2 yağmu 25 ağus urların gözle stos 201 nın rady emleri 12 tarih yo

2 yağmu 25 ağus urların gözle stos 201 nın rady emleri 12 tarih yo

XVIII. Ulusal Astronoomi ve Uzay Billimleri Kongressi
VII. Ulusal Asstronomi ve Uzaay Bilimleri Öğ
ğrenci Kongresii
27 Ağusstos – 1 Eylül 2012
2
Malatya
4M
MAYIS – 25
2 AĞUS
STOS 20112 TARİH
HLERİ AR
RASINDA
AKİ MET
TEOR
YAĞMU
URLARIN
NIN RADY
YO BÖLG
GEDEKİİ GÖZLE
EMLERİ VE
V
GÖZLE
EMLERİİN DEĞERLENDİRİLMES
Sİ
Can TER
RZİOĞLU1,2,4, Kerem
m Osman ÇU
UBUK1,2,4, H. Aziz KA
AYIHAN1,22,4,
M
Mehmet İhsan SELMA
ANOĞLU1,,2,4, Sara BU
ULUT1,2,4, Ferhat Fikkri ÖZERE
EN1,2,3
1
2
Errciyes Üniverssitesi, Astrono
omi Kulübü (A
ASTER)
Erciyes Üniveersitesi, Fen F
E
Fakültesi, Astronomi ve Uza
ay Bilimleri Böölümü
3
Erciyes Üniversitesi, Astronomi vee Uzay Bilimleeri Gözlemevi
Uygulama
Uy
ve A
Araştırma Merrkezi (UZAYBİİMER)
4
Radio Wave Hunnters, info@ra
adiowavehuntters.com
Özet: Buu bildiride 4 Mayıs
M
– 25 A
Ağustos 201
12 tarihleri arrasındaki meeteor yağmurrlarının 4
elemaanlı, etkin çaalışma frekaansları 92 M
MHz ve 100 MHz
M
olan ik
ki yagi antenn aracılığı ile yapılan
radyoo gözlemleri ve bu gözlem
mlerin değerrlendirmelerii sunulmaktadır.
Anahhtar Kelimeleer: meteor, yagi anten, raadyo, Radio Wave
W
Hunterrs.
Abstractt: In this posster, we are presenting the
t observatiional data off the meteorr showers
occurrred betweenn 4th May and
a 25th Auugust 2012, using two 4 – elementt yagi anten
nnas with
MHz.
optim
mum frequencies at 92 MHz and 100 M
Keyw
words: meteoor, yagi anten
nna, radio, R
Radio Wave Hunters.
H
1.
Gözlem Araçları
Donaanım: 4 eleemanlı, 92 MHz ve 1000 MHz ettkin çalışmaa frekansınaa sahip 2 adet
a
yagi
antenn, 75Ω’luk koaksiyel kablo
k
(30m
m), 2 adet arraba radyosu, 2 adet arra-devre eleemanı, 2
adet bilgisayar.
Şekil-1: RW
WH-Y100 (sold
da) ve RWH-Y
YX (sağda)
gi anten kuullanıldı. An
ntenlerin
Gözllemlerde keendi yapımıımız olan 2 adet 4 ellemanlı yag
etkinn çalışma frekanslarını 92 MHz vee 100 MHz olarak ayarlandı. Frekkansların bu
u şekilde
ayarllanmasının sebebi FM
M bandındaa (87,50 – 108,00 MHz)
M
çalışşılmasıdır. Antenler
A
yapıllırken kullannılan formü
üller Şekil-22’de gösterillmiştir. Yapılan ilk anteen olan RW
WH-Y100
ahşapp gövde ve
v alüminyu
um elemenntlere sahip
pti. 2 metree uzunluğuunda ve 1,5 metre
genişşliğinde olaan bir anteen, ciddi loojistik sıkın
ntılar yarattığından, s orunlar göz önüne
gövde ve element ku
alınaarak RWH-YX tasarlaanmıştır. Yaapımında alüminyum
a
ullanılan
antennin, elementt kızakları (Bkz.
