RAM Yongaları - Emyo - Bülent Ecevit Üniversitesi

RAM Yongaları - Emyo - Bülent Ecevit Üniversitesi

5. HAFTA
EBG103
DONANIM KURULUMU
Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN
[email protected]
EMYO
Bülent Ecevit Üniversitesi
Kdz. Ereğli Meslek Yüksekokulu
Temel Kavramlar
• Hafıza Birimleri ve RAM
EMYO
Bülent Ecevit Üniversitesi
Kdz. Ereğli Meslek Yüksekokulu
2
Hafıza Birimleri ve RAM
Memory Units
Genel Bakış
 Bu bölümde aşağıdakileri öğreneceksiniz
 Hafıza ile ilgili temel kavramları
 RAM’in fiziksel yapısı ve çalışma prensipleri
 RAM türleri
 RAM’in çalışması ile ilgili özel durumları ve kavramları
 RAM seçimi ve montajı
 RAM hataları ve sorun giderilmesi
Temel Kavramlar
 Hafıza veya bellek kelimeleri daha üst düzey ifadelerdir
 RAM bir hafıza türüdür
 CMOS, ROM, EPROM, Flash ve benzerleri de birer hafıza türüdür
 Günlük kullanımda RAM, hafıza ve bellek kelimeleri yoğunlukla
aynı kavramı ifade etmekte kullanılır
 Doğru sınıflandırmayı bilmeniz önemlidir
 Diğer hafıza birimlerine değinecek olsak da asıl konumuz
bilgisayarın ana hafızası olan RAM’dir
Hafıza Türleri
Hafıza Türü
Veri Saklama
Açılımı
RAM
Geçici
Random Access Memory
CMOS
Geçici
Complementary Metal Oxide Semiconductor
ROM
Kalıcı
Read Only Memory
PROM
Kalıcı
Programmable ROM
EPROM
Kalıcı
Erasable Programmable ROM
EEPROM
Kalıcı
Electronically Erasable Programmable ROM
Flash
Kalıcı




RAM Nedir?
RAM = Random Access Memory
İşlem sırasında kullanılacak verilerin saklandığı alandır
Kalıcı depolama amacıyla kullanılmaz
Performans ve yazılım desteği açısından yeterli ve kaliteli
RAM’e sahip olmak kritik derecede önemlidir
RAM Nasıl Çalışır ?
 RAM hesap çizelgesi (excel tablosu) gibi organize edilmiştir
 RAM bölümü adreslenerek, adresten okuma yada adrese
yazma işlemleri yapılabilir
 İşlemciler bölümünde öğrendiklerinizi hatırlamaya çalışın…
 Programlar ve veriler kullanımda olmadıkları zamanlarda yığın
depolama alanında tutulur
 Sabit disk, USB bellek veya optik ortamlar
 Talep olduğunda program yığın
depolama aygıtından RAM'e
kopyalanır ve ardından çalışır
Program Komutları ve RAM
İşletim Sistemi
Komutları
İşletim Sistemi
Arayüzü
Adım 2: Internet
tarayıcı yazılımını
açmak
Web Tarayıcı
Program Komutları
Web Tarayıcı Ekranı
Adım 3: Word
yazılımını açmak
Word Yazılımı
Program Komutları
Word Yazılımı ve
Web Tarayıcı Ekranı
Adım 1: Windows’u
açmak
Adım 2: Internet
tarayıcı yazılımını
kapatmak
Web Tarayıcı
Program Komutları
Kelime İşlem
Programı Ekranı
RAM’e Kopyalama
 Neden RAM’e kopyalama yapılır?
 Temel amaç, veri ve komutlara CPU’nun daha hızlı erişebilmesidir
 CPU RAM’e sabit disklerden çok daha hızlı erişir
 Çalıştırılan program RAM’den büyük ise ne olur?
 Belirli aralıklarla sabit diskten transfer yapılır
 Genelde oyunlar ve ileri tasarım programlarında söz konusudur
 Windows işletim sistemi PageFile
servisi ile sabit diskin bir kısmını
RAM gibi kullanmaya çalışır





