünden geçtikten sonra her hangi özel durumu olup
olmadığı öğrenilir. Para gibi özel eşyaları kayıt altına alınır üst araması yapılır
bekleme odasına alınır.Burada Burada 1 hemşire ve 2 personel tarafından sağlık
kontrolünden geçirilir.Acil tıbbı yardıma ihtiyacı varsa burada hemen müdahale
edilir.Kişi hakkında form doldurulur.Üzerindeki elbiselerin nitelikleri dahil bu forma
yazılır.Fotoğrafı çekilir sisteme girişi yapılır ve kimlik verilir.Bir dosya oluşturulur,
bilgilendirme kitapçığı , mektup kağıdı ve temizlik paketi verilir.Sigara içip içmediği
sorulur.Kişi ilk defa geldiğinde ailesi ile 2 dakikalık telefonda görüşme hakkı
vardır.Daha sonra elbiselerinin hepsi x- ray cihazından geçirilir.Özel bir bölmede
tekrar aranır.İş atölyesi ve spor etkinlikleri için elbise verilir.Kişi ile görüşme
15
yapılarak hangi koğuşa gönderileceğine karar verilir.Katılabileceği etkinlikler
anlatılır ve koğuşuna gönderilir.Koğuşlar iki kişiden oluşmakta ve tutuklular ile
hükümlüler farklı bölümlerde kalmaktadırlar.
Cezaevinin hükümlüler bölümünde “Uyuşturucu Bağımlılığı Bölümü/
Uyuşturucu Kullananlara Destek Birimi” bulunmakta, bu birimde kişilere klinik
müdahale yapılmaktadır.Bu bölümün kapasitesi 204 kişidir. Salıverilme öncesi
toplum içinde tedavi merkezi ile bağlantılı çalışmaktadır. Mahkûmlar burada,
zorunlu ve gönüllü olmak üzere zaman zaman uyuşturucu ölçüm testine tabi
tutulurlar. Gönüllülük esasına göre yapılan testler, bir sözleşme kapsamında
periyodik olarak teste tabi olmayı kabul eden mahkûmlara yapılır. Test sonucu
pozitif çıkanlar, daha önce kazanılmış haklarını kaybeder, gerekirse bu kişilere hücre
cezası verilir.
Cezaevinde mahkûmlara yönelik hizmetlerde dışarıdan başka birimlerle
işbirliği içinde çalışılır. Örneğin ziyaretçi merkezleri, tahliye sonrası iş bulmalarını
kolaylaştırmak amacıyla Yurttaşlık Danışma Birimi, Ruh Sağlığı Birimi, Aile İçi
Şiddet Birimi gibi.
Cezaevi bünyesinde 28 yataklı Sağlık Bakım Ünitesi de bulunmaktadır.
6- WIRRAL Bölgesi Uyuşturucu Rehabilitasyon Programı (DRR) Ve
Uyuşturucu Müdahale Programı (DIP)
Wirral
Bölgesinde,
toplum
hizmet
emri
kapsamında
uyuşturucu
rehabilitasyon programına tabi olan kişilere yönelik Arındırma Merkezi ile Toplum
Tedavi Merkezi olmak üzere iki merkez bulunmaktadır. Bu merkezler yataklı hizmet
vermektedir ve ülkenin her yerinden mahkum kabul edilebilmektedir. Bu merkezler
adli yargının tedavi bölümünden sorumludur. Kişiler tutuklandıklarına tedavi
bölümüne getirilir, uyuşturucu/alkol testine tabi tutularak, sonuçlar mahkemeye
gönderilir. Ayrıca denetimli serbestlik birimlerine de bildirilir.
Toplum Tedavi Merkezinde toplam 40 personel görev yapmaktadır, bunun 5’i
denetimli serbestlik bölümünde çalışmaktadır. Personel başına ortalama 25-30 dosya
bulunmaktadır. Bu merkezde suçlu ile haftada 7-8 kez görüşülmesi ve bu
16
görüşmenin
kaydedilmesi
gerekmektedir.
Kişinin
görüşmelerin
birine
bile
girmemesi halinde ihlal edilmiş sayılmaktadır.
Arındırma Merkezinde ise bir arındırma planı çerçevesinde, grup çalışmaları
yapılmaktadır.
