Genel Rapor Formatı

Değişen Emek Piyasaları ve Gelişen Teknoloji:
Yükseköğretim Dünyada Nereye Gidiyor?
Dilara AY
TSKB Ekonomik Araştırmalar | [email protected]
Eylül 2014
Değişen Emek Piyasaları ve Gelişen Teknoloji:
Yükseköğretim Dünyada Nereye Gidiyor?
Eylül 2014
TSKB Ekonomik Araştırmalar / Dilara AY
Günümüzde yükselen maliyetler, değişen talep ve hızla ilerleyen teknolojiyle beraber mevcut eğitim
sisteminin sürdürülebilirliği ve özellikle bir zamanlar toplumda azınlık bir kesimin ayrıcalığı olan,
ancak daha sonra hızla gelişen ve yaygınlaşan üniversitelerin yeni koşullara adaptasyonu tartışılıyor.
The Economist’e göre global ölçekte yükseköğretim Baumol Hastalığı1 (Baumol’s Disease)’na
yakalanmıştır. Buna göre otomobil, bilgisayar ve daha birçok malın fiyatları düşerken kamunun da
fonlarıyla destek verdiği üniversiteler ve bazı işverenler aynı hizmet için daha fazla ücret talep
edebiliyor. Son 20 yılda Amerika’da üniversiteye gitmenin maliyeti yıllık enflasyonun yaklaşık 1,6
puan üzerinde seyrediyor. Yine Amerika’da 2007-2012 yılları arasında hükümetin sağladığı fon
öğrenci başına %27 azalırken ortalama okul ücretleri (enflasyona göre düzeltilmiş) %20 oranında
artmıştır. İngiltere’de de buna benzer bir tablo söz konusudur.
Yükseköğretimi değişime zorlayan diğer itici güç ise emek piyasalarındaki değişimdir. Üniversiteyle
elde edilen derece hala daha iyi bir kariyer için gerekli görünüyor. Ancak dijital çağa geçişle beraber
mavi yakalılarda etkisini daha yoğun hissettiren otomasyon, beyaz yakalılarda da benzer etkiyi
göstermeye başlıyor. Oxford Üniversitesi’nin bir çalışmasına göre mevcut işlerin %47’si, önümüzdeki
birkaç on yıllık süreçte otomatize olma riskiyle karşı karşıya.
Değişimin diğer ayağı ise internet. 2008’de başlayan ve günümüzde gitgide yaygınlaşan açık ve
uzaktan eğitim (MOOC - Massive Open Online Course) yoluyla insanlar bir üniversiteye gitme
maliyetine katlanmadan dereceye sahip oluyor, dersleri dinleyip, eğitimcileri oylayabiliyor. Her ne
kadar akreditasyon sistemindeki eksiklik ve okul terk oranlarının yüksek olması tartışılsa da, bunun
zamanla iyileşeceği düşünülüyor.
Düşük maliyetli ve erişilebilir olmasının yanı sıra daha yaşlı insanlar için de cazip görünen
yükseköğretim seviyesinde açık ve uzaktan eğitimle beraber, eğitim küresel bir pazar olmaya başlıyor.
Nitekim MIT (Massachusetts Institute of Technology), oldukça başarılı bir Moğol öğrenciyi online
elektronik dersinde keşfedebilmiştir. Hükümetlerin desteklemesi ve standart bir akreditasyon
sisteminin oluşturulmasıyla birlikte bu yeni model daha çok insan için daha iyi bir eğitim
vadetmektedir.
Üniversite Eğitimi Gerçekten İyi Bir Yatırım mı?
Bundan uzun zaman önce toplumun daha küçük bir kesiminin sahip olabildiği derecelerin bugün,
maliyet/fayda dengesi tartışılıyor. Özellikle kamunun eğitimdeki desteğinin daha az olduğu ülkeler bu
konuda başı çekiyor. ABD ve Avrupa’da yükseköğretim mezunlarının işsizlik oranı ortalamanın altında.