(
Şekil--2) için ise doğalgaz
d
keelepçeleri kuullanılmıştır. RWHYX’iin tüm elem
mentleri ve gövdesi sökkülüp isteniildiği zaman
n tekrar birrleştirilebilm
mektedir.
XVIII. Ulusal Astronoomi ve Uzay Billimleri Kongressi
VII. Ulusal Asstronomi ve Uzaay Bilimleri Öğ
ğrenci Kongresii
27 Ağusstos – 1 Eylül 2012
2
Malatya
Ayrıcca element kızakları sayesinde, uygun elem
mentler kulllanıldığındda, elementller arası
uzakklıklar değiştirilip, isten
nilen etkin fr
frekansta çalışması sağllanmaktadırr.
Şekil-2: Solda – RWH-XY’deki elem
ment kızakların
nın tasarımı. Sağda
S
– 4 elem
mentli bir yagi antenin
o
alınırve bulunan sonuuç cm cinsindedir.
teorik şemasıı. Şekildeki F, her 100 MHzz için 1 brim olarak
Yazıllım: Radio SkyPipe 2.3
3.22, Colorg
rgramme v3.2, Audacity
y 2.0.0.
Referanslardan edinilen bilgiler dooğrultusund
da, gözlemlerde yukaarıdaki pro
ogramlar
R
SkyP
Pipe, gelenn ses sinyallerini anllık olarak grafiğe dö
öken bir
kullaanılmıştır. Radio
progrram, Colorggramme, geelen ses sinyyallerini araa-devre elem
manı sayesinnde COM sinyaline
s
çevirrip otomatikk meteor saayan bir proogram, Audaacity ise gelen ses sinyyallerini kay
ydetmek
için kullanılan bir progrramdır. Heer program
mın bir tak
kım avantaajları olduğ
ğu gibi,
dezavvantajları da
d mevcuttu
ur. Örneğin C
Colorgramm
me Win98’d
de düzgün ççalışırken daha yeni
sürüm
mlerde birtaakım probleemler oluştuurmaktadır. SkyPipe vee Audacity ise 24 saattten uzun
kayıttlarda probllem yaratıp verilerin yook olmasınaa sebep olab
bilmektedirr. Çalışma süresince
s
birkaaç günlük veeri bu neden
nle kaybediilmiştir.
2.
Radyo Bölgede
B
Meeteor Yakallama Prenssibi
ndındadır. FM
F bandı isse Dünya atmosferi
a
Radyyo istasyonllarından yapılan yayınnlar FM ban
tarafı
fından geçirrgendir. Bu
u sebeple raadyo istasy
yonlarından yapılan yaayınlar atmosferden
yansıımadığı içinn uzaktan dinlenemem
d
mektedir. Fak
kat atmosferr dışına doğğru çıkan biir sinyal,
bir ccisimden yaansıdığında tekrar Dünnya’ya döneebilmektedirr. Bu olayınn gerçekleşebilmesi
için, teoriye gööre alıcı ilee verici arrasındaki mesafenin
m
300-2000 km arasındaa olması
gerekkmektedir. Aşağıdaki
A
şekiller
ş
istaasyondan yaayınlanan biir sinyalin m
meteorun arkasında
a
bırakktığı iyonlaşşmış gaz bu
ulutundan naasıl yansıdığ
ğını gösterm
mektedir.
3.
Gözlemller
El yaapımı normal bir Yagi anten ile m
meteor yakalama prensib
bi sayesindee, teoriye göre 30020000 km arası uzaklıktaki yayınlar ddinlenebilmeektedir. Gö
özlemler Kaayseri’den yapıldığı
y
için aynı frekkansta daha fazla yyayın yakaalamak adıına antenleer Ankara--İstanbul
doğruultusuna çeevrilmiştir. (Yöntem 3)) Ankara’daa Radyo Hacettepe, İsstanbul’da ise
i NTV
Sporr Radyo 87,70 MHz frrekansındann yayın yap
pmaktadır. Aynı
A
doğruultu üzerind
de birçok
büyüükşehir olmaası daha fazzla yayın yaakalayabilm
me olasılığınıı arttırmıştırr.