Gruplara
katılım
zorunludur.
Toplumun
farklı
kesiminden
kullanıcılar gelmektedir. Bu merkezlerde daha çok kısa süreli tedaviler yerine
getirilmektedir. Uzun süreli tedavi gerektiren kişiler hastanelere gönderilmektedir.
7-Kuzey Liverpool Denetimli Serbestlik Merkezi
Kişilerin değerlendirilme sürecinden sonra başka birimlere yönlendirildiği ve
müdahale sürecine dahil edildiği bir merkezdir. Cezaevinden çıkar çıkmaz kişiler bu
merkeze gelmekle yükümlüdürler. Buraya gelen kişiler ayrıntılı bir değerlendirme
sürecine dâhil edilmektedirler. Yapılan değerlendirme sonuçları düzenli olarak
mahkemeye gönderilmekte ve tedavi sürecine uygunlukları yönünden, kişinin aldığı
yükümlülük süresine göre 6 aydan 12 aya kadar denetimli serbestlik kapsamında
hizmet verilmektedir.
Merkez,
daha
önceki
deneyimlere
göre
uyuşturucudan
tamamen
arındırmanın mümkün olmaması (10 yılı içinde sadece 10 kişi uyuşturucudan
arınmış) sebebiyle daha çok zarar azaltma politikası ağırlıklı çalışmaktadır. Bu
noktada, kişilerin yaşamlarını değiştirme konusunda başarı oranlarının yüksek
olduğu bildirilmiştir.
Bu merkezde, madde ölçüm testleri yapılmaktadır. 16. haftadan sonra test
haftada
bir
yapılmaktadır.
Bu
testlerle
birlikte
kişiler
her
ay
yeniden
değerlendirilmektedir ve dosyanın mahkemeye gönderilerek gözden geçirilmesi
sağlanmaktadır.
Uyuşturucu
Tedavi
Programı
bu
bölgede
LIGHTHOUSE
tarafından
yürütülmektedir. Kişiler daha çok polis karakollarından gelmektedir. Bu bölgede,
uyuşturucu arındırmaya yönelik olarak Kevin White Unit ve alkolden arındırmaya
yönelik Windsor Clinic adlı merkezler hizmet vermektedir. Bu merkezlerde idrar ve
salya testleri uygulanmaktadır. A grubu madde olarak tabir edilen kokain veya eroin
ölçümünde kullanılan salya testinin sonuçları itibarıyla daha güvenilir bir test
17
olduğu bildirilmiştir. İdrar testi ise daha çok esrar ölçümünde kullanılmaktadır. A
grubu madde kullanımının yaygın olduğu bu bölgede, “insanları uyuşturucudan
arındırma yerine toplumu koruma adına onları kontrol altında tutma” odaklı
çalışılmaktadır. Bu sebeple, maddeyi enjektör vasıtası ile alan birinin madde
kullanımını ağız yoluyla yapmaya başlaması bu hedefe uygun bir gösterge olarak
ortaya çıkmaktadır.
8- Eaton Rd Polis Merkezi (Israrla Suç İşleyen Kişiler Hakkında Yapılan
Çalışmalar-Israrlı Suçlularla Mücadele)
Bu merkezde, 5 yıllık bir proje kapsamında yalnızca ısrarlı suçlulara (mükerrir
suçlular) hizmet verilmektedir. Ülke genelinde az sayıda suçlu çok sayıda suç
işlemektedir ve genellikle mali suçlar işlemektedirler. Mükerrer suçluluğu
engellemek için yüksek miktarlarda kaynak ayrılmaktadır. Bu da genel suç oranını
düşürmektedir.
Buraya gelenlerin büyük bir kısmını şartlı salıverilme yoluyla
cezaevlerinden gelen kişiler oluşturmaktadır.
Burada denetimli serbestlik görevlilerini de çalışacağı sabit mekânları vardır.
Suçlular üzerinde sıkı bir denetim mekanizması kurulmuştur. Amaç suçluların
yaşam biçimin değiştirmektir. Diğer birimlerle, özellikle sağlık birimleri ile ortak
çalışılmaktadır(reçeteli ilaç, konuşma terapisi, uyuşturucu testi vb.). Ayrıca istihdam
kurumları ve konut birimleri ile işbirliği yoğundur.