Ancak üniversitenin sağladığı fayda öğrenciden öğrenciye değişse de yükseköğretime yatırım yapmak
bazı durumlarda riskli olabiliyor.
Üniversite mezunları ile lise mezunları arasındaki ortalama maaş farkına ‘üniversite ücret primi’
deniyor. İşverenler nitelikli iş gücüne ihtiyaç duyduklarında istihdamda üniversite mezunlarına talep
artıyor ve bu prim yükseliyor. Ancak üniversite mezunu arzı daha az eğitimli iş gücüne göre daha hızlı
artarsa bu prim sabit kalıyor veya azalıyor.
1
Maliyetlerin (ücretlerin) verimlilik artışı olmayan emek yoğun sektörlerde artma eğilimi.
Değişen Emek Piyasaları ve Gelişen Teknoloji:
Yükseköğretim Dünyada Nereye Gidiyor?
Eylül 2014
TSKB Ekonomik Araştırmalar / Dilara AY
Her ne kadar üniversite mezunlarına olan talep ülkeden ülkeye değişse de özellikle gelişmiş
ekonomilerde trend gayet açık. Neredeyse yüzyıldır işverenler mümkün olduğunca en iyi eğitimli
gençleri istihdam etmek istiyor. Böylelikle, mezun sayısı hızlı şekilde büyümedikçe üniversite ücret
primi yükseliyor. Örneğin ABD’de 20. yy başlarında mezunların kazandığı yüksek primler, savaş
sonrası yıllarda üniversiteler daha fazla mezun verdikçe kaybolmuştur. 1970’lerde üniversite mezunu
arzı yıllık lise mezunu arzının 5 puan üzerinde büyümüş; 1990’larda ise aradaki fark 2 puana kadar
gerilemiş ve ücret primi tekrar artmaya başlamıştır.
15
Yükseköğretim Mezunları İşsizlik Oranları (25-64 Yaş)
2008
2011
İrlanda
Yunanistan
İspanya
Portekiz
Slovak Cum.
Estonya
Türkiye
Macaristan
ABD
Fransa
Slovenya
Polonya
Finlandiya
OECD Ort.
Rusya
Danimarka
Brezilya
Kanada
Almanya
Birleşik Krallık
İtalya
Belçika
Çek Cum.
İsrail
İsveç
Japonya
İzlanda
Yeni Zelanda
Meksika
Şili
Lüksemburg
Avustralya
Hollanda
Norveç
Avusturya
İsviçre
Kore
0
5
%
10
2005
Kaynak: OECD
Venedik Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırma2, 1990-2005 arası dönemde üniversite seviyesinde
okullaşma oranlarının İsveç, Finlandiya ve Danimarka’da %50; İngiltere, İrlanda, İtalya, İspanya ve
Portekiz’de ise %30’dan fazla arttığını belirtiyor. ABD’de ise bu oran %26 civarında. Çalışmada altı
çizilen bir diğer husus ise Avrupa’daki hızlı değişimin emek piyasasının yeni mezunlara doymasına yol
açtığı. Mezun primlerinin 2000’lerde Fransa, İrlanda ve İngiltere’de arttığı, Almanya’da ise düştüğü
hesaplanıyor. 2011 yılı OECD verilerine göre, ABD’li yükseköğretim mezunları ortaöğretim
mezunlarına göre yılda ortalama %77 daha fazla kazanıyor. Bu oran İngiltere’de %57, Fransa’da %47
ve İsveç’te %25 civarı.
Harvard Üniversitesi ve Virginia Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışma3, 1965-2008 yılları arasında
Amerika’da üniversite eğitiminin indirgenmiş bugünkü değerinin (net okul ücretleri bazında, 2009
fiyatlarıyla) erkeklerde 213.000 $’dan 590.000 $’a, kadınlarda ise 129.000 $’dan 370.000 $’a çıktığını
hesaplıyor. Bu artışın büyük bir kısmının ise 2000’den önce ortaya çıktığı belirtiliyor.