Sanal Bellek / Disk Belleği Dosyası
Windows işletim sisteminin bir özelliğidir
Sabit diskin bir bölümünün RAM gibi kullanılması için
tasarlanmış özel bir dosyadır
RAM’lerden yavaş çalışır
Boyutu otomatik olarak ayarlı gelir ve sonradan değiştirilebilir
Veri fiziksel ve sanal RAM arasında hareket edebilir
 Çok sık hareket olması
“disk thrashing” yani
aşırı disk kullanıma
neden olur
 Büyük RAM’iniz varsa
bile PageFile çalışır
RAM
OS
Word
Browser
E-mail
Game
Disk drive
RAM Ölçüm Birimleri
 RAM modülleri Byte cinsinden ifade edilir
 8 bit genişliğinde = byte
 16 bit genişliğinde = word
 32 bit genişliğinde = double word
 256 MB, 512 MB, 1 GB modüller halinde satılırlar
 Hafıza büyüklük ölçülerini tekrar hatırlayınız:
 1 Byte (B)




= 8 Bit
1 Kilobyte (KB)
= 1024 Byte
1 Megabyte (MB) = 1024 KB
1 Gigabyte (GB)
= 1024 MB
1 Terabyte (TB)
= 1024 GB
= 1,048,576 Byte
= 1,073,741,824 Byte
= 1,099,511,627,776 Byte
Adres ve Veri Yolu
 Adres yolu, işlemcinin hangi adresten
okuma isteği gönderdiğini RAM’e iletir
yani RAM’i adresler
 Adres yolundaki hat sayısı,
kullanılabilecek maksimum RAM
miktarını belirler
 Veri yolu (external data bus) ise,
adreslenmiş verinin işlemciye
gönderilmek üzere konulduğu yoldur
RAM Kapasitesi
 RAM’ler bir excel tablosu gibi organize edilmiştir;
 RAM genişliği; bu tablodaki sütun sayısı kabul edilebilir…
 RAM derinliği; bu tablodaki satır sayısı kabul edilir…
 Genişlik ve derinlik kavramları bit’ler türünden ölçülür
 Program ve veriler, 8 Bit (1 Byte) boyutunda bellek parçaları
halinde depolanır
 Fiziksel boyut ile yonganın iç organizasyonu doğrudan
bağlantılı değildir
 Yoğunluk = Genişlik x Derinlik
 Bit cinsinden kapasite
 Kapasite = Yoğunluk / 8
 Klasik kullanılan RAM kapasitesi
RAM Yongaları
 Üretim teknolojisi gelişimine göre RAM yongaları değişmiştir
 DIP
 SOJ
 TSOP
 CSP
RAM Modülü
 Bellek yongaları, genelde küçük bir PCB üzerindedir
 Görsel olarak genelde yeşil bir PCB yüzeyine dizilmiş ufak siyah
modüller halindedirler
 Tür ve kullanım alanına göre farklı boyut ve biçimlere sahip
olabilir
RAM Modülünün Yapısı
DRAM Yongaları
(FBGA)
SPD Yongası
Bağlantı PIN’leri
(Gold Fingers)
Çentik / Module Key
PCB
Kondansatörler





SIMM RAM Paketi
SIMM: Single Inline Memory Module
Tek sıralı hafıza modülüdür
Artan RAM ihtiyacına karşın PCB üzerine RAM yongalarının
yerleştirildiği ilk çözümdür
32 bit dış veri yoluna sahiptir
64 bit dış veri yoluna sahip sistemlerde en az 2 tane modül
kullanılması zorunlu idi
Dinamik ve Statik RAM
 Dinamik (DRAM)
 Düşük maliyet, küçük mimari yapı ve makul derecede hız sunar
 Genellikle sistem hafızası olarak kullanılır
 Yüksek kapasiteli ve esnek çözümler sunar
 Statik (SRAM)
 Daha yüksek hız ile birlikte, daha yüksek maliyetlidir ve daha büyük
mimari bir yapı kullanır
 Genellikle küçük boyutlu olarak, ön bellek amacıyla kullanılır
 Daha çok devreye entegre durumdadır ve değiştirilmesi zordur
 SRAM’in periyodik olarak yenilenmesi
gerekmezken, DRAM için periyodik
yenileme gereklidir
Güncellendi




