Prof Dr Davut Albayrak Prof Dr Davut Albayrak

Prof Dr Davut Albayrak
Ondokuz mayıs Üniversitesi
Tıp Fakültesi
KAN MERKEZİ VE
ÇOCUK HEMATOLOJİ BÖLÜMÜ
SAMSUN
KMTD KURS-2012
KAN GRUBU ANTİJENLERİ
 Kan grubu kırmızı kan hücrelerinin
üzerinde bulunan ve alıcıda antikor cevabı
uyaran antijenlerdir.
 Antijenler üzerindeki epitop sayısı kadar çok
sayıda farklı ve özgül antikor üretimini
uyarabilirler.
 Kan grubu, gen ve gen gruplarının ürüne
dönüşmüş halidir.
KAN GRUBU ANTİJENLERİNİN
BULUNDUĞU HÜCRE VE SIVILAR
1. Eritrosit
2. Trombosit yüzeyinde
3. Endotel (Damar)
4. Epitel (MİDE-BARSAK, TÜKRÜK ve MEME)
Plasma, tükrük, süt, idrar ve feçesde çözünmüş
halde bulunur .
Antijenler üç özellikleri ile
tanımlanabilirler:
 Antijen antikor bağlanması
 Antijen lektin bağlanması
 Antijen DNA gen dizisinin analizi
 Antijen RNA analizi ve ölçümü
KAN GRUBU ANTİJENLERİ VE
ANTİKOR CEVABI UYARMALARI
 Serolojik olarak tanımlanmış kan grup
antijenlerinin sayısı 600'den fazladır.
 Hücre zarındaki işlevleri
 1. Hücre zarının yapı parçası
 2. Maddelerin zar boyunca taşınması
(kanal)
 3. Reseptör
 4. Enzim
YAPILARI
 ABH, Lewis, P ve I kan grup antijenleri
karbonhidrat yapısındadır.
 Bağışıklık cevabı timus ilişkisizdir.
 Protein yapısında: Rh, MNS, Kell, Lutheran, Kidd,
Duffy, Xg kan grup antijenleri
 Timus sunumlu ve uzun süreli cevap
 Diego, Colton, Er gibi kan grup sistemlerinin ise
biyokimyasal yapısı halen bilinmemektedir.
ABH ANTİJENLERİ
GEN
ENZİM
SUBSTRAT URUN
H
α2-L-fukosil
transferaz
α3-N-asetil
galaktozamil
transferaz
α3-D-galaktozil
transferaz
SFİNGOSİN H
A
B
H
A
H
B
SALGILARDA
 Sekresyon geninin varlığı plazmada ABH
antijeni bulunmasını yönetir.
 ABH antijenleri populasyondaki bireylerin
% 80'inde plazma ve salgılarda
gösterilebilir
ABH ANTİJENLERİ
ABO ANTİJEN ANTİKOR İLİŞKİSİ
genotip
fenotip
Plazmadantikor,
İZOHEMAGLUTİNİN
AA+H
A
ANTİ B
BB+H
B
ANTİ A
OO+H
O
ANTİ A, ANTİ B
AO+H
A
ANTİ A
BO+H
B
ANTİ B
AB+H
AB
YOK
AB-H
O
ANTİ A,B,H
ABO GRUP-IRK İLİŞKİSİ
omu
52
36
8
4
KAN GRUBU ANTİJENİ
 DNA, RNA, Ribozom ve Endoplazmik
retikülüm içi işlemler sırasından geçerek
ürün haline gelirler.
 Epitop:Antijenin özgül antikor üretebildiği
bilinen her bir belirli parçasıdır.
 ÖNEMİ:Transfüzyon, Damarlı organ nakli,
babalık
ABH VE VARYANTLAR
Antijenin bulunduğu yer
Kırmızı kan hücresinin antijeni:
 Kırmızı kan hücresinin yüzeyinde
 Plazmaya dökülmüş olarak
 Parçalanmış kırmızı kan hücrelerinin zar
parçaları üzerinde
 hemolizli kan,
 kan bulaşmış eşya
KIRMIZI KAN HÜCRESİ
KÜMELENMESİ
 Hem aglutunasyon: Kırmızı kan
hücrelerinin antikor iki bacağının ayrı ayrı
kırmızı kan hücrelerine yapışması, iki hücre
arasında köprü oluşturması ve birbirine
antikorla bağlanmış kırmızı kan hücresi
kümelerinin görünür hale gelmesidir.