2
3
http://virgo.unive.it/elena.crivellaro/Research__files/cwp_30sett.pdf
https://www.aeaweb.org/articles.php?doi=10.1257/jep.26.1.165
Değişen Emek Piyasaları ve Gelişen Teknoloji:
Yükseköğretim Dünyada Nereye Gidiyor?
Eylül 2014
TSKB Ekonomik Araştırmalar / Dilara AY
Tüm bunların dışında, birçok gelişmiş ülkede eğitimleri için borçlanan öğrenci sayısı artış eğiliminde.
1993-2012 arasında ABD’de öğrenci kredisi kullanan mezunların oranı %25 yükselmiş ve kredi
kullananların ortalama borcu iki katına çıkmıştır.
Diğer yandan eğitimin getirisinin kurumun adından başlayarak birçok faktöre bağlı ve hayli değişken
olduğu ortada. 1.500 adet yükseköğretim kurumundan mezun olmanın finansal getirisini hesaplayan
bir çalışmaya göre, Caltech ve MIT gibi kurumlardan lisans mezunu olmanın 30 yıllık getirisi 2 milyon $
civarında. Listenin alt kısımlarına indikçe getiri azalıyor. Örneğin Valley Forge Christian College gibi bir
okuldan mezun olmanın getirisi ise -148.000 $ olarak hesaplanıyor.4
Bazı Okullarda Eğitime Yatırımın Getirisi
Sıralama
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1482
1483
1484
1485
1486
Okul Adı
İlk 10 Okul
Harvey Mudd College
California Institute of Technology (Caltech)
Polytechnic Institute of New York University
(NYU-Poly)
Massachusetts Institute of Technology (MIT)
SUNY - Maritime College**
Colorado School of Mines**
SUNY - Maritime College***
Colorado School of Mines***
Stevens Institute of Technology
Stanford University
Son 5 Okul
Florida Memorial University
University of Maine at Presque Isle (UMPI)**
Miles College - Fairfield, AL
University of Maine at Presque Isle (UMPI)***
Valley Forge Christian College
6
Finansal Destekle
30 Yıllık
Yıllık ROI
ROI
2012
Maliyet
30 Yıllık
5
Net ROI*
Yıllık ROI
$221.700
$213.000
$214.300
$2.113.000
$1.991.000
$1.622.000
8,3%
8,2%
7,6%
$2.217.000
$2.103.000
$1.728.000
10,6%
11,0%
10,1%
$215.700
$90.530
$107.100
$124.800
$170.900
$237.300
$230.100
$1.606.000
$1.586.000
$1.574.000
$1.552.000
$1.510.000
$1.461.000
$1.432.000
7,5%
10,4%
9,7%
9,2%
8,0%
6,9%
6,9%
$1.739.000
$1.611.000
$1.607.000
$1.552.000
$1.510.000
$1.574.000
$1.577.000
11,0%
11,6%
11,1%
9,2%
8,0%
9,2%
10,6%
$116.100
$79.330
$92.280
$122.100
$114.100
$-114.000
$-124.000
$-136.000
$-167.000
$-178.000
-12,0%
<-12,3%
<-12,3%
<-12,3%
<-12,3%
$-60.000
$-94.700
$-107.000
$-167.000
$-148.000
-10,1%
<-15,0%
<-15,0%
<-15,0%
<-15,0%
*Yatırımın Getirisi **Eyalet içi öğrenci için. ***Eyalet dışı öğrenci için.