DRAM
DRAM: Dynamic Random Access Memory
Mikroskobik kapasitörler ve transistörler sayesinde 1 ve 0’ları
saklayan özel bir tür yarı iletkendir (semiconductor)
Tek bir yonga bu kapasitör
transistor kombinasyonundan
milyonlarca içerebilir
En popüler bellek türüdür
Asenkron ve Senkron DRAM’ler
 DRAM: Asenkron
 Sistem saati ile senkron değildir
 Veriye erişim ve okuma için uygun zaman kullanılır
 SDRAM: Senkron
 Sistem saati ile senkrondur
 İşlemci veya MCC, verinin ne zaman alınmaya hazır olduğunu bilir
 Veriye ulaşım bir ya da daha
fazla saat darbesi içersinde
gerçekleşir
 Asenkron DRAM’ler den daha hızlıdır






DIMM RAM Paketi
DIMM: Dual Inline Memory Module
Çift yönlü hafıza modülüdür
SDRAM’ler başlangıcını DIMM modülleri olarak yapmıştır
Günümüzde halen kullanılan en popüler RAM paketidir
Buffering ve ECC gibi bazı ilave fonksiyonları gerçekleyebilmesi
için ekstra pinleri vardır
Dizüstü bilgisayarlar için SO-DIMM
(Small Outline DIMM) olarak
adlandırılan bir türevi bulunmaktadır





Single/Double Sided DIMM
DIMM RAM yongaları PCB üzerindeki tek bir yüzeyde bulunur
ise bu modül “Single Sided” olarak adlandırılır
Modül PCB’sinin her iki yüzeyinde de RAM yongaları varsa, bu
DIMM modülü “Double Sided” bir RAM olarak ifade edilir
Çift yüzeyli DIMM modülleri doğal olarak biraz daha kalındır ve
bazı anakartlarda diğer slotların da dolmasına neden olabilir
Anakartın desteklediği RAM türleri
kapsamında, single veya double
side DIMM modüllerinden hangilerini
desteklediği de genelde kitapçıklarda
belirtilmiştir
Anakartınız “Double Sided” bir DIMM modülünü kabul
etmeyebilir
RDRAM: Rambus DRAM
 Rambus firması tarafından geliştirilen bir DRAM türüdür
 SDRAM’lerden daha hızlıdır ve bir dönem Intel tarafından
desteklenmiştir
 Modülleri RIMM ve SO-RIMM olarak adlandırılır
 SIMM → DIMM / SO-DIMM → RIMM / SO-RIMM
 Her bellek yuvasının; slotun doldurulması gerekir
 Kullanılmayan yuvarlar süreklilik RIMM (CRIMM) modülü ile kapatılır
 Yüksek maliyet, lisans sorunları
ve alternatif gelişmeler
sebebiyle standartlaşamamıştır





DDR: Double Data Rate
DDR SDRAM, SDRAM’in veri transferini 2 katına çıkartır
RDRAM’den daha yavaş olsa da, ciddi fiyat avantajı vardır
184 pin DIMM, 200 pin SO-DIMM ve 172 Pin Micro-DIMM
paketlerini kullanır
Gelişmiş versiyonları gelmiş olsa da, halen kullanılmaktadır
Farklı bir isimlendirme kullanılmaya başlanmıştır
 DDR400, 200 MHz saat frekansında çalışan 400 MHz DDR SDRAM’dir
DDR SDRAM Hızları
 Saat Hızı × 2 = DDR Hız Adlandırması
 DDR Hız Adlandırması x 8 = PC Hız Adlandırması
Saat Hızı
DDR Hız Adlandırması
PC Hız Adlandırması
100 MHz
DDR200
PC1600
133 MHz
DDR266
PC2100
166 MHz
DDR333
PC2700
200 MHz
DDR400
PC3200
217 MHz
DDR433
PC3500
233 MHz
DDR466
PC3700
250 MHz
DDR500
PC4000
275 MHz
DDR550
PC4400
300 MHz
DDR600
PC4800





DDR2 SDRAM
DDR’ın daha az enerji kullanan ve daha hızlı çalışan bazı
elektriksel karakteristiklerinin geliştirilmesi ile elde edilmiştir
Veriyi saklayan parça olan RAM çekirdeğinin hızı değişmemiştir
Veri giriş çıkış hızı DDR’ın 2 katına çıkmıştır
Artan veri trafiği için özel buffer tamponları eklenmiştir
DDR ile uyumlu olmayan 240 Pin DIMM yapısını kullanır
DDR2 SDRAM Hızları
 Saat Hızı × 2 = DDR I/O Hızı
 DDR I/O Hızı x 2 = DDR Hız Adlandırması
 DDR Hız Adlandırması x 8 = PC Hız Adlandırması
Saat Hızı
DDR I/O Hızı
DDR Hız Adlandırması
PC Hız Adlandırması
100 MHz
200 MHz
DDR2-400
PC2-3200
133 MHz
266 MHz
DDR2-533
PC2-4200
166 MHz
333 MHz
DDR2-667
PC2-5300
200 MHz
400 MHz
DDR2-800
PC2-6400
250 MHz
500 MHz
DDR2-1000
PC2-8000