Bu polis merkezinde 9 tane denetimli serbestlik görevlisi bulunmaktadır.
Kişinin
cezaevinden
şartlı
tahliyesinde
birden
fazla
yükümlülük
verilebilir.Uyuşturucu tedavisi , mağdur olana yaklaşmama, belirli yerlerde ikamet
etme gibi.Şartlı tahliye edilen kişi hakkında uyuşturucu tedavisi de verildiyse
haftada 4 kez denetimli serbestlik görevlisi ile görüşme yapmaktadır. Bu
görüşmelerden 2’ sinde uyuşturucu testi yer alır.Her iki test arasında 48 saat geçmesi
gerekir.A grubu uyuşturucular diye sınıflandırılan kokain veya eroin için salya testi
uygulanır.2 randevusunu kaçıran kişi ihlal nedeniyle cezaevine gönderilir.
18
9- Güney Liverpool Uyuşturucu Rehabilitasyon Merkezi
Madde ile bağlantı suçlar kapsamında bu merkezde ASRO (Addressing
Substance Related Offending) diye anılan bir paket program uygulanmaktadır.Suçla
madde arasındaki ilişkiye yönelik bir çalışmadır.ASRO bizzat mahkeme tarafından
kişi için verilen zorunlu bir programdır.Bu program grup ile uygulanmakta olup 20
yarım günlük bir programdır.Kişi ya iki yarım gün merkeze gelerek programı 10
haftada
tamamlayabilir
veya
haftada
bir
yarım
gün
gelerek
20
haftada
tamamlayabilir.Hakkında ASRO verilen kişi ile görüşülerek programın kapsamı
belirlenir ve bir protokol imzalanır.Bu protokolün ihlal edilmesi halinde bu durum
mahkemeye bildirilir.Eğer kişi hakkında başkaca toplum hizmet emri (yani
yükümlülük varsa ve kişi bu yükümlülüklerini yerine getirmeye devam ediyorsa)
genellikle denetimli serbestlik görevlisi suçlunun programa yeniden başlamasını
önerir.Eğer toplum hizmet emrinden başkalarını da ihlal ederse bu durum
önerilmez.
Haklarında mahkeme tarafından ASRO ya karar verilen kişiler en geç 6 hafta
içinde gruba dahil edilirler.
20 HAFTALIK ASRO PROGRAMI:
1. AŞAMA:Tanıtım ve Asro ya katılım isteğinin artırılması
1. Seans:Asro nun tanıtımı
2. Seans:Değişim Süreci Hakkında Bilgi
3. Seans:Karar Mekanizmasının Harekete Geçirilmesi
4. Seans:Hedef Tespiti:Katılımcının program sonrası ne elde edeceğinin
belirtilmesi
2.AŞAMA:Şahsın Kendini Kontrol Etmesi
19
5. Seans:Bireysel Kontrolü artırmak:Örneğin kişide madde alma isteği
uyandığında bu isteğine yarım saat direnebiliyorsa bunu bir saate
çıkarmak.
6. Seans:Tetikleyici Şeyleri Kontrol Etmek:Madde kullanan arkadaşları ile
aynı ortamda bulunması, canının sıkkın olması gibi,
7. Seans:Stres
Yönetimi:Stresle
nasıl
mücadele
edebileceğinin
belirlenmesi.Stresi gidermenin madde kullanma harici yöntemlerinin
olduğunun gösterilmesi.Rahatlatıcı müzik dinleme gibi.
8. Seans:Davranış Değişimi:Problemi olduğunda madde kullanmak yerine
alternatif davranışlarda bulunma gibi.Mesela evine yüklü bir fatura gelen
kişi bu problemle mücadele yerine içmeyi tercih ediyor.Bu aşamada kişiye
problemle mücadele yolları anlatılır.
9. Seans:Boşluk Bırakmama:Maddeyi kullanmayı bırakınca maddenin yerinin
hobi gibi faydalı bir uğraşla doldurulması
10. Seans:Bu aşamadaki konuların gözden geçirilmesi:Grup içindeki her kişi
grup arkadaşları için bir sunu hazırlar.Nereden nereye geldiğinin tespitini
yapar.