Kaynak: PayScale.com
Hangi disiplinden mezun olunduğu da getiriye etki eden bir başka önemli konu. California Polytechnic
State University’den Jonathan James, ABD’de üniversite primlerinin değişken olduğunu, mühendislik
mezunlarında %125 iken psikoloji ve benzer sosyal alanlarda %40 olduğunu hesaplamış. Ücret
primlerinde lisans sonrası çalışmalar da etkili gözüküyor. Yakın zamandaki bir çalışma ABD’de lisans
mezunlarının yüksek lisans ve üstü mezunlarına göre kazandıkları ücretin 1963’te benzer olduğunu
ancak 2010 yılında aradaki farkın %27 olduğunu ortaya koyuyor. Artışın büyük bir kısmının ise yine
2000’li yıllarda ortaya çıktığı belirtiliyor.
4
http://www.payscale.com/college-education-value-2013
Mezunun mezuniyet sonrası 30 yıllık çalışma süresinde elde edeceği gelir (-) lise mezunu olsaydı elde edeceği gelir (-) okulun maliyeti (okul
ücreti, yatak ve yiyecek ücreti, kitap ve diğer gereç için giderler)
6
Bir yükseköğretim programına yatırım yapmanın 30 yıllık getirisi ile hisse senedi veya tahvil piyasaları gibi başka alanlara yatırım yapmanın
getirisini karşılaştırır.
5
Değişen Emek Piyasaları ve Gelişen Teknoloji:
Yükseköğretim Dünyada Nereye Gidiyor?
Eylül 2014
TSKB Ekonomik Araştırmalar / Dilara AY
Yükseköğretimin Geleceği: Standart Üniversite Modeli Sorgulanıyor
Üniversitelerin geleceği ve öğretim ve öğrenimin geleneksel metotlarla sürdürülebilirliği The
Economist’in de gündemine girmiştir. ‘Üniversitelerde finansman krizi’ konusuna ilişkin olarak,
teknolojiye yönelik yüksek maliyetli yatırımların yanı sıra akademisyen maaşları ile hızla yükselen idari
maliyetlerin kurumların maliyetlerini artırması tartışılıyor. Hükümetler ise çareyi, üniversiteleri mali
yönden daha az desteklemekte buluyor. Özellikle Amerikan üniversitelerinin baskı altında olduğu
belirtiliyor ve bazı analistler başta küçük ölçekteki özel okullar olmak üzere önümüzdeki 20 yılda
iflaslar öngörüyor.
İşin finansal boyutunda, üniversitelerin yükselen maliyetlerini öğrencilere yüklediği düşünülüyor.
Şöyle ki, ABD’de kar amacı gütmeyen özel üniversitelerin eğitim ücretleri 2002-2012 arası dönemde
reel olarak %28, kamu üniversitelerinde ise 2007-2012 yılları arasında %27 artmış durumda. Ortalama
eğitim ücreti 8.400 $ - 19.000 $ arasında değişiyor. Özel üniversitelerde (college) ise ortalama okul
ücretinin 30.000 $’ın üzerinde olduğu belirtiliyor. ABD’li öğrencilerin borcu 1,2 trilyon $’a yaklaşıyor
ve 7 milyondan fazla insan borcunu ödeyemiyor. Uzun zamandan beri borçlanarak lisans derecesine
sahip olmanın mantıklı olduğu düşünüldüyse de durum her zaman öyle değil. Diğer bir ifadeyle,
birçok öğrenci için mezun olmasın sağladığı ücret artışı yüksek maaşlı meslek veya işlerde maliyeti
geri ödese de bu hepsi için geçerli değil. Çoğu işte mezunlar ancak uzun bir zaman sonra nispeten
daha iyi para kazanabiliyor.
Asya ülkelerinde okul ücretleri enflasyonu (tuition-fee inflation) önde gelen üniversitelerde son beş
yıldır %5 civarında. Latin Amerika’da ise mezunlar havuzunu genişletme amacıyla ücretleri düşük
tutma kaygısı hakim. Avrupa ülkelerinde de eğitim ücretleri artış trendinde. Örneğin, İngiltere’de
1998 yılında okul ücretleri 1.000 £ civarındayken 2012 yılında 9.000 £ seviyelerine çıkmıştır.