DDR3 SDRAM
RAM çekirdeğinin hızında yine değişim yoktur
Veri giriş çıkış hızı DDR2’nin 2 katına çıkmıştır
DDR2’de olduğu
gibi DDR3 DIMM
yapısı da geriye
dönük uyumlu
değildir
Gelişmeler saat
hızı ile sınırlı
değildir
Daha düşük güç
tüketimi söz
konusudur
DDR3 SDRAM Hızları
 Saat Hızı × 4 = DDR I/O Hızı
 DDR I/O Hızı x 2 = DDR Hız Adlandırması
 DDR Hız Adlandırması x 8 = PC Hız Adlandırması
Saat Hızı
DDR I/O Hızı
DDR Hız Adlandırması
PC Hız Adlandırması
100 MHz
400 MHz
DDR3-800
PC3-6400
133 MHz
533 MHz
DDR3-1066
PC3-8500
166 MHz
667 MHz
DDR3-1333
PC3-10600
200 MHz
800 MHz
DDR3-1600
PC3-12800
DDR3 DIMM Yapısı ve Uyumluluk
 Üreticiler yanlış RAM kullanımını önlemek için modüllerin
üzerinde “module key” yani çentik bulundururlar
DDR3 DIMM
DDR2
DDR3
DDR2 Soket
SDRAM Teknolojisinin Gelişim Grafiği
RAM Türleri ve Modül Yapıları
Ara Özet
RAM Türü
Açıklaması
Modül / Stick Yapısı
SRAM
Statik RAM
-
DRAM
Dinamik RAM
SIMM
SDRAM
Senkron DRAM
DIMM, SO-DIMM
RDRAM
Rambus DRAM
RIMM, SO-RIMM
DDR SDRAM
Çift Veri Transferli SDRAM
DIMM, SO-DIMM, Micro-DIMM
DDR2 SDRAM
DDR SDRAM Versiyon 2
DIMM, SO-DIMM
DDR3 SDRAM
DDR SDRAM Versiyon 3
DIMM, SO-DIMM
Erişim Zamanı / Access Time
 Erişim zamanı, işlemcinin bellekten veriyi okumak için gerekli
olan minimum zamandır
 Nanosaniye (saniyenin milyarda biri) ile ifade edilir
 İnsan gözünün bir kez kırpılması minimum 1/10 saniye içinde olabilir
 Aynı zaman içinde bir bilgisayar milyonlarca işlemi gerçekleştirebilir
Birim
Zaman
Milisaniye
Saniyenin binde biri
Microsaniye
Saniyenin milyonda biri
Nanosaniye
Saniyenin milyarda biri
Picosaniye
Saniyenin trilyonda biri
Gecikme / Latency
 RAM’in ne kadar yavaş olabileceğinin ölçümüdür
 Düşük gecikmeli RAM’ler yüksek gecikmeli RAM'den daha
hızlıdır; çünkü işlemciye daha hızlı cevap verir
 CL, “Low Latency / Düşük Gecikme” seviyesini ifade eder
 CL2 düşük gecikmeye sahip, hızlı bir RAM’i ifade eder
 CL3 daha yüksek gecikmeye sahip, daha yavaş bir RAM’i ifade eder
 CLX bir RAM, veriyi almak için X “clock cycle” a ihtiyaç duyar
 CL5 bir RAM’de, işlemcinin veriyi
alabilmesi için 5 saat darbesi
beklemesi anlamına gelir
 Günümüzde işlemciler RAM
modüllerine göre çok hızlı
çalıştığı unutulmamalıdır