Gözllem sırasındda duyulan
n yayınlar ggenel olaraak birkaç saniye sürdüüğünden yaayınların
hanggi istasyondan geldiğin
ni anlamak ppek mümkü
ün değildir. Fakat bazıı büyük meteorların
arkassında bırakktığı dev iy
yonlaşmış gaz bulutu
u sayesindee 2 dakikaaya kadar yayınlar
XVIII. Ulusal Astronoomi ve Uzay Billimleri Kongressi
VII. Ulusal Asstronomi ve Uzaay Bilimleri Öğ
ğrenci Kongresii
27 Ağusstos – 1 Eylül 2012
2
Malatya
yakaalanmıştır. (Bu
(
süre teoride
t
20 dakikaya kadar
k
çıkab
bilmektedirr.) Yakalanaan uzun
yayınnların birinnde şans eseri Fun Radio’nun
n Jingle’ı denk gelm
miştir. Fun
n Radio
araşttırıldığında, 87,70 MHz frekansta yayın yapaan bir Slovaak radyosu olduğu ve yaklaşık
olaraak Kayseri’den 1700 km uzakllıkta yayın
n yaptığı bulunmuştur
b
r. Aynı isttasyonun
yayınnını, Birleşşik Krallık
k’dan bir bbaşka grub
bun sporadiic meteor gözlemi yaparken
y
yakaalamış olmaası ise bu istasyonun m
meteor gözzlemlerinde verimli bir
ir kaynak olduğunu
o
gösteermiştir.
Şekil 3: Gözlemlerr sırasında alın
nan underdensse ve overdense örnekleri. Soldaki
S
grafikk Radio Skypiipe verisi,
sağdaaki grafik ise Soundbooth
S
sees grafiğidir. H
Her iki grafiktte zamana bağ
ğlı ses şiddeti değişimini gö
östermekte
olup, solddaki kısa sıçraamalar underdeense, sağdaki uzun sıçramaalar ise overdeense örneğidirr.
T
Tablo 1: Gözllem verilerinin
n detayları. Beelirli bir tarihtte maksimumu
unda olan ve yyoğun olan meeteor
yağmurlaarı kırmızı ile gösterilmiştir..
ABoo:
Oph:
ASco:
Scu:
EAri:
JBoo:
BCA:
TAqu:
LSag:
LGem:
ACyg:
ACap:
NDAquu:
UPeg:
GLeo:
Alpha Bootidds
Ophiuchids
Alpha Scorpiids
Sculptorids
Epsilon Ariettids
June Bootidss
Beta Corona Austirinids
Tau Aquaridss
Lamb Sagittaariids
Lambda Gem
minids
Alpha Cygniids
Alpha Capriccornids
Northern Dellta Aquarids
Upsilon Pegaasids
Gamma Leonnids
ZPer:
OCap:
TPer:
Hal:
Cor:
MAri:
BTau:
OCet:
Cap:
BCap:
SCap:
GPeg:
DCas:
KCyg:
Zeeta Perseids
Om
mega Capricornid
ds
Taaurids Perseids
Haalleids
Coorvids
M
May Arietids
Beeta Taurids
Om
micron Cetids
Caapricornids
B
Beta Capricornids
ds
Siggma Capricornid
Gaamma Perseids
Deelta Cassiopeids
Kaappa Cygnids
MV
Vir:
GD
Dra:
EA
Aqu:
54Per:
Sci:
AS
TC
Cet:
Sag:
TO
Oph:
Arri:
SC
Cas:
PA
Aus:
Aq
qCap:
Per:
NIAqu:
Mu Virgginids
Gamma Draconids
Eta Aquaariden
54 Perseeids
Alpha Sccorpiids
Tau Cetiids
Sagittariids
Theta Opphiuchids
Arietids
Sigma C
Cassiopeids
Pisces A
Austrinids
Aquar C
Capricornids
Perseidss
Northernn Iota Aquarids
Yönttem 1: Annten ilgili saçılma böölgesine çev
vrildikten sonra
s
boş bir radyo frekansı
bulunnarak gözleem yapılmışştır.