Bunlara ek olarak, üniversitelere çalışan kesimi de kariyerleri boyunca eğitme misyonu yüklenmiş
durumda. Küreselleşme ve makineleşmeyle beraber orta seviyede bir eğitim gerektiren meslek türleri
sayıca azalmakta ve yeni online iş modelleri birçok sektör için tehdit oluşturmaktadır. Oxford
Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma, önümüzdeki birkaç on yıllık sürede mevcut mesleklerin yarısına
yakın bir kısmının otomatize olacağını tahmin ediyor7. Çalışanlar ise böyle bir iklimde emek talebi
eğrisinin üzerinde kalabilmek ve niteliklerini artırabilmek amacıyla daha fazla eğitim talep ediyor.
Nitekim ABD’de 35 ve üstü yaşta yükseköğretimde okullaşma 1990’larda 314.000 iken 2000’li yıllarda
899.000’e yükselmiştir. Tüm bu gelişme ve değişimler dünyada artık çoğu birey ve kurumca
kabullenilen eğitimi ‘hayat boyu öğrenme’ perspektifinden ele alma gerekliliğini ortaya koyuyor.
Teknolojik ilerleme ise, kurumları eğitimde dijital uygulamaları artırmaya zorluyor. Uzaktan
öğrenmenin yaygınlaşmasıyla bir zamanlar kütüphanelerin tozlu raflarında saklı olan ve ancak azınlık
kesimin ulaşabildiği ‘bilgi’ye artık akıllı telefon, bilgisayar veya tableti olan herkes erişebiliyor.
Dolayısıyla, bir yandan eğitime olan talep artmaya devam ederken diğer yandan standart üniversite
modeline ek olarak internet üzerinden açık/uzaktan eğitim bu talebi karşılama görevini üstleniyor.
Haziran ayında yayınlanan ‘TSKB Eğitim Sektörü Raporu’nda da ele aldığımız gibi bu tür uygulamalarla
7
http://www.oxfordmartin.ox.ac.uk/downloads/academic/The_Future_of_Employment.pdf
Değişen Emek Piyasaları ve Gelişen Teknoloji:
Yükseköğretim Dünyada Nereye Gidiyor?
Eylül 2014
TSKB Ekonomik Araştırmalar / Dilara AY
eğitim artık zaman ve mekandan bağımsız hale geliyor, öğrenmenin maliyeti azalıyor ve böylelikle
erişilebilirlik artıyor. Harvard Business School’dan Prof. Clayton Christensen, MOOC için birçok
verimsiz üniversiteyi yok edebilecek, güçlü bir ‘yıkıcı teknoloji’ tanımını yapıyor.
MOOC: Geçmişi, Bugünü ve Geleceği
İlki 2008’de Kanada’daki bir bilgisayar dersinde gerçekleştiyse de MOOC fikri 2012’de yayılmaya
başlamıştır. Bu dönemde üç büyük MOOC piyasaya sürüldü: Harvard ve MIT tarafından ‘edX’,
Stanford Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri profesörü Andrew Ng ve Daphne Koller tarafından kurulmuş
‘Coursera’ ve ‘Udacity’. Bu üçü şimdiye dek 12 milyondan fazla öğrenciye hizmet sağlamış bulunuyor.
Bunun üçte birine yakın kısmı ise Amerikalı. Ancak edX, öğrencilerinin yarısına yakın kısmının
gelişmekte olan ülkelerden geldiğini belirtiyor.
edX MOOC İstatistikleri, 2012-13
Ülke/Bölge
Kayıtlı Öğrenci
Ortalama
(000)
Yaş
ABD
138
31
Avrupa
72
28
Hindistan
60
23
Asya Diğer
60
25
Afrika
33
27
Latin Amerika
32
26
Kaynak: edX, The Economist
MOOC’lar, The Economist’te ele alındığı gibi Schumpeter tarzı bir ‘creative destruction’ (yaratıcı
yıkım) potansiyeline sahip olsa da günümüzde hala birçok üniversite ve işveren tarafından geleneksel
yükseköğretim programlarına ilave bir derece olarak görülüyor. Nitekim, Amerika’daki MOOC
öğrencileri arasındaki bir ankete göre katılımcıların %70’inin halihazırda bir derecesi bulunuyor.