SPD (Serial Presence Detect)
Modül PCB’si üzerinde yer alan bir yongadır
Sistem BIOS’una RAM hakkında bilgi verir
RAM’in desteklediği çalışma hızları, erişim zamanları ve
gecikmeler, burada profiller halinde kayıtlıdır
Ayrıca üretici, üretim tarihi, seri no gibi bilgileri de barındırır
Üçüncü parti yazılımlar ile bu bilgileri okunabilir
SPD Yongası
Eşlik / Parite Kavramı
 Yüksek hızlarda RAM’in kötü veri döndürme ihtimali vardır
 Herhangi bir sebeple 1 yerine 0 döndürebilir
 Nadiren karşılaşılan bir durumdur
 PC kullanıcıları tarafından çoğunlukla fark hissedilmez
 Sunucu ve iş istasyonlarında daha fazla önem taşır
 Eşlik (Parity) özelliği, veride hata olup olmadığını algılar
 Bu RAM’ler hata algılamalı RAM’ler olarak bilinirler
 Eşlik kavramı sadece hata olup olmadığı algılar; veride
düzeltme yapılmaz
ECC / Hata Düzeltme Kodu
 Hata algılamalı RAM’lere bir süre sonra hata düzeltme
mekanizması da ilave edilmiştir
 ECC: Error Correction Code
 Daha çok sunucu sistemlerinde kullanılırlar
 ECC RAM’ler için ECC uyumlu bir anakart kullanılmalıdır
 Yüksek maliyet ve yavaşlık dezavantajları vardır
8 Chip
9 Chip
İlave Eşlik Yongası
Buffered/Registered DRAM
 PC anakartlarında genelde 4 adet RAM slotu bulunur
 4 fiziksel yuvadan fazlası bazı ciddi elektriksel sorunlar çıkartır
 Çok miktarda RAM modülü kullanan özel anakartlar vardır
 İş istasyonları, sunucular
 Elektriksel zorluğu aşmak için RAM ile CPU (veya MCC)
arasında aracı olarak
davranan tampon (buffer)
yonga bulunur
 Bu yongaya sahip RAM’ler
buffered veya registered
olarak adlandırılır
 Buna uyumlu bir anakarta
sahip olmalısınız
RAM İhtiyacının Tespit Edilmesi
 Genelde daha fazla RAM, daha fazla performans anlamına gelir
 Daha fazla RAM’in gerekli olduğunu gösteren 2 belirti vardır
 Özellikle birden fazla program açıkken genel sistem yavaşlığı
 Aşırı sabit disk kullanımı veya “disk thrashing”…
 Disk thrashing, PageFile kullanımının aşırı fazla olması, özellikle de
program geçişlerinde yavaşlama ile beraber aşırı disk kullanımıdır
 Kontrol etmeniz gereken iki nokta vardır
 RAM boyutu önerilen düzeyde mi?
 PageFile kullanımı uygulamalar açık ve kapalı olması durumunda
nasıl değişiyor?
Windows İşletim Sistemi RAM Önerileri
 Microsoft’un minimum RAM önerileri, çok düşüktür
Microsoft
Önerisi
Sağlam
Performans
Yüksek
Performans
Windows 2000
128 MB
256 MB
512 MB
XP Home
128 MB
512 MB
1 GB
XP Professional
256 MB
512 MB
1 GB
Vista Home Basic
512 MB
1 GB
2 GB
Vista (Diğer)
1 GB
2 GB
> 3 GB
Windows 7 *
1 GB
2 GB
> 3 GB
İşletim Sistemi
* Windows 7 sistem gereksinimleri bu slayt hazırlanırken kesin olarak açıklanmamıştır.
RAM Miktarının Öğrenilmesi
 Bilgisayarım > Özellikler
 WinKey + Pause/Break
 Ctrl+Shift+Esc
Doğru RAM’e Sahip Olmak
 Anakartın desteklediği RAM türü ve kapasitesini öğrenmek
 Kaç adet RAM modülü takılabiliyor ve kaçı boş durumda?
 Desteklediği RAM hızları neler?
 Önerilen marka ve modeller (QVL) listesi var mı?
 Bunun için en önemli kaynak anakart kitapçığıdır
 BlackBox ve CPU-Z gibi üçüncü parti yazılımları da deneyin
 Tüm yuvalar doluysa düşük kapasiteli modül değiştirilebilir
 Örneğin 256 MB’lık çıkarılıp 512 MB’lık modül takılabilir
 Dengeli bir sistem için slotlardaki modüllerin her anlamda
dengeli olması tavsiye edilir
 1 adet 512 MB, 1 adet 256 MB yerine, 2 adet 512 MB tavsiye edilir
RAM Seçiminde Hızlar
 Birden fazla RAM modülü kullanıldığında, dengeli bir sistem
için modüllerin de her anlamda dengeli olması tavsiye edilir
 Farklı hızlarda RAM modülleri teknik olarak kullanılabilir
 Ancak sistem kilitlenmesi ve veri bozulmasına neden olabilir
 Kritik sistemlerde asla böyle bir şey denemeyin
 Anakartın önerdiğinden daha hızlı RAM kullanabilirsiniz
 RAM’ler yine de anakartın belirlediği hızda çalışır
 Performansta bir artış olmaz