Değeerlendirmee:Yayın yap
pan bir isstasyon olu
up olmadığ
ğına bakılm
madan anteenin bu
doğruultuya çevriilmesi büyü
ük bir hata vve verimsiz bir yöntemdir.
XVIII. Ulusal Astronomi ve Uzay Bilimleri Kongresi
VII. Ulusal Astronomi ve Uzay Bilimleri Öğrenci Kongresi
27 Ağustos – 1 Eylül 2012 Malatya
Yöntem 2: Antenler şehir dışından şehir merkezi doğrultusuna çevrildi. Şehirde yayın
yaptığı bilinen fakat bulunulan noktadan yayını alınamayan bir frekans seçilerek gözlem
yapıldı.
Değerlendirme:Gözlem yapılırken şehir merkezinden 15 km uzaklıkta olunması meteor
yakalama teorisinin dışında kalınmasına sebep olmuştur. (300-2000 km) Bu nedenle bu
yöntem de verimsiz ve hatalıdır.
Yöntem 3: Anten Kayseri’den Ankara-İstanbul doğrultusuna çevrilerek, alıcı bu şehirlerde
yayın yaptığını bilinen frekanslara ayarlandı.
Değerlendirme:Teoriye en uygun ve kullanılması gereken yöntem budur.
4.
Değerlendirme ve Sonuçlar
Çalışmada 21 gün boyunca gözlem yapılmıştır. Yapılan gözlemler süresince yeni hatalar
fark edilip, yöntemler değiştirilmiştir. Takımın bütçesi çok düşük olduğundan ekipman ve
lojistik sıkıntıları çekilmiştir. Kullanılan gözlem araçlarının kalitesinin yetersiz olması
gözlenen meteor sayısını olumsuz etkileşmiştir. Birçok hata ve sıkıntı ile karşılaşılmasına
rağmen çalışmaya başlanan noktadaki tecrübe ve bilgi birikimi göz önüne alındığında, çok
daha ileri bir noktaya gelindiği görüldü.
Meteor gözlemleri ülke çapında yapılmaya başlanıp, farklı noktalardan 7 gün 24 saat kayıt
alınabilirse, büyük bir veritabanı oluşturulup çok daha büyük çalışmalar yapılabilir. Radio
Wave Hunters’ın gelecek planlarından biri de budur.
5.
Teşekkürler
Takımın gelişimindeki katkılarından dolayı İbrahim İsrafil ŞENYİĞİT ve Görkem Koray
ÖZ’e, Haziran gözlemlerimizde bize her türlü desteği sağlayan Gülay - Ercihan GÜNEY
ailesine, birçok gözlemde yanımızda bulunup, bize destek veren Ece Gülfem
DAĞDEVİREN’e ve antenlerin donanım eksiklerinin tamamlanmasına yardımcı olan
Ömer Faruk DAĞDEVİREN’e teşekkürü bir borç biliriz.
6.
Kaynaklar
[1] Basit Radyoastronomi Tekniğiyle Meteor Gözlemi ve Analizi, 2005, İstanbul Kültür
Üniversitesi, ENGİN M.F., UĞURLUOĞLU C.B., TOPAL S., BAŞLANGIÇ G.
[2] Gary W. Kronk , “Meteor Showers': A Description Catalog”, Enslow Publishers, New
Jersey, ISBN 0-89490-071-4
[3] Peter Jenniskens, "Meteor Showers and Their Parent Comets", Cambridge University
[4] Press, Cambridge UK, ISBN 139780521853491
[5] http://www.skyscan.ca
[6] http://radio.meteor.free.fr
[7] http://www.imo.net
[8] http://www.rmob.org
[9] http://www.jas.org.jo/radio.html