3.AŞAMA:Tetikleyici Şeyler:
11. Seans:Tetikleyici Şeyler
12. Seans:Maddeyi aşırı derecede istediğinde ne tür şeylerin yapılabileceği.
13. Seans:Problem Çözmek:Bir problemle karşılaşıldığında ortaya çıkan
negatif duygular ele alınır.
14. Seans:Moral Yönetimi(Duygu Durumu)
15. Seans:Uyuşmazlıklarla Başa Çıkma:Bir tartışma durumunda neler yapmak
gerektiği.
16. Seans:Üçüncü aşamanın gözden geçirilmesi
20
4. AŞAMA:Yaşam Değişimi:
17. Seans:Madde Kullanımından Vazgeçme:Arkadaş Çevresini değiştirme
gibi.
18. Seans:Yeni sosyal ortamlar:Okula dönmek, işe dönmek, kendi sosyal
çevresini oluşturmak gibi.
19. Seans:Sağlık ve mutluluk:Sağlıklı beslenmeye özen gösterme
20. Seans:Sonuç Bölümü:Her katılımcı 1. seanstan 20. seansa kadar yaşadıkları
değişimlerle
alakalı
bir
sunum
hazırlarla.Hepsine
programı
tamamladıklarına dair sertifika verilir.Programın sona ermesini takip eden
4 hafta içinde programı tamamladıklarına dair rapor yazılır.
Programın uygulamasında her aşama ve seans sonrasında değerlendirme
formu hazırlanır.Program bittikten sonra programı uygulayan öğretmen katılımcıyla
ilgili bir rapor hazırlar.Sonuçta denetimli serbestlik görevlisi öğretmen ve katılımcı
bir değerlendirme toplantısı yaparlar.Yapılan seanslar kameraya kaydedilir ve her üç
seansta programın amaca uygun yapılıp yapılmadığına dair yönetici tarafından
izlenir.
III- DEĞERLENDİRME VE ÖNERİLER
Ziyarette, İngiltere ve Galler’de her iki yılda bir mevzuat değişikliğine
gidildiği; uyuşturucu bağımlılarına rehabilitasyon zorunluluğunun da 2003 yılında
çıkan ceza yasası kapsamında getirildiği bildirilmiştir. Uyuşturucu madde
sınıflandırmasına ilişkin ise yeni düzenlemeye ihtiyaç duyulduğu ifade edilmiştir.
İngiltere Hükümetinin uyuşturucunun dağıtımı ile ilgili yeni bir düzenleme
yapılarak, uyuşturucu girişinin yasaklanması planlanmaktadır.
İngiltere’de daha çok eroin ve kokain kullanımının yaygın oldğu görülmüştür, bu
nedenle burada bu maddeler mevcut çalışmaların temelini oluşturmaktadır.
Uyuşturucu Mücadele Birimi (DAT) tarafından, uyuşturucu kullanımını
önlemeye yönelik planlar kapsamında eğitimler verilmektedir. Bu birimlerin
21
bütçelerinin büyük bir kısmı eğitime ayrılmıştır, yine bu bütçe kapsamında 24 saat
ücretsiz telefon danışma hizmeti verilmektedir.
İngiltere’de
uyuşturucu
maddelerin
sosyal
kültürün
bir
parçası
olarak
kullanıldığı görülmüştür, bu yüzden uyuşturucu kullanımının kökten yok edilmesi
mümkün görünmemektedir.
Uyuşturucu kullanımı, ekonomik durum ile paralel gitmektedir. Ekonomik düzey
yükseldikçe, uyuşturucu kullanımı artmaktadır; bununla birlikte uyuşturucuyla
bağlantılı suçlar, genellikle gasp, hırsızlık vb. suçlardır. Çünkü, madde kullanıcıları
maddeye ulaşmak için paraya ihtiyaç duymakta, genellikle de sabit bir işleri
olmadığı için parayı yasal olmayan yollardan temin etmeye çalışmaktadırlar. Bu da
düşük sosyo-ekonomik düzeydeki kişileri ceza adalet sistemi ile karşı karşıya
getirmektedir.