RAM’le Çalışmak ve Temel Prensipler
RAM modülleri aşırı elektrostatik duyarlı bileşenlerdir
PIN ve konektörlere asla direkt olarak dokunmayın
Modülleri her zaman köşelerinden tutun
Elektrostatik boşalmaya karşı
gereken tedbirleri alın




DIMM Modüllerinin Takılması
Kenar sabitleyicileri açık duruma getirin
Yönlendirme çentiklerine dikkat edin
PIN’ler slotlara
denk geldiğinde
aşağıya doğru
kuvvetlice itin
Modül slota
tam olarak
yerleştiğinde,
kenar sabitleyicileri
eski halini alarak
otomatik olarak
kapanmalıdır
SO-DIMM Modüllerinin Takılması
 Sistemin kapalı olduğuna emin olun
 AC bağlantısının yanı sıra bataryalar da çıkarılmalıdır
 Notebook RAM’leri çoğunlukla 2 bölgede bulunur
 Klavyenin veya arka paneldeki özel bir kapakçığın altıda yer alır
 Önce 45˚’lik bir açı ile RAM’i slota yerleştirin
 Daha sonra RAM’i aşağıya doğru bastırın ve sabitleyin
RAM Sayacı
 Yeni RAM’i taktıktan sonra, bilgisayar açılışını dikkatle izleyin
 Eğer RAM’i düzgün taktıysanız, POST ekranındaki RAM sayacı
yeni bir değer gösterecektir
 Ekrandaki RAM miktarının taktığınız RAM ile uyumlu olup
olmadığına bakın
 Ekrandaki rakamların kafa karıştırıcı olabileceğini unutmayın
 524582912 gibi rakamın 512 MB RAM’i gösterdiğini tahmin edin
 Ekran kartı paylaşımı veya sistem uyumunun zorlaması gibi
sebeplerden dolayı RAM miktarının yaklaşık rakamlar
gösterebileceğini unutmayın
Ekran Kartı Paylaşımlı Bellekler
 Onboard ekran kartı bulunması durumunda karşılaşılır
 Daha çok dizüstü bilgisayarda karşımıza çıkar
 Bazı PC anakartlarında da ekran kartı onboard bulunabilir
 Ekran kartı için anakart üzerinde özel bir bellek bulunmaz ise,
sistem RAM’lerinin bir kısmı ekran kartının kullanımı için ayrılır
 Bu durumlarda paylaşılacak bellek miktarı BIOS’dan ayarlanabilir
 Paylaşımlı kullanım durumunda Windows işletim sistemi ve
bazen de POST ekranı, RAM miktarını paylaşılan RAM miktarı
kadar az gösterecektir
 Çok nadir olsa da, onboard olmayan
bazı ekran kartları da, sistem belleğinin
bir kısmını kendisi için ayırabilir