Online ders arama motoru olan SkilledUp’ın kurucusu Nick Gidwani mevcut durumu gazeteciliğin ve
yayıncılığın işlevini yitirme sürecine benzetiyor. Bu süreç büyük yayınevlerinin birçok alandaki
monopol konumlarını düşük maliyetli bloglar, websiteleri ve uygulamaların yaygınlaşmasıyla büyük
ölçüde kaybetmeleri olarak tanımlanıyor.
MOOC’ların görünen tüm bu avantajlarına rağmen, dijital eğitimle gerçekleştirilemeyecek ve ancak
geleneksel üniversitelerde gerçekleşebilecek bazı farklılıklar bulunuyor. Geleneksel yapıda,
yükseköğretim kurumları öğrencilerin münazara tekniklerini, sunum yapma kabiliyetini, iletişim
yeteneklerini ve ortaklaşa bir yaşamı öğretiyor/geliştiriyor, sosyal sermaye yaratıyor. edX’ten Anant
Agarwal ise farklı bir yapı öneriyor; üniversiteye giriş yılı MOOC aracılığıyla, devam eden iki sene
standart yapıdaki gibi üniversiteye gidiş ve son sene öğrencilerin bir yandan part-time çalışabileceği,
bir yandan da çalışmalarını online ortamda finalize edebilecekleri bir model. Bu tarz karma bir yapının
dört yıllık online lisans derecesinden daha cazip olacağı düşünülüyor. Bazı üniversiteler ise şimdiden
müfredatlarına online sınıflar eklemiş durumda. Brezilya’da Unopar Üniversitesi görece daha düşük
maliyetli ve online ders materyallerini ve uzaktan erişimi bulunan haftalık seminerleri içeren lisans
Değişen Emek Piyasaları ve Gelişen Teknoloji:
Yükseköğretim Dünyada Nereye Gidiyor?
Eylül 2014
TSKB Ekonomik Araştırmalar / Dilara AY
dersleri öneriyor. Amerika’da ise Minerva Üniversitesi Ivy League8 okullarıyla rekabet edebilmek için
farklı bir kritere ve çok daha düşük ücrete sahip (60.000 $ yerine 10.000 $ gibi). Buna göre ilk 20
öğrencilik grubun kabul edildiği okulda San Fransisco’daki ilk seneden sonra Amerika dışındaki
ülkelerde yaşanarak eğitimin geri kalanı online ortamda tamamlanıyor. Programın tanıtımında, eğitim
süreci boyunca bir müddet gelişmekte olan ekonomilerde yaşamanın önemine değiniliyor.
Online eğitim firmalarının kazançları ise firmadan firmaya değişebiliyor. The Chronicle of Higher
Education’a göre edX, üniversitelere online dersten kazanılan ilk 50.000 $’a ilaveten gelecek gelirlerin
bir kısmı karşılığında kendi platformunu kullanmalarına izin veriyor. Diğer alternatif model, 250.000
$’a ek olarak dersin yaratılma aşamasında yardım ve dersin bulunduğu her dönem için ek ücret talebi.
Coursera ise hizmet vermeye başladığı 2012 yılından beri, öğrencilerden 30 $ - 100 $ arası talep ettiği
sertifikalandırmadan elde ettiği geliri 4 milyon $ civarı olarak açıklamıştır.