 Aynı işlemi lektinler de yapar.
ANTİJENİN YAŞLA İLİŞKİSİ
 YENİDOĞANDA ANTİJEN İFADESİ/YÜZEYDEKİ
KOPYA SAYISI AZDIR.
 İLK BİR KAÇ AYDA AZLIKLAR ANTİJEN
GRUPLAMADA NEGATİF TEST SONUCUNA YOL
AÇABİLİR. ANNE-BABA GRUPLARI YARDIMCIDIR.
 YENİDOĞAN PLAZMASI ANNE PLAZMASINDAN
GEÇEN ANTİKORLARI YANSITIR.
 ANTİ-A VE ANTİ-B SONRA GELİŞİR
 YENİDOĞANDA TERS GRUPLAMA (REVERS
BAKILMAZ)
LEKTİNLER
 KUDÜS Fasulye lektinleri (Dolichos biflorus) A1
grubuna A2 grubundan 5000 defa daha güçlü
bağlanır.
 Uygun seyreltilmiş fasülye ekstraktları ve hazır
kitleri A1 grubunu A2 grubundan ayırt etmekte
kullanılır. A2 KÜMELENME:ANTİ A +, LEKTİN A  FITIC konjuge edilmiş şekli bulunmaktadır.
Flovsitometrik çalışmaya uygundur.
 Fıstık lektinleri (Ulex Europaeus) H antijenine
seçici olarak bağlanır.
KAN SUB GRUPLARI-HASTALIK
İLİŞKİSİ
 Fy (Duffy) antijenlerinin plasmodium vivax için
reseptör olduğu gösterilmiş
KAN GRUPLARININ ÖNEM SIRASI-1
 ABO VE DİĞERLERİ:YANLIŞ
TRANSFÜZYON AKUT HEMOLİTİK
ANEMİ VE ÖLÜM RİSKİNE YOL AÇAR
 PLAZMASINDA ANTİ A BULUNAN A
ERİTROSİT ALIRSA
 PLAZMASINDA ANTİ B BULUNAN B
ERİTROSİT ALIRSA
KAN GRUPLARININ ÖNEM SIRASI-2
 RH-D+ VE DİĞERLERİ
 D+ %85
 D antijeni ilk defa verilişte %70 antikor cevabına yol
açar ve titre yüksektir.
 Subakut ve bazen akut hemolitik anemi yapar
KAN SUBGRUPLARI ÖNEM SIRASI
 SUB GRUPLAR
 KELL %10 ANTİKOR GELİŞTİRİR. K+ SIKLIĞI AZ
 C, E,c;e %3 CİVARINDA ANTİKOR GELİŞTİRİR.
TİTRELER DEĞİŞKEN.
 D, E VE C EN SIK SUB GRUP ANTİKORLARI
 YENİDOĞAN HEMOLİTİK HASTALIĞI
 OTO İMMUN HEMOLİTİK ANEMİ
 ALLO İMMUN HEMOLİTİK ANEMİ-ETKİSİZ
TRANSFÜZYON
Negatif kişiye 1 ü kan verilirse
antikor gelişme % si
Alt grup
Antikor gelişme %
D
70
C
0.2
c
4.1
E
3.4
e
1.1
K
10
k
3
Fya
0.46
Jka
0.14
Jkb
0.06
Rh antijenlerinin % sıklıkları
D
85
C
70
E
30
c
80
e
97
RH dışı en çok bakılan alt gruplar
 K-k-Kpa-Kpb
 Lea-Leb Lua-Lub
 Jka-Jkb
 M-N-S-s
 Fya-Fyb
 Ii
 P1
KELL ANTİJENLERİNİN SIKLIĞI
I i SİSTEMİ
 FETAL ERİTROSİTLERDE i fazla. Yaşla I artar.
 Saf eritrositer seri anemide i fazladır
 Mikoplazma enfeksiyonunda anti I oluşur ve soğuk
hemaglutünasyon yapar.
 +4 C de ETDA lı örnek kümelenme verir.
LEWİS ANTİJENLERİ
 *ZENCİLERDE %22
 ANTİKOR Ig M
DUFFY FY SİSTEMİ
 Ig G antikor üretir. Yenidoğan, Oto
 ENZİM HASSAS
MNSU SİSTEMİ
 ENZİM HASSAS
 ANTİ-MN Ig M, ANTİ S Ig G BAZEN Ig m, U Ig G
 TEŞEKKÜRLER