İngiltere’de 1998 yılında çıkarılan Asayişi ve Kamu Düzenini Koruma
Yasası’nda toplum güvenliği ile ilgili konularda her kurum birbirine bilgi verebilir,
denilmektedir. Bu kapsamda, pek çok kurum ve kuruluş arasında Bilgi Paylaşım
Protokolü yapılmıştır. Böyle bir koordinasyon ve işbirliği madde ile mücadele
konusunda yürütülen çalışmaları nitelikli hale getirmektedir. Her dosya için bilgi
paylaşımı ile ilgili onay alınmaya çalışılmaktadır.
İngiltere’de, uyuşturucu kullanımının kontrol altına alınması mümkün
görünmediğinden, madde kullanımına yönelik çalışmalar zarar azaltma odaklı
yapılmaktadır. Bu da çalışmalarda kullanılan insan ve para kaynağının etkili
kullanılması anlamına gelmektedir.
Ziyaret sonucunda,
1- Ülkemizde madde kullanımı ve kullanıcılarına yönelik denetimli serbestlik
hizmetleri kapsamında pek çok çalışma yürütülmektedir. Ancak, tüm şubeler
genelinde standart bir uygulama bulunmamaktadır. Bu nedenle, uygulama
birliğinin sağlanması ve çalışmaların güçlendirilmesi için konuya ilişkin
standardizasyon
çalışmalarının
başlatılmasının
uygun
olacağı
düşünülmektedir.
22
1- İngiltere’de
insan
kaynağının
oldukça
yeterli
olduğu
görülmektedir.
Ülkemizdeki denetimli serbestlik personel sayısının artırılması,
2- Ülkemizde de Uyuşturucu Rehabilitasyon Programları ve Uyuşturucu
Müdahale Programlarının geliştirilmesi ve devlet tarafından desteklenmesi
gerekmektedir. Bu programların denetimli serbestlik merkezleri bünyesinde
uygulanması, programların Sağlık Bakanlığı ile bir protokol kapsamında
uygulanması ve bu kapsamda denetimli serbestliklerde sağlık elemanlarının
(doktor veya sağlık memuru gibi) istihdam edilerek madde ölçümlerinin de
belirlenmiş merkezlerde gerçekleştirilmesinin gerektiği kanaatine varılmıştır.
3- Uygulamada gerek uyuşturucu tedavisi gerek diğer toplum hizmet
emirlerinin uygulamasında Denetimli Serbestliklerin birçok kurum ve
kuruluşla protokollerinin olduğu gözlemlenmiştir. Ülkemizde de bilgiyi
paylaşma adına bu tür protokollerin olması gerektiği, özellikle polis ve sağlık
bakanlığı ile uygulamaya yönelik protokollerin yapılmasının faydalı olacağı
düşünülmektedir.
4- Ülkemizde Türk Ceza Kanununun 191/2. maddesi uyarınca uyuşturucu
kullanan kişiler hakkında tedavi ve denetimli serbestlik kararı verilmekte
uygulamada
kişiler
rehabilitasyon
takip
hizmeti
ve
tedavi
verilememektedir.
programına
Bu
alınmakta
nedenle,
ancak
rehabilitasyon
çalışmalarına ağırlık verilmesi ve bu çalışmaları yürütecek uzman ekibin
oluşturulması gerekmektedir.
5- İngiltere de uygulanan ASRO gibi paket programların geliştirilmesi ve
uygulamaya konmasının kişilerin işledikleri suçla kullandıkları madde
arasındaki bağı görmeleri açısından iyi olacağı düşünülmektedir.
6- Ülkemizde
de
bir
grup
madde
kullanıcısı
tedaviye
olumlu
yanıt
verememektedir. Bu nedenle bu kişiler için zarar azaltmaya yönelik
programların geliştirilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
7- İngiltere’de değerlendirme formları, büyük öneme sahiptir ve mahkemelerce
göz önünde bulundurulmaktadır. Bu bağlamda , ülkemizde de uygulanan
23
form, plan ve raporların daha çok kullanılması için ilgili kişilere bir eğitim
verilmesinin uygun olacağı değerlendirilmiştir.
8- Ülkemizde , madde tedavisinde AMATEM’lere yönlendirme yapılmaktadır.
Ancak, AMATEM’lerin her merkezde olmaması tedavi sürecini olumsuz
etkilemektedir.
24