Financial Times’a göre MOOC’lar genellikle Coursera gibi dış firmalar tarafından geliştirilen teknoloji
platformlarına dayansa da birçok okul, ‘in house’ platformlar geliştirmenin yollarını arıyor. Örneğin,
Ocak 2015’te online MBA programını hayata geçirecek olan Imperial College Business School’un
dekanı Anand Anandalingam, programlarının okulun kendi teknoloji grubu tarafından desteklendiğini
belirtiyor. Prof. Anandalingam, programın kampüs bazlı programa göre Londra’daki yüksek hayat
pahalılığına katlanılmamasını sağlayacağına ve Imperial markası sayesinde küresel ölçekte popüler
olacağına inanıyor. £32.000’lik ücretin, Imperial’ın Londra bazlı EMBA programına benzer seviyede
olması, programı üst sınıf bir online derece yapıyor. Dekan ise bunun bir indirim programı olmadığının
ve kampüs bazlı programa göre aynı seviyede öğretim ve hizmet sunulacağının altını çiziyor.
Dijital Eğitimin Zayıf Yönleri
Tüm bu avantajlarına rağmen online eğitimin bazı eksiklikleri de bulunuyor. Örneğin California’daki
bir üniversitede Udacity tarafından sunulan matematik ve istatistik dersleri geçtiğimiz yıl askıya
alınmış. Kampüs öğrencilerinin %30’unun geçtiği başlangıç seviyesindeki derste online öğrencilerin
%18’inin geçer not alabildiği ve bu aralığın seviye zorlaştıkça açıldığı belirtiliyor. Udacity’nin
kurucularından Sebastian Thrun, MOOC’ların pedagojik açıdan hızlı bir şekilde geliştirilmesi ihtiyacına
işaret ediyor. MOOC karşıtlarının altını çizdiği bir konu ise yüksek terk oranları. MOOC’a ilk kez
katılanların yalnızca %10’unun dersleri tamamladığı söyleniyor.
Diğer endişe duyulan konu ise öğrencilerin sınav anında test sorularını başkasına çözdürme ihtimali.
Geçen yıl kurulan Alman MOOC platformu ‘iversity.org’, bir gözetmen yardımıyla bu durumun önüne
geçmeye çalışıyor. Coursera ise kayıtlı öğrencilerin kişiye özel yazma biçimlerini içeren bir kimlik
tanımlama hizmeti öneriyor.
8
ABD'nin kuzeydoğusundaki sekiz vakıf üniversitesinin oluşturduğu birlik. Günümüzde Ivy League, akademik mükemmellik, zor öğrenci alma
ve elitizm ile bağdaştırılmıştır. Birlikteki okullar: Brown Üniversitesi, Columbia Üniversitesi, Cornell Üniversitesi, Dartmouth College, Harvard
Üniversitesi, Princeton Üniversitesi, Pennysylvania Üniversitesi, Yale Üniversitesi.(Wikipedia)
Değişen Emek Piyasaları ve Gelişen Teknoloji:
Yükseköğretim Dünyada Nereye Gidiyor?
Eylül 2014
TSKB Ekonomik Araştırmalar / Dilara AY
Sonuç

Günümüzde artık mezuniyetten emekliliğe kadar geçen iş hayatında kişinin bilgisini sürekli
güncellemesi önemli gözüküyor. Daha genel anlamıyla, bireysel başarı için bir ön koşul olarak
görülen eğitim kurumlarının ötesinde bilgi ve becerilerin geliştirilmesi olarak tanımlanan
“Yaşam Boyu Öğrenme” kavramı bugün başta OECD ülkeleri olmak üzere birçok ülkede ortak
bir politika hedefi haline gelmiş durumda.

Online eğitimle ilgili birtakım çekincelere rağmen dijital ortamdaki derslerin mevcut okulların
müfredatına daha çok entegre olması bu durumu tersine çeviriyor. MOOC’lar şimdiden
geleneksel üniversite modelini geliştirmeye başlamış gözüküyor.

Kampüs bazlı programlarda, öğretim üyelerinin derslerin video kayıtlarını öğrencilere
önceden verip, ders zamanını ise konuyu tartışarak değerlendirmesi gitgide yaygınlaşıyor.