“Dual Channel” Mimarisi
Dual Channel mimarisi çift kanal RAM’i birlikte kullanarak
çıktıyı artıran bir özelliktir
İlk olarak RDRAM’lerde kullanılan bir özelliktir
Sadece 2 veya 4 slot gibi “çift” sayıda RAM modülü
kullanıldığında aktif olur
3 adet modül bulunması
“Dual Channel” ı bozacaktır
Bu amaçla RAM slotlarında
renk yönlendirmesi
yapılmaktadır
Özellik ve avantajları anakart
chipset’ine göre değişir
RAM Hatası Belirtileri
 RAM hataları çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir;
 Bilgisayarın hiç açılmaması
 Sistem kilitlenmeleri ve sayfa hataları
 Eşlik ve ECC hata mesajları
 Mavi ekranlar (BsoD : Blue Screen Of Death)
 Bu hataların RAM ile tamamen ilgisiz bir şeye işaret etme
ihtimali her zaman vardır
Sistemin Açılmaması
 Özellikle yeni bir RAM montajı yapıldığını zaman sistemin
açılması ile ilgili problem yaşanıyor ise RAM’lerinizle
ilgili sorun olduğunu düşünmelisiniz
 İki şekilde oluşabilir
 Sistemin hiç açılmaması (bip sesleri)
 POST ekranının RAM kontrolünden önce tıkanması
 Olası sebepler
 RAM modülleri slotlara
düzgün yerleştirilmemiş
olabilir
 RAM üretim hatası veya ESD
sebebiyle bozulmuş olabilir
Hata Bildirimleri
 Windows sistem kilitlenmeleri ve sayfa hataları
 Genellikle beraber meydana gelirler
 “KRNL38603F2:25A003BC’de sayfa hatasına neden oldu”
 Mesajdaki bellek adresi her zaman RAM’de sorun anlamına gelmez
 Gerçek RAM hatalarında hata veren adres sürekli aynı olmalıdır
 Hata veren adresi not alın ve sonraki hatadaki adresle karşılaştırın
 Eşlik / ECC Hataları
 “Parity error at A5F2:004EEAB9”
 Gerçek bir eşlik / ECC hatası
her zaman belleğin aynı yerinde
çıkar
 Isı, toz, ve güç problemlerinden
hayali eşlik hataları oluşabilir






Mavi Ekranlar
PC’nin içinde potansiyel olarak faciaya neden olabilecek bir
durum olduğunda devreye giren “panik” mekanizması vardır
NMI (non-maskable interrupt / maskelenemez iş kesme talebi)
İşlemci, NMI müdahalesini göz ardı edemez
NMI, BsoD (Blue Screen Of Death) olarak adlandırılan mavi
ekranı ortaya çıkarır
Bozuk RAM dışındaki
etkenler de NMI’ı
tetikleyebilir
RAM hata adresi tekrarlıyor
ise RAM’in bozuk olma
ihtimali vardır
RAM Hatalarının Giderilmesi
 RAM test donanımları ile RAM’leri test etmek
 Oldukça pahalı cihazlardır
 Olası arızalı RAM’lerin, sağlam RAM’lerle değiştirilmesi
 Yazılım temelli RAM testi yapmak
 Memtest86
 Microsoft Windows Memory Diagnostic
 DocMemory Diagnostic





GDDR: Ekran Kartı Bellekleri
Bilgisayar oyunları, daha güçlü ekran kartları ve bunların
üzerinde yer alan güçlü ekran belleklerine gereksinim duyar
Her ekran kartının üzerinde DRAM bulunur
Bu bellekler, saat hızı, bant genişliği ve güç yönetimi açısından
farklılıklar gösterir ve GDDR (Graphics DDR) olarak tanımlanır
Pek çok DDR DRAM teknolojisi henüz PC’ler için popüler sistem
RAM’leri haline gelmeden ekran kartlarında kullanılmıştır
Şu anda piyasada GDDR4 ve GDDR5
kullanan ekran kartları bulunmaktadır
Güncellendi
DDR Teknolojisinin Geleceği: DDR4 ve DDR5
 DDR4’lerin 2012 yılında PC’lerde kullanılması beklenmektedir
 İlk DDR4’lerin 2133 MHz hızında olması ve 1.2 V gerilime sahip
olması bekleniyor
 2013 yılında 2.667 MHz ve 1.0 V gerilime sahip RAM’ler ile
tanışma olasılığımız bulunmaktadır
Kaynakça
• Yrd. Doç. Dr. Ulaş MATİK, Uzaktan Eğitim Ders
Notları, KBÜ (2013).
• A+ Bilgisayar, Teknik Eleman Eğitim Notları,
2008.
EMYO
Bülent Ecevit Üniversitesi
Kdz. Ereğli Meslek Yüksekokulu
58
Teşekkür Ederim
Sağlıklı ve mutlu bir hafta
geçirmeniz temennisiyle, iyi
çalışmalar dilerim…
EMYO
Bülent Ecevit Üniversitesi
Kdz. Ereğli Meslek Yüksekokulu
59