Türkiye’de de özellikle vakıf üniversitelerinde benzer arayışlar sürüyor. Örneğin yeni kurulan
MEF Üniversitesi, öğrencilerin derse gelmeden önce ders videolarını izleyip notlar aldığı ve
sorular hazırladığı, ders esnasında ise öğretim üyesi rehberliğinde soruların öğrenci
gruplarınca tartışıldığı ve yanıtlandığı “Flipped Classroom” eğitim-öğretim modelini hayata
geçirmiş bulunuyor.

John Henry Newman tarafından 1858 yılında yayınlanan “The Idea of University”de
üniversite, kişisel ilişkiler yoluyla iletişim ve düşüncenin dolaşımının gerçekleşmesi için bir yer
olarak tanımlanıyor. Sanal ortamda kişisel ilişkileri geliştirmek için sınırsız seçenek olsa da
Newman, kişisel temastan yoksun bir yükseköğretimi buz tutmuş, taşlaşmış, demir yığını bir
üniversiteye benzetiyor. Bu tabir, yüksek teknolojili eğitim uygulamalarını tam olarak
tanımlamasa da açık/uzaktan eğitim programları ve benzeri uygulamaların yüksek maliyetli ve
nispeten daha stresli yükseköğretim modeline alternatif olma açısından önü açık görünüyor.

MOOC’ları talep eden kesimin ortalama yaşları ve çoğunun halihazırda lisans mezunu olması,
lisans derecesinde edinilen bilginin artık insanlara yetmediğinin bir kanıtı. Önümüzdeki
dönem, başta çalışanlar olmak üzere farklı kesimlerin taleplerinin artmasıyla online/uzaktan
eğitimin daha da yaygınlaşacağı düşünülmektedir.

Bütüne bakıldığında, yükseköğretim hala güvenilir bir yatırım gibi duruyor. Ancak finansal
getirisini artırmak birçok faktöre bağlı. Toplumumuzda yerleşik olan ‘altın bilezik’ yaklaşımı
uzun süre daha geçerliliğini koruyacak gibi duruyor.
Değişen Emek Piyasaları ve Gelişen Teknoloji:
Yükseköğretim Dünyada Nereye Gidiyor?
Eylül 2014
TSKB Ekonomik Araştırmalar / Dilara AY
Bu doküman Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş.’nin uzman kadrosunca güvenilir olarak kabul edilen kaynaklardan elde edilen
verilerle hazırlanmıştır. Notta yer alan görüşler ve öngörüler, not kapsamında belirtilen ve kullanılan yöntemler ile sektör
temsilcileriyle yapılan görüşmelerle üretilen sonuçları yansıtmakta olup bu verilerin tamlığı ve doğruluğundan Türkiye Sınai
Kalkınma Bankası A.Ş.'nin herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Notta yer alan sonuçlar, görüşler, düşünceler ve
öngörüler, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. tarafından açık ya da gizli olarak bir garanti ve beklenti oluşturmaz. Diğer bir
ifadeyle; bu dokümanda yer alan tüm bilgi ve verileri kullanma ve uygulama sorumluluğu, doğrudan veya dolaylı olarak, bu
rapora dayanarak yatırım kararı veren ya da finansman sağlayan kişilere ait olup, elde edilen sonuçtan dolayı üçüncü kişilerin
doğrudan ya da dolaylı olarak uğradıkları zarardan Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Bu doküman ileriye dönük tahminleri de kapsamaktadır. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş., bu tahminlere ulaşılamaması ya
da Doküman’daki bilgilerin tam ve doğru olmamasından sorumlu tutulamaz.
© 2014 Bu dokümanın tüm hakları saklıdır. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş.’nin izni olmadan raporun içeriği herhangi bir
şekilde basılamaz, çoğaltılamaz, fotokopi veya teksir edilemez, dağıtılamaz.